Ύ

SACRORUM

CONCILIORUM
NOVA, ET AMPLISSIMA COLLECTIO,
IN

QUAPRÆTER

EA,

Q U Æ

PHIL· LAB BEUS. ET GABRt COSS ARTIUS.
Et noviffme Nicolaus C o l e t i tn lucem edtJere,
ET 0ΜΝ1Λ INSUPER IN SUIS LOGIS OPTIME DISPOSITA EXHIBENTUR , QUÆ.

JOANNES DOMINICUS MANS
ARCHIEPISCOPUS LUCENSIS E V U.L G A V IT.

E D I T I O NOVISSIMA
AB

EODEM

OPTIME

MERITS

P R A- S U L E ,

POT I SSI MUM FA VOREM ET1 A M ET OPEM PR. A. S I ΛΝΊ E

EAL*° CARDINALI DOMINICO PASSIONEO
SAN CT Æ SEDIS APOSTOL1CÆ B I B L I OT H JLC A R IΟ »
ALIISQUE ITEM ERUDITISSIMIS VIRIS MANUS AUXILIATRICES FERENTIBUS CURATA
Novorum Conciliorum, novorumqiie , Documentorum Additionem locupletati,
Ad MS. Codiccj Vaticanos , Lucenies, aliolque rccenht* ,

& pertcfti .

ACCEDUNT ΕΤΊΑΜ NOT< , ET DISSFRTATIONfS Ql'AMPt.URtMj» , QVJE IN CATFRIS EDITIONIBUS

TOMUS ' VICESIMUS NONUS

DFSIDEXaNTUA
a

Ab anno MCCCCXXXI. ufaue cui annum MrCCCXXXX.

VENETUS MDCCLXXXVIII
APUD ANTONIUM ZATTA.
SUPERIORUM PERMISSU, AC EXCEL· SENATUS PRIVILEGIO.
(Editio ittrela ad Edt:v>ni> frmitpii cxemfCum ab Hubtrlc M'/.tfr. Ribitcpoca, Για ihda fitraard fhliuy ♦. f'vry/iu .V D l.( ( ( ΙΓ.)

i

ED

TYPOGR APHUIS.’

L

B

C

T

O \R

I

S.

z^^Uod longius ftwte quam par erat ediôionem diftu5 ÿ Ierim hujus Voluminis quod nunc tandem prodit
^SsL^in lucem, ne mihi, Benigne Leélor , aut ncgligentiæ vertas, aut minus gratæ voluntati in Te
meæ. Neutrum enim a quoquam de meexiftimari poiïe
arbitror, qui noverit , nihil eorum, quæ meis me prælis iubje£lurum pollicitus fum, fuiiTe defideratum. Itaque
velim Tibi ita periuadeas, ideo lente, ac per dilationes
in eo vulgando proceiTum fuifle, ne partes meæ fcilicet
deiiderarentur in iis quæ Bafileenièm Synodum fpeôant,
cujus Atta in hoc volumine continentur. Nam cum
nuntiatum mihi fuiflet plura cum Romæ tum Floren­
tiae & alibi etiam in Bibliothecis dclitefccrc monumen­
ta nunquam antehac edita, quæ fupra ditio Conci­
lio lucem afferre potuiflenr, neque Rudio, neque labo­
ri j neque fumptui parcendum mihi efTe duxi, donec diligentimme deicripta ad me mitterentur omnia : ex qui­
bus, doôtorum hominum ope, confilioque, deligerem
ea quæ ad rem magis facere vifa fuiiTent. Quod quidem
6 maxima cura facium effe, iubjctlus Monumentorum
Index teilabitur; &' quanto temporis f^atio opus fuerit,
ut accurate fieret, cuique juRo nujufcemodi rerum eRimatori foede patebit. Sic igitur habeto, hac temporis
prorogatione additlum potius aliquid ad meum erga Te
Rudium, quam quidquam efle det ratium : quod ut æqui
bonique facias rogo: Vale.

I. In/huRto a Concilio dala legàtis j'ui< ad Bohemos mi[[i.
II. Refponfio Domni Juhani Card, ad inflrufhones Domini Parentini faBa.
III. Exhortatio Domni Juliani Card. S. Ange­
li ad Bokemos , ut ad Catholicam Fidem revertantur, habita tn Congregatione Generali
[acri Concilii Bafileenfis .
IV. Luere Joaunis dc /togxfio, & Simoni r Tre­
ran jimharaatiiruni [acri Concilii Bafileenfit
LeSa m Congregatione .
V. Oratio Donum Ludovici Ponlam Romam
utnufque Juns illuminatoris excellentiffimi ,
dpofidica Sedis Prothonofarii, 0- Sacn Pala·

ni dpofnlid Auditons benemenii , habita in
Concilio Bafileenfi m primo eyun adventu.
VI. Propofitio Domini Legati m adventu Grecorum fada Bafilea tn Congregatione Generali,
anno z#}^.
V’H. Propofitio Ambaaatorum de G recta ad Sactvfanfhim Bafileenfc Concilium m Congrega­
tione eadem.
VIII. Tenor Utere Domini Juliani Prefidéntis
Concilii Bafileenfii Domino ApofioBco , ut non
permittat Concilium tttfolvi, ndge .
t
IX. Fpi/k>la Joannis Card, ad Eetgrmum JF.
Pontificem Max. pro revocanda Concilii Bafiltenfis difiolutione .

SYL-

SYLLABUS
EORUM, QUÆ TQMO XXIX. CONTINENTUR.
Qu« hoc lodke ζφ nouu (uni, huic noftr* Editioni oovitcr acccflere.

anno'

:,'*'ST’

—\

I4U

I*
tg^ILBENSE CONCILIUM DECUMEJD NÏCUM.
Pag. j.
Inchoano Concilii.
ibid.
Hoc Condit» exordium us enuntiatum reperi oi MS. Cod. oitM En. Card. Paffionei .
ibid.
.
Seffio I.
,
Decretum Conflantiense , de celebratione conahorum .
7
Infirumentum eLtBionis civttatu Bafileerffis pro
concilio celebrando .
t
Buiia Marhni V. super poteflate fa&a prafidanhbus ehgendt locum coocuu.
t
Bulla Martini Γ. qua Julianus Cardinalis S. Ληgelt preset Concilii confUtuMr.
t/
Bulla Eurent! JF. qua eadcm potrfias Juliano
Cordinali confirmatur.
»j
Stabilimentum Concdit Bafileenfis, 0· alia adrllud perttnentu.
ibid.
Saffir II
tt
' ecnetum , quod Concilium eft legitime inchoa­
tum .
ibid.
Decretum , quod Concilium efl supra Papam . ib.
Quod tnobedientrs Concilio puniantur .
sj
Quod persona concilii non debeant extra conci­
lium train vel impedin .
ibid.
Quod non recedant fine licentia,quite nentur
intfrfr- .
ibid.
Seffio III.
.
,s
Decernitur dsgalvi non page Concilium .
24
Seffio IV.
„
Solvus conduBus Bake morum .
ibid.
EpifMa Concilii ad Bohemos .
sq
Ne Papa , fi sedes vacaverit, alibi quam m
Concilio eligatur.
ft
Ne quis se vt jura senti altcujus obflriBum pu­
tei , ne ad concilium venire poffit.
jf
It fonci/ium tn lueris suis utatur bulla plum­
bea .
ibid.
Quod Papa durante Concilio non poffit creare
Cardinales, nec creatos publicare.
ibid.
Commigro faBa de regtmtne ctvuatu Avinsotienfis , & comitatus 1 enavfint.
ibid.
F·
n
De caufis fidei, & eorum admtnflru.
ibid.
Seffio VI.
1f
Fromotores Concilii Eugemum Papam , & Car­
dinales ei adhoretues , occufastt coauimacu. ib.
Seffio VII. .
4i
Apoftohca sede vacante, entra conati** , a> «dense , non procedatur ad eletbonem . ibid.
Prorogatio tempons Cardinabunt veniendi ad
Concilium .
ibid.
Quod Papa non disponat de beneficus Cardtnalutm.
4J
Seffio VIII.
ibid.
Decernitur confra Eupemum & Cardinales ipfius
procedendum , nifi revocet die diffiolutsoaam
COncdu a se faBam . <5-c.
jbid.
Mandatur Cardinalibus & aliis, ut a cuna Po­
mona recedant intra ex. diet.
ibid.

AWRU

ciitUTi Decretum , quod unicum debet egi Crmdhum . pj
Ne incorporatorum bénéficia conferri poffint per
Papam vel ahbm .
4y
Quod Papa non poteft tmponqn novas gabelles
frt terras Pomona eccVefia , <Fa
ibid.
,4Π Seffio IX.
4K
Concilium recipit Sigismundum Imp.
jbid.
Synodus cagat pmcegus omnes contra Sigismundum lmp. & altos adherentes Condito, ibid.
Seffio X.
4p
Exlenfio duorum decteto/um ssffionis oRoVe. oq
Accusatio contumacia Pape.
ibid.
Seffio XI.
/Jt
Decernitur, teneri Papam per se vel per lega­
tos interoge Concilio ; nec poge ab eo illud
mutan , prorogari , dtfslm .
ibid.
Quod liberum fit cuiftbet ventre ad Cottciltum .
Decreta alio de modo mutandi, dsgblvendtve con­
cilii, sequentis intUcendi, tfic.
j+
Quod eleSorn Papa juvent, quod fi quis eorum
ehgeuur , teroabii diiia decreta.
jf
Seffio XII.
}f
Decretum citattonu contra Eugerrium Papam, ib.
Decretum de elefhonibus 0- confirmationibus episcopo’um fp pralatorven .
Seffio XIII.
t4
Accusatio contumacia Papa .
ibid.
Prorogatur ei spatium dierum «xr.
Deentum pro twhone suppqfieorum Concilii. 7»
Seffio XIV,
7t
Alta prorogatu) monitionis Papa ad nc. dies. ib.
Forma adbafioms a Concslto Papa praoennta. 7>
xv
r

UÎ4

i*J5

Do condlns provinâaübus Φ dUeesunis. jbid.
XVI.
79
Pulla Jtugenri Pepa, qua profitetur se adhere­
rs Conatio Baflleenfi , éb tres priores bullas
suas revocat.
t
jbid.
Tenor trium bullarum, qua suntrevocata . 70.^0.
Seffio XVII.
,t
Super admigtone profidentium in Concilio nomi­
ne Eugenü IV.
jbid.
Seffio XVIII.
tt
Innovatur decretum Concilii Conflantienfis de au·
Bontate & potegat e Conciliorum generalium ,
absentibus legatss Papa.
ibid.
Seffio XIX,
pf
De satione procurando Grmmritn .
ibid.
Mandatum Imperatoris CP. fub bplla aurea. pt
latera Petomtrcha CP. sub bulla plumbea , ad
Cardinales 0· alios Bofiiae congregatos , an*> tcifqp
Confirmatio oapetulorum superioribus literis compnhentorum.
qt
Decretum de Judau
neophytis.
ibid.
*m*ni ’
99
191
Decretum de comcubismrui.
ibid.
De excommunicatis non uiundit cono modo non
vocatis.
laJ
De interdiBis non levettr ponendu .
ibid.
Con-

V
AWWO

Contre frivole appellant".
' ibid.
Seffio XX/.
'
ιβ4
De Annaris.
\
ibid.
De paafiou pofcfordbus.
I
Quomodo divmum ofiaum ta ecclefia celebran-,
dum fit, &c.
ibid.
Seffio XXII.
ltl
Condemnatio HbeUi AuguÊim de Rome.
ibid.
Seffio XXIII.
_
De fUaiane ~nmmi Pontifiât.
ibid.
Ζβπιμ profeffiunis ijffiui .
'
in
De numéro & quahlaie Cardinalium.
m
De defhoinbus.
m
De nseroattanibus.
ibid.
Seffio XXIF,
,tl
ASa quofiam cum Crocit.
ibid.
Salvia conduBus Gracorum.
Bulla aurea Imperatoris Crocorum .
uj
Bulla plumbea Patriarche CP.
m
Bulla indulgentiarum in favorem subfidu pro
reduSione Crocorum .
m
Sefio
De locit futuri Condlii pro Crocis .
ibid.
Decretum pro cautione Avistionenfi.
iit
Seffio ΧΧΠ.
,fj
Monitorium. & citatio contra Rugeruum Papam
& Cardinales.
ibid.
Seffio xxrII,
,4,
Cafatur nomtaaHo (fi creatio Canhnahvm faSta
P*ptun .ibid.
Ccfantvi litero falso bullate .
i4i
Avenionenfis ctmias in saboogardtam Concilii re­
cipitur,
t*s
Seffio ΧΧΓIII.
,47
Declaratur Lugvnius Papa contumax .
ibid.
Sefio XXIX.
,fl
De revbcauone bulla Papa super translatione
Concilii.
ibid.
Sefio XXX.
/ft
De communione sub una specie .
ibid.
Sefio XXXI.
IX,
De cauis.
ibid.
De collationibus beneficiorum .
ih
Qualifications dr onio in conferendis beneficus
per Ordinanos .
a?
Decretam de suspenfione EugennPapa.
ilr
Sefio XXXII.
,7e
Cafaito eleflionis loci pro conciliofails a »wir»on parte .
ibid.
Sefio XXXIII.
πt
De ventate fidei Catholka per tres veritates. >b.
Sefio xxxiv.
,79
De depofitione Eugenii Papa.
ibid
Sefio XXXP.
,tl
De fiabilitate concilu Badleenfis .
ibid
Sefio xxxvi.
ïti
De Conceptione B. Mana Virginis .
ibid.
Seffio XXXVII.
,t4
Revocatio protefiationum , &c. obviantium eleStoni Papa facienda .
ibid.
Decretum de modo eligendi summum Pontifi­
cem j
ibid.
Forma juramenti ab elefio prafiantü .
iff
Decretum inhibitionis , ne bona elcfti ep eligem'num rapiantur .
ibid.
Ne tempore eleStonit fiat audientia .
ι·»

CHHIST1 „
■«i» Sefio

M4O

144»

>442

XXXJX.
ift
Confirmatio aleStonis Àmodci Subaudit ducis tn
Papam.
ibid.
Seffio XL.
en
Consensus A mede i five Fefvis V. tn Papam . ib.
Declaratio quod domno Felici fit obedsendum.
Sefio XII.
taj
Condemnantur scripta quadam Eugenn Papa ib.
Sefio XLII.
in
De promfione Felicis Papa F.
ibid.
Ceffio XL1II.
„
tu
De vifitateont B. Mana Virginis.
ibid.
'Suffio XLIV.
ns
De tuitione suppofitorum Concilu Bafileenfis. ib.
Sefio XLV. tfi ultima.
m
Lugdunum defignatur locus futim Concslu pofi
triennium , &c.
ibid.

Haâenus iefliones.

xxr.

*4)8

*4)9

Seffio XXXFill.

,,,

Contra taveRioam ( Eugenii Papa teilieet. ) ib.
Decretu dt eleSionibus, de nominatis ad eligen­
dum Papam, efic.
tff

Indulgentia incorporatis cvnctfa , anno tajf.
111.
Decrtfpm quinque conclufiontm, anno eodem . ii/
Bulla Htcolai Pape V. super approbatione afio
rum in Concilio Bafileenfi. anno laaf. J-7
Epiilolc & Refpon/iones fynodiJes ,
if t
t. Bpifiola ad Bohemos .
ibid.
1. Ad omnem ecdefiam ; Quod Patres inten­
dunt manere m Bafilea
n
3- Responfio spnodalis de auBoritate cujuslibei
Conctia genendis supra Papam.
i}f
a. Mon qfe eceeptasidas htenu JSugenii Papa
de difoluRone Concilii .
1^7
/■ Ruporfio oratoribus Fugemi, acceptationem
decretorum a Papa pnut efe faciendam ,
quam a Concilio fiat ei pmnfio.
17 3
Responfio Domint Juliam Cardinalis ad tnfiruHumes Domtns Parentini faSa.
179
I. Ad Fugentum Papam ; Quod pro unione
Crecorum non decet Confiantmopoh synodum
celebrari .
sti
7. Responfio legatis Fugemi, Quod pofit Con­
cilium concedere indulgentias plenarias pro «mone Crocorum , &c.
st2
t. Responfio synodalis ad invedivam ( ut xocant) Furenti Papa.
stf
9. Responfio synodalis faRa oratoribus Imperii.

i»}
■no. Responfio synodalis contra Concilium Ferra­
rienfe.
itf
/1. Responfio synodalir ad schedulam pniteftationts contra procefium Papa , per Oratorem du­
cis Medudam .
Jtf
is. Responfio synodalis ad schedulam oblatam
per oratores pnneipum, super mutatione loci
concilii.
13· Responfio ad eosdem, de eadem mutatione
loci.
fjs .
te. Sententia contra sequentes Curiam Fugrnu
PaP* ·
39*
17. Responfio synodalis ad invefhvam ( ut 10cont) Fugenii Papa.
f44
II. Xpifitda synodaBs ad universos fideles, de
abediendo Concihis generalibus. &c.
jpi
17. Responfio synodalis JaSa crateribus Regis
Romanorum ac Pnndpum EleBorum.
jit
it. Epifiola Regis Anglii ad Eugenium Pa­
pam .
j7 2
if. Ejus-

vr
if. F/usdem ad synodum BaftUenser .
»». Sigismunds Cesares ad eamdem.

374
j/j-J

I
Concilii

B

i s i i i i n s i s.
I

I

Articuli varii .

377‘

i. De modo procedendi in Concilio.
ibid.
1. Inffru&iones deferenda ambafjicitoribus Concihi.
a
st,

3. Declaratio sahtcondullus.

(

jt/

4. Reformationes de suppojitis Concilii.
3S2
j. Artiruh oblati ex pane regni Bohemia. j/r
JnffntDw a Cinctho data Legatu stas ad Bo­
hèmes mtffis. Ambaxiatores Concilu sunt miffi
ad Bohemiam <5<·.
4/7
/. Inftrumentum fade pacts inter regent Fran­
cia 6- ducem Burgundu, per legatos Concllii.
}t9
7. l^raRafusAtrtbalenfis tnlereosdem.
342
/. ^Visamenta Conventus Bituncenjis , aunt
irti.
,
as t 1
».* Afapdatilm nunciorum Conciitt exfijleiittum 1
Uornitbe'ga ad tradandum cum Bohemis . 4t>S
jo. Taxati^ notariorum tn Conulio fada fr hmuata .
497
11· torueffum Conciln pro suppojitis ipfius, ut
nemo piaponatur illis ifl adeptione benefit10vur. , prelextu pnvtlegu ah Fugemo Papa ac­
cepti.
4ot i
is Juramentum ambajfiatorum Papa.
404
if. Concordata deputationum.
ibid.
i 4. Prerogative giaduatorum Incorporatorum . 41e
ij Responses fafla ambaffiatonbus Imperatons,
super jadis Bohemorum.
4n
16. Sententia patriarchs Aquilejetifis.
♦'*
/7. Sententia difmttva tn causa TrajeBenffs ee­
rieft .
j
ibid.
it. Caffantur que fecit dominus Papa in p’erudicum incorporatorum Concilio .
41 3

II.

III.

Ainbafli.itorum Concilii epiflola.

441

ΐ

APPENDIX

1

!
i
|

7·”·
Articuli Am’^patorum Concilii,
Articuli Imperatoris CP.
Alu ArtKult responsorum ambaffiatorum
/n .
IV,

V

ibid.
Conn-

Orationes aliquot in fynodo Bafileenfi
habit», 6cc.4}4

4 e CollnUo JoaMnis de Baciienftein faiia coram
Papa . Florentia .
ibid.
41· Rerpcmffo Kugenii Papa .
434
42. Responffones fafla oratoribusConcilii,
xda
43· (Jrc.tia Gerardi LandrtaniepiscopiLaudenp!s , ai regem Angha eF epiicopos regni. 463
44. Oratto Andrea de Petra archiepiscopt Coloffenfis, nmbaffiatons Papa.
461
.tr. Oratui arvhfeptsvopi ■ Tarentini ad Bafileenses pm Fugenio Pupa.
4I2
4f. Orafio prajidenns ad convertendum Buhenios.
47. Joanms Patriarcha Antiocheni, de supeiiontote inter Concilium & Papam,
312
V.

Epiflolx Eugenu IV. Papa ad fynodum
Batilcenfem , vel conti a cam datx .

Oratio Domini Ludovic 1 Pontani Romani utruesque juris lUnminatoris Fsecellentiffimi Apoffohea Sedis Prothonotarii L- Sacri Palatii Apofloltci, habita in Concilio Bafilienfi ec.
334

Ppdlolæ Concilu fecundum dat»i ordinat».

ia. Fps/Μα Concilii ad Bohemo.s .
ibid
n. Solvus eondiiHus Bohême conceffus.
41 ’
11. I.itrra miffa regi Francis , Canolo FU, 41S j
11 Ad confiharios regis Francis.
420 1
2t. Ad rtommum de T re moi lui .
ibici. I
14- Ad arvhiepiscopum Remensem , cancellarium !
Fran.ie.
4»'

ir. Ad arcktepi scopum Lugdunsem .
ibid, i
26. Ad regem Polcnie , (fr aiios.
422
17. SalviHcondudus Conceffus ambafiatanbus PaP*414
il. Bulla Concilii ad Imperii eleQores .
423
24- Ltcentta exercendi officium procurationis cau­
sarum durante Concilio.
42/
39. F.xsecutona presbyteri Ly ren fis super senten­
tia diffmtiva in cuna Romana.
424 j
it. Carolina sub latiori forma.
43e
Ji. Bulla prorogativarum con< effurum incorporatu Concilio.
43j
33- Bulla indulgentiarum in venerationem sacramenti Corpons Chnfli.
433
34- Contra colledores Camera Apojhlut.
433

is. Ffnfiola miffa Bohemis peF legatos Conci­
lii.
· ibid.
·
36. Boruindem ad eosdem .
443
^37. Promifffones facta Greets per ambaffiatorv s
Concilii.
3ΐο'Ρromtjfuj altera eorum fiem.
34- Propofiho ambajfatorum Concilii faQa Cre­
as Conffanlmopoh &c.
ibid.
Proamtum decreti, quod non placuit Jmpera-

(

\

i
I

|
,(.
i

41. Bulla ad archiepiscapum Coloniensent. 377.
4<>· Informatio miffa ad regem Romanorum. sr9
jo Lit era Apcflolica de poteflale legati Papa . 3 i /
S·. Bulla revocationis per commiffionem foliam
Juliano Cardinali legato .
ibid.
ri. Litem revocationis Concilii, publicata Ro­
ma, dr abbi.
33· Ad Regem Romanorum super Concilii diffblultone.
y 4p
S4. Ad Concilium , prasentaia per ambafflatores
FIe Rorum Imperii.
jp?
js. Ad Imperatorem, responfiva super foRis
concilii.
37l
}6. Bulla capitulorum mitorum inter Papam,
& regem Romanorum .
y71
37. Bulla prasentuta per Imp. deputatis Concilit.
p74
ft. Ad Bartholomaum Spalatensem, &c, j7g
Sf. Bulla prafidentrum.
ibid.
ί». Ad Joannem archieptscopum Tarentinum , d"
ahos.
i77
ii. Ad Julianum Cardinalem,
^7g
A2. 43. Ad Concihum.
ibld. ύ" 374
*4. Ad legatos suos Concilio prefidentes.
jg»
it- Bulla translationis Concilii Bafileenfit ad ci­
vitatem Ferrariensem.
ftt
VI. Epi.

4
t i. Epifto!» Sigifmundi Imp.

f. Arnrfii .'em:‘< LmpetatOns . a
t. P.-.-rerfu-tt >d N'·'daine ‘U'

ConCi’i”~

vel pro Concilio.

rtbl· no H· fteno > <» .
àt- Ad Papam , suppln atm.
jf·
*’· Ad eumdem , super fclb connhi.
ibid.
*·
*■
Julianum Cwamaltm , O’ ah'...
jtf
·♦ J..' Purmm , surer f.céi-e eodrm .
jtj
'° A'i^aneora at Papam . super eodem. rs4
·"
*■
/n,?ru?io aiw'/ç M ez pant Casans a i Pa^

P1'·"'·
<
jf»
■»: 44 Bafi:err.s»s , de eancordia cum Papa, tjs
7 1 A i eoiJem , Je -rJine sedends >rt toncdio . /fj
>♦· Ad eosdem , df :»3<>πα Bobemonmi ads er.
··■’! Tabon'as .
Jf4
f' Ad e^'dem , dr ie>n< Bokemoiirm .
ibid.
'♦· Liter
*
, per quas promittit adhere re incon.
• cuffe Couciim .
/f/
71. Mandatum mtfun Pap.i per Begem Poma.
"orrim .
197
?S. Forma ruranenti prtfliti per ambaijtajores
Romanorum .
?9 ta. tpifloli n:
mcuium. Petit cautam ad
re
, qua fu'vt ad corii dium appellato·,
alm-ui ptotejhitur antre C-miltum. t·»,. &
»»/.
//. S.il.u,· conductui enfin Concilio .
ts. Lp'dola , qua promittit st confirmathruri certa capitula Concdir.

'T.;!ort:>
c. B hr· αι·..·η 0

tes

C-iT'/h r.delfi . ’.tretir.i

> ■ r. Τ·α· ?· jfim ad suos O’nmiff.icias.
^9ί·
-7‘ ι-y Cupun-iei 'uiutdaci de reb:·· Taboni /.

'
!

;
1
I

.
*
f
Philippi dticis Burgund·
*
, super canoni-altone Pet'i de Lutgenburgo . Eiusdem, de
pace tractanda < um rtge Eraritie.
£- gjf
»j. Candi regis hancu . de pace metandarum
duce Bwgu idi* .
f-?
ti. Ambaffiatorum Conciln in Bohemia esfi-.entnim .
fii.9
t7. Archiepitcopi Lugduuenfis.
em.& tu
4t. Ambaïfialorum Conciln in Bohemia ecfijle'i· ’
Wn .
ai 2 j
/?. Kmbaffiotomm Çoncilu Noninbe'gi exfiflen-\
ttum.
îi i *
ça. Impe’orons CP. Joan-tis RdleoP^t
Ai'h
9'· E'ii fgis S..cs.e. 1Π faioreni oïdinis ύ I1
Brigitte.
a!p !
92. Petn Lunderfic . & aliorum , de tcdt'i odîne.
fj. Batomagenfiutn .νκτ!ι,·Ί J~ υ·ι«·ι..
0.2 .
9s- Joannis Polaviugi Lmp. CP.
9 s· Amedet ducit Subaudit.
a.· a
fA. Philippi rlm.it Wedr hrne<ip\.
f7. Loannis Palec/ogt Lmp. CP,
f·,'
9t. Joseph Patriarche. CP
s, f,
99. Conflantini Paleologi, fratris Imp. CP. ibid.1
tio. Fn.ienci ^unions ducts Aufint.
i:g
tri. Alphonfi regis Arragonum .
<A2. Albetti ducts Aujine.
aj<
VIH. F.piftol» diverforum ad diverfos
Je fynodo lUfileenfi.

• t j. PragenJÎum ad consules civitatis Egrenés.
Ara.

i t*. Borumdem ad nuncios ^nodi Nuremberg*
esfifientes·.
10,·. Eorumden ad cansules Nurembergensts.

*i*·
sci, Anaitjffu ad episcopum Lausanensem

ea-

.·. Egr/i .tim ad tum'ioc (’··■< do S ·.'emlr·g
erfiltrr.'es
(
'*
; P’.'senfium id nmci's Conri'n ■
• ί ■v.-in', ·. ·ο·γ."7
de rein- P.ihinliCis

Vil, I piflol» diverforum ad fynodum . .

4

; h-c.r 00 , tie

d'm T-iQoric

ibid.

Fiopr-'mt ri Lmp. ad Eugean‘''‘

Priori

110, Co;,...rd. Lmp *Gr
c.o^·'
Λ?
*
nnl"
cia'O’imi Co-· 1..1 ~
'ii· Gei:, nnfio Pair ΐ'Ίι
*
CP f :êl.i -iaem. «fi
111. I egrut 1\>·1·:·Ο >ri ,'r.çu.·. ■ /’ ·,.· ·>..«· «bld.
tu Lileia /.■n t'lis d' Bugti/io .
birnoW· lier n ec
ir’
'II. Laurel Μ·[,'α Rei eren.ùfF.mo Pomma
Lecit ;er frani ■:: Joanort: Je R^gu/io e· ίΛ
£·^> -Ji. Lit-ni M ■.·■ t-ι S.-iom· L-errnt e· .
t
Lueta J'annis de Rigu/fo IFa'·''11
\ncn Con· du ad Grtiiam
4·'1
AA. Γ·η·>, I-.et
*
Do’iim L. v.l pr
f
*
dentis Cnn do Bu/deenfii ec.
ntf
c^’ it? Jy'i/lchi Joni:-s Cwdinalis ad Euger:u”i LC. P r t,j ■ · ; . <*■<.
ζ^Ρ /.’<■ 7 ■ ni';·· 1\>·ι,'·;ι 7.^!·αι;ι Cardinalis
S. 4’ r.e e.J F demos G'· . j

1 <

Orj.iones, quatuor in Concilio Bafilccnfi
habitz .

Z. J· .r -i j de Ragufw, Ordinis Predi. armm ,
Be (\ mmuninne fub utraque Specie . *49
Il Æ r.dii Ca'lem.
C,n-ir-arcj,·. . Be
voir ^endu pecc.uis publiât.
fis
lit LLtnrni Riid eisen. Ordini.. PredtcatwuTi ·
Be libera prxdicat.one verbi Dei.
9'‘
II' 7
,/< J, 'm·;·. A' '.idmon: R:· 10''·’/ > , J< . ivdi Don.tnio Ciciic· rum . . ^r
Ae.-e Binit in ('vr.uitt. m
ntt
APPENDIX

Coschh'Bash

NOVA
uvis

J. * ARi Cotii'lu al P ■ errii.nflratertses sprétanRia.
1179
1. * C in/innaito putilegio-tm Prfnoiifioit'nfium.
' jbid,
2. · (ludlelmi Belliccnfii epnuopi *luer campulson* in ausa niuuuflcm S. Joar.nts Amt:anenfis.
,,t9
}■ * Sementia Depithitoium Concihi m fatonm
r)Usdrm Μ01. .ι/h t :t .
а. * L/tei* rxeento' 'ec Con.J.i,
S't7
J. * A’xau/w p'i iiR,l'uni Itirorum.
Hl9
б. · L’ter* .-xecutortaies Corit..ti,
itio
7- · Innovai™ àuoium pmilegnrum Ordmif
P^mofiflrat.
»129
t. * Stntentia in favorem monti/le-n Bclb-Por-

’
i29f
IL * Oratio G 'g.nu C,,rttrii ad Snnsmundum
Lmp. pro Consdio B.ifleenfi.
J
ti,t

111. ·

Hl- · Articuli a

unciis Bugenit oblali regi

Chriftiav.ii'ftmo .
till
* De Concilii Bafileenfis editione sententia
l*t Holfiemt.
tats
J- * Bpiflola CoAcilu Bafileenfis ad Chimacen-

A

Altfra Concilii Basilzenms

APPENDIX

i. Oratio Philippi Archiep. Turonenfis. titj
i. liters synodi Bafil. ad Joannem abbatem
BontvalUs.
ti]v
3- Bulla Bugenti IV.
1*31
4- Litera tegis Arragonum mifia in Conci!>o.
'
uja
!■ Responfiones faSa per regem Arrago-

num capitulis oblatis per oratorem synodi Ra­
fi1·
t*3i.
i. Epiftola Henna Anglorum regis ad Conci­
lium Bafilbense.
1*34
r. Propofitio Domint legati ui adventu Grtcorum fa Ra B<\files tn Congreg. Generali.
Anno Domini 1434.
>*3S
t. Propofilio Ambasciatorum de Gracia ad
SacrosanRum Bafileense Concilium &c. 1144
9. Anibrofit Catnaldulenfis generalis otàtio ha­
bita in Concil. Bafil.
its»
1». Litera synodi Bafiletnfis ad Joannem Ab.
Bonsoallis.
i*f7
s >■ Bto.latio Card. Sabinenfis Legal’ ad Con­
cilium Bafil.
isjf .
13. Bpifloja Conctlii ad Joannem Σρ. Sal^burgensem.
uij
13. Oratid prsambula responfion'ibps Deputata­
rum Concdii Bafil. ad articulos Bohemorum
per D. Abbatem Cficrciensem.
11Î9

Dello Studio di Padova.
Vendo veduto per la Fede di Revifione , ed Approvazione del P. D. Filippo
Rofa Lanzi Inquifitor Generate del Santo Offizio di Venezia nel libro intitolato : Sacrorum Conciliorum &c. Auctore P. Pbihppo Labbeo Soc. Jeju , curante NtColao
Coleti, à* Joanne Dominico Μαηβ &c. Non v' efler coia alcuna contro la Santa Fede
Cattolica, e parimente per atteflato del Segrctario Noftro, niente contro Principi
c buoni coitumi, concediamo Licenza ad Antonio Zatta Stampator di Veneiaa che
poffi eflere ftampato , oflervando gli ordini in materia di ftampe , e prefentando lo
fohte Copic allé I^ubbliche Librcnc di Venezia, e di Padova.

A

Data li ao. Dicembrc 1767.
( Sebaftian Zuftinian Rifbrm.
( Alviie Valarefi’o Riform.
( Franccico Morofmi 1,0 Cav. Proc. Riform.

Rcgiftrato in Libro a Carte 335. al Num. »304.

Davidde Marcbefini Segr.

CON-

* CONCILIUMbBASILEENSE c (ECUMENICUM
Sub Eugenio IV. celebratum , Λ ex parte reprobatum.
ea nimirum que ibidem de e auCloritate Concilii & depofitione Eugenii
Pape fancita fuerunt, { incboaturn anno domini MCCCCXXXI.
& abfolutum anno MCCCCXL1I.

INCHOATIO CONCILII BASILEENSIS.
e Jovis decimanona Julii, de Λ (jjT Hoc Concilii exordium ita ,minciet nm reptri
anno domini MCCCCXXXI.
ia «u. Cod. ohm Eminentifi. Card. Paffionti
applicuerunt Bafile* domini,
pag. So.
fcilicet, Joannes Polmar cappellanus fummi pontificis, &
N nomine Domini. Arnen. Anno Nativita­
auditor facri palatii, & matis ejuidem millcfimo quadringenteftmo tri
gifler Joannes de Kagufio do· gefimo primo, vicefima qumta die menfisJu­
doc in theologia Parificnfis, procurator ge­ nii , Indiâionc nona , Pontificatus SS. in Ghri
neralis Ordinis praedicatorum, delegati ad per- flo Patris & Domini noflri Domini Eugenii
didendum Concilio a domino Juliano Cardina­ Divina providentia Paps IV. anno eius Prirno
li fandi Apgeli Legato Apoftolico, litteras Cal­ Reverend i fs. in Chriflo Pater At Dominus Do­
vorum conduduum domini Imperatoris deferi- minus Julianus S. Angeli Diaconus Cardinalis
5>tas habentes. Remanfitque dominus Diony- A. S. L- auâoritate f. r. Martini V. it Sanius expedans ambaxiatam prefati domini Im­ âiflîmi Domini noflri Eugenii Papae moderni,
peratoris. Qui quidem praefidentes, vicefima- faâum prsdeceflbrisiui connrmantts-& ratum ha- ,
tertia Julii, convocatis omnibus EcclefiafticisBbentis, juxta flatuta & ordinationemConflanperfonis tam extraneis quam iotraneis, in ca- tienfls
- - &
- Seneofis
—
Conciliorum venerabiles Vi­
pilulo majoris Ecclcfise Bafdeenfis inchoave­ ros magiflrum Joannem Polmar Palatii Apoflorunt Concilium, legitima poteflate eidem Car­ lici, caularum auditorem, & Joannem de Radinali a felicis recordationis domino Martino, gufio in Theologia magiftrum, & Ordinis EF.
& domino Eugenio prsfenti, & deinde eorum Prrdica torum Procuratorem, ad civitatem Bafubfcriptione faâa a prediâo Legato, quorum filicnfem pro ibidem inchoando Concilium Ge­
nerale , deflinavit. Qui eadem die ingredi port
prtediâus......... fecit collationem folemnem luper themate : Venit angelni tejlanunti fww voi miflam de Spiritu Sando iolemniter in Ecdefia
vnllit : Malachias 3. In quo oflendit po- Bafilienfi cantatam, Ac aliis ceremoniis devo­
teflatem domini Legati, & eorum legationem, te peraâis Concilium Generale in eadem Ci­
& omnimodam voluntatem , ad Concilium vitate etfe praedicaverunt, Domino Cardinali
quod tunc inchoaverunt & flabilierunt, prout intra Bohemicam & circa fines ejus fuper ex·
etiam refcripferunt Ambaxiatores Univerfitatis tirpationem Hatrefum Huflitarum fe invicem
PariGenfis; & decreverunt miilam (olemocm folicire occupante, & hc creverunt de die in
textis feriis poll petitionem celebrari.
C diem.

I

Coneil. General.

Tom- XXIX-

DE

1
CHKQII

CONCILIUM

“Wr*

DECRETA BT ACTA CONCILII
p

" ~,bT'· Ddûmpta n authentico exemplaribm piuaabo
in·» Omt
epddetn facrafan&i Caoctlii firesatis.

IxrofonAi
Coacilu 4r-

SESSIO

aasSww

Adite civitatis Bedefiaram valvb
ft sppnai, cufas «or foquitw, ft al talis: AMMO
Ad leak· omafewmibDei, «aafatioaon. C«wn
que Fidei catholic*, nee noa tnreynUltsisut M‘ '
ft pacsm rodus Chritesteatis, rrfisrmatiomin

PUMA.

h tuutiHt fail* tf niroidt* Trifitttii fiIkttrr
.

L

tente temaass Ecdefin £ AaguUdiacoaiCardioalfo, ta pretend facro Generali CosKilioBa-

lb Coocild intimator par penfcMcsomatesft
fiugnlie h boeipfo Generali CMdUoBaeacnTi
taiereOemtes, ft hoartAa drheaitee, quod
B autere Deo die Veneris praciau ροβ tafisns
faflom S. Lucie, qua ericaaartadadmaaecnAs
bujus Decembris, prima efaUem tecri Genera iis
Conrflii feffio celebrabitur in Ecciefia cathedraN
civitatis hujus Balifoenfis, bora nona ejufoem
diet a media aofle in antea cootpacanda. JUao»
que precipiiur ft mandait» omtabus ft fioguU·
in prédite rivitate Bafacentir ad cautem diâl
facti Concilii jam exttestlfas, ncmrifgue ad
quorum notitiam prefeatts devenerint, Indite

CEntetur utique dignum & congruum, prout id tingularirtr expofcit nimium labilis
hominum memoria, ut ea qua per tecroruaa
Generalium Conciliorum tenftionm ad Det iandem ft communem reipublicm utilitatem fora
noicumur taûittita, iUa debite fcripinre commencentur, ut per haoc ju^ts e(*umetiam ad
porteras tranfeat recordatio. Hine eft igitur,
quod in iubterjptis continentur , ft font de verbo ad verbum intima deci et a , cotdlitutioaes,
ate ft ordinationes, cetcraqun grfla in hoc
facro Generali BaHleenii Cooctlio , prefidcote in
tndem auûoritate apofiolica reverendtfhno in perfonaliter interdie poternat in eodcm, mm·
Chrülo patre domino Juliano, miteratioredi­ tenus dite die tt bora ia Ecciefia predtAa
vina facrolante Romane Ecclefni fandi An­ perfonaliter ft débite comparcant fob pomis ju­
geli diacono Cardinali, ApoAoltas (edis Lega- ris , niti legitimo
_
_____impedimeo,______
prepedhi faeriat
to, collcda, viis, ordinata per nos protono-Cto. Datum Bafdre die feptimo difti menfis
tarins, notarios, ft fcribas infraicriprot, ad id Decembris, anno a Nativitate Domini miBeA»
per diâum dominum prefidtmem, facro eo­ tnoqnadrinpntetia» trkufimoprimo, pontifica­
dem approbante Concilio, depuratos, fab an- tus tenftiflsmi domini oortri Papu Eugeoii
nu , indiâiooibu*, diebus , borts, mentibus ft quarti anao primo, fub figfflo coofuato diAi
Pontificatu tafcrius anootatis pariter ftdeticri- domini prefidentisia tefifaaooiuu) premifloram.
Diâa diaVeoemquartadccIma pnadiAi mea­
ptH.
Anno liquident a Nativitate Domini miilcfi- tis Decembris, anno, iadsteMse, bora , ftpon.
mo quadnngentefimo tricefunoprimo, IndiAio- tificatu, quibus proxime fiipra, fecroianftaGe­
ne nona, die autem Veneris feptima mentis Dé­ nerali Synodo BafilecoG prediâa, dido do.
cembre, pontificatus fanâiffimi in Chriflo pa­ mino Cardlnaii Legato anâorftata qua tepra prert is j & domini noftri domini Eugenii divina fideme, tegftitne ubi fupra congregata, eekprovidentia Ρ^ρβ quant snno primo, prefato brataque ftldera fotemni miflâ de Spbhu faute
reverend iditDOpairt domino Cardinal: pretideoper reverendum in Cbrifto patrem dominum
te & Legato jam per mentes aliquot in civitate Pbilibertum Dei ft apofiobeu fedia gratias EpiBafiieenfi mttenir Germanice, provincie Bi- D fcopum Coafiantienfem prodocte Rothomageofis, iafuper eaatatw ft periete' litaniis, anti■ ftrtt p* lamina, * pqpdiAi generalis Gracilii adjuvan­
did.
te Domino congregatione ft celebratione inibi pboois, alitique devoljs orationtes ta talibus
juxta mandatum apoflolicam alias tibi iuper hoc ordinatis, Deoquo fappliciter ft devote exhi­
direâum, & infra plenius definitum, legitime bitis, idem dominos Cardinalia pretidene fa
'faciendam, perfonaliterexirteote. Convocatis pontificalibus, fedans fuper cathedram ad boc
f.
itaque jam per eum dida audoritaie hujus rei tibi pruparatam , aHMque finguiis Pririatis tusse
caufa ad di&am civitatem Bafikeufem dc di­ ad premifla aditantibus ta pontificali habito ,
vertis mundi partiras pluribus dominii, Prela- timui cum mitris planis capit ttau eorum impotis, necnon perfouis aliis , & viris Ecclefiafti- titia exifieottes, gratum fermooem ad Syno­
cis, qu* de jure vel confuetudine ad Concilium dum pruditem tecratenâam habuit, famem
Generale venire tenemur, ac etiam quampluri- pro themate fiso .· Ueieeni
bus ab is ad diâum Concilium convocatis, eif- omm: Itete 51. io qoo pteratnqot fplubri exhor­
qne una cum dido domino prefideote Letato tatione, fecundum quod talicounrtaMateximte
in certa aula domus EcrlefuaS Leonard! Bati- congregatio^, ft in primosdio talis ates de»
leenfia, in qua teliti Ium pro Conciliis tenen­ Bout, omnes deportata, qnmdhla, ftvteto»
dis in unum convenire, ad hac fpeciatiter con­ •egritate fisiemr facaritaMOOofi&a ndnaomur,
gregatis, unanimi inter cos inito cooteofu , ex- pracipueque exhortatus cf , ut ta cetabratfcrae
titit ordinatum ft decretum, primam diAi Ge­ Deo grata prwfcutb teri CoacilH, Ecdeteunineralis Concilii Bafdeenfis tertionem teoeudam verfaH tam aect&rio dtatili , ut utre docet vi,
fore auâore Domino, atque celebrandam die Ve­ roe Ecdefiallfcm, conAanti ft bono animo jugi­
neris extunc proxime tecutura, quartadeenna ter adeteu, vigilaroatquo, ac ddigeotiue mdtetimeofis Decembris ia Ecdefia cathedrals Ba- - tenderent ad profrAum ftutititasemreipubiiau
tilecnti, prout in tebcdula, cujus tenor inferius ft CbriAiama retigtauM faciliter peragendum.
primo loco deferibisur, plenius continetur.* quam (feo quidam fermooe per eum fisîteo, tandem
fcbedulam io multis duplicatam ft rraatiunptam memoratus domiam PhlltenusEpifcnpmCoajuflit idem dominus prefidens, ob dite print· flaotiaofis eminentem thalamum afcendit, Mfdbonis publicationem faciendam, io pluribus que de mandato dite facre Synodi pettagk al­
ta

λ

BASILEENSE

nr.

iiAt da «esto ad
ribm Aidemnonauli viris dominis am-

«OtSMONDO»

β

forant rnaienta atque fobfcriptiooe, alium lo> ΑΜΝΟ
cum print deputato loco
viciniorem
Λ aprum, °^1^n
'
' '
tab eadem tamen nattaop (obrogare, nifiidem
°
vel fimile impedimentum per totam illam na·

iAufiribaa dominis allia ^umptari

Coacilmm poteritcoovocari, ad quem Prada ti,
fle alii qui ad Concilium (olent convocari, ac­
cedere teneantur, aefi a principio locus ille fuiim ittiaki ftüitHtfvt tt uMaarvr lifet cleâus fle deputatus. Quam tamen loci mu. lationem , vel termini abbreviatiooem , per
asunun ante praefixum terminum teneatur fammt» Pontifex légitime fllfolemniter publicare fle
intimare, ut ad ipfam Concilium celebrandum
II.
BpnadiAi poffint Aatuto termino convenire.
Dtcrtti à ctttr» 1·Λλ «· prisas
Jieri
Atque pro ipfius erreur tone Decreti civitas
Cntrtiu Cexiio WMPapi» apud Italiam fuit elcâa, pro Generali
Concilio in fine tunc proxime fequemis quin­
Ad omnipotentis Des gloriam, Fidei catho­ quennii celebrando. Quod quidem Concilium
lic* exakarioocm, Chriftianequcreligioùis pro- (uo detero tempore in dite ci· irate Papienfi
fcâum, iacieus fundamentum ta (ummo angu­ celebrari extitit incboaiupn, fle inde certn ex
lari lapide CbriAo Jcfu, ta quo Oman adifi- caufis ad civitatem Senenfem translatum. In
catio conflrute crtacit in templum fenânm tai quo qnidem Generali Condi io Papie inchoato,
Domino, bcrotanâe Synodus Bafilcenfisumver- flt in Senenficivnate celebrato, haec Bafi|erofis
ialetn Ecclefiam reprefentani, ta Spiritu fante> civitas pro celebratione tunc futun Generalis
légitimé congregate, prafideme revercndiibmo Concilii port frptenntum a fine ipfius Senenfis
ta Cbrite pan» domino Juliano, fente Ro­ Concilii celebrandi fuit elete flt debite aflignameo· Ecciefie fanât Angeli diacono Cardinali, ta, ut confiât in Inftrumento publico inde conApofiolic* ledi» Legato, attendens quod (iacra fete bujuûnodi fer ici.
General» Synodw Cooftaotienfis ta Spiritu fan-C
te celebrata, fatabre exiftimans & multimode
IV.
fnsteofam ta fonte Dei Ecclefia Generalia Con­
cilia frequentari, hoc (uodcctooconfiituit bufaftrmrentan tltSivut tiviutii R.ifilttn/h fri
fofmodi fob tenore.
Gf*ev*lt Γetcilia .

III.
DrrrtltBi Cttfaniinft it ctlebitim
CeKilitnm.

In nomine domini. Arnen. * TenOre pr·- *vw« Tl*
feni is publici Inftrumcni i cunâis pateat evideo·
ter, At (it notum, qnod Anno a Nativitate rjuf** *

dem Domini.millefimoquadringenrcfimoviccfimoquarto, Indiâione facunda, die verofebbaFrequens Generalium Conciliorum celebratio ti 19 menfis Februarii, hora tentarum, vel
agri Dominici precipua cultura eti, qiur ve- qmli, Pontificatus lancbffim} io Cbrifto patris
E, (pinas A tribulos harefam, errorum fle fit domini noftri domini Minini divina provinutum extirpât, excedus corrigit, defor“
auintt anno (eptimo, vigente flt
■Mta reformat, fle vineam Domini ad frugemDdurante
fando Generali Concilio Senenfi ia
uberrima fertilitatis adducit : illorum veronc- civitatem Senarum, ac prefidentibas eidem Con­
gletes, pramida dideminat atque fovet. Huc cilio vice fit nomine prefatl domini noftri Pap·
pnsteritorum temporum recordatio, fit praefer- & pro eo rcverendilfimis in Chrifto aatrtes do­
tim coufideratio, ante oculos noftros ponunt. minis dominis Dei & apoftolioe ledis gratia
Qpaprapter hocEdiâo perpetuo feocimus, de­ Petro Archiepifeopo Cretenfi, Jacobo Epitropo
cernimus, atque ordinamus, ut amodoConci­ Spbletano, PetrO Abbate de Rufstio Aquikjenlia Generalia celebrentur, ita quod pritftom a fis dlecefis , ac Leonardo de Florentia magifine hujus Condiit ta quinquennium immediate ftro flt Generali Ordinis prwdicatorum, per eno­
fequeus, fecundum vero a fine illius immedia­ dem dominum noilrum Papam ad infra (cripta
te fequemn Concilii in feptenaium, fle deinceps fpccialitcr deputatis fit ordinatis, tidem domini
de decennio ia decennium perpetuo celebremur, pneGdentes quamdam convocationem deputato­
in locis que femmas Pontifex per mentam ante rum omnium inclytarum nationum prâfentis
finem cnjuslibet Concilii, approbante vel con- Concilii Senenfis, luper ele&iooe loci futuri Con­
fentieote Concilio, vd ta efos defetemipfem cilii fecerunt. Io qua adfuerunt prediâi domiConcilium deputare fle afegoare teneatur, ut fic Bni prefidentes Concilii una cum reverendis pa­
per qua indam continuationem tamper aut Con­ tribus ac venerabilibus flt circumfpete viris om­
cilium «igeat, aUt per termini pendendam ex­ nium quinque nationum, videlicet pro Italica
petetur, quem terminum liceat fiunmo Ponti­ pro pane Pmlatoram & aliorum de extra ter­
fia tfe frauum fisorum faute Romane Ecclefia ritorium Senenfis (a) dommi Petrus tfantes E* . < Cardituliuir confilio , ob emergentes forte ca- pifeopus Caftreufis, flcDoarinlcm de faute Go·
(ua, abbreviare , fed nullatenus prorogetur . miniano decretorum doftor, carnem apoflota·
Locum autem pro futuro Concilio celebrando auditor. Pro pane Pralatoromflc aliorum nsdeputaram, abfaue evidenti neceffitate, non beotium titulos io territorio Senenfi, dominus
■ratet. Sed fi forte cafes * aliquis occurrerit, Nicolaus Abbas fenôi Donati, Ordinis vallis
quo aeceflarium vidbretur ipfiun locum mutari, Umbrof», fe non habere mandatam adaAum
puta obfidfoob, gnerrsram, peftis, aut fimi- infra fcrlpnun faciendum dicem, fed ad au­
fis, tuae liceat tammo Pontifici de pnsdite diendum & referendum, quorum quilibet fe
As
diCM GaM Tom. XXIX

7

“ϊΐ?”

CONCILIUM

«MIWSŒCT

g

— -didam Italicam ntaioneài reyrofentare affere- Afcfieoe habetur, fit alias integrius In Concilii .........
. . Pro
-- ----------—
----------------ConâantjgaG,
frfGooe 39.
ΑΜΜΟ
AMMO' bat.
natione
Gallicana
reverendi
patres &
CHUHTi domita domita GniIMmm BpifcopoeCavaUiccnTenor Btate talis *fl.
fis, Ludovicm de Patade mali* Trenovchieofis. Ovdinis Anfki Beoedidi, Cambilooenfisdicecrfs, & Joanne Urificampi Ordinis Gfarcieofis, NoviomanfisdieMfis. Abbates. Pronatiohi fritniu Petr· ArtUtfifaf· Crrtttfi, &
ne Germanica rrvsisndm pater dominas Hartuncu· de Cappel decretorum dofioc, Acri pa­
Jtnit BjifapSfattett t eckUbijUintn
AHtti i RefaitfaiH Pttri .ipriltfafit die·
latii apoftolici caularum- auditor, ac venerabi­
lis & religiofae vir frater Theodoricus de An­
•tfi, Mr nos Leeeerde de Fltnitù, Ordiait
dri, monachus Oditas Promonfiratanfis, in
Jretrttat preüteitrvee, &fare pcgiaefrefoffe­
decretis iicentialus, ac cjtadem Ordinis procura­
rt, ec tjufdeeeOrdèùsgeeereii ae^tflrt t ttfri
tf tftRMte fait Neatib. faetem&efaÛi~
tor . Pro natione HUpanka Petrus Alfenfi Ab­

bas fandi Vinoeniii, fit. canonicus Ecclefin To
leltntt, qui Umeo ditat fe non habere * ali- B
euod mandatum a natione fua ad hunc adum
Nupcr liquidera cupiente* Generate Concilium
faciendum , nifi folum ad audiendum & refe­ juxta deliberationem fit ordinationem faoâs Sy­
rendum de quo etiam folemtater fuit protefta- nodi Confaotienfls, ad deputatiooem loci otim
tus. Pro natione Anglin reverendus pater & eadem approbatae Synodo per dos fa&am, in
dominus dominus Fraodfcus Epifcopu* Auuen- civitate rapienti audoreDomino celebrari, ut
fis, & venerabilis vir magiftar Thomas de Mer- illa in eo flatoereoiur & fierent onai cederent
* ASrirtas, dona canonicus * Afcolaneufis, io facra pagma ad laudem Dei & bonum publicum Ecclefin fan
baccalaureus. Qui deputati Apradidi, fingu- iaoâe.· vos ad civitatem pnadidam, profutu­
lariter finguli, infra (cripta mandata fua io pu- ro ibidem tenendo B( celebrando Concilio Gene­
blioam formam, illis de territorio Senoufi fit na- rali, noArot & apofloficc fodis Nuntios de fra­
tiooe HifpaoMB exceptis, Senis in cappella do- trum oollroram confilio, providimus defliMomus operarii majoris Ecclefin Senenfis prope dos; vobis inter cetera nomine fie audoriUite
eandem Ecdcfiam fita produxerunt, & quilibet noflris ipti Coodlio pesfidendi, & inibi pro veeorum produxit. Quibus tie congregatu, ac ftra fapientia illa providendi, deliberandi, ftamiffarum (blemniis alnlque ceremoniis debitis C tuendi, decernendi & concludendi, qunadeoo& coofuctis ibidem completis, fupra didi do­ lervationrm & augmentum religionis & fidei
mini deputati lingularum nationum, ad infra Chriilian», & reformationem cleri & flatus ecferipta lingularia mandata, de quibos per in- cleflaftki pertinent, potetatem plenariam cooftrumenta publica tignis fit iubicriptiotabus no- cedcntes, prout io aliis noftris litteris plenius
tarioium publicorum tunc ibidem protentiora continetur. No* igitur attendentes, ut io bene
figuata fit fuhfcripta, legitimam feccruot fidem, terendis rebus drûl Concilii eo utilius fle perfe­
& ad hujufmodi elefiioocm loci per ordinem ctius proficere valeatis, quo ampliori fueritis
procéderont. Et inter cetera quamplurimisal­ per no* audoritate muniti, & ne propter ali­
legationibus , propofilfotabus , altercatioo&us quem cafum, qui folct quandoque contingere,
& diffenfionitan diverforum locorum fic provin­ celebratio & continuatio qjufiicm Concilii retar­
ciarum hinc inde inter ipfos deputatos habiti* dator, opportune providere volentes, diferetioatque faâts, demum pro loco futuri Λ tunc ce­ ni veflra, ubi legitima caufa fubfiflat, ipfum
lebrandi Concilii proxime fecuturi, pifta for­ Concilium de jrrvtlate prodida ad quamcumque
mam & tenorem decreti five confthutionis Con- civitatem aliam ejuldem nationis ad boc libeliantiertfis defuper fafii, civitatem BafilcenlemDram, habilem, & fulficiemem, de qna votas
in natione Germanica coofiflentem, & in pro­ videtur, auAoritate noftra transferendi, ilhidvincia BHunlina , tanquam habilem , fufficien- qoe prorogandi, mutandi fit diflblycndi, ipfumtem, & idoneam, ex iplorum certa fcientia que Concilium io bujtamodi alia civitate, ad
unammitci & concorditer nominaverunt & ele­ quam id forfan transferri & mutari contigerit,
gerunt, diftû tamen Nicolao fanâi Donati, continuandi, tenendi, fic celebrandi, A ad il.
α Petro Alroofi abbatibus, pro tune exprefle lud Prolatos & alios evocandi, eique Doatioc
contendentibus. Quo loco fic per ipfos domi­ & aoâoritate prodiâte pretfideodi, ficquiccumnos deputatos elaâo, fupradifii domini qua­ qise Ineo decreta, eodem approbatae Coacilio,
tuor prtaidsntes'Concilii ex parte domita nofiri ordinandi, ftataendi & decernendi, iliaque io .
Pape diâum decretum five coaflftatioaem Con­ publicis tefixxribu* juxta morem fotemtater pu­
cilii Conilantienfi*, in quo continetur de modo blicandi & approbandi, ut olhUo ttanus ante
•figendi loca Conciliorum, nec non Utter a* apo- ditioluUooem potientis Concilii ioeum uro alio
Ataicas domita uoflri Pape pntdiâi ejus vera futuro Coocibo inde ad fepccntatmi Cdtcbrando,
Bulla plumbea (ut prima facie apparebat )mo- juxta deliberationem, declarationem, & ordi­
re Romann curio mutatas, fuper poteftatedi-Bnationem pmdiftas, ctiaaa ante mentem, nta
Ûis dominis praefidentibus adpntaentem aâum rationabilis conte
» effet, ne aliqoo
...... modohumf. . _r
a domino noAro Papa pnedieo cooccffa, per, modi locidepotatiodi&ratar> nominandi, do.
venerabilem virum dominum Michaclem de ri- putandi, fitaOignMdi, & alias ta pmmiflh ontfis decretorum doâorem, & profati domini tabus <endi, deponendi, ftataendi, & «►
Dofai Pape teeretarium ibidem prudentem , pu­ qoendi, μ rocclntenrfi, qon pro fata honoreblice aha fit inteiligibili voce coram domiois que noArie, fit Homan· Ecdcfro, ac tranquilMefideotibus ac deputatis nationum, aliifque litate fit pane rdpubficn Chriftiaon, noveritis
fiipradiAis, infra (criptorom tenorum leta fit profutura-, plenam fit Uberam de diôoramfrapublkari fecerunt. Tenor vero decreti fequ»· trum confitto anAoritete apofiolicatenorepr».
tor , fit eft talis-Antinin coocedimus fsunltatem, ratum fitgraFrequens Generalium Conciliorum celebratio, tum habitari quidquid per vos Aper praashC*
qgri Dominici, fitf. fient fupra in hac eadem in eodem Concilio propofilum , dd&eratam,
fla·

t
* ‘l’"*

9

wove js

BASILEENSE.

10

«amwwe

•flatutum, ft decretum fieerit ac coodnfem. Id-Anica, apoflolico carnem clerico, Michaele de
,r—
kmvo » fades»», anfloteDomteo, ufeueadfatis- Pifis fupradiflo, decretorum doftoribus, nec AMMO
laRionem cond^oam inviolabiliter obforvari. non ma^iftris Antonio »fi olim Michaele de α*®π '
’
Datum Rama apod faaflum Pietram oRavo Ka­ ùa&o Gsmioiano curie cautorem camera apo- u, uL.
lendae Martii Pontificates noflri anno fox to.
ftolfc* ft Italica de extra territorium Seven- «μη»
to, Hanuadb VFeynen de Bucken, cterieoMofic JaRis ft pubficalis, pnedifti domini quatopr inafterieofis dkeceüs, apoflolica ft importai auproûdeutcsftidcm mwfentes, per organum didi Roritaribus ac Inclyta nationis Germanica μ»
rovosendiflimi patmdomfai Petri ArehiepHcopi pradMboConcilioSenenfi notai», oec non Lau­
Cretcofis, unius ex IpfisprafidentAus, iaipfam rentio Stafibrde AngUcarwe, nariomun prndilocum, videlicet civitatemBafiJecnfcm, fic(nt ftarum notariis clericis, Florentioenfis, Monapnonitltar ) per iptbe dominos deputatos de- flerieofis ac Lincoluienfis, drâeceium, acFraoftam, contemerant, ac eandem civitatem Bafi- edeo de. Bononia, (erviante armorum domini
loea&m, in provmda Bilbntina confiflentem, noAri Papa, pradiflis teftibos ad pnemifla vo
una cum difla dominis deputarisaatiooum, flt caris fpecialttcr. atque rogatis.
ipfi dapotaU narionom, videlicet Italic· de ax- Bi
tra territoriumScoenfe, Gallicane, Germani­
VI.
ae & Anglican*, juxta difli decreti Conftaorieofit CoocÜii vim, formam flt tenorem, ac poteStojcrififontt notorior**.
fiatls a domino noflro Papa pnedifto ais tra­
Et ego Petrus Clerici, clericus Ambitnenfis
dit· < ut premittitur ) Λ cooccB*, elegerant
ft nominaverunt, ac cMtalcm ipfiam habilem diecefis, raagifter ia artibus, publicus anAorift idoneam pro loco futuri proxime celebran­ tate apoflolica ft inclyta turionis Gallicano,
di Concilii deputarunt, a£ gnaram, ftproauo- in nrodiRo tacro Concilio Senenfi notarius, quia
daraat .-Proieflantes tamen, quod propter hoc bujufmodi elcftiooi, procant lationi, affignauo
Ipfiim Concilium Senento non ccnfeatur diflb- ni, fle deputation! loci futuri Concilii (, ut prsr
lutum eflt, fed quod ipfi prefidentes cum in­ mittitur ) proxime celebrandi potiens fui, ca­
clytis nationibus ad omnem reformationem hic que fic fieri fle vidi & audivi, ideoque hoc pr·poffibdem concurrere vallent. Bt hoc idem fem publicum Inftrumantum manu mea .propria
.
proflui deputati per ordinem fimilitcr fuerunt feriptum exinde confeci, fuNcripfi, fle publicaproteflaU quilibet pro natione flu, quod ad C vi, fignoque fle nomine meis (editis ft coufaereformarionem hic poflibiJem attendere vellent, tis (ignavi, in fidem fle teftimonium omnium
Quo loco taliter ejecto ftpronmsriato, acaffi- & fingutoram pnemiflorum requifitus ft roSato & deputato, vocati fuerunt in locum gates.
ha txmgrefuicois reverend iffimi patres ft
domini Joannes Archlepifconus Toletanus na­
VII.
tionis Hifparuce profideus , Joannes Archiepifcopus Rotbomageofis nationis Gallicans prssStofenftio alttrint notorii.
fidens, Ricaidus eleftw Eboracentis Anglica­
Et eg© Laurentius Staflbrde clericus Lincol·
ns nationis profidena , ft Andreas Epîfcopus * Pocznaaienfis nationis German*· pro- nienfu dimccfis, publicus auRoritate apqttoiica
-Ml.
fidens. In quorum pnefenlia didi loci eleftio ft inclyta nationis Anglican·, in prudiftofo*
fuit folcnroiter publicata, ft per ipfos dominos eno Senenfi Concilio notarius, pramrflâsomni­
Archiepifcopos ft Epifcopos approbata ft confir­ bus flt fiqMri »n* cum praoominatis teflibus
.... fle notario prarfens fai, eaque fic fieri vidi, flt
mata . Bncepto quod difius twertuddfimus opater
HK- Daudivi, flt exinde hoc Infinimentum per alium
dominus Joannes Arthiepifcopus Toletanus,*
T ‘
Ila major Can- fideliter fcrfptum figno meo fob to cum dido
paniarum Primas ragnique Caftell
cellarius, & fupradiR* nationis Hifpanic* pro- notario requlfitus fignavi io tefiimoniiun omfidens, ad‘ diâam
eleRionem
refooirdit nturn
to hapromiftbrum
­
*________
___________
bere dues voces; imam, ut prsbdens nationia
VIII.
firn Hifpaniro, aliam vero, ut Archiepifcopus
& Primas Hffpanlaram. Qpantum ad primam
hitiMi
tf
offrtoetto
Concito
.
vocem, non portet confondre, ntfi irqwfita &
confontlente nat tone fua pnediAa. Qpantum ve­
Cum vero fiais inflaret feptennii, quod afl
ro ad fecundam vocem, videlicet ut ArchiepHcopus & Primas , dixit ft confentire, & exprefr tempus ex proinierto Conci lii Conftantienfie de­
fe confenfit. De & (aper quibus oamims ft creto cckbratioai hujus Concilii praefinitum, fe­
licis recordationis dominas Martinis Papa quinfingulis ^ramiiGs ficaRis, faRis ft geflis, pro­
„ donumprnfidentcsdomini
_
_____ ________ ____
_, _
fati
noftriPapn
nec tus, (anftai Romanas ac univerfalfr Ecclefietunc
r»n deputatï fapradiftfpcr ordinem ', âc hono^ pmfidens pontifex, voiena celebrationem Gene­
rabilis vir magWer Martiam Velle dericusSam B rails Concilii fieri, justa promemoratnm decre­
bienfia durceus in decretis baccalaurem, acdo. tum, cui tamen propter statem decrepitam, fle
mitanoftri Pap* profati procurator fiftalis, & multiplices fui corporis morbos, in pcrfcua
hujotmodi facri Scaenfis Concilii procurator , propria non poterat profidere, diftmn domi­
fibi a me notario publico infra fcripto & alia­ num Julianum fanft* Romana Ecdefin fanfti
rum nationum notariis ibidem tunc pmfenti- Angeli diaconum Cardmakm, de fratrum ino­
bus, fieri petierant ft quilibet eoram fieri pe­ ram confilio, ad edebrandum tpfam Concilium,
tiit , atque tradi unum vel plura, publicum frb ac eidem vke ft loco ipfins fanmi Pontifi-.
cis * prefidendi, fuum ac fcdis apofloliesdo- IM».
Amavit Legatum per fuas apoflolieas litteras,
die, bora, loco, ft pontificatu, quibusfupra, prout ccce :
pnricntibusMdem venerabilibus ac honorabilibus
Γ-^,Ι.- Ατ diferetis vine dominis Dominico dc * Crapa-

IX.

UMEMUS
r. rv.

CONCILIUM

«»

AdUn prsfedendl, ac in Utoprotna fepfande»-——
ANNO
ia proponendi, deUbcrandi, ordinandi, tarae»
CHKtm
di, Λ decernendi qu* ad laudem fltbonoram
•♦I*. ..
1
fervarm M d&Ae Det, & confervadonem fle ««menram Religio.
Martntti
i diacne Cardnaii , tes, Fidei ChrdUanas, flaram Eccle6«, raformafidit Luat· "falattn t3 ·&Λκλλ tfoacm quoque totius dari flt ecdeâteHte flatus
bntdi&ntn.
Dutn onus untverialis gregis Dominici iaperna difpoflciooe notes injunflmn diligenter atten­ vatiooem ecdeflaflk* Ubertatis, fatetem quo­
dimus & quod (jpgulis Chnftiane republic* que, quietem fle pacem regnorum, regum, du­
occurrentibus per nos ipfas dete'rum apofloiic* cum , prioc^um, flr quoramltot Adeltem po­
fcivitutis cxequi bon poflumos animo ooflro re­ pulorum, noveris pertioere,ac etiam ibidem
volvimus, nonnunqoamviro* fide ferventes, di. cum debita maturitate flr deliberatione, prout
flt rerumCflrnda· · ia tanta re convenit, ea omnia proponendi,
gnitate_ *c: fefentia
fcfentia jwsediifos,
predi '
coofpicbos, in partem noflro- g decernendi, condodetodifltexequendi, perqsm
rum experientia
experfeniujcoofpici
Romane negotiorum aflottemua berries flt errores tam de Bohemia, quamde
nun flt
<- Bcclcfi*
uc, diun tempui poflulat, corum opci at ionite* aliis quibufeumque regnis, provinciis, terrisflt
vice* ne Aras fuppteotes, mioifterium notes com- locis, io quibus font, penitus extirpentur. Ec
milTutn , divina afliflentc gratia, juxta vires no­ nihilominus de pramiflis barreium fle quibutcumbis ex alto conctefas cxequi veternam. Ekidura que aliis cautis Fidem catholicam concernentibus
liquidera iacrum Generate Conftantienfe Conci­ quomodolibet cum confilio difli Concilii coguolium, ex cenis caofis tunc expreflû, flatter flt icendi, iliaque per te, vel peralhnn, feualios
dotrevit primum Generate Concilium in qten- a te deputandos, audiendi, decidendi, flt fine
qocontum extunc proxime futurum, fecundum vo» debito cum profato Concilio terminasti., Et
> o a fine illius immediate icqraeurâ Concilii in fe- contraditote» quoslibet fle rebelles, cujufcwmptennium de deinceps de decennio in decennium qae flatus, gradus, proemioentm, vd condiperpetuo fore ceteteanduœ, in locia per Roma, tionis exrflam, flt quavis ccdtfaftica vel mun­
num pontificem per meteem-antc tone neopisli­ dana , ctiamfi regali vd pomilkali prafalgeant
bet Concilii, approbante & confcoiteote Conci- dignitate, attfloritate noflra per ceduram ecperipfum Concilium C detiafiicam, flt alia juris remedia appellatione
lio, vel indefefl
, ut illa qu* circa fla- poflpotita, compefeendi, flt fuper his, quocfea
deputandis ac al
’ ■
’
ofKu filerist auxilium brachii foetearis iovo»
tum & bonum i
genda ft expedienda reflabant, matarapoifeot candi omniaque alia & fagtea in eodem Badeliterdtk>ne compleri, prout, quantum io no* fitectei Concilio agendi, inflandi, dffponendl,
b:; fuit in Concilio Senis ultimo celebrato ia- flatuendi, declarandi, decernendi4 conrluden
dum es <>tit : io quo per noflioa flt fedis apo- dl, qu* in promifif fic circa ep pro flatu noflolic* Nuncios tunc in dido Concilio Scoeofi Aro fle ejtedem Eccicfi*, ae fateee atemarvm
pmfid.ates, eodem approbante Concilio civitas fideliom, extirpatiooe harteum flt erraram de
Bafileeids pro loco proxime faturi tunc in fe- agro Dominico, Fiduflionequoque obenaatimn
ptennium celebrandi Concilii deputata extitir, populoruni, & confervatiooe etxfetiaflic· Ifeer
prout in decreto praefati ScnenGs Concilii flt aliis tatis, ac pro qte.to flatu reipublica Chriftianoflris litteris defuper confcdi» plenius contine­ nas, nec no* reformatione te oeotebm memtur . Cum autem nois bujulmodi fepeennii, quo beia fois, noveris piofotnra, plenam fle libe­
Concilium ipfam in eadem civitate Bafilectei te- ram aufloritateprodiflatesmre pratentium eoonendam fle celebrandam fore flaturam fuir, in- D cedimus poteflatem, raram flt gratum Jbabitt»«
------— -------------------------------:—jio
_:_
flare
nofcatur,
cumque propter notoriam
ip> rj quidquid Iuper premifln per te una cum eofo futuro BatilecoG Concilio Deo auflore cele­ dem BaGleenfiGinctuo ordinatum, flaturam,
brando, luxta defiderium cordis ooflri interefle deliberatum fit decretum faerit, Rcondofom: '
non poffimus, te vir* integritate fle fapientla idque factemus an&ora Domino, teqne ti tepreciarum, & magnitudinecouGlii coofpicuum, tisfaflionem cdndfgnam inviolatefiter obfervari.
ac in maximis noflris fle profat* Ecclefos ne­ Qpocirca circumipcfliomtu*MrapoflaUcaferigo u i* diuturna experientia comprobatum, Lo- K mandamus, quatenus tibi injun&um mmiguu-i cum plena fit omnimoda poteflate Lega­
tum laboris hujtemodi, pro divina fledifl*
ti de· latere, de fratrum ooftrorum cootilm, fedis ac noflra reverentia, bc io eodem fatuantoritate apofiolica, tenore ptefeotium faci­ r9 Fafilccnfi Condito diflo nomina pro tem­
mus, cooflituimus, fle etiam ordinamus, tcque pore pratidens, ad honorem Dei,Ecctefi*f
ad civitatem Batilecteem pradiflam, pro futuro atque ooflram, folntem quoque flt focmn po­
ibidem, auflort Domino, tenendo fle celetean· pulorum fidelium, juxta datam tM/Dumino
do Concilio Generali, juxta deliberationem flt prudentiam, landabiliter ràeqnaris, quod ex
ordinationem praefatas, tanquam angelum pa.itote fruflnofis operibus 6uftm Optati pravornant quo» fperamus: tnque deinde Olam, qms
pias cateaa agaatebm fapera» retributione Im­
runs ecclefiaflicum, qui boc.temoore indigete penditur, gloriam ccnfopi moraaris fcBchaib
videtor, abundante nequitia, & frigefeenie ca­ etenm.
ritate hominum , fafeitatts inter hddesbeUhft
difeordife, ac invalefccnte ia ptaribos mundi lendi» Fete
partibus tesrttka pravitate, ad bojtemodi h*> tnoquarto
refes extirpaadas, flt pacem inter catholicos
principes At ceterae Chriflianoscomponendam,
animum eficacitcr intendamus.- iuper qua re,
dusmum ia notes fuit, dedimus operam afltea.
ccm, tibi nomine & automate noflris ipfi Con­

X.

KXVKOJS

B Λ S I LEENS E.

I4

ocbnotww

Ari, qui de jure vel cooflisramne adGcnerplia·
Concilia accedere font adflrifli.
ANNO
CNR.I3T1
XII.

ΑΜΝΟ
amort

• «1».

creMSC.

ftrtafM Ctncilii

firvwDti UkSt

.

Ceteram cam umunquodeue co di

rata deflteatam 60cm agnofeit, idcirco hac
tenfta Synodus neceOitates Chriftiao· religio­
nis feduk ancdhatioM recogitans, matura ft
Cartificari tam per litteras tamquam altes de djgcfta dciibcrariooe decernis, ad tec trie,
feiiritndtaeft chcumijpedta diitecotia qnamha- 00, a
_ 4M cunfta
_____ ______
_ ____
booa,_________
procedunt,
aoâorc
bm ia prafeqrendo cautem Fidei contra Bohc- Deo, tota folfcitudteis
... ................ flJdte
" " operam
ram di
dare.
mas barerices, tuam prudentiam rommradamm > _____
Primo,
, ut omnium hrrrium
_ _____ a Ghriftiani
i po­
ft te ad pmfeverandum hortamur, quantum cum puli finibus
fusibus terebris
tenebris profligati
profligatis, lumen catho­
decentia fieri potefl. Preterea qnm feUds re- Ilica
ks veritatis,
ventatis, Cbriflo vent It
luce largiente, re­
eofdatiottts MartfausPape V. predeceflor no­ fulgeat. Secundo ut bellorum rabie, qua fafler teter cetera tibi tejaaamit prefidere debere tore ûaaaia feminante, ia dhrerHs partibus mun­
etebnritste apofloiica teConcOfo Generali te Ba- di affligitur ft diffipatur popuhit Chriflianus, con­
Mmafi dritrne cefebraado fi talis efletoMcur- grua meditatione fedata, pacis auâore pr·tes ft coagNCaifo Matorum quod merito ft ftaote, in flatum reducerer pacificum ft tran­
ssihasbiliter rebhrari debmflet ft deberet, ft quillum. Tertio, ut cum multiplicius vitio( ficati acceptants ) tdqncmiar paud am ouBi ram tribulis ft fpinb Ghrifti vinea jam quali
comma erant, ft progressa non fit opus alium filvefeat pre nimia denfitate, ut illis debite
defitasre, fed fit poetes erpeflindam, placet culture Audio refecatis, evtngdieo agricola
caditus operante, refloreat, hooeflatifque frunu· expedito negatio Bofimnorum, cujus finis ftus
ft "
honoris
felici ubertate
prodi
“______
-----‘__________
locat. Er
exse&atnr te brevi, tuoe greffas dirigas ad pre- quoniam ablque osleftis inflexu gn
gratin haec
diftam cMtamoa Ihfilremtm, ft ibi ( prout o-Ctqm grandia bona fperari non pofluai
poifaat, omnes
pus sideris eSs ) juxta ribiiajunâa ft ordinata Chriffl fideles in Domino propenfius
prooenfius exhorta­
in Cresce» Conflandesffl, optime provideas
tur ,<ir ad obtinendam prauniflbrum coafatumatiorem felicem, devotis orationibus, jeju­
niis ft dcctnofynip , apud nujcftatcm divinam
mtn» aano laMfMiioobDtooMBfce iqjt.* fe­ diligenter fefiftaot, ut pius ft miferteors Deus
cundo Kalendas Junii, Pootfflcatus noflri mm humilibus placatus obfequiis, optatam rerum
coofummatioaem huie lacra Concilio foa pie­
tate fodica proflare dignetur K eis in remU&oXI.
nem fuonxn pcccaftinum hoc iojunges.
XIII.

J/ritenretuw f*ri C—tilii
JpCtMtoa reverendiflimue dominus Legatos

X «ferrati·

pore, quo pun teflabat celebrationem Concilii D

CmàAi.

Praterre cam pramià·, ad qua bujus fj-

tachoari, ewca expaditioaem adverfos peflife- cri Concilii tendit exhortatio, flat plurimum
ram terefimHotlkananeflct
pro caufa Fidei
­
~
f & ad
accuratum
fludium exigant, tnulmodum ocamna, fiios ad banc civka tem vices tique fiat iolidtudinc ft cura perrigili pertraftanda , exhortatur omnes in boc fecro Conci­
lio * petûflcntes, ft *d ipfum veafeutei , m · rrfnr-.
ratem accafit, uttejeoftum legationis oAcium diligenter fecum üla cogitent, atque cum apoflbt in celebratione hujm Generalis Concilii, lits excogitata penra&ant, qua en videbuntur
proflante divini numinis gratia, adimplere , ad eadem utilia vd etiam opportuna, ut in­
prout etiam ftnfliflitMS dominus nofler do­ de coaunuai dcbitoqne fuper eis trbftatu ha­
miam Mentes divina providentia Papa IV. bito ft matura dclflieratioeedigcfio, mdiusft
repetitis fure fen&itaiis litteris fibi mandavit. utiltai per ferrum Coreilmn io premMSs
In qaa civitate jam per tres mentes ft ultra queat, afflidate Spiritus fenfli gratia, pro.
cum Ptadatis ft ceteris, ani ad ipfam civiratem videri. In hac amne fecra Synodo con­
conte cdcbratioois dMM GeaaraUs Concilii ad- _
venerare, quatnpfarima· coMregariones fecit, B lis
habuhque traftatm forer ipnus ftabihmento ft ad agenda afie videbuntur accommoda jam
cchbntidacCoocilii. Tandem decretum cftpre- materias in ipfius Copcilli dcl&cratioM pro­
fimrem fotemarm fieri feffloaem, te ^ua priXIV.
eflfl deputatae, ft adfit a joosdlucitratempus
IpfimConriUi celebrandi, fecroflsnâaqoe Cadis

GensiraieCMcilfamfiabilitiim canentes ftfan-

tar accedere cane tan Prelati, quant cat·

Oc autem qua morum & gefles vaaullate
■mrfpffl’qee ia feffionibus ft eoopegatMaa
he*» feed Concilii debeat fe habere, exam»quorum Patrem jam dia Minnis regulis boo-

JJ
,

CONCILIUM

,

«cegMom

ιβ

- —tefcat, decretum Toletani Concilii prsefemibas A nientes , flantes , aut recedentes ab hacfenfla—■......... —
ammo duximus inferendum.
Synodo, in pertona rd bone impedire, hjn· ANNO
riari, vd moieftare prefismpferint, locum ha- C“t,‘5n
XV.
bcre declarat ac dvecrnit, jaxta ipfius ( que
*

talis efl) fcriem flt tenorem·
Decretae» Cluilii Teletaai.

XVIIL
_J
XI
·.
v e· ’■ 1,1

•neiik de• rwurb··
* nulli·, Je
*»»■ >.
îcwto*’ 4
rir*"ÎJj£
<>um, ifas

In loco beoediâioob confidentes domini facerdotes * nullus debet sur indiicreta vocibus
pcrftrepere, aut quibuslibet tenaultibcs * pertutbare, * nullus etiam vanis fabulis vel 'rifibus, vel ( quod efl deterius. ) obflinatis difeepiationibus tutnultoofas voces effundere. Si fair
( ut ajt Apoflolus ) petarfirtlifiefataeft,
**** refteaaai üagaaa» faata^ ftdfedacearcerfaaat,
fejar vaaa efi rtirgie. Cultum enimfiium jufli
*'*
> * cura flentia judicii obflrepentium
,ur^â confundit, dicente propheta: Erit iw*
exilai jxfiitia fiùatiaai. Débet ergo quidquid

aut * confidentium confultationibus agitur, aut
ab accuiantiutn parte proponitur, fiemitiflima
roiu<kwi- verborum relatione proferri, ut nec contentio.
?’·
fis vocibus fenfus audientium turbent, nec ju*' -F· dkii vigorem * in tumultu enervent. (ficum­
que ergo in conventu Concilii hare quai pnemiffa fnnt violanda crediderit, & contra hax
inrerdrâa aut tumultu aut contumeliis, vel ri­
tibus ipfut^ Concilium perturbaverit, justa di­
vinat legis ediffum, quo predpitur: Ejice der».
,rv* ’ »· firtx», G txikit tant w jurgia*, cum Otnni

)'λ!

Prectffxr eeatra ima/tni fia ffiùitrti renif»·
tien» ad CeaciÜaae, ovl iiuduMis*
s» m».

Sacrefint&a CnrtJii îniuCttfiriitefi, aai· 9°*?*^^
verfilna Ecclffixareprefiatear, fa Spirite fier
De ad extirpatiean» fcUfiaatut iarrfaatfae, aa t>
■ tJ emrxxe, wc a* ipfiar Eetfifi» m capite
b fa mnadrir debitaxe refirxutxant hgïrfaw
cwgnga/a, ad fittaran
Juflitiam & «quitatem exerceri non dubita­
tur, fi quos noxi· voluntatis adeo cavtivat
perverti» intentio, quod proceflibus Apoflolicis
impudenter obviare, auâôriiatemfanâioob ca­

nonica contemnentes, in aliorum prolabantur
injurias flt ofienfas, Bcdcfiaflica reniera percel­
lat, & pro demerito culpat rigorem adjiciat ju­
diciarie poteftatis. Nam fi quilibet per cam­
pum licenti·, freno depofito modefli·, vagare­
tur impuoe, facile quilquc feriret in proximam,
fle nervus difeiplioaotis juflitie rumperetur. Sadedecore a confeflione aMlraflus, a communi C ne licet nonnulli Romani pontifices, antiquos
ccetu fecedat, & trium dierum fententiam cx- Roman· Ecclcfi· morem flt confuetudinem obconununkationis ferat.
fervantes, prout ad eos ex debito Apoflohtus fibi
injon&i oificii pertinebat, per certos fisos procef-

XVI.

fus in dic creo* Domini annis fingults foleinniter
publicantes, inter alios omnes flt fiogulos, qui
De heneribar.
ad fodem ApoAolicam vementes, vel recedentes
ab ea, nccnon in iflos omnesflt fiogulos, qui
Ad obviandum controverfii» quas folentex per fe vel per alium, feu alios, quafenmque
htijuftnodi in Conciliis & pubHcis Congregatio­ perfooas Ecdefiaflic* vdfircolares, ad Roma­
nibus fuboriri, & nonuunquarn ipforam pro- nam curiam fuper eonnn caufis flt negotiis ac­
greflum per longa tempora impedire, hccfacra cedentes ^iliaque in eadem coria profequeotes,
Synodus ordinat, ftatuit flt decernit, quod per aut procuratores, geflores, advocatos flt ptoquofeumque aftus, nominationes, intitulatio- motores ipforqtn, ac etiam auditores, fini ju.
dices, qui fiiper didis caufis feu negotiis <ks
bct, honoris exhibitiones, tam infede,. quam
in aliis qutbufeumque didis aut fecieodis in hoc D putamur, occafione caufarum emergentium buConcilio, per quotcumque Prelates, principes, jufmodi verberant, mutilant, vel occidunt ,
vel eorum aut Univerfitatum fle Communitatum cujufcumque dignitatis, ordinis, conditionis
quarumcumque Nuntio·, vel Legatos, feu ipfis •<m flatus forent, prodifla vel eorum aliqu
vel de ipfis, vel eorum altero, in eodem Con­ committentes, excommunicatioob flt anatm
cilio nullum jus de novo acquiratur, nullique matixatioriis fententias, a quires nullus per
prcjudicium generetur, nulliufque jus in pro­ alium quam Romanum Pomificcra potet, ptatprietate vel pofleffione ledatur. Etperpremif- terquam in mortis articulo conftitmus, abfolfa, vel hujufmodi Legatorum admiifionem, jus vi, nec etiam time, nifi de flando mandatis
vel titulus alicujus approbari nullatenus cen- Ecclcfi· ac fatisfaflione pretflanda, fu&ciantt
featur , vel etiam reprobari, aut jus vel poflef- cautione premifla, candelis accenfis, flt ad ter­
fio Generali Concilio interefTendi, vel taliter ram projeta, promulgaverint, fle eos qai ta­
vocem dandi, cuiquam acquiri, fed ia omni­ liter excommunicatis flt anatbematieatv, vel
bus & per omnia unumquemque in eodem fla­ eorum alicui privfiimereot abfetacionis benefi­
tu poll hoc Concilium remanere, in quo ante cium impendere, fimilibas fetUsau» innoda·
ipfius Concilii celebrationem permanebat.
Bverunt, clique predications, letamis , adminiflratkmis (acramenronmi Eccfefiaflicorom,
& confeflioaem audiendi, mserdixenmt offidam;
XVII.
nec non quicumque fejariaiores quorumli­
bet ad fiera Genendis Concilia venientium,
Λ iatpedinmto veaieatiaa» ad Ceacilian.
feu ftanûuaa fa ipfis, aut recedentium abeifSane quoniam opus aliquod intendenti non dem, diverfes cenluras Ecdefiaflicas & pasnas
fatis efl «dificatioai operam dare, ii ex adver- tam ex canonis quam divini juris difpoütiooe
fo impedientibus nonrefiflat, idcirco decretum incurrasu: tamen, fictu ad no&ram fide di­
in lacro Conflant ieofi Concilio editum adverfus gnorum multitudine valida inGnuatiooc perve­
eoa qui venientes ad Concilium , flantes, vd ru- nit notitiam , nonnulli iniquitatis fiM, perdi­
deunt.es impediunt, injuriantur vd moleftant, tionis alumni, hujufmodi ccofuras vilipcMe·exfuperabundanti cautela contra cos, qui vo- tes, ac hujufiuodi fecri Concilii, extir^rtfams

17

1TJa^tus

BASILEENSE.

«gisjwdvs

i8

■------------ fdufinati·, hacrefom ac erronun, ipGufqraEc- A diAo. Quod fi terra ejufdem duas diœcefe* vel- — , ctefia reformationis perturbatore*, diabolico ampUu* contineat, dominio domicilii prisciθ
1*1™ fpirim iafl«ante,
“ ‘ ·—
necOrdini deamun
-------- nec
— ··
_ip^ii* jpfitu, A illam etiam in qua focritdeli- a^1fr
U'
"
festam·, Dd timore
, nefarii* ac Aum commiflum, fi foa fit, & duas alias qur
focrflqgitaafibo·
perfossas EeclefiaAK fob ipfo fiuu, eidem loco magis vicinas, in
cas de famulares, etiam pontificali dignitate terdiAo fqbjacere volumus fupradiâo, A etiam
pnadicae, nd f***m
vd Romanam omne· A Gajpstos hujufmodi excommunicationis
curiam ira ptafcos Generate Concilium in civi, & anathematiurioni* iententiis ligato* , in
sate Conftamicnfi prarincie Maguntiaenfis , onibustibet Ecclcfiis, loco, ubi tale ddiAum
ubi mmc Romana curia exiftk, in Spiritu fan- fuerit perpetratum, vel terris & locis ptopter
Ao tegkime congregata, vcfocutcs aut rece­ hoc iaterdi&s magi* couviciui» ubilibet exiflendentes ab etfiem, tavaderv, capere, arrefla- tibns, omnibas diebus dominicalibus & ftflr
re, detinerf, incarcerate, mutilare, occide­ vis, pullati* campanis, candelis accenfis, pure, ac fpolfare bonis fuis, vel injurii* afflige­ blice nuntiari, ac terras, civitates, villas, care quamptartab, A alia* mate traAare, temo fira, oppida, & loca * Ecctefiaflico interdfflo · E«it6»K, R dietim prafe- B prediAo fuppofita, donec fic excommunicat! te»
A facri Concilii vi- meruerint ab hujufmodi feutentiis beneficium
lipeadfom A contemptum, ac fedattonufehif- abfolutionis obtinere , didumque intcrdiAum
matis, reformationis Ecctefi*·, A corrcAionis debuerit relaxari: ita tatneb, quod nullus ex
morum, nec non focrefum A errorum prssdi- tranfgrelforibua ac contemptoribus hujufmodi
Aonim extirpation!* diflurbium, fuaramque per alium quam per Romanum Pontificem, vel
animaram periculum, A icaodalum plurimo, facri Concilii auAoritate, pofflt, nifi duntarum. No* igitur volente* in pramiffi», nec non xat io morti* articulo conditurus, nec etiam
r
advertet qoofcumque ad ipfum Concilium A que- tunc, nifi de flando mandatis EccleGx, fatis.
Mbet alia futura Generalia Concilia accedentes, fsAtone, vel fufficicnti cautione (fi hoc com­
aut flantev in ipfis, feu recedentes abcifdem, mode facere poffint ) primiru* prrfttra, abfoloe ab alit* Deum non timentibus temerariis in­ vi, vel intcrdiAum hujufmodi relaxari. Eo*
jurii* infoflentur A opprjmanrui violentiis, A vero cujufcumqne dignitatis, ordinis, flatu*,
nc quibufvh delinquendi, aut csceflus commit­ vel conditioni* fuerint, etiamfi pontificali ditendi pateat audacia, de opportuno A falu- Sitate prafolgeant, qui contra tenorem prebri remedio providere htqufmodi, nec non om- C trium proccffuum, talibus vel eorum alicui
nes alios A fingulo* proceffus, fententlat A ceo- abfolutionis beneficium impendere prafompfefuras adverfob quarumlibet perfooarom Ecciefia- rint, volumus, flatuimus, A decernimus, fi
Aicaram, vel latcularium, ad facra Generalia milibus excommunicationis A anat heroa litatio­
Concilia venientium, vd flantium in ipfis, fra nis fententiis fore innodatos eo ipfo, ipfifque
recedentium ab eifdem, moleflatores, pertur­ pirdicâtionis , leAionis, adminiflrationi* fabatore* , vd injuriatorr*, auAoritate Dei om- cramcotorum A confetfiones audiendi ofiicium,
nipoteoris, Patris, A Filii, A Spiritus fan- auAoritate interdicimus fupradiAa, infinuanAi extendentes, omnes A fingulos, cujufcum- tes tranfgreffbribus A contemptoribus io prediqne dignitatis, flatus, gradus, vel conditio- Ats, quod fpiritualiter A temporaliter ( prout
sus fuerint, etiamfi pontificali, imperiali, re­ eorum requirent exceflu* A demerita ) gravius
gali, vel alia quaemnque Ecclcfiaflica vel mun- procedetur, non obflantibu*quibufcutnquecondana prrfulgeanc dignitate, qui quafcumque flitutionibus
_________ , A quibuslibet privilegiis, induluerfona* EcdefiaflicM vel facula res, qua ad gentils,
’entib, A litteris Apoflolicis, generalibus vel
Bujufmodi
ledctn Apofloficam lUMuuatu
Romanam vunaui
curiam ipreîuïûu*
fpecialibtu , quorumcumque tenorum exiflaot,
mw
^mhiwui >«Kua
hoc pi utenti facro durante Concilio, vdadip-Deifdctn tranfgrefforibu*, aut contemptoribus,
'
" quacumque alia
·· —
qutbuiviaalii*communiter vel diviîïm a difimi
A
Generalia —
Concilia ve­
nientes, aut flantes ia ipfis, aut ab gj* rece­ Aa fede conceffis, etiam quod fufpeodi vel ex­
dentes, temeritate propria per fe vd alium feu communicari , put eorum terrae, dominia, cP
alio* arreftare , invadere, capere, detinere , vitate*, ville, caflra, oppida, A alia loca
incarcerate, mutilare , occidere , aut bonis Interdici non poffint, etiamfi de ipfi» A eorum
fob fpotiarc, vel injuria affligere, feu ipfo» tenoribus effet in ipfis proceflibu* mentio facien­
ite delinquentes receptare, aut alia»quomodo- da fpecialis, que ne contra bujufmodi lenten­
libet impedire, foa ea perpetrantium faffa A tia» A proceffus, quo minus includantur in
oommifla rata A grata habere, vd eis dare eis, per ea valeant fe, terras, dominia, ci­
auxilium , confilinm vd favorem, publice vd vitates, villas, caflra, oppida , A Ipca bujuf­
occulte, direAe vel indireAe prcfumpferiut, modi tueri, A que quoad hoc tollimus A pe­
vel praifumeot io foturam , fimilibu* excom­ nitus revocamus. Et infuper mandamus, ut
municationis A anatbematisatioais fentemiis hujufmodi pratens proceffus ad communem om
innodamus eo ipfo. Terra* quoqueipforam A nitun notitiam deducatur, chartas five membracnjtaiibet,
b nas proceffus continentes eofdem in majori A
< ;
r qui io prrmifli· rei‘ eorum aliquo____
tranfgredor 'vd contemptor foerir , dum tamen finAi Srepbsni Cooftantienfis Ecclefiarum val-

uniufcujufque fic tranfgrefforam vel contemptoruns ultra eoamdiœcefim non ooatmeat, nec
tXMi omnia, civitate*, villas, caflra, oppida,
ceffaom patratores, lea coram receptator»,
rd ipfis «oafiMMtomcr, favente», aut dames
MDtflMm, cMffifinm vd favore» , publice mo­
tabuntw, nec non illa, in quibus hujufmodi

rata auAoritate Ecdcfiaflico fupponunu* inter,
isuri/. GewraZ. Tom. XXIX.

vi* affigi, qui proceffus ipfo fuo quafi fonoto
praconio A patulo * judicio publicabunt, ut . ίΗί,„
prndiAi, quos proceffus concernent, nullam
poffint exculationem pnetendere, vd ignoran­
tiam allegare, quod ad cosproceffushujufmo­
di non pervenerint, vd ignoraverint eofdem,
cum non fit verifimilc remanere incogmram
quoad ipfo», quod tam patenter /fuit publi­
catum. Ceterum omnibus A fingmi* Domini*
Patriarchis, Primatibus, ArchicptKopis, Epifcopia, cctcrifquc locorum Ordinarii·, preciB
pi-

19

CONCI L I U M

«axNUNXXh

1
tfimus & mandamus, ut iffi fle eorum quili-A
CHRKTt
f* I· ** KC afiwn lc“ alto» » fub pceoa
ANNO
CSAJVTI
,,,,
excommunicalionir, quam ipforam quemlibet,
qui mandatorum noli rorum bujufinedl tranfD·
J^Morea^^rtifioudit for
’
greflbr flt contemptor fuerit, incunxre volu­
mus ipfo fado, prefentes nuftros proeeflus
per coram aut chartarum; vel membranarum,
Qua hi qui mterfimt in hoc facro Generali
itu rraofumptoram continentiam , eofdcm , Concilio, pro communi bono totius Ecclefis
quibus ficuti noftris proceffibos tantam volu­ congregato, non debeant minori prorogati­
mus üdem adhiberi, in Ecdefiarum valvisfeu va gaudere, quam quicumque alii quarumvis
aliis locis affixiooe publicent , & profatos Ecclefiaram negotiis quibuslibet vel uciutatibas
rraofgrcflores fit contemptores hujaftnodi, ex­ intendentes, ideoque tanquam caafa rei pubi:communicationis & anathematiutionis fenten- e* aMcntes, debent pro prsefentibus merito re­
tiis ligatos , ac terras , civitates , cadra , putari, adindar facri Conftauticofis Concilii,
villas, oppida, & loca prsfata hujufinodi eo- m quo
____ ______
________ extitit
__ ________
.__ __ .;
modo confimili
ordinatum
efe&aftico mterdido fuppofita, quam primum B Prefers Concilium ftatuit, ordinat, & deceripfis vel eorum alicui de hoc legitime confti- nit , quod omnes & finguli qui in eodem
terit, tamdiu io Ecclefiis, dominicis & aliis Concilio
<
tanquam ipfius tuppofita funt rece­
*teat*b. * feita diebus, dum inibi fuerit major popu­ pti, vel recipientur m pofterum, ab eo die
li multitudo, carapanis pullatis, & candelis quo
<
iter arripuerint ad didam Caecilium ve­
accenfis & extiodk, denuntient, flt interdi- niendi
(
, & quaradia permanlerim in eodem,
dum hujufmodi inviolabiliter obfervari faci- &
( etiam recedentes per tantum tempos, qno
ani, per cenfuras ecclefiafticas, & alia juria ad
,
fiium pofliat domicilium reverti, fradus
remedia, invocaro ad hoc ( fi opus fuerit ) omnium
i
beneficiorum fuorum cum ea integrita­
auxilio brachii fiecularis, donec ipfi traufgrcf- te
i
percipiant, cum qua eos percipient, fi io
fores flt contemptores meruerint ab hujufmodi ipfis
i
beneficiis reliderent, non obftautibus in
excommunicationis fit anathematizations fen- contrarium
,
quibufeumque.
tentiis abfolutionis beneficium obtinere , didumque interdidum merito debuerit relaxari,
XXI.
non obtiantibus omnibus fupradidis , ficu fi
Do oficialihar Cmcilii.
aliquibus conjundim «ei divifim a fed· prac-Ç
dida indultum exiftat, quod inWrdici, fufQuia vero ad perfeeutionem hujus facri Con­
pendi, vel excommunicari non poffint per lit­ cilii requiruntur officiales fle mioiftri , ideo
teras Apoftolicas, non facientes plenam &ex- deputat & ordinat notarios ad feribendum ad a
preflam, ac de verbo ad verbum, de indui­ ipfius Concilii, Lucam de * Vvillo fecreta-*Vvtfb'
to hujufmodi mentionem.
rium didi domini Legati, & Rodulphum Sa­
Aropridi*. Datum Confiantir * fecundo Nonas Julii, pientis dimcefis Gebennenfis. Et ut omnia eo
anno a Nativitate Domini millefimoquadringen- decentius ordinent or, quo majori fuerint ditefieno decimoquinto , fede Apoftolicavacante, reda confilio, deputat & ordinat venerabiles
regnorum iereniflfint Principis domini Sigif- Henricum Nithart decretorum do&orem, fit
mu odi Romanorum flt Hungari· &c. regis , Ludovicum rarifii licentiatum in decretis, de- pf*leai *
videlicet cledionts quinto, coronationis pri­ canum Ecdefie Beats Marias Laete de Aneffiamo , Huogaric vero vicefitnooono ·
co dide Gebennenfis diœcefis, qui ada Con­
cilii univerfa per didos notarios feripta afpiXIX.
ciant, debit eque ( fi opus fit ) corrigant &
Demendent. Promotores quoque ipfius Concilii
Dt impoditntihu Coaevum.
deputat magifirum Nicolaum Amici, magi­
firum in artibus & licentiatum in theologia,
Porro , quia nonnuoquam lingua fubdola 6c Henricum Aoefter licentiatum in decretis,
plurimum impedit & perturbat, faifa vel de- prepofitum Turicenfem Conftanticnfis diœce­
tradoria feminando, quodque cum nimis gra­ fis . Sediumqoe ordinatores, qui exifientes in
.
ve fit, tam grandem Chriftianitatis impedire Concilio in locis & fedibus debitis collocent, 2^?"
proie dum omni animadverfionc fit dignum, quorum ordinationi omnes obedire teneantur,
idcirco malignorum conatibus cupiens obviare Henricum Stater artium & * medicine do- . >||1ΐι;1__
dida fanda Synodus omnes & finguloa fub dortm, decanum Trajedenfem , & Sande- w<‘ftnn·,
cbtcfiatione divini judicii admonet, ne im­ rum de * Marthufen, in legibus bmealau- *
pedimentum, perturbationem, prorogationem reum , flt canonicum Eccleue fandi Pe* ****
vel ditfblutiooem hujus facri Concilii molian­ tri Maguntinenfis . Ledis CquMtan (ut
tur . Si quis autem fcienter animo impediendi! prefer tur ) decretis , Bulla fle Inftramenvel perturbandi hoc (aerum Generale Concilium- to preiofertis, memoratus dominus Efdfcopus
verbo, fado, vel litteris, palam ve! occulte &Conftanticnfis confimili voce, alta videlicet
impedimenta, perturbationem, prorogarioocm & intelligibili, interrogans, feifeitatus eft an
vel dilfolutionem, fieri procuraverit, experie­ omnia & fiogula per eum fic ( ut prsfertur)
tur ultione poenali perpetrati facinoris gravita­ leda ipfi facts Synodo placerent. Ad cujus
tem, & contra eum tanquam communis pa­ interrogationem prslibaras reverendiffimus pacis perturbatorem rigide procedetur , cum «K• ter dominus Cardinalis prsGdens, primo, fle
hoc herefum extirpationem, pacis procura­■ deinde ceteri omnes, & finguli domini Prastionem , & morum reformationem impedire vi­■ lati, in eadem feifione ac facra Synodo tunc
deatur .
prefentes, concorditer nullo dUcrepantc refponderant viva voce : Placet . Qvibua pMk
mrffis fic peradi profati dide facrofiinds
Synodi promotores , five procuratores Capra
deputati ; petierunt , & qudibet ipforaaa
■

i

*’

“TR?"

BASILEENSE.

«cumwdot

h

•pflrifc, per nos procouatorios, notarios, ft A congregati, fuper pnmtiffis feu ad ea perciAimo renhes, ad hoc fopra deputatos, fieri fteon- nentibus, faâts vel faciendis, obedire con­ ΛΝΝΟ
au»n fici de pranniffis omnffina ft (rogalis unam
tumadter conteftipferic, nifi refipoerit, con­ CHRISTI
rei plora publica Tnftrumw, io tefitaroutam digne poenitentia iubjiciatur , de debite pu­
veritatis ptanifenun, ft ad perpetuant rei niatur: etiam ad alia juris fubftdia ( fi opus
memoriam. Datam Bafibna deomonono Ca­ fuerit ) recurrendo. Prnmiffis igitur ft non­
lendas Januarii, anno a Nativitate Domini mil- nullis alita Conftanticnfis Concilii, prefertim Conflant.
lefimo quadrtngentefitno trigefitno primo.
capituH qturf iÿfHt
Froquros, in priori
ha jus (acre Synodi Bafileenfa feffiooe recitati,
SESSIO II.
decretis attentis, prnlibata Synodus Bafileenfis decernit & declarat, quod ipia pro tuareSacrafaa&a Gtatradù Sjeadbu Bjfilatqfis, Ecrit- fan extirpatiooe ac morum Generali reforma­
fi— aûditaataa r^pr^nteat, ad jwyvtione EcdeGn io capite & io membris, nec
non pace inter Chriftianos procuranda ( uiOMinwa erprcmittiiur ) io Spiritu fanâo legitime coo.
Bgregata,
per nullum quarts auftoriiate, et-™110*
L
D laodem Dei ornai
ANNO
CHRISTI hooartm, pro hsrefiun atque errorum extir­

pations, moram in capite ft in membris Ecclefin Dei reformatione, ac regum ft regno*
rum ceterorumque Cbrifttcolania ad invicem,
auâorc difcordiaram procurante , diffidentium
pacificat tone, in Spiritu (aoâo legitime con*
gregata, decernit, (latuit, diffinit, declarat ,
ft ordinat, ut (equitur.*

umfi papali dignitate prnfitlgeat , diflolvi
aut ad alium locum transferri, (eu ad aliud
tempus prorogari debuit, aut potuit, debet,
aut poteft, debebit, aut poterit in futurum ,
■bique ejuidem Synodi Bafileenfis deliberatione
& coofcnfu.
V.
jQwd perfta/t Ctacilii atn diktat <*trt
litat trabi j Vfl iatptdiri.

Cmi­

Item diffinit, ordinat ft decernit htte fan­
II.
da Synodus, quod nulla pertona, cujufcumPacretann, fuad Ctactlittat Pafilttafe tfi ItgitiattC que fiatus, dignitatis feu conditionis fuerit ,
ncbtataai. in eadem Synodo aâu exiftens aut futura , ei­
dem incorporata vel incorporanda, a tempore
Et primo, quod eadem facra BafileenGs Sy­ arrepti itineris ad ipfam fanâam Synodum fi­
nodus, (acris Conftantienfi ftSenenfi Conciliis ne fraude continuati, ad recedendum ab ea­
Generalbus decernentibus atque ordinantibus, dem a quoquam -quavis auâoritate, etiamfi
ft auâoritate Apoftolica interveniente, fiait ft papali dignitate prafidgeant, direfte vel indieft in hoc loco Bafileenfi debite legit imeque reâe in Infionem feu perturbationem did* fan*
ac rite initiata ft congregata. Et ne de ejuf- &* Synodi, invita fine deliberatione ft condem faers Bafileenfis Synodi potefiate a quo­ iento i piius faoân Synodi requiri, moneri,
quam dubitetur, ipfa eadem Synodus duas de­ compelli, citari, crocari ad altum locum,
clarationes ex decretis Synodi Conflantienfis etiam curiam Romanam valear, feu ne ad
in pnsfenti feffiooe, aliis fuis decretis editis eandem fanâam Synodum veniat, poffit aut
fm edendis inferendias, ordinat, ft decernit, debeat quomodolibet impediri . Si autem a |η,η"ζ2 ·
quarum quidem declarationem tenor primat quoquam quavis auâoritate, etiamfi papali
D dignitate praefulgeat, (ut pnemittitur ) in «urar «contrarium attentatum fuerit, feuattentaretur
III.
in futurum, aut proceflus poenales vel mandata, etiam cenfuras Eccleuaflicas feu translaDtcrttaat, qari Ctacilatat Gtaeralt tftfaptrPa· tiona Praelatorum invitorum, vel privationes —«ο»» feparo ia bis yta fidei & febifinatis
aut inhabitationes eorundem feu aliorum betxficiatorum quorumeumque, aliafve quaicum- flu.
/irat^ fte.
que pœnaa continentes, ut ab eadem fanâa
Et primo declarat, quod ipia Synodus in Spi- Syoodo recédant, vel non accedant ad ean­
CmAsmCroc- faff- r ritu fanâo legitime congregata , Generale Con- dem , aut eidem non adhaereant, fulminati
cil‘um faciens , & Ecdefiam militantem reprn- fiserint, fulminentur , aut fulminarentur in
do boc wri. (rotans, potefiatem immediate a Chrifto habet, futurum, totum fir irritum & inane, nec efi
cui quilibet cujufictnnque fiatus vel dignitatis,, dem proceflibus, cenfuris ac pcenis7 tanquam
Tniiirroi
in his irritis ft inanibus quomodolibet obediendum
_______ «»Amfi papa lis exiftat, obedire tenetur
_
uro ia iro qt» pertinent ad fidem, ft extirpationem di- fore, prediftofque proceflus & cenfuras, eunt
ÎZL™
& fehifinatis, ft ad Generalem reformationem E omndnis inde fecutis ft inde fecuturis, quateu i—J** Ecclefm Dei in capice ft io membris. Alterius nus de fafto procefliflcnt, aut procederent in
futurum, caflat, ft irritat, ft annullat, ft
pro cattis, irritis, atque nullis habendos de­
radwtaH,*
cernit, diffinit, ordinat & declarat.
IV.
Çatd iacMitaits CtatHit piaicatar:

Item declarat, quod quicumque cajufcum*
C fiatus vel dignitatis, etiamfi papaiia exi, qui mandatis, flaturis feu ordinationi­
bus, 'aut pneceptis bojas facras Synodi , ft
cnjufcumqvc alterius Concilii Generalis legitime
C—il. G—rri. Tom. XXIX.

VI.'

^aad U jai ttatatar iatrrtff» Cncilio 'sm
rtttdaat fiat lientia.

Item, decretis (acri Concilii ConflantienGs
inhaerendo, (latuit, ordinat & decernit, quod
B i
Pr«-

t3

ircmue

c O NcC ILIUM

“οι®ββ

·♦

ft alii R“' «cnemer huic facro Cood- Adit, tantis & tam puflifarto malis, rwnripo
aWW> |io intercffe, ab hoc loco aure finitum Coo* ternis Dei gratia larrimnu, ad extirpatioaem
* ciiium» “’fi ex “"i* rationabili» per depeta- hsarefam, pacenaqne in Cbriflisao populo comt» ico ab hoc facro Concilio deputando· a·* ponendam, ft refcrmatieoem generalem Ecmicanda, non recedant. Qna quidam caufii defias Dei in capite ft ia membris flodfofe
«•minata & légitimé approbata, poflint re- occurrere, ft iahttaribns rsmedib providere,
cedere de licentia illius vel illorum, qui pro difpoinit: ft ut base nd optatos fines commo­
tempore habent vel habebant au&oritatem. Et dius duci pollent, coufiderans hac fanda Sy­
tunc taliter secedens, teneatur dimittere alita nodos pnsfentiam famini pontificis reverendifin loco remanentibus foam poteflatem, fob fimorumque fands» Romanas Ecdefin Cardi­
parait juris per hoc (aerum Concilium indi­ nalium , in ipfio Concilio effe accommodam ft
cendis, <5t in facientes contrarium «equendu- multimode fraftneiam, venerabilem virum mePronorarn
Item quia plures protnotorcs in eadctnfao· giflrum Joaoocm Ptdcripatris, (acre theologi·
«w.
a* Synodo, ft etiam notarii ad coofctiben- profeflorem, ad fanAsAmnm dominum Eugedum afta ejuidem font neceflârii, citra alio* nium fummum pontificem deflmarit, atque ad
rum per ipfam (anAam Synodum in ipfius pri-: I prnfatos rcveroodüfimoa domino· Cardinales,
ma frifione deputatorum remcatiooeni, magi* prsfatum laoâiflûman dominum Papam exo­
rando ft (applicando, ut hnc ( fi commode
AJllwt Arc » * Ademarium de Roflilione, licentiarum
lua.
in decretis, archipreibyterum Virarienfetn, de poffet ) perfooalicer accederet, ipfique facro
canonicum Lugdunenlem, Henricum de Be* Concilio favocibu· ft amnii is atTiflcret oppor­
henheym, licentiatum in decretis, officialem tunis. Dsnuoqoe venerabiles viror feccbnm
BaGleenfetn, promotore», fle Petrum "Btunati, Sirik fcbolaflicum Trevirenfem, ft Thomam
* Fieno Decretorum doftorem, fisos pro ea­
batcalrurcum in Decretis, canonicum Atreos
tenfem, notarium efuidem ordinat & deputat. dem caufa Oratores ad eundem dominum Pa-

—

, ..
A»JO

’ *

h

para & dominos Cardinales tranfmifit. Cum
Mitem ad notitiam ipfius CooCiVi pervemflet,
prefatum dominum Papam ex fimflra infcsr- aiMti.
maiione motum, difloluifooem ipfius Conci­
lii attentaffe, quas quidem diflofatio in peri­
culum evetfioob fidei cederet evidenter, nec
S E S S I Ο
III.
Cnoo Ecclcfiar Dei grave fcaodalum , ad eun­
dem dominum Papam atque reverendiffimo· do­
ftcrrfmflt Cntrtiit Sntdtu
, »· Sfi­ minos Cardinales, luos deflinarit protinus Oralores, reverendum patrem dominum Lndovi- «tu.
rn»
it^iinrrr
, vuvrrfrcum de Plaude Epiicopmn Lauianenfctn, ft
Um EcciffauH rtfr*jr*ti»J.
magiftrum Henricum Stater deeamun Traj·LIM factura Cooflantjenfe Concilium vo- ftenfem, ad fitpplicaodam, inflandum ft relens futurs Ecckfic necefl· tat ibus pro­ quirendum profatum dominum Papam, utipiam
videre, matura deliberatione flatuit & decre
­ diflolutioocm revocare dignaretur, huicx
vit, ut pofl finem ipfiusConcilii in quinquen­ que facro Concilio in tam laqdabitibus openium , deinde in feptennium, & poflea perpe­ tibus fuffragaretur auxiliis ft cOnfdiis oppor­
tuo faturis temporibus de decennio in decen­ tunis .
nium, Generale Concilium celebretur: cuius
Decretg vigore felicis recordationis Mininus
Premitur
Cenatii wtlUttws
Papa quintus, ipfo Conflautienfi approbante
Concilio, flatuit in Civitate Papienu prosi- d
Confideranfquc h«c fanâa Synodos praefa­
mum tunc Concilium celebrari, quod ibictni
cceptum fuit, & de confenfu fit 'approbatione tam diflolutiooem Concilii contra Decreta Coo·
ipfius Concilii ad civitatem Senentem transla­ ftantienfis Concilii cfle faftam, tendereque in
tum . In quo Senenfi Concilio fait eleûa lure cvetfioois fidei grave periculum, ft flatusEcBafileenfis civitas, profuturo tunc Concilio in clefiaftici turbationem ft detrimentum, atque
feptennium celebrando. Appropinquante autem fcandahira totius populi Chriftiani, eandem
fine ipfius feptennii, prxforus dominus Papa diflolutioaem decrevit nullatenus finii potutfMattinus volens Decreto Conflantienfis & or­ fe: quinimmo, ipfsminhneobfiflente, ad prodinationi Senenfis Conciliorum fatisfacere, ut fecntionem eorum qu· pro fidei Habilitate ft
debebat, reverendiflimum in Cbrifto patrem & ialute Chriflianl pqpbli laudabiliter font ince­
dominum dominum Julianum, S. Roman* Ec. pta , e(Te cum Spiritus fanfti gratia proceden­
clefix S. Angeli diaconum Cardinalem, Sedis dum . Verum cum redeuntibus pradati· EpifcoApollolicx deflrnavit Legatum, cum plena po- po Laufanenfi ft decano TrajedMfrj optata e
teflate eidem Concilio vice ftan&oritate Sedis rcfpottfio a fanftif&mo domino Papa non fise- ’
Apofiolicn prscfidendi. Quod etiam ianâiÆmus B rit reportata, licet non fistasiaprariiftikCon­
dominus Papa Eugenios IV. ratum habuit ft cilii Oratorftus ipfius CoociiH homine , <ed
approbavit. Proinde hocfacru Generale Con­ etiam a fererw^-no domino S^ifmnodo roge
cilium in Spiritu fan&oirg, ime con^i *gatum, Romanorum fault EcclefitVadvocato, praefa­
•rorida flt matura deliberatione coufiderans, tus fanâiflinras dominus Papa (applicatus, mHarefe itat- neret icam peflera in partibus Bobcmiat nimis terueflatus, requtfitus, rogatus fuerit, ft totis
•iki.
Iwire crudoiiter, qma, Dei occulto judicio, nifibars multiplicatis viribus obfecranss, idcirco
bell· pluries attentato non pOtuit faperari, hnc fimfta Synodos inaitens Decretb facri Coo·
atque qnod tn divertis mundi partiras dam flantienfis Concilii, qoorum verba face font:
turret ica peflis pullulat atque ferpit, quodque, Quod faa&â Synodus in Spiritu faufto legitiproh dolor 1 mulus Chriftiaoas prcriociasbei- me co^rcgata, Generale Coocflium farinas,
y1»
loram deferat rabies & devaftai, morumque Ecclefiam Catholicam militantem reprefentaos,
•svsv»·»· ojraja deformatio divisum aujcftatem ofien- poteiatem a Chrifio immediate habet , cut

Datum io (eflrone publica ejuidem (an3x
Synodi in EccleGa maiore Bafileenfi folemni*
ter celebrata, decimoquinto Kalcndas Martii,
anno a Nativitate Domini millcfimo quadriogentefimo ttigefimv fecundo.

O

‘

>5

—

K?a2Sinit
. p. nr.

BASILSENSB.

sasMmxn

><

yiHit rajsfrvupx

wldfonketis. etiam Adaverit/ft permiferit ordo juris, ft ncceffi ia· —■
temtor fo bis quat tibos Ecdeb· Akifiimo largiente providere eu- anno
rabi: · In pnemifiss autem difta Synodus reve
, a^Tf
“
Secte· rendiffimutu dominum Cardinalem iao&arCracis, quamdhi tradatftua pacis regnorum Fran­
ci· ft Anglus infiftct, includere non inten­
dit, atque quoad revercadiflimos dominos Car·
dioafcs
, Placentinum ft de Fuxo vulgariter
pœœptb
nominatos , ft Cardinalem fandi Eufiachü,
cam ia popioquiotibus locis exiftaat, ad duo­
rum fpatiom menfium reflriagit terminum fu
pradidum. Mandat infuper hcc fanda Syno­
dus uuiverfis & Sagula dominis Patriarchis,
^rchieptteop·, Eptfcopts, ft aliis Eeciefia ram
fuhfida ( fi opus foerit ) racurrendo. In hac Prariatia, clesicifqoe, notariis, & serfouis&fideuMi ftfisat ipfuua ûmdiflîmum domimam B defiafticis, nec non aliis Chri&i fidrhbus, cujufcumque datus, dignitati», gradus ft con­
dhrates modo ft forma infra fcriptb interpel- ditionis exiftant, omoefque ft ungulos princi­
laredecrevit. Hac igitur fanda Synodus in pes ft dominos, etiamu imperiali , regali,
ducali, feu quavis alta pratfiifgeaot poreflate,
requirit, ft rogat, qui pro premiffis fuerim
mmu reverentia ft inftantia fopplkat, ft per requtfitf, feu requifitus , in virtute (and· obevifcera mifericordiu Jefu Chrtfii exorat, re- dirati· ac obtefiatione divini judicii, ft fob
quirit, ftobreftatur, ac monet, quatenus pne- pressa excommunicatronis, quatenus prsedida
isnfsm dMntotioocm, ficut defafto proccffir, omnia ft fingula dido fanâiuimo domino Pa­
de fado revocet, ft ipfam revocationem, qua. pe , atque revereodiffimis dominis Cardinali,
midmodum ft dMblmionem fecit, per diven- bus infinuaot, intiment , ft notificent, ac in­
fas mundi patres tranfauttat ft publicet, ab timari , ft infirmari , feu notificari faciant peromnlque impedimento didi Concilii penitus fonaliter eifoem, fi ad bos tutus ft accom­
defifia». Quialmmoeidem ( ut debet ) faveat modas pateat acccftu. Sio autem, ei vel ilquos perionafiter accedendi faculis»
ft afifiat, omniaqua praebear fabfidia ft au-Ciis ,, ad i,
* ,. in
'
...........................
’ i
xiUa opportuna , ooc non infra trium mcofidha non fit
eorwn habitationibus
, nec non in
fpetiutn, quod ad hoc pro
pro termino perempto- porta palatii Apofiolici
ft ·in Ecdefos
fandi
fi corporalis tpfiusdii- Jouants Lateraoenfis. fandi Petri, ft faud·
rio pnafigit ft aflignat, Γ
liter veniat.
veniat. Sin au
au-­ Mari· Majoris dc Urbe, per publicum nota­
pofitio patiatur, perfonaltter
tem , periboam vel perfonas loco ft vice foi rium coafefUs affigendo, fi hoc tute fieri pofdefiinet ft tranimittat cum riensna potefla- fit. Sin autem, in principalibus Ecdrfiis ct ·
te , ad omnia ft fingula in boc Concilio pe- vitatum Sotrin·, Vttetbii, ft Senentis, vel
ragenda ufque ad totalem ipfiua coochsfioncra , aHarum trium cintatum vicinarum, de qui,
per omnes ft finguloe adus gradetim & fuc- bus fuerit bene vifum Q·#1 quidem loca hcc
cefiive. Alioquin fi bare fanditas fua facere fanda Synodus decernit die idjnea pro exe
neglexerit ( quod de Chrifii Vicario non efi cutiooe omnium ptsnufiortun. Et nihilo mi*
aliqualiter iperandntn ) fanda Synodus, prout nus hate fanâa Synodus futuris cupiens obwa.
jultam fuerit ft Spiritu fandus diâaverit, ne- re cafibus,. ut omnis evittiur difpeadiofas
,
rirretfitalibus Ecclefi· providere curabit, ft pro- curtus, cum rebus, de quibus agitur, fupra
cedet fecundum quod juris fuerit divini pari-rimolum perietdofa fit mots, ordinat ft de
ter ft humani. Similiter piofatos revereodif- cernit, hujufmodi edm' uuoai» ft citationis
fimoe dominos Cardinales, qui tanquam prin­ Dcerrtnm, poftquatn in hac folemai feflione
cipales Ecclefi· Dd cardines ad hiec furen­ kdtun 1ocrit ft publicatum, Eocfefic catbetius intendere debent, exorat, requirit, obte- «traits Bafileenfis valvis affigt, ut fi forte con
ftatnr ft admonet, quatenus cum prefato do- tingat tpfius intimationem exequi non pofle
uo Papa fuper pnadiâis folicitam infLintiam modo aliquo prcmritorutn, co cafu ex nunc
faciant, buicque facro Concilio faveant, affi- tanquam poblico edido, ad quatuor mcofium
fiaot, ft amuUentur mode omnibus opportu­ fpatitun ab hac dic in antea computandum,
nis. Et cum prurientia ipforum, pro eorum cenitatur quoad omnes ejus efiêdus fada inaudorttate magnaque prudentia ft experientia fiauatio, monitio ft citatio, ficque fins om­
teram, fit buw facto -Concilio plurimum op­ ises effeâus fortiri, ft ar&arc eo» quibus diri­
, decernit, ac fi pcrfooaliter infiouatnm
portuna , ipfos dominos Cardinales, ft quem. gitur
_
tibet eorum, requirit, monet, ft citat, qua· ft pritfentatum fuiflet, viribus peremptoriis ft
tenus infra fpatmtn trium menfium ab intima· comminatfonfous (ugraferiptis hic habitis pro
lione prmfentium (quem terminum pro trinaB infertis. Infuper hta^fanâa Synodus declarat
ac cahcnica monitione pnacilc ft peremptorie ft
* protcftatw,
“
quod nihilo minus praedi&is
*
prsffigit ft afiigoat ) ad didum facram Con­ dilationibus pendentibus, cum jam prnccdcni
cilium Generale veniant, canonico impedimen­ a jure vocatio ex decrero Concilii CooAanto ceffente: alioquin, cum ecram offigentia tienfis, renunque neceffitas id fttadeat, ft
ad ipfum facram Generale Concilium venien­ qualitas agendorum in ulteriore profecutione
di, ut tant· necefttatibus Ecclefi· faccurra- Concijii ft agendis in eo, procedere intendit
tur, fo periculum gravis iadune fidei catbo- ordinate, debite, ac mature, nec propterea
fopcrftdere aliqualiter in proceAs. Tandem
hsac fanda Synodus decernit citationes contra
omnes Prolatos , ft alios qui ad Generale
■ira Mfkariac , eorum exigente contumacia, Conçilium venire tenentur, otnncfque & f»aprocedet, psoot dtviai pariter ft bumani dt- gnfos generales Ordinum qtsorumcumque, ac
etiam

'

MUBMlW
Λ tV.

CONCILIUM
ΑΜΝΟ
CMtfKTf

άμμο

CHitsn
eenteris * ciaofalb oppensml·. Dw» laflb
Itm ia ieAoae publica isnft» Synodi Béâtes··
6s, celebrata ia Bcekfia maiori hujus civita·
tb, fab faHfo aMÜm üoâ» Synodi, fob
•ano a NacMtace Daanjai miltefieM qnadrfa
genrcfiato trigrihnofecuodo, Indiâteu· déci­
me, die .vero Man» >9. uMufieAprilb, protentibus notari» ft forte bnfas tente Syuodi faprafcriptb.
hem, quia plum notarii ft forte adcoa>
Maor· alU
foribcndam afta hup· ùat Concilii tec ne*
cellarii, bec fsuftλ Synodus, citra tamen eho*

a murti
» oraa i
mota, i

ulla

t, juxta
da firitu
tholooNRim de * Locgniano, civem Seneo- tamen deputandorum per Concilium, ut pro
Uugaia.
fera, ft Tbotnam Cbeïaetoti baccalauréat» in tunc opportune fecuritati eorum providearar
provideatur
decretb RJbcmenfis dieacefis, notario·ciuldam fine dolo ft frauda. Nihilo minus ia hoc eodeputat ft ordinat. Datum Bsfiteu fo, ftc. ram lalvo coodoft» mum quafcumque claufalas includi ac contineri votam·, ac pfO in­
ut flatim fupra.
dui» haberi, qua pro plena fteficoci ftfafficieoti fecuritate ia eundo, ftando, ac vedeunSESSIO
IV.
do, ncceflaria font * opportuna, hac notaoter propter bonam paci· procurandam ft
obfervandum luculenter expreflamm. Qpod fi
’
quifpiam
aut aliqui ex iilb, fire in itiner·ad
5afow> mtdalht MttaerHH.
nos in Bafileam remando, tira telam damn
SecrtfaB* Gnertiit $τ*Λλι
, i» Sfi- raodo aut redeundo, aliquod enorme ( quod
ηΐ»·ίηΛ ifgitiiKf cmgvmra, avwrC abiit ) egerit aut ecerint, per quod podetat
fecaratioots coram beneficium eu ant eorum
alieni cooccflum annul lari aut cafiari, volaram
Enore pmfentiom fignificamus uoiverfis , etiam, ac admittimus, ft concedimus, ut ta­
quod «notes ft finguli· fecerdotibus, in rd tale· ia facinore hujufinodi dcprehenfi
vel, depreheote· ab ipfie dantaxat , ft non
barontes, nobiltes, militaribus, popularibus
ft ali» qnibufcamqoe viris, cujufcumqoe As­ ab aliis, condigna aoimadverfiooe cam emen­
tus, conditionis aut qualitatis extftaot, de re­ da fuficieoti, per partem aoAram marito ap­
gno Bohemia, ft marchionatu Morari*, de probanda ft laudanda, mox' puniatur aut pu­
raga, ft ciritattes, ac alib locis eorum- niantur , illorum aflscurationb forme, condi­
dem, ft ouata aliis Ecclefiaflicb & famu­ tionibus ft modis omnino maneatte· inte­
laribus perfoab, qui aut qux una cum ipfis ris . Bt oariformiter, fi qaifoiam, rei aliqui
ad Generate Bafileenfe Concilium mittentur, ex noflrts, fire in itinere ad nos in Bafileam
ac profe&uri exiflunt, orantes noram perfo- veniendo, five ibidem demorando, aat redenis. nuocumonC nomine centeaotor · aut sa­
lsant nuncupari, infra ramea numerum du- D «ut egerint, per quod po&et afiecaritat» ipceutarum peribnarum, tenore pratentium, no- forum beneficium cis ant alieni eorum coacefflrum pUuiffitnum ac perfetem telvunt eoo- fnm,
r
annuHari
”
aut caffari,
" ’ rohamu
'
ut tali·
duAnm concedimus atque damus, vcriflünam- rei tales fit fadaote bopimodi deprabeofi, a
Îue fecuritatcm veniendi ad hanc ciri ratem nobis aut a noftris dantaxat, ftaoa abalib,
lafileenfem, ibidemquemanendi, flandi, mo­ condigna animadvtrfiooe, cum emenda infi­
randi , Dobifcumquc de qutefcis negotiis op­ cienti, per partem dominorum Ambaxiamrana
portunis ipfis commiflis tra&attdi, placitandi , ft Nuatioram merito approbanda ft laudanda,
dilpooendi, concludendi, ft terminandi, im­ mox puniatur mit puntetur, pnafenti aflecu- 1
pertimur. ac in loco vel in locis bofpittorum rai ioais forma, coodiriontes ft modia oanamo
fuorum divina officia fine impedimento itoflro- manent tes illibatis. Volumm etiam«aod li­
rum peragere permittimus; fic etiam, dt pro­ ceat ipfis Ambaxiatoribus ornate· ft fiagnlis
pter illorum pmfentiam neque in itinere, ne­ toties quottefcumqoe opportunum fuerit ten
ad nvm
auram capiendam «fo· «da
cique in alio loco itineris, in eundo, manen- oeceflàrium ·«·
— *·>·
do, aut redeundo, neque io ipfa civitate Bo- vitate Bafileaufi, ft reverri ad eandem, nec
fiteenfi, a divinis oflkirs cefletur quovis modo I nou Nantium vel Nuntio· fime ad qMKumque
per modum iruerdifti. Ceterum in Generali loca pro fids ncceflaria negotiis ordiuandbHConcilio fcu Synodo Bafiteeofi articulo· qua- bete
*
mittere fcu
'
dcftiaare, ac ipfoc
’
millbefcu
— tuor, pro quorum claritate iuflant, ore tenus
•ut in foriptb libere poterunt offerre , aut
propalare, fcripturis facris, beatoramqoadofto- quod aliqui vel atiqub per deputando· Conci­
ram verbis , tentent i is ft raiicntes eos decla­ lii focicmor, qui eoram fecuriuii provideant
rare , adUraere, perfuadere, ft, fi opus fue­ vd provideat, lafaper nec iafrrmonte·, ten
rit , etiam ad obteAa Concilii General» rei- premicaiioMbus publieb aut abb coilatiostte·,
pondere, am cum aliquo vel aliqutesdeCo^ in pntfadicsura, derogationem fcu deurioeacilio faper etCdcm difputare , aut carUatbe tionem, caute ipforum quatuor articulorum,
abfque omni impedimento conterre , opprobrio, pan Dofira termfais qtuqasltet in coufiifio.
convicio aut contumelia procul mot», terra- nem vergeottes, poterit aut debebit nti ft

T

BASILEENSF
ANNO
CHRim

SJCNMUNDÜ*
CMP

>o

IL
qao ia noAns A notaonam ftdfionis coram
ipfiN tafcjpi contigerit, fle ufipae ad Baüieam

Bpifiala tarifait triffa fitprr nacU/riar ri Erra
aBa, ri farta frika ftfiàet MU.

■ nrafaici , ac toto tempora manfioais coram
ibidem» fle natam poil fiafidentem andieo- SacrafeaSa Cattralit Sjariai Bafikf/it, ri Sa­
tiata hAitaat, (patio riginti dierum pramifi
- - hgiriau
- ■
rite feeSe
taagngaia, arivrr/ahe
Btdt/ue nfi^fnlau , «nfovgb riru Ec<b, com ip£ perierint, aat GosscOtam habita
hntafinedl audienda iptis rorotfam iodixait,
ckfiajlicù, aariliku, U Mi ftpab rms Bea Bafiea afime ia Tuftaa, * Tatoniam, aut \ riana, anitattat , & fern» ri Criijb Jtfa
ftagtifcw·, la «ta «x loris ifte maluerint. (
firesctefis- ctiaai pro uatatrfis A fimmta
PridieOratoras notai ex oppido Egra ad ooa
Ohrifti fidetibes, * tperialiter pro (anftmimo revetfi, & ibidem cum Nuntiis vêtais conclu,
domiao Rosaaao^Pontifice^ pro fereniifimo■ (a feriolc référantes, magno gaudio hanefanRomanorum, flea
Syoodum repleverunt. Aflerant enim,
dais Cardinalibus, cum taata caritate flt maofaetudinc hoc faac dominb Abba- cram aaionh negotium fiiifle traâatum, nt
nec noa illuArif- non aliud exitasnemus quam Spiritum fanÂum
pacis fit unitatis auAorem in medio interve*
nifle . Concepimus ex his que referunt ma­
litibus, univerfitattes, & communitaribus ci­ gnam fpem fetune unionis & indiflblubilis in­
vitatum, ctftraram A villarum, «aramqueeon- ter nos caritatis. Pro qua re ( fient dignum
fidfces, fcahmis,o£ciallMis, A Aliis oiNfcum- eft ) ipfi Spiritui fanâo, cujus munere hoc
que coaditfotiis, A ftatus, Ecdefiaftki vel fie- faftum efle non dubitamus, gratias ex toto
cwlarit, cxMaot, quocumque nomine ccofean- corde retulimus , deqsnofynas jejuniaque fle
tar, A pro fiAmtis ornatam pcamUJbnan, A orationes folemnes indiximus, & ubique ufquc
Etota parte aonmdem, promittimus bona ad rem optato fine coodufam indici faciemus.
A froailtanat,. quod
aosomaes A fingdi
.
„
Laudamus fle benedicimus Dominum, qui tam
pradifti pnsferiptam aflacaratiooan flt (alri-Ctatam nobis pmbuit diem, qua nullam adhuc
conduAm eorum
oram formam
Cannam , ia ouutdxts
oouubus fuis fenfimus
' '
lastiosem, poflquam hunc locum at­
condttionbas,
s, punAii,
pradtis, A
flt daufidis
dauidlts fisperius tigimus. Parari enim temitam videmus ad
expradatis, tavMabiliter A
flt incoocufla bona magnam Dei gloriam & grandem populi Chrihia dc puro corda cbferv abimus fle cuftodiemus, fliani profeftnm. Nemonoftrum fuit, dumipdbfervaboat & cuftodieot. lufoper promitten­ fi Oratores fingula vobifeum aAa recenfebant,
tes fine fraude fle quolibet dolo , quod nolu- qui vel oculis vd corde non fleret. Commo­
mus , neque debemus, occulte vel manifefle, vebantur ioufitato gaudio vifcera audientium
quacumque occhfiooe pnatenla, uti aliqua au- rem tam concorditer fuifiie conduis m , fpeAoritate, vd potentia, juro, ftatuto, vd pri­ rantiumaue poft hanc aliam multo Ictiorcm
vilegio tom bd canonum, A quorumcum- diem adhuc fucceffuram. Exultemus igitur &
mra Coowioram, fpecialiter CooAantieofis fle jubilemus invicem Deo falutari notao, qui
recordatus mifericordta fu*, incipit plebem
in aliquod praejudicium ialvocooduAai , lie ' fisam tanta cum factitia vifitare . Levemus ma­
affecuratiom, ac public· audienti·, ip6s per nus notaas
___
ad orium, glorificantes Dominum
nos couccfi· vd concerto. Qjsod fi nos autDnotaum Jcfum Chriftum, quia pacem, quam
aliquis ex nobis, rd
vdnobis,
nobis, cujufcamque con
con-­ quotidie diebus notais Ecdcfic dari petimus,
ditionis rd ftatus, aut pnaariaenti· cxiftans, jam appropinquare videmus . Magnificemus Spi­
prafcripts aflccuradoois & CdviconduAus for­ ritum paracletum, qui animos paulo ante dif­
mate & modum, in quocumque punAo vel fidentes in hanc ipem pacisrepcnte convertit.
clanfda violaverit, ( quod tamen evertere di­ Sed fi pro hac fae tantum gaudii fufccphnus,
gnetur Omnipotens ) Afufiiciens emenda non quam magna fle inenarrabilis erit illa tatitia
tuerit mox fobfecuta, & ipforum arbitrio me­ tam ooflra quam vcftra, quando optatum pa­
rito approbanda & laudanda, habeant nos & cis fle unitatis finem re ipfa intuebimur? Ut
habere poterunt iocidiflc in omnes poenas, quas autem recogoofcatis quantum haec res nobis
jure divino & humano, aut confuetudinc, hu- eft cordi, ipfis notais nuntiis in communi con­
juimodi (alvorum conduftuum violatores incur­ gregatione auditis, formam falviconduAus, fle
rere poffunt, abique omni excufattone, aut ea que cum vetais ambaxiatoribus cooclufequavis in hac parte contradiftiooc. Datum io ruot, nihil addito vel retraAo, fuse fanda
Critone publica ejuidem fanâss Synodi, in Synodus unanimi omnium cooienfu approba­
Ecciefia majori Bafiieenfi celebrata, duodeci­ bit . Et ecce ipfum falvumconduAum in publi­
mo Kalendae Julii, aniso a Nativitate Domibi ca leflione decretum, de verbo ad verbum t
millefimo quadriageotefimo trigcfimofecundo. E quemadmodum io Egra * conditus fuerat,
vos deftinamus. Mifimus etiam ,* ut nil ex
parte notaa defit,. fratrem Joan nem de Mulbrano, unum ex Nuntiis nollris, qui ia Egra
fuerant, ad Tereniilimum Principem dominum
regem Romanorum, ut ab eo falvumconduAum in ea qua optatis forma obtineat. Quem
ut primum habuerimus, ad vos fine mora
traounittemus , parati femper agere omnia
qu· pro vefta tutela fle libera aitdicntia neeeflaria videbuntur. Urinam ficu/ fas eft no­
bis

ANNO
cwtrm
»♦«··

se

’

BOGKNKN

*m

CONCILIUM

bis verte exprimere, ita--------------------------- r_
ANNO bticmn exltibcre potiemus. Urinam fient hanc
CHftvn epifiriam Icteri rite, ita corda noftra palam
mipiocre potietis . Ptofete non dubitamus,
quin refaite noftra in vos fumma caritate,
mox fine ulteriori traftatu b natale Spiritus

------------------------------ ,---------- --------------- ....
brata in Ecdcfia aeajore lafilrenfi, die To- ANNO
acris vigefima meafis Junii, anuo a Nativita­ CMusn
Ml»·
te Dommi miliefimo quadringemefimo trfgcfi*
mofecundo.

III.

na per Spiritum fandtem bsqus facri negotii

MM/·
Sacrofeote Genentis Sjrundue Bafitanf·,
ia Spirina fente kgbtae congregata, aster*
falcmEcdefiam repnifcMMe, aurate, quod

ita firmiter ooritiamerque rique ad ver· ante
nh complementum pertereretis. Speramus m
Chrifio Jefia videro diem, ft jam prope eft fer­
te, quo alter alterum fratemacaritate notio-*
vicem compléterons, & unanima ia eadem qua rcipublka po&nt mfene difpeodia fidofente matris Ecdefin domo cum jucunditate better providero. Cum itaque eadem faute
perpetuo habitabimus . Confidimus in Domino Synodus ad exairpatioacin barriunt, potem
tamam adhuc iovkcsn futuram diteteonem, in Chrifii populo, ft morum trionaattonem
ut nullum feter nos fuifle olim dtfpendium cum Spiritus fenfti gratia, prom, ftam renaa
videatur. Et quamquam nondum hase fente & temporum confiderato, eft admodum neuruo, pro qua laboramus, completa fit, ta­ cellarmm, fit intenta, ft propterva venerabi­
men ipfeSptrjtus fentes tantam hujus rei fpera les in Chrifio patres fente Romana BtecTm
ft affetem cordibus notais iosprcflit, ut quod Cardinales ad ipfum iacrum Concilium evoca­
futurum eft jam quodammodo m foribus adef- verit, exiftimans eorum in (aero Concilio pra*
fe credamus. Vos corpore abfcntcs eflis, fed fentiam pro eorum auteritate, fepientia, re­
ob hanc fpem in vifceribus caritatis ft vincu­ rumque notitia, multimode frateofem: rifi
lo vero dtleâioois quafi pnsfeom amplefti- que tanquam veris obedieori· filiis ad iacrum
mur, ft pre gaudio nofipfi fientes, tanquam Concilium venientes , fi alibi cootiagaree
mater filium ex longinqua patria redeuntem, C apoftolicn fedia vacatio», ia jateram rorum
vos tenerrime ofculamur. Jam igitur ‘quafi qui obcdfaatts · vacationis facri Concilii de- ·) r* ·**"
atrham proximo mutua unitatis pepigifle vi­ fer*irent, utilitati Eociefi· potiet redundaro,<M|*
demur , ft vos dudnm futuros notaos dileâif- cum tamen ut obedientia aou jateram afinx
fimas fratres jam cffecx illimamus. Talia enim rat, fed potius utilitatis ft honoris argmeo*
ipfe Spiritus fentes initia dedit, ut non aliud tum, ratio cwute nota fnadrst. Et ne ali*
• 'csaiiaan quam pacem, caritatem ft unitatem hinc * quibus forfitan venire negfigeatibus prodetie
attingere fperemus. Larto ergo animo utrique iaobedieotia videatur, luse ft alia ^ua atti­
fimus, ft jucunda mente invicem vivamus,
cum prope in januis gaudium , quod nemo
tollet a nobis, per S0ritttm fantem acceptu­ piciens hac fente Synodus, ftatnit, decanit,
ri fimus. Sed ut citius faciliuique coufequa- atque difimit, quod io auntiim vacationis fomur, vigilemus fupplices in orationibus , ft dis Apottolic·, hoc facto Generali durante
cootinuis precibus Dominum uoflrum Jrium Concilio, eWHo fummi pontificii m locoHUus
mus, ut quod facri Concilii Set, & interdicit m aÛM ede*
Chriftum devotu mem bus exoremus,
operari incepit confirmet atque iperficiat. Ho D bretur. In contrarium attentata quavis autera jam eft ut fanda mater Ëcclefia, quepro r itate, etfemfi
ctiamfi papali,
popali, oga
oou obftsnribns
obdentibus qrite
qribu
tam duro filiorum fuorum di&dio diu * coo- (cumque c<MdliiMi(teb«M editis vel edendis,
*·"*"*’* fternata eft , pro pace ft unitate lutari ft exul- aut aliis in contrarium ferientibus, ac fi de
tarc incipiat , kiclumqoe praeteriti temporis jpfis effet de vetbo ad vestem ferienda mea*
convertat in gaudium. Tempus jam advenit , tio fpccialb, aut juraaaemn firmata cxifiaot,
ut qui eodem Chrifii charaAere infigniti font, quibus ex cena fdeotia derogat, * decentis,
ft eodem baptifmatis fonte renati, depofita nulla ft irrita rife, msHtequcroboris velum*
omni diffeotione , eundem caritatis ft unita­ menti ipfo jure.* contrarium vero attentâmes,
tis fpiritum induant, & ad argmentum glo- fint tam aftive quam pafltve, quoad eMtioriatnque nominis Chrifiiani totis viribug in. nem Romani pontificis, ft ad qnafcumcue
tendunt , fidemque orthodoxam protegere cu­ alias dignitates inhabites, ft omniben habitis
rent , quam infideles pagani multis ia locis digaitatites perpetuo privati, ft
no* .
igitominiofe peffutndant, ft extingere molrun
tam ac etiam excommunicationi» fmtontiam
tnr. Eja igitur cum noftrn diletiionis ft fio- incurrant ipfo fate. Qpod fi foriaa aliqua
de fate primenia ricftk» Mifimaeretur, tam
eletea pristenfas, quam. Oi adherentes, ft
ftalavioMis, ur cum regies felvufcondutes ad­ eum pro tali gerentes, fispradiftas pressas in*
venerit, cum pleno mandato ad hoc factum currant pari modo. Abfblntioacm vero om­
Concilium proficifcantur. Quor ira grate be* nium ft tegulorum, qui prmniffai feotemias
mgneque fufcipiemtts, ut a parent ibus filii fb* aut earum aliquam laotneriat quoquo modo,
iripi confiseverant. Spiritus fentes paracletus, dite Synodus'tantummodo, maorquam m
ta cute aotuioe hue faute Synodal eft coa*
gregata, nobis ft vobb ft coci populo Qari* fena decretum ligare, ateere, vim ft efiafttano bit veram dileftiooem fit paten, aciu tem habere atque fectiri, poft quadraginta
tearo fiaculo vitam aeternam donare digne- dies cooamaos proxime fecararas a die pu­
tar, qui cum Paire & Filio regnat beuedites blicationis ejUdem.
io facula. Amcu.
IV.

H

rooDou
». nr.

BASILEENSE.

AMMO
oun

9GBMUMD0S
IMP.
VI.

34
ANNO
OHKisn
»«·-

CthhuJti, tm erutu ftUiun,

Item, cam mnktplicatto Cardmalium Gt
Ecdefi* dilpendiofaftouerofa, propterea ft
ex aliis ratioaabihbua ft legitimis caufis ean­
dem fan&ara Synodum movemb* , ftatnit,
lari, rpges, principes, duces,marcbixNS,co­ ordmat, «tqua ex ceru fcieotia hoc irrefra­
mites , barones , sicarii Ecclefa Romane, gabili decreto decernit ipfa fanfta Synodus,
vafialli, coasmunitares, Romanar eurus oM- quod dorante hoc facro Çoncilio, Romanus
pontifex a loco Mm fari Concilii abiens
perfcxuliter, non debeat pec poOit aliquem,
ficbmque nominibm oenfeantur, propter jura-Bvd aliquos, cujufcumque dignitatis, cooditiomeuu, promHGoum, val
alias obli­ nb, grados, fen flatus exidant, lb fandas
nat foues, profato fammo Pbntifid, feu alteri Romam Ecclefisr Cardinalem, sel Cardinales,
quovis erodo atx quocumque qunfito colore tel
caufa afamci*, pronuntiare leercte am pu­
bliée, aut pronuntiatos leu aflumpios fecreto
boram forma profitai itu proflanda, oolla- publicart. Et fi ferus attentatum fuerit, ex
ttmss nblrgsurar ft adflriuguorar, aut fe Im­ none b antea 'irritam Gt ft inane, nulliufque
peditos a «antario ad hoc facrofan&um Cos», roboris tel moosemi. Qpod fi forfan taliter
cilium oceafanedlftoram juramentorum , pro* de fafto afliampti aut pronuntiati it pro Car­
snilbomN·, vol aliarum obliptiooum. pro­ dinalibus gerere aut nominare prufumpferiot,
tendet* pofluut, s·· poterant ia faturum, quibulcumquc dignitatibus privati, & ad omnes
quo minus abfaue perjurii fcu infamio nota ft fiogulas futuras inhabiles, ac quicumque
ad ipfam Synodum teneantur accedere, qui cos pro Cardinalibus gerentes ft reputantes,
de i·» aut confeetudine funi adflrifti. Ceto- exnunc, prom extunc lententia excommunicari vero qui vocati ft raquifiti fuerint, ftom-Ct fonts innodati fm< i pio fafto, a qua prater·
uram pnediftoram procuratores, obedire ft quam in mortis articulo, wifi a profata Sy.
adhortre ipfi Concilio, ft Ubere accedere pof- nodo, abfoluitonis five habilitatiooibus béné­
fiot, ft teneantur, ft eidem libit* inietefle. ficiant obtinere non podrnt.
Datum in feffione publica * ejufdem fanftc * <d«br«ti
Proccflos vero qoofcumaue iufpenfionis ft ex­
mcommunicationis , Interdiftt, nec non priva­ Synodi, in Ecdefia majori Baf.teenfi fotanmter
celebrata, duodecimo Kalendas Julii,
tionis dignitatum, beneficiorum, feu officio­
anno
Domini
millefimo
quadringentefimo
triv«arb
,·.
rum quorumcumque, & commendaram revo­
cationes, ac inhab'litatb (entent tat feu perju­ gefanofecundo.
rii, aliafvc ponas , mulftas ft cenfaras in f<
Nnivitan.
VII.
ftr.
continentes, in tpfos oceafioee promiflorum
per qoemcumque quavis, etiam Romani pon­
ftr CtanUttm h taitm frfitm
tificie, auftoriiat* fulminatos, cum omnibus Ctntifi»
iteiat Cerinalr falli Btfiathii, /qprr f>
inde foculis aut fecmuris, eadem facta Syno­
Item ordbet, ftatutt, deecrair & declarat ,
nd quicumpis ft fandi Caïd males, Patri-

_____ robo
_ ­
ytaww civiletif
& rratiiatru
dus nulloe, cados ft irritos, ac. nullius
itiat, declaret, D Fintoifa'.
ris feu momenti extftere proountiat
ft diffinit, ft quatenus de fafto procéderont
fcu proceflerint , revocat, caflat, irritat, ft StcnfHÜt Cntrilii Sjitiu
anmillat, ft pro caffis, irritis ft nullis ha­
ton
rtfrtftittM, dtfrifo JUit AL
bendos flatuir ft decernit.
fatlh Arferiri /«aft* faromr AccAA« diacans CtriMli, Jpt/Utt ftdbLtfttt,
oviutij Awaimm/i/
naiuiu * vttttf·%
.
dti μ iffrituiiiv dT ttMftralihtu pn as- rra«r Ur
]·»Αλ rtrairt Ettltfia virant g/nrtnr·
li, fitlattm t/ eeuùfttmtù Dti UatMit.
item, ut gefla in ipfa Synodo durabiliori
tcftimooto roborentur, ftatuit ft ordinat Ipfa
Synodus, quod de cetero in litteris fais at»,
In pacis AuAore bec fanda Synodus congre­
thenticb utatur Bulla plumbea pandeme -cum
gata,. corn uniterfi populi Chrifliaoi paeamft
cbordula cannabis aut feriri, prout «arieta- _
tm caufaram ft rerum, faper quibas litteras g tranquillitatem exoptans per divarias mundi parosdem conficientur, poftdabit, in uno mif- tes ad procurandum
J “ ea utre pacb
’ font, ft
* lean' ~
fione Spiritus fanfti in foede cohsmbe, in dalts ebriandum, fuss iolicitpdinb opus unpeaalio ven» lateribus, horum verborum, Sacro- dant, Eccicfi· proprium patrimonium ab hoc
ianfta Generalis Synodus Bafileenfis, fculpnt- procurande pacis ft tranquillitatis ftudio expers
ras concinente, decernens -eifdcm plenam ft ede nullatenus decuit, quinimmo ipfam debet
fpeciata intuitus cura forer*. Cum itaque ad
omnimodam fidem adhftendam fontipfius farst Synodi notitiam fide dignorum fit
«datione dedudum, quod civiias Avintoncnfis,
que fanft* Dei Ecciefiu fenycr fideliffima ft
obfequemrÆma fuit, earth urgentibus rationi- '
bus ft caufis Mceflartts, Vicarium perfimsmttm
Pontificem ad ipfius regiasua deftinatum U ad­
4M, Cnupri. Tom. XXDL

H

emamus

CONCILIUM

«Wgew

μ

mittere non debere pvstteodat, atque U emi’ baillivis, * aliis oteiaUbm qutetemque
“
‘
quovis nomine eenfeantw,Jk Mr un'verfa ,
aNMO dem fanwwm Pontificem ambaxiatas
dcfiiuaveAMMO
αΛβΤ1 rit, pro utili ft fotehn gubernatione ci mat ia quatenus tibi ft per te defutandu oAetaNhu CHRISTY
• vlîmM c^foem, ac comütws ‘ Veuayciôl etdem adja­
·«·
UMUvh
centis, iuppiicMcr potelam ut dealio otili et*
provideretur Vicano, q«od buculqu* obtinere
nequivit, net ipetat pofle obtinere, qammnmo t*
qui pro Vicario deflioacu* eft intendit ft nititur dite civitatis ft comitatus regimen ft guber­
lofctpcre gubernationis officium Invita civitate, nationem gereret > faciebant, ft facere tenebat*'
congregari fatagem multitudinem gentium ar­ lar qiubulrtunque promiflionibua, juramentis ,
matarum. Unde faper pntmîilis informatione ro· obligationtea, & aliis qutbufcuasque difpoficepia ex his ft uliis qua boneAas cenfct cala­ tionibusia cootrariura facientibus, nonobflan
mo non promenda, de turbatione ft periculo tibes ullo modo. Haec namque fanAa Synodus
gravi flatus civitatis illiiu ft wtriae eft ex ve- omnium qvorumcunsqne praufiflu obviantium
rifimilibusft urgenites rationtes dubitandum vim ft effir&um prsrfeuttam auftorltate fuipenetïeique nimis grave dlfpendiom , fi forte (quod B dii. Et quidquid jmt te rite. fptritualetcr ft
avertere dtgnctui Altiflimut. Ecclefia perderet il­ temporaliter geduta ft ordinatum, aftutn vel
lud tam nobile patrimonii lui membrum , aut fententiatum fuerit, vd provtfum, hate fonte
guerrarum inquietudine turbaretur. Idcirco h«c Synodus ratum & gratum habebit, ac faciet aufaoâa Synodus hujufmodi periculis cupiens ob­ Aore Domino inviolabiliter obfervari
viare, civitaremque illam ft comitatem' io pa­
Datum m (cflione publica eiufdem (anteSy­
ce & quiete fovere, regimen ft gubernationem nodi io Eccleiia majori Bafilccnfi dic Veneris ’ · ,
civitatis ipfiu* ft comitatus , ufquequo cum vigefima roenfis Junii, anno Domini millcfimo «, jÛih .
luairoo Pontifice per iplam faaftam Synodum , quadringeutefimo trtgefimofccundo
vel aliquo ejus nnmine habito pleniori trateSESSIÜ V,
tu, fuerit aliter ordinatum, maxime attento,
quod propter locorum dtflantiam, ft viarum
habitt tQ
difclimina non potefl facile haberi recurfosad
μ rlvlu
ditem fummum Pontificem, & periculum fit in
UOi U»
moray tihi, cujus fotum utili ft fideli gubcr.
Di cvft Fila.
nattoni fidem facit aliarum terrarum Ecclefi* re- <
gimeu per te haftenus fideliflimc plurimumque
Acrofaofta generalis Synodus Bafileenfis, in
utiliter eeftum , duxit ad honorem Dei, fanft*
Spiritu fanâo legitime congregata, unirer·.
mitris Ecclefi*, ac hujus faq* Synodi, tenore
falem Ecclefism reprcfentaM, confideretis quod
prrieniium plenarie committendum, cum ple­ ipfo inter alia fiuâuoia opera ad bnrcfes extirnaria potefl«te regendi & gubernandi ditem ci- pandum, & a Fide devios ad cjufdem Fidei or·
vtMyM *',4lCrn Aviaionenlem ft comitatum * Veoayci- thodox* unionem reducendo*· in Spiritu fante
ni. omoemque in eifdem forifdi&iooetn , me­ principaliter congregat* dignofeitur , ft propretum ft mixtum imperium, per te vel alium feu rea conflituit accoosmodum fore, immoacccfalios exercendi, officiales amovendi etiamfi poo- fanum, pro caufis Fidem concernentibus, in hoc
tificali pnrfulgeant dignitate, ft alios vel eof- facro Concilio iraâandi* ft examinandis. de perdrm infl i tuendi, juramenta feu promiflionea re­ fools idoneis providere, eapropter conftttuit ft FMstiulfct
cipiendi , ac illa relaxandi cum quibufcutnque deputat judice* ad andiendum ornat* ft lingplat caufas Fidem quomodolibtt coocemesres f
(ernei vel pluries, quoties vifom tibi fuerit op­
venerabiles Franeikum Papieniem, Conradum
portunum . Qu«(cumque pecunias, fruftus , pro­
ventus & emolumenta, in illis rivitate&comi- D Ratifpooenfem, Epifcopoa, ft dileâum filium
i»ru, ratione juris papalts, vel fante Ramo· Ecclefis Joarmetn Abbatem Ciflctcieafcm, qui­
r>« Ecdefiu, aut quocumque jure vel tifuto , bus in caufis hujufmodi per -deputatos ad hoc
pro tempore praeterito, prrfcnti, & foturo , prius examinatis, ipfiique defignatb ftrrmifli*
earner* apoflolice debitas & debita, recipiendi dat poteflatem in pradiâts caufis in hoc loco
ft exigendi, ac iccipift exigi faciendi ; contra­ Concilii ft extra, arandi ac audiendi, cogoodi Aores quoslibet vel inobedientes cenfuris Ec- fcendi, decidendi, ft alia faciendi, qtm ad di­
defiaflicis, & aliis coropefccodi remediis op­ das caufas pertinent ft pertinebunt, ufque ad
portunis. Et generaliter cum omnibus illi* po- fententtam diflwntivam exclufive. Et ut 00fa­
·“ teflatibus ft facultatibus, quas bone memori* cilius caufu pradtte fimm finem debitum conFrancifcus Archiepifcoput Narbonenfis fante fequantur, eadem fante Synodus, ut ipfi fodi­
Roman* Ecclefi*camerarius, a felicis recorda­ ces praedite', aut duo ex eis, tenio ftaraii* ho­
tioni* domino Martino Papa V.& alias habuit, ris non veniente, terminos in caufis hLfofmodum agerer in humanis, licet etiam hicfpecifi- di tpne occurrenti*, tenere &obfervari tacere,
ce non exprimantur. Mandans tibi in virtute ft alla* fummarie , fimpficirer ft de plano ac fi.
fante obedienti* ft fub pcenis juris, quatenus E ne flrepitu ft figura judicii procédera nleanr,
ruram ft regimen prediftum humeri* tuis impo- flatuit ft decernit.
fitum reverenter fufeipia*, ac diligenter ft fideII.
liter exequari*, utilitatem publicam, tranquilIttmque ft pacificum ftatum civitatis illius ft
Dt pnarnirt FM.
cornuatus fic procurare folicire fludea*, ipfumque regimen & gubernationem pro modo tu*
Item fonte Synodus prafoite depotatftcoofapiemte fic utiliter gerere, ut apud Deum as
• r«Md«w terne vtte merita, ft apud ' mandatum fama flitult dileâum Ecclefi* filium Nicolaum Amici, e™·"··1
licentiarum
in theologia, in caufis Fidei pnam.
tua laudis ft glorias fofeipiat incrementa. Man­
dat infuper omnibns olhcialibus, ctvtes, inco­ mite Procuratorem generalem , hoc duranto
li* , ft habitatoribus dite civitatis ft comita­ Concilio, cumpoteftate fubftiniendi deconfentus, capit ancis, nccnon c*fl rorum cailcllanis, fuft auâoritate judicom pnuditexum, qui ooil«B

S

ty
■

α^η

mou

BASILEENSE.

«ομονμΒ

0

iam mil p—ifg, uifi primons per de-Afin dMWri debeam, A qua· tnftmidm fen·-..........
fMMiMMinM fam Wfa| A admiflâ.

»

Iit

AfiaMIAV fadsCUf λΛ MMMRMfafa* Ma/fa
fmrofimr.

sodus, ne bear catena
ms prorurmriir fammoiaihMfa panai·, pro

in Generali Congrtgactom'rtferanda·, roubt

w

judicaverint, ad ipfae judiem tumincrc habeam · f-·» >*>
dcfigMMa, fab modification· procedendi pr®- fa**· ·
diAa. Et tafi ad «a fic ( nt ptamitntar )
remitfa fiacrim, de Ufa fc non impediant quovia modo.

V.

Item, decernit Ιηκ faaAa Synodus, quod

aaaAtek, mdtoot, Adapntat judices fan com*
mMhrioe ad aadtedâm aaam cauiaa, ad di-1
ftam tanAomS^aafam devotatae fan devolve»,
daa, dednftm Cradedneendes, canfis conceracotfaaa Fidem eacepds, ecnerabtlm Bcsengarfom
Fniaatwineaiiaa. Bmvm Angnfienfam, provinctoNfaÿratfan, A DdpMoum Parmonfam, E-

blicationis computando· , tam judicum pro
Fide, quam pro aliis caufis prndiAit audien­
dis, drôetatorum pariter A prneognitorum po

pifaap··, qutausin cMfiapnafafia per deputa­
ta· ad hoc pdm examinatis , Jpfifaoe rémi®·
A defignatis, dat potefiatem, non obfiantftm
facile,la heeCbncifii <otra citandi, audien­
di, cofaofaaadl, tefaroodi A diCaicndi, Aalit faemndi ami ed diAa· coûtas pertinent A
pertfaabnat. Et at en CbcKu· canfin fan oe-

VI.

mA rrm menfas cominuoa a die prnfcntir pu­

teton finiatur. Sit tamen in poteftate diAs
Generalia Congregationis, in locum qtiorumIfact prndiAoratn etiam citra fa&Mon publi­
cam, quos decreverit, deputate, x

Air facarperasr trafaarar ad judinuav ranw fa
cam farjatr Cticilii.

____ ,___________________ ___________
Item . datait A difinit, quod nuOna haw
lari· M veafaaie, Urmiaai facaaiiiÇfacro Concilie per fa vd iuem procuratorem
kgfthae admiflum incorporait», etiam procu­
rator tpfa eat incorporanda·, m iatnrum a
ΜΠΜ pvWBCV vMHK g uaw a veteran, tempore arrepti itineris fine traadc contionati,
crofi· tamro Ecclsfiaram cathedralinm majo- aoia» ad banc Bafiloenfam Synodum venien­
di, pro ^aarnmipia caufa law Rte mota fan
movenda, ant quads alia occafione, ad Ro­
manam curiam fan coram qaocumque indicé
•Mdem.etlm• citra ccSoncm publicam com- ordinario vd delegato, extra iocmn Concilii,
aaMfaae frarfaH . Ratificatqu· aftfia *ariaaa illo durante, tovfaa trahi fai evocari, aut
contra ipfae iovitoa, rot aliquem eorundem

tematum rate. quo·» rkmd ^r
quwcuor*
<one, quarts, etiam fammi Bonttficis, auAo.
rttate, kwiim
decernit anwu
irritum ««.
A ■■■■■,
toanoj^ nuimM^w
nullraiqoe
i·»·»·,
*_____
■"
"
, ’
’
i
aaa procafim «fade facatoa, ac etiam io an-Drobori·
exifiere
fan oMMnqnti.
Nthifo minus
hac iroAa Syoodua ofiert fa paratam de ooniboa fappofah cjuidem aut aliquo eorutn,
queralantmua, fan aAhmcm movere voteotibu·
mioiftratu juAitm comptanentum.
Ofafaafar prongatorom.

Atan to GnmpU Congregatione diAb faadfei*
baa fiat alii· coaomifierii·haAcoua taAas, nee

Item, 99 hdfcc· pnafiAl qnmUbct canfas
■d hoc Cenum Concilium delatas faudefitrem

VII.

CbdâMfar anditar arduMVM/ Mmsrw,

•entium drviAi, endtadm
fiituit dileânm Eccteun filium Henricum FlecM Apofinlici pdatii caufaram anditorem,
hujus facri Coedlii judicem A auditoreoi oc­
rim in via Lata, facroiaaâa Romana Eccle-Bdmaritim.* dam A concedens eidem omnem
fiai diacono· Cardinales, A quemvis pnsfi. potcAatcm fcu jurifiiiAiooctn, quam in Ro­
dentem nunc A in futurum pro tempore esi- mana curia de jure fau jonfiaetudine exercet,
Aansem, A venerabdem Frandicum Gebe» ico exercer· habet Apoftolicm camero audi.
neniam Bpifcnpunr, ac dileAum Ecdefin fi. tor.
Num Hroricum Flcckel, palatii Apofioiki can­
VIII.
tarum andhorom, diAarum cantaram proco·
gniarom, dans A cuocadene quinque prsadiAis
JWdmnr rrofifaifaip·
v«l mafasi perd, alfa fe abdomantibuevcl non
eMfauttandro·, pnmfiatem cautas hnjufinodi
Item, cooftituicA derotatditeâHmBcctefao
primum rttomw nmmiaaodi A difcerncndi,
qtro nm quam Meram in hoc facro Concilio filium Titiaaaun de Lande ioidanum -, cum p»
traAari, atadH , comofct decenter podint, teftate quant habet fieidanu* curto Romana.
Tam*/. CtatroH Tom. XXIX
C «
IX

Aa Syeodue confinait A deputat diieAoa EccMte filfee, JuHamim Apofioiku Sedis Leg»

*****
turn fanAi Augdi, A Dominicum faote Ma.
na aaafa

***®.

39

BUGUnOS

CONCILIUM

**■■»·»

4°

A„ diflbhttiOMm bujua fem CoocBii 4« fefto·

ANNO
CRABTI

l JL·
. Dr adiit efUeriif.
Item, de ceteris oificiariis m hac fecraSvnodo necc&riis ordinetur ft difponatur ia
Om<regaiione Generali ; ft quccnmqtse ibi­
dem fuper deputatione eorundem officialium
aâa feu ordinata fiseriut, ejuidem firmitatis
ft auftoricatM cxfiflanc, ac fi fefta fuiflent
iit publica feffiooc.

X

& populum Chrifiiamsm; fit ipiam revoca*
tiooem , quemadmodum * diflblutioaem
fecerat, per diverfas mundi panestranimitteret & publicaret, Λ emutate impedlmen- j
to dUH Concilii penitus defifterae ; quinim­
mo cidem ( ut debebat ) beem * aftftoret, omnaaque prafiem febfidia ft anxtôa
opportuna : necnon infra trinm meofium
fpatfem peremptorie psssfaumft aCgnatum
( fi corporalis ipfi» difpoGtio pateretur )
perfbaaliter veniret : fin autem, periomm

Bl„ tranfoMtranet cum plenaria poteflate adom,, nia ft fingula ta hoc Concilio peragenda,
Item, quia ploies notarii ft fcrib® ia ea­ „ ufque ad totalem coodufioofen tpfius, per
dem fenfia Synodo ad confcrtandttm afta „ omnes ft fingulos a&us gradatim ft Giceefoufdetn font neccflarii, titra aliorum per ip- „ five. Et diftus dominus Eugenius Papa IV.
tara fanâam Synodum in aliis fefliooibus de· „ ea iuper quibus monitus fuit, facere non
paratorum revocationem, inagiftroeEafelinum M curaverit, fed tn fua pnstenfe didplu(iooc
de Cuifcardb de Blesriaco juris canonici pro- n perieveraverit, ft etiam pertererer,· acomfeflbrem, Gerardum RouieUi, Geo/gium Frey „ nem perturbationem ft everfionvm hujus fede Vikhoven, Conradom Knculin de Dye- „ cri'ConcÜii muliipticiter moliatur, nec iapurgh, Petram de Noxeco clericos Vercelicn- „ fra terminum pnafixnm venbrit autmiferit;
fis, NoriomenGs, Paiavienâa, Magumroenfis/ „ idcirco nos promotores bujus facti Conciliix
& Placentioenfis dfaecçfis, notarios & feribas „ producentes memoratum decretum monitio- \
„ nis ft citationis ac exfecutiooem legitime
'
ejufdem ordinat & deputat.
Datum Bade® in iefGone publica ejufdem „ ft debite fefiam, petimus, fispplicamus io- /
iaoâe Synodi, in Ecdefia majori BaGleenG C „ ftantiifime , ft requirimus, diftum dominuqp 7
lolemniter celebrata , quinto Idus Augufti, ,, Engenium Papam IV. per hanc facramSyanno a Nativitaie Domini millefitno quadria- „ SKidum decerni ft declarari contumacem in
geotefimo. trigefitnofecuudo.,
„ pvscdi^ds; atque ad ulteriora debite proce'
„ di, prout oeccflitates Ecclefin Dei exigunt
S E S S I O
VI.
„ ft requirunt, ac prout efl divini juris pa„ riter ft humani. “ Deinde produftis per
Nno Domini millefimo qusdringentefimo cos monitione ft citatione contra dominum
trigfefitnofecuodo, die Sabbati texta meo- noflrnm Papam Eugeaium modernum ft do­
minos Cardinales, cum duobus Inflrumentis
fu Septembris , fuit in Ecclefia major* Bafsleenfi, in quanteffiones celebrari Iblent, texta cxfecutionis ejuidem, etiam petito ftlnttanter
hujus fecre Synodi Bafilcenfis felfio celebrata requilito, per facrofenftum Concilium prstfahoc modo. Primo videlicet Miffa fotemnl de tum dominum uoflrum Papam contumacem
beata Virgine Maria per dominum Philiher- reputari, & ad ulteriora procedi, prediftus
tum Epifccpum Conflantieofera pnefidentem dominos Epifcopus Confiantienfis pnsfidens,
celebrata, ft demum iufiragiis
AnripbooaDde mandato Concilii injunxit reverendis in
Ie
£*aadi, ac Litaniis cum Evangdio fecuqdum Chriflo patribus, ft "dominis dominis PetragoLucam, Dixit Jcjat difitpttiu fet : Qx vtn»· riccnfi ft
*- ·>
—-r-------- r. r-.-r
—...
---------- ­
Ratifponenfi
Epifcopis,
ut .·interro
di/ , avr audi/ : ft
ver /f*rw7 » *·* ferait ; garent fi dominus nofler Papa, aut aliquis
ac hymno, Fita enatrr Spirt txr, &c. cum pro oo potcftatem vd mandatum fufficiens
verGculo ft colleâa decantatis: riGflcntibus habens eflet ht difta feOione, fe reprefeotadominis Legato Placentino ft Firmano Cardi­ rci. Qui quidem domini ambo Eptfcopi, vi­
nalibus cum triginta duobus aliis Pnelatis in delicet PetragoricenGi ft tUtifponenfia, primo
y.^· ******* eorum mitris planis ft · pluvialibus exliflentU fuper gradus ante altare diftss tedtaris ter
bus ; & domino duce Vitelmo Bavarias pro- eundem dominum noflrwn Papam vocaverant
teflore hujus facti Concilii, venerabiles viri alta & intelligibiU voce fubhis vertus; „ Eftk®f. BmmIL ®SRiflr* Nicolaus Amici, ft Hugo * Berardi, „ ne aliquis hic pro domino Eugenio Papa
promotores hujus iacri Concilii, per organum „ IV. cum legitima poteflate, «ejus coot»
magiftri Hugonis iuam petitionem fecerunt in ,, macia nunc accufata efl ? Comparcar in hac
,,Jeffione publica
Similiter hoc Idem fecofetiptis, ut fcquitur.
£ ruet ter ante ma jus portate difiac Bcclefiac. De­
inde iââa relatione per pattern dominos EpilcoPrtract orer Concilii dant prtitioneat.
poc domino Epifcopo pnefidemi, quod oemi„ Rcverendiflimi Patres , & vos alii domi- nem pro prnfeto domino nafito Papa repere„ ni mei pmflantiflimi, factofanâum Gene- rant, acceflerunt ad diftam feflionem Nuntii
„ tale Concilium io Spiritu fanfto legitime
„ congregatum celebrantes , ac univeriakm
„ EccTeüam repnetentantes, cum ex decreto pifeopi, Eptfcopus « Magdatoneofis, ft domi- c
χ,
„ tertiat feflioms hujus iacri Concilii fandif- mu Antonius de fanfioVito facti palatii cau· tnh-rUfc
„ funus dominus nofler Papa Eugenius cum ferum auditor. Et ipfu fedenttau in eadem
,, omni reverentia ft inflantia fuerit per vi- justa dominum ducem prote&orem, diftus
„ fcern mitericordue Jeiu Chrifti exhortatus·, magHier Hugo alter promotorum, alio Gbi
„ reqmûtus, ac monitus, quatenus pncicnfem afliflenic, trioa vice cum inflantia petiit ab
ctf. '
DftfaUsr aatani.

A

\... ^1

41

EUGBNIU
P IV.

BASILEENSE

s,c“Si*Dlw

4«

défias etûm ter, eoldcm domino· Cardinala
aut aliquo· pro ipfis vocaverunt. Et fada

anno

J, ”

•oram relaiiooe de premiffu, quod neminem
invenerunt, dominus auditor · domini Legati b «/. c<r.
rnoter, IIMUO quod diâi Oratore· nullam furrexit in médian}, Λ dixit quod paratum diiUi
feciobam fidem de mandato. nooune Coarilil ie offerebat exhibere mandatum fufficiens co­
ram dominis a Concilio deputandis, pro quin*
que dominis Cardinalibus vocatis, videlicet
atf, alter di&o- dominis de Cypro Areiatenfi , fandi Sixti,
______ alias in princl* RotomagenG, & de Monteforti.- fimiliter al­
mo fiu adventu· littera· oedentiales dominis legare caufas rationabiles, propter quas domi*
hic in Befiiaa eoneregasi· exhibuifle * pre- ni, Ilerdenfis, qui jam habitus eft inCoogrefeatrife. Et quod nla qn* dicere intendebant, gatiooe
gatiooc generali excufetus, necnon fanâi
fenâi Pe­
to eorum nsdsntis cuntinebaotur . Deinde tri ad vincula, fenâi Euflachii, de Fuxo, &
dooriuna Aichiepifeopus Tarentinus ibidem B de Anglia, Cardinales, merito pro excufatis
habebuntur. Praeterea magiftri Simon de Val­
le, fit Joannes de Ragufio Ordinis praedica to­
rum, pro & nomine domini Cardinalis fynoaienfis „ dixerunt (e habere mandatum lufticieas, * obtulerunt ie coram eifdem domi·
dum feandala, domini dignarentur fuperfede* uis deputatis producere velle- Similiter magin in negotia pvocrifaa contra dominum no* fter Laurentius de Rotella obtulit fe rationa*
Aram Papam Ac Cardinales. Q»«a fupplicatio-- bilibus de caufis excufaturum dominum Car.
na fic requifitiooe faâa, 8r habita inter do­ dinalem de Columna. Et tandem his peraminos aliquali deliberatione, dominus prrfi- âis, Concilium per organum domini pnefidena addam dominis .Oratoribu· refpoodit , deatis deputavit dominos Frifmgenfcm & Belquod inpar propofitis per promotorem Conei- licenfem Epifeopoa, qui viderent & examina­
lii, & per eofdem domiuos patitis\ domini rem produâa per promotores , & petita ;
de facio Concilio délibéraient ,·& tantum fa- necaoo mandata dominorum Can
Cardinalium , ac
certMqumf
totus mandas merito de Csncilio C hujufmodi
excufetiones audirentt » & omnia
,
.
pradiAo deberet conternari. Et tunc dominus Cooalio referrent. De quibus omnibus & finCototfeofis Arcbiepttcopus, de hujufmodi gra* milts prasmiflis, praefati promotores nomine
ffofa rtfpoufiooe regradatus eft. Et his fic Concilii petierant,. & quilibet eorum petiit,
pemftts, domini Nuntii & Oratores prediâi ad perpetuam rei memoriam, fibi fieri a nod loco publicas feffranis recefleront. Qt fe ah. bis notariis & aliis unum vel plura loftrumenfestqrunt. Demum pi ornor ores Concilii pre- tum Ac Inftrumenta .
diâi per organum magiftri Hugouis ( prout
Datum io feftione publica ejufdem fanâc,
Cupra ) accufenmt contumaciam dominorum &c. ut iupra.
Cardinalium, ut io fchedula quam in fois
.anebat manibus continetur, videlicet: „ Item
„ confimili modo accufatnus contumaciam
S E S S I Ο
VII.
reverendifiimoram dominorum Cardinalium,
„ qui vigore didi decreti moniti & citati Qmm/ ftJtnto Concilio, vocentt feJe dfpofalitt t
„ fueruntM procedi petentes ad ulteriora, ut
tplre Cfecilinm wn procederer
iupra, Jordani Epifeopi Sabioenfis, deUrfinisp
àà oleOtonm.
vulgariter nominati, Antonii Epifeopi Oilicofie, Bonooienfis vulgariter nuncupati, Hugoois Sactofanfta Generalis Synodus Bafileenfis , in
Epifeopi Pnaoeftioi, de Cypro vulgariter no­
Spiritu lanfto legitime congregata, univerminati , Pletri tituli fanâi Laurentii in Cadio
faletn Ecclefiam reprefentans , ad perpe­
monte presbyteri Cardinalis, de Fuxo valgarituam rei memoriam.
tcr nominati, Joannis tituli fanâi Laurentii
m Locina presbyteri Cardinali· Rototnageniis,
Udum bec fanâa Synodus fuper elcâio- HaLin eA
Ludonci tituli lanâo Crcilia presbyteri Car­
ne Romani Pontificis, iu cafu vacatio­ d>« vi.No
ne,
dinalis Arelatoofis , Hcorici fanât Eufebii
nis fedis Apoftolien, hoc fecro durante Con
­ mh>
presbyteri Cardinalis de Anglia, Antonu ti­ cilio , quoddam edidit decretum hujufmodi MI»·
tuli fanâi Marcelli presbyteri Cardinalis, Do­ fub tenore: Ad providenti® fpedat officium
minici tituli fen&orum Joannis & Pauli pres­ perfpicaci coofideratione futura profpicare ,
byteri Cardinalis Ileidenfi· , Joannis tituli «Te.
in qnert* ftgiant·. iieo ■·· tfi
fandi Petri ad vincula presbyteri Cardinalis, nxtfft bit inftrtrt.
Joaunis tituli fanâi Sixti presbyteri Cardinalis g
Wilehni fanda Anaftafia presbyteri Cardinalis
Pnmgnti· tneftrii Cnrdmnüitnt vntndi nd
de Montcforti, Angeloti tituli fanâi Marci
CenciluM import vnettionit Pnpotns.
presbyteri Cardinalis , Fraocifci tituli fanâi
Qementi· presbyteri Cardinalis Venetiarum ,
Cum autem ex eodem decreto apud aliquos
Alpbonfi fanâi Euftachii diaconi Cardinalis, exorta fit dubitationis occafio, ne tempus de­
Luridi lanâa Marie in Cofinedin diaconi cem dierum ad iatraodum conclave prefinitum,
Cardinalis de Comite , Ardccini fandorum fan&sRomanaEcdefiseCardinalibus, pcrcoe
Crime At Damian diaconi cardinalis Nova* ftitutioucm editam in Generali Concilio Lugrienfis, Profperi fenAi Georgii ad velum au* duncnfi, faitrm a tempore note vacationis in
reum diaconi Cardinalis de Columna. Tunc loco bqjus Concilii curreret & arâaiw, quod ni­
•ero diâ/ domini Petragoricanfis & Ratifpo* mis rigidum videretur, & terminus nimisbre*
neafi· Epifeopi, de mandato facri Concilii, vis propter multos ex cffdcm Cardinalibus, qui

D

CONCILIUM

41
•Mtt foria
Oman

vocotteaj· fa»
db ApoteticB proteste durante CtettiM enta
teagiot· a die vacationw laattea· OMaputandoa, ad «teâioocm Romani ftotifate abate·
pocafatv

W gratin· fa»

prontma
MB

tom decretum aliquid paBfiMapfattetoneorom,
4BNMM fl

chorte· provifiome, etiamfi «tient BocMmmotropoUtanat, cathedra!·, ont alia ^WMnaagM
beneficia quocumque nomme eenfeantnc, wm
in 11totem v«l commend*· a pradtilis Car·
d baltes tenentur, refarvationtea ApoAoticis
Ipecialtes, ant genoraUb·, A alih in com
barium fecfcnttea minime cbteatibn·.
Danna io feftoee poblica efaldcm fente
Sjmodi io fiedefia tnapxi Bafiieeofi fokmedeer
'cekbrata, * oAavo Ido· Μ π ventbrie, Aano a
r-r*4. NqNativitate Domini nuilefimo^nadda^ButefiaN»
nigpfimo itcoaio.
S E S S I O

VIII

famti fovebis Bedel· Bateau»
tooth· falfaqroaM, dites pr»-

A bote facro ConriNo etiam pmw
adhatreat realitcr & caadWb,
A dehade cetera ia profofarto decrstoeooie·
ta adimpleat corn e&te. Alfoqufa fi infra
prodidtem wrminu· prodite· prma nfas dMii
tationem * convocationem non revocaverit pn>
bike, A ipfi facro Concilio pore « fiwpïrl
ter ( oc pr—titiitar ) non adtefcrk, dite
fonte Sjnàodw aMque uheriortaaaastfoBe, re-

qutfitionc, vocation·, fai citsrieai, cancro

rtfri /*»&· irfttHBr aagn^ate, aaiirrf*·
IM jamdiu de menfe Aprilie inhuju· fa-prit procedendum ; adpeien·, wodfidite· Ancri Condlii feflione fokvnni editum A po- mtout Eogente Papa pnamMfiepaemocon··»piedt, A dite termino fecagtata dierum pan»
Micanem foerit dccmam buptimodi ieriri ; SaCMK.M.t-croian&· , Ac. Oiim
Ac. quod qutdcm vo­ dente, atiqu·· promotion·· NCOrit ad catho­
drales
Ecclcfiaflicas dignkatoa, vd alia qua­
cationi· decretum debite estitit emeatum, A
in termioo conftrtnto felemni fafitoue akin· cumque beneficia vd otefa in famenrom di>
ta terra die menG· Septembri· per promotort·
bmm iacn Concilii faertt ipGue domioi Pap· diminotioocm, leu impedimentum hoi· fa*
A CardinalHun ebfeotium contumacia debtte cn Concilii, de quo ipfi· fieri Coodlli rnbfr
aceofata Arabmtiatoribus ipfiu· futnmi RootL trio judkabtfar, aa fatefuerfot io fooeanun
fids ranc in bac civitate pcrfooaliter conAtto- talea promotio··, bec fanât Synodo· caAat,
ei» : qui quidem Ambeiiatom ad locum ipfiu· irritat A anouUar. Mandat promue ia virtu­
fetent· veniente·, magnis praeter a dtitofa- te tante obedient» & fub pena ^tivatiooâa,
cro Concilio perierunt, io procedendo cootra quam ipfo fate focurro·, ornatas faorun
dtitem dominum Eugemom Papam A Cardi­ beneficiorum k oficioram, raanawiirom ,
nale· fapevfeden: A Gcct fecundum j^rh or- g pcoConum, A gratiaro* quanMMHMM, etiam
' ~ dotnini Eogcoii
"
expeAattvarmn, omntea A fiognlnfanteRo
tUneot, attenta magna diâi
A ditetum CardiaaUnn contumacia, A mul­ mana Ecdefin CardinaUten, Patriartkl·, A»
ti· fapplicatiootee A infiaotii» in ditedeere- chiepifcopb, Epifcopi·, nc alii· Bccfofiaram
PtiBlati·, oteiariit curte, A devici· qutefcumque in Romana curia coifiemtet, cnfafi
cnrnaua ftatua AcooditiotteexiAant, qoatenu·
otnoi maMeeradtee A lenitate, A fi fanem* te cafa radite pofi laptam dtiti termini in*
fipifaeteM eicpeAarc , maxime attende· Tend fra »©- dies promme A bnamdioee faquantea
carMCmo· Ecclefi· filter Romàaoram re* Λ- • curia Romana recedant, A dainde Continate·
Itifirt·, A fideiic EccleGn advocatu· jugiter a* omnino fab poena praedite ad hoc facrwa
pud eundem dominum Eugenium A Ordina* Concilium, omni mora poApofita, veniant
k» iuilaùat ambaxiaib, littq-is A traArtrbui Patriarche vero, Ardricpiiropi, Epifcopi, a«
alu

DKanbrb
Ml·»

C

%

>

4ί

■Ju?!'*

B A SIL E E N S E

ec*Jg*0Ui

, , atil Euefefieflect prautde jure vel eonfimudme A accedefe vel inscrefle, *·· recurrere quoquo
ANNO ad Generate Csascamm ire tcoeomr, fotr mb- modo, neque pro Concilie Generali jutae, ANNO
CHAUTJ ajg μ,* taf fam fate fraude mutin—de, reputare. ant etiam notmnare pruiunuat, ·- QiAtSTJ
'«I*.
’·“· ad bee ίκ—ι CoodMum veniant : rrbqui liamfi jam mdiftum prsricndarur. Are in iu
vero, qui ad Generate Coocitium non teuenver raium indict attentetur. Si qua veto parions
venire, ad rtfiitendnm ft Deo frryimdum ma· Ecctefiaftica, ettamfi fauôe Romano Ëcdefnt
neant in prapriia bcnrficur, rd ad hoc Iaeram Cardinalia, aut ait· qun«.umquc cipanni flaGenerate Cotai— fine mow dKpendio fit tna, gradus, ra coud>uonu, cxrflai. Booo
omni fraude eeflame fe tranricraut ft acce­ nirm vel ad aliquem locum hbi nomine Ge­
dant. Decernit tandem bac fanfta Synodvs, neralia Concilii, «flo durante, ptufumat rece­
hnp» decreti publicationem in pentanl ieflk». dere. *d te manere. lenientium ercommune faftain, ejofaue afteionem in valvis majo- nieattonra ft privationis omniutn beneficiorum »
tia Ecdcfrn Bafiteenfa, habere vim monitio· dignitatum, ft ο^κκυπι ft inhafelarloors
ab, cttatioon, ft execwtiooü, ft ita univer- •d «pia, incurrar ipio fsfto. Ei de d*gnitafoe arâaft, ac fi pcribnaliter apprthenfi ft eu trbut, cdS««n ft beneficus tsluim , pt' eoa
Ultimatum fuirtet. Iniupcr, arout in prtorisBad quos de jure lp»Hat , etiamii catl«edrales
n^onitionts edi&o commetor, une ianâa Sy- aut metropotitana Ecekbn foetior, libere diinodus dedolat ft proteflatur, quod oihilomi- ponalur.
nos hujufmodi dilattone fcxagiora dierum pen
deme, cum id rerum neceffitas iuadeat ft qua­
II
litas agendmum, in ulteriori profecutionc Concilii ft agendorum m eo, procedere intendit Drcrrttnn prt nmrftretu . feed mraiu tarjfrir
ordinate, debite ft mature, nec propterea fuco*fern ·
pqT»r«r pr» Pvpvw
perfedete aliqualiter in peoct&i
rr/ a/raur
Dotum in fr&ooe publica quidem ianftn
Synodi, in Ecclefia majori Bafiicenfi fotemniAmbitroforum accrois cupidius. non con
** I** «er celebrata, * decimouointoKalendas |«nuafetu a de arcrpus beneficia gravas uon agere,
i.dkvuU.
Xjano a Nativitate Domini milieTimo qua· & hc inani isto <n le jura iioltrc, interdum
dringemefimo trgcfiasoiccuuoo.
adeo eaaidekit, ut cos, qui ctcdita bin ol
ficta diligents» obiervanr, ft iracunâa agunt,
I.
Cut omni laude finr digni, fubvertete molia
tor. ft « fui« deficere beneficiis, cum tamen
Dttrttw quad mirans Mrt.tfff CtnaUnm.
pro eorum bonis afltombus, ut extollerentur,
amplius dignum effet Ideo opus efl juris proΧλγπ/·*Λλ Qcorroht fyte BnJUotqfi', nSpi
videre remediis, ut tuu iit mfpr improbos
rtf* ]·*&»
cufrofoto, natvtrfoLm
innocentis , ft io'ipfii improbis formidato
fappheio refrenetur audacia, ft nocendi iaEetldioi* rqrefmtimj, *4 ptrfttuee» rtf m»
culta) . Qntquis igitur tanie ambitionis fue­
rit , ut Ecdefiam caibtdralem . dignitatem,
Sicut unica efi Ecctefia (aofta catholica, officuim aut beneficium, pimfionem vel com­
Chrifto ipfint fponfo dicente. Uu qd ctaustfa mendem , alicujus ex ‘incorporatis , Icu in­
■m, dtbfta —, ft fitfet an.culo hoc profi- corporandis, poAquatp fuerint incorporati ,
tente, cum unitas dtvifiooetn non captat; fic feu adherentibus huic facro Concilio, atten­
cfla non poteft ni6 unicum Generale Conci­ taverint a Romano Pontifice vel quovis alio
lium, i piam fanftata Ecclefiam catholicam re- impetrare , aut etiam acceptare , fi moto
prwfcutaaM. Cum ergo in hac e vitate Bafile Dproprio conleratur , non fotum rure , quod
aufi decretis facroram Generalium Concilio- in tali J^cclcfia , dignitate, officio feu be­
rnas Conftaotieofia ft Seneofis, ft duorum neficio bibere praetendit , fed etiam omoiRotnanorum approbatione Pontificum, fcilicet bos beneficiis fit ipfo jure priva tut , ft ad
felicis recordationis Martini quieti ft Eufetùi obtinendum in futuram inhabilis . Si oui
quarti. Generate Concilium iuiliiatum ft fia- vero ante hufufinodi editionem decreti tales
bili tum Ct, ft in Spiritu fanfro legitime con­ Impeuiuones aut attentationes habuerint
gregatum, 1R0 durante Concilio conflat aliud carrant gratiis etiam proprio motu con·
Generale Concilium ahbi e fle ron porte. Qiii- ccffucumque iginsr hoc facr-u duran'
mcilio aliam
III.
congregationem fidi nomine
.,<ralis Conrilii
erigere aut facere prrfompient, non catholice
Ecclefia» Concilium, fed fcfiifmancorum con­ Qwd Papa van peTrjl intptnfrf nuvti gMUi m
ttrrAj PeaMxa Ettlifa, tJ dt λλ» uIm- .
venticulum erigere aur facere convincitur . Id­
Irrrii Ecchfit.
circo hac lanfta Synodus omnes Chnflifideles, cujufcumque flatus aur dignitatis, etiamfi
Ceterum cum ad notitiam bujus iacre Syno
papulis, imperialis, vel regalis, exiftaot, fub
di fide dignorum fit relauonc dcduâum, quod
obteflatione divini judicii, quod in Core, Da
than ft Abtroo auÂotibua febifmatis feriptura diftus dominus Eugenius Pap fuper alienandis
facra eotnmemorat, admones ft hortatur, ft nonnullis civitatibus, caflris ft terris Ecclefi*
in virtute fanftb obedient in ft fub penis con­ Romann, ft aliarum Ecclefiartun, habuit ft
tra fehifmaticoe a jure India t, diftride pr» habet diver for variofque traftatus , qu· qui­
cipit atque matsdat, nc hoc lacro durante Con­ dem aliénai rones in focneutum didst pranenfu
cilio allant congregatiooem fub nomme Ge- bujus facri Concilii diflohstioo·. ft ipfius Conncralis CooriMi, quo revere sun eHet Conci­ cilii enervationem fieri moliuntur, ft ία dam­
lium, facere, aut congregare , nec ad ipfam num ft jaftnraà patrimonii beati Petri aliaUnquam ad Generale Coâciliuir , etiam prat- rumqoe Ecdeiiaratn codereot manifefle ; idcirco
textu cujufoMnqoc promirtranü mi juramenti, his ft ahas ex bonis ft jeflis caufis, qua ad
hoc

MrMMatNtaMb»*^^

«.‘Λ.·: ^^ ->■ ■ ■

47

suoams

CONCILIUM

oeejgnwi

4g

— — -hoc cujueibet rèôe fentientis animum inducere A Dei caflat, irritat, 8c aoonBat, ac, fi de - 1
***? debent, hax fanda Synodus eidem domino cetero attententur fieri, none pro tone caflb» AWD
Eugenio omne alienationis, infirodationis, &. Λ nullo· eOe decernit ac nullius exrflererobo. t^rn
Mt**
impigaorationis genus bonorum immobilium, ri»
' *el* momenti.
* rUsriverfia
’-1
Λ auram Chritti
r». fide» 1«
ac etiam mobilium pretioiorom Λ jurium Ec» Ubo» etiam fub punis hit* itvttvti· rrromtmi
elefie Romane, Λ aliarum EccJcfiarum qua- Dicationis & privationb dignitatis cujoslAet
rumcumque, nec non audorisationem ebeat- EcdefiaAka vd mnadaa· inttsdictr, se qttiftioafun bonorum immobdium & jurium aliarum piam ipfi domino Fi<ram Pap·, aut alteri
Ecdefiarum, omnemque iodi&ooem feu impo- ejus nomine, circa proccffi· hmufmadi fado»
filioocm novarum gabellarum, fit aliorum <me» vd fende», Ht eorum execution! movi»mo­
rum in alma urbe Romana At alii» terris Ecele- do obedire vel parère pnafumat . Qptaimmo
fis Romanae, nec non irapofirionem cujtricum- prefato régi qmlibet obadiat, fit parere te
que gravaminis feu ftibfidii fub nomine deci- neatur, fièut pria» de jure teoefetur, ac fi
v sn» vel quocumque alio nomine cenleantur, didi proceflus nunquam emauaAcot, vel etiam
penitus interdicit, omncfque alienationes, io- emanarent.
feudationes, & imptgnorationes , de erfdem B
bonis immobilibus, & turibus Ecclefi· Roma- l» taitar Jtfiaa eeffet S^eitu frectffuf eeutre
ne , & aliarum Ecelefiarum, & auâoruaiiodettei Vviltbataa prete/itnut C'tariHi, tf
afetr adfervaiar Ceatitit.
nem bujufinodi per didum dominum Eogenfam
fadas & fiendas, ac gsbellas At alia»onera per
Et infuper pari modo quoslibet proccffus per
eundem dominum Eugcnium impolitas feu im­
polita caflat, revocat, irritat, & aooullat, prafetum dominum Eugeoium Papam , aut
adeo ut nec jus aliquod tribuant, nec prnfcri- alium ejus nomine, contra quaslibet aliasperfonas cujufvis gradu», ftatos, praemittenti·
bendi etiam caufam pariant.
Datum in feflione publica quidem fande At honoris extiterint, etiamfi regali, reginali,
Synodi in Ecclcfia majori Bafilcenfi folctnniter ducali , aer alia quavis prsrfuJgeant dignita­
celebrata , decimo quinto Kalendas Januarii , te, & pradertim contra dilednm Ecclefi» fi­
anno a Nativitate Domini millcfimo quadrin- lium nobilem virum V vile Imum ducem Bava­
gentefimo trigefimofecundo.
ria , huius facri Coocflfl nomine prefati regi·:
Romanorum protedorem, necnon civitates,
S E S S I O
IX.
univerfiiates quarumcumque civitatum Ac tenu­
ium, & maxime Romana Ecclefi· mediate vel
Ctatiliaat rrripit Sigifaaaitoa tmftrtttmu·
immediate fubje&as, Vicarios quoque, redo­
res gentium armigerorum, fit capitaneo», of­
SaertftnSt Gnrrtlii Sytaiai Bt/ürtafii · raJ/w- ficiales At fingulares perionss earundem , huic
ntt ftaflt k&iritat
, taiivtrftkae
fanda Synodo adherentes fades & prolatos,
.Ectltjw* rrprafrntttj, td ftrpthuua rtf are- vel in pofierum faciendos aut proferendos,
aarirai .
etiam contra fimiles perfonas, civitate», Ai
univerfiiates, qu» in fururutn adberebuot ,
—- —TNTER Jufliu'» opera oil jaflius nilqtc di- pofiquam adhseferint, have fanda Synodus cafaWO X gnius cfe confiat, quam eos, qui pro uni- fat, irritat & annullat, &, fi in futurum
CHRISTI verfjiiu ficclefir utilitate folicitudioisfiudia uti- fieri attententur, turns pro tunc cado» & nul­
'*’*■ lefque labores impendunt, ac puro meatis af- los eflie decernit, ac nullius exiflere robore
fedu folertibufque viginis Ecclcfiaflica jura vel momenti. Univcrfis quoque Chrifti fideli­
tuentur, ipfius Ecclefi» munire prafidiis, ad- bus, etiam fob firnili peroa lata lententi·exjj, verius ca prsfertim incommoda, qua in cos > communicationis, & privationis dignitatis cu­
>».
pro impenfis Ecclefi» Dei obfcquiis moliuntur. iuslibet Ecclefialiic* vel mundane interdicit,
Cum itaque cariflimus Ecclefi» filius & ejufdcm ne quifpiam ipfi domino Eugenio Pap·, aut
fide Ii (fi mm advocatus Sigifmundus, Romano­ alteri ejus nomine, circa proceflus hujufmodi
rum , Hungari», Bobcmi» , &c. rex , pro fados vel fiendos, aut eorum execution!, quo­
univerfalis Ecclefi» utilitate, hujus facri Con­ vis modo obedi re vel parere pnefnmat. Cele­
cilii Generalis ipiam repreientantis proteâio- brata fuit h*c feffio die vigelim» fecunda Ja­
netn in fe iuicipiens, ipfique conflantcr adhe­ nuarii , anno Domini raillefimo quadringenterens, fu» laudabilis folicitudints fi odiis vir- fimo irigefimotertio. Leda & publicata per
tuofifque labotibus, tam cum domino Euge­ reverendum patrem & dominum dominum
nio Papa IV. ut attentatam difiolutionem ipfius Francifcnm Epifcopum Cumanum, celebran­
Concilii revocando ipfi Concilio adhateret, te reverendo domino Patriarcha Antiocheno.
quam etiam cum Chrifiianitatis principibus &
Prelatis , dominiique , 6c communitatibus,
S E S S I Ο
X
ipfius facri Concilii favorem & augmentum fioduerit & fiudeat multifarie promovere ; idcirco 1
NNO Domini millefimo uuadringentefigratitudmis vicem rependens hrcfanâa
mo trigefitno-tertio, lodidione undeci­
Synodus , eundem fibi fpecialis proteâloms
ma, die vero Jovis decima nooa menfis Fe­
fuo munimine lulcipir, nec non quofetunque pro- bruarii , celebrata fuit ic&o decima in nari
cdfus, etiam privationem regnorum, provin­ Ecclefi» Bafileenfis. In qua pod miffam de Db ’»■ F*ciarum, dominiorum, hooorum, & quarum­ Spiritu-fando per reverendum in Chriflo pa- bnnrH·
libet dignitatum forfan continentes , contra trem dominum Mattheum EpHcopum ASfaga- ,*,>
pr»fatum Romanorum regem fados , aut etiam nentem folctnniter decantatam, oratiouibufque ,
fub ernfuris & pernis Ecclefiafiicis, aut aliis Lduniis, Evangelic fecundum Mattharasn, Di- w—1.
Îuibufosmque, per ipfum dominum Eugeoium mû
Pttru ti J·/""· , Ecet ai reit^uiaau
'apam , aut alium ejus nomine, prolatos , ttaut, &e. alirfque fnffragiis, cum hymno,
vel m poflerum quovis modo faciendos, aut Veni creator Spiritu, decantatis, affigenti­
etiam proferendos , auûoritate omnipotentis bus & prscientibus in eadem quadraginta fex

A

4P
»

B Λ S i L E E N S E.

«ct»gN«»

J#

Prulati» in mitris eorum piatus, de quorum A diflblutiooem hujus (acri Conditi alias per i pium ....... — ■
numero tres Presbyteri At duo diaconi Cardi- faAam, ficui fie faAo procefferat, de faAo AN*2_
Mlrn in utrMqne lateribus collocati extiteruot; etiam revocare deberet, ac ipfam etiam revo- aJRJ*1
w**
nc M* AHmAmo principe domino Vvilci- catiooem , quemadmodum Ac diflolutionem
'
“
‘
"·· hujufmodi
pnstenlam, per divertas mundi par­
oso duro Bavari*
, .flce.
hujus
facti Concilii
procnâore, tana cum nilis quampluribus hooo- tes tcanfanitam fle publicaret, ac ipfi (aero
rabiUbus otriulqne un (piritaiis maam («cula- Concilio Bafilcenfi ( fient tenebatur ) aflifteret
ris Auras pertona, ex injuuâo libi mandato favoribus opportunis, fuerit quoque Oatutus
pro parte ipfius (aera Synodi, reveseodus iu exinde fibi terminus quatuor menfiom ad ve­
Chriffo peser dominas fcilicet ‘ Critnanus Epii- niendum pertbtuliter, vel alias perfonas ido­
copus ambooem ad hoc ornatura afeendens, neas mittendum ad hoc (aerum Concilium cum
decreta infra (cripta da verbo ad verbum al­ jilctu poteflate ad omnia fle fingula perageoda
ta & ioteliigibili voce kjii, fle folcmniter pu­ in hoc (aero Concilio, prout bec latius io
decretis ipfius (anAae Synodi contineatur , Λ
blicavit.
diAo termino quatuor menfium adveniente,
B luerit per nos Idpe diâc lacrn Synodi promotores & procuratores, ac nomine ejutdem co­
8λ&·[μΛλ Ginfruiit Jpaadatr
, i· Spi­ ram veftris revere ndiffimis paternitatibus ipfius
domini
Eugen i i, nullatenus in pracmiflu pa­
rit» [μΛ» ΙημΜ* ctBgrtttle, tnivtrf»h»t
tttlifa» rtpr^ntetu, pd prrpctiMUH rti avr- rentis , cOq^umacia debite acculais , petitum­
que ipfiim contumacem declarari . Et licet
tunc (anâa Synodus (blita utens maniuetodmt
Pridem io oAava feffiooe hujus facri Concilii hujufmodi petitionem noftranj non fpreverit,
in dec re io citAtioob domitu Eugenii Pap* IV. neque contumaciam petitam declaraverit, pro­
claulula quadam infra feripti tenori· adjeAa ducta tamen noftra affumens, interloquendo
fuit, videlicet adjicient, quod fi didui domi­ (e deliberare velle decrevit. Que quidem de­
no· Eugenius Papa pramidn parere contempte- liberatio per tres menfes exinde lubtequcntes
rit, & diAo tempore fexaginta dierum pen­ perduravit , per quos huc faoAa Synodus ad
dente aliquas promotiones fecerit ad cathédra­ omnem ejus gravitatem fle manfoctudinem in
le· Ecclebas, vel ecdcfiaffica· dignitates, vel procedendo clare offendendum, ipfi domino
alia quacumque beneficia vel omeia, in fo-C Eugenio expeâato, û forte refipifcerec in prsmentum diA* fu* pnsteoi* diflblut ionis, & mmis, nec tamen adhuc parente, die deci­
enervationem, di minutionem , feu impedi meo­ mo oâavo menGs Decembris proxime prsterirum boja· (acri Concilii, de quo ipfins (acri ti in publica (effsone, cum adhuc viderent
Concilii arbitrio judicabitur, an faA* fuerint pnrtatum dominum Eugeoium in priori (ua
in fomentem tales promotiones, hnc faoAa contumacia perdurare, ac etiam , quod tonge
Synodus caflat, irritat & annullat. Hanc au­ deterius erat, hoc (aerum Concilium (ubvertetem claufulam pro tuitione hujus (acri Concilii re varii? modis fat agere , nec non quamdam
& perfonarum eidem adherentium, hac (anâa congregationem fub nomine Generalis Concilia
Synodus extendit * vires habere vult, uique- in praejudicium fit everfionem hujus fact* Syno­
di indicere, ipium per ium decretum iofanoe
quo per ipiant fanâam Synodum fnper hoc ali
iterato ad fuperabundantem cautelam , fit ut in
ter fuerit ordinatum.
magis manifeffa conftitueretus contumacia ,
omni cum reverentis admonuit, exhortata eff,
II.
ac eidem ex parte omnipotentis Dei praecepit
drertfi
ι·ορ>ΐ: At+ih·/*·»*. Dstque mandavit, quateons infra 60. dies a
diffa die decitnaoAava menGs Decembris fubEx eadem etiam caufa decretum illud quod iequentes prediAas pr*teofas diflolutionem flt
incipit: Ambitioforum, &c. in eadem feffio- convocationem congregationis iub nomine Ge­
sse promulgatum hec fanda Synodus extendit neralis Concilii publice revocaret, huicque iaad pertonas collegiorum , capitulorum, mo- cro Concilio publice pusefltfimpltciter adhoren affer iorum, flt conventuum , (eu ahas quaf- ret, realiter flt cum affc&u : alioquin haec (ancumque qu* aliquem admittere feu recipere ptae- âa Synodus abique ulteriori monitione leu ci­
(umpierint in pofleifiooem dignitatum, officio­ tatione contra ipium fuper prora i (fis flt omni­
rum vel beneficiorum, perionarum qua in dido bus aliis io ipfo facro Concilio peragendis ufque ad finem debitam inclufive procederet,
decreto exprimuntur.
prout Spiritus (an&us diffaret, flt tam de jure
divino quam humano foret procedendum. Ve­
I I I.
rum reverendiflimi reverendiqiae putres & do­
mini, eum pnsfaffus dominus Eugenios, didis
Atc»ft>ii» et»ita»4cie Pep*.
Βόα. diebus jam elapfis pro ultimo flt peremptoDeinde diAis decretis pronuntiatis, promo- rio termino fibi quoad premiffa affignatis ,
tores prsfatx fande Synodi, per oraculum ma- circa omnia & fingula fibi per hanc (aeram
giflri neurici de Behenbeym officialis curia Ba- Synodum, ut eff pramiffum, praeceptafltman­
fileenfis, flce. contumaciam domini noflri Pa­ data ncgligentem te reddiderit, fltmioime pa­
pe Eugenii IV. accularunt, prout in fchedula ruerit , tmmo in ejus priori ^ontumaqia ( quod
continetur, cujus tenor (equitur, flt eff talis : dolenter referimus) adhuc perfeveret fle perdu­
Reverenditfimi reverendique patres flt domini, rer, nos duos magi fler Hugo flt ego, promocum jamdudum de menu Aprilis proxime pro­ tores flt procuratores prodidi, ad probationem
terito ia publica feffiooe hoc fauAa Synodus flt juffificationem omnium flt fiugulorutn prseexorafler , monui det, ac debite omni cum miflbnim pridie iu generali congregatione in
inftantia humiliter requifiviffet dominum Eu­ domo Praedicatorum 17. hujus menfis habita
genium Papam IV. ut illam fuam protenfam producentes flt repetentes omnia fit fingula inD
ftruCSaaZ. Gntrtl. Tom. XXIX.

i
ΑΜΜΟ

ft

*7^*”

»

CONCILIUM

eo"SS!ea

5»

.. ........ . ■■ftrutWNWa As decreta, ari· * a&taia, Al mo* A publicum
Ad p«
snno nimenta m pnemiilii facientia, Al maxime pri- ________
nwmociam,
&c.. C^a
<
_
____ite ί»Λ<
- I trin·
prafta. ANNO
CHRirn
mociiion,, & ecquifuioni· cut· execution· mttKNH, ncmiMque pro difto doanmo Eqp. cwurn
■ ytw/X * uanindam debite faria, aec non ejufdcm do­ mo comparent· , ad MStfeuuum qjuiden, facri
mini Bugcwii contumaciam alia· accufatam *. ac Qoaciliiin aadeu» Ecdcfia conflit mi redevotes,
retulerunt, prout fap·, darodfe. nec rahdecretum tejos facuod· cita t ion ia cum ofaf de­
bita publicatione At execuiiooe , prout hec quem nomine predirii domini Eugunis coram
omaia latius apud aria hujus fan&u Synodi funt eiscomparuille . Pori qaam quidem relationem
cunfcripta, prufati dommi Papas cuonsmuciam proorotores fieri Concilii per organum domini
accula ver nous, debita cum iollaotia requiren­ oftciaus BaGleeuGs propooente·, dixerunt in
te», ut eundem relire reverendidiaM par«rni- eBrriu fan· lia verb* : . KeverendtfJiMi reverentares pro contuniaec haberi vellentAl reputari: dique patres Ac domini* andtvenrat veftrae recontraque eundem (uper pcamiflss Al omnibus «creadU&ms peterniutes rdatioaem per domi­
in hoc (aero Concilio peragendis ulquc ad fiuMt no· (Jciccnfem & Novarienfem Epifcopoe fadebitum Inclubve , fine ulteriori chatioM * dun
____ , & qoia prefaiu· domimis
. ..
Eugeoiua ,
prout Spiritus faorius di&aret procedere t nuci licet debite vocatus Λ/’ex ,peri a tust, per lc vel
non certam diem pro cefliotse publica habenda altum non cornparu it, prone oeque comparet
•d hujuimodi contumaciam folemniter accusan­ Eps contumaciam iterum Ac et laper abundant i
dam deputer·, ri locum congregationis gene­ accufarunc , trine rice petente· ipfum per faralis fore habilem pro hiqulnaodi aftu cornu- c ruts Concilium pro contumace reputari Aide
maria accuiaiu, declarare dignarentur : ve- clarari, reprodneentes Ar repetente* aria At de­
ftnaque reverendidimepaternitatespoft nonnul­ creta hujus facri Concilii BaGleenfis, nec non
la» deliberationes dirium locum eongregariouia duas citatione· Al earum rxecudones , una eum
ad hoc habilem At idoneum ad przmifla decer­ omnibus adis Ac ariHa tu in hupfmodi caufa ,
nentes, Al declarantes, pro pratmifla contuma­ pctcniciquc diem certam po fefltone publica
cia per nos scrutin.I», hanc diem , Rec non iuper bufatmodi declaratione Rende sifdemaL
Al felhonem publicam prcfcnrera, nobis nailc- lignari. Qpibu· petitis dominus Caniiaalô Le·
ncordtici Ihtueredc ailsgnare decreviftis, prout gatus At prattid··· generalis didi (aeri Concilii
hec omnia io (upradiriu adis hujus facri Con­ Cf, nomine ciafdem verba fus dirigens ad tpfo·
cilii plenius concinentur, ad que, quoad hoc, promotores dixit-* Venerabiles promototes* aut
nos referimus. Unde reverendiflimi reverendi-Cdivit haec fanria Synodus relationem fariaai
que patres & domini, juxta pnediftim fa(Eo'
per pratfato· domino· Epifcopos, Ac petitio­
ni.< poblice aflrgnationem, nobis ( m prefer- nem veflram, idcirco h*c Unda Synodus Ju­
tur ) gratioGus cooceflam, nos prsdifti pro- dices hujus (acri Qrtcilit deputat & ordinat ad
tuotores iterato cum ea qua poiiumu»Ac.debe­
videndum At ad examinandum procedam £amus inflantia » apud reverendi&tnas domiiK
rium conti a eundem dominum Eugenhim *
tiones veflras At coram hoc (aero Concilio,
referant in congregatione generali. Qua
prufati domini EugemiPapn fuper omnibus <k faria relatione , facrum Concilium deliberabit
(ingu)is m diriis titaiiooum decretis contentis fucer declaratione contumaciae Ac aliis in hncontumaciam accufanws, petentes, Ai eadem juimodi caufa peragendis, ac in feffiooefuper
tum inflantia requirentes, ut revereodiflitn* hoc decernenda vobis reipondebit. De At fupaternitates veflrz (prout puAitia fuadet, At per quibus omnibus Ac Ungulis fupradirii proordo furis poflulat Ar rationis ) declarent ipfum motores Ac eorum quilibet, ad perpetuam rei
dominum Eugcmurn in praemittis contumacem, memoriam, petierunt Ac petiit a nobis nota,
ac pro tali eum habeant & reputent, At infu- riisfieri unum vel plura publicum * Al publica
* frtt I Wt
pe' contra iplum (uper pretniflis Ac omnibus Dlnftrumenta.
J-Nm». I»• bis in boc (aeroConcilio peragendis uiquead
Datum in feflione publica cjuidctn Caorin ftruaMOM*
v*l
lata.
finem debitum mclufive, fme uhcnoii citatio­ Synodi in Ecdcfia majore Bafileeufi folemniter
ne, (prout Spiritus fandus diriaverit) At de celebrata, die Jovis decimanona tnenfla Fe­
jure divino pantei & humano fuerit proceden­ bruarii , anno a Nativitate Domini millaûmo
dum , procedi, ac prout in huius tasrz Syno­ quadi ingenteGmo trigefunotertio .
di decretis pleni
continetur- Qua liquident
cont jtnacia , ficut przlcrtnr, io (criptis accuSESSIO
XL
iata , reverenditVimus pater dominus Cardinalis
,
rm Leg arui · pro & nomine facri Concilii injunxit
L
reverendis, patribus dominis Uticenli Ac Nova­
rien fi Epiicopts, quatenus ad valvas eiufdem S*cref*r>tl* Cfoerebi Sjn&lKr
m Spiritu
Ecdefoe irent, ad inquirendum utrum fandifJtH&> legiti*" ct*grt£*H , awrr/tltn
ini^un
,
eà
ptrpt·
fimus dominus nofler EugcniusPapa IV. cujus
contumacia nunc per promotores fuit accufata , aut aliquis alius ejus nomine effet ibi- E
dem, qui vellet com parere cotam facrofanUoniam frequens Generalium Conciliorum
ria Synodo ibidem exiflente, fariurus Ac adim­
edebratio, taoquam agri Dominici p«pleturus illa ad que per ducs citationes fcu
cipua cultura, univerialemEcdefiat (latum con­
monitiones citatus feu monitus fuit. Qui qui­ cernit, ideo furam· cum diligentia intenden­
dem duo domini EpUcopi de mandato quo fu. dum eû, ut condis obftaculi», que tam falupra, affumptis etiam nobis notariis iofraferi- brem inflitutionon impedire pollent, accurate
ptis, ad cafdem valvas iveram, altaque Ac obvietur. Inhasrens igitur haac fao&a Synodus
mtclligibiii voce per organum pnefati domini ordinationi decreti Concilii ConftantieoGa, quod Canft··Epifcopi Novarienfis trina vice proclamave­ incipit, Frequens, cupteofque nefeandaia, qun tfcnfi» Ce»
runt , inquirentes prout etfdem per dirium ( proh dolor ! ) diebus noriris coatigemat, firtu*·
domimim Legatum nomme di&i facri Coocilii ris temporibus in pensicieu· Ecdefaa repuUnfam,
fuerat injundum , petentπ a nobis nourrit ftatnit Ac decernit ut Romanus Pontifex, qui

Q

F»·

S3

■OOBMCa

BASILEENSE

* ·μμ ad Maenasa· trahere tenetur, per

9GRMÜNDÜS

IV.

54
ANNO

CHRISTI
‘ it m Legatum de latera aut Legatos, eligen­
dum, «d digm4os, de-cosfiUoftafteufu naa Qttd m di^tlv^twr ««/ mntttnrCmcilin*, a^i •tn
auriculari duaraa· uartium Cardinalium, in Coo·
dt ctnftnfn iunx ferrie* en*
cdifaGratraliui debeat interdie: nccnonoaije/lfiet, ftc.
nes fit Gannis prrfaou Ecckfiafiics, quu deju­
ra vel routertudme GeoeraUbua Conciliis adede
Statuitque ex certis rationabilibus caufis, at
debent, deinceps ad tpfe Generalia Concilia tam prefens Bafileenfe Concilium per neminem,
vigore ipfiua conAdutions Frequens indifta , etiamfi papal is fuerit dignitatis, diffolvi, aut
quam hujus facri Concilii Bafileenfis, vel alte­ de loco ad locum mutari poflit, nifi deexprefrius fateri iejtâase congregati au&oritate in- foconfeofu duarum partium cuiuslibet deputa'
Actada, Gae alia vocatione veairc peribEali- lioois, «otis Cingulorum (crotalis, fabiequenterUddringaatur, mû legitimo detineantur im- tique approbatiooe duarum paritum congrega­
nedimento: quo caA perfimas idoneas cum tionis
uwH. Generatis,
vwDcraif», fimiliccr
iimimcr ferutatis
icruiaiu «otis
vous finguungufoficienCi mandate deftinarc teneantur. QuodBloram, ac demum in fcflsooe publica faftadad ipfe Romans Pontifex, ft alis pnsdiftxper· clarationc. Obfecratque per «libera mifencorterne, hoc fecere neglexerint, aut ipfam Con­ dic Jefa Chrifti, & per afperfiooem fui San
cilio· quoquo «nodo de fafto impedire, mota­ guiou prcliofi, omnia fuppoutahujns facriCon­
re , prorogare, dlflbivere, operam dederint, & cilii tam prufeotia nuam futura obieflatur, ut
infra quatuor monies cum reali fatisfaftiooe non ante completam rerormatiooem in capite ft in
reûpuèrint, extunc Romanus Pontifex a papa- membris, quantum rationabilius Jieri poterit ,
Il I ft prmdiftc aeribnsB a faaram dignitatum nuUatenus diflbluriont confeniutu prefleot , nec
ndmintfiratsone uot ipfo fafto fafpcnfi. Que loci mutationem fieri permittant. ni£s ex caufis
quidem mmIîs adminiftratio ad facnunCooci- jullis & manifeflis.
licmipfo jure devolvatur, (Xrad fi pcenasprasdiftasper duos mentes poft diftos quatuor ani­
V.
mo failmuerint indurato, contra tam Romai num Pontificem, qnam prsdiftas perfooas, uf- ^•sd IxarCtetilii rlifttnr ptr M
que ad privationem ioclufive, per Concilium
/•Intime*, <*T dttUretnr w
Generale procedatur.
C
lad, in dttmnutnt.

II.

Juxta IpfiuaConftanticnfis Concilii ordinatio­
nem , vult omnino faltem per mcofem auletemliitrn* fit cnihkt κχηιτι nd Ctnriiin*. Cis dMolutionia eligi locum pro foturo celeaodo Concilio, declaratque ad abundantem
Statuit quoqne hate fanfta Synodus, ut non cautelam , verbum illud, in decennium, in
nbfiante quacumque etiam Romani Pontificis pnedifta pofitutn Conflitunooe, fic intcliigi de­
prohibitione , omnibus quibufeumque, cujuf- bere, ut decennium totaliter compleatur, ft eo
cumoue flatus ft conditionis exiflant, etiamfi integra completo extunc facultatem ConcUii Ge­
finf uoftc Romaoac Ecckfir Cardinales, libe­ neralis celebrandi incipere. Quod fi cafa ali­
rum fit ad Generalia Concilia proficifci. Quod­ quo contingat eos, qui Conciliis Generalibus inque ipfe Romanus Pontifex ad ipfa Concilia Ge­ terefle tenentur, in principio temporis non ad­
neralia accedere volentibus , & prrfcrtim pre- venire, declarat non propterea didam Concilii
diftis Cardinalibus , licentiam ( fi petierint) celebrandi facultatem expirare, fed ut * quan­
’«uaatocios
impertiri teneatur.
to citius commode fieri poterit, celebretur.
Ne autem diu differre poilit, ftatuit, ut per
III.
viginti dies ante prmdiftum decennii tempus
completum, vel aliud , fi forfan ex caufa per
ZtaJara/Ouc/Znr* wrht* de frnrtgniinnr Centilii, Concilium praefigi contingat, Romanus Pontifex
dr cs/a/ nttrntain in etntrnrin* , vei
per fe vel Legatum aut Legatos fuos, nec non
.nttenTnedn in fntnrtaH.
Archkpifcopus, in cujus provincia vel draeccfi
fuerit Concilium celebrandum , ft omnes ProlaDeclarat qooque bare fanfta Synodos verba ti vicini loco celebra bonis Concilii per quatuor
I Ha videlicet, nullatenus prorogetur, in difto durias vulgares, reflante impedimento canoni­
decreto pofita, ita prohibitive inlelligi , ut co, in propriis periods, vel eo obfiflcale per
etiam per Papam prorogari non poilit.■ quod­ viros idoneos ad hoc Vicarios conftitutos, adefque Concilium aftu congregatum diffolvi, aut fe teneantur, ut de loci difpofitiooe, ft aliis
de loco ad locum mutari, fine ipfius Concilii pnepara foriis Concilii valeant habere traditum.
expreflb confenfa, per Romanum Ppotificem Dic autem inchoationis Concilii Generalis prae­
nullatenus poilit : caffatque, irritat, ft annul- E finita, hi qui ibidem fuerint, miflàm de Spi­
1st, fi quid forfitan contra haec vel etiam in. ritu fanfto iblemnitcr celebrent, ft Concilium
derogationem aut impedimentum ipfiusConcilii ex co die ftabilitum ft inchoatum efle efficaci­
Generalis, perfonaramque ft Prolatorum ac ter cenfeatur. Verum propter multas Mcefiitafuppofitorum ejufdem, per privationem, tran- tesquae contingere pofluut venientibus ad Con­
sUtiooem, cenfurafque tcckfiaftica», vel ali­ cilium , exhortatur haec fanfta Synodus eos qui
ter quomodolibet in futurum contigerit atteo
tunc prasfentes fuerint, ut ad ardua oegotia
tari.
concludenda , nifi decenti expeftatioae tamtium moderata, congruo intervallo temporis
non procedant, fed fic divino timose previo
procedatur io eundis cum debita gravitate, fi­
ent tama magnitudo negotiorum univerfalis Ecclcfias exigit ft requirit. In bis autem cafibus,
D 2
in
CtacU. Gfnrrnl. Tom. XXIX.

„

"“^g·100·

CONCILIUM

-in quibus, fecundum flatutum decreti Coo-Afienda, tam per dominam Eugeninm Papa·'
ftantienfis, Papas licet locum futuri Concilii quartum, quam ejus camerariam, vd alium ANNO
de confenfu fanft· Romanas Ecdefin Cardi- «oram auâoriute, curiatibus ft o&cialibaB cmum
•«η.
CateteMte^ nalicm mutare, ftatuir at, fi Papa id facem Roman· curias, vel aliis qutbofcumqac peribtu Capitii negligat, collegium Cardinalium bocfuppteat, nis, cujulcumque flatos ft dignitatis eaaftanr,
ita tamen ut due partes ipforumCardinalium ne de curia Romana recedant, per que faconfentiant, fervaodo nihilo minos modem cultas ad hoc focrom Concflium veniendi,
qui in dido capitulo, Frequens, continetor. tolli, Impediri, vd reflriDgi qoomodoiftec
Jafam autem loci mutationem, fi fieri con­ pofrec.
tingat, jurabunt didi Cardinale», fecundum
Datum Bafilee in feflfooe poblica celebrata
Deum ft confciemiam foam, illam facere, & in Ecciefia majori, Bafilccnfi , quinto Kalendae
ex caulis manifeftis io capitulo , Frequens, Maji, anno a Nativitate Domini millcfimo
quadringentefimo trigefimotenio.
coalentis.

VI.
Qeod ebibret iue e»te ingreffm omlmii ju­
rent > «asd , Jt f*it remet eligeinr
imiil iidi decrete.

S

E

S

S

I

Ο

XII.

Dccntia» citetimi Mrt Papa·.

SeerefeeBe Befiiertfi Gteerelii Sjmler, û* Jp»·
ri/a fenfh legilim ceogregete, teeiverfeleee
fcti^fiene refrefatenu, ad ferfeteeoe rei m-

ferta «ante.
ΜΗ-

Ut promiffa facilius execution! demanden­
tur, ftatuit ipfa fanda Synodos, quod eleftores Romani Pontificis ante ingremim concla­
Anria catholica Ecciefia in iacro Conflan la ΟνΒμvis jurare Deoque & Ecclefio promittere te­
neantur, quod, fi 'contingat aliquem ex cis
tienfi Concilio conveniens, cum animad°*
cilii (rOtr
verteret negleftum factorum Conciliorum proin Papam aflumi, pnemiria fupradida decre­
ta, ftatuta ft ordinata fervabit, ft pro polle teritis temporibus occafipoem fuiflê hrrefum,
adimplere realiter & cum eSeftu curabit, ad­ errorum, fchifmaium, ac plurimarum defor-4
jiciens quod qufcumqoe in Romanum Ponti­ mitatum in populo Chrifiiano, ipforumque
optimum fore
ficem futuris deinceps temporibus effumetur, Conciliorum frequentationem,
.
inter alia qur profiteri debet, juxta decretum C diftanim peftium ac malorum antidotum, diConcilii Confiant ico fis, quod incipit: Quanto vina infpiratiooe ioftituit, deinceps certis mo- ,
Romanus pontifex, ftc. juret etiam profens do & tempore Generalia Concilia celebrati.
Owed ii
decretum efficaciter obfervare. Quam quidem Prius autem, ne quifquam de ipforum Cooprofeffiooem teneatur poftea io primo publico ciliorum poteftate hstfitanet, declanvit Coo- di.i mtmm
coofiftorio de novo facere, profiteaturque, fi cilium Generale, catholicam Ecclefiam repro- «· «- »·
eorum qute in hoc decreto continentur fuerit lentans, poteftatem a Chrifto immediate ha­
violator, nec non ratione cujuslibet notorii bere, cui quilibet cbjufcumque ftatus vel di­
criminis Ecclefiam fcandalixantis, judicio Ge­ gnitatis , etiamfi Papalis exiftat, obedire to­
neralis Concilii fe etfe fitbjeftum. Hancqoe netur in his que pertinent ad Fidem, ft exprofetfionem tam ipfc quam collegium Car­ ttrpatiooem fchilmatis, atque ad Generalem
dinalium inferant litteris, quas de nova ei- reformationem Ecclefic in capite ft in mem­
lumptione Papas per orbem de more trani- bris. Quodque ejus mandatis, ftatntis, ordi­
nationibus ft prsceptis fuper promittis, feti
mittent.
ad ea pertinentibus, quicumque, etiamfi paD palis fuerit dignitatis , obedire contumaciter
VII.
cotntemneni, nifi fcfipuerit, condigne poeni­
tentiae fubjiciendus eft, ft debite puniendus,
Qnod fvUicelnr tec decrttim ή Synodit .
etiam ad alia juris fubfidia ( fi opus fuerit )
Ut tam falutaris ac necefsarii decreti nullité recurrendo. Auctoritate igitur memoratiCon- CoaOotperiit ignorantiam praetendere, mandat hzc ftantknfis Concilii, ac deinde ex inflituto »·*^». Co··
lanAa Synodus in virtute fando obedienti· iacri Concilii Senenfis, approbationeque felicis ·*“ *
omnibus melropolitanis Epiicopis, ut io pro­ recorda tioaus Martini Pape quinti, ft moder­
vincialibus ft Synodalibuy Conciliis Prxlatis ni domini Eugcnii Pape quarti, hoc fanda
tebgionum iu fuis capitulisGeneialibus hujuf- Synodus Bafileenfis legitime congregata, ad
opus Generalis reformationis Ecdcfir in ca­
modi dccre'um legi faciant ft publicari .
pite & in membris, nec non ad extirpatiooem
VIII.
hxrefum, omni cum diligentia ia fuo primor­
dio procedere decrevit. Sed quooiam abfque
iahibM to­ Con:iiium ceffet ‘ i»rifditfioiuei ft flare curiepace Cbriftianorum Principum hoc duo fan•têtu RvMe curie, ne w.ient ed
]
Eftifluna
opera non facilem exeentionem habere
îf/rm Concilium.
poterant, profefla eft etiam ad pacem concordiamque Chriftiaoi populi velle totis viribus
Cum liberum cfse debeat omnibus ad hoc laborare , quemadmodum baftenua fecit fccif(icrum Concilium Genetale , quod univetfalem fetque uberius, ac forte felicius, nifi gravibu*
tepretcntat Ecclcfiam, proficilci , ft coule- fuiflet per profatum dominum Eugcnium ob
qaente; quidquid in contrarium quacumque ft acui is impedita . Et quoniam inter Cbrtftiaaudoritate, etiamfi papali , Ü a tuitur, irritum no» nemo eft, cujus pro fua dignitate magis
fit crnfendum, ideo hare fanda Synodus caf­ intetfit quam futpmi Pontificis i bujufmodi
fs* , irritat, & aonullat qusreumque manda­ facris operibus intendere, hec fabfta Synodos
te . etiam fub eenfuns, privationibus benefi­ a fur Congregationis initio dominum Euge
ciorum ft ofiinorutn , iahafiihtaiipa&us ad nium per binas ambaxiatas ivm magna inftaneadem, ft aitis quibuicwnque pcenu facia ft: tia deprecata eft, ut luas operas confiliaque

S

StGtSMUNDOS
ST
now*
BAS1LEENSE
IMP.
*
—ft auxilia ad ipfa> Synodum fovendam ft Aipotuifleraus, nihilo minus manfuetudinis no-· .
promovendam vellet impendere. Cum vero ab ftr*
i
non immemores, iterum iptum monui- astNO
mus, & ex parte omnipotentis Dei piccepi'4,J'
MKM> QflMM MM8 tOMMUt 0C tUOngll ipCT·- mus , ut infra fexaginta dies diflblmionoun
revues, lugubri Nuntio ad nos perlatum eft prartenfam
|
prorfus revocaret, & (aero Conci­
hoe facnun CossciHom tam folctaoiter infli- lio
1
pure, Gmplkiter, & cum efledu adhere­
tutas·, ft pro tam neccflariis negotiiscoogro- nt
i
. Qiibus exadis, iterum per promotores
gatum, ia publico coofiAcrio de fofto, cum Concilii
<
ipfius domini Eugenii contumaciam
de jure nou po&t, teutafle diflolvere. Qiod ifortius accufantes, ioftaotius interpellati fu­
nos audiottes, triftitia coofleroati magouque imus , ut ad declarationem contumaci*, & ad
mcerate confodi fumus. Nec modo noafacrum poenas, quas tanta contumacia exigebat, proConcilium celebrantes hujnfmodi pesetenfa dii- ceJeicmus.
.
Et nihilo minus aliquamdiu dif­
fohuio fopra modum fcandalixavit, fed ft om­ ferre decrevimus, fi forte tantam facri Con­
nem populum Cbrifliastum, qui tamfonfttvum cilii pietatem videas, ipte quoque ad pietatem
operum felicem exitum magno cum defidevio flederetv. Interea quatuor alii fui Oratores
expeftabat. Exiflimaua tunc haec fanda S|no> Bad dos iupcrveucrunt , varias focum faculta­
flos fiaiftris informationibus ipfum dbminum tes, immo verius difficultates ft involutiones
Engenium fiufle circumventum, mox ad eum a&rcntes, per quas monitioni noflr* nullate­
venerabilem Epifcopom Laulanenfem ft deca­ nus parebatur, nec pr*ten(a irritabatur, fed
num Trajcftenfem Oratores deflinavit, eidem potius firmabatur , diliotatio. Multa etiam alia
ofteofuros caulas pcetenfo diflolutionis a ve­ io his continebantur non mediocriter ablurda,
ritate procul efle, fupplicaturoique ut, cum & focro prcjudicialia Concilio, quibus, fine
hujulmodi ras graviter ac -notorie EccleGam Dei offonfa 6t gravi ja&ura Ecdefi·, nulla­
perturbaret, plurioMique in Chrifltano populo tenus aflentire poteramus, prout hrc in icfexinde calamitates fecutur* eflênt, ipfam dif- ponfiooe di&is Ambaxiatoribus fcxiadccuna
fdfotioocm tam fcandalofe fadam omnino re. die Junii tradita diflufe deicribuntur . Poil
vocaret, & huk fonda Synnodo, ficut digni­ itaque duos menfes, qui decimanooa Februa­
tatem fuam decebat, cum eflcdu adhereret. rii expirarunt, ufque ad prsfontem diem p<Sed ipforum Oratorum rationibus ac precibus I i enter
......
___ dominum
diflulimus,, fperaotes iplum
nequaquam motus, eos ad nos vacuos remifit
Eugenium plenam tandem adheremum pr*Quod tam grave ac notorium fcandalu* b*cc bit urum: led ( ut rei evidentia /am demouianda Synodus ferre non valens, ipfum do- ftrat ) quo magis puifatur, eo amplius fuas
minum Eugenium ia publica feffione monuit, obturat aures : ft quanto fecum benignius ac
ut infra quatuor menfes pretenfom ditfolutio- modeflius agitur, eo tenacius in tu* didulunetn tot fcandaloram caufam penitus abole­ tionis propofito perfeverat : ft quantum cxUec.fcm
ret. Interm autem & poll carilfimus EccIcGc cju< verbis fa&ifque colligi poteft, nil aliud Λ *banJ1··
filios Sigifmuodus Romanorum imperator il­ prstendere videtur, mfi ul EccleGam pefltun- £2“^e,be
lud ris, tanquam EccleGx ndel.s advocatus, det, juique fibi & fucceflorlbus faciat, non <· ιχχ»ώpluribus notabiliby ambaxiatis ac crebris lit­ folum abrogandi ritum factorum Conciliorum, <c“
teris i pium dominum Eugenium humillime & ea pro libito diflnfveodi ·, fed & ipiorum ,ul‘
deprecatu: eft, ut ab hujufmodi Ecckfix per. facratiflima decreta Spiritu Dei promulgata,
turbatione omnino deGUeret. Idipfum etiam a quibus flatus pendet univerfalis Ecdefi*,
jelo Fidei & Ecclefi* fucceofi quamplures re­ irritandi & abolendi, & prcfertim declaratio­
ges & principes, Cardinales ac Prelati, tam nem illam, quod in his qu* ad Fidem, extirin curia Romana quam extra, rogando, ob
pationem fchifmatis, & Generalem Ecclcfi*
fecrando . monendo, fedula , cum inflantiaDreformationem in capite & in membri, penifecerunt. Et quidem tot preces & requiGt to­ Dcot, quilibet, etiam papa Iu dignitatis , de­
nes undique Gbi porreft* funt tam pie, hu­ cretis Generalis Concilii tubjicimr. Ex quibus
militer & devote, ut, ( quod dolenter refe- iquot quantaque mala ac fcandala ex nunc &
rimus ) fi pax ft tranquillitas Ecclcfi* fibi in futurum fucccdere poflint, tatis omnibus
fuiffet cordi, nullatenus diflentire potuiflet. liquet , & in pratfaca rcfpoofiooe late expri­
Circa autem ipforum quatuor menfium exitum mi.ur. Cum ergo jam ultra annum & dimi­
ad nos quatuor Oratores tranlmifit, non ut dium iocaflum apud eum laboraverimus, nec
emendarent, fed errata defenderent, nolque noflris aut aliorum precibus & monitionibus
increparent, quod mox fu* pretenf* non pa- fledi velit, nec eum quantacumque manfueturuiflemus diflolutioni. Quibus per relponfiones dii& ac patientia ad ea qu* pacis & rationis
hujus facri Concilii, veritas'tam juris divini funt movere queant, quid amplius fruftraim­
& humani, quod fine confenfu Concilii dif- morandum eft ? Forfan noflram pariem iam
folvcre nequiverat, quam fa&i, qu.»d caufc putat aflenfum, ft ex lonca dilatione fiduciam
prxteofis dilfoluttonis ver* non fuerant, exti- perieverandi affumit, quau arbitretur fe rede
tit luce clarius patefada. Tranfââis his qua- E fecifle, nec EccleGam in cum quid quam pofle ,
tuor meofibus, cum in publica feflacne pro- cui nullam irrogare poenam aufa efl. Vere­
morores facri Concilii, ipfius domini Eugenii mur de facilitate vente incentivum fibi tribuat
contumaciam accufantes , cum contumacem idelinquendi. Timemus, nc fi deli&a notoria
declarari peterent , fanda Synodus a didis intada dimittamus, fovere ipfa judicemur.
Oratoribus exorata , ut fupcrfedere dignaretur, Cbriflus Deus noder cum in Jeraialem per­
pro tunc ft ufque ad tres menfes poflea di- geret, opus noftr* redemptionis impleturus,
Üuitt. Et cum interim nulla fu* emendatio­ & Petrus eum prohibete vellet, compeicwt
nis indicia apparerent, imrno quotidie io fuo enas dicens: Fade ptfl ett [λΙμλ , JieadthtM
propofito durius perfeverans, innumeris modis,
quos hosteftatiscaufa reticemus, ipfam fandam
e Amvümmv . Beatus Paulus cum vidiffet
stum Petrum Apoftolorum Principem circa
Synodum ditEpare & evertete conaretur ; nos,
obfervattoncm legalmm repicbcnfibilem fore,
liact faedente juflitia acrioribus remediis uti

C

& D0Q

ifUtaSt-UBOMiS

co

39

XtXMtNlUS

P. TV.

CONCILIUM
_

«··*

SXtBMOMDQS

___

-—-—-•ft non ambulare ad veritatem Evangclii, re» A jure pertinere nefowtur, eadem fanda Synodus
ftitit ei coram omnibus in fociem ft cum a pod didum terminum ad feipfam decanit ft ammo
HJI.
fimulatioDC, in quam alio* deducebat, veri­ declarat ipfo fade efle devolutam. Qpidquid amB'n
tatis scio reprefl^t. Ecctefia catholica tepent*» autem in cafe prssdido per ipfom dominum **”'
mero fumosos Pontifiera, five a Fide deliran­ Eugenium, lapfo dido'termino, «ratiooe pa­
tes , five praris moribus notoria Ecclcfiam pariis fadum fuerit ft attentatum, decernit
feandalirantes, correxit ft judicavit, neque, irritum ft inane . Quo cafo omnes rege*,
- \
ubi de Fidei periculo aut fcandalo religion· principes, communitates ft alios quofeumque,
Chriflian* agoiatur, Romanis Pontificibus pe­ cujufvis flatus & dignitatis cxKlaul, hast fam
percit. Hic exemplis ac rationibus hac fanda da Synodos monet ft requirit, ft eifitem in
Synodus excitata, habens a Deo audoritatem virtute land· obedientie, & fob divini obanimadvertendi in eo* qui ipfom non audie­ teflatidne judicii, mandat, Ecdefiaflkis veto
rint , confiderantque expedire tam faluii anime perfonis quacumque dignitate, etiamfi Cardiipfius domini Eugenii, quam ftalui univerfo- nalatos, Patriarchal!, aut Pontificali prefullis Ecctefic modernis futurifque tempopbus, géant, fub penis quas ipfo fado incurrant
amodo in didum dominum Eugenium auso
acria *
i excommunicationis ft fiifpcnflonis ab omnibus
ribus remediis , quandoquidem leniora non dignitatibus, beneficii* ft officiis, quocumque
profunt, procedere decrevit. Et quamquam in nomine nüncupentur, etiamfi forait metra.
ram notorie & iocorrigibiliter fcandabxantetn politan· aut cathédrales Ecclcfi·, five in ti­
Ecclcfiam ftatim portet finalem fere fententiam, tulum , five in commeodam obtineant. Vicariis
nefeiens tamen materne pietatis oblhrifci, in- autem, gubernatoribus, vartallis, feudaforiis,
fu itu etiam prefati fereniffimi imperatoris , ft fubditis Roman· Ecctefie, fob pana pri­
qui per fuas littera* fuper hoc nos exade ro­ vationis ipfo fado omnium feudorum, ft alio­
gavit , adhuc ipfurn dominum Eugeninni ter­ rum quorumcumque jurium ft privilegiorum
tio monere, ac etiam tertiam ei indulgcrc que ab ipfa Romana Eccfefia obtinent, didilationem proponit, ùt in fua potellate fit, firide praecepit ut praefato domino Eugenio,
fi velit, poenam evitare. Idcirco hrc fonda
Syooduc praefatum dominum Eugenium, cum
quanta poteft inflantia & afiedu , per vifcera litatis, nullatenus ratione Papam* obcdiaot
mifericordie Jefu Chrifli rogat, orat, obfe- Adjicit quoque hase fonda Synodus, quod fi
\ erat, monet, citat, ft requirit, & cx parteCpraefatus Dominus Eugcnius, dido termino
l omnipotentis Dei ultimo ft peremptorie man-- 60. dierum pendente, aliquas pranxrtioQCS
ydat ft praecipit, ut predidam pretenfam no- fecerit ad cathédrale* Ecclefias, vd Ecclefiartorie fcandalofam dirtolutionem penitus revo­ fticss dignitates, vd «uia quareumque beeeficet , ft hoc facrum Bafiteenfe Concilium,, eia vel officia in fomentum difte iurprvtenper Generalium Conftaotienfi* ftv Seneo fi*' fc diObfutionis, & enervationem, diminuiioÇonciliorum flatuta, approbaiionetnque felicis’ nem feu impedimentum hujus facri Concilii,
recordationis Martini rape V. ftjpfius do­ de quo ipfius facri Concilii arbitrio jodicabi
mini Eugenii legitime inchoatum, declaret a tur, an fade fuerint in fomentum, eadem
tempore hujufmodi inchoationis continuatum fanda Synodus hujufmodi fic fa&u promo»
foHIe & effe, proiecutiooemque Temper ha­ tiones cadat, irritat, & annulhrt · Mandat
bui Je, continuarique ac profecutionem habere praeterea in virtute Tanfos obedient in, ft fub
debere, & ipfi pure & fiospliriter adhereat poena privationis, quam ipfo fofto incurrant,
& cum effedu, ft hujufmodi revocationem omnium Tuorem beneficiorum ft officiorum,
declarationemque & puram adhefionem per fuas commendaram, penfiooum, ft gratiarum qualitteras more Romane curi· bullatas huic fa-|Drumcumque, etiam expedativaram, omnibus
ero Concilio noiificet infra fexaginta die* a & finguli* food· Roman· Boclefi· Cardina*
die praetentis public· fertioni* immediate fe- libus, Patriarchis, Archiepifcopi*, Epifcopis ,
quentes. Quod fi dida omnia ft fingula infra & aliis Ecdcfiarum Praelatis, officiariiscuria,
praefatos dies adimpleverit cum eflfedu , haec & clericis quibufeumque in Romana curia
fonda Synodus cx fua folita benignitate & exiftentibu* cujufvis flatu* ant conditionis exiclementia ipfum dominum Eugenium, quan­ ftaot, quatenus in cafu pradido poft lapfom
tum cum Deo poterit, honorare & honorari didi termini infra triginta dies proxime ft
facere intendit . Si vero ( quod abfit ) in immediate fequentes a curia Romana rece­
pertinacia perdurans omnia & fingula praedi- dant , & deinde Cardinate* omnino fob pana
da infra praefatos fexaginta die* realitcr & prssdida ad hoc iacrum Concilium , omni
cum effcdu non adimpleverit, elapfis didis mora poftpofita , veniant : Patriarche vero,
fexaginta diebus , exnunc prout extunc, & Archiepifcopi, Epifeopi, ft alii Ecdefsaftici,
extunc prout exnunc hax fanda Synodus in prout de jure vel coofueiudioe ad Generate
virtute omnipotentis Dei, a quo taper omnes Concilium ire tenentur, Tub possis juc» iter
Chritli, fideles immediate poteilatem vendical, g fisum fine fraude continuando ad hoc facram
prsedidum dominum Eugenium manifeile con- Concilium arripiant. Reliqui
~
.vero , qni ad
tumacem , notorie , iocorrigibiliterqoe fcanda- Generale Concilium doo tenentur venire,
litantem Ecclcfiam, ab omni, adminiflratione ad
_________
relidendum ft Deo
iendum in propriis
Papatus in fpiritualibus ft temporalibus ipfo beneficiis, vel ad boc
Concilium fine
fado fufpendit, ft fufpeofum eflfe declarat, more difi
i fr
_
certante, fe
procedure tandem ad ulteriora, ulque adfeo- transferant,
accedant. Omne* autem cantentiam finalem incltifive, fi opus fuait, ipfo fas, tam Ecctefiafticas quam profana* j dvflc*
domino Eugenio
>-» amplius
«.—r»"-* non citato,
v>Mi,v, prout
ζίνν. ft erinunale* , inter quafcumqoe perfonas ,
Spirit·· fandus didtvçrit
didsvçrit : omnem autem ipfius cujafcumque
___ ___________
datus,, ________
conditioni* aut dignitatis
Papatus adminiftrationem
in ·..·
his---------omnibus
que exiftant, in edria
cüria Romana pendentes
|
---------- .·_
..------, lapfo
in fpiritualibus ft temporalibus ad folum Pa- dido termino do. dierum,
ii cafo prafifio
_____ , in
pam, vel ad folam fedem Apofloiicam, de ab ipfa curia Romana eadem fanfta Synodus

ad

·■>

61

"5^5!“

BASILEENSE.

scismuwxjs

------------- -ad fo advocat, Ac advocatas efle vult, expref- A exprimenda. Et ut eo firmius hoc falubre de-—
***** fo iahffiens fub pena excommunicationis 1st* cretum cudodiatur, .vult eatkm fanda Sy· ANf12
7^,7. fontonti· oaxdbus fodidbur, auditoribus, Ac nodus, ut inter alia, que Rotnauus pontifex θ?*, ’
OMBmiflariia qjtubufcumqM predid* curie „ ia fua affamptione profitebitur, furet decre­
m poft didos dies in pnefstis caufis procede­ tura hoc inviolabiliter oblervare. Et quoniam
re aut quidquam agere qnoquotnodo pntfit- tales ( ut pnedidum ed ) oportet efle Prela,
r
nam. Quidquid autem contra hanc advoca­ tos, hi, ad quoi jus pertinet eligendi, om
tionem & inhibitionem attentari contigerit, nem curam adhibeant, ut dignam coram Deo
ipfo fore decernit irritum & inane. Decernit & hominibus dediooem faciant, exadamque ■
undem hssc fanda Synodus hujus decreti pu­ proinde apponant folicitudioem, ut tales eli
blicationem in prsfenii (cfltone fadam, ctuf- gant qui tanto officio valeant fotisfacere.
nue affixionem in valvis majoris Ecclefi· Bn- Scientes quod ii vel dolofe vel negligcnter ac
uleenfis, vim habere monitionis, citationisAc timore Domini pollpofito. in re tam gravi fo
exeeutionis, Ac ita untverfos ardare, ac fi geflerint, ficut audores erunt & caufa malo·
perfonaliter apprebenfi Ac eis intimatum foil- rum
____ paftorum
,_______ , ita participes
, ____, . _____
fient . pcenarum,
(et. Infuper b*c fanda Synodus declarat Ac B quas ipfi mali pallores in diftrido Det judicio
procellatur, quod nihilo minus hujuimodi di- patientur. Et
" cum bureaus fragilitatis cona
latione do. dierum pendente, cum id rerum tua nihil fine omnipotentis Dei fuffragto queat
neceffitas fuadeat, Ac qualitas agendorum, in efficere, a quo omne datum optimum, Atom
ulteriori profocutione Condiit Ac agendorum ne donum perfedum defeendit, adveniente die
in eo procedere intendit ordinate, debite & eledionis, ni, ad quos Pontificis vel Abbatis
mature, nec propteaea. iuperfodere aliqualiter fpedat eledio, In Ecclefia conveniant
ma­
in peoceffii.
gna cum devotione nudam de Spiritu fondo
Datum in foffione publica ejufidem fanda audituri, quem humiliter exorabunt, uc eos
Synodi in Ecclefia maiori Bafilen, 1Π. Idus ad dignum eligendum pallorem tnipirare di­
Julii, anno a Nativitate Domini millefimo gnetur. Et ut eo facilius banc gratiam obii
quidringentefimo trigefimocertio.
nere mereantur, quo devotius ad adure ele­
dionis accedant, contriti & confodi focramcn
Dfcrthtm h tlt&Mtknt & ctnj>riniuû»uhù Efi- tum Eucharidi* reverenter fulcipient. Ad lo­
cum vero eledionis ingreffi pro quocumque
■ jeep?** & ΡμΙλΙκίο* [ul· tttot da»CRrclato, qui per eledionem affumitur, jura­
bunt in manibus ejus qui capitulo prxbdebit,
.T__ r[t^ . ‘ Quemadmodum'in coodruenda domo pf·- & ipfo pnefideos io manibus eum immediate
Ac. «d forTcipna cll archkcdori» cura , ut tale jaciat (equentis, fub bac forma : Ego N. juro &
pewM· nl fundamentum , fuper quo firmum petduret promitto omnipotenti Deo & tali fando vel
•«eria· xdificium , ita in gênerali Ecclefi* reforma- .fandae, fub cujus vocabulo dedicata efl Ec®c'
ticoc potifiimum efl hujus fond* Synodi (lu­ cleGa, eum eligere quem credam futurum £cdium, ut tales EcckGu prvficiantur pailores, clebn in fpiritualibus & temporalibus utilio­
qui tanquam column· fit baies ipfam Eccle­ rem, nec illi vocem dare quem venGmiiiter
fi am dodfin* At meritorum viribus firmiter (civero promiffiooe aut datione aheu/us rei
fufleotent. Qjianta autem in eligendis Prela- temporalis, feu prece per (e aut alium inter­
tis diligentia adhibenda fit, officium eis in- posa, aut alias qualitercumque direde vel
jundum evidenter oftcndic, Ad regimen enimi indirede, pro fe eledionem procurare Idem
aflureuntur animaram, pro quibus Dominusi juramentum preftec, confitcaiurquc & comnoder Jefos Chriflus mortuus efl, Ac (anguisi . ,munieet, qui coudituit procuratorem ad ebejus pretiofus effisfns. Propterea (acri canones D geodutn cenam perfonam. Nec noo Ac pro"
curator generaliter ad eligendum conftitutus
Spiritus Dei promulgati, provide (latuerunt,
ut unaquaeque Ecclefia ac collegium feu con­ in cafibus, in quibus fecundum juris commu­
ventus fibi Pmlaturn eligant. Quibus h*c fon­ nis difpofitianem in hujufmodi eledionis ne­
da Synodus eodem Spiritu congregata inhe­ gotio procurator conditui potell *. Qpod etiara . glTlt|e )U
rent, (latuit & diffinit, generalem refervatio- juramentum pnsdetur ab his, in quos con- rmemum
nem omnium Ecclefi arum metropolitanarum, tinget fnper ekdione futuri Pnefoti fieri com- iubni (f<rr«
cathcdralium, collegia tarum , Ac monailerto- promiffum, qui etiam confiteri fic communirum, ac dignitatum cledivarum, per Roma­ care teneantuc. Quod fi prcdicla non foce- qut «mmu
num Pontificem de cetero fieri, aut fada uii rinr, pro illa vice eligendi fun ipfo jure po- meet u> pra­
non debere, reletvatiootbus in corpore turis tedate privati. Deinde eligant in prefatum
claufis, & bis quas in terris Roman* Eccle­ Prslatum virum ctatis legitime , moribus gra­
fi* ratione diredi feu utilis dominii mediate vem , litterarum fcientia prxditum , in facris
vel immediate fubjcdis fieri contigerit, fefts- ordinibus conditutum, Ac alias idoneum, fe­
per exceptis; fcd qood per ekdiones & con­ cundum canonicas fondiones. Quod fi aliter
focuodum
luris commu-B & de alia perfonS, quam ut paedidum ed ,
firmationes canonicas,, foci
‘
predicts metropolitanis, wut per fimoniacam prbvitstem eledionem
ois difpofuionem
cathedrakbus, monaileriis & collegiatis Eccle- fieri contigerit,
‘t, eledio fit ipfo jure irrita Ac
ins ac dignitatibus dc&iyis vacantibus, debite inanis. Et fic fimoniace eligentest, prmer aprovideatur, non derogando propterea data­ lias pœoas, perpetuo fiat ipfo fa&o jure eli­
tis, puvilegiis Ac confuetudinibus rationabili- gendi privati. Alii vero canonicis poenis fubbOs, quibuicumque podtilationfcus in difpofi- jaceant. Simoniace autem cledi, & -qui butiooe foria communis remanentibus . Decernit· juftnodi fimoniac* eledionis participes fuerint, que haec fonda Synodus rationi fixe coufon· taiiterque eligentes Ac confirmati, in horrorem
laneum Aç republic* accommodum, ut con­ tanti criminis pœnam ipfo fado excommuni­
tra hoc falutarc decretum Romanus pontifex cationis incurrant, nec a tali reatu Ac excom­
nihil attentet, oifi ex magna rationabili ac municatione cledi Ac confirmati abfolvi peievidenti caufo, litteris Apoftolicii nominarim fint, nifi Ecclcfias Ac dignitates, ad quas tur
Î4·

7
<5»3

BÜGENlUS
P IV.

C Ο N C

ILIUM

soskwdus

44

<tam iaxam folveriot, deinceps medietatem hu*
jufmodi ’ caper* per annum poft adeptam pacificam poflertiooetn folvere in partibus teneanlur ,.duratura hujufmodi provifiooe, donec pr·-·
diAis Pape fit iuileaiaiioorCardioalium fuerit
aliter provtfam. Per hec eadem ian&a Synodus
non intendit in aliquo pr*jqK$icare4aoâat Roma­
nas & univerfaii Ecclefia, nec alteri cuicumque.
Datum in (cilione publica ejufdem ianâseSy­
nod r m Ecclefia majori Bafileenfi folemnrtev ce­
lebrata, die Lunaedecunatcnia Julii, anno Domi­
ni mille limo quadtingentefuno trigefimotcr lio

piicr aiTumptt funt , libere refignaverint, &
ad est obtinendas , quas nefario mgreflu ade­
pti funt , perpetuo reddantur inhabiles. Ad
tollendam autem omnem ambitionis radicem,
obfetrat per vifcera mifcricordi* Jcfu Chiifii
hzc ianâa Synodus ac inflantifliiDc exhorta­
tur reges & Principes, communitates, & alios, dijufcumque gradus & dignitatis exiilsnt,
EccIcGaftiCz vel mundane, ne eledotibus In­
teras fer ibant , aut preces porrigant pro eo
qui per le vel per alium tales preces leu lit­
teras ptexurabir, multoque minus commiuai tones , impreibooes, aut aliud faciant, qqu
sessio x 11 ς
minus libere ad clediooem procedatur. Simi­
liter in virtute faoAz obedient iz iplius elcâoL
ribus precipitur, ne ad hujufmodi litteras vciB
preces, comminationes vel imprelTtones ( ut ^i^ajitia taataatacia Papa faSa ptr praantaτα Jieri Caactlii ia detiaraferiia diSii
przmittitur ) quemquam eligere prziumaut*.
Caacihi feffivu ctitbrala.
FaAa autem cleAione, & ei ad quem jusperfiner confirmandi przlcntata, 6 appareat coe­
ie Veneris 11. mentis Septembris, ano·
leA us, vel fç opponens eieâioot, nominatrm
Domini 1433. m Ecclefia majori Bafivocetur, ad videndum difeuti ckâtonh nego­
leenG fuit celebrata decima tertia hujus facrc
tium. Et nihilo minus gener aines edktum pu
blxum in Ecclefia , in qua faâa cil eledio, Synodi Bafilecnfis feiGo hoc modo fcilicer,
proponatur justa conHituttoncm felicis recor­ mifla de Spiritu fando per referendum patrem
dationis Booifacii VIII. * Comparentibus autem dominum Matthaeum Epifcopum Albinganeofem
aliquibus vel non, nihilominus tpfc confirmator Italice nationis celebrata, antiphonis, litaniis Ac
ex ofticio tanquam in negotio inquiùtionis pro­ fuflragiis, ut in aliis fcitionibus, didis , Icâocedat omnem , adhibiturus diligentiam , ut tam que Erangelio fecundum Matthzum, h ilia
forma electionis quam merita elcâi, & am­ l napart ttfptanu Jtfar m di/apalti fati iiait
nes citcumilaurr debite examinemur & difcu- Siawai Para: Si ptccavtrif 1» ft frater faai,
namur. Et fi eledio cunhrmanda ft vel in­ wait, tJ campt taat laitr tt & tpfaat falaat,
firmanda , judicialiter confirmetur vel infirme- &<. ac hymno Veni creator Spiritus &c. de­
iur . Et ut omnia munde & fine labe ac labis cantato, cum verficulo dccolkda, feptem do­
fufpicicne procedant , non iolum exigere ali­ minis Cardinalibus & aliis dominis Praelatis &
quid quantutneumque parvum , led etiam gra­ patribus in eorum mitris planis & pluvialibus
tis oblata , confirmator ratione confirmationis cxillentibus in multitudine copiofa, afbftente
fub nomine tubjcdioms , iubfidii, gratitudinis , domino Guiliclmodoce Bavatin, factiCoociiit
■ ut alio coloris piziextu cujuivis cunfuciudmis numine fcreniflimt ptiucipis domini imperaroaut priulcgn , per te vel alium nullatenus re­ ns proteftorc , promot ores facri Concilii per
cipere prztumat. Notariis autem, it hrs qui organum venerabilis viri ddtaioi Stepbani de
fcriplerunt in hujuimodis caufis, emolumen­ Novaria legum dodoris , alterius promotorum
tum aliquod moderate laxetur habendo rei pe­ hujus iacri Coocilii, accufarunt contumaciam
dum au laborem & operam fcripturz, non iandiiTimi domini ooftri Eugenrt Papae IV.
fchedula ., quam
ipfe magifier
ad truduum pizlaium valorem. Si vciOcoo- prout in quadam
.
,
himatorcs przdidi elcAioncs, non fervatis fu-DStephanus promot or in fuis tenebar manibus,
quamque
de
verbo
ad
verbum
alta
& intelligipenus ordinatis, & de pcrfoois non idoneis
(ut pntmutiiui ) fadas, vel alias per fimo- bili voce legis, latius continetur, cujus tenor
oiacxm pravitatem confirmaverint , eo ipfo (equitur , Aditalis,- Reverendiflimirevercadiconfirmationes'hujufmodi fiut oullz. Confie- que patres & ceteri domini metueodiflimi, quia
.
mantes * autem alias perfonas , quam fupta nuper de meofe Julii proxime praKerito, Ac
rr «auuwaodidum eft, pio ea vice, per iimomacam au­ dic decimatcnia ejuidem , bate fanda Bafileendi Aar per- u-m · labem, fi eam commiferint, etiamfen- fis Synodus ia poblica feffiooeia praefent i Ec­
tentiam excommunicationis incurrant eo ipfo, clefia Bafileenfi celebrata, attente coofideraos
loauMtpro- a qua Ulli per Romanum pontificem, preter- fanâiflimum dominum Eugenium Papam IV.
prer tfUoi 6- quam in moi 1 is articulo , abfolutiorus beneficium exhortationes, obfecrationes,requifitiooes, ci­
p^**"1*’obtinere non poÆnt. Summum vero Pontificem tationes & monitiones per eandem factam Sy­
> bboa, lr«c fanda Synodus exhortatur , ut, cum fpe- nodum fibi repetitis vicibus fadas, at huiefapcn>r«uo(ip-culum & norma omnis laudi tatis & munditie crofanâo Concilio adhrrertt, & eidem £avores
ie’ Pro confirmatione earum ele- (prout tenetur) impenderat, aure forda petdi hatpi»a.ûionum , quas ad eum deferri contigerit, ni-B1 traofire , nec ipfum aliquatenus ad vota ( prona
ti. «mhitohil penitus exigar aut recipiat: aiioquin , Ii tamen i pium facra Synodus fperabat) isKlia·fccus faciendo notarie & incotrigibiliter ex hoc ri, & quamquam extunc ipfa (aera Synodos
x—____ , Ecclefiam fcandaluct , futuro Concilio defe- propter tpfius domini Eugenii manifiefiam con­
labu·, 6 ratur. Pro oneribus autem que ipfum pro re­ tumaciam ad hujufmodi contumace declaratio­
gimine univerfalis Ecdefic fubire oportet, pro- nem contra ipfum procedere oon immerito poone fuftcnianooc Sandae Roman* Ecc le fiat Car­ tuiifet, quemadmodum etiam pro tunc per pradinalium & aliorum neceflariorum officialium, motorcsÀ procuratores diûi facrofanâi Coocilii
*NMO

CHRIST I

taxsH·

D

hoc facrum Concilium aute fui diflbliuboem
omnino debite & congruenter provideat. Quod
fi contingat aliquam circa hrc provifionem non
(acete, tone illx Ecclcfue & beneficia, que
ufquc nunc ex novi Prxlali allumptionc ccr-

Bafileeofis i licet * immerito debita fair cum · F«rrr, a»
inflantia poflulatum, volem folita fua manfuetudinc adverfus eundem dominum Eugenium
uti, & iterato ipfum ex fuperbbundapti carita­
tive requirere & uxxicrc, certum decretum mo­
nito-

«WXMUS

Jb

B A S I L E E N S B.

StGlJMONDU»
IMF.

«6

* nitoriatn edidit, & decrevit, quo idem domi- A runt ; quibus apertis, & deinde Jcâîs, utmoANNO
4NNO nus Eugeoius
■ exocpras, -rvquifitus, monitus, fia
ft efl, praefati dominus nollet Archiepifeopus
CHKIJTI
oousn
interpellatus , ac in virtute omnipotentis Dei Spalatenfis, ft EptfcOpus Cervienfis, propo­
•4Mfob cenis pmnis, modis ft qualitatftus eidem seront in eflcftu quod ipfi ad (find i ac rum
mandatum enttit, ut infra lexaginta dies, a Concilium turbationis cauta nullo modo acce­
difta fefliooe habita computandos, pure, (im­ debant , fed folum ex eo, qma ipfis relatum
pliciter ft fibere huic faerofanfto Bafileeofi Con­ erat per aliquem ex luis commenialibus , quod
cilio adhaereret, nec non jsrotenfam diflblutioin diâa generali ietïiooe ipfius domini nofln
nem cjufdem facri Cootilii, per ipfatn altas Papc contumacia fuerat accuiata , ac fi conti a
attentatam , revocaret, ft alia in hujufmodi profatum dominum noftrum Papam procededecreto contenta cum cffcftu adimpleret, alio- rehtf , vel procedi peteretur . Et quoniam ( ut
Îutopœoai in hujufmodi decreto contentas i pio «(ftrebant ipfi Ambaxiatorct) terminus cita­
afto incurreret, prout hac in dido decreto tionis decreti Concilii , quem lexagmta die­
latius continentur ; ad quod nos promotores rum dicebant, hac die hodierna non cadebat,
prodifti nos referimus in hac parte, ft hic nec Ju*1* 'Hum terminum prefixùm citaiioms
pro repetito cum aliis omnibus aftis facri Con- B dominus noller Papa profatus eadem die per if
cilii ad cautam facientibus haberi volumus & vel alium comparere renebatur r ideo (dium
repetimus. Cum autem finis profatorum iexa­ pro (ui informatione , ft ne contra profatum
ginta dierum inflet de profemi, ft nec ipfe dominum noftrum Papam quoquomodo (altem *' * indtUt*.
dominus Eugenius per fe, neque per alium, debite procederetur, illuc acceflerant prout ac.
hanc Iaeram Synodum de hu/ufmodi fua adhat- cedebant, proteflantes de bupaimodi termioo ft
fione pura, fitnpiici ft libera, ac revocatione militate proceflus antediâi, petentes de his a
diftr pranentedHfolutionis, altorumque in diâo nobis notariis Inilrumcnta. Quibus auditis, redecreto contentorum adimpletione , aliquatenus vetendiflimus in Cbriflo pater domrnps Cardina­
cenificaverit, nec de profemi certifictt, fed lis fanfti Angeli Lrgatw , & huius (acri Conci­
eidem decreto ft contentis in eo contumaciter lii Generalis prsqfidens, verba lepra did oram
finis facere contemnat, in non modicum uni- Archiepifcopi Spalatenfn , ft Cervienfis Egiicoverfaln Ecclefias damnum , Chrifti fidelium pi , io effriiu reiumens , e i idem nomine (acri
icandahnn , atqne hujus facri Concilii Bafileen- Concilii efftftualiicr refpondit, qualiicr facrum
________________________
_____
fis
nolverfaletn Ecckfiam reprofentantia
eoo- Concilium propofira per pietatum Archiepilco· .
lemptnm ; idcirco nos promoters ft procura- C pum Spalsteniem. Epifcopum Ccrvienlem , betore* antedifti, ax officio nobis incumbenti, nigne & cum manfuetudine
z
1 * audivit ■* lcd qqia
coeam hac facrofanda Synodo debita cum in- aftcrebant le audivifle facrum. Concilium com ta
profatum
dominum
neit
-im Papam prqcedere,
flantia hbmilirer requirimus, quatenus eundem
dominum Engeniom contumacem ( prout efl ) ideo dixit (e male mfr»nn*tu»fuirtc. Sed bene
declarare, tpfumqne pmnas in decreto conten­ verum erat quod hodie terminus .-vaginta die>
tas inciditis, decernere, ac, ipfiuscontumacia tum aliaa per decretum lacri Concilii ■’refato
txiftou, ad uherfora ( prout Spiritus faoflus domino noflro Pape pnefixus, de adherendo
debit, ft ordo ruris ft rationis exigit ) proce­ prefato Concilio pure & fimnliciter „ pi«tendere dignaretur^1 fuper hu/ufmodi reqoifirione, famque dilTolutionctn didi Concilii revocando,
ft comtnnacicaccufatione, & aliis, requiren­ hodie inflabat , idcirco promoior<-s acri Con­
tes per vos domine notario· publica fieri In- cilii volentes termine prasdido iattriacere , ip·
flromenta . Pnrdiftis autem, ut promittitur, ftus domini noilrt Pape contumaciam accuiafadis ft contumacia accolat a , i lluftris princeps verant, petendo, & requirendo, cum nullus
pro domino Papa adeffet, volent decreto mo- ■
dominus dux GuilicHnus per organum venera
bili· ftatris Petri Ordini· canonicorum regula Df'torio prodido ipûue.domini nothi Pape norhjm, nomine ft ex parte ferenififimi domioi mine fansfacere, quatenus eum contumacem
imperatoria ft foorum, & dominus Joannes & in ptrnas in decreto contentas modifie deO&nlhirg Nuntius profati domini imperatoris, clararent, proccderentque ad uberiora, prout
repAlarunt ilia qus alias, videlicet die Lune daret Spiritus fandus, & dideret ordo ratioproxime proterite, dixerant ft promiferant in nis. Quapropter petiit ipfe dominus Cardinalis
congrcg}tiooe generali, pro dilatione ft pro·’ Legstus ft prrfidcnsnornineiacnConcilii ,j,uarogatione triginta dierum coufequeoda, eadem tenus ii diâam adhartionem iplius domini Papa
iterum dicentes, repetentes, ft promittentes. haberent, ipf.que dominus Papa prafatoCon­
Similiter magifler civium, & nonnulli alii, cilii decreto iausfecifler, aut ipfi cius nomine
nomine Coocili» & civitatis Bafileenfis , pro debite faiisfaccre vellent, de prrmilfis adhahojuftnodi dilatione infixerunt, ft quod am­ fione & iatisfaftiooe fidem facerent cum eficplius pro ulteriori dilatione nunquam facerent ftu. Nam fic laciendo, domini ft patres de
inflant tam font prbteflati; de quibus fimilitee Concilio illam adbafioncmcum magno gau­
petita font per promotores Inftrumeuta publica. dio, decantares Te Deum laudamus, fulcipePofl bate contumacia diftl domini noftri Pa­ Brent. AJioquin venerabiles patres ipfius facri
pe in (criptis (ut profertur) accufata, ftde- Concilii citius mortem eligerent, quam Eccleduda ad notitiam dominorum protentarum Ar- fiam Det pretext· talis diffolutiosus periclitari
ebiepifeopi Spalatenfis, & Epilcopi Cervienfis, permitterent , adjiciens quod bene veram erat,
Ambaxiatc.um ejuldem nomini noftri Pap«, qood ad tereniflimi principis domini imperatoris
mo* ipfi ad diâên congregationem acceflcrunr, lupplkattonem & inftantiam ücramCoociliua
Λ Wbrtm decreturum, quam «verendus pa­ pralatum icxaginta dierum terminum domino
ter duminu· Martinos Epifcopus LeAoreofis Papa pransum nique ed triginta dies ab hac
Gallicam nationis de mandato facri Concilii die computandos prorogandum duxerat, ft pro­
jam inceperat, isuerruperaot, quique qusadam rogare intendebat fob ’ modis & formis in de- \ —da ·
verba imermifecotes duas Bullas claufas Iub Bul- creto primo contentis. Et mhilomious, quia
)a didi domini noftri Papia Eugenii credendam diftat Bulbs fimplicetn credentiam conttoebsor,
ia cfleflu continentes exhibueram ft obiulc- dixit idem dominus Legatus, quod fi aliquid
B
expo·
fibmre/. Tom. XXIX.

67

MOGiNtus

CONCILIUM

sigjsjiundUs

fig

------------ exponere volebant, quod libenter a patribus A in exitium flt fcandalum intolerabili militator- ■
*,?*** Ctwilii audirentur. Dc quibus ipfe rcveren- tis Ecclefiar perduraret, die dedmatertia meodiffimus pater dominus Cardinalis Legatus & fis Julii proxime praetenti,-in fotemni feffiene
4 '
pi«fidens nomiue facri Concilii petiit a nobis decretum monitorium fub certis pernis flt aliis
4
nolarih Inflru mentum .· hoc Idem nomine U
jn eo contentis adverfus hirtum dominum Eu- Coocifc idcri Concilii petierunt promotores . Poflque geuium Papam decrevit, cujus tenor de verbo fc** ’*·
prefasus magifler Stephanas alter ex promo- ad verbum fhbjicitar, & eft talis : Sacrofanâà
t or ibus refpondens his qiuc prius dixerant di- catholica Ecclcfia in (aero Gonflantienfi Couûi Qratores Papc, dixit, quod quintum ad cilio, fite. ut fupra eft totaliter feriptum. Cum .
ipium, & alkn promotores, fatis erant quod autem die termini ' adveniente folemorter in
tunc contumaciam PapJB acculèrent, & alia majori Ecclefta Bafilcenfi. publicam tenentes
facerent & peterent, ut in fua ichedula <u- feifionem iederemus, fdrvatis fervandis, ui fi
praferipta continetur, flt quod pncdiâa face­ ipfe dominus Eugenios aut alius pro parte ejufte poterant de jure, quit tunc expirabat ter­ dem com paro e, flt 1 aerum Concilium de paminus , cum tempus deberet de momento in ritiooe contentorum* io decreto pnediâo certimomenfam computari, fit G ulterius expedi- 'B Scare vellet , facultatem haberet, dtlc&i Ecderent, non haberent docninos congregatos, co­ fi· hlii * Hugo * Baraldi dc Vercellis, flt · Saphene s
ram quibus facerent ea quas effent ncceflaria Stephauus de Novaria legum do&or, hujus ^'TVIt
facienda pro pnrmiflis: fit quantum ad ipfos facri CoQCilii promotores, prxfati domini Eupro motores pertinebat, officium eorum erat genii Papc contumaciam nec per fc nec per p
ita facere, deliberatio vero ad ipfam Synodum alium, dc adhefione fua pura flt fimplioi, λ forer»»·
pertinebat , petens de his omnibus publica In­ nec non de paritione omnium fic fingulorum •«’•d· ·
finiment! . Tandem cum non conflaret de contentorum in dido decreto , qu« facere
adhcfiooe pracdiûa, vel alias fatisfaâione ef­ tenebatur, accufarunt, fle cum inflantia po­
ficaci ipfius dommi Eugenii, ipfifquc Archie
rt ulannit , ut ad ulteriora advertam eum
piicopo SpalateoG , fle Cervienfi Epifcopo , ( piout exigeret juft it ia ) procederemus. Cum
per illuftriffimum dominum Wilirlmum du­
autem circa proccflum hujufmodi irtfenderecem Bsvari·, facri Concilii nomine didi im- mus , dile&i Ecdefiat filii Wilidmus Bavarie
perstaris proteâorem flt 'vices gcrenttm, pet dux, hujus facri Concilii protedor, fit Joannes
™
organum difereti viri fratns Petri Ordinis ca­ Offenburg miles tk civis BafiieenGs , litteras
nonicorum regularium fandi Auguflini , gra C credentials in epnun crfonis pro parte didi
tiofe requifitis, ut fi adhcGooem humimodi cariffimi, Ecciefua filii igifmuadi Romanorum
haberent, illam facno Concilio offerent, flt imperatoris, huic lacr«Synododirc&as; altas
oh hoc totus mundus letaretur.· alioquin fa- in facri generali congregatione exhibitas, flC
crurn Concilium in fuis agendis nullo modo io vim ‘ earum explicata repetierunt. Quorum ·
perturbarent, flt ad uhertortm diâorum de­ cxpdfirorum tboor in effisdu talis extitit : Re- plicai» .
cretorum pronuntiationem flt publicationem verendiffimi in Chriflo patres flt domini, man­
procedere permitterent, flt tandem neque ad dat nobis illaftriffmuts flt itrriâtflimus Roma­
requifitionem prefati domini Legati , nenue norum imperator, ut fblitas recommendatioad requifitionem ipfius domini ducis prartati nes flt oblationes fieraiiffimo huic cestui ex­
ambaxiatores Papc aliquam adhefiooem of­ hibeamus fui parte, nec non perieveraotiam
ferent, five aliquam credentiam exponere veI- animi fui circa adhefionem continuo eidem
?..« »·< lent, · placuit diâis dominis Ambaxiatorilxu Concilio faciendam nuntiemus: quodque, IIλ*·' v. tpf|Us domini noflri Pape diâi decreti proro­ cef notiffievum fit fuam ferenit item viriis Nun­
gabo ■ Quibus quidem fic pera&is, flt didis tiis flt Oratoribus ac litteris continuo di&um ,
Ambaxi at oribus a loco leffionts recedentibus
dominum Eugenium Papam fuper adhafionc
fic exeitaffe,
flt fe-abtentantibus, praefatus rcverendiffimut plenaria fieri Coociiti folicitartc
pater dominus EpifcopusLe&orenfi; , deman­ etiam <« ad ipfam perfonalitcr tsansfèrendo,
dato fieri Concilii, publice alta flt intclligi- non fine maximis periculis , incommodis fit
bili voce, loco ad hoc deputato, hujufmodi expenfis, tamen poll habitam notitiam per Iitdecreta de verbo ad verbum legit fle pronun­ teras fibi p.zfcntatas facri Coocilii, decreto mo­
tiavit fub his vvrbis .
nitorio cum fufpenfionis penna contra ipium,
cum fammam fecifle diligentiainRom·, dum
ibi fuit, ut ad parendum mjunâis perfacrum
Concilium inclinaret, firaificaremus: fit cutn
Surtfen/li Cntrilit Sy*odni Bifiltrrifii, iaSpi- fperaret in ea re fe poire proficere, cumque
( ut aderit ) immemorcs exiftere non debetis
ritu fin&e Utitimr ctn^rrget· , mmde his qu· in Âcro Coofianticûfi Concsho fis
e^rfiltnt tcrirfirm rrpr»fenti>u ■
Cit pro unione Ecclefi· fil dc periculis fit in­
Dudum fiquidem hcc fanât Synodus vo­ commodis que fabivit, fit qu· ctiam paflus
E
lens penculis & graviflimis fcaodalii, que ex extitlt patitorque pro ifto, fpcm non medio­
prztenfa hujus fieri Concilii drflblutione per crem eum in rcftra beneficentia recipere, de­
dominum Eugenium Papam quartum faâa betis merito exiftimare. Nata exploratrffimf
umvcrGli Ecclcfae notorie imminebant, ftlu- fiant commeatus per com faâi ad Cathalaabriter providere, poftquam reiterat· exhorta­ niam, flt Galliis, Angtiamque, prodiâafiustiones ac requifitiones Synodi prafat· & mul­ âilfima Ecdefi· uoiooe, fit noviflime ad Ita­
torum priueipum ac dominorum, fpecialiter liam pro iftius facratiffim· Synodi felici progrefcariffimi Ecckû* filii Sigifmundi Romanorum fu, unde hac fiducia fretus nobss injunxit, ut
imperatoris ilhsrtris, & ejufdem Eccfefus ad­ cum maxima inflantia pro oufdem parte eaidem
vocati , ut didam dirtolutiooem revocaret, fit veflras reverendiffimaa dominationes rogarem*·
puram ac fimplicem adbcfiooem perit te Sy­ fit deprecaremur., ut trnnurasn alias fexagtma
nodo faceret, minime profuerunt: tandemju- dierum domino Eugenio Pap* pmfixam, in
flitiz «Io compulfa, & ne morbus hujufmodi proxima precedent) teffione per trigita din to
•if

π.

«·

yEtncmva

BASÏLE&NSE.

sasMTNouj

-o

P. IV-,
IMP.
'
«ildcm modis A qualitatius, prout eft, pro Analem, Apoftolicd Sedis Legatum, & hujus
facri
Concilii
,
nec
non
&
aljjos
(aerarum
deANNO rogare ob'fisam coutemplatiooem A fiogula- '
’ ~
CHRISTI
rem complacentiam dignaremini: quodque Ia­ putationum prefidenrcs , vel duos ex eis, c(- C»JR,S’·
»♦»>
eram Concilium certificaremus, quod de ce- ile tradendas, decernentes quod de cetero nuitero nullam aliam circa procefltun Pap· ip. Iia alia dilatio ad cuiufcumque inftannam con­
fins peteret dilationem, fed libere permitteret cedatur .
per facram Concilium procedi, prout diâaDatum sBafitae in publica fe$one ipfius
▼erit & ordinaverit faciendum , & eundis per fac re Synodi, in Ecclcfia ma/ori rBafiletnfi
facram Concilium ordinatu fle ordinandis ac· ibi emn i ter celebrata, tertio Idus Septembris,
quiefeet fle obtemperabit, A quantum poterit, anno s Nativitate Pommi tnilicfimo qoadrin
inviolabiliter faciet obfervari ■ Et ut in ma* gemebmo tngefimotertio
jori^iobore h*c fanAa Synod» perfeveret, in­
1
111
dicamus foam exiftere intentionem , infra iftoe
triginta dies quoa petimus, ubibujufmodi pro­
rogatio concedatur, diAam*fuam ferenttatem
turrim fn faptfitwnf* ttHimr.
huc profe&uram
Statimque habita notitia 8
prorogationis ejufdem, omnes Alctnanie prin­ S»cnjen&·
Gtwrtlii Sytobu, »· Sp­
cipes convocaturum ad btsuc locum, A cum
rit* ftude Ugtttmt rtn^rrgtt*, nwrftieat
cis efficaciter infidere, ui eidem Concilio de­
ficcltfim rrprtfnitm t
ftrptfwt rti avrbeant adhaerere Et infuper, ne hujufmodi di­
«WTMM.
latio faoo Cooeitio, vel eius (uppofitis/ aut
ipforam bmiliaribue , poflit efte damnofa,
Ut facri Concilii flt fuppofitorum ejufdem
contestatur idem imperator , quod durante indemnitati congrue provideatur , (latuit flt
hujufmodi triginta dierum prorogatione , fi decernit hasc fanda Synodus, quod quacum­
quid Papa attentaverit contra aliquem predi- que per dominum Eugepium Papam IV. vel
ftorutn , exnunc illud A alta que antea at­ alium fua aoAoritate in pntfudicidm, Irfiotentaverit , per facram Concilium irritentur netn, derogationem feu injuriam facri Conci­
& aunullemur. Cum autem inter noftra pe
lii vel incorporatorum feu incorporandorum
dora revolveremus ejufdem Sigiimundi Roma- eidem, per fe vel procuratorem, A familia­
horam imperatoris grandia obfequia uni ver fali rium ipforum, feu in eorum ici vitiis ubteumEcclefi· impeofa," A qu· in futuram impen Cqoe exiftentrum, fa&a feu difpoGia fuerint, a
di non dubitamus, quamquam thu)ulmodi di­ die inchoationis Concilii praelibat i, hem que
lati· uommllu ex multis caufis uoiverfali Ec­ flt difponentur forfitan in futurum, titulum
clefi· onerofa videatur, tamen diAoram ob­ vel pofteffionein quomodocumque tangentia, fi­
sequiorum intuiru , ac etiam a certo tenentes, ve in Cardina latus flt Patriarch stus dignitati­
qua per d iAos VZilietmum ducem illuftretn, bus, aut in Pralaturis etiam c<thedtal:um flt
A Jnannetn Oftenburg militem, pro diAt im­ metropolitanarum Ecdefiarum flt etiam moperatoris parte-cxpofiia fit oblata fuere, fibee- nafteriorum, vel aliis Ecdefiaflicis beneficiis ,
re obfervabuntur, petitioni hujufmodi annuen­ preftimoniis, cotnmendis , unionibus, penfiodum decrevimus. Spiritus fandi ergo nomme nibus, officiis flt rebus Ecclefiafticis vel tem­
invocato, cujus nutu dirigitor io agendis hec poralibus, flt circa i pi a aut alias quomodo*
facra Synodus, A per ejus gratiam fperat cumque flt qualitercumque , etiam ii motu pro­
omnia feliciter producere ad optatum diAum prio directe vel iodire&e, per fe vel alium.
terminum (exag'ota dierum, alias diAo do- Got i pio jura irrita flt inania, A pro infpftis
mio Eugenio rap· IV. in proxima ( ut pere­ penitus habeantur. Et exnunc hcc fanda Symi it itu r ) folemai fe&oste praecedenti aifigna-1D nudus parces ksfas in prillinum llatutn integre
cum, ad cortificandum facrum Concilium de reponit, & mandat per quemlibet judicem
fua pura , Cmpbci A libera adhefione , A di. competentem, audita querela partis l«f«, &
Aa proteofis didolutiosus Concilii revocat tone, probata, incorporatione & novitate prsediâis
A aliis qua in diAo decreto continentur , ipfo Fado omni exceptione remota, ftrepitu
cum omnibus qualitatibus, poenis ac modis, flt figura judicii ceffirntibus, omnia reponi in
A quibufeumque altis dependentibus ab eif- eum ftaiurn in quo fuerant ante diâam fadesn, in eo infertis, ad triginta dies proxi­ ûam novitatem. Quod fi diâus judex in tali
me futuros Imk fanda Synodos prorogat, A repolitiunc dolofc vel alias perperam le habue­
hone terminum prorogatum eandem vim, rit , ipfo faâoofententiam excommunicationis
exeeutiooem A modum, quem habebat ter- incurrat, a qua nifi per facram Concilium ·.
minus fexagima dierum , recipere decernit, eo durante , non valeat abfolutionia benefi­
ordinat A declarat, ac exnuuc ftaruens A cium nifi in mortis articulo obtinere. Et ut
decernens, quod fi infra boc fpatium trigin­ psene formidine arceantur, qui ambittofe feu
ta dierum plenarie idem dominus Eogeniusi temere aliorum Prstlaruras, dignitates & benon adimpleverit omnia A fingula in prafa- E neficia Ecclefiaftica, A unione/, commendas
to decreto monitorio contenta ( ut premit- preftimonia, vcKpeofioncs
‘
feu officia, nec
titur ) abfque alia declaration· facienda fu- non bona A juri qualiacumque fuerint , oc­
•er diâa non paritiooe, A alia quaqumque cupare procurarunt A attentarunt , feu in fu·
(olemnitate requifita , ad. ulteriora procedet, turum procurabunt A attentabunt : (latuit A
nt in d&t monitorio decreto continetur. Et decernit diâa fanda Synodus, quod quicomproinde, omnibus fuper praefata fufpeofioM, que clericus, five laicus, quacumque dignitate
quam durare vult, quoufquc aliter per Con­ Écclefiaftica vel mundana, etiamfi Cardinacilium fuerit ordinatum, A aliis in bujufmo· latus prcfulgeat, five fit collegium, aut unidi proceflQbus contentis , litteras opportunas verfitas , ve! monaAerium , ab eodem domino
lab Bella facri Cooeilit poflulantrbos , per Eugenio five alio fus auAoritate impetrave­
dircAes Ecclefi· filios Julianum (anâi Ange- rit feu obiinucrit , feu impetrabit A obti­
Ii fanAa Ronaatur Ecclefi· diaconum Cardi- nebit , etiamfi motu proprio aliquid quod
Gamret Tom. XXIX.
B 1
u>

71

B'r*rv’W

CONCILIUM

sicismüwxji

7»

‘in pr»judicium, ieGonem, derogationem, feu Amam complacentiam domino noflro ImperatoANNO injuriatTK^alicujua ex pneditas incorporati*,
- . De
— quibui
- - magifler
·ri
etiam prefati
StephaCUtUVH
♦d incorporandis, aut fuorum familiarium, mu, & aiii promotores, fimiliter petierunt a
MJJ
& in eorum Cervini* ubicumque exiftcntium, Dobis notarii* publica Inftnnnenta. Subfeq«en­
vel adherentium huic ficro Concilio, per fe ter vero hi· pcra&is, inflante fupradiâo ma*
vel procuratorem, valeat redundare, fi virtu* gtftro Stéphane de. Novari· promotore, Ale»
te hujufmodi concciTtonis ad aliquem occupa, xander pnefatl domini Cardinali* Legati & pretioncm deventum (it, nifi infra decem die*, fidentis ac fscri Concilii carior, hujuimodi de­
rlapfis fexaginta diebus a die publicationis de» creta tam prorogationi* termini, quam etiam
creti hujufmooi, vel poflquam ipfius ft^ram pro tuitione fijppofitonm ejuidem iacri Coo»
& indubitatam notit'am habuerit, & per par. cilii, fub Bulla dita facri Concilii con feta
tem fuerit requifitut, a tali occupatione & in valvis EccteG· msjorie Bafileenfi* , can­
turbatione realiter & pute deftiterit, & five tas intuentibus, more folito affixit, & pdF
occupatio fecuta fuerit, five ootr, praefate fpatium antas horae rei circa affixam dimiur'
conceffioni & omnibus fectttisex ea coram no- De quibus ipfe magifter Stephana* nomine
tari/fc teftibu* renuntiaverit, &. rem dimi B promotorio a nobis notarii» petiit Infirumenferit cum efttat, Je parti hci« de percepti» tum.
·
poll cooceflionem hujufmodi fatitfecerit, om­
ni jure r quod ’in ditas perlaturis, dignitati­
S E S S I *O
X1V.
bus, beneficiis, Ecclefiaflicis officiis, penfio»
nibus , prrflimoniis , & com mendi* , boni* Decrete ejxfdm fifanit ctk^rate in Eccltfet Λλ·
ia,,
temporalibus & juribus, feu ''eorum altero,
fiittnfi, effifante dentine impereten
Novevbris
habere pretenderit , fit privatu* , ac etiam
i» AadsSu intftriah .
aliis officiis fit beneficiis quibufeumque, qua*
tempore hujufmodi impetrationis obtinebat, &
I.
eo i pio fententiam excommunicationis incur­
rat, a qua nifi pe' diflum facrumConcilium, J'.ie praregetioneenitiseut1 Fapt eui teenepimn diet.
eo durante, ve! ejus aufloritater nifi tn mor»
tis articulo, abfolvi nequeat quoquo modo: Secrefenlle Genereiit Syttodm B^fiJeenfii, in Spi­
te nihilo minus ad obtinenda ptvdifla & querifn fentlo le^ittme con^refete, tentvrrfelem
cumque alia beneficia feu officia perpetuo fitC
Ecciffiene rtprnftntenu.
inhabili*. Talium etiam conccflronum exeeutorrs ptxdita* pernis volumus fubjacere. Ut
ERMINUM fexaginta dierum datum fanâiffimo domino Eugenio Pape IV. juxta
tutem haudibus quos excogitari pollent obvieformam monitorii, citationis & fulpenfionisin
tnr, quia cum datarum anticipationibus in
praejudicium aliorum littera: papales, vel alio­ feifione duodecima promulgati, ac deinde ad
rum ipfiu* Papx aufloritate, fub data ante triginta dies, & pnflea pluribus vicibus uf
dilTolutionem hujus facri Concilii in praejudi­ que tn prefentem diem prorogatum , haec fsn.
cium alicurus predi&orum tendentes , produci fla Synodos volens erga ipfum dominumEugepofltnt, nifi ante didam Concilii diflblutio- nium omni msnfuetndinc & benignitate uti,
nem fuerint public?!· , eis nulla fides de­ tenore prsefentiam ad nonaginta dies ab hac
beat adhiberi, & pro nulli* penitus habean­ die immediate fequenres, cum omnibo*chufufis,
tur.
qualitatibus & conditionibus in decreti* rath
Datum in feflione publicaejuidem fantae Sy­ monitoriis fexaginta dierum, quam proroga,
nodi , in Ecclefia majori Bafilecnfi folcmniier tient* ad triginta dies infertis, prorogat, fle
celebrata tertio Idus Septembris, anno a Na Dprorogatum efle flatuit; ita tamen, quod fi
tivitate Domini millefimoqeadringentcfimo tri- infra prrdidos nonaginta dies omnia & fiogrfimotertH .
gula contenta in quadam fchedula, cujas te­
Qiitbut fic Ictas & pronunciatis, petitoque nor infertur defrribirar, realiter te cum effefltt
przfatus dominus Eugenios non adimpleverit,
per eundem dominum Epifropum, an niuufmodi decreta prarfatis domini* de Concilio place­ pens in dita» decreti* monitorii ac proroga,
rent , generaliter refponfum extitit per ver- tionis contente eo ipfo inflifle fint ft efle in.
bum, Placer, nem’oe (e ad hoc opponente vel telligantur. Tenor autem praeditas fchedulm
reclamante : tunc praefati magifler Stephanas, fequitur, & eft talis:
Λ «hi promotores facri Concilii, deprsrmiffi»
II.
omnibus te fingtili* modo quo fupra afta &
fata funt a reverendis patribus dominis fan­
EtqpniitJ Epifcopat feront ftrojvatn Dti «d ftf>tae fe-iia Apoflolics pronnorsrii*, & nobis no
pttnnnt rei fnentnrrnne.
tari i», te alii* in feflione prefentibus, ad per­
petuam rei memoriam petierunt InflrumentuiD,
Ut mentis noflre integritas ac devotio, quam 12?»^
affiflentes in tcftimonium praemitiorum invo-B

T

cando.
Poll re mo vero prefatus dominus dux, pro.
tr&or nomine diâi domini imperatoris atque
foo, de prtefata termini prorogatione modo
quo per decretum fataam eft, dominis de iaero Conci!» regratiatua efl, & fi militer ma­
gifler civium, & nonnulli alti nomine Concilii ft civitati* Bafileeufi·', afferens te affirmans
idem dominos dux, quod de omnibus, quas io
ipfis decreti* modo leâis continentur, conten­
ti(limus erat; ft quod ex hujafmodi dilatione
novtter data fecerat facrum Concilium maxi-

ad onircrfalem Ecclefiam ft -ad facrum Gene- Βφ»ΐο fe­
rale Concilium Bafiieenfe gerimus, omnibus F· «Cmdconflet evidenter, ideo tres Ihteras noilra* ,
Îjuarum tenor de verbo ad verbum iaferiusde.
crffiitar, ft alias qoafcamque, & qoidqtsidper
no* aut Dofiro nomine in prejudictum aut de­
rogat iocem pnadifti facri Bafikenfis CoucflA,
feu contra ejus auftoritatem, faftum ftatten.
ratum ten aflertum efl, caflamua, revocamus,
irritamus ft annuUamm, caflas, nullas ft ir­
ritas fuifle ft cffedeclaraffius. Vel fitu Pridem
tres noflras litteras ia fplatio Apoflofico pro•Mil-

evGimof
SIC.tSMUNDVS
B ASILEENSE.
74
79
IMP.
............. muigart fecimus, quarutn tenor de verbo ad Λ omnibus, qui fe de didis dignitatibus, be- ■ ■■■ΑΜΝΟ vertam fcquïtnr, flt eft talis: Vitrum cum ex ncficiis , commeudis, & ofliciis , juribus & ANNO
"** B ”..............
’
'
'
bonis intromiliffeni, vel ratione di&arum prr* P«*diaia*Wtteris
nocnuUa fcaodala
orta fint,

vationum itu iuarum ordinationum quarum­
cumque fc vellent intromittere, ut ab ipla
intromilfione & omni moled i a penitus déb­
itant. Utrum autem fuerit legitima citatio
fledefenfio, flabitur judicio iplius iacr’ Concilii. Quodque deinceps a novitatibus fle gra­
vaminibus feu praejudiciis inferendis ipli facro
Concilio, vel fuppofitis ejus fle adherqntibus
eidem, realiter fit cum effcftu defifiet, ut fit
Apoftobco promulgatas, quarum tenor de vtr- vera caritas inter facrum Concilium fle fuam
bn ad verbum mieriut deferibitur, fle aliat faoditatem ad Det honorem & utilitatem uniquafcumque: aut quidquid per nos aut noftro verfalis Eccleltr, ac fine aliquo rancore aut
numine in praejudicium aut derogationem prae- B fuipicione confiftere valeat : fle ut ipfe domidifti facri Bafileenfis Concilii, feu contra ejus nus Eugenius
“
poflit agnofixre puram ac rcâam
, au&oritatem, faftum flt attentatum leu affer­ lacri/Concilii intentionem, ac veram carita­
rem eft, cadamus, revocamus, irritamus fle tem , quam erga i pium habet, fle habere in
ainnullamus, ca ffas , nullas, flt irritas fuiffe fle futurum intendit, oblationem ,alias fattam in
effe declaramus. Poterit piaffatus dominus Eu­ refponfiooe data primis Ambrxiatortbus iplius
genios eligere unam.de prndiftis formis que domini Eugeni i, que incipit , Cogitanti, &c.
Abi magis placuerit
iterum haec farjAa Synodus, etiam alia adden­
do, repetit in hunc modum: Ecce fi quid
culpae commiffum eft attentando diffoluiiunem,
aut in confeâionc fle publicatione trium Bulla­
rum in revocatione per ipfum dominum Euge-,
Ftmu
nium fienda contentarum, facrum Concilium
gqgmtar Epifntpnt frrxms ftrvonv" Du nd ptr- penitus abolet, dummodo ipfe dominus Eugenius omnia & lingula fuperius contenta realifxtnuM ra atemormai.
x
yanmadh*.
,
_ _ *C ter & cum elfcftu adimpleverit, & infra terboaMiCooDudum facrum Generale Concilium Bafi- minum in prefenti decreto nofirat prorogatio­
feenfe prr Generalium Confl antienfis & Senenfis nis Ûatuium huic facro Concilio per iuas
F«fcripr»· Qxjciliorumv Astuta, approbatiooemque felicis authenticas litteras fignificaverit. Quod fi fe­
recordationis Minini Papas V. ac noftram, cerit , nemo erit noftrum qui pedes ejus ut
pro extirpattotie herefum, ac Generali refor­ beati Petri non ofculetur, qui ut Vicarium
matione Ecclefie in pptte & in membris, & Chrifti non honoret. Erit Concilii caput: otn· qJm’*
pertinentibus ad ea, (legitime inchoatum, ex nes ad eum refpicient: omnes ei complacere ,
certis caufis fe alus noflris litteris expreffis de obfequt, & quantum cum Deo poterunt defer­
fratrum noArorum fanâ* Elomanae Ecclefie vite curabunt. Offerimus etiam quidquid dici
Cardinalium confilio diffolvimus
verum cum aut cogitari poteA nos fideliffime failures ,
er diAa diflolutiooe orne fint graves diffenfio- quantum cum Deo heri poterit pro omni fle
nea, dt graviores oriri poffent, nihilquc magis honoré & Aatu tam fwe fanditatis quam otn.
optemus quam quod, prediâa fanâa opera fuumi nium fuorum.
Datum in feffiooe publica ejufdem fandas
debitum Ionian tor effc&um, decernimus praefatum Generale Concilium Baûlegnfe a tem-DSynodi in Eccjefia majori Bafileenfi folemnicelebrata, feptimo Idus Novembris, anno
pure pradidie inchoationis fee legitime con- ter
i
rinuatum fuilte fle effe, profecutionemque fem- a Nativitate Domini mi/lefimoquadringentefitrigefimotertio.
per habuifle, continuari ac profecutiooem ha- mo
i
bere debere ad prndifta fit pertinentia ad ea ,
S E s's I Ο XV.
periode ac fi nulla diffblut io fa&a fidffet. Qiisümmo praefatam diffolutiooem irritam & inanem
declarantes, ipium iacnam Bafileenfe Conci­
t>t Cmciliii Prtviitcinhtef & Sj
teJifaj
**
.
lium pure, (impliciter fle cum effecta ac omni
devotione & favore profequimur, & profequi 3tenfinite Gntrnlit Synadnt Btflftrfj, rn Spi­
ritu fenfa boitte* ctn^rtgetn, tflùvtrfilt»i
intendimus.
Eccbjtem rtprtftVM, nd ptrptiw rti nw.
Item praefatus dominus Eugenios revocabit
- qnofcumqoe proccffus quarumcumque cenfurarwn, privationum & fuipenfionum faâos con­
tra foppofita bojae facri Concilii Bafileenfis flt Totidem hasc fanfta Synodus quoddam fa lu­
adherentes eidem, nec non omnia gefla & B ll berrimum promulgavit decretum, pro fta- |bk frfr.in1
fa&a in prnjudknuo, Issfiooem & derogatio­ billtate & robore Generalium Conciliorum ,
nem eorundem, eis legitime non citatis , nec quorum frequens celebratio praecipua eft agri pemo» α··
legitime defenfis, de quibufeumque dignitati- Dominici cultura . Verum cum ad eandem cuibus, beneficiis, commend is & officiis, etiam- turam non dubium fit pertinere Epifcopales Sy­
fî Cardinalats» , Patriarchates , Arcbïepifcopa- nodos, & Concilia Provincialia, prout veteres
tnsK Epifcopatus, Abbatiae, flte. exiftant juri­ canones decreverant frequentari; ideo eadem
bus de bonis quibufeumque , fle fpecialiter fanda Synodos antiquos & laudabiles mores
contra reverendufimoe dominos Cardinales de noftris cupiens temporibus obiervarl, flatuit
Cypro, (an&i &xtiz, & Firmanum, ac om­ atque arstciph Synodum Epifcopaletn in qualibet
nia in prifliMtn ftatum per iuas litteras redts- diceceu poft oâavas dominie· Refisrreâionis,
cer, ac fi non emanaflent cufa clauiulis op­ vd alia die fecundum confisetudinem diatcefum,
portunis, mandando fub pttms formidabilibus ad minus feme! in anno, ubi non eft confect «do
bis,

* d<üu ησoriri pofiint, ideo ipfas fle alias quafcum*ri>.
que, ac quidquid per nos aut noftro nomine
in pnejudicium aut derogationem predifti facri
Bafileenfis Goncihi, feu contra ejus atUtori ta­
tam, faftum flr attentatum feu affertum eft,
Γ-affamtis, revocamus, irritamus fle annullamui,
caffu , tmlbs fle irritas fiiiffe flt elle dcchra.
mus. Vel fic fe fioe.litternadbnfioms. Qua­
propter ires litteras noftras pridem fe palatio

in.

75

anno

Büpcatiyœ

CONCILIUM

«uHjimrtai

.

7ί

bit, annuatim celebrari per diœcefanum pro- Aft deinde ad minus fomel de triennio fhtrieu- — ■■
pria in perfona, nifi canonico impedimento nmtn,
mum, provinciale Concilium M
i· loco tuto:
tutor ANNO
’ ’ tam Arcbiepifcopus
■
. z'fuerit praepeditus, ft tunc per Vicarium ad in quo
quam fufiraganri. maim
CHMtm

hoc idooefen.
Synodus faltem biduo vel
triduo duret, vel prout neceffarium Epifcopis
vifum fuerir.
Prima autem die convenient ifetsdiceeefano ft.
Omnibus aliis qui hujufmodi Synodo interefle
tenentur, infra miffxrum iolemnia, vel poft,
diœcefanus vel alius ejus nomine verbum Dei
proponar, exhortando omnes ad bonos mores
friandum, abftinendum a vitiis, ft ad ea
que pertinent"W Ecdefiadicsm difciplinamft

omnes , ft
& alti
alii qui in hnjuimodi Conciliis
provincialibus interefle tenetuur, debite vocati
tmerimt.
Quod rΛ c
Epifcopw
canooico
fuerit
r—
r—
y£--------------------r
procuratorem, fuun*
impedimento detentus
deflinet, non 'fotam ad excuiandum*ft proba»dum abfemiat caufas, fed etiam ipfius nomine
Concilio intereflendum, fuicipienduotque qnid'‘quid Concilium duxerit fiatuendum. AHoquin
ipie Eptfcopns a perceptione medietatis fruftaum
unius anni fu» EccicCe, qui per perionam

officia fingulorum, ft préfet tim ut hi , ς
qui- in ipfo Concilio
~
deputandam ipfius
‘
—
Ecclefise
- bus animarum eut a commifla efi, diebus do­ fu» fabricam cffcffualiter ronwenantur , eo
minicis ft aliis faiemnitatibui plebem fubje&am B i pio fit fbipenfu» . Alit vero venire ocglido^nms. & monitis falutaribus infimant. Poft- gentes Conethiv
~
arbitrio .puniantur, aliis ju­
u libantur fiatuta provincialia ft Synodilia , ri^ .perms in foo robore duraturis. Concilio
& inter alia aliquis compendiofus traâatus, autem Generali durante , & pkr fex menfes
docens quomodo Sacramenta minifirari debeant, ante , humfmodi provincialia Concilia non
ft aha utilia pso iofiruftioo^facerdotum. De­ celebrentur- Porro in hujus inchoatione Con­
inde ipie dierccfanus de vita ft moribus fub- cilii ipfe mctropolitanus, vel alius ejus nomi­
d it orum folerter inquirat , labem fimoniac· ne, infra miffarum folemnia, vdpoft, exhorpravitatis , contraâus uturaribr, concubina­ tqtorjum fertnoocm faciat, ea que ad flatum
tum , fornicationem, & alia qoevis crimina Ecclefiafticum , ft pmcipue ad pontificale
& cxceffus, debita corrcâione cohibeat. Alie­ officium pertinet, feriofememorando, comminationes rerum Eccleliafticarum a jure prohibi­ nandoque fingulis, quod juxta Prophète femen· <«**· »·
tas revocet, clericorum abufus , & aliorum tiam , fi eorum culpa cujufvis anima perierit,
lubjeâorum , qui circa divinum officium ft illius languis de manibus eorum a Domino
delaitçncm debiti habitus 'defecerint, in me­ exigetur. Prrcipue autem fiat tnne monitio
libi ο
umet ft emender. Et quoniam multa Cexada, ut dignis ft bene meritis, quorum
lius
fcandalA i«pe contingunt, eo quod conflit», vita fufficienti teftimonio nota fit, ordinis ft
tio Jionifscii; Papae VIII. que incipit, Pericu- beneficia fine ulla fimoniaca labe conforantorlofa, edita fuper claufera moniabum , non Et fuper omnia, ut io animarum cura com­
fervatur, pudeat ipfe diœcefanus, ut omnino mittenda , fununa diligentia & matura ur»
juxta ipfius «onfiitutionis tenorem executions quifitio adhibeatur. Et ut bona Eccfefiaftica
Da rtiub- demandetur : neC non ut quicumque religtofi nullatenus ad ufosillicitos, quinimmo ad hono­
Ilhut .
diœccfano fubjcâi, regulas & confiitutiones rem Det, Ecclcfiarum confer vatiooem, ( ha­
iuarum religionum, prrfertitn ut ab eis omnis bendo fecundum facros canones praecipuam ct».
proprietas abdicetur, inviolabiliter obfervent. ram pauperqm ft indigentium ) laudabiliter
|(
Ne etiam in receptione ipforum ad religionem convertantur-, fcicotes quod dc his omnibus
apud tribunal aeterni Judicis ufque ad minimum
O» herrf- quidquam per fjmpniam exigatur Precipua
autem in ipfa Synodo Epifcopi cura fit, io. quadrantem rationem reddituri font. Io qui­
quirere ac debitis remediis occurrere, ne ali­ bus quidem Conciliis de corrigendis exceffibu*,.
quod dogma haereticum, erroneum , aut feto- moribufque fnbditorum reformandis, ft pracidsiofum, feu piarum aurium offenfivum, lor-D pue qualiter Epifcopi in conferendis beneficii·
& confirmandis eleftionibus, miniftrandis orttlcgi.n , divinationes , incantationes, fuperfii- ft
tiones, ft quevis diabolica figmenta, diece- dinibus, deputanda confefloeibus, pradicando
fim iuam inficiant. 1 nilituanturque preterea ad
*d populum,
populum, ft jntniendo
exceffus fobditorum,
puniendo exceffuaiobditorum,
telles Synodales, virigravts, providi & honefii , obfervatiooequc
**
Epifcopelium Synodorum , ce
legis Dci zclum habentes, juxta diœcefum la­ terifque ad officium Epifcopale ac jurifdiftiotitudinem in numero competenti, aut afis eo­ octn ft admifirattooem eorum in fpiritaalibw
rum potefiatem habentes, ubi alit non font & temporalibus quomodolibet fpeftantibos fu
ad hoc inihtuti, qui fi dioecefano minus ido­ geflerint, ft prefertim an a fimoniaca labe
nei videantur, eos amovendo, alios( prout ei manus innoxias fervent, diligens inquifitio fe.
videbitur expedire ) infiituat. Hi aurem in ma­ eundum juris difpofitiooem nat, ut omnes qui
nibus ipfius Jicecefani vel fui vicarii jurare te­ in prmmiffis deiiquiffe comperti fuerint, -per
neantur, ut tradit canon, Epifcopus in Syno­ ipfum Concilium corrigantur ft perciantur. Si­
do: qui per anni circulum luflrantes ipfam mili modo de ipfo metropolitan© circa omnia
diœcefim, qu* corrigenda vel reformanda vi- fupradi&a diligenter inquiratur, CNjue exceffus
dennt, his ad quos talia corrigere vd rcfor-Bft defeftua i pium Coocuiunt eidem ÎMcialiter
maie pertinet, referant. Qp» nifi correfta vel exprimat, ipfum admooeodo ft oMterando,
reformata jam fuerint, ad Synodum iubfeqoen- ut, cum aliorum pater vocetur ft
- efle
— debeat,
. . .
a talibus omnhx, defiftat.' Et nihilo minus ietem perferant, in qua debitis remediis occur­
ratur. Sed ft preter illa que a teftibus Syno­ quifitiooem de ipfo habitam, fo fcripeto rwdodalibus , vel aliis eorum officia exercentibus , âam , ad Romanum Pontificem vel alium ejm
diœcefanus audierit, inquirat ft ipfe diligen­ iuperiorem, fi quem habeat, fine mora traufter de cuoftis iubditorum fuorum exccffibus, mittat, ut ab eo punitionem ft reformationem
ft taliter in delinquentes infurgat correftionis fufeipiat coodecentem- Inter cetera, fi que
debit· difciplina , ut ahis malignari volent bos difeoedi», coutcntiooe· ft inimicitm, inter
quotcumque viguerint, qua quietem ft tran­
iranien in exemplum.
Celebretur quoque in fingulis provinciis (li­ quillitatem provjoei« poffeot perturbare, curet
tem inita biennium a fine Concilii Generalia. omni Audio facrum Concilium ilia fodare, ft
more

9

77

v^uGiNiüs

BASII E ENSE.

SIGtSMUNDUS
IMP.

7»

-~~~-raore piorum patmm ad pacem concordiam A
ANNO
Qhrctj ,oe ",ioruin
intendat. Et fi rmer
SESSIO
XVI.
«m
«Rn* » jproviocia» & principatus hujufmodi difcordiaa fnfeitari contingat, mox fandi Dei Per quam declarat Papam Eugeniam Concilie adArtiftites Concilia provinciarum tuarum fimu!
darere, celebratis ceremoniis confactis, Û in
congregari procurent, & fibi invicem confilium
ea incorporantur Balla Engenii.
auxilium impendentes cueda difcotdiarum
foment^ amputare Audeantneque hoc aficujus amore vel odio pnetermittant, fed ad Deum
fotum & falutera populi mentis oculos erigen
Smrofaafla Btflrenfii Generalu Synodat, in Spi­
tes , adulandum pacis opus omni lepidiute
ritu Janfh legitime congregata , aniverjalem
Ecclifiam reprafentans, ad perpetuam rei me­
fbmota invigilent.
Cogitentur iufuper in provinciali Synodo,
moriam .
qua: immediate Generale Concilium fubfequens
antecedit, omni* qu® in eodem Generali Con­
itteris fanâiiTimi domini Eugenii Pap® quar­
cilio vifa fuerint, profeqixoda, ad Dei gloriam B
ti more curi® Roman® bullatis. *c pei
nonnullos fanâ® Roman® Ecdefi® Cardinales
& pi ovine i® commodum, falutemque Cbridiani populi. Ibidemque eligantur in numero com­ fujdtriptis, quarum tenor de verbo ad verbum
petenti qui ad proximum Generale Concilium interius dricribitnr, huic facro Concilio in Ge­
vice tutius provinci® debeant profkifci, quibus nerali Congregattonc per venerabiles Joan nem ”'“η(^Γ^'·
per fubfidium vel alias provideatur, prout de Archiepifcopum Tarentinum & Chnllophorunn “ ^remûr
jure & Concilio provinciali fuerit vifutn expe­ Cervienfcm Epifcopum Oratores fuos pr®fcnta- «tum impe­
dire, ita tamen, quod illi qui ultra pertonas tis , leAis, csaminutis & diligenter mfpeâis, 1*» «·«·
( ut prasdiduin efi ) deputatas ad ipfum Con­ eadem fanda Synodus decernit & declarat ,
cilium Generale accedere voluerint, aut eorum prefatum dominum Eugenium per prcdiâas uti umuclerus, nullatenus propterea graventur. Rele- iitterasfatisfccifTt plenarie monitioni, citafioui tmr»,«~«
Ruitur quoque in unoquoque provinciali Con- & requifitieni hujus fiftri Concilii, prout io
< dio, qu® fecundum canonicas fandiones in decreto in decimaquarta frffionc promulgato, phon c«piufdem legi praecipiuntur, ut ca & inviolabiliter & in ichedula in eodem decreto inferta, con <*“· rorum
obferventur, & traofgretforibus pen® debite Unetur. Ipfafque litteras approbat, acceptat ,
·
inferantur. Quod fi metropolitan! vel dicecefa-Γ
, ratafque
_
___ & gratas, & fic
C& admittit,
habet
ni pnedidis terminis iu celebtandis provinciali- ab omnibus haberi vult ; mandans diâarum
bus & Epifcopalibus Synodis, «flante legitimo litteratum traufumpta fub Bulla facri Ccncihi
impedimento, fuerint négligentes, medietatem dari debere omnibus, habere volentibus, qui­
omnium fruduura At obventionum , ratione bus tranfumptis eandem fidem dari decer­
'harum Ecclcfiarum ad cos pertiuentium, fa­ nit qu® ipfis litteris originalibus daretur. Te­
bric® ipfarum Ecckfiarum applicandam eo ipfo nor vero diclarum litterarum fequilur, tc eft
amittant. Qui 6 in eadem negligent!· par tres talis.
proximos menfes perfeveraverint, ab officiis &
beneficiis fint ipfo fadi fufpcnfi. Quibus tranII.
fadts temporibus, fub aotclcripiis pœnis, an­
tiquior in provincia ordine Epifcopus ipfius Bagtniut Epifcopur fervui fervorum Dei, ad per}
metropolitan! Epifcopi, aut major indignitate
pe tuam rei memoriam.
lofi pontificalem in (acris coiilbtutus, nifi ad
Dudum
,5.*ί~
alios forfan de confuetudioe vel privilegio perlzwuui facrum
lacruni Generale
vicucraic Bafileenfe
oaufccuic Concivasues- Ε'!!Γ?
r_mti
tineat, negligentiam in celebrandis prrdidiso lium, per Generalium Conflanlicnli* & Senenfis Ck.
provincialibus Λ Epifcopalibus Synodis fupplere Conciliorum
■·
lia tu ta, ordina tionefque felicis re­
teneantur. Jubet infuper hcc ianda Synodus cordationis Martini Papie quinti ac nollras ,
omnibus PrsUatts religionum & ordinum quo­ pro extirpations h®reium , pace populi Chrirumcumque , ad quos celebrare capitula perti­ iliani , ac generali reformatione Ecdefi® in
net , quod illa fiaiutis temporibus fub pned&it capite & in membris & pertinentibus ad ea ,
}>aenis fervent, & fervari faciant, in quibus legitime inchoatum , ex certis caufis in aliis
ccundum canonicas fanâiooes & religionum noftris litteris exprefiis, de fratrum noilmtum
confiilutiones, cum omni Audio & diligenti* fand® Romanae Ecdefi® Cardinalium conti ho
ad veram Cingularum religionum Ac ordinum & aflenfu ditfolvimus. Verum cum ex did*
reformationem intendant, ita ut deinceps in dilloiutione ortae tint graves dlffcnlrooes , &
fmgulls monafieriis juxta proprias regulas & graviores oriri poifent, nihilque magis opte­
confli tubooes debite regularis vigeat obfervan- mus, quam quod praedida fanda opera debi­
tia.· Ac pnecipue, ut tria fubfianlialia profef- tum ioniantur efiedum , de ccnftlio & atTenfu
fionis vota omnino obferventur. Per prxmifl* venerabilis fratris Jordani Epifcopi Sabincnfis,
autem hac fanâa Synodusnon intendit juribus E & diledorum fihoiutn noftrorum Antonii fauquorumcumque quomodolibet derogarç.
di Marcelli, “
Fraocifci fandi Clementis, AnDatum Bafile® in (eflione publica celebrata «loti tituli fandi Marci presbyterorum, ac
in Ecdefi* majori Bafilecnfi, fex to Kalendas Lucidi fandx Marie in Cofmedin , & Ard»
Decembris, anno a Nativitate Damini mille- cini fandorum Cofmc & Damiani diaconorum
(imo quadi ingentefimo kigefimotertio ·
fande Romane Ecdefie Cardinalium, decer­
nimus & declaramus, praefatum Generale Con­
cilium Bafileenfe a tempore pnedid· inchoa­
tionis fu® legitime continuatum fuiflê Ac effe,
profecutioocmque femper habuifle, continuari,
ac profecutionem habere debere ad prsdida
& pertinentia ad ea, perinde ac fi nulla dififolutlo fada fuiflet, Qtinimmo prxfatam ditfolu-

L

1KSISMÜNDUI
80
7a
ΒϋΟΕΝΠΜ
CONCILIUM
'
p. IV.
IMP.
folutionem irritam fic inanetn de confilio fi{.Aftro nomine prefideront
preGderflnf,, continuari
ctintinuiri debere ,
ANNO aflenfu fimili declarantes, iptum factum Ge­ prout in di ver fis defuperconfeâis noftris litteris ANNO
CKBISTj
nerale Concitum Bafilecnfe pure , fimplictterfic pleniusxrontioetur Cum autem qui Bafilec con­ onum
cum effeâu ac omni devotione fic favore prO- gregati erant, prout funt, etiam port dtffolutiofequimur-, fic profequi intendimus. Prrteraa, nem & decretam hujufmodi, ac etiam ante ad*
ut mentis noftr® integritas fic devotio, quam ventum diâorum Legatorum, non ad coaunu*
ad univerialem Ecclcfiam fic ia erum Generale nem utilitatem, fed ad privatas paffiones intenti ,
Concilium Bafileenlr gerimus, omnibus confier nullaque auâoritafb fedis apoftolies fufiulil,
< videnter, duas noftras litteras pridem in palatio multa & gravia, etiam poeter illa tria propter
\pofiolico promulgatas, nam tertias , quarum .quae fuerat ibi principaliter Concilium a princi­
tenor de verbo ad verbum inferius deicribittir, pio conftitutum, tamquam baberent Generalis
qu® dicuntur incipere, Deus novit, cum a no­ Sÿnodi , nobis etiam coniradicentibuf , poteftabis aut de fcitu noftro nunquam emanarint, tem, difponere, ordinare, ftituere, fancirc ,
liret fuperfluum- videatur quod non extat revo- declarare, & mandare prcfumpferint, in no4
care, tamen quia petitum etl, fic adcaqtelam, flrutn & fedis apoftolic® ac venerabilium fra~ trum noftrorun. Cardinalium fic aliorum nobis
li ullo unquam tempora apparent, fic aHAs B
quaicumque , fic quidquid per nos aut noftro adherentium grave prsjudicium, prêter fic connomine in prejudicium aut derogationem pna- tra fandorum patrum decreta & canonicas fancontra ejus diones: Nos attendentes quod ea quae per eos
d cli iacriConcilii BafileenGs , feu
f
audoritatem, faâum fit aitentatum feu after·■ fic perperam ftatuta , fada & ordinata exiftunt,
tum eft , catiamus, revocamus, irritamus
fie G fub diflimulattone &Gtentio pneferirent, in
annullamus, nullas & irritas fuiffe fie elfe decla- magnum atque evidens praejudicium EccJefix se­
ramus. Item revocamus quofeumque proceffus, queapoftolk® fedis, \ grave fcandalorn pluri­
quarumcumque ceniurarum , privationum fit fuf- morum veriGmiliter redundare potient, cum
penGonum, fados contra (uppofita hujus facri non ad reformat ionemr', fed ad deformationem ,
Concilii BafileenGs, fic adherentes eidem , nec non ad unitatem , fed iciffuram Ecclcfiz, non
non omnia getia fit fada io. prsriudicium, I®- ad hcrefes tollendas, fed nutriendas, non Ad
fioncm fit derogationem eorundem, eis non le­ paerm fidelium, fed difeordiam feminandam
gitime citatis nec legitime defenfis, dequibuf- fpeâare videantur - aepropterea volentes, pro­
quantum
cimque dignitatibus, beneficiis, commendisutficex debito paftoralis officii tenemur,____
, ,_____
officiis, etiamfi Card nalatus/Patnarchatus, Ar-C Altiflimus ptrmiferir, futuris feandalis celeri re*
ebiepilcopatus Epilcopaius , Abbatis, &c. exi· medio providere, omnia & Gngula getia , f*fiant, junbus fit bonis quibufeumque, fic fpo* fea & ordinata, fancies, decreta & declarata
per prefatos BaGlec congregatos fit cxi if entes,
ciahtei contra Cardinales de Cypro, fanâi Sivit
fit Firmanum, ac omnia in pnftinum flatum, videlicet citationes, proceffus fitfentetuias, ftaperinde ac fi non cmanatient, cumclaufulis op­ <u'a
decreta, qua: de nobis feu contra -nos»
portunis Mandantes iob pernis formidabilibus jura & libertatem oollram & fedis apoftolicsB
omnibus, qui fe d;çl.s dignitatibus, beneficiis, vel venerabiles fratres noftros fsnâc Romane
officiis, juribus fic bonis intromifiifent, vel ra­ EccleG®Cardinales, feu ipforum aliquem, aut
tione dictarum privationum, fei notiraromor­ Prelstos quofeumque, five curiales, «ut Ro­
dinationum quarumcumque fe vellent intromit­ manam curiam fequentes, ufquead prclentem
tere, ut ab ipfa intromitiione fic omni moleftia diem facere, (latuere, attentare, & ordinaro
penitus defiftaut. Utrum autem fuerit legitima nimium praefumpferum, & qua ufque ad ac·
citatio fic defeniib, ftabitur judicio ipGus facri ceftum ipforum Legatorum ad fuprafcriptatn
Concihi. Noe autem deinceps a novitatibus fic civitatem Bafilerrdcm, & in ipfoConcilio pra»·
gravaminibus feu praejudiciis inferendis ipG ia- D fidentium, quomodoFibet per eoa ia futurum
cro Concilio, vel luppofiiis ejus fic adherenti- fient, agentur, ordinabuntur, iancicntur, fta·
bus eidem, realuer fic cum effectif deGftemus. tuentur, attentabuntur, fic mandabuntur, e*,
Tenor vero praefatarum litteratura ieuuuur, & ccptis his in quibus eis per nofiras litteras fa­
pft tabs.
cultatem cooceffunus, irrita effe fit inania, nul­
lumque effectum debuiffe aut debere foftirr ,
nuâoritate Apoflolica, do confilio & afleoGi
praefatorum fratrum pofirorum fanâr Roman*
EccleG® Cardinalium', tenore prefentium de­
ίπΛί Buila revocata.
claramus, decernimus, fit pro infcâis haber»
volumus fic mandamus. Ipfaque, fic maxime
Eagtniui Epifiopiti fervuf [trwum Dti ai
Legationes m terris Ecclefi®, creationes fic or­
foturam rt> mtmtrtjm.
dinationes officialium, beneficiorum collatio­
nes
, ac omnia fic fingula ihdc tecuta, vd quit
I nier utabilis Divina^providentt® altitudo ad
potient,
hoc not, maxim® poteftaris defuper plenitudi- inpofterum fcqui
.
.
, exnunc ,prxfata au- >
ne nob i» tradita (upcr univerium gregem Domi· Eéforitate cum de fafto procefferint, deApofto·
nicum in Prcfulem conftituit, ut ad removen- iicas poteftatis plenitudine cadamus, irritamus,
dum atque extirpandum de agro Dominico ve* fit aonuliamus, ac nullius effe
” decernimus ro ­
pres, ex quibus potïent EccleG® fus fanâcfic boris vel momenti; diftriâius inhibentes uoiChriftian® Rei public® difienfiones A fcandala verfis Chrifti fidelibus, ne decretis ,'ordinatio·
provenire, cura aftidua fic pervigili inteodamus. ni bus, mandatis, faâis fiegeftis hujufmodi ali­
Sane cum dudum ex certis & rationabilibus eau· quo modo pareant vel intendant, aut pro ta­
in Concilium, quod nonnulli Bafile® congrega· libus reputent ; declarantes omnes ft Gngulos ,
tumeffe dicebant, difiolventes, illud ad civile· cujufcumque ftatus, grados ft preeminent/®
tem noilram Booonienfem duxerimus comma* exiftant, etiamfi imperiali ,regali, Cardinalat us,
tandum ; poftmodum, celTantibus diâiscauGs, five quacumque ali.a Ecckfiaftica five fieculari
praefatum Concilium in ipfa civitate BaGkenG praefulgeant dignitate, nullo vinculo juramen·
decrevimus per noftros Legatos, qui ibidem UQ* ti, promitiionis, fadi, aut conventionis pra>
didit

.

Bt
ANNO

cmysfi
WJ i.

.

roP.<ÎEIV.
*fVS

,

B A S I L E E N S E-. <!MP.
sîgismîtndus
.

di&tsLa«e, quomodolibet fe teneri. Nulli ér A
go omnino hominum liceat hanc paginam no
lirae declarationis ,'confiifutionis, voluntatis ,
mandati , caffationis, irritationis, annullationis
& inhibitionis infringere, vel ei aufU temerarip
contraire. Si quis autem hoc attentare prefumpierit, indignationem Omnipotentis Dei ,
beatorum Apoilolorum Petri & Pauli ejus, fe
noverit incuriurum.
- Dat un? Romae apud fandum Petrum anno
IncArnatsoois Dominice millcfimo quadringente­
fimo trigefimo tertio, quarto Kalendae Augnfti, Pontificatui nollri amo terito

s,

& qualitercumque failas & fiendat, & omnia"
“ vel■ exifte- anno
inde iecuta notorie, nulftus
extitjffe
re firnfitatis. Mandamus iniuper omnibus & fin- CHR,yTI

gulis Chrifii fidelibus, Ecclcfiafiicis & («cularibus, cujufcumque dignitatis, ftatus feti condi­
tionis extfiant, etiamfi imperiali, regali, reginali, Cardinalaius, Patriarchal!, vel quavis aiia
praefulgeant dignitate, fub anathematis perna,
& privdtionis, quam contrafacicntes incurrere
volumus ipfo fa^o, dignitatum, offirroramif
beneficiorum inorum quorumcumque & iohabilitationis-ad illa feu alia in pofiettim obtinen­
da ,ne Cardinales, Patriarchas, Archiepifcopos,
Epifcopus,Perlatos, Officiarios, Clericos, ieu
IV.
alios Romanam curiam fequenres, in eorum
Bpericlis, Ieu rebus Ecclcfiafticis, beneficiahbus
”
fpirituatbus, vel profanis, occafione praefati de­
irciwiZ» MU rrvocott
creti turbent quomodolibet vel moleflent, nec
Epifcopee fervei ferverem Qti ad
ea facientibus preftent auxilum, conftlium vel
feterom pi memeriom.
favorem. Pari quoque perna illos, qui auâori1
tate fas occafione quacumque, ea aut eorum
In arcano noflrto mentis fiepiffime cogitantes aliqua aufi fuerint attentare, volumus lubjaccquod nifi fuperinr/lclcenti hominum malitia: re , inhabilitantes cos< ad qualcumque dignita­
qui Ecclefiam Dei variis qusefitis coloribus per- tes, honores, officia
beneficia in polierunt
v turbare conati funt , auâoritas Romanorum oblinenda, fupplentes ex eadem poteftatis ple-'
Pontificum reftitillet, diverts in Ecclefia Dei nitudme omnes defeâus , fi qui forfan interve­
fcandala cmerfiffent; non folum debitum, fed nerint in premiffis. Nulli ergo omnino homi­
etiam neceffarium reputamus, m nos quoque num liceat hanc paginam no lirae pronuntiatio­
ea que in Ecckfi· fcandilum, noftrumque & nis, confiitutioms, declarationis, revocationis,
fedis Apofiolice contemptum Cc dedecus fieri call at ion is , irritat oms, voluntatis, mandati,
coofpicimttf i debitis remediis comprimamus. c ftatuti , inhabihtatioms & fuppletioms infringeSane cum ad nofiram notitiam nuper perveuil- re, vel ci aulu temerario contraire. Si quis au­
fet, qnoddam' pretenfum decretum datum ter­ tem hoc attentare prefumplent , indignationem
tio Idus Julii anno Domini 1433. emanaffe, in Omnipotentis Dei & beatorum Petri & Pauli
quo inter cetera contineri videtur, nos infra Apoilolorum ejus, fe noverit incuriurum.
fexaginta dierum fpatium diâis congregatis pu­
Datum Roma apud ianâum Laurentium in
re & fimpliciter adherere debere: venerabilibus Damalo, anno Incarnationis Dominice milleautem fratribus aoftrit fandr Romanae Ecdclix fimo quadringenrefimo trigefimotertio , Idibus
Cardinalibus, nec non quibufeumque in Roma­ Septembris, Pontificatus noftri anno tertio.
na curia exiftentibus , mandari dicebatur, ut
poft ipfum terminum lapfuin, infra viginti dies
V.
proxime fequentes, iub pcena privationis om­
nium beneficiorum iuoram, commendatum ,
Tertio BelU rrvxota.
penfionum , officiorum , & gratiarum quarum­
Εκξηΐϋί Epifcopm ftrvtet fervorem Dei wuytrfii
cumque , quam incurrent ipfo faâo, Roma­
Cbnjii fidelibes JeÎHtrm G ^poftoiicom
nam curiam relinqticient : omnes infuper cau q
beeedifliontm.
fasin ipfa cura pendentes ad le eo cafu advo­

cabant , prout hcc & nonnulla alia in ipfo preDeus novit fecrerorum omnium optimus per- h*o. b<j
tenfo decreto dicuntur plenius contineri : nos ferutator, quod ufque adeo fummopere atque *·“ in­
ex incumbenti nobis cura officii palloralis ad- diligenti (ludio procuravimus, ne facrilegum
flriâi ad tuendam noftram fedifque Apofiolice fchifma in Dei Ecclefia nafcerctur, quod pau- te i;-ien««
auâoritatem, Cardinalium quoque, Patriarcha- ci etiam fandae Romanae Ecclelir Cardinales Batum, Archiepiicoporum, Epifcoporum, Prolato­ filer convenientes, ipfiim pollent verifimiliter
rum, Officiariorum, & aliorum curialium pras- (, li ab inceptis non dcfitlerent ) inducere, nos
• fora dmft d,a°rum· efferentium ipfius decreti ‘ exdefe- etiam ad illa humiliando, ut fcandala vitaren­
d*f«aiMB ^âuporeftatis condentium, ac in hac parta fup- tur , ac ipfis plurima permittendo, ad quae de
/r« >>wUi<·* plicantium, ut fuper praemittis providere velle- jure minime tenebamur, credentes ut exinde pa­
tem ·
mus, p»vi querela commoti, auâorirate Domi­ cati , pax & tranquillitas inter nos & ipios,
ni nofiri Jelu Chrifii, qui nos -fuum in terris immo verius inChrilliana religione, oriretur;
Vicarium confiituit, ac de potefiatis noftra: ple- Sed non profuerant, five prodeffe poffunt, per
oittsdine pronuociamus, decernimus, ac etiam £ nos pie, manfuete ac modefte cum ipfis dida
declaramus , prztniffum affectum decretum , ac & gefta , ut poteft
" notorie animadvertere Chrt~
omnia & lingula io co contenta, nullum & ina­ fticola quilibet orthodoxus, quin ipfi velint (e
ne penitus extititte , & exiftere, nullkffque au- a fanfta (ede Apoftolica fcindere, & divinum
doriratis , valons trel momenti : ipfumque & corpus Dominicum, idefl fandam matrem Ecqueeumque in ea comprebenfa eadem audorita- clcfiam, Chrifii tunicam inconfutilem , lacera­
te revocamus, cadamus, irritamus, & pro io- re , ac fcifluram pedi feram in ipfa conficere ,
fedis haberi volumus , & mandamus, decernen­ nofque Petri fuccefforem legitimum , licet im­
tes infaper & etiam flatuentes, proceffus om­ meritum , pro poiTc confundere; quas rea hanium beneficiorum, officiorum, dignitatum , âenua Chriftian® religionis principibus patefa­
penfionum, commcndarum feu titulorum quo- cere non curavimus, (perantes noftra cum manramcumqoc collationes & difpofitiones quafcum- tuetudine & patientia omnia Ad debitae julliti»
que, in vim cjufdem decreti quomodocumque femitas poffe deducere, ac ipios ab eorum coCener/. Gnerol. Tom. XXIX.
F
nati-

g«
K0G1MUS
CONCILIUM.
3
P. IV.
naribus flt proribus revocare. Sed, proh dolor ! A cordia poûent al.qna pcrtraâari, m in Conci· ■
uimhun ifie morbos eorum canccrofits invaluit fits primum cfi decens inquirere. Doâoraraflt anno
£ quotis convalefeit, quia noftra danentia magsftroram
—--------- e-----------fere nulli
1------------------intereram , qui
- ’ hercti**------ ’ rM
OOUni
*er’
flt nimia benignitas ipfes contra noa quotidie coram verfetiis refiftere pedent, ac argumenta
MU*
eorusn fephiftica fcireot refellere flt coofistere.
Locus etiam ipfe Bafifeeefis civitatis minime
reBafileaConcilium celebrari, ipfitamen quo­ tetre videbatur, tum propter armatam finiti­
niam nobis oupMo font infefli, flt quos toleraf- mam hnrefim Bobemoram, tum propter feborie, flt ipfis fisarum contra fedem Apoftolicam tam guerram inter diteâoa fiUos viros illuti res
rebellionum indulgentiam obtulifle, non profuit, Burgundm flt Auftria Duces. His igitar flt aliis
eorum tamen intentiooem exeeutioni gaudent flt jullis flt legitimis de caufis, non fcandalixandi
cupiunt prascipoe demandare, nos fallo de va­ Clerum, five errores Audio conficiendi, de ipfetiis crimimbus impetentes, ut valeant inhuma- rum Cardinalium plurimorum confilio fltadenniicr omni pontificali potcAatenoe proturbare.* fu, qui nunc Bafilea conveniunt, At banc corn­
quorum callide diâa & gefta opus efl refellere mutationem damnant, illam fecimus , preferne falfis detraâionibus de nobis confidis valeant B tim his etiam de caufis moti, quia fperabamus
Chriüianam circumvenire religionem, ac omni­ quod io Italia confident cariflimo in Chrifto
bus Chrilli fidelbus coram geûa, diâa , flt fa­ filio noAro Stgifmuodo, Romanorum tunc re*
de horrenda (apere pofle in· futurum fchilma flt ge, nos facilius ambo potuiflemus Bononia
pefliferam harefim oflendamus, nortris his lit­ convenire, adeflearque ibidem Boston* tunc
teris fingulariter eorum objeâxs refpondentes. celerius Prolati flt Principes in numero copiofo,
Objiciunt igitur primum, de nobis obloqueo- fise ipforum Procuratores fltNuntii, com qui­
tes, quod Icandalr fle perturbationis caufa in Ec­ bus melius flt graviori maturitate fiogula in Con­
clefia Dei introducendi perperam conati fornus cilii* agenda expedirentur, <k majori cum reve­
facrum Bafilecnfe diiTolvere Coocilium, quod­ rentia ab omnibus Chrifti fidelibus reciperentur
que ex hoc univerfalera Ecclefiam conturbavi­ quam illa que per paucos Bafilea convenientes
mus , nec fine confenfuConcilii diflolatiooem il­ heri foriitan cootigiflEent. Ncfcimus prgo quo­
lam facere valuimus : quas tunâa veritati juris modo i piam audent commutatiooemreprobare,
flcfaâi penitus funt adverfe: quoniam primum cujus ipfi plurimi fuerunt aufeorta praecipui ,
noftra nunquam fuit atst erit intentio facrum damnant nanque eorum gefla^ non nofira ,
diifelvendo exinanire Concilium, ac nolle fecuo-C quia tunc eramus gravifiima corporali infirmi- .
dura Confia ntieofis & Senentis fiatuta Concilio- tare gravati, cutr. ipfi diflolutionem fit transie­
ram i piam faerxm Synodum celebrari, in qua tionem ‘ipfam promovebant, fuadcbant
- · ·
- effi
-­
, &
perfide harefes evellerentur, flt Deo militan­ cere floduerant, nobis praecipue ad memoriam
tium in Ecclefia reformarentur mores improbi, reducentes, & his rationibus compellente» ,
, ac alta pax flt dulcis tranquillitas Chrifliano quod dum eramus in miporibua confbtuti, una
* populo traderetur .* quin potius hoc tam falu- cum ipfis fic aliia fratribus noAris ianâeRomβ­
be negotiant femper infedit flt re fidet cordi oo- αχ Eccle Gc Cardinal ibus , voto fle juramento nos
flro. Et his dc rebus cupientes ut ipfum per A- adflrinximus, quod io loco Coocilium tenere­
poAolica nofirc folertia (ludium finem debi­ mus, in quo majori parti Cardinalium magia
tum confequcretur, in nofirc affumptionis prin­ expediens videretur, cum Baftlcse non (perare­
cipio ad furnmi Apofiolatus apicem, mandavi­ tur pofle Coocilium celebrari temporibus a jure
mus per dileâum filium Julianum fande Ro- decretis , jam fine temporis inflante, Qc kopemanat Ecclefia fanâi Angeli diacooumCardina­ dimeotis fubfiftcntibus antea enarratis, ficque
lem ibidem'BaÎilcafanâamSynodum celebrari. ipfi mutaiiootm five translationem occeflariam
Verum quoniam port modum , ut a'iis nofirisoefle dicentes, flt ut alio in loco transferremus
litteris curavimusChrillicoli
alam facere, ju- fedu'o requirentes. Tandem fuit caufa finalis
fiis de caufis ex parte Jjflius Juliani flt nOonul- ut ipiâm translationem five commutationem fa­
lorum tunc Bafilea
venientium, per dite- ceremus , quam tamen flt juflara fuifle, flt no­
âum filium Joannem/Ptifc ripa tris ipforum Ora­ bis feli cum venerabilibus fratribus noflrisfantorem , ad nos fpecfyliter deputatum, noa in­ ά· Romane Ecdcfise Cardinalibus fecere lienif·
formati veridica relati
rcepimus, quod Ba- le (prout egimus ) etiam abfque alterius confessfiles pro tunc fine magno temporis intervallo fu Concilii, nemo fena ment» ambigere debet.
ipfius fande Synodi celebratio non edet pofli- Nam etfi canonCooftantfeofisConcilii qui inbilis, Concilium ipfum penitus non difloivtmus cipit, Frequens,.ab ipfoConcilio editus, flt a n^, q*.
ut ipfi non bene interpretati funt, fed ad no- felicis recordationis Martino pmdecdJore no- dU M·flram Bunonienfem civitatem commutavimus, ftro non improbatus, locum mutare, vdtem- M **·
fic quod ipfum in fiia eflentia coufificre volui­ pus inceptionis Concilii prorogare nobis fine
mus, ac aBafileenfi civitate folum exolvimus. Concilii coofenfu prohfeere uidtatur, non ta­
Qiiare nos indebite criminantur, quod fcanda- men debet fic abufive interpretari, ut, caufa
la in Ecclefia Dei introducendi cauliCoocilium Bi imminente nobis etiam foil adempta feerit cir­
diflipavirnus, cum ipfum aBafilca commutare, ca loci mutationem, temporis prorogatioocm,
neccflitaiibus urgentibus, coaâi fuerimus. Et difpenfendi fecujtaa, cum, etiûnfi a Martino
quamvis nunc nobis ipfes caufas per praefatum çditus extitifiirt, ifla non fisMfet five eBe debuiiOratorem intimatas infitiari non vereantur, or­ fet prahibeucis intentio, qm» fitccnfluribuB feb
bi tamen tqti notilfimum eft, illas caufas ede- noftum potuit In hac pene pvnjudicinm gene­
brandi Concilii impeditivas extitifîe veras. Nam rare, nari poA ipfem* quinimmo eadem, potofere odo mentes effluxerant, pofiquam inia ini­ ftate funâaris, flt infertur (prout eft fecun­
tiari debuit fanda Synodus, nec adhuc Bafilea dum omnia jura) in hac parte Coocilium iuconvenerant tres Epifcopi, aut alii in toro nu­ feriue femmo Pontifice, Papamque ipfis prio­
mero decem Pralsti, Regumque flt Prmdpum rem nequeunt felvere vd Hfare, fed noc in
Procuratores five Nuntii pauci five nulli aderam his Concilio faperiores ipfism pofflaus pro li­
cum quibus deCbriftianoram pacatione five eoo- bitu regulare. Nam hoc dc jure uotiffimum
eft,

—
an*»
CHRHTI
'1,h

IP
B Λ S I L E E N S E.

SJGe?S***

«o

que imu, décru- A», ibidem poftmodum Bafitess edDvcutemcs
CMLSTT ■---«*
- --a—
__ea_
MWw MRfWt W1
V**

•état tocuA·· arephali canouicwn fine noflris aWJO
muGdsndbm dm fecere Conctlinm, cam a» °*..

*------------- U lm/Sm tJ—* j

fenyniMDAahr pro Doftte amorare & com.
pera Mbtai votauutis : & contra fendre ko
«fret louMram ab tauvfi. Veil· I jure manu·
Vicarii JefaChrifli ft ία terris DriLegati, fi-

tieufis Seaenfifaue atque felicis recordat iosus
Martini ac nottra anftoritaic ipforam Conci­
lium vires haborrir ft habeat. Nam nos predifti· eerfe eaufis fubfiftemibns, ft aaoftram ft
fe· memoria Martini» ft ipforam Concilio·
rum auftoritates» ot fere fecimus, revocare
potuimus, ut patule Cupra infipuavimos : qua­
re pofl ipfam canonicam diflofuuonem ft anftoritatum pnsdiftaram revocationem» abfaue
ulla Apofiolica auâoritate conveniebant hve
B conventant . Unde verum non efl dicere eorum
canonicum poft noftram diflbhuionrtn ft fine
DOfttis pnefideotibus futile vd efle Concilium »
quoniam nulla rata eft vd unquam erit Syno­
dos Generalis, que famini Pontificis um fire­
nt auâoritate iuffulta. Nec etiam eorum Spi­
ritus fandus eft caput, cum tnilcricors Teras
Cbrifius faper omnia fummum Pontificem ' Ec-

nos fen&am Symsg. ut
ejus Pv*
bowWttiHWaTnnim
ni CJIM
tram non frufttaretaar ulterios, quod jam men­
tibus ofto fine frnân aliquo exciterai arotoga«MD, ft ipfius inhiandi poftmodumBafileu ve'—Sftfeia csMomoda ausfta ridebamur’ Prafcfto
•ultas per ferto tramites ambulans, ft non
yefiono fadu&u·, aftereret quod Ecdefi· fe­
cerim·· pemarburionem, fed fetarem.- nec ceIcbracfooem Concilii fruflravuDus, fed id accele­ defis poA tranfitum vetbi ad Patrem caput ft
rare OMcuphlmus. Taceant ergo hi qui ûc Principem ab ipfoQtrifio & Ecdefia confiitusaetas inhumaniter detrahunt ; quoniam non tom Ecdefin infiituerit, nos videlicet qui lo­
ad Chriftianoram ft Ecdefea oosam cotnmu- cum retinemus ipfius Vicarii JefaChrifti, quam­
' talionem fectaaus, fed pro fetate tutiffima, vis immeriti. Sacrilegum igitur a nobis poûuut citius oust ta Concilio forent agenda finem laot ft hmeticum, ut declarare velirnuActraadebitum fartirtntur. Fait igitur a Bafilecnfi &is temporibus Bafdeat coot ituro faidê Coocivitate legitima promue aoAra Concilii diflb- <Ccilium, cum poft nofiram ddfolatioaen» fioe
latio» ac Tofine ad Bononiam fertiflima trans- nofiris praefidentibus regulare non facerem Con­
latio» ft affermes contra foot penitus ab omni cilium ; quia eorum «Ûâa » gefta ft fefta om­
veritam ac fide catholica alicas. Noa infoper nia contra divina fera pariter ft humana per­
cimmeatur ft di&maat» quod fecro Conci, peram font confefta» ft quae per dos «allate·
lio pare ft fimpUciter non aditaremus, fed1 nus faut debita comprobari. fit in hoc cfl quod
quotidie magis ft magis .contemnimus ft def- Chriflianam religionem circumvenire cupiunt,
pifeimas, quodque nos modefte ft maofacte: ut fab colore» quod continuo Bafifea Cond­
monere curaverint, ttt fesndalofaet diSotatto- itum fuifle declarenuss , omnia eorum geAa ft
stem ft Ecctafio Chrifti perturbationbm amo-- faâa comprobemus, que adeo font mino·ben·
vere deberemus . quas res » inquiunt , nosi compoûta, ut» etiamfi ab habentibus poscâapertinaciter rwufarc, ft has ob cautas dos ci-■ tem promnlgaia faifleot, cflêot irritatioaw »
tare ft monere non feat veriti, ft tandem », anmdlatronc, ft revocationedteniffima. Nam.fr—..
(quod èû deterius) fi coram vot£ infra texa-■ quod nunquam eft leftum» ipu in civitate no- aw-»»
tiara dies aoa adimpleverimus, nos ah awimmI ftra Ariniooettfi ft contra noflram voluntatem AiB»>»taii.
Pbatificali dignitate
_
fufpendifle profitenttur : Dcotalttuere Leçatnm aufi font, illam tyranci.
qM quantum cootra omnia font divina fera di unitas Cardinalis nuper cum eis convenient is »· mt··»
—
λ. humana
t---------- » ac
— i.
—r.----------------------pariter ft
tatrefim
manifefte
nu­ fubjiciendo, fpreto vero Legato de latere perCmita»
trientia» breviter ofteodemus ; nam diflbta- nos ft fedem Apoflolicam cooftituro.* unde tot
tionem, quam feaodalofam ft Ecclcfiam per­ guenarum fl rages, tôt rapine, tot homicidia»
turbantem «fle dicunt » legitimis de cauGs ft tot incendia fiabona fiant. Sod tandem cteneccflàtiis fere fecimus», ut ante retulimus. mentiffimus Deus faa mifericordia favit parti
Qaod igitur feandatem » quod fefte, boocfte feftiorem caufam habenti, quiaooftro vero doft urgente nceeflitate feftum exdtit, potuit minio , ft fob noftro Legato ipfe civitas eft
generate? profefto nullum, cum omnia qua fabjeâa. Ipfi fofaper de finguhs ftomaiM osad fetarem Chriftiana religionis debuiflent in ria oftciis inter feipfo» difpcncrc dm fout v«Bafileeofi Concilio expediri, ft qua protuoc » rit^, prefidetès adprafidendum ia eorum Gccwh ipfem fanâam Synodum commutavimus, nertfli Concilio deputando, noftris petairas pnsibidem Bafifeu fieri dm poterant » melius , fidenttous fpeetis, cum quibus pocuilfem ac duceterius ft commodius io ipfe Bouooienfi Sj- buiftent ranomeana Synodum tacere ft firmanodo perfici vateiflcDt. Quam etiam Ecdcus g re. Cantaram etiam auditores a fetpfis confli·
turbotfanem ferta·nr , eum ( m patrio ance raerunt, qaaod traiquam vifuni eft, pontifice
narravimus) Olo ta tempore quo Concilium fammo Romanam curiam tenente dum ad ipcommutavimus fert nulli Praelati convenerant? tam enirpMiosaem taurafem » reformationem
moram, pacemqoe Chrifticolarnm univerfam
dm poterant igitur perturbari qui non ade­
ram) quia quod Concilium Bafilesa fieret non tatentiefledeberent» finguloramcaàafasparticu­
curabant. Nam Gafteftaflcnt, Mdem ta tem­ lares frudem notius ventilare. Exercitatam etiam _
pore cMveniflent. Nec quoad Olas qui con­ vicccancellartatus officii uni ex ipfis cootra **> SSX
venerant » quia ita pauci nomen» erant » quod ftram voluntatem tribuere prufampfcram ac et-oi·^·
fine uoftra auftoritate Scdefiaa uoiverfalem
roprufentare dm poterant» quamvis ipfi eam wsimiuuuv ·»ι·μ·ι» w»i iw(w«»«w« g ^usud.
temfeotare fe dixerint. Concilio igitur ad iuat nobû ft fedi ApoftoUc* fpecialiter referra. „
jpum BonMieofem civitatem légitime transfo­ ta » période ac 6 univerfis carnis viam efaemus to.
rmai. Gmrd. Tom. XXIX
F *
greffi,

«7

CONCI

L f Ό M

«HWgiMB

st

—1 -grefii, vd fi omnis pontificali* inmaur dig·A <Imus, quod CobcsUmo duotaxat potens
-Λΐί'θ uti* poiefla* diet notis adboc viventibus ft ipfaa autem prefideme* fcqui nccdfe eft : ft anno
a^“TI m Petri icde legitima cooflirum apud ijdoa ideo fi Coociimm di&arct five confideret ali- CMUSTI
>w
devotare·. quod alleverare eft Knretkum ft quid Ecdefi* expedire, prafideoribu*verouou
pralaBum, ctm potcfls* «pod no* & ipfo·, & placeret, hoc ipfam numme fieri pe&t, Ge
fie du©«, in folidum cfle non poffit: quia quod de judice CoocQium coofiliarius forma­
imaginari non podTumua qua auftoritate, quo retur. Sed hi fie dicentes, fi nulla juravidif. .
fare, nobis in fede Apoftolica confiftcntibus fenr, fatis edict. Nam G * ipfi ornata mundi * ‘ri*
beneficia conferam, mû quod durpant contra jara percontantur, omnia votant quod qu*
pftittam »ara nolha: ft, quod deteftabiliu* Concilio flatuuntur, dedaramur, fcu fenciunnA, ilia que in noflris pradecdloribua malc- tur, a Papa vel ejus Legaro conftituantur at­
fada damnant , monaftcr iorum rdigioforum que promulgentur, facro Concilio confidente,
fucularibu* clerk it admi aid rat tones concedas live etiam approbante. Nam fi Papa vel Legajpfi ad inftantiam cujuldam principi* fecularis tus ejufdem nollent difponere aliqua, contra
Concilium affcftaret, Papas feotentia, vel ejus
fecerunt. Nam oftkium Generali* Humiliato
rum, de illius Ordini* principale tnouaitenatn, B Legari perfouam fommi Pontificis reprefentaocusdam fnculari clerico in commendant five tis, nen Concilii voluntas fequeoda foret,
•dietmflrationem concefleruot : quant rem , cum fuper omnia Concilia habet. poteflatem
exemple veluti pernicioiam, no» antea facere Papa, nifi forte qu· flatuenda^forent catho­
tecufavimu* . Ipfi vero ut Epifcopo* habeant, licam Fidem refpicerent, vel, fi non fierent,
continuo cognita contraria voluntate facere flarum univcrlali* Ecdcfi* principaliter pertur­
lentaverunt, & fub tali eorutn colorato titulo barent , quia tunc Concilii fententia eflet po­
ckrieus autediftu* in dicta admiuiflratione in- tius attendenda. Verba igitur noflrarom litte­
imfut eft, ita ut dici poflâc quod fere centum rarum fecundum juris formam interpretanda
monafleria regularia, qu* fub oScio Genera* lunt, ut qu* ad folum Concilium ipe&arent,
fis didi Ordinis regulari debuident, tub uuiu» qu* funt numero plurima, cum Concilio.ex­
clerici iccularis funt adminiftratione fuppo6- pediantur ft fiant, alii vero juri* tramitem
ra: que quantum juri, quantum honeflati , imitentur. Et hoc eft in quo pot illime fallun­
quantum bonis moribus conventant, quifque tur qui Bafile* conveniunt. Nam credunt in
prudens animadvertere.putell. Pbflremo tan­ lingulis agendi* effe judice* fupra Pontificem,
dem ultra aliud, quod nos & plurimo*fratre*C quod eorum aftionc* demonftrant. Nam in
Qoftros iaodn Romane Ecclefi* Cardinale* linguli* fe nobis, fuperiorc* reputant, quod ta­
citare conati funt, etiampoftquam decrevimus men afleverare cft bsrreticum ft profanum. Obiterum ibidem Baltic* debere Concilium agi­ mutefeant igitur, ft nofcant quod etiam fic
tari, no» etiam abadminiftrationefummi Pon- cum Concilio fieri mandavit felici* recordatio­
rificattn fufpendcre freti funt, ut adipfo*pol­ ni* Martinus nofler proximos pnedeceflor, nec
ient faltem de fa&o Ipfam ooftram fummi velint noftram puram intentionem in fingulis
Pontifici» poteflatem advocare, ft ejus adminl· lacerare, quam ettatn. cum aliis laceflere co­
Arationem exercere , conferendo beneficia vel nantur, afleverante* noftram ad fitmmt Apoofficia, flt alia faciendo quae nobis tantum fiant floiatus aoiccm non faille canonicam ele&io·
a jure concefla five prsmifla. Ift* funt ergo nem. Sed, n mifericon Deus, cur oculos
caulas, quare continuo Bafile* furfle Concilium tu* ni* juftithe contra praefatos non conver­
per no* declarari cupiunt. Illi lunt qui, quo- tis? Nam plurimi ex hi* qui talia proferunt,
niam eorum vota pari non volumus, de no­ funt qui no* io Petri cathedram dirigentes
bis tot mendacia confingunt. Ifta* font harre- inthroniaaverant, ifli no* confccravenmt , illi
fe* qua* extirpate eupiunt. IA* funt reforma- D nos coronaverunt, ft aliqui cx eis, ut a vero
tiones debite qua* in Ecclefia Dei introducunt, Chrifli Vicario pontificatu* infignia fufccpcnrat,
& pax & tranquillitas qua* univerfit Ghrifij alii vero cx eia fere omnes gratias five bene­
fidelibus difpoounc, quia inter feipfos potefta- ficia plurima funt adepti, ft nos anni* pluri­
tem noflram dividunt, & fibi ipfis adteribere mis pro lutnmo vero Pontifice venerati tant.
cupiunt, ut quae beneficia vel officia , five ho­ Igitur imaginari non podismus qua fronte, qua
nores, quos a nobis confequt non valuerunt, audacia, quo colore, polfint noftram^catholi­
fcindendo Dei Ecclefiam confequantur. Abfit cam eleftionem in dubium revocare, praefertim
igitur a nobis, abfit, ut talem declarationem cum ipforum allegent maximam turpitudinem .
faciamus, ft quodgtalia gella comprobemus . Quare, principe* Chrifliani religiofiflsmi, vofPrius cit enim ut non folum pontificatum vel Jiue alii Chrifticohe orthodoxi, per vifcera miericordi* Jefa Chrifli prefatoe Bafile* coupanem cjus, fed animam tollant, quam Fidem
i «-U» ub- catholicam nobis auferant. De hoc autem re- veniente* adhortamini, ut defiftentc* ab ince­
imru»
ro
noftram fioceram ftparif- ptis, velint noflro* prcGdcuus admittere, ut
fimam intentionem , quam habemus ut Con­ canonicam Synodum fademes, poffiot bona
cilium fiat, fit quod omnia ad finem debitumB illa, propter qua (aeram Concilium eft mfttperducantur, contenti tu mus & volumus pure tutum , debit* execution! demandare. Quod
& fimpliciier continuo futlTe Concilium, ita fi ictus ( quod abfit ) fecerint, ft Dei Ec­
tamen, quod omnia gefla & attentata contra clefiam fcindere ( ut baftenua font cocat i )

no*, five fedis Apollo lice libertatem vel pri­
vilegia , fanfteque Romane Ecclefi* Cardinale* ac nobis adherente*, prout de fafto fece­
runt , fie de fafto ante omnia revocem , noilrofque Legatos juxta furit regulas pnefideotes
admittant. Obiciunt etiam nobis, & admirari
videmur, quod Bafile* /udimus facram Syno­
dum celebrari, ac mandavimus cum Coocilii
coofiho agenda per pnefidentes perfici. Dic»·

concupiverint, nec pnsfidentibus intendere re­
formationi Ecclefia ftuduerint, tunc vos Qsrlflicofe* principe* iterum per cjufecm mifericordism oMccramu* qui pro nobi» mortem fubiit
temporalem, ut velitis eoram improbis cona­
tibus pro poffe rcfiftere, pnafertim ne fchifina
nefanditfimum in Dei Ecclefia oriatur. Nam
hoc ad principes pertinet Cuculi ChnAiaoos.
ut eorum temporibus pacatam velint efla ma­
trem

i
tDonovs

BAS1LEENSE

SæiSMUNDVS

IMP.

90

I -trem Eeclefiam, unde font fpsrttualitcr nati. An: contumaciter comcmpieiIt, urfi rvfiuuerii,
<»kkti
verbum offendit^ cum io- condign* pernitenti* (objiciatur, flt debite pu- ANNO
»«j7
qsfo: £i aaac vtjgrt luteürgiie t «radruMu fa< niatur, etiam ad alia turis fubfidia ( fi opus CHRIS II
’***'
JudmiSir Svrruaa. Stnitf Λμ m /uuarr, & fuerit ) recurrendo. Item rurabunt dare Iatxnhitr n cm tmm, ftc-Scd quomodo fer- num & falubre confilium fecundum Deum ft
vfant principes io timore, uifica, «M contra coofcientas fuas, ft non revelare vota fingu
(anftam matrem Ecclefiam ft jufla Domini locum, io quantum ex huiufmodt revelatione
foot, reiigiofa (everitate prohibendo atque ple- verifimtliter peflet oriri aliquod odium veifeandeudo? Agite igitur, viriliter agite ad vetius dalum, &c. Et non recedere a loco hutus
Chrifli vineam & agrum Dominicum devaftare facri Concilii, fine licentia obtenta a deputa
cupientes, nec permittere velitis quod fine su­ iis ejufdem.
doritu e Pontificis conciliabule , nor· Concilia .
fiant, quomodo in foturum poftet efle exem­
SESSIO XVII.
plum pernkiofiffimum, ut decem five plores
ad fibuum fine fedia Apoftolic* audoritat* Saper adtuijjloat prafideutiam r» Cauci lia warrur
aliquo in loco Prélat i convenirent, (candali- B
1
dMuivi fqgnwr Papa quarti.
tareutque populum Chriflianum orthodoxum,
ac contra Chcitli vicarium pro libitu rpfilirent,
ACROSANCTA Generalis Synodus Bsfile*
ut refiftcntes malis ad ion ibus , -sternam glo­
entis, in Spiritu fando legitime congrega­
riam mertamini. Datum Rom* apud fandum
ta , univerfaletn Ecclefiam reprsfentans, dileLaurentium in Damafo, anno Incarnationis dos Ecclefi* filios Nicolaum tituli fandae Crucis
.
Daminice 143;. Idibus Septembris , pontifica­ in Jerufalem presbyterum, Julianumfandi An­
tus noftri anno tertio. Nulli ergo omnino geli diaconum, (and* Romans Ecclefi*Car­
hoanioum liceat hanc paginam noflr* cooili- dinales, flt venerabiles, Joannem Archiepifcotuiionto, declarationis, profecutionis, inten­ pum Tarentinum, flt Petrum Epifiopum Pationis, caflationis, revocationis, irritationis, duanum, ac diledum Ecclefi* filium Ludo-1
annuUarioait , voluntatis , redu&ionis, ft man­ vicum Abbatem fande JufliosPaduanc, tan­
dati infringere, vel ei aufu temerario contrai­
tum admittit tu perfidentes in hoc facro Con­
re . Si quis autem hoc attentare prsfumpfcrit, cilio , numine, vice ft foco (andiffimi domini
\ indignationem omnipotentis Dei fle beatorum Eugeni i Pap* quarti, cum infraferiptis condi"
fle Pauli Apoftoiorum ejus le noverit in C t ion ibus ft claufulis , pleni (fimum robur flt
/
curiurum. Datum Rome apud fandum Petrum,
effertum per omnia habituri», videlicet, fine
anno Incarnationis Dominice 1433. xvin. ‘ omni jurifdidione coadiva, falvo etiam modo ' Uk.
Kalcndas Januarii, pontificatus nottri armo ter­ procedendi tn hoc facro Concilio hadenusobtio. Ego J orJanus Epifcopus Sabi neu fis manu lervato , prefertim qui continetur in ordinatio­
propria fobicripli. Ego Antonius tituli fandi nibus hujus facri Concilii, qu* incipiunt : Pri­
Marcelli manu pcoptia fubfcripfi. Ego Luci- mo lint quatuor dcpufatfonc*, ficut foot, in­
13«Comiti dus Cardinalis de t Comite manu propria fub- ter quas omnes de Concilio diftribuaotur *■
icripfi. Joannes de Nurfia.
Poggius .
qualiter, quantum fieri poterit, ftc. Ordinat
fiHpror E«Dvtum in fetfionc publica in Ecclcfia mato- etiam quod prêter fatam fextam, in qua or­
gnat Pc*£i- ri Bafilecnfi fblemnitcr celebrata, Nonis Fe- dinaria eft congregatio Generalis, non poiw
^nur’*> enno a Nativitate Domini millcfimo fit fieri alia, nifi luerit cooclufum prius per
XdM?rvr 9®*driogeniefimo trigefnno quarto.
tres deputation» ad minus. Et tunc intimetur
rMUioi- Die (abbati xxiv. Aprilis 1434. ,n congre- ipfis prefidentibus, vel alteri ex eis , quod
P** hir. gatione Generali Domini Legati fanftrlfimi do- ponat fchcdulas. Ec fi non fecerint, unus ex
*
mini noftri incorporati font facroConcilio00- Dpromotoribc* Concilii, vel unus ex deput at iominibus orivatis , ut fcqtutur, videlicet reve- nibus quicumque fit, ponat fchedulas. Et om­
rendifltmi revcrcodique patres domini Cardina­ nes de Concilio veniant ad congregationem.
lis fande Crucis, Archiepifcopus Tarentinus , Alias fi non fuerit conclufom per tres depuEpifcopus Paduanus, & Abbas faodx Jufti- taliones, nullus ad ipfam congregationem ac­
D*, fltC.
cedat . Et quidquid ibi fadum fuerit, nullius
Oratores fandiifimi donaini Eugenii Pap* fit roboris. Et idem de feflione. Item, quod
quarti in eorum incorporatione jurabunt nomi­ ledis in congregatione Generali his qu* con­
nibus propriis fideliter laborare pro flatu fle duis font per deputations?, primus interpm·
honore hujus (acri Coocilfi fle ejus decreta dc- fidentes ibidem prefentes, etiam aliis vei alio
ex eis abfentbis, concludat juxta ordioatiooes
tua» facri Concilii Conflamtenfis, cujus tenor facri Concilii. Quod fi nolit iple aut alittsdc
ML·». 4.‘ Icquitur, & cft tali*.- Primo, quod Generalis prefidentibus ibidem praefidentibus facere, tunc
Synodus in Spiritu fando legitime congregata, proximior Prdatus fubfequcosin ordine confi­
Generale Concilium faciens, Ecdefiam catbo
dendi concludat. Et ipfo nolente, alius lucceffiiicam militantem repnefenuns, poteflatem a E ve faciat. Ec fi forte nullus de prefidentibus ve­
Chrillo immediate habet, cui quilibet cujus- niat ad congregationem, vel ad icfltoncm Genera­
cumque flatus vel dignitatis, etiamfi papalis lis Concilii, tunc * primus Pr*latus( ot pesmit- ’ F"»’’·
exiflat, obedi re tenetur in his que pertinent titur ) pro illo die faciat officium praefidentis.
ad Fidem & extirpationem fchifmafs, & ad Item , quod omnia ada hujus facri Concilii
generalem reformationem Ecdefi» in capite ( ficut hadenus eft obfervatum ) fiant & ex­
ft in membri». Item declarat, quod quicum- pediantur fub nomine ft Bulla ipfius Coo­
que cujoicumqui^flatus vel dignitatis, etiamfi cilii .
papalis exiflar, qui mandatis, Astutis, five
Datum in feflione publica ejufdem (and*
ordinat wntbtu, aut praeceptis hujus (and* Sy­ Synodi in Ecclcfia majori Bafilcenfi folemni­
nodi , & cujufcumque alterius Concilii Gcne- ter celebrata, fexto Kaleudas Mail, anno a
Nativitate Domini miUcfimo quadrfogcntcfimo
trigcfitnoquarto.
In

S

9t

CONCILIUM

sgismundw

ft

la lue 17. fefliooe ram folemoiter cetobra-A
ANNO ta interfoit Sigifmuodns Romanonuu imperaS E S S 1 Ο
ΧξΧ.
anno
CHRISTI
CHRIST
tor, fodem coronatos com aJfts oobiUbos fibi
!»!♦·
h ftu farrant
ittnte ή» uuittriu
M>*
aftantibus. Umas dux b dextro tencna edcm
£r«srwv , arc mb Jtitirn, &
evaginatum te manu, juxta quern dux WilsdNrvpiytsrwv j
mas Ba van·, habeas & tenens pomma roton»
dum des arstum cam cruce te fignum mundi,
& a finiflro domines marcbio Bnuadctevgenfis, onus elcâoram imperii, habeas feu tenens
iceptrum regale deauratum, fltc. & bene cen­ Sttnfn&t Bjtkeitfs Gntrtlit SyetJiu, as 5prtum Praia ti fedenccs cum mitris aibia, ut mo­
rilt [n&o Ugit.mr mgrtgatt, mivtrfaieni
rts eft flee.
Eccitjiatt rtprrfmfm, ad prrpttaaiK ni as».
wen jw.
SESSIO
XVIIL
icut pi* mater pro filiorum falute Temper
anxia cll, nec ui.quam qu'cictt, donec fi
HukMiMi ^aprr iutvatitae Jttrtfi CMtiliiCeaflmtinfijitl
qua mter i pios diflenfio fit, topics fuerit; fic
>« >x><> i»aaAritett tT pttffitte
Gntra«erfaKiaap··
intimt JS^tatii
« muliu amplius fanda mater Ecclefia, qu»
filiosadperpet«atnvi:.rmregenerat, cmnicooan BaJUcb di
I
trefa.
Stcnfnfl* üa/iknfit, Gnfféih
taSpi. tu laborare confucvic, ut omnes, quiChriflivrite
itfitiaM caagrrgara, tauvtrfaint 00 nomine cenfentur, fublatoomnidiffidiocan.
Ectlifitat nprajtntm, ad ptrpttmn rti mt ■ dem tidci unitatem , fine qua falus effe oon potcfl, fraterna caritate cuftodiant. (^tamobrem
hujus fand· Synodi ab initio fa· congregatio­
D magnam Ecclefue catholic· utilitatem nis precipua cura fuit, illud recens Bobemorum
Coaa»·»!—
pertinere digoofciiur, at ipfius auâoritas anriquuinque Grecorum di&dtum prorfus ex­
tn Coar teC
ii nguere, fit eos nobiicum te eodem fidei flt ca­
( ent omnes fabefle tenentur > io facro olim
«. Ei iaprt
In hoc »»6- Conftsnn'enfi Concilio declarata, lapins ma- ntans vinculo perpetuo copulare. Bobemos igi­
lreal>. M.
nifeftetui, & ad omnium notitiam perducatur. tur viciniores primo, deinde Grecos per noftras
Fr quemadmodum nonnulla Concilia precedes», litteras d Oratores pro fanda unione facienda,
tiam Synodorum falubres infiitutiooes dc de­ Ceum omni caritate ad hoc faensm Concilium vo.
clarationes renovare coufeevenmt, ita fit fame cavimus. Et quamquam Bobemorum negotteaa
fanda
Synodus necriliriam illam declarationem multi ab initio noo folnm diflkile, fdbene
Cotesarim.
de Generalium Conciliorum audoritata, in di­ impodibije ssftimartnt, noftradque tanquam
do Coaftatnienû Concilio promulgatam, fob fupervacum & inutiles indicarent labores, at­
eodem qui feqdhur tenore moovat ; Primo, tamen Dominus nofter Jei» Cbriftus, cui nihil
quod General· Synodus in Spiritu fando le- impolfibile eft, fic felubricer rem ipfitm ufqna
git ime congregata, Generale Coociltem isdem, ad hanc diem direxit, ut multo amplius hinc
Ecdefiam catholicam militantem rmrefentans, ipfa Bobemorum vocatio Ecdcfi· fanda pro­
poteftatem a Chriflo immediate nabet, cui fuerit, quam multi posencilfimi exercitus, qui
quilibet cnjafcumque flatus vd dignitatis, eri- fiepe Bubemiam armata thana iagrefli font.
amfi papalis exiftat, obedire tenetur ia bi» Qp· res eo ampliorem fpem nobis pnebet, ut
qu· pertinent ad fidem & extirpatboem fchif- hanc Grecorum udonem cum omni fiducia &
snatts, & ad generalem reformation tmEccte» conflantia prafcqnamnr. Qmd quidem eo li­
ipfas ad haoc uniofic in capito flt in membris. Item declarat, bentias aggredimurquo
„
...
quod quicumque cnjufcumque flatus vel digni-Boem plurimum afledos codpicimos. Ut primum
coim
fetenifimus
Grecorum
imperator flt
tatis, etiamfi papalis exiftat, qui mandat·,
“
!
ftatutis, five ordinationibus, aut precept is hu­ Patriarcha Conflantteopolitauus per noAros rejus fanda Synodi, aut cujufcumqne alterius quifiti luat Oratores, mox tres infigor: viros,
Concilii Generalis legitime congregati, fuper de bis qui apud em magna videntur andorkapretnifiss, fen ad ea pertfaentibtu faftis vel t:s, ( quorum primus ipium imperatorem eoofaciendis, obedire contumaciter contempferit, faugunurate attinet )ad bene fandam Synodnm
niG refipoerit, condign· pernitenti· fubjida· defttearuot, fulfirieoti ipfius imperatoris man­
tur, & debite puniatur, etiam ad alia juris dato cum Bulla aurea & ejus manu propria fiteferipta, ac Patriarcha litteris munitos, qui tam
fubfidia ( fi opns fuerit ) recurrendo.
Datum in feflteoe publica ipfius land· Sy­ in Generali congregatione, quam coramcomnodi, in Ecclefia majori Bauleenfi iolemni- miftariis noftris fervcntifltaram imperatoris flt
ter celebrata, fexto Kalendae Julii , aoco Patriarch· totiufque Ecclefia orientalis ad haoc
Domini miUefimo quadrtogemefimo trigefimo» udonem defiderium expoMom» aoaminsm te
modum ad tam fandi operis profrqmH instem pdquarto.
E faot, ac quotidie excitant, do· teter alia fir­
miter conftaoterque aflervates, uatoocmipCam
nifi in Synodo untverfaU, te qua tam Ecclefia
occidentalis quam orientalis conveniat, fieri
nullatenus poflir : fc io ea Synodo fi fiat ,
< ut infra conventam eft ) omâten ipfam udo­
nem fecuturam. His auditis, fitmmauobis ta·
titia ac jucunditas nimirum acccfit. Qdd adm
catholic» Ecckfi» feUctes gloriofidqueeontte.
gere unquam poflet, quam quod tot orientales
populi, qd numero hominum ab his qd noftre fidei foot non mdtmn diftare videntur, i·
eadem nobifeum fidei unitate conjungantur ?
*

S

A

9;

BAS1LEENSE.

nGmjWMN

f4

■Qaid. utilius atit f^utiuofius ab exordio na-Aes infertus nominandis, cum hoc, quod < fi■■
ANNO icentia Ecclefia populus Chriftiamss vidit vel cut inferios eft conventum ) mittantur aliqeri
CWOT1 audivit, quam quod tam diuturnum pernicio- vel aliquis ad ipfum dominum imperatorem,
'
fumque fchifma penitus cnirpetur. Unde & Patriarcham, & alios, quibus perfuadeant per
aliam rdpubüca Cbriftian·, Deo propitio, efficaces ratiooes, ut in hanc civitatem Bafiutilitatem accrefepre confidimus, quoniam ex leenfetn vdint afteotire. Loca nominata funt,
hac mwooe, cum fada fuerit, ptarimoe ex Calabria , Ancona, vel alia terra maritima ,
nefanda Mabumeti feda ad fidem catholicam Bononia, Mediolanum, vel alia civitas in Ita­
conveni iperandum eft. Quid igitur pro tam lia : extra Italiam, Buda in Hungaria , Vien­
piu ac falutaribcs rebus perChrifti fideles len­ na in Auftria, & ad ultimumSabaudia. Con­
tandam facicodumque non eder? Qpû catho­ venerunt tamen didi domini deputati cum
lici* f*o tanto nominis Chriftiani A ortho­ ipfis dominis Ambaxiatoribus in his qua le»
dox· Fidei incremento non modo caducam hu­ quuntur, fi facro Concilio placeant. Primo
ius mundi fubftantiam, fed & corpus & ani­ didi Ambaxiatores promiferunt quod ad hu­
mam exponere non deberet? Qxxrirca omnem jufmodi Synodum convenient imperator Grrcogitatum
noflrum jadaotes in Deum fad /a-B eorum & Patriarcha Conftantinopolitanus, 8c
rfti». jî.
cit ettrMii» etegu ftltu, venerabiles fanda ceteri tres Patriarchs,
- ■
■
& Archiepifcopi, &
Romana Ecclefia Cardinales, praefidentes fe­ Epifcopi, & alii Ecclefialici, qui commode
ri is Apoftolica , Patriarcham Antiochenam, venire poterant. Similiter quod venient ab
Archiepifcopos , Epifcopos, Abbates, magiftrof- omnibus regnis dc dominiis que fubjieiuonir
que & dodores in numero competenti depu- Ecclefiis Gracorum cum plena poteflate &
tavimtr
't una cum ipfis Gracorum Amba- mandato vallato juramento & aliis <laufulis
xiatormus rem illam t rati are, & quo ordine opportunis, tam ex parte farcularrum domi­
ad exeeutionem deducenda effet profpicerc norum quam Prelatorum. Item, quod mit­
deberent. Qui tam inter fe, quam cum ipfis tatur unus vel plurcs Ambaxiatores , ex parte
Oratoribas, fapenumero convenientes, habito facri Concilii aim odo millibus ducatorum ,
inter fe digefto confilio, ad infraferipta cum pro facienda congregatione Praefatorum Ecclcipfis devenerunt capitula, que poftea fecun­ lise orientalis ad Conflantinopolim, que odo
dum moram hujus facri Concilii per facras millia expedientur ab ipfis Ambaxiatoribus (adeputationes mature deliberata, ac deinde per cri Concilii, prout ipfi domino imperatori,
generalem Congregationem conduis firmata-C aut ipfis Ambaxiatoribus facri Concilii, vide
que folcmniier extiterunt: quorum tenor una bitur. Ita tamen, quod fi dsdi Ptaclati nol­
cum mandato ipfis domini imperatoris fub lent Conftanttnopolim venire , vel, potkuam
Bulla aorea fequitur, & eft talis.
Conftantinopolim venerint, nollent ad Syno­
Ambaxiatores fereniffimi domini imperatoris dum proditiam accedere, tunc teneantur di­
Gracorum, & domini Patriarcha Contlann- tius imperator reddere ditiis Ambaxiatoribus
Tt nopolirani, videlicet dominus Demetrius * pro- facri Concilii quidquid pio ea re expenderint.
liari«rf«r- tonoftiarina, Palaeologus Marotides, venerabi- Item , quod Eccktia occidentalis folvat ext praaotba. lis Ifidoraa Abbas monafterii fantii Demetrii, penfas quatuor galearum groflarum , quarum
& dominus Joannes * Diflipatus, ejuidem im- dua fint de Loollantinopoli , & dur aliunde,
rp*ra*perstoris familiaris, convenientes cum domi- pro conducendo, dum tempus erit, ad por­
·'
ηά deputatis facri Concilii, primo expoiue- tum oollrutn, & reducendo Conftantinopolim
raot, quod fi Ecclcfi· occidentali placeret, dominum imperatorem , & Patriarchas , &
ut huc Synodus Conftantinopoli celebraretur, Praelatos Ecclefia orientalis cum fuis, ufquc
feptingentarum
petfionarum
. QuiEcclefia orientalis propriis expenfis ibidem ad numerum
.
_
.
_
conveniret, nec oporteret, ut Ecclefia occi-Dbus ipfa occidentalis Ecclefia imçenfas faciet
dentalia Pralatis orientalis aliquas expeufas hoc modo: Quia pro expenfis ipl tus imperatofaveret. Quinimmo
~
ipfe dominus imperator,
ris & ipfarum feptingentarum perionarum, a
Conftantinopoli ufque ad portum noftrum ul­
ia qaibtis poffet, Pralatis Latinis Conflanti
nopolim venturis fubveniret. Sio autem pla­ timum , dabit ipfi imperatori quindecim mil­
ceret , ut Pralati Ecclefia orientalis ad terras lia ducatorum. A ditio autem ultimo portu
Latinorum pro pred&a Synodo accederent, ufque ad locum ditia Synodi, & deinde, quamnecefiarium fore propter legitimas caufas, ut diu -manebant in Synodo , & ufquc ad rever• F«rrr *e-expeoCs Ecclefia •occidentalis (obvenirent. fionem i piorum ad Conftantinopolim, faciet
Et cum didis dominis deputatis videretur mul­ ditio imperatori Cum ditiis fcprirgentts pertis de caufis hanc unrooem commodius fieri fonis impenias honeflas. Item quod infra de­
poOc in hac civitate Bafileenfi, ubi adu Con­ cem menies incipiendos a mente Novembris
cilium congregatum eft, (rpe ac multum apud proxime fequenti, teneatur facrum Concilium
ipios dominos Oratores ioftirerunt, ut hic lo­ mittere duas galeas grofsas & duas fubtiles
..e_____,, ____
cus pro hac fanda unione eligeretur
oArren- verfus Conftantinopolim cum trecentis Salifiâ­
tes i m pen fas ad hoc aeceftarias. SedipfiOra Eriis. Super quibus galeis aunt Ambaxiatores
toribus refpondcoiibus, quod cum eorum io- facri Concilii, &
A dominus Donarius * proto ’procovtft*.
ftratiiones limitata de cenis locis per iplcs noftiarius Palccdogus, primus de ipfis Amba-tU^·/T"
imperatorem & Patriarcham cit data fint, xiatoribus domini imperatoris. Qui quidem Am· ηΞΓΖΓργοnoo hunc locum eligere qui in ipfis inftratiio- baxiatores facri Concilii habebunt fecum quin. rafpMbuua,
nibus nominatus non effet, nomine deputati dccim millia ducatorum danda domino impe­
facri Concilii cognofcentes fandam ac perfe- ratori pro expenfis fuis fit Patriarcharum &
tiam ipfius Concilii intentionem, qu*v eft ut Prelatorum, ac aliorum venientium ufquc ad
pro honore Dei & profetiu Fidei catholic· numerum feptingentarum perionarum, faciendis
nullis parcatur laboribus & impends, judica, a Conftantinopoli ufquc ad portum ultimum,
runt noo expedire , ut propter locum duntaxat ad quem debebunt applicare, ut fupra. Item
tantum booum oegligerctur. Acceptarunt igi­ praditii Ambaxiatores facri Concilii, ituri cum
tur , fi placeat facro Concilio > unum de Io- praditiis galeis, ordinabunt quod decem millia
d is-

,<

WGtttfUJ

CONCILIUM

si<jBMWW3

ç6

'
W. IV.
IMF·
■ducatorum erunt parata ad exponendum, fi A Patriarcha Conflantfoopolitanus Intererunt per ■;
—
ASNO nereflârium fuerit, pro cuftodia cttitaiuCon- fonallter * liberi fle invidenti,“hoc eft, quod
CHRISTI
flantinopditans, propter periculum quod pof- unicuique liceat libere dicere judicinm (num
>
fet intervenire a Turcii civitati tempore ah* fine cujofquam impedimento vel videnda : Si- ·,
lentis difti domini imperatoria, quà pecuniar ne contcbtiooc, hoc eft fine contentione rixo» tavidau.
e
exponentur per aliquem a diète Ambaxiatori- fa ft cootumeUofa: non tamen excluduntur
• f»rtt de- bus facri Concilii * deputandis, prout neeef- difpotatioocs & coilationca noetdbri·, pacifi­
PkUndum ,
fitas foetit. Item ordinabunt prasdi&i Amha- es, boaefts, & caritative. ApoAdica ft ca­
a F. expvn- xiatorci facri Concilii, ft ■ expenfis duarum
nonica hec omnia quomodo, intelligi debeant,
galearum fubtilium ft trecentorum- baliftario* ft de modo procedendi in Synodo, remittunt
rum pro cuftodia civi tai is Conflaotinopolitan· le ad ea que ipfa uoirerfalis Synodusd clara­
tempore abfentie domini imperatoris, &qood bit ft ordinabit. Item quod imperator Graco*
gentes diâaruip galearum ft ipfi baliâarii ju­ rum ft eorum Ecciefia habeat honorer foot,
rabunt in manibus imperatoris fideliter fe ha- hoc eil quos habebat tempore exorti psafentis
bere. Et capitanei eorum fint quos imperator fchifmatis, falvis femper juribus, horroribus,
rnflitucrit. Item quod pradidt Ambaxiatores ■ privilegiis & dignitatibus fammi Rmuficb, &
habeant expeofas duarum galearum groflarum, Roman· Ecclefis, flt imperatoria Romano*
tot quot expendi confueverunt io armando nun. Et quod G qua dubitatio oriatur, detur
tales galeas. Item quod hujufmodi Ambaxia­ declarationi univerfalis Concilii praefati tores facri Concilii ituri cum predidis galeis
Conflantinopolim nominabunt domino impe­
ratori portum, ad quem ultimo debebit applicare, & locum unum de pronominalis, in Semiter tntr maacGti d&i favprmrsrri fiA BetI» Confli»·
quo
cfle debeat dida univerfabs Synodus. La­
la s«tm df Greet m Latitem tratiiati.
i icnto Cone,
fell, j, El borabunt tamen cum omni inflantia, ut civi.
Quoniam mifli fuerunt ad facrofaoâum Con­
in proœmio lat
Bafileenfis eligatur, prout fperandum
1Χυ«>. Ü
tlood hoc ^urum Bafileenfe Cooci- cilium Generale Bafileenfe noflri ft imperii
iium interim flabit firmiter in Bafilca, nec noflri Ambaxiatores, familiaris noder * proto- ’ ·*?***·
diflolvetur legitimo impedimento ceflante, quo nofliarius Demetrius Paleo logus MsotWes , & FUrh“ -

π.

interveniente ( quod Eleus avertat ) pro con- honorandiflimus in facris monachis Abbas fa­
I nuat i one fui
■
;juxta difpofitionem
- · -■ ,Ccri monaflerii fandi Demetri, ft familiaris
ti
capituli
“
'
Frequens, ad aliam civitatem fe transferet
. nofter Joannes k Difiipatus, ad conftitutiooem b) p/« D<Et in cafu quod dpminus imperator noncon- a notus folicirati Generalis ft «cumenici Coo- firbna. H.
lentaretur de iflo loco, tunc infra menfem, cilii, pro unione praemeditata Ecclcfianun Chri­
poflquam prrlatus dominus imperator appli­ fti , ft dedimus eis Ambaxiatoribua perfc&am
cuerit ad didum portum ultimum, facrum ft plenam poteftatem ft bayliam fisper ft in
Concilium fe trajuferet ad unum de prlfai&is prediftis, mandat, diffinit ft ordinat impe­
locis nominatis per ipfum facrum Concilium rium noflrum per pnsfens chryfnhnl—t fuum,
( ut fiipra didum eft ) eligendum . Item quod quod omnia ft fingula illa qu· ordinaverint,
io omnem eventum prndida omnia utrimque promiferint, juraverint, fecerint, ftcooftitue·
adimpleantur. Item quod praadiftaomnia fient riot per feripturam five fcripmras fuper pra»firmiori modo, ft cuin majori robore & fe- didis profati noflri Ambaxiatores, reputentur
curitate quo fieri pofluot per facrum Conci­ a noftro imperio, ft affirmata fint, tanquam
lium , videlicet per decretum ft fab Bulla. fi a perfona noflra prefeotialitcr fafta, ordi­
Item qyod prrdidis omnibus conclufis ftcon- nata, promifla & jurata forent. Et fi contio,
cordatis, ac ( ut promittitur ) firmiter ro-Dgeret impedimentum aliquod vel aaors io ali­
bora tu, fummus Pontifex expreftum prebeat quo didorum Ambexiatonun, tunc quod feaflenfum per fuas patentes Bullas. Et quod &atn eft, ft promtflum erit per duo· ex eis,
predida omnia ft fingula intelligi debeant bo­ firmum ft validum fit,'tanquam fi per omnes
ita fide, fine dolo ft fraude , & abfque im­ tres fadum foret. Et in robor ft firmitatem
pedimento legitimo ft manifeflo. His omni­ predidorum, jurat imperium ooftrum per ju­
bus adimpletis, dicunt fapradtdi Ambaxiatores ramentum debitum & coocedcns nobis, tan­
Graecorum, ft promittunt quod omnino ve­ quam Chriftiano fideli imperatori, ft peroranient, etiamfi bellum foret ft inflaret ci vi ta- tionem & benedi&iooan fandi mei imperato*
ti. Et ob earum omnium rerum confirmatio­ ris domini & patris ooftri felicis mensori·,
nem .tradent mandatum prefati imperatOiis & per animam meam. Fadumque oftprafcns
fub Bulla aurea facro Concilio, ft pro pre- chryfobulum imperii ooftri a mundi creatione
dido imperatore ipfi ft alii jurabunt, feriben- fexies millefimo nouageotefimo quadragefimo
Nu­
do ft fubfcribendo propter firmam & veram fecundo, ft a Domini noftri^efii Chrifti
_____
fidem, quod fieri debeat cum Deo uaiverfalis tivicate millffimo quadringentefimo trigefiotofaoda Synodus, fi mors imperatoris non in- B tertio, die undecimo Novembris CooftantiM»terveoerh, aut impedimentum aliquod mani- poli in palatio noftro imperiali t Er fubicrifeflum & verum , quod fugi vitarique non ptum litteris rubeis manunoffra propria moro
imperiali, cun pendemi «area Balia.
■
poffit.
Poflremo petitum eft ab ipfis Ambaxiatoribos GrsKorum, ut exponerent qwadam nomi­
na , in eorum inflrudiooibus contenta · Et pri­
mo quid intelligunt per verbom, Synodus univenalis: refpoodernnt quod Papa ft Patriar­
ch· fint in dido Synodo per fe vd procuro*
tora fuos; fimiliter ft alii Prélat i fint ibidem
vere vel reprefentative, promittentes (ut fnpra ) quod dominus imperator Grarcorum ft

ία

97

ANNO
CHturrr
•tu-

lDGX»’IVf
F. ÎV.

BASILEENSE

Ilf.
Litter* Dumi fetriercdu CeedUutivfeltieeu dt
Gruce m ZaTsaaw rraariaAs /sd faite

SICBMUNDÜJ
IMF.

A

IV.

ANNO
CHRISTI

5ry«i/ar req^-aurte /'«prsdsdforaMi captftiArww.

Suprafcripta igitur capitula & conventione»
hsac' fanda Synodus audoritate oniverfalia Fc
clefi» praetenti decrero approbat, ratificat \
confirmat, ftatuuque ac decernit, & pollicetur
ea fit eorum quodlibet fervare fit incuocufla
tenere, ut prsmittitur. Qtus cum ad incre­
mentum fidei orthodox*, utilitatemque Ecclefi* catholicas, & totius populi Chriftianl pertinent, omnibus fidem Chrifii diligen­
afbus , grata plurimam fit accepta effe’deLitteras
reverenti*
veftr*
recepimus
per
reveB
bent
. Et quoniam ( nt praricriptum eft ) ipfi
Λ Anted·
Cwl.iefi· , rcodum Antoniam Epifcopam Sadenfem, fit
~
'
Gr*ci
propter nonnullas caufas poftulant
, ut
. fratrem Alienum de CAfpis, Caere théologie ùnâiiîimu* dominas Eugentus Papa quartus,
magiftruin, Oratores vcftros, ex quibus fit etiam didis capitulis & convent ioniteu exprefie conj - f H relationibus pmfatonim bene notavimus opti- fentiat, ne propter hoc tantum bonum negli­
***
' txuun difpofitioacm atque intentionem Deo ama­ ge tur, ipfum Eugenium have fanda Synodus
bilem, quam veftra reverentia pro tota Chri- cum omni caritate obfecrat & deprecatur, ac
ftianitate gerit, fpecialiter pro nobis, id eft per vifcera mifericordi· Jefu Chrifii
cum
oro unitate Ecclefus fande Cbrifti. Et fuper quanta poteft inftantia exorat ac requirit, ut
hoc Jastati fuimus maxime, quoniam hortami­ in favorem Fidet & Eccleiiaftic· unitatis preni no* pro illis, pro quite» fit nos jamdiu hor- fatis capitulis fit conventionibus Syoodali de­
utifuimusinftanterEcdefiamRomanam. Mul­ creto approbatis & rattficatis per fuas litteras
teities enim fcripfimus, fit mifimns illuc pro uni­ more Roman* curias Bullatas expreffum aitate praedida, ut omnibus patet. Tantis au­ feufum pnebeat.
tem legationibus ex parte noftra fadis, fit ten­
Datum in fefliooe publica, in Ecclefia ma­
ta folicitndine oftenfa, non permiferunt tamen c jori Bafileenfi folemniter celebrata, feptimo
circumfiantias rerum, ut finem acciperet noftra Idus Septembris, anno a Nativitate Domi­
voluntas & traders». Ad pnefetu igitur de iftis ni millefimo quadringentefimo trigefimoquarfit eifdem, fit confimili fit eadem difpofitiooe, to.
veftr· reverenti* fcribtmos,
fieri Con
cilium Ccumenictam fub
tia omnium
V.
ionarum debentium
arioadede,
una
antiquum ordinem fit confuetudioem, fit tale Alùtd dtrrrtvt fit JtuLut tf eriphytii i» ttinn
Concilium fieri canonicum, liberum , inviola­
Iffint proetelgeteut.
tum , fit fimplicitcr fecundum formas antiquo­
rum *cumenicorum Conciliorum : fit illud om­ Stcrtfoii* Gmtrtltt Sytediti Bjfikrtfi t i» Spt·
ne, quod Deo dame in tali Concilio unanimi­
nt* finth i^itnnt nugrrgeti, aarôrr/âfiw
Ecci^M»
, «d ptrfthuuH rn eetter fit concorditer coot luium fuerit, hoc firmum
haberi indubitanter fit fine contradidiooe& lite
marusv.
!
quacumque Qu® Omnia dida fuerant fit con»
cafta, fit confirmata a fanda Romana Ecclefia D C Alvatoris noftri Jefu Chrifti fequens vefHper plores tegatiooei ad eam noftra parte fa- O gia hec fanda Synodus illud gerit potifiiJtfod Dri greti* efnUtpifiifw Ceafle^tMpelite·
mu, wow KwtwrJ*litfetrier<b», Rrvr.
mdifutu CerdûuMiu Ammw Btcltf* & &r.
vtmtdii Bpifafit b eeeeibu eiiii deviit ne.
gngetir «a Syiede, evdigvutbtMdientm etili» vii/ tvtiifu m fut ttunf
certtete tf evUitie ffiritueti felitittu.

da* Impedita vero fuit iftorum coocluGo & me u> vifceribas caritati*, at omnes evangchefiêâus propter temporales circumflantia*, nt cem veritatem agoofcant, & met, poftquam
fupra didum eft . Sed quoniam veftra reveren­ agnoverint, fideliter perfeverent. Proinde, ut
tia in potienti tempore tantam promptitudi- Jodri aliique infideles ad orthodoxam conver­
nesn fuper illis ofiendn, per legationem (pecia- tantur Fidem, quique ad ipfam cooverfi fuerint
lera quam fecit pro ift». & hortata fuit nos in illa conftantcr permaneant, his falubribu»
litteris & relattonims fisorum Oratorum, propter indituris providere decernens, io primi» ftaruit,
hoc fit nos minimus Arobaxiatores noftras fami­ ut omnes dicecefani quoidam/in litteris divin»
' protOWliarem imperii * protonoftiarium Demetrium bene eruditos aliquot vicibus anouatim depu­
Alarius
Pafaaoksgum Meotidem, fit hoooraodiflimum tent In locis, ubi Judaei aut alti infideles de­
io facris monachis Abbatem facri monafterii ian- gunt, ad praedicandum & explanandam tali­
• fr», Dw- di Demetrii lùdorum, & Joannem* Difiîpâ- ter catholic* Fidei veritatem, ut ipfi infideles
►a»· ·
tum t per quôs petimu* & rogamus veftram re­ qui audiunt, foot valeant errores recogoofce______ praedicationem
—
_____ r..L
Γ. ___
verentiam , quod ad hoc Deo amabile opu« u E rc. Ad quam
fub ___
penses
tam ,
asionis conferatis omnem curam fit fidicundi- commercii per fideles illis interdicendi, quam
nem, ut fiat & concludatur didum landabtle ali» ad hoc opportunis ipos infideles cuopus, veftris Audio & diligentia noftns corre
tufcumque fexus in annis difcretionia eoo*
(pendentibus. Cum vero uni aliqua neceilaria flitutos accedere compellant. Ipfi ratem dice­
ad hoc & ejus operis executive, commifimus ceiani ac praedicantes ka fe erga illos propi­
de iftb pnSdidi* noftik Ambaxiatoribus, qui tios ac caritate plenos exhibeant , ut non iovefins reverentias latius & clarius omnia rete­ Ium propalatione veritatis, fed fit aliis homarent fit manifeftabunt, placeatquc veftr* reve­ nis officiis ipfo» Chrifio lucrifaciant. Cbriftiarential eifiicm plenam fidem adhibere.
dos autem cuiufcumque dignitatis aut ftatus,
Datum in urbe Conftantinopoii, millefimo quomodolibet impedientes, ne Judasi adhujuf»
quadringentefimo trigefimoterrio, die decimo- modi pnedicationcm conveniant , aut arcean­
tur, notam fautori* infidelitatis incurrere ipfo
qmmo meofis Odobri*.
CbnriI Gawra/. Tom- XXIX.
G
fado

®J®nw

CONCILIUM

OGBMUjmw

mo

‘faâo decernit. Ut autem h*c praedicatio eo A gentes fuerint, per vifcera mlfericordie Dei
>
- fntâuofior
- - , *- qud
***0 Gt
q
predicantes linguarum omnes tam Ecclefiafticoe quam firculares haec
habuerint peritiami, omnibus modis fervari (aoâa Synodus exhortatur, ut ipfis aooverfir , *
prccipimus conftirationem
editam io Conci­ manus porrigant adjutrices. IpG quoque dief~"
*!lio Vienoenfi, de duobus docere debent ibus in cefani non fotam ChriftiatXM ad (obveniendum
Andib ibidem expreffis linguas Hebraicam , illis exhortantur, fed tam de redditibus EcArabicam, Graecam, fle Chaldasam : qu® ut cfcfiarum, prout poterant, quam de his qu*
efficacias obferveiur, redores ipforum ftudio- ad pauperum ufes per ipfos convertenda devol­
rum inter alia, quas in affiimptioneredonatus vuntur, hujufmodi neophytos fuftentare non
jurant, hoc etiam addi volumus, operam it negligent, ipfofque adetra&iontbus, contume­
oro ipfius confiitutionis obfervatiooe daturae. liis , paterna aftc&ione defendant . Et quo­
In Conciliis etiam illarum provinciarum, in niam per gratiam baptifmi cives fandorum Λ
quibus bujufinodi ftudia conftituta funt, om­ domeftici Dei efficiuntur, longeqne dignius fit
nino difpooatur, ut hi, qui pnedidas linguas regenerari fpiritu, quam nafei carne, hac * edi- * «diuB.
doduri tout, fti pend ia debita percipere valeant. âali lege ftatuimus, ut civitatum & locorum,
Sacros ipfuper canones renovantes , praecipimus Bin quibus facro baptifmate regenerantur, pritam dknceianis, quam poteftatibtis fasculari- vilegiis, libertatibus fle immuntrstffius gaudeant,
bus, ut modis omnibus prohibeant, ne Judei qu* ratione duntaxat nativitatis fit originis
aut alti infideles, aut Chriflianos, aut Chri- alii confequuntur. Curent infuper facerdotes
Aianas in familiares, feu (ententes, aut filio­ baptizantes, & hi qui de facro fonte fufdrum fuonim nutrices, habeant, ac nc Chri- piunt , tarn ante baptifmum quam port , illos
iliani eum ip6s in eorum feQivitatibus, nu­ ia aniculis Fidei ac legis nova: procep t is, captiis. & conviviis, aut balneis, (eu nimiacon- tholicasque Ecdefi* ritibus diligenter inttruere.
verfstione communicent, aut medicos , vel Er tam IpG quant draecefani operam dent, ne
matrimoniorum proxenetas, feu aliorum coo cum Jndeis feu infidelibus , faltem per longum
trsduum mediatores de publico conftitutos a(- tempus, penitus converfentur, ne, ficut novifornant, nec aliis publicis proponant officiis, ter contingit ab infirmitate curatis, modica
aut ad gradus quotcumque fcholafticos admit­ oceafio ad priftinam perditionem recidivos
tant , nec eis locentur prodia, vel alii reddi­ efficiat. Et quoniam, experientia telle, mutos Bcclefiaftici. Prohibeantur etiam libros Ec- tuam inter fe neophytorum coovcrfatkmem
clefiafticos, calices, cruces, fle alia Ecclefia- C i pios in Fide noflra fragiliores reddere, ac iarum ornamenta, fub pana perditionis rei eme­ luti ipforum plurimum officere compertum
re, aut pignori (ub pona amiffionis pecuni· eft, exhortatur hcc (anAa Synodus locorum
mutuate accipere. Sub gravibus quoque pa­ ordinarias, ut quantum pro incremento Fidei
nis cogantur aliquem deferre habitum , per viderint expedire, curent fle Audeant neo­
quem a Cbrifitanis evidenter difeerni çoifint. phytos ipfos cum originariis Chrifttanis matri­
Quorupa ut evitetur nimia converfatio, in ali
monio copulare. Prohibeatur fle his neophytis
Juibus civitatum fle oppidorum locis a Chri- fub gravibus pœnis, ne mortuos more Jui anorum cohabitations feparatis habitare com­ darorum fepcliant , aut fahbata aliafque fopellantur , & ab Ecdefiis longius quantum lemnitaies fle antique feAe ritus quoquo mo­
neri potefl . Nec diebus Dominicis fle aliis do obier vent. Sed fic Ecclefias fit predicatio­
(oletnnibus feftivit at ibus apotheca» apertas tc
n's noftras , prout alii catholici , frequen­
nere, vel in publico laborare preiumaut.
tent , fle ra omnibus (e ChriflianOruin moribus conformes reddant. Contemptores autem
VI.
preJiAorum, per i acet dotes in quorum PaD rochiis fiti funt, aut ^l.<^ ad quos de jure
vel poitqua- coofoetudinc de talibus inquire­
£>» ku y» veittni ttd Fidem converti.
re ipeftat , ac etiam per altos quofeumque,
diacehnis, (eu inquifitoribus heretics pravi­
Si quis eorum ad Fidem catholicam conver­ tatis dderafitur : & invc.ato, fi opus fuerit ,
ti voluerit, bona fus, queeumque habet mo­ auxilio brachii fateulam, per eos taliter pu­
bilia fit immobilia, ei intaAa tllxfaque perma­ niantur, quod fic aliis tranleat in eretnplam.
neant . Quod fi hujufmodi bona ex uturaaut De his omnibus in Conciliis provincialibus fle
illicito queftu fuerint acquifita , ac note fini Synodalibus diligens fiat inquifitio , fit tam
perfone, quibus foret de rure reftitutio fa­ citra Epifcopos flt facerdotes in promittis né­
cienda, ( quia non dimittitur peccatum, nifi gligentes , quam ipfos neophytos fle infideles
reftitnatur ablatum ) illis reflitui omnino opor­ Ered iâotum contemptores , opportunum .adtet. His vero periunis ooa extantibus, quia
ibeatur remedium. Si qjjis aurem, cujufcumtalia per manus Ecdefi* in pios eflent ufus que gradus vel proéminent!*, hujufmodi neo­
convertenda, hec fanâa Synodus vicem gerens phytos, ne ad oblrrvaiiouem ritus Chriftiaui,
univerfalis Ecdefi», in favorem concedit tu- E feu alicujus promi florum compellantor , fo­
icepti baptiftnatis tanquam in pram ufum apud veat atque defendar, panas contra fautores
ipfos remanere debere , fub pana divini ana­ here (i eorum promulgatas incurrat. Neophy­
thematis tam Ecdefiaflicis quam Iccularibus ti vero fi fe corrigere poft canonicam moni­
interdicens, ut nullam ftwcr his, quovisquac- tionem neglexerint, quin ad vomitum judai­
fito colore , mole ft ia m inferant aut taferri zantes redire comperti fini, contra eos tan­
patiamur, fed magnum fe fcciflc lucrum exi- quam perhdos iuereticos fecundum factorum ca­
Aiment, dum tales Cbrifto hierati fuerint. nonum inlUtuta procedatur. Si qua vero tpfis
Et quoniam ( ut (criptum eft )
keknerit Judcis vel infidelibus induira feu privilegia per
[nkfantiem mendi knjnt , tf viderit frtlrem quofeumque Ecclefiaftkos feu icculares cujuifiutm necefoetent kjkert, tf cUnferit vifcer* cutnque flatus (eu dignitatis, etiamfi papalis
fnn nk ro, quomodo cent et Dei mttmt Λ tpfo? vel imperialis eaiftaot, coocefl* jam fint, vel
Si ipfi «.unvciftoiHs tempête inopes, aut iudt- in futurum concedi contingat, vergentia quo­

quo

sot

"STpT

BASILEENSE.

«TOUTOUS
SGtSMUNDUS
IMP. /

loe

—"—-■-quo mod^ia&triincntam catholica Fidei, aut A'UfgUllftlMTU
dignitatum,, beneficiorum
BCUCUCIWIITO vel
taCI officiorum
ΟΠΚΙΟΠΗΠ fiat
UUl βββββι
oomtais Chriftianl, feu qoorumcumque prntnK- inhabiles. Qui fi poft diipcnfationcm recidivo Anno
cmusTi forum, bac lanâ* Synodes caffa ft irrita taie
vomitu ad bujoimodi publicum concubinatum
deccnüt, decretis ft coaftitatfotabus Âpoftoli- redierint» fine fpe alicujus difpcnfationts ad
*****
cis acSynodalibus, que taper pnaoriffis condita pradifta prorius inhabiles exiftant. Quod fi
bat.hÎM robore derarom. Etottataf·»- ni » ad quos talium eorreftio pertinet, eot ( ut
di fente coo&tutiooia jagis metnoria htaea- paadiftum eft ) punire neglexerint, eorum (ucar, ft «t μ qntfquam ipfiwignorantiampro­ periorea tam ta ipfos de oe^leftu, quam iu
tendere poflit, jubet bac fenfta Synodus, nt ftlos pro concubinatu, modu omnibus digna
per Gngulas cathédrales ft coftegiatas Ecdefias, punitione animadvertant. Iu Conciliis etiam
aliaque pia loca, in quibus uberior eft fidcUum provincialibus ft Synodalibus adverfus tales
concurius, (eroel ta anno ad minus infra ‘di­ punire négligentes, vel de boc crimine diffa­
vina aramtd netur .
matos, etiam per fufpcnfieticm a collatione
Damm in feffiooe poblica ipfiue fente Sy­ beneficiorum vel alia condigna poena leveri i er
nodi, in Eccicfia majori Bafileenfi
---- rr fotamnitcr
procedatur. Et G hi, quorum deftitutio ad
celebrata, feptimo Idus Septembris, anoo aBfummum Pontificem fpeftat, per Concilia pro'
Nativitate Domini BMtlefimo quadringentefioso viociatia aut faos
fuper iores propter publicum
trigefimoquarto.
concubinatum reperianrur privat tone digni, ftatim cum praccffu inquifitionis ipfi fiinuno Pon­
XX.
SES S I Ο
tifici deferantur. Eadem diligentia ft inquifitfo ta quibuicumque capitulis Generalibus ft
ANNO
I.
provincialtbue quoad luos fervetur, pernis aliis
CHRISTI
contra prasdiftos ft alios non publicos coucuDtcnieie it cetttAâunriit n ftfieet vi^/inte
binarios ftatutis in fuo robore permanfaris . Pu­
pneuttfehni.
blici autem iatelligeodi funi non fotam hi quo­
rum concubinatus per fementiam aut copfeffioStcrrfe»&t Bifilttjfif* GtetraJit Syatitu i» Spi­ nem in jure fallam, feu per rei evidentiam,
rite fee8* ItgttitHt nagngete, nivtrfeietn qua nulla poffit tergiveriat iooe celari, noto­
Rttitfim nfrtffetttet, ad perptttiMt ni mv- rias eft, fed qui mulierem de incontinentia
(uipeftam ft infamaram tenet, & per iuum
Cluperiorem admonitus ipfam cum effeftu non
Anttf fiunus ad concedendum petentibus dimittit. Qyia vero in qtribufdam regionibus
laudabili per nos ordinatione fiatuta ft nonnulli juriidiftionem Ecclefidfticam habentes,
decreta fob forma authentica proniores, quan
­
pecuniarios
quatftus a concubinariis percipere
to ck hoc ftatutis ft decretis hujulmodj circa non erubefcuot, patiendo eos in tali fceditaeorum, obfervaefonem valeat fides certior adhi­ te (ordeicert: fub pcena malediftionis «tenue
beri - Hinc efi quod nos tenore eooftitutionum' precipit, tw deinceps fub pafto, compofitioinfertus deferiptarum, per nos dudum editarumI ne, aut (pe alicujus quartus, talia quovismoft in fefixMC poblica jor noata majori EccleGaI do tolerent aut diffimulent : alioquiu ultra
Bafikenfi Undecimo Kalendae Februarii, anno» prerniffara negligeutia pœcarp, duplum ejus
Domni millcfimo quadringentefimo trigefimo- quod proprerea acceperint, reftitucre ad pios
quinto celebrata publicatarum, ft apud aftat uius omnino teneantur ft compellantur. Ipfas
noftra de mandato ooftro defcriptarum, ad di-> autem concubinas, feu mulieres fafpe&as, Praleftoram Ecdefias filiorum, ftc. N. ft N. quii lati modis omnibus curent a fuis fubditis etenores hujuimodi fein judicio ft extra afleruat tiam per braehji Jacularis auxilium, fi opus
indigere, (applicationis Inftrumentum de adisDfuerit, penitus arcere: qui etiam ex tali conipfis extrahi ft profemibus annotari fecimus , cubinatu procreatos filios apud patres tuos co­
que fequuntur ta hac verba .* Quicumque cle­ habitare nou permittant . Jubet infaper hae
ricos, cujufcumque fiatus, conditionis, religio­ fanfta Synodus, ut etiam in pradiftis Synodis
nis , dignitatis, etiamfi pontificalis vd alterius ft capitulis hac cooftirotio publicetur, ft qui­
pmemtoentie exifiat, qui poft hujus conftitu- libet luos fubditos ad ipfarum concubinarum
tfoois notitiam, quam habere pnefamatur, per dimiffionem moneat diligenter. Injungat pradntw menfa poft publicationem ejufdem in Ec- terea. omnibus GscuUribus viris, etiamG regali
clefitacathedralbus, quam ipfi diccefeni om. prefulgeant dignitate, ne ullum quaiecumque
ntao facere teneantur, poftquameademcoofii- inferant impedimentum, quocumque quehto
tutin ad eorum notitiam pervenerit , fuerit pu­ colore, Frenatis qui ratione fui officii ad verius
blicus concubinalius, a perceptione fru&uum fuos fubditos pro bujufusodi concubinam prOonustam fuorum beneficiorum ctium menfium cedunt. Et cum omne fornicationis crimen
(patio Gt ipfo fate fuipeofos, quos fuostape- lege divina prohibitum fit, ft fub peccati mor­
rior in fabricam vel aliam evidentem Ecclcua- talis pcena ueccflario evitandum, monet omrutu utilitatemex quibus hi firuftus percipiun­ E nes laicos tam uxoratos quam folutos , ut
tur, convertat: nec non ft hnjuimodi publi­ fiotiliier a coocuhinaruabfttaeant. Nimis eninu
cam coacubtaartum, ut primum talem cfle in­ seprehenfibilis eft qui uxorem habet, & ad
notuerit, mox (uus (operior monere teneatur, alienam mulierem accedit: far writ fithaitt tfit
M infra breviftimwn terminum coMtibtaam di- Jt u^rietrt eelit' juxta Apoftoli confdfam, uc*.
mhta». Qsam fi non dimKcrit, vel dtatiflam mstm· dares. Pro hujus autem divini dbfervaaut etiam publice rriumpferir, jubet hac fan- tiooe pcsscepti, hi, ad quos pertinet, tam fate Spondas ut ipfam fuis omaibue beneficiis luuribus monitis quam aliis canonicis remediis
«natae privet. Et nihilo mfota hi publici coa- osnoi ftadio laborent.
cubtonrü, ufqueqno cum eis per fana fapdriores
eoft iptarum eoacubinarum dimiiimsam, mamfcftarnque vita emendationem, fuerit diipenfetum, ad tafcnpt tonem quorumcnmqucbonorum,
Cta»X fitarrta. Torn. XXIX.
G a
II.

T

■>

ΙΟ,

EDCtNTOS
». IV.

CONCILIUM

anno
CHfttSTT

ttOHMCNDUS

ANNO
omnn
• UJ

V.

Jbqarfiri·.

c

Dt emvsaauaarcari/ vm vitMàj Ctrl· enit
•vw «McaTr/.

Lcte & pronuntiatis fityratariptit deeratis
XT vitandum fcandala & multa pericula, de mandato facri Coacffii per reverendum mtabveniendumque confcientni timoratis, fta- trem dominum Epifcopum Leterentom, totuit etiam quod nemo deinceps a communio­ dyue nationis Gallicane, ipfc reverenda· pa­
ne alicuius in facramentoruffl adminiftratiooe ter dominae Lctereufu Epsfcopns reqnifirit,
vel receptione, aut aliis quibufeumque divinis, omnes domino· Arduepteopos ft Epifcopos
vel extra, pmrextu cujufcumquefeoteociataut ia Condito ft feffione pendite pmfentes, ut
ccnfur* Ecclcfiadicn, teu impeofionis , aut prodite decreta, profertim de concubinariis,
prohibitionis, ab homine vd a jure generali­ mittant ad Ecdcfia· tarn, ft faciant folemter promulgat*, teneatur abrtinera, vd ali­ niter publicari. Item quod Archiepifcopi bie
quem vitare ,taut iorerditem Ecclefiafiicum B exiflemes mittam fafiniganeis fois abfentibus,
obfervare, nifi lent entia, prohibitio, fufpenfio, quod fimiliier publicem . Item Pridati qui
jft\ etntarà hujufmodi, fuerit io vel confia tant ex perte altcujus regni intiment Pnslatis
petfonam, collegium , univerfitatem , Eccle- •bfcnttoss. Item quod procuratores Archicpifiam aut locum.certum aut certam, a judice fcoporwn & Epiicoporura intiment ifta tais
publicata vd denuntiata fpecialiter amexpret- dominis .
fe.- aut fi aliquem ita notorie excommuoicaS S I O
XXI.
tiontx lentent i em coorti terit focidifie , quod
nulla poffit tergiveifatiooe celari, aut aliquo
modo jutis fuflragto excuferi. Nam a comE.eUta- muni one illius abtliocri »u1t juxta canonicas*
Λκ**
fanâioncs. Per hoc tamen hujufmodi cxcommumcatos , tafpenfos, interdite·, few prohi* trt«lar·. bitos, non intrudit in aliquo relevare, * œc Semfn&t tetlrmAr Ceatreiit Sjtttàtu, /»Sn'
eis quomodohbct fuffiagari.
C
ictlifaat
ptrfthu»! m mri
Ill.

s ε

ι.

De iutrrdiflii ■»· irrvtrr

N nomine
fm&i neradeti ftatuit
bcc fsoAa
, quod tam m curia
Quoniam ex mdilcreta interdiâorom pro. Romana quam alto, pro tau in confirmatio­
tnulgstionc multa eontaœrunc frsndala ere· ne eleftiooutn, adrniffioo· poftulationum, w»mre , Gxtuit hac fsnte Synodus, quod nulla fentationum ptovlfiom, CMtalioae, dMpowiocivitas, oppidum, callrum, villa, aut locus, ne, rictem· , potelatfooe , pmfcniatione,
Ecdefiaftico fuppont potant interdite. nifi etiam a laicis facienda, faflituesone, inftaOa.
ex csnfa, feu culpa ipforum locorum aut do­ tiooe, & invertitura, de Ecdcfiia etiam ca.
mini feu rcterum vel officialium . Propter tl cdralto» ft metropolitan*, monafleriis, di­
culpam autem, feu canfam alterius cujufcum- gnitatibus, beneficiis, officittau· Ecdefiafiicis
que privata perfon*, hujufmodi foca interdi­ quibufeumque, nec non ordinto» (aeris
beci nequaquam poffint aoteritate quacumque Dedtâiooe ac palliq., dn cetero nihil pebitus
ordinaria vel delegata, nifi talis pertona prras D ante vd poft exigatur rattooe litterarum Bultaerit excommunicate ac denuntiata, feu in 1* figilli, annataram communium , ft tninuEcdefia publicata, ac domini feu redores vd
torum tarvitioram, primorum frateum , deofficiales ipforum tecorum, aoteritate judicis pommm, aut fob quocumque alio titulo, corttal ûù. requifiti ' hujufmodi perfonam excommunica­ lore, vd nomine, prmexru cujufvtscontaensrem infra biduum inde cum effirâu non eje­ dittis, privilegii vd flaturi, aut alia quavis
cerint , aut ad fatisfaciendum compulerim: caufa vd occafionej dlrete vd indirefte, ta­
qua etiam port biduum ejeûa, recedente ve! lum feriptoribos, abbreviatortbuique ft rugl(atisfadente , mox di” i na reiumi poffint . Quod ftratoribas litterarum fim minutarum, pro ip­
UfceUi. etiam io pendentibus Ipcum habeat. *
forum labore competenti falerio tabendo-

I

IV.
rit, ptraam incurrat advertas fisnoniaeos mflitem, & ipfis digni tattov ar tenefid* tali
ter obtentis nullum J«n ee titulum acquirat.
Ui hies citius terminentur , taper eodem g Obligationes quoque, promifliona fit ceafar*
gravamine , aut tatipcr eadem intcrlccutoria ac mandata. & quidquid is pnrjudic
vim diffinit i »e non habente
1
, nullatenus liceat creti hujus fahiberrimi fieri comtactt
fecundo appellare. tyodque ante diffinitivam obtinere rires atque irrita crnfeamur. Etfi
frivole vel injufte appdlam, ultra condemna,
tiooem expenfaram, damnorum, & taterefle,
ta quindecim Adeems auri de camera parti ap­ ftodire ciaaeer debet, advmtas hanc feefiio
pellat» per appellationis judicem condemnetur. non aliquid faciendo Ecdefieee fcanfaUaet,
Datum in fefliooe poblica ipfius faute Sy­ Generali CnaciHo deferMor. Ceteri «eu» pro
nodi , in Ecdefia majori Bafiieenfi felemniter modo culpas juxta rnnnnicm fan Bionea per
celebrata, undecimo Kajcadas Februarii, an* foot fapcnores digna ultione punientur.
no a Nativitate Domini miUcfirnoquadrtagentetano trigetanoquinto.
Cestre frivtit afftlUatf·.

,

IL

un

T

«GllMUNDU»
MT.
Acririnae* Urrdfnem, & mfcrtrtt, otunu ■
capot
inclinent
.
Nemo
ibidem
, dam Hoi* io
II.
λ
OBBftfr
communi poblice cantantur, legat vd dicat
MO*
privalim ofidurn- nam non fohun obfeqiiiom,
Ar pKUfev ftftftâu.
quo obooxius rit, chore fubtrahit, fed ahos
aoa violentus, ici habens co­ piallemcs perturba^ Super his débite cbferloratum titulum, pacifice & fin· Ite Prala- va nd is, aliilqoe ad divini officii profecutioncm
ttaraao » dignitatem » beneficium » •ri officium ae chori difeipiiuam fpcAsntibos , decanes,
trieurio proximo haActms poflriir, vel io fa­ vd cut ones incumbit , diligenter invigiler,
turum poÆdsbit » aoa podii pofica in petito* hinc ioda, ne quid inordinate fiat, circwmrio vri poCeflbrio a quoquam et tara ratione ipideos. Horam autem transgrrifores, illius
juris noviter impetrari, moleftan, excepto bo­ Hora in que circa pradiAa exceffcrint , vel
alia majori, prout tranigreffioms gravitas exi­
git, pleâesûar pcena.k
■VGSNR»
P I/.

BASILEENSE.

·""■

£Ά

Vfeoaeric ildorf iariaurtteaedur. Ut antem
hoc cafit quoad foturae cmareverfias inteHiga- B
IV.
tor, fi ad exacmioncm ritadooM , jurifqn·
jQw tttfert feifat Mrt cge sa cfere.
fui in judicio «hibitioaMa, ac termiuoram
omnium obfarvatfaam, proecdum fuerit.Or.
Qpi
diserti ausas diligenter inquirant, ne quia
_ ia Matutinis ante fioem pfalmi, Venifine titulo besafirisun poflideat. Qsod fi ta- te exaltemus, in alHs Horis ante finem primi
lem quandocumque reperermt, declarem jus pfalmi, in etifla ante ultimum Kyrie e'eiioa,
illi no· competere, vd boic ( fi fibi vide·- . ufeue in finem divino ofecio noo interfuerit
tur ) riG fit fatrafas, fim violentus, aut alias nii forte nocriliute cogente ac petita & ob-

iodignes, vd alteri idoneo provideant.

tenta a prefideme chori licentia difcedere
oporteat, pro illa Hora abiens cenfeatur ,
III. ialvis Ecdefiaram coofuetud inibas , fi qua
forte circa hoc ardiores exifiaat. Idem io
{hauris diri— qffcfam α jbafofo aWrsu- his obforverar, qui a principio uique fo finem
dms>. in ptocefliosribos noo permarierfat. Pro cujus
C exectuiooe depetetur aliquis, oom habeas noS quis priorimm fierait rogatura·, habito tandi periboas fiogulas Qatuto tempere non
toni enim tes, juramento adftri&ns ager· fide­
piri» fed dtfifoAa, attenta quoque nante, fri* liter, & nulli parcere. Jubet etiam hac ianAa Synodus, quod in illis Ecdefiit, in qui­
bus fiogulh Horis certa drfiributiooes ftarute
na Deam» hac * omoioo facete* carere dé­ non fiiat, omnino etiam de groSis ftritibus
(mbitbet? Surah igior ianAa Synodos, ut facun- ( fi opus fit ) deputentur, tn furti maofuram
ftte caehriralibm ac coUegiatts Ecdefiis, bo* laboris plus miorfve quilqne capiat emolumen­
rit dcbhto, figois congrua prilatiooc pramif- ti , tollens prorim abufrnn illum, quo. in una
fie, larice diriaa per fingnlas Horas ooocar. duotaxat hora prafens totius dici diftributio*«fcMba«rfiai oc fefifaaocer, Ari * afiatim « trribm, na riarpet, & filem quo prapofiri » vel de­
**““·
ft eam paria deceat i» pnsfenim ia medio cani, aut alii oftciaks, ex hoc fotam ouod
cujusfibet verficuli pialmoram, debitam ferita- oSeiala font, licet ribuliter pro utilitate
do ima
difiereo»
. folcmoe ac fcriale oificium
.___
Ecclefia ooo abfiut, quotidianas diftributiodam , reverenter ab omribus perfolvaotw. p na pracipiant.
Home ceMHMCM diffori, cum ttrnica talari ac
V.
fi^erpeUtriis maddis ultra media tibias longis
uri ceppb, jueta temeoram ac regtooum diverfutem, Ecclefia ingrediamur, non ctpuQulUtr Utre retake tefre cieret
ta, fed almorim vd arrêta -tepentes incanidictée Jiet .
m.fei cum ia choro faerint, gravitatem fer.
veut, quem flt locus flt ofirium erigunt ; non
QuoTatmqee etiam alibi bénéficiâtes, feu fo
iri—i aut cum ali» coofâbrianus feu coi- factis coafiitutos, cum ad Horas canonicas se­
ioquonta , atu litteras feu ieripeunts alias le- neamur, admonet hac fanAaSynodi», fioragemw. * Et cum pfollendi gratia Mdem con­ tioaa fias Deo acceptas fore cupiunt, « aoa
variant, jua&a ac clntfa labia tenere non in gutture, vd inter dentes, feu degiutiendo
debent, fed omaa, prafertim qui majori fira- aut fyncopando diAlooa nec * colloquia, vd · ra
gant* honore, ia ptaimb, hyriois & canti­ rifia mtcrmifctedo, fed five foil, five aflbca Deo alacriter modriattur. Cent dicitur, ciari, diuram· noAurnumque ofitriam reve­
Gtoria Patri fle Filio flt Spiritui ferito, om B renter vetbilque difttnAis peragant, ac tali in
na confer]aut. Cnm nominatur gforiofism il- loco, unde a devotione non retrahantur, ad
Hitb. ». hri nomen Jrius, m fu» aspw gmo jWbrar, quam fe difponere ft prsparare debeat, jux­
ta

SvWfenRM Hi ttrit.

ftddpMama. UMemr.céktterifii mm ,ttr.

"SW01

' °7

CONCILIUM

«mwmtn

„8

———U id good fcripcum eft : Aaf arsSMom· pro-A qui talem illicitam contrafiam fecerfot trium·—
AJWO ftM MiauHt rwe M ft
ftû MW mafia· frofius ipfi&dtfie appHrandm ipfo ***2,
Mo amittant. ETgoamdta dfotaa non ro*
«*■

VL

fumpferfat, nuflos cx ipfo Ecdefi· provcntm
percipiam.

o^çfnir

Qpicbreqne in Ecclefia bénéficiâtus, pnder*
ton de materibus , dtvmonun tempore per EcProhfoet tare fanfia Synodus, ut tempo­
defiant vd font circa ipfom dmmtadando, re mifl· mqforis, prnfertim folmntas dieaut cum aiüs colloquendo, vagari vifus fee* bac, capital· foa sfim capitulare*, ant alH
rit, noo folum illius Hons, fed totius diei trafiatus, per canonicos ata* cdebrsntur. oi­
pmfentiam ipfo fafto amittat. Q?i fi feme!
.
..
correftus noo defliterit, per mcnicra diftrftu-BQÿi vora ad talem Horam capitatam Indixetioaibui careat, vd graviori (fi pertinacia exe­ nt , a djflributionibus qootidianis per hebdo»
gerit ) poen· fubfocest, ita ut tandem defi. madam fit fafpenfa , neque ipfi canonici pm
flere cogatur. Prohibeatur etiam ne divina Hora iUa dilribotioœs ipfiu lucrentor.
officia tumultoofi quoromeumque per Bctlefiam difeorim impediant aut perturbent. Re­
XL
nt -y-uu. eutares qui in cooventualibas Ecclefi» circa
bu«
predida exceflerint, gravi poena foperioris *
Dt fyt&ttuHt h Ectl&e as· fecin£f.
’,,**rtera"· arbitrio cafljgencur.
Turpem etiam illum aboftun rn.quiraldam
frequentatum Ecdefib, quo certfo aod celc·
VIL
britatibos aoaaoUb cum mitra ,\bscuio, ae
veftibus pomificaUbm more Epifcoporum beoedkuotalii at teges ac daces indnti *, good
Ut confia h» domo Dei ordinare procedant, feftum fatuorum vd
rd tanoeeotum
ianarrarum , fira
fin» ptaeroptMto& quilibet friat quod fibi agendum imminet, c rum
i, jo
ja gribufdam
qribufdam reglosdhm
regiosdhm nuncupatur ,
ftatnatur tabeUa aliqua contions pendens m, alii larvales
:
*.*.*.*
ft theatrales focos, «HI choreas
‘____ »
choro , in qua quid per uoumquemme ex & tripodia
---------:----------------*!------- fferiente·
---------- *—
auriom
ac nudicrum
la»·
canonic», vel alih beoeficiacb, in hagulis mines ad feeftacula dt cacbiaMtiosKS * movent,
alii
comeffetfooea
ft
convivi·
ibidem
pmpaHoris per hebdomadanymu mafos tempus,
legendum caotandumve fit feriharur. Qfo au­ ram : hate feofia Synodus dettfiaas , fomtit
tem fecundum quod ibi deferiptum fuerit fa­ ft rubet tam ordina rib, guam Betlefiaram de­
fafpeafioabom.
cere per (e vel altum neglexerit, progosUbet canis ft rtfioribus, fit
Hora drftribuiioocr unius diei amittat·
niom provsniuum
que etiam mercantiae foo negotiationes tundi·
narum io Ecctefia, qu· domus oratfonb efle
Dr bit fifi ra aaffa ·*·
Credo, t»riI debet, ac etiam * camerario exerceri amplius · i»
C4*t*»t
, CvZ Wfll bft Blftat
permittant, tratufrefiorrigueper oeufiiramEcdefiaflicam, altaque jerb remedia poire noo
pnegligaot. Obmks aatem coaToetudfaes f ftaAbufum aliquarum Ecclcfiarum , in quibus tuta ac privilegia qu· his noo concordant cir< rrds fa «msv Dram, qood eft fymbolum ft: ca taae dccretb, n«fi forte maforts adjicereot
confeftio Fidei noflra, non complete uique adI poenas, irritas cfte hate fanfia Synodos de­
finem cantatur, adk prefatio in oratio Do­ cernit. *
. .
Datum Io fcflxMc poblica in Ecclefia ma­
minica omittitor, sei in Ecckfii* cantilena
firculares voce admiicentar, icu mi&i etiam jori Bafileeofi folemnitcr cetebrau , * die To- · e
privata fine miniAro. aut ( 1 ) per fccvetas vis nona menfis Junii, anoo a Nativitate Do- W·
orat ion es ita fubmiila voce dicitur , good a mini millefirno goadriofsoeefimn trigrfimocircumflantibus audiri noo poteft, abolentes, qoimo.
flatuimus ut qui in his tranfgrefior inventusI
fuerit a foo fuperiorc debite cafligctur.
S E S S I Ο
XXII.

VI JL

•

ZV piportmtiitu cuiteat dnhfHHt.

Abufam etiam illum cultui divino manifcfta
derogantem, quo nonnulli Eccktiarum cano­
nici contrahentes debita, fic fo creditoribus
Obligant, ut, oififtatoto temporetatMaciant,
F. c*aest.A divin» · ceftetur offici» , abolentes , ft
obligationem hujufmodi, etiamfi jurejurando
firmata fit, irritam decernentes, (latuimus at

( ■ ) LtgemfaM
*. DUivrt. XV.

Zk caadnoMrisur tiMli
\
ma erchitpfcqi NetMt,

IX.

foJU

Cmsrnb/^mdta ftqfilmifir, u» ffo-

1

- rita
hgitiaer MqgRfsS·, awvm/dbm
EcriO&saa r^ra/mtsaj, ad popurium m a·ΜΒΤΜ9·.
ΓΜ inter cetera pietatis opera ad confer*
vandam Fidei catholic· veritatem, extirpaodofeuc errores ft tasrefês, hoc fenfta Sy-

σ

, m opcirnM MSS. · VanrO» «UMsaitas ; a* adaravfc b bsa, ta MIC, sfotear. ft·

t·*

■orrmw
p. ΠΓ.

BASIL SENSE.

sgbmümoux

IMP.

—-——nodus potiflime convenerit, noftr* foifcitodi-dtdb aut feriptb fandorum doctorum in pr*■ —
AMMO ob procipuuns ftudium eft, illico ut pullula- nominatis materiis loqurntium, quinimmo ea ***** ■
re aliquid noverimus, quod Fidri Chriftisn* recipit ft ampledttur juxta eorum veram in- c\?7n
*
raritatem aftrodere , fe IpJeodorem lutninis teUigeotiam per eos aut alios catholicos doftoM mentibus fidelium quomodolibet obnubilare res in theologica fchola communirer expofitam
poifit, pestitus refciodcre, agnimqoe Domini- ft declaratam. Nec per hanc feoreoiiam netcorn a mkH· lôMMts fit vepribus com omni foo* profati anttorfe prejudicarc intendit huc
diligentia expurgate. Proiode libellum quem­ eadem fanda SfoodjJt : quia etfi debite vocatus
dam editum a magiftro Auguftino. vulgariter fuerit, cautos tamen abfenti» allegavit, ft in
. dito de Roma, Archieptfcopo Naureno, cu­ abqoîbm fois feri pt is ft alias dodrinam fuam
jos primus tradatus de facramenro unitatis detcnntnatiooi Ecclefue fubmifit. Ceterum hac
Info Chrifti & Ecrlefi·, five de Cbtifio inte­ fanda Synodos mandat ft praecipit omtubos
gro mtitulatur ; fecundus de Chrifto capite, Archtepiicopis, Epifcopis, cancellariis univetfe ejos inclyto principatu: aUus de caritate fitatum, ft lomiibtoribuj heretic* pravitatis,
Chriûi circa eledos, fle ejus infinito amore, ad quorum feeder officium, quatenus diligen
taoquam non fanam ft erroneam in Fide do- B tiam foteliem adhibeant, ft provideant, ne
ftrinam continentem , cum lui» dcfeoforiis aliquis didos librum ft libellos defenforio· ha­
dauMut ft reprobat. Et? potiflime feandakdam beat , aut ptefumat penes fe coofervare, aut
'
illam apertionem , erroneam io Fide, io ipfo •encre, immo iplos prodidi»affignarehabeat ,
Jfoclto contentam, quam piat fidelium aures ut de ilii» faciant prout rura difpoouot .* alias
fine horrore audire non poflunt, videlicet : contra tales canonica animadverfioae proce­
Chriflus quotidie peccat, fe ex quo fiiitCbri- datur.
* M·
^ftt* quotidie peccavit, quamvis * de capite
Datum in feflione publica iu Eccicfia majori
^Dfcleu* Cbrifto Jeiu lalvatore noftro dicat Bafiteenfi foletnnirer celebrata Idibus Odobris,
fe non imelligere, fed ad membra faa, que. Pono a Nativitate Domini millcfimo quadrioCum Cbrifto capite unum rile Chriftum aflfe- gentefimo trigefimoquinto.
nrit, intelligentiam eius effe referendam dicat.
S E S S I O
XXIII.
Nec non ft propofitiooes iftas, ft eis ia tenternis fimiles, quas ia articulos damnatos ia
I.
fecro Conftaorienfi Concilio incidere declarat,
videlicet: Non omnes fideles juflificari frntC
Dr rUBirre farni PeefijktJ.
membra Chrifti, fed foli eledi, finalité* io
perpetuum regnaturi cum Chrifto. Secundum
ineffabilem prstfeientiam Dei fumuntnr mem­ Jacru/rada Grotralit Syrirdut Brfarifit , ru 5p».
ritu /m£» Ivgrrira cssgrtgdia, Muvrr/afe*
bra Chrifti, ex qudms condat Ecclefia , que
EftiijUi* rtprefatan» ad perpefasm rw ssr·
samen non confiat nifi ex eis qui fecundum
prapofittun eledioms vocati funt. Non fuSrit
Cbrifto uoiri vinculo caritatis, ut aliqui effi­
UONIAM fatus populi pa flor bonus, me­
ciantur membra Chrifti, fed remtiritur alia
suo. Has etiam qtt* fenuuntur : Humana narito hanc fandam Synodum, quantum
tura ia Chrifto vere eft Chriflus. Humane na­
pio humans legis fieri potell induftria, nui · pe». a.·,
tura in Chrifto, eft pertona Chrifti. Ratio decet ut Romanus Pontifex , qui gregis Doluppofitahs determinans^ humanam naturam in mfoici primus & fiunmus eft patior, t alis fiat,
Chrifto non nealirer diftinguirur ab ipfa natu­ talifque perieverer, qui eundarum animatum
ra determinata. Nature humana in Chrifto falnti ac totius Chriftiani orbis utilitati proprocul dubto eft pertona Verbi: & Verbum in Drideat, & tanto oftiriu digne latisfaciat: pn>
Chrifto natura aiTumpta, eft realircr pertona inde conflituttones tam facrorum Conciliorum,
<uam fummonim Pontificum, fuper Romani
aflumens. Natura humana aiTumpta a Verbo
ledtone Pontificis editas, innovanrharc fonda
er unione pcrfbnali, eA -veraciter Deus naruralis & proprius. Chriflus fecundum volun- Symdus, fe eis auaedam Glubi ia adjiciens ,
ratem creatam tantum diligis naturam huma­ liatuit ut, quoticfcumque fedem Apofiolicam
nam unitam purfooc Verbi, quantum dili­ vacare contigerit, land* Roman* Eccleû*
git naturam divinam. Sicut du* perfone in Cardinales pratentes in loco, quofummiFandivmis font «qualiter diligibiles, ita dem na- tificis eledio celebranda eft, decima die pofttura fa Chrifto, humana flt divina, funt «- quam fedes vacaverit, omnes in cappeilam ali­
quafitcv diligibiles propter pertonem commu­ quam vel locum propc conclave conveniant.
nem. Anima Chrifti videt Deum tam clare Inde praecedente Cruce bini cum devotione can­
& iotenfe, quantum clare fe intente Deus tando, Veni creator Spiritus, incedentes, fo­
videt feipfam. Quas quidem propoli t tones, fe cum conclavis ingrediantur .· quo non nifi duos
alias ex eadem radice procedentes, in praedi- familiares neceflarios quilibet introducat. Cedo libello contentas, tanquam errooeas in Fi KrrmoniarutB autem gratia duo clerici. quorum
de, damnat A reprobat haec fanda Synodus. fjltem unus fit notarius, etiam admitti pofliot.
Ne igitur per bnfufmodi dodnnam m erro­ Camerarius vero cum his quibus conclavis curem quempiam fidelium prolabi contingat, di- ftodia coosmiffa fuerit curet ne quis prater
ftrifte predpit ne quiiquam praefati libelli prod iâos concis rc ingrediatur. Ipfe autem poft
dnftnnam , fe pneletrim luprafcriptas propo- tngj-cflum Cardinalium, daufis foribus, cum
fittones ( ut promittitur ) damnatas fe re­ deputatis intret, & finguloram Cardinalium
probatas , ac etiam ejus ttadatus delento- cellas diligenter perquirat. Exceptifque infir­
rios, docere, prodicere, defendere aut ap­ morum aut debilium medicinalibus, fi " qua
probare profumat. Eos autem qui fecus e- ibidem vidualis vel confedkmes reperiantur,
priat, tanquam haereticos, fe alias animad- amoveat. Exits» iqde, claudenfque conclavia
vuritooe canonica puniendos decernit . In oftium, cuftodiam tolkitc cbfervet, ac fingonulk» autem per hax derogate -mcodit di- iis diebus cibaria qu* Cardinalibus deferuntur

Q

Β<κ»ΜΜ

CONCILIUM

accurate perquirat, nec introferri permittat,A
***>.
q»od P*» moderata rcfe&faoe nacedarmm
videatur , decretis hujus iacri Concidi, * quas
-*

--- *

anau«awm

— ^aar

"*“52**

”·

IIL
Fente cnfeefiu.

h aamias feeSe Û ieMut Tmittiit, Pé­
trit t 4P FXit & Xpirittu fnSi.

* Sfitufr
te

ANNO
onurn
·«»<·

die Cardinales omnes coram his qui fa coa­
ch»! fuerint, audita mifla de fao&o Spirit·,
facraoi fitment Eoduriftiam. Ec antequam
Ego N eieftus in Pawn· omnipotenti Deo,
fcratinioui inchoent, anrepofitis fanft· Evan­
geliis , jurent hiper hac farms : Ego N. Calls cuius Ecdefiam te prabdio regendam fefcipio,
Cardinalis juro Ar prpmit» omnipotenti Doo dc Beato Petro Apoüotoenm praecipi, corde dc
Patri, de Filio, de Spiritui fanâo, ac Beato ore confitoor dc profiteor , qoamtttn in hac traPetro Apoftotorum principi, eum aliger» ia gill vita eonftfama fuero, me firmiter credere
Pontificem, quem credam Ecclefi· mstueriali Ac tenere Fidem catholicam, fecundum tradi­
ApoAolorum, Generalium Conciliorum,
in fpirituaMtas At temporalius mitem , dc tan- tionem
___
re dignitati idoneum; nec flli vocem dare g Ac aliorum fandorum patrum, maxime
autemi
’
fanâorum ofeo Conciborum UniverfaHum, vi­
quem verifimiliter fcivrro pTomiftooe aut datiooe alicuius rei temporalis, feu prece perte
delicet primi Niconi, lecundt Conftsntmopovel alium interpoli», aut alias qualitercum­
Uiant, tertii Ephefim primi, dc quini Calchndonenfts, quinti Ac (exii item Conftantfooque direâe vel indkede, pro fe cfcâionem
procurare, eleAoque in Pontificem non prius
potitani, feptimi hUcmu. odiri quoque Cooobedientiam tacere , quam juret juxta formin'
nantinopolitani, nec non L»ter.n*enli<, Lug·
decreti lacri Bafileenfis Concilii, ita me De*
duoenfia, Vitnncnfis, Conftantienfis. dc Bsfileenfis Generalium etiam Conciliorum, Ac iladruve», cui in die tremendi iudirii reddiijrus funs de hoc juramento dc eundis operibu.
lam fidet· ufque ad unum apicem immutilatam
meis rationem.
fervar», Ac ulquc ad animam At fanguinem
Poll haec quilibet eorum khedulam dabit
defendere At praedicare , ritaeaoe pariter Sa­
in qua ultra tres non nominet, inter quos fi cramentorum Ecclefialhcoram Ecclefi· 'tradi­
ultra unum nominaverit aliquis, fit extra Car­
tum omnimode profequi-Ac obfervare. Polliceor
dinalium collegium. Neque ima die mfiunum
etiam fideliter laborare pro tuitione Fidei cafiat feratinium , At immediate poff miflam. Le C tbolicB, Ac extirpatione herefiun Ac errorum,
θιι fchedulis, nifi duarum partium in unum
reformatione morum, ac pace io populo Chrifliano. Juro etiam proliequi celebrationem Con­
vota concurrant, mox comburantur. Ante au­
tem fex completa krutinia, acceffas ad quem­
ciliorum Generalium, Ar confirmationem elequam fieri non poffit. Recogitent eo tempo­
&iomsm , juxta decreta facri Bafileenfis, Con.
re Cardinales, At attenta mente confiderent
cilii . Hanc aurem profeflionem mea manu
quantum fibi ipfis meritum vel demeritum,
fubfcripfi, Ac tibi omnipotenti Deo, cui tn
pantumqoe popule Chriihano frudum vc’
dic tremendi judicii reddituras Ium de hoe Ar
omnibus operibus meis rationem, purs mente
pnr/odiciom, bonum vel nudum , eligende
Pontificem, faduri lunt. In nulla profeAo r<
fnper altara odero, quam in primo publico
magis Domitu oofin Jefu Chrifli gratiam vel
confifforio folemniter repetam.
iram aflequi poliunt, quam cum de Vicario
Ne lapfu temporis htc tam fahsbris inftitu-.'
ejus fuis proficiendo ovibus agitur, quas ita
tio de memoria fununi Pontificis elabatur, te­
dilexit ut pro ipfis At mori At Crucu tormen­
gulis annis, die quo anniverfarium celebratur
tum pati dignatus fuerit
etafliouis vel coronationia it», intramifiaram
D fUemma primus Cardinalis, qui ibidem affue­
II.
rit , publice At alta voce coram fummo Ponti­
fice legat fie; Sanâtflime pater, attendatfanprtffflint e;«Atea ftenn PanhjSctr .
âiras tua, Ac diligenter confideret promiflsonem hanc, quam dic ckâionts tua .Deo feci* Decernit fanda Synodus, ut ekdus in
fii. Poflca eam legens, ia fine dicat : Curet
Papam eleâioni de fe faâe per intra feripti
igitur fanâitas tua, pro honore Dei, At femodi exprefliooem coofenitre teneatur. Qjiam lute anime tuae, At utilitate univerfalis Eeexprcilionem fi pratfens id curia per Cardina­
clefic, praadiâa omnia pro viribus obfervare
bon* fide fine dolo Ac fraude. Recogites etiam
les, vel extra per eorum aliquem , vel alium
rb ipfis ad hoc habentem mandatum, rn pnacujus vicem geras in terris, ifimavsdaUcc»q«M
lentia notarii Ac decem fidtem perfooarum fieri animam tuam pro ovibus fois pofnît, qui ter,
convenit , qui prefentata fibi elcdiooe , re* antequam oves fua» beato Pttro committeret,
quifitus intra diem naturalem ab bora reunifi- petiit an ipfum diligeret: qdSqM ficut juflus
tionis, fi non fecerit, ck&io fisa pro infeâa judex, Ac quem nullum latet foeterem, ratio­
habeatur, Ac ad aliam in nomine Domini Car- B nem exiget a te dc omnfeoa uiqoc ad asinidi na Ici procedere teneantur. Expreflo auten mum quadrantem. Memiocria qisid beatus Pe­
( ut praedicitur ) hujufmodi confenlu, Cardina­ trus allique fibi fiiccedcntcs Pontifices fecerant,
les eidem ut fummo Pontifici mox ubedfentiam qui nihil aliud cogitabant, nifi honorem Dei,
debitam exhibeant. Poflquam vero per Cardi­ propagationem Fidei, publicum Ecclefi· bo­
nales obedieotia prstflita foerit, nulli dc ejus num , falutemque At «tlUtatan filiarum fiso­
Pontificatu ambigere fas fit.
rum : Ac tandem imitantes magiftrum Ac Domi­
num , animas fisas pro fibi commendatis ovi­
bus exponere non dubitarunt. AWi tili eet
.
init tiefnrieen i» terri/,
tine & orasN *’ '
Jnftütar, wli ferti & letmu e/èHeat, fed
tktfuriu tiki it celii. Aisu fit accepter ftrfonrtae, etc fngaintt, mc petrie. eeteetinii.
Om-

·**■
iij

rawrcs

BASILEENSE.

ogbmunous

ii4

'Ocaxi 6üi Dei font, fit tn* cur* ac cuflodi* A Urbis, qu* peculiaris ejus eft parochia , do-***$. pariter commit. Dica· exemplo Oiriffi. Ari cear, iaftnuu, ft in via (alutis dirigat. Im- ANNO
frtrrfr vriirtetni Petri/ aari pe «I râ triu, peret Cardinalibus ui titulos ac parochias iuas, C”*'^T’
'41
■*·«*
attr amer fréter, freer & meter, «I. In diftri- prout eorutn incumbit officio, vifitcut & reJfcrf· «· bueudia dignitatibus ft beneficii·, mm carnem, torment. Pnalatum aliquem magn* (cienti* ,
prabatoque ft exemplaris vit*, in Urbe vica­
boo owners, mo qwd aliud temporale, fed
fota* D**m ft rirtures arque bomioam me­ rium cooftituat, qui vice fua cleri & populi
rita dW proposa·. Iu corrigendis cxeeffibos EpüeopaJem curam serat, de quo an oneri (uo
Ecc>efiaAicam*a*rcediiriplmam, manor quam diligenter incumbar iaspe perquirat. Poft h«c
gratiam Phinee·, quamve posM* Heli, alter cum etidem frtiribuf de temporalitate Ecclefi*
injuria· Dri ulcifcoido, alter diflimulando, Romane bene (alubritetque regenda accurate co­
OMtucnMt. Pauperet ante* ac miferabiles per· gitatu, provideat ut provinci*, Civitates, oppida,
foaaa defende, java ft fufeaata. Ad osbucs cadra £ cerre ipfi Ecclefi* (ùbjcâ*, jufte ac
pacifice gubernentur, tali quidem moderami­
aatem paiornam lube caritate*.
PoA expleta corooatioaM fofemnia, ac fin- ne, ut inter regimen Ecclefiafticorum ac fasSdta annis poft ele&ionis
*l*Aionii aooiverfarium, cum B cuiarium priocipum fic diftet, ficut inter pa•trims fei ofto
_ (altem
—i cootmuis diebus (um- trero ft dominum. Non queflui, fed protemus pontifex vigili cura pet tradet excqui qood dioni ac tuteie intendat, ft paterna caritate
tam folemniter Deo pollicitus eft- lo primis eundos fovens, noo tam fubditos quam filios
igitur perienatetur io qua orbis parte Cbriftia- cxiftitnct. Et quoniam Ipiriuialem temporalemna religio vexetur a Tureis, Saracenis, Tar­ que i piorum curam habet, invigilet omnes partaris , ft aliis infidelibus : in qua regione vi­ nalitates ac (editiones inde amovere prelcnim
get hurrefis, fehifma, vel quelibet iuperftitio- Guelforum ftGibellinonam , ft quacumque his
nis ipecres; in quibo· provinciis mores, ft di­ fimilia pcrnicioia nomina , animas corporaque
vinorum obfervantia mandatorum , redaque pariter perimentia, omnem det operam , poe­
vivendi norma , tam in ftatu Ecclefiafticn quam nis (piritualibus & temporalibus , quibuicumque
firculari, dilabantur : ubi etiam libertas Eccle- poteft modis, iublatis inde cun&is diffenuofiaftica conculcatur t inter quos reges principei- num fomentis, cos unanimes ad dekufioncm
que> ft populos vigeant odia, vel bella, vel Ecclefi* confervere. Ad regendum provincias
bellorum metus, ft ubique ficut pios pater cum ac civitates principale» deflinet Cardinales, vel
fratribus fui· remediis opportunis diligenter pro­ C Prolatos integre & incorrupt* fame , quos non
videre Audeat. His untverfalibas expeditis ne­ inhiare pecuniis, led juftiti* ac paci (ubdi
gotiis, ad ea qu* proximiora tant manum ap­ torum intendere verifimilc fit: quorum lega­
ponens, mox domum, familiam, ft curiam tio biennio, aut ad plus triennio elapio, ex
Romanam, ubi * prout neceffarium fuerit e- piret. Et quia dignum eft ut quilibet (u* vil­
licationis rationem reddat, deputetur exple­
xemplaritcr componere, veraciterque reforma­
re incipiat, ut ab ejus oculata reformatione, ta legatione aliquis, vel aliqui infignes viri,
quo ceterarum eft Ecdefiamm caput, inferio­ qui (u* adminifliationis rationem , nec non
res Ecclefi· morum hauriant puritatem, nec querelas ac petitiones provincialium audiant ,
aliquibo» catamniandl ac maledicenti* prssfte- ft juftitiam exhibeant, ft quod ipfi commo­
tur occa fio: ft tam circa magnos quam parvos de facere nequeunt, Papc deferant, qui om­
inquirens vigilantiftime , ft inquiri faciens , nino gefta eorum (cire fludeat , & , ii quid
quidquid emendatione dignum repent, corn- illicit* perpetrafle tpfo* con ili terit , nullate­
gere nullatenus differat «ut diflwnnia; (ciens nus inultum dimittat, ut ft (ucceflores ' fui
duplex efle peccatam, unum quod ibi perpetra­ qoc non licent luo exemplo facere fo< mi dent.
tur , aliud longe gravi*· quod inde (equitur. DEt ne officiales manus forfitan ad illicita ap­
Quidquid enim ibidem agitur, facile trahitur ponant , competens talarium, unde vivere ho
in ^emplum. Uudc fit ut iangueicente capite nefte poffint, eis conftituatur. Sepe etiam
reliquum poftea corpus morbus invadat. Pon­ fummus pontifex inquirat, quomodo tam Le­
tificalis domus ac curia tanquam (peculum mun­ gati gubernatores ft commiffarii, quam Ro
dem efledebet, in quo omnes profipieientes ad man* Eccleb* vicarii ac feudatarii, fobdi·
ejus exemplum fe componant & vivant. Proln- tos regant, & an novis gabellis ft cxaftionide ab ea penitus diflipet ft evellat quidquid bus gravent. Quidquid autem aufteritacis feu
fimoniac· labis, quidquid concubinari* fordis, injufti oneris foper cervices fubditorum fie­
quidquid denique vel Deum offendere, vel ho­ ri cognoverit, nequaquaun toleret. Pati c
mines feandalisare poteft . Curet ne officiales nim impium eft ut hi , quos Papa per fe pa­
perperam officia fua admmiftrent, ne quem­ terne regeret , per alios tyrannice traftenquam gravent, nec per eeocuifiooem aut illi­ tur. Statuta & confli i ut tones antiqua·, qui­
cit* quidquam extorqueant, ft ut hi qui offi­ bus provinci* ac terr* (alubtiter regi conluecialibus pnspofiti font, ipforom exceflus inul­ venant, inviolata fervar i faciat. Quod fi qua
tos non pariantur. Neminem permittant vefli- E poflea irrationabiliter vel ad «mulatiooem ieu
bus ft coloribus per facro· canones prohibitis partialiter edita tint, cauta cognita, retrauti : clerum Romanum , qui Ubi principaliter âentur & reformentur. Infra annum ab eleft immediate (ubjeftus eft , principaliter in omni âionis die Romanus Pontifex ad fe oratores
Ecdefiaftica honeftate inftruat, monens non feu procuratores provinciarum ac principalium
in veflimcniorum pompis & nitore beneplaci­ civitatum Ecclefi* Romane accerfat, ftofteotum Dei, (ed in humilitate, docentia, men­ dens erga eos patern* cantatis affeffum, ab
tis puritate , (implicitate cordis, in morum ipfis de ftatu & conditione patriarum , &
eaftimonia, ft reliquarum virtutum ornatu, quemadmodum pr*deceiToris (ut tempore reâi
qu* habentem Deo ft hominibus commendant: font, num etiam aliquo mjtifto graventur oled reformet, ft prafertim ut cultus divinus nere, ft quid pro falubri ipforum regimine
in Ecclefi· Urbis cum ea qua decet veneratio­ faciendum fit, pet(enitetur: & tandem inomne & disciplina obfervetur. Populum quoque uibus utilitati & indemnitati ipiorum, ac boH
no
Cricil. GaereL Tom. XXIX.

'

SCUMUNDUS
_ .Λ
I«5
«wow»
CONCILIUM
IMP.
T ’6
-no publico , provifionis remedia tanquam filiis A mittat . t
go faltcm ta hebdomada——
,
anno
anno adhibeat . Hoc idem (alicm dc biennio in ------- r._ ,---------ftatuat audientia, ;e
bennium repetere non pigeat. Inter cetera omnes, pratfertun pauperes 6c oppreffcs ,
Christi
qua feudatarii, capitaoei, gubernatores, fena- tienter & bqnigne audiat, & quantum
'«<*·
tor, caflellani; aliique pracipui officiales ur­ Deo poteft, exaudiat, cuoâtfque 6cut pater
bis fit terrarum Ecdefia jurare fatear, hoc filiis, prout cuique opus fuerit, juxta vires
etiam adjiciatur, ut io eorum ioftitutiooe ju­ coufilio & auxilio provideat benigne.. Et fi
rent , quod fede vacante, ad mandatum Car­ corporali neceflitate impeditus feerit, alicui
dinalium civitates, terras, loca, arces, flcca- vel Cardinali vel alteri usfigtii viro omnia fiftra, ac gentes nomine Romana Ecdefia te­ bi relaturo committat, omnibufque curie offi­
nebunt ac tradent libere À fine contradiâio- cialibus jubeat, pnefertim vicecancellario , pcene. Ne fummus pontifex carnaliiatis trahi vi­ nitentiario, fle camerario, ut ipfct pauperes
deatur aflcâu , magis quam judicio rationis, cito gratiique expediant, memor Apoftoliae
atque ut (caudalis obvietur, qua ( experien­ caritatis, qua Petrus fit Paulus invicem dex­
tia tefte ) fape fecuta funt, nullum de cete- teras dederunt, nt pauperum memores «flent.
CmiMgBi- ro coofang tioeum vel affinem ufque ad ter- B Diebus vero dominicis & (cilivis ad miffam e**··■ titttn gradum inclufive, ducem, marchionem
scat publicam, poû qtiam aliquanto temporis
do P»pe (uat
. ®
.
comitem, feudatarium, emphyteotam, vica­ fpatio indigentibus audientiam prabeat. Sin·
bibeodi.
rium, gubernatorem, officialem, caftcilanum gulis hebdomadis, vel faltcm io meofe bis,
alicujus provincia, civitatis, oppidi, caflri, for- confiftoria poblica teneat, in quibus negotia
talitii, aut loci Romana Eccfefia, nec fuper Ecdefiarum cathedralium ac monaflejiorum
his jurifdiâionem feu poteflatem aliquam ha­ feu priocipum ac univerfitatum , aliaque ma­
bere, nec eapitaneum, feu condoâorcm gen­ gni ponderis audiat. Lites autem & caufes
ftrtt «r- tium ’ armorum faciat, aut effe permittat. minores remittat ad vicccancellariom . Ipfe
Ipfi quoque Cardinales fummo Pontifici fecus autem quanto amplius pctefl, litigiis ac mi
agere volenti nequaquam aflentiant : quodque noribus negotiis fc eximat, ut maioribus inten­
fuccedcns Pontifex aliter faâa prori us rctra- dat liberius. Qtoniam fanâa Romann Eccleftet ac revocet. Juxta Nicolai Papa IV. coo- fie Cardinales, pan corporis Romani Pontifi­
ftitutiooem ftatuit fanâa Synodus, ut ad fa»- cis effe cenfentur, re i poblicae admodum expe­
fla Romana Ecciefia Cardinales omniumfru- diens eft, ut juxta yetuftnm morrm gravia
___ __
&
âuum, redditnnm, proventuum, œufâaram,Cardua negotia 'deipforam confilio, direâiooe^
. ...

caufa quoque mature cognita, deinceps fiant,
prafertim caufarum Fidei decifiooes, fanâorum
canonizattones, ercâioocs, feu fappneffiooes ,
divifiooes, fabjcâtoncs, uniones Ecclefiarum ca­
thedralium & maoafteriorum, promotiones Car­
dinalium, confirmationes ac provifionesde Ec­
locis, ac etiam diflorum fruftuum collçâo- clefiis cathedralibus&monaftcriis, privationeirum, de confilio flt confcnfq ipforum Cardi­ que flt translationes Abbatum, Epifcoporum, fle
nalium fieri debeat ■ Ipfos igitur Cardinales fuperioram, leges, feu conftitutiooes, legatio­
admonet fanâa Synodus, ut terras & fubdine» de latere, feu vicariorum ac nuntiorum autos Romana Ecciefia ab injuriis fle oppreflio- âoritate legatorum de latere fungendum comnibus protegant , de paceqve ac fahite & bo­ miffiones, nova religionis raftirutio, exemptio­
no ipforain regimine cogitantes, apuJ furnnes nova Ecclefiis, mouafteriis, feu cappellis,
mum Pontificem, & , ubi onus fuerit, ipfos ant i piarum jam fsâarum revocationes , ialvo
omni favore promoveant . Etfi de omnibusD decreto facri Cooftantienfis Concilii, de Pra- Cortiawle,.
.... non transferendis
r_ _.· ·invitis.
...
fc Concilii
Romana Ecciefia terris magna cura fummo latis

condemnationum, ac_ceofuum ,_dequibuicutnque terris fle locis Roman* Ecciefia
ftibje"
' "
âis provenientium, medietas pertineat, inftiutioque & deftiiutio omnium rcâortun, gubernatorumque, & cuftodum, quocumque no­
mine cenfeantur, qui ^cerant didis terris &

Pontifici ac Cardinalibus efle debeat, ad ur·
bem tamen Romanam mentis intuitum feduIV.
lo convertere, fle ad ipfam tanquam peculia­
rem filiam & principalem eorum parochiam,
De Msuerv tf pul/lttt
in qua beatorum Petri & Pauli ac innumera- bilium Chrifti martyrum & fandorum facra
Cum fummo pontifici fanâa Romana Ecclecorpora requiefeunt, ubi fedes eft Romani Pon­ fi* Cardinales in dirigenda Chriftiana reipublitificis, unde & ipfe ac Romanum denomina­ ca collaterales affiflant, neccfle eft ut tales iotur imperium, & ad quam omnes Chriflieola ftituantur qui fient nomine, ita re ipfaCardi­
devotionis caufa confluere folent, fingularem nes fine, fuper quos oAia aniverfaiisvertentur
quamdam caritatem fle pracipuum aflcâum <flt fuftententur Ecciefia. Statuit igitur fanâa
gerere tenentur, ut io noce, tranquillitate ac ,Synodus, ut deinceps eoram numeros adeo fit
juftitia gubernetur, in fuifque Ecclefiis, met- moderatus,
________ .......
quod nec ......
fit gravisEcdefia,
. .(qua
.
nibus, viis & fecuritatc Aratarum detrimeu-E nunc ob temporum malitiam plcriiquc gravibus
tum non patiatur. Quocirca ftatuit hac fan­ affligitur iocommodis ) neefeperflua mtmrrofiâa Synodus, ut de quibufeumque ipfius Ur­ tate vilefeat. Qui de XNMdbus Chriflianitatis
bis redditibus flt proventibus aliqua competens
portio ad coofervationem Ecdefiarum, moe­
nium , viarum, pontium, fecuritatifaue itine­ gentium facilius haberi, & faper his mattarios
rum ipfius Urbis & diftriâuc , per aliquqs vi­ deliberari poflit, fic ramea, quod numerum
ros probata fama de coufilio Cardinalium e- viginti quatuor infer hos qui nunc fimt & afluligeodos re ipfa exponatur. Sicut (ervum fer· mendos non excedant, ita quod de una natio­
▼orum Dei lummus pontifex fe profitetur, ita ne ultra tertiam partem refpeâu Cardinalium
opere comprobet; fle, dum ad ipium tan­ pro tempore eximentium, ac de una civitate Λ
quam communem patrem undique homines diceccfi ultra unum inde oriundum, & de ea
confugiant, adiri fe ab omnibus facile per- natione que nunc ultra tertiam pattern habet,
uf-

il

rocKNKis

BASILEENSE.

sgismwdot

IMP.

, ,g

Abet Card.nali» tantum proprio titulo relinquat,
■
ANNO nequeaot. Sint viri in fcientia moribufque ac unde communiter una perfona taftentari poftit. ANNO
CHRISTI rerum experientia excellentes, non minores tri­ Quod fi non fecerit, tam pio hoc, quam pio
*
ginta annis , magiftri, doftores feu licent ia- difta decima parte , bona omnia ipfius Cardi­
ti cum rigore examinis io jure divino vd hu­ nalis obligata fint nfquc ad debitam fatisfaftiomano. Sit fahesn tertia vel quarta pars de netn. Et ad execuiioncm hujus, oneramus pri­
magtftris aut lieentiaiis in facra feriptura. In­ mum Cardinalem itlias ordinis de quo ille de­
ter hov autem ffginri quatuor effis aliqui po­ fundes erat. Vifitet per fe quilibet Cardinalis
terant admodum pauci filii, fratres aut nepo­ prefens in curia, abiens vero per vicarium ido­
tes regum feu magnorum principum, in qui­ neum fingnlis annis titulum taum, clericolque
bus cum circumfpeftiooe ft maturitate morum & populum Ecclefiarum fubjeftarum , & cum
competens litteratura fisflkiat.
diligentia inquirat, & falubriter provideat, ta­
Non fiant Cardinales nepotes ex fratre vd fo- per cultu divino bonifque ipfarum Ecclefiarum ,
rore Romani pontificia, aut alicujus Cardinalia ac vita & moribus clericorum & parochianorum,
viventia, non illegitime nati, non corpore vi­ de quibus, cum fu· fint oves, in diftrifto Dei
tiati nec alicujus criminis aut infami· nota ref B judicio rationem redditurus eft. Er tam quoad
perfi. Prcdifto autem numero viginti quatuor,v tempus vifitandi, quam quoad alia , fervet que
pro magna Ecdefi· neceffitate vel utilitate, duo inftituta tant in decreto ooftro de Conciliis Sy- Cidiaatibu,
alii in qwbus vit· faaftitas vd eximie virtutes nodalibus. Etfi quemlibet Cardinalium tam ip- <|·Μ
refulgeant, quamquam memoratos gradus non ia dignitas quam propria perurgeat pollicitatio
habeant, ac de Greets ( cum Romane Ec­ pro memoratis fanftis laborare operibus, nihi­
defi· uniti fuerint ) tnfignes aliqui viri adjici lo minus ut eo efficacius res fiant , quo lingulis
poterunt.
quafi peculiariter ditlribuuntur, Epifcopi Cardi­
Non fiat Cardinalium eleftio fotam per auri­ nales indagare curent, qu·regioneshcrcfibus,
cularia vota, fed illi fotam affumi poffint, ia erroribus, taperftitiemibus novis aut veteribus
quos, fafto vero ferutinio ac publicato, ma. infcfts fint : prabyteri, ubi mores & divinotarem partem Cardinalium per tabfcrlptionem rum mandatorum obfervantia ac EcclefiafiicaJimanus proprie confltterit collegialiter coofenftf- fcipltna deficiant: diaconi, qui reges & prin­
fe. Defuper etiam Apoflolic· Nitere cum fubirrt- cipes fcu populi bellis agitentur, vel agitari ti­
ptiooe CardHialtam conficiantur, decreto hujus meantur:
___ _
& tanquam apes argumcntola tam
facri Coocilii in quarta feflsone folemniter publi. c apud fummum Pontificem , quam inter feiptas
cato, quod incipit : liem cum multiplicatio diligenter
er ac accurate negotia hec
bate fanda proCardinalium , ftc. in tuo robore inviolabiliter moveant, operam dantes, ut ubi neceflarium
permantaro. Cum recipient Cardinales fuedi- fuerit, falubri remedio provideatur. Jpfc autem
gnitaiisinfignia, quorum fignificatio eft, ut pro tammus Pontifex, tanquamcommunis omnium
booo univerfalis Ecclefi· /anguioem proprium pater & paftor, non talum rogatus ac folicita( fi opus fit ) non vereantur effundere, jurabunt 'tus, fed proprio motu ubique inveftigari fa­
in pubheo confifforio, fi fint in curia ; fi vero ciat, & quam poteft omnibus filiorum morbis
abfeotes, ia manibus alicujus Eqifcopi
, & pu. falutarem conferar medicinam. Si quando Pa­
"
blice> cui per litteras Apoflolica», in quibus pam ( quod abfit ) negligentem aut remiffum,
forma /ur amenti inferta iit, commiflum fuerit, feu agentem qu· ftainrn illius non decent,
ipfi Cardinales infpexerint , filiali reverentia
in hunc modum
Ego N. nuper atfomptus in fanfte Romanas & caritate tanquam patrem obfecrent, ut offi­
OrtffMfik
Ecdefi· Cardinalem , ab hac bora in antea ero cio paftorali hooorique ac debito luo fatisfaEt primo quidem aliquis vd aliqui * de
“
fidelis bear o Petro , nniverfalique & Romane ciat. cr
Ecdefi· ac fummo Pontifici, ejufque fucceflori» Dper
’per fe, deinde fi fe non corrigat, omnescol­
bos canonice mirantibus: laborabo fideliter pro legialiter acccrfitia quibu/dam notabilibus Pre­
dcfenfiooe Fidei catholice, extirpâtioneque h«- laws , praedicentes quod fi non abftinuerit pro­
refum & errorum ac fchifmatum, reformatione ximo Generali Concilio deferant : nec pro famoram, ac paee io populo Chriftiano. In alie* lute ipfivs fummi Pontificis & booo publico ejus
oationftxn rerum & bonorum Eecletae Roma­ odium vel quidquam alivd timeant, dum ta­
nae, ant aliarum Ecclefiarum Λ beneficiorum men reverenter ft caritative id agant. Multo
quorumcumque, non coafeotiam, nifi in cafi- magis, fi quem ex Cardinalibus aliquid perpe*
bes a ture permhfis, ft pro alienatis ab Eccle­ ram feu reprehenfione dignum facientem Papa
fia Romana recuperandis pro pofle operam da­ cognoverit, paterna femper caritate ft juxta dobo. Non confidam quidquam fummo Ponti­ ftrinam Evangdicam corrigat, ut fic alter in
fici, nec fub&ribam me, nifi fecundum De­ alterum, pater in filios, ft filii in patrem ca­
um flt confeientiam meam. Qj» mihi perfe- ritatis opera exercentes, Ecdcfiam exemplari ac
dem. Apoftolicam commifla feerint fideliter exe- falubri moderamine gubernent . Praelatos ft
pneferrim viros ad
quar. Cultum divinum in Ecclefia tituli mei, qooicomqne alios, toitfignes
„
ft ejus bona confervebo, fic me Deus ad B curiam Romanam proficiicentes, Cardinales be*
nigae & booorifice um publice qu«n private
jtfver.
Pro confervendis Cardinalium midis, quorum pertrafteat, & spud fummtun Ptatificem eorum
aliqui tatp in divino cultu quam ^fictif.nimi­ negotia gratis ac libcraliter rccoauniffa faciant.
um , proh'dolor, in opprobrium frdis Apofto- Et cum ei qui communis eft omnium pater,
licK & i piorum Cardinalium collapfi font, fta- Cardinales afliftant, perfonarum acceptatore» fieri
tuit hac fanda Synodus, ut de redditibus feu vel advocatos valde indecens eft. Propterea
proventibus terrarum Romane Ecclefi^ quorum interdicit bare fanda Synodus, ut tanquam jo»
medietas juxta cooftitutiooem Nicolai Papas ad dicis collaterales partialitatem nullam accipiant ;
Cardinales ( ut pnadiftum eft ) pertineat, de­ etiamfi de terra partiali originem ducant. Nec
cima per» ejus quod fpeftat ad quemlibet Car­ fint principum aut communitatum , fcu aliorum
dinalium proprio titulo fingulis annis applicetur. contra quemquam , cum pretio vel fine, par»
Et nibfto minos vel in vita vel in morte quili» tiales ptoteftpres, aut defcnforcs ; fed exuti
H 1
om»
. CsaoL Çtotrtk Tom XXIX.

«G1SMUNOCS

CONCILIUM
ιι·
9
P. IV.
IMP.
omnem paffionem , io fedandis concordia vel A
ASNO juftitia litibus Pap* affiliant. Principum au­
âNNO
V.
CHRISTI
CHRWTT
tem & quorumcumque, prefertim pauperum ‘
De
ac rcbgiolorum, gratis &finc ullo qwritu pro­
movere jufta negotia, tanquam caritatis opus ,
Licet dodum hec fanda Synodo*, abolit*
peiibadet fanda Synodus , & commendat.
Cum affabilitate & benignitate fervent Cardi­ per eam generali omnium Ecclefiarutn & di­
ekdivarum refervaticoe , provide
nales gravitatem ac modefliam que huiccoo- gnitatum
:
ut prcdidis Ecdefi» & dignitati­
giuunt dignitati: pietatem autem, yan ( fe- decreverit,
<
per canonicas eledionca & confirmationes
eundum Apoffolum ) eJ Mvaia etiHi tfi, fer- bus
I
«· T.
deberet, rolem etiara fpeciales feu
vent ad omne*. Affines fuos, prefertim bene provideri
j
i pis rum Ecdefiarum de dignitatum
meritos ac pauperes, quamquam neglige re non particulare*
i
debeant, non tamen ipfos opum aut bench- elcâivarum
<
prohibere referral tone*, per quas
ciorum multitudine accumulent, ut alii inde libera io eifdem eligendi de confirmandi facul­
fc and a Ium patiantur. Caveant ne bona abEc- tas impediri poflët, quodque adverfus hoc decldiis profeda, ultra quam neceffitatis ratio B cretum Romanus Pontifex nihil attentaret
>
poffulat, in carnem & (anguinem effundant. nifi ex magna, rationabili & evidenti caufa,
in litteris Apoilolicis nominarim exprimenda.*
Cum tales fic ambulate in magnis Pontifex
iufpexcrit, arguat atque obviet, ut decet, ne­ quia tamen contra ipfius decreti mentem non
pauca fine hujufmodi caufa gefta funt, unde
que enim culp· erit expers, fi juxta officium
gravia hadenus face efferunt, Λ graviora in
fuum corrigenda non corrigat. Familia, men­
ta , lupe Ilex rerum & equorum tam Papc quam die* timentur fcandala, cupiens haec facrofanCardinalium, nec munerofitate, nec fallu, aut da Synodus hîs obviare, nolenfqite ut ipfius
pompis, neque aliquo excefn repnehrnfibilts decreti mens, quae fuit omne obtlacultssn a
fit. lia domum & qu· io domo funt mode­ canonicis eledionibus it confirmationibus tol­
rate componat, ut aliifnon fcandaium, fed
lere, fuo fruftrcttir effêdu; ftatuit «t elediofrugalitatis capere exemplum poffint . Tam nes in didi* Ecdefiis tine impedimento aut
fuminus Pontifex & Cardinales, quam ceteri ob liaculo omnino fiant, que caufa cognita jux­
Epifcopi, conffitutionem beati Gregorii in Ge­ ta juris communis & didi noftri decreti Jifnerali Synodo editam fervare ftudeant, cujus pofitionem confirmentur. Veruntatnen fi for­
tenor hic eft, quam haec fanda Synodus iu- C te aliquando contingat ele&ionem aliquam ettiam aliae canonicam fieri, qua» in perturba­
novat.
Cam palloris vita ' exemplo debeat efledl- tionem Ecdefi* aut patri· vel boni publici
I .imrfl He .Icipub*, plerumque clerici, qualis in fecreto vergere timeatur, fammus Pontifex, cum ad
fui Pontificis nefciunt, quam tamen ipfum confirmatio delata fuerit, fi talem ur>
i"/**3"
fircularcs pueei fount : de qua re prefentide- gentiffimam caufam adefle manifefte cognove­
• ri.mpium creto Ustuimus, ut quidam ex clcncis vel··
rit , ea prius mature difeufla , ac. parte plene
difenfa, accedente poftea Roman· Ecdefi*
tum ex monachis cledi, in minilldno cubi­
culo Pontificali obtequantur, ut is qui' in lo
Cardinalium, aut majoris partisfubfcriptione,
eo regiminis eft, tales habeat telles qui ve­ hujufmodi caufam veram fufficientemque fore
ram ejus tn fecreto converlationem videant, attellaotium, reseda tali eledione, ad capita.
Ium vel conventum remittat , ut vel infra
&. ex fedula vi ή one exemplum profcilus futempus juris vel aliud , juxta loci dlft&ntiam,
mani.
Pafchalis etiam Pap* verba advertant di­ ad aliam , ex qua evenire talia non formiden­
centis: Epifcopi ledioni & orationi vacent, tur , cieflionem procedant,
& femper presbyteros <5c diaconos, aut aliosD
boni tellimonii clericos habeant, ut fecundum
VI.
Apoffolum, & fandorum patrum inffituta ,
L>e rrftfvetienihu.
> ?■*·. j· poffint irnrprchcnfibiles inveniri. Non expedit
reiptibl'C· , ut Cardinalibus, quos rebus arduis
Et quia multiplices Ecclefiarutn fit benefi­
univerfalis Ecclcfix intentos fore oportet , ali*
hadenus £ad* per fummos Pontifice*
caufat quam c-Jeftionum Ecclriiarum cathedra- ciorum
<
non parum Ecclefu* onerofie ex·
lium , aut monafferiorum , vel principum ; aut refervationc*
i
umvcrtitaium, feu fimiles, per Papam aut ‘ ti iterant, ipfas omnes tam generales quam fpe­
• jrwrlllciales
five
particulares
de quixifcumque Ec>
canceliariam delegentur. Minore» igitur liti- i
& beneficiis, quibus tam per elediogiotz caul« in auditorio Rotae, quod ad hoc defiit
<
inilitutum elt, committantur. Neque Papa, nem
i
, quam collationem, aut alias· diïpofi·
neque Cardinales tamiliares fuos, quafi mune- tionem
1
provideri folet . five per extravagan­
Ad regimen, & ExecraMh, five per ré­
ra accepturos , ad confirmato* vel prorifos te»,
i
cancellari·, aut alias Apoftolicas conP-aelatos dé cetero mittant, oe, quod per fe gula*
L
facere non decet, per alios fieri patiantur. B ftitutiooe* intrododas, haec fanda Synodu*
Quod aliquando fadum e(l, ut pro annule abolet, ftatuenj ut de cetero nequaquam fiant,
in a/fignatione tituli Cardinalibus tradito poll nefervationibus io corpora juris expneffe daumortem ejus aliqua pecuni* fumma vel res fis, fit his qua* in terri* Roman· Ecdefi·,
àlia de bonis fuit arnpiatur, de cetero non ratione direœ feu otii» domnrii, mediate vel
fiat, cum labores eoium pro reipublica im- immediate fubjedis fieri contigerit, duotaxat
penfi exequias, fi pauperes forent, potius dc excepti*.
publico mertentur ,
, . o

EDGKNIU*

VII.

.«■.«wwwAaâMhKaK

BÜGEMHJS
P. IV.
ΑΜΝΟ
CHRISTI

VII.

BASILEENSE

S1GISMUNDUS
IMP.

Afequendi; qui mox ut requi fiti luerunt, tres-—-------infignes viros de his quj apud eo» magne vi- ANNO
dentur audoritatis, quorum prnnusiplom im- ^ΗΚ,,ίτι
peratorem confis ngu initate attinet , a<! hanc
M,‘

De Citantme litteris.
β
Licet in ApoAolicis *el «lits littéris quibufcuniwue aliquem dignitati, beneficio, aut ju­
ri OMfurnque reounbaflc, aut privatum effe,
feu sÿiquid cgiffe, per quod jus proprium au­
feratur, narratum iit, hujufmodi litterae io
his non pnejudicent, etiam6 fuper ipfis gra­
tia vel intentio narrantis fundetur, nifi per
telles aut alia legitima conftiterit documenta.
Datum in felfiooe publica hujus Caere Sy­
nodi , in Ecclcfia majori Bafileenfi fokmniter
Celebrata, odavo Kalendas Aprilis, anno Do-B
rami millcfuno quadringentefimo tngcfimofexto.

fandam Synodum deftinarunt, fufhcicnti ipfius
imperatoris mandato , cum Bulla aurea 8t
ejus propria manu fubfiripto, ac Patriarchae
litteris munitos, qui tam m generali congre­
gatione, quam coratn «.oinmiffiriis noilnsici-

ventiffimum ipfius imperatoris 6c Pjtnanhz
totiuique Ecciefiz orientalis ad hanc unionem
defiderium exponentes, nos nurum m modum
ad tam fanâi operis profecutiohem pulfant,
ac quotidie excitant, duo inter alia firmitei
conftanterque afferentes, unionem ipfam nifi
in Synodo uorverlali , in qua tam Ecdefia
occidentalis quam orientalis conveniat, fieri
nullatenus poffe. & in ea Synodo ( fi fiat ,
ut infra conventum eft ) ipfam unionem feS E S S I Ο
X XIV.
cuturam fperari. His auditis, fumma nobis
laetitia & jucunditas nimirum acceflit. Qua^uiiufdam cum Greets, C de Indulge*· ruobrera omnem cogitatum noftrum jaftantes
tin , tJc.
in Deum, qui facit mirabilia m^gna folus ,
venerabiles fandr Romana: Ecdefia: CardinaI.
les prefidentes fedis Apoftolicc , Patriarcham
*
Antiochenum, Archiepifcopos , Epifcopos , Ab­
Secnfmdt Generalis Synodus Baüicenjit , ia Spibates , magiftrofque & dodores ia numero com­
ritu J audio legitime congregata, univerfasem petenti deputavimus, ut una cum ipfis GrzEcde/iam repretfnttns, ad perpetuam rei me- corum Ambaxiato· ibus rem itlam tradare , &
moriem.
quo ordine ad exeeutionem deducenda effet
C profpicere deberent : qui tam inter fe quam
QUIA Ambaxiatores noftri ad Conflanticum ipfis ‘ Ambaxiatoribus fepenumero con- · Or»ton
nopolim tranfinifli, vice & nomine ejuf-, venientes, habito inter fe maturo & digefto u"
dem fandas Synodi fereniffimo imperatori Ro­
confilio, ad infra fcripta cum ipfis devene­
manorum, d reverendiffimo domino Patriar­
runt capitula , qur poti ea fecundum morem
che Conftautinopolbano , propter nonnullas
hujus facri Concilii per facras depbtationcs
caufas promiferunt, capitula alias in hac fan­
mature deliberata, ac deinde per generalem da Synodo fuper modo univerfalis & Œcumecongregationem conclufa firmataque folemninici Λ utriuique Ecdcfias Concilii celebrandi
ter extiterunt quorum tenor una cum man­
hinc fc inde conelufa & firmata dare , & cum dato ipfius domini imperatoris fub Bulla au­
eftedu exhibere, fub confueta hu/us fanûeSy­ rea fequitur, & eft talis : Ambaxiatores fcienodi Bulla plumbea, data prsfeuti , & fub niftimi domini imperatoris, &c. ut decreto
tenore de verbo ad verbum fubfequenti, no­ Concilii fuperius inferto latius continetur. Et
lens btr fanda Synodus omittere aliquid eo­ quia tempus fuperius expreffum, infra quod
rum que pro unione Ecckfiarom Chrifti fie­ predida debebant adimpleri , effluxit , non
ri poffunt, did.»m fuorum Ambaxiatprum pro- D propter defe&um alicuius partium, fed quia
miifioncm prefenti decreto acceptat", appro­ ita contigit variis intervenientibus trad at ibus
bat , ratificat & confirmat , fle praefata capitu­ hate fanda Synodus teinpus per prxfatos fela de verbo ad verbum, prout per prsfatos reniffimum imperatorem Grxcorum & reveAmbaxiatores promiffum ell, prefentibus in­ rendiffimum Patriarcham Conftanfioopolitaierit, fub tenore qui fequitur:
num parte ex una, 6c Ambaxiatores hujus
facre Synodi parte ex altera, ftatutum fit fir­
II.
matum , quod eft a menfc Majo immediate
icquenli ad annum , ita quod per totum menSacrofa*&a Generalis Synodus BufileenUs, inSpt· fem Maji ad annum fequentem utraque par­
ntu Sdnfio legitime congregato, univerfalem tium fit parata ad exequendum fupradida,
Ealejsam raprafntans, ad perpetuam rei wr- quantum ad quamlibet partium attinet, acce­
ptat & promittit fe impleturam, quantum ad
muriam '.
ipfam pertinet, infra didum tempus quidquid
Cum inter cetera toti populo Chriftiano
iqj fupradidis capitulis continetur.
Datura Bafilea in feffione publica hujus fan­
neceffaria opera, propter qufc hoc prefens, fan­
dum Concilium extitit congregatum, unio oc­ das SyiKxii, folemniter celebrata decimo oda­
cidentalis & orientalis Ecclefiarum Chrifti prae­ vo Kalendas Maji, anno a Nativitate Domi­
cipuum & maximum fit, merito pro hac per­ ni milleftmo quadringentefimo trigefimofexto.
ficienda ab initio fue congregationis omni co­
natu laboravit. Etenim quamprimum potuit
ad fereniffimum imperatorem Grecorum & reverendiflimum Patriarcham Conftantinopoljtanum cum litteris fuos tranfmifit Ambaxiatorea, ad ipfos cum omni caritate & inflantia
exhortandum quatenus & ipG cum plena potcftate mitterent aliquos qui nobtfcum tradarent de modo didam fandam unionem conIII

KKBMVS

CONCILIUM

scmgjB»

lt<

AalO fapra nominati, ooftrto dymaxat expenfis
AFfNO
ft galeis, abfque aliqua dilatfooc temporis, ANNO
OOlBTl
omaique remoto impedimento, cum etfdem ONUSTI
>U<*
Saimu cteiie&ii Cr^eenaH detiu
ierft- honor ibus, besmvotent ia ft amicitia , tmibus
retari Cr^ttnei tJ Pitrurt^i
ad prartatum tmtverfaie cekbraodum Concitntfttit»» λ fatrtCttKili· B&trtf.
Iram dedocemur, edam ta ft ad Cooftami-

in.

da celabraada Syaoflo Bkwmenica, five non,
Non Obflaotfeu* m pradàftis vel aliquo prediriorum qateafcmnquc differentiis, ddcordtu
ft diflcafiaoftaa ad ptadettf rigentibus, dtmas*
Qtaa «odore Deo in regione noftra occi­ in futurum oriri & «tgcrv poflcot inter diaas
dentali ft obedientiu Ecekun Romane eft u- Ecciefiaa occidentalem ft orientalem, ieu taniverfalis ft Ccuntteica Synodos celebranda, tar ipfam Bccfefiatn Romanam ft diebÿeAo·
in qua juxta concordata ta hac Goda Syao- ft aggregatos,
_ _
. .pnt&rutn inenMumm impe­
do, ft Conftantinopoii denoo ratificata, tamBratorem, ft alios Ecdefin Confiam inopolitaoccidentali* quam orientalis Ecclefia conve­ tus aggregatos, ft οοα obflamibus aHqufbus
niet , ut eundis erga eandem EccleGam orieo- (ententiis, décréta, condemnationibus,juribus
talem noflrc tatennoni* finceritas pateat, ft
omnis fufpicio qsfas circa fecuritarem ac liter
latent venientium oriri poflct it medio aufe- iam ooo obflaotibns aiiqwbus criminibus, exratur, tenorc prefcotis decreti Ink fanftaSy- ccfGbus, culpis & defiftis, fi qua per pradinodus BaGleeaGs, acrnioe ft vice tortas Ec- ftos vel alteram coram quoavodocunqua &
cleGu occidentalis, ft omnium de eadem Ec- qualitercumque commifla ft perpetrata forent .*
clcfia cujufcumqw ftatus, etiamG papali, im­ * gpneraiiter non qhflantibus quttefcuiMue
periali, regali, pontificali vel quacumque alia aliis, edam talia forent, de quibus neceÆsiasferiori fpirituali vel Gaculari pnafcjgeaot di­ rtana effet fpeci a lem m praient ites facere men.
gnitate , poreflate vel officio, decernit , dat tiooem. fit G cootiogat aliquem vel aliquos
& concedit fereniflimo imperatori Graecorum, ex Doflris eis vel aiirai ipforem injuriari,
reverendiflimis Patriarchis Cooflaotrnopolna- ( quod abGt ) vel aliquam mokfliam inferre
no , Alexandrin»·, Antiocheno , ft Jerofoly- C in pertona , honore, retes ft aliis quihufcummitaoo, ceterilquc uiqoe ad numerum fepttn- que. taliter excedo» judicabitur per nos aut
gentarum pertonarum, etiamG imperiali, re- ssofiraa, ufqua ad condignam ft ratiosubilcm
gah , Archiepifcopali, ft cufulcnmqoe alterius fatisfafttaoem parti taf*. Et e converto, fi
ftatus, dignitatis aut conditionis fuerint, ad ahqais ipihrum alicui ex noflris aliquam ( ut
ptxdirinm univertate ft flkumcntcutn Conci­ praemittitur) ioyurlsm infersi , fodicabitur per
lium io regione occidentali (ut ptemattitur) eos taqoe fad ^condignam ft rationabilem facelebrandum , venientibus aut venturis, plenum itofaâfoocm ei qui injuriam paflus eft, fecun­
ft liberum falvum condurium, omnefque prm dum morem ft coniuetudrncm iKriuique par­
diAo* ft quemlibet i piorum, tam iu pertoni* tis. De aliis autem criminlbua, exctflibos ft
quam in honoribus & retes quitefcumqbe, culpis qubufcumque, qmelibct parttam cognoipforum nominibus, regnis , provinciis domi­ icet ft fodicabit de ftus.
Hortatur autem hnc facrofinfta Synodua
niis, territoriis, communitatites, civitatibu*,
cafttis, oppidis, & villis, ft omnibus locis obe- uQivertos Chrifii fideles, ft nihilo minus audientir noflr* EccleGu occidentalis, per quu ftoritate oni verto* Cbrifti fideles , ft nihilo
five eundo, Are liando, G ve etiam redeundo, D minus audoritate Univerfalto Ecclcfue in virtu
te Spiritin faadi ft iaoftx obedient i* mandat
tranfnuri funt, aut eostranGre contigerit; in
foam tutam fccuramqne fslviguardiam recepit ft precipit omnibus ft ffogulis Pnslatis, regi­
ft recipit per prsrfentes, promittens., ft coo- te* , ducibus, prfodpftus , ofkiabtea , com.
erdeos omnibus ft Gngulis ex ipf»s hoc pro- munitat itec ft alito Gngularibus periooia , *
fenti edi&o Syoodali , tutam, & hberam fa­ cujufvis flatus, cooditiooto ft dignitatis exi
cultatem accedendi ft veniendi ft ad civita­ flant , ooftrm occidentali Ecdehas aggregati* ,
tem feu locum ta qua vel quo erit didum fq- quatenus pradifta omnia ft Angola inviolabi­
croitn&um univerfale Concilium celebrandum : liter obferveut, ft, quantum in eto eft, ob>
ibique flandi, morandi, rcGdeodi, habitandi fervati faciam: diftoupse fereni&muoi impe­
cum omnibus immunitatibus, libertatibus ft ratorem, Patriarchas, ft alioe omnes ft fan.
fccuritatibus , quibus illi qui erunt deobedien- gukx anted idos, ad dirions iacrum celcbran
ria EccleGe Romana habitabunt.- difpuiandi dum Concilium accedentes, ft inde recede·etiam ft ratiocinandi, ft jura ft audoritates tes , Gmul ft diviGm favorabiliter & rcverena Negandi, ft omnia alia libere ft hoc cum- ter honorent ft rraftcnt, ac honorari ft tra(cumque impedimento dicendi, faciendi
& B dari faciant. Si qua vero dubitatio circa ditradaodi, que pro unione EccleGarum Chri- dum (alvum condodum ft contenu ta eo
11 i eis expedire videbitur ft opportunum. in­ oriri contigerit, flabitur declarationi pmfatn
de etiam fetnel & pluries, & toties quoties univerfali* Synodi celebrandas. Voit autem htrc
eis ft cuilibet eorum videbitur, & placebit, fanda Synodus prtofentcm faJvumcondafttun
Gmul ft feparatim , & cum eonsm bonis re­ valere , ft in fuo robore permanere, qooufeuc
bus ft pecuniis ft Gne, pvo Ifoitu recedendi ad ultimum didi fertsnfliaaw imperator, Pa­
ft redeundi tute, libere , & impune , omni im­ triarche , ft alii fapradifti , cum fuis nobili­
pedimento reali ft perfonali ceflanre, penituf- bus ft famulis nique ad numerum ( ut pnm
que remoto, etiamG talis unio ( <pod abfit ) mittitur ) feptingentarum pertonanttn, ahii­
non fequerctur, oec efierium haberet : QuO que retes ft bonis, fint reverti in ft ad ci­
caftt, ft in omnem alium eventum , perlati vitatem Gonflaottaopolnanarn. & quis autem
fercrufiimus imperator, domini Patriarcha, ft contra prndida aut aliquod ipforum aliquid
faJocrv/aadla Gtivrtlu

t mSfi.
hia fatBt UtitiuM etegngata, aarwfeitM
Tffref"U*U.

-

"Fr?’’

'**

BASILEENSE.

UGB5£®W

«*♦

-facere quoqim modo (rotaverit , fodignatio- A betar in forma falvicoodudw pnadifti- His·
... icaqoe fic progredfa, ft inter noaconctudacri,
petierunt ft ipfi Ambaxiatores, m prominaü fa aonrit facurifaum.
mm Bâta fa fc&N publica hufas mus ft nos abfqee cootradiflraoe, irt ft ac­
cedere ad locum, fa quo celebrabitur ( Deo
concedente ) utrimque catholica ft flfcumeniDomini aaiUcfimoqttadriugemdûmo trigefimo- ca Synodo». Qui quidem locus rife debet unos
ex nonwnarie io * decretis, quicnmqne ordi- · étemo
nabitur per diftum facrum Concilium Bafi
leenfe, ficut io lopradifto decrc.o ipfius facti
IV.
Coociiit * continentur. Etiam quod exire de- * «·*»»·■
Λ«τμ
damn· ieiptrauru Gr*ettt* Itffa beamur hinc e Cooflantinopoli, in accedendo "· ’
verius torum celebrandi facumenici Concilii, '
a principio fequenti Junii, tndi&ionisdccimmquinta, ficut conventum eft inter nos ft ipQuoolam defltnate faerunt ab imperio ‘1I foe Ambexiatorrs facri Concilii. Et quia etnoflro ft iiDâifiîœo domino facutneufco Pa­ tiam ad majorem cautelam ft firmitatem ho­
triarcha Ambaxian» ad faerofao&am Eccle- rum omnium, petierunt fieri litteram chryiofiam Romanam, videlicet ad beatiflimum Pa­ buli imperii * noflri , ira penum * noflrum * ·"·
pam dominons Mariioum quintam, flt ad mo­ grato «in» rationabili petitioni eorum an­
dernum fimüiter ianâiiîtnum Papam dotnfaum nuens prefent chryfobulum largitur ft conce­
Eogeoiom quartum, fimiliter flt ab ipfis iras»· dit : per quod acceptat, determinat, ft pro
nnflte fneruat «sa Ira tes ad not pro uotooe mittit, qaod fi difta Synodos Bafiteenfis re­
Eeclcfiarum Chrifti , flt moltii laboribm cura medium appofaerit in prodiAis, videlicet fi
mwlta diligentia utrtasqua faâis, taman pro­ prsMÜâa capitula in fiipradiâo decreto con­
pter aliquas circumflantia! temporaneas non tenta , cura praemio in forma, fiçut hic per
pervenit ad fioem tale booutn fit fao&wn ο­ Arcbaxiatorcs ipfius Synodi concordatum eft,
ροί unionis. Poft bcc autem deflinavit ad nos nobis direxerit, ft compleverit omnia in rifde hac i pia re Arabaxiaroras foot facra Syno- dem
<
capitulis (cripta opportune, fimiliter ft
dus m Bafilea congregata,
iacroianâam Ec- fecerit falvumconduftum cum capitulis demo„ _
clefiam Romanam reprsrientans, propter quod C do reverfionh ooflras ad Conftantinopolim ,
ft noa noflros ad com deft i nan mus, videlicet ut prodicitur, reliqua etiam, ut Ambaxiatofamiliarem imperil noflri Demetrium Paleo- res ipfius nobis promiierunt, & oobifcum con­
tagum Mawidem, dc bonorandiflamita io fa­ venerunt : ecftat ft * imperium noflrum cum
ctis monachis Abbatem facti tnonafterii fandi Deo fine cootradi&one Cooflantinopoli fe­
Demetrii Ifidonstu, & familiarem imperii * cundum prediAutn tempus, cum prrflantiflinoflri Joannem Lafcari · Diffipdnuu, qui ib mo domino cecumetuco Patriarcha Conflanttlue accedentes oflenderunt, io ipfam quodam nopolitatto , ft ceteris debentibus intererte, ad
neceflario ab eo tra&ari io praeparationem flt secedendam ad locutn ubi celebrabitur fanflum
cqaftiraCMMcm untvcrfalts & «cumenid Coo- catholicum & (Scumenicum Concilium, abicilii, ia qon necctfe eft traftari flt celebrari ntse impedimento rationabili, vero & manife
ft. perfici ( Deo duce ) prsediâam feoftam fto, etiamfi bellum ( quod alsfit / ab infide­
unionem, qoo quidem taec ipfa Synodus Ba- libus foret fltjnftaret civitati noflraConflanfileenfrt acceptavit, fle promifit Illa adimple­ tinopolitanc. Er in robur ft confirmationem
re- Unde flt A mbaxi stores face ad ooa defti- fle confcrvationem inviolabilem fupraferiptonavit, fratrem Joannem de Ragnfio , OrdinisDnam, jurat imperium * noflrum per
•r debitum ’ «w··
paedicatorum profeflbrem, ft in (aera pagina * notfis juramentum tanquam Chrifliano ft. ' aihl
magiflnun, Heroicum Meogex decretorum do- fideli imperatori, ft per orationem fanât mei
âorem , canonicum Ccaftatitienfeui, ft Simo- docnlni
Jft
--------------------------------imperii
--------11 —
1 f£aimperatoris
panis
mei
•1. Hv- nam * Freron facre theologi· baccalaureura, mofiflimi ft felicis memoria, dc per antmatn
canonicum Aurelianeufrm , cum decreto ipfius meam: faftumqoe eft (iiper ifth przfenschrygenerali. In quo de hia continebatur particu­ (obulum imperii * noflri , in anno feamillariter in capitulis. Proiedto itaque tali de­ lefimo nooagenfcfimo qoadragefitnoqoarto, in

D

*

creto apud nos, quodam ex bis que contine­ menfc Novembris, indt&ionc deetmaqaarea ,
bantur in eo non placuerunt nobis, ut in ip­ a Nativjtate vero Domini ooftri Jefu Chrtfli
fo jacebant, proœmhim videlicet talis decreti, millcfimo quadringentefimo trigciimoqutneo .
ft> capitulum in quo feribabatur de modo re- die vicefimofexto meofis Novembris verfioois noftnr a loco celebrandi Concilii ad
Cocftandoopolim, fi, permittente Deo (quod
V.
abfit ) non fieret unio Ecrlefiarum Chrifli in
tali Synodo, quia noo exprimebatur in eo de e Mit fleatiet
fttriercht Cmfa»intop»hoc determinate flt manifefle, prodifti autem
Utmi arifft {aert Caaalie
Ainbaxiatores videntes difpiicentiam flt refidentiam noftram, nec aliter rem ipfam pofte
Quoniam deflinat· fuerunt ab humilitatu
habere progrefltsm, concerteront ft promtie. noftra ft potent i flimo ft findo meo impera­
nmt curare in pnediftts, videlicet quod difta tore Ambaxiat· ad facrofaoftam Ecdefiatn
(anfta Synodos dabit flt exhibebit nobis capi­ Romanam, videlicet ad beatiflunum Papam
tula in dido decreto contenta , cum prae­ dominum Mininum quintum, ft ad moder­
mio, modo ft forma, quibus io litturis ipfo num fimiliter faoAHTimum Papam dominum
rum pranMoriis cootipetur. Et circa rever- Eugenium quartum fimiliter flt ab ipfis trans
fiooem noftram de Synodo in Cooftaortnopo- mrlwe fuerun: midtoties ad pro ur.ionc £cclelim, ia cafe quo noo femseretor did* unio, fiarura Chrifti, ft multis laboribus cum multe
( qoûd abfit ) tecere Λ adimplere , prout ha- diligentia utrimque fafth, tamen propter ali
quis

i»7

ro®ra

CONCILIUM

«raegmoOT

i»t

■qua· àrramftaotias temporaneas non pervenit A'to contenta cum praeeaate, in forma fient
ANNO ad finem tale bonum & ianânm opus unio- hic per Ambnsiaiorm tpfius Synodi concorda­ ANNO
wn nts . Poft h«c autem dcfliuavit nd eoe de hac tum eft, nobb direxerit, & compleverit om- αηιιιτι
ipfa re Ambaxiatores fuo· fiacre Synodus in nia in dUen esqshnfla feripta opportune, 6Bafiîca congregata, facnflaoâamEeclefiam Ro­ militer & fecerit falvumcoodnânm cam capi­
mana repraientans .■ propter quod & nos no- tate de modo reverGoob noAm ad Conflan*
(bos ad eam delimavimus, videlicet familia­ tinopolim , m pradicinu : neliqua etiam, ut
res potcnttfCmi & fanâi mei imperatoris, in Ambaxiatores ipfius nobis promiknmt fe noSpiritu fanâo dileâos filios noftrnt humilita­ bifcum convenerunt, exBit humilitas ncftra
tu, videlicet Demetrium Pahvologum M*oti- cam potemiffiroo fit fanâo meo imperatore
dem, & honorandiflintum in Iacris monachis cum Deo fine cootradiAiooe a Confiant inoAbbatem iacri monaflerii fanât Demetrii 1 fi­ poli fecundum predidnm tempus, & cum ce­
dorum , & Joanoem Lafcari Dilfipatum , qui teris debenture interdie, ad accedendum ad
iliac accedentes , ollenderuot in ipfam que- focum ubi celebrabitur fandum catholicum &
dam neceffario ab ea traâari in praeparatio­ Ccumenlctam Concilium , abfque impedimento
nem Ac cooftnutionem univerialu flt *cwne- B r at innabili, vero & mamfeflo, etiam fi bellum
nici Concilii, io quo neccflc eft traâari A ( quod abfit ) ab infidelibus foret & inflaret
celebrari & perfici ( Deo duce ) prstdiâam civitati noftrcConftantioopolitaoat. Et in ro­
fandam unione ns . Quas quidem bec «pia Sy­ bur A confirmationem iupradtftorum faâum
nodus Bafileeofis acceptavit, & illa promi fit eft peadeos tigillum noftm humilitatis in menadimplere. Unde & Ambaxiatores fisos ad nos le Novembris, indidtonis decimequann, an­
deflii.avit, fratrem Joanncm de Ragufio, Or­ no ab Adam feu mundi confli tut tone * fex
ί«ύ».
dinis pre dicatorum profeflorem , tn facra pa­ milkfimo nongcnrcfitno quadragefimoquarto,
gina magiftrum, Heoricum Menger decreto­ a Nativitate vero Domini rnilieumo quadrinrum dodorem canonicum Conflant ienfem, & getrtejimo itigcfirnoquiuto.
Simonem Freron facra theologus baccalauVIreum canonicum Auteliaoenfem, cum decre­
to tpfius generali , io quo de his contineban­
tur particulariter in capitulis. Per left o iiaque JfadZa
rrmiffiorût trmùttr» prerrlertmt fratri t» vita , tf fratri ή* aver/r,
tali decreio apud nos , quasdam ex bis que
ia favtrtm fdJUu pn rtdtiffitut Grecmun
continebamur in eo non placuerunt nobis, utC
prveartedi.
in ipto tacebant pvortinium videlicet talis de­
creti, & capitulum in quo feribebatur de mo­
Effilarufii, ia Spi­
do reverfionis nothe a loco celebrandi Coo- SacrtfraSa Gratralu
rit» faailt Ir^itimt esqg rigata, ttaivtrfalt*t
ulli ad Conflantinupohm , fi permittente Deo
Ecclffiaat rtprafrni ant, awtrfir Cirtfti jtie( quod abfit ) noo fieret unio Ecclefiarum
Al«i /aZwmv tj tmniprtntM Dti ktntfiiflio·
Chtidi in tali Synodo, quia non exprimeba­
tur in eo de hoc deteimmate & nranifefte.
Prrdifti autem Ambaxiatores videntes diiplicentiam i< retifleotiam noflram, nec aliter rem
Vox illa yucendltatis Alatitia ad populum
iplam poile habete progreflum, c one c flerunt, Ilraeliticum olim de celo lapfa, eadem nunc
& promucrunt curare in p edidit, videlicet per os huius lanâe Synodi in auribus populi
quod d da Unda Synodus dabit
exhibebit Chrifliani infonaru, clamat : Caa/a/aanai, csa. Ψ
nobis cap.iula in dido decreto contenta, cum ftlaarini, popttlt ntm , iidt Datum Dm vrprooemio, modo & forma, qu.bus in litieris ftrr. £i^at»iai ai ctr Jrrttfaltat, tf aivocatt
iploiuin promiflornt continetur. Et circa re D H*, yvMtaar aarplv/a tfi mrlitir tj»if tT diverfioocm noiham de Synodo inConftaoitno- xtrj/à r/i irqiaUj illitu . Merito iatari & coopolim, in catu quo non lequeretur dida unio , lolarï te debes , plebs Chriftiana, cum his
( quod abfit ) tacere
adimplere, prout ha- Dovillimis diebus tacta latine caul a offertur,
bcuir m forma talvicondudus prajifti. His quantum vix unquam experta es. Uno enim
itaque fic progreifis, & inter nos concordatis, eodemque tempore plenariam otnotnm pecca­
petierunt & <pfi Ambaxiatores, i.i & promit­ torum veniam confequeris, & fratres tuos,
tamus & nos abique contradiâionc ire & ac- quorum inQumcrabtlis eft multitudo, quingen­
cedete ad ficum, id quo celebralnur ( Deo tis ferme annis a tuo confort io fegregatt»,
concedente ' utrimque catholica & (Crumeni- tibi proxime reuniri fperas. O quanta erit
ca Synodus Qui quidem Jocus efte debet unus ifla jubilatio! O quam luave cordibus Chtiex nominato in decreio , quicumquc nomina­ ft unorum orietur gandsum , cum primum ho­
bitur per didam lacrum Concilium Batilecn- mines Deo, & ipfi inter fe fraterna caritate
le , ficut io fuprad fto decreto ipfius iacri Con­ conciliabuntur! Quas igitur Chriflo noflropio
cilii coniinetur . Luam quod exire debeamus hac duplici Ictitia, qua nulla major defidehinc a Conii an t < nopol i, in accedendo ver Ius E rari , Jteft, gratias agemus. Quis Dominimilo<um celebrandi dFcumenici Concilii, a prm- lericordias ad plenum enarrabit, qui ,x>puhim
crpiu feqnenus Junii , indidionis decim*qtiin- Chriftianum variis undique calamitatibus hoc
ta, ficut cooveutum eft inter nos & ipios tempore afffiâum lauta gaudii novitate conAmbaxiatores iacri Coocilii. Et qu;a etiam lolatur ? Eccc, popule Dei, adeft tibi annui
ad maiorem camelam & firmitatem horum jubilsrus, annus remiffionis omnium peccato­
omn>um penerunt fieri figillum noflra humi­ rum , annus generalis unionis Ecclefi*. Pro­
litatis, humilitas noflra grato animo rationa­ inde loquimini omnibus Chrifli fidelibus, qui
bili petitioni cotum annuena, praefens figil- in fanda habitant Jerufalem peregrinante in
lu;n largitur & concedit , pct quod in Spiri­ terris, ad cor eos confolando , & advocate
tu fando difpuoit : quod fi dida facra Syno­ cos ad hanc dppheem Jciiiiam , quoniam madus Bafileenfis remedium appofucrit in predihn*m tam diuturni fcbilmstis, quod innume
âu, videlicet , ü capitula in ptadido decte- rab.fi* Ecclefie fande Dei miia Intulit, au­
xi-

·**

BÀSILEENSB.

«ewsgrocs

Mo

■i
xiliaataDnmfoo ( nt coafidimns ) cito coro-AGraaci pcoficifci nequeant, opus fait ntexpen.··· ■■ ..
ANNO pfsbtcnr , ft finem accipiet . Iniquitas quo- fas in veniendo fiaodoque ft redeundo necaf- ANNO
cwum
...... fchifmatis
,*·,
.
£ana>i £ qtufdam alias pro tuitione ctritapeccatorum, qu* hojus
& ir*
Caafa fait, divina dementia remittitur. tis Conftaatinopolitan· , ne Imperatore abfente a Tureis forfitan expugnari pollet polli­
ceremur. Et quamquam. hujufinodi impends
noomillis graves viderentur, nos tamen ani­
madvertentes , quantus Det, honor & profaftus Ecckfie, quanta exaltatio Fidei orthodo­
•odem 6det & caritatis visKnlo unito· conf- xa , quantum incrementum nominis Chrifiia•icies? Ingemuiffi haftcmas nimio dolore af- ni, quot millium animarum lalus , quanta­
Bi&a, cum a ferifimis Tureis ft Saracenis, que utilitas , ft innumerabilia bona populo
afiifque Chrifiiani nomino inimicis, innume­ Chrifiiano fiioc forent proventura, non fo­
ras patereris injurias, jafturas, perfecutioocs tam ipfas impenfas, fed & pertonas proprias
ft
·» opprobria,
vn"“'"‘·, ft nemo
mhw te cooiulari
MMMwwi poterat:
pvwi«i. fore exponendas, dignum effe judicavimus ,
cum paflitn *ideres filio· tvoa omnis fexus , b fpem pooentes in Domino, cujus negotium agisutis ft dignitatis io fervitote» trahi, ft tur , ft in caritate ac devotione fidelium ,
( quod fervitute deterius efi ) plurimo· ab ts- qui, dum talia intellexerint , fubtidu* ft au­
bcnbos luis abftraflns, ad impium Mahumeti xiliis opportunis non deerunt . Si Chrifius
cultum perduci. Harum aatem calamitatum Deus nofler (anguinem itium toto pretio fio
quid aliud, quam boc diuturnam ac peftifc- rem mundo pro oofira redemptione effudit
rum (chifma, cauta extitit ? Sed divino mune­ 6 ejus veftigia fecuti Apoftoli', atque alii fan­
re appropinquat jam tempos, ut Omni peni­ di viri, pro falute proximorum & incremen­
tus extiofto diffufio unitas fanfta fiat. Qu* to Fidei corpora fua libenter morti objecerunt ,
cum impleta fuerit, atque hi msgni populi quid nos facere oportet , a quibus non nsfi
occidentales ft orientales fraternum foedus fi­ caduca bnjus mundi fdtgantia efflagitatur ? Si
nal inierint, nemo tunc fortitudini tu* refi- reges & principes pro recuperandis expugnauflere poterit. Tunc abjeftis lugubribus , cou- dilqne civitatibus ft oppidis multo amplio­
farges regina Ecclefia in vefiitu deaurato, cir­ rem hunoum exponere folii i funt : fi deni­
cumdata varietate: ft qui re olim perfequen- que
,
pro augendis facultatibus & vanitatibus
tes conculcabant, procident coram te ; ft ve-cfieculi' , fe ft faa multis periculis homines

S

. L».

nient ad te qui detrahebant tibi, ft adorabunt fubjiciunt, ft tu exemplo utamur Salvatoris ,
vefiigia pedum tuorum. O vos omnes qui qurrens aliquis pretioLam margaritam, cum
Cbrifiiano nomine cenfemini, expergiicimini invenerit ipfam, vendit omnia bona fua , ft
jam talia audientes . Plaudite manibus , ft emit illam: nonne Ecclefia Dei ft univerfus
jubilare Chrifio falutari oofiro
Eat an» populus ChrifiiantM facere hanc impenfam
umt tmftu ucctfttUif, tter ums dtti fthait; poterit ft debebit, ex qua nihil terrenum ,
Ecce jam Pater milericordiarutn ft Deus to­ nihil caducum, fed omnia qu* fupra memo­
tius confolationis vtfitat nos in abundantia gra­ ravimus bona fuccedent ? Si una duntaxat
ti* ft felicitatis. Aflurgire, ft occurrite illi anima Chrifio carior efi quam totum mundi
tu humilitate fpiritus, in orationibus atque aurum : nos, ubi millia millium falvanda funt,
clcemoiynaruin largitate, ut qui pro peccatis arari aut négligentes videbimur 7 Confncvit
vefiris jufie iratus tamdiu hoc fchrlma durare •liquando Ecckfia ad liberandum de mani­
pafius efi, ft multis perfccutionum flagelli i ab bus infidelium terram fanfiain, feu pro debel­
his qui intus, & ab his qui foris funt, vos landis h*retkis, indicere Generale pafiagium,
redi permifit, nunc purgatu ft emendatis in- Dcoovocareque reges ft principes ft alios "bella­
dulgens, fandam inter vos unionem inipiret, tores , ut armis ifia peragerent , nec non
unii tique non folum perdita rcftauret, led & ft pro aliis jufiis caulis ab omnibus Qsrifiia.
vobis «eûros fubjiciat inimicos. Audtilis pri­ nis fiibfidium pofiulare , ad qu* ut promptio­
dem folemncs Ambaxiatorcs tcrenifiimi Impe. res efficeret , donis fpiritualibus plenarie lesatoris Grccorum , ac Patriarch* Confiant i- milfioois peccatorum invitavit . Profedo fi
nopolitaoi, ab hac fanda Synodo accerfitos veterum revolvantur bifiori*, nulla unquam
Bafileam adveniffe, & tandem Deo propitio adfuit caufa juftior quam ifia efi, nec pro
concluiilïe oobilcum modum bujus fande unio­ qua Ghrifticolc omnes fe ft iua liben­
nis perficiende. afienfu (aodiflimi domini Eu- tius exponere deberent . Hic enim non ίο
eenii P.p* accedente, ut videlicet ad locum Ium ad recuperandam' terram intenditur ,
Synodi univcrfalis tam noflri quam fui Archie- led etiam millia millium animarum, pro qui­
pifcopi & Epifcopi, ipfcque Imperator, & Pa­ bus mediocre fiibfidium petitur, unde imtriarcha Confiantmopoliianus, aliiquc orien­ penfc Gracia promifi* , fine quibus tam fan­
talis Ecclcli* Patriarchs accedant. Ut autem dum opus perfici nequit
,
,, inveniri ,pofiim .
tantum opus certius firmaretur, tres nofirosBQuis igitur pro tanto univerfc Ecclefi* bt>Or<torcs pofiea Conftantinopolira defiinavi- no , proque tanto anime fu* merito por­
mus , ut ab ipfis Imperatore ft Patriarcha tiunculam rerum fuarum , quis dono Det ob­
latificationem eorum qu* hic fui coodufe- tinet, denegare audebit? O felicem ft prerant Ambaxiatores obtinerent . Qu* omnia ip­ tiofam elecmofynam, qu* regnum cri orum
fi Imperator & Patriarcha, )uxta nofiridecre­ promerebitur, ft qu* tantam ridet catholics
ti capitula, ratificarunt & approbarunt, ac utilitatem dabit! O beatum illum hominem,
litteras Latino Grscoque 1er mone (criptas, ft quem Dominus ad tam (anftum opus infpiraio
eorum manibus fubfcriptas, Bullilque aurea ft rit ! Have quidem ( ficut feriptum cft ) «· dis
plumbea munitas, per unum ex- tribus nofiris uuU Ubtr»hit Dtmitiu. Licet autem ex debito
Oratoribus ad nos nuper revertum iranfmi- Chrifiian* prok.Tionis quitque ad hoc fandum
ferunt. Et cum ad i piam Synodum propriis negotium pro vitibus contribuere ac. fubvenire
txpcufis tam procul de partibus orientalibus obnoxius fit, toihiJo minus, ut co KBentiiu
I
oinCbaoZ. Cmtr»L Tora. XXIX

*’

U1

«*”*»

CONCILIUM

IJt

omnes laciant, quo le hic flt in futuro iateu-Actum impeudaot. Qpam latirfaftiouHh ac r»·· ■ w—»
Λϋ**° to peramplius remunerandos fore intellexerint, ftkttttooem, fi infra ttnntaun a confefloee A«aso
,*^TI decrevit hac ùnâa Synodus udveriaiem Ec- ftacutum facere neglexerint, hujufmodi Induigentia ha nullo (uflragetur. At cum deride
"
defiam reprafentans fpoufun Chrifli, afflue·

ter «perire fpirituales tbefauroa , quos ipm Sal­ fuper irregularitate occulta, alias, quam ex
vator afccndras in otium fibi reliquit - Omni» btgamtas vd homicidii voluntaria cauta coribus igtrar Chrifli fidelibus utrtufquc (exus, qui trefta, difpeufrnt. taper voti» vero peregrino•d hoc fandntn opus tantum contribuerim, uonfr, feu abflinentim, OM aliis Umihbuv,
quantum quifquc una integra hebdomada pro quar tofi fideles emtferinr etiamfi ufrvamarma,
fast pcrfoMB ac familias, fi cam habuerit, re- aut alta loca, lina Ιμ»Μ ünftoevm Petri &
fedionc exponit, vd fi da proprus viveret , Paoli ac Jacobi Apofloloram, vifitate volue­
exponeret, reiigiofis quoque pro quibus fans rint, ira altas non impletis, ddpenfandi rif
conventus, aut (uperior, vel altus juxta pre- dem contefloribua etiam facultatem concedit
difram rationem erogaverit, omnium peccato­ ita ramen quod ipfi, corn qo&u* talites dif, expenfas qua» ad loca hu
rum fuoriMD , de quibus corde contriti & penfari.. continget
.
.
ore conlefli fuerint, auâoritaie omnipotentis B jufmodi vel pro aliis votif implendis furt» ipDei Λ de ejus mifericordia coafifa, illam ple-, lorum confertorum taxationem fecrflent, ad
nariam .remiflionem impertitur iemd in vi­ hanc caufam contribuant. Et ut nollam cui­
ta , flt femel flt in mortis articulo , quam Ec- quam peccati robigo remaneat, vult Λ iodulclefia concédera (olet omnibus euntibus Ro­ get hinc faofra Synodus, ut quicumqoe cx
mam tempore |ubdrt. vel cruce Agnatis ad uforario vel nou debito qucftu, fru qualiter­
récupérai innem terre (anflss tempore paflagti cumque illicite aut indebite aliquid percepKgeneralis. & in retributione juflorum («lutis (et, feu bona ablata aut quevta incerta poffiuteros pollicetur augmentum Ita tamen quod deat, fi non extent vel ignorentur perfon· qui­
diet
rcfthuno, «ut res qualcumver armum integrum ( fi vixerint ) fitingulis ' bos facienda
' '
“
(extis feriis impedimento ceflante, aut fi di* que tenentes, cujuicumque Batut rat rdrgio
tbs fextisferiis ex precepto Ecdefic, regulari
„ L i nis
ms exiflant, in quorum detentione eonfcieniiu, voto rd
oblervantia, iojunâa poenitentia,
vel aa» tne eorum gravantur , ref que de jure ad pis s
die lingula- caufas per Ecdcfiam deberent exponi, buMiilias teiunare teneantur, una «lia
i
rum feptimanarum ejuldem anni, qua ad ie-- modi res & bona feu valorem, nec non β(
fuoandum non fint adflii&i, jejunent , aut
i
C qui atma vel alia prohibita infidelibus in he­
ad judicium lui coniefloris in alia pietatis o- retic is portaverint , lucrum quod Me feret·
pera commutent. Ac etiam eadem die qua perunt ad hoc opus juxta foam fit fui coofefKjunabunt, vel ( ut prcmittitur ) jejunare de­ foris confcientiam dc arilimationem tradere te­
berent , fi Gnt clerici, (eptem pialmos, vtl neantur . Jubet infuper eadem ianâa Synodus
ut, habita huius decreti notitia, omnes diœmiflatn,· fi laici, (eptem Pater nofler ,
fcpttes Ave Maria, dicere fint adflnâi, rd fani in cathedralibus, collegiatis RparochtaUalia pietatis opera judicio fui coniefloris
biM, m quibus eis vifum fuerit, ac etiam Ge­
gant
. Quod
fi conventus tales fint,..
qui ni­ nerales Ordinum rnendieaotram in conventus
„
_
hil in communi poflideant, vel alie perfo­ libus Ecclefiis eis (ubjefiis, mox déponent ,
rm viânm vera mendicitate quzrentes, feu quatenus verbum Det per prwdtcatorrs ido­
alias contribuere non ralente*, ne hujus fpi- neos ad populum annuntietur, prssdifras In­
ntualu muneris ûnt expertes, Q ultra KN- dulgente i publicando, & fideliter exhortan­
niutn ( ut praedicitur ) obier» a nd um fingulis do ad fubfidium in tam piiflima cauta im­
diebus unius anni pra^iiâos pi a I mot & mif- pendendum , quibus paedicatoribus , & pre(n, ίι Clerici, fi laici , pracdiâas orationes, D dicationem audientibus
ac etiam omnibus
ceflante legitimo impedimento, eo modo aliis, qui circa prediâam «rfiimationem lubquo iupra exprimitur fuppleodo dixerint, rcl fidium aliquod vel auxilium in hae re dede
alia pietatis opera lui confefloria judicio ( ut rmt , centum dies de injunfris penitent iis
praemittitur ) exercuerint/ ac pro felici hu­ fmgulis vicibus in forma Ecclefiae relaxat
jus negotii conlumtnatione Deum fuppliciter Ne autem in colligendis ac eonfervandis pe­
exoraverint , eandem plenariam remiflionem cuniis fraus aliqua committatur , ordinat
coniequaotqr ■ Erogantibus autem ad idem fanâa Synodos, quod in qualibet cathedraopus quantum una die pro le (usque fami­ Ii, in civitatibus , in oppidis vero & aliis
ne expenfis expenderent, rei 6 de proprus locis in principali Ecclcfia unus cippus, trun­
viverent exponerem , feptem annos & toti­ cus vel capfa ponatur, ubi tanquam in gadem quadragenas de injunefiv fibi poenitentiis zophylacio Domini quilibet pecunias erogan­
elargitur. Et ut hi omnes ad hujultuodi In· das, ac incerta & «Nata feu illicite qmsfidulgcntua gratiam aptiores exilUnt , omni­ ta reponere poftt flt debeat, sQtjua fint tres
bus facerdotibus izcuJaxtbus flt regularibus a- claves, quarum unam teneat Epifcopus , vel
lias djicretiSi quos in coofeffores pro hujul-jB cui voluerit ipfe committere, pro quoUbet
modi confequenda Indulgentia elegerint, in­ trunco in omnta locis civitatis flt * ditare- * dtari·*.
dulge t , ut coulefliooibus eorum auditis, ip- fibus, capitulum aliam in catbedrali, Prelaws
fos a quacumque excommunicationis , fui- feu redor in principali , tertiam timoratus
penfxmis fit interdidi lententia, a jure reiI aliquis vir, quem civitas, oppidum, feu loconftitutiooe , feu etiam non nominatim,, eus deputare voluerit, qui dictas per eoa fta
fed generaliter ab homine lata, & a qui-• tuendis talem cippum, truncum vel capiam
bufeumque aliis propter que etiam iedes A- coram notario vel duobus fide dignis aperiant
poflolica merito diet confnieoda , impofi- periods, flt pecunias ad fidas manus depo­
ta fatiafaâione flt refliturione his quorum nant, eas fine fraude, dimioutione vel comrainterert facienda, («lutarem injungant peni­ diflione illi vel illis «dignaturi quas hcc fantent ism , & debits abfoluttonis In foro pe­ âa Synodus ad hoc deputaverit . Qpod A
nitential! duntaxat in forma Ecdcfic bcoefi- in campcflribus locis vel alibi periculum feu

'

tjj

κνοιπν

BASILEENSE.

skii®jjwot

ij4

—dauiiuiuiii—io cooler ratione pecuniarum per A dnopoiitanum, eeterofque Pr*latos & alium
modum inperisn expeeflam verifianiliter time­ Grccorum populum per divertes Oratore* fli ANNO
cwum
retur, dieccfani, vel ad colligendum hujuf- litteras duxit invitandos pariter flt exhortan·««.
**’’
modi pecunias ab hoc Concilio deputandi, dos. Qii quidem Imperator fle Patriarcha &
( prout magia expadiena vilem fuerit ) utili- alii Graeci, volente fle eorum corda Aliit&mo
littr provideam. Qpimnaqar autem, etiamft inflammante, exhortatione* hujufinodi alacripontificali aut ragili porfulgeat dignitate , frau­ but animis fufeipiente*, ipiumque unionis ne­
dem, fanum, five rapinam circa praadiAas gotium aggredi finceris aficâibus perhibentes ,
pecootas, fas imped inaoimm ex psopoGto fle tuas fotemua Oratores & Nuntios fufficienti
maiitiofe ia bac fko&iflimo opere feterit, ul­ mandato Bulla aurea & proprie manus fubtra indignationem omnipotentis Dei fit reatum icripttone Imperatoris, bullaque plumbea Pa­
1'upremi facrilegü, iententiam excommunicatio- triarche paedidorum munito iuflul to*, fer ven­
ni* incurrat, a qua , nifi prius plenaria fada iiArmum eorundem ad hanc Fidei unitatem
reftitutione fle impedimento fublato, ablolvi scium devotiflirae explicantes, ad eandem fanon poffit. Vult autem huc fanfta Synodus, croiaoâam Synodum duxerunt deftlnsndos ,
quod elapfo biennio a die patientia decreti B cum quibus ipfa fanâa Synodus diverfu trapnediâ* Indulgenti* ac facultate* nemini eoo- âatibua & deliberationibus piatviis, proexeeu«di valeant, prsterquam in morti* articulo,, tione & conlummationc felici tam falutan*
quoad illos qui infia biennium ( ut fuprai operis*^ nonnulla decreta dc capitula ad hoc
didum eft ) cootriboermt. Qiodque periooisi futnmopere ncceflaria & uiiha, iuperiu* infer­
illi* qu« fub fee hujus greiiee flt Indulgenti* ta, flt dudum io certa fcfliooc ipfius fande
aliquid commiierint, in nullo hujufmodi gra­ Synodi in majori Ecciefia Bafileenfi celebrat*,
ti* ac fpecialt* coocelfio fuffrigetur. Et quiai publicat a , animo concordi conclufit. Votentdifficile foret pr*i'eotes littera* finguli* ex-. que deinde h*c fanâa Synodus decreta fit ca­
bibere, decernit h*c fanâa Synodus ut ea
pitulata huiufmodi viis & modi* omnibus nerum traniumpto manu publica auâoritate Ar- cellar iit & opportunis prof equi, ac juxta Ula
chiepifcopi in tota provincia, flt Ordinarii ini ad eiedionem loci pre futuro Scumenico Confua dicecefi , proprio figillo monito, tanquamI cilio, in quo Imperator & Patriarcha prodilitteris originalibus plena fides in omnibus ad­ âi, aliique Gr*ci, convenire pollent & debe­
hibeatur .
rent, celebrando, mature procedere, habitiiDatum ia feffione publica hujus fande Sy-<C que fuper his fle alii* hanc piam rem concer­
nodi folemniter.celebrata in majori Ecciefia nentibus, in divertis ipfius land* Synodi deBafileenfi , decimo oâavo Katenda* Maji. an­ putationibu* muli iplicibus propotitionibus & trano a Nativitate Domini millcfimo quadringcii- âatibu*, illifque cum votorum luppofiturum
tefimo tr^gefitnofexto .
eorundem fcrui inio diligenti receniitir, demum
in Generali congregatione ad hoc m nvpri
SESSIO
XXV.
Ecciefia prndida ( ut moris eft ) indida , flt
ANNO
iterum votis Cingulorum in eadem tcrutaChristi
I.
tis, repertoque duplo majorem partem & mul­
to plus vola fua direxitle in Bafileam, AviDt lecit fidtri (f OEcemnici Ceealtt pre
nionem , vel Sabaudiam , invocata Spiritu*
Great.
Sanâigratia, poft miflarum folemnia conclufum fuit & conventum , quod apud Imperato­
Secnfee&e Gnu'tll·! Syn^dn Brflterft, /· Spi- rem, Patriarcham, & alios Grrcosprxdiâos,
ritu fail·» knitter ιβΛζτΎβΛίΛ , tauvtrftim' diligens & debita beret inflantia, cum alte­
iaiffitUH rrpreftm<nit, id prrpcten res me Dgauombu* & expofitionibtis plurimarum ratio­
rumem.
num que ad id allegari fle adduci poffent, ut
ex divertis boni* refpedibus civitatem BafiteenUper h*c facrofanâa Synodal inter ta­ fem acceptarent pro dido Ccutncnico Conci­
rns folicitudine*, quibus inicrutabilis di­ lio ibidem celebrando; quam fi eoa omnino
vin* altitudinis providentia, eam invocatione
recula re contingeret, extunc civitas Avinidoenfui Spiritus Paracleti, ad excolendum Domi­ fis locus effet ipfius Ccumenici Concilii ibidem
nici gregis agrum adunari operarique digna­ celebrandi. Si tamen illud in eadem celebra­
ta eft. intero* mentis oculos more agricole vi non poflet, extunc iunc in Sabaudia Con­
pervigilii revolvens, & attente profpiciens , cilium celebraretur antedidum. Ut igiiur pr*quam deflenda diutine occidentalis & orienta­ mifla omnia fle fingula debitum fle votivum
lia Ecdefiarum in ejuidem Fidei profeflione fortiaotur eftcâum, cum omni lolcmnitate adivifio in Dei perfliiit & duravit Ecciefia , lias in hoc facyo Balileenfi Concilio in rebus
de clementiflima ejus bonitate, apud quem arduis expediendis adhiberi folita, patribus io
nihil eft impoflibile,...
quique digne
poftulan_ „
,
majori Ecciefia Bafileenfi poft miflarum fotetibus affluenter dat fle large, fpem fufeipien*E moia confidentibus, h*c fanâa Synodus de& fiduciam, ad procurandam inter ipfas
’ '
Ec- cernit, vult, flatuit, ordinat fle declarat, fu~
clefiat catholice Fidei unitatem , fu* dili­ turum Ccumenkum Concilium in Bafileenfi,
genti* curas tanto accuratius, non parcen­ aut, illa recufata , in Avinionenfi- civitatibus,
do laboribus ve) impenf* , adhibere decre­ alioquin in Sabaudia, juxta conclufiooem fuvit , quanto ex hoc, ad omnipotenti* Dei pradtdam, debitis fle conventi* temporibus de­
laudem fle gloriam, uberiorem animarum fa- bere celebrari. Quodque Imperator flt Patriar­
lutem, majufque ipfius Fidei incrementum pro­ cha fle afii Grate i prediâi, juxta capitulata flt
venire cognovit. Cupienique propterea, fuf- décrétera hujufmodi, mc non omne* fle finguli
fragaate Spiritus Sanâi gratia, tam falubcrri- alii cujufcumque grades, flatus, dignitatis vel
mum unioni* negotium aggredi flt ampte- poeeminenii* exiftant, qui Generalius Con­
illud fereniflimum 1 Romanorum Impe» ciliis de jure vel confuetudine ioterefle de­
•<■(^*-*»4». ratorem fle venerabilem Patriarcham Conflan
bent , etiamfi pontificali dignitate prsfidH»
Cutcil. Gtnrrr' Tern. XXIX.
I s
gcani,

N

i><
J’

tUGDffln
». tv.

CONCILIUM

«gisjwm·

n6

—2-------- 8e*®* » a<* ••hrf *W*«U ft teneamur, aaaxi-Ate Domini millefitno quadringesttefirao rrigeANNO
ANNU me pro confmnmaHone tam faiutaria operis, fimofeptimo.
CH RJ STI
CHRISTI
accedere, ft etiam convenire. Et hanc pmm;.
MJ*
IL
miflam nooMnationem ft cleâionem vsalc, Ra­
tait ft decernit b»e fanâa Synodus, tu ht
Jlutd itcrnwi Mhu* m ««don feffi—t pn
firme, incoKafta ft bttolabtüs, «macumque
alia modificatione, ordinatione, dilpoGtione,
nominatione, feu cleftione per ipfom (aeram
Concilium feu alium vel alto» , quacumque StcnfaSt B^ter^r Gfr*hi SjMMbu, »* Jp,fittt ftaB» Itgitim fiagrtyrtt, MUtwrfebm
auâoritate etiam papali fungentes, in contra­
nprdfntMU, ad /u«rew rti a»rrium faâa feu fadis, minime valitura feu ve­
litaris, quaai feu quas hac fanâa Synodusex
certa (cientia exnunc irritat, caflat, revocat,
Cum nuper dileâi Ecclefia lilii Syndici ft
& anmsUat, feu caSa, nulla ft irrita nun­
iiar,
tiat, or
ft pro lurcar»
infeâis usam
illam rcu
feu iirav
illas naocav
habere Concilium civitatis Avinionenfis, fummarà fevult, ft prxfentibus habet, quatenus in to- B ptuagtnta millium flore.iorum «uri de cametum
vtl
partem prsmifl*
êteâiooi
.i .·in
------------------------.·«■_ -i_n.
-_: obviant ra,
cooduâiooc fercniflimi * Grxcoram · »·«««»
---------vel repugnant. Supplet eritm hac fanâa Sy­ imperatoris, ft venerabilis Patriarch»Conflan- "*?*
nodus rx certa (cientia omnem defeâum, fi tinopolitani aliorumque Graxorum ad <runuis in pramiflh vel aliquo pramiffontm for- tnenkum Concilium, dante Domino , ventu­
fitan intervenerit. Et tnfeper cuA res tam rorum juxta concordata ft conciufa cum eo­
ardua, plurimum in Dei Ecclefia frudum-al­ rum Ambaxiatoribus, necedariam haip facrolatura , fine gravibus eepeniaram faicinis con- fanâ» Synodo ft uusv«riali Ecclefin liberalilutnmari, ft Graci prsdifti adduci, addtsfti- ter mutuare obtulerint, jusque ejus partem
que fuftentari non valeant, d^numque ft de­ cxolverint, ac reflantem , expeditis nonnullis
bitum exiftat, ut pro confiaramatiooc tam fe­ pro eorum cautione ab ipü fanâa Synodo
licis operis Chrifti fideles univeifi , maxime Siitw, rn pecunia numerata cxolvere paratos
offerant ; eadem faoda Synodus Cupiens
Ecclefiaftk* perfone, de commiffi fibi patri­
monii Domini Noftri Jefu Chrifti (ubftantife (prout decens eft ft debitum) diftorutn Syn
lihersli difpeofatione miniftrnnt, hac fanâa dicorum ft Concilii, ne ex fua liberalitate
Synodus univerfis ft fingatis Ecdcfiafticisper-Cdamnum pariantur, indemnitati legaiiter pro(onis exemptis & non exemptis, fub quacum­ videre, omoes & Gogulaa pecuniarum quanti*
que verborum forma, etiam ordinis fandi Joan- taies, quai ex lodoteentiia aer tpfam fanftam
nis Jerofolymitani , cuiufcumque ftstus, di­ Synodum uniwGs Chrifli fidelibus de bon»
gnitatis, gradus, ordinis »el conditionis, exi- fibi a Deo collati», pro prosecutione unionis
fiant, etiamfi Cardinalatoj vel Pontificali praa- occidentalis & oriental» Ecclefiarum, ad ean­
fulgcant dignitate, generalem omnium ft fin- dem Chrifltanc Fidei profeflîonem in diâo
gnlorum fuorum Ecclefia (Ircorum fruâuum ft Concilio, Domino largiente, procurande &
proventutun, quotidiane diftrrbutiooibus dun* perficiende largientibus, per en» littera» ad
taxat excepti» , det imam de fuis Ecclefiis, diver fa» mundi partes diredas, ft jam in ple
monafteriis, dignitatibus fic olfi.ns, ccterifque rifquc locis folemniter publicatas, cooceflas,
Ecclefuilicrs beneficiis in fua generali congre* nec non ex decima generali per eahdcm fangii’one pm impolitam ft conclulam, perfol- ftitn Synodum ciuGm ob p<*«miffam impoli­
> rudam fit exigencsm , decernit, tluuit ft ta & conclura, haftcnus provenerunt, ac pro­
declarat impoiitndain , eamque imponit per venient in futurum , Syndicis ft Concilio pinprxfentet Prxterea dicla Unda Synodus de-1D fuis ud(ue ad fununam fupradiâam exnunc
rernit , vuk . ordinat Λ declarat, quod vene­ ob igando , hypothecando , & a'ffignando, vult,
rabiles Joannes Lubiccnfis
Ludo^L ut Vjfen- Patuitft decernit, quod ridemSyndicidcCon­
fis, Delphmus Parmenfis , Ludoi icut Lauia- cilium in omnibus & lingulis, quibus malut
nenfii, Epikopi , ipfius lacrohn&r SynoJi tint, & qu» eligenda duxerint, ft prafertim
Oratore*, ad lon.lucendum Grxcos ad locum Francis , Aragon», Delphina tus, Britannis,
IBcumenici Concilii , rorumque major pars Sabaudie & Burgundi» regnjs , ducatibus,
tunc prafem, portum Latinum locis fupra terris, provinciis, civitatibus ft draxefibus,
eieâis ft nominatis aptiorem ft propinquio­ auâoritate eiufdem fanâa Synodi & univerrem, ad quetn diâi Grec i ultimo debeant falis EccleGx , ad levandum, exigcodu.n ft
applicare , eligendi ft nominandi plenam ha. recipiendum de pecuniis ex Indulgentiis, ft
beant potefiatem , illatnque eiidern concedit decima przdi&is ( ut pnemittttur ) provenien­
per praefentes, juxta formam aliarum huera- tibus , tifquc ad fummani praadjftam . ft quorum eis fuperinde ducatum. Poftretno eademi uique illa cifdem integraHrir fuerit pcrfohtra,
fanâa Synodus vulr, ordinat ft decernit, quod1 quafcumque pertonas idoneas ad hoc eis utt
pro pnemidorum & ex cis dependentium de­■Eks ft accommodas in fuos colie&orcs nomi
bita ft votiva exeeutione, di&orumquc Syn­■ nare , eligere, deputare ft ordinare, quodque
dicorum ft Concilii fecuricate pleniori . adI perform ipfes fic per cos nominat», eleft· ft
omnem coram, aut fuorum procuratorum velI deputat» , de pecuniis hujufmodi uique ad
nuntiorum petitionem ft inflantiam, eis quae­ fummatn prsediâtm nomine Syndicorum ft
vis alix littera opportuna, utiles ft necefTa-• Concilii prardtftorum, petere, exigere ft le·
ria?, fub Bulla ejutdem fenftx Synodi per ip-■ vare poflint & debeant perinde ac per tpfam
fios cancdlariam in forma debita & hooe- fanâam Synodum ad hoc députais ft uomifia concedantur, conficiantur, ft etiam ex­- nat» fuiHent, nec non illo» folventes quefenm
pediantur .
que, debita afttgnata quit anna, a fulutis Tint
Datum in fciTIooe publica ipfius fandae Sy
Uberi penitus ft immunes . Promit tu infuper
noli, m Ecclefia nutori Bafileenfi foletnni· ft pollicetur hcc fanda Synodus, quod ipia
ter celebrare, Nonis Maji, anno a Nativita
colleftorea i plot fie per diâov Syndicos ftCon

Ί

i?7
—

'

HJGtMiw

BASILEENSE.

sguçomdw

.j8

ciliotn deputatos, qudmfvw eoiore rei oece, ι varicatores ad cor, ft obfervarent legem do-------------t*oee caecam * direfte vel tndirefte, fine ex- mini Dd lui. Denique fahihria decreta ft ia- f ***°
eros canones mflituit, quibus peflis avaritie , α^γΤ1
ft Concilii paedidorum
voluntate atque coefcniu nullatenus revocabit, fimoeta, arabtiioaK , & altorum vitiorum,//,
nec oecsmias bujufmodi per alios tn eligendis qun multorum corda .nimium incendebant .
per didos Syndicos ft Conditum regnis, du- arcerentur a grege Domini, ft juxta precept a
catdxtf, terris, provinces, civitatibus ft dice· Chrilii arque fandorum paiiutu inftilut*, di
cefibus pmdiftit fine confenfu funili exigi, gnirates Ecclefiaflicc atque beneficia digni ft
colligi, vd levari faciet, aut eorum coilcfto- idoneis palloribus ac miniflris gratuita coha
rioas hajuftnodi , quo minas illas ufque ad tiooc , juftifque & canonicis eleft»ombu* ec
iumnaam pnudiâam pro Syndicis & Concilio inftitutiooibus diftribuerentur, quotum medio
pnadiâjt libere colligere ft levare valeant, univerfus cient» ft populus falubrirer regeretur
impeduuenuim aliquod praflabtt, feu praftari ac perduceretur in falutem· Sed , quod heu
patietur quoquo modo : ' quinimmo regum , dolcntiffime referimus , ille qui primus hac
principum ft aliorum dommonun, io quorum exequi deboerat, quemque ft Quitu pr ace pia
legnis, territoriis ft dominus eofdetn Syndi- i I ft canones faerprum Conciliorum prx celent
cos ft Concilium eleftionem amedidam face- fervare oportuerat, immo Ût ceteros »1 horum
te contigerit, luper libet a exaftione & colle- obiervatttlam eflicaciter inducere, nuih uu
ftione pecu ni at um ex Indulgentiis ft deci* quam monitione , nulla exhortatione mduu
ma hujufmodi (ut préfet tur) provenientium, lam longo tempore potuit, ut aliquam mu
favorrm ft confenfum, coercitionem quoque tum emendationem Chiifto placentem . aut
( fi opus fuerit ) ft brachii fiecularis auxilium, tsotifljtnqrum abufuum coireftionem in Eccle­
procurabit ft ordinabit, aliafque eoldetn Syn­ fia fanfta Dei efficere fatageret - Quin pottus
dicos ft Concilium fuper integra ft reali re- confptcit un i verfis orbis , fub c/us regimme
(litnttone ft latisfaftiooe dift« Cumme omni­ majora femper fcandala gravioraque exurni ,
no reddet indemnes. Praterea eadem fanda ( fanftifljmum dominum Eugenium Papam IV
Synodus vult, (latuit ft decernit, quod fuper loquimur ) quem frequentibus munitis hzc
exaftiooe pecuniarum hujufmodi Syndicis ft fanda Synodus cum plurima caritate ft bent
Concilio prediftis, quscumque littera ft pro- gnitate, tum per ipfius Synodi Oratores, tum
ceffus compullociales ft pornales, cum omni
per litteras, tum etiam per ejuidem domini
bus ft finguhs claufulis neeefljnit ft opportu-C Eugeoii Nuntios-, inducere curavit, atque eims concedantur .tconficiantitr. ft etiam per tiam per aliquorum regum ft principum Am

F*0*

basiatores hortata ell , ut pro Chrifli reverentia & animarum falute, falutari animarum gu­
bernationi operam daret, eleft iones proborum
paftoram fieri aflentiret, beneficia a Chrjflogra
tisaecepta gratis dtftribuerct, ccteraquem edifi
carioncm Ecclcfie agerer, quas juxta canones
faoftonun patrum eadem Synodus pro animarumialute ft univerfalts Ecclefi* ordinaverat,
Mriui.h*.
SESSIO
XXVI.
ft quemadmodum facrofanftum Generale Coo
Synodo (par
ftantienfc Concilium ircefrafabtfi catholica verw <ρ· Pô»ril aswirivri*·» èy eitgtw erntr»
citatis declaratione diffinivit, in his rebus qu*
ad reformationem univerfalis Ecclefie in ca­
r»tici ft «-ju»
Eugnittnt Panget è7 Card***/// .
μΑογϊμΊ
pite ft in membris pertinent obediret. Part* Sgmfggâg Gtnng.ii Sj^dnt
, inSpi- D ter quoque notum fit, quod facra Generalia
cavte tramrit» fn&» Icf itin" ceagrygofa, tauverftltm Concilia jurifdiftiorie luper Papam uti poffinr,
**'
x.
Retirent rtprg/tntgni . ai gtrpruum rei rw- cum ci.imofa infinuatione, vel alias ipfe ut
Vkievtiw de
—
fcandahiator Ecdcfis facro Conulio defer
hi* Mb
·
tur. Monuit quoque hrc fanfta Synodus )pretraftatio*
lf· /’"''Um ChriAi Ecclefia vicanis & acerrimis fum dominum Eugenium , quatenus dignateV-4 languoribus fubtaccref, hominumque pec- tur ambulare unanimiter cum conlenlu ejuf«m bir*« cata & praevaricationes divin» legis magis ac dem in domo Dei, & adhafionem , quam,
hsbusr.
magis- in dies perniciofo crefcerent augmen­ litterarum fisarum tellimonio folemniter huic
to, dignatus eft omnipotens Deus fidelium eidem Synodo exhibuit , faftis ft operibus
inipirare cordibus, ut in Bafileam civitatem, adimpleret, ut pax & tranquillitas falutans
profefto undique integerrimam , facrofanfta per univeriam vigeret Ecclefiam. Sed in ad
Generalis Synodus conveniret, qu« prafemm verfutn , proh dolor, deft i ones Pontificum
in reformandis moribus tam in capite, quam ft pallorum iedulo perturbare vitus eft, trans,
io membris, ft excitandis cordibus in obier- lationes Prclatorum, eis <nvitis, contra ian
vatiooc legis Dei, vigilantem impenderet ope- E/lorum parram
lacroram canonum atque
lam, ut ft divinus honor refloreret in terris, facri Concilii Conflantlenfis ftacutoram for-MdM»
ft reprelfis enormitatibus peccatorum ad pro­ mam ft tenorem facere, divtfiones, fcandala
curandam animarum falutem efficacius con- ft fchifmata per fingulas fere vacantes Eccle^verteretur hominum folicitudo. Jam vero plu­ fias ingerere.' ut plurimum enim unus eligi­
ribus annis in ea re per ipfam Synodum ex- tur , alteri vero per ipfum, fisis refervationihtbtli fuut indefeffi labores : commemorata bus jam fublatis, innuentem providetur, ipla
frequentius extitit regnantium fcelcram mul­ eleftione rejefta -, immo ft adverfus filios obetitudo, que univftfamChriflianitatem io mul­ dtenrt*, qui decretis hujus fanftx Synodi obe­
tas clades multaque diferimina adducere con- dite voluerunt, graves compertus efl fulmina­
fpiciiur. Ecclefia in Chrifli nomine congrega­ re fententias, ipfos pro libito voluntatis a be
ta , cunftis palam curavit ingerere tnonita fa­ neficiis ft dignitatibus mandando privari, tnIn collatione
tura, die ac nofte clamitans ut redirent pra- habilitati, ft excommunicari
pra

ipfius cancellariam expediantur . niti» litteris
in pramiflis ft circa prxmifla pm concetlis,
in fiso robore duraturis.
Datum in fefliooe publica hujus iaerx Sy­
nodi , in Ecclefia majori Bahlrcnfi folcmniier
celebrata , Nonis Maji, anno l Jomini miliefimo quadrtogentcfiino (rigeiimoleptuno.

’

η
1}9

bwmww

CONCILIUM

’"“SK*®1

*4·

■— " ' “ praeterea feu expeditione dignitatum A bene- Aperegiffe atque procuraffe dfcftur, qms profeANNO fictorem , A alferem renem difpenfettooc, cuttooi<reruea ad boouua....................................
Fidci orthodox· & ANNO
■ Iib
«rix® “O*·* iocoufoeto graves faaunas pecu­ ejua prodsocionem perttaenttom magnum in> CHRISTI
niarem erigere, abufes peftiferoa derrilabili pcdimentum A multam retardationem attule­
A horrenda fpecie Gmooiac* labis rcfperfcs, runt . Illud quoqpe multa reprehenfioM in
advtrfem jura divina A humana in anima­
rum perokiem A Ecdefiarum orbis no* me­
diocre pnejudkium, ac provinciarum, regno­ per certis ondiuatiouffius pntftitutn, ac dein­
rum A (togularum patriarum tfepauperattooem de poft ipfius affiimptiooem fub Bulla feafoexfeanitioeem · cum pluribus favet* in­ lenmttcr confirmatum, minime fervaffe dici­
crementis, dignitatibus etiam feu vacantibua tur, fed, quod dolenter referimus ( ut a plu­
bcfl«fici*^providendo caraalitatis affcAu, non rimis afferitur, A fama publica laborat ) ipndrcio raitoois, nec eo* erigendo qui fe Ec­ fom notarietranfgreffiu en. Denique eum ita
defiis proficere poffunc, fed quorum vel pre­ agere eonfpicit uofeerfi* orbis, ( nam ha»
quibus quifpiam qu* notoria ii dicuntur, EccleGam untvcrcibus delinitus exiitit, vel
i ‘ pro
,
majorum rogate compertus
.tertus eft, aut, quod B falem, fcandaliaantia , r*cen(emus > ut occadeterius eft, qui ut bénéficiât! fierent mune- Gone rat
fai univeria Eccleua
Ecdefia graviffhnis
tutba-­
eraviutmis turba
ribus impetrarunt, non advertens nihil eflie tionibus fubjaceat: quibus nifi divina miferaquod. Ei defiat Dei magis officiat, quam quod tio provideat, ruina prioribus inaudita fecuindigni effumantur Prelati ad regin^en atuma- lis Chriftiano populo profpiciatur imminere.
mm . Sententiis infuper S oodalibus (pretia, Non autem folum in rerum fpi ritualium regi­
quas olina fuosmi Pontifices maxima cum ve­ mine hanc ipfam ruinam conGderamus, fed
neratione profequebantur, pnrtenfas appella­ & in gubernatione temporalium domino­
tiones ab eifeem interpofitaaadmittk, fetsten- rum fanA* Romane Ecdefi* notorio* defetias hujufmodi exprete revocando. Ipfe infe- Aus attendimus , quorum alienatores hono­
per illos, quos hscc fanAa Synodus pro caufis rem perdet* felicis recordationis Symmachus
jufiiffimis alligavit, folvere de faAo conatus Papa decrevit. Quantas enim terras ipfe do· Ia Syvodn
eft, nulla fattsfaâione peraAa. Ceterum eum minus Engenius alienaverit, quantaque ejus
deceat Romanum Pontificem juxta factorum incuria A iafolerti re^imioe deperdite A °«· *w
canonum & fammorum Pontificum infiituta cupat· Got, quantas fi rages fubditorum Ro· /mwwui.
per fratres fuos faoA* Roman* Ecdefi* Car- C
< man* Ecdefi*, quos etiam, ut Booooienfis
dmales, qui fibi in exeeutione (ui officii co- civitas in fuis fuppeGtis atteftari poteft, pe­
adjutores exiftunt, fisa exercere conGlia, ut remptos audivimus, fine paoitentic & Euipforum falubribus A prudentibus confettis charifii* (aeramentis, quam etiam miferanda
flatus Ecdefi* tam in fpiritualibus, quam tem­ vallat io fuo tempore fubfecwa fuerit, notoria
poralibus Rationabiliter dirigatur, ipfe domi- faAa tefiari videntur . ExpeAavit autem jam
nos Eugetius etiam in rebus graviffimis mi- plurimis annis h*c fanAa Synodus cum mul­
n rne eoruAem conGlia requirere fertur, qui ta patientia, ut h*c omnia ipfe dominus Eufunt pars corporis fi>i, fed altorum extraneo­ genius corrigeret, atque in melife\c*»endarum confeltationem fcAatur, quod non ex ra­ ret, ac, vduti vices gerentem Chrifti & Pe­
tionis judicio, fed ex carnali affcAu nonnus­ tri feccefferem decet, totum orbem exemplo
aAionum in viam
fatotis dirigere
quam provenire videtur'. Difpenfetiooe quo- bonarum
------------- ----------------------- --------que fibi credita abutitur, eam in diffipatio- ^wReret. Dum vero videmus cunAa jugiter in
Dem convertendo, A poteftatem fibi datam pejus ruere, A omnia magis conturbari, ptufe «dicationem , vertendo in deftrudionem. rimis anxia mus doloribus, ac vehementer grePlura vero gravia nobis omittentibus, novif-Dgt Dominico compatimur, quem fe totalem
fima occurrunt coofideratione miferanda. Au- fere defelatiooem per fecrânenta fcaodalo-

di vi mus quidem nuper civitatem Prsneftinam, rum , divifiooum ac vitioiarum deformitatum
cujus Epifcopali titulo onus ex Romane Ec- decidere*formidamus , nifi debito regimini Ecclefi* Cardinalibus confeevit infigniri , per cleûc Dei conveniens provifio apponatur, A
tolerantiam ejus A fisorum domed ico ruat» ac confutatur publice faluu. Videre itaque haec
ftipendiis Roman* Ecdefi* militantium ope­ fanAa Synodos, que per fummariam infor­
ra, io ruinam mirabiliter decidite. Oppida fe- mationem ex abundanti fsAasn ipfum do­
fuper plurima, in ejufdem fanA* Roman* minam Eugenium in pradjA» Jublice A
Ecdefi* patrfeaonio confidentia , aliquando notorie diffamatum competit neceiutatem pro­
praede expofita , ut oppidum Butt ii Bonooic videndi debito regimini Ecdefi* imminere,
proximum , aliquando folo «quata. Et qui ut, G Concilium congregante not» effet, fem­
augmentum efficere debuerat, operatus eft di- me necciTarttun foret probis rebus ipfem~onmioutionem, cum tamen ex dignitate fummi gregari: attendentes preterea Jm judicio Dei
reddere rationem
taper tantorum dii·
Pontificatus non peccandi licentiam, fed bene oportere
,
......
vivendi neceffitatem affecutus ede nofcatur. BGmuiatiooe maiorem A fcandaiormn, qtubus
corrigendis
pro
falute
totius
Chrrftiaa*
'plebis
In operibus prsterea fidem concernentibus,
"*
·
—
—·
cum hoc tempore pro Ccumenico Concilio ex officio fuo totis virias incumbere tenetur,
cum Graecis celebrando Ecdefia indigeret, & ex poteftate quam taper cunAos fideles cuprout A de pnefemi indiget, fdbvcntionibus jufcumque auAontatts , etiamfi papalis exifidelium populorum , ipfe febftantiam eorum liant, a Chrifto accepit, juxta fupradi&am
aliorfum divertere fatageiu, A fubGdia Fidei declarationem fe Concilio CouflamienG habi­
catholice multipliciter impediens, Indulgen­ tam , & in hoc praefenti dudnm renovatam,
tias plenarias per loca diverfa multiplicate eum etiam coram Deo & hominibus gravifdicitur, abfque caufis urgentibus eas diflemi- fime reprehendenda veniret, G fin hfe urgen­
nando , in gravem pertuibationem fanAiffimi ti (Tima Ecdefi* neçcÆtaœ/Îaum officium
qperis pro ipfa Fide orthodoxa per hanc Sy­ ( prout tenetur 1 etiam nemine poflulante
nodum fechoati ; ahaque plurima hucufquc exequi neglrgcrct.· decernit, ut intra fexagiota

t4t

BASILEENSE.

wwgM*»

ta dies a die ptafentis feffaonia & affhrioob A fticat sc difeiplia* fatatari innititur,
ANNO imoacfuodos, queer terminum pmfaco domino jufpiam
"
voluntatem, & nuirin» laciente ad- anno
own Eugenio peremptorie prefigit, m fi qua in­ buc ipfa univerfali Synodo, abrumpi fineren- °**ΜΙ*ΤΙ
Wterim cocam bac fan&a Synodo taper par- tuz. Dudum autem hac latt&a Synodus Car
mifis 8t aid pvopommdh, pro fol defcnfione dinalfcus fanâs Romane Ecdefis offomon. Caar.fcf-aaut cxcufetioM .-alleganda vel proponenda dis, inter cetera duo falubria edidit decreta,
duxerit, per fe vri altam ad hoc legitime quorum tenores ad lucidiorem univtrfooitn
deputatum coram eadem Synodo BaGtas com- informationem de verbo ad vertxim hic tnle
pareat. Dtâo autem elapio termino, fm di­ sere & innovare decrevimus.
das domitws Eugeotas per lie vd ahum com
paruerit. five m·, hsâc faoâa Synodus ad
II
sdteriora procedat, cognofoendb & terminasdo prout Ecdcfia fandae Dei, Spiritu (auftn
difianie, confpcxcrit expedite. Umvcrfis uitaper feûâs Romana Ecdefia Cardinalibus
Iterfi , cum multiplicatio Cardinalium Iit luaem
io virtute fanâa obediertiàe, & fob poena B Ecdefia difpcndiofa dc on/roh, propterea Ac
aliae prafiili huic fuero Concilio per ie vel & ex aliis rationabilibus & legitimis caufo eanaiium nomine luo luramentt, fit quoad eos dem fanâam Synodum moventibus, (latuit, orqui juramentum non prafiltcrun}, fob poena dinat, atque ex certa (cientia hoc irrefragaprivationis fruâuum Ιυοπμη beneficiorum , bili decreto decernit ipfa fanâa Synodus,
mandat tar praei pit, ut infra cugdèm termi- quod, durante boc tacto Concilio . Romanus
num m hac civitate Bafileenfi compare an t, Pontifex, a loco ifitrn (acri Concilii abiens
faiutt lande matris Ecdefia eum ceteris in perfonaiirer, non debeat neqtre portât aliquem
Synodo congregatis confoltun & opportune vel aliquos, ciijufcumque dignitatis, conditio­
provriuri, prout Spiritus fanftus difiaverit
nis, grados feu ftatus exiftant, in fande RoHoc ipfam quoque uoiverfis principibus dt mana Ecdefia Cardinalem vel Cardinal»,
populis QsriAianis innotefeere voluimus , ut quovis modo, aut quocumque quefito colora
vsdentes fanda matris Ecdefia & univerie rei cauta affumere, pronuntiare fecrete aut
Qutftianttaris at<uftias, in unam fententiam publice, aut pronuntiatos feuaflumptos fecrepro honore Dei creatoris nothi & animarum te publicare- Et ii (ecus attentatum fuerit ,
falute pariter conveniant, & quod toti orbiCcxouoc in antea irritum fit fit inane , nulliulfalutare inerit commotu confenfa atnpiexen
que roboris vel momenti. Quod fi forfan ratur. Decernit tandem huc lanâa Synodus, liter de faâo affumptl aut pronuntiati, iepro
hu/t» decreti publicationem in prafeoti feflio- Cardinalibus gerere, aut. nominare pnafamne ta&am, ejufque affixionem in valvis ma­ pferint, quibuicumque dignitatibus * F’*·*'· fuo«w·
ioris Ecdefia Bafilesnfis, vim habere moni- fit ad omnes & lingulas futuras inhabiles Et u. h
tionu & citationis, quoad omnes & fingulos quicumque eoy pro Cardinalibus gereotes Bt
aâus io hac re fieri nece darios, ufque ad fi- reputantes, exnunc prout extunc fentenitam
natem terminatiooera, etiam ad fententiam excommunicationis innodati lunt ipfo fado,
dilfinitivam audiendum, & ejus exeeutiooem a qua, praeterquam mortis articulo, nili a
laciendum ioclufive, Λ ita univerfo* arâare, prsfata Synodo abfolutionis Coe habilitât fonts
ac It periooaliter apprehenfi , & ’eis iutima- beneficium obtinere non poffiru .
lutn tuiffet.
Datum Baiilec in ooftra fefliooe publica,
IIIfolemniter in Ecdcfia majori Bafileenfi ceiebrata , pride Kalendas Augufii, anno a Na- D
Tener factmii dtertti.
tivitate Domini luillciimo quadringentefimo
ttigefimofeptimo.
Cum fummo Pontifici fanâc Romane Ecdefine Cardmales in dirigenda Chriftiana reipublica ^flaterates affiliant, necefle eft ut
SESSIO
XXVI1.
tales inftiiuantur, qui ficut nomine ita re tpia Cardines fint, taper quos allia utriverialfi
As f*a t affatur naminatic & trratio Cardina- vertentur & foftententur Ecdefia. Statuit
li*m per deetiattm Ea^rnini» Papam
lanâa Synodus , ut deinceps rorum numvrui
/K faila.
adeo fit moderatus, quod nec fit gravis Ec
defis, nec fopcrtiua numerofitate vilefcat .
I.
Qui de omnibus Chriftianitatis regionibus,
quantum fieri poterit commode, afiumantur ,
SecnfaaBa Gaiteraiit Syrtanat
, fotyi. ut notitia rerum in "Ecdefia emergentium û
riltt Seaih iagttitot cMgrrgaM, ttaiwrfalrm cilius haberi, flt lupet his maturius deliberari
Beclffiaio raprefntmi, ad yerprinam rti ott E poilit : fic tamen, quod numerum vigintiqua«wriaav.
tuor inter hos , qui nunc foot, fit affamendos , non excedar: ita quod de una natione
ANTAM reverentiam faeris canonibus Ge­ ultra tertiam partem relpeftu Cardinalium pro
neralium Conciliorum faoâi patres cen> tempore exifiemtam, ac de una civitate A
fneniot adhibendam, ut violâtores eorum vodiscefi ultra unum iode oriuodum, At de m
luntarior graviftime vindicarent , & unum­ natione qu* nunc ultra tertiam partam ha­
quemque in fui ipfius deftrudiooc agerd arbi­ bet , ufque ad ipfius tertiat par.is nedofiionesn
trarentur ea definiere conantem qus univer­ effe nequeant. Sint viri in fcientia moribuf*
fali coofenfu fuerunt mftituta. Gravi* quoque que ac rerum experientia excellentes , non mi­
que exiode jaâura toti Eccleftafiico immine- nores triginta annis , magiflri, doAore*, few
ret ordini, fi, decreta SynodaJia Conciliorum iicentiati, cum rigore examinis in jure diviGenoralium, quibus nervus regule Ecdefia- no vel humano. Sit faltem tertia vel quarto
pan

T

MS

«*nnus

CO N C ILIUM

«MSMUMDCT

l44

■■—
■
— ■— pars de magiftris aut lieeotiatis in facra fieri- / prout h*c fanda Synodus hoc Synodal! da··
ANNO pt ora. Inter ho» autem vigtntiquaioor die creto, ficut de faâo proceflisraat, eas caflac, ****®
’
CHRIST! aiiqui poterunt admodum pauci , filii, fratres, irritat & ansaullat, nallaiqoe, caffas ft irritas
aut nepotes regum feu magnorum principum, decernit atque declarat, ultariufqoe a talibus
in quibus cum crcumfpcdiaoe ft maturitate vocationibus a&ioeat , alias providebit hsac
morum competens litteratura fuÆciat . Nou fanfta Synodus, prout Spiritu fitnâo didante ,
fiant Cardinales nepotes ei fratre vel forore utilitatr Ecclefiae viderit expedire ■ Declarat ‘
Romani Pontificis, aut alicujus Cardinalis vi- infuserhec fanfta Synodus, unirerfos, qut
sentis, non illegitime nati, doo corpore vi­ prata tum Joanoem Patriarduas , aut «Ikm
tiati, nec alicujus ctiminis aut infamiae nota taliter.de faâo promotos, pro Cardinalibus
relperfi Paedido autem numero viginiiqua- gefferint ft reputaveriat , pumas io pariatis
tuor, pro magna Ecclefir neccffitate vd uti. decretis annotatas eo ipfo incurrere.
Datum io frifione noâra publica , io ma­
litate duo alit, in quibus vita fanftitas vel
eximia virtutes refulgeant, quanpqu am memo­ jori Ecclefia Balileeofi folemniter celebrata ,
rato» gradus non habeant, ac d« Gracia, Cum fex to Kalendas Oâobris, anno a Nativitate
Romana Ecclefia uuui fuerint infignes ahqui * Domini millciuno quadringentefimo trigefim·
,
viri- adjici poterunt . Non fiat Cardinalium feptimo
eleâio luium per auricularia vota, fed-Jlli affumi poiint, in quos , fado vero icrutituo a<
IV.
publicato, macorem partem Cardinalium per
fubfcnptionem manus proprie Confltteiit coi·
DmtsTvw cj^jrfvsn/ A/reraraiw fdfe
legiabter confenfiffe. Deluper etiam A po ii es­
r»* m tidm ;-fftanr
.
iter littera cum fubicriptiooe Cardinalium
confi- lauun , decreto hujus facri Concilii ia Secrofsnft* Genertin Sjvdnt Btfleerfi, n Spi­
ra* fenEit legitieite congreget*, «mrorr/â/rw
quarta fefTione folemniter publicato, quod io*
ctpit : Item, cum multiplicatio Cardinalium,
Eccltfiene repr^fntequ , ad ptrptfvnt rei earuvnaaa.
ftc. in fuo robore inviolabiliter permanfueo.
Adve fus autem pramillorum decretorum
Cum dudum ex ordinatione no Ora concor­
mentem ft tenorem, nuper , non fine gravi
dolore , eomperirius venerabilem Joannem Pa- diter conclufa littetu fub Bulla hupu ffcrr-~ x
j
iriarcham Alexandrinum, in facrofanda Ro C Concilii fuper nominatione locorum Bafile·,
\
mana Ecdtfie Cardinalem ( licet de fario & Avinionis, ft Sabaudia, pro celebrando <cumeoico
Concilio
ia
adventu
Grecorum
foe-_
J
nullitet ) per dominum Eugenitim Papam futffc aflumptum, cum nec iummtrs Pontifex ab­ rint expedita, & deinde ad notitiam noftram
iens a loco huius facti Concil i ipfwm in Car­ pervenerit qualdaro alias litteras, nominatio­
dinalem creare debuerat , contra primum de­ nem Florentia ft Urini continentes, clandccretum in fua adhrfionc folemniter approba- fline ft contra ordinationem hujus facri Con
Him , neque proportionem Cingulis nationibus cilii futile Bullatas , cuaiens hac fanda Syconvenientem, ft qualitates in fecundo decre­ nodus unumquemque de his rebus veraciter
ro deferiptas omittere, ficut in promotione informari,- ne quempiam falfa pro veris recidifti Patriarch* faftum efle comperitur. Et pieado decipi cofetingat, decernit ft declarat
cum fruflra bec fanâa Synodus fttra coode- omnes litteras continentes nominal Ionem quon‘C’
*l,&orit«te qu.im ex Chrifti do- rumcumque aliorum locorum pro antedtfto
no immediate fufeepit eadem tueretur: utque Concilio celebrando , prater jam diAa loca
Bafilea, Avinionis, ft Sabaodia, quibus Bub
evretaitiumGelafius Pjpa profitetur, & nullum jam veraciter Ch'illianum ignorare credit, uniufcu- DIa facri Concilii inveniretur appenia, fuifle (al­
’ jufcumque Synodi conilitutum , quod univer­ io Bullata, ft contra hujus fan&a Synodi or­
falis Ecclefir probavit aiTeafas, nurtam migis dinationem , nec litteris talibus ullam fidem
exequi fed em, ac ptx cereris oportere, quam effc adbibendam, aut ipfis feu earum tranprimam: nec effit afquc urgeat illis ttanfgreffo- fumptis , quacumque audoritate, etiamfi paribus iurium occurrere, ex quibus com, hires pali tranfompta fuerint, effc urendum · hu­
illaqueationes animarum ft gravia m futurum jufmodi litteras fic falfo Bullatas caflat, irri­
fchifmata provenire valerent, ( nam ft qui tat ft damnat, ac caffas ft irritas effis dnrvlcm Cardmalem reputant, mxta fupradiâi cernit, inhibens omnibus ft finguks, quavis
decreti tenorem , vinculo excommunicationis dignitate pnefulgeans, etiamfi legatione papaeo ipfo innodantur) & in futuris eleftionibus li Je latere, dilpofitione, mandato, vel qua­
Romanorum Pontificum varia fihiimata po­ vis alia feu alio fungerentur, fub pcenis ex­
terunt exoriri, fi prcienfi Cardinales, quo­ communicatione , quam ipfo fa&o iocurraut,
rum irrita ft inanis promotio decreta cXtite- ac inhabilitarionis aftrve ft paffive ad quarit, hujufmodi eledionrbus fe voluerit immi­ kumque Pontificales, aut altas^digoitates Ecttere, ad obviandum itaque tantis diferimini- Eckfiaflicss ve* ftecularts, ft ad beneficia ob­
bus , admonet ft exhortatur haec faoftaSyno
tenta & obtmenda, ne prsriatis lirterr falfo
dus prefatum dominum Eugenrum, fub obteBullatis aut earum tranfumptis utantur , aut
ftatione Divini judicii, per vtfcera tnifericor* utentibus auxilium, confilium vel favorem in
dis Domini noftri Jefu Chrifli, ft eidem ex his perflare pnafumant.
parte Dei omnipotentis prstciptt atque man­
Datum io feffione noftra publica in majo
dat , ut pro futurorum fchifmatutn , ft fcan- ri Ecclefia Bafileenfi folemniter celebrata,
djilorum evitatione, paedidam ft alias qua- fexto Kalendas Oâobris, anno a Nativitate
(cumque vocationes per eum faâas ad Cardi- Domini milkfimo quadrmgtntefimo trigefimo
nalatus honorem , contra prardiftorum de­ feptimo .
cretorum formam & tenorem, ficut de faâo
proceflerunt, eas revocet, ejflet publice ft
- annullet, nullafque fuiffe & cfic decernat,

V.

AH-

WJ

«uarxins

BASILEENSE.

M<s

Afuerit, etiamfi pspalis, civitatem prrdidatn & - —
_
aNWO
etiam comitatum Veneayfini cum terna & do· anno
V.
chmisti
miniis fibi adjacentibus audeat vel pnefamat
’
Mini êttntKtn h taie* ftfa* It&tt* , f*ai et- i|ootis modo feu paru colore qi - a fito vendere,
Mat
M* fajfit atieaàri ,
eu pignori obligare, aut in frudum ve) ccnfum dare, aut quovis modo alienare. Qjxxl ii
tf ncifutur ra /âfosgMrfecos per Romanum pontificem vel alium
quemvis aftutn fit de prefenti, vel io futurum
agi contingat, h*c fanda Synodus totum id .
etnfa&t Gneralit Sptoduf
,. ns Sptrittt feaUt irfrli*" ta^regata, teuvrrjatm a quidquid inde (equatur, exnunc prout ex­
EccI^Smi rtfre/nitm, ad futur/nt ni ave tunc caffat, initat & annullar, & omni ca­
rere decernit robore firmitatis. Atque etiam
flattait, quod ipfe R orra nui pontifex, >el aCum noflra folicitudo ad hec inter alia ju­ tius quivis, fi quidquam contra lyijulmodi de­
giter afpiret, ut fanda pndertim Romana Ec. cretum attentaverit, facro Generali
__ ___ Coacibo
_______
clefia feliciter in fpiritualibus gubernetur, fi· Bdeferatur. Recipientes quoque, etiamfi Cardimul quoque cum virtutum ornatu , tempora- nalatus, "
Patriarchal· , Pontificali/imperiali,
lium rerum obtineat ubertatem, fine quibus regali, ducali, vel alia «piaris Ecclefiaftica vel
fcculari
pre fulgeant ' dignitate , rel etiamfi
fpiritualium admissi fl ratio diu fabfifterc non
valeret; prîtes quoque patres hac confideratto- com munit as fuerit, decernit lure fanda Syno­
ne permoti, largam praediorum, dominiorum dus pomis excommunicationis, privationis cu& poflefliooum amplitudinem ipfi Ecclefi· ac­ jufcumqtie dignitatis Ecdefiaflicc rel leculaquirere curaverunt, quorum alienationem fub ria, etiam omnium feudorum , ipecialiter que
il fit. Sygravibus pernis ccnfneruot prohibendam, adeo a Romana rei alia tenent Ecclefia , fabjacete,
ut Symmachus Papa Spiritu Dei repletus in Dtc doo perpetue inhabit i tat ionis ad quafcumya» ieilliM· fiao canone
roverit, etiam Pap. non lice­ que dignitates Ecclefia lltcas rei Irculares tc
re predia Ev^.cfiac alienare aliquo modo pro queeumque beneficia & officia in poflerum ob­
aliqua neceffitate, nec in ufumfrudum rurq linenda. Communitas vero Ecclefiaflico intertradere, oifi tantummodo domus , qos in diflo ultra poenas fupra ex proflas fibi convequibufdam urbibus non modica impeofa fuflen- nientes, eo ipfo fabjaceat. quas,poenas fingutantur , qua lege omises cuftodes & Pt elatos C Uri ter finguli, qui ahquid predidorum atten­
adflringi voluit, ut donator, alienator, ven­ taverint, ipfo fado tncurrapt. Infuper civita­
ditor , honorem perderent, dt qui fubfcribe
tem predidam Avinioneniem, que magnate
ret cum eo qui rçcipettt, nifi reflituertt , a- mercedem ab univcrfali promeretur Ecclefia ,
nathema foret. Cicere etiam voluit quibusli­ cuique indignifli num effet pto ejus optimis
bet Ecdefiaflkis perion is contradicere , & ineritis mala quevis per aliquem irrogari, pr·cum frudibus alienata repofccre, qtsod non iertim cum multa contra jpfius civitatis fla­
tantum in Apoflolka Ecclefia fervaodum effe tum i«a enervationem , d'flurbium & difL/u-to­
dixit, verum etiam unrverfis Ecclefi is per pro­ nem huius fande Synodi & fisorum fando
vincias arbitratus efl convenire. Nos eorum rum operum, attentari & machinari poflent,
vefligta imitando vigilanter curare convenit , Îiuibus hase fanda Synodus non valeret ex poft
ne quidqusm terrarum Ac poffctlionum, qu·
ado faltem commode & fine gravi damno
jam Deo & ipfi Romane Ecdefise in fallen- providere, cumque jam ipfi civitati Û civibus
talionem fifinmi Pontificis & miniflrorum luo- gravia comminata fini, veluti ex informatio­
lum dedicate tant, diftrahi a quoquam vel ne fammarir competimus , eadem fanda Sy
alienari patiamur ; illa prclertim loca infignia D nodus civitatem ipfam & fappofita ejufdcoa
in quibus neccilitatu tempore libere valeat Ro- in foam & Ecclefi· univerfalis, quam repr·manus Pontifex cum fua curia commorari , fentat, (pedalem protedionem & falvamguarubi nullus firco Ians poreflat is metus exter­
diam fufeipit, ac reponit; prohibens fub pe
reat, nullus temporalis favor abforbeat, nui
ms predidis omnibus fit fingulis, quacumque
dignitate
vel preeminentta^Ecclefiafiica vel is
Ius terror irir seat , nihil fuam fanditatem
& venerabiles land· Roman· Ecclefi· Car­ culari, etiamfi Cardinalatus, Patriarchal·', Pon­
dinales a vero & veri Concilii foliditate re­ tificali , imperiali, regali, ducali vel alia qua­
moveat, cum non abique provifiooe divina ip- libet prefalgeaot dignitate, vel etiamfi com­
fa loca Apoflolic· fedi proveniffe credantur. munitas fuerit, ne ipfi , aut ipforum aliquis,
Ex bis autem caufis Λ aliis nos jufle & me- dtrede vel indirede civitatem pnrdidam difls. ito moventibus provifiooe congrua occurrere dare, perturbare, invadere, vel inquietare tem­
duximus, ne inclyta civitas Avinioois ; qu· poraliter vel fpiritoaiiter, aut ejus habitatores
fe femper devoriffimam & fidebflimam Eccle- violenter capere, aut in perfossis vel bonis
fi« exhibuit , & noviflime in Fidei catholice eorum damnificare atque moletlare pnafamaot .
obfequium de luis facultatis copiofiflimam fab E Quod fi quis fecerit, pernas fuperius expreffa,
ventionem pro unione Giscorum cum Latinis ipfo fado incurrat. Romanus vero pontife»
profequenda miniflravit , quoquo paâo ab ip­ fi aliquid paedidorum attentaverit, facro Con­
fius Roman· Ecclefi· dominio alienetur , aut cilio deferatur, ft i pia attentata oullita.ti ipfo
zd manda aliena' transferatur, cum ex his fado (objaceant. Et quoniam id quoque pari­
ft aliis Ecclefi· univerfali per Ipfam incly­ ter indignum effet, ut venerabilis Petitis Etam civitatem itnpenfis obfequiis non im­ pifeopus Albaocafis, facrotandai Romanas Ec
peti, non damnificari, non in alios ufusalié­ elefie Cardinalis, de Fuxo vulgariter nuncu-.
nait, fed beneficiis attolli merito debear. Ec- patus, & Apoflolicse fed is Legatus, qui ad ip­
clefiafltcis enim utilitatibus infudantes Ecde- fius civitatis Aviaiooenfis ft comitatus Vcosyfiaftka dignum efl remunerat tone gaudere . fini. prsdidt gubernationem depuratus efl , qui­
Decernit igitur haec fanda Synodus ut, nul­ que pro expeditione fubfidiorom fande ma­
lus, cu/ufcumque dignitatis vel preeminent i· tri Ecclcfic preftitorum in eadem civitate AviCmi/. General Tom. XXIX.
K
tuo-

•

»*7

ΚΙΪ^υ’

CONCILIUM

sGBjgMDW

14i

-------------- oionenG ad profequendam uaioDeta G reconnu A humani furis msgiftris , doâoriboi ft tetentifi·
AffNO fideliter & efficaciter laboratit, huic tante Sy- cis
-1* viris
---------- '-*-*>
—·-—·----------------—
pcmcipum
fpirftualium
ft temporalium
a^J;STI nodo feobfequentiflimam exhibendo, perquam
ac almarum univerfstatum flodiorum generapiam vexaretur, inquietaretur, aut moMtar»· Usual Nuoths ft Ambsxiatoribus, ac «ili» de
tur, cujus etiam perturbatio & moleftatio io diverGs mundi partibus ibidem adftantlbus in
magnum difpendium fle ingravem calamitatem magno numero ft nralritvdinv copiola, ean- .
iplius civitatis Avinionenfis veriGmilitcr prove­ dem fandam Synodum univerfalem Ecrlefiam
niret , idcirco fub eadem proteâiooe ex pras- repr®ientan(em celebrantibus, confli tuti .in ju­
miflu cautis recipit haec fanda Synodus eun­ re coram eadem Synodo protribunab(edente,
dem venerabilem Petrum Epifcopum Albane»- venerabiles viri domini promotores ft procura­
fem, flt iuos familiares dorneÜico» fle conti­ tor fifcalis ejufdem fanflsa Synodi, per orga­
nuos commenfales, decretoque pariter prohi­ num diAi promotoris fifcalis foa verba eidem
bet eadem fanda oynodus fub pernis anted»· Synodo in peribnam diâi domini Epifcopi Vifenitis, ne quiiquam ciijufcutnquc dignitatis,
igoitatis, e- fis prsfideotls dirigentesΓaudientiam publicam
tiamfi Cardinalatus, Patrisrchalis, Pontificalis, ibidem tuoc Gbi dari ft
fle concedi ad hanc
liane hoimperialis, regalis, ducalis, aut alterius, vel B rem humillime fle inflantes petierunt, fuppli- k
etiam communitas, ipfum fl( fuos pe*diâosin- carunt‘ flt
* poftukrant
Λ * ’ ' ,"
coi ··(applicationi eadem
vadere, diffidare, moleflare, aut de faâo in fenfta Synodus per Organum ipGusdocnini pretuis beneficiis, bonis fle rebus quibufctnnque Gdemis annuit. Tunc iidetn domini promotopet turbare prefumat, vel fpirituaiqer, vel tem­ res flt procurator fifcalis decretum originale
poraliter quoquo modo contra eundem fteof- monirorri five citatorii ab eadem fanda Syno­
dem procedere. Si vero Romanus Pontifex ali­ do emanatum contra fanfliflimum dominum
quid preediâorum attentaverit , facro Concilio noflrnm Papam Eugenium quartum, ejus Synodi
deferatur, fimilique nullitatis vit» in contra­ vera Bulla plumbea impendenti bullatum, de quo
rium attentata eo ipfo fubjaceant. Quodque io fchedula infla feripta fit memio, nec non
abiolutio Ac relaxabo aprediflarum excommu­ Inftrumen tum publicum executfoois ejufdem per
nicationum ( prrterquam in mortis articulo ) aflixionem in valvis praedite EcriefisBtflleen·
ac interdiâi fit mhabili tationis fle ceterarum pœ- fis die date ipfias decreti faâi, unarumfche­
narum (entent <n facto Generali Concilio-ro- dula aecufatioois contumaci® ipfiusdomini no- fervata intelligatur.
flri Papqt, quam accuiaront, atque petierunt,
Datum in feflxxse noflra publica, InEccle· C ut in eadem per Ipfun procuratorem alta ft
f>a maiori Bafileenfi (olemnrter celebrit*fexto
intelligibir voce IcAa continetur, cujus feboKalends» Odobric , anno a Natnitate Domini
dule tenor (equitur in hrc verba .
*
MCCCCXXXV11.
Reverendiflimi. reverendique in Chrifio pa­
tres at metuendi domini, ac ceteri «niverfi
SESSIO
XXVIII.
domini noftri preflantiflimi, hanc facrofanflam Generalem Synodum Bafileenfem, uniJn yas accttfatnr cenfnmacia Papa, O declara- verfalem Ecdefiam reprsfcntantem, conflitucntar centmax.
tes fit celebrantes, cum jamdudum, videlicet
pridie Kalendas Augufli anui pnefentis mlllefiSacr^aètHa Gmeraiù Synadaj BaJUef^lr , ia Spi­ mi quadringentefuni trigefuniieplimi, bsac fanrit* Confie légitimé cengregata, ann'trfaltM âa Synodus confiderans mala, deformitates ,
Fxxlt^trn rtprafrntaat, ad perpeiatant rti Jtpe- flt fcandala ac pericula quas in Ecclefia Dei
haftenus viguerunt, prout adhuc rident, qui­
bus corrigendis pro falute totius Chrtflianc ple·
ie Martii prima menGi Odobris , anno D bis ex ofteio fuo fotis viribus fuis incumbere
a Nativitate Domini millefimo quadrio- tenetur, etiam ex potentate quam fuper eun­
gentcfimo tngcfimoleptimo, in Eccleiia to»·
dos fideles cujufcumque auâoritatis, etiamG
ion BafileenG , in qua feflione» prcfcntis f*. papalis exiftant, a Cbriflo accepit contra fancrofanRx Generali» Synodi BaGleenfn celebra­
Aiflimum dominum noflrum Eug nium Papam
ri iolent , vicefimaoftava ipfujs fanfir Syno- quartum, quoddam citatorium,
edidum, qua­
ui feflio hoc modo extitit celebrat*, videli­ tenus per fe, vel alium ad hoc legitime de­
cet mtila iblemni de Spintu ianito per reve- putatum , coram eadem fanfta Synodo de flt
rendum patrem dominum Georgium Epifco- fuper contentis in diAo citatorii decreto &apum Vilenfem nationi» inclytae Hifpanioe ce- liis proponendis, infra fexaginta dierum fpaIrhrata, Ac demum luflregiis, antiphona exau­ tium pro fui defenGone aut cxcufatione alle­
di , fcc. Iitamis , Evangelic, fecundum Mat- ganda vel proponenda compareret, terminam
thrum , Accefl'rrunt dtfcipuh ad Jrfnm , dicen­ peremptorium eidem flatueodo ( ut Id eo latius
te' .
putas entier rji tn rrgne co lortent ?
continetur) decreverit: quod quidem citatorium
Ft attonant Jefut parvulum, flee. ac hymno, in pnefenti civitate flt in valvis hujus majoris
Veni creator Spiritu», cum verGculo & col le­ EEccleG® BaGleenGs, juxta illius formam ft te­
ft a . ft oratione, Deus qui corda, decantati», norem , per ediâum exeeutum fuerit, flt debi­
prafidente in eadem feflione praefato refe­ te execution! demandatum, nos BartholonuRU
rendo patre domino Epifcopo Vifenfi ante ma­ de Fraxino & Joannes * Slitxenrodc promoto- * sktnenius altare, ub· difta miiTa celebrata extitit, in res, ft ego Joannes ' Spaflerii procurator fif- rodt
pontificalibus cum mitra aurifabrata & pluvia­ calis, ac ofiiciarii hujus facrofan&e Synodi, * si*rerii
li , in cathedra & fede eminentiori , pluribuf- Bullam citatorii diâ® fan&s Synodi vera Bul­
que alin dominis Praelatis cum mitris plania la plumbea bullatam, una cum Inflrumcnto
& pluvialibus, ut m talibus in eadem Synodo execution!* ejufdem citatorii ( ut premittitur )
heri (olitum efl, fuperroribus & erninentiori- fa&® realiter, faâo ft in fcriplis oflerirous ,
bus ledibus fuis locis tam a dextris quam a repnrientamus, ft producimus , ac pnxfati
tiniflris confidentibus in multitudine copiofa ; (andiflimi domini Eugenii per fe aut alium
compluribulque dominii Ecckfiaihcu, divini ft cum fufficieuii mandato infra diflos fexaginta
dies

D

F
yt4*

wgkmus

BASILEENSE.

ectsMns-oux

dies in ipfo citatorio fibi prrfixor, per fe aut A efl ) vocaflc flt proclamvfld , Ac per didos «r
aNmK) alium non comparcatis, neque comparera cu- fores vocatum ft proclamatum tuiffe, quodque ANNO
CHKisn rantü ( licet fcpit&mc ipfa fanda Svnodus quam
i pie nec aliquis pro eo comparucrat, neque CMK1*r’
phares celebraverit congregationes, in quibus aut refponderat, eidem fande Synodo retulerunt
*u
rpfarum aliqua ipfe domiutu Eugenius comparera Praeterea prrfati promotores & procurator fifinfra didum terminum potuiflet ) contumaciam cahs, per organum ipfius proedratoris contuocculamus, ipfumque cootamacem reputari, ac tflaciam preootymati domini notlri Pape ite­
io contumacia ft defedu poni ft declarari per rato aecufarunt, ipfumque < iuper omnibus dc
hanc fandam Synodum , petimus cum inflantia, fingulis in dido citatorii decreto conten'is con­
atque poflulamus. Nec non eundem dominum tumacem reputari, flt ad ulteriora procedi, Ac
Eugentum alta voce ad valva? hujus majoris alias decerni & heri,, ut m quadam aha fcheEcclefi· BaGleenfjs Ffr duos reverendos infÇhri- dula per ipfum procuratorem etiam "alti &
fto patres dominos Epifcopoa, una cum nota­ intcliigibili voce ibidem leda continetur , cu­
riis hujus facri Concilii, jwtta mores antiquos jus tenor talis efl.· Nos promotores & procu­
vocari, ft relatiodem vocationis fierijnilanter rator fdcalis
____ ,antedidi
, , quo______
fupra nOmine irequirimus, de quibus omnibus per nos'promo- B ftam vocationem & relationem ( ut pnemittitores ft procuratorem fifcalem anted idos, pro- tur ) fadas, inter ada hujus caufe , & .acri
pofi'is ft requifitis, nomine quo fupra, a ve- Concilu petimus regiilran .· didamque citato­
bis reverendis patribus dominis Protoootdriis , rii Bullam fit Inftrumentum exeeutioais (prout
m etiam hujus facri Concilii notariis ft- ferifupetius produfla lunj ) iterato repetimus , ft
bn, petimus ad futuram rei memoriam unum reproducimus, & apud aâa facri Concilii, &
vel plura, publicum vel publica confici Inflru- caule hujufmodi inferi & regiftrari petimus.
menta. Ad qoo«um petitionem ft mandatum Et quia prsfatus dominus Eugenius dc & iu
ipfius fande Synodi, ledo prius prndidoexc- per contentis in dicio citatorii decreto legiti­
c ut tonis luflramento , fle dido monitorii feu ci­ me citatus, fwftcicnterque expeditus, nec pei
tatorii decreto, cura in eodem loco dum edi­ ie nec per alium infra âidos lexaginta dies
tum fuit emanatum, alias ledum fuiflet, ha- curavit atque curat com pare re, ipfius contu­
bko pro ledo, reverendi in Chriflo patres & maciam accufamus: ipfumque iuper omnibus
domini domini Matthcus Aldinganenfis, Ac & fingulis in * didi citatorii decreto conteo- .
difto ·
Aymo Gra tianopolii anus Epifcopi
, ,. demandato
___
lis, prout juflitia luadet , & juris ordo pofludtdat fande Synodi, per organum didi domi- C lat atque rationis, contumacem reputari, m
οι p refuient il eis fado, prcdidutn dominum caufaque hujulm.jdi in ejus contumaciam , cDolïrum Papa primo lu per gradua antedidum jus ablcntia divina repleta ptatfcntia ut ipfi
tnajus akare alta & intelligibili voce per orga­ fande Syn.do videbitur expedire, & univerianum ipCiU domini Epifcopi Alb.ngancnfis vo- li Ecclcfiic fanfle Dei neceflarium fuerit &
carunt, & proclamarunt clamorofa inGouaiio- utile, ad ulteriora procedi, ac proccflum per
audientiam contraditarum, aut alias ( prout
ne, fub his verbis.

■ i

Ef~>arte facrofand* Synodi publice fit fo- videbitur ) decerni per ipfam fandam Syno­
iemoiter requiritur fandilfunus dominus Euge­ dum inflantiilime poftnlamus.· requirentes do­
ni us rapa IV. quatenus ii vigore citationis minos Protonotarios ft notarios hujus lande
contra eum noviflime per eandem fandam Sy­ Synodi, ut omnia in caufa hujufmodi adaft
nodum decreti duxerit ie confpedui huius lan­ produda ac ordinata, apud aâa facri Concilii
ds Synodi praetentandum, ad ie dck.sden- & cauis hujufmodi icgiftretis : nec non quo
dum fle excufanJum iuper his , de quibus fupra nomine a vobis dominis Jjrotonotaras ft
huic fande Synodo delatus eft, compareat notariis petimus , ad futuram rei memoriam,
ad hunc adum Dunum, vel plura, publicum , vel publica con­
coram hac fanda Synodo
pro tribunali icJente, que eidem pvilicctur fici Inftrumcota . Hujulmodique fchcdula fic
(ratam dc debitam audientiam. Similiter ex Icâa, & per eandem fanâatn Synodum audi­
parte ejufdem fande Synodi omnibus intima­ ta, ipfa fanda Synodus per organum praedi di
tur , quatenus fi quis fit, qui mandatum ha­ domini prefidentis prateepit Ai injunxit prefabeat fufficiens ad con parendum pro eodem do­ lo domino Epifcopo Albinganenfi, ut ambomino Eugenio, comp*reat coram eadem le- nem , in quo decreta ipfius fande Synodi per
dente, ut fupra . Hec autem fanda Synodus eandem fandam Synodum pronuntiari & legi
pollicetur cuilibet, exigente juflitia, audien­ folent, dum eduntur, afcctxJeret, declaratrotiam gratam , &c. Qui dominus noiicr Papa kc nemoue contumaciae pr amomi nati domini no­
vocatus ft proclamatus , nec aliquis pro eo com­ flri Eapc alta Ac intrlligtbili voce, nomine
parait, nec rclpoodit. Unde ipfi duo domini ipfius iacrofande Synodi legeret & pronuntia­
Epifcopi ante valtas feu portas ipûus Ecckfl· ret , prout infra . Qui quidem dominus Epifacceflerunt, & iterum & cum pauiata interme­ copus Albinganenfis, mandatis ipfius Synodi
____ vice alta & tntefligibili
o
obedirs, didum ambo nem afceodic, didamdia ________
inflantiaw, trina
voee Ac clamorofa infinuaiione prefatum domi-E que ipfius domini noflri Pape contumacum,
num noflrutn Papam vocarunt flt proclamarunt Ac procpflus ad ulteriora declarationem , in
per organnm cujus fupra, fub eifdcm verbis fcriptH alta fle inteUigibili voce nomine ipfius
fupraferiptis , prout etiam providi viti Arnoldus facrofand* Synodi legit & pronuntiavit, ut in
Amici, Joannes Kempener , flt Gotfndus Dor- eadem fchedula per eum leda continetur. Cu­
fien, ipGtu fande Synodi curiores, vocibus jus tenor fequitur fob his verb's: Hcc fanda
elevatis, reiteratis vicibus, vocarunt fit procla­ Synodus Baülcenfis in Spiritu fando legitime
marunt . Qui dominus r.ofler Papa Eugenius congregata, univerfalcm Ecclefiam raprefennec aliquis pro eodem ibidem comparait, ne­ tans , ft ad hujufmodi adutn legitime congre­
que refpondit. Qpibus fis fadis , ipfi duo do­ gata , ft pro tribonali (edent, audita petitione
mini Epifcopi ante confpedum ipfius faucte promotorum ft procuratoris fifcalis ejufdctjn
Synodi flt ia medium reverfi, ie predidum fande Synodi, ft cx eorum relation· ft prodominum noflrum Papam ( ut fupra kriptum dudio ne Inflratneotonim vifa ejufdem domiK »
ni
faaol. Centre/. Tom. XXIX·

CONCILIUM
wcmjwniw
IJt
...
BOGtNniS
1j ’
r. iv.
------— ni Eugenii Pap· contumacia io parendo cita- A ««*· emor otfcmoiitoj tmelmre foot volmre elt- - anwo torio eiuflem iacri Concilii, recepta etiam ligentiJ , fum fremhileote UemUtiUiJ oftmk , aNMO
^^’yMuper hoc ad majorem cautelam per deputa­ dcfcAns aliquos debiti regiminis ( qui Eccle- Christi
''iJ'
tos ejulet* Synodi informatione tam de pr·* fi· diAi fuerunt ) flebili querela comraetnodidis, quam de notitia e/aidem citatorii ra ravit, ut tq melius emendarentur, nec ipfius
Romana curia, dectrnit, declarat, & reputat iummi Ppntificis aut aliorum valereur diutius
diflum dominum Eugenium legitime citatum·» obefle faluti. Et ut omnis patientia exhibere fufl icicnterquc ex peda tum , futile dc cte con­ lut .nulla pofita eft pcenarum adjedio, fied
tumacem , & ejus abfentia non obflante, di­ tantum terminus conveniens pnefixus extitit ,
vina eandem replente pndenàa , contra eun­ ut infra illum aut per le aut per alium ipfe
dem dominum Eugeowm Papa ad ulteriora in bac fanda Synodo comparertt, atque fic
fore procedendum, prout facro Concilio vide­ debito regimini Ecclefia ( prout publica necefbitur , confideretis neceflitatibus & utilitatibus (itas maxime impellebat ) oppottffoe provide­
umvcrlalis Ecclefi* . Qua liquidera contuma­ retur , vcluti forma citationis edita apertius
quod & maxime h*c fanfta Syooci* declaratione & proceflus decreto ficleâo, indicavit,
____
przfams dominus Epifoopus AlbiuganenGs pe B dus agerc
ai
urgebaturdum poteflatem habet
’
tiit eidem facroiandc Synodo, an htyufmodi immediate a Chriflo fuper univerfos Chrifli
declarationis & decreti pronuntiatio per cunj fideles , cujufonmquc ftatus, etiamfi papalis, exide mandato fande Synodi ( ut prefertur ) fa- flant, in his pririertim que ad reformationem
' A* & leda ipfi fand· Synodo placeat. Que pertinent. Dumque ob ipfam cauTam reforma­
(acrofanda Synodus alta voce refpondit per ver­ tionis congregata eft, que nullatenus perfid pobum , Placet. De quibus omnibus & fingulis teft, nifi foramus Pontifex ad eam reforma- >
prrraitTis prrfati domini promotores nomine tionem cum eflêâu capeflendum fuum inclina­
promotorio ejuidem petierunt a dominis fan- verit animum, cum etiam experientia docue­
A* fedis Apoflolic* Protonotartis & nobis no­ rit ex editione decretorum, * ex quafaluseffi- * 90« f»i»tariis & fertbis ipfius Synodi ad perpetuam rei ci debuerat, in focis pluribus turbationem fuif- ·»·*»
memoriam fieri unum vel plura, publicum vel fe fabfecutatD, dum ea per fummum Pontifi­
Afl· fiw publica, inflrumenturovel inflrumcnta, * Ce- cem infringuntur F cujus auAoritatc fe luentur
uThiÊrtte· ^bcara
quidem iolemniter extitit prssdida qui hujufmodi decretis adverfari volunt ; Diffi­
u »oor<
fef&o, & ada fuerunt hcc omnia fupradida , cile quoque ceteri corriguntur, fi regimen ip*
ac curi· fwe non viderint emendatum,
jiiik-n/;, in ubi flt prout fupra (cripta funt. Et interfuerunt Cfius
<
rjuT '5^
venerabiles & crrcumfpedi vi- quod ab ipfa trahitur in exemplum. Verum
Synodi r* domini & magiftri Ægidtus Camineti in furamus ipfe Pontifex prxfatsm citationem pro
Mraimtn
medicina Parifienfis, & Joannes de Segobra in tanta neceffitatepublic»(alutisemanatam, qu·
’h«>logia magiflri Salamantieenfis almarum ctfi non placentia , tamen falubria continebat,
kmdii Oâœ
"
°.
univcrûtatom (ludiorum generalium in dida aliquantulum moleflius primo afpeftu ferens
hrn. tMMi
tanâs Syuodo Ambaxiatores, Gu i I Ii elm us Kir­ ?|uamdam ordinationis fu· paginam in adverNirolMI
cher didus de Conflantia. & Joannes de co­
um promulgate dicitur . In qua primum de
mitibus Archipresbytcr Papicnfa décrétât um , profecutione * redufttonis Grxcorum varia re- ·
d Stephanas de Novatta legum doftores, Cr rltaos, ad impugnationem eleftionia loci pro
Robert us Avelon licentiatus in decretis cano­ (Scumenico Concilio per hanc fanftam Syno­
nicus Cameracenfis, cum pluribus aliis rogatis dum fafle, fe convertit, fotam Aviaionenfetn
& requifuis.
civitatem commemoratu, qua rebus utique ge­
rendis commodiflima elle dignofeitur, omriiSESSIO
XXIK.
que pace & fecuritate gaudere, tacita veritate
Dde Bafilea fit Sabaudia in eademdeftione conDe rroxttionr prumfi BidL* Pef* fuper irem· juoftis. Verum cora noftram illam eleftionem
* & decreto cum Greets edito plene (ausface- · d»
Utiene Concilii ft&i.
re conflet, atque loca rebus agendis commoGtnii jlù Sjtoeltir Bofileeqfij, ixSpi*
dtflima, omni quoque nationi ovportuna maritu finiio legitime congregate, tmiverfehm
nifefte conttoere, non necete ea ut de hac
Ecclffam reprtfentoni ad perpetuem rei mere longiorem fennonem protrahamus: nec fomtnorimt.
mus ipfe Pbntifex laborem declinandi m alte­
OMPATIENS hrc fanda Synodus mife- rum locorum ilforum recufaredebet, (i bonum
rabilibus Ecclefi* ruinis , & languoribus rei hujus tanto sfleftu deftderat, ficut in fuis
litteris praedicavit. Refert pneterea divifionem
capitis atque membrorum ex intimis condolens
vticeribus, pofl editionem faluberrimorum de­ in hujus cleftionis focorum negotio, proh do­
cretorum In obfervationem legis Domini flt lor, fofdtaum, quam fit fe confirmate oftenantiquorum canonum, poll benignas & canta* dit.- quam utinam potius extingnere cnraflet.
rivas admonitiones fummo Pontifici per Orato­ Nam flt poftquam gak« flt pecuni» in Avires plurimos direûas . pofl annorum plurium B’ niooe pro focis
locis per hanc fandam Synodum eexpedit· nieram, ipfe alias galea* in
cxpeftationerh cnm multa patientia deduflam, leftis
'
Conflantinopolim
mittere curavit, dtvifiooem
cum & decreta contemni, & admonitiones parvipeodi, fle inde fcandala, divifiones & fchifi Latina Ecclefia coram Gnscta cx duplici le­
mata crefcere videret, vitiaque 3t peecauma­ gationis miflfoue demooftraturus : qu· quan-joribus adolefcere incrementis , compulfa eft tum honori Ecclefi· Latina, quantum unioni
tandem Synodus ipfa regimini Ecclefiaflico pro- Graecorum profequend· difeooveniant, nemo
viGonem querere falutatem, & iummum Pon­ eft qui noo videat. Infuper juflificare nititur,
tificem ad hoc Vehementius excitare, ut ea qood per venerabilem Joatmem Archiepifcopum
qu* ad ipGus Cc univerf· Ecclefi* falutem e- Tarentinum Oratorem fuum, in miftione cer­
rant efficaciter agere curaret, cujus exemptum tarum litterarum, fuper hujufmodi divifione
fubditi facile imitantur. Et quoniam ( ut Sa­ eleftioni* tranimmTarum faftufo eft, quod fubpiens loquitur ) melior eft mmufefli cerrt&io, Iicere honefliu* Zfuiflet, ne nos pro tuenda

C

V
EOCCNIUS
B AS I LEE NS E.
skismvhdds
’54
.... p· ,v
"-noflra
rCf”
HMgf* aperire con- Are falutem, ipie hanc fanftam Synodum difCHKKtl
& litterai illii clandefline & folvcre ac in civitatem Fernricrriem trausfer- ANNO
•♦is.
* ~ L
~"
r
”
falfo
ballatis
fuiflê jacq notorium efl. Et
fi re conatur , cum plunum adjeft one Centura- CHRISTI
fumosus Pontifex de conic Aloae ipfius Archic- rum, fi virtute pre fan citatorii in aliquo pro·
pifeopi & aliis circumflant iu veram informa- ceflutn fuerit aut adverlui cum, feu (ante
tionem acceperit, non impinget in hujus ia- Roman* Ecclefue Cardinales, aut pratMentct
eri Concilii libertatem, quod ipfe Arcbiepifco- Orator es lues , qui in hoc Concilio luerunt ,
pur fis caufam propter eam rem tsaâus fit j vel aliquem iplorum , aliqua novitas illata lue­
aut in dotno propria arrêta tus-. Sed ad im­ rit , vel etiam quidquam a die citatorii (aAum ,
pugnandam eandem libertale*k ctajuidam pro­ continuatum vel fervatum extiterit . Eftne haec
curatoris ipfius-Archiepifeopi. captionem nobis obedientia , quam Conciliis Generalibus per (utn
objicit, quam juflu ooftro - conQat\ nullatenus mos Pontifice» & alios quoi cumque Iaera Confaille peraâam, immo procuratorem ipium jul­ flinticafis Synodus, in his praicrimi qua: ad
fu cuiufdam Pariati fcandol pf« turbationi ob­ reformationem pertinent, declaravit exhibenviare volentis, quam procor utor ipfe per ap- dam?
‘
memor verborum ........
Chrifli,
λ
qui poftquam
’
pellationem ^mittendam ab hoc facro Concilio, B 1Simon» "
Petro dixerat : Sii fe w* audierit, iit
venfimiliter ridebatur .effir fa £urus, per publi­ Eceltji* : fi EcclrHim w» a niteri i , Jit itfx tayi · Mtuh
/
*l
cum officialem captum hrc faoâa Synodus proj 4«aw Ethicen (J pnl>licj»Ki, continuo (ubjecii ·.
fua manfuctudine illico jjuffit expediri, qui Ac -Ante* dicti vfai ■ Qnctcinqt" hiaverit it
procurator adhuc nobifeum in plena libertate terras* rrww/ licete & ι/t e^e : quam At Ec­
verietur. Nec preterea wrum eft per hoc (a- clefi» auâonnatem a Chriflo donatam, cfle
eram CoociHnm aut juifionem ipfius, aliquod etiam fupra Papam , ii qois prius ambigeret ,
fpolium priori Furnenfi ( velut memorate lit­ jam hoc ipfiur magna Synodi Conflanticnlis
Covft»·
ters prétendant ) fuifle irrogatum , licet lit­ auAoritas aperte declaravit, cujus luce verba tirât» Cm
tera aliqua plurima fcandaloia ad verius hanc Ium.· Jpfa Synodus in Spiritu fanâo legitime ci!>> ft* »
(anâam Synodum Ac fuppofita eruldcm conri- congregata, univerfalem Ecdefiim rcpntien- It 5
nentet, abfque tamen noftro fcitu, longe ab tans, poteflaicm a Chriflo immediate habet,
hac civitate eidem dicantur erepte. Nec tam cui quilibet cujufcumque (latus vel dignitatis,
leves colores ad impugnationem libertatis hu­ et ia mli papalif exilia t, obedire tenetur in his
jus f|cH Concilii querere oportuit, cum Ac que pertinent, ad Fidem & extirpationem pntjam toti mundo Conflare poifst lanie libertatis Cd>âi Ichifmatis,, ac
' generalem
t reformationem
Λ lecuritatis plenitudinem hic ideifc, ut nui- Ecclefi» Dei io capite & in membris, hem
lum locum uberiorem aut fecuriorem quam ip- declarat, quod quicumque cujufcumque (latus,
£anf civitatem Éafileenfem fab imperiali prote- etiamQ papalis extfln , qui mandatis, flatui is,
&iooe conflitutam, Ac optima polii ia guberna- (eu ordinationibus hujuc^fante Synodi, & cu
tam, credamus inveniri. Ceterum adverlus ci­ juslibst alterius legitime congregus , (eu per­
tationem emanatam plurima proferre conatur, tinentibus ad ea, faflis & faciendis , contuma­
Coefu»qu* omnia φ fuperioribus rationibus evidentti- citer obedire contempierit , nifi refipueritcon ucefii Coa­
ti Ih (ciW
fime conferantur Er fperandum ell, ubi re digne pernitentia! (ubjiciatur, Ac debite punia­
ipfa plenius digeûa iummus Pontifex effeâum tur, etiam ad'alia juris fubfidia recurrendo.
citationis bujmmodi animadverterit, in que­ Quorum virtute decretorum (ubfecuta fuit fe­
renda ipfius At alnxum falute ver fari, ut lan­ licis recordationis Papr Martini eleâio , cui
guor acerrimus a corpore myftico Ecdcti» de­ ip(e dominus Eugenius fuccedit, qui etiam ip­
pellatur, ηοή adeo adverfus citationem ipfam fi Conflantienfi Concilio , cum edet in mino­
faccenfebit; qu» etfi aliquid amaritudinis mo­ ribus , pnefens interfuit . Jam vero ipfe non
re (alubris medicinz in primo guftu ferre vi- Dfolunr noni obedit Synodo Generali, fed At (udeator, eam tamen in noviifimts jucundam At per illam in reformationis proprio negotio fe
falutiferam eflie ( Deo afpirante ) perfentiet, judicem confli ruere molitur, eam propria vo­
twc eam bono puVico aut caritati adveriim, luntate diflolvere volens, atque in alium lo­
iauno potius fuat faluti ac Ecclefi» neccflitati cum fua origini propinquum evocare, ubi(fi­
acconsodam fuifle cognofcct. Quod vero tale cut verifimihter creditur } ita dominari fperar,
aliquid priora ignoraCfe fecula commemorat, ut refill! iu» non potfir voluntati. Sed nec eum
fi rerum geflarum percurrat hiflorias , non tui­ decuit oblivifci quod jam ahera vice diifolutum fummos Pontifices de corrigendis defefti- tionem Synodi facere attentaverit, quam de­
inceps revocare & manem atque irritam fate­
bus fuiflfe admonitos confpiriet, fed etiam dc
pofitos a papalu, ac etiam nonnulli» obedien- ri oportuit. Scire in(uper debuit, jamdudum âWiiiT.rj
CmkiIu Wfttam ex mullis caufi fuiffc (ubtriflam. Sed in hac fanât Synodo fuifle folctnniter decre­
fi abuluum incrementa nunc vigentia, fi lon­ ti tum , aiTenfientibtis plurimis fanda Roman»
gam At fortem adverfus ianâsm Synodum At Ecclefi» Cardinalibus , quorum aliqui adhuc
reformationem Ecclefias refifteniiam p
de potienti cum eo funt, ut boc Concilium
rantem, qu» priora fecula ignorarunt, mi-1 per Papam fine exprrfio confenfu duarum par­
madvertat, nihil admirabitur hujus citationis tium ejufdem Concilii, votis fingulorum par
nunc repertum fuifle antidotum. Omittimus deputations in Generali congregatione lenia­
verba, qu» adverfum nos gravia proferuntur , ris, poilea folemni (cilione iubiecuta, dflohri
recenfere, omnia maniuetis Cc mitibus animis non poffir, aut de loco ad locum tranlmutafuflmenies, dum falutetn Ecclefi» profequamur. ri, panis omnibus atque cenluns ferendis in
Sad denique fummns Pontifex talibus qualibus adverfum extunc cadatis & irritatis. Formida- Uidm
fupradi&is coloribus (ufulius, dom
' · ·huic- fan· re prwterea debuit aliud Concilium in Ferra­
te Synodo,, in bis prefertim qu» ad refor­ ria erigere, cum alio'decreto per antea edito
mationem pertinent, obedire tenetur,
f--------8c adJ declaratum fit, ooane Concilium quod illo du­
eandem evocatus , aut taper rebus propofitis rante alibi contigerit eligi, non fore Conci­
in ewd excufationem afferret. aut
_ cunâis
_
in lium , fed fchifmaticorum conventiculum ■ Inmelina emendatu, Tegimini Ecdcfiaflico dona- tclligtiur autem durare hoc Concilium juxta

*55

CONCILIUM

’“"iJJW1

'1*

■ ■ prrmilTi decreti feriem , donec ex confenfudua-A pcrtranûre valeamus, volens bre fanâa Syno-___
ANNO rum ejus partium fuerit diflblutum : qur de- dus ( Gcut tenetur ) de opportunis remediis
j:* ANNO
'C^S pL-Creta ipGus domini Eugenii fubfequenti adhr- providere, declarat hujufmodi pretenfamdiflb- CGAKT1
* / Itone corroborata fuut, ac per fuos Oratores lut tonem hujus Concilii ac translationem in ciM,r
prrGdentes faltcm nominibus propriis jurata. vitatem Fcrrarienfem per dominum Eugenium
Sed d antea in decreto Concilii Conftantien- Papam quartum fadas, cum omnibus cenfuri.·,
■ £s quod incipit, Frequens fuerat ordinatum, pœois & aliis inde fecutis, nullas efle, pear,
ut locus futuri Concilii cum confenfu ipfius tufqùe trritas & inanes, Tnaodans, obfecraas,
d praecipiens adern, ut hsc ( fient de faâo
Comti»- Concilii congregat) eligi deberet : & G Cooci»n6« Con lio diflbluto
jocum illum mutari oporjeret ex proceflerunt ) revocare habeat, d advertatip­
iu irfbone
fe pœnas quae dudum in decreto hujus fandae BaAleevs
*.
& it. caulis legitimis, tunc alius locus ejuldam na
V’
<
tionis eligi deberer- Si vero cauix illx rotam Synodi, quod incipit. Quoniam* frequens, enationem concernerent, lo.us vicinior .iiïamc- tiam ante ipfius adlwefiooem io undecima fef- *“*
retur. Quod fi locum futuri Concilii alio tem­ Gone promulgato, contra Romanum Pontifipore celebrandi fine conienfu Concihi a du çem
•em ad Co
Concilium Generale quoquo modo difcongregati aflrgnaie, ÔC. nili sd loca ibidem B lolvendum, muten· Ium , prorogandum operam
declarata mutare non porclt , multo minus danftftn , prolate luerunt, ubi exprefle cavetur,
Concilium congregatum incontinenti Gnc^jolius quod G Romanus Pontifex talia agens infra
confcnlu ad locum alium ma voluntate trans­ ?fatuor menfes cum rea fatisfaâione non referre . Denique non debuit oblivilci decreti fri­
Ipuerit, extuoc a papali admiiiiftratione Gt
per conventione Gratcorum per ipfum appro- iplb (aâo fufpcnfus quae quidem papalis qdB.âfe«r4>
ban, quo cavetur, Concilium in Bafilea fin- miniftratio ad facrum Generale Concilium ipCoe.u<> let- miter efle permaniurum, donee Gracci ad por. fo jure devolvatur. Quod G pcenam ipfiun per
,WUf ”
turn per hanc fandam Synodum eis nominan­ duos menies poft przdiâos quatuor menksfudum pervenerint. Quopadoigitur, quovecon- ftinuerit animo indurato, contra ipfum ufque
filio nunc hujus Concilii diflblutionern aut trans­ ad privationem incluflve per Concilium Gene­
lationem efficere huftra conatur ? Sed quis rale procedatur : quas quidem poenas hrc fan­
ille ufas eft
fux poi
poteftatis, dum âa Synodus ipfum dominum Eugenium , mG
■ft plenitudinis huc
ii coorta aliquem Oratorum tuorum, utpote refipuerit, decernit & declarat mcurfurum ,
Archiepilcopum Tarentinum, ( de quo men- juxta terminos in przdiâo decreto undecimas
tionem tecerat ) quidquam agatur pro debito C kflionis przfixos, ad quarum poenarum exeeu' Hiftitia, ob eam caufam vult etiam Conciliumi tionem, nifi refipuerit, ( ut prr liba tum eft )
diflbjvif Denique unionem Bohcmorum, quami merito procedemus.
; tantis laboribus hrc fanda Synodus perquiGInfuper hase fanâa Synodus omnem nomi­
\t , dum pro ultimato ejus complemento in- nationem , clediooem , aflumptionem loci Ferfldmus, conturbare nititur hujus prxtenix or­ rarienfis fadam, tanquam dnreiit ipfius Syno­
dinationis feries, quz ultra triginta dies hanc di repugnantem, Gcut de faAo procellit, caffandam Synodum huic negotio prohibet inten­ fat & initat, inuno verius caflam & irritam
dere . O admiraiida roniilia, que ad enerva­ efle declarat. Et cafu, quo in eadem civitate
tionem audoritaus Eulefir, & fui ipfius de*' aut alibi adverfus praefatorum decretorum nofiruflivnem fummo Poor fk i lugger un t ur : qur ftrbrum tenorem fummuc ipfe Pontifex Conci­
fi conniventibus oculis pettranhree hac fanâa lium erigere inceperit vel incipiet in >u(urum,
Synodus, tota contundi timeretur Ecclcfie au* mandat & praecipit haec fanâa Synodus untâoritas; &* quiiquis in papa tum afTumptus pof- verGa fanâae Romanas Eccleflas Cardinalibus ,
tet umvcifam Chrdliatiiutcm pro fua volunta­ Patriarchis, Archie-pifcopis, Epifcoprs, & aliis
te decolorare, nec uila effet reflleniii. Qui-]D quibufeumque in curia diâi domini Eugenii enitumo ix acvufatus de hzrcfi aut quovis cri­ xiftentibus, qui Synodis Generalibus de jure
mine, confi-jllim Synodum accufantein & cor. vel confuetudine jntereife tenentur, ut ad hoc
riyientem diffolvere tentaret , ne fubiret judi­ facrum Concilium Bafileenfe, ceteri vero ad
cium . Nunc quoque dolentiiTime ferendum eft loca luorum beneficiorum vel alibi extra curiam
tak exemplum a domino Eugçnio donari po fe transferant, fub penis excommunicationis,
fleris, ut judicium fi.bterfugienio, ad detefta- privationis omnium beneficiorum, & dignitatum
& inhabili rationis perpetuae,
bile refugium prztenla; diflolutionis Concilii fe’ d officiorum
convertat Qii & non refte de auâoritate Ec- quas , G contra fecerint, ipfe faâo incur­
ctefuE fentire videtor, dum ipfius Ecclefiae con. rant
_________________
Inhibet preterea fub eifdem pœnis hec fangregatae, cui (, uti
declaratum eft,)--------------obedire tenetur,
fe. judicem conftituit , & adverfus âa Synodus, ne quifquam, cujufvis ftatu» &
i
. ipfie
,
tot decreta,
dignitatis,, etiamfiCardinalis
etiamfi Cardinalis, Patriarcha, Ar<
Ar«
decreta, tot fanâiones Conciliorum,
Cone i I iorum, eam dignitatis
conatur diftolvere, qui umen dudum in adhz- chicpifcopus , vel Epifcopus fuerit, ab hav
Gone fua, cum de revocatione litterarum inci- fanâa Synodo vigore feu praetexta diflolutioms
diflolutionis
BaUkri.lfe * pieotium, Deus novit, mentio haberetur, ip-E aut translationis per ipfum dominum Eugenium

(:οκφι irf fe quidquid per eum aut fuo nemine in prae>«
judicium aut derogationem hujus Bafileenfis
Concilii, feu contra ejus auâoriratemfaâum,
attentatum feu affenum erat, caflavit, irrita­
vit & annullavit , nullaque d irrita faille &
efle declaravit, & fe deinceps a novitatibus &
gravaminibus feu pnrjudiciis inferendis huic Gtcro Concilio, aut fuprofiris ejus dc adheren­
tibus eidem, realiter & cum efFeAu deGfterc
pollicitus aft. Cum :gitur talia in adverfum
pvrpeirata , qur umverfis fidelibus deteftandafic
abhorrenda luat, nullatenus fub diffimul.qioDC

faâ* recedere audeat , vd ab a&ibus conciliaribus ullo pàâo defrftere, feu hujufmodi
translationi vel diifofattoai quomodolibet obcdire. Decernit quoque h®c fanâa Synodus,
ut omnes & finguli ad hoc Concilium libere
accedere polfint, ac fi praefate diflbluiio &
translatio precenfz nullattous emanatTcnt, nec
guifquatn venientes ad hoc facrum Concilium
quovis modo habeat impedire. Univcrfis quo­
que Chrifti fidelibus fub poenis excommunica*
tionis inhibet, quacumque dignitate Ecciefia*
ftica vel üeculari, ciiamG Cardinalatus, Patriar*

Π7

«Ç™0*

BASILEBNSB

sicnwmxjs

,5g

triarchali, ArcÙepifcopaii, Pootifiçali, impe-Aquoad communitates & capitula «cuniverlita-------------CHRHrrt ri*11’ ^K*1· rcl alit quacumque prrfulgeant, tes & collegia interdiâa relaxati , nifi umm A^Q
hanc fanâam Synodum, potlmt. Ut
14Γ,.
M<1 la,c Pr*tenfum Concilium per ifrtum
dominum Eugenium ( ut przmittitur ) ereftum nullus hujus nollrz ordinationis AtdecrenQ^^

vel erigendum, accedere ve) mittere prrlumant, fit quovis modo prztcndere ignorantiam , vo
neque etiam univeriitates, collegia, capitula, lumus & mandamus hanc prattentem paginam
communitates ad tale prztcnfun» Conciijum valvis hujus Ecclefiz calhcdralis Bafdeentis fuf«mittant. Quod fi fecerint, ipfo fafto Eccle- noftra Bulla affigj atque publicari, At peraffiliaftico fubjaceant interdiâo.
xionem ipfam eidem domino Eugenio, ac n
Denique, ne ipfe dominus Eugenius jugiter niverfis At fingulis intimari. Nulli ergo om
-graviora gravioribus addere prae fumat, nova mum hominum hccat hanc paginam nortrse ‘
ichiimata & fcandala fufeitando, audonta- voluntatis, decreti, mandati, calTationis, irt temque univerfalis Excietur vehementius impu­ vitationis, inhibitionis, inhabilitatioms, pr:
gnando , inhibet eidem hsec fanâa Synodus ne vationis, excommunicationis, interdidi, adi
deinceps adverfus ipfatn quidquam innovet , vinis certationis, declarationis, aftixionis&in
eandem vel ejus iuppofita & eidem adherentes B timationis iofiinge-e , vel ei aufu temera*
perturbando, vel moleftando, feu jam atten­ rio contraire . Si quis autem hoc attentai
tata continuet, ac etiam univerfos qui béné­ re prefumpferit , indignationem omnipoten­
ficia, dignitates, perfonatus & officia fuppoti- tis Dei & univerfalis Ecclefiz fe noverit intonim hujus facri Concilii, leu eidem Conci­ curfurum.
Datum in feifione noftra publica , in Ecclefia
lio adhaerentium impetraverint, feu obtinuerint,
feu impetrare tentaverint vel obtincrc, etiamfi majori Bafileenti quarto Idus Odobris celo
motu proprio concerta fuerint, Ac omnes qui brata . anno a Nativitate Domini miltefimo qua»
hujufmodi impetrationi vel provilioni benefi­ dringentefimo trigefimoicptimo .
ciorum, dignitatum, perfonatuunrt & olficioSESSIO
XXX
nfilutn rOi^ 9uorumcum<lue » artenfum, favorem, vel
ct> 1
* auxilium dederint, quacumque pnefulgeant
dignitate ( ut praemittitur ) Eccleiiafttca vel
Sgptr modo Cummumaut ■
frculari, etiamfi univerfitates, communitates ,
collegia, vel capitula fuerint, aliquod, feu a- StKroftnili Centrait Sjnedm Btfilrtnfit, « ia;·
liqua fuppofrtorum hujus Concilii Ac eidem ad- C
rit* StnRa Itgiti'ne wagregtta , Ktivrr/titm
hrrentium, vigore fçu pratextu prrtcnl* or­
EccufiAfn ripr^fcnium, ad prrpetmm rti mi
dinationis per ipium dominum Eugenium fa
moriam.
da, in fuis beneficiis ac aliis rebus moleftaverint vel perturbaverint, quacumque audoriT lucidius videatur pro declaratione ca­
nte ordinaria vel delegata. Decernit eadem
tholicae veritatis, quid circa perceptio­
fanâa-bynodus, pcen<$excommunicationis^ pri­
nem facrz Euchanfliz tenendum fit, & agen­
vationis ab omnibus beneficiis, officiis Ac di- dum pro utilitate & falute populi Cbnlbagnitatibe' , ac inhabilitarionrs ad eadem , quan­ ni , port diligentem perfcrulationem divinarum
tum ad Cingulares perfonea, etfi univerfitates,
feripturarum, facrorumque canonum & docommunitates, vel collecto, aut capituli fue­ ânnariim a fandis patribus & doâoribus tût- θ*ί')’ηΓ<*0
rint , interd ifto Ecclefiafilco ipfo fado iubja- ditarum, in hac fanâa Synodo longis tempo- choaniX
cere, decretis hujus lanâz Synodi quz inci- ribus habitam, confidentifque omnibus quz iuu untuc
piunt, Ambitioforum , At , Ut facri , Ac, Cum pro declaratione hujus rei confidcranda fue- ‘i**·· ·
Chrifti Ecclefia, & aliis quiftufcumque ipfius runt, decernit & declarat eadem fanda Synodecretis
& ordinationibus in luo robore dura-D dus, quod fideles laici five clerici communi­
i
<
turis. Iqfuper univerfis Rrelatis , etiam Pon- cantes, & non conficientes, non adftrmguntificafi dignitate przfulgentibus, capitulis, u- tur ex pt accepto Domini ad fufeipiendum fub
niverfitatibus , communitatibus & collegiis , ac utraque ipecie, panis fcilicet & vini, factum
altis quibufeumque pefTonis Ecclefiafttcis, fub Euchariftiz Sacramentum . Sed Ecclefia , quas
poenis przdidis quoad Cingulares perfonas, Al regitur Spiritu veritatis fecum manente in
quoad communitates , unnrerfitafs$j| collegia , zternum , At cum qua Chriftus manet uique
’1
capitula, fub pcenis certationis a divinis At in­ ad confummationem fzculi, ( ficut ait divina
terdidi , quas . fi contra fecerint, incurrant feriptura ) ordinare habet, quomodo ipfrt non
ipfo fa&o. Prohibet bzc fanâa Synodus, ne conficientibus miniftretur, prout pro reverentia
aliquem qui przfata beneficia, dignitates, per­ ipfius lacramenti & falute fidelium viderit ex­
fonatus , At officia fuppofitorum hujus facri Con­ pedire . Sive autem fub una fpeciq, five fub
cilii At eidem adherentium ( ficut przmitti- duplici quis communicet, fecundum ordinatio­
tur ) obtinuerit, recipere feu admittere ad pot- nem feu obfervantiam Ecclefiz, proficit digne
fedionem vel invêftire quovis modo audeant :
communicantibus ad falutem - Nec ullatenus
* provrfcr· litteris quoque,
provifionibus , & mandatis E ambigendum eft, quod non fub fpecie panis
num.
papatibus , vel aliis quibufeutaque, quacum­ caro tantum, nec fub fpccie vini fanguis tan­
que auâoritate ordinaria vel delegata , fub tum, fed fub qualibet fpecie eft integre totus
quibufeumque cenfuris, vel pcenis emanatis , Chriftus. Laudabilis quoque confuetudo com­
fuper hujufmodi privationibus ac prefatorum municandi laicum populum fub una fpecie ,
beneficiorum, dignitatum, perfonatuum , At ab Ecclefia & fanâis patn'bus rationabiliter inofficiorum collationibus , hrc fanda Syno­ i rod uda , & hadenus diut illime obfervats , At
dus decernit nullatenus fore obediendum , a doâoribus divine legis facrarum feriptura­
quodque adverfus pcenas fuperius przmiffas rum atque canonum multam peritiam haben­
nullus reftitui , etiam ad divinorum celebratio­ tibus , jam a longzvo tempore commendata ,
nem réhabilitas!, reintegrari, fed nec a fen- pro lege habenda eft, nec alicui hcyum eft
tentia excommunicationis ( excepto dunta- eam reprobare, aut fine auâoritate Ecclefiz
xat in mortis articulo ) abfolvi, vel etiam iplam immutare.
Da-

U

»59
—— — ——

iwwmjs

CONCILIUM

Datum Bafijee tn floflraJUemni & publica A teria

SIGKMÜWDÜS

1βό

fovendis InjiiAis vexationibus relinqua-

CHuirn ^Α·°η€> decimo Kalendas Januarii, anno a tur, flatuit eadem fanâa Synodus, quod .ft
μ
.η
—:.. millefimo
quadringentéflmo quis oflenfus coram fuo Judice habere non
Nativitate
Domini
trigefimofeptimo.
poffit juft it i® complementum , ad immediaturn fuperioiem per appellationem recurfum
habeat : nec ad quoucumque, etiam ad Pa­
S E S S I O
XXXI.
ANNO
pam / oniiffo medio, neque a gravamine in
CHRIST!
quacumque inflantia ante diffinitivam fentenI.
tiam quomodohbet appelletur , nifi forfltan
tale gravamen extiterit quod in diffinitiva len­
Dt C*4%£s.
tentia repargri nequiret.- quo eafu, non aStcnfanUi Ctrurdit ' noduf Bajilee^t, i*Spt- i as, ad iinmed.atum fuperiorem licet appel.ritu /tniio legihmt
untverfilnrt lare. St vero qurfpiam a fcdis Apoflolicat im
Ecclejiem rtprijditin/ , ad Juturi/* rd t*r- mediate fubjeâo ad ipfam fedem duxerit apuwhwiv
* ■
·
pellandum, caufa per referiptum ufque ad BB nem litis indufive in partibus committatur,
cclesiastica foiicitudinis fludtumju. nili forte propter dei edum juflitie) waut tugiter invipilare convenit , ut fraterna ftum metum, etiam in partibusconvicinis, de
in commi Ilione exprimendis legitimo
caritas in clero ac populo Chriftiano vigequibus
­
at, nec qqifqoatn per vexationes & affliibo- prius documento, alias quam per juramentum
nes indebitas proximum fuum opprimere per­ fummatie conflitcrit, apud ipfam fedem foret
mittatur: ficque jullitia ordine debito cuili­ merito retinenda - Ei quidquid in contrarium
bet miniflretur , ut & viris dolofis aufera­ hujus faluberrimi decreti attentatum, faftum '
tur nocendi licentia, & quies ac tranquil­ vel obtentum fuerit , fit nullum ipfo falitas reôorum non facile pertuibetur
Inole­ âo . Litigantes , qua contra fecerint , in
expenlas condemnentur . Romane vero Ec
verunt autem ,haftenus intolerabilium vexa
tionum abufus permulti , dum nimium fre­ ciefi® Cardinales , v icecancel larium , camera
quenter remotiilunts etiam partibus ad Ro­ sium, magnum pcmitentiarium , Protonotamanam curiam , & interdum pro parvis & rios, & alios ledis Apoftolic® officiales, aftu
minutis rebus ac negotiis quamplurimi cita­ -in Romana curia fuis officiis inliftentes , hoc
ri & evocari confuevemot, atque ita expen-Cdecreto non intendimus comprehendi. Ne ta­
lis & laboribus fatigari, ut nonnunquam com- men in dilTbliHionem vel translationem pre
modius arbitrarentur juri fuo cedere, aut ve- fentis Concilii, aut ereftionem conventiculi a
vatmnem luam gravi damno redimere, quam pad Ferrariam, vel alibi fub nomine Concilii
in tam longinqua regione litium fubire dil- Generalis, qaas dominus Eugenius Papaquarpendia . Sic facile extitit calumniofts oppri­ tus efficere conatus eft, vel conaretur u) fo­
mere pauperes , fic beneficia Eccleliaflica ple­ turum , eaufas illas, & maxime incorporato­
rumque minus jufle per Litium antraftus ob­ rum aut incorporandorum in hoc facro Con­
tecta funt, dum piflis poffcfforibus eorum, cilio, quas bxc fanfta Synodus remitteret, aut
feu quibus illa de jure competebant, neque non reciperet , in canam ipfius domini Eugcopes neque faciiltater-ad iHos funaptus fuffi- nii, aut prrfatum conventiculum Ferraricnle,
rere poterant , quoi longinqua proteftio ad vel aliud de fado trahi contingeret in fomen­
Romanam cunam , & litis agitatio in ea­ tum diflblutioois , translationis & er eftion is
dem depoicebant . Confunditur etiam exin­ prsdidarum, voluit eadem fanda Synodus ,
pendentes &
de ordo Ecclefiafticiis, dum ordinariis judici- eaufas quafcumque
,
,
_ com miffas ,
bus fua jurifJiftio minime fervatur, pecunizDaut etiam quafcumque eaufas incorporatorum
& facultates regnorum ac prov:t>ciaruin hoc atque incorporandorum, atque alias per appacto non parum dftninut® funt . Et
“ quod pellatiooem devolutas aut devolvendas , nec
univerfr» Ecdefiaftico ordini admodum noce· non illas qu® obiervàtionen» decretorum ipfius
»c compertum eft, hi, quoi ad fumma nego- fanft® Synodi concernunt, ajlud eandem fan­
tia ChnAiane rcbgionis fublimitas dignitatis idam Synodum, ipfa durante feu donec ali­
evocabat , minus illis reddebantur intenti , ter fuerit ordinatum , tranari , falvis etiam
dum ipforum mentes nimium occupabat atli- advocatiohibus caularum pcudentium in Ro­
dua caufarum multitudo. Qua: attendens hec mana curia per queeumque noflia decreta fa­
fanfta Synodus, & pro reformatione Eccle­ il is aut faciendis, decretis etiam altis & otdinaiionibus ejuidem fande Sfoodi in fuc ro­
fi® Dei m capite & in membris, juxta pote
flatem fibi a Domino cooceftam evigilans , ut bore remanentibus.
Datum in feflione noflra publica, in majo­
omnia deinceps ordine congruo peragantur ,
ad falutem animarum, & pacem ac quietem ri Ecclefia Bafilecnfi folcmniier celebrata ,
cnnftorum , flatuit & decernit , quod ia nono Kalendas Februarii , anno a Nativita­
partibus ultra quatudr dictas a Romana eu-E te Domini miUefimo quadringentefimo aigeü·
ria dtflaanbns, omnes quaecumqtte caulae, ex- mooûavo.
eeptis maronbus in ture cxpreffe enumeratis,
ti eleft'onum Ecclefiarum eathedralium , &
monafleriotum, quas immediata fubje&io ad
fedem Apoftolicam devolvit , apud silos ju­
dico in partibus qui de jore aut confuetudine prrfcrtpta vel privilegio cognitionem ha­
bent terminentur & finiantur . Et ne fub
umbra appellationum, que nimiam leviter,
0c nonnunqtum frivole haftenus interponi vifc funt, atque etiam io eadem inflantia ad
protogationem litium farpe multiplicari, ma

E

Π.

■

■

*

t 161

wc«wn»,
p. rv

BASILEENSE.

IMF.

«

r6a

A f®pius per litium anfradu» <3c varios difeurfas —■
..
ratione gratiarum ipiarum turbantur fic tnquie- ANNO
AMWO
IL
c*um
tantur. Ordinariis collatoribus tuum minifle-CHKIJTI
Hl'
dtentem it rttUtienibes
«· rium fubtrahitur, fic confunditur ordo EctleM1
«adaav frfuei pMttttun,
fiailicus, dum unicuique fua junfdiâio bon
fervatur . Rotnanique Pontifices , dum offi­
cia inferiorum .nimium fibi jindicant, a ma­
Jma/aadfa Gntrtiit Sjeedvt Bufibrufit, in Spi­
joribus fic magis fruduofis operibus univerlarite feetk
ceerregete, eeiwrftltet
le bonum concernentibus retrahtMHtrr, nec in■ EccI<S<uh rtprttfntmi ad perprteem rri mtferiorum dirrffioni atque corredioni invigilant,
ficu ii publica utilitas expolcit. Qu® omnia
. .gravem confufionem ftatui clericali fic facerdoPlacuit divin® pietati hoc tempore animos tali'in. ditpendium divmi cultus fic prejudibominum'qta 'variis abufibus irretiri coeperant cium publice (alutis afferunt , pollentquc gra­
viorem in futurum afferre ruinam , rebus
vehement hujrxcfiare , ut (alus quereretur cuu^ .vio
___ , fic
— per
per Synodum
Synodum univcrialem
univeriakm mores
mores'B
his in deteriora jugiter prolabcmibus , nifi
ftorum
B his
Ecclcfie in melius reformarentur, cum falu- provideretur in adverium · Volens itaque haec
tari dirtâiooe capitis fit membrorum in viam lanâa Synodus luper his opportunum reme­
ÿuAitie fit faaâitatis. Quod ut facilius atque dium adhibere, ftatuit & decernit, ut Ro­
ordinalius fiéret, fit ne fub pretextu varia­ manus Pontifex , qui pto tempore luerit, eas
rum opinionum aut Romani Pontifices, aut deinceps gtalias expedauvas aut nominatio­
alii quicumque, non latis Univerfalibus Con­ nes nullo modo nuiiave cx cauta concedat ,
ciliis obedPent, predifpofuit eadem divina pie­ cum ipie pre ceteris, ne fit laniorum occatas ia lacro Coiiftantienfi Concilio Synodo­ lio malorum, a bili nere debeat . Fruftra erum univerfaliutn jurifdidionem ita declarari, nim inferioribus inhiberetur , li iple ; qui aut nulli relinqueretur ambigendi occafio, cum liis debet efle omnium bonorum fic virtutum to Epiftoi*
decreto folemni diffinitum extitit, Untverfale exemplar, non abftineret. Ut enim ille fanX‘)U(
Concilium habere auâoritatcm immediate a diflimus & dodiflimus Leo Papa inquit, toChriflo, Cbi quilibet, cujufcumquc ftatus fic tius familiae Domini ftaius & ordo mutabitur, i.m^n en
fi quod
inquiritur in corpore non invenitur ib c“ ’ ·' **
dignitatis, etiamfi papalis fuerit, obedirc te
.
Detur in bis, qu® pertinent ad Fidem, ad ex· C capite . Integritas ciiam prefidenuum , laius
tirpatiooem fchifmatis, fic reformationem Ec
’
dignolcitur
die inferiorum . Ceilcnique de ce­
cleft® Dei in capite fic in membris ac peni- tero jam faff®.· fic ram ipl® , quam etiam
nentibus ad ca - Dum autem hcc cura refor­ fiend®, ii qu® fiant, null® lint ipio fa do ,
mande Ecclcfix huic (and® univerlali Syno­ exceptis illis gratus & r.ominaiKHubus fuper
do Bafileenfi incumbit, 1k>c unum Angulari quibus proceflus pm lint expediti, quas cx
folicitudini profequendum arbitratur, ut per certis rationabilibus caulis in odo mentibus,
finguias Ecclefias miniftri mftituantur idonei, quibus haffenus curfum coniueverunt habere,
qui fcientiis fic virtutibus effulgeam , ad Chri- tolerandas duximus, donec aliter fuerit oidtAi gloriam fit univerfi populi Cbrtftiani ®difi- natum. Relervatiuiies etiam particulares, quae- .
cationem falutarem, cui rei grave impedimen­ cumque fuerint , beneficiorum vacaturorum ,
tum haâenus afferre vifa eft gratiarum expe- tam per Romanos Pontifices, quam per Le­
Hativarum multitudo, que gravem ordini fic gatos ledis Apoftolic», de cetero null® lint
ftatui Ecdcfiaftico perturbationem, variafque ipfo tado. Non tamen iniendit prohibere h®c
inordinationes ac plurima difciimina comperi­ fanda Synodus hoc prxfenu decreto, quo mitur injeciffe. Ex his enim frequentius daiiQnus futuri Romani Ponjifices tempore Pontifunt Ecdefiis tuiniftri non probati, nec co- ficatus fui, modo honefto fic couvcniemi, dc
goiti, vacaturorumque beneficiorum cxpefta- uno beneficio ad collationem , in qua fue­
tio, que, ficut antiqua tura teftamur, occa
rint decem beneficia, & de duobus ubi lue­
fionem dcCderanJe mortis aliene preftarcfo- rint quinquaginta, fic ultra, dilponant, ita ta­
let, quod plurimum prejudicac animarum la- men ut in eadem Ecdefia cathedrali, vel col­
luti ; fed fic infiiper lites innumere fic conten­ legiati, duas prrbendas luo tempore noncom
tiones inter fervos Dei excitantur, rancores ferant , ut qual ficationes graduatorum inferius
ficjurgia nutriuntur, pluralitatis beneficiorum defigoat® io ipfis prrbcndis fuum valeant lorfovetur ambitio , facultates ac pecunie re­ tiii cfieâum . Neque etiatn collationes pet
gnorum fic provinciarum minrm’ in modum ex- preventionem flendas intendit impedire ; de­
nariuntur, pauperes difeurrendo ad Romanam creto noftro de refer vationibus , quoad ce­
curiam innumerabiles vexationes fubeunt, fic tera , & aliis decretis hujus fanff® 'Synodi *
inter viarum diferimina nonnunqtiam (polian­ in fuo robore duraturis. Ut vero ceteri ad quos
tur, occiduntur, ac variis affiguntur pcftibus: beneficiorum, dignitatum, perfonatuum, ofatque etiam fuis patrimoniis ac parentum opi- E ficiorum , fic adminillratiomim collatio , feu
bus exhauftis gravi egeftati lubjacere cogun­ quzvis difpofitio fpeâat, ad providendum lit­
tur. Plurimi abfquc jufto titulo beneficia f>- teratis viris & (cientia perornatis fpeciabi vendicant, fic non quibus de jure deben­ lius adfiringantur, voluit eadem fanâa Syno­
tur illa obtinent, led nonnunquam hi, qui­ dus certas qualitates virorum litteratorum fic
bus aut circumveniendi proximum major allo­ gradnatorum defignari , quibus certo ordine
ua, aut ad litigandum facultas fuppetit ube­ debeat provideri, prout inferius annotatur ;
rior fub involutionibus quoque przrogativa- adjiciens quod fi per Prclatos fit doâores alirum, antelationum, aliorumque hujufmodi gra­ cujus nationis in hoc Concilio confiilentes,
tias concomitantium , fraudes plurimas fic de­ pro bono fu® nationis aliter circa hujufmodi
ceptiones contingit inveniri. Juvenibus etiam quahficationes dilpouendum videatur in futu­
qui Audio litterarum fic virtuofis operibus in­ rum , quidquid per illos fuerit ordinatum ,
tendere deberent, datur materiaevagandi, qui fic in Generali congregatione prefentis ConciCtad/. Gewrah Tom. XXIX.
L
ki
*

mmatus a.
BUGSMU3
CONCIVIUM
». tv.
ne.
—-—Iu conclufuai, exnunc prout extunc rauam ft À nori facultate Auduariat, nec mu in thaulu ■■
firmum habeatur, ft vim decreti habeat, ac gia, qui per fex anuoe vel in «troque aut Μ
CHRffTI
"7'^
'° F»fco<' decrete de verbo ad vatium altero jurions, baccalaum qui per trienoMm,
exprertum foret . Qpodfi quis cufulcumque fi nobUcs ex utroque pamte, ft ex antiquo
ftauis , etiamfi Cardinaiatus , Patriarchalis, genere, alias aurem per quinquennium cooûPontificalis, aut alterius cuiuslibet dignitatis, miUtar ia aliqua uaiverfitatepriviiegutaadmi
contra prxdi&um ordinem ft qualifientiones sms fisum fttsdium fecerint, qui de arodi&is
( ut praemittitur ) defignatas vel defignandas, Sradfeus, tempore ft nobilitate fiwradi&is fi
de ipfu beneficiis , dignitatibus , periboetiem facere teneantur collatori per kgiüma do­
bus , officiis & adminiAratiombus quovis mo­ cumenta. Exhortamur tamen Ordinarios colla
do difpoiucrit, eo ip(o fit initum ft inane, tores, quod in conterendis beneficiis hutufmocollât toque htijufmodi ac provifio, (eu qu»· di, profertim quoad dignitates, refpcAumha­
vis dilpofitio, ad fiipenorem proximum de­ beant fingulariter ad magiftros, nec non li­
volvatur, qui fimiliter habeat providera: quod centiates ft baccalaureos formatos in theolo­
fi non fecerit, ad alium fuperiorem proximum gia. In dignitatibus vero non elefttvis, perfodevolvatur, gradatim ufque ad iammum Pon-B naribus, ad trim ft rationibus ft officiis diftarum
tificem afeendeodo . Non volumus tamen Or­ Ecdefiarum, idem ordo, modus ft forma in
dinarios collatores, ft eos ad quos prefeota- omnibus obterventur. Quod fi quis ex diftis
tio feu alia quavis di (potit io beneficiorum (pe­ qualficatis, tempore vacationis probend» leu
dat , in quatuor tnenfibus , quibus preface dignitatis hujulmodi alias duas obtineat pre­
gratie expedative vel nommatiooes curium hendas , leu dignitates ft prehendas, vel aliud
non habent, donec i pie gratie tf. nominatio leu alia beneficium aut beneficia , quod vel
nes ad eorum collationem, provifiooem , pra- que refidecdo m ahero ipforum , ft horis
(entationem (cu difpofitionem concede certa­ divinis intereflendo, valeret (eu valerent uf­
verint , ad qualification» infralciiptas obier- que ad fommam (eu stOimatioDem ducentorum
vandas sdftringi.
florenorutn camera, fimi litet quiconque duas
prehendas catbedrales, obtinuerit, nullatenus
tn ïpla renia pane inclari feu comprehendi ceo»
1Π
(eatur. In Ecdefiis autem parochialibus, qu»
Stytutu
Ο 9rde r»
in civitatibus aut vilis muratis exitiunt, inhnefkü> p<r Ordiurni, dt nu fat fur4
C ftituantur perfon» ficut fupra qualificata:, aut
ad minus qui per tres annos ia theologia, vel
.
in altero jurium, feu magiflri in artibus, qui
Primo, cum per Generalis Concilii ftaruta
in aliqua univerfitate pririlegiata findentes fue­
(aaffe ordinatum cxitlat, quod que hbet Ec- rint, ft hujufmodi gradum adepti fuerint, 6
clefia mctropolitica teneatur & debeat unutn tales potuertut inveniri, qui voluerint hujuf­
habere theologum, qui fui doétrina & prodi» modi beneficiis defervite. Et, ut facilius inve­
rationibus irultum (alutis afferat, ordinat bec niri poffint, datait bate fanAa Synodus , quod
i.vkU Synodus, quod ex'rodatur etiam hu- quolibet anno, durante tempore qaadragefitnr,
/utmodi ordinatio ad Ecddias cathédrales, ta*
omnes ft finguli hoc modo qoalificatt, de ipliter videlicet, quod quiltbet collator ipfarum fa ditecefi ft alii qui voluerint, habeant per
prebend a rum teneatur & debeat canomcatom fe vel per procuratorem fua .nomina exhibere
& prehendam, quamprimum facultas le ob­ illts ad quos beneficiorum curatorum colianc
tulerit, ft inveniri poterit, uni magiflro li- vel preientario fpeftat, feu eorum vicariis.
centiato, vel in theologia baccalanreo torma* Qsod fi non fecerint, collatio feu ptieientatio
to conferre, qui .pcî decennium in unirerfita | vel dilpofitio aliter quam ( ut praemittitur )
ThvoKt»·
lui» l» <■" te privilégiais Ttuduent, ft onus refidenticac
fafta non propter hoc irrita «enicatur. Er fi­
mrdrtlibu·
leâuro ft piddicationis fubtre voluerit, qui­ militer in collatione terti» partis prsbendarum
«rilefit» rur
ane bis aut femel ad minus per lingulas heb­ fnperiua memorata intelliganM’, b tot gradua­
•4 miaut
unuaa efc
domadis, ccqante legitimo impedimento, le­ te feu qualificati modo pmsUfo potuerint h>oportaM ■
gere habeat;
quoties ipfum in hujufmodi veturi, teooanmrque C M pnamittitur ) ipfi
leftura deficere contigerit , ad arbitrium capi­
graduati & qualificati fua nomina tempore pr®tuli in fubtraâiooe ditlributionnm lotius heb­
di&o ipfis ad quoa beneficiorum difpofiik» (pe­
domade puniri poffit.
fi refidentiam defedat , leu eorum vicariis, exh&ere per fe vel
ruent, de alio provideatur. Veruatamen, ut
per procuratorem. Quod fi non fecerint, col­
liberius (ludio vacare poffit, nihil perdat cum
latio feu prafentatlo ve) dilpofitio aliter quam
abiens fuerit a divinis. Infuper quod in qua- ( ut promittitur) faâanoo propter hoc irrita
bbet Ecclciia caihcdrali vel collegiata, ultra cenfeatur. Si aurem illi^ ad qooabcocfidoram
prxdiâam prehendam theologo (ut promilti- quevrs dilpofitio fpcftat, coataa feftodiAaiwm
>ur ) a (lignandam , tertia pars piabenda rum con­ qualificaciomim defignatioecm & ordinem ali*
teratur graduant alias idoneis modo & forma lquod beneficium contulerint, feuadipfampr·inicriptis , fic quod prima vacatura hujufmodi ientaveriM, vel qaomodolibet difpowmm, fit
graduate, ft deinde poft alias duas fcqueoseo ipfo faAo trrttum ft inane, vetatfisptrruspo»·
modo conferatur, & fic deinceps, videlicet tniffum eft. Et nihilo minos per Concilia promagiftrts aut licentiatis leu baera laureis for­
vmcialia cum io his defecerint, aut etiam permatis m theologia, qui per decennidtn in ali­ (oois non idoneis 9°oqoo modo providerint,
qua univerfitate privilégiais doâoribusfeu Keen- juxta tenorem conflitOtion» Concilii Genet»tiatis in altero jurium vel medicina, quj per lis, qu» incipit, Grava de probandis, corri­
ieptem annos in fua facultate flodoeriot tn tmi- gantur ft debita puniantur. Illi vero, adquoa
verfitate, ut fupra , magtftris feu licentiatis in benefit iorum rqpslarium fpcAat collatio fen
artibus, cum rigore examinis , qui per quin­ difpofitio, protermirtu indignis, eadem re
quennium in aliqua univerfitate a logicaltbos llgiofis idoneis conferant ft affignem. Qpod
fi alita fecerint, per eorum fupertam ft ca*
joclufive & fupra in artibus , vel io alia fupephu-

««f

BASILEBNSE

At«rrys α

»««

pjtuls provincialia corrigeatur, Bt debite ρα-Adolôre referimus ) ifie dominos Eagenius nv··—"
fra afftgoanam terminum neque per le orque *nho
ANNO
tdCMUr.
Datum fit frffi»t aeffm pnbliea, in at- per aliom compartre »o.'ui:, aut minimam
***
<"
fori Bcdcfia Bafileeofi folemnhsr celebrata, excufat foocm , fi quam haberet, traoimittçre,
nono Kalendae Februarii, anno a Nativitate immo eorrcâioœai effugere volet», dtflofoiioDomini miUefiaso quadringentefimo trigefimo nem & translationem Concilii, quam de jure
doo poterat, dc fado, pendeote termino, at
oâavo.
tentavit : cum ramen jam altera vice diffolu
TV
tioncm hop» Concilii per etun attentsum revocaffiet, declarans eam irritam fit inanem ,
Dfcrttem tortum frmtefgtotm ùuedm ftfim, dicenique ipium Concilium pro reformatione
dr /a/ga^rar dsranw Argrur» Fapw /F.
Ecclefir io capite & in rnembru Irgttimc in
cboarum, continuatum fuiffe , & profequutio
SacwfmB» BjSIfttfi GmtreluSyUv, *■ Spr* nem habere debere, perinde ac fi nulla diffo
rtr« /isedfe kgidm euqçrsga/a, «arver/afius i ut Io fada fuiffet. Quibus attentis, eia pio dirtpr*fat"U>
favmt rd m Bâc
~ citation ii termino, foam contumaciam ία
publica feffiooe promotores & procurator Al­
calis hujus (acri Concilii accufarunt. ExigerAudivit omnis Ecclefia jam a plurimo tem. teque juflitia, bnc landa Synod ut in eadem
pore quo paflo base fanda Synodus inter ce­ feffiooe contumaciam ipfam domini Eugeni i
tera ob reformationem ipfius Ecciefiat Dei in iuflktetiter accufatara declaravit, ipfumque eoo·
capite Bt in membris fpccialiter congregata, tumacera reputavit, decernent, cim abfentia
cum fua decreta falubria paffim contemni prof- non obffante, ad ulteriora procedendum fore,
pteeret, abufuumqne deformitatem continuari, prout ipiâ fanâar Synodo videretur, confidcraarqoe etiam pin* felito invalefcero io divina tis ncccffitatibas & utilitatibus univcifalis Ecmajeflath offenfam, Bt univerfi faccrdotii atque clefin. Er quamquam attenta Contumacia ma
totius Chriflianta rdigioob ruinam mifentbilera, gnitudine, eadem fanda Synodus abfque ultçvideretque pericolofimmum fchifma per ere&io- riori expeditione in ea re procedere potuiffet ,
nem alterius protend Concilii, iflo durante, volens tamen nihilo minus cura omni manBt alia plurima fcandala imminere populo Dei, fuetudine & benignitate procedere, ad inftanit univerfo urbi perturbationem non modicam Ctiam inclyte memoria Sigiimundi Ekomanoex reGlIent ia, quam ad verius debitam reforma­ rum imperatoris , & venerabilium Archiepifcotionem Ecclefia & falubria bufo* fanda Syno­ porum ceterorumque illuftrium principum Eledi opera dominus Eugeoiua Papa IV. divifio- âorum facri imperii, per fexaginra dies ad­
nem affiduam fovendo, & libitum propria vo­ huc cenfuit differendum , ut pci hujus fande '
luntatis decretis & ordinationibus Synodalibus Synodi patientiam probaretur, fi ipfius domi­
preferendo, praftare videbatur i impulfa eff ni Eugcnii animas ad fatuum foi ipGus fic
port longam plurium annorum expedationem, tmiverfalis Ecclefia inclinari valeret. Confcftim
fuper regimine Ecdefiaftico falubrcm provido­ autem plenius innotuerunt ea qua adverfus hanc
nem querere, Bt ipfam dominam Eugetnum fandam Synodum Bt ejus fuppofita in prcieO'
inducere, at ea qua faluti (ui ipfius fit uni ver- fa diffulutione jam attentata ipfe dominus Eufa Ecclefia congruebant in tantis tamqae ur­ Siius perpetraverat, transferendo hoc lacrum
gentibus occeffi tat ibus agere curaret, cum hoc
ociliura in civitatem Ferrarienfem , (i contra
ipfam eidem fanda Synodo maxime liceret at- ipium aut aliquam Oratorum inorum ulterius
que incumberet ex ea auâori ta tc quam a Chri- procederetur. Et .pracipiendo
.
‘ fub .penis
’ Bt
* ce·· _______
Hur A idI
lio immediate accepit, cui univerfi fideles, D
Γ'furis graviflimis, quas tamen inferre nou po- pm »·'*
cujufeumque flatus, etiamfi papalis exiffaot , terat, (uppofitis bujas facri Concilii, ut ab eo t><*)*1*
obedire tenentur in his qua pertineat ad Fi­ ‘di foederent : qua in re decreta facr® Synodi 2^»**
dem, extirpaiiooem fchifmatis & reformatio­ Conflantienfis flt iflius manifefle violabat, trans­
nem Ecdeua in capite & io membris, veluti ferendo Concilium pro libitu voluntatis, poeter
determinatio uoiveriali* Ecclefia in facrisfcri- conienfum ipfius, ac etiam ufurpando fibi aupturis fondata, & in celeberrimo Concilio Con- rioritatera fupra fandam Synodum, de refor­
oanticafi promulgata, diflinivit, adjiciens quod matione Ecclefisa ia capite agentem, non re­
tt (W. fe£ quacumque contumaciter ipfi uaiverfali Cooci- de fenugn* ( ut videbatur ) de audoritate fir
«. A *.
lio obedire cootem picric in pradidts & peni· crorurn Conciliorum Bt determinationibus Eccle­
nantibus ad ea, coodigna poenitentia fubjicia- fia: Fidem concarnent ibas, tam in ipfo Confla»
tur, & debite puniatur, ad alia juris remedia , ticnfi Concilio, quam in iflo promulgatis fu
Mlaedb
°Pa* facr’r » recurrendo. Et tandem pridia per obedientta quam furami Pontifices Synodis
Cam. K Kalendas mends Augufli noviffune prnteriti, uaiverialibas exhibere tenentor, ac etiam fchif·*·
decrevit bnc fanda Synodus, terminum (exa- ma introducens, Bt aliud Coociliam iflo daginta dierum peremptorie praefigere, infra quem H raote erigens, quod non fore Concilium, fed
pariatos dominus Eugcnius coram eadem Sy­ conventiculum fchifmatkorum, jam praecedenti­
nodo per fe vel per alium comparem, fi qua bus decretis foerat declaratum, ad diflolutionem
' fuper prasdiâia ac aliis in diâo monitorio cx> Concilii jam fcmel per ipium revocaram ite­
preffis , ccterifque in foturum proponendis, rum redeundo, & ex modo diffduxiools ac poe­
quas tunc non fine rationabili cauia taceban­ narum adjeftioois, fupra Concilium junidiâiotur, pro foi excufatiooe vel defenfione doce­ nem in faâo reformationis afliimendo, fenon
ret proponenda . Qpo termino elapfo, five Concilio, fed Concilium fibi obedire teneri,
«fiât» dominus Eugcnius comparem , five faâis fui* proteffasdo. Mercbi turque tanta­
non, hcc fan&a Synodus ad ulteriora procé­ rum tamque gravium offenfarum in Ecdefiam
dera decrevit , cogoofccodo Bt terminando,, Dei Btfcandafom fefios jam pluries attentatum
prout Ecclefia fanea Dd, Spiritu fanffo di- ac projudicium Fidei multitudo, ut illico in ip­
ftaote, videretur expedire. Sed ( quod ctun ium dominam Eugenium jufli judicii fcquercrer
L x
ultio
C^di. Craeraf. Tom. XXIX-

«ΚΓ

CONCILIUM

sucrait

10S

-ultio pro ipfius fit onîverùlïs Ecclefia latete : A ocm
nem , ipfiufque Eceicfia fiaaris temporibus-----------pacificationem gratdlimam, ft audoritata (a- ANNO
ANNO fed oou immemor hoc laoda Synodus mater­
CHRIST! na pietatis, adhuc expedaro vetuit, fi forte erarum Conciliorum roufetv stiti nem , valeat uiau>n
«♦»·.
ipfe dominus Eugenius4 a tante teobedteotia iacüaari. In virtute ighnr omnipotentis Dei,
refipKcens converteretur ad cor, evldeatiffi- in cujos nomine hoc fanda Synodos congremiiqoe juribus ft raliombas declaravit hanc dif. Sata exfiftit, ft a quo immediate potefiarem
»oer uohrerfos fideles cujufcumque dignitatis,
(olutionem ft translationem nullas penitus effe, nalHnfque roboris ft moasenli cum omni­ etiamfi papalis esfiftant, (ut pramiflum eft )
bus iode feculis. Intcnniffa quoque celeriori accepit ; eadent fanda Synodos prodidum do­
condignarum infliftiooe poenarum , hoc fanda minum Eugenium Papam quartum manifeflum
Synodus eas doataxat poenas adverfiis profa­ coutomacem, ft in aperta rebellione perfifteo
tam dominam Eugenium cx tunc promulgare tem, ac ootorie incocrigibiiitesqne Ecckfiam
duxit, qua adverfas Romanos Pontifices fib­ Dei fcandaluaotem, omnibus prnmiffis tam
ers Generalia Concilia diflblvere ft pertarbe- coojundim quam dlrifim attentis, ab omni
re tentantes ordinatu lucrant, ut videlicet, adminiftratfooe pupates in fpirituaiibns ft temmfi infra quatuor menfes a die diflbtatioms B poralibus fufpeodit, ac fnipeofan effe decla
ft translationis per cum atteniatarum refi- rat;
* proceffura
Λ ' tandem
**_J
-■*·-*
ad) ulteriora
—*
nique
z~- ad
J
pifccret cum farfafaâiooe reali, ab omni ad- fenteoriam finalem inclufiw, fi opus fuerit ,
ipfo domfoo Eugenio amplius non vocato,
miniftratiooe papali effet ipfo fado fufpenfosSufieadfatr
Qpu quidem papalis adminiftnUio ad Generate prout utilitati ft oeceffitali Ecclefia, Spiritu KafMMn
Coocilium devolveretur. Et fi haoe ptuaam Laudo didante, confpexerit expedire. Omnem IV. a Pa
per duos tnenies foftineret animo indurato, aurem ipfius papatus admimftrationem in his
poft quatuor prodidos menfes contra ipfum omnibus, oms in fpiritnalibus fic temporalibus
ufque ad privationem inclufnre per Concilium ad folum rapam ft fodem Apofiohcam de
Generale procederetur, quas ponas hae fan­ jure pertinere nofcuotur, eadem fanda Syno­
da Synodus ipfum dominum Eugenium, fi dos ad feipfam decernit ac dederat efle de­
volutam; ne propter gubernationis defeâum
non reti pifccret cum fatisfaftiooe reali ( ut
Ecclefia interim varia diicrimina pati poflit ;
przmittifur ) declaravit, ft non folum decla­
ravit, fed etiam exprefie decrevit incuriarum. decernens irritum ft inane quidquid durante
Cum vero jam ft prior fermions fexaginta die­ hac iufpenfiooe ner ipfum dominum Eugenium
ratione papatus fadum fuerit vel attentatum.
rum indultorum poft contumaciam accufatam, C ratiooe'papatas
quoque reges. Principes, communita­
ft alius quatuor menfium poft diem proteaia Omnes
''
drffblutionis & translationis hujus Concilii per tes ft alios quotcumque, cnjufvit flatus ft di­
ipfum dominum Eugenium attentatarum, cla- gnitatis exfiflant, h«c fanda Synodus mmmt
pfi fint, ft , pendentibus ipfis dilationibus, ft requirit, & effdem in riram fonda obepalla corredio aut emendatio confpkiator pro- dientia ft fob divini abseflatiooe judicii man­
veniffe, immo potias continuatio abofoum ft dat; Eccfefiafticis vero perfoois quacumque
deformitatum in of&nfam divino majeftatisft dignitate, etiamfi Cardinatetus, Patriarchal!
interitum animarum, rebellioeoe ftinobedie»»- aut Pontificali prafulgeant, fub ponis quas
tia domini Eugenii adverfiu fanftam Synodum ipfo fado incurrant excommunicationis ft fnfUniverfalem ft decreta ipfius, procuratio infu- penfioots ab omnibus dignitatibus, benefits
per aftidua ercâionis illius pmtenfi Concilii ft officiis, quocumque nomine noocupenlur,
Ferrarienfis per tranfmiffiooem litterarum ad etiamfi forent metropolitans aut catbedralis
direrfas regiones, & convocationem plurimo­ Ecclefia, five in titulam five in commendata
rum ad idem Concilium, quod fore conven- obtineam: Vicariis autem , gubernatoribus,
t i culum fchifmaticorum jam declaratum com-D va fallis, feudateriis ft fubditis Romana Eememoravimui. Ex quibu» ft suftoritalis fan- clefia, fob pœoa privationis
..............................
ipib fafto
....
om­
âorum Conciliorum peffumdatio, ft reforma­ nium feudorutn ft aliorum qooraincumqoe
tionis Ecclefia Dei extinâfo, ft indiâio fehif- jurium & privilegiorum qua «b ipia Romana
maiis inauditi per ereâiooem alterius pretenfi Ecclefia obtinent, diflioâe prndpit ; ut du­
Concilii, ίΠο durante Concilio , ao denique rante hac iufpenfiooe pncrextu cujufvl· jura­
determinationum Ecclefia univerfalis parvi- menti , fiibjcâiooM aut promifle fidelitatis ei­
penfio, in Icfionem irreparabilem catholica dem domino Eugenio oollateow obediant. IpFidei fequetxtur, nifi divina pietas fua Eccle­ fos quoque ad hutofmodi juramenta flt pramiffia in tantii languoribus fubveoiret. Urgetur fiooes, durante ipia fufpcnfiooe , nuUatenua
tandem hac fanàa Synodus , ne tanta mala ad firingi declaramus : fed ad hoc facrum Con­
diffimulaodo affenfum illis proflare videatur : cilium io omnibus recurrant, pro quibus 'ad
& ne facilitas venio incentivum tribuat delin­ Romanum Pontificem recurrere foliti font.
quendi ieu male agendi, cum tovtqra remedia Intendit enim Ink fanda Synodus mande,
ac fande neceffitatibus qfiorumcumqne
non proficiunt, utiliorem & falubriorem ad- jufte
.
bibere medicinam: atque poft varias exfpeôa-B providere. Mandat protesta ia virtute fanda
stones tandem faluti univerfalis Ecclefia pro­ obedientia, ft fub 'pena privationis, qnam
videre , ft ad fufpcnfioncm ipfius domini Eu- ipfo fafto incurrant, ocimum fisorum benefi­
?;enii ab adminiftralionc papali, quam poenam ciorum , dignitatum, officiorum, commendaaera ConfUntienfis Synodus Romanis ponti­ rum, pcofionum, ft gratiarum quaramcun·*
ficibus in variis cafibus cenfoit inferendam, que, etiam exfpeftativarom, omnibus fic fin­
procedere: alias pœnas duriores adhuc profua gulis fandas Romana Ecdcfin Cardinatibus,
manfucUidine differendout faltctn per com- Aicbieptfcopb, Epifcoote ft aliarum Eertefinpuffionem juflitia cum temperamento mifcri· mm Pnsiaiis, o&ciarits curia, ft clericis quiconfia, ipfiusRomani Pontificis animus ad ea bufomnqne in Romana curia «tfiftentftos, enque funt falutis ft pacis, in teformationem jufvis flatos ft coodittoois exfiflaat, quaterna
debitam Ecclefia univerfalis ft anima fua ft infra quadraginta dies proxime feqwcotes poft
(Otius populi Chrifliani falutiferam ttdifktlio- diem profeotis fefiioais a Romana caria two»

>O
io»rvi
BASI LE ENS E
----------dant. Et deinde Cardinales', Patriarche, Ar-A
S E
AMO cWeptfsbpi , Epifcopi , A alii Eccfofiaftid

ALBER TUT*.
1MB

S

S

I

O

J 70

XXXIL

Dt ceffetiaae pr^tafi tltStaaii hei « atiatri

awno
OHCtSTI

M’*

fate Cnt finde rontfcmaodo, ad hoc facram
ferti (λΛ.
CbncÜhMn arripiant: retiqtsi vero, qui ad Ge­
nerale Coocslmm non tcncutur venire, ad re- SemfaaGe Caatrelit S/usdei
, «· Sftfideadom Ac Deo forriendum in propriis be­
rita faa/h icplffat ca^n^ata, aâivrrfaitai
neficiis, vel ad boc facram Generale Conci­
Efclefieat rffreftnteat, aJ ftrfftaaai rti avrlium fine moro difpcndio Ac omni fraude cvfi
atarieai.
faute, fe transferant, Ac accedant, decretu
aoftro <l*>d incipit, Compedem, At aliis qui- pRidcm m decreto vigefimonomt feffionis
CoaciUt tif-bufcutnque bajus faute Synodi, in fuorpbo- R hujus faute Synodi, quod incipit, ComOra· m·
re duraturis. Omnes aurem caufas tam Ec- patiens, lucide exftitit declaratum , ddfotatiodefiaflicas (piritaales, quam etiam profanas, nem huius faute Synodi At translationem
civiles Ac criminales atque mteps, inter qua- Bejcs in civitatem Fcrraricofem per dominum
icumque perfooas, cujufcnmqoe flatus aut con­ Eugenium Papam quartum de fafto attenta­
ditionis exii flant, m Romana curia penden­ tas, tam in eo cata quo contra ipfum virtu­
tes, ab ipfe Romana curia hoc fanfta Syno­ te citatorii in noflra vigefimafexta lefliooc
dus in eo flatu in quo funt ad (a advocat, promulgati, aut contra quempiam prefiden& advocatas efle vult At déclarai: exprefleio- tium in Concilio Oratorum fuoruai in aliquo
htberu omntes judicibus, auditoribus Al com- procederetur, quam io eo cata quo Grocos
miliariis qmbufcumquc prodite curiis, etiamfi contingeret advenire, nullas effe, penitufquc
Cardmalatus, Patriarcteli , Pontificali, aut irritas & inanes: hujulmodique diflolulioacm
aha quavis dignitate prafislgeant, m in pro­ ac translationem repugnare veritati declarato
fais caufis procedere aut quidquam agere quo­ per facram Synodum Conflautienicm, dicenti CMtnvis modo prafumaot. Quod fi poft notitiam uuod Generale Concilium univerfitlem Ecdchujus daervti noftri quidquam fecerint, poenas tiam militantem reprwfentans , potefiatem a «Hi fe®*·,
excMtamonicatioais ipfo fate incurrant, ab Chrifto immediate habet , cui quilibet, cu>u- 4 * ’’
Ipfiue excommunicatioais lententia huic fente (cumque flatus At dignitatis fuerit, etiamfi pa
Synodo duntaxat, ipfa durant·, abfolutiooeC palis, obedire tenetur in his quo pertinent ad
refervatai aut cognitione jufti impedimenti Fidem, cxflirpatioocm fcbifmatis, Ac genera­
(fi quod allegaretur) quare a Romana curia lem reformationem Ecclefio in capite Ac in
ad hanc fontem Synodum accedere debentes, membris.- quodque fi in his Ac pertinentibus
non acfafcront, aut recedere debentes non ad ea obedire contumaciter cootempferit, con­
reccfleraot. Cujus quidem impedimenti alie- digno peemteotio fubjicialur. Que veritas in
verbis Chrifti fundata efl, dicentis Simoni Pe­
tro: Si Ecclcfijuit ara «adirrit, fit tiki fini
. 1(
’
eutem contra hanc advocationem & Inhibi. ttbaitai & faiUtaaat . Qaetaetqiit MgavrrilH
tionem attentari contigerit, tpfo jure dccer- fuptr terreat, areat It&Ua & m teli: & qaenit irritam & inane. Et nt fraudibus quo ex­ caarçw Jalveritit fatr terreat, arant friate &
cogitari poflent, obvietur, quia cum dataram ia tale. Et poft pauca fubdit: UU faat elan
anticipationibus in pracfeotis * fufpenfjoois ac vtl tree ctauregeti ia aaatiae arta, iit faat ta
hujus decreti noflri ctaliooem littera» papales attùa terant. Eadcmquc facrorum Conciliorum
vel altorum, ipûus auftoritate fublata , ante auftoritas fuper Romanum Pontificem & quemipfan fuipenfionem produci poflênt, nifi ante D libel alteram, in Aftibus A potIolorum, deckhujus decreti noAri promulgationem fuerint tiooibus univerfaium
'
Conciliorum,
doftrinis
intimata & publicate, efi nulla fides adhi­ fan&orum , multipliciter invenitur patefate .
beatur , Ac pro nullis habeantur . Decernit Repugnabat quoque talis difloiutio & translaifb
tandem hac faute Synodus , bujus decteti tio veritati in hac tante Synodo dudummulpublicationem io pradenti icÆooe fateon , tipliciter declarata, quod Papa Concilium U- a»rau·»
ejuique afixionem in valvb majora Ecclefia civeriale fine contenta ipfius diffolvere non **
Bafileenfis, vim habere monitionis, citationis poteft, aut de loco ad locum transferre. Cui ^ium ...
& exfeeut Ionis ; & ita umvufos arftare, ac dominus Eugenhis poft longam refiftentiam,
fi perfonaliter appreheni, & eis intimatum quam eidem veritati io prima pratcnfa didofumet.
lutione hujus Coocili, & translatione in Bo­
Datum in fedtone publica , in Ecclefia noniam olim faftis, & per univerfum orbem
majori Bafileenfi folemniter celebrata, nono publicatis, fub colore redoftionis Grocorum,
Kalendas Februarii, anno a Nativitate Do­ quam etiam veluti caufam neccflariam promini millefimo quadringentefimo trige fimo tunc allegabat, tandem aflenfit ,· revocan» buEjufmodi diflolutionem & t ranslattonem ; & di­
oftaro.
cens, ea 000 obflante, Concilium a tempore
fus inchoationis legitime continuatum fiaiSe,
& decernetis ac declarans irritam & inanem j
ac etiam revocans quidquid per cum aut fiso
nomine faftum, attentatum feu aflertum erat
contra Ipfitm Bafileenfe Concilium fon ejus
auftoritatem : At deinceps a gravaminibus ei­
dem inferendis abflinere pottichus eft, prout
per quartamdecimam feffionem bujus faute
Synodi, urafente fodis Apofloticm Legato, &
pluribus tante Romano Ecdefias CardfaaHbus
•ffentientibns, etiam inclyto memorio 3igif.

mun-

171
*

κχβμοι

F· IT.

CONCILIUM

AUOTjgrt.
ΛΛ

t-3

——mundo Romanorum Imperatore > ÛM feerai Aquata oommatiooem trito· foeonm BaCltoi
i—
indiânm. In qua feflfooe forma prafata re- Avinionb, Or Sabaudta, pro CcnmanidoCon· ***
-A
»
a*‘FI vocationis ft coofeffionis veritatis per ipfan cilio celebrando, fafemnl decrero noflro indominum Eugcnium faciende decreta fuerat, cfoiente, Nuper bate facrofonfta Synodus, paIn bac quoque veritate conquievit nniverfa bUcavarimosr volentes eam foconasflEmi flt incatholica Ecckfia, reputans ipfam diiTolutio- violatata permanere, omnemya aliam nomi-*
nem per eum fine confeofu Coocilii minime , nationem Ten ele&onem cujuKumqne alterius
fieri potuifle. Nec ullatenus adverfus verita- loci decernentes irritam fle inanem. Uoiverfitem repugnandi, flt ad errorem femel dimif- que facile confpiciunt dominum Eugeniumax
fum redeundi caufam a (Tumere potuit ipfe do- bis rebus nullum fundamentum ereftxxib pen­
minus Eugenios ex prndiâo citatorio. Iu quo fati conventiculi aflnmere potuifie, qui veri·
pofl plurimas admonitiones fibi faâas, ut ali- tatem geflorum confiderent. Quamquameoim
quam emendationem poneret efficacem ioEc- inter deputatos qoofdam noflra congregationis
clefiaflico regimine miferabiliter defluente, flt aflum fuerit, ut niG per Avteioneaics infra
decreta faiobria per banc fanftam Synodum prefixum terminum fieret pecunia expeditio,
edita firiciperet, aliifaue exempla bonorum Bad aliam nominationem procedendum forat,
operum pràflaret, (ciplum flt ceteros dirigea- atque in noflra Generali congregatione con­
do in viam falutis?\cum ipfe ex adverfo .in clufum,
' '
L
e hancSyoodtnu
A
non*’ tamen Λdicipoteft
contemptum hujus lln#· Synodi flt totius Ec­ per viam contractas cum «liquo coovcnifse.*
clefi· defolationena, plurimarumque divifio- nullus entas tunc aderat cum quo coornritaas
num fufeitationem, faluberrime reformationi butufmodi celebraret Nec venit tn dubiam,
ipfius corporis Ecclefia longo tempore refi- qoemquam cqm fcipfo non ρού· coat rabere,
fleret : univerfalis Ecclefia congregate ipfum cum inter (poodeniem recipientensque fponfiodominum Engcnium, ficut mater filium de­ nem debeat efae diflin&io perfonarmn. Ipfius
linquentem, in viam falutis dirigere fatagens; autem ooftr» cooclariioai· interpretatio, de­
dti. ».
flt ficut Paulus reprehendit Petrum coram om­ claratio, moderatio, mutatio, juxta caufaa
nibus, cum non ambularet ad veritatem Evan- occurrente, atque omnimoda difpofirio ad ip­
gdii, eundem dominum Engenium arguens, fum Concilium pertinebat, maxime cum non
atque ex auâoritate a Chriflo eidem Ecclefia ageretur de fa&» privato cujufcumque perfo­
data corripiens; defeftus notorio», in quibus rm, fed de rebut flatum univerfalb Ecclefie
animam fuam fle univeriam rempublicam ni-C coocertsentita», quarum difpofirio ab^ uni ver­
mium gravabat, commemoravit: vocans ip- fali
" Concilio
~
fub direftione Spiritus Paracleti
fum fle alios convocans, ut io regimine Ec­ conflituto per cujuicumque aut quarumcumclefi· falutaris apponeretur provifio. Quod que pcrfooarum arbitrium noo tollitur. Su­
«)*’. co·- port longam tolerantiam tandem id agere · pervenit autem proteftatio Legatorum fedis ApsdMimpulfa fuit tare fanâa Synodus; dum pofl poflolic· advenus decretalionem loci Aviniocontemptum reformationis falutaris ad fufci- neofis, qui pariter cum Bafilea flt Sabaodia
tationem graviflimi fchifmatis ft lafiooem ve­ io ipfa conclufiOoe coocofdhcr capta tunftua
ritatis, ipfius matris Ecclefi· vulnerationem erat. Qua proteflatio non modicam occatio­
graviflimam ^Jdem dominus Eugenius realtter nem retrahendi animos Avtnipnenfium a pras*
procedebat, cui perprediftum citatorium fum- di&a expeditione pecuniarum prsftabat: feoruntque ex alia parte per dominum Eugenium
xne occciTarium erat obviare, dum fub coloribus exquifitis eandem fandam Synodum ft fle fisos, ad verius hanc expeditionem pendent·
termino
aifignaro, gravia impedimenta inAviejus opera diflipare, atque quoddam conventi_ loco fus voluntati dedito nulliter
niooe praflita. Idque accidit, ut Oratoribus
culum in
faflo erigere in fcifluram Ecclefi· dii-1> noflris io Aviniooemvenientibus, pnecipuiguac de
<
uerat:: cujus rei perficiende gratia jam tri
tri-­ bernatores civitatis tuoc abfentes efcent, une
pofuerat
remes ft Oratores in Gneciam tranfinittebar, quibus re» non poterant traftari. Quibus de­
ad impediendum adventum Grccorum in lo­ inceps advenientibus, ha actam eft , ut Avicum per hanc fanftam Synodum nominatum, nioncnfcs ipfi circa terminum prefixum capi*
& perturbandum efleftum noflr· legationis in taneum triremium ooftrarum de triginta mil­
Conflantinopolim tranfmiflie, atque rumpen­ libus flt o&mgentis florenis aeri de camera'
dum ea que inter ipfam Synodum flcGracos conternarent, ft Oratores noflros de refidoo
concordata erant, in quibus etiam ipfe domi­ totius pecunia expetitas cautos ac tecuros fa­
nus Eugenius expreflie confenferat. Sed nec cerent, prout ipfi Oratores noftri hoc idaaa
ullum colorem drflolveodi boc* facrum Bafi- fuis litteris nobis intimaverunt Requirebant
Icente Concilium , & ipfum io Ferrariam trans­ autem ipfi Ariofonenfes , ot decretariooem
ferendi , in cafu adventus Grscorum pariatus ekftioais fen nominationis loci per nos fota
dominus Eugenius potuit aflumere ex fchedu- expediremus. Qu· nos attentius confideran*
1« per quamdam prsteniam feffionem conven­ tes, flt intentioni hujus luftf âyuodi fatis*
ticuli Ferrarienfis (utdicitur) commemorata.*! faflum else judicantes, per talem expeditio­
quam fchedulam illi conventionalem dixerunt nem pecuniarum, attentis maxime impedimen­
iuper termino Avinioneofibus praefixo in ex­ tis interea appofitis, (quoniam legitima Im­
peditione pecuniarum facienda: quam fi noa pedimenta in omni conclufione rerum agen­
facerent, alium locum nominare feu eligere darum intelliguntur excepta) cam fle per tatae
poflêmus, & teneremur, atque aliunde uni­ modum longe melius providebatur univeriali
rer fali Ecclefi· providere. Vei ex quadMn Ecclefiat, qudm dimittendo omnia qu· para­
alia fchedula, quam temerarie decretum ap­ ta erant pro legatione mittenda in Gratiam
pellant , incipiente, Hcc facrofaoAa Synodis flt intrando magnas difficultates eleftioets al­
inter fux congregationis exordia, quod in vi- terius 'loci in turbationem rorum agendarum,
gcfimaquinta hujus fand· Synodi promulga­ maxime quoniam urgebamur conventiones no*
tum allegarunt ; cum ex rationabilibus ft no- ftras cum capitaneo cladis triremium Ecclefue
ceflariis cautis in ipfa noflra feffione vigefima- initas fervare, cui dile&us Ecclefi· filius Jn>

Ha-

x roGVMUi

BASILEENSE.

“·

.u

liamas tfaili faaftat Sabrés presbyter Cardina- A ad portum aliquem chramarinumapplicuiOent, — ■ onto
fodis Apofatic*, rexdtam Eccte- concilidbolum ia ipfa civitate Ferrarieufi ere
fi· * Caculam peregrinationis in noftra con­ xit. Neque ad ipfam arbùrari ipcftabat, quis ^/t»
gregatione generali nomine noftro tradiderat, locus tuus erat pro Concilio celebrando, cum
famma pecunia per Ari­ fafe talem locum tutum judicare poterat quem
en* 9 rwirtufimiw ad ip- fanfta Synofas minime tutam rcputaflei ■ Nec
Inronsm prine steftonun aflaere poteft fibi facultatem per profatum
videlicet Bafitea, Avinioais, ft Sabondin, pretenfam decretum attributam, ut nunc in
ano Io», nunc ia altao ( prout vellet > Con­
Concilii ft ampliue in eandem fentemiam con­ cilium fiai ordinaret, ac dc ejus fecuritate
venerant, beet pauci de hoc non contenti judicaret, quod nec illi pauci fecerunt, nec
aliam locum pro celebratione ecumeniti Con­ fob nomine Generalis Synodi adrerfus Syno­
cilii nominare ft deputare pfafumpfenmr, abf- dum ipfam ft ejus libertatem atque auftornaque hoc quod talis poieflm ete competere dn- rem tale aliquid faciendi, ipfatnque voluntati
clarata fatftct. Opibus nec competebat defta- Papae fabjiciendi, colorem aliquem habuerunt
___
tu totius Concilii ft univerfalis Ecclefia, fa-B Neque etiam in Concilio unquam convena
fttlque Fidei fas peniaemibus ad ea, contra irunt ad judicandum , vel declarationem fa­
cocdfafiim duarum panium Concilii, ft mo- <ciendam faper facuritate loci Ferraricnfa, aur
primo fafta ex «ne loci illius
rem permaxime io GeoeraUbus Coreiliis a adimpletione
i
principio nafccntis Ecclefia obfcrvatum, dii- iin expeditione galearum ft pecuniarum, de
in ipfo pretcnfo decreto agi dicebatur
ponas, q« tamen adhuc in nominando loca quibas
<
non concorda extiterunt, pouciffaniqae fue­ Denique nec per cos qui illud condididc di
runt , qui tandem in hoc rdeddse dicuntur, cuniur hoc obfarvatum eft, ut firmiter in Baquod nomioatioocm facaent Utini ft Floren­ files fteterint, donec Greci ad portum appli
tis, aut alterius Joci qui tutus citet, ac Pa­ cuidcnt. Quodque deinde infra meniem ve
pa ft Gratis accommodus, quique galeas ft ceflerint ad locum ipfa Greets per Oratores
pecunia primo expediret. In aliqua quoque Concilii nominatum, neque in hoc eonven
noftraruai quatuor deputationum, in quaofto- tiones com Greets concordatu obiervarum,
gfota peribas aaat, unus fohisfarmam talis ficquc tarueifi pretenfum illud decretum ali­
nominationis vetatt decret andam propria vo­ quam apparentiam prius habuiflet, quam ta­
luntate produxillc, folus deliberafle ft coaeta-Cimen veraciter non' habuit, fuit ex coafequenfille dicitur. Ia aliifaue deputat Ionibus valde tibus effeftibus evacuatum;: ipfumque cafltan
_________
___ r______
pauci hoc idem egifle dicuntur adrerfus ordi- nullum
ft irritum
penituselle
c ft faille , nulnation» hnjus fanftn Synodi. Et demum, Irufque roboris & momenti, decernit ft de­
cum ie&onem noAram faper dareratione lo­ clarat bare fanfta Synodus, inhibens ne quis
corum Bafirér, Ayioionta, ft Sabaudia , ce- quacumque dignitate, ctiamfi papali praful·
lebraresmi, icgereturque noftrum decretum in geat diftnm pretenfam decretum lub nomus
amhono majoris Ealefia Bafileenfa juxta mo­ legitimi ft Syuodalis decreti audeat nominare
rem confiaetum, unos ex illis pauciilunis ia nec illius necununi favores quomodolibet im­
loco inferiori ft lolito quamdam fchedutam pendere, fub penis ft ceniuris contra viola
legere prefmnpfit, a paucis vel nullis intelte- tores ft turbat ora unitam ac pacis Ecclefia
ftara, qoa nominationem locorum Utini ft fticw a jure impofitfc, m quas decernit hac
Florentia aut altatas loci ( ut premit t it or ) 'fanfta Synodus eos incirere ipfofafto, notum
per pauciQunos faftam continere dicebatur, faciens univerfa fuum rerum decretum leghiqui etiam In ea Synodum Genaalem contra me ronclufam, ex aflcufu duarum partium ft
coufenfam dnarum panium Concilii ft amplius D amplius juxta decreta ft ordinationes ipfms,&
fe ( ut dicitur ) appellare prefnmebsnt, fact ex commuai omnium 'fappofitorntn Concilii
milliter ft de faâo. Sed non propterea dimi- concordia, nemine diferepante, vera ejoiBul­
fimns decreti ooAri prefati publicationem fu­ li plumbeis bullstum , rerstiter per cam fail­
per nomiaatiooe Bafiles, Avmionit, ft Sa- le obiervatnm, fie in executiooem deduftum,
coarentkjoHqtM mitai cum Gretis ex pane
nem locorum irritam declaravit . Nam «fi fus, qaaoram in. fa fait, adimpletae ertUMha permitteretur, ut longe minorpars in Con­ fe. Qya quidem iinâa Spoodur Oratores fans
ciliis Generalftos adrerfas partem multo ma­ venerabiles Eptfcopos Vifeniem, fit Laofanaaiorem aliqua dccrenret, fibique anftoritatem fem ac Nicolaum de Mentone militem, cum
totius Concilii aflbmeret, ingreflus pericnlofif- galeis dt pecuniis in Graciant mifit, qui ca­
fimus ad multas divifiones excitandas in fa­ ram imperatore * Romanorum, ft Patriardia * Umo
turum, ft drfttoftiooem ipforum Conciliorum CooAantinopolitano omnia ex Integro a*m* ***
preberetur. Neque litteras faper illo pretcnfo plere obcnlenmt qua ipfa procudi fatrant,
decreto, fie per nos irrito declarato, Bulla ucuti faa relatio cum atteflationc publicorum
bujas fanfta Synodi buDari toleravimus , liret B notariorum nobis fafta > indicavit, losumque
quidam faifo ft claodeftioe aliquas bellaverint, Ccumenici
”
' ' Concilii
~
celebrandi nominaverunt,
ucut eas fahb bullatas faille declaravimus, qui antea per ipfcs Grec» in fais conven­
per folemne decretum in vigefimafept ima fef- tionibus exprefle acceptatus facrat ft concor­
lioue hujus fanftu Synodi promulgatum - Sed datus. Roinun etiam tali loco aptiorem afaDCC ipfius pretenfi decreti tenorem obfavaqit Eiverunt, rcqairentei eofdem imperatoremft
dominas Eugenios, immo e&ftnm efafilem
triarcham, ut pariter faa protntdi adim­
( fi quis fiaflev ) evacuavit, dum Florentiam, plerent. Qui fe «culaverunt faper non ad·
CaacUU® quB in illo (ut djchor) oomioata arat, ft ventu eorum , allegantes tempus adimplenda­
ptcuoias arene galea difponebet, per cumae· rum protniffionum elapfiun faitfe, prout per
ΣriSZ cepestaoi rejecit, deinde Bononiam, ficmfcn- Htteras faas nobis rdcripicruot, quamquam
tamen huic refpoafioni fuerit plene fatfafa• prtafiqttam Grati &um per Oratores ooftros, quoniam ipfi eoo-

17J
—

CONCILIUM

*»[««·

«7«

·—venienti tempore, meafe fcilicer Februarii, A bit, Ecclefi· fidem, veritatem ft aoâoritatem——
anno pystcrito ab boc facro Concilio recette- confervarc, ft deinceps cuoftos ad ejus unitarant pro veniendo illuc ante terminum affi- rem redire volentes fioccra caritate ampledi,
gnatum, fi non fuiflent multiplicia impedi- po* ft nos fanper parati farnus ft erimus. Famrtjife
menta fibi deinceps objeda, qu· notoria tunt : Cum itaque ea nulla efle ft penitus invalida, C«
~ k- ft
quoniam in conventionibus com Grech per nue dominus Eàeenius advenus hanc fandam ££*
nos in:via cxpreffe cautum erat, omnia intd* Synodum, io ipbus prctenft diSolutiooe ft oCcumUligi deuere bona fide, fa* fraude ft dolo ft translaiiooe in Ferrariam, eotorie conflet, casa naram
«bique impedimento legitimo ft manifiefto. ipfitmque conventiculum Ferrarienie non fore * rri”1·*
Sed ultra bcc etiam prefatus imperator alte­ Concilium, fed ftbifmaticorumconventiculum,
ri Oratorum noflrorum Joanni de Ragufio in dudum praefato decreto vigcfimacoon· fefbonis
facra theologia magi (Iro, Ordinis praedicato, hujus fande Synodi declaraverimus , merito­
rum apud eum exinenti , dixerat fe efle con­ que peenam fialpenfioois ab adminiflratioae patentum , ut Oratores ipfi ft gale· ante meu- pali in fpiritualibus & temporalibus jamdiadum
fem Oâobris in Conftantinopolim non veni­ contra Romanum pontificem, Concilium Unirent. Plurimas vero praelitas in Gnecia fadas I verfale fine ipfius coofeofu diflolvere aut transaccepimus per eos qui ex parte domini Euge- ferre attentantem, ordinatam, in ipfom do­
nii tranfmifli fuerunt, ut adventum ipforum minum Eugenium tulerit, ft latam efle de­
Gracorum ad alterum locorum per nos no­ claraverit hac fanda Synodus, ac etiam quaminatorum , impedirent, atque ipfos in lo­ (cumqtae fententias, penas & ccnfuras excom­
cum, quêta veHet dominus Eugenios, anta- municationis, privationis, inhabilitaiionis,iohcrent. Et in una triremi, in qua - principa­ terdidi, ft alias contra hujus ‘fandas Synodi
lis Oratorttm fuorum pneiens erat, Nuntius fuppoGta ft eidem adherentes, per ipfum do­
quidam , <pem noAri Oratores prrmiieraoc minum Eugenium latas & ferendas, cattas ft
cum litteris facri Concilii ft plurium prioci- nullas faille, ft cfte declaraverimus, non nepumChriftianonim, captus eft, velutt per de­ cefte arbitramur ut denuo ad ea cafsaadum
bitam informationem cognovimus, nec dein­ ft irritandum procedamus, queeumque per
ceps de vita ejus quidquam nobis aut noftris ipfum dominum Eugenium , aut prnfaram
Oratoribus compertum extitit. Domus quoque Ferrarienie conventiculum faâa font adverfas
prefati Joannis de Ragufio Oratoris noflri io eandem Synodum, quacumque
.
. ejus fuppofiConflant ioopol i invafiooe balifl^riornm fuit C'a, ft quofeumque ipfis adherentes, etiam
impetita: Jaliquaque ibidem faâa font, que ante ipfius
'
■
■
·
domini Eugeoii fufpcnfioncm ab
non eft neceflarium recitare per fingula, ut admfniftratione papali, ft que dnraqte ipfius
fic ad files foot pertingere poflent, quos mi- fufpcnfione aut prefato conventiculo, toSto
ferat dominus Eugenius, its ut noflri Orato­ font, fiunt, aut fient in futurum, in qtubt»res fine Gesscis ipfis, proteftatione tamen fo- fcumque per ipfum videlicet dominum Euge­
Irmoi contra eofdetn prius fafta, redire opor­ nium ratione papatus, aut ipfum conventicu­
tuerit . Qu· omnia pravalere non potuerunt lum fub Generalis aut «cotnenici Concilii no­
adverfos veritatem. Sic hase fanât Synodus mine, qui etiam vidualia fuppofitis hujus fan­
cunâa cum Greets concordata ex parte faa de Synodi auferri, ft portantes ea fpoliari,
adimplevit, nee per ipfam remanfit, quo mi­ eorumque (polia primo capientium occupanti
nus Concilii Ccumenici celebratio cum Gre­ cedere * mandavit ; qu· quam gravia fint ad.«m»».u^.·
en
loco ttiam per cos nominato habita verius univerfalem Ecclefiam, ft quanta recunâi
. tucrK, juxta ea qu· cum ipfis conventa o prebenfione digni fint qui talia agunt,
„
sant, fi ills promtifa fua fervaffenr, aut per confpicere pofsuot. Nos quoque omnibus &
alios non furffent impediti feu retraâi. Intcn-D lingulis mdnifaftaoies veritatem , declaramus
ditque ft proponit eadem fanâa Synodus, Deo omnia pradiâa, per tpfam domicum Euge»
adfpirante, auâoritatem & veritatem catho­ oHim, ant ipfuln conventiculum faâa & tolic· ft univerfalis Ecclefi·, quam ipia reprr- cienda, etiam contra dileâoa Ecdcfi· fiUos
fentat, ac integritatem Fidei orthodoxe fugi­ civet Bafilcenfcs ft eorum civitatem, nolle
ter iltefas conservare, pro honore ipfius om- penitus, cafta ft irrita faifte ft efte, nee ali­
Dipotentis Dei & falute animarum.* nec bono quem ipfius domini Eqgenii profatique con.
ipfius univerfalis Ecclefi· conveniens exifli- vcntkuli preceptb, mandatis aut proUbiüonut, per quafcumque praâicas aut cxqnifitos nibus, etiam pretextu cujufcumque juramenti
.
colores, etiam fub fpe dubiaprofequendi, mo­ aut obligationis, in quibuslibet pnadidis tene­
dis aliunde excogitatis, alia negotia, quorum ri obedire, immo potius ad noo obedteadnm
eventus inceni font , auâoritatem Concilio­ illis, omnes & Cingulos catholicos ex praecepto
rum Univerfalium conculcari, veritates decla­ Domini & EccleG· fooof· ejus quam ab *»■
ratas per Ecclefiam , ft Fidem orthodoxam nibus audiri jubet, eueadftriftoc. Roquirimufconcernentes , proftemi, viam aperiri Roma­ que & monemus un i verfas Cbrifti fideles, m
nis pontificibus ad diflokeoda Concilia Gene- B, Ecclefi· catholic· ( qu· a dkcâore dirigitor
ralia per varios modos fine iplorum coafenfo, ispientiflimo
fapientiflsmo ft infaWbili) per hanc fanâam
cx quo facile poteftatem datam ad aedifica- Synodum reprefeotat· firmiter adhercant ni­
tionem in deflruâionem veni contingeret, re­ que in finem, nec nilis tentatiotubw per vo­
forma ttonemque Ecclcfiaflici flatus, pro qua luntatem cujufcumque fufeitatis aut fafeitanjam tot funt adhibiti labore?, fruftrari , at­ dis, ab ipfius Ecdefi· firmitate ft veritate
que ipfius Ecclefi· flabilitatem ft decorem foot animos dimoveam confidentes ia fimrhoc modo deperire io perditionem animarum no Salvatoris noflri auxilio, qui ad Ecdedam
...
ft totius populi Chrifliani lamentabile detri­ foam dixit: Ega—Ufa* fa» teuùhu OAu
U
foli : manentefaoe
”“·
mentum . Sic enim poflemus ft illa bona ma­
xima exnunc perdere, ft illa alia non aequi- perieveranter m ipfa Ecclefi· domo, quas ut
rere, atque fic totam Ecclefiam io coofuuo- ait beatus Hieronymus , declarans facr· ferine relinquere. Primum quidem nobis incum- pturn veritatem, dicitur aedificari fupra fir- ■*»«*· ».
'

mam

Cew' *·

<77

B A S 1 L I

ENSE.

At“Tjysn·

»7®

nit tandem haec (ancla Synodus omne* Ac r— mam peftam, que unica columba appellatur,
,4|Ϊμ·ττ
fpoofe paiera fine ru^a fit macula, quse gulos fuptadiflus per publicationem pnefemis anno
^7,1.
domne «tiam claves accepit, At potefiatem li­ decreti in valvis majoris Ecclefiz Bafiteenfis
gandi fie Loi vendi. Hanc domum ύ quis coni- affigendi, perinde at dari ac arâatos inielligi,
gentem corripientemqoe coatempferic, fit tibi ac û diâz citationis , ordinationis & declataΜμΛ. >·. ( inquit ) fint etbeticut tf ptMkmu, (olidi- tioots exeeutio ad eorum proprias perlonas/atatetnqne Fidei femper teneant, memorante* e- âa fuiflet.
Datum in feflione noflra publica, in majo­
tiam didum illud beati Cypriani: Alienus efl,
profanus efl, boAis efl, habere non pocefl ri Ecclcfia Bafileenfi folemniter celebrata, noDevra patrem, qui unircrfalr* Ecclefue non no Kalendas Aprilis, anno a Nativitate Do­
mini millcfimo quadriogentefimo trigefimo otenet unitatem.
Infuper quonitm ht fupradiâo decreto vi- âavo.
ceGaMBnoMi noflne fef&onis, prana* & cenfuS B S S I O
XXXIII.
ras juflifGma* promulgar it haec fanâa Synodus
adveritu omnes qui ad pmfatum conventicu­
De writute Fidei ntboiicu per iret veritulei.
lum Perraricofe accederem , aut mirarent ,
pnacepitque fub eifdem parais & cenluris om­
SucroftuSu Generdiu Sjuedui Befileetfi, i» Spi­
nibus fit ûngulia in curia, quam dominus Eu
ritu fuuile legitime cougregetu, uuiverfelm
genius quondam tenebat, aut etiam adu de
facio tenet, exiflentibus, ut û conventiculum
Ecelefim reprufentum, «id perpetem rei treenerim.
Fcrrarienfe per eum erigi contigcret, ab ejus
curia recederent, & deinceps declarata fufpenICUT una efl Chtifli Ecclefia , yae ( ut - —
—
Gone ipfius ab adminiflratiooe papali, etiam
ait Apoflolus ) efl caiuuenu (ffirmmentum ANNO
iub poenis fit cenfuris in decreto noflrs viveritutii, Gc Omnia Ecclefiz membra unita- CHRlsri
ccCnMEOooa feflioni* contentis, mandavimus,
””
tat infra quadraginta dierum fpatium ab ea­ tem femper obfervare occefle eft in profeflione
dem curia recederent : ideo omnes & fiogulos catholice veritatis, atque fideliter & firmiter
'
in conventiculo Ferrarienfi aut prstenfa ipfius credere, quidquid per spfam Ecckfiani de ve­
domini Eugenii curia exiflemes, & in przdi- ritate Fidei fuerit declaratum, ut non Gcut
âis nofltis decretis comprehenfos, qui eorun­ parvuli fluâusntes circumferantur omni vento
dem decretorum monitionibus non paruerunt, CdoâritMB, aut per repugnandum dogmatum
citat huc faoâa Synodus, ut trigefimo die a varietatem in diviGones & fchifmata prolaban­
data pnefentis decreti computando, in ooflra tur. Dudum autem in facra Generali ConGenerali congregatione ( ii tunc eam celebra- flanticnfi Synodo conveniens catholica Ecclefia CondMtbnri contingat ) aTioquin in proxima fubfcquen- vetitatem de Generalium Conciliorum auâote, comparcant coram eadem fanâa Synodo, ritate folemniter declaravit. Deinde in hac κλτ r.hi^vi furi u declarari in pranas pnediâas incidif- fscra Generali Bafilccnfi Synodo eandem ne- 1 M- >.
fe, aut juflas caufas ( û quas habeant ) alle­ ceffariatn declarationem iub eodem qui fequigaturi; quem terminum ipfis peremptorie & tur tenore innovavit. Primo, quod Generalis
una vice pro omnibus hcc laoda Synodus du­ Synodus in Spiritu fanâo legitime congrega­
xit aflignandum , & aflignat, decernens ulte­ ta, Geneiale Concilium faciens, Ecclefiam ca­
rius contra eos procedendum fore, & decla­ tholicam militantem reprzfcnians, pe refla tem
randum, prout juris <3c rationis fuerit, quo­ a Chriflo immediate habet, cui quilibet , curum omnium nomina & cognomina haberi jufcumqve flatus vel dignitatis, etiamfi papa­
vult pro fuflkienter exprefli*. Infuper cum in lis exiflat, obedire tenetur in his quae perti­
prima feflione hujus fanâc Synodi perne ex-D nent ad Fidem, ad extirpationem (ch fmatis ,
communicationis, aoathemat sationis fit inter- Ac ad generalem reformauoocm Ecckfic in
di&i decrete fuerint advcrlus omnes & Cingu­ capite & in membris. Item declarat, quod
lo· , qui quafcumque perfonas Ecclcfiaflicas quicumque , cu/ufeumque dignitatis, etiamfi
vel Cuculares, ad hoc facium Concilium ve­ papali* exiflat, qui mandatis, flatuti* five or­
nientes, feu in eo flantes, ut ab eodem rece­ dinationibus aut prasceptis hujus fanâz Synodi,
dentes, temeritate propria per fe vel altum feu & cujufcutuque alterius Concilii Generalis le­
alios arreflare, invadere, capere, detinere, gitime congregati, foj>er przmiflis feu ad ea
incarcerate , mutilare , occidere , vel bonis pertinentibus faflis vel fiend is obedire contu­
fuis ipoliare, vel injuriis affligere, feu i pios maciter contempfcrit, nifi refipuerit, condific delinquentes receptare, aut alias quomo- gnz poenitentiz (ubjiciatur, & debite puniatur,
dolibet impedire, feu ea perpetrantium faâa etiam ad alia juris fubfidia ( fi ofus fuerit j
& commifla rata & grata habere, vel eis da­ recurrendo . Cumque ( ficut prztcrtur ) qui­
te conGhum, auxilium vel favorem , publice libet cujufcumqne dignitatis, etiamfi papalis
exiflat , Concilio Generali in ‘ premi (Tu obe- * predia·»
vel occulte, vel dire&e vel indireâe praelum
pferjnt vd prsfument in futurum, qwe per­ E dire teneatur : declaratum etiam fuit frequen­
ne folemni decreto Concilii Gonflantienfis ad- ter ac dilucide , quod ipfum Generale Conci­
verfus pnediâo· fuerunt ordinate , ultra esfdem lium preraifTis eaque concernentibus, aut alipoenas dc ctnfuras, quas omne* & fingulosqui quo przmiflorum a&u congregatum , fine tpmandato prefati domini Eugenii, vel prefatt uus confcnfu per nullum quavis audoiitate,
conventiculi Ferraricniis, qmdquam priadido etiamfi papali dignitate przfuigeant, diflolvi,
rum fecerint aut facient t.i futurum, expreffe transferri , aut ad aliud tempus prorogari
jocurrifle, At iacurfuros elfe decernimus ac de­ porefl - Et licet has efle veritates Fidei catho­
claramus. Etiam contra coidem, tanquam con­ lics fetis conflet ex plurfous declarationibus
tra femore· fchiûnati·, ad graviora proceden­ pneeedentibus, tam in przfato Conftantienfi
dum fore decernit bsc fanâa Synodus, om­ Coocilio quam in hoc BaGleenfi faâis, ad ma­
nibus aliis decretis & ordinat kxiibus ejufdem jorem tamen foliditatem Ac firmitatem omnium
fanâa Synodi io fuorobore duraturis. Decer- catholicorum in unanimi profeifione veritatum
M
frfaCeucid. Gntrul. Tom. XXIX.

.. .......

S

I79

BDonwB

CONCILIUM

auwtot it

Igu

_ _______ -ipianen, hue fâoâa Synodus definit, decla-Aad ea contumaciter obedtee cootempferit, uifi —
—
AWNO rat, prout fequitnr.
refianerit,
'*
condigne pccattenttofabjicMtnr,
·**““*-*-»■
■
·Ac <»·**
AJJ**
dibit* pmtalur , eriam ad alb juris fabô- θ*"*”
Christi
Veritas de potcftate Concilii Generalis, uverfalem Ecclefiam repraefentaatis, fopra Pa­ dta ( fi opus fuerit ) recurreodo. Qia fiquidem declaratio·· viam paravit KuieratorEXx
dum Mare- pam & quemlibet alterum, declarata per Coor«.re« d»»- ftaotienfe & hoc Bafileenfe Generalia Good· minus, per quam Ecciefia Dei in pnriatum
Eugenium multi pike* exceffus, qui adeo no­
οΐιη'ΐν^Η*eritas Fidei catholice.
de intra Μ,
Veritas hcc , quod Papa Concilium Gcncra- torii funt, quod nulla tergiveriatione celari
<·le univerfalem Ecclefiam repnrientans, aâo po&mt , perpetrantem & contumaciter Eclegitime congregatum fuper declaratis in pras­ defiam andire, ac pracepcis, flaturis & or>
ina veritate , aut aliquo eorum, fine ejus dinationibui Synodalibus obedire coatemnctH
confenfu nullatenus auâoritattve poteft diffol­ tem , juftum judkium ferre haberet, juxta
vere, aut ad aliud tempus prorogare, aut de cujus veritatis declarat· dtfpoGticuem, hcc
loco ad locum transferre, eft veritas Fidei ca­ fanâa Synodus Bafileeofis in Spiritu iaoâo le­
gitime congregata, univerfalem Ecclefiam retholice .
Veritatibus duabus prediâis pertinaciter re· B prefenunsI , neceffarium effe judicans , ut
cui pia non prodeft correâio, debita oon par­
pugnans eft cenfeodus hereticus.
Datum in feffione noftra publica, in ma­ cat abfciffo; poftquam ia inulta Jongaminijori Ecciefia Bafileenfi folemniter celebrata, tate, patientia & maninetudine poft plures
decimoicpiirno Kalendas Junii, anno a Nari- admonitiones cxpeâavtt eundem Eugenium ,
vitate Domini millefimo quadriogentetimptri- ut falutarem emendationem fit cxeeffutn prediâorum correâionem efficeret , tandem cum
geCmonono.
atnpltus differri non poffit, quo minus ca­
tholice Fidei fit faluti univerfs Chriflianc reSESSIO
XXXIV.
ligkuua fub auxilio Spiritus Paracleti provi­
deatur, ne ex ulteriori procelatiooe juftiti·
Dt dtpqfiiimt Ettgtnii Pap* jaarti
languis pereuntium animaram de noftris ma­
nibus requiratur, fed cum diligentia falubre
Sacrofjnfla Generalis Synodus Eafilettfis, in Spi­
regimen gregi Domituro prebeatur, ut poftrit* fantfo légitima congregata, tcniwfalem
quam veritas de terra militantis Ecclefix orEcclefiam reprafentans , ad perpetuam ret ■*·
Cia eft, & juftitia de caelo proipexit, Deoa·«·
mor i am .
ipfe donet benignitatem , & terra noftra proferat fruâum falutarem , oriaturque fiaul no)
No« rood ’pR.OSPEXIT Dominus de excelfo fando ftria diebus jufthia fit. abundantb pacis; ealuo, de celo in terram afpexitj u: an-■ dem fanâa Synodus pro tribunali fedens, per
kjitiieum, diret gemitus plorantis Ecciefia 'fuper perdi- hanc finm lentent ia m djffinitivam , quam
& cfctdom- tiooibus animarum pretiofo Tefu Chrifti fan- fert in bis feriptis, pronuntiat, decernit dc
nia iaacifa
declarat, Gabrielem prius nominatum Euge­
nullius efft g tu ne redemptarum , flt malis innumeris, qua
in religionem Chriftianam irruerunt. Et quo­ nium Papam IV. iuiffe & efle notorium & ____
niam juftus eft ipfe Dominus, & juftitias di- manifeflum contumacem, mandatis feu pnalexil, in unum hominem , per quem fcanda- ceptis Ecclefi· univerfaiis inobedientem, & na Ιφlum venit univerfo orbi, & quo graviter pec­ in aperta rebellione perfiftentcm, violatorem ·1οη* b··*
cante, atque correâionem fpemente, ira fu­ affiduum atque contemptorem lacrorum cano- Γ** rg^**
per omnem populum venire videtur, judicium> num Synodalium , pacis & unitatis Eccle- f.oftum, &
facere diipofuit, per minifterium Ecciefiafua fix Dei perturbatorem notorium , univcrla- «umde aral·congregata in nomine ipfius Chrifti Salvatoris Olis Ecciefia feaodahutorem notorium
.„
cuLMNN fU*
omnium, qui att :· Loicnmqnt fmrtni dita vel niacum, perjuram , incorngtbikm, fchifma*-cjt. Vida eù·
tres congregati i» mmine meo, ibi tgo fttm f· tic
—·.una,. a· Fide devium , pertinacem iuereri* Buliim '*■
cum, dilapidatorem jurium & bonorum Ec- ,r*a“o"
mtdia torum, & qui de peccatore nolente Ecclefum audite , dixit .* Si Ecckfiam ara audit, ckfia, inutilem ac damnofum ad admiaiftra- tMM
rit, fit tibi fiiat etbaictif
pabiicaiuu . E/uf- tionem Romani Pontificii, omni titulo, gra­
detn quoque divina providentia pre videns re- du, honore & dignitate fe rcddidMc indi­
fiftenthis flt oppugnationes, quas adverfus re­ gnum . Quem propterea eadem fanâa Syno­
formationem Ecciefia Dei & auâoritatcm fa- dus a papatu & Romano Pontificio ipfo ju­
crorum Generalium Conciliorum ipfam Ec- re privatum elle declarat & pronuntiat, ac
elefiam repraientantium, ac bonum publicum ipfum ab ctfdem amovet, deponit, privat &
totius religionis Chriftianr, fuicitaturus erat abjicit., decernendo nihilo minus contra eun­
in tempore fuo Eugenius Papa quartus, quan­ dem, ad exedutioaem etiam aliarum juriapeetaque fcandala , divifiones & fchiimata faâu- naram, ad quas h®c eadem fanâa Synodes
aniflioiic· rus 10 or^* » facram Synodum Confiant ienfem hac eadem fua fententia ipfum condemnat,
tuCMK.feif. excitavit per Spiritum fandum, ut declaratio-Rulterius fore procedendum. Aeneidem inhù
« & ,.etB*-nem veritatis Fidei catholics toti orbi expli- bet, ne deinceps pro “
Papa vel “
Romano ~
Pon­
ΣΠΜΓα » dicentem quod Concilium Generale u- tifice fe quovis modo nominet feu gerat *'
niverlalcm Ecclefiam reprefentans poteftatem a Omnefque Chrifticolas ab ipfins obedientia,
Chrifto immediate habet, cui quilibet,‘Wujuf- fidelitate ac juramentis & obügationihus ei­
cumque dignitptis , etiamfi papalis exiftat , dem quomodolibet preftitis, abfoirit & abfotatos
obedire tenetur in bisque pertinent ad Fidem, effe declarat, ac omnibus & fiogulis Chrifti
extirpationem fchifmatis, & reformationem ge­ fidelibus inhibet, fob penis fautor» fchifmatis
neralem Ecclefise in capite & io membris. Item & bnrefis ac privationis omnium beneficiorum ,
quod fi quis, cujufcumque OatuP vel dignita­ dignitatum, fle honoram Ecclcfiaflicorum & mun­
tis, etiamfi papahs exiftat, qui mandatis, fta- danorum , & aliis pœnis juris, etiamfi impe­
•utis , five ordinationibus, aut praeceptis ipfius rialis, regalis, Cardinalatus, Patriarchalis, Ar*
Concilii Generalis ia pnediftis & pertinentibus chiepifcopalis, aut Eptfcopalis dignitatis, aut
♦tiam-

HWENIUS

°"·,
u '

B Λ S 1 L E E N S E.

AU“EB “·

»«·

IMP.
itates , flc_ coi-Aedium diflbhitum, nifi juxta formam flt mo- —
***’· exiftjuw» 5”·
cuatm ha*c iahdbhio- dum prssdiâQrum decreti fle eonciufionis pro- ANNO
nem fecerint, fiot auâoritate hujus decreti ac ceffum fuerit. Et quoniam hac fodaiitatefla- t’HR!srl
fenteutic ipfo faâo privati; & dias juris in­ bilis permanenti* Concilii debite obfervata, MU'
currant pœoas , ne eidem Gabrieli notor» tes ardu*, qu* in manibus funt, poterant
ichiimatico, perjaro, haietico , fcandaliza- marurins fle ordinatius traôart, fle prccipue
tori , incoerigibili, pertinaci , privato , de­ circa elcâioncm futuri fummi Pontificis, qu*
polito , amoto, fle taliter declarato, ran- majorem attentionem requirit ; non inten­
quam fummo Pontifici obedient , pareant, dit h*c fanâa Synodus ante terminum fexavel intendant; aut eum quovis modo fufti- ginta dierum in decreto feptims fe&onis eneaot vd receptent, aut fibi auxilium, cou- jufdem fuper ipia clcâionc in hoc Concilio
filium vel favorem pnaftent. Nec non pro­ fi end a prrfixum, computandflrum a die denuntiat , decernit, flt declarat eadem fanâa pofitipnis Gabriebs , olim didi Eugen ii Papa
Synodus, omnes dc fingulos proccffus, inhi­ quarti, qu* fuit feptimo Kalcadas Julii, ad
bitiones r fententias , ceofuru , conftitutio- hujufmodi eledioncm procedere. Effluxo aunes , ordinationes, fle alia queeumque perBtem hujulmodi termino, decernit ad eandem
eum aut alios quofcnmque fados & faâa , cleâioncm in facro Concilio fore proceden­
que polleot praanifltt obviare, irritos, fle ma­ dum modis & formis per ipfum Concilium
nes, ac irrita flt inania, nulliufque fuifle aut declarandis. Ut autem fub virtuolb & ido­
fote roboris vel momenti.
neo paftore , quem a Domino dari fperaDatum in felfiooe noftra publica, in ma­ mus, fiat omnium Ch. iflianorum unio & ajori Ecclefia Bafileenfi folemniter celebrata, bundantia pacis, volens haec fanâa Synodus
feptimo Kaleodas Julii , anno a Nativitate cum reali affcâu cunâos, quantum in fe eft,
Domini millefimo quadringentcfimo trigefimo invitare ad pacem , omnes & fingulos tcquentes curiam praetenlam praefati Gabrielis, olim
nono.
didi Eugen i i Pape, ac in eadem exfiftentes ,
cujuicumque flatus, gradus, aut conditionis,
S E S S I Ο
XXXV.
etiamfi Cardinalatus , Patnarchalis , Epifco»
palis fuerint, qui ipfius Gabrielis, olim Eu·
De ftaMitate CtHciiii Bafilee^t
genit , obedientiam & adherenttam tn tolocrtfanSa Gentralii Synodnt Befiieenfa, inSpi.Ctum dimifeûni, huic facro Concilio realner
rite Sentio legitime congni>atat miverfalem fit cum "
eflcâu
"
, intia terminum hujufmodi fcBccbjGav reprafenlatu t ad perpetuae* m me­ xaginta dierum, « tempore pr*dift* depofitionis computandorum , adh*lerint , atque
moriam.
de his coram eodem Conci.'io per fe vel per
T^klligenttbus Deum nihil in hocfcculotam alios legitime docuerint, intra terminum pr*>
LJ grave videri debet, quam quod ab ope­ diâum, intendit benigne ampieât & recipere,
ribus caritatis in ejns gloriam & animarum ac eorum flatui & indemnitati convenienter
falutem explendis animos eorum retrahat , providere.
Datum Bafile* in feftione noftra publica,
cum & beatus Paulus Apoftolus dixerit : Ne·
que mort, neque vitat poterit not feparart a in Ecclefia majori BafilecnG folemniter cele­
caritate Dei, yae eft in Cbrifto Jefit Domine brata, fex to Idas Julii , anno a Nativitate Domftro. Idcirco hae fanâa Synodus iu nomi­ mini millefimo quadriogentefimo trigefimo no­
ne ipfius Chrifti Salvatoris congregata, oou no, Apoftolica lede-vacante.
obflantibus quibufeumque impedimentis, ope­
ra fanâa reformationis Ecckfi* fanâa DeiD
SESSIO
XXXVI.
fle falatis uni veriorum , quantum cooceflerit
De
Conceptione
glorio/ijjiine
Virginii
Marie.
divina pietas, & conftanter & perfeveranter
profequi defiderans; atque jam femoco perjufliti* reâirudioem pracipno obftacul·, quod Sacrefantia Gene rain Synod*: Brfieenfii, in Spi­
ritu fan&o legitiaet cmgre^ata , wuwfaltae
per inutilem & damnofam adminiftratiooem
BccUJieeo rtpraf'ntans , ad perpétuant rei ate·
Romani Pontificis maxime oberat unitati, pa­
mariant.
ci & xlebic* gubernationi ipfius Ecclefia, pa­
cem eundorum, quantum fieri poteft, per­
Lucidantibus divin* grati* myfleria mer.
quirere cupiens ; cum in decreto undecim*
leftioais cjufdem fanâa Synodi ftatutum fue­
ccdem gloriofatn repromifit «terna Dei
rit , quod hoc prafens Bafileenfe Concilium Patris Sapientia, dum ait : Qti elucidant met getii.
non poliit diftblvi , nifi confentientibus dua­ vitant ntcrnai* habebunt. Qtiod etiam de globus panibus cjufdem Concilii; icruutis votis riofa Virgine , qu* ipfatn Patris Sapientiam Dei
Angulorum, primo in fingulis deputationibus, Filium «ternum in utero pertulit, ac mundoflt deinde in congregatione Generali, ac de- B peperit, facrofanâa legit Ecclefia. Nam quidmum in feflfiooc publica deerctatione fubfccu- quid de dignitate & lublimitate Virginis ma­
ta; fle deinceps fuper modo ponendi mate­ tris «ducitur in lucem, hoc nondubiumeflad
riam diflblutioafe Concilii , in deliberatione laudem 6c honorem Filii fui pertinere. Et qui
per deputatos duodecim fuerit certa cooclu- honotificant gratiam & fanâitatem Matris, ho­
fio recepta, pridie Idus Decembris, anno a norificant & elucidant gloriofum nomen Filii
Nativitate Domini millefimo quadriogentefimo 8'us, quiipfatn fanâihcavit & replevit gratia.
ude b iu ceteris rebus elucidatio veritatis,
trigefimo oâavo, ftatuit, decernit , fle de­
clarat , quod per receffum cujuicumque, aut qua a Domino Deo eft , praeclara merita par­
quorumcumqnc, cujuicumque flatus, aut di­ turit; in ea re fpecialiter frudus uberrimos af­
gnitatis , ab bac civitate Bafilcenfi , etiam­ ferre fperanda eft, que fanâificarionem & de­
fi Gardioalatus , Patriarchalis , aut Pontifi­ dicationem templi illius concernit , in quo an­
te faecula , antequam terra fieret, & ab at tercalia exGftanr, non fit, neque cenfeatur Coo
M >
no
Cvecik General Tom. XXIX.

E

EUc.RNn-j

CONCILIUM

η•ai.l'.onenr urdmavit prima & ster-A
r» Vi
12 <(.ι. ,of max,me congruit, ut
I ii i,a: . atui .·> ,..att .... bus confer ocnnbus
t., .i.iairm i ...- ■ “ q 4m pax dirtula ell In

àlmmtos π

B84

■ i.ο I.;·,

S

ESS

IO

XXXVII,

ANNO
chxisti

HI»·
I.
ir.i » ll.tnu, .t o ui’b. lis quxflio in dtRrvoca/to pretiflA/toiHitti, rsatWoMW , Jai,-;U jaHt-s ι\ ..cam hac ianita b)nodo
raesraCvraw , oÀt <a»/i«w titfltatm
Cun.f.<<> e
n..i gJonoix «irgimsMa·
Pepe fitmU .
, JT Illa; S Dei Λ pimmo iandihcatioois Cjua
i-cta it
i,.;·, .tan d cent bus tplam virgiI'.in X < ...» a>.
a . . < aliquod icmpus aut Stcrefjuflj Gontrnln Synodm B^ittnJii, ia Spi­
rit»
irgilimt tanfrrgntA , ttnivtrjAitni
i. tans ti n, . < i■· '< . Ii· aciualitcr originali
Ei^t/tAt* reprijttiiMJ , td ptrpt/nAM rtt ·Η·
a u., at , <■. ο a..ii-.η i . ..... io diicniibus, a pr mmiiaai
.
i-.iu. lat.j:..' ; -x 1 ),... ■ r»iam d;ligendo gral a.n c .’.cm II I.i.i
·. pu >^Min a macula ori­
Uoniam in opete neceflario, quod faven­
gnal J ain i .i . I .ni n jitionam liberans &
te fupctna grana aggrciTurt fumus, tn
>-*ic;»ai.s, lut .
tan.titicaitunii genere B
eligendo fumiuum Pontificem, & providaodo
.ijc.i. i, i
t.. ..-at; in Aliiil'imus iplc,
ialuu Ecclciia:, in glpxiam omnipotentis Dei,
|\ i, t.·,'.. la! .all .... s Du Patris, in diet
ma.ti c ·.» > t.< .» No» »<r<a diligenter in- non iulum querere oportet qua ad ipfius ope­
i,c;.· « a...t . a. .Λ ;at muons, qux jam a ns cotUumtnauooem promorcot ; verum etiam
I ... It.... a ■ » I.. ,....... I 11 lationibus cl pa : le impedimenta tolleie, qua fchci progteflm re...i .... c ,'o.t . x i ..a;.i hac farWia Synodo rym agendarim adtcilaii, aut vthcere pof.
a ..-ua < i..nt . a i..|ue n.am plunmis lupar funt , vel quoino.lolibci cootiaire; ut putius ,
t a. .. . . i i\ ..-a... .i i^niideratione l'enta- fmcerius fic libcnus tpla ekebo lummF Pointi.
.«u . i, ;. ..., Λ rci.tem gloriolam vtr- he is bat . omnes Cx. Imgulas proteflationes,
; ..ir.ii D
;.. >>.i ....i Mitiam, prxvemcofe qux jsofTnnt puritan , hoceritali & libeitati
X. .,iia c <· . 1.1 . ugratia lingula π, & rm.scit ejuldcm clcüionis & eligendi per
i... ,.ia
.•.t.i,·. .. i -aiu.ik* originali pcc- factum Concilium iu.uino Pontibct obcdieniiae
i. ...per futile ab omni plenaria obsiare ; nccnon conventiones , pa
a.t .- <u,i. lanttamqire Ac im- dioues, promt iboncs, obligationes, juramena >
. ρ.,,ιι X coidonam cul-Cta, condida, intelligentias , & intendimcnta ,
t... 1. ..... 1 < , J jc. la.holnx, redx ratio, ubicumque, qualitercumque, & per quokumn , \ i< i
i. x, Ji uuin.bus catbolr- que, cujufcu.nque datus, gradus , conditio­
. > « .
. .
a ’.. i
.
c indam & ample- nis, & praEemuscnita, etiamh imperiali, re­
i .
a
.·- ’·
X . . ara.nus , nulltque gali, Cardmalatus, Archiepilcopali , ducali,
i;.· i. . , ; .... η
. . i luntiatiu.n predi- aut aba quacumque EccJeluftica vel mundana
< -V. >. 1
- e K . <a r> p.atteica inP’tupixtulg. ant dignitate, m advedmn hujus ele. n
..- — a. i i,..tj cjus Concepttodtonis fadas & fada, h codas & fieoda , ex
... . .,..x ; . i. ti
ii '.·■ - r. , quam per alias abundanti damnat, reprobat, & annullat , pro­
l...iitias in > 1 i.> i >. .;is a.itiqua & lauut etiam de iciptis nulla nulliufqu: roboris
..at· . .
‘ ... ii .·.< aiu. ,· iiatuimus & vel momenti exiiilunt ; mandans tub obiefia«..!...·. » es . i <. .... ..a : ; m pixiata die none divini judicii, &; fub excommunicatio­
i.i <ni .. . < 1......... ... Mtt.-ifs, Ai conven- nis txfna , quam in contrarium facientes ipfo
t.t
’
-r .. i
.
, i.it> iio.r.:..e Confacio incuriant, & prxcipicns , ne' qui: talia
iff....' t
■ > ..<........ i ...indam elle , cun- facere, vel jam factis uti, aut eadem obier' ■■
· s . '
e. ;,t»us At co.iteih>,D vare quovis modo prxmmat. Omudque & fui.
ia
. s . entum , ptimta gulas ab hujufmodi promilLonibus ί< obliga­
-i. i
.
fi .
ti.t,.:em , fermo- tionibus qu.bufcumqu.·, etiam juramento val­
I I ■
................ ...
ia icili.iiaic intend.
latis, e..dem iancta S) nodus ad cautelam Ac
ii. .
· ·'■,'
ta o.es, cmiceflio- cx abundanti ablolvit & relaxat, & prout haec
i.. i
<
' i.. , .
.. aiu.» , ee injuo- de fait.) l'roccikium , 6. ablolutos & relaxa­
Ct > : . i . . i. t
: .,
im b_> 'odi.s elaa- tos < Ile de.L . t .
Datum Bauler m fe-flionc noAra publica,
1 >s!u :■ ID ',..r
ii i ..in· noilra pollua ,
in m.jori Ecilcl.a Bai.icenfi fulcmnitcr cele1 taia , nono Kalendas * Decembris, aDno a • at Nj
;
· ID ..
io.i .r.t; ter ccleΛ ,
,
r. . ..as O.t t.i.i , . :i
N.ii. nate D m-.ini n. ll. inno quadiii.gcntcïuuo vta.luii.
' bs
i ·
... :.ict.i..o qilaiiiii
;i,j.e!..i>0 nor.o .

Q

I I

E
dttr/tuM tjujdrm dr sawda e/igosdi /κ»ζ<ιλκ« /’vrj^ira· Ü ntunrra .

StcrojAiElA Erfitenfii (,entrain SyiMbtt } tn Spi~
tiiu ftnfto IfgihfiM tn^rtgatA, univtrjAlfut
E.c^ant riprejtntAnt , Aft J niaient rtl mmSKvnxw.

CtnfeiAbitnr Dmiiw Sion, & confolAi'itnt
smn rttinti t'ni, ait liaias Propheta , èZpe­
nt/ dfjtrlnm tf>,i
dciniAt , /r,lt/hdinfni tjiti,
fna_> liu/nm l>emtm . GAudinm & ijtlifnr »·«.
•te.

>'·

itj

KüGSMrus

BAS1LEENSE.

almrtus ii-

■—1■—aiffttr i» t* , grthartfiK
& υ*κ k*d»t : A prxdiâum vacationis (edis ApoAdicc , hoc
*w*> quod jam, afpirante fingulari gratia Spiritus fedente Generali Concilio, amc iexagmta dies ANNO
Paracleti, m Ëcclefia confpiccre fperamus, a tempore ipfius vacationis continue conspu­ CHRISTI
Al videre pallorem booum coadituendum a tandos, ad/'dediooein Romam Pontificis mi­
Domino fuper iamiliam luam, qui fapieotiAc nime procederetur : quem termiuum iexagmta
fideli regimine relevet ipfam Ecclefiam a lan­ dierum, poflquam voravit ipla fed es per de­
guoribus fuis, quoa ex inutili & damnoia aJpolitionem Gabrielis, oiim Eugenii Pap* IV.
minillralione haâenus perpeifa ell. Et licec di­ h<c lanci a Synodus duxit cxl pedandum . Devertis temporibus diverfi modi fuper elcâione crevitque, etHuxo illo termino , elcdionetn
Romanorum Pontificum obfervati tint» prout Romani Pontificis m hoc (aero Concilio elle
neceflitas & utilitas Ecdefi* expofccbat ; nunc fiendam , modes Ac formis per iplum Coocitameo cura rei hujus fub dareâiooe omnipo­ l.urn declarandis, prout in decreto noflro tri·
tentis Dei incumbit huic fanâ* Synodo con
gchmxqumt* leilionis plenius continetur. Cum
gregat* pro refcrnyatione Ecclefi* & falutc autem urn per eiutdem termini iapium adhuc
omnium fid. Ium m nomme ChiitU Salvato
pe. piu es dies ad eleâionem praefatam proMmh «i. ris, qui ait . i Si fut du» wl Irti «v^r^at. bcideic diilulciimns , Eci leliaque acerrimos doia wti*r iwre, itu çja /unt ia «ν<·.:ι« ter»"· . Et bi.es patiatur , dum protelatur ledis Apollojam poti editionem ialubiium decretorum la
lica d uturna vacatio, & diHcrtur novi pafloerorum canonum , atque jullam depot mon. .t i.s il.d o , iple quoque, qui julbiTime depoillius, qm ipfos canones & decreta fpttuebat
fiiii! eft , varus artibus Ecdcfiam conturbare
ac parvipendebat, fanet* reformationi & re
conaiur, & Apotlulua- (edis pnmatum natan­
ftauraiioai legis divinat ac public* ialuti ve- da prrlumptionc leneic Λ occupare, in giahementer obtiilens, luperefl virum talem qua?- ve (canualum EcJeli.. fc magnum periculum
iere a Domino, & cum beneplacito tu* lie
I idci & religionis Cliriitianx , ( qui pertina­
nigmtatis eligere, per quem defiderata cunctis cum luam tu dies magis ac magis homimbus
gentibus ipla tclorniatiu atque lalutam guber­ inaniictlando mente Septc.nl .« pioxiuie prrnatio Ecdefi* Dei in bimarem reducantur terito horrendam ir.vedivam advcilus viiiialcs
eftrftnm. Nam & lingulamci utiro pallori hidei , tn lune (ancta n bs i.odum, cjufque tauincumbet bene regendi t celhta', dum recens tores Ac dclcnlurcs promulgavit , non coiieexemplum lui pratdecefforts <.b ejus dainnofum dioncm feu cmen.ia.n nem proterens, led omregimen ejeâi ante oculos pofitum habebit . Cnem incotrigibilitatc.n Ac pettmactam otlenDudum qu.ique m quarta feilione hums tan
dens , atque propriis iaâis toti mundo mani
Λ* Synodi , celebrata duodecimo Kalenda;
fellans ) needle dl Ecs le fi* catholic* d« hj
Ju*n > *nn ' 1 Nativitate Domini millefi.no dçnti & fideli paflore providere, qui eaic 4
boo·ru- quadriogcnicfimo trigcfimO lecundo , (larutum peJcci. lombus larn reprobi homin.s dcieird*,
i» r« w tint de eledione Romani Pont.fins , li ledem hdemque conlervet , ac iuli.nam & v.ntaApoftolu am hoc ledente Concilio vacate con- tem tueatur, ammatq.ic prenofo Clusili ian
„ tingeret , in hone modum. Hate lands Sy- guinc redemptas, quas praelatus. Ganriel le
,, nodus decernit > flatui: , atque diffinit, quod ducere nititur, dingat in viain (alutis. Nam,
,, in eventum vacations (edis Apollohc*, fi. i.t res ipfa md.cat, plu s Λ majora Ican,, hoc Gero Generali Cunciho durante, efe- dala in dies evenirent , niti per auxilium gra­
,, Λιο iuinmi Pontificis tn lo.O illius facti ti* Dei de remedio provideretur opportuno.
„ Ci m ibi I at , &· interdicit ne alibi cclcbre- Ad quod querendum, Ac de idoneo pallore
,, tor. In con unum attentata quavis auâo- providendum, neccilitas Fidei mas.me nos im­
pellit . Voiens itaque tandem hxc faneta Sy,, mate eiiamli papalt , non ubilant.bus qui,, b-ilcnmque co.iilitnuonu us conis vel edcn-Π nodus poli maturam Ac lui.gam cipc^ationcm
,, dis, aut al.is in c .jiitrar min facientibus , ac exolvere debitum Do.nino Deo luo, is Ialuti
,, fi de iplis de sci! ,) ad veibum effet ta- 4'que ncceilitati ipfius Eceklix ( ui tenciui )
,, c.uida mentio Ipcculs, aut juramento hr- p o.id<re, ad laudem & gluiiam Ixatrtlnn*
1 . muat.s , Patiis, fx Fili.· , & \. · itus lanAt',
,, mata ext.ilam : qmt.us cx sena tcicmiadciLtuit , dc.ermt & declatat , clcitioncrn Ro­
,, rogat , Cx de.cu i. nulla ic ir.ita elle ôc
mam Pontificis ficnd4m Ac celebrandam ede
,, nullius roboris vel moment i ipfo jure. Coipi s lue vice per hoc faciiiin C>n· ilium Ba,, tram.m vero attentâmes fini tam aci..c
i.lecnie Ini e'us au»to..ui. , m.>d.s & lormia
,, quam paflne, quoad ekdioncm Rem.iii
intra fen pl is.
„ Poniif.cis Ac ad qua.cun que a ai digr.itaies
Et punio, quod una mm d.k.t limo Ec- IA, Card.
„ ii.oabilcs, & omnibus iubius dignitatibus
,, perpetuo piivati, & i,tamne noiam Ac et- cleli* imo Ludovi.o ι.ι.,λ land* Czcdi* (ao,, iam excommunica..m. s Imtentiam ineur- <!t* Roman* Ecciclix ριιΊ,.πο Cardinali,
,, ia.it ιρίο i «ero Quod fi ioiinan aliqua de Aielaienli vulgaritn nuncupato , pi «lente Ac
\ alns iplius Ian
„ lacio p.rtenla electro p «tumere,ur , tam prrl.dcute lacro Concil.
eledus pr*t<tJus; quam ι'ιι adhxtentes Λ Pel* Roman* Eccl.'tix La.Jmal.bus , ill qui rara, , ,.i viante ionlummat..m cleifliui.cm luturi lummi J«ut .
„ eum pro tali gerentes , lupradiitas p<rnas
Pontilicis aAxei.-imt, A. aditer;rentes hutc iacro
,, incurrant. Abfolunonetn veto omnium Ar
,, fingulorum qui pr*tmf!as iententias aut ali - Concilio, cidem ckctioni mtcrcfle volucrior,
>, quam catum imurrennt quoquo modo, dt- «lu tarn de Piarlatis , quam ceteris honorabi­
„ Âa fanda Synodus taru.mmodo, pr*tcr- libus Ercleliaflicis vins, ni facer J otio aut (al­
„ quam in mortis articulo, tibi refervat : de- tem diaconatus orduic cotiiliiuti, ufque ad
„ ccrnesu prefens decretu·., ligare , afficere , numerum triginta Ac duorum , per eandem
Bsihaofc
„ vim At effedum habere Ac foturi , poiiqua- Synodum ad ptxdiciani ckâioncm faciendam,
Coeoli. iti- ,, dragiota dies continuo pioxime Iccuturos a
io noftra generali congregatione ac m (efiio
bom vi,
ne pablka nominandi Ac deputandi , poielb• 4« iacint, ■ ,, die publicationis ejuldem .
U.
Delnc^M autem m nollro decreto leptime, tem habeant, prout fecundum Deum Ac confcflioais ordinatum fuit , quod m eventum Icicnuas luas eodem vrdcbuu-, hac v.cc lib<·
■

IUCON0»
CONCILIUM
AUUTO* n.
il*
Λ ΠΓ.
____
ii fummum Rsntificem anfturitate A ne iatfcot coeelavu pro efeftfone aktriusfe.
U Synodi, ita at ilia abfque aBa riaada cautibus modia & form!·, fiait fap·* ANNO
anno hujus
CNRlsn exceptione eb univcriali Ecdcfia ümmnnIW- riusdtitam at. Bt fi qnis ipforum a tampo* OMTi
1
tifex habeatur , qui ab ommbus prediftis
fic
*
'
n primi fogmtaa conclavia fa aucta r scuds
debentibus pro hac vim eligere, aut faites*a ret a Concilio, eel decederet, ant impedi*
duabus partibus i piorum fuerit eieftm, ft em»· mearam haberet par quad non portet ele&io*
fenfum ( ut infra dicitor ) preftiterit. Nec %ti iurerefle ,· vcl ctiam conclave latrare aol»
valeat dcftio, nifi dots portes prtoüftontm m kt, alius loco eft» (obrogetur de eadem ua>
,ipium elr'him coofcnferint ft convenerint· tiooe per tpfos ad eligendum deputatos, aut
Qui omnes pro hac vice ehgers debentes, per majorem partem ipforam ; tini habebit
tanto attentio* fusceris meatibus ft expurgatis communicatu ft jurare, prout pneuti depura*
eonlcicniiis idoneum ft perutilem poliorum ti aut major pars ipforum ordinaverit. Du*
eligere curent, quanto Eccicfiam in majori­ retque potdlrn omnium ft fiugutorom pre.
bus neceffitatibus pofitam confpiciusu, ad fo- didorum ahique alia nava devotatione cteffolum Deum oculo· dirigentes, qui in diftriftif- rum, donee eieftio per et* tadenda realiter
fimo examino de tanto ft tam arduo nego-1Boer confadbm defti (ortita fuerit efltânm .
tio ( ex quo pendet (alos univerfalis Ecclo- Hanc autem formam ft modum deftionit ap­
fiu ) reddituri font rationem. Ordinat info· probat , ftatuit, ordinat ft dcccrait huc ianper, (latuit & decernit hase (anâa Synodo*, fta Synodus pro hac vie*. Et ad omnem
quod fupradiât eligere debentes, die iequente (crapulam (obmovendum, omnes ft fioguloa
port nominationem eorum in congregatione in eadem Synodo prafente* ft venturos, ft
generali, conveniant omnes io majori Eccle­ qui ei adhnrebuot, quantum ad hujuftnodi
fia Bafileeafi, in qua Miffs, & fermo foiem- elcâloois opus ft totalem rffcdum, ab om­
ne* celebrentur ft fiant (prout eft de more nibus (ententiis excommunicationi* ( fi quas
fieri in die quando intratur conclave) teutbi- forfiiau incurrerint } ft quibufeumque canin*
turque eodem die poblica (effle, ft ibi om> ris a jure vel ab homine generaliter vel fpeCoacIIh iu œt fuicipiant Eucfuriffia (aeramentum, ac cialiicr , etiam a Conciliis GeneralBuu vel
ty** M' juramentum pnefieut quod in vigcGma tertia fuqami* Pontificibus, promulgati* abfalvit,
*’
feiLone hujus landu Synodi cxiitit ordinatum.
m lacipir ; Qtibu* pera&s, fine redeundo ia domos feat,

£»«·>.<.«/«-intrent conclave ad hoc ordinatam fas desnoChabilitai, ft habiles efle dederat, volens et*"' ‘
'«■ hujus civitatis Baiilcenfis, in qua (aera depn* iam at (pecialitev in omnibus ad eligendam
jw/a, serio pro communibus teneri coofoevir , ad deputati* aut deputandi* ( ut pnsminitur )
elcâionem hujufmpdi celebrandam, & confe- locum habeat Coufiitatio Clementi* V. qua
quenter prrlentaddum ac iotimandom, cete- ordinat ut nuîlna ex Cardioafibu* cafadfeet
vaque faciendum, obiervaodutn & proirquen- excommunicationi*, fofpenfioois ft interdMti
dum , qua in prrfenti decreto expreffa fuM pmtexru, a dida eledione repelli valeat, ce­
& que in ceteris hic non expreflts, ft alie teri* ejufocm Concilii decretis in his qu· fo.
decreta hujus fanda Synodi, nec non alia peris* expreffa non firat (caper (alvis, (up·
eonthiutiooes & ordinatione, videlicet tam pkns ex certa fcientia ft ex ptenitudin· poin corpore juris clania, qoam extravagantes, trftsth omne* ft fiaguios defeAus, fi quiior·
( que l·. denut obiervarf confueverunt ) de fitao intervenerint io pnemiffâ, ac etiam fui·
Cardinalibus 3c alii* eleftoribus itomani Pon­ pendens omnia jura pofitiva in Conçût· Ge­
tificis flatuoot & decernant, qoe omnia, (al­ neralibus ft a fumnu* Pontificibus edita ft
vis express in prrdiâo decreto, volumus in flatuta, & ordinationes, coafaerudfaes ftprifuo robore petmaoere , & etiam in pradiâisDvilegia quibuÎcumqne cooceffâ, ft panas conad eligendum pro hac vice deputati* ft de­ tra quotcumque ordinatu, ft et* derogatu,
putandis locum habere , quemadmodum de in quantum cffcftam patientis decreti iatpedi*
carnalibus ia prediâis decretis, coali it utiooibus & ordinationibus ftatutum & ordinatum
repcriiur , (cd nullam eifdetn exprertis quovis teres cum nccrflira* rerum & ctrcumftami*
temporis id cxpofcaot, ut hac fanda Syno­
modo prejudicium generare.
Elcitus auicm ia Papam, prafentata fibi do* ft ipfe fummus Pontifex per Dei gra*
clcâtone, fi praiens in hsc civitate fuerit, tiam io proximo aflamendu* quam maxime
per aliquos ex ipfis cle&oribus, etiamfi Car­ unum fini eadem caritate ft unanimi confen*
dinales non fuerint, vel extra civitatem per fu , quamplnrfou* ad lux urgentibus ratio*
aliquos ex ipfis, vel alio* ad hoc habentes sibo* ordinat ft decemit, ut cledus hi (ummandatum ab eis, tn pratentia notarii ft (al­ mum Pontificem , pratiquant aliquid grave
tem decem perfonarum requifitus, reneatur ia his qm* pertinent ad admlnlAratiooem Paexerceat, InGgnia coronationi* fan af.
infra diem naturalem ab hora requifitionis, paras
,
content ire ac jurare modo ft forma inferius g (umere
io loco ·hujus
'______ debeat
·
·
.
'(aol: Concilii
“i,
deicriptis, alioquin ejus elcâio pro infefta ha­ ad quem, fi abiens fuerit, infra terminus
beatur. Volumus autem, quod fi contingeret fibi afltgnandum per deputatos ad aUgendnm,
ipium eleâutn hujufmodi eJe&ioncm non ac­ vel majorem partem eorundem, venire te­
ceptare, feu ei non confentira modo ft for* neatur.
ma ft in tempore ordinatis, qood prufati ad
eligendum ordinati ad alterius eleâiooem pro­
cedant, priufquam exeant conclave, fi pce*
fatus efràtfTm hac civitate fuerit. S fuerit

extra civitatem, eo cafii infra triduum poft
notitiam habitam in Coocilio, ft per ipium
Concilium in congregatione generali declara·
tam, de rccuiationc per eleâam fafta, ite-

III.

ιβρ
AMMO
CMU*n
HI»

TS?1

B ASILBBNS E.

LIL

Aumsa

«*·

A ptq , frife prmttndemcs occupanti concedi,——
nedum dInu fic defti, immo aliquando nonnuiioram quoe ckftoa efle mendaciter confio. ᮣπ

Jbjmfir >w cuqfo/*r

gunt, damae, re» ft bona Cardinalium, aut
cteâonim Rotnani Pontificia, ft aliarum in
loco conciar^/ exiftentium , etiam violenter
invadunt , recipiunt , occupant ft traniporIo nomine Domini Arnen · I* nomine (in· taoc, lucrifafta exi Aimanta : rx quibus ( fi
te ft individes Trinitatis, Patri·, ft Fdu, permitterentur) p’ura pericula, fcandala, ra­
ft Spiritus iaoftl, «go N. «teta· in Papam pit*, fima, ft noonuoquam homicidia fequeomoip atrati Deo, cajas Ecclefi·· fim prst- rentur. Nos igitur tam iceierata temeritatis
fidfo rifriiiwn firicipio, * bento Patro Apo- ft audacia viam praeludere, ft hujufmodi pe­
flotoram principi caede ft ore profiteor, quam- riculis ft fcendafis ebriare volente·, prsriatum
dia in hac fragili rica coafiitutra foeto, cnc damnante· (celeratum abufum, talia fieri hoc
firmiter credctv ft canere Fidem catholicam, edifto prabbemm ; flatuenres quod quicumfeomdnm traditionpm ApoAoioram, Genera, B que cojufcnmque flatu» aut conditionis exi.
from CondHorom, ft aliorum (anftoram pe­ fiant , contra boc prafnmpfcrint attentare,
tram , maxime entem LanAoram ofto Conci- aut ad hoc auxilium, confilium rei favorem
liorum nairerialiam, videlicet primi Niemni, prnbcrc, poena· qua» in violento· raptores ft
fecandi Coaflantinopoirtani, tertii Epbefioi occupatore» hujufmodi jura atque ApoAolica
primi, ft quarti Coalcedooenfi· , quinti ft ft imperiale· ConAituiioncs futuunt, ft eo
foti item Cooftaotinopolitaoi, fepeimi item ipfo excommunkatiom» feotentiam incurrant,
Niconi v o&avi quoque Conftamfoopobtaai, a qua nifi per hanc fandam Synodum, aut
nec non Lateraoeafis . Lugdnnenfia , Vieo- futuram Romanum Pontificem , preterquam
nenfie, Coaflantienfis « Bafilocofis Genera- in moriis articulo, ft fada fatiriaftionc, ab
Ifoxi Conciliorum, ft illam Fidem trique ad folvi nequeant, ft omni officio, beneficio,
■nom apicem immutilatam fervar·, ft nique privilegii·, ac dignitate Ecdcfiaflica & mun­
•d animam ft faagoiaem confirmare, defen- dana , feudifque ft rebut alu», fi que aut
fare ft prodicere, ritumqoe pariter facramen- qua· in Romana rei alii» Ecclcfii» obtinebunt,
toram Ecdefiafticoram Ecclefia traditum,
ucn
fine priviii
privati9, οι
ft latciuwio
ioteftabiks aww
adire w
ft peinw
paflive
omnifteila proiequi ft obfervare . Polliceor C exiftant : civitas veto que io ptamiflis culpaetiam fideliter laborare pro tuition· Fidci ca- baits fuerit, EcclefiaAico iubjaccat tnterdtfto :
tholfen ft extirptdone bnrefiun ft errorum, traie adjicientes feofrioni, ut domini tempo­
reformatione morum, execution· ft obferva- rales redorefqne ft oflkiala civitatis vel lo­
tfone dccreeoram Conflantienfis ft Bafileenfis ci , ubi ete&ionem Romani pontificia contige­
Conrifiorum, ac pace fa populo Chriftiano. rit celebrari, ilia imminente, pracmifla fieri
Juro etiam prafcqnl cdebrationem Concilio- fub gravibus pcenis publice ft realittr prohi­
ram Generriium ac confirmationem eledio. beant , ft prohibitionem diligenter faciant obuni, juxta decreta fecri BafileenfisConcilii. fervari, ceteris conflitutionibus circa talia edi­
Hanc autem profeflioaem mea manu fifefcri. tis i· fi» robore duraturi·. Et quia nunc im­
pfi, & tibi omnipotenti Deo, cui m die tra- minet eledio Romani pootificis , per hanc
mendi judicii reddiforaa fhm de hoc ft ahia ianftam Synodum feu ejus audoritate edemeis operibo· rationem , pura mente iuper brands, ubi oMervatiooe ft executiooe pes»,
akare effera, quam · in primo publico confi. fete confutationis opus eft, nos omnia ft fin.
florio folcmnitcr repetam. Datum at fupra. gula prndida agendi ft cxcqoendi illb perimus
D tam Écclefiaflictt quam fiecularibus, que poftmo-

IV.

dum in nofire concellaria oomihabuntur, pfedmq ft liberam committimus & coocedimu· fa­

P*crvfaav mkikiiiaait, »r fena fktH tf
tie» rapiaatar.

Xaenfaaita Gnnalir Syaaiat Bafilanfi' , ad per
prinam rr» monar/ae».

cultatem ft potcftatem, decernentes litteras fiipcr
boc fieri cum cenûv* ft alii· remediis juris,
etiam cum invocatione brachii fecularb ft
daufulû opportuni·. Datum utjupra.

V.

Cnm ea quas laudabiliter pro reprimendo
conatu malignantium ordinata font, nullate*
nes. negljgi deceat, fed poti·· diligenti ferra*
si Audio, facrum caooocm, dudum in Con­
cilio ConflamfeoG editum adrerfu» illo· qui
bona ekdorum, feu etiam eorum qui fam*·
basnur de novo elefti io fummos Pontifices,·
rapere vellem, innovat luse fanfta Synodos
■
.
fub hujufmodi tenore: Omnis mea ab adolefeeotia fua prona eft ad malum, ad id prasdhi Mm iertim ad quod cupiditatis ft avaritia * Ai.
Vl. .
muli» incitatur. Fiunt aurem ft fafta fimt
"Μ>* leges, ut earum metu humana refrenetur audacia, tutaque fit inter improbo· innocenti·,
ft refrenetur nocendi facultés. Cum itaque
noonuoquam eeeniff· compermm·, quod ele&o Romano Pontifice, nonmdli fob pmtexra
erateofia raprfdam abnfism beem*, res ft
bona fic efefti, qoafi cnlmme dMtiaram ade-

Nt tinfart aiMnut fiat eadiantia.
SaenfanBa Ganreiii iyndet
tara» ni ntntrian.

ed/n-

Ne variaram rerum occupatio aftum fak».
brem ete&toci» futuri Pontificis impediat aut
perturbet, decernit hac faada Synodm, ut
ad tam neceflarium ft tam felubre cleâioats
hegotium attentius procedatur, andiontiam ft
omne eanfarum ft litium exercitium in hoc
facro Coorilio, prater audientiam camera,
a die quo deputati ad eligendum fummum
Foocificem intrabunt conclave , ft deinceps
nique ad pobbesuionem efeffionis ipfius fiuümi Pontificis indnfivc, firipendeoda efle, ca.
demque hoc pvafeou decreto fofpeodn ft probibet, irritum decernens ft mane quidquid
m

ips

CONCILIUM

iwmw

MMMTÜIIL

19*

—..... .. ia contiatium fuerit attentatum. Datum

cwun
’u*

m diftas veritates, nullatem· allegari

fop*·

SESSIO

XXXVIII.

po- *****
tefi. Hoc autem notum fadmns ottiverfia ea- σ*"7π
ihoiidB, qood MtUam «M ia his habet
"**

hoc fanda Synodus, nee habere vult, nifi
qoem facra Synodus Coaftaadeafia habuit ia
declaratiosMbus fub, fenfum verum ft catho­
licum , quemque temper habubaus ia declaraCentre
tiouibas per nosfaâb, iofirnuada, undecima,
duodecima, viccfimanoaa ft alib feflSonibus
Jarry/aaflaGrwrai» Sjndnt
, tn Spi­
noflns, ac EpiftoIbSyaodaltes, pariter cum
rit» fntto kgitie* csqgrçara, mùwrfakn
Cardioal&us fass&a Roman· Ecclefi·, PaΙα^ίι» rtfrt/nif»!, ad ftrfttue ni an»
triarchb, Arcbscpifcopb, Epifcopb, Oratoribus ém «mj,
Sincipnm, Abbatixss, do&oribas, qui io no- ***** *?**»
o cceta adfuerunt, fideliter ft unanimiter
V f*
IN Efdra (crtptnm efi :
tusgus άΓΒ credent fees, qood Coociltum habet poteftatcm BAb· «·<
fertier pre emuhu. Ondr frrre writ»· immediate a Chrifio, cui Papa obedire tene- "*■
» Efi.
lew nwcet: wlmt ttiwt ip/»n indicit : oe- tur, prout vastas pmfata ia Concilio Conriiet etMtt, & nwirfât i» mvrams, & vi· ftantienG declarata, diffinivit·,
*"*
quodque huc
veritas efi juris divini, quod Papa ipie Con­
cilium Generale univerialem Ecdcfiam rvpmftà ψη jbia /«■/ fedt nmihru injrfu- Cujus IcDtanc legitime congregatum, eo modo quo
quidem veritatis fortitsdioem dum impugnaro fimueotcr declaratum eft, fine ejus cooienfu
diffolvere, aut de loco ad locum transferre
dou poteft: aeque adverfua has veritates per­
tus, feipfum magis dejicit & proférait. Qsi valere potuit Gabriel ipfe, qui pnatsnfamdifnuper apud Florentiam ( prout per fumma- folutiosvem bujus facri Concilii‘Coe ejus con­
riam inforasationen» accepimus ) libellum fertu prima vice per eundem Gabriclcm at­
quemdam, qui incipit, Molies iervua Dei , tentatam , hoc facro Concilio eidem cx par­
promulgavit , m quo pnetenTam translationem te Det omnipotentis prascipiente atque maoprafatam hujus facri Concilii in Ferrariam ,C dante, judicialiter revocare compulfus eft, ac
quam erroneam io fide pluribus decretis ft in fua adbaftiooe eam declaravit nullam, ir­
Epiflolb noflrb Isscidifljme declaravimus, nec ritam ft inanem, ipfaqoe non obflante Con­
non crc&onena k hi finançant conventiculi Fer- cilium legitime continuatum faille, & proferaricnfis fub Domine Generalia Concilii , hoc cutiooem habuiffè ft habere debere, revocan­
facro durante Concilio, in vim prufatu trans* do etiam exprede litteras incipientes, Deus
lationis attentatam , majori Temper cum per* novit, qua fuo nomine fade dicebantur, ft
\
t inacta defendere & approbare conatur, ad­ adverfus hujus facri Concilii ft aliorum Conjiciens quod a rcâa linea per anfraâus erro­ ciliorum asââoritatem varios errores contine­
ris exoibita vimus, quodque Concilium Coa* bam.* item duas litteras fuas incipientes, Inr
Bififrca&s fiantieafe io malignum fenfum , & a fana fcrutabilb, &, io arcano, alias etiam quafecmibiM- dodrina peni:us ahenum pertraximus, in hoc cumqsse, ac quidquid per ipfum aut fuo Do­
*°*· ’«·
quod declaravimus per fritonem noflram de- mine in pratjudicium aut derogationem hujus
t“L%r ' cimo feptimo Kalendas Junii proxime prate­ facri Concilii Bafilecnfis, feu contra ejus aurs.
riii celebra tam, tres veritates, quarum tenor floritatetn, fa&um & attentatum itu aflertum
Dr. sr. Ecclefia catholica tunc in pace conquie­
fequitur.
1
Veritas de poteflaie Concilii Generalis, u· vit , teoens firmiter ede veram & catholi­
niverlalem Ecdcfiam reprafentantis, fuper Pa­ cum , quod Papa abfque. coofenfu Concilii ip­
pam & quemlibet alterum, declarata per Con- fum diffolrerc, aut transferre ooo poteft :
fiantienlc & hoc Bafileenfe Generalia Concilia, cognovenintqsse cuoâi fideles, quod acquiefceefi veritas Fidei catholicae.
re oportet judicio Generalis Concilii fummum
Veritas hac, qood Papa Concilium Genera­ Pontificem, cum port tam diuturnamrefifttale univerialem Ecclefiam reprafentans, aûu tians duorum annorum, quibus ipfam diflolulegitime congregatum, fuper declaratis in pras- tionem idem Gabriel juftificare conabatur ,
fata veritate aut aliquo eorum, fine ciuscon*' acquievit judicio facri Generalis Concilii, preleniit nullatenus au&oritative poteft diflblve- fentans judicialiter coram eodem formam fusa
re, aut ad aliud tempus prorogare, aut dc: confefitoms, quemadmodum facrum Gmcilium
kxo ad locum transferre, efi seritas Fidei ca­■ ordinavit, revocando exprefle ( ut diâumeft)
tholica .
quocumque aflerta per eum aut nomine fuo
Cobflair
Vetitît'bus duabus pradifits pertinaciter re- in contrarium . Pofluntque omnes catholici
«ίη,Λ» Fl’Pnac*
cenfendus haereticus.
B nunc videre, quanta plaga infertw Ecclefi·
<»> S.-in
Conatur quoque ipfe Gabriel poft prediâat Dei, fi revocaretur tn dubium illa declaratio
b<x Baiiietn- per cum fic aflerta , fub obfcuritatibus verbo- faAa in Concilio Conflantienfi, vigore cujus CoaesmUn*
- ineffabili
-..................
£ icfliooci. rum tr.xidum invohete, dicent
< "
’
fe damnare
& &
ac inexpugnabili auâoritate dépo
­ fa Cowcitn
Mfom ».
reprobare veritates pnediâas
tai ad fenfum Bah- fitio Joannu viceficnitertli , & privatio Be*
leeniem, quem, inquit, fado dcmooftravit,, nedidi a jure papatus ( fi quod habebant )Ge

1

neque illum fenfum explicans, nec inqoofen-Ilans.* qus forfu eas approbare vel t manifcllans
taflis ideo lubticet, quoniam tmaotfefle
__ _ ___ videt
____
verba diftarum veritatum ita clara effe & aper­
ta, ficui funt, quod de nulla obfcuritate no­
ta: i merito peflunt, occ ad multiplices pertra­
hunt lenius: & per conieqoetu , quod ille

in fub obedientib nuncupatorum, ac etiam
eleâio Martini, cui fucceflst olim Eugcnfos ,
fait· funt,
a quibus confequenter omnes
creationes Cardinalium, ft promotiones Poê­
lait» um & aliorum ordinum ft graduum Eccle- *
fiafticorum faâ· funt, quantntneumquedeclaratioDb ejuldcm & auâoritatis date · Chri­

fio

IW

BASILEENSE.

auEratt-

194

Ao Goncftfis GtoeraMboi vigor doporiret, fiAanoo prmcrito b conventiculo Ferrarienfi proANNO fnmml Pontifices poftênc Concilia, dnm con­ mulgavit. Com itaque ex diâo libello omni.
cmusn gregata eflant, transferre de regione b regio- bas conftare pnffit, quomodo prafan» Gabriel
nem fine ronfrofn Jpferum, ft «idem Cooci­ b crimine harefis ac ichifmate, de qotes
lii· proripere ut difletverearer antdifenderant, condemnatus eft, fa pertfaaefaa obduratum
etiamfi noBent, quoties Uberet ipGs Ronrifici- reddebat, fit magis fe hereticum comprobet,
nofoerfis fit Gngulis Chifli fidelibus hcc fanâa
Synodus praecipit atque mandat, ot tuxtaverruatron, qoaoa Hem
bnm Mofis fervi Dei dictatis, Xrctoite λ t··
tomeceiir toetwe nefierent, a tabernaculo fit
nis in faa duodecima fefiooe ipfa· de ipfo confort io ac omni adherentia ipfius Gabrielis,
Gabriele prodixit hac fanâa Synodus, com tanquam a Core, Dathan fit Abirou auâori«h: &» quantum ex ejus verbis faâifquecol* bus fchifinatis, recedant cum efleâu, ilhimqne
aoteft. mlpeflnndec
aliud protendere
ridetor,
nifi omnino
, juxta
ApofloUto·
in
iw HmX ut £ddha
, jnfqee fibi
ft faeceiEpiflola devitent
ad Titum
, quaproceptwn
dicit : Henteeat
Epiftoia ad Titum, qua dicit : Herttiovt to· Tit.
•Ai
bribes faciat, non folum abrogandi ritum fa- ®nsfam M0 prisvaw 6 ftentov nmftientetdeerorum Conciliorum , fit ea peo libito dHfol- vite, jiient pria ftooerfa qf fri ·#·"·& qf,
vendi_, fed ft ipforum facratHGma decreta Spi- tJ itinytit, cam Jit pnfrit jtoicit wadntee·
tv. Nam etiam juxta doârmam Joannie io
fecunda canonica faa, Non habenti doârinam
prafertim declarationem illam, qqod m his Ecclefia nec eft dicendum Ave. Omoefque
qoat ad Fidam, extirpatiooem fchifinatis, ft huic divine fenteotte oon acquiefccntes meri­
rteratan reformationem Eeckfia b capite to pertimefeere habent, quoniam in diftrido
ia membris pertinent, qoilfeet, etiam papa- examine divbi judicii redditori funt rationem ,
lis dignitatis, decretis Generalis Coocilii fabjki- fi prrticipatioocm, 'adhsreniiam ft favorem
tur. Roc b prafeta duodecima felfioae haben- dido Gabrieli, persGeneralc Concilium con­
' tur, qua nunc idem Gabriel aperte manifeflat. demnato tanquam haretico, praftent. Et quo­
Unde omnes btelligere pofamt, quam jufte niam ( ut ait beatus Gregorius ) illa capito·
hac fanâa Synodus bucufqoe eidem reftitit. Ia recipi non debent,
. . quorum damnantur aoConfpiciunt animum obduratam., quo auâo- âores , ne ex doârtna prefati libelli, quem
ritati Generalium Conciliorum faftû ft verbis C in confirmationem faa herctis ft fchilmatis
refiftebat, contemnendo etiam ft violando vo
diâus Gabrief pofl fuam condemnationem eihintarie facros «nones pro fabte animarum feciftc dicitur, quempiam fidelium io hac re
rît-editos· De quibus ait Damafus Papa: Viola- fedttct contingat, line fanâa Synodus diftrlietv*· ■
tores canonum voluntarie a fanftis patribus gra- dius inhibet , procipit atque mandat omnibus
viter judicantur, ft a Spiritu fando, inflinâu fil fingulis Chrifli fidelibus, cujulcumqw di■n,,
cufas ac dono diftati fant, damnantur: quo­ rotat», ctiamG Caruinalatus, PatriarchaUs,
niam blafpbemars m Spiritum fandom non Pontificalis, aut alterius cujulcumqueEcclcfiaincongrue videntur qui contra eofdem canones ftic· vd fceularis, etiamfi univerfitates , com­
non neceflitate compulfi, fed libenter ( ut pra- munitates vel collegia fuerint, ne privatam Ii,
mifltun eft ) aliquid aut proterve agunt, aut bellum publicare, predicate, approbare, few
loqui prafamunt, aut facere volentibus fponte defendere prefamanc, feu eidem quovis modo
coofeuibnt. Talis enim prafumrtio manifefte affronte, credere, aut favere, vd conti, fen
unum genus eft biafpbemantium Spiritum fan- utentibus eo confilium, auxilium, vel favo­
fium. Reprobat iniuper praefatus Gabriel, & rem perflare,
,_______
,_______________
, cenfaris,
neque
etiam pratentia
damnat fuam depofitioaem, ad quamhecfan- Dfeu feotentiis innovationis, declarationis, da^
*fta Synodus juxta difpofitionem prafat· veri­ meationis, reprobationis, nuntiationis, con­
tatis in Concilio Conftantienfi declarate, poft firmationis fit dtfpofiiioois in eodem libello
longam expcâatiooem ft maturam examina- quomodolibet contentis, quas nullas ac nullius
tioocm judicialiter proccfln, proper bsvefim, penitus roboris vd momenti elle decernimus
fchifma, limoniacam notoriam pravitatem , Λ declaramus , obedite, attendere feu eas
perjurium , ft contemptum, ac violationem obfervare, aut vigore earundem feu aliorum
afladuam Syoodalium decretorum concernen. quorumcumque mandaterum vd cooceflioouto
tium reformationem Ecdcfin generalem in ca­ aut indultorum quafcumque dignitates, etiam­
pite ft in membris, quibus incorrigibilitcr fi Cardinale tus, Patriarchates, Archiepifcopa*
icandaltabat Ecclefiam Dei, a quibus qui­ les, Epifcopates fuerint, vd beneficia, aut
dem nequaquam fe io profato libeUo expur­ alia quacumque bona fappofitorum hujus fan­
gat, fed conviocia ft maledi&a iobocfocrum âa Synodi ft eidem adherentium quovis
Concilium ft fuppotita cjw referre conatur, modo impetrare, occupare aut detinere, eft fenteatiam in indicem ferre, a quo Iftjti· tiamfi
____ motu
___ ,proprio
_r.._ _eis _______
coocefla dicantur ,
me condemnatos ettitit. Et poftqiiam perEc-Bvcl ipfi» fic impetrantes, occupantes, vel dedefiam hotreticus jndicasnrea, veros caiboU- sinentes, ad pofieffionem eorundem recipere
cos doârinam ipfius Ecclefi· invariabtlittr
vel admittere ,, fen
C_co·
__ ___
__ ' fuftbere
“ . .
b eildem
nentes hercricoa appellare profato», ficut mos Juovis modo profumant, fab poenis fautori·
eft condemnatorum de hatrefi , « fais jodicibos
chifmatis fit nnrefis, nec non alii* pcenisexmaledicere, ft harefim objicere folcaux, cum coosmunicationis, privation» ab omnibus di­
veritate fuerint manifeftiflima fuperaii · Ad gnitatibus , etiamfi ( ut promittitor ) Cardiqu· omnia pienforem refpoufioncm fcctaeosin nalattn, Patriarchate·, Arduepifeopalcs, Epifrefponfiooe Sfoodali data b noftra Generali eopales, am Pontificate· fuerint, beneficii· ft
congregatione Nonis hujus mentis O&obrts. oficHs, & inhabtlitationibut ad eafaem, ftfaRenovat etiam prosas, quas odverius fuppoti­ seedlâi, dudum inoâava, tertiadorima x fieri,
ta hujus fente Synodi, eo qood fu· pratenfn ft cefimanona , ac aliis fcflwnibw hujus faote Sy-,
errone· tramtatkmi non parebant, jamdudum nodi, b tali* * facientfeus promulgatis, quas ***■*«*
Canril Gtvrel. Τοα. XXIX.

-

10«

WGXNTÜB
». IV.

CONCILIUM____

ALanTtn η.

«Η

-fote fonte Synodus innovat, ft quas omnes ft Aclcfiù ft monafleriis baâenus ùtpenumcroevo.—.. - ..
ANNO finguli prodidi ipfo faâo incurrant, noc ab nerunt, ft contineo in pOAcram evenire pof- anno
chrjstt alio quam ab hac fonteSynodo, preterauam font, ώ obviandam ettdem diferimtates ft
MJ».
in mortis articulo, valeant de prédite absolvi. difpeodiis,
------*«*iUnrit haac fonte Synodus, quod
Et fi qui bute focro Concilio incorporati, aut. fuperiores , ad quos «aroodem deftmoum fp».
ci adherente, vigore mandatorumprefati Ga­ tet confirmati», defttooea quaslibet hufofmo*
brielis, olim Eugenii, poil cjus fufoenfiooem di, dummodo illas alias a majori parte capi*
ab admiuiftratiooe papaliemanatorum, fisis di­ rutorum feu conventuum, Ecclefiaram Amo*
gnitatibus aut benefici» quibufeumque (polisti nafteriorum hufoûnodi , prius tameo vocatis
eflent, aut fonliarentur in foturum, pofimt ni­ vocandis, & commuoioue fnfcapta, flt jura*
hilo minus fine aloe caufie cognitione aut re- mentis pneftitis, primitus, juxta formam de*
quifitionc ahcrius auâoritatû, poteCones hu- creti noM defaper editi de perform idoneis,
jufinodi dignitatum ft beneficiorum per fc vel celebratas cognoverint, fuper reliquis formam
per alios rctntrare ft recuperare, aliis poenis concernentibus, juxta rraditiooem caoooum,
_____
contentis in decretis noAris temper in fuo ro- abfqoe tameo malitia ft fraude omiffis ad conbore duraturis.
Bfirmatiooes bujtsfinodi eleâiotuim procedere,
Datum in foflsone noftra publica, in majori ft cum taliter eleâia, cum ipforwn qualitas
Ecclefia Bafileenfi folemnitcr celebrata, ten io ft Ecdefiamm utilitas perfuaferit, u< iidem ir
Kalendas
Novembris,
anno a Nativitate
DoEcdefiis
eifdem prtceffe,
ipfaiI....................
·
· ·
- ■ '· ft
‘ mooaftcriis
- ............
- - mini millefimo■ quad
“ ladringentefimo trigefimooo- que in fpiritualibus ft temporalibus regere ft
gubernare ac diipeniare poffint & valeant. In
no, Apoftolica lede vacante.
poftnlatiooibus tamen quorumcumquc nullatenus
IL
juramenta & communio, ficur nec in deâio.
nibus, omittantur , couflitutionibus eifdem in
contrarium facientibus, non obftantibus quiAliud decrttuut de tleSiemhtt.
bufeumque.
Datum Bafilese in feffiooe publica ipfiusfonSacrefaaSa GeueraCj Sjuadm tafilcrafc, i»Sfi·
te Synodi, in Ecclefia maiori BaGleenfi ioritu Saaffa Itf^itiuH caugre^ata , miverfaleut
lemnfter celebrata tertio Kaleodas Novembre,
Eaiefiaae rtprefeutaui, ad ferfttuam rei ueeanno a Nativitate Domini millefimo quadrintatriaat.
C gentefimo trigefimonono, Apoftolica i ede va­
cante.
Magna nobis eft folicitudo, ut eleâiones pa*
ftorum, quibus incumbit regem gregem Do­
minicum , rhe celebremur, ft, quantum ροί·
fibile eft , cunte removeantur que Ipforum pu­
Aliud décrétait aufiratatietu/ nminattruur
ritati obviare poflunt. Quia vero («pius con­
ad eltgnduat Fageae, ύ* deputatatigit baâenus, raoaaficriorum ft EcdcGarum
Pnelatis decedentibus , & eorum corporibus
rutu iu ctuclavi.
tumulatis , propter cxpeâatiooem ablentium
vocandorum ex locis longinquis, Ecclefias ipSacrefauBa Geaeralh Syttadtu tWrtnfa, inSfi*
fas & monafteria vacantia interim difpendia
ritu faudfo legitiw caugrtgata, uaiverfalegf
plurima foicepifle, & propter diutorni interim
Eccl&aae rrpmftutunj, ad future/» rei as*.
cxpeâati temporis ipatium varia rogamina &
«sstmui.
precum fubornatiooes fates foifie, unde EccleGis faepius mtgnc jaterc proveniflenofcun· D
Nuper in decreto noftra trigefintiaieptima
tur ; (latuit ft ordinat hec fonte Synodus,
fuper eleâiooc Romani Pontificis pro­
quod de cetero ad eleâiooes de perfonb ad feffionis
I

nt

Ecclefiarum & monafterforum regimina facien. mulgato
1
, inter cetera ftatuimns, quod una
dileâo Ecdcfia filio Ludovico tituli fon­
das, ubi absentes baâenusvocari coofueveruot, cum
'
non teneantur illi de capitulo vd conventu, te Cecil i· Cardinali , Arelatenfi vulgari,
in quo eleâio facienda fuerit, aliquos vocare ter nuncupato , & aliis Cardinalibus ipfius
abfentes in locis ultra duas distas ab ipfa Ec- facrofonte Rétaana Ecdefic , fi qui ance
cleGa vel monafterio diftantibus exiftentes, ca­ confummatam deâfooem advenirent, & ip­
nonibus aliter difponentibus, non obftantibus fi elcAioni iutcrefle vellent, alii trigiotadoo
quibufeumque . Et idem in eleâiontes ad tam de Prolatis, unam de ceteris bonorafoli?uafcumque dignitates faciendas inteUigatur. bus Ecelefiaftic^ viris affnmerentnr, qui pro
'er hoc tamen privilegiis', ftatutis ft confue- hac vice auterkate hujus faute Synodi iptudioibus illarum Ecclefiarum & mooafterio· fum R.omanum Pontificem digere haberent,
______ _ faciendas
________ ita ut ille ab univerfsli Ecdcfia fmnmus ft»·
rum, in quibus ad ipfos eleâiooes
Prolati rcligiofi aut alii de aliis Ecdefiis autBtifex habeamr, qui a duabus panibus ommonafteriis vocandi foot, non intendimus in \nium prediterum fuerit dotes, prout hoc
,
aliquo derogare. Prodite quoque in cafu omnia in prédite decreto latius contineo- Oec. ΜΓ.
. Λ------------ d
jtin
----------—*------- iotclligi , aliis
..... tur> inter quos triginu duos nominavimus ft deckâioflum
taxat volumus
Â,
caGbus, in quitus abfentes vocandi lout, ia gimnsdileâo* Ecdefie filios, Thomatn Abbatem
difpoGcione juris commun» remanentibus. Io* de Dondcsion, ordinis Ciftercienfis, diocefis 0««»
fuper quoniam irt modo ft forma eligendi Candide cafie, Joannem de Scgobia, ArchidiacpEcdefiis & monaileriis Prolatos, maxime cum num de Villavifota m Ecdcfia * Ovetenfi , Thoin conun eleâionibus per viam favtitrii pro* mam deCourcellis, canonicumAmbianenfem,
ceditur, multa requiruntur · fore obfervan* in focra theologia nugtftroc, committentes
fi vdda , quorum omiflio hujofinodi deâioacs nul- dfoem plenariam facultatem
____ eligendi
...e___ , , ______
Ias reddit rei faltem aenullandas, unde diC lent, ac affumendi fecum tutum, duos aut tres
pendi» & quamplurima diferimioa cifilcm Ec- alios (prout eis ridqtetur )qui affuœptiftdéâi
fimi.

lf7

'Knop

BASILEEN3E.

***£» “·

t9*

fimilrm & coodcm fecum potcftatem haberqot i t Bernardus de Bofco canonicus IlerdeOGs , Fra- — ■
—
& facultatem , mandato, vice , & auâoritate ter Bartholomeus de Provanis preceptor domus ANNO
C"?-*1 hufas facri Bafilecnfis Coecilii, nominandi ft fanâi Antonii de Gavafio EporedieofisditEce. CHR®T’
V9* cÜMdi raftamea eteftora· ipfius faturi Roma- fis, Joannes de Vuiler dècanus Ecclefic Bafileen11
ni rouiifiefe, ft etiam aliae ofidario· pro con­ fis.* Raimundus Albioli canonicus Turiaflbncnclavi oecefTario·» ha quod nullM per cos eli­ fis decreturum, Henricus de Judatis legum dogendus aut nomsnaodus cenieretur effc deâus âores, Jacobus de Saltzburga liceotiatus in
ft nominato, nifi a majori parte prediâorum fare canonico canonicus Rat iipooenfis, omnes
eUgentfam noeafaatus effet ft ck&ts. Qptbus fiipralcripti fuut in facerdotio confiituti.
injunximus ut reciperent ft nominarem infos
Nomina vero perfonarum quas in aliis of­
neAantcs deâorcs ex toto corpore Coocuii, ficiis neceffariis pro conclavi deputaverunt ,
habendo refpeânm ad natiooes ft depmatfoom iunt hec : Ludor i eus Epifcopus Laufancnfis,
fa hoc facro Concilio exiftenta, quantum fie­ pro locum tenente camerarii durante ipfo con­
ri poflet. Recepimufque ab iafia tribus pheno- clavi.
mfaatu juramentum, quod eligerem viror ti­
Pro cuftodibus conclavis, Percevalhts Bellimorato· ft idoneo· . quodque non revelarent 1 tcenfi·, Nicolaus GrofletanusEpifcopi, Joannes
deftos per fafos nique ad pobikatioocm eo­ fanâi Michaelis de Quia ordinis fanâi Benerundem fa Generali congregatione aut idfio- diâi Taurinenfis dicecefis, Francjfcus Abun­
ne, fed {pians cleftiooem fic per co· faftatn, danti· ordinis fanâi Auguftint Gebennenfis
dafaam fitb conun figillis, renouèrent in ali­ dicecefis tnonafleriorum Abbates , Francifcus de
quo loco tuto fub fida cuflodia, ulque ad il­ FufcO ordinis minorum magirter in tbeologia,
lam dicm publicationis. Volente· autan tret Viliclmus de Conflantia legum doâor, cano­
prediâi deputati noftri commidiooem fibi per nicus Spirenfis, Joannes dc Turicella decanus
no· £a&am exequi, coaflumpto fibi dilefto Ec­ Segobricenfis, Theodoricus Nagel canonicus
X
clefi* fiUo Chrtûiano de Gtetcx regime in Rigetsfis.
theologia magtflro, prspofito Ecclefia fanâi
Pro clericis ceremoniarum gratia, Æneas de Æaaas ift.
Ferri fa Brune , Oiomoccnfia disecefis, die Scois Tridentineofi·, Michael Brunenfis Bel*
quinto Kaleodaa Novembria , in domo fra­ vacenfisEcdefiaramcanonici, notarii Apoftoli- ----trum mioorum Bafileenfium conveniente·, e. ci. Pro promotoribos , Hugo Barardi, Joan- coam tu­
legeram ft nomfaaranc tam de Praia tis, quasi na * SI i tien rode. Pro procuratore fifesli, Ro-fe?u,B*
de ceteri· ufqne ad complementum marnai tri- < Ibertus * Maignani. Pro fold ano, Petrus de d,*****™
gfatadoonun, ipfis in eodem numero ex no- Atrio. Deinceps autem locu Bernardi Epifcopi * M^nhfira ordinatione coeaprcbeoGs, quos fa ceru Aquenfis , qui, allegatis per eum pluribus cau- M *
fehcdnla defcripfenmt, & eandem clanfam fub fis, ab fagreflu coodavis ft officio elcâionis,
figtUis eoram, fa loco tuto fob fida cufto
ad quod deputatus erat, fe excufavit, habi­
dia repofutTMt, nique ad diem publication» tis deUberaiionibus in factis deputationibus ,
fiends. Subfoquenter vero die quarta Kqlen- loco ejus in oofira Generali congregatione noBaa ejufdem raeofis Novembris io notha Ge­ minavimus ft deputavimus Ludovicum Epileonerali congregatione ad hoc fpocialiter imfl- pum Maffilieofem . Hanc itaque nominatio­
âa , prafatam fcbedulam aperientes, nomina­ nem, eleâionem ft deputatiooem tam deben­
tionem & eleâionem fie per eos faâam pu­ tium cligefe fumatum Pontificem, quam offiblicaverunt , in qua perfbn· infrafcripts no­ ciariorumneccflariorumpro conclavi, pi«fenei
minatu ft deputato turn ab cifdem pro eht· decreto eadem fanâa Synodus approbat, ft
âoribus faturi Romani Pontificis , Joaonei Ar- confirmat , eamque validam efle , atque in
chiepifcopos Tarentafienfis, Otto Dertufcnfis, omnibus vim , robur ft eficâutn habere decetGeorgius Vifcnfis , Franci feus Gebennenfis , I >nit ft declarat , fupplcos ex certa fcientia
•fertr^nA· Ludovicos * Vifenfis, Bernardus Aquenfis , & de plctMtudioe potefiatis omna ft ffagu■•u.
Gut lie Imus Vercdlenfis, Georgius Augurtenlos defeâns, fi qui forfsn intervenerint in
fis, Joannes Eporedienfis, Frederick Bafileen- premiflis.
fis, Ludovicos Taurfaenfis Ecclcfiarum EpifcoDatum* fa feflfaae noflra publica, in ma­
* Aleraws pi, · Aferannus fanfti Benigni Frufiiuricnfie jori Ecclefia Bafileenfi folemniter celebrata,
ordinis fanât Bcncdiâi Eporedienfis diccefis , tertio Kaleodas Novembris, anno a Nativitate
Jaoobus de Segufio Ordinis fanâi Beoediâi Tau- Domini millcfimo quadringentefimo trigefimo
rmenfis dicecefis, Cooradua de Lucella Gfter- nono.
cienfis ordinis Bafileenfis dieeccfis , Raimuodus
Coocheafis ordfats fanâi Bcncdiâi Ruthcnenfis
S E S S I O
XXXIX.
dicecefis, Petrus fanâi Cucufatisejufdemordi­
Con/mtelit tUSienh Ptpe tltili.
nis Barciaooenfia diceccCs, Thomas de Dondraina ordinis Ctfiercieofis Candidas ctlx dfaacefis, Antonius Antiarum ordinis faoâi Bcned&i SéCrtfM&e Gmrrtlij
Ityiiftitff, nSplEloenfis dicecefis monafteriornm Abbas, Joannes 1 I
ritu
Ugitnm co^rrg»t»t HnixjrrftltM
Eccl&urt rrprefntMi ad prrpttitM* re nttdc Scgobia Ardudiaconus de Villavifom fa Ovetenfi, Chrifliamts de Gretz regime prepofitns
•frieta.
fanât Petri in Brona Olomucenfis dkecefis, Ni­
colaus Thibout pcenitentiarius Tfanftantienfis
EUS patrum nofirorum & Dominus mifericordic, qui fecit omnia verbo fuo, etRothomagenfis provinciae, Thomas de CourcclI» caooeucus Ambianenfia, Joannes de Valle
fi de omnibus a fe creatis providentiam ge­
reftor parochial» Ecclefi· de Plcnuor Leonenfis rat, cunâa certo gubernans ordine, fpeciali
dfaacefis in theologia magiftri, Guilielmus Ho- tamen cura dileâam fuam Ecdefiam femper di.
sonis Arcbidiacoous Mctcnfis legum doâor, rigir, pro qua Unigenitum fuum dedit, contiatrta Joannes de monte Canute praeceptor do­ folans eatd jugiter per Spiritum Paracletum, qui
mus fanâi Amooii de Rcnvedb Taurinenfis dicc- ipfam io affliâionibus adjuvat, io pcrfccuttoctfis, Onclans Arrhidiacomss Cracovieofis, nibus confortat, in tribulationibus laetificat,
N 2
occ
Casci/. GewraA Tom. XXIX.
i

1

D

CONCILIUM
—■ ■■

i,»
vinci
nermittit. In cujusglo»
cuius vio**
“ ’
’oc‘ aut fiioerari permittit.
• o, * rio*° nota'D€ congregata hsc fanâa Syoodua,

ANNO

γημγγγι

'k

«·

' nec eartt quibujhbet tentationibos fzculi bo-Afism fuum juxta formam in codam decreto or-. ................
Amatam proflaret,
nra-ftarrt fecundum cuja»decretidifenixa d^en-tidtf. _ ****?,
ANNO
«fiuatam
politionem trigintaduo Archiepifcopali, Epii»
."TT1

attAr\riiat« duorum
Jlkftmm precedent
ΡλιiomConciliorum
«Λ>ΙΪαμι«Μ
ΛλαιΗ copali,
akkaiLta
auâoritate
abbatiati dignitatibus, & graduum ac
& duorum Romanorum Pontificum, dum re- fcientiarum
r '
,
.
titulis
infigniti,
nominati...
& de­
* Doadal. flaurationem legis * divine, & factorum ca­ purati in noftra Generali congregatione, ac
nonum , reformationemque morum folicitoper- demum in feflione publica, quorum nomina,
quifivtt Audio, fitnul etiam exiirpationcm haE- dignitates, gradus & ordines hic haberi volu­
refum , pacificationemque Chriflianorum prit»· mus pro fufficicnter expreflis, die tertio Kacipum multis profequens laboribus, varias ad- lendas hujus mcofis Novembris, celebrata mtfverfitates pertulit, & propter veritatem & ju- fa folemni per prrfatum Cardinalem Arelaftitiam plurimas perfecutiones perpefla eft · Ad­ tenfem., ac per fingulos ipforam fufccpto dijuvante tamen virtute Dei, fedulo perfevera- vinz Euchariftiz facramento de manu ejufdem
vit in profecutione fandae reformationis Eo· Cardinalis, in przfentia totius cleri & popu­
deux pro honore Dei & falute omnium ani­ li, & juramentis fotannibus przflitis , ipfi pa­
marum . Cum autem hoc opus felices pro· li riter cum eodem Cardinali conclave intrave­
g. eflus habere non poflet, propter adfrerfitates runt , in ea domo civitatis Bafileenfis, in qua
& refiftentias plurimas, quas Gabriel, olim deputatio pro communibus teneri confuevit.
diâus Engeoius Papa IV. in contrarium op­ Ubi cum magna devotione feptem diebus in­
ponebat, decreta falubria, & facros canones fluentes, quinque ferutinia fucceflive de thane
contemnens & parvipendens, auâoritatcmque diverfis diebus celebrata miffa, & invocata Spi­
factorum Conciliorum'verbis,& fa&is concul­ ritus fanât gratia peregerunt. Et tandem iacans , determinationes Fidei catholice per Ec- âo quinto icrutinio ea hora, qua proceflio
cfcfiam fadas pertinaciter impugnando, & a- hujus facri Concilii domum przfatam circuibufibus variis atque crimiuibus Ecdciiam Dei bat, cantando hymnum, JW creatar, &c.
notarié & incorrigibilitcr fcandalitaodo, prout compertum eft, religiofum & nobilem virum ΗΙς Ahm_
io proce Abus fuper hoc deduâis latius conti­ Amedeum ducem Sabaudiz in folitudine Ri- dem pottea
netur: ubi tandem apud eum nulla proficie­ paliz Gebcnnenfis dkrcefis, jxma pluribus anbat admonitio, oponnit ad alia juris remedia, nis in virtute continentias honefte converfanrecurrere, &a fummo Pontificio, quod nimium tem
.
. Domino
„
_ in fpiritu
____________
_______
, & virtutum
humilita- „gams
ab lmdamnofe & inutiliter adminiflrabat, eundem Ctis ac fimplici & humili habitu defervientem, po^ip^friPontificem univerfalis & Roma* ‘teriiO ,u'
deponere. Poll quam depofitionem cum qua- in fummum
'
“
tuor menfes & amplius effent eftiuxi, conft- nz Eoçlefiz eflê eleâum, juxta ■ praefari decre­
* oeufta.
derantes quam gravibus fit * circumdata dif- ti noftri 37. feflionis difpofitiooem. Que qui·
pendiis, quot & quantis fit plena periculis Ec- dem cleâio poftmodum, aperta feneflra con­
çlefiz Romanae prolixa vacatio, ficut cxa&i clavis , fuit per przdiâum dominum Cardina­
conGderatio temporis edocet, ad elcAionem lem Arelatenfem publice nuntiata, decaotatonovi Pontificis procedere duximus, repetiti# que, Te Deum Zavdamvr, per omnes fupradiprius in noftra publica feflione trigefimafepti- âos ad eligendum deputatos, concorditer fu­
ma illis qua» dudum de cle&ione fummi Pon­ per eleâione ipfa Deum glorificantes, fit ora­
tificis in hoc Concilio flenda, iu eventu va­ tionibus convenientibus fubjunâis, ipfi a con­
cationis fedii Apoftolicac ipfo Concilio duran­ clavi exierant in pluvialibus & mitris, aliifque
te , in quarta & feptima feflionibus ejufdem habitibus condocentibus, prout flatui uniulcufanâz Synodi flatui λ & Ordinata fuerant. Et jufque competebat, concomitantibufque Prstla­
fads folemni declaratione, qnod pro hac vi­ tis & aliis fuppofiiis hujus facri Concilii, ac
ce eleiiio Romani Pontificis fienda 3t celcbran-1Dproceifionibus omnium collegiorum & conven­
da erat per hoc facrum Bafileenfe Concilium, tuum hujus civitatis Bafileenfis, cum reliquiis
feu eius auâoritate, atque etiam ordinatione & decentibus ornamentis, populique multitu­
per decretum przfatz trigefimz feptimae fef- dine copiofa, Ecclefiam majorem Bafileenfem
fionis, quod una cum dileôiflïmo Ecclefiz fi­ adierunt, ubi ipfi Prelati, & alii de facro
lio Ludovico, tituli fanâz Czciliz Romanae Concilio unanimiter Deo gratias retulerun*.
Ecclefiz presbytero Caidinali, Arelatenfi vul-• Itcratoque fzpediâus dominus Cardinalis Areo-d.Miii** gariter nuncupato, przfente & przfidente in latenfis in atnbonc, pr rient ibus omnibus elo·
A cUtrnfu hoc facro Concilio, & aliis ipfius fapâz Ro- âoribus deputatis, & in hoc confentientibus,
lUlilerofiim mane *Eccleiie
’ · r
’
·'*
r
—con---Cardinalibus,
fi qui’ ante
atque idipfum approbantibus, retulit, quomofuit
lumatam cleâioncm futuri Romani Pontificisi do ipfa eleftio rite bc canonice fuerat celebra­
( «jlHTa Euadvenirent, & huic facro Concilio adheren­ ta , notariis Apoftolicis qui rn conclavi fuerant,
gruium
tes , eidem eledioni intcrefle vellent , alii tam1 etiam idem atteftantibus. Quz omnia confide Prelatis, quam de ceteris honorabilibus Ec- derans hrc fanâa Synodus, & fpêm magnam
clciiafticis viris in facefdotio, aut faltem in1 gerens in Domino, quod praefatus Amcdcus
n
clementia
diaconatus ordine conilitutt uique ad nume- g pro fapientia, experientia, jullitia
tum trigintaduorum, per eandem fanâam Sy­■ & ceteris virtutibus fuis plurimos fruâus falunodum ad predidam eledionem faciendam,, «is efficiet in popolo Dei, Fidem confervendo,
in Generali fna congregatione ac in feflione mores reformando, pacemque componendo in­
publica nominandi & deputandi, poteftatefn ter principes Chriftianos atque populos, velut
haberent, prout fecundum Deum & fuas’eou- fanâitatis amator & pacis cultor, qui cum
fcientas eiidem videretur, hac vice libere eli» omnibus pacem, & cum nullo differentiam
?;endi fummum Pontificem auâoritate hujus aut difeordiam habere famatur, domui fue
anâz Synodi : ita ut ille abfque ulla exce­ bene & laudabiliter przpofitus, grandiumque
ptione ab univerfali Ecclefia fummus Pontifex populorum prudentiffimus gubernator, & in
haberetur, qui ab omnibus prcdiâis üc deben­ rebur Ecclefufticis , & fpiritualibus non me­
tibus pro hac vice eligere, aut faltem a dua­ diocriter exercitatus, habita fuper hoc in qua­
bus panibus ipforutn cflet cie dus, & confen- tuor dcputaticuibus omnium luppofitorum hu­
jus

V

BASILEENSE.

toi

AUERTt’ç Π.

2as

IMP.

............. «jus facri Concilii concordi & unanimi delibe-Ares juris divini Ac humani . nobilem virum 1 1
.
:, Ac demum in Generali congregatio­ Joannem cornitem in Tyerftcin, protedoris di- anno
ne conclufione (ubfecuta , tpfam elëâionem dz Synodi Imperiali audoritate depurati vice- CHRISTI
avi».
,n°’
laudat, recipit, & approbat, & ex abundan­ gerensem , Ac certos milites ad eundem eledutn
ti & ex cena (cientia hoc pnafenti decreto ra­ tranfmiitencos. duxit, ut ipfi eledtonem prae­
tifiât & confirmat, declarans eundem Ame- fatam przfentarent, & confenfum ejus expodeum ablque uUa exAeptione ab univerlali Ec­ icerent Ac requirerent, juxta formam in decreto
,
clefia teneri , haberi & reputari debere , ele. 37. feflionis prelate* Synodi flatutam Ac ordi­
ôum io rerum & legitimum fummum fit Ro­ natam. Quibus quidem Legatis Ac Or.iroribus
manum Pontificem. Et hoc ipfum per prrfen- in przfati clcdi przfent ia confli tutis, tpfu.nque
tis decreti publicationem ad notitiam volumus prefentato fibi die, videlicet Jovii. decimodeduci eundorum.
feptimo menfis Decembris, anno a Nativitate
Datum in feflione noftra pbblica, in ma­ Domini millefimo quadringentefimo trigefimo- ·
jori Ecclefia Bafileenfi folemoiter celebrata, nono , decreto cledionis ptxdidz ex parte
deennoquinto Kalendas Decembris, aono a ejuidem
_______Synodi
,____ __fupplict
tI ... r______
precum _______
inflantia re- .
Nativitate Domiui millcfirnoquadringentcfimoB petitis vicibus requirentibus, quatenus pro
trigefimonono.
confolationc Ecclciiz Dei , io maximis his
temporibus adverlitatibus & tribulationibus conS E S $ I Ο
flitutz , eledioni hujufmodi acquicfcere , &
confenfum prxflate, diaque, ad quz juxta
I.
decretum 37. kfliunis hujufmodi tenebatur,
facere & adimplere dignaretur, idem cledus
Dt cenfenfn Ftlicit K tltSi in Pnjnm
tunc in magna ( ut cernebatur ) fpiritus an­
tttnt dncit Sninndi*.
xietate conflitutus , mœrore compreflus, cutn
hinc defiderium quietis, cui fub fuavi contem­
Sncref^nSn Gtntrnlw Synodus Btflttufij , in Spi­ platione , depofita temporalium negotiorum
ritu fynth itgirinot cengre^ntn , Mniwrfnlem cura , vacare delegerat ia folitudine prrdida,
EctUfinm rtpTftfntnns, nd prrpetnnm rti nrt- retraheret, At humanae conditionis infirmitas
utoritiK.
oneris & laboris magnitudinem refugeret, hincque univerfalis Ecclefia: audoritas & re i pubi i’
/"''UM ( ficut ait beatus Hilarius) proprium Ceae Decefiitas impelleret: & licet diutius trepi­
Christi
4 Ecdefiae eflefoleat, ut tunc vifcat, cum daverit, ignorans quid confultius ageret in prz·
laeditur , time intelligat, cum arguitur, tunc miflis, poft multiplices feorfum cum gravibus
fetura fit, cutn fuperata videtur ; arca enim perfonis habitas confultationes, metuens etiam
per quam Ecclefia defignatur elevat» eft in ( ut dicebat ) ne ipfius fic ad univerfalis Ecfublime ; confidit haec fanda Synodus, quod clcfic & reipttblicK minifies mm neccflitate
ille, qm poft nubilam dat ferenum , inclytam cogente vocati contradidiOnis rcludatio divinam
fponfam luam fuccedentibus turbationum flu- contra fe indignationem provocaret, & gravio­
âibus agita tant, oculo clementiori exaltoref- ris forfan difpendii in Ecclefia Dei occafionem
pkier, npn ferens eam in fui nominis inju*. induceret, non honoris aut temporalium rerum
riam diutius conculcari. Ipfa etenim Synodus cupidine dudus, fed obfequfndi neccflitate impofuit in Domino fpem fuam. Ac fadus eft pulfus , & affedu publiez falutis procurande,
proteâor ejus, nec mifericordiam fuamabftu- in humilitatis fpiritu tanti oneris faremz hu­
lit, qui variis adverfitatum ge tier ibus congrua meros fuppofuit, & fe Apoflolicz folicitudinis
appointe remedia, prementibus quidem gravi­ jugo fubmifit, eleftionique de eo fade genibus calamitatibus, Ac irruentibus perfecutioni-Dbus flexis
‘t, exortifque lacrymis, etiam infra
bue adverfus Ecclefiam ipfam Ac auâoritatem flatutum ad hoc in decreto 37.' fçflionis hu­
ejus, excitavit eandem fandam Synodum Spi­ jufmodi terminum , ad laudem Dei omnipo­
ritu Paracletus, ut ad eleâionexn novi pafto- tentis devote confenfit , & humiliter acquievit,
Tis At Romani procederet Pontificis,» qui fe ac per didum Cardinalem quo vocari vellet
opponeret murum pro dotao Ifrael. Que qui­ nomine interrogatus, ( prout moris eft in Ro­
dem eleâio tandem cum folemnitate congrua manum pro Tempore Pontificem clcdo ) Fe- Felix v.
in eadem Synodo rite Ac canonice celebrata lix nomen duxit fibi eligendum, chlamyde Ac
extitit, de perfon» fanâifliœi Felicis V? tunc caput io , quibus tunc utebatur, depolitis, eAmetfei ducis Sabaudiz, ac decani militum tiam genibus flexis, profeflionem , juxta przin folitudine Ripaliae Gebennefis dimcefis, in fatz 37. feflionis continentiam atque formam
humilitatis fpiritu Domino famulantium , prOut cmifit, Ac propria manu fubfcripfit, die Ac an­
decreto 39. feflionis dide Synodi fuper hoc no fuperius expreifis, cujus quidem profeflionis
confe&o plenius continetur: cujus tenor ta- tenor talis eft .
lis eft.·
In nomine fande Ac individuae Trinitatis,
E Patris Ac Filii, Ac Spiritus fandi, eg· Felix
eleâus ia Papam, omnipotenti Deo, cujus
Ecclefiam fuo prefidio regendam fufeipio, Ac
Snerv/dn&n t èTc. ad prrptfltent rti
beato Petro Apoftolorum Principi, corde Ac
fftniforitM.
ore profiteor, quamdiu in hac fragili vita coaflitutus fuero, me firmiter credere Ac tenere
Deus patrum noflrorum, Ace. Port cujus qui­ Fidem catholicam fecundum traditionem Apo­
dem decreti publicationem praefata Synodus di- flolorum , Ac Generalium Conciliorum , Ac aiedifliatum Ecclefi* filium Ludovicum, tituli liorarn fandorum patrum, maxime autem fan­
fande Caeciliae presbyterum Cardinalem, Are- dorum odo Conciliorum univerfalium, videli­
larenfem vulgariter nuncupatum, de latere, Àc cet primi Nicatni, fecundi Conflantinopolitani,
alios Legatos & Oratores, fuqp, videlicet plerof- tertii Ephefini, oi’arti Cfaalcedonenfis, quinti
que Epifcopos , Abbates, magiflros Ac dodo- Ac fexti item Com.antinopolitani , feptimi item
NiCK-

π-

'M
«uooja
ANNO

CHRIST»

CONCILIUM

almktomi

ao4

■Nicatni , o&avi quoque Cootant Inopdttaai, A mat, «tocernena & dedarans «idem eteftottm
■
nee non Lateranentw , Lugduoenfis, Vienna»- qaam noico, veto & indaMuao Ecctofi· Ro- A**o
fis, Conilamsenfis & Bafitecafis Geœralmaa- BUM
bum paftori,
paftorl, Mb
ab ornatas
oonta Osrifti
GhrftU fideNtasd·
fideNtasd· °^®T|
neceifitats ütaiit ebedicnd«aai fora fit debar·
obediri, ac etfdo· Chrifti fideitas, «nacnmqoe, etiamfi imperiali, Cardinal» tus, Patriar­
chal· , regali , PnotificaN , Abbatial! , ien
alia quart» Ecckfiaftica vel mundana penhtlgeant dignitate, ant priocicun· , docatiu ,
marchiooaras, comitat»·, leu cujufvis altorius dominii titulo potiaanar, nec non civita­
tum commtmitaiiboc, oppidorum, Pillatam, dc
locontm
(ludiorum qaonunromqiK aoiverfiutibu·, dc Ecdefiarum tam meiropolitanarum dc aliarum cathedralium, quam collegiaBtarum capitulis, dc mooaAerioram conventi­
bus, nec non Drdinum mendicantium genera­
libus ruiuiftris dt provinctalibu» , ac quibufcmnque aliis cupjfcumqne drgnitatu, pnaetnioenlic, gradus, ordinis vd conditione fuerint,
fub obtellatiooe divini judicii, oecnoaexcoromunfcatioais , fufpenfionl» dt interdidi , ac
privationis omnioai dignitatum, bonorum dc
officiorum Ecclcfiailicorum ' dt temporalium ,
jurtuotque, tendorum dt beneficiorum Ecdeftafibt indumentis couluctts, per trsdittooem ve- flicoram quorumcumuue pœois, auas dc aliae
.iis ali» cukxis & anoullt de papotu inmftic- juris pceoas, Cardinales , Patriarch·, Arthierut» , & a>ba , plu.iali, ceteritque orna menti» pifeopi, Epifcopi, Abbates, Generalesflsfailbi
papalibuf congruentibus induerunt, & in ca­ dc provinciales magiftri ac doâorcs, capitula,
thedra poluc ruat. Iple Cardinalis, aliiquc Epi- conventus, ce terique fupr«nominat i dt alii Ecfcopi, Pmiaii, principe», comite», barooos,) defiaflici qui cumque mandatis hujufmodi inonobtles reverentiam & obedientiam Romanis bcdientes, (eu in aliquo contravenientes, ipfb
Pontificibus exhiberi folitas fibi exhibentes, ia faAo incurrant. Ad ipfas vero pmnas contra
procrfiiooe folemni, cruce precedente , more reges, Principies, duces, marchiones, comi­
papali ( ut .exuit ) ad Ecclefiam monafteru te», barones, milites dc alios dominos tem­
iarifii Mauritii ordinis fandi Auguftini in di- porales & («culare» perfonas qtufcumque, qu·
âa iolitudineconftitutatn procefferunt. Eidum fimiliter inobedientes dc rebelles fuerint, ipfa
ipfe eleftus fuit ante altare proftratus diu ora­ fanâa Synodus unirer fait» Ecciefia, leu ijrfe
vit, dt hymni, Tr Dmna laaidaMM/ , decanta­ Felix fua Apoftolka anâoritata procedere cu­
tione finita, dt Pater noflcr, dc aHis iuffragus rabit , juftitip mcdiaUte : AuAoritate Dei om­
de colleda coafuetis per diâum Cardinalem nipotentis dc ejufitem univerialis Ecciefia dididis, eundem eteâum inthronixaverunt, ip­ ftriâe prtecipit atque mandat , quatenus eidem
ium luper altare majus dida Ecciefia elevan­ cleâo, veto dc indubitato diâ· Roman· Ectes. Demum iple ekâus aditantibus ibidem
c le fie paftori reverenter ( ut tenentur ) obe­
iolemnem benediâioncm dedit, & Indulgentias di ant dc intendant. Et ioiupcr omtfia dc finconceilit, in his omnibus decentibus dt con- D gula induit·, litteras, proceffus, icntcnriw,
giuis (okmnnatibus oblervttis. Qiz quidem ccniurss dc mandata prmenfa per Gabriclem,
ptarmilTa omnia fex notariis publicis, dc decem olim Eugenium Papam IV. qui tanquam ichifad hoc fpecialiter requifuis icflibus, plerifqtK maticus, hareticus dt aliis diverfiscriminibus,
Prxlitis, principibus, comitibus, b iron ibus , quibus Ecclefiam Dei incorrigibilité» fcandallnobilibus, magiftrts, d odor ibus dt alus iafi- aabat, irtetitus, ab omni gradu, honore dc
gmbus & notabilibus vins ibidem pr.rientibus, dignitate papali per prafatam Synodum jullo
irta aticftantibus, grila kere , print in Ir> judicio depolitus dt amotus extitit , few rjos
ihumentis publicis, quorum κnotes ipia Syno­ auâoritate quomodolibet conceits, promulgate
dus p’zlcnii decreto habet, dc haberi vult pro de faâo, que prrmiffis obviare pôffint, prout
luth, icu;:r ciprc Jrs, plemus cOJituictur.
lunt, cafla , irrita dc mania, nuDiufqueroboris vel momenti fore decernens pariier dt deIIIclarans, univerfis Chrifti fidelibu» fupradi&s
fub pcKOominatis & aliis in decretodepofitio/ r. .aru/.o
deiwiM F tua fit
.
nis & admonitionis diâi Gabrielis, quod ioBcipit: Profpexi» Dominus de excelfo(anftofuo, htfetet·
Przfata igitur facr» Synodus, qun cleâio- contentis, ut pote fautori· fchifmatis ftc hare- C—
nem 1 cficis, tunc Amedei, hujuimodi etus fis, \ aliis etiam juri» pœnis, quas contra **"· **"
luk-mni decreto cuids ClnHli fidelibus publi- facientes & rebelles i pio fafto incurrant, inhicari cur»ή, contentum per eundem clcâum bet ne prriato Gabrieli fie depofito dc amo
dide clxlioni pirilitum, ac fummi Apoftola- to, ejulquc mandatis, nuntii» & Ihteris, ant
tus acceptationem hoc prjtfenu decreto publi­ exinde fecutis procefiibus, feaientiis & cenfuca: , & ad nonnam deduct, & deduci vult ns pmtenlis quomodolibet obadiant, pareant,
fingulotuin, ipi.il«juc clc.bonetn, acceptatio­ leu ea excquantur, aut excqui faciant, feu
nem , conienfui j radiationem , pruictlionem , procurent eidem Gabrieli feu nuntiis, mandainreifiiurain , Cc intbionizationcsr gratas & ra­ tis, luteris, dc prstcnfuprocelfibus, fcntemiis
tas habens, auctoritate univerfalis Ecckfic ex & cenluris fuis hujufmodi latenftb·», vel ea
cetis IciCiHia acrobat, roborat, & coafir- excqucntibus aftitlcntiam, toxilium, coofiliue
vd

tiam Conciliorum, & illam Fidem ιιΙφΜ ad
unum apicem inviolata· fervat·, 4c afaaa ad
animam de ianguineo» confirmare, defesofarc
& pi «dic are, ritumqtae paritef facramcntorum
Ecckiuftkorum Ecciefia traditum omaiasode
prokqui de obiervare. Pollioeor etiam fideliter
iaborarc pro tuitione Fidei catholic·, dt extirpatiooc hatrefum dc errorum , rcformaiiooc mo­
rum, exeeutione dt o&crratiooe decretorum
ConftaacietWu dt Bafileenfi» Coociliorum, ac
pace in populo Chrifti ano. Juto etiam profequi celebrationem Conciliorum Generalium dc
confirmationem eteâiooum , juxta decreta fi­
cti Bafileenfi» Coocilii. Hanc autem profeflio.
nem mea rnanu febicripfi, & tibi omnipoten­
ti Deo, Λί iu die tremendi judicii redditur»·
luum dc Imx dt alii» meis operibus rationem,
pura mente luper altare odero, quam ia pri­
mo pubheo confidorio folemniter repetam.
- Qubus peraAtt, Cardinali» aliique Legali Λ
Or jlores prediâi juxta commiflionen» & pote·
ilatem cis traditam, ipfum eleâum, dcpûfitis

ioj

«ogtj»

B A S I L 1■ENSE.

« rel favwem pncflare prefamaot, Acretis «lifeI
ANMO ejuldem Synod! * fan robore dhio minor
dorrtori,.
°
Dares Bafilm io Moat onfire yoblic*,

α

106

rent, prout hi iementia ft decreto no ftru dc- ■ ■
taper confodis plenius continetur. Cum au- ahno
tern ( ficut acccptmns ) nuper quadam famo- ™ι,·1»'π
fa fcriptâ, feandotofa, injuriais, (chifmatica, y,--**—-

a Fide devia, ft buret ka, qnam ipfe fenteo- Up» iv.
tiam diffinitivam appeUat, qu· incipit: Qioniam fandorum patrum font ent fa, ftc. per
,
quam dtftus Gabriel inter alia fandiffirao do- ftc.
mfao noftra Fetid V. fa Romam» Pontifi­
cem efcdo, vero, unico & indubitato Chrifti
S B S S I O
XLL
vkario, ft cru· Felicis V. etedorita*, per hoc
A fus wirmamrw paid» UMi fc»U4, (aeram Concita» cam debita maturitate ft
providentia circumfpcfta ad hoc tunc ordina­
tTc. fer Geirielet», rii» iefnùeu Pefen
ti· , ac alii· qui conci a ve pro eleftioae Roma­
fMrte», editi.
ni Pontifici· in hac fanda Synodo it^rcfC faeSecrefeeBe Genredu Jyreaar B«lhvn£r, i· Spi­ Brunt, ft io ea intervenerant, etfqoe credenti rit* fee&e Initie* «sqgrrgare, veiverfelen bus ft adherentibus convicia plurima ft tur­
Ked^eee nfrefateu , ad ftrfrtuti ni ■*- batione· in fais perfonis, dignitatibus, benefi­
cii· ft rebus temere ft catamnioie inferre mo­
soaruMa.
lite cA, decernendo ft declarando eo· fuiffe
* pocUb. T lut ( ut facroran canonum aperre tefla- & effe dignitatibus & beneficiis ac officiis fuis
JLs rur audorltas ) condemnati* A hcrefi privato· , ft inhabiles ad eadem , Iket dc fafto
ft A Ecctetia Dai * fejim&ii naila üiper ca­ nomine ipfius Gabrielis emanaverit, ft publi­
tholico· judicandi fit attributa rel permiffa cata fuerit in oniverfaiis Ecclefia ft didi Fe­
poetflat, ac fidetibus chriftfcolisqunvis illorum licis V. ludibrium, dedecus ft contemptum.-'
communio fob gravtffimi· jeartn divini pariter nos attendentes quod illorum (cripta recipi
A human! paeon dit penitus ioterdifta : quia non debent, quorum damnantur auâoers, ft
tamcn, iovalcfcenre hominum malitia, ac hu­ ne ex dida feriptura prntenfa, per quam idem
mani generis inimico, omnium hmrefam lato­ Gabriel fe pertinacius obduratum, ac magis
re procurante, plerumque nonnulli taliter da. ft tnagis harreticum, ft omni crudelitate rcinnati tie fuos obdurant animos, io fua per­ Cplerum comprobat, quempiam fidelium in hac
tinacia glorias tes, tmiverialem Ecclefiam ac re (educi ac turbari contineat, bnc facrofan­
tibi devotos fub pnetenfo colore judicialis (en- da Synodus volens ( ut tenetur ) faper hoc
tentia libellis, (candelis ft cootempribos plenis falubriter providere , pmtenfam (cripturam ,
ac quidquid ex ea fecutum eff, declarat fuiffe
in un i verio afficere & perturbare non verentut : non (olam debitum , fed. flt neceffariam ft efle omnino irrita fit mama , nullumque dereputamus, ac contra damnabiles hujufmodi buifle ac debere foniri effedurn, (eu nocu
aufus debita ordinemus antidota, dignaque ani­ mentum vel * damnum afferre cuiquam , vel ’ e®»**"
madverti onè contra talium faut ores ardi us exur- quomodolbet ..ή!. Je, i pia que quatenus pro.
gamus . Nuper tiquidem, dum Gabriel, olim ceflernnt de facto , ft qun in pofferum (equi
Eugcnius Papa IV. nuncupatus, multiplicia & poffetH , in irritum revocat, cadat ft annuk
enormia crimina univerfalem EccleCam Dei lat. Inhibet quoque, mandat, atque pravipit
icandal itant ia, que adeo notoria erant quod univertia ft tingults Chriffi tidellms, cufuicun»nulla tergi veriti tone celari poterant perpetra­ qoe liants, gradus, ordinh , dignitatis, ve*,
verat, & Ecclefiam audire, ac preceptis fla- conditionis fuerint, etiamfi Imperiali, regali,
tutis ft ordinationibus Spnodalibùs obedire con­ Dducali, Cardinalat» , Patriarchal!, Potitincali
temneret , huc fanda Synodus necttfarium effe (eu alia quavis Eccletiaflica vel mundi na di­
judicans, ut cui pia tx» proderat corredio, gnitate prrfulgcant, ac civitatibus , univerfitadebita non parceret abiettio, pofiqnam in mul­ tibus, communitatibus, villis, oppidis, caffru
ta loogaminitate, patientia ft manfaeredioe, ft collagiis quibuicusnque fub fautoric (chiipoti plures admonitiones, expedaverat eundem matis ftnsrretis t e excommunicat kmis, quoad
ut falutarem emendationem ft criminum ptm- tingularn, interdidi vero quoad civitates, udidorum correftiooem eficeret, tandem cum nivertitates, communitates, villas, oppida,
amplius differre non poffet, an minus Fidei cailra ft collegia prvdida, nec non privatio­
catholics & is lut i univertin Chrifliann religio­ nis omnium ft tingulorom dignitatum, bene­
nis iub auxilio Spiritus Paracleti provideretur, ficiorum , officiorum , privilegiorum , ft bono­
eadem fanda Synodus in feflsooe poblica Ba­ rum Ecdetiafticorum & mundanorum, ac intik* (eptimo Kalendas Julii anno a Nativita­ habilitationis ad eadem, ahitque in dido ce­
te Dc nini milletimo quadi ingentetimo trigeti- teris noftris decretis contentis P<rnis , quas
mooono folemniter celebrata , per fuam len­ contra facientes ft rebelles ipfo tado incurre­
tent iam inter alia didum Gabrielem faille ft re volumus, tie feripturam ft in ea cûntenra
effe notorium ft manifeftum fchiimatiçum ft hujufmodi acceptare , publicare, praedicat* ,
faereticum, ac divertis aliis criminibus unirer­ approbare (eu defendere, aut ciidem quovis
is km Ecclefiam fcandalitantibus, irretitum, modo conicniire vel favere , nec eu obedire ,
cumque propre rea a Papatu ft Romano pon­ feu ea attendere vel obfervare, leu aliarum
tificio fpfo jure privatum effe declaravit, pro­ quarumcumtjuc prrtenfsru-n ( privationum sc
nuntiavit, ac iptum ab eifdetn amovit ft dé­ proccffmun inde fccutorum, ctiam quafcumque
potait , inhibendo fingulis fidelibus fub gravi- cenfuras continentium per ipium Gabriekrn
bus poenis ttsnc -exprrflis, ne eidem Gabrieli damnatura (adorum , aut fbnan in pofferum
tic privato ft depotito tanquam fummoPonti­ faciendorum Jpnetextu, dignitata, beneficia,
fici obedireot, parerent, vel intenderent, aut perfonat, res & hona Felicia V. eledorum ,
cum quovis modo faflioerent, aut receptarent , ft aliorum in eadem pretenfa feriptura quo­
aut auxilium, confaium, vel favorem pistil a- quo modo comprehenfortur , quovii noodà imIn majori Ekdefia Bafiieanfi foleamur ceb>
beata, quarto Kalendas Manii, aeno a Na­
tivitate Domini milled too quadringcmriimo
qtudragefimo.

P<·

toy

room
Ρ· ΠΓ·

CONCILIUM

«WF»

«·

*·»

petrare, occupare, invaders, perturbare , rei A aram finjufmodi fit terra» Ecdefi* recoptara, , ,-■
anno detinere, est ijiot impetrantes, invadentes, per­ paremqne Ecclefi· dare poterit, Dorntao coom> ANNO
CHRttTJ
turbantes, capientes, vd detinentes ad potëi- deott: attendes» itaque tia&» Synodn^ qsni fpL °*1®1·
Ή·*****
fiooetn eorandem, fe· atias recipere, admit­ ritnaüa ûoe tcmporaUboa drâ tabüftere nequatere, feu eos io iliis foftinera, aliaiqw ipfis ont, pmœiflfts It aliis diverfis raltonabilmsàt
ac diâa feriptura ac in eis contentis, aliifona cvidaaiibas caufis permota, vofcns ctiamnood
premiflu afleotieotibus & illis utcotibos, lea ta decreto fies ieffioais duodecimal tertia Idua
ca publicantBus flt defendentibus, aexitaun, Julii, anno a Nativitate Domini mfllefimo
confilium vel favorem pnafiare quoquo no- qnadringtntefimo trigefimotertio celebrata ,
do audeant vd prafumaot, nec pnuaiiu (quan- onod tadph: Sicut io conAruenda domo, or­
tum io eis eft ) exccutioni demandari permit­ dinatum eft laudabiliter adimplere, hoc irre­
fragabili decreto ufiquc ad qoinquenntam adi·
tant.
Datum Bafilea in leffiooa noftra poblica, data prafontfam comparandum, quintani, dc
in majori Ecclefia Bafilccnfi folemniiar cele­ deinde ad aliud qninqninnlnm extunc proxime
brata , decimo Kalendas Augnfti, annO a Na­ fubiecvturum, decimum denarium veri valoris
tivitate Domino milkfimo qnadringtntcfimo Banoni fecnodum communem aftimationem quorumcumque fru&uum , redditum flt proventuum
quatbagefimo.
primi anni omnino» flt fmguforum caonBkaS E S S I O
XLIÎ.
tuum & prabendaaim dignitatum, perfonatuum , adminifirationum , praribmooiorum ,
praAimooialium portionum, dc aliorum bene­
Dr fwVifatrt FtIt tu M* F.
ficiorum Ecclefiaftioonuu, cum cura flt fi··
Stcrrfme* Gntrelit SytrU^i
, sajps- cwa, fiacularium fic regularium, cujufcumqu·
rit» /a«A»
ctngn^titt, MMtur/a^si conditionis, ordinis aut religionis fnerim, flt
Fctltfaut rtfreft^tm ad fattwt rri aw- quocumque nomine cenfeaniur, etiamfi digni­
tates ipfia Patriarchales, Archiepifcopales, E■wriMV .
pUcopik·, Abbatiales, prioratus, conventu··
Nfcrutabili divinat altitudinis providentia ad les, ac ta metropoli tan is feu alii·, cathedrali* extollendum & coofervaodum Dominici bus majores pofi Pontificales, aut in collegia­
gregis agntm, io iovocatiooe Spiritus fao&i tis Ecckfiis principales & efaftiv* fuerint, a
adunatos inter multiplices nobis incumbentes C ai&a die in antea, five per obitum, aut libe­
folicitudines , illa propeofius nos angit & ur­ ram feu cx caufa permutationis refignationem ,
get iK qu* pro Chtiftiaoa religionis iocremeo- vel alias quovis mddo & qualitercumque, prae­
to & rcipublkc utilitate per nos fummo Au­ terquam per privationem caufa reformationis»
dio edita tant & decreta, votive dirigi & fir­ aut refignationem fimpliceta io foro coofcienmiter valeant adimpleri, & ut Romanus Pon­ ti*, feu per optionem pradsendarum in Eccletifex deerctotum hujufmodi eaccutor fit coo­ fiis, ubi illarum optiones fieri confueveruot,
ler vat or precipous, illa tanto amplius tanto­ ubicumque io Romana curia , vel extra , va­
que liberius exequi poflit & manutenere, ac cantium oneribus neccflariis illis pro tetnpor·
alias felici regtaiint Ecclcfic Dei ardentius in­ incumbentibus deduâis, flt quotidianisdiftributendere , quo congrue provifioms auxilio juxta tionibus, nec non flt xenodochiis pauperem,
fui flatus exigentiam ab umverfali Ecclefia fuf- hoipitalibus in quibus hofpitalitas sAu tenetur,
luitut, incumbentia übï & fuis ooeta ex penfa­ ieprofariis quoque, & aliis io titulum beneficii
tum gravitlima commodius & facilius confpe- concedi non folio's, duntaxat exceptis, a quixerit poflc lupportare. Cum itaque fandiffi- buifif capitulis, collegiis, conventibus fle perrr.us dominus Felix Pipa V. ad iummi Apo D fonis Ecclefiafiicis Ac fsrcularibus, exempt» flt
llolatiH apicem aflumpius, non mundanarum non exemptis, cujukumque dignitatis, ftatus,
rerum cupidine durius, cum patrimonium bea­ gradus, ordinis feu conditionis exiftanr, illa
ti Petri fit terras Romane &c)cfie, proh do­ pro tempore poflideotibus, aut fruftus, reddi­
lor ! per alias tyrannides cerneret occupatas, tus flt proventus hujufmodi ex flatutis vel con­
allectus, Ud divinae voluntati rcfiftcrc noo so­ tact ud in ibus , commeodis, feu alias quovis mo­
lens , & Ecclefi* Dei in tara gravi fiuâuatto­ do percipientibus pro una infra fex, flt alia
ne cunihiutsc, pie compatiens, jugum tanti medieiaiibas infra altas fex menfes ejufdem pri­
oneris pro Dei reverentia, Fidei conferva tione, mi anni, fan&ifluao domino Felici Pap* V.
& univcilalis Ecdefic conlolaiionc fui» hume­ taifquc colkrioribus fie fubcoileâoribus per eum
ris iuU ficns, proprii» dereliâis, decreta hu- deputandis, realitcr flt ensn efiêâu petïolven­
/uiirodi cum omni humilitate iufceperit, ea- dues , flt per eo» exjgeodûm, levandum, col­
que & Fidem cattiolicatn obfervare , & manu- ligendum & recipiendum^ eidem domino Fe­
icr.cic pure & iimplicitcr juxta mentem & te- lici Pap* pro fua ac Cardinalium flt officialium
no em eorundem profettus fuerit, ad profircu- pradiâorum provifionc, au&oritate univerfalis
t.onem totius boni rei public* & religioni» Gbri-E Ecclefi» tenore pr*ieotiam refervat, coniiiflrar.se, nec non ad drfenfionem aucToriraiis tnir, deputat fit afiignat, fiatuens & decernens
Grncrslium Qsnciliorum & decretorum pre- capitula, conventus, collegia flt perfooas ip
dtriorum s Feri ibus finccris anhelans , graviaque fas ad folutionem quinti flt decimi denarii bufic importabl e rxpenlarum onera in diverfis fit jufmodi dido domino Felici Papae, ejufqu·
magnisEccleh* Dei ingruentibus negotiis, pre- colleâoribus flt fubcoUcAoribas modo praemitto
ferura procxccutione illorum fanâonunoperum, faciendam, fore efficaciter obligatos. Quodque
propter <jux eadem lanria Synodus congregata fi infra unum menfem a die , nuo coueAores
eri, cum de patrimonio beati Petri aut aliunde vel fubcollcâores hujufmodi in Ecclefia catbenullam adhuc iubventioocm habuerit, haâenu» drali fe quintum vd decimum deturinm hu­
iubicrit fic pertulerit, ac graviora oeceffario d ie­ jufmodi aib illius debitoribus recipere paratos
rim lubire fit perterre habeat , per qu* ( ut con- obtulerint fic publicaverint quemlibet termino­
fidi.nus fic (geramus ) idem Felix Papa pattimo- rum prsdifborum fequentium ta iolutfone hu-

I

»M

BASILEENSE.

fridwctji

*

1,0

i.. i jufinodi, defecerint, négligentes fim remifli A fecularribe perfosse, cujufeumqne dignitatis,
faerintt fiagnlares perfore, excommunicatio- flatus, ordimsfcu condition»exsflant, fioâus, Qmnri
*LU’ nis; capwnla vero, conventus ft collegi a, bu- redditus
···
- piovearus
ft
primi aeni hujoGnodi,
jufmodi fuipeniioafr a divinis fimtentiaseo ip­ aut ahqtsam Montai quotam five narrem cx
fo incernet, « qu· quidem excommunicari·. fiatut is, coofaensdimbus feu privilegiis aut alias
percipere cônioevcranr,
nis femeutia ab afin, quant a nob» aui diAo quovis modo levare
domino Felka Pape, fra cd Me id duaerit per hoc preface domino Feliet Pape in exa. commintDdnm, preterquam «amortis arriralo
confiituti, nifi prius de ranc debito (ut pre­
mit tirar) denario eidem domino Felici Pape Cooventibus ft perfonis ipfis fub fenterni is ft
V. ejufire coilcâoribus ft fubcoHcâortbs» fatis- p<Botf Gapradiârs, ac tUoe vel illam ie pnsjufecerint, aut deinper cum eis concordaverim, dicium diâi denarii pro eo tono quoeuo mo­
abfolutionis benefitinm naraeam obtinere: ft do petere vd exigere audeant ira praesumant.
fi Capitula, Conventus , Collegia ft perfore Per hoc tamen hec fanâa Synodus Capital»,
pratdiâc excommunicationis ft fufpenfipnisfen* Collegiis , Conventibus ft perfonis pnndiâis,
tent iu hujufmodi per tres maries, didum meo- iquo minus annis diâum primum vacation»
fem immediate fequentes, animo (qvodabfit) annum fequentibus illos ft illam pro ea par­
fuilinuermt indurato, extunc.eorum Ecdefia, te, qus ob impofitfonem denarii hujulmodi
Monafteria ft loca ccclefiafiieo fiot fuppofita cis defecerint, petere ft exigere valeant , non
iuterdiâo, tamdiu ft quoufquc a fesstentiis (at vult nec intendit prujudicium generari. Pr»
prefertur) «bfolvi, ft inrerdiâom hujufmodi terra cum nonnulli nationis Germanica, apud
meruerint relaxari, non obftant ibus quibuicutn· not confiintti, nationem ipfam pr» ceteris plus
que confiitutiooibus ft ordtaatiouibus Apofio- fore gravatam crara nobis allegaverint, G in
licb, ac flatutis, ufibus ft confeetudinibus Ec- aa denarios bujufiBodi abfque alia moderatio­
cleGarum, Monafieriorum. Prioratuum, loco­ ne exigi deberet ft levxri ; huc fanâa Syno­
rum ft ordinum qoorumcumque juramento, dos his ft aliis rationabilibus caufispota, be­
confirmatione ApoAoIka vd quacumque alia neficia quacumque ft qualiacumqoe infra difirmitate vallat», litteris quoque, gratiis, pri­ âam nationem conGllentia, valorem quinque
vilegiis, Ibertat ibus, exemptionibus, induitis marcarum argenti fecundum communem allift coocefl&onibus , capitulis , conventibus ft mationem eorum neceiTariis oneribus deduâis
collegiis prstdiâis, eorumqne Ecclefi is, Mona Coon excedentia, hoc decreto nullatenns induA..·.· , Prioratibus
»_·----- 3.... , dignitatibus , locis & per- di, nec de illorum frudibus , redditibus ft pro­
fierai
fonis , io genere vel fpecie, fub quacumque veni ibus denarium hujuimodi folvi levarique
verborum forma, univerfalis Ecdefia Apofi·- feu exigi debere, decernit ft declarat ; volens
itea rcl alia quavis auâoritatc faâis ft con· ft fiatuens quod fi de verp valore in prsmtfeefiis, etiamfi de eis & eorum totis tenoribus Gs quandoque ha Gtari contigerit aut conten­
in prafentibtM fpecialis ftexprefla mentio fien- di , coiledores ft fubcolleAores hujufmodi uda foret, & qua, quo ad base, eis nullatenus nam, ft ts cui folatto denarii hujufmodi pro
fuffragari volumus ceterifqtse contrariis quibu- tempore incumbit aliam, perform oro dtfcuffcumque, aut Q capitulis, conventibus, colle­ Gone dtdsii & contentionis hujufmodi eligere:
giis & per focis ptasdiâts communiter vei divi- ft, G illas difeordare contingeret, loci ordi­
iim, quomodolibet indultum exifiat, aut inte­ narius, aut ejofdem ia fpiriïuaUbus vicarias,
rim iadulgeri contingat, quod ad folutionem feu officialis generalis: G vero occaGooe me­

feu praflatiooem denarii hujufmodi , aut cu- tropolitan* vel catbedralis Ecclefi» dubium
lufcumque alterius oneris aut fubfidii non te­ aut contentio exorta fuerit cafu difcordic hu­
quod inter- D jufmodi capitulum cum altera perfonansm fic
neantur , & ad id compelli, ant
i
dici, (u(pendi vel excommunicari, Icu ipiivri cleâarum dubium hujufmodi habeant termina,
eorum loca interdici nOn poflint, per litteras re: Quarum quidem perfonarum, ac in cafu
non facientes plenam & expreflam , ac de ver­ diicordix hujufmodi ordinarii, feu ejua vica­
bo ad verbum , de induito hujufmodi eorum- rii , ft capituli pnedidorum , ien tenti» ft de­
Jue Ecckfns, Mona (1er iis, Dignitatibus, Bene­ terminationi partes bine inde ftare ft parere
fits , locis, perfonis & ordinibus propriis men­ fine o.nni contradiâione debeant ft i encan,
tionem. Vult tamen & affentir fare lanâa Sy­ tur. Certerum hax Janâa Synodus colleâoribus
nodus, quod fi aliqua natio, regnum vel pro­ & iubcolleâoribus denarii pmtaâi pro tempo­
vincia modum proviGonis hujufmodi Gbi non re deputatis , fub obteftatione divini judicii ft
convenire fenG-iit, aut allegaverit onerolum , excommunicationis pena , qnam contra facien­
praefatus dominus Felix Papa , auditis illius ra- tes incurrere vult ipfo faâo, diftriâius inhi­
trombus, & conGderandis debite ponderatis, bet, ne quidquam nitra denarium hujufmodi
cum eadem natione aut ejus perfonis ( prout a perfonis pro tempore folvemibus ft deben­
feu liberationabiliter expedire videbitur) convenire Λ tibus, pretextu fchedul» ., quitantic
.
cum eis concordare pofiit : & quidquid tum E rationis per i pium de eo quod fibi folutum
eo in hoc Iit conventum , aut concordatum fuerit fiâa, pctcre rd exigere audeam tea
fuerit, id ipla lanâa Synodus gratum ft ra­ preiumant : fed quod de competenti falario
tum perinde haberi decernit fit- declarat, ac ei· per camcram diâi domini Felicis Pape
G de hoc in prxfenti decreto plena & cxprcl- afiignando contenti remanere debeant, decer­
fa mentio habcittur. Quodque denarius prac- nit , vult ft ordinat : quodque coUc&oeet ft
didus, vacatione prjrciâa quo'ielcuinquc infra fubcolleâores ipG fic io exigendo denarium
primum annum hujuiinodi in quacumque na- hujuimodi modum obier vent, quod perfonc
ttone occurrente, ft co durante, ulna icmel de indebito gravamine non immerito querunullatenus exigatur, nec qunquam ad illum lari cogantur: ac propterea calices, libri, jofahrendum amplius teneatur. Iniuper vult ft calia & alia ornamenta EccleGailica nullatenus
decerpit haec fanâa Synodus, quod G qua Ca­ impignorentur, diflrahantur, rcl alienentur.
pitula, Collegia & Conventus, ac Eccleüaûic* Vult tamen & decernit eadem fanâa Synodus ,
O
ne
Cncii. Gnerti. Tom. XXIX.

m

ivowros

CONCILIUM

mnæciu-

-.... ne perfonas fententiis prsediâts pro tempore A ni laude digniffimam Dei genitricem MaANHo illaqueatas nitra modum in abfolutiooe obti- riam eft recrarrendam, qua, quaoto altior
Christi
gj curiam veniendo^ ρ·*’ίΓΙ contio- exiftir, tanto humilius ad nos refpkit, om­
'”*■
gat, quod pnefatus dominus Felix Papa V. nes ad fe trahere cupiens pro quibus in ute­
colleftoribus ft fubrolleftoribus ipfis vel aliis ro geftavit falvatorem. Haec apud Deum quem
(prout opus ft expediens videbitur) perfonas ipfa peperic fedula pro nobis advocata nos ju­
fic ligatas a cenfuris hujufmodi abfolvendi, & vat , nos luetur, nos protegit, nos exaltat ;
interdiâa relaxandi ft tollendi, plenam & li­ h®c omnibus qui ad eam recummt promptiffi.
beram concedat facultatem . Teneanturque ip­ room exhibet patrocinium. Huic igitur fanftiffi colle&ores & fubcoUeâores , folutiooe diâi fim® Virgini etfi pluses feftivitates veneranda
denarii faâa, Capitula, Conventus & Collegia, faoftorum patrum antiquitas coofecravic, ir­
ac perfonas prvdi&as a fententiis & cenfuris ruentibus tamen dietim majoribus mundi ca­
prsdi&rs gratis ft fine aliqua difficultate ab- lamitatibus & anguftiis , qu® ad expetenda
iolvere, interdiâumque forfan pofipm fimili- ejuldem Virginis auxilia vehementius urgent,
ter tollere ft relaxare. Pro cujus quidem ab­ jucunditatem illam fibi cslitus datam non imsolu nonis, fub! ationis ft relaxations litteris B merito convenit celebrari, dum
dum Virgo
Virga ca
ea-­
etiam figiilatis, fi predifti eas habere volue- dem beatiftima cslefti edofta nuntio, ft Spitint, etiamfi per notorium fuerint fubfcriptc, » rito fando duce, afeendens cum feftinatione
ad folvendum ultra fextam panem unius flo- in montana, humilem Zacharia domum in­
reni de camera, nullatenus conflringi valeant travit. Jefusenim qui in utero illius erat, fe­
vel compelli. Eos autem qui contra fecerint, ll inabat adhuc in ventre matris Joannem poexcommunicationis fententiam Incurrere voluit fitum'tanâificare. Et ipfa Virgo gloriofilLma
ipfo fido. Quodque poft decenniutt) a diâa cognatam Elisabeth vifitans, non minus illam
die computandam aftignatio provifionis bujuf. fuavi quam fruftuofo falutavit alloquio. Ma­
modi ceftct penitus & exfpiret : Capitulaque, ximam namque Istitiam fidelium mentibus de­
Conventus, Collegia ft perfon® pnadift® ad fo- bet ingerere excellens illud myfterium , quo
lutionem denarii hujulmodi ratione dignita­ matres ille g lori ohe, totius falutis noftr® fe­
tum ft aliorum beneficiorum pradiftorum, rentes primordia, tam familiariter inter fe
ex tunc in antea vacaturorum, de cetero nul­ exultarunt, cum Virgo excellentiflima de ftirlatenus teneantur. Decernit quoque omnes ft pe David Maria deveneranda inter filias Aaron
finguios proceffus, prenas, fententiis ft cen-C Eliubetb invicem colloquuntur.* quarum altera
furas , quos & quas contra Capitula, Conven­ creatorem omnium & falvatorem noftrwn , al­
tus, Collegia & perfonas hujufmodi ob non tera prccurforem Joannem geflat ip utero.* ft
lolutionem ratione beneficiorum poft decen- fandas illae miraculo matres effeci® divina in­
tiium vacaturorum hujufmodi, per quemcum­ ter fe beneficia commemorant. Felix quidem
que, etiamfi pipali dignitate przfulgeat, qua­ illa conventio, & magni i divine grati® fplenvis auâoiitate fieri, ferri ft promulgari con­ d or ibus illul'.rata, qua tales& tante in unum
tigerit, irritos & irritas, ac imtum & ina­ matres pariter adfuerunt ; quarum altera Vir­
ne quidquid in contrarium kienter, vel igrto- go ex Spiritu fando, altera fterilis ft in feneranter inerit attentatum .
âute conceperat, ft utriufque partum celeftis
Datum Bafilex in leflione noftra publica, angelus prrnuntiavit .* qua Joannes adhuc ma­
in Ec-leiia majori Bafileenfi folemniter cele­ ternis* reclufus claullris venientem ad iç domi­
brata, pridie Nonas Augulli , anno a Nati­ ti um in Mari® utero veneratur: qua repleta
vitate Domini millefimo qnadringcniefimo qua- Spiritu fanâo El t tabe th conceptui Filii Dei ft
drag-fimo
falvatoris hominum gratulatur ; qua & ipia proDphetans beatiffimam dixit Mariam qu® credi­
SESSIO
XLIII.
dit, ft revelata fibi myfteria pandit r qua denique repleta ineflabili gaudio mater domini Ma­
CHRbll
Ct
yUrm virgin» .
ria , omnia in corde fuo conferens , nu® vd
prius ab Angelo, vel tunc ab Eliubetbperce­
Stiroi- -.flj :,rnrra!n Studui Brfirtnfa , in Spi­ perat, in canticum ft laudem domini prorum­
rit* fj-fij
cengrtgjtj, univrrf^lem
pit. Nunc admirabilem Dei potentiam , qnirefEidffijtn rrpr^rntjnt , ad prrptttMm rti »1·
pexit humilitatem ancili® fu® , collaudat; nunc
magnitudinem operum ejus glorificat, nunc re­
fert mifericordiam, qu® a progenie in proge­
Nter afljduas militantis Eccicfix turbationes nies fuper fe timentes diffunditur ; nunc jufti& procellas , quit.ns ipia dietim afHigitur, tiam , qua fuperbi dejiciuntur, & humiles exal­
XLIII. (||a lingular is jucunditas & egregia exultatio
tantur , magnificat ,· nunc promiffiooem Abreb®
communitati fidelium reliâa eft, ut dominum & femini ejusfaftam, ft jam nunc completam
creatorem noftrum intimis praecordiis diligen­ commemorat, ac quod fe beatam omnes gene tes, nimdem in fandis fuis devote glorificcnÎ. B rationes ufque ad confummationem feculi diPer hoc enim & ipie dominus, qui gratiam cerent
............................
divina infpiratione
'
prophetavit.
·
—
Eamillis prarftitit, digne collaudatur, & ipforum demque prophetiam fic manifefte videmus jugiter
fandorum promptiora erga nos reddimus pa­ adimpleri, ut fu pervenientes generationes ipfam
trocinia. Quod quidem iingulariter eft agen­ Virginem beatam ft bea tiffimam magis ac ma­
dum, cum calamitates irruunt, qu® abfque de­ gis merito dicere canentur. Quis igitur tantam
ment is hominum non contingunt, ut per ip- Iztitiana fatis poterit explicare ? Quis ratita myfte­
iorum iandorum preces & merita mifericordia ria condignis laudibus profequatur? Quis hac
domini fuper peccatis hominum imploretur, & gaudia fufficienter exponat, dum Joannes non­
humanum genus ab imminentibus malis & in­ dum natus exultât, Elisabeth adventu Virginis
numeris periculis praefer ve tur. Inter autem om­ collztatur, Maria in myfteriisgaudet, claufus
nes qui cxleftem Regem pro nobis interpel­ in utero falvator a fuo rreognofeitur przcurfolent, praxipue ad gloriofiilimam illam ft ora­ rc, letantur angeli, edum ft terra jucundat»·
tur,

I

®xo
xun.

1:3

B^raa

BASILEENSE.

rtroeRjctwin.

-——■tur, ft tota Trinitas novis laudibus glorifica- A mus & munire profidiis, quibus per nos ma-ANNO

π*? Huc igitur gatsdiorum magnitudo, fpe-

ture faâa decreta infequendo, a *perverfi am-

ANNO

cialibna eft extollenda proconiis. Hac fingu- . bitioforum illatis fublevart , & inferendis mo-

f

laribns foiet—itapbus celebranda, io qua ft leftauombus profervari valeant, ft fic eorun- ■ Γ*τζ*^,
Dominum qui geftatur in utero, ft Virginem dem decretorum tranfgrefforum, iliorum pro­
qua portat, ft fterilem quas concepit, ft pro- fert im qui nobis incorporati & hujus fande
curforem qui vifitatur, coodecentibus profcqui Synodi decreta manutenere ft defendere jura­
debemus honoribus, fu cujus commemoratio­ verunt, contemptum puniri facere, ficque er­
ne qui tribulati foot Mariam implorant, que ga finguioc jnftitiam ordine debito exercere,
gaudiorum bujufmodi memor ( ut fperandum ut alter in alterius injuriam non facile profieft ) non fotam fiapplicautcs exaudiet, fed fi­ liat : & , formidata ia reprobis ultione, impio­
ceti ex ftxa dementia coofaevit, etiam fnp- rum nocendi temeritas compefcatur, ft inter
plicare volentium preces proveniet. <&· coo- eoa tuta fit innocentium tranquillitas. Poff*
fiderans hcc fanâa Synodus, cum in noc tem­ Suam dodum omnipotens Dominus nimium afpore tota, pro dolor 2 Chriftianitas in labori­
i&am Ecclefiam fuam fponfam pietatis oculo
bus ft angufliis cooftituta cernatur, cumque^ refpicere, ft fidelium cordibus infpirare dignafere ubique divifiooes & bella per humani ge- tus fuerat, ut Synodus univerfalisduorum etneris hoffem introduâa vigeant, ft ipfa etiam tam
·-··—
Generalium Conciliorum
auâoritate, &
Ecclefia militans non mediocribus agitetur pro- duorum fummorum Pontificum foccclfivc ap­
cdlts , dignum efle judicavit , folemnitatem* probatione pro errorum hcrefomque extirpahanc qua congrue Vifitatio beatiffima Virginis ttooe, ac Generali Ecclefia in capite & in
appellatur, in fingo! is ChrilUanorum Ecclefiis membris reformatione, atque regum & princelebrari, ut booorata ia hac celebritate per cipom , aliorumque catholicorum ad invicem
pias & devotas fidelium mentes mater gratia diffidentium pacificatione, m hanc civitatem
ft omnis coufolationis facerrima virgo Maria, Bafileenfem conveniret ; nos tunc occurrentia,
beoediânm Filium luum jam multis hominum que nonnulli adverfos opera pradi&a inferre
peccatis offtnfam, fua interceffiooc caecilians, conabantur, ac etiam futura que verifimilitee
pacem ft unitatem fidelibus largiatur
Ideo
inferri poflent, impedimenta circumfpicicntes,
que ftacuit ft decernit eadem fanâa Synodus, & ut illa , pro quibus conveneramus, comms•d honorem ipfius Virginis
Dei „
genitricis,
„--------____
, ut
... nem Chriftiaoorum falutem concernentia, ad
l Λ expleta
J
'
·
poft
nefurreâionie
Dominical,
PenteC fines optatos perduci, ac eis, per qua direfte
coftes, gloriola Trinitatis,
facriindireâc
corporis impediri
Chri' ~ft
, ipfique incorporati ab cis
fti, beatorum Joannh Baptiftu, ac Apoftoio- retrahi poffent, obviare cupientes, per nonnul­
rt*n Petri Pauli folemnia, in quibus Ecclefia la falubrial decreta fta tuendo di linivimus : Pri­
poft folcmniutem Annuntiationi* Dominica, mo , quod nullus eidem Synodo per fe vel pro­
quam profata Vifitatio temporis ordine coo- curatorem incorporat»! au: incorporandus, et­
ieftim fcquebatnr, eft occupata, per fingulas iam ptocurator tpfe , a tempore arteptt itine­
Chritt i anorum Ecclefias, quolibet anno fexto ris animo veniendi ad ipfam Synodum fine
nonas Julii felium hujufmodi Vifitatiouis glo- fraude continuati, pro quacumque caufa tunc
r*o(e Virginis celebretur. Hoc igitur foiemne mota , vel in antea movenda , aut alia quavis
fefium ampleftantur Chrillt fideles, & omnes occatione, ad Romanam curiam, feu coram
qui beatam Virginem lingulari devotione pru- quocumque judice ordinario vel delegato, ex­
fequuntur , fecum in hac folemnitatc fux cxul- tra locum diâe Synodi ea durante invitus
tationts congaudeant. Quam ut eo libentius trahi feu evocari, aut contra eum invitum
in divinis honorent officiis, quo magis ipiri- procedi poflet,* decernentes extunc irritum &
tualibus fuerint excitati muneribus, ipfa fan Dinane, nulliufque roboris exiftere vel momen­
âa Synodus omuibusChrifti fidelibus, qui ma- ti, quidquid in contrarium per quetneumque,
tut inis, proceffioni, fcrmooi, miffarum folcm- etiam Romani pontificis auâoritate, attenta­
niis , vel primis aut fecundis veiperis hujus ,,.ο- ri contigerit in foturum . Deinde vero, ut, fi
riofa Virginis feffivitatis interfuerint, pro uno­ quis Ecclefiam catbedralem , dignitatem , be­
quoque officiorum prcdiâorum centum dies de neficium, officium, penfionem, vel commen­
dans aiicujus ex incorporatis vel incorporandis,
in/unâis poenitentiis mifericorditer dar^itçr.
Datum in feffionc noftra publica, ni Eide
feu adherentibus eidem Synodo, a Romano
fia mapri Bafileenfi folemnitcr cclcbrau, Ka- Pontifice v«J quovis alio impetrare, aut etiam
lendis Julii, anno a Nativitate Domini mille- motu proprio conccffum ’ acceptare attenta- ‘itnnur»,
ret, non, folum jure , quod in tali Ecclefia , preiumer··,
inno quadringentetimo quadragefinno primo.
dignitate, beneficio, fe officio habere proten­
S E S S I O
XLIV.
deret , fed etiam omnibus beneficiis effet ipfo
ANNO
jure privatus, & ad obtinendum beneficia in
,·*ί/β·ί /"PftftoriOH bnjur facri Cotfilii.
futurum Inhabilis. Et fuccefftve, videlicet terEtio Idus Septembris, anno a Nativitate Domi­
Socrofanfta Ba/Oeenfii Cener alii Synaim, in />· ni millefimo quadringentefimo trigefimotertio,
rift finito legitime congregate, nniverfafent decrevimus, quod quicumque etiam per Ro­
Ectlcfiam reprefeniani, ad futuram ra me- manum Pontificem, vel ejus auâoritate, in
prxjudicium, tafionem vel derogationem, feu
injuriam diâc Synodi, vel incorporatorum feu
ATHOLICÆ. Ecclefiz fanâi* operibus con­ incorporandorum eidem per (e vel procurato­
rem
aut familiarium fuorum, feu in eorum
tinue intenti , fi cundis fidelibus in mi*
ubicumque exiftentium, faâa feu difnifiranda juftitia nos deceat cffe favorabiles fervitiis
&
benignos, illos noo immeuto, pro Fidei or* pofita erant, fierentque & difponerentur fbrfithodoxa atque Generalium Conciliorum au- tan in futurum, titulum vel poffeflionem quo
âoritatis dcfenfione fideles impenderunt , & tnodocuroque tangentia, five ioCardinalatusft
impendunt, juftitia favoribus attollere debe* Patriarchatus dignitatibus, aut in Praelaturis
O x
caCvkU. General. Tom. XXIX.

C

XI5

bogdhüb

CONCILIUM

mwewcww-

ni

catbedralium etiam metropoliianarum Eccie-Abus, ceterifque rebus & bonis praediâis, nec-—
—
“ ΠΜη » «nonsfteriis
~..........................
.
noe
pretenfos omnes ft fingulos, XJNio
γη·!*τι ^•·
, vd aliis benefietis
Eccl·quafcuaoqae
etiam
fufpenfionum
,
excommuniC^STI
^*c‘< > prcftimouiis, commendis, untaribos,
*****
penfionibus, officiis ft reboa Ecclefiaflkis vel catkxmm, interdiâi, privationum, inhabilitétemporalibus, ft circa ipia aut alias quomo­ tiooum, inhibitionum, aliafvefententias, cendocumque & qualitercumque , etiamfi motu furas, ft poenas, (eu proceffua aliaecujufcumproprio, direâe vel indirefre, eftent ipfo /ure que qualitatis exiflant, in fe continentes, adirrita fit inania ft pro infeâis penkushaberen­ verfus ipfa fuppofxta ac in eorum praejudicium ,
tur , partes lefas extunc in priflinum flatum hefionem ve! derogationem aut odium, ac coo­
repoodndo, ft per quemlibet judicem compe­ tra pmdiâa ft alia decreta noftra quomodo*
tentem repooi mandando: adjicientes, quod cumque ft qualitercumque promulgato· ft fafi pnetextu talis cooceflionis ad aliquam occu­ âos, ac cmoia inde fecuta, taoquam de fa­
pationem deveniretur, nifi occupans infra de­ ite attentata ( prout funt ) irrita, nulla ft
cem dies, elapfis fexaginta diebus a difta die inania , nuUiufque roboris vel momenti fuifle
„ per partem
r--------- ------------- -------------------lenio Idus
Septembris,, fi
lefam & exiflere, ac pro hrfcfl is haberi debere : nuiforet requifitus, ft a tali occupatione & tur-Blum quoque ex eifdem fuppofitis, vel quem*■
—’______
·__________
/r.— _______
batione
realiter
& pure> defiflerer,
ac parti, te­ cumqua alium illis innodatum fuifle, aut in an­
le de perceptis poft concefliooem huiufmodi tea innodari pofle: impetrantes vero, feu de­
fatisfacerct, ultra panas prediâas excommuni­ tentores ft occupatores, prattextu ctdlatiooum,
cationis fenteociam incurrat eo ipfo; talium difpofitionum, etiam motu proprio faâarum,
etiam conceflionum executorcs eifdem panis aut detentionum vel occupat ionu/tn, de hujuf­
fubiacerc decernentes, frout in ipfis decretis, modi Ecdefiis, dignitatibus, beneficiis, offi­
quorum tenores & effeâus haberi volumus pro ciis, jurifdiâiooimu, & bonis, in illis in qui­
expreflis , plenius continetur. Verum quia, fi­ bus feu ad quas ipfa fuppofita ex noflris vel
ent clamorofa di <3 orum fuppofitorum querela Apoftolicis aliifve canonicis collationibus ft
didicimus, plerique atnbitiofi, quorum effrena­ provifionibus, aut alias quomodolibet jus ha­
ta cupiditas modum habere beicit, ad digni­ buerant prout habent, quas obflatitibus obetates, beneficia & honores modis improbis ad- dientiac diverfitatibus, vel aliis legitimis in»;
fpirantes, ac per exquifitai vexationes diâoram pedimentis, contra tuos adverfarios caufas in'_______ fandis
_____ o_
choare , feu profequi commode non potuerant,
incorporatorum, illos ab __
hujufmodi
peribat retrahere far agentes, nonnullorum ex C etiamfi Ecclefia, dignitates , beneficia, vel res
eifdem incorporatis & fuppofitis Ecclefias pa- & bona hujufmodi trium annorum , vel alterochiales, meiropolitanas, Cpifcopales atque \ rius cujufvis longioris temporis fpatio occupamonafleria, aliafque dignitates, commendas, kta fuerant, aut coloratus praetendatur titulns
penfiones, canonicatu/ft pra^endas, olficia Ec- pnetextu etianr decreti noftri
" ’ de pacificis pof'
clrfiaflica , nec non jurifdi&iooes eifdem incor­ fefloribus, quod ipeipit .* Quicumque non vio- B^teenfi,
poratis & fuppofitis ratione Ecclefiarum, di­ lentius, quod contra ipia luppofita io cafibus Conc· WT
gnitatum & beneficiorum hujufmodi competen­ pnrmitfis locum habere non volumus, nullum 11 *
tes , ac alias res ft bona contra definitiones & titulum vel jus quodeumque acquifiviffe, feu
prEdifta, ac alia decreta noflra, quorum te­ acquirere: ipfos etiam incorporatos nullum jus,
nores ft effeâus fimiliter haberi volumus pro tirulum vel poffelfiooem perdidrfle, aut ali­
expreflis, in auâoritatis Ecclefic ft Concilio- quod in jure eis competenti praejudicium ge­
tum pnediftorum vilipendium , diâoramque fup- nerari potoille , quo minus ipfi, quotiefcusnque
pofitoium grave prxjudicium, non fine mani- opportunitas ad id fe obtulerit, poffeffionem
fella dtvinx majeflatis offenfa impetrare, ex­ Ecclefiarum catbedralrum, dignitatum, benefi­
, vel altorum prediflorum, quibus fpotorquere, invadere, acceptare, aur occupare,!)ciorum
ci
feu in illis propria temeritatefeintrudere, di- iiati extiterant, per fe vel alium feu alios abi*
Asque fuppofita illorum poflc&onibus & rebus que alia caufa cognitione, feu alterius auftofpoltare privare, ac procafTm etiam panaies ritat is requifitione, continuare, eorum quoque,
contra ce» facere, & fieri procurare, penfio- fuper quibus fententiara vel fententias, qua
partibus per fe vel procuratorem prrfentÜH»,
»onouH«a. nes etiam ’ nonnullis ex di&is iucorporatisfuper Ecdefiis cathedralibus aliifque dignitatibus & ufque ad finem fe defdhdentibus, in rem
ft bcndtciis Ecdefiailicis ailignatas, aliofque tranfiverint judicatam, apud nos contra fuos
frufrus beneficiorum qur ipfi incorporati ob­ adverfarios obtinuerint, illorum & prafentis
tinebant ft obtinent, retinere, fubtrahere, u- decreti vigore poffeflionem adjpifci ft intrare
furpare, ft Jc illis fansfaerre reculare & de­ & fuper illis, de quibus pofteftionem nondum
negare, ahitque diverfis injuriis in perfonis, habuerunt, & aâionem intentare , &jus fuum
boni» ac rebus prediâis illos affligere , atque profequi valeant . Spoliatos mfupcr aliorum
concefliones, impétration» & acceptationes hu- ft prafentis decretorum noflrorum auâoritate
juhnodi in fuarutn perditionem animarum exe- iu illum flatum priflinum , in quo ante fpoqui non erubuerunt, prout adhuc non erube-£ lium, occupationem feu novitatem hujufmodi
icunt ; nos, quorum intereft in premiflis op- crant, perinde ac -fi -faâe
—
non -fuiflent,
repoportuoK ptovitionis remedia adhibere , volentes fitos ft reftitutos efle. Impetrationes autem &
flatui umverlalis Ecclefia: & fuppofitorum prat- concefliones etiam motu proprio de Ecdediâorum indemnitati ft quieti lalubriter pro­ fiis cathedralibus, monafteriis, dignitatibus,
videre, decretis ft deftinitionibus prsdiâis itj- commendis , penfionibus, feu cujufvis qualita­
hxrcntcs, iflaquc innovantes, ac eis adjicien­ tis beneficiis, aut altis rebus vel bonis ( ut
tes hoc perpetuo Synudali decreto auâoritate prrferrur ) faâas, ' viribus vacuasnec non
umvcifalis Ecclefix decernimus & declaramus, Ulos qui eas acceptare prcfumpferunt, cujui­
impetrationes, elediones , collationes, & ’ dif- cumque flatus, etiamfi Cardinata tus, Patriar­
pofitiones quas’iber de diâis Ecclefiiscathedra- chal! , Archiepifcopali , Epifcopali , aliave
Jibus, monafleiiis, dignitatibus, commendis, Ecdefiaflica vel mundana praefulgeant dignita­
'penfionibus, officiis & beneficiis, jurifdidiom- te, jure quod in eis habere prxtendebant, ft
bus .
•liis

»17

roorviüs
R^
V.v>
F.rttv.

BASIL E E NSE.

ntrorsucusuL

ll8

—■w·
altis acQcnciD
betsefidb cannr
oaonita·,
privatos, ac ad alia A ft pro tertia «qualibus partibus mediato vel
—a, pnvarua,
ABfwO ht poderum
Λ
x
... vel loci > ,n 1“» Λ^τ,
obttneoda inhabiles fore
. Illos ve­ immedino domino civitatis
CeiUSTI
ro ex eia, qui praetexta talium cooceffionum i<u quo Ecdefia, digmtaa, beneficium com- C^MI,S
At impetratioeom ad aliquam occupai tooem nsenda, officium, vel res hujtifmodi, exrtterir,
procctterunt, ft ut ab hujufmodi occupationi­ fi vices fuss impendere voluerit, alioquin cui­
bus ft perturbaiioofcus defiflerent, juxta teno
cumque alteri operam efficacem ad id praedan­
rem decreti nodn quod incipit, Ut facri, re- ti pro laborc applicandarum, panas incurrat
qeffiti, talibus rcquifittoaibus non paruerint, eo ipfo. Interim vero non minus Patriarche,
UDetMb ultra pnedidas, excommunicationis, nec non Archicpiicopi , Epifcopi, ceterlque ordinat uleu
earundem impetrationum & cooceffionum re­ collatores, etiamfi capitula , univerfitates vel
ceptores ft execurores, quoad lingulares per. collegia fuerint, alneque pertanae, ad quas Eclouas, eaidem fenteniias ft poenas.* quo vero cleGarutn cathedra!ium eledio, nec non digni­
ad nobis incorporatos, qui ( ut praefertur ) tatum , beneficiorum, officiorum & aliorum
huic fandae Synodo juraverunt, ft in premif- pratdidorum .^.ι.,ιυ,
collatio, i»«,icunuu
prefentatio,, piu«mu,
provifio,
fil auxilium, confilium vel favorem prrbue- fea quaevis alia difpofttio, communiter ve! dirunt, perjurii reatum incurrifle & de benefi B vifim pertinet, infra ftmile duorum menfium
ciis, quibus ratione premiflbrum ( ut praefer, vel duodecim dierum & unius alterius men fis
fine duorum menfium vd duodecim praedi­
tur ) privati exiflunt, per eos, ad quos fpeâat, hujus decreti audoritate libere difpogi
orum dierum computandum fpatium , poli­
poffe , fimiliter decernimus ft etiam declara­
tam pro parte illorum quorum inrcrefl fue­
mus. Et ut metus pcenac meta fit prniumptio- rint requiliti, tab omnibus ft fingulis (upertva
nis, omnibus ft fingulis cujufcumque dignita­ defignatis & pecuniariis panis, quas contra
tis ( ut predidum cfl ) exiflant, qui aliquam facientes & rebelles etiam ipfo fado incurrere
Ecclefiam cathedralem, etiam metropolitans!», volumus, omnibus etiam materis excommuni­
al tamve prela curam, dignitatem, com mendam, cationis vel defedus tituli, abiiquccxccptionipenfiooem, officium aut beneficium Ecclefia- bus, oppofitionibus, ft tabterfug'ts reflantibus
flicum, feu etiam, ut fupra defignata, jurif- ft rcjcdis, ft abfque quarumcumque caularum
didtonem, res & bona praedi&a quacumque , cognitione, quam eis ft ahisquibulcumqueju­
cujufcumque qualitatis exiflant, eorundem in- dicibus Ecclcfiaflicis & fcrularibus fub eifdem
corporaioifjm & fuppofitorom, otnnibus fit fio- pomis ft cafibus praemilfis penitus interdicimus,
gulis cujufcumque dignitatis ( uf predtdum efl ) Cdcdiooes, collationes, ’ pnefentationes, & ’ "inndoexiflant, qui occupant & detinent, feu etiam quafvis alias dilpofitioncs modis premitas prae no.
occupabunt &. detinebunt forfitan in futurum, iutnptas , prefentis decreti auduritate , ficui i
ultra prcdtôas dc alias tam per noflra quam de fado procclTerunt, dc fado retradent ft
aliorum Generalium Conciliorum decreta , fan- aonulknt ,· impedimenta prxfllta tabmoveant,
dionefquc canonicas, inflidas ( quas occafio
occupatores ab occupatis expellant, & de per­
ne pnemiflbruoi incurrifle uolcuntur ) poenas, ceptis fru£bbus, & qui percipi potuiffent, nec
fub excommunicationis, nec non perpetue in­ non expenfis & interefle praedidis, etiam per
famie penis, quai quemlibet conrra facien­ incarccrationem perfonarum occupantium, fi
tem incurrere volumtfa ipfo fado, praecipimus opus fuerit, fatiffieri, ac partes lacias m cum
atque mandamus, ut infra duorum menfium flatum, in quo occupationem leu laciam no­
a data prefentis decreti, vel etiam inierim vitatem hujufmodi fuerant, reponere & redin­
infra duodecim dierum fparfùm, a tempore quo tegrare procurent: va falli intaper & quicum­
illius notitiam habuerint computando, ab om­ que debitores & fubditi Ercktiarum cathedranibus St fingulis occupationibus ft perturbatio­ lium, dignitatum, beneficiorum, commenda­
nibus per eos fie fadis-penitus defiflant , ac Drum, & aliorum prsedidorum, nullatenus ocEcckfias, dignitates , commendas, penbones, cuparoribus prsdi&is , fed eifdem incorporatis
officia, beneficia, atque res & bona prsedida, flt fuppofitis fpoliatis, ut prius obediant & paquibus didi incorporati fpoliati fuerint, aut ta­ reant in omnibus, ipfiqne debitores de frudi,
per quibus fententiam vel fenteniias, que par. bus, redditibus, provenientibus, juribus, &
tibus per fe vel procuratorem prefcntibus , & obventionibus Ecclefiarum , dignitatum , bene­
ufque ad finem fe defendentibus, in rem tran- ficiorum ac aliorum hujufmodi fubexcotnmefiverunt judicatam , obtinuerint, illorum poflef- nicationis pana, quam contra facientes incur­
fiooern liberam & vacuam dimittant.· nec non rere volumus ipfo fado, refpondeant, ft in­
de perceptis , & qui durante occupatione hu- tegre fatisfaciant , vel cum eis amicabiliter
jafmodi percipi potuiflent, frudibus, expenfis, concordent. Quod fi facere neglexerint, &Jn& interefle propterea partis, partibus lefts ac trufis dc frudibus & juribus hujufmodi refponetiam dc penftoailms ( ut praefertur ) stagna­ dere pnefumpferint, tales a debito nullo modo
tis, nec non beneficiorum eorundem incorpo­ liberatos fbref fed incorporatis ( ut praefertur )
ratorum frudibus, ac aliis rebus & bonis pre- (poliatis real i ter teneri decernimus. Prrterea
didis integra & realitcr fatisfaciant, aut cum E fi Archiepifcopi ceteriquc prrooxninati p ra­
eis amkabiltier concordent. Quod fi facere mifia non adimpleverint, eifque non paruerint
comempleriar, ac pernas predidas damnabili­ cum cffedu, extunc lapfis duobus menfibus vd
ter inebrrere, illifque per alium nrcnfem, duo­ duodecim diebus, & adhuc alio mcnfc prsdibus mcnftbus lapfis , aut duodecim diebus pras- dts, Ecdcftc civitates, & alia loca, in qui­
didis infordefeere non formidaverim, extunc bus talia, Ecclcfue, dignitates, beneficia , aultima menfe hujufmodi lapfo, ( cumcrefcen- Iiaque predida, fuerint ( ut prvmittitur ) oc­
te contemptu crefccre debeat & pana , fit Ec­ cupata, tamdiu Ecckfiaflico iubjaccant interclefi a non habeat quid ulterius faciat ) fi An­ dido, quoufque rebelles prrdidi per Ecdefia.
gularis perfona, decem
fi vero uoiverfitas ant flicaen vd’ fecula rem fuerint potentiam a ci­
capitulum, aut aliud collegium leu communi­ vitate vel loco expulfi, aut mandatis noflris
tas fuerit, triginta marcarum auri pro una hujufmodi fuerit latisfadum , quibus expulfis,
tamers Apoflolicae, ac pro alia parti Isis, vd ( ut prefertur ) fatisfado, divina poffint
offi

J

—■■***,

BDODfflB
' hummcos mxao
CONCILIUM
r. sv.
IMPofficia refund flt continuari. Qva omnia & A etiam
io is
fe co
continentes , „
un quaicumque ponas m
ANNO fiogula etiam in pendentibus per appellationem, fle
- quidquid
···■·in coatraridta
*v
forfitan attentari ANfoo <f
CHRWTf
vel alias locum habere volumus & decernimus. contigerit, irritum fle inaoe, oalliufqoe roboPorro in cafo non partitionis, liceat interim ri> vel momenti cxiAerc, exnunc prout extunc
didis incorporatis flt fuppofit» pofl lapfum nuntiantes flt doccraentd. Non intendimus ta­
duorum mcnfinm aut duodecim dierum ptaa- men aliquos ex incorporandis in foturum, qui
didorum, brachii faeptlaris, nec noore&orum ance eorum incorporationem fuper alfauffius
flt officiariorum civitatis vel foci hujufmodi at> criminibus apud fuos fuperfora delati forent
xiilum invocare, quos etiam in fubfidtum jsa- flt legitime praventi, hoc decreto tueri, quia
ftitia potientis decreti tenore invocamus, re- poflit contra eos fuper crimmfcus hujufmodi
^qutrimus fle monemus, ut ipfi poA fimiicduo­ etiam ufque ad diffintttvam fenteotiam iodufi­
decim dierum fpatium, a tempore reqmfitionis ve procedi: abfoiutfoncm vero omnium & An­
fuper hoc eis fada computandorum, auxilium, gulorum , qui praefatas fententias, cenfuras
confilium , potentiam flt favores podibflcs, fub pcenas, vd earum aliquam incurrerint quoquo
„
, modo, Synodo pro tempore iedenti, flt illa
excommunicationis dc privationis privilegiorum,
eos, B diflbluta, Romano Pontifici tantummodo, prae­
que ab Ecdcfiis obtineat, ponis, quas
«.
nifi fecerint qua mandamus, incurrere volu­ terquam in mortis articulo, refervemus. Pomus ipfo fado, pncftare non poftponanr, quo­ ftremo, ut nullus ipfins decreti ignorantiam
rum potentia flt auxilio pncfaib fpoliatia Bc- praetendere valeat, decernimus illud per pu­
clcfiarum, dignitatum, beneficiorum, officio­ blicationem io prefenti feflGone faftam vim
rum , rerum & bonorum pradiâorum poflef- habere, flt it»>uoiverfosflcfingulos, lapfisduofionem, tam ejuidem decreti, quam propria bus menfibus aut duodecim diebus prcdiâis,
audoritate, ac etiam per potentiam intrandi " adftringere flt ardare, ac fi eis perfonaliter ap& continuandi, ac intrufos fuos expellendi, prehenfis
*
intimatum foret
"
. Quocirca
—
·
vobis, ve­
plenariam concedimus poteflatem flt facultatem. nerabilibus Patriarchis, Primatibus, ArchkpifOmnes autem Chrifli fideles quacumque, e- copia, Epifcopis, Abbatibus, prioribus, pnepop<
tiamfiCardinalatus, Patriarchal!, Archiepifco. fitis, decanis, cantoribus, archidiaconis
pah, Epifcopali, vel alia Ecclefiaflica feu mun­
dana priefulgeant dignitate, qui pinfens de­

trrifque io dignitatibus quibufcumque cooftitutis, ac cathedralium Ecclefiarum canonic»dicretum temere violare , aut illius exeeutiooem ftrifte praecipiendo mandamus, quatenus vos »
denegare, feu direde vel iodirede impedire, C aut unus veftrum per vos vel alium feu alios
ac partibus adverfis adhscrere vel favere, feu pnamifla omnia & lingula, ubi fle quando ex­
eorum aliquem receptare, defendere, aut tueri pedire videntis, folemniter publicantes, fi flt
prufumpferit, quoad Angulares perfonas, ex­ poffquam fuper prumilfis vel aliquo eorum pro
communicationis, nec non trium: quo autem parte alicujus ex incorporatis fit fuppofit» prsdisticapitula , univerfitates flt collegia , Eccle- dis vel alterius promotorum negotiorum noftro
fifftici interdidi flt decem marcarum auri ( ut mm, aut noflri vel Ronuini Pontificis procura­
fupra didum eft ) applicandarum, pcenas in­ toris fifcalis, quibus fuper nis omnimodam atque
currere decernimus eo ipfo. Ceterum, quia plenariam concedimus poteflatem, requifiti fueri­
praterita nos commonent futuris cautius ob­ tis, vel fuerit requifitus, flt vobis quod aliquis vel
viare periculis ; prefentis decreti tenore fub in­ aliqui cx perturbatoribus pnpdi&s aliquam vel ali­
terminatione divini judicii, & fub extompu- quas ex lententi» flt parais fuperius expreflatis in­
nicationis, privationis, inhabilitationjs, pecu­ currerit, fuerit fida fides, ad earundem poe­
niariis & aliis fuperius expreflatis panis, quas narum declarationem contra eos procedentes,
ipfo faflo quemlibet contra facientem incurre- illo* tamdiu in Ecclefii» veftris ac aliis focis,,
re volumus, diftridius inhibemus, ne aliquis,DDominicis aliifque "fisflivis diebus eafdem poecuiufciunquc conditionis fle excellentias fuerit, nas
--- iocurrifle
*■ _
‘“
· factat»,
' · ■
publicetis, & publicari
Eccleiiaflicc vel mundanas, etiamfi Cardinala­ ac ut tales evitetis, & ab aliis evitari faciatis,
tus, Patriarchal!, Archiepifcopali, Epifcopali, ac alias ad plenariam poenarum pnadi&arutn
vel alia quacumque prafulgeat dignitate quaf- exccutionem procedere curetis, donec fuper
vis Ecclefias, Patriarchies, Metropolitanas , hisfatisfaftione praevia debite meruerint abfovel alias cathédrales, monafteria, praelaturas, lutionis beneficium obtinere. Er nihilo minus
dignitates, officia, commendas, penfiooes, ju- legitimis fuper his per vos habendis, fervatis
rifdi&iones, vel alia cujufcumque qualitatis be­ proceiTtbus, eos, quoties opus foerir, aggra­
neficia , five res flt bona quibufeumque nomi­ vare curetis, contradiâores auâoritate noflra,
nibus cenicantur, ad ipfos pro tempore incor­ appellatione poflpofita, compefcendo, invoca­
poratos flt incorporandos huic facro Bafileen- to ad hoc, fi opus fuerit, auxilio brachii frA , aut alteri univerfali legitime congregando cularis. Nos enim vobis & veftrum fingulis,
Concilio, vel ipforum familiares pertinentia, omnes fle fingukn qni lentendas fle poenas hntonaii ‘°^cra Concilio durante, fle in eo * prafentia- jufmodi, vel earum aliquam, incurrerint quo„J*'
liter exiflentia, inprajudicium, hefionem, de-Equo modo, in loco noflra facra coogregatiorogaripnem feu odium Coocilii, incorporato- nia, ea durante, ipfa vero diflbluta, ia loco
rum vel incorporandorum hujufmodi, a quo­ Romane curie, fle extra etiam ad panes.* fl­
cumque etiam Romano Pontifice impetrare, ips vero ex eis, ad quos tutos non patebit acvel motu proprio collate acceptare, aut in il. ceflus, feu tu focis in quibus libera mandato­
lis fe intrudere, feu in eorundem incorporato­ rum noftrorum exeeutio fieri non poterit, fu­
rum odium five praejudicium fuoa confangui- per quo partis latfe vel promotorum aut pro­
neos, procuratores aut fautores in perfonis vel curator» praedidorum atramento flari volumus,
bonis affligere feu moleflare , vel eofdern in-< in audientia litterarum conhadidanim, & in
corporatos pro tempore invitos alibi quam io valvis majoris Ecdcfyi civitatis vel loci , in

eodem Concilio fuper re quacumque trahere ,
aut ad refpondendum feu judicium fubeundum
compellere praiumat : quotcumque proectfus,

qua vel in quirbanc aliam generalem Syno­
dum pro tempore federe, vel ea diflbluta aut
non fedente Romanum Pontificem cum fua
cu-

'

iai

ETCIUS
F. IV.

BASILEENSE.

fwdsric.

IMF.

m.

34i

‘"Caria refidere contigerit, fi in ea tri a pad Atiam, fle fpecialiter'concedimus, quod pr*di- ■
S®K> nos.* fi vero extra laper his procedi contige- dum terminum futuri celebrandi Concilii ab- *NNO
nt, tn loco Eccleüc, dtgmtatts veiret, fuper brevtare valeat perlatus Papa rehx. Per prequa vehqoo agetur, aut alio viciniori, in quo mifla autem etfi rede infpicientibus aliud videpartis laele commoditas fe obtulerit, in valvis ri non debear, ad majorem tamen veritatis
majoris Ecclefie civitatis vel loci hujufmodi, manifeflationem declaramus , quod non inten­
ad inflar edidorum publicorum moneodi, re­ dimus, neque volumus, hoc tactum generale
quirendi & citandi, plenam flt liberam audo- Concilium Bafileenfe diflblvi , aut diflolutum
ritarem univerfalis Ecclefie ' concedimus teno­ quomodolibet cenfeodum eflc ; quin imtno in
re prfefentium facultatem: Volentes & eadem hoc loco continuandum fovere, & continuari
audoritate decernentes , monitiones, requifi- debere, dum tamen integra & plena Jibertar
tiones & citationes fie fadas, vim habere, âc atque fecuritas, nec non falvufeondudus, per
cofdem fic monitos, requifitos & citatos ar- inclytam civitatem Bafileenfem nobis & eidem
Aare perinde, ac fi eis perfonaliter appreben- Synodo concefli, icrveouir illicii. Adjicientes,
fis fade forent. Non obftantibus noftris atque quod fi aliquod fieret impedimentum quo miApoftolicis conflitutionibus & ordinationibus, BI nus in hac civitate Bafileenfi juxta ritum conquibus quod pnemiffa derogamus, & deroga­ fuetutn adus conciliares libere exerceri portent,
tum eflê volumus, ceterifque contrariis quibuf- aut libertas feu fecuritas & falvufeondudus hu­
jufmodi non fervarentur : quibus cafibus feu eo­
cumque.
*
Datum Bafilee in feflione noftra publica , rum aliquo ( quod Dvus avertat ) advenienti­
in majori Ecclefia Bafileenfi folemniter cele­ bus , fuper quo flari volumus arbitrio feu atbrata , quinto Idus Augufti, anno a Nativita­ teftationi dilediflimorum Cardinalium & vene­
te Domini millefimo quadrtngentefimo quadra- rabilium Epifcoporum, aliorumque diledorum
Ecclefi* filiorum per nos hodie deputatorum,
a M» pH- gefimo * fecundo.
aut majoris pan π corum pro tempore prrfenSESSIO XLV. SED ULTIMA.
tium, cam fubferiptione eorum, inde fuper
conficiendo publico inftrumento & fingulis eo„ ~3λττ»Γλ8λ Effilerai Gntreiii Sjmvbu, ivSpi- rumdem imminendo ,* extunc , prout exnunc ,
rite fenO· Irgitren ctegrr&tte, mivtrfeltet & exnunc, prout extunc, hanc fandam Syno­
XLy.
Eccltfieet
ad feiwrMt rei et
dum pro ipfius continuatione ab hac civitate
ottrûuei.
C Bafileenfi ad civitatem Laufanenfem, utique
provincic Bifuntinc Jocum habilem , tutum &
Efideravit Erechias rex ut fieret pax & idoneum ad generalis Concilii celebrationem,
veritas tn diebus fuis f &. nos defiderio in nomjne Patris, & Filii, & Spiritus fundi
tenore
prefentium transferimus, ac translatum
defideravimu» ut pax & unio Ecclefia: in die
­
bus noflrts, hoc facro durante Bafileenfi Con­ efle decernimus, cum eifdem modis, formis,
cilio, daretur. Verum cum ex plurimis impe­ qualitatibus Ce ordinationibus, cum quibus in
dimentis que diet im ingeruntur, & in futu­ hoc loco Bafileenfi continuata fuit & ftat de
rum fuccrcfcere poffent, formidetur ne pjx 6c prefenti.
Datum Bafileae in noftra publica (cflione,
unio hujufmodi defiderat· in hac civitate Ba­
fileenfi fieri, ut adus conciliares libere exerce­ in Ecclefia majori Bafileenfi folemniter cele­
brata
, decimofeptimo Kalendas Junii, anno a
ri valeant ; volentes propterea a cafibus futu­
ris providere, ac ut fides & audoritas gene­ Nativitate Domini millefimo quadringentefimo
ralium Conciliorum univerfalem Ecclefiam re- quadragefimo fecundo.
prefentantium illibate permaneant, quodque
INDULGENTI Æ
unio & pax vera Ecclefia: dentur : nec non ut
continuetut cekbratio generalium Concilio­
incorporatis conctilac .
rum.* attento quod jam fandirtimus dominus D
Felix Papa V. previdens neccfliratis cafiim ,
pro fututo Concilio nominavit inclytam Lug- Stcro/infis Cenerelii Sjnodm Bifileenfif, m Spi­
ritu /dniio legitime congregata , (Jc. didunenfem in partibus Galliarum.- in hocque
kilo Ecclefie filie, tfc.
fatisfaciendo decretis facrorum Conftantienfis
flt Bafileenfi» hujus generalium Conciliorum,
R.ata per te nobls & univerfali, quam in
didam civitatem Lugdunenfem , quam expeSpiritu fando legitime congregatam retientia docente generalium Synodorum badepratfentamus, Ecclefie baâenus impenfà, fle
nus in ea celebratarum, accommodam & ido­
neam repetamus: tenore praefentium in nomi- quz adhuc impendere non defiflis, condigne
ne fandz & individu* Trinitatis pro futuro perftrtngentes obfequia, illis reddimur intenti
proximo celebrando Concilio nominamus, de­ non immerito, per que obfequia fruduofa ti­
putamus & afljgnamus. Cumque immineant bi fint, & ad majus cedere * valeant anime
urgentiiTimz caufe, ut brevi fiat alterius ge- E falot is incrementum ■ Dudum fiquidem omni­
neralis Concilii celebratio, propterea ftatuimus bus & fingulis , qui tantum noftre congrega­
& ordinamus, ut infra triennium a datis pre- tioni incorporati fuerunt, & etiam ufque ad
fentium computandum generale ^Concilium in feftum Aflumptionis beate Marie Virginis tunc
prrfata civitate Lugdunenfi celebretur; decer­ futurum incorporarentur, ac nobifeum in vinea
nentes quod Cardinales, Patriarchs, Arcbie- Domini per fex menfes laborarunt, flt in antea
Jifeopi , Epifcopi, Praelati, feu quicumque a- laborarent , hujufmodi eorum labore» flt obfe­
ii, qui ad generalia Concilia dé jure vel con. quia condignis ialutarium retributionum prefuetudioe convenire debent, in termino pre- miis compenfarecupientes, litterasnoflrascon­
miflo ad d*dum locum accedere teneantur, cedimus in h*c vetba.
dummodo poft diflblutionem hujus Concilii hoc
vel alio in loco continuati , reflet unus annus
ante hujufmodi triennii finem. Volumus eSe-

D

G

EUGFNftTS
P. IV.

anNO

CONCILIUM

nUDCJLICm.

ciikxumvei Apofiolic» fodis, aut provincialis, SUjlô
vel qumtibet Synodales conftitntionâ * fivejux®ΛΓ.
ta regularia quorumlibet ordinum' tnftituta iacurri&e qoomodoabet ccnfobumur : etiamG proBenigna univerfaiis EccleG» prdvidentta the- pterea ad Sedem ipfam vel alium querneum-,
(autos (piritualhun gratiarum a Cbrifto fibi que fpccialis habendus foret recurfus: G id
, coocrilos laborantibus io vinea Domini meri- humiliter petierint: injdnâa eis inde pro mo­
- to diipenfare curat, qiao magis labores ac io· do culpc fimilj pOBoireotia ; nec non aliis quas
licita ftudia io profecutiooe lalutts animarum fuerint injungeoda, auâoritate prwdiâa, etiam
dc publici boni Chriftian» religionis & exalta­ abique cujnfvis alterius foper hoc neqntfita li­
tionis Fidei catholk» conferant: ut fic fru- centia, ablolrerc, atque etiam fomd (utprm
âuofis eorum operibus digna rependantur pre­ mittitur ) in vita qusséumque vota peregrina­
mis , dc ad uberiora meritorum incrementa fer­ tionis , abftinenti», dc Gmilia, ia alia psnatis
ventius excitentur . Virtuofum igitur atque lau­ opera commutare, etiamG tali* Gnt propter
dabilem selum foppoGtorum hujus fanfis Sy-Bqu» fedes Apoâolica merito foret confidenda
nodi,-fidelia obiequia Chtifti Ecclefi» in fuis Et cum cis dc eorum quolibet fuper irreguianeceffitatibas dc adverfitatffius exhibentium, dc ritare , G quam hujniaiodi
forruimodi (entent i is aut earum
pro inchoatis (audis operibus communemCbri- aliqua ligati, Miffas & alia divina afficta, non
ilianonim utilitatem concernentibus aflsdue la­ «antea in contemptum clavium, celebrando ,
borantium, attenta confideratione penlaotes, vel (e illis immiscendo , ve! alias quslitercùm& laboribus eoritm digna (ahitarram retribo-' que, preterquam io bigamia vel homicidio
tionum munera elargiri cupientes: ut omnes voluntario contraxerint, abolendo. Etiam om­
f< Unguli» qui huic ianân Synodo incorpora­ nem inhabilitatioais , irregularitatis dc infoti relident pcrfooalitcr in eadem, dcantea per mi» maculam Gve notam, per ipforum qtsexnlea monies teiederunt ac etiam qui hucuique libet pretniObrum occaGone contradam, eaad feilum A(Tumptkx>0 Mari» Virginis eidem dem auâoritate difpenfarc ; ipfofque dc eofanâ» Synodo incorporati fuerunt, poftquam rum quemlibet, ad quafcumque dignitates ,
per totidem menfes ia eadem reiederunt ; nec etiami Cardinaiatos , Patriarchairs, Archiepifnon & illi qui io noftris dc ipfius Ecdefi» ne­ copalis, Epiicopalis, dc alias quafcumque , uef^
gotiis -exira locum hujus (acri Concilii per nosC non> perfonatus* adminiftrationcs, Ac officias
muli (udi , sc ( ut prefertur ) nobiicum per bénéficia nwcumque Ecdefiaftics dc curam atotidem tnenies laboraiunt, cujuicumque fta- nimanim habentia, qu» indebite ac minusca-nu, gradus, ordinis, vel conditionis foerint, ooaice, alias tamen colorato dtuM, etiamfi
etiamG Cardinalatus , Patriarchal!, Archiepif- per Gmooia labem, non tamen per violent iam
copali, Epiicopali, Abbatiali ptasemineant di­ aut pnetextn litterarum dc mftrumeotoram fal­
gnitate , Gngulos confefiorcs idoneos («culares lo fabricatorum adepti font dc poflsdent, ipfis
dl regulares presbyteros eligere, qui toties, quo tamen dignitatibus, beneficiis, officiis , in quo­
nes opportunum fuerit, ipforum Gogutorum rum adeptione labes fimootn intervenerit, m
confeflionibui diligenter auditis , ipGs Gnguiis fuis manibus eœdiâosum confefloram Ube­
in Gnceritate Fidei, unitate, obedien t ia & de­ re refignatis rehabilitate* afiaque eis poA revotione (anfi» univerfalis dc Romane Ecclefi» habilitationem hojufmodi dentio afoquc alicuatque noAram (ummi Pontificis pro tempore* jus juris prwjudicio conferre, de Oe illis provi­
legitimam adminiilrationem papariis habentis dere; dc alias defaper ipforum fta tui dc indeperfidentibus^ pro pernis dc cenfuris a juris molcaribus Coofolerë, etiam ad alias quaicnmconflitutione univerialis Concilii vel Apoftoli-Dique dignitates ( ut praminitur ) di beneficia
ca, aut alia quavis, vel ab homine generali­ illis canonice conferendas aut conferenda re, a
Stirefmitt Gfutrelu Syntdtu
wrJiUm EaUfim repr*Jf*tMf, ad /»/«■

ter promulgatis , omnibus debitam abiolurio- habilitatsdo, ac in omnibus & per omnia li­
nem impendere, atque injungere valeant pm- bere dc licite poffint & valeant, prout Roma­
niieutiam salutarem : nifi for fit an talia foe­ nds Pontifex pro tempore in legitima adminlrint , propter qu» fedes ApoAolica fuerit me­ ftratione papatus conftitutus* qoOmodolibct fa­
rito confulcnda.- nec non etiam vota peregri­ cere podet. Ita tamen * ouod ipforum finguli
nationis, abQioeniic, & Gmilia per eos emii- de fruâffins per nos ex dignkatibue, perfonaia, exceptis tamen votis peregrinationis Ro­ tibus, admioiftratiooibas, officiis dc beneficiis
man», Hieroiolymitan», & (aoâi Jacobi in hujufinodi fodcbàe perceptis, aliaualem pdrCompoQella, in alia pietatis Opera commuta­ tiooem pro fabricis dc ornamentis ccclefiaram*
re . Quodque preterea pntdiAt vel alii Gmites fan pro aliis ufibus juxta voluntatem dc difconfelfores per Gngulos eorum incorporatorum cretfonem coufotfpcnm pnsdiâormn exponere de­
& incorporandorum eligendi Gngulos femel in beant*
„ »c etiam
___
____________
____ ,______
«neantur.
Et_ quffios
quidem
vita dc temel in mortis articulo ipforum Go- abfoluriostâsua, ahcdlrionlbut, dtfprofatiotiibus
gu kxum Gmilibus cooftiTtonibos auditis, eis g de provifiooilN· , etiam ia judieio dc extra ( ubi
lingulis, preterquam in homicidii voluntarii opus focrh)ftan vofoanus pcrfooss incorporatia
calu , aliis pro peccatis omnibus, etiamG talia & incorporandis praadiâis, ânAorttate ipGus unifuerint, propter qu» Sedes ipfa merito confu- verialis Concilii tenore pnsfanchn indulgemus
lends exfiftertt, auâoritate univerfalts Ecclo- Volumus autem* quod confeflbres ipG de bis,
G» & noftra debit» abfolutionis beocGcium im­ Îluibus ratione pramiOonsm fuerit impendenda
pendere , >c ptrniicntiam faJutarem injungere,
atisfsâio, etiam Gmifis incorporatis prsediâic
plenariam remitfionem omnium peccatorum («to­ pro tempore confiteorffius, per fe, G fupervlrum concedentes: ipfofque & ipforum quemli­ xerint, vel per heredes fisos, aut alios, n tunc
bet a qusbuivis excommunicationum , fufpeo» forte tranfierfot, faciendam injungant.* quam
fionum & interdiâis Gnguiis, altsfque Ecde- ipG abfoluti vel heredes aut alii prannifla face­
fiaflicis cenfuris & penis a jure vel ab homi- re & adimplere teneamur, ut prefertur. Etna
dc* gene: alter, etiam par legatorum vel dde*
(

'· *

'

BASIL]
ENSE.
ntrnfRjcvj in.
PP. IV.
' 1
■■
■'■ ■■ ( quod afifit ) ahqui propter hujufmodi gra- • fuit ut ea refeinderentur tarculo ecclefiaflicae
r-ua>4>i. ti,œ rt®*emur prod··**» ad illicit* in po- iolicitudinis qua: in ad retium errata funt . αμνό
, ”~TI fterum committendi , volumus quod ft ex con- Et poiitfime dum error in illo deprehendetur C”^Sn
* ’
fidenti* remiOtoat* hojuimodi aliquis vcl ali­ qui animabus Chriftianorum gravius poflet af­
qui iotorporatoram prcdiftorum aliqua- forte ferre nocumentum, aliofqoe ad errandum fa­
ccpninitteret, quoad ill*, remiflio eis nullate­ cilius tnducae. Tanta enim nobis cura elfe
nus (uffragetur: quoniam etiam ad eos qui · a debet confervandc Chriftiaoe fidei, ut nec
nobis recrfferuot, & ad diAblutione m (eu de­ in minimo permittatur violari, quam pertina­
rogationem auftoritatts przfentis facri Conci- citer offendentes in aliquo totam offendere
• F*tt tfr Ii· improbis aufibas machinati funt,
»oJu
cenientur, dum doârinam Ecclefi* catholics
mus aliquatenus extendi. Nulli ergo bomb in his que fidei funt, non fequuntur velut
num omnino liceat hanc paginam noftrzcoo- infallibilem regulam, led judicium proprium
ceflioois dt voluntatis infringere, vel ei aufu in adverium obduratis animis jfcqui volum .
temerario contraire. Si quis autem hoc atten* Veium prsteipue cavendum eft, ne is, qui atare prefutrpserit, indignationem Omnipoten­ librum doftor in via veritatis efle (debet, *
tis Dei dc untvcrfa&s Ecciefia (c noverit in- I lips iu foveam dc prreipitium erroris abdu­
cat , & pottflime talis erroni, qui pniveria'
curiunnn.
Datum Bafilec quinto Kalendas Julii anno* Irum coociliorum auâotttateœ enervet, quo­
Nativitate Domini millefimo quadringentefimo rum judicium * fummuqi eft in terris in ex- ·
tngefimo nono, Apoftolica fede vacante.
tirpationc errorum dc confcrvat ione reftse fi­
Nos igitur, ut tu qui ante da tam li iteraram dei
Nec unquam aliqui» peritorum dubita­
pvzdiftarum noflic congregationi incorporatus vit iummum pontificem, in his qus fidem
fuifti, dc nobifcum ipfius Ecciefia caufis dc ne­ concernunt judicio eorumdem Conciliorum t»
gotiis profequendis per fex men les dc· ampfius nirerfalium efle fubjc&um . Conuiiiekat au­
foliatis Audits laborafti, litterarum v paedida­ tem Chriftiana religio in prrmifla declara­
rum pleno gaudeas effeftn ; dc ne eumdetn et
tione catholics fidet circa ipforum concilio­
feftum fuper eo quod incorporatus tueri», dc rum auftoritatem, explicata in facra Conii a o- CoefU·per hujufmodi tnenfes nobifcum laboraveris, tienfi fy nodo. Et detneept cum olim Eugeut praefertur, cujufvis bssfitationis fuperfit feni- nius Papa quartus hanc f)nodum Bafilftniem " Λ >·
pu Ius, tempore praxedente te, ut pretfertur, fine ipfius conlenfu attentatlct prima vice dilincorporatum futile, ac per hujufmodi men- (olvac, declaratum fibi fuit hoc i*pfum pre­
fes nobifcum realiter dc veraciter laboraflè , mills declarationi repugnare , quodque non
harum ferie litterarum atteflamur, dc cunft;s poterat diflolvae, aut io aliufo locum trans­
notum relinquimus volentes dc au&oritate u- ferre, vel in aliuJ tempus prorogare genera­
ni ver falis cedetiat deceinentes, quod prasientes le Concilium univerlalem Ecclefiam reprelenlutere ad probandum plene hujus rei leu fa- tans, fine coofenlu ipfius; ac etiam quod hzc
fti euilentiam five certitudinem asbique fuffi- erat veritas juris divini, & articulus fidem
cianr, nec ad id probationis alterius admini­ concernens, qoe fine interitu (alutis negliculum rbquiratur. Nulli ago omnino hami
gi non poteft . Tandem poft longam rcfiftcnnum liceat hanc paginam noArz atteflarionis, tiam, quam adverfus veritatem fecerat , &
voluntatis dc conllitutionis init ingere, vcl ei multiplices admonitiones atque informationes
aufu temerario contraire. Si quis autem hoc fibi per hanc laoâam ipnodum faftas, difloattentare przfumpfetit, indignationem Omni­ lu tionem ipfam revocavit, illamquc dec lars
potentis Dei-dt unircrlabs Ecdefiefc ncffcric vit fuiffe irritam & ioaoein, revocans' etiam
incurfurum.
quidquid cont^* hujus facri Cooeilii* BafiDatum Bafilec quinto Kakndas Julii, an­ D lecnfu auSoriratcm per ipfum aut fuo nomi­
no a nativitate Domini miilefimo quadriogen- ne aflertutn erat. Sicque rurium univala Ec­
\tcfitno ttigefimo uono , Apollo lie a fcde va­ ciefia dt Chriftiana religio in hac fidei veri­
cante .
tate conquievit , firmiter credens non pofle
fieri diflolutiooem Concilii fine coafeafu crus.
DECRETUM QUINQUE CONSpe» autem omnium erat, ipfum Dominum Eu- Fitali. fc-iCLUS1ONUM.
genium, attenta maxima adhsfiotse huic fan- bu *» ·»■·
ftz fynodo pet cum folemniter prsftita deinra^t
Jacrs/iuAa gnerth/
, ad ftr~ ceps in unmie fi i cum iota Ecciefia perma- Mfb Hit·
pttiuuK rti »nurnM.
ncrc , a qua iterum , proh dolor · fe gravius per lUco^cUi—
attentatam fecundam difloluiioncm hujus facri ******
Olicitudinem generalium Conciliorum , quo­ Concilii fine confeniu ipfius («paravit. Et cum
rum frequens celebratio agri dominici pre
fuiflet iterum adroobitus ut hoc ipfum revoca­
ci pua cultura eft, maxime fieri decet ut evel­ret, ex pe fta toque diuturno tempore ut rurium
lant & deitruant vepres & tribolos errorum , errorem dimitteret, patioacius in eo permanasdificcntque dc plantent fanam doftrinam ve­ Blit , auftoiitatem Coociliorum generalium de
ritatis, pa quam anima horn num nutriamur veritates fidei circa eam declaratas affidue con­
in falutcm. Quod attendens hac fanâa fynb- culcans. Quod conGderans face land* fynodas, volenique errores varios evacgelicam ve­ dus, dc videns fe nihil apud cum per admonitio­
ritatem dkdeterminationesErckfiz pullulantes nes & cxpcftationem proficere , omnibus Chriextinguere, tres catholica fidei veritates cor­ ftisnis rei hujus veritatem manifeftare debuit,
dibus omnium Chriftiaoorum per folcmne de­ ne aliquos deinceps in (oos errores attrahere
cretum fuse (etfionis firmius ioferere curavit , poflit, qui per ignorantiam laqueos perditio­
cujus decreti tenor talis eft : Sacrofanfta gene­ nis incurrant , fed potitis tumeo do&r 1» Ecralis fyna&is Bafdeenfts, &c. ad perpetuaro clefiu catholic* jugiter (equentes faciaut reftoa
rei memoriam. Sicut una eft ChriftiEcciefia, gressus fuos in acquifitiooeetermt (almis, fitÛr. ut - habetur iu trigefima tertia fclhooc. que omnium una fides, una focietas fpiriius
His autem fi< pr*mi(Cs, providendum infuper in vinculo pacis. Et at clarius rei feriesipfius
<Wi/. Greera/. Tom. XXIX.
P
innotic

S

bogémiot

CONCILIUM BASILEENSE

# «8

i nnotefcat , pofftntque cunâi plenius verita /
Λ N SO tern ab errore, lumen a tenebris dticeroere,
BtùU Niceia- PapaVi fitper apprtlatife. eitorum aNNO
CHRIS 11 quinque conclufionea in fua congregatione ge­
CHRISTI
& gtfttrtin /k c cm i. 19 Bafileetf.
MO·
nerali concluGt bare fanda fynodus -nono
Kalendas Julii proxime pertenti, declarati­ Nitelam Epifcapm fervit; ferwriuH Dei ad per·
vas eorum quz adverfus duas veritates in de­
petmiiH rei menrtriarit.
creto fupra memorato pôfitas , przlatus Ga*
T pacirK qua nihil dcliderabiiius-, in
' brief, diAus tunc Eugcnius Papa quartus, at­
tentavit ; quarum quidem conclulionum tenor
univcriali Ecclefia ampliffime diffundatur
. talis efl :
At perduret ferenitas,& omnium corda, que
Veritatibus duabus przdiAis repugnat prima exagitavit & defatigavit divifio , unitas inte­
hujus facri Bafilccqfis Concilii prztenfa dtffolu- gra ad cujuslibet flatus dc honoris profperitatem conloJtdet, libenter secundum nottras
• wncilii itg. tio feu translatio, per Eugenium Papam mo­
poteflatis
apoflolicz( ut & apoflohcaf auâoritatis plenitudinem ma11 cuju» ini dernum de
- ,plenitudine
__
WhW·1’
> attentata,
gnirudinzmque voluntatis , omnia ampleâiftm, "*
Veritatibus duabus pnrdiâis repugnantes er B mur, per que nbn folum fuper prrfentibus
rores Engenius Papa modernus poli primam
& luturi», ied & fuper praeteritis, ut illiba<· permaneant , debitae provifionis adhibea­
prztenfam diflolutionem five translationem ly·
nodali monitus ac juffus fententia, Ac io for­
tur remedium. Cum itaque poft crebras ,vama fibi oblata, judicialiter revocavit.
riafque conturbationes, quibus multis ab anVeritatibus duabus przdiâ is repugnans fa ms ianâa Dei fubjacuit Ecclefia , cantanticn hujus Bafiteenfis Concilii prztenfa diffolu- bos divifionibua
quz inter felicis recorda­
tio five translatio, per Eugenium modernum tionis Eugenium Papam IV. przdccefforem
citatum fuper faAo reformationis, atterrtata noftrum, At tunc Bafilcenie Concilium vigue­
de plenitudine poteflatis , ut atterit, cafu quo runt, hoc in noflto tempore, Ac ex altiflicontra ipium aut aliquem de fuis przfidenti- mi Det providentia ineffabili interpofitas , tr».
bus procederetur, jnextuiabilem in fide conti­ âatuque oratorum cariifimorum in Chriflo fi­
liorum , Francorum, Anglic At Renati Sieineret errorem ,
Veritatibus duabus przdiâts repugnans hu­ liz regum, nec non Delphini Viennenfis pri­
jus facri Concilii Bafileenfis iterata dittbhitio mogeniti. Francorum regis ilhrflris , pacem
feu translatio ptztenia , ipium modernum Eu c EccicGz redditam videbamus , dum percepi­
genium divolventem feu transferentem ro re­ mus venerabilem Ac cariflimum fratjcm no.
vocatum errorem probat iterum effe prola- ttrum Amcdeum primum cardinalem epifeopum Sabinenfem, in nonnullis provinciis apo- ^'*^7
pfum .
Veritatibus duabus prrdiffis repugnans ite- ttolicz' ledis legatum vicariumque perpetuum, ied carjuî
rata dtffolutio fcu translatio, nec non ipfius Felicem Param V. tunc in lua obedientia no- ** ·
Eugenii poli ejus moninonem (ynodalam, ut minatum, turi quod in papatu atterebat fe
ipfam diflolutionem feu translationem prrten- habere , ad huiulmodi pacem Ecclefteobtinen­
fam (ut permit i itur ) fadam revocaret, decla- dam , cvffiffc·.· eos vero qui Bafiler, poflmo'
rataque, contumacia , ac in eadem louga per. dum I^ufanr, fub nomine generalis Conrifii
manentia, apertaque 'ha rebellio, A alterius haAenus congregati prrmanferunt , ordmatte
congregationis in vim prztenfr diffblutionis fub Ac publicaffe nobis tamquam unico ac indubi­
nomine Concilii generalis credits, hoc facro tato iummô pontifice cbediendum effe a eun­
durante Bafileenfi Concilio, iunt de ejufdem dis fidelibus, At praefatam Laufanenfcm dii•^*7*.**’

U

.

Eu geni i pertinacia evidentia teflimon/a , quz lot vi ile congregationem . Defiderantcs igitur
ad ΝίD toto atteâu ea perficere quibus Chrilli fide- col»um ac­
clamore accula toris non indigent ,
Quz quidem omnia deduci roluit hrc fan­
ies , fuppreflis Ac cxtinâis diffcnfioniitn
da fynodus in notitiam eundorum per pnefen- differentiarum feminaris, communi fruantur
tes , ut evulfis erroribus de agro domtnt uni­ concordia , cujuslibet eorum flatus, honoris,
tas hdei rcHorcat , & omnibus amplexantibus reputationis Ac quietis flabilitate firmata, quaf­
veritatem , Ecclefia Dei consequatur falutem & cumque promotiones, eleâiones, confirmatio­
pacem, que per hujufmodi difTolutionesAc im­ nes , podulai iones , admittiones , translatio­
pugnationes per pnrfatum Gabrielem, tunc di­ nes , commendas, adminiflrationes At providum Eugenium rapam IV. adverfus fandam
Goncs ad quafcumque patriarchates , metro
frnodum fufeitatas, quamplurima pericula & politanss At cathédrales ecclefias , nec non
detrimenta hucufque fuftinuiile dignolcitur . abbatiales dignitates, ac monaflerioram regi­
Et Gcuti in errore iufeitata fcandala fic fchif- mina qborumcurnque exemptorum Ai non cr
mata fuccreverunt, fic ex agnitione veritatis xemptorum .· nec non quafcumque collatio­
pax At tranquillitas oriatur, iplaque Chrifli nes , provifiones , At difpofitiones quorum­
Ecclefia, deltrudisadverfitatibus univerfis, fe- cumque beneficiorum eccledafficorum, regula-

curitate gaudeat Ac falute ■ Nulli ergoofanioo£
hominum liceat hanc paginam noflrc declara­
tionis & notification!* infringere, vel ei aufu
temerario contraire. Si quis autem hoc atteutare przfumpferit, indignationem Omnipo­
tentis Dei Ac univerfalis Ecclefia: fe noverit
incurfurutn.
Datum Bafifae in feflione noflta publica
fexto nonas Julii, anno a nativitate Domini
rnillcfimo quadringentefimo trigeGmonooo, apoftolka fede vacante ,

riam Ac fzcularium , de jure patronatus etiam laicorum, cum cura vel Gne cura, etiamfi
ecclefir parochiales fuerint, aut canonicatus Ac
pnebendz, dignitates majores poff pontificales
in cathedralibus , vel principales in collegiatis
exiflant, perfonatufque, perpetue adminiflrationes vel officia, etiam curata veleleAiva, in
quibufcutnque ecclefits, prioratus conventuales,
aut cujufcdmque conditionis, qualitatis vel na­
ture fuerint, etiam alterius generis , quam expreffa, paris vel majoris, etiamfiex quaviscaufa tunc difpofirioni apoffolicz specialiter vel
generaliter refervata, fuerint li^igiofa , aut alnu
effe-

jj9
•it>

BULLA NICOLAI PAPÆ V.

i}o

effeda, vd ad fedem apoflolicam quomodo-Arum aliero poteffatem habentes conjunAim vd
libet devoluta, in vim quorum, feu pextex- divlfim , qualitercumque tada , gefla , con­ ANNO
tU c^ktionum, provifionum , refervationum , céda , data , induite , difpolita fle ordinata , CHRlSH
•ut «liartim difpofiiionirm hujulmodi, feu a- etiamfi tna/ora & graviora, aut alterius euItcujux pnemidorum, «lias quam ex titulo pri­ /ukumque natur* a prremilGs çxillant , fle
vationis faftarum, przmtiTarum occationum, fpepalem requirant exprel&onem, qua: volu­
diviûooum i piarum ecclefiarum, beneficiorum, mus & decernimus pro expreffis ipecihce ha­

dignit«tom, officiorum, perfonatuum, admi- beri , cum omnibus
hngdlis inde fecutis.
nlftratiooum , canonicatuum fle praebendarum Ac etiam omnia fle fingula per ordinarios in
habita feu adepta fit potTeilio, fle poiUdcntur didis locis ta&a, pro bono pacis & uotonii
de prttienti: adtniffioMs etiam refiguationum ecckfir, motu proprio ex certa fcienti<,& 4c
quorumcumque bencficrorum, dignitatum , ec- apollolfcz potHlatis plenitudine, de coofilio
ck-fiarum, funphciter vel ex çaula permutatio­ fle allentu venerabilium fratrum nollrorum
nis faâanim , audouzauonumflc inffitutionum, fand* Roman* ecdefias cardinalium , pr«penfionum item quarumcumque (upe»Kquo- fentium feric approbamus, rattbeamus,, fit .erumcutnque beneficiorum ecclcfiaflicorum fru- B «»*m confirmamus, rataque & lirma haberi
Aibus , rdervationibus , fle «dignationibus , volumus . Nec nqn ponor i pro cautela de
cum proceffibus & fulminationibus inde fecu- perfonis patriarcharum , ardnepncoporum , clis, nec non uniones, annexiones, incorpora· pifcoporum fl( abbatum, quibulcumquc eçcla­
tiones quarumcumque dignitatum'fle beneficio- fus fle monalleriis, quarum fle quorum atlerum ecclcliadiconrin, fabularium fle regula- cuti funt poiTcdioncs, & poffident de prclenK tium, qaibuicumque patriarcha!ibus, archiepi- ti, nec non de dignitatibus, prioratibus, pericopalibus, abbatiahbut, vel capitularibus men- fonatibus, adminiltranonibus , officiis, canofis, aut monafferiis, conventibus, dignitatibus, nicatibus, fle prebendis , commendu & be­
caixxncatibus fle prrbendis vel beocncus, feu neficiis quibukuhique , ctyim ledi apoffoli·
■d invicem fub quibufvis verborum formis, di- eas fpeciahter vel generaliter reiervatis , de­
membratiooes etiam * ecclclialHcarum fle be­ volutis, vel quomodolibet aticâis, eorum pof*cccManeficiorum quorumcumque, eccleliarum quo­ fefforibus quibuslibet de novo providemus, ac
ruro.
que , monafleriorum, fludiorumque genera­ ipforum omnium frudus , redditus fle pro­
lium fundationes , ereiliones , fupprediones fle ventus, nec non emolumenta fingula in qtnfubjediones , flt
Γ quorumcumquc beneficiorum cbuicumque fle ubicumque, etiam extra dice--------- :------ , :item
-------- revocationes
----------- :—. , ccGin , in quibus ecclefia , monaltcrium , prio­
creationes , exemptiones
pallii dariooes , confierationes, benedidiones , ratus, dignitas, feu beneficium hu/ut modi fue­
pei lunarum de ordine ad ordinem translatio­ rit, confidentia, ad eorum poffeffores 1 pe­
nes, infeudationes, inftiiutiones, coniraduum dare fle pertinere. Et quod ipfi in tuarum
confirmationes , facultatis t efl and i concetiio- ecclcfiartim, monaffet iorum, prioratuum, di­
nes , abfulutioncs , liberationes, quit antias fu- gnitatum fle beneficiorum , ( prout eorum
per quibulcumquc debitis ratione decimarum, bngulos concernit ) poffefliouibus, pro hu­
icmidecii^arum, indulgentiarum, annstarurn , jufmodi bonO pacis fle unionis pacihci rema­
communium fle minutorum fervit iorum , vel neant fle quieti, decernimus fle declaramus ,
«lias quomodolibet dilpeniationcs tam fuper gratis fle abfque folutionc communium vel
vetatis nuam natalium & aliarum inhabilita· minutorum fcrvitioium , annataram, aut vatum defefttbus, fuper incompaubilibus in quo­ canti* tam noflrz camerae, quam venerabi­
cumque numero, etiamfi ad curas parochia- lium fratrum nollrorum sanâc Roman* ecles , mattimouiis , juramento , ordinibus & clefi* cardinalium collegio lacienda, nomivoto etiam tranlmarino, fle tebus abis quibul-^na fle cognomina, valotclque ipforum beneh& dignitatum,
non obftantias ipcumqiic, nec non abiolutioncs a quibukum- riorum
.........
;--------- ac*----que excommunicationum , anathematizatio- forum poflcflorum pro exprcffis habentes, connum, fle alus cenfuris eccleiiafficis, interdicto­ fl itutiombus & ordinationibus apoitoiicis non
rum tam generalium quam (pecialium iclaxa- obffantibus quibufcumquc . Infuper quafeumtiones, ac etiam illarum fulminationes fle ap- que obligationes leu debita de fle fuper an­
pofitiooes juramentorum, etiam fidelitatum le- nato leu communibus & minutis ierviiiis
laxationes, rehabtlitaiiones ab omni macula juxta curi* noffr* confueiudincm, exteri (que
/urinus nobis fle (anfte Romane ecclrli* car­
irregularitatis, aut alia inhabilirate tindecum
que proccflerir, reff tutiones etiam ad famam dinalium collegio , cctcrifque officialibus de­
fle honores gratiarum, indultorum, indulgen­ bins , fi que deberi dicerentur , occabone
tiarum fle privilegiorum , qualcumque alias quarumcumque mctropolitanarum & catbeconceffioncs, ac omnia fle fingula, tam juffi- dralium ecclefiarum , monafleriorum , digni­
tiam quam gratiam concernentia, five in loro tatum, prioratuum, etiam conveotualium be­
confcicniMe, aut contentiofo, in perfoms aut neficiorum & ofhciomm hujufmodi, ufque ad
locis qu* tempore conceilionum & aliorum E prrtentem diem poffefforibus anrediûcs ex Gmiprrmiiiorum obediverunt prstfato venerabili li fcienu^remittimus & relaxamus, pariter fle
ac caiiffimo fratri notlro Amedeo cardinali donamus : cofque qui hnjuimodi debitis obli­
epifcopo, legato fle vicario lupt^iâo. tunc gati client , ab omni corutn lolutione abfolviFelici pape V. nominato, ac congregatis an- mus & liberamus, & fuper illis dari quitantediflis feu eorum alteri, tam per ipium tunc tias petentibus aut vuicnttbau demandamus in
Bafileenfe concilium & Amcdcum in fua obe- forma plena , debita fle opponunt. Frudus
dientia Fdiccm V. nuncupatum, qu.un illos etiam illos, quos durante hujufmodi d in Ao­
qui in Babfeenfi & Lautanenli civiratrbus fub ne , ex didis ecdcfiis, dignitatibus, benenotaiDC generalis concilii congregati icmardc- Écris & officiis perceperunt, etiamfi nobis fle
runr, aut alium feu alios, fua aut alterius earner* apoilolic* debiti effient, penitui ipfis
eorum auâoritate etiam de latere legatus, de­ & cuilibet tpiorum remittimus de didas fedis
legatos, five alios quofeumque ab cis vel co- munihcemia liberali ; camerario, ibefauraP i
IW>
Ctacil. Cntrai. Tom. XXIX.

(Mat

·

>ji

BULLA NICOLAI PAPÆ V.

xn

no, clericis earner*, colleAoribus fit fubcol-Aad quem feu ad quot difiarum ecdefiarum’------------- ANNOX *Aoribu* nortiis quibufcunique inhibentes fub beneficiorum ecdefiaflicorum ft officiorum e'
ÀNNO
CHRISTI excommunicationis fcntentia & aliis cenlu- ledio, collatio, provifio , prefentatio , feu CHR lST1
1
ivuitiiua sa Fitta
... ecclefiallicis
,«.ur..tlick atque
lta»e perms,
nmms
...... remifïiotmiflift. quAvisalta difpofitio, communiter vd divi*”*'
lis
qua»
ni & inhibitioni noHris hurufmodi contrave­ fim pertipet, ac hujufmodi poffeflbrum adniente» incurrere volumus ipfo taâo, ne fru- verfariis, quibus per. nos ac noflrum predecef,
Aus pcxdiôos oecafione przmirta, difta divi- forem feu alium quemcumque faA* funi coniione durante perceptos, ft per no» remiflbs, ceflTiopes & provifiones de hujufmodi ecclefiis,
ut preiertur, a quoquatn qufjjaodofibct exi­ benehcits ft officiis portertis, omnibus & fingere feu extorquere prefumant. DiAocumrur- gulis aliis , quorum intercfl vel intererit, quofus poffeflorum fingulis adverfariis fuper pre· modolibct in, futurum , mandamus expreffe
faris ecclefii», monaftefiis , prioratibus , di­ inhibentes, videlicet patriarchis , ifrchiepifcognitatibus, ortie ii* & beneficiis perpetuum fi- pis fit epifeopi» fub tulpenfionis ab ingrertu ec­
lentium imponentes , quaicumque promotio- clefi· , .minoribus vero perfonis fingufaribua
y* ne», impetrationes, eoocefliones, provifiones, fub excommunicationis , nec non diAoruta
*
declarationes & littera* deiuper pro ipfis ad-B porte (Toruna adverfariid fub fimili excommu­
veriariis & aliis quibufiumque, in praejudicium nicationis ac -privationis omnium & fingulo­
ipsorum pufleflorum, vel derogationem hujuf·' rum beneficioruni Tuorum qu* obtinent, fic
* modi per nos confirmatoiutn * quomodoli- inhabili tat ionis ad illa & ad uilia in pofterum
bet, etiamfi mota proprio, ex certa (cientia obtinenda , pcrpetueqoc infami* ; collegiis
vel plenitudine poteflttis, fic de venerabilium vero, capitulis & conventibus fub. fufpenfio- ,
fianlim noil rorum fanA* Romans ccclefiz nis a divinis, poenis, fententiis fic ccnfuris,
cardinalium confilio fic artenfu, tam |?er di- quas contrafacicntes & rebelles ( prout quem­
Aum noflrum predecertbrem , quam nos, five libet ipforum concernit ) exnunc , prout ex­
alium quemcumque, illius aut noftra auAori­ tunc , ft extunc , prout exnunc incurrere volu­
tate , five alia quacumque , faflas , datas, con­ mus ipfo faAoi ne ipfi feu eorum alter pu­
certas fic habitas, etiamfi in vim earum ip­ blice vel occulte, direAe vel indircAe, quovis
fis aut alicui eorum in re vel ad rem tus quefito colore vel ingenio, contra declaratio­
qtiefitum foret : nec oon diffinitiv.as fic alias ns , concertions, approbationes, ratificatioetiam, que in rem tranfierunt judicatam, fu­ nes, confirmationes, & alia pr^iAa vel eoper ecclefii» &· aliis premiffis in Romana cu· iC rum aliquod in prejudicium, damnum & gra­
ria , vel alias ubicumque contra diAos poflef- vamen dtdortim portertbrum fic derogationem
fores promulgatas fententiis, fic queetimque premifforum per nos coijfirmatoruriî, aut ainde fecuta , pratdiAis motu fit fetentia ac licujus eorum facere, dicere & attentare, feu
plenitudine pro bono pacis fit unionis prxdi- ipfi prenominati, ad quos ipcAat hujufmodi
,
datum cadamus, irritamus fic annullamu* , elrAio, collatio, provifio, prefen tat io, feu
ac carfa , irrita, in leda, nullaque fit inania qurvis alia dispofitio , quemquam alium ad
ac viribus vacua declaramus fic denuntiamus, ecclefiarttcas dignitate», beneficia fit officia,
litas vero ex fententiis , qur pro pratdidi» feu alia prstmifla, haAenus fic poflefla reci­
poffeflionibus fuper pretnirtis , ac etiam quai- pere ft admittere, neque poffeflbres hujufmocumque alias fententias fic iubrogatioMs, que di fuper picmirtis in aliquo vexare, pertur­
pro qttibufvt» perfonis , partibui fe deten­ bare., moleflare, feu inquietare quomodolibet
dentibus, illarum omnium nominibus fic co- przfumant, aut prsefittnat, led ea omnia -fic
guomimbu. pro exprefbs habentes f & que fingula inviolabiliter ft fine contradiAione
in rem tranliverunt judicatam, in Bafileenfi quacumque, quantum in eis cll, manuteneant
feu Laulanenli civitatibus, icu in curia pre D& obfervent , d'Aofque poffertbres m poffcihofati venerabilis ac carirtimi fratris noftri A- ne fua hujufmodi teneant & defendant . Si
iredei primi cardinalis, ( ut praemittitur ) le­ qu* etiam ( quod abfit ) per quempiam qua­
gati vicariique perpetui , ..Felicis quinti in cumque etiam auAoritate noflra contra pratua nbediemia nominati , ufque in hodier­ miiTa feu eorum aliqua, aut in prcjudicium
num diem prolate, ac lubrogationes pro al­ diAorum portertorutn feu alicuius eorum, no­
tero cx collitigantibus mutuo fe defendenti­ vitates faA· fuerint fta fierent, illas ac qua­
bus f.rdx funt , validas & rati» décerner»· cumque inde fecuta exnunc prout extunc hates, nec non quaicumque litet & caulas de· bemut ft haberi volumus pro infeAis. Et ni­
fuper tn i.oflia curia vel alibi contra iplos hilo minus contravenientes fic rebelles hujuf­
potfeffores (uper przdiAi* ecclefii», dignitati· modi, live patriarche, archiepifeop!, aut ebus , beneficiis , officiis quomodolibet pen· pifeopi fuerint, ab ingrertu ecclefi*, minores
dentibus, quorum omnium, etiamfi una vei vero perfonas Cingulares excommunicates, nec
due feu plures diffini 11 vae vel aliat fententie non diAos adveriarios fic eis auxilium dantes,
prolatat fmt, flatus prefentibus pro expref- ultra
____ excommunicationis
_ ___ _______
_____pomam
w ________
, beneficiis
fis habentes ad nos advocamus, fie totalizer
officiis fuis privatos, inhabiles & infames,
exiinguimus. Et
fie (in
­
r . pio majori
*- ' omnium
capitum
vero,
collegi· fic conventus, · .divianiorum fecuntate & roboris validitate , qui- nis fufpenfo* per quemlibet ordinarium loci ,
bufeuinque perfonis tam eccleliartici* quam le- •ut alterum in dignitate conditurum , Ave ca-.
cularibus, cujufcumque dignitatis, flatus, gra­ nonicum alicuius ecclefi* cathedralis , per
dus , ordinis , conditionis vel preeminent!* quemcumque ex hujufmodi potlertbribus eli­
exirtanc, etiamfi cardinalats», jsatriarchatus , gendum fit requirendam, feuexeeutiooemdan ­
•rchtepifcopali, epifcopali, aut alia quacum­ dum fuper hujufmodi nortra voluntate in Ro­
que prrfulgeant dignitate, nec non quarum­ mana curia five extra, declarari et denuntiari
cumque tam cathedralium quam collegia ta­
volumus et mandamus. Super quibus omnibus
rum fit aliarum ecdefiarum & monafkriorum et
.........
........ , ipfis et eorum qoibbet auAoritate
fingulis,
capitulis, collegiis fit conventibus, ac fingu- apoHolka damusjuqueconcedimus facultatem1,
dlolka damusAtque concedimus facultatem1,
laribus peclonts carumdcm, illiquc vel illis, rcjcAts io prsmiflu omnibus etfiogubscautelis

<

BULLA NICO LAI PAPÆ V.

ij4

—
......& appellationibus quibufcumque , io pr«judi· Λ .maneat jus quod ante hujufmodi -divifioiiem———----Et fi fuerint aliqua ec- AN.ij9
' AMNO ciutn premHVorum interpofnrs feu interponcn- fibi qtirfitum erat
,KjsTIdis, quas tamquam frivolas & inanes cum in· defiat tau beneficia , quarum feu quorum ca- *"***«, 1
** ’
de fecutia & fecuturia extunc, prout exnunc, fis put in una obedientia , & membra in altera
exnunc, proutextunccaffamus, initamus, an- exiftant, membra redicantur ad caput. Sal­
nullimus, & pro tnfeâis haberi volumus.- Ή- vo tamen, quod membrum obtinens in illius
fi jus eidem compete
cecaoccKario fit quibufvi; alijs officialibus no· remaneat poffeffione
fir is expreffe inhibentes, nd ad ctaufvis inflan· bat ante hujufmodi divifionem . Carterum quu
tiam fuper .caufis pretenfarum . Appellationum difficile foret prarfentes litteras ad lingula .* in
hujufmodi, aut alias via fimpjicta qucrel* feu quibus cis forfitan fides facienda fuerit, loca
deterre, difia auâoritate apoflolica decerni
reftitutionis io integrum aliquam commitlio
nem (ignare, five refer iptum etiam extra Ro­ mus, quod illarum tunfumpto manu puthea
manam curiam concedere, nec auditores eau· . & tigillo alicujus eptfeopi, aur illius vicarii ,
«
fsrum palatii noflri, fire ordinarii loci, aut feu curiae aut tupecioris ecclefiafiici fignato fic
quicumque'<alii «ommiffiones fire referipta hu* munito, perinde *ac ii originales linet» hujufjufmodi recipere, feu eaufas defuper motas ^tB modi exhiberentur , fides plenaria adlnbaatur ,
movendas audire pretiumant, (eu attentent . & lietur. Mandantes nihilo minus litteras in
Adjicientes, quod fi ullo unquam tempore ap­ fimili forma pro qtybttfcunique pariicularibu
pareret , de aliqua conceffiooe feu declara­ perfonis cas petentibus & habere volentibus t
tione per nos aut noflras feu diâi pnedeceffo- illorum nominibus & cognominibus fpccifue
r
ris litteras, quafcumque daufnlas, etiam dero­ expreffis, cum deiignatione ecclefi», dignita­
gatorias , generales vel fpeciales fub quacum­ tis, beneficii five beneficiorum , aliarumque
que verborum forma in fe continentes, licet conceffionum fuperius defignatarum , >n can­
in illis dicatur , non obAantibus claufulis di­ cellaris nolira, & alibi gratis & fine folntiocentibus quod illis non derogetur, nifi de eis ne alicujus tax», lalvo moderato falar» 1er··
fpecialis tnentio fiat, aut quod de verbo ad ptorum, expediri, & irritum decernimus Ac
verbum, & cum toto tenore illarum inferi inane, fi fertis fuper his a quoquam quavis
debeat, faâa feu fiend a, per quam diâospof- auâoritate fcienter yei ignoranter contigerit
feflbres feu eorum aliquem in hujufmodi fuo­ attentari. Nulli ergo omnino hominum kceat
rum beneficiorum pofleifione feu alias turbari, hanc paginam noftrs approbationis, ratificavexari, moleftari, feu inquietari, aut contra CAonis, confirmationis, provifioms, decreti ,
hujpfmodi noftras cooceQsones, provifiones , voluntatis, impofiiionis , cafTationis , temit& alia per nos approbata fieri atque contra­ fionis , relaxationis, donationis, abfolutionis ,
veniri poflit, ctiamfi motu proprio, ex certa liberationis, inhibitionis, impofiiionis, irrita­
feientia, five de plenitudine potetlatis, & de tionis, annullationis, declarationis, denuntia­
iplorum veneiabilium fratrum nofirorum car­ tionis , advocationis, extiuâiottis, volrmidtit ,
dinalium con fi lio & aifenfu emanarent, feu mandati, dationis, conceffienis, aJjefilionis ,
croanaiTent, tales declarationes aut cooceffio- & confiitutionis infiingere., vel ei aufa temc
nes pro txnio pacis & unionis ecclefi*, nulla­ rano contraire . Si quis auiem hrc attentare
tenus eSfcdum foriiri , fed pro tofeâis cxr.unc, prxfumpferit , indignationem omnipotentis Det
prout extunc hibcii volumus. Verum fi in fit beatorum Petri & Pauli -spoflolorum ejus
obedientM pgxdiftorum tunc nuncupati Feli­ le noverit incurfurum ■
cis , & illorum qui Bafile* & Laufan* fub
Datum Spoleti anno incarnaitonis domini·
nomine gcneiaUs concilii (.une permanferunt , c« mtljefinw quadringentefimo quadragefimo
duo vel plure» fuper uno vel plui ibus bench
nono, decimo quarto Kak-ndas Juin, rontifi
ciis litigarem, poffelfio non poffidenti non af D catus noflri anno reaiio.
fetat pra judicium, fed cuilibet jus fuutn tem­
P. de Noxeto , Manrr-Ilus de Caria . Regiper falvum confcrvetu-, ac etiam unicuique ftrala io camera Apoftolici confilit.

EPISTOLÆ ET RESPONSIONES SYNODALES

ANNO
CHRtsn

SACRI

fcbUolhecà Faculr»>i<Au>om

GENERALIS CONCILII

I. .

BASILEENS1S.

fit7 Si Deus ira dilexit mundum , ut Filium
luum unigenitum daret ; fic
merito ita iEpilhila fynodalis de convocatione
pfum diligere tabemus, ut pro ovibus fuis, ii
Bobemoium ad concilium .
oporteat, animas noftras libenter exponamus.
.
Quod quidem, quantum divina gratia nos inSnerajMiln gentrnln fynodns Etfkettfij , r« SÀ- fpiravit , erga omnes prompto animo facere
ritu fnnlla Itgitintt cnngrtgnm, nniwfjek\n parati lumus: & ob hoc ex omni natione ad
cieat ϊομμ.
ecc/c^M rtfrnfminnt, nnivtrfit vira tcclt E lactum generale concilium huc convenimus ,
ut expulfis de populo Chrifiiano erroribus ,
nvr», anrtjlfm tj petent in Cbrjjlo Jtfn De
fedatis bellis, fit extindis vitiosum illecebris ,
fidei unitas , animorum concordia , & ianflo
ruru morum difciplina ubique ferventur ,- fit
Ompulit nos chai itas Chrifti egredi de ter­ ipfit mater ecclefia toto orbe terrarum dtffula
ra noQra & cognatione noflra, fic veni­ m pace fandorum & unhate refloreat . Et
re ad ioctHnz quem oftendit nobis Dominus
quamquam plurima in hoc iacro concilio im­
pro pace ecclefi* & falute populi Chrifliaui . mineant , quibus necellario providendum eft :
E< quid mirum quod pro Chnflo tn terra a- nihil tamen ante oculos noftros tam fedulo
lieua peregrinari decrevimus, cum ipfe Do­ verfatur, quam ut vos In eadem unitate nominus noder pro nobis duriflimam ufque ad bifeum conjungimini. S< fciretis quanto affe
mortem Crucis peregrinationem pati dignatus &u falutem fit pacem vcllram optamus, fi
corCotooientir.
a "Name10·
•rHriNmw ad
l«itnxem
earumdem

C

ANNO
CHRISTI

bugewus

EPISTOLÆ SYNODALES,

«kmmwdw

*
Pr. I».
iMr.
____ -——corda noftra charitate erga vos ardentia intue-Aoccafio: ecce jam locus fic facultas pleur au- ■ .........
λν£ο''remini ; omiflis omnibus , fine mora huc pro- dientiz pnebetur.
*
jam invitamini ; non coram ΑΝΝθ.
audiemini
CHiiJsn petaretii vos in ulnas noftras; confidentes quod paucis
■ , fed■ univerfalitct
■
r .■
...... , quantum- CHKI
huic^1
l1>>*
*o>'
a’ nobis, qui vos propter Chriflum ut noime- libet audiri volueritis. Ipfe Spiritus fandus

tipfos amamps, requiem animabus veftns in­ adftabit medius judex fic arbiter, quid in ecvenire pofletis. Et forfan diffidium noflnim clefia tenendum fic agendum fit. Erimus fialiquamdiu io ecclcfia Deus pertnifit, ut per mul in oratione perfeverantes, fic tamdiu fic
experientiam cognofeentes quanta
ex di- tam ferventer tuam pietatem gemitibus, jeturiücoe fraterna oriuntur, poflea altfr alte­ niis , precibus, obfecrationibus K ac fandis ope­
t
rum perfedius diligamus.
*
fic unitas, qua ni­ ribus interpellabimus, ufquequo ipfe chaî nais
hil inter homines reperitur melius, cautius de­ audor fic veritatis dodor corda univer.fi' popu­
inceps cuftodiatur. Jefus Chriflus oravit, ut li illuftrabit ad cognofcendam anipledendamque
non folum Apofloli, fed omnes qui per ver­ ^veritatis & uufeatis féminin . Ob hoc potiflime
bum eorum credituri erant , unum client, fic­ m ecclcfia Spiritus fandus introduxit conci­
ui ipG funt unum Pater fic Filius; fic in hoc lia î'.lt, fi qua circa fidem inter Chriilianos
dixit cognofci difcipulos fuos, fi dilediopetn Bdiftenfio orta fuerit,, omnibus in unum con­
invicem haberent. Si cupimus Chriflo placere venientibus per invocationem nominis fui ve­
û ejus dilcipuli efle fic videri volumus, labo­ ritas evidenter appareat. Szpcnumero iuChriremus pro viribus, ut anum fimus ; diledio- fliana religione pullularunt errores, opiniones
nemque fic concordiam » ficut Chrifli fideles fic fchifmata ; fed interventu ipforum conci­
decet, invicem habeamus. Oileodamus fecun­ liorum Spiritus fandus illa procul effugavit fic
dum primitias ecclefis multitudinis creden­ penitus ex tinxit. Si veritatem fidei diligitis,
tium , ut fit cor unum fic anima una : ficut fi pacem optatis, fi honor Chrifli penitus vo­
unus eft nobis Deus, una fides, fic unus ba- bis cure eft , jam re ipla offendite .* nullo urnptilmus, ita nos ejufdem Patris filii fimus u- quam loco vd tempore efficacius fic · accom- « fr», -u-comnanimes, fic habitare unius moris nos dignos modofius quam hic eft modo, illa omnia fie- modanu».
faciat in domo,fua. Quam bonum fic quam ri poffunt. Proinde vos ex toto corde fic to­
\)uctndum tunc erit, cum in eadem fande ta anima per ipfum Spiritum fandum horta­
mairis Ecciefiz domo concorditer habitabunt mur , rogamus, fic oblccramus, ut poftquam
fratres in unum ? Quanta laetitia erit in eoe- oilium ad tale ac tantum bonum apertum vi,
lis^ fi vos , qui aliquamdiu a nobis divifi fui- C debitis , non differatis introire , fic ad hoc fa­
\ ilis, iterum in charitate fic unitate nobtfcum ct ofandum concilium in nomine Jefu Chiiili
‘Xrecoociliemini. Ecce Spiritus fandus ex omni confidenter accedere , ut unanimiter audiamus
titione congregat fratres; ut ficui ipfe chan­ verbum hoc quod Spiritus fandus in ecclcfia
tas eft, ita in charitate vivant, fic juxta pro- Dei fadurus eft. Et licet hunc locum fecurniifionem Chrifli omnem doceant veritatem rum fic liberum omnibus venientibus ftatucuquz ad faluter^ eft neceffaria. Scimus quia tnus ; ne tamen aliqua forfitan occafione re­
nollcr czleftis Paterfamilias bonum fidei fe­ trahi poffitis, nos paratos offerimus plenum
men in terra no (Ira feminaverat, fed venit ac' fuftkiaitem falvumcondudum veniendi ,
inimicus homo, fit fuperfeminavit titanias . flandi, fic redeundi, iis quos deilinarc volue­
Putamus multum boni feminis adhuc fuperef- ritis, nomine univerfalis ecclefiz concedere ,
te, nec fadicem omnino aruifTe. Speramus ac omnia facete quz pro tutela fic fecuritate
adhuc terram ede idoueam ad frudificandum ipforum expedire videbuntur i Rogamus au­
in domo Domini, dummoJd patiamini infun
tem vos , ut viros tales mittatis, luper quos
di rorem Spiritus SanHi, qui illam fecundet, Spiritus Domini requiefccrc fperetur , mites
fit herbas npxias exurat. Credimus admodumDvidelicct, timoratos, humiles corde, pacem
• obis moleflum fore, tot litages, incendia -, optantes, fic non quz fua funt quaerentes ,
depopulationes, & infinita mala conlpiccre , led quz Jefu Chrtfti : qui nobis & vobis fic
' qua? ex hujufmodi diifidio quotidie contin­ toti populo Chriftiano hic pacem fic in futu­
gunt ; vofque optare pstxftr jlattiz ac quie­ ro fzeuto vitam zternam donare dignetur ,
tem , & ut tandem fides catholica ubique ter­ qui vivit benedidu
*
in fzcula fzculorum . Ararum debite colatur. Iis nunquam melius men.
providet i potefl, quam in hoc facro concilio,
Datum Bafilcz, die decimaquinta mentis
ubi univeifa’is convenit ecclcfia. Hic quidquid JDftobris, anno Domini millebmo quadrinpertinet ad fidei veritatem , quidquid ad pa­ gentefimo trigefimo primo , indidione deci­
cem & concordiam, quidquid ad vitx purita­ ma, Pontificatus fandi (fimi in Chriflo patris
tem & divinorum mandatorum obfervantiam , fic domini noftrt domini Eugenii divina pro­
omni cum diligentia & libertate tradabitur . videntia Papz quarti anno primo.
Licebit libere omnibus exponere, quidquid
Chriflianar religioni expedire judicaverit : lice­
bit contulere & procurare remedia. Aderit pia-E
ne Spiritus fandus, in cujus nomine congre­
gata ell hzc fanda fynodus. Ipfe erit dux &
redor concilii, perfede illuminaturus corda
hominum , ut viam ambulent veritatis fit pa­
cis. Fiduciam in Chrifto habemus, quod fi
huc puro corde fic bona intentione accefferitis, procul dubio Izti fic coofolati in patriam
tedibitis, genti veflrz pacem: quietem graliamque Dei fic hominum vobifeum deferen­
tes. Audivimus quod fzpe conquefli eftis non
e(k vobis traditam,, qualem voluitTetis, libe­
ram audientiam. Jam veffabit omnis qucrclz

i. II.

•37

ANNO
CHRIS 11

>

£'S.ELS

IE.

FflSTOLA

vgismlnuus
2>8
IMP.
/i·
Aritate carere credulis . Ncc’vci ifimi’c
bene informants domine·. apoflohcus i^^Fus

SYNODALES,

Jcfu Chrifti, ad quern pnncipahtei pertinet
M,,‘
'patret intendant manere i» Rajilea, & exflirpare hxreles, reformare mores corruptus,
& procurare p.ccin m populo GJirifliano, aquodnon credatnr ktterii ont wtandaht,
11 quo modo cogitaret diflul. ci c boc lacru.n
*
in contrarium.
Concluant, prxlcrum contra decreta Concilii
Saerofaniia generalu frnodut Bafileenfit, in Spi­ Confiant ienlis , per pt aide* efforem ilium &
rit* Sonito légitimé congregato , unit etjaleen eumJem approbata , fc a tanto, klcrnnibus vi­
Ecclefiam '■epea'entant , nntverfir Cbrilii fuie- ris ma’ure digefta, quo efficacius rcmcd|um
libnt jalntern tj Omnipotenti) Det benedtfho- id hare facienda repet tri non pot eft : ex cuius
drflolutione ccrt.iudinafiter lequcrcntur haoenent.
lum, deformitatum-, ac guerrarnm & od >
Zelus domus Dei, qux eft Ecclefia, extra lum induratic, a; rii-im multiplicatio. Noquam non eft falus, nos invitât arque cbariïa- ftrse quippe pruleihonis eft nos exponere roditive compellit , adverlus hxreles saftar rices B ti pro domo Dei, fi.cdefiam ejus defendere
tunics ineonfutilis Chrifti, qux tides eft Or­ ad.erlus tam eminentia pericula , potiflime
thodoxa, viriliter intingere ; & non minus tunc tempons quo ad diftamnolbam t.inftam
perverfis moribus, quibus, proh dolor!, infe- fynodum fperamus Ibheinis adsemre, Ar ut
ftus eft Populus Chriftianus , & indies in om­ (aera fidei catholicae unione nobitcum ledi.-ci .
ni flatu amplius inficitur , falubriter obviare , Nam noltras fitter as, qui&.o ad idem toldem
necn.on bellicis cladibus perne ubique terrarum monebamus falubriter & duiiun.r, honelle
fidelem populum dcftrucntibus , & quafi ad
ac reverente: luiceptas intelleximus. Caricum
concoudi.i regum , pnncfpum ac coin
nullitatem miferabiliter perducentibus, quan­ pax
munitatum
, qubus Iuper iis Interas nothas
tum vires noflrae gratia divina adiutx value­
direximus, per hoc praeiens facium Goncifitmi
rint , finem ac remedia opportuna adhibere
pro quibus caufis evidenter neceflariis & ma­ efficienda fpcraiur.· ptxcipuc pax regni Hauxime arduis hic in Spiritu Sanito convenimus, ci®, pro qua reverend'iftmo in Chrifto patii
tam generalem Conciliorum Conilamienfis & domino cardinali lanclx Crucis , apoftoiicx
Senenfis, quam expreftis mandatis felicis re­ fcdis legato in Francia , dic noctoque ad h .c
tendenti & laboranti, noli as litteras & nun­
cordationis Domini Martini Papae quinti , nec
tios fpcciales franftnifimus. Qui quidem do­
non & fanibftimi Domini noftii moderni Eu
genii quarti auctoritatibus expreffis, & Ipccia- minus cardinalis locum conventionis aiLtgnan
libus repetitis mandatis, reverendiffimo in dz panibus nobis notilicandum rcfcripiit , qua­
Hi J.JiUL' Chrifto pat.-i domino Juliano fanûi Angeli
tenus una iitm eodem aJ tam tanftum opus
fxiltca u’.idiacono cardinali, apoflplicx ledis legato, concurrere efficaciter v.ileamus ; ptopter qux
fti» Bafikenlalubcrrima ope^a Spiritus S.ndi, qm huius
lib» Euee- atque hujus facri Concilii prxfidenti. Verum
nio adhclic antiquus humani generis hoftis , infi d i .is more
tacri Concilii cuftcs eft & proteâot , adiutricc
cum mullis
fuo parare volens, tot tantiique bonis que gratia perficienda , hic de omni regione in­
«Iris.
ex hoc facro Concilio provenire toeranim , ta­ venimus.· atque in publica leilioncivftra , de
mam ( ut audivimus) per diverfa loc.i ditiun- cimaquatta Decembris , n. majori huius civi­
dere conatur, quod hic facrolanfla fvnodus tatis Ecclefia celebrata , per noftra decreta lue
Chriftianx religioni tam utilis & neceflaria tamdiu permanere congregati ftatuimus, quodiflolvi aut prorogari, vel in aliquem ahum til.pe prxt.ui necefljrii utique ar plui imi fru<
locum tr.instvri debeat, Ex quo cum vetiii- Ctuoh cflcilus votivos fines fortiantur ; quod
infte.xibiliter periicere, ut prxmtlimus,
inilitcr timeamus nonnullos hutulmodi rumo- D fixe
ribus a Uncto eorum propofito huc forfait ve­ intendimus. Eapropter devoii viri , in Ciniflo
niendi retrahendo!:, ideo tenore prxfemium Imcete dilecti , vos in Domino obfecrainus pro
figntheamus nosotnnino decrevifle in hoc fan­ h .i i» faex nulli® lynodi ialubri direvlionc
do Concilio firmiter permanere ;\Ai accedente de.ouus exorare, pioque hutnfmedi felici lucgratia Spiritus Saudi dtiigentillime laboraie ad ccflu divinam clementiam humilius implorate,
prrdifta fanda opera , que inchoavimus per­ necnon cx fi qux litter®, tchedulx, Icti^ia K
ficienda: nec ulla ex caula vel occafione h:nc mandata, quoimuque nomine cenleamur , a
recedere·? antequam aliquod efficax remedium quibuli :s perionis mvenct itis, aut leccperius ,
circa prrdida adhibitum tuent; cum eviden­ l’oliix huic (anôlr intentioni obyiantia , aut
ter conflare poflit ex diflolutione huius (acri falubcrrimos efleflu· prxfatos quoquo modo
Concilii fcutura fidei catholic®, flatus eccle- impedientia, nobis indilate trantmittere tinefiaftici & totius Chrifl ans religionis imna . t s : nec eifdem aJhirere, aut a linee; itate
Speramus & pro certo tenemus , atienta in­ quam noftr® congregationi geritis, ullatenus
tegritatis vit®, & fanflitaris Vit® fama, qua iccedcrc veins, quocumque colore per quo(hucuique none vixit fanftifllmus dominus no Ec.mquc pixtet-t.i. Kcvciendos autem Panes
(1er Eugenius Papa quartus, iptum omnem
dominos prxiaies & exteros qui de >ure vel
favorem & auxilium daturum ad confervui
cuiifiiettidinr ad tacr.im generalem fynodum
dum hoc facrum Concitum , quoc! auftoritaie
renentur, admonemus cx'mandamus fub poe­
prccedentium conciborum , & fui antecefluns ms juris ar tub Jebito juramenti, quatenus
& ipfiqs inchoatum ac ftabilitum exftttit - nec
eelenime ad noftram congregationrm aece
quoquam aliquo modo credat quibufeumque dant in propiia p.ilona; aut, li luerint cor­
pèrfoms aut litteris aliud afferentibus . Er
porali impedimento detenti , honorabiles £c
hanc rem mentem noftram plenius explican­ doJi«'s vi'cs de fuis ecclefiis bene jnftruâos
dam, jam noil ros folemnes deputavimus ad deftinate non omittant: Sic autem facientes,
fuam fanAitatem Ambafiatores. Et fi quid in Chrifto, cujus caulam gei imus, maxime pia
contrarium aliquo modo fuiflet vobis infinua- cebitis .· Ecclefi® fu® f.inft® , immo fit toti
tum, aut infmuart contingeret, id omni vc- Chriftiar,.'tati dignum famulatum prxbebitis
vuS

ANNI >
LHKtsT!

>

iJ9

CONCILIUM BASILEENSE.

sgismwdus

a4.o

! -i» vos vere fideles Dei honorem Ecclcfir fu» * A ficui inter prrfentem fit futuram, meritoriam. anno meliorationem volentis & aflrâantis monflra- que & prrna dignam. Nos enim vehementer anncp
christi bnij, atque gratiam in prrfenti & gloriam illa fentimus zelo domus Dei incenfi . Gra- CGRisn
»Fo»/r,&
*D
poHidebitis , quam confeire digne- viffime quidem contriftata eft hase iaoda Jy'«*·
Moxuunem, tur * prrfenti fynodo prrfentialitcr alTiflenx nodus, tafla dolore cordis intrtnfecus , cum
Spiritus Sanctus.
amaritudine & fictu volens congregare filios
Datum Bafilee vigefimaprima Januarii , fuos , ficui gallina pullos fub alis fuis, & non
anno Domini millefimo quadringentetm o tri- permittitur ; volens Fjdei & Ecclefie pericli-,
gefimofecundo, pontificatus diâi domini Euge* tanti fuccurrese, & prohibetur . Et, quod caunii Papr IV. anno primo , fub figillo re* fa majoris doloris eft, ab-eo- prohibetur qui
verendi in Chrifio patris domini Philibert! omnem animi conatum & fludium ad tam
Epifcopi Conftantienfis , provincias Rotho- fanâum & neceflarium opus more prrdecefmagen'is. De mand«to ifiâr fynodi v. Sa? forum fuorum convertere deberet. Ipfe autem
pientir .
lummus pontifex, vofque & alii Concilio cootradicentes, triftitiam nunc non lentius, nec
I I I.
B animadvertitis quantum fcandali ac perturba­
tionis in Ecclefia fic agendo feminatis.- fed eo
RES PON SIO S ÏKO D AL fS DE periculofior .ac majori tompaffione dignus hic
eufioritato cnjuilihet ccnctiii generali i fupre morbus eft , quo non fentitur , fentietis au­
ANNO
CHRISTI
papam, & ^ttoiiibel fidelei , <jtted^e Jine ejnt tem poftea, dum fcandala nata effe videritis,
io*.
confenfu non potuit dttfolvere Caecilium
& cum apud illud terribile Chrifii tribunal fla­
bitis, de lingulis ulque ad minimum quadran­
lenfe Dominut Eugniut Pepe 1K
tem rationem reddituri. Sed hoc nos in anguSatr ofentia gnerali.t fjmodnr
, in Spi­
fliis & tribulationibus confolatur,'quod hujuf­
modi triftitia in gaudium atque premium do­
ritu Sentio legitime congregate , miterJaime Ecclefiaioo reprejentent, ad
mini nobis convcrtetùr; adverfantibus autem,
futureno rti omooiorimoo.
ad judicium: quod utinam per condignam pœjriientiam in mifericordiam commutetur .quema­
Cogitanti huic facrr generali fynodo, in Spi- dmodum optamus ac oramus pro vobis, &
ritu Sando legitime congregate , quid vobis ve- pro omnibus nos perfcqinntibus ftcalumniannerabilibus Joanni & Andree Tarentinenfi &çtibus. Si David videns praevaricantes flt non
Colotlenfi Archiepilcopis, ac Bertrand© Epifcopo cuflodicntes teftimonia Domini, tabefeebat: fi
Magalonenfi , nec non dileâo ecclefie filio An­ Chrifius Dominus fuper unam civitatem rui­
tonio de fando Vito, palatii apoflolicicaula­ turam lacrymatus eft , quanto dolore afiici
rum auditori, oratoribus fandiffimi domini Eu- debet Mater Ecclefia, videns per adverfantes
genii Pape IV. pro iis que fuo nomine biscx- Concilio tot populorum falutem impediri ?Qnis
pofuiflis, refponfura fit, duo ipfe Spiritus San- eas animas numerare poflet, quas futanas er­
Hus periuadet. Primum , ut, fecundum Apofto- rorum atque herelum laqueis in plerifque mun*
Ium, non in fublimitate fermoms & doâis di partibus alligatas tenet , qualquc alligatu­
hum.me fapientie verbis, fed in doârina Spiri­ rus efl contagione peftifcra, nifi celeriter per
tus loquatur: deinde, ut fummum pontificem & hoc iacrum Concilium provideatur? Que au­
C.r. >·
vos & quofcumqne huic facro Concilio adver­ rem Chriflianitatrs portiuncula eft, que do­
lantes fub iis verbis apofiuheisadmoneat,qui- meftico, civili, crudelique bello, & exitiali
bus
beatus Paulus ad Epbefios ufusefi: Koiitt odio non agitetur, adeo quidem ut atrocius
I. Hfb. «.
inquit, eantrijhre Spiritum S antium. (Jiinam non Chriflianus quam Saracenus? Quid aitinri ula triftitia dicendi exordium aftumere poliemus, D tra ad dicendum , cum omnis & ccclefiaflicx
& ab ea pratfertim qux in Spiritum Sanâum & chriftiane vite disciplina ubique pene excommitti dicitur. Duobus modis facri Doüo- tinfla videatur? Hzc omnia fpès erat & exres exponunt Spiritum Sanâum comriftari , peâatio gentium, per hoc facium Concilium
vel cum boni dono Spiritus Sanâi & propter polle reparari : & jaâa fundamenta jam et ant,
charitatem conniflantur de his que non rede ita ut Popûlus Chriflianus hac fpe relpirare
faciunt·- vel cum Spiritus Sanâus ab homine videretur . Tam fanâa igitur & neceiTaria
non ride faciente repellitur more humano , opera ii perturbari videamus nonne maximo
ficut enim homo de domo pulfus triflis re- dolore contriftari nos oportet, prsefertim cum
cedit , ita Spiritus Sardus propter noo rede ab eo perturbatio hzc veniat qui primus pro
iada hominum deferit eos, & ab his recedit, luo oflicio ad fuccuncndum efle deberet ? Qtiis
non iple triflis , fed trifles dimittens quos de­ Catholicus hcc audiens fe a lacrymis tempe­
ferit . Conneâcndo invicem utramque expofi- ret ? Qjiis ille eft, cujus vifcera ad compaftionem , obfec rat hxp fanâa i y nodus cum fionem moveri non debeant ? Merito ergo
omni manluetudine, lenitate & modeftia fum­ fummum pontificem exoramus, ne Spiritum
mum pontificem , & vos ejus oratores , ne Sanâum con tri fi a re velit . Quam formidabile
Spiritum Sanâum contriflarc velitis ; tum pro­ 'fit in Spiritum Sanâum delinquere hinc copter nes ipfos Concilium celebrantes, ne tri- gnofeite, quod, cum caetera peccata vel in
fliitam moeroremque patiamus, intuentcsiplum Patrem vel in Filium commifla remittantur,
non reâe agere, dun. diflipare & evertere co­ folum peccatum iu Spiritum Saq^um, Veritas
natur hanc fandam univerfalem fynodum , atteftarur, nec in hoc nec in alio iarculo re­
pro falute populi
chriftiani congregatam : mittendum . Qttid magis in Spiritum Sanâatn
tum etiam propter ipfum Dominum Èugenium , committitur, quam perturbare facra concilia
vofque & alios Concilium impugnantes ne fic quae Spiritu Sanâo diriguntur , cujus ex i ft en­
agendo Spiritum Sanâum e vobis repellatis . tia extirpantur hrrefer, eliminantur fchilmaIpfe enim habitare non confuevit cum his , ta, damnantur errores, difeordia io pacem
qui operibus adverfantur charitatis- Inter no- vertitur , vttia ad mores fanât» commutan­
flram autem & veflram triftitiam hoc refert, tur ? Quid boni ac fim&i eft in Ecclefia Dei
five

*4»

'ffiS05,

EPISTOLÆ-SYNOD ALES,

sicwwndus

M1

-^fivo «U
ad UOÇIU
fidem five
ad (nuits
mores,* UTÇ
five ad _
genera-A.cas locum proximi concilii ordinavit fub his
11 rv «U
—‘*r— flatum
Λ-------- fpedet
e-o-— , quod
------ a exipforum
— —e------verbis’: Ad perpetuam' rei memoriam . Cu­ ANNO
lem ecclefia
^7p. 1 conciliorum faluberrimadodrina noo fluxerit? piente* & volentes decreto hujufmodi genera­ Christ i
Merito igitur tan^ grave peccatum' tam gra­ lis concilii Conftamienfts fatisfacere , inter
vem meretur pœoam, pnefertun cum non in alia diiponenti quod omnino generalia conci­
unam perfonam aut geotear, fed ’ in omnes lia celebrentur in loco quem iummus pOntihomines & populos przfentes fle futuros, & fex per mènfem ante fioem hujus conci[u, ap­
in totum Chrifti myfticum corpus perpetretur^ probante & confentiente concilio 7cleputare8c
Si fcandaliunti unum de pufillis minimis ec- afpgnare teneatur, pro loco diâi proximi ce­
Moetb.
, defic tam terribile' judicium minatur Deus lebrandi concilii, eodem confentiente & apquid putatis illi fiet qui univerfalem fcandai probante concilio , civitate™ Papienfem tenohxat ecdefiamf Quo majori loco quis pofi tus re prsfentium deputamus. Polles coeptum eft
efLj & major^cup fibi cotnmifla , eo tran-. celebrari concilium Papicnfe , quod de confgrtflio damnabilior. Sanguis omnium pereun-* fenfu concilii translatum eft ad civitatem Se-

tium propter herefes, bella, & morum de- nenfem , & ibi confentiente & approbante
formitatem, ab ejus manibus exigetur , qutBconcilio per nuntios apollolicos efeâa eft hrc
impedimento eft ne illa- tollantur. Sed & hoc ...
civitas
------ Bafileenfis pro loco proximi tunc ieauget triftitiaih noftram, quod is qpi percutit quentis concilii in leptennium celebrandi. Ad­
aut fe percutere non recognofcit, aut diffimu- venit leptennii tempus, congregatur hic con­
lat. Quis non turbetur , fi percultor. percurto cilium , non folum juxta decreta duorum ge­
dicat: Cur’^ose crdis; cum potius ad pcrcul- neralium conciliorum , fed acccdentc expretTo
fum id dicere pertineret’ Venitis ad nos, & confenfu ipfius Martini, & moderni domini
fub fpecie virtutis exhortando proponitis : Noni Eugenii, deftinantium ad hoc legatum Inum.
>. fit fchifma iu corpore. Sanâum eft hoc ver­ Ecce juflu Spiritus fanfli unii erfale concilium
bum , & omni acceptione dignum , fed rc&ius legitime congregatum eft ad colendum agrum
faâum effet, fi ad eum qui vos mifit hiip.il- dominicum. Adeft a principio fummus ponmodi fermObemferïatimexpofuiffetis. Saltern, tifex per legatum fuum, portes ante finitum
quod- ab eo recedentes non feciftis, facite ad tempus, & opere non completo , recedit ,
eum redeuntes. Ei enim permaxime opus ‘ deferitque laborantes in agro domini . Nunc
/irracHut fit ut dicatis: Non fit fchifma in corpore .Nos igitur qui habet oculos videat quis divifioenim nihil aliud quzfivimus nec querimus ; Cnem,
i
fcifluram, rixam, contentionem, novi­
hoc cupimus^ hoc oramus. Et ne fit fchifma tatem ac fcandalum faciat , quz omnia ex
in corpore, quam pie , quam' fuppliter per fchifmatc provenire commemoraftis . Numquid
diverfos oratores fuam fan&itatcm exoravi­ nos propria auâoritate huc venimus? St ec­
mus, ut, ficut catholicum pontificem decet, clefia bis congregata in duobus conciliis , fi
velit ecclefiz catholice fe conjungere quam duo Romani pontifices ita ftatuerunt, fi id
hoc (aerum concilium reprzfentat . Quoties agimus quod ipfe Spiritus fandus per orga­
deprecati fumus ne fanâam fynodum pertur­ num ecclcfiz decrevit, cur nobis dicitur : ftn
bet ac perfequatur? quoties fupplicavimus ne fit Jchifma in corpore? Cum Chriftus dixiifet : ‘i Cr. ·■
intolerabilium fcandalorum, quz fuus diifoNifi manditeaveniis camemFiiii hominis , &
habebitis vrfaw i» "***■ *‘
lutionis prztenfz conatus parturire poteft , biberitis ejus fanguinem,
velit ef; occafio? Dicite nobis.’ Si duo ad vobis ; multi esc difcipulis audientes, dixerunt :
certum tempus vel ad aliquod complendum Durus eft hic ferme, & murmurante fcandeltopus focietatem iniirtent, & alter eorum an­ zati funt. & retro abierunt. Et cum Jefus di­
te tempus vel operis finem velit focietatem ceret duodecim difcipulis : Numquid & vos
dimittere, alter autem ufque ad finem tem-Dv«Îrô abire? Refpondit ei Simon Petrus: Do­
poris vel operis perdurare, quis horum cen- mine, ad yutrn ibimus? verba vita e terna ha­
fendus eft focietatts fciftor ac divifor? Si duo­ bes . Quis horum fe divifit ? an recedentes an
bus fervis mandat dominus ut laboratum in remanentes cum eo a quo vocati ftterant ?
agrum vadant uique ad fruâuum tempus, fle Sed ad viciniora veniamus exempla. Olim pa­
alter in via retrocedit , alius autem in agro pa Joannes vigefimustertius , congregato Conlaborans uique ad mertem perfeveret, quis ftantix concilio, inde receffit , dans fuo reeorum alter aherum deierere, & quis domini certu , quantum in eo erat, occafionem difmandatis btemperare dkendus eft ? Et ii re­ folmionis prætenfz . Numquid qui Gonflantiz
cedens p< jverauti dicat .· Recede & tu , ne r.-manfcrunt ufque in finem dicendi funt te­
fit div
nter nos, an debet ille recedere , merarii & przfumptuofi ? Numquid urfeque.. tpotius unfcrvo quam domino*parere < Ne­ rentur Joannem , dicendum cis fuiftet : Rece­
&
mo eft tam beberis fenfus qui ifla non diju­ dite hinc, ne fit fchifma in corpore? Anpodicet? Videamus ergo, fi placet, quis fcin­ tius finaltter pronuntiatum fuit receffum fuum
dit focietatem aut fraternitatem ecclefiz ? quis
,
fuifle illicitum & fcandalofum ? Et quis non
ab alio fe dividit? quis faoâz matris ecdc e videat plus effe exprerte conari diftblvere
.
fiz mandata contemnit? Convenit
~
univerfalis
·
quam folum corporaliter ex concilio difcedeeccleftas myfticum Chrifti corpus m celeber­
re? Igitur fi hic pronuntiatum fit hujufmodi
rimo Conftanticnfi concilio, ubi'Spiritu fan- dirtblutionem non valuiffe > nihil novi faâum
âo diâante unanimi conferiu pro generali eft. Qui ufque ad fihem Conftantiz perfeveflatu ecclefiz confervando diffinitum eft ut raverunt, ab omnibus commendati & laudati
deinceps concilia certo tempore celebrentur fle linit . Sic Ipcramus in domioo contingere his
modo, ad colendum agrum dominicum, & qt i hic conftanter perfeverarunt. Definite igi­
inde evellendum vepres, fpina» & tribulos hz- tur propter fanâam perfeverantiam noftram
refum, errorum, & fcbifmatum & cxccfTus, calumniari nos, & dicere.* Non fit fchilma in
corrigendum , & deformata reformandum . corpore : quafi, nifi hinc recerterimus , fchifHujus ftatuti vigore felicis recordationis do­ ma fiet in corpore . Nos potius fperamus ,
minus Martinus papa V. per litteras apoftoli- quod quemadmodum per alia coocilia faluQ
brtfoncil. General. Tom. XXIX.

MJ k

CONCILIUM
BASILEENSE.
««S®»
*4*
_
·.
*■ ·
_
■
βΙΛ
—

ΑΜΝΟ
unum provtdcbafur · Sed .dit illa x À OMtrferitw hic,

ventent fcaadala: dotemus fe coatrifae»,
fe proptesta ipfum nbfarvamoa , ne Sptatam

re ofaUt. ♦ Sed cum qriehoTfaeee faturum, fi fehifma non fiet in oorpoao, jam
paulo ante raipoodimmaoB uon faturos febif-

fanfenm coturrfta, nec fiteaufa fcandalorum:------*' —* * *"-----Quia et fi urafr/r, ut ait Verius, «eurw/cau·
dafo, e« rauam iOi fer wna /rsnilafa* uvete. pontificem, M dictais.· IflMiUMBrcVCNMiMB·
Is qui hujus eft auAor fcandali, cum unico
verbo id tollere poflit t cur dsdlcrt ? ha mano
faa eft; fine ulla difficultate poteft. Non opto
eft congregare pecunias, exerciti* , not -na·

<μι beati Petri fuacafiori teebetwr , fibi ari*
bm votamus, dummoilo a corpore ecclefi*,
atra quam noo eft falae, fe nolit fegregare.
Qpod fi fecerit, quod tamen noo eradriam,
oumquid fe nae tamquam canes mori, mo
valente* latrare, tacebtau·, * periditaMem
iolutionem, fe fubUtum «fiomne fca*dah*e. cedefiam
_____ _
____ ore
... affieferat*
______ _?______
___
daufo
|h*Bqrid
Reddet una & fibi fe ecclefi* pacem . Nec* non fe Fauta* reftitk fa faciem Capta* fa «·
pudore aut quovis humano rafpoft* ab hoc io quo ttpreheofibffia arat? Noo prapOrea
retrahatur, quoniam· Romam* pontifex cum Groci
—
- ad- uahatnm
ccctefi* tottac, & pro­

Fir·*

priam fetarent, qu* fine veritatis catholic*
coafcdkme haberi noo pote fi , cogMÎcervoorevocare confuevit, qulnimo plurimum glori* glifenr. Sed quomodo noilradiim eft Booofe honoris hinc fibi accedet. Omne* enta in­ numGrocos efie venturos, fi tam facite con­
telligent plus fibi elle cun* ecclcfiafticam pa­ cilia diflblvi videant ? Qpam igitur fpem Gr*>
cem quam propriam voluntatem. Narrati* plu­ d concjlfoBooonianfi vdaUbl celebrando ha­
rimas berries a principio nafcentb ecclefi* bebant, fi tam folenme concilium per fepteo»
nique in hodiernum diem exorta* , & per fan­ ntan expefeatum , fe per quos pomifica Ro­
do* patra fe concilia faille fablatas : verum manae confirmatum, reinfefen, in limine ipfo
id elle fatemur. Et cum peculiare fit fe pro evanricat ? Garni majorat fuoram fit hoc
prium conciliorum privilegium extirpandi hsa- vcfiigia imitante* fine celebratione coocilii rerefes,
___
fe a Spiritu
-,
faofeo
_____ _____
indultum, nullate· doftfanem ipforum fieri non poftê arbitrantur,
____ —ea
— impediri
.^.^1. —2 fed
Λ foveri
- - -Λ oportet- aft λ
nus
Si ncedecNam ipforum patra quidquid ad fidei verita·
fiaflico» anas les relegamus, vix ullam here- tem pertinebat per concilia folfri funt diffinifim, tiifi per conciti*, fublatam invenimus . re. Necrifariutn ergo
ei
" , ~
’ ­
eft
ne fpem concilio
Merito igitur cavendum eft oc tam leviter rum perdant, ut firmtm* fe flteiile hic Bafidiifolvstur, quod tantum Chriflianitati pro- tecnfe concilium Rarfeveret : ad quod fi veni­
feftum facere coafuevit. Dicitis duo genera re decreverint, fe Roman* ccctefi* reconci­
efic hominum qui fidei catholic* maxime ad- liari intendant, quidquid eis pro ipforum ad­
verfamur, Gmcos fe Hufiitas, de quibo* pro­ ventu neceflarium focrit tibenter oftertmus: fe
videri oportet. Fatemur his duabus gentibus omnia quacunque hdbemtw parati fumus ufreconciliandis intendendum fore, fe hac finer que ad nudhatem, imo ufqoe ad animam^ pro
fludia noflra. Nec putetis Gmcorttm fios dfe eorum redofetoae exponere. De loco autem
oblitos, fed cogicantes per litteras fe «nutas
buc cos advocare. Poflea io hanc feotentiam niam rique perveniant
lutam ptas laborie
venimus,'fummo pontifici deferte, ipfumquc accipient huc
Et cum oiim ad
rogare, ut folemoc* oratores ad «us miûevet, civitatem
_______
remotiorem quam ifta
iattaoiscaufe accederent,0fit, ac
quatenus hoc
ad civitatem Cocftautienftm
operam ad hoc fanfeum ne- oratote* mHeriot, non mima commode ad
daretque omne
gotium. Ifta
nuntio* noftroe dilefios cc- hanc venire poterant. Accipiat igitur tua da·
ciefic filios,
imo magiflrum Joannem PuL «otio hanc faaftam legatfonem pro nosriue
cripatris, dei
irck feholafti- Jefa Chrifti fe falote Gnecorum, quarum cer­
cum Trevireof
• & Tboowm * Ftene of- te majora ab ecdcfia omnia meritos effc rnficialem Parifieolem, fit* fanftttaii mmtiavi- xjgnoidmm. Pofiea da’ cnadeUtadbm Hrifimus. Detulimus etiam fa* fiusfiitati pro bo taram, fe quam pericutafa fit eorum hssrcfis,
nore fande fedis apoftolic* ia plerifqoe aliis, fabtecifii*. Non potrfti* in hoc tantum dice­
arbitrali ut (ficut ad ofichim ejus focfeabat) re, quin plura referenda cfirnt; propterea

hax fe ali* ncccfiitri* exequevetur. Sedufque

maxime admtramur, cum fili uM tariran

nunc ipe ooftra fruftrati fumus. Nem dum io odio habeant quam nomen fe rafioriurem
modefttaft fitnplicitate procedimus, feealum· fammi pontificis, quod totfe vMbushufc ennnias fe injuria patimur, fe dum faerum eoo.
cilium fu* fanftitati honorem exhibet,
------------------------------------------------- ------------------------hanc fandam fynodum perimere laborat. Gr*-,defit, culpa erit Π»* qni per dfoerftan fetscos «utem maxime nobis cordi eft ficut *
ab eo quod ecclefia fa Conftentia
alios, ecclrii* reconciliate : pro qua re fan- ftatujt fe divifit, fe haoq oovitatem fe di&da fe neccflaria omnibus viribus laborate fo.
'
“
tendimus: fe quidquid pro eorum redofetane
faciendum eft promoto ammo o&ritnt*. Et qta illa haurite daomata eft, fafiiacancur?
Ut omnibus noftra fincera ioootcfcat iucewfo, Qpod autem prius Audendum fit, ut prim
te venerabilem archiepiicopum Cotofteofem, novella tetania evellantur, videtis fera per
qui alias hoc negotium pertraftafti, deptuca- annum nos ad hoc. laborare cbm omni pa­
tnur, ut nomine noftro hanc legationem una tientia . mndcftfe, fe longanimitate, m fiwro
cum collegis td>i per hanc (aeram generalem concilio fummm pontifex, prout unetur, ad­
fyoodum adjungendis ad illos velis Tuftipem, haereat. Sed fpcraasm ia domtao, quod vd
oblaturus ch prO parte noftra quidquid pro ipfe dominus papa Fqgennu tandem veritati

t4J

mMt BP1STOLÆ S YNOD A LBS.

ragra»
iirimm

taedbr

eutirpatforam MMMa, ft ad fu­
neralem reformationem Brntofin Dei io capb

MvtetilcttUt fwcftw ora··· ipMM DomImb

i*h«ia paacttmb

(ymboto continetar: SaaftamecdefiamCatbo- μ miu
lieaaa. Hup» «étais catholic* taata aafto- nutate. ·«
rite» aft, ut iota Chrjfli cvaagelia Uta dicao· JJJ*· £·
Ww I OBW WE MW
* nW· ·
l«W
Saofto diftata viser it anta. Si veteres reft· tar qua ecciefia redpit: piares enim dc apo- «*** R.’
gaotur hiflori*, anHo trmporr fair tam oo> ftoiis etiam fcripfifte dicuntur evaogdia. Sad flu ·η.Αοceflartam celebrare Coacütam, quam modo , quia tantum quatuor approbavit Ecciefia, illa ϋ?— ***
ft in hoc toco; onflomque unquam foMc Con­ loi* , ft non alia, .veneramur. ideo beatas ab«*N*HU
cilium Katar tot auAoritattain ftabilhum, ft Aqguftfau in plcràquc loci» aflerit : Evange- Ma anti·*
nihilo mtaue a fammoBratifioe tam graviter lio non eraderem, uni me Ecddfat auftorîtas *· ■
ft nrahiplictrer impugnatam- Dicitis taapofli- commoveret. Illa eaim facra tariptara dici- ,
‘ principatu Bcctofin ft mo- cur, qua» focram declarat Ecciefia. Hupn
iputatto ifla cur Mriffaria Ecdcfie determhatiooi catholici omaca fires
. Noa tamper debitam fine _________ __________________ ,_______
fit non
_
CanAitati reddtams: tamper midat ft ipft quod C approbentur Ëcdefia, catholici A mm pofdebet untocrtali Ecdafin, nrogaoicmdo au- foîu. Huc fanAa Ecdefia tanto privflegto a
Aoriiatcm coacfifi nmeralb, fréta decreta fa­ Chriflo Salvatore noflro, qui eam faegnina
ma CouAantieafi· Spuodi. Et quooiren ft ofi Am fandavit, dotata eft, ut ram errare non
Art ut reformatio. ab ipfo incipiat, fi huic pofle firadter crodanMre. Hoc fotam competit
aftioai debita» «do ftrvctar , ntinam fafta Deo natata; Ecdefirevero privilegio. Prater
autem Ecdcfiam nemini unquam tale manu»
nus raforaaattotta optima», ut' tollat ante o* communi lege datum efle legimus: non an>
■mia diflotationom pratonftm, quu foxta de­ rla, hi eattn a principio errare potuerunt,
creta CoKfii Cmdtaatienfis fleri noo potuit,
multi ex cis enarunt: ooo primi» partotbrac totanari potuft fine fidei ft flatu» ecciefia·
fliri pernicie. De cMerhque per Dei xratiam
faefle coocMdahimw, fi hoc dumtaxat foce* mb Pontifidbue, quorum mmuIÜ fa hanfa
rit. Quotam ad debitum ordinem quem fer­ ft errares lapfi efle dfcuotar ft Iczmunr. Ecvendum dicitis, hoc eft quod optamus. Kal­ atefia fois Gm ruga ft fioe macula nUa eft,
ium autem magb debitam ordinem efle credi- _ ____________ _____ _____ ____________
mu, quam ut Me ftrvetar quem patres no- neceflaria fimi . Utique SpiritusSanAw. <
ftri fa Concilio Conftanticnfi, in quo ft ipfe tneoüri ooo poteft, lie cum ea peraaanfun
adfoit, inftitMfwut. Multa etiam de virtuti- ufip» «i fine» foculi, & cam per Spirit!
bus efos drfftruiflis,. In hoc laudandus eft Sanftum in omni veritate docendam cue p
Dem, a quo omne boanun. Rogandus etiam ,> licitus eft. In iAa regeneramur, roboramur,
ut quod
„ Ate decft .pro fire dementia
. _largis- ' nutrimur ft vivificamur. Extra dUmnec tal1tur. ”
“■ · eft,
* '
____________
_____ __________
Hoc iNud
ut...........................
ab univerfali"Ecciefia
v| «
fo mc Deo_ placere
poflomu».__________
JanuaC·*
ft non fetadat, extra quam mdia eft vers π «ft,
fob» .a Cstam her eft.
virtu·. Hoc fociar, ft rpfom condignis lau wSponfii coimChrifti dicitar, ft uoica, ft pul->tu-—
>
__ ______
r
Σ
U
r

mka, columba, formofa, fyeciota, peria&a
m Tarentinum dicandum reflat.
qun merito boatifluaa pradicatur: proque eprimi· lata explicat farifdiftinuam ft po-gTaa fortitudine ft firmitate terribifo didtur ut
teflatem fcnuni poîstificb , qood capot fit
' * caAronun acia osdiaeta. Huc enim mater

„

lettre ft paflor Chriflhmqpum : ft ci data funt
a domino ctava, ft aal diAma efl: T» u
■·· » .
Λ_· ,, — t- n_
___
rawer : ac iou· m psemnuunem potenatu vo-

pusChrifti myftcMi mmeupatar, cufaa caput
ifCe dominus Jefoa ChrMhn. Nee mirera, fi
errare ana poteft qsm caput habet Chriftum,
do&ocem Spbitam SaoAwn. Huje· taata aft
auAoritm, ut qui contumaciter cfoe deftrta*

<L »

1

Bf7

CONCILII BASILEENSTS. mjoaoai

,4g

■ pskw vasi'. Decute quidem tantam EcclcfiaAram defieret, tea Coarifium faa anAoritate
***?. conferri potcftatem » at, cum omtus homo.............
-----------------------*— ....................
'----------------------------*-------......................
u
two
obUquabilfe fit & peccatalis, IpCp rifet in ter- Inanit enim in fine dlpeuiiMm contra Lari- a*in
finianmn:
famam
emam
diTputattaoum
tun****
' ris, cujus judicio, quod errare non poteft,
quifibet fafoiceretur. Nec fotam Ecclcfia de­ tam rivulos hoc uno Ecclcfia ktle ficeant, de
creta A fenteorm authentica font, quibas flt naAoritam concile generalia logo·». Item
irrefragabiUter flari oportet, fed euan ejm concflfi anAorhm anftoritati (aera feriptun»
foAa & coufoetndincs inftar habent (anAaram comparatur: qtaa, «t ait beatus AsmdUtms
fcripturarum. Sacra enim feriptura flt om- de Me Chriftiana, Catholica Ecclefia per or­
focredfai Ecclefia par ritus, & idem utrilque bem difcia tribu» modi» probatur exiftere ,·
metatis debetur afieftus. Pratcriiflis etiam fi- quidquid ia ea tenetur, aut eft atsftor itas fcrilentio tactorum generalium conciliorum au- pturaram, aut traditio unhrerfidis, aut certe
ftoritMem, quorum notitia cum cenuBsa fi. propria A particulari» foftruftio: fed auAori.
tou
ddfcus oeceflaria fit, ideo depoteftate eorum tare
.
_ _ cooftriugittir
v
-, unhrcrfali traditione
______ pauca perflringere non erit inurito,■ Iflorum majorum nihilo moua tota. Ecce par auAoconciltaram AEcdefia Catholica eadem vide» B ritu A fcripeurarum & uaiverfalis traditionis,
tur dfe poteft». Dlftinitom enim cftfaCosK Sed concilia generalia uoiverfali traditione A
contenta finm A reciptaphr . Videatur etiam

generalia concilia ut évangelia fore veneraareprefentat Ecclefiam, A potcftatem a Chrifto immediate habet. Idem etiam Martinos
Papam fois litteris apoftolios, tententias quafe (cipit A veneratur, ifta eft, quia dum ibat
dam Concilii Qonftanticnfis interferons, expri­ umverfali contenta conftirata, fe A non flta
mit , Qpsecumque igitur proxime diAa foot deftrait quifquto pcssfiunpferit abfolvere quos .
de auftoritate Ecclefia, trahi ad generale Coa· ligant, aut ligare quos abfolrtutt. Sed base
cilium, quod illam reprefentat, necefle eft. ratio eadem
fo ceteris generalibus con­
Alfoquin non refta t&t reprafemaria, û ea­ cilio.· uoivcrfali enim contenta coaflituta tant.
dem iu reprafentante flt reMsfeotat· anAori- Beatus etiam Auguflious ad Januarium, ade­
tu non taeflet. fit hoc fotam fittis foret ad rit generalium conciliorum iriuberrimam io
probandam omnem concilii poteftatcm, nec Ecclefia
____________
aoAoritatem efle.· qua fi fahtberrima
alia probatione uti neceflarium videretuai uti- C efl, fatatem continet : qui ergo auAoritati conque cum maior probatio efle non poftit, quam cilii contradicit, contra filutem jsgit. QpaoipfiusEcclefia qua errare non poteft. Nihilo tarn devotionem reverentiamque Chrifti fideles
mima propter ipforum reverentiam aliquid am. conciliis habere debeant, hinc patet quod, an­
piius referamus. Audite quanta auftoritatis tequam effet facultas in unum congregandi A
Got ipfaconcilia, quantamquereverentiam non celebrandi concilia, Chriftianitas to diverf»
fotam private perfoaa, led A (aoAi fummi harefes (ciffa eft : pofl^uam autem ccepta funt
Pontifices ipGs conciliis habuerunt. Inquit bea- concilia celebrari, omtus Incretam atque erro­
tus Cnleflious ia epiftola ad (jroodam Ephe* rum caligo, tamquam fote iUoftrante dcpulla
finam tranftnifla, ut refert IGdosus in libro efl. Qpod etiata concilia ftatueodo non erconciliorum, Spiritus Sao&i teftatur prafen
rent, hinc liquide conflat, ouia omni manent
tiam congregatio facerdotnm. Certum eft c- ftabiltta rigore, utique cum SpiritusSanAusQ.
nim quod legimus, quia nec poteft veritas Ia dirigat & infpiret. Unde inquit beatus Ifi.
ipfa mentiri, cuius in evaogelio ifta fenten- dorus, quod fi qua Gm alia concilia, qua
«·· tia .· ΙΛί du· ml trts
fumnt n «·
fattfti fares Spiritu Dei plent fauteront poft
nwmmv·,
nia^M «srmu. QsodDiflorum quatuor auAoritstem, omni manent
cum ita fit, ( nam nec huic brevi numero Habilita vigore. Hinc etiam evidenter patet
Spiritus Sanflus dcefl ) quanto magis àunc ta- · quod* concilia errare non poflunt.·
"
quoniam
terefle credamus in unum convenientiam turbo quilibet fummus Pootifes, qui eft paftor A
caput
Ecclefia
,
tenetur
,
prout
m
Concilia
Con*
ianftorum? SanAum namque Concilium eft
pro debita veneratione colleAum, ia quo nunc flautienfi ftaratura fuit, quam primam infumApoflolorumfrequentiflimas illius (quam legi- mum pontificem cleAus eft, profiteri coram
' * mus) congregationisafpicienda reverensia «ft. fui» cleftoribus fidem catholicam tenere fecun­
Et idem Wdorus in eodem libra ingeftis ter­ dam traditiones Apoflolorum, geperalium contie fynodivToletaaa inquit: Unde valde ne- ciliorum , A poft nominationem aliquorum
cellarium efle profpexi, veftram in unum con­ conciliarem , (abjicitur etiam * generalium · m· M
venire multitudinem, habens fenteotia divinas conciliorum, A illam fidem nique ad unam tears»»
Mmk i«. Gdem, quas dicit : Uk futriut Λλ
ti*i fl· apicem immatflatam fervere, A nique ad a»
ttffi rsnMNur «wv, M tgtfai iqeet&muB. tamam A fangtanem confirmare, dsmstaete A ÎS* »Z
Credo enim beatam (an&s Trinitatis divinita- pradicare. Et ita vrofeOas
___ itat
___felicis
_______
__
recortem buic facro interrite Concilio, & iu tam-Bdaitonto Manium Papa V. ira etiam creditur,
„ minamBugetaom
iaumEogetaum modernum protritam
usam ante coofpeAtun Dd tn medio veftrifi- Dc
ptofcflmn ei- *·**■·
■“·■·
Mhufacos-detn meam protuli. Ecce Beatas Papa QnMU» fe
- . Quflfeer
— —
ergo Chriftiama eamdem fidem
renere obligetur quam Ecclefia· Catholica A ·
βιή»
b0* eam reverentiam habendam efle dicit coo- gregat font concilii, que debetur collegio Aaoluo. pmiAotorum, utpote ia cujus medio ipfe Chriftus
sfliftit , Spit-itw fanArn, A ipCs Triait».
Quodque Spiritu SanAus in conciliis judirsr ,
flt propterea concilia errare nequeant, seftto
eil fcriptura AAoumApoftotarom, qu· dicit t Aoritatss coacflfa
hinc tacnlenter
adverti poteft , qu
____________
Pifitn qt
t/ tetu. Et iam bea­
«4Λ
tus Hieronymus comparât concilii auftoritatem eximitur, etiam fammus fatifat, at extat
foil, ut ûent fol foo ardore humores rivulo- Concilii Çonftanticnfis decrerunt in hnc ver.

Ml

"WR4

B^ISTOLÆ SYNODALES. acmycCT

ajo

fuit Papam tam ratione fidei quam moram .
Sed
condemnavit, ant
ant excomexcotn- C^?T1
Sed nunquam
nunquam Papa
Papa condemnavit,
Et primo, qood ifU io Spiritu Sanfto legi- mode avie, am depofiut reliquem totum ecMM coagmfta, generale Concilium faciens , defiat
Ec.
dcfi· corpus. Licet ergo tam Papa quam
quamEc.
sathoficam miWaniem Bcdefiam lepnsfemaas, ctefia claves habeam ligandi arque folvcndi ,
cm* pomftmcm a Chrifto immediato habet.· cui papa tamen nunquam in totam ecclefiam cla­
«»··* ·*· qmflbet, atjafenmqae Satus vd dignitatis, et- ves ligaodi atque folvcndi exercuit · Ecdcfia
o* ^ ♦· hmfi papdh ceifiat, obedire tenetur in hfe autem lepenumefo ia ‘Papam. AuAoritas et­
qu· pertinent ad fidem, cxtirpationra fdui- iam feriptum evangelic· idem probat. Nam
matte, ft foaralam reformationem Ecclcfi· quod dixit Chrifttis: Si fttttvtrit is te frtitr Mwk II
Dei ia capite ft ia membris. Item dadarat , tuu, dk Accfefk : & β
mu uiierif ,
quod quiconque cujulcumque flatus vd digni* fit ttii ta etiniau it faUicMut omnes homi·
tatis, etiamfi rapulis otifiat, qui mandatis , nes comprehendit. Et quod Petrus ft ajusfucflatatis five ordioafionftus aut pneceptis huius ceflores illa auâoriute comprehendamur, ofaafla fynodi,„ ft
alterius conci. B
Paulus
io faciem reftitit
a.
. - odMcmnque
, .
_ fleodit
. .
.... ,, qui
,
-------- -- Ccplut
—1
tîirfff
liigeneral'
------- congregati,
.
‘
1' '
ilia legitime
fuper pre- .ft coram omnibtu.
Ecclefia
enim' dixitie viminis, feu ad ea pentoontibos, fa&s vd fa* detur qui coram omnibus dixit. Quod
~ 1 ad foeciendis, obedire contumaciter contcmpferit , cedores Petri, jam fupra di dum eft, <qualiter
condign· paeniteotias fubjiciatur, ft debite pu* tape
'
peccata eorum diâa fuerim Ecclefia:, &
nia tor, etiam ad alta juris fubfidia, fi opus ab Ecclefia punita : ft qui noo audierunt Ec­
fuerit, recurrendo. Nec qotfquam iltad dicere clefiam fuerunt habiti ut cthoici ft publica*
pnafitmat, quod aliquod generale Concilium ai, ot tegitur de Anaftafio ft Liberio. Pro*
legitime congregatum invatidum fit, am ex­ bat hoc etiam auâoritas uoiverfaiis Ecdefi·,
rare podii : quia, fi hic perniciofi· error ad­ qua non poteA errare, ita diflinicotisinCon·
mitteretur, tota fides catholica vacillaret, nec cilio Coartant ienfi, quod peccata pontificum
aliquid certi taEedefia haberemus: quia qua circa fidem, vel fcbifma, vel mores, potiunt
ratione errare*poteft anum, pofleot errare ft dici Ecclcfi· , cujus pnteeptis ft ordinationi*
reliqua.· quoniam, ut inquit beares Augufli- bos
___________
tenentur obedire:
______
ft fi obedire cootemnus, fi ad feripturas fanflas admifla fuerint pferiat, condigna poenitentias
ofikiofa mendaci», quid in eis remanebit au eft ad alia juris remedia recur
ftoriutte? Qtm tandem de fetipturis illis len­ fequens poftunt excommunicari ; quo faâo ,
tentia proferetur, cujus pondere cootentioi· ut ethnici ft publicani habebuntur. Hoc ctfalfitatte obtraâetur improbitas? Qpis jam de iamfi pluribus aliis rationibus ft auâorîtatiScftate conciliorum fuper omnes alias poté­ bus potiet comprobari , fatis eft auAoritatem
es ambigere poterit tot irrefragabilibus te- univerfalisEcdcfin adducere. Ipfa eoim erra­
ftimoniis comprobata? Ex his manifefte con­ re non poteft: ft quidquid determinet feripto,
fiai aufloritaics, quat dc fummi pottftatc pon­ aut confuetudine uoivcrfalitcr faciat, ejufdem
tificis allegaAis, non probare quo minus ipfe reverenti· ft auAoritatis eft cujus fecra feri,
Pontifex mandatis univerfalis Ecctefin ft Con­ ptura. Unde fi in evangelio reperiremus fericilii generalis obedire teneatur. Sed id dum* ptum decretum illud Cooflantienfis Concilii ,
taxat probant, quod omnes fiugulares bomi- quod Papa tenetur obedire concilio &r. hatrenes particulareique eeetefi·, ipfi pontifici oba- tictsm eflet hoc revocare in dubium. Sic &
dire debent, otfi in his quu huic fact· fy- hnreticum eft, fi quis ifti decreto cootumaci____nodo, ft cuilibet alteri legitime congregatu
jar· ! , ter contradicat. Et, quia ad alia noftra fer. if*"*** P^riudkium generarent
caputDftiaat oratio, omnes argumentationesqu· fie­
<S-«rir
minifteriale Ecdefi·, non tamen ell major to- ri potient in contrarium, hac unica auftoriau* ta Ecclefia. Alloquia errante Pontifice, ficut tateEccIcfm verociflàne confutamm. Ita bea­
£ ftspe contigit , ft contingere potaft , to* tus Hieronymus poft longam difputationem
«m tLw ta erraflêt ecclefia, quod efle non poteft. confundit atque convincit Lnciferiam», di.
mPeraea·- Etfi caput fir ft principalis praelatus ha* cens: Poteram omnes tuarum ptopofitionum
**—?! *■* jus corporis myllici , eft nihilo minus in- rivulos hoc uno Ecclcfi· fote ficcare, de auΜ JX" tra corpus . Nam fi extra corpus efiet , âoritaie Concilii loquens. Qpalecumque etgo
nmisKatf· tunc non pertineret ad corpus , nec tunc nomen dignitatis aut pmeftaia de Papa feri* caput eflet. Corpus igitur boc totum conti- ptum teveoitnr, ad particulares quotcumque
><mX tUi- ***»
Φ10^ dicitur caput ft fingula homines ft fiagulares ecdefiafticoa referendum
eft, non fupra «mivmfalemEcclefiam, ha ut
potius Papa Ecclcfi·, quam Ecdafia tota Pa­
potentior et ac dignior reliquo toco corporo pe obadire cogatur. Nam etfiPapa major fit
ft ceteris membris, ft per confequeiM ills po· in «M-eWra
■<» tamen maior eft tota Eccie*
tins obedicodum: quia’ratio, estperiontia* ft Bfia. Uni amem quare diânm eft: ΤΛί date M·*- >s.

rete Gonaftium foetens fr. ordinat, flatote ,
dirndl, deeardt ft dederat, ut fequitur.

auftoritm diftam contrariam . Ratio , quia

chtwnMndne) SanMDoftoree enoonor,

no· pout in he qua foot fidei. Alioqain fi
errare
'
' Papam errare
toco ooroorc

tmitata exordium proficifcfcor , M Ecclefia
ChriOi in elfe drmonflr nor. Cl Petrae quan­
to clare» accepit, at tide Ar
defiam finmficevit. Nec putetis

quum MIMI corp·, Pbpdutiam emme, «*·

lUflil, hSK jeriflU-

,tïïaS,s

CONCILII BASILEENSIS temge»
rem perDoaatem Bugeuium rnarte pwftad---------

«père volait, at pcrfeâam unftatam ate*
,u. ’ «n«teilatem defignareU «tin.unitasEcdefia notebet fianuona Ffeatifcx
psretetaa,
multo major eft atque perrabor quam unitas ut hm ritfes properarte, Altam ad atem
note Regis aatImperatoris tançai. Hic entas
& errât, & io varia· fententias atque eontro- nim iponte venMfent pteati. Ut jgtar necef- ,
rias fine feinditur. Ecdefia autem am errat, fitatibuaEericfin «a· moram non patiebantur
aec fibi ipfi contradicit. Nec comparandum eft oittua fisiftet proatem, fuppticabatur, ut per
corpus Ecdefia aliis politicis corporibus civit·» fisas litteras exhortari vellet pmfcrtim Itate
tum & unhcrfitaUun i quia ia medio hujus Prolatos, quoaompro reverentia Summi Ron*
corporis eft Chriftu*, qui ipfiun regit ae er» tificis, cui propinqui funt^citare pro tunc diftuti. ret. Alis autem politica corpora humanis & mns : tauno etiam requirebatur ut, fi commode
vsriis voluntatibus gubernantur, neque in hac potfet, ûm fanaitashjBc venire dignaretur.Sed
materia congruit allegare errorem illorum , & fi Prolatae Bononiam ad annum asm dimidio
fecundum beatum Thomam, qui fe Abducere
nituntur ab obedient·· Petri, fucceflbrem ·._ _r . _______
# _
_________
jus Romanum Pontificem univerlalM Ecdpfia venirent, ut nece&tatitais pratetita· provipaftocem non racogucdcentcs: quoniam defio» deretur? Sed volebat ipfc pertealiter mtevefi
gularibus ecclefi» & pèrfoois id tatdligendum fe. Ideo qui· infirmas ad annum cwn dirai»
eft, non de univerfali/Ecclefia, qua tape obe- dio diftaiit, quid ipfc feiebat, fi mreriot aaodientiam jufiis ex caofis Romanis pontificibus rcretur, an fit anno cum dimidio perfefte feCrrteM*r- fubtraxit, ut Marccliioo, Anaftafio, Liberto, naius «CKct ? Sed profentia fua multum prodefi
cihman. vt Josnni XII. Bcnedifto IX. Bcnedifto XI1L fe poflet, fetemur. Sed fi adeftb praefer io*
.bo, Twtet- Joanni VVfir
-------------------tafirmrtaXXIII. o
Progredientes
deinde ad matemo t ρϊίοο- riam concilii, dicitis, quod fenâiflûnns Do·' fem Papa infirmitas Ecclefi· tam pericutofe
minus Eugenius ratus tatrefibu», belli· ac de» negligetnr? Magna fuerant herefes Atiano»
,7,°ιΰί« £ fertDitatibns fine feoteram patrum fit prind* rum, Neftorianoram, Manichaeorum, DonadMnmre, ai· pum afliftentia opportune obviari non pofle , (tftaram : & multa alia graviflsma pericula
t> >ik if prior ConciliumBafileenfe ex domini Martini Pape tunc temporis in Ecdcfia immiusbant. Et ni­
fe|icfj reccdatioeis anteritate per Senehfe hilo mima juffit Summus Pontifex pertes teConcilium promulgatum, atque quidem Μμ <C gates daocilfe celebrari. Dicitis cum nugo»
tini juffioœ fiabilitum, poft ipfim otatum fit: R matura daliberatiooe diObtationem fe&am
fuc feoâitatis aflumpfioncm, robur habere: effe. Si taon & matura deliberatione fuifKet
voluit & profecmioocm, raram fit gratum per fefta, debmflet mittere hoc ad fecram Con­
fuas apoftolicas bullas geram, quidquid pote- cilium, fit feire ccrtins, an fic facere expedi·
flaris in ea re diicte Ecclefi· filio Juliano» ret. <M» metes ia rebus egendis deliberat ,
faofti Angeli Diacono Cardinati fentes fedisi an prenons, an abites? Fafta concilii R-ba·
Apoftoline Legato per prndeceflbrcm fisumI rnm partium magi» mnotcfccbant nobis quam
colatum fuiflet. Fatemini ergo, fic bene ,, aids . Bt prapter reverentiam Acri conditi
Concilium hoc legitime congregatum , quiai Catholicam reprafeptanhs Ecciefiam, ad maflabililnm feiftc dicitis autesntate apoftohea,, turam datibaratioaem habendae , Concilium
& per Concilium Scnenfe, fic roboratum perr confisli oportebat, non alieno·. Sed audivi·
Dominum Eugenium. Et quia facultas datai mos atiquoe ex venerabtliboe fente Romeo·
prnfeto *£*to, c'rc* profeostioocm concilii
EcdefinCaedinaUbns contradixifle, «bos autem
rstifiesta extitit per ipfum Dominum Euge_____ . nunc dicare fe male time futife circamventos,
optime;
veritatem narra-Det jam melius de veritate informatos, aperte
nium 1modernum:
.
. ----------------------fits. Ita enim fiait, ut dicitis. Quo
igitur pha- contradicere. Audivimus fuifle tunc R nunc
~______________
ribus auâoritattes fiabilitum fuit, & quo multo nujorem murmurationem in curia de
pluses oeccÆtates illud celebrati fuadebaot , hac diflotat ione·' quamplurtmi, fit fere omnes
eo minus docuit illud perturbare fit conari qni in curia noraeo habent virorum honoram,
diflblvere: & quidem pro tot neceflitatibus hujufmodi fetem difibtatkmem damnant om­
doo folusn Concilium alias inditeam perfeve- nes qui extra funi; Cardinales omnes qnafi
rare debeat, fed, fi inditenn non fuiflet, de principes, fit populi, Λ qui bonum Ecclefi·
novo debuiflet indici, propterea nemo eft qui cupiunt, Concilium laudant & dtifotottonem
non vehementer admiratur , tam ex abrupto reprobant. Confia etiam in bulla diflbtatto··
& fine caufii hujufinodi diflolutionem eflb at­ exprete ( cum pace ditem fit ) non fic fe
tentatam . Sed excufalis hoc fetem ede, quia habent, prout per noftro» Ambafiatoree fuas
non videbat amplificationem illius ut optabat: fenftitati nuntiavimus: nui etiam tot fit tanta
per oratorem ooftram requifitus, ut ea ta­ ex ipfa dMfetatfone, fi eteAum haberet, frau­
ceret que novam convocationem protendere data fequi dixerant, quod habente» etiam cor
videbantur, illud «biode diflolvit. Qusanamg lapideo· molliri dsboifltet. Sed cx quo mmc
ifla cxcufatio eft? Q^inimo fi amplificari non confiât ipfes caufes vera» non «fle, cur modo
videbat, ad amplificandum operam dare uro
fuo officio debuiflet, & idipfem petebat nofler
orator, obfecrans ut omnrai favorem concilio mis. Diftat ifte locat · Praga par quindecim
prnberet, & ad ipfius profaentionam intende- dictât, fimt CMtatas & Principes intermedii
re dignaretur. Ninnqtad fi lutem· medico
fupplicet ut cum fanet, medio· ipfism feter* Rheno , le μκοΑοι , Λ vim cathofids me­
ficcre debet, ne fe fanando laboret? Orator atu, vicia» ad tria nüüaria lingan Gallic»»
nofter «d nos reverfus, quid Rm·· axpofue- m. la tes prtfcoi Üte meta» aft de exerrat, ut aflerait, hic pubtire retulit ex ejus cita Pragmfiom qui Rome. ftstat te fins*
diftls. Quicumque eum aadivit, nihil aliud tâtas do» cflc it» unprovidoe, qood fi hic lo­
indicat, mfi quod cum omoi utftanti· favo» cus effet tan vidant Dobcotis, qrod merito

ijj
EPISTOLÆ SYNODALES
154
\ B»· IV·
IMF·
timendum eflet, hic manfiflcmns aut mane» AorfarSari i· ϊΜλλ/λλ, fir uu
retfrad/-——remua? Sod mira ras
— jhabuit
a . >. fanditaa fua e- eaat
je*, pernimium periculofum fuif- anno
wrcitom hofthun io portis Rom», nec ti­ fet denegare audientiam Bohemia, quam ubimuit, nec raceffit: ft hic timet inimicos aer que locorum divuteabant fe poftulare, & eis
sum concedi, ob hanc caufam, quia eorum
articuli erant ita manifefle veri, quod noftri
hemo» vocavimus eo modo, quod feateas fua epifcopi ft faoerdotes non poterant eis refpooiuftinert fine bfleufa non potaifict aut datra- dere, oec cum ipfi» conferre audebant: prodiooe damnationis ia concilio Conftantienfi peer quod ferupuius non parvus inanimis ho­
fate. Vocatio ifta noo poteft fefiineri fine minum, profertim fimpl ictum , ifta audien- i&m
oflenfa ac detradfoae coocili Cooftantien* tium erat exortos. Omnis autem fcholatheoA lu·
&
fis , fed dUfahttio concilii bene potet fa- logorum, canooifianim, ft legiftarum afir* Itineri .
Goocdiom Coaftantienfe uoandat mat cam difputationem de fide, que non fit *
fieri coucilmao, ( fieri autem cum cfledu io- caufa perfidi» feu tumultus, vel· ut in dubium
tettigitur ) non prorogari tempos, non mu
revocet, fed ad ioftroendum, vel clarius patari locum, contra omnia ifta fit, fle nihil> tefàciendum veritatem . vel convincendum ,
de hoc dicitup. Sed calumniamur, quia voca­ vel confundendum haeretico» feu infideles, vel
vimus Bohemos. Numquid in decretis conci­
confirmandum catholicos, fore licitam: imo
lii Qmfiantbofis feriptum invenitis, quod ec- beatus Thomas fecunda fecunde dicit in cafu
defia noo debeat eoe ad inftruendum ft in­ fimili, ficut eft noder, quod<quando fimpliformandum convocare? Noo miramur, fi ex ces viri felicitati funt aut pulfati ab infideli­
** corruar
dite oratoris nofiri occafio famata eft ad bus vel heretids, ” corripere nitentibus in
pe«.
dHfipandum concilium, quandoquidem exptif- <ts fidem, tunc neceflarium eft publice difpu­
fimb nofiri» litteris id fafium efle videmus . tare de fide: per hoc enim fimplices firman­
Utiaam propter honorem fummi pontificis tur io fide , fle infidelibus aufertur decipiendi
hanc caufam litteris fui» non ioferuiflet, vide­ facultas. Alioquio ipia taciturnitas eorum qui
licet quod hujufmodi vocatio foerit in infe­ refiftere deberent pervertentibus fidei veritatem
riam fodis apofiofien facrarumque concilio­ effet , erroris confirmatio . Allegat beatum
rum , ft comta decreta faudonun patrum, Gregorium, quod ficut incauta locutio in er­
ac Astuta legum imperialium. Sod valde mi­ rorem protrahit, ita iodiferetum filent ium eos
randum eft, quod in eifdem litteris damnaturCiqui erudiri poterant, in errore derelinquit .
flt approbatur. Si audientia coocefla Bohemia Confiat autem Alemanos per libellos fle epireprobatur, cur Grocts conceditur, cum fle hi fiolas Bohemorum felicitati ut eorum errores
ft illi ab unitate ecdefi» feperenrur? Si con­ fequantw , allegando ad eorum perverfum
cilium Bononm propter illos indicitur, cur feofum inultas audoritates . Ergo, «fecun­
concilium Bafiieenfa propter Bohemos ft mul­ dum beatum Thomatn fle beatum Grego­
ta aha ueceflaria jam mdifium diflolvi pro­ rium , vifi fuiflemus confirmare errores Bo>
curatur? cum Bohémien hrtefis periculoGor hemorum, nifi hoc cafe dcdiOemus illis au­
fit, ad illam accuratius foret ioteodeodum . dientiam . Qfed ad hoc refpondebunt tioMirandum eft, fi verum fit: dicitur venera­ ftri calumniatores ? hoc etiam fsspenumebili archiepifcopo Goezoeofi coocefiam efle ro adum foifle per faara concilia fle fanfrcultatem per fummum pontificem audiendi fios patres legimus, cum haereticis vel infi­
Bohemos: lingulari perfeon conceditur quod delibus, etiam prius daribatis ., Silveflcr in
univerfali ecclcfia non permittitur? Si epifto- concilio Romano publice difputavit cum duo1« noAra diligenter ft non ex livore vd odio decim feribis Judaorum, quibus fle per.Chricoafidnretw, plane conflabit, non nd iajuDftum ft apoftolos per tot annos ante veapofiolicn, oec conciliorum ritas Cbrlfliane fidei predicate fuerat, fle in
Conftantianfis ft: Seoeufis, imo ad jtveren- ea difputatiooe dati fuerunt judices duo gen­
Cirithon fle Zcnophilus.
Beatus Athanatiam ft hoamrem eorum faftam furfle voca- tiles
1
_________
tiooem ; vocavimus enim ut nobifeum in ea- fius poblice difputavit cum Arter, cujus error
d«n unitate eoojungantur .· ft ut qui a nobis prius in celeberrimo concilio Nicaeno damna­
ti------ j:„ divifi fuerunt
---------;----------—
·_ tuJ fle
, ja qgg difputatiooe fedit arbiter
aliquamdiu
iterum
in charitate
unitate nobtfcum reconcilientur. Si hoc fieri }|Uidam, nomine Probus, gentilis homo. In
y nodo Cbalcedooenfi orthodoxi diiputarunt
poterit, ad quod nos laboramus, cedet pro­
cul dubso ad honorem fedisapoftolien. Ipfam cum Neftorianis, dudum in concilio Ephefino
eoim reverebuntur, quamuique nunc contem- damnatis. Et port multa inter cos fuit con­
pferuot : cedet ad gloriam conciliorum Con- ventum , ut noftri Orarent fecundum fidem
naatienfis fle SenenGs, quia illam fidem fle noftram, & illi fecundum fidem foam. Et
ritum , qui io his conciliis declaratus eft , charta qtrodfm, in qua ft noflra fida ft er­
quem ufque nunc non tenuerunt, amodo rene­ rores illorum defcrlbereotur, fuper corpus
„ reti
torquetur ad inferiam quodIbearo Eupbetni» poneretur, ut Dens veram
bunt. Cur ergo
Kritur ad honorem? nec contra decreta fan- fidem manifcftaret; quod
ft fidum
eft. Item------, ; quod
ft fadumeft.
um patrhm, nec contra teas canonicas licet error JUe , qui aflerit Chriflum unius
aut civiles hujufmodi vocatio fada eft, five dumtaxat foifle Da
Dature, prit» fuiflet damna­
aflerere velimus eos vocatos ad mftruendum , tu», «atnen in fynodo ConAantloopolitana ,
lient veritas eft, five ad difpuiandum. Si adt in qua prefedit fandus epifcopus Flavianus ,
inftrueudtun, nemini dubium eft quin opus fit Eutyches qui hanc tenebat errorem, fak ad
plum ft meritorium, ft prolatorum oflicio fyoodum vocatus, ft plene auditus, ft ferum
neceflarium. Si ad difputaodum, ft ad hunc difputatum , futtque per ada procedentium
finem, ut errans inftruatnrflc reducatur, cum conciliorum convidus. Item licet error quem
eadem ratio fit, fimiliter erit opus ptam ft tenebat Luciferianus, fudfet ante damnatus ,
laudabile, ut inquit beatus Paulus ad Titum t nihilo minus beatus Hieronymus difputavit
QftrM ffifcfVUi ftc. Et fubdit; Vi
cum ipfo, dc cum per ada procedent» eoocilii

VI»——lHr · .

- ~Λ·. Λ'

»55

BigtMnv

CONCILII BASILEBNSIS uc*EnMB

cilii convicit. Qsemvb errares Donatiflaram A vdita· apoflotanam hoc expreffana audit bs πμι- ■
ANNO fcqucntmm Arianos, olim in concilio Mcsboo dixerint apoAoli, judicantes non rife fervenda ASM»
couti damnati fuiflent, nihilo miouB fuit coemrega* legalia: PifiuuJ fyirihù ftuS· & nets'- Leo
ta fynodus Carthagioeofis, ft ad eam Dona, papa inquit faowam parram canones Spiritu
tiftn per nuntio· concilii vocati funt. Et in­ Dei conditos, & totha mundi reverentia comter alia, convocationis verba ifta funt t Hanc probatos. Erlfidoras: Et fi qua fimt alie conci­
«rgo pacificam ft ex charitate venientem vo­ lia, qua fanfti panes Spiritu Det pleni finxe­
cationem contemnere ooo debetis. Et fi quid rant. JsTpmSaafirfeuw^risMSnaMM, fecundum
veritatis vos habere arbitremini, non dubite­ apoflolum, quanto 'magis ipfe Spiritus fan­
ris aflerere , id eft , ut congregato noflro coss- dus , per quem homo accipit tu ut fpiricuacilio, deligatis ex vobis, quibus cautam re­ lb? Quid eft dicere, Adftabtt medios judex
lira: aflertionb committatis: ut ft nos poffi- & arbiter, nifi quod ipfamet fynodus erit illa
miu hac facere, etiam de concilio noflro de- quaejudkabit, & arbitrabitur ? Non enim aliud
ligantur, qui cum eis quos delegerit b, confli- judicare & arbitrari poterit , quam Spiritus
iterum aliud eft dicetuto loco & tempore, quidquid eft quod no- fanât» Juggcret. Quid
_
flram a vobisfeparat communionem, cumpa-Bre, AdftaNt judex, nifi quod judicabitur in
ce difeutiatur, ut tandem , adjuvante domi- hoc concilio, prout judicatum efl
- io
.
Con
— ­
do Deo noflro Jefu Chrifto, finem veternofus flantia ? Nam cum feotentia illa condemnaerror accipiat. Beatus etiam Dominicus ft tkxjij Huffitarum a Spiritu fando didata fue­
duodecim abbates in partibus Tolofanb cum rit, ft ipfe nefeiat variare fententiam verita­
Albigenfibus, quorum errores fuerant damna­ tis , utique cum idem fit in omnibus coociti , poblice difpotavit apud Fanum Jovis fub liis, idipfum hic veraciter judicabit quod io
illo. Si quis autem objicit, quomodo jam ju­
judicibus deputatis. Sed ideo calumniari vide­
mini epiftolam , quia ooo ad recogoofccodum dicatum iterum judicabitur ? dicendum eft ,
quod
cum fiat ad falntem proximorum, non
errorem, led ad fubmfttendura fepariter cum
ecclefia veritatis iovcftigatiooi Got vocati,quod eft iocongruum idem repetere. Profedroeoim
Hufljtia favorem ft auâoritatem, fidelibus ve­ fidei catholica fafta in concilio Nicano, in
ro ambiguitatem ft perplexitatem pmftare vi­ pluribus fequeotibus concilia repetebatur. Qpodetur. Cur ficut partem eptftolc, ita non re- ries necefle efl, toties merer ecclefia aperire
citaftb .ft totam? Cur etiam addidiftb ubi debet m ad docendum ft inftruendum . Non jbm >.
addendum doo erat? aut fictu poft verbum ,ConaoesSpiritos fandus eodem tempore iflumiAudietb β| dos , addidiftb , Rxfpoodentes , nat, fed ubi vult, & quando vult, fpirat.
cur non addidiftb , Inftruentes ft informan­ Qui in uno concilio illuminationem ooo ac­
tes ? Circa principium epiftola dicitur: Ni­ ceperunt , dooo Spiritus fandi forte ’accipient
hil tam ante oculos noftros vertatur, quam io alio. Ideo necefleeft fape frequentari con­
ut vos io eadem unitate nobifenm conjunga­ cilia, ut hmefis que in uno tolli ooo pot­
mini. Hinc fatb innuitur, ex quo damus ope­ eft , tollatur io alio. Nec enim harefis Aria­
raro, ut nobilcum conjungantur in eadem uni­ ne vel alus eodem temporeextindr firm. 11tate , quod unitatem dimiferint, ft eam opus haminabir ergo, ut fperamus, Spiritus fandus
fit ut recuperent. Item & vertam iflud , Et corda Bohemorum In hoc concilie, ft ofleuforian diflidium noflrum aliquamdiu Deus io det ipfis quid tenere ft agere debeant in ec­
ecclefia permifit, Ac verbum illud , Quanta lac­ clefia. Propter eos hoc verbum diftum eft,
iitis erit in cselb, fi vos qui aliquamdiu divifi ft propter alios errantes, orabimur ut Spiri­
. fuiftis iterum in unitate & charitate nobtfcum tus fanfta* illuftret corda umverfi populi ad
reconciliamini ? hoc aperte indicavit, cis ne- cognofceodnm ampleftendumque ver haris ft
ceffarium effe reconciliari nobifeum, ex qoODunitatis fomitem. Non enim de populoCbrineceffario oportebat recognoicere errorem . fliaoo,' faut' fane-·-·-·
& ipfi Boherai, & alii erAfittl’ i V^tbum etiam illud, Scium/
uoflfr ralr- rtntti > cognoverunt adhuc & amplexi funt
' fii/ Ptterfaerilit/ foaan fidti ftiut» jtfHiutve· veritatem & unitatem. Cnr nobb molefti e».
raf, ftd υ/nit ininticm taaw, d* /aprr/ramM- ftb, quod in decem elegerimus Sphitnm fan­
vit hoc manifefte demooiiravit eos dum ? S beatus Silveflcr difpuiavit cum Judeb fub düobus judiribua gentilibus : fi Atbaa veritate errafle, ac oeceffarium fore ut fuperinfundatur ros gratiae Spiritus fandi. For­ nafius cum Ario fub uno judice pagano, fi
te tnoieflom eft vobis verbum illud .* Ipfe Spi­ orthodoxi cum Neftorisnb fub judicio corpo­
ritus fandus aflabit medius jadex & arbiter ris mortui fanda Euphemba : û Couciljam
quid in ecclefia Dei tenendum & agendum Canhaginenfe requifivit Donatiftas , ut illa
fit. Vel forte verbum illud. Aderit plane Spi­ controverfia terminaretur per aliquos utrim­
ritus fandus, in cujus nomine congregata eft que eligendos: fi beatus Dominicus cum AU
haec fanda fynodus. Ipfe erit dux ft redor Ngeofitas fob certis judicibus, cur nobis ooo
concilii, perfode illuminaturus corda hominum, licuit eligere in judicem Spiriturn paraderum ?
ur viam ambulent charitatis & paria. NobisBQpod
autem ,------!----------------- ,—;z
_
itatis
non---in Germania
hujuf
­
autem eft gratiflimum ft fuaviflimum, illum modi audientiam dandam, fi daadaeffet,boc
nobis judicem ft ducem conflitui, quem no­ ( fecundum beatum Thomam ) nullo modo
bis Chriftus dedit, dicens : Cum «atraas vtucrit rationi congruit. Nara ficut in loco , ubi
u.
Spirit*/ ptrtcktiu, funt tg» tuitt/uu wiit a non aft nota hmefis , difputare pericuiofam
Pa/rr, itft vu ifatiit &fagtnt uuûnfiudi- eft, ita ubi nota eft, ft homines ab haereti­
MmvvUs. An Spiritum fonccum vos habere ju­ cis fofeftanhir , difputare ad declarationem
dicem indignamini? An potius hominem quam ncceffarium videtur. Quod vero dicitis , cx
Deum velletis clegiflemus judicem? Merito ia ifta vocatione pneflari fidelibus ambiguitatem
principio iertnonb noflri dicere perfuafimus, ne vel perplexitatem : mirantur unde mb adinSpiritum fandum contriflaretis. Blafphemb ef­ venttoaes proveniant, cum ex hoc oooambi­
fet , fi qub negaret Spiritum fandum didare gui vel perplexi , fed certiores ac firmiores
icotcntias ,caoQQcs, ft decreta coocihorum. In populi Alemania fofti font, videmes noftram

>J7

EPIoTOLÆ SYNODALES,

sigismümdpj

ayg

confidentiam & fidei firmitatem In vocan- A terit», propter grave fcandalum quod in ec.—■
. ûnü?t
*“’· * nMXimeoM exhilarati font , fpe- cicfia nafeitur ex tali ludibrio. Quod autem
rentes ex hoc illos eedefie reconcilian­ pro univerfali ecclefi* ftatu confervando ipfum
dos . Duo autem feeleftiflima capita bojas decretum editum fit, ex praefatione ipfius lihtarefis » y* coounemoratM » nonne tan­ quet. Dicit enim; Frequens generalium condem ultimo fupplicio tradita font ? St o- ciliorum celebrat kf agri dominici prccipua cul­
mnes hsretici taletn favorem haberem , pau­ tura eft, qu· vepres, fpinas & tribulos hsreci fierent heretic!. Qu* amem fint ille fum, errorum & fchifmatuœ extirpât, cxcefpiares & graviores cama * qu· prnboerunt fus corrigit, deformata reformat, & vineam
occafionem diflolutiooi , nefcimus . Si per- domini ad frugem uberrime fertilitatis addu­
fonam fuuuni pontificis tantum rcfpiciunt , cit: horum vero negleftus, pmmiffa diffemipropter hoc non debet Periclitari flatus ec­ nat atque fovet. Piopterea nullo paâo ce­
clefi· . Si autem' ecdcuahi , equius fuil- defia tolerare debet, immo fe ufque at ani­
iet intimare concilio , quod représentât ec­ mam & fanguinem opponere, ne tale oftium
clefiam , ut provideret. Hoc autem icimus , aperiatur, & tam utile toti Chriflianitati flaquod hic eft plena & omnimoda fecuritas .Beatum evancfcat. Ex mente etiam diâi decrepraedidam non valuifDolenter refertis/quod diffolutioni pretcnfe ti videtur diffolutionem
’‘
non paruimus, & mandata apoflolica per nos fe. Vult enim quod tn fine cuiuslibet concilii
fpreta font. Hoc ideo facimus , quia Deo locus futuri concilii eligatur per mentem an­
plus quam hominibus parere oportet. Saoâa te, approbante & confentiente concilio: & fic
mater ecclefia, cui quilibet parere debet nos non debere Jiffolvi, nifi prius confentiente
legitime congregavit, ut tollendis deformita­ concilio, locus per menfem ante pro futuro
tibus hereium, bellorum ac vitiorum , qua concilio eleâus fit. Item cum prohibeatur in
plurima funi in populo Chriftiaoo , efficaci­ diâo decreto prorogatio, multo magis videtur
ter intenderemus. Ne ecclefiam & Chriflum prohibita diffolutio. Plus enim ell auferre quam
ecclefi· principale caput contemneremus, per­ differre. Prorogatio dilationem inducit, dif­
le verandum ceofitimus io opere nobis tn- folutio peremptionem. Et licet mutatio (terto
juo&o . Expofuiffemus fidem orthodoxam , modo concedatur, diffolutio non : quod au­
Chrjftianam religionem omnem denique ecde- tem fecit papa, diffolutio expreflà fuit, noo
jnu.u .u,.»
fiafticum flatum periculo
ruine <*
& srciuLHH»,
everfionis. loci mutatio. Item mutatio loci ex esuia
pretenf· pariture fuiflet ,C conceditur quoad concilium futurum: dicit e*
nim tcXtus decreti: Locum autem pro futuro
quemadmodum oratores noftri Doviflimc faoâitati fue latiflime expofuerunt. Scriptum eft concilio abfque evidenti caufa non mutet
ht festa fynodo Conftantinopolitaoa : Cum lr- Non autem concedit mutari poffe fine conditur fides, parentum reverentia vclut inutilis fenfu concilii locum concilii aâu congrega­
& periculo ia defpfcitur, & amor erga filios ti: quia de ipfo di (ponere ad ipfum conci­
fratrcfque vitatur. Ad poftremum, etiam fu­ lium pertinet. Nam fi ad concilium fpeftat
per ipfam vitam mors potius a piis patribus facere reformationem fupra caput & membra,
eligitur, ut meliorem refurreftionem conlc- ad ipfum etiam videtur fpeâare de his fine
quautur . Potius autem nobis dolandum foret quibus reformatio fieri non poteft, & an lo­
ficut & mundus dolet, quod talia tenta ta font cus reformationis continuandus fit vel mutan­
adverfus hoc generale concilium, & contra dus . Item fi aâu congregato concilio locus
univerfalis concilii ConftanfiCofis ordinatio­ pro futuro concilio eligi debet confentiente
nem , cui cum fummus pontifex obtemperare concilio, quanto magis pro ipfo concilio aâu
renetur, his panis fubjicitur, quas contra io- jam congwgato continuando vel transferendo
obedientes flatutas efle dicitis. Sed nec pr« ®ad alium locum? cum enim certa forma per
tenf· diffulutioot paruimus , quia fieri non hoc decretum indicatur, papa ipfam fcivarc
potuiffe conflabat. Naro etfi magna fit pap< tenetur. Alioquin fruftra ipfi lex indiceretur .
poteftas , id tamen fibi facere non licet juxta Probatur ex alia ratione diflolutionem non
communem omnium fententiam , unde uni ver- valere, quia , ut prediâom eft , cum papa te­
falis ecclefi· flatus turbetur, pcxklitctur aut neatur obedire flatutis, ordinationibus & prae­
decoloretur. Sed cum in judicio omnium ac ceptis cujufcumque concilii io bis que peni,
noftro ecclefia nunc univerfali reformatione nent ad fidem, fchilma , & reformationem
neceflario indigeat, merito iftud concilium , ecclefi· ia capite & in/membris, &, fi non
quod ad boc inllitutum eft, diffolvere non li­ obedierit , puniri poteft, conflat ipfum in bis
cuit . Impediretur enim bcrefum extirpatio , cafibus fore inferiorem concilio, & concilium
pacificatio populi Chrifliani, & deformitatum majus eo, cum poffit reformare, ftatucre ,
correâio. Unde in prima fefliooe hujus con­ mandare & punire. Inferior autem legem fucilii, faâa ante diâam pnetenfam diffolutio- perioris tollere non poteft, nec ipfum fuum
nem, diffinitum eft, quod procurans hoc con­ fuperior em extinguere vel annihilare . Alio­
cilium impedire , diflolvere, prorogare , »d ® quin implicaret evidentem concradiâionem ;
xrvtarc, levere puniatur, & procedatur con­ Tenetur obedite, & non tenetur, quia poteft
tra cum tamquam communis pacis perturba­ diffolvere. Cum ergo concilium congregatum
torem, cum ex hoc prrdtâa botta impediri fic propter prediâas caulas, & inter aliaftavideantur. Nec pap* fa> eft decretum illud tucrit fub magna poena, ne quis procuraret
Conflanti enfe quod incipit, Frequens, abole­ diffolvi aut mutari ipfum.* papa, cum illi ore, vel taliter agere, quod difpofiiio fua red­ bedirc teneatur, nullatenus diffolvere poteft
datur inutilis, vel fruflratoria ; effet cmm con­ Alioquin, fi poteft diffolvere , non tenetur
tra mentem ecclefi*, qu* illud decreturo edidit obedire. Ex quo ncccffario infertur, quod aut
pro univerfali ecdcfi* ftatu confervendo,circa decretum prediftum non valet, aut diflotuquod papa non difpenfat. Statiro autem tol­ tio.* quia fibi invicem contradicunt. Prnterea
lere concilium jam inceptum, nihil aliud vi- .ante "'tempus concilii Conflantienfis nullum
detur, quam non celebrare.* iraroo multo de- <dubium erat, quod congregato cooctlfo fuper
R
faff·
Onraf. Ourmf. Tom. XXIX

, »■

-·,.ι

roerwnn
CONCILII BASILEENSIS. ««μπνιχβ
p. IV,
•faâo fidei centra papam,
— papa illud diflolve- A fodere. Nihil videtur certi huic rationi pofaeA*NO rç non poterat ; quta, fi potuiftet
—
diftftve.
.
refpooderi. Item concilium Confiantiente de- anno
CHRISTI
re, potuiftet non judicari; quod tamen fibi claravit in eadem feffione, quod fi qua pri- C^lCTl
'u*‘
non licebat; quia iu fide devius poteft per vatio vd translatio porfonarum exiftentium in
3.9

concilium judicari. Ergo fient in ifto cafa , ipfo concilio vd adhaerentium, faâa fuiiset
ita dicendum eft nunc congregato concilio fu­ ia fofionem conciti» per Joannem a tempore
per reformatione generali iu capite & in mem­ inchoationis cjufdem concilii, efsec irrita &
bris: quia ifti tres cafus fidei , fcbifmati» inanis. Ecce quomodo gecteratur milium ,
& reformationis , fub eadem declaratio­ 3uod fit in fouonetn concilii. Et ad venen­
ne concilii Conftanticnfis continentur, quod
um , quod hec duo capti ula , loquendo de
non folum feripto declaravit concilium Con­ poenis inftiâis & cenforis fulminatis & priva­
flant ienfc , fed etiam faâo : qnia Bcocdiâum tionibus faftis in preteritum ante tempus fefpropter fchifma, Joannem XXIII. propter de­ fionis, intelligi oportet per modum declara­
formitatem vit* depofuit. Et fi dicatur, Sic. tionis cfse irritas, flt eis tamquam irritis &
ut papa poteft coiingrcgarc concilium propria inanibus non efse obediendum . Alioqnin fi
idem poteft diftolvcre; ref-B vahiifacnt, non fuifset diftum hoc modo, nec
auâoritate, ita ea<
pondendum quod longe differt. Ante enim foiisent annuiiai* ; quia fecundum regulam ju­
concilii congregationem concilium non eft ; ri· faâum legkime rctradari non débet, et­
fed ut primum congregatum, eft ftatim pote- iamfi ad eum cafutn devcuiat a quo incipere non
flas univerfalis ecclefic, qu* eft immediate a poüet. Item iu decima feifiooe fuit pronuntia­
Chrifto, & quam conciliumrcpr*fentat, tran­ tum, recefsum diâi Joannis de Conflantia fini­
sfunditur in ipfum concilium, vel potius con­ te illicitum, & Ecclefic Dei & diâoconcilio
tinuatur in eo, & fit ipfum concilium fuper notorie fcandalofum. Si ergo reccfsusqui veri­
papam & cunftos alios: quemadmodum fi quis fimiliter & prcfumptive tendebat addiffolutiohomo fubjiciat fe alieni, poftquam lubjeftus nem , fuit declaratus illicitus, quanto magis
eft, non poteft fe ab illa fubjeâione eximere, apparet expreflum aâum diflblutionis effe illi­
uec poteftatcm fui fuperiori$ diflblvere fine fui citum ? Jam ergo luce darius conflat drflblufuperioris coofenfu; quia quod a principio itonem non valuiffe. Quocirca mirandum non
luit voluntarium, export fit neceffarium. Et eft, û non paruimus, magis autem mirandum,
hoc modo intelligenda funt jura dicentia , quomodo
.
ftatuta univerfalis ecclefic, pro uquod concilia per Romane ecclefic auâorita- C niverfali bono & cum tanta maturitate protem fiunt fit robur accipiunt. Robur enim ( ut mulgata ita
ta leviter infringantur : utinam qui
Petri, legerent aliquando a&*
communiter ) accipiunt , ut congregentur , fedent in fede “
non ut congregata poteftatcm judicandi flcftatnendi a papa coofequantur. Et fi quis forte
dixerit , fn conciliis intelligitur excepta au- quas anteceflores mei ftatuerunt, non conftruftontas pap*, ideo papa non fdbjicitur; ref- âor fed everfor effe jufte comprobarer. Item:
pondetur illud efte verum, quando perfona Abfii a me ut ftatuta majorum cunf facerdopap* fpeeialiter non includitur; fed fi fpecia- tibus meis infringam : quia mihi injuriam fa­
litcr includeretur, non poflet excipi, quia ef­ cio fi fratrum meorum jura perturbo. Item
fet cootradiftio. Sed io decreto concilii Con­ Leo papa; Qu· ad perpetuam generaliter or­
flant icnlis fpecialiter dicitur, Quilibet etiam dinata funt utilitatem , nulla commutatione
papalis dignitatis , obedire tenetur prxeeptis varientur: nec ad privatum trahantur com­
concilii. Quod autem prediâa difiblutio non modum qu* ad bonum funt commune prxfivaluerit, clare deducitur ex decreto tertie xa. Item Qelafius papa ; Confidimus quod nuifcflioms concilii Conftantienfis, in qua fuit Dius jam Chriftianus ignoret uniufcujufque fydiffinitum, etiam ante proceffum inchoatum i nodi conftitutum, quod univerfalis ecclefic procontra Joannem, quod dominus Joannes XXIII. ’ bavit aOenius, nullam magis exequi fedcmpr*
Romanam curiam & officiarios de civitate ceteris, oportere, quam primam: qu* & uConftantimfi ad alium Jocum non mutaret namquamque fyoodum fua auâoritate confir­
aut transferret , feu perfonas diâorum officia- mat, & continua moderatione cuftodit : cuftoriorum ad fequendum eum direâc vel indire- dire igitur habet, & non tollere. Item Urba­
âe cogeret fine licentia & auâoritate ipfius nus papa: Sunt quidam dicentes Romano pon­
iynodi; & hoc, quoad illos officiarios & illa tifici femper licuifte novas condere leges: quod
officia, per quorum abfentiam concilium veri­ & nos non folum non negamus, fed etiam
fimiliter diffolverctur vel Icderctur. Et fi con­ valde affirmamus. Sciendum vero fummopeve
trarium feciftet vel faceret in futurum, ant eft, quia inde novas leges conderepoteft, un­
aliquos proceffus feu mandata contra diftos de evangelift* aliquid nequaquam dixerunt : uvel alios quofeumque illa facro concilio ad­ bi vero aperte dominus, rei ejus apoftoli, ftc
herentes , & cenfuras ecclcfiafticas ant alias eos fequentes fandi patres, iententiafoer alipernas ut ipfum fequerentur, folminaffet, feu E quid diffiaierunt, ibi non novam legem Rofulminaret, aut fulminaverit efse totum irri. manus pontifex dare poteft, fed potius 'quod
tum & inane, nec eifdem proceffibus cenfit- prçdicatum eft ufque ad animam & fanguinem
ris & pcenis tamquam irritis & inanibus, quo- confirmare debet. Item Zofimus papa: Con­
modolibct obediendum fore. Si ergo papa non tra ftatuta patrum aliquid vel mutare, neho.
poteft privare concilium aliquibus fois fuppo­ jus quidem fedis poteft auâoritas. Apod nos
fitis per suorum abfentiam verifimiliter con­ enim inconvulfis radicibus vivit antiquitas,
cilium divolveretur, vel foderetur, multo mi­ cui decreta patrum fanxerunt reverentiam. Xnus poteft privare ipfum concilium feipfo, & tem Leo papa ; Ideo permittente domino paipfum annihilare. Si non poteft facere ali­ flores hominum fumus effcfti, ut quod patres
quid , unde verifimiliter concilium difiolva- noftri five in fanâis canonibus, live in mun­
tur, vel Irdatur, multo minus poteft ipfum danis affixere legibus, excedere minime debea­
concilium veraciter & cxprcfse difsolvere vel mus. Cootra faoâoram patrum quippe agimus

·*«

EP1STOLÆ SYNODALES,

sgismvndw

^*Τ2*Γ**'*ιηηί fafabcrrima inflituta, fi quod ipfi divmoAdo fit tale crfmen de quo pqflit acrufari, ut
λ
«-.t. - confulto
λ
z poo confervamus.
pUta cusn fCandalisaret e<defiam: ubi etiam
ANNO
CHRjsti flamenmc
intaftum
i,,,.
Item ex concilio Chslcedooenfi, a fandis pa­ dicit nomine fratris quemlibet Chriflianum con­ CHRISTI
tribus in unaquaque fynodo ufqoenunc perla* tineri . Glofla flt doâorcs in hac materia an­
tas regulas tenere eooflimimns. Qpod autem te concilium Confiantienie f*pe vacillabant:
fabjicitb, fi de aliqua tmiverfali fynodo ali- modo unum, modo aliud dicebant : & fcho" quibus dubitatio ualcitur, ad recipiendum de 1 all ice difputantes non fe firmabant. Magnum
eo quod non totelligitur rationem, ad apofto* oporteret explicare volumen, fi Angulorum dilicam fodem conveniendum eflê , opus non fuif- fta fit argumenta ia medium proferre velle­
fet narrare. Nam de Coaftantienfi fynodoaut mus: propterea ad amputandum cpriof.u dc
ejus decretis nulla eft dubitatio. Synodus illa contentiofas verborum concertationes, ecdcfic
authentica eft & catholica : decreta ejus au* univerfalis magiftr* omnium Conflanti* con pim li, Ag­
' i c.
c
tbenttca funt, & ita clara & intelligfbifia , ut gregata diffinivit hunc paflum. Itaque ii au- bi
nulla egeant declaratione. Ifta autem fynodus doutas queritur, quis non preferst univerla
legitime inchoata eft, & legitime continuatur, lem ecdetiam & omnes homines diAfs unius runc.uS |"ir- *·
.....................
Si
autem aliquo
mado *de intelleâu geftorum Bdoâoris aut decem, aut quorumcumque, cum
illius fynodi dubitatio oriretur, cum ifto mo­ auâoritas ecclefie & facrr fcriptur* , ut lu- & Mnito »1
do fit congregata, que catholicam reprefen- pradiâum eft, aquiparentur ? Sacram autem ΓΟ EuCmiu
tat eçclefiam, ipfius judicium eflet exquiren- Icripturam quis nefeiat pratfetri omnibus do
dum. Beatus autem Gregorius, cpjus eft ca. âoribus , nt plana eft undecima diflinflio m
pitufam illud , Nec licuit, loquebatur aliqui, decretis? Omnes autem ckidorcs diâ* fua ec-Ia«,e·
bus epifeopis particularem fynudum celebran­ ciefi* fubmittunt. Si i«i:onem quzritis , non- *4
tibus , qui volebant rctraftare flatuta univerfa­ ne rationabilius eft illius qui errare non po
lis fynodi Conflantinopolitame : quod fi tunc teli prrferri fenrentiatn judicto illius qui erratemporis aliqua alia fynodus univerfalis aâu re non poteft? Iterum ergo hic relpondeat
congregata fuiflet, & de geflis prioris fynodi beatus Hieronymui: Poteram omnes tuarum
aliqua ambiguitas fuiflet orta, procul dubio ad propofitiooum rivulos uno ecclefi* fole cxGcillius univerfalis fynodi determinationem recur- care. Quantum vero ad difpenlatiooem. la­
k
reodum «fle dixiflet Gregorios, fuum judicium ciendam fuj'Cr capitulo , Frequens, breviter
\
jiidicio fynodi fubmififlet, qui prius dixerat, dicendum efl, non pofle in eo quemquam dilde conciliis loquens, quia dum univerfyli funt C peni are in quo fibi imponitur lex , quam ncconfenfu confli tut a, fe fic non illa deftruit, cefle 1er va re habet. St autem aliqui cafus con­
quifqnis prcfumpferit abfolvere quos ligant, tingant rationabiles mutandi locum concilii ,
illud optime providet. Unde non
& ligare quos abfolvunt. Si ifta, venerabiles decretum
1
dicere quod alias inhumana eflet coaflituviri, reâe confideraretis, taceret is forfitan ver- eft
1
feten flfad. quod admiratione fit dignum, nos tio illa . AJdtdtflis etiam , indignum e fle ad
prafumpfifle citare fummum pontificem. Non inflantiam unius, quantacumque dignitate pr*eft pnefatnptio, nec admiratione dignum, fi diti, moleflari decreto nolito fummum ponti­
quid juridice fit , nifi quis velit admirari tam­ ficem , putamus, fentire vos de dileâo eccle­
quam confiant er fit virtuofe faftum, prsfum- fi* filio Dominico cardinali, Firmano com­
ptio fuit reus illicitam & fcandalofam tentare. munirer nuncupato . Dolenter de re ifta ver­
Et quia a&us erat qui notorie fcandaliaabat & bum facimus. Ijfe graviflime in publica fefconturbabat cedefiatn, ideo au&oritate facri fione ac generali facra congregatione noftra
concilii ipfum fummum, pontificem obfecravi- queftus efl, quanta potuit cumhoneftate, in­
mus fic monuimus, ut diflolutionem pratten- tolerabilem fibi fuifle irrogatam injuriam, peTtens fibi per concilium miniftrari juftitiam,
fam tolleret., fie ab bac fanâa fynodo nonD
alienum fe faceretPaulo fupertus audifiiscon- ’ quam alibi conlequi non potuit. Retulit que­
cilium Conftantienfe pronunciafle receflum il­ madmodum a felicis recordationis Martino pa­
V. aflumptus fuerat in fanâ* Roman*
lum Joannis fuifle illicitum & feandalofum . pa
!
diaconum cardinaletfa : poft cujus mor­
Optime nodis qood ecclefia poteft fit debet, ecclefi*
<
ac fepe coufuevit, cum papa ipfam fcandali- tem acceflit ad U bem, ut una cum aliis car­
xat, eum monere, fit requirere ut defifiat. dinalibus io eleftinnem Romani pontificis ut
elector interveniret. Et licet fe
Hoc certe qoOd egimus, non ad injuriam fa- cardinalis
<
elcâior.cm admitti inftantiflime peteret, ni­
dum eft, fed ad honorem utilitatemque ec- ad
i
minus ( ut afleruit ) eo fpreto & con­
ciefi* ac fue fanâitatis, ut tollendo ab ecclefia hilo
1
fuit ad elcâionem fummi pontificis
fcandafam, uiriufque honor atque utilitas con- tempto,
i
ferveretur. Sed additis, quod nec abAugufto, proceflum in magnam injuriam & damnum
nec a populo, nec ab omni clero, judex judi­ ipfius & fu* dignitatis cardinalatus, & in pu­
cabitur, allegando argumentationem glofla, quod blicum icandalum totius ecclefi*, contra bo_____________
____ _______
_r____ :_________
concilium nonrpoteft
judicarerpapam
& fi totus nos mores & fanâorum patrufa inflituta, qu*d
mundus (en tiret in a liquo negotio contra papam, E hsdenus nunquam auditum fuit. Afleruit etiam
videtur qaod papefententi* flandum fit. Sed illa poft eleâionem domini Eugenii plures fibi ilcum omnium Lbonorum* inorum
gtafla profltcontra allegat, & non fe firmat. îatas
'
‘injurias,
’
Sed io cap. Legimus quod alkgatàÇ renet qood & fruâuum fu* ecclefi* Firauate de faâo
flatuttsm concilii prcjudicat ftatuto pap*. Su pe expolia tiotie, flt quod fuper pncdi&s nunquam
r fas ad hoc diâum eft, quod per quemcum- potuerit obtinere juftitiam, quam per medium
qoe clerum particularem papa non judicatur, nonnullorum venerabilium fanâ* Roman* ec­
fle ha textus loquitur, non tamen excludit ec- clefi* cardinalium, pluries libi fieri petiit &
ctefiam oniverfalem .· quam qui corrigentem non requifivit, maxime cum nec Romam poffit
audierit,/r tM ( inquit Qiriftus ) at rrbw- fine evidenti mortis periculo ( ut aflêruit )
cm
faUitMtu: quam eamdem auâoritatem accedere. Patres concilii advertentes prwdiâa, 1
eadem glofla dicit etiam habere Jocum in pa- flt recogoofcenres quod negotium iflud effet
pMD, fli iftud dicit in cap. Si papa, dummo graviflimum. & mento per caacfliom pao na>
R »
gftCmri/. QwrW. Tous. XXIX.

CONCILII

BAS ILE ENSIS

SGrajCNom

a<4

gligeodum, maxime au dectasemr jus ipfius, A di ruri—, rxiflimabarur «tsm « domina fo-'
ANNO
M C* cardinal· vel non, ut ia fotura eteCMSUSTT
,,,ftiooc quando fodem vacare contingeret, fciq- lebrawr ad providendum tam infoditis oovkatnr an fit admittendus vel non , oe fcaudalum tibm. Qmd amem poft difoofetioncm pmaliquod in ipfa eleftfooe vel poft oriri pofit, fumpfcrimus multa ftatuere ft edita promul·
• J commiferint canfam iftatn judidbue concilii, gare, doletmu vehementer * nos tam modi-aZarwvnH·
in quantum concernit jus ipfius, dumtaxat co- cara joflttiam facri concilii ft auftoritatem
gnofcendam. Et m patribus concilii magis de ecclefi· animadvertet· , quod ea qmt cum
fure fuo conflaret, Iqgi fecit copiam ctsjofilam femme ratione fofta foot pmfumptionem vo­
decreti felicis recordationis Martini pape V. cetis, irae autem equo animo veflra non reut afleruit, cujos tenor feqoitur ft eft talis : fta dite toleramus, ft potius pati injuriam
Anno a nativitate domini 14x6. die Veneris quam reddere volumus: licet quacumque agi­
nono Kalendae Junii, Romas in palatio fandi mus , ita evidenter jute fint ft licita, m
Petri, present ibas omnibus cardinalibus qui probatione noo indigeant, nihilo minus omni
erant io curia, excepto cVdinali Aquilcjeufi , pofceoti parati fumus rationem reddere. Maqui tunc infirmabatur, ab quem fomsot mifliBgoum aliquid vos dixite putatis , dum diciduo cardinales, videlicet Placeotineufis ft de lis , quod qui Roman· ecclefi· privilegium
Comite , pro ejus voto (ciendo , ft ipfis con- detrahit, ab ipfo fommo omnium ecclefiarum
fiflorialiter congregatis , in forma coofneta capite traditum, in harefim labitur . Idem
feotimus ft nos, ac multo firmius . Dicimus
fc rutin iô precedente fecrete, publice creavimus
afsumpfimusft publicavimus ultra cardinales ea» enim fummum pontificem ete caput ecclefia,
dem die aflumptos ft publicatos, Dominicum* ft Romanam fodem principalem inter alias fo­
episcopum Ilcrdenfem in presbyterum, Profpe- des. Sed numquid dum partem laudatis , ob­
rum de Colurnus, Dominicum de Crapanica liti edis totius? Numquid dum uuam eccle»
clefturn Firmanum > Julianum de Crfarinia fiam extollitis , eam que univerfalis ell prae­
auditorem camera:, diaconos faofts Roma·· termittitis? Si haereticus eft qui Romane ec­
ecclefi* cardinales, qui Ilcrdenfis ft Firma­ clefi· primatum aufert, quanto major ille h·nus alias juxta morem confactum creati ;fue- rrticus erit, qui eam ecclefiam, in qua Ro­
isnt . fed ex boots caufis tunc ft nunc una mana continetur ft prueft, fuper omnes eccum aliis duobus noluimus publicari, fed di- clefias ft omnes
.
.
homines ,poteflatem habere
____ -* flaHem
___ ·- &I_____
_____ :·■illum
____ f-___
Ù _J-1
_·
fto Ilcrdenfi refervavimus locum suum , licete negat?
hcreticum
fateri
debe-

■"

publicatus non fit. Item volumus , ftatuimus tts, qui putat concilium generale , ft fpeda& ordinamus, quod fi contingar nos mori an­ litcr illud Content ienfe, ecclefiam catholicam
te publicationem diftorum quatuor cardina­ non reprefentare, aut io his quae ad fidem
lium, habeantur flarim pro publicatis folem- feu bonos mores pertinent pofle errare . Hoc
mter, etiam quoad elefttoncm Romani pon­ fi non nobifeum credatis, omnis com roverfia
tificis ft ad omnia alia, etiamfi tituli ipfis facile fotara eft . Si fodi apoflolic· credendum
quatuor atfignari non efsent . Item volumus , eft & obediendum, credite litteris apoflolicts
(latuimus, & de apoflolic· poteftatis pleni io­ Martial pap· V. io quibus ite continentur .
dine decernimus ft mandamus omnibus ft fio· Commemorat ia nobis peeme formidinem ac
gulis cardinalibus iub pana excommunicat io­ confosenti· vermiculum, ecce advenit tempus „u
ns ipio fafto ft inhabilitaiioois omnis aftive quod prasdtxjt propheta: V* fu liciti/ fosutas
ft paflive , quoad elettionem Romani pontifi­ smAmv, & neltar_________ Qpi novitates io*
x
cis, quod in cafa fcilicct mort-s noflr· ante ducunt, qui fanflnram patrum dpereta infrio·
publicationem diftorum quatuor cardinalium , gunt , qui batrefum , bellorum ac vitiorum
quod ipG alii cardinatas teneantur ft debeantDextirpatiooera impediunt, qui pacem parrurimmed ate, feibeet infra diem naturalem, h» bant ecclefi·, hi loquuntur de confcicott· verbita notii^p mortis , publicare prasdifta , db tniculo. Si rationi oon eroditis ■ (altem exemplis
~
‘
:
-pariter- &
·- credite. Qsi io concilio Gonftannenfi poft re- ««· lo«cftpsque
quatuor cardinales
recipiant
admittant in omnibus, ac fi publicati & ad* ceflum Joannis pape reraanfenmt, numquid d·*». trih·
milii frisent , ficut iuperitu efl expreisum . contra conicrcntiam fecerunt f numquid non ab
Ita fuit, A. cardinalis Prameftinus* Lauder» omnibus commendati funt ft comtneodaotur F
fis , propria manu . Ita fatt , Λ. cardinalis Nos idem facimus, nifi quod lentius procedi- jam ·ο· ·*
B>n<>n enfis propria manu. Ita fuit, F. epif- mtu, expeteota fi forte molleicat cor fommi t** °?*00
0
copus Stbinenfis , cardinalis Veoetiarum , pro­ pontificis. Hortamini nos ad pacem ft uniopria manu. Ita fuit, G. cardinalis Senenfis , nem .· utioam cor ori refponderct. Ecc< geni­
propria manu. Ita fuit, A. cardinalis Sener* bus flexis ft plicatis manibus crudele bellum quod
fu , propria manu . Ira fuit, B- cardinalis nobis ft ecclefi· infertur, tolli exoramus. Sod
Placentinecfis, mmu propria. Ira fuit , R. quomodo vera pax efle poteft, fi gladium infi­
io vulnere tenetis
ca'dinalis be Brancaciis. Ita fuit , A. cardi- xum
___ ________
. ? Clamaaasu, tollite glanalis fanfti Eullachii, propria manu . Ita fuit, R dium, ft obliviscimur vulnerum: definite per·
L. cardinalis de Comite. Aiseniit autem pr*-“cuterc, ft non recordamur injuriarum: pax ft
didi decreti originalem fchedulam , ejusdem unio in manu pontificis eft, quam fibi dari eo*
nombti Eugenii tunc cardinalis Senenfis, nuv clefia poftulat.- non dtfgreget filios fub alis nu­
nu propria conscriptam. Addens etiam , duos trii fute congregatos: non diflipct oves quas,
ex venerabilibus fande Romane ecclefi· car­ fibi comniifit doraim·. Bcce fi quid culpa comdinalibus ante ingrelsum conclavis, de libere miffum eft tentaodo diflblutioucm preccniasn,
ipfum édmitteodo ad eleftiooem, prout fa di­ facrum concilium penitus abolet, dummodo i*
tto decreto continetur , proteflatos fUiise.*quo­ pfc pontifex à perfcquendo dcfiftat, rollatqoc
rum duorum proteftationem in publica forma diffolutionem in perniciem ecclefia tendentem.
in difta facra generali congregatione fe’i fe­ St dignabitur venire « nctno erit ooftrum qot
cit, que omnia ingefserunt ftuporem atque pedes èjus non olcaleosr ut Petri, <^ui ut vica­
(crupulum magnum in animis cunftorum au- rium Chrifti oon honoret : erit concilii caput,
omnes

>d«

•’S’JS®

EPISTOLÆ SYNODALES,

sicismwdus

l66

complace Anoflris oratoribus to magnorum pnsfentia prin- “
n»
D**
ripoai cooduferint vcUcmc venire, &jam acrmrt
coDctoditis ceperunt tam noftram quam multoram prioesIa duobus sfte djflenfioncm, ia tempore ft lo- pum fal vosconduftus ? St hioc evanefeat conci­
eo. (&oad tempos, diciriapiaoare fnmmopoo- Itum, fped recoociliatioais Bohcmorum perpetifici ut aoa prorogetur eiterius: loci autem tuo tolletur, animum reduAtonis, fi quem ha-

■i m—-■ pqu

u>.H

dedtoocm dat dqms, dummodo fit to terris beor, videotexfedcluk» indurarentmagisquatn
luito Ecclefi· Home·* iubjcft*, cum perfo­ unquam . Effet certe confundere cede fiam , fit
naliter velit toterefle, cujus domtoio', durante periclitati fidem. Daremus enim multis populis
concilio, fe fpoliare iatrudit. Rtoormationem occafioncm m Bobcmis fe conjungerent, putan­
autem cleri Germam* ft redufttoocm Bohemo- tes fidem Dodram veram doq fore, & nos ali­
rum committit prafato leuto. Et ut dos ei quid non babcrc per quod poflemus eos inftroradjumento Gmus, fi hop uuftuofius, quam fi­ re. Qpod li dixeritis ; Manebit bic legatus &
___ ad
__ concilium
------------- ,proficifci
... ..---nos: hoc ergo eft dicere, ut fimus hic, noo
_______
ne
inrervaflo
’ extima
mas.* quod C complementum rerum bujufinodt ut concilium. Sed'hoc fieri non poteft, nam’**
per dos & prmdi&tun legatum fieri non pofliet, B a concilio vocati fun*, & ad concilium venire
reliquum qood ad perfcdionem · cxtabit fup- conduferuot :& ,nifi fit concilium , nollo modo
jj___ i—
—:i;--------------■.· . λ
----------------plcbttnr
to concilio
generali
Qpantmn
exu;.
bis vcnient.vtdetur noo modicam Ipem iota Bohemia
verbis totdligiauu , dominus Eugenius non fo­ io concilium ponere. Dicent & ipfi Boliemi, prin­
lum non reputat hoc coaeilium, fed nec qui­ cipes atque populi Germanic , fe a nobis dece­
dem vult uito pa&o bic celebrari concilium, fed ptus , quod ulquenuoc dixerimus hoc elle ve­
dat nobis dcAionem loci in Italia , to quo fu­ rum concilium. Si nunc conientia mus hic non
turum celebratur concilium. Quod hoc fit legi­ elle concilium, quam fidem de cetero mundus
timum concilium, evidenter odendiimu. Pro­ habebit conciliis?Si hoc fecerimus, nihil aliud
pterva neccflnriuni rife arbitramur tam faluti reflat, nifi ut tamquam deceptores per princi­
animat fua quam utilitati ecclefi*, ut lua fao- pes & populos iftos lapidemur, & trucidemur,
âitas diflototiooem praneofam tollat , fimplici- vel in manibus Bohcmorum tradamur. Utram­
terque recognoscat concilium, ft illi tota men­ que enim gentem ddufiflc videbimur. Conlulte adherear. Hoc enim nullatenus pretermitti titu nobrs effet ut hinc fugeremus, quam amifporefi : tum quia fieri non potuit, tum quia io nomme & auAoritate coocilii hic morarenotoris fcandalixat cede fiam: tum ne fututis Cœur Nec videmus quod profeftum aliquem
temporibus detur occafio abolendi capitulum, domtnus legatus, quod reformationem , tace­
Frequens, quod ita eft in ecclefia neceflarium, re poflet, fi hoc concilium extinguatur. Nam
ita ubique mali mores inveterati funt , quod
Iknt oculus to capite, fine Dei & totius eccle
ito gravi offenfa diflblutioni prmenfc con fenfi­ dbiis fiat generalis reformatio in ecclefia nun­
re non poflomw. Nam prater alia mala qua quam fiet particularis alicuius provincia. So­
pcadiâa font hoc iode fequeretur, quod fate­ lent enim omnes dicere.* Reformentur alii,Oc
remur eeelefiaœ erraffe qua hic judicavit diffo- reformabimur nos. Il'ud etiam dicunt: Refor­
JMfoaom fieri non potuifle. Abrogaremus et­ mentur capita, reformabimur & nos. Unde
iam decretum Cooftaotienfis coocilii, non fo­ judicio omnium neceflarium eft auâoritatecon­
lum de modocekbrandi concilii, led etiam de cilii generalis fieri generalem reformationem ,
coociltorom poteftatc . Ex eo enim decreto , ut in qua pot ius ad exequeodum quam ad conden­
periape dAum eft, papa concilio, non conci- dum moras leges intendendam videtur. Qpaalium paps, ftdgicitur. Quo autem ad loci mu- tum vero ad loci mutationem in Italia, cura
nobis cxpcâatis refpoafum, cum nubis opttme
tattooera, majus quod
âr P conii et, boc tempore impoffibile effe ibi Cele­
litae, qua prohibet ipfi
ramen imerefleconcilio neceflarium reputat.Si brari concilium ? Italia tota arde: guerris, oBononiam accedere poterit, ft Bafileampote­ mnis gleba fuos habet armigeros ft pradooes ,
rit. Et paululum phis temporis itinerando ex­ & vix fimplices viatores fixure tranfire poffuntq
poni oporteat, ston eft cure. AUoquin fui uns ’Qpod varietates & mutationes datuum fini io
temporibus propter infirmitatem papa oportebit terris ecclefie, vos melius noftts: etiam in om­
concilium ad locum refidentto papae transferre. nibus ecclefie terris penuria non modica . Si
Plure concilia ft de rebus graviflsmis papa ab- mente luftratis omnes Chr illis nitatis regiones,
iente quam prtoente celebrata funt. Ipfe do­ vix ulla eft ad celebrandum concilium accomominas Maninus. licet graviffime effet infirmus datior, fee u uor ac fertilior hoc loco intus Otio
tempore inchoationis coocilii hujus , non ra­ circuitu. Quod ante omnia eft ponderandum,
men transferri Romam vd in Italiam manda­ Bohcmi ad Italiam nullatenus venirent, quos
vit. Et, quantum conje&urari poteft , nihil etiam ad ventendum huc potenti priocipum ma­
eft quod magh pontificem modernum ab hoc nu conduci oportebit . Non enim aliter con­
loco retrahere debeat, quam fisum pradeccflo- cludi potuit adventus eorum, nifi magni quidam
rem Mundus hanc excufationem noo capit , B principes fe obligaverint perfonaliter eos boc
q»od propter infirmitatem hoc fieri debeat, cum condocere ; quod fio· magnis expenfis fie­
alti pootmccs, non obftaote agrttudioe , le. ri non poterit . Ipfi etiaq| Bqbemi oratorigatos fuos deftinaveriot . Nuok|oi3 mundana bus noflris in Egra exprefle dixerant, fenticogloria animum fisum pulfqt, ut fi quid glono- tes famam iftios diflolutionis piastenla.ft no­
fum in concilio agendum fit, facprufemue tan­ ve indi&onis coocilii Booonicufis, nullatenus
tum attribuatur’ Sed abfit hoc a vicano Chri- le morues tranfituro*. Etiam, ut inquit beatus
Ai, qui omnia ad gloriam Dei referre debet : Thomas, hujufmodi materiam in alienis parti­
quamquam quidquid in legatorum fuoram pra­ bus, ubi herefis nota non eft , pcricutofnm e^
tentia fa&um fuerit , fibt adferibi poterit.Sed (t traâare. Eli etiam & aliud, propter quod
qua coofcientia poteft a nobis mutatio loci con­ pati non debemus tnuiarilocum: quiaboc decedi vd peti, cum tanto tempore laboraveri- ftrueretur, nec aliud fieret concilium. Nullus
bus, ut BobcaxishucirabcrctDsu, ft ipfi cum enim vcuuct, occ fe ad tam longum itet expo­
no·

»
*<7

«SW®

CONCILII BASILBENSIS.

’«■g»’»

wfl

•7" ."eret, eaprufertim ratione, quod quiMbat exi- A ac datorem, queas niquemtac ex fiu fcandalofa1 .....
■
<4^2« (limabit,
(limabit, qnod
qood ficmlfeâmn
ficwlfeânm eft
eft hic
hic ;j ita
ita furofaro- dflmtattooe
dflaotatfotM perpeffi fueram* , amodo « fisa
Turam
******* io gaudio*: C~n
<3ram efle*flt
cflfe’A multo
uralto magis
map» Io
io Italia.
Italia. Bt
Be fi
fi di»
di> humili
humiM adhmeutia
adh
ap«rrr^*t
meet* carar;
carar: Promittet*
Promitterer non diffiifrerc,
diflofrerc, nifi omnia
omuia fed
fed ,* qood
quod non fi* fleto raferi**, Ipe noftra
"‘t*1· uux cota
completa
fiat, ema<
cram S
qui
rapik»buni*. Si duo»
duo- fruftrati f**·
fa
*tet· fe*»
1* teplkabunt:
, flt quotidie major dotandi cao»
p«mrte* ram coociliorum flt duorum pontifias*anâori- ia auget*: quoniam qua* tolerando fltsfofeFtorutte
tas non valuit, quin prndifta diffelatto ôeret^retato definire curavi**, eu*infaoprogofi*
fry/* multo mio* valebit fimpkx promiffio. Dicet* duriore* expertes*. Prnflolati inoras per an»
T0^*- * etiam: Si dominus papa decedo*, fecceft* num integram ac dimidium uteflenia* illa*
awu* Ha'faceret fient nunc fecit dominai Eugenios. N* difeotatteuis gravfifimam, quo noiorie«rafoer·*·»«·** putetis homines cflé rudes , quod hufoimodi faiem iofit ecdefiaa , poadtando emendaret :
sou cognofcant artes. Bxiftimarar nihil aliud flt expeftavimm * domimo Eugenras pro noquari per multM ac varias via», nifi quem id- ftra clceaemia flt benignitate huic fanftn fynomodum hoc concilium ddfipetnr . Tot angu- do fepeoirasconformando an cannesconfolafiiat fit moleftias mentis & diverfoe labores qui ret*. Sed quantum, proh dotor I, afpictam»,
(unt hie paffi foot pro faflentando coocilio .Bmafori^fo die» amaritudi* ac mature contri»
quod fi (cirent morande
*ftelocum
' '
, ftatim
‘
flat.
~
Qiideoimacerbtaiecciefia
~
potefiaccidt»»
non vifari coo» re, qoam qood qui cuftae & caput illius Λ
ad propria redirent, at
cilium. Sufpicaniur multi ^uod non tam tod deberet, flt eam pra aliis fovere & honorare »
mutatio qua* extinftio decretorum concilii ipfara nolit rrcognofcere, fed quotidie maps
Contlaoiienfis queratur.* ex quo quanta mala contemnat flt despiciet? Heu quam magoam
in ecciefia nunc fit tn feraris temporibus feque» querelam habet de moderno pontifice £aa&a ma­
reniur vix enarrari pofTct. Hac igitur flt mul­ ter ecciefia,cujusanftoritatemomniftudio op­
la alia ar&aot confcientias noflra», ut null*, primere fetant: fle quo modefti*abeo admo­
tenus diftn diiTohitiooi pratenfa aut loci mu­ netur & obfecrat*, eo partis*!* Diam apdititioni prnbcamus affenfum . Quare obtefta» re negligit. Qiam maaifeete ac modefte erga

mur , obfecramus , fit cum quanta pofsum* eum hac fenfta fjrood*, licet graviter lacdTinflantia requirimus prefatum fan&iifimum do­ fita, fe geflerit, nemo eft qui jam ignoret .
minum Eugenium per paffiooem doutioi ooftri Ifoftquam enim dominas Eugenios in notoria*
lefu Chrifti flt fatatem anime (on, flt per de­ ecclci* fcandalum flt pcrraibatfo*mChriftia»
bitum quo
quo obligatur
obligatur ecciefia,
ecciefia, ut
ut com*
com omni
omni One religionis hoc (aerum concilium tam feto»
___ . velit _2
__________
"Y.. 2Ylevore '..Y.
huic facro
adharere
condito
Ob­ matter tnftirarum, diflblvere conatos eft, detulimus qua iupra audiftis . Offerimus miam flinavim* primo noftroa oratores, * per e*
omnium molefliaram, quas ex hujufmodi dif- informatus de pluribus (caudalis, q*i ex hafolutione perpeflbfumu·, velle oblirifd . Of­ jufmodi dKTohirio* fecurwa erant , ipUtn
ferimus etiam quidquid dici aut cogitari po- penitus tolleret.* fit (aerum concilium, pro*
teft nos fideliflime fafturos , quantum cum inchihatum erat ad honorem Dei flt anfltorita»
Deo fieri poterit, pro omni honore fle datu tem ecciefia, perfici pateret* : quod cum fe­
tam tua linftitatir, quam omnium feoram , cere rtcufaret, ipium dtavtams flcmoMtaras,
dummodo integre ac (impliciter huic fanfta ut infra quatuor menfes ab Ipfe diflotatto*
fynodo fe conjungat . Quod fi prout foam dcfiftcret, * facio concilio adaerer*; qufew
fanftitatem decet, ofteodet nolle fchisma in lapfis, licet per promotor* ipfiu» facri conci­
corpore , nec (piritum contriftabit, qui fibi fle lii ipfim domini Eugenii contumaciam aecis»
nobis flt toti populo Chriftiano hic perfeâam fentes requirerem* * ipfam, prout juris ·charitatcm , flt in futuro faecuto vitam sternam rat, declararem* contumacem, flt advertas
Deum juris remediis procederem*, ioftantihw
donare dignetur. Arnen.
tamen ambafiatortes ipTras domini Eqgenii ,
Datum Bafilec io congregatio* noftra ge­
fit in publica (effio* nosoraotibv, ut inhonerali, tertio Nonas Septembris, anno a na­
tivitate domini tnil'efimo quadHngentefimo tri- jufmodi procedo faperfedere dignarem* peutunc, fit u(q* ad tres menfes Coquentes digcfunofecundo.
flulimu». Qub* tranfe&s, licet merito ad
IV.
fufpenfiooem ipfius tamquam tacorrigiHIem flt
Rjfrnfit frntdeltt tftrtfvt *■ tfft tcctptnisu notorie fcandalisaotem ecclefiam , ab omni
admmiftratio* eapali procedere potuKfetnw ,
i.tterti Eqgeui pe/M dr Jtui frttnf» diffthtmitius tamen (ectun agentes, ipfum iterum
tient, faradfwr trtmint dr di/aferiaaa
monuim* * citavimus, flt ex parte osnnipotfi pertinent ad Jidem.
StcrefenU» genertlii fynedta Bn/Ueet^û, in Spi· tentis Dei pnscepimM, ut infra fexaginta die»
n/N ftn&t legitime engregetn , tmiverftlem prtetenfam diffoluttonem oatmino revocaret, flt
eccltfinm rtpre[entem, ad fntnrnm ni *r- huic facro coocilio publice) pure ac fioipUciter flt cum efieftu adhaereret. Quo advenien­
mtrimn.
ti te termino, interim ■* proanowrss coocflii
—■ ■ Speravit haftenus hnc facra ivnodus per dto- ipfi* domini Eugera contumaciam feni*
ANNO tunsam patientiam foam poiseiummum pefoti- acriflantcs, fodanti* rtqnifiti foteras, ut am­
omtST! ficem ad ea qua rationis Aequitatis funt ali- pli* tam notoria contumacia non parcentes
'Oj. cuando defteûere, cogitavit diu expeâando ef­ panes juftitia exeqoeremw. Dccrevtm* ni­
ficere, ut ipfe furamus pontifex cognita noftra hilo mima aliquamdiu fuperfedcre, expeftan·
manluetudioe hoc facrum concilium univerfa- tes fi forte per tam exuberantem concilii manlem reprtaentans ecclefiam veraciter recogno- fuetudfoem ad c* reveni flt demum rcfieMcofceret, flt-ttff~, quemadmodum tenet*, pare fle re vellet. Interim autem vos tres ac domi­
{impliciter adhareret : tdque quod feandali ac nam epKcopum * Scrvienfem ad n* ambaGa-wc^^^
perturbatiooii caufa in ecciefia fuerat fi* dif­ tores traofmifit, cum quaraor diverfera* fa­
ficultate revocaret. Credebamus jam advenifec cultatum bullatis litteris, loco mftraâtootuncü
d em quo dcipfo meliora concipere deberemus, dataram, qtw cuique videnti non parvam ad»
au

■»■*«»

BFISTOLÆ SYNODALES,

«osjjrao»

»7o

nec mena P·»· Martini, qui primo voluit in .<
tendendum tare ad expeditionem militarem ΑΜΝΟ
otiurn
re* ecdefiaftsca itut accdefiafiicc*, fed *t congregandam contra Bohemos, quam ut BaM,> rre profata inter marcaanrea traftarerer- IM- fileam ipfe cardinalis pergeret, nec intentio >«Μ·
ma acrem taftraftio erat,ut ad civitatem iftiu* damini Eagenii, qui multis poft menBoscmteafem accaderem·*, quam fi *o* ac- fibus ipfi cardinali per fnas litteras injunxit ,
cepeare·**, facredtbst fecunda, nt alium ta m expedho negotio Bobcmornm Eafileampro
Italia tactu· pre fataux* concilio xtigeremu* : concilio celebrando accederet, faitque flaiim
quod fi nobis non placebat, oterebot tertiam poft feptennium concilium opes inciioari. Juad arbitrium duodecim praefatorum ac ante*· ftificarc etiam conatur pmfatus dominus Eu·
fixiorum principum hic exifteatituB, quibus an genioa cauias, propter qua* diflohiiionem prê­
hujufmodi petitio jufta foret committeretur , ta ram fecite k aterit : quas non faite fufqui fi declararet^ Chriftianitati concilium ex­ Ikientes, nec fic fe habuite, in refponfione
pedire in AJemaoia celebrari, fieret eum mo­ y ta primi* ambafiatoribus clare conticetur .
dis & cooditiouibus^Jn fequenti inftruftiooe Fer has autem littera* , nemini videtur aliquo
exprefli*. Quarta, autém
exprefli*.
autem inftrudboerat
inftru&io erat , ut,
ut, fi B modo fatisfaâum efle monitioni fle requifitionihil prediâonim trabis placeret, facultatem ni noftr*. Noo enim recognofeit faite aut
haberemus eligendi unam de civitatibus Ale­' ete concilium, fed flatuit ut celebretur per
nt ani*, Bafilea tamen Temper exclufa. Q*odI legatos quantocius tranfmittendos. Ante igi­
autem ex hi* non iulum diffolutio lubiaiaoon tur quam legati veniant , & concilium inchoe­
fit, fed magi* firmata, ac monitioni hujus tur , fecundum has littera* concilium dici nota
,
facri concilii nullatenus paritum, ita manife- poterit; quod ex illa daufala manifefliuacon­
flum eft, ut probatione alia tton indigeat , flat , qu* dicit ; Interim enim Bafilcc conve­
quinimo & vos ipfi ambafiatore* conati eftis nientes, ad rcduftioncm hereticorumfle pacem
nonnulli» raiKxtibut, quamquam frivolis, pro­ volumus ete intentos. St enim interim inteU
bare hoc conditum non faite rite inchoatum : ligeret ete concilium, non potet ipfam ad
fle tamquam tempore decreto non inceptum duo* tantum cafa* reftriogere, cum& de refor­
lapfa temporis expirate, atque, etiamü rite matione & de quibufeumque negotiis totius
congregatum faitet, lienite pap* fua poteft*· ecclefi* facultatem habeat concilium genera­
tc id diffolvere. Quibus nomine facri concilii le. Quod fi interim ( ut prcdiâum eft ) inrefponfum eft, fle luce darius probatura , (an- C tclligtt non faite concilium , fabfequenter di­
ftum hoc coneflfam legitime extitite inchoa- cendum eft doo ete difsolutiooem fablatam ,
mm, nec a Romano pontifice fine ipfius con­ neque impedimento eft quod dicat ; Volumus
cilii coolenfa diffolvi potuite: quodque cum ut diâa difsolutione non obftaotc concilium
honore Dei fle ecclefi*, praadifti* bullis rem per legatos tranfmittendos celebretur : quoniam
illicitam fle valde abfurdam patenteras, nulla - ifla claufula , Futuram dumtaxat, refpicit con­
terms concilium potet annuere. Pôfltréc, fa­ cilii celebrationem per legatos faciendam, non
ma publica referente, ad nofttam pervenit no­ autem concilium jam diu inchoatum : hic
titiam, ipfum dominum Engcntotn quafdam enim non reputat efse concilium. Unde clau­
litteras dccimofcxto Kalenda* Manii, duobus fula ifta, Non obftanre, non iolnm ’ vero ’ vwv · ·
videlicet diebus ante finem diftorum fexaginta tollit prédlâatn difidutionem, fed firmat ,
dierum, in publico^promnlgate coofiftorio,de ficut exceptio alicuius tafu* ab aliqua regula
quarum tenore pofttnodum ceniore* cfieftt extra illum cafom firmat regulam. Cum ergo
fuimus per nuntior,dominorum ekftonrat fa­ non reputet efse concilium ante adventum lecri imperii, qui in publica congregatione
. „ „--------- no—
gatorum, & celebrationem per ipfas faciet*·
flra
illa*
petlcgi
Γ
“
. ‘
‘ voluerunt. Harum
' litterarum Ddam, nec difsolutionem quoad prétérits tol" Pi-r-«-r. *■"
h'c *“ cficâu*
Eugenius lat, quis non judicet ipium noB parere man­
*
n , quod ipfe dominus "
*
flatuit ut *’ Bafile* concilium per fuo* Iceadatis concilii, quibus cavetur ut pure, fiaqpli
««·»·
tos
quantociustranfmittendos celebretur. In­
citer & cum cteftu adhrreat? rei enim qu*
terim vero Bafile* convenientes, ad reduftio- fecundum eum non eft adhsrcre non poteft .
nem Bobemoram ad fidem cadreteam, pa­ Sed & vos oratores, evidenter cognofcentes
cemque inter cunâos Chrifti fideles traâan- per has litteras decreto conciliL minime fare
dum , vult ete intento». In principio amem iatisfaâum , mififtis, ut ipfi afreruHli* in dcdiâarum litterarum exprimitur, quemadmodum putationibot hujus facri concilii, pr*fatum
per felicis recordationis Martinum papam quin- dominum epifcopum * Cervienfem (applicatu· ·
tum, cardinalis fanâi Angeli principaliter de- rum papae, ut decreto pnadifto fatisfaciat . fan.
flinatu* faitet ad extirpandura luerefim Bohe- Poft cujus epifeopi ab hinc recefsum, per duos
roorum cum poteftate in Bafileenfi concilio men ie» fle amplius hoc facrum concilium pro­
prefideodi, fi in tempore congruo fle decreto, cedere diftulit : nonnulli enim ex patribus faprslatoouo ibi condecretem copiam reperiret, cri concilii fperabant
______ b______________________
perfettam adharreniiam ,
quod ipfe cardinate fatis dilucide confutavit , E adveniente difto domino epifeopo Cervienfi
afferens fine ulla conditione fibi injuo&um •- atecuturam.
'
~
Séd nec proprerea amplius 'fafaite, ut ipfi concilio pe*fidcret, quemadmo­ dura efse cognofcimus, imo quotidie nobis révu
dum ex litteris ipfius domini Martini eviden­ manifeftius raootefeit dominum Eugenium io Hter apparet, nec aliud a difto domino Mar­ fac diisolutionis propofito firmiter perdurare.
tino in mandat* habuite, nifi hoc foium, fl( Mifit enim tandem nonnullas littera»,
io
bina vice repetitum, nt bene faceret. Quo quibufdam ex eis quatuor nominat defignatoa
vero,ad tempus decretum, quia ipfe dominus legatos cardinales faperrenturos ad prefidenEngeniu» mtelligit neceflarium faite, ut fla- dum, in aliis quiqque prolatos, in aliis pr».
tim fle immediate poft feptennium a fine con­ fatum dominum cardinalem fandi Angeli li­
cilii Senenfis concilium Bafilecnfe inchoari mai cura prcdiâis deputatis, fle in omnibus
debuerit, pntfatus cardinali* explicavit, qua. his facultas data refertur ad litteras data* deliter nec a jure communi hoc cautum eft , cimofcxto Kalcoda* Martii, in quibus non
vetus

CNMm

i7i
■

^F· IV·

CONCILIUM BASTLEENSR. oomrowxjj
IMF»

vetus «pprobatur concilium, fed novum per A Afioqnte fateremur boc neu feifl· cooritium,
■—
legato· indicendum expedatur. Scripfit prat- ft cefta in «o efle irrita .· ft communiter ec1 terca nobis, nominando facram conditum s defiam, quam hic efle omnes raputavidu* ft CH***n
O urinam refta id diceret intentione : quod merito reputamus, non fuifle ecdefiam, ft 1
quidem nos facile crederemus, fi huic eomi- nos omnes extitidis fefitfinatirae, quod fi hoc
nationi reliqua cosdoament. Aperientes enim concilium infringi peteremur, vacillaret prolitteras legimus tate principium: Rrflquam fta- lefto prmeritorum coocifiorum auftoritas, dt
tuims in civitate Bafiieenfi debere coorilium
celebrari: de hoc flatura cautum eft in lit­
teris decimofexto Kalendas Martii , fed in toni eft. Nam fi fateamur aliquod ·*κϋΠυη
illis ; ut frzdiâum efl , novum cxpeâatur revocari in dubium , endem ration· de cetere
concilium indicendum , nec mmc dicit quod hzfitari poterit, Q^id ergo rabor» ft firmi­
jam ftaraerit, fed quod- ftatuit debere , tatis in ecclefi· samanebit, fi facrarnm coocelebrari , qu* verba feturam celebratio. ______
________ __________ r._ _____ r__
nem exprtfee figeificaat . In his etiam fit- focra evangdia quidquid fidei habemus cluciteris refert fe ad facultatem datam legat* ,B datum efl ? Abfit · nobis ut tale peftiferam
& in hujufoaodi fecultate ad pnedi&as Interas vulnus ecclefi* patiamur inferri. Frater hoc
decimofexto Kalendas Martii fe refert. Quid­ ft aliud enorme pnajudkium fequeretur, quod
quid ergo in omnibus litteris dicitur, mulli- tam concilium illud qnod noviter ipfo Eugo
gendum efl de foturo concilio per legatos ce­ nias celebrari ioflituit, quam alia furors, Rolebrando. Sed ft non mediocriter facultas da­ manis pontificibus in ipfo limine nullo contr».
ta legatis non admirari compellit, in qua ne­ dicente, djfloivere fas eflet : ex quo quanta
gotia qurque ncoiefi* uoiverfalis per diftoe pofltrat mala (occedere quis fotis OMrrabtt? St
. praefidentes expedienda mandatur cum confilio fofatgant m ecclefia harefes, errores, fuperfliconcilii: qu* verba juxta fignificatioocm pro- tiooes, vitia, deformitates ac bella, & carrera
priam, aut regulas juris canonici ft civilis , omnia qu* Chriflianam religionem perturbare
innuunt ut confilium concilii peti dumtaxat , poflint, ft in praecipitium dedocere, fi papa ve­
non autem fcqui oporteat. Ighurfi concilium lit ecdefiam incorrigibiliter ac notorie fcaoda»
confuleret aux afiâaverit aliquid ecclefi· expe­ litare ac devorare plebem domini ficut cfcam Talb *·
dire, & praefidentibus non libeat fieri, f cuo- paris, ft fidem catholicam tandem pervenere, **
dum eum non licebit. Quid, fi praefidentescconcilium vel non congregabitur, papa prohinihil eorum que ad fidem vel ad generalem bcnre : b ft coogregataun co mandante diflbl***·
ecclefiz pertinent
pertinent,, aut taliquid vetur? Caflietnr igitur concilium Confl>ntienfe,
reformationem ecclefi*
qiKxl fidet vel bonis moribus conti adicat, age­ & decreta fandorum patrum, qu* declarant in
re decreverunt, concilium ergo prohibere non hi» qu* nniverfalctn Datum ecclefi* concernunt
poterit? ergo de judice fiet confiliarius · Quid, papam nihil polle immutare. Fruftra enim
ft przfidentes totum concilium condemnare membranas occupant, fi unico verbo papa pn>
vel judicare délibèrent, fecundum hoc contra­ teft illa irritare: ft, quod deteriuseft, au&odicere non poterit ? ergo de judice fiat reus ? ritate ecclefi* talia poile videretur. Si pofl hudeluforium effet ergo dc falfum decretum il­ juimodi contradiâionem inter concilium & pa­
lud, tanta maturitate a fanâi» panibus dc in pam ortam concilium quafi viâum liti cede­
concilio Conftantienfi digeflum , io quo cave­ ret & ipfum & alio· Romano* pontibees in
tur, quod quilibet, cujufcumque dignitatis , poffefftone diflolvendi concilia poneret, qu*
etiamfi papalis, ftatutir, mandatis, & decre- randem (pes erit, quod praefatus dominus Eu*
tis concilii j;eneralis obedire teneatur in his
genius decreta hujus facri concilii fervet, ft
qu* pertinent ad fidem, extirpationem febif p (ervari faciat, fi ipfiim concilium fpernat re­
main, & univerfakm reformationem ecclefiz cognofeere ? Quibus etiam remediis uti potein Japite & in membris: quod fi non obedi
rimus ut ftatutis hic promulgandis non con­
vent, condign* pernitenti* fubjinatur, & de­ traveniat , fi ipfum concilium per quod flatubite puniatur , etiam ad alia juris fubfidia , fi ta fiunt irritari patiamur? Mori malumus,
opus fuerit, recurrendo. Secundum hoc non quam tanto errori per ignaviam cedere. Si
folum prefidentes, fed ft papa obnoxius eft majores noftri pro legibus paternis viriliter de­
decretis & prece pt is concilii. Ergo potius con­ certare ft mori ftatuerunt, cur nos fic erimus
cilium cum confilio pap* vel praefidentium , degeneres, ut pro confervathme uoiverfalisecquam econtra, negotia ecclefi* concluderede- défis idipfum non ficiamusZ.Si de privatis
bet . Quod fi in verbis memorat* facultatis rebus ageretur, ac perfooalem pateremur in­
flare oporteret, ut quid hic conveniflemus , juriam , effet forte cedendum, ft patienter
aâuri prccipue de reformatione capitis, a quo propter Deum ferre laudabile foret. Injurias
primum reddi rationem decet? cujus languor autem Dei impune tolerare, juxta beati Chryfi curatus non fuerit, totum corpus, fecundum foftomi
_________________
„_________
r______________
fententiam,
nimis impium
foret. Hic
beatum Gregorium, infici necefle eft, & ta- Barticulus de quo di’fceptatm*7 idem concer-

lem fuifle ipfius domini Eugeoii mentem, in
hoc videlicet concilio capitis non elle facien­
dam reformationem , verba ilia fatis innuunt
in fine ipfius facultatis pofita , videlicet agen­
di , traâandi. difponendi, ftatueodi, declaran­
di, decidendi, & concludendi, qu* in premit
fis ft circa ea pro ftatu ooftro ft ejufdem ec­
clefiz ac falute animarum fidelium, èXr. nec
non refot mat tone in omnibus membris fois
noveritis expedire. Talibus enim litteris ratio
nulla atfentire perfuadet, nec dicere ullopaâo
pofliimus ipfum latisfecifle monitioni ooftr* .

--- , oui
--- fine intérim
------- ---------------------·--» ----nie
falutis negligi
non —
po­
teft. Si dominus Eogentus fanfiam ecclefiiun
non audierit, qnam hoc concilium reprefeotat, oportebit tandem haberi ut ethnioun *
publicanum . Si ecdefiam amplius offendere
non vult, recognofcere necefle habet hoc ve­
rum fuifle ft efle concilium, fpfumque diflbU
vepe ncquivifljp, ft illi pure ft fine diffimulatione adhaerere. Si vult ut de ipfo bene con­
cipiamus, definet tor bullis torque tnrolationibus & fe ft nos defatigare. Ifta enim magis
difficultates augent. Si declaraflet hoc BafiIccnfe

k

*71

■S"·"

BTISTOLÆ SYNODALES.

V4

tea·» eonrilinm pdr flatuta generalium Coo- A Excufari dc ego debeo jure, qui hunc primum
ilisiiwiîl a ScnSis coacflfotum ordinatio
*
' “
locum non ambitu aliquo f©d fuperioris jufla ,
omqm domini Martini & faam fachoatom
comraque meum inftindum eonfecutus fum :
quem etiam non voluntas, fed neceflitas ad
ncfpondendum coegit. Semper dt famiüariter .
aWBjmoa dé­ ego, quemadmodum apud * nos domi folro,
fi» debito bo- nunc vobiicum colloqtsens magis quam pero­
■ori faibfcriflot
rans, principales veftraram orationum partes
afitunam, quibus nomini facri concilii refpoo.
mus, fient alias oblatum eft, libenter facere­ debo, dc a vobis initium ^dicendi faciens, ve­
mus ficut ei femper o&rimus. Ex ptsadiAis nerabilis domine geoctjlis,qui primum Lafgirur juflifimis caufis admirandum oon rit, aaotii aut Ciceronis flylo hic peroraftis, qua­
fi «os iu pnsfideutes uon admittimus, paratos tuor ex veftra oratione principaliter colligo.
nos ofineuem, cum profatus domiam Euge­ Primo, banc fanftam fyoodum ad charitatesn
nios fisum debitum fecerit, cum omni mode- pacemque
r____ ,____________________________________
& unitatem cum domino noflro eooflb debitum noArum facere. AUoquin fifecusBfervendam exhortati eftis. Secundo, iao&um
fiera, dc Deum de ecclefiam dt ipfam fidem piumque ejus propofitum ac defiderium expligraviter tdfcodorcmm, fltoirtque tcaodalis da­ caflis ad face tria opera quibus facrum cone»,
mnes dc ntme dc faturis temporibus occaGo- liutn intendit. Tertio, fcdem potentem efle,
nem. Jam omnibus confiat jadUtia dc veritas, dc quod opibus abundare opus fit , ut oppeeiquas nos dsfim dimes dc quam manfisete dc fos relevet, & indigentibus fubveuiat. Pofiupatiemer tama temporis wolixitate ipfas apud laflis demum , loco annatatum, quas decretum
dominum Eugeuium protend fiunt·. Teûis nofirum proxime editum abftulit, provifionem
eft CbrifiioMS ortis patientia dc maafisetndi- fcdi apofttdice fufficicntem fieri. Vos anum,
sus Doftr·. Nunquam iu aouaHbus legitur Ro­ domine Antoni auditor, duo pHKipue apud
manum pontificem ssotorie fcandalixaotem ec- fratres minores etiam diiertiiTime amplexi oclcfiam tam fupplkiter obfecramm, tam in- flia. Primo, quoJsh· annat· jura divino ,
' llanter snonsttsm dc requtfitum, dt tamdm Gc- naturali dc humano, tolerari poterant. Secun­
que patienter ab ipia eeelcfiaexpeâatum. Co­ do , quod aut fuipeodatur decretum, aut de­
ledi,aportolicic
fiat ________
provifio. Exhortatio,
git nos amodo «Ius domus Dei ft catholic·bita
________
______
veritatis defeufio vehementius fafargere, dc ·-Cquam primo loco, domine generalis
i ‘ pa,
’ s ,, ad
criora contra induratum morbum adhfaerero- cem generalem charitatcmque & unitatem fcmedia. Oramus tamen omnipotentem Deum, ciftis, fanûatquidem efi & falobris, dc omni
m cor pnriati domini Eqgenii emolliat ad coa­ acceptatione digna, quam quilibet (Jhriflialent iendum juftis fan&a metris ecdefi· moni­ nm utraque manu ample&i debet: qu« quam
tionibus, m horrradnm ilhsd judicium incur- fit neceflaria dc utilis, in fe quilibet palam
rat, ouod dominus fcandalixatui unum de pu- experitur: qiuntumlibct enim bomo fit dives
fillis luis mininus comminatnr.
aut potens, omnia habens nature ac fortuna
Damm Bafilea in congregatione noflra ge­ bona, fi pace dt imitate cum proximis ra­
nerali , decimofexto Kalendae Julii, anno a rest , nihil jucunditatis, riibil laetitiae unquam
Nativitate domini müicfimo quadringeutefimo fentire poterit ; fed plurimas animo moleftias
crigefimotertio.
atque anguftias fecum ubique deferet. 'Nos et.
iam noo paffi fumus hoc munere pacis «b ipfo
V.
fummo pootifice praveniri. Nam dc fispenomero ac per noftros oratores noviflime Flo'Refpetfe faudeiij, date prodente cutibi, fanasDrentiam deftinatos, idipTumfu· fao&itati nuuANNO
*“ faipfa facit ww v«M i» cen/pregetieee ge-tiavimus, optantes ut unum edemus charitate
&
CHRtSlt
nerait, & deinde redegit i» fcnptir, feperec- iplc dt nos, ficut Chrillus orans pro difeipu·»ι».
ceptetieee dfenrremw per pepeu faciende , pri· lis iu:s, dicebat: Ore Peter et neeu >sr, β,
(y
ue fenee eidem λ ceeecilie fut provide .
nt & ner mut* feeear . Ipfe igitur iummus
pontifex pacem & unitatem nobifeum habere
SacnfenRe generalu faaednt BafUeer^it, file.
defiderat, dc nos fecum. Ipfe illam nobis nun­
tiat , & nos fibi. Quid ergo reftat, quod ipfo
dc nobis pacem fic unitatem optantibus , invi’,U,“arJL Hodie io nollra generali congregatione di- remque nuntiantibus, pax ipia non fit 9 Au
C^-^p^kaiB ecclefie filius Julianus tituli fand* Sa- quia fic alter alteri pacem optamus & nun­
bine, ùnâc Roman· ecdefi· presbyter car* tiamus, pacifici dicendi fumus 7 An etiam quia
F·*·
dinaiis, apoâoiic· fedis legatus, praefidens io inter difiidentes, ut modo in Chrifiianiflimo
huc iacro generali Bafilecnfi coocilio, dile- regno Franci· faâum eft, pacem componere
ôis ecdefus filiis Ambrofio priori Camaldulen- fatagimus, filii Dei vocabimur , fi pacem itsf·, & Antonio de faoâo Vito, palatii apo- Bter nos invicem non habemus? non quidem,
fiulici caufarum auditori, oratoribus fanAiflimi inquit beatus Hieronymus fuper Matthcum in
domini Eugenii papae IV. infraferiptam ref- verbo illo, Beati pecijSci : Ille · vero pacificus Afars*. ».
***
poofiooetn dedit in modum qui fequitur.* De­ eQ, qui prius in feipfo, deinde inter aliospaceret hujus (acri concilii dignitatem, ut cum cem querit. Ipfe dc nos unum corpus cede*
fanâiffimi domini noflrt pap* oratoribus nunc fic fumus, qui regimur fub uno Chriflo ca­
rcfpondcndtim fit, tali viro boc onus injun- pite noflro: ipfe dc. nos civitas Dei fumus :
poatifict geretur , qui & iacro concilio & fummo * pon­
ipfe dc nos una domini fumus. Si in hoc cortifici dignam orationem faceret. Sed cum lo­ poie, fi infra hujus ecdefi· civitatis nwenia,
co tantum, & non meritis, hoc refpondendi fi intra hujus domus domini parietcedtflimfiomihi oficium tribui baâenus folitum fit ; ex- suam, aemulationum , odiorum bella verfcocufabtt confactudo, fi veflris omatidimis ora- tur, quis ipfum & nos pacificae reâe nuncu­
liooibus par aut fimilis noo reddatur oratio. pabit, etiamfi ia toto terrarum orbe pacem
S
efiC**iL Carrol, Tom. XXIX.

hofi&r

W

s7 j

WH

CONCILIUM RA SI LE EN SE. sanjüwmni

efficeremus? Quid ergo canfe eft , cum oier- Aefl, ifie coodudit, ipte ftatuit, et fub nomi'''"
ANNO
que tam bonam flt finceram ad pacem fe vo­ ne fuo ac pertona ejus omnia decernuntur , anwo
CITRIS H
luntatem habere dicat: quod inter ipfum denos Dum abeft, fatprofidentes, qui viceeius fannon mediocres diffenfionnm fcintilla appa­ guntur, locnmquc apoftolicum tetsem, etperrent ? qu» nifi caute extioguanmr; verendum fooam pontificis rtprofentant, per facram
eft quod De in maximam erumpant flammam. concilium deliberata concludunt . fer conci­
Quid opus eft indiciis aut conje&uris hujus lium autem ftatuta, in nullo derogant fu»
diicordic caufas inveftigare ? Audiamus quid poteftati, quin pro tempore, lococaufifquaet
in nobis loquatur dominas Deus oofter , yvi perfonis , utilitate vd neceffitate fuadrâft ,
lenter pttnt n
fiunt, inquit Deus per moderari difpenfarique poffit, atque uti fumos Pfalmift®.* Mifertnrdn & writer eMew, mi principis ·<···*, qu® ab eo auferri ne­
runt fibi, ptflitn, flF paw raasp/evn fiett ft , quit. Hax ergo fanda fynodus non opes, non
Dcmonftrat profedo dominus Deus roller quid aliud ab eo poftulat, fed hoc, ut quem­
quod pax fine juftitia rife non poffit, imo , admodum dumtaxat fui egerant anteceflbtte
ut illa fit, juftitiam procedere oportere. Cum circa decretorum fyoodalium obfervamtam,
ergo ita fit, aliter effe non poteft, cum, ficut B i ta et ipfe facete dignetur. Qpod fi fecerit
veritas atteftatur, ncctflariom eft, fi dominus prout potamus, et ex toto corde obfecranusa,
nofter veram pacem fit unitatem inter noa & tune prceunte juflitia, mox leu fronte foror
ipfum fore defiderat, ut qu» ad juftitiam fpe- ejus jucundiffima fuccedct pax, que fine juriant primo ipfe pt»mittat ; hoc eft , ut ec- ftiua germana fua antiquiore incedere non
clefi» univerfali jus fuum tribuat . Quod eft confuevit. Quod G forfitan et ipfe fumnwa
illud ecclcfi» jos? qu» fuot ille juftitt® par­ pontifex dicat, quemadmodum et vos in cor­
tes , qua veram pacem prascedere debent ? dibus veftris nunc dicere fufpicor , etiam es
Non certe ali» , nifi, cum ecclefia - univerfa­ parte hujus facri concifii procedere oportere
lis Spiritu fanfto dirigatur, & cam univcrfale juftifiam fibique jus foura per nos tribui de­
concilium reprefentet , ut decreta fyoodalia bere ; nemo ooftram ita irrationabilis eft , aut
tFKttJtru «Itligeotcr · flt per alios fuo exemplo & juflu etiam effe debet , quod alio jure in fe , alio
in aliis uti contendat: et ab alio fibi injuriam
&.-> te, h’ fervari faciat . ita dc fui anteccflores fandi
Romani pontifices, quorum vitam in teflimo- heri petar, ipfe alteri deneget. Videamus, et
nium fan&itatis etiam
miracnlis illuftravic inter nos 'cum charitate
___ diicutiamus, fi quid
.
Deus, fecerunt, fununa veneratione unireris- c eft quo concilium 'jus fedis apoftolic· gravet
hum conciliorum canooes fafeipientes, *&per ledat,
----effimdat, minuat: et ecce nulla erit ,
b F.-,,,*
eos inviolabiliter fervari facientes , qui une m fpero, difficultas, quin omnia ad juftiti»
f-er ibo». H.
maxima fic urgentiffima caufa adverfus ea non rcftitudmem et regule normam redigantur ·
difponebant quidquam, nec ab aliis aliter fie­ Sic igitur uterque faciendo, tunc rri eviden­
ri patiebantur: inquit enim beatus Damefus; tia animum utriufque ad unitatem paratum
Abfit a me ut fandorum patrum canooes demonftrabit, et tunc vere pacifici erimus ,
ablque inevitabili , ratione transgrediar unquam: ac filii Dei vocabimur. Et hinc ad fecundam
& magnus ille Gregorius, ut fanda evange- veftna orationis partem fe mihi competens relia, concilia generalia fe venerari affirmat .*& fponfum offert. Sic enim ( ut pnedidutn eft)
non folum quatuor illa primeva , fed flt o- faciendo, tunc evidenter cognoscemus, et umnia, dum ea ratione utitur, qtt» omnibus bique palam fatebimur fanftttatcm luam ad
unirerfaiibus conciliis communit eft . Beatus haec fanda opera, propter qu» convenimus ,
quoque Gelafius univerfalis ecclcfi» ftatuta af­ veram perfedamque voluntatem gerere: tunc
fiippr
laudatores ac pnsfecerat nullam effe iedem, quant magis exe- nos
.—
, - omnes .prccipui
,
qui oporteat, quam primam. Non mihi fatis Dcones erimus. Tertio loco dicitis oportere feeffet ufque in craftinum , fi Cngulos, tam dem
*
apoftolicara
----abundare
·
ac potentem rife
-*- ,
fammos pontifices, quam fandos dodores.re- exemplo illorum Romanorum pontificum, qui
ceofere pergam, qui fal uberrimam conciliorum beato Athanafio, beato Joauni Chryfoftomo,
dodrinam fuper ceteris aliis efferebant, vene­ ac beato Thom» Cantuarenfi de fedibus pro­
rabantur & obfervabant : nec fic faciendo priis pnifis opem fubfidiaque neceflaria contu­
quidquam Romani pontificis audoritati depe­ lerunt: beati quoque Gregorii, qui ufque in
rit aut detrahitur, imo adjicitur fltaccrefcit. ierufelcm indigentfeus vit» neceflaria mini»
trabet. Nos nec re nec verbo in hoc con­
Quidquid enim in facets ftatuiturconciliis,fua
etiam audoritare ftatuitur , qu» femper ibi tradicimus: imo non eft illa fedes, hec etiam
refulget, ut prima & ptwcipua pr» omnibus, effe poffet tam potem ac locuples, quin eam
caput & diredrix. Et cum aut perfonalitcr pro utilitate ecdefi» locupletiorem potentioaut audoritative femper in fyuodis univerfahbus remque effe vellemus: quamquam affirmemus
____
____ , et fa illa et ia aliis eptscopaUbus fedftos de·
interfit, ipfeque ecdefi» redor fit
fit pallor,
fiderari magis copiam abuodaetiamque vfrtndecreta conciliorum, etiam fua fe
flt fedis apo»
a|
dici
potiunt.
Nos
enim, Itum et meritonun, quam opum Mt divitia­
flolioe non immerito <" „ "
ut dixi, unum ecclcfi» corpus fumus, dc ipfe rum . Nec ceno fecimus aut fecere quidquam
hujus corporis caput fub capite Chrifto.Qpid- intendimtri, per quod ftla fed· jafturam fan
*luid igitur
«b hoc corpore eccleCaftico / dimfautim»m afiq^nm sadoritatis aut fecaltahuit poMt. etiamfi omma membra in idem concurrant , tis pati poffit. Qjsod fi rede eunda euimadfc> .
ficut in corpore naturali accidit, magis tamen vertaatur, atque omni paflkme fopita judicen­
ac procipue oratio quasvis tapiti appropriante tur omnia, nemo aflêrere cum ratione pote­
et adferbitur, ab ipfoque mqgis quam ,-ab a- rit, quidquam per hoc noftrnm decretum fa
lio corporis membro procedere cenfetur. Ita­ diminutitmem, derogationem feu prafludidum
que noo fecus fyoodalia deemta pro fuo debi­ illius fedb forte, attentatum . Et quamquam
to & honore exequi debet, ac per alios fer­ muit» ad id fappetaM rationes, tres nunc fa­
vari facere, quam fi ab ore proprio didata tis rife judico. Primo, cum nemo inficietur
. & promulgata effent. Dum enim ipfepnefeos multos in cxaftione haram annataram failtoa

fieri,

.

*77

wwros

EPaSTOLÆ

SYNODALES.

«osMgwâ

27·

•fieri abufua, cum etiam hinc multi fcandalumA pridem nuntiavit & pollicita eft, fi tamen obANNO paterentur fit (crapulam in coufcientiis,, ac icrvantiae decretorum fynodalium , u't dignum anno
CMurri
CHMiT’
modus ipfe fligendi onerofus effet ecclefi· , eft, rationem habuerit: A reluti in corpore
& apud multos fperiem mali continere vide* naturali reliqua membra fuo capiti neceffaria
retur: nos his omnius hoc decrero providi* provident , ut vite & fuftenratioftir influxus
mus, Cm^aaevMev doârinam Chrifti, mandantia ab ilto in ipfa defeeodant : 6c quidem aaquum
nemini incuticadam effe fcaodahsa i Λ Apo- eft Ik rationi conionum, nt ecclefic per orbem
finii proripient» ah omni fpecie mali abfti- diflufia, fummo pontifici fuifque palloribus in­
nendom: Regulas quoque canonicas ac lega* digentibus, ut ab his falubriter regantur & gu­
Je», que nonnulla prohibent, licet in fc non bernentur , necefiariam fubvenriooem porrigant.
mala, ob hoc tantum quod vel fpeciem mali Nihil autem ad bene regendam coniervandamconducant, vel occafionem prabeant delin- que ecclefiam eque utile & neceffarium eft ,
|uendi. Nono· & gratis offrira, & eleemo- quam ut fynodaks canones , quos a Spiritu
ynam dare, pium eft fit charitatis opus?Sed
______
fanâo diâatos credimus, non negligantur aut
côeeuîi Èul· quoniam tempore baptifmi nummos contemnantur
projicere
. Illud autem filentio prntereuobcritM< ·
in concham , fperiem pteteodebat mali, <e* fi dum non eft, quod nec beato Athana fio, nec
mendari A aboriri talem coofuctudinem juflit beato Joanni Cbryfoftomo , nec beato Tho­
ecclefia. Nihil nnidem novitatis ner hoc de­ mae Cantuarienfi per Romanos pontifices,nec
cretum in ecclefia introduâum eft , fed prae­ pauperibus Hierofolymitanis per Beatum Grecepta fit exempla Chrifti cxccuti fumus , ac gortum , de his annatis fubventum eft . Neque
fanâorum patrum renovamus inftituta. Quid enim adhuc hcc vocabula iu ecclefia Dei au­
fecimus? audite & coofiderate qtmfo diligen­ diebantur , neque etiam alti fanât epifeopi
ter: Statuimus quod beneficia fit ordina ec- preciara charitatis & pietatis opera de emolu­
clefiaftici gratis conferantur . Numquid hoc mentis tigillorum explere confueverant . Ex
eft fcelw aliquod aut facrilcgnsm ? Nonne fal· his facile refponfum patet ad ea, oue primo
vator nofter hanc ipfatn nobis neccffitatcm , Joco voa , domine Antoni, cxplicafli^ ; quo­
Metti.
niam etfi pro vite fuftentatione & aliis juftis
imponit, dicem: Grafts freti/ 4etr?
Qiid fecimus? flatuimas quod fpintualia pà- neceflitatibus, palloribus ecclefi· jus commu­
âo , conventione , feu contraâu aut opera ne , naturale , divinumque & humanum, pronummulariorum non diftribuantur . Sed & vifionem facere jubeant , modum tamen juChriflus Deus noftcr in domo domini hoc C item nec ilium, faltem pro Temper, nonprefieri videns, flagello de funiculis iaâo , scio cipiunt. Illud autem conflat, quod quanto ejuftitie feccenfus, expulit inde omnes emen­ xaâio aliqua plus habet abufus feu oneris aut
tes fit vendentes, fit menfas nummulariorum fcandali, vel majorem fpeciem mali, tanto am­
evenit : fit cum ipfe cetera crimina vribo plius a jure naturali & divino diferepat, qu·
tantum deteftatus fit , hoc vitium manu huic diebus ooftris ufitato modo exigendi an­
propria terrflMli punitione correxit. Quid feci- natas , admixta effe nec vos nec quifquam a-*.mus? decrevimus quod res fpiritualcs fine pe­ micut veritatis inficiari poterit . Qjramquam
cunia interventu nuniftrentnr. Ac beatus Pe­ autem modus exigendi ulitatus fit in ecclefia,
trus primus Chrifti vicarius, mentem domini 6 tamen oncrofas aut abufivus effe incipiat ,
quotidiana cooverfatiooe intcUigens, cum Si­ nulli negare fas eft, quin modum illum ec>
mon magus pro gratia fpirituali pecuniam ofe defla poftit in alium leviorem vd honeftioferret, eum abhorruit , maledixit, repulit , rem convertere. Ea autem que pertinent ad
dicens: Ptctatte tee ttatnt it in ftriitiem . vine fufteutationem feu utilitatem aut necefΜ.*·
Nonne iaerorum conciliorum , Romanorum fitatem ecdcfie, qu· quidem de jure natura­
pontificum, probatorumque doâoram codices li & divino effe fatemur, neque abfiulimus ,
his prohibitionibus pleni funt , ut videlicet pro neque aufene licitum videtur.· imo> , ut plus
rebus Ipiritualibus fit ecclefiafticis nihil ante o dicam . etiam preter nonnullos fuftentandi
vel poft ab invito exigatur ? hoc fecimus , modos, qui in jure ftatuti funt , hacc fanâa
hoc (latuimus. Conqueratur ergo qui vult , fynodos^, ut praâdiâum eft, fummo pontifici

J

fi tamen julle id poftit, de illis , qui talem
nobis legem dederunt, quorum decreta reno
vivimus, non noftra fecimus. Qiis ergo jam
dicere audebit, fedent apoftolicam aut alias
per hoc tam falubre fit neceffarium ftatutum
depauperates fit lefas fore? imo reâius dicet,
.qui ratiooe utitur, honeftatas expolitaiqtse,fit
ad decorem priftinat form· redaâas. Secundo
vero ab omni calumnia noftrom decretum evidenter defenditur. Per ipfum enim noe> in­
terdicitur, quin pro vite fuftentatione, dfiifel
que ecdefi· neceflitatibus , futnmqs pontifex
riiarumque ecclefiarum epiicopijcaaritativuaa
fubfidium indicere, decimam feu aliam quo­
tam imponere, fruâufquc aliquorum benefi­
ciorum ad tempus refervare, vel alias fubveo»
ticNMim fpccics) petere poffint . Satis ifta
edent , nifi fit tertiam reddere promtfifim . Qaamquam autem fic decretum fit,
fit bene decretum , non tamen adhuc aodttutn eft , quod bec fanâa fynodus nolit
κ fedi apoftoHc* dignam fit competentem facere
K provifionem : imo hoc per foos oratores jam-

CteeU. Gmrrel. Tom. XXIX.

provifionem facere obtulit , fi & ipfe circa
lyoodaliom decretorum ohfervantiam animum,
ut decet, inclinaverit . Quo vero ad fulpenfionem decreti poftulaftis, nulla ratione dece­
re videtur , ut tam falubre decretum conformeque per omnia legi evangelic· & fando­
rum patrum ioflitutis fufpeodi aut irritari de­
beat. Poftremo uterque veftrum provifionem
fufikientcm fedi apoflolic· faciendam popofcit. Ad quod fanâa fynodus refpoodet, cir­
ca hoc id deliberaturam, quod fecundum
Deum fit rationem (anâum viderit expedire :
taliterque faâuram, quod nemo de ipfa fynodo poterit cum ratione conqueri.
Datum Bafilee io noftra congregatione go·
nerali, tertio Nonas Novembris, inoo a na­
tivitate domio
millefimo quadriogentefimo
trigefimo quinto.

S

>

Aft-

»TP

CONCILII BASILEENSIS

anno RESPONSIO DOMINI JULIANI CARDINACHKtSTi
US AD INSTRUCUONRS DOMINI
• η».
PARENTINI FACTA.

ogsmundoi

io fefisfinate, quod tranfiverat in hmrefan . *»*
In primis pro excadatfone mor feflicit tueri a"4*n
ate auAoritate duorum coocHforam, in quibat
’ *

ha feftum eft, ft mme agitur pro extirpanda
hanfi, fcqun pin· eft quern fchifma ; ft nCMS. Cad. TjRima inftru&io eft, quod voco Prolatos tfamm aaac aoa effet majus periculum b fide
MtacvU··* Jt ad compararium aliquos infra meafem ,, ft flam acriefiaflkoquam tone! Licet tunc
«p Pbi^ riiquoa infra tres amotas, aliquos infra fex ,( cflent tres qui dicerent fe fimunoe rife Fonti.
tap·· PoeU fecundum diftantiam locorum, ft ex hac pte- fica, eopuli tamen amat deroti, ft revera»·
Cum. r·- ra inconvcnicutia fequerentur. Ex hoc appe­ tee illi quem putabant veram Pontificem ·
nd. Neocrij. ret, ijttera, meas non futile vitas in curia , Non etnt enor drca aetkutoa fidei, qtritibet
quia nec de fer asenfita·, nec de tribus in tenebat doftrioum ILomana ecdefim, mc de­
ibis ulla fit mentio. (Mamquam fi fuiflet da­
viabat a diftb S& Patram ft DoAoram. Nune
ta dilatio fecundum diftantiam locorum, quid vero populi ft rena a fidei veritate difeeftomirum fuiflet, cum ft nqoitas ft jura tua-1Brunt, plurimi arttcnli dogmatisant contre ecdeam . Sed diceret ingravabuntur Pradaxi , defiam catholicam ft prefeotem flatum ecantequam alii veniam in expenfis. Magna defioflicum. Infinita font mala, qua non Co­
compa&o eft, nam poflunt Fristad expodtare lum ia Bohemia, fed & in aliis partfeos at­
aliquamdiu io civitate pro drifanfione ftetus tentata font, ft quotidie attentantur in cuinam
ecdefiaftici, quem Hscrâtici ut evertant diu (aerarum ecdefiarum, ft totius chriftiante renoûuque byeme ft «flate in campis refident;
eft ne ita magnam, aliqaaqa particulam bo.
porum ecclefi· expendere pro dcfeafiono- ec­ hac hnrefis vix, nifi per arma, extirper! poclefi* ? Qjiooiam perfuademus laids, ut pro tcft, ideo opus eft auxilio Principem ; pro­
defenfiooe fidei bona expendant patrimonialia, pretés fancitnm fait vocare eoe, ot fiat pro­
ft caftrameteotur in terra aliena, compatiar pitii aA illam extirpandam. Unde cum ifta
ego facerdotims, ne pro fide ft reformatione fit canta fide», ft ad defenfionem fidei aga­
expendant? O minam in domibus propriis non tur, non minus vocandi erant, ^quam in con­
exponerent plura in. deformitatibus ft in fcan- cilio Pilano vd Conftantienfi, pro hoc Cadalutn fidei !
(
·
·
Γ
Cnoo «riront 96. ff. Nec vocantur ut habeant
Secunda inflru&io efl , quod mando Prela-■ vocem sudori tatis, fed invitantur, ut protos comparere per fe vel procuratorem, & beant fubfidium ft brachium feculare. Item
Îer hoc videar difscntare fuper juramento . quia in hoc concilio fecundum fecultatem Do­
'tiam cx hoc apparet non fuifle vifas meas mini Martini , non fotam de reformatione
litteras, quia non fotam, non difoenfo fuper flatus Ecdefiaftid , fed do pace Priodfum
juramento, inuno vigore juramenti in coofti- Chriftiadbram, ft extirpatione hmnrium, ft
tmiooe prnfttti requiro ipfos, ut comparcant de omni eo quod pertinet ad fatalem Chriftiperfonalirer, quod fi forfan eaubnico impedi­ fiddham agendum videtor. Merito ergo ad
mento fuerint impediti, tunc mittant procu­ froftotn pacis, quod eft negotiorum eorum
ratores. Ecce quod non difpenfo taper jura­ propriam, vocandi erant. Cmn vero traftaba.
mento . Item ifta rcquifitio conforme eft ju­ tur de ecdefiaôicü negotiis ft rorrrAiosubue
ramento qdod Epifeopi proflant, qui jurant clericorum, excludentur^ fecundum quod no­
fic : Facadt/ «d
vnûao »
ceiioùtt tant diftinftfones in jcaptralo dr fer fwu fins»
ioftiitioo ftttr* iOpriihu, nttg» R. it ytroh » Pnthtir fiot
CefittH.
da, fi ergo ipfi non poflunt venire, debent D Quinto dicitur, quod incepi
. i tenero fefliomittere nuntium futim; alioqutn com multi nes cum paucis ft uut patriarchis
patriarcl
ftc. Miror
Epifeopi fint canonice impediti, de multis de hoc, cum adhuc non fit tenta nifi una
dicecefibus nullus veniret. De hoc eft textus frifio, ft ifta longo poft iftas teftraftionm ,
expreflus in canone Bfifaftu Æ ubi dicit tex­ Patriarchas autem isu_ conciliis adefle nemo
tus fic: Epifaptu λΛ
in are Mrdrf-, dubitat non cflb de fitbftantfe , ficut patet do·
β μ» fati! grew Mctfait tuMntur. Sit ,tt- currenti decretum, ubi tenores multoram de­
ntn i» ptrfma ItgaitOH nittat, fiifcnOtnto ; cretorum inferuntur.
film
writat·, ftidfM fyndtu futMtrit.
Ncc procurator mittitur a·1 allegandum cau- des Ambafiatoram , Regum ft Principem ,
ias abfentie, ut dicit inftruftio, fed ad fe- quem non eft pofibOe fervare ftc In prirnia
feipiendum mandatum concilii, ft fatereflen- taftmn eft hoc non ea odio fed «a charicate
dum. Er ita faftum eft in concilio Pilano , ft bono refpeAu, ut venienribus aliis «flarent
Conftantienfi , Senenfi .
(editiones; non tamen______________________
ita firmatumfirit, quinr
Tertio dicitur quod ego voco adCoucilmm fi videatur modum illam non poflè fervari ,
capitula ecdefiarum càthedralium, quafi hocErcperiatnr ft alius; non enim in fefliooe fanfit contra jus. Miror fetis, cam de hoc fit chum flat, fed per mnlnm cufoidam avifetextus expreflus in capitulo, dr Hr yr* fitai menti; ft forfitan SanAus Spirina iobndet
λ PreUtt fiat enftufe cefiteli . Obi Papa man­ Satifrn faam, ut quod aliis videtur impofll·
c, fiet-poflibile.
dat capitula Ecdefiarum Cathedrriium convo­
cari ad Concilia Provincialia, ft confequen• Septimo, ubi dicitur, quod convocando aItas de clero inferiori eft reducere curium
ter eorum procuratorem admitti.
Qparto, quia voco ad concflinm Reges ft eonriUi ad nationes, ficut fidam eft in CooPrincipes, qui nullo modo cnnfueveruat, ne- ftamieufi ftc. Oria taper hoc diverfe vitaban­
que de jure habere debent vocem in conatio, tur, ideo fcripfi ad curiam, ut mittantarmimaxime in ifto quod eft aflignatum ad refor­ hi inftroftiooes fuper hoc, quod tamen non
mandum ftatum ecdefiafticum. Tamen nec fit, nec per litteras vocantur aliqui de dero
obftac dicere, eos fuifle vocatos in Pifeno ft inferiori, quia non vocantor curati, vd fim*
Hi­

.

___

xSi

torros
IV·

EPISTOLÆ SYNODALES,

18ι

skhsiwwixb

IBV.

dotes, vel alii bnjufeaodi. Etiam Aambafiatores fispeoumcro prolcflt sint , sine·——
__

?n'
Vx
Uf

lianfi magjftri in Theologia A Do-

admifli fime, oc potet per aAa illius
CoocfiH. Ea hfiqwe video, quocumque pan
deAa fuerit, fabjidcmr mlumnüs, tiportm
hebere perientiam cum majoribus. OraboSpiritum SanAnm, qui bm ex livore fed excharitatf inftrulr, ut Memo dirqptad honorem
Dd, SanAitatis veftna, A bonum uotverialis
cedrii·.
Ad duo alia capitula de facoaveniemtis ,
quo ex coovocatiooe Principum refutabant

univerfitli lynodo hanc unionem fieri neque-

"
AN**t

quam pofle , nec feAam diu durare polle . tHWS·1
A j si
- quifquam
-ir----------------------------------------------”n
Quod
dixerit fatis rife ipfos
cam

exiftimare futuram lynodum univerfalem , li­
cet nos particularem feu regionalem cenita­
mus, judicet unulquilque quantum hoc expe­
diat, A qtsetn finem res habitura sit , si ad
tollendas dilcordias procedentes novam fuperindocamus difeordiam
A de ipfa lynodo ,
quo fundamentum hujus rei eft, varia atque
diverfa hinc inde cenitantur, neque illud viAc. nihil aliud rcfpondcndwm videtur, nifi. Ium eft expedire, ut certitudo fidei carholiquod Spiritus Sanctae ficut chudUnmPilanum c·', qua nihil firmius Clique certius apud ce­
to Gooftamienfe, ab iftfe hcouvanfaatiis oc- clesiam effe poteft , quasi per compromiflum
cwrrenmt, ita occurrant m Mo. Pnsaerea ut B quoddam in legato vel legatis, A aliis ex,
diAuar efi , cam agetur ate domAiooe cleri­ parte Graneorum convenientibus , remitti de­
corum, ambafiarores Priocipum audodcntur. beat, ut quod illi fuper differentiis, que in­
Drinde ut prediAum eft, fi bulla facultatis ter nos A Grecos fidem ipfam tangentibus
mandat, ut agatur.de Pace inter Principes , concorditer deliberaverint, id per totam ec­
A de extirpatione herein, que nifi per viam clesiam ratum habeatur: nec etiam ullopaAo
fefti fieri non poteft, nonne oeceflarium fuit vitam eft univerfalem fynodum hoc tenaqprc
•os vocari, cum ia Pilaw A Conftantienfi apud Conflantinopolim in faucibus Turearum
na fetan efle tufpiciatm?
sitam, potitu quam apud terras que Romane
ftaftremo· dicitur quod sou tatroauttatn me ecdesie unitatem tenent , celebrari debere .
de confie, <pue ooa pertinent ad facultatem Super quibas tam ipfe Chriftophorus , quam
meam five judicialibus five benefidaUbUe; ra­ oratores noflri, mox ad lanAitatem veftram
ro vel uunquam me intromittere putt? quod
venturi , eamdetn plenius A fetius certificafit uomrium iu curia quod potuiflem habere bunt.
ptarimas facultates, ficut· alii legati iolent .
Datum Basilee tertio Nonas Maji , anno
Et cum dominus Maninas quali indigne fer'·­ Cdomini millesimo quadringentesimo trigesimo
ret quod noUem facultates, volui nihilominus quinto.
Mcedcre fine illis, A quod poffemfrattone leeariouie revertetur cum lucro unius oboli. Et­
V I I.
iam repuli quondam, qui periequi votait cau­
lem ecdefie Placentinas A Laufaoeufis. Ni- Rejpmfio [acre (jnodi, quod poffit conciliant con· "
'
'
hifomious ut nihil inordinate agatur, cur non
cedere indulgentias plinariai pro anione Greco· CHRisri
fatisfit petitioni meae, quam toties feci, A
runt : yevd oilatio pope , f«Md accrptatioeeao
nunc denuo facio, ut duo vel tres de revedocretornm , w« eft [efficients etc agendnno
rsndilfimts Dominis meis, qui errate non pol­
effe modo de mataiime concilii.
iunt, hoc veniant, A ego io nomine Jeftt'
Chrifli revertar Romam multum libenter? nec
SacrofanEfa, tic. ad futaram rei
calumniabor fsfta abfeotium, fed potius ex­
netettriom.
colabo .
Cuperet hrc fenAa fynodus vobis dile&fljDmis ecdesi· filiis N. tituli fanA· Crucis io
V I.
{erufalem , A Joanni tituli fanAi Petri ad
Epiftola ai Eagniam papww, ytoi pro mmn
rincula, phrsbyteris cardinalibus, legatu ledis
Grmofimo aea drerl in Catfaatinopoli
apoflolicc, tam jucundo animo refpoofum fa­
Jjeodme ctkhrart.
cere , quam leto vcftrum preftolatur adventum: putat advenientibus vobis non dolendi
SacrofanSa, Ac. faa&ffimo domino Eagenio papa aut conquerendi de fanftiflimo domino Euge­
nio cauiam, fed gratias eidetn agendi tribui
inarto.
debere. Sperabamus etenim tante dignitatis
Veniens ad nos dileAus ecclefi· filius Chri- viros ea fecum déferre qne nos merito cooflophorus Garathonis orator vefter, expofuit folarcatur, A talia vobis effe commifla , per
hurc fenAe fynodo feriofe ac diferete ea que que piis juftifque facri concilii (desideriis fa­
apod Conftaotinopolim egerat, quibus per fa* ti sfacere pofletu; prefertim cum tam crebro
cras ipfius fenAe fynodi deputat tones plene A inftanter oratorftus atque litteris ooftrts
matureque difcuffis, aç confideratis omnibus ipfe feoAitlimus dominus Eugenios requisitus
eft B extiterit, prout ipsi noftis, A eo potiflime ,
que ht tanta re attendenda funt, ivifnm
'
honori hujus facri concilii ac lanAitatis ve- cum non nisi fenAa A rationabilia a foafanflre , imparatorilquc A patriarche, Coflanti- Aitate efflagitarentur. Ad qu· quidem non
nopoiitani, ipsius quoque executions multo fotam pro univerfelis ecclesiae reverentia, cu­
tnagfe. expedire, nt capitula apud hanc fao- jus decretis A monitionibus quifque mortali­
ftan» fynodum primo tam (olemmter concha- um parere tenetur, fed A pro fua tam felefe, nomine univerfelis ecetate ipriuiquc im­ mni pollicitatione iu litteris adhnrionis faAa,
peratoris A patriarch· per eorum aaibafiato- flefti ultro debuiflet. Qpod etsi illorum faores planum deihper habentes mandatum, qui- Aoram operum, propter qu· hoc conclltam
costgrcgatnm eft, fua fenAitas prout in prooe­
mio vefins-fcbeduls nuper oblate exprimi­
•ftêotum, ampleâipoetas, quam fecw
tis
, felicem confammatiooem desiderat, cur
Couflantiwpolim conventa debeamus,
vertis
fefta compenfam decreta reformationis,
rim cum ipti Greet tam primi quam

f*o

xHj

wmnjus

CONCILIUM BASILEENSÈ.

sowgwüj

»«4

pro qua prccipue hec fynodalis congregatio A quam difficile fit, quod per oonoeanadooes A———
♦ads efl , non fervat ; A
ferver, toties re. provincias provifio hic decernenda, catm aece- ANMO
*kno fada
qP'Gti», tamdia diflcrt ? Si venus eft qood pietur Rsxta facultatum veftrarum tenorem , voa CHRtsTt
*” ‘
‘’
initium veflr* feheduha cootiuet, Am fecu·» ipfi judicetis. Nam fi una minima provincia
do articulo repetitor, cor ea quo aa« ά e·· difficultatem in acceptando talem provifiooem
defiam conturbant d« medio ooo tollentur t fecerit, tunc decretum hoc iervare non volet.
Quamquam multa per ipfam faâa fiat, que Qsod quam abfnrdum fit A quam prolixum,
t
no» merito cootriftant, videntes ex iynodalnia» habere omnium provinciarum mundi coufentranfgrefliooe decretorum multa m ecclefia Dei fiam, voa ip6 ontime tccognofettis. Cum ergo
oria dfe, A graviora io dica feandala oritura, decretum boc lan&umfit & rationabile, fervanihilo annua praeteritorum Itanter oblivifecre- ri merito ab onustas fine difficultate debet
mur, fi jam pofl to< rcqatfitiooes A moniiiooes Qood fi quis poftea provificoi per boc (actum
talia infpiwemus, per que A praeterita repara­ concilium decernende obtemperare recufaverit ,
rentur , A m futurum fpesforet hanc fumati pon­ potent fea fanâitas aoâoriiate apnftolica A
tificii m ternionem aliquando opere compleri. Hu- univerfalis ecclefi· par juris remedia tales commana intenfio,nifi per opera, homintas conflate Bpefcere. Sad fi forte contingeret, quod non
doo poteft. Quomodo perfuadcri rebus fic flan­ arbi tramer, hujufmodi provifiooem per conci­
tibus nobis poteft, taJein efle fatnmi pontifiera lium non decenti, nonne tam fua fanâitas .
intentiooep^um quotidie opera dilümilia vide­ quam pre lari per multos honeftoc modos in juamus ? N*m poil veftram a tua fanditate recef- re communi defcrtptos, a fuis fabdiiis io ur­
fam nonnulla admodum gravia contra decreta gente neceflitsre fobfidia obtinere poterunt 1 'fi""·
A pet lonas hujus facri concilii ac fententias eti­ Qpomodo enim adinventionem annataram Aam.
am conc i liari ter liras faâa cfle didicimus. Sed nec aliorum abufuum per decretum fablatorum ,
mediocriter miramur, quod cum ooo falam tu famini pontifices A pariati fe fuftpntabant ? Ea
decretis de eleâionibus A annatis con lift at ec­ qu· in fecundo articulo continentur , de inten­
clefi· reformatio, nec fuper his folom , fed tione fan fanâitatts in omnibus fanâîs, jadis
faper omnibus concernentibus capitis A mem­ A ratfonabiltaa petitionibus, A fibi poffibilibrorum ecclefie reformationem, foam fanâi­ bus , complacendi A fatisfaciendi facro conci­
tatem fiepenumero manfuetiflime exoraverimus lio, magna laudç A gratiarum aâione digna
A requifoerimus, ipfe faper his duobus dum- funt, si ex animo prodeunt, quod tuoc reco­
usit relponderii, nec fuper his quidem fuffi- Cynolcemus, si ea que pro honore Dei A bono
cicnter. Nam circa decretum de deâioaibus, publico fanâa fynodus ordinat, A ab eo ferambigue , circa vr-o decretum de confirmatio­ vati poftulat, faa fanâitas more picdeceflbnibus A provifiombus dignitatum A beneficio­ rum tuorum non infringat, imitando beatum
rum A adminiflrationc rerum fpiritualium fine papam Gelafium , dicentem , nullam magis
ex ad tone faciendis, conditionaliier refpondet : quam^primam fedem flatuta univerfalis fynodi
A tali quidem conditione, que ( ficut in ve* excqui oportere. Meminifle fuam fanâitatem
ftrz litteris facultatis continetur ) tam difficilis cupimus eorum qur in fua pollicitus efl ad­
efl, ut pene impoflibile judicetur. In decreto hesione, videlicet quod iplum facrum conci­
enim de eleâtombus offirtis faam fanâitatem lium Basileenfe cum omni devotione A favo­
velle ex pedare «lectiones, quid fi a proximo re profequi intenderet, A deinceps a novita­
faperiori ordinario confirmatio alicbjus eleâio- tibus A gtavamimbus feu pruiudiciis interen­
ms juxta ddpofitionem/uris communis petatur, dis ipsi facto concilio vel fupposiris ejus A
numquid ordinarios fuo jure libere uti permit­ adherentibus realiter A cum effiâu destfterct.
tet , ficut lucri canones flatuum ? Quo vero Sed, proh dolo> ! quotidie contraria fieri aoad decretum de annalis, decuitfet magisfuamDdivimus, A ufquenunc cum patientia toleraianânatem decretum hoc I bere obfervare ac vimus,
*
si forte toties rogatus A oblecratus '
fetvari facere , quam conditionem adjicere , desistat. H«c certe non iulum dum fiunt mo­
juxta fanâotum patrum inflituta ac decretam leste ferimus, fed, cum ncccflstas referte noa
iacri concilii Cortftantienfis, diffiniens omnem compellit , dolore afficimur. Quis enim non
homjnem, etiam papalis dignitatis , decretis dolear, quod fumma ac falubcrrima concilio­
A mandatis conciliorum generalium patere de­ rum auâoritas boc tempore ita depereat A con­
bere m ins qu* pertinent ad fidem; extirpa- temnatur 7 Quomodo A nos illud amplius to­
tionem khismiLs , ac reformat tonem ecclefi* lerare poflumus aut debemus, ut quos h»c fan­
in capite A in membris. Et cum hujufmodi âa fynodus justis ex causis excommunicat ,
de:trum de annatis conforme per omnia fit ipfe abfolvat ; A ‘ quod nos abfolvimus . fus ■
decretis laoâorum patrum, ianâe faceret, fi sudoritate excommunicentur ? Non boc fanant
verbis uteretur beati Leonis , dicentis : ideo inc adhesionis litter*. Non ita agebat ilfeF
permittente domino paflores hominum fumus beatiflimus papa Gregorius , cujus in expla­
cfterii, ut quod patres noflri five in fecrisca- nandis feripturis Spiritus fandus irradiabat innombus, five in mundanis affixere legibus ,Btellc&um. Js de utuverfalibns conciliis inquit:
excedere minime debeamus. Contra fandorum Cun&as
**
vero quas praefata veneranda concilia
quippe faluberrima agimus flatuta, fi quod ipfi perfooas rcfpuunt, refjpuo,* quas venerantur ,
divino flatuerunt confultu intaâum noa con­ ampleâor: quia dum univerfali font confenfu
fervamus . Congruentius ergo fuiflet decretum constituta, fe A non illa destruit quifquis
ipfam tam falubre iufeipere, A poftea ab ec­ prcfumpferit obfolvere quos ligant, aut ligare
clefi* provifionem poftulare, quam fecundam quos abfolvunt : quifquis ergo aliud fi pit, ana­
indigentiam facere non recidamus, prefertim thema sit. Nos ooo aliud optamus , nisi ut
fi faam fanâitatem ad obier vani iam reforma- sic agat
....
, quod vera cbaritas inter hoc iacrum
tionis videamus efficaciter difpofitam . Qjue . concilium A fuam fanâitatem illibata ferve" , niG ex P*r,e fur Quomodocumque fperare poflumos fuam
iuidem provifio ÿtm faâa diet
jiflent,
fanâitatem, finito concilio , ejus decreta inu* fanâitatis ac luorum quadam contig
il
que hanc provtfionctD difluierum . Illud autem violata Iervare, A ab aliis pro fuo officio fer­

J

var!

F
«***

EPISTOLÆ SYNODALES

«»Jgw>w

■ vari focera, nisi *ntt cum eifeftn reperet qu* A cernes aliud fo mandatis non habere .

186

_
contre decreta ac pofonaa bufo* forri concilii qaidemMuram ft trifle fait nobis audire. Io. cnno
α**π gefta fiant ? Ntrilatenue hsm fanfta fynodus terrogati etiam a pradiftà deputatis , an litcontesltari am filemio praterire, nec dc ipfo teras spoftoiicas aliquarum indulgent iaram per
hqfoflnodi fipam fo foraram concipere poarrit. eum modum, quem fo fchedula obtuliftis ,
Tertias veftra fcheduin sttfota deo conti- ipfe fummus pontifex vobà dediflêt concilio
net.- primaa, ntdeefigeado fine mora focum prarfimtaodas, rcfooodiftis nullas apud vos ha­
concfltt pro adventu Graeorua, ad pm fut bere, fed opus eft m ad papam dentio mit­
fao&ita* commode accedere poflet, cum or- teremus. Nos animadvertentes fummam ft in
cefleria fit ejat prafcntia. Secundo, de trans­ promptu, ut ipfi fatemini pro pecuniis repeferendo concilium ad locum illum, ft foidcm rieodis imminere necdlitatem, ft odmem di­
de pecufo*providere. Qraad primum , facrum lationem admodum efle plenam diferimine ,
concilium negotium hoc ica mature difpooet, confiderantefque quod per decem tnenies inquod ia eligendo loco mhil committetur .ne> flamer fuper hoc papa'exoratus ft requifitus
gligeoti·, nec incaflum labi tempos permit, fuerit, raquifitis tandem vobis, ut una nobiftet , itctnporc
,
autem Opportuno salia rieftioflcum in tam fando negotio ' ut pradi&um
net, quod a nemine vedanpi poterit, ad qoem eft ) concurreretis, audoritate univerfalis ec­
quidem Qmno de ecdeûa Larina commode clefi* , qu* fo conciliis unirerfalibus adefle
potentat proficiici; prafentiam autem lue fin. non dubitatur, in nomine domini qui dixit ;
âitaeû ibidem no* etiam plurimum dtfiderare- ΙΛί ia» vtl tm utvaiiM »·
erra, iii Marri. >·.
mus. Et rom etiam ipfe foam prafentiam ne- •l9 f""* fo "vfoia
: ft , Dt, j«ac«*vf»r
ccflariatn fore cognofcat, fperamut quod illam rv caq/fo/irrntf /«per Jerraa*, /er ifo/ » Fntvt JW.
nulla ratione io tanta fidei caufa , qua nulla ■wv ffo tfl in (tlif : ft , {^uKttn^nt nllignvtri·
poteft efle maior, fubtrahere debebit. Qnud- tu fnptr trrrnn*, rrartf ligntn έΤ fo uti* : &
obccni tempore debito ft foam faoàttatem ft
atrae ecclefi* pralato*, ut in loco concilii eligeodo adfmt, cum omni diligentia rogabi­ proceffirous . Ex parte igitur no fi ra qui.iquid
mus ft convocabimus . Nec credendum eft , tnodefticft hooeftatis, foterpofito magno temquod quifquam illuc praficifci reçu faturae fit, Kis intervallo, adhibitis etiam muli is preciquo viderint Graco* tam procul ft de tam
fieri potuit, foftum extitii
etiam nunc
tiitramarinis partibus accedere , &
f praferttm
,
C magnopere optaremus litteras apoflolicas iuper *
patriarcham Conftantinopolitanum fenio ft va­ hujufmodi indulgentiis exhiberi, ut nihil difletudine gravi confedum : qui videndo unio­ cordi* in ecclefia Latina notari pofset : quas ,
nis defiderio pollicitus eft, etiamfi iuper hu­ C ipfe fummus pontifex illud haberet propofimeros hominom deferri,oporteat, Ibidem con­ tum fatufacicndi ft complacendi facro Conci­
venire. Utinam ipfe fummtu pontifex fe tali­ lio , jam boc deftinare deberer , cum tantum
ter cxhilraiflet, & faltem nunc fo exhiberet , ab oblatione veftra temporis effluxerit, quod
Suod circa bonum eligendum, etiam fu* fan- vel nunc vel infra paucos dies commode trans­
litati merito gratum , certius refpondare pof- mitti pofsent . Et quoniam in ipfo articulo
letnus. Circa vero translationem re mini ici »os dicitis, quod modos indulgentiarum pro fubvolumus, quod folemoi decrero obligati fumus fidio Gracoram reperieodo non videtur plu­
nfque ad certum tempus hic permanere, unde ribus "Vonveniens , opportunum fore arbitramur
ante illud fine nota ac periculo ruptura tra- aliqua his feriptis adjicere, unde pateat mo­
ftatua Bohemorum, ft interrupt tonis reforma­ dum hunc minime calumniari debere. In pri­
tionis in qua laboramus, transferri non pollet. mis , quicumque illi fiat, equius agerent , fi
Et cum in tempore translationis imperator ftDmore fandorum patrum deliberationi univer­
patriarcha in foco cdocilii conventuri fint , falis Ecclefi* judicia fua iubtnitteient . Hart
merito ante translationem pecunias reperiri fanda 1'7nodus non repente , fed matura ft
neceffitas compellit. Pro eo autem quod fua digefta conlultatione habita , hunc modum efse
fanditas, cum ibidem fuerimus, omnes polli- valde convenientem judicavit ; de quo fi quis
c .ur Tavorea poflibiles, merito fuam fandita- hvfitet
ea qu* temporibus patrum no­
tem commendamus. Et quidem nulla in re il rorum fieri coniueverunt, refpiciat. Nonne,
utilius bona ecclefi* exponi poffunt, quam in cum pafsagium generale pro recuperatione ter­
hac , ubi de falute agitur innumerabilium a- ra fand* indtduin fuit, proque aliis magnis
nimarum. ft de fide catholica augenda & con- ecclefi* oeccflitatibus , indulgenti* generales
fervanda. Optimus enim thefaurus eft, quio- conceit* font ? Nonne ex proximis annis bis
peratur boc quod fanguis Chrifti operatus eft. aut pluries pro extirpanda herefi WicleffiflaAd quartum articulum de indulgentiis alias rum modis idooeis idipfiicn adum eft ? Si er­
noftrt deputati plene vobifeum conferentes , go pro illis hic indulgentiarum modus idonaua
probantefque hunc modum fore convenientem judicatus efl , cur ft nuoc pro redudiooe Gratatque idoneum , ft in ejufmodt rebus ufita-1E corum , qua nihil forte poteft dici majus ,
tum , vos no (Iro nomine cum charitate & hu­ non cenfebitur conveniens ? Quod ft fi pro re­
militate magna deprecati funt, m nomine (e- paratione pontium ac villarum exuftaratn fumdis apoftolic* juxta litteras facultîtmn veftra- nsi pontifices, ft ipfe modernus fummus pon­
rum in bis promulgandis indulgentiis interefle tifex, etiam ad instantiam privatarum perfo& concurrere velletis, quatenus cuoftis inno- narutn, plenarias cooceiierunt , cur ft nunc ,
tefceret omnia ecclefi* negotia, ft prafertim inflante Ecclefia, fit tanta dilatio, ncc iolum
hujus rcduftionis Gracoram, concordi atque ad reperiendum fubfidium, fed pro falute in­
unanimi ecdefuq confenfu precedere .· & ne numerabilium animarum, qu* manus porri­
quis difljdii rugam inter nos, qui alios ad u- gentes adjutrices, vigore istarum indulgentia­
niteiem reducere cupimus, efle fuipkaretur . rum , Deo reconciliabuntur ? Modus iste me­
Vos autem tunc aliud non pofle, quam quod rito conveniens atque idoneus existimandus est.
in fchedula ipfa continetur, rafpondiftis, di- Objedio autem illa de guenù Christianitatia
non

xt7

Wgrjnu»

CONCILIUM BASILEENSE. «oeg*»*

*M

-

. — non videtur faficicm, corn * altia tempori. A rrfarawiimm Eecfcfie, five alia quai...... .
■
***> **“ » ’«T®·*·· gwerris & fana aaajorftua, ecclefieftica, rommuiria aut privata negmia
1 '

™·

conceflas efts, A none concadi per faon fan. concernentia, fab monta fynodi fafta , ûmâitatera manifeftnm fit. Nec modus ifle coi. cita A prouaUgata faut. Cur ergo alta moquam Chriffiano neceftkaMtn impeak, fed al> doa ia hac ru modo cbfervandus fit, nulla
lick, ut fpe pramii fpiriraafls de beta a Deo ratio diftat. Si foa fanâkaa bic perfonaliter
collatis modicum aliquid cootritetat tam mo. adeflet, noo diffitemur qtrin ipfe loqueretur
derate, qood nulli quidem diCrile videri pof- pro ornatas, quemadmodum fieri fotirameft,
fit. Imo A tempore perraram quo ptenbns ut oattas defignetur Ecdefue. Et at ad recencrimintas irretiri homines felent , convenien­
tiora veniamus, A ad banc fpacialiter indul­
tior hie modus videtor, ut omnes homines de gentiarum caufatn proximum generate Conci­
contritione A pcenitentia cog it antes, faciltaa lium Senenfe, quod fa foribus Roman· urbis
guerris ipfa defiflant, neque hia concedendo erat, io quo felicis recocdaiioob Martinos reindulgent lia iOud obftat, qood ad tantum opm fidebat, fob his veri» has plenarias indulges»- _
iufficere noo credantur. Ita eaim diri poflet tias cooceriit : Sacrofan&a generalis fyaodm
de aliis modis, fi opponerentur, fed excogbBSenenfis, in Spiritu fando legitime coogrega- Jntae
tati font cum indulgentiis
■—,iftis
ta,
etiam
unixerfateoa
A alii ecclefiam reprafeotat», Ac.
.-·
modi, quos tempore fuo exeqoemur. Demami fiatuit, qood quicumque captares baerericoa ,
obtthtftis, fuam fao&itatem, ut videatur mo­ A io poteflatem ordinariorum vel foquifirorum
rem gerere huic facro Concilio, paratam crie httretfcai pravitatis efleflnaliter ponentes , vel
aixftor irate aporiolica A juxta obfervantiami ad eoa quos retinere vel capere non pofleM ,
ia odorum patrum ac ritum io uoiverfali Ec­ de eorum territoriis omnino expellentes , em
clefia ha&enosobfervatum, plenarias indulgen- bannientes, feu etiam requifiti brachium (acutiss publicane, facro approbant e Concilio. Cer­ lare contra tales pmftantcs, eam indulgra
re decuiffet, cum fe ita paratum dicat ,* ut tiam confequantnr, qt» dari confaevit tproRfus fanât tas que tamdio iuper hoc foerat ro- crfceettas in fobfiditam terna fahdtet . Hanc
quifita, talcs litteras vobis tradidiflet buiefao- entem , qu· io fabfidium terne fanft· dari
&» fynodo prefentandas. Quantam autom ad. confaevit, plenariam fore nemo eft qui om
mirationem nobis praebeat, imo A maritis fa- friat, acc quidem ex tali decertandi modo ,
fpicionem , vos forfitao A aodrre potniftts . quem univerfalir fervant concilia abfente Pape,
Primo ipfe requiiitur per oratores noflroa ;<Cquidquam auftoritati fedis apoflolic· deperit .
ipfe refpondet A nobis refdribit, qood per ge­ In omnibus enim fynodalibus fao&ioafas , Bateata»
neralem Camaldulenfem A dominum Antoni­ femper prima A potjfliina refulget illius fanum fuos oratores fuper hoc intentionem fuam âa fedis auftoritsa» ac deinde patriarcharum tHboavr
facro intimabit Concilio . Hi duo offerunt ,, A antiftitum, toiiufque Ecclefia univerfalis , RaonoBfofuam fanriitarem, cum erit certitudo adven­ qusm generalia concilia legitime congregata *·
tus Grrcorum, velle io indulgentiis vel in a- reprefemaat. Et eft prrterea omnibus cooI o modo cum Concilio convenire, A omnes fentieotibus apnflolicis prefidentibus bic fyno»
favores poriibites ptxftare. Mittitur etiam po- dalitcr ordinatum, nt io boc Concilio , cum
fies dominus Leonardos ad dile&um Ecclefi·> Papa fit abiens, omnia fob nomine A bulla
filium cardinalem fanâc Sabine fuum prefi- hujus facti Coocilii expediri debeant . Quod
dentem, quod in negotiis concernentibus fa- poilremo dicitis de pecuniis ex indulgentiis
crum Concilium intendit femii faum cocfili- colligendis, ut fideliter conferventur , A ad
um. Ipfe cardinale, boc nebis intimato, re- alium non exponantur ufum, A gratiflimum
mittit dominum Leonardum, confulem fatisfa- nobis eri , A id ipfam huic fande (ynodo
cere fuam fanâitatem deberefacroConcilio in Dcordi effe, ex modo qui in litteris indulge·»
petitione indulgentiarqm A aliis ad commune tiarum atque inftrudioobus executoribus hujus
bonum fpeAaatibos . Sperabitur ipfum domi­ negotii dandis continetur , latis evidenter con­
num Leonardum infra menfem cnm dimidio jicere poteriis. Nihilo minus, ii quem melio­
reverti debere, fed adhuc non comparet. Sed rem modum conceperitis, noo renuimus; imo
poft fex menfes deftmavit vos, * tegat i. Ve­ contenti fumus , ut voc una cum aliis iacri
niunt nova A nuntii tam ad ipfum fummum Coocilii deputatis curam praxipuam habeatis,
pontificem, quam ad nos de certitudine ad­ quatenus pectin ir hinc colligende ad bunc
ventus Grrcorum. Exoramus A requirimus dumtaxat ufum fideliter exponantur. Ut autem
vos. ut defiderio Concilii circa indulgentias finccra hums iacri Cincilti in entio tam vobis
fatisfaciatis. Refpondetis nos mittere debere quam omnibus inopteicat, offerimus ut hi qui
iterum ad Papam qui hot faciet . Quid fibi alias fuerunt deputati, vd ahi mox deputandi
velint tot dilationes ac circuitus, magis volu- conferant ac pra&icent vobilcum omnem ho­
rnus admirari ac dolere, quam temere aliquid neriam A rationabilem viam concordias.
fuipicari aut judicare , falrem ut pnadiâum
Datum Bafile· in congregatione nofira geefl ; vel jam vel infra paucos dies hujufmodi E nerali, quinto Idus Maii, anno a nativitate
litteras venire , & opere intentionem fuam Domini tnillefimo quadringentefimo trigefimocomplere opus eft , ut verum crie cognofea- fexto.
inus , de quo plurimum gaudebimus, ipfum
morem velle facro Gone i lio gerere. Ad obfervantiam vero fenriorum patrum A rituum Eo·
defiat, ipfi deputati alias refponderunt , refte
quidem. Nam io illis oâoprimb univerfalibus
Concilii , & in reliquis , in quibus fummus
Pontifex non per fe fed per legatos interfuit,
omnia quatvis, five decifionem fidei, five con­
demnationes & anatbematixationes bereiico·
tum, five I gsodi A folrendi poteflatem , five

mi.

a8·
ANNO
cmubtt
Mir·

”S“nr*

EP1STOLÆ SYNODALES

Vili.

skumot®»

1>β

Arw £tkmcat & fuiheeatu Λ fubjunxtt : dmas .. i ■—
dk* «dû .· Qnsréaiff ligvventu ftftr terram
erûitf ligota & in cola. Exempla quoque bee- α^”ΤΙ

tifKmoruci apoflolorum * murantur, qui quod
communi confilio flaturam erat flt ordinatum'·"'»· · **>
id obfervare flt exequi cum omni promptitu**
tit ni )uiciui ff»^· dine fetagebant, ficuti dc Petro fle Joanne
miflis a Concilio primitiva Ecclefi» . divina
Ucnfudb , ftoc. muwqjfe CMrifii fiMbu
fcripeura tcftatur. Et fi qua fuper hac obedientia unanimiter a eundis Concilio prwftanfentd tibenein
da qunfbo vetûri videbatur, huju» nd dubie­
tatem fynodus ipfe Conftantienfis amputavit■
Errirfism ma Christus Dem nwter tant* Quicumque hanc fidei regulam fequuntur, pax
finticM* ftabUire dignatus eft, nt » etfi fluiH- fuper illo· , unitafque ecdefiaftica in ipfis con­
bat ac turbatiotribos araadi hujus agitetur , fervetur veraciter. Sicuti autem in ipfo Conar Concilio _pnefinitum
—-*-■------ —
ac etiam
nequaquam taman dejiciatur ant vincatur : B ftantienfi
erat
Senenfi , hcc fanda univerfalis fynodus Bafileenfis tempore flaturo congregata extittt :
tram i pan* amem arat Oufftus, qui ait : qua falutem publicam indefefla profequens fo£g<t voit/am fia* qftw ad esq/imaMMum bciradine , primum de' pacificando regno Bo­
M· Poccft quidem bonae particulari» defi­ hemia tunc miferahilibus divifiombus agitato .
cere flt errare, atque in suemum condemn** quarum incendia in regiones non modo fini­
ri, fit nemo feit utram odio dignat fit vel timas^ fed flt longinquas evadere timebantur,
amor*. Sod hoc ccrtiffimum eft , Ecdefiam vigilantem impedit operam. De pacificandi·
nunquam deleri a Chriflo , nec ejus gratia quoque regnis ac provinciis, flt moribus homiaut ditedkme privari, neque tofum fandum nufli reformandis , maximo Audio trsdare coepi.
Spiritum doefle ronyegirinni Melium , quin Sed heu felicibus illis initiis quanta turbatio.
aliquo» tamper amatore» Dei eonflituat, cum quanta calamitas injeda fit ,quis fine lacrymis
fle gemitu referre poflit .* quam flt perpetuo no·
elnaa Pandatam AAie w*m, at awnrar vofes- optaremus
______ ______
. _________
________econtegere
filentio . nifi qurdam
oun m a/enMMi. Speciali autem quadam affi-Cpiftola fub nomine domuu Eugcftii Papa IV.
flentia congregato· in nomine fiso dignatur nuper umverfis direda fidelibus, ifthec com­
Wrr.L ,, Chriftus dootitras, qui aitt Uti font ét» vel memorans, noe compelleret infandum rtvo
iret attgrtfaii i» nomme «are,
ege fint m care dolorem , qui & proceflum hujus fanda
medio ednnn. Qnod maxime fynodi» univerfa- fynodi ab ejus primaria oppugnans exordiis,
hbus convenire declaravit odava fynodus Con- no» veritatem rerum gcftaruin in memoriam
flsntinopolitana . dicans : Quis nefeiat quod hominum reducere urget , fit hanc fandam
in medio fend» hujus flt univerfalis fynodi fynodum in manifeftatione veritatis , velut afuerit iocomprehenhbilis flt MKircumfcnpcus poftolus loquitur , commendare ad omnem
MWcfr Chriflus dominus , qui dicit: UH fiut àvo vel confcientiam hominum coram Deo , ut fuper
■efeacofe-tres angngvn ia Nomme tuo, Ai ego fitm in omnia vincens veritas eundis appareat & co-· fo­
medio aortun ’ Hinc eft quod nafeentibus hss- rant omnibus viventibus luçcat fincera noftra
------ 1 refitjus , crefcentibu· deformitatibus , ad Con- intentio in gloriam ejus , in cujus nomine
paorifcti. ciliorum generalium Soliditatem recurfus ha­
betur , ut indeflt fidei determinatio, fle omnis
vit» adionifque nonna prodeat. Sed id quam ^dis operibus multa cum diligentia incumben­
maxime necefiarium fere compertum efl no- tem , vehementi flagello prxtenfc diflblutioviffimis noflru temporibus, cum amplius di­ nis dudum concutere coepit dominus Eugeminutu funt veritates a filus hominum, cum nius , flt fefe ab ipfius Ecdcfic corpore & urarius inventi fitnt viri fenditate pneflantes , nitate dividere . Quit quidem divifio radix
quorum vita exemplaris toti gregi dominico fuit & origo malorum qux Ecdefiam Dei
fefe formam exhiberet imitandam , cumque vexarent , flt nunc cum majoribus renovantur
varia fchifaua flt deformitatum infelica ma- incrementis . Pro cujus diflolutionis repara­
gtdtudo gregem dominicum acrius invaferunt, tione quantos labores duobus annis flt am­
favente quoque divina miferatiooe, ad horum plius pertulerimus. orbis ipfe cogncfiit. Sed
repreffionem fynodus Conftantienfi» coadunata flt principes catholici'tantum malum divifioextitit , qua modum flt feriem agendorum nis illius abhorrentes, inflantiflime laborarunt,
deinceps Conciliorum pneferipfit. Et ne fieret ut ipfe dominus Eugenius pure , fimpliciter flt
fchifma ulterius in corpore , ne quis proprio cum eflëdu adherent ; quod flt fecit : diflofenfu duâus, aut proprie
innitens ,pruden- lotionem ipfam irritam fit inanem confitendo
, ,
ti*.
fe
I
* ab illis fegregaret
~ _qu» eflent univer-E declarans flt decernens hoc Bafileenfe ConcifeL confenfu conftüurâ, efletqoe
fic
~
~ in
' Eccle­ hum a tempore fuse inchoationis legitime con­
fia unitas flt pax optima , omnibus idem fe- tinuatum fuifle flt efle , profecutionamque fem­
____ pientibus > declaravit eadem feiafla fynodus
per habiufle, continuari ac profecutionem ha­
Coefaatiaifis quemlibet fidelium , cujufcum- bere debere , ac fi nulla diflblutio ftfela fuifi
«eCotMssbt.que dignitatis, etiamfi papalis exiflat , teneri fet .* deinceps quoque a novitatibus flt grava­
«emerita, obedire in Itis quae in pertinentibus ad fi- minibus , feu prejisdiciis inferendis ipfe fecro
· «oirpationem fehilmatis, flt refbrmatio- Concilio , vel fuppofitis ejus flt adherentibus
•w.MImDcm Ecclcu» m capitefltmembris ,univerfelis eidem, realitcr fle cùm eflcflu defiflere fe af­
fejeUltar fynodus ftatuiflet, fequeas in hoc fle Chrifti firmans . Sperabat jam hrc fanda fynodus de
*?!**"*. doârinam t qui cum dixiflet Simoni Petro: Dic c*tero cum pace eunda peragere, nec Eccle­
1—,
Icclefie fi ecdefiam mn avJtedt , fit tib fi. fia unitatem per receflum ab ipfius fynodi
T
ob©·
Cncii. Qnerd. Tcnb. XXIX.

W

CONCILIUM BASILEENSE.

OGKjgMOK

19a

obedientia perturbari. Unionem Bohemorum Afuftenodionem Romani pontificie Ac fibi affi-...... ..
■
profecuta extitit , regna Ac 'provincias ad pa- flentium ordinum. Ut nutem non contentio- AMMO
CMUST1
nfe gratia , fed. veritatis At fetatis, de hoc
•Hibus Deus omnipotens dignatqpcft frudus red­ aliquid dicamus -. fi fena doOrina fapientum
UttMm
dere gloriofos, ita ut regnum Bohemias in attentius perlegatur, ubi cum aliqno paAum
Eccleue obediantia perfiftens, fnb regimine initur nt pecuniam tradat , non aliter benefi­
eariffimi Ecciefia fibi Sigtemtmdi Romanorum cium aut dignitatem habiturus, ibi fpedes
Imperatoris , febei tranquillitate latetur : & contrafhu non gratuiti confplcitur interveni­
Principes plurimi, prsfertim per Germaniam re . Nec ita lavari poteft aquis eJBcufetiosram
Ac Galliam, ad. pacem fit concordiam redudi ifta paflio , u» a fpecie fimoniaca labis red­
funt. Infuper eadem fynodus pro «terna ho­ datur aliena. Hinc enim evenit, ut plurimi
minum falute , 8t vigendum deformitatum qui Ac Deo gratiores, Ac faluti animarum
repreilione , falubria decreta Ac perutiles or­
dinationes edidit, formam electionum canodignitates
hicarum juxta
fandorum patrum
inftituta
re- minime afiumantur. Hinc plerumque accidit,
,
.
,
f*
-------'*■
·
·
'
·
'
—
·
'
ftaurans, quibus prelatl lingularum Ecciefia-B ut & cupidi & ambitiofi , qui feipfos gradu
rum alTumi deberent , ut reprimeretur ambi­ ambito indignos reddunt , promoveantur fa­
tio , nec ic homines ad primatus capcffendos cilius . Et ubi temporale commodum impellit
ingererent, fed afvetmatw , ut ait apoftolus, animum ad deterendum dignos, promoven­
vocati a dbmme teaifUMi Aaron . Pariter quo­ dum indignos, quis ilium a fpecie labis ftll'L· 1que Romanis pontificibus de emero eligendis moniacc purum affirmabit ? Sed Jr ex hoc
modum aptiffimum prrfcripfit , numerum fit contingere poteft, ut Romani pontifices faci­
qualitatem creandorum Cardinalium ordinans, lius inclinentur ad fibi attrahendum collatio­
atque falutares regulat adjiciens pro felici re­ nes dignitatum Ac beneficiorum , eledHones
gimine ipfius Romani pontificis & fua curta, perturbandum , jura infirmorum impedien­
ac etiam patrimonii terrarum & dominiofum dum, canones fuper his editos fub umbra ple­
Romana Fxclefi* pertinentium , quorum alie­ nitudinis poteftatis infringendum ■. quod for­
nationem altero decreto fieri prohibuit . Ce­ tifie non agerent. fi non effet pecuni· inter­
terum decrev't - nc in collatione vel provifio- ventus , fed unicuique fuum relinquerent of­
ne beneficiorum pnetextu vacandarum . vel ficium ., Ac ipfi defuper
___ r
vigilarent,
corvWhiri
aho quolibet, quidquam exigeretur ■. pacificis C delinquentes , At maginbus intenturi. Sscqoe
beneficiorum poffefforibus abftulit turbationum tunc ecciefia optime difponeretur , & adhuc
incentiva ·, arca divini cultus celebrationem , noftris temporibus inolevit ,ut . cum vacat una
vitamque fit honeftaicm miniftrorum pluri­ ecciefia , fiant translationes plurime, per quas
ma falutifera difpofuit : modum , tempus fit plurims ecciefia vacare poflint, ex quibus pe­
ordinem celebrandorum Conciliorum genera­ cuniarum exalbo magis & magis abundet: qua
lium . provincialium fit fynodalium ordina­ quantum ecclefiis & iatati animarum noceant
vit . In Cræcis præterea convocandis ad ce­ facile eft videre. Quis non intelligit hoc pro­
lebrationem cccumenici Concilii , Ac profecu- movendi genus per interventum pecunia ex
tioncm unionis eorum , labores innumeros radice avaritia adinventum plus fovenda ambi­
fit impcnlas maximas confumpiit : fed in­ tioni quam animarum iatati effe accommodum?
terea. dum hrc aguntur, eccc rurfum multi­ Qui enim dignitates ambiunt , illi pecunias
moda per univcrfam Ecclefiam exoritur turba­ conquirere laborant , quarum fuffragio gra­
tio , dutn ipfe dominus F.ugenius
Fugenius. proh dolor:
dolor! dum affeqbanrur honoris . Hinc fua vendunr
faclis & operdbos sb hac f'ancta iynodo itepatrimonia -, hinc fe feneratoribus obligant :
rum û ditiungd
unus eligitur in vacante Dquibus poflca fatisfecluri pradia, poffeffiones
ipfe dterum refervationibus mh«- Ac caftra ecclefiis pertinentia, interdum alie­
cucleba
rendo ptrfu.it: fcandah. fchismata , divifio- nare coguntur. Huic regiones varia depaune< per ecdcfas oriuntur . Inde mirandum perantur & evacuantur pecuniis . Hinc prm
II kriNi
est quo paflo miffa ejus capitula atfercre au­ lati per annos plurimos fufpcnfi a divinis fadent ipfum nunquam contra clctliones cano­ penumero hac tempestate nifi funt . Neque
nicas scnitTe , nifi cum inique celebratae fuif- hac eft primorum frufluum colleftio, qua
TUI" . & pl'- r X,
minus a- beneficiis libere expeditis aliquando colligi
,^,r>r*heo ,C*T -, five de pertona ad beneficia
pta . aut cx qua poffet verifimilitcr fcanda- folebat : immo etfi nunquam fructus illos prae­
’lum exonri : cum nimis notorium fit ipfum latus ipfe fit collegiums, fi etiam infra tri­
ccclefias . etiam priufquam praelati moriantur, duum moriturus fit, pecuniam ex patrimonio
reftrvare . Si vigore refervationum ipfarum aut aliunde folvit , qua nunquam deinceps
non cxpeûatis eleflionibus , ipfis ecclefiis reflituitur . Non certe fic patres antiqui an­
praeficere pailorc?. nec adhuc apparuit ipfum natas exegerunt, vel potius pecunias fub noaliqu.im eleflionem expeflatam, Ac debite e- mine annatatum , licet fruflus aliquos, abfque
xaminatam, cx caufa evidenti publica utili-E hoc quod pecunia in collatione interveniret,

tatis vel neceifitatis . ficut praetendere viaetur , rcjccifle . Confirmationem quoque electio­
num ptt men opolitanos Ac alios ordinarios
fatfas aut i’tndas multipliciter pcrturb.it . Pccunn in benefit.iorum & dignitatum collatio­
ni intervenite ctum more inconfueto audita
<il ita ut plerumque beneficia ipfa At di­
gnitates non expediantur , nil's pecunia reali­
te- fucri; exhibita . Sed nec cxcufare nititur a
fpccie frioni.ica labis, quoniam vacantias aftent reciju hcvre , immo etiam oportere , in

r
·
—
refervandos
pro neceffirate
temporis tunc in­
flante duxerunt.- non tamen ut perpetuo tali*
effet refcrvatio duratura. Numquid ex hoc
reprehendenda eft hsec fanila fynodus , quafi
fedem apoftolicam exinanire velit, dum mo­
dum illum exaAionum reprobat , qui tantoper e officit faluti animarum ? Numquid illam
eptftoLim adverfus fandam fynodum proferre
decuit , quod ipfa mendaciter fe afferit in repreffionem avaritiae , fimonia, ambitionum ,
& ahonun vitiorum , ordinationes & falubria
de­

’W

“mn?1

EPISTOLÆ SYNODALES,

sigbmundvs

■1 ■ ■
decrota eondidifle ? Certe nemo 'infidabitur A Dei. Dolet quidem plurimum ûnda fynoAKNO fonam decretorum noftrocum fuper elefUo- dus, quod talia commemorare oporteat : nec anno
Christi
,m. nibos rite celebrandis, luper collationibus fle libellum
,:1“”— fimofum
—r-------e~-·* -■*
- *
confecit
, ut objicitur
, fed
rnnfirm irionibus libere expediendis , flt aliis tantum recitavit ea non animo diffamandi ,
prit· mem oretis, ad cxpeUeadmn illa genera fed corrigendi, prout ad eam pertinebat ,
peceatoram effis coavcnteatiffimae . Nec ad que jam in publicum prodierant , dum procontumeliam diximus, fed ad plurimam Ulu­ debito officii a Chrifto fufctpti negligerc non
lem efficiendam , abufiss illos habentes fpo- poteft , quo minus in hac urgcmiflwna ne«iem fimooiac* labis, per Romanum ponti­ ceffitate languoribus univerfalis ecclefi* me­
ficem foveri, dum hac tollere fle perturba­ delam querat donari falurarem , & pro ca
re » cum poteft , omittit. immo, fi abufas inflet vehementius, impleatque divini A poftotab labis fpecie refperfi ner miniftros ejus li preceptum feribentis Timotheo: Jrgut obcommittuntur, em fovere dicitur , cum cos fecra, tncrvpa m omni parirotM te doilrtna :
non perturbat .· flt vehementer pcrtitnefccre ent enim tempu» cum fanam doOnnam «son fudebet, m dure propter illos corripiatur a fuubmt, Rurfumquc ait idem apoftolus: Peo
dpmiao, qui Bell fitmmum fecerdotem du-!_____________
o .,t4
___&_________
cantem coram, amnibus argue,
caleri ttfi&mc punivit , dum filios fisos efficaciter cor- «merem habeant. Quod in peccatis pubbheis agi
rigare negligebat. Sed nec in his quibus di­ poteft · maxime per eum cui reformatio &
vina majeftas offenditur, flt salus impeditur corredio pertinet aliorum .Sed & beatus G reanimarum, continuare oportuit, protendendo • gorius in tuo paflorali , illos qui dum defici­
excufatiooem non adhibit· alterius provifio- unt fit bene agere credunt . docet a pluribus
ais; cum timore perpendi temporale emolu­ oportere increpari. Verum citationem pr*tamentum > nimis inconfoltum fit regni ceteftis tam aliquanto afperius ferens Romanus pon­
tifex aliqua in adverfura per eorum ( ut credi­
tur ) fiiafionem , qui magis loqui quxrunt fibi
fandamfynodum provifionem «fle tendam ipfi placentia, quam ipfius xtemam falutem & uJtomaan po«tifici juxu ejm Indigentiam , fi niverfalis ecclefi* relevamen perquirerCplurima
animus ejoe ad obfesvationeai decretorum peragere conatus eft . atque inter extera memo­
videret benigne inclinatum . Nec autem ipfe ratam univerfis Chrifti fidelibus direxifle dicitur F.lfo **»<tatua Euf*·
aut fuam indigentiam aperuit, nec deereta epistolam: in qua non corredio, non emendatio,i »)u<n tritaexoqui comperne eft . Videns itaque hec fan-Cproh dolor ! affertur , · fed quae fibi objiciun- tor Fio» JI.
4U iynodus jugiter animas hominum hlsabu- tur, mendaciter prolata efle feribit per hanc qui dw R*SUmOImi·
fibus illaqueari , decretaque fisa pro repreffio~
fandam fynodum , quam utique honeftioribus adbeit'M >
niHus Ultum edita contemni, videns ( ut prss- verbis alloqui decebat. Verum ipfa pro fua fed poftr· »4
mioitur ) divifioo·* ia eccldus per canonica­ charitate omnia cum manfuetudine ferre decre­ Eiapnlunvei
verito tr <vw
rum eleâionum manifeftam conturbationem vit , improperia etiam fuaviter fuftinens , dum
f,
nimium adaugeri, videns fle alia vigere fchis- arguendo flt obfecrando in omni patientia & «olit.
mata, dum illi qui per hanc fandam fyno­ dohrina poffit homines perducere in falutem
dum alligabantur , per Romanum folvebantur Sed debuit arbitrari Romanus pontifex popu­
los non efle (criptis fuis in fadis propriis &
perfonalibus credituros . Neque hunc modum
dam dividebantur Corinthii, flt unus dicebat, convenientem exiihmabunt , ut ipfe vocatus
»*· D-d Zge fiu» Cephu, alter . Xgo fu» AfMo , fic ad fynodale judicium illud fùljterfogiat , fle
^■^-^Tlflr nunc unus ajehat, Ego fum papa , alter, ad difperfos nine inde querat fcipfum pro^riOT^Bgo fum concilii : dum Romanus pontifex pnis
.
_ ___ fermonibus
___________. Quis enim
_______
_
juftificare
eft qui
y?
hujus fanâa univerfalis fynodi in his operi-Depiftolam conferibere non poffit, flt in ea
t«t«
Bon “**!**< unitatem, neque beatiffimi qua volet afferere ? Quod n propriis termoc·, reta fitif- Ρ·Ρ® Damafi imitabatur exemplum , qui flt de nibus feipfum quis hoc paâo juftificare poffit,
nullatenus cognofeere volebat qua fanda pauci erum qui fe deficere fateantur. Quod
’*■ fonodus
*■
*
diffini··'»■··viflet. Attendens proterea ·hoc u o|jm beati fummi pontifices, Leo, Dama□,«4.’ facrum concilium profecutionem redudionis fiu , Sixtus , ft in fynodo expurgare curavc- I ■»>■< tn.
Cw. ■.
Crocorum , quam tantis impends fle labonbus runt. ut fcandalum a fidelium mentibus tol- JXtX. Γ*
letent , multo amplias ipfe dominus Eugenius
T3~
inchoaverat, multipliciter impediri, fle deni­
que univerfa quafi fada ecclefia perturbari cx compatere debuiflet, qui in eo cafu tenetur, fivaaMKR»hac diviftuae, quam advdrfiu fynodum con­ ubi de defedibus notoriis fle scandalizantibus "***?*■*■
gregatam flt Calabria ejus opera, ipfe domi­ ecclefiam delatus eft, in quibus fynodum uni- ^,'γομΙμ,.
nus Eugenius confovebat, atque per minus verfâlem 'in papam jurisdlâionem habere ne- mvir, ut er.
debitum regimen ecclefia cunaa in pejus rue­ mo ambigere jufte poteft . Honeftius quippe J*·
re , miferta eft tandem fy nodus ipfa ecclefia fuerat per fe vel alterum in synodo compaChrifti tanta segritudine laborantis ; flt iclo rere : flt, fi non probarentur qua_______
de ipfo
domus Dei acceniâ eumdem dominum Euge- E dida erant, eluceret coram omnibus juftitia ri
nium citare decrevit , facrofan&a Romanas ejus. -■
... —
Si autem flt-vera probaremur, debita
*T*>r' c-*~
ecclefia cardinales convocare , ut ipfis auxi- converfione omnia contegerentur, fit in me- a' a»«m·
liaatibus conveniens flt falutaris "brovifio ec­ lius emendarentur ·. ficque per debitam con- iuiimri teclefia donaretur , priufquam deteriora contin­ verfionem honorem plurimum flt benedidio- ke' ·
gerent . Commemoravit cum dolore, non fi­ nem obtineret in populis imo flt exemplum
ne informatione procedenti, defeflus aliquos, pcënitenti* eundis proflaret, per quam effica­
qui pubblice flt notorsc in prnjudicium flt citer reformatio ecclc/i* flt falas daretur uni­
mandatum gregis dominici fuper regimine verfis . Nam flt pœnitentibus ait dominus per
ipfius ecclefia in fpiritualibus fl( temporalibus prophetam : Si juermt peccata veflra ut tec•defle ferebantur , ut, omnibus in melius e- ciaum , tamquam uix dealbabuntur. Jam enim
asendatis , faim flt pax redderetur populo adeo peccata noftra creverunt, ut tuftitias noCvtctl. GeicruL Tom. XXIX.
T a
fl«s

Ί

WwvWtvW·'*.’ »ί·*Μ

a9S

CONCILII BASILEENSIS.

ftras proferre 'non oportMt, fed poft naufia-Afeda
flum vitiorum oportet foprt fecundam tabulin pœnitenti» pervenire in portum fahiiis .
Cujus rei exemplum i» beetifl&no Petro apofto/orum principe prncfanm habemm, ad

1. Prrr.

ί»·η ptilor
& caful ■

>. Ktt. ■».
Njnnc

/.rfriu'

.
Iv|trun> h<K“
dio de Bo
i. i.i .

jmttantm fit

trnram «fefolationes. âmeaftpe bouünum ,
& M|)fo innumera verifimiliter perpetrata fuit
TdeftnSt^mk
ΛτηκιηΛ^ΐίαΓοη»^

Ml».

eum Paulus in fodem reftitiflet » fit drxiflet divinos apodotas·*
- & «·
drjfntm ferrum ^(r. t
eum non rede ambulve ad veritatem evan- __^
w, ---------------- ,-------adjjCo»,
pnsoerxsnsnrm
me cmjhri»? Illud augelu , fic non folum dixiffirf, fed & in eplT1jde
«ft
quod
dicit,
* .
‘
, eo tunc
ftola fua ad perpetuam rei memoriam feri- concilium fine
*
· -------- juftitia
- -·
jurifdktione
fit
, fuper
pfjiTet, non hoc molefte tulit beatiffimus Pe­ illius diflblutkmis revocatione ipfum monen­
trus : imo expreflie Pauli epiftolas commenda­ do, procefttfle ; adjiciens iterum, quod patres
vit , in quibus hoc ipfum non fenerabat con­ in concilio exiftentes contra divinam volun­
tineri , ut & hoc iuis fuccefforibus exem­ tatem ipfum fupprimere quaefierunt, five anplum daret non molefte ferre, fi ds per eo­ guftare poteAatem , 8c fe fupra 'eum conftirum coapoftolos aliquid tale pro fua & uni- tuere
____ fupremos
___________
__ ___ _ ipfe jam ___
___ /y,
. Numquid
abnegare
f
verfalis ecclefi* felute diceretur. Sed unum g volet ν·ν·~·
jJ^ôione^'IÇ^i
Λίΐ —, i ί—
. t OTlveriai/i??^
a·ίΖ*.
Λ
win tua epiftola fumtnus ipfe pontifex maxi- cra feriptur* fundatam . fit
* determinationem
·
me profequi videtur , quod h*c ianda fyno­ univerûlis ecclefia declaratam; cui declara­
dus ab ejus exordio ipfum a papatu deponi tioni fi quis pertinaciter contradiceret, inci­
afleflavit ; quod fi rerum geftarum seriem in deret in harefim ? Sed nec poteftais anguftamemoriam reduxerit, talia proferre definet ■ tur , dum ita dirigitur, ut non in deft rufiifi­
Cum vix adhuc eflpt in papatu conftitutus, nem , fed in adificationem * procedat. Ca­
dum ipfa fynodus inchoata extitit, quomodo veat pro Dei ‘reverentia , ne , dum minora
adverfus eum tunc convenerat fynodus , qua cxcufiwe nititur , fit adverfus falubres correde geftis ejus nullam adhuc habebat noti­ ftionea plus debito recalcitrare -, in graviora
tiam ? Quid tunc contra eum intentaverat , corruat : qui Ac in epiftol* illius exordio di­
cum ipfe coepit eam diflblvere ? Deinde quam cere aufus eft, patres in hoc concilio conbenigne , quam patienter, etiam poft dinblu- rgatos jam fere feptem annis ab ipfo Chritionem refarcitam , h*ç ipsa synodus preftivkario fit a fuprema Romana apoftdlica
tas contradictiones
idiftionei , impugnationes , fit refi- fafe , Chriflianorum matre fle Capite, fegrega·
ftentiaa , variis
i
"" '
modis in diflolutionem
ipfius Ç
. · Numquid in hoc damnabit univerfos . fVeeat
& operum ejus 4tendentes,
hucusque
J
U
“
'* pertule­ cardinales , patriarchas , epdcopos , imperato- Ums fefa»
rit , satis manifestum est. Sed neque in hac rem, reges, principes , 8ccaeteros, qui per fe
noviflima citatione quidquam aliud qucfituqi vel alios in hoc concilio fuerint -, fit denique 2.”
eft , quam ut in neceffitate maxima conveniens ecdefiam per orbem difperfam , hoc conci- et, 8uc«*il
provitio Ecclefi* donaretur ; Nihil nobis gra­ lium approbantem, ut dicat vel eos a capite ho*b tius , nihil defideratius eft, quam ut ipfe Ec- fit matre Chriftianorum fuifle fegregatos, vel
clefiam Del salubriter regat ; non quidem ut favifle fegregatis? Dicendo quidem fynodum
prohbito voluntatis su« eunda peragere velit, a fe fuine fcgregatam, fe potius a fynodo
spretis canonibus facronim Conciliorum ; sed fegregatum affirmare videtur; qu* tamen unijuxta beatiflimi Petri dodrinam tie regat, non veriàlem Dei ecdefiam repneientat. Cum eut dominans in clero , sed ut forma fadus gre­ nim membrum a corppre difiungitur, non
gis , ( Romanus enim Pontifex eft univerfalis totum a parte fe dicitur feparare, fed pars
Ecclefiae minifter , non dominus) atque etiam a toto fegregari. Debuit quidem fynodo unifch.smata & scandala submoveat , qu* con- veriali
_____ ut
__________________
____
membrum ipfius in unitate
Spiritus
tingunt dum heu nimium propriam ftudet im-Djugiter adhsrere: & fi relinquerett, non ta­
plere voluntatem. Di< it nos eju< sandam in- men ipfa
. - a fuo
--vero capite Chrifto relinqui­
tentionem perturbalTe : vd nos latentem in­ tur . Non enim eft generale concilium eccle­
tentionem , nifi ex operibus & frudibus, co­ fi*, ficut una particularis conventio confiliagnoscere non pofliimiis . Nos judicamus ea rionim alicujus principis , cui papa ipfe tam­
qu« patent , dominus autem intuetur cor . · quam pnefidens fit dominus pnefideat.- fed eft
Numquid prohiberi poteft libera hominis vo­ univerfalis ecclefi* catholic* conventus, con­
luntas , ne fruiftus bonorum operum ex se tinens & includens virtualiter & audoritatiproducat . ut defefluosum regimen abhor­
ve fingulos gradus ecdefi* , tam papatum
reat , ut pacem &t unitatem conservet ? pro­
quam caeteros, ficut membra ipfius ecclefi»
ie 01 o longe melius suaderet animos homi­ univerfalis : quam propterea ipfum concilium
num in approbationem juflitic su* , fi bona reprsefentsre dicitur, prout jam confitentur
opera se feciffe oftenderet , quam pnedican- univerfi. Qu* fi attentius confideraverit ipfe
do se habuifle bonam intentionem , quam dominus Eugenius, feipfum ex fegregatione
homines nec intueri nec dijudicare po£ potius reprehendet
--------------, ---------,----------------------,
deunetque
in talem fyfunt. Quis enim impedivit , * nec hodie E nodum congregatam in nomine Chrifti & in
ut jbusus curi* su* non abftule- univerûlem ecclcfiam proferre
“
“
injuriam. Dei it . ntc dc prxsenti auferat ? Sed mirandum nique nos dicit vehementer ftuduifle ut in- ■
valde eft, quod diflblutionem per eum alias consutftem tunicamChrifti scinderemus; inve­
revocatam Ac .innuilatam iterum approbare niet ipse nos pro unitate universalis ecclefi*
conatur eadem epiftola, & procefliim concilii & ejus salute sedulo desudafle : nec pcftumus
tunc contra hanc diflolutionem deduflum re- a Romana ecclefia separari, dum universalis
proliare : cum tamen diflolutionem ipfiim ir­ ecclefi* retinemus unitatem , in qua tam ipia.
ritam effe & inanem aperte per Htteras fuas Romana Ecclefia, quam alia finguhaEcclefi*
confetius fit. Cui diflblutioni fi patres pa- includuntur. Et fi audoritas queritur, inquit
tl
·
·
ruiflent , maneret adhuc regni Bohcmic Hieronymus, orbis major eft Urbe. Sed ipfe
deiolatio , nec Bohemonun ipforum unio primus fciflur* ÔC divifionis auflor extitit,
cum

IV·

BPISTOLÆ SYNODALES.

IMP.

ι98

cum primas fynodum diftblvtrt, Ac fe abeaAdi·, Francia, variifque regionibus notiflimum habetur. Dum vero requifitus extitit, ut in ANNO
OiRiyri
cooceflione indulgentiarum plenariarum pro
vohtit, & nunc dum poft longam expeda- faûo Grecorum expreffe cqacurrcret, dixit
tionem ac multam patientiam ejus emendatio fe, ne claves ecclefia contemnerentur, aut
At regimini· Ecdefi* Dei ftfotaris provifio ejus vilefceret audoritas, maturius incedere
manitw, ipfe loquitur grandia advertat fen- voluiffe. Non timuit hanc audoritatem vtlcAtm fynodum At ecclefiam Dei, ipfe earn* fcere vd contemni claves, fi pro quibufdam
dem fynodum diflblvere conatur, fi de ipfo aedificiis materialibus hac indulgentia dona­
judicium fiant, aut aliquo faorum prefiden- retur . Quod fi, ut ipfe allegat r incertus erat
tium oratorem. Numquid ei conveniens eft Graecorum adventus, numquid propterea non
tale querere diffugium, qui aliquando fole- oportuit Ecclefiam preparare que in hujus
bat per oratore· foo· circa hujus concilii ex­ operis profecutionem erant neceflaria, utproordia fe ante omne· reformandum oflêrre , miffa Grecis implerentur, Ac ea difponerenquodque de vita ejus audaciter inquireretur? tur,
___ fine
_ quibus
ί______ipfi
r
_______________
_____
G neci ad terras 1-atinoNuraquid hoe jam tolerabile eft, ut propter B rum conduci non poterant ? In quibus prepaeffugiendam oorreAionem ipfius aut fui ora- randis jam hec fanda fynodus a civitate Atorum concilium diffolvere * laboret ·· atque vinionenfi feptuaginta millia ducatorum in
propter felium perfonn fu*, que mortalis tnutum accepit, At antea duodecim millia

J

H.

eft, audoritatem ecclefi* immortalem confun­
patribus in concilio exiftentibus, dum priodere nitatnr·, fed ipfius adjutor eft Chriflu» ,
I nuntios ante biennium mifit in Gneciam,
qui eam non deferet. Jam vero ad entera tres videlicet folemnes oratores. quorum udicamus, que citationi noftre refpondcre vo­ nus ad nos rediit, alter vita fundus. tertius
lens, advertam nos retorquere nititur, Ipfe ufque in hodiernum diem pro condudione
alienationem terrarum excufare protendens , rerum permanCt, plure* quoque alias impendicit Nicolaum de Fortibradtiis & comitem fes fecit, fuper qdibus omnibus nondum odo
de · Cotugualla contra eum fuif­
millia potuit colligere. Ecce quomodo patres
fe incitatos, qui dicentes fe effe capttaneos hic exiflentes fe in his rebus ditare qu*runt,
concilii, terras ecclefi* invtfenmt, unde ftra- quorum plure· ultra proprias pecunias, quas
,------ tradiderunt,
*—J:J------ ,
ges fecute
ta funt. Si autem veritas'rerum
veritasrerum ape
ape·­ in mutuum
etiam mobilia Ac ·
riatur, nnunquam illi ab hoc fecro concilio C localia fua pignori obligarunt. Sed dicit,. cum
invadere terras ecclefia juffi fuerant, neque res clericorum principaliter agerentur , fuperres tabs ullo tempore per concilium delibe­ fluum fuiffe laicos onerare: neque certe one­
rata extitit . Verum vidente· divifionem , ravimus laicos ipfo·, fed tam clencis quam
quam ipfe dominus Eugcnius advertas conci­ laicis, qui fua iiberalitate Ac pietate in fubfilium tunc fovebat, hatve acceperunt auda­ dium hujus rei quidquam contribuere vel­
ciam. Unde Ac qui divifionis hujus caufe lent, indulgentias concedimus. Numquid hoc
fuit, ipfe etiam caufe uxtitit malorum ac di- eft aliquem compellere, aliquem onerare ?
ferimimun que exinde fecuta font, quamo- Numquid hoc eft novum in Ecclefia Dei ,
brem jam id diximus : illa prima diffolutio , quod pro fadis fidei catholic* indulgenti*
per quam ab unitate* hujus fenfl* fynodi do­ concedantur ? Adjecit infuper, affedafle om­
minus ipfe Eugenios voluntarie recefiit, cau- nes gaxas Ecdefi* ad tam pium opus proti­
fa tait & origo malorum ^Sed poftquam dif- nus exhibere, ficut Ac opere fe dicit adimfolutionem fuftulit, numquid propterca terris pleviffie, galeas, pecunias, Ac omnia, qu*
ipfi* ecclefi·, que recuperari poterant, opor­ pro Greets ad Italiam transferendis neceffstuit in alienas manus tradere, & titulum in D ria erant
ex
L, faa
*
_ ira,
Z tranfmittendo. Sed
eis alteri affignare, ut' jam repeti non pof- certe intelligimus ipfum huius rei gratia exafent? Ac quo tunc vera alienatio patrata eft? dionem quamdam valde odiofem, etiam fu­
Quid prnterea de alienatione aliarum dein- per laicos Bononia conftitutos , unpofuiffe .
cqps terrarum feâa, ut burgi fenili Sepul­
Fatetur autem h*c fenda fynodus non auro
cri , Ac plurium, dillurus eft, cura tamen At argento ft effe hoc patio fukitam,' fed
ante adharfonem ipfius jam per decretum hu­ fperans in adjutorio domini, qui eam hucufjus concilii fpecialiter terrarum omnium ec­ que contonavit At direxit, negotiis Ecdefi*
defi· alienatio fibi mterdida fiiiffet ? Debuit Ac fidei catholice conducendis fidelem Ac finquidem imitari beatum Ambrofium, qui im­
ceram impendit operam , non verita expetere
peratori quarenti hereditatem Ghrifti refpon- fubfidiqm catholicorum populorum , quorum
dit: Abfit a rae ut Ghrifti hereditatem tra­ incumbit procurande feluti. Sed jam compel­
dam ; non tradidit Naboth fuam, fed pro­ lit ipfe dominus Eugcnius nos hujus rei ape­
prio eruor· defendit. Sic hac jacula , qua rire veritatem . quam libentius tacuiflemus .
in fandam fynodum fe excufando detorque- Ipfe diverfis artibus hoc concilium diffolverc
re nititur, manifefte revertuntur in ipfum .Btentavit, aut in eum locum transferre, ubi
Caeterum aliam excufetionem fuper impedi­
liberius libitum fu* voluntatis impleret , Ac
mentis indulgentiarum afferens, dicit fe nul­ hujus fend* fynodi reformationem fabterfalas indulgentias plenarias de novo coutulif- geret, etiam priufquam de citatorio noviffe, fed folum antiquas renovaffe. Verum · fi fitne ulla mentio haberetur. Tandem cum idloca nomi narim, quoties opus erit, defignabi- ipfom complere nonpoflet, jam per medium
mus quampiura, ubi pro caufis exiguis , ut Grecorum potiri fperat optatis. Hinc vari*
refedfooe materialium adificiorum, plenariam impedimenta Ac graviftmc comminationes Aconceffit indulgentiam, tunc eo maxime cum vinionenfibua date funt, ne pecuniam , oraeecclefia fubfidiis Chriftiani popuh pro exalta­
ftarent. Hinc variae promtfboncs beneficio­
tione fidei catholicas & redudione Grec orum rum Ac dignitatum, hinc plurimae impenfee
indigebat, Ac in partibus Burgundic, Sabau- in legationibus ad diverfas regiones uanfautun-

localia

399

avgbntos

CONCILII

BASILEBNSIS.

JOo

tendis confumpta, hinc laboras innumeri ^af-A cum Grads ipfis celebratur, ubi cena feanmo fumpti, ut aut concilium difiblveret, aut lo- queretur ’Latine ”
Ecdefi·
* '
confufio
' ' , & incer­
CHRISTI
cum quem affèdabat obtinere poAcu. Tandem tus effet unionis Gracoram adventus, poffet- CHR.I
cum jam pecunia Ac galea ex parte hujus que contingere Ac illam unionem non perfici,
facri concilii in Aviniooe expedita foiflent, Ac Latinam Ecclefiam in confofione ac defor­
& antea odo millia Aorenoram pro G necis matione manere, audoritate fynodali ipfius
congregandis in Gonftantinopolim tranfmifla , Latina univerfalis Ecdefi· mlterabiliter con­
res quoque inchoate tam cum pace Ac tran­ culcata fic proftrata, qua nullatenus permittere
quilla dedudione deduci poterant. Nam Ac poffumus, fed ecdefia retinebimus, Deo fo­
Gnecorum oratorés huc advenientes, quidquid vente, firmitatem Ac andoritatem, atque ni­
dicerent , femper in hoc perfiftebant, quod hilo minus unionem Graconun juxta conven­
a decreto fuper conventionem ipforum editu ta pro viribus profequetnur. Interierit autem
__
nullatenus recederent. Cui decreto in electio­ pramifla epiftola veluti pro relatione * crimini, quod in hac fonda fynodo difpenfa-reUOoe· cri·
ne locorum per nos foda. Ac omnium alia­
rum rerum expeditione fatis&dum erat. His tlones, commutationes votorum, venduntur ,"^G4A"·
ita feliciter difpofitis, ipfe dominus Euge-g ac beneficia. Sed nefeimus unde hac acccpenius volens metere ubi non feminaverat, qui rit, nifi forfitan impugnare velit, quod in
Ac pracedentibus temporibus magis opportu­ conceflsonq indulgentiarum largientibus pia
num fuerat arbitratus ut legati mitterentuj in fubfidia in opus Gnecorum indultum eft, ut
Conflant inopohm, tradaturi cum Gnecis, Ac commutationes votorum Ac difpenfetiones anon fieret ipforum condudio ad concilium liquas obtinere poffint. Numquid fic hoc illi­
eecumenicum in his partibus occidentalibus citum eft, tpod illi fua peccata eleemofynis
celebrandum ; videns ipfe jam in loca citra- redimant, qua decmofyna in profecutionem
montana eorum condudionem difponi, tunc illius fehiberrima unionis Gnecorum manifopecunias invenit , galeas tranfmifit, qu· ipfos, fte convertuntur? Quomodo autem alias diGtfco* in aliquem locqm Italia, quem vel­• fpenfatkmcs, quti hic conceduntur, vendi af­
let, deducerent,- non parcens honori Ecclo- ferat , cum homines hic ad matrem ftiam ec­
fiz Latina , in qua Gnaei jam, proh dolor ! clefiam congregatam pro difpcnfetionibus ob­
tinendis fepe refogere notum fit, ne illas ma­
cum Fuff videbunt miferabilem divifionem, quam ipse
mek t<dr adverfus hanc fandam tynodum in profecu- gnas exaftiones pecuniarum fubire cogantur ,
&» Konua*
tione negotiorum fidei hujufmodi per camiequa in curia ipfius domini Eugenii palam
hit «mante
<on,oaxeuM. inchoata exercet . Untie Ac maxima perturba­ confiât exerceri ? Signet nobis unum qui in
tio rebus agendis affertur. Ac qu· prius pa­ hac fynodo beneficium, aut difpenfationem ,
cato cnrfu deducebantur, nunc variis expo- vel aliquod tale vendiderit, Ac videbit not
\ nuntur fiudibus. Nonne fandius feciffet pro- protinus debitum juftitia peragere. Dicit noa
i fecutiunem inceptam in unitate confovere , beneficiorum collationem, fibi plerumque adi­
aquam pecuniam in fomentum divifionis Ac re­ mendo illa, de fodo conferre: fed fi anti­
rum turbationem confumerc? Affentiat *pft, quarum fynodorum ada perlegerit, qu· epiquzfumus, aliquando foltem in hoc tanto fi­ κοροβ fapenumero inftituejrunt, Ac deftituedei negotio hujus fande fynodi tepere uni­ runt; imo etiam Nlaena fynodus Euftathium
tatem , qu· Joca opportuniffima in his parti­ epifeopsun de Nicaa Beroe in Antiochiam
fi etiam Mfttthiam apoftolum ÔC
bus citramontanis elegit, ubi potenlifiun i prin­ tranftuKt
cipes Chrifliani Ac umverfitates ftudentium, primos feptem diaconos per concilia primitipnefertim in facra theologia, pax quoque Ac V* ecdefi· fiiifle aflumptos meminerit, non
in . ipfis beneficiis per fynodum unifecuruas magi* abundant: ubi ad honorem negabit
_
Lcclciiæ Latin® poteft haberi conventus cele-Dvrrfalem mtaiftroajuftiti· inftitui poffe : quod
brier >
ad bonum fidei, ac ipfius unionis tamen rariffime nos egimus , imo collationem
per ’ ipfum dominum
defideratr efficacior. Nec ipfe dominus Eu^ beneficiorum
*
*
"Eugenium
genius laborem veniendi ad hec loca recufo- fuftinuimus exerceri, licet mulus inordinatio*
re debet, qai etiam in loca remotiora pro ni» gratiarum expedativsrum & nominatio*
tanto bono profici ibi deberet, offendendo fe num agere confpicere t ur. quibus medianti­
fidelem Chrifli vicarium, qui pro falute gre­ bus , in expugnationem ipfius fande fynodi t
gis lui de czlo defcedit, pnefertim cum Ac Ac univerfalis ecdefia, vario* fibi conabatur
ipfe dominus Eugenius in hac epiftola pro­ exquirere favores : fed cupiebamus temper
fiteatur fc velle pati mortem pro redudionc fovere unitatem Ac pacem. Verba plurima
Orientalis Ecdefi·, pro qua tamen ( quod per hanc epiftohm in nos gravia proferun­
dolenter referimus ) induci adhuc non po­ tur, que etiam occulta cordium fine aftedituit ut extra Italiam egredi vellet, quod fi bus dijudicans, dicit quod creditur in cordi­
voluiffet, poterat toti Ecdefia dare pacem . bus noftris potiffime ineffe avaritie ardorem .
Imo & noflri oratores ad eum miffi
“ obtinc- Ecce dum fubftantias noftras confumimu* ,
re non potuerunt, ut pro Gracis conduce»-E dum promotiones fic beneficia non quatimus,
dis ad loca per no* eleda falvumcondudum Ac ad bonum univerfalis ecclcfia noftra verti­
donaret , quem fieculares principes univerfi mus ftudia , avari vocamur . Proteftatar hu­
liberaliffime concedebant. Non autem ipfe jus epiftola principium noftra ( ut inquit )
conari debet Grzcos ad locum non eledum fecrilegia juridice retundere, fupcrflitiones Ac
per hanc fandam fynodum evocare: que fb- errores velle fopiri. Sed dum ipfe dominus
. Ium tria loca elegit, cum Ac Gnaei pepige­ Eugenius juftitiam fuam proferre debuit, re­
rint in locum per nos eligendum advenire : fugit judicium .· difiblvi£, quantum in fe eft,
in ecclefiam Det
nec pati debet hac fanda fynodus, ut ad-; concilium . Et infu
Ei Urrwn verfus pad a inita At contra fandorum de­
iritbratem
cretorum fuonun tenorem concilium hoc cek quite»
cumeiucum in also loco fine fuo confenfu
teiciicr .

proferat, quo paâo/excufâ
in peccatis
adducat , pfimn
, qua certe dolen­
ter proferimus . Nam ipfum fie redius iâpo-

to

<ol
’

COGEMU.
WIV.

EPISTOLÆ SYNODALES,

ngismundüs

3οχ

atque honeftius opta-A fini, fed maxime refidet in univerfalis eccleveracius
nêc M*
ita coram mundo proprii BMWMVn*
animi*UMU>
fia catholica conventu, quem Chiiftus, ca- ANNO
ΓβΟΜΙΧ,
CHRIS Tl
/J,/1 efferre paÆonem.
Sed
cum
omnia
digit que-p« vcrum
--- c-j------ --------Ji-i.----------nOn deleret ufque ad concutnqne votait » ubi fiint ilia (âcrilegià ? »bi fummationem fxculi. Utque omnes idem la­
fuperflitiones ? ubi errores quos notas ineftê piant cum ecdefia congregata, Ac ceffent illa
dicebat, Ac quos fopire pollicebatur? Melius fchifmata , qua proh dolor !, in oculis noquidem faiffet verba tam injuriofit fabjicere , ftris jam vigere confpicimus , dum ipfc do
ubi nullam penitus in re ipfii apparentia af­ minus Eugenius in divifionc inchoata nimium
ferre potuit, nec Deo favente amret in »- perieveret; qui etiam rurfum ad diffolutioternam . Nec propter, opprobriorum talium , nem femel revocatam revenitur, affidueque
aut quarumlibet detractioctam diffeminatio- bonum univerfelis ecdefia conturbat · Ac ni ­
nem , profecutiooera botri coounnnis & de- hilo minus adhuc expetamus, hoc maxime
fenfionem univcrûrib ecdefise atque concilio^ defiderantes, ut omnes praelati Ac principes
rum generalium , quibus robur fidei catholi­ Chriftiani, ac cateri fi dales, junûis animh A<
ce duce Chrifto innititur , eodem adjuvante concordi lententia in his diferiminibus confudeferemus. Paucitatem nobis & imperitiamBlant
lant publica laluti ac regimini falytari totius
objicit eadem epiftola. Sed, fi veritatem am- ecdefia : nam res omnium agitur, hoc peti­
mus,
Ac requirimus, ut ecclcfiafticorum copiople&i velit, nullam hujtii fanfha fynodi conelutionem in omnibus his ■ que decreta fue­ fus numerus ex omni regione huc affluat ,
runt cœptam inveniet, ib quam non longe ficut ad hanc fynodum univerfi ftatus ccclemajor pars pnelatoram, major pars dolo­ fia funt legitime vocati, Ac pariter deliberent
rum, major denique pars omnium notabilium quid potius pro unitate confervenda, & ovirorum confenferit. Imo plus quam due mnibus rebus ecdefia feliciter ordinandis ex­
partes concilii in idipfiun convenerant, quod pedit . Univerfos quoque iam intelligent fpe­
eri copaofe congregatum, Ac fi omnium peri­ ramus, hoc non efle fcnifma quatre re. led
tiam atque dona ex largitate fendi Spiritus potitu velle fchifma perpetuum devitare ;
diftributa dividentis unictrique prout vult , quod contingeret, fi fummi pontifices noftri
confidentius eXaminaflet, parcius talia loque­ temporis a iacris conciliis, quorum inftituta
Eugtni1
retur. Tandem illa fubticendo qua in ema­ fui pnedeceffores maxime exequi curabant , Hoc
u» son (km .
nata citatione dicebantur, vos Chrifti fideles fe vellent pro libito voluntatis affidue drfiun- '

‘"""-'JT" n ' &

exhortatur , ut fehifinata impiiftima & bor- C gere
iem repugnare : cognofcentque iam
renda ( ut inquit ) fcandala devitetis, no- eundi
eundi apertius,
apertius, quanta
quanta fit
fit neceÆtas
neceÆtas pro
pro fblifoliftrofijue conatus, quos impsiffimos dicit, re- ditate fidei Ac ecdefia retinere conciliorum
condliorum
primere Audeatis : que jam omnia, etfi gra- unitatem, qua dum magis oppugnatur, tan­
viffimarum injuriarum plena font , manfuete to magis in animis hominum elueefeit : hoc
tolerare polliciti fumus, cum non nobis fit difponente omnipotenti Deo, qui mala effe w
animus verbis contendere t fed totis conatibus non fineret, ntfi potens effet bona etiam ex nonn ,i.fo
eis elicere . Ideo diledi ecdefia filii princi-t ■us * ptopriA
perquirere, quid commodius. quid conve­
nientius agendum fit pro ecclefiaftica falute , pes Chriftiani Ac univerfi fideles, his rebus
fed dominus Eugenius fchifma fe abhorrere per Dei gratiam intellcdis, cognofcetis ubi poau'e/i u>oftendit, & fub timore fehifmatis in hoc a- veritas & juftitia refideat, per quam ad pa- «mptrtre.
nimoa hominum perducere, ut adverfus hanc cem polfimus pervenire falatarem, Vos ipfi ju­
fandam fynodum libere agere poffit quacum­ vate Ac orate , ut dominus Eugenius Roma­
que volet, & divifionem quam ab exordio nus pontifex meliori fretus conulio, Ac pro­
( *ut pramiffum eft ) inchoavit, ita Conduce­ pria voluntate paululum inclinata , ad pacem,
re , ut confundatur fynodalis audoritas, Ac D unitatem , Ac ûilutare regimen ecdefiarum Ac

libitum fua pervaleat voluntatis , atque fub animarum, benignius fe convertat. Ac illum
velamine comminati fehifmatis ipfc corrigi in vifceribus charitatis hec fanda fy nodus
non valeat; qua res etiam exemplum pernr- paratis animis amplexabitur, totis viribus ad­
ciofum afferret pofteris, in magnam ecdefia jutura, ut ipfe in omnibus bonis femper adefolationem. Nam quidquid fammi pontifi­ bundetad hanc quoque dvitatem veniant
ces vellent in faturum pro libito agere hoc univerfi , qui de juré vel confuetudine con­
poflent, omni fublato timore, confidentes ob ciliis generalibus interefte tenentur. Mittant
metum fehifmatis nunquam eorum corredio- huc principes faeculi fuos oratores, ut fuper
nem per concilia generalia tentari poffe. In- cun&u quse pro bono ecclefue agenda funt ,
fuper dum fchifma diffuadet, ipfc adu fchif­ communi omnium confenfu capiatur concluma ^perpiciofiffimum duorum conciliorum , fio felutaris, Ac in omni pace ac tranquilli­
quale nunquam auditum eft, erigit, evocan­ tate cunfla difponantdr ad gloriam nomimi
do aliud concilium in civitatem Ferrarien- Chrifti, Ac falutcm ecclefi» fac, qui eft Deus
fem, contra decreta concilii Conftantienfis , benedidus in facula faculorum.
Ac iftius, ac etiam illa qua funt Grads pro-E
Datum in noftra generali Congregatione, in
miffa, qua ipfe expreffe approbavit . Nos eodefia majori Bafileenfi folemniter celebrata,
autem, favente Chrifti gratia, rydhtm fchif­ decimoquarto Kalendas Novembris , anno a
ma facimus, imo verant ecdefia profequimqr nativitate domini miliefimo quadringentefimo
unitatem , ut videlicet tam ipfe Romanus trigefimoieptitno.
pontifex, quam catcri omnes unanimiter te­
neant unitatem ecdefia congregata, Ac non
fe feparem ab his qua univerfeli confenfu
iunt conftltuta ,. foliditatem Petri teneant ,
qua non in unius folius perfona voluntate
confiftit, qua quotidie errare poteft, cum Ac
aliqui Romani pontifices in errorem lapfi

ix.

1

r
lücewiüj
ANNO
anum

CONCILIUM BASIL^ENSB. OGingww#

rx.
Refpoafio faaoêaltj fa&o oratoriius tltS rum
impcm Jtomaai , Ate. inflantibus ut
fuprrleJerttur m procrfu
papa £uf^ui.

\

/e4

A Ac vobis pariter defideratam inveniri poAê, fi —.
ibrorem pads jufiitiara non prorfot. abjeceri- ANNO
nuis. Nam ira mfliria Ac pax ofoulat* fiqnt , C^|^T1
atque tab vinculo foederat», ut quHquis unaanaq·,^^
fine altera querit, neutram valeat ampieâiJ^'^Axmuwi

Si ogiftantibus animi» viam jufiitic At
tit ingrediamur , auctoritatem ecclefi* Ac determinatione» fidei jam in pluribus conciliis
Stum a· fat, Ate. ad faturam rr> meu»nam.
promulgatas, atque per univerfalem ecclefi am
approbatas, totis viribus defendamus, qua
Audivit.hsc lânAa fynodus afféHionem de- concorditer acclamant, Romanum pontificeqi
voitflimam venerabilium archiepifcoporum , & teneri obedire univcrfalibus conciliis , in his
(.*:cr< rum illufinutti principum cleflorum iâ- qu* pertinent ad fidem, extirpationem fchifxji imperii . ad pacem & quietem ecclefi* . matis, Ac reformationem ecclefi* in capite At
qtiam vos egregii
oratore» an noAra membri», ac pertinentibus ad ea : ut quod
_ „ ipforum
,
congregatione generali ^diferta oratione refera-B veritas ipfa Aeclarata fonat , opere impleatur,
fii« . siciffim quoque' audierunt difcretiotus pacem optimam Ac nunc At in foturum univcfir* zelum fincerutn , quem ianfla eadem verfa ecclefia confcquetur . Nec Romani pon­
fynodus ad ipfius ecclefi* falutem Ac pacem tifices pro libito fu* voluntatis4 implenda ad­
temper gcilit. veluti per ventrabilcm archie- verto» univcrfalci fynodos tanta bcila move­
pikopum Panormitanum ex ordinatione hu- bunt in continuam perturbationem ecclefi* ,
|u* !’cri concilii fuit ,in eadem congregatione fed bepigne amplexabuntur, qu* univerfali
bti.A explicatum. Deinceps pro affecto quem confenfo funt infiituta pro adificarione ipfius
ad paicm in cordibu* noftns fedulo gerimus, ecclefi* Ac animarum falute. Ipfi quoque hoc
ab eiidcm liifcrtnombus vefiris inter deputa­
pafto a fynodis univcrfalibus omni favore At
tos hu;uv facri concilii qurfitum efi , ut me­ honore , traflari merebuntur. Inducunt nos
dii ad pacem ipfam opportun· velletis ape­ puttcrca exifiimare de futuris , dominum Eu­
rire
Nam hzc lanila fynodus omnia media genium phpam IV. Acilius ad hanc pacem
intendebat gratis animis amplexari, per qu* inclinari poffe pro (alute anim* fu* , & to­
.uiftontas ccdcfi* len itetur illxfa, Ac refor­
tius ccckfi*, u proceflus inchoatus per hanc
matio tantis expetita tumponbus. Ac pro qua Clangam fynodum continuetur, quam fi eojam in conciliis (tonrtaniienfi . Scnenfi,
c
r- Ai
· ifio
Λ
dem proccfiu fufpenfo nudis pr^cibtistle hoc
Bafilccnfi tot funt adhibiti labores, aliquem interpelletur. Memintfiis, ut credimus 1 dum
tandem fruslunfum ierttretur eiTefJum, ad altera vice concilium diffolverat, neque pre­
Dei glorum . At animimm falutem. Vos ve­ cibus inclyte memori* SigifmundT-imperato- _
ro pacis inssniendx fpem habere dixiftis, fi ris Romanorum , nec archiprcfulum , Ac c*fnlpcndcrct.it prcxdTus adverto» dominumFu- terorum illufirium principum electorum facri
guuum papam IV. inchoatus. Ac interim ri­ imperii, aut quorumlibet aliorum , ad huju­
pera daretur per dominos vefiros illufires, ut fmodi revocandam diffbiutionem induci po
iplc dominus Eiigeniu» diffolutionein pt*ten- tuiffe, donec ad fufpenfionem ipfius ab admifam concilii per eum attentaram revocaret , nifiratione paplli h*c fiinfla fynodus proce­
As «a que advectos hoc facrum concilium e- dere decrevit. Ubi vero nunc longe gravio­
gerat. de quibus atque etum dejufiitia ipfius ra, longe duriora peregit , At femel revoca­
concilii domino» vefiros · plane informatos tam difiolutionem iterum attentavit, quid pu­
effe commcmorafiu. Vtque into per idem do­ tandum efi ex dilatione proccfius eventurum .
minus Fugemus decreta fynodalia toiciperet .Dnifi duriorem ipfius in coepto propofito petfi& dc congregando concilio pro Crxcis fc fientiam ’ Jam femel port ejus accuiatam con­
non intromitteret, fed fieret apud Grrcos i- tumaciam , dilationem fexaginta dierum ad
pfoa milanti». ut venirent ad aliquem tnum infiantiim prefati imperatoris ac illufirium
locorum c!.'florum per concilium , quod fi
dominorum vefirorum dedimus . Et pofi laobtineri non poliet, videretur de aliquo ter­ pfutn illorum adhuc alii» phirimis diebus exno loco eligendo qni Ac concibo Ac papae pe&avimus . Quid ift* dilationes profecerint
tutus As accommodus foret; adjicientes quod vos ipfi confpicitis quoniam etiam dominos
ad papam fuper his deftinaremu» oratore» . vefiros illuftres litteras Ac nuntios ad eumI t tandem , fi concordia aliter non pellet in­ dain dominum Fugemur* mififie commemo­
veniri, fuper ipfius tertii loci eleâionc con­ ratis . Et quamquam plurimum fit eorum di­
cilium At papa m aliquos compromitterent . ligentia commendanda, nihil tamen ad falu­
Quibus per vos ex optima intentione Ac telo tem ecclefi* Dei obtentum eft. Interim ipfe
fincefo ( ut credimus ) expreffis, matura de­ dominus Eugenius litteras At nuntio» ad di­
liberatione prrhabiu, duximus hoc modo re­ vertas regiones mifit in hujus concilii expuspondendum
laudamus Ac commendamus Egnationem.· interim plurimos ad adeundum
plurimum devotionem venerabilium archipne- pnatenftrm Ferraricnfe concilium convocare
ful-im Ac ceterorum dluftrium dominorum ftuduit , in fcifiuram ecclefi*. interim labo­
vefirorum atque vefiram, quam fitnul Ac ju- ravit nt G rrcoa ad locum quem vellet portet
fiitnm huius facri concilii attentius confide- adducere, ut fub umbra conventionis eo­
rarc , Ac paci» media invenire conari confpi- rum correflionem effugere, Ac obedientiam ,
cunus, laboribufque ipforum At vefiris gratia quam huic iantfi» fynodo exhibere tenetnr,
efi habenda . Nos quoque ea cupimus effice­ eludere valeret. Cujus rei artequend» gratia
re . qu* ad pacem falutarem confequendam , jam ad verius honorem ecclefi* Latina pluri­
Ac piorum vefirorum defideriorum confum- ma fcandala per ipeum dominum Eugeniusn
mationem efficaciora tint. Speramus autem , atque suos, etiam in oculis Gracorum comfavente Chrifii dementia, pacem ipfam nobis nufla funt: Ac nunc in foribus efi schism·
inau-

JdJ

EPI STOLÆ -SYNOD Λ L_ES.

îoô

Inanditun* dubrum conciliorum . per erertio- A lationum, qur adver'us veritjicm iplam Ac —
Mm ipfiu» prartenfi eoncibi Ferranenfu. Jam ccclesi» ' ftabilitucm excit incur, ted uiquc in *
cai wit imminet fperata reformationi» extinrtio , auadventum domini ftibilc* atque firmi perma
filontati» univerfalis ecclefi» proftratio, fi non neant . apertiflime coram ommbi* viventibus
celeriter occurratur i neque abud remedium deilarare duxit hec linrta fsnodu' . quid in
nobt» fupereA , quam ut per continuationem favorem defendende veritati» . ad ftatu» ecproceffoa & pilam fufpcnficmem ab admitu- clefi» confervattonem, Cx Jivinr legi* ubfei
ArataoMpapali ipfe dominus Eugemu» ad Viam rationem indcfeffc
" proloquitur .
jruftiha Ac fetnitam veritati» reducatur , per
H»c enim vetita» eft. quod Romani pon­
quam pax granflîmja non tantum in hoc tea»' tifice» concilia umverfalta afki congregata duporc, fed fit diebu» futuris donetur populo folvere fine ipt*»rum confenfu conciliorum non
Dei. Nec ifta fufpeofio eft ipfius depbntio ; peilunt, neque dc loto ad Imum mutare aut
adhuc illa differetur, nec ad
«d eam ntfi
nui cum prorogare Haec iterum eft venti», quod con­
sbagna maturitate hac finAa fynodo* proce­ cilium univenale pouftatem a Chnflo imme­
dere intendit - At intentu iUuftnum domino­
diate habet . cui R<lminu* pontifex tenetur
rum veftroruqj pia devotio apud ipfum domi- B obedite. i.n hi* pr*fertini que fidem concernum Eugenium laborare poterit, ut pacem nunt
r?-‘., extirpationcm ,hBilmit»,
. is .< _....
·.. —
c.—.
Jx
reformaecclefi» donet. longe quoque faciiiu» , Deo tibnem gener dem> eeclcljx m capite Ac in
H*c eft cadjuvahte , fua confequentur defidena , vehe- membri* ac pertinerdibu»' ad ea
mentiufquc dominum ipfum ad paci» ample­ tiim venta* . quod Roman.i* pontifex t>on
xu* excitabunt. imminente depofiuone fua . poteft ea immutare qu» o.n.irnunt unirer->·«·''··♦····
fi non affenient precibu» ipforum , quam fi falem ecclefi» ftatum
fufpendetetut procédas: erit enim per Dei fibi mutuo coherent. Si tmm luctet Roma-J,*
gratiam hw fufpenfio non lethal i* vulneratio, no pontifici c*c ngregatum • •.ncilmm diiTolve- ’·
fed medicina ùilutarn, habebttiiquc in ulte­ re, prorogare, de l<xo ad fixum transferre
riori dilatione , quod a tjobts expofciti», tem­ contra ipfius conknfum, da dum m uno con­
pus protèquendi (ïlubria media paci» , ad quo­ cilio agerentur qu* fibi non pLicrcrt v, fa
rum cupitos amplexus hanc ûnrtam fynodum rto fidei aut generali* reformati· nn . aut f. hiffemper paratam invenietis . pflert autem hrc
niati» . Ô4 talium hujufmodi. transferre .id afanrta fynodus venerabilibus archiepifcopjs & lium locum placitum libi , & .hi homme»
ceteris illuftnbut dominis veftxi» plurimo nono-C
noi
congregare ; & fi ibi iterum non fieret quod
re digniflîmis. quidqutd ad pacem & profpe
vellet, tr-nfmuttare ih Jocum alterum, licquc
ritatem facri imperii & omnium pr* la torum totam ecclefiam de loco ad locum ducere Λ
atque principum inclyt» Germani· eftxere po­ reducere - qm* nog intelligit , c.x h«< obc.hcn terit . exhortant in domino devotione» eo­ tum ipfius ad univerfale concilium. ec lefiam
rum . ut feluti ecclefi» ac paci fempei inten­ militantem rcprrfcntans , porte frulltati ? Quo­
dant . be nig unique favores femper & auxilia modo emm concilium papam in farto fidei ,
huic filnfbc fynodo jqgiter largiantur . A. cum general·* iclormatiom*. ÔC ceteris judicare po­
bona concordia atque diligentia debita tilem
terit , fi illico . u; judicare coeperit, valeat per
futurum imperatorem eligere curent, qm lan- papam diffolvt aut mutari ? Qui» intellcrtua
guonbu» univerfida ecclefia fua advocatione hoc capit . ut concilio in papam junfihcbofubvemre poflit , & univerfum populum Dei nem exercere donatum fit a domino, & ta­
inter pretentions temporum calamitates con- men ccncihum ipfum 1e in aliquo loco fti1'olan , ad ipfiu» omnipotentis Dei gloriam & bihre non poflit . in quo junfdirtioncm hu­
hqnorem, qui eft b»nedirtu* in t»cula f»cil­
jufmodi exerceat , fed ex voluntate papae to
lorum . Arnen .
Γ>tiller dependeat ipfiu» mutatio? Qualiter in
Datum Bafilee in congregatione notlra ge- hi» ‘qur funt fidei obediet concilio . fi conci­
nerab . decimofexto Kalenda» Februarii inno lium univeriale pro dcclaratiorubu* fidei & exa nativitate domini millefimo quadnngentcii- tirpationibu» hrrefum congregatum, dum vo­
mo tngefimo-ortavo.
luerit . ui quemcuniquc fixum citramannum
aut ultramarinum mutare poflit contra confenX.
fum ipfius? Ft jam dcmlnu* Fugeniu» papa
quartu» quidem pi Conftantinopoli conventio­
Jtefponfio fynodalu ad fundamenta Ù rationn nem l^atinorum cum <>r»ci» habere volebat,
' FeTTBrww
pnma & fecunda fefiionum .onvenltcvli Fer- quam ipfi t.raci fynodum univcrtalem for»
mnen/j , open dens fund papa engrndu ipfum dicebant , quod in effertum deduci «son po- .
conventiculum introduxit fchifma m eccltfia tuit , dum hoc Iacrum Rafdeenfe concilium
Ai.
nequaquam confentit, arbitran» ex ea re gra- *
/
F. via detrhuepta poffc l-itin» ecclefi» immine­
re . Quomodo denique ecclefiam congregatam
Sacrofanfia generaht fynodut Booléenfit, m Sptritu Janüo legitime congregata , tuwerfaJem audire compelletur Romanus pontifex , fi ipfius
ecclefiam reprtftntant, utuverfit Chrifii fdeit- congregationem , prosit es videbitur . valeat
immutare ? cup» ecclefi» aurtonta*, rdpertu
hu [alutam & omnipotentis />ei kenedsiho·
cuiuslibet fidelis, cuiufcumque dignitatis , m
nem .
ipfa verbis Jefu Chrifti ialvaton» noftri fun­
data eft , dicenti» Simoni Petro · S» te non vdrm. .a.
Ut inter varia» Aurtuum procella», quibus aud^rit, dh ectlefie. St ecrfdfiam non q^dienavicula Petri ( lacrofanrta videlicet Chrifti nl. fit tihi fiuut ethnicus eÿ· ptltiluanui. Jmen ”*^■1*·*«*·
ecclefia ) agitatur, cunrtt fideles portum ve­
dteo volis
Quacsançne aUigaverrns fuper, ter- **“
ntat» coofpiciant , in quo anim» iefbram f*- mm, erunt hgata & tn calo·. & ^tmumoue
lubriter quiefeere poflint in acquintionem »- folventu fuper terram , erunt foluia 0· m coiit.
tensa ialuli» nec timeant flurtus vario» tribu* Subdens j>oft pauca
t in duo vel tret congreConaL Gaeund. Tom. XXIX.
V
gau

—

jo7

CONCILIUM BASILEENSB.; iLa«™'v

pl

______ ga/i [uni tn nomine meo, «À» ego fum in medio A humani. quod fine confenfu concilii ipfum
nequiverat , ςιφη
· φ*0^ eauunio eorum. Ex quibus divinis verbis audoritatem diffolvere
/
“
c*k attributam ecclefia congregat* & univer- fie
:
pratenûe diflbluüonjs vpne non fuerant,
hA
luce clanus patefada. H« illico tune
fali concilio iuper quemcumque fidelem , cu- extitit
i
, commemorantes illam efle veritatem
julcumque dignitatis , orte nd itur ; ad cujus ec- diximus
i
cich* judicium etiam Petrum , & ia eo quem­ juris divmi dc humani , quod fine confrefq
libet fuccefforem Romanum pontificem, Chri- consilii ipfum diffolvere nequiverat, prout la­
ftus iccutreic jubet, atque illius acquietecre tius in quad.im refponfiooc noftra, . incipien­
jodicio, quod dc dodorum ac ùndoiutn do te , Cogitanti, &c. fuerat declaratum ■ Sed dc
nobis cordi eflet banc juris divini
fbinx dedat anoncfque fac rorum conciliorum âpantum
I
i humani veritatem , prout tenebamur. de­
plene affirmant. Et dum hi* novifltmis tem­
poribus ck dodnnis male intclleflis nonnulli fendere , & errori contrario refiftere, in alte·,
argumenta dc dubia adverfus auOontatem ipfb- ra Doftra rçfponfionc, qux incipit, Spera­
nun «niveriaiium conciliorum afferre cona­ vit, cK. data oratoribus ipfius domini Euge­
bantur, frequenter ea qu* de Romano pon­ nii in nofifa congregatione generali, in qua
tifice erga Ungulos difperfos feripta erant, ad B. c< jpii cardinales numero ieptem & legatus
univerfalis Concilii congregationem applican­ apoilplicus preterites aderant > aperte offendi­
mus ; huc verba inter cetera proférâmes : Cal­
tes, celeberrimum Coiiffaiincnte concilium du
bitationum talium haûtationem a mentibus letur ergq concilium Conftantienfc, & decre­
fidelium fuftuht. dc viam futuris jiràkluiit er- ta fandorum patrum. qu* declarant in his
rotibus. Sed neque a principio naiccntis «c- que uftiverfalçm- ecclefi* flatum concernunt,
clcfi* ufque in hoc tempus auditum eft quem­ papam nihil pofle immutare. Fruftra enim
piam Romanorum pontificum hoc attentare, membranas occupant, fi unico verbo papa
poteft illa mutare i &, quod deterius eft , aw
ut concilium ecclcii* quod univertalc reputa­
ret contra contentum ipfius de loco ad locum doritate ecclefi* talia poife videretur, fi poft
duccrc , aut ipfum diffolvere przfumeret,Num­ hujuimodi contradidionem, inter concilium
quid bcatiffimns Petrus apoflolorum dc difci- & papam ortam, concilium quafi vidum liti
pulorum ,domini congregationem , dum ede- cederet , & iulum & alios Romanos pontifi­
brarelur, voluit aliquando ipfis invitis dif­ ces io poftetuonem diflblvvndi concilia pone­
folvere, aut in aliam mutare regionem ? Num- ret Et poft pauca fequitur . Mori malumus ,
quiit aliquis aliorum idipfum agere yiius eftd <Iulm tanto errori per ignaviam cedere. Deiubjungitur
ibidem: Hic articulum, de
ufqucqun advenit ipfe dominus Eugenni', qui inde
’
......
hanc laridam fynodum Bafikanterd legitime quo diiceptamus, fidem concernit, qui fine
congregatam in Spiritu finflo paulo poft ejus intentu ialutis negligi non poteft. Si domi­
prima exordia diffolvere, dc in aliud tempus nus Eugenius «cdenam fandam non audierit,
pturogare , atque in civitatem Bononienicm quam hoc facrum concilium repreientat, otransferre tentant ’ dicens te ob caufam re- portebit tandem haberi ut ethnicum & publi­
dvdh n>« Grecorum id agere, ficuti ex teno­ canum. Si ccclefiam amplius offendere non
re liturarum fu arum fuper hutufmodi diffblu- vult, recognofcere neccffc habet hoc verum
tione tadarum apparuit? Sed continuo ftiit fuiffç & efle concilium, ipfumque diflblvere
nequivifle, Hrc funt verba refponnonis il­
et declarata fuprsdiCla verita*, quod conci­
lium congregatum diffolvere , prorogare , aut lius, que hic interenda duximus, malente»
tranderre non poterat fine confenfu ipfius; dc antiqua repetete , quam nova proferre. Infu­
m idumi.i feffione ejufdem fanfl* fynodi po- per declaratum eft in o&ava feffione, fi Ro­
feta cil eadem declaratio, ubi port recitatio­ manus pontifex aliud concilium erigeret, dunem duarum declarationum Conftanticnfis con-·D rante ifto, non fore concHium , led fchifmaoln . ha-c vciba ponuntur Pr*miffis igitur, ticorum conventiculum . Deinde duodecima
& nonnullis alus Conftantienfis concilii atten­ feffione generaliter adverfus Romanos pontifi- cmkiI·· >·«"**
tis. prxfeinm capituli quod incipit, Frequens, ecs, concilia' generalia difiblvere, prorogare ,
prrlibata iyrodus Befdeenfis decernit dc de- aut de loco ad locum mutare volentes fine
darat , qt;< d i pia pro herefum extirpatione confenfu ipforum conciliorum, pcen* fufpeoac morum ger.erjali reformatione in capite dc fionis ,<8c depofitionis decret* funt. Demum
m membri , nec non pace inter Chriftianos autem cum jam ultra annum & dimidium ipfe
procuranda . ut pnetnittttur in Spiritu fantlo dominus Eugenius adverfus prefatam verita­
tem repugnaflet, precèpit fibi & mandavit
legitime congregata , per nullum quavis au­
tomate. ctiimii papali dignitate prefulgeat , hac fanda fynodu* per praefatum decretum
diffolvi aut ad alium locum transferri, feu duodecim* teffionis, ut diflblutionem per eum
ad al.ud tempus prorogari debuit aut potuit, attentatam revocaret, dc hoc facrum Bafileendebet aut poteff. debebit aut potent in futu­ fe concilium legitime inchoatum declarrfm,
rum . ahfquc etufdem fynodi Bafileenfis deli­ a tempore hujufmodi inchoationis conttaraaberatione cV confenfu. H*c habentur in pre-E tum fuiflè
” dc efle,
"
profecutionemque
ionemque
temper feanj
,H ,rfr ·,,, fata fectione Ikinccps autem verbis diis u- habuifle
' ‘ " > continuariquc, ac profecudonem na»
‘‘
t’"iur. qu* m decreto duodecim* teffionis bere debere : quod fi non faceret, infra ter­
hujus tant* fynodi, in qua etiaan fepeem fa- minum 60. dierum, extunc adveniente SCrmk
no, effet ab omni adminiftrationc papali fu£
Wfcil
croiant» Komar* ecçtehc cardinales praten­
tes erant, legatulquc fedi* apoftolicx prefide- penius. Tandem huic monitioni paruit, dc in n««te· ■««>
forma
fibi
per
hoc
facrum
concilium
in
deci£7*
i
S
h*1*
bat . pofita funt : Dominus Eugenius ad nos
i7»U
quatuor oratores tranfmifit, non ut emenda­ maquarta feffione ipfius defignata, revocatiorent fed errata defenderent , nofque increpa- nem fecit per fuaa licens more Romane cvjent, quod mox ffi* prxsenf* non paruiff^· na bullatas . decemçns dc declarans de con- tSTiyy
mu» difloluttoni. Quibus per refponfioncs hu­ filio dc aflenfu ca/dinalium fibi tunc aÆfteo- .TA,*JTT7*'
jus laCJ> cundii ventas tam juns divitü ÎSc Hum, generale Bafilecnfe concilium a tempo- ’* ;
re

4

joq

EPISTOLÆ^YNODALES. AL'”M7’'’T

jio

' —j» pnediA· inchoationis fu· legitime conü-Ahasc 8c alia plurima per dotnmnm fugenium
.
ciuffi
fuiflfe & dfe» prafecutipoemque fem- m ofltnfam divina mateflans A. lotius eu lemib.
per habutffe , continuari 8( profecutsoneqj h> Gedcfaôo Attentari, voluit ( prout tenebatur ) 1 u|a
here debere ad peasdfela 8t pertinentia ad e», remedium apponere, 8c
* regsmiut ipfius
"
ecclcperinde ac fi nulla dMfolutio faftat finfle: : dm fi· Det provifionem quorate felutstem . Tunc
clarans etiam praefatam difchicfonrm irritam dominus Eugenius iterum de udo utuverisle
8c inanem, revocans infuper, caftans 8t irri­ concilium fine confeniu' ejus ddfolvcre & m
tans duas litera» foas in paitatso apoftolicoipro- civitatem Ferranlnfem transferre · dixit, c>- * *
molgatas, 8c tertias incipseates. Deus novit, fu quo contra i pium , aut aliquem oratorum
8t quidquid fiso nomine in prejudicium aut fuoram prmfidentium in concilio, procedere*
derogationem predi& iacri Bafileenfis conci­ tur ( allèrent fe hoc facere cx aikloritate apo·
flohca, ex cena fcientu 8c plenitudine pote- lii , us contra ejus aufloriutem faAum, at­
tentatum feu atfertum erat, eadem nulla 8c ftaxi^; iterum veritatem tantopere * declaratam
irrita faiffe declarando, addens quod a novi­ vehementius oppugnare aggrtfTus cfl. ptxfigçns
tatibus & gravaminibus, feu prejudicus inte­ etiam terminum triginta dierum , ultra quos
rendi· ipfe facro concilio, vel fappofitis ejus B hanc faiUlam Cy nodum in lacto Bohcmorum
8t adherentibus eidem, reslifôr & cum efle- '‘quidquam agere prohibebat:' ik junfdithonrm
clu dcfifteret. Quibus per dominum Eugenium fupra concilium allument in hi> que rct'irmjGc folemniter decretalis 8t declaratis. arbitra- :üonem generalem ecclefia ac etiam fidem
ti fumus eumdem jam illi ventqti mente in- <concernebant: atque illi wiiuti declarate exprefle repugnans. qu· ipfum a/Trnt teneri <tegra» prout tenebatur » adharerp, quod con­
cilium univerfale didbrvere non poterat fine bcclbrc univeruh lonrilio in iflis
pertine:·
confenfu ipfius, dum illam dilfalutfonem quam 1tibus ad ea. Adjecitquc ipfe dominus fugeni·.:,
ultra duos annos fuftinuerat. 8c translationem ■pcenas & ccnfuras. fi contra facb:m ciltt , to­
in Bononiam, quamque per totum orbem pu­ tum decernens irritum <N inane . Quit non
blicaverat, quam etiam propter caufam redu- videt bic veritatem conculcari, fiabilitarem
ôiotüs Gnacorum faflam efle dicebat, irritam firmitatem ccclcfid proftemi , fi non divina
8c inanem efle decrevit, dicens, illa non ob- clementia cx alto provideret . atque fervis
ftante, lacrum Befileenfe concilium a tempo­ fuis in ejus nomine congregatis virtutem tere inchoationis fua legitime continuatum fiufi- Gftendi pneftaret, npponendique fe murum pro
idomo lfracl,,8t
lfrad,,8t oftendendi exemplo * kanfc. quod quidem uuUatehus legitime conti-Cdomo
nuatum efle poterat, fi poteflatem diflblvendi datum in praelio in die domini? Quid ultra?
8< transferendi fine confeafu concilii ex cau- domina» Eugemus fe tuftimans exinde fieri
fa quam neceftariam arbitrabatur , habuerat. fortiorem in hac expugnatione veritatis. con­
Stc jam illam veritatem juris divini & huma­
venticulum apud Ferrariam fub nomine con­
nt , illum atticulum qui fidem concernit, ut cilii generalis erexit > fchifma grsvufunum rea*
premi fimus, etiam dominus ipfe Eugemus ap­ liter inducendo ; quod quidem fore conventi­
probavit , totaque ecclefia Sc populus Chriftis- culum fchiftnaricoram aperte fuerat declira­
—>nus in hac veritate conquievit. Sed, heu do- tum. Ex his omnibus evidentius conflare po­
I lor vehementiflimus rurfum untverfam contur- teft , confiderantibus veritatis illius claritatem
'bat ecck-fam. Dum enim facrum hoc Bafi- apeniflmara, quod napa univerfale concilium
leenls concilium videns maximam ede defo- contra confenfam ipuus concilii diffblvere non
1atioueita, cujus reformationi 8c (alutari gu­ poteft . aut de loco ad locum tranfmutare ·.
bernationi pro honore Dei 8c falute anima­ quam omnes dofli 8c ind-vli ex fupraduhs
rum jam multis quefius laboribus, & toti po­ lucidUKmc confpicerc pojlunt . Quid igitur nepulo Chnftiano defiderata, ipfei dominus Eu­ Dcefle eft ut fundamenta ipforum Terrans congenios mulus annis obftiterat, <nn ceteris o- venientium conemur eludere, que ui pratenmhibus viam Ahicis debuerat oftenderc ; vi­ A fisa prima fefhone pofuerunt. allegantes de­
dens etiam graviffimam fcifturamquam domi­
cretum noftram 19 fefliom* per papam ap­
nus Eugenius in ecclefia excitaverat, galeas probatum. cui oumifeftiftime illitis concilubu8c oratores in Crcciam tranfinitteado «dver- 11 ereilio contradixit ? Nam in eo decreto ca­
fus legationem hujus fauflc fynodi ibidem vetur ut concilium Raider firmum remaneat,
deftinatam cum multa impenfa facultatum no- donec Grnci ad portum applicuerint. qni por­
ftrarum, 81 caram qnc ex gratuitis fubfidiis tus fimiliter & locus futuri coocilii non per
fidelium populorum collecta funt, atque illa1 papam , neque per aliquem alium, fed per
perturbando qu· cum imperatore Rorneorum concilium aut ejus oratores determinari debe»
8t patriarcha Conftantinopolitano eodem hae bant. V idcant fi hoc obfervaverint, 81 qualia
fàoÀa fynodos concordaverat. quibus 8c ipfe1 ratio fundamentalis. fu· prmenfia feffionis fue­
ex integro iatisfocit , ut Gc ipfe dominia Eu* rit advertant. Subjecerunt etiam de fchcdula*
geeius poflet ad locum quem vellet, modis quam apud no» coactaûm dicunt, 8t csnvwaindebitis, univeriam perducere ecdefiam, ubi E tionalcm appellant 1 quafi ex ea ereflrann tapoflet dfelare qua fibi placerent., obodaentmm
obodsentiam lh couciliabuli velint aliquam apparentiam sf
hujus fanfle fynodi 8t reformationem fubterfugiendo , decrctaque coocilii Caoflanticnfis cohcilii sb ipfras exordio legant 8c rtlegini .
8c iftius ac veniales declaratas illudendo; qui noaquam invcniCM ex verbis aut feri ptis nut
8t uuoc Florentiam pro loco coocilii habere incentioM ejoidcra concilii proccftifte. ut do­
volens, ntusc illa rewla Bononiam aut Fer­
mino Eugenio concederetur, quod fub quo­
rariam vel locum alium pro libito fuu volun» cumque colore pofiet pro tranfinuatione con»
cdU none Florentiam, nunc Bonoaiam, none
de loco ad locum. docere 8c motare vellet,
met fibi videmur ; video· fecrum concilium
CmôL CmssW. Tom. XXIX.

derenu diftoivere. Quod fi de fchedula ipfe J.X '
ioqui volunt, in qua concludebatur,
V
ter-

;ti

r

»

CONCILII BASILEENSIS

3*»

terminum civibus A vimonenfibus aflignari, in-A concilia univerf»lia fine confenfu ipforum difisisT lrï ‘lucm Pc<-un*'irum expeditionem pro lega- volve nf es, fi infra quatuor menfes non refi- anno
,4,1' >ionc mittenda in Grteciam facerent, dc nolfis puerint, fint ipfo faâo fufpenfi. Et fi fufpea- CH,*<7T'
' 'niimatent : alioquin univerûli ecclefi* per al- fionem hanc per duos menfes fufiinuerint, ad
,,,.,α. ier us loci cledionem provideretur : non fuit eorum depofinonem procedatur. Numquid in
dia conventio concilii cum aliquo, fed con­ eo cafu, fi majori parti ex bonis caufis vtdufio fada inter nos. ut 4vimonenfc» ipfi ' deatur, non ftatim ad talem depofitionetn proum expeditionem non nimium protelarent , cedendum, minor pars fibi auctoritatem pro­
unus <.oncluiionis interpretatio & declaratio cedendi ad eamdem depolitionem affumet?
juxta cafui. occurrcflles, fit omnimoda difyo- Penique quis lapiens exifiimabit hanc inten­
litio ad ipfum concilium pertinebat, nec po- tionem concilii unquam fuifle, ut paucis ali­
teflatem circa hoc difponendi in aliquem vel quibus potcil.uem dare vellet auferendi filii
aliquos idem concilium tranftulit. Dum au­ libertatem eleôioms loc<> & eam pro pecu­
tem , pendente termino , fupervenit protefla- niis & galeis habendis judicio domini Fuge- '
t.o per przfidentcs apoftoheos, ûfl* advdrfus nii, anentis circutnfianrijs negotiorum eccledecretationcm loc< Avinionenfis , in fithedulaBI fiz , fuhjicerc ; quam libertatem non fibi pro
ipfa cum alus locis Bafilcz & Avinionis po­ quacumque «uri vel rei temporalis compenfationc tradtdifiet ecclefia ? Er, fi Avinioncnlitam , quz non parvam occafionem retrahen­
di animos Avinionenfium ab expeditione pe­ fes dc&ciflent, confidebat h»c fanfta fynodus
cuniarum przflabat , dum plurima impedimen­ in domino , quod ahunde fu» ccclcfiz bene
ta per dominum Eugenium & fuos in Avi- providiflet, sudorintem umverfahum conci­
nionc huic- expeditioni interim przflita funt . liorum confervando, veritates declararas marcfotnutibnem ipfius ’ ecclefiz
Dum etiam ita accidit , ut nofiri oratores in nutenendo,
Avinicmcm applicantes non invenirent prao- atque illa fanda opera inchoata confovendo .
puo» gubernatores civitatis, quorum durante Confpiciant igitur illi qui Fcrrftrix convene­
abfcntia res expediri non poterat : quibus il­
runt veritatem rerum, & dc ipfa melius fe
informent , ne fuarum prztcnfarum feflionum
luc redeuntibus, tandem talis diligentia ap­
porta efl, quod circa terminum aflignatum in divifionem ecclefiz tam inania jaciant fun­
cives i pii fidehiTimi nobis intimarunt fe con- damenta , qu» nec ullum colorem talia fa­
tentailc capitaneum galearum ooftrarum de ciendi fibi afferre potuerunt. freterea adjece
5 oeco, florenorum, & cautos ac fecuros fe-Crunt quod fchifma venturum pertimefeebant
LiiTc. oratores nofiros dc toto refiduo petitas & impedimentum unionis Grxcorum . O mi­
pecumz, prout & ipfi oratores nofiri eo tunc randam allegationem! fchiima fe timere di­
fuis hietis intimarunt. Requirebant que Avi- centes realitcr fchifmo gmviifunum perpetra­
nionenfes ipfi , ut ad decretationcm eleflionis runt , aliud concilium contra illud erigere
loci pin laJz procederet concilium. Vifom volentes, quali altare contra altare ponentes ;
eil autem ipfi concilio quod, attentis omni­ aclu etiam perturbando quzeumque cum Gre­
bus praedictis, przfitti Avinionenfirs intentio­ ets fuerant concordati. Sed quid trepidare
ni ejufdem conciln fatisfecerant.quodque pne- debebant timore , ubi non erat timor , dum
fata decretatio fieri debebat. Nam & per hunc iflud concilium videns ecdefiam undique tur­
modum melius providebatur univerfali eccle­
bari per ea quz dominus Eugenius tam in
fix pro expeditione legationis m Gneciam, Grzcorum negotio quam in ceteris rebus ( ut
quam iterum intrando novas St magnas diffi­ praemiffura eft ) attentaverat, flebili querela
cultates clechonis alterius loci, dimittendo o- plurimos fuorum defectuum commemorans,
mnia quz jam parata erant cum magnis fum- vocabat ipfum dominum Eugenium, nec non
pnbus, & frangendo conventionem cum ca-Detiam facroûnflz Romane ecclefiz cardinales
pitaneo galearum imtam per totum conci- convocabat.
"
ut in "hanc civitatem “
Balilecnhum , cui & legatus apoilobcus vexillum ec· fem omnibus fccuram cum ahii ecclefia filii·
clcfiz dc baculum peregrinationis manu pro­ advenirent, faluti ecclefiz in tanta necefTitate
pria tradi,letat, cui etum tanta fumma pccu- confulturi, & fuper omnibus agendis tam in ntx jam fiurat .iflignata. Numquid ex hoc faflo Gracorum , quam in aliis unanimiter
fmt data poteflas alicui vel aliquibus, ut con­ provifuri? Quod fi fadum foifTet, ficut fince­
tra cotifeniutn duarum partium concilii & am­ ra intentione defiderabat hac fanda fynodus,
plius pollent fe fynodum generalem . reprr- non jam tantis procellis agitaretur Cnriftiani
fentantem univerfalem ecdefiam , nominare , religio : omniaque fedsri À pacificari potuifidc tradere totum concilium in manus papz , fent, poteratque hoc modo rera unitas &
ut ipfum in lloicntia, dc deinde in Bono­
tranquillitas ecclefi» dari. Illi vero timentes, Ji'1;" J
nia aut Ferraria poneret, vd in quocumque ad fchifma perpetrandum proruperunt. Iliique
„1. loco, quem ipfe tutum & fibi atque Graecis 'fchifma faciunt, qui ab unitate ecclefia con­
"J,'" accommodum judicaret. & pro quo galeas & gregata
_
_
fe fcgregsnr
, Sed quid ultra in ref• «m pecunias faceret expedin ? Numquid enim au-E pondendo illi* quae apud Ferrariam aguntur
ditum eft in aliquo legitimo universal) conci- infifiimus? Lieu enim ibi convenientes tra­
'oiX'
minor pars, nominans fe generale dent, loquantur adverfus hxnç fanflam fyno­
jum iu> concilium . dccrctarct quz ad univerialts ec­ dum ejufque fiippofit*, dc eas quas appellant
clcfia: flatum pertinebant contra fententiam feiiiones celebrare cenentur-, unico verbo om­
plurimorum. Et 11 hoc permitteretur , via nia folvuntur, omnia definiuntur, ac unica
periculofiifima divifionum in conciliis univer- veritate declarata, velut uno fole lucente ,
fahbus futurarum & totalis dcflruclionis i pio­ omnes faflorum illorum, & diflorum rivuli
rum aperta sideretur, utque exempli gratia cxficcantur ; Papa concilium Bafileenfe fine
hoc dicamus, non folum fimpbci coaclufio ipfius confenfu diflblvere aut de loco ad lo­
ne, fed decreto lolcmni firmarum efl in un­ cum mutare non poteft. Hat veritas fondais
decima noflra lellione, ut fummi pontifices efi fupA firmam pqtram, adverfus quam do-

/

n»i-

3«3

EPISTOLÆ S' NODALES.

... mino» Eugeniu» until temporibus decertavit,
cmucti co‘
j«m femel cedere aperte compulfus eft :
<4H>
h»c omne» fulminatione» ponarum, qu* adverfiu ipfum Bafileenfe concilium, fuppofita
eju* dc adhaerentes eidem promulgantur, irri­
ta» facit ; hac illud conventiculum in confpeWw| |
âu Dei dc hominum profternit·, hec cum ce** * ***· teris aggravantibus ipfum dominam Eugenium

— ■

“· '

? 14

falutc tamdiu quafiyimus, fix fi ta n fuppnme- rctur . Cujus cxfecuuom fi opcr.im dare dominus Eugymius voiuiflit, nee m hoc tempus

differre, neque locum ahum pro benefaurndo , ik dcfotmttates ab ufum cum tflcflu rot
lendo, expetere oportebat. Erofecuta eft h;«c
fanâa lynçdus , & profcquHur, ut elefliont*
praelatorum per lingulas ecclclias canonice ce­
fufpenfum effe fecit ab omni adminiftranone lebrentur , juxta difpofinonem fiicronnn cano­
papali i ad Nujus fufpcnfionis declarationem num ; per quos grex Dominicus dirigatur in
quam jufte poQ monuione» & dilationes Con­
lilutein ut dignitates ecclefiaflic* iSc benefi­
grua» procçfferimus , \ex aliis noffri» decretis cia fine interventu pecum< dat* vel promit­
& cpiftoUs evidentiùs conflare poteft : per qu* is conferantur ut facrofantl* Romane eecleetiam omnibus fatisfecimus que adverfus hanc fi* cardinales, virtutibu» & fciemii*· pratcelfattclam fynodum & proceffus ipfius dominus lentes > dc imgulu regionibus propartionabfliEugcnius inducere conabatur. Verum adhuc Bter affumantur, qui ton orbi faiubnter contu­
'jpte «^poAquam ab omni adminiflrationc papa­ lere poflint : eleClioneique fummorum Fort li fufpenius eft > fuppofita hujus fande fyno- fisum ad umverf* eccleii*· falutem debite ifdi gravibus panis, necnon etiam ddeclos ec- lebtencur , beneficia idoneis mmiftri» per c< >
clefi* filio» cive» Bafileenfcs afficere nititur, ad quos .pertinent affgnentur. In caulis CSc 11fi ipfam ]Whm fynodum diutius foftinue- tilxis movendis unicuique fua fervetur junk!:ritu ; nflualiaque & alia neceffaria ad ufum dio , & non confundatur ordo etcleliafticr.s
hominum denegari jubet, quo ipfo» viventes Non vexentur homines injufle, nec perfona
necare aufu» eft ; ac detuque aliqua portantes deftruantur. Non exhauriantur ultra modum
ad hoc concilium fpoliari, & eorum fpolu regnorum & provinciarum pectini*, fed om­
primo capientium occupan concedit. Ft quid nia ordine debito in ecciefia difpoiuntur. ad
nec omnia valent, etiamfi multo adjicerentur honorem Dei Nc falutem animarum. Decreta­
grandiora, dum ab illo fiunt qui ab omni que falubemma fuper hn & alos plurimo icadminiflrationc papali fufpenfus eft? ut quid buA fuper reformationem ccclcfi* Dei m c.i fraftra tam vehementes iflus illo gladio vibra­ pitç Nc in membris, haec fanda fynodus cdire conatur, qui jam..a fui» manibus provide Cdit, quæ non poteft fic permittere .fruftrati.
ereptus eft? Poft h*c tamen fubiicit omnia Quantis vero exhortationibus & admonitioni­
relaxari & pro infeâis haberi velle. quoad bus ipfum dominum Eugenium jam mulus
9
illo· qui infra terminum per eum aftignatum annis ad hoc excitaverimus . ut fe & ahns m
obedientes fuerint ·. omnia remitti vult, dum­ viam falutis dirigeret, quidquid fuper hoc emodo fu* voluntati hxc fandla fynodus obe- gerit , rerum evidentia monftravit. Dciignat
diat. Fuiflemus autem & nos parati fuse oom- igitur aut nos allicere blanditiis , aut commi
plicere voluntati, fi non repugnaffet veritati. nationibus deterrere , ut veritatem deferamus
Seu non poteft eadem fanda fynodus illum Si fieviat qiutvrs perfecutio , orabimus omni­
‘deferere; qui eft via, veritas, & vita, ut ho­ potentem Deum, qui fanclts patribus noftris
virtutem infpiravrt omni* tolerandi pro defenmini» morituri impleat voluntatem : non po­
teft confentire, ut fblidam veritatem ecciefia fione catholice veritatis, ut Nc nobis fortitu­
in vacillationem adducit, ut Habilitas <3t fir­
dinem prrbeat, ad ipfius ventatis & eccltfi*
mitas veritatum, quas ipfa ecciefia declaravit, fua fanil* confervationem > Nc ufquc ad ani­
viua reddatur, quibus proftratis, nec ordo, mam & fanguinem relidendum, in quem firnec decor, in Chriftiana religione manerent, D miter Nc fine ulla cordmm hæiitatione omnem
Deliftat rpfe
Et cum ante quadriennium adverfus pnmam noflram pro iciatnus fiduciam
dsffolutioncm, przfentibus etiam hic ( ut pne- dominus Eugenius pro reverentia Dei Nc in­
miffum eft ) pluribus fantle Romans ecclc- tegritate fidei, qux temper m Latina ptrmanfi* cardinalibus & fedis Apoftobce legato , fit ecciefia: defiftat, fublatione perpetrati fchifdiceremus : Malumus mori , quam tanto erro­ matis , ab inrcntatis conatibus . cui nec viri per ignaviam cedere; hic articulus, de quo cflualia nec neccffaria tolli , nec quidquatn
duceptamus , fidem concernit, qui fine inte> quod fuum fit eripi exquifivimus; fed ut acritu falutis negligi non poteft : non poffumus quiefcertt veritati, Nc ecclefiam debite guber­
m«««m
nunc d’ccre
Faveamus errori, falutem no- nari affentirçt, & ea efficeret que effen: pro
*Λ·-* ftram ncgligarous: non debemus effe homici- ipfius <Sc aliorum falute. Sed omnes ac fingup«m>*u ·» dc animarum noftrarum dt aliorum fidelium,
los qui Ferrari* conveniunt cum omni cari«aUvtr».
ut dominum Eugenium fic fucceffore» fuos po­ tate^reddimus attentos, ut ab inceptis, qu*
namus in poflciFionem diffolvendi generalia forfitan finiftne informati, aut non fati» omnia
concilia contra confcnfum i piorum , & ipfis advertentes, attentaverunt, celeriter defiflant ;
nullatenus obediendi. Nec id tolerandum eft, E<Sc ad veritates fidei defendendas pariter no­
ut fub umbra adducendi Grecos in Ferrariam bilium in unitate fpintus conjungantur, nec
& locum fu* voluntati deditura, aut per quaf- ita complacere quierant voluntati cujufcumcumque p: aâicas , aufloritarem 'univerlalium que, ut velint offendere Deum creatorem cunconciliorum conculcet, veritatem ac ftabiiita- ôorum. Si qui vero in rebellione pcrfliterint,
tem ecciefia: profternat ; dc fub colore profe- coget nos Chrifti caritas & relus jufliti* ultra
quendt modis excogitatis ea, quorum futuri poenarum declarationem , adverfus omnes il­
eventu· incerti funt, ex nunc certam confu- luc conveniente» ffl mittentes . quam dudum
fionem it graviffîmam plagam univerfa indu- folemni decreto fecimus, etiam aha graviora
caç ecciefia ; fidem noftram ladat ; reforma­ in ipfos qu* digna fuennt exfyfpîîV Omne»
tioque ipfius ecciefia:, quam tanti· laboribus tandem vos Chrifti fideles, quilii» hujus fanpro honore Dei creatoris noftri & animarum fl* fynodi finccram intentionemf pro defenfio\

nc

*

'

■®esf

CONCILII BASILEBNSÏS
. ne veritatis planis & fimplicibus verbis, ape- A cunelis ofiendere, Citis per orbem publicatum».
CNtunt rirc ^uxhnus, per vifcera mifericocdi® Jefu exflitit : & fi fruélum optatum non adhuc ade- *wwo
, L λ requirimus,
------ — ...
,---------..
fuimus, fetis omaes confpiciunt quis ho· ’cHturri
Chnfli
ut in confcientia
pura fic
fide non -ficla ecclefiam matrem cunÂorum , minum pracipue huic rei impedimento fit .
qu® nos regeneravit in fjpem vivam heredita­ Subjicis pneterea. Francilce, vclüt delendi detis rtern», adunare, dc veritatem ipfius omni flendique cafos graviorem querelam, dum ais
favore & auxibo defendere ac fuftinere cure­ non attendi preces principum petentium futis , pro honore* Dei & animarum vcftranun perfederi a proceflibus adverfus Romanum PonGlute : ut vobis adjuvantibus, ipfii Petri na­ tificem At illos qui apud eum conflituti funt
vicula maturius in portunw tranquillum perdu­ inchoatis , quinimmo ipfos magis Ac magis in
catur: ut nbn folum adverfus eam contraria dia urgeri. Ex quibus depolitionem ipfius
tcmpeftates pervalere non poffint , prout eo Romani Pontificis & alterius eleQioncm mf>x
adjuvante Domino poterunt, fed nec diutius fecuturas effe dicis, atque exmde fchifma gra­
eam valeant conturbare: orantes finelntermU- ve & plurima diferimina populo Chrifliano
fione Patrem, mifericordiarum, ut grqflus om­ imminere. Attende in primis, quanta beninium dirigat in viam falutis > veritatis & pa- B gnitate hec fancla fynodus precibus' prine icis , qui efl benediflus in fecula fzculoÂÀi
—
pum Chriflianorum
in his negotiis hucufque
condcfcentferit. Jam decimus quartus menfis
Amen.
Datum Bafilce, in noftra generali congre­- ab eo die volvitur , quo citatio adverfus ipfum
gatione j Idibus Martii, anno a Nativitatet Pontificem decreta efl , ut ecclefix Dei opDomini miilcfimo quadringentctimp trigefisno pre (Te maximis neceilitatibus , propter refor­
mationis contemptum, ac fchifmatis introduQClavo.
flionem ex alterius prxtenfi concilii ereflione
XI.
per eundem Romanum Pontificem jam -tunc
difpofita , provideretur ; contemplatione, inclyBe[panfio fynodalif ad fchedulam proleflation'nr t® memori® Sigifinundi Imperatoris data fuit
tantra piocefium Papa, faita per Francifcvm mcnfc Oilobris fexaginta dierum dilatio : qui­
de Barbavana omtorem dueu Mediolani.
bus elapfis , rurfiim a proceffu per prefatam
citationem inchoato , tempore multo fuperfeiSacrofanfta, &c. ad perpetuam rei
fum efl · Advenit deinde tempus , quo fufpcnC fio ipfius Romani Pontificis ab omni admjnimemoriam.
ftratk'nc papali vigciimaquarta Januarii fada
Λ
Legifli per hos dia coram deputationibus efl , pi opter prrtcniam diifolutienem & tranfhujus facri concilii fchedulam quamdam, Fran- lationem hujus facri concilii Bafileenfis in Fer­
cifce de Rarbavariis orator iRuflris principis rariam , cafu quo contra ipfum aut aliquem
ducis Mediolani, quam cx auditu ipfo fetis perfidentium oratorum fuorum, qui in hoc
omnes intellexerunt , ex fcientia aut delibera­ concilio fuerant, procederetur, aut fieret "aïi^
tione ejufdem ducis, aut fui magnifici conci­ qua novitas, per eumdem fadam dc declara­
lii , minime proceflïfle, cum de quadam cita­
tam decimaoetava menfis Septembris ; adeo
tions valvis majoris ecclefi® Bafileenfis affixa aperte & enormiter contra decreta concilii
pridie Kalendas Septembris , immediate fe- Conftantienfis & iflius attentatam, ut nulla
quentes tantum tres bes effluxerunt, quibus poffit tergiverfationc excufari . Atque etiam
de Bafilca m Mediolanum, & rurfum de Me­ propter iUam erectionem alterius prstcnfi con­
diolano m Bafileam proficiici nequaquam pof- cilii contra omnem formam prxdidorum de­
libilc fuit. Ncc prxterea exiflimandunv efl , cretorum de faflo, nona die menfis Januarii
ipfum ducem illuittem , qui femper fiogulari D inchoata , urgebat decretorum fandio , ut fi
ikwttone ac veneratione hanc fenclam fyno- hanc
‘
- "
fufpenfioncm
fuflincret
ipfe dominus
Eudi: n ac ejus audoritatem colere curavit, om­ genius' animo indurato, ad depolitionem ejus
ni i diu juififle qu® jn prafata fchedula con­
procederetur. Quid factum fit ab illo tempo­
tinendi. . A<1 ipia tamen favente Domino ref- re contemplatione principum catholicorum ,
p .ni.crt , ac de acris in hac fenfla fynodo quanta dilatio habita fit in rebus, lucidiflime
reddere rationem parati fumus. Commemoras conflat. Deponendus veniebat dominus Eugc­
in pinnis nos conveniffe pro pace populi Chri- nius poft vigefimamquartam Martii, juxta de­
flum , pro tollendis herefibus <3t reformatio- cretorum fenflionem . Jam fex fere menfes
1
nc eorum qu® in orbe geruntur. Verum qui­ exinde lapfi funt , & adhuc perdurat cxpcfladem hoc efl . & quos labores jam bis rebus tio. Non potes inficiar i, quin extunc deponi
per plurcs annos impenderimus , ut ipfe no- poterat : non opus erat ulteriori proceffu, non
fli, Λ totus orbis conlpicerc potuit . Quot examinatione teftium, ex eo folo capite , quod
enim legationes in Bohemiam, quot in Gne- fufpenfioncm notorie fuftinucrat per duos men­
ciam tranlmifenmus , quanta legatio oratorum fes animo indurato. Ut quid putas hanc fan- "
noflrorum ad pacificandos principes per Gcr-Edam fynodum tantis poftea difluliffe remponunum , Galliam , Italiam conflitutos , tran- ribus, pili ut precibus principum catholico­
iient ; quantos fumptus, quantas vexationes rum benigne faveret; ut etiam eundi conspi­
•
& a fatigas carum renun gratia fubicnmus ,
cerent , Ii pendentibus dilationibus dominus
*ie’"·
non facile exprimi poteft . Sed & quot faluEugenius reverteretur ad cor, ft ad reforma­
a. bfia decreta, b qu® in orbe male geruntur, tionem efficaciter capeffendam, dc in rcalem
ediderimus ; quantis inflaturis laboraverimus , cxfecutionem tam in curia ejus quam alibi
ut in efecritionem deducerentur, & pnecipue deducendam, propter honorem Dei & Glu­
apud Eugenium Papam IV. qui primitus ca­
tem animarum, fi ad tollendum fchifma in­
nones facroruin conciliorum obfervare & ex- troducunt ex alterius pnetenfi concilii erefiqui habebat, ae ceteros ad eorum obiervan- flione, fi ad recognoscendam ecclefi® congre­
Wm inducere , fenflitatifquc exemplum fe gate & fecrorum univerialium conciliorum audori-

1

r«7

"ÎWT*

EPlSTOtÆ SYNODALES.

318

-ftoritttem fuum inclinaret animum ? Quid-au- A continuaretur & perficeretur * illa
Rm
— pendenubua iflis diiatioaibua egent, at- ratio privationis cxfifientmm
luminum »wno
t«A
tente eonfklen; Ac merito dices quod prin- Pontificem , quam allegatu . flÉA^im amplecipium tue fchodula ferebat: o dolendum. o rtebatur At profequebatur. quffimni ud priva­
gv*vUEmum. o deflendum cafum ! Quis enim tionem dignitatum At beneficiorum atnnet ;
no® ploret, quis noo amariffimos proferatge* qu® dudum in alus decretis hujus I.infla: fy­
. mitu», dum tuetur auâoritatem Macrorum ge- nodi , Ac pnefertim in decreto octava· fefli.·»k
Der*lium conciliorum , qua nefyus eft confer- nis incipiente. Sicci unica, jam ante quinque
rationis unitatis fidei , Acrorumque canonum annos promulgato, ordinata fuerant. » Cujus
0t ecclefiaflicse difciplinr , nunc per cujufpiam »’ decreti verba funt hzc · Si qua vero perfo"M
* mortalis homjni» voluntatem mifierabiliter pro- »· na ecclefiaftica . etiamfi fànâar Rçman® re»imtb à? ftemi & conculcari? Sed quo paâo arguere » cl elue cardinalis, aut aha quacumque, mP®*^» fanctam fynodum, Francifce. fi dum »» jufvis ftatus, gradus aut conditionis exfi«••.s·*»-eam Romanus Pontifex acerrime impugnat.
. „ . . ►’ itat, Bononiam vel ad aliquem locum ahum
ipia in fui defenfionem fues procédais jufttfi- » fub nomine generalis concilii ilio durante,
cat in manifêftationem veritatis? Suggerunt B ·> przfumat accedere, vel ibi manere, fentenauribus principum & aliorum ojttorcs ipfius »· tum excommunicationis At privationis
Romani Pontificis, falûs calumnias in cita- '» niuin dignitatum, beneficiorum Ac officio­
tione adverfus cumdem decreta fuiflfe confi­
rum , ac inhabihtationis ad ipfa , mean at
nas. Examinari jubet telles fanfta fynodus
ipfp farto & de dignitatibus. bcncikiis Ac
plurimas fuper veritate & uotoneute eorum
officiis tilinm . per eos , ad quos de iurc
que in ipfa citatione ppfita funt in defienfiofped.it, libere difponatur. Hæc in decreto
nem At juûificationem fui. Numquid hoc re­
pnrdiilo . o Quid plus operata eft declara
prehendere vis ; Ac potius diligis ut eadem tio generalis quoad difpofiiionem hbete de
fanfta fynodus fe ubique injufte infamari Ac beneficiis At officiis facwodam, quam ibi ùede calumnia accufari permittat Neque ex his cretiiïh fuerat? Sed manfuetudme temper uconqueri debes ad depolitionem feftinari ·. cum tens hsc fanâa fynodus , dum multi h.ijufi
At fi fefimare volui flet eadem fanfta fynodus, modi beneficia impetrare conarcntrtr, ofdirtj.
fine his dndum depofitionem illam ( ut prar- vit ut a collatione talium ufquc ad quadra­
mifimus ) efficere potuiffet. Quid vero mali ginta dies fuperfcderctur, quamquam jam Ionrft > fi depuuti hujus fânftc fynodi, aut ma- C,go tempore poll varias admonition·» cxfycjor pars ipibrum, aut duo ex ipfis, ficut c*’ ftati funt. Sed quae tu ipfe dicis attentius
cotnmiiTum efl. dum in'examinatione proce­
coniidera . Subjungis in oratione tua , queJ
dunt , quamdam citationem affixerunt ad re- quidquid citra depofitionem fecerimus, in de*
cognofeendum tigilla Ac jnftrumcnta , flilum bita veneratione At obfervarione temper habe­
ia hoc judicialem iervare volentes, quem mi­ bitur . Quomodo igitur ea, que citra depofi­
nime fervare tenebantur ? Nofle etenim debes tionem faâa funt & fiunt ita reprehendere
Romanum Pontifieem in citatione adverfui conaris ’ Przdixifti infuper ventura etfc in­
'um jamdudum decreta fiiiflc citatum ad om­ convenientia plurima , fi Romani Pontificis
nes Ac Angulos afljs , neque ulteriorem cita­
depolitio fiat. Qu® autem futura f^t Beys ipfe
tionem effe neceffariam. Quid reprehendis, fi cognofcit: fed an fiet depolitio, vel non fiet,
cx abundanti hanc novtflimatn citationem fe­ de pr»fenti non agitur. Proceffus continuatur,
cere deputati ? Quid terminum brevem afli- ut juilnia hujus fanâa» fynodi ad hominum
gnatum caufans, quafi in quolibet termino ci­ conflandam manifefletur. Ihidum, ut diximus,
tationem in longinquam Ac diuturnam exlpe- etiain abfque ulteriori dcduâione procédas ,
ftationem decernere opus effet, poftquam ad D poterat rien depofitio ■ Videmus mala plurima
omnes Ac finguios artus exftitit ? Sique omnes per
— conculcationem
—-..i—;-------- ...aurtontatis
λ—....... —ecclcti®
„i..:_ x,&. . ia- . .7
·. 7Λ1
illae objertiones facile evacuantur, quas adver- erorum conciliorum exoriri. Errores iniut>
fus hanc. novtflimatn citationem exaggerafli . gunt, & adverfus determinationes univerfalis^"·^
Objicis etiam, in die feriato effe fartam : fed, ecclefiz in materiis fidei plures jam fua d< g- roj.0,
fi reâe advenas, alterodie faâa eft, qui non mata impune afferere audent. ccnfur» eccleferiatus erat. Sed affixio vjus idcirco die Do­
fiaftice contemnuntur; decreta & canones viminico faâa cil in valvis majoris ecclefi® Ba- lipcnduntur, atque exinde vitia laxatis frenis
fileenfis, ut in plurimorum notitiam deveni* per orbem debacchantur difeordiz, diviuortt. Unde patuit etiam non fuiffe clandefti- nes , fehlimata in immçnium vigent , quaeli­
natn, ficut m objertione altera dicere videba­ bet fere vacans ecclefia duos patronos habet.
ris : & ipfa feripta tua edocent fatis ipfam in Unus eligitur ; alteri per refervationem provi­
•orum notitiam deveniffe qui contradicere vo­ detur. Omnis inobedientia, omnis tranigreiluerunt. Nec prrterea illi rumori refponderc fio , jam per orbem elevatur quod fancla fyConvenit, quem apud multos dicis effe de de­ nodus ordinat,Romanus Pontifex inficit: quod
putatis , quod fufpeâi funt Romani Pontifici : E ipfa ligat , ille abfolvit . Conferenti® Chriftiacum ad eam rem viri probiffimi elerti fiat , norum in magnum labyrinthum przcipitiumomni exceptione majores, adverfi» quos nul·· que ducuntur . ~Et quafi ubique excommuni­
la juxta caufa fufyicionis allegata eft. Nec in cationum At cenfurarum vinculis jam animilevi rumore fundamentum facere debuifti, pro rutn copiotà multitudo alligatur, judiciahaquo
tali contradiâione in fynodum univerfalem detrimenta Chriftiarutas univerfa fuftmet Et,
fufeitanda. Quomodo autem hanc materiam dum nulla fit abufiium corrertio , vitia dimit­
tuntur impunita. Sed & omnipotentis judicia
objicis non fuiflfe communicatam cum pluri­
bus . qui (cire pocuifti longe ante pridie quam ira, quam peccatorum multitudo concitavit,
illa citatio fieret, fuiflfe per omnes deputatio­ multis jam modis flagellare confpicitur popu­
ns concilii concorditer conduium, ut procef- lism fuutn , ut convertatur ad poenitentiam .
fus concernens Rceumun Rnntuiçcm ulxeriiM Et fi boc concilium tantis laboribus congre*
gatum

419
CHR1SII

F^ut

CONC1LI.I BASILEENSIS.

Jio

gatum & continuatum abfquc aliarum rerum A aeque dilationibus continui· in magnum gra­
di fpotitione per. mfiftentiam Romani Pontificis vamen untverfe Chriftianitatis res' ift® duci ANNO
CNNini
aut quidquam aliud fuperveniens diffolvatur, femper poterunt, ficut per difpendiofts · mif«·*
quantam putas qniverf® ecdefi® totique Chri- fiones
*
‘
*
procelluum
ad............................................
principes hinc inde difftunitafi defolationem & confufionem fore fe- perfos & longinqua· expeftationes agendam
cuturam ? Quid auteiff in hac perplexitate tua infinuat oratio *, que içtra fe repugnan­
rerum agendum fit, quo pado ecdefi® pro­ tiam quamdam gerere videtur dutn querit pro­
videndum. non facile exiflimare poteft huma­
cédas hujur fande fynodi ad univtrfo· prin­
na confideratio : fed fperandum eft in miferi- cipes mitti , fic qihilo minus ipjos^riEOmpIcri
cordia omnjpotènfü l)ei, quod hanc fandam aut ulterius, deduci non vult. Et·quomodo
fynodum in Aio nomine congregatam in eam fieset ut mitterentur, fi non prius complerem
partem diriget qux magis placita erit fu® ma- tur Sc perficerentur, ut in convenienti forma
jeftati : & quod fynodus ipfa didaverit, cu­ oftendi poffent? Vt itaque finem noftra rtfjus notoria eft ^idoritas id omnes amplexa­ pdnfio accipiat , neque pacem recufamus, ne­
buntur qui ecdefi® filii obedientes effe vo- que de depofilione fienda quidquam adhuc
lent. Quod fi in ea re huic fande fynodo B certum determinamus: neque ullatenus proteper te fadajn
aut fimiles
ob
obediendum non arbitraris, quam tamen uni- ftationem tuam
‘
~
' '*
vcrfalem ecclefiam reprxfentare in ipfa fche- fupenores rationes admittere poffumus, nec
dula tua ccnies. fed unumquemque principem admittimus ; quinimmo fi in hac forma proadverfus fynodale judicium proprio judicio teftationis peniftere voles f quod non fperaputa> inniti debere: ôt .qui ex alia parte di­ mus, oporteret nos pro defennone ecclefir Del
cis omnem poteilatem ademptam elfe tummo & audoritatis ejus ad alia juris remedia rePontifici, ik hoc tantum (ibi rclidum , quod currere. In rebus autem agendis fic ' favent·
nudum &. inane Pontificis nomen habet, ita Chnfti gratia procedet haec fanda fynodus, ut
ut verius imago Pontificis quam Pontifex dici nec illuftris princeps tuus , nec quifquam fi­
poffit ♦ adjiciens quod omnis adminiftratio ad delium poffit cum ratibne conqueri.
hanc fandam tynodum devoluta eft: ubi jam
Datum in congregatione noftra generali ,
obcdientiain ccclcfix pofitam putabis , fi nec decimo tertio Kalendas Odobris, anno a na­
fynodo judicanti nec Romano Pontifici obe- tivitate Domini millefimo quadnngcntefimo
dicndum arbitrans ? Qu.e deinceps erit facro- trigefimo odavo.
mm conciliorum audontas . fi unufquifque il- C
lorum judiciis in reformatione capitis St mem­
XII.
brorum ubediat quando velit , quando non
velit non obediat , aut nriufquam aliquid ju­ /lejponfio fynodalts ad fchedulam pr.· fentatam in
dicatum tit de non obpdiendo proteftetur ; ni­
deputatisoiibus per omtores prtnciptim Juper~
fi eo modo fynodus & eo tempore judicet ,
mutahone «tnalti in alterum ex tribut locis,
quo ipfa convenire arbitrabitur prefens judi­
etiarnfi Pupa & Greet non confentirent.
cium tuum judicio univerfalis ecdefi® in tan­
tis tamque arduis rebus? Hxc quidem , FranSacrofanda generalis, &c. ad futpram
cifce , valde periculofa funt in Chriftiana re­
rei memoriam.
ligione & ecclcfia Dei, & quid in fe impor­
tent alio tempore poterit latius aperiri. Nec
Aurliat vcitra caritas . venerabiles & circumcredimus illultrem dominum tuum , qui ec- fpefli viri oratores fereniffimorum regum Ro­
defia.’ dcvotiftimuj <5c ohedientiffimus femper manorum & Francorum atque etiam cetero­
elle fperatur, taba fuo nomine dici aut neri rum regum & principum , qui per hos dies
jfrberc Potius te , o Francifce , humiliter ,Dhuic fandx fynodo
fynodi Bafileenfi prefentes adfuificut decet^ccclefix filium, contilia tua
au­ ftis , ea qu® fuper rebus per vos propofitis
xilia itibmmiftrarc decet , & fine intermiffio- aelus domus Domini nos in auxilio ipfius di­
ne orare eum ceteris fidelibus , ut Chrrftus vin® pietatis confidentes refpondere urget at­
hanc fandam tynodum & ecclefiam fuam di­ que compellit. Commendamus quidem in pri­
rigit in agendi?, quam adverfus fynodale jumis & ipforum principum veftrorum piam detiiLium proteftart quod an futurum fit , vel , votionem, & ve ft ram ad bonum univerfalis
q.iale futurum m
ignoras : atque prxfigere ecdefi®, in quod pariter univerià noftra vo­
moilos univertah concilio ex tua fcntentia;
ta & defideria fcdulo adfpirant. Quid enim
qui‘fi non obferventur, ut vis aut fentis. o- aliud hec fanda fynodus tantis tamque affiniri iniufta , invalida , & nulla effie etiam duis laboribus jam per odo fere annos con­
proteftaris, & impingis huic fandx fynodo tinuatos efficere cupit, nifi ut ecdefia Chrifti
impetuof.im Romani Pontificis depolitionem : & falubri difpofitione regatur, & optime pa­
qu® an ad depolitionem procedet, vel quali­ ce & tranquillitate refloreat ? Sed ut nos &
ter & quando, nondum ipfe cognofcis
Ad vos auxiliante pacis & (alutis audore Chriflo
pagein nos invitas, quam utinain port long®- E Jefu tandem id confequi valeamus, quod omvam adeo expeélationem vel tua devotio vel nes communi confenfu optamus, non fuperaliu> quilibet attuhffict. At etiam imprxfentia- vacuum erit de neceffitatibus & periculi·, in
rum videmus impugnationem continuam hu­ quibus ipfa vertatur ecdefia, · quidquam di- · .*·/ ****■
jus facti concilii. & univerf® ecelefia turba­ cere qu® etfi illis noftris decretis & epifto- *'
tionem graviflimam , fchifmatiique continua­ lis magna ex parte commemorata fint, tamen
tionem in alterius prxtenfi concilii perdu ra­
his jam ad memoriam eundorum recenter de­
tione , pacem vero minime confpicimus, quam ft udis & plenius intellegis, falutana remedia
fummopere detideramus ; & pro cujus aflccu- facilius inveniri poterunt, dc efficacius prrtlonc fperata hucufque diftuhmus & differi­ ftari. Non latet dilcretiones veftras, quanto
mus eam proferre fententiam, quam , vehit conatu jam tribus conciliis generalibus, Confuperius præmilTum eft , ferre poteramus. Sed ftantienfi , bencnfi, dt hoc pnefcnti Bafileenfi
ela-

)·«

......

E P IS T O L Æ S Y N 0 D A LES

” Jh

;i-A btxviori.
.elaboratum fit pro pacifico Ac ora mato rçgibceviori tempore pro publica falute edita fulf­
mine ecdcfir fidi lege Domini Ac ’canonicis ■ fent, il
fi non graviflîma impedimenta oblhtif- *NNn
CHMISTJ
regulis difponeodo ·, ut non pcv varios abufes fent #qur huic fanfts fynodo quafi afliduc
aflidue increfcentes ipte ftatxfs ecclefiafticus de­ ptocufata fuerunt. Quantum vero Sc canone*
colorari Ac in deteriora ruere lineretur, in ipfos S< iuâontatem condentis reveritus fue­
oflcnfam* divine majeftatis , & periclitationem, rit ipfe dominus Eugenius, fada , proh do­
confufiouem atque turbationem maximam uni­ lor! nimis in adveÜum multiplicata teftanve rfr Chriftianr religionis. Neque inficiari tur . Adtaonqus eft pluribus vicibus cum om­
poflutnus id efle beneplacitum -divins volun­ ni caritate, qt animum—foam ad eorum cbtatis, ut hrc reftauratio decoris dbmus Dti, fervanonem inflefleret qux pro falute gregit
Ac reformatio* falutis ageretur: pro qof effi­
Dominici ftatuta erant, nec poteftatem fibi in
,
cienda jam hrc tria generalia coneilta in Spi- ied.ificanonem ecclefir datam verterer in derjtu fenâo legturpe congregata fuerunt, prout ftruclionem. Et ne in quibufdam fuper minus '
ipfi fummi Pohtifices At qniverfi ecclefi» mic fufficicnti pronfione temporalium aliquam prie-1
uiftri, 4tque etiam reges Ac principi Chriftia- tenderet cxcufationem. obtulit ei fancla fynoui.profefli funt, 6< omnis’plebs catholica co- B dus, fi indigeret, convenientem provifionem
gnovit. Et ut dolorum ptwfentram originem exhibere, dum animum fuum ad obfervatioaperto fermape dicamus i pro· hac una caufa nem. decretorum fynodalium videret benigne
inclinatum. Ipfe autem, quod dolenter refe­
refprmatienis ecclefic in capite Ac in mem­
bris , quam cum aliis operibus exftirpationem rimus, nimiujn dure ip adverfum obftttit;
herefum At pactficationern Chriftianorum prin- fotVcbatquc infuper quos ligabat fancta fyno­
oipum concernentibus hæc-fanela fynodus mul­ dus I &. ligabat ipfe quos haec folvebat. Qui­
ti folicitudine Ac vehementi inflantia profequi bus ex rebus plurima fcand^la , divifiones A<
Coepit, tot Ac unta perturbationum genera fchifmata , tum in e.cclefiis particularibus, tum
que confpicitis adverfus eam excitata funt. in generali facio univerfalis ecclefir exorta
Cum enim decreta falubria fuper celebrandis funt. Vifufquc eft in hoc unum vehementer
eleUionfbus prolatorum, tollondifque cxaAio- afpirare, ut hoc concilium fic reformationi
intentum abrumpere & aliud in ea parte Ita­
nibus, qua fub prastextu annatatum in colla­
lia: qux fibi magis placeret eligere potiet, ut
tione dignitatum At beneficiorum ac ecclefia­
rum provifione intervenire folebant ; atque omnia magis ad fuum libitum tractarentur ·
infuper de prriatis non transferendis invitis ,C qhod nec beneplacito divinae voluntatis con­
Dominici gregis , nec
de terris ecclefir Romane non alienandis, & fentaneum, ncc faluti “
aha quaedam edidiflet fperans dominum Eu- confervardr auâoritati facrorum conciliorum
genium Papam IV. non folum ea ampleâi Ac accommodum, attenti* prrfati domini Rngemaxime exfequi . verum etiam ceteros verbo ni i af'ibus , hæc fancta fynodus exiftimavit
At exemplo ad obfervantiam facrorum cano­ Cum vero fuum m ea re defiderium explere
num inducere ; prrferum vifa adhrfione quam aliter non polTet ipfe dominus F.ugenius eohuic facro concilio prrftiterat, ubi exprefle giravit fub umbra Grrcorpm hoc tamdem afaffirmabat ipfum concilium debere continuari fcqui. Qui quidem antea voluerat ut cum eif& progrefium habere ad reformationem eccle­ dem Grjscis in Conftantinopoli convefitio fie­
fir in capite & in membris, ac pertinentia ret . Jamque orgtor fuus cum Imperatore Road ea.· idemque concilium pure, ftmpliciter, mxorum ita fiendum efle convenerat , fi hoc
& cum eflfechi ac omni devotione profeque- fanéla* fynodo placuiflet,. Verum ipfa ex hoc
hatur, ut dicebat & intendebat profequi, fi­ grave periculum fidei cathohcæ judicavit pofcut in litteris fuis patentibus more Romanae fe imminere, fi in eo loco tam remoto ab
cuna bullans. Ac per cardinales t ancta Ko D ecclefia Latina'in faucilnis Turearum conftimanr ecclefir tunc apud eum confiftentcs fub- tuto res illr concludi & tractari haberem .
feriptis, atque in noftra lynodah feflione fo­ Sed dum eadem fanâa fynodus in co propolemniter praetentatis Ac publicatis, latius con- fito perfeveravit , ut Graecorum ipforum in re­
’tinctur. Vidit autem deinceps hrc fancta fy- giones illas occidentales procuraretur adven­
r,i nodus, quod quafi paflim eleflionibus obfifte· tus ; locumque nominavit , in quo juxta con­
bar, refervationibus contrariis urendo
exa- ventiones cum ipfis habita* dc ipforum age­
JJ;4*··4·’ flionefquc pecuniarum in collationibus bene­ retur unione . ( N im & fingtil iriter pro unio­
ficiorum Ac. dignitatum magis in dies crefce- ne Graecorum & orient ibjm prolèqnend.i ea­
bant, in illaqueationem animaram , depaupe- dem fantla fynodus inter cetera fuit a prin­
rationem regnorum At provinciarum , viola­ cipio congregata, ac infuper pro expenfis netionem voluntariam facrorum canonum, Ac ceifariis fubfidta exquifivit , .tum ab univerfis
parvipenfionem auâorifatis concilii generalis, populis fidelibus per indiligentiarum largitio­
a quo canones ipfi editi erant, unde futuro­ nem , tum fingulanter a civibus Avinioncnfirum generalium conciliorum parvipenfio Ac bus per mutationem pecunia:.· ) Novit Deus ,
gravis contemptus imminere videbantur. Nec E quanta impedimenta ex parte ipfius domini
fic tamctl ccflavit fanda fynodus a profecutio- Eugenii & fuorum in his przftita' funt, ut
ue inchoati fanCLflimi operis reformationis ec- tatndem, deficientibus pecuniis & fubfidiis fa­
defir, ut voluntati Domini Dei pro fuis vi­ cto concilio, in earn partem Italix, quam
ribus obfequeretur . Promulgati funt canones idem dominus Eugemus defiderabat, ttanfire
'de numero Ac qualitate cardinalium, de re­ cogeretur ; ficque per medium aun & argen­
fringendis fupervacuis rcfervationibus benefi­ ti , in quo pervalere fperabat, fails concilii
ciorum , de fublatione multitudinis gratiarum & ecclefir tn fuam redigeret voluntatehi Sed
expeâativarum ; & caulis in partibus ubi o- cum divina miferatio nec in his necefliratibus
riuntnt ordinate tractandis. Necnon Ac alia concilium defcreret, fubfidiaque turn ex muplura falutem & tranquillitatem totius eccle­ tuo Avinionenfium, cum ex devotione popu­
fi* concernentia, multeque ampliori Ac in lorum fuppeterent ; quorum ope fanâa fynoX
dus
Conal. Central. Tom. XXIX.
ΑΜΝΟ
CTHirri

3»J

CONCILII BASILBENSIS.

A“Wn

ju

.dus fisam legarionem in Conftantiaoppiim pro ▲It legittamm concilium in Baffle*t fcenpsvfi·. „
, AMWO condufbooe Gnscorura tranfmittebat: necfic, fe tam ipfc quam fid phsfikatas ipfc· h _g*S.
cMtirri
^ίΓ*
proh dolor! ceflâvit idem dominus Eugenius andcm toco irmum perfiftcrc dehero condi
aliud concilium, prout libitum erat, velle cerant fe firmaverant, felaam niqua ad ad­
erigere, fe Greco· perduci fecero m locum ventum Imperatoria fc patriarch· Grocoram
qui fibi placebat nullatenus cleAum per hane ia ultimum portvm duumastaiun. El, fi in­
Unflatn fynodum, ficutex conventionibusin­ terim aliqua arcriltai matandi tam»· fnperter ipfom & eofdem Cneco» habtris fe per veniflet, mutari debeat eoncilfcm in locum
■ propinquiorem ejufdem nacinnii juxta decroipfum dominum Eu
turn concilii Gouftantienfis, quod incipit. Fro
tis eligi fe nominari
lamer advertendum eft . non folum Convetw* quern, Scut in conventionibus firmaris cum
Gnscis expreflfe cantum erat. Sdebetquc mul­
rioni habende in loco per concilium nomi­
nato obfiftebat, immo fe eum locum qui per tipliciter raiflê deciarttum per hanc fcndam '
fuos pnefidentes inter alia loca, licet nnlliter fynodum. etiam et tempore prim· fiifbtaconditum
& de ftflo. ficut in aliis noftris decretis fe _ bonis .per eum attentat· ., quod
.
_______ rper
..
epiftolis lucide oftendimus, nominatus erat ,B neminem cujufcumque dignitatis,
_
. etiamfi
---------- pe-■
quique pecunias & galeas protunc parare co» palis
~
, diflbhri
—»*· > aut de loco ad locum mut»nabatur . reiecit ac 'recufevit, Vidit autem ri » fine ipfius confenfu poteratquam eflr m
hec fanfla iynodus ex ea re fchifina gravif ritatem juris divini fe articulum qui fidem
fimum jam parturiri per alterius protenu coa» concernit, frequentius fynodus ipfc oflcndccilii contra hoc verum concilium , fe altari» raj, Unde nullatenus tolerare potuit eadem
contra altare difpofitam ereflionem ; ad quam fynodus hanc trasiationcm prntanfem, quam
perficiendam ipfc dominus Eugenius jam de ipfe dominus Eugenius , non obftantibus quifefco alias galeas aliofijue oratores in Gros- bufeumque decretis concilii Conftantienfis fe
iftius Bafileenfts, fe conventionibus habitis
cum Grncii, per ipAitnque approbatis, fe de­
fiflima gregi Dominico vaftario parabatur fe clarationibus fsfHs, in materia fidei, attenta iperplexitas animanup , irrcparahilifipie jadura aufloritatis (aerorum conpilipnsm fe.-cano­
num fynodalium imminebat ; dpm fic aut ce- cederetur contra aliquem fuorum .prufidcnrium
clefiam fcindere, aut ipfius ecclefi· infla in C oruonun. Minuique poteft tantus
_____ errer
____ in
—i
fu· libitum voluntatis redigere dominus ipfe fitmmo
"
«
Pontifice
—·*— quam |n qnotamque viven­
Eugenius conari videbatur . Non potuit dÆ- tium tolerari, quanto anagis ipfan m fide
mulare fynodus, qun multum' natiqnter fafla orthodoxa eruditum efee. ferefce fepere con­
cjufdcm domini Eugenii adeems ejus decre­ venit, ne ( quod abfit ) totum corpus gra­
ta & bonum regimen Ecdefia in fciritualihn vis morbus invadat, fi Us^uomon flrnrit cu­
fe temporalibus longo tempore hsfitaoarat , ratus in eapiM. Videreq·» pofltmt dariflune
quo minus ad ejus evocationem feritatjonqm onuses intellefcue hominum, astfeoriotem feprocederet, recepta etiam prius informatione çrorum generalium conciliorum aut nullam
fummaria fuper nis qua de abufibus (pedem aut minimam deinceps haberi rafyeâu fiimfimoniacie labis habentibus, abenarienequa fe morum Pontificum ü permitterentur ut coro
deftruflione plurium terrarum Romana eccte- cilium nqâorirat» Apoftolica naMfcmnt, ca­
fi», perjurio, ac aliis in noftrq citatorio fy­
fu quo procederetur contra ipfo· um ahquem
nodi h plenius defignatit, fama publies fere­ fuorum. Dicit veritas fidti m fiscro Conftanbat : ut priuiquam vulnera illata ecclefi· Cun- ticnfi concilio dederam, quod concilium geflorum matri validioribus incrementis aggra- Dnerale univerfclem «edefiam reprefentans povartntuj. 5 fuper ipfius ecelefia regimine op- teftatem a Chrifto immediate habet, cui eriam
norptfha quereretur provifio . Quid autem ega- fiunmus Pontifex obedirc tenetur in his qv·
n/vocatus ad fynodum, pro Deo attendite. pertinent ad generalem reformatioocm eccle­
Non folum non venit, immo nec minimum fi· in caphefe in membris. Ecoe citatur ipfc
Arvulum mittere dignatus eft ; neque non dominus Eugenius fiiper nen obfcrvnntia demihcre contentus fuit , verum infuper fyno- cretorum fynodalium coneementtam ipfcm ge­
N dum ipfam aufloritare Apoftolioa. ex pleni· neralem reformationem capitis fe membrorum,
tudine poteftuu ac ex certa (cientia jn Fer· alüfipie ad eamdem pertinentibus. Ipfe au­
mi- rariam Ie transferre dixit , cafu quo virtute tem pnacipit concilio ne ulterius in his pro­
” citatorii fynodalis in aliquo procederetur, aut cedat : alioquin ipfiim extunc transfert in Fer­
fieret aliqua novius contra eum fe fecrofen- rariam : ponas fe cenfiiras, licet tamen ani­
<Qar Romane ecdcfia cardinales , aut contra liter fe de feflo, in omnes «ui peri afesa
aliquem prrfidentium oratorum fuorum, qpi conciliares Baffle· exercuerint, fatasinat. Ad­
in concilio fuerant; excepta caufii Bohemo- didit «iam , ut fisOum Bohemorum, psjquo
rum, per triginta dies dumtaxat Baffle· tra-Etot millia hominum imeriaront. eo cifuuk
danda
cum alter fuorum prnfidentinm pro tra triginta dies non trnâaretur
~
- tn —
Bafilca ,
tunc arehiepifeopus Tarentinus, quem in Ut* ubi oratores regni Bohemi· co tunc eoeftkoteris prxmifie translationis nominavit, ad ju­ ti erant i cum qujta· aanfca synodqs, super
dicium fynodale vocatus eflet, occafiosse oer- declaratione articuH de communione sub utro­
tarum litterarum fuper quodam ptnteafo de­ que specie gravibus fe maturis disputationi­
creto confedarum. de quo in eadem transla­ bus ac discriminibus laborabar Poreftne, o
tione mentio habita eft: quas tamen litteras venerabiles oratores, hanc taliter attentatam
fatfb fe clandeftine bullatas fuifle costftiril, diflblutionem fe tranahtfooem tasc sanfca sy­
prout in decreto vigefim· (epcim· fcflmù nodus tolerare, aut sub diflimsftatienc tnmfihujus fan<flr fynodi extitit declaratum . Co- re ; uhi per eam. dum prima ejus diflblutio
goufcebat ipfe dominus Eugenius efle verum longe minus gravis quam h«c secunda fuere;
per-

îm

EPISTOLÆ SYNODALES
cnaitn

determinatione mdverfaBs ecctafi· nobto tra­
dita, quam quilibet Chriftianoruaa tenetur «A
dicenda ventant, ubi

qoe ad animam fle fanguinem defirafera : poft
fehifina perpetratum , propter quod urarito

fibi obediencu fabtrahenda

cru, dura ( ut

ipfan domini Eqgenii quod ahftineret in fts- ▼erbia dicapua bead Cypriani ) ft fcperabat
tunsm a gravaminibus inferendis concilio flt a collegio facerdotum flt vinculo ecclefi· : quo
fappofitis ejus, hac prnceafa novi&ma tranf- cafa de Novariano dicit idem Gypnanus. quod
·«.^*7*”*
latio fob talibu· conditionibus, qbe nulla ra- epifcopi potcftbtcm non poteft habere nec ho- ______
none colorart poflunt, Ac tai tempora fe£a norem, qui epifcoparas nec habere voluit u- "ra·”»1
«ft. Qa©d fi oportuit, m primam ddfolmio- B uitatem nec pacem : poft mamfeflami contum·-'
nem, fine cotuënfa ipfius concilii attentatam, ciam flt apertam rcbclliooem, dum
dum fic ipfe
declararet ipfe dominus Eugcsdns nullam, in dominus Bagenlus nocorie flt incorrigiblluer
ricam, flt inanem, quanto magis de hac ite­ ccclefiam Dei fcandahnbat? Qu» etiam fafrum attentata prmcnfa translatione hoc agere penfio decreta flt declarata fait ante adven­
neccffe eft? Sed ulteriora profequamur. In tum imperatoris fle patriarcha Gracorum ad
vim hujus translationis noviSm· idem domi­ ultimum portum citramannum. Nam fupradinus Bugcnim aliam congregationem fub no­ ilus terminus quatuor menfium effluxerat ,
mine generalis concilii apud Ferrariam ere- qpo tempore concilium ipfum adhuc durare
in Befilea nullus, quovis quefito colore, am­
bigere poterat. Quid autem poft ipforum Grt- s^fa·.
quod conditio pofita in profata translatione coram adventum in^reclionc cujuslibet con­
jam erat adimpleta, eo quod fua contuma- gregationis fub nomine generalis concilii eli­
eia faerat per fynodum declarata, dum ad cere potuerit, five apud Ferrariam', five ad
fynodum ipfam ( ut profertur ) nec unum quemlibet locum alterum, cum jam ab admifervuhim minere dignatu· eft. Ecce fanda-C niftrauonc papaH legitime fafpcnAu effet, vos
mentum etWhonis alterius protcnfi concibi flt praelati oratores Incide conlpkerc poteftis,
akaris contra akare, immo contra univerfa­ etiam abique aliis neccflariu rationibus. quas
lem ecdefiam: non fotam adverto· decreta latius in aliis decretis flt epiftolii noftns de­
Cooflantienfi· flt buras Bafileenfit conciliorum. duximus. Et ut adhuc parumper de hae fufrtntn ,etiam exprenc contra ca quo ner foot penfionis evidentia fummatim loquamur, de­
profidentes in prmenfa deereotione fua no­ terminationes procedentes univerfaiu ecclefi·
minationis locorum ordinata fuerant, fit qu· in hoc adverrite. Olim Coftantienfe concilium
io coovendoeibus Crocorum approbatis ( ut in eo maxime decreto quod incipit, Frequens,
pluribus In cafibus decrevit fammos Pontifi­
nancoentur. Confidente m vero judicio, qua­ ces fafpcniioni ab admimftratione papali fubliter hoc feflnm a fchifiMte esrcufari pofle
jacere debere, propter booum univerfaiu ec­
profenim ubi jemdodum in oflava fefBone clefi··. flt in ea fc&ooc, quam faper atklooujus fenâm fynodi, prefidente fcdis ΑροΛο ritate conciliorum generalium celebravit . erlica legato, etiam ante ipfius domini Kuge„
prefle ftatuit flt declaravit, quod fi quis, ctnii adlyefionean , * fiserat folemnner jdeclara-D iam fummus Pontifex, » mandatis, ftatutis,
» ram , quod faut unica efl Cbrifti ccclefia , » five ordinationibus, sut proceptis cujuslibet
* ûc non pocefl eflé nifi unicum generale coo- ·» concilii geswralis univcrulem ccclefiam re* cilfam ipfem reprofimtans. Et quod fi con- » prefentantis obedire contumaciter contem* ttaprat aUam congregationem fob nomine ·’ pferit in his qu· pertinent ad fidem ad cx»» generate concilii . durante ifto , erigi per ·· tirpationem fchifmaris, flt generalem refor­
’· quemcumque cujufiramque dignitati*, etiam- - mationem ecclefi· in capite fle in membris,
** ii pepeli·; non foret concilium ecclefi· ca- ·» nifi refipuerit, condign· pcenitentis fubp»· tholic· , led fchifinaticorum conventicu- »» ciatur, flt debile puniatur, ad alia jurti re­
* luat. « Hec verba ibidem habentur. Conmedia. fi opus faerit,.recurrendo. Deinde
fpicira pro Dei reverentia, fi poft hvrum per- - in undecima fiftfione pu jus fan/h· fynodi
petrationem caufam legitimam, immo urgen- » ftatutum fuit, quod fi fammus Pontifex in
tifimam , habuit taec fanâa fynodus deccr- »· faturum attentaret concilia generalia afta
nendi flt declarandi ipfam dmninum Euge- - congregata diflblvcre . aut de loco ad lo­
nium Pqa. faifle fufpenfum ab omni admi- ·» cum mutare fine confenfa ipforum > nifi rc-

cura ( m profertur ) attentat·, pnemifta mo­
nitione per folemne decretum, ut infra illud
tempus quatuor menfiuen ipûm translationem
revocare hahcfet, fub pœna ipfius fufpeafionie ab adminiflraCMNM papeli ipfo fiaéfo in­
currende , jam formam qua dudum in deemo oadeda· foffioate hujus fimfe· fynodi
ordinata fimrat. Pbceftne aliquis haie fafpenfioni coauradiaar·, qua foûa eft a legirinsn ge­
nerali concibo univerfalem eccleûatp repmGmoL Centrai. Tom. XIX.

·» nem ab adminiftratiooe pepeli incurreret
* ipfo feflo. Et fi hanc fuftincret per duo·
w menfes animo indurato , ad dçpufitionem
» ipfius procederetur . Subfequenter in duo­
decima feflkme fuit monitus ipfe proftns fum­
eras Pontifex, ut diflbhitioeem concilii per
eum tone attentatam revocaret infra fexaginta dies -, alioquin extunc prout exnunc effet
fafpcnfas ab omni adminidradone pepeb^Joflquam hec omnia pneceflcrant, ipfe dominus
Eugeniut adhetit huic facro concilio, dkens
X a
ipfam

3*7

CONCILII B iSILEENSIS.

‘“SF”1

pf

-------------- ipfum legitime ab initio foi fuific coti— . nam. At necefimiam reftsosatièoam rhrfftin» -------cas isri nim * *°* °^ame P***>üflâ difiblutione , qaaa na religionis . daftni atque abjici, nr veri- afMfr
c i«rIT> exprefic declaravit nullam, irritans Ac hamo·. tatam Ac jaftkiam fa diebus noftrto mteerabiExinde oratore» fui, ad prafidendom* in con­ liter conctikari potiamur: wd miserteordiam ^J""·
cilio deputati i, juraverunt cxprede fui» nomi­ Salvatoris noftri jngher exorabimus, m ipsam
nibus , decreta concilii Conftantienfis faper au- ecclefiam suam adversus persecutiones susci»
doritate generalium conciliorum edita> atque tatas affidoe tueatuf ; aobtaque ia to propo- m a·» «*.
in fuper decreta concilii Bafileenfi* manntene- fito perseverare doner, ut mslhm adverfitatis
rc At defendere . Quis poil tanta tamque fo- impetus, nulla persecutionum magnitudo οο-*~?»?—Λ
hda univerfalis ecclefie teftimonia ambigere ftrosanimos dimoveat, quo minussanda opera,
aut in dubium revocare poteft, fi profata fuf- propter quae btsc universalis ecdefiu synodus
penfio per hanc fin&am fynodum decerni ac congregata eft, in realem effedwm deduci pn>
declarari potuerit ac debuerit ? Quod nou fo- curemus -, Ac audorftatcm universalium conci- auu· —lum clariffimo confpicitur : verum etiam illud liorum, per quam fidei integritas, Ac eccleirrefragabile eft , quod poftquam fufpenfiooçm fiaftic· disciplina vigor, omnisque regula Chri- *““·
ipfam dominus Eugenios fuftinuerat per duos B ftiann vitn conservari habet, suftincamus illi­
menfes animo indurato, ad ejus depolitionem batam, non quaerentes in ea rc que noftra
procedere incumbebat fynodali judicio . Sed sunt, sed que Jesu Chrifti Ac salutis anima­
quantam in ea re mansuetudinem observare­
rum. Alia qu<Mpe plura specialia de geftis
nt sanfta synodus , quam benigne supplica­ tam per summum Pontificem, quam etiam
tionibus reft rorum sereniffimorum principem per suos qui ad diversas regiones miffi fue­
condescendent > vos venerabiles oratores pro runt , nequaquam per fingula commemorare
Deo attendite. Jam eamdem suspenfionem sum­ de presenti volumus. Sed illam, graviflîmam
mus Pontifex per annum integrum suftinuit offensam Ιλή noftri Ac ecclefie sue, atque
animo «durato, Ac ecce depolitionem ejus etiam humane nature , nequaquam b tacenda > ***?
diftuUmus usque ad hoc tempus, proceffusque . eft in personam Heraldi illuftris principis Pe- ·« i».
advenus eum inchoatos tardiori greffu dedu­ demontinm perpetratam: quem ad Gnschtn
ci flt continuari fecimus : expedantes fi for­
premherant legati noftri: qui super una ga­
lea oratorum summi Pontificis captivatas. At
san ad preces veftrorum principum, aut aliun­
de quomodolibet excitatus, reverteretur ad torture expolitus, nusquam comparet : & in
cor, & ad ea que sunt salutis, unionis, pa-C marc projoftum Ac demersum fiiiffc accepi­
ets & boni regiminis ecclefie in spiritualibus mus . Verum divinam exoramus clementiam,
Ac temporalibus eflkaciter converteretur.- fi quatenus cor ipfius summi Pontificis ita con­
tamdetn ecclefiam monentem & corripientem vertere dignetur in viam veritatis , salqt|s At
audiret, ne ipsum oporteret haberi , juxta paeis, ut non ampliora de his loqui, aot scri­
verbum Chrifti, ficut ethnicum At publica- bere neceffe fit ; sed omnibus emendatis, ccc«n» c<«»» num . Quantas vero interim persecutiones ad- clefia cunflorum mater de ipGus probis ani­
ί· versus banc sanftam synodum pro salute ip- bus .in Domino gaudeat. Jam vero, clariffifius laborantem excitavit, confiderate: quan- mi oratores, ad ea venimus, qu· super mu­
nVr.^à·- tum in se erat, licet tamen nulliter At de fa- tatione loci pro celebratione concilii nomino
’
do, omnia suppofita ipfius sanfl· synodi ex­ veftrorum principum poftulaftis. Opportunum
communicare , privare, inhabilitare conatus quidem fore proposuerunt discretiones vestro,
eft, nui sue pretense diflblutioni parerent . ut locus alias huic sacro concilio tytus Ac ac­
Interdidum in civitate Bafileenfi servandum commodus eligeretur, in quo cum Gnecis ha­
(latuit, mfi cives Bafileenscs concilium ipsum beretur conventio, servata ex integro audoa civitate sua ejicerent . Vidualia ad nos de­ Driutc generalium conciliorum. Ac htajan prae­
ferri prohibuit, Ac portantes eadem spoliari sentis Bafileenfi, concilii, quod universalem
ecclefiam repraesentare devotis At fidelibus
conceftit , atque ipsorqm spolia cedere occu­
pantibus. Insuper quoque litteras suas more animis profitemini. Nos quoauepacis At uni­
Romane curie bullatas mandayit, ut in ipsa tatis amantiffimi, ipsorum principum vestro­
suppoiita concilii fieret persecutio tamquam rum votis , quantam cumDao poffumus, con­
descendere cupientes, aure, benignas condis
in hoftes fidei Chnfttane, appellans hanc san­
ciam synodum perfidam iniquorum synago­ in ea re per vos proponendis accomodavimu·. s·*· AmUgam. Poftque venerabilis episcopus Visenus, Petierunt autem deputati hajiis sanâae synott diledi ecclefie filii Ludovicus de Vrbe se­ di, inter quos cardinales, archiopisçopi,epto-**■» «yv»·
dis Apoftolicz protonotarius, Pionyfius de Sa- copi, abbates Ac dodores mfigno, erant, ut
benrays sacre théologie, profelfor, Ac Stepha­ media aperire velletis, quibas res istae perfi­
nos Plonerii decretorum dodor, oratores no­ ci poffent. Vos ad haec resppMtatis, at illi
ftri , 'realiter capti fuerunt , sumpta occatione potius ea aperirent, qui de auftwltaae eaaeb
per captivantes, uti accepimus, ex mandatis liorum generalium Ac rebus eam rnnramsa(idomini Eugenii . Sed Dominus in his omni­ E bus amplius informati erant, atqofe ia his ul­
bus nobis ad tutor fuit, pro cujus ecclefia per­ tra jam per septennium occupeti. Ipfi vero
secutiones pati non refugimus: scientes quo- suafioni vestrae morem gerentes huic negotio
j.
num >P*c Dominus ait : Beati qui perfautio- operam dederunt. Et cum plurima in ea ■ re
nem patiuntur propter jujhtiam . Et quamvis plu­ perjcula cernent subversioub ejusdem audorima temporalia damna, dispendia Ac pericu­ ritafis conciliorum generalium, asque deperla nobis atterat in hoc loco tam longi tem­ ditionis inchoatorum operam , reformationem
poris exspcclatio, cum innumeris sumptibus eccjefue in capite Ac ia asembria coaceracnAt laboribus , tamen non poffumus hanc in num , certa capitula conceperunt, per qua·
Deum noftrum offensam committere, ut ec­ his periculis obviare pro sua fidelitate cona­
clefiam cius ruere, inceptamque reftauratiouem sancliifimc legis sur in Cordibus bomi-

bantur . Et fi vere eadem capitula » dum a
vobis audita fuerint, non a justitia Ât ssnéH-

tate

JM

"TOtf*

EPISTOLÆ SYNOD ALEJ

h®

. ■— mt dtfVtan athitremiai ; omu quoniam d*£- A a votis illonun eoocludere vellent : ahi. A-Uti fieMe farv-exiftfaMbatis , fitmmum Pontificem bates, doriores & priores. & capitulorum prohnae
alia r aaitnlr, curatores,
earatnm ahterqne
ikrvHH»* defat*
debit* quehficatos
OuehficatM mfignm
tnfiflMS
ad haec inducar*
. aliataAueavat
capitula. conccpifti*
viros, non excludi debere . & a majori parte
tionem. ▼· ante· anajorsm pane· veftrum omnium condufion· habendas arbitrarentur
, _
* advHhffc direheth·· faper fate quaque per Runum quidam per dejmtatiooe*, alii per
aube. ’ vus ayifatis dainrepe noftri deputati noaumlla natione* procedere conarentur: facilequ* eiTet
mme addenda videbantur, dc quaedam etiam concilium inter ba* dificnfiooM diffolvi, m^
lubcrabeoda, exinde annotaverunt t circa qua* xime attento conaro quern pnmen* summus
Pontifex ad ipsam difiblutioocm haflenus exer­
deinceps mutuam collationem habuifti».
Hate autem fanât fynodas omnia maturo cere visu» eft : fieque tamdem porter oontinge­
examine ponderans, qu* ta· per deputatos re . ut parvipenu* decretu synodahbus . At
fuos, quam per dévotion· veftra* liberata fue­ quodammodo sepuka auâoritace generalium
runt , jam imprafeastiansm grandia pericula ve- conciliorum, summi Pontifice» pro bbtto vo­
ftris devotioaribat rxponarr duxit ex hac mu- luntati* agere
.
,portent quidquid en videretur:
titione fibi ac toti ecclefi· evidenter imminen- Bdum adversu* hoc concilium, cui incorporati
tia- quibm non fetis cauco· ede per capitula fuerunt omnes rege* ( hnfluni. At quod un
que a vobis concepta faut vcftru diftretioae* ta auôontite fundatum exft itit ipfiui tali diflofacile poflunt advertere . Primum quidem, de lutioge Ac elufiooe port tanta certamina pr·_ _ _ nullitate didblutionis ac translationi* pretenfn valeret moderni domini Fueemi voluntas: quod
J;|*
hujus facri concilii in Ferrariam pyr iummum quam effet perniciosum Λ damnosum toti ec­
ZuE-liXT
recognofceada, nqilam feciftis men- clefi· atque Cbnftiano populo , vn* ipfi confrn^Ua.bOM* : quam ngBatenqs per ecclefia· tolerari fiderate . Quare neccfle eft. li concilium tr»npoAt fiiperiores ratione* joftenderunt : neque fo­ sfcrri debet , ut cum magna cautela his pe- £*· v
il ccftatio congregationis Ferrarienfi*, de qua riculie obvietur, Ac de modo incipiendi profactita mentionem, grave vulnus in boc illa­ grcfTam ipfius conciln in loco altero firma At
tum ecclefi· quoquomodo fanaret . Secundo, ftabilis cnoclufio ante translationem habeatur. £,'*** ·»’
tria loea per fynodum nominanda propofuiftis, Cum vero ibi solidatum Ac ftabilitum hient
iri m alterius ipforum optio per dontinum pa­ concilium , fi alios modos tenere voluerit ,
pam At Grsços fieri haberet: cum tamen ve- hoc
_ in sua hberrase manebit Sexto, suspennerabita At dticreti oratores fereniffimi regi* C fionem summi pontifici* ab adminiftrarione
Bomanornm , & venerabilium ac iUuftrium prin­ papaU mox sublatam intelligi profertis, cum cacipem elefloram facri Romani imperii . tam nones Conftantienfis concilii profeffus erit. Ac
in propofitionibus per vos faflia , quam iu In locum nominatum confenserit quod nulla­
petitionibus feripto tenps pnefentaris, a prin­ tenus fieri noffe , manentibu* caufis propter
cipio dumtaxat locum alterum pro «ecumenico qua* fufpcnno ipfa décrétât* eft , veftru diconcilio celebrando quafieriti* -, dc poffet con­ feretiones clariffane confpicere portum .· qu·
dio periculum imminere, dum illum locum etiam ufa expurgat· edent , At fpe» bona in
Îui minus accommodus Ac fccunu nobis effet, fpiritualibu* Ac temporalibus in admimftrstiotpa cum G neci* fortaffe aflumeret . Tertio, ne portet concipi, talem fublatiosmm cum ma­
non expreffiftis quod dominus Eugenius in ta­ gna confiderarione per fblemne decretum ef­
lem locum confentiret tamquam auctoritate hu- fici conveniret : neque de admiffionc prafi|ta facri concilii univerialcm ecclcfiam repre- dentium ex parte ip6u* fummi pontifie» , de
fentantis nominatum : neque aliquod verbum qua in veftris avifamenti* agebatur. mentio
in veftris avifamenti* percepimu», per quod eft habenda , priufquam ipfa fafpetuio aufaipfe hoc Bafilecnfa concilium legitime conti-Dratur. Quod vero de cenfuris hinc & inde
noatum reçognofccre haberet : auod tamen tollendis additum eft , feitis ea que adverfus
noceffe eft , n fummus ipfe Pontirax cum hac hoc legitimum generale concilium m hi* fr­
fanda iynodo, atquq etiam cum reftgiofis prin­ éta funt nulla prorius efie , irrita dc inania ,
cipii·* veftris unum fèntiret, Ac pacem Ac u- ficut etiam dudum in decreto duodecimo fefnitatem confovere velit, ac futuris quaeftioni- fionis huju* fanfl· fynodi extitit declaratum :
bu* Ac controvcrfiis obviare , qu· in altero lo­ Ac cum unica fit ecclefia , unicum eft etiam
co exoriri podent. Quarto, de obfervdtione fy- generale concilium ipfam repnefentan*, cui
nodalium decretorum ftc reformationis exfecu- qtdlibet, cujufcumque flatus it dignitati* , et­
,-

tione, pro qua hax faqéla fynodus graviflimos
labora tanto tempore suftinuit, & qu· inten­
tum divine legi beneplacita, salutique Domi­
nici gregis oecefiaria judicata eft, nullam men­
tionem exprefiam fiscUGi videmini: neque et­

iamfi papali» , obedire tenetur . Net in eccle­
fia coutrarin funt poteftate* , quibus cootra­
rin cenfurw veraciter procedere podint, fient
Ac vue optime intelhgcre non dubitamus .
Septimo, locum mutari quaeritis , efto quod
iam
obfervatfanc
m Mum
materia
mc faper
papa neque
Gnsci getiorum
yenirem ad
aijuftitia, grati·, seu Mhuti,in hac sanfea sy-E teram locum*, aut in eum confentircM. Qu·
nodo, par ipsa avisamenta veftra habetur pro- autem ncceffitas vel qu· utilitas id agere faavifio aut securitas: ex qua rc«quamplurim· det, non aperuiftü. Nec videtur quo patio
turbationes in divertis regionib· provenirent, dominus Eugenius ibidem audtn haberet, fi­
nifi opportune provideretur. Quinto > de modo cut tangere videmini, dum neque in iUum
transferendi concilium ad locum aitenim , St locum coofentire neque ad ipfam mittere vel­
.qualiter procedetur in illo loco, saltern ab let. Idipfam vero nequaquam convetuen* ef­
initio nihil avisamenta Veftra dixerunt , nifi fet » fynodum in loco focuro ac quieto fit pa­
tantum quod mbdus ille observabitur, quern cifico confidentem pericolnfa translatio· ex­
concilium ibi cxfiAens determinabit- Dum ve­ ponere fine fruGu aut fpe alicujue utilitati* ,
to ibi deventum effet, dicerent farsae aliqui vei erpentt neccftkate. Oâavo , quoe*am son
solos Pontifices vocem diCakivam habere, Ac dixifti* quid agendum erit. ft dominos Eugeniu*

_____

ni

CONCILII BASILEENSIS.

nmi ea qu* petuntur fiscera nolaerit t poteri-A temper operam dabimu· ut pax optima & -. ■ ..
kWNO rnufhe temper in talibus dilationibus, in his beata tranquillitas per omnem ecdefiam vicnatrrt
fluduatiombu· ecdefiam periclitari permitio­
re; Ac noo fibi de abqôo providere reme­
dio? Videtis quam* dilationes eoaccfl» fiant ■editas· ia fiecula fisculoram. Arae*Damm Bafiie* ia ooogregatiooe noAra goqu* nullum frudum attulerant t imo paudan
tibus illis, ipfo dominus Rugemusquampharh ■erafi, decimo Kaleadaa Martii, anao anati*
ma in pro judicium ecclefi* innovavit. Pen­ vitat* domini miliefimo quadriageatefimo rri>
dente quidem dilatione fexaginta dierhm,poft gefimo none.
citationem ejus concilium diflblvere Ac trans­
XIII.
fert* attentavit . Subfequenter dilatione qua­
tuor menfium. poil dittblutionem ipfa· con­
gregationem Ferrarientem erexit. Deinde fob Heffoafio fynodi ed /cAeda/aat oratonm prfod·
pem de aMtaorae condlii t* efom en trihu
tenia dilatione duorum menfium, poflfnfpenlacii, M iacHaaadtan eget omnino conciiùtm
fionem ipfius ab adminiftratione papali, nos
ad ft* menfet cum dimidio, nec interim canpr*dc Ac fpoliationi, aliifque perteeutionibus RI
ma papam procedendum.
antediâis expofoit, Ac Gnecoa ad te pro fui
munimento attraxit. Ixmgiorihas deinde dila­
SacrofiutSa , Acc. ad fittnnm rei memoriam .
tionibus ad rogamini principum per noa obfervatia, ipjé interim nuntios per orbem tranRem graviffisnam, quam ab hac fanâa tyfinifit. qui ' fondèrent corda multorum inviam
quand· venerabile· ac drcumfpeâi ora­
ejus. Rurium, dum his diebus fuper tratatti- nodo
1
tore·,
attentis confiderantes animi·, Deum
bus pacis · nohifcum occuparemur, ipfe ne­
que nobis neque vobis canfiiltis praiteniam noflrum, qui fua potenti dextera ecdefiam
■»■· r--· translationem in civitatem Florentinam fecit t plantavit in tern·, fupplices oravimm Ac ora­
>s *'n·· & cum vos, venerabiles oratores, locum al- mus , ut ea nobis loqui ac refpondere donet,
terum in Germania expeteretis , ubi omne· qu* fint ad fu* maiefiatn Honorem Ac faluconvenire poffent , ipfe ad longiores regio­ tem omnium credentium, quia apofloli· fuis
nes non parum acceflu difficiliores te tranfto- dUcipuks, ut in tempore neceffitatis loquendi
dixit: ZMwav
ht. Videtis quod inter has dilationes icanda- fiduciam haberent,
.
.
___emat vfou ΜμΛ ».
la continue crefcunt : vilefcit fynodalis autap C «* illa for» paid fapsmaum. Mutationem hujus
ritas totus fere grex dominicus obdefetaim fieri
Λ"“’ concilii in lociim alterum » fuperiori tem­

palloris provide regentis in pracipitium ma­ pore per vos expetitam, iterum poflulatis .
lorum ditabitur , Ac in his nullam medelam Spem quoque pads ecclefi* ex ea re conci­
profertis , nullam feeuritatem remediorum da­ pere videmini i quam profeta» pacem fi per
tis , fi fummus pontifex huic fenâ* fynodo hoc medium pofiemus adipiici, jamdudum ipAc veftris defideriis condefeendcre recufavurit. fam mutationem avidis animis quefivtffemus,
Tandem defignaflis quod, dum fic ad alto­ quoniam fummo defiderio cupimus cum bea­
rum locum deventum foerit, civibus Avenio· ri» pacificis filiationem Dei promerentibus onentibus creditoribus ecclefi* fatisfiet. Nulla­ perari ad pacem, non quidem illam pacem
tenus autem poffumus aut debemus ufipie in appellantes, qua , conciliorum autasritate conid tempus fob eventu incerto fotisfeAiooam tempta, quiipiam firsamus pontifex poflet de «i »*··«··
eis editam differre Ac prolongare , cum Ac ρο- tota ecclefia Ac animabo· redemptis fenguinc
't cum* jam colled* pro ecclefia in divertis lo­ Chrifli agere quidquid fibi libitum forat, abcis habeantur, qu* nullatenus nobis denega- jeâaque fidutifera reforma done,
. . fpretis fecrie
ri jufle poffunt, tenemurque pro viribus age- D canonibus Ac decretis, vitia Ac abufus peftU
re ut quantocius fine mora quod debet fanda fieri pacifice regnare permitterentur : aut « quod
fynodus reftituat. H*c itaque, clariffimi ora­ omnibus gravius eft, fide late Ac vulnerata ,
tores, ponderare velint vcftr* prodenti* , Ac quifquis fidem ipfom impugnans-pacifice op­
pro reverentia Chrifti falvatoris nofiri efica- primeret ecdefiam, Ac illi tacere cogerentur
crm operam impendere , ut res univerfali· qui fidem ipfom foflinerent. Non quidem hoc
ecclefi» ad honorem Dei, falutem animarum. eflet pacem agere, fed turbationem graviflv
& veram pacem eundorum, feliciter difpoai mam, non hoc eflet mederi languoribus prmfentibus ecclefi·, fed eam in Utiferabile di*
poflint. Vos omnes uno animo cum hac fan­
da fynodo faluti ecclefi* fand* Dei confa- ferimen adducere. Quod quidem non efle nolere curetis. Ac cam in fuit neceffitatibus ef­ ftns intentionis eradimus. Sed seh» domus
ficaciter adjuvare. Nos vero, fi in premiffis Dei oogit noa in extremis ecclefi* periculis
qu* neccfliiria font convenienter provifum non tacere veritatem , ne tandem dicere ofuerit, pro bono pacis Ac contemplatione fe- portes: in Dei judicio: Fa mii, pate «km.·*·-*
reniflimorum principum veftrorum, atque fingulariter pro unione Cnecorum profoqueada, E fide Ac probis moribua pr*cipue eonfiflere
Ac fonti vita Λ
Chriflo con­
quam iemper multo defiderio expetivimus, ad quibus capiti
’ ’ fiso
“
translationem hujus fanâ» univerialis fynodi jungitur, ac cum co pacem habet, caritatem
in alterum locum fecurum, Ac rebus univen- Ac gaudium, qua font fluta* Spiritu· : ut Ac t>a* «.
falis ecclefi* gerendis accommodum, eondo- vos ipfi ex apoflolo aUegaftis. Quam · vero · *"*·frendere parati erimus . Interim tamen non pacem qu*rus* beati pacifici, qui recipiunt
omiifari ea > qu* ad progreffum hujus fecri adoptionem filiorum Dei - Hac eft enim p*x
concilii Ac operum per ipfum iskhoetoram , Chrifli, de qua ipfo ait : /aceat mnam d» vo- j—*. «.
tam in reformatione ecclefi* in capite At i*
membris , quam in ceteris rebus, pertines»
videbuntur, pro honore Det Ac falute uatver- fimi· temporibus deformitate· , fchifinata At
faits ecclefi*. Et nihilo minus toti» viribus errore· plu· folito coepiffeat infiugcre , co»·

333
*^î,.n EPIÎTOLÆ SYNODALES
JJ+
*ata tu Spiritu fânâo Gera Conftantienfi· A solvatur , quod fidem ecclefi* defendit : di•ago/tynodua nobis fidem explicavit de potentate imittaturqne ille supra ecclefiam pro libito sue
cwairri
immediate data ah ipfo bdei audocv Chrifto voluntatis imperare , qui tanto tempore tam
conciliis generalibus repnafimtantibus catholi- ,graviter ipsam fadis , operibus At verbis im­
cam militantem ecclefiam . quibus Ac fammus pugnat, imo auctoritate Ac potefleie conatur
pontifex. Ac quilibet alius , obedire tenetur : opprimere : numquidnon ipfius ecclefia immi­
ut Chriftiani intelligerent, quod ipfis errori­ net desolatio? Numquidnon timendum eft, —
bus , fchifinatibn· Ac deformitatibus obviare potius praesumendum, quod concilio diffolu-Gr«<i i"'rr__ _ oporteret per conciliorum generalium auéto- to volet fingulos per orbem dispersos cogere
^icut Chriftus ipfe Deus nofter ordi­ ut idem sentiant quod ipse? Numquidnon, fi
navit, ut fie frequens conciliorum celebra­
absque debita corredionc fic dimittatur , cun­
tio, qu* pnscipua agri dominici cultura eft, ilis five ecclefiafticts, five secularibue, five
*****
vepres Ac tribulo· pnedidorum malorum evel­ pnelatir, five principibus aut aliis quibuscum­
lat , prout ta eadem Conftantienfi fyn«xlo de­ que imminebit persecutio, qui fidem in sacro
claratum extitit, At pax optima cum fandita- Conftantienfi concilio explicatam voluerint
te Ac juftitia omnibus diebus vigeant in ccr-Bl profiteri? Quid vero de illis faciet, qui de­
ris · Unde vero languores, unde morbi, un- <creta synodalia servare volent ? quod * cum £"**'***'
de turbationes pads At vexationes ecclefi* in pratentia videamus adhuc sedente coacijam nunc potitam· invalefeunt , nifi ex eo lio, quomodo tales in pluribus ecclefiis ftquod obedienria , quam Chriftus ipfe impera- dat tradari. An vero b*c erit appellanda
vit, quam ecclefia declaravit, quam fide· edo- pax Ac tranquillitas ecclefi*, vos prxclari ora•at, non data eft concilio generali (quoddo- tores
", pro Deo confidente. Quot erunt dein­
lenter referimus ) a domino Eugenio papa ceps , qui pro conciliorum au/tontate, pro
moderno? imo graviÆme contempta, Ac du- declarationibus per ecclefiam fadis in expli­
catione fidei certabunt, fi eas deprimi Ac hoc
riffime faflri, verbis Ac feriptis ufque ta ho­
diernum diem impugnata, ficut magna ex par­ concilium in earum defenfionem de faflo vi­
te in alia iKtftra refponfione fynodali perte­ derit succumbere ? Quis haereticus non auden­
rito rncnfa Februarii ad veftras priores peti­ tius ( quod cum amariflimo gemitu dicimus )
tiones taper mutatione hujus foeri conciti por­ cornua eriget adversus sponsam Chnfli, fi ip­
teras explicavimus: unde djvifiones Ac fchis- sa concilia generalia, quibus supremum judimaca in ecclefiis particularibus, unde princi- C cium in materiis fidei decretum* eft , viderit

pum Ac pariatorum, atque etiam populorum conculcari? Sed quis, o pneclari oratores ,
per orbem difperforum, graviffisna perturba­
jam in alio concilio, quod foturum dicitis .
tio. Nam, quemadmodum f*pe audiftis, pri­ ad refiftendum summo pontifici pro defenfiomitus hoc facrum concilium coqgregatüm au­ ne red* fidei veniret, dum ipse pontifex hoc
ctoritate duorum pmcedentium oonciliorum , . sacrum concilium de fodo supprefliffe , Ac in
Ac duorum fummorum pontificum pro extir­
nihilum redegiffe conspiceretur? Quale pnstepation· herefum Ac reformatione ecclefi* in rea exemplum relinqueretur summis pontifici­
capite Ac in membris, quafi ab exordio at- bus , fi perperam agere volent, schismata fa­
tenuvit dominus Eugenius, licet nulliter Ac ciendi, concilium generale impugnandi Ac dis­
de foAo diffolvcro fine ipfius concilii confen- solvendi, ut quoties de ipsorum correction·
fu , Deinceps «m plurima decreta falubria
in fide aut in moribus ,agetur, perturbent ,
•dita foifleM pro reformatione ecclefi· inca- scindant Ac d|gidant concilium, atque in »tiud concilium deveniri poftulent ? Et fi in Ori» w ■·illo non fieret quod voluerint, iterum aliudISmmmT1*’
ut animum fuum ad eorum obfervationem Dqusmmt: ficque fiet transmigratio de concilio
redderet benigne inclinatum « ita, proh do- . in concilium , Ac judicia universalis ecclefi*
lor I, ea parvipendit ·, ita contempfit, ut quafi fic semper in incerto vagabuntur, dum pno
in nullo debitam obedientiam ipfi concilio •ena summus pontifex
' , poftquam
.
decretis
,
adhibere compertus fit : ex quo graviffimo pntceptii & ontinationibus fynodalibus tanta
contemptu non parva fofpscio adverfus cum obduratione obfiflit, poftquam ipsum bit suexorta eft, quod de declaratione catholicae fi­ ftoritative fine ejus consensu diffolverc inta
dei feOa in ooaciho Conftantienfi non rede tavit, & sciffuram in ecclefia gravem jam per*
fenriret , quodque non crederet fis teneri obe­ petravit, tandem null* suscepta pceniKntia.
dire concilio, prout ipfo fidei veritas afferit - nulla penitus emendatione fïfta . obtineret ur
Quid amplius? Cum fuper hoc gravi contem­ concilium mutati cogeretur: imo verifimitirer
ptu citaretur, mentem suam plenius adversus ia totum dispergeretur per hanc viam meta­
ipeam veritatem declaravit, difiolvendoando- tionum Ac dilationum , qua» afferri concipi
, ,
perseverante
moderno pontifice in
ritative hoc sacrum concilium de foil© fine «mus
_
___ ________ ipso
.
consensu ipfius , caatf quo virtute decreti ci- *Ædua ejusdem concilii Ac toties declarat»
tatorii procederetur, aut fieret aliqua novitas E «viratis impugnatione. Hoc equidem non ex­
centra ipaum, aut contra aliquem suorum o- •et schismati bbviare , sed schismata fovere
ratorum pnrfidenttam, cui in coocdio fuerant, Ac nutrire, dum pontifici volenti schisma fa
prohibendo etiam auÀoritative, ne in eo ca­ cere, ut formidare videmini, fi concilium ad
su fodum Bohsmarum. quod alta undabat ejus correctionem procederet, alis favor pc·hac sanda synodus, ultra triginta dies ago- beretur , ut ejus contemplatione ipfum coftcdfam tali modo mutaretur , unde poAeriaad
retur « ubi non solum jam obedientiam de»
cavit, sed se judicem super concilium con- fchifinata facienda major peraretur audacia ,
nituit ·, nou ei obeli ens, s«d imperans ia «t amciliorum enervaretur auâoritaa . per
his, ia quibas «undam teneri obedire cos»ct- qnaeum fiipvcmnm judicium in terris fitaifinaMo ex Chftfti ordinatione aficrit ipsa traürta M cxtirpvi convenit : imo fecundum hoc ,
quia «oclefiam lacerare Ac fcindere veikr, ip>
f»

Π5

CONCILII BAS1LEENSIS.

(a fibi tota opprimenda relinqueretur. Et ne A tia , fit de operibus papae judicare habeant
penem gregis ad fe traheret ; totus in fuit priusquam pap* ipse corrigatur*. quodque om- awwo
CStttSTt
manibus dimitteretur . Unde forfan volendo nes quaeftiones juris & fedi agitate in concilio erga dominum Eugenium , quarum et­
auferre ab eis fidem , quam in catholica ec­
ciefia de aftôoritate conciliorum didiecrunt , iam aliquae jus divinum & fidem concer­
& contemnendo leges pro fiilute omnium da­ nunt , haberent in judicium ipsorum Graeco­
tas , ipfe omnes in damnationem ducere mo­ rum devenire, relido hujus fandae synodi
liretur . Non hic agitur, pneclari oratores , catholico judicio-. & quod ea, quae per ec­
clefiam in concernentibus fidem determinata
de tali fchifmate, in quo duz perfonae con­
tendunt dc papa tu , dc in dubium vertitur cui sunt, in dubium revocentur , quart notaretur
eorum jus competat , ubi uterque contenden­ ipsa ecciefia in his quae fidei sunt errare potium in iudicium coneilii generalis venire ha- tuiffe. Dicitur , quod ibidem dominus Euge*** <®ntentiam «uditurus . fed agitur de pon­ nkis legatos suos minat, quod jurisdiOionic
or m imo. tifice, qui fe voluntaries concilio volente ip- eft, ac fi ipse ab adminiftratione papali non
' ,um corr,P«re feparavit. quod reputabat legi­ effet suspensus, cum tamen ipsatm suspenfiotimum univerfalis ecciefia concilium, Af ec-Br»cra ex caufis tam neceffariis & tam urgenclcfir pacem turbavit, fchifma fecit·, fcanda- tiffimis, quas in alia refponfionc synodali ex*
la fufeitavit, diffolvendo concilium auflorita- posuimus, confiât effe fadam. In tertio casu ,
tive, ut przmiffum eft . cafu quo procedere­ fi hoc sacrum concilium mutetur , quod fun­
tur contra ipfum aut aliquem oratorum tuo­ datum eft aufloritate duorum conciliorum
t«nd«n
rum praefidentium. Et altare contra altare e- praecedentium, & duorum summorum ponlexif. ut fie correùionem judicis effugeret . tificum , cui fere omnes ma jores ecclefiae
Quomodo autem res illa locum fibi vcndica- praelati, cardinales, archiepiscopi . episcopi ,·
re poterit line enervatione au<floritat>« conci­ omnesque reges orbis catholici, incorporati
liorum ? ut poft praedifla oporteat pontificem sunt ·, esto quod nec papa nec Graeci consen­
' manere in poffcffione diffolvendi taliter con- tiant , id sequetur, quod ubi concilium exiK«
cilium. Et quia fanfla fynodus · dum vero ftens in hoc loco fortiter impugnat dominus
\î '” iam r®qn,r»tu·· « ut poft ifta concilium , quia EugenitiS, ipsum translatum in alium locum
officium judicis egit pro exercitio juftitiae fibi fine ejus consensu fortius impugnare poffe vi­
divinitus commiffo , cogatur loco judicii ce­ deatur septem mer.fium , vel eocirca , dilaacC tionem obtineat , quibus nihil pro ejus cor­
dere dc mutari , fitaque judicia differre
deferere , ac per talem mutari ut fibi praefi­ rectione agatur, quibus nullatenus fidei & fagantur tempora, loca, modi procedendi , & luti eccleiiz provideatur, fed potius iuppofita
alia quae nunc requiruntur a nobis , quart hujus concilii per atnedfationem , aut alia in­
non fit libertas in concilio generali ad facien­ commoda difpergantur, & tandem nulli vel
dum , quod pro republics expedientius judi- pauciffimi ad illum alium locum accedendi
. cabitur fub directione ipfius Spintus fanfli, habeant voluntatem , dum viderint hujus con­
de cujus auxilio confidendum eft, quod five cilii Bafileenfis tam mtferabilem exitum , quod
oporteat concilium manere in hoc loco five tantis laboribus congregatum , tot annis ad­
murari . five conveniat procedere, five quid­ verfus impugnationes domini Fugcnii confer­
quam aliud agere , & de modo, forma & varum fuit. Quid aliud ad haec refpondere
tempore omnia peragendi fuggtret ipfi conci­ poffumus , venerabiles oratores , nili amariflio quod pro falutc univerfalis ccclefiae fue­ fimos edere gemitus fuper flebili ruma eccle­
rit ncccffarium. Sed dicitis quod concilium in fiz , fi res ita procedant, & plorare die ac
alio loco praeter fui confenfum indiffolubilc noflo fuper illa generalium conciliorum aupermaneat
verum fi papa hoc privilegium D duritate tamdiu per nos defenfatai. quam in
habeat diltolvendi concilium fine ejus confen- ’interitum perduci confpiCimus , nifi Deus nofu. quomodo vultis illud ab ipfo tollere ? Si ficr provideat ? Ik qua audoritate parum
autem non halieat, in hoc notorie erravit : prodeft verbo dicere, quod confervari habeat,
quomodo id fieri quaeritur per quod in hac fi tale fadum agatur , unde ipfa nriferabiliter
profternatur . Quis vero dabit capitibus noflrir
errandi poffcffione permaneat, & de muta­
tione concilii tali modo per ipfum dominum fontem lacrymarum . ut in mœroribus & do­
loribus digne lugeamus Izfionem fidei , con­
Eugenium fafla poffeflio haberetur, quae tra­
temptum fynodorum & factorum canonum ?
hatur ad confequentiam ? Et fi in talibus con­
fie nti re t haec fancla synodus. jam auflorftate Quibus conculcatis , omnia fcelcra , omnia vi- Cert< fm»
ecckfiac, talia fieri poffe viderentur, quod tia, omnium xbufuum & deformitatum infr**4**
a·» .
te«Wl·
nullatenus quaeri aut effici debet. Dicitis prae­ crementa hbenut regnabunt i pariter quoque pAt.
terea ipsum concilium murari habere in alte- amare flebunt diebus futuris principes & na­
fum trium locorum in quem papa aut Grae- tiones orbis, dum quifphm Romanus ponti­
ei venire consenserint. Et efto, quod ncc ip­ fex eos injufte opprimere volet . Nam fruftra
se nec illi, consentiant , nihilo minus mute-E deinceps ad concilia generalia recurrent, quotur . In primo casu non eft nobis facile exi- rum
-- —erit
L‘ Λ------fic proftrata
rt—
auctoritas «■
. Si enim
·
con­
ftimare, anentis praeteritis operibus, quod pa­
cilium generale aliquid vellet de ipfo Roma·
pa veniat in illum locum personaliter, in quo no pontifice judicare > illud diffolvet ac» tran­
speret se corregionem accepturum. In secun­ sferet , aliudque concilium fieri quzret, ubi
do casu, cum Graeci advenient ·. & fiet no­ Îoflït fuum libitum confequi , ficque nulla
abilitas , nulla firmitas io judiciis ioforum
vum concilium ex latinit Ac Graecis > dan­
tur induciae corredionis & emendationis do­ conciliorum haberi poterit . Invaleicet prztemini Eugenii, donec per ipsos Graecos fue­ rea ille pernieiofiffimus error in populum Del,
rit judicatus, imo secundum hoc agitur, ut ut unus homo ad fummutn pontificium affum-**··
Graeci ipfi de adis synodalibus hujus sacri ptus poffit de tota ecciefia & Ghriftianitate aconcilii , catholicam ecclefiam repraesentat»- gere ad fu* libitum voluntatis , ficque per gene*WNO

H7
W.T" EPISTOLÆ SYNODALES
aerale concilium univerfàln ecclefi* non va-A ad deas quoque conventiones

in Nuremberg»
le» comg* ans reformari . Sod dt videmus hiccenve habitas proWli font
bc novillime ANNO
CHinri
non folum ftatum ecclcfiafticum A. fahuem in civitate Mognntmenfi non defuerunt fufanieurom ex ea re detrimenta pari, imo oficienn potentate fuffulti, ubi oratores fummi
rnnem Aasiim . omnem politiam. omne regi­
pontificis per triginta dies rxpe/laii nullate­
men in fpirituakbus dt temporafibua perturba­ nus comparera voluerunt. mfi poli receifuri
ri ■ Nam ecce poftqtum generale concilium oratorum hujus fijnfla fynodi. qui cum bo­
ecclefiam catholicam repnsfentans . immedia­
na licentia oratorum principum ibidem evi­
te habens poteftatem a Chrtflo, cut fumo»us dentium per plures antea dies abfceflerant .
pontifex dc. quilibet alius obedire tenetur in I» omnibus autem his nunquam ex parte fumhis qu* pertinent ad fidem, extirpatiouem mi pontifici* aliquid emendationis vel corre­
fchtfinath reformationem ecdefi* in capite & ctionis oblatum audivimus. ut per hoc paci
in membris. copie fua tn exercere judicium ecdefi* confuleretur, quam ita turbavit : dc
in dominum Engenium pro Correptione ipfius, ne. ( quod abiit ) totum corpus invaderet mor­
contumaciter obedire eonKmpfit : jam via in­
bos , & languor non effet curatus in capite ,
troducitur . ut qui concilio in his tenentur o- B atque etiam ur divina majeili* per ipfum grabedire , non ipfum concilium reputent ut ju­
viftime offenfa placari poffet ·. imo dumtaxat
dicem , M ut panem cum domino Eugenio petita eft femper hujus concilii mutatio . &
contendentem . 8c velint ipfum judicem dite* tali· mntatiO . qu» ipfum concilium reforma­
ile aut indirefle arilare vel compellere . lo­ tionem ecdefi* queren* enervaret , & domi­
ca & tempora eidem pnefigere , ut fua judi­ num Eaigemum dunftime relidentem in fua
cia nequaquam proferat . imo ad inftantiam contumacia roboraret. Neque audivimu* quod
ejus qui reus eft judicium fuum mutare coga­ vos aut alii oratores principum in his rebus
tur . Quod /i hoc At de iummo judice pote­ a papa'impetraveritis, ut contemplatione ecftatem habente immediate a Chriflo , num- cleii* & populi Chi id uni quidquam emenda­
quidnon ex hoc datur exemplum fubditis tionis aut meliorationis efficiat. Jam vero juquorumcumque judicantium, ut ipfo* judices ûiÆtnam hujus facri concilii profecutionem
temporale· ae fpintuales per mutua· intelli- totus orbis confpicere potuit, nec non patien­
gentias compelleret, ut illi a judicando defi- tiam ac manfuctudinem noftram atque longifftant f ficque peribit juftitia in terris . dc e- fimam expeAationem in hoc loco. in quo
vemet quod ait glorioftts Hieronymus : Dum C non nos mundana folatia aut terrena atfedio
uni parcunt. univerfs ecdefi* moliuntur in- detinent ; imo relidis propriis regionibus. dotentum . Qu» eft > inquit. ifta mifericordia raibus , dt beneficiis , in quibus quielcere po­
uni parcere, & umverfos in diferimen addu­ teramus, varias hic perfecutiones, injurus ,
cerer Cumque pax (ut ait beatus Augufli- damna, opprobria padi fumus, dc aftidue pa­
nus ) fit tranquillitas ordinis , jam abrupto or­ timur > libenter omnia fufferentes pro votiva
dine judiciorum , omnis pax dc hominum ad confecutione reformationis ecdefi* Dei, pro
Deum , ftc hominum inter fe , turbabitur, qua jam tribus generalibus conciliis diuturno
dum vta conveniens ad pacem non qusmur, tempore laboratum eft, pro defcnfione fidei
dum juixtia abjicitur, dc veritas profternitur: orthodox*·, quam in oculis noftris videmus
anas cum pace ipfa divina doélrina nobis o- multipliciter impugnari . Et intanrum poeta­
ftendit epenere co pu la n . ait enim icriptura tis catholicis principibus expeclando quxfivi• qua mentiri non poli : Mifencordia d- wn- mus complacere , ut poft vidualium penuriam
uu oMevtn» fibi : fuflnta & zpai ofcvJate dt alus clade* quas pertulimus , etiam gra’**■*·
funi. Et domitus per prophetam inquit Pa-wt viora pencuta immineant , atque per vana rcM
ce·· & ventate* dibgite.
g ex quoque Ete-Drum dilcrimina hujus concilii difperiio , dt ,
chias dicebat : Stt pax & irritat m diebat poil tot annorum fufeeptos labores extrema
•tau. Quid igitur potius in ama rerum dif­ ecdefi* defolatio in foribus efle videantur. * i>;
ficultate agendum eft huic lanci* fvnodo ? an non celeriter occurratur. Unde jam aperten*
lhJ*’a’*quod recedat , · mala &. omnia' fiipradida confptccre pofftint principes Chnftiani, nos
permittat pt*valere, an quod ex officio fibi maxima necetfitate compulfos. ut fecluta am­
commiffo a Chriflo, fub confidentia ipfius di­ pliori dilatione pro honora Dei ciearoris eun­
vini auXilii, per defenfionem veritatis dt e- dorum . regi* regum , domipi dominantium ,
xercitium juftitie in repellendis tantis melis & pro falvafione animarum omnium , com­
debitum fuum agere curet coram Deo dc ho­ muni Ciluti ipfius ecclefie providere curemus.
minibus, adimplens illud quod per Sapien- Et ne in tanta rerum necefiitate de gravi ne4tem diflum eft : Cena pn ptfhlta
ad gligentia coram omnipotentis Dei judicio ar­
taortemt Garifiimc videre poteftis , venerabi­ guamur, omnem noftram fiduciam projicien­
le· oratores, quod ecclefiam matrem omnium tes in ûlvatorem noftrum Jeftun , in cujus
fumus, favente ipfius graChnftisxorum in tanu defolatione ffiHerere nomine
.
„congregati
„
non poffimus, fed nobis dt toti populo Chri-®^ - ,ta intendimus agere , ut coram omnibus
ftiano ( aviffima imuuncr damnatio, fi làluu principibus atque populis clariflima juftitia dc
ipfius ecdefi* de vit* lu»,
fide eft , veritas hujus iandhe fynodi reluceant , cum
providere neghgamus. Expilavimus jam pio- ju^tia autem veniat intra ecclefiam foror ejus
rimis aftnis, fi prefatus dominus Eugenius pax,
Γ" &
*' fibi invicem gratifiimo
" Λ
copulabuntur
— —viam veritatis recognofceret, dt contemplatio- ofeulo, nec quidquam aliud petimus , nifi ut
ne Chnfttanorum principum, dilationes pluri- in his turbationibus rerum det nobis id agemas benigniffime obfervavit h*c fanfla fyno­ re quod beneplacitum fuerit itus divin· madus, ambafiatordqu* fuos ad divertas regio­
nes tranfmifit, veritatem dc juftitiam hujus Chriftianoe in viam veritatis * dt profecutiofacri concilii, κ necdftatera urgentiffimam ne public* fidunt unionem & pacem bonam «·«» · Mprovidendi public* ialuti ecdefi* aperientes, amplclli: quod & nos maxime defideramus,
Y
ac
CjmoZ. CencW. Tom. XXIX.

JJJ

”E7v’w CONCILII BASILEENSIS,

,L

J4®

J4·

ac laboribus cuaAi· profequi volumus, ut A Au ecdefiarum particularium, Jn boc prato,
ANWO omnes unanimiter in amore fraternitati* Deo rea Rafileenfi concilio, tempore attentat* pri- **"SL
CaallTl
,'μΛ
feraient, 8t fint unum in veritate t nec ali­ na diffohitioais, fuerunt feptem de pmftanquem de veritate hujus fanAas fvnodi infor­ tionbus facrofanA» Romaac ccdefia cardina­
matum credimus velle tandem huic favere libus , videlicet Julianus tituli fanAi Angeli
-Λ
errori, ut unus mortali» homo , qui ordina­ fedis apoAoUo* legatus A. Bononienfa , P. M
tus eft ut fit fidelis minifter in domo Dei , Ponuenfi* vulgariter diAu* Placentinus, car- e·,.·*"
poffit ( ut pramiffum eft ) ad libitum volun­ dinale* epUcopi, Joannes fan Ai Laurentii in
tati* fu* de tota ecclefia agere , dc neque ge­ Lucina, diAu* Rothonugenfis, Joanne* fanAi
neralia concilia reprvfentantia ecclefiam una- Petri ad Vincula, A. fanAi Euftachli, de Do.
verfalem , neque canones fynodale* , neque minicua fanA* Marin tn Via lata . di Au* Fin.
poftremo ipfas declarationes fidei per eccle- manus, etiam cardinale* , doArinam ipfiun ca­
fiam catholicam faAas attendens, poffit totum tholicam & apoftolicam de auAoritace conci­
gregem domini cum tanto precio redemptum liorum in Conflantia declaratam virtuofe de­
>n pnacipitium damnationis inducere : ncc uni fendentes , atque oftendente* , propter illam
perfon* mortali quis intantum humano favo-B non potuiffe neque in futurum
Te fieri dit
re afleAus putari debet, ut propter illius tem- folutionem hujui concilii fine ipfius confenfu j
porale defiderium, quod ficut umbra pertran- plurimaque folemnia fuper hoc decreta cum
fit, velit univerfalem ecclefiam deftrui neque carteris patribus condiderunt , & toti mundo
formidari nimium oportet, fi juftum ecclefi* publicaverunt : qui de hac re in refponfione
judicium in correptionem domini Eugenii pro­ quadam fynodali cum toto concilio magna
feretur in futurum pro necdfitatc totius ec­
auAontate oratoribus domini Eugenii , difloclefi* -, dc ipfe, quod abfit, rebellando in ad­
lutionem ipfam manutenere volentia , reiponverfum velit fchifma facere, alios attrahendo, derunt ·. Malumus mori , quam tanto errori
ut ab unitate ecclefi* fe feparent, quod prin­ per ignaviam cedere . Hic articulus , de quo
ceps aliquis catholicus, aut notabilium pro­ difceptamu* , fidem concernit, qui fine intelatorum quifpiam, velit fuo favere fchifmaci, ritu faluti* negligi non poteft. Si dominus
prnfenim in lefionem catholic* fidei & at> Eugenius ecdefiam audire non vult, oporte­
m» i.ar· Aoritatis ecclefi* . Numquid notorium non bit eum tandem haberi ficut ethnicum tt pu­
*Tr«s eft - quanti principes orbi* tam per fe quam blicanum . Hac funt verba concilii , in quo
Ρ*Γ ^uo* conci,io Conflantienfi interiverunt ,Ctunc illi .prafentes
adfuerunt.
dc vo»
'
‘ ‘
‘Audifti»
t
M»'r<i.i >■ a,-ubi explicata fuit declaratio fidei de auAori- liepius quomodo alii plures cardinale*
i;~-i— efe a
fub.u
tate conciliorum generalium fuper papam £c fcripferunt, dum dominus Eugeniq* ad man­
quemlibet alterum, & in omnibus obfervata, datum concilii illam pneteufam diïïolutionem
nemine reclamante, nemine reprobante ? Sed irritam St inanem declaravit : & ea non obubi dominus Eugenius jam bina vice voluit flante dixit concilium legitime fuifTe conti­
Cua auAontate hoc Bqfileenfe concilium fine nuatum , Sed numquidnon praterea omne* vi­
ejus confenfu diflbivere, fcitis quomodo prin­ derunt quam multi prslati, doAores divini
& humani juri* » ac cctteri ecdefiaflki viri,
cipes orbi* fere omnes, aut prim* , aut fe­
cund* diffolutioni* tempore, fuos oratore* io ex diverfi* nationibus , regni· & provinciis
hoc facro concilio tenuerunt, firmiter cre­ fiicceffive > tam tempore prim· dmulutioeia
dentes papam non pofTe diffolvcre ipfum fa­ quam fecunda ; in hac fanAa fynodo com pa­
ruerunt , dum ipfe dominus Eugenius eam
ctum concilium , quod pro extirpatione he­
refum & reformatione ecclefig in capite $c diUolutam reputabat t. credentes hoc faAum
in membris legitime congregatum erat, fine equidem domini Eugenii advenit* ipfius conconfenfu ejus: cum ipfe concilio non habe-Dcilii auAoritatem nullatenus potuiffe pntvaleret in hw imperare, fed tentsecur obedire . re ? Quo ab siginvr putandum eft. vel fufpiQuid de pnelatis ecclefi* dicemos? Numquid candum , ut catholicus orbi* fidem quam acnon in facro Conftantienfi concilio Cardina­ cepit, vellet propter quamcumque perfooam
le* , archiepifcopi , epifcopi, dc ceteri de om­ deferera, aut cuivis perfone in adverfum rani regione fuerunt ? Nec ij)i defuit felicis re. pugnend dc fchifma facere volenti favorem
cordationis papa Martinus, qui etiam Arca fi­ pneftsre ? βί quod ab hoc facro concilio ,
nem ipfius concilii per parentes litteras man­ quod fidem ipforum pnriatorum » fidem prindavit , eodem approbante concilio, univerfis cipum, atque omnium nationum orhia defen­
archieptfcopis , epifcopis , d< inquifitoribus , dit , fe feparent, ut illi adhaereant, qui ip­
Ut fingulo* de h*refi Vikleffftarum fulpcAoe fam in pugna evellit ? Credendum eft potius ,
diligenter interrogarent, utrum crederent quod quod omne* providere volent, ne in futurum
illud , quod iacrum concilium Conftantienfe quifqvam pontificum poffit rebellando concilii·
univerfalem ecclefiam reprefentans & appro­ generalibus, immediate a Chriflo pactftatem
bavit dc approbet in favorem fidei d< ad fa- fuper cos habentibus ,fehifim* facere, * pro
lourn animarum, ab nniverfi* Chrifli fideli-E fui voluntate, aut libidin· dominandi, uni<
bus effiet approbandum dc tenendum ·, cum
non ignoraret papa ipfe Martinus declarationem de auAontau conciliorum data imme­
diate a Chriflo antea per ipfum concilium faAam fuilfe ; qui etiam φ eifdem Uneris po»
feit , quod error eft dicere, non efie de nectffitate Mutis eradere Romanam ecclefiam
ede fupramam inter ecclefia* ; fi per Roma­
nam ecdefiam intelUgatnr univerfiiu* ecdefia,

•ut concilium generale, aut etiam pro quan­
to negater primatum fummi pontifici* refpc-

verium
orbem hoc modo cooturhare , Int·!I—‘
__________
Irgentque tandem omne» unanimiter, illum
pro pontifice haberi non debere, quem amCilium nnivoffitiis eedefin pro non pontifice
habendum judicaverit i ut fic non needle fit
jmn deincopa principe· orbis hoc modo cum
variis legationibus fit tnaghis expend* |n ca
re vexari, fimalque pax in eoriefia vigem
pofht, & anAocitaa conciliorum Hlibata fer.
vari, qua ( ut ait. B. Augnftjnv· ) . h* ipfit
ecclefia faluberrima eft. Nom oportet urtlrer)
fet

______

,,,

tUGtsr'i
rr. rv.

---------------------------E?ISTOLÆ
SYNODALES

.

4î

fos Chriftianoe idipiumi tenth*
fenthe Ac
fit upei . fi A mati , debitum fuum erga Deum Ac ecclefiam.
αιχΐπι una ®<les &
eft,
<_
·. P*x <e” «^finvanda
t» quod
temper facient . Et intelledis rationibus ac
fummi pontifices per concihum generale' ca­ motivis hujus lands fynodi, devotiones eo­ jCHW's-rr
tholicam ecclefiam reprafientana corrigi pof- rum apertifiùne confpicient, intentionem ipfunt, ficut veritas catholica diffinivit: quod­ fips dirigi, ficut beatis pacificis convenit , ad
que ecclefia Dei in Spiritu tando congregata querendas vias verat pacis, tranquillitatis Ac
non habet exiftimari ficut una profima com­ lalutis ecclefia ac totius orbis nunc & in fu­
munitas , cui papa ipfo velut princeps fecula- turum ■ Quod autem ad fadum Gracorum at­
ris dominetur .*Sic itaque cum Dei gratia per tinet, icitis quanto defiderio unione eorum
conflantem fidei noftre confeffionem Ac ipfius temper optaverimus & optemus, quantofque
probationem in opere pax optima & falutaris labores & fumptft in ejus rei prosecutionem
gubernatio ecclefis refiorebit in terris . Sum- impenderimus , & qualia nobis impedimenta
mi potifices, cognofcentes fe pote corrigi ( ut objeda fint t dudum quoque loca* convenien­
pnefertur) per concilium univerfalis ecclefia, tia , videlicet Bafileam, Avinionem , & Sacurabunt vigilanuus falutem „
gregis
„ dominici baudiam > pro ipfi» tradanda unione, nominaquerere , Ac
Γ in minifterio fibi credito opera Rvimus . Ac adhuc, ut omnes conipiciant noChrifto placentia agere, ipfamque fedem apo- ftram perfeverantem intentionem ad hujus uftoli cam falutari gubernatione Ac decore vir­ nionis profecutionem, fi imperator Romxotutum re florere facient in oculis omnium po­
ram & patriarcha Conftantinopolitanus , qui
Situ volunc
pulorum , atque omnium bonorum ubertate pro tempore fuerint , & ceteri ecclefiam o- licet· locum
abundare, ficut prius illa fblebat, oum bono rientalem repnefentantes , ccifantc omni dolo Biuttr», aoc
poaiific) ·
& falutari regimine gubernaretur.- eujus qui­
& fraude, in aliquem locum fecuruin, quem
dem fedis audoritatem Ac honorem h»c fan­ hac fanda fynodus eliget, advenire voluerint,
da fynodus femper eonfervare curabit, ipfam- hac fanda fynodus illum eligere & in ipfum
que dignis honoribus per debitum fandintis fe transferre non recufabit: talemque locuui
cultum magis intendit amplificare Ac exaltare eliget. poftquam intentionem Gracorum ipfoin futurum. Breviorque erit deinceps conci­ rum pkne cognoverit, de quo ipfi veftri prin­
liorum generalium Juratio, dum illis debita cipes & totus orbis merito debebunt contenprsftabitur obedientia . Ac temporibus ftatutis tari. Interim verp curabit eadem fanda fylarere diligenter que ecclefie Dei
omnes diligenter confluent, expedituri ccle- nodus qux
rius qu« pro falute Chriftiana religionis agén- C profunt : Sc
\ ita res ipfius noftre catholice acda videbuntur. Concilia provincialia & fyno- clefie difponere , ut falutifera gubernatione
dalia frequentabuntur ; (acri canones pacifice regantur , per quam Deus propitietur populo
obfervabuntur ; fic erit pax & tranquillitas ec- fuo , Ac placata ira ejus, quam peccata re­
clefiarum, fandius morum , utilitas regnorum gnantia concitarunt , unionem ipforum Gre& provinciarum . Sic efficaciter defiderium corum & bonam pacem omnium Chriftianoprincipum veftrorum complebitur, praeclari o- rutn reflorere videamus in terris : ad laudem
ratores , qui pacem & falutem ecclefia defi- & gloriam Spiritus paracleti, qui eft Deus bederant. Per ea vero que in Moguntia conce- nedidus in fecula feculorum. Arnen.
piftis, licet bona intentione vos fecifle Ce­
Datum Bafileae in congregatione nostra ge­
randum fit , non atequerentur principes ipfi nerali* Idibus Junii* anno a nativitate domi­
bonum ver® pacis quod optant, ut ex fupe- ni millcfimo quadrii entethao trigefimonono
rioribus latis liquere poteft . Nos autem* fa­
XIV
vente domino, per viam falutarem & redum
ordinem a Chrifto datum, pacem ipfam profequemur -. Ac, quantum fine Dei otenfa po- D Sententia fynodalis in congregatione generali
declarans fequentts curiam papa £ugenu per­
«erimus, curabimus temper religioÇffimis venas contentas in decretis fynodaldnu inaftris principibus complacere , qui etiam ( ut
credendum eft ) divine ordinationi obfequi
dijfe.
volent : neque aliud agent , nifi quod cum
SacmfanHa generalis, Acc. ad futuram
Deo poterunt, quod juri divino confonum erei memoriam.
rit : & cum fideliter credant quod de jure di­
vino tenentur obedire concilio > in his in qui­
bus habet poteftatem immediate a Chrifto ,
Quoniam dudum in decreto nostro odavac ΐι»«ί« non
non fubtrahent ab eodem concilio debitum seffionis J quod dominus Eugenius papa IV.
obediential fu» propter exercitium juftiti· . in sua splcmni adhaefione approbate dignoDum autem ipfi unanimiter in. ipfa obedien- scitur, inter cetera decrevimus, quod fi ali-iLn.’
ria, quam debent fanda fynodo, & ipfi Chri­ qua persona ecdefiastica, etiatnfi sandae Ro­
fto , qui ei poteftatem dedit, perfeveraverint, manae ccclcfiae cardinalis, aut alia quaccumampledendo concorditer juftitiam & verita- que, cujus vis status, gradus aut conditionis
1tem ., \
‘
-- - audori- E existât * Bononiam, vel ad aliqufem alium loipfi animas fuas
ialvabunt
, -ipfi
"
cum, sub nomine generalis concilii, isto du­
tatem conciliorum fibi & toti orbi neceflariam fervabunt illibatam, falutemque Ac pa­ rante, praesumeret accedere, vel ibi manere,
cem bonam in Chriftiana religidbe vigere fa­ sententiam excommunicationis & privationis
cient . Si autem obedientiam debitam fubtra- omnium dignitatum, beneficiorum & officio­
herent concilio per aliquam neutraliutem , rum , ac ^nhabilitationis ad ipsa, incurreret
aut alias quovis modo , plura mala continge­ ipso fido *. & de dignitatibus, beneficiis &
rent in adverfum, que vos prcclari oratores officiis talium, per eos ad quos de jure ^pe­
ipfis orthodoxis principibus diligenter ac fide­ dat, ctiamfi cathédrales, aut métropolitaine
liter remoaftrare naberis, quantum vos diligi­ •edefiae forent, libere disponatur. Et conse­
tis eorum falutem Ac totius ecilefie. Et non quenter in alio decreto nostro vigefimaenonae
dubitamus, quod, cum erunt debite infor- Mffioois, praecepit Race sanda synodus sub
Y 3
eisdem
Condl. General, tom. XXIX.

M?

ΈΤν™ CONCI LIU M BAS ILE ENSE.

"· 344

.eisdem posms ÔC censuris, quas coturafitcien-A ecclefia· univerfalis manifieftaei laefiooem, 8t
AWMO
tes incurrerent ipso fado, univerfis aandae everfiooem totius ecclefiafticac difciplinae, nec asnso
CHtlSTI
Romanae ecclefiae cardinalibus, patriarchis, non fomentum abufuum ftt perditionem ani­ owusrt
arc hi episcopis, episcopis , fit aliis quibuscum­ marum , dedant praefata fanda fynodus om­
que in cuna didi Eugenii pap· IV. exiften- nes tu fingnlas peribnaa ecdcfiafticas, de qui­
ttbus . eo cafu quo ipfe dominus Eugenius in bus fupra fit mentio, cujuvis ftatus gradu·, aut
«·
civitate Fcrratienfi , ficuti poeparire videba­ conditionU exiftant, quae ' Ferrariam fub no- fe
tur , vel alibi concilium ifto durante erigere mine generalis concilii accedere, vel ibi ma-X?ffi^

incepiflet vel inciperet in futurum, ab ejuf­ nere praefuro pferunt, aut illuc vel ad aliquem
«*»>■
dem curia recedere . dt qui fynodis generali­ alium locum fimili praetextu, ifto durante ,
bus de jure vel confuetudine interefle tene­ pracfumpferint in futurum, & quae poft di- JE? ***"
bantur , ad hoc factum concilium Bafileenfe, florum decretorum noftrorum promulgatioceteri vero ad loca beneficiorum, vel alibi nem, infra terminos fucceflive fibi ( ut prae­
mittitur ) aftignatos, a dida prvtenfe curia
extra curiam ipfatn fe transferrent, deinde ve­
ro illo conventiculo Ferrari* credo, & de­ portati Eugenii non recefferint. nec ad boc
clarata fufpanfione prêtât: Eugenii ab admini-B fecrurn concilium vel alia loca
prout eis
Aratione papatu’. in virtute fend* obedien- pnecipiebat hac fanda fynodus, fe tranftuleti* ,
fub pcena privationis, quam ipfo fa­ nnt. quafque citatas, ftc praedidorum decre­
do fuo fi militer incurrerent omnium fuorytn torum noftrorum monitionibus non parentes,
bénéficierai, dignitatum , officiorum, com­ contumaces reputavimus, ut prrfertur, ftc pro
mendatum . petyfionum , it gratiarum quarum­ quibus esufr juft* & rationabiles non exticumque , etiam’ ex pedat i varum , per decre­
terunt legitime coram deputatis noftris alle­
tum noftrum tngefimzprimc feflioni mandavit gate , in pernas preduus incidifle, fit, fi foreadem fantla fynodus omnibus & Angulis ec- fan contrafecerint, incidere, ita ut de digni­
tatibus . beneficis At officiis eotumdem « per
clefiaflicis perfonis. ut fupra qualificaus. et­
iam apoftolicx fcdis 6i curi* Romane officia­ eos ad quos de jure fpedat. etiamfi metro­
libus , quatenus infra quadraginta dies extunc politan* aut alisr cathédrales ecclefia fuerint,
immediate fecuturos poft diem dat* ejufdem poflit de cetero libere difponi, ipfoiijue ftc
noftr* feiTionis . ab illa curia , quam didus eorum quemlibet ut tales denuntiat , ac ha­
Eugenius de fedo tenebat flt tenet, recede­ beri , teneri ftc denuntiari, nec non ab unirent . & ad hoc facrum concilium vel alia C verfis Chrifti fidelibus evirari vult ftt mandat :
loca, prout in pr.rdida trigefimaprima feffio- quorum omnium nomina fic cognomina ha­
ne fuerunt admoniti, accederent . Deinceps bet & haberi vult pro faffidehter expreffis.
quoque per aliud decretum noftrum ji. fef- Decernit autem h*c fanda fynodus affijtiofionis , omnes & fingulos in eodem conven­
nem pr*fentium in valvis ecclefi· majoris Ba­
ticulo Ecrraricnfi aut dida pretenfa Eugenii fileenfis vim habere legitime denuntiationis ,
curia exiftentes, ac etiam eodem conventicu­ & perinde ad evitationem & alia pnemiffa
lo memoratis decretis noftris comprehenfos , ardari , & ardatos intelligi uniyerfos, ac fi
qui eorumdem decretorum monitionibus non e^etn pnefentes ad pertonas Angulorum exe­
paruiffent, citavit, ut trigefima die exnunc cute & particulariter intimat· fuiffent. Pol­
immediate fcquentc in congregatione noftra licetur tamen facra fynodus , qu* folit* mangenerali , fi protunc eam celebrari continge­ fuetudinis fand* matris ecclefi· quam repr»ret . ahoquin in proxima fequenti comparèrent fefttat obhvlfci nunquam poteft, indemnitati
coram eadem fanda fynodo, vifuri fe in poe­ ftatus illorum ex paedidis, qui infra quadra­
nas prxrhdas incidifle declarari, aut juftas ginta dies a datis pqpfentium immediate-corncaufas . fi quas habeant, allegaturi. Quod qui­ D putandos paedidum conventiculum abjurave­
dem termino adveniente, quamquam nonnul­ rint , & ad hoc facrum concilium fe fine frau­
li pci te , ahi vero per procuratores, coram de contulerint, gratiofe confulere , & beni­
nobis aut deputati» noflns comparuennt , li­
gne providere-, decernens exnunc, quod de
cet tamen ipfis peremptorie ôt una vice pro dignitatibus, beneficiis & officiis talium inte­
omnibus duxiffet ipfa fanda fynodus aflignan- rim non debeat per quempiam difponi.
dum, & aifignaffet, decernens nihilo minus
Datum in generali congregatione noftra in
contra non parentes ipfes procedendum & de­ ecclefia majori Bafileenfi publice celebrata,
clarandum . prout juris & rationis effet, fo­
fexto Idus Augufli, anno a nativitate domi­
is nihilo minus pro obfervatione hujufmodi ni millefimo quadriogentefimo trigefimonono.
termini contumacia non fatisfacientium accufita. ipiifquc contumacibus reputatu, nonnul­
XV.
los prrftantes patres deputavimus ad audien­
dum Si examinandum quafçumque caufas
RefpoajSo fynodabs ad tavtOivam Gabriel» ftto*- aiiyr
dam papa Eugeitn, pMicaiam in
cxcufationcs pro parte praedidorum citatorum.
«■ ftmdam nJXL
—
qui fe repraefentabanr. fi quas adduci & al­
diftajione tonventinii flomuùù.
«κϋ»κ<>»
legari contingeret : & m longanimi manfuetudine patienter cx peda vi mus , ut vinceremus
Sacmfaaâa, ôcc. ad futanua rri laoaehm
in bono malum , Sc illi veritatem agnofcerent,
feque converterent in via fithitis. Ne vero
Beatus Hieronymus , cum lumen 'veritatis
hujufmodi vulneri graviffimo , unquam vetu- ûlubri dodrina diffunderet, cogebatur fre­
flo aut negledo, callus obducatur, fit eo in­ quenter adverûntium mâlndidis refpoodere:
ii na bile quo infenfibile fiat, ficque facilitate fit dum Auderet depravata corrigere, errrores
peftiferae veniae praedidorum non parentium auferre, reprobabatur a mahgnis, qui adverindurentur corda . St peramplius firmetur pe- fuih fe ( ut inquit ) ore rabido defirvicbant,
nculofitlimum hujufmodi fch.fma , in concul­ Acut ipfe in pluribus prologia fuis in divin·
cationem fidei noftrae catholicae, andoriutis fcripcur· libros oftèndit. Sic bate lânda fy-

J4J
EPISTOLÆ. SYNODALES
j4*
,nodus defendendo veritatem catholic* fidei A declarat* per prrfatam veritatem ferta funt ?
de atartoritate fenrt* matris ecclefi*, At ge- Numquidnon omnes ad elertionem felici* recwxisn neraUum coneiHonun, advtrfus impugnatio- cordauom» Martini pap* V. prov efferunt eanes Gabrielis olim dirti Eugeni pap* IV. Ac dem fynodali auctoritate? Qui quidem Martiprofequendo conftanter reformationem ecclefi* /nus deinceps, approbante concilio deffinivit
Ac in imembris pro honore Dei Ac · errorem effe, fi quis diceret non effe de ne
in capite At
animaram ftlate , varia* uunnaa , perfecutio- ceflirate fahitis credere Romanam ccclefiam
nes, maledirta, opprobria ntftinet ab ipfo im- effe fu premam inter ecclefia* fi per Romanam
pugnatore veritatis: qui poftquam longo tem­ ecc feliam intelligatur umveriatis ecclefia. aut
pore ipforum conciliorum aurtoritatem operi­ concilium generale . Item ordinavit, eodem
bus , verbi* Ac icnptis perfiteutus eft, tandem approbante concilio, ut quilibet de hxrefi <iin profundum malorum dedurtus, quod do- clpfeftarum fufpertus interrogaretur . an cre­
Jentiffime dicimus , ad hoc devenit, ut in dat , teneat, Ac afferat, quod quodlibet con­
quadam horrenda invertira per eum poft de- cilium generale , Ac etiam Conftantienfe, ca­
STstX** pofitiooem ejus Florenti* promulgata, defen- tholicam ecdefiam reprefentet. Item . utrum
^)rt* pmfate aurtoritatis ά veritati* in cele- B credat
credat quod quidquid ipfum concilium (k>nràiwwafct't berrimo Conftantienft concilio declarate, ac Λ
—’*
ftantienie
diffuuvit At approbavit in favorem
etiam aliarum veritatum ex ea oeceffano de- fidei Ac felutem animarum. quod hoc lit ab
**-* Prudentium. vocaverit hereticos, cum igno­ omnibus fidelibus tenendum' Ac approbandum :
rare non poffet uniyeriâm ecclefiam catholi­ cum tamen non ignoraret prediüam declara­
cam . omnes prclatos orbis , omnes reges Ac tionem in eodem concilio fartam effe. Dein­
principes orthodoxus, qui tam in pnefato con­ de vero ht* in Bafileenfi concilio eadem de­
cilio Conftantienfi quam in hoc Bafileenfi per claratio innovata fiut in publica feffionc . ubi
fe aut fuo· adfuerunt, in eadem via verita­ de nulla obedientiarum differentia fermo erat;
tis, quam ille reprobat, refediffc . Sed per- ubi etiam quamplure* cardinales patriarch*,
xniffum credimus a domino , quod hoc face­ archiepifcopi , cpiicopi. ceterique prelati Ac
ret Gabriel ipfe , ut fe coram omnibus mani- dortores Infignes in moltitudine copiofa prsnfeftaret hcreticum , qui univeriam conatur ec- fente· erant, & legatu* apoftolicus prefidenclefiam hereticare
& intelligerent eundi, tiam exercebat . Ut
_ quid ergo nunc allegatur
quam neceffarium fuerit talem hominem a pa- quod hasc declaratio ab una tantum obedienpatu deponere, priulquam hcc fanrta fyno- C tia m concilio Coftanuenfi facia fuit ? Sed au­
du» diffblvererur , ne mundum inficeret erro­ diamus quomodo in probatione veritatum de­
ribus , & poft ejufdem fynodt cdlffolutionem claratarum conatur Gabriel mundum involve­
ubique catholicos pericquereturff qU1 auctori­ re . D«ot eas fe reprobare ad fenfum Bafileentatem conciliorum defenderent. Cui*· rc> ^u' fem» quem, inquit, farto demonftraot . Ac
tur* magna dudum prariumptio hebua eft . non apent quis ilie lenius fit, nec etiam in
poftquam in fartis fuis pr*faxus Gabnel ita quo fenfu approbare veht ipfa*: At fuper hoc
paffim contemnere videbatur decreta fynoda- pro voluntate fua, poftquam per hareiim pro­
lia . Poftquam infuper jam ante tres annos in batam & lucide mamfcftam judicialiter poft
hoc concilio auditum erat quod aliud conci­ maturam examinationem depofitus eft , no*
lium fieret, ubi hcreticarentur decreta conci­ appellat hereticos , qui dodnnam ecclefi* pa­
lii Conftantienfis Ac hujus Bafileenfi», ob quam tefecimus, At veritates clariffuna* fine ruga ,
caufam maxime refluit hcc finrta fynodus . fine duplicitate, fine quacumque involutione
ne Gabriel in alio loco pro fua voluntate con­ verborum» decreto fynodali aperuimus ad *cilium erigeret, ficut ipfe tam fub umbra Gr*- dificationem populi Chnftiani. Nam Ai verba
corum quam altis modis laboravit erigere. Fi Πveritatum ipfarum plana A< aperta funt nec
tandem cum hoc legitime facere non poffet , oportet nunc has involutiones querere ad de­
nec obtinere confenfum ecclefi* , divina pro­ ceptionem fimpbcium , ut dicat fe reprobue
videntia repugnantis malo jam premeditate, veritates ad aliquem fenfum. quem nequa
ipfe in fchifmate Ac divifione aliam congrega­ quam explicat . Sic enim dudum oratonlm*
tionem fub nomine general·* concilii primo fuis fuper hac materia refponfum iuit in ea
Ferrari* , deinde Florenti* erexit : in qua tunc refponfione qu* incipit , Cogitanti quod de­
per prrfatam invert i vam luos errores, fuum- creta Conftantienfi* fynodi authentica funt ,
que obduratum animum in perfecutionem ec­ At ita clara At intclligtbilia , ut nulla egeant
clefi* patefecit . Quomodo autem veritates declaratione. Non quant proferto veritas fi­
ipfa* fidei impugnet, audiamus Ac deinde ad dei tale* anguk*, non tales involutiones afcetera omnia refpondeamus, ut omnes Chrifti fertat ·. fed quem fenfum habuit, quem fafto
fideles in hoc turbulento tempore lumen af- monftravit in his veritatibus Conftantienfe
piciant veritatit, per quod in portum (alutis concilium , cum Joannem propter fimoniam
perducantur. Enervare quidem conatur veri­ _& alia crimina ab adminiftrationc papali futatem in Conftantienfi coocilio declaratam , E fpendit atque depofat. Ac Bcnedirtum ( ut
dicem eam declarationem ab una tantum obe- prwmiffum eft ) a jure, fi quod fibi compe­
dientia Joaçnis XKIII. fuiffe fertam. Sed nun- tebae, pnvavit : quem fenfum habuü conci­
Im wd«g» auid negare vult, pro eo tempore verum lium Conftaat^nfe, cum in capitulo. Fre­
umm xni fuiflê concilium, Ac declarationes in eo fertas
quent , ftatuit, ut dum plum cffeni conten­
'validas elfe ? Quid autem contradicere vult dentes de papatu, quilibet ad concilium ve­
pwi»u.» ·» de obodientiis aliis ? redamavitne aliqua coo- nire teneretur fab pœna cadendi a jure papaaSUn»?tra hujus veritam declarationem? Ntamquid tus, fi quod haberet: quodque uterque con­
omnes unanimiter Ac depolitionem Joanni* lau­ tendentium effet fufpenfus ab adminiftratkme
daverunt, Ac in privationem Benedirti ab o- papal·, donec cauû eorum effet definita per
mni jure , fi quod habebat in papatu, con- concilium. Revocare autem nunc in dubium
fenferunt; qu· vigore aurtontati* fynodal·* ipfa decreta concilii Cooftanticnfi* quid aliud
effet,

cm^wamaeaii». mwii

. —
1<if.

547
*^75” CONCILII BASILEENSIS. ‘MSSTTt* J4*
«——effet, quam ia dubitationem vertere dopofi-Atum atque dimittas muho gravius per
tenfam'
in Ferrariam
reincidii,
AWWO tionem pradiâonun, eteâionem pradiâi
pa- tnhsbtionean
---------- ---------------~ ”------’—
------CMSISTI
pa Martini, At contequeater ipfius olirn Eo- ac deinceps adverfus doririnam ecclefi· fit ve­ en· rm
MS··
Mk tunuo genii , creatioaefqoe cardinalium , proesotio- ritates fidei declaratas, quibas tunc refifttrw
nes patriarcharum , archiepifcoporam, epifco- non potuit, magis fe per induratam pertina­
iwTfckXiZ* porum , abbatum At aliorum , cereruquc fa- ciam Ac hotefim obfirmavit. Qualiter autem
fa ecdefia in horrendam confufioaem dedu­ hoc doârina ecclefi· de auAoritate concilio­
ct»·^ ι~· cere ? Quem fenfum praterea Ja his habuc- rum fundata fit, Ac in facri· fcnpturis, Ac m
"*“■
runt patres in hac fanâa fyndBo conftituti , dorinnis fanriorum , ûneammero luit diluci­
legatus apoftolicus . At alii fanâa Roman· de declaratum Ac in relponfioM fynodali qua
ecclcfia cardinales, dum pariter cum univer- incipit, Cogitanti, rAc in alito multa feriprafo coneilio in undecima fefKone hujus fanda ris, orationibus & termonibus, quibus neque
fynodi (latuerunt decreto perpetuo, quod fi ipfc Gabriel , neque fui, tam in hoc conci­
fummus pootifex in futurum diflbhraret con- lio quam in confperiu regum Ac principem,
.ihum generale fine ejus confenfu , nifi refi- refiftere potuerunt. Intelleietuntque Chnftiapueeret infra quatuor mentes ; poenam fufpen- B ni, quanta effet ecclcfia ruina, fi fpreti* co·fion»· ab adminiftratione papali ipfo fado in- cibis generalibus , abjedis factis canonibus Ac
curreret Ac deinde ad depolitione
ejus
debitis
pro-regulis . unus homo peccator poffet
"
cederetur. fi illam per duos me*- s fuftineret de omnibus rebus ipfius ecclefi· pro libito
,
animo indurato . Quem fenfum etiam habue­ fu· voluntatis agere : Ac dum congregatura
runt, dum dixerunt in duodecima feflione effet concilium pro reformatione ejus Ac alio­
hanc effe ventitem jiitis divini At humani , rum . poffet illud in quemcnmque locum vel­
quod papa concilium fine confenfu ejus dif- let, ac in regionem quamcumque transferre
iblvere nequiverat , Ac ipfum admon- erunt ut fine ejus contente. Manifefte quoque conflat, Mm*·
diffolutionem per eum attentatam
evocaret quantum illud falfum fit quod confingit ipfe 2
infra fexaginta dies. Alioquin fufi.«cnfiooem Gabriel, nos per declarationem veritatum pr·audontate fynodali decernebant effe facien­ diâarum voluiffe principes deyocoa fedis apo- s·· mA*,
dam, qui At in refponfiooe fynodali, qu· in- flolica judicare herericos. Notum eft enim
’
eipit, Speravit , dixerunt de prvdiâa diffolu- quomodo prinstpes orbis has veritates temper
tionc, quam dirius Gabrid, tunc Eugenius, tenuerint Ac diienfaverint, qui oratore fuo»
fuftinere volebat: Malumus mori, quant tan-Cin hue condico tenuerunt, & ipùuB ve­
to error» per ignaviam cedere . Hic ai culus rum « legitimum concilium reputaverunt il­
fidem concentit , qui fine interitu faluti ne- lis sen «oribus aibus idem Gabriel iptum difSligi non poteft . Si dominus Eugenius t(clo*
olutum effe a armabat. Sed & quomodo in
am audire non vult, quam hoc facnapi con­ hac fanda tynodo perfeverantes. fchifmatico·
cilium rcpr»fentat, oportebit eum tamdem ha­ appellant ec et, qui in unitate * qua a prin- · fmt <·,«.
beri fient ethnicum Ac publicanum. Hoc tow- cipio fuerant fine, variatione permanferunt ,
dem diria funt. Non proferio aliuttr*fenfum dum ipfe manifefte fe ab eadem unitate fenunc habere voluit nec vult in his veritati­ paravit, Ac fchifma perniciofiflimum perpetra­
bus fanria fynodus. nifi quem ipfa tunc ha­ vit , erigens aliam congregationem fub nomi­
buit cum illi adeffent . An dicet eos qui in ne generalis concilii, primo apud Ferrariam ,
concilio Conftantienfi erant fuifle herericos deinde apud Florentiam, adverfus hanc fan- amu
cum quibus ipfe Gabriel fe univit Ac conjun- riam fynodum, Ac altare facrylegum contra
Xl1
d,cet legatum fuum, cardinales, Ac altare legitimum, unde uttiverfura orbem in
£«,’.< p. î" alios . qui in hoc Bafileenfi concilio pnediria turbationem adduxit, Ac malediâioncm in Co­
egerunt . fuifle hnreticos? Sed quid de ipfoDre, Dathan Ac Abiron divinitus latam, atque
«licetur qui cis adhclit, Ac port monitionem pcenas contra fchifmaticos a jure inditas pro­
t y nodalem confeflus eft diffolutionem illam meruit, juxta declarationem jam a tepeerp an­
quatp fecerat , Ac multo tempore defenfave- nis fariam in oâava teffione hujus fanâ· fyrat , nullam fu life. immo ea non obftante nodi, qua dicitur t Quiconque, hoc facro du­
concilium legitime fuifle continuatum ; revo­ rante concilio, altam congregationem fub no­
cans etiam literis , incipientes , Deus novit, mine generalis concilii erigere aut facere pne& alias quaicumque, & quidquid per ipfum fiunpferit, non cadtolicn ecclefi· concilium ,
aut fuo nomine in prejudicium aut deroga­ led fchiûnaricorum conventiculum facere con­
tionem huius facri concilii Bafileenfi»
feu vincitur. Idcirco tunc fanda fynodus omnes
contra ejus aurioritatem faüum Ac attentatum Chrifti fideles, cujufcumque ftatui ant digni­
feu affer tum erat ? Recognovit que errorem tatis , etiamfi papaHs, imperialis ant> tegaBs
fuunn quem in dtffolvendo concilium fine con­ exiftant, fub obrêftatione divini judicii , quod

fenfu ejus habuerat, fueruntque fuper hoc le­
in Core, Dathan Ac Abiron sudoribus fchiCft! litene ejus folemniter in fcfliooe publica, matis feriptura facra commemorat, admonet
prrfentibus inclytae memori· Sigifmundo im-EAc hortatur. At in virtute fanâa obedâentia,
peratore Ai prefatis cardinalibus, oratoribus Ac penis contra fchifmaticoe a jura indiâis,
regis Franci· . Ac aliorum quamplunmum prin- diftririe procipit atque mandat, ne, hoc facipum , przlatis & aliis egregiis viris in mul­ era durante concilio, aliam congregationem
titudine copiofa. An dicet quod tota ecclcfia fub nomine generali» concilii, quod revera
cam eo tn errore fuit, dum pariter omnes non effet concilium, fàcere aut congregate ,
hme fu· revocationi affenfcrunt ? Quomodo nec ad ipfam tamquam ad generale conci­
audet nunc vocare exiftentes in hac fanâa lium , etiam pretextu cujufvn proraiflkmis aut
fynodo hrrcticos, qui in eadem veritate > in juramenti, accedere, aut intereflê, vel recur­
eadem dtxlnna ecclefi· de auâoritate conci­ rere quoquo modo, neque pro concilio gene­
liorum generalium fideliter Ac conftanter per­ rali habere, reputare, aut etiam nominate
te verant ? Ipfc qui m errorem fetnel revoca- pnafamat. H«c in profata fcQiooe habentur
Kx

349
W&” EP1STOLÆ S
_I»
JMMB * φβΟΗΜ^Ο maleAw*o diâto 10a fchitinaticarem fitper ipfii* Gabriekm revmrtiMr, qua ia nos per postant
inve&vaei adducere conabatur. in tu pro­
prie de tabernaculo f«o mua admoneat re­
cedere illa Moyfis fervi Dsi locutio, qo* di■*
citi tou&e · teitnteafa. fiomnsM tapienu».
Et dum corn (chifinatc haretim adjunxit, ia
qua port ptares cooepefea·· Al admonition··
obdurata magis femper animo perdurai, reOe admonetur utmfquifquc CnrÜbaaw ipfeot

YNODALES

AL^KO,U
M·
numera mala fieri : Ac non advertunt quot in ——
eadem bona fiunt. Ac quot funt m ea mcbo·
res ipfis. Hi ( ut inquit Auguftinus ) fiint
m*
falfi juftificatores , Ac veri posciferes. Et alio
loco ipfe ait: II*c confiliafeparatfenit inania
funt, pernicioia , fecrikga, impia Atfuperba:
Ac longe graviores funt trabes (cbifmstis quas
in o^ubt tales genant. quam peccata manen­

tium m unitate ecclefi·-, que ipû fiàûnati
comparsu ficut feftuc* in oculis fratrum re­
putantur. Peccata quidem fi in aliis erant,
evitare, per illam apoftoli Pauli füubemmam illa eu , Ac ferfen alus paucis, nocebant, pec­
doctrinam, qua dicit ad T>tum> Jfermuut titu» autem Gabrielis Ac ejus incorrigtbilrtas
homtntet ttff frieMut & ftaüut ampamn mundo nocuit univerfo. Unde nullam caulam
droite , jesnu faut frèverfru efi fsn e^feta habuit fe feparandi Gabriel ah hoc facro conàüm* *· ·β, + dclittqw fmpno ftufrao toadrrneimr, B cilio , neque a tot cpifcopis , oratoribus prin*^7*·*^ CardÆme eaim fe proprio judicio condemna, cipum, dodoribus. Ac cctcru bonis vins, qui
vit per illam inveâivam, dum obdurationem pro majori pane concilii * duplo unanimes
animi ûü in fchifmat· & harefi adverbs do· erant in his qu* per iplum (actum concilium
flrinam ecclefi* Ac veritates, fidei declaratae decernebantur. Nec debuit alum congrega­
oflendit,. ut jam omnes Chriftianj itucUiga<u tionem engere in conturbationem univerfi or­
talem veritatis, jnftki*. fidei Ac ecclefia p<r- bis adverfus. fynodalcm fententiam. Ihcir mo­
fecutorem nullatenus poffe tolerari, fed in eo nopolii, conjurationes, confptrationc* piotunc
proprie verificari fententiam Cypnant in ep»- faites fuifle . Quomodo autem vocare jMHcfl
f
*v i'°k ad · Antonium, qua dicit de No·**·*- confpirataones Ac conjurationes illa qu* palam
no contendente fuper epÛcopatu urbis Rem*: a duabus partibus concilii Ac amplius faâa
EpUcopstum tenere non poflet, ctiamfii«im funt in ' deputationibut, congregationibus gc
epifeopus fabius, a coepifcoporum fuorum ncralibus , Ac feflïonibus publie» ? Illa aurem ,
corpore Ac ab ecclefi* umute difcederet. Et qu* per fafhonem paucorum aâa funt, pre
erigendo conciltabulum contra iftud legitimum
infra : Qui ctgo nec unitatem * Spiritu»
conjunfltanem pacis obfervat. Ac fe ab «dé­ C conci bum , qui inter fe conclufiones fuas confi· vinculo atque a facerdotum collegio kpa- fptrabant, qui illam divifionem conflaverunt ,
rat, cptfeopi nec pôrcfUica» pwfl hsb « œc ex quibus nunc totus orbis tanta patitur difhonorem, qui ep&opatM nec unitatem vo­ crimtna, reputat ede juxta , appellans malum
bonum, Ac bonum malum. Sed & ea non com­
luit habere nec pacem. Qu* fententia tu da­
memorat, qu* per aliquos ex fuis fails funt
re velificatur in Gabriele, ut clarius dici non
poflit, dum manifefle Ac per ereflioncm con­ pro perveniendo ad creflioncm ilhus conven­
venticulorum contra generale concilium,. Ac ticuli contra hoc concibum, in falfificatione
per impugnationem auâoriraûs conciliorum in hierarum fub nomine hujus ώηύβ fynodi, in
ûkUt, verbis Ac (criptis , quam coepifcopi fai captione At cruciatus Joannis llcrarai princi­
Ac univerfum collegium facerdotum tam in pis Pedcmontium, qnem noflri oratores ad
concilio Conftantfenfi, quam in itio Bafileenfi Grvciam pntmifccant, At in periecutione ve­
tenuerunt, Ac difperfe per orbem profitetur nerabilis Joannis de R<gufio, nunc epifcopi
ecclefia ,
a coepifeoporum corpore , ab u- Argentinenfis. ad Conftantinopolim. Imputat
nitate ecclefi* fcparavit, Ac totum orbem in autem fuperbiam manentibus tn fynodo, pro
turbaüooè ac divifionc pofuit. Sic itaque dum > eo quod maxima neccfliute compuüî. pro ho­
depofiuonem fuam enervare querit, asagis nore Dei At animarum ûlutc veritatem, jufiitiam , fidem Ac ecclefiam fufenent, quo·
eam approbat Ac confirmat. dumque abos he­
rede?· Ac fehifinatico· voluntarie appellat , ipfe per fuperbiam Tjus femper afeendentem
quantum jufte pro fchifmatc Ac h*reu depo­ tu dire oppugnat: Ac filios appellat degene­
nto· fuerit ipfe dcmonflrat. De fimonia su- res , qui fandam matrem ecclefiam fidebter
tem, perjurio . dilapidatione, violatione adi- defenderunt , quam tllc pcrdiuoni fuo inutili
dua A( contemptu canonum *c decretorum At damnofo regimine exponere moliebatur .
fynodalium, feandalintfene ecdcfi*, Ac noto­ Dicit fe pati perfecutionctn a vocatis Chnria incorrigibilitate, pro quibus panier depo­ faanis , qui veros Chrifiunos nrede Ac gralitus <ft , pullam in prediila invcâiva expur­ vifiimis perfecutionibus expofuit . dum figationem adduxit , fed penitus obticuit. Ve­ deliffinic hoc concilium Ac ipfius atque
rum , ficut rei Ac incorrigibles facere feleat aliorum cotKilutrum audotitatem defende­
in judicem feum, convicia Ac contumelias in runt , qu* ipfe dcftrucrc volebat , Com­
hanc timâarn fynodum exaggerat» Ac relatio­ memorat mfupcr sdolutn abominationis nos
nem criminum agere conatur, dum funpfiui E velle erigere in templo Dei, cum potius om- cw«y t.
juftificarionapi prafisrre non poteft. Dicit hanc nis intentio hujus fanfl* fynodi fuerit ad d■
- — veriam
■ tyraunidem,
ja idola abjicienda ex ipfe templo, de qui­
fandam fynodum
fuifle
in
in qu* femper omnibus fiunm* ~hbenas pa­ bus apofloius loquitur, dicens quod svaruu
tuit, Ac hodie patet. Dicit plura fuppofiu hu­ efl idolorum fervitus; Ac qu* abominatus eft
jus ûufetaa fynodi, antequam ad ejus diffelu- dominus, cum, facio flagello de fuaicul*,
tfessem procederet, tuide diverfis (celeribus ir- ejecit vendentes Ac cmeMcs de templo. Nam /m·. i.
retim, de quibus nullam unquam probationem ad hoc tendunt hujus fen^e fynodi decreta
judicialem coram hac ianâa fynodo protulit, Ac labor femmus, ut fimonia repoliatur a
fed omn·· qui fe · corpore «celeti* fepstant templo domini, fiantque omnia ia collationi­
ita fe fefent dicere juftoa . Ac ceteras pecca­ bus ttygnitatum At beneficiorum, ac etiam ce­
tore·-, stque in ipfe ecclefia multa atque in- teris rebus, prout lex divina Ac fanfeorem pa­
trum

CONCILII BASILEENSIS
tram decreta infatuaram, ad filuNa anima-A tum per eamdem fynodum, fiera cum te «ra­
rum. non ad exhauftum pecuniarum. Nam, ventum «m. —
“ deter
· ΑΜΝΟ
Nec dubsncq rife
cniquam
«<«η ut inquit apofloh», radhr mmmms asetevas oCbnftiano, quod fi juvare voluiflet Gabriel ,
pstesu, quam quidam appetentes erraverant tunc dlAns Eugrai», nt vcniffatu, fient ipfe
a fide, fit inferaenmt fe doloribus multis, fi­ rriflitit fit impedivit, quod faiflent adduiti .
cui in Gabriele nunc impetum rifc confpid- Sed maluit ecclefiam scindere, quern in hoc
tur. Et dicit nos reformationem abboraifie, confentirc, ut fub umbra illa reformationem
qui omnibus laboribus femper enitimur, oe- evitare prifa. fit faAa ipfius ecdefir in foam
n iaque pericula faflinemus, fic vitam noftram tyrannidem redigere. Dum voK> citatus eft «
fit bona exponimus, ut ipfe reformatio rea- fcidit extnnc ecclefiam , quantum in ipfo fuit «
lem fic emacem fontacnr exacutionem : aun imo fit contra determtaationem catholic· fidei
hucufipe impedimentum maximum ot eo ha­ concilium hoc Bafileenfe, licet nullitcr. traabuit. quod ille, qui primus in ecciefia cano­ ftnlit fit tunc in Ferrariam , cafn quo proce­
nes exequi babetet, fit fe omnibus pccbcre deretur contra ipfum aut aliquem oratorum
exemplum virtutis fit fanAitatis, agebat In fooram pmfidentium,
_ qui in concilio
__________
fuerant;
contrarium . Jam noa queritur idolurn . fed B quorum unus de crimine falfi erat accufatus
accufatus,
paflor bonus , qui virtute. prudentia fit bo­
dc quo fait poflmodum jufto judicio conde­
nitate fe exhibeat formam gregis, pricatque mnatus . £t jam dicit fe hoc fecific propter
fubditos verbo ac exemplo, utens potcftate Graces , quod propter fe fit pnefidentem fuum
a Chrifto concefla in adifieattonem ecclefi·, fecit. Nam fit contentu» erat , non obftantinon in deftraAionem : fic eikiatur idolurn ip­ bu» omnibus , ut concilium Bafilee permane*
ium cum abominationibus mis , quod contra ret uique ad adventum Gracorum , dummo­
luflitiam fit voluntatem domini federe conatur. do ab ulterioribus proceffibus contra ipfum fit
Sed conqueritur deinde Gabriel citatorium con­ pref turn prafidentem fuum fuperfederctur .
tra eum faAum faifle ; quod in perturbatio­ Addit autem dc venerabilibus fanAn Roma­
nem faAi Gracorum cedebar. ut dicit. Ve­
ne «ccletic cardinalibus, contra quos tamen
rum fi bene attendat, non illud fuit ad per­ nih * concilium agebat, nifi quod eos evoca­
turbandum faAum Gracorum . fed ad confu- te» ad providendum ecclefi· in tanto pericu­
lendum fic providendum 1'aluri ecclefi· noftra lo . Sed quid attinet ad faflum Grdcorum ,
catholic·, quam impio fchifmate vulnerabat quod oporteret difiolvi hoc _______
concilium, fi pro
Gabriel ipfe, qui port exocrandam illam di-Cceder tur contra unum depmfidentibus ipfius
vifionem in hoc facro concilio per fuos exci- Gabnehs, «.’im Eugenii. m propter hoc fibi
tatam illicite fit nefarie, ficut in phxnbus de- liceret
------*--------------------“
ransferre
concilium
in Fertarum, im­
cretis fic epiftolts oftendimus, omnino deter­
pediendo ea hoc folo capite faAum Bohcmominaverat conventiculum erigere fuh nomine rum , quod tunc aAu in Bafilea traAabatur
alterius eoncilii generalis contra hanc fanAam
cum oratoribus regni Bohemi· . fic mandan-.
fynodum, in loco pro libitd fuse voluntatis do ne illud ultra triginta dies ageretur in caartumendo , fit jam galeas contra galeas ejuf- fu pradido, excommunicandoque, privando,
dem fande fynodi propter hanc caufam mit­ inhabilitando omnes qui poftea in Bafilea atebat in Conflantinopolim . Gonfidcrabantur Ans conciliares exercerent, tam in facio fidei
fcandala, qu· ex hoc fchifmate concilii pra- quam reformationis generalis, in quibus ipfe
tenfi contra ventm concilium imminebant, & juxta verititem fidei cat^oHol tenebatur obeque jam , proh dolor . in oculis omnium con- dire concilio? Quis tam fabrilis, quis tam
ipiciumur, fuit lc citatus. per quem tantum acutus, qui hoc fafhim ab errore, a fchifmas.j ,»«
fcandalum exoriebatur . qui fic reformationis . te excufare pollet , dum propter evitandam
ζς ac legis domini,, »»
fit deeretorum nupn
hujus umir
ûnAcDjuflam punitionem unius falfiuarii,
JJT.
><d«U.
fynodi contemptor erat, imo jam periequete- nibus aliis ceflantibus, ipfe olim Eugenius
_
tur illos qui decreta ipfa fervare volebant , omnia luac feandala perpetrabat ? Ihcit autem
atque eamdem fynodum fit gefla ejus per erc- fufpcnfioncm ejus ab adminiflrationc papali
d ortum illius prate nil concilii confundere co­ fuifle fiklam , cum inflaret adventa» Craconabatur: ut priulquam ilhsd grande feandalum rum. Notorium, vero eft quomodo poft illam
eveniret, priufquam eleAio illius conventiculi adeo fcandalofem diflbluttenem fic translatio­
contra coneilium, illa horrenda divifio , qu· nem in Ferrariam monitus fait ut eam revo­
jam parturiebatur, adualiter formata cflet , caret fiib poena fafpenfioms poft 4. menfes ,
provideretur ecclefi· , fit ejus fciflunr peucu- nifi refipifecret, iraurrvnd·: quod dum face­
iofi/Emr obviaretur. Quod fi tunc faAum ef­ re noluit, per propriam contumaciam hujuf­
fet , jam nunc non fentiret ecciefia dolores modi fufpcnfioncm incurrit. Neque adventus
acerrimos, quos per collifioncm fratrum in Gracorum , qui diu poft ipfam iufpcnrtoncm
utero fuo ipfa prrfentu. Numquldnon omnis in portum Veneriarum advenerant, in boc
amator unitatis. omnis veru* filius ecclefi·, aliquid cawfevit. Adjungit quod ad depofaiodebebat toti* viribus infifltre » ne hoc vulnus nem ejus proctffam eft, «um immineret eomatn fas inferretur, fed ia tempore provi­
rumdem Gracorum reduAio. Sed fete totra
deretur , quod maxime expetebat pesfatum orbia, quod licet ad depofitiosfem - ejus pro­
citaiotium * Et nihilo minus fenAa fynodan cedere pocui&t fenAa fynodus juxta decreta
omnem foam poflibilitatem pro Gracorum eon- ipfius poflquam prafetus Gabriel fatpenfioduAione impendebat, mittens oratores fin» nem iplam faflimserat poft duos menfes ani­
fit galeas in Conflantinopolim. m Grecos ad­
mo indurato , tamen maxima utens patientia
di ice rent. obtuhtque ipfcs C racis per fees o- fic manfisetudtar, adhuc poftea per qumdecim
menfes
hanc dcpofitioqem dsftuUt, donec graratores complere omnia qu· te pvomsdà fue­
rant, fi advenire volniftent. ncc m aliquo de­ irifemis periculis Immracnnbra hoc facrum
fecit ipfa UnAa fynodus , fperane fertipcr -ip- concilium m periculo totalis difpcrfionis po­
f<>$ Grscus venire debere ad locum nomina- litum erat, poll depolitionem aptum ipfius

X

W,

X8&

(«••■r Fn·

Mcm

IIU;

>■

.

WET

BP.ISTOLÆ SYNODALES

M4

pw aliquot dim pubblicavit quod Gord u- A potens effet ex illis elicere bona ·. Ac unionem
•Ionem acceperant. Sed numquid idcirco in ipsorum Graecorum semper optavimus . Ac

*VWO
firis. criminibus pnevatere debet adverfus ca­ optabimus . Sed .non propter hoc mala ipiius cnxisrt
tholicam ecdefiam, Ac eam ac judicia ejus ju- Gabrielis sub hoc pallio cooperiri poflunt .
fta confundere, audoritatem conciliorum ge­ Quid enim fibi prodeffet ceteros ad fidem
neralium pnofternere, quia dixit fi: reduxifle convenere, fi ipse in schismaie At hacrefi
Graces, Ac omnia mala fada fua fub hoc permanere vellet ; fi ceteros vellet unire , Ac
pallio cooperite laborat ? Videant pro Deo se ab ecclefia catholica separare , qui etiamfi
Chrilhani quomodo in eS re proceflerit : jam- montes transferret, Ac caritatem non haberes
dudum anno domini 14,4. dum veniflent ad erga ipsam ^atbolicam ecdefiam, ficut nec
hanc tendam fynodum ejus expenfis oratores habere pocefl, quamdiu schisma Ac haeream
ipibrum Gratorum. cum quibus tredabatur , obdurato ^animo retinet, nihil fibi prodeft .
ut anno fequenti imperator Bomsrorum Ac pa­ Et licet laboret ut sub hoc colore Graeco­
triarcha Cooflantinopolitatius eum ceteris ex rum fideles Chrifliani suum conciliabulum Flo­
oriente venirent ad aliquem locum per hanc rentinum in schismate eredum approbent, cum·
tendam fynodum nominandum, pns&tus Ga­ B demque Gabrielem depolitum, pnvatum, con­
briel miftt Chriflophoram Garatbonum ad demnatum , Ac reprobatum, pro vero Ac sum­
Gooflantinopohm , ut ibidem fieret conventio mo pontifice venerentur , tamen Deus iliis
Latinorum Ac Gnscoram, Ac noti venirent dedit inte’ledum ad discernendum bonum a
citra mare . Unde multa retardatio in fado malo , cognoscendum juflitiam ac veritatem .
unionis Gracoram , quam hac fanda fyno- Et fruflra tale rete jacitur ante oculos pen­
dus profequebatur, fubfecuta fuit . Tandem natorum , Alii enim pontifices in veris con­
ipfe olim Eugenius confenfum prabuit, ut ea­ ciliis generalibus, ut Innocentius 111. tn con­
dem fanda fynodus profequeretur conventa cilio Lateranenfi , in quo duo patriarchae ocum piatetie oratoribus Gmscorum per «um rientales personaliter adfuerunt, Ac Gregorius
modum quo cum eifdem ipte concluserat. X. in poncilio Lugdunenfi , Graecos reduxe­
Et nihilo minus , dum pofl consensum pae­ runt longe citra quingentos annos ; imo etiam
didum oratores noflros ad pradida exequen- ipse Gregorius ibidem beptuari fecit oratores
dum mififlemus ia Graciant , qui pecunias Tartarorum. Et nihilo minus fi ecclefiam scanpro congregandis orientalibus dederant, ipse dalizare voluiffent illi pontifices, atque mala
Gabriel iterum mifit pariatum Garatbonum , C perpetrare quae fecit olim ipse Eugenius, ne­
qui ia contrarium ipsorum oratorum noflro- quaquam hoc eis sub tali colore permififlet
rum laborabat. Cum vero res cooclusa fuit , ecclefia. Deinde praefatus Gabriel comparat
ut Gract ipfi citra mare venirent ad locum 'Se beato Leoni, contra quem Dioscorus sen­
oominandum per bane sandim synodum , tentiam tuhfle refertur in secunda Ephefina
Deus novit quantis artibus Gabriel ipse im­
synodo, cui hanc sandam synodum Balileeopedivit , Ac impediri fixit, tam m Avinione sem affimilat. Longe certe efl differentia in­
quam alibi, ne hcc sanda synodus haberet ter Leonem sandum Ac Gabrielem tot vitiis
pecunias pro condudione Gracoram · quantis Ac criminibus irretitum,' atque etiam inter
modis laboravit, ut ipsos ad se traheret, ut hanc sandam legitimam synodum in plena li­
sub umbra G meorum sua compleret defide- bertate semper conflitutam, Ac illam repro­
ria - qui etiam suum salvumcondudutn pro bam Ephcfinam, in qug viri armati gjadios
eisdem Greets conducendis huic sands sy­
tenentes in manibus compell bant homines ad
nodo requirenti dare recusavit, dum Sigis- diffiniendum quod plac«bat Diofcoro . Tan­
mundus imperator Romanorum, Ac Albertus dem ipfe Gabrid depolitionem damnat Ac re·
tunc dux Auftri», Ac nunc rex Romanorum, D probat, quod certe omnibus malis Ac pervertis
rex Francorum , atque alii reges , per quo­ jufte condemnatis accidere folet , ut fetnper
rum dominia venturi erant Graeci praeflui , fentetuiam in eos latam injuflam efle reputent.
nec non alii duces Ac principes, atque etiam Sed in caufa propria non mirum fi non rede ju­
Venetorum, Januenfium, Florentinorum, ac dicat . qui in verbis injurious atque inflatis per
Seneafium communitates suos salvoxondudus totam fuam invedivam rcfperfis plene oflendit
libera liter concefferunt. Ea res quidem perpe­ loqui fe ex paflione animi exacerbati, non ex
tuis efl deploranda saeculis : poterat fieri Grae­ judicio rationis, dum audet dicere demonia
corum unio cum bona pace, cum unione ec- totius orbis in latrocinium Bafileenfe confluxiffe
clefiae ooftrae in vero universali concilio, ubi videri : Ac aha horribilia verba, qua nemo pru­
praelati orbis, ubi omnes principes catholici dens, nemo juftus, nemo diceret honeflus. Sed
aut oratores eorum conveniflent, ubi multo dixerunt etiam Judai Chriflo quod demonium
celerius, multo flabilius atque firmius fuiflet, habebat. Ac multotiês ecclefia catholica a di-**14’"**·
Avente domino, ipsa unio expiem. Maluit verfis harcticis, ut Donatiflis, Atianis, Ac aipse Gabriel ecdefiam noftram catholicam his permultis, graves injurias audire fblita efl :
scindere, fidum ipsorum Graecorum pertur- E qui, dum lepra herefis infedi erant, alios om>
bare, Ac eos ad conventiculum Ferrariense , net qui aliter ab eu fenciebant hcreticos repu­
ac deinde Florentinensc perducere, ubi roges tabant, & ab ecclefia pnecifos Ac fchifmaticatholici videntes schisma ejus Ac illicitam e- cos, ficut nunc Gabriel ab uniratc ccclefie prx>
redionem altaris sacrilegi contra verum alta­ cifus de his judicat qui in unitate permanfere , videlicet hoc sacrum universalis ecdefiae runt, qui dodritMs catholice Ac apoflolkr adconcilium, abhorruerunt illuc suos mittere o- hxferant, Ac conflantiffimis animis fem per ad*
ratores. Si vero Graeci ipfi aliquam profeffio- haerent, um in concilio Conflantienfi decla­
nem veritatis fixerint, in qua pcrfiftant, aut ratae, quam dudum in hoc Bafiteenfi, etiam
fi quid boni ia hoc fado repertum fuerit, pro eo tempore, ficut praedidum efl, quo ipfa
rerum veritate comperta, gratias agemus di- Gabriel boc facrum concilium legitimum gene­
vina· ptetaci, quae non finem mala efle, nifi rate coocilium efle recognovit, Ac quo legatus
Cima/. Genera/. Tom. XXIX.
Z
fuu»

MT

CONCILII BASILEENSIS.

jjê

ftras eidem prnftdit . Pretysdebatar etiam Anetur, ut devotioribus animis auxilhmi diviAWWO qnanta defolatio ecdefi· loqueretur, fi dein­ na gratia imploreris . Et. quemadmodum *»»<>
cwnrri
ceps concultatis conciliis generalibus, fpretis exhortatur apoftolm, acdféerù arntoforom Del,
canonibus, abje&s determinationibus catho­ ut pfiài rtftftere hi die nudo; in emmbar fa- ****
lic* fidei, unus mortalis homo pofist nego­ ntentet fmu» fidei. in
fofiAi otmuo lebe
tia ecclefi· pro libito voluntatis agere. Quod hoftu nefûftùoi tgnon exùngnert qui jam vevero longam patientiam habuit fenfla fytso- hementi tentatione fundamenta ecclefia fie redus in tolerando Gabrielem Λ fefta ejus, ip­ Ugioois Cbrtftiana concqrere qnnrir, volens
fe hoc impingere conatur, tamquam pro ha­ concflioram generalium «uâorttatem evertere,
bendo paparum feda fit tam longa pvotradio, per qua fides orthodoxa, fic Annis vita at­
cum e contrario manifeftum fit, quod fi hoc que altioais nonna tradita eft , fit quorum vi­
quvfivifet fanda fynodus, jamdudum ad d»- gore eadem fides atque regula difciplina Chripofitwoem ejus proceffiflet, attentis feandalis, ftiane fuftentari habent in terris , ut illis profchifmatibus, & malis fere innumeris que per ftncis, mala innumera fuper populum Chriejus damnofum fit inutile regimen accidebant. ftianam inducere poffit. Sed ut eam rem hiSed expedavit benigne hec fonda fyoodus ο- B eidius
us profpiciatis, dc non permittatis vofipjus emendationem in mulca patientia, fit ip- fos miferafailiter
i
deperire, ccdeflamque ma­
fe per rcfiftcntias quas pneftitil , per varia trem veflnun tantis fubjici ruinis, primtitn vos
confidente
decet
, quanta defolatio in foribus
impedimenta qu· prmbuit tam tempore pri­
me ptanenfts diflblurionis, quam fecunda , eft, quantaque parielitatio animarum imminet,
quam aflo medio tempore, fuit caufe tam fi nunc ruat & proftenutur conciliorum aucto­
diuturne protradionis. Manifefte autem jam ritas . Deinde aperiemus quomodo ipfe gravtf
omnes confpiciunt obduratam Gabrielis perti­ fime ruit, fi illi favor fic obedientia pmftanaciam per fupradidam invectivam , fit quo­ tur , qui eamdem conciliorum auAoritatem
modo confundere conatur ecclefiam catholi­ fp<Qis, verbis fic feripris jam a multo tempo­
cam veritatemque fit juftitiam, ut jam omnes re conculcare non ceffat . Poftmodum objedariffime intelligere poffint, quomodo fine ul­ ftiones contra illius juftiffimam fulptnfionem
teriori quacumque protelatione ipfum evitare, ab adminiftratione papali, fic fubfequentem
ejufque venenatum conforrium
confortium fugci
fugere, ÔC quo·· depofitionem, nullius effe momenti dariffime
eodem
efficaciter rec·- oftendemus*. ut veritate plene comperti quif·
libet Chrifti fidelesi ab-----L
dere neceffe fit, atque in doArina ecclefia C que Ghriftianus intelligat quid fibi agendum
catholice permanere·· dolere quidem omnes eft de neceifitate falutis, Advertite in primis,
debent, quod Gabriel ipfe , qui benigne ab o Chrifticoln , 3c ante oculos veftros ponite
affentiendo ecclefi· , fit ambulando unanimi- miferandum & flebilem flatum Chriflian· religionis, fi eo redada fuerit, ut quifqu· in
ter cum confenfu in domo Dei, poterat fru­
fummo pontificio pofitus jam aflecuratua fit
ctus uberrimo* in ecclefia efficere, fic omni­
bus bonis ipirituahbus fic temporalibus abun­ quod nullam oorreflionem a conciliis genera­
libus deinceps habeat pertrmefcere , quantumdare , nunc fuperba feparatione in tanta mala
fe praecipitaverit , fic ecclefiam ipfam tantis cumque ecctofiam fcandallsct , fic ejus flatum
perturbet ac decoloret .· ita ut fi omnes digni­
perturbationibus afflixerit, ut conculcata con­
tates ecdefiafticas fic beneficia venderet, fi
ciliorum audoritate ipfam fise voluntati fubpntlatos quoique Invitos transferret, fit expel­
jiceret . Jam vero ad talia verba ipfius Ga­
leret injufte pro libito voluntatis, etiam nobrielis , in quibus finis non inveniretur, ne­
torie ac injufte reges fic principes dejiceret ,
quaquam ulterius attendere neceffe eft. Sed
moribus pemioiofis animas hominum paffim
orandus efl Deus omnipotens , ut animam il­
lius humiliare dignetur, fit non ipfbm inda-D perimere laboraret , crudelitates perpetraret
horrendas, legem Dei confunderet, quaque
mustionem perpetuam corruere permittat ;
dandaque eft opera, ficut neceffitas expofeit , falubria inftituta everreret, temporalia ecdaut ecclefi* provideatur de bono fit falutifero fi· Roman· fic ceterarum particularium ecregimine ad confervarionem fidei, fic falutem clcfiarum diffiparct atque alienaret , aliaque
Chnftianorutn, in gloriam Dei omnipotentis, innumera flagitia , fcelera fic crimina notoria
qui eft benedicius in facula fiKulorum ,
perpetraret, ac fe incorrigibilem redderet ,
omnis ecclefia in unum congregata nullatenus
Arnen.
Datum Haiilex in congregatione noftra ge­ illum a talibus coercere poflet ; quinimo libe­
nerali , Nonis Oôobris. anno a nativitate do­ rum eflet ei quamlibet fynodum eutn repri­
mini mi licii mo quadrtngentefimo quadrageii- mere volentem illico transferre vel diflblvere, perfiftentes in fynodo contra vofantatem
monono .
ejus perfequi, excommunicare , privare , snhaMHtare. Contumeliis ac injuriis afficere, inXVI.
anno
CHKISTt
vafiones corporales adverius eos exdtxre ; ac
Ept/Ma fttnodnhs nd umwrfoi Chrifti fideles, de E deinde quidquid fynodus flatneref , pwscipoi>bedtfnd<i <ortit!ui generaühuf , <jr cevendo ret, dicaret, ordinaret, penitus contemnere,
Fqdrm u(ajf ad nautpftf inobrdten'ri .
abticcre fit reprobare. Confpicite pris Dei re­
freni nen fi­
ne
ferentia, qualis ex hac re daretur introitus
Sacmfantle. fice, univetfii Chrifti ftdchhut
inimico humani generis ad fubvertendnm re­
tt.-s repet un.
<->mntpviewir Dei benedtBhnem.
ligionem Chriftianam , dum feducendo unum
t·
utnam flu­
tist egiflfnt
hominem poflèt Chriflianitatcm in defolatio- Egfiu1*,™
3*Dlec>ie·.
Grande periculum ac defolationem inaudi­ nem maximam dejicere , mores pervertere , «mi**· w
canones fic regula* quoique dtffipare ecclefiatam , que iam ccclefiae Dei fic vobifipfis im­
minet , o Ghrifti fideles, attendite, fit antiqui fticas, regna fit provincias conturbare, ac hk>
nis fpiricualibus fic temporalibus fpoliarc, v>
«*
hoftis jacula confpicite, quibus gregem domi­
nicum magno precio redemptum perimere co- tiorumque immanitatem inducere. Aperitt o-£,***
eu-

»7

EIISTOLÆ SYNODALES

η»

oculos, Ac videte qualis ex hoc daretur in-A in apoftolic* fed is grave pro judicium : ter~
*
- confidente
-greffns
Antichrifto:
Sed- At
quomo­ tuique -, incipientes, Deus novit , fuo nomine ΑΜΝΟ
emuni
do ea res fidem catholicam confunderet atque faâa» , in quibus quamplura contra auâorita­
violaret , qu* eft primum fundamentum ec- tem conciliorum afferebantur : Ac quidquid
ciefiaftici ndifieil, quo everto , omnia cor per eum aut fuo nomine in projudicium
ruunt . fine qua fide impoffibile eft placere derogationem facri hujus concilii Bafilcenfis ,
% Dep, aut aliquam ialutem confequi. Notum feu contra ejus auâoritatem, faâum . atten­
eft enim, quomodo facra Conftantienfis iyno- tatum , feu affectum erat, caftans , irntans Ac
dus ad extirpetionem errorum tanta pericula annuitant , "nullaique At irritas fin fle Ac elfe
declarans ·, adjiciens . quod de cetero a gra­
univerfc ecclefi* afferentium diffinivit Ac de­
claravit, innitendo facris icripturis , Ac do&ri- vaminibus ipfi concilio inferendis, abftineret.
nis antiquorem conciliorum, atque fanâorum Deinceps quoque poft ipfius adhefionem in
doâoram , quod concilium generale univeriâ- feffione publica, prvfidente legato apoflol.co,
lem ecclefiam reprofentai» poteftatem a Chri- affiftentibus ofto fanâ* Romane ecclefie car­
flo immediate habet , cui quilibet, cujufcum- dinalibus , oratoribus regum Ac principum ,
que flatus Ac dignitatis, etiunfi papah». obe­
dire tenetur in his qu* pertinent ad fidem ,
ad extirpationem fchifmatis , Ac reformatio­ Conftanbentis concilii renovata extitit · Ubi
nem ecclefi* in capite Ac in membris ; quod­ autem h*c veritas concernens manifetle fidem
que fi quis fla tuti» At mandatis cuiuslibet con­ Ac jus divinum, ficut olim lucide in celebri
cilii generalis legitime congregati obedire con­ refponfione incipiente. Cogitanti . & a’iis plu- Οκ,ιίι t»tumaciter contempferit in pnediflis Ac perti­ ribus oftenfum fuit, expreffe differens dc au· JJ’Ï'JS'
nentibus ad ea . condigne poenitentue fubji- Honute data
immediate
a Chrifto
ecdeir
·*“
_
.
e
frorsJatem
ciatur, Ac debite puniatur, ad alia etiam ju­ congregate oc conciliis generalibus, toties oc pfwc-pu·*»
ri» remedia, fi opus fuerit, recurrendo. De­ tam ioiemniter per uni vertam ecclefiam dc-a"££7X>’
inceps felicis recordationis Martinas papa V. clarata eft , At per conduis generalia, qu*
approbante toto Conftantienfi concilio , litte­ fummi pontifices confiftorlaltler declaraverunt pninnai.
ras fuas univerfis epifeopis Ac inquifitoribus legitima, etiam pro eo tempore, quo hujuf­
modi declarationes ediderunt. Si nunc poft
cwUlii u mandavit, continentes . Quod eft de neceffita«· te falutis. credere generale concilium habere hasc
___ omnia
_____ ipüe
_r _ declarationes
___________
_______
fidei
Ac,____
juris
JX.fupremam auâoritatem in ecclefia. quodqueCdivini abjiciantur, ac veluti errone* dejicianqoodlibet concilium generale, Ac etiam ipfum tur & conculcentur, impingaturquc toti eccle­
Conftanticnfc , reprofentat univeriàlem eccle­ fia error qua talia declaravit , qu» non vi­
fiam : Ac quidquid approbavit Ac approbat in det alias harefes per ecclefiam fopitas refufcifavorem fidei « falutis animarum, eft ab u- tari , & novis fufcitaodis frena laxari , dupi
niverfis fidelibus approbandum "Ac tenendum : ex hoc via paratur, ut conciliis generalibus
Ac quidquid condemnat effe fidei vel bonis in declarationibus fidei & divini juris amplius
moribus contrarium , ab univerfis fidehbus pro non credatur : fed in qualibet regione , in
condemnato tenendum Ac afferendum loqueus quolibet loco, pofiint homines fellas & he­
etiam de illis qu* circa principium ipfius con­ rein & quaslibet malas doârinas excitare ,
cilii Conftantienfis diffinit* At approbata funt, amplius non timentes fuas adinventiones per
ficut fu* pne&ta litterae indicant , que ex- generalium conciliorum auâoritatem confuta­
preftam mentionem faciunt de declaratione ri ? Unde totus orbis in conturbationem ma­
faâa circa principium ipfius concilii fuper ximam deveniret, 8i periclitabitur Chriftianicommunione divin* euchariflic fub «traque tas, qu* & olim ante tempora Conftantini ,
fpecie, Ac de condemnatione errorum Ac pen- D ficut teftatur Ifidones, fervente perfecutione
foturum eorumdem Joannis Wicleff, Ac Joan- in varias herefes fciffi eft i quia non erat enis Hus. Fuit autem deinceps promifta de­ pifeopi Uccntia conveniendi in unum , ni­
terminatio de conciliorum auâoritate in hoc fi tempore fupradidi imperatoris : quod fi
facro Bafileenfi concilio in pluribus ieffionibus tunc, non obftante quod effent fummi ponti­
repetita, dum olim Bugenius concilium ip-> fices vita & ûnûltate preclari, propter defefum prima vice diffolvere attentaverat, atque ftum congregationis conciliorum generalium ,
in refponfionibus fynodalibus multipliciter de­
heroics ipf* pullulabant, quanta nunc infurclarata , Ac in univerfum orbem per epiftolas get herefum vorago , fi amplius conciliorum
aliafipie litteras Ac fynodales nuntios publi­
generalium diffinitionibus non credatur nec
cata . Ipfe tunc Eugenius huic facro concilio acquielcatur, atque illorum fic miferabiliter
dollrinam hanc notarié tenenti, predicant i proftematur auâoritas ? 0 quanta ChriftianitaAc publicanti, adhafit : Ac ipfum tuiffis legiti­ tis dtftruâio I O quanta fidei defolatio ! 0
mum , ac legitime a principio fui continua­ quanta omnis religionis & pietatis abjeâlo l
tum . profeffus eft; confitens dlffplutionem per quanta everfio rerum publicarum, regnorum,
cum fallam irritam & inanem t^quam tamen E & provinciarum ·. quantum naufragium anima­
primo ex juftis Ac neccffariu cauus fa&am cf- rum ! Plorate jam Ac ingemifeite omnes invo­
te publicaverat : ac etiam^duas litteras fuas in cante» nomen domini., maiores cum minori­
apoftolico palatio contra hoc facrum conci­
bus, Ac apertis oculis infpicite turbationem
lium Ac ejus decreta promulgatas, in quarum venturam univerfo orbi, ruinamque veftram
una dicebat quod ante adventum legatorum Ac defolationrm providete , fi fic frangatur nefuorum exiftentium in fynodo nulla erant fe- ceflaria illa conciliorum auâoritas. Sed Ac
dis apoftolic* auâoritate fuffulti : atque et­
flete fuper vos, fi fic proftematur, quod oiam defignabat , quod ipfo contradicente, ge­ mnium Chriftianorum pnslatorumque . religioneralis fynodl non habebant poteftatem, quod- forum ac ceterorum Chriftianorum erat fupreque multa Ac gravia difponere Ac ftatuere pr*- reum refugium tn terris ; ad eorumdem nerofumpferant contra decreta fanâorum patrum - pe auxilium ftepenumero confugerunt fummi
OnsciZ. Générai. Tom. XXIX.
Z 3
ponΑΜΜΟ
MUSTI

*

...

M9

‘ETO’ CONCILII BASILEENSIS.

3ffo

pontifices, dum a tyrannis perfecurionem pa-A emendationem in regimine curi» fu» propter —

c*num tie*>lu‘nu’ ’
^un amplius nulli venerabun- quamcumque admonitionem aut corre&ionem
mJ? tut aut reverebuntur tyranni, fi hoc tempore effecit, fed affidue graviores abufas adauxit ,
corruerint. Per ipfa concilia fodes apoftoBca in perditionem animarum flt detestabilis fimorobur fu* dignitatis fle audoritatis conferva- niac»
'
" pesti· fomentum
“ Λ ’ ? Quia negare potest
bat, dum per eorumdem conciliorum femen- quod, quantum in fe est, luâoriUum om­
tias eundis hominibus formidandas, fle vene­ nium conciliorum generalium conculcavit ,
randos canones, omnes adverfarios fidei & dum evocatus ad fynodale judicium, difhnlfan* dodrin* atque bonorum morum corru­ vit quod ex certa fua fcicntia, audorixate aptores arcebant & reprimebant. Ipfi quoque postolica.flc ex plenitudine potestatis,'trans*
pontifices per eadem concilia dirigebantur , ferebat hoc facrum concilium, cafu quo pro­
ut ambularent ad veritatem evangelii, fit po- cederetur contra ipfum aut aliquem fuorum
teftate fibi data ad edificationem uterentur
'-ratorum praefidentium qui in concilio fue­
Unde qui ipforum conciliorum audoritatem rint, cum tamen eo tunc tempore ipforum
enervare quierunt, illi decorem, dignitatem , concilium generale verum ac legitimum rerobur dc auxilium apoAolic* dignitatis, fi-B putaret? Quis diffimulare potest, quod etiam
demque, felutem, fit bonas adiones 'fummo- ipG concilio audoritative prohibuit, ne ultra
rum pontificum manifefte confundere moliun­ dies triginta caufam fidei, qu* cum Rohemis
tur , atque in illam deflrudionem adducere, agebatur , tradarct ; adjiciens quod omnes
excommunicabat, privabat beneficiis , fle inde qua loquitur beatus Gregorius , dum poft
enumerata univerûlia concilia, fubdit: Cun- habilitabat ad eadem, qui deinceps poft ter­
minum , quem ipfe tunc praefixit, adus con­
dat quas veneranda concilia . praefata perfo­
rai refpaunt refpuo; quas venerantur ample- ciliares Bafilec excrement t volens etiam ex ea
flor ; quia' dum univerlali fnnt confenfu con- caufa efle derogatum quibufeumque declara­
ftituta, fe fle non illa deftruit quifquis prae­
tionibus, edam fub nomine generalis concilii
furnii abfolvere quos ligant , aut ligare quos fodis , fle aliis in contrarium facientibus ? Ex
abfolvunt; quibus verbis idem Gregorius im­ his profternens fle abnegans ' manifefle fupra*mediate fubjungit: Quifquis ergo ahud fepit, didam declarationem catholice fidei, tam per
anathema fit. Ut vero de ceteris praelatis ee- facrum Conftantienfe concilium fodam > quam
clefiaftkis & principibus fieculaçibus, qui ad per hoc Bafileenfe x>ut promittitur, dudum
clefiafticis
concilia* refugium habuerunt, dicere omitu-Crenovatam, & fe fuperiorem in his omnibus
mus, quoniam nimium prolixum enet fingula concilio defignans,- vigore cujus prctenfiedifi
enarrare , fellem illud homines coafpiciant , folqtionis fchifina horrendum fle graviffimam
quod per hujus facri concilii labores regnum divifiemem confequenter in orbe pofuit, eri­
inclytum Bohemi* Sigifinundo Romanorum gens congregationem Ferrarienfem fub nomi­
regi reftitutum foit, quodque adverfus non­ ne alterius generalis concilii contra hanc fannullos, qui temporalia eundis ecdefiis eripe­ fiam Qmodum, poftquam declaraverat condi­
re , religionefquà tam mendicantium quam tiones in profata diifolutione pofitas purifica­
aliorum definiere cbnabantur, Angulare prae- bas faille > ftudens hoc rado inconfutilem tu­
fidium tam in dido Conftantienfi. quam in nicam Chrifli, fle ecclefiam, quam in unitate
hoc iacro concilio inventum eft. Quid de repererat, gladio ûeviffimô dtvifionis fle fchiffchifinatibus tollendis dicemus, fi amplius con­ matis feriens ; quod certe omnes debuerant
ciliis generalibus non obediatur ? fi plures con­ abhorrere Chriftmni , quibus fimile fchifina
tenderint dc papatu, quilibet, qui fe verum nunquam compertum faerat. Sed nec his con­
papam putabit, dicet fe fuperiorem concilio. tentus in hanc fendam fynodum varias perquomodo poterunt judicari, quomodo coer-Dfecutiones excitavit, mandans civibusBafileenceri aut reprimi, fi viderint hoc modo pro- fibus ut eamdem a fua civitate expellerent .
ftratam ipforum conciliorum audoritatem ? Alioquin fe in civitatem interdidum, fle in
Quod fi omnia inconvenientia enumerare vel­ gubernatores ejus excommunicationem , pro­
lemus , qu* fecum afferret hujus aufloritatis ferre dicebat , inhibendo ne quis vifiuaruptura . non multis poflet deferibi codici­
lia deportaret ad eamdem : & fi qui porta­
bus . Sed jam ad fecundum " explicandum rent , fpoliarentar, cederentque fpolia occu­
tranfeamus . quomodo haec profternitur ais- pantibus . Scripfit praeterea ut in eos de con­
doritas·, quomodo ruina graviffima ecdefi» , cilio fieret nerfecutio , tamquam in hofles
fle malonun ac turbationum inenarrabilis mnl· ChrifUana fidei; vocans Ipfiun fynodum ini­
titudo paratur, fi ille fustincatur fle foveatur quorum perfidam fynagogam : qu* mandata
»
qui hujus audoritatis fc contemptorem , im- adeo gravia fuerunt, ut vix filius perditionis
pugruuorem, fle -notorium perfecutorem osten­ adveniens naviora adverfus ecclefiam manda-raetth^
dit . Quis negare potest, o Christiani, quod ta fere poflet, fi eam fentiret pro fhftincndaîür£m<àr,
reformationi ecdefi* in capite & in membris, fide & lege domini in aliquo loco congregaquam totus, orbis defiderabat, flt pro qua jam E tam
tam . Qu» vero fle quanta fcripfcrit diverts îiTUsâtr*·
plura concilia generalia congregata fiierunt ,
duriffime restiterit (de quo omnis anima do1ère debet) ille qui primus homines ad yarn
fàlutis inducere debuerat, olim Eugenius papa IV. nunc Gabriel nuncupatus, quodmie il-'
ia qu* pro ipfe reformatione decreta « inftituta erant per hanc fendam fynodum a fe
abjecerit & contempferit, ita ut nunquam unum canonem fynodalem concernentem re­
formationem ipfam in cxccutionem efficacem
deducere compertus fit, qui nullam penitus

J
principibus
, blafphemando eamdem fynodum,
i
ot
decreta ejus , longum effet enarrare. Sed
fle quomodo patrimonium, terras, fltdOtninia
ecdefia, qu» in fumma pece fle profpcritate
repererat, ipfe tradaverit, quas alienationes
fecerit, quas guerres commoverit, partialiter

petrat* fini, quotnodo |or*mCDta fua folemniter in conclavi fle port conclave proflita i·*
fregerit, flebile eft dicere . Et proteres qua

,

EPISTOLÆ SYNODALES

3d» ·

-.. ........... unquam major Incorrigibilitas , qua* major per-A blafphemias & enormes injuria* in fandam
-iJJJÇ. tinada in aliquo pontifice vel miniftro eccle- fynodum de existantes in ea continentibus , ANNO
CH» 1ST!
m».
Z-Æi“ apparuit,
fiaftico
-------- —
qui:----nonr~fotam
’— ;-----------in prodidit
,:Λ- aures . probentur , quis non vldct dies illos
fili* exceffibus, quibus divinam majeftatem dc malos , horrendamque turbationem totius eclegem ejus ac fidem catholicam tam notorie clefiç , de qua. fuperius differtumus, in pro­
oflendit, dc ecdefiam Chrifti in fpiritualibus ximo adeffe ? Quanti reperientur qui deinceps
dc temporalibus fic conturbavit, afflixit, da- in conciliis generalibus ad defenfionem fidei.
mnifieavit, divifit, dc fupra modum icandali- ad extirpationem hterefum, ad reformationem
zavit, obdurato permanfit animo; veram et­ morum, ad tuitionem juflitie dc veri*|tis,
iam vult, his non obftantibus, ab hominibus perfisterc vallent, fi videant fibi privationes
. innocens de juftus reputari, nulla unquam o- beneficiorum , perfecutiones corporum inju­
mendatione , nulla corredione oftenfe, quart rias , opprobria protenfes ceniuras , Ac quaf·>
taataJB oedtatem jam in populo Dei exci- cumque adverfitates imminere , illi autem ,
»·'*<*"■’*· diffc credat, ut tam gravia vitia velint pro » qui hec adverfus fynodum hanc perpetrave­
veritatibus venerari?- Videns autem hrcian- rit , obedientiary dc favorem finaliter dari?
ila fynodus ad ipfius emendationem ncc dul- B Sepelitur profedo, conculcatur dc prowemices admonitione* fiepiu* dc per plures lega- tur , fi
“ res ‘ita procédant
'
, ipfe conciliorum
. to* dc oratores tranfinifla* , nec longam pa­ auûoritas, dc graviffimus dolor imminet om­
tientiam dc benignam expedationem , nec ci­
nibus Christianis . Verum confidimus in do­
tationem juridicam , nec fufpenfionis ab admi- mino, quod non fic ecdefiam fuam in inte^
niftratione papali fententiam juftiffimam pro­ ritum ruere permittet ; quinimmo excitabit Ηβ<
ficere, tandem expedatis decem dc feptem corda fervorum ·. fuorum , ut mifereantur ipGr,rm*"]
menfibus poil fufpenfionem prodiflam. nccef- fius ecclefi» dc animarum fuarurn^ ncc fidem
fc habuit fuper depolitione ipfius a papatu ju- catholicam, veritatem dt justitiam fic oppriftum proferre judicium , prout eidem ex au­ mi patiantur. Sed neque noc fustineri potest,
ctoritate data a Chriflo incumbebat. Nunc ve­ quod quidam obedientia neutralitatem confuro advertite, o Chrifti fideles, qù» deinceps lunt obfervandam , dt ficut ei qui ju»te per
erit in orbe conciliorum auéloritas, fi port fynodale judicium condemnatus est nequaquam
huc omnia fovetur dc fuflinctur. qui non fo­ obediendum est, fic concilio judicanti obe­
lum. in cantis malis fc incorrigibiiem probuit, dientiam fubtrahendam putant. Quomodo everum etiam eamdem conciliorum au&orita-C nim potest quifquis Christianus excufari, ut
tem proftemere laboravit , & laborare non ab omni judicio ecdefiae fe fubtrahat, cum
ceflat, ut deinceps nec ipfi:, nec aliqui* fuc- de noceffitate felutis ecdefiam audire tenea­
ceflbram fuorum, per judicium ecclefia cor­
tur, ficut evangelica'doltrina & omnis ten­
rigi valeat, led poflint pro libito voluntati* dorum traditio testatur ? quod liceret ; fi quifomnA agere abfque ullo timore correctionis quam fe a judicio unius concilii fubtrahere
fienda fuper terram ; qui dç adhuc pofl fuam poflet > fimiliter & alteri concilio denegare
depolitionem graviora gravioribus addent ires obedientiam ,' nec in eorum fententiis , five
declarationes catholica fidei de auâoritate pro fide, five pro quibuicumque rebus ani­
conciliorum condemnare aufus eft, cujus ora- maram falutem aut ecclefi» statum concer­
f|
tores jam per orbem adverfus eamdem audo- nentibus, ulla stabilitas uliave efficacia habe­
•mcUim· *·- ritatem aperte prodicant - dc tam ipfi quam retur . Quilibet ad* conciliorum examinare
nonnulli fibi faventes, diffeminant libellos ac vellet > ac de illis, prout ci videretur, judi­
”traQaha ad hujus herefl* divulgationem, dc care-, aut post judicium unius concilii aliud
» ,.
fupprefflonem
..
declarationum
_______________
catholice fidei
___
expetere; nullum interim obedientic debitum
univerfa tenuit écclefia. Potcflis autem > D reddens ; ficque frustraretur conciliorum au·*··*·■
o eundi Chriftiani hunc ignem , priufquam flbritas dc tandem neque fummis pontificibus
amolius accendatur, extinguere, dc fidei ca­ legitimam administratjonem habentibus obetholice ac univerfe ecclefi» pacem reddere , dirttur. Unde in totum confupdercntur ecclefi fententiis juftiffimis hujus fanda fynodi , fiastica judicia, periclitareturque Christiana re­
quam reprefentarc univemlem eccleluun re- ligio : nec deinceps concilia ge neralia quae­
cognoviftis, debitam proftiteritis obedientiam, cumque mala reprimere laborarent , fi eorum
& viam veritatis ac juftitie efficaciter ample­ fententiis non obediri confpicerent. Neque lo­
xari cureti* , in favorem fidei dc Glutis ec- cus est fufpenfioni animorum in tam clara
clefie qniverfe . Si vero id non fiat, fed diu­ justitia , in tanta obediendi neceffitate, dum
tius profletur obedientia ei qui omnium ho­ per deftfhim obedientfie prostande, fidei l»·
rum malorum caput efl , fi repulfo ecclefi» fio dc veritatis oppreffio affidue fiiccrefcunt ,
jutficio ille fuftineatur qui jufte condemnatus periclitantur anime innumerae , dc exemplum
eft, fi impugnatori notorio fidei dceuâoritati* datur omnibus, ut deinceps nullis fententiis
conciliorum foveatur, fi manifeftus perfecutor praelatorum fuorum , ficuti nec fynodorum
congrroationif fynodalis fuflineatur , δi mani
E obediant, fed animos fuos per plura tempoab- ra fiifpendere velint, unde omni* jurifdiftio
data, ftatuta dt pnscepa concilii geyeralis
geyera
jiciantur, dc rebellanti atque contumaci dc in- perire, poterit , dum audoritatem fupremam
cocrigibtli adhareatur, illeque post fententiam ecdefiae omitti & negligi videbunt . Si ita­
depofitioiiis in eum latam pro capite eccle­ que communi bono ecdefiae Del confulere
quaeritis o Christi fideles , fi praefentibus ma­
fia reputetur, qui fe ab ipfms ecclcfia uni­
tate  corpore per fidei lafionem , per lis finem imponere, fi pacem confequi, dc fe­
fehifmatis in arefeione protenfi alterius con- licem statum totius Christianitati* intueri, da­
cUii perpetrationem feparavit, de oui jam nul­ te operam ut eundi unanimiter viam verity
lus coler , nullus titulus papatus competere tis loquantur, ut conciliis generalibus fua rea·
potest : fi denique non auditur ecclefia judi- datur auûoritas, ut nullus eam deneget fycans, dc libelli* illius qui condemnatus est , nodo univeriali obedientiam, ad quam tene­
tur

4

3*4
3*1
<VffïVof CONCILII BASILEENSIS.
mr de necemtate falutis, in h» quae peni-A nium dbjeAiomim cœruit fisadamenrorn. Sed— ■ , ,
tantum
illam
condufionaat
inert
fe
capit
eon> *wwo
uvo nent ad fidem , extirpationem fchifmatM , Ας
reformationem ecclefiae in capite Ac in mem­ cilium , quam Ac interpretari de mutare pote- '’ •Z*/1
bris. Ac pertinentibus ad ea. Sic ceflabunt rat juxta cafat occurrente·, 6 pro fâhite ec­
fchifmata , fic haerefes extinguentur , mores clefi* fibi ita agendum videbatur, Nec ali­
reformabuntur, vigebunt concilia , fedes apo- quis fibi legem imponit. a qua recedere non
stolica Ac virtutum dignitate Ac honore plu­ poflût i neque dicebatur in conchifiooe ipfa ,
rimo reflorebu. repellentur conatus antiqui quod in cafe prndiAo minor pan haberet ar
bouts, breviabuntur dies mali, At malorum lium locum «ligexe, fed concilium. Ct fi ali­
grandium repelletur incurfus ; quae . £ fecus quod dubium erat, quod interpretandum ve­
fiat. fuper omnes Christiano· jam imminere niret , aut G quid io hoc agendum vel deli- contpicitis. Superest jam ut eas objediones berandum. aut metandum , nullatenus judicio
nullius ostendamus efle momenti, quae ad il­ minoris partii itandum erat, fed plurimorum
laqueationem animarum Ac obfufeationem ve- fententi* acquiefcendum , ficut mos antiquo­
' ntatis ac justitiae hujus Undae fynodi Λ per rum conciliorum dc omnia patrum inftituta
nonnullos afferuntur . Allegant quidam hoc B edocent . Unde Ac e* eo in univerfum orbem
facium concilium de fuo confenfu fuiflie trans- turbatio gravifSnaa exdtata olim fuit, dum
latum , pro eo qqod concordaverat cum Grae­ aliqui epifeopi minorem partem concilii. Nicis fe transferre infra menfem , postquam ad- cenl facientes , illi· contradiaervnt qua ma­
ventflent ad ultimum porrum citramarinum . jor pars , conclnferat. Sed quid amplius illi­
met prefidentes apoftolici, qui fub prrtextu
eitdem in Conftantinopoli per oratores con­
cilii nominandum pro celebrando œcumenicn conci ufionis illius alium locum eligere volue­
concilio , m eo loco quem hoc facrum Bafi- runt , eidem conclufioni, cum Geri deberet ,
Icenfe concilium elegiflet. Verum quantum reji­ contradixerunt, proteftantes fe non confenticienda fit haec objciho vm Christi fideles ad­
re in decretati^ne loci Avinionenfis, de quo
venite. Manifesta quidem nimis est veritas . exprefle agebat difla cooclufio ? Et ulterius,
quod Graeci praevalentibus praAicis olim Eu- pendente termino pnefixo, oratores olim Eu­
genü perlequentis -fÿnodum . non ad portum genii nrchiepifcopus Ceretenfts St Jacobus de
per oratores concilii eis nominatum venerunt, Rachaneto impediebant ne ille pecunix da­
neque *d locum per concilium eleclum , fi­ rentur in Avinione, de quibus hire conciufio
cut ipfi promifcrant, entre voluerunt: imo C agebar. Scripterunt preterea Avinlonenfes .
fenpferunt concilio per oratores c>ut in Con- quomodo abbas Bon* vallis dc Raiinundus
stantinopolim miflbs , ib propteroa cum eis Ac Talom decretorum doflor, ad eos mifli ex
ccnim galeis non advenifle, quia tempus mit­ parte concilii, compofucrant cura eis ex po­
tendarum ipfanim galearum tranfaAum erat. tentate eu data a toto concilio, quod habe­
fic a bibi ventes fe ab omni obligatione mu- rent decrctationem loci Avinionenfis dc impo,rua, quae inter concilium Ac ipfo· contracta litionis decimarum . priufquam pecunias litas
état, licet tamen alien oratorum prius ΑίχιΓ exolverent. Mandaveruntque ipfi Avinionenlent fe de ulteriori cxpeCbtione Contentos el­ fes quod , illis habitis pro cautione eorum pe­
fe . impendimentaque concilio praestita eflient cunias expedirent. de quibus oratores conci­
manifesta, cum in conventionibus initis cum lii miflbs ad eofdem cautos dc fecuros feceeifdem exprefle caveretur , omnia debere in- runt. Judicavit concilium quod rationabiliter
telligi fine fraude Ac dolo, ac legitimo im- petebat, quodque attentis pradifhs. qu*fuperpedimento ceflante . Quod fi ad requestam ip- venerunt ad notitiam ipfius concilii , Ac aliis
fius olim Eugenii deinceps ire voluerunt Fer- pluribus ipfum · monentibus, non erat proranam contra confenfum concilii, quis ratio- D cedendum ad eleillonem alterius loci, nec expene utens dicere poflit concilium ex ea re ad diebat faluti ecclefia Ac bono rerum agendarum.
fe transferendum fuifle obligatum? Dum ve­ Quod autem aliqui paci ad eleflkinetn alten us
ro quidam ulterius objiciunt, quod concilium loci temerarie procedere pnefumpfemnt, fe
quadam vice conclufit. c.ifu quo Arenionen- dicentes decreram agere contra duplo majo­
fes cenam pecunia fummam infra menfexr
rem panem concilii dc amplius , fcindentes
non traderent in pecunia numerata , de hcc dc dividentes, quantum in fe fiait, ecclefia
intra duodecim die» fequentes non certifica- unitatem, hoc prorfus illicitum dc pernicioretur concilium quod tunc teneretur ipfum - fum fuit, ficut per folemne decreram feflioconcilium ad elcflionem’ alterius Joci proce­ nis noftr* trigeum* fecunda demonftra vitnus.
Unde dc conatibus eorum extunc refiftens hac
dere , A< umvcrfeli ecclefie aliunde provide­
re quod dum adveniente tempore non fie- fanAa fynodus, decrctationem fecit in fefliorei , prriidcntes apoftolici, Ac alii quidam fe­ nc publica fuper eleAione loci Avinionenfis
cum minorem partem concilii facientes . tam­ Ac aliorum fibi adjunflôrum, omaém aliam
quam ad ipfos devoluta poteftatc concili, a- electionem feu nominationem loci per qooflium livum aliumque portum nominaverunt , Ecumque faciam irritans. Deinceps quoque fubAc. oratores ad C.rrco· miferunt. Saepe ad hu- fecuta eft communis omnium nullo dilcrcpantunnodi objeclioncs per decreta At epiflolas te concordia, quod tres domini inter quos
roil-.i^ reiponuonem fecimus oftendimuique il­ erat unus & primus legatorum apoAolicorum,
las cfîe pemt-.is manes : Manifeftum eft enim , haberent figillarc literas de quibus agebatur ,
qiiud i one ilium m ea i onclufione cum nnllo fiue przjudicio alicujus, dc oratores mittere.
contradum fce>t sut conventionem , nulhif- Ipfi autem figillavenmt decretura concilii ,
que aderat
um quo hujufmodi contrailum mittentes ipfum per oratores io Avinionem,
celi braret : nullique dubium eft quemquam
illo pretenfo rejesffo . quod per minorem par­
quemqtUm
cum feipfo contrahere non pofle , cum inter tem faAum fuerat. Cumque fit omnino · ve­
tpondenfem recipicntemquc fponfionem debeat ritate alienum, quod duo decreta contrarii
C<Te diflintlio perfenarutn. Vndc iHarum om- tenoris, imtno & fibi invicem contradicentia
•x-

E-PISTOLÆ SYNODALES

«*^Λ·

?dd

, tu» À Uodcm temper· fimtlia fy- A ma farta eA. Neque veraciter dici potuit ipfam
η»»Π

n*d*M judici· manaverint, quia Spiritu* fats- effe generate concilium vel œcumemcum . pro­
ut ipfe illam intitulant. Obuciunt deinde alii,
non poeaft. eo ipfo quod decretum coocili quod in fanrta fynodo permanentes, pauci na- '
fuper etertionc de Bafilea, Avimone A So- mero fuerunt ad exercendo· artus juridicos
bendia, coaftntienttbu· omnibus patribus qui fafaetdiema ab adminlftntione pepeh A de
in concilie erant, A ipfi* legati· apoftolici». pontionii olim Fugenii . ac fabfaquentia elevera bulla plumbea fynodali rite plumbatum rtionis ianfbiTimi domini Felici» pap* V. Qu*
eft, manifeftum eft dirtam (chedulam legato­ miidem obfcrtio fi illi debeat fafftagan qui
rum nullatenus vim decreti habere potuidc. iynodum perfacurua eft , qui nmmbm modis
Dum vero quidam lueras fuper eo quod per homines ab ea fubtrahere A faparare labora­
minorem partem fartum fuerat, dandeftlne rent . A ad verius illos militet qui tempore
bulla facri concili de norte farrepta figiilave- periccuttom* permanfarunt, qui omne* de or­
runt, deotaratum eft illa· falfo bullatas effe. be ad fuccurrèndum A procidendum ecclefi*
A quod archiepifcopus olim Tarentino*, pr»- Dei per epiftola» A oratore* meare mregro
fidem A orator ipfius olim Eugenii, qui faBfare biennio non ccffaver.in! , quis non videt
ta hoc operam cum effeflu dedifie confeffus ex hoc conciliorum auftiiuitcm prnfterni A
erat, tamquam falsarius juftr condemnatus cx- confundi? Nam ftmper iummui pont nex . dum „,r'T,Z<,
titit. Sic igitur in ea re nullo* haifitauoni* iynodum rumpere volet. aliquos exinde ab- Νι'“·
fcnipulu* eft . quod penitus nullus* -momenti ftraherc potent . Si autem aln permaneant ,
faerit. quod per illo* pauco* contra judicium objicietur ei* paucitas : ficq.ie vidente* le ni­
concilii a<ftum eft. Sed nec de hi* difputare hil proficere pofTe , fynodum m toium defe­
neccfle eft > cum etiam illud quod per illo· rent . permltteturque agere lui’tbct iummo
paucos faifam faerat abruperit ipfo olim Eu- pontifici quidquid libuerit , Ne: pofiiSile en-,
ganiua ; qui , cum omne* patres exiftente* in fi qudquam eorum fidem offendat . ichifma fa­
concilio, tam fui legati quam alii, diélitaffîrat ciat . aut quibufeumque malis eeclefiam fcanut concilium firmiter maneret Bafilea nfifoe dalizet , remedium per generale con. ilium ex­
ad adventum imperatori* A patriarch* Gr*
hiberi. Sei. numquid ilb qui non fugerunt,
eorum ad ultimum portum. nihilo minm ipfa qui non defer nerunt fynodum in neccflltata ,
longe ante adventum prediftorum Gnrcorum qui non fidem , ver.tatctn A tuftitiam conculplus quam per ouaiItuor menfe* hoc conciliuift.C cari permiferunt. quique pro his fuftinendi*
quantum in fe
fe fait
fuit , abrupit A dtffolvit , et tribulationes A dolore*, peftem . guerram , pe­

Am par a· generalia fynodi contrarie loqui

eo capite quoti procederetur contra ipfum aut nuriam , A cetera* adverfitate» fabierunt. pmaliquem fuorum . negans junfdnflionem imme­ pterea culpandi funt ? Numquid apoftoli. qui
diate a Chrifto concilias datam. A fe ( ut
in numero pauci cum Chnft” j>ermanfarunt in
antea pmmiflum eft ) fupra concilium crigen* in tentationibus fui* , a tin dilccdentibu*. idao
farto reformationis A fidei. Quam prntenfam male egerunt ? Nonne fati» rlucidatum fuit in
diflolutionem cum non revocaffet infra qua­
fapradirta fynodali refponfione . qux incipit .
tuor menfes . imo aliam congregationem fub Coguanti. crmfaitiente m hoc A coopérante
nosnine generalis concilii interim apud Fer­ tunc 'egato apoftolxo , quomodo illa qm petrariam faciflet , graviffimum fchifma perpe­
manerent in'lynodo ufque ad finem operi*
trans , fnlpenfus fuit ab adminiftratione papa­ fai commendandi effent
non autem illi qui
li ante adventum prxdirterum G neco tum. ctT difcedetent, aut qui i« ah *a diliderent? Â1·
tempore quo etiam illi de minori parte pras- Irgatumque quomodo . dum t.hriftu* dixitfat ,
drfb’tn concilium permanere debere in BafiΛ >y« munjtti «mil) larnc’n fibi /lomoio , d hlea d iaerunt. P<>(1 quam vero legitime fufpen-Dlvr
r/ua /..iigumewi , io*
i «ftm m t·”fas fait per concilium, quis Chriftianorum bi> , non pauci qui re man ferunt cum (hrilo.
dubitat quofaumque atlus per ipfum in admi­ fed illi qui receflerunt , teprehenfionem me­
niftratione papali expleto* . nullo*, irnto* A ruerunt. Ibi quoque non omilTum eft. quo
inanes extittflc ? Sic itaque volentibus quere­ modo recedente Joanne XXIII a ( oftmtien- *ι,'ζ,Γ,’
re oecafionem difi.edendi a fanrta fynodo nul- iî fynodo , non illi defecerunt . fed u>mmc*· i**·1·»
“ lu* color cutufiumquc translationis poteft ul- vlqji funt qui cum ipfo concilio pcrditerunt /MI”"
lateno* fuffraq.iri quod fan* intellexerunt pnr- uique in finem Nec tamen iti pauci fuerunt
lati , principe* . univerfitate* , ac ceteri maio­
in hac fan.l* fynodo. ut qirdam exiftimant,
ris panis orbi* , qui numqtum ad conventio
cum in decreto fufpenfioms ipfius olim FuΙμ«*μ«μ nem Ferrarienlem vel Horenunenfem . jam fa
•enii ah admimftratione psipali valde multi
·-'-■?Pcirw re * *ήΒ»*· anni* erectam, accedere vel mit- adeffent . A inter eo* plure* regum A prtn* aTTZw'
voluerunt , fed illa repn bata . fanrtam cipum ambafiatore*. Decreta quoque de cau• β»·2—··■. fynodum Bafilecnfem,
-lut repnrfebtantcm fi* A de collatione beneficiorum in eadem
·>*··τη·ι. antveriüçn, ectfafiam
b*s , A fcnptis co­ feflione promulgata funt. qu* major p*r* regnoverunt. Et cum c.irtam congregationem F. cepit tamquam a generali fynodo univerfalem
Ferrarfanfcm erertam fab nomine generali* ecclefiam teprrientante. lode nullut colot.
concilii, hoc durante coneibo . non generale nulla excufatm aut tergiveriatio poteft cuiquam
in dlnno induto iuffragan quare tilt iutpcnconcilium , fed fchifmancorum rhitfe conven­
ticulum, ex decreto notlr* vtgefimwnon* faP bon» rtfiftit, jut cur |»>Ω eam illi qui fafperfionis manifefliffiine conflet. ipicquc Gabriel, fa· fait velit e» certo propofito in ad.nimquia caput illius fchifmatic* conventioni*. A ftrxtione papali obedire. A artu* cju* tam­
qma a papatu legitime fufpenfu* erat, )urifdi- quam non fafpenfi legitimos reputare . hi artionctn papalesn non poterat exercere . per rt* quoque depolitionis fare trecenti fuerunt
Ft tempore fubfequerrti* elertioni* grandi· adacceflum, ipforum Grrcwum, qui iam a plu­
rimi* andis ab ecclefi· catho’^a divifi erant, hoc rrumerua erat, nec ufque in hodfamem ·-·» : »

nullatenus dirta Ferrarienii* consentio legiti

diem dtvtna providentia hanc tanfiam fynodum .

36t
CONCILII BASILEENSIS.
n
.dum déferait. quin competentem numerumA fuiflie neceffanam fatis indicat «Awrfitatinw
iS'WO
prxlatorum , doôorum, 6c. aliorum notabilium magnitudo
‘
. qua adverfus
·
ecclefiam
·
ia- facereCH« 'STI
virorum habuerit, 3c adhuc hodie habeat . verant. ia vix alius inventus faiflet qui hoc
Sed pneterea hac quaflio dudum diflinita & tempore pondus bujus miaifterü fudere vale­
determinata eft, tam per fynodum quam per ret: fed eum donavit dominus, qui nunquam
fammum pontificem tunc exiflentem» coalen­ ecclefiam derelinquit. ut ejus prudentia, pa­
tienti bus in hoc cardinalibus fatkl· Romana tientia , 6c mulripHci virtute cum auxilio nuecclefi·, & omnibus Chriflianis. Nam cum jus fànâa fynodi, fides defendatur, audoritempore prima diflblutionis pnetenfa pauci tas conciliorum confervetur, jnftitia vigeat,
przlan eflent in concilio, non numerum qua- pax & tranquillitas ac bona omnis difpofilio
tuordeci'j excedentes» neque medietas nume­ in flatu ecdcfiailico & Chrifliana religione fabri omnium fuppofitorum in concilio habere­ fequantur. Pro quibus, favente altwuni gra­
tur . qua pramilTis adibas interfuit, ipfe quo­ tia , omnes labores noftros ulque in finem im­
que tunc fummus pontifex objiciebat eidem pendemus , multa adverfitatum genera nobis
concilio numeri paucitatem per tireras fuas aflidue irrogata patienter pro nomine Chrifti
divulgatas in orbem. Et nihilo minus deter-Bfuflinentes qui majora pro ecclefia: foc planminatum efi pet omnes quod. hoc non ob­ tatione fubtre dignatus efl : pro qua 8c difciviante. fuit protunc legitimum concilium ôc, puli cjtu graviflimaa perfecutiones pertulerfint,
legitime continuatum. Quod fi in tali nume­ oinncmque operam nobis poffibilcm , de furo legitimum eil concilium ex definitione ca­ perno confifi auxilio, dabimus, ne fic eccle­
tholica
apoflolica. omneique de neceflitate fia , quam tanto precio Chriftus ipfe Deus noûluto legitimo concilio obedire tenentur, fler acquifivit, diebus noflris confundatur, ne
tamquam habenti potefiatem immediate a Chri­ in opprobrium & defolationem Chrifliana re­
fio , ut prrmiflum efi. in pertinentibus ad fi­ ligionis veritas fidei per Chriftianos ipfos agni­
dem . extirpationem fchdmatum , & reformi- ta , recepta & defenfata, fic miferahiliter re­
uonem ecclefia in capite & in ‘membris, quis linquatur & prnAernatur in terram . fed potius
poiefi jam fub colore paucitatis, vel alio quo­ ilhbata fervetur: utque hasc fanda 'fynodus
cumque . occationem quare re non obediendi tam folcmnitcr inchoata» tantifque continuata
concilio m aci ibus prafatis ? Quod fi deinceps laboribus felicem exitum accipiat, ad falutem
______ i__ de
__ actif
_____fynodalibus
j __ ______ ..
hberuin fit unicuique
re- univerforum & gloriam Jefu Chrifti falvatoris
cij»cic qu* volet, qu· nolet abjicere ; reputa· C noftri , qui efl benedidus in facula fieculorc concilium vclut habens potellatem, cum rum . Amen.
Datum in congregatione noilra generali in
placuerit. cum non placucnt, non reputare :
non audire cc.leiiam . nifi quando & quomo­ ecclefia majori Bafileenfi celebrata, fexto Idus
do voluerit : quis dubitat ex hoc omnem con­ Novembris , anno a nativitate dornüii milleciliorum auctoritatem profiemi, omnemque fimo quadnngcniefimo quadrage "uno .
obedicnuain illis debitam frufirari ? Clarum eft
XVII.
itaque has obtecliones nulli Chriftiano futfragati, quo minus ludis fententiis, per hanc
lanclam fynodum pro neceflitate fidei & uni- Refponfio fynodali s fecla oraianbus regis JRuma­
norum ac principum elei/mum de tiansferinccriz falutis cvcïehz promulgatis, plene obeJo concilio.
dire debeat , q u fideliter dicimuv, veritatem
manilçjlertTrs^ad omnem confcicntiam bomiriiiuv. ut videntes horrenda pericula , & cuo- Sacmfaniia générait* fynodus Bafileenfis, m Spentu fanih> legitime congirgata, univerfalem
clo/u-.ulis injuditi, qua: ex conculcatione
auA»ritatis conciliorum 0c difcellione a fide D
ecclefiam reprtienian», ad perpetuam rei me­
moriam ,
jam Vninncih . viatn ventatis cllkacitcr amplecl.Vr, fidem ipfam tueantur, & conflan­
Petitionem vefiram audivit hcc fanfla fytibus aiuhos lufiiti* adhxreant, per quam impugnatorcs\nimici repellantur, & omma in nodus, quam nomine canffimi ccclcfiz filij
pavem ■ qinethm . ac ùlutarem difpofitionem F riderici regis Romanorum illufins & venera­
reduci valeant. Obfecramus itaque , vos Chri- bilium archiepiicoporum ac nobilium virorum
fli fideles per mifencordiam Dei, ut dum ad­ principum eledorum facri Romani imperii ,
huc tempus efl, confulatis publica faluti : ôt vos venerabilis Silvefier epifcopusChiemcnfis,
ficut adhafitlis huic fanclz fynodo , ciufque & diledi ejufdcm ecclefi* filii Erhadc de Zelkmg baro , Thoma dc Hafelbach in theolo­
auctoritatem rccognoviftis, & infuper verita­
tem fidei, quam defendi fuflinuiflis, dum il­ gia magifter Joannes de Lifura decretorum
le , qui & nunc cam perfequitur, tentavit pri­ doctor, pnepofite ecclefi· beatz Maria: ad gra­
ma vice dilfolverc, tenentes quod hoc facere dus Moguntinenfis, Joannes de Francfordia ofr___
. & cum
__ _ ficulis Confluenti*, Henrice de Herpel pr*non poterat, fic & vos permaneatis,
veritate ficus uique in finem; ficque agatis, E pofite fandi Severim Colonienfis, Joannes de
ut is qui tantis laboribus auctoritatem omnium Lemberg etiam in theologia magifter, pnemifconciliorum proilernere molitur. tandem ab fis difertis orationibus porrexiftis. Cujus qui­
his deiiflat. Ck fa* fiiluti confulat. Nec tale dem petitionis teneor talis eft: Dignentur veexemplum poflentati relinquatis, ut concilium fins rcvcrendiflim· paternitates ad cxhortatiorepr*fen:.>tis univerfalem ecclefiam, per vos nem & devotam poflulationem fereniflïmi dotanto tempore recognitum , & cui de necefli- mini noftri Romanorütn regis, (frc. nec non
tate falutis icncmim obedire, patiamini in die­ fuorum principum eleflorum , fua vota conbus veflru contundi 3c conculcari. Verum ferre. quatenus modis congruis ad generalis
quoque pallorem ecclefi· catholics per eam- concilii ab omnibus indubitati congregationem,
dem fynodum canonice eleclum colite & ve- infra unius anni fpatium, perveniatur loco
nciamtni; cujus atlumptionem ad apoflolatum fu« majcftati èx tuis principibus electoribus
gra-

- r_
onto
t**·.

&

Ί5*"ν,α· EPISTOLÆ SYNODALES

‘^n

, At rebus genendi* accomodo . Veâra* A clytorum principem vos minentium confidenlaborabunt
, ut. fi- ‘»*O
emtSTt aa,eni dominationes latere non putamus, qua»- les, quod
J magni* vinbu*
L
1 r
,ζ,*.
·**·>
rum neceffe fit, ut conciliorum generalium ve hic continuata fuerit, live in alium locum
judieia,
pro fide orthodox* Ac fehitt ani­ translata concio fynodali* , firvnterque mconmarum proferantur, firma At flabilia perma­ cuffie teneantur ab omnibus ventate* in fecrn
neant : quodque jadura ipfius fidei Ac vecte- Couflanuenii concilio declarata. Ac per hanc
fiaftic* drfctplin* immineat, fi iUa nutare Ac fandam fynodum renovata. ficque dabili* &
vacillare, nec robur Ac Habilitatem habere firma deincep conciliorum ucncrahum habea­
permittantur. Hinc enim aflidu* perturbatio­ tur audorita» . p-r quam fidei catholic* robur
ni pacis datu» occafio, hinc detrimenta falu- ac nervus ecclciiaf.x» difciphn» At flatu* Chntis afferuntur innumera, hinc ad malorum au­ ftianorqm confervetur m terna. tk corumdem
dacem perpetrationem ingreffus prebetur. hinc conciliorum ftatuta, ordinatione* & judicia pro
fubcerfugii* perfidorum aditus aperitur . Sic ipfil fide, pro lege domini. Ac edification*
quippe inducerentur perverti, ut nullatenus animarum, ac bono regimine flatu» univerfefyaodo judicanti aut flatuenti vel mandati o- lis ecclefi», eundi revereantur, quod nullius
bedirent, fed illito alum fynodum tien expe­ Bin adverfum rebellio aut périma* contradidi»
terent, cum Ac mo» fit malorum litigatorum, vel feandalofe diffenfio prxvalere permittatur ;
ficut pneclare beatu» Auguflinu» ad Gloiium, ut fic cum rigore juihti* mala reprtmi. fit,
Eleufinura & alio* Donatifta» icripfit, ut di­ bona cum tranquillitate valeant promoveri,
cant fe malos judice» tuiffc perpeffo», licet unanimitaiquc o)xedicnti» ubilibet reflorere pofetiam firmiter irunifeflitiima veritati liiperit·.· fii. rrefata· cvflr» petitioni retendendum du­
neque coercere poffet cervice* fu perbonam Ac ximus juxta ferietn articulorum iequentium fub
ecdeiiaflicam pacem perturbantium fynodalis hac forma : Primo , land* fynodu» commen­
cudnriras, fi celebrato concilio mox i pium dat devotionem , Ac finceram intentionem
trir*fcrri , aut ad aliud oporteret deveniri . quam pra^ti fereniflimus Romanorum rex Ac
Quod p»pa Cehfiu» luculenter advertens , in illustre* principe» ad unionem Ac pacificatio­
epiilola dirAfla cp.fcopis Dardani* ajehat: nem acclciix fande Dei habent , Ac pridem
Qu* mj;nrc< noffn divina infpirationc cernen­ per vo» prcdido* folemnes nuntio* Ac orato­
te» , nc.cffino prec.iv ctun·. ut quod contra re* fuo*, cum eorum lateri» ad hoc facrum
unamquamque hxrcfim cnada femel fynodu» concilium deflinato», in congregatione genepro fide, communione ac ventate promulgat-C rali facunde Ac prudenter ex (dicaram. Sacutvfet, non fincrent poflhac novi» retradatiom- do, vobis prefects oratoribus commemorat ,
l>ut mutilari. ne pravi» occafio praberctur . Jiuomodo in hac civitate Bafileenfi hsdenus
uerit Ac hodie fit generale concilium umverEt fubdit eadem epifloi* ■ Sic Eitnomiutn , Ma­
cedonium , Neflonum fynodu» feme! gefla con- falcm ecclefiam repnefentant, quod merito *demnan , ulteriu* ad nova concilia venire pud omnes Christicola* multiplici ratione d*non finit. Marcianus quoque Ac Valentinianus bet dici Ac reputari indubitatum Ac uakxun.
t i, i ;. imperatore* firmum habere voluerant quod Ac quod fine tnaxirafe periculis · incommodi­
«»«>«■<·· »«« per fynodum Chakedonenfem fuerat defini- tatibus , laboribus. sumptibus Ac difficultati­
ZuVTwiX tum. cautam illam fubjungente* : Nam inju- bus , abhinc ad alium locum mutatio hujus
7^^^"**· riam facit julicio rcbgiofiflim* fynodi, fi quis fieri concilii fieri non poterit, prout re* hac
w-, M<vm femel judicata ac rede difpofita revolvere Ac fe ipfera eundis diligenter intuentibut indi­
publice difputare contendit ·. quod fi permitte- cat , Ac h*c ipfa fanda fynodus fiepiu* per
rttur’ n,b*l ferme in diffinitionibus fidei ÔC oratores fuo* in diver fi* ambafiatis, ac in isto
a>mfaAM·. judicii* ecclefi» apud mortale» flabile hibcre- loco verbo Ac feripci» oratoribus regum Ac
cur, ticileque rueret cmnium futurorum con- Dprincipum fieculi multifarie ostendit. Inde
ciliorum vigor, fi hac fanda fynodus audo- prcmiffis
” alnfque pluribu» attente confideraritate duorum prrcedcntium conciliorum Ac t». videretur huic fandx fynodo. quod h*c
duorum Romanorum pontificum. congregata , in tigni» civitas Bafileenfi . cujus idoneitas mul­
cui etiam fummus pontifex pro tempore exi- tiplici experientia diuturne comprobata exnflens cum omnibus cardinalibus, cundique tit, effet locus aptus Ac rebus gerendi* accom­
pnelati ccclefiaftici inhsferunt, cui omnes ro­ modus , ad quem. cooperantibu» prufiti» do­
ge» terne, omnetque fere magni principes or­ minus fcreniflimo Romanorum rage At eleclobis incorporati funt , Ac folemnia per fuo* o- ribus. non folum ex inclyta natione Germa­
ratore* pnefliterunt juramenta , conculcaretur , nica , fed ei omni fidelium natione qua fub
aut in fuis judiciis, flatutis, declarationibus celo est, convenire poffent omnes, qui ge­
& decreti* contemneretur, Ai haberetur ludi­ neralibus concilia* intereflê debent Ac confaebrio . Non parvum itaque >rr.minet periculum, verunt , ut una cura patribus, qui in hoc
C in alium locum fynodu* congreganda de­ concilio constanter hadenu* perfevenverunt,
cernatur , quin robur ecclefiaflic* audoritau* pax Ac unio ecclefi* dofiderata dari peffiet *
aliquid btfionis atque detrimenti patiatur. V- E prrcipun cura hoc (aerum concilium later
bi tamen jam plttnbus anni* diligentiam no- alia fanfla opera fpedabter cxtitit coogregaftram pro illibata ftabilitate ipfiu* audoritau* tum ad pacem omnium ChriMianonunNihi­
conciliorum confervanda, domino auîibance, lo minus hi* non obttantibu*. ut pt*didi feimpendimus. Ac pro pace ecclefi» pnrmiflam rcniflitma* rex «Sc principes eledofe*, ceteri*
petitionem nofluûti* adimpleri, quam fi reji­ que reges de principe*, ac eundi fideles cla­
ceremus . plurima difenmina gravi orque ipfius re percipiant redam & puram intentionem,
ecclefi* Dei lefio fequi poffet : no* de beni­ quam habet hoc facnim concilium ad unita­
gno Chrifli adjutorio sffidue fpcnnte*, qui ad tem Ac pacem ccclefue . Ac hadenu* temper
ipfam ecclefiam ait, //*> v4»[cvm f»m omv*- habuit» quodque patre* in co perfeverantes
btn tfabut
*d zw»/iii»i*4.’wxe<ii jMuli, fi- parati fimt reddere rationem omni pofcentl
mulque de probitate tere rutatu rcg>« Ac in- de «a que in ipfis est fide, utque pnsfati feAa
renif­
CoaaL Genera/. Tom. XXIX.

m. ’VFTC” CONCILII BASILEENSIS.

37*

reniflunus res Âl fui principes dedores eri-A cilium, dum in iBo loco fuerit, recognofcent■
denter cognofeant, quod facrum concilium pro vero generali
' concilio
I*‘~ Ac i-J.-i
indubitato,
—
ei_ ANNO
c*»irri
cupit votis eorumdem complacere pro pacifi­ <pe adhssrebunt cum efledu inconcuffe, quamcatione univerfalis ecclefi*, divina favente cle­ dta durabit Ac continuatum fuerit : ftatutifque,
mentia , coufequgnda , ipfe fanda fynodus in ordinationibus, decretis & mandatis per il­
hac Bafileenfi civitate inclyta nationis Ger­ lud inibi fiendis acquiefcent & obtemperabunt.
manior in Spiritu fendo congregata, Ac u£- Ac · quantum in eis erit, inviolabiliter facient
que in prefentem diem legitime continuata, obfervari, etiamfi adverferii ad illud non ve­
univerfaiem ecdefiam reprzfentans, offert fe nerant . Loca vero que pnedide translationi
Ac rebus gerendis videntur accommoda. Ac re­
paratam in tempore, de quo infra fit men­
tio, ad locum ejufdem nationis rebus geren­ gia celfitudini grata, nominabit facrum con­
’>·· X V»
cilium
quando ipfius ferenitati videbitur ex­
t«*a Cvfert, dis accommodum. Ac regie celfitudini gra­
tum , fua propria audoritate modis congruis pedire: quorum alterum, pro majori gratitufeipfem ferre, fecuritatibus tamen ante hujuf­ dine, conternatur facrum concilium quod ipfe
dominus rex audoritate hujus fecri concilii
modi translationem decrctandam Ac fiendam
in talibus prestari foljtis, Ac aliis neceflariisB eligat Ac aflignet. 1’oftquam autem dide^feI
cuntates fecro huic concilio fuerint proflite
datis Ac prosutis. Obfecrat autem proftta fanda
‘
cum eflêdu, ac per regiam ferenitatem unus
fynodus eamdem regiam Velfitudinem . quatenus
ex locis eidem tpecificandis pro translatione
dignetur rem hanc aliis regibus Ac principi­
concilii nominatus , At de his aliifque probus intimare, eoe toto ingenio Ac nifu indu­
miflis facrum concilium per fuas hteras regias
cendo , ut illam ipfi ampledanrur , veniantque
patentes fuerit certificatum, hec fanda fyno­
perfonaliter, aut fuos folemnes oratores mit­
dus fuam translationem in illum locum pu­
tant , ac prolatos Ac alios qui in generalibus
blice ac in folemni feffione decretabit fiendam
conciliis de jure vel confuetudine debent in
ad tempus quod eidem fynodo ac dide re­
tereffe ditionis eorumdem, etiam ad venien­
gie majeftati , confidentis temporum circum­
dum inducant, ut pax Ac unio ecclefia fen­
flanti
is Ac neceflâtate ecclefir, videbitur ex­
tin Dei dgri poffu. Securitates vero, Ac alia
pedire . Videtis proclari oratores , quantum v, „ Μ
qun neceffaria efle reputat Ac intendit hec
pacem qpdefie hec fenda fynodus exoptet, **j*
fenda fynodus,, funt ea qua fequuntur : Pri­
quanta libertate defideriis regie fcrenitacis Ac *Γκΐ·Γ*
mo , quod fereniflimus ipfe rex proflet filum
Ac fecri Romani imperii ulvumcondudum ipfiC aliorum illuftrium dominorum vos mittentium **"" '
fetisfacere defideret, nihil aliud querens, ni­
fecro concilio ad alium locum transferendo ,
fi ut publice feluti ecclefir convenienter Ac
pro omnibus accedentibus ad ipfum, flantibus
efficaciter confutatur. Veftrum erit jam eorumAc recedentibus in plena ferma. Detque ope­
ram ut locus eligendus etiam habeat plcnifli- dem principum animos inducere, ut matrem
fuam ecdefiam , ex qua fpiritualiter regenera­
mam fecuritatem Ac feivumcoodudum cum
libertatibus circa jurifiiidioocm, ac etiam fu- ti funt, virtuofis adjuvent auxiliis, quatenus
eorum ope fecri concilii Conftantienfis. Ac hu­
per habitationibus, vidualibus, Ac aliis requijus Bafilecnfis, ac univerfituum almarum unifitis. Similiterque dabit operam, quod princi­
verfalium fynodorum illefa fervetur audoripes ecclefiaflici Ac fecula res, ac loca ipfi con­
tas« fides vigeat, fecris canonibus reverentia
cilio vicina, dent fuos falvofeondudus, quod­
debita exhibeatur, procuretur animaram fsque prodidi falvicondudus fereniflimi domi­
lus, ad que Temper fumme hujus fende fy­
ni regis , loci concilii, aliorumque domino­
nodi afpiravit intentio .· que Ac fi per implerum & locorum , fint irrevocabiles , durentque
tionem veftre puflulationis omitti aut negligi
continue ufque ad quatuor menfes poft fini­
mds fy-D contingeret, grave judicium a domino fuper
tum concilium . Exhortatur autem land
nodus regiam cclfitudincm , fi que guerre aut
principes inclytos A< fuper vos pertimefcendum foret. Sed ita illorum piam devotio­
difeordir graves tunc inter illos aut illa e£
fent, dignetur fe interponere pro treiqja aut nem Ac vcftram in eundis agere fperamus, ut
joce inter illos componenda. Item petit fan­ ex laboribus fruduofis a domino promereami­
da fynodus. quod fereniffimus ipfe dominus ni praemia gloriofe .
rex Romanorum ipfi concilio interlit perfenaDatum Bafilea in noflra generali congrega- “ ».
liter, ceflante legitimo impedimento: quo ad­ done fecundo nonas Odobris, anno a nativiveniente , aliquem potentem Ac magne audo tate domini millefimo quadringentefimo qua- Couetoei ·
*
ritatis principem , fecro concilio gratum, Iu dragefimofecundo.
ejus protedorem inflituere habeat, pollice*i orque fub verbo regio per fuas Uteras peten­
XVIII.
tes , quod non faciet, nec fieri permittet, Deo
audore, quantum in eo fuerit, quod fit vel
efle poflit direde vel indirede contra ipfius
^ιγ/Μ, fuper fafa amain fer 4onunw* eptfconcilii audoritarem Ac libertatem. Itein ne E
cof*m · Zandrq/m, & feauaiu* Refellent ·
.
inanis Ac fruflratoria reddatur hujufmodi fecri
preccptorr* ordmu fanfli Amtw ifanfaJfconcilii translatio , que fine înagis periculis
mitatti , & mgfjfnta Cmdbisem priore» praAc difficultatibus fieri non poteft , videtur per­
djcatmoa, Acc.
maxime neceflanum , cum , juxta declaratio­
nem fende & magna fynodi Conftantienfis,
Beatiffime pater, humillima recommendaqtiicumque fidelis teneatur obedlre mandatis, tionc promifla, veftro beatitudinis literis ,
flaturas , ordinationibus aut praeceptis cujusli- quas nuper per manus egregii viri domini
bet generalis concilii, quod domini rex Ac Petri de Mella nuntii apoftolici cum ea qua
cledores profati per fuas literis patentes hoc decuit reverentia fufeepimus, una cum cre­
facrum concilium Bafileenfe , ante ipfius trans­ dentia per eumdem nobis defuper feriofe ex­
lationem decrctandam, cerraficcnt; quod con- polita, intelleximus eamdem fanditatem ve-

ftram.

in
WrK*
EPISTOLÆ SYNODALES *,,7μ7”π· W
in», cenis ex catsfis vos moventibus, con- A tinuatiooem, paternos favores Si afliftcnusm
•wwo cilium Bafileenfe divolvendum fore decrevif- benignam adhibere dignemini , firmiilime ( fi
ounrt
A, ac shod concilium Bononia exnunc ad placet veftne fanclitati ) m mente tenentes ,
sanum cues dimidio celebrandum indixifle , quod fi non omnia in concilio apud Bafileam
nos tam in eifdem literis, quam in eiufdcm congregato expediri queant , que pro bono
Anilitar» veftr* nuntii viva voce exhortan­ univertilis ecclefie occurrerint, concilio apud
do , ut cum tempus poftulaverit. ad ipfam Bononiam feu alibi congregando ( fi opus
Bonoaienfem fynodum noftros oratores iranf- fuerit ) noftros illuc oratores , cum portula­
mittere placeret, qui circa Cbriftiane religio­ vent , ad vetlnr tintinatis complacentiam ani­
nis dt fodis apoftolice ftatum & honorem ea mo paratitTimo tranfmutcmus . Ceterum . pater
proponant & operentur qu» rege catholico besttifime. corde linccro fuppbcamus, quate­
digna fint. His itaque , pater beauflime, in­ nus tnemoran circumfpccli viri domini Petri
tellects , non abs rc mente turbata. co per­
veftra ianclitatis nuntii moram in regno nomaxime fuimus ftuptfacli , quod nullum con­ ftro Anglia diuturniorem excufatam habere
venientius pnefidium inveniri putavimus, quo dignetur veftra beatitudmis clementia, quod
fanfb mater ecclefia fefe ab extremis horrer,- B non fui defidu, fed v.riis circa progreifum
diique periculis jam undique imminentibus itu non progreffum
~
<1κΊ< concilii Baiikcniis
tueretur, quo cclenus hcreticorum connus op­ occurrentibus novis. fecundum varietatem oc­
primi , aut catholicorum mores in melius re­ currentium . novis deiupcr deliber.mones ha­
formas» valerent, quam ut per praefixum con­ beri , & nova oportuit confilu preparan. Beacilii generalis coetum adunatum, premiffis de titudincm vcftram , CVi. Datum, στ.
aliis inflantibus periculis fine ulterioris piorogatioms difpendio fuccutratur . Cernimus
XIX.
quippe de prefenti, & ante hzc tempora ani­
mo peripicaci intuebamur, nedum progenito­
Lucra reps Ânght illufiris, direila concilio
rum noftrorum, fed fle noftris, heu, quomo­
per cafdcm ambafiatoret,
do temporibus fides catholica ftatuique ecclefiafticus fit laicalis ubique jam flufluet, Sc pro­ SacrofaHÜa generali fynodo Bafileenfi, lit Spitcellis magnis agitetur, adeo quod reparandis
mu fanlbr legume eonpegata , umverfytem
refonnandifque prêter pnemiiTa exorbitamus
ecclefiam reproferuanti , Henmus Det gratta
quamplunmis, quas ad gregis Chrifti turba-C
rex dnglia & /'rttttcta ac domtnus Hibernia,
tionera non modicam in dies ingruere confpifui ipfius recommenriationem, efr ad umverfalu ecclefie botutm fehater profperan.
cirnus , inora nociva exiftit, & multa gignit
dilatio pericula, que nihilo minus fidelium
animarum faluti. cui celeriter fuccurrendum
V eft rat ' facratiiTimx congregationis literis
eft , penculofion ( proh dolor ! ) comminan­ nobis jam vice gemina prefentaus, primis
tur . His propterea, pater beatiflime , aliifque videlicet ante adventum reverendi patris do­
mot ivis incitati, Bafileenfis civitatis locum pro mini domini epifeopi Laudcnfis nobilifque dc
univerfalj fynodo celebranda , aufloritate fuf- magnifici militis domini Rafalli de Auro de
ficienti allas limitatum, tamquam in Chriftia- Bononia, preceptoris S. Joannis Hierosolymi­
ni orbis medio pofitum, ab hercticis Bohe- tani Januenfis , nec non egregii viri fratris
mifque, per Dei gratum ad fande matris ec­ Guidonis prioris conventus Chatnbencenfis de
clefi* unitatem reducendis, haud longe di- Sabaudia ordinis predicatorum, (acre pagine
ftantem, fatis commodum & congruum repu­ profeilbns, legatorum Veftrorum, ad noftram
tantes. ad fantliflime memori* Marti num pa­
prxfcntum tranfmiflorum: fecundis vero, per
pam V. predccctic'cm veflrum noftros orato- Deofdcm in ipforum ad nos acccftu credentiares dum in humani, agebat, pro anticipatio­ que pro parte nobis per ipfos in confpedu
ne ipfius concilii Bafikenfis deflirtaile memi­
trium flatuum regni noftri difeniflimo termo­
nimus . Cujus reverentia ficut & tunc, fic & ne feriofius expofita , postquam piiflimum (an­
nunc pro procraftinatione favores impcndeic cla: vestrx congregationis pro politum ad hoc
regios nos debere , Dei ecclefie, cuius in ipfo tendens, ut tam fidei orthodoxe, hereticonegotia profpcrari fperamus, expediens fore rum vcrfmiis dc variis erroribus nunc tempo
non credimus: quinimo confiderantes, ut ve­
ris multipliciter impugnate, celerius fuccuiraciter informamur, quod multi «fe notabilio­
ratur, quam u: depravati mores omnium sta­
ribus Chriftiane religionis principibus ad pne- tuum in melius , quantum aluflimus conceftelibatum concilium' Bafileenfe jam iuos amlia- rit, reformentur, diicordieque regnum &
fiatores -deflinarunt, ipfumque concilium tam principum , quibus Christianitas miferabiliter
pedatorum quam dodorum ac aliorum pro- atteritur, pone tenus fopiantur, nobis eleganbatiflimorum illuc atfidue confluentium nume­ tiflime declaratum est pro parte celeberrima
ro non modico in dies excrefcit, in his que congregationis vestrr , que foquuntur a vobis
fidelium pacem , fidei nutrimentum, & ecclc- £ concepimus postulari. Quorum primo, vide­
fix ftatum & honorem, ac animarum falutem licet ut nostri oratores & legati ad prefatam
refpiciunt, & aliis que in ipfa fa era fynodo fynodum destinentui’, annuimus animo perli­
generali tradari & expediri debeartt, nos eis benti , ipforumque Dei opitulante gratia, ad­
conformare incendimus, prout decet. Veftram ventum modo poflibiliori maturabimus , ut
itaque beatitudinem filiali affedione attentius optatur. In fecundo autem per oratores eolexoramus & adhortamur in dominio Jefu dem a nobis postulato, quod videlicet pacem
Chrifio, quatenus pr em illis attentis, ad didi inter nos & adverfarios nostros, pnefenim in
concilii, quod univerfalis ecclefie profc&ibiu regno nostro Franci* concernit, ineundam ,
tam neceflarium tamque opportunum arbitra­
fcire dignetur vestra concio facrofanfla, quod
mur , progref&onem , & ipfius ufqee ad fina­ in hoc pacis negotio instantiis & hortamen­
le complementum traflandorum in eodem con- tis reverendiflimi patris domini cardinalis fanConal. General. Tom. XXIX.
Aa 2
fle

375

CONCILII BASILEENSIS.

aL*?sJP”’

37*

..... d» Cracto coodefcendimas firmo cum propo-Are potutfiis. Et occe, propter reran agent
eJnusTi
· V*1
T“J rationabiles, ipfius ram praerafibm, modo ad hane ctvftltr
AWWO
cN*vn
>44·,
tradui pacis cum ipfi* adverfariis noftris ef­ Viterbïemèm intravimus , continuaturi iter
ficaciter intendendi, fperantes in domino , nofirum verius urbem Romanam, ad vifitanquod didi reverendiffimi patris labor in ea dum fànditatem ipfius domini nofiri, quam
re firuArari non debeat, fed fruduofum feptimana proxima fine dilatione annuente
gratum feritetur effirdum. Veruntamen domino convenire feeramus . Et quoniam
fi ex faorum laborum Ac meditationis indu- prater bullam admiffionum facri Bafileenfis
Aria firudus in ea parte fperatus ( puod ab- conciliii, quam, ut certi reddimur, dudum
flt ) non fequatur, ambafra tores noAri ad habuifta per legatos Ac oratores fua fimdiveftrum cerium deAinandi circa ipfius pacis catis , repetimus eamdem bene difpofitam ad
ineunda progreffum ulteriorem venient fic favores facri concilii, At eorum maxime ,
itifirudi. ut cunilis per eos luculentius ap­ j>ro quibus ipfiim facrum concilium congre­
parere debeat, quod ab omni tempore fui­ gatum exifiW . At nos quoque una cum fanmus , fumus , Ac erimus , Avente altifli- ditate
____ fua
_ illa
_
_ .alia bona opesa ftvoriMie
Ac
mo , difpofiti At inclinati ad ipfis pacis bo-B intendimus . Que fanditas fua jam fuos ple­
legatos mifirtet dudum apromnum per quacumque media rationabilia & fidentes Ac
‘
convenientia intendere , prout congruit prin­ ptuatos, nifi legitima impedimenta , prout
cipi ChriAiano. Ceterum in Spiritu fando percepimus, ohftitiflent. Intehdit autem fua
adunata fynodus gioriota liters* fecuritatis Ac fanditas, prout nobis did fecit, illos quan­
falvkondudus, qua per concilium generale tocius expedire . Nihilo minus ne facrum
volentibus adire per veAros oratores paedi­
concilium ex hujus modica dilatione patia­
dos petebantur, animo libenti concefhmus, tur diferimen , eadtm fanditas fua pronun­
exhortationemque pariatorum regni nofiri de tiavit nonnullos alios prafidentes , prout ex
accedendo ad concilium memoratum per nos bullis fuis apoftolicis clarius Colligere poteri­
fiendam, ut veAri etiam pro parte eft peti­ tis . Adhortamur igitur veftras paternitates
tum libenter exequentes, quos tamen ad o- majori aflédione qua poffumus, quatenus eofpus hoc aggrediendum urgere
non oportet. dem benigne velitis fiifdpere , nihilque in_
ad quod pro viribus abtque fiimulo volunta- terim admittere quod poflu cedere in perturrie fe difponunt. Ceterum veArum Acrofan- bationem fanditatis fuse Ac patie univerialis
dum cotum ad operis inchoati confumma- C ecdcfire ; quoniam nobis convenientibus bre·
tionem fclkifiimam
”
tueri dirigereque
vifTimis
digne
( ­ ut pnediximus ) his diebus una
tur fenfatorum cogitatuum piiAimus infpira- cum fandi taie fua, folemnes noftros orato­
tor. Scriptum fub privato tigillo noAro, ·- res fuper finguli* ad veAras paternitates mit­
pud palatium nofirum ▼efhnooa^erienfe, vi- temus, fperantes in domino quod omnia pro
cefimo die Julii mentis, anno regni nofiri bono reipublicc Chriftianu bene manebunt
decimo .
compofita, At ad id omni Audio intendemus,
qui (candela in ecciefia Dei (ipfe novit) moXX.
lefte ferremus.
Datum Viterfeii die nona mentis Mali ,
ΣρψοΙα Sigimundi Claris ex Italia ad patret regnorum nofirorum anno Hungari», ri-c.
in conalto Bafilet cerngnegatoi mifa.
quadrigefimofeptimo, Romanorum vigefitnotertio, Bohemic vero decimotertio, &c.
Rcverendifiîmi in ChriAo patres ac vene­
rabiles, grate flt fincere nobis diledi, trans- Sigifmwtdtu Dei gratia Hamaitorum nx femper
.......
htpfn diebus , geminatis nedris literis ve- D
dugufiue, ac /dungaria Bohemoramque, &c.
Aris paternitatibus notificavimus concordiam
rex.
inter ftndifiitnum dominum noftrum papam
ac majeftatem noftnrn fecutam , quemadmo­
Ad mandatum domini regis Cafpar Slick.
dum , non ambigimus, jam limpide cognofce-

VA-

{

37«

377

SÜ.
M««it»- VARIARUM RERUM,7 EPISTOLARUM,7
A&iooum , fcntentiarmn , decretorum , oration mque diverfarum ,
ad concilium Bafileenfe feu ejut materiam fpeâantium.

FARRAGO

five

APPENDIX.

Articuli quidam feu flatuta , deliberata feu aâa , pronuntiata feu definita
concilii Bafileenfis feorfim hic congefta, & fecundum datas ipforum , quan­
tum ex ipfis con i ici potuit, digefta : infertis avi (amentis cleri Gallicani in
Gallia pro fynodo Bafileenfi 1 aélis, δτ articulis Bohcmomm ipfi concilio
Bafileenfi oblatis.
A informare de agitatis in illo menfe finito. Et
fic fueceffive de fingnlis menfibus. Et illi duofâî'w’"»*· ^γ***1· de modo procedendi m facro concilio le-> decim eligdnt unum ex eis pro prafidente ,
gitimi & approbati
tbtfrigitimi
approbati feu concïufi
conclufi in généra­
generu- qur pro toto menfe fit eorum pnefidens, ad
it congregatione die Kenent tO. Septembri/r cujus mandatum ceteri deputati tenebuntur in
loco per, eo» eligendo convenire.
·4Ϊ·.
Item fi aliqua deputatio vel aliqua particuRimo fint quatuor deputationes , ficuttt laris pertona habeat aliquam materiam pr»
funt, inter quas omnes de concilio diftri-■ manibus, quod illam poffit cifdenr deputatis
buantur «qualiter , quantum commode i fieri
, , , qui, fub
,
proponere
juramento pnrflito traden­
poferit . Et fint in qualibet deputations de tem ( nifi fibi pl
placuerit ) non revelabunt ■
qno^bet ftatu, fcilicet dominorum cardinalium, B
Item quod
de
.
leputationes, pnecipue in rebus
patriarcharum, archiepifcoporum, abbatum , arduis, fic maxime fi non exigant celeritadoftorum
j-a
, religiofornm
··
, exemptorum, &
- non tem * non fatim fuper propofitit, dum pri­
exemptorum, & aliorum, fic in qualibet de mo proponuntur , deliberabunt : fed ad feomnibus nationibus diftribuantur in quatuor quentem congregationem different propofita ,
«quales partes fuppofita fingularum nationum. ut unutquiique habeat tempus cogitandi fit
Et ad diftribuendum fuppofita concilii, eli­ matare deliberandi fuper propofitis. Et fi res
gantur quatuor, fcilicet unus ex qualibet de­ propofita gravia fuerit, poterit bis vel ter fe­
putationsqui quidem quatuor menfibus fin­
cundum exigentiam fu» gravitatis fuper ea
gatis eligantur de novo .
deliberari , ut maturius concludatur quod fue­
Item in qualibet depatatione eligatur unus rit multiplici deliberatione recenfitum. fit taprufidens fingubs menfibus per vota fingulo-Cmen quod quilibet , juxta propofita per pnarun» . Et in qualibet earum deputetur unus fidentem, refpondeat pertinenter, fit non per
promoter, notarius , <5c unus curtor.
materias extravagantes , ita quod non induItem omnes deputationes congregabuntur cat aliam materiam , quam illam que per preter in feptimana regulariter , videlicet die Lu­ fidentem fuerit introdufla . Et fi contingeret
ne, die Mercurii, fie die fabbati de mane aliquem vel aliquos introducere materias ahora confueta . Et fi in praedictis diebus fe­ lias, dominus prafidens non faciat fuper illis
lium aliquod Occurrerit precipuum , poterunt deliberare pcotunc, fed in alia prima congre­
in fequenti dic congregati, vel in d>e praece­ gatione , nifi forte materia talis fuerit, que
denti , fi per perfidentem fuerit intimatum.
urgentem exigat celeritatem .
Item quod nulla deputatio adilringat fe quiItem quando in una deputarione aliqua
bufeumque juramentis ad tenendum fecrete D materia fuerit agitata fic dehberata, fi in una
materias qu» traflabuntur in eadem : led fit fententia omnes conveniant, appunôuamentum fuum per duos ad alias deputationes do·
licitum fingulis fuppofitis deputaiionum con­

P

ferre cum fingulis » de concilio, tantum de
rebus de quibus agetur.
ζί*Ϊζ£·£’·
Item quolibet menfe deputentur tres de
u>t»« , «r qualibet deputationc, qui duodecim pari mo**■ B‘
do ter in tepUmana vel pluries, prout eis

ferant cum motivis fit perfoafionibus ejuidem
deputation!! ■ Si vero non fuerit omnium con­
cors fententia , & quantumcumque una pars
numero excedat aliam, nihilo minus de qua­
libet p/rte fumatur unus , fic ambo ad alias
videbitur expedire, certis horis fic loco , non deputationes tranimittantur, ut diverfitas cum
tamen illis horis quibus deputationes congre­ motivis & rationibus utriutque fentcnlir om­
gantur, convenient ad videndum materias eis nibus innotelcat , & fie alis depuiationès ,
datas deputationibui diftribucndas ad traflan- E perceptis rationibus fic motivis , clarius valeant
dum. Sic tamen , quod in fine cujuslibet men- deliberare.
fis eligendo novos deputatos , de qualibet deItem qualibet deputatio in deferendo vo­
putatione maneat unus de pmcedentibus de­ tum fuum feu appunâuamentum ad alias de­
putatis, ille videlicet quem ipfi duodecim e- putations fervabit ordinem rerum de quibus
' legerint : fic tamen quod ille qui eligetur pro agitur, utpote fi res ad fidem pertineat, pri­
menfe fecundo , non eligatur pro menfe ter­ mo gd deputationem fidei deferatur , fic de­
tio : qui quatuor habeant de novo venientes inde ad alias. Et funditer, fi res exigat ce-

379

A P P E N D I X

P R T M A

v

jSo

lerem expeditionem , inditae deferatur ad A Item quod qmœ* incorporati, dc qui in
communem deputarionem, dc fimiliter in a- poftenun incorporabuntur ipfi concilio, prout
Ilis. Communit vero depytatio tetiebit eum- funt
'
‘
""
·· diebus
·· ·
deputati
, fingulis
ordinari* intrent
dsm ordinem in deferendo communia ad a- ipfa* deputationes ad avifendum dc pradicari*
lia* deputationes.
dum caufa* dc materias occurrente*, ne qui*
'tem prodidi duodecim deputati femper in protendere poffit ignorantiam <|e proponendi*
die procedenti ad congregationem generalem in generali congregatione , dc quod per vota
conveniant cum pnefidente emeilii, cum ap- omnium'fingula expediantur. Et qui non in­
punduamenti* dc avifamentis dc agitatis de­ traverint -abfijue rationabili caufa, feu qui non
putationum' , ut profiden* concilii fit plene in­
fignificaverint hora debita fe non pofle intra­
formatu* de fingulis qu· habebit in generali re, dc qui ante diflblutiotfem rccefferint fine
congregatione proponere cum motivis dc ra­ licentia profidends, ipfius profidenti* arbitrio
tionibus. Nihil autem ardui proponat perfi­
puniantur.
Item omnia fuppofita concilii teneantur ve­
dens in congregatione generali ad deliberan­
dum feu concludendum , nifi prius fuerit pro- nire dc ftare in congregatione generali in fe£pofitum in finguli* depytationibu*, dc agita-B fionibus, in miffis folemnibus & proceflioditum : nifi cafus effet repentinus dc talis, cu- bos, quemadmodum fupradidum eft dc dojus ®ora effet nociva , tunc pollet proponi . putationibus .
Quacumque vero in depolitionibus agitata
Item antequam diflolvatur congregatio ge­
fuerint, five omnes convenerint, five non , nerali* , aut lingularum deputationum, per no­
proponet, dummodo faltem per duas deputa­ tario* congregationis generalis , dc etiam Cin­
tions* ad proponendum fuerit requifitus.
gularum deputationum , legantur appunlhiata
Item fi in feria fexu feftum aliquod vel & ordinata in eifdem , nt fi per dido* no­
aliud impedimentum occurrent, quod in die tarios , aliquis defedus in feribendo fuerit
(abbati fiat congregatio generalis, non in die commiflus , corrigatur.
Jovis, nifi per profidentem aliter intimatum
. Item de qualibet deputatione «ligatur unus,
fuerit ■ Et ita nat, quod nunquam in fepti- qui quatuor provideant de termonibus ad cle­
rum fingulis diebus folemnibus' fiendis, quo*
mana generalis congregatio omittatur.
Item quod dominus profiden* in qualibet ipfi' perfonis idonei* ad hoc diftribuant $ & ’
congregatione habet rotulum fuum , in quo antequam ftrmo hujufmodi per eum cui affi»
ponantur materi· proponenda . Et litteris mif- Cgnatus
<
eft publicetur, prius per cofdem qua­
livi* ledi* . femper incipiat a gravioribus : ita tuor , vel aJterum ipforum, videatur ne error
tamen quod omnia punda, fuper quibus eft contingat, aut fcandalum aliquod exinde ori­
pretunc declarandum , in principio expli­ ri . Et ifte ordo a fefto fandi Michaelis inantea femper continuetur,
'
centur .
Item exhorrentur fuppofita deputationum ,
Item ad expediendum aliquid, dentur ali­
& etiam in congregatione generali per profi- qui deputati: qui dum conveniunt , ille qui
dignior & primus eft , inter eos proponat ma­
dentem, quod fi in deput*tionibus vel con­
gregationibus fint due vel tres opinione* , teriam tradandqm, & dirigat illam, 6c vota
aliorum
exquiratxEt fi aliqui* vel ^aliqui dc
quicumque voluerint adharere alicui illarum,
non debeant reiterare quod jam didum fue­ concilio , non deputati, volunt interefle ad arit, nifi velint aliquid addere vel diminuere: vifândum fuper materia de qua eft tradanfed poterunt illam quam -voluerint partem dum , poffint avifare deputato* de motivis
fui*, & fi placet deputatis quod interfiat, po­
brevi verbo eligere, vsl novam ' dicere, jux­
terunt remanere.
ta eorum voluntatem.
Item fi in deputationibus fint fuppofita nonD
f Pro communibus
deliberantia propter arduitatem materiarum , Nomina quatuor deputatio-J Reformatorii,
& dicant fe velk cum libris vel alias delibe- num in conbiiio, videlicet
Fidei,
rare , non concludatur , donec in fcquenti
«-fit Pacis,
deputatione, in qua, fi dicere velinf , au­
diantur .
II.
Item ne tempus inutiliter occupetur fit la­
batur in vanum, ordinetur quod deinceps fu- Sequuntur injfruibones deferendo ambajietqribus
per caufis & rebus tradandi* & exponendis
concilii, continentes modos, tpubns fe debent
hobeie cum ambafutonbv domini nofbriftps .
in hoc iacro concilio, ac in generali congre­
gatione per dominum profidentem ipfi conci­
lio proponendi*, proprius lingularum deputa- TT1 T primo didi ambafiatores facri concilii
tionum profiden* , vel notarii referant aviftta,
,__ deputati cum uno ex parte domini pro­
deliberata feu conclufa in eifdem. Et fi con­ tectoris , ibunt ob tam pntntis dominis ora­
tingat majorem partem , hoc eft très dc puta­ toribus, & fufcipient eos benigne & gratiotiones effc concordes , illico quarta deputa-E ft, ut inter alia dicant cis qoajiter dominus
* Ponitem requifivit dominum cardi­
tio , imo quodbbet fuppofitum hujus fieri Petrus
~
concilii, diligenter & ad plenum audiatur be­ nalem legatum ex parte ipforum, ut procu­
nigne cum fuis rationibus & motivis: qus fi raret eis tres falvoscondudus : ôc cum ipfe
forian hafitationem aliquam ftu difficultatem dominus legatus inferret dominis de concilio,
afferant, remittatur articulus, fuper quo ' dif­ valde ipfi tant admirati de hujufmodi petitio*
ficultas fuerit exorta, ad deputationes fingu- ne ûlvicondudu*, nec non & proprias cau­
las latius & maturius digerendus. Si veto ra­ las in falvocondudu expreflas.
Item exhortent^' eo* qui velint libere hue
tiones talium & motiva dubietatem probabi­
lem fufficientemque non adducant, concluda­ venire fine udvocoqdudu, quia revera non
tur quod approbatum extiterit & mature di- eft opus , « fuper his dicam quantum ei*
videtur, inducendo eo* ut defiftant, nec cu*
geftum per tres deputationes.
' _------ >
rent, '

jSi

CONCILII BASILEENSIS.

38t

rent de hujofinodi feiviscoadu&bus. Si t»-A fis in faefionem ipfius fieri concilii, nullatemen omnino ipfi Inflent habere, tunc dicam nui interdifta vobis intelligatur : quodque ver­
noftri ambafiatores, qualiter pradiftns domi­ ba illa, Vuit etiam h®c fanda fynodus , ut
ant Petras porrexit difto domino legato cer­ poftquam ad veftra propoGta & explicata retam formam, dc· curent fcire ab eis, utrum . fponfura dederit, vel vos requiGerit, &c. iriIllam dederint. Et fi dicant quod fic > tunc telfiigantur , ut terminus odo dierum refera­
ambafiatom noftri requiram notarios dc te- tur ia ad refponfum dandum, Gcut ad rcquiftes, dc dicant quod licet non edet necefla- fitionem fiendam. Item quod verbum illud ,
rium eis dare falvumconduilum noflrum.^ii- per viam redam, intelligatur, per eam qua
hilo minus ad fetisfàciendum cis offendant veniftis, vel aliam vobis gratam dc fecurain,
ei filvumcondo&um nofbum, qui conceptus verfus partes Itali* Gne dolo & fraude ten­
eft in plena forma, &c. Et fi caufarentur de dendo. drc.
aliquibus claufulis omKfis, videlicet de eundo ulterius , dc de minendis tie recipiendis
IV.
nuntiis, dc quod · trahatur data falviconduAus ratio, exprimant jurtas caufâ*. PnedfelaB
Reformationes de fuppofitls hn;us facri
verbe font omiffa, prout ctrcumfpeftiones ipconcilii.
foram fetent qis dare declarare fecundum
mentem facri concilii. Et curent ipfi ambafia­
Dmonet h*c fahfla fynodus omnes fatores noftri , quçd in predilH: omnibus adcrum concilium celebrantes , ut omnem
fint notarii & tcftes, dc etiam cives vel opigravitatpm & honeftatem , qur viros ecclefiadani majores loci, ubi dides ambafiatores re- fticos decent, diligenter obfervent, vitam dc
perient. Si autem nollent didi oratores efle converfitionem exeihplarem ducant; dc cum
contenti de felvocoodudu noftro, tunc amba­ ad dandam toti * orbi convenerint . ipG prius ««m· .
fiatores noftri proteftentur coram notariis dc in fe legem fufcepirtc demonftrent . Sint eo- °"' **·*"
• teftibus, <pc. quod per fecrum concilium non rum mores fine macula & ruga. Exhibeant
flaret, quin ipfi'■veniant vel poffint venire : fe. tamquam fpeculum mundum, in quo alii
admoneant etiam eos, quod in redeundo non fpeculantes normam dc exemplum fenftimodicant vd faciant aliquid, quod fit in dero­ nie accipiant. Meminerint fe effe fil term , Mm*. ».
gationem vel hefionem concilii, quia timent, in quo opus eft ut nunc fanetur mundus .
ne forte alii rgre ferentes hoc racerent fibiCSint tales, juxta prcceptum domini, ut lualiquam difplicentiam : fit etiam admoneant men eorum luceat coram hominbus, ut viquod propter fufpicionem exortam non rema- deant bona opera ipforum, dc glorificent Paneant in Alcmania, fed mum citius poffint trem noftrum qui in coelis eft . Ipfis inquit
■revectantur. Si forte noftri^ambafiatores fen- apoftolus in pertona Timothei: Efto exemplum ■· *■■·»· *■
'
fidelitm in verbo , in converfatione, in carita­
contra honorem fieri concilii ; tunc ambaûa- te , in fide , in cafiitate, · Intima dc bona
fores nortri dicaht, quod fecundum decreta confidentis propter feipfos, bona fama propfacri concilii portet procedi contra eos; nihilo 1er proximos.
minus ob reveroidam fedis apoftolic*, &
Et quantum ad confcientiam attinet, unufquia concilium vult procedere cum omni man­ quifque eam frpe examinet dc mundet, quan­
suetudine dc pietate, funt contenti noftri m- tum fieri poteft, ab his omnibus qu* divi­
bafiatores , quod ipfi in pace poffint recede­ nam majeftatem offendunt . Qui fecerdotes
re, fed careant de futuro. Et de hoc avife- funt f*pe celebrent, alii vero fspe confitean­
tur ille qui mittetur nomincdommi ducis pro- tur : hoc plurimum valebit ad gratiam domitefloris.
Dni impetrandam . Alioquin fi iniquitatem con- pfii.
fpexerit in cordibus eorum , non exaudiet
III.
dominus, dc oratio peccatoris fiet ei in pec­
catum.
Declaratio falviconduBiu.
Et quoniam opera qu* hoc fecrum conci­
lium confequitur nimis grandia funt, qu*
cet filvuscondudus per vos petitus ad quidem viribus humanis nullatenus effici pofhanc civiatem Bafileenfem veniendi non funt, necertario ad dominum recurrendum oneceflàrius fuiffet, ex cauGs in aliis litteris
rationibus, eleemofynis, jejuniis. Quilibet igi­
noftris dc per oratores noftros expreffis , ni­ tur de concilio, Gngulis diebus aliquam falhilo minus nos volentes veftr* population! , tem brevem orationem ad Deum porrigat pro
quantum cum Deo dc honeftate fieri potuit , fucceffu hujus fecri concilii . Mandat etiam
utisfacere, ipfum filvumcondudum in forma hac fianfla fynodus, ut fingulis feriir quintis,
plena dc fumcienti per didos oratores ad vos quamdiu durat traftatus Rohemorum, in ma­
tranfinifimus, Verum quia dubitare videmini, jori ecclefia celebretur miffa de Spiritu fenélo
ubi dubitandum 'non efl, dc in re clara feru- E cum orationibus ad -hoc inftitutis, in qua opuhun quieritis , difficultatem in aliquibus mnes de concilio interfiet . Ea autem die ,
claufulis non neceffariam
facientes,
ideo utt nec non diebus dominicis, & aliis diebus fo” ‘
'
cognofcatis hanc fandam fynodum in fpirftu lemnibus, quibus pnefente concilio miffie ce­
lenitati· flt mahfuctudinis procedere , dc ne lebrantur, quilibet de concilio offerat in gavefter aceeffus conventui fruduofus fic impe­ rophylacio filtem unum nummum, hoc mo­
diri ex parte ipfius fynodi videatur, paedi­ do , quod duo curfores cum pyxidibus, unus
das claufalas didi noftri falvicondudus hoc ab uno latere chori, alius ab alio, intra mitmodo ex. fupcrabundanri duximus declaran­ farum folemnia recipiant quidquid a fuppofidas , videlicet ut privata collocutio quoad tcs tis coticilii offertur. Port miffam promotores.
familiares dc privatas, dc non concernentes concilii diftribuant hujufmodi oblationes pau­
tiegoda hujus fieri generalis concilii Bafileen- peribus, de quibus ipfis videbitur. Eamdem.
mif-

A

U

»
APPENDIX

H

ftrtt

MA-

?84

miffam de Spiritu fanfto, quinta ferta, fan-A deferant fuis ordinibus congruentes, Ac capsipateant
cl» fynodus mandat folemnner celebrari in los ita tonfos, quod aures —
—— .
Non ponent in frenis, feUis, aut pefloraqualibet ecclefia collegiata Ac conventuali hu­
libus equorum . auram. vel argentum > aut
jus civitatis.
ornamenta metalli depfeli , aut figurati, aut
Mandat etiam tam fuppofitis concilii Cele­
mappas fericeas , feu alia huiufmodi fuperfluibrantibus , quam aliis tacerdotibus in hac
civitate exiftentibus, ut in midis fuis dicant - tatum : At quod hujufmodi ornamenta equo­
rum fint unius coloris', non rubei'vel viri­
aliquam orationem pro pace Ac unitate ec­
dis* nec calcaribus deauratis utantur.
clefi* .
c
Ut pralati non in multitudine, fed honeftaUt negotia qur in deputationibuS concilii
aguntur , Ifeus oculo pietatis afpiciat , At te timili» gloriari videantur , incedendo per '
profperari faciat , expedit ut hi qui illa tra­ viam pedites , aut equites , quanto paucios
dant, ad tpfas deputationes devoti accedant: res potTunt przmittent familiares : cardina­
pr< pterea quaelibet deputatic , antequam ne­ les decem , patriarche odo , archiepifcopl fex
gotiari incipiat , audiat in communi miffam ante fe.
/
>n Iocq quem ordinaverit prope ipiam depuFt quia qualis paterfamilias, talcs At ddranonem . Ibidem omnes de diputatione cu- medici
Λ
ejus; curandum eft ut non folum pa­
rent mteretfc, nili foria η aliqui fint per fe tres de concilio , fed & eorum familiares de­
centem honeftatcm fervent. Quilibet igitur fa­
celebrantes.
miliares fuos llepe adfnoncat, nc quid repreTempore divinorum non fiant invicem col­
hcnfibile aut fcandalofum publice vel occulte
locutiones. Sed quilibet vel oret . vel con­
templetur qux aguntur vel dicuntur in rnifla. perpetrare pudeant ·. hujufmodi familiarum ve­
Et quoniam ( ut inquit Tobias') bona eft rtes non tint breviores genu. nec diverforum
oratio cnm eleemofyna & lejunus, quilibet femel colorum , nec cum fcifturis . frappis , vel ·
in hebdomade feria fexta vel alia jc|unet . Et brodaturis, vel alia ornamenta aurea vel ar­
ficut Mofes antequam legem mereretur tume­ gentea, nec cinfluras exceflive fumptuofas f.
re |C|unavit , ita Ai nos legem reformationis Sint eorum caliga unius coloris, fimilirer Ac
a dominio accepturi. Ac tradituri mundo, fa­ caputia, ncc dagas feu cultellos ultra longitudincin unius palme deferant.
cere curemus : qui autem jejunare non po­
Nemo de fuppofitis conciln ludat , aut fateft . det cleemofynam .
His autem diebus quilibet in menfa fuaC miliares fuos ad tax illot vel alios ludos infervet moderationem fobrie’’temque ciborum: honeftos luderc patiatur. Non permittant a
«tiamfi hofpitcs adfint, non multitudine ac familiaribus fuis per civitatem cum avibus ie
reprehenfibih varietate ferculorum, fed mode- affocian.
Familiares dominorum de concilio , benefifa At competenti, reiechone honorentur.
Pnelan in menfis fins ftudeant fervarc de­ ciati, vel in facnS^conftituti, tabter incedant,
cretum Toletanum, quod talc eft : Pro re­ & non laicaliter tamquam fcutifcri.
verentia Dei At facerdotum id univeria conOmnes religiofi exiftentes in hoc loco facri
ftituit fynodus. > Et quia fuient crebro men­ concilii portent habitus fuarum religionum in
tis ociofjs fabtfhe interponi , in omni faccrdo- colore . valore , longitudine , amplitudine .
tah convivio divinarum fcriptnrarum lefho Cum
1
incedunt p«r civitatem, vertes deferant
mifceatur : per hæc enim At anima ndifican- fuperiores , juxta inftitutiones fuorum ordi­
tur ad bonum, Ac fabulae non necctlarir pro­ num : & canonici regulares pro vcftc fuperiohibentur .
ri portent · croceam, mantellum , vel redi>- · /»rr
<’·*■
Quilibet etiam ecclefiaftica perfona . ante­ videllum.
quam cibum fumat. Iicneduat At port refe-D
Nc in hoc loco facri concilii religiofi fine
flionem orationes ab ecclefia inftitutas dicere caufa vagari prxfumant, teneantur fatim poft
non negbgat.
primam diem adventus fui praefentare fe fuCaveant fuppofita concihi , ad tollendas pencribus fuis, vel eorum vicariis aut procu­
tentantiones Ac murmurationes . ne convivia ratoribus: & qui hic non habuerint fuperio­
vel fufpccla commercia cum mulieribus ha­ res vel eorum vicarios , repratfentent fe ge­
beant .
nerali praefidenti : Ac fi fine legitima caufa huc
Suppofita concilii a verbis detrafloriis, con­ advenerant , revertantur ad monafteria eo­
tentions . vel fcurribbus Ac male xdificantibus rum , quod fi , ut pradiclum eft , repraquibuslibet accurate caveant , ne faflis aut
fentare fe aut ad monafteria reverti contemverbis proximum iiandalizent.
pferint, dc mandato praediflorura fuperionun
In via quilibet incedat pudicis oculis cum fuorum vel praefidentis per foldanum career!
modeftia Ac gravitate : ad loca minus honefta mancipentur.
non vadat , nec ad fpeflacula publica, cho­
In congregatione generali deputationum fer­
reas , ludos, haftiludia , tomeamenta, Ac alia vetur
___ debita
_____ mod
_______
_______ ________
eftia . ...
In _loquendo
nullus ahujufmodi . Veftimentis utantur, prout facri Elium malcdiüi aut contumeliis laceflat, Unufcanones ftatuerunt . abftineant a coloribus ru­ quifquc de alio reverenter & honefte laquabeis Ac viridibus exceifive : veftimenta defe­ tur, prefertim minores de majoribus. Nemo
rant talia . Ac tam retro quam a lateribus Ac alium loquentem interrumpat. Uno loquenante claufa , Ac fine manicis ad cubitum pen­ te, ceteri filentium fervent. Quilibet proferat
dentibus , Ac abfque foderaturis ultra oras ex­
libere votum fuutn,. ad neminem nifi Colum
cedentibus Ac · infixuris . Nulius portet an­
Deum refpeâum habens. Nemo humana afnutum , nifi cui competit ex officio dignita­
feflione feu paiTione moveatur .
tis, Ac unum dumtaxat: nec corrigias auri vel
Animadvertant patres de concilio verba il­
argenti ornatum habentes, nec caligas * fo- la qux fcribuntur in Paralipomtno» ·. Fidere
latas, nec mitras, · finccas aut birreta lon­ <ju>d faciatis , non enim hominis exercetis judi­
ga , fed parva aut honefta caputia . tonfuras cium , fed domini tf* fuodcumqiie judiceveviâs,

0j .

CONCILII BASILEENSIS.

3«*

inîk

ή* «èJ
St timer domini vobifcvm , A mini Ac Leviti* idoneis libere V fideliter pre#· own tUigentie cunSé faute . Meminerit er­ dicetur .
Quarto, quod non licet clero tempore legis
go quilibet loramenti in receptione fui ad
.ucrum concilium pnrftui, videlicet quod Û- grati*,fu per bonis temporalibus f»culariter do­
lubre confflium dabit fecundum Deum & con- minari .
* -fcientiam fuam,. In hoc loco, ubi de com­
Ipfius autem , quam utrimque diutine opta­
muni totius Chrifttani populi fiilute agitur . vimus , unionis tenorem offerimus in hac fqromnts minima culpa maxima eft ia diftndo ma ·. Parati fumus uniri & effc unum , modo
Dei judicio feverstate pleâenda. Studeant fup- quo omne* Chriftiani fidele* uniri feoundum
pofita concitu pacent.Ac unitatem , quam mun- legem Dei obligantur, & adhxrert & obedix
do Ac ecclefi» dare procurant , inter fe pnus re qiibutcumque nobis * legi unie pcrfeHu inf
euftodire . Sint unum in domino , idipftrm omnibus ceclcfiaflici* x qiuecumque nobis fe­
icntientes omne*. Non fint inter eo* ichif- cundum legem Dei mandaverint : quod fi quid­
miu, contentione* & emutatione*. Servent quam concilium papa aut praelati. quod a do­
fuper omnia fraternam concordiam , quia, ut mino prohibitum eft , determinaverint facien­
at—a 1». inquit dominus, omne regium m fe droifum ti dum. aut facere |uffennt, vçl quod in cano­
drfolabuur, & domus fupra domum ruet. Ne­ ne bibli· feripeum eft prrtcricrint, aut pre­
mo eorum ftifcitct odiorum & rancorum fo­ terite mandaverint, cum canones tale* dicam
menta, quin potius cxtmguat. Alter alteri , cxecrabilet . Ac anathema obedire , non obliga­
fi forte fe offenfuin putat, Ignofcat & hoc bimur, nec obediemus . Hec vobis offerimus
eft alterum alterius onera portare, & adim­ inter r.os λ vos . ut iuppommits ■ concluden­
plere legem Chrifti . Nemo juxta juramen­ da , expedui* noflris quatuor articulis fecun­
tum fuurti vota lingulorum revelet, unde ne­ dum judicem parte ex utraque concordatum,
cujus sententiam At iudicium etiam m futu­
mini verifimiliter odium fcqui poflit.
Hujufmodi ordinationes & exhortatione* ri* emergentibus volumus ab ommbtti acce­
ptari .
quilibet prxudens per fuppofita fu· deputa­
tion!* ©bïervari faciat, inquirendo diligenter ,
Pretere.i iftud per ambaxiatoncl noftros tan
an quifquam tranfgrediatur . Tranlgreflorem dem pro finali unione facienda mittendo* , vo­
autem caritative corrigat, Ac fi & non emen­ lumus exigente & urgente equitate, propter
det . adhibeat cum confilio aliquorum de ma­ obfervationem At confirmationem pacis At uioribus fu* deputationis efficax Ac /opportu­ C nitati* obtinere, ut . unione fafta, concilium
num remedium : promotore* etiam concilii fui* patentibus litteris preci piat 'omnibus pri­
fobeite hujufmodi iranlgreffores inquirant, & matibus, arch-epifcc,pis, epifcopis. regibus .
& principibus. At univerfi* utnufquc flatu*
fu* deputation!* deferant prsfidenti.
fibi fubtefti*, quatenus non Ac nobis in hac
Quilibet prxfiuens deputationum in princi­
pio fu* ptefidenu· pr* lifta in fua deputa- parte adherentes, At adhxrere volentes, am
none legi faciat , ut fupervcnientibu* inne- piius palam vel occulte hereticare, aut quo­
tefcant.
j
vis modo infamare, aut etiam hoftiliter invaPixtîdens autem con dii deputet aliquo* qui derc non prrfumâpt, propter aliquem prxdilohcitent cives, ut ea que pro honeftatc ci­ floium aiticulorum , Ac prxfeitim propter pri­
vitatis inftituta funt execution! demandentur. mum . quem afferimus Ac afferere proponi­
Ac .debite cuflodiantur.
mus, dominico cadere fub praecepto, uique
Admoneantur Baiilecni’* epiicopu* & offi- ad difcuffonctn finalem , mutuam Ac concoreiali* fuu* , ut predifta ctero fuo intiment , dem. per concilium ad no* fecundum, fenAt inviolabiliter ob'ervari faciant.
tcntiam judicis in Egra condiftati, circa difDtkultatc* prediflorum articulortim , fi qua
o.vurrerin’ , f:ei>d?m . Nam illius srquiflitni ju­
V.
dicis legibus «?< dicter.* opnmus . in dumini
d\i|>ofitione , in con.d-.o iedrmcs incorpoiaii
Artieub nhfati conci.'h rr perte re~nt
fideliter .id refoimaiioucni totius ecclefi* it»
& tnanJuonotui Moraine, Alt. anno /foRini
capitihu* , artubus Af membris. Quam qui­
lejj. m frfto f.wlH Tiburtii, pojl Laurentii ,
dem fentcntiam ut venchroj didicimus relatu,
uti propofuit corcdium circa reformationem
Os articulos patcrnitrtibus veflri* offeri­
ecclefi» . tque fpopondit,
InIuper. ut litium Ac jurgiorum inter no*
mus, quatenus intuitu optande cunfti*
mortalibus pacis Ac unitatis, veliti* ipfis Ac
in coincolas noftros materia radicitus evella­
hac forma fubfcripta veftrum prsbere confen- tur , circa unionem inter nos Ac concilium ce
fum, ut libere teneantur, doceantur. Ac irre­ lebrandam , iftud volumus per nuntio* noftros
vocabiliter ohlgfventur in regno Bohemi* Ac ad conçilium mittendos obtinere. ut fafta la­
marchionatu Moravia , ac locis eis adhrrcn- nione, concilium modi* Ac hortamenti* c^tv*
ubu* m hac parte.
E grui* feribat, inducat , Ac efficiat. quantum in
Primo , ut communio diviniflim» euchari- eo eft, quatentis omne* Ac finguh facerdotes,
fti» utili* Ac Cilubns fub utraque fjjecie, fci- ciqufcumque preeminent!» aut dignitati* cxilicet pani* Al viru , univerfi* Chrifti fidelibus ftant, in eifdem regno Ac marchionatu, pr»in regno Bohcmi» , marchionatu Mo ran* , fertim qui ipfo» articulos nondum in effectu
ac locis èi* in hac paite adhaerentibus con- obfervanint, queant cum honoris fui conferftitutia, per facerdotes libere mmiftrctur.
vatione, Ac valeant libere ac fideliter exequi
Secundo . ut omnia peccata mortalia , Ac Ac amabiliter obfervare Ac docere. Nam fic
prafertim publica, per eos, quorum intereft, in fanôa veritate uniti erimus, nunc grati·
rationabiliter Ac fecundum legem Dei cohi­ divine participes. Ac in fiteuro vifionis ipfius
beantur, eorripiantnr, A< eliminentur.
jucond» confortes . A men .
Tertio , ut verbum Dei a facerdotibu* do1 OneJ. Cencmt Tom. XXIX.
Bb
ΙΛ-

H

3*7

A

P P E N D J X P R I M A

388

Jn^uihn a Conaho data Legat,, fm, ad LM,e.K
* honori plenario. Ac in integra
z*
P
—
r^Ifitii^rvni
--ram cum
*>>·■**
reflituendi, FmniiiViilwint
Pronuntiabunt quoque pacem

m:fi Amlariatorv, Ccnciiu funt m>ffi nd
okrmta prr modum ferentem .

univerfo populo Chriiliano, Ac per confini*
literis fuis [principibus, Ac communitatibus

N nomine Domini noftri Jefu Chrifti , qui intimabunt.
pacis. At unitan» eft doctor fequuntur'lnSpondebunt autem quod in determinatione
ftrufliones pro parte hujus facri Concilii Ba- hoc purum concilium, cum magna gravitate,
fihenfis faflx , & tradit* venerabilibus, & di- At maturitate procedit, magna diicuflione At
leOii Ecclefi* fihis Philippo epifeopo Con- digefta deliberatione, dimiffis nccnon jejuniis,
ftantienli, Ac Petro epiicopq Auguftenfi , Ac orationibus. Ac aliis iânâificationibus in tali­
Collegis eorum Legatis adXpartes Bohemis bus a SS. Patribus folitis obfervari.
;
delimatis fuper agendis per 'jeos omnes , vel
Ubi autem pnedifla via non acceptetur ,
maiorem partem fi alios contigerit- impediti. qmnino intendant agere, quod ambaxiatores
Pomo cum Deo propitio ad Nurcmbergam ipfius regni, Ac Marchionatiu ad facrum con­
pervenennt . loquentur cum Confulatu, & ex- c
____ deftinentur, cum r
___________
.r
cilium
plèno
mandato Ipponent icriQic quid Ac qualiter 'per hoc fa-Bfam unionem, At incorporationem pure. Ac
erum concilium aflum fit cum Ambaxiatori- (impliciter raciendi .
Imis Bohemi* Ac de certis ^aufis eos debite
Si autem nec hoc efficere-queant faltem lo­
informabunt pro eorum confolqtione , Ac gon- tendant quod ambaxiatores habeant poteflafonnabunt. dicentes infuper quod pro felici tem faciendi unionem . Ac incorporationem fi
conclufione tractatum unionis . Ac pacis fint eis vifum (fuerit) expedire.
ad partes Bohemia deflinati in mandatu ha­
Si nec hoc obtinere poftint, ne hujufmodi
bent petere ab cis, qui vicini funt, & mul­ tradatus interrumpatur , laborent quod ali­
tam rerum provinciam habent , & funt jriri quos mittant huc ad traflandum , At perfoa- .
prudentes avifamenta, & confilia opportuna idendo eis, quod fic tractando. At non defi­
Ac quod pro reverentia Dei , & fidei catboli- iciendo Deus dignabitur aperire aliquod me­
ca adulant cis confiais, <5c auxiliis ; rogando <dium opportunum : in rebus enim fandis fine
eos cx parte ccnciln . quod pro efficaciort re­ intermiflionc laborandum efl .
*
turn expeditione velint deftmar* aliquos in­
Nota. His cafibus habeant facultatem con­
du 11 res vuos una cum noftris ambafiatoribus. cordandi fuper modo audientia ipfius Amba­
lte m eodem modo agent ciim illuftriflimoC xiatoribus concedenda, prout videbjtur facienPrincipe I nderico Marchione Brandcnburgenfi
~
■
“· , dum, Ac fuper hoc cum eis traftandi, Ac conloannc Duce Bavari* Gonfulatu Egr*, & a-- cordandi , concedcndiquc falvos condudus ,
lus Principibus . Baronibus , Communitatibus, Ac omnia aha faciendi qua neceflaiia fuerint,
de quibus cis vifum fuerit fieri debere.
vel etiam opportuna.
Item cum Deo propitio pervenerint P ra­
Poterunt quoque fi habito confilio Princk
gam in Congregatione generali proprio fito pum , Ac communitatum circum vicinarum eis
( fic ) verba Dei explicabunt qualiter hoc fa- vifum fuerit expedire, treguas generales tr*.
irum Concilium Baiihenfc generale in Spiri­
flare, inire firmare, indicere. Ai eas ab om­
tu Sanflo legitime congregatura procurare nibus fidelibus obfervari mandare fub fonte*,
uim Dei auxilio intendens pacem Ac 'tranquil­
tiis. At ponis apponi in talibus confactis.
litatem univerfo populo Chriiliano ad regnum
Et quoniam omnia qua circa tam magna
illud valde fpccialiter oculos fuz confideratio- négocia agenda occurrent'provider i non poiniv direxit, Ac commemoratis (ludus , & di­ funt, idcirco in przmiÆs, Ac circa ea cum
ligentiis ad hoc adhibitis oflerant viam unio­ omnibus incidentibus , dependentibus, Ac annis hic jam eorum ambaxiatpribus oblatam .D nexis, cum omni follicitudine , Ac (ludio cuA< eam multiplicibus fuadeani rationibus tan- rabunt fideliter agere omnia qu* Dei timore
qu-im promptiorem, honeilam , di honorifi- propofito > fide , Ac honore ecclefi* femper
c.im valde , & quod femper in Chriiliano 1’alvis pro felice , Ac votiva çonclufione nego­
populo fub ortis altercationibus de his , qu* tiorum videbitur expedire.
ad fidem pertinent . live fuerint inter epilcoLaborabunt etiam didi noftri ambaxiatores
pos . live inter diverfas proyincias , flagitatum cum omni diligentia pro flatu, Ac honore feeft S. SanDi indicium per fententiam concilii reniflimi Principis domini Regis Romanorum,
generalis Ac reliqua ad hoc perfuadendum per­ ut ubicumque poterunt cum omni follicituditinentia li fpiritus Sancli gratia concefferit ; ne tonentur promovere fu* Majeftatis hono­
quod hanc viam falubcrnmam ampleflantur. rem, Ac utilitatem.
Kt de omnibus hujus facri Generalis Conci­
Concedit facrum concilium Ambaxiatoribus
lii determinatione . Ac judicio fe fubmittant , ad partes Bohemia profeâuris, Ας unicuique
habeant difli legati omnes . vel major pars eorum facultatem celebrandi in altari viatico
ut przdichur pienam, & hberam facultatem in locis etiam fuppofitis intexdiflo infra reeorum unionem, Ac fubmiffionem admittendi, E gnum Bohemia , Ac ubicumque pervenerint ,
Ac eorum imcorporationem juxta morem Con­ excommunicatis tamen. Ac interdiflis exducilii rccipienum toUcndiquc omnes cenfura* fis -, nccnon ipfis, Ac omnibus de’ipforum fa­
ecclefiaihcas. poenas & fententias abfolutio- milia, Ac Aomkiva pligendi confcflbrcm cum
ea plena potoflat*, Ac in quibiifvis «cclefiis
nemque plenariam faciendi regnum & mar­
ch Iona tum . Ac omnes eorum incolas , & ha­ etiam Beligiofbrura , ac etiam in dentibus
bitatores ipfius adhérentes honori, flatui fa­
propriis celebrando, celebrari faciendo, fufcimae , & in omnibus , At per omnia in inte­
piendi facrum Eucharifti· facnunentum.
grum reflituendi, ecclefias quoque, akaria ,
Item communicandi cum omnibus Bohactrmetena. Ac omnia facra iolo verbo recon­ mis, Ac Moravie in omnibus pnsterquam in
ciliandi . clericoique omnes....... ordinum divinis . ad qu* nullatenus eos admittant ,
reflituendi. habilitandi , Ac in omnibus inte- nifi forte facfa unione juxta modum , Ac for­
mam

I

*

r

3*9
CONCILII BASILEENSIS.
,
i9o
ζφ mam in iftrnflianibus contentam. Verunta-Ade latere, ac reverendorun» patrum & veoemen fi aliqui eorum caufa videndi, ut inde rabilii·
- virorum
--------- -*—
:------------ K Nicolai
·lrVexio—:.—Jium
dominorum
poflent aliquid negociis accommodum eleflio- nenfis , Matthai Albinganenfis, epifeoporum,
ni, reflent interdum intrare illorum Eccle- Nicolai pfæpofiti Cracovienfis, & Guilielmi
ILugoms archidiaconi Metentis , facri concilii
- fias , dum fua divina peragunt, hoc eis li­
ceat ipforum confcienrie remittendo , prout ambaxiatorum . miflbrum ad conventionem Alexpedire cognoverint.
trebatenfem , fio pace Chriftiamflimi regni
Irem concedit eifdem tribus, & duobus Franci» t rafla rui a, & dc eadem conventione
eorum, dc etiam cuipbet cura confenfu abo- redeuntium» de gcftis per cos circa hujufmo­
rum facultatem reconciliandi in herefinr^ la­ di pacem relationem faciendam . Conclufoque
pios, abfui vendi. difpen&ndi, & habilitandi > per reverendiflimum dominum cardinalem le­
A in priftinum datum reftituendi. Abfolveii- gatum, alterum diflorum praefidentium, no»
di etiam illos, qui cis commercia contra pro­ mine dc aufloritate facri concilii fuper hujuf­
hibitionem ecclefi* exercuerint in forma eé- modi generali . congregatione celebranda , pntdeà· i
ftti domini legatus & xmbaxiatores accede»
VL
B runt ad diflam generalem congregationem pro
hujufmodi fua relatione faciendi. Et fedenti­
h/rurnmmm fuila pacw inter regem Frond* & bus ipfis dominis legato & ambaxiatoribus in
iitctm Burgundm per Itgotot toncdn.
altiori banc ha , in qua reverendiiTimi patra
domini cardinales A prefidenies fanfliflitni do­
In naming èomini. Amen.
mini noflri pap* in generalibus congregatio­
nibus federe confucvcrunt, requifitifque A ex­
Encre prefentss publici inftrumenti eunflis hortatis dominis & patribus de facro conci­
pateat evidenter, & flt notum,quod an­ lio per eumdem revérendiiFimum dominum
no a nativitate ejufilem 14p. indiflionc xitt.
cardinalem de Cypro legatum, ut ipfi habe­
die vero (abbati quinta rnenfia Novembris , rent eumdem dominum cardinalem & alios
pontificatus fanflifbmi in Chrifto patris ac do­ dominos ambaxiatores in hujufmodi fua rela­
mini noflri domini Eugenii divina providentia tione facienda patienter & benigne audire .
Sape IV. anno quinto, reverendiffimis in Chri- Deinde fafla priu< per diflum dominum epio patribus ac dominis dominis Juliano tituliI ibopum Vexionenfcm folemni collatione fub
ûnfla SibiruB, fanfhe fedis apoftolics in Ger-1Cthemate, Caudium <± letum invenientur m ea, tf*·· P·
mania legato, Ludovico tituli (and» Cecilie gratiarum aSio & vox lau&t, Ac. praefatus veArelatenfijpresbytens , Profpcro ûhfli Georgiii ne rabi lis A circumfpcclus vir dominus archtAd · vcly® aureum diacono de Columna , diaconus Metenfis dixit eorum inftrafliones
(anfls Romana ecclefia cardinalibus vulgari­ fuifle tripartitas . Primo infl ruebantur eptfco
pi partes contendentes exhortari tam io ge­
ter nuncupatis, Joanne archiepifcopo Taren­
tino , Petro epiftopo Paduano, Joanne Antio­ nere quam in fpecie ad pacem & concordiam
cheno , Ludovico Aquilcjenfi patriarchis , Ame­ per omnia media pofllbilia . Secundo eis com­
deo Lugdunenfi, Henrico Bituriccnfi Fiancie, mittebatur pacis & concordis prelate fpcciareverendis patribus dominis Bernardo Aqucnfi lis profccytio faflo & opere . Tertio cis da­
Anglia:, Alvaro Conchenfi ; Alphonfo Burgenfi batur facultas finguh bene gefta interpretan­
Caflelle 8t Legionis, Nicolao Vexionenfi Da­ di, roborandi , ac poenis & cenfnris validan­
cis», (Ft. Petro Dtgnenfi Sicilia, (Ft. venera­ di , diccbatque quod ex harum inflruflionum
bili vero domino Nicolao pnspofito Cracovienfl direflionc , quantum fieri potuit, eis com*
Polonia regum fereniflimorum, dominis Joan­ mi fla fideliter peregerunt : ipfaque gefta per
ne Nivemcnfi Burgundia, Mattheo Albinga-Deos fecundum ordinem inflruflionum fuarum,
nenli epifcopis Mediohni ducum illuflriflimo- fpecifice
-- A articularim recitavit
- : · Primo juxta
rum, Joanne Ciftercienfi, Alexandro Virzilia- primam partem earum declaravit, qualiter poft
cenfi » ordinis fanfli Benedifli Cabilonenfis adventum panium in civitate Atrebatcnfi co­
& JEduenfis dwccefeon monafterionun abbati­ ram illuftrffttmo domino Burgundie propofuit
bus . Joanne Pulcripatris, Dionyfio Sambro- folemnitcr dominus Nicolaus de Polonia, pernays in facra pagina dofloribus alma univen fuadendo fibi pacem & concordiam. Deinde
fitatis fludii Parifienfis, in (aero Bafilcenfi con­ ad idem coram ambaxiatoribus Chriftiamflimi
cilio nuntiis & ambaxiatoribus aliiiquc reveren­ domini regis Franci» dominus epifeopus Al­
diflimis dc reverendis patribus & dominis do­ bi nganenfis -. poftremo dominus Vcxionenfis
mina archiepifcopia, epifiropis, abbatibus , do coram ambaxiatoribus (fereniflimi domini regia
floribus , & magiftris in magna multitudine Angtise, ijHos ad pacem mediis & viis pof& numero copiofo (aerum Bafileenfe conci­ fi bilibus inducendo . Recitavit ulterius dûftua

T

lium repnafentantibus & celebrantibus» ia ge- dominus archtdiacoous quomodo traflatum ip>
nerali congregatione de mane in majori ec- tius pacis & concordia (pecialiter fuerunt procleiia Bafilcenfi more (blito congregatis peseta-F feciiti. Juxta fecundam partem fuarum inura­
tis reverendiflimis patribus dominis, cardinali flionum, aperiendo dc declarando articularim
~
~ epifcopo
""
& fucceflïve omnes, oblationes facias hincinlegato, archiepifcopo Tarentino
,fn
Paduano, pro & nomine (anfliflimi domini de inter Gallicos & Angbcos , quarum ulti­
no(h\pape prefidentibus in eadem, in domi­ me finales, di in quibus panes ipfc immu­
norum» tcftium, & noftrorum notarioram pu* tabiliter perfiftebant, fuerunt ha ; Pro parte
biicorum infrafcriptorum pnefentia, ledis pri­ arabaxiatorum Chriftianiffimi regis Francis
mitus deliberationibus fiscrarum deputationum oblatum eft Angi icis omne dominium quod
pro difla generali congregatione nac die de tenent dc occcupant in ducatu Aquitania,
mane celebranda» ad audiendum reverendif- nec non totus ducatus Nortmannia , modo dc
fimi patris domini Hugonis epifcopi Pradefti- forma contentis in quadam litera figillis om­
Ai cardinalis de Cypro, legati cum poteftate nium diflorum ambaxtatorum ügiUata, & iiBb 3
luflrifCondi. GentreI. Tom. XXIX.

391

APPENDIX

PRIMA

391

luftriflîmo domino duci Burgundi* tradita - AQua quidem refauiooe fic ( ut prafrrtur ) fa... .
Pro .pane Anglieorum fuit oblatum
régi—
Chri- fta , pneftti domini legatus ambexiatoee* per
(baniflimo Franc 1* totum id quod tenet de organum ipfius domini archidiacoai petierunt
polTïdet in Francia tam citra ügerim quam de requiûerunt a facto concilio, quatenus di­
ultra : hoc adjetto , quod terra^Çdominia de gnaretur omnia atta dc gefta per eos circa
oppida unius obediçnti* , inclufe feu inclufà hujufmodi trattatum pacis habere rata dc gra­
in dominiis alterius obedienti* , commuta­ ta., ac illa approbare, defettufqu· , fi in hubuntur ad alias terras de alia oppida, fit» feu jufmodi trattatu intervepdfent, fupplere . Hoc
inclavata inter dominia alterius obedienti* ; idem <enerabiles viri magiftri Aimarus de
fecundum commodiofiorem ufum alterutrius Rouflilione-, Hugo Berardi, dc Bartholomeus
^•partium . Item hoc inedi ante , offerebant ma- de Fraxino, promotorcs-,fieri concilu, nonû’ tcimoqium fui regis fme aho onere dotis, et­ n» promotorio ejufdem petierunt de requuieiam liberationem domini ducis Aureliai^nfi· runt , dc quilibet eorum petiit de requifivit .
mediante finantia competenti. Narravit poft- Super quo per facrum concilium de. dominos
modum , quod finaliter legati dc oratores fa- dc patres ipfius facri concilii, ’nemine diferecn concilii dc fed is apoflolic*, dixerunt do-Bpante, refponfum extitit per verbum, Placet.
minis ambaxiatoribus Angli*, attento quod Quibus fic attis , reverendiflimus pater domipater moderni regis Franci* Chriflianiflimi , nus cardinali* legatus dc praefidens nomine dc
avus . proavus, & alii fui prcdeccffbre* , a ■ auttoritate facri concilii , de hujufmodi lan­
ianto tempore, dc per tantum tempus, cujus ttilTiraa pace inter praefatos dominos regem
principii memoria non exiftit, fuennt in pof- Franci* dc ducem Burgundi* reformata , de­
feflione quieta dc pacifica coron* Franci*, dit laudes fanttiflimi Trinitati , regratiando
& tales habiti , ac etiam per facra concilia fanttiffimo domino noflro- fummo pontifia ,
generalia , fummo* pontifices, imperatores, dc praefatis dominis legatis dc ambafiatoribus, de
alios omnes principes orbis fic nominati ver­
laboribus per eos in hujufmodi fantto nego­
bo & litteris. Certe propterea eis videbatur, tio afliimpti*. Exhortstufque eft dominos de
quod ipfius regis’ oblatione* erant rationabiles .facro concilio, ut hujufmodi paci generali ve­
pro pace dc concordia, dc nullo modo per lint operam dare ufque ad confummatiooem
Anglicos refutand* , fed omnino acceptant)*. ejufdem . Adjiciens contra* detrahentes facro
Ft cafu quo eas non acceptarent, valebant concilio , quod fi concilium> duraflet/ per vk
adire praefatum dominum ducem Burgundi* ,C ginti annos, & non fuiffet aliud agitatum ,
• ipfum exhortando, ut regno Frener*,
quan­ nifi de illa beneditta pace Franci* , adhuc
~
non deberent facrum concilium diffamare ,
tum in eo erat , daret pacem & tranquillita­
imo illud laudare & benedicere. De dc fuper
tem , pacem cum rege faciendo, prout etiam
in mandatis haberent Deinde dixit idem do­
quibus omnibus lingulis pnemiflis praefati do­
minus archidiaconus, quod quia ipfi domini
mini promotores , nomine promotorio quo fu­
ambaxiatores Angli* rcccfferant abfque con- pra, petierunt , dc quilibet eorum petiit a no­
clufione vel acceptatione oblationum Gallico­
bis notarii* publicis dc dstti facri concilii feri- .
bis infraferiptis, fibi dc omnibus quorum in­
rum , qu* ( ut fupra ) eifdem dominis legatis
terci! fieri atque tradi unum vel plura, pu­
rationabiles quamplunmum videbantur i adi• verum realiter prrfatum dominum ducem Bur­ blicum dc publica , inftrumentum dc inftrugundi* , ipfumque tam auttoritate facri con­ menta . Atta fuerunt haec Bafilea in ditta ge­
cilii , quam fanttiflimi domini noftri pap* ex­ nerali congregatione , fub anno, indittione ,
hortati funt , & requiflerunt omnibus melio­ die, menfe dc pontificatu quibus fupra, pr»ribus modis & viis quibus potûerunt, ad hu­ fentibus ibidem venerabilibus dc cireumfpejufmodi pacem & concordiam cum Chriftia- D ttis viris dominis & magiftris Joanne Pulcriniflîmo domino rege Franca* , de qua domo patris
. , —
.
Dionyfio Sambrenay* , Radulpho
de
ipfe dominus dux dc fui progenitores traxe­ Porta, in ûcra pagina dottoribus , & Giiidorunt originem, iniendam dc faciendam. Tan­ ne de Vercellis magiftro ici artibus Parifienfi,
dem datis & oblatis per dominos ambaxiato­ una cum pluribus aliis teftibus ad pmmiflà
res domini Francorum regis certis oblationi­ adftant ibus.
bus, qu* juti* dc rationabiles videbantur,,di­
tto domino duci Burgundi* pro fuo intereiVH.
fe, ipfe dominus dux volens parere exhorta­
Copia trculatus .ifrtbaten/it celebrati inter regem
tionibus , requifitionibus , immo verius man­
datis facri concilii dc fanttiflimi domini noflri
Francia cF ducem Jurgtuidia .
papa*, declarato prius per pr*fatos dominos
legatos dc ambaxiatores , auttoritate qua fu­
Rimo rex dicet, vel par fuos fuffcienti
pra , quod licite de fine nota feu jattura ho­
poteftate fulcito* dicere ôidet ducc Bur­
noris ipfius domini ducis praefatus illuftriflitnus _
gundi* , quod mors quondam fui patris , cui
dominus dux, non obftantibus pnrtenfis cot>EDeus parcat, fuit iniqua de malitiofe fisttu
ventionibus, per eumdem dominum ducem, per illoc qui perpetrarunt dittum freins, de
alias divæ memoria progenitori moderni re­ ex malo oonfilio, de fcmper Cb^ difplicuit, &
gi’ Angit* , dc regi Angfi* moderno initis de prnfenli difpbcet ex tnto corde fi»: &fi
dc fattis , poterat dc debebat pacem dc con­ feiviftct dittum cafiim, & fitiflei in tali state
cordiam cum rege Franci* facere dc inire . de dderetione intelletttu, in qua «A de pmRefpondit te velle parere dc obedii . De qua frnt i, ipfe obviaffet £>t<· iüo porte. Sed ipfie
quidem declaratione dc aliis praemittis praeli­ erat bene juvani», « habebat illo tempore
bat! domini legati dc ambaxiatores , auttori- parvam notitiam , dc non fuit da advifhn» ,
tate qua iupra , literis opportuna* eorum 6- quod io hoc provideret: dc rogavit dittum
gilhs ûgillatas praebito illuftriflimo domino du- dominum Burgundi* , quod omnem rancorem
ei illas poflulanti dederunt dc obtulerant . $c oditam , qu* poteft habere contra ipium
occa·

P

393
CONCILII BASILEENSIS.
394
occatione prnmiflbrum, tollat de corde fuo .Afuerit redufla ad obedientiam regis. At mira
Ac quod inter eos fit bona pax Ac dilertio , quinque annos erunt omnia expedita fine inAc de hoc fiat exprefia mentio in litteris qu* termiflione operis. Et quoad fundationes, ftafient de concordia Ac trartatu ipforum.
timz poft concordiam fartam , fiet Ac expedie­
Item quod omnes illi qui pèrpetrarunt di­ tur fundatio alt* miff* celebrande a GarthuAum feelus , At confentientes fuerunt A rex fienfibus cum omnibus appendçntns~ Et ibi­
ponet perditioni, Ac faciet.diligentiam posTibi- dem expenfis rogis celebrabitur milia baiTa ,
lem capiendi Ac apprehendendi ipfos, in quo­ qu* debet fundari in ecclefia de Montereau,
cumque loco reperiri poterunt, ad puniendum donec villa de Montereau reducia fnent ad
eos in corpore Ac iri bonis ; Ac fi apprehendi obedicntiam regis . Ec quantum ad fundatio­
non poterunt, eofdem banniet, Ac banftin fa­ nem Ac *dificia. qu* debent fieri in djrta vil­
ciet fine gratia feu revocatione de regno Ac la de Montereau . poflqqam redurta fuerit ad
Delphinacu, eorum' omnia borts' confifcando , obedietyi^m , deponatur in manibus ducis
Ac remanebunt extra omnem concordiam.
Burgundi* certa fumn^ pecuni* , ad com­
Item non patietur rex 'aliquem eorum re- plendum reditus fidarum ocltngrntarum pro- cipi . aut fibi aliquem favorem dari in fuo B pinquius dc loco Montereiu quod fieri potedominio: imo faciet
rictet proclamari per omnia nt, non comprehendendo illas centum hbras
loca regni Ac Dejphinatus, quod nullus eos redituales , que debent aflignaxi pro fundatioreceptet , aut favorizet , fub poena confite a- ne dirt* nufl* alt* in Carthnfia Divioncnfi
bonis corporis Ac bonorum .
celebrande.
Item incontinenti poft concordiam diAus
Item in relompenfalioncm jocahum. Ac ce­
dux Burgundi* nominabit eos, dc quibus eft terorum mobilium , qu* habebat defnnAus
vel erit informatus, ipfos perpetrafle diAum dux tempore fui «obitus, qu* tunc capi.» Ac
ferius , vel confenfutn prsbuifie, ut inconti­ perdita fuerunt, rex folvet dnci Burgundi*
nenti diligenter procedatur contra, eos . Sed futnmam quinquaginta millium veterum fini­
quia diAus dux Burgundi* nondum potuit torum, fexagintaquatuor pro marca , Ac vihabere veram notitiam de omnibus illis qui gintitrium caratz cum dimidio, aut aliam mo­
perpetrarunt dirtnnx fcelus, aut confentientes netam conhmilem in tali valore. Et una cum
fuerunt, omni tempore quo debite fuerit in­ hoc refervabitur duci Burgundi* artio, quam
formatus de aliquibus aliis , eos poterit no- praetendit, pro pulchro coftari defunAi patris
minare Ac fignificare per fuas literas patentes C fui , contra omnes qui illud habent vel haaut alias faracietftcr regi, qui in hoc cafii (e- buerunt.
'
nebitur procedere contra eofdem ftatim modo
Item pro parte regia tranfportabirur diAo
duci Burgundi* pro fc Ac fuis heredibus· in
fupra defignatb .
Item pro anima defunAi ducis Burgundi*, retia linea, five mafculi five femine fuerint »
Ac defunAi Archambaut de Foys domini de civitas Ac comitatus Matifconenfis . una cum
Novalia fecum interfecti, Ac omnium aliorum omnibus villis, villagüs , terris,-cenfibus, re­
interfertorum occatione ditiarum guerrarum ditibus, Ac emolumentis quibufeumque fpeiitius regni, fic? in ecclefia de Montereau, in Aantibus ad regem Ac coronam Fraacic, Ac
qua fuit pnefepultum fonus dirtl defunAi du­ per baillivatum regalem Matifconenfem Ac fan·
cis Burgundi*, Ac ante plateam, in qua foit Ai Gengulphi, Ac m metis fuis, una cum
fepultus, fundabitur una capellania perpetua omnibus pertinenti is comitatus Matifconenfis ,
unius bafls miti* de requie fingulis diebus , Ac aliis dominiis que tenet Ac tenere debet
qu* redituabitur ad fummatn fexeginta libra­ rex per totum baillivatum Matifconenfem, Ac
rum Parifienfium annuatim , Ac aptabitur cali­ fanrti Gengulphi, in omnibus fetidorum Ac
cibus A< ornamentis ad expenfas regis , Ac col-D vaflallorum iuribus, confifcationibus, patrona,
latio fpeAabit ad ducem Burgundi* Ac fuc- giis ecclefiaflicis, collationibus beneficiorum,
cefores in perpetuum .
Ac aliis juribus Ac emolumentis quibufeumque,
Item in dfeU villa de Montereau, vel pro­ fine quacumque refervatione pro parte regis
pinquiori loco , conftruetur per regem Ac fuis facienda de illo quodI concernere poteft do·
éxpenfis unum monafterium
■
duodecim Garthu- minium & junfidirtion
:>nem ordinariam comita­
fienfium cum uno priore, una cum clauftro tus At locorum funradiAorum . Efl tamen rede illis, Ac ceteris monachis, qui dotabuntur fervatum regi feudurn Ac homagium bonorum
per regem ortingentarum librarum Parifien- Ac jurium pr*diAorum, refortutn , Ac fuprefium reditualium, juxta ordinationem cardina­ mum dominium , una cum cuftodia Ac fuprelis fenrt* Crucis.
mitafte ecclefiarum, Ac fubditorum ipferum,
Item In loco ubi fuit perpetratum dirtum que I funt de fundatione regali, fitârum in me­
fcelus edificabitur una Crux expenfis reg»» . tis ditiorum bail It vat uum Ac indavatorum in
talis fertur*, prout advifabitur per dirtum eiidem. Salvo etiam jure regali, ubi locum
habere poteft, Ac etiam tins juribus regalicardinalem fenile Crucis.
Item in ecclefia Carthufienfi prope Divio-Ebus ab antiquo fpeAantibus ad coronam Frannèm, in qua requiefeit corpus defunAi ducis ci* in prediûis baâllivatlbus, de quo comita­
Burgundi*, fundabitur expenfis rqg» una mif- tu gaudebit portâtes dux At fui heredes in
Û alta de requi£, fingulis diebus in perpe­ feudum Ac homagium a rege, ficui parcs Fran­
tuum dicenda in magno akari, quod funda­ cis fub forte regis Ac curi* paxlamenti, ficut
bitur de centum libris Parifienfibus redituali- Ceteri pares regis Francir.
bos, Ac munietur calicibus. ornamentis , «Fe.
Item pro parte regis traftfportabuntur di­
ut fiipra.
Ao dud Burgundi*, Ac Uli de fuis heredi- Item dirt* miffie inchoabuntur incontinen­ bus legitimis, de fuo corpore procreatis, cui
ti poft concordiam habitam, Ac *di6cia agen­ dimittet cuftoditnm fuum diAum comitatum
da in viBa de Montereau inchoabuntur fta- Matifconenfem, omnes utilitates Ac emolumen­
tim infra rneofes -une , poftquam eadem vilia ta fupreml dominii fpeAantis ad regem in di-

Ais

4 jtj

APPENDIX

PRIMA

flis fiaillivatibus. five hoc fit occafione gar-A
Item per regem traidpeetabuntur pneftto
Burgundi· 8c fuis heredibus in
di* 8c fupiemitvtis ecclefiarum, qu· fiitit de domino dud
·■ —
fundatione regali & iubjeflorum jurium rega­ refla linea, five mafeulis fiVe femini*, calium , aut alias quovis modo , & etiam in ' firurn, villa* 6c caftellarià de Barro fiiper Se­
confifcationibus pro quocumque cafu, poenis quanam, cum omnibus appendiciis vel regi­
8c emendis St exercitio juftitix, commoditas mine , juftrtia, feudo, patronatu, collatione
& emolumentum monet· cum aliis utilitati­ beneficiorum , tenendo in fide honfagio 8c pa­
bus quibufeumque, de quibi s omnibus gau­ ritate, ut fupra.
Item tranfportabuntur praefato, duel 8t fud
debit diflu* dominus dux 8c fous heres ad
vitam fuperviVenti* .tantum, modo Sc forma heredi ' omnes profeflus granariorum , fidis ,
quz /rquuntur, videlicet quod ad Dominatio­ gabelle, 8c cetera, ut fiipra.
Itetfcf tranfportabitur a rege ipfo duel pro
nem difli domini Burgundia 8c .fui heredi*
f>oft eum, rex comittet illum , qui erat bail- fe 8c fois heredibus cotpitibus burgundia per­
ivus pro diflo domhso Burgundi·, judicem petue 8c hereditarie gardta , euftodia, feu
abbatia de * Lexu, ac omnia jura, · Lutam
regalem & corn mi faut um fui ex parte , ad proteflio
.
cogitandum da omnibus cafibu* regalibus 8c Bptofeflua & emolumenta queeumque attinen-,
aliis occurrentibus in diflfe patris ,‘locis 8c na gardta*
—* - pnadift·
- · λ- , quam rex ad· caufam
-co­
inclivatun* fupradifli* 8( formis, quibus con- mitatu* Campania dicit fibi attinere; quamvis
fueverunt baillivi regale* Matifconenfc*, qub comitet Burgundia inantea pretenderunt 8(
tempotibus præteritis ibidem fitferunt, 8« fimi- querularum in contrarium , pro eo quod illa
li modo comminentur per regem ad nomina­ abbatia erat extra regnum .
Item per regem tranfportabuntur diflo do­
tionem difli ducis 8f fui heredis, omnes alii
ofiiciarii naceffarii pro exercitio pinfdiâionum mino duci, pro fe 8c fui* heredibus in refla
dejurium regalium, five fint caftellani , pr·- Irnea mafeulis tantum, cafira, villa, çaftel1.1 rir, prrpofiture forenfes Perone , Mont-di. ponti, clientes, receptores, &c.
\ Item funditer tranfportabuntur diflo domi­ dier, oc Roye, cum omnibus fuis attinentiis
, &c. patronatu, 8c collatione beneficio­
no Burgundi· & fuo heredi poft eum omnes
utilithtcs fubfidiorum granariorum pro fale , rum, tenendo in homagio 8c paritate, refer­
gabella vinorum venditorum ad debitolium, to, ut fupra.
Item tranfportabit rex diflo domino duci
pedagmn* , feu vefligale omnium' mercantiarum, ullia. foagia, 8c quacumque fubven-C8c fuo heredi mafculo, cui poft liium deceife
t»ones impofitæ & imponende in partibus Ma­ fum deputabit difla* villas Peroni*, Mont-dinic on enC . Cabiloqgnfi, Æducnfi, 8c Lingo dicr,_6c Roye, omnia emolumenta ex - illi*
nenfi, quantum ad difla territoria fe exten- villi*,' caflellariis 8c praputituri* forenfibus,
dere poflunt per ducatum Burgundi* , comi­ 8c in villis, terris fubjefta, 8c refertis ipfis
tatum ad Charolois , & comitatum ad patriam villis, caflellariis 8c prspofitqps, caufe jnriuiu
Matifconenfem , & in villi* ac terri* quibuf- regalium quomodocumque fuerit, tam in concurnque inclavatisin diflis ducatu, comitatu fifcationibus, emendis, exercitiis juftitie, quam
& aliis locis i & addiflum ducem & fuum here­ aliter, ad gaudendum per ipfum ducem 8c
dem fpeclabit nominatio officiariorum ad praemif fuum heredem dumtaxat per modum ftjpra
fa neceflariorum, & inflitutio ad regem, ut fiipra. declaratum , fcilicet quod ad monitionem du­
Item per regem tranfportabitur diflo domi- cis , vel fui heredi*, nex infatuet, &c.
Item tranfportabuntur eidem duci 8c fao
no Burgundia in perpei‘tuum pro fe & fui»
heredi omnes proventu* fiibventioni* grannheredibus, five mafeulisi five feminis·, in di­
refla linea procreatis^ civitas 8c .comitatu* riorum, felis, gabelle, &c. ut fupra.
Autifiodorenfis una cum omnibus & fingulisD
Item a parte regis dimittetur diflo duci,
pertinentii* in juflitia regali fetidorum, fub 8c illi de fui* heredibus cui dimittet comitafeudis , patronagii* ecclefiarum , collationibus tum Arthefii,
* r '*’
compofitione*
'
aradarum
·
diâi
·—·
beneficiorum , five alias quovis modo ad te·*· comitatus , refortita 8c inclavamenta, afcennendum illa a rege fub fide, homagio & pa­ dentia pronunc ad trigintaquatuor millia anritate Franci·, fub refortio regis & curi» par- Huatim vel circiter, fine hoc quod Ipfe vel
fai heredes fiut adftrifli inde habendi aliud
iamenti fine medio ficut alti pares.
Item tranfportabuntur per regem diflo do­ donum vel oblationem . Et nominabunt dimino Burgundi·, 8( illi de fins heredibus, flus dux 8c fuu* heres tale» ofliciarios, &c.
-cui dimittet poft obitum diflum comitatum, quos rex terris inflituet, tfc. & ipfius fuper
omnia 8c fingula emolumenta qu* eveniunt hoc faciet deliberare.
Item rex traafportabit domino Burgundi·
in diflis civitate 8( comitatu, 8c in omnibus
villis inclavatis in diflo comitatu, que tamen pro fe , filis heredibus, 8t habentibus cauQm
non funt de eodem , five fpeflcnt ecclefiis , feu interefie perpetuo omnes civitate*, villa*,
aut aliis ad caufam futium regalium etiam fortalicia, terras 8c dominia attinentia coro­
quocumque modo 8c regalibus confifcationi-En· Franci·, de 6c fuper fluvio de Somme
bus, poems & emendi* ac exercitii* juftitic, de uno' latere, -& .de .alio - ficut fallu*-Quinaut alia* quomodolibet, quibus dominus dux tinus , Corbia, Ambianis, Abbati* villa , fit
8c fuu* heres pw tempore, vita alterius fii- alie pariter totius comitatu» de Pontieu, ci­
perviventis dumtaxat durante , gaudebunt, 8c tra & ultra diflum flumen de Somme, Dourper modum fupra declaratum, videlicet quod lens, fendus Richaritu , Crepicordiû·», Meux,
Mortaigne, cum fuis attinendis flt appendi­
ad dominationem, Crc.
Item ulterius pro parte regis erunt tranfpor- ciis quibufcumque , dc omnes alias term,
tati diflo domino duei 8c fuo heredi omnes qua poflunt pertinere corona Francis circa
Erofeflus fub vent ion it granariorum , falis, ga« flumen de Somme indufive verfus Arthcfiam,
ell·vinorum venditorum, & cetera , ut Flandriam 8c Hannoniam, tarn de regno quern
de imperio, comprehendendo etiam in reiÿefiipra, pro fe 8l fuo herede,
ftu

397
CONCI LI f BASI LEENSIS.
5çS
Λα villarum frtarum fuprxdirtuin flumen «te A bit regi dc fuo confilto hieras doni farti JoanSommc, de latere verius Franciam
; bailliva”
*
n» defunrto duci per dominum ducem Bitujtus Jc fcahinatus ipfarum villarum poffidendos ricenfem: qu* fi vifr fuerint fuflicitntcs Ac
per dirtum dominum Burgundia, dirtos fuos valid*, dux Borbonii tenebitur tradere prae­
heredes , Ac habentes caufitm perpetuo de <h- fato comiti ablque hoc , quod ex parte re­
<3‘S vUlis, civitatibus* fortaliriis, terris dc do- gis poffit allegari antiqua prsfcnpuo , aut
miniis, in omnibus commodis reddituum * iapfus temporis. Quod iî qui font alu squi
tam inordinatorum pro guerris, & etiam tal- pnetendant jus, illis remanebit artio contra liarem, dc aliorum emolumentorum quorum- comitem.
«umque, Ac non retinendo ex pane regis ,
Item per regem rtftitucxur comitibus Nipraeterquam homagium , reibrtum 3< fu promi- verncnfi dc Stun parum fumma triginta duo­
tatem : que tranfportatio fiet per regem, me­ rum millium ortingentorum femorum aureo-'
diante reemptione fumma quadringentorum rum , qu* quondam rex Carolus ultimo demillium femorum aureorum antiquorum, fe-( fianrtus , fecit deprehendi in ecclcfia Rothoxagmta quatuor in marca dc orto unçiis pro magenfi, ubi fuerant depofita pro matrimonio
marcs, « d'sloy ad viginti qui tuor carats i.Bdonu* Bon* Artfiefii matris ipforum comiamt de remode. vel alterius monet* aure* tum, ea fu quo probabunt quod ifta fumma
currentis ad valorem de qua rcemptione per fun
'
....dirti
- regis
. in computo *Ac profifiht
Caro­
dominum Burguhdut tradentur bon* liter· 8c li ad folvendum illam fummarn }i8oa. ad
fufficientes , per quas ipfe promittet pro fe & raies terminos, qui erant advifau poft iolufuis : Ac- toties placebit regi vel fuis facere di- tionem fartam Ac completam quinquaginta mil­
rtam reemptionem, dominus Burgundi· & lium domino Burgundi* , de quâhut fupta .
fui tenebuntur, recipiendo dirtam fummam Et refpertu debitofum qu» 'dominus Burgun­
aurvam, reddere regi vel fuis omnes dirtas di· dicit fibi deberi per quondam regem CaV
civitates, villas, fortalitia, terras Ac dominia rolutn, cam caufa donorum & penfionum ,
comprehend in ifto articulo tantum, & * fi­ quam aliter, afeendentium ad magnas fumve tangendo aliquas alias, dc quibus fupra inas, fuum jus quod habet & debet habere
alurii
farta eft mentio, Ac· alterius conternabitur pro recuperatione ipforum debitorum, fibi re­
dirtus dux Burgundia recipere folutionem di- manebit fal eum.
rtorum quadringentorum millium fcutoruinad
Item quod dirtus‘dominus Burgundi* non
duas vices, fcilicet qualibet vice medietatem, C tenebitur facere aliquod homagium vel ferviprovifo quod non tenebitur dirtas civitates , tium
i
regi de terris Ac dominiis qua de przvillas > fortalitia, terras, Ac dominia, nec ali- fenti
|
tenet in regno, nec de illis qua debe­
quas ipfsrum, quoufque tota* folmio fit com- ret
i
habere per pratentem trartatum, nec de
picta, A( tempore pendente faciet dominus illis
i
qua fibi evenire potuerint pes fuccefttoBurgundia fruftus fuos omnium dirtarum ci- nem,
i
fed remanebit exemptus in foa perdis
frt< t«i vitatum , villarum,
· de domanto , quam
na in omnibus cafibus fubjeclionit, reibrti,
de * aidiis fine ulla dedurtione principalis fupremitatis , dc aliorum , durante vita ipfius.
fumma.
Sed poft ipfius regis obitum, dominus Bur­
Et eft feiendum , quod in ifto tranfportu gundia
|
faciet filio fuo & fucccilbri in coro­
non comprehendetur civitas Tornacenfis, ne- na homagia , fidelitatem & fervitia quz re­
que baillivatus Tornacefii Ac fanrti Amandi, quirentur . Et etiamfi dirtus dux Burgun­
fed remanebunt in manibus regis, excepto di* decederet ante regem, heredes fui, Ας
Mortaigne , quz remanebit domino Burgun­
caufam habentes, facient regi dirta homa­
di* : nihilo minus eft refervatura domino Bur­ gia , <tc.
*
Item in refpertu feudatariorum & fubjerto
gundi* , pecunia fibi concordata ab illis dç D
civitate Tornacenfi pro certo trartatu, quem rum ducis Burgundia, qu* habet & debet
habet cum ipfis durante ufque ad certum tem­ habere per pratentem trartatum, & qua fibi
pus , quam pecuniam Tornâcenfes foirent in­ potuerint evenire per fucceflionein durante vi­
tègre domino Rurgundi*. Et est feiendum de ita regis & fua, ipfi non erunt adftrirti fe
omnibus officiariis, qui erunt refpertu domi­ armare ad mandatum regis At tuorum officianii, quod dominus Burgundi* constituet eos: riorum
;
, fuppofito quod teneant cum hoc a
Ac refpertu jurium regalium, aydarum Ac tal- rege aliquas terras vel dominia. Sed eft rex
liarum , nominatio fpertabit ad dominum du­ contentus, quod omni vice qua placebit do­
cem, A< institutio-ad regem.
mino Burgundia mandare fuos fubditos feu
Item quia dominus Burgundi* pnetendit feudatarios Ac fubjertos j>ro fuis guerris. five
jus in comitatu Verdonienfi fupra mare, quem in regno five extra, ipti tenebuntur Ac contenet Ac poflidet, ille fibi remanebit pro fe ftringentur ibidem & illuc ire, fine pofle aut
A( futi heredibus mafculis çx fuo corpore tan­ debere venire ad mandatum regis, fi etiam
tum , At renebitur rex pacificare illos, qui jus rex mandaret. Et fimiliter fiet refpertu fervipretendunt in illo comitatu, taliter quod E torum ducis Burgundiz, qui funt lui familianullam habeant querelam adverfus dirtum do­
res dc de fua domo, fuppofito quod non fint
fui fubjerti:
minum Burgundi*.
• OiraisSi
Item ci5trum, villa Ac comitatus · Gyemyr
Item fi eveniat quod Anglici aut fui con­
fupra Ligerim , qu* dicuntur tranfportata cum foederat! faciant in pofterum guerram domino
comitatu Stamps* Ac Dordani per ducem Bi- Burgundia, aut fuis pueris, five per mare
turicenfem , defunrto Joanne duce Burgun­ five per terram, occafione prafentis trartatus,
di*, ponentur ex parte regis in manibus du­ vel alias, rex tenebitur juvare, ficut in farto
cis Borbonii statim post paflatam concordiam, proprio.
tenenda per fpatium unius anni, infra quod
Item quod dominus Burgundi* 8i fui feutempus Joannes Burgundi*. nunc omnes Stam- datarii Ac fubjerti, Ac alii, qui prius porta­
parum, vel dux Burgundi* pro eo monftra- verunt in armis crucem fiinrti Andrea, non
ad-

<

APPENDIX

PRIMA

, adftnngentur portare aliud intertignium inAguemm, Ac aliter- Er Amiliter promittet
quacumque armata in regno vel extrt, Ac in dux , frlva fetppçr exemptione fu* perfana
prrfentla regis aut fuorum conneftabdiorum ad
* 1 -vitam
- --- .
Item tradet rex fuas litéras:, -quod fi con­
aut marcfcallorum , prout tint fuis ilipendijs
tingat in poflerum quod ex fua - parte infrin­
vel alias.
Item Ac quod rex faciet reti itui, Ac fine gatur ifie trartarus . lui vatialli, feudales, fubdamno de fuis perditis rationabilibus . Ac* et­ jetli , Ac fervitor», pr*tentes A< futuri, non
tenebuntur tibi plus obedirc nec terviic; fed
iam de fuis · rancoribus illis qui fticnnt ca
pu in dje mortis quondam ducis Joannis, At tenebuntur extunc fervire domino Burgundi*
illis qui ibi perdiderunt fua bopa , At fuerunt Ac fuis fucceflbnbin contra ipfum , At quod
in- dirto cafu omnes fui · feudales . fubjerti, Ac
pofiti ad magnam redemptionem.
Item Ac quod de ceteris abolitio generalis fervitores, tint abfoluti & quieti de omnibus
tit farta de omnibus call bus . eventis
At de juramentis , fidelitatibus. promitTionibus . ob­
in quibus ipfi po£
omnibus cautis , rebus, ditiis, fartis At patia­ ligationibus iervitjoium
tis occatione divitionis ifiius regni: excepto tent teneri perantea verius regem. abfque hoc
tempore fututo ipfis poffit imputari
relpertii iliorum qui perpetrarunt dirtum ma Bquodin
I
Ium cafum . vel fuerint confentienles de" mor­ ad onus aut'opprobrium, aut quod ab iptis
te quondam ducs Burgundi* ·. qui erunt A' potiit inde aliquid exigi . Et quod ex nunc
remanebunt extra omnem concordi* trafla- prout extunc , rex prccipiat ipfis ita facere ,
tum .· & quod de ceteris quilibet dc uno At & qunet Ut exoneret ab omnibus obligatio­
alio latfrc revertatur, fcil.cei ecclefiallici ad nibus . Ac juramentis in cafu prædirto, Ac
fuas eccleftas Ac beneficia. Ac ficuhres ad fiias quod timihter fiat Ac confentiatur cie late­
terras, redditus . Ac heredtlagia, pofleilioncs , re du.is Rurgundi* rcfpcrtu fumum vatiallo& bona immobilia, in tiatu in quo erunt, riim f<.u<l itariomm , Αχ lubjeclotum Ac tirrrefervato refpertu terrarqm Ac dominorum exi- vitorum.
Item quod ex parte regis fient promiffiofientium. in comitatu Buigund», quas dux
Burgundii Ac quondam fuus pater habuerunt nes, obligationes. Ac fubmifliones tangentes
Ac retinuerunt, vel aliis dederunt tanquam intentionem ptjrfentis trartatus in manibus car­
confifcatas tibi caufa diCtaiuin guerrarum , quæ dinalis fanrtx Crucis legati papx , Ac de Cy­
erunt Ac remanebunt , non obtiante dirta abo­ pro legati concilii , ampliores que potuerint
litione Ac concordia, illis qui Iplas tenent Ac Cadvifari, & fub pernis excommunicationis
poflident. Sed alibi ubique quilibet redibit ad aggravations, reaggravationis*, interdirti in
fuas poflciTioncs A< terras , Ac heieditagia, ti­ terris lins Ac dominus , & aliter ukenorcs,
ne hoc quod pro demolitione , detenoratione ad quas cenfur* eccleliaflic* fe potuerint ex­
tendere , fecundum poteilatem quam habent,
cufiodia>um, locorum . aut reparatione quali­
cumque aliquid potiit exigere unus ab alio; dirti domini a papa concilio, provifo quod
Ac quilibet tenebitur convicius omnium reddi­ fimilitcr faciat ex parte fua dux Burgundi».
Item & cum hoc faciet rex cnm fuo- figiltuum eventorum d.· tempore quo non poflidebar tuas* terras Ac hereditagia. Sed in refpe­ lo tradi dirto du,i Biugundi* tigilla princirtu mobilium captorum aut habitorum de pum Ac dominoium tui fanp.uinis & obcdienuno latere aut de alio , nunquam poterit tiae. icilicet ducs A ndegavcnfium , Caroli fui
fieri aliqua q.icrelg, aut artio de uno aut de fi.Uris, ducis Borbonii, ducis Alcnconii. Co­
•lio .
mitis Richemondi* , comitis Vindomix, co­
Item per ulum trartatum extinguantur Ac mitis de buxo, comius Armignaci , comitis
aboleantur omnes injutix , rancores tam ver­ Perdiaci, & aliorum qui advifabanpir » in ·'
borum Ac fartorum , quam aliter eventorum Dquibus tigillis incoipotabitur tigillum regis, &
peran'ea oc.almne dirtaruin divitionum, par- piomittent tenere ex fua parte contenta Λtialitatum.
tam de una parte quam de gillatorum. Et (i infnngeientur ex parte réa­
aha: abique hoc quod aliquis poflit exigere gis , deberent in itio cafu adjuvare Ac confor­
vel facere quæftionem , vel profecutionem, tare cEftum ducem Rurgundi* & fuos contra
vel proccîïus , vel aliter reprobari vel fcan- regem. Et fiiniliter fiet cx parte ducis B*rdalirari de tenendo aliquam partem. Et di­ gundue.
Item & quod timiliter rex faciet tradi ti­
centes vel facientes contrarium punientur fi­
cut tr.uifgiciToics pacis fecundum exigentiam gilla virorum ecclefiailicorum. & aliorum no­
déficit.
bilium , Hi. villarum de regno de fua obeItem in itio tracl.itu comprehendentur ex- dientia, quos dirtus dux voluerit nominare,
prelTc ex parte ducis Burgbndix omnes par­ cum fecutitatibus pœnarum corporalium &
tes ecclefiaflic*, ville nobiles. Ac aln, cu;uf- pecuniariarum, & aliarum fecuritatum, quas
cumque llaius funt. qui tenuerunt fuam par­ dirti cardinales Ac alii pnelati,huc milii ex
tem , Ac quondam fui parris , tam in regno , parte papx As concilii advifabunt pertinere.
quam in Dclphmatu , provtfo quod accepta- E
> F«n«, ,·. bunt przti.ntem trartatum , Ac inde * volunt
lc»<
!"‘ . h’
gaudere.

-

Item renuntiabit res confoederationi quam
fecit cum imperatore contra ducem Burgun­
dii , Ac omnibus abis confoederationibus per
ipfum fartis cum quibufeumque perfonis, prin­
cipibus, aut dominis in contrarium dirti ducis. Provifo quod dominus dux faciet fimiliter, Ac promittet rex dirto duci ipfum fuftinere Ac adjuvare contra omnes qui vellent
tpfum gravar· > vel damnum impendere per
▼ΠΙ.

4ο»

CONCILIf BASI LEE NS IS. :
401
A . Item quia rex Bohemir, Ac alii principe»
vm.
& nobile» qui gladihm pottanf a<l laudem bo­
norum

vindulamque malorum ,

patientius

Jdtnfomenta prolocuta per dominos prelates, &· tolerarunt fidem vacillari , tJmpla
alios clerum regni Franci» & ÎMphinatus rt- eçclefiaftiças ( ut praemittitur ) Liniari, illum
prefentantis, qui Hituris copvenerunt adman- poftea
t _____________
,..................
Jeminarunt_______
errorem
, dominum tempodatam domini noftri regit, die XXVI. Februa- ralem xn peccato publico mortali non po'fe
4», MCCCCXXXt. p*efati domini noftri regis - populo prae fle , Ac quoiliber peccatum publi& fui magni - cqneilii beneplacito, -voluntate cum Ac'mopde pro fuo ar^rio reputantes,
& correBwne w»n omnibm femper falvis.
r
-■■■■-■
....
fuMrunt,
regem , principes
Ac nobiles-:
&
t.
.·
quo» habere potuerunt , inembratim concidoN primis , quod attentis herefibut Rohe­ rimt, feu uxoribus & filiabus, virginibus,
morum Ac eorum infultationibus, guerra- Ûndimonialibus , & aliis quibufeumque fine
rum calamitatibus, At morum in clero Ac po­ reverentia violatis, caftella it >rum diruerunt,
pulo undique deformitatibus, conventioneque & omne dominium a fe penitus abjecerunt
Bafilee triplici audoritate apoftoliea legitime B fine alia cognitioqe judiciarii ; nec fuit' poflîfâfta , que per annum duravit Ac ultra, Ac ad bile, eeclcfia tacente, Ac demufn fugata , no­
quam de univeffis fere mundi partibus plure» bilibus refiftere : populus enim multus efl. Ac
convenerunt> Spiritu fando duce meliora Ac dominus unus fuis fubditis præpofitus, née
viciniora faluti fperanres, Ac mandati funt ii- facile efl unum dominum adverftiri populo
dem Bohemi, qui fiepiu» per univerû mundi multo.
climata divulgarunt fe a catholicis non poItem prefati Bohemi venenum per epiftotuifle audiri, Ac generali» concilii determina­ las plurimas divulgarunt per univerlas mundi
tioni ftart vellet quibus nihil omnino refpon- partes , Ac plurimos infecerunt, & ut Bohe­
dere utile non elfe videtur , ne forte exifti- mians praetereamus remotam , domini noftri
ment catholicos refpenfionis penuria declina­
regis infeda» panes non fileamus Nonne in
re certamen, Ac fides bedatur non inielligen- bailiivia Matifconenfi Ac comitatu Forcnfi vitium mentes ipforum: nonque paftorum, fed fus eft a paucis anni» citra populus in nobi­
mercenariorum perfonas gerere videantur prae­ les dominos fuos infurgerc, Ac Impias manus
lati majores Ac minores , terga filentio ptr
in eo» injicere , non nobilitati. non fexui ,
bendo, qui libere veritatem pronuntiare. AcCnon aetati aut conditioni parcentes, libros
eamdem populi defendere tenentur, ubi ho­ ccnfuales five terreria concremantes , caftella
nor Deo debitu» Ac proximorum fatus adimi­ invadentes, Ac dominos ftios fuis mobilibus
tur , exireaue cito. Ac oberrantes introducere fpoliantes ? aufique funt dicere , quod in to­
-infra ecdeuas jubentur. Ideo nedum hone- ta patria fufficcrent duo facerdotes. Ac quod
ftum Ac utile, fed Ac neceflarium eft conci­ omnes nobiles ad laborem proprium manuum
lium Bafileenfe celebrari, Ac pro pofle ad Dei tenebantur , ex fententia divinr in genus hu­
laudem Ac intentos fines ftabilitum exaltari .
manum Ac perfonam Adr, In fudeoe videhItem quia naturaliter homo homini fubefle cet vultus ntt vefceris pane luo, prolata . 1 x
aut tributa fohrere abhorret, Ac cum error quo inferebant tributa deminis temporalibus
Bohemorum fpiritualem Ac temporalem pnefi- non debere folvi , & quantum) deviet , aut
dentiam , aut tributa decimarum, oblationum, conjungatur error ifte Bohcmis, judicet la­
& quevis alia ecclefiaftica , nec non Ac tem­ piens quifque. Et nifi exterminatus fuiffet pro- £'"■'»"· <*■
poralia aboleat Ac exccretur , ideo hic cancer videntia domini baillivi regii Matifconenfis
lenius ferpit : Si enim ex Alexandria Ariifcin- una cum nobilibus patri» dum nafccretur ertilla, nihil naturale haben», in magnam ex- D ror ille, multorum fuppliciis Ac patibulis ,
creverit orbis flammam, quanto magis hic er­ jam divulgabatur in plurimos populos.
ror per meatus naturales veniens, Ac avaritix
Item nonne etiam in Delphinatu eft quxv
fe comraifccn» facilius multos- inflammabit? dam portio inter montes inclufa, qua: errori­
Vindex eft enim error ifte diflimulantium , aut bus adherens prrdidis Bohemorum , jam
cormiventium eum tam ecclefiafticorum quam tributum impofuit , levavit Ac milit eifdem
facularium : quia enim ecdefiaftici, qui pa­ Bohemis , in quibus fautoria manifefta hrreftorum more fe pro ovibus At veritate oppo­ fis praedidx debet judicari ? Ac novit Deus'fi
nere debebant , Ac non fugere ante faciem . multorum popularium latentia corda leviter
fidem perfequentis diflimularunt ; ideo ubique detegerentur, fublevata amplius Bohemorum
in Bohemia templa Dei incendiarunt , facer­ malitia , Ac ab eifdem feminaretur, concitum
dotes Dd fpoliarant, Ac variis cruciatibus tru­ generale aufogifle , non valens rcfpondere ra­
cidarunt , novis Ac inaudiris tormentorum ge­ tionibus Bohemorum przdidorum, hoc prrneribus adinventis , (aeramenta ecclefiaftica pro fertim in tempore , cum populus ex guerra­
nihilo reputarunt, Ac in tam varios errores rum malitiis lacclfitus, depauperatum fe frdeciderunt, ut catholicae ecrlefue dodrina, ibi F. pius vidit , Ac in partibus multis videtur fu­
in pauciflimis Ac latentibus hominibus confi
rere , A< ex popularibus multi dodi funt ad
flens, in nullo ab alito audiatur. F4. idcirco pr»lia . Eapropter cito, immo citiflime obvian­
nedum hooeftum aut utile, fed Ac neceflarium dum eft per dominum noftrum regem , nec
eft generale concilium aHque dilatione cele­ non Ac per ecclefiam catholicam ; qur tamen
brari : quia non eft ex pedandus Antiochus, alias occurrere uon poteft, nifi prigeipum Ac
qui templum Dei totaliter fpoiiet, vaûi ar- nobilium fortitudine, vel jurium & clencoS:ntea auferat pariter Ac aurea, coinquinet rum ratione .
nda, fideles occidat, infidelis Ac incircumItem fi principum Ac nobilium tortitudine
cifus trucidet drcumdfos: fed pneveniendum occurrendum eft, quod licet, cum fero abji­
eft, m videamus mala gentis noftr» & fan­ cienda fint vulnera quae medelam non ten­
dunt : qtfia enim gens illa numerofe valde Ac
dorum. .
Cc
indoCanal. Centrai Tora. XXIX.

I

F
403
APPENDIX PRIM A
404
ladpnüu. *c in fuis erroribus indurata, vto-Ado prim fcadsnttam cA: Jitia cm® sr yuke.
a do® |KMcft, nifi maxima catholicorum ad /m®. Qoto enim ndcut a Tieaneafi couciho
hoc uaitorum multitudine, fie cum expenfe- anno ijii. celebrato, circa moram deformi­
tum grandi mole , principum autem de catho­ tatem nullum faifie celebratum generale con­
licorum multitudo hos hxreticos expugnan­ cilium flt varii in vario· ex yetufta corrupte­
tium haberi doo poteft fine pacificatione re­ la . quam pro jure ctmfaetudinis vcndinmt,
gum ftl principum adiuvicem ubique terra­ deciderunt deformitatum mores? Quis nefitat
rum contendentium; & ideo mori» fuit cc- t-nnfiftas caufes flt difugU, poft affignaca ge­
clefi® catholic* volentia principem in fub6- neralia concilia, ne celebrentur eadem, addium terne fanéle aut contra infideles com- inventa ? Et meminifie divinam fententiam demovere, prius ipfos per media conciliorum cet ·. Jentfalem , Jentfaiem , qttotier volta te Μ-*’ *
pacificare, aut feltem longas dc fidas treugas CMgrvgwe, quewMd®iodbm ftütM
inter ipfo· inire, dt fideliter in facie ecclefi® fallu fi* alas, & αΜΛ ? 2cor mfafumr
dMmu yejho fleftm. Vibrat quoque jam fere
firmare, ac uno agmine ad fidem defenden­
hunc finem Bafileenfe ubique terrarum dominus plebem fuam in gla­
dam inducere: dt ad
1
um eft
, t»ec ecclefi®, qu®
B dio, feme dt peftt, dc fi dittos corruptos mo­
concilium convocatum
________________
,
in fide defendenda a facultatum contributio­ res, quibus vehementer Deus ofteaditpr, inne fe cxcufere non ■ debent . vel potiunt , fequi dt ulcifci differimus, ad irafcendutn uti­
contributio imponi alias poteftnec patere­ que divinitatis patientiam provocamus. Nec
tur fe tributariam fieri, quam ex ordinatione tamen difli corrupti mores extra concilium
coocilii generalis, ut patet ex conftitutione generale, cum de omni ftatu agatur, hone­
Couftantienfi, nec obeditura eft domino Mar­ fte vel breviter potiunt emendhri, aut reges
tino , contra Bohemos fubfidia imponere vo­ dc principes ad pacem dt ptugam induci.
Item ponderandum efK quod poft tempora
lenti. Ex quibus infertur, neceflario conci­
lium generale celebrandum, cum principum spoftoforum, cum perfecutiones contra ped®·
dc nobilium /uvam ine poftulandum vel onus fiam fervefcerept, non habuit facultatem eoecclefi® imponendum luerit, fine quibus hac defia conveniendi in unum u<quc ad tempo­
ra Conftantini magni. Si igituf multiplicatis
in re ad bella procedi non poteft.
Item fi occurrendum eft jurium dc clerico­ vitiis in clero dt populo, multipliciter dt doxiooa ,■ minus flagella contra religionem ChrifUanam,
rum ratione, qu® via videtur accommoda
ito· inCfe adverfus Deum rebellantem, dc Phanonis
more indurantem ; no® eft credibile quod ecfrequentius h* reies font extinO®, ficut tare clefia tuae ad Deum confugiens leviter audia­
herefis Bohemica fperatur exungui in conci­ tur ad conventionem conciliorum , fed redi­
lio Bafileenfi , ad quod vocati funt dkli Bo- bit ad pnedkla perfecutionem tempora, Uber­
hem i cum magna caritate, dt qui literas e/uf- tatem non habens congregandi. Hoc ipfe do­
dem concilii acceperunt. Et fi venerint ad minus regio ore profeffus efl : Jfuitifliaua ftuu, ffe, i>
concilium generale pnrfetum , expedit ecde­ inquit, rw/nmMer sona®, jqftro aavfenroefiam catholicam ia unum convenire : quia rwu. Nom amgrrpto cmmeatmulo wm de
quod a pluribus at.
[artitur
, facilius invenitur : fitngttiMbtu, are memor em mmtuuatt eontm fer
falubnufque eft fidei , dc pap® çonfultius, lotia mea.

caufatn fidei unitarT"» ommittere, quam uni .·
dt fic omnino
_______
iftendum eft dt fublevandum
generale enn/ilium , dc non differendum, ma><me cum q(>ique univerfirates ftudiorum ob

Item quod vifis fimttiffunj domini noftri
Eugenii pap® diffolutionis ejufoem concilii cau­
ta , nec non dc rationibus contrariis in quibufdam inftruilionibus per fecrum concilium
fint multum depo- Dgenerale Bafileenfe ad eumdem dominum noguerras dt return inopias
in·»]
pulat® , nec fii
pefiandum, ut ex toto fe- ftrum papam direflis , pt diffidia ceflcnt, qu®
nefeat vel mone pereat bteratorum antiquo­ fnor xirani® ingerere
rum copia . Si vero Bohcmi non venerint ad clefi® Gallican* couful
concilium fic lolemniter mandati, tunc hac lit, hemiliuique fuppbcat domino poftro re­
fua obmutefeet * guerrula. quod non potue­ gi, ut progenitorum fuorum move febifinata
rint auditi ; tunc convocata erit ecclefia uni- extiagMcntium, dt ecdefiam depreflam fableverfa ; & principes, dt Chrifti fideles pote­ vamium, his occurrat, ut pnus extindum
runt ad pugnam animan : tunc ecclcfia tri­ quam natum malum hujufmodi inextinguibile
buta & tub ventiones /ufte imponi ; immo gra­ videatur : per hac enim Deum fibi placabit,
tius dt benigruflime ferent fibi fua volunta­ ecdefiam perampbps obligabit, vcftigiis prsedectfibris inaltetur, dt fium ejus in omnem
te impolita, dt in pofterum haede caufe im­
terram divulgabitur.
ponenda ,
Item quod prafen® dominus nofter rex,
Irem licet jufte indici poffit bellum contra
hareticos damnatos , fiapius tamen reprobata re dc titulo Chriftianiffimu· , a paternis no®
videtur in hac caufa a Ifeo, qui aufert cor­ E dedinando traditionibus, fit vemgiis pramtf·
da principum, fortitudo; cum catholici itera­ 6s adurgens pro fe dc ecclcfia Gallicana, no­
tis vicibus fugerint, nemine perfequente : ta- tabilem dirigat ad ptmfetum fendiffioram do­
minum Doftnim papam aasbaxiatam , exoran­
krutabiliaque Dei /udicia, licet nullus homi­
num valeat difeemere aut judicare; fuaderi do ut pro fidei necefficate, proque reUgianfe
umen poteft , quod monftruofos mores in cle- Chriftian® univerfeli utilitate, mandet conti­
X» dt populo voluit purgari, ficut contra h«> nuari dc celebrari Idem generale cosmilium
fle"· fide* congred», nc creu? casco ducatum Bafileenfe, obftruendo ora ia fidem orthodo­
pneberet, aut geftans trabem in oculo, feftu- xam fuamque fenditatem dcmcntifihnam autram de oculo proximi erueret. Nc etiam di- lig nantium.
Item quod prrfati ambaxiatorm inftent ·vifi principes, hrrcticos ab ecclefia divifos
exterminare cenentur quibus pacem coafulen- pud reverendiuimoe patres dominos cardina­
les

4·5
CONCILII BASILEENSIS.
4o<J
1·· Ac factum eoBaglum, da pramiffis eos red-A deficiant 1 usque profatus dominus nofter rex
danam fblettios attento·, ut ecdefi· iacom- alio· prswniat in benedi&ionibus hujus dulmoda procaventes, devotius axotent eamdem cedinis, good ad diflum concilium aliquo·
dominum noflrum, Ac ia Angulari, At per fuo· promittat oratores, nuntiantes intentio*
modum collegii, at ceiebratioai concilii, qua imm regiam , At ecdeùc Gallicana fandam ,
pro qua miffa eft iblemnis ambafiata ad pafua (anilitatis honori accadit, At ecclefia plu­
rima utilitati, intendere velit, mandando con- J·· : pstiaturque palatos fub cenfuris eccletinuari idem concilium. At prolato· abfimses,
afttcis Ac religione fur’ .enti adftrtôos, Ac
quatenus opus eft, ardius convocando.
ab eodem concilio ar jritate apoftolica vo­
Item boc (acnua concilium, pm extirpa­ cato·, ut ad idem oncilium vadant, prout
tion· herefum aliifque caufis jamdiu affigna- into confidentiis *' enta vocatione Ac rei negnatum, non debet did cum Bohemia jam cefficetc videbitur expedire.
damnatis inhibitum , fed pro eorum totali ex­
Item quod pro expends pramiflbrum, Ac ia
tirpâtione , Ac fidei defcnfiooe , fisperque di­ ufus profatos convertendorum, Ac non alias,
tiis caufis legitime convocatum i licet Ac in vel alio modo, confentiunt levari quartam
eodem concilio, fi didi Bohemi venerint , B partem unius decima fuper clero regni Ac DeU
poffint doceri, At caritative inftrui Ac trada- phinatus -. ita tamen, quod cum de jure com­
ri, nec non , fi pudibile eft, caduci. Suaque muni , etiam ex beneficio concilii Conflanticn,
pape non “liceat imponere decimam aut
attenta multitudine, qua fere domari fine fis,
I
fanguinis humani multa effufioae non potefl, partem ejufdem clero univerfaliter vel parti­
Severitati difciplina detrahi valet Ac potefl > culariter,
1
nifi fàcro generali approbante con­
Ac ubi reperiensnr contumace·, catholici in cilio, aut de conftnfu cleri ejuMcm, quod
concilio profetues, Ac divulgata fama abibo- dominus
<
nofter rex non patiatur clerum re­
tes, audentiores Ac firmiores reddentur; Im- gni
;
aut Delphinatus gravari audoritate apo­
mo Sperandum efl de Dei rnifaricordia, quod ftolica alia decima aut parte ejufdem , maxi­
Deus pugnabit pro illis, quia veritas vincit. me cum clerus fit oppreflus exguenis Ac mo­
Item quod plaoeat domino noftro regi fuas netis
1
, Ac amplius gravabuntur prolau ex acad concilium generale .
dirigere litem imperatori, Ac dominis duci- ceflu
1
bus Sabaudi· At Mediolancnfi, quod velint
fuo more cum caritate plena favere concilio
IX.
ipfius imperatoris gtandl inflantia Ac in ejusC
ditione convocato. Faveant etiam omnibus Gi/va mandati nunitontm concilii exifientiutn
in Nuremberg^ nd mdanJumm cum Λοeuntibus, flantibus Ac redeuntibus ad idem ,
Ac in fiogulari prolatis, Ac altis quibufeumhemù .
que de regno Franci· domino noftro regi
fubditis. Nihilque a quibufeumque permittant
Acrofanfla generalis fynodus Bafileeniis,
attentari contra fandiffimum dominum no
in Spiritu fando legitime congregata , uftrum papam, curiam Romanam , urbem vel
niverfalem ecclefiam reprefentans, pacem Ac
patrimonium eorumdem, unde papa Ac col­ unitatem Chrifti fidelium Ac ecclcfi· · prolegium occafioncm indignationis, dilationis , pmq.......... eo modo quo pnemittitur, congrefofpeafioms aut mufttionis concilii allumant : gari voluit > procurare, integritatemque pacis
quia exinde fruflus fperatus concilii deperde­
inchoare, profertim cum regni Bobemic in­
retur , barefes augmentarentur, Ac mores for­ colis , proloqui, Ac ad optatum ufque finem
did i in amplius fordefccrent in Dei offienfam perducere defiderans, volenlque iplbrum pro­
Ac populi Chrifliani corruptelam .
curatoribus , nuntiis, Ac ambafiatoribus proItem quod clerus regni Franci· in conci-Dpterea hucufque defla nandis , dc plena focurilio Bituikcnfis ad mandatum domini noftri tate pro fuo acceflu, mora Ac reccflu ufque
regis ( ut promittitur ) congregatus pro pro­ ad propria fua loca, Ac falvocondudu petito
fata ambafiau dirigera ad faditatem domini Ai oblato providere, Ac alia qtue dide pacis
noftri pan· · elegit concorditer rvverendiffi- Ac unitatis uberiori ac celeriori * profecutio
tpum in Chrirto patrem dominum archiepifi- ne deferviant, cum ipfi procederent, pertracopum Lugdunenfetn ex parte ecclefi* Galli* dare : eadem fanda fynodus meliori modo Ac
casu· ambafiatorem Ac legatum, tamquam vi­
forma , via Ac jure, quibus efficacius potuit
rum in quo eft relus Domus Dei, Ac in ju­ Ac debuit, potefl Ac debet, fecit, .conflituit
re eximium profeflorem, qui licet totis viri­ Ac ordinavit, ac facit, conflituit. Ac fulemnibus rasXscndo profatam ambafiasam omnimo­ ter ordinat fuos veros At legitimo· ac indu­
de recufaret, precibus tamen sridus, licet in­ bitatos procuratores, negotiorum fiiorum gcvitus , onus profit· ambafiate pro neceffitate ftores, ac nuntio· fpeciales Ac . ambafiatores,
wiser Ac honore ecdefi· (ufccpit: quem fi* videlicet venerabiles Ac egregios viro· domidominus nofter rex pro fe Ac ex pane fua num Henricum abbatem fan& JEgidii in No,
dirigat ad praefatum aomidum noflrum papam £ remberga, Ac fratrem Joannem Nider facro
ambafiatorem Ac legatum , fanda ut una fiat theologi· profeflbrem, Ac priorem domus prssembsfiata ex pane di&i domini qpftri regis dicatorum Bafileenfium, dominum Henricum
canonicum Magdcburgenfem, Ac in facra pa­
audotitatis, efficaci· Ac virtutis, quoniam fu- gina profeflbrem, dominum Fredericum de
aicuh· duplex non oque facile rumpitur ut Parfpercb decanum Ratifponcnfem, licentiafimpiex, fiesqtM ambafiau cum minori expen- tum in decretis, magiftrum Albertum plebafa. Es ut ka fiat, humilius doras fupplicat num fandi Scbaldi in Nuremberg·, Ac fra­
trem Joannem monachum Ciftercienfis ordinis
domino noftro régi,
monafterii de Mulenbran, Ac ex illis quosli­
ί concilium vi· bet duos in fblidum, ita tamen quod duorum
volent, Ac non occcupantium non fit melior conditio.- fod
Ce a
quod

S

1
APPENDIX PRIMA
d®?
quod di.
nati. aut (altem duo ex eifdcm, profequi va­
libet perte fobi jo. linea, fit in. qualibet
leant dc finire. Dans & concedens pramiffis
linea fl. didiones, 15. folia pro uno flor.
omnibus, & fingulis duobus, plenam, libe­
Khenenfi.
ram ac omnimodam poteflatem cum procura­ Item pro 30. foliis copis de fiipili form^ fcrttoribus feu nantit» didoram incolarum regni O prune , t. flor.
Bohemia in Egra vel alibi, ubicumque ne- Item pro examine tcftium, ubi eft «nume­
ceffe fuerit, conveniendi, coUoqnendi, avk*
rus articulorum infra decem, quarta per*
fandi, nec non de (alvjfconduOibus opportu­
ne ris proflandis, dander procurandis fleor- Si ultra quantumcumque , femper neo
dinandis, ac modo feu modis ac forma dc
addatur flt (alvatur quarta pars flor,
■empore acceflu* fle reccflus ipforum, fit nu- Item pro nota fententic , a. flor.
mero accedere volentium, tradandi, concor- Item pro inftrumento (ementi·, a. fle
pro exeeutione fenresitiie fub figtUo ju­
dandi, concludendi, pacliique quibuslibet , Item
*
dicium , prout fopra "de monitorio : tamen
promiffionibus, flt obligationibus, etiam jura­
iafpiciendum eft, fi eft magna quantitas
mento , fi opus fuerit, per ipfo* utrimque B
concorditer concludendi, firmandi flt roboran­
icriptura, tunc fuperaddatur alter dimidius
florenus.
di; flt nihilo minus quofeumque epifeopos,
prolatos, principes, comites, nobiles, nec Item pro inftrumento privato alien jus adus
non civitates , magiftratus, fcabinos, confutes,
concilii, 8. blappard.
ac quafvis alias pertona* ecclcfiaftica* ac fe­ Si vero icriptura duplicabitur, etiam duplica­
cula res, quovis nomme nuncupentur, de qui­
bitur (alarium : aut alias ad quantitatem feriptura habeatur refpcdus.
bus videbitur, & communitates, quatenus
huic facro concilio diâifque procuratoribus in Item a pauperibus non valentibus (divert *
hac parte luo nomine favorem, confilium &
recepto prius ab cis juramento, nil reci­
piatur .
auxilium , ac affiflentiam , fupradiôiique pro­
curatoribus , nuntii* & ambafiatoribu* huc ac­ Item curfbr profentans fopplicationem * five
commiffionem, non recipiat ultra duos blap­
cedere vulentibu* lalvofconduClus dent , pro­
pard.
flent & impendant, petendi, rogandi, ex­
hortandi , flt requirendi, ubi & quoties pro- Item pro adu citationis, 1. blappard.
cutatorilius prodidi* videbitur opportunum ;l ; Item pro exeeutione citationis in valvis , 1,
blappard. t^c.
oinmaque aha & fingula faciendi, agendi ,
exercendi , & oidmandi, qua pro promiJi*
XI.
necefiaua fuerint, feu quomodolibet oppor­
tuna , etiamfi , majora forent fuperi us ex preffi», ac mandatum exigerent magis fpeciale: Qnoddam conccjfitm cottcihi exJm fefitontm pubitcam prô [uppofià ipfius concilii [equitur frt·
promittens fe ratum. gratum flt firmum per­
ihun anno domini MCCCCXXXIlI.o/lava Man,
petuo habiturum, quidquid per nominatos
w» cortcilto Bafileenfi.
fuos procuratore* omnes, aut duos ex ipfi*,
ictum , geflum, feu procuratum fuerit quo­
RO incremento hujus iacri concilii, & tui­
modolibet in promiffi*, feu a quolibet protione perfonarum ad illud confluentium*
imflbrum . Ada foerunt hsec in congregatio­
& ut decreta ipfius inconcuflc obierrentur, fle
ne nollra generali, profentibus did· noflra
flabilita
permaneant, vult hac fanda fvnotamise fynodi Bafileenfi* notariis & fcribi* infiafcnptis. fob figillo reverendi in Chriflo pa- dus , ftatuitque pariter & ordinat & declarat,
tns domini epiicopi Conflantienfis, providete D quod omnes & fingutes antclationum pneroRotom.igenfis, quo ad prefens utimur, die gativw,
gativa, per fandiflimun
fandiflimum dominum Eugenium
Venero is. mcr.fis Manii, anno a natis itate papam IV. fob quacumque verborum forma
donum millcfimo quadringentefimo trigefimo- familiaribus fuis, continuis com mentalibus , ipfiufque & fedis apoflolicx officialibus, nec non
fecundo.
curtifenis Romanam curiam fequentibus, coocefX.
£e dc concedenda , quoad aflecutionem benefi­
Taxatio notariorum in concilio Bafileenfi fa­ ciorum ecdefiafticoram, canonicatuum, pnebenda fle limitata, anno nativitatis domini darum, ac dignitatum, pertbnaruum, adminiftra-.
i4)i. die 24. men fis Odobri»..
tionum vel omeiorum, qua vigore gratiarum expedativarum expedabam, expedanx, ac inantea
expedabum, tam quoad prâfentes ia hoc be­
/ta habetur ru protocolh tnagifiri Pétri
en concilio * quam fismiHares, officiales &
Brunett notant lonctlu Bafileenfis.
qxafesues in dida curia, ac quoaUbet altos a
Pro citatione ad panes in caufis bénéficiais- tempore publicationis decreti, qu6 curiales flt
bus iimplicibus, & aliis caufis civilibus, fi E officiales dida curia monebuntur a Romana
cum inhibitione, folvetur medius florenus cu^a recedere* ad jus commune cenitentur
Rhenenfi*.
reducte:
"
nullufipte
"
ex
* familiaribus*, & officia­
libus & aliis predicts vigore quarumcumque
Si vero fine inhibitione, 8. blappard.
Item in caufis ecclefiarum cathedralium, flor. r. prorogativarum in aCecuticoe beneficiorum ,
Item pro inhibitione fimplici fine citatione, canonicatuum, flt pntbendaram, ac dignita­
tum , periboatuum, adminiftrationam, vel be­
•Wen·
8. blappard.
neficiorum alteri pneferatur, fed jus commo­
’ Item pro compulforia . 8. blappard.
ne inter ipfos hinc inde fervetur, in contra­
Item pro monitorio cum citatione, flor, r
rium facientibus non obtfancibus quibufcum>.
Item pro fequeftratione fruduum, flor. 1.
Item pro iimplicibus mandatis contra profen- que.
tes,
blappard.
XIL

c

P

409

CONCILII BASILEENSIS.

41e

A ex parte facri concilii fcribatur ekktn dud
fuper materia hujufmodi Lsutancnfi*. Quod­
XII.
que concilium paratum eft fibi & cuicumque
de fuppofitis concihi querulanti lufliuam mi/itraawitfvM emfi^EaonMi domtm papa , food mrtrarc . Et, fi ofAu fit, cidem tranfmnien·
profiteront m pesa cmtgngaàone kaitfa in tur viri notabiles pro traâatu hujufmodi.
■to dte (Mari, & Ac Ιμλλ tmmeAate fefSMM celebrabatur.

Item concordant quatuor deputationcs. quod
contra appellantes aid hoc (aero concilio, (eu

a judicibus de commiflâriis ab eodem concilio
deputatis extra hoc (aerum concilium in­
timantes hujufmodi appellationes . ac illis
Nno domini loefodava menfis Apri­ deferentes, ac notarios inde inftrumenta re­
lis, videlicet die (abbati', ita plena con- cipientes , nec non contra illos qui litteras
gregatione (acri concilii·, ambafiatores fenfftifquafcumque tam a Romana curia quam aliun­
fimi domini noflri papa moderni fuerunt re­
de extra locum facri concilii emanatas contra
cepti in liero concilio, & juraverunt fecun­ B incorporatos huic fecro concilio excquuntur ,
dum fcedulam qua fequitur, propriis nomi­ dc procurant exequi. Ft ad procedendum con­
nibus , fcilicet fideliter laborare pro (latu & tra hujufmodi appellante», intimantes, dc ahonore concilii Bafileenfis , & ejus decreta lio· pnediclo* , qui fueruat deputati pro de­
fendere δς manutenere , Âc fpecialiter de- putatione pacis, dominus cpilcopus Lcilurcntemanaq decretum concilii Conftantienfis , cujus tenor ns ; pro deputatione reformatori·, vicarius Fn•
feqnitur, dc eft talis : Primo ,· quod generalis fingenfis ; pro deputatione fidei, prepofitu*
fynodus Conflantienfis nec non quacumque a- Guetnenfis; pro deputatione de communibus,
lia fynodus in Spiritu ianflo legitime congre- dominus patriarcha Aqtulegienfis , qui contra
\
β***, generale concilium faciens , ecclefiam pradiflos procedant cum poteflate citandi in
/
militantem reprafentans , poceftatem a Chri- loco hujus facri concilii, extra dc ad partes
/
flo immediate habet, cui quilibet, cujufcum- etiam perfonaliter dc per editum , illoique
k.
que ftatua dt digaiuus, etiamfi papalis exi- puniendi dc caftigandi ufque ad privationem
ftat , obedire tenetur in his qua penitjent ad officiorum dc beneficiorum , atque ad in futu­
fidem , extirpationem diôi fchifmatis , dc ad rum obtinenda inhabilitandi, prout juftitia dc
generalem reformationem ecciefia Dei capite Ccriminis qualitas poftulant dc requirunt, ac
in membris.
eis videbitur expedire : iu umen quod co­
*tem <*eclmt · <1°°^ quicumque , cujufcum- ram altero ex eis in caufis hujufmodi poflit
que, flatus & dignitatis, etiamfi papalis exi- procedi ufque ad fententiam exciufive, qu·
***έ*“1·
ftatutis, feu ordinationi­
tunc confenfu majoris panis intervenientis pofbus, aut praceptis hujus (ânûa fynodi , dc fit promulgari , dc procedendi fimpliciter, fummarie , dc de plano, fine ftrepitu dc figura ju­
cujufcumque alterius concilii generalis legiti­
me congregati , fuper pnemiflis , feu ad ea dicii , omni juris dc ftyli fokmnitate atque
pertinentibus , faflis vel fiendis obedire con- terminorum obfervatione (emotis, fola tamen
tumaciter contempferit, nifi refipuerit, condi­ fafli ventate infpeûa.
gne poenitentia fubjiciatur , dc debite punia­
Item concordarunt domini de duodecim ,
tur , etiam ad alia juris fybfidia , fi opus fue­ die Jovis decimoquinto Septembris, anno do­
mini millefimo quadringcntcfiino trigefimorit , recurrendo.
Item dare (anum dc falubre confilium fe­ quintn.
cundum Deum dc confcientias fuas , dc non
Die Veneris decimofexto tnenfis Scptemrevelare vota fingulorum , inquantum ex hu- Dbris , anno millefimo quadringentefimo trigeIufmodi revelatione verifimUiter poflit oriri a- fimoquinto , in generali congregatione , prafidente in eadem reverendiflimo domino car­
iquod odium vel feandalum, dc non recede­
re a loco hujus concilii fine licentia obtenta dinali legato, ledis concordatis dominorum
g deputatu ejufdem .
de duodecim , inter que concordata fupradifla fuerunt, reverendiflimus dominus çardinalis legatus nomine dc aufloritate (acri conci­
XIII.
lii juxta concordata dtôorum dominorum de
duodecim, more folito conciufit.
Concordata deputationum.

SESSIO

XVII.

A

Oncordant tres deputatione*, quod om­
XIV.
nes appellationes ab hoc facrp concilio
emanata', & quacumque inde fecuta dc fequenda , caSmtur, initentur, dt annullcntur. framgatwa groduatorum incorporatorum ut /it­
ero condito Bafileenfi expedita u. Deccmbru,
Et tam judices, quam commiflirii, partes ,
MCCCCXXXV.
procuratore* dc notarii , qui circa pramifla E
culpabile* igperti fuerim, moneantur etiam
SacrofanSa, dcc. ad futuram rei
per cdââuaa, dc debite puniantur -wEc ad hoc
memoriam.
dati funt exe/mtores in deputatione reforma­
tori! , vicanus Frifingenfis, in deputatione
Lafmatoris omnium , qui gradus dt for­
pro communibus , magifter Guilielmus de Con­
ma* humani generis per hac fpiritualia
flantia ; in deputatione pacis dominus epifeodc temporalia bona dilponens , quofiiam divi­
pus LeAoreufis, quarta vero de fide concor­
dat cum mfdcm deputationibqs, dum tamen ni fui muneris beneficio ad prafeganda* igno­
excipiatur perfcna domini docis Sabaudia , randa tenebras perfpicua veritatis arcanarum
dc pro eadmn deputatione fidei datus deputa­ rerum fic illuminat dogmatibus , ut velut
tus dominus prapofiu» Gucanenfi*, Quodque fpiendor firmamenti , dc ftella in perpetua*
ater-

C

P

411

APPENDIX PRIMA

4tt

■ceraitatee , in ecclefia Dei fulgente» , tam A diâorum proferatur, A inter aqualaaroraaa*
publica quam privata eruditionis fe juftitia dens jus commune confervetur, non obfianti•ftidu* commoda procurent, quantum poflïi- bus omnibus fupradita, ac voluntate, ftan*mus, & permittit , infequendo vtfligia , ipfo­ to, atque decreto Eugenii pap·: qu* quoad
ram pntfcrtim qui vineam domini fcdulo co­ incorporato· graduates per annum nobtfcum
lunt, peculiaribus favoribus digno compeaû- laborantes , hujufinodi, ut profertur. Votamus
tionis munere duximus confovere. Sane du- haberi pro infisAi», nulltaique exiftere robo- .
dum dominus Eugenios papa IV. nonnullo» ris vel momenti, ac conftitutiooibc, , ordina­
Romanam curiam pro tempore fequentes , fe tionibus, induitis, nominationibus, facultati­
quofilam alio· fpetallbus favoribus & variis bus fe cooccÆonibus* apoftolicis quibufeum»
antelationcm gratiarum profequens prorogati­ qoe, regibus, principibus, ducibus, prolatis,
vis , quibus eos voluit anteferri dileta eccle- perfenis fe univerfitatibus conceta, aut in pofic filiis in theologia tnagiftris , & in altero fterum quomodolibet concedendis, atque no.
jurium doâoribus, ac cum rigore examini* , ftris, de quibus eorumque totis tenoribus de
Hcentiatis, fe in theologia, ae altero jurium . verbo ad verbum habenda effet in noftris lihuiufmodi baccalaureis Jin vinea dpmini no- B teris mentio fpeciafts , ceterifque contrariis
bdeum quotidie laborantibus, in aflecutione quibufcumqut. Nulli ergo , <f*c.
Datum Bafilcn tertio Nonas Augufti, anno
beneficiorum , qu* vigore gratiarum expetatbmrqm eis per diâum dominum Eugenium M1V &c.
conceffarum expetant, grave projudicium ge­
neravit. No» itaque licet dudum , quod dita
XV.
anclationcs prorogativ* noftra congregationi .
Refponfi»
ftila
ambefiatonbus
domini impertio· it
incorporatis, five eorum familiaribus obfequiis
fuper fa&it Bohemorum in generali congrega·
ipforum infifteatibos, nullum projudicium ge­
none, diefMmi xxttO&ob. MCCCCXXXV.
nerare poffent aut deberent, fub eundis mo­
do fe forma ftatuiffemus atque ordinafletnus 1
JEc fenta fynodus, matrem univerforam
tamen circa flatum & commodum ditaram
Chrifti fidelium, ûntam videlicet unimagiftrorum, licentiatoram, & bacealaureoverfiun ecdcfiam reprofcntans , materna pie­
rum proditarum , qui pro tractandis univcrfelis ecclefi* negotiis pervigiles in vinea do­ tate folicita , optans multis animaram fe cormini nobtfcum lolicitudines impendunt, ne C Em periculis obviare , atque regnum Bo­
se fe marchionatum Moravia ad pacis
ipfi denario ex dita vinea fraudarentur, ube­
rius providere cupientes, arqua . librata confi- tranquillitatem fe ecçlefiafticam unitatem, fi­
deratione hujufmodi promotorum, auâoritate ne quibus nec falus eft animarum , nec prouniverûlis ecclefia tenore potientium Ustui­ fperitas rerum, reducere ; imperialis etiam femus , decernimus , volumus
atque ordina­ renitM, qu* tam per/ illuftrem principem Guimus , quod dotares, Ucentiati fe baccalau- lielmum ducem Bavari*, cujus anima Deo
rei tapradiâi, illi videlicet , qui nobtfcum vivat, au* protetari» ejufdem fynodi ofBpro univerûlis ecclefi* negotiis exequendis cium ipfius vice gerebat, quam per alios oper annunf^in eadem vinea laboraverunt , in ratores pluribus vicibus eamdem fynodum de­
affecutionc beneficiorum fuorum ecdcfiaflico- precata efl, quatenus propter eflchus prodi-

H

rum> cum cura vel fine cura, etiamfi canoni- âos, quantum ûlva fide fe ecclefi* boneftacatus & prabend», dignitates, perfonatus , te fieri poflêt, h*c fanâa fynodus benigne
vel officia , integra vel dimidie portiones , condcfcendere dignaretur j cum multa beni­
prcftimonia , & praftimonialcs portiones , gnitate & pietate materna condefcendit ad
Bohemis fe Moravie fufcifeu adminiftrationes , in metropolitan!» aut Dhoc, qw
licam unitatem fe pecem
cathedrahbus vel collegiatis ecclefiis fuerint , pientibu»
qu* exnunc vacantia & inantea vacatura , vi­ realiter fe cum effeta, · ia omnibus aliis ,
gore earamdem gratiarum rite acceptaverint , quam in aufu communionis utriufque fpedei,
& de illis fibi provideri fecerint, omnibus fe fidei fe ritui univerûlis ecclefic conformibus,
fingulis aliis doâoribus fimilibus , magaflris , ilii fe ili* qui talem habent, communicarent
licentiatis & baccalaureis ac aliis quibufeum- fub utraque fpecie i d*c. prout in capituli» ta­
que antelationum gratiarum hujufmodi proro­ per pace fe unitate, inter hujus ûcro fynogativis , aut quibufvis aliis gratiis eis a domi­ di legatos fe generalem congregationem dino Eugenio etiam mocu proprio, feu quacum­ âorum regni fe marchionatus concordatis fe
que alia verborum forma etiam priore datis formatis, latius continetur. Per qua quidem
& concedis, hujufmodi beneficia expetanri- capitula fic concordata fe formera fperabetur,
bus , etiamfi vigore ditaram gratiarum in ca­ aflSftente divina gratia, perfici pex fe ecclenonicos flnt recepti, fe diligentions in pro- fiaftica unitas peroprata, fi ipfe capitula fotfceffibus exiftant, fanta Romane ecclefia car- fent ad debitam exacutionem deduta ,. .prout
dinalibus & veris fine fraude receptis ftumi-Ehoc facrum concilium per fe promptum exliaribus , continuis commenfalibus ejufdem
- . - - .
Eugenii papa , fe dita incorporatis dotaribus, tnagiftris, licentiatis & baccalaureis «qua­
liter graduatis , fe fimilibus apoftolic* fedis fe reformationis diâorum capindonim fera
officialibus , fe his quifacaramdcm gratiarum biennio , adjkientihus his qui pro ipfis Bote,
prntextu beneficia prodita affectui exiftunt mit negotia gerunt difeeukatm pinrlmas, fe
dumtaxat exceptis , in affecutions beneficio­ petentibus plurima qua ntdum fiat ultra corn·
rum hujufmodi proferantur. Et infuper gra­ patata, fed «ififera oompefeatis ûne fe finduate· incorporato· prodita· talem ordinem cere intelleta adverfe. Et nmseuovifEme in
volumus obfervari, quod magis gradueras mi- diata Bruno* habita, peBquam ab ambafiapss graduate in aflecutione beneficiorum pro­ tonbus hujus ûcri concilii gooBulla petal»*

CONCILII BASILEENSIS.

fi»b attaque

coqvealrot. ac cappeflo-

Origieelt « est quo Am excerpte fintt, mAd
eetpliiu Meii.
XVL

ttt» jtirti
' Aauatri· dromi petrierdu Àyaiegienfis,
JEt quod
cpmcnfii arrbifefeopi Ac domini
HrifU nomine invocato , de cujus vultu
lod non admittantur, Et quad ipfi habeant
omne procedit judicium , per. hanc nofibieligere archieptfcopum.mti fic dertus ha­
Sham Sententiam , quam pro tribunali Seden­
beat confirmare : dc eon janua alia > qua non tes ierimus in his fcnpti·, pronuntiamus, deSolum vergent in derqgcriooem ecdcfiaftici cernimus, dc declaramus dirtos ducem, con*
ordinis dc aurtoritatis. Sed edam pourra fin- SUiario·, procuratores, advocatos , nobiles ,
cenun inteUigeoriam dirtoram comportatorum Culpabiles
,
Λ Jocatenente» , dc quotcumque aindultum libertatioais dc communionis fub u-Blkx, quomodolibpt obnoxios anathemati· Ac
excommunicationis, communitatemque inter­
dcclinando a conformitate. quam jn reliquis didi, contentas poenas, dc fetentia incidtfhabere debent cum reliquo populo Chrifti·· fe, pro dc ex eo quod civitatem, caftrum ,
no. Et talia dc taliter locutis qui pro cis terras, villas, loca, jura, jurifiiirtiones dc do­
loquebantur, non videbatur multum iteran­ minia, ac alia fpoliata. dc occupata dc de­
dum de ftabfli reduftione ipforum. Unde li­ tenta, ad ecclefiam Aquilegicnfem (ut pro­
cet exiftimetur hac non procedere de commu­ fertur) fpertantia, juxta monitorii tenorem ,
ni voluntate baronum, nobilium de properum, dido Ludovico patriarche non reftituerint ,
fed immitti vd Submitti ab aUquihns contra neque caufam feu caufos rationabiles , cur mo­
pacem publica propter privata commoda ma- nitorio noflro parere non deberent, allegan­
chinaatibus, ne tamen Iris modis trartatus inu­
tes docuerint, dc pro talibus habendo· , detiliter difibratar, hoc fonda fynodus cupient
non tegere vulnus. Sed foaare, ante amnii,
vult certificat! , an dirt» Bohemi feint flare oitas, coafiliarii, procuratores , advocati, no­
pure dc fimplidaer ia comportati·, dc ea fine Chile·, focateucntes, dc alii obnoxii prodidi
ulteriori dilatione »d exeeutionpm deducere,
civitatem , caftram, terras, villas. Joca, ju
dc a prodirti* peritionlbot dc abis hujufmodi ra , jurifiiirtioom, 3t dominia, ac alia fpopenitus ahfiinere, dc certa «fici, quod cefi liata, occupata fe detensa, ad ipfom eccle­
Set omnis Species pradirta vel aha fimilia , fiam Aquilagfefem (ut prodicitur) fpertanqun ad ecdefia diSpoficioMm pertinent, ab tia, pioftto Ludovico patriarch· abfque do­
aliqua fnculari poteftate ipfo· poAe obtinere, lo fit fraude, ièu alicujus «xcufatiouis interdc quod ad communionem Sub utraque Spo­ ventione, omnino una cum fertibus perce»
de anDus modo aliquo direrte vel indirert*
compelletur,
Si autem de hfe, qua ad ecclefia dlfpofi- dum integre reftitututum ecclefia Aquueeicnfi
ticnem pertinent, pro utilitate dirtorum re- in fpiritualibus dc temporalibus pacinca unant
gni dc marchkmatus aliqua voluerint pofiula- poficdSone gaudere » dc ad graminm ferte
re, qua compartati· non obvient fupmdirtis, matris ccclefe revertentes, absolution!· me­
ab hac Sacra fjmodo pofiunt pcftalarv, qua ruerint beneficium obtinere; nec non ipfo·
tamquam pia macer, quantum pro Sahae dcDducem, communitatem , confiUario·, procura‘ * '
tores, advocato·, nobflcs, locatenentet, Ac
alio· obnoxio· prodirto·, in expenfis in ipfo
qm» orta eft fuper ultima particula quarti ar­ caufo fortis condemnando· fore, dc condem­
ticuli, ubi fic Scriptum erat: In declaratione namus ; ipfarum expenforum taxationem no­
ab hac Sacra fjmodo foda. · ipfom bona eo. bis in poflenun reservantes , fupplcntes om­
defin ab aliis quam ab his quibus admitti» nes defertus qui ta hujufmodi
· · *
intervenirent
ftratio" canonice eft commifth, ufurpari fine procéda.
Sacrilegii reatu non poffunt, licet hanc verita­
Datum Bafilea in congregatione generali ,
tem, quam non nunc noviier hac ferta fy­ vigefimofiecundo die mcnfis Decembri* anno
nodus protulit, fe ferti dorteres, AmhroMH·

C

XVII. >

fonrtorum coodliorum Ac fertoram patrum
inftituta metitis vicibus protulerant, eraden­
liat, Quia paca dicunt cum ambefiaroribm
hujus fecri coocjlii fitper muratieag varboram aliter ponveuifie, legaris hujus fiîcri concüii
certum modum ponentibus , dc ipfis Bobemis

ankbafiatoribus fuis contulit poceftetem, quot,
habita certificatione de pramiffis , propter hac
aut raptura trartatuum, aut dilationis occa-

MCCCCXXXXI. Die Merta tertie
/dii feneietw prefeet feeteetie
_

Ο *° Spiritu fanfio légitimé congregata, unhrer&lem ecclefiam n prafeatam , invocato
Chrifti nomine, de ecus vultu omne judi­
cium procedit, ex afth, habitis, dc procet·
fibu· fortis, in caufo Trajertcnfis ecdctia, per
hanc fenceatiam diffinitivam in his Scriptis dif­
finit , decernit & declarat , Kotfadpbo de
Diephoh nullum jus in ecclefia Trajertenfi pro­
flua

4M

APPENDS i P R I M A

4fd

fiita vel aÿ eam competiiffeneque compete­ A mereamur dominicis. prout latius ex epido­
re, poftulationemque dc perfona nobilia viri te noftra, a vobis reverenter, ut certificat!
Walrami de Morfa fartam ad dirtam eccle- fiamus , recepta, lucide pocuifti* agnofeere .
fiam Trajertcnfem audoritate univerfalis eo Quod dc confirmaverunt oratores noflri Nu­
clciue admittit dc recipit, fupplcndo ex Cer­ remberg* confidentes fuis literis veftris difereta (cientia omnes defertus, fi qui fbrfen circa tionibus noviter tranfmifiis. Ex quibus gran­
eamdem aut proceflum cautio quomodolibet dem. mutua unionis fpem concepimus. Teftiinterveniflent, vel interveniffe allegari potuif- ficamur enim coram Deo magnam triftitiam
fent : mandando eumdem Vfalramum in pof- & dolorem a/fiduum cordibus noflris inefle
fefiionem dirt· Trejertenfi* ecclefia jurium- de tam diuturna dc merito deflenda divifioque dc pertinentiarum omnium ejufdem in­ ne : fuper omnia autem pacem, concordiam,
duci , recipit dc admitti , ac inducit, recipit dc dc in credendis fahibrem unionem , ex inti­
admittit, ipAun eidem ecclefi* Trejertenfi pre· mis aflertionibu* defideramus , quantum Deus
ficiendo in epifeopum dc paftorem, dirtiun- annuerit, perficere . Nec ab hac fynodali con­
rRodulphum de Dicpholt ab occupatione gregatione quovis modo intendimus difcededetentione eorumdem amovendo, quem Bre, donec omnia nobis poffibilia pro votiva
per pnefentes amovet fub cenfuris dc aliis qu»· dc optata noflrum adinvicem unione perege­
bufeumque ptenis , procédas dciuper decerni rimus ; in domino fperantes, qui profto adeft
-mandando opportunos.
omnibus invocantibus fe in veritate , quique
neminem vult perire, fed omnes viam veri­
XVIII.
tatis agnofeere quod piorum interceflionibus
exoratus, dc diligentiis humanis ad hoc, ut
AfCCCCXXri. Die fabbati tertia Novembris, decet, adhibitis , Spiritus fanrti illuftrati gra­
fuerunt in congregatione generali publicata tia , mutuam concordiam dc aflêrtuofiffime hu­
maxime mfrafenpta .
jufmodi defideratam unionem confequemur .
In hoc autem amplius confidimus, quod po>
oncordant tres deputations , quia a non­ tifiima medicina, talibus diflenfionibu* fubvenullis afleritur , quod dominus noder pa­ nire folita , parata efl , fecra fcilicet profen*
pa conceffit I prerogative* in pnejudidum infynodus
­
, cujus dirertor efl Spiritus fanrtu* ,
corporatorum feu incorporandorum, cnervati- eam deficere aut quoquo modo deviare non
vas prorogativarum eifdem incorporatis dc in-C permittens, in his profertim qu· fàlutdm ani­
corporandis conceflarum ad manutentionem dc marum concernunt. Neque enim fieri potuit
defenfionem fuppofitorum concilii, quod ta­ quod Chrifti oratio , qua Patrem exoravit ut
les , fi qu* per papam farte fint aut fuerint ecclefir fides non deficeret, non fuerit exau­
in futurum contra incorporatos. cadentur dc dita . Efl itaque certa regula, indeficiens menannullentur cum claufulis opportunis quibu- fura , eundos fideles rertiffime regulam , qua
fcumque in contrarium facientibus non ob-. credenda aut agenda fint faluberrime demondantibus. Deputatio de communibus requifi- flrans . Adhortamur igitur vos in vifceribus
ta , non deliberavit .
Chrifti, dc in illa falute quam a juflo judice
Chrifto (peratis, quatenus omnes veftros co­
Epiftola Concilii Bafileenfis feorfim hic colle- natus ad tam fandum fle divinum unionis dc
Λ* , dc fecundum datas carum , quantum li­ concordi· opus apponentes, viros timoratos
cuit , ordinat*.
in lege Chrifti exercitatos, communem fah>tem dc pacem, non particularia commoda af­
fer! antes, de quibus vobis alias fcripfimus ,
XIX.
Dad hoc fiicrum concilium placeat quantocius
deflinare , quibus plenam dc omnimodam feFpiftola facri concilii Bafileenfis miffa
curitatem accedendi , flandi dc redeundi ,
ad Bohemos .
promptis dc non firti* dabimus animis,atque
Sacrofan&a generalis fynodus Bafileenfis, tn Spi- apud quotcumque de quibus neceflarium fue­
ntu fando legitime congregata , militantem ec- rit , feu etiam opportunum, procurare non
clefiam seprafentans, unnterfis & fingulis fa- omittemus, nec in aliquo deficiemus (quan­
cerdotibus, nobilibus, confinibus, clientibus , tum vires noflrr fuppetent) tam falutifensdc
ceterifyue regni Bohemia incedis, unionem , Deo gratte operationi. Super autem falvifcooconcordiam, caritatem, & pacem tn domino durtibus ad hoc neceflariis, feribimus illuftrinofiro Jefu Chrifto.
bus principibus , dominis marchioni Brendeburgenfi, Alberto Auftric> dc Joamd Bavaüm eminentiflimarfi redemptoris noflri ris, ducibus, nobili baroni Ulrico de Rodilertionem, qua pro noftra falute non femberg, ac etiam confalibus Nurembergenfidubitavit manibus tradi nocentium , dc ignobus dc Egrenfibus, nec non ambaxiatoribus
ininiofiflim· mortis fubire tormentum , ( qui B noftris in locis vobis vicinis perfidentibus .
pnecepit nobis alterum alterius onera porta­ Accingimini itaque fecro fidei baptifmste inre, ac mutuam ante omnia caritatem habe­ figniti operas veftra* efficaces apponere ad re­
re ) attentius confideremus, ' cum maxima cor
gni veftri aim ceteris firmam pacem, concor­
dium noftrorum amaritudine veftram a nobi- diam dc unionem . Tedeat vos, quafumus,
confpicimus diflenfionem . Quamobrem ex itv cladium bellicarum , dc hincinde tam horri­
timis aflertionibus noflris cupimus, tam gra­ dorum flagitiorum perpetratorum, ac viribus
vem dc noxiam divifionem ad concordiam re­ totis communem animarum flt corporum favocare , ut omnium noftsum fub uno paftore lutem procurare fetagke . In his fiquidem ,
Chrifto, quemadmodum paulo ante fuerat , Deo tortore , vobis coafiftemus fidetea coope­
fit eadem credulitas dc caritati va dilertio, dc ratores : hoc tamen quantocius fieri rogita­
ejuftlcm fpiritualibus pabulis in caulis refici mus , quatenus morum omnium ftatuum emen-

C

D

CONCILII BASILEENSIS.

417

418

mendariotti tetras fle edfcacim iatendere vales- A falvifconduehbus apponi debent sut Colite funt.
mta ad Dei bosscrem , fle fua iaunacuteta Univeribs autem flt fiagulra Chrifli fideles, refpoafe ecdefia. Pax autem Chrifli exuperans verendae patres, archiepdcopo» , epifcopos,
omnem ftnfiim cuflodiat corda veftra fle in- abbates, prateto» flt clericos, nec non iUuflres
tallifentiat veftras, vofque ad divitias gloria principes, reges, duces, marchtones, comi­
fle agnitionem veritatis deifica perducere di- tes , barones , «obdes, milites, univerfitates .
gnctur.
ac communitates civitatum , caftrvrum flt vil­
larum, carumque confutes, fcabinoa dc offi­
XX. .
ciales , & alios cujufcumque conditionis dc
flatus, ecclefiaftici vel feculam, quocumque
Cg^N· falvioondnSns Collati e coaeHio
nomine cenfeantur , per vifeera mifericordi*
Bohemss.
Dei noflri exhortamur flt obfecramus, eifque
nihilo minus in virtute fanAa obedient!* a»
tcmfanUa generatu fynodsu Bafileenfis , in Aoritate a Deo univerfidi ecdefia concefla diSpirins fusSo legstime congregata, univerfy- ftriAe precipiendo mandamus, quatenus pre*
lent ecclefiam nprafnuans, aniverfit viris ec- Bdiflos nuntios flt ambaxiatores regni Bohe­
defiafitas , ssobihhns, tF toti populo regni Bo­ mia huc venturos cum omni caritate . beni­
hemia, unitatem & pacans m Cknjto Jefu do­ gnitate dc manfuetudinc , veniendo, ftando .
mina mfn,
redeundo pertraAenn nec eis vel familiaribut
eorum inferant, ncc'per aliquem inferri quo­
Vdum hac fanAa fynodus . inter alia. quo modo permittant, quamcwmque oflenfam,
bnftitatri opera, qua ptopofuit fle pro­ lafionem, aut injuriam : alioquin adverfus con­
ponit hoc principaliter cordi gerens, ut pre­ trarium facientes , tamquam turbatores pacis
ciarum Bohemia regnum in eadem unitate dc unitatis, ad debitas poenas , tam per con­
cum abis Chrifli fidelibus conjungatur, vos feram ecclefiafticam , quam brachium feculaper fua» Uteras fincera caritate requifivit, ut rc, feveriter procedetur. Cererum quod in pri­
ad facrum concilium nuntios deftinaretis, li­ mis literis vos rogavimus. nunc ad memo­
beram eis ofléreo» audiendam felvumque coo> riam veftram reducimus, ut tales viros mit­
doAum; quod fhnAum opus m 00 maturius tere huc velitis, fuper quos Spiritus domini
expediretur, venerabiles fle rehgiofos viros reqaiefbcrc fperetur, mites videlicet, timorafratres Joannem Nider, priorem domus pre-Ctos, humiles corde, pacem optantes, fle non1
dicatorum ftafileenfiam in Iaera pagina pro- qua fua funt quarent'es , fed qu* Jefu Chrifeftqrem, dc Joannem monacham Cutercienfis fti ; qui nobis, vobis , flt toti populo Chriordinis conventus de Mulenbrun, nuntios pro ftiano hic pacem, dc in futuro feculo vitam
hac re fblicitanda ad civitatem Nurembergen- atomam donare dignetur; qui vivit benedi­
<em deflinavit. Qui (ut nobis pridie refenp- cta» in fecula. Arnen.
fenint ) literis exhortatoriis ad vos fuper hoc
AAa fuerunt hac in congregatione genera­
tranfinUEs, veftra» poftmodum a vobis obte­ li noftra, pnefentibus difle noftra fanAa fy­
re pacis defideria ampleAentibus acceperant. nodi Bafileenfis notariis fle feribis fubfcriptis ,
in quibus inter alia continetur , ut prediAi fub figillo reverendi in Chriflo patris domini
noflri nuntii ad Egram pro finali conclufione epiteopi Genftantienfis provincia Rochomagenadventus veftri fe transierant. In primis crea­ fis, quo ad prafens utimur, die Veneris vitori noflro gratias agimus , qui taliter hajus gefimaoAava menfis Martii, anno a nativitate
rei difponit initia, ut finis optatus verifimili- domini millefimo quadringentefimo trigefimotet fequi (peretur. Deinde, ut res ifta , que fecundo.
divino . potius quam humano confilio cœptaD
effit videtur, debitum fortiatar eftêAum. Et
XXL
ut tam regnum veftram , quam totus mundus,
evidenter agaofcat fincerura purumque hujus
linn mifa regi Francia.
fanAa fynodi defiderium ■ ecce quod polliciti
fumus per primas literas jam nunc efficaciter SacrvfanBa generalis fynodus Bafileenfis, flcc.
exoqui properamus. Omnibus igitur illis perv Chrifianifimo principi <$■ ferentjjimo domtne
fonis . cujufcummie dignitatis, preeminentia,
domine regi Francia fainter* & omnipoieisfir
conditionis vel flatus exiflant, ecclefiaftici vel
Dei benedi&ionem .
(ocularis, quas ad hoc facrum concilium defttaare volueritis, in eo numero, flt pro eo
Ro quam piis di populo Chrifliano neceA
tempore, fle fub his modis dc conditionibus,
&riis caufis hoc facrum concilium con­
tam in flando, veniendo flt redeundo, quam
gregatum fit, jamdin literis ac nuntiis veftras
in «udhmtia .prebenda , de quibus
prediAi
.------- ,
______ ferenitati fignincavimus : aliud enim bsK fannoftri ambaxiatorm vob&um aut veftris nun- Aa fynodus non intendit, quam ut harefes ,
tiis in Egra vel alibi convenerint, tenore pre-E bella, ac vitia de populo Cflriftiano extirpe»
ftatham pleniflimum ac liberrimum falvum- tur : flt quamquam in omnibus regnis ac pro­
conduAum, veriffimamque fecuritaren venien­ vinciis , ubi bella vigent, pacem fle concor­
di ad hane civitatem Bafiteen&m, ibsdemque diam firmare defideremus, ad veftram tamen
manendi, flt deinde ad prefatom regnum Bo­
predariffimum regnum pacificandum propenhemia redeundi pura Me dc integro corde fius oculos noftros dirigimus. Ha igiror tain
concedimus, flt veraciter impertimur. In hoc- fanAa caufe, ac memoria eorum qua veflri
que tehroconduAu omnes qualicumque cteufa- preclanffimi majores pro exaltatione fidei, fle
confervatione ecdefia catholica, femper ege­
na w. iMiii ιρ,ιιπα» mawn in Tcmtnuo , runt, firmam nobis fpem prebent, quod/Teflando & redeundo, neceflârix funt fle op­ renitas veftra hinc facro concilio, ex qooltot
portuna, fle qua de jure vel confuctudine in booa provenire fperantur, omnem favorem
Dd
dt au-

D

P

!>-·- _____

__

_______

__

.

__ « -...... . ................... - ■_

iiwmre»mMSMam—rnaum·»·—

mm—μμ··>——

419

APPENDIX

F R Τ Μ Λ

At auxilium impendet, asque omnia fidet ,A
per que hac Anda opera que proponimus
χχπ,
optatum confequenrar eftdua . Sed Ac hanc
noflram fpem . quam de veftra firenitate con­
Ai confibarw regM /hnscfi.
cepimus , jam ad efiëdum Dei gratia perduci
videmus. Audivimus enim ecclefia Gallica­ SocnfanSa gtntfoiie fynoimt Bafiteenfii, Adc,
ne prolatos in civitate Bituricenfi opera ve­
reverardu rw
patriots , d* illttfirihts ac
ftra conveniffe, ibique Spiritu findo illumi­
msgntjfcù dominii confiliamt ÇMfiianifimi
natos condufiffe facrum hoc concilium Bafiregi» fnmda fidntem, Ακ,
leenfe fore non folum légitimé congregatum,
quinimmo hoc tempore permaxime nsceflaEstinamus prafito Christianiffimo ' regi
num r ut in hoc loco, ubi captum eft, fine
Francia litteras infraferipti tenoris.
dilatione aut mutatione continuetur atque com­
Hic famm Mfi
«pfate pmcsS.si U m
pleatur: Ac pro fubveniendo tmiverfilis ecdc­
fia neceflitatibus, expedit ut ad H omnes ,
profertim regni Franche > proficifcantur : hinc B u im.
Cam
autem hec omnium Christianorum ne­
equidem magnam latitiam non immerito fo"
fcepimus , tum quod Spiritus fandus non pe­ gotia communia fint, Ac vestra ficut nostra
titur venatis lumen latere fiib modio; tum interiit, ut filud Christiane reipublicc con­
quod ex ea deliberatione fidei Ac ecclefi» ma­ futatur ·, vestra paternitates & dominationes
gna incrementa fucceflura fperamus: pro qua rogamus Ac exhortamur, ut pro honore Ac
ie ipfi Spiritui findo in primis, cujus dono debito
<
vestro apud profatum Christianillimam
hoc fidum eft, deinde veftra ferenitati gra­ principem e&caciter laborare velitis, quate­
tias agimus, Ac eam dignis laudibus commet»- nus
1
tam prolati Gallicane ecclefia, quam ip­
damus , que ad tam findam opus diligen­ fius Christianiflimi regi» infignis ambafiata ,
tiam prabuit. Ampliuique ipfam commenda­ prout tantum principem decet, huc ad com­
turi fumus, cum hanc filuberrimam condo- munem Christiane religionis utilitatem fine
fionem execution! mandari fentiemus. Qua­
mora accedant.
propter eamdem fercnitucm , quanto effica­
Datum Bafilea, ut fupra.
cius pofliimus , deprecamur Ac obfecramus, ut
quemadmodum inter reges Chriftianoe antecef-C
XXÎII.
fores vcftri fem per primi fuerant ad auxilium
Ai magnificam dominam ie Tremollia, &c.
fidei Ac ecdefia, propter quod CWiftianiflimi
vocari meruerant, ia majorum vernorum imi­
SacrofanBa, Atc. magnifico domina N. ie
tando vcftigia, idipfum pro viribus Ac omni
Tremolha, Atc.
Audio agere dignemini, omnemque operam
dare, ut prodida deliberatio tam hudibilis ,
Ac veftra ferenitati ac regno veftro honorifi­■ /''Um divino munere vobis conceftum fit ,
ut gratiam in oculis Christianiffiml regis
ca , per ederem adventum prolatorum vestro­
rum fimul cum infigni vestra ambaxiata adl Franda inveniatis, Ac apud eum locum &
hoc facrum concilium per rei exccutionemi aufloritatem Inter primos habeatis, merito dic
toti mundo illuceicat. Ex quo At apud om­. nodeque cognare debetis, ut ipfe Deus hanc
nipotentem Deum meritum immortale , Ac: gratiam vobis confervet Ac ampliet. Quod nui*
apud homines fummam laudem ubique con- Ip modo melius confcqui potestis, quam fi
fcqucmtm. & ipfim tandem univerfilem ec­■ ndei Ac ecclefia defenfionem totis viribus
clefiam * vobis quidçm, cariflune princeps ·,Dprocuretis. Certi fumus ad notitiam vestram
agendorum urgens necefSas omnem dilatio­• diu pervenifle, quemadmodum pro harefibus,
nem expostulat amputari, co permaxime ,( bellis ac vitiis ex populo Christiano extirpenquoniam , ut ab ambaxiatoribus nostris ad1 dis hoc facrum generale concilium apud Bahæc tredanda trafmiftis , nobis infinuatum filt n congregatum legitime fit, quibus rebus
est , adventus Bohemorum ad hoc conciliumi cum nihil Deo gratius Ac Christianitati utilius
de proximo ptestolatur: qua in re regnum, fieri poffit, merito fperare poteritis gratiam
vestrum inter ceteras Christianiaris partes ma­■ Del Ac hominum vobtfcum permanfuram, fi
gna literature refulgeat , ipfocumque prolato­■ huic ficro concilio favorem vobis poffibilem
rum vestroque ambaxiata prafentia , dantei prostiteritis . Itaque curare> quantum in vo­
altiflimo , fit fruduofi .
bis est, debetis, ut hoc concilium a Spiritu
Datum Rafilec die nono Mali, Millefimo findo inceptum vestra opera Ac diligentia erofeat, Ac humana obstacula, qua illud quoquo
quadringentefimo trigefimofecundo.
modo impedire poflent » pro viribus tollere
Ac amovere. Qui enim adverfus hoc conciE lium aliquid agit, Caufa elfe videtur ut has-.
refis, bella Ac peccata in Christianitate per­
durent . Qui vero illi Avet, est procedor fi­
dei . procurator pacis ac finds reformationis .
Audimus prolatos ecdefia Gallicane apud ci­
vitatem Bituricenfem convenientes inter fe
condnfifle ad hoc Aeram concilium proficifci: qua res non folum praefato Christianifiùno
regi ac regno filo honorem Ac utilitatem ma­
ximam allatura eat, fed toti Christianitati profedum ; propterea vos efficaciter rogamus Ac
hortamur, ut apud ipfum dominum regem
dili-

D

CoNCILII BASILEENSIS.
4>ι
4’»
diteemar iaMreedere velitis, «i pràdtôa co·- A pera contigi fle existimat . Pro qua re ipfa
elnfio per adventum pntlaronun ad ipfum
MMCilium fimul cum ambafiata execution! demandotur . Ex quo ( ut pmdnrimtu ) procul
dubio gratiae Dei & hominem robia de vettr· posteritati comparabit, & univerTalcm ecalcfiam ad omnia vcurum statum dt honorem
concernentia, exinde obligatam efficietis. B*file· ut fupra.

omnipotens Deus, cupis cautam tam laborio»
fe viriliterque defendistis, reddet vobis in
colis promiorum menfuram bonam , confer­
tam , coagitatam, & fuperefllueniem. Nos om­
nes quicumque in hoc facro concilio fumus ,
auditis his literis, mira in vos ferimur dilcflione . & nomen vestrum ac laudes in ore
omnium paflim refonant . vos patrem, defenforem ac protedofem facri concili omnes ap-*
XXIV.
pellant. Agite igitur, optime antistes, que­
madmodum cepistis, & opus tam laudabile*
M arthiepijcopum ghemtnfom eaiwllerum
vestra virtute in ecclefia Gallicana inchoaZnmcta .
tum, enitimini ad finem perducere , & conclufio illa per celerem adventum pnelatorum
SocrofànBa. Bcc. nsvenmdx rn Chrifo pafri do-Bre ipfa compleatur : prefertim ut paternitas vemmo arckteprfcopo Moaunfi, &c. i.stra,. ficut
'
/J'./
autlrix fuit hujufniodi deliberatio*
nis , ita prima fit in excquendo. Nam cum
Efcripfit nobis venerabilis vir prior con­
alii vos huc proficiici viderint, mox fequenventus Chamberiaci ordinis Prvdicato- tur. Adventus vester ad nos judicio omnium
rum , ambafiator noster , quante zelo huic
multo utilior reputatur, quam progrefliis ad
facro concilio afficiamini. ejufque profellum Urbem. Timemus ne abfcnria vestra aut diu­
defideretis , & cum diligentia qu*ratis; pro turna mora facro concilio fit damnoû , Ôc acqua re, quia caufa Dei agitis, ipfe vobis in ceflus ad Urbem in nihilo frufluofus . Ex his
hoc & in alio fieculo digne retribuat. Eccle­ que a fide dignis percepimus, qui concilio
fia vero pro hujnfmodi favore, quem fibi im­ adverfantur ita fixi in fua opinione videntur,
penditis, fuarum orationum & meritorum a- ut in perfuafionibus humanis modica fpes ha­
pi»d Deum participem faciet, & ad omnia beri poflit. Spintui fanflo & nolia viium est,
'Cestrum honorem & statum concernentia ob­ ut omiffb acceflii ad Urbem, ad hanc Iaeram
ligatam fe vobis merito profitetur. In hac re, fynodum, quam a Spiritu fanflo regi non duqu* vestram paternitatem tamquam Christia­ C bitamus, quanto citius properetis: verum fi
num & antistitem npn minus tangit quam in congregatione pnelatorum apud Lugdunum
nos, nil aliud dicendum videtur t nifi ut fo- putaveritis aliquamdiu pro utilitate concilii
lifa diligentia opus hoc divinum profequami- immorandum, hoc vestra fapientiac commit­
Di. ex quo, cum extirpario hsreftun , pacifi­ timus. Valete feliciter. Scriptum Baille*, ut
catio populi Christiani, eradicatio vitiorum fupra , & datum ,
lequi fperetur, quantum apud Deum meritam*
& apud homines laudem accepturi fids, op­
XXVI.
time intelligiris. Scribimus Christianilfimo re­
gi Franci·, & fuo confilio , fit quibufdam
Ad regem Folonia & alios.
particularibus apud eum potentibus, prout
idem prior ex vestro concilio nos advifavit , SocrnfanÜa, &c. congregata , ferentffimo domino
St 1 iteraram copias hic interclufas mittimus.
principi domino Uladtdao Pulonit regi, &c.
Si quid illud ad profccuoonem istius rei, nec ’ regia dignitatis profpentm augmentum , ac
non ad pacem prrclariflimi regni Franci* ,
omnipotentis Dei be ediihonem.
ad quam toto corde afpiramus, faciendum vi­ D
detur, vos maxime deprecamur ut nobis liOn ambigimus fatis di tique divulgatum
gnificare velitis.
efle apud vestram ferenitatem. iacrofanflam hanc fynodum in hac civitate HafiXXV.
teenli rite congregatam existerc . pro rebus
ecclefiae & omnium orthodoxorum promo­
Âd archiepifoopum Lugdunenfem.
vendis & bene gerendis, pro veprium haere­
ticarum de finibus fidelium extirpatione. mo.
SacrofanSa, See. reverendo in CArijfo patri domino rum deformium in cunelis statibus emenda­
archieptfeopo Lttgdunenfi falutem , &c.
tione , proque bellicarum claudium, quae .
proh dolor , his temporibus populum Dei or»
Um magna jucunditate & exultaûone au­ cumdant, fedationc: quibus pii dignius, «3»
divimus literas quas »d nos & reveren­ fideli populo Ûlubrius fub caelo valet afferri.
dum in Christo fratrem dominum epifeopum
Unde fi quis aelum Dei in corde gerat, fi
Laufanenfem cum advifamentis ecclefi* Galli­ quifpiam principum falutem fubjeflonim atcana destinastis. Intelleximus ex his & alio­ Eque communem profedum & utilitatem, prout
rum relatu, quanta prudentia dc folicitudine ad hoc tenetur , quaerat , mox facrum hoc
in congregatione praelatorum apud Biturts in concilium dignificarc, favorizare & promove­
favorem hujus fanÀ* fynodi, im· fotfas Chri­ re tenetur, ejus fanéliffimis determinationibus
stianitatis , laboraveritis, & quid per .aedium firmiter inhaerendo. Contraria veto & prae­
vestra lapienti* ac diligenti* Spiritus fanftus judicialia fibi pofletenus impedire » fic ut au­
ibidem concludi fecerit. Hinc lece darius ferantur de medio totis viribus in Dei obfeperpendimus hoc iacrum concilium ita stabi­
quium debet afpirare. Quamobfem vestram
litum, ut jam modicum de humanis obsta­
dominationem ac regiam ceifitudinem, ut prin­
culis timeri poffit. Hoc tam magnum ac fe­ cipem catholicum , 8c fidei Christi fidelem pro­
lix novum quilibet vescr* adferibit circumfpe- pugnatorem , obfecramus & exhortamur, per viflioni, & quod ibi concluium est, vestra o- icera mifcricordiac Dei nostri, quatenus ad tam
CvNd/. General. Tom. XXIX
Dd a
ne-

R

N

C

€

4»)

4*4

APPENDI X PRIMA

À

neccflarium & accommodum opus expedi·»dam, de Deo duce perficiendum in populo fi­
deli , (deceat aliquo· doAos de perito·, divi­
narum «A humanarum rerum experientia im­ Capta fotatmndnBtu anteefi per eattdbH* m·
ba/iatorihu drasmi isaytn papa.
buto·- ad hanc noftram congregationem quan­
tocius deftinare nec non reverendo· patres
facr^mfa gvnovfa^rodw J^faeiçb, m
archiepifcopos, epifeopo·, abbates, caterolque
rrcu faafto
txmfageta, viirrffam
qui de jure vel confuctudinc fanis conciliis
ecclcfm reprafaunu , venenMibat /<MMt
generalibus interaffe renentur, fub veftr* di­
& Andrea Darenrina & Caiofenfi anhiepr·
gnitati· jwifdiAjpuc 6f*prote&one temporali­
fcopu, ac fertnndo epifeopo Ma^alonenfi ,
ter fooftituto·, per Utens veftns fererutatis
nec no* drfafa ectJefU fiho Amoti» Je fanfblidtare. & modis aliis congruit inducere ,
βο Fin» ucrfaÿur périt dafkat, A epafbltà
nt non poftponant ad conveniendum iUsco
paiani caafanna eufa·*·, aferru fanQiJftad
nobUmun : & prout proclara fana de veftre
Jomrni fstgemi papa amiajkUorAat, [alatnt
ceifitudine volat per orbtm poiverfum, qua­
& omnipotent" De |r aafafimmi.
liter , ut principem catholicum decet, contra B
perfidos brachia putenti* veftns viriliter expandfftis, fic exhortamur veftram ferenitarem
U am vis pleniflima libertas A fecuritas om­
A devotionem, m in exaltationem facro fidei
nibus *d banc facram fyuofam ven|e»ferventi animofitate , ad eorumdem inimico­
ribus, A flantibus in ea, A ab eadem
rum redtkhoncm in unionem fidei catfolic*, recedentibus , juxta ipfius fyuodi decreta ali··
operam continuo dare veliti·, ChriftLrofales
publicata. A filvoiconduAus nlcniftmoe Teaad hoc viis ac modis convenientibus inducen­
riflimi ecclefi* filii Sigrtmunsh Romanorum
do A confortando,. A, fi opus fuerit, etiam
regis temper auguftj , ac civium civitatis Bamanu armata pugna udo A refifteudo , ad lau­ fiiocnfis. nutorie vigeant , A propterea non
dem A gloriam omnipotentis Dei, fidei catho­
opus «flat vobis ad hunc locum prpficifci volic* incrementum, A ecclefie faroianA» con­ tauibns favumcoodudurn petere , proespue
tinuam protperitatem -, quod utique ad principa­
cum pro utilitas· A neccffitate univerfhlis ec­
tus veftr» honoris titulum cedis pariter A de­
clefi» , ac pau honore fanfas fodis apoftoUc*
corem . Nec merest veftram dominationem
hoc facrum concilium fit congregatum : nihilo
rumor de diflbhitioro hujus facri concilii, fiC minus cadam fanda fynodus veftns puftulatioquis ad pnrientiam veftns ferenitads forfai
ni, quantum cum Duo A honefate poteft ,
delatus eft. qui ex levitate A fituftra fuggefaisfeceru volens . tenore profandum dat A
ftione haud dubium procellit. Quoniam noconcedit vobis. A vaftrum cuilibet, eum oftro intentionis eft ad confervationem fidei
mnibus A fingulis fismitiaribua, ac equis, A
catholice , A eundorum fidelium confolatiorebus omnibus vefiris , libaram , plenum ac
nem , in laudem creatori· noftri firmiter pei
fuÆcfentem fidvumcondndum, veramque fefeverare, cunûis Chrifticolis nobis afliftentibiv
curitatem ad hanc civitatem Bafiiaenfcm ve- \
in vinculo caritatis , irique ad ejuidem (aer
niendi, ibidemqne standi A morandi, A ad
concilii felicem confummatiooam , ne increfanftifSmum dominam Eugenium papam IV.
F *■’”· duli dicant in cordibus fuis : TVrpidevma*
redeundi, A fpecialiter in publica congrega
nmorr wh um enat tv*»r, A glocientur in
tione huius facri concilii, feu privarim co­
litia fiia* pisantes nos far* fidei certamen
ram ad noc deputatis vel deputandis ab eo­
dcclinafle ■ Confidimus etenim , quod cosuidedem concilio , omnia quiKumtfue A qualiarata in hac fandifiima re noftra reiliftima in­
comque nomine A ex parte ipnus fan^idimi
tentione , cçlfitudo veftra ardenti defiderio no- D domini KugenU papes proponendi, explican­
bilcum in unum concurrat. Pro quibus om­
di , loqrendi . ac tradlandi, A conferendi ,
nibus plenius explicandis reverendum in Chri­
ceteraque agendi, mediandi » A finiendi, qum
fto patrem fratrem Æ'gidium epifeopum · Ro- veri oratores feu ambafiatores dicere A age
fenfem , ordinis fratrum Cannelitarum , exhi- re de ju»e vel confimtudine pbfhint A de­
bent. Vukque ipfa fanâa fynodus ^unc fàl·bitorem profentium, ad veftram fereuitaton
vumconduâm» effe plenum ac pieniffimum^
z
cu.avimus deftinare, cujus relatibus in pro­
mittis placeat fidem credulam propenfius ad­
in coque includi omnes claufclas neceflarias
hibere . Spiritus QnAus facri concilii auAoe
A opportunm, qua fa jure vai confiwtudiuc
in fidvifcoaduAibu· appeal fas intalligi con
dirigat veftram illuftrem cslfitudinem in cun­
ilis agendis ad utilitatem ecclefi* fa>A* cum
fueverunt, ac eafdem pro inclufw habet A
Votiva profperitate.
apponit, ita ut plena fecurfata A Mbenaac *
Parum Bafile*, &c.
tarn vw , quam veacri faniUaraa, in perfb- “
nis A rebus uti pofifa, fine ufa gravamin*
aut odenfion·, damsin vri injuria, tarn pet* fowali, quam raaM, A miaavxmbali, in ve­
niendo , stando ,
ad prodiftum AnAiffi.
mum domtamn papam radcustdo; cum hac
tamen conditione adjufa, quod mc U nc
extra aliquid attenteris cogjunAlm vel db
vifim , par viam svarutlciais aMquoram procafluum, hteraram vel mandaturam , per rot
vel alio·, fas fafoewm. hujus fari cosküü ,
•ut fuppofitofum ejus t nue huc aeâpiati· ,
quafi aliquid hujufinodi fa juat fieri pofa
h*c fànAa fynodus hnfitet, fam veritas fit ,
in fecunda fefiom declaratum existât , z
ί

XXV1L

Q

ma­

A

A

4·*

fi

4M

CONC1LII B A SI L F/F NSIS.

416

ίι hujus fecri concilii A medium nullum melius vifitm fit ad hujufeio-

for* nullius roboris vel momen­
ti . Sed ad evi random feandala qws contra ta­
lia tentantes contingere pollent, vult etiam

di flagitia fubmovenda, quam ut facrr fytxdi general i* accerfitio haberetur, per cuius
auftoritatem difiidu abufufque abiefli tolli

potient : talis enkn lacer ccetus tepe antiquum
propofita Ac expiscata refponfixm, dederit, vel humani generis hoftem devicit, At deformuavos nequiverit, ut ad ptwfatum fiuttalfanem
dominum papam , retenir! qua vidifti* Ac au- ftoriani, Sabelhaai, aliiquC luerefiarcb·. qui
diftis. revertamini a <bta civitas* infra ofto cum philofophorum fcbolis expugnari non po­
dies a die requifirioaas computandos, ia no­ tuere, ficrorum conciliorum lententia everti
mme domini iter veftrum verius ipfum fan- funt. Denique quanta femper fuit ipforum fsdi&mom domiaum papam per viam retam erorum generalium conciliorum auflorites. ca­
arripere debearis, ipfam faltem ufque ad me­
nonica feriptura. quam univerfalit feci pit St
tas Itali» taclufive fine fraude Ac dolo conti­ dogmatisai ecclefia, demonftrat, dum quatuor
nuando . Exhortatur infuper eadem fenta fj- fynodos ut facra evangelü recipi docet. velu*odu* omnes At fingolos Chrifti fideles , eu- V ti quae column» Ac Safe* quedam fint in firjufeumquc dignitat**, gradus, ftatus aut pnee- mamentum Chnftianc
— religionis pont·, per
nûnenti· exlftant, fpmtuales Ac temporales, ea* enim catholica tides quadam claricate coetiamfi regali, ducali, archiepUcopali, eptlco- rufeat, Ac hareticomm impletu concaleatur.
eali, vel alia quavis prafolgeant dignitate, u- Alia* etiam fynodos facri* ritibus 6c legibus
mverfitates , At communitates , ceterolque qui­ fecerdocum radiante* ut candelabra Ac fpecubus prafesttes liter» exhibit» fuerint, eiWçm- la militantis ecclefi» coli ampledique fuadet
qw* in virtue» fenta obedienti* mandat, ut Quamobrem dudum catholici principes. cer­
fi per eorum dominia , terras, territoria, ci­ nentes populum Chriftianum variis occurfibus
vitates, oppida, caftra, Ararat, villas , caftel- indies magis ac magi* deprimi fit la be fatari ,
la, aut alia loca vos Ac quemlibet veftrum pneterita tempora, quibus evenerunt fimilia
tranfire contingat, fob poni*, fentemiis, Ac recolente*. fummopete ad celebrationem gene­
cenfuris tam in Conftantienfi .·< Senenti , ralis concilii intenderunt. Itaque facta Co·quam huius fenta fynodi facri* decretis con- ,ftantienfis fynodus inde profefla eft. qua con­
tentis Ac fulminatis, diftrita injungendo, qua- fultifiime ftneirum fuit, ut de cetero genen­
tenus vos At veftrum quemlibet ara comiti-C lia concilia cenis ftatutis temporibus tenerentem»
va hujufmodi fecuros, liberos Ac tutos, cum tiir, quafi ea pmcipua femita videretur, per
rebus Ac bonis veftris univerfi* ire, ftare , Ac quara ad moret reiormandos Ac pacem recu­
redire, fine moktiu Ac impedimento permit­ perandam effiet afcenfus. Denique Ac ad hoc
tant, de fecuritatc Ac conduta a nobis re- devenimus, etiam auctoritate domini F.ugenii
quifitl , quoties opus fuerit, favorabiliter pro­ pap» moderni, ut tandem extiroetis hwrofividendo.
bus, fiagitiu Ac deformitatibus hibmotis, ac
Datum Bafile» in congregatione genera­
animis paci* dulcedine recreatis, quandoque
li dita fenta fynodi, die Veneri* decimo- lacer ordo refloreat. Ac leges ac mores diu
otavo m^ifis Julii , anno a nativitate do­ perditi revivlfcant : eaque ata jam feliciter exMlu
mini millefimo qusdringentetimo trigefimofo- titiffent, niti dirti domini Eugenli pap» imv»
pedi menta notoria obftitiflent. Nihil enim ad- ι'ν··ι«"
cundo.
eo sac a vit . quam ut prgtenfa fua - liffolutio
hujus fynodi effeflui mandaretur, nunc nun­
tiis, nunc literis figmentis varii* refertis, cuo.Bulla pei cifncütum Bafiktuft tufa ad facn Dflorum animos excitando, ut rei tam exeerabili annueretur. Sed veritas, qua dum plene
>mpem e/e0wrr.
defenditur raro vincitur , invita remanfit ; at­
que amotis errorum · nucibus eam indies * nm*·
Secnfut&a, Acc. vaaeraBilAus anJùtpifcnpit, (f profperaturam minime dubitamus. Proinde in­
AlfOtt tedefia fhit nobdAut vtru, durifai u- genti admiratione detinemur, cur tam animi
fa#rifew«/ecn Aorne» impem de&onbtu, fa- veftri eripi tantoque ardore obfcurari viden­
ham, Acc.
tur , cum oblectare exhortarique non delina­
ris, ut in proccflu sdverfu* eumdem dominum
Eu* piu* Ac mifericon reges Ac princi­ Eugenium incepto fupcrfederc ; imo id ftupes in terra confticuit, tat fentaaria eendum magis extitit, ut monitorium fufpentemplaque fua defendesent, At veteri quadri
­
nonis
pennam continens relaxare ac alterare
ga quadam arcam ecclefia fanflifimam de­ deberemus. An non cogiAtis. quid idem do­
portarent. Sunt ergo agri domitrici cqftodes, minus Eugenios patravit , quid indies indura­
pontes, arces, At divina humanaque lega to animo molitur, jaflata fcihcet fundamenta
vehicula atque portu* ; quamobrem fi com- :E recuperand» quandoque pacis , Ac motum remiffam eis curam intclligerent , nihil magis formationis, evertere, dum Q?ratiffimum hoc
fe debere exiûimabtmx, quam ts* ecçlctiam concilium um legitime inchoatum nititur anlantam , pro qua Chrifti» m periret in nullare ? An non videtis, fi fu» lententi» pa­
cruce oravit , tueantur. <?uod ubi fecerint, reatur, ut non folum hanc fynodum evanctunc reta reges feu principes appellari po­ fcere oporteat, fed ne de cetero ali» fiant fa­
terunt , At Dei , qui eos fupra homines coo- cile eventurum? Profecto in id fua pergere
ftituii, judicia mteiftrahu». Porro ia eo nunc videtur Intentio , ut quod pro totius orbis fa­
tempore fumus, ut ipferum fuffragia flt au­ illie veftri* Ac aliorum principum confiliis »uxilia eamdem ecclefiam implorare oporteat, xiliififue efeflum eft, momento excidat about fisam pietatem oAendere necefiê fit, cu­ teaswqne. Arbitramini ergo , quantum. qua­
jus favoribus freti huc convenimus, dum re- te t quid ex humeri* noftris pendeat, quid fit
info-

ÏXVUI.

D

4>7

APPEND]I X P R I M A

4>B

infuper quod rogatur, Ac a quite* id tam e- A Neque ambigui fitis, I quid fit q*od fia*
nix* rogatum Gt : nempe ChriAianus populna, Chriftiaai populi dMcnaain* At animaram pe­
pacem efurieiM, difeiplinamquc perditam gp- riculo fieri poffit, ao* obliti ingentium meri­
pctena, ca nobis juftttiam cxpcctau
G quit torum vcilrorum, Ac nec ignari qnanta Ac qui­
talia damnabiliter impedire vellet. Noa autem tta «niverial» ecclcfia commoda indies efli’
univerfalis conftuuit eoelefia judicaturos mali­ ecr* valeatis, quam libenter vrftram in com­
gnantium impietatem, vtadscarundqueeamdem placentiam ageremus, ftctemufijue Deo dan­
in dextera virtuti* fua ; quod ergo noArum ti , dum ad talia fe facultas obtulerit. Sinite
non eft, a nobis non expetite , cariffimi Alii. ergo, cariffimi fiiiii, noa in juftiite dextera
Id pium eft rogare quod decet. Ac licet ro­ hujuftnodi exceflus propellere, Ac vineam do­
gato» facere. Noflra liquident cura ea préci­ mini fub veritatis crypco reformare. Itritami-1> u, m*.
pita efle debet, ne univertalia ceded* auâo- ai, obfecramus, Chnûianiflîmum ac j xcnttf- ^2*^
nta» contemnatur i atque ut poteftas, qu* fi­ fimum illum Romanorum imperatorem Carobi a Deo tributa efl , illibata permaneat ; quam Ium Magnum, qui cum Rome fynodo conviolare idem dominus Eugenius notori* vifus gregata, ut adverfus Symmachum papam æ»ΛίΓ
efl , dum hanc fynodum precipid relo divol­ Rcufetores audiri deberent, interrogaretur quam **·
vere tentaviti Ac. quod eft gradua, obflmate in partem judicium fuum penderet, Deo to-«s·.’", s·
perfeverare noa definit. Quomodo ergo rem fptrante , refpondit, fynodalis efle arbitrii in *"**“* n,‘
hanc tam ecclefi* peticulofam dilGmularc pc- tanto negotio fequenda 'prefcribere Ac ftatueftergareque poflumus, nifi tanti exceflbs par­ re, nec aliquid ad fe pnrter reverentiam de
ticipes elfe velimus? Dcmque . G imponis & ecclefiafticis negotiis pertinere. Id quidem fi
incxpugnatus cxcefliis hujufmodi relinquatur , facietis . ut ceniflimi pene fumus, apud Deum
quis unquam Romano pontifici, quamquam immortalem gratiam At apud homines laudes
improbdfimo. contradicet ? Quis in generalis ampliflimas confequemini.
Datum Baftle· . &c.
concilii audoritate confidet? Cedat ergo uni
• f. M>rW
hominum · unus homo? cundiane ejus arbi­
XXIX.
trio committantur ? ohhvifcamur Chnftum f*P· ( ut evangehea do/lrina reflatur ) poteflaLuentia ewcenat cdfcium pmcumnonii caufa
*·*
tem clavium apofloiis, in quibus rcprafcnunX‘i» ia
batur ecclefia . tradidiflel & non in fide.quc
mm forni Jlafilernfi datante condito.
y.M. ».
omnes catholicos complebitur, fed in foto Pe-C
F
tro , ecdciiaXÎ fundavifle fateamur ? Etiam Gon- SacmfanOa, Are. ddeflo ecclefie fiho magiftn
'l' ftantienfc Concilium · illuxiflc hominibus con­
Jaaani Crtyt reUon perocktalis ecclefia /an~
8a Columba ( olcmtenfis ac Hierarum apoftoltfiteamur , dum fynodum generalem Immedia­
te a Chriflo poteflatem habuifle, etiam fupra
carum fcnpton & abrex-ialon faJutem, Are.
papam , in his qu* pertinent ad extirparionem herefum , ac generalem reformationem
it* ac morum honeflas., aliaque virtuti*
opera , quibus fplendcre dignofceris, nos
in capite At in membris , declaravit, non hac
funt quz conniventibus oculis tranGre debeainducunt ut te fpedalibus favoribus & gratiis
> Fm. «re.mus, fed b fecuriute opus efl dum levia ar- profequamur. Hinc eft quod nos tuis fiippli1
gumenta non profunt, debuiflemns quidem ci­ cattonibus inclinati, tecum qui in faceidotio
tius his rebus przfcribere, & hujufmodi do­ conflitutus ac reflor ecclefi* parochial* lan­
mini Eugcnii jacula refellere. Sed nunc dum ii* Columbe Cclonienfis, nec non literarum
ulterior expeflatio onufla undique eft pericu- apoftolicarum feriptor Ac abbreviator, ac huic
• ·>ή>ι>· lis t · mutandum non erit . Quod ergo pri­ facro concilio incorporatus exiftis , ut in quidem vcflrz liter* in generali facra noflra con­ Dbufcumque caufis beneficialibus, profitais, ci­
gregatione recitat* requirebant, ut ab ulterio­ vilibus, matrimonialibus, criminalibus, civi­
liter intentatis. feu mixtis, durante hoc facro
ri proceflu adverfus papam abflincre, At mo­
nitorium decretum relaxare dignaremur, li­ concilio, feu quoufijue ipfum factum conci­
benter impleremus, nifi in ea re paratum dif- lium fuper hoc aliter duxerit ordinandum feu
crimen univerfalis ecclefi* appareret. Toties ·- providendum , inibi officium procurationis caumm dilationes repctitM fomenta malorum, Ac farum, quemadmodum in Romana curia au- „
praecipue contemptum ecclefi* peperifle, ex­ floritate apoftolica, ac in fecro Pilano Ac Conplora lift imum efl . Ignoraflc autem vos vide^ flantienfi conciliis haflcnus exercere confuevimus, dum eas literas deereviftis , noviflime fli. libere Ac licite exercere Ac procurare in
inftantitfimis precibus cariflimi ecclefi» filii Si- eifdem caufis valeas , felicis recordationis Joaogifmundi Romanorum imperatoris illuftriflimi. n» ΧΧΠΙ. Ac Martini V. ac aliorum Roma­
Ac ejufdem ecclefi* advocati , no* ad ^ies tri­ norum pontificum conftitutionibus Ac ordina­
ginta eidem domino Eugenio terminum pro­ tionibus , etiam juramentis per te fuper hoc
rogate i przfito enim Sigifmundo ob tam in­ forfen pneftitis , cetcriique contrariis nequagentia merita inexplicabilefijuc labores, quos Equxm obftantibus, aufloritate noflra tenore
haflenut pro univerfali fuflinuit ecclefia, nunc- pratfentium <le fpeciali* dono grati* difpenia-%
que imprxtcntiarum futhnet, id negare mini­ mus. Volumus autem quod ecclefia hujnfinome potuimus . Sed cum nullam de cetero di­ di Ac alia beneficia ecclefiaftica, ouc obtinet,
lationem expetere, Ac decretis noflris libere propterva non fraudentur eorum debitis obfequiis, fed animaram cura in ecclcfia, Ac one­
acquiefcere pollicitus folctnniter extiterit, pro­
ut in prorogationis decreto infertum eft, & ra in beneficiis ipfis incumbentia congrue «diximus Ac conftituimus folemni in feflione , xerceantur ; decernente* infuper irritum Ac ina­
nullum alium de cetero ad cujulcumque in- ne , fi fecus fuper hi* per quotcumque quavis
flantiam terminum praebituros. Minime au­ auÂoritate fcienter vel ignoranter contigerit

V

tem dubitamus, fi h*c robi* innotuiflent ,
quod preces hujufmodi porrecte nonfuiflent.

attentari.
Datum Bafile* Nonis Npvembris,

anno «
na-

4*9

CONCILII BASILBENSIS.

nativitate domini mOhfiao qundrinynrqfimo A
trigcifmourtio

XXXI.

XXX
Exeostoria presbyteri Lyrerifit fnper fententia if.
finitiva in atria Pomona diriritm ctun invoca,
riant attain bmchi foorivri.
Sacrofanüa generalit fyaodns Pafileenfis, in Sfiitrie fonrio légitimé congregata, mùveffakm
godefiant regrafentam , venerabili epifcopo Âririanfi in hoc facro genervü concilia tri profient oMMianusri, <P Mu tedefia firiit fan-B
fri Petri Tvmovtenfis & fariBi Petri Ànderlednenfii Cnmencanfit Ancefit eedefiomm de­
canit , farinent <P omnipotentis Zki benedttho-

Carolina fab lotion forma.
Sacrofanila generalis fynoiu Bafileenfis, in Spi­
rites fando legitime congregata, nniverfalem
ecdefiam rrprtfentans, · venerabili epifcopo
jldnenfi <p Heins eedefia filât fanüi Êtvini ».*«.—*,*■.
Zienxenfis, ac fandi Servati» Trnpflenfis fu-ï^'c'^-’'
fin Mofam, Tratefyvfis (P LeotÛenfis Aace-

fis eedefiarum decanis, farinam <P omnipoten- 4*^*· f***
tu 2>ri bened&tonem.
àm*, T«r

D compefeendo» conatus nefarios perver- £?*"»*>
forum , qui petfoeas & loca ecclefiafti-/X?!·?*
c* fuper bonis & juribus fuis offendere, ac
multiplicibus perturbare moleftiis non iteren­
tur , tanto magis per nos decet generale con­
UA nobâ düeéïus ecclefia filis» Arnoldus cilium de opportuno remedio providere, quan­
Multoris, reflor parochial» fanfti Gum- to per amplius turbationes hujufmodi fit momari Lyrenfis, plcbanus nuncupatus, Camera-lefti· in divins majeflatis offênfam, nec non
cenfis diœcefis, petitione monftravit , quod ecclefiailica Ubertatis djfpendium, redundare
olim orta inter ipfam ex una, fit dtfeltam dignofcunrur. Dudum liquidera cum in diverecclefie filium Davidem Pyers de Lyra pt«- fis mundi partibus confules civitatum, .edobyterum dWha dkncefis foper eadem parochia- pes, nec non alii, qui poteflatem habere vi­
li ecclefia. flt ejus occafione partibus ex alte­ debantur. tot onera frequenter imponerent
ra
·»·, coram
-——« certo
—·w palatii
j— mu, apoflolici
>fWMvu*.i caufarum
„uuium au
«u-­ ecclefiiis , ut deterioris conditionis fadum fub
ditore ex commiffiooe apoAolica materia que- eis facerdotium videretur, quam fub Phafliottis, idem auditor rite fit juris ordine fer- raone fiiiflct qui legis divine notitiam non
rato procedens, diffinitivam (per quam
■■■“ inter
■
habebat, quique, omnibus aliis fervituti
cetera diftum A moidum ab impetitione ipfius
fubadis, facerdotes fic poffieffiopes eorum in
Davidis ahfolvit. ac ipfum Davidem in ex- priftina libertate dimifit, fit de publico eis
neafis coram eu fallis condemnavit, expen- alimoniam miniftravit. In concilio Lateraurum earumdem taxatione fibi in pofterum
nenfi ecclefia immunitati providendo fab ana­
re&rvata ) fententiam promulgavit ; qu* qui­
thematis diftriftione prohibitum extitit, ne
dem lententia, nulla provocatione fafpenfa, confides , redores , aut alii predkli, ecclein rem tranfivu judicatam. Idem vero audi­
fias fit viros ecdefiafticos talliis, feu colletor expenfàs i pût ad certam florenorum auri
ftis, aut exafUonibus aliis agravarc pnefufummam taxavit ? procuratoris ipfius Arnold! merent, tranigrefibres fic fautores eorum prrjuramento. nt moris eft, fubfecuto. Quare cipicndo anathematis fententiu fabjacere, do­
pro parte dicli Arnold! nobis fait humiliter nec fatisfafaionem impenderent competentem.
fapplicatum , quatenus fuper exeeutione dida Et etiam deinde in generali concilio edifententia, fit alias fibi in pramiffis opportune flum fuit, quod fi epiicopi forte fimul cum

A

S

tantam -----------------neceffitatem ...
vel ...
utiprovidere de benignitate lingulari dignaremur. clericis, ctiamfi
.. .........
Nos de pramiffis certam notitiam sum haben-^litatem infpicerent, ut abfoue ulla coaflione

tes, hujufinodi fappUcarionibus inclinati, difcretiooi veftra per hac noflra foripea manda­
mus quatenus vos, vel duo, aut unus ve­
ftrum , per vos vel alium, feu alios > fi ita
eft, fententiam ipfam, ficut rite fic canonice
lata eft, debite execution! per cenfuram ecclefiafticam fic alia Juris remedia demandetis,
invocato ad hoc, fi opus faerit, auxilio bra­
chii facularis ; contradidores per cenfuram folemnem , appellatione poftpofita , compefcendo.
Datum Bafile* wi. Kalendas Decembri»,
anno a nativitate domini 14))·
Die 11. fabbati Novembris difai anni fuit
decretus procefius pet dominum Jacobum e-E
pifcopum Adricnfcm , rogato ad l^pc G. Mar­
tini de Turnout notario.

ad revelandas communes utilitates vel neceffitates, ubi lalcorum non fappeterent faculta­
tes , fubâdia per ecdcfîas laicis ducerent con­
cedenda , minime isaper hoc confulto Roma­
no pontifice, conceffiones & lententia; qua
a talibus vel de ipforum mandato forent pro­
mt.Igata , eflent irrita & inanes, nullo un­
quam tempore valitura. Ac etiam in ipfo
generali concilio decretum extitit, illum,
qui infra tempus foi regiminis, propter fraflionem conftitutionum vd fandionum , hujufmodi fuftioeret anathema, tamquam poft
illud non effiet ad fatisfaflioni* debitum com­
pellendus , nec ipfius faccefforem, qui non
fatisfacerct infra mculem, manere ecxlcfiaftica cenfura condufiim, donec fatisfaccret com­
petenter, cum fuccederet in onorc, qui fubftitucretur in Konore. Poftmodum vero feli­

cis recordationis Honorius papa III. aoente
confiderans, quod quondam Fridcricus II. o*
lim Romanorum imperator, tunc fub obedientia fic devotione fanfae Romane ecclcrin perfiftens, ad laudem ejufoem ecclefi*. Oc
facri decus Romani imperii, cupiens ut, expur­
gatis'quorumdam erroribus fic iniquis flaturis
penitus deftitutis, de cetero ecclefi* fic ce­
de'

431

APPENDIX

PRIMA

ec Jefiafiic* perfixus plena vigerent quiete, ac A delieet duces, «aarcKkmes. comites, barones,
fixura libertate gauderent: ac pie & /ulle at­ Ac ali» ikxnmi temporales, nec non costales
tendens, quod quorumdam perveribrum ini­ civitatum , oppidorum, villanun , Ac locorum
quitas adeo abundaverat, et non dubitarent rettores , in divetffib provinciis ejufdem impe­
contra ccclefiailicam difcipitnara At facro· ca­ rii, Dei timore postpofiro, sutura lingulari*
nones ftatuta fisa confingere advertas ecelefia- Ac iniquas ordinationes motu proprio de fiiIbcas pertonas At ecdefiaftieam libertatem e- tto contra ipfi· pertonas eedefiasticas, Ac ecdittali lege hujufmodi Aston iniqua irritave­ clefiarum libertates > κ eorum privilegia eoa- .
rat , Ac proccperat irrita àunüan ; At omnia diderant, illdque de fatto Ac publice uteban­
fiatuta Ac coniuetiadines , qu· Civitates Ac lo­ tur contra canonicas Ac legitimae fiusttiones,
ca , potefates Ac confutes, >at qaccutnque a- utpotc quod nulla bona temporalia in pote­
li* perfixus , coqtra libertatem occlofi· , vel statem ecdefiasticam transferrentur, At ne cle­
pertonas ecclcfiafncas, ac bona huprtmodi, e- rici ia (acris ordinibus constituti ad agendum
dere aut larvare tentèrent, contra canotwcas At testificandum in civilibus. Ac maxime ia
vel imperiales fanttiooes, de ipfixum capitu­ piis caufis, aliquatenus admitterenturt quodlaribus infra duos monies poll ipfius legis Bque excommunicati laid, Ac publice denun­
publicationem penitus aboleri facerent ; Ac fi tiati , in civili foro minime repellerentur. Et
de cetero talia attentarent, illa ipfi» jure de­ infuper proditti domini temporales , confutes
crevit efle nulla, Ac eos fua jurUdiflionc pri­ Ac redores, qui per fiscularem potestatem bo­
vatos . Nec non locum, ubi talia deinceps prn- na clericorum occuparent, arrrstarenc, At obla­
fumpta findent, banno mille marcarum auri, tiones Chnsti fidelium minuerent atque restrin­
fifco imperiali praeceperat fubjacert. Potefla- gerent , exattiones At Ulliai indebitas de bo­
,
tes voro, confutes, flaturarii, Ac fcriptores ife- nis Ac redditibus ecdefiarum exigerent Ac extutorum predittorum , nec non confiliarii lo­ torquerent, poCrfifiones ecdefiarum At perfonacorum ipibrum, qui fecundum flatura Ac con- rum carumdcm devastarent incendiis Ac rapi­
fuetudines memorata judicarent > extunc efTent nis: contrattus inter clericos Ac laicos fiittos
ipfo jure infames, quorum fententias Ac alius legitime ad libros civitatum, villarum, At lo­
legitimos Astiterat aliqualiter non tenere. Quod­ corum prodittorum, inferibere Ac figillnre re­
que fi per annum profatarum conAitutionum cuterent . donaraque Ac legata ad fabricas ec
inventi forent contemptores, bona eorum per clefiarum At strutturas, contra prolatorum vototum impenum mandavit impune ab omni- C luatatem Ac aliorum quorum intereatl, teme­
bus occupari , falvis nihilo minus aliis poe­ re ufurpare profumerent, ac in fraudem Ac
nis , contra tales in eifdem generalibus con­ odium clericorum de bonis etiam At rebus eociliis promulgatis. Et infuper voluit idem rumdern clericorum, qu· non caufa negotia\
tunc imperator, quod nulla communitas vel tionum , fed Ac pro eorum propriis nfibus per
pertona publica vel privata , collettas, leu eorum terras dueebaqt feu duci Asciebant, teexattiones, angarias , vel perangarias ecclefiis lonium exigere Ac recipere non verabantur :
vel aliis piis locis aut ecddisflicis pertonis Ac confugientes ad ecclefiam At eorum coeme­
hujufmodi imponere, feu invadere ecdcfiaflU teria , t deinde extrahere contra canonicas Ac · ?·**. >i
ca bona parfumèrent ■ quod fi fecus facerent. imperiales fcnttiones hujufmodi pnrtumpferant °
Ac requiliti ab ecciefia vel imperio hujufmodi Ac profiimebant. Idem Carolus imperator,
emendare contemnerent, tripliciter refunde­ tamquam Christianiflimus princeps, volens in
rent : Ac nihilo minus banno imperiali fubja- promiffis providere de remedio falutari , etiam
cerent, quod fine fatirta&ione debita nullate­- de quorumdam ducum, principum, comitum,
nus remitteretur. Statuerat infuper, quod qu«- baronum > militum, fideliumque aliorum facri
cumque communitas vel pertona per annum D
I imperii fiepeditti confilio, auctoritate imperia­
in excommunicatione propter libertatem eccle­ li, queeumque statuta Ac confisetudines pos­
ti itta, tamquam per canonicas Ac civiles fanfi* violatam perfilleret, ipfo jure fimiliter di­
tio banno imperiali fubjaceret, a quo nulla­ ttiones expreflë reprobata, caflâvit, irritavit At
tenus extraheretur , nifi prius ab ecciefia be­ annullavit, ac cafu Ac irrita, nulliuique efle
neficio abfolutionis obtento. Et infuper ordi­ voluit roboris vel momenti; praecipiens fub
naverat , ut nullus ccclefiaAicam pertonam in imperialis banni poena univerfis Ac lingulis prin­
criminali queilione vel civili ad judicium f·- cipibus Ac dominis temporalibus, confulibus.
culare trahere prefumeret, contra eafdem ca­ potestatibus, Ac aliis in officiis publicis in eo­
nonicas fanttiones Ac conftitutiones imperia­ dem imperio constitutis, quatenus extunc eo­
les quod fi fecus faceret, aflor a fuo jure rum statura At ordinationes, ficut in praejudi­
cadere^, Ac judicatum non teneret, At judex cium ecclefiastic* libertatis edita fuerant, omni­
foret extunc judicandi auttoritate privatus: no revocarent, Ac de luce tollerent : quodque ’
quodque judices temporales, qui clericis Ac per- fecundum ea non judicarent amplius, nec fenlonis ecclefiallicis
denegare prartume- tentiaa different. aut de eifdem in
ecclefiafiicis iuflitiam
iuftati
rent, tertio requimi fiiam jurifiüfliooCm amit-E extra judicium quomodolibet pro :
terent, conAitutionem ipfam, dc confilio et­ eamdem ecclefiasticam Ubenaton potirentur.
iam fratrum fuorum fantt* Roman* Fxclefi* Pronuntiavit infuper Ac eadem decrevit auttocardinalium, qui tnxe erant, auttoritate apo- ritaie,quod quicumque laicus cupdcumtme sta­
llolica approbans Ac confit mans. ipfam manda­ tus aut conationis existeret, aufu fecrilego Ac
vit inviolabiliter obfervari : nec non Aatutarios
Ac fcriptores ac violatores predittos excommu­
nicator eadem auttoritate nuntiari. Et deinde
ad audientiam dive memori* Caroli IV. et­
iam Romanorum imperatoris femper AuguAi
dedutto, quod nonnulle fieculares perfon* in
poteflatibus Ac officiis publicis conAitut*, vi-

proper temeritatis audacia facerdotem aut cle­
ricum fiacularem vd religiofuiu diffidant, pro- 4
feriberet, captivaret, fpoliaret, occideret, mu­
tilaret , aut in careere detineret, vel hujufmodi
maleficia perpetrantes fcienter receptaret, vel
eis favorem prostaret , prrter poenas a ftens
canonibus & legalibus fanttionibus in tales
iuAi-

4}>

tJNCILIl
CONCILII BAaiLKliNJlS.
BASILEENSIS.

434

ta liftas, eo ipfo redderutnr tafomto, dc omni A monachorum, dc conventus rnoaefierti prndU
honore privatus» nec ad placita vd confiUa Ai, ac coram fiibdtooram invafione, aneftationc, occupatione» detentione dc applicatio­
tafoper in domino dc requirens ecclcfiafbcoc ne omnino defiftant. Nec non etiam eficacb
pratasoe, fas i&to partibus ta astibus comatit- ter refiituant dfoem decano dcprovifixi, finmrensur tale conatam», ut-fagem imperia­ gulUque benefidatto prtnbAto, abbati, mona­
lem hutafinndi per ooram ecdcfim dc fvno- chis dc conventui.
fubditto mona*
doe oubli ciMOt» ne tranfjpedbrcs hujufinodF flerii prndiAi
Camuhtam ignorantiam. fuam valerent ta communiter vel divifim
feu gravatis, tal·perm malitiam excufare, prout ta coafti- lia, gabellas: dt exsAiosme ipfta, ac edam
tntiooita» dt ftnâtonibos conciliaram dc Ho­ bona ipforam decani dc proritaris, fhmulonorii pnsdiAorum κ imperialibus profitas ple­ ramque bcneficiatorum pcmdiAorum amdtata.
nius eontinsrar.
occupata, detenta dc applicata, communiter
Cum autem, ficut lamentabili quereladiio. „
Anram ecclefia filiorum abbatis dc conventus
e,, «WM mouafierii
monaderii fenAorum
fanAorum Cornelii dc Cypriani ·Β
·! verius temere dc illicite ufurpavertat, a fo H*
m
m* * ***"
*>*■ Ninivenfis, *»
-------- » —
JS?,*
Prismcafibateufis
ordinis » Camera- bete omnino relaxent, ae ta manibus veftris
—
/·_
,·
—
.
------.
-------------------------------------cenfis dimcefis» dqcani dc provsfixis, fiagulo- jorrrerint quod de cetero salia non commit­
rammrn bcneficiatorum cum cun dc fine ra­ tent , dc ea committentibus noa
“
ra, decans tus ruralis TalacriaTrajoâanfit dios- xilium , confiliam vel fhvorem. contndiAores
per
ccnfuram
ecclefiafticam
dt
alia
juris
cefis, nuper accepimus, quod nonnulli prta*
opportuna remedia compefi»ndo, invocato » ad
hoc, fi opus fuerit, auxilio brachiifiscularis.
dc* coufticutiounm » dc
CMDOUiCC* Ceteram u forian hujufmodi tran%redbcum »

prndiAto, ab abbate, monachia dc conventu fo vel alios dirsAe vel iadkvâc* puhbce vd
monaficrii pnadUti, eotumdemqne fakdkto, ooraluauxilium, confilium vd ftvorem, pns>
communitor vel divifim, fotftn tallies dc ga- fonda paynonirioaibus dc raqntfirifmihm per
bellas, ac altos cxaAfooes illicitas haAenus
extorforunt, dc adhuc extorquere nituntur» acC de haberi nequiret , noa vobto monitiones dc
etiam bona ipforum communiter vd divifim requifitionee hnjufinodl ac dtatioom quaslibet
decani vel provifbris, fingulorum beocficiato- per ediAa ru^1***^ in Ioda adigenda publicis,
ram pradidoram invaficrint, arreftaverint, oc­ de quibus ficverifimilto coajeAura, quod ad
cupaverint , detinuerint, dc fitis ufibus appli­ notitiam di&oram citatorum dc monitorium hocuerint , nec non occupare, invadere, arrefta- tafinodi pervenire valeant, fidendi plenam de
re, detinere, ac etiam eifdem fuis ufibus ap­ liberam concedimus tenore pedentium facul*
plicare fimiliter de fado prafiunant in anima­ tatem i volentes quod monitiones, requietio­
rum tuarum periculum, nec non decani dc nes dc citationes hujufmodi periode ipfoe cU
provifcrto, fingulorumquc benefitiatoram om- ratos, requifitos de monta» ( ut pnaotittitur )
«bAocvm, abbatia dc conventus monafterii • arAent, ac fi eis faAa, tafinûatn pnrfra-

posdiAi, eonundemque fubditoram hujufmo­
di coojunAim dc divifim# non modicum pns** jodidum atque damnumt nos ta pnemiffisdecano dc provifcri, fingulifque bénéficiât» prn­
diAto, abbati, monachis dc conventui mons-]
fieri! prndiAi , eorumdeaaque fiabditis, prnfitntibus dc futuris communiter dc divifim, de
opportuno remedio providere volentes, diforotioni vedrn tenora prufentium in virtute fan*
Au obedienti» diflriAe prscipiendo manda­
mus, quatenus vos vel duo vd unus vcftrum
per vos vel ahum fini alios, decano dc provifori, finmilifque beneficiaria paedidis, abba­
ti, monachis dc conventui monafterii prodi­
di , eonundemque fubditis prndiAi*, contra
quotcumque tran%refiores dc violatores conftitutionum dc fanAionum earumdem, cujufcum-

rialitcr de pcrfonaliter extitiflbntt non abden­
tibus ftatutto pin memori» Bonifâcii papm
Vlll. quibus cavetur, ne aliquis extra

fit» dicacef» ad judicium evocetur : fim ne
indices extra civitatem dc dimeefim, in qub
bos deputati fuerint, contra quofcumque pro­
cedere, aut alii vel alito victe fine commis»

dkscefis oaramdeta trahere parfumant : dum­
modo ultra duas distas aliquis aoAortoate prmftntinm non trahatur, ac de perfimto ultra
certum numerum ad judicium non vocandis,
quam alito confttutiouibus apoAolicto cootx»rito quibufcumqut: aut fi aHqttibos communi­
ter vel divifim a fade anodolica indultum o>
xiftati quod interdici, impendi, vd exeeraultra cena loca ad judidus
judicium
dneacii defeniionii auxilio afiftantes, non per- ri » vel extra vel aura
mittatis eos contra canonicae dc legales fim-E revocari non poffint per itéras apoAolicas
Afones dc cosdtautiooes hujufmodi indebite non facientes plenam
.
dc
- cxprc&m,
—
ac de
snoledari. Nec non eafilem confitastioaes dc verbo ad verbum', de induito hujuftaodi men­
ftnAiooes, ubi dc quando expediA videritis, tionem ,
Datum Bafilea « duodecimo Xalendm Mail, Λ·»* ***·
- folrinnitsr publicantes, fodatis tranQrefibres
dc violatam hujufmodi, prout juftum fuerit. anno a nativitate domini —iis—
gentcfiafo»trigefimoquarto.

nec ab «nUm taBiaram, cailoâarum.tae·-

ramque henefightoram peodiAoram, abbatis,
ML (Met Tom. XXIX.

li

XIX1L

431

APPENDIX PRIMA

4jfi

■ÀdoUbot periuntur * gamlm· «tt vataaMpo-

χχχα

riter «t grodaro: qaodgae edm teserim folk
ciris. tecorporatfe, fic femUiarita· prafaili—k

feu asMUMfonum daufiila* quibufeis, prose**
quam fili* fiunUiaribu* continuis comrnenfalk
bu* concéda, prejudiciqm generari poffit, aut
debeat, quo minus ipfi juris communi* info,
curo tramite beneficia ipfa dklarura fimum
vigore grauarum a&qui poffint fit etiam obQUanto perfoau ecdcfiaftica univerfidi cinere, Super quo juris ejufdem in judicio fic
ecclefi» ferititutem exhibent, tanto plu- extra volamus ftari judicio & didamini, ik
ribus eos convenit fennouibus fic prnffi ludque nter folieico*, incorporatos, fic famb
diis communire, ut per hoe ab indemnitati B fieres, nec non protentas fic fequentes prodi
.
. opprefBooibus
« ~
....
bus
êc
expediti,
ad ea qu» ad flos , fic quofeumque alio* bincindc penitus
Ipfius ecclefi» felutem fit felicem ftatumroo*- obfervari, non obftanübus -proditii* fic aliis
pleAcndum penroftatsda habentur» nobifcum voluntate, ftatuto, privilegii*, claufalis, at­
animos valeant liberius applicare. Unde illis, que decreto ipfius domini Eugenii papa, et·
per qu» ftacu* ipforum poAergari fimul fit per­ iamfi de illi* profertibu* habenda roret men­
turbari pallet, ope noftra eft oonfaltiu* occur­ tio '
‘
.......................
prodidos,
rendum. &um doduaa fanâifEmus dominus to*
Eugenius papa IV. intendens Romanam cuirint, ut profertur, volumus
_
nulliufque robori* vel mo­
menti, ac conftitutionibus apoflolicis, ceterif- .
voluit, fiatuit asque decrevit, quod omnes & quo contrarii* quibufeumque. Nulli ergo ofiaguli, qui tempore vacadonis beneficiorum mnino hominum liceat hanc paginam noftrofab expedathris, quas cis ipfi; dominus Eu- rum ftatuti, decreti, fic ordinariouis hujufinogenim papa conceffit, gratii·’comprehenforum di infringere, aut ei aufu temeratio contrai­
te dida curia protente* fic antea per fex pro-C re. Si quis autem hoc attentare profampferit,
xime proterito* mentes illam continuo fecuti indignationem omnipotenti* Dei fic univerfeforem, in affccutionc quorumlibet hujuiinodi lis ecclefi» fe noverit incurfurum .
benifidorum, qua tunc vacantia rite accepta­
Datum Bafiler, decimo oflavn Kalendas
rent , fic dc quibus provideri ei* facerent, o- Februarii, anno a nativitate domini tnillefimnibus, cujufcumque dignitati·, ftatus, gra­
mo quadringentefimo uigcfimoquarto.
du*, vel ordinis, etiamfi in proceffibu* defu£. Bunfeothen,
per habiti* diligentiore* fic in canonico* rece­
pti efient, fub pari vel minori data gratia*
ΧΧΧΠΙ.
expedativas habentibus, fic tunc a dida cu­
ria abfentibus, proterquam proteli domini jEpifiola fynodalis concilii , qua infiitmsntur uu.
Eugett-i pape familiaribus, continuis commendulgentia m veneratinae* facrmuenti corporis
Chnfii.
fitlibus, in cancellarie apoilolica deferiptis o»
mnino proferrentur, fic alia diverfis privilegia
fic antelationum claufula* conceffit, gratias cx- SacrofanSa generalisfynodus Bafilcenfis, in Spt·.
pedadvu ab eo obtinentibus . No* itaque ad D
rim fanEbo legitime congregata, umoerfalem.
multiplicia labore* fit ftudia eorum qui nobif.
ecclcfiam rejnafyntuju.
cum in vinea domini pro herefibus extirpandis, pace procuranda Melibus, ac reformatio­
Lafmatori omnium fimul fic redemptori
ne ecdefiaftici flatus foliciti obfequio fortiunDeo omnipotenti laudes debitas, fic pro
immenfis ipfius fîngulis impends beneficiis gra­
tur fic perferunt, noftra confidcrationis con­
vertentes intuitum , dignumque ceufentcs cx tiarum adfones a fuis fidelibus tunc digne il­
hoc perfonas ipforum, meriti* fruâuoûique li exigere credimus, fi vota relinquamus, eif·
laboribus penteris «quo libramine, condigni* dem, qu» ad ipforum concéda funt falutem
fore favoribus profequendas, horum conhde- animarum , ut exinde fideles ipfi fic. corde fic
ratione induiti, volumus fie auâoritate uni- arimo exultantes, ipforumque in humilitati*
verfali* ecclefi» prxfentium tenore ftatui mut, fpiritu mentibus jproparati*, participe* fieri me­
decernimus pariter fic ordinamus, quod pro­ reantur «terne felicitatis. Hinc eft, quod ηοκ
fati foliciti, fic noftra
-----noftro congregationi inc<
incorpoquarumdam literarum per fendiffiqnun domiipforum femiliares,
papam IV. faner veneratione
rati, nec non iptorum
mmiuxics, corumdenu
carumaenix num
uum. Eugekinm
i.ugt
nter,, quamdiu corporati nobtf-E
nobtf- È tendiffimi
tenUiffimi corpon* domini nouri Jefa Chrifti,
obfoquiis infiftente*
SacrafmSa gfumBi fynodtu Bufileenfis., m Sjp»·
ritu fanBo legtûnm congregate
, Move^Wm
___
erc/qfa» r*pr#<wre«r, qd peipromm ra aro
mono»,____________________________________

P

cum a&ualiter, fic familiare* in obfequiis hujufinodi perftiterint, in aiTecutione beneficio­
rum quorumcumque , que ipfi expedativarum
ei* a fitdc apoftoHca conccffiirum gratiarum
vigore legitime acceptaverint, dc de quibus
tibi provideri fixerait, omnibus fic.lingulis,
ac illis fimilibu* aattlationibus fic prorogati­
vis , opibus prodidi in eadem curia proten­
te*, ifiamque fequentes. ut profertur, admi­
niculantibus eis voluntate atque ipfius domini
Eugenii ftatuto fit decreto prodidi*, quomo-

fic adjectione dierum totidem diebus fidelibus
cunOis dc injundis d* poenitentiis per felicis
recordationi* Martinum Papam V. pn*deccffi>
rem ipfius fub certi* modo fic forma relaxa*
th fr.mceffiuum, tenorem ad ditefti ecclefi»
filii, d*c. fuppbcintis inftanxiam< de origina­
libus ipfius Eugenii literis tranflumi , fic profentibu* annotari fecimus, qui fequimr m n*C
verba

417
JEbfaaiw

CONCILII BAS ILEENSIÏS.

4?8

Λ lb ipfarum, nec non ahb in eodem fefto eucharifti· (aeramentum devote famentibus, et­
ftntu fttttna* Dei
iam dentum Angulis annis. ProfeAo vice qua­
libet eb, qui dam corpus dominicum, com■ manicandi* deferretur infirm», illud cum in·
mini noftri Jcfii Chifti {aeramentum . quod , cenfb luminari procedendo vel fequendo ve-,
aMTMtaqouct paffiottis ejus hora , dominus nerarentur, fimiliter centum . Et qui tunc il- £’*w *
ii» ngno pnscipui, quo nos dilexit, amoris hid alias a devoti fecuti forent, quinquagin­
Ulubriter inftituit, ejufipe commemorationem ta dies de injuntas ris posnitentiis mifericortentifltaam jugi mentis exukationem con­ diter relaxarunt. Ac etiam ipfe Martinus pretemplantes , ad hoc inter Angulos hujufinodi deceflbr, quod- in fefto de diebus otavarum
snercasos (anguine fpiritualia difpenfiue mune­ hujufinodi in terris & locis ecclefiaftico qua­
ra votis expofitimus , tu illi condignis affur- vis auftoritare fuppofitis imerdklo pulûtb
gentes laudibus fua frequentius ad ipfius ve­ campanis, januis apertis, fit alta voce excom­
nerationem Aeramenti corda dirigant, fle eo municatis prorius exclufis, fed intetdifhs, ut
quo habetur corporal· profentia fUvatoris via-g ritius reconciliari Auderent, admiffis, flt illis
tieo, frufhu vita complement** aterne, at- qui caufam vel occafionem hujufmodi interlaftia confondant , ipfum , qui fe nobis in difto dediflënt altari tunc nullatenus appro­
edulium tribuit, perpetuo confpefturi. Sane pinquantibus , mifle flt officia promifla licite
dudum pi< mtmoria Urbanus pape IV. pro· celebriiri' poflênt, auftoriute apoftolica duxit
decedo* nofter, ad orthodoxa fidei corrobo­ concedendum . Nos vero , quos interim ad
fiimmi apoftolatus apicem divina clementia
rationem flt exaltationem digne flt laudabili­
ter flatuens, ut de tanto Aeramento, prater provexit, etiam pro frequenciori vehatione
illam que dietim in ecclefia fieret, annuatim (aeramenti , fummis geftientes affcâibus nofln
memoria folemnior flt fpecialior haberetur . partes minifleni falubriter impertiri , nec non
flt ad celebrandum ejus tam excelfuih tamque relaxationes flt concefltones, posditas spodogloriofum feftnra, quintam poft oflavam pen- Lci robore muniminis notioni ipforum fide­
tccoftes feriam defignans , ac Chrifti fideles lium committentes , promiflts per eumdem
quoslibet ad colendum illud donis fpirituali- Martinum prodeccfieretn, ut profertur, rela­
bus animare volens, omnibus vere pcsniten- xatis diebus, alios totidem dies prifonniter
,
____________________
tibus fle confeffis, qui
in
matutinal! officio fe- ab ipfis fidelibus confequendos adjicimus per
in ecclefia,
r ejufdem
; '■
- , in qua illud celebra-Cpatientes. Et infuper univerfos patriarchas ,
retur, intereflent
“
, centum ·, qui"vero archiepifeopos,
miffie ,
epiteopos, flt alios ecclefiarum
totidem t flt qui in primis ipfius fefti vefpe- prolatos monemus flt exhortamur in domino,
ris , fimiliter centum ; qui autem in fecundis, ac eis per apoftolica (cripta in virtute fanâa
„totidem » illis vero qui prima tertie, fexta, obedientin diftride pracipiendo mandamus ,
nona, fle completorii horarum officiis , pro flt in remiffionem peccaminum injungimus ,
qualibet ipiarum . quadraginta : eis autem qui ut per fe vel alios eorum fubditos per finguper otavas ipfius fefti matutinahbus, vefoer- las fuarum civitatum , fle dfescefum ccclefias m
tinis, mifla, ac proditarum horarum officiis dominica feriam flt fieftum prodita proxime
intereflent, fingulis otavarum ipferum diebus procedente, felutaribus ad venerationem pofimiliter centum . Et fiibfequenter felicis re­ tiflime facramenti hujufmodi monitis fle ex­
cordationis Martinos papa quintus etiam pne- hortationibus profentinm , quarum etiam te­
deceflbr nofter, fideles eofdem ad impertien­ nor inter matutinales fefti , nec non dierum
da pro veneratione facramenti hujuimodi po­ otavarum hujufmodi lefliones recitetur , litetion reverentia flt devotion· exercitia firma­ rarum continentiam flt effëâum publicare flt
re cupiens, fingulis ex eis vere potnitentibusDinfinuare procurent , ut ejufdem (aeramenti
flt confieffis , qui flt quoties in ipfius fiera- fuflraga»te myfterio fubditi flt fideles ipfi fpimenti pro fefto jejunium, vel loco illius aliud ritualium gratiarum uberiori fulciantur augmen­
pium juxta luorum confilia confeflbrutn opus to , flt, ab illo, qui fe pro ipfis immolavit
Acerent, etiam centum : flt qui praraifiis in hoftiam, poft hujus vius curfum ad gloriam
ecdefiis , in quibu^ illa celebrari contingeret, perducantur asemam . Verum , quia difficile
officiis intereflent *, nec non epifeopis , flt aliis foret hujufmodi literal fingulis exhiberi, volu­
prolatis fuperioribus. qui diflis officiis liben- mus , flt eadem auâoritate decernimus, quod
,ter intereflent, fed quo minus eis in ipfis ec- ipiarum tranfiunpto , manu publica 8c figillo
elcfiis interefla poflent, pro Confervandis fisa­ alkujus epifcopalis vel fuperioris eeclefiaraca
rum dignitatum juribus, flt alias tunc legiti­ curia munito, tamquam profatis (fi origina­
me impediti* , pro matutinali ducentos Aflc les exhiberentur) literis plena fides adhibea­
pro mtflâs officiis totidem , ac pro qualibet tur , flt perinde ftetur, ac fi originales Utera
vcfperarum etiam ducentos, reliquarem vero forent exhibita vel oftenfie.
Datum Roma apud fenftum Petram, anno
videlicet prima, tertia, fexta , nona flt com­
pletorii fiefti , octoginta : rarius autem in qui- E incarnationis dominie· millefimo quadringenMtlibet otavarum diebus pro fingulis matuti- tefimo trigefimo tertio, feptimo Kalendas Ja­
nalium, miflanun, fle vefperanuq. , fimiliter nii , pontificatus noftri anno tertio.
Nos igitur volumus . fit sufloritate univer­
centum; nec non reliquarum horarum officio­
rum hujuftbodi, quadraginta : illi* praterea , falis ecclefie decernimus, quod tenori huiufqm proceffiooes, in quibus ipfum vivificum modi ubicumque exhibitus fuerit vei oftenfus,
Aeramentum dido fefto juxta profatarum ri­ & pmfentibus in omnibus fletur firmiter. flt
tu* ecclefiarum deferretur , continuo fecuti (b- adhibeatbr plena fides , ficut eifdem literis
Krent, ac quibuslibet in fefto flt otavarum die­ originalibus adhiberetur, fi forent exhibit·
bus hujuimodi pro pare fle tranquillitate ec­ vri' oftenfie. Nulli ergo omnino hominum li­
clefi· mifsas devote cclcbrantibui, pro firmss- ceat hanc paginam noftns notifications* flt
Ec a
cOmONiaLCmsrel. Tom XXIX.

4J*

APPENDIX PRIMA,

44·

cesajnonitioni· Infrinpts, eel d aafis terne-A pntfentium colteâam A restaptem in hujufrarfo contraire . 8i fate *mn hoc attentare modi officio A ddndc congnwntibus M*mtpnsfompferit, indignationem omnipotenti· Dei nia apud eosdem acceptandis in eodem officio
A univerfalis ecclefi* fe noverit incurfurum. colligendam pecuniam, de qua a jam obliga­
Datum Bafile* quinto Nonas Jalil , anuo tu colligenda edam fub difia poena diftsooat
a nativitate domini miUeGmo quadringentd»- per fe vel alios nihilo minus diligenter. Ut
autem in his exequendis vobis collectoribus A
mo trigefimoquano,
fnbcoUefloribos pnedidis conjunûim A divi­
fim pulli prorfin praeterar impedimentum
XXXIV,
univerfis A fingulis perfonis fpiritualibus A
Contre fvUcBorer center» epefiolic»
fiscularibus, cujufcamque, etiamfi regalis, car­
dinalat», vel pontificalis dignitatis, status «
gradus » ordinis . vel conditionis existant ,
SecrofatSe. Ac, Medu ecdefi» filth, tt
& fiefdu cdledofibtu + fiiciilefiof*
tub dkia excommunicationis latae fingendae ,

Mrionrm/ five qp^feficnjfcc nqjfai »*aoric»> trafedentes
trafiefentes ferimus jn hisfcriptis, poenis, di»
di·
rtitts Amerudrcm^hrari/, m*prefimtihufwmsBftrfete prsdpfendo mandamus, quatenus om» t

preierith A fitfvrh , OMfonffim d" tMfim ,-----:
--------------------Λ “--------nem----------pecuniam
pro dfeb
camera apoftofica
aut
dommo papa five nobis collegam, apud eo»
faltuem & pvHirpotenth fiet tosnfefoiiem,
aut eorum alteram feu altos · fui mandato
Uoniam ab initio congregationis noftr* pra- forfin depofitam, vel alias quomodolibet exicipua nobis cura eft recens proh detor ! ftentem « deponendam, poftquam depofita
illud Bohemorum antiquumque Gnrcqrum fuerit, vel aUas apud eos extiterit, quam, fi
düCdium prorfus extinguere ■, ( quo autem or­ quavis etiam apoftolfca five didi domini pe­
dine ad utraque h*c tamquam fortiffima effi­ ps ^udoritate apud eos aut vos five aliquem
caces manus jam miferimus , liquido gonftst veftium forfin nunc aut in foturum de juro
univerfis) fed com »d ea Spiritus findi gra­ vel de foAo arrcftata foret . findentibus om­
tia filubriter peragenda thvcrfa A inevitabilia nia A fingula mandata, inhibitiones A pro»
fubire oporteat onera expenfirum, qu» pro­ cefius, quafcumque ccnforas five pernas ecctocul dubio ararii noftr! jam fere evacuatis fe- fiafticas aut foedares continentia, in contra­
cultatibus foli fupportare nequimus, hinc de- rium forfan fida vel fiend*., caÀndo , toi*
fuper mature conuderationis intuentes fcruti- iendo, irritando A revocando dearreftamus :
nio , nedum surum quodeumque habet ccçlo- vobis
____ ______
_ _______________
________ , con___
coUcftoribus
A fiibcoHeitoribus
fia , fed A cujuslibet catholici corpus A anl-C junâim A divifim , intra trium dierum fparaam pro tanto rcdoAionis bono cenfuhuos tium a tempore notitie potientium immediaexponenda. Cum itaque pridem inter alia u fequentium , tradant A affignent , ac ad
fvDodica noftra decreta filubriter flaruerimus, nos per diâos deputatos, ut promittitur, fi­
de cetero occafionc annatatum communium , deliter deferri permittant A adjuvent, nec im»
A minutorum fervitiornm> primorum fruôuum,, pedimentum, quodeumque
...
five qualecumqu·
depondum, aut fub quocumque alio titulo ,, circa hoc, vel etiam ut nondum colleâa pe* colore vel nomine tam in Rdmana curia quam. cunia hujufmodi colligatur , A ut pmmittialibi, pro ecclefiarum, dignitatum, officiorum> tur, deferatur* quomodolibet prpftent , aut
A beneficiorum ecdcfiafticorum quorumcum­ ■ pntftari procurent, quovis qùeuto colore, dique aifecutiopc , ante vel poft , exigi nihilI rede vel jndireO·, publice vel occult·. At
penitus debere aut promi»! , quemadmodum vero fi (quod abfit) vos aut quifquam prs·in noflro decreto defiiper confecto pleaias dlUorum hujufinodi noftris mandatis non pa­
continetur : A punc fidum fapcreftt ut ha- rueritis , vel non paruerit cum efficta, bnnç
flenus diAa occafione exa&a ad Dei laudem A
____
___ _ in contrarium fidentes profentium
omnes
pro ecclefi* univerfelis fupportandis expenfis D tenore peremptorie
' t citamus * A altique alte»
A oneribus pmdiflis utiliter expendantur . rius adminiculo execution!*
e
citatum beber»
Idcirco vobis omnibus A fingulis çonjun£im volumus. quatenus quadragefima die poft no
A divifim in virtute finit* obedient!· A fub tificarionem pntfentium fibi public· rei oc­
excommunicationis Centauri· poena, quam , culte fiâam, de qua ad hoc jurati nundino*
nifi mandatis nostris hujufmodi parueritis , ftri relatione fimplid flare debere decrevimus *
ferimus in his (criptis , distraie praecipiendo fi dies ipfi juridica foerit: alioquin prima ju«
mandamus , quatenus infix viginti dies post ridica extunc immediate fequenti coram au­
profentationem profentium vobis conjundim ditore curis· earner* noftr* aut ejus locumA divifim, public· vel occulte fisAam , im­
tenente, cui defiiper A etiam centra obliga­
mediate fequentes , quilibet vestrum ita per fe tos ; A non foiventes, exemptos A non cxvel alium ad hoc fpecfiliter constitutum ûi nos Eemptoe,
e___ quofcumque
,_____ __, cujufcuaaque
__________________
ftatus *
veniendi iter arripiat, A inceptum continuet gftdusordinis, ^1 conditioni· ,’ut pt*mit>
fine fraude cum quatemo quem de gesti», titur
’
"*
■
·
..exiftant, foacialem profimtibus tradimus
receptis A expofitis per eum in fis· colleâu- potcftatem, Bafilea in jodfcto compereant,
m aut fubcolleâut* officio, toto cjtrfdem of­ ad videndum A audiendum fit poseas fupraficii tempore confcrip&rit, dileâis ecdcfi· fi- didas incidifft , per eundem auditorem vel

Q

ejus loçumcenentem declarari , A alias con­
tra fe ad fifcalis procurarorisncftri fuftantiam,
ad graviores ροή* A confieras f «dam u m

fofisodi redditurus, fotaturtdqus A prafemarurui fideliter cum effitita eifiiem deputatw pecuniam omnem tempore prefentattonis

^

ad privationem bensfirinram A privüegtorum
omnium , que ferfin conjun&im val divifim
cbdnent, indufiw altique dtatkmc procedi,
in

441

CONCILII BASILEENSIS.

44i

In uoatrarium Arisotibus nonohftantibusqu». Adetac·, talm flt tam rationabiles vias flt mobsdbumque.
“
do· concipere flt oderre
, & hujufmodi «x
Dacum Bafilest in eeogregatioM noftra ge­ adverib oblato· recipere flt admittere Audea­
nerali. vi it. Idua Augufti, anno a nativita* tis, m evidenter appareat quod ea qun ven­
•edemini i4jv
tatis funt bono & decenti ordine qunritis .
Abfit iit, cum de concordia fidei & fimplici _
t_
intentione intendimus, quocumque * involt*-'
io aut cootextu'Verborum quas juste & ratio­
nabiliter expeti, aut fecundum honestatem
reddi-'de Acili non poilnt, exigere , aut pa­
cem fimulare, bonaque flt Anguinem nostro■ rum aliquatenus amodo fitire, videamur : fed
rationabilibus fic parabilibus in lenitate con­
JTpÇl·!· aâfa 9cknùi per eatlaxtetertf fn
tenti ad inveniendum fle dandum requiem ani­
legatoi otâciü.
mabo· mutuo conveniamus. Quantocius etiam
B fieri poterit t mittite quot miflori estis , m
pro nimia dilatione Anrtum & necciTarium
* tefonnationis opta·, de quo inter reliqua pria;
fn&atonua·
fiater foeoaet cipabter flt cScaciter mifla ad aratrum manu
Melbnm . erdrmf Ctfiercitiÿh , fimfU fip nunc agitur, aliquatenus retardetur* Melius
aedi Bafileeajù pn cerris fiat & prsfemm■ ênim est, flt haud dubium falubrius . virili­
«m/πι fcnpüt aegotiu hitiilfi atauii , pacta ter A in communi cootra vitia , quibus -em
ftmm faaut^M Dow» optatif,'
pugnamur, erigere , findas cum virtutibus Ac
proximis paciici, quam Anguinem fundentes.
Tfi cupita rei quoque expertatio aliquid & animas periclitantes, crudeliter fe in alte­
i ex mora postus oontincat , differentius ram armare. Exurgamus adhuc, flt ausi re­
tamen, & potiffimum in ea qua in periculo
tro funt , auantum cum domino poflumus ,
verûarr Alutis, multum anxietatis habere vi­ injuriaram flt oflcnAnun obliti , Deo recon­
detur admixtum. Cum igitur dirta fanrta flt ciliari in ea quae antea funt pacis fmdera toinclyta
congregatio
exortum irnea, dos diffi-■ to nifu concmur - nec quemquam detineat ad
,
„
dium in noxam animarum Chrifti Anguine re- C res caducas inordinata qunque affertio , aut
demptarum vergere dolenter confpiciat , flt deterreat ex proteritis , qualitercumque geftis ,
tantam Wlurem
cum innumeri·
· «
,
·. alii· inde pro_
inftirta forAn & non · parata paSo. Si ipfi · ^.u.
wniwtinu· damni· At incommodi» valut pia condicenda inter nos parta bona fide fervavemacer deplangat , Ahuemque reAram omni ritis , non erit qui ex vobis quemquam inardenti defideno (prout ex ipfius digito Dei jufte aliquatenus offendat , cum otpnes , qui
compofitis Uteri· perpendere poteftis ) expe­ in Chriftianifmo funt, fecuntatçm , miam in
tat flt exportet , modicum fibi hartenus fecif- verbo prnAti concilii pollicentor, indubitan­
fe tidetur, eo quod univerfitati veftru tnnas ter proflabunt . Confidenter ergo venire in
domino, nihil hofitantes, confidimus , quo­
niam fi fecundum depolitionem , qua conci­
pro rarum gerendarum ctpedirtiori profixm- lium fumpfit in rertb fit fimplidbus viris, &
tiooe , .be quod tam avide defiderat prater ordinato procedendi modo exordium , veftra
ijxm' longius protrahatur , emitteret. Obla­ cooperatione, fi opportune veneritis ( relirtis
tam ergo a tam piis flt paciscis
mentibus five concordati· reliquis
.
quibus a nobis uviam fle gratiam, faturi mox
i
in Chrifto carif- Dtrimtpfc diicrepere videmini ) formationem difimi, ne parvipendat!·, fed tamquam ab an­ (ciplinst ac moram, in nimium , proh dolor!
gelo pacis culitus annuntiatam reverenter cum in populo Dei coUapforum , cum bona vo­
prnftoribus (qustfumut) accipiatis , fle ad luntatis hominibus, puta fle fimolici intentio­
componendum ea qua unitatis flt pacis fimt ne promovere curaveritis, mundus de frurtu
ocius oratores inftruite, nuntio· confeftim. di- glorioforum hujufinodi laborum faabundus
rigite ad nos bona flt pura fide. Juxta com- profperabitur, flt votivum in virtutibus fle do­
miffum ac etiam confiUum, auxilium, flt A- nis gratis· fumet incrementum , ac in pace tan­
vorem coram, de quibus indubiam gerere po­ dem bona pertoris flt tempore, eterno pecis
teritis fidem , veftris mittendis de ttm fufi- aurtorem concordi flt jubila voce laudabit ;
cicnti flt rationabili fecuritate vestiendi, ftan- quia malis posmlibus, quibus no·, ne flam­
di, redeundi. flt fingula fibi a vobis rafiona- ma vitiorum exuberet fle exupmtt, demen­
biliter impofita agendi flt proAquendi, nomi­
ter hucufipe pungi permifit, flt peofertum
ne flt mandato dirti Acri concilii providebi- noftram , ficut novit, dignanter promovit, ac
• thus, quod merito poteritis flt debebitis ma- Cum
r_____________
tentationer_________
proventum Alutarem eftëcit ,
nere hac pene contenti. Et fi adhuc cautius E ut feminantes in' lacrymis __________________
' i v meritorum maniflt citius providendum ac provide trartandeun pulos proferentes , premia gloria in patria
mittere aa noa huc aliquo· decreveritis, cum metamus gaudentes . Pmftet homo natus Ac
ea fuper hoc medio padficonyp in omni man- datu· nobs parvulus Jefus Chriftus dominus
fuetudine flt fecuritMe agemus , flt ipforum nofter , qui ut nos unanime· flt gloriofo· in
adventum f fi nos de hoc citius certificate cu­ dosno ûu cficeret, fitipfum uique. «d infima >
raveritis, usquequo dirti patres flt domini no- cami· noftns fit ignominiam cruci· exinani­
ftri de concilio indulgcbunt ) libenter prafto- vit , fuaque tanta flt inaudita a (jaculis humi­
labimur. Rogamus tamen aflertione qua pot litate nomen, mod eft fitper omne nomen ,
fumus, flt hortamur in domino , quatstaus in quo flt Dos talvos fieri oportet, promeruit.
pro vuftroram cavenda fecuritate, pro noftra Humiliemus flt nos, miti· pneccptoris veftigta
adinvicem redintegranda in benevolentia fo- i ns itante·, animat noftra» , non alta Apiestfe*,

AMB1XIAT0RUM

xxxy.

E

4M

APPENDIX PRIMA.

444

fed fimpNcibu* eonfentiente*, ac es , que re- A nobs* , ex pane tncaaorati eooefli requtae»
β*. qboque vera de fanAa funt, fine mvidia tibus , benevolos dc oMequtofo* obtulerunt,
alter alten communicemus . & jocandam pro- dt a modo ( ut confidimus) exhibebant, taliter
cal-dubio (prom in via datur) vitam age­ providere conabimur, ut fecundum bondica***
mus. quam rira jucunditatem nulla ufquam da inter nos paAa , dc humanam coajofi»■ parttura rei quamlibet lata pofieflio poterit re- ram , merito remanere debearis hac parte
compcaGuc . Speramus , ficut oramus dt opta­ contenti 1 hoc folum caritate non fiAa nec fubmus, quia novus agnus , imtno novus ipfe dola fuafione commonentes , ut fahiris acce­
omnis laudata novitatis promotor , novum vo­ ptable tempus ftuAuofis mutuo dt cxpedftl*
bis fpintum. pro fua laude, veftra falute, dt traAanbo* redimamus. Sicque nos ad alfiMUfideli* populi nova de veftra ad fe in paco triim non fronte minaci vultuoue torvo, fed
acceffiooe latitia , mifericorditer infpsrabit , ut placatis dc placidi* animi* exhibeamus , ut
fic bonis dc donis ejus exhilarati & infufi . non in vanùm nobis hoc fero (quod ab6t)
gratum nobis fuper prvmilfi* . ficut defidera- plangamus dilapfam .
mus. & anheli expeClamu* . refponfum pro
Datum Nuremberg!·, xn. Februarii , a**>
veftra urbanitate quantocius demandetis.
B no 14 p.
Datum Nurembergis . fub improflione figilli noflri fratris Joannu priori* memerati. quo
XXXV1L
dc ego frater Joanne* Mut brun in reflimnnium
prrmiiTorutn fecum utor ad pnefrns , die quin­ frçbnirmr terra prmtujûw* fiegt per atrAefialom
Jacn tonciin.
»
ta Januarii, anno a nativitate domini millcfi.
mo quadnngçotefimo trigefimofeCundo,
O*, <ti. ficrofanA· generali* fynodi BaXXXVI.
Cleenfiis in Spiritu fanAo legitime con­
gregata , univerfiilem ecclefiam repcrfitntanti* ,
kjnjkda legatorum tonctlu
m
ad fereniftimüm imperatorem Romoorum Jc
Nurenberga ex:/fer.tutm nd Bohtmot
reverendiflimum patriarcham ConftântioopolidirrQa,
tanum ambafiatore* dc nuntii. ad ea qua in
diAa fanila fynodo pro unione eedefiarum
A Mpliorem, fpeAabiles viri, redintegran- Chrifti perficienda cooclufe
funt exequitendum
’
j \ de inter nos pati* fpem veftri* e Uteri*C fpecialitcr deftinati . ejufdem fanA* fyr
jnodiad
pacis funt
concepimus ; fupplice* proinde dominum ro- ea-qua
Λ - dt
·- unitati* , firmum propogantes . quatenus quod falubre in vobis utrim- fitum cognofcendum vice dt nomine ejufdem ,
que pro fua laude , di noftra ad invicem re­ tenore prrfentium bterarum , promitrim ut da­
novanda in finceritarc fidei dilqfronl* unani­ re dt cum effeAu exhibere, quam citius fieri
mitate . incepit , ipfe . qui vinculum eft dc poterit, vel fahern per galeas, qu* ventura
ofculum pacis, perficiat . perfcAumque info- funt, pro recipiendo ad concilium venientes
lubthter firmet. Et ut flagranti, qui in nobi* fercnilhmum imperatorem dt reverendiflimum
eft hac pane , afleAui qualicumque pro viri­ patriarcham, præfata capitula, quae in eadem
bus eflcAu refpondcamus , paiati fumus ( ut Bafileenfi fynodo pro pace dc unione ecclefiarepetitis ) cantativum veftrum dc finale ( ut rum ^'hnfti hincinde conciufa fime dc firmata
verbis veftri» utamur ) in delimatum diem non fub bulla plumbea confucta diAa fanAc ly:
modo patienter , fed dc gaudente.- pneftolari nodi , dt fub tenore de verbo ad verbum ,
refponfum i nihil dubitantes quin dt hoc C*- qui fequitur dt eft tali* : SacrofanAa , crc
crofanAa Bafileenfis fynodus , digefto veflro- Ou ia ambafiatore* noftri , ttr.
Item pro mitti mu* nomine ut fupra dare pro­
rum feriptorum audito tenore, laudabit dcpro­ D
babit eum, vcflramque cxcuütionem , tam­ fati» fereniflimo imperatori dc reverendimno
quam rationabilem . favorabtlitet idmittet . patriarch* quam citius poterimus , vel ftltern
Ôc promi (Tum refponlum cquanimiter expecla- per pnefata* galeas falvumconduAum fub bul­
bit. De procuranda vero veftrarum literarum la ( ut premittirur ) dc fub tenore de verbo
bajuli* ac nuntiis fecuritate circumfpeAis dc ad verbum, qui fequitur : SacrofanAa , d*c.
providi* viri* confidam* Egrenfi* , tamquam Quia auAore domino , &c.
Item promittimus, quod diAa fanAa fyn*
viri* reconciliationi*, dc fidi» hac parte me­
diatoribus , confidenter pro parte didi facri dus procurabit falvosvonduflus fiimlitcr per gfconcilii fcnpfimus . fupplicante* . quatenus hu­ leas ddlinando profatis fereniflimo imperatori
jufmodi lingulares dt fimplices veflros ad no* dc reverendiflimo patriarcha a domini» civita­
dirigendos nuntio* eo quo rcquificrint , aut ti* dc patri*, in quibus futura univerfalis dc
opus fuerit loco favorabiliter dc pacifice reci­ œcumenica fynodus Deo auâore celebrabitur.
piant , dc falvo* ad no* ufque perducant . Et fimiliter ab omnibus dominiis dc territoriis
Nobifeum autem, quamdiu commifla negotia obedienti* ecdefi s noftne occidentals , per
flagitabunt, inoflenfi manere poterunt , dc li­ E qu· five eundo five redeundo tranfituri funt,
centiate deinde ad vos falvi , ut indubitanter munitos dc roboratos modo confutto patria­
fperamu* , redire. Si quid amplius hujufmodi rum dc dominiorum , firmiori modo quo fie­
portitorum aflecuratio depofeat, apud diAos ri poterit , tenori* qui fequitur , dc eft ta­
domino* de Egra requirat. Et credimus quod li». dr.
Item promittimus , quod diAa fanAa fyin hoc veftr* providenti* ac veftri* non de­
licient , etiamfi in fe onus ad ’ teras veftra* nodus Bafileenfis fub bulla five in bulla falprofentanda» ipfi aflumerc non deberent. Poft- vkonduAus , dandi (ut prrminitut ) per
quam autem infigne» dc celebriores ad diAum eamdem fanAam fynodum , declarabit deeem
concilium ad nos mittere decreveritis orato­ capituli* contentum in decreto , ubi dicitur.
res, tunc juxta confilium dc auxilium poten- Item quod in omnem eventum pcxdiAa om­
tum dc prmeipum , qui fe ad hoc haAcnus nia utique adimpleantur . debere imelligi t
vel

N

445

CONCILII BASILEENSIS.

«6

vd iBiiiîHpmtnni for· « fore unio fequatur.Aad regnum Dei, quo tendere debent princifive noo, in diâa fanda fynodo acumeni- pes catholici. Sed felice» reget & imperare
rct Chriftianos efle dicimus, C jufte impe­
ca,
In qaoram omnium. dx.
Datum Coofiantinopoli in monafterio fandi rant , ii Deum timeat , C Deum colum , fi
GootgU procunc habitatione noAra, xxv. No­ Deum diligunt, fi poteftatem eu a Deo da­
tam ad dilatandum cultum Dei divine majevembri», anno a nativitate domini U J V
ftati fendre faciunt. Felicem vero non immeriio dixerim animam genitoris vcftri pte ftt
XXXVIil.
recolenda memoria, qui pro fide catholica
Copae proflu/foiu/ eenuurfem amhafiatomrn .
Λ pace ecclefia diebus filia plurimum labo­
ravit , Italiam , Frandam, Angiiam , fit pia»
O» fra^pr Joanne· de R a gu Go , ordini· rima alia Chriftianitatis regna pro fenAa unio
fratrum prndicatorum, profeflbr, & in ne ecdefia occidentalis & orientalis laboriofâcra pagina magifter , Henrietta Menget do*
fiffime peragravit. Et licet diebus fuis illam
cretorum doâor, canonicus Conftantienfis u- videre non potuit > tamen defideriorwn fuonua ex amhafuxoribus facroûmfH generali· B rum meritum laborum premium fuorum non
concilii Bafileenfi*, êt Simon Fieron in ûcra perdidit apud Deum. Felix etiam non im π te­
theologia baccalaureu·, canonicus Aurelianen- rito dici poteft majeftas vcftra imperialis , fe­
fi· , circa prooemium dicimus, quod nunquam lix (inquam) nunc fpe furor* beatitudinis ,
luit de intentione facri concuii per aliqua poftea per gratiam Dei re ipfa futura > pro
verba in dido prooemio pofita diminuere ho­ eo quod telum Dei habet ad pacem ecclefia
norem ecclefi· orientalis aliquo modo: nec Dei catholic*. Scimus enim quod majeftas
ex aliquibus terbia in eo pofiti· debet aliqui· vcftra fummo» pontifices noftro·, pnefenim
fcandalirari. Dicimus ulterius, quod fi amba- dominum Martinum bone memoria, nec non
fiatores ipfbrum vel ante promulgationem de­ fandiÆmum dominum modernum folicitavit,
creti vel poft, aut io receffu eorum feciffent flt per plure» ambafiatas requifivit, ut hoc ne­
aliquam mentionem de dido prooemio, vel fandum fchifma inter ecclefiam occidentalem
de aliquibus in eo contentis, per facrum con­ & orientalem de modio tollerent, per quod
cilium debitum fuiflet appofitum remedium. fides catholica tantam jaduram patitur . quod
Verumtamen quia neo placuit didum ρπκχ- .nfidcles lotam pene terram Chriftianorum
tpium. nec planet domini» ecclefi*orientalis, Coccupare videntur. Sed ubi frudus laborum
nos cognofccntes fervendflimum defiderium vcftrorum, fereniflîme imperator? Cur carilftc prompeiflimam voluntatem, fandamque in­
fimu» genitor vcfter pacem ecclefi* videre
tentionem did* fïndc fynodi ad unionem & non potuit, qui pro ea (ficut prrdidum eft)
pacem ecclefiarum Ghrifli, contenti fumus & tot labores fuftinuit? Certe ratio fundamenta­
promittimus, capitula in eadem fanda fynodo li^ omnium per nos dicendorum hate eft ,
conclula dare & exhibere fub bulla plumbea quoniam materia difiidii inter Gr*vo» & la­
facri concilii, gt fub tenore , prout in luc­ tinos non poteft tolli, nifi per viam genera­
ris noftn» ptomiftionu continetur
lis & univerfalis concilii. Ft quoniam fummi
pontifices noftri tollere il’.ud ex feipfis fine
Ar Joannes de Bapifio , &c. fuifcnpfi me concilio generali conati funt, ideo ad pacem
manu propna , &c.
ecclefi* proficere non potuerunt . Petierunt
£fo Henrxus Menper / &c, fubfaipfi me me­ ob hanc caufam prudentiflime flt quafi Spiri­
nu propria , ftte.
tu Dei loquentes in facro concilio Bafileenfi
LkTtJw'
* r,euo” < &c. fubfcnpjl me manu oratores infignes majeftatis veftr*, videlicet
ptopria y Jcc.
domibus Demetrius, Ifidorus abbas monafterii
fandi Demetrii, & loanne» · Diflipatus , fieD ri concilium cpcumenicum, id eft univerfale,
XXXIX.
ex utraque ecclefia occidentali & orientali
congregatum , duo coram patribus prsfati
·.
Brop'fitro ambafiaomm > .>n. ι.'ιι Ba[iirenfn fala concilii conflantor affirmantes ; Primum, quod
Conftantinopoli c’fam [rtcnijj-.ina itnpr’.{tore abfque tali concilio œcumenico non poflet tol
Ornorum .
Ji difiidium . Secundum, quod fi fieret, ipfa
unio , ut fperabant, votivum fortitetur effe­
ctum . Quoniam quidquid p»r utramque eccle­
P R l Μ K P \ R S .
fiam ibidem congregatam effet Deo tnfpirantc difllnitum, brmiter crederetur, & ufquc in
Ajcftas vcftra, fereniffime imperator . li­ futura femper faecula integre & inviolabiliter
cet omnium virtutum officii dedita fit. teneretur. Narraverunt etiam devotionem gran­
totius boneftatis uiçribus adornata , nihildem , quam majeftas vestra imperial is fem­
tamen, regali dignitati veftr* decentius eft , per habuit ad pacem ecclefi* . Retulerunt enihil impmali vellic majcftati amplius con­
tiam fcrventiflimum zelum , quem rcvereudiCvenit quam procurare pacem acclcfie iind* E fimus in Christo pater dominus patriarcha
Catholic* . Neque cmm ç ut egregius dodor Cons tant inopohtanus geri pro fanda unione;
Auguftinus an ) Chriftianos reges vel impera­ cujus devotionis non ,.4rvA indicia dedistis ,
tores felices cfte dicimus , quia diutius impe­ quando rogati per dominum .pifcoputn Surant, ovi quaa filios tuos regnantes fle imju­ denfem & magistium Albert un. de Cnfpis amrantes placida morte relinquunt , vel quia ho bafiatores facri concilii . ut oratorei vestros
Ite· rcipuhUc* potenter domant ; quoniam •d prxfatum de«inaretu concilium , libcntei
h*C 8c alia huius vit* rrumruM* muncta fi­ affcntientes , vos viros infignes ad hos. fan
ve, folatia gentiles & infideles prm. jxs a Deo dum opus unionis confiuendum defignastis,
frequenter ebunexu, qua lamcn non pet unent quibus honorifice receptis , &<.. & in concJio

N

M

■·’■ «y

APPENDIX PRIMA

♦47
■oditis, .
pradiça fieri non poterat , statim per fibcnuo
concilium deputati fiant c* majorib·· card»·
•ale* prsfidcatea fedis apostolic», archiepi*
fcopi, epücopi , abbates, dodore» & magi*
•tri in numero oompetenti, qui una cum pea*
diftis oratoribus multi· diebus conveniente· ,
fit mn totam mature tradant··, devenerunt
ad certa capitula, qua fecundum morem ‘P·
fius pariati concilii Bafileenfis fuerant per
quatuor deputationes ccticordata , poflca in

cretum A ia mattriadecreti. Et hac eat pri­
ma pen orationi·: Dominus Hcnricus caedi*
tabu.
ftcamde pen dSa propejWesfo

Udlvtotto, fincnlfiom im
genum domini mei
quod
maceria dtfSdü inter
_______ _
occidentalem
A orientalem non potest tolli nifi per viam
fecri fit univerCalb concilii : feit etiam maje­
stas vestra imperialia , oratores vestras infifeddo ia majori ecclefia celebrata, statuto fi­ gnes petivifle femper cecunactticum fieri con·
ve decrato ad perpetuam rei memoriam ro- cilium , in quo pax ecclefia votivum fcrtiroborata fit firmata .* ibique coram altari, in Btur effirdum . Nunc igitur habeo declarare imprafentia totius concilii , propofitis (acria e- periali majestati vestra, quare fecrum conci­
vangeliia A Cruce dominica, ipfo domino lium viam fecundam, qua hic in Constanti­
Ifidoro eum stola jurante , eadem capitula pee nopoli foerat conclufa, noluit acceptare. Cer­
ipfo· oratores vestro· jurejurando foerurt j»p* te ratio fundamentalis hqc est, quoniam con­
probata . O . felix dies in qua arrham futura ditum tncumcnicum non indicitur per capi­
unionis & vobis dndimus , A a vobis firicepl- tula in illa via praOfcata, fed fohim particu­
mutl Decrevit enim fecrum concilium, juxta lare A regionale: Dicitur enim in illi· capidefiderium vestrum, inter cetera capitula fieri tulit inter cetera t Fiat fynodus generalis ex
concilium cacumenicum, id est ex utrsque latere ecclcfi* orientalis ex onmibus nationi*
ecclefia congregatum , in quo unio A pex bos ipfi ecdefi· orientali adherentibus flt fub*
votivum fortiri poffit efiedum . Sufceperunt^ jeftis. Item fecundum pradicam illius vtis
etiam petres fecri Bafileenfis concilii loca no­ legatus fedis apostolic· venturus erat Coa*
minata per orasores vestros pro celebratione stantinopolim , difputaturas de diflercntia La­
hujufmodi concilii ocumeuici , ita tamen ut tinorum fit Griseorum. Manifestum est autem
optio loci ex illi· nominatis maneat in bene-C quod unus legatus
itus fedis
fe<
apoMolica non potest
placito pariati concilii Bafileenfi·, ficut petet seprafentare fynodumi oecumenicam ex latera
orientalis
pradica illius via
clare fe dilucide ex lege A tenor» decreti . ecclefia
‘
- · Quare
Porro inselligitur fummus pontifex implicite excludit meumenkum A univerfele concilium
decretis fecri concilii confondre, quando fo­ nostrum. Tamen ( ut pnedidum est ) pro per­
cro concilio adhafit, & ipfum audoritate a- ficienda fonda unione amplius illa via fecun­
postolica approbavit . Sed non foil contentum da , fi habuiflet locum, A nova divifionis econcilium iacrum. nifi iuxta petitioned: am- rat fomentum, & majoris difeordia prabtrifibafiatoram vestrorum ipfe fendiffimus domi­ fet incentivum. Pntaflcnt Cocci fynodum qua
no· noster explidtum pcaberet fua fimditatis per ista indicebatur cipitula univerfolem fore
■fienfem, licet infuper prafidentes fedis apo­ debuifié, no· vera particularem A regiona­
stolic· feffioal interfuerint, in qua hoc feiu- lem . Quis firudus fequi .poterat unionis qham
berrimum decretum fait publicatum , decreta- optamus, fi de Ipfe fynodo, qua fundamen­
tiortique conftnferint, vigore quoque manda­ tum pneis A unionis effe debuerat, varia A
ti fui, quidquid ipfi egerunt, afhun cenferl diveria fentiamus ? Certe non modo non fcdebeat ab ipfo fummo pontifice. Nihilo mi-Dquebatur pex & unio, fed major quam uoaus , prout in decreto fuerat pnsmiffum , fo‘
“
·
- ·—
‘*"*
peraddidit fecrum concilium dominum Simo­
nem Freiron confodum norirum tranfininere gionalcm effe dicunt , no· illam quafi uniad ipfum fummum pontificem, & oflerre fua verfalem reputamus . Quid opus est difeor*
fanftitati decretum , dc petere fua fend itatis diam difeordia addere , & iciffaram novam
confenfum , quatenus res cum majori concor­ antiquis dirifionibus accumul »re ? Non fit in·
dia fieret , dc ad pacem , quam no· & vo· ter no· difeordia de fynodo fotura : fi ad la­
„ k. defiderauias , magis proficeret. Utinam , fere- nionem tendimus, ip fundamento concorde­
k*s- niffime imperator , ipfum fandiffimum domi­ mus. Si pacem quatimus , opus est ut fun­
num nostrum aque digne poflemus commen­ damentum pacis jaciamus · Hac omnia intel­
dare , quantum commendabilis est pro fua de­ ligentes ambafiatores majestatis vcitr» , tam
votione quam gerit erga pacem ecclefia. Vi­ primi quam fecundi, dimifla fecunda via, ac­
dens enim quod fecrum concilium manus ap­ quieverant primai via, rouirent·· instanter
aquam fecunda via
poneret efficaces ad hoc fecrum negotium , tactum coodliue,
- .ut, p«
■
audiens etiam per organum domini Simonis, E non placebat, primam perfequererar, A d··
quid in fe contineret decretum, ignorant quid cretum ad exeeutitmem deduceret. ~
Et ynnism
orator fuus dominus Chrittophorua in Constan­ fecrum concilium dubitavit, an propter concin­
tinopoli concluderet, A quid etiam coodufiP is hic in Constantinopoli majesta· vestra veUee
fet, determinationi fecri concilii fubjiciens ap­ prim· via acquit fem, pneftti ambafiatoree
probavit decretum , de coofenfu reverendiffi- exhibuerunt quoddam breve imperiali· majestamorum patrum fend» Romana ecclefia cardi­ fis vestra, per quod majestas vestra pUsum eto
nalium. Reverfus «m itaque dominus Simon eonceffit potestatem. Quod fi omdiâam viam
eum benedidione apoatobea, deportans ad fe- non poflent a focro concilio obtinere, infisc··
crum concilium literas apostolicas , expreffum rent totaliter prima via. AÜMdsqne public·
fummi pontifici· continens aflenfum. Et ecce dominus Georgius reverendifihemn dominam
qua foda funt inter concilium fecrum ex una patriarcham CoastantinopolUaDom fibi dixifie

A

44*

CONCILII BASILEENSIS.

450

quod fi (herum conditam noi-Adc etiam reverepdHEmtu dominus patriarcha .
i*, mea hic fuerat condufe, an- velitis in perfonis propriis jurejurando dt per
— prima
—
— condobuMas aurvam fit plumbeam more felito ratinuere , maDet perasters in
via
fe in Bafilea » fi opus eCtt< Aceret fe defer­ ficare, dt, quantum in vobis «t, exacutioni
ri ia humeris, fit prapeer mandatum datum demandare ea omnia quo per oratores vestras
primis ambefiatoribus, dt pmurandum , non ptenifltaso mandato fitffuhos in publica feffiodifcedarar a promi&s dtcooctafi». Sed dt do­ ne asm ipfe fhnfea fynodo unanimiter vofipfi
minus Chrisrophorus Garatomu orator QtnlH- concludatis , de ta altari celebrata ntifi de
fiuni domini nostri . qui illpa diebus Bafilcem Spiritu fenfeo» fuper fenfeis evangatiia felemvesMrat, deportavit litenu apostolicas ad fe- niter firmaftis . Secundo petimm , cum tempus
cram concibem, ta quibus fenfetffaMS domi- in decreto ftatutum effluxerit, ne circumflan­
iras anetor totum hoc fecrum negotium con­ ti· teram impediant hoc tam fenfeifiuntun
cilio ramittebati cuj» optfarai comstafit j ut negotium, quatenus debitum tempusftatuatur
pro executions eoochiforum , h quo majefias
veftra poffit exequi quod juravit, dt ecclefia
tinopoli ootsetafem t dt quidquid ta hia per B noflra operari quod promifit , prefertfan quia.
(heram concilium deliberaretur Ipfe approba- fi tempus affluxerit, calpa veftra nulla ftrit .
credita», quod' fi
m>rat. Tandem igitur ipfum ftcram concilium, Quoniàm
~
'
'firmiter
’
“ retira
dc ipfi oratore» majestatis vesms primam viam jeftas notitiam habuiffet eorum qu· ia Bafilea
iceram firmaverunt, fit determinaverant illam ftfea fuerant, nullo modo aliam viam attenprafequi, donec, Deo aoAora pacis lamente,
rr istam viam pax reddatur ecclefi· Unit·. ter immunis' efl a culpa, quia putavit quod fa­
felix hora, qua dici poterii Cracoram dc ctum concilium confentirct in fecunda via .
Latinorum ecclefia una ! 0 beatos oculos , Similiter neque fait culpa fenAitami domini
quite· dominos dabit stactas videre unionem ! nofiri , quia licet fanCHtas fua mififlet hoc
Sperant patres in Aero Bafileenfi concilio con­ dominum Criflophoram ad trafbmdam pa­
gregati diebus fuis videre pacem ecclefi· , pro cem occidentalis dc orientalis ecdefiarum ,
qua orant fine intcrmilSone. Quoniam vos dc tamen hoc totum negotium remifit ad fecrum
im»magnum telum pacis habuiffe ostendimus, concilium . Sed nec ipfe facta fynodus pecca­
quid fisperast, nifi ut bonam voluntatem per vit , quia ad exequendum decretum fumn
Pro cujus etiam
•peris evidentiam ad contaminationem ufqoe-C femper parata eft ,» ά erit
quaque perducamus it Majus quod ia hac ra executions nos oratores fisos hoc tranfmifit .
fit bona voluntas est 1 hanc utraque pert (e Quid ergo? Zelus domus Dei hoc fecit , ut
habere afecrit, dc figitis evideatibos compro­ eodem tempore plores concurrerent fisquentes
bavit . Apponamus jam manus ad exeeutiooem doftrinam evangelical· : Simile efi regnum caoperis , Intentio enim fiicri concilii Bafileenfis lenmt homini ^urenti tonor margaritas .· tnveaest, ut ex pane fua non pereat unus apex
vel unum jota dc lege fui decreti. Quare et­ fidei, & comparavit emn . Foftremo , ferenifiam majestas vestra debet manos apponere ad fime imperator, ficut in mandatis habemus ,
hoc opus fanôlilKmum perficiendum, cum jam petimus locum opportunum ad celebrandum
tempus habet opportunum
oe foeta , juxta concilium oecumcnicum , in quo pax ecclefia
verbum fehratoris , cesser aer , m qw nesse votivum fortiatur eflèéhitn . Ét didm» quod
ροβτ operari, Tunendum est enim valde quod , fecundum difpofitionem Chriftianitatis, prout
fi noluerim» hoc bonum operari dum tem- his diebus , proh dolor ! , difpofita efle cor­
pus habemus & poftumus , illud alio tempo- nitor , non eft locus aptior ad celebrandum
re nonpoffltcus cum voluerimus, Tureis, TarDhujufmodi concilium ocumenictun , quam ci­
taris , Saracenis, dc aliis infiddibm justo Dei vitas Bafileenfis
~
. Utinam rationes congruen­
judicio occulte Christianos iu prementibus , ti* poflem majeftati veftne hngua Croca ex­
ut etiam ad inchoandum hoc opus a fp i rare primere , quoniam apud vos melius retona­
fks non fit . Fx quibus omnibus majestas ve­ rent, quam in Latino fermone ■ Sed lingUa
stra imperialis potest perpendere, quod ex ju­ deficit , regio vetat , parente minime docue­
sta caufa dt rationabili (aerum concilium di- rant verum fi lingua deficit , caritas magis
mifit fecundam viam qu· fuerat conduis hic irurdefcit . Quetnad mod am enim to) , cum
in Coostantinopoli, intenditque primam viam nube tegitur , exteri» non lucet fuper ter­
profequi ad honorem omnipotentis Dei . Et ram , fed interius ardet in carlo ; fic cum ma­
n»c est fecunda pars orationis nostrae . Do1
jori loquimur caritate , quanto magis lingua
eunu» Simon confummabit.
ncicit uti Cneco idiomate . Ceterum plure»
occurrere poflent circa materiam loci oppor­
Terria pan eptfdem pmpofitwrtis.
tunitates . quas longum efeet enarrare ■■ fed

>>·

Kministis, (ut opinor) fercmflime im-Emajeftati vcftro proponere volumus
perstor, verbi quod ex ore imperiali fumitur ex quiete lociquoniam illa regio eft
procedit. Promifistis in animam genitoris ve­ pacifica , dc quieta dc tranquilla, dc per constri bona memor» , dt in animam vestram , fequens aptiffima ad traflandam pacem eccle­
nec non per fidem , quam pnncepe catholi­ fi» , ficut feripeum 'eft , m pace faUtu efi lo- ***** T’
cus tenere debet dt fervare . gratum ratumque cut ejus, propterea concilium oecumcnicum ,
habere quidquid oratores vestri pro fanfb cui Spiritum fandum oportet afiftere , omnino
nttioM ecdefiarum Christi cum facro Bafi- fieri in hujufmodi toco tranquillitatis dt pacis
leenfi concilio concluderent, ficut patet ex De ceteris vero partibus Chriftianitatis , quod
tonore chryfcbuli vestri. Quapropter vestram dolenter referimus , omnes- fere guerris laceran­
exhortamur in domino imperialem majesta­ tur , atque etiam confummuntur , &c. Sola illa
tem , dc petimus , quatenus majc <s vestra , Civitas di regiones circumflantes , qu· fuper
Canak General. Tora- XXIX.
ff
Khe-

M

4JB

APPENDIX PRIMA

4J»
ragwirn

aptiÆmu· ad celebrandum conditam mcnmo- qwi Chrifttamo
nicum pro confeqoonda raiqne «cdcfts, B·cunda ratio fundatur in libertate, qos debet
in concilio arcptncnjco efia ; petiiftto perora· dtant . Qnaasebrem hujus Antas fyuodi ab
tores retire* ut .concilium veftrum taurum fit iiWo fias coagragattosis pmctpoa ova fiait
liberam, ita quod unicuique liceat dica· το- rara·· Utad Bobemoram «Mlqsmmqn· Grsrum finvn fine rixofe contentione . Quanta coram difidiraa porta «xtingoera , * eoa
autem ibi fit libertas loquendi , confidendi * nobffcum ia eodem fidd fic caritati» vtacufo
deliberandi , condudeodi « fet—»» ambefiatorae perpera© popstiars.
majeftatis veftr· , qni in deitate Bafilasnfi
tango tempore fteterant, fi civitas illa eft dvtam concordia fit unitas. Bafilaa enim inter
ceteras dvitarn· atritas
a ft regitur , fic dves pulla partialitate Bl qus gefta fiant. quod videlicet fttmdfi·
luqtur. Amicitia principle ibidem domk mus imperator fic reverendiffimus domtasv
1--------- 1------- ------------------------ n—------- *-*- patriarcha velint propriis ta potastis jureju­
rando , fic per bullas auream fic plumbeam ,
inimici ecclefie, quando ibi aoceftenmt, ma· more fidito ratificare fokmniter , fie execu­
ximam potiti fimt libertatem . -Accedk tertia tion! demandare , quantum in ipfis eft , en
ratio . quoniam congruam eft ut, ubi hoc qus ipfi In fanda fvssodo Bafileenfi per fisae
fenfoifimum negotium accepit initium, ibi iolemnes oratores pfoniffimo mandato fulcito·
perficiatur : exhibitio enim renuto prvtaritnin publica ftfitane cum ipfa fonda fynodo
rum indictam eft fututarum . Et ideo fi in unanimiter conchaftrant , fit in altari, cele­
loco illo .fiet concilium oscumenicum ubi tro­ brata mifla de Spiritu fando , fuper tandis
ttâtes pacis habuerunt exordium, fperandum evangeliis fic Cruce dominica jurejurando fblemniter firmaverant.
eft magis quod unio ecdefiaram Chrifti voti­
vum foctierar eftedum , Quarta ruta rétrécit
Secundus ponduseft de tempore: quia cum
fertilitatem petris i quoniam ubicumque
calo· tempus ta decreto ftararam fit expreflum, non
,
brabitur conditam cecumerticum oportet ibi-Cdefcdu fecri concilii, aut ipforum dominorum
dem maximam multitudinem gentium convo- imperatoris fic patriarchs , feu ambafiato- '
tara ·· convenient enim ibi fummus pontifex, rum eorundem , fed alito ex caufis jam ef­
cardinales , patriarchs, archiepifeopi, epifeo- finxerit , neraffe eft ut pro exeeutione condupi, abbates, fit prslati ceteri ecclefi· noftrs forum tempus debitum fic competens per
occidentalis ; convenient reges, fic principes, utramque portem statuatur.
fic ambafiatoces abfenrium principum, conve­
Tertius pondus eat de loco Bafileenfi, quod
niet etiam ftranitas vcftra cum patriarchis fic videlicet pnefeti fereniffimus imperator fic repotiatis, regibus fic principibus ecdcfis orien­
verendiffimus patriarcha multis cx caufis di­
talis . Quomodo pofict hsc multitudo vivere, gnantur fic velint afientire , quod concilium
nifi loots abundaret maxima fertilitate? Tin­ univertals fic cacumenicum , quod condidum
ta eft autem fertilitas patris fie Bafileenfis re­ est celebrari, in civitate Bafileenfi celebretur.
gionis , quod concilium general· ex btere
Quartus pondus est de exeeutione deoeti,
totius ecclefis noftrs jam per quinquennium quod videlicet nriffi fumus ad prsfencandum
fufttauit . Unde ficut Bafilea eft in medio pnsfttto fereniffimo imperatori fic reverendiffitotis obedientis noftrs , fic vere prs ceteris Dmo patriarchs decretum conclufbrum in pufertilior locus eft de fe, fit ad illum tamquam blica forma cum plumbea bulla praftti facri
ad centrum confluunt bona undique ab om- condii
-----Bafileenfis, fit quantum attinet ad dini alia regione.
ttum fecram concilium , ad inchoandum exa­
Ultimo amoenitas tod non parum videtur cutionem decreti eWdem , fic conctaforum
ad rem pertinere, quoniam in profita civita­ contentorum in eonem decreto.
te Bafitaenfi tanta est ferenitas aeris , quod
Mn «rrieiUi raperumrù Coa^ra/nwpolrfeni.
nunquam aut raro fubjicitur pestilentis , Qus
cum fit contagiofe infirmitas , folet concilia
RIMO dicimus fic volumus ut prooemium
decreti alias ledum fic Intellettdm tota·
Petimus igitur , fereniÆme imperator, quate
__
nus majeflas veftra illum velit eligere locum, liter tollatur , vd ad minus corrigatur tali
ut abfque omni impedimento celebrari poffit modo, ut poflimus remanere in hoc contenConcilium cocumenicum . Et ecce no* offert- ti, fic omnis mala fic icandalofo fbfpido ra­
mus pro parte facti coocilii ad exeeutionem moveatur, qua poterit per illud procomium
decreti, donec , largiente domino , pax red- E in animis quorumdam exoriri.
datur ecclefi· Dei, pntftante domino noftro
Secundo, fi (quod abfit) unio fic concor­
Jefu Chrifto , cui eft honor fic gloria in ûe- dia ecdefiaram Christi non fortiatur efleCul» taculotum . Arnen,
ttum, fed recedamus ex illis partibus difcordes fic divifi , ficut non fiamus , quod non
/’mesura decreti, fsed *>» placuu
afferatur nobis propter hoc aliqyod impedi­
mentum , damnum, vd aliquod hostile quo­
imperatori Λβο.
vis modo ex parce fends Roma·· «edens,
ICUT pia mater pro filiorum fetate fem- imo ut fiat reditus noster ad ha· partes cum
per anxia eft, nec unquam quicfcit, do­ iifdem honoribus , difpofitiouibus , favori­
nec , fi qua inter ipfo· diflënfio fit , fopitabus , cum quibus illuc acrafluri fiamus . Et
fuerit: fic multo amplius fonda mater ecclc-

P

S

qus

4SI

CONCILII BÂS1LEENSIS.

414

qu· perttaMat ΛΛ rovatfioMnt naAram ia tali A venient ex omnibus regni· dc dominiis, qua
«tinas eefc, fient fifiareaaas coapetda· denni- Abjiciuntur aedefin Cnecorum , cum plena
ti, at in Dm gemmai.
|poteftate dt mandato vallato juramento dc
claufalis opportuni· , tam ex parte fiaTattio, ft cosstigartt aligne· dentino· rag·· alii·
ι
dominorum, quam prolatorum.
de principe· non adfttifta tali fynodo, nee ve- cularium
<
*a nee r*pf
, propeer aliquas —«f^· ,
tam ex partita· noAri· qnam occidentalibus, ORATIONES ALIQUOT IN , «IU PRO
IPSA BASILEENSI 8TNODO ,
•and hoc non iaaeffigatur, nee habeatur pro
CONTRAQUE, VEL AD
defefta am revtrione conventorum dc conIPSAM HABITE.
elrfbtum, vel ipfita rd , dc (blidtaoda fenAMtas· unionis.
Qaano. quod la eivitata vel regione , in.
nMi debase » Deo auAore , diAum caq^
amnicum concilium celabrari, dr in aliis ei- CoZZarô etimii daemmro· doSerirmef^fei/Mnnir dr dtacAea/râs /Wta conmi dpesme
vkarita· ac regionibus Roman· ecciefia fubieOis , veniendo « ftaado « redeundo , nosB fn&ftn m Jlsratria.
dc omne· noAri nultam habeamus impedi·
eatissimi patar, exigeret profentia
mentum, gravynen, ssocamentum, vdquodcumqua malum ab aliqua périma , tam eo- ___ veftro beatimdiois in primo dicendo­
elefiaftioa , quam fiaculari , propria vd com­ rum alloquio orationem ornate compofitam
muniter , palam vd ooedta ex quacumque matureque digeftam , que (anilitatis veftro
dignitatem , dementiam , aliafip· virtutes dt
oeca&me.
Quinto dt ultiaso » quod fi eliquia vd eli­ dotes fummas in medium adductfet, dc rem

B

Ipfam Deo gratiffimam, dc hominibus falutiferam , da qua paulo poft diAuras fam , paroraret. Qd· autem eloquenti· princeps aut
quo peccant , judidum illius peccati fpoAet Tulliane fepfonti· profulatum fupremi vica­
ad no· dc noftram partem , dc pena etiam rii Jefit Chrifti modico dc inculto fermons
UUtn determinetur mAt* diferetioMi dc non ad plenum explicare poterit ? ProfeAo meahabeat fuper hoc , nro pcfiGf aliquid fecere rum virium, fed & fublimioris ingenii, tranpan occidentali· ecclefi· fubjeAonun noftro-C feendit fecultatem. Rem infuper illico fubjlciendam veritatis nitori futaniflbm video» ratufque non Aim eam verborum lenocinio in­
digere . Canon mihi locupletiflimus teflis eft,
JÜ ert^cvR τφβφηιΐΛ enabefetonan
eum fupervacuis laborare impendii· qui fo-lem certat facibus adjuvare . Quoniam igitur
D primum dicimus , quod nunquam gratiae plenitudo adjvHone non indiget, nec
fait de intention· per proosniura de­ ulla requirit commendationis argumenta, im­
morari
in ea re verborum fucatis coloribus
creti injuriari aliquo modo ecclefi* orien
­
tali, nec ex ipfo fene intelleAo (ut declara­ amplius non putamus . Ne autem ufque ad
tum eft ) poteft vel debet aliquis jufte fcan- faftidH neccfficatem mea fe extendat praefa­
tio , ad conceptam materiam orationem con­
daliiari.
Item dicimus , quod fi ambafiatores ipfo- verto , non ramea de propria virtute , fed
ram vel ante promulgationem decreti » vel de munere largitoris illius qui dat omnibus
poft , aut in receflu ipforum feciflbnt ali­ affluenter > dt non improperat, confidens . Vequam difficultatem de didlo promotio , per Dram , pater beatiffimeί , cum parens nofter
merum, concilium debitum fuifiht appofitum ille fidus dc unus Deus
De
gforiofas fingeret
animal rationale , ‘ipfinn
ex humo fublevaremedium.
“
Dicimus ulterius, quod non eft in pocefta- tum ad contemplationem fai artificis erexit ,
te noftra, diAum proomium tollere, aut cor­ dc fotas homo eft qui res enleftes accepit ,
rigere , five mutare, aut aliud facere, tum quia (jseAare eum Deus cotium voluit , ut reli­
non habemus figUtam aut plumbum condlii, gionem ibi querat. Apparet iron efle rationis
tum quia illius eft tollere, corrigere five m utare, humatur , poftpofitis divinis ac humanis procujus eft bonders. Poftremo , quoad hunc pri­ cepds, opes terrenas > qu· plerumque cur­
mum articulum dicimus , quod propter pno- vant animal rationale , venerari . Cum au­
dillum prooemium nullo modo tantum bonum tem > pater beatiffime, gloriefiffimi pontifice·
eft omittendum , aut aliquo modo difieren- anteceflores veftro beatitudinis magni, jufti ,
dum. Et oderimus nos ad omnia remedia ra­
in celeftibos rebus experti, (umma religion·
Deum adorabant , juftiti· cultum colebant ,
tionabilia nobis poffibilia.
Ad fecundum dicimus, quod fi loquatur in omnibus Deum profentem efla putabant »
articulus de axpenfis honeftis , clarum eft ex E decreta fecrorum aoocilionim in fbmma revetertio dc decimo capitulis ipfius decreti .Et rentia ac veneratione habera (olebant , dt a
fi ampliori declaratione indiget, parati fumus fubditis obfcrvari faciebant ; adeo edam ut
ad declarandum, ti*c. Si autanCda fecuritate beatu· Gregorius tant· hearirodinte ac iden­
loquatur, providebitur per felvumconduAum . tic pontifex quatuor concilia generalia uniAd tertium, quod de regibus , principibus verfiilia fient quatuor libros «vangelil profef-

A

tis , confentire non poffumus , quin falcem
Interim repnefimtat've , ut patet ex primo
capitulo decreti, dc ex declaratione : Quid
eft fynodu· univerfeiis de œcumenica . Nam
inter alia dicitur in primo capitulo : Similiter

fus fuerit, feibeet Nicaenum , Conftanttaopobtanum . Ephefinum » dc Chaicedonenfe . Ra­
tio: Quia in his , velm in quadrato lapide ,
(and· fidei ftradura cxmfargit, dc cujualibet
vit* atque communis aAicnis norma exiftit .
Et cum univeriàli fint confenfu conftiuita ,
Ff i
fe

APPENDIX

PRIMA

fe Bt uo* iMa deftnut , quifipis prufiimpfe À quot fiat dkaccfe*. PraximU infitMr diebus.
rit aMblvore quo* ligant , aut l^are quos cum *mbefismrv* facri concilii Francfordie
abfolvunt . Clarum autem eft , juxta Cela- in fokuai
folcwü conventione
cooventtooc facri
fecri Bumui
Kcaui imp·impe­
fii pap* feotentiam , quod eadem veneratio- rii principem
principum Alemannia
Alemanni* Be
Bt eleâorum oftent
ne Bc decreta altorum conciliorum cuftndten- cooftituti , audiverunt grsvlffimm qumubs ma. da Bc recipienda funt . Nedum autem diâa ximaque fcandala exinde rvaeira. At ftadm
quatuor generalia concilia , cum fui* fequen-. vero expoft CJnkmieafb Bc Moguatinoafi· ar­
tibus , fotammodo quoad fidem beatu* Gre- phicp^copi qnernfofas Jitara* de novo fecto
goriua fe venerari fatetur , fed etiam quoad concilio tranfmlferunt, priftul—wt buattter
reformationem . quando fubjungit , dicens : Bc devou, quatenus Aoum concilium fa­
Quia i* hi* cujuslibet vite atque communi* per obfervantiis decreti de eleâtonibus an­
aâiorü* norma exiftit , Conflat autem , Bc te fui difibluriooem dignaretur apponere re­
luce clarius apparere poteft, quod juxta fe- medium opportunam. Quamvis astem , pe­
ter beatiffime * fuperioribui temporibus fe­
cri concilii Conftantienfis decretum , quemli­
bet, ctiamfi papafi pmfulgeat dignitate , de­ crum concilium per houosabilem dominum
cretis facrorum conciliorum obedire debere in B abbatem fanâa JuftiB*, Bc flefeum per duo*
his qu* pertinent ad fidem, fchifmati* exrir- revercadiffimo* fânâ* Roman* ecclefi* car­
pattonem , Bc reformationem ecclefia in capi­ dinale* , pro obfervandis decreti* editi* Bi
te Bc in membri* * Bc pertinentium ad ea . edendisfanâitatem veftram requifiverant, none
Et fi gloriofiffimi pontifices ea deftruere , vero per duo* humile* diâ* facrofanâa fy­
qu* anteceffores fui ftitucrunt, erubuerant ; nodi oratores rogat, petit, hortatur, Bt per
multo magi* decet Bc expedit, quinimo no- vifcera domini noftri Jefu Chrifti obfecrat Bt
cefiarium foret , fanâitatem veftram eorum amplius requirit , quatenus fanâitas veftra
vcftigii* intuercndo , decreta facrorum coociliorum fumma cum veneratione obfervare, Bc
obfervari facere , Bc cuftodire . Sicquc , narer cilium Bafileenfe, Be in co*trarium attentat*
beatiffime , fi prifeorum facrorum pontificum revocare, Alioquin, pater fanâiffime , diâa
magnifica opera fanâitas veftra attendit , fuin- fiera fynodus multiplicibus jurgiorum ac
mo ftudio conabitur gloriam fuam triumpha­ fcandalorum crebris propulisti opprobriis inlem fui* poderi* Bc univerfo orbi relinquere
profaturam . Neque fanâitatem veftram re- C crea fua ab omnibus in'
trahat levi* occafio ; quinimo divin* necef- *tur, —
çtiam quacumque pnsfalgeant dignitate*
fitudini fatisfaciet , fi grato ftudio fuo admi­ prout poffibile erit. Unde jam tot fcandala
nicula mifericorditer petenda etJckfix Dei fe­ & fchiunata in populo Chriftiano fuborta exiliciter condonabit . Non injuftum petimus , ftunt, & peramplius feoui verifimiliter ti­
non fanâitatem veftram maximis praeliis Bc mentur ; quod facro concino non expedit concertaminibus confligere rogamus , non infupe- nivemibus oculis pertranfirc . Et 6 (aerum
ra biles monte* tranfitura . non ampla terra­ concilium non forjtt congregatum ad obvian­
rum fpatia vafti orbis luftrare , fed ut fanâa dum didis (caudalis, de novo deberet congreS;ari. Nunquam autem Iacrum concilium patietur
catholica ecclefia favoribus benignis partici­
ê diflclvi, nifi primitus adhibito fumciend
pata . bonos felicitatis fu* conventu* in per*
petuum memoriale* conquirat gloriofe. Nine remedio modo poffibili pro obfervandis decre­
autem , pater beatiffime , de vertra fanâi- tis ejufdem. Quid namque prodeflet condere
tati» benediâtone ad rem fpecialiu* defeen- decreta Bc leges » fi non manutenerentur ?
dam , alia injunâa porteris temporibus expli- Qualis
2
infuper
.
*foturi* temj
iporibus fpe* genoOralia concilia congregandi haberi poterit , fi
caturus.
Confiderans itaque fanda catholica ecclefia, decreta facri concilii Bafileenfi* tot laboribus
per facram fynodum Rafileenfem reprafenta- & expenfis condita Bc promulga», tam de fa­
ta , reformationem ecclefi* Dei in capite Bc cili yiolari, ac etiam retraâari Bc irritari a
in membris univerfo orbi fumme erte necefi- quocumque tolerarentur? Et profeâo, nifi di­
fàriam , & ad eam perficiendam creberrimis ligentius provideatur fuper obfervaptia decre­
torum , paucis temporibus elapfis * omnis au­
literis fanâitatem veftram magna cum can­
âoritas facrorum conciliorum enervabitur, Bt
tate Bc folertia propulfatam faille , in nomi­
ne Spiritu* fanâi paracleti, magnis ac variis disciplina ecclefiaftica peribit. Vulgaris nam­
impedimentis intervenientibus , fua faluberri- que inolevit vox populi, fi durante concilio
ma promulgavit decreta . Cum autem , pater hec fiunt in viridi, quid eo diflbluto fperanbeatiffime , ob eorumdem tranfgrcrtionem ma­ dum foret in arido ? 1’raterea * pater beatiffigna fcandala in ecclefia Dei pratentis tempo­ me, ad diâam obfervatuiam decretorum ex
ribus exorta finr, Bc , nifi accuratius providea­ fufeepti regiminis officio fanâitas veftra adftritur , timendum foret majora fcandala intole- _ da eft. Unde ., rjuxta · Juliani _papa fenten- ___ _
rabilia ac fchifmata graviora fubonri , maxi-Etiam, officii noftri confident ionem non eft no- *«·■» ' fe­
me auiem propter non obfervationem decre- bis diffimulare , non eft tacere liberta* . qui«···- ».
—
ti de eleâtonibus , ob quam tranf^reftionem bus major eundis, Chriftianc religionis scius
paucis temporibus elapfis fequi poterit perni- incumbit, & per confequens ferventiori deficaofiffimum fcbifma in ecclefia Dei , periculo- derio ea qua font Chrifliana religionis decre­
fius quidem quam faent aliud noviter extin- ta Romanos pontifices fervar* oportet. Neque
dum . Illud nantqac dividebat ecclefiam in aliquam aliam fedem ; fecundum Gclrfum ,
duas penes . Sed fi fanâitas veftra non ferva- uniufcujufque fynodi conftitutam, quod uniret decretum de eleâtonibus per facram con­ verfalis ecclefi* probavit alienius, magisexecilium promulgatum, timendum foret quod in­ qui pre ceteris oportet quam prunam , qua
fra decem aui quindecim anno* fanâa eccleunamquamque fynodum fua auâoriute confir­
fia catholica divifa re periatur in tot panes ,
mat, & continua moderatione cuftodit. Ne­
dum

457

CONCILII BASILEENSIS.

45«

SfMa fteAa dsAaare para diKfovert
dp* vira* dsfenfeis dcftrvare, ab
ctxemn racore oc cmhmnw: quou ■
taa veftra fiscurit, coafeqrsetur prefeâo __ ,.
ecdefia eathoUca iaMacnfem gforiaai, boooreaifM fufcipiac pariter ftc decorem: fecrum
quofae coacitta· Bafifeeoft in Spirit* fenAo
kaMura rnayrgam· , de fenAita· édita vin*
emo caritati· iadiftblubili erunt unum, fient
fc no« unuas fumus.

ta introtfafla faerunt ex anriâ pafiagii term
fenAn, nunc autem cedante caufe cribra po­
terit dc eficAns. Etiam dide annata haAenus fnblevata non funt convertis m eam ·■
fiim St finem. propter quem annata adinvea*
ta fimnmt, Maxime autem quondam fvperio
ribus temporibus in feblcvatfonem diAarum
sanatarum tantus rigor, tantaque exorbitan­
tia, St tot mfuptr deftruAiones Scortationes
infignium ecdefiarum provenerunt, adeo etiam
quod in multi· oedefiis cultu· divinus nedum
diminutus, fed etiam in totum in coli apium
VreduAus exiftil. Multi enim notabiles paria­
tur, ratnAauan dc revocantur, ,ad plene et* ti, ob non folutioaem annataram , innodati
plirandnm non foCceret dies neque recnA. cenitaris ecdefiafticis, multis annis s divinis
Patres autem facri concilii, dt etiam eundi abfttnentes. fic tandem plurimi in ipfis fic
principe· fireuli, de hac re non fidum admi­' mortui, in terra profana inhumati funt. Alii
rantur , fed dc grtvifiunc fcandalixantur, cum vero eoaQi funt vendere libros , calices, ca­
hoc cedat in maximum (candalum dc pertur­ pias rdiqaiarpm, dc ornamenta ecdefiarum.
bationem ecclefi· ufoverfelis; fiunt namque Alia autem innumerabilia mala, que exinde
diverti prooeflus in divertis partibus: unus ex­' fubfecuta font, in longum enarrare de pracommunicat , alius vero abfolvit ; unus obe­• findi fiiperfedeo. Quibus tragulis attentis, pe­
dit, alter contemnit. Quanta autem mala dc ramplius non expediebat facro concilio con­
contemptus ecdcfiaftici ftatus hinc proveniant, foventibus oculis percranfire. Unde, pacer
lingua noftra mortalis ad plenum explicare beatiffime, fi Alexander fenAa Romann ec­
non poterit. Et, quod gravius eft, fiant pro­ clefi· dc apoftolica fedis epdcopus, fcribem
cerius in curia Romana, per quos moventur Lucenfi ecclefi·, conftituerit dc decreverit,
fuppofita concilii, fignanter autem tripioresCquod nullus, cufefcumqee gndtts, clericus
dc abbreviatores » cum tamen ita neceflbria pro ecdefiaftico
* ‘ “
beneficio audeat aliquid con­
negotia ibidem tnAentur, quod non fishnu ferre, etiamfi fabrior ecdefia vel in denariis
deberent · vocari, quifomo dt alii mitti. Ea feu etiam in ufus pauperum donatum tribuen­
*·“· propter, peser beatUEme, diAa fecra fynodu· dum foret, multo magia decuit (aerum con­
feaAitatcm veftram roeat, petit, hortatur,dc cilium, quod cil fpecûhim St noima cujusliinfuper per vtfeera mifericordia domini noftri bet vita atqüe communis afltonis, decretart
letis Chrifti obfecrat dcrequirit, quatenus fen­ & ordinare. quatenus peramplius in collatio­
Aitas veftra deinceps taliter velit obedire, ne beneficiorum, confirmationum, eleAionum,
quod ifta aut confindUa dc cetero non fiant. admiffionum, poftulatiouum , tam in curia Ro­
Et pnefertim mandare domino patriarcha Hie- mana , quam alibi, nil penitus ante vel poft
rofiûymitano, a quo dicitur illud monitorium exigatur, direAe vd indireAe, pratextu et­
emanatum, ut illud revocet, dc, de cetero con- iam cujufcumquc confuetudinis , privilegii vel
fimilia non attentet.
ftatuti, aut alias quacumque recepta occafio»
Peramplius autem fenAitas veftra dignetur ne. Sacrum namque concilium nil novi fecitCivere dc hab.-re recommifia fuppofita fecriDfe videtur, fed antiquiflima jura feoActum
concilii, prout in decreto adhfoionts pollici- Romanorum pontificum innovavit. Nihilo mi­
ra fuit (anilitas veftra facere velle. In omni- nor, pater ■bestifiime,
—
Aerum concilium om­
bus autem fenAitas veftra velit fic agere, qua­ nino difpofitum eft, ftc jam laborat per ali­
tenus patres in Aero concilio concipere va­ quem alium modum honeftiorem (anAitati veleant fenAitatem veftram manutenere facrum ftne dc dominis cardinalibus talem facere proconcilium, dc non per indireAum diflblvere. vifionem, de qua (anAitas veftra dominique
***’ Quod fi fenAitas veftra fecerit, · totus infu­ cardinales merito poterunt contentari. Pnoper orbis univerfes exinde magnam fufeipiet fertim autem fi facrum concilium informatum
confolationem dc quietem : (bcrum infuper con­ foerit realiter dc cum effeAu, (ànAitatem ve­
cilium dt fenAitas veftra erunt unum, ficut ftram decreta fecri concilii Bafileenfis fervaftc nos unum fumus.
re, fic ab ali» obfervari fecere dc cuftodire,
Poftr-mo, pater beatiflitne, Aerum conci­ prout dc fenAitas veftra in bulla fua adhafionis pollicita eft ea fervare. Has preces, paproximis diebus in facrofenAo opere
refnrma- ter beatiftime, pro hac vice nos humiles dt
,
ttonis dudum univeriô orbi per fuas literas E tantilli diAa iacrofenAn fynodi oratores. fenprottuffo fecit & ordinavit, imprafentiarum
> Aitati veftra magna cum inflantia offerimur ,
.
in fignum participationum toc & tantorum bo­ rogantes fenAitatcm veftram humiliter dc devo­
norum operum, tranfmittit fenAitati veftra te , quod fi nobis injunAa non tam mature
decretum de annatis , vacantiis, fit communi­ aut eleganti flylo quo debuiriemus expofoeribus fervitiis tollendis, prout in ipfo decreto mus , id non facro concilio, fed noftra impe­
flatim prafimrando clarius continetur l Et di- ritia' fenAitas veftra adferiberc dignetur. FiAa fecra fynodus hortatur & requirit (anili­ naliter, pater beatiflime, optat ipfa fecra fy.
tatem veftram quatenus velit ipfam decretum nodus , ut Dem gloriofus vota & agenda fin»in fisa curia fenrari, dc alibi obfervari facere Aitalis veftra feliciter dirigat, dc ccelefti do­
& cuftodire , quoniam ipfum ert conforme le­ no profequarur, ut per hac dc alia, qua, do­
gi divina & canonibus (anciorum patrum ·. dc mino infpirante, fenAitas veftra in pofterum
fece-

49«

APPENDIX PRIMA

460

fecerit, immairafcibilem vfas aunMCOftuai
4c triumphata· gloriam ooofequi metemur,
XUL
quam fimAitatis vcftre dt nobis omnibus coocedat Jefu» Chri^ua benediAus in fecula. A- &yutuuur
fefts per «tasrmMs Âeri.
men.
nium audtamm nmmiw fratri» Jxfrrafii prit*
rit getriraH» & foo, fft perte {aJÎfrri ût

XLL
Kefpanjh doauri lurnii pap» ad pradMe
prepefria per erèiefâetwt» condiri.
AnAifRmus dominus nofter papa venerabi­
libus viris oratoribus fecri Bafileenfis con­

S

Cknfat ferri» te dmum* atfrri dtarfei
m» drama prevideMM pep» IT. ht geaendi
CMfnyetiemr ei pethioaei frfre» per ereten»
facri eonrihi MCCtcXXXr. Λβ rrr. CMb»
Iri».

Untii flt oratores a fàcro hoc generali
deftinati concilio adfenAiflhnum in Chri­
flo petram & dominum noftram da—
Quod mens flt intentio ac omne ftddium B Eugenium divina providenda papam quarfixum femper ftt^t, insendert flt vigilare ad1 tum, venerabiles feiUcet flt doAiffimi viri maea qu· honorem Dei, felutem animaram,ac
bonum totius ecdefi· ac republic· Chriftiag· concernerent, fignanter *d extirparionem dor, innandum eia prafequentes officium, roiuercfiun, reformationem morum, ac pacem verendiffimi reverendique in Chriflo patres flt
populi Chriftiani» fle fpecialker ad redudio- domini, ceterique vos patres & viri elediffinem Gnscorum dc ecdefi· orientalis ad ve­ mi, pium diverts orationibus ipfius domini
ram fle catholicam fidem. In qua re quan­ noflri beàtitudini expofuerant, eorumque
tum laboraverit, primum Conflantia, deinde adplacuit corroborâmes exhortatorias fuas pe- SXX»·.
tum*"'
Borna tempore felicis recordationis domini dones anAc-fatibus, tum rationibus,
______ ,____
Martini pap· V. nnedecefloris fui, dum eflpt quoque perfuafionibus, ornate freeatque dit·
fa minoribus, poftremo poflquam Sd apicem crete.* qu· cum omnia reverendiffimie potriapoftolatus aflïnnpras fuit, fere omnibus no- bus fit dominationibus veflris nota lore conturn efl, ita ot non otiofe exiftimet quod, fpicimus, ad uniufaijufipwexhortatorie petiti
fl in ea te fibi credulitas fitiflèt adhibita, jamCrêfponfiooem defeendere congruentius judica-

’

ad optimum finem perventum fuiffet, aut fel·
rem hujufmodi redudio magnum principium
i haberet..
1
Quantum autem ad negotium indulgentia-

N

mur, quam eorumdem dominorum oratorum
fingula repetamus pfopofita, verum noti de­
clinantes ab ordine per eoe ipfos egregie cuflodito, vice flt nomine ipfius iandiffimi do­
mini noflri, cujus
tu nuntii fle oratore»
immeriti, frater
os prior generalis,flt
ego Antonius auditor,
bimusfingulis tonun petitionibus ,
tamen, ne ver­
bis immorari videamur. Ex qua patnen refpon-x
fione fatis aperte cpUigi poterit, quid coram
quiique dixerit petieritve.
Ad primum igitur, rtvensdiflîmi patres,
vofifue viri degantifemi, per ipfum nragi-

ram, aledionum, annataram , eauferam, fle
1 vocationum, feriptoram dt abbreviatorum Ro­
mane curte , refpondit : Quia pateri· gran­
des funr, fle difcuflione, ac dedaratidne indi­
gent, fe una cum fratribus fuis fende Roma­
na ecdefi· cardinalibus decreviflc refpondcre
per fuos ♦ iacro concilio : quod quaipprimum
fecere intendit, fperans refponfiones fuas ta­
les efle debere, qua jufliti· dc honcftati con­
veniant , ipfique fecro concilio fle omnibus pie
fentientibus ad Dei honorem , caritatem flcDtitum, dicimus quod
pacem, ac bonum univerfalis ecdefte , grltfi Aer inter omne» alias rus, quantumcumque
ac accept· merito fint futur·,
grave», rcduAionem Gracoram fic ecdefi· oricntali» ad reran» fle catholicam fidem, foe­
per fibi pradpuam fecit. In qua quidem re,
P O G G 1 U S.
quantum laboris curave fiimpferit, primum
Ego Poggius, domini noflri pane fecreta- Conflanti·, deinde Horn· tempore felici» re­
rius, fupralcriptam refponfionem de mandato cordationis domini Martini pap· V. poflremo
fise fanilitatis fcripfi manu propria flt fub· postquam ad apicem aposcoUtus uumptus
ftripfi.
fiiit, multis noram est, prafertim plcrUque
Aufcultatum cum originali feripto in fche- ex vobis, revercndMKmi revereodfaue petrosi
dula papyrea. Et concordat. Et interfui, quan­ ficque materiam illam omni quo manui potest
do duodecimo die tnenfis Augufli milleCmo sradio una cum hoc ipfo fecro concilio para­
quadringentefimo tricefimo-quinto prafetus Pog­ tus est profequi, gaudetque plurimum quod
gius in camera fenAiffimi domini -noflri pap· him Crocorum reduAio vobis patribus fle de­
coram multitudine pnelatortim, doAorum, flt E minis reverendiffimis fitalis videatur j quam
aliorum virorum, refpondit diÂamfchedtiam quidem primum per fenAitatem fuam promo­
fcripfiflb, dc dominis Joanni de Baçhenftein tam aliqui phyladeriam antiquam flt cantile­
decretorum doAori, flt Matthao Mefnaige in nam vocabam. - ·
hoc est, ad mateQuo vero ad
fecra pagina beccalaureo, oratoribus facri Bafileenus concilii pariatis, ex parte ipfius4fen- riam ind
_ _ _ — breviter refponded habendi pecunias, reverenmus: Modus
Aiffimi domini noflri pap· pnsfentafle.
gravis est, eo quod ex quasra
Ita eft. D. Barard. notarius publicus. difliml
C. RouflcUi.
P™
_
.
.
multa mala attulit exempla Christiano popu­
lo . Item adventus Gnecorum, cujus gratia
hoc queritur, omnino inccrtu»x«R, quamquam

00-

4*<
CONCILII BASILEENSIS.
•oram araseras aliquid certi condafifle vide»-X fed mirantur multi, fe non

461

dolare non pof. _ »
concilium, .
tur.
Ne ·.
flt ahas multa poUdti fontqu· fient, quod
π men aut rerum vel tamports neceffitatc rei quod pro rebus maximis fe univerfele bonum
alia caufe mutato confiBn non ferearent. Na­ concernentibus congregatum fe ede profitetur,
me U rem tascanam ahquid conferre difjx>- ad innumerabiles privatarum fe minimarum
nee, fed fhfhfcabitur potius gratia turpis qu**> rerum caufiu occupetur, fe quotquot pro ea
flue Ac hoi id fieri. Regnum Cypri flt infu­ re venientes indifferenter admittat, fe caufis
la Rhodi, terrarum Chriflfenoram firntiffima in curia Romana captas ad fe retrahat. Quo
propugnacula, ex hoc fe fcsndaium fe jalta- fit ut multi fe incorporari procurent, non ut
ram gravem parientur t fimifiter fe mu|ta pia communi utilitati- confidant, fed privatis .eo­
dpera, qu· ad indulgentias hujufmodi pro- rum commodis, fe fiepe cum alterius partis
sAovcntur, fi contingat hos Grocos non w gravamine, fe fignanter officialium curtat Ro­
irire tum fe plane arbitrabitur quMpiam nos manas, qui fub eo protextu huc flrpe trahun­
iDufile fe prodam quamdam hac fiéÛone qum tur: quod plurimi ex vobjp reverendlffimi refivüfe, fe dicati Çcccqui in multitudine di- vcrendiqne patres drcumfojdeqtes dixerunt .
Ipluries, fe proclamarunt, hujufmodi particu­
lares caulas, fe alia privata negotia, per facram hoc copdlium non effe admittenda ; fe
mnino cevendum videtur, apud eos maxime magifler Simon rreiron, alias orator hujus
qui ad Lnfta opera toovenifie fe profitentur. facrofendas fynodi, ad ipfum fenriiffimum do·
Quare concludimus , reverendiffimi patres, minum noftram accedens, dixit facrum con­
quod omnino ante omnia expefeandum fit cilium ad eu velle providere, & a fe omni­
imperatoris fe patriarchs finale refponfum, fe no abdicare. Et hoc quoad articulum cauhabenda certitudo de adventu coram ; qua feram.
habita, five per viam indulgentiarum, uve
Quo autem ad feriptores fe abbreviatores,
alio modo qui melior fe convcnicntior forfi- qui de hoc facro concilio dicuntur ad curiam
tan effe videatur, fenftffimus dominus nofter vocati, dicimus illos qui tempora mandati
fe paratum offert ad concurrendum cum hoc in hoc fecro generali concilio erant incorpo­
fecro concilio, fe omnes poffibiies favores im­ rati, fuific-in ipfo mandato fe efle exceptos:
pendendum. Et hac quoad fecundum.
deque ex eo mandato nihil contra hujus faAd tertium breviffime dicimus, Quod ipfeCeti concilii fepnofita: effe innovatum. Si qui
fen&iffiqps dominus nofter tunc etiam para- autem poftea ot jam
jan mandato proventi in
tus eft Cardinales fe prolatos, & alias Utera- fraudem fe illufioncm mandati fe incorporari
tas pertonas, ad tam pium opus fe locum e- curaverant, exiftiment revercndiffinus paterni­
■ ledum mitteret immo fe fi contingat eligi tates veflro an jure fecerint. Et hoc breviffi^
locum, ad quem fenditas fua commode pofc me quoad feriptores fe abbreviatores.
fit accedere, perfonaliter interefle curabit. In­
Quo vero ad decretum annataram, &c. li­
terim autem depurebit viros aliquos doriiffi- cet aBas per me multa didafint, tamen uti­
mos, qui fuper differentiis Latinorum fe Cro­ le fe non fiiperfluum fore putavimus, fi ite­
corum plene conferant fe difputent, quam­ rum ad id panca qundam tubjidamus, ut in
quam ifta materia repedatur plene difcuffa . omnibus fetisfeciffe videamur uno fermons.
Breviffime itaque fic relpondcmus, quod no­
mo fatis admiratur, quod in re tam grandi,
rum magiftrain Matthsum.
Accedimus modo ad petitiones venerabilis irrequifitis fe infeiis Cmfliffimo domino noftro
decretorum dodoria domini Joatints de Ba- atque
b
fecro collegio
« ,. fe
- aliis quorum
,____________
intereft,
.
chenflein. Et primo, quoad confervantiamDtam ckofe infperate coodufum fuerit: quod
decretorum hujus fecri concilii, fic breviffime fi linquam feriendum fuit, hoc prodpue temrefpoodemus, Quod fanljiffimus dominus no- pore omittendum
*
videbatur, quo Romana eofler quantum potuit decreta huius facri con­ defia fe muhn |lia pro malignitate temporia .
cilii amplexus eft, fe fervari voluit, fe in fu­
innumerable damna funt panis. Si qui in
turum fe paratiffimum offert : & fi in prote­ his protendebantur abufus , his providendum
erat
fine privatione fubftanti·: aut faltem prontum aliquo particulari cafu aliter fetium ef­
fe videatur , id ex juftis fe neceffariis caufis. vifio debita Cmul facienda erat, ut fic juftitia
fi ^diligenter res inveftigerar, felium fuifle fe pax obviarent fibi. Unde, reverendiffimi
comperietur : fe idem in decreto de cledio- patres dominiqne proftantiffimi, interim vivent
nibus fervatum effe videbitur. Quo vero ad qui hadenus inde vite fuflentationem duce­
articulum caufarum, hoc damus refponfum , bant? unde ecclefiarum flianun oocrafupporQuod fandiffimus dominus nofter non inten­ tabunt, cum proter Rorpanam ecdefiam mul­
dit ex caufis que in curia recipiuntur fcanda- ti prolati fint, qui ex poffeffionibus aut deci­
lum aliquod facere; fed cum mos fedis apo- mis parum vel nihil recipiant? Unde fedes
ftolic· ut, ut norunt dominationesveftre, u-Eapoftolica impenfas feriet,*providendo

nicuique miniftrare juftitiam, non eft. miram
fi ad fe concurrentes fufeepit, eilque juftitiam
per viros doriiffimos fe in mRbus valde ex­
pertos miniflrari juffit. Ncqife femper coartat
a principio, cum caufa committitur, de om­
ni circumflantia judicis, a quo ad curiam in­
troducatur, videlicet qua auâoritate judex
proceffitrit. Curavit autem ûnâiffimus domi­
nus nofter materiam litium pro viribus exci­
dere , fe quandoque requifitus, caufiu etiam
ad hoc* fecnun generale remittere concilium :

fitatibus
utilitati univerfalisecclefi·
ecclefi· pro hia
----------- fe ----------------------------que pertinent ad pacem fit extirpationem h»~
refum 3c errorum, & ad ’ alia concernentia
bonum publicum totius populi Chnrtiani ? Ju­
re igitur, reverendiffimi patres, manutenenda
erant ifta, faltem donec aliter fieret fufficiens
proriûo. de qua provifione fufficicnti facien­
da per fecram hoc concilium fenfliffimus dominus nofter vult effe bene contentus, juxta
defiderium hujus fieri concilii » · ptovifio quod ήο,.*ΗΓ°’
taliter fiat, quod flabilis & firma permaneat
Et

rfi-tlifti a'?.1?'

.-T*·»**·*··-

46)

APPENDIX PRIMA

> 4«4

£t h»c quoad ultimum, ad laudem Dei omni-A At hac in celeberrimo omnium Conftafcrienfi
potentis. Amen .
coocilio decreta flt conftirata fuit, in qb· cer•tc divinaram humanarumque literarum ex omni pane nobis iipientifimi homine* conve­
XL11L
nerant , in quo inclyta hec, hac inquam doOrotte Cerardt Landntn» tpfcof* Leettefa ore- diffuni natio veftra fumtno honore interfuit :
lorn Baflrtufis certain ôd regrm Jrtgbd & ia quo (apienti· lumina & cunila ferme mun­
di ornamenta collegia fuerunt. Qusritif fummam in ea aurtontatem? At hac eadem fy­
Acite quod Dei eft, flt ipfe fteiet quod nodus patrum , ûcerdotam> regum , princi7
pum
. ducum , nationum , dc communi omnium ve ft rum eft , ex facn* literis apud Cretanta frequentia hominum, quan­
gonum epidola ÔZlava. Paucis hi* antea proconfenfu,
­
xime inflitutoque majorum paemiflls, credi­ tam dhquam futfle conflat, una voce, uno
mus , fereniflune dt Chriftianiftaae rex, reve- ore decreta, ftatuta, difimita , declarata, pro­
rendifimi patre*, & illuftre* demini, vos jam- mulgata fuit. Qusriti* tn ea fumraontm ponjam pro fumma prudentia veftra plane intel- B tificum confenfutn ? At hec fanûiflîmorum
lige re debuifle , «mnia no* jufta, utilia, dt quondam Martini, dc nunc domini noflri Eunimirum toti orbi nec e flari a, hodierno die fo I genii plurimis literarnm monumentis obfirmaremflimam ma*jeftatem veflram nomine (acri ta, Habilita eft dc convocata, & adiicit ad
Bafilren&s'concilii rogaturos fore Quapropter hac omnia fimul non mediocrem concilium
fi qui nunc funt hoc in fancliflimo ac cele­
Senenfe auiloritatem. Nonne omnes in eo
berrimo patrum dt procerum ordine . quo* patt es hoc Bafileenfe concilium pro flatu fanforte oflêndi contingeret, qui eum apud ma­ dr ecclefi· Dei, pro communi omnium fa­
ximum dc gloriofiflimum omnium rege , tot- lute, ad hoc tempus neceflario celebrandum
que Capicntiflimo» dc prrftantiflimo* viro* vei - efle ccnfuerunt? Itaque fi diligenter omnia in
ba ftaraui. non eam dicendi artem aut ele­ unum colligere volumus nullum unquam con­
gantiam afferamus, quam eloquentiflimi ipfi cilium tot decretorum tnonumenti* , tot diitatibus sdificaviri vel expeâaflênt, vel pro fummo fplendo- verbs ( ut ita dicam )
re hujufce loci dignam fore judicaflent ·. Hoc cum , vallatum,
, vel vidifle,
tumq
tales oramus dc obfecramut, ut potius ratio­ vel audifle, vel etiam Icgiffe
tebimur . At
nem di fummam «quiratem caufie, de qua C quam nunc hec facrofandafynodus non oppaulo poft agemus , confiderare velint, quam ponuna modo, fed dt , (I
o unquam tetntarditatem aliquam in dicendo noftram accu- pore ftatuta fiiiffct, maxime ncceflana fit. pa­
cis
attendite,
dc
recognofcite
fanéliffim» fidei
fare : neque tantum quo ornatu verborum ,
quam quid dc qua fide dicatur, advertant; dt rcipublicK Chriftianc vulnera ■ Primum, an
diximus enim in principio orationis noftne: diflimularc poflumus , nifi foediflime quidem *
Facite quod Dei eft. Quis unquam ullo tem­ dc non mediocri etiam totius nominis Chripore pro juftiore ait fandiore caufa quem­ ftiam periculo, in emni forme regtone orbis
quam in orbe regem aut principem adivit ? exorta* atque excrcfcente* mdies magis nefa­
Quis pro tam falubn dc honefto nogotio nun­ ria* dt hercücas fafhones, venenatamque iltius ad regem, regiis pnecipue virtu(ibu* in- Lm in primis dt peftiferam Bohcmorum, lu­
fignem , nulla etiam elegantia adhibita, non em ? Bone Jefu, quam longe lateqytt jam fi­
ea qu· exoptet omnia impetrare pofle confi­ nes extendit ! Qui* erum non acerbe doleat,
dat i Animadvertite diligenter ( quxfo ) ip- clariflimum olim populi Chnftiani regnum afam miflioms noftrar cautam, non minus cer- henum , averfumque
.
a fide dc rebgione note neccflanam quam hooeflam ■ Mifli fumusaDflra fafhim? Quis praterea non miferebitur ,
fanfhflïmo Bafilevnfi
concilio ad
, dc
~
' regem
tot innumerabiles
anima*, illorum falfa pefliquidem in toto orbe terrarum fidcliiTimttm dc fcraque doônna petleôas , igni de fupplicii*
catholicum, ne fides ipfa, quam luxam fatis •ternis quotidie deperire ? Neque eft animus
dt qua flam habemus , turpiter pereat, praesi­ nunc commemorare hoc loco, quantas ftradium advocatur. Mifli fumus ad Chnftianifli- ges, cedes dc incendia populo (hriftiano
mum regem , ne rem publicam Chriflianam , hec pefti» hominum attulerit, quod fanfliflimiferc quidem afflidam , ritus pravifque mo­ ma Dei templa , aras . reliquias martyrum
ribus debilitatam & deformem , ac nunc qui­ polluti* facrilegifque manibus profonarit. non
dem in fumtno diferimine potitam , cum fub- enim omnia fingulanter fine lacrymis, Chnvemre maxime poflitis , periclitari non paria­ ftiani* procipue hominibus, enumerari pofmini . Mifli iumus ad regem natura mitem, funt . Sed nec his fe finibus continet hcc
juflum , manfuetum, pacis amatorem, ut per contagiofa peftis. Serpit enim indies magis dc
ipfum pacem , otium , tranquillitatem , con­
magis hoc exitiale malum i atque icelerariflicordiam ipfi , fuis omnibus dt univerfo orbi mae ac fuperftitioûs
t
___________
_
genti*
vefiina _______
temeritati
terrarum pariamus. Mifli fumus tandem ad £ parum facinoris in eo efle videtur, do"» turregem clariflimum animo
~~ atque genere ilhiflri
”
p·* & teterrima omnia in occlcùam Dei, in
porter ceteros natam, ut ad tam pnrclan & religionem> in fidem, dilciplinam ianAoratn
iih»bria Dei opera comitem Ce & participem patrum flagitiofiffim· moliuntur, nifi civilem
ad ûcrofandam fynodum jungere velit : fy­
etiam univerfi orbi» politiam fundita* evertant t
nodum dico m Spiritu (anclo dc in omni bo­ tantumque illi* fuperefl odii dt hoftilitati* in
no opere legitime congregatam, uni verCalem rempublicam Chriflianam, ut non fotum ad­
fummi dc immortali* Dei ecdefiam reprafcn- verfus chrifto* domini, fod etiam adverti** re­
Fum, ·» tantem . ac non minori » ftabtlitati juris 6r- ges dt principes, divino ■ tique jure conflitu***** ' * matam, quam in unum rerum McefKtat· vo­ to*, plebi* dc multitudini* imperii· tumultua­
catam . Qusritis in ea edificationis & ordina­
ria odia concitare tonentur ; pro concione pu­
tioni* fu· folerane ac legitimum exordium? blica predicant·* omnes homine» inter f» pa­

F

res

MS

CONCILII B ASILEENSIS.

m*

m eta7 mqwe altam alio fitpcriorom fora, ▲ quibus mifere nimium none populus Chrtflianegaotes perneam veQigalia fle tritam peiori» nus premitur, omnia , inquam, per intermit*
pibsas, dari oportere : quota ut multi non mo­ fionem conciliorum exorta funt. Atque olim
do homines» fed populi,, ut rarum novaram fandi patres* ut quidquam parum honefle.
tamper cupidi fant, cum a vera flt catholica Srum verecunde, parum moderate fieri conecclefia, tum ■ principibus etiam tais , aut re
_ ciebant, concilia flatta, nullo intervallo
ipia Ac animis fic voluntxte eme dçfiriant. Ita- fado, cogebant in unum, neque morbfls pet
Γ» hodierno tempore cum hoc fuperflitiofum négliger»tiara aut defidiam excrefcere fioebant,
maleficum genus hominum, magna nunc nullo fene alio fanriiori inftituro aut docu­
redtaliouis eorum oblata (pe, ad iacnim cor­ mento utilius communi omnium fefati atrate
alium venire, obtulerit, fi hoc rex negteftta pofteritati fac confukre pota putantes. nos
,
[Vit_ furti haben volet, vel fi cum ipfo* armis vin- igitur tantorum patrum foboies , fedestao flan­
*■ cara ooo potuimus , turpiter -effet · cogitari tes flt otiofi adfpicere poterimus tam etitiofit
a fteie eônjm çadem, extollent fit infolenter, flt indies magis exctefcentia mala gentis noconflagrabit profierio intanhtm Incendium ftre , prefenim ernn ita feluberrtatun ad or
& vis morbi, ut fruftra poflea defperat· rei B rnnes morbos medicamentum nobis reWhrm
·*’ *■
tabvenire cupiamus : operemur igitur ( ab a- fit, quo nihil certe convenientius, nihil propoflolo Wiftitutt ) bonum , dum tempus habe- dentius. nihil ad omnes gentes communius
fieri poteft ? Eft enim concilium omnium pa­
mttf, nec tanti ac tam fperati boni occatio­
trum , regum , principum , gentium , flt pu­
nem nobis oblatam preterite finamus .
Atque ut intelhgaus ex omni pine orbis blicum totim orbis concilium i in quo ex omni
congregandi concilii fu minam imminere necef- parte facri httmanique juris dofhffimi viri con­
fitatem, convenite nunc oculos ad ftnâam ec­ veniunt : in quo Spiritus fenflua aflUlit, flt ideqt
clefia' Dei jacentem & afliiftam, ac longa Spiritus panickmi, qui nos docebit omnia
pertuivationum affiduitate pene profligatam . qui nos compkxus fft, nec errare , nec de­
Bene Deus, quantum ab antiquis honoribus, cipi, nec falli finit: qur omnia ideo brevio­
U. **’**" Ac t prifea majorum noftrorum dignitate, · ribus verbis proloquimur , quoniam pro fum­
quibus Chnftiane rei publice flatus diutina fe- mi prudentia Ac relo religionis qui in vobis
crorum conciliorum intcrmtfllone decidit ' Vi- efl a fenfliflima majeftate regia fle a vobis fedetifae, dum diflordiis nimium pertinaciter pientiflimis Viri* jarodiu profeâa & cognita
inter nos decertamus, quidquid opum, opu­ C fuerunt. Memmi enim paucis ante annis exalentarum , fplendoris . ornamenti ac fanâimo flis majeflatem veftram , ut fumme quidem oni· in florentiflimo olim populo Chnibano a tnmum Chriftianiffima eft, honorificam omni
dignitate legationem ad fen&flimum quondam
majoribus noftri zfumma induftria fle vigilan­
tia patrum fuit, id omne nos ditanfionibus Martinum pôntificem deftinata, ut pro ftun\
flt dmultanbus ooflris totum ferme perdidif- mis ncceflltatibus Ac periculis reipublice Chri*

J

"

fe ? Videtis propterva univerfum ferme or­ ftiano , qua invaletcentibus quotidie malis in
bem ardere bello , inter principes populofque fummo diferimine effiet, diem faturi tunc con­
Chriftianos teterrima concitata odia. 0 ecci» cilii anticipare vallet-, tantum fidei Ac populo
tatetn incredibilem , omnia effundi, omnia Chnftiano majeftas religiofiflim* veflra fubvtnexhauriri, ad arma , ad fanefaflimo» exer­ tum iri cupiebat. Itaque, fereniflime rex, dcitus , in flragts non hrrcticorum ( ut de­ \ luflres principes, Ac amphflimi domini, jaaabuit ) comparandos, fed in perniciem to­ jam exoptata Ac tantopere vobis expeAata dira
tius populi Chnfliani 1 Recogitate nunc tot illuxit, pam fanfEÆmis patribus frequens con­
nobiliflimos exercitus, tot illuflres proceres gregatum omni jure Ac firmiute concilium
casfos, tantum fparfum (anguinis Chnfliani . Deft , At idipfum jam fanfhfEmis patribus fre­
tot florentiflimas urbçi everfas , tot pulcher­ quens. Illa , inquam., dies illuxit, in qua mrimas patrias igni ferroque abfumptas , ut nul­ ftiflimr voluntati fle divino ardori veftro fidei
la certe pro his tantis malis fetis unquam di­ Ac reipublic» fubvenire cupienti fetisfecere pofgna inveniri premia poffent. Recogitate nul­ fitis . in qua quantum virtutis. quantum regii
lam ferme plagam orbis calamitatum vel dif- animi, quantum benevolentiae erga fanfliflimam
fenfionnm vacuam eta , nullam vacare bel­ religionem Ac publicam felutcm habuiftis halo . Quid igitur ? hifne, inquam , turbukntif- betiique, tantum hodierno die in univerfo pdfimis temporibus noflris, frigefeente indies pulo Chriftiano declarare queatis : non enim
magis cantate, hujus concilii celebrationem agitur nunc de crremoniii, de folemniis, dc
fapervacuam , an fttmmopere nobis ncceffa- diebus profeftis, de ornatu templorum, de
riam fore putabimus i folanj certe viam Ac fplendore urbium : fed cum res Chnftiana dif- l»<w cv*«
cordiis , bellis de haereticis feâionibus jamdiu r“·
umeam ijpem calamitatum noftrarum oppri­
mendarum ? Etenim cum multa a maioribus mukipUcatA fit Ac Labores, agitur de felute
noflris divinitus inftituta funt, felubria qui­ reiigtoaU & fecratiflim· kgis Jefu Chrifti : adem flt utilia, nihil tamen gravius nihil eom- EgiUU de coofervatione regum , principum, to
modios, quam quod fecra concilia in orbe Qui* tiufqne populi Chriftiani^ agitur , nc unica
ftiano celebrari vohscrum : quibus fobs' fidem human· felutis infatuti»; a majoribas noftri*
Chriftsanam » pacem, otium, trantfhiHitatem, nobis relkLa, omnia fcilicet in futurum fecra
concilia penitus fublata perpetuo difpereant.
concordiam feptastiflimi illi homines vel da­
ri vel pota conferveri crediderunt, fecdoqwe Agitur confequenter , nc orbis terrarum, ne
ubi hec fieri defierint, in advertam omnia nos omnes perpetuo pereamus. Itaque, fereire flt pnsciptexri putarum, atque .tea eta, nifinae rex , pneftantiflimi patres , fle illuftres
leogo ufa, non floe umeo, ingenti jafhxta ra­ domini, ut pro ingenio veftro Ac antiqua conram noftruu·, expetti fissus i quidquid e- faeradinc fecris inftireris Ac religioni Dei no­
nim hordam » quidquid be loram, quidquid ftri dediti eftis, fequimini veterem impetum
dlfcordtaram , ditaiifitnuun : calamitatum » entai At diutini defiderii * noftri. bcq'umi- * f ><·>* i
C g
nt
Ctata. Genesta. Tom. XXIX.

467
APPENDIX PRIMA
46«
ni Qniftum At antiquum morem clariffim· fit A fionis Jefu Chrifti qua pad· font t condo·*·

rcligiofiÆm· patrie vefti*, Ac ecclefia ac tei- te immortali Deo ac creatori veftro acceptae
public· a nobis auxilium dcprecantibm fob­ injurias; excurrite odia, qustricc pacem* tnti·
venire non tardetis. Etenim cum pmeipuo mini tam fingulari & exedenti bono, quod
quodam loco dignitatis, fumma etiam aloria nobis Redemptor nofter ultimo ccflimentn re­
inter omnes orbis rega evedli fitis, dum vel linquit, cum excerturus ex hac vita mortal!
virtute, vd religione, vel genere, vel tian' dixit : Zace» ·μ· reimfeo vobit : dulce *> /«*. ■>
tate patri·, vel gloria rerum nemini cedatis i nim nomen eft pacis: res vero ipfa cum ju­
ctun hrc inelyta natio tanta frequentia pru­ cunda , tum falutahs : nam nec facram le­
dent ifiitnorum eloquentiflimorumque visorum gem, nec fidem, nec (bcictaum humanam.
effluat; ita at antiquiori fama palma Japien- nec rempublicam caram habere videtur, quem
tia tam divinarum quam humanarum litcra- ddeordi», quem bella deleâant. Nartis illud
rum fine controverts apud vos fit ; nihd fan- tritum quod dici (oleti Çoncordia-.rcs parva
ch'Ema majeftas veftra regio nomine dignius crefcunt, difeordia maximh ditabuntur. Nos
vd fanfli (Timorum majorum veftrorum virtu- igitur antforirate & nomine facri Bafileenfis
te proprius facere poteft, tyiasn quod pacem Bconcilii, fi quid huic tam falutifiers At nocefChnftianam ( ut rax Ac viri certe narota ve­ faria rei a nobis portari port· videritis , oftra pacifici 'aftis ) Ac dare omnibus « fufei- mnià non folum torti animo, fed Ac libenti
pere velitis ; neque ulla alia dc virtutibus ve- animo fubire prsfto fumus t omnia patiemur,
ftris , et fi innumerabiles Ac maxim· font, ma­ nihil fubcerfugiemus, modo hinc omnibus
gis prohjmos aut fimiles Deo vos facere po­ mortalibus fiimmc defiderat· paci, diregente
teft . Fateor Commas efle lauda, & vere re­ Deo noflro, vel fatisfacere vel prodefle poflimus. Poftremum eft, ut ex ditione regnorum
gias, «liquid-fortiter . jwfte, clementer, ma­
gnifice, liberaliser agere: aut patrocinium di­ veftrorum reverendiflimos reverendofijue pa­
vin» legis fiusCliflim» pacis recipere i ne fi­ tra, qui ad (aerum concilium juxta ianûioda , ne religio, ne res tacr» , ne ftatus Chri- ηα antiquas venire tenentur, id ut faciant
ftianus, ne h»c omnia funditus pereant, vi­ adhortari velitis: ut ecclefi· Ac communi oribus atque animo fortiter incumbere : quis mnium ûluti, ■ prsftandi prodentia Ac au••uti, H.
pro hoc um illuftri negotio, non diyinos ma­ floritate, quemadmodum in concilio olim
gis honora, quam humanos decernendos ef- Conftantienfi ingenti pneter ceteros (cienti·
fe putavent ? Sed nimis multa de his ad ho- v ac religionis laude fecerunt, confulere Ac pro­
defle queant: qua omnia fi ut optamus Ac
nefta laudis Ac cens veneque gloris cupidos
haud enihi clariflima vinus veftra fuaiorc ad confidimus a vobis confiera erunt, facietis
bene redaque operandum egere videtur . Ut certe , ut primo didum eft, quod Dei efl ,
igitur finem faciam, cum hoc faerbfandum Ac ipfis altiflimus Ac immortalis omnium pa­
concilium rite fundatum, congregarum, Ac ter . dignitatem, gloriam jc amplitudinem
rebus noftris neceffarium fit, facram majefta- nominis veftri augendo, faciet quod veftrum
tem veftram deprecatur Ac orat , imo potius eft .· Ac taudem in numero beatorum relati
Spintut fandus paracletus in eo exift:ns, cu­ certum Ac diffimtum in celo locum obtinebi­
jus fcliciflimis aufpiciis oleo letitis prs coo- tis, ad laudem Ac gloriam omnipotentis rfbrtibus veftris unfltts rex eftts Ac confecra- temi Dei , Ac totius curi· triumphantis. Atus : primum ut veftris ex pbaclariffimis re­ men,
gnis leôiÆmos' quofdam & fipicnudimo» vi­
ros , quorum magna fane Ac infinita pene aXLIV.
pud vos multitudo eft, deligatis , & pro
fumma dignitate regis majeftaris ao celeber­ V Oratio atagifiri Ànêrta 4e Petro arckieptficopi
rima in toto orbe terrarum catholici nominis
Colofe*fi3, quam mabofiatoru doimm Engtnu
fama, qua femper ianftiflimi majora veftri
fapa, foBa tn 'congregatione genenti XXII.
ac vos pnrclari fuiflis, legationem omnium
Jagujh MCCCCXXX1L
•ufloritate infignem atque digmflimam ad (hcroiïnflum Bafileenfe concilium mittatis , Ac
cum ceteris principibus Chriftianis , quorum
Aximam mihi dicendi fiduciam pr·magna fane pars egregias jam Ac magnificas
flat , rcverendiflimi patres , ceterilegationes per hoc communi incqndio extinque vos viri leftiffimi, hic veftcr convtnguendo sd idem concilium mifit, Ac eeten Aus ampliflimus ac fpeflatiffimtA. Cum equoque mifluri videmur. de extirpatione he- nim plurimo· apud vos iftic videam, quo­
refum, de virtute , de confervanda religione, rum fingulariÆma (apientia atque humanitas
de pace, de fanâimonia morum in melius longa mihi familiaritate perfpeÂa Ac cognita

M

conftituenda, honeftiflimo certamine conten­ fit, alio· vero omnium virtute Ac Optimi· ar­
datis . Proximum eft, quod omnibus animi tibus ornatos efte confidam, omna autem
iesuîbus a facra majeftate veftra (aerum idem E vos ad Chrifttan» religionis con(*rvatios\pm
concilium petit, ut cum hoftibus veftris , ad Ac amplitudinem comparandam advemafle inqnos nomine facri concilii hificc do caufis de­ telligam, dubitare non portum, quo minus pro
creta legatio efl, pacem, caritatem, concor­
fapientia equo animo me dicentem audiatis;
diam , opus certe a natura veftra non abhor­ pntfitrtim cum illud a me dicendum fit, quod
rens, inire velitis: pace confiera, {amquam ad omnium veftrum falutem At immortalem
falutis univerf» jadis fundamentis, non du­ gloriam attinet: omnibus enim hominibus na­
bitamus omnem populum Cbriftianum , ja­
tura meft, ut ea qua ad fe pertinent libenter
centem diu quidem Ac oppreflum , ad prifti- audiant: At cum hanc veftram curam Ac fluna dignitatis fu· recuperanda fpem erigere dium ad hoc folum eontulifle videamini, ut
fe. Ac revivifcere debere. Agite igitur , ora- Genentes herefa extinguantur, ecdcfiaftica ju­
omnes per fanfhflimam memoriam pafi· ra Ac ceremonie repetantur, Chrifliani fines

CONCILII BASILEENSIS
47<>
puds reftituantnr t pro quibus omnibus apudA modo fieri potest , ut difeordantium quilibet
vos mihi ferme habendus eft, non major bonum dicat fit cupiat , quamquam in modebit tile in me cura dicendi, quam in vo- do rei conficienda diflentiat, ficut Paulo &
bis audiendi voluptas. Sed anteitum ad eam Barnaba In aflumptione Marci difcipuli legi­
difputationem veniamus , neceflarium fore e- mus. ut çCt afluam it. Contentio etiam, li­
xjflimo, ut quid doAor gentium Paulus di­ cet ex ipfo dicendi modo animorum contra·
cat, audiamus. No» fit, inquit, fdûfma ‘in rietatem fignificet, honeste tamen fieri potest,
corpore. Ia enim quondam idçân veritatis con- cum aliquis pro dignitate ( hominis atque heiladUffimus pœdicatoc Corinthiis diffidentibus gotii acrimonia debita ufus, ad veritatis dcdixerat, ficut prima epiftola 1 e. cap. fcrfp- feofionem accedit . Unde & catholici ad­
tum eft. Hujus apoftolic* praceptioms imcJ- verti» fidei hofles contentiones commovent ,
Hgcnria , patres , cegyitu facili* fiet, fi , prius ubi prius ad certatqen vocantur, ficut glofla
ille Spiritus , qui quondani igneo fplcndore teftatur t. Reg. 4. capit. Rixa infuper, etfi s
elefeendens rudium illorum dc trepidantium peccato immunis effe non poffit, ut B. do________ _______
hominum
animos__fic gludno
„_____ ________
caritatis____
eonju»,__
dor diffinit, ( nam qui rixatur, & ad contra­
1xit,
■
/
V& fumma "fapicnria
lliuftravit,
fuo anjo-Bdicendum paratus eft > ut placet Ifidoro, fic
re eorda noftm inflammet -. quod ut facere
'____ : de ipfe contentions betatur , alio* quoque ad
dignetur, ad ipfum mentes noftras cogitatio contradicendum induci 1) privatum " nihilomi-

♦ο

nefqu* vertamus. Hoc tnodo ejus fuffragio nus
—- malum
—'■— eft, & ·■'■--­
inter ----------paucos accidit , l
ha
poftalato, ad pmpofit* juffionis perceptionem bet enim privati belli naturam, nulla publi­
ca aurioritate firmati : faditionem vero efle atevertamur.
Inter ea diffidenti* genera, patres optimi , ' liquod crigien fic ipfe ratio perfuadet > & beaqu* membra corporis myfti
myftici agitant aque tus Paulus teftis eft : qul cum quedam peq^
perturbant, nullum «o deterius quod fchif- cata gravia prohibuiflct Corinthiis, fed itionem
ma nominatur, eft enim totius difeordia ca­ etiam «numeraverat , ficut fecunde epiftola
put atque principium, adimitque corporis ec- duodecimo capitulo legitur . Eft enim ma­
clefiaftici unitatem, cujus perniciem idem do- lum , quod foh focietati civium advertatur.
ûor profpiciens , in capite pradiâa epiftola Per ipfum aute^n bellum etfi maximas urbes
eofdem Corinthios fumma obteftatione preca­ diruptas , plurimas refpubliças evertas , florentus eft ut illam peftem diffugerent. Otyecro , tiflima regna depopulata legamus, nonnulla
inquit, wt, fratret , per nomen donum Jefu C tamen belïa jufte 'fieri pofle nemo fapiens du­
Cin/i, » idipfum dksrir omnet, & non fint
ia oobit fchifnuua·. fitu autem ptrfeQi in eo*
etem fenfu & m eadem /cientia . Quid autem
1
nomine fehifmatis intslligi debeat , patres
\
dofliffimi, neminem veftrum dubitare exiftsmo . Gr»cu* enim, a quo in primis illi vo, ci fignificatio data efl, pst illud nomen feife
fupSm quamdam ac divifionem intelligit, non
illam ccne qua quifque peccator a Deo divi­
ditur, de qua olun Ifaias loquens dixerat ;
tpb js. Peccata
droi/ermu inter vot & Deam .

bitabit. Cujus fententi* B. Auguftinus teftis
eft in eo fermone , quem pro puero Centu­
rionis habuerat. Et h*c quidem animorum
adverfitas illi unitati objicitur , qu* ad myfticorum membrorum con junci tonem attinet .
Quod fi ad ordinem illum animum veneris ,
qui ad caput hujus ecclefiaftici corporis fpeÔat, aliquid quoddam peftifërum divifionis ge­

nus invenies : quod etiam bipartitum Beatus
Thomas inselHgif, fi quidem ea fentiri ac pre­
ci icari a quoquam contigerit cum osani dura
Nsc rurtus illam divifionem intelligo, qua & improba pertinacia qua fidei ventarem fic
ab unitate fidei quifpiam fegregatur . Illa ε­ majeftatem offendat i is , quifquis fuerit ille ,
πί m in aliud impietatis genus tranfeendit , haruticorum numero aggregatur
™
.
. quod
aliis
quod idem Gracia rcclius h*refim nomina-Daccommodatioribus verbis beatiffimus doflor
vit. Sed de illa fciflura nobis pnefens difpu- Auguftinus adverfus Manichxos declarat . Qui
tatio est , cum quis eodem religionis cultu in ecclefia , inquit, Chrifti morbidum aliquid
fervato ecdefi* pracipienti parere contem­ pravumqu· quid lapiunt, fi correih , ut fa­
nit . Cujus diffinitionem , beet aliis vertus, ea­ num reflumque fapiant, refiftunt contumaci­
dem tamen fententia, beatxffimus pater Augu­ ter, fuaque peftifera dogmata emendare no­
stinus > cum adverfus Faustum feriberet, a- lunt , fed defendere perfiftunt, haretid funt.
perte ostendit. Schifma , inquit, est eadem Hoc infidelities genere inter fciffuras ecclefiat w. ,j’ opinantem , atque eodem ritu colentem quo fticas efle quidquam deterius nullus dodor
ceteri , folo congregationis deleflari diflidto. affirmat : jada enim fidet fundamenta fua o
Ex quo fit illud fequi ncceflc est, ut ab u- pinions evertit, tenditque ad prime veritatis
n i ta te quam Spiritus fendus in Dei •Cdefiam injuriam . Quanta autem Chriftian* religioni
inducit fic fervat, voluntarie recedatur , ficut publica damna intulerit, facile fcict qui vo­
beato dodori 1. 1. quest. 19. artic. t./nfum let, fi a Simone Samaritano, a quo omnis
«t. Plurima diffidiorum genera membris ec- harafis initium fitmpfit , ufquo ad Joannem
cjeûasrici corporis accedunt , difeordia fcili- E Hus , noftr* «taxis eximium h*refiarchara
net. contentio, rixa , feditio, bellum , h·- annah· ecclefi* repetere ftatuet . Ultimum
refis, fic omnis animi indignatio, quam bea- contendentium genus feiflur* nomen accepu,
s«o. » tus Paulus Calaris fcnbens enumefbt. Ex his quod accommodatius Cneco vocabulo vos pa­
omnibus , patres reverrndiftimi, nihil est quod tras Laturi fchifma nominatis. Hoc inreftinum
tantam perniciem corpori mystico inferat , malum etfi dsajeftati ac veritati myftici capi­
quemadmodum diffidenti» fehifmatis . Cetera de non advertetur, cum in primis neque innamque animorum adverfe studia, aliis atqu· foHnuu dogma praedicet , nec veterem com»·
aliis proprietatibus : hoc detestabile ferinus ptelam dafenfet : habet tamen quamdajn pro­
feli unias* ecdefiastica objeAatur . Nam fit prietatem peftiferam, qu* Chriftian* paci fit
fi difeordia concordi* o rponatur, cum quto unitati vehementifEme officit. Qui enim ec­
fuam alterius lententi* pneferat, id tamen eo clefi* principi fiibefle renuit, & membris ecCantii. Central. Tom XXIX.

A

47*

’

.

^PPENDIXPRIMA

471

clefi* ipfi fubjeAis communicare recufiu, que· A rem intelligi debeat. Ilk
membre
_ beatus
·..._
..λ.
. , is in uni­ fimi , in quibus tori At partibus eadem darsomimadmodum
doflor
oftendit
tate myftici corporis manere non potbft. Un­ natio datur, ut fi quis carnem, nervum, us.
de At fchifma ficus jure nominatur : ex ipfo ôc hujufmodi dixerit. In officialibus autem ,
etiam , tamquam ex fonte quodam iniquita­
toti Ac partibus una eaderoque denominatio
tis , oœnh ille fu peri ores amnii indignatfo- fpecialis non competit : uc oculus , pes , ma­
nes facile Afluunt.'Schifmaticus enim abfque
nus , Ac eonnn fimilia . ffigntudinetp itaque
difcordia efle non poteft , cum fe meliora Ac confi milium membrorum illum dicunt medica
fandi iora dicere êk profiteri glorietur . Con­ efle, cum variata proportione calidi, frigidi ,
tentiones etiam in ipfo fchifmate nutriri ne- ficci , humidi qualitatum primarum, ‘ adveria
iciTe eft, cum ea qu» prave fiîhtfmatici ferv difpofitio inducitur . Cum vero’ officialibus
ierunt improba temeritate defenderit . Rix» membris languor aliquis accidit, hunc ant iu
Rhifmatico minime défunt ·, eft «nlm ad con­
fotma, qut' in numero, quantitate, aut s im- « a*»»* . m
tradicendum femper paratus, ne minus reôe petitione evenifle contendent. Ex Itis qun’’^"*'
feciflc judicetur \Sc<
XSeditiorics populi Ghriftiani diximus , quid & de membris mixtis inrelliex ipfo f'chifmate ni
ie accidunt. Scindi-Bgj debeat, non erit difficile cognitu. Hme
tur enim in adverfa
lia vulgus, Ac pope- omnia translata quadam fignfficatione myflilus velut greges pof! terga
feqûityr
“* pallorum
Λ
t“1· , co corpori conxçnire invenio . Habuit cor­
St quia ratione vulgo conflare non poteft , pus hoc membra confit milia , habuit officia­
quod prave fcmcl acceperat , id ferro Ac (an­
lia , habet ex utriufqqe compofira. Eo enim '
guine probare molitur , unde At bella publi­ tempore quo Dei ecclefia prima rudimen­
ca forgunt, Quod fi paulo longius fohlima per- ta Chriftiane religionis acceperat , confiraiflitefit, herefim pant: configit enim aliquira hum membrorum formam proferebat, cuns
fibi herefim fchtfmaricus, ut redle ab ecclefia çiTet credentium cor unum Ac anima una in
receflifie videatur , ficut beatus Hieronymus domino -■ ncc diceretur eis aliquid proprium ,
durit . Cumquç c* contemptu illius qui auflo- fed eflent cis omnia communia , ficut silo­
tttatem At locum myftici capitis tenet hoc de- rum quarto capitulo fenhitur . Officialia ve­
teftabilc malum nroficjfci videatur , idcirco ro membra tunc ecclefia habuit , cum an(chifmaticus ecclefiafticum ordinem non me- iloritate At opgribus crefcere coeperat , aut
diocnter turbat: Ac quia reliquorum membro­ cum ^poteftatb,/ordinis Ac jurifdiclionis ufum
rum communionem refpuit. Spiritum Dei non C auftoritate publica recei
erat , quod a Silhabet, ficut Pelagius papa teflatur, ut efl 14. veflro ad pofteros quoi!
Romanos pontifi­
dift. quail. 1. Schifma infuper, quia fchifma- ces proceffit, ficut hiftorie produnt, Ac in
ucus in unitate unum non efl . ficut idem canone ponitur , sy did, q , 8. Tnbntum .
pontifex dicit, quantum ex ipfo luo malefi­ His myfticie membris varia divtrfa morbocio ecclefiatliçain unitatem Ac pacem penitus rum genera contigerunt. Morbnm autem hie
dirimit , pro qua inftituenda « confervanda non aliud , juxta beati Auguftini fententiam ,
Filius Dei pinlo minus minoratus ab angelis quam hsreticam pravitatem intelligo. Idem
in terram dcftcnderai , pro qua fummam ine­ beatus Hieronymus fonfiffe videtur , qui
diam vanofque Ubores perpeflus eft , fangui- hercticum hominem putride carni compa­
nem proprium fudit, mortem fubiit, nihilque ravit . Enumerare autem , propriifque nomi­
eorum abhorruit qu» fui» majeftati adverfa- nibus omnia illa vobis , patres , exponere ef­
rentut , fi modo illud ad conftitutionem hujus fet quidem jucundum, u ratio temporis non
facratiflimi corporis conducere videretur. Cum haberetur . Beatus Auguftimu in libro quem
itaque tantorum prrclariflimorum atque admi­ de herefibus accuratiffime fcripfit , nec a
ral Itum operum munus , hoc unum pemfc-Dfe , nec ab aho quoquam numerum omnis .
ciofiflimum fchifmatis facinus adimit atque 'hurefeot ”
’
"
“
fatis
exploratum
fuifle
existimat ,
corrumpit, juftrJitne veritatis doAor ipfum a quamquam Philaster Brixienfis epifcopus cen­
Chrifluna religione depellit, dicens Non fit tum Ac viginti odo genera hercium ufque
ad illam fuam «tatem contigjfle commemo­
Non lit fchifina in corpore, patres, fi cu­
ret. Cogitare itaque facile potestis , patres
pitis harrefum rirania extirpare . Non fit fchif­ reverendiffimi , quot errorum genera in ama in corpore , fi qurritis vitam ecclefiafti- gro dominico dtffeminata postea fuerint , fi
cam reformare. Non fit fchifma in.corpore, Philaster centum & vigmtoôo herefum no­
fi defideratis infenfos animos principum miti­ mina recenfutrit , quem beatus Augustinus
gare .
fequens librum de herefibus fcripferat . Hac
Quantum igitur ad primum attinet, patres , immenià , ut fic dixerim , errorum fllva ,
etfi Spiritus iànflus iftam corporis ccclcfiaftici etfi a beatis apostolis fânôifque patribus ac
magnitudinem dirigat atque informet, totof- iacris conciliis conculcata diffipetnque dica­
que (ut fic dixerim ) infofus pçr artus hanc tur, penitus tamen fuccidi «ion potuit. Nam
agitet molem, & magno fc corpo* mifceat , E beatus Ifidorusi , |posteaquam
.11 ___
\
quinquaginta
ficut ille poeta dixit, id tamen huic corpo- feptem herefum capita numeraveratt , illas
ri accidere videmus , quod At naturali eve- <_
____ dicit a (inflis
“ \ apostolis
___
omnes
fanHiique pamrc phyfici. dicunt , ut anima fcilicet i neor- tribus ac (actis conciliis fuifle condemnatas
rupta Ac integra , membra fiepe aliquo mor- Quod qni volet, facile fciett, fi rerum tem­
bo laborent . Quod ex triplici rgritudinura porumque- fucceffiones
—
& ordinem repetat .
genere accidere medici difputant . Omnis e- Nam Menandri ac Saturnini, magni digni dia­
mm humani corporis languor aut eft mem­ boli laqubi, cum Simone mago principe il­
brorum confimilium· aut officialium , aut ex/ lius hsrcfeos
_______ a
_ beariflimo
________________
r__________
Petro apostolo
conutr.uique conflitutorum . Conflare autem cui- demnati funt, qui cumdetn Simonem Ac ejus
libet veftrum arbitror, patres doAiffimi, quid pecuniam in perditionem abjecerat. Qui vero
nimine confimilium aut officialium membro- humanitatis officio fatisfaflum iri arbitrantur,
fi quifi-

.471

CONCILII BAS1LÇENSIS.

474

fi quifipse rem folam privatam curaret. quod A Chriftian* religionis clariffim lamina , qui
a dMtie bantiefo attribuitur, hl Anani* 3t advertas omnis herefis genus irvrtliffime fenpf Saphint horrendo intenta condemnantur , ferant. Sed nec apoflolorum fumma in tertis
quos ambos idem Petrus fiibita morte mulâa- poteftas. nec fecrbrum conciltorum «uftonverat, ficut aAuum quinto capite ieripeum tas, nec fandorum patrum admirabilis illa &
eft . NicOlaitarum vero impudentem lafciviam pene divina fapientia efficere potuerunt, quo
Joanaca. in Apocalypfi, cum ad Epbcfinam ec­ minus multiplex herefum jxftis, qu* femel
clefiam (cribraret, reprobavit. Nam etfi prio­
infoderat per totum orbem effitfii , infinitam
rem caritatem in ille ecclefiam amiflâm con­ hominum multitudinem ad infernum dedis­
queratur, in hoc tamen illam dignam com­ cat , qui dc orbis ditnenfionibos difpureni ,
mendatione dixenu , quod Nioobutarum itn- prater eam participationem quam in feptem
pudicitiam fugerit. Hoc luAet, inquit, ywod climata dividunt · aliam quamdam vulgario­
, oifii foBo Ntalrùtrmao. IQi vero qui coonv- rem addunt , qua totum , qubd ab homine
: bus detrahunt, dc omnem legititfium torum colitur, in Orientalem, Occidentalem , Scpturpitudinem putant, qui edam spoftolicos fe temtrieoakm , Mendionalemquc pbgvn divocare prisfimpfisrant, bead Pauli apoftoli fen- ftfeguuM . Primam partem in decem provin­
tenda condemnantur, qui ad Coloflenfes feri- cias dividi dicunt -, in Indiam fodicet, Ifanbene, preccpca, quibus’conjuges omni repre-Briam , Sidonis Phoenicum , Syriam . Palesri-

henfione carerent , tradiderat. Midtenrs, in­
nam , It reliquas , quas a quadraginta dt tri­
quit , Uris fitb&to efiote, fian oportet in domi- bus gentibus habitatas affirmant . Occidentalis
portio in fex & triginta provincias dtsnnâa
ito. Et alibi; firi ,AhftU sutores vefinu, fi­
cui & Ckrifiu» Jilexu ecclefiom . Et h*c qui­
est, qu* quinquaginta & qiii-.uoj. gentium
dam in prima «uta ecclefi* contigifle inve­
homines continet. Septemtrionahs aurem re­
nio . Cum autem eadem membra officialia el­ gio in duodecim provincias porrigitur, quafe coeperunt, alius peftilens morbus irrcpfiT. run. gentes triginta unam cite affirmant'. Me­
Arius fiquidem Alexandrinus, cum de forma ridionalis dc ipfe in duodecim partes distrnecdcfiaftici capitis, hoc eft de plena edentia da est, quarum gesties ob interjacentia dé­
Fdii Dei ( fecundum Auguftinum ) inique fin­ ferai fpatia ceno numero comprehendi non
xerat &-praedicaverat, dicens eum efle alte­ poflunt. Per has igitur vastiffimas regiones
rius naturae a Patre, maximam ubique peftem ac varios gentium mores, omnia illa hereeffudit. Macedonius vero de numero divinita­ feffl genera , qu* vel ab Epiphanio Cyprio t
tis iniquam fententiam ferens , dkenique Spi­
aut Philastrio, aut Augustino, five Ifidoro
ritum fandum ferrum Patris ac Filii, multos numerantur, refperta atque effiife funt.-5Nec
corruperat. Neflorius quantitatem majeftatem- est quod fi veterum harrefum principes de
que hujus myftici capitis vehementer opinio-C medio fublati ftierint , delinant qui eorum er­
ne prava minuit, cum falvatorem noArum rores & fapiant & defenfent. Primam habi­
fammum quidem virum & Deo dignum efle tantium regionem Atiana hrrefis vehementer
affirmaflet , fed curndem Deum omnino nega­ invafitMacedoniani facile numerari non pot
verat . Eut ycher vero atque Diofcorus ipfam funt. Ii quos Armenos appellamus, gens cer­
pofitionem humanitatis Chrifti inique tranftu- te amphffima, & frugalitate predpua, EuryI* irati· krat
affirmatu camdem divinitatis · poten­
chis atque Diofootf pervertam eruditionem
tiam exhauftam fuifle atque abforptam , pro­
fequuutur . In Hefperia vero plaga Saddupterca & perpetuum morbum in membra my· cro» > qui refiureflionem negant, dt animas
ftica (parût. Contra quo» velut advertus pu­ cum corporibus fimul interire affirmant, pia­
blicam pcftetn erecti quondam Romani pon­
res invenies Ccrdonianos , qui duo principia
tifices fynodos lieras convocarunt. Nam & ponunt) Tertulliaoos , qui animas per traduSilvefter natione & dignitate Romanus, tre­ ifbonem efle accipere arbitrantur ·. Cataphry
centorum & oflodecitn patrum confenfu , quos get, qui Aeramenta ecclefiasttca negant. fnfin Nic*na congregaverat, Arium hcreticum ficere tamen ad humanam falutem ajunt, fi
declaravit. Damafus vero vita dc eloquentiaDinfantis anniculi fanguis , quem immanibus
clarus , in fecunda fynodo centum & quin­ punfhonibus ( ut Augustinus ait ) a corpo­
quaginta patrum conventu Conftantinopoli coa- re innocentis extorquent, mixtus ferimt, pa­
Λο , Macedonium blafphemum dejecit . Ne- nem a fe fumendum conficiat. Pars infuper ,
ftorianam vero herefim Ccleftinus Romanes qu* Sepcemtriosd fubje^la est. plurimos ha­
ducentorum patrum in Ephefo convenientium bet qui catholic* fidei advertantur. Sunt qui
aufloritate reprobavit. ita & Leone pontifice negant Romanam fedem efle matrem ac prin­
procipiente Chakedonenfis fy nodus * quin- cipem reliquarum , quod an herefim fapiat ,
gentorum & triginta patrum przfentia Euty- testis est Nicolaus papa a a. distindione , cap.
ches atque Diofeorus anathemati sterno iub- Omnes . Praeterea funt nonnulli , qui ajuut
jeûi font . Sic & ali* univertales fynodi au- animas exutas corporibus nondum ad fea Ιο­
Aoritate Romanorum pontificum congregat* E ca-receptas. Alii purgatarii pcenas figmentaί
ad morbum aliquem depellendum convene­ existimant . Sinistra autem orbis pofitio .quam
rant i licet illa priores , quas paulo ante enu­ Meridionalem dicunt, herefibus plena est .
meravi , dignitate quadam ceteris aliis pntfta- Illic Nestorianorom nomen & genus amplifre videantur , quemadmodum diftintfione de- ftme patet , Sabellianorum hrrefis latimme
z
eimaquinta canonum pofirum eft . Ipfie enim prodicatur , Valentiniani. Apellit*. * Arebo- * *«*··»
totam· fidem Chriftianam complex*, quemad­ dani . Carminiani , Ebionit* , numéro facimodum Gregorius dixit, quafi quatuor pars- le cumprebendi non podimt. Nequeo , pj. <·«·»><**·
difi fluvii torum orbem irrigaverant. Quod tres reverendifluni . vobis enumerare infini­
vero Curtiorum patrum doflrina errores depu- tam , ut 6c dixerim. herefum multitudinem,
Athuuùm lent, teftes funt · Anaftafius , BaiiLus, Cy- qu* tot gentium animos dudum corruperat
rillus , Ambrofius , Auguftinus , Hieronymus, quod unde proveniat, aut quo auAore pro­
cedat i

$-

475

APPENDIX PRIMA

cedat , dignofeere certe Acile non eft , nifi A patres optimi, Acile fiet, fi non fit
(ut placet Anilis doAoribus ) ideo illud in corpore. Tn novam enim ecclefi» fctfluram
Drii fieri paflus eft , ut credentium fides pro­ dilabi ,»& inveteratos fchifmaticos ad unio­
nem ecclefi· reducere velle , illud quo, paflo
betur, Ac ne fidelium ingenia, tranquilla cre­
dulitate conrorpeant . Fieri etiam poteft , fieri poflit non Ari* intelligo . Quomodo enim
Deum tot hoftts fine fidei efle pati, ut tiro- Cracus tantum in hoc nortro ecdefiaftico cor­
nes. Chriftjan· religioni* habeant quo» vince­ pore diffidium audient, eidem Te conjungere
re poflint . Tantam igitur tizaniorum varieta­ vellet .* Aut cum Romanorum pontificem tam
tem ab agro dominico non fotum divellere , Aede a fuis contemni viderit , .eidem hono­
fed nec excerpere quidem humana ingenia res debito· reddat ; Nonne ridebit ? Nonne
■ fuppetunt. Satis igitur eft, fi de his dumta­ utrofque leves Ac Ipnge a Chriftiana caritate
xat poteftaa ecdefiafiica propgq/lus curet , fojunâos judicabit ? Nonne postulanti ut ad
quibus vel beneficium reddendum eft, aut fi gremium ecclefi» redeat , mox - evangeHcam Mtnt
tales fint hoftes, aut religioni magis ac ma­ refpvndebit fcntentiam : Fruter, vadt , true
gis officiant . Sunt autem (ni fallor) duogo- priut trubtiu dt octdo tuo , & tuuc vidditerutjticra hominum , qui fidei catholica adverfus- B « frjtucuru dt oculo fratru tui. Cum fuperiotur , Grue i foihcst atque Huffita , de quibus ri tempore nullus indubitatus pontifex habe­
provideri oportet : Et illis quidem , ut pro retur , neminem Graxorum aliquis audivit
fufeeptis beneficiis gratia digne reddantur i qui de unione ecclefi· traQxret ; at ubi om­
iftii vero < ne contagiodte peftifeta coram cor­ nium diffidentium vota ad unum pastorem
pus ecclefiafticum lasdant - Neminem veftrum convenerant , mox legati Cnecorum pontifi­
patres praterire arbitror , Gracorum gentem cem adierunt , Ac coram gloriofiflimo ac infic optimis artibus floruifle , ut omnium gen­ vidiffimo Romanorum rege domino Sigifinuntium nationes incredibili quadam virtute fu- do femper Augusto , pro unionis * negotio ,
peraveru . Taceo de variis chfaiplinis , quas imperatoris & patriarche Constantinopolitani*
omnes a fontibus Gracorum profeflas , om­ voluntatem Ac vota trigintafex articulis pate­
nes uno ore Atentur ; quidquid Dei ecciefia fecerunt . Scio quod rerum loquor , fit quod
docet & prsedicat, idipfum etiam fuis nomi- ha manus literal illas obfignatas explicuerunt,
ibus a G racis in Latinum traduUum eft . & qu· illic continebantur ex Gracis Latina
,hiod fi parentibus maximum debeamus, quia feceram. Unde cum honestiflime Cnecorum
genuerunt ac educaverunt : fi pneceptoribus C petitiones principibus nostra religionis vifa
plurimum, quod erudierint: certe fatis aper- fuerant
Λ
, mox dominus Joannes epifeopus
“
car­
te fignificari non poteft, quantum vos patres dinalia tituli SanUi Sixti , vir omnium fua
? Latini Gracorum generi debeatis , a quibus ■taris religione & Apientia fpeAdrifimus ,
illud vobis collatum eft , quo nihil pneftan- legatus in Graciam declaratus est : quem il­
tius ab homine oonferri poteft . Hi ergo , luc properantem fi mon e medio non fmtuquos memoro . Graci ad unionem ecciefia hflet, pïurimi nunc populi ac nationes ritu Ac
venire contendunt . non eo pallo quo qui­ religione eflênt vobis fimilliml, quorum nul­
dam eos falkndi gratia dicunt accedere , led lum imprafentiarum habetis . Nec certe cre­
aperte & abfque aliq.ia fimulatione . Pontifex dendum e*t Gracoe ab illa fua honesta opi­
ftquidem maximus Martinus felicis memoria nione receflifie . Eadem est gentis illius ad
*
papa V. fic fua fapientia atque humanitate reconciliationis opus intentio , idem omnino
Graces ad opus unionis attraxit , ut de tan- defiderium , eadem postulatio ; nifi quod fi­
ra opinionum At poftuhtionum diverfitate ad lius , qui nuper imperio fueceffit, ad unionis
unam ât folam differentiam conceflerinr, quis negotium longe ardendor fir
. , quam .unquam
fodicet locus ille fit, qui pro convocanda fy- D fuerit pater : quo fit ut ad reconciliandami
nodo utriqfquc generis patret apte fufeipere gentem illam catholica
' *
e
fidei
" ’ via paratior mo­
poffet *. Habeo hujus rei tefles gravi.timos , do fit. Quod fi locus aliquis ad convocandum
qui huic veftra clariflima fpeflationi adfunt , utramque gentem opportunum daretur, vide­
& qua dic|u in prafenti audiunt: nec audita retis , patres reverendiflimi, plurima de Gnevobis patres pronuntio , fed qua vidi , & cis AOa fuifle judicia, que omnino stare non
qua pracepto ejufdem prafülis ipfe contre­ pofsent. Hos igitur frullus uberrimos <$e G ne­
ctavi , & publica ftipulatione concluferam . cis vos , patres prastantiflimi , referetis , fi
Quorum Gracorum propofitum & tu , Euge­ non fit fchifma in corpore . Alterum perditifi
ni papa fanlliflime . pro tua religione eximia fimorum hominum genus, de quibus ob fumAt animi amplitudine, nuper amphora & cer- mam perniciem generali omnium patrum in­
tiora te ipfis Aciarum fpondendo confirmait! . stitutione confulendura est, Huflitas intelligo
Nec credi poteft ut Ghrlflianorum quifpiam gens profeôo pesdlentifiitna, Ac velut exitia­
hin tuis fanlliflunis defideriis atque conatibus le virus per corpus «cclefiasticum repens .
contraire pofle:. Ad hoc enim opus tam Ù~ Nec unum , fed multiplex ac atroeiffmum
2
lutiferum nemo Chnflianorum quidquam fuo- E malum
, huji is harefeos morbus est . Nam fi
rum excipere debet . Non enim parum fru- quis illonim hominum perverfas fcntentias ,
uas gramflimis Christianorum cladibus ampliItus habet ad fidei catholica incrementum
care voluerunt , recenfore voluerit, veterum
Gracorum convertie . Illa fiquidem Conftanharefum
irritamenta quadam fuiûe fatebitur .
tinopolitana fodes habet in Afia, Africa , &
Europa vaftiflimas provincias atque ampliffima Cogitanti enim hanc novellam corruptionem ,
regba , plurima genera hominum linguis Ac e vestigio Nicolai··, Gnoatici, Cerdooiani ,
moribus longe diiparia , qui omnes ad fidei atque Marcionita occurrent, · Adit·quoque ,
catholica obedientiim atque religionem cpn- Catharita , ac Apostobci, huic harefi non dovolarent , fi praful Conftantinopolitanus , ut fuerunt, & · Achardica, Ariani, atque Joviquondam Acere folebat , honorem Ac debita niani quamplurimi , quo· omne· Epiphanias Tr'.T.âff"’
tura Romano pontifici redderet. Illud autem,

Cyprius, vir omnium orientalium patrum A-

477

CONCILII BASILEENW<.

478

Dteorie At Aaâltate iàfignie, inter nominatif- A impedimento non extitiffent : non umen dofimos hatreticos ftripfit : nec folum multiplex ftitit, quo minus adrerfus Huffitarum rabiem
hase/il haec,fed Ac funcfti&maChriftianopo
'*■“
'
­ extinguendam divertis ftudiis vigilaret : quod
pulo extit. Plurima damna ab Arianie, Ne- aperta ratione probabitur, cum neceffitas poftorianis, Mooothelirà, Icooomachb , ecclefia flulavcrit. Secretarium imperatoris Cnecorum
Dei perpefla eft, fed nqlla fiait tanta haretica nuper ad Ce venientem ita grate remifit , ut
peftis qua huic cladi comparari poflet. Hac idem imperator ftatuerit legationem ampliffimam ad fummum pontificem dare , ut de lo­
enim omnia jura humana atque divina per­
vertent, nulla pietate in atatem vel fexum , co aliquo idoneo pro 'congreganda fynodo vi­
amplifiimas Bc opulcntiffimas patriae igni & deatur . ' Hoc jam fartum ftufle credendum eft,
ferro fubjecit. Patent ejus immaniffimn ftrages nifi aliquis .inexpertam· vel alias infperatus
in Bohemia, Moravia, Sicilia , Marchia, Au- cafus impedimento fuiflet. Sub tali igitur no*
ft ri a, Bungaria, ac ceteris circumfinicimjs ad­ fire religionis patre At profule Ac veterum Ac
jacentibus nationibus . Quod fi hoc capriofif- recentium hnrefum refperfa zizania facile evel­
fimum ac fellariffimam hominum genus ab il- lentur , fi vos reliqui patres eius prccepta jula fua immani confoetuditae · ac fianeftiffima ra-Bftiffima tamquam devotiffimi fili fufeipere ftabie coacepuerit, velitquc inter falutis & recon­. ' tuatis. Ad quod pium Ac neceflarium opus ,
ciliationis ingredi, nulla fit mora, patres pra- Ac totius ecclefie diuturna confuetndo, Ac ve-'
Λ** ’■· ftantiffimi « · quo pontifex maximus ac tota tcrum conciliorum , aurtoritas, Ac fanrturum
***“ '
concio patrum operam fuam ac ftodium con­ patrum fesitentiat vos hortantur. Quare , pa­
ferant , ut lupo· rabidos in oves convertant. tre·, per immortalem Deum , per intemera­
Nihil hoc opere falubrius, nihil certe utilius . tam fidem , cujus vos defenfionem fufeepifle
Sed cum inter vos patres occlefiafticos fini videmini, per illud diftnrtutn horrendumque
advertis fententie , hoc fieri minime poterit . » j<
judieium , qd quod nos omnes volentes no­
Nam totum Huffitarum ftudium in eo pofi- 1<lentes detrahemur , in hae rerum maximarum
tum eft , ut clericorum infolentias, volupta­ confultatione Ac moderatione animi uti veli­
tes , avaritiam , fuperbiam atque ambitionem, tis, ne , cum exterarum gentium hnrcfes pur­
quibus hunc veftrum ftatum ecclefiafticum Ac gate quieritis, novellos errores domi nutria­
amplitudinem dejiciant atque profleraant, vul­ tis . Sed de hcrefiim extirpatione hartenus
go continuo pfedicent. Illud autem quantum dixifle fufficiat : amodo de reformation· pa»
quibufdam maximis viris placeat. Ac populis Cea dicam . Hoc myflieum corpus, de quo
rationi confentancura vidoatur, aperte often- hartenus memoriam feci, aha etiam appelladerem , fi hrc omnia vobis clarius nonpar tioaa
*’ -- domus
J
nomen aeeepit, "fcnieritiam illius
rent. Igitur qui cupitBuffitas ad unionem ec- qui ad Hebrwos fcribens dixerat t Chnjlus tam~
clefiafticam revocare, illud prius efficere ftu- quam /lieu in dame fua , qua domus fumus nos.
deat, ut novella zizania evellantur, ut nulla In hoc fanrtiffimo templo nemo aliud funda­
mentis afertio, nulla in rebus gerendis per­ mentum ponere poteft prater illud quod po­
turbatio , fed timor Dei, caritas proximi, ze­ litum eft, Chriftus fcilicet Jefus, ficut prima
lus ecdefiaftic* pacis, opera veftra proficiat*. ad Corinthios tertio capite dicitur : Hanc ftn>
Illud etiam fummo ftudio agendum eft, ut de­ rturam mirabilem ille fepientiffimus archite*
bitus honor ac reverentia pontifici maximo , ftus, non fimplici, fed varia quadam compoquem unicum loco Dei in terris fufpicimus , fitione erexit, /pfe emm dedit qtsofUam quidem
tribuatur . Quod omnino faciendum quiique apofiohs. quofdam autem prophetes , </*oj ver»
hominum judicabit, fi de hujus patris ianftif- evangeliflas, «/io/ pafhres & doOom, ad eoofimi ac beaciffimi vite integritate Ac innocen­ fummattonem Janitorum , in opus mnijkni, in m
tia noverit. Ad herefum extirpationem ac fi-Ddtficationem corpons Otri/i, ficut quarto ad Edelium expugnationem nemo Chriftianorum il* phefios feribitur . Hsec eft illa varietas , quam
lo flagrantior . Taceo
alia ipfius
fanrtiffimi
— '
in Spiritu
David quondam profpiciens dixerat :
prafulis ornamenta virtutum: illa enim aliud Âd/itit, inquit, nginss · dextris tuts tn ueflttu *** w
tempus defiderant^ Çum privatis negotiis ope­ deaurato, circumdata canetote. Varietatem au­
ram daret, contra infidelium ac haereticorum tem non illam intelligo, qua exebore, auro,
errores & impetus plurima egregia & memo­ variorumque colorum genere parietes in regis·
ratu digna cogitaverat atque inftituerat , rc- principum ornari folent, fed apoilolorum do*
verendiffimorum patrum cardinalium numero rtrinam , confeffionem martyrum ; ut glofla teaggregatus , mox quae privatim excogitaverat ftatur, puritatem virginum, lamenta perniten­
publica aurtoritate perficere conatus eft. Pro­ tium . Id autem optima ratione fiiifle facile quifpterea & legationem in Epirum , Macedoniam, que judicabit, fi hujus corporis myftici aut do­
Thraciam », Propontidem , Afiam , Ciliciam , mus ecclefiafticst naturam ordinemque perfpexeSyriam , atque Ægyptum, ubi vere fidei ju­
rit. Nam cum gratia hujus fundamenti vel ca­
ra Ac dignitas in fpretum maximum veniunt, pitis
.
.plene tota in partibus extare noq poffit,
paratiffimo animo fufeepiflet. Propterea Ac con- E ut dicit dortor beatus, ideo vario modo finguicribi juflerat , quibus artibus illae nationes lis diftributa efl . Propterea Ac quidam apofloli,
poteftati ecclefie addi poflent . Quod fi ipfi
pro magnitudine animi & zelcu fidei parem
' poteftatem Ac aurtontatem confiteri contigiffet, nihil eft quod vexillum iànrtiffimc cru­
cis inter remotiffimas gentes c< m futntna glo­
ria nodra religionis non figeretur . Adfcitus
fanrtsffiroi Bornant pontificis dignitati , qua
jam tot tabentibus annis excogitaverat in ef­
fertum omnino deduxiflet, fi inteftina diicordia atque vicina bella fanrto ejus propofito

alii vero propheta dari dicuntur. Cumque id
fieri nequeat .patres reverendiffimi, ut quifpiam
fe folo eque officii? pluribus fatisfàcere poffit,
unde Ac membra corporis fingulis artionitms oc­
cupantur , idcirco ecclefia circumamirta varieta­
te dcfcribi tur. Et quia officium fponfa fi mul Ac
nomen accepit, ideo ipfam decoram ornatamque prodire oportet, quod in varietate maxime
confiat, ficut lapientibus placet, & ipfo expe­
rimento oftenditur. Nam Ac regina Saba, pra­
ter

%

47P

APPEND1XPRIMA

1

4«o

ter illam admirabilem fapientiam quam aigu- A precatur . Ceterum impoÆbd· quidam vid·mento in Salomone cognoverat, perfpeflo 1er- tur da prindipatu ecclefi* aa de moribus
vorum habitaculo & ordine ministrantium , difputare fimul atque'decepieré . Nam cum
maxime admirata , fpiiitu ipio defecerat, fi- de-capite te principe fenatus ecclefiastieus cc. cut 3. Reg. yo. capite feribitur . Hujus ita­ cupatui, ofnatui publica honestatis ûti» apte
que strudi/c* mirificx etii fundamentum ioli- vacare non - potcit . Exeant gentilium atque
-lum inconculfumque. perfistat, ornatus tamen Christianorum monumenta ampliffima , qu*
ac ceterarum panium oido labefaflari judi­ huic rei graviffimum testimonium afferunt .
cantur . Na . loco apostolorum eos hodie Unum folum imprefentiarum fufficiat^. Cum
cernimus de quibus Paulus Corinthiis icripfe- p«r Oniam pontificem folum res JudsoYum
rar : rfeirtio-apoftoli , inquit, operari , fubdoh, agitarentur , civitas fanâa in omni pace ha­
r Ct- h
transfigurantes fe in npo/Mos Chrifti. Nec alios bitabatur , legcfque optime custodiebantur , fi­
puto , paties , optimi , I. odi emo* prophetas cut a. Machabcor. 3. cap. feribitur. Sçd po-^
existere , nifi cos dumtaxat de quibus Ese- stcaquam per ambitiortem Jafonis fratris col­
rhiel in Spiritu videns dixerat: Fa , inquit ■, latio itunmi pontificii ad Atfttochum tranalai|. viophetts infipiennhus , qui fequuntur fptntum B ta est » mox gymnafia & ephebi* ia civitate
hmm , & ruhil vident · Quafi vulpes in defer­ Dçi fuerant Instituta: , horrendum eerte fce»
ns propheta tui /frael . Nequeo, patres reve- lus , & omnibus feculis inauditam fteiaus .
rendiffimi , crimina & cafus graviffimot eo­ Conftaâo itaque atque collifo ecdefiasticocor­
rum hominum vobis exponere, qui dignitate pore , integritas honestatis atque religionis
constare minime potest . Prwterea quem vos
& auctoritate velut in quadam ipecula con­
stituti. magistri debent effe public* difeiplin*. patres ccclefiasticis institutis coercere poteri­
tis, qui mox alios quefiturus non fit, a qui­
Omnes enim declinaverunt , & ab officio re­
cedentes inutiles faCli funt, ficut propheta te- bus -grate fufeeptus , prioris vit* corruptelam
non teueat ? Et inde huc venientem nemo
*' ’’
statur . Aptiffime defcripfit Ifaias clericorum
-ignominiam , fucordiam , lafciviam , fegni- corripere audebit, ne fuo exemplo alii fecutunem , immunditiam , turpitudinem , ambitio- ri teneantur. Itaque, patres fapientiffimi, mo­
0.
nem , avaritiam . Speculatores ejus , inquit , res ecclefiatticos ea ratione potestis compo­
ttei omnes , nefeierunt uruveifi caries muti non nere , fi non fit fchifma in corpore . Horta­
dignitas
valentes latrare , s identes vana , dormientes, <± tur vos ad ,hoc opus pemeceffarium
. .
w
amantes fomnta canes tmpudentiffimi · nefete- C bcatiffimi patris nostri Eugenii pontifici» ma, qui. Petri. fedem
tenet ÔC fidem , fine
sunt faturitatem : ip/i pajfores ignoraverunt in- ximi
'
- .
telligentiam : omne> in s.am fuaui detlinave-r cuius aufloritate nulla lex aut decreta fatis
runt, unufquiique ad avaritiam futim ujipte ad roboris habere poflunt > ut est dist. as. Saneniffimum. Gum igitur ex eorum, criminibus crofanfta. Cujus fententic beatus Thomas ftac vite corruptione , qui virtutem ac difcipli- eunda ftcunda quest. 1. artic. 10. fidclifiimus
nam profefïi funt. hujus mystici templi stru­ testis est . Hortatur vos ad hanc ecçlefiastictura graviflimum lapfum atque ruinam mi- cam dilciplinam hujus fanflifiîmi patris inte­
ictur , optime cccleiustL* faluti confiditis , gritas, qui cum a puero ufque ad hanc conpatres ut redintegratio fiat, quam vos vulgo fedam statem vitam preclariffinii* virtutum
reformationem nominatis . Ceterorum vero ho- muneribus exornaverit , adeo ut in ipfo cor­
v
minum vitia . privatam ; clericorum vero fce- rigendum abradendumque nihil omnino videa­
lera, publicam perniciem interunt. Nam cum tur , tamen ut optimi praefulis morem gerat,
popuh omnes in facerdot em atque pontifi­ hanc quam vos patres reformationem nomi­
cem , tamquam in prsceptorem virtutum , fu- natis a feipfo incipere cupit , fic huic publifpiciant , id indubitata fid
fide putant a fe fathimDc* ailioni debitus ordo tribuatur. O vere pon­
in, quod ipfe faciendum delegerit. Sed hanc tificem, o pastorem gregis dominici nutritifn m perdifficilem plenamquc laboris ea ratio­ fimum I Quem iuperiorum pontificum / obfene efficere poteritis, fi non fitfchifma incor­ cro patres , vestra tenetis memoria qui ista
pore , Nam cum in ipfa fpirituali struflura tit protulerit , qui in tanta rerum tempestate in■ unitatis multiplicitas, tamen inter ceteras illa fraflo animo manferit ? Ite igitur , patres leprxeipua judicatur , quam ille cælcstis ac in­ cliifimi , & hujus piiffimi patris atque ponti­
dividuus Spiritus efficit . H*c autein otnnia ficis meritiffimi justiffima vota & defideria im­
dixit Apostolus Operatur unus atque idem Spi­ picatis fi vultis mores ecciefiasticos integrita­
ritus , dil idens finguhs prout s uit , ficut I. ad ti pristine restituere . Sed de reformatione
Corinthios 12. cap. feribitur . Fieri autem mi- quid fentiam , jam patres audistis: amodo &
nimb potes , ut hi qui adverfa de bonis mo­ de pace pro extrema orationis particula paulibus ientiunt,
qui manifestam ruinam ec­ çiiTimis utar. Cum plurima fint exercitationum
clefi* parant, Spiritu Dei ducantur. Eo etiam genera, patres lefliffimi , qu* ad facerdotis
evenit ut pneceptis majorum ad vit* innocen­ atque pontificis officium attinet, tamen illud
tiam atque religionem velle quempiam duce- E praecipuum est quod in conciliandis pacandiire , jierdifficile fit nifi eum Spiritus Dei prius que populis confiat : fiquidem facerdotis pro­
induxerit . Pleni funt libri omnes Christiano
pria aflio dicatur , cum inter Ileum hominem­
rum fanfliffimis exhortationibus, pleni preer
que medius quafi conciliator accedit, ut pla­
ptis faluberrimis , pleni exemplis admirabili
cet fanâo Thom* j. parte q. a5. art. i.Propterei & facerdos a Deo legem & facramenbus
Quidquid de vita & honestate clerico
rnni decerni & praecipi potestid totum am- ta recipit , quo populis voluntatem divinam
pliffimis literis & maximis codicibus contine­ fignificct, conciliariqne volentibus paramétra
tur
tamen nemo fcu.it legem , ficut dicit fal- debita tribuat. Et rurfus acceptu ab homini­
vator. Prius itaque Spiritus ille rogandus est, bus oblationes de facrificia domino offert, ut
ut doceat fit infpiret quo paflo ippleri de­ divinam majefiatem hominis vitio vehemen­
beant fu* jusiificarioncs , ficu; prophçta ter infenfam placet atque conciliet. Hoc ac»·
te

>

’■

4*r

CONCILII BÂSILEENSIS.

se, proipexit qui qfc : Ounris foatifeu
mh» ofaufttU f" ilailiiiu amfart

ΜμΛ.

>

XLV.

pra peccatis ad Hebrtos 5. cap. Hue autem ÂSe orario archiepifeofi Tarentini habita tdft’•’unera tunc placationis efficaciam habent,
tres ohteitii
pm Eugenio guano.
T» homines, excuffis odii» ac fimukatibus,
•d oftenfarum temiflBonem revocantur. Quod
lu nomme Jefu Chrijh. Amen.
quanto studio agendum fit ,· Cshratoris prwce. pro ostenditur. di afen, inquit, mimus tuusa
Umaniflimam dc (anfliflunam domini no
•4 altari,
& tecwdatiu /Wris guoit frater
Ari digniffimi fummi pontificis domini
Eugenii papa IV. intentionem, quam ex «tetous habet aliguiA adverfus «rAdtc. Et iterum 1
di non dimtfrritis fratribus vepris. In quibus junâo legationis officio, communi horum pa­
omnibus offenditur humanas oblationes & mu­ trum 8c dominorum meorum confenfu & juf
nera nulltm prorfus habere efficaciam, nifi fione, imprafimtiarum explicaturas fum vohomo fe prius inimico conciliet . Hoc au- bis, reverendiffimi ia Chriflo patres 8c do­
tem inter cedes 8c bella fieri poffie non vi- B mini, fi quanta decet dignitates veftras carideo. Quomodo enim inter eos vis caritatis & rate 8c animorum moderatione intellexeritis ,
amicitia aut fervari aut incipere poterit, qui' populo Chrifli (inguine redempto unionem,
mutuis irruptionibus exuvias 8< (polia qua- pacem & vita novitatem, veflris vero anima­
runt , quorum alter in alterius effundendum bus falutem ,, 8c multarum curarum requiem
fenguinem jurat, qui libero· a parentum e- allaturam efle, in Spiritu paracleto, & hujus
vulfos amplexibus impudice abducit ? Que o- tam pii propofiti motore À direilore > plene

H

iqnia cum in bellorum congreflibus fieri vi­ confidimus. Sed ut flabilius 8c certius in hudeamus, difficillimum est humanitatis, carita­ jufee rei narratione fundamentum conftiraatis ac pietatis quidpiam in illis hominibus re- mus , exordiendum in primis pnecinda edi­
periri qui bella fequuntur. Praecipuum itaque tione arbitramur ab ipfius apoflobei fupremn
ûccrdotum atque pontificum officium agitis, poteftatis 8c jurifdUlionii origine 8c deriva­
patres reverendiffimi, fi inflatos atque tumen­ tione . Deus igitur ideo magnus dominus 8c
tes animos principum placare curatis, eo pne­ rex magnus fuper omnes deos fpiritu habitus
fertim tempore quo nullum Christianorum re­ eft prophetico, revcrendiffitnl patres, quognum , nulla provincia, nulla prorfus natio C niam curam habens failure fur, non repelfit qua ferro 8c fanguine vacet. Sed illud lit dominus plebem fuam : habere cene divi­
prius fumma cura agendum est, patres, re- nitatem ab excclfo folio fuo pervigilem hu­
verendiflimi, ut non fit febifma in corpore . mani genetis curam, omnis ferme, & qua
Quis enim ad alienas difeordias fopiendas fuf- bene Inflituta humanitatis, 8c que defurfum
ficiet, qui ad maxima 8c intestina bella para­
mentibus illabitur, difciplina. teftatur. Hinc
ri cogetur? aut quis aliquem medicorum vd gaudere egm optimo eique cognatiflimo viro
etiam peritifltmum fummo mOrbo laborantem in ethicis Arifltoteles arbitratur: 8c quod di­
vidit, qui aliis egrotis pharmaca porrigat? vinum eft in nobis, hoc eft intelle£lum di­
Oportet igitur prius domesticam pestem pur­ ligentes , 8c honorantes rebeneficiare. Hinc
gare, 8c inde aliorum languores extinguere. illud ad Timotheum apofloli dogma, quo eos, '■
Quod optime faôuri estis, patres fapientiffi- quibus quarumcumque publicarum rerum tu­
mi , fi pacis, qua nihil utilius defiderari po­ tela committitur, divino nutu ad hujufmodi
test , vim 8t naturam fervabitis . Pacis enim officii funftionem affiimptos edocet, emanabonum non in eo folo confistit, quod unio­ vifle putat pura & omni divinitatis eflentia
nem diverfa optantium faciat ; hoc enim &D totius entis perfeélionc abunde refperfe, qua
concordiae datur: imrao, ut fanOo doflori vi- omnium
.
- j>cr prius atque perfieentium efle
detur, id concordia proprium est: fed id ma­ Ilius in & compleditur. Quamobrem eam ,
ximum pacis officium est, ut renitentem va­ quae tantarum formarum capax extat naturam
rium appetitum in unum confcnfum debito communi omnium vocabulo Deuth quando­
ordine adigat. Propterea & B. / ugust. cum que veteres nuncupaverunt, quàndoque om­
19. de civitate Dei multa genera pacis «nu- nium entiuih primum . quandoque archety­
meraflet, id tanquam proprium pacis adjecit, pum , quafi rerum oinnium exemplare fimiquod fit fcilicet*tranquilhtas ordinis, qui in lanum. Chmque ex ejus perfefiionis & bo­
parium difpariumque rerum ac hominum de­ nitatis redundantia, atque omnipotentia in­
bita distributione confistit. Hoc 8c fi vos, pa­ terminata 8c ineffabili, nulla exteriore vio­
tres reverendiffimi , ad pontificem maximum lentia coarflante, nulla impellente neceffitate,
patrem 8l praefulem omnium fervare curabi­ fed mera ac libera voluntate', ejus efle exitis, naviculam Petri a dehifcentibus fluftibus ftentie univerfa creatura fecundum accommotranquillam reddetis , principum animos eae- datas fpecierum perfefliones fortita fit, <opodes fpirantes pacabitis, hereticos retaliantes E ratorium principium Plato, primam cai
ad jugum ecclefiasticum fubducetis, infidelium Ariftoteles, dominum dominantium ftriptura,
impetus , qui tota rabie dictim Christiano (an­ magnum dominum ( tamquam omnium a
guine debacchantur, invkliffima potestate de­ voluntate proficifcentium libera dominus opi­
primetis . Illud etiam cum fumma omnium fex conftituatur ) naturam illam appellavit
vestrum gloria fiet, ut apertiffima ratione pro­ propheta. Sed cum fplendor iturftimabuis pro- tfu.
betur , nulla umquam ambitione , nulla ini­
videnti* ejus inter mundi femina, interque
quitate , fed folius religionis amplificandae gra­ varias teram fpecies, 8c unius 8c ejufdem rei
tia ho· vario· & diuturnos labores vos con- potentias, atque difpares rerum cultus , or­
stantiffime fcfcepifle. Quod nobis omnibus il­ do quidam regiminis atque lex 8< ritus na­
le concedat qui fine fine v^vit & regnat in turalis innatatur , rellorem olympi gentiles,
ûscula fieculoram . Arnen.
regem regum feriptura , magnum regem fuper
Canal. Central. Tom. XK1X
Hh
omnes

4l|

IJH S-

APPENDIX

PRIMA

4*4

omma deo·, hoc eft angelico· ipiriras, feu A quia & Chrifto· otdinatioee pate Ml dl nr
motrices oditam intelligentes, illam ipfem •iverfeM ecclefi· pratfit, cute jndicto
nuncupavit propheta David. Et illa itaque fcnceote dxficnfiones circa fidem dc gravat­
divina nanua bonitate de omnipotente tan­ as· quarifcoes tollantur dt tcnujacMnrt quod
tarum iUa renun apud Genefim confcripca e- clare innuitur 17. dift. cap, Unite* ahi *d
effluxit. Inde rerum inter fe tanta lueram sta dicitur : Maiores vero dt diftciliotaatqne admirabilis propagatio excrevit. Ex re* qwnftiones, ut (ànâa fynoius ftatuit, dt
hac vero ad humanum genus caritate» pro­
vidente» Audio asque cura, illas legis tradi­
tio dc tabularum digito Dei confcriptio ortum egregiam loco fuperiori rationem affignat»
traxere . Hinc morum , facrifictanim, ccremo- Quoniam cum pax dc unitas fit finit regen­
niarumqu· direâio: hinc iUa ineflâbilis coû­ tis dc gubernante , dc unitate congruentiae
terai dc coefleptelis Patri dc Spiritui findo caufe fit unus quam multi, videtur quod o
Verbi incarnatio; hinc pallio ; hinc refurro- mnis fiibditorum diverfitates ab uno ta bene
A10-, hinc apoftolorum mifllo : dc» cum eflet difpofita polite debeant extirpât!. Propterea
mundum pnefente fua corporali
rali incarnatum B A riflotcles in politicis monarchiam democra­
illud Verbum velrfurum, illa mirabilis facra- tic dc ariftocratie prrferre videtur. Id etiam
snenti conflitutio, atque vicarii ejus eledio » regiminis genus univeria mundi panes natu­
iUiufque cum fuprema anfloriute dc potefta- rali quodam defiderio appetere videntur. Qu>te fubhmatio dc mthronixatio, cui data eA mobrem in extrema phyficorum Ariftotelis
fuper univerfb populo Chrifliano plena poco- parte fcriptum eft: Entia nblunt male dilpo
flas atque junfditho. Quamquam enim po­ ni, unicus ergo princeps. Chnftum igitur, *·». t
pulus ipfe per divertas ditxccics fit diftindus, pei quem rrges regnant, dc legum condito­
tamen ficut una eft ecclefia ab unico funda­ res jufta decernunt, optimum dedifle ecclefi*
tore dc capite Chrifto Jefu, ita -pnum opor­ fua (cgimen nulquam eft ambigendum; quod
tet coufhtuere populum Chriftianum : dc ve­ quidem adinftar regiminis triumphantis ecdelat in uno fpedali populo unius ecclefi·, u- u· ordinavit. Hinc Joannes in Apocalypfi
nius antiftitis prefidente exigitur, qui fit to­ ajebat: wdi · doeumua dr/cmdenreai de culo,
>s
tius lUius ecclefi· caput, fie de ta univertàii dc alibi: Fidi tutre^m funSam Jerufalcm nopopulo Chnftiano expedit unum efle totius wa defendentem dt colo , « Zte panUam, fi.
ecckfi* univcrlalis caput. H*c eft ratio bea-Cpu fpoafam emetam utro fuo , flt Moyfi diti dofloru Thorax atque lententia» quarto £lum eft, quod omnia faceret quemadmodum
contra gentiles
gentiles,, capitulo feptuagefunofexto : fibi in monte monftratum fuerat, dc Joelis
dc canonum facrorum inftituu concordant ca­ primo diftum efl : CtMgnrgafeowar /h> 7nda , Xwa ·>put hujufmodi e pii co [Him alme Urbis cflCe dc
filü Jfrael pariter, & ponent fibi caput nPetri fuixetforcm , dc principatum ecclefi· u- num. dc dominus dixit : Fiat tmwn wife <F J·*»· *
mvetfili» in ecclefia Romana pnefidere , 11. unus pofor, cui ibli poteftatem pleniffimam
dift. cap. Nolite . Et h*c porcftas, dc pnefu- dc abiblutam tradidit ad omnia fidei myftelatui auflontas, Petro tnbota fuit, non ab na excquendum , ut ad eum principaliter de
hominibus » fed ab ipfo redemptore Λ. falva- gregis falute & diretlione , ac fidei unitate
tore noflro, dt ab apoflolrs cum maxima ve­ ac integritate, difpofitio, judicium ac fentenneratione cuftodita? non enim quxhbct ter­
tia fpeûarent, dc ut per eum ad alios huiufrena fentenua, ut eft textus s»· dift. cap.O- tnodi my ft e riorum utus de aufloritas diffun­
mms, fed illud Verbum, quo conftnidum deretur. Hinc primo paflori ante alcenfionem
cil ce Ium dt terra, per quod condita funt fuam domtaus dixit; Pafce oves mees. dc an-/·*«.*!.
omma elementa, Romanam fundavit cccle-Dte
te paflionem
nx<T>nn*m luam
inim -■ Tu UCTUm COllverfuS COU“*
ham Idem expreflius innuitur 11. dift. cap. firmo fratres tuos. dc illi ibli promifit , Tibi
In nuto . dt cap. fequenti, cujus initium eft; dabo elavet regni telorum, ut oitenderetur ( ut
Quai.;vis umverfa* per orbem catholicx ecclc- inquit beatus doflor ) quod poceftas cla­
i.x conftiiuiz unus Chrifti thalamus fint, fan­
vium per eum eflet ad alios diffundenda ufda tamc.i Romana ecclefia nullis fynodicis que ad fieculi finem , juxta illud Hâta t Su- ψ* m
luiiftitutionibus ceteris ecclefiis prxlata eft , per folium JXivui, rt" juptr regnum ejus fedead evingclica vocc domini dt lalvatoris no- bu , ut confirmet >fiud & corroboret m judicto
fln primatum obtinuit : Tu et, inquit, Fe- O" juditia amodo & ufque in ftmpuerrtum . dt
trui, dtc. Et paulo infra concludit ·. Ita in Mantua ultimo dominus ajebat : Ecct ego vohu omnibus quanto celfior gradus, tanto ma­ bifeum fum ufyue ad amjummaiuvnem foculi ■
jor auctoritas invenitur ; in majoribus fiqui- nec obftat quod plerique dicunt verba illa didem regendi dc jubendi efl pote flas, in mi­
fla fuifle Petro in pertona totius ecclefi· :
noribus obfequcndi neceflitas. Congruum e- textu» enim illud declarat tx. quacftione j.
tiam eft dc expediens ad ecclefi* unitatem» Aliorum
___
________ . veruculo
_______ ____
hominum
illo. Replica­
ut fideles ta fide conveniant : cumque cou- E bo, Uni didum eft : Tu es Petnu
tingat frequenter circa illa qu* fidei funt que- per hanc petram adificabo
■ - ■ ecclefiam meam , <ÿ*
flionci moveri, dt difibtus feruentixs promul­ quocumque folvent Juper terram , - erunt foluta
gari, ex quibus iciflura in ecclefia fienenu- & m celit. Bsc magna ex pane ex diftia
mero exorta » expediebat ( ut beatus doflor beati dtxfloris loco fupcriore habentur, qui
concludit ) quod in unitate per unius viri in fine hujus capituli ita concludit ad lita­
fententem ecclefia confervaretur . Cum igitur ram ; Et per hoc excluditur quorumdam pnecaput dc fundator ecclefi· Chriftus in necef-fumptuufus
___ r_____ ______
. . ,qui fe. _________
error
fubducere nitunferiis non clefecerit» quam ita dilcxit, ut pro - tur ab obedienüa de fubjeâione
Petri
' '\
“...i, fuo
es[ fenguinem fisum fuderit : cum etiam dc fy- ceflbrem eia» Romanum
~
pontificem univer­
iiagoga ab Ifeia dicatur; Qud potui facerem- ___
______
r
______
___
_____
_
____ _ __ , ,
falis eccleiise paftorem non recogoofecntes
net e»ee »
non feci ? noo efl dubitandum, Secundum tamen canonica decreta de ip·

fius

4tj

CONCILII BASILEENSIIS.

4lg

fins fam ml pontificis faprem· potestati» am-A patrum atque iUustrtfmovam principum afipbnadbM eertiffima dodrina traditur. Htac fiatentia , Uvore, ope Ac opera facile Ac onIsii,
entaa dtekur quod feins in ptaricadlnem po- portons obviare non polle
“ , concilium testatis vocatus esc , alii autem in panem lew ex bone fe recolende memori· domini
felicttudinis, in cap. Ad bonorum, de an- Martini pup· Y. andoritate per Seneafe con­
doritace fe ufu pugb; fe feh» fodet in illa cilium promulgatum, atque ejufiiem domi­
fode quam dominus in perfona beati Petri 6- ni Martini juffione stabilitum , pout ipfius obiturn Ac fanditatis fas affumpeioaem. robur
habere' voluit Ac profecutionem , ratum fe
bilem
gratum per apostolicae fan bulbs gerças ,
quidquid potestatis in ea re reverendiffimo
.
_
>n Chnsto putri Ac domino domino nostro
no Triaiatu, leg. t. fe ei concéda -font ju-’ fiogulariffimo. digniffimo cardinali fandi An- r—< i i h·
n ariesti» At terreni imperii a domino re- geli , apostoHca fedis legato , per prode-*,*^*.*5?
demptore noaob, st. din. cap. Omnis, ubi ccfforem firam collarum faiffiet . Cprequ·'·'·

est textus ad literam. Illam vero fidus ipfe B amplificationem illius fynodi, ut opeaffet ,
fandavit. de Romana ecclefia loqueas, fefa- fe rerum magnitudini expediviffet ,. non in­
ora petram fidei mox oafccntb eruxit, qui tueretur ; quin etiam per oratorem eorum
beato Pcttjo menue viro clavigero terreni fi­ naucorum prsiatorum, qui tunc Bafileat pré­
mul Ac cajcstis imperii jura commifit. Facit sentes erant . dc ipfius concilii debilitate Ac
ad idem capitulum fequeas , Sacrofenda : Ας parvitate certitudinem accepiffet , effetque
principes ac omnes nomines es obedire te­ cum instantia requifitus , ut talia faceret
nentur. de majoriate fe obedicntfo cap. O* mut novam convocationem protendere vi­
mnes principes . Ac cap. Solic·, cui nec qui£ debuntur ; illud^abtade diffblvit , At a<l ci­
quam dicere potest : Ont ia fods? tp. disc, vitatem Bononicnfem una cum literis difcap In memoriam : ac ei fit pro ratione vo­
fblution» convocavit , per ' inttrjedionem
luntas , Ac quod ei placet legis habet audo- tam modici temporis , ut non nifi conrtriatem , instit. de jure naturali, $. Sed fe nuaffc dici poffit , ita ut illa diflblutio nil
quod principi. Fer hujus sodonata vires aliud in effedu, nec ex fue fanditatis metsfrequenter emergentibus mundo difibrmiati- te , voco Ac intentione , quam loci muta­
bas atque diffidite opportune divina provi-Ctionem importare videretur . Quod fiine ,
dentia occurrit. Sed cum nimium collapfa efi patres reverendiffimi
non abfque gravira*
fet noviÆtnis temporibus, ac ^er devia pne- te fumma , atque mula circumfpedione, ac
ceps rueret Ubertas humana , mifericoa Ac (incera ad Deum At ecclefiam fandam fuam
miferator dombras, qui non est ufquequa- caritate fadum effe existimare debetis . In*
que, juxta proaffumpam prophet· fenten- ruebatur, etenim ille pontifex fitndfffimns
tiam, plebem fuam relidurus, virum opti­ tantarum rerum expeditionem non effe fi*
mum , omnium decore virtutum > justitia , nem optatum habituram , nifi fua fandiprudentia, temperantia, modestia , undimo- tas concilio adedet atque proefiet, Ac cum
nia, atque , quod profentium temporum acet- reverendiffimoram patrum At dominorum meo­
bitati, tetnpcsotiquc, Ac tantis Petri navicu- rum facri collegii , aliorumque magnorum
Ic fiudibus accommodatiflimum videtur, ma­ principum , Ac totius Christianitatis Ortho­
nno ammo, robore, patientia.xonsuntia Ac doxorum pnefulum confaltatione , favore at­
longanimitate redimitum , clementem tamen , que pnefidio , anu atnqae ardua negotia
pium, canace ·, Ac omni heroica virtute re- dirigeret atque difponeret : quod in hac ipfertum, in «a ipfa fade locavit, quo prwicn- D fa civitate propter notorfem fanditatis fa·
Cium temporum horrendis ecclefi· fu· fcan- invalitudioem , Ac quoniam pbrique illu—
dalis, abifque univerfi populi fui malis, iuc- striflimi principes ad eum locum convenire
curreret atque obviaret. Hujus igitur aiklo- denegabant , nullatenus fieri poruiffet . Acce­
notis nos, unius hums potestatis, hujus fan- dat infuper ad hoc, quod locus iste nimium
dimonis nuntii Ac oratores , quamquam im­ vicinus videbatur potenti· Hufficarum : Ac ma·
meriti , ad vos fumus rnifl»,, patres ορφηΙ.
gn· imprudenti· tributum faiffet , maxime
Nunc autem ad institutam*domini nustri post agnitionem periculi, quod non parum
intentionis explanationem proficifcamur . Si formidabile efle orator ipfe referebat, univerprius omen pauca ad rem ipfam pertinen­ falcm ecclefiam ' tanto fuppooere diicrimini :

tia de gestis ppetcritorutn temporum ad me­ quin infuper neque . eo quo fâfla est modo
moriam reduxerimus, plurimum cauûe nus:re berecicorum vocationem une offenfa, vel (al­
favoris ac vestro inteliigenti· commoditatis tem tacita detradione damnationis de ea hserefi
conferemus- Sandiffimus dominus nosur di- in facro concilio Constantienfi fad·, fua fangtuffimas fumatus pontifex , verus , indubia- dias fustincre potuiflci, cum per vocationem
tus atque unicus Dei Ac domini nostri Jc E illum, non ad difputationem folum, fed ad
fe Quisti vicarius, cui foli convenit in al­ Spiritus fandi commune judicium, ecclefia no­
tum rest ducere, hoc esc , m profandum di- stra fe hnretici haequaliter invitarentur. Illius
ipocatio··· fe difficultatum fefe ftnmiiccrc , etiam vocationis verba , ut cum pace vestra
tg. qai:. 1. Non turbatur, ratus hrrefibus dicam , hac funt : Ecce jam locus ac fe- trlt
k
Instent· , fe iis que improfentiarum in- culus plena audientia probetur ; jam invitamini
··
non
coram
paucis
,
fed
«niverfis
au<»***££■
erones·* vMehncur habere , ac intestinis
CIMM Christianitatem odi·, diffcnfami- diemini quantum linet ; audietis Ac nofipfos
, * bsstiBbm arma, ftmiffo etiam fe refpoadcnies ; fandus adstabit medius Spititus **f
fennu «HtaaAn ratios ccdefiastics libertatis judex fe arbiter quid in ecclefia tenendum At u
prtmtagfo, «e nraJstibrm<bu* cleri Ac Chrr
agendum fit. Erimus fimul in oratione perfecriatii popuffi deformitatibus > fine fandorum verantes, Ac tamdiu ferventer fuam pietatem
«snort Tem-XTIX.
Hh a
jeju-

Ο

APPENDIX PRIMA

ipiiOaadsifw varied· fit aa|OKfo.
m. 1cm qiod p< hac write mb
,uufciia»·· hi··*·· «mea· BaCter cum «cctefta catholica InvaftfpriMi veri­

per * fiafuhras opprimi convenir patefiat··, ·****·
•extu· eft eadem dift. cap. Nec haut. Quam
fic φαν periculofam in hac ipfii re mandata

er·· «primi, Nulh As «û, fs. <lift|nAioMCro
oagnofceadam dunastsua arrurem , aadtentia

ilio pcftifero mori» labefeAari respirant. Iro»
que de hujufmodi hvrefibus bob erat tares·
neque fecunua ia Germania puMiee troAaroa
fiwere: tum quia per hujufmodi coatcadona·
corrupti· major coaunoditas fit occafio tribu­
ta fuifiet aUoa corrumpendi, nam quia Bohe-

mus i fed majori eft cm» aftaftrarioa· dig·—
exiftimanim, quod Roqaatesm pondfico· cita­
re pnriiunpforitis» cub
9. quaft. 3. fieri
ptum fit: Nemo fades judicabit primate fedem, juftitiam temperare defidcrantem » aaqaa
enim abAuguftq, neque ab om.nl clero» a·*

huh» harefis fcnieftifiaato capitibus initio bb»
fceuds mail experientia vifigB eft, Quid igi­
tur ceufestd— pond· , pair·· opdmi, ft in
tenta mukteadine «dauAa infcftina·, fit poft
tributa· nobis nefeio quo oçcubo Dai judicio
tentas ftrages , ibidem fit publice recipere»-1
tur? Nou erat edam ilk locus Cracis ad
unionem tam pie tamqu ferventer adfpirantibus accommodatu·: plure· etiam alia cao­
ût , Sc multo graviore», illius commutationis
deliberationem auxerunt ■ quarum expreflk»

habet ita argumentum ; Quod concilia· non
poteft papam judicare, ut extravag. da eioAionibus» Significafti ; unde fi tore· mundo·
• fentetviaret in aliquo negotio contra papam ,
videtur quod papa (entend# flandum aftet ,
lut m· qnnft. 1. Hrc eft fide·. Nec obftat
argumentum gloflb ia contrarium t Quod or­
bis major eft Urbe, 39. dift. Lcgimu»; quia
illud inteUigirar, cum papa dificadret a tota
ecclefia ia articulis fidri, 15. dift. Sic fraAii
ubi eft glofia ad hoc notabiliffima fuper ver.
bo, Pnefompferit, fit illa glofia fatis fuficiea*
de quarum invdugadonem facile ingredi poft ter foivit objeAiooem qua fieri peflet per cap.
fet, quifquis preteritorum temporum non ni­ Illud frequens , editum iu Acto concilio Cocmis vetulum habet memoriam , fic praten­ standenfi: quod certe non ita artiat papam ,
tium difpofitiones libero animo fic abfque quin pofiit ex fuprema fas anAoritate fuper
paffione metitur , hujufmodi fanfloatis fur loco fic tempore celebrandi ooocilM difpenfodeliberationem, ac Bononienfis concilii no­ te. Quam quidem auAoritetem nimis impia
vam convocationem omnibus mundi prafoli- vult prafixmptione violare, quifquis ejus pobns atque principibus intimavit: intimavit c- teftatem tentât infringere , Avendo cupiditati­
riam illis ex vobii, patres optimi, qui pro bus fuis , fic id quod accepte a veteribus non
tempore hic refidebut : optima fpe fretus ,. fequendo, ut eft textus, 19. dift. Ita doador- D nu» . Moralrtet etiam hutufiuodi legum cir­
Mne hujusmodi fanAkatis fur mandatis
tbodoxk quifquam veftrom contrairet . Sed cumflanti· femper in auAoritate fit pruden­
heu , reverendiffiml patre·» nedum mandata tia principis reforvata finit ; mutatis enim Il­
fanAitatis fua fpreta font, fed quidam ex vo­ lis » frequenter non fUom difpcaAdoaem ,
bis , qui ante diffolutionem fegnes fit ad ve­ fed abrogationem leges pafia funt, filici pot­
niendum remifli videbantur, poft diifolotio- iunt hac ex fentendis Ariftotett· ia fine to.
nem fblertiffimi atque perpetes faAi funt. ethicorum, alias efiet nimis inhumana hujus­
Quidam, qui hic aderant cum aliqua difpli- modi conftitutio . Pofiet enim locus ad con­
• centia, poft difiblutionem Imi fit immobiles cilium deputatus funditus infra iDud decen­
permanferunt : quod certe nifi ex knprtfllone aut timore qui caderet in conflantes vi­
ros , fafhins fit , quam fit ab obedientia fic Ubi. fi Coli fiunmo pontifici coaftitutioai· il­
humanitate veftra alienum,
ipfi dijudica­ lius difpenfàdo non tribueretur. Poftec edam
te . SpeAat etiam ad fummum Romanum pon­ conftitutio illa ex tempore, nifi ia teHb»t» dl·
tificem , nou folum generales fynodo» convo­ fpcnfatso locum haberet , effici inutili· fit ca­
care» fed fit fua fouentia roborare conciliai
convocata ; alias in Irritum labstur quidquid
pneter ejus auAoritatem ftatuitur
fic non legi· eft caufas, pertonas, loca fic temp ori
proprie concilia , fed conciliabule nuncuparo metiri, dift. aS. Sciendum, fic cap. Necem ,
tur, textus eft eadem dift. can Multi·. Iro Neque propterva cam Iliad frrqrêni, fit alia

fuper quoties aliqua de univerudi fynodo ali­
quibus dubitatio nafeitur, ad recipiendam da
•o quod non intelligitur rationem » aut fponte
hi qui fàlutem anima fua defiderant » ad apoAplicam fodem pro percipienda ratione coro

edita in fâcro
Coaftantienfi, cafta fic
invalida reputari debenti qaoddi· eaim la
pofitivis, etiam fine carta, nedum com gra­
vis carta infit, ut eft doAoruar communis
fontcuti», papa difpcnftt, eaque ipfa penicu·

ft.

CONCILII BASILEENSIS
sscae , ceritmm veftns humaatiKme dcproca
car, hortatur , monet, requirit « flt otaeftl·
cur, per eam qua fodi apoftoticu ubiignmiai
obedientiarn, per integritatem fidei veftro, per
feÿucem animaram veftraram , per unionem
il· orriefirntiri corporis Christi fengtine complan­
tati, per ipfam Jefiun Christum Doum flt do­
minum nostram , ut ab hujoftnodi progrefûbus abstinentes ad pacem flt naiônrm , ad
reformationem dori flt fiddiham , ac tarerait
fis Ubertatis ecdcfiastica instauration··, no­
refertovit Nhtoto. Votait B. Paul do potestis aaeliori cum fiwfHtato fim convv.
tostit. Kc quosdam cmcHH defidoftumfenAl·
«entière · flt fotoltofanl
indagini to-Rtati fim At vobis commune efle videtur ,
violat» habere
r
trafrienrjs· . Nota·
“
«ftimm
—
- fisum tamen teneo ferventius , quanto pins
diM·, quas Deas pra peteris fiso refervavic
examini. Sciti» iafitper, patres, quarta cum
tasaeanhare ItarcaBiMMn eplfeopom alme Uibss, fuo ore etiant de idotalatria coavtftam,

debet, fle vult, decrevit, fle deliberavit , flt
vult ut cmuhqo concilium generale celebretur, ia quo fan ftnélitas non fotam adctfeflt
uraefle vult, fed ut membra condignam reformationem humili flt manfaeto animo tolerent, statuit ut in primi» reformatio a perib­
non beem a quoquam primam fodem fodi- as fuo AnAitatis inchoetur, non folum a
- cari, ai. difonâione. Nunc autem. Facit ad tempore quo ad fiunmum apoatolatua apicem
hoc capit. Seque», flt cap. In tantum. Illud aflumptus est, fed tenene juventutis, protenJafaper Bendo proeereundum efle ftatui, pa­ daturque ad reliqua totius Romano curto
ttes revercadiflimi, quam foerit a veflra <b- membra: demam alio» mundi principes atque
ptentis flt caritate remotum , poft illam loci r
... . ________
„ gradus tangat flt pungat ,
pnelatoe
fecundum
mutationem, eoam libertatem, aoéVxitatem C quo totus Christiana
flt poteftatem fosami Romani pontificis cana- - sta—
κι vn «fe, imo verius ptwfampfiflc, pia­ tueas facrum illud concilium ita protegere,
rim datum flt edita promulgare t nodis quam ut nullo unquam tempore illud diflbhri pa­
formidabiles mlc hupt&andi tren%reffiones fen- tiatur , nifi prius ( quantum poffibtle Deus
riorum patrum demea declarem. Onde non permiferit ) vepres, hnrefes fle diferimina ab
dubium eft, ut eft textus a a. diftinAione , agro dominico procul pellantur, quo Christi
®“
capitulo, Omnes, quod ptariet allegavimus : popelus umn fic pacificus frétas,
quia qirifintis cujuslibct ecclefi· jus (nuta de­ vangelica vit· puritate renovatus, ac Chriiti
trahit . inpaftitiam fecit t qui autem Roman· Canute flt devotione acccnfiis, Christi Cru­
ecclefi· privilegium detrahit, ab ipfo fam­ cem , atque Christiani populi fanguine madeato omnium ecdcfiarem capita traditum au­ foélo mucrones, in hostes Crucis, domus flt
ferre conatur , hic procul dubio in harefim teras fanéta occupatores , convertere poflk .
labitur t Ac cum iHe vocetur injuftus, hic eft Quam diem fi Deus dederit ut oculis propriis
dicendus hareticus : fidem quippe
... violat, qui fua fenélitas intueatur, nihil in hac vita fruadverfiw illam agit qua mater eft fidei : fit D éluofius, nihil defideratins, nihil jucundius
iHe coMumax invenitor, qui eam cunilis ec- fele confecuturam
"
fpe aret . ~
Hic erit > Deo
defiis non pruraliffe cognofdcur. Sed fi ne­ rem flt caufam fuam promovente fle prote­
que DOMMB formido, neque confcientia ver­ gente , patres optimi. ucri illius concilii fi­
miculus , reprimere vos potuit, patres opti­ nis , hic terminus· hic frnftas. Vult igitur
mi, foltem commune quod habent membra fua (anélitas concilium , vult omne bosmm .
cum capite depreftb dticrimen continere vos Duabus igitur tantum in rebus feu circum­
debuit : finis enim l-lius capituli. Aliorum ho­ stantiis a fenétitatis fua decreto diflenttre vl·
minum, cujus tenes mentionem fecimus, ta­
demini . Altera deputatum per fsnftimem
lis eft .- RurtCi petet feneorum voce pontifi­ fuam locum detestatur , altera interpofiti tem­
cum, dignitatem fedis ejus faétam efle toto poris dilationem: utrique pro pace flçcostfborbe venerabilem, dum UU quidquid fidelium Etione vestra, & ne membra a capite fepeeft ubique fubmittitnr, dum totius corporis rentur, ex innata humanitate foa fenâitas
<-»put s*e defignatur : de hoc utim pet pro­ providere dignatur. Ad primam enim difieaphetam dktam videtur : S hoc humiliatur , bonem tollendam, quemcumque alium in I- . - moriftst»
·—
m? d* «fe rcfinf·*- E talia ecclefia immédiat· fubjcAum locum ofU·/·»· 4
ciq» ctnfugtttu
tu gloria· rr/nsm ?
Muka ad hac reprimen
­
“ ...
fen: cuius
dominio pro tempore celebrandi
da longe lateque in toto juris flt canonum concilii «fe expoliare decrevit, flt fiib con­
ambitu cotticripta funt, qua praetereunda efle cilii potertaie ponere, cum condition·, quod
cesfemus, ut celerius ad legatioatTnoftra fru- post finem concilii, ecclefi· fle fua fenâit*ûum ingrediamur . Nemo profeâo eft, patres ti restituatur. Ad fecundam, illam temporis
optimi, qui de rebus gravibus aquo flt mo­ «hiationem tollere, flt fefe ad locum per vos
derato animo indicet , qui non plurimum eligendum fic deputandum modo prodiAo
admiratur hujufmodi ptograftn veftro·, opl· perfonaliter fle abfipie intermedio conferre
bcturque mavia illo· , flt graviora quam fint Ad quem primo congreflu magnam prolato­
icandâh , in ecclefia Dei parituros ; quibus , rum multitudinem fecum ducet, alios eue
quantum ex alto permittitur, flt quanta cum celeritate ex omnibus mundi partibus venire
•om-

\

4»

APPENDIXPRIMA

4»

Compellet. Ad quem etiam locum pkndqutA deformitatum capita ripumlul. Ampleftaml··
•randi principes venturae, plcndquefolrmaas ni amore Jefia Chrifti caritatem nos fifiam ·ambafiatores fit procuratores mifior» ceno «a eft de qua asoMsa ad Corinthi» ait ?
Confidit. N» etiam joffi» fist feafttatis vo- Cariras potier» efi y Aetayna qf. «riras aes a-

ritatur, nmt vagiat mÊhèm , nan gaud* fitper
imqtneate, ooagûttd* msam venant.. Έ» quai
fummopere appmere videmini, patres «trimi, prôfecto magna fit ardus, font, fit fon­
fi forfen Germania reformationem reduilio- tem pot fe bonefti fic boni ferunt, quorum
nenuroe Bohemorwn commodfas in Germa­ tamen appetitus humilitatis freno continendos
nia neri arbitraremini , foa unflitas eft al­ eft : cogitans enim magnam febricam conftrneterius longe (ementia , ut prsmiflum eft , re celfitudinis , de fundamento prius cogita
prafortim quia toâoritas pntfentia (anilita­ humilitatis, ut AureQtu Ule Auguftinus ait .
tis 4««1 ad tantarum rerum expeditionem pit»- B Efficiendum eft igitur , prout lue nofter Arneceflaria videtur , fit an ultra Italia pinas ( gentilis tamen , fed moraliffimus ) Grirai
fefc, .propter
notoriam invalitudinem, ceto in officiis inquit : Ut appetitus rationi
Umii,
.
confient poffit,
“
qui etiam
_
quinquaginta
. *■ obediant
pa£- , eam neque pnteurran:, neque proim progreflq hflatur , vôfipfi dqudicare : pter p;gritiam aut ignaviam deferant., fintque
• · "
tranquilli, atque omni animi perturbatione cahemos , fi eorum inrentiq pia 8t refla foret, reant: ex quo elucebit omnis conflantia, oab eorum falute , ab unione fidelium, ab a- mnifque moderatio: nam qui appetitus lon­
mceniffima pace , propter loci diftantiam re­ gius evagantur, fit tamquam exultantes , five
tardari: neque propter ipforum hsreticoram cupiendo, five fugiendo , non Citis a ration·
rtduflionem , quam tamen credere , confide­ retinentur, fine dubio finem fit modum tranntis multis , mens refugit, poftponenda eft feunt, fit relinquunt, atque abiiciunt obedienorientalis ecclefis revocatio, qua tantis pa­ riam . cui fubjefli funt lege nature. Bene
tribus incredibili lapientia fic fanflinfonia re­ igitur Auguftinus ajebat quod menfuri hutnifertis abundavit, unde fibi doflrinc fidei glo- 1 it itis cuique ex. menfura ipfius
a
v
magnitudinis
ria merito eft tributa , cujus inclinationem Cdata eft. Bonum eft igitur querere dignos junufquam haOenu* promptiorem vidimus. ne- ftiti* frudus , patres, fi tamen humilitatis freque ftriflo fit jufto Dei judicio eis magis ne- na non relaxetis : quod‘ Chryfoftcxnus
~
— G
- re­
ille
ceflariam, neque a tam pio fic catholico prin­ çus inquit: Si justitio conjunxeris humilita-,
cipe oblatam : pereunt fane in tarditate redu- tem, quo non ibit ? Affistct ipfi tribunali di­
flionis decedentium Huffitarum anime pereunt vino in medio angelorum. Penfata igitur re­
orientalium fchifinaticorum, fic abfque dubio rum , quas agitis , magnitudine, patres,comlonge plurium. Modus eft igitur, ut abfque ipeniuratc dignitates vestras , fic ita omnia
intermedio utrique invitentur , ne cum illi* ponderate , 'ut opera vestri divino voluntati
fimul pereamus fic nos, fic ut, fi illi obftina- conformentur . Hac efi igitur vohtnta* Dei, ut
tione ad gehennam edificent, liberemur fic cum apostolo concludamus, ab omni [pede
nos. Poffimt certe uno eodemque confeffii ad mali abfiinert cor. /p/e adeem domtnut padt
unitatem ecckfua hi duo populi revocari, ftmfhficet w fer omnia , «r integer [firittu vepoftiint fit debent, maxime cum ab altero
(fi anima φ carptu fine querela i* ndpeMu
invitemur fit nos . Tamen fi in ea opinione domini Jefu Chnfit fervetur. Atntn .
veftra perfiftitis, placet fu« lànûitati, ne pro- D
Ego Jacobus Adfcrricus presbyter Tarantipterea ab ejus unitate recedatis, quod in am­ nus , publicus apostolica aû&oritate notarius,
barum harum rerum expeditionem reverendif- ■V reverendiffimi i® Christo patris domini
fimus dominus meus legatus, intendit. Placet J o annis archicpfcopi Tarentini, ÿc.
infuper quod vos eidem adjumento filis , fi
hoc fruduofius, quam fine intermedio ad concilium proficifci, exiftimatis. Quod fi com­
XLVI.
plementum rerum hujufmodi per dominum
legatum fic vos fieri non poffit, reliquum ,

pium pneteriton
▼aliruram plenariam
omnimodam libertatem fie fooûitatem . Quod

£

quod ad perfeflionem extabit, fupplebitur in Oram luculenta prafidentii, habita in concilio Hm ta*M
concilio generali . Germani* tamen reforma­
Bafileenfi nomine ecclefia catholica nd con>*►
tio plus antiquorum canonum obfcrvatione ,
vertendum Bohemot.
-^«T*
in qua modefta coafho neceflaria efle vide­
tur , quam novaram conflict: rionvm editione
Jefus Chnfiiu. Àrnen
indiget. Qua in rc per dominum legatum poteftatc fit favore circumfiiltum dari poterit ap- E
tiffimus modus, prsfertim cum clcirus hujus ΊΓ Ocuturas pro publica populi Christiani
patri* baOenus Deo devociffimus extiterit, I j tilitate, opus mihi efle arbitror ut p<
__
.
____ ut per-,
fit ad obedientiam fere ex natura paratiflunus : forum privatam exuam , * dc induam publi­
facile itaque ad decorem priflinum reducen­ cam ; fit tam publicam ; ut omnes · cotnpro- · ·γ-τγγι·
tur . Hrc eft fanfliffimi domini noftri pia in­ hcodant , fit nemo ab ejus jurifdiflione exi- LTb—-" ‘
tentio , patres hoc deGderiun». hoc votum at­ matur. Hoc est illa ûnéla catholica ecclefia,
que decretura . Snfciptatii igitur , reverendiP fponli Christi, fic Christianorum omnium ma­
urn i patres , infitum votus verbum quanti cum ta. Hrc , inquam, que nos omnes ad hunc
oportet cantate & humilitate, ne qui vide· locum divins benedklionis vocavit , fit ad
mint pue is , unionis fit reformationis amato­ nuptiale invitavit convivium , antequam c*
res , novorum fchifmatum , diffenfionum fic pro quibus convenimus traélarc incipiamus .
pati­

49j

n»if. t.

ΛΑ*.

CONCILII BASILEENSIS.

49«

pane* nnbiTrum «t vifcaribus caritatis loqui A feripea, inter prxeepea qua ad humanam fodecrevk. Itaque jam non sm quafi meipfum cietatem pertinent , hoc pnmumqubet ut pa­
loqtwntcm aumatia, ibd manquas· matrem dc rentes a filiis honorentur, propter quod anof
alumnam communem fentaaa Dei ecdefiam. ftohis inftruit Cofoflenfes. Fihl, obedite paremEgo dumt?-at atinifterinm prubeo, fle rudem ribtu per Mume , Aac «»· fiewrpfearvm efl do­
linguam, qua ut taftrumcnto ucuur, & tan­ mino. Quantum meriti filius honorando ma­
tum accosnodo . Ipfe amem eft qu· concipit, trem , quantumve fopplicii eam contemnendo
datatque fimmntiM
Nec voe admiratio te­
expetat , fcriptvra divina infinuat , dicem ■*
neat, quod huc tam grandia ftt drcumfpeta Start yw thefaurirat , ita & f» Aonmwr madomina, ex hac magna congregatione, in qua tremi Λ rurfus: Fdi mu , ne beuttt! k/pa
plurimi font ftt fenfli dt literati viri > me fo- matnr tua , ut
gftia capiti tuo : Econlom elegerit iqdotam dc peccatorem. Habet tra : HaledtOut a Deo qui nafpcrat matrem.
enim »pbd Deum nefcio quid privilegii offi­ Accedit pneterea quod confiliis meis fine ul- *"** *
cium publicum , quo divina potentia virtutes la hnfitatiooe parere debet», quia non fum
fisas crebro exercere confuevit . ' Cum itaque ficut una de fluids mulieribus hujus fcculi
pnsfidens fim temporis huius in hoc fecroBfed in omni virtute & fepientia ab omnipo»
concilio, quqmquam fupra modum indignus, tente Deo
.
—
.imbuta
.
pleniffime
: propter quod
elegii me fpoofe Chrifti , non vite merito , certi efle debetis, nnecepta mea , tamquam
fed autaritate officii, per quem animi fui con­ ex fepienti· fonte manantia , non porte efle
ceptum explicaret. Quod U forfitan (uti ve­ nifi falubria : nec illud omittendum eft. quod
reor ) ex ore meo aliquid ineptum effluxerit, quidquid vobis cotsfuluero ac jufTero, facilli­
non imputetis quxfo huic fepicntiffim* mulie­ mum eft, dt fupra modum dclctabile . Que
ri » qu· in nulla re errare confuevit, fed tan­ cura mihi fit de felute veftra, hinc facile pertum incircumdfis pollutifque labiis meis 1 que­ fpicerc poteflis , quod gaudium meum imple­
madmodum nec imputandum furet magiftro ri non poteft , nifi & vobis bene fit. Caudium
in arte mufica peritiffimo , fi inftrumcntum ru- meum ex veftra pendet utilitate ; non pofliim
biginofum aut coufraflum , in quo pfallit , efle beta, nifi & vos Ictos atque unanime*
raucam dc non bene fonoram emittat vocem. intuear . Carpuntur viicera mea , fi quem de
Vos autem obfecro, ut interim , me loquen- filiis' meis vel modicum ledi videroCrucior
re, tacite in cordibus veftris oretis , quate- tota, fi
lid accidat eis infortunii. Madcfcunt
nus pro honore feotae matris ecclefi· ac no-C tunc ,pr
rtim gene met lacryn is, cum in­
ftra edificatione Spiritus fanflus igniculo illo , ter filios meos ddBdii aliquid ortum fentio .
quo labia Ifei· purificavit, f.iltem pe' hoiam Et licet aliqu· interdum matres reperte fint,
purificare dignetur & mea . Deinceps ig.tur que dimiflis filiis ad novos maritos feu pro­
magna cum devotione & reverentia matrem cos fe tranftulerunt, Sn voluntatibus propriis
fatisfaccré cupientes, filiorum fuorum obiit·
noftram loquentem audumus omnes , & at­
tente confideremus d.vina exordii verba qui­ funt ; ego · autem de numero illarum com- * l·**· ume
bus dos allocutuia eft , qu· fumpea font ex putari debeo , prout experientia manifeftat ,
beato apoftolo Paulo ad Phdippenfes . A qaa de quibus Ifaias fcribit : Numquid oblivifei po­
conffilatK) tn Chriflo, fi <pu>4 Jolatium cantatu, teft mater anfantem fuum , w non mifereaturffi quo focictat fpintut , fi qaa vtfiera mtfrratio- l>o uteri jm ? Quamquam etiam quidam fint
nii, implete pauiium meum : ut ><iem [apiatit , patres aut domini, qui filiorum culpis mifeeamdem cantairm hubentet , unantmet, tJipfum riifque non moventur , dicentes ; Satis mihi
fentientet , nihil per contentionem , neque per eft quod beoe ago, & mihi bene fit. de ce­
inanem floriam, fed in humilitate . In primis tero neque iniquitas mea , neque delitam
nolo exiftimeiis ad aliquos tantum ex vobis D
< meum . Ego autem non fic : licet enim nihil
ne verbum facere . Ad univerfos , prout cui­ mihi confcia fim , hoc me non confolatur ,
que opus eft , meus < rmo dirigitur : totam nifi dc idem filus meis adefle videam . Nec
ergo hanc congregationem , noh panem , al­ mihi fetis eft fcmel admonuifle , nifi iterum
loquor ; omnium enim veftrum cquahs mihi atque iterum & fine intermiflione ufque in
cura eft: nam omnes filii mei efhs. & in u- finem fedulo eos commonefaciam . Dilefliflitero meo non fine magno labore concepti . mi , mei ita vos omnes affeta quodam inex­
Ego enim fum fponfa ejus, in quo fecundum plicabili diligo, ut nulla tam gravia efle pofapoftolum ad Coloflenfes , Non efl mafiulut Cnt diferimina, quibus libens pro falute vetf· femine, Centilu & /udant, circumafio <£· fira me ultro non objicerem . Quot martyria,
peeputium, barbertu & Scptha , fertus & liber, tormenta , pcriccutiones a fxvis imperatoribus
fed onM ia ommbut Cknflut. Aufcultatc igi­ & tyrannis in primitiva adolefcentic mcx ae­
tur diligenter omnes qui hic adeflis , St in tate pertulerim pro falute eorum qui tunc
cordibus veftris recondite in Spiritu leniatis erant filiorum , & qui poftea fucceflerunt dc
qu* dklura fum & pro viribus enitimini im­ fuccefluri funt, quis unquam poflet enarrare ?
plere gaudium meum. Naturali jure & divi-E Inundaverunt piate· civiutum fanguine memna lege, filioli mei, conftnngimi credere con- brorum meorum , ut fides catholica in filiis
filiis meis , & praceptis meis obtemperare . meis illibata perfifteret - Ita quidem vos om­
Natura ipfa filio fuadet, curb fe a matre ge­
nes in praecordiis meis infixi cftis , ut non nifi
nitum effe fciat, & ab ea fuper omnes fe a- de veftris commodis cogitare queam , pro
mari cognofcat, ut eam fimiliter diligat, ho­ quibus non folum alligari , fed & mori in
noret dc confoletur, & ejus omnibus acquie- membris meis pro unoquoque veftrum omni
fcat confiliis . Ita Tobias fenior moriens ad­ tempore parata fum . Sequor in hoc veftigia
monebat filium filum : Honorem exhibebit ma­ fponfi mei, qui ita me & corpus meum di
tri tua omarbut dtebut vita tua : memor enim lexit , ut pro ea animam fuam ponere non
effe debet ftaa à* quanta pericula pafa fit pro­ dubitaverit . Vidi ipfum fxpenumeto la<rypter te ài utere fua . Lex etiam digito .Dei mantem ac dolentem pro membris meis ■ Au­
divi

4M

APPENDIX P Λ IM A

4M

•em : Peur ignqfte iBisi Bcct undiqae dUeAus
manaret fenguine , dt atrti fifth·is tormentis
undique agitaretur , nihil tamen aUod
Glutem fittonam meorum fitiabat. Se dc me tiot Λ iwjkw ^àriawj
fpoafem ac difeipulam fimm facere decet, dc
memoriam contineam veftri habere ,ac <bc
noAnque gemitibus inenarrabilibus damars dc Aus in omnibos fidcBbua , fi vultis dfc par­
interpellare ad Deum pro vobis, ut nemo pe­ ticipa Spiritus feaAi, de sjns focieacm hareat ex Itis quos tradidit mihi. Propcem fic bent fi vultis nt Spirit» faaAus habit» in
anxia ac folicita poftulo ut impleatis gaudium vobis, bstificam mtn· vcftrasn «cdafiam .
meum. Quanto mentis afieân, quantaque a»· 0 vehemens admirationi* gaous , quam Igni­
xietase dc vehementia deprecationem hanc tus «at hic fermo & penetrabilior otuni gbmeam ad vos porrigam, ex verbis apoftoUci· dio andpiti. , pertingens ufijue ad casapagem
modo propofitis animadvertitei fe qua confolo- aninan, $iritus, ac medullarum I Sed non
t>o ef m Chrifo, β quod johtwu cuntuu, /Btam propere Spiritus fenAi memoriam pen*
f» focieus Spirittu, β qtm v^xro nùfmAonu, curramus . Nam incftâbik quoddam in ore
meo , dum ipfam
racenfeo , fentio faavitatis
implete gondittm meum . Quid eft dicere ,
‘
quo conftdotio eft m Ckrifto, nifi quia maxi­ neflar. Et quia aauha hic Spiritu* paracletus
ma eft ? quam fi habere vultis , opus eft ut mihi beneficia contulit , multum equidem ,
impleatis defiderium meum. Immoramur , fi na ingrata fim , diligere ipfam debeo : fu·
placet, paululum in hocChrifti nomine; non enim custodi· dimifla fum , ne videar orpha­
enim decet memoriam fponfi mei fic periun- ns. Ipfe me protegit « ne porte inferi pnrAorie tranfire . £jue quippe omore longueo, tp
hquefoüo eft onime, ut primum nomen AleBi
met itator euribur meir. Quid (qunfo ) ma­ lam · virtutem ex alto, dc in mC refodit per
jus dici poteft quam confolatio in Chrifto , ignem, ut caritate arderem dc in lingua , ut vuuu Γϊ

quam

>i.

rubf. ».

B>W J

fui eft Poter myericordierum , </* Deus totius linguis omnium loquens omnes docere porffan .
confolotionu, qui confolotur nos in omni tnbule- Ipfe adseat femper auribus mei*, dc quidquid
tmne noftnf Fallitur qui putat aliis in rebus
’ “ ’ us, ipfe faggeric mihi oocetque
veritatem Spiritus ipfe veritatis,
confolatiooeth poffe reperire. Ad ipfum dum-C mihi
taxat pro oonfolatiOM accedere oportet, quo­ nec me unquam errirt partus est, neque, ut
niam per Cltriftum , ut inquit apoftolus , βΜΗ·- fpero, uique ad confummationem feculi pa­
dot confidobo noftra. Ipfe folus eft qui dicit i tietur. Hic mihi abonde largitus est feptem
Perdu od me omnes qui lehoratis (P onerati e- ejus facratiffima munera, Spiritum videlicet
ftis, tp ego nftetam vas ; tp invenietis requiem fapsenti· dc intelieAu* , confilii dc fortitudi­
anunebur veftris & rurfas : Qid fidt, veniet nis , ftiantia , pietatis dc timori*.· dona ipfius
ad me, & Met . Poflidcte quod vultis , au­ Spiritus (anAi habeo » ut per fepientiam fim
rum , argentum , regna , civitates , fcientiam, marura, per in.elteAam provida , per confidc eloquentiam , dc quidquid fub aelo eft , lium cauta , per fortitudinem animofe , per
fine Chrifto moleftiam potius quam confola- fcientiam difereta , per pietatem xniferieon ,
tfonem experiemini . Solus Chriftus eft con­ per timorem humihs. Multa nimis de Spiritu
folatio, pax , quia dc tranquillius.- quod dc fanA6 dicenda forent.· fed quis ad lucem quam
ipfe, tranfiturus ex hoc mundo , diicipulis inhabitat inacceftibilem accedert poterit ? Nunc
fais predixit : /n mundo prefu nam habebitis, in autem duo hrc de doAore meo referre fetis
me autem pacem. Si igitur filii mei, confola-Dfit , unulquiique Christianus cognofcat quantionem in Chrifto obtinere (peratis , necefte tum amare dc revereri ipfum tiebeat f Spiri­
eft ut impleatic gaudium . Non enim aliter tus paracletus hic est » de quo conceptus dc
dominus meus vos confolabitur > nifi dc vos incarnatus est Redemptor generi* humani Je­
unicam fponfam fuam conibiemini, quam ut tas Christus Deu* meus dc Deus vester, do­
animam fuam dc pupillam oculi fui diligit . minus raeu* dc dominus vester . Ipfe etiam
Sequitur : Si quod fidatium caritatis, hoc eft , est, de fuo, inquit apostolus , nemo poteft di’/
- _
. Spiritu
-. . . fantbo
- - . Si
fi caritatem habere vultisL dt ex caritate fo- .cere, Chriftus
Jeftts,
nifi m
facium, implete defidertum'meum. Caritas dile- igitur
>«»:»·■' hujus Spiritus a
.ai , qui tam mirabilium
ûnAi
Aio eft . ubi dileAio , ibi deleAatio ; ubi do- est
<
patrator operum, focietatem habere vultis,
leflatio , ibi folatium dc gaudium, ubi caritas implere gaudium meum. Tandem dc quarto vos
eft, ibi Deus eft > quia Deus caritas eft - Econ- obfecro» per vifcera miferationi*. fi qua in vo­
tra qbi carius non eft, ibi nec Deus , nec bis funt, ut impleatis gaudium meum . Omnis
quidem boni aliquid efle poteft. Si igitur ca­
fumma Christiane difciplina in pietate dc miritatem, dc Deum , dt omne bonum cum Deo fericordia confiait. Quantum mlfericordie dc
defideratis , votis meis fetisfacere vos opor- E pietatis opus Da· fit cordi
‘i , hinc constat ,
tet. Si praeceptum primum caufe caritatis eft , quod in extremo aaundi padicio de etifericorm diligatis Deum , diligendo rae , diligitis diàfolum ratio «xiganv/AsMs/teaqfencuHfi·
habens vito ·· Tb· *
profeAo.Deum , quia Chriftus Deus dc ego «d «ama
- eft
- utAs
- * ffonijômn
·—
una myftica peribna fumus, cujus ipfe eft ca­ qua musc ed 0- futura, fecundum apostolum:
put i duo enim fumus in carne una : dc hoc hic enim divitias dc gloriam , in faturo vi­
eft illud magnum facramentum de quo inquit tam eternam confequitur. De hac diAum eflb
apoftolus. In Chnftv ό“ ecdtfia . Si reAe' ex videtur quod feribitur in libro Sapientia ; In _
**
caritate diligendus eft proximus , quis vobis dextero ejus «mr «ita, m fisuftru epu dhmtia d*
Eoximior eft quam ego mater veftra, dt ta- honor . Si ergo promiffionem hujus vte dc mmater , que non feme! , ut ali· matres tenue optatis, mifereaminl matris vestr·, qu·
fed dc pneter fecri bapeifini generationem , tamdiu de filiorum fuorum diffidio vehementer
affii-

4«?

CONCILII BAS1LEENSIS.

sftgirnr, per vihn mifcricocdia Dai noftriAhuc vcntife videamini. Sic

49«
non difpe-

Cm ta.

Λ* SS-

dost qoatndr· maternis predbo»? Qui» cam
inhmnanus atque impha reperiri poeeft , qui
fie «âkaciter a matre adjuraro· mox non ac
quiefcat, fit com Salomone dicat : Are mater > ** *
fitb membra corporis mei, naturali pietate ■M, tuque enta» fat efi ta avertam faciem mam.
tam matrbvcftra, quam ceterorum membro- Sub
.
___ fpe, _________
_______
hae igitur
filioli mei, explicabo
vorum «x veftro difidio fe attigentium, miferi bis defideriiium meum , dc confidenter aperiam
ac compati deberis. 91 ut primum Jofeph vi- quod illud fit gaudium , quod tantopere per
dit Bmiamin fratrem faum parvulum in
vos impleri eflbgito. Sed boc, filii mei, ftU
pltum dcdndum, commota faut vifcera ejus, tote, nihil dtifidle aut laboriofam me petitunec fe cohibere poterat, quin heryma ex o-Bram. Duidfimum erit fic utiliffimum, fit quo
culis erumperem, quanto magb vifcera ve­ magis comredabitur, eo dulcius atque utilius
ftra commoveri debent ad «aetatem, fit ocaH fiet. Hoc eft, inquam, gaudium, quod im­
erumpere ad herymas, vite num veftra ftt pleri poftulo : Primum, ut idem fapiatis om­
genitrice tot fratrum vcftrorum diuturno mae­ nes/ deinde, ut eamdem caritatem habeatis.
rore tabefafea? Sic Igitut^ filioli mei, conto- Quid de hac duplici petitiuncula vobis vide­
ftor ftt adjuro vos per crmfobrioaem Chri­ tur*, filii? Numquid pnecipio vobb ut tranffti , per Matium caritatis, per fodetatem Spi­ fretetis maria, per orbem peragrinemini, cum
ritus tendi, per vifcera mifetatioab, ut gau­ hofiibus pugnetis? Non jubeo ut contemnatis
dium , quod de vobis concepi, hoc &> lo­ divitias, ut corpora veftra macereris jejuniis ,
co compleatur. Incelligitis, puto, cum dixe­ ut martyria fit tormenta fubcatis. Nihil ho­
rim . Implete gaudium meum ; hoc fignifi- rum, ut audiftbt quamquam etfi ifta praeicat aliquid gaudii coeptum ede, aliquid au­
tem reftare ut impleatur. Coeptum eft gau­ tres veftri, qui το» procéderont, jufiu meo
dium in corde meo, cum tempus hujus fe- v
hnc 5t
flapennumen fa“ maion
'
forti animo flapennumero
cri coocilii celebrandi advenit, per quod fpesCditarunt. Sed hoc dumtaxat honor, hoc: mo­
mihi non parva erat, ut filii mei undique neo, ut idipfam credat», fit alter alterum
colligendi infirmitatibus corporis mei, qua , diligat. Credere facillimum eft, amare dulcifproh dolor, graviffim· fant, opportune pro­ fimum, utrumque vero utiliffimum . His duo­
viderent, fit fidem orthodoxam, quam ipfa bus prneeptis conficiendi» re nulla extrinfeprofiteor, viriliter ab impugnantibus tueren­ cus opu» eft. Credite, dc amate invicem in
tur, pocemque nbique exulantem intra fines cordibus vcftris , dc fattsfeciftis defiderio meo.
meos reducerent, ac virtutes multis in locis In momento, in Wu oculi boc agere poteac perfects 1ère extindas rcfufcitarent, quem- fti». Velitis, & fadum eft. Primum eft igi­
•danodum hsK omnia ia alii» fecris generali- tur , ut idem lapiatis. Quid eft, idem lapia­
bus conciliis per Spiritus fitndl gratiam Ce- tis, nifi ut non diveriâ alter ab altero dc fi­
penumero fada font, hujufmodi aurem po­ de domini noftri Jefu Chrifti femiatis? A fi­
dium tunc adum eft, cum per piiffinuunhu- de incepi, quoniam fides Christian· religio­
ius iacri coadHi Utera» Bohemia populus ad nis fit omnis felutis janua est. Hac estfannane CinAam fynodum magna cum caritate damentum & radix omnis edification!· qua
convocatus eft, fic ei libera audientia obla-Dcrefcit in domo mea. Aliud autem fitudtmenta. Sed tunc prafertim exuluvit animus meus, tum, fecundum apostolum , nente pitefi
cum convetticntibus huius fecri concilii fic n > quam fuod fofitum efi, pued e/ Chrifiut
Bohcmorum ambulatoribus in oppido Egre, Jefut·. Hoc autem fidei fundamentum quam
•nanimiaer condufe eft, ut vos Bohemi ad firmiter fustentet edifiemm quod fuperimpohunc locum proficifceremini .· quod, Deo dif- nitur . ouantaque illud virtute ac gratia com­
oonmtte , jam oculi» meu fadum video, muniat, dc hac radix quam feluberrimos faalimae autem fpes faturi gaudii magis ac ma­ viffimofque ex fie producat fnkhi», quo alio
gb appropinquat, quando filio· meos ante probationis genere uti opus bst, nifi hoc fohac tempora invidia diaboli inter fe divifes, Io testimonio, quod Christus Jcfits, per quem
nec fc refoicere audentes, nunc infimul mo- fafla funt omnia, hujus edificii bafis ac fun­
defte confodere, pacifice loqui, fic manfuete damentum fieri dignatus jut ? Huic ergo tam
invicem cooverfari afpicio. Et quo magia cor­ stabili fundamento fi qui» corde puro ficconpora conjunguntur, eo major fpes eft conci­ fcientia non fida inhaferit, primum ab im­
liandorum animorum. Multum quidem efflu- munditiis , fi nuas habet, purificabitur, ut in
xit tempori» , quo latiorem diem quam iftum E Aftibus apostolorum fcrigtum est.- ΛΛ pnri«xperta non fam, quandoquidem verifimilia /ceu» corda eorum, purificatus vero mox in
fatura unionis fundamenta ex tam felid ini­ domino justificabitur, ut inquit apostolus/ Ar- t*
tio inter filio· meos jafta efiê videtftur. Agite teramur hominem jufiifican ner fidem . Sic au­
igitur, filii mei, implete gaudium meum date tem anima per fidem purificata ac justifica­
operam ut quod mm laudabiliter inchoaftte ta merebitur defponferi a domino ut ipfe per
optato fine terminet ». Gaudram coeptum eft, Ofeam inquit s Peffiaefabo te mihi m fide {
fellat ut coarfiimmetnr. In manu veftra eft con- Quicumque vero fic defpon&tus fuerit, forti»
fammarn iDad dc confebri matrem veftram, fiet, ut illi magno adverûrio nostro leoni fu­
atque omOem exhihie populum Chriftianum, gienti poffit renitere / cm ( inquit Petrus ) re- »· Λν. s.

ftram ft membra vdtra. Inquit apoAotai. Λ»

qui magno cum defiderio finem conventionis
veftra pnsftolatur. Farhe, obfecro, ne fruftra
Getter* Tom. XXIX.

fifiite fortet m fide. Huic qui refistere potue­
rit, etufdcm fidei virtute facillime vincet fit
( Ii
fepe-

499

,

j.

o.Mr

*:·>·* r,
M»ui. ij.

Mini.

i'.'

U ml

14.

m ·.

J** ♦>

APPENDIXPRIMA

5··

fuperabit mundum . Hec eft vOoria , inquit A cioft» jafptdis flt fapohiri fic alionm decem
Joannes , qua unat mundum, fides noftra. Mun- quos
<
in apocalypfi nominati* Joann* en»- 4* μ»
fed quod omnibus preciofis lapidibus
do autem deνιΛο, benedtâionem aedpietper ment:
1
eft, faper petram Chrifti vivam.
eamdem fidem a domino: quia fw ex fide pveciofius
;
/not, fecundum apoftolum , knedscentur a Do­ Nec etiam mortali manu hominum fafa eft,
mino cum fiiiis Abraham . Sod fic hac amplius. fed nova defeendit de celo a Deo parata,&
quia Chriftus in corde fidelis anima habita­ cut fponfa ornata viro fuo. Nemini, ut hanc
demoliatur, ingredi fas eft , quam 1 a.
culum faciet. Habitare, inquit apoftolus, C&ri- domum
<
fium j*t fidem m cordius veftrisi nec folum angeli ( ut in eadem apocalypfi fcribitur ) in IH*··
hsbitabit, quinimo per fidem in filium ado­ portis cnftodiunt . Sed qualem intus putatis
ptivum aflumet. Omnes nm, inquit apofto- hanc efle domum? an caliginofam, an farte
lus, fila Dei eftis perfidem , poftquam autem ad depellendum tenebïas lumen ibi efle ex
fide· merito tantum muneris a domino confe- oleo aut cera com politum : aut, quod plus eft,
« uti fueritis , ut ejus filii efficiamini, confi­ Solem aut Lunam in illa lucere ? Majus aliquid
denter, a Patre noftro omnia poftulare pote­ habet, & longe majus. Sed quod illud efle
ritis , fic refpondebit vobis ficut olim centurio- Bίpoteft Sole & Luna majus lumen? Audite
ni ; Fiat tibi ficut credidifti : fic quemadmodum Joannem in apocalypfi dicentem: £t civitas nuu*.
Chananc··. Magna eft fides tua, fiat tibi ficut (
1 quam paulo fuperius novam defeendentem
vis. Tam preciofa eft hujus fidei radix fic fe­ de celo, & uxorem agni dixerat ) nen eget
men ejus, quod fi modicum quid ex ea ha­ Sole neque Luna, ut luceant in ea. Nam cla­
bueritis, ( quid autem minus dici poteft quam ritas
1
Dei illuminat eam, fic lucerna ejus eft
granum finapis? ) dicetis huic monti: Transfer agnus,
;
fic ambulabunt gentes in lumine ejus.
te (fi transfert fe. Quamquam autem non fem­
Et ut fupremum omnium teftimonium adducaper eo modo, quo verba petentis fonanx. quis mus, Chriftus, qui mentiri non poteft, polli­
exaudiatur 1 obtinetur tamen per fidem id quod citus eft manere cum ea ufque ad confummamagis petenti prodeft, ad vitam pnefertim c- tionem fieculi. Si qui in hac domo in^pomi- Mmj. »s.
temam, in qua omne defiderium includitur: ne Jefu Chrifti congregantur, ibi ipfe eft in
cujus vite atem· per fidem hic promiffionem medio eorum , & Spiritus fanflus lumine fun
A
confequimur. Inquit Tobias 1 Ji/ri fandorum claritatis totam replet, ubi filii mei manent
fumus (fi vitam expeOamus quam Deus daturus in unitate fedentes. Sed Sc boc memori· per­
eft his qui nunquam mutant fidem. Quid plu- C petuo fixum tenete , quod Apoftolus ad Ti­
ra? Sine hac ambulare non poteftis, quia per motheum feribit : Hec tibi fcnbo, fili mi Timo- t
fidem ambulamu*, inquit apoftolus. Sine hac thee, fpemns me ad te venire cito. Si autem
nec etiam vivere > quia jufius ex fide visit. Si­ tardavero, ut fcias quomodo oportet te tn domo
ne hac , ut idem atteftatur apoftolus, impuf- Dei converfari , qua eft ecclefia Dei vivi, co­
fibile eft placere Deo. Sine hac quilibet in a- lumna (fi firmamentum veritatis. Intret igitur
byflum errorum mergitur , ficut in profun­ omnis homo fecuros tam lucidam & tam fir­
dum maris mergi incipiebat Petrus, cui di- miter conftruflam domum, qu· næc obtene­
flum eft a domino: Modica fidei cur dubita- brari poteft , talem ac tantam Dei Patris fic
fti? Videat igitur unutquiique, quantum fta- agni fic Spiritus paracleti fulgorem habens ,
bilitatis ac firmamenti ex hoç fundamento , nec corruere, talibus fuperinnixa bafibus. Et
quam preciofos fruilus ex hac radice. quqn- qui ingreditur , maneat, fic nunquam exeat ;
taque celeftia bona ex hac fidei profeflione fit qui exivit, redire non differat, redeuntem
aflequi poflit. Quid ergo illa preciofius? Re- autem neminem ejicio. Extra hanc domum
ile inquit Petrus 1 Probatio fidei preciofior eft omnia funt caligo fic tenebre. Extra iftarn nec
auro quod per ignem probatur. Sed ad veram Deft nec efle poteft vera fides nec falus horniadipifeendara fidem , filioli mei, primum nof- nibus.
- velut
Et
qui■ in area Noe reperti non
fe oportet fub qua domo hujufmodi ( quod funt diluvium aquarum abforbuit, ita & qui
ante dixi ) fundamentum jaftum fit, & quem­ in hac facra zde non permanferint, caligine v
admodum ad eam perveniatur. Super hoc errorum obrui & tandem periie necefle eft .
fundamento domus mea a domino xdificata Sed nec ad hanc domum iter cuiquam pareeft , ipfo dicente : Super hanc petram , videlire poteft, nifi illud ipfa docuero : quam nicet fidei, adificabo ecclefiam meam. Videte quis fi a me doârinam fidei accipiatis, nec fidem
eft hic cdificatdr & arehitedor, Is cujus ma­ repam nec ecclefi· unitatom habere poteftis.
ut icitis', ex auditu eft. Quomodo audie- <·«. u·
nu faili funt cali & terra, & cujus ordina­
tione perfevenmt dies, fic omnia ferviunt fi­ tis fine praedicante ? Sed prrdicari quid poteft
bi. Uic nofter fabricator tam folidc huic fun­ in quo fit falus , nifi evangelium Chrifti ?
damento domum meam fuperirnpofuk, ut Quod autem verum foret Chrifti evangelium
quamquam poteftas fatan» tanta fit, ut, fe­ quomodo fcire pofletis
nifi illud vobù par
cundum Job, nulla fit ei fimilis in terris, tefeciflem ? Audiftis nonnullos etiam ex apoquam ipfa Veritas principem hujus mundi ap-E (tolis fcripfifle evangclia: fed quoniam quapellai, tamen adveifus hanc meam domum pri­ tuor dumtaxat approbavi, illa ut evangclia
vilegio Chrifti nil^l praevalere poflit. Scrutami­ venerantur, alia refpuuntui
Neque etiam ,
ni feripturas, & nullam domum fic fundatam, pofteaquam ad hanc domum iter vobis often· ■
nec tale ei munus indultum invenietis. Hanc fum fuerit, ingredi poteritis, nifi ego, cui
domum perflare venti poflunt, concutere non claves hujus domus a domino tradit· funt,
poflunt, falguraque ac turbines aeri illam tan- meis manibus adaperiam , Vofque introdu­
geVe, fed uon evertere, quia hec eft domus cam. Sine his clavibus ad fecretos thefauroe
domini firmiter cdificara, bene fundata fuper celcftis regis fponfi mei in domo mea reclu- firmam petram : non fuper arenam, aut trabes fas nemini licet introire. Et fi aienis clavibus
putridas, feu faxa mortua, fundata eft hec fa- intrare contendent, poterit videri intrare ,
çrofanûa mea domus , fed fuper lapides pre- fed non rccle intrare. Reflet igitur, & jam
liqui-

k

CONCILII BASILEENSIS.
qot
liquido inteltexiAi·, quod pervenire ad fidem Atot femeatia quot capita. Qms ille ent ita
>.
e_______
_
hebes, cui non fuppetat audacia novam febri»
**oa poceftis Q aamobrem fine asora, relidis care interpretationem ? Melius ergo leges hu­
ornofbu*, me unufquifque fequatur, & me- manas conditas efle feteri oportebit. Jpfrt poA»
cum habitat, dc veritas fidei habitet cum eo. S|uam vel a principe vel communitate lata
Uber, in quo fides catholica defcripta eft,
unt, nemini fas eft contraire, quod fi farte
SOS incongrue illo libro comparari poffet fi- aliquid ambiguitatis contineant, privetis noo
mato feptem fignaculis, quem, ut apocalyp- licet interpretari perfrmis, fed ad legislato­
ds Joannis teftatur, nemo negue m colo, «r- rem, feu illum qui judicando praeft, ha­
que fa terra, nsfue fab terra , fulvore potefi , betur recurfu*. Si forfitan veftram aliquis ra­
■»> falf «g»«s f«« ecafas efi. Ita quidem dt tione non movetur, exemplo populi Dei mo­
hunc librum fidei ac doftrinam ejus, nulli veatur . Scriptum eft in Nehemia, quod
creatum neque in olo, neque ia terra, ne­ congregati funt principes familiarum, unmaji *·*·■· *
que fub terra aliter intelligcre fas eft, quam populi, facerdotes & Devita ad Efdrum fariego catholica ecclcfia inteUigo. ipfius yeri »- bam , ut interpretantur
,
____ legit.
σ
__
vrrta
Et -,
quia
gni vera fponfe, cui ipfe fponfus, ut ex e-B vitio natur* corrupte homines frequenter ervangelio Joannis fitpe lege audiftis, omnia rant
,
frequentetque
inter
fe
diferepant
,
nerant, frequentetque inter fe diferepant, noqu» audivit à Patre nota fecit. Neque enim ceflario
·
- .
------- ­
dominus
nofter
Jefu»
Chriftus
fideli
angelis, aut homihibus, quanfecumque prw- bus fuis providit, me fanfiam catholicam
ditis potefUtc , contra meam doflrinam quid­ & apoftolicam ecclefiam in terris relinquens,
quam credendum foret. Ita ad Galatas feribit atque afiiftcntia fua ac Spiritus fimfli ufque
apoftoius , per cujus os loquebatur Chriftus : ad confummathmem tisculi & in aeternum
Licet nos aut angelus de cab evangelizet vobis corroborans, ut in hi» qn« ad falutem per­
praterquom quod evangelùfavimus, anathema fit. tinent errare non pofiem, fit ad me omnes
Hoc nihil aliud fignificare videtur, nifi quod tamquam ad infallibilem regulam gfpicerent.
aqgeios de olo contra veritatem evangelii Si una fanda catholica & apoflolica ecclcfia
quidquam dicere impofllbile eft, me vero ad­
toto orbe terrarum femper vocata & credita
huc ünpoflâbilius. De hominibus autem quis fum,' nemo ab unitate mea fe firindat : ne­
gloriari poteft, ut fibi contra ecclefis autfo- mo quod fandum eft erroneum putet ·. nullus
riutem credatur, cum apoftoius feipfum
,----- velit
-----judicium proprium aut paucorum univerfali
rfle anathema, fi aliud evangelizet, quam C determinationi anteponat. Catholicum enim
quod prius fecundum ecclefiz doélrinam e- Gnecum eft, quod Latine univerfale interpre­
vangeluavcrat. His autem, qui fub terra fun, tatur . Si 'apoftolica vocor. ut certe fum ,
nihil quoquomodo fore credendum quis dubi- credat unufquifque indubius , quod fictu a•et, cura faunas & angeli ejus in veritate poftoli Spiritu fando infpirati locuti funt ,
non ftetyrint, fed mendaces fint, & mendacii ita loquor dc ego. Neque enim folum pro
patres ? Si Arius, Manichaus, Neftoriu*, Fau- tempore ipoftolorum Chriftus per fe & per
ftus, Donatus , & cetera hujufmodi monftra, Spiritum fenflum affiftere promifit, fed , quod
meis tantum clavibus, & non propriis & a- fape pro vetlro profedo repetendum eft, uf­
dulterjnis, hunc fidei librum aperire voluifr que ad confummationem fieculi, âc in ster­
fent, nunc in inferno cum patre mendacii num : nec pro illi· tantum oraVit dominus ,
non cruciarentur . Si hi pertinaces & obftma­ fed dixit in evangelio : Sanüifica eos fn venti homines meis paruiflent pneceptis, multa­ tate ferrno tuus veritas efi . Sicut tu me mirum gentium catervas ad locum fulfuris & fifii in mundum , & ego mifi eoi in mundum. '
_
. perpetui
.
, *------------------------;
ignis
fecum non · przclpitaflent
. Ini- it ego pro eis fanihfico meipfum , ut fint
Cium ialuti* hominis eft nolle propris innitiVipfi fanihficati in veritate. Non pro eis au­
prudentic: fed ieipfum ad fufcipiendam ma­ tem rogo tantum , fed & pro eis qui credi­
iorum fuorum difeiplinam accommodare, il­ turi funt
'
_
per
verbum
'
eorum ta me, ut omlorum fcilicet, quo* diutina approbatio au­ nes unum fint, ficut tu Pater in me , &
thentico· fecit , quorumque doctrinae, famili­ ego ht te : ut tp ipfi nobis unum fint. cE
ta* vit», ac manifefta miracula , certum per­ mundus credat quod tu me mtfifii . Et ego
hibent veritatis tcftimonium . Qui* no* tanôlos claritatem . quam tu dedifit inibi , dedi eu ,
patre· & dtxlorcs per multa faecula a me ubi­ ut fint unum , ficut
nos unum fumus .
que approbatos, quorum tanta fuit integritas Hinc aperte cognofci poteft, quod ficut Pa­
& veritati* Scius, ut ptiu* mortem & omnia ter dc Filius in unitate & veritate non di£
fupplicia pati voluifient , quam leviflïmum cordant, fed unum funt ; ita omnis ecclc­
proferre mendacium , potius quam feipfum, fia dc apoftolorum , dc eorum qui per cos
rudis forte ingenii feu non exercitati , merito credituri funi ufque in finem , unius eft
foqui debeat? Quis interprvtatkmi exccllentif- caritatis di unitatis. Hinc eft quod in apofimorum pene innumerabilium doftonun, excalypfi
__ /r__ _____
_ ________
_ ____ dçfcendentis
dicitur,
murum__civitatis
omnibus mundi partibus in eadem convetHCn- E de celo, que eft ecclcfia , habere fundamentium fenientia , qui iu in fieri* feripturis ftu- ta duodecim apoftolorum & agni, dc apoftoius
diofi fuerunt, ut omne vitae tempus »n his mquit ; faun non efiis ofpites & advena , led
>.
expofuerint, non potius acquiefcat > tfum duo­
civet fam&orum , & domefiici Dei , fupeitdibus aut tribu· , feu paucitâmis hominibus, ficati fuper fundamentum apofiolorurtÇ <y pronovitnr feriptura· legentibus, nullo fretis do- pheterum . Quis jam non videat quam tur­
âore, nifi proprio ingenio ? Qui* non adver­ piter feipfum Cobfundit, tot habens divine
tat quam fit ecdefia Dei perniciofu* hic mor­ veritatis teftimonia, qui de mca dodrma ac
bus nullo pedo ferendus ? Si enim cuique fas fide aliquatenus dubitaverit? Stbltum prorfus
eft fiso fenfu exponere & interpretari fcnptu- fe comprobat, ut inquit proverbiis Salomon,
ras, nihil cerri erit ; omnia confufa & rninvi- qui defptcti matrem. Jam igitur qui me audit, *w· >s·
. cana advertit fient; novum redibit chaos; erunt Chriftum fe audire credat ; dc qui me ipemit, L' ”
Condi. General. Tom. XXIX.
1i a
Chri-

■w
APPENDIX FRIMA

yoj
Chriftum fpernera non dhabimt, ut ipfc arta-À te t vaneaa&a eat*
ftatur. Saerilegua «ft, acSsomine Chriftiane in- MtihoaMb: tarorprai
digno*. Cteiftum enim mendacem fecit,qui in novüata* «avet*, ft
mea doArinaaliquid fidpicatfo AKtads.Cavo- ftawnriai Agira, di
te erga, fiii mei, ne unquam ia hand incida
b probari M* Apt
tu tentatiooem, ut fcriptura* proprio Anfis aut cfinat*. Nam, ut |

judicium veftram humiliter arare patrum ro­
strorum femper mihi fubmittite, quam «po­
tientia teste constat errare gpn potiit, me difpenfecricetn mysteriorum foonjm reliquit doatinns, conMituitqueiupcr omnem femdûm fuam,
ut det in tempora tritici meatura*. Multa ia
fcripeuri· feed· efle fetemur qiro expdhlaa* indigent: qua fi cortice tenu* inaAlqpmur, feale in errorem legentaa pertrahent. Si quid in
eb legere vo· contingit. quod nèn tam pla­
ne, m veiletM, inmlhgitis, agit· instar difiti-

pulorum Christi, qui parabola* a domino diAa*. non iotelÛgeat··. Ifftun domi iatejm-

’>

gant: Domine ei>fm rebti yareAaie* {qa**e
rem . Difcipuli parabolam domini non tenurant
proprio fcnfii inuWgere, neque ad fcribmftt
pharifiao* ,ut ei» exponarostf, Ad ad magittrum
veritati* prafeAi faut. Vm ergo ad alium no­
tae accedere, pergke ad me dilciptda* Chri-

JM

bee areriram , cui humana ratio piabat a«po*

...
.
tu oculte. Hamani cai* ocuH, re* Be* proptnquam vidente*, noonunqoaaa Altantur, putante* alhad dfc quam fit. Dhu* ante* nae
falli · qooquam, nec feDere quemqsmm po­
tet. DoArina autem mea non dt mea, fed
eju* qui defpoafevit me. Softineea Igitur pau­
lulum , fi ferte omnia capere non poteft·, u&
quequo ad locnm, ubi ego in adi* triumpho,
vo* perduxerim : ubi fine *0o velamine ratio­
nem , quam atodo fide crediti*, ocubs intue­
bimini , manibqiqu· palpabitto i nunc videri·
per fpecufem in oniynme, tunc autem fimi·

bis fit h*e clariut manifestabo tentu* fic arca, idem taper·. Cuter* quo H
na feriprararam : fic iadpiem a Moyft fic om-Ctem pestinenti fit quoniam
mbu· prophetis, iroerpratabor vobi* in omni- tem non Aiffieit, nifi veftiu
b«n fcriprari* qun de Christo font. Venite fi- rttaee i nam , ut inquit apo
lii, audit^ me, fic battuam vo* ia via hac qua “
"~
gradiamihi. Nullus per me unquam deceptu· riuim «Mai «km Aafar», ntAa/ /** : ideo nofi
est. oaqu« in ntermun dacoiettir. An «ne- fidem pnaeaptum caritati· tradire* dt. Non
rimentum quentis ejus qui in me loquitur Chri- expeâeri* m <go omne* laodm caritati· hoc
•tu* ? Ipfe caput meum , fic Spiritu* unAu· do- «no fermone compWlar t ipfe quidem tam ma­
flor meus, quomodo me quemqoam fallere gna eft, ut I
permitterent? Vulti*, fiHoli mei, viam vobi* ociorum, vis
oetendam inefallibilem, qua fi reAo catte in­
cedatis, nunquam errare poteritis? Refpicita virtute*
atalottatis, ut ( cum u*
Temper ad me, cosrfderue roarigia mea, fic rire; 4L Yaata
refetpm, mote humano loqnen* ) de
pedetentim me fequimhti , non declinantes no fandlo
„
que ad dexteram neque ad finittram. Et fi for- omnipotent· Deo trfomphar* viis fit,dum ewtT
&*n striAum callem aut durum iter, feu af Dde celo folo amore traxit ad terram, fit in
peram monticulum, oftunderiti», damate ad cruce pro Alate noAra afixlt, fit «tique ad ima
me, & porrigam vobi· dexteram, dc fiutencan· terra pro redmntiooe filiorum Urael migrare
vo*, convenam afpcra in via* plana*, vofipe coegit. Quid digne de hao virtute dici un­
illnfo* ftc fine labor* ad nsontem qui Christo* quam poterit, mne in colo & in term domina­
est perducam. Recurrite ad me audaAer ac tur fit regnat, fic cum vuk «tique ad abyfum'
confidenter, fit nunquam vobi* io neceffitate penetrat? Hoc eft iDa excellentior via quam
«icero. Non fum fupertn , nec festidiofe ma­ demoaftr* apnftolu*. Nam fit prophetare » u o, (
ter, benigna fum dt pia fum, fit caritate ar- demon ia ejicere, Artute* ac miracula Acere,
deo; omne* five veniente* five redeuntes ad fine caritate neminem gratum Deo «Aciunt :
me hilari· in gremio fufcipioi omnes doceo, talia enim ferientibus tandem Chriftaa diAura·
instruo fit conferto i ftc vena aquarum viven­ eft ; Jut A* e au efentii «tifuiMlM, i*m apei
tium de ventre moo finit in audentium ora. Me­ w. It habaatibu· Scientiam domino· impro­
moriale hoc perenne fuperponite, filii mei, in perat: Fn cfovrm /ocMm AeAcrir, fei nec ierm u» n.
frontibus, alligate in digiti», fic fuper limina tit m rsgmtm calaram, aecafiqf taaros* finite.
domoram afiigite. Credite videlicet quod ego £ Dare omnia fua pauperibus. ftc fitipTum marcredo, profitemini quod ipfe profiteor : ftc ttme tyrio , fin* hac nihil 'prodeo· affirmat apoftonulla adigo errori·, nullnque tenebro felfitati·
vobi· appropinquare pomrant. O fenAum do­
cumentum, o felicum Amitam, o omni tempo­ inquit apodolM, finit gnèffti efi (orient. Et
re latitanda veftigial Quid certius ac fecnrim rarfta t F/rermd» legit diJette. Ctrilu fttieu
viaroribua hujus foculi relinqui poterat, quam efi, Aeu^gæ efi f mu e^ssslemr $ ne* tgt fie^^^eneetf

psnvgrimr dpfirmû, Mc/âfariaum megifirot /nrientte urihux omnem doArina cibom. q«i da
menfc me* non propinatur, fufpedtam habeto-

proprio· & fingularis honor , cui non commu­
nicat alienus : qun ut oleum swn pouti fronti

W

CONCILII BAS1LEBNSIS.

. II defit, frtiftra

viro

jod

hm Acariens fo nifium . pnx tat bdhtm > fraternita·
in hodilitatam , pervert· font. Cur fic inhumanitar filii mei confligunt ? cur gladii· Ac
igne decertant ? cur tam crudeli bello & odio
tam detuftabffi alter alteram perfeqnitur ? Suntna ifta Jura fraternitati· ? Sunrëa hoc co­

gnationi· Ac proximitati· indicia ? Erabefcn
tefitraua t vix barbari Ac infidele· hinc inter
fo tam atrociter fecere auderem . Converti··

gfodb perifor . Remittite truce·
Vultus, ab)Ût· minat, deponite attira « pro­
jice cala mano Angui· meus . ihnlaar peri­
ta· en cetdlbn· reteri· omnia drfbordiarum
odierumqne faactu. Ofculamini , obfocro ,
iroa ia pratentia matrit .vertra ofoulo peda .
dextras

MM ad·

Ac caritati· . Celebrate folemniter bone diem
confolaraini, confolamini, filii mei,
qua hunc diem unco cum
defidcrio prnftolata cd .
Amate vos invi­
cem , ttt fratres decet , At contenu font ,
impletum efr gaudium meum , Ac nihil

fcdnm ,
maarem veAram,

am-

CKdliMf a easisate Mmqqam entidatie .
ita Aau« ad iM, ctmAdenuKcsme e£trem, Ac rot fiHoa. Beccgkam invifco_________
__
_
*___ ________
divertis corporibus idem fit animus eademAe nutnroei nmc fratre· vos efib invicem re- que voluntas . SU hic populus meus quafi vir
cognofcetis : Ac ex eadem carae qmndemcar- unus. Non feindamini in varias fimtenda· t
nem vo· infitiari nonpoteritis. Qui· eige wn-Cfod quod voluerit unus in Chrifto , alter fimiliter velit. latitatores efioce patrum veftrotendite etiam quam tinterimi vu· ftmper di- rum , quorum in primitiva orate cor erat unum
iexcrim, Ac quanta unicuique dierum meo· Ac anima una. Nihil unitate pruftanttos : qua
rem caritatem ethibeem » quosque iaberes At quam fit Ouiftianb neceflaria , Chriftui ipfe
oftcadk .qui pro eti oravit , non ut t£ficercmur divitet aut fepiences hu|u· Areeli ,
terrarum
piante· diUgâti· ve· invicem ficut dilexivM. fitd ut unum edent, flan funt ipfe Pater Ac
Sed Ac fi patrem feperioram dignioremque Fitius. Quid utilius reipubhex Christianorum
mei corpori·, caput videlicet , aipexcriti· , ede pcbmt ouam uniras ? Hoc modo Christia­
quod di Omftx. «fcadu» caritati· magifle- na crevit religio, Ac ego propter unanimita­
rium cordibus veftris intimetur . Cogitantes tem Aliorum meorum toto orbe terrarum difnamque quod, cum mnndus nihil meruerit , frifii frti. Cavete modis omnibus dticordiu, Ac
imo propter fisa fecinora mom dignus edet, timese quod comminatur dominus : Onrar re- *««·. m
gvum ia ft Λνφη étftle^nr , d* drenrr /μ­
ipfe Jefos Chriftus fala caritate tot tamaque ....
in corporo fno pro folura hominum formeras D/ra droam na. Sciti· vulgare illuddifhim.*
pertulit . tutqwe beneficia conform dignatu· Concordia reaι paras crefeunt , difcordi· antem aaaximn
eft , quot lit<ua humana exprimere numquam -------------:— dilabantur . Si vukis pertinere
podet .· mox omnem compellemini rancorem ad Chrimum , pacem inter vo· perpetuam
deponere . Ac indifiolubili caritati· vinculo contrahite, qua nihil dfe Deo accroubtlim
confindenti , in fraternumque amorem redi­ homiuibulque expedientias : ex hoc neile inre . Dictio mihi, numquid vo· extraneo· aut telligctis, fi memineritis Christum de cnlo
•liraigni ede potati·, filU mei ? Si hoc po­ defrêdencem in temm pacem per angclo·
tati·, mihi inpuiam fecitis . Nonne ia noc fuos annuntiaft hominibus , de terraque in
vo· utero tanto cum labore concepi Ac por­ culum redeuntem earodem pacem duntaxat
tavi ? Nonne hh lafeavi uberibua. Ac hi» ma­ difcipulis in teftamento reÛquifib . Amrôv f_
nibus cibum pocnmque tauro tempore prstbui ? Mfo/iras iMtr ««r , hoc eft , ut bona maleCum ergo fratre· germani fips , ex eadem que fingulorara per caritatem funt omnium .
carne geniti., Ac talia exempla dileâtonis a Hoc proprium raritatis eft flere cum flentibus,
capite Ac toao meo corpore habeatis , debetis gaudere cum gaudentibus . Nifi membra in--^*** **
•Iter alteram fraterna caritate diligere, Ac cum : vicem cqgjongantnr , Ac fix» ordine connexa
omni finceritate invicem reconciliari. O oda perfiftant, At unum alteri opem in nocefluate probeat, deficere corpus necefie eft . Fiuiai
■».
meb » o vifeera de vifceribu· meis 1 Oui· enim nrftu fuuu ia Clmf> ; βηρΛ tuirtm
eha
tJlâàu
meagre
m
Cfo^fo
Λ
/a
dsmiw
rotoi aWnvicem feparavit ? Qub tikimlcus bo­
no inter toi feminavit rizaniam ? Qui· fo- jbe, ut bmuir apoftohas . Subdit deinde apoduâor Ute anriquua , accufetor fratrum foorom * vor ad tanta· inimicitia· perduxit? So­
lebatis idem ftporo, invicem vo· amare , fo­ «acm ewiwun . Superioribus confentanea
vere concordiam, iafimnl cum pace Ac carihac Ac valde accoœoda ·. cum enim
tata convmftri. Nunc mutatu· eft per omnia ad hunc locum cattfe fidei & caritati· ve­
neritis , non decet ut cat· fenéhtm opm

fimt

cou-

507

APPENDIX PRIMA

tit» manfuetudsne & lenitam. Contendo antmos irritat ,----mentem perturbai
L-.

inter Ûtos meos fieri
Timotheum » oriantur, tadt , utuntuki ,
Uafrheuib, & fufptaenes, fit rarflss : Hu gm

riw gmriem. Et nefarfitan humibntis pmfts»fio greet· cniquam videatur, beat·· Panlm .
postquam prodixit, AMI per cmMrnfafa· fi

TMfo Jef· ,.gui on fa ferme fiai afie^ esta *** **

quod majus humiUntis sata
tradi aut
cogitari poadflfa, quam quod
tor omnium fe exinaniverit, dc fertilem con­
dition rm acceperit ? Quis tam datus ede po­
sa* , qui feta oagfeans non compellatur neri
humillimus? Hajuimodi exinanitio, dc Arvi.
gio-Blis forne acceptio, etfi feris foret ad periuaria cujufque boni operis fermentum eft , in- flendum omne gemi· humilitatis , quia tamen
fidiatrixque virtutum , ut fruOum, quem bo­ aâa foonfi mei nimis mibi foave est reoeafene operando acquirerent, per elationem eva­ re, ideo morem mihi in anfaltando gerite .
cuer. Inane efl captare hominum lande· , qui, Nome tota ejas vita fismmam redolet humi­
cum fecundum oculo· indicent , fape feliun­ litatem ? Nsfcitur ex humillima matre , hu­
tur. Momentanea eft ifta gloria ex fallu dc mili nutricio commendatur, in humili tugu­
cupiditate procedens : dc quia inanis efl, con­ rio dc inter humilia animalia reponitar, hu­
fiat efle vanam ac vacuam mentoque con­ miles piicatorc· in dtfcipulos eligit , humiles
temnendam . Ex eo quod inane efl quem fru­
parvulo· amplexatur, peadicando nihil fibi
dum referre poteritis? Quinimo fetagtee pla­
cere Patri veftro cslefti, qui videt in abfcon- ■•m efi metu, & rurius : Z\>ftrin« mee nee efl
1
dtto : hoc eft querere noo inanem , fed «- mea , fed epu gui unfit me . Faciendo miraternam gloriam . Quidquid feritis , ia gloriam cula , dicit difeipulis; Fader neswiu ritpsrifût»- **«·*·
Dei ftcue. Nolite fieri fimiles fcribis dc Pha­
rifeis , qui ( ut inquit dominus) omsmo fee Criseris. Abluit, in documentum humiliari»
facunt ut videantur ad tomfaifo, & vocentur pedes
difcipuloram
, & ut impleat omnem
raUt . Imitamini potio· illa farta quatuor humilitatem, permittit fe a fervo baptizari .·
Czcchielis animalia , habesuia facies extentas humiliter omne· audit, humihterque refpondefuper, fic penna· extentas defuper- hoc eft det, etiam csfus. Taceo quam humiliter pefcogitationes veftras, qu· fignificantur per fa­ fiocem de crvçem tulerit, ne forte fluvius lacies, ad Deum femper referte . Si quis inter crymarum me reliqua dicere dc vos audire
vos fepiens effe videtur , Hoa rfonetur ( tu impediat. Deficeret me quippe dic· , fi om­
inquit Jeremias ) iv fapientia fua , nec forrir nia Christi, humilitatis gesta de documenta
ia fortitudine fua , nec dives im divitiis fui» ■ referre vellem . Quid ergo ihtumefcie, o ho­
jed in hoc glorietur guà gioriantr , /orv
nof- mo? O pellis morticina , quid tenderis ? O
fe me , fine ego fum dommui . V creamini quod fanies foetida , quid inflaris ? Princeps tuus
msnatur pfàlmifia domiam difipat ofa eorum humili·, dc tu fuperbus- caput humile , dc
gui hominihus placent . Àbfit vobss flonan nifi membrum fuperitem. Difcite igitur filii a Chriin cruce domini nofri Jefu Chrifis. Si gtotian fto, quia miri» eat dc humilis corde . Sed fi
. vultis, in domino glonenyni , 9* Aac
A fit g/■> rie D vultis, filioli mei, in hoc fartounirath ne­
W r*
vefira, tefiimomum confcientia vefirt. Hujufmo­ gotio , quod trafatvi eatis , vitare contentio­
di inanis glori· appetitus in intelligendis feri- nem , inanem gloriam , dc omnia in humili­
pturis (acris fupra modum obeft. Dum enim tate agere, fi vuki·, celeriter dc fine diflkul·humanis laudibus aucupandis animus intentus tatem idipfum feperu , dc caritatem mutuam
efi primo fenfu infolitos novalque opiniones habere , aedpite hoc falutare perceptum quod
quant : deinde que ipfe adinvenerit nimis te­ vobis trado , quo nihil confuhius nihil efto
naciter defendit. Unde fit, ut cum redigere cius efle potest- In omni comroverfia Adan·
intellertum in captivitatem recufet, quod ne- da primum queritur jude* peritus , fic qu>
coflarium efi fecundum apoftolum, aliter feri- non fit acceptor pertusarum (nam fine judi­
piuras intelligat , quam Spiritus (anrtw ef­ ce litigantes raro infar fe convenire confueflagitet ·. fic dum de fingulariute feotenti· glo« verunt) ecct hujufinodi vobis detnonftro ju­
natur , feipfum nolens corrigere , in errore dicem . Ipia ego fiim , farta Dei ecclefia ma­
perfevccct . Et quit manis gloria filia eft fis- ter vcftra.. Compromirrite in me: eligite me
perbi· , qu< non cqnfidcrans imbecillitatem judicem dc arbitram . Dc lapientia mea cui
ingenii humani, ctRrt fe fupra fe , fie apo- E relinquitur dubitandi locus, cum Spiritus (auftatarc hominem facit a Deo , ficut dc olim rtus omne me doceat veritatem? Si evangomultos ex angelis : ideo çonfeftim apoftolus lia dc omnis fecra (criptora a eae fidei aurtoin remedium hujus vitii fubjicit humilitatis ritatem fafixperunt , ■ nihil catholicum dici
virtutem, Honor
ergo vos, fibi mei , Mt res ve-, potefl quod per me non fuerit approbatum ,
~
firas in humsluate agatis. Nihil , dilertiflitni fi omnes dortores ac magfetri fuaa fentendas
raci , citius ad eamdem fidei unitatem fit ca­ meo femper judicio fubmiferunc , dicentes :
ritatem adducere vos poterit , quam humili­ Non crederemus evangslio, nifi ecdefi* ca­
tatis fpiritus : nihil vero magi· dirimere , tholic· aurtoritas no· commoveret ; quis de
Efuperbin tumor . Nam ficut nutrix eft cetero ambigat, an cujuslibet cmatioverfi· dife
ionis humilitas , ira mater odii luper- finiend» competens ego jude* fim ? De acce­
bia. Si gratiam Dei appetitis , humiles efto- ptione peribnarum fopervacigus est qpidquam
dice*
conteotiofis fic per coeteatiooem nihil traâare unquam confaevi. Ita de me inquit mo»
ftohas- Si fMM ««em
efi i
eo; talem «ss^Mradfocas nen Aetas» , aefie

Mk

CONCILII BASILEENSIS.

Qms major certitudo veritatis , pu quod
djfcipnhi Spiritus fbnâi (ementia* pronuntiet ?
Que* onqeam fidelior·* judice* invenire
poteritis , mia* a*antiffima* outra* veAram ?
dendo verbis alter akeram

***

incedere . Quid

JIO

ejus, feqesenfaue feateahem eonua:

Sed de hoc generale coodlina locus ex

vos multitudine librorum oneratis ? cur diver(bram magiftrorua ftntentias in medium a£-

in locum facerdotii Levitici geneont, imo 8t plufixuam Levit» funt »
majoremque procul dubio (efentias potestatif

fettis ’ Cur intelhgeotias vetas hutfltas in-

que copiae a domino perceperunt : actae

qaffittaibus κ
ac fubtibtatibus
defatigatis.»
qwauonunn
iiumuhbumh muu^uu
' Kc- cum illi umbro ministri fuerint, hi vero nnt
<ce ia medio
- veftri
*
jadeft magiitn
veftra, cui B veritatis : illi (anguinis dc cantis judices , hi
Spiritus domini (enfin myfieria dt arcana «pe­ autem (biritus dc anima. Merito ergo ad
rit feripturarnm . Non mihi opus eft judican­ verbum hujus concilii vestrum omne nego*
do ut kgifpentos advocem , aut bibliothecas bum pendeat : & quidquid fanOu* aut pro­
pericruter. Nullius hominis confilio opus ha­ fanum judicaverit, id fine hcfitatioGe (ànôum
beo, nd confuHt Deus. Claritas domini mc- profanumque habetote ; ne veniat fuper vos
cum ftmper iatelleftom illufirat , dt agnus judicium morti» , quod inobediefttibus coovmeus Jefu» Chriflus ante me lucernam defcrt, minatur dominus . In hoc apparebit humili­
ne errem, ut paulo ante ex apocalypfi Joan- tas dr obedientia vestra . u quemadmodum
nis recitatum audiftis. Et quia ego, cum fim Christus venit facere voluntate* Patns , dc
toto orbe terrarum diffuft , ia uno loco to­
ita vos veneritis facere voluntatem matris ve­
ta effif non poffiim , foleo pro neccffitatibus stro . Acquiefcite tandem, obfecro , monitio*
Christiana religionis nonnunquam urbem ali­ nibus meis , neque innitamini prudenti* ve­
quam infignem eligere, dc ad eam ex omni­ stro . Accipite juflu Dei dc meo in judicem
bus finibus mea ditionis epifixpos dc facer- hanc fhnflam fynodum : dc cujus gremio quidotes, dr alios Levitici generis, dc quos vo-Clibet efle potest , qui ejus judicio sure vo­
luero de populo Christiano advocare , quibus luerit . Polliceor vobis quod non ahud judi­
in dpiritu fanfto legitime congregatis ego ip- cabit , quam Spiritus fanflus dux dc reflor
û reprafentor, dc ibi tribunal meum engens , illius difiaverit . Ipfe aditabit medius judex

quidquid per hujufmodi congregationem quam & arbiter, periêflc illuminaturus corda om­
univerûlem fynodum feu generale concilium nium, ut viam ambulent veritatis dt pacis .
voco, judicatum statu:umque fuerit , perinde Sed ut ipfe Spiritus paracletus in cordibus
ratum nabeo, ac fi ego ipfa ore proprio ju- vestris efficacius habitet , dc idipfum fapere,
dkaflem ac sutuiffem : idque ab omnibus ju- dc eamdem caritatem vobis largiri dignotu? ,
bep fub anathemate ubique obfervari . Hoc cui humilium dc manfuctorum femper depre­
autem tempore nufquam melhn quam in hac catio placuit, fitis in oratione perfeverantes ,
cirita te Bafileenfi hujufmodi generalem fyno- dt tamdiu ac tam ferventer fuam pietatem
rw is«ci ^um T*^uin c·1 P°^c · indicere . Huic ergo jejuniis , gemitibus , obfecrationibus, ac fan* facto concilio , quod in Spiritu fanflo legi­ flis operibus pterpellabitis , ufquequo ipfis
time congregatum fateor , omnem meam au­ veritatis doflor dc caritatis auilor corda uni·
fieri
~ i con\
ctoritatem potestamque impanior , & ambas Dverfi populi per fententiam hujus
ives mihi
...........illustrabit
Jlustrabit ad
ad cognofcendam
cognofcendam ample
ampleélen(cientia dc potestatis celestes claves
mihi a
a cilii
domino tradit* veraciter configno : ut quid­ damque veritatis dc unitatis femitam . Hora
quid in terris claudere dc aperire, foh-erc dc exigit ut jam finem dicendi façiam . Audistis
ligare voluerit, juxta pollicitationem Christi , ergo, dileéhflïmi mei , ponfilia dc pnecepea
indubitanter daufiim & apertum, folutum dc mea , quam fitnfta dc utilia funt : ostendi
ligatum reputetur in oelis . Itaque non ali­ tandem viam qua hoc facillime egequi poffiter mc minus reverenter hoc concilium quam tis. Apprehendite quufo illam , qua certe
mcipfam existimare debetis . Quamobrem ut nulla falubrior inveniri potest. · Moneat vos * J^”*“··
vestra fidelis advocata vobis fuadeo, ut pia honor Dei, qui fupra modum ex vestra dit »··ι, <r m·mater confulo , ut fponfa Christi dc regina firnfionc beditur . Fides etiam catholica ab”*“’
Christiani populi impero, ut in omnibus vo- infidelibus blaiphematur, inhonoratur , dc ir­
fipfbs huic (aero concilio penitus committa­ ridetur : nec veram effc credunt, quam per
tis , dc ab ejus (anftionibus nullatenus decli­ tot feilas hincinde lacerari infpiciunt . Mo*
netis. Si nonnulli aliquando de fide conten- neat vos honor matris vestro , quam hostes
dentes unum vel duos aut paucos elegerunt E nominis Christiani propter diffidia vestra ubibomines, quorum judicio stare voluerunt , que contemnunt . Moneant vos accrbiffim·
quanto magis dc vos hanc tam oetebrem ex lacrymc, truas pro vobis quotidie fundo, dc
toto Christiano populo colleôam fynodum affidaus dolor , qui (ne pro vestra difeordia
pro dirimenda vestra contentione in judicem excruciat , Vere dicere illud pedum quod
acceptare debetis? Deus in veteri testamento (cribitur in Canticis ; Jmammmc aw cqjfcdes,
populo fi» mandavit dicem : Si d/fcile &
cùnomov dvimeeat i peradftrunt em , &
ambiguum apud te judicium eft perfpexerit ia- vuleeraveruat aie.- tuleneat eum pMusu meetur
cufodem
taetrorum . Nifi velitis ab omni hu­
&
fangtâaem
,
letter
catejam
é
fer
manitatis dc gratitudinis vestigio declinare ,
tra portas neat viderit veri· variari, forge, d* mifereri vos decet tot erumnarum ac cala­
q/sende «f locum auem eleçt douuaus Deus mitatum mearum . Siccate , cum poffitis, fiHis

APPENDIX

PRIMA

Mihi cxftodm muratum , idoloiatm videlicet
dem vos unitum At earimrn devinxit . Quid
fisculi fpem ponunt. Induite me veftem deau­ pharal Succedet tandem vobis , quemadmo­
ratam , circumdatam varietate ; deamatam qui­ dum (hoccfit fit Chrifio, qauenm tamen hu­
dem caritatem membrorum , variatam autem mana maiitie capere pote·. Pofiquam enim
copiofo filiorum midtitodioe. Sod Ac pubica beatus Paulus fiaperira commemoravit quod
movere vos debet calamitas . Qrcomfpicite Chrifius exinanivitfe, formam fervi accipiens,
undique quomodo plebe Chrifiiana a Tureis, humilisvisqus fe > fodas obediens «tique ad
Saracenis, Tartaris ac barbaris ctmculcatur ac
devoratur. Cur non compatfanmi tot millibus
fratrum vefirorum , qui fingulis annis in dnrifimam iufidefiuri fervitntem rediguntur. O
fi sudiretis, cum raptores pradam dividuus _
Chriftiaanirum , quanta
<_
finit iüa lamenta acBeaurâ fiagna tra/Ftiarar puis
< Ar^hu m
fufpiria , cum uxor cedit in fortem uni, 'vir gforin
M fttru . Sic quidem fi vos hualteri ; uni pater , alii filius ; uni frater, abi atiliavtritis > Ac mihi obedtcuMs fueritis, cxalalio»! Quanti fiutt illi gemitus, quantiqoe fian
gukus miferabUium filiorum meorum . cnm feper Cito· hominum, & dabit vobas nomen
invicem disjunguntur , nunquam fe amplius
revifuri ! Qub tunc veftrum abfiinere pota a regium ChriÂianam, quo nullum inter gentes
lacrymis ? DcAneretis tunc fbrfiun bellis invi­ eft giotiofiuB. Tunc enim digne Chriftiabi eri­
cem deeenam. Sed quod lacrymabthus eft , tis & vocabimini. Nam hoc nomen nifi ca­
quam multis ex his qui captivi ducuntur » ritatem habentibus non refot congruit. Atque
non valentes tam diram ferre fervitutem, fi­ in hoc vcftro Chriftianiutis nomine, fi vere
dem catholicam abnegant , Ac ad nefendam ChriAsanum fuerit » id eft , fi fpiritualcm ca­
Mahomcti feUam pervertuntur . Quot deinde ritatis unitionem habueritis , omne genu Se­
regna, provincia, urbes , optda , quotidie datur . Nam inferi videram vos eadem fide
capiuntur Ac depopulantur ? Jam vos pene ad fit caritate unisee, vobis fhbjicienrar , Ac tam­
angulum occidentis reduxerunt. Modicum re-C quam vidi fit ganuAexi eontremHccntes * ni­
ftat ut tandem de finibus terra vos ejiciant. hil adverira vos praevalere poterunt . Homi­
Heu mihi, otr tantam matris veftra fratrum­ nes vos reverebuntur, & meo Chriftiano po­
que veftrorum aflEUionem non recogitatis ? pulo, fi unanimis fuerit totus orbis quafi geCur ifta audientes in vofipfos bellum tam cru- 'nufiexus fervite cogetur . Angeli veru & ci­
dele convertitis, AcChriftianum ac fraternum ves calefies genua caritatis dedentes vos ho­
fenguinem fine ulla mifericerdia gi Ati» effun­ norificabunt, fit una nobifeum genuftexi praditis ? Harum omnium calamitatum diffidis fenubunt vos eum jubilo coram Jefu Chrifio
Chriftianorum funt caufà. St idem ûpercN , fpoofb me», ut Mi sterna beatitudine vivatis,
eamdemque caritatem haberent , hujufmodi Ac regnetis cum ipfo. Tunc omnis lingua con­
perfecutio mox finem acciperet: neque enim fitebitur quia meus populus catholicus inglo­
ullo pallo ferre poflent advcrftrioc meos fan- ria efi Dei Patris : ad quam gloriam ipfo Jo­
Unarium domini polluere, Acin populum ca­ bs Chrifius vos omnes At alios filios meos
tholicum amplius defievire : imo que infide­
ubique exiftentes perducere dignetur; qui vi­
les nunc catholicis faciunt, facere poflenthaec vit
...cum
______Deo
__________________
Patre fic Spiritu____
fando benedieadem catholici infidelibus. Moveat denique D^m y» focula
Amcn,
vos regni Bohemia ac regionum finitimarum
miferanda calamitas . Quanta in his panibus
XLVII.
Anguinis Chriftiani effufio, quot ftrages, essdes , conflilhis , bella, ruinae, incendia, deO P U S C U L U Μ
vsflationes, depopulationes , quantaque in perfonis & rebus defolatio ex hoc recenti diffiJOANNIS PATRIARCHÆ
dio jamdudum fecutx fini, fequique verifimiliter fbrmidetur in dies , nifi vera unitas in­
ANTIOCHENI,
ter vos fiat, pro dolor , toti orbi phifquam
manifeftum eft . ProfieUo lacrymandum potius
De Aipcrioritace inter concilium Ac papam.
friper hoc quam loquendum roret. Vix inter
Chriftianoa alicujus fciffurn memoria eft, un­
Λ fequen» opvfathm notetnmaih .
de ecclefia Dei tantam jaUdram perpefla fit »
Ac unto cruora refperfe. Sed fi meo acquie­
h»»» «paamham campafeam «atkit par reram^a*
veritis confdio , quemadmodum fpero , idip-£ patrem domimMi Jaaaarm paaiarcbam Aaatethaaem in
fum fapientes , oc mutuam caritatem haben­ coaedrn Mmm aaao 14)«. at Carit parnaae epaat».
tes, haec omnia repente ceflbboM . Novus tunc baa oaahi scribat vaiaaribaa pabfc» fiaaaatini in
Sol fuper vos quietis fic tranquillitatis orie­ con-emem Fratrem miamam in qaafem ragas mrfa .
videtteat iamadfoe peft feftasa apCpbaaie dsarfei vd
tur . Reflorebtt in pace veftra catholicus po­ cwrimr, waAeaa dt frgnbms vd aapcriatlaan iaca eropulus Chriftianos : orbis totus renovari vide­ cibam graade kprian megrMMaa , Av. * fepsa , as
bitur . Implebitis otium terramqub , dbgeloe pats. auea roctitiair. frr. fc sapra Mpw. vd etiam
Ac homines » inenarrabili IsatftU , jubilo fic qaie ceram digaiar, frc. gag* * caaMaa.
cxultatione. Tanto deinde inter vos benevolentin nexu conjungemini , quod praceritorum
penitus oblivifcehtes , vosipibs ficut fratres amabitis, Ac invicem pro amore certantes, al

SU

CONCILII BASILEENS1S.

514

gpkati· ipfius creatoris. Ad ratius fentsnti»
£·
sober dimnivit fecrum concilium Afhcanom, r·*·
aood prima fedis epifeopus non appelletur
summus facerdos, nec princeps fecerdotum .
• hgterae cMfiqpsts, wÎm^b/cm ra- ut habetur m cap. Prima ledis, 99. dift. Qua
svprgftniMMi· wjfar 4n*tut htmulii de re Gregorius Eulogio patriarcha in cap.
Ecce. eadem dift. fic feribehat : Ecce in pra»fatiune cpiftolc , quam ad meipfum qui pro- ·*■»*
Mvgmuie bibd^-direviftis, fuperix appellationis verbum,
univerialem me papam dicens , imprimere co··"*·
** Ams/V ·
ravidis, quod peto mihi dulciflima fenditaa
Uia nonnulli os funm aperientes in ras­ vêtira ultra non faciat : quia vobis fubtrahitur
ium, poteftatem Romani pontificis fu­ quod alteri plulquam ratio exigit probetur,
pra poteftatem facrorwn generalium con­ Et feqoitur ibidem osuk» poft ; Si univerfeciliorum contra juris divini fle humani verita­ lem me papam retira finditis dicit, negat
tem a fandis patribus alias declaratam exalta- B fe hoc
quod me fatetur univerfum. Sed
re nituntur , ôc ob hoc, quod dominus Eu- abfit hoc . Et glofla ibi verba illa
“ i , Nqgat fe
genius papa quartus veftram facrauffiinain fy- hoc effie, exponit, i
“ de
‘ univerfiute, cum
id‘ efle
nodum ad extirpationem harefua, reforma- tamen ecdeua Romana non fit un
tionem ecdcfi· in capite & ia membris, ac fit de utuverficate. Gelafiufque in cap. Quampaccm in populo Chriftiano procurandam , le­ via, ai. dift. ad propofiium dicebat, quod
gitime congregatam, fine coufenfis ipfius facri quamvis univcrüs ccdeû· Chrifti thalamus
fynodi diflolvert potuerit, aflertrs publice non fint, Romana ceteri* pmiata eft: quafi dicat,
verentur i ego honorem iafius fiera fynodi quod licet univerfa eeclc/ue ( includendo Romanam ) fin» thalamus Chrifti, etiam ecclefia
procurare ac illius decreta defendere juramen­
to adftridus, ne errori hujufesodi, n ei non univerfalis Romana prrlau eft ceteris, fed non
gontradicerem, «ffiendrt viderer, opufeulun Chrifti thalamo, qui eft ecclefia univerfalis.
prefirn*. per me contra errorem hujufmodi Et quod diflum eft de ecclefia univerfali, di­
compotitum, faaditati vestra cum humilitate ci potest ftc debet de concilio generali in Spi­
duxi prefentandum , corrigendum , emendan­ ritu fan£o legitime congregato, ecclefiam udum , & , fi nccefle fuerit , caflandum : Aon Cniverfalem reprsfentante; attento quod honor
intendens tenere circa contenta in eo aliud, it praaetn i nentia, qui debentur, reprefentato,
quam hoc quod tenet fàcrofânfla mater eccle­ debentu*. reprsfentanti illius vices gerenti, cap,
fia catholica, fit veftra facra fynodus illam rt- fin. 9) det. VU dicitur quod diaroniu ante
prsfentsns. Et licet, telle Hieronymo, fciam presbyterum federe non debet, nifi locum ha­
quod qui icribit multos fiunit judices, nec buerit proprii patriarcha, aut metropolitan!
ignorem in feripturis irreptehcnfibile omne ni­ fui, & concordat cap. Primum, 94. dist. Vbi

Q

dum dicebat Symmachus papa, & nhi 001
mis , five fit longitudini five brevitati conne­
xum , cum primum fcofus legentium onorct,, prrfentcs efle non poffiunus, nostra per eum
ftt fecundum praefeindat fludiorutn defiderium, cui percipimus reptefentetur aoflorûas, fa­
tu ait Hieronymus fuper Jeremiain libro fe­ cit cap. Sane, quia de officio ejus cui man­
cundo in principio; tatnen & hoc fcio, ipfo data est junsdiôio , L Etfi prator, ore. in no­
testante fuper Joelem, quinto , quod oris a- vo, at. dist. Et quod concilium generale repertio eft in Dei non hominis poteftate : per prxfiente: univerfalem ecclefiam, patet in de­
quod conflet me non plus poiuiflc quam in­ creto generalis concilii Gonstantienfis Infra ia
genioli a Deo largiri paterentur anguflie, ut D feno . & per hoc quod apostoli ufum concide fe Hieronymus affient luper Micheain quin
’
liorutn
generalium invenerunt. · ”Et per illa ■ ’'·'·»· «
'M
to. Quibus attentis, fuppllco ut circa hujus concilia fierent vice fit Domine eccleuz uniopufcoli defiOus fanâiras vcftra mc dignetur vcrialu, illa congregata, qu* per eam fieri
habere fiipportatum .
potient ipfa coggregata, ut patra per alius apostolorum . Aduum t. d. 8. fic 1$.
/jt mmuxe domini Jeftt CÀnjti. jtmen .
Secundo hoc patet, quoniam quando Petrus
apostolus primus papa poet Christum. appro
A D oftendendum quod concilium generale, pinquuue tempore fu* paffionis. fibi degit
in Spiritu ianOo legitime congregatum, in fede ipostoliea fuccefforcm Clementem,
ut fupra papam , ex eo quod univerialem ec- concilium generale apostolorum ecclefiam uni­
defiam reprafentat, fit confequenter quod pa­ verialem reprafentans, confiderana ad bonam
pa illud olflblvere non poffit fine confenfu politiam ecclefie non convenire clcdionem
Ipfius concilii, potiunt confiderari fequenria.
per Petrum de pertona Clementis fàâam perQi* ••'■•o
reprobavit,
fic linum *·**““’
Et primo, quod una eft fidelium univsrû- modum reformationis
_
r
___ , _________
lis ecclefia, extra quam nullus omnino falva-Efic postea Qetum Petn fucceflores in adminitur : in qaa non papa, fed
' * Chriftus
~ *
eft
* facer*
Mratkme papuus ordinavit , ut patet in chro­
dos & facrificium, telle Innocentia 111. in nicis Clementis , fit aliorum praedicatorum : ο»»·*» a ·
cap. Firmiter, de iamma Trinitate . Dnde in- hocque umverfehs ecclefia approbavit fit toleravit i quod non feciffet, fi concilium genera-hu"f
quartfum papa aut alius quicumque non Cal­
vatur extra ecclefiam univerfalem , patet quod le non effiet fupra papam . Nec obstat cap. Si
ecclefia iiniverialis eft maior fic dignior papa, Petrus , t. quest. 9. quoniam verba illius tex­
fit quocomqiM alio mranbro ipaus ecclefie : fic tus inidiefla fecundum gloffiam non facium
per canfeqaens fupra papam, arguendo a di­
contra . Nec obstat quod ibi dicit glofla de
gnitate felvatoris ad dignitatem inferioris fal- Clemente, quod renuntiavit : quoniam ideo
vati, ficut argui poteft a dignitate creatoris renuntiavit, quia concilium generale aposiolo.ad dignitatem emeum, qu· · maior eft di- cuan , ekfHcncm par Petrum faâam . tara­
it k
quam

,1;

APPENDIX PRfMA

5<«

quam non convenientem statui eedefie, ru-Aba, Quedcuasgaie %twrw, exponuntur froprobevit, fo deinde Unum fo Cletum urdfate quentias, fle, fcfficet Juste, clave noa em»
fuccefivo iu Komanos pontifices elegit: qnod te : fo qupd ecclefia a Christo claves acceponon fecifiet, fi fuper Petram potestatem no· rit ac potestatem ligandi fo fblvendl, patet
lubtriflct*, confiderato qood i non habuifite fecundam Hietempnum in cap Omnibus 34.
potestatem reprobandi dirtam clertionem, ea- qu. 7.
*
" Item pro hac pam fedt fententia Grego-*» c«khu
dem ratione noa habuiflet potestatem eligen­
r|l
in
capite
Sicut
fenAi,
15. dkt. ubi dicit, uSTryi'
di Liaui»| aec fabfequenter Cletum. Nec ob>
·***
diqui dicunt in diit cap. Si Po- venerari fecra iUa concilia generalia ficut β-ΕΧζ^Γ**
,«M« M»<rns, quod ecclefia tunc non erat congregata vangeMum, quia duae nniwftli font confen-fc·»·
(MM .,f* quosdam licet tunc publice no· congregare­ fo constitute, fe fit non illa destruit quifquis
tur propter metum infidelium, feeretf tamen pssefamit abfolvere- quos ligent , aut ligaro
cot^vegabatur. nt petet ia epistola, in qua quoe abfolvunt.
Item fecit etiam cap. Si duo comm fee,
dicitur quod oratio fiebat fine intermiflionq
sb ecclefia ad Dram pro eo , AA. ia. cap 35. dist. eap Ubique, quod fi fint duo contra­
it fecit pro psemiflh fratratia , quod qu«n- Bdeiftes de papatu, definitio pertinebit ad coodo ^Samaria recepit verbum Dei, Artor. 8, cilium generale, fecundum gkWfem ibidem ,
capite, concilium generale apostolorum mifit fo
*- hop
L
etiam
’
aperit
’ textus
“ ' , cum dicit
J’*** , quod
—■*
ad eoe Petram flt Joanaem. In quo denota­ fi duo contra As foerint eieAi, nullus eorum
tur quod concilium generale apqteoloram e- debet recipi, fed ille quem uuiverfelis confenrat fupra Petrum,.afgpendo a majoritate mit­ fus elegit.
Item ad hoc propofitum dicit Joanna An­
tentis ad minoritatem miffi, de quo habetur
Luc* 7. ibi dum dicitur t Nam & ego haaoo dre· in cap de renuntiatione Bb. t· in No­
/«r jub pateftaie
, Aofiras /W me *i- vella, quod fi pepa in conflatorio ftcreto co­
ram cardinabbus renuntiet papatui, fine pnsfentia aliorum testium , fo postea dicat fe non
/qcw. fecundum fententiam magistrj feotcmia- renuntiaffe, conditum generale erit judex ; qnod
ram in dist. tt. flt 15. ubi dicit: In mitten­ bon effet, fi non effet fitpra papam .
te notari auAeritatem, fit in miflb fabaurtoItem nota gloflâm fo cap Si papa, 40. dist.
ritatem. Nec obstat quod aliqui dicunt Pe­ quod nedum in caufii harefis, fed etiam in
lilfom
potius coofilio, quam aurto- C quocumque alio cafu, in quo papa committrum ibi mi
“
niam inquantum Petrus non fuit tit cxceffhm ecdefiam fc&ndalinntem , fi fit inrixate: quoniam
miffus folus , nbn fitadatur illorum intentio, enrrigibilis, potest accuftri fit puniri quod est
flt communis fententia theologorum est con­ Intelligendum per concilium generale, juxta
tra cos in hoc pafla.
jam dirta fupra.
Tertio hoc etiam probatur per Ambrofium
Item quod concilium generale fit fopra po­
in capite Quae dignior, 14. quest, p. ibi dum pam patet, quia papa peccare potest, 31. diet.
Nunc autem t ecclefia autem univeriàlis per
dicebat, quod non est dignior domus aposto­
lic* prcdicationis Ingreflb, quam fenrta eccle­ concilium repnefentata peccare non potest, ut
fia. Igitur ecclefia est dignior, flt confequen- patet in cap A rerta, 34. quest. 1. cum ibi
ter major papa , fle quocumque alio, ut fo- noutis per gloflâm fo dortores : fo notant
Ostienfis fo Joannes Andrea in cap A nobis
nat illud verbum Dignior.
Quarto hoc etiam probatur, quoniam pa­ in magno, de fententia excommunicationis
pa est minister Christi flt ecclefi* fponfie fuper verbo Ecclefi·, quod illud, quod dici­
fua, ut patet per Augustinum in capite, tur de ecclefia univeriafi, diei debet dc cooQuodcumque, 14. quest, γ. ibi dum dice-Dcilio generali illam reprefentante , argueuhat, quod quando Christus Petro tradidit do a natura feu qualitate rcpntfentantb fit
claves , Petrus ecdefiam fenAam fignifiçavit : reprafentati, de qua in praçedentibus <Hquo verbum exponit ibi Archidiaconus in Aum est.
Boferio fic dicens t Significavit, id est, fob
Pneterca boo etiam probetur, arguendo ab
fignq flt nomine eedeua accepit. Unde in­ abforditate vitanda, fit per exeaiphuu CmiHquantum Petrus claves recepit ut minister tudinib, quo Christus utebatur inter foos diChristi flt ecclefi*, flt fob flgno fit nomine fcipulos, dicendo fimilitudinem hanc. Veniat
ecclefi·, patet quod ecclefia ut domina ma­ igitur primo argumentum ab abforditate vi­
jor est Petro, ut mtaiscro fiso, forandum Ju­ tanda , fit ponamus quod aliquis papa per fisa
ra vulgata, dicentia dominum efle majorem mala opera difoparct generalem statum ecdoan. ·(·«·- ministro fuo. Hoe etiam Christus sttestabarncVrs.T tur, dum dicebat illum qui recumbebat, et-

lium generale non habere potestatem compl­
ex qua ecclefia est domina recumbens, fl( pa- icendi eum, «flet in potestate unius hominis
pa t· ejus minister, fequithr qnod quando E destruere ecdefiam fine remedio, quod eflet
papa male ministrat in oftnfem Christi fo abfurdum: fed quod exemphus fimilitudinis
ecclefia fua fponia, qedefia , tamquam do­ ponamus, quod aliquis domiteM rex qolcns ire
mina major ministro fuo , illum eompefccre ad fenAum Sepulcrum, dat potestatem guber­
pote·, fo per modum reformationis corrige» nandi regnum iu ejus abfentia d minar regina
re & punire, fecundum jura dicentia, majo­ fponfis fua, adjiciens quod quia aouft conve­
rem ministrum inferiorem , quando male agit, nit honestati fim muliebri difcunwre par re­
corrigere pofle fo punire, fo maxime quia gnum quotidie, quando cafus aeceflitatls oc­
potestas data fuit Petro ad adificarioncm, fo currerint, ordinat fibi unum ministrum gene­
non ad difiipationem, cap A emittuntur, 3). ralem , qui nomine ipfius regft it diA· rtgiquest. 5. cum ibi notatis per Archidiaconum na habeat potestatem gubernandi diAtun re­
in Roiaric, ibi dum dicit, quod illa ver- gnum : quo ferto, vadit rex ad viagtum fount.

ITm Tr*' “m nuiorem co q®l ministrabat Lue. ij. Ett

»7

CONCILII BASÎLEENSIIS.

tumeciter eoocempferic, aifi refipuerit , condi­
m. m · fcandaltom , aut projodiCMun , feu odénfem gna poenitentia lubjiciatur , & debite puni**
ÎÏÏTusfi regis Λ rsglau , ae totius regni, dc non eft tur . «dam ad alia juri» fubfidia, fi opus fue­
ia regno qui fibi dicere paffit : Tu male fe­ rit , recurrendo.
cis . Quaritar numqotd regina in ifto cafu
JPinse «serai re/ar nfjtaaien «d ea ftta »■
poterit uti b «satam ibi data a rege , ftc il­
coatraritua allegaantr.
lum compefeare ac punire, dc dc alio bon·
gubernatore providere ufque ad regreflum re­
T primo , ad primum dum dicitur, quod
gis? Videtur quod non, quia licet rex dede­
inquantum concilia generalia recipiunt
rit porefhcem pnadfeUm regiae, nihilo mi­
auAoritaum a papa, & non econtra, ut ha­
nus dedit poteftatem dita) gubernatori guber­
nandi regnum, ut non Oporteret reginam di- betur in capitulo , Significa!!! , de ektaot^
fcurrere per regnum :
fic videtur voluifle, bus , apparet quod papa eft fupra concilia ge­
quod gubernator uteretur exercitio ditas po* neralia , & non econtra . Refpondetur quod
aestatis, 8t ooartfiai, Contrarium tamen est B textus ille debeat intelligi dc aufloritate ro­
de veritate juris dicendum , ad evitandam ab- lata ad hoc , quod concilia generalia non poffurdiutem qua ex contrario fequeretur, & et- fint efle legitime congregata fine pape autasiam quia non eft verifimik regem regnum ritate, nifi quando immineret neceffius con­
fisum in tali cafii fine remedio voluiue di“
mittere 1 dc in tali cafu debemus · in dusJX? u. hio ampleAi . Hic potest verifimilius regula
ritate habetur 17. dift. Portatum. Sed poftquam
infpici de regulis juris libro 6. cum aliis con­ concilia generalia auAoritate papas, vel alias
cordantis ad hoc vulgatis : dc ita videmus in legitime funt congregam, poteftas eorum non
fimili, quod quando Christus dedit clava Pe­ procedit a papa , fed a Chrifto immediate , ut
tro , est verifimik quod fub nomine Petri in­ patet in decreto concilii Conftantienfis , & per
tellexerit (occederes, licet de illis in datione jam diflaTupra. Et cum objiciendo queritur,
clavittm nullam mentionem fecerit, quia non quomodo stabunt potestas ecciefia dc potestas
est verifimile , quod mortuo Petro , Christus Petri, cum ambe a Chrifto immediate proce­
paras, una non videtur
voluerit ecclefiam efle fine Petri fucceflbre , dant i & fic tamquam
,
_____
fecundum ea qu· habentur in cap. Pro hu* C habere vim fuper aliam, cap. Innotuit, de emani de homicidio libro d. cum ibi notatis IcAione
' Λ
. Refpoocktur
“
quod inquantum poteftas
«3
per Joannem Andre· in gloffa fuper verbo , clavium est fituarain Petro, ut in ministroec- »·"'■<
défia
,
ficut
fupradeduAum
est
fequitur
quod
Déférera, qu» pro tanto poflunt ad propofi­
tum applicari , quoniam quando Chnstus a- potestas Petri, ut ministri, fubjicitur potestati
feenfiirus ad cielos dedit potestatem Petro dc ecclefi· , tamquam potestati domine. Et licet
fucceflbribus, dc ministris ejus . dt ecciefia ab eodem forne procedant, diverfimode tamen
fponfis fua , non est verifimile intellcxifle diverficates qualitatum ministri dt domina pro­
cedunt. Et ficetiam videmus, quod licet po­
tatas presbyteri dt potestas diaconi ab eodem
fponfem fuam , ipfe non deberet uti potesta­ procedant, quia tamen potatu diaconi inferior
te clavium contra calem , fed fine remedio at ut ministri presbyteri, est potestas ipfius
ruinam fidei catholica dc boo· politia ipfius presbyteri major, dcpotestas diaconi inferior,
ecciefia haberet tolerare, quod est ubfurdum : fecundum ea que habentur in cap. fi. 93. diet.
dc fic arguendo ab evitatione abfurditatis, dc Et ad hujus fententie propofitum dicebat fus­
a fimili , est concludendum ecclefiam in tabDAut Thomas infecunda fecunda, quest 4. arcafu contra papam potestatem habere , dc pro ticulo 1. quod ficut obtinet in naturalibus ut fuista parte fecit decretum generalis cqncilii periora moveant inferiora ad fuas aAidnei per
excellentiam naturalis virtutis collate divini­
Conscantienfis, tenoris qui fequitur:
tus , fic oportet in rebus humanis quod fupe- p.s·» m·
Ia aemme faaSa & imfiwdaa Trianatu , Patrii, riores moveant inferiora per fuam voluntatem «x vi auctoritatis divinitus collate .
·“*·■··.
<P fiüi , & Spinnu fa»8i.
Item objiciebatur de his eu· habentur in
1« Mtodato
Hac fenda fynodus Constantienfis, gener*- cap. Licet de vitanda , de eleAione in fine .
CjE*.
k concilium faciens , pro cxtirpatione fchif- Sed refpondetur quod Alexander 111. ibi lo­
matis , ac unione dc reformatione ecciefia Dei quitur habendo reQieAum ad tempus , in
in capite dc in membris fiends ad laudem « &c. quo vacante ecciefia Romana , concilium gé­
Et primo declarat, quod ipfa in Spiritu fan­ nérale non erat congregatum , nec fperabado legitime congregata, generale concilium tur congregari : alias illo Congregato poflet
faciens, dc ecclefiam catholicam repnefcntans ad illud haberi recurfus fuper difficultatibus
poteftatem a Christo immediate habet , <cui E emergentibus erga eledlionem Romani ponti­
quffiba , 'cujufcumque status rei dignitatis , ficis , argumento capituli Si duo , 69. dist.
etiamfi papali» existât, obedire tenetur in his cum ibi notatis in glofla , dc per Joannem
eu peatineut ad fidem, & extirpstlbnem di­ Andree in cap. 1. de renuntiatione, lib. 6. in
di fchiûnads, fit reformationem ditas eccle­ Novella.
Ium dicebatur quod ex quo dominus noster
fi· in capite dc ia membris.
Item declarat, quod quicumque , cujufcum­ Jefus Christus munus potatatis clavium ita ad
que coudirionis, status , dignitatis , etiamfi omnium apostolorum officium pertinere vo­
papalis existât, qui mandatis , statutis, ordi­ luit , ut in beatiffimo Petro apostolorum om­
nationibus , fini psacapts hujus (acre fynodi, nium fummo principaliter collocaret , ut ab
dc cujufcumque alterius concilii generalis le­ ipfo quafi quodam capite dona fua vel ut m
gitime congregati, fupt r pnemiffis, feu ad ea corpus omne infunderet , ut habetur in cap.
Kk ?
lu
Crea/. QaatraL Tom. XXIX.

E

t

'IJ
APPENDIX PRIMA03
y»o
Ita dominus, 19. dift. apparet quod naccam 4 quando papsumate regendo, fit ecdefiam ipcilium generate , nec quccnmque perfona ah- fam fcandaliaando , animas fabditorum ad
qeid poteft habere de jurifiliAionc ecdefiafti
viam damnationis induceret. Nec obftat pr·ca, nifi inquantum a papa fibi conceditur ·. mifis cap. Si papa, 40. dift. ibi dum dici­
Λ per confcquens, quod papa eft fapra con­ tur , quod etiamfi animas fabditorum catervacilium generale, flt non econtra. Ad quod tim ad inferos deduceret, nullus mortalium
refpondetur, quod licet poteflas jurifiiiAlonis poffet eum judicare, nifi deprehendatur a fi­
«>o’’V./J’ a Chtrfto tradita fuerit beato Petro ut mini- de devius, &c. quoniam fecundum · Lau·
>
Chrifti, flt ecclefie per concilium repre- dunum in fecramentali de baptifmo textus 1 —s»—
fentatx , confiderato quod in traditione hu­
ille debet intelligi de peccatis pap* occulti*
jufmodi per Petrum ecclefia fait dedignata , qu* Dei judicio reliquuntur , 6. qm^L t.Si
quodque ipfe fub figno flt nomine ecclefi* omnia, fic etiam de publicis , quando papa
poteflatem recipit fecundum Auguftinum in eft corrigibilis. Ego autem dico quod textus'
drfl. cap. Quodcumque , aq. dift. quseft. 1. ibi dide, mortaliumvnullus , denegando judi­
cum ibi notatis per Archidiaconum, fit ad ·- cium fingulis morulium·, non autem ecclefi*
dificationem membrorum ecclefia, fic non adBuniveriali, nec concilio generali illam reprit- '
ad diffipationem , cap. Sunt quidam 14. quseft. Crntand.
1 flt fic cum onere quod Petrtu fic ejus facItem opponebatur de his qua habentur in
ceffores ut mimflri ecclefie illi fabjicientur, cap. Nemo , 9· quart. 3. Ubi dicitur, quod
quando male regendo ecclefiam fcandalixarent, nemo judicabit primam fedem . Et fequitur
flt quantum in eis effet diflïparent, ut patet ibidem - Neque enim ab Augufto, neque ab
per jam' dida .
omni clero, neque a regibus, neque a po­
Quibus attentis, conflat verba didi cap. Ita pulo , judex judicabitur. Sed refpondetur il­
dominus , non fundare papam non effe fub· lud efle intciligendum , quando fedes prima ,
miffum poteflati ecclefi* per concilium gene­ >d eft papa , in illa fedens bona opera facit,
rale repnefentat* . Et cum fubj icitur,. quomo­ ut fanant verba ibi pofita, Juftitiam tempe­
do poteft hoc effe , cum concilium generale rare defideraptem. Sed quando papa facit o*
nihil poflit habere de jurifdiclione eeclefiafti- pera mata ecdefiam notorie fcandalizantia ,
ca, nifi inquantum fibi concedatur a papa ,
eft fecus , quoniam tunc poteft judicari , fic
»<■· *.xit ut in argumento dicebatur . Refpondetur , puniri per concilium univerfalem ecclefiam
4*. quod fi traditio clavium Petro tantum fafta C repnefentans, fi fit incorrigibilis, ut patet per
difla
yir.*" r,mil faiffet. & nomine fuo , militaret argumen- jam
‘
Λ fupra Er
" ad* *hoc propofitum dice­
‘-■

tum . Sed quidquid dicat Leo papa in diA, bat gloffa in diA. cap. 'Nemo, fuper verbo
cap. Ita dominus , veritas eft quod in tradi­ Nemo, quod cum papa peccat, poteft pecca­
tione clavium per Petrum ecclefia fait defi- tum ejus ecclefi* denuntiari fecundum ad­
gnata . Et Petrus claves recepit fub figno flt
monitionem evangelii . Adjidens quod hoc
nomine ecclefi*, ut fupra ditfum eft . flt fic
determinavit in cap Si papa, 40. dift. Nec
cum onere quod , quando non aedificaret ,
obftant prxmiflis notata per Oflicofem in cap
fed difliparet , corrigi poffet per ecclefiam .
Propofei, de conceffione prebend* , ubi vi­
ut patet per jam difla . Nec legitur quod detur dicere , quod etiam procedendo fecun­
Petrus receperit poteflatem fuper ecclefiam dum admonitionem evangebeam ecclefia non
univerfalem , nec per confequens fupra con­ poteft judicare papam, quoniam, felva fui
cilium generale illam reprxfentans , fed fupra pace, mandatum, illud evangelii, Si paxavt»·
fingulana membra ccclefic, fecundum com- rir, omnibus fuit direélum , fit contra omnes
pirrtcn munem theologorum opinionem. Et probatur peccantes, etiam contra papam , ficut contra
per Gelafium in cap. Quamvis , at. dift. &Dalios , quando papa peccat notorie in (candatuj .
per Gregonum in cap. Ecce , 99. diftin- lum univerfalis ecclefis, ut patet per jam di­
flione.
da. fupra , ficque pradicatum fait in conci­
Quibus attentis. conflat verba difli cap. Ita lio generali Conflantienfis contra dominum
dominus , non fandare papam non effe fub- /oannem papam XXIII. fic fimili modo pomiffum poteftati ecclefi*. Poffuntquc pramiffa teft refponderi ad cap. Aliorum, fit ad capi“7,*.
ratione naturali fortificari , quoniam fuppo- tulum, Fada, 9. quxft. 3. fic ad omnia alia
nendo quod papa fit ^aput mmifleriale eccle­ jura, dicentia feAa pap* non poffe judicari
fi* , & membrorum Angularium ipfius eccle­
ab alio quam a Deo, fic fecit pro auAoritafia
videmus quod licet caput' m corpore te conciliorum quod habetur 17. dift. Hinc
humano fit ordinatum ad direflionem & gu­
etiam ibi dum dicitur, Scientes quia ejus
bernationem membrorum, fitque non licitum fcdi primum Petri apofloli meritum, deinde,
membra a capite ( id eft ab obedientia capi­ fècuta juflione domini, conciliorum veneran­
tis") recedere , cap. Cum non liceat, de pne- dorum audoritas , fingutarem in ecclefils tra­
fcnptionibus. fi tamen caput in corpore hu- didit poteflatem : quamvis
■
„gloffa ■ ibidem hoc
mano efficiatur languidum feu infirmum lici-EdiAum moderetur, dicens quod ecclefi* Re­
turn erit membris illud ligare fif’ cauterizare, mana poteflatem principaliter habet a domi­
ne totum (quod abfit) corpus morbus inva­ no , & fecundario a conciliis : cujus fentendat , fi languor non faerit curatus , in cap. ti* concordat gloffa in cap.Dudum, 3. quail.
Sic, inquit, a. quxft. 3. Sicque etiam vide­ 6. Sed quamvis ita lit, hoc non infert pa­
mus, quod fi papa efficeretur furiofus flt ha- pam non fubjici concilio quando notorie eco >r|u*rn- bens cnfcm , in manu, exiens palatium quos clcfiam fcandalizaret, confiderato quod Petrus ut ntw a
fibi obviam reperiret occideret ; utique lice­ poteflatem recepit aChriflo, ut minifler Chriret fubditis inferioribus eum capere fl( liga­ fli fie ecclefue, & fic cum onere quod effet chrtto : c4re ; fic fi hoc liceret pro falvatione corporis, fabmiffus poteflati ecclefia domina far, quanmulto magis licere debet concilio generali do notorie illam fcandalizaret , ut fupra oecclefiam reprxfcntanti pro feluic animarum, flénfim efl. Et fl dicatur quod ifte cafes icandali

pt

CONCILII BASILEENSJS.

01

dali Mtorit jxm eft de cxpruCa in decreto A verba concilii, fed Nicolai pap« ad Michaecosscilii Conftantienfis
** ■ - ·, rcfpondctur
*
quod lem
quanimperatorem,
­
fit quidquid ibi dicat di-'
do papa notorie fcandaluat ecclefiam, cafus élus Nicolaus , veritas est quod concilium
ille eft de pertinentibus ad cafum generalis non otnilit ibi condemnare Marcelhnum de
reformationis ecclefia, qui eft exprtffus in di­
herefi propter defedum potestatis , fed quia
do decreto concilii Coaftantienft .
idem MarceUmus per metum coelus fuerat
Item opponebatur de his que habentur in thunficare idolis, & erat corrigibins, Ac per
gloia didi cap. Nento, filpcrverbo, About* confequcM non debebat deponi, /4. qu 3.
ni clero, ibi dum dicitur quod concilium non Dicit apost. ut glofla in dido capitulo Nunc
poteft judicare papam , cap. Signlficafti, de autem, dicit. Et quod oontra papam de hx-s»i
»u»c
eledkmc. Sed ad didam caput fait in pro­ refi poflit agi, patet in dido cap. Si papa ,
cedentibus refjxmfiun, Ac foqtaitur in eadem ibi dura dicif; Nifi deprehendatur a fide deglofft, Qnod fi totus mundus fentiret in ali­ vius. Et quod iflo cafu, videlicet quando
*·
quo contra papam, videtur quod fententm gitur de herefi contra papam, concilium ge- Kr* ’
papa ftandum effet, 24. queft. 1. Hec eft nerale fit judex, patet ex notatis per Joan­
udee . Sed ad didum cap. Hec eft fides , nem Andre· & Archidiaconum in cap. In firefpondetur , quod loquitur , quando agitur dei, de heretiets lib. 6. immo potest etiam
de fide, Ac in cafu in quo concilium gene-B confiderari qnod » inquantum Petrus potestatem
rale ecclefiam univerfalcm reprrfentans nec recepit a Christo tantum fupra Angularia mem­
eft congregatum', nec in aliquo cafu fidei ha­ bra ecclefia , juxta illud
Pafce oves meas, l—*- <··
bet opinionem determinatam contra papam , & non fupra corpus univerfalis ecclefie , cu­
nec papa contra concilium. Prrterea glofla jus Christus caput est , quandocumque cccleibi loquitur argumentative , At non decifive, fia est legitime congregata , feu concilium ge­
arguens ibi pro & contra, fine decidendo : nerale illam rep mfentans , Petrus illi conci­
Ac quidquid in hoc paffu hadetfus per glof- lio, de quocumque cafu in eodem agatur ,
fas Ac dodorcs interdum affirmative Ac inter­ audoritative prafidere non potest; quia non
dum negative fuerit opinatum , ftandum eft decet fubditum fuperiori fuo pnefidete . 11.
hodie diffinitioni fade per concilium genera­ dist. per totum cap. Cum inferior , de majole Conftantienfe, quoad cafus in decreto il­ ntate je obedientia.
lius expreffo*, videlicet cum agitur de fide ,
Nec obstant notata per Joannem Andrea
& de extirpatione fcbifmatis, Ac de generaliCin cap. Crave, de prxbendis, fuper verbo ,
reformatione ecclefi» in capite At in membris, Nuntiando . Quoniam loquitur fecundum tem­
* Ô< de pertinentibus ad cafus premiflba: & fi pora , in quibus ipfe St alii dodorcs in ter­
■ quis in contrarium poteflatem didi concilii ris ecclefie Romans relidentcs refpiciebant ad
in pnemiflis negans affereret pertinaciter, ab- potestatem paps cum duobus oculis , & ad
fque dubio hercticus effet cenfendus , argu­ potestatem ecclefie & generalium conciliorum
mento eorum qux habentur in cap. Omnes, cum nunc oculo tantum. Nec obstant jura
12. dift. Immo poteft ultra prxmiffa confide­ per eumdem ibidem allegata , quia ad «illa
nt ri , quod licet Chriftus poteflatem tradide­ patet relponfic per jam dida .
Item opponebatur de hoc quod apostoli
rit Petro fupra fingulana membra ecclefi» ,
juxta illud. Pilfers oves meas, non legitur ta- voluerunt Petrum efle principem eorum , ut
'suae,IMn > men quod poteflatem fibi tradiderit fupra u- habetur in dido capit. In novo. Sed refponntverfalem ecclefiam . cujus Chriftus caput eft , detur, quod apostoli non intendebant fibi da­
nec fiipra oonoibum gene ale illam re pat en­ re novam potestatem, fed datam fibi a Chri­
tant; imo potius de contrario ut patet per sto approbare, ut patet ex notatis per glofjam dida fupra m principio , fit per conft- Dfam in dido §. Hinc etiam, 17. dist. rujus
auens, ecclefia , cujus nomine Petrus pote- gloflie fententia communiter approbatur per
flatem recepti, & concilium generale illam dodores. Sed non legitur quod Christus de­
repmfentans, poteflatem habent fupra papam , dent Petro potestatem fupra univerfalcm ec­
ut fupra miniflrum & membrum tuum , ne- clefiam . fed fupra fingulana membra ejufdem.
dmn in cafibus in dido decreto Conflanticnii
Igitur dida apostolorum voluntas , de qua ba’
i··
expreflis , fed otiam m omnibus aliis, arguen- betur in dido c In novo, relata ad potesta’ „7,,".'«
do a plenitudine potestatis, quam Petrus no­ ttm quam Christus dedit Petro , non probat
c»>,mme ecclefie recepit.
apoctolos dediffe potestatem Petro fupra uni‘
Nec obstant pnemiflis notata per Joannem verfalem ecclefiam , nec per confequens fu­
Andreas ia dido cap. Nemo, 9. quest. 3. ibi pra concilium generale illam reprrfentans.
dum dicit, Quod licet orbis fit major Urbe ,
Item opponebatur de juribus , dicentibus
quantum ad' circuitum , non tamen quantum quod papa est caput ecclefie, iit habetur in
ad audoritatem : quoniam fi fumamus orbem capite Fundamenta , de cledione lib. 6 cum
pro univerfali ecclefia in toto orbe confistcn- aliis concordantiis. Sed refpondetur, quod ilte , ficut Hieronymus in cap. Legimus. 93.fi la jura debent intclligi de capite ministerial),
• ~ glofla
· - Joannis
·
quodmodicum
non recepit potestatem fupra univerfadist. fumebat, dida
immo nihil facit ad prop fixum fuam .
lem ecclefiam. cujus Christus caput est : nec
Item opponebatur contra potestatem conci­ etiam fupra concilium generale illam reprxlii de his que habentur in cap. Nunc au­ fentans, fed fupra Angularia membra ipfius
tem , 11. dist. ibi dum dicitur declaratum ecclefie .
fiiiffe per concilium fe non habere potestatem
Item opponebatur , qnod papa habuit prrproferendi fententiam contra Marcelhnum pa- fidentiam in multis conciliis generalibus , ut
pum , de hsrrefi, quia thurificaverat idohs , patet in cap. In nomine donuni , 24. dist &C
imperitum, quamvis idem MarceUmus thuri- in pluribus aliis juribus, & maxime in capit.
ficauonem hujufmodi confiteretur ; fed ad hoc Ad apostolicr, de re . judicata , lib 6. cum
xcfpondetm*. quod verba ibi pofita non funt ibi notatis per Joannem Andreas in glofla
1 Sed

JO

APPENDIX

PRIMA

y»4

ur, qeod in doribos A Maa t aac qnod Médita· dA*vm finfli <.-i
M coefce&
cemcilii. maxime cmma
patet ia illis in quibus Romani pontifices non prohibidoncm fcbi faAam per rnariM·· g*·
faciebant diflinitioMS, fed eoocriinm , dicen­ aerah in diAa coaflismioM. Fiqqwens . Ns·
do , Placuit concilie, de quibus habetur in dubiorum per ipfam ergs dkhai coeftitari·cap. Qua recipiunt. Placuit, qua habeatur ncm , Frequens., awcoram alkcuio ipfam ro­
dc coafecratioae dsft. 5. A in pluribus aliis .
Ad cujus fententia robur , nomadum quod
concilium apoftolorum , de quo AAjium 6. Pe- fundari t A dedarmio diâtram dubiorum ,
trcs folus non congregavit , fed duodecim a- concilio congregato, ad ipfum conditam ge­
poftoli fimul, ut pstet ibi, dum dicitur quod nerale pertinet, A non ad ipfam, ftrnailum
convocaverunt duodecim multitbdincm difei- pira dicentia quod illius eft interpretari cujus
cfl condere: nec 'decet, prefence fapertore ,
polonim .
Item efl etiam notandum , quod in illo con­ quod inferior dubia erga coaflitutionem tape­
cilio de quo habetur AAor. 15. Petrus licet rions mota habeat declarare feu interpretari,
1 ibi fuerit prafens. fentenriam · umes pro­ B ii. per totum cap. Inferior , de majoritute A
nuntiavit . fed Jacobos fub his verbis , rfa- obedientia, c. Ne Romani, de eleAione, ia
c*u epoyfoZw
feitienltu + «asm rvdr/s, A Qcmentinis .
Item opponebatur dc verbis didi capi Si­
ibi decretalem cpiflolam ordinaverunt , non
Petri nomine, fed spofloiorum A ieniorum , gn iticaAi, importantibus, quod ia flaturis cooA declarando iftum paflixm, poteft eotdsdera- cdioretn generalium aperte intdligitur «nAon , quod jnquamum Petrus nem recepit po- ntas Romana ecclcfia excepta. Sed refponde­
trflatem fupra ecclefiam nniverfidem, nec per tur, quod ex quo auAoritas univerfalis «edeconsequent fupra concilium generale illam re- fie, A confequenter conciliorum, eft major ,
pnricrrsns, u( fupra didam efl , conflat pa­ A suAoritas Romane ecdefia minor, ut fu­
pam non pqfle habere prefidentiam auAorita- pra in procedentibus efl oflenfum, neceflarium
tivam in conciliis geucralibus, nifi inquantum cfl dicare quod aoâoriCM ecclcfia Romana ,
illa per concilium , in quo eflet, fibi conca­ de qua habetur ia diAo e. Significant, minia
deretur : quo cafu non haberet ufiun bu;uf- flerialis efl ecclcfia univerfalis, quoad ecde- *·
modi poteflatis nomine A auAoritatc fua , fias particulares , ficut de Petro dicitur, quodi____
fed <lich concilii. Nec obftant jura probantia C efl minifler ecdefi* fponût Chrifli, refpoAu
J
quod Romani pontifices aliam prondentiam ecclcfiarum particularium, quibus ecdefia Romans
prslsu
efl
,
n.
difl.
Quamvis
i
quod
­
habuerunt in conciliis generalibus: quoniam
*
"
*
illa |ura funt intclligenda de honoraria ad be­ que ipia aaAoritas , ut miniflerialis ecdefia
univerfalis
,
auAoriute
illius
ecdefi·
Roman·
neplacitum conciliorum in eis data. Facit diAum cap. In nomine domini, aj. difl. ibi in ftatutis conciliorum generalium intelligitur
dum dicebat Nicolaus papa, Si placet frater­ excepta , ad declarandum, interpretandum Λ
nitati veflr·. Et fi dicatur quod papa habuit moderandum diAa ftattua fecundam varieta­
prxfidentiatn in conciliis generalibus, ut in tem temporum pro bono reipublic·. quandodido cap. Ad apeflobee , &c refpottdetur il­ cumque conciliis generalibus non congregatis
lud fuiUc ex conceflione diAorum concibo- ecdefi· Romana pto bono reipublic· videtur
rum, feu ex permiflione illorum habentium faciendum: A,vocatur diAa ecclcfia Roma­
vim d>A» conccifionis , aut ex tolerantia pa- na auAoritaa excepta apud doAorrn & magi*
tienne A muha per patientiam tolerantur, flroa <««.··. Quibua attenti·, conflat verba diqws fi dedlt:Aa
t:Aa dïent
eflent in
in judicio
judicio ,, non
non solcrasolcra- Ai cap. Significafti, non fundare audoritatem
sentur ; de pnrbendis, Cum jam dudum. Qui­ ecclefi· Roman· efle majorem auAoritatt ecbus attentis, conflat papam in concilio gene­ clefi· traiverfalu, nec per cottfequens coadrali non habere pntfidentiam auAorixativam, 1Dborum generalium ipfam rcpntfent*nthxm. Et
neque honorariam . nifi inquantum · conci­
per pntmifla patet refponfio ad cap. Statutum,
lio fibi concederetur aut permittererur.
<tc. conftitutio , de cleA. Hb. 6. Jn quibus
Item opponebatur de cap. Non debet , de Romanus pontifex fine concilio generali in­
conùnguimtate A affinitate , ubi papa prohi­ terpretatur & declarat ftatuta conciliorum ge­
bitionem concilii reducit ad quartum gradum . neralium: & ad capit. Dudum } j. qturft. 6.
Sed refpondetur id fieri per papam in conci­ & ad alia jura fimilia .dicentia ecclefiam
lio generali ex permiÆone ipfius concilii , ut Romanam efle caput alianRn ecclcfiarum.
ibi patet. Quo attento, non probat ille tex­
Et fi dicatur, quod ex quo diAa ·«»'■»<·
tus quod papa fit fupra concilium , nec quod concefb cfl pap· auAoricate ecclcfia unhrerfadiflolvcre poffit illud fine confenfu ipfius con­
1>», A confequeoter conciliorum generalium ,
cilii .
potuit papa vigore diA» conceflaoais derogare
Item opponebatur diAum capit. Statutum , diA· conftitutioai, Frequens, A iHam inter­
de refcnpto, lib. 6. ubi papa conflitutioncm pretari ac moderari , ac concilium diflolvere,
concilii generalis de duabus diwtis reducit ad _ A ad alium
__
_____
.._,__
r______ , , quod
locum mutare
; refpondetur
unam diaetam. Sed refpondetur quod papa il- E pnraiiflà per papam fieri non pocuenmt vigore
lud fecit pro bono communis jdliti· , ut mi- conceffionis diA· ,'*»««·(, attento quod in
mfter ecclefi·, ipfiufque auAoritatt ; A non cooceflaonc illius auAorims prohibiriva ecdefi·
fua, & in cafu quo concilium generale
’ ecde» univerfalis. A confequeiBer conciliorum gene­
• fontUA fiam reprafentans non erat congregarum . * ralium , tamquam auAoritas fuperioris, fait
Nec efl prohibitus id facere fine confenfu ip­ excepta : A non eft licitum inferiori adverfus
fius concilii, ut pa.et in conflitutione conci­ prohibitionem fuperioris, maxime pro bono
lii generalis Conflantienfis, qua incipit, Fre­ univerfalis ecdefi·. ut in cafu diA· conflituquens . Quibus attentis, patet illud capit. Sta­ tionis, Freq ens , faAam venire : alias fi con­
tutum non probare papam efle fupra conci- trarium diceremus , fcqucretur abiurdum, v>delicet

yiy

COhCILIl
CONCILII

BASILEENSIS.
BAS1LEENSIS.

pg

rvfem -aftahMtqtdl vfgM« ΛΑκ
«flm bs po-Adomiram flt dominam> eum fit fhb sis, At
wSCSXfefia» ff* doragm omnibus couftirnsfeei- fit infestor: At ia hoc conferatur opinio illohm Amorum fetalium conciliorum, Ac om- rum qui“ dicunt' Petrum fuifle caput mimste,**»* nem bonam politiam ecclefi· evertere, ab- nale ecclefia univerûlis.- quoniam inquantum
fqoe ·· quod fibs poflêt dici: Tu male fe­ praeminentiam noo habuit nec fuperioritatem
cis ; quod non eft dicendam .
fupra ecclefiam uaivcrfelem, ut corpus sapira af- speum coofideratum , noo potest ratione afe»
nisterii fibi commifli fupra ecdefias particula­
■dor » aedum ecclefiaram particularium , fed re* a Romana distindss did caput mlnisteenam ecdefia nnHmAlia > qnouiam ft papa riale ipfius corporis mystid , licet refpcdu
eflet capot fit paftor uaiverfeaa ecclefia, unf- ecclefiarum particularium, mat that membra
verfelis «flat, tpsAopufiraa wrivmfela ecde- didi corpori» mystici, eccleua Romana & pa­
appellari pcfibt, m pates ad feafiun. Sed pa poftsnt did caput miniateriale illarum, oa
o*»!·» occ eft univamlto, nec apsftopos univeria- quod ratkme ministerii Petro commifli Ipfe
Us ecclefia appellari debet . ut patet per praeminentiam At fuperioritatem habuerit cirbeatum Gaagorinm in c. Ecoa , 99. dift. Cu­ Bca kpfas ecclefia* particulares , ut attestatur Gepra ia principio allegato. Igitur dida aflertio lafius papa in capit. Quamvis univerfit , at.
disc, ibi dum dicebat, quad quamvis unirer·
fe per orbem catholics ecclefi· instituta unus
defia nniverûli*, fequerctur abfurdum , vide- thalamus Christi fint, tamen ûnda Romana
bc«t quod ipfe eflbt caput Ac peflar corporis ecclefia catholica & apostolica nullis fynodicis s.a "«i*·
myftici ecclefia , fecundum quod caput in constitutis ceteris ecclefiis pariata est. In quo
corpore humano eft capot Ac reâor illius : •st notandum, quod non dicis quod ecclefia
Romana fit nralata univerfeli ecclefia , qua
eat Christi thalamus, fed ceteris ecclefiis par­
I. £?.*”**' verfehs, ut corporis myflki confident·, *f- ticulariter confidentis, ab eadem Romana difeque duo capita ia eodem corpore, monstrum st indis.
existât.- igitur arguendo ab abiurdkata evi­
Nunc restat refpondete ad jur* pradida
tanda , constat didam alertiooem efle falfim . pso dida felfa affenione allegata 1 Λ primo
Item ecclefia Romana non est univeria , allegatur Gregorius in cap^ Confideraadum ,
fed est de univerfitata corporis mystici ecdc-C
~ ». dist. ibt dum dicitur de Petro , quod
fia, flt fic eat membrum didi corporis mysti- Christus eum eunda ecclefia pnefenv difpo”
■
· *—
fuerat. Sed refpondetur illa verba debere ex-"
poni » id est, eundis ecclefiis particularibus,
mr ex quo est membrum dacti corporis, non quoniam illas tantum Christus Petrum protu­
lit, & non ecclefia univerfali, ut denotat
Mt nec effe potest captu illius, cum differen­
tia fit inter caput fic membra, cap. Cum non verbum, Ceteris, pofitum in dido c. Quam­
liceat, de praferipciomhui.
vis . Istque dida expofitio neceflaria propter
Item fi pepe eflet ■ papa ecclefia univerfe- diAum verbum , Ceteris, Ac etiam propter ea
lis, feqncretur abfurdum. videlicet quod Pe­ qua habentur fecundum Grtgorium in dido
au* homo peccabslis recepiffct poeestatem li­
cap. Ecce ■· Ac nt verba in fenfu , in quo va­
gandi & fol vendi fupra fbonfem Christi. id lere poflint, At non perire , recipiantur, c
eat corpus mysticum ccdeoa , quad nunquam Abbate. de verborum fignificaticnc , cum »peccavit, nec peccare potest, fecundum ea liis concordantiis .
qua habentur in capitulo A reda, 14. qiueItem allegatur pro dida fall a aflertione o
suo 1. cum ibi notaus u> glofia ; quod non Dpit. precedent didum capit. Confiderandum «
eat dicendum.
quod incipit , Hi qui . Sed , felva pace al­
Item fi papa eflet caput univerfalis <ccle- legantia , in dido capit, nihil est quod faciat
fia, effet pralatus a Chnsto nuiverfis catho­ ad propofitum fuum ,
Tamen , fed exce­
licis ecclefiit per orbem Institutu , qua, in- ptio precedent didum capit. Confiderandum, U4
duû ecclefia Romana, unus thalamus Chnui bene habet quod Petrus, post trinam Christi
funt , teste Gelafio in c. Quamvis univerfe , negationem, non folum in gradu fui epifooa. dut. Sed non est fic, quia non fuit pra- paru* remariât , verum etiam in pastorem tolaru* nifi ceteris ecclefiis a Romana distin- tius ecclefi* , exponi debent, id est omnium
dis» tu patet in dido cap. Quamvis.
ecclefiarum particularium, exordium ab ipfo
Item Petrus potestatem ligandi Ac ibi vendi habentium , At a Romana distindarum : qui­
recepit. non nomine fuo, fed nomine eccle­ bus tantum Romana pntlata est, ut patet in
fia, ut minister illius . Patet per Augustinum dido c. Quamvis . ut verba ipfe in fenfu
in cap. Quodcnmquc 14· quest. 1. cum ibi in quo valere poffunt , Ac non perire , ree*,
notata par Archidiaconum in Rofario . Igitur piantur, juxta dida fupra in ref, onfionc fada
ex quo ut minister hanc potestatem recepit,Eâd c. Confiderandum .
non est nec cfle potest caput deminz fu»,
Item allegatur pro dida faMâ aflertione ca­
ficut videmus in corpore cu)ufvis ecckfia , pit. Petrus, ». quamtio /. ubi dicitur quod Pe­
• u «a r*- quod licet csconomus vel · fyndhus gerat trus potestatem regni acceperat. Sed refpone*·*·· ■
vices didi corpont, Ac in hoc fit eius mi­
detur id verum efl« quoad particulares ecclenuter, non est per hoc ilis caput didi cor­ fias, non autem quoad corpus univerûlis eccle­
poris. Kt fi dicatur quod beet Petrus non fit fi* , qua «st corpus myfticum. cujus Chriau*
caput pnncipalc ecclefia , nec effe poffit. est caput est. Et qùod non receperit potestatem
XtmcXnSM, tamen caput ministerialc. Rcipondetur id ef- regni fupra corpus univerûlis ecdcfi* , patet
( fe falfum , confideraxo quod effe caput deno- per Gelafium in ditto capitulo Quamvis, Ac
e· ι·γ· tat prnemineiHiam Ac fuperioritatem , quam per Gregorium in diôo capiL Ècce, ut feminuter non habet, nec habere potest fupra pra in prccedenubus fuit osttnfum.
Nec

l

07

APPENDIX PRIMA

Nec ohftaat notata per JoaMaem Andre* ia A ad pifeataram feckndam fiapre camam seda·
Clemeatina Ad noftram , dc haereticis & ibi
'
M“" ·*,|M dum dicit, quod ficut in ecclefia trium pha^ aotem ad pifcacwatn fheieadam âipn aodetc eft unum caput fupvemum, ita in ecclefia Aam noiverfalem . pros* eft carpat myfttatm (
milnante eft unum caput, icilicet papa, quo­ quosdam illod eft nne peccato. fie fic nos In­
niam illud quod ibi dicit Joannes Andre* dc diget pifcacure Petri.
papa . iarelligi debet rcfpettu ecclefiarum par7. ubt
ncnbrium , non autem refpettu univerfalis ec- dicitur quod Petras Se Cyprianus fuerunt pa­
rte mentit. Sed Petrot fuit in poteftate ma­
clefia, ut fupra ofteafum eft.
Isem allegatur capitulum Fidciuflbr, 50. jor illo , dc quocumque alio epifeopo , eo quod
fua posefta· per ftatuta univerftlis ecdeftn eft
dtft. ubt dicit Ambrodus , quod Petrus tam­
quam bonus paftor luendum gregem accepit, armata. Sed rvfpondecur ut fupra, quod illa ,
poflquOsn fidem perdidifte defleverat : quod­ que ibi dicuntur de poteftate Petri, referri
que iafc Petrus pallor fxâus erat, ut cetero·
ndet ftabilitate fundaret. Et fubdst ihi, quod tem quoad ecdefiam univcrfalem : ut verba il>
Petrus, pro fisbditare devotionis, ecclefi* pe- B liias capituli recipiantur in eo fenfu , ia quo
, &
m.
tra dicitur , ficut sal dominus. Tu es Petnu, valere pofTunt
“
~ non perire, ficut fupra in
fice. Ad qux refpoodcrar, quod ibi oon dici­ pmcedentibua dittum eu . Et licet teurut ibi
tur Petrus dici petra , ad denotandum quod habeat, quod poteftat Petri fit firmata per fta­
ecclefia fuerit fundata fuper rum, quoniam tuta univerfalis ecclefi* , per hoc tamen non
fundata fuit fupra (Lhnftum, justa illud: Pt~ habetur ea illo, quod Petrae habuerit poteft»·
• c- i·(r- auitm trai Chnjhtf ..Sed fuit Petrus di­
tem fupra coipus univerfalis Ecclefi* , que est
tius petra , ad denotandum quod primus in corpus myfticum , cujus Christus caput est.
natiorubus fidei fundamenta per fuam praedi­
Item allegatur cap. H*c est fides , 14. qu.
cationem pofuent, ut in eodem textu dici­
I. ubi dicitur quod papa tenet & fidem dc
tur fit fic pramifia ex ditto textu allegata fcdern Petri. Ad quod refpoodetur , quod qui
funt referenda sd regimen Ac gubernationem impugnat profeffionsM* fidei quam papa com­
ecclefiarum particularium, qpn autem ad re­
probavit , non catholicum fed hareticum fe
gimen 'ecclefi* univerfalis ,' qu* efl corpus comprobabit : quodque fanda Romana eccle­
wv· myft*cum ecclefi* ; quod nunquam indiguit fia , que temper immaculata perotanfit, domi<cXiWne^u< in^*Rel °®cio paflorali Petri, cum il-Cno providente, &c. in futuro manebit fine
lud fit impeccabile , non habens maculam ne­ ulla heretieorum intubatione , atque firma dc
que rugam , fecundum ea qux habentur in immobilis omni tetnpore perimit . Sed refpon- £77,*^*^
ditto capit. A retta, 14. queftio 1. cum ibi detur, quod illud quod ibi dicitur dc ecclefia*····*.»^
7^«
notatis in gloll*. Ft ad hujus fententœ pro- Romana , quod femper immaculata permanpoficum dicebant Ofbenfis fit Joannes Andre* fit dc permanebit , intelligj debet verum,
'** ·
in capit A nobis in magne , de fententta ex­ quamdtu ligabit dc fblvet juste , clave non
communicationis , fuper verbo ecclefia. quod errante , ut fupra in pracedentibus eat dittum :
ille textus debet intelligi dc ecclefia militan­
& fic intelligendo, non probatu illa verha ,
te fpeciali , vd Romana , quoniam generalis nec ettam alia ibi pofita , quod ecclefia Ro­
militans congregata non poteft errare, 24. mana fit univerfalis ecclefia, qux ,e»t corpus
quxft t. A reda fide
mysticum , cujus Christus caput est, faciunt
Nec obftant alia verba ibi in fine pofita , notata per gloflam in dido oap. A reda . 14.
videlicet Ft tamquam faxum immobile totius quest, i. nec quod ecclefia Romana recepe­
corpons Chrilliani compagem inolemque ob­ rit potestatem fupra corpus univerfalis ecdetineat quoniam illa verba funt referenda ad D fi*
nec etiam quod papa ratione Romans
tffiflum predications, que in l’etru fint
fun­ ecclefi* pofiît dici caput fic pastor univerfalis
'
damentum fidei in nationibus, ut ibi dicitur: ecclefi*.
eftquc neceflanutn dicla verba fic intclligere .
Item allegatur cap. In ittis, 80. diet, ubi
ut recipiantur in fenfu, m quo valere pol­ dicitur quod inter ipfbs apostolo· non fint
iunt . & non perire & nifi fic intclLgamur , par institutio, fed unus pnerait omnibus. Sed
perirent , propter ea qu* habemur in ditto refpondetur quod illa verba , Unus pntfuit
cap. Ecce , Ac in cap. Quamvis uiuvcri*, fu- omnibus, debent intelligi referendo ad mini­
pra allegatis .
sterium ecclefi· rum particularium, noo autem
Item allegatur cap. Beati , i. quad. 7. ubi ad univerfalem ecdefiam , qu* e«t corpus my­
JJ' dicitur quod morius apoftolorum Petri & Pauli sticum , cuius Christus caput, «m ut petet per
„ Roma principatum At caput obtinuit nationum . jam ditta fupra.
*” Ad quod refpondetur. quod fi Roma ibi fu­
Item sd probandum quod ecclefia Romana
matur pro Remana ecclefia, refpondetur quod est caput univerfalis ecolafix , allegatur capi- 0^,*“^’
illud, quod abi dicitur de principatu fit capi- tulum , Non licet, 12. diet,
__ _____
__ dipirur, **·· ·* ·
ibi dum
te nationum , referri debet ad ecclefia» parti-E Et ficut Filius venit facere voluntatem Furis',
culares in toto orbe conftitutas, non autem
ad ecdefiam umveriakm , qux eft corpus my­
fticum ecclefi*, fupra quod ecclefia Romana
nullum unquam oixinutt principatum , ut pa­
tet per μιη dkla fupra
Item allegatur cap Eft aliud, 14. qu*A. 1.
ubi dicitur, Eft aliud apoftolicum pifcandi ge­
nu», quo genere folum Petrum pileari domi­
nus jubet , dicens Mutt hamum , & tam ptfetm qui pnmo ufientu toll*
Ad quod refpondetur, quod verba illini texius referri debent

' & vos voluntatem implete veatrs matris,
fic
qu* cu ecclefia, cujus caput (ut pnsdittum
est ) Romana existit ecclefia. Sed refpondetur,
quod ad illud verbum, Cujus, addi debet
fupplendo verbum Membroram : Ac tunc eat
fenlus, quod illi epifcopi implere debent vo­
luntatem matris ecclefi*, cujus membrorum
Romana ecclefia caput existit: & fic fupplendo & intelligendo , non probat ille textus ,
quod ecclefia Romana iit caput univerfalis acciefix Et notandum quod Callistus auttor di-

tti

<*>.

tti
CONCILII B AS l LEENSIIS.
η<*
4M cap. No· Hcet, dicit ecclefiam Romanam Agantem . jnquantum habet quod Petrus insti·& matrem aliarum ecclefianun ab eadem di- tuit ecclcfia* particulare* per univerfum ocfttofanrai, ad denocandum
quod* non eft
’
* ma­
bent fit non dicit quod ecdefia Romana fit
ter univerfeli* ecclefi». fecundum Gregotium eaput «mverfalis ecclefi» . Ncc obstat quod
ia .«Mi·*· in cap. Eccc , 99. dift. Et paret ebam per in eodem cap. dicitor, quod ali» ecclefi» ha­
,ΐΜ <riaM> Gelafiam in cap. Quamvis, >1. dift. ib* dam buerunt Initium a Romana : quoniam per hoc
dicebat. quod quamvis univeri· ecclefi· Chri­ non infertur quod ecdefia Romana fit caput
fti thalamus fiat, tamen fanâa Romana cccle- univerfalis ecclcfia, licet poffit dici caput afia cetera przlata eft , & non dicit. quod liarum ecdefiarum particularium ratione po­
Chrifti thalamo, id eft univerfali ecclefi· , testatis tradit» Petro ut ministro ecclefi· fu­
przlata fit ■. debentque verba hujufmodi ad per diftis ecclefiis particularibus.
hunc fenfum applicari, quia in alio fumpta
Item allegant tsu glortam didi cap. Quis
inducerent abfurditatem, ut patet per jam di- nefciat . qu» habet quod Petrus tribuit pote­
cla fupra. Et notandum quod Archsdiaconus statem Paulo prrdicandt . Sed refpondetur il­
>n Rofario in diflo cap. Noe decet, recitan­ lud non inferre quod Petm* eflet caput unido Bernardum ad Eagenium, circa finem 4.1Bverfali* ecclefi» ut corps»* mysticum , cujus
libri dicit, quod licet ecclcfia Romana fit ma­ Chnstu* caput est, confident» ·. dt per hoc
ter ecdefiarum, non ta·»·· domina ; quod­
patet refponfio ad not.ita per Archidiaconutn
que papa non eft dominus epifeoporum , fed 11* cap. Ita dominus, 19 dist. ibi dum dice­
unus ex ipfis quodque papa debet fi» confi- bat Petrum alus apostolis dedi fle potestatem
derare fratrem diligentium Ueam , Λ partici­ {■■dicandi .
3c fubdit ibi Archidlacoaus
pem eorum
Item mandant >11* videri capitulum . Bene
*'/T*i*TIζζ, quod eft optimum argumentum . In oap. In- quidem , 96. dm. quod non facit ad propoftΓ.’ΤΤ*•«ntioees · in principio, quod papa non fit rum eorum , nifi refpetlum haberent ad illa
dominos aliorum epifeopoeum.
Verba ibi pofita prope principium, qu· funt
Item allegatu» cap. Precept· . in eadem ista ·. Nec ad jeAione indiget plenitudo : quali
dift. i a. Ubi dicitur quod proceptls apoftoh- vellent dioere . quod ea quo Petrus habuit
cis non dura fuperbia refill a tor. led per obe- plenitudinem potestatis , cap. Significasti. de
dienham qu· a lanâa Romana ecdefia 8c a- eleflione. non potest habere aliquam potesta­
postoltoa auAoritate jufla futu ftlutifere im­ tem fupra fe. nifi Deum. Et ad hoc refponpleantur , fi ejufdcm fanfl· Dei eccjefl·, qu» C detur. quod Petros non habuit didam poteest caput vestrum, communionem habere de- statis plenitudinem nomine fuo, fed vice &
fidcraris. Et fequitur ibidem : Cujus auâonta- nomine ecclefi» univerfalis . cuju* minister
tis fanflmnem omnes teneant factrdotes. qm est , ut patet per Augustinum in cap. Quodnoluerint <b apostolic· petnr , fupra qmm cumque , 14 qu»st. 1. cum ibi notati* per
ChtiMu* uttiverfalem fundavk ecclefiam, foli- Archidiaconum in Rof.ino. de quo fupra m
ditate divelli . Ad qu» refpondetur . quod praecedentibus diôum e*t .
textus in dido cap. non probat id ad quod
Item etfi forfan habuerint refpedum ad »allegatur. Ncc obstant ilia verba, Siqofdem Iu verba dipt cap. qu» habent, quod pneful
fandz Dei ecclefi» , qu« e*t caput omnium ecclefi» Romane merito beau Petri apostoli
vestrum 1 quoniam illa verba , Si e|u(dem fan- per umretfum orbem primatum obtinet facer­
relationem laciunt ad ecde­ dot h reipondetur hoc efle intelligendum quoad
fiam Romanam , de qoa in pnuedentibus ver- ecdefia* pamculaie* per umverfum orbem Coti
bis fail a erat mentio. Nec obstant etiam ver- st 1 tuta*, qua* ipfa Romana ecclefia instituit ,
ΪΛ, Qui noluerint.
Quoniam textus ibi ut habetur in cap. Qin* nefciat . 11 dist.
. Ab apostolic· petr» , non autem Pe-D non autem quoad ecclefiam univerlaiem , cui
tri: fit veritas est quod Christus fundavit ec­ papa tamqmm illius minister lubpcitur . ut
clefiam fupra petram , qu» Christus erar, fic fupra in przcedentibus deducium «t Nec ob­
non fupra Petrum, fecundum communt.n do- stant etiam alia setba dith cap. Bene qui­
ôorum op.nionem .
dem , qux habent quod papa statutis fyno- C«n· Dmm7*2,*
»m»T Ü'h*
Itcn* dicunt illi in dicio cap. Non decet , da'hbus confuevit tribuere firmitatem ·. quo*«,*·■ .u- fit in fequenti dicitur, quod cvclcfu Romana num fi illa verba recipiantur pro statutis fym FMr«'<a>l Clt caput univerfalis ecclefi» fit omnium ecnodalibus conciliorum generalium . est hoc
**’
clefiarum. Sed falva pace fic dicentium hoc, intelligendum per approbationem reverentiar»·
quod ecdefia Romana fit caput univerfalis ec­ lem . de qua habetur in cap. Sicut fancli ,
clefi» in dicio cap. Non habetur , coniiderat*. diet, per quem textum fatu videtur con­
lo quod illa verba, A matre ipforum, qu» futari opinio przdiclorum : quoniam fi aufloest ecclcfia , pofita m dido cap. Non de­ nras papz nc eflet fupra concilia generalia
cet, legi debent fit exponi, ut in refponfio- legitime congregata , quod illorum statuta no»
ne ad diflum cap. Non decet, fupra didum portent bibere firmitatem fine pap» aufloritar*t
Nec vetba cap. fequenti*. quod imi-Fte , Gtegenus non fuiflet locutus in dido
pit Przcepti*. hoc etiam habent lane mtcUc- cap. Sicut fanâi . de conciliis generalibus
Λ» , ut m refponfione faôa ad illuv cap. o- cum tanta reverentia / cum quanta locutus
stenfum est.
est ibidem.
Item dicunt illi in didis cap. Non decet ,
Item allegatu cap. Rogamus ·, 14. qu»*t.
fit fequenti, haberi , quod ecdefia univerfalis
i. ibi dum dicitur quod Petru* est caput
est fundàta faper apostolicam petrim . id est totins ecclefi» . Sed refjiondetur illud elfe
fupra Petrum fic fucccflbre*. Sed hoc ibidem exponendum , id e*t omnium cccleilarum
non probatur, ut patet per dkla in refponfue- qu» ab ipfo exordium habuerunt, cap. Quis
tubus faôis ad ilia capitula.
nefciat > 11. dist. quoniam quamvis umverItem allegatur cap. Quis nefciat . u. diSL iz per orbem catholic» ecclefi» institute uAd quod refpondetur, quod fecit contra alle- nu» thalamus C.hnsti fiut . tamen ecclefla
L1
RoC^hoL
Tom. XXIX.

♦»2!**^**·^*

«I .

APPENDIX PRIMA

n>

Romana ftullis fynodiets ceteris eccletns pro-A mana fuerit prolata univerCali eocic&a . It
lata eft
* “, Λtefte
“ΛGelafio
*
papa III.
*** cap. Quamvis per hoc etiam refpondetur ad diAum Anv
univerfn , 31. did. Et notandum, quod non brofii, >n eodem cap. dicentis quod ipfe prodtcit quod fit prolata thalamo Chrifti , nec
eft fe velle in cunâis lequi faoclam
ecclefi» univerfah . qu» eft Chrifti thalamus. Romanam ecclefiam , quoniam iftud non pro*
ut ibi · fed dicit, Ceteris ecclefiis prolata eft. bat ecclefiam Romanam fuiffe prolatam uni·
ad denotandum quod omnes ah» ecclefi» a verfali ecclefi» .
,Λστ·» Romana diftinA» non faciunt thalamum ChriItem allegant quod Chriftui hiodavit ecdeft’ i fed Romana Ac omnes ais» citm ea hfiam fupra Petrum ■ Sed refpondetur hoc ef­
fiunt f-hrifti thalamum, tk fic ecclefiam unt­ fe falfum , quoniam illa verba . Et fvper MaitK «4.
ie.
verfalem . Unde inquantum cetere ecclefi» hant ptuwa , non referuntut ad Petrum , fed
non faciunt ecclefiam univerfalem , fic Roma­
ad Chnflum , juxta ut : Petra ettum evat Chn~
na non eft prolata nifi ceteris ab ea diftinAi* , patet quod non eft prolata ecclefix un»hem allegant cap. Ita dominus , 19. diA
verfali. β< per confisquent quod non eft uni- cujus
......... _.........
r________
... „r.in cap. Funda»verba etiam
pronuntur
verfa , fed de univerfitate corporis myftici ec· B menta
Sed „„
ad'illud fuit
-----------» de eleGione fib. 6 c..:
clcfi» , ut dicebat Gregorius in diflo cap. Ec- ,tefponfum in primis refponfionibus fupraicripaa.
.uoa « 99 dift.
Item allegant vetba per Chriftum difla Pe­
Item allegant cap ( um beatiihmus, 34.
tro . Sed refpondetur , quod per illa Petrue
quxtl 1. ubi dicitur quod beatus Petrus a do­ non tuit prxlitus umvertalt ecclefia . fed par­
mino rrcepit principatum . Sed refpondetur ,
ticularibus ecclefiis, ut fupra fuit oftenfum <«illud intelligendum quoad ceteras ecclefia» ,
eundum Gregortum & Gelafium.
qu» a Romana habuerunt exordium , fed
Item allegant gloiTam cap. In novo, st.
non
quoad univerûlem ecclefiam , qu»
diti qu* habet. quod apoftoh fuerunt pares
Chrifti thalamus eft . ut patet per proxime
m conlecratione 3r online , non autem in addiAa.
minirtratione , Sed refpondetur .· quexi beet Pe
hem allegant cap. Si Petrus . eadem cantrus fuit alus major m admimflratione, hoc
fa . & ç. ubi habetur quod Petrus . 8t non
non infert quoti Petrus fuerit prolatus ec.clealius ex apoftofis , abiodit aurem Mak.hr ad
fie umverfali . ut patet per jam difla fupra .
denotandum quod ipie pi.c abi» hibiturus eItem allegant . quod apoflob voluerunt Pe­
nu poteftatem bgindi & folvendi
Sed rei-C trum elle principem eorum Ad quod refponpondetur hoc elle mtelhgendum quoad parti­ rletur . non repenn , quod >{ifum voluerunt
culates ecdefias . qu* .1 Romana habuerunt
efle principem ecclefia: univerfalis . Nec un­
exordium
non autem quoad ecclefiam umquam talem principatum habuit aChrifto.ut
vci alcm . ut patet per jam diAa fupra .
patet per jam ditia fupra. fecundum GregoItem allegant cap. De Conftantinopolitana.
rium 6t Gelafmm .
n. «lift, uhi dicitur : Si qua culpa in cpilItetn allegant cap Sjcrofanfla . n. dift.Sed
i opis invenitur, nef. 10 quis non fit ptp.e fubad illud patet refponfio per jam diAa fupra.
jtfius . Sed rrtpondetut. illud non probare
Item allegant gloftas βί textus dicentes quod
quod un verf.ihs nclefia fit fnbjeGa pap» . at­
papa non habet fuperiorem in terns . Sed refi
tento quod >b> non tu (rimo de umvcriali
pondetur hoc cfte verum , (alvo jure thalami
ecskha. fied dc culpo iingulonim epitropo­
Chrifti . quando concilium generale non eft
rum ec. libarum parti, ul.irium . a Remana di- congregatum . Sed quando eft legitime coisftin.lanim , qui non laciunt ccclcn.>m nnivergtegatum , fupenoruatem habet in papam , ut
falcm .
fupia tn pnmis reiponfionibus ollenfum eft .
hem allegant cap. Antiqna . ile privilegio , 1 ^Et ifto modo refpondetur ad notata per Guilubi dicitur quod Romana ccclciia cjl mater
lelinum m Speculo . ntolo de legatis . $. Nunc
umverlotum Chrifti fidelium . Sed rclpondeoftendendum , verfu 99. & per Baldum in leg.
‘ m a**»’· tur
el^r ‘ntrlligendum verum rcipcslu
refenpia, <7c.
ur. »k ceterarum csclci atum, quibus Romana praela­
hem allegant papam impune pofte tollere
ta c'.l non autem rcfpcAu umvcrlabs ccclc«-onftttutionem concdd generali». , contta pro­
fix . cui Romana tun eft prolata , ut patet per
hibitionem iplius concilii generalis, fupponenjam diAa tupra .
tes papam effe paftorem timverfalis ecclefi» ·
Item allegant cap. primum de renuntiatio
Sed ipforum fuppofitum eil falfum, <3c confie• ί-,οι»· ne . hb. 6. ubi dicunt · haberi potcftatem rc- qtirnter ipforum atfertio fuper illo fundata eft
falfa . ut patet per |am diila fupra.
»»/<-■'.***
*
gere univcrtalem ecclefiam. & illi prefdere.
Sed refpondetur, quod tlla verba non funt ibi
Item allegant cap. Ubi majus dc eleAione
difpofitive potita . Ud narrative . narrando
lib. 6 in $. ( rterum . ubi dicitur quod pa­
verba qu* illi curiofi ultra modum dicebant
pa eft retlor univerfalis occlefi». Sed refpon­
m qurftinne , An elle' illicitum papar renundetur quod di* veiba , Univerfalis ecclefia ,
r-.sre pap,ti>i . q>:rnd<, agnolcebai le ιηΙιιΑΓ;- F exponi debent , id eft omnium ecclaCarum
oentem ad reger.dHm univerfalem eccletiam.
particularium , membra univerfalis ecclefix eEt fic cum non ont d.ipofinva, non fundant
xiftennum , ut paiet ex his qu» habentur in
intentiorem ..Uea.inti.un
cap. Ecce , 99. dift. Ac in cap. Quamvis , 21.
hem allevant cap. prunum. 11. dift. ubi
dift. Eftque dufla expoficio neccftari· , ut pa-’
habetur qu- d ecclefia Romana eft fidei ma­
tet per jam difla fupra . Proterea notandum
ter . Sed r eipondei m , Jb.id efle intelligendum
quod Giegoriuc X. diita verba protulit tem­
ratione pradicationo . quam Petrii- primui pore quo concilia generalia non frequentaban­
poft Chnftutn m populis exercuit, ric ecclefia tur, At ad poteftatem ecclefi* univerfalis pau­
Romana .'lias eccleiia» uuhrciil, 11. dift Quis
ci refpicicbant
Ac tfuj modo poteft refponnefciat . Ft fic illud non inferre quod ecclefia den ad dia jura , ii qua allegentur ad probarsRomana fit univerfa- nec quod ecclefia Rq,dum, quod papa profit ecclefi» umverfali:

quo-

•ί

5J3

CONCILII BASILEENSIS.

5J4

ta, pum·*- quoniam exponenda Gmt talites , quod veri- A
Nota Stvmxi Biwii,
**ρή^* “ri declarate per beatam Gregarium, in di­
ra**··
ôo cap·. Ecee, & per Gebdium in dicio cap.
Nul'um c-nribem , »i qnnucamqae epicoporum .nuiQuamvis , non obvient , id eft contradicant .
Item allegant dicta Auguftiru , Gregorii , tiraumc coniunun , ei , qoem cuaftai e tie pontiHcai Ro
manam, pr*»flc . aat )ad*>am legitimam in illum ( eitre
iandi Thoma , Oyritti & Rabant, dc quorum­
cautam lurrtfi» ) cterrere poite ; ei eoqoe Beiileenae con.
dam aliorum . Sed refpondetur . quod fundan­ cilum , cjood papam F.ogcaiom deponere conatum «Λ , Utur fuper verbis didis Petro a Chrifto , que legitMnum
i
merito |udrcandum ede . pence cvdioalem J«
ûne intellecta juxta jam dida fupra , non Turvccremata lit». i. aumme de ecckfa. Λ alux multae ,
fundant papam pnefideutiam habere fupra cor­ probat Iticuienter Niwiaoa Saudceoe ΙΑ- 7 de nfitwli monan.nia ecclclie .
pus univerfalis cccleiue. Nec obi tant illa ver­
ba . Pafce oves meas : quz ii intelligantur de
J***pafcuo fpirituah , illud eft comprehcnfum fub Oratus Domm Luiimici P.mtuni P.onumi utriufque juru illuminutuns Excellentiflimi , Apopoteftate ligandi & iolvendt. ,qux data eft <xfl.ihce Seths P tvthonestaru dr facn Palatii
cieCn principaliter, ut fupra oftenfum ; atten­
ApojMict Auditans benemrnti , habita in Con·
to quod nullus debet predicate , nifi mittatur
ciiio Bapheufi ui pnmo ems adventu .
ab ecclefia , vel a Petro nomine ecckfiz . Si
Γ1ΓΜ csri autem inteHigantur de pafcuo corporali, tunc , B
N’fpcxit (Alfonfus) fereniflimus atque glo- e»»
*
cum illud pertineat ad ecclefiam univerfalem,
rioftftimus Rex nofter Ar.igonum hanc faut patet in Adibus apoflolorum , ubi diftri*buebatur unicuique prout fibi opus erat, non 1 crofandam f) nodum, rami tft innumeris pro-··»··
vanifque fluduanombus agitatam , ni­
cenfetur per hoc Petro amplior potcftas data cellis
1
quam eccletiz untvcrtali , & lie ceflat argu­ hilominus inviolatam rncommotamque conft.mtilTmic petmanfiftc
quinimmo in fucceifuros
mentum .
Nec obftat , ft pro ei* dicatur , quod papa dies felicibus autpien* atque etiam incremen­
Qua ex re tria arbitratus eft
praftdet eccletiz Romane , cap. Licet , dc ti invaluifle
conftitutionibus ■ lib. 6. ÔC ceteris ecclefiis , Primum animum Patrum omnium ad hanc
*“· qu· faciunt univerfalem , ut in dicio cap. univerfalis Ecdefiz Congregationem peragen­
-, dum Quamvis . quoniam refpondetur, quod ad hoc dam voluntarium accctlitTe non quovifmodo
1·?/' quod papa przfidcrct untverfab ecclefiz, re­ coadum . Quicquid enim violenter fit , folviquireretur quod ipte przfideret capitibus CSC Uir cito, quidquid voluntarie , firmum perfemembris omnium ecclefiarum per orbem in- verat , diut rex. Dc conf.dtf. P.quicqutd. Ceftitutarutn , ut patet in dido cap. Quamvis .Ctcrum dc in divina providentia ipfos fiduciam
• ibi dum dicitur, Univerfz . Sed papa non ponentes iniquos non extimaftc miniftros ,
Γ!
przfidet capiti ecclefia Rotnanz , quia fibi ipfi memores canonis ad propoiitum dicentis. Quid
,:l prar fidere non poteft Igitur non prxiidet um- tibi faciet mmifter malus ubi bonus eft Do­
minus ? Quid tibi impediet mahtiofus grzco
vcrfts ecclefiis univerfalem facientibus .
Item allegant cap. Si fummus , de fenten- ubi benevolus eft judex ? De confe. dif. PII.
<ia excommunicationis in Clcmcntinis , ubi Baptifmus . Secundum hoc in facratiflimo con­
papa dicitur fummus pontifex. Sed tefponde- cilio nullam fçifturam animorumque diflTotmi
tur , quod non debemus refpicere quid papa tatem comperiri potu i fie . Notilnmum c:i:m
ibi fecit . fed quid facere debuit : & confiât efie dicit canon fciifos divifofque femper m
quod non oebet fe appellare fummum , ut fu­ ter vicia ferscrc incrementa habere non polle
pra in principio fuit probitum . Igitur, err. nec augere omne etiam quod licite agunt ,
Et eodem modo poteft reiponderi ad cap. Ubi kd ftatim cum prava fua zmulattone defice­
ma-us . dc clechonc. hb. 6. ubi papa nomi­ re . PII. q. I. .Vu α.'.·.ιη. & alibi . Omne re­
natur rector univerfalis ecclefiz : & fuppofi­ gnum in le divuutn & omnis fcientia & Icx
lo , fine przjudicio v<enratis . quod pofict feDadvcrfus fe divifa deftruitur . XXP. q. II. fi
appellare fummum , hoc edict referendum rc- eas m fi. ($■ ahbt . Spiritus Santlus difcipltipeelix ecclefiarum pamclilanum . non autem nz fietum refugit ac divifiim . I. q. III. Jn’·
rcfpcâu eeclelix univerfalis . cui non przfi- vatiir. Spiritus enim Sanchis in Sanflis habi­
det , ut pater per ,am diflafupi·
Et de po- tat . Dhu Tex. XI. q. III. illud . Memores
. teftate eccletiz dicit a|<oftolus ad Ephefios > extiterunt textus dicentis in perfona Apoftoquod eoclefia eft corpus Chrifti & plcfiitudo lorum. Erat multitudinis ardentium cor unum
ejus Et Auguftinus lib. defymbolo. tract. 4. & anima una , omnes unum & idem in Chri­
dicit quod ecclefia eft fponfa Chmii, quodque fto . Unde dc apud Platonem illa civitas le­
totum poftidet . 5c a viro fuo a.vcpit ars do­ gitur pcrfcQifiime ordinata , in qua quiique
non proprios fed commîmes facit afleQus .
tem .
PHI. th;. d.Jfert. I. q. IU. in pnnapto VII.
Quibus attentis, confiât papam non efiic fu­
pra ecclefiam univerfalem , ncc per confequens q. I. m/ul. XII. q. 1. dilelhjjinus . Tertium
iiipra concilium generale ipfam reprzfcntans, huic facratiflimo concilio reclum legitimumQuonam bono enim
quodquz, przmifiis attentis, tum potuit do­ que principium aftiude
minus Eugemus IV. neque poteû. diftblvere E }»cragi potuiifer progreiTu fi malo extitifict inhoc concilium generale line contenfu ipfius choatum pnncipio . Quomodo enim boni ope­
concilii; fed ei , juxta decretum concilii ge­ ris fiipcrextici/Tet zdificium , fi bonum cju*
neralis ConftantienAs & aha fupradifta , obe­ non fuiifct fundamentum , dicit tex. 1. q. /. m
canone Principatus, dr m canone Paulus . Quo­
dire tenetur .
modo dc infecla vel de infruttuola radice ta­
Et fuc efl finis , atque juffi-ii
les talisve trucius quales ac quantos vidimus
produci potuifient. Dicit tex. Notabilis 1. q. I.
vulnerato .
Secundo principaliter infpexit ipfam facro
L1 i
fan
Coned General Tom XXIX

I

ft»Β»βΐΛΙβ»»β-Λ.·

jîj

.^****β»«*

APPENDIXPRIMA

(jfi fandam fynodum ad tria potiflime exiftereA/a 5pipuhu. Unde non immerito di»
congregatam. Primum ad reformationem Ec- cit canon: dduonendi funt fitbdul, napltuqvan»
clefi* Dei in capite &. in membris ; mem­
expedii fisu fstbjeih , ne mat findent plufquam
bra capio pro interioribus plantis atque £a- nacejfe eft hominibus fubpd , tonui vicia tonan­
cerdotibus. Horum autem reformationem ma­ tur venerari II. f. VU. admonendi . Decimoximum fàndiŒmumque opus efle ex pluribus quinto . quia fummi Racerdot·» funt ipfi Epidemonftratur . Primum ut Pallorum rede vi­ fcopi, unde qui cos tangit , pupillam divini
ventium vita fit exemplo fubjedis ut mandat oculi tangit . Injuria eorum ad Chriftum per­
canon. II. q. Vll. cum Paftoris '. Secundo ne tinet . cujus legatione funguntur. II. f. Vll.
contingat abfurdum , fed ut cum ejus qui' pre­ accufatto. & c. qualis . Alibi vero habetur ,
fidet vita defpicitur , ejuidem etiam juffio quod eoa in oculos fibi Deus elegit VI. q. I.
contemnatur . Dicit fex. formait? Ill. q. VII. oves. Alibi' qbod fandilfimi funt Chrifti le­
Pomo . $. idem Gregarius. Tertio ne qui poli­
gati ,, fic columna firmilfuno comprobantur
tus eft , ut aliorum corrigat errores, videatur Ecclefue, dc poenis ole men. Si quis fundente .
etiam pre ceteris errorum magifter, dicit ca­ Alibi vero perfone vocantur illuflres de te jsh
non. II. q. VII. nos fi mcompetenttf. Quarto ,B<Zt. c. i. fi. U. VI. Alibi fecundum locum in
uia quod a plantis agitur facile trahitur ad Ecclefia tenentes dicuntur XL.di. ante omnia.
abditos in exemplum dc voto c. magne. Un­ Alibi vero Cbrifti nomine appellantur XXIIII.
de illud fatiricum . Omne animi vitium tan­ q. III. quisquis. Alibi vero nomine Dei &
to confpedus in fe crimen habent , quanto
Angelorum Xi. q. I Sacerdotibus dc hareti. t.
qui peccat major habetur . Quamobrcm dicun­ cum ex mjuntlo . Unde vihflimi computandi
tur pofiti velut lignum ad faggitam, de accu- forent fi alios non przcederet fcientia & fanfat. c. qualttcr & quando . Quinto quia tot ditate . ex quo funt honore prsftantiores 7
mortibus digni funt , quot ad fubditos fuos q. I. vihfimos 1. q. Vll. convenientibus , ÔC
perditionis exempla tranfmittunt XI. q. III. in auc. de fan. Epi. §. Dand. Nec enim fufprecipue. Non ergo immerito dicit tax, ma­ ficere eis arbitrari debet ad falutem , fi turbis
jori reatu delinquit qui potioti honore frui- negligentium vel quorumlibet indoclorum , &
tur , & quia graviora facit judicia peccatorum fide & adibus adaquantur, quibus facri» hie­
peccantium fublimitas , XXr. q. I. nuiltjas . ris unica eft credendi pariter & vivendi r·XL. di. homo Chnftianu?. Sexto, quia quis il­ gula perteripta. VIII. q.I.nec [afficere . Anilum antiilitem venerari pàftet
| ~ , quem continuo C m-dvertere enim debent quod nomen folum
jacentem atque deudis obfeflum videt LXI. non facium Epifcopum fed vita; nec enim faΛ. in Sacerdotibus. Septimo, quia quali: erit cit ecdcfiaftica dignitas chriftjanum II. q. VII.
cnnfuho quamquam abhominabilis . Si quod his ita. cr c. non faut . Nec fandorum filii
efle quxritur in membris non reperiatur in funt etfi fandorum loca teneant , nifi &
capite . LXI. di. tntramur . Odavo quia capi­
eorum opera exerceant . XL. di. non eft faci­
te vulnerato facile lingula corporis membra le . Intueri debent fe Apollolorum mores te­
debilitantur VI. q. 1. funt plurimi §. verum . nere LXVIII. di quorum voces XII. q. 1. Vi­
Nono quia vulnerato Pallore quis curandis dentes XXI. di. tn navo. Ex quo igitur in eo­
ovibus adhibeat medicinam . Aut quomodo rum loco funt , non folum eos fermone fed
populum orationis clypeo tueatur , qui fefc converfatione & abftinentia debent XXXI. di.
jaculis hofhum feriendum exponit. Aut quem •n can. Ecclefi* Princeps. Decimo fexto , quia
frudum de fe producturus cl^ cujus gravi pe­
Ecclefia in fe regendi fufeepit audoritatem ,
lle radix infcfla cfl . I. q. I. vulnerato. De­
unde filiorum crimina fufeipere debet . Qui
cimo , ne totum quod abfit corpus morbus enim prsfidet . Si fua delida non deterferit
invadat ή languir neu
i
fucnt curatus in ία/’.D nec filiorum crimina correxerit , canis impu­
II. q. VII. ficut inquit. Undecimo , ne lan­
dicus dicendus eft . Magis quam Epifcopus
guentem pallorem grex . quod abfit . intidia- 77. q. VII. qui nec rcgtmims . Et alibi dial
torum laniandus dentibus exponatur Vll.q.I. ter. Qui nec tuorum maxime dotneflicorum
quanvis. Duodecimo, quia nemo quippe in curam non habet fidem in fe efle negat , &
Ecclefia amplius nocet , quam qui perverte eft infideli deterior XLV11. dr. neceffe. Etaagens nomen vel ordinem primatus habet , libi dicitur, quod frpe pietas paterni nomi­
delinquentem namque hunc redarguere nullus nis pro hl>eri' confilium debet capere, f. de
prxfumit , fle in exemplum culpam vehemen­
adult. L. nec m ea . Decimofeptimo quiaEpiter eflenditur . quando pro reverentia ordinis fcopos fi vellemus latine fuperintendentes di­
peccator honoratur ΙΧΧΧΧΙΓ. di. nemo quip­
cere poflumu* XXL. de clems. Unde intellipe. Decimotenio quia qua eflet tfta bonitas, gant le non efse Epifcopos , qui praeefse dileut capiti prodeflet
omnes in diferimen ad­
xerint , non autem prodefle populo Dei VILI,
duceret . XLV. di. (rd tlhtd . Expedit enim q- I. qui epifcopatum . Qui emm funt in cedecavere , ne qui politu* efi ad gultemationcm fus prepotiti non dominum-propter Dominum
populorum efficiatur niiiu inultorum XI. q. Equarentes , fed lucris de commodis tempora­
III. ita corpon. Sine cauta enim conatur quis libus inhiantes, ii mercenarii funt , & inter
ramos incidere, fi venenofam radicem etiam Dei filios fe non computent V111. q. ]. funt
non quarat evellere . dicit ter. de poni. di. I/. autem . Decimo odavo quia debent magnope­
fila sentas. Decimo quarto quia pro demeri­ re providere, ut eundum populum cui pre­
tis fubditorum plerumque depravatur vita re- sident converfatione, difciplina fermone pnadorum II. q. II. in can. non eft a plebe, & c. ftare . Vehementer enim Ecclefiam deftruit ,
fi heretic us VIII. q. I. audatler. VI. q. I. ex meliores efle laicos quam clericos VIII. q. I
merita . Sicut e contra pro demeritis Pra lato­ Qualis . Ceterum debent magiftri fcientia &
rum damnatur plerumque vita fubditorum , facundia alios praecellere . I>. profef. ό- ma.
ut Pnrlati fuit fubditis confentiente* ad ma­
L. nutefims LI. X. Et tales fore quod com­
lum . cum eis firnul corruant 7. <ν IV. Eccle- paratione fui difcipuli palez dicantur XXV.
Λ.

Î

H7

t,

CONCILII BASILEENSIS.

n8

Unde merito dicit tex. a liquid A t»w & arâandi bona agere , ut eorum audioamplius magiftria effis debere difcipulorum ritate cetera multitudo frangatur XLllll. di.
pqricia . in proiumio for. ia $. /ttquantum . in c. commefdtwnet. Unde multum virtutibus
Docimooooo quia ipfi ûcerdotes pto populo iplendore debet vita Podnficis , m gradu i con­
Deum interpellatu , populi peccata condem­
ferat . decorem quem ab eo non accepit . Ex
nant , quia precibus fuis ea delent atque con­
officio enim fufeepto non licentiam peccandi
firmant . Quid quanto digniore* fuerint , tan­ fed neceflitatem bene vi vendi fe noverint afseto facilius in noceffitacibut pro quibus cla­ cutos XL. ώ. oportet - Bene enim vivendo fit
mant exaudiuntur . /. q. I. tpfi faccnlotes . bene docendo populum inii ruit quomodo vi­
Digniores autem intelligo non gradu dignita­ vere debeat , bene , autem docendo 3< male
ti* , f«d rvclw vit· integritate . quoniam qui vivendo Deum inftruit quomodo eum debeat
major fuerit inter homines in honore ille apud condemnare XL. di multi. XX1J. quia Perla­
Deum dignior eft , fed qui fuerit juftior. X !.. torum fanflitas quantum ex vita merito aedi­
dr. multt ad fi. Unde apud Deum non graduv ficat ecclcüam Chrifti tantum culem nocet fi
olagantior , fiad vit· melioris aclio compro­ definientibus non refiftat . H. q. VII. Sanfla
batur JX///. q../V. ficut excellentiam X VI. B quippe . XXIII. quia nihil pcriculofius quam
q. I. funt nonnulli. Et alibi , non divitia: non ente tpeculatores qui funt l’relati vertuntur,
genens nobilitas, fed- boni mores atque vir­ in laqueum tor tuo fum ponentes in omnibus
tutes gratum Deo & acceptum faciunt facer- locis fcandalum XXIV. q. HI. Transi'-runl .
dotem de praben. c. Venerabilis XXX//. q. ΧΧΙΠ1. quia quis loc”s quod caufa efse po­
JV. $. u ita. Et alibi : non loca vel nobili­ terit fi venerandi Dei trmpb viciis expugnen­
tate* ordinis nos creatori noftra proximos fa­ tur . Quem murum integr.tatis , aut vallum fi­
ciunt , fed aut merita noftra bona conjun­ dei venerabimus fi veneranda Ecclefir Dei mem­
gunt , aut mala disjungunt XL dt. c. non lo­
bra integritate deficiant , Quod denique cau­
ca cum fis. Certe profeôo major eft metuen­ tum else poterit aut turum fi fanfhtas incor­
da locis illa calamitas, ubi tales intercfcftbres rupta corrumpatur . c. de £pi. (X Cler. L. Si
ad locum regiminis intromittuntur qui Dei quemquam .
magis in fe iracundiam provocant quam pro
Secundo principaliter a<l extirpationem h«fem-tipfis placare debuerant I. q. /. vulnera­ refum atque fchifmatum quod quidem omnium
to . Quomodo er.im proficere poftuntqux agunt bonorum operum eil potiifimuni, & Ecclefi*
aut impetrantor aliquibus illicitis conatibus , C officio neccffitatis incumbens, ut hzc demon
adeo qui contra Deum quod eis non licet Aratur
“"
.
—
. . Domipice veritatis
. Primum
verbum
moLuntdr . /. q. I. Si quis tnqiut . Ft alibi : & apud ius canonicum relatum dicentis: ma­
follicite formidandum eft , ne qui pofse cre­ jor eil mihi confolatio fuper uno peccatore
ditur iram Dei ipfi: proprio reatu mereatur . poenitentiam age me , quam fuper magna falCun/li enim , fi quid novimus, quod cum is
vorum multitudine XX///. q. /V. hoc at{tem
qui difplicet ad intercedendum mittitur . ira­ j'd ex hts. Secundo quia ii juxta verbum
ti afiimus ad deteriora provocatur , XLIX.dt. Principis fummi legislatoris; Nil felicius fd*
ecce./II. q. VII. in p-ac-hus. Unde alibi feri- reipublica accedere potcll quam fub|ctlorum
ptum eft^ Vos. o Saindotes , fallutt nomen quo ad temporalia incrementum . jf. dc tum.
meum , cum offertis ad altare meum panes pol­
dam. L. cum ratio $. fi plures I. Ç. / F. c. ec­
lutos ; neu eji mihi wluruar abqua ia robis clefia $ is ita. In lata gente gloris Kegis eft
LXXXI. dt. oporteat. XX. quia necefse eft ut in diminutione plebis , contriftatio Pi inCipis
quod facerdos prreepturus eft populi’ , pri­ ergo multo magis nil felicius univertali Ecmum a fe . demum a domefticis exigat.XLVII. ckfije accedere pntetl quam fubjcélorum quod
<;i. neceffe . Ad viam enim p«. titij .iliorum ex D animam augmentum. Quanto enim anima difie ipfis opinet oftendere . qualiter alios in pnmr eft corpore & ceteris rebus præponendomo domini oportet converfari ur elect. <■.
<l.i eft XI/. q. I. précipitant. /Je pan. & re­
Him tn canfiis. I t alibi tunc ab omnibus cu- ni/. i«m mfirmifa·. de Sacrofan. f<d. L. Satniflodiendi pni pofiti extiment. quardo ipii illic tnus. Tanto dignior illa felicitas eft que ob
reverentiam prarbent , juft i eft eorum auélori- ecclefiafticam qualitatem anime infixa nofeitas fi qus in populis prohibent fibi luere' non tur pervenire . Tertio ex textu dicente potifpatiantur IX. <ti. Imperatores . Nifi audiant fimum bonum eft perditionem quaerere , ut de
verbum illud Ambrotii dicentis in perfonam inventis gaudere poiTnmu* XXI//. q. VIL
Praelatorum . Quid autem ego vos arguo , cum
Quemadmodum . I t alibi . ficut porriguntur in
me poflitis unico fcrmone convincere ? Con
eo maxime négligentes paftores . Et ahbi di­
vincor autem . cum clericos magis nobis fi- citur : errantem non revocaftis, perditum non
deam négligentes. Quomodo enim valeo cor­ requififtis XXIII. q. Ill c. difphcel . Alibi ve­
rigere filios , cum fratres emendare non pof- ro fic . Quid ad nos attinet , & confcienti»
fum , aut qua fiducia fiibcenfcatn laici», cum
jure convenit hoc eft femper operam dare ne
propter confortes pudoris •crecundia conti-F quis culpa noftra de ecclcfia pereat. X1.V1I.
cefcam , VIII. q. I quid (intent . Unde ahbi c. quid ad not . Quarto fi pcrniciofum eft m
dicit tex. nemo racle monitoris lufcipit per­ tranquillitate navim deferere quanti magis in
fonam , nifi qui proprus aflibus «rrata con­
fluclibus. Qua ex re etrantem gregem nobis
demnat & errorem innocenti» converfatione qui prefidemus incumbit quaerere in unum­
demonftrat , I.XXXI. di. nemo relit . Ls ab- quemque colligere VU. q. 1. c. fcifcitatis. Quin- ·
bi : Judicet ille alterius peccata qui non ha­
to ex textu fic dicentd oportet Sacerdotes qui­
bet in fcipfo quid corrigat III. q. X./udicet. bus populus Domini commiiTus eft magna cum
Quare non immerito refert canon divinum inflantia vigilare fuper dominicas oves. ne lu­
verbum dicens , a Sanflis meis , id eft Sacer­ pinis morfibus ideft diaboli (limuli* lanien
dotibus incipite judicium I. dv. purpamur . tur VIII. di. oportet. Hoc quidem gloriofe <k
XXI. Qma prius monendi funt fpirituales Pa- mirifice effet hxc 0. Synodus, quae Bo he mi­
cam

W

f J4o
539
A P P E N D I X P RIMA
py» cam havefim Deo adjutore delevit , tot inau- A runt. Nec minim fi hujufmodi labores eos __
------- .animas
..i·.».-----1.... ac
... errantes ad
.a B.
n p
meras
peiditas
P. pjtj necefle fit, cum magis religionibus quam
ovile reduxit . Hic extitit luctilentiflime <le- officiis dc laboribus corporum vel fudore fcimonftratum clericorum arma qu· funt Car­ re debeant eorum rempublicam contineri di­
dinales, ad Deum . fcilicet profufie orationes, cit tex. XXIII. q. VIII. c. tnbutum. $. quam­
&' lachrymr XXIII. q. VIII. conventor. c. & vis. Secundo cx tex. m c. boni Principis. IX.
mon vita §. de Eptfcopis militantibus vaiuiffie. di. dicentis, boni Rrincipis ac rdigiofi eft EcQuod etiam primo legis tempore conftituifle defias contritas atque confufas reftaurare. Ter­
atteftatur Gratianus dicens; quid facit moyfes tio ex tex. XXlll. q. IV. Stcut excellentiam.
ad bella vadit fed orat. dum orat vincit po­ Dum dicit magis ergo profero excellentia
pulum ejus, dum orare definit vincitur 3< fu­ vir , gloria apud oratores proficit fi per eam
gatur XXXVI. dt. St quis vult XVI. q. 111. contrade Ecclefi· poflit focietas reflaurari.
porro . Hic extitit manifefliflime vcrificatum .Cum erum largita mumera ad nominis fui
canon dicens : fcire debent Principes religio­ gloriam confpicit revocari , tanto magis lar­
nibus magis quam officiis & laboribus corpo­ giora tribuit, quanto magis reflgionem fuam
rum vel fudore eorum rem publicam conti-B per ipfam Regiam dignitatem viderit amplianen XXUI. q. VIII. c.'tribum
quamvis . ri. Quarto ex tcx. ih c. fi vero ex jWeiXXlH.
Non ergo immerito fumus legis interpres h»c q. IV. fic dicente. Per orbem enim meritorum
verba effundit dicens i Deo auclori noftro qo- noftrorum loquax diicurrit opinio beHa nos
flrum gubernante imperium & bella feliciter frequenter appetere non fundendi fanguinis
peragimus 6c pacem decoramus Ck ftatum rei- gratia, fed dilatande caufa rei publice in qua
publicw fuftentamus, St ita noftros animos ad Deum coli infpicnnusCeterum plura pro paDei omnipotentis erigimus adjutorium , ut ne­ Jcendi» ovibus beati Petri apoftolorum Princi­
que arihis confidamus neque bellorum duci­
pis excellentiam noftra m fee i fle didicimus .
bus neque noftro ingenio fed omnem φβιη Quecumquc igitur illis chriftianiflim» mente
ad folam eius reformo providentiam, unde & confertis horum retributionem m futuris fecu­
mund. -totius elementa proceflcrunt eorumque lis reperietis. Quinto ex tex. <. quando vult
difpolitio in orbe terrarum . C. de ve. jur. enu. Deus XX1I1. q. IV. fic .dicente . Nec miretur
Tertio principaliter ad unionem paccmquc te­ quifquamquod moneantur Principes conrradifnendam mtci fideles populi Chriftiani. Ea au­ fipatores dctcftandos Ecclefi» , fi enim admotem n.l falubtius rife poteft, ut primum de-C nerentur., quomodo & rationdm redderent de
monflratur ex vcrlm dominice ventatis apud imperio iuo
’
~
- ­
Deo. Quid cmm magi» ad Re
jus Canomcon relatum , qui in ultimo ejus get populi pertinet chriftianos, quod ut tem­
teilamento difcipuljs fuis pacem dedit ac re­
poribus fuit pacatam efle definant eorum ma­
liquit XXIII.
I. t. nifi bella. Qua ratione trem ecclefiam unde fpiritualiter nati funt.
jus dicit h*re<!cs Chrifti non fore qui pacem
Quarto principaliter infpcxit literas fibi du­
non habet ejus tcftimomo relidam de rt ]ur
ctas ex hac iacratiflima fynodo, quibus hor­
tu c. apoftoiiit dt. VI. Secundo quia feriptum tatus exibit , ut ad eamdem pro augmento
eft : Princeps ad
obfervandam mixime univerfalis Ecclefi» , ut decens erat fuo no­
tenen. Inde dicir caqon. Qui contta pacem mine deftinarct. Hot autem hortatus > ut de­
LcJcn» funt, fi dignitatem habent, ea nu­ cens eft , pneceptorum loco fufccpit·. feriptum
dentur XXI11I. q. 1. qui contra pacem. Tertio est fuperiorum rogitus ac hortatu» vim prae­
ex textu dicente , neque enim Dominum pla­
cepti obtinere, Λ· tefi. dem. /. tn verbo Ex­
catum habere potent qui non lludet paci in­ hortamur f. quod juffu L. 1. §. in verbo Quem,
ter fratres ponendx fed telo difcordùe XC. admodum. Parium autem vel inferiorum hor·
dt. neque etttm . Quarto cx textu dicente am-Dtatu liberam voluntatem excitare dicuntur,
pleclimur quippe voluntarios pro fubditorum Dicit Uxt. IV. c. dentque $. <ÿ fi legibus. Vopace iaoores fk nodes quandoque tranfimus lens igitur tanti boni participationem confeintomnes, ut fcandala removeamus ab ipfis . qui neceflitati regis dignitati fatisfacere, jufliIn ipforum namque profperitate nos, utique busr facne fynodi parere > feigns folam efle
Γ oipciamui , ut in auc. ut divi jufliones in que fidei meritum poffidet obedientiam fine
l’:m. coli. Vili. c in auc. ut fudi. fine quoquo qua infidelis quis fore convincitur, etiamfi fi­
Ju-ha. tn pnn. <jy m prohemio. VI. Ultimo ex delis efle nofeeretur VIII. q. fetendum, Nos
u\. dicente. Principis providentia illud eft enim Oratores, quavis immerito, ad hanc faproprium ut omni tempore fubditorum como- cratiflimam fynodum, quibus juffit primum ,
«htas ac quies procuretur, de nup. L. imperia­ ut ipfum devotiflimum Ecclefi» filium huic
lis ctr tn <. 1. de prohi. feu. alte, tn ufi. feu.
facro concilio commiflum faceremus, prout
Demum tertio principaliter intuetur Sere- & facimus. Memor fiait canonis dicentis. Quid
milimus Rex fe ex debito regiae majeftatis a- tmm
........ .........
v----------- 1
____
,------------------------honorificentius
poteft
contingere
, quam,quod
flndum fore univcrfali ecclefiae qu» hoc Û- Princeps fihus dicatur Ecciefia XX1I1. q. VIII.
cratiflimo collegio reprefentatur omnia poflîbi- E conveniar. Demum ut fuae Regia celfitudinis
lia fibi incrementa poifibiles qt*x favores adi- nomine
·
- · facratiflimo
—
■·
-·
huic
Concilio
falutet
red­
cere, quod quidem demonflratur, primo ex deremus innumeras prout dc reddimus Haec
c. e<<e Princeps XX111. q. V. fic dicente ; Ec- autem fâlutatio tria fignificat; primo quia oce Principes nonnunquam m terra Ecdefiarum stendit operum hujus facratiflimi concilii fe
poseftatem adepti culmina tenent , ut per ean­ vtKé~ïohe participem. Qui enim ave dicit fàdem d.p tpltnatn cidefiafttcanf muntani, & quod lut
tbus communicare intelligitur
non , aleam Sacerdotes efficere per fermonea dis- X
7. .. .. .omnes
..... .. ____
__
_&___
Secundo
de refte
hoi
>mpc’ent per dtfssplina ter/urew^-gestis & gerendis per eandem velle prsestare
l ndc cognoicere debent Principes iecrfi~le cunfcnfum , cum & falutatio falutato prrstadebere effe reddituros rationem . Deo propter tionem confenlus attribuat, ut de [en. exeam.
Cvvlcuam quam a Chrifto tenendam tuiccpe- c. xt aliquando to. tit. demet, fi fummus .
Ter-

I
J4<

K

CONCILII BASiLEENSIS.

54»

Tertio dile&ionis & amicitie est fignum ; ut A fibi non vivant, fed ei qui pro i piis paffus
enim ex eo quod quis alterum fal ut are dene- eft
rt &
·- refurrexit in l/.
Chrifto
. ·.*
Vivant. igitur-----non
gat prefumptio inimicitia generatur, ut de privat® fed lommuni utilitati ad quam indeof. dele. c. cum fuper. Ita ex falutationc dile/liq- finentar Chriflus anhelat VIII <7 I. m fcnpuanis δί amicitiae pnefumptio caufatur, ut tra­ ns. Ultimo liter® dicentis, nil deterius, quam
ditur LXIII. Λ. cum Jdrianus Quarto cum mentem inordinatus captivat affeflus, de
juftit ut ejus-Regiam ferenitatem omnes conatus elec. ul>i periculum $. ceterum. LI. VI. Injun­
ejusKegtu quscumque, potentatuique fuos xit etiam ut non metu aliquo, non quavis
offeremus ohfequentiflimos huic facne fynodo etiam caufa veritatem tacerem , qu® commu­
voluntati prout offerimus. Arbitratus quidem ni utilitati prolpiceret. lententi® memor pn
Ipfe eft oblationem hanc , etfi ad effedum pro- mi canonis referentis Hieronymum dicentem .
duflam, effe quid , minimum , memor jurifdi- Innocens abfque fermone qui (uno quantum acentis : Quid enim caufetur Princeps , ne me­ xempio prodefi, tentum filenno nocet. X 1*111. Λ
liora det, cui Deus pluntna dedit habere Ac pudicus. Secundi dicentis, ficut incauta loci>
multarum efle & facile dare maxime ianftif- tio
.
.. ___
______
..fiin errorem _________
protrahit, ita
indifetetum
fime Ecclçfi®, cui optima menfura eft ei do-B lentium eos qui exaudiri poterant delinquit
natarum, rerum im me micas , ut m auf. de non '
1 ,l’ di.
-'· fie
zerror.
------ ·η Term
...
_ι-------------.......
XLlll.
dicentis : e.fi quis
oâe. £. qumimmo iguur. Ceterum potiflimum metu cuiuslibet poteflatis veritatem occultet,
Principi conveniens eft, ut fibi fit innata Li­ iram Dei in le provocat , quia magis homi­
beralius. Hoc quidem Ius juribus dcmonftra- nem timet quam Deum . Unde & qus men­
tur : primum ex tex. dicente, hanc fibi no­ dacium dicit , & qui ventarem occultat , ubilitas legem imponit, ,0< mullo magis Regia terque reus eft. Alter enim prodtfle non vult,
dignitas , ut debere fe quod fponte tribuit e- alter veto nocere defiderat XI. q. 111. quifquu
xiflimer’, & nifi beneficiis fus creverit nihil de tum falf. c. I. Quarto auélontare Inno, di­
fe feciffe putet de dona. c. I. Secundo ex tex. centis quemlibet de univerfitate tenere con­
dicente, ablurdum enim eft
temerarium tradicere his que male aguntur in ea , five
innatam hberalitatem non ad augmentum fed per ea 1edatur uniVcrfitas five alius qutcumad diminurionem convenere. De pof. ugen. que, quoni.im iî non contradixit, eum tacite
in rebut !.. fi. LI. XII. fi. de dona. L. filius- .confentirc videatur vel contradicere teneatur,
familias <y in c. grande de fupplen. tteg. Pra>. involvetur peccato porna pariter cum confenLI. VI. Tenio ex tex. dicente: nec enim pro-C cientibus. Ita dicit fingulanter in c. de hts qua
prium eft Principis auferre concciTa, fed au- fi.
' a mn. per ca. Cujus lententia ex hi’ lex.
gere, in auc. dc referenda. Sj. Puteria igitui. confirmatur. Trimo ex c. errer LXXX1I1. di.
Quarto cx eo quod per Senecam moraliter di- Dicente: Enor cui non refiflitur approbatur,
ilutn refert glo. de fimo. c. cr β qutfirones . veritas cum non defenfatur oppi unitur ,' ne
Quod cum quidam Cynicus homine peteret ghgcre quippe cum pofTis perturbare perverab Antigono ftege talentum , refpondit plus fos , non eft aliud, quam favere. Ad idem
fore quam cimcus petere deberet. Cum vero H. q. V. neghgentia XXIII. q. VILI. c. pratedenarium refpondit minus quam Regem dece­
rea . Secundo ex c. confentire LXXX1I1. di. di­
ret id foret . Et fic turpiflimam cavillationem cente: Confentire videtur erranti, qui ad reinvenit qua neutrum daret potiflimum fuis fccandum qu® corripi debent non occurrit de
militibus veteranis, fe Lberaliflimum debet e- horni, c. Sicut de irn. erro. c. dileth). LI. dt.
xigere , ut docet tex. in L. 1. de vete. LI. Quid autem prodeft tuo errore non pollui.fi
XII. dum dicit, magis atque magis veteranis confenliis prtrftctur erranti 1XXX1J1. Λ. quid
meis debeo beatitudinem augere in nihilo ve­ jnodefi. Quinto , dicentis: utilius permitti fcanro diminuere. Quinto ut ipfi facne fynodo af-Ddalum nafei quam veritatem derelinqui, de
fifteremus, prout & polliciiemur in his omni­ eecul pius c. qui fcandah^aterit. Poti is enim
bus qua concernunt reformationem Fcilefi», quxlibct riala tolleranda fum , quam quod
harefum atque feifmatum extirpationem , pa­ majo praedetur aflenfus XXXII. q. V. ita ne.
cem populi Chriltiani, vota vero non pnvat® qund me. caufa. c. facnf. Unde alibi dicit ca­
xflefliom huius aut alterius confiderent, feti non referens Gregorium: fanflius fore pro ve­
rationi utilitati profpiccrent. Memor fuit mul­ ritate fupplicium pati quam pro adulatione
tiplicis literis, quarum prima: cavete, ne in beneficium confequi XI. q. 111. c. nemo. Ul­
compreftando vota , nullus veftrum ncglcôa timo liter® dicentis. nil efle quod magis Prrutilitate communi fuo lucro privateve afle- htn ex omnibus officiat, quam taciturnitas in
flioni proipiciat, ne fi quifquam propria com­ bono XL. di. Si Papa. Ex quo gio. XXVI.
moda appetat, frivola extimatione fallatur . di. Si leniminis, concludit, taciturnitatem in
Nec enim libero arbitrio preferendam fibi fen- Pnelat-o m.ortalc peccatum fore. Quinimmo ut
tentiam communi utilitati faventem examinat nec aliorum defraudemus erroneas fententias,
mens, quam privara cupiditas ligat Vili. q. aut illis quomodohbet prxdaremus afenfum,
11. Dileflifiimi . Perdit enim linguas reile ope-E ■fed
Memor
: rprudentioribus
‘
_ credemus.
■____
r
fui
ruidae' memoriam menfi terrenis obligata car- multiplicis lirer® quarum pmn.i : qui aliorum
ceribus LXXXVJIL <fi. Nihil ίΙΙ</“. Secundo. defendit errores , is efl errantibus damnabi­
Si hominibus placere ftudeo ad communem lior. quia ndn fohim ipfe errat, fed etiam
utilitatem non anhelo , Chrifli Cervus non fum. abis uflendicul* eiroris, prxparat St confir­
Verba funt canonis referentis Apoflolum XLll. mat. XXÏIII. q- DI qui aliorum Ad idem XI.
Quid ad nos. Tertia dicens in pr®c*pitium q. 111. qiu confentit. Secundo fic qui alios cum
fuos mergunt Auditores, quibus non quae com­ poteft ab errore non revocat feipfum errare
muni faluti profpiciant, fed qu® ill >s dele- demonilrat , de hiret c. II. Tertio canonis fic
élant erromea predicant . Dicit tex. IL q. V. dicentis- Quid iniquius eft quam iinpia fapeSepulu. Quarta dicens fi pro omnibus Chriflus rc , & prudentioribus. dofh>i ibtifque non cre­
• mortuus eft, & fupereft ut qui vivunt jam dere XXIIII. q. IV. Quii autem.
Quin-

r.?-

54?

APPENDIX PRIMA

J44

Quinto nlunxit nos expofitums , quod fi i mur, ut noflra* srellmus ab hominibus venbaliquahter motam tr.ixerit in fuorum ofato- ran reliquias ; & fi opinionem vulgi ferlantes
rum demonftranotie ad hunc locum facratiflr intrepidi fangutum findamus, & iisbftantum
mum . Aihilommus tamen qua regia voluntas noftram ulque ad mendicitatem proximo de­
Λ fi abuns tem^ti ea fuu. ut hutc ûcroiân- deramus , huic operi non tam pretium quant
Ar iynodo in favoribus, atque incrementis pana tuhmir , jk perfidi magis tormenta funt
pro nu pofTibi'iute atHléut, valde admitte­ quam corona νιΛοηη !. a. 1. sede. Tertio ut
tur . fi placat ucrofaetla fynodus omnipoten­ ego detradnces linguas effugiam fi que in me
tem Deum qui voluntatem remunerat & non converti pedent dicentes : Plura hic effundit·
ορ,,ς de pe.
urm fitti auihruas & d- ut plura fcire videatur, tanquam mundana
gfone cupidus· multiplias fentçruie contra
lemplum. Similiter A: qni Abrah» effechqn
quefivit non facium exigit dicit ua. XXII. q. eas memor, quarum pruna eft. quid -enim
II. fi quallibet m /. Orator etiam quamvis ex aliud detra/lores faciunt, nifi quod in pulv·nem fufiRant, & in oculos fuos illa condant,
hoc neceflarium Regia mateflas noti arbitre­
tur ipfam facrotanclam fynodum ad profecutio- ul unde plus dctrafbonis profluant, inde mi­
nem horum l.uidabilium fanflorutnque ope­ nus veritatis videant XI. q. HI. ivrr ve­
rum . bene fcit eim quadruplici* ientcntie me­ to . Secundo, hrc non cu^g nobis eft, quod
morem . quarum pnm> illa efl indecens pto- os loqucntium iniqua loquatur . duin tamen
barur oratio p>(ius fiJvere rmlitie premium non recedens 3 tramite veritatis: & illius auquam ctilir victori advcrlhas praliorum VII. doritate confifi, qui cum audiviffet a diicipoq 1.
t//r»/;rwr. de Renune. c. I. ιί fi. LI. VI. lis : Domine, nmfnr feri , quut Phanfti audite
hoc (candohqatt funt. refpondit ·. Sinite rnj abi­
c. tie Am qui να ii i*q</efn fhpendus I. II. [,|.
re quia eset funi ιρβ (T eorum ' duces. Quippe
X. Secundo ml creditur aflum ftnicum ali­
quid agendum liipercfl . < de A»', qui ut m- longe detenus efl laudari a turpibus quam
Ar/. E. penul’iii h Tertio dicente quod fru- laudari ob turpia. De voto. c. magne. Tertia
Ara velociter currit qui priuiquein -ad metas dicentis ; Innocenti» gens advrrfus omnem
perveniat detur if pan. di. 111. taeafum. Ul­ calumniam rc detrachonum maximam fetimo dicente qu<«l magis ille delinquit qui cuntatem certe fperare debuifli. r. de hi.< quiinterrupi im canum dimittit quam qui uun- bu< ut indigni» I. Sororem. Quarta Anguftml
quam ad car.lam venit ui in au ten. de luigm- dicent» : lenti de Auguftino quid velis, o
jn .
omnem .
C detrudor? ubi me in oculis Homini confcienI otlrcmo quia juflf iniuiltri gloriam fuam ua non accutc(. Refert hoc gratianus Al.
non qturrunt . fed ducis . ex quo cmm mini- q. III.
Permittit tamen plerumque omnipotens Deus
Ori funt pro ducibus tantum nolunt, dicit tcx.
Iii'milis de <orje. di. IV. aliud enim igiiur malos m objurgationem detreôianemque bo­
no< in hoc loeo mtnrftri fereniftimi Regis non norum prorumpere, ut fi qua elatio laudan­
• cfti» voluntati confidemus led gloria volun- tium ex ore mlaudati corde nafcatur. vitupe­
utique noflri Principe luculenter ftiperiiu de- rantium ore luflocetur, dicit tex. pulcer. Vj.
monflraia- fententia facio imperitiflimis verbis q. T c. Sunt plurimi. Plane nec iniquis fi
meo propter tr»
Primum. ne in erroheam quis funt hi' ineis verbis difplicuilTe curave­
mlluorum opimoiwn incidam qui nimiam ro , nec eorum ore laudari cupio, memor c
J. dicentis: nihil illo viro efle miferius qui
garrulitatem aufloritatem putant, dicit tcx.
XLVl. d» $ fequuue. Tai enim animi vitium iniquorum laudibus gloriatur , quibus fi pla­
nimia maxime fecreta vulgare , & qnod fit cere voluerit atque ab his amorem elegerit,
vel loquacitate incauta dum fine judicio vo- erit fibi apud bonos homines in fumnaam pen.lat emiflum'it-mel nrevi-eabik verbum, vel >nic,em. LXXXIII. di. mhtl ill· . Secundo ib
adulatione-ui cis placeas, em fecreta revelas lius Poetici dicentis: quid curem, fi me Uvel Mtlatio^e fcionn» . ut plura frire vides- voi fccletur ubique , fi femper virtus invidio’is ut Ambi'ofium hoc dicentem frrmaliter rr- fa luit. Cutandum eft femper placeat doôiftert Gratianus XI III. di. $. Pantei quaque. q.ic Ixmifque . Summa qeidem laus efl ditbecundo ut udulauonis vitium effugiam m rheuiffe malis,
quod quidem me mcurreie indicaret ii hupis
Oiu.io Demini Z iidossici de Roma habita M
facri Concilii laudatiffima Refla dignis prxeoCnti-iiio Bcfdlenfi , explicit feliciter.
nns extollerem . duplicis lententi» contra adulatoies -nemor. primo tex. dieenrif. cleri­
I)ufidem Pontoni Sermo alter ad Petits
cum adulationibus vacantem ab officio digniCone. Bofilaen/u habitus.
tateque deponendum fore XLV. di. deneus.
fecundo tex. dicentis . ut etiam ventate pla­
Pox efiis Lux nuendi.
cendi adulandive caula hominibus enunciandum efle XXII q II primum genus. Vide­
Ro hujus thematis declaratione duplicem
tur enim ia vanitate fenfus & im olcuntateE
menti' egredi qui qucrit Principibus adulari,
lucem comperio priacipaliter , pnmum
quidem lucem Xcdefue uqhmrftltt, fiicundifut Hieronymum dicentem refert Gratianus
XXVII. di iioniie naius, 'Tertio tex. dicentis fimo Cypnano fie attenante Spiritus veroSar»interminora peccara computari fi majori per- flut non de roenfura datur fed fuphr creden­
tes totus infimdinu t nam fi die· omnibus ·fon» aut ex voluntate aut ex nuceflitate adu­
lari quis voluerit. XXIV. dt. £rffi credimus. qualiter nafcfatr , Ac fi ibi fuper onaoes per
Profcflo, icio ιρύιη facrofanflam fynodum ob fx equali luce diffunditer ·,' quante magis Chri­
ea laudabilia qu» egit, atque aftwra efl non ftus k>1 fle dies veros in Ecclefia fua lumen
querere ab hominibus venerari aut gloria af- pari squalitate largitur ? De confie, dû IV. c.
fequi, memor tex. dicentis Vide quantum neqmcqvMs . Secundo vero alibi fic dicit t
bonum efl chantas , li ua martyrium patia- quomodo multi radii folia font , fed robur
unum

P

*45

CONCILII BASILEENSIS.

,40

Cy unum tenaci radice fundatum . gc quomodo A men fibi vendicabant dicir tex. formal,» . II
de
J* fonte * utyqs
..... , uvi quamplunmi
'
J*- defluunt
f· , VII. lefiet $. Jut Ita Secundo ut aftuerant
& numerofitas , licet difufa videatur , exun­ Petro· tamquam peimo paftori ante rp< (lclo­
dantis copia largitate, unitas . tamen fervatur rum divifionem & feparationcm ab ipfo
In
in origine, fic & Fcdetia Dec 'ucc pertufa quo quidem flatu Petrus preerat. Innovoemm
per totum orbem radios fuos porrigit . unum tcftamento pefl Chnflum Dominum a Petra
tamçp eft quod ubique diffunditur XXIV. q. 1. ta<erdixalis cepit ordo . ipfoifque principe
tn c. Loquitur
Nec immerito lux univenali in Chrifti l ccleii.i poniifu-itus eft traditus XXI
Ecdefie alcnbi poteft , ipfa enim in fe Ro­ di. innow. per illa verba ; t aKc οχ fi meas
manam habet Ecdefiam , qux quidem fpccia- De rlei fignijicaftt. De ma. er ^e loin. VUE
h iucc comparatur, Stephano papa hoc a ite - ç. I la Iccptnnr. L. d, ι. . onfidf„)ndutn ml
flante XIX. a>. Enimvem , dum dicit m fpe- glo. T m c f.L-lïum . Ceterum
ipfi Apo. culum βΐ exemplum Romanum Pontuicetn . ftoh iplum
_
_
;
eorum principem
elle soluerunt ,
t|ui luet cxlcfli comparatur , Nicolao papa ita B ut & reliquis omnibus pr*c(tet , & Gej.has
inquiente.
dt. 1 mantum
dum ..du.it
1’yol----- vvt j. XXI.
...........................
- u.._
...............
*
idell .aput ik principium teneret .apoftohm
cotum Alexandrinum antiftitem idcirco iajcr eandcmque formam hin fucceflorihu» 4k
cetera potiifimum tine ulla reibtutione <ανη- quis Epiflopis tenendam tradiderunt
natum . quia hngua eius (ratifiante fuper ter­ <. m nuts XXII. dt. iainslaufla 1,11. q V|.
ram aufus efl ponet e eo’, in Leonem magnat dudum . In hoc quids-m duplici ftaru Car
Rome papim. excommunicationis fentennam ■ dinalcs apoftolos reprxfentint , in h..< quod
diflavit . Eadem m fe continet 8. R E. reve-' affiilunt l’ape, qui efl Choil, vicanus &. Pe­
rendiflimos Cardinale! , quibus etiam lucem tri fucceflor. Tertio . ut
prreepto Chrifti
poffumus attrrbuirc ; ipfi etenim vice* tenent poflea a Pctro feparati pci mundum 1> . pr»Apoftoloram , qt proxime demonftrabitur , «heantes , disiferunt . In quo quidem flatu
quibus Jefos Ghnilus Dominus nofter dixit t apoAolorum sites gciunt Epifcopi . m duflo
vaf efisi jal terrt , dr lumen mundi , ut refert c. in now ΧΙΙ.φ 1 c vtdente< LXXVtI. di quo^
t^tm tit/ti
iiftle dt.
.4» \!
. . no­I
Gratianus ex Hieronymo XXIV. </. 1. me. quo C tum
utres de iivnje.
V. manua . X?
Et· L.hoc
mam vetus. Quibus euam dixit : fint /luenu tasit Paulin apoflolus dicens .’ alios dedit apo
ardentes m manibus ve/hn, dt puni. di. I. qui ftolos , ο/io. pafiorrt , alios doftores . altof pro­
Scniiùi. dc quibus etiam dicit Paulus
Apo- phetas ôsc. cu|i:s verba refert tex. de haret.c.
floli fun’ lux in Domino , de ptenudi. IV.Aunc cum ex inpinlto , & c. fi tibi m uno . Diflinj<Kittaicm . Cardinales autem vices Apo(Iulo­
guit enim flatum Epifcopalem, cu, incumbit
rum tenere manifeftiifime demonflratur . IfJfi cura animaram particuiantate , a flatu apofloenim Apoftoli tripliciter poliunt confidorari · hco. ad quem fpcfUt regimen
orflmatio
primo ut Ghnfto principaliter alluerant ante tonus 1 tclcfise regulariter, (a) Fuerunt enim
eius afeer.fionem ; quo quidem in flatu omnes omnes apcffoli Epifcopi , quod patet ex tex.
pates fuerunt . nec petras eis pexerat , fed c. lo>futtur. XXVII. q. I. & ihtio c. in new di­
omne,s erant hmpliccs facerdotes . tex efi dt. cente
<
: hoc erat utique ceteri apoftoli quod
1. tcontm &
qutm penurt. dum dicit Petrum ,
Petras fuit . pari confonio pnediti honoris &
Joannem «S< ceteros apiVftolos vivente IVmino DIpotcflatis . ik orgo Petrus Epifcopus foit ut
Saceidote’ . fuerant enim ordinati a Ghnfto . duflo r m nw> . Igitur\S( apoftoli ipfi quia
dum eis- dixit : /hx facite in meam rnmrerno- pan honore s\ poteflate pssedin Epifcopi enim
raocnem, vel cum diflum eis fuit . ite , ba- Grace Lnnc fupcrintcndentcs dicuntur . dicit
ptirate
ut not. G)o. <’■</. [up. >. pan X X l. let. XXI. di cleros. VH| q. |.yu« Epifiopatum.
dim nmei I-cct. Pwlus & Rarnaba» ex Spi­
Jure eig>> vocabantur Epif.opi quia una cum
ritus Samii praecepto ad Gentes mifli adevan- Petro umvcrfali Eccleb* fuperintendebant .
gelium prrdicamium in Sacerdotes & Epifco- Pecle etiam appellabuntur fscerdotes , quia
pos ab Apoftohs aliis fuerunt ordinati l.XXV. univerfali Eccleiiae mimftr.fo.int facramenta ,
dt. m can. quod du.it t Chnflus enim vivens
nec ohm alius erat Epiri opus quam & pres­
inter hommes folus pnemiflam in Ecclefia ha­ byter. quinimmo ik iph prtfoyten Epifcopi
buit poteftatem , dicit tex ΧΧΙΠ1. q. I. lego- appellabantur. unde Paulus m cpiflola dicit
fanchs qui funt Philippis cum epinrr. Idem inter nos vivens prior Sacerdotum omnibus
i
fuit. XXI11. q V|U aim a ludus. Ipfe vi-F.fcopis
idest
presbyteris
&c.
refert Gratianus>
' .
*
.
*.
*
XC11I.
di.
/egrmus. Postquam aiffftm tinusqudvens verus eft folus paftor ovium Ck Ponti­
fex afliftebst . LVI. J/. Dommus nofter . XV
qtic ad fe trahere conabatur ecdefiam ; quia
Christi fic fcifturam patiebatur in toto otbc ,
di. Ramana Ecclefia . Notandum tamen quod
cum etTcs fuarum ovium paftor , quas verbo decretum esc, ut fcifmatum femini tollerent,
& exemplo pafcebat , tamen quantum ad of­ ut unus cetcnspraeponeretur quem Epifcopum
ficiorum dulnbutionem iis qui hodie in Ecclc- nominarent in excellcntion gradu collocatum ;
fia prrfunt cura imminebat . Vnde quidam Nofcant ergo Epifcopi fe magis confuerudine
Prxlati, quidam fubftstuti nuncupantur , qui quam Domuucc ventatis ceteris presbyteria
in populo illo paflorale officium gerebant ; efle majores, dicit tex. nateM. XCV. di. ohm.
miftica enim & viiibih unclione nec m ie- Nec quifquam mirari debet ipiosapostolos fe­
gem nec in facerdotem uncius erat . qu* fo­ cundum tres status confideratos , fecundumquo
ie due perfeme in populo illo prxlaturx no· rum quemlibet per vanos moderne Ecclefi*

(a) FUhum Saad·*· «4 qaen Cadr· i(h pro rteUr . ui h*C amnia ·»* man· kMufionrn, lequentcm adteripit ,·
ad o'trndradum digaiist·· «cckCaOka pari· . it 4ig<ut···· Kcic&a , canci.

Ceufofifims 0· Uepta JuntM rumuletie
(n * Cardiarixm.

Coned. Gtttenl. Tom. XXIX.

» ">

547

APPENDIX

PRIMA

ordines reputari inielliguntur . Eum & yidea-A in perionaTheoderici virEeloqucnufluoi. quern yr-B
i*us darimmum Grcgorm.r dicentem fecundum ejus confiliaiiutn dicit Bcatiffimu* Gregoriu·
ttt c. F'IefiaJhcis
, ""
X1L y. IL
eum statum in quo apostoli propriorum re- idern appdlat
'
”
tiunciauonçm fecerunt monachos propriis *e- ita etiam eofdcm nuncupat Pelagius papa in
iiuuciantes apostolorum vices tenere dicit tex. c. tnparodùa XVI. tp 1. Ita etiam cofdem ap­
.Singulars s XVI. y. I- ex aurh-rttose. Item quia pellatos comperio in Concilio Meldenfi cujus
videmus iSi ipfo· limp bees taccrdotcs , prout canon refertur I. y. VU. conienienubus . Jpfi
in eis decreta parochia potestatem ligandiha­ autem Papae confiliarii ' hodie vocantur S. R.
E. Cardinales , qui fibi in exeeutione facerdobent atque lolvendi . vieps tenere apostolo­
rum , quibu- Dominus hanc tribuit potesta­ talis officii coadjutores confidunt ut demontem ; propter quod Cyprianus papa apostolos ftratur de eleâ. futMamenia m 6. dum dicit ·.
idest presbyteros exponit hic . est expreflum . Decet namque ipfi Ro. Pontifici per feutres fuos
XCÏIL di. rn can. Diunsnus nofter, Tenent enim S. R. Fcci. Cardinales 'qxu fibi tn exeeutione
Sacerdotes vicc’ apostolorum quoad Sacra­ faierdotalis ofeu libera provenue confilia . Igi­
mentorum difpenihtionem , dicit tex. XII1. q. tur auteun noviflime Cardinale* nuncupati .
III. adfit qua etum ratione ipfi (implices fa-B quia dignita» ipfa CardinaLnus foluip in R. E.
ccrdotes drcantiu vicaru Chnsti , qui folus re peru nr , que eft
"* caput & cardo aliarum ,
dr fum. tu. U burr clarit
primariam ligandi atque fol vendi potestatem "XXI. q. 1. $. I.
ΧΧΠ. di. facrvfantta I nde eleganter dicit Aticcepit tex. no. de petni. di. 111.
inter hoc
'erus L. 11. $. ris aulioriiatibus , prjut tamen chidi. XXll. y. omnei , quod quamvis de di­
ipfi poteftatem regulariter non habent chrif- gnitatibus per Romanam Ecdefiam infliiutw
mate frontem perungere & paraclitum dare poiTit Kpifcopus cum fuo cappdlano in fua
Spitiu.m qu>xi pro tolis Epifcopis deberi , Je- Ecdefia conflituere dignitatem , dr confue.cum
cho Vluum apoftolorum démor.ftrat XXI. di. ohm de confti. cum ucceffiffent , Cardmalatum
Ciero* ae fis... une. c. I. cum fi mtlib us. Kepne- tamen non poteft inflitucre fine auâoritate
Remane fedis , cum non fit per Rom. Ecc)
tentant vices LXXII. Difcipulonim . quos apofioh elegerunt, videntes meflem fore mul­ ordinatum , Cardmalatus digmtatcrh in aliis
Ecclefiis fore quam in cadem ; lient enim οtam , operarios paucos. XXL di. tn novo; de
ilium per cardines regitur , fic Ecdefia pct
oer eefdem elegit ipfbs Dominus - XXI,. di.
idos
, haec notat. Gio. de efficti tin hipresbytîdecretis. Item videmus concilium congregatum
apoflolorum omnino vicem tenere dicit tex.Cn c. ]L & Archidi. in dido c. Saurv/αηβα.
11. q. 111. Si quis prrsbyter. Ubi Concilium
Olim autem in quacumque Ecclefia principa­
les Sacerdote· feu l.piicopos Cardinales dice­
Ίnbuncn. loquens dint; cum Dominus dicat
bant . ideft principales , hoc demonftraxut ,
«liùipuhs fuis quas vices non l.idigni in fancla gerimus Fccleiia. Ex iis autem Irculentif- XXI. y. 1. r</.·/«> VH y. 1. pfi’ahs LXX1.
di. Fraternitatem . in fine XXll 11. di. Prediyfime dcmonftratur non rede dixiile Archidi.
ten. Non ergo dedignentur alii uni ver fali* Ec• n c. ubi pencplum ? de elec. I L VI. referen­
clefue celeberrimi gradus Ecçlefiaflici Romane
tem ex chronica Martini , qua Cardinales iruEcclefi» Cardinales fore Pnclatoa. hanc euam
num habuifle tempor- Pontiam pap»
Mar­
pralationem prius exiftere inferiora de mot»
celli qui fuit ann i CCC1II. in urbe Romana
Arant . Primum quia quorum efl prior infticonftitutos propter baptifma & fcpultur as mor­
tutio feu ordinatio, prior debet effispntlatio .
tuosum ; nec etiam cede dtxiffie Oldra . Con­
XV111. di verum . cr c. placuit XC1II. dt. Pochis luis, con/. LXIl. tenentem , quod cum
minus nofter de ma. (fi obe. c.
Sed CardinaConftantinus donationem Silveilro fecit . non
bum prior fuit inftitutio. nt fuperiqra demonétant Cardinales , quia nulla de eis mentio
fit . fed tantum de Romanae Ecclefi» clericis,! » Arant , igitur &.c. Secundo , qui i quanto qtus
ut demohilratur ex tex. XCV. dt. (vtiftantinus, dignioribus prsccft atque cunc oneris magans,
tanto ipfe quoque dignior est piimum dicit
Sed poftça cum fecit generalem fynodum Silveftcr jam fuifle Cardinales , ut demonftrat
te*, m aut. de dejrn. civi. $. nos igitur de p*~
tex. etufdem IL q. IV. Pretul. XC11I. Λ. a ni dt, I. principium not. Glo. concordari, de pehubdi.non.. . Si enim intellexerint de Cardina­ fenp. ftatutum 1.1. VI. fuper f. Canomcis. Se­
libus , ideft Romana: Lcclefiae Confiliariis & cundum dicit tex. noiabdiigr /X. q. IU. per
papae coadiutonbus in exeeutione Pontificalis fingulas , dum dicit igitur, placuit metropoliofficii, illi temper fuerunt , licet non fub Car­
tanum Epifcopos prstcedere quamvis ipfe cum
dinalium nomine , fed fub alio vocabulo du­ eis ejufdem fit ordinis, quia curam follicituplici
primum enim tempore Veteris Tefta- dinemque totius provinciae fulcipit , ubi Epiinenti vocabantur faccrdotes l.evitici; hoc qui­ fcopus folum civitatis unius . Sed Romanx Ec­
dem monftratur in Deutrono . cum dicitur ; clefi ae Cardjnales pnefunt cur· univerfalis Ecfi difficile (fi ambiguum apud te judicium effe clcfiz dicit text, de poftula, prela, c. bona. Eprofpexeu.', reiuire ad facerdotes Letitrci gene­ pifeopi vero ccterique eminentiom ejufdem
ris , cE ad te fudiiem qui jucrU illo tempore ;!E ordinis Chrifti Vicarii eo in loco particulari,
'pfi erum tudicaltuni tibi veritatem judicii . Sunt cujus onerofae curr pnefunt dicit XXXIII.
q. fi. mulier H. q. VII. auufat. XXV. d». ra
autem , dicit Papa, Sacerdotes Levitici gene­
ns . qui nobis jure Levitico in exeeutione fa- novo de pani. cie. fi quts fuadente , VII q. I.
ficut vir, cum fiGpfe Chriftus verus extitit Pon­
cerdotalis officii coadjutores exiftunt ; qui ve­
ro fuper eo facerdos five judex exiftit , ille tifex LXVI. di. Dominus. XV. di fanbia ; &
efl, cui Dominus inquit in Petro : quodeum- quia Petrus vices Chrifti tenet in terris . di­
que hgavens cc. Hic eft textus fmpularis , qui cuntur & ipfi Petri Vicarii . Unde Petri Vi­
ii. fini le. per i enenibtlem $. ratwnsbus. Inno­ carius Epifcppus loquens fiç dicit : Ipfa nam­
vo a itcm Teftamento priusquam Cardinalium que Romana Ecclefia qua prima est, iu re­
nomme baptirau extitiflent, comperio , eos liquis vices fuas credidit largiendas , ut in
primum vocatos fimplkiter confllianos ; ira eos panem vocentur follicitudinis non in pl«nitu->
dj-

i

. Hf
UP

.

CONCILII BASILEENSIS.

Me

* r^'
■ * c- f·»» A denotandam . candor quippe munditiem denoft fat II q. VU. c. tn Jana* . III. q. VI. ...
---------------------- ----- «- -.........
a— **
tat ; item vit* innoucnti* Ac puritatem (hot
Mu/n/M /ttpeo de eue. CT ufu pal. c. ad hono­
tex. de confe.
if. In pileis colnri<|ruulanrrm . Tertio quia Epifcopn Roman* Ecclefi* tis purpurei tanguinis ad denotandum pos arCardinalibus conceiTum eft culmen illud fin- flan vitam exponere pro ( htniuni Gnguuus
gulans potentiae atque pireiccllenti* habere, augendi posicniate . ho^ enim denotat put puquo- ampldfimu* fenatus patntnque adornaban­ reui ianguincufque color. nt Ifidorum refert
tur . dicit text. 'XCVI. dt. Conpjqtinut . Sed Gratianus XXX. j K. je" tru . Ex iis ergo li­
patiKiatus digmtiie nulla major pod impe­ quide manifestatur verum dixiflic tex Augu­
rium repentur c. de confu.. L. nemmi 1.1. XII. stinum referentem 11. q. VI. quàmqtuiir . ita
Ergo pariter inter dignitate» I cclefiastiuas nul­ innuicntem .· Quamquam fecundum vocabula
la major Cardmalatu debet comparari I nde qt& ufïts obtinuit , Ppiicopatni fit major Γι*<·
non imffirnto dicunt Homi fit Jo. an. tn <·. bytero Augustinus tamen Fpifcopus lliuonyd'liOui I. t. dt prefen. nullam dignitatem Ec- mo prasbytero Cardinali minor est See. Qu.tmclefiaaticam post Pa pat urn majora ; ( ardmala- ms ctyim ordine major fuel it Augustinus . quia
tu existere . Ipfi emm Cardin.de» nna uun'B Fpikopatns ordo fingulis alns ituiot est ,
Papa judicint totum orbem . ut ditio §. o>a- XXX IJ. tir. omnium p: opter qnod Papale ap­
tmnibut. lpt1 quoque Roman* E^Jei’* conpella'. 1 pil'copum , ut tiaditur in prohep VI.
fultores dicuntur , pars cotpons Pan* c. ad libit, tamen Hieronymus Augustino fuit ma­
1« (id. ma. L. yU/ii/uij \ I. q. I. Λι quis tt.m
jor ratione digniori» administration!», cum Ro­
militibus not. Glof. de ofit lega. ‘ - r». ommwiiman* Ac unncrfalis 1 cJciip prxcfi’et admmitain . I nde cum ad provincial regendas mit­
stratioiu . lire autem firnul lutupatiuMur atuntur, dicuntur legati dc iateie . Ac ulna 1mm alio maiorun elfe ordme . ahum vero
tex. novos apparet ex can. Gregorii ita cos majorem admmistratione Ac dignitate . Hoc
nominant»», H. f. VI. Décret». Il3 etiam ap­ quidem patet in Petro, qui licet ceteris ajx>pellantur in concilio Sardiccnh . ut demon­ stolis pax fuent ordine , .amen iisdem major
strat canon ejus quem refert Gratianus H. q. fuit administrationc Ac dignitate . II. q. VI.
VI. 5» Epifcopux accufatus ■. qua ratione de­ puro . Patet etiam in Ardupresbytero Ac Arterminat fingulanter Hosti. Jo. an. tn <. antt- chidiacono , licet enim Archipresbyter major
qua de prtvtle. Presbytero* & Diaconos Cardi­ ordine fit quia Presbyter, Archtdiaeonus mi­
nales non astringi lap* pnestare juramentum < nor quia Diaconus de cta. CT quah. <. t
ta­
obedient i*, quta licet Papa tanquam Vicarius men ratione majoris admimllrationis , quam
Christi fit caput univerfalis Ecdefi* XXIV. habet Archidiaconu». Archiprrtby.er kut fe
q. 1. Rogamui. Ar~finguli fideles eju» membra dii fubefle de ojk. drchipref. c I. XXV. dt.
generalia, est uroin fpecialc caput cardina­ periefhs . Idem demonilratur m Patriarcha .
lium , Ac iptî tius (peculia membra, ut patet Archiepifcojxi , Ac Fpiicopo ; qgamvi* enim
quia dicuntur Roman* Ecdefi* fihi fpiruua- omnino fit idem ordo, dicit XXI. di. Clenot.
ies LXXIX. di. G qua ec 'Ερι,'ιοριι . Dicun­ Tamen ratione majonfque adminiflrationis Artur ipfius R. F. ptrmium XXIII. di. in no­ chiepifcopus Patriarch* , Epifcopi**. Archicpimme Domini . Quod corpus adeo est' unitum, fcopi pt«ferantur , ut dicio c. cleros , Ac diquod ab ipiis fpirttualibus membris Papa fi­ flo . c. perfinpulas . Hoc quidem, fcilicet tc£

delitatem non exigit ficut nec a feipfi». ut fit peclu ordini» ratione . Ipfi enim fummi di­
inter dantem Ac recipientem diflcrcnua . Di. cuntur iaccrdotes , de confec. dt. V. dc i > ·. at­
inati. C fi. Ipfi Cardinales Papa eligunt , ut que etiam fecundum locum in Tcdefia tene­
nota funt jura in c. ubi peiuulum de ele.. m re. XI. dt. ante omnia . Quarto, quia ex n.lVI. Si ergo qui Imperatorem eligunt propter Djoti decore omatuum majorita» apparet dieligendi tantum Principem habita, i potesta- gmtatum, dicit icxt. Aotal·. de p'ivtl. c, ul
tem praecipua potestate pollere dicuntur , di- apojioiict LI. V} Sed majori quotidiano orCit textus de elcihone , tenerabitem . quanto natu Epifcopi utuntur Roman* Ecdefi* ( arpotius ii lingulati dignitate fp’cndcic venten­ duales, ut docet experientia. Igitur fupereft
tur; quibui e»t facultas Humanum Potitmccm ergo ut utamur verbis legis bene a lennn' c.
eligendi? Ex ipforum Cardinalium gremio Pa­ dc qubdn. prcjtri. quibus alludit c. I. ds off
pa eligitur, LXXIX. dt. c.partebir & c.nullus. le. h. VI. fi." dicentibus :
immerito fiatuttt ut demerentinm Cardinalium fiat depofitio mus ut qui die noclrquc quotuininu iim s pro to­
to
terrarum
urbe
lot>
ru*i
.
siipnam
habnivt fut
concilium congregat , tamquam pro ic ardua
de cie. non rrfiden. <*. c»
Licet hoc de prerogative fortunam . I nde nec immerito re­
neccfiiute non fit, de fchifma c. unico. II. fert . Jo. Mo. c. unico de ma. rf* obe. in lt^
VI. Ac alu fequuntur de ma. (f- obe. <. ifqua
VI. fine eorum coniilio ardua gesta per Pa­
pam cafiari funt fohta , ut not. Jo. Mo. Ac de cap. mo. dilefiu/. Papam refponditfc · f-arIo. An. de here. Super eo Ιι. VI. & Archi. dmales in eorum titularius Ecdefiis jus < breferens , hanc opinionem fuifle ijurentn . 1 nnere Epifcopale . Plura de Cardinalibus no­
XXV. q. V. fuiu quidam , At quia ipfi m Fx- tant Hofti. Ac Jo. An. de /ude. t. asi Itbemmremij. c.
clcfi* vicem Senatua obtineant ΧΓΤ. q.i. £c· dam. Plura ipfe Hofli. De pani.
clefia habet Senocuru , quem quidem canonem cum ex eo, plura Gloûu/>r dc Sctfma c. u'n~
co
ii.
VI.
multa
traduntur
de.elec.
c.
Ecdefia,
de Cardinalibus loqui interpretatur . Inno, dc
re jude. cum m te. Igitur eleganter dixit Ar- Sa diûo c. fundamenta . At diflo e. ubt pen­
chidi. XXII. dt. facn^enila, quod crubelcere atium'. Ea autem in prrfienii non interiero
non debet Papa, le inter Cardinales connu­ caufa brevitati» .
Eadem m fe continet Patriarchas qui qui­
merare , cum & imjierator in Cenatorum nu­
mero fc connumerat. dicti tcx. mnabilti . c. da dem quatuor évidentes Evangdiftxrom qua­
drgm. I. )us fenocoium h. A"//. Utuntur ipfi fu- tuor (fic) Jud*i Fcclefic vices tenent, dicit
pernelitetis veste candida ad vit* mundiuem tcx. tudes rfa dc elec. i. fi'iptum Ιρή autem Ε·
Mm a
vanCdnaL General. Tom. XXIX.

s 5 Λ*

APPENDIX

PRIMA

,ο

vtrtgeliftae dicuntar mundi Ordines, qui* per A gentur. XXIV. q. ! çur «i*/nf
Ponite
Evangels* quatuor inceflabih tuba didicimus , pacem inter homines & virtutes, gladium inqvod flt per orbem terrarum ilium inftruen- ter hommes & vitia , ut imitatores ficis verbi
tes pradkarmu, flt agimus, dicit tex. form»- veritatis divin» dicentis : non ivn: ducem istfe
lis. LXXV1. di. hujus, Dicuntur & ipfi lux -tere tn -terra , fed giadittm·, quod it* declarafore Damafo pap» dicente,, qui vere» modo jum refert Gratianus XXlll. q. II. interfedof«b gratia fpiritus fanai funt tqto mufido E- ret. Memores efiote illius Sallufli» dieemlt ;
vangebo corufcante lucidiores effe videntur . pace (fi cMCvnfte parva rtrrefcwrt, difiordia ro­
X. f. I. hanc confuetreAnem Compteflitur »- ro maxima dilabantur,. quod refert dt re jodi.
dem Archiepifcopus, ceterofque facerdotes , c. Apofioltca LI. VI. laccae etiam ipfa Eecl·quo· fal terne fle lumen mundi dicebat ben- fia unitate
jota pnlm ecdefia per generale
rt» Petrus , dicit tex. XGIII. di. facerdeees, e- concilium repnefentata unum corpus efi in
joidetn univerfalis Ecclefi» capbt eft. prout Chrifto , unde dicit tex. cum epim ossmer unwu
poft dicit tex. referens apoftotam, de facri fumus in Chnfio nihil crorrranimi diwrfitas per·
une. c. /. h. fi. 1. q. J. ui gndetoer, jpfe au-« r
»* format, ubt fpvocpam prefipetitons charttem est lux vera, u* patet XXXIlIl.f. 1. non BT)
tç»e uniras fidei reprofentant . VH. q. I,
fatis XLIX. hin<: etenim, de pen. di. t. refufcitatus; (fi\tlsbs. Auguflinua pulchre fic . tsnim efitue,
dt here. C. ex tnjim&o dfmcnfiratum notabiliter dtlsgentes unam fidem, tenentes unam fpem at
XXI. Λ. dent. Dum formalités dicitur quando individuam charuatem ; ifta etiam verba refe­
legendum eft Evangelium accenduntur lumi­ runtur de confe. di. If. qumpafins. jaftnm elchurt
naris non ad effugandas tenebras, cum fol In cerrfetur & dgnum . ut quorum ufrotr efi cor­
eodem tempore rutilet, fed ad fjgnum lanitie pus. unus ad bene operandum deher afle *»
monfirandum, flt ut fub fimilirodinc lumi­ nimus, dicit tex. notabilis XXI. q. Vl?rfe 1»
nis corporalis ill* lux demonftratur, de qua pris. Audire quantum in unitate fle pace gaoin Evangelio legitur . Arat autem lux vera flte. deat , quam affluent» promiflkmes factet il­
Issceat enso univerfalis Ecdefia primum pace lam diligentibus per os Prophet» pulcherri­
ut pax fidelium labtis pnedicata cum animi me loquens fie ·. Dies pianbhu (fi }e/untcnvm
mhinnte concordet, dicit tex. XCIII. dt. Dia­ qnos fia&eirus habufhs ; fciatis etiam , ego co­
rum . Qui pacem enim quam fingulis pradica- gitavi ut
_____________
________ ____
______
benefaciam _Jerufalem
ideft _Ecclefi»
mm, fummo nifi Audio fervare debemus m- lotitiam & gvudjum volo effe convertendotf ;
vtcem fle m omnes dicit tex. III. q. VI. AscCita dumtaxat fi unitatem diligatis & pcem ·.
quippe tn fi. Hoc eft quod nos movet Domi- ita formahter refertur H.XXV1. di. feptnnim
Kysmnfm ..
nus noder Jefus Chriftus dum ultimo ejas te- Nonne Dominus nofter Jefus Chrifttn pro Ec­
flamento nobis pacem dedit atque reliquit , clefi» unitate confervauda rogavit, dkens .·
dicens : pacem meam do vobis pacem meam re­ non rogo jro us tantum, fed eùem pro us
linquo vobis, cujus verba habentur ΧΧ1Π. q. cui per verbum eorum te fura credituri rn me,
1. nifi bella. Hoc eft quod idem dixit Apo- ut unum fint (fie. Referuntur formaliter hac
llohs mquiens : fal (fi pacem habete ut vobis , verba XXXV. q. ult. fratermtaris . Nonne per
X 1,1 II. di. jit reilor hoc eft quod nos docet os Prophet» inquit i quam bonum eft, & quam
Apoftolus, cuius verba dechrantur XI. q. HI. jucundam ifi habitem frturet rn imum ? JHj
inter verba , dicens : fi fieri potefi quod ex vo­ vero non habitant in unem, qui fratrum fe
bis efi cum omnibus komimàui pacem habente; folatio fubtrahunt. Aut , quod deteriu» efi ,
dt?lurus Cum omnibus pacem habeamus, hoç fratribus infidias feu laqueos ponunt- Refe­
difficile effe profpicicns, prctnific, fi ficti po­ runtur h»c verba . 1 q. I. nulli dubium. XI.
test, fubjungu id fieri poffc cum dicit, quod .,.
7· ,.
I. ebleihfimis. Attendite quefo, u«rn
Fratres ,
es loAu efi (fic. H*c efi pax illa qu» per D quare dicat Gratianus appellari concilium , &
Angelum Chrifto iule noftro nafccnte , ex- quidem ex communi intentione eo quod in
titit decantata , dicentem ; Gloria tn excel- unum dirigat omnes mentis intuitum, Unde
fis Deo, (fi tn terra pUx hominibus bone iv- qui fibimet in reflo diffentiunt, non agunt
luruatis, de confedi. V. c. de hymnis. Pa­
concilium quia fentiunt in unum . XV. Λ. ca­
ce concordia gaudet Altiftimus fle per eam nones in fi. Legitur apud Platonem ; civitas
mirum in modum gloriatur dicit tex. no- illa perfeQiffime ordinata , in qua quifqve non
tabihs IX. q. HI. Arthsepifcopas . Beatos in proprios fed communes Icit affeflos, dicit tex.
Evangelio dixit Dominus effe pacificos , quo­ notabilis VIII. dt. differt. Non habeo novum
niam filii Dei vocabantur. O quam dulcis eft nec reprehenfibile judico, fed finguloni* no­
p»x pro temporali falute mortalium hominum ; ta quandoque dividantur in partes , fitd grv*
unde pacem habere debet efle continu» vo­ ve efi, quando non cx judicii reflinsdine fed
luntatis , bellum nunquam nifi ncceffitatis ; ex folo favore provenu ifta divifio dicit te*,
non enhn pax quamnir ut belhrm exerceatur, not. Vili. q. 1. nec novum . Attendite quod
fed bellum dentur, ut pax acquiratur. Hoc nonnifi ..
„
_________
congregatis
in unum , ______
diflum est per
enrm formahter dicit tex. notabilis Augufti- EGhristum accipite Spsruum SanQum ; nec nifi
num referens , XXIH. q. I. noh. Efiote me- fuper congregato· .in unum die· per Penthea
.
mores verborum Cypriani dicentis, neque e- costes defeendit : made Dominus difluros ;
nim pacatum IVum habere poterit. qui cum quodeumque petieritis, proeiifit fi duo cx vo­
fratre pacem non habet- ied ;elt difeordiam. bis confenferint fuper terram da omni re fice.
XC. dt. neque atbCaim nomine in non pacifi­ Item ; ubicumque duo vd tres congregati fue­
cos connumeratur, ‘hc Libertus papa ; qui con­ rint in nomine meo , ibi in medio eorum ego
tra pacem ecdefia funt, fi dignitatem aut ctngu- fum ■. nimirum conflis ontenderu, mo mulci! tm mihturem habeant, nudentur eu; fi autem tudint fed unanimitati fdeprecantiwn pluri­
pnvari , fiqwdem nobiles, fuarum fubfiuntiarum mum tnbui ·, formalia fdnt verba litem XXIV.
piofcriferonrm fwfianritr, fi ignobiles non folum q. I. alienus, cb c. audivimus , I. q. I. afm
m corpore veibcffritui , fed cxtlso perpetuo cafii- firtpnma X. di. Je quibus, ipi* unitas est qoai

di-

M,

CONCILII BASI LEENSIS.

divine veritati placet · Super unum enim Ad uni redemptionis infidelium mysterium qurrChristus «dificat ecclefiam, dum ad Petrum ritur, interveniente paululum mors. inveniri
loquitur: pafce oves, (fic. Et quamVts omni­
non valeat, quod non redimantur, dicit m,
bus Apostolis per refurrtflibne.ii paresn po­ no. F Λ. baptizari. Attendite quid dicat , a.
testatem tribuat dicens : Sicut m'îfit me Pa­ non umu» conciti Brachartnfis : fnrs.v tr d>f.
ter, ua (fi ego mitto vos , tamen eb unitate feratis errantes ad gregem rrwnv, ne fari» fi
Petri exordium pioficifcittsr, ut Ecclefia ChVisti fine gratta reduihonis de hat shta decejjennt. «>>
una monstretur. XXIV. q. I. loquitur, (fi ali­
ilhs per divinum tribunal illorum perditro retfut
bi . Deo vero dne a principio facli funt vir ratur, quorum morum efivifione fntlum eft quod
& mulier nec duo viri nec dur mulieres fed a reduOitmis grana ,9 iubtraxeont. ha hunc*
primum vir, deinde eo mulier, quia unam ndtsbileml canonem refen. Granaij* I. q. 1.
naturam volens hominem constituere Deus ab in canone jdacutt, Λ. !!. Accedat ad jpfius Ecuno principio Creatum hoc ( incipiens multa­ ckfr® lucem lux dodorum quorum nidi-rem
rum difparium naturarum eripiunt facultatem , dicit Papa quafi prcopuum in Ecclefia de krut cx Ambrofim rtfert GratjxnuS XXXIII. q. re. c. cum et tnmnlio , 1,iterate enim vins
tslt.nec. illud.
Bnofeit Dei Fcckfu plunmtrm indigere te preTcneamus ergo, Patres, unitatem, prrter^frm. c. de nuite , ic elcr cum rf et> If. VΓ.
illam enirû que miraculam facit nihil est. I. Eos autem fore in pnMum demonstrat’,
q.rl. teneamus . Simus failures verbi non au­ rcli. (fi veter. fare. c. /. m q. qH, ,n dolo­
ditores . Si quis eft auditor verbi , (fi non fa- rum perfona loqutns fic belhffimc dic.r Pel
üor , ille fimlit eft vim qui confidenti vultum ipfos prsteren IKIlorei, qenp lii-unnfa· arden­
natnitatis fua m fpeculo ; con/iiiemvtt em» il- tes, candelas, fuper candelabrum ptofita: unnw/em,
vem flats-n obh'm eft qUodis fue­ ftim corpus orbis errorum temebris pnsftrgrstis . ce­
rit. H®c ex B. hcohi refert Gratianus, de lui ft/fftis irrnd'al matutinum Secundo tex. de
peni, ai, I. Si enim tn IV. colum. Si unum magis , Sc fuper fpecula in perfom rrrumerimui tunc nobis Spintus Sanilus vocatui af- dem fie loqivms Doflores enim ve’ut fplehdor fulgent firmamenti , & velur srelht funt
fisret. In divifis enim Spiritus Sandui aien­
tium fciflurat fugiens, non habitat, dicit trtr. in ctermutM perpetuis permansuri, cum plu­
XXIV. q. I. audivimus tunc aflistet cum ini­
rimos valeant edocere in V. dominice veritaquam mentem^non
habuimus. Aut circa va- tis . Tertio monstratur tex. de parti, di. II. mulr
Γ"
--------.
°-Λ
—
nr
>-na cogitantem Spiritu Sanâo per PfalmistaCti , qui dixOores appellat folis radios. Quarto
dicente
..
: non rfedi au concilio vanitatis, j(fi cum
VII. fi quis omnem ubi vtrtumi
iniqua agente non intro·, refertur XXIV. 7. III. prout doflores Velut luminaria iplendcre di­
cum quibus, Tunc aflistet cum non cogitabi­ cuntur . Est awtem ipforum docete debentium
mus impia , dicente Spiritu per Prophetam : proprium ut prius tempus obfervent tacendi
('alligationes impietatis ‘dijfolvo non congrego ; re­
postea vero loquendi. Vefitas enim prius ta­
fertur XV. q. III. aiuhritatem. Tunc affistit cendo difcitur , postea loquendo priedicatur
ick» animi vitiis aut paffiombus non defer- dicit notabilis textus Salomonem referens :
vient. Audi Hieronymum pulchre dicentem : XXXVI. di. Ecce. L’nde Hieronymus adlluDeus autem qui vidit m abfcvndis profptaens ani­ sticium monachum multo tempore difcequc
mos vittis aut paffîonibus defenaentes, (fi tn cor­ postea doceas. Refert notanttr Gratianus XVI.
de fe non ddtgi , ab eorum mente difcedit, re­ q. I. fic vive, Hi alibi . Gelafius papa . Ante
linquens domum cordis eorum vacuafn ; refert placet ut habeas finitorum contubernium ntc ip­
Gratianus XI. q. III. audi . Quos ergo Chn fe te doceas, nec abfque dilore ingrediaris viam
stus a fe ejecit nunquam p ta dum est Spiri- quam nunquam ingreffus, J. XVI. q. J. fi cletum (ihristi facere libi templum, hoc pulchre Dncatus, XXXVIJI. di. relatum. Secundum u<
ex Gregorio refert Gratianus , I.
' q. I. qui ft udet. fit diferetus in fdentio utilis in verbo, ne aut
Tunc afflstit cum non ficlione al'iqua fed pri­ tacenda proferat, aut proferenda taceat , di­
ma virtute negotia dirigentur. Scriptum est cit tex. no. XL11I. di. fit rettor, Tertium, ne
enim. Spiritus Sanftus filium fugit , de confe. non intclhgentibus iecreta misteria fua prrdidi. Illi, quomodo (fi c. oftenditicr I. q. I. per catione revelet, qui enim ita docet, quas ab
Ifajam cum fimilibus. Neque venit Spiritus auditoribus non valeat intelligi non ad eo­
Sanctus a criminofis advocatus /. q. I. Sacro- rum utilitatem , fed ad fui ostentationem facit,
fenfla. Neque etiam vocatus a divins·, odit e- dicit tex. XL1II. di. penrer. Quarto, oportet
nim Deus divifos & quotiefeumque in nomi­ eum qui docet dc ins(ruit>animas rudes talem
ne ejus fuerint cougrcgati, detestatur eorum effe, ut pro ingenio difeentium femetipfum
fetorem, claudens nares fuas dicit pulcher tex. poffit aptare , & verbi ordinem pro audientis
/. f. /. Odit. Oportet tgttur primum domum capacitate dirigere dicit tex. notabilis VIII. q.
Dei ecclefiam unitate animorum adeom pagi­
1. Oportet. Quinto, ut cum humilitate omni
nari, quo failo habitor Spiritus Sanôus intro­ doUrinam «radat, arrogantiam fugens de ma.
ducitur, ex Augustino refert Gratianus XXII. E σ’ obe.
c. humtlu
enim
proprium
habet
'
1
’ , hoc
'
'
. .■
* ‘ t
q.JI. Moyfes. Cum autem Spiritus Sanflus , doflrina arrogantium , ut humiliter nefeiant
cordi nostro infafus fuerit, tunc cor nostrum proferre que docent, dc reile qu® faptunt efidele id prudentiam & constantiam dilatabi­ tiam reflc ministrare non poUint, dicit tex.
tur dicit tex. da confe. di. VI. c. omnes. Lu­ no. XLV1. ds. hoc habet propnum .. Sextum ,
ceat ita Univerfalis Ecclcûa , ut in iis que ad qu® corrigant non qu® delcdant, edoceant,
cathobeam fidem reducf queant non commit­ in pnecipitium enim fuos mergunt auditores,
tat . Semper enim in ea cavendum est, ne , quibus non falutaria qu® corrigant, fed qu®
quod abfit, longa dilatio retro poffit redire illos dclcflant, erronea praedicant „de quibus
volentium animos revocare, dicit tex. no. Dt ait Propheta ; ii funt fontes fine aqua , dc
confe. di. IV. ne quod abfit, & alibi. Caven­
nebule turpitudinibus , agitat®, quibus , cali­
dum est nc dum adhuc tempos ad prvebeo- go tenebrarum refervatur . dicit tex. notabilis
JI. q. Vll.

ft

555
A P P ENDI X PR I M A
55«
II. q Vtfl? feeitn de peni, di., II. $. fi emm in-A hoc htera nostra formaliter attestante , Ttrgiquit m [ffi. colum. Septimo, ut fus doôrins nit«tem cum humilitate admiramur. XXX
verba ob )udiioritm fubfannationcm profequt dt. hec fcnpfimus. Virginitas ipfa Dei temnon omittat, dicit te#. n<n. fic» Scimus autem pium ab Ambrofio dicitur, XXXl^. q. fi. toinulxos ob id infestare doclores luos, ut eo*
eo» leiabilius, qui eam habet, etiam fortitudinem
inultos
perdant & propriae voluntatis placita adim­ habere convincitur ; dicit enim tex. virgini­
pleant t non propterva tamen D<xlores . in* tas virtus efi animi, comitemque jecum habet forquantum vires fuppetunt . a tecla doclnna
tttudmem XXXll. q. V, ita ne. H«c virgini,bona intentione recedere ’ debent, teientes , tas illa est > qu» fuaderi potest, imperari au­
quod beati, qui peilecutionem patiuntur pro­ tem non , dicit tex. XXXll. q. i. integritas.
pter justitiam XLIII. di. Scimus
Otlavo , liare virginitas dia est . qu» existent jn Ma­
quando omnium difcipulorum est ostmata ma­
na fefellit principem mundi , ut ex Ambrofto
litia, nec prodest eis doctrina docentis , tunc refert Gratiam^, XXXll. q. II. pudor . ipfim
corpore ab eis recedat , ut illorum nequitia virginitatem ’iervare magnorum est. XXXll.
in deterius proficiat, & doclor quidem fits— q. VII. nrtpnt. Audi qmd pulchrum dicir IlieAum amittat, quem de aliorum prcfeclu pol- Bttnymus · quomod» ebfqne ceteris operibus fola
fet invenire, dicit tex. notabilis VII. q. I. ad- virginua? nor, lui,>ΛΙ, Jic omnia opera adfqm vir­
verjltas m fi. C~ c. ifc· aiJun.ufi. Nono , ut impe­ ginitate hint nuperfetia. HI. q. V. hoc /■dum .
ritos, in prava oppy. obstinatos prudenter c- i.icet noster Imperator dicat folam castitatem
ludant , non autem omnino mhd rcfpondc- luilicicnteiTi fore Deo animas prrientire in $.
ant; n.tir, omnino nihil rcfpondcre auditorum ■ I.n\i>iius dc. leno. Item Hieronymus dc vittam utile non videtur, ne forte no· exi-U- ginjtate !’C dicit ; Jdco plus aliis arat virgi­
ment penuru refponfionn dtdmarc certamen. ne i Cknflus , quia Chrifio [ponte tribuunt quod
<Si fide» eornm laudatur non intelligcntuun fibi non fuerat imperatum ; n.qcri· efi t nim pro­
' doDorum propotitum , dicit. tex. notabdi.s ne rfine quod non debes, quam redderr quod
XLIV. di. in mandatis ip fine.
tenens . Ita ex eodem refert Gratianus XXXII.
tUtimum ut dc fua tloclrina Deo gratus a- ■/. V. qui (cuit. Quid tandem de humilitate di­
gat, sac illis per quos est eruditus, non au­ cemus? Hujus quidem tres funt gi.idus, pri
tem pOprio ingemo icientiam fc dicat acqui- mus tubderc fe majori, & non preferre fe
fiviffe. Si qpn enim doclus 0c eruditus in le­ æqiiali , & hre dicitur humilitas fufficiens &
ge Domini potest alios erudire, non debet C neceffaria ar; XXXll. dt. Cor.fianiinopolitana in
fui
’
affignare prudenti» ingenioque -■
quod
< pol- fiIlc . Secundo iulxiere fe æquah, non prrfidet , fed gratias agit primum l>co qui cun­ ferre fe minori ·, hax quidem dicitur humili­
cta largitur, deinde lacerdotibus ejus ac mi- tas abundans. Tertio fulxlcre fe minori, <5c
nisiits, a quibus est d ocius . Si enim non e- hzc fuperabundans . De humilitatis efficacia
gent gratias fed fcientiam Dei fibi yendica- diabolus ad Macharlum, ut legitur in vitis
vent in penuria maledicitur ; quod fi intelli- Patrum dixit: Jejunat interdum , & ego nun­
gens largitorem Deum & us agens gratias per quam illo tibo reficior ; tu ftpe vifilos , me nunquos est eruditus, le humihavcni, in hor­ quam fopor opprrffit, humilitas tua fola me vin­
reum Dei intulerit cibos, hoc et fcnptur.t cit; humilitatem enim angelus negligens & de
alimenta ecclefia populi*, ministravit , statim Icipto fupcrbienoo przfiintens, ex cceio ceci­
• perientur fuper catheiatx cœli, & effunde­ dit, & in diabolum est converfus de peni. di.
tur fuper eum pluvia fpiritualis , & manda­ 1(1. quod rmi (fi c. principium. Ambrofius di­
bit nubibus fuis ut pluant fuper cum imbrem , cit quoti humilitas est clavis , qu» aperit re­
& abundantia rerum omnium perfructur. Hoc gnum cœlorum , & referat misterium feriptuex Hieronymo pulchre refert Gratianus X V 1.D
1 rarum . Gregorius : qui fine humilitate vir­
q I. Tfvemmtni. Inter hos Lcjefix dodores tutes congregat , quafi inventum pulveres gtglonofus extitit beatus Thomas, <ujus cele­ iiat. B. Bernardus dicit ·. humilitas eft virtus ,
britatem hodierna dic digniffime^veneramur. qua homo veriffima cogitatione fibi vdefeit , <fi
hic perfechffime partes dias omnes quas in ;>ofi multa gloriofa res eft humilitas, quia ipfa
rloclore necctliri.is proxime demonstravi in quoque /uperbia paleare appetit ne vilefcat ; fa­
feipfo amplexus exutu , ut mirum m modum cit , VHI. q. I. in .feripturis in fine. H»c oc;us divina opera manifestant . que quidem mnia dc humilitate ponit Glos, de relido, elc.
miro ordme , mira orationis facilitate conferiCeterum Glo. fuper fi. pfalterii: fiids humi­
pftt. <Sc qmdem hreviilnr.i in artite. Cum e- litatem tn'am cfic. fic dicit : nemo vivificatur ,
mm omnipotens ^kus pc. t ,us clariilimi du­ ni fi per humilitatem, que efl caput virtutum orioris organum nostrae fidei neceffaria decla­ uinium. Hoc refert Archidi XXIII. di. qui eravit eundem c medio humani viue furri- pficopus . Unde in pontificali cervice nil fplenpiens vivem iuperna.· civitatis edeccrtt. O ini- didius lucet, quam humilitas dicit tex. c. di.
rum in gloricfum fhomam collatum lieneti- que contra morem . Hanc potiflimum nos do. ut tantum degeret in humanis quan-Ecuit Dominus. noster JcTus Christus, qui hu­
lum illuminando orbi erat neceffanus. Postea militer atque patienter pertulit a Judatis , ut nos
veto ad cadestia pabula vocaretur ; occurrit humilitatis ic patienti» doceret exemplum,
textus pulcherrimus Augustini ad propoiitum dicit, XGIII. di. Dominus nofter. Ahbt in efic mquicntis Maximum benefiitutu efi quod vangeho inquit: Beati miferscordes, beiiii m>JDrtit bonis imparntur tum <■<>.< qui bene agunt tes , quoniam ipfi mifericordiam confequentur, re­
Ci media Auniantiufis ad ulefliu Iota nahtt, au- fert Gratianus, XX1I1. q. IV. hac autem. Ita
teqimm ex bono mutentur in malum, antequam alibi humilitatem docens dicit t ιω» veni hmJ aρ< η miens malina mutet intellrtlum ; refert Gra­ nift/an fed mtniftrare , qui major efl veftrum (fi
tianus formaliter, de peni. di. Ifi. Si ex bono . numfler veftet, XI. q. III. nullus pnmos. XCilf.
Hic quidem una limul & virginitate & hu­ di. dmconi funt. Postremo iste Sanflus doflor,
militate rctplcnduu , maximum munus fuit , ut ejus legenda demonstrat, fuit virtute obedten-

557
CONCILII BASILEeNSIIS.
-rtS
dienti· veto meritum homo bene conditus au­ A8çd fi omnes alie caufe defuiflient , una pogetur in melius . Ecce putehfum test. icilicct . tifTima fuit per fe omnibus nota, infirma fc>Aliquando autem per obedientiam debet bo­ licet noftri corpori» valetudo . Nos enim ,
num, quod agitur permitti, neque enim ma­ qui m minoribus conftituti >n Conflanti? 'fi
la m parac|ifo arbor extitit , quam IX-us ho­ concilio reformari ecclefi tm cupiebamus, iam
mini ne contingeret interdixit; fed ut melius in pontificatu noftro defiderium illud noflrum
per obedientue meritum homo bene conditus peifictrt , & iri tam pio opere laborare percrefceretdignum fuerat, ut etiam a bono fonalitcr plurimum adedamus. Ideo concilium
prohiberetur , quatenus tanto verius quod a- indiximus in civitate Bononienfi. Neque enim
geret virtus eflet, quanto Ôc a bono ceflans cum agendum fit de reformatione univerfalis
auflori fuo fe fubditum fic humilem exhibe­ ecclefia, cujus diredio & cura principaliter
ret. Hoc ex "^uguftino refert GratianusXI. ad nos pertinet , & de nonnullis aliis gravifq. J1I. quid ergo. Alibi obedientia vidimis ju­
fimis rebus concernentibus flatum reipublic·
re praponitur de ma. & abe. c. illud. Et ra­ Ghnflianr , nobis conveniens vifum efl tan­
tio , quia per vidimas aliena caro per obe- tam rem fiçti debere per legatum fine noflra
dienriam vero propria voluntas maflatur , Bprzfentia fic venerabilium fratrum noftrorum
quod omnibus magis eft ex Gregorio Gratia­ fande Romane ecclcii* cardinalium. Sed . fi­
nus . VIII. q. I. fciendum . Alibi . Ætema cut ei placuit cujus in. rutabilia confilufunt,
mercede defraudatur qui fuperioribus potefianbus graviflima perlons noftri* fupervenit infirmi­
fidem & reverentiam 'xhibere contemnit, XXIII. tas: aqua licet paulatim convalcf. ere incipia­
q. V. fi quid apud: fic §. ipfis autem , quod mus, tamen non omnino l.bcr iti fumus , ita ur
Immediate przcddit . Ilie ergo przclariflimus poflimus fine certiflimo mortis periculo ad re­
doilor tot virtutibns itifignitus quatuor Eccle­
motiores panes accedere. Igitur in loco ma­
fi· dodoribm meritus eft cquari veneratio­ gis vicino concilium celebrare , At in eo pr»fine . Ex quo in dubio eis in fanditate «qua­ dere decrevimus. Quare nemo juftfe futcenfere
lis fuir. Dicit enim tex. notabilis fic. Dignum nobis poteft, fi ex omni voluntate Dei, quam
eft ut eorum aqualis fit veneratio & fefttvims, quo­ oftendit iri nobis, illud elicimus, quod ei gra­
rum aqualis fiat virtus tfr fanUuas. Ex Ambro- tum dc utile ecclefi· fuae fore non dubitamus .
fio refert Gratianus, LXXVI. di. Scire. Hunc Miramur itaque, venerabilis frater, de quibuf
ergo gloriofum patrem veneremur in fecula , dam , qui magis quatentes evertere & deftnqui nobis neceflaria miniftrabit documenta . Cmare, quam ftabilire & reformare ecclefiam ,
Ad laudem Dei. Arnen.
hrrefes fovere fic bella fufeitare, prout haflrfinitur ferma utnufqne juris monarchia , do­
nus notorie fecerunt , quam pnemifla extirpa­
mini Ludovki Fontani de Urbe, editus & reci­ te , fic in dulcedine pacis reducere , obloquun­
tatus per eundem in die S. Thoma in artu Pa­
tur fic ft udent contra voluntatem fic decretum
trum univerfalem Ecclefiam in Bafilan rbprrfen- noflrum epifeopos dc prclatos in Bafilea fub
tantium.
nomine concilii congregare, non ut ibi per
eos reformetur, fed ut penitus obruatur ftaEPI ST OL Æ
*u$ ecclefi· , fic fides’ catholica confundatur .
Licet archieptfcopi fic epifeopi , quoad refor­
EUGENII PAPÆ IV. mationem in vita fir moribus, diffinitivas vo­
ces habeant in concilio generali , tamen ex
juramento prius preftito parere fic obedire
4v E L CONTRA SYNODUM
mandatis apoftolicis funt adflriûi : nec rema­
nere Bafileae, qui erant; nec de novo ?cccBafileenfem hic fcorfim congeftz , fic juxta
Ddere , fed potius ad veniendum Bononiam fe
datas ipfarum , quantum ex ipfis divinari
præparare debuiflenx , poftquam decreti noflti
licuit, digeft· .
notitiam habuerunt. 1’lcrique flare fic accede­
re funt coafli, in quibus nec vis ncc au/l >XLV11I.
ritas concilii generalis confiflit, quorum voces
■firl deliberationes minime liber· funt. cum ab
Bulla Miffa a domino noftro Papa domino
eorum qui compulerunt voluntate dependeant.
archiepifcopo Colanienfi.
Itaque digni non funt, neque habiles, qui
dent legem ecclefi® , neque aliis nationibus*
fugenius epifeopus fervus fervorum Det venera- neque rcfgioni Chriflianx . Nos enim in con­
Mi fratri archiepifcopo Colotuenfi /alutem cr cilio proxime celebrando Bcnomæ in tempo­
npoftolicam bentdiihunem.
re conftituto , vel citius , quamprimum fufttciens numerus prtlatorum aderit, videbimus
Uoniam ex multorum relatione fentimus fic judicabimus cum confiiio in talibus oppor­
murmurare nonnullos , audita diflblu- tuno fuper caufa eorum qui Bafilez remanfetione concilii , fi quod efle congrega­ Erunt, vel illuc noviter accefferumt, fic infpitum videbatur in civitate Bafilecnfi , opinan­ rante nos domino , qui infpirat jufta fic fantes forfitan nos iubterfugere velle concilium, fta confilia . in his ad quz concilium Bafileae
quod femper optavimus fieri fic optamus, nos fuit principaliter ordinatum , falubriter provi­
fraternitatem tuam avifatam, tâcimus per præ- dere conabimur. Quare, venerabilis frater,
fentes, quod illa fecimus cum maturo confi- cum tibi etiam , qui in ecclefia Dei notabile
lio fic deliberatione , juftis ex caufis in lite­
membrum exiftis , folers immineat cura przris noftris expreflis , q^x non fuerunt fifta* , miflbrum , qui de veritate rerum fic ftatu perut aliqui garriunt. fed vera fic efficaces fue­ fon· noflra es plenius informatus, qui vides
runt etiam. Et funt àli· caufe, quas nolu­ in hoc turbine fluéluantium voluntatum fub
mus fpecifice exprimere, quia manifeftati non hac informitate aflerti concilii rem ecclefi·
poterant fine quorumdam principum nota . pcriculofe committi, qux maioribus confiliis
in-

à

Q

H9

A P P EjN D I X.PRIM A

560

indigeret, quibo urinam omnes debito in A
Item placuit ( conteniabiturque ) domino
tempore fumcere poflemus, fic fentire potes, noftro, quod pnedifli circa reformationem
non per univerfalem Chriftianorum volunta­ morum in omni ftatu ccclefiaftico invigilare
tem, fed per aliquos confoiratorcs, ad per­
habeant fie avilâre particulariter, prout Spiri-,
niciem ecclefis', .prelates nâis rationibus co- tus fanflus mimflrabit unicuique , provifo quod
loratifque aigumentis induti, & nonnullos ex- eorum avifamenu per oratores (hos ipfi domi­
qui fit is modis & comminationibus impelli ut no noftro tranfinittant, qui torrefio <3c addi­
ad id aflemrt concilium yadant, quod fic la- to quod fuse fantliiati videbitur, communicapfu temporis & noftra auftoritiie eft diflolu- tione fiada correDorib»* & additoribus exitum , fraternitatem tuam tn domino exhorta­ ftentibus in Bafilea , firmitatem obtineant ,
mur, quatenus per nuntios dc hteras tuas , prout domino noftro videbitur , approbantibus
quomodocumque noveris aptius convenire , diclis, in Bafilea congregatis : fic fi non con­
retrahere procures prslatos circumdantes ,· & cordaverit fanflitas domini noftri cum predi­
temporales dominos exhortari, ut ipfos re­ cts , remittantur ad futurum aliud concilium,
trahant a dido aflerto concilio Bafileenfi. Et in quo domuius nofter interefle poflit, ut per
fi qui jam iviffent, hos penitus revocare; in Bhæc fic alia debitus honor fedi apoftolicc fer­
quam majori numero fieri poteft iptbs indu­ vetur, fic ei deteratur.
cendo , ut ad indicium per nos Bononienfe
Item quia pacis bonum inter "omnia deficoncilium fupradiclum. ut tenentur , debito de rabi le eft, cum non nifi pacis in tempore
tempore, quantocitius poterunt, venire pro­ bene colatur pacis auctor, placuit ( contentacurent ;
tAporalcs domini fuos oratores tur ) domino noftro, quod praediftis omnibus
ad diflum Bononienfe concilium mittant, qui ad avifandum fc dc pacis procuratione inter­
fuis honoribus adfint , negotia dirigant, & ponant , media $d eam quzrant, fic idem
juftis deliberationibus foveant , ficut de Chri­ efficaciter intendant 1 falva femper in omnibus
ftiana eorum devotione fpetamus·. quo in tem­ piasdidis fanclae fedis apoftohee auCtonttue 1
pore tq etiam ad ipfum Bononienfe concilium eui devote obiecundare tenentur qui Chriftiadebeas advenire . Qua iit re omnem tux vtr- no nomine gloriantur. Et propterea remitten­
tutis conflictum vigotem excitamus in hao jti* da eft ei dccifio faltem, ut fuperiori capitulo
fla caufa ccclefir l>ci ; ut pinnis mundus in- continetur.
telligat fanflo operi fanflas te atque ferven­
Item quod omnia fic fingula , requifittones ,
tes operas potuifle, & nos ad meritos tuos Cexhortationes, monitiones, citationes dierum
honores ferventius animemur, nobis de tem­ appofitiones, fic proce/fus incepti, fit qui in­
pore in tempus notificando. quantum (utfpe- ciperentur poft pratentium conceflîoncm per
ramus ) virtus tua profecerit , fic profectita Bafilez congregatos, contra quafcumquc per­
fuerit in przdZlis ,
tonas , cujufcumque dignitatis aut conditionis
Datum Romai apud fanflum Petrum , an­ exiftant, five flatus, fic omnia per que, five
no incarnationis dominiez millefimo quadnn- quorum medio. five auctoritate ad ipfos vel
genteiimo tiigclimo primo, 111. Idus februa­ ipfas ventura eft, pro non faclis habeantur ,.
rii , pontificatus noPtt anno primo.
Jierindcquc fit ac fi nullo unquam tempeie
ada , facli, feu faClx extitiflent: ita quod
XLIX.
omnia temaneant in flatu in quo erant ante
didam congregationem Bafilcr : fic etiam oInformatw mifa per Domtnum nofimm papam
mnes monitiones , citationes fic proccflus in­
ad regem Homaiwum per dominum Jacobum
cepti in audientia contradiflarum fic alibi auarckreptjcvputt Abfrditnenfem , deliberata arca
floritate apoftolica , fic qui inciperentur poft
m<‘dum je habendi per Jaminin prelaivs CZ Dpnefcntium conceflîonem contra diClos Bafilez
ain>t Bafilea congiegaios.
congregatos, feu Cingulares eorumdem qui ibi­
dem eram , exiftant, aut fuerint, habeantur
Uia impoflibile eft fine fide placere Deo, pro non faflis, ac fi nunquam eveniflent, fi­
fic fandiflimus dominus nofter Yub con­ ve fàili, aut faâz, extitiflent, ita quod in
tinuata religionis Chriftiana inftitutione nomine domini noflri Jefu Chrifti in vera pa­
a puero vacaverit fidei obfervationi, nihilque ce , caritate non fiôa, fic bona unione anima­
amplius defideret, poft anime falutem . quam rum, moJo fic forma pneinfertis, fic non ali­
ipfius fidei obfervatioriem & incrementum , ter, nec in aliis, cum maturitate debita pro­
placet ( conternatur ) cjufdcm fanclitati, quod cedatur, una cum legatis domini noflri papae
exiftefltes in loco prediclo Bafileenfi , & qui deputandi*.
erunt» sufloritate per dominum noftrum eis
Item paratus eft dominus nofter abbreviare
concedenda . fic prisfidentibus nuntiis five le­ tempus concilii proxime futuri Bononie , fic
gatis per fanClitatem fuam deputandis. inten­ etiam locum mutaro, dummodo fiat in ter­
dere poflint fic vakant hzrefum extirpation! ris ecckfir immediate fubjeClis in Italia, ubi
vigentium in partibus ultramontams , fic po- E dominus nofter cum facro collegio* poflit per­
tiflime Bo he morum nunc urgenti, tam per m- fonaliter przfidere , juxta concilium in Bafi­
flruflionem, quam per redudionem eorum ad lea exiftens fic ibidem poterunt convenire fic
facrofanûam fidem catholicam , fic aliis viis papa fic dominus rex perfonaliter in conci­
debitis, licitis fic honcftis; provifo tamen , lio , ubi multa bona fieri poterunt, quae fie­
quod fi oriantur dubia notabüia , feu magna, ri non pofletu fine pape ad minus pre«jufdem domini noflri cum confilio concilii fentia ,
fic dominorum cardinalium fit dccifio aufloritative, vel remittantur ad concilium aliud
futurum , ubi dominus nofter perfonaliter intcrefle poflit , fi pradicli Bafileenfes malue­
rint ,

Q

L.

1**

CONCILII BASlLEÎNSk$.
i

-

,βι

Apitio, abfolveré dc perficere Intendentes , de
'
venerabilium fratnlm noftroryi» confilio. circumfpecliont tu·, «x quo in ingreffu tuo ad
Tenor literarum apoftobearum de potefiate legati Alemanni· partes nulli prxlati in Bafilea pro
popa modems prefidenia conctho . »
celebratione concilii erant congregati, dedi­
mus in mandatis, ut interea circa expeditio­
Engennu epifcopus fervas fervorum Dei ddeOo nem contra Bohemos hzreticos trkj etiam
filwfidiano/anUi dngeli diacono cardinali, commiffan^ vacares , & deinde ad civitatem
'
appjtolica fedis legato, falutem & apofivlscam Bafileenfcm dicti concilii locum accederes, &
ibidem noffro & ecclefi· nomine prsfideres - ____
benedühonem .
Verum-licet <ad opprimendam diftorum hasreUamprimum fuimus- divina favente. cle­
ticorum perfiduun ômnia a te prudenter fic
mentia ad apiccmJumnti apoftoiatus af- folicite gefla fint, fic nihil ad hoc fandum ofumpti, venit nobis în mentem , quan­
pus pertinens' prztermiffum efl, tamen occul­
tum mundo utilis fic neccffaria ecclefi· legatio to I>ei judicio permiffum efl , ut infelix ac
tua, cum qua failli per fedem apofiolicam turpis illa catholicorum fuga fequeretur, podeftiqatus ad Alemanni· fit nonnullas alias fteaquam, premiffu dileclis filiis magiftro Joanpanes pro caufa fidei fic ordinatione concilii]Bpe Polemar palatii apofiolici caularum audi­
generalis, fic aliis commiffionibus fpccialibus tore, ac Joanne de Ragufio in theologia ma­
de rebus magnis fic arduis datis circumfpedio- gistro fic ordinis fratrum Praedicatorum pro­
ni tus. Propterea placer nobis, fic volumus curatore , ad didam civitaterfi profedns es ,
legationem hujufmodi pro caufa fidei fic aliis ac omnia juxta defiderium cordis nostri circa
fpecialibus commiffionibus tibi fadis , quan­
reformationem cleri, extirpationem hzrefiun ,
tum ibi gratia divina conceffsrit, continues picem & falutem Christianorum, quantum in
atque perficias , cum illis modo fic forma, po- te fuit, efficere procurasti. Tandem , cum post Namt iacH
tefiate fic facultatibus tibi dati» atque concei­ longam tuam moram, requifitis infuper a tua ',*nlr*"··
ts per felicis recordationis Martinum papam circumfpedione praelatis fic aliis, parva ibidem
V. praedecefforem. noftrum, prout in ejus li­
congregatio fada fuit, de confenfu eorum qui
teris plenius continetur. Circa vero negotium in dicta civitate existunt dilectum filium Joanconcilii generalis, quia in pluribus mutatio­ nem Pulcripatris in theologia magistrum canem faClam fentimus, omnia que emerfennt,. nonicum Bifantinum pro plena informatione
vel ad notitiam tuam pervenerint, celeriter difpofitionis concilii ac belli fic turbationis ilnobis feribas , cum confilio tuo, qualiter in Clarum partium ad nos fic dictos fratres nostros
Calibus providendum fic agendum effe videa­ destillasti, quem una cum didis fratribus,
tur; fignificando noois omnem illarum rerum nostris , licet infirmitate gravati , libenter au­
flatum particulariter fic diftinfle.
divimus , & omnia per ipfam tam nobis una
Datum Rom· apud fanélum Petrum tv. cum praefatis fratribus , quam commiffanis no­
Idus Martii, pontificatus nofiri anno primo.
stris ad eum audiendum per nos postea de­
putatis , facunde & prudenter explicata plene
LI.
intelleximus. Qui enarravit inter ceteras qu«»d
in partibus Alemanni· fpecialiter clerus multi­
Λ//β revocationis per commiffionem fallam do­
pliciter deformatus erat, quodque pestis illa
mino lardmali legato, de concdio cum caufis Bohemica ad multas Alemanni* partes ierpens
inibi expreffis.
venenum fuum effuderat , & partes illas tam
detestabili labe inquinaverat. Quodque etiam
Eugenius epifcopus f,num fervorum Dei dileih exinde in partibus Bafilea* infinita (caudata
Jil» /uhano fanih Jngeli diacono cardinali, fuborta erant, cum nonnulli opidani fedam
apofioltcc ferbs legato, falutem d* apofiolicam D(Bohemorum imitantes clerum perfequerentur,
benedUbonem.
< & crudeliter trucidarent. Addid t prrterea alias difficultates & pericula. qu· ex bello in­
■ "OOilquatn divina dementia ad apicem fum- ter ddeclos nobiles viros Philippum Burgun‘‘ X
mi apoftoiatus , licet immeriti, affumpti diz & Fridericum Austria- duces provenie­
faimus, nil dignitati noflra fic amplitudini fe· bant . Nam hi armis decertantes , terras dif, cew<i.
dis apoflolicz magis convenire putavimus, ft« civitati propinquas habentes , afferunt tran- i>* r««>««ti
quam omni (ludio fic diligentia profequi ut fitum ad Bafileam fine formidine & periculo
Eerfon· ecclefiaftica, quantum human· fragi- heri non pofle. Prrterea celebrationem con­
tati celitus permiffum eft , per femitam Je-* cilii & reformationem ecclefir plurimum op­
fu Chrifli incedentes , abjectis illecebris cum portunam effe afferebat. Quz omnia ac plura
finceritatc religionis fic fidei vitam honeftam alia fatis nota , que honestatis gratia praete­
ducerent. fic Deo, prout profeffi funt, feipfbs reunda & · fabjicienda funt, confiderantes,
*·**■
veris effedibus dedicarent. Quod confiderantes, quamvis antea variis nuntiis ac literis cogni­
fic m animo noftro fiepius repetentes, ac ea ta nobis effent, ac existimantes ob tot diffiqua per felicis recordationis Martinum papamEcultates fic pericula praelatos forfitan tanto
V.
v. prrdccetibrem
prcdccefforem noftrutn
noflrutn circa celebrationem tempore expectantes Bafileam noo veniffe, fcJlafileenfis
~
~ concilii
.........juxta ordinationem Con"
ptenniumque in quo congregari debebant elaftanticnfis fynodi ihftituta fuerunt, qui tibi in pfum effe, fic fi dc novo vocarentur, pericu­
dklo Bafileznfi concilio praefidendi, & hujufi- la fic diftcultatcs prstdidas allegarent, nec ad
modi concilium, fi & quando prudenti· tu· fubeunda hujufmodi pericula honeste cogi
videretur » diffolvendi fic pro alio concilio, poffent; ac etiam verfitntcs in animo nostro,
juxta ftatuta prafitt· fynodi, in decennio ce­ quod cum tot facultatibus, impedimentis fic
lebrando , alium locum aflignandi plenam per periculis, hiems etiam instat, & nova voca­
varias fuas lituras dedit facultatem, Deo pro- tio ad concilium celebrandum , quam idem
Canal. General. Tom. XXIX.
Nn
Joan-

APPENDI)
PRIMA
5«
Joannes Pukripatris a&dare videbatur, fru-i limum noArorum Joannts tituli fimcli Lauren­
*ua fieret, nib aliquod conveniens tempon·· tii in Lucina, Antonii tituli fancli Marcelli ,
fpatium interponeretur . Cumque etiam hi» Joannis tituli fandi Sixti. Francifci Candi Cle­
proximis diebus cariffimus ia Christo filios menti·. Aagelotti tituli fandi Marci, presby­
noster Joannes Palaologus imperator Constan» terorum , Lucidi fande Mari* an Cofmedin,
noopolicanus nuncupatus, oratorem fuum ad Ac Ardecjni fandorum Cofin* At Damiani,
nos Ac pneAtoi fratre» nostro· destinarent, fruad* Roman* ecclefie diacanorum cardina­
qui exponendo nos requifivit, ut juxta ordi­ lium , confilio, audoritate apoAolica, tenor·
nationem didi predeceflbrts pro unione orien­ pratentium concedimus facultatem pariter ac
talis ecclefia cum Romana At occidentali eo- poteflatem , ratum Ac gratum habirari quid­
defia concilium celebraretur : ncfque conven- quid per te fuper pramiffis propofitum, de­
uooes Ac ordinationem didi pradeeetibris et­ liberatum , ordinatum, ftatutum ac decretum
iam cum confilio dklonyn fratrum nostrorum Ac confaltum fuerit, idqne faciemus, atadoro
approbante», ipfiique Grucis postulantibus, domino, ufque ad taiaftdionem eoodignam
juxta conventiones didi pimdacefloris, expen- inviolabiliter obfervari.
Darum Roma apud fkndutn Petrum, anno
i u galearum eos ad concilium conducere, & B
ipfo finito, ad panes fua· reductae deben­ incarnationis dominio» millefimo quadringen­
ta
fimo
trigefimoprimo , u. Idus Februarii,
tium . St alias expenfas opportunas Ac neceffarias obtulerimus: multaque etiam loca Ita­ pontificatus noftri anno primo.
Ego Jordanus epifeopus Sabtaenfis domino
lie. cum abbi pro G reels commode fieri non
podet, pro celebratione djdi concilii, eorum- nollro profato aliqualiter impedito, ac de eque redudione, ad ritum Romane ecclefia jus mandato, patientibus praferipns dominis
per nos oblata Aierint, diduique orator nos cardinalibus, manu propria fubfcripfi.
Ego Jordanis· epifeopus 90ineafis nomine
certos effecerit , imperatorem Ac patriarcham
profato» alios fuos oratote» cum plena pote­ meo proprio fribfcripfi .
Ego Amorum epifeopus Oftienfis manu pro­
state tranfmifluros efle, qui ex oblatis in Ita­
lia locis aliquem , prafertim cum plena pote­ pria fubfcripfi.
Ego Hugo epifeopus Pnetteftineniis, nomi­
state Bononiam, acceptabunt, prout ad profatum prudeceflbrem ante fui obitus notitiam ne meo proprio fubfcripfi.
Ego Joannes tituli fandi Laurentii fubtianfmittebant. Cumque fi nova prolatorum
vocatio, ut promittitur, fieret, hrc duo con­ C fcripfi .
Ego
Antonius tituli findi Marcelli fuh·
cilia uno prope .empore concurrere videan­
tur : Ai fi ea disjunda fieri Ac celebrari con­ fcripfi.
Ego Joannes tituli fandi Sixti presbyter
tingeret , unum ex altero debilius Ac mino­
ris efficeretur audontaüs: huc infaper una cardinalis me fubfcripfi.
Ego Francilcm tituli Andi Clementis pres­
cum dwibs fratribus nostris animo nostro con­
templantes, cum in univerû republic» Chri­ byter cardinali· fubfcripfi.
Ego Angeloctus tituli Andi Mard presby­
stianorum nihil dcfiderabilius contingere pof­
fet , quam videre Gnacos tanto temporis in­ ter cardinalis fubfcripfi.
Ego Lucidus cardinalis de Comitibus fan­
tervallo a ditia Romana ecclefia disjunct os,
fub ritu ipfius ecdefmzAc veritate catholice de Mari* in Cofmedin fubfcripfi.
Ego Ardedqus fandorum Cofina Ac Dsmiafidei redudos cfie, Atdlarn Gnecix nationem,
qux tot fandos mftrw A( ▼iro» egregio· Ac la­ ni diaconus cardinalis fubfcripfi.
pientes genuit , <pii humano generi tam faLI I.
cratamm quam fiqcularium literarum feminariutn dederunt, Romana ecclefi* unitam, Ac
Ai/em nvaceàonù conciti fMicoie Jtoma,
fub ipfius unico ovili redudam; bis At aliis
d- afifi.
rationabilibus caufis indudi, tam refbrmationi cleri At ecclefi* ac extirpadoni harefum,
ac paci Ac tranquillitati Christianorum, quam Eugettnu , Arc. nd fiotnm ni memono», mi.
vcijfc fingulu Chrijti fiithtiu·, prtfentei tittrit
etiam Grecorum redudioni, qux omnia fu ni­
rnfpcftinf , folutem & epojMaun
mis defideramus affedibus, providere perfonafbonm.
liter valeamus, circumfpedioni tu* ipfum con­
cilium, fi quod adhuc pendere videatur, difUoniam aho Ac mcompreheaf&ili domi­
fol vendi, Ac nihilo minus aut· difiolurionem
hujufmodi in civitate noflra Bononienfi, ubi
no reddere conftitulmus vota noftrs in
confpedu omnis populi, At In atriis fimDeo audore perionaliter intendimus pnefidere, ufque ad annum cum dimidio a die dif- dis ejus, pofrquam davm domini fufeepimus,
lolutionis hujufmodi computandum, novum Ac bead Petri naviculam gubemamt* , fup»
concilium indicendi, aliudque pro tempore preffi magno pondere, faster procellofbe mu»·
decennii juxta ordinationem dida Conftamien- E di moras effe videmur cmaMtuti. Contuemur
fis fynodi in Ibco, ubi tibi cum concilio eo- enim fubortam ifla ternpefjate profiaam he­
rum qui in Batilea pro concilii caufa exiftunt refitn Bohemprum quafi venenum inficere pro­
videbitur , fimiliter indicendi, ac omnia ali* cordi» fidelium , inque dies momH contain
m prcmifiis agendi, difponeadi, Attuendi, ferpere
'
, taxmuque animée deubantimn popu­
exequendi Ac concludendi, qus pro ftatu Ac lorum , At Grocoram errorem , ad qmsnm»
honore noftro, At did* Roman* ecttefi^ac’ extirpationem fahabribus experimentis provi­
pace Ac tranquillitate republics Chriftian», debatur , propter amergCMia incommoda per­
noveris profutura, plenam Ac liberam de ip­ durare , hoffes adoranda Crucis ab Afia Ac
forum fratrum , videlicet Jordani Sebineofis, Africa inter Europam vafra cade atque cala­
*"»'■ Antonii Oftienfis , Ac * Velletenfis, Hngonto mitate invalefctre contra popuhun AriftiaVroneftmcnfis . epifeoporum, Ac diledorum fi- nnm , Ac per ipfbq principes popukdque fi-

Q

0J

CONC1L1I BAS1LEENS1S.

jdd

ames defievire , fiede-Aquorum numme eramus, fit oratore» inChripenfau refarmat in*.- fa J aranto Palaologl imperatoris Conftanriigjtur peaftfa* *aaH* aopotani iBuftris, fe venerabili* fratris noftri
Jofeph apud Cnecos Cnnftanrinopolitatd pa­
triarch· , ipfi imperator fe patriarcha his die­
bus fisos ad no* fe prafino* fratres noftro*
oratores tnnfaiferant, requirentes ex uaAatu rifitfem pro uniora fit reduAionç nradiAto * quod deuti cum prodecefbre noma fe
fratribus tifiiem convenerant, dignaremur exequi , fit in loco éù apto generale conci­
tnm fiagrasuMEmam attendimu», veheanemifi lium fecere convocari : requirentes etiam prmfime concitamur : dum vero gerendarum re- mifias expenfas , & alia ibi fecundum dîâaa
■«M£ magnitudinem, loca & tempora men- coavendoam promifta : unde not & oblatio­
furamos , nacefitatem coaditionto humans ro- ne· propter
. .
exacutionem tanti boni , pro adcotdaasar , quoniam ree tam ardua* tamqueB venturi* perlatis fic oratoribus eorum ad lta>
«UfaUes feftrare brevi fpatio non valemus ; liam , pro manlrane , fic pro luo reditu ad
attento maxime , quod dum facto recorda­ Graciam , pro galeis fit alii» neceflarii» obtu­
tio··* Martino* pena V. pradoceftor nofter , limus impenfa* opportun*» . Cum quibus Gra­
diledum filium noftram Jubatum* faAi An­ ds dum nominata fuiftnt Roma , Ancon* fe
geli diaconum cardinalem , pan celebration* Bononia, fit alia Iuli* loca , demum licet
Bafileenfi* concilii ad ipfam civitatem Bafiken- Roma irobia fic fratribus nolint commodfa
fa> dcfttosaffa, dum nulla adhuc ibi congre­ extitifiet, in Bononiam putamus aptius con­
gatio prslatoram ftrf*a forat, ipfo cardinalis, venire * qua propter habilitatem navigationi·
ne interim tempus vacuum deduceret, verfa eorum , fit propter aditum viciniorem ultraBohemians fetranftulto* ficut habuerat in man- montanorum ad Italiam , capacitatem loci ,
fic aHa· coadidoM* » idonea reputatur i quo
catboBcocum fuga, promWfit ad ipiam civita­ profati patriarcha fit Imperator fblemno* fuo·
tem Bafileeefas diteAto filito Joanne Potemsr, oratore* ad no* tranfmictere promiferam , fi­
palatii apoftolid canteum audisse , fit Joan­ cut ante notitiam obitu* pnmti noftri prnne de Rigufio in theologia magiftro erdinto C dccafiori* transmittebant. Confideranie* it
PradicMorum procuratore , cardinalis prof*- pradiAa, & quod in torn republic* Chi
firn ad ipfam civitatem , requifitÜque prola­ norum nihil Curibus fe optabilius efle pofte partium diverteram, parvaque ibidem cle­ fet, quam Graeam ecclefiam, olite tot fari congregitiont fauta , de confenfu eorum Ais fe viri* ecclefiafticto darifimi* illuftrem ,
qui tos diAa civitate sxlftuar, ddoAum filium dimifln erroribus , reduAam videri ad ritum
Joannem Pulcripatrto in theologia magiftram Boman· fe nniverfaa ecclefi· ; comprehen­
canomeum Bifwxinum ad no* fit dido* fra­ dimus neceflarium ofie ad cooyeeicns fpatium
tre* noftra* tranfaifit > qui nobis inter cetera temporia in Bononiam generale concilium con­
fecunde fit prudenter explicavit* fignificavit- vocari . Nam fi prolati Bafileam de novo vo­
que deformationem cleri in partibus illi*, fic carentur , qui convenire non poflent fine tem­
•riandam ipfiu* harefi» pcftem pullulare in poris intervallo , utromque concilium tere uno
die* , fe jam ufijue ad partes Bafile* proxi­ tempore concurreret, fe fic utrumque minoris
ma* advutüfiê* focuti» inde fcandalto fic da- auctoritati* haberetur* nec prolati in utroque
poflent interefle. nec poliet utramque genedibos abominandi* : nam herefi» prodrila. imi­
tatores cieram iufequentes aliquo· turpiter ex- Dralc concilium nominari. Unde pro ipforum
paieront . fe nonnullo* inhumaniter trucida­ commoditate , ne bis habeant convenire , fe
runt . Addidit etiam diferimina principatu» caufi* fuperiu* declaratis , & aliis magni» fe
urgentibus fuis loco fe tempore declarandi» .
pena inter diiaAo* filio* nobiles viros Phi­
lippum Burgundia fit Fridericum Auftria du­ majus bonum minon proponentes , no* de
ces * ahafijue difirulrare* , ex quibus tamen confilio ÔC» afsenfu venerabilium fratrum nonovam pmlaeorum vocationem ad Bafileam Arorum Jordani Sabincnfis, Antonii Oflienfi· ,
afieâare videbarer. No* quidem examinantes Hugonis Pnsncftinenfis , epiicoporum , Joahconditionem mundi, temporum ÔC locorum . nis tituli ftncli Laurentii in Lucina , Antonii
quod inftat tempus hiemis, quodque loca cir- fanâi Marcelli , Joannis tituli fânâi ftixti ,
cumftantia Bafileam , pociffime verius Auftriam Francifci tituli GuriH Clementis. Angelotii ti­
fit Burgundiam, minus efteuanfitu fecura fe­ tuli fetrili Marci, presbyterorum. Lucidi fanrebantur , unde verifimile fuit prolato· in Ba­ Ac Marie ia Cofinedm , fe Atdecini fiurilofilee diutius expeâato* non venifle qui etiam ram Cofmc fe Damiani, diaconorum ejufilem
coafiderati* dimcultaribu» , temporum inepti- fanda Roman· ecclefia cardinalium , per ttE terat noftra* direAa* ipfi cardinali fani An­
geli legato. ut fupra alias , concilium, fi quod
fac* ttaâaadû rebus multi» & magni* non in Kafilea congregatum videretur , ex cauti*

fufaaresK: quodque μ stertit tempo» fepccastii , ia quo fecundam ftatum Conftantienfis
•oucihi' fism aha vocatione debebeat coagre-

nkmto Be redaAioato Grace orientali* ecctefa tot Boman* fit univerfa acdefia initas fit
treAata* ismer ipfism pmdecedbrem noftram
fit fenAm Berneem ecclefi» cardinale* * de:
Onàt CsssW. Tom. XXIX.

pradiAia «lifsolvendum , fe aliud ( ut prmlw
cirar) in anno cum dimidio a die publica­
tionis caramdem literanun in pratfaa civitaM Botaoai· celebrandum , indicendum fic pu­
blicandum fe fequen* aliud concilium fas de­
cenni· a die difeohstionto ipfius Bafileenfi*
concilii, juxta ordinationem Conftantienfi fynodi, in civitate Avinionenfi enuntiandam fe
ftatuendum decrevimus . Et quia poft tranfe
Nn a
mit

I
5*7

APPENDIX PRIMA

5*1

IUL
que folemniter condamnent, Bt iu Bancnfi
ditatam,
concilio ac per diverfos procafths fodis apm
fatten Bc legatorum ejus fubfoquenter aggro- Jh^romr tfifcaftu ftrau ftnjtn» Det car^hro
vasos Bc ingravatos, cum invocatione etiam
in Chr*
“ ' ■■ ·' “
~
auxilii brachii fiscularie, Bc publici belli ingurie
» rwN.smc didione multiplici, · quodque toti orbi pint
/bfcn
Φ“" netifimum eft, catholica fidei cfieUO»· -***■ tortos hoftes Bt perfidos inimfcoe armatos, /^Um
cui difpooente do»
rwfti Μ M. h wafts peninaciffime Be infiexjbilitcr define- VJ ·**ι
Ç2STv«n dentes, fuifib invitatos Bafileam ad difputan- Acritati
Bc contendendum friper articulis in pro- quam tot» mente incumbere, Bc efcncitt»
fati* conciliis generalibus, Bc per proceflbs a- B prafequi, ut perfimn ecdefiaftic· per fornipoftolicos tam fotemniter (utprafonur) con- tam Jefii Chrifti incedentes, abjedis illece»
demratos, in injuriam auctoritatis apofatic· bris, cum finccritate religionis & fidei vitam
facrorumque conciliorum prodiôorum contra boneftam ducerent, dc Deo , prout prafefii
decreta fandorum patrum , Bc ftacuta legum font. feipfos veris eflUtibus dedicarent ; dileimperialium, civilibus audientiam exprefte de­ Λο filio noftro Juliano fimâi Angeli diacono
negantium, Bc alia diverfa fcandala Bc peri­ cardinali, fedis apoftoUca legato, de venerocula imminere, ut eo citius ad terminum cur­ bilium fratrum noftrorum confilio, per noftrae
rant Bc veniant ipforum conciliorum, quo ci­ serti tenoris litem dedimus in mandatis , ut
tius prpmifli ftserinc publicata : exnunc fono ad civitatem Bafileenfem accederet, dc ibi»
re profentium de ipforum noftrorum fratrum dem, fi prolatorum cotqpegatio faâa efiist,
^cardinalium confilio Bc aflcnfu, conciliorum, noftro dc Romana ecclefi· nomine proflde*
fi quod ( ut promittitur ) Bafilro congrega­
ret, dc quantum in eo eflet, refbrmatiotmm
tum videatur, de apoftolic· poteftaris noflro cleri, herefum extirpationem, ac pacem dc
plenitudine diflolvimus Bc totaliter liberamus, Atacem fidelium procuraret. Verum licet in
aliudquc concilium in anno cqm dimidfo aC propoftto conflantes fimus, dc putemus conci­
dic dat· profentium computando, in profa­ lii celebrationem neceflariam efle. tamen cer­
ta civitate Bonooienfi, quam ad hoc cogno- tis rationabilibus caufis induâi, in fchcdula
vimus aptam auamplurimum, ut profertur,
indicimus, publicamus, Bc tenore profen­
tium declaramus : in quo cum profatis fra­ congregatum c& videatur, itifnlvendum efih
tribus noftris , dante domino, intendimus in- mandavimus, Bc juxta tenorem di&a ficedu­
terefle Bc perionaliter pnefidere. Et nihilo­ la difibhrimus , Bc in civitate noftra Boa·*
minus in decennio aliud fimite coocilum, nienfi, ufifue ad annum cum dimidio a die
juxta ftatuta Conftantienfis fynodi, de eo- diflblttrionis hujafinodi computandum, cele­
rumdem fratrum noftrorum confilio & afita» brandam ede decrevimus. Qua tibi proripuo
fu, in civitate Avinionenfi fimiliter extunc fignificare voluimus, qui» ante omnm princi»
indicimus, publicamus dc declaramus in no- pes fidei detentores, dc fiddtam pacem, ao
mine Jefii Chrifti filii Dei, cujus preciofiflhnoDftatum ecdefi·, dc confervarionpm aufiorita»
fanguine faivati fumus, dc cujus * popnli fis- tis noftro Bc fisdis apofioliot procurare debes ;
lotem toot aflêûibus afpiramus, vobis uni- ferenhatoni tuam rogantes, ut fi pro ardore
»x> r-W* ■ a. verfis dc fingulis patriarchis & archiepifco- tue regi· devotionis" dc pro tua Capientia ,
aliqua avifamenta excogitaro, Bt inaatea edam
intereft, ubicumque conftituti», diflolutiones cogitaturus es, ad pacem fidelium Bt Chri.
dc indidiones hjriufinodi nocificamui, vofque ftian· religionis flaram Bt honorem ecdefi·
Bc veftrum queonibet requirimus dc monemus pertinentia, ea fuo tempore per tuos oratores
per vifoera mifericordi· Jefu Chrifti, dc
vim juramenti prsftiti in confecratiouibus
ftris, dc in virtute find· obedient!·, ac et­
efl, procamur ex corde dsmeiuiam Bt
iam apoflolica auctoritate noftri vobis, prori­ forenitatem tuam , ut carifimum in Chrifa
pimus dc mandamus fub poena excommuni­ filium noftrumv Jounrom Romasorum fanperocationis dc aliis poenis juris, quatenus in an» torem iliuftrem, dc venerabilem fratrem Jono uno cum dimidio a datis profentium ( ut feph a Grode petrimeham Coaftantinopolit».
promittitur ) computando, ad profatam ctvi-Enum nuncupatum, perlitatae * oratores tueo
tatem Bononienfem pro hoc facrofanâo
facrofenâo ooocon­ incitare velis, ut qnamadtoodnm fida Utaris Bc
cilio celebrando, dc fiihfeqoentcr in decennio nuntiis nobis promifittunt, oratores foes com
nrodiâo in civitate Arintononfi debeatis per­ plow poteftase ad ctmeiltato hujufinodi traafi
sonaliter convenire ; quos omnm profentto tori»
pti inflantia atque decreto intandimee efle mm
nboe, peremptofloque citatos, ac fi veftrum tibus, ad fablimitatem fw
fingetis dirofts faiflent noftro monitori· Ine­
ro fpeciales . Nulli ergo lioeat, d’c. noftro fertim de ardenti defiderio nostro etoca fide»
difteuntiotas, liberationis dc citationis infrin­ Hnm pacem procurandam, eamdem tuam fis»
gere. Datum Rome apud fandum Petrum bfimiucem nostro nomine certius ft partial
xv. Kalendas Januarii, pontificatus noftri an· latius informabit. Quod autem ad nos atü.
am, fili carifome, ita nostras cegtiatfoMB nono primo
ttrofquc conatus in hoc ûnâiflhnum opus «

JO

CONCILII BASILEENSIS.

î7o

©•o anfeoTO, perffwiibiai conferemus, ut ni-A vocare, Λ eis precipere. reges veto & prin-

W ia nostro pontificatu haie Dei caufis propofialib videntor.
■ Daturn Roma md feodum Petrum, an­
no incacnationie dominie* atiUcfimo quadri»·
gamefimo rrigrfimo primo, docimo quinto
Kalendae Januarii, pontificatus nostri anno
primo.

cipas ac etiam Grecos hortari vellemus fit
invitare, ut Bafileam accederent. vel idoneos
minerent oratores, per quos poffet hnrefis
Bohcmonim , qua annata «dicebatur , extirpari, roduAio Gracorum fieri, & pax ac
tranquillitas Christiani populi pertraAari. Preterea quia, dum eramus in minoribus in con­
clavi pro celebranda futuri pontificis cleAio. LIV·
ne Ttna cum eifiicm fratribus constituti , nos
voto adstrinximus illo in loco concilium ceAmsto drotmi nsyfri Pqpc psqfeumta fecro cen- lebrare , five celebrari facere in quo majori
âbe per ««Aq/faimes dsminoram efrftonnH im­
parti ipforum fratrum magis utile expedienfque fit opportunum videretur, ut didis fra­
perii e»fu ad pqpsm.
tribus vifum fuerit melius, concilium predrX^geeùu, doc. cd /ternum nd asemariam.
B Aum ad civitatem Bononienfem commutari :
idcirco ex pradiAis caufis & aliis, quas hoA D fanâam Petri fedetn divina difpooen- nefiatis gratia tacuimus. commoti, ne tan­
*y
te dementia evocati, falutem, tranquil- tum bonum amplius differretur, ac ut in ip­
rf*oJ·
litatem de pacem totius gregis dominici, no­ fo concilio pollemus perfonaliter intereffe, de
bis ex alto crediti, puta paftoralis ofidi de­ fratrum prndiAorum confilio & affenfu, cum
bitum , indefefl* studiis affeAantes t id ea ma­ Bafile* nulla viderentur pneps ramenta ad ce­
xime dirigimus aciem mentis nostro. per que, lebrandum concilium opportuna, fed potius
licet divertis confiliis, prout rerum & tempo­
impedimenta fiibefle, concilium hujufinodi
rum varietas perfundet, ad enmdem tamen ad profatam civitatem Bononienfem commu­
fidatis optat* finem, hoc esc, ad unitatisec- tavimus , fperantes quod ad eam nobis cum
defi* prafervatkmem, extirpation» harttom, prefatis fratribus & nostra cdria, ac cariffiejufilemque rdbrautknan, pacem fit Glu­ mo in Christo filio nostro Sigifmundo Ro­
tem Christi fideliam ac Christian* reipubli- manorum rege illustri, cum in Italia effet,
c* valeamus, fublat* dificnfiooum fomentis prout nunc est > facilior effet acceffus : quodsuAore altifluno, pervenire . Sane beet in fe- G que convenientibus ibidem nobis ambobus ,
pteraiium per generalium Constantienfis & Se­ effet in prediAo concilio prolatorum fit prinnentis conciliorum statuta , ordinationcfque cipum numerus copiofas, ac etiam doAorm
felicis recordationis Martini pap* V. predo- fic magistri ad tantum pondus idonei, quibus
cefibris nostri, BafiJecnfe concilium abfifue Romana curia fic ipfe Bononienfis civitas plu­
aha vocatione congregari debuiffet, & nuUn- rimum funt referre, statufquc Roman* eccle­
tenus prorogari, ac dllcAus filius noster Ju­ fi·, qui propter abfentiam nostram longin­
lianus fanAi Angeli diaconus cardinalis, per quam utique in periclitatione quoad tempo­
ipfom pnsdecefibrem ad extirpandam perfi­ ralia procul datuo extitiffet, facilius pofle
cpnfervari videbatur. Greci infuper, quos
dam herefim Bohemorum principaliter desti­
natus extitiffet, cum potestate ipfi Bafileenfi ipfi Bafile* exiftentes nos ut vocaremus ad
concilio pnsfidendi, fi in tempore congruo fit concilium funt hortati, commodius Bono­
decreto pnriatoram ibi condocentem copiam niam accedere potniffent, quam Bafileam ,
veperiret, ac fhbfequenter per nos, post no­ tum propter maris propinquitatem, tum quia
stram ad epostolatus apicem affanptionem, cum ipus Gratis conventum erat de loco
ad prndiAa peragenda confirmatus fuiflet, ta­ Dcoodlii in Italia eligendo: tum etiam, quo­
men pluribus exaAis menfibus, etiam post niam nobis fic ccdeua facilior eorum fustenfeptenninm antediAum, pand tamen tam pro­ tatio extitiffet, cum profatus predeceffor fic
lati quam doAoras fit magistri in diAa Bafi­ nos etiam perantea expenfes ipfi» pro eorum
leenfi civitate convenerant, prout percepimus accefiu fic recefsu ad concilium obtulerimus.
ex relatu dileAif&mi filii loannis Pulctipatris Verum quia, ut ex plurimorum fidelium re­
ad nos fic venerabiles tratres nostros fenAc latione percepimus, plurima, qu* tunc Bai­
Boman* ecclefi* cardinales per diAum car­ lee concilii celebrationem impediebant, uti­
dinalem fic eofdem prolatos doAoses fit ma­ que cefeaverunt, ( nam primum domino con­
gistros destinati, aMteatifquc ipfbs > propter cedente , ipforum ducum bella fublata funt,
numeri parvitatem, tot tamarumque agenda­ fic alimii P™ parte Bohemorum Bafileam vpturn moli infitficientm penitus videri , fic in­ nifse dicuntur, qood nobis c* gratiffimum,
habiles ad verfutias hsneticorum fic eorum fi contingat eos ad catholicam fidem rever­
fallacia argumenta refellenda : quodque non ti: quodque etiam ibidem nunc est prolato­
erant ibidem regum atque principem orato­ rum ac magistrorum major folito numerus )
res , cum quibus in conciliis de eorum paci­ fic nobis per Romanorum regem profatum ac
ficatione ttaAaretuni locum etiam Bafileenfis venerabiles fratres & dileAos filios nobiles
civitatis minime tutum videri propter pkira viros eledores facri Romasti imperii qxtiteloca ei vicina, qu* Bohemorum harctica labe rit fitppUcatum, ut rnnfantira vellemus Ba­
iofeâa erant : infuper ad ipfem civitatem Bn- file* generale coocUham' celebrari, pro bo­
fitemrfem dicebat tutum non patera acceihm, no univerfalis ecclefi* miBtantis: nos judi­
propear fisbortum bellum inter dileAos filios cantes non cfte reprebenf&de, fi fecundum
nobiles vfeoa Burgundi* atque Austri* do­ varietatem temporum statuta quandoque va­
om. Qtara psafeo* Joannes diAorum cardl- riantur humana, ne bonum, fi qood Bafileç
smBb fit GMgragatoram nomine nobis fuppB- fieri pofiet, aliquatenus impediatur , diAa
cavit, ut cum verifimiliter propter caufes pras- difeolotioM concilii jam feAa non obstan­
diAas prolati eo minime convouifient, ipfi» te, statuimus, volumus fit mandamus de co­

ntra*

hi

appendi:

K PR I M A

57*

rumdem festram nrmflio , quod Brfleg Λ-A caufis eum magna dctteratioM Ac maturita­
cram gaMvdc ronrihum per nostros lifstnr te proceflfaMM, cemfiderart· omnibu· quq In
illuc quantocius traaTetitaserios, Ac qui noud- re tanta coofidefaud· fueram : de qsidxis,
μ nostro ibidem praeAdcent, calcbrctur. Kt eum ad ÇAem veneritis, per viva colloquia
com praefodi dedores obtulerint circa Uber­ nos Ac praefeci cardinales darius iufiocmaHtatem Ac feeuritatem concilii fe talker cur», mus Ac certificabimus fublimitarem teams non
euro·, quod Ac mm Ac per nae mkteiMi, Ac dubitante· pro tun fopientia fingubri te no­
elii ad, ipfum eoncilium conisnrari. poteri- bis auditis de praodiftis fere mm conten­
imu merito eoatcutari, eommittimim eifeem, tum i At domino nostro· gpiqm tafpirantc ,
Ac tenore praefcatium eumdamm, nt ψΑ cu­ nra tecum At <ve nobKcusn concordes in opti­
ram, diligentiam Ac foîicirodinem fecuritatis ma Ac felutari fententia permaafaros. Adven­
Ac bheoatia praedicaram, ac custodiam ram tus autem tuos ad Italiam Ac ad Urbem, de
loci Rafileenfis quam concilii. Ac maxime le­ quo fuimus ante per phires tuas Jiteras cer·
gatorum nostrorum, Ac abortam praelatorum, tidrati, dudum defideraras Ac gratus at no­
quo· illuc proficticl ootuigeru, in fe fufci-" bis, dum tamcn nd has Italif partes ipfim
piant, praeetent, At >ta circa Hit» vacent At B adventum pacificum facias, ficut hucufquc feintendant, ac vacari Ac intendi fodant Ac pro- cisti. Speravimus faoe, ficut de Nurenbercurent, ut tutus Ac libet ad praefatam civita­ ga nobis feripfisti, te tuo· perantea oratore·
tem Bafileenfem omnibus accefait pateat red­ destinare debuifee, quqs fummopera advenifdentibus periter Ac recefsus. Interim veto Be- fe vohiifremus. ad hoc ut tam de perfcoa
iileç cmvenientes, ad extirpandam bacrefim tua honoranda, in ejus praevia coronatione,,
Bohemorum. ac ipfo· ad (hnftaun Adem ca­ quam . de pacifico tuo adventu. paternum
tholicam reducendo·, pacemqoe Ac concor­ eum eis traflatum potuifsemus habere, qui
diam inter ουηΛο· Christi fideles traflandum, fuper hac materia Ct reformationis concilii,
intentos existera volumm Ac mandamus. Haec quam femper optavimus, Ac fbper nonnullis
autem omnia volumus ad omnium deduci no­ aliis negotiis Ac aidais concernentibus hono­
titiam , Ac valvis palatii nostri apostolici ac ram Dei, pecem fidelium , Ac univerfum fla­
befilicq principis apostolorum Urbi· affigi, Ac tam reipumicmChriflian·', cum ferenitate tua
ad diverfes mundi partes etiam destinari, ad cupimus communicare coefilia noflra. Ac difpraediolorum notitiam pleniorem: mandantes pofiti cum omni fincera benevolentia Ac cari­
omnibus Ac Angulis venerabilibus fratribus no-C tate recipere Ac honorar· perfonam tuam i
stria , patriarchis, archiepifcopU, eptfcppis, quam, dum eflemus in minoribus conftituti,
Ac difaftis filiis abbatibus, prioribus, ce» pnedpua aflêâiooc dileximus. Nec eam ve­
nique ecclefiaram Ac monasteriorum praelatis, terem benevolentiam in nobto diuturnitate
ac omnibus 'Ac Angulis alii· , qui ad cos» temporis, nec dignitatis mutatione cognofcis
cilia gcncralife, venire, tenentur , ut in di- effe motaram, nec aliqualiter diminutam. Ce­
flo Bafilccnfi concilio infra trium menfium terum ad pnefentiam tuam/ aliquem dq noftris

fpatium a die datç pnefentium computandum
debeant convenire . Nulli ergo, &c. Si
quis &c.
x
Datum Romç apud (anctum Petram, an­
no dominicç incarnationis millcfimo quadriogentefimo trigefimo fecundo , decimo fexto
Kalcndas Martii, pontificatus nostri anno feeundo.
LV.
Zirera Λρ· «d Jsiperemm· refpoHfive fitper
ft&s canahi .

Chnfio filio SigiteumJo Λμμμοποβ , Aetgerie, Acc. /hfo-

JTqgrmer, Acc cenfueo ia

ante non mifimus, cxpeflanies, ficut pnsdir
ximus, ut per oratores tuos nuntiares nobis
aliquid de difpofitioM At adventu tuo. Cum
vero oratores tui venerint, videbimus Ac au­
diemus eos libenter, At ad m continuo tranfmittemus noflra· orator·· folemna, qui ceU
fitudinem tuam de optima voluntate noftra
certius vivis relatibus informabunt.
Data Rome vt. Kalendas Februarii, pon­
D
tificatus nofiri anno primo.

LVL
Adie ceflndonm ieitene»
roiw/qfena· in­
ter dsmtnuas u^fram ftp*» 0* fmefntM

Ecepimu· liters· tuas de manu eqnitatoris rai praefeaM dileflo filio ,0t Goi£
vino literaram apoetolicarum icripsore. femi- .Uouiam dominus Dei fiUus de calls ad
' ftnam ddeendens ad felyaadum genua
liare nostro Ac capellano tuo. Ia quibus ex
ardenti ado fidei Ac devotionis tuae erga re. , inter cetera dfvtaa pradartfhumanum
ligfonem Christianam Ac ecdefiam Dd, cujusgfiaaa documenta,
pad· mediator
i, tamquam pads
advocatu· Ac defenfar existis, Ac ex fincera pecem difcipuli· (his reliquit, cujus fenâum
benevolentiae filialis aflcAu , quem erga fruAum quafi fiihftantiam vit* cernimus conperfimam nostram geris, ferenitas tua vide- fervare
-humanam focierarem, unde
- fides auge­
tur plurimum perturbata. At plena efse feli- tur , ipes fablrvarar, At caritas ampfiatur, cum
citudinis Ac timoris propter difsolutionem fit direOiffima jufliti*, regporum, ptiacteu·
concilii, fi quod videbatur cfee congregatum tuum. omnififne fpirituali· Ar temporal· fla­
in civitate Bafilecnfi. Ad quam difeolutio- tus valida Ac robuflifluaa confervatrixt m
nem, Ac indidionem aherius per nos fe- moniti ipfiu· Dei FOU (Mutatibus docuaaautis,
ftam, nos cum confilio Ac afscnfu venerabi­
pacem tamquam bonorum omstinm prodnArilium fratrum nostrarum fenflç Romany ec- cem femper optavimus Ac optamus pro turiclcfiç cardinalium ex justis Ac rationabilibus vcrfeli bono (anctae ecclcfia Dei, totinfipe

R

J7J
CONCILII BASILEENSIS.
'74
•opuli Chriftiaai. üt itaque comis mundus Anii
ii papa quarti, vel rebellem Romam popu­
intcHIgaf finceritatcsa notas aftâtoni» ad tran* li. Et fi ex inadvenentia aliquem fecum du­
qmUfcatem dc quietem reipuHic· Chriflian* xerit, vel aliquos, illos fua maicflas ad incoMtauit morlttarirwiihns de adëAibus afpirarc , quifirionetn
i
domini noflri papa illko lucnticr
deduAto taser nM'fe cariffimum in Chrifto fi- dc remittat.
Bum Sigtamndum Romanorum, Hungari·
" & Bohemia regem ilinftrem, certis traAatiNon Sevaatm Btwti.
bus multa bona concernentibus, demum cum
Hoc loce «abjvaai oportai&t EagMii IV. dt WHi»
diloAb fibis nobilibus viris Matikone · comite
Recomenfi , dc capitaneo Nanderaibenfi, dc 1bili «S9MMMS cpinolra. Veta· ora epiftdx ift· «periaa
faner appcndiciM concilii pteoentis epiftoiu «fa nu- «.
Gafpare fflik regio vfcecanceUario, dc terra- 1
•cru mm. epiftolio cuidun ayaodi Baâloruûr abunda
rum Egnt capitaneo, ejufilem regis oratori­ excerpta fawena «flet, eamdem hic repetere neccflariam ri­
bus , habentibus ab ipfo rege fuficiens man­ ra· oon eft. Vide septa hajas tomi peg. *jt. E.
datum , infra feripta capitula, dc omnia in
ipfis contenta fervabimus, qu· de verbo ad
LVII.
verbum fecimus hic infcribi, quorum tenor B
fequitur dc eft talis:
£ugenini, &c. ad fuiuiam ni

”

memoriam .

in M nonùnc . àm».

Udum facrum generale Bafileenfe conci- ^o’
‘
Nfra feripta font capitula, conventiones &
lium pro reformatione morum , extirpaAa, inita dc firmata inter fanAiflimum patione hsrcfam, & pace populi Chrifliani ,
■dominum nostrum Eugenium papam IV. ex per generalium Conftantienus dc Senenfis con- Ε,'ίΓΓ,ζ.,*
pane una, dc magnificos viros confiiiarios , ciliorum ftatuta , ordinationemque felicis re- ’;·
procuratores, legatos , ac ambaxiatores fere- cotdationis Martini pap· V. prodeceflbris nonifitmi principis dc domini Sigifmundi Roma­ ftri , ac noftram , inchoatum , ex cenis cau­
norum regis femper Augufti . ex parte alte­ fis in literis noftris tunc expreflis, ad civita­
ra : de morum mandato publico plene con­ tem' Bononienfem, de fratrum noftrorum fandat par literis regias, fuo pendente figillo C- A· Romane ecCleü· cardinalium confilio dc
giUatas, videlicet'magnificos Matikonem co­ affenfa , cum fubCcriptione commutavimus
mitem Recomenfem & capitaneum Nanderal-C Verum cum ex diAa commutatione nonnulle
benfem, ac Gafparem Slik vfcocancellarium diïïenfiones fubortc videantur, ac nonnullas
4iAi domini regis » & capitaneum terrarum ex diAis caufis, quibus ad hujufmodi com­
Bgr·, anno damini 14 jj. die 8. menfis A- mutationem feu diflblutionem faciendam prin­
prilis, indiAione 11. Donrxficatus fanAiffimi cipaliter moti fuimus, aliter jam fe habere
domini noflri pracHAi domini Eugenii papa cognofeamus, nihilque aliud optemus , quam
IV. anno tertio.
ut fublata omni materia diflennonis, ad hnIn primis diAus comes Matiko dc Gafpar refes, bella, dc morum deformitates de po­
pulo
Chriftiano extirpandas fetabmbr inten­
pnediAi procuratores, dc procuratorio nomi­
ne diAi domini regis Sigifmundi , promife- datur , ad confilium etiam dt ad inftantiam
runt diAo domino noflro Eugenio, ftipulanti cariflimi ia Chrifto filii noflri Sigifmundi Ro­
dc recipienti tam fuo nomine quam ecclefi·, manorum imperatoris femper Augufti, ac Han­
quod ipfe fcreiüfluntn rex Sigifmundi» per to­ garie Bohemia , dc. regis iliuftris, de fra­
tum potientem menfem Aprilis veniet Viter­ trum noftronim fitnAa Roman· ecclefia car­
bium, ubi ipfe inveniet fanAiffimuin domi­ dinalium confilio, volumus dc contentamur ,
num noflrum Eugenium dc ut veros eius fpi-Dprcfatum generale Bafileenfe conciliumi atemritualis filius diAo tempore ibidem ipfum vi- pore
inchoationis fu· continuatum faille
fi
.
dc
fitabit.
-. , profecutkxtemque
.
- - dc con­
efle
femper habuifle
Isem promifcrant procuratores procuratorio tinuari , profecuttonemoue ad pradiAa habere
nomine quo fima ipfi fanAiflimo domino no* debere , perinde ac 'n nulla commutatio ,
ftro Eugenio , ftipulanti dc recipienti ut fupra, translatio, feu diflolutio faAa fuifletquiniquod ipfe dominus rex preftabit perfotuliter mo pnefatam commutationem , translationem ,
pep· omnia illa juramenta, dc alia faciet ad feu diflblatjooem revocantes, ipfum concilium
qw tenetur tam de cottfuetudine quam de Bafileenfe pure, fimpliciter , cum alFeAu ac
jure: five etiam ejus legato aut legatis, per omni caritate ampleAimur, pro viribufque il­
foam faaAkatem fpecialiter dcftinand» .
lud promovere ac omni favore proloqui in­
Item promiferunt diAi procuratores , quod tendimus: ita tamen quod prafidentes noflri
ipfum jarsmentum per Ipfo· procuratores ho­ ad profati concilii pnsfidentiam admittantur
die in generali confiftorio proflitum , in pro­ cum aflcAu , ac omnia fingula contra peribpria perfona dc perfonaHter Iterum ipfe rex nam , auAoritatem
____
ac libertatem uoftram dc
proflabit fanAifluno domino noflro Tujgnio , E fedis apoftolic· ac venerabilium fratrum no­
vel ejus legato , feu legatis, fperialiter deftl- Arorum
“
- - ·
------------·- cardinalium ,
fimA·
Romana
acdefi·
nando, feu deftinandis, non obftame diAa dc aliorum quorumcumque nobis adherentium
praftattone juramenti per procuratores Ipfos in diAo concilio fhAa dc gefta, per diAum
ante faA».
concilium prius omnino tollantur dc in priIteaa promiferunt diAo nomine quo fupra, ftüuun flatum reducantur. Sicque una mente
quod dominus rex veniet ad vifitandum fan- dt uno fpiritu cum caritate & puritate ad ea
Aicmaa domini nota Vitcrbium, vel ad Ur­ qua pnemiffa funt in diAo concilio proceda­
bem fotam, dc dumtaxat cum comitiva dc fis- tur . Nulli ergo, &c. Si qub, d*c.
Datum Roma apud fanAum Petrum, dc
dummodo nullua fidenter ducat bottom vel Kalend. Augufti , anno incarnationis domini­
inimicum ecclefi·, vel domini noflri Euge- ca milkfimo quadringentcfuno trigcfimotertio.

I

D

Ego

m

APPENDIX PRIMA

77<

Kgo Ausonios tituli fandi Maraelh maauAdum pro nectffitate garandanan renun bk
qua pnafentiam Mftram «dQMt non podoSabiMnfiead fidem mm peribnaliter inaaraffs ,‘biimaaa camia inmanu propria fuMcripd.
firmtemam advemntes, hie rebus adducimus
Ego Luddm fustt· Maria in Cofmedin promptum fpsritum , ut quantum in nobs* eft
gnu domino fervid* conferam*·. Dudum fidiaconus cardinalis fubfcripfi.
quidem facrum general* Bafilecafe concilium
pro reformat#)·· ecciefia, extirpatiooe hareturn , fit pace populi Chriftiaai , juxta gene­
lugeant», tPc. venerabUihu fretnbut Banhal»- ralium CoofUntienfis fic Senenfis conciliorum
mas arduepifeopo Spalateafi Chrifiophon epi- flatuta , ordinatioeemque felicia recordationi»
fcopo Ceroieafi, ac JUeBo fil» Niçalaa fatt- Martini pap· T.predecefibris noflri, celebra­
Be Mena Je JKoetMu Moeni Regali» Juto- ri mandavimus. Cumque nihil magi* optemus
quam ipfum concilium felicem habere profit atoaafiern Mati, fahueai > &£.
greffum, & ad debitum finem perduci, nofUm vos ad petendum quacumque InBa-Bque propter debilitatem corporis* noflri ad ck
fileenfi concilio contra perfonam, autto- vitatem Bafileenfem per tanta terrarum fpatia
ritatem ac libertatem noflram, fic apoflolice imprefenciarum transferre non poflunut, vos
fedis , ac venerabilium fratrum nostrorum fen- fide, bonitate, vim integritate fit lapientia
tts Romane ecclefi· cardinalium, fit aliorum preclaros, confilii magnitudine confpicuos ,
quorumcumque Knobis adherentium fetta fit ac in maximi* noflris & ecclefi* prefat* ne­
gesta, per dittum concilium revocari, fic in gotii* diuturna experientia comprobatos, prout
pristinum statum seduci per liter*· nostra* de* etiam ante decreveramus , legatos noftro: fic
putaverimus i idcirco ad tollendum omnem fodi* apoflolic» cum plena fic omnimoda po­
diflenfiooi* finupulum, vobis in eventum re­ lecats legatorum de latere, de fratrum nostro­
vocationi· predjtta omni* dc fingula , qu· rum confilio , auttoritate apostolic* tenore
per noa feu anttoritate nostra contra dittum prefentium constituimm & ordinamus, vofque
concilium, feu finfeilares periboa* ditti cots- ad prefatam civitatem Bafileenfe m ad prrficilii, cujufcumque^sutus, preeminent!· feu dcndum in ditto concilio tamquam paci* an­
conditionis existant, etiamfi fint ditt· eccfe- gelo*
_
previdimus destinandos . Idcirco vobis'
fi· cardinales, quovis modo fetta dc gesta ef-Cfic illis, feu illi ex vobi* , quos vel quem in
fent, etiamfi de ei* vel eorum aliquo haben- ditto Bafileenfi concilio pro tempore comigeda effet in literis nostris mentio fpociali·, re- rit intereffit
i
:,, nostro
fic feds* apostolic· no­
vocandi pariter, dc in statum pristinum redu­ mine fie auttoritate in ditto concilio preficendi auttoritate apostolic*, de predittorum dendi, noc non omnia fic fingula, qua ad
fratrum nostrorum confilio, plenam fic libo- generalem reformationem ecciefia in capite fic
ram tenore prefentium concedimus faculta­ in membris fic pertinentibus ad ea , extirpatem; volentes quod in exeeutione preditto-■ tionem herefum, pacem fic concordiam prin­
rum duo ex vobi*, tertio abfente, vel alia· cipem dc totius populi Christiani noveritis per­
quomodolibet impedito, feu non intereffen- tinere , promovendi, proponendi, atque cum
te, procedere valeatis ; ratum dc gratum ha­ coofenfu, deliberatione dc approbatione prebituri quidquid in premifla* fic circa premife feti Bafileenfis coaçillii trattandi, ordinandi,
fa per vos, feu duos cx vobi*, ut premicti-■ deliberandi , concludendi, statuendi, difpotur, fieri dc exequi contigerit: idque facie­ nendi, terminandi, decernendi, decidendi ,
mus ufque ad iàtitfaâionem condignam , au- declarandi fit excquendi. Infuper contradittoDres omne* fic rebelles, cujufcumque status,
ttoro domino, inviolabiliter obfervari.
Datum Roma apud fenttum Petrum , an­ gradus, preeminent!· vel conditioni* existant,
no incarnationis dominie· millefimo quadri» Sc quavis ecdefiastica vel mundana.* etiamfi

LVI1I.

C

regali, cardinalatus vel pontificali prefulgeant
dignitate, per cenfuram ecclefiasticam, fic a*
lia juris remedia , appellatione postpofita ,
compefcendo i dc fuper his auxilium brachii
fxctdaris invocandi , pnsfertim cariffimi in
Christo filii nostri Sigifinundi Romanorum imEgo Lucidus fantt· Mari· in Cotinedm dia­ petatoris femper Augusti ac Hungari· fic Boconus cardinalis fubfcripfi.
bemin regi. illustris, qui tam ex dignitati·
fu· debito, quam juramenti nobis preatiti ,
LIX.
ad hoc nofcieur obligatus. Nec non omnia a.
lia fic fingula cum confeufu, deliberatione dc
p r £si d sn tium.
approbatione ditti concilii, ut pr*mittitar_,
Pugeaiui epifcepiu feront fervonua Dei ww- E agendi, gerendi fic faciendi , qua in pramifrebtlihu fratrihu /ontao SaUaenfi, & Pe- fis
- fie
- - drëa premiflâ,
—
- dc tam circa modumfic
tro Albaneafi, epifeopit, ac JJe&u filnt Ni­ ordinationem celebrationi· prafeti Bafileenfis
colao tituli fanSa Crucii m* Jerufoleai, & concilii, fic omnium dt fiaguloram in eo aAagelotta tituli fanBi Mord, pnilpterit fan- gendorum , quam eorum decifionem » perteBa Xomaaa ecciefia ce/dnrabMj , apofioli- ttionem fit exeeurionem videritis neceflbria fo­
ca feJit legatu, faluteat
apofioUcain ie- re , aut quomodolibet opportuna. Et qu· Ro­
aeJiflioneiu.
mani pontificis fit fedto apoetolic· nomina in
generalibus conciliis prnfidcmes, in predittis
Lta no* cura folicitat, dum unica fodis, leu circa prnditta per omnia gerere dt fece­
cui diviia voluntate prafumu*, ponde­ re coofueverunt, dc poflunt, da predittonun
nostrorum confilio, auttoritate prmrosum anxia fervicuti* officium cogitamus, fratrum
dc
ditta

gentefimo trigefimotertio , Idibus Augusti,
pontificatu* nostri anno tertio.
Ego Antonius tituli fantti Marcelli manu
propria fubfcripfi .
Ego Jordanu* epifeopus Sabinenfis ad fidem
manu propria fubfcripfi.

A

577

CONCILII BÂSILEENSIS.

57*
4k , quomadmodutn
ipfis
cardinalibus
dediti
madmodum
dedimus in mandatis plenius continetur , ratum & gratum
habituri quidquid fuper pramifEs dc orca
pntmiffa , per vus icu illos , quos ex vobis
in dido concilio pro tempore contigerit inte­
retis, juxta fecultatemprodidam ordinatum,
ftatutum, difpofitu* dc decreta* fiserit. Id­ deliberatum, statutum , decretum dc difpofique faciemus «dqpe ad fittisfodioaem condi­ tum fuerit. Idque faciemus , sudore domi­
gnam , auAora domino, mjriolaltôter obfer­ no , ufque ad fatisfadionem condignam invio­
vari. Quocirca drcumfpedioai veftra per a- labiliter obfervari . Quocirca circumfpedioni
poAoBca feripea mandamus, quatenus Injun- vestro per apostolica feripea committimus &
dum vobis miniflerium laboris hujufmodi mandamus , quatenus injundum vobis mini­
pro Dei ae noftra dc fedh apoflolica reveren­ sterium hujufmodi pro Dei ac nostra & fedis
tia fufeipientes , illud juxta datam vobis a apostolica reverentia fafeipientes, illud in odomino prudentiam exequamini , quo frudus B mnibus dc fingulis fupradidis , juxta datam
optati veniant, quos fperamus : vofque illam, vobis a domino prudentiam, omni studio dc
‘
qua pias caufas agentibus fupema retributio­
industria exequamini, quo frudus optati ve­
ne impenditur , gloriam confequamini felici­ niant , quos fperamus ; vofque illam qua
tatis «sterna.
pias caufas agentibus fupema retributione im­
Datum Roma apud fandum Petrum, an­ penditur gloriam confequlmini felicitatis ·no incarnationis dominica millefimo quadrin­ terna.
gentefimo trigefimo tertio , decimo odavo
Datum Roma apud fandum Petrum, anno
Kalendas Januarii , pontificatus noflri anno incarnationis dominica millefimo quadringen­
tertio.
tefimo trigefimotertio , dccimofcptimo Kalen­
das Januarii, pontificatus nostri anno tertio ■
LX.
LXL
Eugenius epifctpus fervus fervorum Da venerabtltbus fnuriius Joanni atdûepifcopo Tarenti­ Eugenius epifcopus fen us fervorum Del dile&o
no, ά Petro epifcopo Paduano , ac dtleQaC film Juliano fanfti Jngeli diacono cardinali ,
filio Ludovico abbati monafiern S. JufUna
apojfolica fedis legate, falutem & apoftolicam
Paduano , falufem & apoflolicam benediüiobcnedilbonem.
nem.
Uctoritate prrfentium tibi injungimus ,
Um facrum generale Bafileenfe concilium,
quatenus profidentiam in facro generali
juxta Conftantienfis & Senenfis conci­
Bafileenfi concilio , ad quam felicis recorda­
liorum ftatuta , celebrari mandaverimus , ditionis Martini papae V. prodeceflbris nostri ftc
ledum filium Julianum fhndi Angeli , fan­ nostra audoritate deputatus extititti , una
da Romana ecclcfia diacenum cardinalem , cum aliis legatis dt profidentibus ac eorum
eidem concilio noftro & fedis apoflolica no­ fubstitutis per nos postmodum deputatis > feu
mine , prout etiam per felicis recordationis in futurum depuflndis, juxta facultatem per
Martinum papam V. pradeccffbrem noflrum nos eis conceffam , nostro dc fedis apostobea
ad id deputatus fuerat, prrfidere mandavi­ nomine continues, ac fecundum tibi datam a
mus . Postmodum vero venerabiles fratres no- Deo prudentiam cum profatis ( ut promittistres Jordanum Sabinenfem, & Petrum Al-Dtur) ad, debitum ■& felicem finem cum Dei
banenfcm , nec non diledoe filios Nicolaum honore & utilitate reipubhex Christiana pertituli S. Crucis in Jerufelem, &. Angelottum ducere studeas .
tituli S. Marci , (and· Romans ecclefi* epiDatum Rom· apud fandum Petrum , an­
fcopos St prcsbvteros cardinales, ad hujufmo­ no incarnationis dominice 14)3. decimofexto
di concilii proudentiam etiam deputavimus , Kalendas Januarii, pont.ficicfis nostri anno
prout in literis nostris fuperinde confectis ple­ tertio.
nius continetur. Cumque aliqui expos: depu­
tati , ex nonnullis rationabilibus & honestis
LXII.
caufis adhuc occupati, ad didnm concilium
necdum iter arripientes forfitan venire tarda­
Epifiola domini papa mijfa conalio.
rent, nolentes prosecutionem didi concilii aliquatenus impediri vel etism differri, vos , Eugenius epifopus fervas fervorum Dei venera
feu illos cx vobis quos in dido concilio pro
bilibus patribus, & dileihs filtis in facro Eatempore contigerit interefie, fide , bonitate &
fileenfi concilio congregatis , falutem & apoprudentia proclaros , ac in tnagnis nostris & E fiobeans bgncdtllionem .
profata ecclefi* negotiis longa experientia
ittimus illuc diledum filium Ohristophocomprobatos , ad profidentiam didi concilii
nostro & apostolic* (edis nomine loco didorum Garatonum magistrum in artibus,
rum cardinalium , & in ipforum vel aliquo*
fecretarium & familiarem nostrum, quem an­
rum aut alicujus ex ipfis abfentia de fratrum no proterito circa fandiilim* unionis mate­
nostrorum confilio deputamus , cum omnimo­ riam inter occidentalem & orientalem eccleda potestate didum concilium una cum illis, fias Constantinopolim mifimus. Rediit autem ,
qui pro tempore profentes fuerint, continuan­ & circa materiam prodidam plebe de omni­
di , nec non omnia 5c fingula gerendi, agen­ bus informatus est. Quamobrem fraternitates
di , Sc difponendi, dc quibus in literis no­ & devotiones vestro in tam Undo dc divi­
stris fuper peafidcntia 8c facultate profatis no opere illum audire velint , fibique ia
Condi. General. Tom. XXIX
Oo
tela-

dida plenam dt ttberam tenore pnrieariuin
A cardinalibus concéda fi» concedis
.
eonceahnus fteuhatem ; ratum dc
dt gteram
psntm habituri quidquid fuper promMEs per vos , feu
~
illo· vel illam ex vobis, quos vel quem in
peadâto concilio ( ut promittitur ) intereflê

C

A

M

379
APPENDIX PRIMA
58e
relationibus &to plenam At credulam fidem ad-A navigiis Deo propitio. In portum Pifiumm do’
venimus. Deinde fimi Ac incolume», ipibDeo
Datum Florenti» anao incarnationis domi­ juvante, hodie huc applicuimus. In quem lo­
nie· milbtimo quadringentefimo trigefimo- cum multo honore, reverentia, flt devotione
quarto, decimo Kaleodas Martii, pontificatu· fisfeepti fumus. Supereft ut eo affèâu, quo
noftri anno quarto .
txcpiftis, ia Deum quotidie fuccrcfctntes , ad
M. de Valentia. A. de Florentia. generalem ecclefi· reformationem fine ulte­
riori mora vigiles filis. Sic devotiones veftras
LXIII.
«hortamur in domino. Noftis enim quantum
ea indigeat religio Chriftiana : quia ( ut ait
**
Epiftola Afenii Papa IP. ad cMpftwn
Bafileenfa.
propheta) a planta pedis ufque ad verticem 1
non est in ea fenitas. Non multa difputatione opus est, fed obfervatione & exemplo .
Quibus veloci quodam optimo redore ea qu»
rati Bafileenfi concilio congregati falutem <f* a fendis patribus divino fpiritu constituta funt
apoftoltcam benedi&ionem .
Bdirigantur, fuumque attingant efledum. Ho­
lum fandorum patrum imitatores estote , fi­
Xiftimaret forfitan aliquis, e* his qu» As­ cut veri condifcipuli dc filii Dei cariffimi. Si
periori tempore p necefferunt, mentes no- ysw igitur pietas , fi qua confolasio in Chrifto ,
>i.
ftras non ufqucquaque fine nubilo exiftere ;
fed fi quncunique per oratores noftros, ptw- bonorum omnium. Non deerit vobis gratia
ferrim hoc ultimo loco , vobis offerri juffimus, divina, neque bonorum fubfidia, fic in domi­
retle intueri voluerit, ferenitatem pedoris no­ no confidimus . Quantum autem ad nos per­
ftri (ut de nobis loquamur) fatis intelliget . tinet , omnes operas nostras pro his rebus li­
Neque id efficere difficile nobis fuerat, qui benter offerimus. nihil pro nostro officio pnsvobifeum in eumdem finem femper procedi­ termittentes, quo gloriam Deo, pacem Ac fa­
mus : folum in loco celebrandi concilii , f*l— lutem populo Christiano cx his fendis operi­
va femper pietate , diflenfimus . Nec minim , bus vindicemus.
cum Paulus Ac Barnabas propter
Joannem co. .
Datum Florenti» anno dominice incarnatiognomento Marcum, invicem diffentientes fe- n» milletimo quadringentefimo trigefimoquarparati fint, quos tamen Chrifti evangeliura co-C to , nono Kalendas Julii, pontificatus nostri
,
pulabat.'' Hntiuimnc
Optavimus pacem,_ ftfitftvinMit
optavimus BQIIO
ecde- {
fic reformationem ·. ob hanc rem non fidum
LXIV.
ccflimus vobis , fed etiam per literas neutras
decreto veftro , quemadmodum didaftis, an­
Epiftola Eugeni i Papa IP. ad legatos fuos
nuimus . Poft harc majorem in modum ( ut
concilio prafidentes.
pnefati fumus ) aperuimus cor noftrum . Ite­
rum replicamus·. Hoc noftnun propofitum eft, Eugenius epifeopus fenus fervorum Dei dileSis
hic nofter affêdus, vos amare ut filios, obfliis Nicolao tituli fanüa crucis in lenfnlem,
fervare ut fratres. Ac in benedictionibus dul­
/oanni tituli fanSi Petri ad Pincula, d* /»cedinis una nobis pnecipua caritate confirmliano tituli fanOa Bobina , fanfla Pomona ec­
gi. Sic etiam de vobis confidimus, ut non
clefia presbyteris cardinalibus, apoftolica fedis
alii apud vos fitis, fed pro ipfius apoftolicc
legatis , ac venerabilibus fratribus Jaonni arfedis reverentia fideles Ac devotos animos ad
chiepifcopo Tarentino , & Petro epifeopo Panos habeatis . Hujus liquidera confidenti» ti­
duano, pro nobis m facro Bafileenfi concilio
gna perfpeximus . Primo , quod ex noftro D pnfidentibus, fahuem & apoftolicam benediconfenfu ad facrum generale Bafileenfe conci­
itionem.
lium plurimum letati eftis . Iterum, quod
pnefidentes noftros affedu & opere amodo
On est iniolituxn inimico hominis fuperfic vobis conjundos. ut pene unum invicem
(emüure zizaniam , ut edam inter eos
efle videamini , audimus. F.x his congratula­
qui pari pietate contendunt, ut in unum fi­
mur plurimum devotionibus veftris, congratu­ nem conveniant, ex ipfis procedendi mediis,
lamur ecclefie fande, cui profedum evenire qui pro diverfitate humanorum fenfuum in fefperatnus. Congratulamur & ipfi apoftolice fe­ met differentes redduntur, nonnunquam varia
di , que diu, non quidem defedu noftro, fed diffidia , qua mutuam caritatem vulnerent,
(ut ita dicamus) temporis malignitate affti- oriantur. Hoc autem inter nos & nonnullos
da fic anguftiata, confolari & honoraria vo- ,ex venerabilibus fratribus Ac diledis filiis fa­
bis expedat, ut enim vetera veluti diu vulga- <cri generalis Bafileenfis concilii fuperiori tem­
ta pnetereamus, quis fine dolore At lacrymis ]pore evenifle confpeximus . Quod tamen , d».
tranfeat que his diebus Rome pafli fumus ? <vina ________
annuente _________
clementia,________
tandem__________
concordi»_
Non enim incognitum eft, quid confpirauonis E locum At pacis invenit. Postmodum vero
in nos adum fit, quid in venerabiles fratres quafi inter nos dc ipfos nova emergeret dif­
noftros fande Romane ecclefie cardinale·, ferentia , per novos oratores eius generalis
quid denique in noftros Ac curiales omnes, concilii de fervanda eorum condufione cum
quo etiam confilio, quibus mediis, pro audo- Cnecis , de dandis indulgentiis, de cautis fupre, aut quo fine omnia ifta procefferint. Quid potitorum didi concilii non admittendis, de
ultra hec in aliis terris eccftfic Romane quo­ officialibus nostris ad curiam nostram non vo­
tidie machinetur, fetis pcrfpfeuum eft. Chri- candis, de eledionibus ex pedandis, aut et­
ftus pro fua pietate eos omnes ad frugem
iam confirmandis, dc annatis, de fervidis com­
lions vita convertat. Ob has Ac alias juftas munibus, & fimilibus non recipiendis fuimus
eaufas ccnfuimus malignitati effè éedendum . requifiti. Ad qu· omnia per nostros oratores
Jt|ppe ex Urbe prefedi, cum galeis Ac aliis plene refpooditnus. Et licet ex illis refponfionibus

E

N

yet
CONCILII BASILEENSIS.
bos ctftm focro concilio fatisfecifle facremu
*
.
I P 1
jMttyaMMM tamen non efl· inconAunun , fi

S T O L t
■««Mi difceuRM» vel fcrupuli. aut fufpicioiua forfitan fupereffe contigèvet . abundantius SIGISMUNDI IMPERATORIS
providete , flt defifleriiun noArum ad unita­
tem flt pacem amplius aperire > in ut etiam
AD CONCILIUM BASILEENSE
vel parvo nubilo fublato de tnedio, ad ea, auc
honorem Dei ac bonum reipublic· Chrittia,
*
hic feparatim
nc concernunt ante divino claritati» faciem Vel pro ipfo ad alios feript
*
congefl
, & juxta datas earum , quantum
vivit ac feren» animis intendamus . His igi­
ex itifis conjici potuit, ordinate,
tur diligenter attentis veftri» circutnfpeôionibus , de quibus plurimam in domino fidu­
LXV1.
ciam obtinemus, omnes flt fingulas differen­
tias , difficultates flt fufpiciones, fi quas prrdiltonun occafione
ut praediximus 5 fuperet- Supplicatio ari papam pro credentia primorum
ambafiasorum domini regis .
fe , aut in futurum emergere forte continge­ B
ret , concordandi , tollendi, tedandi, flt foEatifime pater flt domine reverendiflime,
piendi, inficienti tamen provifione quoad an­
natas, communia fervitia, flt alia in quadam
intelleximus venerabiles fit çgregios viros
ipfius generalis concilii ordinatione contenta ,
Jacobum dc * Syrek fchohilicum Trevirenpriu» fafla, ac per nationes & provincia» ap­ fem flt Thomaro Fyme decretorum dodorem,
probata flt recepta , nec non alia in pneinif- officialem Parificnfem , oratore» facri Bafileen­
fis flt circa premirta faciendi. per qua ad ve­ fis concilii , nobis diredos ex ipforum relatu .
ram flt perfeftam caritatem, unanimem con­ Qui quod de continuatione ipfius concilii, quo
cordiam inter no
*
fle praefato» fratres flt filios in republics Chnfliana nil utilius , ndque pernothos pro Dei gloria, exaltatione orthodoxe feélius , perfonabant , permaxime cominendafidei <Cbripianc, ac confervationc honoris & mu« . Et quia ea de re etiam veftrat fantlidignitatis apoftoliot ledis pervenire porte vi­
tati accedunt, rogamus affcflu devotifimo ,
deritis , de confilio venerabilium fratrum no- quatenus ipfos velitis noflri intuitu flt reve­
flrorum Jordani Sabinenfi», Brando Portaen- rentia difli concilii recommiflbs fufeipere, befis, epifeoporum, Joannis tituli fandi Lauren­ C nigne audire, & juxta petita pro honore Dei
• f^tr o·1'·
tii in Lucina , Antonii tituli fanili Marcelli , & commodo Chriflianifini clementer fle · ce­ • ii.r
Joannis tiauli fanûi Sixti, Francifci tituli fan- leriter adhibendo operam, qui utique fanfh- do.
fli Clementis , Angelotti tituli ianfli Marci tati veflr® incumbit, ut facrum concilium nul­
presbyterorum. Lucidi fande Mari» m Cof- latenus inducietur feu mutetur : fed ex dircmedin , Profperi fandi Georgii ad Velum au­ «fhone ejufdera fanflitatis fomenta & incre­
reum , fle Dominici fande Marie in Via la­ menta optata fufeipiat , prout cius fanflitas
ta , diaconorum , fande Romane ecclefir car­ ab oratoribus ipfius percipiet; quibus nollro
dinalium , plenam flt liberam tenore przfen- nomine velit adhibere credentis plenam fi­
tium concedimus facultatem , ratum flt gra­ dem ; flt ultra ea acccuratiflhne deprecamur ,
tum habituri quidquid per vos. in pnemirtis ut eadem fanflitas pertonas praefatorum ora­
ordinatum v concordatum fuerit , flt conclu- torum commendatas velit habere pro compla­
fum . Idque faciemus auclore domino inviola­ centia flt gratia nobis acceptilTima. Cujus per
biliter obifervari.
D fonam conlcrvarc dignetur. cfc.
Datum Florentia anno incarnationis domi­
LXVIl.
nice m illefimo quadringentefimo trigefimoquinEpifiola tegis ad papam fuper folio concilii
to, decimotertio Kalcndas Martii, pontifica• )
tua noflri anno « quinto.
Jordanus epifeopus Sabinenftsfubfcriph. Copia Iiterarum regia madefiatis ad dominum noEgo Branda epifeopus Portuenfis fubfcnpfi ,
firttm papam per oratores concilii Balt'.eenfîs
CTc.
defiinatarum.
i
A. de Florentia.
F. de · Laude. TJEatiifime pater flt dominé reverendiflime.
,
j) nobis fui: indignum quod vcflra f.intliLXV.
tas recelTum flt feripturam lidehum de Bohcmia geflît molcftam , prout cx bulla ejufdem
Copia bulla translationis Bafileenfis ad civitatem fanûttatis , que nobis hodie prefentata exi«/errarienfem , mijfa per dominum Fvalteru/n ftit, clare percepimus. Nam ‘ix nos tantam
*
da
Hetdce
Γ
■
canonicum
ecelefia
'fi
;
fantii
"
MartiE
mentis
amaritudinem
exinde
concepimus
ut
• XtrU.
ni Lcodienfis , ex Bononia.
revera ad plenum referibere nequemus . Non "
expediebat · cum hos eundos contrarios ad
’X’JT"
Eugenius epifeopus fenus fervorum Dei ad fu­ vcfiix fanClitatis auditum ita praecipitanter de- r,a·tutam rei memoriam . »
ducere ; quia ipforum fignificauo erat horribilis , flt potius his committenda qui iptis re­
Ofloris gentium admoniti ûluberrima fua- bus confilio adfuerunt, viderunt, & eas cor­
viÆmaque doârina; d’c. Eide reliquum poraliter tetigerunt . Ad provifionem autem
infra setup sfiti.
tanti cafiis, tantumque opprobrium gentis fide­
lium abftergendum , palpebras noflras ηοή contraximus : inio vigilando Iblerter port reverfionem exercitus, mox in pnefentia reverendiflimi
domini cardinalis legati, eleflorum, fle princi­
pum aliorum , omnia remedia exquifivimus ,
•
Concil. General. Tom. XXIX.
Oo a
qua

B

D

%

5«J

APPENDIX.P RIMA

cunAi* indiximus in fiefto fànAi Gafti nunc
turpernento, ad providendum his rebus falubriter, fe ut hac ignominia catholicorum aufer­
ri , fe haereticorum fupcrbia poffet contundi.
in qua tamen dtotca, quamvis (blemnes ora­
tore* noftros pralatos fe alio* haberemus ,
nil peroAum eft ; quia quafi nullus compa­ tat, ut nultem convenientia* psnfaHum «■>
rato. Nec jam aliqua falubria fperantur in re cogitari poflk, quo navteuh Petri fefeabouita remedia > quae hoc factum Bafikenfe tremis horrendiique fiuAihm jam uudtqae teconcilium , quod Deus omnipotens hoc tem­ fultantibus tueri, aequa labe* hsurrini cosepore tribulationi* ab also cooceftit, & in quo modius deprimi, moraChrifitonenun inpn»omni* vinus, contra hanc peftem hnreticam, tantius reformari, aut res uatwrtb onhodm»
omnifque felut fe fees omnium eonfiftit. Neque xa fidei poflmt in melipe commereri. Mostahbi exquirenda funt particulare* via in re- Bque profatis veftris oratoribus racommendatobu* tam arduis · nifi ubi generalia fe fumma tias noftras ad dominum noftram fimamem
Chriftianoram ingenia, Spiritu fimAo duc*
feliciter convenerunt. Ad quod quidem cosscihum manutesrendum , protegendum fe con­ ambafiatore* noftri folmnne* fuper ea inten­
fervendum , antequam monte* tranfiremus, ta­ tione e vestigio fubfequentur , certifiante*
le* promifootie* tecimu» , prout nuntii di$i patamhatm vestra* , quod'quemadmodum prim
conrihi a nobis· petere voluerunt. Et nihilo omnem facultatem regnorum nostrorum, perminus itteftrem principem noftram ▼illelmtun fonamqa* regiam ofaut ad eflufieeem fendecem *a varia, fe cum eo cerro*epifcopo*, guiai* fe morti* paftionem obtulimus , ita
abbecea fe viros notabile* , tunc prompto* fe­ temper, Deo coopérante, ee intentione incimus. iUac noftro nomtae accedendo. Q*o* viAa, quoad vixerimus , reperiemur , fe fic
jam ibidem · fine falto ftarutos confidimus . no* offerimus pro ecefefia CusAa Dei, figniEt fperamu» te demente Deo noftro , quod ficante* paternitatibus vestri» , quod ipfo fe­
ibidem ad provifionem hujus tam pia fe fan- sto fanda Catharine» vimiais protime pnstoAe rei dabitur provifio Calabri» fee.
optata .Crito hic Mediolani in domicilio fandi AmQuamobrem veftram fanAitatem, cui ex fum­ brofii, majorum nostrorum imitando vestigia,
ati apoftolatu* ofteio noa minus quam noti* regium diadema affumpfinras, audere domi­
re* ilia incumbunt, obfocramu» in Deo, qua­ no Jcfa Christo, cum folemnitatc fe cele­
tenus ipfam facrum concilium veftra fanAita* britate femper digna memoria, fe in rebus
dignetur confovere fe augere, ficque provi­ fecundi* iUiu* gratia feliciter profperamur ,
dere, ut illud nec diffolvatur, nec nnUate- acdnAi feptimana laetante ad conventionem
tiu* protrahatur : quoniam eiu* turbatio indu­ Cum filio nostro cariffimo duce Mediolani in
bie effet totius rei publica Chriftiana deatra- Placentia pro tnmfita nostro verius Romam
Aio , tusrefumque audio ; cx adverto, ipfius celebrandam, prout vobis quidquid ibidem
fomentum fe confortatio profeAo catholica coodufam fuerit sUtço defcripcuri fumus. In
fidei fe toti Chriftianifmo pariet remedia ad finguli» autem qua per oratores vestros pe­
optata. Et dftm Deo dante cum vestra fan- tita font, ita no* apud fenâitatem domini
Aitaté erimus , prout Deo largiente in brevi 'nostri', dum fecum fuerimus, prout in terri
fperamu», multa ardua fuper re ipfe cum ea- fperamu*, fe altos quofemnque fe ubscumdem conferemus, qun noo minus erunt uti-D<
“ 'fideliter
*
...........
• que pure &
exhibebimus,
quod lan­
lia , fe, prout confidimus , fanAitati veftra ds mater ecclefia, quam devote veneramur ,
accepta . Cujus perfooam confervare dignetur & femper ver -.rabimur , ia nobis fentiet in­
altiffimu* feliciter fe kjngave regimini cede* tegerrimum advocatum fe fiUurn, fle ipfius
fic fuae fande. Datum , &c.
concilii , quod oamdem tepaaftomt eçdofiam , defensorem dc ultroneum proteAorefe.
LXV1II.
Obiecrante* paternitate* vestra* ia vifccribus
Sigifiauadm M gratia JtoaMnoraa imperarer Jefe Christi, ut in hoc fenAo veliti* perfefemper Augufac, & Bpngaria , Bohenua , verara propofiio. Et fi qui amulorom Dei
fee. nrx rvvrn-ndi/rmo *"
dpm*.
& ChristianUmi impune dcbacchaetiutn foreo Juliano cardinali ntuli fanih Angeli pro- taffi» ad protraAionem feu diflblutionem ipfius
fidenti. vencranAifau patnias prolatu , tf' ce­ coocilii conarentur iatendme , iBos veliti*
teris m facro generali Iffilemf concih» con­ tamquam membra putrida paucidme , æ eoe*
gregam , matas nofru carifam , tf fincere pu* infidam : ad hocque Mener eniti, ut ip-‘
grateqne dtle&is .
lum concilium oaaho iblidetur, fe accuraEtiftime foveatur . Nam ex ejus diflblutiaue
Everendiffimi ac venerandi iq Chriflo aut induciis, quas Deu* avertat ,* non vide­
patre» amici canflimi, finceri , fe gra­
mus nifi ecdefiam Dei in totalem interitum
ti , nobis dileAi , veniente* ad no* veneran
&­ conditionem oeffunam ruitunsr : quibus
dos fe egregios Jaqpbum de Sirck fcholaft»- omnibus per hoc meram concilium, qwd Do­
cum Treverenfem , fe Thomam Fymq decre­ ns fine tempore tribalattouis ab also coocefit.
torum doAorera officialem PariCenfem» ora­ & in qua omnis rirtus omnifque Ipe* Christia­
tore» vestros, nobs* gratiffunos, latanter fe- norum ad extirpenda* hurafcs , repeliendaque
fcepimus*. qui habita difcrta per ipfos coram vitia , fe omnes rugas ecdefin abstergendas
note* tam fincere quam eleganter oratione , . plene confistit, fiet provifio adoptata : ad quod
cx impofita ipfa tegatioste, inrer cetera retu­ etiam, Deo dante cito fe feliciter reverti fpe­
lerunt , deliberatum effe pro feftone fatura ramu* , d^iderio magno incenfi, ut ficut in

R

,0S
r
*
Cnuftamienfi

CONCILII BASILEENSIS.

5Î6

_______
eoaciBa vidimus _
gaqgtas
doei-imui) fufpicionis nota (ubjaeahit. Qtem qui-omt >«»·.

ntasm
ûi —
ôate
steam ansaa
·Μ» ater»
mtam diiftrfiim
41Γ.
4»
U- pnfto- dem
ftjutari veftra fenAfeas roUere ΧΓ,
te oMteatiam CMtert, te in prafearl Bn- velit, Ac hanc adhortationem tene, te
fitemfi concilio tam uniei gragis n&nntianm vtdere pofimus ; on·» at note ve>
Kt coactem Rex sternes.

Dmm*

Mediolani, die n. mesfis Otw

Geffer Sbdt.

LXIX.

.

quam no· extrema uoftio, quam ecclefia Dei ***<·'■ '«i
modo expeâat, ac coaibentia noAra, ac fi> «•b» ·»■
Iuli» erga fenftitarem veftram urget aibftus, ···«··■»»
paterae Ac benigne fafetpere, Ac fic provide­
re ut grex dominion nos' tam mifere difper-

cum tempo» tefit grati* . feliciter conduca­
tur . Parfoaam veftra lanftitatii (ânam Ac in­
columen confervare dignetur aloffimus felici­
ter Ac longnvi regimini ecclefia.
Dente Placentia die 9. menfis Januarii raBgnorum noftronsm anno . Hungaris , d*c. 45.
Roaaanorum 22. Ac Bohemia it.

Eatifthbe pater Ac domine reverendiffime ,
hodie receptem bolba veftns fenftit»-

B

LXX.

tis de manibus E. V. fimâtatte, notificantem
note didblutioaem (heri Bafitaenfis concilii , .dfi/snram te dtaiava /ira**· pwnrtjfcwm
quam eadem toâfeas fecit per feas bulla·
rrun/imfè ex pene deimiu JtomMonut, Atc.
hiartede publicari : de qua quidem re note
rtgit , fttpcr faSt lafiletnfit attain .
nedum terribili, fed infitufta nimiam, nedum
amanffime perturbati, imo tanto vehementius
Rimo, quemadmodum veftra fenftitas in
ftupefefti fumo», quanto aperte videmus ca­
bulla bobu tranGnifTa notifie at note, pri­
lamitate· innumeras, difcriminoTa pericula atmo diffolutionem (acri Bbfileenfis concilii, 6r.
Cfcandala toti Chriftbmiimo exinde fnccef- ita perleAo diligenter tenore epridem , non
, Ac fidem catholicam par hoc indubie videmus aliam penitus eaufem didblutienfe ,
fitndamrnraMter enervari. Et quamvfe pluri­
promet* quam fiat, contineri , nifi propter rema Ac ferianda mala qua ftyio dcferlbi nonC duftionem Orneorum te ritum Romanas ac
pedunt, ex difiblutionc tali fecunua funt , univerfalis eoclefis . Et quemadmodum eadem
tamen not, accenfi telo quem gerimus te reli­ fenftitas no» rogat, ut (i aliqua ivifsroenta
gionem fidei, Ac aflcftu fiHali, quem habe^ excogitaturi fumus , te pacem fidelium , re­
mta te veftram (anilitatem, te fetisfeciendum ligious Chriftian· , ac (latum Ac honorem ecquoque <i*bito noftro, quod note tamquam défis facientia, veftra fenftitati velimus ex­
Romanorum regi advocato Ac defenfixi eccle­ ponere , d’c. ita requifitione veftra fenftuatis
fi· incumbit, promittimus veftra (anilitati hic promoti Ac indofti, etiam devotione fiacera
quam te bonum ecclefi* Ac ftacum untverfts
ac feftiaamimme : quoniam arduitas At ma­ reipublics Chriftian* gerimus, rubore depofignitudo rei ipfius oratoris miffionem propter to, Ac confidenter dicimus, quod hac caufa
meram pati non potuit : in quibus eadem fen- Crocorum nullatenus fufikere poteft ad difibftitas verfando colligere poterit pericula in lurionem ipfius (acri concilii , quamvis here
Se ecckfia Dei ruitura en . fi concilium dit- •fiet res fanfta, Ac multum optabilis . ipie·
varar : quod abfit. Videbit etiam fenAitas Grrcos reduftoe videre·, necpratermittendom
veftra in avifementis profati» mentem noftram D eft fuo tempore ad illa intendere . Sed non
fiipcr rationibus qu* veftram (Wtitatem ad poterit nec debebit ipfa redtelio, qu* aat
luqufiiMidi difiolutiote materiam permove­ centenis annorum fic perftitit, Ac dubiofe qui­
runt t qu* ntinam tantum fecerent in hac dem eft rebus tam ardui» , qu* fubvtrfionem
. Chriftianorum extremitate, quantum fine fru- totius noftr* fidei tangunt, quoquo modo pro­
Au prolongant. Rogantes , objectantes , ac af- poni ; quia utique res illa moram pati ntm
feAu macori quo poffumus requirentes veftram poteft , qu* hucufqne unto tempore perdu­
feaâitatem in domino noftro Jefu Chrifto , ravit fine Icfionc Romans ecclefi* , cum a
cups res agitur, quatenus , penûta totius G racis Ac fuis concredentibus hueufifue ChriChriftian· religionis fubverfione , mox reme­ ftianitas nihil violenti pertulerit. Sed ift* res
diare dignemini, (cribere Ac mandare reve- videntur nobis debere ilHco te mu* reci­
rendiflbno prnfidenti Ac fecro concilio , ut pi , tamquam magis bon* Ac ardus , qu* fe­
nullatenus diffolvantur, fied in nomine Spiri­ cere poflunt te extirpationem tatrefum, qu*
_ _
tus fanfti, in quo congregati
funt, incepta hodie tanta enormia mala in pri^plo fideli paEt fi qu* veftra“ fendjtas
trant, nec ceflant , fed igne Ac gladio trociffelidter
’ ’ / perficiant.
' ’
Λ
ia contrarium fcripferit feu nuntiaverit, illa , E
” dant
‘ t , non parcentes (exui nec acati. Nun­
rcfpeftibns preorims legitimis penfatis, pro- quas
quam enim credibile efle poterit, Graco» ri­
tinus revocet, cidrmqus conbiBo favores Ac tui noftro conformari velle, videntes nos in
omsms pvomotiosms impendat, ut neceffitas tanta ftrage, difcnfione, Ac deformitate mo­
fisnma requirit. Avifen enim efte debet ea­ rum Ac vitiorum , nec unquam aliquam cordem fenftltas , quod nifi hoc celeriter fiat , refeionem adhiberi, fed de dio in diem nos
•edefia Dei in deterrimas csmdkiones probp- in viliora Ac magis inordinata corruere , At ri­
tum nbftrum te obedientiam Chrifticolaram
quafi penitus extingui dicent ipfi aperte.
mine. In quoprofefeo faafttas veftra , qua
hucteque tamquam iaaoceni fine macula ten­
te efi, non modica (quad dotateer dcfcnbiTnrpn

P

5«7

APPENDIX PRIMA
▲ cram eoMÜtam pro

Λγτ 4 ίΛη πμ aip* Héergeif ifftae.

5»
rtfiwmadnne mee— fa
poptrio catholic· fit eriaro fient eedefinfiito

«nuptam fore, ebe modo fi difiblamam

Sed fi M· videant ede eompofisos fit re- maneret concilium revera ttorondom eft enod
fonapro· fit intendere ad extirpatiossem hare- laid, qui multimode contra dericoa debac­
fum fit pectat fidebant, proferto indubii fu­ chantur, captant occafionem irruendi Montra
ma» , qnod fe deflertent. Sed hoc iterum per ipfo», dicentes in congrroandts fit difiblvcnalim & alios modos, Deo dante, facile» fit du Conciliis fine frartu iDuficoes fieri, prout
bene conveniente». prout a nobis enucleatius pnus etiam fartum eft, prout maaifafte cla­
fic clarius informabitur iânâitas veftra. Sccun- mant, quod non expertam nifi finem hujus
do facram Bafileenfe concilium mifit nobis concilii. Et ut principium hujus mali oftencertas Uteras, Bohemis Huffitiique fanantes, damus : Ecce civitas metropohsana Magdeburcolique ad Bafileam pro redurttone ipforum genfn , expello fuo arehiqpifcopo atque cievocantes, quas illico eifdem tranfmifimus, ad- ro, jam per terras ipfius ecclefia ia fortitu- *** ’’••°··
quijunrti» noftns opportunis <3c adhorratoriis li- dine curruum Huffitarum more divagatur,
_
.
iens, tenorem literaram facri concilii conti-Bbus in fubfldio funt quafi omnes civitates Sa­
lientibus . Super quibus Pragenfes, qui inter xormt maritime fit majorem ( ut timendum
eos potiores Funt, in Praga diasam ·, prout eft ) habebunt fequclam. fi non celerrima
in copta hic annexa fanrtiras veftra edifcerc fiet provifio . Infuper , nt avifamur , Patavienpoterit t fic ut nos abunde informamur, fpe- fis civitas fuo eptfcopo rebellavit. $c fe pa­
ratur omnino de comparitionc ipforum coram rat ad expugnandum caftra fua. Demum ci- t
concilio , & verifimiliter etiam multo magis vitas Bambergenfis , qu· propter mutationem
ad hoc ftrmguntur, quanto jam in regno quam fecit contra bsreticos ex induito noII ungi ne conftirti font. & magnam partem ftro per, clerum infeftatur, ia magna eft va­
ftu exercitus , equeflrium fic pedeftrium, ac cillatione. Et quia pnedirta loca omia Bohe­
infinimentorum fic curruum , auxiliantc domi­ mis faut vicina, timendum eft quod per dife
no, perdiderunt , fic ctjam per illuftrem fi­ folulioncm concilii. quod . pro fopiendis tali­
lium noftram ducem Auftrie , udate preteri­ bus nuntios fuo· tranfanifit, illa loca talia cum
ts in Moravia potenter de campo deprefli, hrreticB in fpem fubfidil penita capient, qtut
& in fugam converfi , ac noviflime in duca­ nulli» vel faltem graviflimie erunt recuperat»tu Auftrie, notabihtep funt proftrati. InfuperCda laboribus. Quarto, quamvis multi, princictiam , quia ipfum ^concilium ipfis magnum pes, nobiles, fit civitates circumquaque Boterrorem inducit, cum audiunt illud ad ex- herniam, pofl rupturam exercitus cum hrretirpationem herefam efle potiflime congrega­ ticis treugas inierunt, tamen major pars ad­
tum , quibus com parentibus , fpei aremus ipfo» huc contra eos fe fuftentat, ponendo fpem
per facram concilium ua informari, quod con­ fuam totalem tn ipfo concilio pro liberatio­
tenti recederent , fit hec pedis , Deo dante , ne fisa ; ad quos dirtum concilium & nos duccflarct ; nec intentio concilii fit noftra un­ dum pro eo mifimus. Qui audientes conci­
quam fait, neque eft , ut fuper articulis ipfo· lium debere diflblvi, totaliter fe avertent, &
rym prius damnatis debeat fieri dtfputatio, treugas etiam inient ad redimendas vexatio­
prout tangit fanrtitas veftra-, fed folum infor­ nes, 8t quid in longum feqtaetur, nifi illius
matio fit inftrurtio per facras (cripturas, ut fe pravitatis adhnfio ? Quinto quemadmodum
errare cognofcant, fic refipifeant, prout domi­ ipfum iacrum concilium pro componenda pa­
nus nofter papa Martinùs pradeceflôr vefler ce inter cetera congregatum exiftit, fit jam
nobis fic regi Polome in pluribus fuis bullis inter quamplures reges, principes fic alios tint
faciendum impofuit fic perfuafit. Et ia cafa Dpraparamema fic initia farta ad dandam moquo nihil perficeret, tamen videns iacrum con- dos pro pace ifta, ipfi
i.' audientes diflblutio"
cilium ipforum pertinaciam, ferventius ad nem concilii, convertent fe ad gladium , fic
eorum lupprcffionem intenderet, fic fuper his erit error noviffimus pejor priore: nec poftea
ex omnibus regnorum finibus provideret, quo­ erit aptitudo id faciendi, cum principes fue­
rint exhaofti, terr* per clades, cades Ac (an­
niam hoc onus folii efl importabile Aleman­
nis . Infuper quia locus Bafileenfi» profatis guinis effufionem defert· , fic in periculum
Hufluis eft deputatus , fit facram concilium innumerabilium animaram fit corporum, qua
no(que fecuritatcm illuc conducendi illis ple­ infra has prorogationes fit inducias, proh do­
ne obtubmus, fit per Uteras noftra» affirmavi­ lor! corruent: coflabunt etiam multa provimus : quid dicent ipfi herctici. fentientes dif- fiones, qua in eodem concilio pro republics
iolutionem concilii, nifi quod nos fugiamus Chrifliana fieri poffent, Ac innumera prove­
eo», Ac ecclefiam contra eorum rationes quo­ nient fcandaia, in dedruâtoaem totius reli­
dammodo faccubui fle ? fic fic confortabunt gionis Chriftiana vergentia, que veftra fanfans , fic fideles populos, ad quos jam, ut au­ rtitas clarius quam poftunt deferihi proipicedivimus, errores faos fic articulos.Cum infer-Ere valet
ius , invocamus ,
non ibus fac rarum feripturarum miferunt, mor­
tali contagione inficient, m quo cunrtua po­ ftram fanâitatem, quatenus eadem veftra fanpulus fpem fuam defixit : nec illud tantam rtitas incontinenti ad profatum dominum pramoram perferre quomodolibet poterit, quan­ fidentem fic (aeram concilium feribet Ac mit­
ta effet hujufmodi procrartio concilii t quia tat , ut nullatenus difiôlvantur, fed in nomi­
revera in tanto tempore fic ipfi quafi totam ne domini, in quo congregati funt, incepta
Germaniam poflent furripere , prout circum­ feliciter perficiant. Et fi qua veftra (sortiras
quaque in magna parte de farto fecerant , in contrarium fcripfcrit,
.
. feu nuntiaverit, illa
nec refiftentia aliqua pararetur, nec parari protinus revocet fit annuUet. Aviftndo vepoflet, pi ter diiTolutionem
.
■
*
ipfius
concilii , ftram
fanrtitatem
, quod, nifi hoc fiat,
harcertio, quia ubique famatur, fe- fe» ifta annata multimode augebdntur, fle
uti claret
eccle-

jtp

CONCILII BAS1LEENSIS.

59ο

gcdsfla Puf taddbi· ta pefEatas coeditiones A
statues «A» quibus paflmoftam anlla poreoLXXI.
tia, nqlto confilio, adtav· arte fcn ingenio
faccurri poterit. Et revera taaun hi, quive- Jitjheibo domusonra mreriba «* pent Coures
Jbe fânditati dbdrmnt eonfilium, non intel·
nejijlatù ed doween Tteemmt peetifictn.
taxeront facfitaa tanta veaturamala. Uttaam
Rimo exponatur qualiter ad auree regiae
fàperem ftc intelligereut, ac noviffima provi­

P

derem : 'mora assim ta hoc negotio periculopervenerit, quod fanditai domini noflri
fit eft, ftc nuUatesu* (offerenda. Ec fi qui­
gentes Tuae armigerae miferit contra majeftapiam fbrtalfis pertimdeerem aliqua contra fla­ tem regiam, ftc fubditos fitoe, ac terras fibi
tam ecdefiafticum per laieos debere tradari, ftc imperio fubjedss, abfipte culpa regia . ftc
non timeam : quia laid falcem fuam nou ha­ nulla ofleofa 8t rationabili caufâ praecedente .
bebunt in meflem illam imqiittere , immo pro­ Et quamvis hucufque nunquam crediderit ûmfedo inducia procradionis, qua queruntur, diutem fuam irga majeftatem regiam aliquam
laieos facient contra clerum ftc ecclefiam infa- indignationem velle aut polTe concepire, feu
nira : quod tamen per iftud concilium ortU-B facere, licet Nicolaus de Tolentino, qui fe
nata tolletur de medio, dum laici videbunt per expreflum capuancom genqralem ecclefi»
fenpfit, aliae venient cum Florantinenil bus
derum omni bono intendere.
zis^kA confiderandum eft veftra fanditati, gentibus inante Lucam, gentibus regiis, ut
quod facrum concilium ( m putatur ) ad hu­ Jcbitum erat, papam defendentibus publice
jufmodi .diflbhatMMsem nullatenus confentiet, clamari fecerit : V ivat ecdefia : tamen ,am ha­
cum quo etiam major pars regum, principum, betur certius, qualiter Nicolaus de FortebrapralatoraSn ftc communitatum concurret, ftc chiis contra terras imperio fubjedas noviter
veftra fhnditas qua huctdque in ecdefia Dei infultaverit, ftc illas nomine fuse fanditati< ftc
fine ruga it macula tenu eft, per hujufmodi ecclcfia · poftulaverit : qualiter etiam metuo- · f.
ratus Nicolaus de Tolentino in Maricim Se-,u·
opera poterit fibi fufptdonem ftt robiginem fa­
nenfem pridem patraverit , eadem fendirss
cere , ae innocentiam fuam, per hoc quod fa­
cili fit quafi nulla legitima ratione fubfiftit difi perfentict in fchedula cum prstfentibus oflenfolutionis negotium, fermentare : quia dici po­ denda; qua tamen majeftas fua a dida fanterit quod veftra fandius hac occafione foveat ditate minime fperaflet , cum alia nunquam
harefes, cades ftc dades inter Chrifticolas, ftc C demeruerit, fed femper ftuduerit omni folicl··
pmfirverantiam deformitatum ftc vitiorum in tudtne fiue fanditati ftc ledi apoftolicc furama
populo. ftc timendum eft de ioobedicntia, devotione ftc filialiser complacere : nec ab eo
Mandato ac feiflura in ecdefia Dei ; quoniam unquam compertum eft contrarium. Non po­
objidenr contra veftram fand itatem fubito il· teft non mirari quis fanditatam fuam contra
lam materiam diflbluttonis promptam ftc pa­ fuum advocatum ftc filium fine caufa commo­
ratam » ftc timendum eft quod habebunt feque- veat: ftc fi fubditi fua tnafcftatie ftc imperii
iam multorum. Item fi veftra fandius vellet facri eamdem landitatem aut fuos in aliquo
condito perfoualiter interere, eflet bonum ftc moleftaflent fas fuiflet eam ante avifare: ftc
falubre, fi poffet. Sud fi non poteft, feftinan- ipfis fuiflet quamparata, nedum eidem finditer ftc cito demandet ilhid'> exôqui, prout eft tati, fed ftc cuique de fubditis fuis juftiliatn
inceptum , quia res illa qua ufque ad fengui- miniftrare: quod profedo in adverfum paternem ungunt, nullatenus volunt moram, nifi nalius ftc dementius adum fuiflet, quam tali
cum difoeodio totius Chriftianitatis. Et fi ve­ indignatione prorumpere, cum comindo ea­
ftra fanditas poftea voluerit perfooaliter inte- dem fanditaa fu» majeftati fcripferit, ac la­
reffe fuper fido Graecorum, feu aliis qua nonDtiffime nuntiaverit, ac noviffime per venerabilem Jacobum arduepifcopum Ebrodune^
fem, · principum Triftameriarum fuum dici
dine fit majori, apcitâdtee, quam nunc h»c fecerit, fe erga eamdem majeftatem optime
mora tolerari poffet. nam.iflo diflbluto, ne- efle difpofitam, eamqoe multum amare nec
foimus fi per annum cum dimidio aliqui con­ aliud unquam fperavit, ftc adhuc quod fua
gregari poflent propter difpendia mut interim fanditas dementiae ftc paternalius cogitabit
evenirent. Hac omnia fanditas veftra velit dl· ftc agit, ut in eadem fperat.
Item regia majeftas fufeepit reverenter, ftc
ligmriflime confidence , ftc providere ut iftud
conditam mox reftauretur: fufeipiatque hanc vidit, ac audivit diligenter bullas fu» fàndiexhortationem noftram paterne ftc benigne, tatis per dominum archiepUcopum allatas: fed
quia negotia illa magni tant ponderis, ftc ex­
tra poceftatem regiam, non poffet fuper illo
foa fenditati eadem majeftas efficaciter rtfponDei conftituta eft, ftcetiam quia mai
dere, cum illa potius pertineant ad facrum
ftra valde invite perciperet quod (and
fine exinde aliqua inter Chnfticolas deberet E Bafileenfe concilium, prout alias oratoribus
finiftra fufpicio fuboriri, quemadmodum nos apoftoheis in Parma conflituti* clare dixit eaveftra fenditati, dum cum eadem» conftitue- dem majeftas, tatas rm concilium tangentes,
mur, prout in brevi fperamus, darius com- ibidem quart debere. Et fic dema» ibidem
municabimus.
dicet, ftc adhuc cooperabitur omni pofle, «
res illa bene cedam : sfcrumtamen rogat, pe­
tit ftc obfocrat eamdem fimditatem finalûer

devote ia domino Jeta Chrifto, quatenus «sdesn limitationes ftc · modificationes capitulo­
rum ta bulla expreffcrum , defendendo illud
condHum ad laudem Dei. ad falutem fus
fanda ecdcfia, dignetur (impliciter ftc indiftin·

Sgt

APPENDIX

PRIMA

591

flinAe manueenere 8cfovere, « taper anicu-A8c benevolentiam erga perionam domini re­
confidcrati· eaagnis ex]
lit 8c rebu», pro quib·» congregatum eft, pro’
cedat Ubere juxta format 8c modo· in retro
generelibot concilii» tento». Quod fi eadem
fanOitas foccret, ut fperat eadem majeftas
providebit indubie foluberrime honori 8c di­ nati caritate ampIcAi, qua pater botra» filium
gnitatibus fui», 8< extolletur ad mhera, 8c fub optimum eompieâi debet, prout per oratores
ejus regimine ejtdque pnefidio in ecclefia Dei, fuo» alias oblatum foit. Et fuper hoc domi­
nunc undique impugnata, tot bona feeutura nus nofter paratus eft' deputare aliquos, qui
foot, icdket reduAio haretieorum, atque h·- habeant tradar· cum deputandis per domi­
refum extirpatio, qu* in foribus eft, 8t fine num regem: 8c infollenter fperat quod erant
generali concilio nullatenus fieri potuit, fic in bona concordia cum Dei adjutorio.
alia bona innumera: habebitque majcftatmn
LXXIÏ.
regiam devotum femper 8t obedieatem filium
in omnibus fis· fonflitati gratum 8t ecclefi·
Dei accommodum: nam profoAo fi id non B Zitera regis de concordia cum papa, leffa Λα
2. Mau,
anno donuni’ 'MCCÊCXXXIII.
fiet, prout eadem majeftas fiapius fcrtpfit 8c
"*

dixit ae proteftata eft, indicibilia fcandala exmde, proh dolor! font eventura. Item regruiatuf fummopere tanflitati fu· de paterna
adetlione dc clementi oblatione fandiutu fu·
erga majeftatcm eamdem quemadmodum io
fchedul· parva contentum eft quoniam majehu<r*i' m? β**
* ftui> dominus archiepifcopas Ebre? ‘
dnnenfis conclofit eum rcvcrcntUftimis dominis

gtgtfmundus Dei gratsa Romanorum ret femper
Jagufiut, ac Hungaria , Bohemia, 8tc. ret,
erverendijfimis in Chri/to patnbus ac veitembilibus dominis facrofanSa generali Bafileenfi
fynodo, ιί Spintu faaüo légitimé congregata,
univerfali m ecclefiam reprtfentanti , amicit
nofiris cariffimis, ac grate d" fincere nobis dr·
leBis.

cardinalibus deputatis per fanrtitatem domi­
ni noftri ad fail· illorum qui funt in BafiEverendiflimi in Chrifto patres 8c domini
lea. Idem dominus nofter vult habere Ute­
ra· a ^omino Romanorum rege attentius cum
ac venerabile» 8c egregii, fincere grateque dilefli, ad requifitionem & continuatam
figillo majeftatis 8c fobfcriptione propria ma­
nus fus: quod fi illi non confondre
:n tirent,. &Cinftantiam veftrarum paternitatum, tft ad fa­
poftea in aliquo contrafecerint, idem domi­ ctura concilium nos quantocius transferemus,
nus rex promittit 8c jurat fub fide regia pro- fotis conflavimus operas noftras atque ftudium,
fequi eo· , tamquam homines turbatores pa­ ut confiliia veftris no· conformare poftemus,
ci» 8c quietis ecclefi· & totius religionis Chri- quemadmodum profeâo ipfi concilio 8c re­
. ftiana, ad fimplicem requifitionem ipfius do­ bus peragendis per pnsfentiam noftram non
mini noftri, ficut ipfe per juramentum oft o- modicum commodi eventuram fperavimus.
bligatusi & adhcrcbit fu· fan&itad tam in Sicqne res noftras aptavimus, ut five per ter­
concilio per eamdem fisam fanfliutem tenen­ ram five per mare difponeremus recedere, odo, quam alibi. Item quod idem dominus mnibus periculi» & difcriminibu» parvipenfis.
Ebredunenfis aflent prefatum dominum regem Verumumen , approbante domino fummo pon­
afictlars accedere ad urbem Romanam, 8t tifice · facro concilio, ad perfuafionem non- · F
pradatum dominum vifitsre, quem femper pr·- nullorum notabilium virorum , 8c etiam oraCipui cantate dilexit : 8t fperat quod per torum noftrorum, & imperii facri principum
communicationem ipforum adinvicem multa elegorum, qui nobis hujufmodi bullas exhipoterunt fieri congruentia concernentia fidemDbebant, nobifque receflum noftramfine imperialibus ’infulis
penitus difluadebant, cum lanipforum 8c ecclefiam & totam Chriftianitatem. ...............
’
Item dominus nofter conternatur de acceflu flitate fua remanfimut concordes ta deificia
foo, cum ipfum a tempore concilii Conftanticn- licitu 8c honeftis. Sicque per totum iftum
fis, cognovit quod cum , femper foerit magna tneniem Aprilis cum fanfhtate fua in Viterdileflton· 8t aflêâione profecutus. dummodo bio conft i tuemur, 8t ulque medium Junii vel
ejus adventus pacificus fit, id eft cum illis prius in urbe Romana a fonflitatc fisa coro­
de domo fua tantum, ut alias ditium fuit: nabimur, pnsftabimuiquc & innovabimus fibi
illa juramenta qu· noftri prcdeceflbres Ro­
8c certificates de tempore adventus fui, mit­
tet , obviam fibi ufque ad confinia terrarum manis pontificibus preftiterunt. Iftudque adje­
cimus,
quod ipfum manutenebimus, quantum
ecclefie duos ex reverendiffimis dominis car­
dinalibus & alios pnelatos 8c clerico» au ip­ cum Deo poterimus ■· quoniam no· mquaquafum aflociandum honorifice, & ipfum fecure qu· ad alia obligari non pcrmifitnus, nec per­
conducent, 8c tenebit, p«r Dei gratiam, & mittemus. Et hric veftris paternitatibus id«o
remittet cura honore, paco 8c Bcnedxflioa· de&ribimus, ut fi aliquis hanc concordiam fidomini noftri Jefu Chrifti · & Candorum apo- Eniftre initam, forfitan interpretari vellet, il­
ftoloram ejus Petri & Pauli, ac fua. Et fi lud à veftris paternitatibus non credatur: quo­
voluerit in comitiva fua habere de gentibus niam h*c concordia bonis refpeâibus raûa
armigeris przfati domini noftri, um in ve­ eft, difpofitique fumus femper ipfi concilio
niendo quam in revertendo; dc fi petierit juxta bullam per *ο· traditam, in profiscutàm
quod dkiæ gentes faciant conveniens prsedi- ne illorum pro quibus ipfo fynodus eft con­
ri· materi·, contentatur dominus nofter, gregata , plenarie fovere, 8c conftanter adh«quod foit hoc declaratum, quod antequam rere. Certificantcs vo·, quod nifi fon&tas
intret terras ecclefi·, pneftabit juramentum , fua f*pe diflum concilium approbefict, indu­
quod dc jure prsftare tenebatur antequam in­ bie fine noftri» coronis, quin propter fofoa

R

traret Italiam , juxta formam Clementia·.
hem ad oftendendum caritatem , amorem

ipfius concilii tanto tempore pnetermifimus,
ad propria rediiflemus : quemadmodum de hia
omni-

393
CONCILII BASILEENSIS.
594
ornnihm iUoftrto princeps Br locmmenens no-A prout no·, imperii noftri principe· & univerAer dux Wilictanus vcftras poteroitates poterit fi procem fibi impendant. In quo nobis vedam tarfbrmare, cui in dicendis vebtis cre- ftro paternitates fadent complacentiam mul- tora gratam.
D*nm Sesto die decimoquimo menfa ADatum Ulme Conftantienfis dkxcefis . die
prili* regnorum noftrorum uno Htmgarif.ft-c. 19. Julii, regnorum noftrorum agno H ango­
' Ç __
quadragcfiaao oûavo, Rooaanorum vignmo* ri· 4L (te.

tertio, & Bohemia decimotertio.
LXXtV.

Lxxrn.
Jteoerettüfimù. reverendit tc vntftUAttt m

Epiftola Imperatorii Rowumontm, qua concilium
certutt faat dt vtBoria Bohemorum adverfitj
Taboeiiat.

rafa /jma* ^0rev&, Bcc. J
gratia Xmmrmvm imperator

Rewmsd£asû ac veaerahiUms iw Owifto parti·
tou ac domittir facrofaaBa generali fynodo Ba·
filetafi, «a Spirit* fonlio legùtme congrega,
ta, taie/ea tmerfeln reprefeataan, amtcu nofirii carifimit, ac grate & fincert wEverendiffimi, reverendique patres » ami­
bit diieiHt, Sigifmandut Dei gratta Jiomaao.
ci cariflimi, ac venerabiles Bc egregii,
Mfevoti fincere grateque dileâi, audito pridemnon imperator femper dugufiut, Bcc. ac Boaquod paternitates veftro fuper controvesfia fefgerit i Bohemia, Bcc. red,
fionis inter ilhxftres archiprindpes facri RomoFrerendiÆmi in Chrifto patres Br donripi imperii cieâores Bc ducem Burgundi·
ni amici cartflimi Bc reverendi, grise
quamdam provifionem fecerint, qu· per amfincereque dtiefH, hodie hora Vefperarum
bofiarore· uotafeue partto ambefiatorio nomi­
ne · gratificata nt, de veftrarum paternitatum conduxerunt ad noe nantü, qui in tribus
folertia, Bc iplbrum ambafiatorum indoftria coo- diebus Bc citins de Bohemia volamiflîme ap­
fifi , fpem nrmam afiumentes , quod hujufmo­ plicuerunt , afotntm nobts jucundiflîma Br reliciffma noue de viAoria noftrorum, 8t condi provifio noftro Bc ipfius facri Romani im­
perii ac ipforum archipfincipum honori ex- C fliftu Taboritarum , Bt illorum qni alias in
pediac, fumus admodum gavifi. Sed intelle- obfidione civitatis Pilanenfis erant: qui per
âo ad profens , quod quidam procuratores iL Dei gratiam, a quo omnis procedit viAoria,
luftri» Erici ducto Lauwenborgenfis, qui fe in planitie inter civitatem Curfim Bc mooanominat Saxoni· ducem, ac ipfius facri im­ fterium SlralidT forti bello cum modico dam­
perii eleâorem Bt archimarefcallum, hujufino- no noftrorum viAoriofe proftrati funt: qua­
di provifionts occafione * fe de loco iDuftri rum litcrarum aliquas originale» veftris reve·

rvx,

R

R

rendifihni» paternitatibus mittimus profentibtto
interejufes. Hssc, reverendiffimi patres, vo­
luimus veftris paternitatibus pro fingulariftimo
debito inpvmiferint, feque intrufcrint in eo­ gaudio cunflto fidelibu» opeatiffime nuntiare,
dem: ûtis illud nobû vifam eft alienum. Et rogantes cordintime , quatenus alt flimo domi­
quia genitorem profati Friderici, ac deinde no Jeta Chrifto infinitas agentes gratias, cum
ipfum Fridericum de ipfo ducatu Saxoni· ac proceffionibus Bt aliis foleoinnatibus, ad bo­
jure eligendi Romanorum principem, ac et­ num Bt felicem progreflum tam felicis priniam ipfi archimarefcaUatus oficio invellivimus, D cipii, imo verius medii, <omni opera
#
atqtw
m..
cupis invcfbturo vigore, primum genitor, ac cura vigilare velitis, quoniam Bc nos fimiBdeinde Fridericus natus ejus, podeffionem prin- ter de agendi· nil protermittemus, “
Er qu»cipatus Saxoni· naAi funt, Bc deinde per il- cumqne in faturum habuerimus, veftris pa­
luftrcs facri Romani imperii deflores ad jus ternitatibus die nofloque intimare curabi­
& exercitium dignitatis Bc oflkii principis ele- mus.
âoris Bc archimarefcalli fimifiter recepti funt
Datum Ulm· die J. Junii.
Bc admiffi: non immerito manfimus admirari
de fupradifli ducis Erid, quinimo fuorum
LXXV.
ambafiatorum pccfumptiooe , qua poffeflionem
juris Bc digniûqis apud alium conditurorum
Epiftola Imperatorit Jtomtmi ad concilium.
ante eventum judicialis arbitrii violenter in­
Everendiffimi, reverendique in Chrifto
vadere profumpfecunt . Licet itaque creda­
mus veftras paternitates noftro· Bc imperii no­
patres Bc domini, ac venerabile· Bc eftri principe» veflra difpodtiffima domo, quan- _ _ gregii, fincere graceque dileAi, confirmat contum ad feftiooem, incedam, vel aliam exhi-Etinuo
magnaru mifericordiam fuam
bitjonis reverentiam non aliter honorare , fuper nos io felici profecutiooe rerum Bohe­
qqam a nobis Bc imperii nofiti«prindpibus mia , que, Chrifto difponcntc, qui eunda
honorantur, ficut Bc-nos ecclefiafticos prola­ gubernat, in dies confiderabilius diriguntur.
tos fecundum 'gradus ccclefiafticarum dignita­ ScribmK enim nobis illi oratores noftri, quo·
tum in noftra curia reveremur : ne tamen in in praxiraa dirta Ptagenfi haboimu·, quomo­
pufterum oriatur . difirordiarum materia , pro- do omnes Bohemi in unam fitntenriam unammifiâ, quamvis undique notoria, veftrto po- qne voluntatem trafH funt -in materia articu­
ternitatibas duximus intimanda, quatenus pro­ lorum fidei: 8t quod taper rdiquto ad vos
libate , Fridcrico Bc ejus oratoribus honorem veritas Ratifponam mifluri font in fello afiumarchiprincipto Bc eleâoris juxta veftro provl·· ptioni» Virginis gkxiota. Talifipie datur fpes,
fionis normam impendendum exhibere veliti», ut nil melius pofEt taperadi. Quarum liter»Pp
rum
Ctastif GeroruL Tom. XXIX.

rii archimarefeallo, Lantgravio Thuringis, ac
marchioai Mifaenfi, Bc ambafiatoribû ejus

R

i
595
APPENDJXPRJMA
vocati. invitad«A «mui »
rum copias de Bobemko in Latinum transi». Ater exequi non unientes
tas veftri* paternitatibus mittimus pratentibus primo per doounum Maninum dc ipfo fahb·
intcrclufas. Verum . reverendiffimi patres, quia to . per dominum Begenitsm, fommos ponti,
ipfi Bebem i multum aflêdare videntur in hu­
fice» pnadiAos nunfiread Italiam, prout tranfivimus t dc ptopterea loco north , protedto- *
jufmodi diata Raufponenfi praftntiam vene­
rabilis Conflantietffis epifcopi, etiam auditoria nem in nobi» aflumendo. prout tenebamur,
dc magiflri Martini, dc aliorum qui rradati- io eodem ûcro concilio protrilorem diinlfebus ipforum prius adfuerunt, nos opinioni rimut illuftrein principem Yilitjmum comi·
eorum dc defideriis ooneerrentes, illud ne­ tam Palatinum Rheni dc ducem Bavarür adum utile, verum etiam pro bona condufio- vunculum noftrum cariflimum , deputamufijue
ne de tâlubri coofummatione omnium trada- dc inftituimus cum plena automate dc omni­
moda poteflate, prout in norths fuper hoc
.rëtriMi H- torum · neceflariorum arbitrantes , vos alters·
tiilîme adhortamur, quatenus paternitates ve- confodit literis plenius continetur. Et quia
ftre velint dare Ordinem ut pnefati patres dt ( ut percepimus ) nonnulli vaniloquentes,
magiflri in hujufmodi diets omnino iater- non rode fentientes, ipfum facrum * perfua-· y.airiMSm
fujt. b fi etiam aliqui, ais* fuperaddendi fuc-Bdere ac turbare per exquifitas vias· molien­
rmt, dc illud extollimus atque laudamus, ut tes, ut de nortra pura mente, interpretatio­
dt defideriis ipforum Bohcmorum fatisfiat, neque cjufdem dc voluntate , cunilis appareat
dc ipfi patres nobi* dc nos in mutuis pera­ evidenter, ad confutationem iniqua pervertis
gendis poffimus affiftere atque confulere. Hec loquenuum , volentes reverendiffima fânâa
itaque , reverendiffimi patres, vobis pro con- Romanç eccktiç cardinales, patriarchas, arfolationc ilatdimus (cribqre . ut nil nos lateat chiepifcopos dc epifcopos Deo amabiles , nec
de his que ad notitiam · veftram in tam non venerabiles abbates . prelatos , dc omnes
arduis rebus deveniunt. Et quidquid in pro- alios in civitate noftra Bafikenfi congregatos,
çeflu temporis habuerimus, veflri* paterni­ dt congregandos, (aerum generale concilium
tatibus fignificabjtnus i exorantes akiu>mum , facientes, ijlud celebrare intendentes, fiicrout fuccedant talia , que veflris paternitati­ fandamque univerialcm ecclefiam repnefentanbus cum immenfa jucunditate tignificarc pof- tes , dc eidem adherentes , dc adhxrere vo­
timus .
lentes , dc quofeumque alios dc eadem no­
Datum Ulme Conflantienfis dicacefis, die ftra intentione dc voluntate claros reddere dt
tj. Julii regnorum,
Cfecuros, ad ipfius facri concilii ccrroboratio
nem firmiorem de aultorizatiqnem, prout ad
LXXVT.
nos poteft quovis modo pertinere , animo de­
liberato «x certa noftra (cientia motuque prolitem Domini Regit Romanorum patent , per■ prio in verbo Doftio regio dicimus, ac tenonam promittit mconcuffe adharere concilio ,, re prefentium atteftamur, quod nos ab initio
». XtU.
praifati facri concilii Bafileenfis femper abfque
Μβα in congregatione generali die Luna · de­
cimonono Januarii, anno MCCCCXXIU^
omni dubio (impliciter atque pure eidem adhafimus, adheremufipe firmiter, dc quamdiu
/n nomine faniia d* individua Trimiatit.
duraverit, dt continuatum fuerit, adhaerebi­
Àmen.
mus inconcufle ; nec faciemus , traque fieri
permittemus, Deo audore, quantum in no­
Sigifmiuidus Dei gratia Romanorum rex, fem- bis facrit, quod fit vel efle poffit direlle vel
fer dugufius, ac Hungaria, Bohemia, Dal­
indirede eoam ipfius (acri concilii aulloritamatia , Croatia, &χ. rex , ad perpetuam rei tem dt libertatem, ten in prsjudicium adomemoriam .
Drum in eodem vel agendorum in futurum,
quoad ea proprer qu« efl convocatum dc eOtum facimus tenore przfcntium univer- tiam congregatum ; prefentium fub noftrç ma­
fis, quod cum inter alios orbis princi­ jestatis figillo testimonio literarum .
patus (aerum Romanum imperium divinitus Datum Senis anno domini millefimo quainflituttun obtineat principatum, cui Deo au- dringentefimo trigcfimofecundo, die aa. men­
flore pnefidemus, de affidua pulfemur folici- tis Novembris, regnorum nostrorum anno
tudine, ut ea que concernunt religionem Hungaric, &c. 46, Romanorum a). Bobemiç
Chriftianam dt bonum ecdefir (anfhe Det, vero 15.
quorum advocatus dc protdlor ex officio no­
bis incumbenti fumus dc efle debemus , proAd mandatum domini regis Petrus
curareque habeamus Habilitatem dc felicem
Kckie canonicus
progrefium eorumdem: fane cum ex facto­
rum generalium Conflantienfis, dc Seneafis
L
conciliorum decreti conflttutione fufeepta, dc
folios recordationis Martini pape V. dc dein- E
de (àndiflimi domini Eugenii pape IV. fucceflbris immediati audoricatira approbatione
facrum Bafileenfe concilium initiatum fuerit,
roburque de audoritatem fumpferit, de progreflum habeat, de fucceflivc idem focrum
concilium Bafileenfe , dc Romanos patres in
eodem exiftentes , de illud celebrantes, cum
inflantia fuerimus requifiti, ut tamqüam ad­
vocatus ecclefiae fanda Dei dc defenfor, protedionem ipfius in nobis aflumeremus, prout
ad nos pertinere dignofeitur: quod periooali-

N

LXXVII.

Abeates, fit habere promittent» verbo
regio, quidquid per pnefiuos oratores
Mijum JbnAi|Ea*· dssMM nogro pu­
pa per ferenkgunan domtxum ngem Aomamfntm ,perfttu oratore1,0 Uhau in ctmggoeie
pvNica du viii. JpnZuMCCCGXXXIIL Aw
hmu aapa Augean mm tertio, d* M eoArm
earnggono oratores ûapfflMMû juramentum p»·
pu pragtterttut.
Sgifewtiiu dei gratia imperator Aomattorum
femper Âugugus, ac Hungers*, .Bohemia,
Dalmatia, Cmtu, ficc. rex.

nostro
& pro­
curatores nostros aAum, feâum five gestum
fuerit, ac fi illud in perfona propria feciflemus: volentes illa omnia nostril regiis lue­
ns , & figillis, fi opus fiterit, dcnuo robora­
re prçfentiura fub nostrç majestatis figillo te­
stimonio litterarum .
Datum Senis anno domini millefimo quadringentefimo trigefimotertio, die 16. merfis
Martii, regnorum nostrorum anno Hungary,
d^c. 46. Romanorum 15. Bohemia vero 15.
LXXVin.

Otum fecis
fecimus tenore pratentium unirer- B Sequitur forma juramenti faBi in cnnfigono pu­
fis, qnod quamvis inter (anilitatem beablico per di&ot ambafiatoret, talits fanflts etiffimi domini nostri papç Eugenii atque ma­
vangeliis & fuerit crucibus cum reliquat, &
jestatem nostram fuerit femper & fit per Dei " lefturn altu voce, per Gafparem Slick 1 >cecangratiam bona concordia dc pertefta finceritas
cellarium regit Xomanorum coram domino ne­
animorum, nihilo minus quia per multos ali­
gro pape prafente C acceptante, & igud ju­
quando quam plurima inconfulta hincindc re­
ramentum fuit firiptum m membrana cum duolata funt, ficut plerique mortalium prompti
but figilltt pendentibus recognitu ege drtlorum x
funt ad uxaniam inter principes feminandam,
oratorum.
dc imprimendas fufpiciones, quo nihil periculofius efle potest : ne forte de claritate men­
Os Matiluo de Colloum comes Recomenfis
tium utriufque dubium, quod hoculque vola­
fic capitancus Nanderalbenfis, ficGafpar
vit, amplius perfeveret, confiderantes etiam
Slick vicccancellarius fic capitaneus terrarum
ex nostra integra conjunflione bonum publi- Egrc, atnbafiatores & procuratores inviditii! cum fecuturum, deliberavimus de proximo mi principis dc domini Sigifmundi Romanovifitare fanClitatem ptafeti domini nostri dcCrum regis femper Augufii, ac Hangari*. So­
ad- (anfliflïmum
uthern Romam, pro fufeipieodis imperialibus hernia, &c. regis
.
.gloriofiffimi,
.
•ostris coronis, & aliis rebus perarduis, an­ dc clementifEmum dominum nortrum papam
gentibus rempublicam Christianam, dt pacem Eugenium quartum ddfiinati, recognofcimus
Italiç .^ertradandis : quf ut perfeAius « ple­ tenore pnefentium univerfij, quod nos de
nius pertraâari poffiat, mittimus ad fenflita- mandato dc licentia pnefati ferenifitmi domini
tem prefeti domini nostri papç Eugenii dile- nofiri regis, cujus pleno & fixificienti manda­
flos confiliarios dc ambafeiatores nostros ma­ to fulciri fumus, quodque figHlatum in ma­
gnificos Matikonem comitem Reoomenfem dc nus ipfius Onôifiimi domini nofiri depofurcapitaneum Naadenlbenfcm, dc Gafparem mus, hodie dat* liter* noftr* pratentis in
Slick vicecancellarium nostrum dc capitaneum confifiorio apoftolico generali io manus fua
(anilitatis juramentum pntftidmus in forma
terrarum Egrç, constituentes, creantes, ordi­
nantes, 6c facientes ipibs tenote pratentium qu* eft talis: Nos comes Matiko, dc Cafpar
ac auûoritate regia nostros veros dc legitimos Slick vicecancellarins, procuratorio nomine
procurator» dc iailores dc nuntios fpeciales , quo fupra,
.
■ .promittimus, dctatfis (àcrofanûis
dc quidquid melius efle dc dici potest t dan- D evangelus juramentum firmamus fanflitati prefuo dc
teique eifilem plenariam dc omnimodam po- fati
' ’ domini nofiri,
“
" ecclefi*
' Λ nomine hu­

N

N

testate», plenam licentiam dc facultatem ex­ jufmodi jurametktum accipienti, quod ipfe teponendi fuç fanâiati pro nobis devotionem reruifimus dominus rex Sigifmundus ecdefiam
dc reverentiam filialem, quam ad fuam (anili­ d( fidem catholicam pura fide totifque viri­
tatem dc Romanam ecdefiam fincero afledu bus confervabit reverenter, & etiam defendet,
gerimus : nec non petendi dc impetrandi a omnemque han cfim, fchifma dc hareticos quoffua fenftitate favréem dc gratiam confiietoss libet, fautores, dc receptatores , dt defenfores
offerendo quoque eidem fu{ fenflitari fideb­ eorum exterminabit pro pofle, ac nunquam
atis dc eujuslibet alterius generis juramentum cum Saraceno , Pagano, fehifmatico, feu alio
fimnl vel fucceffive. dc nihilo minus petendi quolibet communionem càthobc» fidei non
a fua fendiate nobis per manus fixas impen­ habente, aut cum aliquo alio préfet* eccle­
dendam unfHoncm, confecratiooem, dc Ro­ fi· inimico vel rebelli, feu eidem manifefle
mani imperii diadema, ac promittendi quod fufpedo, unionem quamlibet, parentelam , aut
illa, dum apud fen&itatem fuam fuerimus^in confiaderatiooetn inibit : fed tam noftram,
propria perfona, fi opus fuerit, innovabimus:Equam fuccefforum ooftrorum pertonas, bonoac omnia dc fingula alia peragendi de conclu- rem dc ftatum manntenebit, dc
·- defendet
> - ae
dendi, promittendi dc ίροηάβηφ, qnf mu- ccnfervabit contra omnes homines, cujufcumg te» tt tuam unionem, caritatem dc concordiam · vi- que exiflerent pneeminenti·, dignitatis, aut
■· *■
t» > fiuidliutem fuam dc majesatem nostram
de fupcreminentiç dc dignitatis principes, qui dem majefta* manutenebit femper atque fervafuper alios a domino constituti fumus, fecere bit privilegia omnia, qu* per pnsdeceflbres
dt confervare poffunt -, ut etiam a fen&tate foos teges ac imperator» Romanos préfet»
fua, fi opus fuerit, obligationes quafcumque Romana ecclefi* aut aliis quibuslibet ecdefiis
acceptandi, ceteraque omnia fecieadi, finien­ quocumque concefla tempore, dc continenti»
di , fic concludendi quç nos fecere potiemus, cujufemnque, ipfaque omnia, dc fpecialiter ac
fi perfonaliter adeflemus: ritum fit gratam ba- precipue prsclar* memori* Conftantintun «
Pp a
CaGma/. GsnmL Tom. XXIX

599

APPEND IX PRIMA

Carotan, Henriettas, Ottonem quartum, Fri-ft
LXXTX.
dericum fecundum, atque Rodolpham psmdaceffores ipfius, profertim iuper cenccffiooe ,
raquifitione , advocatione , quftatione , ac li­
SfÿÏMUHfi fapcmtoris ad Mm
ber· dimifikme terrarum dc provinciarum Ro­
eeiedltim .
mana ecclefia ubilibet potitarum , quarum etiam multas nominarim expreffit, fodi apofto- Rrocraadi/Fa*·*, rraermdis ac venerabilibtu in
Ckri/h fatriheu & êotiùnit ftcrofvtSt gene*
lica Romantique pontificibus fub quocumque
rufa Bafileenfii /ÿnodi, m Æprwn fenBo le-,
tenore concede , racognofcet , confirmabit,
dc ex certa (cientia innovabit, ac etiam de
game congreget*, tmiverfiunt ecdefiam re~
prefinUcuttù, owûcü nofiru carifimu, ac gra­
novo concedet · dc terras ipfas atque provin­
cias racognofcet ad jus dc proprietatem ipfiua
te d* fincere wéù di/eSis.
ecclefia plenitiime pertinere , eaique nihilo
Everendi patres, infinuatione literarum
minus ex abundanti de novo fiepe diAa eeclefia donabit : fub pncdilfo fe obligans ju-____ veftrarum, ac relatione illuftris Frideriramento, quod ipfes vel aliquam ipiarum par-Bci duc* Saxoni* fecri noftri imperii archimdtem nullo unquam tempore occupabit, feu, refcalli,
- — Lantgravii
·- —Turingia, ae^ foarchionis
quantum in eo erit, permittet occupari: nec Mifoentis, aliorumque plurimorum fidelium'
in eis aut aliqua parte ipferum jnra aliqua, noftrorum nuper aoeepimu»·, quod illuftris E*
poffefiiones, aut tenutas habebiu feu quomo- ricus dux Lauvenburgdnfis, qui fe nominat
dolibet poffidebit : nec in eis etiam precaria, Saxoni* ducem, dc ipfras imperii archimarefeu cujufvis capitaneo officium, aut jurifdi- fcalium, eumdem Fridericum coram fynodo
veftra, feu judicibus ab ea deputatis, fuper
flioncm quamcumque per fe vel alium exer­
cebit: quodque, ut princeps catholicus fiepe ducatu, officio dc jure fupradiflis trahere ni­
diihs ecclefia advocatus atque defenfor, ip- titur in cauftm, non erubefcens de noftra ma·
fem juvabit, & confilus & auxiliis illi afli- jeftate publicas proponere mierelas ,/quod fibi
ft«t opportunis, contra quofcumqne inobe- fcilicet crebre poftulanti juftitiam in foro nodiences dc rebelles eidem, dc pteespue con­ ftro' denegaverimus, feu mhtiftrare neglexeri­
tra occupantes & turbantes terras pnediâas , mus. Uode perpendentes in primis auâoritafeu provincias,...
vel partem quamlibet earum- ti noftrae derogari, pro eo quod caufes ad
. dem. Sub eodem juramento etiam a permit- C examen noftne imperiali· majeftatis ■ dc proce
cimus, quod tam ipfem "
Romanam quam a» mm noftrorum immediate (perlantes ad alie
nnm forum producere conatur , noftram inlias ecclefias, libertatem eccleilafticam , bo­
na, jura, prolatos fit miniftroè eccletiarum fuper honorificentiam detraélari ex eo quod
ipferum ipfe dominus rex manutetfebit, cop- dicimur juftitia‘ negleâoros; quorum utrique
fervabit ac defendet fuo poffe : de quod sc· debitis dc aptis ad hoc remediis occurrendo,
nuper .in aula noftra Cafarea fuper his habi­
clef·* Roman* vaffallos contra juftitiam nul­
latenus offendet, devoto* de fideles etiam in ta diligenti epifeoporum, abbatum , archiprin
Cipum
, principum, comitum, baronum , dt
imperio conftitqtos benigne tradabit, nec eos
opprimet contre juftitiam, aut, quantum in. aliorum procerum , dc ducum fecri noftri pa­
eo erit, per alium opprimi fuftinebit, fed in latii examinatione, tandem in ipforum dc ofuis potius juribus & juftidis confervabit. Sic mnium oratorum, ambefiatorum, dt quorum­
eum Deus adjuvet, dc fanda Dei evangelia. libet aliorum, qui tunc in noftri confpcOus
Et fic nos procuratores procuratorio nomine conftituti foerunt prafentia, palam folemniter
prefuo recognofcimu* , confirmamus, innova- proteftati fumus, quod cum archiprincipatus,
mus, concedimus, donamus, de cetera faci-Darchitnarefcallatus> dc jus eligendi Romanum
Romano imperio
mus fecundum tenorem qui fuperius contine- principem a nobis
‘‘ ύζ fecro “
tur. Promittentes infupçr, quod prafatus fe- Immediate defeendant, ac in feudum depen­
deant , · cum autem juxta formam juris, ac * (
reniffimus dominus nofter rex boc quoque ju­
ramentum per nos ( ut pnemittitur ) prafti- ftylum, & obfemntiam fecri noftri imperii,u
tum , in manus fua fanflitatis vel legatorum feudales qurftiones coeam dominis feudorum,
ejufdem fiusftitatis, fi Illos promittere decre­ Ætiamfi minores valvatiores etient, ac paribus
verit, perfonaliter innovabit, Aias regias pa­ ^curiarum Aiarum, rcfpodu feudi de quo atentes literas dc tigilla confacta fab illo tra­ gitur, deoemend* fini : quod etiam jus in
dendo. In cujus qei teftimonium tigilla noftra noftra Ceferea majeftate dc fecro imperio noftro dc paribus curi· noftra refpedu feudi ta*
propria pnafentibus funt appenfe.
Datum Roma anno domini milletimo qua- lifinodi merito debeat illaium confervari , condringentetimo trigefimo tertio , die feptitno fequens efle caufam prslibatam ad forum no*
ftrnm pertinere. Certificantcs posterae omnes
mentis Aprilis
& fingulo·, quorum intcretie poftet, quod
Eno· pnmto Erico juftitiam nullo unquam

R

quam nt· petenti. Quinlam quandocumque
ipfe vel alius juftitiam popcfocrit, parati fu­
mus paras curia evocare, & caufiun juxta
ftylum imperii noftri diffinire. Quare veftras
paternitates requirimusÔt hortamur, ac etiam
attente rogamus, quatenus cav&m iptiun ad
forum noftram remittatis more foMta dc confaetudfane imperii noftri dc parium curia nofo* terminandam, fic enim juftitin debitum
vide*

dos

CONCILII BASILEENSIS.

dex

vsddksr requirere, dc officia noftra in fecrum A Mifhenfem genitorfen ipfius Fridenci ( de quo
«—JU
conditam
—poftulare.
merito
—n-ι
BQOc ggjnjy ) Je ducatu, officio, dc jure pr·*
Dbws in Ulma fisria quarta poft Jacobi, didis gratiofe collatam, illuftres archiprinciannoTybillefimo quadringentefimo trigefimo pes eledores, ante ipfius Friderici aflumptionem, ac in collegium dc consortium fuum
aggregationem, caufem hujufmodi perpenfis
Ad mandatam domini imperatoria
maturifque confiliis biennio ferre digeflerunt :
Cafpar SUckmiles, &c. canceU.
tandem ipfum in collegium dc feuarum fuum
acceptarunt, etiam Erico pnelibato renitente,
LXXX
ac fncceffionem dc inyeftituram fimiiiter pro­
tendente. Quamquam autem ipfe dux>Ericus
Xpsfiola Imperatoris Bomanorum ad conditum , apud nos plurimum inftiterit pro juftitia fibi
petit caufem, csqMJ cognitio ad fe perti­ contra eutndem Fridericum miniftranda, foret
nebat, ad conçilhun eppellatam (± vocatam , quoque fetis, durum caufem dc contentionem
reutiai ; abopiin protefiatnr contra concilium. tam perpenfo digeftam confilio rurivs in du- Bbium revocare-, quia tamen quaftio ipfe non
Stgffmttadut Dei gratia Bomanontm imperator erat in figura judicii trutinata , nos eidem Efempbr Jttgujhu, ec Hungaria, Bohemia, rico femper ultroneos praebuimus juftitia Com­
Palmatia , frootM, dtc. rex, vobis reveren- plementum miniftrare legitime . Qùod aliter
*du, venerobdibut, lUufinfiimis, magnifiât, expendi nequit, nifi parium noftne curie ar­
fpeüabilibiu, generofit, nobilibût, firenuit, bitrio, refpeôu feudi memorati. Quos utique
pmfidis & ciratmfpe&it, archiepifcopis> eptf- pares , legitime requifiti, prompti fumus mo­
X, dbbahbut, principibus, comitibus baro- re imperatorie majeftatis intra fines Alemanni*
, mdstibtu, oraranLw, ambafiaoonbus, & vocare, upi de caufis & queftionibus prifteinantsit, ac marntes <fr fingulis proceribus fa­ pum Alemanni* ex ftylo imperii noftri nos
cri palatii nofiri» fm « mgfai majefietit con- convenit judicare. Ex quibus aperte colligi­
fpeSu in maxima copia ronftitmi ejfit.
tur , nos eidem Erico jufliti* complementum
in pneteritum minime denegafle. * Itaque dc * At,··
Opim fecimus, ac per prefentem noftrara smprafentiarum nos in hujufmodi caufe prsinfinuationem ac ulteriorem relationem, bemus juftitiæ miniftrum , quinimo, Deo proquam vobis omnibus dc fingulis fub debito C pitio , pnebebimus femper in futurum, quamndelitatis injungimus, BunfHs noetra fubjecHs diu nos fuo terreno imperio pr*efle voluerit,
•imperio publicari jubemus, quod ad nostr* Quz
~
omnia dc fingula mentibus veftris firmi­
majestatis notitiam pervenit, qualiter iljustrif- ter inculcari volumus, dc in thefauro mtmofimus Ericus dux Lauvenburgenfis illustriffi- rie veftr* reponi tenacius , dc nihilo minus
mum Fridericum Saxoni* ducem > fecri nostri per organa veftra in omni orbe diffundi, quo
imperii archimacefcallum, Lantgravtam Tu- liquidius cunilis innotefeere queat caufem huringi·, ac marchionem Mifnenfcnt, coram fe- jufccmodi ad noftram dc parium noftra cu­
cro' Bafileenfi concilio fuper ducatu Saxoni* ri* , rtfpeflu ipfius fèudi, examen pertinere,
de archimarcicallatu pnsdiâis, ac jure eligen­
nofque juftitiam in ea nunquam denegafle :
di Romanum principem, trahere nititur in nec modo , poftquam divina pnaordinante cle­
caufem , pretendou principatum > officium dc mentia folium Ccfare* dignitatis contendi­
jus fupradiCta fibi tam hereditario quam e- mus, futuris unquam temporibus denegabi­
tiam mfeudationis per nos fibi feflz jure de­ mus . Dc quo publice dc folemniter proteftaberi. Et infuper , quod nos fuper impetitio- mur
------- . ------------------------------------- ---------------Quam infuper rproteftationem
fecre Batabus fibi · promifforum occafione contra prs-Dfileenfi fynodo intitaare curabimus, ac Ipfam
»'“··»■
fetum Fridericum competentibus justitiam mi- requirere, quatenus caufem ipfam a fe peninistrare denegaverimus, querelas in publicum tus abdicet, & ad forum noftrum remittat,
proferre minime veretur. Per quorum alte­ more , ftylo, dc confueiudine imperii noftri
rum nostra majestatis aufloritati derogatur, dc partura curiç noftrç terminandam. In hoc
per alterum autem honorificentia nostr* ‘de­ aflu proteftationis noftrç prefentes fuerunt ve­
trahitur. Nostram itaque decet folertiam in nerabiles Gunthenis archiepifcopus Magdeburprimis qtuedam imperii nostri jura fervare, genfis, Alexander Triden tinus, dc Petrus Auquinimo juxta poffibilitatem nostra facultatis guftenfis , epifeopi, abbas Campidonenfis, iladaugere, prout ex debito fecramenti fumus luftris Fridericus marchio Brandeburgenfis aradstriâi. Quod re&e fecere, confpicimur, fi chicfmerarius facri imperii, Guilielmys comes
caufe ad * examen imperialis culminis perti­
Palatinos Rheni dc dux Bavarta, Albertus
nentes fub noftra jurifdidiono confervemus. marchio Brandeburgenfis & burgrivius NuremCum itaque principatus officium ac jus fupra- bergenfis, Ludovicus comes de Virtenberg,
diéla a nobis dc imperio noftro in ftudum venerabilis Eberardus magifter ordinis beat*
immediate defeendant, ac fecufidum juris cqtr-E Maris Teutonicorum per Alemanniam dc ItaRuffe*
mums difpofitioncm, nec nonufiim, morem, liam , Henricus
—
- - de Melbingenf prece­
ptor , Marquardt» de Kunigfel, dc alii com
ftylum dc confuetudinetn fecri Romani impe­
rii , feudalis contentio per dominum feudi ac inendatores ordinis pnefati, Henricus de Furparet curia terminanda fit, liquet hanc qua- flenburg, Vihelmus fenior, Henricus dc Wilielmus junior de Monteforti, Joannes deNe·
• aa«Ma rtioacm , fi qua pnstendi poterit, ad * no­
ftrum dc ffiuftritun archiprincipura noftrorum vemburg, Eberardus de Kyreberg, comites ,
fecri Romani imperii eleâorum pertinere notio­ dc maxima copia nobilium, militum, dc clien­
nem . Expedit infuper de negieilu juftitia tium. dc arabafiatorum jrrincipum dc civitatum
ncflnm folicUodinem excuferc. Et quidem fieri imperii. In quorum omnium dc finmeminimus· quod poft per iriVeftitUram per gulorum fidem , robur , dc evidens tefti-.
nos dudum i* Fridericum tunc .marchionem * monium his noftras patentes litcras fieri,
dc no-

N

Skiii

Be)

APPENDIXPRIMA

do4

Ac noAru majeftatis figiUo ju&iniM comme-A imperiali custodia, aua obstante diCdatioM
niri.
Datum Ukrrç, Conataadenfh dkecefis, au- tur, inquietentur, vd «Hquam injuriam feu
^*o domini millefimo quadrtagentefimo trige- moiestiaia patiantur: mandantes uaiverfi* Ac
Amo qiiarto , die vigefimo oflavo menfis Ju­ finguli* principibus ccclcfiasdess. Ac iacularilii , regnorum Hungarif, «Tc. quadragaAmo bus ducibus, marcbtombus, comitibus, baro­
oftavo, Romanorum vigefimo quarto, Bohe­ nibus , magnatibus r proceribus , militibus ,
mia decimo quanto, imperii vero fecundo.
clientibus, capitaneis, potestatibus, guberna­
toribus , remoribus, burgraviu , castellanis, of­
Ad mandatum domini imperatoris ficialibus ,\ judicibus, telonearii*, boletaris* pa fGafpar Slick miles,
canccll. fuum, custodibus civitatum, villarum,Ac qiiorumcumque locorum communitatibus, Ac reLXXXI.
floribu* eorumdem . ceterifque nostri* Ac im­
perii (heri fubditi* Ac fidelibus, firmiter Ac diSolvui conriu&m Donum ImpemMu etifui f*~ scride, eofdem fcriofifTime requirentes, quaem oeiti dx> , d* leBut »a general* congrega· B tenus unlverfi* Ac finguli* pralaüs, principi­
rame diefeMsui a/. men/u Juin MCCCCXX X V. bus , nobilibus, Ac magistri* , Ac ambafiatori·
but quorumcumque regum, pralatorum, prinS’gifeiiuiAui Dei graft* imperator Komanontm cipnm , Ac communitatum , unjverfitanitnque
femper Augeus , «c Htmgaria , Aohtmio , totius Christianitatis, qui ad prafatum conciD^lma/it, Como, Ate. rex.
hum, auxiliante domino, accctfuri funt, ibi­
dem steterint, vel recetTerint, cujufcumque
Otum facimus tenore prefentium umver- statu· , grady* , dignitatis, feu condicionis exi­
fi*. quod beet pridem , dum fecrofen- stant, nostro Ac imperii facri nomine favora­
clum generate Bafileenfe concilium exordium
bilem Ac benignam debeatis Impendere volun­
tumeret, & ex institutione pcmcedentium fa­ tatem, eofdemque cum gentibus Ac familiari­
crorum conciliorum nos omnibus At lingulis bus fuia ac boni· Ac rebus eorum quibufcumecclefiasnci* & feculanbu* perfoni» illuc ve­ que fecisti* plcniffima libertate gaudere, ipfonientibus , nostrum falvum Ac fecurum con» fque favorabiliter pertrafletis : ac eodem Ac
dudum dederimus Ac conceflerimu*, quemad­ eorum quemlibet cum bonis prsedifli* tute Ac
modum nobis tamquam advocato At primoCfecure per territoria , civitate* , castra , castelproteôori feisAf
“ “
Romany ccdefiç
" ' la,
Ac facrorum
oppida. villas, itinera, paflus, portus, pon­
conciliorum digne conveniebat » eafdcm etiam te· Ac terras, ac ditioni· vestrç loca, nobifpcrfbnas, cujufcumque dignitatis feu conditio» qua fubjcAa, ire , tranfire, stare Ac morari ,
ni* existèrent, in nostram fpecialem ptptcdi» eundo ad didum concilium. Ac redeuudo ab
nem afiumente· ; tamen inteBeflo quod non­ eodem permittatisimmo eifdem amore fenflç
nulli , hctt fupervacue, dubitent, ne propter matri· ecclefif, ob reverentiamque facri con­
ddüdationem . quâm Philippo duci Burgundiç cilii, ac nostram Ac facri imperii benevolen­
fecimus , hujulmodi nostra concéda liberta* tiam lingularem, dum At quoties requifiti fue­
poliet ledi feu infringi, quod tamen nostrç ritis in his quf fecuritatem Ac celeritatem ipfo
intentioni* nunquam fuit, neque e*t, cum rum concernunt itineris, promotivam Ac gra­
ipfam ddfidationcm folum pro recuperatione tuitam ipfi* ostendere realiter Ac exhibere ve­
juniun facri Romani imperii, Ac nullius per- litis Ac debeatis , voluntatem, nec non eifdem
turbationem fecerimus, statuimus fecuntatiDAc cuilibet ipforum de vifluaUbu·, domibus,
ipfius facri concilii ( cujus felicem Ac dcfidc- expenfis ipforum competentibus, Ac conduite
rarutn progretfiim femper concupivimus ) cum petiti* Ac requifiiit, pro rationabilibus falariis
non mediocri nostra exhibita opera falubriter providendo. Sic enim fieri volptnus, Ac in
favorem praefati concilii concedimus A< con­
providere , Ac mentem nostram finceram de­
clarare , ne quifquam nobis imputare habeat, cedimus per prafente*, quibufeumque literis
no* aliquid intentafle quod quomodolibet efi- in contrarium fadi* feu fiendis non obetantife pofl»t ad perturbationem ipfius, feu ve­ bu*. Quicumque enim aliquem preditfum
nientium . stantium , feu recedentium. Idcir­ concilium vifitantem modo quocumque l«deco animo deliberato, Ac ex certa nostra fcien- re prafumpferit, feiat fe nostram Ac imperii
tia iterum de novo ac ex fuperabundanti ( li­ facri indignationem graviflimam incurrtfle . Et
cet profcflo opus non fit ) cum intentio no­ e contrario, quicumque vifitantibut, undecum­
stra ad indemnitatem Ac libertatem ipfius fa­ que fint. nostri amore favore* impenderit,
cri concilii femper illnla Ac integra fuerit at­ certum fe reddat , quod eidem fingula bene­
que fit, univeri'o* Ac fingulos pre latos, prin­ ficia impenfabimu* gratia Angulari. pnefentium
cipes, dodores, magistros, ambafiatores, no­ E fub nonrc imperialis majeftatis figillo teflimo»
biles, At quafcumquc ecclefiasticas Ac facula- nio literarum .
res perfbnas, cujufcumque status, gradus, feu
Datum · Tervania Strigonienfis dicecefis , *
conditionis existant, ut facrum concilium fe­ anno domini millefimo quadringentefimo tri- '
liciter fuper his, pru quibus congregatum est gefimoquinto, die vigefimaquarta menfi* Mali,
continuari poflit ad reverentiam Dei, revela­ regnorum noetroram anno Hungari·, &c.
tionem orthodoxorum. Ac honorem univerfe- quadragefimo nono, Romanorum vigefimoquinh* eccl«fiç nostram fpecialem felvamgardiam, to, Bohemia decimo quinto , imperii vero
tuitionem Ac proteilionem grato Ac devotifli- fecundo.
mo animo recipimus per prafentes ; volentes
Ac ordinantes aufloritate Cafarca praefentium
'per tenorem , quod omnes Ac finguli ad di­
ctum concilium accedente* > in eodem perma­
nentes, Ac ab eodem recedentes, in nostra
LXXXII

N

r

'

«

«♦J

CONCILII BAS1LEENSIS.

6οί

Aitetn deduci, juxta formam ta noftri pi aien­
tia · Brima concordatam , Ac nunc noviter * am
coram nobis a patribus recognitam Ac o»IpifkU tmpeworii ffomarn , qua frondet é" fWTatam , nos rei tam utili ac falutari officii
prvtuuu ft confirmaturum certa cipm't <.or- noftn parte* volentes auclore domino imper­
alu.
tiri , Deoque & fidei catholic» obfequium
reddere , omnipotenti Deo & Unci» matri ec- ‘
Sigifmundtu dtatae favente dementia Romano- clefi» promittimus & vovemus. quod poft.nun iaperMor femper Xugufhu. er Ηη^α- quam ipfa compactais fuennt ( ut promitti­
na , Bohemia , Dalmatia, Croatie , Acc. nrx . tur ) roborata , no* ca firmabimus dc robo­
rabimus & fervari faciemus pure, (impliciter.
Otum focimu* tenore prxfcntium univer­ & finoerv, juxta fanum λ bonum intelleclum
fi*/ quod ab alto nobis commiffum of­
eorum , nec permittemus ea in aliquo viola­
ficium tunc rude indubitanter evequimurri ,, vel eis abuti
nec permittemus aliquem
cum in hi* qua ad fidem catholicam peni­
ad communit.nem fub utraque fpeoe coardanent > Canfl» matri ecclefi» ipfiulquc ordina­ B ri, vel comj-cili qniquo modo in pe»|udiviutn
tionibus inherences ; pro carum ubfervantia compadortitn. Jn cuju» rei te/binonium figil& exeeutione partes qoftre foheitudims adhi­ lum madefiatis nofinr prxfennbus cfi apperbemus . Cum itaque inter legatos t'acri gene­
fum.
ralis concilii , quod Rafilea: in Spintu fa nilo
Datum in Alba regali a Vefprumen is duelegitime celebratur, nomine Ac auctoritate ip­ cclis. jniïo Domini millcfmo qiiadringcmcfi- Vrrrr«w·»·
fius facti concilii, dc generalem congregatio­ mo trigetîmo fexto , du rrtav i Januam, re'
nem regni noftn Roheraic , pro umr.tc At gnoium noftrorum anno Hungari» . cv<.q>tapace quadam capitula concordata fuerunt. <_\ dragcf'uno none. Romanorum vigeûmofcaio ,
manuum ftipularione firmata , debeantque ti­ Bohemias dccimofcxto , imperii veto tertio .
gillorum munimine roborati, & ad cxecutio-

LXXXîL

N

E P I S T O L Æ DIVERSORUM
vel regum vd principum vd magnatum ad fynodum Bafiîeenfcm ·
C: (emporis interventorum. Ac aliorum fimtlium
memorabilium faflorum in quibufdam alus
dstru Burgundu mifa concilio frper conciliis generalibus . Sic enim Deus huiuffallo finQi Pctn de lu-embargo , leita , Atc. modi concilia celebrantibus fua ( prout vult )
die IX. emto ZXutsmr MCCCCXXxri.
fecreta revelat . diftnbutt. Ac refervat <,*nid
veftro coetui, o veri pugiles, verrque b.ifcs
Reverra diflimi s rrcerendifque i« Chnjfo patribut, ecckfi», plus honori» Ac glori» accedere pof
ctteu/que Chnfii fideltbui ta facr» generali fic. quam ad canonixationem Ac elevationem
tonabo Bafileenfi tn Spentu fan&o légitimé prxdiflam procedere; Ai cum, quem fuis ex
congregatu, nuunt mm pracnriffimis , devo­ meritis gloriofii At tot miraculis vclut inau­
tus ecclefi» filtra Phtbypui dux Buigundit , ditis, quibit' quotidie coruRat, .Jiorum ( hriBmbaniia, et Lunburgia , -comtt Flandrta . fti confcfibrum collegio confiat aggregari . ac
Ânhefia Burgundia , Hannonn. Hollaudta , c^m his palam Ai publice adorandum clesaZelandia & Xuwutrct , vefier ammn .
I )re . ipfifquc ir. catalogo fandarum inicrrbcndts ad perpetuam c;us laudem At memoriam
Everendtflïmi. reverendique patre», cete­ apponere 5 V11’» °b res vcftrarum paternita­
ri quoque Chrifti fidele*, in Spintu fan- tum revcrcndifiimarum amicitias prxclanflimis
Λο congregati amici prxearifiimi - Jam hora
obnixe deprecor Ac honor, quatenus oculum
eft 8c nunc tempus idoneum venit, ut nego­ interioris intelligent·* ad pnemiiforum coniitium diu defideratum . fuper cvnoniiatione & derationem erigentes. placeat ea pro Dei Ac
elevatione digne per facula memoriae domi­ fui confefions (cujus r« agitur ) reverentia Ac
ni Petri de Ixisemburgo, facrofanfi» .Roma­ honore quo videritis oportere modo proicqui
ne ecclefi» quondam cardinalis. meique c<'n- At traflarc ; ut quo fiudiofiir* ec· in faflo ,
fanguinei, ad extremam tnanum Ac operam , quod mîximopcre cordi habeo, proceffentis ,
fi duxeritis intendendum , deducatur . Hoc e- eo peramplius Deo placituri gr?-um fibi obtenim variis in conciliis generalibus ecclefi» fcquium impendatis. RevcrendiflGmi , reverentemporibus retroafb* fuit inceptum ; fed qui­ Edique patres, Ac ceteri fuprndifli amici pnebus mediis vel modis, ignoro, "Vel interrup­ carifiimi. Spintus fanflus , fub quo duce ve­
tum vel alia* quomodobbet imperfefhim fem­ ftro multis ab annis in vinea Domini laboriper remanfit , Ac ita'remanfurum (quod ab­ tis. veftri lalxuis faciat finem voc.vum Ac fe­
fit ) exifiimo , nifi divina fuper boc providen­ licem . Ex villa mea Bruxellenfi . die penultia veftros in idipfum animos excitans , pro­ tima Januam .
videat , qu» vobis ( at arbitror ) tantum de­
cus Ac laudis titulum fpecialitcr Pefervavit t
quemadmodum ea facro Confiant iehfi concilio
fuit (ut audivi) olim refervata canona itio
quorumdam fartorum apud * Saymitas tunc
LXXXV
LXXXIV.

R

<·7

APPENDIX

PRIMA

fio·

Aratorie aut per nuntios fislemnaa caritathr·
monere A inducere, m ad dtataaa ip&m
fuoa infallentcr deftinet oratores & deputa­
Leeee» tlbtfieificû pnedfit dM*r
ducû >**. to·, ac commiflbe ceno· ambaxiatorm cum
fwufis, Ac. «/· cvnctfo > (#· leSa m gé­ ftxfficiend ( ficut res ipfi requirit ) eis tribu­
nérait caagregetwte 6c fiMati, ΧΙΠ. Jker- ta potestate . Ego enim ex toto animo pacis
nt ttceccxxxr.
ipfius optans vislere dies, in pertona mea me
difpono ad dimam ipfam memorat· pads geSatrofe*a* generali fyncdo , Bofilet m Sj/trim jnenlts, quantum in me poflibiHter erit, agen»
Janik) congregata , ecclefia [αηβα dtwtttt fiiitu d· catrfâ compariturum . Dignentur infuper
Pkdippeu dux Bargandia, Bnheatia , <p Lit*· ecdem paternitates ad tantum pacis bonum,
kargta , &c. grontpana & fincenua ecclefia Sr> rebus in terrenis atque mortalibus nihil
fanila d^vottoait afefhtm .
et gratius audiri, nihdque dcledabiliu» concupifci, ex facra veflra congregatione , qu*
Everendirtimi , reverendique in Chrifto de divertis orbb partibus eledirtimo· viro· apatres, ac fpefl abdes A commendatiffi- dunavit , aliquos ex reverendiflimis in Chri­
mi viri : Sacmfanfl* veftr* in Spirira findo
fto patribus fandr Romane ecclefia cardina­
congregat* conventionis intentum animum ce­ li libas , ac aliis ipfius veftr* (and· fynodi veteris cum fancliiTimis operibus paci dt con­ jserabilibus fuppofitis, ad dietsm iputn folecordi· principum Chrifliinorum, regni potif- nroes tranfmittere deputatos , viro· pads ama·
fime F ranci», quod- Chriftian· religionis pars tore·, & divifionis exofos ; quos pro tant·
eil non mrnima , firmiter exiftitnans ; paterni­ rei tamdiu requifito clamstoque felici fucceftatibus veftris , quas in unum congregat unio fu melius duxerint tranfimittendo·, cum eit
ms A pacu amator A sudor, ea dignum du­ dem a facrofanda veftra fynodo plena con­
xi propofito fignificari devotiori , qu* regni certa poteftate didum fereniilimum dqmtaum
ipfius pacis aflequend» media coqtingunt. Nu­ meutq regem advertârium prvdUtam A rue
per igitur , revercndiflimi reverendique in Chri­ in omnipotentis Dei ecdefisque virtutem A
fto patres A recolendi viri, cum certorum nomen hortandi , inducendi, informandi A
appuncluamentorum A tradahium inter carifi requirendi, ut ad pacis ipfius generalis confimum fratrem meum ducem Borbonii A A- fequende effedum nos A noitras vires A avcrni* , A me in villa Pontificali adorum nimos difponamus. Tradatus etiam concoi»
fumationis A conclufionis gratia in civitate dias A appunduamenta ad ipfius effedum A
Nivernenfi noftns in perfnnis ipfe frater meusCpacem ipîim, fi (qUod concedat audor ipfe

uxxv.

R

fororque mea fua contoralis cfiemus, ad eam- pacis) advenerit, ecclefia find* generalis au*
dem civitatem applicuerunt cariflimo· frater dortate roborandi, confirmandi A approban­
meus comes llichmundia, reverendifiimus in di, cenfuras ecdefiafticas ad ipfarum integra­
( hnfto pater archiepitcopus Remenfis, Chri- tionem opportunas fulminandi & promulgan­
ftophorus dc Hancuna , A quidam alii pro di , ceteraque omnia dt fingula pro negotii
parte advertam domini mei regis -, A mei am- bono & votivo complemento nccefbria, oonbaxiatorcs ad me deftinati . Quibus tamdern grua, vel opportuna fbciendi, ficut agendo­
per ahquos dies auditis, aperta eft inter nos rum inibi feries expoftulabit t quatenus Dei
A advilata certa dicta renenda in civitate fuffragante gratia, A ipforam opportuno dimea Atrcbatenfi die i. Julii proxime futura, redorio , regnum ipfum Franci* moeroris A
A in tdcclum generalis pacis ih regno pr*- triftiti* , proh dolor, jacens humi, poft tam
ιΐκ-lo revocandum A intendendum . Cujus di*- diu continuato· guerrarum anxios dolores &
ir inicr nos prolocutione per eofdem fratres miras anguftias a funere fuo refurgat, & fibi
iniM dido adverfano fignificata , de ipfius ac toti catholice religioni tam propitia tranadviit .rn fuper cnfdem dixta acceptationeDquillitas , divine pietatis operante clementia
dcldicrata voluntate le polliciti funt quanto­ tribuatur. Super pnefientium vero lircranun
cius opportuno tempore me reddere certio­ mearum receptione , quas ( ut res ipta bene
rem . Qui.d etiam nunc ufque paternitatibus requirit) per pnrfentium latorem proprium
vellus incertum ca ratione figmbeare diftuii, nuntium veftris paternitatibus deftinare decre­
lefponfum eorum expcclans, quo certum quid vi ; A vestro fuper earumdem tenore delibe­
liiper huiufmodi negotio portem celebri vcftro rato refponfo , per cumdcm nuntium quanto­
ucnn teferre. I nde A nunc habito a diflo cius exoro per caidem paternitates vestras fie­
fratie meo comite Richmundi» certo refpon- ri certiorem per eumdem, qu* me ad eccle­
fo . quo diflum adveifarium refert dixtam fi* fand* felicia vota fadurum voluerint in­
ipfam .icceptafic , ad eamque phires principes timandum , ad que me reperient ex animo
contangumeos luos, A alios fui connln cum paratum . Scit ejufidem ecclefi* fand* fponciidem ad agendorum exjscditioncm pro di­ fus Altifttmus , qui paternitates vestras ad ip­
cte generalis paci, crteclu fufbcienti · conce­ fius fu* ecclefi* laudabilem dirediobem feli­
dente potedate tranfmittere conclutum , veftris citer A profpere confervare dignetur in londuxiEgsvum. Scriptum in villa mea Divioaenfi ,
pater tutati bm idipfum impixfentiarum
i
figmficandum . cafdem in fancl* caritatis v>- die decimo fexto Martii.
fceubus obnoxio deprccans affe^hi, quatenus
cb reverentiam Altiifimi, fusque find* or­
thodoxa. fidei ( cujus ipfum Franci* regnum
inter cetera fpecialiiFimam culturam exercuit)
ex.'iutionem A augmentum, A totius reipubl.iJc Chnllianorum nrefeclum , dignentur A
xclmt fercnilTimum dominum meum regem ,
d.dumquc luam A meum adverfarium lite-

LXXXVI.

CONCILII BASILÊENSIS
LXXXVL
Xatnv regis Jhracs» Corel· uufa facro cOntibo,
Mta M generali congregatione , die f&Soti
xxut. Bpnlit NCQCCXXXV.

SocmfiudU fynodo BafiUtnfi. in Spiritu fanüo
legitime congregata , devotat ecclefia filius
Fmtconu» reu Carohu falaum, atque rentm
^^r»wPral^re

yVCC^^MH ·

TV TIhil quidquam apod rempublicam, rcgna
_L\ podffimum, trgi Chrifticol*· omnee fc-

LXXTVII.

Sio
,

Liter* mifa per dominos ambaxiatores comdtii
exfifientes tn Bohemia facro concilie , leüu
•a generali congregatione , die fabban XX.IU.
Ajmlù, anno MC.CCCXXXV.
Socrofan&a generali Bafileenfi fynodo, m Spin*
t* fanSo legitime congregata, unnerfalem ee>
defiam reprefeninnti , eantmdem reverendif*
fimantm paternitatum sefirarum humiles oraaows Phibbomu epifeopus Confiarutenfis, & cettri fui college.

lidtM & accommodatius arbitramur, quam il­
lo» Ac ipfa optata pace atque beata périrai. I
Eapropter multa ratione pcrfuafum habemus
Kvereadifiuni in Chrifto patres Ac domi­
ad ea au» paci magis attinent, maxime re­
ni: Quod reverendiffimis paternitatibus
gni nortn flt fubditorum noftrocum , caritate
veftri· ufqoe ad pnefens non fcripfimus , caufa
uncera operas noftras conferre debere, ficut fuit. quoniam fcribendi materia non tuberat.
ex animo hucufque omni folicitudine atque Negotia enim pro quibuiAieftinati fumus incura , prout legis pnecepeo inducimur, feci­
fpcratam acceperunt dilationem . Cuius cau- l®··· ·**·mus . Profcflo nil ûn&us ipfe aut beatius no­ fam efle ferant nimiam tempons acerbitatem , ap.-,·. ι·ι·
bis fiait. Et cum fuperiori tempore pie atque propter quam viis omnibus t> iniit feâa con- "°' H
devoca fupplicatitme cariflimi At dilefli amici gregario Praga pro eligendi· ambaxiatoribw,
noftri cardinalis fan&a Crucis res ipûi non Ac pneagendit ante carnifprivii tempus habe­
modica difceptatione vanis aflignationibua agi* ri non potuit . No» quidem qui aufteritstetn
tata fuerit, quoniam labori , periculis atque temporis & viarum diferimina ftimus experti,
expenfis minime ipfe pepercit, ufque in por­
moram ipfam faris habemus rationabiliter «trum flt (alutis finem non pertigit ; poftmodum cufatam. Venerant igitur pridem ille nuntius
proximis his diebus Chrifto pacis auflore ( ut Cfereniflimi imperatoris, qui fuit apud pater*
pie credimus ) faciente , noviflima celebrata eft nitates veftra» Ac Vvenrelaus presbyter de
in materia componenda pacis cum duce Bur* Karleftcyn, Ac cum cis nuntii Bohemorum .
gundia apud civitatem Nivernenfem conven­ ad cxcuîàndum moras Ac (itéras falvicondu-

R

tio ·, Ac ad eamdem noftra ex parte cum de­ âus recipiendi pro decem baronibus, decem
centi Ac fufficiemi potcftate canflitnos & dde· nobilibus , clientibus elc&is Ac nominati*, at­
fliflimos confanguineos noftros ducem Borbo- que pro oratoribus fere omnium civitatum ·
nii St Averni», Ac comitem Richemundic con- Tabor, At pauci· tantum exceptis. Arte (édi­
ftabuhrium noftram , St dileâo· Ac fideles ta faflum eft , quod a domino imperatore poconfiliarios noftros archiepifcopum Remenfem ftulatum eft, ut daret eis intclligere mentio­
cancellarium noftram, St Chnftopboram de nem fecri concilii per nos miffatn . Dominus
Harcuria confanguineum noftram , tranfmifi- autem imperator mifit pro nobis ut iremus
mus. Et cum res ipia poft longam difeepta- ad ejus majeftatem apud Pozonium. Quod fe­
tipnem optimam ad ea quç pacis funt dilpo- cimus indilate . Cumque Pozonium navigio
fitionem habuit, cupientes omnes etiam par­ veniflemus » ab ejus * confiliis in litore futes eodem & unanimi confenfu ac favore pa­ Dfcepti fumus , Ac ad hofpitium duci i . Eis a
cis & unitatis pncftanrius agere , in altenus nobis recedentibus, morula interjeéla, ipfe fi»> rm,; .·■ dicae * & conventionem apud civitatem no- renifiimus dominus imperator hofpitium no­
ftram Atnebateniem ad primam diem menfis ftram intravit, adventum noftram jucunde fiv
Julii proxime inftantis concordarunt , ( onfcn- fcipiens , Ac lacro conciliq de nostri destina­
tientes etiam ut res tanta efficaciam habeat tione gratia* magnas agen*. Post hec quz per
ampliorem St certiorem , ut pro parte fan- Bohemorum nuntios fibi difla At illata fue­
ftiflimi Patris noftri cardinales f.nctx Crucis rant non distulit referre . Nobis quidem vifum
& Arelatenfis , At a facro Bafileenfi concilio est dictam, quam jam ad dominicam in altus
cardinales de Cypro confiinguineus nofter, & pofuerant, refutandam non efle, przfcrtim cum
fandi Petri Ad vincula, ipfam aflignationem ex bonis caufis fccla efle dicatur. Quoad a& locum tranfmittantur. Quamobrem amici­ liud diximus, quod fiipplicabamus fu» maje­
tiam veftram majorem in modum oramus Ac stati, ut non indigne ferret, fed nos dignare­
deprecamur, fit res illa tam facra atque fidei tur fupportatot habere, quoniam cum effemus
orthodoxe tam utilis St neceffaria vobis cur» a lacro concilio destinati, ut non in convea& fo)icitudini . At ad illam dietam praefatos F. tione cum ipfis Bohemi* coram eju* majesta­
cardinales de Cypro & fandi Tetri tranfmit- te mentem facri concilii aperire deberemus :
tere veftri ex pane velitis . Cqpfidimus ut nec deceret, nec forfitan expediret , ante Io- r
tantorum patrum pnefentia Ac fingulari pne- cum At tempus , Ac per internuntios talia re­
ftantia, atque virtutum magnitudine, differen­ ferire . Quod ejus imperialis apex benigne iutia omnis ex medio tolletur , abfolutaque fcepit, At nuntiis Bohemorum fuum dedit rcfit . Proinde ipfis tranfmiflis , atque re confie­
fponfum. Et fic illi receptis literis (alviconra , non parvam nos fumus percepturi laeti­ dudus , Bohetniam revertuntur . Nos vero
tiam , ac gratiam vobis habituri.
Vienne tempus conventionis pnestolabimur.
Datum in civitate noftra Turoncnfi, die vi- Existimavimus, reverendifiimi patre* . grate
gefirno quarto menfis Martii .
paternitates vestras fufeipere, quod hanc protogarioocm conventionis non refutavimus , fiConcil. General. Tom. XXIX.
Qq
cut

π™

6ii
APPENDIX PRIMA
6u
eut nec erat aliquo modo refutanda. Qaod A tem omnes die ac nofte orant, ut videamus
hcc negotia difficultates dc dilationes fafcipiant Scies veftras > dc compleamus qua defiant fiternitates veftrxs (qu· magna ûpientia poi­ dei noftra. Ipfe autem Deus poter nofter dt
nt ) credimus non mirari. Sed ftc fperames dominus nofter Jefus Chriftus dirigat viam
confidenter paternitates vtftras illis iafiftere, noftram ad vos ·. vos autem multiplicet , dc
Ôt finem renun intendere, in quibus tanta dt abundare faciat caritatem veftram in invicem,
tam mira Dei beneficia cognoverunt; opus e- dc in omnes, ad confirmanda corda veftra fi­
nim eft quod facrum concilium a nrofecutio- ne querela In fenflitate ante Deum: mihique
ne incepti operis non defiftat. Illi fiquidem fuo humili dc devoto eadem veftra dominaperditi homines qui conea bona turbare dc tiooes pradpiant & mandent quaque grata ,
difrumocre fittaguat, in uiflblutionem concilii & parebo ad poffc. Petrafcifla, die vigefimo
fpem agunt : dt exinde fpondent filis fetelli- oflavo Aprilis.
Vefter humilis dc ad vos devotus
tibus refpiramen . Unde oportet econtra , ut
A. archiepifcopus Lugdunenfis.
paternitates veftr» hoc facrificium omnipoten­
ti Deo offerant, ne fufeepeorum beneficiorum
lxxxviii.
videantur ingrata ; atque ignis, qui minutim B
:
exttnflioni propinquat, per incuriam vires re­
Îpifiola Ambafiatorum Concilii exifientium
turned» , in flammam ( quod abfit ) vehemen­
in Bohemia.
ter exurgat ; di quod, patres revereadiffimi ,
huic rei valde accommodum foret fanihç re­
formationis opus urgere , · fed ex multis a- Sacrofanfl» generali fynodo Bafileenfi, in Spirint
fando légitimé congregata, nnnerfalem eccle­
lih refpeflibus ell neceffarium . Utinam om­
ftem leprafentunti,
nes qui funt in concilio audirent dc intelligerent qua nos qui extra procedimus . Profe­
Xulta & jubila , fynode facrofanfla, altido etii tam avidi fint tanti boni, avidiores
fonas deprome gratiarum afliones dt lau­
d< ferventiores fieri minime dubitamus. Alia
ieribenda non inftant, nifi quod nos ad padet rerum omnium conditori. Nuntia in om­
ternitatss veftra» humillime commendamus, nibus finibus terre diem feftivitatis dc gau­
dii : univerfos ecclefi» filio» ad congratulan­
cum omni promptitudine ubfequcndi·, quas dienetur altiffîmus ad bonum univei falis eccle- dum &
dc gratias peragendum
peragen
gratulabundis adfi» dirigere, ac feliciter confcrvarc . Scriptum C monitionibus exhortaret . Laudent tecum ma­
gna opera Dei , Λ exultent ingenti Ictitia
Vienna, t. dic menfis Aprilis.
Chriftiani orbis provincie uni ver fit . Siquidem
LXXXVH.
defideratus ecce dies advenit, quo jam tuo­
hiera Anhieptfcopi Lugdunenfis
rum laborum mefli funt frudus, & feminum
mifia conatio .
tuarum in horrea dominica plenos manipulos
reportafti. Hodie namque > imperiali majeftaBevertndifiimis m Chnfio patribus & dominis te imperialibus infulis decorata in publico fo­
prtfidenn, prtlal is , & cerent generale Bafi- ro hujus civitatis numerofa populi multitudi­
leenie concilium celebrem ibus, dominis fuit to­ ne aftiftente , coram nobis tu» heatitudlnis
ta veneratione colendis d" hnnorandifiimis.
nuntiis, gubernator, barones, nobiles civit*·
tum , ambafiatores regni Bohemia, primum
Everendiffimi patres ac domini mei hono- nobis compaflata obtulerunt, Uteris •uthetsrandiifimi, humillima recommendattone ticis communita. Deinde pro ipforum execu­
prr-niffa, port longam concertationem domitions de tuenda, obfervanda & defendenda
norum przlatorum Gallicanam ecclefiam Bitu- ' 1 unitate ecclefiaftica dc pace, liters» alias feris reprzfentannum , quam pro cofirmatione cundnm formam Brann· condklam. Fort hac
fuarum mentium diutius protraxerunt , om­ quatuor ad hoc deputati cum plenoftc authen­
nibus ^przkntibus , nemineque difcrepante , tico mandato, nomine omnium tam ecclefiaconclufum efi . conventionem veftram multi­
fticorum , quam fiecularium , reverentiam dc
plici legitimo funiculo convocatam , ab om­ obedientiam canonicam prcflicerunt. Nos quo­
nibus dc pruiertim ipfa ecdefia Gallicana fe- que juxta tu» fancliflim· concionis injunftam
quendam , dc cum veftro debere convenire unitatem ecclefiafticam per eos faflam dc ac­
concilio univerfo , devotafque Deo gratias o- ceptam , pacemque > nec non reverentiam dc
mnes exfolvere, qui in hujus peftilentis tem­ obedientiam exhibitas acceptavimus, dc pacem
poris curiu eafdem vefiras dominationes pri­
pronuntiavimus eis fervandam per univerfiun
mas hujus concilii gemmas, grandiaque Sce­
populum Chriftianum . Quod , o facrofanfla
lera virtutum vafa fibi fervavit , dt in Bafi- fynode, ftyli officium poffet fuifficienter expri­
lea , qu» bafis firma , in hafi five petra Chri­ mere exuberantiam gaudii quod affiflenrium
fto , Liaque , quae more Lue multos in utero corda replevit. Vultuum amcena ferenitas, taÎiroprio gefians patriarchas , vos hujus conci­ Ecrymr pr» ubertate Ictitic ab oculis erum­
ti celebres patres in cantatis vinculo priores pentes , cantus dt applaufus intern· l»titi» ,
firmavit. Sed quia concluforum ibidem exe- telles erant, aut certe melius invicia dici pofcutio in aliquas moias differtur , dc accelero fent . Quoniam nulla extrinfeca figna immendeliberatorum confummationem ad poffe, in­ firatem aeterni gaudii proportionabili pofient
vitus a me exigo abfentiam veftr* facratiffi- oftenfione teftari . Sed etiam nos ipfigs bea»
mi concionis . In qua inter fuprema defide- tiffime congregationis dc univerfi populi Chri­
ria cupio adeffe , dc adero quamprimum re­ ftiani gaudia méditantes nova iterum exal­
rum gerendarum opportunitas aderit , fuppli- tatione replemus . Quo tandem fine hanc
cans ut interim habear excufaras. Fere enim nostram claudemus epistolam , dc ne , fi
per trimefire ad nihil aliud defudavi, Sc fpe- pro modo affeci us prodiret , oratio metas
flo pcrfcôioncm agendorum ; abundantius au- epistolares excederet , nifi ut cum David
exi-

C

E

R

\
\

«Q
CONCILII B ASILKENSIS.
***»»■ eximio prophetaram dicamus; JTonm ejlam- A nam nihil feripei aut nuntii

“** *■

t

<st4

a vestris patet niftcfi dentino, & frfeUen nomini rau, *to/h*e. tatibos ufquc nunc recepimus . Nobis autem
aï «ηιηπιΐΜ^π* MM mifericotdimm niM.tÿ & reliquis , quos ad plenum confolari non po­
oe/starem rems per neAm. /« decocAonfo pfal- tuimus , in qualicumque turbatione confluen­
•trio ; ara cMtfc» , m at/tan». Qui» deleQajh tibus, fperantibus autem quod de propinquo
me, ÏNWM, M jUhms nm .m operdnu me- nobis aliquid confolationis mandaretur, fupermm λμπμι enrtafo . Ipfe quidem fecit wo- venit dcfideratns admodum de Egra nuntius,
b*t magna pm potent ef , & fenSam uomen e- deferens nobis lueras confutatus Egrcnfis, con­
pui capm clementiam fuppliciter exoramus . tinentes quod literas fact· congregationis ve­
ut quod operatus eft confirmare dignetur, fie stra & nostras , quas nobis cum fuis destina­
ipfam AeroCmâam fynodum tueri, regere & rent , attuliflet. Quas cum recepiffemus, gau­
gubernare ad perficienda fiinda opera , pro dio multo refecti fumus. Dubii tamen adhuc
quibus eft in epu nomine cougregata .
quid ^estr» effet voluntatis, aut quid de vo­
Scriptura Iglavur, quinto menfis Julii, an­ bis ageretur , utrimque motsti fic foliciti manno domini miliefimo quadringentefimo trigefi- fimus . Super feripu eadem nihilo minus ,
anofcxso.
Bjuxta confilia fidelium & prudentum refpnnEjufdcm facrofandn fynodi perhumiles ora­ dentes , miffum vobis nantium cum gratiarum
tores fit nuntii, Philibenus epifeopus Conftan- aflione remifimus. Ft eodem expetito, mox , [t|L
tienfis, Joannes de Polmar Ocri palatii apo- vestra lata fic clara fcnpta fupervenenint . ·
u,ftolici auditor , Martinus Berrueni decanus Et literis nobis a Bohemia primum , & a voToroncnfis , & Thomas de Hafclbach faens bis defnde ad univerfos direflis , in vulgare
theokgic prafeflor,
nostrum intelligibiliier translatis , confulatui ,·> >" 'triaiNurcmbergenfi devotis vestris . data fibi ad
petitionem copia, infinuavimus , qui in pri'
EXXX1X.
stinam fibi videntur constituti fpei confolationem . Deinde al’er ex nobis , qui hec feriApt/ofe ΑΓ/β Concilio ab ejnfdem ambafiatori- pfit, reliquo utilius occupato , illustrem prin­
btu exifrentibmi m Nttrtmbtrpi, prafentata d* cipem & dominum dominum marchionem
laBa ta congregatione generali, dm Fenerit Brandeburgenfem tunc adiit ad quinque milnltuna Februarii.
baria distantem , & fibi pramiffa omnia per
C ordinem expofuit. Qui cüm avide & magno
Saçnfan&t & venerabili fynodo Bafileenfi , pa- gaudio fingula audiviffet , copias narratorum
iribtu & donunh omni noba veneratione & & leflorum petiit & recepit . Et postquam
amore colendifimu, inclptarum dominctiwum de confilio & auxilio invocatus fuiflet . ma­
vtfiranm obedienriam fratret Joannes Nydcr gnifice & exanimo ( ut videbatur ) rcfpondit,
pftor, d* /oanuei JUulembn.n .
fe longo nunquam tempore meliora percepiffe nova, dc quafi de fomno cordiabs maesti­
Everendiflimi & indulgentiflimi patres & tia cvigilaffe . Et in fumma, pnefentibus re­
domini, viri fapientia dari , virtute pra- verendo patre domino epifeopo Gifcetenfi . &
quam
pluribus nobilibus Ac notabilibus perfonis
Aantes , fic laudata conflantia ubique colendi
.
a diebus quibus vos Deus congregavit in u- refpondit : Ego fcio , quia interfui , quod fe­
num , fic prrfertim poftquam fub titulo facro- cundum decretum facri concilii Constantienfis
fanflc veftr* fynodi ad regnum Bohemir eu­ isti tanfih & venerabiles patres congregave­
logia pacii manarunt, corda multorum trifli- runt concilium ficut jure potuerunt . Et fuftia prope abforpta in fpem confolationis rc- picari non poffum , quod aliud quam mere
fpirarunt, exultantibus mimis dominum , tam­ Dnonorem Dei confolationem & falutem totius
quam auxilium eis defuper veniffet , laudan­ Christiani , qui in tristitia est , populi qu·tes, quod tant* miferationis oleo corda ve- runt
quia longe funt ab infultibus eorum
ftni perfudit, ut vobis de fratribus qui in qui no» de propinquo tam hostiliter impu­
preflura funt tanta cura fuiffet ; firmitet tenen­ gnant , damna inferunt, & offendunt. Et quam­
tes , quod citius & cumulatius & laudatius libet ab eifdem in fuis regnis fecuri funt, ad­
Inimicos noftros in fpiritu lenitatis & verbo huc ex cantate de nobis foliciti pacem nobis
Dei , quam flatu furoris & re gladii redu­ procurare fatagiint . Quare ficuti tu ipforutn
cetis , argumentum fumentes ex retroaflis in­ nomine petis & requiris , ego cum omnibus
fantiis noftri» fucceflibus . Ex quibus plerique mihi fubditis ecclefiasticis dc fircularibus fir­
in tantam deciderunt pufillanimitatcm , ut de miter & constanter adherebo . Et hujus rei
£ce temporali , qualibufeumque , nifi veftra fo- gratia, ficut tu nomine quo fupra petis, quamitudo pnrveninet, cogitabant providere re­
citius fieri poterit, fic prxfertim cum reveren­
mediis . Audito autem poftea , quod congre­ dus pater dominus Herbipdlenfis , qui ab in­
gatio veftra, in qua fpem ( ut praefertur) con­ firmitate, quam de proximo incidit, notabiliceperunt , mandata fuiffet diffolvi, geminata E ter refpiravit, modico fortior effedus fuerit ,
triftitia obriguerunt, tamquam quo fe con ver­ quia vir boni fic acuti confilii est, fic bene a£
tet ent , aut quid facerent, nefcàrçpt . Et ad rcdatus Ad concilium , rogabo quos potero
nos venientes five mittentes , feifeitati funt principes, ut mccum in Nuremberga conve­
quomodo fe facium haberet, aut quid amo­ niant , ad deliberandum quomodo nuntiis mit­
do fecere deberent , cum nunc fua fiducia fe tendis de Bohemia ad concilium, vel Nuremfruftratos viderent. Nos, licet non minori ef- bergam, aut alibi , de fecuritate provideatur :
femus fecundum audita, vife St leila, mo­ ad confortandum etiam hoc facrum concilium
in fua , ficut coepit, profecutione ad fibi adhetore perculi!, ipfot, ut poteramus , animan­
tes , confortavimus in eo potiffimum , quod rendum, ac etiam prailatos. doélores, fic nobi­
perfeveranter, tamquam de veftra constantia les viros mittendum, ê'c. Et statim commiSwefitantes, nobis commiffa profecuti fumus; fit ut fuis fingulis officialibus feriofe feriber·ConaL General. Tosti. XXIX.
Qq a
tur,

R

>· ·*' ” *4ίοιΛ·*Λ*Μ*"*

éij
APPENDIXPRIMA
tit
tnr, ut nuntios de Bohemia ad concilium vel Afofiescattr dc ardenter abfonttam adventum
ad nos mittendos (alvos conducerent, dt ire defideraftis dc expcrtaftis , mature condufitm
ρΛ fisas terras dc dominia, nulla prorfia il­ eft, dt nomine univerfalis ecclefin rite ema­
lata injuria, permitterent. Commifit etiam ut navit , dc ab innumeris ( ut. promittitur ) lau­
liaero fibi allatu multiplicarentur, dt ad An­ datum eft, dt hodie laudatur, conveniatis :
dc concordes invitatorum profeutiam (prout
gulos principes, prolatos , dominos dc com­
munitates vicinas , cum fisis (criptis in. ipfo­ de congruo decet ) expertetis , fed dc expo­
rum confortationem mitterentur. Et cum e- rtatis, omnemque poffibilem diUnentiam pro
go, qui ad ipfum veni, quaterem an hec per ipforpm reduftione adhibeatis ··. & 'honorem
ipfum taliter dirta dc repetita veftris paterni­ a Deo dt hominibus incuartamer habebitis. Si
tatibus fcribere poflem , refpoodit, quod au- fccus ( quod abfit ) feceritis, indelebilem ec­
darter affirmarem dc feriberem , quia ita in­ clefin ignominiam inferetis. Quod per extendubitanter facere proponeret. Ac taliter dc fum tam oculatis dc perfpicacibus viris decla­
tam confolabiliter locutus eft, ut firmiter te­ rare fuperfiuum putamus . Nec videmus cur
neamus, quod magnam cum fisis amicis dc velut inermes dt myfteriorum Dei expertes
fubditis coniblationea vobis quantocius affci ' B fugere debeamus , cum omnium noftram una
ret. In quo nobis valde expedire videretur , fit dc firma fententia, quod in dubium voca­
quod feripta favorabilia in genere five fpecie ri non debent que folemniter dc digefta a fa­
a fereniÆmo rege Romanorum obtinerentur : ctis conciliis fimcim funt, aut fide fanrtorum
quibus fingulis hujufmodi fuis principibus , probata. Admittantur ergo. illibato fidei noftro tenore manente , qui vocati funt, dc a»
communitatibus dc fubditis mandaretur, qua­
tenus vobis adharerenc dc faverent. Ac etiam diantur. Non quod folidiores hi tanquam du­
vofipti ad principes clertores, dc (pecialiter ad bii fiant, quibus datum eft divina noffe myfupremum dominum marchionem dc ducem ftcria: fed certe, ut iidem ipfi qui denfis er­
Saxonne fpecialiter feribemis, gratias primum rorum involuti funt tenebris, catholicis noflris,
agentes de fuo bono propofito, fideli affiften- fide firmis dortoribus , errorum nebulas ratio­
ne dc arte difeutientibus, in claram probam
tia dt favore. Et quod mitterent fuos prola­
tos dc ambafiarores , <f"c. Et ira ad confula- fidei noftro cognitionem , fi dominus annuetum Nurembergenfem , qui optimi font defi- ) rit, revocentur. Similiter dc illi qui hujufcxdeles in hoc negotio cooperatores . Memora- ^modi non modo fubdole frrpenribus , fed dc
ms vero dominus Gilcetenfis fatis favorabili-C paflim nunc palam volantibus, feque infirmis
ter fuper mea requifitione rcfpondit : fed cf- animis infigentibus,
' '
"
‘
herefum
jaculis'pemicio”
ficax dc finale rcijonium ufque ad confulta- fe vulnerati funt > ocius fanentur. Quod nifi
oonem fuorum iufpendit : dc fperamus , ficut fartum & citius fartum fuerit, videbitis patres
optamus, quod aliqui panium noil rarum pro­ quod lugebitis. Sed ne, quod veremur, acci­
lati , de fufpicionc, quz contra fe eft , tam­
dat , nos, quibus aliquid vcftrz ea parte foquam non faveant veftra congregationi , & licitudinis impofuiftis , quique rem tamquam
vocationi Bohcmorum adverfentur, contrario fub profpertu noftro non fine moerore eadem
artu favorabiles, fcilicet oratores mittendo fe tem acrius, fed & amarius pleriique metimur ,
citius purgabunt. Quod fi non fecerint, (ed cum reverentia fupplkes rogamus . Et quia ex*
catenas fuam voluntatem profecuti fuerint, ÔC pedire, & vix aliter ahfque graviffimo fcandaveftrum ( quod abfit ) conventum diflblvsnt , lo À irremediabili fieri pofie putamus , bona
vel frurtu i perato evacuent , tunc nos , qui fide confulimus ne irrita faciatis , aut, quan­
falutem ipiorum in omnium jugi precamur tum in vobis eft, fieri permittatis, etiam fub
inftrntia , aliud ex his quz videmus dc au­ periculo corporalis falutis , eum pro domo Dei
dimus m verbo veritatis conjicere non poilu-bfecundum profeifionem noftram (ut ratiouakdmus. quam quod eorumdem & omnium fibi liter feribitis) nos murum, qui periculis aut
faventium inftabit periculum majus quam o- impulfibus ufque dum ruat non ceuit, ponere
mniiirn reliquorum. Quod inde (yllogixamus . debeamus ·. ea Ccilicet quz^Spiritu fanrto diNam ipfi , quos profequimur, Bohemi vicinis rtante non modo femel aut altera, fed ftc ter­
fibi Ixtifiimis regnis , ac ipfi Alemanni* gra- tia , ut ipfi ( de quibus agitur ) fuis ad' nos
vifiima hartenus damna intulerunt, ut vix aut feriptis teftantur , imo dc quarta vice de ore
nufquam alia via reflet refiftendi vel occur­ veftro proceflerunt. Sed eos quos tam folemmrendi , quam per medium dc fuccurfum uni­ ter vocatis, quia ardenter eorum ( ut oportet )
verfalis ecdefi* in virtute fynodi generalis falutem optatis, quamlibet longius abiiffc vi­
congregatae ·. quz interpellante tempore fe col­
deantur , fi venire voluerint, ut magnam nobis
ligens , viam tantis malis occurrendi in fpiri- & multis fpem feriptis fuis dederunt, expanfo
t<i manfuetudims exorfa eft, eos, de quibus lati finu recipere benigne, dc patienter audire,
agitur, vocans. Unde fpem unum dc confo- in viam (alutis dc veritatis mifcricorditer dc
htionem innumerabiles ( ut profertur ) cepe- manfuete dirigere , dc fi, redire refipiicenccs
rum, dc ipfi fe in Bohemia utcumque refol- E cupierint, in communionem fraterne admitte­
vere , & propius accedere , ut fperatur , Ut re, aliaque conftanter dc perfeveranter facere
ipfi ex fcnptis prafentibus junrtis conjicere velitis, que pro ipforum tedurtione dc ccclepoteritis . cceperunt. Quid nobis fperandum fiu pace dc reformatione apud vos falubriter ftaerit , fi cujufcumque farto vel caufa vocatos tuiftis. Unde fidelium mentes, que a jucun­
non legitime c x pertaveritis , dc reliquos fpe ditate , quam veftris (ut profertur) (ahitari
fua fruftraveritis , quam quod utrimque pro­ conventione , ordinato in agendis procefiu ,
vocati in eos qui fibi deluferunt fortius fe dc devotaque dc fimplici converfatione longius vi­
atrocius armabunt ? Ergo, dilertiÆmi dc gra­ vificum fuum odorem in edificationem fidelium
titinni patre*, undecumque dcqualiumcumque fpargentibus conceperunt, ftupefarti nimis , dc
opinionum fuis, in eo quod femel confilio u- velut amentes ceciderunt, geminata contiùuan*
nammi omnium , qui tunc profentes erat», dc daque Iztiria erigetis. Hac ad qualemcuniquç
veftram

CONCILII BAS1LEENSIS.

618

qui reveren- A intentionem beo amabilem , quas veflrx re­
oeflram confolationem amore
tiam nefeit, fcnpdfle votamus, petente· nos verentia pro tnta Chriftianitatc genin? . fle
de incuria flt ruflidtate haberi miforicordicer fpedaliter pro nobis > id efl pro unitate ec­
«xcufetoa: qui* bona fit fimplici fide vutaf- clefi* fanéî* Chrifti. Et fuper hac iatati
cum, vetat cum patribus noftris flt pnacepto- fumus maxime, quoniam hortamini nos pro
illis, pro quibus dc nos jamdiu hortati fui­
tius, emendatius, aut mundius proper tem­ mus inftanter ecclefiam Romanam. Multotics
pori* angufliam , emu pofita funt, sefcribete enim fcripfimu», dc mtfimus illuC pro unita­
curavimus, de veftra benigna fiipportatione te pnsdiÂa , ut omntbus patet. '1 antis au­
confli», Ceterum, fi nobis videatur, deputen­ rem legationibus fââis ex pane noftra , dc
tur venerabiles patres domini Ebraeeufis dc tanta folicitudine oflenfà ; non permiferant
de Langhen ordini* Ciftercienfis harum par­ caufàm circumftantix eorum , ut finem acci­
tium d* vicino abbate*, ant alii, prout vo­ peret noftra voluntas dc traflatus. Ad pnebis videbitur, qui frequenti?» nobis veftro fau igitur de eifdem his, fle cum fimili fle
nomine de occurrentibus novis dc bonis in eadem difpofitione veftris reverentiis
_
_ .
icribiconfolatiooem noftram fle aliorum feribant'per B mus , quitrentes · filii concilium ctcumeni- ·**'"··
occurrente· opportune nuntios, Mittimus do- kcum
------ Λ-*fub —
prefentia
r—;-----------omnium
— —
perfonarum
r------------- —
ne-"'
mUMponlbus veftris copias literarum commu­ celTario debentium interefle fecundum anti­
nitatis Nurembergenfis ac nobis a Pragenfibus quum ordinem flt confuctudinem ; flt tale
direâarum , dc noftrarum ad eofoem. Et fi­ concilium fieri canonicum , liberum, invio­
cut Pragcnfe* N orembergen ftbus > pariformiter latum, dc (impliciter fecundum formas anti­
& Egrcnfita» fcripferunt, qui optimi media­ quorum cecumenicorusn conciliorum. Et otores in Curienfi noftro negotio exiftunt. E- mne illud, quod , Deo dante, in tali con­
tiam MCeptmu* ab amicis ecclefi* quofdam cilio unanimiter flt concorditer conclufum
prqfirifiom· articulos, in quos dicuntur fub fuerit, hoc fimum haberi indubitanter fle fi­
magno apud nos fatis filentio doftores fle cle­ ne contraditione flt lite quacumque , qu» orus civitati* Pragqpfis veteri· fle nov* conve­ mnia difla fuerant dc conceffa, fle confirma­
nt®», Quos fi in congregatione audire volue­ ta a fanfla Romana ecciefia per plure* lega­
ritis , nulli tamen copia decernatur, quoufque tiones ad eam noftra parte fafla». Impedita
plenius quod expellamus refponfum
habueri­
r
„
autem fuit illorum conchtfio dc effeflus pro­
mus ,ine fbriân
' "
- in inflanti
ipfi
fua fle plena C peer temporales circumflantia» , ut fupra ditotius regni congregatione meljus fle aliter £lum efl. Sed quoniam veflne reverenti* in
deliberent. Comminatur tamen aliquibus do­ prxfenti tempore tantam promptitudinem fu­
loribus fier* pagine fle aliarum facultatum, per illis offenderant, quod legationem fpe­
ficut videbitur , ut diligenter videant fic exa­ cialem fecerint pro iftis, fle hortat* nos fue­
minent , quatenus opportuno tempore quid rint literis dc relationibus fuorarn oratorum ,
agendum fit ea parte proferant. Verum hu- propter hoc 8c nes mittimus ambafiatores nojufrnodi articuli in lingua dc feripd» Bohemi- ftros , familiarem imperii noflri............. ab­
batem fcilicet monafterii fanfli Demetrii Ificis ad no* pervenerunt, flt in Latinum qui­
dam doctor fatis celebris in medicina, alter doram, dc familiarem nofirum Joannem Difvero in idioma noftram Alemanicum tranftu- hypatum.............. per quo· petimus 8c roga­
lerant. Mittimus utramque , ut, collatione mus veftra* reverentias, quod ad hoc Deo
• adinvicem habita , clarius intelligere ipforum amabile opus unionis conferatis omnem cu­
intentionem poflitis, dc de occurrendo eis co­ ram fle folidtudinem , ut fiaf fle concludatur
gitare falubrius erit, fle ( ut confidimus ) fa- diflura laudabile opus veftris Audio dc dilicilius ipfos literal» congreflu devincere, quam D genti* noftris correfpondentibus, cum nota
hoftili campo cum ei» fub periculo cladi* aut nnt
f»nc aliqua neceflaria
nccefTaria «d
ad hoc &
dc ejus operis
fuge noftrorum confligere, Quod expediet , exeeutionem * commifimns de iftis prcdiflis ·
unfHo vo» Spiritus, qui relut hofpes benefi­ noftris ambefiatoribus, qui veftris reverenti»
cus corda veftra inhabitat, docebit, ut opta­ latius fle darius omni* referent fic manifeftamus , & jugiter orabimus . Noflri memores in bunt, placeatque.veftris reverentiis eifdem da­
re plenam fidem.
domino valete .
Datum in urbe noftra ConftantinopolitaScriptum Nuremberg*, decitnofexto Februa­
rii, anno domini millefimo quadringentefimo na anno domini millefimo quadringentefimo
trigefimo tertio, die decimo quinto Oftotrigefimofecundo.
bris.
XC.

Imperatorii Confiontinopotitotti Utera atifo
facro conatio Bafileenfi.
v
’
E
Joannes in Chnfio Deo fidetis imperator d* mo­
derator Jtoouonua Polaologut feotptr Jttgujhu facrofande genenti fgnodo Bafileenfi fa­
lote» ta eo fta ommm* efi vera fahu.

«mm ni»
hin ia «eaΛ Mine

'

Iteras veftrarum reverentiarum recepimus
reverendum_____________
Antonium________
epifeopum
_____________

L

_ _ per

\
1

■ijsfrffn' Sudenfem, fle fratrem Albertum de Crifpis
Mare*·,
fier» theologi* magkflrum, oratore* veftro*#
ex quibus flt etiam relattanibua pnefotorum
bene notavimus optimam difpofitionem atque

XCI

APPENDI X

dtp

P R I M A

610.

i ribus quibos poffumns precibus aggredimur ,
inftantiu» exorandam, qaaNBW ex parte Dei
omnipocantis, dt ejus incutas, cujae ta hac
Litent Aegii docta Mifn gocrofWbo concilio m part* vice» geritis, noftranunque ob devota*
favorem onium fmt&a Arigitta , Me tn ge­ rum precum inftantiam, peritmaram fic loco­
nerali congregattone die ,Feneris t tt. menfis rum fetpcdWH ordini» hujufmodi periculofes
difcordias ad Deo placentem concordiam re­
Mario enno tiC.UXWTi.N.
vocare velitis, nec non obloquendum ora fic
Rewrendifiunis tn Çhrifio patribus ac «fontinb obftruere, quod (lare & vivere detacepa po­
praftmttfimu, Aonom praaptao venerandis, terunt ta Dei fervirio, fuaque regulari obferpro conalio generah celebrando in Spèntu vantia, ficut haAenut ta monaficrih regoofiudto Aafilea legitime congregatis, Friau nun noftrorum laudabiliter ftcte*ant atque vi­
Dei gratia Svetis, Norvegia, Sclamerum Go- xerant fub dirta fenili felvptoris regula» fe­
thorumque rex, <9 dux · Pomerip, fidu- cundum ipfius taftitutionem primitivam. Intem & fiuceram nofirt in dommo rocommen- ftipcr quod illa doArina fen£Hffima rcvelatioIhum beata Brigitte-, ficut in prefens in ecdattonam .
I
ckiîa Ifei ad ipfius laudem & gloriam» ad
Everendiflimi patres & domini, regalis purgationem criminum» bonorumque morum
preeminent!* requirit dignita» dc offi­ introdurtionem predicate fit publicat· fue­
cium , illudque precipuum ia fui pedoris ar­ rant . fie fic amodo publicari fit predicari va­
mariolo jugiter verfafe debet, ut poft divin· leant fic teneri. Alioquin exinde · fenabuncultum inajeftatts» modis fit mediis quibus po- tur corda Gmplieium, feandalixabuntur pluri­
, terit in effertum * producat, quod fubjcaus mi, fic formidandum erit finaliter Chrutian· .
fidei non minimum detrimentum . Spiritus li­
fibi populus pacis tranquillitate frui dt gau­
dere valeat, fit prafertim hi qui, fpretis cu­ fe veritatis, qui procedens de thalamo divi­
ris fit vanitatibus labentis fccull, Deo inhe- na majeflatis apoftoloram pertora invifibdi
rere ( cum fibi fervirc regnare fit ) totis de- gratia penetravit, dignetur illuftrare corda vcfideriis inardefeunt ; cujufmodi funt utriuique flra ad faciendum pacem fic tranquillitatem in
fexus homines rehgiofi, fic prafertim ordo il- ecclefia fua fenrta.
le devotitllmus beate Brigitte, ûnüi falvatoDatum in caftro noflro Tprdlingborg, anris nuncupatus , qui in loco Wadtfteyn regni C no domini millefimo quadringentenmo trigefiaoftn Svecta, Dei diipenfetione ( ut pie cre- moquarto, tenia. dic menfis Julii, noflro fub
'
'dt poflmo*
- feçreto, dx.
ditur ).............
laudabile fumpiit initium,
dum per diverfes mundi parta» ta feluMm
multorum a via rcflitudinis aberrantium, com­
XCIL
mendabile fufeeperat incrementum. Ipfius nem­
Alia
Litem
certorum
epifcoporwn'ttHfa in favo­
pe beau» Brigitte fanâiffima vita, virtutum
. preclara taerita, nec non magnifica & ftytrem didi ordinis, tf leüa in, congregatione
penda qua gloriofus fic mirabili» Deus in fen- I eodem dte.
rtis fuis per illam fecerat & fine intermiffionc in his terne finibus facit opera » menta Reverendiffimis ia Chnjh patribus ac dominis profiantifi/imis, pro concilio celebrando in Spiritu
hominum ad credendum attrahunt, hunc or­
fanOo Bafilea legitimeXfongregatis » Petrus
dinem cum fuis vivendi regula & conftitutiombus a Deo fpecialiter proceffiffc. Apparet
Lundenfis, Λ datus Nidrofienfis, Dei & apofioUca fedss gratia archiepifcopi, Najfuo Otho·
hoc idem dc devota & irreprehcnfibili vira
nienfis, Joannes Hoskildtnfis, Joannes Hasperibnarum in eo degentium , excmpUs fan- D
loedfis, Siggo Scarenfis, Andoenos Stavangrendimonit fic dodrina feluberrima : quibus in­
fis, Thomas · Streugeuerfis, Hermanns Pvi^
numerabilis populus divinitus illuflratus , la­
bergenfis , Petrus · JJamprenfis, Gerardus *
tam fic lubricam deferens viam, qua ducit ad
Bingfavenfis, (9 Severinur Farcnfis, eadem oumùm^
mortem, arrtam cxlcflis patrie femitam am­
gratia ecclefiarum epifcopi , cam omni humi~ **■ ■··■***
bulat confidenter. Sed heu, venerandiffnni pa­

XCL

R

litate ύ· reverentia debita obfe^uia, votiftpte
tres fic domini, accepimus nuper quod dolen­
ac mandatis vefiris in omnibus devote & fi­
ter referimus, ex illius non dubitamus inftindeliter obedire.
rtu , cuius invidia mon introivit in orbem
terrarum, furrepfiffe videlicet in ordine prxRatias agimus Patri mifericordiarum » fic
dirto nobis chlerto pcriculofas quafdam fcifDeo totius confelatioah, qui fe nefeienfuras fic contentiones , ob quas generata confeffora, fic alie dirti ordinis perfonc, de motis mundi miferiis ineffabili fua mifericordia,
nafleriis regnorum noftrorum ad reverendarum fic mi feris, ne in barathrum defperationis pro­
paternitatum veil rarum prefentiam» fecrofim- labantur , (alutaribui remediis fubvèoit fit fucAam icilicet generalem Bafileenfem fynpdum» E currit. Jlinc efl , patra reverendiffimi, quod
ibnt citati . Etiam, ut afleritur, ad refpon- Deus
~
inter alia miferationis feta opera magnidendum nonnullis articulis contra libros reve- ca fic gloriola, que ad laudem fic gloriam no­
‘ his
" ultimis
* ’
' "
finibus
. lationum praenominata (aorte domine patro- minis fui fieri voluit, ta
• tsknpimi °* * conicriptos : qui revelationum libri in terra pro confequenda
falutem indubie multorum in via fidei fic mo­ ad dirigendos peda
dum
viam parum titubantium hic fic alibi Qsarfim permun­ triât ccfeflis, beatam
igittam de regno ·
fontis ri
vv-­
dum publicati fuerant, fic felemniter predi- Svecta progenitam, y—venam ronu»
, cati ■ Quamobrem, reverendiffimi patra , ve- vi fpoolam fuanv,^Kcanale gratta fu· tantis
ftrarum paternitatum fic dominationum con­ gratiarum aquis abundare fecit : fic non folum
gregationem facratiffimam, univerfafem eccle- regno predirto. vennnetiam quafi toti orbi
fiam reprzfentantem, devotioribus fic efficacio- terrarum per eam mifericon dominus, cujus

G

CONCILII BASILEENSIS.

dix

msiforkordte no© eft numefus, felurisflc gra-A vertetur in torporem. Quod utique cedet in
ttas melliflua pocula dignatus eft mifericordi- fidei catholic^ turbationem fle diminutionem ,
ter propinare. Et cujus quidem beatas Brigit­ in fcandalum multorum & ecclefir, Caltem
te meritis dt ûndiiate, primum m regno Sve- in his orbis finibus, fub hoc periculofo tem­
cfaa , videlicet ▼adxfteyn, ordo ille proci*- pore non modicum detrimentum. De modo
rifftmus, fandi Salvatori* nuncupet os , inole­ autem cohaltitationis fororum & fratrum in
vit . ac gloriofum fufoepit exordiumDeinde monafteriis ordinis pratdidi, quç fituata funt
fucceffu breviffimi tempori*, flt hoc fatis mi- in regnis iftis, quam alii quidam pacis amn­
reculofo, in diverfi* regni* dt mundi parti­ ii & tranquillitatis calumniari conantur, nul­
bus , ex inflammatione utique Spiritus fandi la darttr hic cuiquam Chrifti fidelium fufpiregibus flt domini* terrarum atque prolatis di­ cionis occa fio , quod conim habitacula adeo
vinitus fada, plura funt innovata flt multi­ firmis alrifquc muris & aedificiis diftinda ac
plicam monafteria , in quibus fororum fle fra­ divita funt, prout fere nos omnes , praecipue
trum conventualium fervens flt affeduofa vi­ autem , qui monafleriorum & locorum eorumget devotio flt viro regulari* olftcrvantia fe- dem vifitatores fumus · quod fecure & abfeundum ordibem inftituta perfediftime obfer-Bque confcientiarum fcrupulo juxta primariam
vacur , tam per continuas prodicattoues, quam ordinis
—inftitutionem
:“Λ·..... .......... , .........
quam adeo
J ' -pie
- —
credi
-J: ­
per divirae majeftati* cultum flt obfequium , mus fadam effe , forores & fratres ficut co­
videlicet miffârum fofcmnia, dt divinarum ho­ habitant , honefte & licite poterunt commo­
rarum jugiter pfalmodiam. Unde qttafi infini­ rari. Valeat fle in Deo proficiat veftrç fandifti peccatores de die in diem divinitus infpi- fimç devotionis venerabile collegium a Deo
rati convertuntur, converfique in brevi profi­ editus infpiratum , ab «terno previfum flt pneciunt, magna virtutum accumulantes incre­ ordinatum, fit jam in hoc occidui tnundi aementa , flt fpirituale* effedi > calfcati* fieculi rumnofo tempore in Spiritu fando legitime
curis, fontietues fo corruptibile pondus cum congregatum.
moerore portare, quibus nil agere libeat, ni­
fi foliu* Dei defiderio flt amori jugiter inheDatum in opido Wordlingborg Roskildenfis
rert. Unde , reverendiffimi patres, nos una dioeccfi* , anno domini millefimo quadringencum principibus flt prolatis, & magnatibus, tefitno trigcfimoquarro, die tertio mcnfis Ju­
militibus , flt militaribus , nobilibus , primis
lii. noftns fub fecretis , tic.
ac proceribus regnorum pro quieto ftatu re­ C
XC1ÏI.
gnorum eorumdem tfl magno paria men to, in
çaftro de oppido Wordlingborg regni Dacis
Rpiftola Rothomagenfium ad concilium.
congregati-, nunc accepimus, qualiter confefforçs totius ordinis prolibari ad fâcrofanôam
Reverendtffimis & honorattffimts ac metuendiffi·
fynodum Bafileenfem pro ftatu falubh, refor­
m«j patnbus facrofanUam fy nodum ecclefiam
matione laudabili , ac incremento felici loco­
unnerfalem reprefentantem Bafilee tenentibus,
rum flt perfonarum utriufque fexus in eodem
humiles veftn filiali fubjeblione fubditi confu­
ordine fparfim per mundum degentium funt
tes & accs cnitatis Rothomagenfis.
citati. Eapropter, patres dt domini reveren­
diffimi, dominationes veftras cum humili fle
Everendiffimi ac honoratiffitni ac in timo­
devota fuBjedione aggredimur implorandas ,
re domini tàndo reverendiflîmi patres,
quatenus , fi qua In hoc facro concilio ufque
Û profens literis, proceffibus, aniculis, queconfiderantes apud no* nihil effe quod adeo
indignationem provocet altiflimi ficut ingratiftionibus vel querelis contra didum ordinem,
cuju* privilegia, regulam , conftituttones feu Dtudo·, ipfa enim eft provocatio malorum, beinftituta regula, jamdudum per factam fedem
neficiorum exinanitio, fle extindio meritorum :
quapropter mifierationum, quas in ecclefia fan­
apoftolicam approbata <St confirmata , ac etiam
di Audoeni Rothomagenfis fiyt literal veftras
contra libros revelationum didç fandç Brigit­
te dominç divinitus ( ut creditur ) oftenfa- magnificaftis, pro qua vicibus repetitis aufi
rum, quomodolibet fuerint attentata, ob no- fuimus fanditati veftro congregationis dudum
refcribere, jugem habentes firmamque memo­
ftrarum petitionum humillimam inftantiam fa­
riam , nolente* infuper illud Judaicum in no­
ciatis revocari. Si qua vero in eifdem reve­
lationum libris examinanda & difeutienda for- bis notari opprobrium .·. Non fuerunt ( inquit ) ff»i r>.
taflê videantur , tum caute & moderate refor­ memores beneficiorum ejus, d" mirabilium qua
mationi* farculo cum lenitatis moderamine e- ofiendit eis, per profentes literas noftra* , flt
mendentur, ne piarum aurium in pofterum pro modulo noftro benedicimus Deum ccli ,
oflcnfiva fiant ea , quç de his libris revelatio­ qui per minifterium veftrum faciens mifericornum coram populo, nedum in panibus iftis diam, de pulvere tribulationis & fordibu* licaptivitatis erigit
fle regnis, fed & alibi pér mundum publice tigiofae
_
_ egenum, ut cum prinprodicata fuerant in Chnftianç fidei fulcimen- E cipibus ecciefix fu* fedeat, & folium glorir
tum. Alioquin fi ( quod abfit ) ex hujufmo- inrer vos, reverendiffimi patres, rejeda omni
di controverfiis, litibus & contentionibus -fic confafione, teneat. Quinimo exdem liter* ve­
( ut promittitur ) motis & attentatis , infur- ftro ab ingenti 'diuturnaque & difficili narra­
geret aliqua ordinis profati diffamatio , vel a tu prefatç ccclefiç fandi Audoeni ruina , quam
lui primitivi regularis ftatus vigore difceffio, pro difeordi* fle concurfu guerrarum rft una­
extunc ( prout verifimiliter formidamus ) u- mus potiffime contigiffe, refurgendi primitias
bique dt profertim in partibus iftis tam in proflant non modicas. Namque lapfos eri­
claro quam in populo fiet maxima confofio, gunt, vagos congregant, flt revocant aberran­
dt devotioni* fideliam fervor ad Deum , & ad tes . Quamobrem non quas debemus fanditati
illam fandam ; qoÿ tot, tantis & tam mani- veftrç congregationis, fed quas valemus flt fcifcftis claruerat miraculi* fle virtutum meritis, mus, gratiarum Scierimus adjone* -, nofipfo*,
flt qux-

R

'e

613

APPENDIX. PRIMA

<514

Ac queque noflra funt, in obfeqmum veftra- A
ram paternitatum filialiter offerentes. Cumque
novella fit hujufmodi plantatio pacis in difta
ecclefia , Ac quietis ; piante vero que nondum Lttera Ducis Sabeusdia mifia facro concilio in
Itfionem damini LuJovici rptf'Ofu Loufaren­
fe terre radicibus adheferunt. fufpcftam hafin , leRa m generali congrrpatx.ne dit Jabbsp
beant tyrantiidem, ac · borealem, Ac vento­
ti xir. Mm MCCCCXX X V,
rum fortiores nequeant tolerare excurfus, fic
ut paci dc quieti prefatç ec.'lefie vigilantius
oporteat provideri : idcirijo. revcrendiflimi ac SanofanÜa fynodo generali Bafileenfi humilis &■
devotus ecclefia fihus Jm»Jeu dux Sabannietuendiflimf patres, humilius, quam poffu0* ■
mus , veftris revcrendiflimis paternitatibus fupplicamus. quatenus hujus ecclefic pacem &
Vmili devotaqne recommendatione- pnequietem , jam per yos plufquam ad Medium
mifla, adverfario Ac hpste meo notorio
petduilam , dignemini, rejefla omni rmulodomino Ludovico de Palude Ac fixis fautorirum diifenfionc, ad perfectam ufque perduce­
re, auxiliante vobis fanditajis veftne congre-B bus contra me dumtaxat exceptis, quibus me
gatiotus sudore dt confervatorc Spiritu (io­ recommitto, licet ex generali dodnnç facrç
do , qui cum Patre & Filio vivit unus Deusi confilio injurie veniant ab injuriatis aequani­
ia fecula firmiorum. Arnen,
miter tolerande. Attamen non improvide ta­
Datum Rothomagi die decimo odsvo men­ lis in hoc modestia fereanda est, ut injuriati-,
ds Julii, milkfimo quadringentgfimo trigefi- tibus ad corrigendum attentata post modum in­
tnoquano.
juria innotefeat, quos tartan prius impetuoliXCIV.
tas a tramite manfuctudmis deviarat. Confifus
itaque de vestrarum reyerendiflîmarum pater­
Liter» Imperatoris Rameorum ad idem
nitatum benigna fupport^tione, conqueri com­
concilium.
pellor apud eas, hostibus feclufis, fuper eo
'ocrofanQa generali (y nodo Bafileenfi, Acc. Joan­ quod nuperrime diledo fideli fcutifero orato­
nes in, Chrifio Deo fidelis imperator & mode­ re Ac procuratore meo ad hoc deputato Joan­
rnior Romtorum Palsologut femper duguftus, ne Championis in confpcdu vestro in eccle­
fia majori Bafileenfi ; ubi ( ut credo ) debofalutem in omnusm redemptore
C bat Ac debet fibi Ac omnibus fervari totalis im­
D legauonrm nobis prius fidam per ve- munitas , Ac plena fecuritas, pcrfonaliter conftras reverenti» refponium deditnus per stituto, post intimatam eisdem paternitatibus
noAras amb.ifiatores ad vos tranfmiflbs, adAc pani adverff, videlicet dido domino Luhortames eafdem· veflras reverentias ad fan- dovicp adverfario Ac hosti meo ibidem tunc
tliflimum opus unionif ecdcfiarum Chnfli diu prefenti, appellationem justam a quadam prjtradatum cum beaüffimo domino papa Euge­ tenfis'fententia generaliter (ut fertur) in cannio dc pr«dece flo re fi»o, Ac volentes quod ta­ & ecclefiç Laulanenlu, ficut placuit in favo­
lc divinum epos ad finem optatum perduca­ rem didi advetferii contra reverendum in
tur Interea vero pnefatus dominus papa mi- Christo patrem dominum Joannem de Pringuio
fit 'J nos nuntium fuum & fecrctanum ve- epifeopum Iauûnenfem nuper lara, quç utin -ra*· .em Chriftophonim G a raton um. conce­ nam pro honore facri concilii fine alio prçdens p; j tali propofito , Ac permittens qu» vio moderamine Ac cauf» maturiori iustibeanos prius petebamus & defiderabamus , vvidc-Dtione, nunquam fuiflet promulgata! ) statim
beet quod fiat fynodus pro difla materia u- infurrexerunt quidam ex promotoribus, nec
nionis m hac urbe Conftantinopohtana : quem non procurator fiicalis, ac etiam procurator
nuntium libentiflime vidimus, atque vidimus fidei, ( qui tamen ut prudens, fuit aliis ma­
dc acceptavimus illud membrum, quia nobis gis temperatus, licet urgeretur ) Ac cum cla­
videtur maxime tendere ad perfedionem di­
more valido petierunt, quatenus idem fcutici» findiilimf rei propter caufas veftris reve­
fer Ac procurator meus caperetur detineretur.
rentes relatas & manifeflatas per nostros am- Ac graviter puniretur, eo quod hujufmodi ap­
bafiatores . Et multo magis libenter accepta­
pellationem intimaverat. Surrexerunt etiam
vimus , quia certiâcavit nos diflus nuntius, innumerabiles alii cum clamore At strepitu pa­
didum dominum papam & vestras reveren­ riter acclamantes : Capiatur , Incarecretur .
tias tam in hac re, quam fingulis alita, efle Nec defuit aliud verbum violentum, pifi Ut
ejufdem voluntatis ; quod nobis gretiflimum crucifigeretur. Boetis infuper pnediâus parti­
est. Quare cum diflo nuntio pnediôis nomi­ culariter debitum fuum hostilitatis, hoc idem
nibus nonnulla conclufimus (uper difta unio- vociferando,, perfolvit
_______; _in_________
quo mihi_____
quampluiu: materia. Et pro ultima conclufione Accon-Erimum complacuit, quia qualia erat At tW »
firmatione omnium gestorum cum nuntio an- pud me inimicum publicum meum fe
* p11"·
tcdiAo & pro complemento aliorum, At, ut declaravit. Quod tanto moleste ferp, quanto
difhim iandum opus Deo audore incipiat, ipfe prodiit ex vaflallis meis : quorum meritis
mittimus ad prifatum fandiflimum dominum praeteritis ex hoc Ac aliis operibus fuis reddidit
Eugcmum
ad vestras reverentias ambafia- fe indignum perpetuum. Unde fixper hoc quod
tores nostros nobiles viros Georgi um Dishy- in pnefentia vestra clamitat fit ex parentibus
patum , Ac Manuclem Dishypatum, ejus fra­ magnis ( quorum aliqui defendi funt in pa­
trem , familiares Ac diledot nostros, quibus rentum meorum obfequio ) traxifle originem,
in relatibus fuper praemiffis placeat dare ple­
fateor verum effe hoc quod dicit, quia ex
nam fidem.
bonis Ac fidelibus paventibus ortus est, qui
Datum Constantinopoli millefimo quadrin- tam erga me, quam inclytos primogenitores
gentefimo tngefimoquano , die duodecima No­ meos, debitum fidelitatis firmiter exercuerunt.
vembris .
Vtinam non fuiflet ncc eflet idem adverfariug

xcv.

H

A

625

t

CONCILII BASILEENSIS.

626

degener, contra'me dc juflitiam meam atten-Auni Saraceno non fuit denegandum : nifi quis
tando: in quo eum divino dc dominorum a- fic placuit illi bono Ludovico , Λ fisis famosaicoram meorum auailio non poterunt ipfe ribus fatis mihi notis. Scio enim dc fateor in­
de fisi pravalerc: fido ani* remedia mea qui- dubitanter ipfi facto Concilio plure» dc plure*
bus near ,ίροο dc tempore contra ipibs. In ad fuiffe dc adefle dominos
~
e
fepscntiflimo·
' ΛΓ
, juhoc amem quod allegat magnitudinem paren­ ftod. manfuctos, dc pios; quibus pramifla at­
tum , allegat veritatem 1 fed *.<» credat aE- tentata tamquam iniqua difplicueruni, dc dii- _
quis me non habere fine comparatione potio­ p,licent. qtsos inde culpare nefeirem , nifi ct
ns fe < Habeo enim per Dei gratiam vsftal- hoc quod aliis partialibus forfen ex metu vel
loo d< fubditos infignes in bono numen *, du- . filia perfuafione confcnfcrunt. Indulgcrc mihi
cali ,' marchionali, principali, eomitaii, haro- dignentur veflra paternitates reverendifllm«,
nali , dc banneretali dignitatibus infigoitos ni­ felvis adverfarus, fi in premifle alicubi sxtra valvaffores. Cujus tallaeiis, afferentis me eefierim
-------- _ .. ,quod tamen non credo, nec intenea qua gefla font in 'pradkfe caufii Laufe* do ad difefficentiam earum quidquam expetfnnnfi ignorafle, fed ea ex fuggefl^one aliquo- fide > fed.dumtaxat pro quiete dc notitia menrum fervitorum meorum proceffifle, credere Btis me*. Nunquam enim traoquiHam dediffem
non debuifletis , nec debetis. Habetis enim oculis meis dormitationem - quoufque tamquam
de contrario argumenta notoria , videlicet 1> filius ad patres querimoniam ineam protulifteras meas manu propria figillata» dc fubfcri- fem. Vdirai paternitates rcvercndiflîma» conptas, ac frequenter oratores meos fideles , fervare dc adpivare dignetur omnipotens ad
quos non oporteret in aliquo vacillare, he­ opus fu«m perficiendum .
Scriptu* Rappaillia, die pritraMaii, milrald um tunica armorum meorum veffitum,
deinde reverendum in Chriflo patrem epifep- lefimo quadringentefimo tngcfimoquinto.
pum Vexsonenfcm , ac venerabilem doâorem
XCVI.
feholaflicum Andegavenfem, per vos ad mt
latera Dua> Mcfh^neufis mifa coned* in
nuper deputatos, qui (civerunt ex meo im­
duga/ht, anna MCCCCXXXV.
mediato oraculo nkntem meam in hac par­
te . Ec nunc habetis -fficaciflimum anew volun­
tatis indicium in hoc , quod non per procu­ Jtetcim>£fimarvm pateraitatum tt/irarum fifnu
Philipput Mana dngelttt,
des AfràwAmeisratorem , fed in propria perfona coram au..
thetuicis perfonis appellavi. Miror qualiter dcC fit, item Papia dngleriaque comet
nus dominai.
quomodo veflra rcverendifllm· paternitates
tot vicibus penniferum dc nermiaunt fe a
Everendiflimi in Chriflo patres dc domini
prsdiflo adverûrio dc ejus offulis dulce ca­
nentibus fic decipi. Sed omnibus confideratis
mei pneftantiÆmi, coopérante gratta di­
non sdmiror ·, quia facies dealbate multoi fe­
vina , habeo nuper felaciflima nova, vfeloriofii
fellerunt , atque fallunt. Non credebam umen, <dc triumphante claflc mea Januenfi , qua hoquod ad complacendum uni monacho , juffi- ffiktn
I
armatam regis Aragonum apud * Gajetiam jufti injufle auferre ûtagenti, maxime tanum
1
ex toto conflixit, captis ( ut recitant li­
ex aâu ordinatiflîme juftitir , videlicet ap- ter*
1
per me habite ) ipfo rege dc duobus fra­
pellationis, debuiffetn in perfona mei fcutife- tribus fuis , videlicet rege Navarre , dc magiri dt procuratoris fic offendi , dc etiam in fe- flro fanûi Jacobi, nec non principe Tarenti, ■
dibus oratorum meorûm pragravari. Non e- duce Guefle , dc filio domini Chnflophori Garjitn fic turbari debuiflis ex appellatione fupra- jeuni comitis · Feudonpn , aliilque baronibus · rvaSw.
fecum exiftentibus, exceptis infante dom Pedifla. Efl qnim commune vulgare, quod cui­
Salerni,. captis
etiam navibus
cumque, cujufcuinque flatus, etiam infimi ,D>tro,dc principe
.
a
licet prbteflari , appelare, dc etiam mendica- dc navigiis ipfius armate, Omnibuique gentibus
re, dc maxime contra tne . qui me coeictum hoffilibus, qua fupra ea militabant. Hanc ideo
alicujus offenfia (aero concilio vel alicui ex, tam felicem divinamque vifloriam flatim revefuis fuppofitis hucufque illate non fentio : qui­ rendiflimb paternitatibus veflns intimare de­
nimo ad profeûum & augmentum ipfius con­ crevi . ut cum omnes felicitates mea proprie
cilii vus poffibilibus tam erga fendiflimum veflra fint, mecum laudes altiffimo agentes
dominum noflrum papam , cujus ianfliracem inde letari dc gaudere poflitu, dc continuo
plus debito, fed Dei xelo, hac de caufii fre­
meliora fperare, ad laudem dc gloriam ipfius
quenter flimulavi, dc nimii exafperavi. quam qui piiÆmus efl donator omnium gratiarum .
erga principes confanguineos, Confoederato* &
~
Datum Mediolani die vigefimo Augufli, an­
amicos, cum omni fervore laboravi. Unde no domini milicfimo quadringentefimo trigefiprater teftem «ternum poffunt ( fi velint in- moquinto.
nki veritati ) efle mihi teftes reverendiÆmus
Pqft feprafcripta certioratus fora per litein Chriflo pater dominus legatus,
abbas Vir- ras proprias magnanimi dc gloriofi capitanel
_
xiliacenfis , oratores Parifienfes,
Parifienfes, dc
& ceteri pri-E
pri­
mei claflîs me* Bhfii de Axercto, quod ul­
mordiales concilu, s quibus continuis preci­ tra pranominatos reges dc alios captos, *bus commovebar, tunc quamplurirnurn appré­ tiam captivi reman&trunt ditius infans Aragociants , punc vero pofl dilationem ( ficut pla­
num de viaerex Suilia, filius duas Coci* ,
cet ) vilipenfus, contemptus, & mala pro Menegudas dei Aquila capitaneus lancearum
bonis adeptos: Dcicio enim unda fuit quod trecentarum, aliique multi barones dc nobiles
fupplicata per me, iterata dc reiterata, vide­
ultra quadringentos, dc armigeri ultra mille,
licet , quod caufis ecclefi» Laufanenfis, qu* dc gens alia infinita ad milliaria. Capta prainna fiait. eft, dc erit, aliquibus probis audi­ terea. fiiit tota hoftilis claflîs, prater ostae
toribus peritis, dc penibus non fufpeAh, com­ nave; minores qu* evaferuue. Confliih» eamitteretur via dt «rdine juris traAanda dc difi tom fiait fiet* terrcftris exercitus , qui centra

R

finienda. Nunqoam potui obtinere q*od etiam Cajetam militabat, captis bombardis dr ev
Générai. Tom. XXIX

<S»7
APPENDIX
nitiondras quibufcumqoe. Denique pro majc- /
ftatis divine dementia tanta fuit ipia «Wo­
rn , qood ftupendum & mirabile diftu eft·.
Ipfi laus , gloria, &c. Datum ut fupra.

PRIMA

6&
XCVIH.

Copta iatemirum Domini patrtortha Confieratinopolts ad concibum.

XCVH

Topia Literarum Domiat imperatoris Gracorum
ad concthim .
Toannes in Chrifio Deo fidelis tmpcrator & mo­
derator Komaornm ralaologut femper Âugufins facnfianflo generali conalto Bafileenfi falutem tn eo qui efi vem falter.

Jofeph miferatwa» dnnna arrluepifcopla Confiantmopohs nbus Borna, & acumemcus pa­
triarcha , reverendtffiims cardinalibus faci ofantla Bomans ecclefia, & reverendis eptfropis
& omnibus edits religwfis perfonis congrega­
tu tn facra ftptodo Bafileenfi, dignam
con­
docentem falulem reddimui reverentiis veflris
cum fincera difpofiitone & Cantate fpmtuoli
& amicum.
~

Enerabiles veftri ambaxiatores midi ad
nos cum noftris ambaxiatoribus hic ad­ "Venerabiles veftri ambaxiatores, &c. ut tn
precedents luem , ufque ,. Congregandi
fuerunt portante* nobis (itéras veil ras. Fx qui\
­
bus literis, & etiam relatione ipfonïm , cum
ibidem, Sc maxime propter me, qui fenex
fapienter Sc clare expofuerint omnia fibi com- Sc continuis infirmitatibus gravatus fum : Sc
miiTa, cognovimus Sc cent tuinuis de optima prreipue propter fanfliffimum dominum pa­
difpofitionc ffirventiquc defiderio qp* ad opus pam , &c. ut tn Utera immediate procedenti ,
unionis ecclefi a rum Chrifti gcriti*. Pro quo
ufque ad finem .
Sc nos etiam ante plurimum laboravimus Sc
ftuduimus Sc nunc ftudçmus Sc diligentem o*
Datum Conftantinopoli, anno domini milperam facimus ■ Perleôo etiam decreto quod lefimo quadnngentefimo trigefimoquinto, dic
f.iclum eft per vos fuper tali materie, etiam vigefimofexto Novembris , apud pacriarchtum
difficultates aliquo in eo reperte , S< illis d noftrum fanfla fophia .

V

ftenfr. per Dei gratiam remotae funt, Sc gra­
ta nob.s habuerunt remedia , ita ut uniti 8<
XC1X.
•-onenntes remanferimus : quire per Doftrum C
chrjfobolum illa firmavimus Sc roboravimus,
Copia Lueremm Fratrn germani domini
ficut de omnibus lanas Sc particulariter veimpeaont Grscorum .
ftrje revetendiffime paternitates à venerabili
viro Henrico uno didorum veftrorum amba- SacrofanOa generali fynodo Bafileenfi, in Spiri­
xiatorum fcient , qui pro ifta caufa ad voa
tu fsnOo legutme congregata , untverfalem ec­
revenitur . Omnia igitur ilia qu* ad nos at
clefiam reprsfentansi , Confiantmus m Chrifio
tineant, Sc a nobis debeant fieri, cum multa
fidelis defpotus Bomaorum Falaologus falutem
d-hgentia* ufque ad finem Deo auôorc faôuri
m eo qui efi vera fabas.
fumu; ; vofque rogamus ut ftmihter cum pari
caritate Sc promptitudmc ad hanc faofliffimam
Iteras vcftrarum reverendiflîmarum paterrem procedatis. Sc nihil deficiat dc incumben­
J nitatum per wnerabiles veftros amba­
tibus vobis : Specialiter vero plurimum Sc
xiatores recepimus, quibus ex literis $c ex
'cum multa inflantia vos petimus Sc rdgamns
relatione ipforum ambaxiatorum de optima
voluntate Sc promptitudine Sc ferventiffimo
de loco m quo meditata fanfla univertalis Sc
œcumeniia fynodus celebranda eft, ut depu­ Dteto, qu* ad hwc divinum unionis ecclefiatetur λ eligatur unus locus ex maritimis ut rum Cht ifti opus geritis, cettificati fuimus ;
fine difficultatibus Sc incommodis magnis pof- quamvis rebus ex p/is facta intellexermus ea.
fini venire Sc conduci neceflarjp congregandi Quare veftram nwnuone m quamplurimum lau­
ibidem, Sc maxime fanôiÆmus mihi domi­ damus, 6c vcftrarum virtutum condignam ju­
niis cecumcnicus patriarcha , qui eft fenex , Sc dicamus , cum non poffit cogitari alia res, it)
continua infirmitate gravatus . Et prucipue qua veftra reverendiflim* paternitates fuis vi­
hoc etiam petimus 8c rogamus propter un- ribus atque ftudii* uterentur rationabilius &
flifiimum Sc bcatiffimum dominum papam, laudabilius, quam in hac , qua ad communem
quia caput eft ecclefia· Roman* Sc occiden­ Chrifticolarum utilitatem & Chriftiasi* fidei
talis, Sc ejus prrfenria eft neceftaria, Sc quam- incrementum foeflat . Hortabantur etiam veplurimum valet . Propterea ( ut diximus ) ftr* revereisdiflima paternitates nos ut diZHs
multum rogamus vos Sc precamur , ut circta veflris ambafiatoribus auxilia 8c favores circa
hoc bonam diligentiam & deliberationem fa­ fuum propofitum, pro quo huc deftinati funt,
ciatis , nihilo minus non recedentes a geftis grate adhibere velimus. Quod quidem licet ab
circa hoc St alia inter dos Sc vos.
E omnibus Chriftianis veris debeatur, propter rei
Datum in urbe noftra Conflanti nopoli, an­ prxfentis dignitatem, nos tamen ipfi magis hoc
no domini millefimo quadringentefimo trige- debere facere exiftiknavimus, Sc pér gratiam
fimoquintn , d>e vigefimofitxto Novembris.
Dei plus quam debeatur incendimus fuper hoc
hborire. Et propter boc, quantum nobis poffibile eft, ut tale divinum opus ad fi*2m op­
tatum deduci poffit Sc valeat, ftuduimus, Sc
in futurum ftudehimus , Sc fic mirabiliter hu­
jus rei defiderio tenti fuimus, ut veftnu reverendiffimas patomitates promptiffimas in
hac re exifteates, cum maximaque diligen­
tia procurante* prout profcquatur, Sc nos ipfi
pe-

I

f

619
CONCILII BASILEENSIS.
■teremus iterum & rogaremus ut omnes dif­ peruri. Spiritus fanflus, Wi cujus eih» no­
ficultates editis ex medio tollere, & omni­ mine congregati, ad foq fanilç eeclefiç utili­
modam diligentis» adhibere ad confumma- tatem vos feliciter dirigat dc conkrvet.
Datum in Neva civitate die tertio jr.enfis
tionem hujus divini negotii. Nunc enim mul­
ti traZlatus & legationes ab utiaque parte ad Martii, anno domini milieu mo auadnngentctalem terminum eum grana Dei devenerunt, fimo trigcfimofexto .
ut non indigerent aliquo alio, niti executio•
CT.
ne fola dc progreflu reali, & cum cffeflu. Et
i
procul dubio confidimus, quod veftro reverendiffim· paternitates fic jacient, &. bono Lttrra Regii dragonum Mfia <οη<·ι/ι.ι. Icili m
principio optimum finem ap^nent. Talem au­
< ongregatrone gen&nlt m tr-i/ia ;<i/(Aa 7.
mrn/u dpnli. MCCCt'XX X V I.
rem intentionem noftram , quam dc multi»
aliis ex caufis juftis habeipu?. & propter veflram petitionem multo clariorem & ferven-»K Socrnfanile gentfali fynodo B.ifieend . im Spi­
lt orem habemus, a venerabili Henrico Menger
ritu JanBo légitimé i.Hi^.yn.u. w ι.^·ι•>/"’1
uno dktorum ambefiatorum vefirorum latius B
ecdefiam. reprtfente.ntt ,.<·»<·»·<'
'-ancta e· · Ic­
ti particularius fcient veftre re verendi (Tim e
fin Dei humi.u & dctvtin
fthuj .♦//•'.««•r/rix
paternitate» , qui eifdem paternitatibus & dc
De· £»u;m rex A,rag”<ium ,
5ki/uçwii/m (T
aliis ad iftud propofitum attinentibus rtferet.
ultra Pharum.
Nos vero Temper ad omnes honèfta» & ratio(
nabajes petitiones paratos effe 3c tore veftro C*AcratiiTima fynodo in Spiritu fan/to legireverendiflimse paternitates agnofeant .
time congregata, longum n· s de i icrium
tenuit , ut folemnes ad w» oratores imttcreDatum Conftantinopoli, anno domini mil- mus. Quod profecto ut debitum fu-lfct, diu * T<1
lefimo quadringentefimo trigefimoquinto, die • efi exccutioni mandatum , mfi nos quem­
admodum toti orbi notum efi , prxpediti fuifvtgeiimofcato Novembris .
femus. Hoc itaque tam fantlum propofiti-m
e
minibus rerum maximarum quidam cumu­
C.
lus nexu pene indiffolubih dcvimlus, non vo­
Litera Duos Fridena Junioris Àttfiru rnitfa con­
luntas . que, tefie Deo , Temper ad hqc nocilio , lefia tn generali congregatione M l'e- ' : bis ardens fuit, extorfit . Nunc autem quia
nem j,. Mann MCCCCXXXV1.
nebis veridice relatum extitit. quanta cura,
qu inta lolertia , quanta denique vigilantia imIteverendiffimn ac reterendis :n Chrifio paribus przfentiarum incumbitis circa ea qu» ad ecelctijc l'ei reformationem , hxrcfum extirpaύ“ dnwMis /'acrfiunilam generalem fynihlnm
Bafileenfem—tep'eÎcntanhius. umvcrfii tor..ri­
t onem, & pacem inter firculi principes com­
dent vefir.-trum rnrrrndtfii’niritm paremtraruin
ponendam. maxime faciunt, & quemadmodum
mandatu oiregtre, Svc. paratu» Fndeneus ju­
etiam tote pectore operam dati», ut non fo­
nior dut dufirtalum Bohcmorum unio, qutm Deo auxih.intc acerrimis difpuutionibus, & indefeflis mEverendiflimi reverendique in Chrifio pa­ audmfque laboribus procurafiis, concludatur,
tres & domini , litctas facrofanfta i’y- fed etiain ut Crocorum reduclio diu a Chnftiano populo maxima cum avidixarc cipct»nodi Bafileenfi» per venerabilem & circumfjieClum virum dominum Joannem de Pol­ t feliciter fiat, non modo alacres, fed divi­
mar, decretorum dodorem eximium . facri no infuper ( ut putamus ) quopiam nuntio
palatii apofiolici caularum auditorem, ac præ-1 1 invitati fuimus, ut quamvis non fimus ab
tacïi iacTi concilii Bafileenfi» oratorem . cum huiuiinodi rerum dithcilhmartim laqueis om­
ea qua decuit reverentia accepi , una cum e- nino expediti, vellemus ulterius · morari lau-· >·«
jufdem auditoris legali relatione fubfecuta . dabile illud diu mente noflr.i agitatum proAd qoe omnia tamquam humili- & c’xdiens politum parere. Cupientes i^aur tot & tan­
fan<fta matri» ccclcfiae filius St princeps catho­ torum operum bonoium . qu< rum glorioluS
licus fatebar animum habere difpofitum & in­ efi fruclus , participes fieri . quoi vos , qui m
clinatum . Quia veto adeo noviter regimen & vinea domini affidue blxjratis. apud aeter­
rcium om­
gubernationem principatuum ac dominiorum num illum luminum Patrem
meorum exio adeptus. reflant adhuc ccrt.i )u- nium conditorem confccuturi cfiis, legationem
nofir^m omni auctoritate infigncm ad facratilra per me expetenda, quorum aliqua cc<lcfiam · Gurzen. ipfiufque caflra . & me advo­ iimum certum veftrum mittere decrevimus , ut
catum dicte ecclefix, patrie quoque princi­ fi totius dici pondus £< zfius non portavi­
pem ac proteûerem contingunt. Qua de re , mus . ialtem bonam magnamque ejus partem
& propter alias qaufas utilitatem dicto eccle­ aliquam fuftineamus, qua pofhmu» divina de­
fi» potifiime refpicicntcs, profato oratori ve-1 mentia fuffragante. cum his qui in operando
ftro limpidius explicatas , expediens vifum primi fucrurtf, efficaciter in ipfa vinea labo­
fuerat negotii hnjuimodi exeeutionem differen­ rare , vofque pro viribus ad optatiffimam il­
dam , t pietque fuper dicto epifeopatu fibi ad- lam ac felicem Grzcorum adipifeendam redu­
verfiante», ad dias Aufinx partes convocan­ ctionem juvare . Quam quidem tum ad divi­
dos fub fpc pcropcinra pacis ac pcrficicndç ni cultu» amplificationem ad ipforum falutem
compofitionis. & defuper reverendo in Chri­ & concordiam, tum ad veflri fempiternam
fto patri domino Joanni dicta ecclefix epifeopo memoriam immarcetcibilemque coronam im­
literas meas tranfmitto de profenti. Quocirca mortalitati perpetuo confecrandam, pemecefi
fanam arbitramur. Jam autem delecli funt vi­
paternitates veftra» accuratius deprecor, qua­
tenus profato domino epifcopo indilate adve­ ri illi, quibus hrc provincia eft committen­
niendi favorabiliter dignentur licentiam im- da. Lueras & nuntios praterea m omnes par­
Conal. General. Tom. XXIX.
ti r 1
tes

R

ό 3χ

PRIMA

APPENDIX

dii

N^aftns nuper deftinavimu», ac alias etiam A
~ "
noviter duximus destinandas. Quibo»
omne»
reverendo» flt venerabiles prelate» plurimof·
que Ucrarutn literarum eximio» interprete» ·
demum canonum ac civilis Cipientie infigne»
doftores hortamur, ÔC quantum in nobis est,
compellimus, ut pro tam pio negotio Cscillus
confummando brevi ad vos proficiantur : nec

stria paternitatibus digpdffimi» cum prona re
Inmate in fingulis complacendi.
Datum Viennf die oihnro menfis Martii,
anno domini ' millefimo quadringentefimo trigefixnofinto,

JP1STOLÆ

longa certe mora temporis-contrahetur, quin
noftra ipfa legatio , que ire propediem habe­
bit, vobifcum fit. Simile quoque eri^de his,
de quibus fupra diximus. Si quid autem aliud
fuerit, quod pro Dei ecclefia vessriqud ftabialitate fle confervatione ampljus Acere poteri' ratu, illud gratiftimo animo perficiemus,

Aut d* negotiis ad concilium illud fpeôanti-

Datum· in nostra civitate Gajetç , die «ftavo Manii, anno a nativitate domini milled

bus, traçantes > hic feorfum ' congest^, 8c
’ juxu datas ipfarum , quantum ex ipfi» ad/ verti potuit , digesta,

DIVERSORUM AD DIVERSOS
DE^CONCILIO BASILEENSI

mo quadringentefimo trigefimofexto.
CIH.

Rex Alphonfus.
CII

tpcftola Ducts Alberti Auftria snijfa concilio,
leila in generali congregatione die Fcnens ft.
Marti, MCCCCXXXVI.

Litera A Bohemis Confulibus civitatis Lgrtnfis
tranfmtffa.
Uonorubibbus dr ciKumfpeftis dommit <ÿ* cenfulb·
but civitatis Bgrenfis mngifiri aviam & can·
fuies majoris chttatis Prdgenfis .

Ervitium nostrum, juxta prrfenti» curfus
Beverendtftimis in Chrifto patribus ac dominis )_ qualitatem , vobis circumfpeclis & prudenunrverfis, ,n facrofan&a genendi BafileenfiCtibus amicis intimamus 8< notificamus», quo­
fynodo , in Spiritu fanSo legitime congrega- modo omnes in una generali congrégatione
ns, untverfalem ecclefiam reprtfcntaniibus, jam apud nos constituti domini milite», ter­
dominis & amtcis canffimu Albertus Dei gra­ rigene honorabiles , civitates, 8c communita­
tes («culares & fpirituales, concorditer deli­
tia dux Aujint, marchioque Moravia.
beravimus, 8c finalitcr in hoc manemus, quod
Everendiffimi patres flt domini amici ca- . ad concilium Bafileenfe, tamquam ad publi­
nilim., devota recommcndatione pna- cam fle fecuram audientiam, mittere volumus
nuntios nostros fpirituales flt fiteuhres, qui
miffa , fanclum vifitationis flt reformationis
opus in dioecefi Patavienfi, fle dominiis meis, jam ad eumdem tranfirum eledi funt 8c dona­
reverendis in Christo patribus domino epif- ti . Avertat hoc Deus, ne bonum, quod diu
copo Gostantienfi provinciç Rothomagenfis, defideravimus, & ad quod jam ostium aper­
fuifque collegis in Bohemiam legatis per ia- tum est, elato animo contemnamus: fed pa­
crum Bafileenfe concilium , ad precum mea­ rati fimus, falvis tamen quibufiiam affixurationibus, justitiam Dei omnipotentis, in quam
rum instantiam devotam, tnjunflum pruden­
ter . & revera multum accurate inchoatum . Dinos locamus, coram omni Christianitate con­
continuatur in dies adeo feliciter, esrque fiteri . Hac tamen conditione adjefla, ut eif­
dem perfonis ad eumdem tranfitum deputatis
jam in multis loci» patraturp tam amabili­
ter , quod omni dubio cefiante in utroque talis fecuritas procuretur flt donetur, ut transtatu faflis
exemplis, ut opera eviden- fire ad ipfum concilium, ibidem stare, flt ad
rer demonstrant , uberrimus inde fequetur nos redire valeant Alvi flt fecuri, abfaue I»
fruâus. Aflurgo igitur, Deo qui hoc fet> fione perfonarum fisarum flt honoris, flt alia­
dum opus infpiravit , nec minus vestro fen- rum rerum quanuncumqne. Et ideo cum nun­
flo ortui, gratiarum afliones devota mente tiis a concilio ad Nurembergam miffi» defidcreferendo . Petens denique humiliter, fi for­ ramus convenire in civitate vestra, ubi de mo­
te aliqui tam fanélo operi tamque falubri do aflecurationis flt aliis neceScstibus nostri»
non faventes vifitationem flt reformationem intendimus' ore tenus loqui cora cfcGfcm, quem­
hujufmodi extinguere aut impedire conaren­ admodum ex literis ctfdem nuntiis per nos ditur , quod tales contra pnêfiitam iànûam reflis, quarum copiam vobis tranfinittimus ,
intelcommiffionem cum exauditionis affitôu vel hnc & cetera quç
. . ab eis petimus clare
_________
dfeclu non admittatis. Veram', patres reve-Ehgerc poteritis. AflTefhspfius instanterque rorendiÆmi, ( ut fine circutione loquar ) ve- gamos f ut quemadmodum in hac re , quç
stras cert i fico paternitates, quod in vifitatio- vergit ad laudem Dei, utilitatem commwsem,
nis flt reformationis pnemçmoratanim profit- flt pacificationem Christianitatis, exhibuistis,
cutione nihil aliud quurit, nifi Deo prisci- flt vos , bono initio pranniffi», impigre bbopue obfequi, flt deinde perfonas vifitandas rastis fle perdurastis uique ho», ita perdurare
a longo tempore '( quod dolenter refero ) velitis
- ' ■ ; (dentes quia merce» promittisur inch
multum collapfas , ad statum reduci conve­ piensihus, fed perteverantibua exhibetur. Ro­
nientem. Nec est qui veridice dicere poffit, gamus etiam, ut Uteras ipfe* cum vestro nun­
quod in vifitatione flt reformatione pnsditiis tio dirigere velitis urçmbergaap. Etiam defialicujus lucrum feu commodam privatum deramus, instanterque rogamue, quatenus ciriquovis queratur modo. Recommendo mevt- tatibtu feu oppidis fiib&riptis, Pilfeq, Swan»-

S

R

À>

IR

"""

en
CONCILII BAS ILEENSIS.
634
berg, Tenea , Blafwkh, Schauftein, Babef- A nuntiis veftris·, quos ad civitatem noftram \ cem , Olbogen, fit ceteris omnibus regis refi- Pragam duxeritis rranfmittendos, de pari for' dentin
pavito,., literas veftra»
dirigere velitis
, mi aflecurationis providere pratentibus polli­
j._.,
.j·.
Λ
·■ ■
& cum eto pratticare , ut nuntii nortri cum cemur, ut mutue voluntates & promptius dt
falvoconduttu dc aliis quibufcumque neccfla- facilius poffint partibus utriique deferri. v
riis ita provideantur, ut ad nos, vel ahum
Datum Pragc , quarta feria ante fertum pu­
quemcumque locum ab ambabus partibus de­ rificationis beate Virginis glonofe .
putatum , fecore accedere portmt fic recede­
re, quotiefcumque fuerit opportunum.
Datum Pragn , feri» quarta poft fertum
tentti Matthin aportoli , anno trigefimote- Atia Epifiola ab eifdem Fragenfibus confitlibus
cundo.
Civitatis Nurembergtnfiv tmnfmiffd .

cv.

αν,
Ipifiola Afifa a Pragfnfibus ad nuntios facri B
concilii Bàfileenfis in ATurrmàergu confifientts
pro caufa Bohemonsm.

Prudentibus & arcumfpe&is vins magi/bo ci­
vium rf· fumtis confultbus Ctt uatis Λ urembergenfis magifter civium CT j’trati confutes ctui-

Dmirabilem fervitutem juxta temporis exigentiam vobis , prudentes fic circumfpetti amici, pramittentes , notificamus quod
triplicatas literas a facro Bafileenfi concdio
cum ea qua decuit reverentia nos recepifle
noveritis . Sed quia talis legatio infignes non
folum nos fic communitatem civitatis noftra ,
fed etiam univerfos dt fingulos manentes ,
Blaue pacis defideria amplettimur , cum nobiles , barones , milites , clientes , terrige­
fideli eorumdem ad vos dc omnes Chri­ nas , civitates fic communitates parti noftra
fti fideles reciprocatione votorum. Nam hoc
adherentes tangit, concernit ; quamobrem prafummi dc «terni Patris lex clementi* poftu- fatas literas nobis (ut praefertur) a facro con- . lat, ut quod nobis , Γ
'
.proxi-Ccilio praetentatas, divina favente clementia,
id etiam nortri»
mi» rite optemus. Sane venerabilis Bafileenfi»
~
“
in noftra generali congregatione , qu« proxi­
concilii dudum paginam pietatis oculatae ver­ ma dominica port, fertum fantt* Dorothea
bis redundantem , dc nunc veftram illi parem nunc ventura noftra in civitate celebrabitur ,
grata mente fufeepimus, utpote benedittionis coram omnibus tam faecularibus quam fpiri­
femina, uberem f/uttum in virtute patientis tualibus notificare ac publicare intendimus : '
allatura telutera . fet quia non modo nobis , dc quidquid rei ex unanimi omnium confen­
verum etiam * dc ita univerfo ftatui regni fu luerit in eadem materia decifum, praefato
Bohemia utrimque feribitur, quamquam non facro concilio ac vobis per noftras literas ,
omnibus, fed fortaffe tantum nobis fit eate- quantocius potuerimus , intimare curabimus .
nus praetentatum : eapropter veftr» honorifi­
Datum feria quarta ante fertum purifica­
centiae perinde eq fucccffivo refpondcmus , tionis ,
quod mox prima ejufdem concilii vifa epiftola, barones , proceres fie nobtfes , nec non
clerum fic communitates regni nortri icriptis
fic nuntiis noftris- avifavitnus operate, quate-DReverendo in Chnfio Patri domini & L. Epifcopo
nus dominica poft fertum
nu»
feftum beats Dorotheas
Laufanenfi domino fuo fingulanffimo .
ventura proxime ad civitatem nortram indila­
te conveniant, congruum , falubrc ac finale
E verende pater & domine mi honoranfuper eadem felici materia daturi refponfum t
diifime , omnimoda recommendatione
ut quod omnes concernit, etiam ab omnibus
prsemifla, pratentibus adjunguntur deliberata
pariter fic unanimiter comprobetur . Et quia ecckfiae Gallicans in concilio Bituricenfi: ubi
tot fic tantarum communitatum fic perfonarum perdigefte examinatum eft negotium, vilis fa­
multitudo, tum propter locorum diftantiam , cultatibus felicis recordationis domini Marti­
«utotMMi tupQ
ob negotiorum · veritatem & pon- ni , fit approbationibus domini nortri Euge­
M**· - dus, non valuit repente congregari ·, · quare nii , ac literis direttis Bohemis, nec non 8c
' honorificentia veftra iolertiam obnixe depre­ inrtruttionibus veftraftm paternitatum per te­
camur , in confpettu prafati concilii noftra ctum concilium vobis datis , iter arripiendo
prorogationis in refpondendo , aut oratores ad urbem : fueruntque duo jurifte fit unus
idoneos, mittendo , moram non ex fegnitie theologus deputati in ditto concilio Bituri­
aut quavis alia negligentia , fed pramiHis ex Ï cenfi \ qui defenderent partem concilii gene­
caufis admiflam excutere, fic, fi commode fie­ ralis, ceteris omnibus pro diflolutione arguen­
ri poteft, in loco quo nunc eflft , ulque ad tibus, dc nihil de apicibus jurium divini vel
■"■*·’ * diem cathedra beati Petri proximum, · fide­ humani credo utrobique 'pratermiflum : fic
le. 0c ( fperamus ) caritativum praftolari ref­ tandem, nemine diferepante, omnes in unam
ponfum literarum noftrarum bajulis, fic nun­ convenerunt fententiam artkulartm deferiptam.
tiis ad honorificentiam veftram , quoties fue­ Sed quia rerum Veneticarum dc guerrarum
rit opportunum, dirigendis aftecurationem fuf- occupatio multos impedivit , nec deliberato­
ficieneem , ut tute queant ad vos accedere, rum exeeutio plena potuit fieri, maxime cum
ac in urbe veftra nunc manfionis demorari , dominus cancellarius Francia , dc alii regis
fit ad propria reverti, telvis perfonis, fima confiliarii irent Divionem, ctïm quibus par­
fit rebus, procurare dignemini. Nam ÔC nos tira viam peregi , fic die Jovis in cœna do­
mini
Pnerobiiibus
rehgiofis fratribus Joanni Ni-,
der priori domus pradicatorum Ba/Heenfium ,
d* Joanni Mulbrun. ordinis Gjlervienfis, nunttis fynodi Bàfileenfis, fratribus dileihs, mogifier civium & confides jurati majoris 'civi­
tatis Prugenfis,

A

O

cvi.

R

»

«35
APPENDIXPRIMÂ
fljfl
tuUtane civitatem intravi ; ea propter , quia A cilio ecde.fic Gallican·, quod inevitabili uerym eft deliberare, nifi deliberatorum exe- ceflitate celcbrasMhsm eft, nihil poflem agere
cutib fpquatur , ante difceflum
ex Bituris
u- frnrtuoiè , nec niibi effet hoocftum dirigere
' ' "
—
nanimiter elegimus dominqtn meum Aureha- eum contra deliberata mea propria : flt nleo
nenfem epifeopurit, utnufque juris dortdtcm, de dirertione mea non confideret , flt Icribam
itgilque confitiarium , qui prxmiflis omnibus quod .apud regem non proficeret ·, unde plu­
interfuit, & laodabiliflime fe geflit, concilio­ rimum turbatus eft, fle etiam fcripfi aliquibus
que devotiflime afficitur , flt hic debebat* ire prrlatis, per quos debet tranfire , flt credo fiad regem pro execution? pranarta . Idcmquc . miha inveniet refponfa . Expolui etiapn eidem
prxfatus dominus Aurelianenfis flt ego feno- quod^quidam domini cardinales in diflblutio'
ft in Iflblduno fabbato in vigilia Ramifpal- ne nominati, concilio de prcfenti adherent ,
viû
farti
neceflitaté:
flt
quod
in
farto
cir­
marum locuti fu mus cum domino cancellario
Franci· . flt quibufdam aliis- regis confiliariis, cumventi affcnfum ditTolutioni prxbcbcnt ,
deliberata a noflns eis referentes, flt illa gra- nunc vefacitcr informati eamdem dtflblutiottiTima habuerunt. Sed circa executkmem ni- ___
_r_. __________
___
ncm _______
revocant_. ___
Suafi_____
infuper
celebrationem
hil agi poteft . donec poft regreffum eorum B concilii domini noftr: pape honori aeccdere,
dc ttartatu pacis , quam annuat altilTimusfle tantis aurtoritatibus flt maxime fua approbaut ea exprimam plenej, qux fpero fecutura, tione laudabili approbati, flt cum de nde anon veniet ctet’o m recidivam qurflionem , geretur flt dticrimine Germani·, ipfe fidei do- '
fi concilium eft celebrandum · vel nc Bafi- rtor flt Germanus non debebat in pro politis
" lex , &. ad fl.itim , quia hec conci ulum eft : perfiflere . Relatum eft domino cancellario
led credo , alia fiet conventio prrlatorum 'Franci·', mihi flt aliis, quod quidam ambaGalli· in Joco huic vicino , ubi agetur de flatores regii, qui nunc in Urbe fuerunt, ha-v
tractandi» m concilio generali , fle neceffanis
"
bitis promotionibus aut eifdcm promiflis , fe
eccletix Gallican· ,- flt inde omnes progre­ fecerunt fortes quod rex diflblutioni idhxredientur ad concilium Bafilecnle . Vnicors enim bit . Sed dominus cancellarius mihi promifit
Æituris fuit fententii , quod fufliciebai ibi co fohde flare flt repellere clavum clavo dirtis
Mcflam Gallicanam firmare cum concilio ine- ambafiatoribus. Ego
„
etiam non timebo, fed
vupbiliter Bafile· celebrando . In reformatio- exaltabo vocem fuper terta , dum locus adenc enim univerfalis cccleii· multae particula- rit: fle fpero quod dirti ambafiatores latis detangentur ; flt
St fi exprefla ibi fumet
fuiflet praeliprarti-C liberabunt quomodo rem concluûm in novam
res tangtntur
ca reformationis, fortaffe adhxfiffent diffolu- deducent quaefticticm ; quia munera fumpta li­
tioni . Et fi Rex pacificus pacilquc aurtor pa­ gant , otnnefque fequuntur munera flt retribu­
cem inter regem ik dominum meum Burgun­ tiones. Si non fallor, expedit, immo fle necefdi· propitiatus miieiicorditer tribuent , quod fc eft , flt concilio generali plus utile , tefle
largiatur ex mile rationibus fuis, quarum non Deo non dico ex laude mea « quod hic rema­
ell numerus , tunc ecclefia Gallicana ncccffa- neam , quam quod vadam ad concilium. Fron­
no folemms conveniet ; fed non eft dubitan­ te enim aperta refiftam in facies dirtonim amdum quod ifta conventio fiet breviter , 8c ad bafiatorum; flt ideo hic decerttndo pro con­
gloriam concilii generalis, & exiftentium ia cilio , placeat eidem me habere pro prefeneodem . Elcrtits fum ire ad urbem in contra­ te. Etiamfi me oporteat ire ad papam, fardictione mea multa , ignorantiam , inoxpe- cinulas. parare flt injunrta expedire opus erit.
rientiain & silum, qui contrarius multum eft Major mihi quies effet concilio adcilè quam
corpori meo, opponens i fed virtus inflantia arflivo tempore equitare ad Urbem: fle major
onus accepi . Nec univerfie aut Gallican· ec- fuit mihi expenfa in via , quam fuiflet in conclefi· penorum ineam mfrurtuoiam decuit de-D cilio
- ’ - : fed nec perfott» nec burfie parcam .
negare . Hac pollicitatione per me ultronee Idem magifler Joannes dc Monte refponia
pnemiffa , quod nunquam translationem aut mea intimavit paps per proprium nuntium ,
promotionem quam cumque procurabo , aut in­ qui abhinc Veneris poft pafcha iter arripuit .
fertam acceptabo . Conclufa prxdirta parla- Scnpferam etiam dominis meis' Rothomagenfi
mento regio & fingulis univerfitatibus ac pr·- flt Arelatenfi deliberata ecclefi· Gallicane an­
latis obedientic regis tranfinifla funt, ut om­ te paicha , ut nota eflet conclufio in Urbe .
nino omnqs firmati fint in conventione futura Salva corrertionc iacri concilii , credo quod
ecclefi· Gallican· « & fi quifquam vellet fu- expbdit cum multa manfuetudine trartarc do­
fcitare querelam, refpondebitur, Artum cfl , minum noflrum papam , qui caput eft eccle­
ne agas. Magifter Joannes de Monte magifler fi· , flt depreflb capite arida vel infrurtuofa
in theologia , canonicus Leodicnfis , domini manent membra. Concilium enim coepit a monoftri papae cubicularius, bullas ex parte ejut deftia , flt femper modeflius agere poterit.
dem mihi prdentavit translationis concilii, lire pro canto dico, quia idem magifler Jo­
ubi mihi mandatur pro me flt provincia, tam annes caufam dedis loquendi . Sed refpondi
pro exemptis quam non exemptas, ut loco & E quod ecclefia non eft
tempore concilio translato interiimus. Pntfen- hum Dei ,'qui bona opera operatus eft , fle
tavit etiam unum breve fub figno Pifcatoris : propterea voluerunt eum lapidare. Nec «ft fi- ^^ST****
nec non dc literas quorumdam dominorum cut de Joanne XXIII. cum vita ejus
cardinalium in diffol titione nominatorum : fle commendabilis , flt line exceptione quacum»
concludebat fandam flt ncceflariam diffolutio- que . Agebat infuper idem magifler Joos.
nem , flt quod cum dirigerem in agendis . nes de translatione concilii ad Avinionem.
Refpoodi quod tota intentione ferviam pape, • Aulum pnebetur Bohemia dicere ecclefiam u; ’ ""
eroque adjutor fui papatus , fle ad conferven­ a fua facie aufugifle , flt padit ibi cariftiam
dum regalia ùtndYi Petri in ejus pcrfbnam > ut efle , cum pro vide hominis , pro pa­
mea profeflio flt immediata fnbjertiv exige- no dumtaxat « neceflariii fint viginti florent
batu ; fed re conclut» confilio generali in con> aut papales , locufquc Avinioncnfis inter re­
gnum

CONCILII BASILEENSIS.

6^8

gnum, Franci*, Delphinatum , flt provinciam A de civitatibus*aliquos deftinare , quia pars eo
Provincia, fituetur flt intercludatur, que do- rum tota fle cum Joanne Craplione funt fiminia funt regis flt fisorum foederatorum ; flt
‘
mul uniti flt concordati fuper illis quatuor
fic non effet * adverfitatibus regis tutus ac- articulis : volehtes ut flt alii cum ipfis ad
ceffus: quibus etfi daretur litçra de falvocon- idem fe fubmittant , flt in unitate fint . Vi­
dnflu*, opponerent quod per tales literas fe deretur ergo nobis flt aliis probis hominibus ,
capitalibus crederent inimicis . Inflabat faltem quod veftra fereniras in illo termino apud fe
quod transferretur ad Bifuntinum, cui ante aifthtorem , flt alios de concilio Bafileenfi ad
faflam,pacem cum rege refpondi , quod regi hoc neceffarios habere dignaretur . Nam fi
flt fuis idem jus fle prtus competebat excep­ cum ipfis pro hujufmodi articulis poterit fieri *
tionis, FaAa vero pace inter regem flt domi­ concordia , non iritelligimus aliquas alias dif­
num megm Burgundi*, Anglici fortaffe Bi­ ficultates . Et ecce tr^nfimus cùm domino de
funtinum declinarent, flumine · interea care­ Rofcmberg per eamdem viam, per quam huc
bat notabili civitas Bifuntii , quia etfi flumen venimus, fperantes apud eum ipfum audito­
habet qualecumque, inter flumina non nomi­ rem invenire . Volentes etism cum confilio
natur per feriptores, quia Sagorum intrat, flt B domini de Rofcmberg fuper iftis negotiis con•pn* «ai* Sagona
α
Rhodanum,
n. .
Rhodanus
*"
autem mare,
ferre. Petimus ergo veftram ferenitatem, no­
ttnt·
flt ideo Rhodanus pro flumine fumitur , Sa- lite nôbis ad malum imputare, quod paulu­
gona vero non, vel ali* aqua labentes & lum deviavimus , flt quod ita cito venire non
eam intrantes. Finaliter inflabat de civitate poffumuS, flt tamen feftinabimus : vementefhac Lugdunenfi, cui reprafentavi eàfdem ra­ que ad veftram ferenitatem. de aliis rebus ple­
tiones militare, que in Avinionenfi milita­ nius informabimus ferenitatem veftram.
bant. Eft ehim hic maxima cariftia, & ma­
Datum Prag» feria fecunda poft feflum fanjor * fperatur in annata futura propter fata fit Procopri.
congelata. Probavi etiam ex chronicis, quod
locus quantumcumque folemnis , flt in firu
CVIW.
fertili pofitus, f*pe fuerat a conciliis generad· libus improbatus : & ideo nec civitas Bifun- Epiflola communitatis civitatis Piltpa de t lifetii , nec Bononienfis nominari meruerunt ;
na Bohcmorum , & quomodo tes gefia fi>
probans Bononiam bono nullam. Hec reveab eis .
rendiffimis paternitatibus veftris fic feriofeC
feritare curavi , nolens his verbifcuUs fatiga- Honorabili viro domino Nicolao ordinis fratrum
re concilium, nolens meum veftras paterni­
Rfinomm cuflodi , & Pmcopio · Segel ami· ♦ !««·.
tates latere intentum : aut rem geftam tace­
cis noftris canfflmis , concilium & communita*
re > vel exprimens concilio , propriam glocivitatis nova Ptl^ns .
riam querere apud facrum concilium dc affeflu ejufdem. Et expediret, fi non fallor > ut
Ervitiis noftris prsmifts , amici noflri ca* F··» mi nor* mihi feritantur fiepe concilii , quia ad
riflimi , bonas ac jucundas novitates vom.
me frequentius · venerint confliélus . Domi­
■ bis annuntiavimus ,. quod omnes inimici nonis meis leçato Conflantienfi , Ciftercienfi , · ftri contriti flt proftrati funt , fi.cut facro con▼etiellicentt , fle ambafiatoribus Sabaudi* ,, cilio flt imperiali majeftati ifta in feriptis di­
quando opus erit, pnemiffa poteritis expone­ rigimus enarranda . Proceffus autem belli tare: &, fi placet, mandetis refponfionis efle*■ lis fuit . Cum enim utrique caflra ex adverflum vobis fafl*, flt quales inveniftis faven- fo metati fuiffent, exercitus Huflitarum mul­
* tes in Urbe , ut intelligam qui funt de veris tum de bombardis majoribus flt minoribus cafratribus. Me ipfum veftrx reverendiflimae pa-'Dftra ncftrorum vexabant flt perturbabant. Po­
temiuti ad. vota offerens & mandata, in do­ pulus autem communis clamabat, contra ba­
mino precor diu & feliciter eum valere. * rones murmurans flt dicens, Ut quid ita ina­
Pnetreftiflc die vigefimooilavo Aprilis .
niter vitam perdimus , flt interficimur , fle
tempus vane confemimus ? Progrediamur con­
CVH.
tra illos , melius eft nos pugnando mori ,
quam ita miferabiliter perire. Tunc affingen­
Ppiftola legati Imperatorii Romanorum ad eum· tes barones At capitanei noftre partis difpodem , quem legatum jufferat omnes nobiles fuerunt fe, ordinaverunt acies , flt procefleBohemia convocare .
runt ad pugnandum . Cumque inflaret Jiora
certandi, flt acies contra fe procederent, not
/femino Sigifmundo Jtomanorum imperatori Pno­ vero ordinati eramus retro in parte pofterio­
tha C^ajiolovuic^, Jrnejtus de Fulajfym.
ri , tunc noftre acies ( fecundum quod ordi­
natum erat ) terga verterunt ; fugam fingenSEreniffime princeps fle inviflifluhe Ccfar tes > ita quod nos, qui eramus in cauda in
domine mi gratiofe , fervidum noftrum E parte pofteriori, fuimus in capite a pane an­
vcftr* ferenitati femper prrmiflum. Serenita­
teriori , Inimici autem hoc videntes , videli­
tem veftram fcire cupimus, quod* illam lega­ cet nos terga vertiflê , concrepante* buccinis,
tionem nobis per ferenitatem veftram injun- clamabant horribiliter magnis vocibus : ConAam exeeuti fumus ad omnes barones , mili­ furgite , confurgite , & mfequamur , ecce etes , terrigenas fle civitates Bohemi* in com­
nim fugiunt. Et fic omnes adverferii confer·
muni juxta concilium illorum , prout nobis gentes de fuis caflris & curribus egrcfli cqueveftra maieftas mandavit. Super hoc ipfi no­ ftres & pedeftres non funt infecuti. Nos au­
bis tale dederunt refponfum. quod volunt ad tem , qui eramus in pane pofteriori, videntes
veftram ferenitatem in die affumptionis beat* quod fe a fuis caflris & turribus elongave­
Maria virginis ad Ratifponam cum plena po- runt , affurgentes in nomine domini , cujus
teftate fle rcfponfo barones fle terrigenas , fle caufa agebatur, aggreflt fumus eos a tergo *

S

"f

6i9
‘ APP/ENDIJ PRIMA
640
dc intercepimus eorum regreffum ad eorum A diffima paternitas, quod die dominica proxicaftra dc turres. Alii autem barone* de notai- ma poft feftum corpori* Chrifti, barone* reles cum omni mtnjitudine confurgente* a par- gni Bohemia , civitatis antique Pragenfis dc
te anteriori, invaferunt eo* unanimiter quafi aliorum fidelium fulciti pnefidio, cum Tabovir unus .' Et fic ante dc a tergo eos tam- ritis dc Orphams campeftribus in virtute aiquam manipulos dejiciebamus , cedentes , tiflimi bellum aggredi funt', dc per totam doqnamvts multi reddebant fe dc reddidiftent minicam dc nodem fequentem prelia conti­
,
captivn· , Non erat t,unc tempus captivandi, nuando certarunt , dc dic Lun* hora tertia
• <· fed Interficiendi folum · Etiam aliqui per nos diei bellum pro parte noftra, auAore domi­
captivi, extrahebantur violenter de noftris no , feliciter terminatum efle dignofeitur. Ec
manibus, dc interficiebantur. Et fic per hunc ceciderunt de parte HufiUaram univerfi cammodum, domino Deo no· precedente, om­ peftres numero tredccim millia . Inter quos
nes inimico· proftravimu*, paucis evadenti­ interempti funt ille Zapko capitaneus, dc Pro­
bus. Pro qua Victoria fit t)eo lau* dc gloria copius dc Lupus presbyterii feduAorcs ne­
in fecula. Omne* currus eorum , omnes bom- quam, dc (’oc. capti exiftunt
tum carceribus man, barde, omnia inftrumenta bellica, omnia ar-Bcipati : & de parte noftra, quam altiflimu*
ma defênfiva ablata funt, quia omne ibidem coniervare dignatus eft, perierunt dumtaxat
reliquerunt . Noveritis etiam , quod domini ducenti : quibus clementia fidvatoris dignetur
barones ftant in campi* cum valida potentia, mifercri. Ceterum, reverendiflime pater, dirinec recedere intendunt, quoadufque inchoata go magnificentiae veftr* copias duarum liters-’
ad finem deducant. Imperialis vero majeftat rum
1
vulgarium materiam belli prxdifli con­
ibkmnetn ambafiatam direxit ad eos , videli- 1tinentium , ut in illis eadem magnificentia
eet dominum * Purcham , dc dominum Er- veftra nedum dulciter recreetur , fed de hcc
neftum
dc alios quamplures , iu quod illa nova veriflima intimet domino meo fingulaambafiata multa bona Operabitur. Etiam vo­ riflimo domino auditori , ur dc finceritatis fua
bis , ut fcitis, infinuamu*, quod dominus im­ integritas gaudeat feliciter'in domino, cui ho­
perator fcripfit nobis, quatenus plures de con- nor
1
dc gloria in fecula feculorum. Arnen .
cilio dc de civitate debeamus venire ad fuam
Scriptum Nuremberg* in oôava fefti cor­
ferenitatem , fed du* c>uf* nos retrahebant. poris
]
Chrifti, anno <9"c. trigefimoquarto.
Prima , timor inimicorum, qui femper mina­
bantur nobis, quod fi vifloriam habuiflent ,C
omnibus modis volebant ad nos redire, dc
JtyjMa cujufdam Capitanei Je vtiHt
in toto nos delere. Noftra autem intentio
femper Atii, libentius velle mori, quam ipfi*
Tabontu.
fubjici. Sed indefinenter Deo gratiarum aôio&■ ftrenuo militi domino · Kulbvyno dt ·
nes referimus, quod nos de manibus horum Nobili
<
Durifiba fratri meo dileOo.
‘ ’
liberavit . Secunda cau& adhuc nos impedit.
Quamvis jam elegerimus eos , qui debeant
Bfeqrriis premiflis, frater cariflime , no­
adire praetendam domini imperatoris , défunt .
tamen expenfe dc impenfe , quia non poftittifiée vobis , quod regrettantes Deo be­
mus inter nos conquirere tantum de pecunia 1
ne valemus , dc Taboritas hodie cum Dei ad­
pro expeditione illorum , dc ftipendiarii pro jutorio dc meritis fanfli Vvenxelai proftravi­
majori pane confurrexerunt contra nos , mo- mus
1
, dc damnum modicum de parte noftra
vente* de ftipendiis a multis annis retentis . percepimus, dc dc Taboritis magna multitu­
Et fic illi repecunt ftipendia dc damna , dc’ do
<
intcrfefla eft , fed illorum numerum qui
nos fumus in pemfria magna. Ergo, amici D in loco remanieront nefeimu* : quia a loco
carifllmi, circa imperialem majeftatem de fa- confliilu* ftatim ulteriu* receffimu*, dc captiEt de equcftribu* ali­
crum concilium laboretis, quatenus nobis im- vos plure* adduximus. ~
pendant fubfidium , quo modicum ab oneribus qui majores , fed tamen pauci. fugerunt dc
debitorum in parte liberari poflitftus.
evaferunt. Et il|a ftrages fafla eft inter oppi­
Datum in nova Pilzna fçria tertia poft fe­ dum Gurfim dc inter Brodam in illa plani­
ftum corporis Chrifti.
tie . Piltznenfes aciem duxerunt , dc primi
aggreflt funt eos, de direâo tramite recefle- CIX.
runt cum curribus dc familia mea, ficut bo­
ni dc probi fine intermiffione dc retrocefliohtera Mtjfa domino Cardinali legato per quem­ ne. Propterea , frater diie&e, iftis auditis ,
dam civem Nurembergenfem de interemptione illam ftngem notificetis principibus . Et fi
Tabontarum & Otphanorum .
poteritis aliquem expedire ad uafiueam majeftatem , illa ferenitati fu* nctificetis fine InJtevenendiffimo in Chriflo patri & domino domi­ termiflione dc mora. Et etiam fi juvenis illa
no Juliano , miferatione divina fanlb Angeli E nuntius Zapko venit, expediatis ipfum Karelcerdinah , apofiolica fedis legato, domino meo ftain , dc abinde requirens ubi 'fuerimus, ve-

cx.

O

fingularuer gratiofo.

niât ad me, ubi campum vcl cafln pofuerimu*. Edam ulterius nuntium ad vos expoEverendiflime in Chrifto pater dc glorio- diflemus, fed cxpc&avimns de retinuimus nun­
fiflitne domine , exuitet iacrofanôa fy­ tium , volente* qualem finem consequeremur,
nodus, gaudeat cunflus populus Chrittanu*• , Idcirco credimus dc confidimus illud , quod
in primi* Uteri* poft cenam fcripfimus, quod ■*’
fetetur dt prccipue animus vefter de tam ce­

R

lebri dc felici vidoria , quam dominus Deus
exercituum fui* Chrifticolis contra hofte* bonedifli nominis fui mifericorditer concedere
dignatus eft. Noverit igitur veftra reveren-

huc facietis. Et ulteriu· etiam finceriter ro­
go , fi aliqui de mei* furtive recedente* a me
ad domum veniant, quod ipfi)· caftigahiti* ,
ficut in prima Utera (criptum eft vobi· . Et de
gen-

CONCU.IÏ BASILEENSIS.

641

ό4χ

gçntibui
nun cophun) habemus At A per articula ’ -init prcdiAta, quatenus puitibui armorum nunc
Nice, palam & manifefle in totius confpcclu
validam multitudinem, *'
niunt in unum. Et nihil -aliud intelligimus
capcilh illos quatuor falüttres articulos, quos
nifi quod omnes civitates fubdcrtxur oebis. pro fide renemus, tnanifeftare, dilucidare,
' Et cum iftis vos Deo reCommendamus. Orate declarare, adftruere, juflificare, probare & deDeum pro nobis, & nos pro vobiv.
fenfiire feripturis facris , beau/romque dolio­
• M*·* . Datum inter * Priden Ac Kurfym jam poft rum fententiis , in ei&iefti feriptuns^ veje^^c.
•^Cteack· a· conftiflum fatftum in fero, dominica poft fe- inevitabiliter fundatis, libere, omni impedi­
corporis Chrifti.
·
mento feclufb, valeamus. Et quod tota una
ttafe&t»
* Stcnko de Duriftiba reddens in Timmhot* Dobjfcqpr Dei viventis militans reformetur ecflab.
ckfia' in capitibus fais pariter & membris,
juxta facri fexipturo doctrinam,. Qui nimirum
rex , prineipum , epifeoporum. procerum , <3c
doflonim communicato coniilio , refpondit
Epijfola Bohemorum Ad Chnfti
quod ifta limitatio audientis <!k reformationis
fideles.
Becclefiz derogaret libertati & privilegio conci­
lii generalis, ftipra omnem legem eminentis:
Univerfis eft fingulù Chnfti fidelibus » regibus, fed quod nos, illis limitationibus & declara­
ducibus , mardumtibus, comirtôtu, baronibus , tionibus noftris ex divina lege'& fancloium
nobilibus, militibus, clientibus, civibus,
doliorum tementiis omittis, ftemus in his om­
omnis ftatus d* "conditionis hominibus, baro­ nibus determinationi & definitioni ipfius con­
nes, nobiles, milites, clientes, reiteres com­ cilii. Quod profctlo nos merito, rationabili ’
munitatum, prefeSi urbium, judices, confu­
ter Ac rite reputantes illicitum , & prorius mtes, jurati, aves ,lota<jue communitas Bohe­ • dignum, ut videlicet divinas veritates juftifimia gentis, in regno Bohemia pariter eft mar- cata» in fcmetipfis humanum judicet arbi­
chionatu Moravie conftituti, divinarum veri­ trium , & (alvet aut folvat pro fua volunta­
tatum cognitionem, dile&onem (ft ob/êrvan- te: quod utique interdum, folida veritate retiam faluturem.
lifla , opinionem fequitur , ficque ipfam nonnunquam fallere contigit, & f.illi. Et quod
Um unigenitus Dei Filius, qui eft eter- illi carum veritatum & noftri fint judices, qui

?

C

naliter in finu ejuideth Patris «terni ,C illas, divino pcftcrgato timore, tamquam er•MtlaM· *s defeendiflet in terras, locum
non mutans, &
‘
*
rores notorios, & nos propter obfcrvantiam
majeftatem non minuens, fed humanam attu- illarum veluti erroneos, inconfulte, perperam
**·
mendo naturam, multifaria falutaris vine do­ At temere judicantes damnaverunt inique, ut
cumenta ore , manu aç manibus contradidit : fic inimici ac noftri hottes fzviifimi in noftrum
de quorum revera numero itta quatuor infi- exterminium adfpirantes fint judices. Quod re­
gnia fuis ad imitandum difcipulis & exempla­ vera fana vetat ratio, divinrque & humane
ri converfationi reliquit : quorum fic de di­ leges abhorrent. Idcirco ipfis in hac parte no­
gnitate primum eft , ut diviniflimum corpo­ luimus neque intendimus confentire. Sed hoc
ris & (anguinis ejus facramentum per mini- praefçrtim optavimus Ac ( ut zquuwi & iuflum v«i««t ι,.^ι
ftros ecclefic fidelibus miniftretur . Secun­ eft ) jugitet optamus, ut divinarum feriptura'7
dum , ut verbum domini libere, publice, & rum rediflima & infallibilis regula per jufiifliveraciter per eos, quorum intereft , prodice­ mum judicem , juftitias & veritatem diligentem,
tur. Tertium, ut civile dominium, vetat le- dcrcljcla in terris, qur nec failure poteft, nec
thale virus, auferatur a clero. Quartum , ut falli, in medium concilii proteritur, & bcapublica & poriora crimina per legitimas pe- Diorum doclorum ( ut profertur ) finem , Ck jux­
teftates a plebibus fidelium extirpentur. Has ta illam eorumdem articulorum & noftr.i rccliprofecto infringibiles veritates, promotivas fi­
tudo aut obliquitas poterit comparari,
condei, roborati vas fpei, auôivas caritatis, re- fequenter reûificari, aut approbari. Sed hoc
gulativas vit», nec non procurativasfempiterns ipfi nullatenus acceptare voluerunt. Hanc ju(alutis, humiliter amplexantes, juxta virium ftiifimam aequitatem per nos illis oblatam venoftrarum' modulum gratanter fufeepimus, ftu- ftra quzfumus dignetur penfare induttria, nec
diofe profequimur, profequi quoque intendi­
non partis' adverfæ de fiiperb-e ignavix timo­
mus, quoulque fides concludatur cum vita: ut re contumaciam arrogantem , qua fe fupra fe
ad illarum agnitionem, amorem, & obfervan- enormiter erigentes , nituntur fihi fubjicerc non
tiam fidelem, etiam a principio jugiter jffecia- modo omnes Chriftianittimi principatus. regna'
vimus, Ac nunc accuratius omnem Dei popu­ & dominia. fed etiam infringibiles divins ve­
lum atteilamus venire. Unde non parcentes ritatis doftrinas, domini noftri Jcfu Chrifti
fumptibus , laboribus, expends, plures per morte veraciter confirmatas, juxta fuum libi­
nonnullas Chriftianitatis regiones epiftolas foli- tum trutinando Sx judicando variare , ita ut
dis feripturatum aufloritatibus eafdem * virtu- E quod nunc per Chrifti fideles vere creditur Ac
te fulcientes tranfinifimus. Nihilo minus vififervatur, tandem eorum arbitrio
tavimus Chriftunifliraum principem nunc ma­ tamquam error & fuperftitio totaliter decline­
gnificum Fridericum marchioncm Brandebur- tur , ficque Chriftiana fides non in petra foligenfem, nunc iltaftrem regem Poloniae, & ad diftîma, fed in arena mobilittima fundabitur,
icreniffimi Sigifiasundi Romanorum ac Hunga- quotidians fubjeila ruins ;& verba Chrifti per­
ric regis inftantiam, nobis per fpedabiles le­ enni firmitate fulcita, ita ut cxlum & terra fa­
gatos ipfius ftgnificaum, pridem in Presburg, cilius tranfeant, quam ipfius comhiutentur fer& nunc in Egram civitatem imperii venimus, mones, veluti ledi opertorium, ipforutn mu­
omni nifii ubique inflantes, ut nobis in con­ tabuntur cenfura. Sed quid hac temeritate ftulcilio ecclefi· generali audientia publica, li- tius? Quid hoc errore nequius? quid hac pe;ur, fu- fle pemiciofius poteft inveniri ? Ipii quod dixiSf
mus

«4f
APPENDIXPRIMA
644
Radicate , ptnfoca, attendit· , obfecra-A catas tenorem percipieti·. Infuper dkH Pra­
ia, univasfi dc fiaguli Chnfts fidei··, fi ifi gitafea fcripfcrant domtais de amids nofiri·
m

. Illi quippe per orbem serraram

11taris nobis direria vobis rntataq· prajTsntlbns
iaterdufiun. Quam fodant transferri de vul-

ritates dominicas cunriis populi·, tribubus dc
linguis fideUmr nuntiaram , eafiiem propria
morte firmantes : ifii purpura veftjti dc byfib,
gloriofi in populo, canes muti «ficati, iu ca- dis
ftris fic urbibus tranquille refident, fic eafidem miffis pro

S moneat ia Uteri» nobis
luriu dc
______
fecuriate ordinan-

veritates omm afpcraantur audire, ap prop- dis, quoad oppidanos PUxnenfes, nobilem de
ter earum obforvantiam fidelem fideles fpo- Swaaabcrg, oppidanos1 de Tenia, ac alio· oA
liant fama, vita fic rebus, non pçr fe , quia fidarios forenimmi domini nofiri regit Bomavos ipfi intelligiti· dc fcttis,
cubant cum fcortis, fed per cruenos crocis o- noram , dc.
Γ
—j ,, ncc potfumu,
reriionem , faculare brachium in ocdfionemBquod no· —
nec <■-·.
Icimus
pofiumus bu^tF-'
hujaffidelium fallaciter coociiantes. Illi , relKhs modi falvumcondofhim ipfi procurare : quoomnibus mundi divitiis, omni virtute ornati, niam fuprsdkh
~
" "" oppidani
’ dcnobiles nofiri
“ font
in paupertate dc jejunio dominum fequehan* advprferii, fic quotidie ab eifdem formidamus
tur : ifti urbium, caftrorum , prodionun dc re- inyafiones. Ec fi hoc non rifet, parati effet gionum · pofieftioncs, viri divitiarum infti- nui fic cum omni conatu vellemus pro hntuti, pleni vitiis, non Chrifium humile» »n jufiuodi falvoconduriu libenti animo labora­
T** contemptu. fed fuperbiflimtnn fatanam in pom- re/ prout bocufoue in negotii* pati» fit com­
pa fic fafiu carnifone voluptate fequuncur , a munis utilitatis Cbrifiianorum no· voluntario·
quibus , utpote pfeudoprophcti·, attendite , fic prompto· exhibuimus, dc in foturum vo­
fuadet ipfii Veritas iacreaa . Et fi illj, ut pro­ lumus exhibere > prout hoc in jMobi· experti
ponunt , cum exercitiba» fui» vabdiffimis re­ cftis, fit-in futuram experirÇdébetit. Idcirco
gnum nofirum invaferint, ufque ad interne­ delibaretis cum Nurembergenfibu· ac aMis ad
cionem ( ut afleritur ) demoliri cupiente* , no· hoc idoneto, per quem aut per qnoa dirius
in altiffimi virtute , cujus caufam profequi- fàivufcondorius dc fecuritas poffic procurari ,
mur , habentes fiduciam , vim vi cogemur »-£ hoc faciatis fecundum videre veftrûm ficajin»

pellere , quemadmodum omnes leges dc oro- ' nim, prout vobis videbitur expedite. Quid*
nia jura permittunt. Que omnia jufta dc re- quid autem no· ad hujufmodi pofiumua cootionabilia fupraferipea vo· viri illufira· fic no­ fulcra fic juvare, faciemus voluntarie , omni
bile» animo diligenti penfâte, dc catholice di- fegnteia procul amota .
Datum foria fexta ance Invocavit, anno do
fcutite, fi in adjutorio fccleratorum hujufmo­
di clericorum, dc temerario ac erroneo aufu mini millcfimo quadringentcfimo trigefimofo*
de veritatibus omnipotenti» Dei fontientium , cuodo
in voluptatibus hujus ficculi dc meretricio fi­
cut in fterquilmio jacentium, veflras animas
CXIH.
corpora pariter fic perfona» in beUicofis peri­
culis folubriter morti exponetis, contra juftifiE/tjhde Pmgenfitm ad mtndet rimd/a ,
fimas per nos vobis crebro oblatas Chrifti JeJtrornmtfts ec rthfpofls m Cfrjfo /retritai /ean·
fu equi ta tes .
Datum fabbato in arf^ika bea» Marin Mag­
m Nfêer priori fossiuaratfcatenim. .BqjSerndalene. fub tigillo/éommuni omnium adhe-D fittm, & Joettm de JtrMntn luattOt condtii
Bofileenflt, megger rwia· , ceqfriri d* Jdh
rentium evangehea veritati, circa limites re­
tin ddteau Fngenfls, mc noa asqgMies,
gni Bohemia , sano domini millefimo qua­
noètles, iaroner , ac rspiiuari eaptreitama φ
di ingentefimo trigefimoprimo.
eMtsiaiWflnaa regni dhlrasi» d* moirfii»··
lar JforwuM.
CXII,

//m Fjn/hU per Xgrenfer edj» ruattiu OMtcdd
Nnrtmberge exiftintitiu.

peris commoda in fiutuno ve­
ro tranquillitatis auftoce, reverendi de
AFfeAanda
rclqdofi viri, epiftolarum venerabilis concilii

Bafileenfi· dt veftm, no· ad audientiam ple­
nam, piam, dtfecunun invitantium, fecundi­
tate fecunda gavifi , meriao arbitramur dementifEmum fupra omnes dtmtinum vifitaie
plebam feam in piis vifceribus mtfarationum
Efuaeum, ut reducat corda filforam ad patres
priftiaos , grefedqu· ipforum dirigat In fomi­
Ramiffis icrvitiM ad beneplacita veftna vo­
tis juftitin dirdlifflmlsprimitive ecclefi·,qua­
luntatis , honorabiles ac dileâi demmi , tenus tempore noviffiaao vnrnssria adorta ad
ficut fcnpds veftris nobis proxime miffis defivefperam corruptibilis mundi rnrraptejt, ia
deraflis ut lions veftra· «Mfos Pragenfib» militantis ecclefi· gforiofe dvitate halriKM
per nuntium nofirum dirigere curaremus, hoç cum fidssda, fide, fps , atqu· caritate rivas ·fecimus ; de fcripfimus «ifiiem amieabiUter » •animes, qui fe foerant in futurabeatitndtais
prout alias erat eis per no» feriptum , tf’c. fic aula cadefb fore fodaies, Unde
idem nuntius hari de fero ad nos eft rever-, luimus, gubernatoribus dc pop
fus, portans nobis refponfiun ab eifiiem, qnod hernia congregatis, in- hoc raie
vobis pnricntiixM decrevigsus tranfmittcodum, finalior. ut oratores noftrm dc legatos ad
proDevons & rrbgiojis in Chriflo petrihtu & do­
rmait , domino /oonm Nfder prion domtu
Produnontm lafletr.fita» , ά domino Jomoni de Mulenbrnn , ortàtu Crflevâenfls, masnu fynod» BaJUeenfit domtnu & pmeeptonbou
noflru, confnlti pnti oppidi Xfrenfu ,

P

<45

CONCILII BASILEENSIS

meente doodMt felitiaer inchoatam, budXMIt ft canAu fidelibus froftaofo concludatur
edWhs. Sed qeia uuteque cpsftolo promitis
tenor effert, ipfum conciiinaa ft vus fub nomine ft aoAoritate ipfius ad largiendam affecnratioaem futirientem ft rationabiliter expeAandam oratoribus ft legatis mittendis a
notiis « eapropter obteramus. ad Egram ci­
vitatem vobis ft nobis coMermmam, quo ce­
lerius fieri poteft , cum principibus regni Bohemio adjacentium regionum venire velitis ,
ibidem cum noftns certis nuntiis ad boc fpo^‘/•^culiter deputatis, tempore per vos ftatuto ·
:

I
lias
Frago ftaeraM a fecro concibo deftinati,
<
ft
illi ut plenum mandatum a fecro cenabo
Ihabeant. Nam ÎperauMS m Deo, qopd oroina negotia bene fuctedem. Sunt enim quad
<omnes homines de militaribus ft de civitati­
I
bus
qui dcfiderqnt veftram. ferenitatem fupra
i dommari.
fe
Datum Praga ûUhm ante feftum feaAi
Frqeopii , anno milldimo quadriagentcfimo
i
trigtfiusoquano
.

CXV.
'fyifiMa Trafeibenfitm Nrfe ed fuat

minime unito «neniis, nobiique per nuntiam·
—3 prefenteo intimando congrcfiuri, fub felvis
certis conditionibus ipfis noftri» nuntiis a tota
parte noftra conceflû, modos, conditiones ft Heverendigieûi, memd^tte te Cinfe petnbtu
proceflus hujufmodi aflecurarionis & audien­
ft . . . . fecra dkproutmro fidei . . . gret»tia noftris oratoribus ft legatis a ditto con­
vefirenm revenndtfimentm petenticilio pneftandts, plene ac eflettuaiiter infla­
tentu inudet & deuro preleti, ft cqpiruU
turi & difpofituri finales ita ft taliter, ut nos
ee/mroa» ecclefientu TtejeOeefittm, berettet,
militet & tedium, ac tegtmqgyfn, fcebtm,
oratorefi|ue noftri ft legati ad concilium faft rtAtrei, civde/it O’ epptdoreu fit^ne Ttt' pediftutn mittendi, prout in epiftola vdlra
nobis tranfmifia feribitis, de cautione per vos
te&enfii.
nobis & ipfis ofterenda merito debeamus ft
debeant efle Contend . De veftra etiam pa­
F.verendiflimi revertadiqnc patres 3t prutienti prxftolatiooe ac benigna, ft de his qua
Aantiffimi domini, feribtmus facrofenAu
nunc icnbitia , nos noveritis efle multum gra­
Bafileenfi fynodo , prout in copia pmfentito* pariter ft gravifos.
Cbm interclefe perpendero nodant paternitates
Datum ferta quarta poft diem beati Mat- veftne pariter ft videre. Verum res nobis du­
thia apoftoli domini, anno domini millefimo ra eft fe multum aliena, quod ad requeftam
quadringentefimo tngcfimofecundo.
partis nullum interofle habentis aliqua citatio
feu proceflio ex officio decerni deberet. Prius
enim imereffc parus declaratum extitiflet, fe
CXIV.
demum forma juris oMervaca. Durius tamen
£ptJM» cefufdeu Cepuaeei ed iuperaloeem
multo vifum est , quod decreta fecro fyno­
Jtttrmuwiuu de rebel Tdbonhcu.
di in «adern materia variationem fumum, ea
fervando ft ttcufiindo . Dudum enim decre­
Serreifiïùe pntmpi Sigtfmeedo ffomanontet en· tum extiterat, quod ea quo a tribus deputapenton Jfib de Sietnberg, elrnt de Jfolic^.
tionibus concluduntur , vim decreti ft condufionem fecri conciUi obtinerent. Kt pri­
t
Ercniflime Czfer ft rex domine gloriole, dem mortuo reverendo patre domino Zwvfer vitium meum pramifliim veftraa fereni- dero archiepdcopo Cufaroeafi tres deputatiotati. Scire veliti*, quid aAsam eft nunc in One» cossduferam inhibendum fore , ft inPragenfi congregatione circa feftum fanfli Joan- hibuerunt omnibus canonicis extra ft infra
nis Baptifta. Quando ibidem convenimus, tunc diocefim TrajeAenfem exlstentibus , ne ali­
aliquilnis diebus poll noftram ibidem conven­ quid novi attentarent, quodque ab omni eletionem omnes civitate», qua noba contraris- riione ceflareni , volentes ad pacem diri» dicrbantur , ibi nobileum unita funt , excepta ccfis ft patrio laborare, quo execution! deman­
<À>lonia. Et t tndem poft aliquot dies , Zapho dari non poterat, nec vim decreti obtinere .
fe antiqui Tabontn cum fui» rotis fe fequs- Fed quod nuperrime tres deputationes ( ut noncibut fe cum dida Colonia etiam nobiteum nullf p<»tendunt ) citationem perioralem confunt' uniti. Et poftquam nobifeum fisetunt cluferunt, ilhsd fecundum eofdcm ( ut afleritur )
compofiti, ftatitn veftra fereuitati nos omnes in vim tranfivtt decreti . Caufem diverfitatis,
tale rcfponfum dedimus , ut ad vos irent. ft quare Ma admittitur, quo est probativa pa­
veftram feremtatem peterent quatenus veftra cis , illa autem, qui est pacis nuttitiva, reji­
ferenitas velit appropinquare Katifpcaatn, ft citur, ignoramus. Tamen unum vestris revo,
_
___
quod
ibidem
ad veftram fiereniutem
tranfmit- rendiffimi» paternitatibus fit manifestum, quod
tere volumus de terrigenis & 'de civitatibus . E civitas ft patria TrajeAenfis inimicum km
Et etiam cum veftris nuntiis contulimus. ut voluntarium Jam plurimis annis tnmfeAis, ·>
peterent veftram feremtatem ^quod eadem tianifi ecclefia vacaret, ft concorditer cieveftra feremus nobis de ûhrucondudu pro­ du» cxisterct, non reciperent, uti nec tene­
videre dignaretur , u&pe ad numerum tre­ rentur. Domkellus autem Tvalramus inimiou
centorum equorum ft totidem perfimanun .
Xogamus etiam veftram ferenitatem ut fe in tria tMoUa, ft quotidie infert, prout luce
iii» gratiofem velit exhibere ■ Etiam feire di­ ebrius eedeiui dcMomtrare volumus ftproba-

R

S

gnetur veftra fereeicaa quod hujufmodi con­
ventio fieri debet in fefto fenihs Mario pro­

hMilktr

mmm» quatenus liseram

five

ximo . Videtur multis probis hominibus, ft

os inrerchsfem videre ft to­

mihi fimi&mr , quod habeati» in hurofinodi

fe operam eteacem tradere
S» a
ad

teoi Cewro/. Tom. XXIX.

I
*47

APPENDIX

PRIMA

*4·

ad ea q·· Rite fin*, MC peraduart no-Adt Bnfemberg RM mail— Mtabilon te
rai divtfouM·, gucrras, Miriness, te alia
isutameramna mala hic de novo feminari. In
quo Deb te hominibus boant vohmtatis mul­
tum complacebunt veftne reverendiffimn pa­
ternitates tepe difl» ; quas coafervare digne­
tur auâor pacis . Ex urbe Traieâenfi , anno
domini miUefimo quadriqgentefimo trigeiimoquarto, messfis Julii die decimotrainto, fiib
figillis majoris ecclefi* Ttajedenhs te nobi­
lium ftrenuorumque virorum, Rçinaldi, <Pc,

CXVI.

· exercitam ad mr upiteit. Bt domU · «m».
ni bernes te chritas Pihmenfis edam wMtem !7ί,
potentiam tranfinifit: te cas* pragrotomitur
‘ *■
verfus Pragam feb castro Ceriestein, ihi ego
te gentçs mm expedivi a fiteMbus fervteribus vestri» 500. equestres te pedestres, te
curras triginta. Et cum omnes pnsdfeU jus­
ta Pragam conveniftant, domini barones ex­
tra Prague cum eifiiee procéderont, te cum
valida potanda inimicos infeouri ftmt, te fie,
quod de grati* Dei te fi»o juvamine illos a _
prostraverunt inter monasterium · ScaHcs te · o«r£k

oppidum · Gourfin , ficut fiipra feriptum est.
Pntterea ferenitatem vestram rogo, quatenus
B velitis me fideles vestros iervitores, qui me­
con fiant in castro Karlestein, acido pietatis a
rcfpicere, te fiibfidium tranfmittere · te da·
?
Stiper
///n/rj£s*o te mu&ifimo pnoapi te drame do·
mino Sigifmondo Dei gratia JtesMitenan im- re: quia Deus novit quod hujus magnam in­
inuiior.
femper Jttgufir, Btfttgerie, Bohe­ digentiam habemus : quia' aliunde non habeo
mia , tec. regi , dramo me» geotroffime den­ illos bonos homines stipendiare , nec ab ali­
tur . Ixcellentifinto te invi&fimo ptinàpi te quo alio, nifi fenenitate vestra .... expella­
domine draine Sigifmnndo Dei gratia Bomo- mus tamquqm a domino nostro herede vero
nomm impenton femper Jugtifo, Aatge- te domino gratsoGfiimo.
na , Bohemia, Croatia , Dalmatia, iu. re­
Datum feria 2. post festum corporis Chri­
gt , domine meo pregrohofifimo, ego Aimrp sti , anno 143+
Lulkda de Bon^ettix cefellaatu m Calefieia,
Cuntzo LukiTi de · Befennis * y—-,
fervitia mea vefira ferenitoti fidelifima f
castellanus in Kailestein.
· aXZÎA.’
coflantifima omni tempore pradtrigo,
* ·■·’*»·
CXVII.
Frenitati veftra notifico, quod Dei mife-C
ncordia magna> fine cujus voluntate te
JH» BpifMa cujufdam capite n ei ed esrmdrm
poteftate nihil fieri poteft, fed omnia per ip­
imperatorem de vi&ii Taborttit.
fum diriguntur, feflum eft , quod inimici he·■■'·■
ri hora vefperarum inter monafterium · StaSerenifimo te inviBifimo, tec.
^•ζ6· lix te oppidum · Gurfim a vcftris fidelibus
Skb» dominis baronibus te fideli communitate feli­
Ervitiis pnetnifiîs omni tempore fubditis te
citer contriti te profitait funt, ita quod dc
paratis, ferentffane tanpentov te domine
veftris fidelibus pauci perierunt. Et fic nove­
grariofiflime , fereniuti vestne notifico, regra­
rit ferenitas veftra pro certo , quod in domi­ dando domino Deo omnipotenti, quod con­
nis baronibus te terrigenis fideles iervitores triti funt te prostrati omnes Taborit·, qui in
habetis.. Et frequenter me allocuti funt de campis jacebant contra vestros te nostros fi­
ferenitate vefira , quod ad vos fidelem te bo­ deles , fecundum quod ferenitas vestra in alis
nam intentionem habent, fecundum quod efi liters melius percipiet, quam mihi Ccribit afeclualiter oftendunt , te ulterius ofiendent : vunculus meus, quam vestr* ferenitati dirigo
fereni-Dte mitto . Et rogo ferenitatem vestram tam- t«o· «un­
nec aliud intendunt facere, nifi
1 * " ficut ~
tatis veftne fideles domini & fervitores, om­ quam dominum nostrum gratiofifCmum » qua- '"*’
nia volentes feu intendentes fecere qu* perti­ tenus mihi dirigere per nuntium Caupotan.
nent ad dominum fuum naturalem te gratio- quia equi nostri in bello aliqui interfifeH te
fiftimum . Dignetur ergo ferenitas veftra ma­ aliqui mortui funt, ita quod ambo caremus
num fuam large ad cos extendere . te ipfis equis ad equitandum.
in fubfidium alkwot millia florenontm tran­
Datum in Thinhoviff. feria quarta anu ofmittere te dare Fu* opus inceptum ad hono­ âavam corporis Quisti, anno domini millefirem fertnitatis vestr» regnique illius, te co- me quadringemefimo trigefirnoquarto.
ronr Bohemi· , melius terminare, te afi bo­
* Seneo Luckoldim de Reimiperg.
xu«£“knum finem perducere- poffint. Et ferenitas ve­
stra in fubfidium illius boni perfixum vestram
CXVIII.
non dignemini abstrahere une mora , quia
cum adjutorio Dei omnia bene procedant te
Epfolt Ittpetotoeù Tnapepmdanim «d
procedent , cum ferenitas vestra venire non
Aagvmam J>qpM· ·
sarda veri t . Propterva ferenitas vestra fidat , E
qualiter illa victoria fuerit feôa de inimicis. &»&£*» <p beatifim» m Otrifo patri & domina
Cum enim domini barones post vidoriam
ingenio IT. ftimmo poatfiâ /iomeaorttm fno
re^renAfima · Memune Jfeganmemu râpehabitam de nova civitate Pragenfi in Praga
perfisterent, gentes congregantes.............. eo­
rotor Tmpegttndanam,
dem tempore inimici de difpofitionc Dai a
Pilana reccflerunt, te fe verfijs Pragam red·
Andiffime te bcatifime pater te doustam
pseates, juxta novum Castrum aliquibus die­
in Christo, binas feries ejuidem fenOM»
bus castra metati effient, ulterius procedentes
t* vestr» per galeam Venetorum ftricepdfe
verfus Coloniam , domini baronas miferunt fciveritM , bngufem Rmmb datam t alteram
pro omnibus nobilibus, ut in fubfidium eo­ quoque Florenti*. Cratiflbna noble contenta
rum contra inimicos venirent . Ibi dominus in ipfis cordiali mente percepimus, requifitioni hquiEptfola cujufdam Cepitenei ad imperatorem
reter Teterwici/.

S

S

S

«4*

CONCILII B? iSILEENSIS.

d5o

■i
pvoiibata tataatte com toto no-A rentes dc temporanee·, eoa <x vokmtate con­
*raImperio leto anime affirntirr dlfpaftti. · cilii. Similiter sanem alit duo ambafiatores
Qab «rim tfegm· ilUvo bete vtttere ccoftro- hic remanentes debent fecere opportune de
tam m^go dafideri» optandum ? Parcat expenfis dc aliis pro congregatione prolato­
Deu· Ote, quibo· ooa eft timor Dei, eam- rum orientalis ecclefia prout extitit promitdm fentaamm vexare, coriofem tanti boni fun : quia talibus expenfis dc aliis non in
operte merita adiapterr . Rogantia altiffi- tempore debito fedis, fi quis ex «m caufii
Bua, tat ffigeatur ia prsadita taliter difpo- dcfoftu* adveniat, nos de expenfis nihil res­
nara, ut mute intirvtnht caufii, quo obdet pondere debebimus.
Datum in urbe nostra Conscantmopolitane,
prolibato fimAteati ab incepcte defiftere, ut
millefimo quadringentefimo trigefimoquinto,
optatur.
Data Trapexundte miHcfituo quadriagentefi- - die vigefimofexto Ncvembris, tub figülo no­
no trigetimequano, dic dedLo otavoOAo- stro imperiali.
brJ.

CXIX.

'

cxx.

B

Commino Patrmrcha Confiantinopalitani feSo

Cmim^b imperatorii grecorum faga vnr
Mdi^iuMrwM <»*αώ.

ambefiaton concdu .

Uoniam propter multas rationabiles dc
neceflaria* caufas ultimum dc non prncretocum doAor, canonicus Conftenticntermittendum extitit, bcatiflimum domi­
fis, unus ea ambefistoribu» facrofenAi gene­ num Eugenium papam neceflario adefle debe­
rali· concilii Bafileenfis, <t"c. ad nqs tranfmif- re meditata dc folicitanda cum Deo fenAe
fua ad profini· revertatur ad profatum conci­ catholica dc cecumenica fynodo pro unione
lium, committimus «ntcdsAo concilio de fia- ecclefiarum Christi, dc ad eam accedere per<
tuendo dc defignaado loco fienda generali· dc fonaliter dc interefle unanimiter cum iacrofanP
cecumeuico fynodi, quod defignetur dc fta- Aa fynodo fecra Romana ecclefia Bc omni­
/
tuatur locus maritimus, ita quod non fit ali- bus -ipfi ecclefia aggregatu, ut poflimus dc
qua civitas, excepta Ancona, ut poffimus ve­ nos, Deo auAore , illic perfonahter adefle,
nire ad illum locum cum omnibus ncccflarioC loco commodo statuto, una cum potentiflimo
debentibus interefle, fine difficultatibus dc in­ dc fenAo meo imperatore, dc alii* nobis ad­
commodis , cum multi ex illi· finies dc infir­ herentibus , dc fic fiat traAatus dc constitutio
mi exiftant ; dc maxime fenAifEmut meus do­ unionis, ficut daret Deus, dc ab utraque par­
minus oeçunscnicus patriarcha . Et in tali lo­ te conventum dc affirmatum foret, propterea
co plure· prolati orientalis noftro ecclefia po­ humilita* nostra ad pratens committit tibi ve­
terunt aggregari propter facultatem dc nou ni­ nerabili viro, Henrice Menger, decretorum
miam diftantiam. Qui quanto plure* adfue­ doAori, canonico Constantienfis ecclefia, uni
rint , tanto utilius ad perfeAionem unionis e- ex ambaftatoribus fecrofenAa Bafileenfis fynorit. Proterea hoc erit maxime conferens ad di, ad fynodum fandam revertendi, ut, quan­
utilitatem dc fecuritatetn noftra civitatis, pro­ do fueris cum prodita fecrofenta fynodo Bspter multas caulas diAo venerabili viro di- fileeofi, studium dc diligentiam omnimodam
‘
das . Prveipue vero hoc neceflàrium eft, pro­ exhibeas, dc instanter labores dc opereris, ut
pter protendam fenfliflimi dc beatiflimi domi­
statuatur beatiflimum dominum papam in
ni papa, quod commode advenire poterit, meditata cecumenica fynodo interefle perfonahoc erit gratiflimum, dc ad perfeAionem pre- D liter, dc non reprafentative , eleAo dc statu­
meditate unionis quamplurimum valens, nec to loco congruente dc commodo pro quiete
non ad honores dc favores futuri concilii. difli jeatiflrmi domini Eugenii dc nostra . Pro­
Propter iftas dc plure» alias caufis debet pne- pter noc fata est tibi pratens donatio dc condiAus venerabilis Henricus rogare Bc depre­ ceflio nostra in feripti* caufa roboris dc fir­
cari ditam Bafileenfem fynodum ex pane no­
mitatis .
ftra , ut noftra petitio adimpleatur. Et cum
Datum Constantinopoli, millefimo quadrinantea per noftros ambafiatores nominavimus gentefimo trigefimoquinto . dic vigefimofexto
nonnulla loca, que non funt maritima, peti­ menfis Novembri*.
mus dt cum inflantia rogamus, ut non fiat
impedimentum noftra petitioni talis locorum
CXXI.
expreflSo, fed fnstinere velint laborare illi reverendiffimi patres propter utilitatem dc feEpifMa legati concilu ad legatum pontifiai.
curitatem prapofita rei. Etiam ut oftendaf dc
referat , quod omnia nobis fpeAantia fecun­ Reverendifima in Chrifio patri & domina domi·
dum nostram potentiam fine -preterm iffione E
no JuImum , miferatwM driâaa until fanüa
adimplebuntur. Propter hoc dc prodita BaSabina fanSa Romana eeclefia pretbptero car­
filecufis fynodus debeat facere omnia pnemifdinali , vulgariter fanSi Angeli nuncupato,
fa per iptem dc gpr fuo· ambafiatores integram Germanie epofiolica fedri legato , vefira
reverendifima paternitati! bumilit J/enncut
,,*7*· *· ,iter Λ opportune . Et fi hoc · fuerit, nec
Menger.
nos estes» “» poterimus tempore deôgnato,
dc etiam proadflb. Nec poterit aliquis nos re­
Everendiffime pater domineque metnenprehendere, confiderato quod caufe erit con­
diffime, fecundo Januarii cum galete ad
cilii, ficut dc not non dignamur accufere pro­
ditam fynodum propter tnnfeAum tempos civitatem Venetiarum Dei gratia vivu«, fed
in decreto deterrntemtum. cum talis tranfàtao non fenus, reverfus fcm. Et ut in psncis me
temporis venerit propter circumstantias occur- expediam, quia horam feribendi non habeo,
no-

C

Um vcMrabilte vir Henricus Menger do-

Q

R

651
APPENDIX PRIMA
fiji
noverit reverendiflma paternitas vestra quod A recurando felesnnker firmaverunt. Secundus

omnia nobis per (aerum concilium injunfta —
*-·»— -*
-— · ·, —
articulus
aft de ·—
tempore
quia cum ------tempos
votive expedivimus, ita qnod dominus impe­ in Decreto ftaratum. fic.... non ex defixht
rator fit patriarcha omnia capitula per amba- Sacri CoodHi, aut ipCbrum Dominorum Im­
fiatore» ipforum in ftcro conciHo couehsû fic peratoris, fit Patriarche, feu Ambafiiatorum
promifiâ, fit ut in decreto continentur, de eorumdtan, fed aHis e< caufis jam «fluxerit,
novo fimiliter per bullam auream & plum­ neccflc eft ut pro executione concluforum
beam ratificavit, <tc. Et hoc pro nunc pater­ tempos debitum fit competens pro utraque
nitas vestra reverendiffima me excuiâtum ha­ parte ftatuatur. Tertius aniculas eft de loco
bere velit, fi noo statim veniam 1 quia pro celebrandi Oecumeaiel Concilii, quod videli­
certo nihil in hoc mundo tardabit me, nifi cet pre&ti .Sereniflunus Imperator, fit Revehoc (era. Nam licet fim infirmus, tamen ni­
rendiflimus Patriarcha multis ex caufis dighenhilo minus hoc conclufi, Deo Dante, quod tur de vehat aflêntiri , ut Concilium univeriter arripiam , 8c de die in diem ibo, donec falc Oecumenicum, quod tantum diflum eft
fic quoufque ad vestram reverendifiimam pa­
celebrari, in Bafileenfi Civitate celebretur.
ternitatem gloriofem veniat
quam toto cor- BQuanus articulus eft de executione Decreti,
de videre detidero. Et verel gaudebit cor ve­ fit coneluforum in publica forma cum plum­
strum , fic iterum gaudebit, 'quia jucundiffima bea prefoti Sacri■ Concili Bafileenfis Bulla, fic
Irtiftimaque nova (aero concilio portabo: quo­ quod attinet a<i diflum Sacrum Concilium in­
niam ramum virent»* oiivr fit uniUtts eccle- choandum , Decreti ejufdem , fit concluibrum
ûx fane portabo , quemadmodum columba in eadem contentorum exeentionem. Circa
Noe in area prefentavit , &c.
predictor articulos diximus prout opus erat,
caufas fit rationes allegando, ipecialiter ut lo­
Datum Venenis quarto Januarii 14)6.
cum Bafileenfem confentirent. Et poft multa
in eflfefta refponderunt : ad primum videlicet,

2uod SereniiTimus Imperator , fit Reverendifmus Patriarcha velint libenter ratificare omnia,
dummodo quaedam in Proem io polit* Decre­
ti moderentur . De executione vero Decreti,
fit de tempore dixerunt, quod bene «flent
C concordes nobifeum. De loco autem Civitatis
SacrofaaBe Generali Bafileenji Synoio m
Bafileenfis omnino renuerunt. Cum autem in­
Sptntu Sanfh legitime congregata .
flaremus ut dicerent que eflent illa que eos
in Proemio feandalirarent, dixerunt in eo
Everendiflimi in Chrifto Patres, fit. Domini quod Synodus Bafileenfis vocat fe matrem ο­
Domini noftri proflantifl»mi omni debitaι mnium Chriflifidelium ; quafi ipfi eflent filii
fugitivi; in eo etiam quod in eodem contextu
ac devota qrcommcudatione premifla. Licet
prn Grana AltiSmi fperamus confocium no- fermoais fit ipforum conjunflio cum Bohemis,
ftrum Venerabilem Deflorem Dominum Hen-- quafi Ipfi eflent fitniles illis ; fit in eo quod
ncum Mcnger. qui cum galeis Venetorum eos conjungit cum eifdem in ratione diibdii·,
hinc receflit, falvum fit incolumen ad pre- quafi ipfi eflent herctici, vel qui Schiima in
fentiam veflre Sanfbflxna Synodi pervenifle, Chriftt Ecclefia pofuiflent. Defendimus Proefit omnia hic per nos fit ipfum fafla fit agi­
mintn quantum potuimus , fic declaravimus ni­
tata , ufque ad receflum ipfius, relatione ejuf­ hil In eo contineri de quo ad reflum fenfum
“nffit aliquis rationabiliter feandaliiari; fit in
dem plene V. D. innotuiflc, nihilominus ad poflit
------ itum potuimus, & plure»
maiorem cautelam, fit nunc rebus hic pero-Dboc ftetimus■ quantum
prime dtfpofitis, curamus per proprium Inter- feptimanas eonlumpfimims. Cum autem appro­
nuntium Synodum Veftram de fingulis infor­ pinquaret tempus receflus galearam , nec pofmare. Applicuimus igitur Conflantinonolim femus aliquo modo inducere ut Decretum
cum galeis Venetorum die χχπιι. menus fe» cum dWlo Proemio acceptarent, fie videremus
ptembris prxteriti, fit de galea ad domum, omnino rumpi negotium, fit trail*tum , cogi­
per Imperialem Msjcftatem nobis ordinatam , tavimus quid in unu re eflemus afhtri. Re­
cum honore fuimus dedudi. Poll adventum duximus ad memoriam quantam benignitatem
noflrum ix. Die lmp» atorem vifitavimus, Li­ fit humanitatem Sandia Synodus erga Bohoters» veflras exhibuimus, fit in genere qxpU- mos exercuit, quam humanas literis, fic om­
cuimu» noftri adventus caufam. Similiter fic ni dulcedine dIcms ad eos direxit, ita ut
ad Patriarcham fecimus : amboque nobis fo­ nec unum verbum contineretur in eb, quo
ie mna dederunt Deputatos, in quorum pri­ fcandalfatari poniflent.· coofidertvimus etiam
ma Congregatione quatuor breves articulos ob- qnod propter fublatkmem verborum ahquotulimus tub forma quae fcquitur. Primus ar­ rum , que ad rem nos pertinent, fit ques non
ticulus eft de ratificatione eorum quas gcftaEeranx ex intentione Sanfla Synodi ad inmfunt, videlicet quod §eren>fl>mue Imperator, riam cis pofiu, non dimicet Sanâa Syoous
fic Kcvereudiflimus ~
Patriarcha
velim
propriis
tantum
bonum,
pro quo obtinendo innumein perfonis jurejurando, & per Bullas auream ns promiferat imnenfea, fie sd importabüci
& plumbeam more foUto ratificaxe folemni- quodammodo fe dtfpoArit labores fisftlmndos.
tcr, fit execution! demandare, quantum in Confideravimus prectpue dflpofirioMs «oram
Ipfis eft, n qua ipfi in Sanfla Synodo Bafi­ ad pacem, fic nuxiam aftftionem popnM, qui
leenfi per fuo» folemnes Oratores plenilSmo nos ubique dum tmfivum» per viam tammandato fufultos in publica Mboat cum ipfe quam angelos pacie junftte manibus, fic ele­
SanOa Synodo unanimiter concluferunt, fit in vatis in otium oculis benedicebant. Confide­
Altari celebrata Nifla de Spiritu Saoôo. fu­
ravimus infuper quod quafi apparentem habe­
per SanOis Evangclüs , fic Cruce Dominica ju- rem occafionem refiUendi dicebant enim:quo
CXXII.

Lttsra /oanmu it Kagufn & Simonis Irent»
.imbafUttntsn Sacn Bafleeafis Cvnctiu, leda
in Congregatione

R

.

CONCILII BASILEENSIS.

654

Qp modo podumtn fine injuria noftra & fcanda- ▲ dit nobis unam Cognitioni» Cedulam, dt nos
lo hoc Decreram acceptare, in quo nos fo- fibi aliam, quarum copiam etiam in przfencistoe videmus & conjundos cum haereticis? tibm tranftnittimus. Prcfttus Serenitfimus Im­
Quam fpem de pace habere poterimus, cum perator. & Reverendiflimus Patriarcha jam ad
jam noa canes reputatis ? Quis unquam pacem extremas G «eorum partes, videlicet ad Re­
qwsfivit cum injuriis? Quis unquam pervenit gnum Hyberianum, quod latiffimum efl, &
ad unionem Ecclefi· cum blafpbtrmiis?,. Re­
maximum, ad Imperatorem Trapeiundarum ,
vera qui fir faciunt pacem non quaerunt, fed ad Patriarchas llicrofolymitanum. Alexandri­
difeordiam feminant ; non unionem procurant, num , & Antiochenum , funditer ad Rufliam,
fed fchifina nuncriunt, que nullo modo cfle dc ▼alachiam majorem, & minorem, Rafiam ,
intenddne illius Sand« Synodi, dicebant , & Bulgari am, fit ad alias longinquas partes
credimus, quam cum maxima Caritate dt af- miierunt nuncios cum litteris ad annuncianfedione videmus, & audimus quaerere unio­ dum firmitatem negociorum , & qui venturi
nem Ecclefi· Chrifti. Cum autem fiepe dice­ funt fe difponunt, & apparent ad veniendum
remus: Ambafciatorcs Veftri juraverant ; opor­ in Æftate Conftantinopobm dum mittetur pro
tet vos acceptare, dicebant: juraverant capi-B eis: & ad talia negotia tali defiderio, & fer­
tula pada, de convenu ; non eorum praemium vore difponuntur, quod judicio omnium per
•ut u qua erant ibi ad injuriam noftram po­ Ecclefiam orientalem non reflat quin didum
lira . Cum diceremus : quarc Ambafciatorcs ve­ cecutnenicum Concilium cum Dei gloria cele­
ftri juraverunt Capitula concluû cum uli prae­ bretur. De futura autem in dido Concilio
mio ? Ipfi Amba&iatores rcfponderunt, quod unione fpem bonam concipimus : omnes enim
ipfi non interfuerant compofitioni didi prae­ una voce dicunt, non eft difficultas nifi in
mii , fed tantummodo in capitula juraverant -, conveniendo: conveniant ambr. Ecclefi·, fcinec fufpicabantur de Sanda Synodo, quod in licet univerfale Concilium celebretur - videa­
forma Decreti non deberet poni aliquid, quod mus noftro· fratres mutuo, dt fola mors ab
aliquo modo in injuriam Orientalis Ecclefi· Invicem .... feparabit ; moriamur enim an­
cederet. Si ergo, dicebant Ambafciatorcs, in tequam fine pace revertamur ad Domus noftras. Neque enim Chriftus fponfus Ecclefix,
ubi duo, vel tres fuerint In fuo nomine conquam in &nda Syodo gerebamus, peccavi- gregati, fe adeflè prodixit, tant* Congrega­
mus. Concludebant igitur: aut ergo prodida C tioni fuorum fidelium deerit. Adauget hanc
verba qu· nobis fcandalum probent *, dc in fpem ferrent defiderium Sereniflimi Imperatoris,
injuriam noftram videntur poota, auferantur, dc Reverendiftimi. Patriarch· , qui in toto co­
aut ficut veniftis, ita in nomine Domini re­
namine ipforum non videntur aliud dieque ,
cedat». Cum autem fiepe diceremus: bene nolluque cogitare. Sufpiria plebum, iacrym·,
recedimus in nomine Domini, dc proteflamur orationes, dc alia pietatis, & devotionis ope­
quod non flat per Ecclefiam Occidentalem, ra tam Cleri, quam Populi miro cum modo
aut Sacrum Concilium quominus concluû ha­ emiffa ad hanc Sandam Unionem videmus afbeant exeeutionem fed per vos, qui non vul­ pirare. Et ut dicunt, nunquam res fuit fic
tis acceptare que juraftis. Ipfi autem prote- difpefita, ut modo eft. Omnes lune rem non
ftabantur quod acceptabant omnia jurata, dc humanam, fed divinam prodicant, omnes pro
concluû , quantum ad eos pertinet, fed proe- gaudio, etiam qui in fervitote Infidelium, quatnium eorum continens injuriam, quod nec fi jam liberi fadi, jubilant, dc in fpe unio­
conventum, nec juratum inter partes fuerat, nis, quafi jam fada fit, exultant, Veftramnon acceptabant, dc per confisquent
quod
non que fandam Bafilienfem Syodum 'hujufmodi
,
,
f
flaret
pur eo», *fed
‘ per nos i qui
‘ .proter con- D Domlhi operum Procuratricem ufque in Ccedufa cogebamus eos primas injurias accepta­■ lum immenfis offerunt laudibus, dc extollunt
re : dc fuper hoc invocabam Deum , Cnlum, Rcverendiffimus Patriarcha hujus fande unio­
dc Terram, dc omnia qu· in eis funt in te­
nis devotiflimus , dc ferventiflimus profequtor
lles , quod per eos non flaret. longum effet ubique per fuam obedientiam in oriente je­
narrare fingula qu« circa didum praemium junia , orationes , devotiones, dc alia pietatis
per utramque partem dida funt dc agitata. opera pro dida fanfta unione inducit, dc im­
Verumtamen recedentibus galeis, prodidi» ponit: nos vero quod dc Veftra Sanda Syno­
confidcratkmibus, dc pluribus aliis, quas hic dus fimiliter, ut tperamus, faciet, indefinenpro prefenti fabricemus, moti, fecimus, dc ter prodicamus,- dc ut ita faciat, C forte fapromifimus, prout in litteris noftris, quas Ma­ ftum non fit ob Dei reverentiam obfecramus :
gifter Henricus fimul cum Crifobalo rarifica- hoc enim genas Dnmoniorum , quod in Ec­
tionis fecum dctuht, continetur, dc quarum clefia Schifma induxit, dc ufque ad profencopiam fimul cum copia didi Crifobali etiam tem Diem venit, non nifi in Jejunio, dc otranfmittimus. Pro profond judicio noftro, ratione ejici poteft: Et, tse diutius circa hoc
attenta fonda intentione Veftra, dc ferventif-Efermonem
. f------------- 1 poerahamus tantam harum partium,
fimo defiderio Veftro Congregationis ad unio­ circa hanc undam unionem, devotionem pronem Ecclefi· & ad pacem, nos«qut propter fpfcimus, de afiêdum, quod verbis aut Scri­
prodidum pruemtam tantam rem fufeepimus, ptum explicare fine dubio non poffumu». Su­
rrprchenfibilct effiemus dc culpabiles coram per fcda Confdii novem millium ftorenoram,
Deo, dc univerfo Ecclefia atque Synodo ve­
fperamus quod Magifter Henricus ad plenum
ftra. Verumtamen fi mala, quod reda tamen Sandam Synodum informaverit; Verumtamen
tarendone ferimus Veftro Dominationes, dc qualiter procdferimus, deficientibus falutariflanda Synodus corrigam, dc emendent, qui­ bus , juxta Coufilium Mercatorum Venetorum,
bus omnino noftram Judicum fubjicimus. dc Januenfium, Dominationes veftro percipere
Poft recedum Magiftri Hcnrici fuper expofi- poterunt ex copia procefluum quos, cum aliis
fione odo millium fforeoorum. Imperator de- pro prefenti tnmfmittimos ; nifi enim fic fc-·
cifle-

Ü

6J5

'

APPENDI >C P R I M A

«yd

fy eiflemus perpetuo videbamus eoOfafam Ecde- A pore .ooa diceret : méfias eflet pobk mori ia
fam , dc Saodam Synodum , fit faiflent wifi* Ballo, quam videre tama mala gentis noftra,
esta advertentium diâa contraria qua ubique dc Saodiorum ; quo mala hic enarraro longum
gpr prientcm de, SanOa Synodo femiaata fae- eflet, dc calamus potium deficeret, quam ii*'*P rant. De diôis novem millibus folvimm jam guberrimadl materiam pneditam exponere.
mille pro obligatione, quam priorea Amba- Succinâeÿcribimiu, ne Veftris Dominationi*
fcptores (cilicet Dominus Epifcopus Sudenfis, bur.. ., dc oe modum excedamus litterarum.
dt Nagifter Albertus fecerunt, reducendo flo- Finaliter reducimus ad memoriam Dominatio­
reuos ad Ducatos-Venetos, & pro cambio, num Veftrarum ftatum noflrum hic quoad ex­
fit recambio fimiliter pro fupradiflis nuntiis pentes ; quia nifi per Nuncios, dc Venturos
tranfmiflis ad parta Orient a la Ecclefi·, ex­ per terram per viam Cambii nobis provideapendimus jam magnam partem dc odo milli­ ' tie, reverti de hinc omnino cogemur, dc iter
bus , dc per totum menfem futurum nihil for­ arripere ad vos; quod non modicum effet pro­
te remanebit. Obligamus itaque Concilium , jecticium dc detrimentum agendorum. Veftram
& vos, ut ex fupradidis copiis percipere po­ Santam Synodum (’hnftus Sponfus Ecdefia
teritis . Si deficiat folutio, quod Deus avertat. BDominus nofter confervet, dc dirigat profpeMercatoribus, qui ob reverentiam Ecclefi· rc , dc feliciter in agendis. Arnen .
noftro, dc Sacri Concilii in tanta neceflitate
Scriptum in Conftantinopoli die tx. Februa­
fuccurrerunt, neccfle eft, ut rumpatur nego­
tium etiam, dc Sancta Synodus cum extrema rii . MCCCCXXXVI. Ejufdem Sand· Synodi
confufions remaneat; dt nos hic cum non ha­ Veftr· humiles, dc devoti Oratores frater Joan*
beamus unde reddere, perpetuis carceribus , na dc Ragufio Ordinis Pnadicatorum , dc Si­
aut Tureis , aut Sarracenis , venundaremur ; mon Frcron Canonicus.
de quorum venditione tamen modicum profati
CXX1II.
Mercatores lucrarentur, quia carnes Chriftianorum in partibus iftis modicum valent in
macello. Sereniftimus Imperator, dc Nos per Liter* Afttfa Reverendtffimo Domino Legato per «r.cu.
fratrem /oannem de Ragufio, leiia at fa·*’*”
Terram duos Nuncios ad Santam Synodum
mittimus, ut fuptadidam Orientalis Ecclefi·
pro.
difpofiuonem deferant . dc ut fimiliter difpofitionem Sanflx Synodi referant, ut fimul u-'
Eatiflime in Chrifto Pater, dc Domini ml
traque Ecclbfa ad tantum bonum cum Dei
Cratiofiffime omni debita . ac devota readjutorio ferventi defiderio concurrat. Fer to­
comendatiooe promifla. Poft concordiam de
tum menfem Martii unus ex nobis ibit ad expofitione pecuniarum aditat im mifli funt
Magnum Magiftrum Sanili Joannis ad procu­ Nuncii ad parta Orientâtes; dc quantum ap­
randum duas galeas, dc trecentos baliftarics paret nobis in veritate, nullo modo veniret
pro cuflodia Civitatis in abfentia Imperatoris, defictas cx pane Orientalis Ecclefi· quin conprout in decreto continetur ; & quicquid fu­ clufa habeant exeeutionem, dc Concilium oecuper hac re confecerit, ftatim Santa Synodo menicum celebretur. Sunt enim ii diu ferven*
nunciabimus de motionibus harum partium non tiflimi ad hanc rem, procipus Imperator, dt
occurrit aliud nifi quod Ture·, À Samceni
Patriarcha, dc certe omnis utriuique (coetus.)
Et licet Patriarcha ab initio videretur aliqua­
omnia in pace poflident, dc paupera Chri­
ftiani tamquam pecuda in macello vendun­ liter durus propter finiftras infarmationa, quas
tur ; dc revera pro minori pretio venduntur de Concilii habuerat, veruntamen informatus
in plateis. O Santa Synodus, fi videres filios per nos de veritate- jam ferventior ceteris exi*
tuos affumi ab his cruentis hominibus , di- Dftit, dc omnia noftra tamquam propria nego­
flrados tam vili pretio venundari , dc in vili- tia exequatur; Et quotiefcumque aliqua diffi­
pendium Chrifti Sponfi tui, tueque fidei, dc cultas intervenit in exeeutione negotiorum in­
Religionis tam miferabiliter, tamque inhuma­ ter deputatos Imperatoris, ac nos omnia difniter tratari, ut nos cernimus 1 Revera non folvit, omniaque ad pacem reducit ; 8c no·
poffa matenue pietatis vifcera ulterius conti­ obftante cardiaca infirmitate ; quam pane o*
mni fepiimana patitur, paratus effet hodie, fi
nere. Nos tamen quanto dolore vidimus nu­
per mirabilem prodam hominum , 3c mulie­ difpofirio Rerum exigat, intrare Navem, dc
rum, Juvenum , dc Parvulorum , quam io pro­ venire; qui pater antiquus eft, dc ficut atas.
dita menfe Septembris de Regno Hungarist Canitia, Barba prolixa, dc effigia reddunt
ii nefandiflimi mahumetifts duxerant pro vi- ipfum etiam fpetantibus venerabilem, ita ten­
ginti aut triginta ad plus appretiatos Callipo­ tas naturalis, experientia rerum, dc morum
li diflrahi, dc in Afiam àd pana fuperiorcs probitas reddunt ipfam eundis tecum familia­
Tureis in fervitutem , de in perditionem u- riter convertentibus mirabilem, dc quantum
tnufque fexus homines tranfmitti. Certe fi ad judicium meum attinet nunquam credsdifnulla jam alia caufa efle: querendi Unionem, E fem hodiernis temporibus talem Patrem pofle
nifi fola base pietatis, videlicet Liberatio Chri- in Cnecia reperiri. In promptu ad renunciaaftianorum a um nefandiflîma dc crudeliffima dum Patriarchatui propter faam tapraditam
frrvitute , que proculdubio ex dita Santa infirmitatem obviavi, dc obvio quantum poG
Unione fperatur fecutura, non modo caducam fum dc per me ipfum, dc per alios tecrete,
hujus mundi fubflantiam, fed dc corpus , dc quia judicio omnium mdquam fimifts fibi in
animam quilibet Fidelis Catholicus exponere Gracia reperiretur, dc qui ad unionem Ec­
deberet. Et revera, ficut diximus, ita cc cum clefi· co eflet magis propitius. Profando· et­
lacrymis feribimus, fi Santa Synodus effet in iam hic Pater habet fonfia in vita fpirituali, .
partibus iflis , dc cerneret propriis oculis qu· dc experientiam mirabilem t de cette quando
videmus quotidie, dc audimus, nemo eflet in venio ad ipfum folus, tum eo tempore rum
ea, qui zelo fidei motus verbo fimul, dc o- cum Pacomo Callogero, qui fit in Concilio
cum

B

djp

CONCILII BAS1LEENSIS.

dS8

fys cum Yfidoto, per quatuor, aut per quinque Afabulofii, qu» in Alchorano, dc feriptis ipfius
horas non valeo ab ipfo feparari. Revera ex- Mahoneti
” L------- 1continentur,
------ 1J---------r
'
advenere;
foecialiter
ccpca difierentia, qca eft inter Ecdefia·, com- ad Principalem ipfius Blafphemiam, « totius
pletifimum, dt perfisétiffimam lenem judica­ fui erroris , flt Secl* fundamentum .'Ait enim,
rem * fit quafi aliquem ex illis Sanflis Patri­
& ubique afferuit : Deum non poffe habere
bus , quorum cum tanta veneratione, dc ad­ filium , nec aliquem fibi cqualem , & per conmiratione vitas legi. Si Deus permittat ipfum fequens Jefum Dominum noflntm non efle
vivere, Ac ad escumenicum Concilium veni­ Deum, nec Dei filium , fed purum hominem ,
re .Reverendiffima P. V. de ipfi» magnam coo- Ôc tamen filium Virginis Marin Sancum Aanfblationem habebit. Bulgares eft natione , dt tlorum. & Prophetam maximum, miracula
de lingua mea multum peritus dc mihi affeflus, ejus approbans, 8c Evangelium ipfius acce­
•fed magis Paternitati Veftr». quam toto cor­ ptans , præcipienique , ipfum Evangelium ab
dis afifaftu diligit, dc aliquando videre defi- omnibus fuis, & legi, Ac venerari. Cum er­
derat. Mirum enim ip modum accenfus eft go quotidie legatur in Initio Joannis: In pnnhic Pater in amorem Paternitatis veftre. Deus cipto état Verbum , & Verbum erat apud Deum,
|uod in Concilio oecu-R
Deut erat Verbum , fit port, Verbum Caro
preftabit fua pietate que
_itnini. Prrter ea qu* faUum eft -, Dicunt ad cor redeuntes & qui fe
roenico voe ambo intuebii
Sacro Concilio feribimus pauca occurrunt. ex fenfibilibus, & temporalibus deceptos. &
Fertur hic vulgari fama, quod Timerbeus , illufos praetendunt : Ecce Propheta noflcr Evulgariter diltas Tiberianus , Tartarorum Im­ vangelium approbat . dc ipfum nobis colen­
perator movet fe ad veniendum contra hunc dum, adorandum exhibet, dc venerandum;
Dominum Turearum, qui fic ultra (blitum pa­ In quo nihilominus legimus , & Verbum efrat innumerabiles exercitus , dc difponit de fe Deum, & Verbum Caro tadum , per qua
Gnscia tranfire in Afiam, dt fi ita contigeret duo juxta Chriflianorum Do&rinatn, & Deum
facile effet Imperatori noftro aliquid facere, habere filium, & filium hominem fatfum aimo totam Romaniam, dc Greciam conquire­ pcrtiflime dcmonflracur ; quae cum ad Jefum
ret. fisd fi fciret aftutias Turearum aliter opi­ Chriflun. in Evangclio referantur, patet, ip­
naretur, fic timeret, quod omnes ifti exerci­ fum 5c Deum , & Dei filium fu i fle, & effe ,
& tandem hominem factum , & de Virgine
tus, qui parantur, contra Pauperes, Chriflia­
nos , dc Regnum Hungari* tranfinittantur; dc natum; qu* omnia przfati llluforis, dc Pfcuquo meaft Septembria preterite quafi innu-Cdeprophet* feclam evacuant, fy. fallacem red­
merabilem multitudinem abduxerunt: & fuper dunt, ac confundunt. Multa funt alia, de
iis avifetur Seretsiffimus Imperator nofter five quibus ipfimet Mahometifl* confunduntur, &
per Sacrum Concilium, five per P. V. ut fi­ de quibus inter (e derident: de quibus ante­
ve nno modo contingat, five altero, fiat ali- quam hinc dilcedam plenius me informabo.
qualis, provifio ipforum quia ille magnus Ca- Revera fi Deus preflet Unionem Ecclefi*, dc
thamas Mahometus interrogatus in Alchorano pacem inter Principes Chriflianos, facile erit
fiso quantum lex fua & Seda durare debe­ non folum Greciam, fed magnam partem Arem, refpondit, per odingentos annos, & fi* ab hac nefandiflima Sefla liberare, non
non ultra. Arguunt igitur multi, & magni tantum propter potentiam Chriflianorum , quan­
▼iri: juxta eo· aut Mahometus fuit Propheta tum propter Schifma exortum jam inter eos.
▼erus, aut mendax ; ut quid fequimur Pfeu- Ftædiflum Schiflna, dc dubitatio adhuc laten­
doprophetam? Sed apparet, quod fit mendax ter ferpit inter eos, fed credunt multi. quod
quia jam octingenti anni tranucrunt, vel funt poflquam difeopertum fuerit, magnus inter
in propinquo tranfitu, & Lex, atque Seda eos Cilbenus ignis accendetur ; quod Deus
fua in maiori vigore, & fortitudine perdu-Dconcedat in augmentum fu* fidei find*, liv­
rant hodie, quam nunquam fuerunt ■ C*pit firmantur omnino nova dc adventu Tamberenim hic Mahometus regnare in Arabiis, & lani, dc quod ipfe adhuc ante quadragefimam
Sarracenis, Ai opprimere Imperium Orientale tranfiturus eft per Galiopolim m A fiam cum
tempore Eraclii Imperatoris de quo habetur magnis exercitibus dimittens fuos filios in GrΒ­
In legenda exaltationis Sanflc Crucis quid im­ αχ loco fui . 0 Deus, nuric tempus effet >
peravit annos XXXL Circa autem annum quo Imperator nofter fe accingeret armis, ta­
XVIII., & XX. Imperii hujus Eraclii. poft men kfiat fiat voluntas Dei in omnibus . Hic
habitam v&oriam de Chosroa Rege Perfarum, multa nova de partibus Occidentalibus refe­
& priuiquam caderet in h*refim Monotheli- runtur. videlicet de plena, fic tota redutfiotarum, Rex, dc Pfcudopropheta Mahometus ne regni Bohaemi*. De pace regni Franci*,
data jam fuis Sarracenis lege Alchorani, ce­ & pace totius Itali* : dc h*c nobis jucundi!*- '
pit graviter vexare Imperium Eraclii. Tamen fima funt, & maximam fpem nrxbent. atten­
quod pariatus Pfeudopropheta erat Rex
de ta etiam optima iflarum difpoiitione Unionis
legem fu|m dedit infra predidum annum Ecclefiarun.. Unum antem refertur, quod mafiexcentefimum, de XXV. & annum fexcentefi-E xime nos contriflat ; videlicet quod Sacrum
num XXVI. & forte ante, & juxta cpmpu- Concilium eft
* pene diflolutum,
'‘
dc quod vix
tum eorum quantumcumque grofle fiuflum, funt feptem Mitre in Concilio. Confolabamur
dicunt : qua funt jam omnia Initio Prophetis tamen , quod dicitur, quod Paternitas relira
ipfius aut prope; & vident quod non dixit nondum obftaflet. Rogamus Paternitatem veverum .· Ob quam caufam multi eorum, & flram Reverendiflimam quxeumque per nun­
magni, videntes it deceptos, libenter ad fi­ cio· venturo· per terram notificet nobis Sc
dem confugerent, & bonam videret Chriftia- omnem difpofitionem rerum. Difpofueramus
noram ddpofitioocm. ideft fi inter fe uniti omnes Scripturas prefentes minere per terram
arma caperent adverfus hanc nefandiffimam per diflo* Nuncios, fed avifati fuimus de pe­
Se&am. Ex ifta enim deceptione termini pre­ riculis , que poftent intervenire, fi difl* Seri- /
fix! coguntur ad multa alia deliramenta, fic ptur* ad manus Turearum pervenerint. Thfpo- i
Tt
fuiV
ftrndf. CraemJ Tom. XXIX

APPENDIX PRIMA
*59
fuimus igitur hac per mare
mare mittere
mittere;; per
per d-AciHo qusscumque fcd**

ddo

in negotio Asnba- X»
*: vek* autem folum fcribere generalia; flt
ve­ fidat* aoftr* cum Imperatore Romeonim, &

niunt foium ad videndum, dc cognofcendum
difpofitkmem negotiorum, dc ad ftatim re­
deundum . Solat* font.... expenfis fcilicet licus Menger Generali Coagregadotti. Nunc
de orto millibus florenoram, dc quilibet ipfb- fcribimus eidem Revcrendiflùme Paternitati
rum habuit IX. Floren. Ut videtur nobis, eft Veftr* 'de optima difpofitione Gracorum ad
valde neceflârium, ut Sacrum Concilium feri- pacem flt unionem Ecclefi* pro veftra confbbat pias, flt humanas Litteras de gaudio, dc latkme. Pofl difceffum Magiftri Hcnrici mifit
ratifications, dc firmitate negotiorum plenas pntfatus Imperator Hierofolymas, Antiochiam,
Seremflimo Imperatori Romeorum, Reveren- ▲lexandriam, Yveriam, Ruffiam Valachiam .
diflimo Patriarch* Conftaatinopolitano , Im­ dc ad ceteras regiones de ritu Gracorum pro
peratori Trapezuudorum, Imperatori Yberio- Congregatione Ecclefi* Orientalis in Conftan, rum, fle aliis tribus Patriarchis. Hi enim mi­ tinopdim. Juxta formam promiflionis fu* ferum in modum dc h* gentes pietate, flchu- caritatem habemus Dei ab eodem de reftitumanuate ducuntor, & dicunt omnes: Si Ec-Btioee pecuniarum pro impends Nuntiorum
Orientali s defic
deficiat.
clefi* Occidentales a pluribus centenis an- pofieo cafu quo Ecciefia Orientalis
norum tali pietate, fle humanitate, quali Reverendiffimus Patriarcha , ficut fenex Si­
nunc , qu*fiviuent unionem Ecdefiarum Chrifti meon fufpirat in corde pr* defiderio videndi
non tot mala fupcrveniffeat populo Dei , pacem dc unionem multarum Ecdefiarum. Lafle dudum gavifii fuiffet Ecciefia Chrifti defi- crymantur Nobiles Palatii.i qui f,-audio de fpe
derata unione. Videtur infuper nobis quod unionis future firmiter concepta , cura univerSacrum Concilium injungat cx nunc Sacra fo quoque populo nos tamquam Angelos Pa­
Theologi* Dortoribus, ut incipiant cogitare , cis venerantur, dc pro iis qu* fiunt per Sa­
flt recolligere fuper articulis ipforum, princi­ crum Concilium tota dic benedi eunt Deum .
paliter fuper quatuor; videlicet de Proceflio- Nonne videtur Vcflne Paternitati velut........
nc Spiritus Sanrti, de Pane Azymo , fle fer­ futur* Pacis nuntium, tam- pium & fervens
mentato; de fuperioritate Ecdcu* Romane; defiderium ? Fruftra ceciniffcnt Angeli in Ter­
fle de Purgatorio. In aliis autem puto, quod ra Pag homintbus bona voluntatis, fi bona vo­
luntas hominum non effet feliciflimum pacis
modica dinicultat erit. Circa proceflkmetn au­
tem Spiritus Sanâi prccipue'inquirant, quo C exordium . Errant itaqut qui dicunt diffidium
tempore, in quo Concilio, aut per quem ad Grccorum vulnus inveteratum effe, dc fanari
fummum addirtio farta fuerit in Symbelo, /- non poffe. Nos contra dicimus ( teftis eft Deus
Iroque procedit. Nullum Scriptorem, ant No- Îiuod non mentimur ) vulnus hoc finabile efc, ac fuific femper ; fed fatemur ipfum uf­
tariym habemus nobifcum, quia omnes, quos
nobifcum de Bafilia duximus aut infirmi, aut que modo medicamine congruo caruiffe, ficut'
livor, & plaga tumens
monui in via remanieront. Hic autem, exce­ icriptnra eft : vulnus
ptis paucis , qui quidem toti Civitati Terr*- won r)f circwmZÿeM, nec curata medicamine,
que deferviunt, nulli reperiuntur; unde ma­ neque fota oleo ( Iff. i. 6. ) Porro verum me­
dicamentum hujus morbi efl celebratio unf
ximam penuriam patimur. Et revera fi Scri­
ptorem haberemus multa prcclara ad vos de verfalh, gt oecu^enid Concilii, ficut Conci­
iftis partibus reportaremus. Si poffet fieri, lium ftcrutn decrevit per fuum folemne De­
quod mineretur nobis unus Notarius bonus cretum . Unde quia hoc remedium per quin­
Scriptor, valde confolati effemus . Sifcitamur gentos annos quibus fchifina ‘ duravit , non
impedientibus circumftantiis rerum at­
quam po.Tumus Originales libros Gnecorum , potuit
.
ad verifkandum aurtoritates, quas habemus D tentari
ten tari, fiiAa
ftrta efl ruina magna Ecclefi* Dei.
Videmus
, proh dolor I in his partibus Orien­
ab eis, dc nullos poffumus invenire, nec ta­
talibus
rotam
pene terram Chriftianorum ab
men dcfiftimus ab Inquifitione. Alia pro pro­
férai non occurunt mihi. Sumus vobis recom- Infidelibus occupari , Chriflianos in fervitutem
mifli in expenfis. AltiiEmus ReverendifiSmam infidelium redigi , carnes fratrum noftrorum
Paternitatem veftram coniervare dignetur, fe­ ficut hircorum, fle vitulorum in macellis veliciter fic longxve, prout indefinenter rogo numdari, Religionem Chriftianorum confun­
di, & fertam Mahometi fpàrciflîmam exalta­
Dominum.
Scriptum Conftantinopoli die X. Februarii. ri. Quis Chriftianus eft, & non cxcindefcit ?
■MCCCCXXXV1. Ejufdem Reverendiflime Pa­ Obfecro vos, Reverendiflime Pater, per miter nitatis Servitor, dc Cappellanus frat. Joan­ fericordiam Dei Inflare oportune , & im­
portune apud facrum Concilium pro fisi de­
nes de Ragufio.
creti exeeutione funt Capitula in Decreto ,
quorum caecutio ad Orientalem pertinet Ec­
CXXIV.
clefiam fed alia , quorum exeeutio Occide»*·*·«« r» Litera Magiori Simonis Ireron Scripta Revente- E talem tangit etiam : dc quemadmodum oden»
άΛ*’
djl·»0 Domino Cardinal» Legato. *
talis ”
Ecciefia omnia conatur adimplere qu*
promifit, fic etiam Occidentalis omnia perfi­
Reverendijfimo ia Chrifto Patri Donmo Juliano ciat , que decrevit. ReminUcantur Patret Sa­
SanBa Romana Ecciefia Presbytero Cardinali cri Concilii verbi Dei; venit nox, wi f*e ne& S. Sabina, Sedis jlpoftolica Legato, atque aso poteft operari, & fidant quod A hac vice
Prafidenti in Sacro Conctho Bafileenfi Domi­ non fiat cecumenicum Concilium pro pace Iftarum Ecdefiarum > numquam fiet in perpe­
no , oc Procepion meo mttuendifiimo.
tuum > edicent enim Gned Latinos ft fidre,
Everendiflime in Chrifto P^ter, dc Pre­ malam fidem tenere , ex quo non audent ,
ceptor, devota ac debita recommendatio- vel volunt in Concilio ocumenlco cum Grae­

R

£g premifli . Scribimus ad plenum Sacro Con-

cis convenite ; quod enim ad hoc numquam

661
CONCILII BASILEENSIS.
66i
devantumefi, ut celebraretur Conditam ocu-Ahte partibus conftitutus corporeis ocuhs quoMWticon pro pace Ecclefia
Chrifti
~
‘ * , Gnaei tidie & iaceffanter non fine maxima amaritu­
noftra ndei infirmitati adferibunt , quia per dine cordis, & anxietate fpiritu» video. Vi­
illud tempus nou fumus aufi cum eis in Con­ deo enim quotidie etiam per iftam Civitatem
cilio ocumenico convenire, poftquam aurem ( quia hic aliter Imperatqr in faucibus Le&nune eft dWtam celebrari, fi non fiat, magis nis conftitutus facere non poteft ) prefatos
Infideles in miferabilem fervitutem Mahome­
hoc publicabunt, dc omnes Chrirtiani Orien­
ti, filio* Sanilz Matris Ecclefie Chrifti San­
tales a fide Latinorum fe perpetuo elonga­
bunt . Accidet dc aliud grande malum , quia guine redemptos catcrvatim ducere, intueor
fi Ecclefia noftra deficiat in protniffis , opor­ miferabiles gemitus, ac ululatus captivorum :
tet quod Civitas Conrtantinopolitana veniat video hinc inde nomen Chrifti blafphemari ·
ad Dominum temporale Turearum , fub qui* abnegari fidem ejus.’ Et revera fcpius tot &
bus Chriftiaui venient ; fed fervi aliqui for- tanta vidéo, & audio fieri in Opprobrium no­
uffis apoftatabunt a fide, prophanabuntur quo­ minis Chrirtiani, dt in confulionem Fidei noque templa, & reliqui· totius Chrirtianitatis rtrae, quod potius vellem mori pro nunc.
quas tenet civitas Conftantinopolitana, de qui- B quam videre qua: video , dc audire que aubus fimiies non habet Mundus. Sed & Ec­ res met perhorrefcunt. Et ut aliquid particu­
clefia Occidentalis de fide fua faceret unam fa­ larius dicam : ecce port ilhm magnz partis
bulam , dc inde Decreta Conciliorum & Ec­ Regni Hungarian flebilem populi depopulatio­
clefia tota vilefoere faceret fuam aufloritaterft. nem anno przterito fadam , de qua alias fcriAvertat Deus , dc prurtet, ut ad cor redeant pfimus, nunc iterum paucis elapfis feptimanis
qui contra honorem Ecclefia ita obftinate la­ contra majorem Valachum fpe vani cujufdain
borant. Plura fcriberem , fi . auderem cunfla adjutorii contra eofdem Tureas rebellari ( nam
committere calamo. Quidquid tamen evenerit antea folvendo eifdem Tureis tributum in pa­
oportet, ut fecrum Concilium expeQet nos re­ ce more Ecclefi* Gracorum Chrirto Domino
vertentes , & plurima referentes antequam dif- ferviebant ) qui acies fuas dirigentes, ipfamwivatuf. Finem hujus........... claudat Oratio. que pene ad nihilum redigentes, innumera­
bilem populi multitudinem in miferabilem fetDetss< qui incepit hoc opus fanCliflSmum , per­
ficere id edam dignetur , qai etiam veftram vitutem Mahometi adduxerunt: quos jam diRevercndiÆmam Paternitatem confervet feli­ rtrahi dc vendi veluti pecudes video, & alios
citer pro utilitate, & falute Ecclefi*, Ex Con-C quidem diris ululatibus blafphemare pne def(lantinopoli die V. Martii .
perationc Chriftum, dc alios abnegare, atque
inter verbera & tormenta deficere ; quod ma­
Vr. Canonicus Simon Jreron S. Concilii Ba* xime miferie eft, dc pietatis. O fi vidiffent
fikenfit Orator indignus.
Reges noftri, Principes , & ah» uuiufque fla­
tus Domini crudele fpeflaculum , & naginofutn malum , quod stftate pritenta captis Hun­
ger is fecit fieri coram fe hic Armuratus Do­
minus Turearum Andnrtopoli ad diflantiaiu
Litem Jaannis de Ragufio Oratorii Sacri
trium dierum ab hac Urbe in contumeliam
Concilii ad Credam.
Fidei noftnc, & Chriftianorum , profeflo ac­
Everendiffuni in Chrifto Patres, & Domini cenderentur telo Domus Dei & Fidei, obliDomini mei prxftantiffimi, port humiles dc vifcetentur injuriarum confratrum , & conci­
devotas recommendationes . De menfe Septem­ vium fuorum, ab inteftinis guerris deficerent,
bris immediate przterito receptis literis San- & armarent foldatos, in fermone fpimus proAc Synodi veftra: per Nuntium ab illis dcD cederent ad ulcifcendam, dc vindicandam inMedicis rniffum didatis, per cumdem curavi juriam Chrifti & gentis fur, & Sanâorum ,
de fingulis occurrentibus in his panibus San- & mallent petius mori, quam tantam nomi­
Qam Synodum veftram informare· videlicet nis Chrirtiani ignominiam ferre. Nam capta
dc obitu hone memoris Venerabilis Magifti i dc interfere ingcnji multitudine Hungarorum,
Simonis Ireron Magiftri , dc cor ferti mei, de dum vidores cum pneda ad Dominum fuum
qptima difpofitionc, ad execution m eorum , reverterentur, Dominus vocata fuorum mul>
qu· ad unionem Ecclefiarum Chrnii condu­ tiii.d'nc in loco publico apto dc ipatiofo pro
is funt, Sereniflimi Imperatoris Romeorpm, ortentatione fua gloris dc virtutis, dc omni­
Reverendiflimi Patriarchs, fit totius Ecckfi® bus Chriftianis qui in difla Oivitrte erant tam
Orientalis : qualiter etiam cum maximo gau­ Grrcis quam nortris juffu cjufdcm intereffendio Bullas Sanéhs Synodi veftne, ratification tibus, Tuverbei etiam, five > uti vulgo dici­
nes eorum que per vos promifla fuerant, fu- tur Tabeilani Tartarorum -Principis, & Domi­
feipiat ; qua iterum replicare longum effet, ni , & multarum aliarum Orientis partium Am& forte tsediofum. Tantum eft tutem bona bafeiatoribus, voluit ut captivi Hungarorum
voluntas & bona difpofitio praediflorum, tali- E przfentarentur, & przdc fecundum ordinem.
terque parati funt, quod fi hodie gale* client Igitur Baronibus primo, deinde nobilibus,
hic, hodie intrarent, & inciperent.iter> etiam- deinde innumeris aliis Cingulis cum equis dc
fi bellum ab iftis ne fandi (Em is Paganis, & In­ armis, ut capti fuerunt, præfenutis , onviilifidelibus Tureis inftarct Civitati ( quod Deus me multos currus ( quoti 'abominabile eft diavertat ) qui quantum turbati fafli fint ipfi Qu , & inhumanum ) plenos capitibus' mor­
Ture·, fic infideles de hujufmodi traQaribos tuorum Chriftifidelium favi (Turii Minirtri cruunionis, fit quanta cogitant, quantaque ma­ delilfimo Principi obtulerunt ; qui ut amplius
chinantur, fic difponunt adverfus Chriftianum crudelitatem fuam ortentaflet, dc adftantibus
nomen, Deus icit. 0 udnam. Patres SanQif* Chriftifidelibus majus opprobrium inferret
fimi,
veftram filtem oculis cor­ horrorem, juflit ut figillatim dtfla foetentia
dis fit
cerneret qua ego mifer in capita in medium multitudinis, dc ad pedas
Tt a
ChriOwctf, GommL, Tom. XXIX.

cxxv.

R

APPENDIXPR1MA

6*4

er Chriftianorum qui aderant pkrique projieeren-A bus, Bulgarie, fic Graxis , alii/que Chriftianm^.
tur , qu· non folum eruor·, fed etiam fée- ^Fidei nationibus, in maximam defolationmn
tore majorem adflanubus inferret abominatio­ Christian· Religkxris & Fld«i. Et revera nifi '
nem . Quanta in tam miferabdi foattaculo e- per'Sanibm Synodum V eflram occuratur, fit
X-iltatio fic laetitia infidelium fuerit, quantus cito . peramplius timendum eft i* fururo ve­
gemitus , confufio, fic lacjym* fidebum, nec rt de Regno Hungarue. Nam hic Serenifl»ilh qui affuerunt fidele» feirent, aut vellent nw Princeps totam fui exercitu» vinutem
exprimere. Poft h«c .fsviflîmus Princeps ad­ congregat, it ultimum tam in Oriente At m
itantes alloquitur h* funt, inquit, pruniti* Afia, quam in Romania ÔC Gracia de poten­
Hungarorum. quos meritis fic precibus fui tia fecit. Etiam paucis elapfis diebus perfooamaximi Prophet* Mahometi nobis Deus c*li Irttr per Galiopolim tranfivit in Afiam ad
condonavit, fic fpetamus etiam quod juxta c- congregandum exercitum in Orientem proie*
|ufdem Prophet* oraculum non folum Regnum Ounm, licet ut confucvit aliud fimo! fit lu­
Hungaris, fed fic totius Chriftiamtatis refiduum turo vere, ut diOumeft, in Hungarians; pl*
fncceffive in potcftatem |>r*fati magni Prophé- fi Dem illius diflipaverit cbnfilia, fic potentar, Dei, fic noftram , noftrorumque fucceflo-Btiam atque virtutem dextruxerit. Valde etiami
rum reducetur; fit ipfe Deus qui ad cultum timendum eft ne vero incipiente propter diffic Legem fui Propbeta, jam pene fotum re­ plicemiam horum tradatuum in hanc urbem
duxit Orbem ( narrans fit defignans pane to­ irruat, quod Deu» fua ootcftatc non permit­
tam Afiam, fic totam Africam, fic pro magna tat. Paucis elapfis menbbus, videlicet seftaxe
pane Europam cultui At Legi Mahometi fut>- pneteriu Dcfpotus Ruflne, propter redemptio­
d .catam fie fubadam ) etiam id quod reflat nem proprii Dominii, fic Patri· vexationem
modicum fine difficultate reducet. Deinde ad coaflus, dedit iu uxorem praefato Tiranào fi­
Ambafcutores Orientis, fic priccipue Tamber- liam fuam virginem quafi innumerabili quan­
bno» , qui ob aliquas inter co» componendas titate |>ecuni*. Nam in numerata pecunia qua­
differentias venerant ait voce, inquit ( often- dringenta millia Ducatorum, atque in Veftidens pulchritudinem fit hiantiam , atque ma- bus , dt localibus fili», ac clouis fit muneri­
gni:udu*m perfonalem Captivorum, fit anno­ bus datis Principibus fic Franconibus praefati
rum divei fa genera , fic potentiam ) cum qui­ Tyranni, dedit que ad minus ad ducenta mil­
bus non hominibus, fed potius ferocibus fit ita ducatorum ateendunt : qua profedo quanfylvcftribus beftns ptignare quodidie fic incef-Critas pecuni* fufficcret in veritate ad cxpelùnter habeo pro augmento ndei fie culxus Ma- lendum ptvfatum tyrannum de tota Europa,
Er
gni Prophet* omnipotentis Dei. Nemo pro- ica quod‘ nec reliqui e ipfius remanerent
”
fcflo Orientalium Principum, fic pracipuc Do­ hac difpofitioni atque novis harum partium
minus ttotlcr
Pater Dominus Turerbeus fuflkiant ; qua urinam tali fervore fpiritus a
Magnus Tjharorum Princeps, fic dcvouflimus eundis Chrulifidclibus perciperentur quali con*
Magni Profeci* cultor, debet no» infeftare , feripta funt. Seremflimus hic Imperator Boaut aliquam nobis inferre tnokftam, quinimo mcorum, & Beverendiftimus Patriarcha de­
tamquam pugnatori Ai propulfatori Dei omni­ derunt Drputatoa utriuique ftatus, viros folepotentis , fidei > fic ipfius Prophet* maximi. mnes, qui noa fuper defenfione partis ipfoomnia deberet omni poflibdi ivorc fic adju- rum , fed fuper modo fiend* unionis cogita­
torio adliAere-. fic circa hac magnum, fie Ion- runt; exhortantes etiam me ut Veftgs Patergum fecit fermonem variis linguis, juxta Geo- mtatibus feribercra ad fimilbcr laciendo· .
tium , que aderant fpeflMnlo , multitudinem Quotquot enim, inquiunt, ufque nunc fcripfeintcrpretaoda. Quo finito ju£t nt pulchriores, runt utriuique partu , ad manutenehdam dif& formofiore·*, atque magis ftrenui captivo- Dcordiam , fit fovendum fchifma in perte» fua»
fic
fuas direxerunt
. Utique
tum, ufque ad numerum duorum milhum fe- intentiones
i
“ operas “
*
qui concordiam fic unionem defideramus,
gregaremur , etiam cum armis fuis fit equis, no*
i
pro ipfa tanto tempore laboramus, fecere
prout quifque captus fuerat m bello; in qui- fic
<
bus trecentos Ambaiciatonbus Imperatoris Tar­ debemus ut ficut corde defideramus pacem ,
tarorum alignant, volens ut ipfi ducerentur ita ipfam fit verb·, fit feripris, atque operi­
ad Dominum ipforum , fit oftenderent cum bus procuremus . Mirum en enim nunc, At
quibus, fit qualis virtutis hominibus ipfe quo­ valde deflendum. quod propter duas propotidie pro cultu agendo Maximi Propheta pu- fitione*, qu· videlicet, ut ipfi dicunt, eft ψυ
gharct ; ut ipfum per hoc mitigaret, fic ad quod apud nos fervantur, fides debeat Catho­
benevolentiam fui atque pacem induceret. Re- lica , fic Religi· Chriftiana funditas extirpari.
’iquos autem ex prxditis duobus millibus ad Necefle ergo eft quod aut una propofitio co­
alteri, quod, ut fpero , Deu» dabit, aut
alios iu* fefl* Principes Orientis cum fimiVi- dât
<
bus verbs*. fic fentemia divifim tranfinifit ; làlva fide cogitetur de medio pro pace fic urrultitudinem veru reliquam captivorum vilif- mone confequenda; ne ex harum propofitio
timo pastio jubens vcnumdr.ri, dune fic mife-E num varietate ad nihilum reducatur Cariftiar·
rabili virtuti fubegit. O quam durum fic mi- na Rçligio. Mirantur infideles, Ac gaudent
ferabile videre marito» a propriis uxoribus di­ quod tot Rapientes juninique parti» Chriftiano­
vidi , films a parentibus diftrahi , fratre* fit rum nequeant duas in voce differentes pcopoforores cum implacabilibus lamentis fit gemi­ fitiones ad unitatem reducere, Acvdicunt hoc
tibus ab hivicera fepaiari , fortes, fit perfed* effe Divinum Judicium . Agite igitur, Reve­
rendiffimi Patres, Ac iterum agite Ac cogita­
•tatis viros fic feminas pretio triginta Turea­
quavtum cum Deo fieri poteft. Ac ialva
rum , qui minus v rient quam onus Ducatus , te,
i
, ut unio feouatur in Chrifti Ecclefia; ex
vendi. Wcdifla , Sandifluni Patre* neo femel fide
I
profcAo refiorefcet Divinus cultus, fic
tantum fafta funt , fed quotidie fiunt ; fic fi- Îuo
<
cut anno pratento de Hungaris, iu nunc de 1 cligio ac nomen Chriftianum maximum ac­
Valachia fatlum eft. fi< alias de Albancnfi- cipiet
1
incrementum : alioquin, nifi Deus pro­
videat

«dj
CONCILII BASILEENSI
666
(9* vidsat dc Id modicum quod restat rman ρη-Acet Ecckuam omi
veritatem , nec eam
mbit, At defolationi. De Patriarchis Orienta­ permittit errare . m cum· nomine facra Con­
libus. videlicet Alcxandnno , Antiocheno, At cilia , per qu* fides publica eft , celebrantur i
Hierefidymitano habeatur nova 'quod quan­ exoro per vilccra ratfericordi* Dei noftn . per
tum pedunt instam apud feldanum, ut di­ findam I nniutem, Patrem Ai Filium Ac Spi­
mittantur venire perfenabter : Ac fpes est quod ritum Sanduna , per illam gloriofiflimam ma
venient : veruntamen ad omnem cautelam in­ erem Redemptori» noftri, perque Angelo· culi
stituerunt Procuratores cum plrniÆmo man­ Ac omnes fando* , adjuro V.S. per illam, 1.1
dato, de quibus jam duo funt hic in Urbe qua fedet beati Petri fedem . qui crucem , non
Regia Ambafeiatorts /istorum duorum vcnbmt expavit pro fidei defenfione ; obfeero demum
bona At reda intentione, prout RevercndtP RV. per illud terribile tribunal fupremi Dm .
Gmn Domino meo Legato dcicribo . Verura- ante qiiod A a Ku* reddquri ufque ad miniinen in condufione tamquam coram Doo Ai mum quadrantem de fingulis rationem , ns
Synodo vestra fanda constitutus dico quod nifi B velitis tanti (caudali Ai confufionu efle caufe.
his res habeant unanimem profecutiooem, At fed dare omnem operant . ut fama hujus dit
exitum optatum, tota Ecclefia nostra, At Chri­ (blutions· fopiatur. Quid igitur jam vri fidum,
stianitas patietur indelebile icanAalnm , At ir­ vel coloratum vd qualecumque fit etiam nt
recuperabile damnum, quod neque a nobis, confpedu erudiflimonun hominum potent al­
neque a fuccedbribus nostris poterit reparari; legari ad impediendum tantum bonum . ver·
Îiuod Deus fua pietate non permittat qui At in unto periculo non eft tacendum , nec eynodum vestram confervarc dignetur, Ac ad rubefeendum loqui. Si hoc permittatur, non
vota. Arnen.
défunt qui dubitant an in hominibus cun·
Scriptum Constantinopoli die XVII. No­ Roman· dt vera fides, ego arbitror pene imvembris M.COCQXXXVI.
poftibile attento telo & fervore quem femper
îUfrripfto . Eansmdem Paternitatum Ve­ S. V. habuit ad fidem orthode-am ; quod
strarum humilia fervitor.
cum talia audierit, quin ftatim jubear ConciJohannes de Ragufio Ordinis Fr. Pradic C hum habere curium feum , faltem ufque ad
menfern Julii , prout alias fcripfit Sanduati
CXXVI.
Veil ne ; tunc enim ceflabunt fcandaia Ac in­
convenientia qu* nunc obdant . Omnipotens
Tenmr Utera Armini /altani prafidentit Concdu Deus Beatitudinem feliciter confervet, cujus
Rafileenfi» Domino apofhltco, ta non per­ pedibus me humillime recommmdo.
mittat Concilium Afidin mtfo. (a)
Datuh» Bafil·· XXI11. die Jan. aft. Dom.
HI’·
FasHtmr Pater, pcft devoca pedum ofeula beatorum Heri venerunt liters: de NeCXXV1I
remberga ab Ambafiatove Concilii , videlicet
Fr. Joanne Nider fecra Theologi* magiftro, EptAoia foomnit Cardinaht ad Eugenium IF.
quarum copiam mitto hic interclufam . Spe­
Pontificem M. pro revocanda Rafileenfit Con­
rant omnes, quod Bobemi debeant buc ve- o
cdu Affolutiont.
nice ad concilium fpes eft ia fpiritu Sando .
< qui infpirabit corda eorum; tâm igitur prop­
SanQtjfmo er beat;Petro, O' Domitio D·- t» mi cm.
ter tantum bonum Ac tantam fpem , reddo
r>nno Ettgtmo IF. SaniU Romatu ac
r~~ ».^£
n»c certum , quod fandius veflra non (olura
verfa'it Ecclefi» Summo Pontifie t, /oeaxer
ruiferatwne Avina tit. S. &x.l ejufdem S. R. **Μ
non permittet difldlvi hoc concilium , fed ctiam fi non effet iudidum , dc novo hic indi­
£. Pre Aifter Cardinali» , feipfum atm beato­
ceretur , aboquin, beatiffime Pater, fic rebus
rum pedum. ac marvium ofculit, Luradique
flantibus , ut nunc flant. fi diflblverctur, (emerentia , ac prompt uudine cantatu.
queretur irremediabilis confufio Ac (candalum
in ecclefia Dei, Ac univerfus orbis talia au­
Ecu nd um ApoAoli dcxhsium i. Cor. tj.
diens clamaret ad cslum, quod Sumtnus Pon­
paritas pattens eft , benigna eft , cantas
tifex caufem dederit, quod herefis Bobemi- i
non emulatur, non agit perperam, nor. infla­
-ca non extinguatur, puto quod tota Germa-j? tur, non eft ambitiofi, non quarit^ux fua
nia tum ex indignatione, quam ex hoc con- funt, non nutatur, non cogitai
malum
„
’
., noni
operet, tum quod crederet , fidem noAiam gaudet fuper iniquitate , congaudet autem ve­
non veram , quam fugiendo non audemus de­ ritati , omnia fuffert , omnia credit, omnia
fendere confixderartt fe cum hcrcticis in per­ fperat , omnia fuftinct . Ex quo verbo quili­
niciem totius ftarus ecclefiaftici. Obfeero igi­
bet Chriftianus evidenter inftruitut , quod cum
tur fenditatem vcflram per Dominum noflrum ab aliquo caritative corripitur fuper quocum­
Jefum Chriftum, cujus eftis vicarius ; fupph- que errore commiflb, non debet. ei utique
co per illum pretiofiftimum ejus (anguinem t indignari , non croulari , non tpflari, neq-te
de quo propagata, efl ecclefia , Ac per illos etiam initari , fed potius debet benigne au­
fluvios unguinis , quos fandi Martyres effu­ dire , ex corde gaudere , libenter fuflerre, Ac
derunt pro ipfe Ecclefia defendenda; depre­ omnia patienter quantumcumque fecundum
cor per Spiritum Sandum Varaclitum, qui do- fcnfualitatcm difpliceant, fuflincrc, fu/lincns
autem

B

S

f · ) Vir Asrim P. PWbppm PmC Caa lUg. Ν««βΟ. qai · Cnsmiis inac «yifteh» mI m irmtiuif srqenKcn
■•■am
«as aftsrir.
RUa+filatn MX 4mMi Garmmica tf, fsos i· ψαΛ idiama mUter fooliter irmfaii , dut am -I‘ </Z<a
Asm* srôsri im fim» . Mantfaifmm Ime utr»» ef ddu ComUmnmt
6
*·
1 ♦>*. psr m—i« **-4/β d/afatia 4> »Λι njkfupu eoAmtitatu.

..■ irtisatihaMir- n-1

667

APPENDIX PRIMA

66f

ζφ aerem deber qu· a eorriptante dieuntnr cor-A A cunfiUario· prurientes antibus, & a veritadi imprimere A imprimendo errata corrige----------1J-- “---------------------—*“
re, aut in melius commutare. Qssod revera bsdoft
ferventi caritate fuceeofus miro modo legitor
Mtodo deducere, circa quam m compendiofi» , ac brevi utar formosae, duas posse cootifitmus , ac a Domino mftnafous, A miflus, dnfiooas videlicet.
I. Quod nulbtenus expedire videfer contra
noh tamen irritatus, aut indignari· eft cum
vocem Jethri eum redarguentis audivit « non. congregato· in Bafilea procedere.
1Γ Quod S. V. ex debito, A fab poena
inquit , bonam rem focis, fluke labore con·
•«•4.XVHI tum<r“ 4 fed *“di verba mea· atque oanfilia, peccati mortalis tenetur difibludoocm Bafileen­
A erit Dominus tecum. Quod utique is talis fis Goacihi propter vitandum foandalum fehiferat> ac tantus cum coufideraret ex caritate matis , A aha gravia pericula qun imminent
revocare, A aha impedimenta appofita tolle­
procedere, & ad utilitatem communem po­
puli pertinere inferiorem fe non fialum liben­ re 1 immo A ipfom concilium celebrari per­
cidam, fi & in quantum opus
ter audivit, fed etiam exaudivit. Sic A Pc-Bmittere
trus primus, A Captemus Paftor ecclefi· im­ fit, robur adiictrc approbationis , & auilorimediate a Itomiao inflitutua, quamvis dono tatis.
fa pitrui· tuiflet copiait a Spiritu SanAo re­
Pro prima Condufionis probatione occurit
pletus . fervens tamen hoc caritatis ardore non confiderandum B. P. quod Berpardus in lilx
efl indignatus Paul· eum reprehendenti , A De Confid. ad Eugenium ponit unam notabi­
fibi in faciem referenti , quin potius voluit lem . & bonam doiflrinam , videlicet quod racorripienti annuere , A a legalium obforvario- fb de re aliqua an fit licita, reflat videndum
ne ceffare. Beatus etiam Gregorius Papa do- an fit expediens raâificare i multa enim funt
florum gemma Moralium hac fervida carita­ licita maxime perlato, qun tamen non expe­
te totus ignitus ex inferiorum redargutione in- dit facere juxta difturn Apofloli omnia mihi
tumefcere noluit ; immo licentiam redarguen­ licent, fed non omnia expediunt. Qurd au­
di fe cunilis fubditis tribuit prout habetur a. tem procedatur contra illos & ctfi licitum ef­
fet in fe , non tamen expedire videtur prop·
q. j. & fair »oi. Quorum omnium medita­
tione folicita periuafus , ac aclo inflammatus ter duas rationes.
Prima quia nulli prodeflet
fervide caritatis qua ecclefi· Christi, vettre- C
que fantlttati conglutinor. 6. p. cogor jam lo­
Secunda quia multum indubitanter obefqui pauca, que meut concepi fuper scanda- fet.
lofa, ac gravi tribulatione, qua in statu pro­
Primo namque tales procefius nulli prodet
fate ecclcfie ad diflblutionem Bafileenfe Coo· 1font ; non enim illis qui ibi funt cum videan­
cilii in proximo adefle formido . nifi adjutri­ tur jam dariflsme in illa opinione , ac vo­
ce manu omnipotentis Dei, vel vestro beati- luntate firmifime folidati ·, nec per taba vctitdini affui e tu e propitia per eandem bestitu- rofimilitcr retraherentur, immo potius inita­
dmem , ac cujus folicftudinera A prudentiam rentur. Nec etiam proficerent aliis quibufeunex injunflo fpeflat officio cito citius provi­ que , nec fpirimaliur, nec temporaliter, at
deatur de remedio felutari. Verum fi in hac patere poteft diligenter confideranti, & difcurmea locutione, aliquid quod abfit, lafoouerit fum in talibus facienti. Corruptio autem, vel
Verbum , quod ipfi rei non çonvenlat, a ut S. V. cenfura , qu» nulli prodeft , nec peccanti,
macxuicm non deceat, aut quod minus be­ nec alteri cuicunque , non debet infligi ·, in>
ne . minufque debite , feu reverenter ex ore mo debet tolli fi eflet inftiéla. Unde Sapiens
proferentis evolet non'irritetur fed indulgeat D Prov. 9. Noli «rgwre derifere», nr edrrir ar ;
quafo benigrâtas vestra, mihique veniam tri- ubi Glofli : non eft timendum ne tibi deribuat humiliter expafcenti , atque e paterna for, cum arguitur contumelias inforat ifod hoe
caritate reâitndinem mentis fufeipiat filialis ·, potius providendum , nec traâus ad odium
necnon pro minus bene diflis debitam com. inde prior fiat 1 flt S. Thomas In 4. dicit, reflionem imponat . quam fupplex libenter , fpoodeo quando lententia excommunicationis
prout debeo fufeipere fom peratus ■ Tants ita­ eft laxa contra aliquem, A ipfo illam non ti­
que majestati loquens , verba non intendo met, nec eft ea medicinalis debet ab illa,
proferre , qu» ipfius aures demulceant, fed abfoivi, edam invitus, & S. dicit in Prologo
que mentem pafcant, non qu· fapiant dul­ fuper librum Kfilns, quod fruflra niti neque
cius , fed qua proficiant \ utilius ilia tan- aliud fatigando nifi odium querere extreme
quam venenum fugiens , qu» voluntati fen6- demende eft 1 A Icci. IT. Noti c»»eri cotsbdi folent efle amena, & ea potius eligens ,
que funt rationi, A veritati confona, ac dul­ fruflra conari contre impetum multitudinis .
cedine caritatis plena, per qu» A Anentur < Beatus etiam Thomas
. x. a. q. __
4). ▲. VIL
vulnera , A vitentur pericula, atqu» in fori-E dicit, quod pennarum infltfUo nota eft prop-

A

cortice videantur dura A afpera , fi bene ta­
men enucleata , ac masticata fuerint reperientur intus in medullis fuavia. Hec de bene*
vola fubportatione vestra non diflifus promit­
to feiens S. V. femper illius verbi habere me·
moriam : meliore funt vulnera diligentis, quam
fraudulenta odientis ofcula; ac eos ab incau­
te sute, cum Apostolo detestari qui fecun­
dum dcGderia fua coacervant fibi magistros ,

didne quseiam ad cohibendum peccata 1
ideo in tantum habent radoamm joftiti·, in
quantum per eas peccata coUbmitul. Quod fi
per infli&oncm posearum maaifoftumi fit plu­
ra, A majora peccata foqut tunc ponarum
injfiuflio non continebitur fub juftitia. Unde
qtando ex exeommunicadone aliorum immi­
net periculum fchifmatb, tunc excommunica­
tionem ferre non pertinet ad virtutem jufti­
da: , Huc S. Thomas. S, etiam Auguftinus ia
Libro

CONCILII BASILEENSIS.

-

670
1 at multi, T»
•uAorirate
nirione peccatorum celandum eft. Qui igitur duorum generalium Conciliorum, Conflanda»procaflus, da quibus eft farno, nulli ut vi* fis videlicet, fle Senenfis, auâoritate duorum
detur· medicinales exiAercat, exiftimo expe­ fummorum Pontificum Martini V. fit S. V.
diam fora ab illi· cdfar·.
fle per prefentiam, fle vocatkmeat Legad ASecundo videtur mild expedient a tali mo- poAolici, fuit debite congregata, ac legitime
do procedendi ceffare, ex eo quod multum ftabilita. O utinam talcs procédas incoavunientia, fle fcandala non sagerent.
Propter pnemiflâ igitur, fle maxime pfp·
de faqui videtur, de quo non eft Dubium , ter fcandalum fchifinatu evitandum non vide­
mopdus erit nimis excxndaliiatus , cum jam tur expediens contra congregato· fapradiAo·
nuper tanto tempore fuerit fchifma in Chri- procedere n quinimo ab hujufmodi procefltftteaitstt , quod vix pomit eradicari. Et viG- bus fuper tfafem dum effet ad tempus, uM
bile eft qnod faculare· Principe· flt alii di­ edam eertol clarefceret ipfo· fore peccantes ,
ces* S. v. Γ
- - dc ~
Domino· meos Cardinales
efle B feu colpabslcst cuoniam quando multitudo eft
in caufa diâi fehifmatis, fit fcandali. Dicent in fcelere , nec tylva pace ecclefia mali puni
eaim quod Papa cum Cardinalibus fecit con- ri poflant, tolerandi fum ponas , quam vio­
gregari concilium in Bafilea ; fed videntes lata pace ecclefi* puniendi ; verba funt Aogoftini fuper Pfalmiftam , fle habentur XXIII.
q. IV. j. /Tine
in fine , in quibus bone
rant concilium ; de quo procul dubio pluri­ concordat didum ejufdem Auguftini contra
mum fcandalizabuntur; immejam de tali dif­ Epiftolam Parmeniani fupra finabter allega­
fidi© fcpndalizatl funt. Qui autem fcandaliza- tum , flt habetur etiam aj. q. IV. cmn faut/*verit unum da hi· pofilhs , ait Chriftus in E- çw, ubi dicitur, cum quifque fratrum flt Chrivaagelio, expedit ei ut ftrfpendatur mola a- ftianorum intus in ecclefia focietatem conûifinaria in collo ejus, flt demergatur in pro­ tutonun, in aliquo tale peccato fuerit deprefundum maris. Secundo eft a pradiâis, cef henfns. at anathemate dignus habeatur, fiat
fandam ratione diveriorum errorum , qui, fi hoc ubi periculum fchymatis nullum eft . B
fiat fchifma , orientur in Chriftmnitate. Schis­ etiam Cregorius in fuo Pastorali lib. a. cap.
ma enim difponit ad hatrefim, ut DD. fanâi,C ,8. dicit , quod dum duorum vitiorum lanfle Theologi dicunt ; propterea valde timen­
guor irruerit, fit hoc levius illud fortxffe gra­
dam eft ne fic procedendo, flt ferrum ferro vius premit, ei nimirum vitio reflius fob ce­
acuendo, ac invicem fe mordendo totus Cle­ leritate fisbvenitur, per quod firftine ad inte­
rus detur in brevi in direpriooem, pradam ritum tenditur, etfi hoc a vicina morte rtatque mortem , ficut in Bobémb contigifle ici­ ftringi non poteft, nifi illud etiam, quod emus . Tertio videtur a pradiAis cenandum xifbt contrarium crefcat, tolerandum paftori
propter periculum fiibverfionis fere totius Chri­ est, ut per exhortationem fuam artificioib mo-

ftianitatis , qua inde timeretur faqui ratione'
adherenti* , fle fequehe magna, quo enim
magis eflent irati, eo grivius defevirent. Et
cum forte Bohemi venturi fint illuc, timen­■
dum eft , ne poftquam foerint fuperficialiter'

deramine unio patiatur crefcere, quatenus poffit aliud a vicina morte retinere. Quod cum
agit non morbum exaggerat , fed vulnerati
fui, cui medicamentum adhibet, vitam fervat, nt exquirendas falutis congruum tempus
inveniat. Unde fle Dominus in evangel» palumarios reperierint ·, facient exccutures, flt: raboUce loqweas interrogantibus fe afi debojninirtro» fuo· ad humiliandum flt fupplantsn- D rent ab agro tollere zinnia, refpondet quod
dum, ac perfequendam Ocrant, obedientem non ; fed quod permittatur utraque crefcere uf
8. V. ac toti Ecclcfia Komina. Et fic cum que ad meflem, ne forte volentes zizania col­
liger· eradicem fimul flt triticum .
fperentur, videtur a talibus fore celandam.
Oftenfa veritate prims conclufionis, restat
Ad pradiââ autem bene videnda multum nunc procedere ad fecundam, flt quamvis di­
valet memoria pneteritorum geftorum, ficut cat Salustius veritatem odium patere, rerunenim talia talibus concurrentibus haûcnos ac­ tamen tum quia pro certo teneo S. V. fem­
ciderunt , fic podibtle eft fimilibtu concurren­
per fuifle, fle effe ipfius veritatis pnsdpuum
tibus ia poftenun fimilia poffe accidere; nam amatorem; tum quia memini me legifle illud
in contingentibus agibilibu·, ut plurimum fu­ diâum B. Ambrofii in epistola ad Throdotura fuat fimilia pneteritis, ut dicit Ariflote- fium imperatorem , videlicet, quod nil tur­
les in fecundo Rcthorica , qui etiam Ale­ pius , nihilque periculofius est in fscerdote ,
xandrum admonet, ut prcdecefTorum aâa ad quam veritatem quam fencit non libere pro­
memoriam reducat. Annale· inquit prmbrito- nuntiare, cum etiam quia fcio his, qui verirum difcutc, inde enim poteris bona exempla E tatem elucidant vita sëtcmn premium a Doextrahere , quia fails pnrterita dant magnum mino repromiflum
"
, ipfa veritate prima , flt
documentum , fle qoafi certitudinem in fatu­ iocrvata dicente EccL 14. = Qui audit me
ris . Confident igitur S. V. quid profuerunt non confundetur , flt qui operantur in me non
proceflus Domini Bcnediûi, flt Domini Gro- peccabunt, qui elucidant me vitam atemam
habebunt , intendo veritatem quam in pnegorii contra eo·, qui convenerunt ad conci­
lium priftinom, quod nulla auâoritate legiti­ fenti materia fentio , fle catholicam reputo,
ma , aut ftlrtm , nec tali, nec tanta atklori- falva femper 8. V. & ecclefia determinatio­
tam Addebatur , quali , fle quanta Concilio ne , plane 8c abfque velamine propalare. Ve­
Bafileenfi fislctav , flt exinde videre poterit niens igitur ad intentum, veritatem dWlc ennquid militari· proceftus qui per
V. fieri dufionis fic ostendo .
Quilibet Pariatus, i miro generaliter quili­
codent contra hubfinodi Congregationem Babet

«7!

A P P BNDI X

PR I M A

β7»

Pas bet Christianos. qui debet & potest fine Dei A lum provenit ; eadem ratione nec illud fcsnzr__r. r.
—
— , Bc
■-------1, -t
offcnfa
foturis
fcandaBs obviare
vult
'fa­ 4*iUB| periitveret. vel crefcat in deterius ,
cere , neque facit . peccat mortaliter ; fed & obligatur refimsre a rnntinaatione incepti oV. per revocationem didolutioris Concilii B* peris, fini illud pcsnitus revocare . Sicut ergo
fileenfis Bc approbationem ejufifem quam po­ quando prmdiria dtifotatio aria est, fi fiatflec
test facere fine Dei ofienfa potest obviare soul- confideratum de dido fcandalo, dt creditum
tis, Bc magnis imminentibus periodis, 8c fcan- fuiffet illud verofimilitar evenire , fieri non
dalis ; ergo fi non vult facere, neque facit deboilot ; tu cum ex ipfe ftria fcandalum ex­
cum debeat videtur poccar: mortaliter. Goa- ortum fit, Bc quotidie crefcat in majus, de­
fequentia est nota, Bc antecedam pro prima bet omnino revocari. Tum etiam quia S. V.
pane est manifestum ; quia ut Augustinus imo Bt quilibet prolatus debet fc conformare
dicit faper Pfalmam 4». Bc habetur i» fin. doririms , Bt adibas Christi, fequi vestigia
Gap. O/teoffir ΧΧ1Π. q. j. m Qm défait ofi- Petri Apostoli rite peragere fecundum debitum
vmrf eunt fattf ennfentu 3 Et Athaaafius Bc pastoralis officii fpecialem curam gerere de
Damafu» dicuat ibidem, quod malorum, im­ falote proximi . Ex his quatuor tripedibus
pietati favet , qui ete obviare ceffac. Qife e-B debet fcandalorutn occationes , feu caufas pro
nim potest obviare Bc perturba.e perverfee , viribus evitare.
Primo ratione confbrmitatis ad a£fa, & dobc non facit nil aliud est, quam favere im­
pietati eorum; nec caret fcrupulo focictatis /Irinam Chrifti, nam fecundum Gregortam
occulte , qui manifesto facinori definit ob* omnis Chrifti aflio mea eft inftruftio, « Ber­
vurc . Et habetur timile a. q. VU. Cap. Ne- nardus dicit quod quaecunque Chriftus fecit ,
totum dtfciplina morum fuit. Conftat autem
Sitire.
I*ro fecunda etiam pane clare apparet quia quod Chriftus cum in tranfitu per Capharex communi fama , Bc ex hir, qua quotidie naum non folviffec didrachma, in quo tranpublice deferuntur ,. evidenter colligitur, quod fitu erat de more folvi, poAquam rediiffet in
li «h'folutio ipfius concilii non revocatur , Bc domum, cognito quod ex hoc ii qui collige­
per 8. V. concilium quantum opus est non bant conium fcandalizabantur mandavit Petro
appobatur , fchifma infallauter fuhorietur, ut fialveret ratione dumtaxat fcandaii evitan­
auâoritas fedis Apoftolic· plurimum depri­ di , cum ipfe a tali tributo effet penitus li­
metur , quamvis auftaritati ejufitiem ( fic ) ini- ber , Bc ad ipfum fol vendum nullatenus obli­
ti fe afferant malignandi via contra CuriamCgatus foret, quemadmodum ipfernet ut habeRomanam aperietur > & multa alia mala , Bc tur in Evangelio in parabola propofica antofcandandala fubfequentur , quibus preclude- ' quam folveret declaravit.
tur aditus fi S. V. concilii continuationem difi
Secundo debet pnelatus vitare fcandalum
folutionc non obstante concriferit, locumque, fequendo vcftigia Petri Apoftoli . qui notifi& legitime aria, Bc agenda comprobaverit , cato fibi per Paulum doriorem ecclefia de
quod utique S. V. fine Dei offimu facere po­ fcandalo quod de fua adione fequebatur ce£
test , cum non fit coqtra legem Dei ; immo favit a legalium obfervatione, ne exemplo
& debet propter mala tam innumera evitan­ fuo alios fcandalizaret ; & tamen in hoc^ fe­
da . Prelati vero ut doriores fanrii tradunt cundum Auguftinum non peccavit, nifi veniatenentur ex debito ncceffitacis gregem fibi com- liter. Patet hoc per doriores Sanitas fuper
miffum tueri , Bc defendere, & a cunriis no- epiftolam ad Calatas a. nbi dicit Paulus fe
Petro in faciem rriliuffe, quia reprehenfibilis
civis, & perturbantibus prefervare ; quin im­
mo & fi expediat pro ialute ac confcrvatio- erat, ex eo quod gentes exemplo fuo judai­
nc ipfius gregis vitam propriam morti expo­ zare cogebat.
nere dicente Domino in evangelio: bonus pa-D Tertio tenetur quilibet Pralatus fcandalum
evitare ratione Paftoralis officii,
ex quo fibi
stor animam fuam pro ovibus fuis ponit.
"
. Secundo eadem conclufio probatur fic. Qui- incumbit vigilare fuper gregem fibi commif
fiira
,
ne
quclihet
difpergatur
,
aut
vulnere­
libet , Bc maxime pnelatus quantum est in fe
tenetur vitare ne proximus ex aliqua fua a- tur; & fi qua ovis ex grege deperdita fuerit,
ihone , vel omiffione fcandaluc ur ; ergo S. etiam fuper humeros ad ovile revocetur: Et
V. debet illa penitus vitare, eam revocando, tanto amplius ad hoc tenentur S. V. quanto
& cum eis confiliative concurrendo. Confo major eft fibi commiffa prafidendi pocrita,
quentia patet , Bc antecedens pro fecunda par­ cum ex majori multitudine fubditorum gra­
te quoniam ex hujufmodi dinblutionc non fe- vius Gt damnum quod ab inde provenire po­
lum Phrdci fi qui funt fcandalitantur, quod teft . Si enim fecundum fimtendam Salvatoris
est fcandalum cx malitia Bc iniquitate proce-- pana condemnationis atema imminet ei ,
dens ; fed etiam putilli quorum fcandalum est qui icandalizaverit unum de pufilEs, quanto
ex ignorantia
, & infirmitate proveniens. S. amplius ei, qui multitudines populorum r Pro
„
autem vestra, immo B< quilibet pnelatus te- pter quod B. Gregorius fupremus Pallor mi­
netur ex debito neceffitatis fummopere evita-E litantis ecclefia homdia septima faper Eaere fcandalum putillorum; & dicebam in pri­ chielcm fe & fuccefibres fuo· hortabatur di­
ma pane antecedentia quod multipliciter ( id ) cetis: quantum fine peccato po&unus, vitare
apparere poteft, tunc quia fcandalizanti indi­ proximorum fcandalum debemus.
citur pana damnationi» aternr auâoritatc eQuarto quilibet Prdarai fcàndahim proxi­
vangelii ubi dicitur : quicunque icandalizaverit mi vitare teneqpr, ex eo quia gerere debet
unum de putillis his dec. tum quia Christus in fpecialem curam de fahite ipfius proximi, aut
evangelio docet melius efle oculum, manum, faltetn illam noft habere contemptui, Bc hoc
vel pedem fcandalizantem perdere ; ex quo eft mandatum ab initio faa creationis huma­
colligitur quod poena fcandaii eat gehenna ne creature a Deo inditum; dicitur enim
ignis. Constat autem quod qua ratione tene­ Ecclli XVII. quod Deus poAquam creavit ho­
tur quis abstinere ab opere> ex quo fcanda- minem virum fcilicet, Bc feminam dixit il­
lis ;

CONCILII BASILEENSIS.

«74

py» lis : Attendite ab omni iniquo , dt mandavit A Ium fidsjeBot regibus nituntur opprimere , fed
illis uncuique de proximo fiao. Hoc etiam datam fibi gloriam non ferentes, » spfiu , fw
dicit Salvator in evang. Matt. XVlIL Pidete dederunt moliuntur infidtas . Net contenti funt
ne cuntemnaM unum ex bû ptfillis. Si igitur pruriet non agere benefient, & humanitatis in
liante prediDa diffblutione, pro qua revocan­ fe jura volare, fed Dei quoque cunBn cernen­
da magna inflantia fella, dc diligens adhibita tis arbitrantur fe fugere pofi fententiam, & in
fidi, fpes de ejus revocatione per S. V. fien- tentum vefania proruerunt, ut jror qui eretfiM
da omnino auferatur, dc ablata ad talia pro­ fibi ofksa ddigenter nbferoanf^&ita cunila acedatur per qu* fchifmata, dc alia fcandali gunt, hr omm laude fini digni mendaCxscum fitcontingam in ecclefia, manitofte contemni vi­ nicultt canentur fuboertere , dum auret Princi­
detor (ahis omnium proximorum , qui hac pum fimpliret, ex /m neture altos efiimantts
cauto, vel occafione involventur in fcandaio, collide fraude decipiunt. Que res 8t ex veteri­
a qno forte aut vero, aut nunquam potennt bus probantur hyftoriis, & ex his qu* gerun­
liberari. Manitofte ergo concluditur quod S. tur quotidie quando malis qporundam fuggeV. qu* haac novit vel per eam flat quomi­ ft ion i bus Regum ftudia depraventur cum pronus ipfam fetat, tenetur revocare caufam, &Bvidendum eft paci omnium provinciarum,
occafiooem hujufmodi fcandali, videlicet dif- Nec
T’
putare debetur fi diverto jubeamus ex
animi noftri venire levitate, fed pro qualita­
foliHtonem prodillam.
Tertio probatur fic dilla condufio. Aut te, 8c neceftitare temporum ut rei publice
hujufmodi diffolutio fall a fuit bene, dc lici­ pofcit utilitas , ferre fententiam. Ex qua au­
te, aut illicite, dc minus bene. Si illicite, ctoritate optimum documentum eoUigitur pro
dt minus bene alia eft*, debet penitus revo­ eundis principibus Chriftianis, fi enim genti­
cari , nam ficut B. V. tenetur aliorum errores lis Imperator , qui dumtaxat felicidtatem
corrigere, fortius tenetur errores proprios e- fuam putabat in gloria^ dc honore mundano
mendare ·, unde decretalis dicit: Ji contra pre- confiftere , his omnino contentus quod man*
fcnptum ordinem tanquam homines exceffifiis, datum, quod fluite ac deliberate fecerat con­
pudeat vos errorem virorum corrigere, qui flabat redundare tanta utilitate unius ex po­
pnfiti efiit ut aliorum corrigatis errarer , nam pulis fuis, qui etiam in captivitate tenebatur
apud diftriflum judicem in qua menfura men- fiib eo ad fupplicationem regime Efther illud
fi fuentis, remetietur dt vobis, ita ut inve­ revocavit ; quantp magis S. V. qu· ftit per
niatur aliqua occafione congruente, per quara C contemptum glori* mundane ad sternam to­
ne veftra vilefcat audoritas in Cap. Qualiter licitatem perveniendum- tore, debet revocare
0 quando in i. de dQu. Item imperator di­ ftatutum fuum , quod creditur venire in fcan­
cit : non enim erubefeimus, fi quid melius dalum fubditorum ? Et quod eft amrfius ad­
horum , qu* prius ipfi diximus advinvenia- mirandum imperator profatnm non faltem re­
mus, competentem prioribus imponere cor- vocavit mandatum, quod toti fuo dominio
ieflionetn, ne ab aliis corrigi expellemus. fecerat intimari; immo dt revocationem fuam
Aut. de Nopc. circa principium CoU. 4. Item publicandam miftt per univerfas provincias di­
dicit Hilarius epifeopus urbis Roma in fyno- tionis fus. unde fubditi in textu pnefeto cx
do pnrfidens quod quifquis commifit illicite, pertona ipfius regis: Aoe autem eddlum quod
aut a prrdecefibnbus fuis invenerit admiflum, nunc mittimus in cuntht urbibus proponatur.
fi proprium periculum libet vitare damnabit. Non pudeat igitur B. V. predtftam diflblo*
Gap. Apoftolic* Sedis XXXV. Q. IX. Item tionem tollere, dc ipfum concilium approba­
B. Gregorius dicit cantatus ab F.cclcfia tem­ re, quoniam bona opera, que per prolatum
pore Quadragefimali, emendemur in melius qua etiam bene fiunt fi adfit poffibilitas, dc exiignoranterpeccavimut,
fuino pwccvpati çux-Dgat neceflitas funt in melius commutanda, dc
ramus fpanum panitentia & invenire non pofii- ipfius ftatuta tolubtia fecundum varietates re­
mus. Si autem dida diflblutio licite , dc pro­ rum , & temporum etiam varianda. Qui enim
vida confideratione fuit alia, etiamfi ad uti­ tenetur ad majus, tenetur etiam & ad mi­
litatem ecclefi* , dr in falutem Chriftiani po­ nus . Si enim prolatus exemplo, Sc pracepto
puli fuilTct ordinata, cognito de fcandaio, Chrifti debet pro ovibus fuis animam fuam
quod ex ea fequitur, venit revocanda, five ponere: debet utique, dt mala aâa corrige­
annullanda. Conftat enim fecundum doUri- re , & bene alia ii poteft, & pro fitlute fui
nam fic fententiam Salvatoris noftri in evan- gregis expedire viderit in melius commutare;
gelio, quod nedum pes, dc manus , fed e* unde Gregorius XXVIII. Moralium pulcher­
tiam oculus fi ftandalizant, debent afeindi. rime ad propofitum ait : DifcreOioms lineem
Non obftante quod tria haec penitus neceffaria, dt tolutaria fini human* naturo, fatis enim eft magna confafio, claudum vel ma­ per efi virtus, fata per momenta temporum firnnum , vel monocuhim fore. Sed prout inibi pe mull· mutantur aOionum ; unde fit ut atm
Chriftus edocet : melius eft cum his deformi- E quid bene agimus plerumque melius ab epu uflsotatibus intrare ad vitam, quam mitti cum ne ceffemut, & laudabilius ed tempus deteret
contraria pulchritudine in gebpnnam. Quod quod m fuo tempore laudaMiter metu tenebat.
autem ea qu* femel a principe conftituta funt,
Nam fi pro noftris bonis minimis, quibus
etiam ubi conflantcr licite ac debite alla fuit aptius proficimus nunc tamen intermifEs cun­
fe fi«cogtfofcantur vergere in damnum pacis ilis noftris majoribus laboribus mala proximis
ac felutia populi, periculi debeant revocari, imminent, neceflario nos virtutum augumenta
habetur Efther XVI. ubi in perfona Regis Ar- feponimus, ne infirmioribus proximis fidei der
taferfis dicitur ia eptftola, quam pro Jnd*is trimenta generemus, ne tanto quod jam agi­
ad totas regni fisi provincias mifit, multi, in­ mus virtus non fit, quanto per occafioaem
quit , bomtaft peinapum φ honore, qui in eos fisi in alienis cordibus fundamenta virtutis deeoliatus efi, abufi fiant iw fitperbi·; & non /b- ftruit. Quam dUcrellionis lineam beue ante
Cottal. Centni. Tom. XXIX
V v
mo-

«75

APPENDIX PRIMA

67A

monentige oculus Paohs» offendit, qni g*n-Ac«rtmur. Unde fi ejitt Ssnâita* fejpfem jotiles ad Ubertatem fidei venientes circumcidi dicandum fi aliquid in feo ftatu reformandum
prohibuit, Bc tamen Lytris atque Hjcoqip occurrerit, fpoqte offerat, etfi totus mundi»
traofiens ipfe Thimoteam , qui gentili patre fureret coqtra ejus fanflititatem no· potant
genitus fuerat, circumcidit. Videns enim quod prwvaleve. Nec videtur pnedida fcandala feu
nifi mandam hac fervar* oftenderet, ludio­ inconvenientia qu* obikiebantur accidiffe*,
rum rabiem etiam in iis» qui fibi tunc co­ fini in futurum vapofimiliter poffe accidere,
mites adeiant excitaret, affeâionis fust vim puai ipfum concilium Bafilcenfe congregatum
poftpofuit, Bc fine damno fidei fe fuofqqe a fuerit, Jt legitime ftahilitum , audoruate Coqperfccutionis immanitate cuftodivit, fecit quod ftaqtfenfit, Bc Scnanfis ConcjUonim , ac domi­
fieri fidei amore prohibait ; fed ad fidei re- tu Martini V. pnedeceffioris immediati Senili­
torfit mfeiftrum, quod quafi non fideliter fe­ tatis veftne, βί approbatione Sanditatic ejufcit ·, plerumque enim virtus cum indifercte ttr deqa, ac p$r preientiacn, dc vocationem le­
netur amittitur ; cum diferete intermittitur, gati Apoftolid, ut fiepius fuit didum. Em
plus tenetur . Nec mirum fi in incorporeis in- quibo· clare videtur auclorius veftr® fedis Atelligimus , quod agi |n corporibus videiqus. B poflolic*
in feçum> , dc congregationem irre­
.
Ex Audio namque a rebus qefcenditur ut in vocabiliiar
vocabiliter transfoi
trausfiifà fecundum quorumdam
fuo tempore difeordatur , cum validitate teq- opinionem donec finita fine agenda . Etfi difdarur . Quod fi otium relaxationis noo acci­ folutio ipfius coqcjlii per S. V. fada de jure
pit, feriendi virtutem ipfo ufu tenfioni* perdit. valuerit, dt certum effiet mala , qua flatiiq
Sic aliquando in exercitationibus virtus cum obijeiebantur in parte jam eveniffe, dc in to­
per diferetranem pneterminitur, refervatur; to in foturum evenire debere, quod vetifimtut tanto poft vitia valenter feriat quanto a liter non pnefumjtur, tollenda effient ad tem­
percuffione interim prudenter ceffat. Sed for­ pus omnia, ec vitandum gravius> & paricute dicet S. V. β. P. quod prmfat* rationes lofius malum, videlicet fcandalum fchifaatis*
non militant, cum omnes fuper falfo funden­ quod judicio multorum fapientium adeft in
tur, videlicet fuper fcandaloram eventu in foribus» nifi re* aliter difponatur, & ab om­
populo Chriftiano, qu* tamen S. V. imiqine- ni popdlo jam poblice enuntiatur. Vox au­
re non videt; immo potius evenirent fcanda- tem populi, vox Dei «ffie dicitur in facra Scrila fi fieret quod fuadetur, nam malignandi
lalignandi, ptura, dc omnibus mali·, ac fcandalis prxdiBc prevaticandi via aperiretur , oc<:cano reci- C dum pneponderat malum , feu fcandalum
piendi temporalitas ecclefi* prxberetur, fla­
fchifmatis, a quo fummo Audio» fumma foltus ecclefufticus extra libertatem debitam po­
licitudine , fenunaque vigilantia exemplo ete­
neretur , aditus perniciofis novitatibus adhibe­ nim paftoris Chrifli debet B. V. gregem Do­
retur , Bc Apoflolicx fedis honor, Bc auflori- minicum pnrfervare, fout enim pnecipuum
tas plurimum foderetur ; qu* fcandala , Bc a- bonum ipuus gregi* Dominici eft caritas, li­
lia his fimilia V. S. tenetur ex dehito necef- nitas , Bc concordia paejs. fic damnofius gra­
fitatis quantum cum Deo poteft quafi vene­ vius, ac perce Ipfius ipfius damnum eft fchif­
num perniciofum evitare ·. Bc confequcnter lon­ matis fciffiura peftiferi, quod ipfum gregem
ge melius, Bc falubrius effe videtur pnediclatn
dividit, difpergii , ac dilacerat, Bt in hatrefim
diffiolutionem , quam S. V. confultc, Bc deli­ peftifcram labi procurat, prout doflores fan­
berate , reflaque, & fanfla intentione mota di Bc Theologi dicunt.
quod Bc ego fateor verum effie peregit in fni
Quoniam autem in agibilibus flt moralibus,
roboris firmitate manere , Bc generale conci­ ut ait Nicolaus de Ixra fuper Natheiun ma­
lium alibi celebrare, ubi B. V. cum facro gis movent fada quam, dida, Bc exempla
Collegio dominorum meorum Cardinalium , Dvirtuofa, quam verba compofita » refereram,
al iorumque PrzUtonim multitudine, & tou & ad memoriam aliqua gefta SS, PP. S. V.
fua curia przfentialiter effie poffit .
reducam . Narrat in hiQoriis ille venerabilis
Ad quod cum determinatione & humili re­
presbyter Bcda, quod Felagius Papa cum vi­
verentia ejus Sanflitatis refpondetur, quod deret Romanos in honorem Oûaviani Auguconvenientiffimum , & optimum foret fi ea fli propter vifloriam , quam prima die menqu* dida funt commode, & fine fcandalo fis Augufti habuerat, ipfam diem fblemrutcr
poffient impleri. tyulbu enim lanx mentis du­ celebrare , dolens quod tant is honor fieret
bitat quoniam prxfen’ia S. V. quae pater & homini damnato pia devotione commonitus.
judex eft omnium Chriftianorum , ac caput Bc Eudoxtc filfo Thcodofii imperatori*, &
totius ecclefi* multum conveniens, Bc uniis uxori* Valentiniani, inftantu devoca puUatut,
effiet celebrationi generalis concilii ; verum delidcrans tam damnabilem ritum ab ecclefia
quia impediente infirmitate veftra hoc com­ fubmovere, pntfatam folemnitateos perutue
mode non poteft fieri de prefenti, fi non interdicere cenitavit, fed timebat rudi ecclcpoteft ibi effie prxtlotia, fufficiet fanditati» ifo, fi contra torrentem fe opponeret, unde
vcftrx pnefidentia; nam multa generalia con-F' sudep* quod non de facili populum Roma­
cilia fine pr.efentia fummorum pontificum fue­ num a tali confuctudine revocaret cum pr«runt aflenns celebrata Si igitur (auditas ea­ dkla 1 egitu cogitando traflavit, ut ofilcrvandem pnedidam diffolutionem revocaverit, ac tia fic maneret, fed potion nomini militaret.
ipfo roborato concilio miferit illuc praefiden­
Habita igitur collatione inter fe populum blan­
tes funs fufficiente aufloritate, ac poteftate dis exhortationibus induxerunt, ut oblivioni
fuffiulros judicabit omnia , Bc a nemine pote­
traderetur memoria damnari hominis, Bc fe- .
rit judicari in quo confervabitur Apoflolicx ftum fieret Apodoforum Principis. Quod cum
fedis honor, cum melius fit judicare quam omnibus placuiflct, papa, Bc regina protinus
judicari ; & fecundum Philofbphum agere ftatuerant ut quod indifereta hominum reli­
pnrflantius eft quam pati ·, & Apoftolus dicit, |gio faciebat, homini gentili damnato commu­
qood fi nofipfos judicaremus non utique judi- itata faceret Apoftolorum Principi Petro. Sic-

que

--au

g77

CONCILII BASILE£NSIS.

ό7β

I ex iniquo principio fàlubrte conflata eft A dicuntur ab aliis dc fcire oportet, informata T»
Igfo, confthutum eft quod ill· dies in bo- fciat, maxime ea, qu* vergere putantur m
-Petri
—·*-■
- ,—St- Fertum
ftibditorura damnum , ac perniciem, dc fui
norem B.
flpofloli coleretur
ipfiua «d vincula nominamur. Sic igitur fa- ipfius periculum fcandalofum. Etfi forte talia
eerc debet S. V. B. P. fequendo laudabiliter iam intimata funt, aut in pofterum intima▼ertigia proferi ftnAtffimi Romani Profulis · bunmr fenAitati vertro, non debet ejus fanCum enim videat ejus fanAitas congregato· in Aitas nimis fe incredulam exhibere ·. quiniBafilea Ce non porte ab eorum voluntate , dc mo adhibendo fidem debet convenienter, dc
propofito revocare, debet velle, & ordinare falubriter providere . In futuris enim rerum
eventibus fecundum moralium Philofophorum
illam Congregationem fic dc ubi eft remane­
re, M putiori nomini militare, ut videlicet fententiam vir prudens debet Temper przfupagenda ibi fiant auAoritate , fic nomine V. San· ‘ponere, ut eunAa evenire debeant in deterio­
Aitati· ejufBcm , fic per profidentes per ejus rem partem, ut fic fciat, dc valeat occurrere,
fanftitatem ibidem deputandos ficut juftum dc contra Astura pericula convenientia, dc £»eft, dt confentaoeum rationi , cum fitis Prin­ lubria remedia adhibere.
Interroget igitur B. V. difcipulos fuos di­
ceps orbis terre, & caput totius militantisB
ecclefi* . Item jonas Propheta cum videret cens : quid dicunt homines de Papa Eugenio,

tempeftatem validam ortatu effe in mari ait t de
~ de -----S. R. E. Cardinalibus -fuper diffolutio.
fi propter me orto efi hoc tempeftar, tollite me, ne Bàfileenfis Concilii ? dc voluntate ipfam dif­
& mittite in mare; magis follicirus de falute folutionem revocandi', dc concilium approban­
di . Refjxmdebunt autem difcipuli fi veritatem
totius navis , quam de utilitate fui ipfius.
Item legimus de Gregorio Nazianzeno. quod loqui voluerint , quod ahi dicunt ipfam diiX^
folutionem
fuifle faAanv, ut Papa , & Cardi­
permifit fe dignitate privari ut feditio orta,
dc difcordia mota inter fratres, dc fubdiros nales reformationem quam in fuo ftatu for­
penitus tolleretur, dicens cum prodiAo Jona midant, fubterfugere valeant i alii dicunt quod
Propheta : fi propter me orta efi plus cu­ ex eo quia temporalia bona perdere dubitanti
ram de Fratrum , d( fubditorum concordia , alii quia nolunt ea revocare propter punAum
honoris , ne fe male egiffe confiteantui , dc
quam de honoris proprii excellentia .
Alii vero quia
Dignetur igitur S. V. bull* diffolutionis o·, viAi, feu fuperati appareant
,
_____
r___
„Ί_.
__ acquidam ex eis curiam Romanam in Italia re­
___ _ ,____
dc linguam
aperire,
ut libere
portât
loqui
dicere; fi propter me om efi hac tempeftas,Cmanere, qtlidam autem ultra montes eam eCtollite me, (fi mittite im more. Quod fi qui fua- fe defiderant, H*c dc his fitnilta communiter
deaat contrarium poteft refponderi ficut Chri- omnes affirmant
”
. Si autem S. V. mihi dicat :
ftus dixit Petro : vade retro quia nort fapis qua Tu autem fuper promiffis quid dicis ? Ego
Λ* fug/. Ad pmdtAa autem fanAitas veftra cum humilitate, fed cum veritate refpondco,
induci debet confideratione fupradiAorum im­ quod omnes communiter de S.V. ac Dominis
minentium fcandalorum , quz quidem fcanda­ meis Cardinalibus fuper promiffis male lo­
la aut fcit , aut nefclt, Si fcit, dc non pro­ quuntur , dc pertime opinantur, dc fcandala
videt diffolutionem ipfam ex qua fequuntur magna in proximo ventura nunciant nifi pro­
revocandum, & concilium approbando non videatur, ut fupra fuit diAum , dc pluries re­
poteft excufari a gravi peccato. Si autem S. petitum . Mihi itaque dc mihi fimihbus pura
v. profata fcandala nefeit, cum maxime ad intentione veritatem loquentibus indignari non
illam pertineat talia debere fcire, ut non pof- debet S. V. fed potius regratiari, cum annunfit a quoquam redargui negligentiz, debet ciemus tribulationes dc mala, que communi­
talia a fubditis diligenter feifeitari, dc inqui­
ter ab omnibus dicuntur SanAitati Veftr», ac
rere a lapientibus, dc bonis viris , veftrifque Dtoti Ecclefi* de proximo imminere , quibus
fidelibus fervitoribus folicitc inveftigare, e- per S. S. faciliter, dc falubriter obviari po­
xemplo Chrifti , qui quamquam Deus effet, teft , dc debet, videlicet per diA* diflolutiodt homo perfeAus, dc fecundum utramque nis revocationem, ac Bàfileenfis concilii ap­
naturam, Deitatem videlicet, dchumanitatem, probationem . Ad quod fi S. V. dignabitur
• omnia clare fciret, nihilominus interrogare condcfcendcrc, poterit tunc aliquos ex ER.
voluit difcipulos fuo· dicens: quem dicunt ho­
DD. meis Cardinalibus mittere, vel alios prae­
mines efe filium hommist Illis autem referen­ latos qui nomine ejus fanAitatis ibidem protibus varias hominum opiniones , qu* habe­ fideant, res agendas falubriter , dc bene difbantur ‘de ipfo. quia alii Joannem Baptiftam, ponant, dc cunila qu* erunt ad honorem
alii autem Heliam, alii vero Jeremiam, alii Dd , dc SanAitatis veftr*, ac falute totius pounum ex ceteris Prophetis ipfum effe dice­ pdi Chriftiani debito fine concludere valeant
bant, adhuc eo· interrogavit de opinione, cum aliis praelatis fic litcratis viris, qui illuc
quam ipfi difcipuli de eodem habebant, un­ jam convenerunt, ac convenient in faturum,
de fubiunxit: vos autem quem me efe dsdtisl pnemiflis tamen iis, qu* honefta, dc couvePro quibus Petrus caueris ferventior refpon- E nientia fuerint fuper reparatione eorum, qu*
fum inquietis dedit : tu es Chnfiut Ftltus
'
Det
~
fine prefidentia, dc auAoritate S. Y. ibidem
urvi,· dc quia veritatem libere,clare con­ aAa funt ad finem quod honor ejus fandi ta­
fertus eft, ideo Chriftur eum beatum afferuit. tis cum memoria perenni in aAu virtuoso,
Principem flpoftolorum conftituit, ac ecclefi» femper in omnibus falvi remaneant, dc S. A.
fu* Paftorem, dc caput profecit. Ex quo re­ S. Veftr» suAoritas, dc preeminent ia , prout
vera a S. V. dc a fingulis Prolatis Ecclefi» juftum eft debite confervetur. Et fi poflea
plurima accipi poffunt fidubria documenta. quod abfit, dc non creditur fcandala eveniant,
Si enim is qui erat omnia dare fciens, tan- impaAari non poterunt S. V. nec Dominis
quam ft nefeius foret a difcipuli· informari meis RR. Cardinalibus , quibus cura pervigilis
voluit; quanto magis S. V. qu» omnia fcire effe debet male aAa corrigere, dc fcandala de
non poteft debet adhibere ftudium, ut qu» medio fubmoverc.
Vv
Om
Condi. Generat Tmn. XXIX.

cr

680
679
APPENDI X P R I M A
Omnia autem que dida funt de Domino­ Atace pflicii, per quem animi fui conceptum
rum meorum Cardinalium miffione > fatis uti­ explicaret. Quare fi forfitan , uti vereor, ett
lia , ac pertinentia videntur cüe. û confide» ore meo aliquid ineptum effluxerit , non
retur fequens hiftoria Libri Regum, videlicet imputetur , qu*fo huic fispientiflima mu­
quomodo ille fandiffimus Rex, dc eximius lieri, qu* in nulla rt errare confuevit, fed
Prophetarum David prudenti confilio , & pro­ tantum circumcifis pollutifque labiis meis,

vida circumfpedione ufos eft , immittendo Eu­ quemadmodum nec imputandum foret magiii Arachitam optimum urique, ac prudentdfi- ftro in ane xnufica peritiflitno . fi inftrumenmum virum ad Abfalonem filium fuum vo- tum rubiginofum ac confradum, in quo pial»
. lentem Patrem fuum dc regno expellere, & Iit, raucam dc non liene fonoram emittat vo­
engere fe in Regem, cuius mifli operatione , cem. Vos autem obfccro, ut interim me lodc ind i.flria confilium Acnitofel diflipatum eft, quente tacite in cordibus veftris oretis, qua­
fchifma, quod in populo Ifraelitico inceperat, tenus pro honore fanda marris Ecclcfia ac
d< in futurum imminebat gravius, extirpatnm B veftra rdificatione Spiritus Sandus igniculo
ac icandalum rebellionis, »x inobedienti* , Io quo labia Ifai* purificavit , faltem per
quod ortum fuerat contra verum regem peni­ horam purificare dignetur & raca. Deinceps
tus eft exrindum, prout habetur i. Reg. XV. igitur magna cum devotione & reverentia ma­
dc XV11. Capp, (a)
trem magnam loquentem audiamus omnes, όζ
Haec B. P. qu* Superius minus apte & attente confideremus divina exordii verba ,
quibus
nos allocutura eft, qux fumpta funt
perfundent polita funt ex intimis, 'punique
precordionun medullis, ac dc bono fonte a- ex Beato Paulo apoftolo ad Philippenfes c. i.
bundantiiï'me caritatis S. V. humiliter offero, Si qua confolatio in Chriflo. fi quod Solatium
charitatis, fi qua focietas fpititus, fi qua vimenti ejulitem i rd tus imprimenda ac per ve­
ftram fapientiam debite corrigenda pro minus fcera miferationis, implete gaudium meum,
bene didis cum humilitate veniam poftulans, ut idem fapiatisf eandem chantatem haben­
ac paenitentiam condignam exoptans.
tes, unanimes idipfum fentientes. nihiL per
Ccontentionem, neque per inanem gloriam,
fed in humilitate. Imprimis nolo e.xtftimctis.
XXVIII.
ad aliquos , tantum ex vobts me verbum fa­
cere , ad univerfos prout cuique opus eft ,
ΛΑί»ΓΤ<ιτίο Domini Juliani Cardinalis S. dnge- meus Termo dirigitur, totam ego hanc congre­
b ad Bohemos, ut ad fidem catholicam re­ gationem non partem alloquor , omnium enim
vertantur, habua in Congregatione generali veftram aqualis mihi cura. Nam omnes fi­
lii mei eftis, & in utero meo non fine ma­
facn Concilii Bafileenfis.
r» M' c®r.
gno labore concepi: Ego enim fum fponfa
*r»d & Mt
T θ01*11015 Pro publica populi Chrifliani u- ejus, in quo fecundum apoftolum ad Colofs.
un%,.
’ I j tilitate, opus mihi efle arbitror, ut per- Non efi mafatlus & femina , Gentilis ÔC Jofonam privatam exuam , & induam publicam, deus , circumcifio & preputium, barbaras dc
& tam publicam, uromnes comprehendat. & Scytha , fervus & liber , (ed omnia in omnk
nemo ab ejus jurisdidione eximatur. Hec eft D bus Chriftus ·, aufcultate igitur diligenter omnes,
illa fanda catholica Ecclcfia fponfa Chrifli & qui hic adeftis , & in cordibus veftris recon­
Chriflianorum omnium mater , h*c , inquam, dite in fpiritu lenitatis, qu* didura fum, dc‘
qu* nos omnes in hunc locum divin* bene- pro viribus enitimini implere gaudium meum
didionis vocavit, & ad nuptiale invitavit Natnrali jure dt divina lege filioli mei con­
convivium antequam ea pro quibus conveni­ fringimini credere confibis meis dc praeceptis
mus tradare incipiamus pauca vobifeum . ex obtemperare. Natura ipfa filio fuadet, cum
vifcenlnis chantatis loqui decrevi. Itaque non fe a jnatre efle genitum iciai, ab ea fuper
mc quafi mc ipfum loquentem audiatis , fed
omnes fe amari cognofcat, ut eam fimiliter
tamquam matrem dc nutricem communem diligat, amet, dc confoletur, & ejus omnibus
iandam Dei ecclefiim. Ego dumtaxat miniacquiefcat confiliis. dta Tobias finior monens
flenum prsebeo, & rudem linguam , qua ut in- admonebat filium fuiqn : honorem exhibebis ma­
flrumento utatur , ei tantum accommodo ·, ip­ rri tua omnibus diebus vita fua ·, memor enim
fa autem eft , qu* concipit, didatque fenten­ E efle debes qu* dc quanta fit paffa propter te
iias . Nec vos admiratio teneat , quod .hac in utero fuo, lex etiam digito Dei feripea
tam grandis 6c circumfpeda Domina ex hac inter pracepta, qu* ad humanam focietucm
magna congregatione, in qua plurimi funt Strtinent, hoc primum jubet, ut parentes A
dc Sand i & hterati viri , me folum eligeret
iis honorentur , propter quod Apoftoius inindodum & peccatorem ; habet enim apud ftruit Colois. filii obedite parentibus per omnia,
Deum nefeio quid privilegii officium publi- hoc emm beneplacitum efl in Domino. Quan­
cum . quo divina potentia virtutes fuas cre­
tum meritum filius honorando matrem, quan
bro exercere confuevit. Cum itaque Pnefidcns tumve fupplicii eam contemnendo expedet.
fim temporis hujus in hoc (aero concilio, Scriptura divina infinust, dicens: Sicut tpti
quamquam fupra inodum indignus , elegit me thefauri^at , ita
qui honorat matrem j dc -urfoonfii Chrifli, non vius merito fed tudori- fus: fili, mi, ne dimittas legem matris tua , ut
adda-

(a ) Cave cteda» Lector bane epiftolam deberi clarifiino Joenni de Tnrremar» Ord Prédicat Cardinali tic. & Sx,
potn.t Tiutcerenaua nendam era» ad Cardina)» dignitatem eveAae, quam deoM*
obtinvrt Finientur qoo «e coatuleru ad Comiliam Adecribendam igitar ceaueo alteri loanni de Oeanava Ord. Pa*
die» Hirpanooaem a Martino jv dtOa 111. deAiaataai ab Kagaauo IV ernlgMvaa Ca*dia*lrm & Shti acaaali epad
Cracaaiaan ia Vita Eagrn. afiuœanr . Manfi.
t< 1 nam quo tempore acribi

v

ό$ι

CONCILII BASILEENSIS.

addatur gratia enpiti tuo. £ contra: maledrilus A pleatis, gaudium meum. Quanto menus arte- T»
a Dqoqtà exafparat tnatrtut. Accedit proterca Λ
-quantaque
------------------------------ ° & vehementia depre
rtu
anxietate
quoawqnfiliia mei* fine ulla hefititione pa­ cationem meam ad vos porrigam cx vtrbis
rere dapeti*, quia non fum ficut una de ftul- apoftolicis modo piooofit.s animadvertite S.
tia muneribus hujus fieculi, fed in omni vir­ qua confolatio tft in Chrifto. <j quod folntute & lapientia ab omnipotente Deo pleniA num charitatis, fi qu.t fociet.is,ipuiti>s , fi qua
fime imbuta propter quod certi efle dclxns, vifcera miferationis , impiété gaudium meum
prscepta mea tamqulm ex fapientir fonte Quid eft dicere, fi qua confolatio eft in Chri­
manantia non pofle nifi ert*e faiubria. Nec il­ fto? nifi quii maxima eft. quam fi haber
lud omittendum eft, quod quidquid vob<s vultis, opus eft, ut impleatis defiderium pirum
confaluero ac jurtero , facillimum eft, 'ac fu­ Immoremim , fi placet , paululum in Jioc Chnpra modum delertabile. Qus cura mihi fit de fti nomine, non enim dicet memoriam foonfi
falute veftra hinc facile perfpicere potefli*, mei fic perfunrtonc trvnflre , ejis quippe aquod gaudiqn meum impleri non poflit, nifi more langueo, & iiquefarta efl animi, ut
À vobis bene fit ; gaudium meum ex veftro primum nomen dilertt mei infonuit -uribirs
pendet utilitate; non portum efle leta, nifi meis. Quid . quarfo , magis dici poteft qmm
& vos 4rtos & unanime* intuear ; carpuntur confolatio in Chrifto, qtri eft pater m.fcnc.v
vi icero mea, fi quem de filiis mei* ad mo-Bdiarum Sg Deus totiu* confolationis^ qii cen
ditûm laedi videro ; crucior tota , fi quid ac- folatur nos in omni tnbulatione nollu' I alcidit eis infortirni' ·, madefeunt tunc prafertim litur qui putat aliam m rebus g nibl.it.onem
gens mes lachrymis. chin inter filios meos . pofle invenire, ad ipfam dwntaxit pro condiiftdii
. .....................
aliquid ortum "fentio , “& "licet aliquae
‘
folatione accedere oportet , quoniim j-rfAointerdum matres repertae, fint quae dimiflis fi
ftum , ut inquit apo(1olus, abwotai <onf larm
fiis >4 novos maritos feu procos fe tranfluIe­ noftra. Ipfe fi>lus eft qui dicit. Penite ad me
rint , ut voluptatibus propriis fatisficcre cu­
omnes , qtti laboratis & onerati eft s, dr ego re­
pientes > filiorum fuorum oblite fint - ego au­ ficiam tos. & invenietis leqniem /immchui o·rem de numero illarvm computari debeo pro­ ftris ; & rurfus : qui fint veniat .rd me dr Λut experientia marufeftat, de quibus Jfaias (>it. PoiTidete , quod vultis , aurum , argen­
fcrilnt; numquid obbvifa poteft mater infantem tum , regna, civttatcs, fcienti-m -V cl xjuenfuum , ut non mfereatur fibo uteri fui. Quam­ tiam , & quidquid fub caelo eft : Sine Chri­
quam etiam quidam fitu patres ac Domini, fto mcleftias potius quam confol itionem ex­
qui filiorum culpis mileriifque non moventur, periemini. foliis Chriftus eft confolatio. pax,
dicentes, fatis mihi eft, quod bene agp, be-C quies &· tranquillitas, quod & ipfe tr.mfiturus
ne mihi fit, dc cetero neque iniquitas mea, ex hoc mundo , difeipulis fuis' prodicit : Τη
neque dclirtum meum. Ego autem non fic, mundo prefuram habebitis, tn me autem p<tlicet enim mihi nihil confeia fim ·, hoc me cem. Si igitur, filii mei , confolationem in
non confolatur, riifi & idem filiis meis adef- Chrifto fperatis, necefleeft, ut impleatis gau­
fe vjdeam, nec etiam finis eft femel ndmo- dium meum. Non enim aliter Dominus meus
nuifle , nifi hemni atque iterum & fine inter
vos confohbitur, nifi & vos unicam fjxmfam
miflione, ufque in finem frdulo eos commo- fuam confolemini, quam vt animam fuam,
nefaciam . Dilertiflimi mei» ita vos omnes af- ôt pupillam oculi fui diligit ; .Sequitur: fi
fertu quodam inexplicabili diligo, ut 'nulla
quod folatium charitatis , hoc eft n durita­
tam gravia efle pôflînt difcriipina , quibus li­ tem habere vultis, & ex charitate folatiui i ,
bens pro falute veftra me ultro non obtice­ implete defiderium meum ·, charitas dftertio
rem ; Quot martyria, tormenta . perfecutionis, eft , ubi oilertio , ibr delertatio ; ubi delecta­
tio, tbi fobtium & g audium ·, ubi charitas eft
a fievis Imperatoribus & tyrannis in primiti­
va adoletcenria ætatis meae pertulerim pro fik Deus efl , quia Deus charitas eft ; c contra
lute eorum qui tunc erant filiorum, & qui D ubi charitas non eft, ib£ ncc Deus eft, nec
quidem, boni aliquid efle pr.tcft. Si igitur
poftea fucceftcrunt, & fuccefluri funt, qms
unquam portet enarrare? Inundaverunt plates
chaiiratcm & Dcum & omne bonum cum
Deo defideratis votis rneis fits Jacere vos opor­
civitatum fanguine membrorum eorum. ut fi­
tet , fi praeeeptum primum charitatis eft ut
des ca’holica in filiis meis illibata perhfterct.
Ita quidem voA omne* in procordiis meis in­ diligatis Deum, diligendo me, diligitis pro­
fixi diis» ut non nifi de veftris commodis co­ ferto Deum , quiu Chriftus Deus & ego una
gitare queam » pro quibus non folurn alliga­ perforfe myftica fumus, cujus Chriftus eft ca
ri, fed & mori in membris meis unoquoque' put ; duo enim fumus in carne qna , & hoc
veftrum omni tempore parata fim ·, fequor in eft illud magnum /aeramentum, de quo inquit
Apoftolus «n Chrifto & Ecciefia. Si item ex
. hoc veftigia'Sponfi mei, qui ita me & cor­
pus meum dilexit, ut pro eo anitnam 'Tuam charitate diligendus eft proximos, quis vobis
ponere non dubitaverit. V idi ip'fum fiepe nu­ proximior eft quam ego mater veftra, & ma­
mero hchrymantem ac dolentem pro membri* ter talis, que non fcmel ut alix matres, fed
mei* ; audivi ipfiun inter maximas cruciatus & prêter facri baptifmatis geni ratiorum, conclamantem. Pater ignofee ilht. Licet undique E tinue in Verbo praedicat· onis & exhortationis
Diiertus manaret (anguine , & attrocitTimis vos pario? ha in perfona mea inquit apofto­
tormentis undique agitaretur, nihil tamen aliud lus : filioli mei, quos iterum paiturio, donec fm
mum fiüutem filiorum meorum fitiebat. Sic tuetur in vobis Chnftus, Iterum & tertio : St
CC me fponfam & difcipulam fuam facere de­ qua foaetas Spiritus Saniii. Implete gaudium
cet, & memoriam continuam veftri habere, meum, quid hoc fignificat? nifi quod ft vul­
ac die nortuque gemitibus inenarrabilibus cla­ tis habere unionem quam facit Spiritus Sanmare & interpellare ad Deum pro vobis, ut rtus in omnibus Fidelibus, fi vultis efle par­
nemo pereat ex ii*» quo* tradidit mihi; pro- ticipes Spiritus Sanrti & eis focietatem habe­
pccrea fic anxia aut follicita poftulo, ut >m- re. Si vultis ut Spiritus Sanrtus habitet in

' 4

69;
APPEND1XPRIMA
«I4
vobis, fetificate tftattem veftram Ecclefiam. A casem. Cum fita membra corporis mei natuO Tthwncnt admirationis genus, quam igai- nH pietate tam
im matris veftr·
veftra, quam cetero
catar«>­
«x veftro
diflidio fe affli
tus hic fermo . flt penetrabilior amni gladio rum membrorum
"
—· ­
anci piri pertingens ufque ad compagem ani­ gentium, miftreri ac competi debetis. Si ut
me fpiritu* ac medullarum ! Sed non tam primum Joftph vidit Bcnjamim fratrem fuum
propera Spiritus Saurii memoriam percurra­ parvulum in itegypeum deduâum , commota
mus ; nam inefabile quoddam in ore meo, rant vifcera ejus , nec fe collibere poterat ,
dum 1 pians recenfeo, fentio fuavitatto nedar; quin lacryiM ex oculis erumperent ,· quan­
fle quia 'multa hic Spiritus SanAus beneficia to magis vifcera veftra commoveri debent
mihi contulit, multum equidem, ne ingrata ad pietatem, & oculi erumpere ad bcrymm
fim , diligere ipfum debeo , fua enim cufto- vifa matre veftra flt genitrice tot fratrum vedta dimifla fum » ne videar orphans , ipfe me ftrorum diuturno' merore cabeftAa ? Sic Igi­
protegit nc porta inferi prrvsleant adverfus tur , filioli mei, conteftor Ac adjuro vos per
me . ipfe me fovet . dirigit flt gubernat, ipfe confblationem Chrifti , per (blattam charkat·
primum induit me adolefcentulam vinutem per fbcietatem Spiritus Sanfti, per vifcera miex alto, it in me refedit per ignem , ut cha-RIrrationis, ut gandiurn , quod de vobis conntate arderem, dc in lingua, ut linguis om­ cepi hAc in loco compleatur . Intelligitis, pu­
nium loquens. omnes docere poflem -, ipfe a- to , cur dixerim , hnplete gaudium meum ;
ftat fuper auribus meis, fle quidquid dixerim, hoc Signifient aliquid gaudii captum efle, ali­
Chnflus ipfe fuggent mihi, docetque omnem quid autem reflare, ut impleatur. Captum eft
ventarem . Spiruus ipfe ventatis non me un- gaudium in corde meo . cum tempus hujus
qu.im çrrare palliis eft, neque, ut fpfiro, uf- (acri concilii celebrandi advenit ·, per quod
que ad confutnmationem faculi patietur; hic mihi fpes non parva , eft ut filii mei undi­
mihi abunda largitus eft feptem ejus iacratif- que colligendi infirmitatibus corporis mei .
fima munera, fpiritum videlicet Capientia & que : proh dolor! graviflKma funt, opportune
intellefbts , conii lu & fortitudinis , fcientia providerent , & fidem orthodoxam quim ip­
pietatis & timons. Dono ipfius Spiritus Sau­ fam profiteor , viriliter ab impugnantibus tue­
rii habeo, uj per (apientiam matura fim, rentur , pacemque ubique exulantem intra fi­
per intelleéYum provida, per confilium cauta, nes meos reducerent , ac virtutes mullis in
per fortitudinem animofe, per fcfcnriam dif- locis a perfonis fere extitfclas refufeitarent .
creta , per pietatem mifericors, per timorem C quemadmodum hac omnia in aliis facris conhumih*. Multa nimis de Spiritu Sanflo dicen­ ciliis per Spiritus S.-,ηΛί gratiam fcepenumero
da forent, fed quis ad hicem quam inhabi­ fafla funt. iltsjufaodi autem gaudium tunc au-

tat, inacceflibilem accedere poterii? Nunc au­ dum eft , cum per piiflitnas hujus facri Con­
tem doo hoc dc Doftore referre ûfis eft, ut cilii literas «Bohemia populus ad hanc fan­
unufquilque Chriftianus eognofcat quantum dam fynodum , magna cum duritate convo­
amare At revereri ipfum debeat. Spiritus Pa- catus eft , flt rei libera audientia oblata ; fed
raclitus hic eft de quo conceptus & incarna­ tunc prafertim exaltavit animus meus , cum
tus eft Redemptor generis humani, Jefus Thri­ ccnvcnientibus hujus facri Concilii Ac Boheft us Deus meus fle Deus vefter. Dominus moram ambafiatonbus in oppida Hegra una­
meus fle Dominus vester ; ipfe etiam est, dc nimiter conclufum eft, ut vos Bohemi ad hunc
quo inquit Apostolus; nemo pore/ dfcrrc 7r- locum proficifcamini, quod, Deo difpooente ,
/ut Chnfius nifi m Sptnru Sanâo . Si igitur jam oculis meis fidum video. Nunc autem
huius Spintus Sandi, qui tam mirabilium est fpes futuri gaudii magis ac magis appropin­
patrator operum, focictatcm habere vultu, quat, quoniam fibos meo· ante hac tempora
implete gaudium meum.
1 D invidia Diaboli inter fe divifos, nec fe refpiTandem flt quarto vos obfecro per vifcera cere audentes , nunc in fimul modefle confé­
mifcrationis , fi qua in vobis funt, ut implea­ déré . pacifice loqui , Ac manfuete invicem
tis gaudium meum . Omnis fumma chnftia· convcrfari afpicio. Fteuo magis corpora con­
nt difciplinr in pietate flt mifcricordia con- junguntur , Ac m.jjr fpes eft conciliandorum
fiftit. Qnantum miferieordie flt pietatis opus animorum .
Deo fit cordi hinc confiât, quod in extremo
Multum quid effluxit temporis, quo latio­
mundi judicio de mifcricordia folum ratio exi­
rem diem quam iftasn experta doi» fum, quan­
getur ; pietas Ac mifcricordia ad omnia eft u- doquidem vero fimilia futura unionis funda­
tilis . prnmiflionctn hujus vita que nunc eft menta ex um felici initio inter filios jada
Ac future habemus fecundum Apoflolum , hic efle videntur . Agite igitur, filii mei , impleenim divitias & gloriam in futurum vitami te gaudium meum . Date operam ut quod
•ternam confequitur ; de hac diflum efle vi­■ tam laudabiliter inchoaftts , optato fine terdetur quod fcnbitur in libro Sapientia : mi minetis ; gaudium captum eft , reflat ut condextere ejui asm orta , tn fintfna epu dtvuta & fumetur . in manu veftra eft confumare illud,
honor·, flcc. ergo prpmiflionem hujus vita Ac £ Ac confolare matrem veftram; atque omnem
•terna optatis , mifereamini matris voftnr
exhilarare populum chriftianutn, qui magno
qua ramdiu de difficto filiorum fuorum ve­ cum defiderio finem conversion» veftra prrhementer affligitur ; per vifcera mifcncordia ftolatur ; facite, obfccro, ne fruftra huc venifDei noftri vos oro ut in vcftra me unitate fe videamini, fic agite ut tot labores um ul­
confolemmi . Non violentum aliquid a vobis tra annum incaflum oon difpereant , α gen­
exigo , fed ipfum naturalem iffeftum. qui ad tes um grandi de vobis fpe concepta non
mifcncordum vos merito inclinare debet tum fruflrtntur . Quis tam duri cordi filius eft , qui
ad omnes homines . tum prxfertim ad ma­
um vehementer obfecratus audeat contraire
trem veftram Ac membra vcftra -, inquit Apo- maternis precibus ? Quis tam inhumanus at­
ftoiis , in tdtpfum follmra funt membra , O' fi que impius reperiri poteft , qui fic eficaciter
qt.id patuur unum membrum , iompanuntur G, a matre adjuratus mox non acquiefcat, flt
cum

CONCILII BASILEENSIS.

6l6

ZM efiu ptr fidem. Poftquam autem fidei me­
defiderfefe
confidenter aperiam . rito tantum muneri* ■ Domino confecuti foequod iHod fit
qood tantopere per rittt, ut epn filii cSciamitu, confidenter a Pa­
vo* impleriett^itoi fod, hoc. filii mei, fcitre veftro omnia poftuiase potenti* , flt refpontoce, nihil diftkil· tat iaboriofum me petitu­ debit vobi*, ficut olim Centurioni : Jfor *À firam , duloCmum erit ftc otilifimnm, in quo m cm4d>fti, flt quemadmodum canarie· ; me*
magi* contrariabitw. *o dulcta* aaqge sniliu*
fiet ; Hoc, inquam eft gaudium, quod impUQuam prveiofo eft hujus fidei radix flt fir­
ri poftulo, primum ut idem fàplacto omnes, mem ejus. quod fi modicum quid es ea hau­
deinde ut eaaadem duritatem habeatis . Quid rietis . Quid autem minus dici poteft . quam
de hac duplici petitiuncula vobi· videtur, fi­
granum fin*pis? dfcrru finie mom : tretfer te ,
lii? Numquid prwcipio vobis. Ut rrasfreteti*
transferer fe . Quamvis autem non femper
maria, per orbem peregrinemini , cum bofti- eo modo quo verbo petenti* fbnant qui< ex
. .
'■
i
bus pugnetis, non jubeo nt contemnatis di*B audiatur ; obtinetur
umeo per fidem
id quod
viciae, ut corpora vpftra maceretis jejuni» . magi* petenti prodeft, ad vitam prrfenim *ut martyri* i tormenta fubeati·? Nihil ho­
ternam -, in qua omne defidenum includitur,
rum, ut audifti», quamquam ftc fi ifta pnaci- cujo* vit· stem· per fidem hk promiffione
perem ctmtcmneoda nqn efleni; nam flt fr*- confoquimur, inquit Tob'a* : fin
rrm veftri qui vos pnaceflarunt luffu meo hac fnmm
<μ*βμ rxoprawvs. quam Deus datu­
Ac major* forti animo fapenumrm fortitarunt. rus eft, hi* qui nunquam mutam fidem. Quid
Sed hoc dumtaxat hortor , hoc moneo, ut plura ? fine hac ambulare non poteftis , quu
ad ipfqm credatis , fle alter alterum diligat . per fidem emfitdetmtu inquit Apoftolu·'; fin< hac
Credere facillimum eft ; amare dulciffimum ; nec etiam trivere, quia jqftu· en fide urvw . fi­
ntruosque vero utiliffimum , his duobus pnt- ne hac ut idem anefiatur apoftolu*. i«q*<>/ihceptis conficiendi*, re nulla extrinfecu* opus le tfi plocrrr J)eo i fine hac quiliuet m abyfeft . Credite flt amate invicem in cordibus ve­ fum errorum mergitur, ficut in profundum
ftris , flt fatisfeciftis defideno meo in momen­ maris mergi indiptebat Petrus, cui «liflum eft
a Domino , modica fidei car dnbtmfh . Videat
to , in irtu oculi ·. hoc agat poteftis ; veliti*
flt fartum eft.
C igitur unufquiique quantum Habilitati* fle fitmamenti ex hoc fundamento, quam preciofe*
frurtus ex hac radice, quantaque cricftu bo­
tero fide Domini noftri Jefu Chrifti fcntiatis? na ex hac fidei profeflione aflequi pofiit . Quid
▲ fide incepi , quoniam fide* Chriftianr Re­ ergo illa pretiofiu* ? rerte inquit Petrus prê­
ligioni* fic omnis filatis jaaua eft ; hoc eft ter*» fidet pretxfior efi aneo , good per ignem
fundant entum fit radix omni* rdificationi* .
petdnunr . Sed ad veram adipi<cendam fidem,
qu·. crefeii in domo mea . e/md eiireai /wndefilioli mei, primum noffit oportet fub qua do­
•enrws* , feci iodum Apoftolum , neam pntefi mo hujus quod antea dixi fundamentum japonere, fwm quod ρς,ίουη ef, φκκΙ tfi Chrirtum fit , flt quemadmodum ad eam perve­
fint Jefnt . Hoc autem 6dei fuqdameMum ,
niatur, fuper fundamento domus mea a Do­
quam firmiter fuftentet cdlficiam quod fapemino edincata eft, ipfo dicente ; fnpet fionc
rimponitur , quantaque illud virtute ac gratis 7>erram vtdeitcei fide- edtficobo ecilefiem meem·.
communiat , Ac base radix, quam fahiberri- videte qui* eft hic mdificaror ftc architertor;
mo* fuaviffimofque ex fe producar frurtu» .
h cum* manu feffi font carb & terra, 8c cvquo alio probationi* genere uti opus eft · nifi. DI ju* ordinatione perfeverant dic* , & omni*
hoc folo tcftimonio quod Chriftus Jtfut per
ferviunt fibi , hic nofter fabricator tam fohde
quem forta fent omnia , hujus sdificii bafis Ihuic fundamento domum meam fuperimpoac fundamentum fieri dignatu* eft ? JIuk d'­ fuit , ut quamquam poteftis fathana tanta fit,
go tam ftabili fundamento fi quis corde puro ut fecundum Job,μ^μ/Ι* fit etfimiiii m terni,
flt cosdcicnda non firta inhnfit, " primum ab iquem ipfii venta* principem hujus mundi ap­
immunditiis , fi mia* habet . purificabitur, ut |pellat ; tamen ad verfus hnne meam domum
in artibus Apoftolorum feriprum eft /dr /w- privilegio Chnfti nihil prevalent poflRt. Scru­
rqkmu corde rorum -, purificatu* vero mox in tamini Scripturas β< nullam domum fic fenDomino juftificabitur , ut inquit Apoftobs» <datam , nec tale ei rrtrnu* indultum invenie­
Affiitremur fionuntm jufiifican per fidem. S»c itis . Hanc domum perflare venti poflunt. con­
autem anima per fidem purificata ac juftifica- 1cutere non poflunt , fulguraque ac turbine*
ta merebitur defposdâri a Dumino , ut ipfe
’am tangere , fed non evertere , quia hrc
per Ofeam inquit : defponfefio te aufo n fide
.t domus Domini firmiter sdificata bene fun­
Qjicumque vero fic defponfotus fuerit , for- <data
_____r
___________
, , ____
r_. ________
fuprafirmamr______
petram
non __
fuper
arenam
ti* fiet, ut illi magno adverfario noftro leo- E aut trabe* putrida*, feu ûxa mortui fundata
ni rugienti, pot&t refiftere, cui inquit Pctrtu : hrc facrofanrta mea domus, fed fupra lapi­
tefifiite fiortet wi fide: Uuic qui tcfiftene po­
des pretiofos Jafpidi* fic Saphyri, ac ahotum
tuerit ejufdem fidei virtute facillime vincet , decem, quos in Apocalypli nominarim Joan­
fic fuperavit mundum fides noftra . Mundo au­
nes enuntiat . Sed quidem omnibus prertvfi'
tem derelirto beaedirtiooem accipiet per eam- lapidibus pretiofiu* eft fupra petram Chrifti
dem fidem a Domino, quia qui ex M funt vinea . nec etiam mortali manu hominum
fecundum Apoftolum » benadeermo · Anauro farta eft , fed nova defecndit de c»lo a Deo
cum filii* Abraham. Sed fit hac amplio* qui a parata ficut fponfa ornata tiro fuo. Nemini
Chriftus in corde fidelis animat habitaculum ut hanc domum demoliatur ingredi fas eft .
fidet : LiMu inquit Apoftohw, Chnfiui per quam 11. Angeli, ut in eadem Apocalypfi
Mrs* m rendîtes vefint, nec folum habitabit y kribitur, in portis cuftodiunt . Sed qualem in­
tus

mmsm fo
gagdfom,

, fy»

687

APPENDIXPRIMA

688

tus putatis hanc efle domum : an ealiginofem, A qui occifus est. Ita quidem Ac hunc librum
an forte ad depellendum tenebras lumen ibi fidei ac doftrinam ejus , nulli creatur» neque
efle ex oleo aut cera compotitum , aut quod in ccrio neque in terra aliter intelligcrr fas esc,
plus eft folem aut lunam in illa lucere? ma­ quam ego, catholica ecclefia, intelligam, ipfiufi
jus aliquid habet & longe majus . Sed quid que veri agni vera fponfa, cui, fponfus, ut ex
illud efle potefl fole & luna majus lumen , evangelic Joannis fiepe legi audistis , meem fu*
audite Joannem in Apocalypfi dicentem : & nudrutt « Λ/r» note fecit, neque enim Ange­
diritas quam paulo fuperius novam defeen- lis neque hominibns quantumcumque predidentem dc coelo dc uxorem agni dixerat. «m tis potestate contra meam doârinam quid­
eget fele nefue lana , ut lucet in e· , claritas quam credendum foret . Ita ad Galatas feriDei illuminat eam Ac lucerna ejus efl agnus-. bit Apostolus, per cujus os loquebatur Chri­
£7 «mfet/eAawr gentet in lumine ejur ; Ac fu- stus ; beet nor eut Jngelot de celo evangeit^et
premum omnium teftimootum adducamus , vehit praterquam fi/od evangeli^avimus , «n*Chriftus qui mentiri non potefl , pollicitus eft themn fit. Hoc nihil aliud bgnificare videtur,
manere cum ea uique ad confumtnationem f·- nifi quod Angelos de culo contra veritatem
culi fi qui in hac domo in nomine Jefu Chri- Bevangelicam quidquam dicere impoflibile , est,
fti congregantur, ibi ipfe efl in medio eorum, me vero adhuc
”
impoflibilius
—■ ··
. ~
De hominibus
.
& Spiritus Sanflus lumine fus claritatis lo­ autem quis gloriari potest, ut fibi contra Ec­
tam replet , ubi filii mei manent in unitate clefi» aufloritatem credatur , cum apostolus
fedentes . Sed St hoc memoria perpetuo fixum fcipium velit efle anathema, fi aliud evangetenete . quod Apoflolus ad Timotheum fcnbit: liret , quam quod prius fecundum eam doAar ttht fertho , file mt Timothee , [peram me dpnam evangelizaverat ? His autem φύ fub
nd te venite cito ; fi nutem tatdavem , ut fciat temr funt nihil quoquomodo fore creden­
quomodo oportet te m domo Det converfari, qua dum , quis dubitet , cum Sathanas Ac Angeli
efl ecclefia Dei vivi , columna & firmamen­ ejus in ventate non steterint, fed mendaces
tum veritatis . Intret igitur omnis homo fe­ fint. Ac mendacii patres , fi Arrius. manichseus,
cum s . tam lucidam At tam firmiter conftru- Nettorius, Faustus, Donatus, &. ceteri hujuf­
(hm domum , qua nec obtenebrari potefl , modi hominum monstra meis tantum clavi­
bus Ac yion propriis Ac adulterinis hunc fidei
talem ac tantum Dei Patris Ac Agni Ac Spi­
ritus Paracliti fulgorem habens, nec corruet Lbrum aperire voluiflent, In inferno cum pa­
calibus Aipennixa bafibus ; Ac qui ingreditur C tre mendacii non cruciarentur i fi hi pertinamancat , Ac numquam exeat; Ac qui exivit ces & obstinati
v ’ ‘
.homines
.
meis paruiflent
'r
prrredire non diflerat, redeuntem autem nemi­
ceptis. multarum gentium catervas ad locum
nem eiicio : extra hanc domum omnia funt fulphuris Ac ignis perpetui fêcum non prreicaligo Ac tenebre ·, extra iflam nec efl . nec pitaflent . Initium falutis hominis est nolle
efle potefl vera fides , nec falus hominibus , proprir inniti prudenti» , fed fcipfum ad fuAc velut qui in arcam Noc recepti non funt fcipiendum macorum fuorum difciplinam ao·
diluvium aquarum abforbuit , ita Ac qui in comadare ; illorum feilicet, quos diutina ap­
hac facra ede non permanferit caligine erro­ probatio autenticos fecit, quorumqne doflrirum obrui. Ac tandem penre necefle eft . Sed ms fanflitas vita ac manifesta miracula cer­
nec ad hanc domum iter patere cuipiam po­ tum perhibet veritatis testimonium. Quis non
teft, nifi illum ipfa docuero . quam nifi a me fandos Patres ac Doflores , per multa facula
doflrinam fidei accipiatis , non fidem reflam a me ubique approbatos . quorum fuit tanta
nec ecclefir unitatem habere potcftis. Fides, integritas , dc veritatis zelus ut prius mortem
ut fertis. cx auditu eft, quomodo audietis fi- & omnia fupplicia pati vnluiflent, quam le­
ne pnrdicante , fed prvdicari quid prodeft, D viftmum proferre mendacium, poti.iiquam fo­
ipfum ( non ) rudis forte ingenii fed non oin quo fit falus, mfi evangelium Chrifti, quo­
modo autem verum fore Christi evangelium xerotati merito fequi debeat? quis interpreta­
fcire poflet» nifi illnd vobis patefiecifiem ? tioni exceUentiflimorum pene innumerabilium
Audistis nonnullos etiam ex Apostolis ferip- Doflorum ex omnibus mundi partibus in ea­
fiffe ev ange Iu ; fed quoniam quatuor dumta­ dem convenientium lententia, qui ita in fa­
xat approbavi, illa ut evangeha venerantur, ctis feripturis studiofi fuerunt, ut omne vita
alia reipuuntur . Neque etiam propterea , quod tempus in his expofuerint, non potius acquiead hanc domum iter vobis ostenfum fuerit fcat, quam duobus aut rribus feu pauciHimis
ingredi potentis , nifi ego , cui claves hujus hominibus, noviter feripturas legentibus. nul­
domus a Ikimino tradit» funt , meis manibus lo fretis Dotftore nifi proprio ingenio? quis
adaperiam . vofque introducam. Sine his cla­ non advertat , quam fit ecclefi» Dei pemiciovibus ad fecretos , thefauros edestis Regis , fas hic morbus nullo pa&o ferendus ? Si enim
fponfi mei , in domo mea reclufos nemini li­ cuique fas est fuo fenfu exponere & interpre­
cet introire : At fi qm· alienis clavibus introire tari feripturas, nihil certi erit, omnia confucontcndcnt , potem videri intrare, fed non re-Ei*, & invicem adverfa fient; novum redibit
Oe intrare. Restat igitur, & |im liquido in­ chaos. tot erunt fcntenti» quot capita . Quit
tellexistis, quod pervenire ad fidem dc perfe- ille ita hebes cui non fuppeta' audacia no­
verare in ea . nifi per me & mecum non po­ vam febncare interpretationem? Melius ergo
testis . Quamobrem fine mora dereliflis omni­ leges humanas conditas efle fateri oportebit ,
bus unufquifque fcquatur me , dt mecum ha­ hr postquam vel a Principe vel a communi­
tate late funt, nemini fas est contraire Quod
bitet . ut veritas fidei habitet in eo .
Liber, in quo fides catholica defetipta est, fi forte aliquid ambiguitatis contineatur, pri­
non incongrue illi libro comparari poflet fi- vatis non licet interpretari perfonis, fed ad le­
gnato fcprem fignaculis , quem , ut apocaly- gislatorem feu illum , qui judicando praedi,
pfis Joannis testatur . nemo neque in terra ne­ haberur rccurfus , fi forfitan veftrum aliquis
que lub terra folvere potest, mfi folus agnus, ratione non movetur , exemplo populi Dei
mo-

C?®'1

6«p

690
CONCILII BASILEENSIS.
fcriptum eft ia Nehemia , qnod A dew in tempore tritici menfenm. Multa in
congregati funt Principes ; fa..uliaram un>- knpraris (acris effis fatemur, qu® expolitione
verh populi, ûcerdoces Ac Levit», ad E£ indigent. qu® fi conice tenus mrelliganrur ,
dram.fcribam, ut interpretaret verba legis . facile in errorem legentes pertrahent -, fi quid
Et quia vitio natura corrupta homines fre­
legere in ei» vos contingat , quod non tam
quenter errant, freqncntcrquc inter fc difere- plane, et stelletis , intelligitis , agite inftar .
pant, neceflario Dominus nofter Jefns Chri­ Diicirulorum Chrifii, qui parabolam a Domi*
ftus fidetibos fais providit, me Sanciam ca­
no dUlam non intelligentes , ipfum Dominum
tholicam At apoftolicam ecclefiam tas terris interrogant : Domine , edifere nobit parabolam
relinquens, atque adfiftentia fua ac Spirits» ^amorum . Dtfeipuli parabolam Domini non
Sanfli ufijue ad confiam marioaem (acati, Ac tentanust proprio fenfu intelligere, neque ad
in «ternum corroborans, ut in his, qua ad fcfibas Ac Phanfieos, ut eis exponerent , fed
falutesa pertinent errare non poflern, At ad ad magifirum veritatis profeZli funt. Vos
me omnes tanquam ad infallibilem regulam go ad alium nolite accedere ; pergite ad me
efpicertnt . Si una fânôa catholica Ac apofto­ diicipulam Chrifii , matrem Ac magifiram
lica ecclefia toto orbe terrarum femper voca-'Bfiraas -, aperiam vobis At luce clarius manifcta Ac credita fuus , nemo ab uritate me fcin- fiabo fenfiis Ac arcana feripturarum , Ac inci­
dat , nemo, quod fandlum efl, erroneum pu­ piet» a Moyfe Ac omnibus Prophetis inrirfprctet , nullus judicium proprium aut paucorum taboc vobis in omnibus feripturis qu» de Chnuntvcrfali determinationi anteponat; catholi­ fto funt ! Venite filii . audite me. & mil ruam
cum enim G re cum efl, quod Latine uuiver- vos in via hac qua gradiamini . Nullus per
fale interpretatur. Si apoftolica vocor, ut cer­ me unquam deceptus eft. neque in aicmurn
te fum, e red at unufijuifijue indubius quod fi­ decipietur . An ne experii&iitum qurriti» ecut Apoftoli Spiritu Saaôo infpirati loeuti jus, qui in me loquitur Chrifius ? ipfe caput
funt , ita loquor Ac ego. Neque enim folum meum Ac Spiritus Saiklus duclor mens, quo
pro tempore apoilolorum Chriftus per fe Ac modo me fallere quemquam permittent? Vul:
Spiritum Saaflum affifterc promifit , fed fiepe tis, filioli mei , viam vobis oftendam infalli­
pro veftro profe&u repetendum eft , nique bilem , in qua C reflo calle incedatis , nun
ad eonfummationem ueculi Ac in sternum ; quam errare poteritis. Refpicite femper ad
nec pro illis cantum oravit Dominus, fed di­ me , confidente vdligia mea . Ac pedetentim
xit in evangelio Johannis : SaOilifica eot inCmc fequimini non declinantes ad dexteram
unitate, ferma tenu verut efi , fictu tu me mif- neque ad fimftram , Ac fi forfitan striclun» cal­
fifii tn mundum , (fi ego pro eu fanlhfico metp- lem aut durum iter feu afpcrum monticulum
fum , ut fini & ipfi fanfüficati tn ventate. Non afcenderitls , clamate ad me . Ac porrigam vo­
autem pro eu rogo tantum, fed & pro eu qui bis dexteram, Ac fus tent ans vos , convenam
creditun funt per verbum eorum in me , ut ou­ afpera in vias planas , vofque illrfos Ac fine
tlet unum fini, (fi mundat credat , quod ru me labore ad montem qui est Chnstus perducam.
nùfifit, (fi ego claritatem, quam tu dcdtfii mtki. Recanite ad me audaAer Ac confident» , Ac
dedi eit, ut fini unum , ficut (fi not unum fu- nunquam vobis in neceffitate deero. Non fum
•m» . Hic aperte cognofci pvteft , quod ficut fuperba nec fastidiofa , mater benigna fum Ac
Pater Ac filius in unitate & veritate non di- pia fum. Ac charitatc ardeo ; omnes ‘five ve­
feordant, fed unum funt ; ita omnis ecclefia , nientes five redeuntes ad me hilaris in gre­
Ac apoilolorum Ac eorum qui per eos credi­
mio fufeipio ·, omnes doceo, instruo Ac con­
turi funt ufque ad finem . unius eft veritatis, forto , Ac vena aquarum viventium de ventre
Ac unitatis. Hinc eft quod in Apocalypfi di- meo fluit in sudibntium ora. Memoriale hoc
citur murum civitatis defeeddentis de cœlo , Dpercnne fuperponite, filii mei, in frontibus ,
qu® eft Ecclefia, habere fundamenta Apofio- aligate in digitis, & fuper limina demorum
lorum Ac agni ; Ac Apoftolus inquit : jam non affigite : credere videlicet quod ego credo ,
etu hofpitet (fi advena , fed avet fanBontm & profiteri quod ipfa profiteor, & tunc nulla ca­
damefiki Dei , fuperadificati fuper fundamentum
ligo erroris nullxquc tenebrae faltitatis vobis
Apofiolorum (fi Prophetarum . Quis jam non appropinquare poterunt . 0 fanflum documen­
videat quam turpiter feipfum confundit tot tum , o felicem femitam , o omni tempore
habent divin® veritatis teftimonia , qui de jucunda vestigia ! Quid certius a at fecurius
mea doflrina ac fide aliquatenus dubitaverit ? viatoribus hujus fieculi relinqui poterat , quam
eftultum prorfus fe comprobat, ut inquit in quod talis via exhiberetur , qua incedentes
Proverbiis Salomon , qui defpun; matrem . Jam nullatenus deficere portent ? Nolite abduci va­
Igitur mil me audit, Chnftum fe audire cre­ riis & peregrinis dodrinis , nec fcquamim ma­
dat , Ac qui me fpernit , Chnftum fpernere gistros prurientes auribus , omnem doflrin»
non dubitet, ut ipiie atteftatur. Sacrilegus eft cibum, qui de mcnfa mea non propinatur ,
ac nomine Chriftiano , indignus, Chriftum e- Tufpeflum habetote venenofus est, virus ha.....
.
&
nim mendacem fâcit, qui in mea dodnna a- Ebens afpidis infatubiL»; interpretatio ‘m
liquid fufpicatur falfitatis. Cavete ergo , filii expolitionum novitates cavete , fenfus infobmei , ne unquam in hanc inddath tentatio- tos fingularefque fententias fugite , dodorcs
nem , ut feripturas proprio fenfu , aut aliter qui in mea fuhola probati non funt., tanquam
intelligere velitis, quam ego intelligam . No­ ferpentes declinate , nam ut inqu.t Apostolu-,
lite ufurpare privilegium hoc, quod mihi fo­ etfi decem millia padtgogorum habeatit in Ch’ .
il concepit Dominus ; ve» cum errare poffitis, fio , fed non multet Patret , n<vn in Chrifio 7 judicium veftram humiliter more patrum ve- fu per evangelium wt genui . Rogo ergo vos.
ftroram mihi fubmittite , quam experientia imitatores mei estote , ficut & ego Christi,
tefte confiat errare non pofle. Me difpenfi- nec filii mei, oportet omnium , qux a me
tricem myfteriorum fuorupi reliquit Dominus, audieritis, postulare ex humano ingemo ra­
conflituitque fuper omnem familiam fuam , ut tionem ; fides cmm non habet mentum . cui
Xx
huConaL GenenL Tom. XXIX.

movwatqr ;

691
APPENDIXPRIMA
6pa
cy humana ratio pntbet experimentum, À Chri-Astes· nuptialem , qea induti fteure difccun-Wy
sto fides est, quam per me vobis innuat ; v------------ ---- -----' certiores de fide & doiflrina mea estote , quam
fi quid proprus afpiciatit oculis ·. humani enim nupsmtlem. Hm vcate induti pelletis a vobis
oculi rem licet propinquam videntes, nonnun- frigus, qua frigebat Fctrus calefaciam ft ad
quatn falluntur. putante» aliud effe quam fit ; prunas Caypha. Hac vasta circumdati, qua
Deus autem nec falli a quoquam, nec falle­ omni amatura est fortior, intrepidi fle illnfl
re quemquam potest ; doQrina autem mea non cuneos hostium pertraofibfeis ; flt ut ano ver­
est mea , fed ejus qui defponfavit me. Susti­
bo omnia comtdeâar , fi vultis parfo&i efle ,
nete ergo paululum , fi forte omnia capere fuper omnia charitatesa habete , que fecun­
non potestis , ufque ad Jocum , ubi ego in dum Apostolum vinculum est perfofHonis .
cslis triumpho , vos perduxerim, ibi fine ul­
Sed quemadmodum paulo ante documentum
lo velamine rationem* quam modo fide ero­ tradidi, quo ad reflam fidei regulam perve­
ditis, oculis intuebimini manibufque palpabi­ niri pofft, ira & vos nunc erudiam , quam
tis ; nunc videtis per ipeculum in sraigmate, faciliter · charitate nunquam excidatis. Refpètunc autem facie ad faciem. Expofui vobis ,Bcite femper ed me, confiderantes me effe m>
trem , & vos filios ; recogitate in vifceribus
filioli mei, quid fit idem la pe re.
'K
Cetera que fequun.ur ad charitatem perti­ meis vos effe conceptos & eodem lafle nu­
nent. Et quoniam fides fola ad falutem non tritos ; tunc fratres vos effe invicem recognofcetis , dt ex eadem carae eamdem carnem
fufficit , nifi vestita fit fle comitata charita­
te ; nam ut inquit Apo«tolus , & fi habuero vos inficiari non poteritis. Quis ergo unquam
omnem fidem , tta tu montes transferam, chari^ carnem fuam odio habere poterit ? Attendit·
nttm autem non habeam , nihil fum ; ideo post etiam quam tenerrime vos femper dilexerim,
fidem praceptum charitatis traditum est. Non St quantam unicuique filiorum meorum chaex pedetis ut ego omnes limites chantatis hoc ntatem exhibeam, quantofque labores St an­
uno fermone compledam , ipfa quidem tam gustias in omni mea etate pro vobis ubique
magna est , ut fi linguis hominum loquar dc terrarum perpeffa fim , ut a me exemplar ca­
Angelorum , vix mediocriter eam explicare pientes diligatis vos invicem ficut dilexivoa.
poffem utique cum tantx dignitatis fit ut in­ Sed * fi partem fuperiorem dignioremqu·
ter vinutes przcipua» fola l)eus appelletur , mei corporis, caput videlicet afpexcritis quod
Deus omnium charitas est . tant* etiam est C; est Christus , efficacius charitatis magisterium
auctoritatis , ut cum gaudio referam more hu­ cordibus vestris imprimetur. Cogitantes nam­
mano loquens de omnipotente Deo trium­ que, quod cum mundus nihil meruerit, imo
phem vifa est. dum eum de celo folo amo­ fropter fua facinora morte dignus est, ipfe
efus Christus fola charitate tot tantaque in
re traxit ad terram, in cruce pro falute no­
corpore fuo pro falute hominnm tormenta
stra affixit , & ufque ad ima terre pro re­
demptione filiorum Ifrael migrare coegit. Quid pertulit , totque beneficia conferre dignatus
digne de hac virtute dici unquam poterit, est, quot lingua humana exprimere nunquam*
que in czlo & in terra dominatur & regnat, poflet, mox omnem compellemini rancorem
cum vult ufque ad abyflum penetrat. Hzc deponere , & indiffolubili charitatis vinculo
confoederat!, in fraternumque amorem redi­
est illa excellentior via . quam demonstrat A
postolus ; nam & Trophet» drmonium eiicc- re . Dicite mihi , numquid vos extraneos aut
re . virtutes ac miracula facere tine chantate alienigenas effe putatis , filii mei? Si hoc pu­
neminem gratum Deo etff- lunr ·, talia enim tastis etiam injuriam facitis. Nonne in hoc
facientibus tandem Christus dtflurus est. Re- vos utero tanto cum labore concepi dc pori edite a me oyetani iniquitatis, non novi wr.Dtavi? Nonne his: laflavi uberibus, & his ma& hilxntibus fcientiam Dominus improperat. nibus cibum potumque tanto tempore prrl'os ila-.i’n /< ierint habetis, Jed nec intratis tts bui? Cum ergo, fratre», germani ntii ex ea­
regnum calorum, r.e< alios intrare finitis·, Pare dem came geniti , & talia exempla dileiliofua omniapauperibus, fle fcipfum martyrio nis a capite & toto meo corpore habeatis ,
fine hac nihil ptodefle affirmat Apostolus : debetis alter alterum fraterna charitate dilige­
Chantas przeeptum præcepiorum est, in quo re, & cum omni iinceritate invicem reconci­
prreepto omhe concluditur ; nam ut inquit liari . O offa de offibus meis ! O membra dc
Apostolus , finis prscepti efi chantai. Et rur- membris meis! O vifçera de vifceribu» meis!
fus : plenitudo 1 eris dilriho . Chantas patiens Quis vos ab invicem feparavit? Quis inimi­
est . benigna est, non zmulatur, ncc agit per­ cus homo inter vos zizaniam femina vit? Quis
peram . non inflatur, non est ambitiofa, non feduflor ille antiquus, accufator fratrum fuo­
qurrit quz fua funt, & cztera omnia conti­ rum vos ad tantas inimicitias perduxit? Solonet quz , ut fcitis beatus Paulus late com­ bat ii idem fapert, invicem vos amare, fovomemorat Chantas fons est perpetuus & An­ re concordiam , infimul cum pace & charita­
gularis honor, cui non communiat alienus ,E te converfari, nunc mutaras est per omni*
quae ut oleum non potest pnemi in imo , fed color optimus; nam unitas in diffenfionem ,
fuperexilit . li defit, frustra habentur cztera ; chariras in odium , pax in bellum, fraterni­
fi adiit cztera non defunt, fine hac omnis vir­ tas in hoflilitatem perverfa funt. Cur fic in­
tus etiam ipfa fides , ut inquit beatus Jaco­ humaniter, filii mei, confligunt? Cur gladiis
& igne decertant ? cur tam crudeli bello Ac
bus , mortua est. Ipfa etiam nominis appel­
latio rem quamdam claram effe demonstrat . odio dcteftabili alter alterum perfeqtutur ?
Ampleflimioi igitur, filii mei, hanc tam ex­ Sunt ne ifta jura fraternitatis ? Suntne hac co­
cellentem & divinam virtutem apprehendite gnationis & proximitatis indicia ? Erubcfco sotam fingulare Spiritus Sanfli munus , per ip­ ferens. vix barbari & infideles hoc inter ft
fum enim , ut inquit Apostolus : Charites in tatn atrociter facere auderent . Convestite )am
cordibus aefins diffunditur . Induimini hanc ve- glodios in vaginas, quia oiwu pm

«93

CONCILII BASILEENSIS.

694

glndbperibit ;*amhdte troc·· vultus, abjicite mi- A confuetudinem non habemut neque ecdefia Dei ;
fed mc per inanem gloriam in hoc facro lo<
co
quidquam agitetur, inani* gloria cujuicumque boni operis fermentum eri infidiatrixque
1
virtutum
, ut frudum quem bene operando
acquirerent , per elevationem evacuent . Inane
date invicem dexteras , eongratulamini fimul, eft captare hominum laudet, qui cum fecun­
epulamini in menfa mea cibos delieiarum dum oculo* judicent, fiepefalluntur · Momen­
mearum pacis dc duritatis ; celebrate folemni- tanea eftifta gloria, ex fallu dc cupiditate
ter hunc diem feftum. Confolamini, confola- procedens ; dc quia inanis est, constat efle va­
mini, fiii mei matrem veftram qua hunc diem nam ac vacuam, meritoque contemnendam ; ex
canto cum defiderio praftolau eft ; amate vos eo quod inane est, quem frudum referre po­
invicem. ut fratre* decet, dc contenta fum . teritis ? Quinimo fatagite placere Patri cuic­
Impletum eft gaudium meum, dc nihil tns· ui . qui videt in abfcondito. hoc est quureru
non inaflem, fed etemam gloriam. Quidquid
pHu* poftulo.
Sequitur in verbis Apoftoliei* ·, (OMnimerB. facietis in gloriam Dei facite . Nolite fieri fimiles feri bis dt pharifai», qui, ut inquit Do­
«dp/ww fennentei, hoc eft ut in divertis cor­
poribus idem fit animus eademque voluntas . minus , omnia fua faciunt, ut videantur ab
Bit hic populus meus quafi vir unus ; non hominibus , & ut vocentur Rabbi. Imitamini
fcindamini in varia* fementia*, fed quid vo­ Ctius illa fanda quatuor Ezechielis animalia
benda facie* extenta* defuper , dc pennas
luerit unus in Chrifto, alter fimiliter velit.
Imitatores eftote Patrum veftroram, quorum extentas -defuper ; hoc est cogitationes vestras
qua
fignificantur per penna* , dc adionesqua
in primitiva «tate eor erat unum dc anima
una . Nihil unitate pneftaatius . qua quam fignificantur per facie» ad Deum femper re-,
Chriftiani* fit neceflaria , Chriftu* ipfe often- ferri . Si quis inter vos iâpiens effe vide­
dit , qui pro ei* oravit, non ut efficerentur tur , non glorietur , ut inquit Jeremia* , in
divites aut fapiente* huius fttculi, fed unum Sapientia tua: nec fortis in fortitudine fua,
edent, ficut funt ipfa Pater dc Filius· Quid nec dives, in divitiis fuis, fed in hoc glorie­
utilius Reipublica Chriftianorum efle potest tur qui gloriatur, faire dc node me , quia ego
quam unita* ? hoc modo Christiana crevit re­ fum Dominus . Vereamini quod minatur PfaJligio , dc ego propter unitatem filiorum meo- C
' mista : Do minui difipat offa eorum, fui Aomirum toto orbe terrarum diffufa fui . Cavete ntbm placent ; abfit vobis gloriari ; nili in cru­
modi* omnibus difcordia» , dc timete quod ce Domini nostri Jefu Christi. Si gloriari vul­
comminatur Dominus 1 omne regnum tn fe di- tis , in Domino gloriemini , & hac gloria ve­
vifum defolabitur, <9 domui fupra domum ruet. stra testimonium confcientia vestra. HujufmOScitis vulgare ilhid dfclum: concordia parve di inanis gloria appetitus in intelligendis Scri­
re* crefcunt. difcordia autem ditabuntur. Si pturi* facri* fupra modum obest, dum in huvultis ire ad Christum , pacem inter vos per­■ mani* laudibus aucupandi» animus intentus
petuam contrahite , qua nihil die Deo acce- est, primo fenfus infblitos, novalque opinio­
pcabdius, bominibulqfie expedientius ex hoc ne* quatit -, deinde qua ipfe adinvenit, nimis
facile intelligois , fi meminentis Chriftum de tenaciter defendit, unde fit ut redigere intel­
calo defeendetuem in terram pacem per an­ ledum in captivitatem recufet. quod necefgelos fuo» dnnuntiaffe hominibus , de terraque farium est fecundum Apostolum; aliter Scri­
in caium redeuntem eamdem pacem dunta- ptura* intelligat quam Spiritus Sandus efflagi­
tet , dc dum Gngularitate fententue gloriatur ,
xat difcipuli* in teftamento reliquiffe . Senti­
te idipfum tnrer vo». hoc eft dc bona mah- D feipfum nolens corrigere in errore perfeveret
que per chantatem fint omnium ; hoc proprium Et
” quia inanis gloria filia est fuperbie, qu»
duritatis eft , flere cum flentibus , gaudere non confidcrans imbecillitatem ingenii humacum gaudentibus -, nifi membra invicem con­ id . effert fe fupra fe, dc apostatart hominem
jungantur , & fuo ordine connexa pcrfiftant, fac^t a Deo, ficut dc olim multos ex Angelis;
dc unus alteri opem in neceflitate prabeat, de­ ideo confestim Apostolus in remedium huju*
ficere corpus neceffe eft : unum enim corput vitii fubjicit humilitatis virtutem. Hortor er­
fumui in Chdfio, finguli autem alteriui membra go vos, ut vestras caufa* in humilitate aga­
m Chtifio Jefu Domno nbfiro, ut inquit A po­ tis, nihil, diledilfimi mei, citius ad eamdem
ftoh*s-, fubdit deinde Apoftolus, nihil per con­ fidei unitatem dc charitatem adducere vos po­
tentionem , inanem gloriam, fed in hûmihtate. terit , quam humilitatis fpiritus ; nihil vero
Hac fuperioribu* confentanea funt dc valde magis dirimere, quam fuperbie tumor ; nam
accommoda . Cum enim ad hunc locum cau­ ficut nutrix est diledionis humilitas , ita ma­
fa fidei dc charitati» veneritis , non decet ut ter odit fuperbia ; fi gratiam appetitis, humi­
Um fandum opus contention* verbis agatis , les estote, quia Deus fuperbis refistir, dthofed cum omni potius manfuetndine dc lenit?- E milibus dat gratiam
. Et ne humilitati*
„
_
-------- perr ·
te. Contentio animo* initat, mentem pertur- fuafi
'
forfitan
'
communis cuiquam videatur ,
bat dc odia accendit. Non poflurn pati in do- beatus Paulus postquam pradixit nihil per con­
tno mea dc inter filios meos fieri quarftiones tentionem dc inanem gloriam fed in humili­
pugnalque verborum ; ex his enim , inquit tate ; continuo fubdit ; hoc en'm fentite in toApoftolus ad Timotheum , oriuntur mvidia , bts quod in Chrifto Jefu, qui cum in forma Dei
contentionex, blafphemia ejr fufjncionei dc rurfu* ·. effet non rapinam arbitratui efi effe fe aqualem
hit qui funt ex contentione,
non ocqmefcunt Deo, fed femetipfum exinanivit, formam fer­
veritati,
tribulatio & angufiia ; cum con­ vi accipient. Quod majus humilitatis exemplum
tention* dc per contentionem nihil traflare un­ tradi aut cogitari potuiffet , quam quod Do­
quam confiievit. Ita de me inquit Apoftolus; minus dc Creator omnium fe exinaniverit dc
S quii autem videtur contentiofus effe, not talem fertilem conditionem acceperit ? Quis tam eCondi. General. Tom. XXIX.
Xx a
latu*

nas, deponite arma, projice,tela mum fangui*
meu*, abolite penitus ex cordibus vcftri* o®nia difeordiarum odioramqnc fomenta , oftulamini , obfecro vos , in prefemta matris voftr» ofculo pneis, ampledimini vos tenerrime,

f

I

é9j

APPEND1XPRIMA

6q6

effit posast qui ista cogitans non eous-A Can iarsUigentias veflras humanis inquifitfami** pellatur fieri humilis? hujufmndi exinanirio dt bos & fubcilitatibus defetigatis? Ecce in mefervilis forma acceptio, etfi latis foret ad dio veftri adeft magiftra veftra, cui Spiritus
periuadendum ooac genas humilitatis, quia Domini fenfus , mysteria, dc arcana aperit
tamen arta fiponfi mei nimia mihi fitave est icripturarum * Non mihi opus gft judicando,
recenferv, ideo potam mü»i ia asricultando ut legisperitos advocem , neque , bihriotherm
pericruter, nullius hominis coofilio opus he­
gerite· ,
Imus

Nonne tota ejus vita fumma redolet humi­ beo cui confuHt Deus. Charitas Dosnjni fem­
litate ? Nafcitur ex humillima matre, humili per meum intdle^um ilhiftrat, & agnus meus
nutritio commendatur, in humili tugurio dc Jefu» Chriftus ante me lucernam defert, na
inter humilia animalia reponitur, humiles ps- enem, ut paulo anse ex Apocalypfi Joaanis
fcatores <3c dilcipulos elegit, humiles parvu­ recitatum audiftis . Et quia ego cum fum to­
lo· amplexatur, pntdicando fibi nihil attri­
to orbe terrarum diftufe . ia ano loco tou ef­
buit, fed dicit; ferma
fm auditu ses efi fit non poffum, foleo pro neceffitatibus Chri­
meus■ £t rurfus , daSnaa Ms pan efi asee , stiana religionis nonnunquam urbem aliquam
jed etu: qμ «Γ
~
. i _ „ di-Binftgncm eligere, flt ad eam ex omnibus fini­
''T*’·* * Faciendo
miraçula
cit difcipulis ; videte nemim dixeritis vificetem bus mea ditionis eptfcopos flt fecerdotes dc
hanc, teprofio mundato; vide, iseatou dwu;
alios Lcvitici generis, quos voluero, ex po­
abluit in documentum humilitatis pedfs Dipulo Christiano advocaro , quibus ih Spiritu
fci pulorum , & ut impicat omnem humilita­
SanAo legitime congriegatis , ego ipfa repratam permittit fe a fervo baptizari i humiliter
fentor , « ibi tribunal meum erigens, quid­
omne* audit, bumiiiterque refpoodet edam
quid per hujufmodi congregationem , quam
cafus . Jaceo quam humiliter paffionem dt
univerfalem fynodum dt generale concilium
crucem tulerit, ne forte fluvius lacrymarum
voco, judicatum sta tutum que foerit , -perinde
me reliqua dicere, dc vos audire impediat .
ratum habeo, ac fi ego ipfe proprio ore juDefinerent mei quippe dies; fi omnia Chri­
dicaffem ac statuiffem, idque ab omnibus ju­
sti huauhsaus gesta dc documenta referre vel­
beo fub anathemate ubique obfervari . Hoc
lem ■ Quid ergo inrumefcis o homol O pellis
autem tempore nuiquam melius quam in hac
mortua quid tenderis! O fames foetida quid
civitate Bafileenfi hujufmodi generalem fynoinflaris! Princeps tuus humilis, dt tu fuperdbm vifiun est poffit indicare. Huic ergo Ta­
bus ; caput humile > dt membrum fuperbum ! C cro concilio quod in Spiritu Sanfeo legitime
Difcite igitur , filii , a Christo
~
, quam mitis congregatum meor, omnem meam auAoritacm dt humihs corde . Sed fi vultis, filioli
tem impertior, & ambas fcientia dt potesta­
mei io hoc fanfeo unitatis negotio, quod tra­ tis celestes clave* mihi a Domino traditas
naturi catis, vitare contentionem, inanem glo­
veraciter configno, ut quidquid in terris clau­
riam dt omnia ex humilitate agere, fi vultis dere dc aperire, folverc dc ligare voluerit jux­
celeriter & fine difficultate idipfum fapere, dc
ta pollicitationem Christi indubitanter claucharitarem mutuam habere, accipite hoc fefum dc apertum folutum dt ligatum reputetur
lubre pmceptum quod vobis trado, quo nihil
in codis. Itaque non aliter npc minus reve­
confultius, nihil efficacius effe potest. In om­
renter hoc Concilium quam meipfam existi­
ni controverfia fedanda primum queritur ju­
mare velitis. Ouamobrem , ut vestra fidelis
dex peritus, & qui non fit acceptor peribnaadvocata vobis fuadeo, ut pia mater confu­
rum , nam fine judice litigantes raro inter fe
to , ut Sponia Christi, dc regina Christiani po­
convenire confueverunt. Ecce hujufmodi vopuli impero, ut in omnibus
„ vos
os ipfos huic
bis demonstro judicem ; ipfa ego fum fanûa
facro Concilio penitus committatis, dt ab ejus
Dei ecclefia, mater vestra, compromittite in Dfandionibus nullatenus declinetis. Si nonnulli de fide aliquando contendentes unum, vel
me, eligite me in judicem dt arbitram. De
lapientia mea cui relinquitur dubitandi locus .
duos aut paucos elegerunt homines, quorum
judicio stare voluerunt : quanto magis & vos
cum Spiritus Santfus omnem me doceat ve­
ritatem ? Si evangelia dt omnis Sacra Scrip­ hanc tam celebrem ex toto Christiano popu­
tura a me fidei aufloritatem fufeeperunt, fi
lo collettam fynodum pro dirimenda vestra
contentione in judicem acceptare debetis ? .
nihil catholicum dici potest quod per me non
Deus in veteri Testamento populo fuo man­
fuerit approbatum , fi omnes Do€tores ac magi­
davit
dicens ; fi difficile aut ambiguum apud te
stri fuas fententias meo femper judicio fubmifam
ferunt dicentes. non crederemur evangel», nifi judicium effit confpexeru, inter fanguinem
ecclefie catholice au&oritos commoveretQuis de guinem, truer caufam & caufam inter lepram ffiemero ambigat, an cuilibet controverfiu defi­ lepram, d· jutbeum inter tuas portus audieris verba
variari, furge tfi afeende ad locum » quem elegit
niende competens ego judex fim ? De acce­
ptione perfonarum fupervacuum est quidquam Dominus Deus tutu, veniefque ad facerdotes 1*,. d* ad judicem qui
in Mo temdicere, cum leges humans prohibeant , pa- vitia generis
_
. fuerit
.
rentes a filiis . in quibus conftat affettus, ju- E pon > quercfque ab eii , qm tndbcdbuni tibi ju­
veritatem , d* facies
quacumque dixerint,
dicem recufari . Quis major vobis honor con- dteti
..............
tingere poteft quam fponiâ Chrifti , & regina qui profusu m foco quem elegit Domum., d* do­
adftans a deftrii ejus judicet inter vos, que cuerint. te juxta legem ejus, fequartfque fentenmajor reôitudo veritatis , quam quod difcipu- ttam eorum , non declinabis ad dexteram vel
la Spiritus Sanfli fententiam pronuntiet ? Quem finiftram. Sed flt hoc generale Concilium, lo­
cus est quem elegit Dominus, in quo fponumquam fideliorem judicem invenire poteri­
tis , quam amanciflimam matrem veftram ? No­ fa fua fanilum tribunal erexit, & ii.qui in
lite ergo difputando laborare, non contendo eo congregantur. In locum facerdotum Levitici generis fuccefferunt ; imo flt plus quam
verbis alter alterum laceffere ; quid vos mul­
titudine librorum oneratis ? cur di veriorum Levins funt, majoretnque proculdubio (cien­
magiftrorum fententias in medium affertis ? tis potestatiique copiam a Domino percepe­
runt;

tjl ;Μι**

pgs rant :

CONCILII BASILEENSIS.

A

6ç8

utique com Uti umbr* ministri fberint, raptores pr*dam dividant Chriftianoram
hi varo faut veritatis ; illi fanguinis Ac cantis quanta
— — fant
*—· illa
s’1- lamenta
’-- *—
Ac fafpiria,,
cum
Indices, hi autem Spiritus Ac anima. Merito uxor cedit in fortem uni , vir alteri, uni
*rgp ad verbum hujus coaôlü vêtirons omne pater, alii filius, um frater, alii alius ! Qu*"*
negotium pendent, & quidquid fenAum Ac ti funt, filii, gemitus quantique fingultus miprofanum judicaverit; id fine hafitatione fan- ferabilram filiorum meorum , cum invicem
profanumve habetote, ne veniat fuper disjunguntur, numquam fe amplius revifuri I
vor judicium mortis, quod inobedieutibus Quis tunc veftrum abflinere poflet a baymis?
comminatur Dominus. In hoc apparebit hu­
defineretis tunc forfitan bellis invicem decer­
militas Ac obodientia veflra, fi quemadmodum tare ? Sed lacrymabitius eft quod multi ex
Chritius venit fecere voluntatem Patris, ita Ac cto qui captivi ducantur , nec valentes tam
vos veniretis facere voluntatem matris veftr*. duram ferre fervitutetn . fidem catholicam ab­
Acquiefcire tandem, obfeero monitionibus meis, negant , ad nefandam Mahomens feAam per­
neque innitamini prodenti* veftr·; accipite jnf- vertuntur . Quot deinde Regna, Provincias,
Ih Dei Ac meo in judicem hanc fanAam fy- urbes, oppida quotidie eripiunt Ac depopulannodum, de cujos gremio quilibet efle poteft. Btur ? Jam vos pene ad angulum Occidentis
Qui ejus judicio flare voluerit , polliceor vo­ reduxerant; modicam ceffn , ut tandem de
bis quod non aliud judicabit, quam Spiritus 'finibus terns vos ejiciant . Heu mihi ! cor
SanAus, dux Ac reAor illius , diAaverit ; ip- tantam matris veftra fratrumque veil rorum
fe adftabit medius , judex Ac arbiter , perfeAe affiiAionem non recogitaris ? Cur ista audien­
illuminaturas corda omnium, ut viam ambu- tes, in vos ipfos bellum tam crudele conver­
titis, ac fanguinem fracum fine ulla mifericordia eflUnditts ? Harum omnium calamita­
Ac idipfam fapere Ac eandem charitatem vo­ tum diflidia Chriftianorum funt caufa, fi idem
bis largiri dignetur , cui humilium At man- faperent, eandemque charitatem haberent ,
fuetoram temper deprecatio placuit. Sitis in hujufmodi perfecutio mox finem acciperet .
oratione perfretantes, Ac tamdiu ac tam fer­ Neque enim ullo paAo ferre poffent adverventem faam pietatem jejuniis, gemitibus , farios meos fanAuarium Domini polluere, 8c
obfccrationibus Ac faoAis operibus
interpella,
,
in populum Catholicum amplius defievire ;
bitis , ufquequo ipfe veritatis DoAor Ac chaimo qua infideles nunc Catholicis faciunt, fe­
ritatis auAor corda univerfi poouli per fen-C cere poffent h*c eadem Catholici infidelibus,
rentiam hujus facri concilii illuftrabit ad co- Moveat denique vos regni Bohemia ac regnofeendam : ampIcAendamque veritatis Ac gionum finitimarum
'
miferanda cataunitas: quan­
humilitatis femitatn ,
ta in hit partibus fanguinis chriftiani efluGo,
Hora exigit ut jam finem dicendi faciam.
quot ftrages, aides, confiiAus » bella , rai­
Andiftis ergo , dileAiflimi mei , confilia At ne , incendia , devaflatiooes, depopulationes.
pracepta mea quam fanAa Ac utilia funt o- quantaque in reboa Ac pcrfonis defolatio, ex
flendi tandem viam , quam facillime profequi
hoc recenti diffidio jamdudum fecum fint ,
,pofferis. Apprehendite , qu*fo illam, qua cer­ • fic quoque verofimiliter formidetur in dies ,
te nulla falubrior inveniri potefl. Moveat vos
nifi vera unites inter vos fiat. Proh dolor !
honor Dei, qui fupramodum ex veflra dtffentoti orbi plufquam manifeflum efl. ProfèAo
tione leditur ; fides enim catholica ab infide­
lacrymaram potius foret hoc, quam loquen­
libus blafphematur , inhonoratur , Ac irride­
dum foret. Vix inter Chriflianoa alicujus fciftur , nec veram effe credunt, quam per tot
fune memoria efl , unde Ecclefia Dei tantam
feAas hincinde lacerare infpiciunt . Moveat
jaAuram perpeffa fit, dc tanto cruore refer­
vos honor macris veftr* , quam hoftes nomi- ri
] fa. Sed fi meo acquieveritis confilio, quemad­
nis Chriftiani propter diflidia veftra ubiqi
modum fpero , idipfum fapientet fit mutuam
contemnunt. Moveant vos acerbiflims lacrycharitatem habentes h*c omnia repente ceC·
m*, quas pro vobis quotidie fundo , Ac ar
fabunt. Novus tunc ibi fuper vos quietis Ar
fiduus dolor, qui me per veflram difeordiam
tranquillitatis oriatur, reflorebit in pace veftra
excruciat. Vere dicere illud poffum , quoJ
catholicus populus chriftlanus, orbis totus re­
dicitur in Canticis invenerunt me cuftodet qui
novari videbitur , implebitis edum terramque.
timuerunt civitatem, perçuferunt me tft Vulne­
Angelos <3c homines inenarrabili Imitia , jnraverunt me, tulerunt etiam pallium meum cubilo & exulratione , tanto denique inter vos
flodes murorum, nifi velitis ab omni huma­
benevolenti* nexu conjungemini , quod pr·nitatis Ac gratitudinis veftigio deviare. Mifeteritorum penitus oblivifeentes , vos ipfos fi­
reri vos decet tot rrumnarum Ac calamitatum
cut fratres amabitis * At invicem in amore cermearum, ficcare cum pofitis filii lacrymal meas, ' tantes, alter alterum charitate funerare Aude­
fanate vulnera mea , reftituite etiam pallium
bitis . Benedicetis femper diem iftum , Ac mameum, quod abflulerunt mihi cuftodes mura­ _ ximas Deo omnipotenti gratias referetis, qtti
ram k idololatre videlicet Ac gentiles, Ac qui E in eadem vos unitate , & charitate devinxit .
in rebus mortuis huius fieculi
Quid fpem
plura ?ponunt
fuccedet
. tandem
..............................
vobis , quemad­
Induite me veftcm deauratam, circumdatam modum fucceflit Ac Chrifto , quantum tamen
hutnana
conditio
capere
poteft;
poflquam evarietate, deaujatamque charitate membrorum ,
variatam autem copiofa filiorum multitudine. nim beatus Paulus iuperius commemoravit ,
Sed Ac publica vos movere debet calamitas ; quod Chnftus exinanivit fie formam fervi accicircumfpfeite undique , quomodo plebs chri- pient , humiliavitque fe faihis obedient ufque
ftiana a Tureis, Saracenis , Tartaris ac Bar­ ad mortem ; in premium hujus humiliationis
baris conculcatur At devoratur . Cur non & obedienti* fubdit, propter quod exaltavit il­
coqnpM fatini tot millibus fratrum veflrorum lum Deux &· dedit illi nomen quod eft fupet
qui ■ fingulis annis in duriftmam infidelium omne nomen, ut in nomine Jefu omne gtnuftefèrvitutem rediguntur ? Oh fi audiretis , cum Qatur calefitum terrefinum & infernorum & omnti

Aam

C

feat

e9q

fingam

ORATIO JOANNIS DK RAGUSIO Ο. P.

70»

confiteatur qpio Jcfu Chrifins ta glo. A duritatis fieAentes , vos honorificabunt, Ac
una voUfcum genufiexi pntfentabunt vw ia ■
veritis Ac mihi obadieates ftieritb, exaltabit jubilo coram Christo Jefu Spoof· meo, ut ia
vos Dem fuper serram, Ac magnificabit fuper •terna beatiradinc vivatis Ac regnetis cum Chrifilios hominum» Ac dabit vbbis nomen , quod fto. Tunc omnis lingua confitebitur quia arena
eft taper omne nomen, hoc est nomen re­ populus catholicus in gloria est Dei Patris, ad
giam Chriftianum , quo nullum inter gantes quam gloriam ipfe Jefus Christus vos omnes
eft gloriofios. Tunc enim digne Chriftiani eri­ At alios filios meos ubique existentes perdu­
tis At vocabimini ·, nam hoc nomen nifi chari- cere dignetur , qui vivit cum Deo Patre Ac
tatem Jubentibus non reAe congruit, atque ia Spiritu SanAo beoediAus in facula . Arnen . M
hoc vestro christianitatis nomine fi vere Chri­
OesaiVATio PuiLtrrj Lassa , S. J. **
stianum fuerit, idest fi fpiritalem duritatis unioaem habueritis omne genofleAetur ; nam in____ fcrwri Sirii ia afta coodlii Bstilvtnfit qw ia
Notas
feri videntes vos eadem 6de Ac duritate mu-B «fais··
. __ L
lapsrMfi psHDMtantar, «a ipfios aoAorw n»
r
rj
s
ciiot poft eratMM qmoior Jomsm d< Rsgatn . Æginitos vobis fubjicientur , Ac tanquam viAi Bc
genuflexi vos cotitremifcentw, nihil adverfus dtCritn , Hsoria Kokhriata ac Josm· ds frictus
fgrtgwroin catholica Uci pegUM, qaat sx notia »06.
vos pravalere poterant, hommes vos revere­
qaa Mûrit V. C. Haarici CariG aariania Ingriftadianbantur , Ac meo Christiano populo fi unani­ ia JC dasedpua, criMiçni tau ktatrcadn ctiwrit Si.
mis fuerit. totus orbis quafi genuflexus fervire nias. Qoa »aro ftierot ear·· agomoon dooebit atqarnt
cogetur. Angeli vero Ac cives celestes genua indicatos.

ORATIONES

CWMKTf

QUATUOR

ANNO
CNRtSTt
■40·

ίο cpacilio Baûtecnfi habita:
Ex tomis antiqua leAionis Henrici Canifii.

C devotione, talique caritatis aftcAu fuiffent a
cunAis auditoribus accepta, quibus ab eodem
patre prolata funt : ) refponuonem pro mo­
J*·
prasbcotorum pnc. qua refpoadst per οβο dulo me· parvitatis » Ac ut Spiritus fandi graBet M «MjOie Bafileenfi ad articulum primum
tia fuggeflerit, ad articulum de communione rr»<*ta><tur '
BvAemorum de commuptoue fub utroque fpcàe. fecratHSm· Euchariftic fub utraque fpecie ,
Oratio Ægtdu Cariem decani ecclefi» Comer», per ambafiatores ÔC oratores incini regni Bo■·«·"’
renfis, qua per diet quatuor se concilio Bufileen* hemi· propofitum» daturas, videb^me necef-

O

Aerio Joannit de Bagufio generalis arduus

fi refpemdd ad arttculitm fecundum Bohemorwç fitate compellente in pnefenti «Au quatuor
corrigendis pectant publtcts.
debere peragere . Et primo opportunas Ac neOratio Bennci Kaheifen Dominicarii, pmfef· çeflarias excufetiones pnsmittere . SecundoX."“
fons theologia ia Colontenfi academia, dh Aare- divinum auxilium implorare. Tertio necefiarica pravitatis inquifitorit, qua ia coaa/so Bafi­ nas Bc confuecas proteftationes. anneAere.
leenfi per tres dies refutant tertium articulum Quarto catholice Romani ecclefi· confuetuBohcmorum de Mere predicatione verbi Dei.
dinem io communione unius fpedei , quoad
Oratio Joannis de Balemur orthidiaconi Bar. D populum laicalem, firmare , ftabilire Ac robocinonenfit, apofiolici palatu caufarum auditoris, rare, nec non & adveriâ, quantum fieri po
Ce is concilio Bafileenfi refutavit quartum Bo- tcric Btvira me» debiles permiferint, promorum articulum dc civili dommio clerico­ pulfare.
rum.
Primum igitpr profequendq, tripHci me in­
tueor obrui difficultate. Prima eft objeAa ma­
ORATIO.
teria ahitudo . Secunda eft adflantis hujus gloriofiffimi ac celeberrimi & facratiffimi coetus
Que Joannes de Bagufio ordinis predicotorum ingenii profunditas, & fummc atque incredi­
procurator generalis refpondit per 0S0 dies in bilis Ac pene divina fapientie magnitudo.
concilio Bafileenfi ad articulum primum Bo­ Tertia eft proprii ingenii vehemens infufficienhême rum, de communione fub utraque Spe­
tia, inextricabiles tenebra , Ac profsAo inex­
cie pmpofitum a Af. Joanne Bogk^ana XKt. plicabilis hebetudo. Nam fic altam Ac pro­
Januam.
fundam invenio , de qua ad pnefens coram
gloriofiftimia confpeAibus vcftris fum prolocuEverendiflimi reverendique patres , ill u- E curas materiam, ut profeAo ad earn expBcanflriflïme princeps, regnum Ac pnncipum, dam nodum me infufficientem iMoear, veram
univerficatum, atque communicatum ambafia- etiam totaliter inhabilem Bc ineptam. Si enim
tores , oratorefinie egregii, utriufque juris di­ Paulus Apoftolus divinorum contemplator Ac
vini pariter Ac humani doAores eximij Ac ma- referitor arcanorum, immerfus divina provi­
giftri , comites, barones, Ac nobiles, cives in- dentia irrefersbili atque inaÿfngîliiii Ac imperugnes , Ac ceteri in Chriflo Jefu omnes patres, fcranbili profunditati, cos
fuit exclama­
domini Ac fratres diledifluni, qui huic facne re .· O altitudo divitiarum fqfii
ia tB fcientia Wrgi
congregationi divinoque cerumini intereftis : Dei! quam incomprehenfib·
funt judicia eius
Pofl valde utilem ac pemeceflariam exhorta­ d· invefiigabiles vù'ejus? quid ego mifer di­
tionem reverendi in Chriflo patris Ac domini cere potero de hoc ineffabili facramer.to, quod
mei fingulariflîmi domini Ciftercienfis, ( cu­ inter mirabilia opera Domini egregius pro­
jus exhortationis verba urinam tali fide» tali pheta David enumerat, ita dicens : Memoriam r/»i.

R

C

,

.......... -,lltl àîn M J. iiiMMifi rm Tm.'HtrT·^·
......

7o>

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

701

———fiscit mirobtlnim fimnuu mifinicors & utiferotor b. ·> nino incomparabiliter majus eft quod
demetur, efcmm do&t timentibus ft > Ibi enim
ita fadus eft homo, quod non definit efle anno
Deus, quam quod panis ita fit caro, quod CN>*j')STI
muApoftoius divine finientis infinitate opprefliis
cogebatur exclamare: O nltstttdo dfearienmi fanon definit efle panis . quia non annichilaftesuia & fdentia MI Ego vero in confide*
tur, fed i tu corpus Chrifli convertitur. Il­
rarieme hajps diviniffimi facramenti veluti ma­
lud per incarnationem femel fallam eft,
nibus dc pedibus triplici, qui difficile rumpi­
iflud per confecrationem jugiter fit.
tur, ligatus funiculo, nequeo mc explicare .
Unde Ambrofius In libro de facrameaus :
In hoc fiquidem diviniffims euchariftiu facra- de habçtur de confecratione diflinôione fecun­
snento divina omnipotentia oftenditur, fum­
da , » capite Revera : Cognovifti przftantiora :
ma lapientia explicatur, dc immcnfa divine
potior eft lux quam umbra . veritas quam
bonitatis benignius declaratur.
figura , corpus auctoris quam manna de crEt quidem divina omnipotentia oftenditur,
lo . Forte dicis, Aliud video ; quomodo &
dum divino verbo ad elementum ( accedente ,
tu mihi afleris, quod Chrifti corpus acci­
hec terrena materies, remanentibus acciden­
piam? dt hoc nobis adhuc fupereft ut pro­
tibus , in Chrifti iubflantiam fubito,dc in in- B » bemus . Quantis igitur utimur exemplis ut
ftanti convertitur : dum ipfa panis dc vini ac- ” probemus hoc non efle quod natura forma­
ridentia, pretef natura: ordinem, abique fub- » vit, fed quod benedictio confecravit ; rtnjeflo relinquuntur : dutn eis modus exfiftendi » joremque vim effie benediihonis, quam na­
fubftantie tribuitur, ita ut omnia poffint age- » ture , quia benediflione natura etiam .pfa
re dc patj > ficut fi eifidçm adeflet propria fub- » mutatur ? Virgam tenebat Moyfes , projecit
dantia : dum non murans locum nec cslum >» eam, dc fecla eft ferpens : rurfus apprehen­
deferens Chriftus totus verus dc integer fub ·’ dit caudam ferpentis, dc tn virgz naturam
hoc incipit efle (aeramento, dc non folum to- ” convertitor. Vides igitur prophetica gratia
tus (ub toto , fed totus fub qualibet parte -. » bis mutatam efle naturam ferpentis & vir­
dc quantumvis fpecies dividantur , frangantur, « ga:. Currebant Ægypti flumina puro meatu
dentibus mafticentur, five in pluribus locis ” aquarum , fubito de fontium venia fanguis
aut ubique terrarum multiplicentur, ipfe ta- n coepit erumpere. Non erat potus in fluviis,
men Chriftus totus dc integer fub qualibet ►» rurfus ad prophets préces eruor ceflavit
particula divifionls perfeverat : idemque dc » fluminis, aquarum natura remeavit. Circumunus in calo, dc m ogmibus locis in quibus C* clufus erat undique populus Hebraeorum,
hoc facrificiura celebratur aut exfiflit, non »» hinc lEgyptiis~vallatus, inde man conclumultiplicatus manet idem penitus, qui ex Vir- ♦' fus; virgam levavit Moyfes, feparavit fe
H.
gine natus, qui in mundo converfatus, qui
aqua, dc in murorum fpeciem congelavit,
in ultima cctna (êipfum difcipulis, hoc facraatque inter undas via pedeftris apparuit.
mentum inftituendo tradidit *, qui in puce pe­
Jordanis retrorfum converfus contra natu­
pendit, qui mortem pro nobis pertulit, lan­
ram in fui fontis revertitur exordium . Non- /·/
ceam militis fuflinuit, in Pepulero jacuit, ter­
ne claret naturam vel maritimorum flutia dic de fcpulcro glorious refurrexit, in
fluum vel fluvialis curfus efle mutatam?
cslum afeendit, Apoftolis
fanflum
,-------- Spiritum
r--------- --------------Sitiebat populus patrum, tetigit Moyfes pemifit, fedetque nunc ad dexteram Patris. Ipfe »» tram, dc aqua de petra fluxit. Numquid
unus,, inquam, idem & totus atque integer » non przter naruram operata eft gratia , ut
eft & apud Patrem in carlo & nobiCeum in » aquam vomeret petra , quam non habebat
altari, dc ubicumque hoc divinum myfterium ·’ per naturam ? Mara fluvius' amariffimus e- ΐ,α «5
celebratur: dc ficut non alius & alius hic & ” rat, ut fitiens populus bibere non poflet ;
ibi Chriftus, fed unus verus & totus in om-D” mifit Moyfes lignum in aquam, & amari­
nibus altaribus ; fic nec hoc aliud ab illo ,
tudinem fuam aquarum natura depofuit ,
fed hoc dt illud dc omnia unum verum dc
quam infufa fubito gratia temperavit. Sub
Elifseo propheta uni ex filiis prophetarum **
6'
immaculatum fecrificium. Hec dc innumera­
bilia , que in hoc continentur facramcnto,
cxcuflum est ferrum de fccuri , dc statim
>♦ mirabilia fiunt omnipotenti virtute Dei.
merfum est. rogavit Elifeum qui ainiferat
»> Cum enim facerdoe illa Chrifti verba proferrum, mifitque Elifsus lignum in aquam,
* nuntiat Hoc efl enim corpus meum , & hic
dc ferrum natavit. Utique dc hoc prater
·» efl fanguis m^us, panis dc vinum in carnem
naturam failum cognovimus : gravior est
* dc (anguine: i convertuntur, illa Verbi vir»> enim ferri fpecics , quam aquarum liquor .
* tute qua Perbum caro faf}nm efl & habita­ » Advertimus igitur majoris potentis xfle gra­
ti vit in nobis, qua dixit dc lain'funt, man- ti tiam quam naturam, dc adhuc tamen pro­
N davit dc creata funt ; qua feminam mutavit
phéties benedictionis numeramus gratiam .
» in ftatuam falis, dc virgam Moyfi in colu­
Quod fi tantum valuit humana benedidio ,
it brum convertit, qua fontes mupvit in fanut naturam converteret, quid dicimus de
n guinem , dc aquam convertit in vinum . E »> ipfa confecratione divina , ubi verba ipfa
» Nam fi verbum Elie potuit ignem de ceDomini Salvatoris operantur? Nam facra»» lo · ponere, verbum Chrifti non poterit
mentum istud quoa accipis, Christi ftrmo* panem in carnem mutare ? quis hoc audeat
ne conficitur. Quod fi tantum valuit ferme
·· opinari de ilio cui nullum verbum eft itnElis ut ignem de cslo deponeret , non va­
» poffibile , per quem omnia fafla funt, dc
lebit Christi fermo ut fpecies muter elemen­
·» fine quo factum eft nihil? Certe majus eft
torum ? De totius mundi operibus legistis ·.
m creare quod non eft, quam mutare quod
Quia ipfe dixit & fati a funt, ipfe manda,,
»> eft; ac.longe majus, quod non eft, de ni­
« vit & creata funt ·. fermo igitur Christi,
si hilo procreare , quam quod eft , tn aliud h qui potuit ex nihilo facere quod non erat,
» tranfmuare . Illud autem nemo eft qui du- ·> non potest ea qus funt in id mutare quod
H bitet, dc hoc aliquis dubitabit ? abfit. Orn- » non erat ? Non minus est dare , quam mu·
» tare

7e?

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIOO.P.

704

tare n^vas naturas rebus. Sed cur argu-An terno fecifii cihim At tertam, Ac omnia qua
*N*K> » mentis utimur? fuis utamur exemplis,
' in·
ia eis funt contenta·. & eodem Verbo creik
Oh i$TI
>· carnattomfque exemplo adstruamus myste» p taras iû id quod vis traafmuta·, quia Do»·>»
x ni veritatem. Numqmd nature ufus pca- „ mimis univeribrum ipfis tu es , cujus magni»
» cefiit, cutn Dominos Jefus ex Nari* na» „ licencie cunfita obediunt & nihil refiftit .■ Ac
»· iceretur? Si ordinptb querimus, viro mfx· „ hoc eft quod dicitur Sapienti* xv. Subefi
·· ta femina generare confueverat. Liquet igi- „ tibi cum volueris pbfft t quia quamvis fides
H tur quod prater nature ordinem -virgo ge- „ io omnibus aniculis omnipotenti* Dei is»·
>· nerat ·. dc hoc quod confiamus corpus-, ea* „ niutur , in (hcrametatq taraen titans, in
·· Virgine «st. Quid-hic queri· agtura ord>- ,, quo confifitt fttpdamentum fidei, Ac totius
nem in Chnsri corpote, <»m prtfter naru-< „ ecclefi* communio maxime innititur omni»
» ram fit ipfe Dominus Jefus partus ex vir- „'potenti*. Ei hoc eft quod in.figno hujus
x gme ? vera utique caro Christi crucifixa est, a faeramenti dixit ad Saram angelus. Gen. il.
•• que fopulta esu vere ergo illius camis fa- M ubi fimai promiflio · feminis fafta eft. Ac . ——
confodio cibi angelorum 1 de tribus brin*
·> cramentum es:. Ipfe clamat Dominus Ιο­
ν fu» : Hoc efi corpus meum . Ante benedidio- B „ lâtic, qu* magna fuerunt , Ac non nifi ab
omnipotentia Dei fieri poterant. Numqtàd wr
’
·· nem verborum celestium alia fpecies notni* natur: post confecrnionem corpus Christi „ Deo fusdqtsam ent difficile ? quafi dicat, Non
·· fignificatur . Ipfi dicit fanguinem fuum : an- ., faeile efi enim Deo creaturas mutare Ac
« te confccrauonem aliud dicitur « post eon- ,· tranfubfiantiare, quas fecit, 8c de cibis no·
·· fecrationem (anguis nuncupatur; Ac tu di- „ bis confuetit, hoc eft pane A( vino , cor»
» ch , Arnen, hoc est, verum est: quod os „ poris fui Ac fanguinis nobis dulcem ccenam
·· loquitur, mens interna fateatur; quod fer- „ pntparare . Hinc eft etiam quod Luc* pri■· mo ibnat , aflctflu* fontut. H*c Ambro· n mo angelus dixit, cum de perfodione Ac
»» flus .
„ conceptione dominici corporis Ac fongninis
·» 8cd · diceret aliquis t Certus ftitn om- „ ageretur ; Non ent impofiMle apud Deum tw v
>· nino quod Deus hec valet, & majora, at „ omne verbum t Ac perfuadens Vimini unde
* non fum certus aliquo modo quod velit. >, hoc fieri pofiet, dixit : Ttrtut akifiimi obum* Advertat ergo, quod .Christus panem, cum' Λ brabit hbr, quod exponens Origenes, dicit,
·> accepter, benedixit, & dixit ; Hoc efi eur- „ virtutem altiflitni eue virtuofom potentiam
» pus meum. Veritas enim hoc dixit, & idcoCM Patris, qua umbram & imaginem fui Ipfius
» verum est ochtino quod dixit. Qnod ergo n perfecit in Maria virgine, de creatur* ve»
» penis fuerat eum accepit, corpus fuum erat ,. tuftatis corrupt* novum hominem fecundum
» cum dedit: panis itaque mutato· prat in „ Deum creatum perficiens. Ac hunc non ad
» corpus ipfius, & fimilitar vinum in fangui- Λ imaginem, fed ipfam imaginem faciens per
·» nem. Non enim ut hvreticu» lapit, fcd de» „ unionem , in quo perfoda refultaret poten»
* fipi» , ita debet intelligi quod Dominus „ tia Patri». Hcc Albertus.
* ait: Hoc efi corpus wevm, id est. Hoc ii·
Summa etiam divina lapientia in hoc divi* gnificat corpus medm: 6cut quod dicit A» nifiîmo (aeramento euchariftia difcemitur, dum
·> post olus : Petra erat Chrifius, id est, Po- juxta homini» naturalem conditionem hunc an­
·· era fignificabat Christum : hoc enim potit»· gelorum cibum in eia fenfibilibus rebus pra» dixiflet de agno pafchali, quam de axymo paravit, quibus commupiter homines uti con·· pane. Nam agnus pafchali» abfipse dubio fueverunt, in cibo corporali, ut fic per cor*
·» figurabat corpus Deminicum, fed panis axy· poralia & fenfibilia discernerent & difcerent
·» mm cor fiocerum. Sicut autem Joannes Ba- nomines in catlertium & divinarum rerum co»· ptista qui dixerat: Ecce agnus Dei, per ad-D gnitionem devenire. Etenim neque pofTibile
» jundum determinavit, qui solit peccata mu*- efi
- aliter
··
...lucere divinum radium , nifi
.»
nobis
» *.· fic Ac Christus quod dixeratt Hoc efi varietate focrorum velaminum analogice cir* corpus meum, per ad jundum determinavit, cumvelatum, ut divinus ait Dionyfius primo
»> ft»d pro vobis tradetur. Sicut ergo corpus capitulo caiieftis hiérarchie. Quemadmodum
w Christi veraciter tradebatur, ita vere de- enim infirmi oculi folem nube tedum libere
»· monstrabatur, non in figura que jam cefla- confpiciunt, qui corufoum lumen ejus intueri
« verat, fed in veritate, que jam advenerat. non poflunt; fic Ac divinum radium lippien­
tibus mentis oculis lucere tmpofiibile eft, nifi
v Hec Innocentius.
Bene igitur omnipotens Dominus memoriam varietate focrorum velaminum circumveiatum
fecit mirabilium fuorum, Ac talium , ad que Ac pnepararam providentia paterna connamnullius creatur* potentia valet nedutn adu , raliter Ac proprie qu* fecundum tses» funt,
aut opere , fed nec cogitatu attingere : ut me» ^c. Hugo de fando Vidore ibidem in glofia.
rito ratione hujus inefiabilis potenti* dicatur
„ Unde Innocentius de officio mifle ita diei quod habetur Either xnt. Domine Deus „ eit : Sapientia Dei qu* fit per vifibilia marex omnipotens, tn dittone tua cunSa funt po- E „ nifefiat. volens evidenter offender*, quod
fita , tf· non efi yui poffu tcfifiere voluntati tua , „ ipfo eft cibus animarum f carnem afiumptam
fi decreverit fulvore Ifrael. Tu fedfis colum & „ propofuit in edulium, ut per cibumhnauterram, tP quidquid caü ambitu continetur. Do­ μ nitaris invltarqt ad guftum divinitatis , de
minus eiMstras es, nec efi fan refifiat majefiati η
. quo PCtlmifta .· Gufiuta < videte furasem
AlWnm
tua. Ac fi'dicat, ut inquit dominus Albertus „ fuaws efi domintu. Tocuan ergo fe Chriftu·
in tradatu fuo de officia Miffia, Talem re- v pro nobit exhibet in cibum , ut divinitate
„ demptionis noftr» cibum Ac pigpw impof- „ nos reficiat, quem corporaliter ore comedihile efi humane infirmitati pmparare , fed „ mus, ut ita de vifibilibus ad invifibilia, de
m tibi Domine Deus rex omnipotens , nihil M temporalibus ad sterna, de terrenis ades„ eft tmpofiibile , quia in ditione tua eunda „ lefiia , de humanis ad divina nos trenafe·
„ (Unt potita i quia tu Verbo fitnplki tibioesa-

*

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
7οβ
eâfo deficendi* eccc -cibus divinitatis: & pa- A mentalirer eft in Omnibus locum qmbus ton„ w,
ego dedero, cam mea efl. ecce ci- ficitur- flt
·- celebratur
—-·-------- .
*n
Similiter Λ in hoc eodem venerabili facra- tH,'
bus humanitatis : Pariis ergo angelorum ù.f dus ,efl cibus hominum » fecundum illud mento, immertfv divine bonitatis benignitas er­
», propheticum : Panem angelorum manditcatut ga no» mifcro» «pauperes copiofiflimc diclaw.AmmS quatenus quid fecundum animam ci„ rarur. Ut enim fuam advenus «os canta- . ’"’"'j
bum divinitatis accipimus. etiam fecundum
tem oftenderet, & noftrarp erga fe canta-Μ.····
» carnem cibum humanitatis fumamus : quotetn accenderet, qui dedit fe prn nobis rn
«, niam ficut anima rationalis flt caro unus eft hoprecium -, iple tribuit fe nobis in cibum .
ut per precium redimeret nos a morte; pet (
M mo, ita Deus flt homo unus, eft Chriftus :
„xflc qma per guftum homo mortem ■ incurcibum aleret nos ad Vitam . Unde : .Qui I**
», fit . per guftutn quoque vitam acquirit ;
manducat me & ipfe vivet pmpter me. Quid
z
». quatentis ut unde mon oriebatur , inds viamplius unquam pro nobis potuit efficere ?
„ ta refurgem . Diâum <ft quippe de illo :
Precium fe dedit pro nobis in mortem, fle
,, QsNKVmpNC die comederis, morre morieris. dicibum fe tribuit nobr* ad vitam . ut mor­
», citor aetem de ifto -. Si ym/ mandiecaveru es B „ tem noftram fua morte perimeret . & vitam
„ hoc pane, vivet ia a/enwn . Cibus ille mornoftram fua vita nutriret . Panis iftfc , ti di«, talis pependit in ligno fcientus boni fle ma, gne coi.ieditur , impinguat . Poculum tuum
v li : cibus ifte vitalis pependit ia Ligno vite
, inebriant quam piaciarum <fi\ Per hanc c'
w quod eft in medio paradifi : illud fuit Ii- „ go facramcnti virtutem univerle limites
» geum inobedientie > ad quod homo ma- „ augentur , fle omnium gratiarum ftudus
«, nui extenderet, ut ^eret ficut Deus, iuxti *, exuberant. Is entm in hoc facramento tu», quod ferpens illi promiferat . Eritis fiait
mitur totus & integer . qui cil fons & on„ dii fdentes bonam
malam : iftud eft ligo totius virtutis & grati».
„ gnum obedientie , in quo Deus manus
Quapropter antonomafticc refpctlu ommu n ,
r, extendit ut fieret homo , juxta quod di- aliorum facramentorum euchartftta diptur Gree­
„ cit apoftolus : Exinanivit femetipfum formem ce > quod J-atine in;erpretatur bona gratis ,jcu», feni acapiens, in fimditudinem hominum fn- jus nuncupationis fex poffhnt cauf» fl< ratio­
„ fi&us, & habitu invennu ut homo, faBtu obe- nes atlignari ; quarum una eft , quia non eft
„ dieas ufque ad mortem, moeqem autem cnecis. rufi _gratia, flt non nifi gratia efle poteft . Se„ Item Albertus Magnus in libro de offic.o/^ eunda autem , quia non datur nifi a gr iti£
« mifl» ita dicit : De fapientia autem hunc fimo.
—
Tertia, quia non nifi gratiflimis adpni„ cibum contemperate dicitur ad Romanos ftrjtur . Quarta , autem quia non nifi gratiam
„ 11. O altitudo devittantm fapientia
/cientia operatur . Quinta quia gratia eft fuper gra­
„ Dei, flte. Et fubdit ; Quis enim digne m- tiam . Sexta, quia eft omnis grati* contenti„ vcftigare valeat qualiter ex antiquo corpus vum, etenim cum in omnibus facramentis a„ incon upturn fit innovatum , qualiter nova liis gratiam eorum per partes participemus ,
„ anima vivificatum, qualiter utrumque ho- in hoc facramento totum quod videmus, quod
m rum deitati fit fociatum , & in unam per- tangimus»
tangimus, quod guftamus -. eft gratia. Unde
λ foham unitum flt afliimptum , qualiter in
Zacharie
vfacramento ;: P\t~
Zacharie 4.
4. dicitur
dicitur de
de hoc
hoc'facramcnto
P\s~
M carne infirmitates carnis portaverit , qnali- „ quabu gratiam grant cjus, quia quidquid in
M ter in cruce mortuus fit v & qualiter in cor- omnibus facramentis & virtutibus fpariim in
„ pus St fanguinem principalia elementa efcu- gratiis colligitur, totum fimul hic in una gra­
„ lenti & poculenti humani mutaverit , & fic tia invenitur . Unde fignificatur per gomor ,
M fe homini in cibum prxbuerit . II» enim quod eft tncnfura manne, que unicuique fuf„ vi» Capienti» Dei funt nobis abfeondite Dficiebat , Exodi 16. Menfura enim fdfljciens
„ Unde Proverbiorum tngefimo dicit Salo- hemim ad falutem non eft nifi qu» continet
» mon , haec efle fibi abfeondita confitens ; gratiam perfcclam, in qua totu» Chriftus con­
- Tna funt dtficilta msÀî , quantum penitus tinetur . Hac efl umi aurea continent man­
„ ignoro : w« aquila in calo , viam colubn na , ad Hebrsros 9. qu» inti: fanfta fando­
„ fupra petram y vtam navis tn medio
& rum collocatur, qu» ad umuffujufque fuftkit
,, vtam viri i» adolefcenba fua . Qu» q idem capacitatem ·
Ixmgum efliet fingulas bonitates,'gratias fle
quatuor idem doâor pulchre deducens , ac
dificultates qua in hot facramento continen­ perfediones hujus facramcnti enumerare , fle
tur profequitur ibidem ; qu» pro nunc caufa immenfam divine bonitatis benigniuteni ex­
brevitatis omittuntur. In quibus valde pul­ tollere pro prefenti, fle potius mens fle lin­
chrum eft confidence qualiter celcftu altitudo gua , imo dies fle tempora deficerent quam
confilii dlfpofuit, ut ficut tres funt perfon» in materia . Etenim ut dicit Innocentius : Per
,
unitate divinai fubfUnti» , fcilicet Pater. Ver­ „ euchariftix facramentum Chriftus eripuit nos
bum , fle Spiritus fandus, ita tres eflent fub- „ a poteftate peccandi , liberat a peccandi
ftantte in perfonc unitate, fcilicet divinitas , E voluntate. Nam cuchariftra fi digne fumacorpus & anima . Ft ficut Chriftus fecundum „ tur, a malo liberat, &; confirmat in bono,
divinam naturam tribus modia ggiftit in om­ „ venialia delet fle cavet moralia ; unde cum
nibus, p«r cfletuum, profenriam , flt peten­ „ premittimus in oratione dominica : Panem »tmtx a.
tia·» -, in folis juflis per gratiam & gloriam,
nofirum fnperfubfiuniialen da nebis Hodie : ftain homine aflompto per unionem : fic voluit M tim adjungimus: d* dimitte nobis debita nout ideas ipfe fecundum naturam humanam „ fim , fp ne nos inducas in tentatioeem , fed
tribus modis ia rebus exMeret, fcilicet loca· „ hbem nas a malo, quia per panem iftum
Btar ia calo , perfonaliter in Verbo , facra- „ acleftem liberamur a malis protentis, pt»>
mentaliter In altari. Sicut enim fecundum di- ,n fenstb-n fle fututis . Dedit ergo nobis hr<c
vinitatem totus effeatialiter eft in omnibus re­ m facramentum fàlutis , ut quia nos quotidie
but, ita fecundum humanitatem totus fecra- ,„ peccamus , flt ipfe jam mori non poteft,
■ 705

çnatsn
HIJ.

I

C<nsc4

CoKvqi. Tom. XXIX. .

Yy

„ hoc

707

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.

708

—— —— hoc faerementwn quod in memoriam mor Aquam nobis datum de çmlo firarit dt ofti
caaisri ” 111 ei“* ' acc'P>mus> > ranuffionem peccatb- ■urn : srerum quia at vox teftatw spoftoH non *****
»
- — - 1
ÆCWllfTl
i«4j. „ rum quotidie confequamur. Hac Jnoocenfumus
fafficientes non
----------------—i Tolam
aliquid agere
>, ties .
aut operari, fad nae .cogitare quidam quafi ,.
Verum etiam ut aliqua ex multis fub com­ ex nobis, fed omnis fuftdeutia noftra ex Deo
pendio proferamus , primo hoc facramentum eft, qui etiam omnia opera noftra in nobia
digne flimprum in nobis remilfionem peccato­ operatur ; ideo fecundo loco , ut 'verbis utar

-

rum operatur : deinde vitam grati· tribuit > Platonis, agamus fit deliberemus ctxpca, vo- .
dc ne a gratia deficiamus ., nutrit , augetque cata, ut mos eft, prius divinitate . Etenim, ut
' ad perfeôionem gratis , unionem noftri ad idem ait in principio TimaL» omnibus moe
Deum operatur , fumentes in Chriftum trans­ eft dc quefi quasdam religio, qui vel de ma­
format . Prster efleftus hos adhuc famem pa­ ximis vel de minimi* rebus funt aOun aliquid,
tientes fatiat, inebriat fidentes, tenues impin­ precari ad auxilium divinitatem , dc ut dicit
guat > confirmat debiles, brtificat mentes, ignit facer theologus Dionyfiuk }. cap. de divinis
affcAum. illuminat intelleflom , mitigat ten- _ nominibus, ante_ omnia
_____ ab _______
r___
oratione___
incipere
tat tones , affeflum mortalium reprimit, .firmat B eft utile . ficut nos ipfos tradentes Deo dc
virtutes , a futuris prefervet peccatis, poenam unientes: hs funt
"
ertim fumm» intentiones
minuit, fubvenit vivis , proficit defundis, Spi­ Dei gratis cum aguntur a mortalibus ut inquit
ritum fandum mittit, terret dsmones , con­ Trifmegiflus Mercurius in lib.o de Deo. Igi­
tra holies etiam vifibiles adjuvat > dc tandem tur ut ea dicantur a nobis qux placeant Deo,
ad «ternam vitam perducit. Nulkim igitur eft veritatem déclarent, mentes noftras illuminent.
ifto facramento falubrius , quo peccata pur­
gignant concordiam, caritatem accendant, pa­
gantur , virtutes augentur , & mens omnium riant .unitatem dc pacem ·. primum cum eodçm
Ipiritualium charifmatum abundantia impin­ divipiflimo theologo Pariliorum antiftite Areo­
guatur . Quid plura ? Hsc pro exercitio dc ex­ pagita videlicet Dionyfio i. cap. ccleftis hie­
citatione mentis nnftrs de mirabilibus hujus rarchise , Jéfum primum lumen invocemus ,
ineffabilis facramenti , quembreviter curavi quod eft , quod verum eft > quod illuminat om- *
perflringere, in quibus dt omnipotentiam Dei, nem hominem 'venientem in hunc mundum ,
fummam fapfcntum , dt inenarrabilem çrga per quem ad principale lumen Patrem accefnes divins dignationis dc benignitatis bonita­ fum habemus. Etenim ut idem ait Dionyfius c*tem fedulo dc grato animo contemplemur, dc C theologus ; ficut omnis a Patre mote manifequamvis parum fit , quod a nobis aut intelli- ftationis
- ·
-luminum proceffio
■ - in
- nos optime ac
gi aut exprimi poŒt, ( eft enim fupra om­
large provenit, fic iterum vivifica virtus qus
nem fenfum dc omnem inteUigcntiam ) , id eft Chriftus Jeftis rqflituens nos replet , dc ad
tamen modicum » etiam quanrulumcumque congregantis Patris unitatem dc deificam fimfit, de liet efle magis amatum dc defidera- plicitaiem convertit. Sicut enim divinum ver­
tum a nobis omni cognitione quam habe­ bum pçr Paulum apoftolum teftatur , ex ipfo,
mus de rebus inferioribus , fic enim dc Ari- fp per ipfum, d* tn ipfo fwu omnia ; origo enim
ftoteles. sit in 11. de animalibus , quod fontium, ut inquit fanOus Bernardus, dt flu­
quamvis parum fit quod de flibftantiis fupe- minum omnium eft mare i virrotum dc fiden­
rioribus percipimus , tamen illud modicum eft tiarum eft dominus Jefus Chriftus , in quo
magis amatum dc defideratum omni cognitio­ funt omnes thefauri ftpientin dc fcientbs Dei
ne quam de fubfiantiis inferioribus habemus . abfeonditi, continentia carnis, cordis induftria ,
Et in 1. de cxlo dt mundo dicit, quod cum mentis reflirudo, cafta Confilia, jufta judicia,
de corporibus cxleftibus qusfliones poliunt fanda defideria ex ipfo metunt. Si quis vifolvi parva dc topics folutione , contingit au-D get ingenio, fi quis nitet eloquio
fi qute
diton , ut vehemens fit gaudium ejus . Et in moribus placet , inde fcientie , inde fapien*
tiq fermo , quia gratia dt veritas per Jefurn '
10. ethicorum cum Simonides cuidam homi­
ni prxtermittendam divinam cognitionem per- Chriftum fada eft , de cajes pianiraene easnrs
fuaderet dt humanis rebus ingenium appli­ not tafonuj , (p gratiam pn gratia. loan. t.
candum , oportere inquiens humaha fâpere Igitur in noflriss pnecordiis . nmdamends jahominem , dc mortalia mortalem t contra eum fbi humilitatis, te Chrifte Jefu huic coapto >
phildfophus dicit , quod homo debet fe ad penes quem hominum dc omnium fandorum
immortalia dc divina trahere quantum poteft : communi confenfu maris dc terni regimen
quod utique dc nos Deo adjuvante in pnefen- elfe voluit » certiffima fidus patria, invooo ,
ti altiflima materia quantum poterimus facie­ ut nofter prsfens hic iermo, noftra hac in­
mus : tali tamen a nobis facrorum eloquiorum flans oratio . nofter hic traAatus, atque pium
pnediftinita lege, ut non in perfuafibilibus aut certamen .fidelium dçvoce flagitantibus tuam
incredibilibus human· fapientie Verbis fpem Chrifte veritatem , frudus pariat Alutares ,
ponamus, fed in demonflratione a Spiritu tno- utque nofter adus hic opportunum fatitta theologorum virtutis, fecundum quam inef-E (ur initium , progreflum ordinatum acci­
fabilibus dc ignotis ineflabiliter dc ignote con­ piat , atque fine competenti dc debito termi­
jungimur fecundum meliorem noftre rationa­ netur cura efledu Vincere dc ver* unionis .
bilis intelicdualis virtutis dc operationis unio­ Arnen.
Sed jam accedo ad tertium mihi utique nenem , ut divinus ait theologus Dionyfius t.
cap. de divinis nominibus *, erimufque circa ceflhrium furamc , dc valde utile, fidliest ad
confluas , debita· dc laudabiles proteftatiohsc divina myfteria traflanda, ut idem Diony­
fius ait, temperantia dt fanôitate conftrfeti , nes, quibus puro dc Gncero corde inhsrendo
fanflitatc quidem di vims firmiter inhsrendo puta dc fpero me ab omni erroris periculo li­
ab omni nos errore immunes Deo duce obfcr- berari, maxime cum per hujufmodi proteftarabimus, temperantia vero, dum ad' divina per­ tiones, pnecipue que eft omnis erroris mater
scrutanda tnyftena non magis nos ingerimus, dc origo pnefumptio evitetur : dc omnium
vir-

7op

r

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE,

Fateor
infiipe^ fit proteftor cum beat^Augu
virtutum fundamentum ftabiliatur humilitas .A
“
swwo eut femper pr*flo adeft illuminator fic illu- ftmo in libro de militate credendi, circa prin­
CttalTH
cipium
,
quia
rogavi Ifeum fit rogo. fit fpero
«Ml. ftrator cordium Spiritus fanûus, qui non nifi
,. ita fore, fi mihi bene conkius Ium , quod
fuper humilem fic manfoecum requieCcit, do­
cens ipfum omnem veritatem neceflariam ad ,. ad hunc tlylum', adum fic traflatum pio
fahttem. Proteftor' igitur in prim ig^ quod in „ fic ofticiofo animo. pon vani nçknims appetitione ac nugatori* tJftehc itionis accefli ;
' prcfentl aûu fic in quocumque alio per me
fcit enim , ut idem inquit doctor ; Deu» ,
Deo concedente flendo in pofterum , non- in­
tendo ficut nec unquam intendi, aliquid di­ „ cui nota fune arcana confcicnti* me* , nicere ». afferere , dogmatizare . aut pertinaciter „ Mk me jn hoc termone malitiolc agere, fed
defendere. quod fit contra fidem catholicam, „ ut cxiftimo accipiendum efle veri probandi
facram feripturam fane intelleAam , determi­ „ çanfa . cui untrei. vivere jaiv. diu ftatuimus
nationem facrofanA* catholic* fic apoflolicte „ fic iryjredibdi folicitudinc . Non igitur de
vani notntnts appetitu aut rancoris aut maliac Roman* ecclefi* , quod fit contra commu­
_____ _________
________
nem intentionem
fanflonim
dodorom .ab n*
ec- hriilie five in prefenti ac-tu a vobis ; prsetlefia approbatorum, aut contra bonos mores , B ftantiflimi patres, habear fulpcclus . nili to/dan
feu qood^tir quovis modo piarum aunum of- elatio incafligati vultus aut yctba rigida haec
fenfivum . Quod fi ex ignorantia, qu» in mc depingant . Sed rogo prsilantiflimi domini
maxima eft . fic inadvertentia , aut cx lapfu mei, fi h*c eveniant, recolite, quod c<>rde
Imgu* aliquid me contra pnediAa dicere aut profiteor . Sc date fignis verïiam , fit ti iorfan
foribere contingeret , quod Deus fua pietate interdum me contingat aliquid durius loqui ,
dignetur averrere, ex nunc prout ex tunc fit fic a folita exorbitare maniuetudine . indulge
ex tupe prout ex nunc revoco fic annihillo , fic te rogo fragilitati dicentis, fic audaciuri fid<habeo pro non diflo , fubjiciens me fic difla li- Non enim poflum omnes alloqui pari c*.rmea atque feripta correllioni fic emendationi de, nec tamen ii in ma httjufmodi contingant
ecclefia' fanû* Dei , fic fpecialiter hujus û- defectus, debent contumelia reputari ab audi­
crofan/l* generatu Bafileenfis fynodi in Spi­ toribus . fecundum quod idem glorinfidimus
ritus fan Ai gratia legitime congregat* , fic doctor Auguftinusdeclarat in contimili cafu , in
univerfalem ecdefiam teprefentantis , 'fic om- . epiflola ad Proculcianum inter eptflolas centefima feptuagefima prima : Audivi , inquit ,
nium aliorum , ad quos hujufmodi deviantes
•ut errantes pertinet ad viam reducere ven-Ç „ de memorato fratre noftro . te fuifle contatis ; fic huic proteftstioni adhaereo pro pras- M queftum , quod nefoo quid contumeliofe
fenri , fic adherere intendo quamdiu vitam du­ „ tibi rcfponderit. Quod qu*fo te ne illam
xero m humanis: ficutinam fimilem protefla- ,, contumeliam deputes, quoniam ccrtnm mihi
t io nem , quoad fingulas eius.pane· . feciflent „ eft de non fuperbo animo proceflifle , novi
enim fratrem meum . Sed fi quid in difpudomini qui pro regno Bonemie proposeront,
quia fit feipfo· fir univerfem Chrifttanitateru a „ tando, pro fide fua & pro caritate ecclefi*
multis laboribus, angufliis fic perturbationibus „ dixit forte ferventius . quam tua gravitas,
fatis facile potuiflent fie poflent liberare’, fe „ vellet audire, non illa contumacia , fed fideterminationi ecclefi* catholic* Roman* fub- „ ducia nominanda eft , Proinde per vifccra
mittentes , quod quandoque , imo nunc , fic mifericordi* Dei noftri quemlibet hic afliflentem rogo Λ obfec.ro. quatenus in inquifiuone
ipfis fic nobis Deus fya immenla pietate di­
veritatis prardirflorum quatuor articulorum per­
gnetur concedere.
Proteftor infuper toro fic puro corde fic fin­ politorum ftudeat imitari atque fervare, quod
cera intentione, quod in pnefenti aflu fic to- venerabilis doflor Auguftinus in primo libro
ta collatione quam habiturus fum coram hoc Dde Trinitate de feipfo ait: Non pudebit me,
„ inquit . ficubi h*fito querere, ncc pudebit
sacro concilio Bafileenfi publice cum didis do­
ficubi erro difcere . Quifquis ergo hcc au­
minis ambafiatoribus fic oratoribus regni Bohemiae v nihil etiam privatim , non intendo dit vel legit, ubi pariter hxfitat, qusrat me­
aliquid quid dicere iut facere nutu vel figno tum. ubi errorem fuum cognofcit, redeat ad
quomodocumque aut qualitercumque animo me -, ubi meum · revocet me ita ingrcdia- *£*££?*.
vel intentione injuriandi, nec intendo uti ter­ mur fimul cantatis viam , tendentes ad eum
minis quibushbet in pnejudicium fic quovis dc quo diAutn eft : Quante faciem tjui fem/ter. fi·1· ···■
Cum denique coram reverend illimis paterni­
modo in confufionem ipforum vergentibus -,
temper tamen manente yeritate illibata, quam tatibus vestris omni auflontate fit lapientia,
prsditis
confidero me tara alta fic grandia traecclefia catholica fic'Romana profitetur , in
cujus defisnfione fi aliquid me dicere contige­ haturnm, dum perm acutilfimh ingeniis, il-

rit quod font poflit eifoem rationabiliter dif- lustriflimis fic omnium literarum peritilfimis ,
plicere, ex iuadvertentia , vel ex lapfu bo­ investigandaque veritatis divino amore flagrangus ; illud ex nunc habeo pro non diûo , fic ttflimis me profpicio locaturum , profeâo tirogo eofoetn «domino· ut non capiant ad ani­ E mor fic tremor mc taliter obruunt, ut potius
mum , oflerens me ufque ad condignam tatis- filent io opus effet quam verbi·: nec mirum ,
faflionem in omnibus, Velmtqde «ecordari unius reverendimmi patres > nam fi quibufdam etiam
capituli in ipforum falvoconduflu inferti, fub constanrilfimis difluris in confpedu populi futali verborum forma : Item liberum erit illis dor erumpit , non aliter quam fatigatis fic
ficut fic nobis, (alva pace fic bona honeftate > Bsniantibus folct, quibufdam tremunt genua,
coram diflo concilio u placuerit, objicere five quorumdam dentes colliduntur , lingua titu­
accufàre quoTcumqne ftatus exorbitantes, de- bat , labia concurrunt , ut Seneca ait duodeci­
fedot fibi invicem , quo· fenferint , modefte ma epistola ad Lucilium ; quid mirum fi fic nunc
, exponendo : velint etiam ad mentem Chrifti fic alias mihi loquenti. non in confpcftu vulgi
** * regulam reducere»'qua dixit: /n qua menfura aut rudis populi . fed in prefentia gloriofif- SrS- u ·ι·
fimi fenatus totius orbis Christiani . prsediAa 2*3^»«*·.
Mtnfi furrttti' eadtm remeintur vobu.
Yy χ
„ niCotai. Gtttnl. Tom. XXIX.

7h

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P-

711

., mihi euntigerint flt contingant? Tnter h*c A ignea ftamma competatur, qua tergens in re„ enim efle dt ruborem fcio ; inquit idem âum jacere ac deprimi poteft non mag» quam
cwxisn
CH».«TJ
philofophus, qui graviflimis quoque vhis quiefeere . Vos potius . gloriofiSmi patres,
«w
MM·
„ tebicus offunditur, magis quidem àn juvenl- vo· qui omni terreno caretis negotio. vos qui
carleiH
abundatis
otio
’
,
leftione
continua
refe
­
bus apparet, quibus flt plus caloris eft , flt
„ tenera frians; nihilo minus flt veteranos flt rti , oratione aflîdua ùgmaà , quorum ficut
,. ft nes tangit , flt quidem nunquam magis adipe fle pinguedine re ple tu t anima fupernotum
„ quam cum eruberint timendi funt , quafi ftcretorum dulcedinem, inquam, labiis «evi­
„ omnem verecundiam effuderint .*Sylla tunc tationis deberetis animas ciurientium reficere ,
,. erat iiolentiflimus ? cum faciem ejus faqguis fitientes potare, & ex fiiperabumfante fpiritus
„ invaferac . Nihil erat mollius ore Pompeii, ί vcftri fagina cordium ariditatem impinguare .
,. nunquam non coram plui ibus erubuit, uti- «ui ejufdem panis verbo, qqo vrvtint angeli,
., que in concionibus. Fabianum, cum in fe- dïîki ac ineffabili fuavitate cftis repleti. Hae
, natum effet trftis induftus , erubuifle memi- quideni funt, gloriofiiEmi patres, qu» mF filea
e n>, flt hic illum mire pudor
decuit . Non re jubent, lôqui non, permittunt, fle ini pofita
accidit hoc ab infirmitate mentis , fed a no-Bori cuftodia ad raciràrnirarem exhortantur. Et
.. vitate rei qu* inexercitatos etfi non concu-- revera, fi me* res effet hate, flt non fidei , flt
„ tit, movet naturali in hoc facilitate corpo-■ qcclefiz' catholica , cujus defenfioni ethm uf­
,. ris pronos. Nam ut quidam boni fangumis que ad fangtunis erfuiionem , fpecialiter in fii.. funt, ita quidam incitati fle mobilis, fle ci- fceptione gradus magtftrabs , licet immeritus
,, to in os prodeuntif. Et estera. H*c , ut flt indignus. )uramentn me aftrinxi, longe al­
dixi , nulla fapientia abigit. Superius enim tius pertimefierem . Er licet naturalis affetlus,
<!:*crat , poftquam verecundiam adolelcentis ςυ<· cx affinitate linque inclyto regno Bohe­
.. Cuiufdam defcripferat , rubor hic illum , mia tota cordis aflertione flt caritate afficior,
,. quintum fufpicor, etiam cum lé confirma- me ab hoc certamine quamplutimum retra­
hat . tamen quia fecundum utriufquc philolo, venr, & omnibus vitiis exuerit, fapientem
quoque fequetur. Nulla enim fapicnti* cor- phi» divinas pariter flt humante doftrinam ;
„ pons aut animi vitia naturalia ponuntur. duobus exiftentibus amicis , ut dicif Ariftote- /
Quidquid infixum flt ingenitum efi, lenitur les. fanftum eft pr*honorare veritatem ; fic'
irte « non vincitur ; ahoquin haberet rerum enim flt ipfe iolitus erat dicere: Atnicus Pla­
naturam fub imperio, fi omnia eraderet vi- C to , fed magis amica veritas: quod prover., tia . qurcumque attribuit conditio hafcendi bium etiam ab ipfo fuo pnteeptore Platone
., fle corporis temperamentum , cura multum acceperat, qui fle ipfe folatus erat dicere: A„ diuque fe animus compofuerit, harebunt ; micus Socrates , fed magis amica veritas -, fic
„ mhil horum vitari poteft. Et infra : Nihil in evangelio dicit ipfa prima Veritas ·, Qtù *··*· '*
„ adverfus hxc fapientia promittit, nihil pro- ron odit patrem flh matrem propter me, non efi ,
„ ficit , fui juris funt , injufia veniunt . in- mr dignus , flt multo magis qui non odit · pa„ jufta difi.edunt. H»c Seneca in eadem epi- Iriam, linguam flt gentem , quod quidem odium r.on excludit caritatem, ex qua flt ipfi
ftola.
pater flt mater fispe precipueque propter fi­
Quid plura? etfi nunquam pnedirtis pâtu­
re defeftibus impedirer, quos, ut verum fa­ dei veritatem odio habentur , fic etiam fle terdo
Efiine 4. cap. dicitur Omnis terra verita­
tear , in primordiis dicendi nunquam arte
quacumque ab ineunte crate mea comprimere tem invocat , calton etiam ipfam benedicit , cf*
valui, nihilo minus tamen attenta altitudine omnM opera moventur & tremunt eam, Q" non
cttm ea qutdquam iniquum. flt infra .· nec efi
rerum . flt hujus facratiflimi coetus ineffabili efi
....
fapientia, meaque infufticientia atque inex pe-Dnpwd eam recipere perfonat , neque différentiel
rient i a , tarditate ingenii , hebetudine fen- fed qpu jufia fient , facit omntbui, d* omnetbefuum, labilirate memoria, difficultate judicii, mgnatunr in openiue ejue, flte. Et hrc quoad
primum , fcilicet quoad axeufationes neceflaindiferetione rationis , intelleftus imbecillita­
te , qui fe-hibet ad ea , qua manifeftiffima rias flt opportunas difta funt. cum omni hu­
funt in natura , ficut velpertilionis oculus ad manitate flt manfaetudine .
His itaque humiliter prafuppofitis , venio
lucem diei, ut philofophus dicit m principio
fua prima philofophie : honeftior mihi fuga ad quartum flt principale noftri aftu» prurien­
effet, quam quod tantillus in confpeftu tan­ tis intentum, videlicet ad refponfionem arti­
torum ac talium pnefomam apparere. Grandes culi de communione divinifiune euchanftia
fiquidem materias, ut gloriofifhmus doftor no­ fub utraque <}>ecie . Pro cujus rei exeeutione
fter Hieronymus ait, ingenia parva non fuflfe- proponitur queftio fub tali verborum forma ;
runt , fit in ipfo conatu ultra vires aufa fuc- Utrum communio disdniffiirue cucharifti* fub »<·»·· «■■■
cumbunt: quantoque majus fuerit quod dicen­ utraque foecie, panis fcilicet flt vini, fit utilis "lo"·^
dum eft , tanto magis obruitur qui magnitu- multum flt fahni expediens , »o<i credentium
dinem rerum verbis vult explicare ·. fed .etfi E populo neceflaria, flt a domino pnteepea falva.
vulgi
fimilia & pedeftri»
màterùe Ho· in pr*- tore. Qmiflù argumenti·' pro & contra, gra­
—
Λ
fenti traftatu dicere oporteret, in tfto nihilo tia brevitatis, in determinatione hujus qveftiominus conventu facratiffirao tnc prafeAo prolo­ nis fic procedam , quia primo proponentur
cuturum erubefco, quibus non niff difficilia in- quadam neceffiute ad IntMUgentiam diftendotelleftu , alta myftcriis, 3c impcrferutabilia pla­ rum per modum fuppofitionum quarumdam
cent facramentis. Neminem namque , qt nobi- Secunde ponentur conclufiones ad qunftionem
kffimi oratoris reflatur fenrentia, excelfi inge­ propofitam, flt tertio refpoedebo ad objefta J^'***'
' t
nii virum deleftant humilia fle parva. Habet adverfarionun flt oppofitum tenentium. Quan*
enim hoc optimum in ft generates animus , tum ad primum , ponentur fuppofitiones qun- SfâpSF
quod ad ardua concitatur fle bonefta, magna­ dam generales fundantes omnem mattriam
rum rerum fpecies ad ft vocat fle attollit, atque fidem fle ecclefiam catholicam concernai tere :
qu*

Ή

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

quasdam'vero fpeciales Ac prop** ad propo-A nullo particulari homine dici poteft, quia
cwaVrri
oiaS9i ®t*ai
& materiam pertinentes . quilibet talis' poteft errare .
i«r>
Pro. executione prima panis, primo (ciendum
Oportet ergo firmitatem feripturarum in apim­
efl At^nocaodum , qnod ficut in fcientiis. na, probationem refulvere ecclefi* . fecundum quod
turaUbui oportet fieri reductionem ad pnncipia gloriofiiFimus facit Auguftinus qui in pluribus ,!«*' m"?*
fftaMprw· qu* per priora probari non poflunt, ficut funt locis ait : Non crederem evangelio , nifi me ‘“J .J* ^Jw indemonftrabilia & per fe nota, quorum ftatitn ecclefi* audoritas commoverer . Quod fi St ..«« r·»cognitis termini* cognofcitur veritas, & per ipfa errare poflet. utique ml firmi in fcientia *j£’*,*r
ipfa omnium aliorum qu* traduntur in fcien- divina remaneret. Deinde cum facra feripeura
tia xujul funr principia veritas innotefeit, cu- in pleriique locis fit ad intelligendum diffici­
juimodi in mathematica funt ·. Thnne totum eft lis , in folvendis hujufmodi dubiis circa fidem
majus fua pane. F.t» Si'ab rqpalibua aqualia emergentibus, fiepe inter doôos accidit varie­
demas, ea qu*.remanent funt aqualia, Et ex­ tas Ac multiplicitas opinionum. 8c inextermi­
ter* tales propofitiones. Et in metaphyfica : nabilis quodam modo difficultas . in hac er­
De quolibet eft efle vel-non efle: Ita in do­ go difficultate feripturarum 'Ac varietate opi­
drina Ac fcientia fidei qu* fupematuralis eft,Unionum, necefle eft habere recurfum ad ah
funt'rpnedam principia indemonftrabilia Ac per quod metrum vel menfurlm , per cujus apfunt'rjuedam
fe nota in lumine ndei
per alia
. · , qd*
»
.. non pheationem verum a ftlfo difcernamr
quod
probantur : fed omnia alia qu* in dodrina utique non poteft efle aLud in human», quam
ο
theologi* traduntur, habent notitiam Ac ra> ipfa ecclefia fanda cathqlica , quam prxfup.
ίΐΓ'ΐ«·>ι«· nifcftationem per ipfa . Item ficut principia in- ponimus errare non poffe. Item ficut in fcienal|Wuta>. dçmonftrabiia &
fc nota funt p|ura (
tiis phyficis contra negantem principia. Ac pr*- <■·!· ·«■ »ft
tamen omnia necefle eft reduci ad unum uni- ciptie communiffima, non eft amplius difpu-*’*“*4*"'
verfaliflimum Ac primum atque commune om­ tandum, ad probandum ipfum a priori , quia
nium quod eft dignitas omnium dignitatum , non eft aliquid prius per quod poflit prqbaficut eft illud. De quolibet efle vel non efle, ri > cum ponatur fimplidter primflm, ut pa­
&c. ex cujus veritate Ac cognitione otnnium tet per Ariftotelem in iv. metaphjrfic. ita in
aliorum notitia dipendet Ac veritas , ut patet dodrina fidei contra negantem articulos fidei,
per Ariftotelem iv. metaph. ita quamvis piu- Ac faerx feripeura veritatem , Ac praecipue ec„ tn, le res fint articuli fidei, tamen eft unus inter eos clefiam regi a Spiritu fando, Ac ita non errrbw s**râ qui eft janua & principium omnium aliorum-, C rare, quod eft (impliciter primum in dodri-Λ (impliciter per Λ.
______ a__
_ cjfidei ,_______
i..._ i.r________ i___ _______ ; .
'
qui eft
fe £._....
notus quoad
nos , na
non-Λ
eft________
amplius
difputandum a prio­
vel nullo modo variabilis' in aliquod
aliud ri , cum non fit aliquod prius in quod poffit
.
ne< quod fit notius quoad nos in lumine fidei , refolvi , ut didum eft . Itera licet non fit di-s·
ό«·<ι
per quod aut proban aut manifeftan a pnon fputandum a priori contra negantem ptinciquoquo modo poflit in vita pnefenti. Et hoc pia, ad ipfa probandum, ut didum eft· taeft credere findam catholicam Ac Apoftob- men excipitur eorum experientia per fenfum : «r·™· n
Sc etiam , fi adverfarius concedat aliquod eo- ΓραΧηΐ^Λ
cam ecclefiam regi Ac gubernari a Spiritu fan­
do, nec eam poffe ullo modo errare in his rum, qu* in lumine natur* nota funt a poque fidei funt Ac neceflitatis ad felutem. Et fteriori, ex conceflis’ poteft oftendere defenfor
tangitur in fymbolo , cum dicitur; Credo in principiorum eorum veritatem, ducendo ip­
Spiritum fandum, fandam catholicam eccle­
fum ad inconveniens aliquod ; aut folvendo
fiam . Quia per ipfum Spiritum fandum fcili- rationes, fi quas contra yeritatem ipforum ad- .
cet catholica ecclefia fanda eft; Ac guberna­
ducit. Si autem nihil concedat, tunc nec di­
tur ac dirigitur per eumdem qui nec falli , fputandum nec loquendum eft cum ipfo, ut
nec fallere poteft . Quod autem prxdidus ar­ D patet per Xriftotdcm in iv. tnetaphyfic. prout
ticuli» fit inter omnes abos primus , in quem etiam per fc mamfeftum eft ; fic & in dodri­
omnes alii refolvuntur , manifeftum eft. Quia na fidei a pofteriori quidem manifeftari poffi qua dubitatio circa alios articulos contin­
funt flt declarari quoad nos in lumine ndei
git , ftitim ad (aeram feripturam veluti ad ipfius principia aliquo modo , ut per exem­
certiflimam Ac inobliquabilem regulam com­
pla . & alia ; & contra negantem adverfarium ,
municer recurritur, Ac fecundum teftimonium fi aliquod eorum que funt £dei concedat, ex
veritatis ejufdem, fublatis dubiis veritas elu- conceflis procedi ; ut fi adverfarius hercticus
cefcit. In tali autem recurfu ad facram feri­
negaret refumedionem futuram mortuorum ,
pturam adhuc duplex dubium remanet. Quia & concederet refurredionem Chrifti, poflet
cum facra (criptura non procedat ex rationi- catholicus ex refurredione capitis arguere re
re-­
bus convincentibus Ac ligantibus intelledum , furredionem\mortuorum
lortuorum .. Sic
Sic Ac
& Apoftolus
Apoftolus ad
ad
quemadmodum in fcientiis naturalibus , Ac Corinthios fecit epiftola i. cap. xv. Si autem
praecipue mathematicis proceditur , oportet nil eorum qu* funt fidei concedat, ut pagaquod modus fuus procedendi fit ex audorita- nus, tunc cum ipfo de negotio fidei nihil ate : quia hit dicit Boetius, argumentatio fit Egendum eft , quia tabs longe erit a noftra
duobus modis, vel ex ratione, vel ex audo- philofophia, ut Dionyfius ait m libro de diritate. Et licet in
·-····
(cientijs humihis
-· locus
·
ab vinis nominibus. Poterunt tamen fideles per
audoritatc fit debiliflimuf , nifi pro quanto exempla, manududiones, Ac periuafiones ali­
fundatur in ratione , in fcientia tamen divi­
quas , movere animos infidelium ad creden­
na locus ab audoritate , qui non in humana dum non efle impoflïbilia , nec divita* poten
ratione fundatur, fed eriam in divina revela­
ti·, fepienti* , majeflati Ac bonitati inconve­
tione*, eft firmiffiinua. Que autem feriptuna nientia ea qu* fides pradicat Ac affirmat , at­
fint divina revelatione tradit* , ut earum au- que rationes naturales ex philofophia huma­
doritati aflentiatur , vel qua non fciri non na fnmptas, fi quas in oppofitum Ac in con­
poteft nifi aliquo approbante, de cujus tefti- trarium fidei mundi fapientes adducerent, folmonio dubitari non poffit. Quod utique de vere Ac annullare -, cum non'poflînt efle de
mon-

tkelk» , <
MoSoIkm·

«d
eo.

J

71J
ÔRAT1O JOANNIS DE RÀGUSIO O. P.
716
mo nil rationes, fed qualeftumque pcrfuafiones : A df lege unum apsoem cadere , quin videlicet
ANNO
quia in infallibili veritate impoftibile eft de- propter
- - --- infallibilem certitudinem ita eveniat, c®
• CHKIITI
prout iejge tadum eft & expreflum , juxta
monftrare contrarium efle verum .
1«»'
Quia ergo in dodrina ftdei univerfaliflimum fetifum quem intendit Spiritus fandus . . Ad
hanc
veritatis
regulam
confirmandam
funt
quo
­
principium 8< primum eft , ecclcfiam catholi­
cam1 credere a Spiritu fando dirigi & guber­ dam modo ^nfiniti textus feripturarum tam
nari , ac per hoc non poiTe errare in his qu» veteris quam novi teftamenti . quos adduce­
neceftitatis funt àd falutem, ut didum eft, dt re longum eifet & trdiofum. Quam regulam
ex ipfo 8c per ipfum omnis hereticorum ne­ & Auguftinus confirmat his verbis in libro
quitia eliditur< idcirco licet non a priori, 1 de videndo Deem : „ Fieri nullo modo popofteriori ‘tamen ad ipfum declarandum -fle „ tefl , ut h»c facrarum litterarum audoriias
mantfeftandum infiftendum'eft. Verum quia „ ex aliqua pine fui mentiatur,:, hrc enim
omnium- catholicorum firma & inconcufla
hujufmodi declaratio atque manifeftatio predidi univerfaliftimi principii 4. & aliorum in „ eft fentemia : & oppofltum dicere , eft to­
fidei, noitr»
noil ne 01
diruere
fundamenta . Quamohoc tradatu dicendorum , pnecipue & maxi- tius tutei,
ruere tunoamenta
ινιψΙΜίβ debet flUUNUCldlJ
me fumenda eft ex audontpte iacr® feriptu- B brem tot* facra« feriptura
.confiderari
r» , qu» fuperficie tenus & in cortice intelle- quafi effet una propofitio copulativa , ad cu­
da. fuperbis hominibus & elatjs multam ma­ jus’veritatem exigitur utramque propofitionem
teriam prxftat erroris: ficut patet intuenti o- At partem effe veram . conn«dens fingulas
mnes antiquas ha re tes dt modernas , qu» in partes, & unam aflirmans , elucidans & ex­
de[cnftonem fui erroris pluribus audontatibtis ponens per alteram ; alioquin fi propofitio afacr» fcnpturx male intelledis fe muniunt & liqua face® feriptur» pofita affertive per audefendunt : idcirco ut mahifeftius & clarius dorem fuum , qui eft Spiritus fandus , effet
pateat Acritas catholic» fidei , quam in pr»- falfa , tota feriptur» fac re, ficut dicit Augutentr, DAç> audore ÔC diredore , defendere fu- fiiniis , vacillaret audoritas .
Tema fuppofitio: Sacram feripturam a Deo
fceptmus . & omnium herefeon falfitxs & ma­
lina ; quadam' generalia cenfuimus prtftpit- dari hominibus , divine bonitati fuit contenda, quibus in intelledu facrarum feriptu­ gruum , & humane faluti neceffarium . Pararum , veluti quibufdam regulis atque lineis, tet , quia cum bonum de ratione fua fit com- ___
municativum , & Deus fit non folum quod- ■totfori»·· ·
dirigamur.
n
In primis igitur tamquam omnium funda-Cdam fcd & omne , fumme ac per effentiam
O»n
amentum fiitniifimum ftabiliMur, quod omni» bonum ; utique congruum fuit & eft, ut fe
1« « feriprura veteris
contenta
· &
° novi· ccftamenti
- communicet,
liberaliflime omnibus creaturis ,
in volumine Bibli» , fit ediu ab audoribus fecundum uniufcujufque natur» exigentiam ,
«»·
fuis Spiritu fando ' infpirante . Et de veteri a qua. ut Plato ait , porro invidia ^hominis
quidem teftamento habetur 2. Petri 1. capite, longe relegata eft . Neque enim divinum in­
ubi ait: Non enim voluntate humana allata eft vidum efle convenit, ut Arifloteles ponit in t. Matiph.
ahquando prophetia . fed Spiritu fando tnfpimn- t.- metaph. contra poetas , qui maxitrie in
te locuti funt fanfit Det homines·, in nomine communicatione fapienti» Deum invidere ho­
prophetiae tamquam in nobiliori parte inclu- minibus afferebant. Unde & Simonides qui­
Solus quidem Deus hunc habet ho->
’ dens exteras parte» feripturarum . De feriptu- dam :
ris vero novi teftamehti habetur 'Matth. 10. „ norem , inquit , virurA vero non dignum
cap. ubi Chriftus mittens Apoftolos & dans „ effe quaerere qu»‘ fecundum fe eft fapieneis audorhatem praedicandi & evangelizandi, „ tiam : " & fecundum proverbium, ut idem
dixit eis: Nolite cogitare quomodo aut qu^d lo- Arifloteles air, multa mentiuntur poeue. Cum
quamini : dabitur enim vobts in illa hora quidD igitur rationalis creatura, homo fcilicet , ca­
loquamini . Non mini vos efts qtn loquimini , pax (it fecundum, intelledum & voluntatem
fed Spiritus Patris veftri qui loquitur tn vobis . divin» felicitatis , quia ad hoc ipfum idem
Confiât autem Apoftulos confcripfiffe & evan- Deus & Dominus produxit & creavit propter
geliftas novurn teftamentum ; & de Apoflolo bonitatemWuam > dicente Auguft. in lib. de
Pauîo notum eft, quia non ab homme , ne- dodrina Chriftiana , & allegatur a Magiftro
que per hominem, fed per revelationem Je­ fententiarum „ lib. 2. diftind. 1. Quia, infu Chrifti, ut jpfe reflatur ad Galat. t, cap. »» quit, bonus eft Deu» fummus, & in quan­
Ex quibus fequitur, quod principalis audor tum fummus bonus, fummus: ut ft queritur
facrarum feripturarum eft Spiritus fanôus, qui
ad quid creata ftt rationalis creatura ? reeft Deus : homines vero per quo» edit» &
fpondetur . Ad laudandum Deum , fit ad
confcnpt» funt, fuerunt quart inflrumenta &
ferviendum ei , dt ad fatendum eo t in
calami ejufdem Spiriius fandi . Unde Prophequibus proficit'ipfa , non Deu». Deu»enim
Pf»i». 4*. ta: Lingua mea calemus fcnbe velociter fcitbenperfedus, & fumma bonitate plenus, nec
augeri poteft, ncc minui. Quod ergo ratio*
tis . Scriba enim dodiflimus in lege, ut ait
Ε.» nahs creatura fada eft a Deo, referendum
Hieronymus , eft Spiritus fandus .
Secunda fuppofitio eft .· Tanta eft certitudo
eft ad creatoris bonitatem , & ad creature
veritati» facrarum fcripttuaium , ut nihil in
utilitatem . Et iterum ibidem Magifter di­
*‘S affertive pofitum aut expreflum poflît effe
cit : <« Fecit, Deus rationalem creaturam qu»
mendofutn & falfum . Patet ex prima , quia fummum bonum inteiligeret, intclhgendo »audor i piarum fit Spiritus fandus, cum fit maret , amando poffideret, & poflâdendo frueFrt.1- ft prima & fumma veritas, nec fallere nec falli
retur. Verum quia h»c fruitio non competit
poteft aut mentiri . Et patet Matth. xv. cap. homini fecundum naturam fuam , licet in­
Amen quippe dico vobis , donec tranfeat cehun iit ei capacitas ad eam obtinendam & ha­
&· terra , jota unum aut unus apex non prnteri- bendam a natura per gratiam Qei . id­
b’t lege donec omnia faut. Et Luc. cap. xvi. circo ipG divina bonitas ficut ipftvn homi­
Fatibus eft cslum er terram prtterire , quam nem ad pnedidam fruitionem ; qu» compreheu-

Γ
717

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE-

henfionem rationis humane excedit, ordina- A prune nunquam poteft fubeffe falfum, ut diΆΜΜΟ
vit, fecundum
Liai» LXTV. Oculus non vi- cit S.
~ Thomas ubi fupra.
0UIÎTI
ataisrt
Sexta fuppofitio : Fides Ôc omnia neceffaria
dit, Deus, abfque te, qua praparafti diligenti­
MU
bus te : ita eidem fua liberalifiima communi­ ad falutem > tam credenda quam agenda ,
catione feieiitiapu & dodrinam (aerarum feri- fundantur m fenfu litterali , & ex ipfo folo
peuranun omnem humani intelledus exceden­ argumentatio fumirur ad probandum ea qu»
tem capacitatem revelavit, per quam ad hunc fidei funt, vel neccffitatis ad falutem,& non
finem dirigeretur. Oportet enim prreognitum ex his qu» fecundum allegoriam vel ahum
effe finem hominibus, qui fuas adiones dc ' fenfum fpiritualem dicunt; ut Auguftinus di­
intentiones debent ordinare in finem : & hoc cit in epiftola centra Vincentium Dpnatiftam.
eft yalde homini utile flt neceffarium. Vnde Ft nil fpirituan fenfu continetur fidei necefi
Apoftolus t. Trtn. m. Omnis feriptura divini­ fartum quod feriptura facra per literalcm fen­
tus ifKfpirata utilif efl ad docendum, ad arguen- fum alicubi manifefte non tradat, ut dicit S.
dum'—ad corripiendum , ad erudiendum in ju- Thomas in loco praallegato.
t____
Septima fuppofitio : Sacra feriptura in fenM tet itu m·
Quarta fuppofitio : Sacra feriptura in uno B fu litcrali fane & bene intelleda est infallibieodemque fermone habet plutee fenfu$ , lit- lis fidei regula & f fufficicntirtima . Prima
•ο··
4*γμ feralem fcilicet & fjiiritnalem . „ Patet per pars hujus · fuppofitionis ex fup^rioribus ma•0« γri««
w Gregorium III. lib.' mofhl. uM dicit : Sacra nifesta eft - fed probatur , quia cum intelle- ίΠ·Η*κ·ι
» feriptura omnes fcientias ipfo fuo more Ιο­ flum citca ea que fidei funt contingat erra­
ί» cutionis tranfceiidit , quia uno eodemque re , ut patet in haereticis, neceffc est effe regu­
lam aliquam.per cujus deviationem aut conh fermone habet plures fenfus. Dum narrat
»» getium, prodit myfterium . Quod S. Tho- formitatem percipiat fe intellegitis errare vel
*» mas i. par. qusft. 1. art- x. ira declarat : non errare: Alioquin femper in dubio mane­
» Auflor facra feriptura Deus eft , in cujus ret , & femper fluâuaret, St cum fides fit cir­
w poteftate eft non folum quod voces ad fi- ca ca qu» humanam indiligentiam & ratio­
* gnificandum accommodet, quod etiam ho- nem excedunt , fecundum illud apostoli ad
w mo facere poteft, fed etiam res ipfts ·, 8c Hebraos : Fide eft fitbftantia rerum fpernnda- *·* ■·
w ideo cum in omnibus fcientiis voces fignifi- rum , argumentum non apparentium. Et fecunhabet proprium ifta (cientia, quod dum Ambrofium .· Tolle argumenta, ubi fide·
»» cent, hoc
I
bs fignificats
»» ipfe res
fignificat» per vocem etiam fignificant C queritur .■& fecundum Gregorium: Fides non
»» aliquid. lUa ergo prima fignificatio , qua vo- habet mfchtum., ubi humana ratio prabet ex­
n ces fignificant res , pertinet ad primum fen- perimentum , patet, nullam humanarum fcien» fum , qui fcilicet eft iftoricus vel litteralis tiarum regulam effe fidei. Relinquitur ergo
w fenfus. Illa autem fignificatio qua res fignifi- quod hujufmodi regula fidei fit facra feriptu­
ra . Hec regula est Joannis ao. cap. ubi ait :
m cats per voces iterum res alias fignificant,
»> dicitur fenfus fpiritualis; propter quod fen- Hac autem fcnpta funt ut cπ datis quod Jefus
eft .Filius Dei , eft ut credentes vitam habeatis
s ,
» fus fpiritualis fuper literam fundatur , &
w
» cam fupponit . Hic autem fenfus fpiritualis in nomine ejus. Et Petri fecunda capitulo 1.
n trifxgje dividitur. Sicut enim dicit A porto- ' Habemus firmiorem propheticum fermonem cui
t» lus : Lee vetus figura eft nova legis 1 & ip- benefacitis attendentes quafi lucerna lucenti in co­
is fa nova lex, ut Dionyfius dicit in ecclefia- liginofo loco , donec dies illucefcat , (ÿ* luctfer ou ftica hierarchia ,.eft figura futura gloriae. In riatur in cordibus veftris . Et apostoli ad Ro»» nova etiam lege ea qur in capite gefta funt, manos 15. Quacumque
~
fcripta funt, ad noftram
n figna funt eorum qu» nos agere debemus. dothinam fcnpta funt, itf per patientiam & con·» Secundum ergo quod ea qur funt veteris Ofolatwnem fcnpriinirum fpem habeamus ·, & pa­
ir legis , fignificant ea qu» funt novae legis , tet quod pradiebe audoritates funt facra fcri»» eil fenfus allegoricus . Secundum vero quod ptura, & de eadem facra feriptura loquun­
» ea in Chrifio funt fada, vel in his qu» tur > 8( non de aliis fcientiis humanitus adin» Chriftum fignificant, funt figna eorum qur ventis. Secunda pars patet etiam , quia fi fa­
» nos agere debemus, eft fenfus moralis , & cra feriptura non effet fufficiens fidei regula,
►> dicitur tropologicus*, prout vero fignificant fequeretur, quod Spiritus fandus infufikienh ea qur funt in rtema gloria , eft fenfus
ter tradidiffet eam , qui est audor ipfius . Quod
h anagogicus: « ficut exemplariter portet dede Deo, cujus omnia opera funt perfeda , nul­
rfu». ter- clarari in illo verfu Pfalmift»; Lauda Jerufa· lo modo est fentiendum .
lem Dominum.
Praeterea fi facra feriptura in aliquibus ,
•y
Quinta fuppofitio : Senfus literalis facrarum qu» funt neceffaria ad falutem, deficeret, tunc
umtÎLciÎu feripturarum principalis eft ille , non quem
licite & meritorie ea qu» deficiunt portent a*ir*-*nsr^* litera pratendit , fed quem audor earum , liunde fuperaddi, aut fi aliqua effent fiiperfcilicet Spiritus fandus, intendip patet exern- flua, diminui. Sed hoc est prohibitum a Joanfcrirtw planter in fenfu parabolico , five figurative , E ne evangelista apocalypfis ultimo, ubi ita'ait:
fub litcrali fenfu continetur . Nam in Λ quis appofuerit ad hac, apponet Deus fuper
hujufmodi locutionibus parabolic* per voces illum plagas feriptas in libro ifto .· Ci· fi quis di­
fignificatur aliquid proprie & aliquid figurati­ minuent de verbis libri prophetia hujus, auferet
ve : nec eft literalis fenfus ipfe figura, fed id Deus partem ejus de libro vita & de civitate
quod eft figuratum : fic enim cum feriptura fanüa , & de his qua funt feripta in libro ifto.
nominat Dei brachium, non eft literalis fen- Ex quibus verbis Joannis evangelism clare ofin, quod in Deo fit membrum hujufmodi stenditur, in facra feriptura nihil ■ difflntw» t
corporale , quia Spiritus eft Deus, ut dicitur nihilquc fuperflue contineri, quod utique con­
Joann!· iv. led id quod per hujufmodi mem­ gruit audori ipfius, qui est Spiritus fimdus,
brum fignificatur , fcilicet virtus operati va . ut didum est, cujus omnipotenti» congruit,
Ex quo patet quod fenfu! literal! fiera feri- ut nil diminute, fapienti», ut nil fuperflue;

T

719
.

ORATIOJOANNIS.de RAGUSIOO.P.

—, —. flt bonitati , ut Ordine congruo nostra provi- Λ
*nno <*eat· neCeflitati (alutis. Unde Proverbiorum
’ jo. Sermo Dei ignitus clypeus efifperantibus in
fe : ne addas tpudquam verbis illius, & arguaris
invenianfque mendax, & loquitur de divina fapientia. Sed pro declaratione ampliori hujuf-

7*0

dc cusi facra doélrina -fit certiflima in verita- __
te, ut patet ex fecundo hujus, prqpter auôo- awMO
ritatem ejus qui errare non potest, omne con- cnaisn
,WH
trarium ejus omnimodo est repellendum' ; alioquin fic apponens incqrret plagas deferipus
fu perius per Joannem eyangteÛstam ....

modi regul® pro ista parte fciendum est, quod
*’ hoc
* .........................
.......
-funt. aufloritates
Et
modo intelligende
fuflkientia a lieu jus doflrina neceffario intelli- fcripturarum qu« prohibent additionem vel
gatur dupliciter , uno modo explicite. alio rw fubtruflionem ad factam feripturam. Undefudo implicite. Et hoc verum est in qualibet
ι bet per illo
- Deuteronomii
—
4. Non addetis ad ver·
oum quod vobis loquor, nec auferetis ex eo ,
doflrina dc fcientia, quia nulla unquam do4~
élrina.fuit tam fufficienter tradita, quod om­ glofla ordinaria dicit s »> Docet normam equines conclufiones tn ipfius principiis contente »> tatis, & omnem herefin percutit. Vetat cexplicite, & in propriis terminis fuiflent tra­ »» nim reél* do&rinc aliquid prava jntenticidit» & expreff». Et fic est in propofito no- « nis addere , vel aliquid veritatis
.
fubtrahestro : quia nihil est ad fidem & felutcm quo· R» re. Via enim regia incedendum est, non
modocumque Sc qualitercumque pertinens , « ad dexteram, vel ad-finistram, quia reihs
~ ~
~
\ quod non in façra feriptura fufficientiflîme
ex­ „ vja domini, ÔC justi ambulabunt in eis .
plicite aut implicite contineatur, Unde Augu­ Unde Nicolaus de Lyra.· Confiderandum est,
stinus ·. „ Omnis veritas in feripturis contine­ quod hic prohibetur additio depravans intel—
tur latens aut patens, quemadmodum & in a- leiflum legis, non autem additio declarans aut
bis ferendis five fpeculativis five moralibus
elucidans , fecundum quod Ecclcfiastici 24.
civilibus , conclufione» dc determinationes in Qui elucidant me, vitam sternam habebunt, dcc.
earum principiis continentur , que juxta' exi­ Similiter fuper illo ; Sermo Dei ignitus ·, 8tc.
gentiam rerum, temporis, & perfonarum, at­ dicit gloffa intcrlineans -, „ Ut haeretici , qui
que occafionum varietatem educuntur'& ex­ ♦> corrumpunt feripturts , ne eis convincanplicantur , ut notum est cuilibet in fcholjsti- « tur. Et Hieronymus ibidem ; Ne corrumcis difciplinis erudito". Quae quidem eduôio fit ►» pas eloquia facrarum fcripturarum , ficut
per modum illationis vel determinationis, ut » quidam hrretici, ne eis convincerentur ,
in proceffu huius operis fortaffe clarius elu- ♦> feciffe nofcuntur . Et Nicolaus d,e Lyrai
cefeet.
I
CNe addas quidquam quod fit eis contrarium,
sa™ ·ιι.
Item fciendum, quod ad aliquam doftri- poffunt tamen bene & meritorie addi illa qua
m*iHi nam addere aliquid, potest intelligi quatuor faciunt ad verba domini declaranda, EcclefiaPrimo per modum explicationis, aut stici 24. Qui elucidant me. Similiter fuper di­
declarationis. Secundo per modum fuppletionis. do Joannis Apecalypfis ultimo dicit glofla or­
Tertio per modum ampliationis. Quarto per dinaria , quia qucfdam feiebat in Afia efle ,
modum destruflionis, aut contrarii. Primus mo­ qui pro fuis erroribus fobend is adderent, vel
dus est neccffarius in qualibet fcientia & doflri- diminuerent, fupponit excommunicationi. Et
na, & fpcciahter in facra feriptura, non prop­• » Nicolaus de Lyra: Si quis appofuerit, tfre.
ter feipfam qur fufficicntiffima est & ckriflima » id est, diferepantia , ficut faciebant hzretiin fe, fed propter nos>unde & declarantibus »> ci, qui tempore illo addebant diferepantia a
cam promittit premium vît® æternr : Qui elu­ » veritate evangelii , dc aliqua diminuebant a
cidant me, inquit, vitnm sternam habebunt. Ec- « veritate, dicebant , dicentes Chriflum ante
clefiaflici 24. Secundus modus efl neceffarius »> Mariam non fuiflê ; per hoc tamen non ex­
quin poffent aliqua addi licite que
fcientiis ab aufloribus carum diminute & in- cluditur
.
fufficienter traditis ad ipfarum fupplemêntum -, D faciunt ad declarationem totius facra feriptufecerunt'
doflores
Aaniffi
cujufmodi apud nos icicnti® aut philoibphiæ rae . Et
" fie
r
'
Λ
Λ . Et
” ad*
naturali, quam aut Aristoteles non plene & hunc modum reducitur fi quit mandatu Chri­
fufficienter tradidit, aut fi perfefle tradidit , sti dimiflis & negleâis, alias humanas fupead nos non pervenit complete aut perfefle: radderet traditiones, ficut dicunt do&ores fu­
Albertus Magnus & alii phyficorum l-atinorum per illo verbo Christi ; Fa vobis qui decimatis Mati. n.
multos libros ôc traélatus ad complementum mentham , cyminum & anethum, d* qua potioipfius addiderunt. Tertius modus, hiaxime fi ta furt legit dimittitis, ficut mifericordiam &
non fuerit exccflivus, fustinendus est toleran­ judicium, Mattb. i). Et alibi increpat domi­
dus ad bene effe , hcet non fit neccffarius. nus Judros dicens*, /tritum fecifiis mandatum
Quartus modus potest addi in fcientiis duo­ Dei propter traditione/ vefiras. Et per Ifaiam Vv »*·
bus modis; vel declarative tamquam oppofi- prophetam *. Sine caufa colunt me , mundata &
tum oppofito , ut verum ex fuo contrario , d^lrinat hominum docente/ d* fequcntts .
0<lava fuppofitio : Non est inconveniens fub
«.
& oppofito quod est falfum, magis clucefeat,
fecundum quod Aristoteles pofuit , & com- uno Jc eodem textu facrarum literarum efle
___ J*·
muniter dicitur : ,. Oppofita juxta fe pofita E plures fenfus literales. Declarat hac fatuius fas·*· * «omagis elucefcunt. fcdicet unumquodque in fua Thomas ubi fupra,
dicens: ·» Quia
auflor fa-* eram·
a’“
u"
.
.
llt·Deus, quia omnia fimul fuo
ratione, quia falfum oppofitum vero ejus fal- η era feriptura ~
fitas ex comparatione veri manifestior fit, & >» intellcilu comprehendit, ideo non est io-wmiw.
e contrario veritas falfitati. Et fic modus iste ad >» conveniens, ut Augustinus dicit ia. con»
primum reducitur, qui est utilis & laudabilis » feflionum, fi edam fecundum literalem fen- in qualibet d odiri na : Vel affective pro 4:0η- » fum in una litera facra feriptura plures
clunone tamquam verum, & fic cum destruat « funt fenfus. Verbi gratia r. Paralipomenon
veritatem doflrinæ & corrumpat omnino, in' « 17, capite dicit dominus de Salomone : £go
qualibet dollrina tamquam venenum abjicien­ ero illi in patrem, 'd* ipfe erit mihi m filium.
dum çst, & tanto amplius quanto doürina Et intelligitur ‘de Salomone ad literam, in
certior fuerit & remotior a contradictione. Un- quantum foie filius Dei per adoptionem in
juνέο­
‘

7*»

DE COMMUNIONE SUB U^RAQUE SPECIE.

:

7·

72 1

-juventute , propter quod Nathan ffropheta ηο-Araïiter, Si fequentia, mfi virgagi tantum .
ANNO .minavit eum amabilem Deo, et habetur a. cipiuntur, myftice
lyftice pro poteftate .accipiend
.accipiendr νι,
CII «ISTI
neceflaria. Item hoc ipfam, ηιβ virgaûi tan­
Reg. i a. Pnedirta etiam aurtoritas. Ego ero élut
<
illi in patrem , inducitur ah apoflolo ad He- tum
1
, aliter accipitur nomme virg® Matthei
brieos i. tamquam dirta dc Chriflo ad lite- 10. Luc» 9Λ Marci 6. quia in primis locis uram, quod patet ex hqc , quia a pofl aliis in- bi
I Chriflus lôquitùr de miflionc apoftolorum.
ducit eam ad ‘'probandum quod Chriflus fuit accipitur yirga pro baculo . aut rebus neceCTahuman® faflcnpripni : hic vero accipitur
m>pr angelis, talis autem grobatio non^po- riis
j
teft fieri per fenfum myfti(um , ut diert' Au- u.yflice pro poteflate decipiendi neeetT.tna. ab
guftmus contra Vfhcentium^Dohatiftam . ut auditoribus, quam Chriflus dedit evângclmnh Unde Auguflinus de confenfu cv..na.
d fupra allegatum eft. Pnedirta igituf aurtori- tibu<·
1
,· tas completa fuit ad literam in Salomone, ”
< gcliflaruin : Si .kt mq-.iit , qu<en fluomodo
» minq? tamen perferte, quia fai{ Dçi filius »·
< Matlhxus
Lucas comtncrnoravenni do-ζ“· “*· *
n folum per gratiam ; in Chriflo autem per- »»
, p.nuni dixifle ddopulis ut nec virgam ferm fertius , imo perfertiflinje , qui eft Dei 1 .
>· rent, cum dicat l^arcus : Et precepit eis ne M*'· ♦·
♦> Irus per naturam. Verba funt Nicolai <lt B <■ ,jt.i ! <»nn tollerent/ mfi virgftm. tantum. quod
>· ita fnhitiir . ut fub alia flgnificatione di»» Lyra in prologo bibli» /· ■
‘Lun virtnm qu»· fecundum Marcum feNona.fappofitio : Ad rerte intdligendum fi«iihtfodvo eram Scripturam , fecundum fenfum fuum lite- ·>
< renda eit , ... 1 tb alia qua· inanaum Mat“,û^frc<M.ra’em ncccTe eft fiepe ut unus & idem textus w
1 thaeum & Lucam non est ferenda, intelliLm icar··· ad prccedentia vel fubfequentia referatur, vel 1»» gamus,. Potuit enim breviter fic dici ; Ni­
’Χ·ίΤ«· ί«ι ’d alia loca in quibus de eadem, materia tra- 1» hil neceflarium vobifeum feratis , nec virC^iusT* ^atur· <lu‘a P" ’pfe™ quandoque exponitur , ·» gam, nifi virgam tantum , ut illud quod
i» smsm
Λ quandoque fupplftur: Unde Abguftinus in
dirtum eft , nec virgam intclligatur , nec
**'
libro ortuaginta trium qurftionum , quefl.-ôi».
minimas quidem res : quod vero adjunrtum
Solet circumflantia feripturarum illuminare fen- 1 eft , nifi virgam tantum, intclligatur potetentiam : quapropter in verbis Chrifti htc re- < flas, quia per potestatem a domino acce­
gula diligenter notanda eft , quia per eam perptam , qua virga nomine fignificata est, e. pendimus fape , an verba Chrifli figurative di- - >» tiam qu® non ponantur non deerunt. &
rta fint an non, quia ex nrwcedentibus vel ex ” fubdit ad propofitum : Quifquis autem pu­
(èquentibus ibidem, vel umul ex utrilque velC» tat non potuifle dominum in uno fermone
aliis locis faerx fbriptune perpenditur <\ ape­
quaedam figurate, quædam proprie ponere
ritur intellertus -, ficut fi volumus intelligene
eloquia , cetera ejus infpiciat , & videbit
qu» illarum locutionum figurativa fit Sc qu»
quam hoc temere & inerudite arbitretur .
'jiXs.t» non ’
fum v**'* wra
carPus Similiter multi pafliis facr» feriptune fibi in­
meum. Ex his qu» fabjunguntur , aperitur in­ vicem eflent contrarii, fi tantum ad gramma­
tellertus . Nam ad primam ftatim fubjunxit ad ticalem fenfum refpiciamus, ut patuit in ^nedifcipulos , dr vos palmites, per quam fabjun- dirtis locis, in quibus Matt heus & Lucas di­
rtionem manifefte oftenditur , quod cum difei- cunt , neque virgam , Si Marcus , nifi virgam
puli fui non eflent palmites naturales , fed tantum. Similiter Matthei ultimo praecipitur
tantum figurâtes, quod nec ipfe erat vitis ,cum diligi inimicos . & Lucar 14. praecipitur odi­
dixit, Ego fum viris, nifi fecundum figuram . ri patrem, matrem, uxorem, filios, fratres &
Ad fecundam vero fubdit, quod pro vobis tra­ forores.
detur , per quod intclligitur, cum ipfe vertim
Item fiepe facra feriptura fub uno contextu
corpus fuum & naturale , quod traxi( de Vir­ quafi una perfona aliquando loquitur , non
gine , tradiderit in cruce pro nobis, quod e?Dtamen ad idem fingul» partes locutionis refetiam illud idem corpus quod aflumpfit de Vir­ runtur, fed altera ad caput, altera ad corpus
gine, & in quo in cruce pependit, tradiderit refertur , fcilicet altera ad Christum , altera
difcipulis in coena . in hoc divmiflimo eucha- ad ecclefiam, quae est corpus Christi mysti­
rifti» (aeramento. Similiter fepe truncata fen- cum : fecundum quem modum intclligitur id
tentia per alium paflum fuppletiir . Nam ille Ifaje 61. Induit me veftimento fahttis , & in­
textus Matthei ultimo: Qui credident dr bap~ dumento juftttts circumdedit me quafi fponfum detiqatus fuerit. fait as erit, fi prccife intelliga- te ara tum corona, dr quafi fponfam ornatam m·.'
tur de fide, & de baptifmo fine aliis virtuti­ nilibut fuit. Quod enim dicitur hic , quafi fpon­
bus , falfas eft & truncatus , quia prrdirta non fum , intclligitur de Christo capite ; & id
fufiiciunt ad falutem , fed oportet quod ali» vir­ quod fubditur, & quafi fponfam , intclligitur
tutes concurrant , & fpecialiter caritas , fine qua de ipfa ecclefia. Similiter canticorum primo :
nec fides, nec baptifmus proficit ad falutem, Ofculetur me ofculo oris fui, quia meliora funt
ut patet per apoftolum, & fimiliter facile ef­ uber tua vino , cum enim dicitur . ofculetur
fet videre in multis aliis fanrt» fcriptur» me, defiderium fponfie fponfam defiderantis
E exprimitur , dc quod fubditur , quia meliore
1·.
Decima fuppofitio t Ad habendum veram funt ubera tua vtno, verbum est fponfi fpotsvaraBfeatom fenfum literalcm facrarum feripturaanm, necet fam
"
.
.
. vero mysticum ec­
commendantis.
Quia
jjJJ’Jÿ·· J· fe eft fummopere cum Audio & diligentia at- clefi» corpus est quafi fagena nondum ^rarta
tendere varium modum procedendi earumdera. ad littus , continens malos permixtos cum bo­
Nam in eodem contextu verborum f»pe ali- nis, ideo fiepe in facra feriptura mali com­
qua verba accipiuntur literaliter dc pure gram­
mendantur cum bonis quibus funt permixti,
maticaliter . & aliqua myftioe, & fiepe unum ficut Ofe® 4. Puer /freel, dr dilexi eum , St e
& idem verbum aliter & aliter: Nam illud converto fiepe boni vituperantur com malis ,
>
Marci d. Nihil tuleritis in via nifi virgam tan­ ficut Ifaj® 1. feribitur .· Cognovit bos poffefiôrem
tum , habet predirtam diftinrtionem , ubi hac fuum , dr afinus prtfepe domini fui ·, Ifrael autem
verba, nihil tuleritis üs via, accipiuntur lite- - me non cqgnovrr> dr populus meus non intelleCondi. Ceneral.
Za
su.

Tosm XXIX.

F

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P.

7>4

fti
*it. SmiHter in eodem contextu , aliquando A pofteriori. unde Gesmfis 15. cap. difrum fi*.
·**· ’ quid ad bonoa pertineat, ft quid ad maloa, Ahraha ·. ftfi» pranqfee», gumf persgrimau >c .7.. 1
. fent nnrlflnnim ·
,¥bm fia.
Mwm fi Ammi zmm·, M Mrm non /tol
ré fi.
C'edsr, fient peihi SAonoeu, verba fiant ccdefia, qua ratione malorum in Ipfi ooqte·- nedidcw, quod mando filiorum Iftael In
torum dicit: Æÿm fiat , fed ratione bono­ terra Rgypti fuit qjo. annoram, quia com- rum fabdii, fed ftntfii, ft quod fabditur , putatio hujns majoris numeri incipit a nativi­
quafi pro exemplo inducitur , fient anfensam ■ tate Ifeac , quas fint triginta oAo annis poll
In Cedor. Cedar enim fuit fitaM Ifinael, a egrefistm Abraha de Haran. Qmno vero mo­
quo defcenderunt Saraceni, ft refertur ad ma- tto contingit, eo quod feriptura fiera toqui1er . Quod autem dicitur, fient peMet Solon»· rar de feraro per modum pretend, ficuti Inu . refertur ud bonos. Per Salomonem enim feio 9. Purvuhu Mtsu e/f nefis, ftc, ft hoc
w
intcliigirar fecundum expofitores catholicos ft ad denotandam certitudinem prophetia», cuHebraeos ipfe Deus, ft ideo pelles ejus di­ jus eventus eft de futuro ita certus 6cut jam
cuntur, quibus operiebatur tabernaculum inBpneterifict . Xt hoc eft propter certitudinem
divino a pmftantio, ex qua fit revelatio ipfi «£Χ*.
quo boni colebant eum.
Quandoque etiam fecra feriptura ia fiso propheta. Bft tamen advertendam, quod ta­
modo loquendi tranfit de fpccie ad genus , lis modus toqneodi non habet locum nifi in
five de parte ad totum , ft e converfe, fe­ prophetia pnsdeflinationa, quo eft quando acundum quod patet Maje t). abi fpccUbtcr liquod certum contingens revelatur prophète
loquitur contra Babylonem , primo dicens :
Onnt ititem, ft deinde tranfit ad intelligendum verbum de toto asundo generaliter tia & preteriu. Ia prophetia vero comminaper boc quod fiabditur, n fnmnûtntt enS An·
mimu, ft vefe furoni ejnt, ni AfrerAnt om­
nem t.-rmnt. Poflea revestitur ad loquendum polia vel alicui nerfbne particulari, non fer
contra Bbyionem fpedaliter, cum dicit: Jfe» cundum quod cA in Dei prafcientia, fed fe­
¥r egn fufetiebo fuger et MeAnt ysa arfotram cundum ordinet· caufirum fecundarum, utnoa fsumar, nec nnnan vetint, fed fngmu gnr- pote fecundum demerita botninum, ficut eft
vuhi interficient, & feSenofets Marris non ati-i illa prophetia Jone j. ÀdJntc fMdragmM dfei,
feriuntur, ft fuger filns non ponet ecnlnt eo­ <p Murée /iihwrMritr. Hanc enim febveritorum, &c. quia Darius Medus cum Cyro ne­ nem meruerant peccata illius civitatis, verampote fuo cepit Babyloniam, ft interfecit Bal*
taflar regem Babylonis , ut patet Daniells f. feâus aliquando non fequitur, fient ia pro­
capite. Quia etiam diabolus cum malis con- pofito , quia Ninivita egerunt pmntoentiam ,
IHtuit corpus malorum , ficut ft Chriftus cum ft fic dominus non inflixit eis pro rant pm>
bonis conftirait corpus ecciefi* myfticum, dk smm comminatam.
In&per contingit diCcultas ia feriptura pro­
„ cente Gregorio homiMa io. Certe iniqno« rum omnium diabolus caput eft, ft huius pter variam mutationem recapitulationis ft an­
w capitis membra fimt omnes iniqui. Ideo ticipationis ia narratione , quia non femper
propter connexionem utttirumque adinvicem eo ordine gafta ft fida feribunrar, ft ideo
scriptura in eodem contextu loquensde two, qsmndo prwpoauntw pofteriora , dicitur anti­
tranfit ad loquendum de altero, ficut habe- cipatio , quando autem fic e coeverfo, dici­
tur recapitulatio , ficut Gencfis to. dicitur de
ut erat membrum diaboli, tranfit ad loquen- D filiis Noe : di fis dngfe finu infido gentimn in · l* · *»■
um dc principe damontorum, cum mbdi- n^gtemfistr ^fisis , æs^^pq^pnr ^hrms^kcas a legem
tur ibidem : Quomode cetàdlfii de cole Lncifer, fneut, St infra eodem capite t Ji fiattJmJl·
fw
orietaris ? corragti ia terram md usdgnuti ? Si fimiliter habetur Kaechioubi toqoens de principe tranfit ad to.
n dc diabolo, cum fttbditur: Ta fi
am fiulituinu, plentu fèpietuie ré dr> diftuos eft per anticipationem. Simttaer Gecmr , a drficus pemdifi M fitfii. Sepe etiam nefis a. capice poftquem Moyfts
in ft ra feriptura contingit diflkultas ex par-

S

deftripferat

friH*·· «ai®** .
ij"· »w· plidter , videlicet per fynecdocben , quando
_______ pars
__ ponitur
_____ pro
_ ___
_ . ___
videlicet
toco
ficut____
cum_ di- ftc. Kx hoc peset, quod prâdiâa dicuntur
cirar in evangelio Chriftus tribus diebus to hic, ft refetuntur per rsrapHuhiluiiaai . Ha
feptilcro jacume , cum tamen prima ft tertia ft moka atta d&ultxtes ta iussWi
fti fi»dies non fuennt integra. Alio modo per mi-E eris fcripturis interveniunt voluntate ft
nutiarum temporis omiÆoocm, qua aliqua»- natione divina « cujas nutu ft tafttratfosw eoa
do in feriptura computantur, & aliquando fcripsw funt, ad quarum dtffcsdagruq etachomittuntur: ficut cum aliquando feriptura to»
quente de aliquo numero annorum r in plu­
ribus locis accidit varietas quia in uno loco dc doftrfaa ChrifltoM profequtatf, ft
numerantur minutia temporis, ft ita viden­ rat Ifidorus de ftunmo boam, Nicolaus de
tur plores anni, in alio vero loco dimitteu·
anuMMmn^m i*--------- *------ *■- --------*»A«_ ga *1
■, quoru*
m apcnMaM pnMxtw <MKondo diAas minutias, pauciores videntur. Ter­ m
tio modo contingit ex variatioM termini , tibus veftigia fem feèuna.

gsa

nfl-

dede­

quia computatio annorum aliquando Incipit In
uno toco a pnori termino, ft in alto toco a

Undecim feppofido < Pradtâa Mfctdtas te
intclligcatia fecrarum fcriptwarum eft eccle-

„.

7it
DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
7ιό
fia valde.«tib Ac neeeflbria, cum proptero-Aeÿfi. Sod utiuam animadverterent fi verofint

bmautiffimum eft fido■nv· ibripturarem expofition· aut interpretation·» qum non commendac Gmob veeerom traditio, neqne no­
vorum exponentium vkn Gafiim, nec mira­
culorum atteftatio, nec fiacero veritati· purit·, mc univerGlk eedefio cena approbant
•tiftoritM . Patet » quia hoc eft fe exponere
periculo Gluti·, eum ignorantia legit Dei no­
Kl myfteria vfiefcere·, unde doataut ait Mat. minem excufeti Ac e converti» omnino can­
tum At fecurum eft in exponenda Ac allegan­
do Geram feripraram inniti Gntentii· antit Tati ac tama difiBqoarum dfiAorum ecclefie, de quorum coodi-------- ------ Gerarum fcripturaram tionibw Ac gratiis in procedenti dicabatur :
W.1IITÇUI1,egging t Mcqfiario ipfie fcripcwn requirunt quo enim quMque magi· ratione utitur, eo
Pr—· *4Üi*tata Ac Md· expolior·» qui fint pro-..«TZXdtti ingenio, exmekati Audio, humil· ia juE-,dido, Ac immun· ab afièâato vitio. Nam tura recipit interpretationem Ac expofitionem
*"'·
ex oppofito atoori· iUorum quatuor» fokt in fijit verbis originalibus , fic etiam doftoret
fecÜHme GM· iaaüeâ· ftriÿtuea fcboriri, exponent· eam tepe recipiunt interpretatio- «ST
nem Ac expofitionem diflorum fitotum » Ac Ù·'fj.in
comparanda font diâe doâorum , Ac etiam
enim Ac ejuidem doâorit ad invicem , Ac fi tim· ·
aliqua contrariet· in didit eorumdem videa­
que axoneat malitia eorum, pufint prôdiâa tur , redueenda eft ad concordiam, Ac fi om­
Ac quodlib· ipfiwum tam auAoritaabm quam nino repugnarent, tunc accipiendo· eft ille
propinquior eft vericaexempli· Ac rationibut mnldpliaicor declarari, dodor cujo» fententia ...
qua canG brevitati·, cum fine ex fe nou.Cti Ac GnTui quem intendit auflor ftrtpraronm, qui eft Spiritu· Gaft·, vel a ·«·
rebqwintur.
'ro· Tertiadeciau fitppofitio* inter expofitoret Ac ecdeïin auâorit· oomborat. SimiÛter a db
declaratores Gena fcripcnrtt fumma cum dili- fta uni· Ac ejufilem doflori· diflbna Ac aoa*» *»**·—^ xentia Gciecda eft oosnperatio, Ac All quo· traria videantur » ea accipienda aft pue quam
2CS·* conft· habere eonditiotM· pofitm in prneo- doâor ex intentione profequitar, Al que ma­
denti Gppofitionc » proferendi fimi non ha- gis appropinquare videtur veruati ont fenftri
*—.*?*«■ bentibu», fimiHt· revelationem habe··,non Uterali quem ponit s ut fi Augnftia· ali­
ro.
habentibw oam ; & dona grati· data poft»- quo in loco diceret communionem laicam udentes , omri· paribus , non poffidentilxn ·. triufipe fpeciei efle de oeceffitate Glatit, Ac
Magna enim ftulritia Ac fimtita· eft hommit, alibi diceret vel fcrvaret oppofitum, tunc la­
qui, dimiffit dofloribu· omni fiutflitate At de­ borandum eflet ut diâ· doâor ad concor­
votione ferventibut, fiimmo ingenio proditis, diam reduceretur » vel ea part eflet ampleâcnexercitati· ftudio, humilib· ia judicio, Ato- da quam ex incentione profeuuitur: prout fa­
repitis 6. Joannie, ubi tomni vitio ac paffiooe fpoliatit, qui etiam ia . cit in expofitioae
.
vita Ac poft mortem miraculis darucnmc, AcDtum illud' capiculem ex intentione profequen·
interpretandi· Ac exponendi· Geris Scripturit exponit Ac declarat de manducatione fpirixuadivinat Ac roleft· revdation· habuerunt, G- li, ut dare declarabitur in fequentib·.
Qulntadecima fuppofitio: Sacra fcriptura pa- _ ji.
mur in leâoribus fuperbü, Ac nmfitmptuout,
fi» b judicio, depravator Ac infeâoe omni permittente Deo quod errent: At proterve a-!?
vitio, quibat a percipienda veritate huma­ gant incidantque in varim harefes Ac errore», te* jro—a»
tu» anima· retrahitur . Sed heu impletum eft Ac hoc multiplici ratione, neque enim onuti-KTro·^
hodie illod quod apoAolut prodixerat a. ad potem Dem At opeimut, hnrefes permitteret, ""·
Timotheum 4. Jrir em·» itmpu cum fatam ficut Ac atta mala , nifi etiam ex ipfi· nefiet Ac
feftrinem «m
, fe4 ad fi» deJUer» vellet meliora bona eligere, ut Auguftinm dh
ventate

oummi

euerrraT , ed

fiahdat

mano· 8. Nam ex ipfi· fidei· probantur, do­
ty- floret perampbw illuminantur , eiefli purganAcEtur, innocent· majorem gloriam merentur, Ac
alii qui fimilieer prodiifti· conditioaib· cb- humane pntibmptioi»· merito puniuntur. Mul­
roenmt, proferendi fiat modmtil rqttib· & ti etenim tempore prosperitatis fe puta· eflb
**—**> vte ftnâicas, & b^enii · acuic·, Ac catena bono· At firmo· in fide, exemplo Fccri. Lo­
condkionm videatur noftri·
defisciflc ; ro 11. qui paratum fe dixit cum Quifto ia
•«que iaar modern· iUi proferendi fiat qui mortem Ac in carcerem ire» qui tamen tempo­
plan· de pradifti· conditionibus ρ»*^ρ·« t re perfiteutionit aut dubitant. aut a fide labuoac pralnde coaviadtar Ac deprehenditur quo- Mr. Quppropt· inquit apoftolus t. ad Cortadu
madam arrogantia modtmoraa, ufiarpantium 11. Operor Aretfi»
· yni emfioti /hst ,
**■"·· fibi ffla de o&baot Svptt
jtttatt me meiqfefiiJbM · voto, v Ubi glofla dide 1 Non
êtNÛem, Arlernim < ftftr ftnu nfftltri, At
tr iaÛMMf mees
Ceneiut. Torn. '

T

7*7
awwo
am*n
•al­

ORATIO JOANNIS DE RACUSIO Ο. P.

iger fan Pauli, fed etiam qui probati fis* voriala oedefi·, quaqua» in primum fit unt­
ie vobis , id set inter vos, fic* illi qui veriaUfienum doârfoa fic fete** fidei priabomtaib»; mac cria* vide*·
liu* feu mania in agro ecck

in focula fiscuioram beswdiâ*. Amen . Et
hac d« fuppoûtionibus generèlibw difea fint
» nentia, dum hereticoru* callida inqufero- pro prufcnti.
V dlne exagitamur * advorfi» 000 defendi
Quantum vero
w potitat, fic confiderantw difigcaidus, fic foh tefligunt* clarius, fic prndica*nr fostanprimo fapporürar r—***; »*«►
* ties, Weoqne divina providentia hmteticos tamquam
________________
________________
articulas fidei,_quod
in Aeramento dSet»_ *
w multos efle permittit, ut cum infaltantno-Bdiviniffim* eucharifti· fit veram corpus Chri-ZZSiFtE
·» bte, fic interrogant nos qu· nefeimus, ex- fti fic Anguis , licet nec fenfit nec ratione pof- *·» » »■*
» cutiamus pigritiam, fic divinas feripturas aefo · Λfit· deprehendi
Ji . u
— cfuppofitionem
——------doilor **
Hanc
■£ nSw·
m fe cupiamus . Utiles funt herefes, quia per fanflus
pane fumm· qunftione 75. articitem elefti purgantur , unde glofta ubi prius Io i. triplici ratione declarat. Prima fumitur
Omnes inimici ecclefi· , vel errore crocati, ex perfections nove legis refpeâu veteris ,
vel malitia depravati profitai, quia fi acci- quia facrificia veteris legis illud verum fecriptant potestatem corporaliter affligendi, exer­ ficium paffionis Chrifti folum in figura conti­
ce* ejus patientia» ; fi vero male fentien* nebant % fecundum illud ad Hebr. 10. Fmdo adverfentur, exerce* ejus fiipientiam. Ab team Aotau lex fatrrorv* fatorwm , nms ipadverfario enim mota quastio difecodi eristit /a* foagmeas, fit ideo oportuit ut aliquid
occafio. Postremo 'utiles font humfee, quo­ plus haberet focrificium nove legis a Chrifto
niam tunc videtur quomodo divina justitia inftitutum , ut fci lirer ipfum Chriftum pat·
humanas prstfumptiones puniat. Sunt enim fit» non folum in figni&cadone vel figura .
quidam hominum am de fuo ingenio pr» fed etiam in rei veritate contineret. Quare
fomentes , ut totam rerum naturam fe rvpu-<C ratione perfeâionis novo legis fic Aeramento­
tem fuo inteUeAu pofle metiri , m dicit fen· rum ejufilem , necdTarium eft dicere quod
fh* Thomas 1. contra Gentiles, existimant» hoc eucharifti· ipfom Chriftum cootincmrea
id fejfam efiç veram quod eis videtur» fit «C- liter; unde Dionyfius dicit 4. capite ecclefiafe fidium, quod eis non videtur. exempli gra­ ftic· hienrehfo, quod eft perfeAdKmu* om­
tia fi quis crederet intra otium fic circulum nium foeramentora* alforam, in quibas vir­
Luna efie omnia, necefle haberet credere non tue Chrifti participetur. Secunda fumitur ex
efie quidquid intra ipfitm non inveniret: fic periWHone caritatis fit amkdtfo, qua ipfe docx boc, tanto amore ampleOunw opiniones minus Jefits Chriftus ecclefia fi» ftnfea com
fins fit feâas, ut de contrariis etiam nec co­■ fungitur, ex quâ provenit, ut ficut pro felugitare velint, tantoque odio averfi funt, ut1 te noftra corpus vera* natans affcmpfit, fic
contraria errorum fuoram nullatenus videre ,, in eodem pro nobis paffi* eft, ita etiam cum
rcipicere, aut audire velint, in quibus verifi*■ eodem copotq nobtiotm fic cum ecclefia ma­
catur ilud Proverbiorum t|. Afen raepir fti- neat in Merman. Nam, ut dicit philosophas
tat orfos prodeiUM, nifi m dutnir faw oarfat-•in ethicis, maxime proprium eft amiciti· con­
tw m ejiu corie , Quare merito bujufinodiDvivere amicis . fit quia in propria Ipecie foprnfamptio nequam venit punienda, quia ut eundum ftatum mortalem non erat conveni»*
dicit apostolus ad Bomanos 1. de Bornante fic
lapientibus Paganorum. Cmn cogneu^M De­ ter redemptione* uoftn* petegrada*# rom
ma , ara ficut Dema giorificmenou , eat gns* etiam ut rtfiinuâfoue fi* foraram noftramrerisi egtnou, fed rocmMrum «· cofuogouihu forreôiooem sftntsj.e : nec etiam foeua ium
ftatum gjorfo congruebat, eu* fit ateerius
crww «um ft eft ftfienttt, Jhtln fagi faut , conditionis incomparabiliter diftantis a unubi glofta ObfcentfMB qft cor. id e*, ratio ra, neceftvium nobis St opportuns* fide , 4k
tumore fuperbin obumbrante , fit fic pnutatia congraum fi* immenfo bonitati, caritati *
ufijue ad infipientiaa cor cora* dedufeum anrieitfo . ut fid** fidiahetia fpocte, in pro­
„ est . Nebula enim erroris contexit cor eo- pria tamen corporaM profonde, femper fit in
„ rum. Unde Leo papa ait: Quid btiquhn eternu* maneret eu* eedefia , ut fic per
„ est quam iniqua fapere, fic ftmientib» do* seritate» corporis fic ftqguinis fui m fibi in
„ floribus non credere? Sed in hanc infipien- boc feemsento conjunget*. Unde fie ipfe do-

n autem ad prophetic» voem, nae ad evanqs is w, Unde hoc ft cram»* a< eft fi„ gelicas anOoritates , fed ad femetipfoe re- ena* aaaxim· caritatis (Chrifti ad Mt » fit no_
ftr*
ad Chriftum fobievatio extamfemlcurruM , fic ideo magistri unorte exista*,
Mari οοφηέΗοοο ipfitis fic noftra*. Tertia
„ quia veritatis difcipuli non fimra*.
*
„ Ultima foppofitfo uro profond ad no- ratio fiuuitnr ex perfisAtaM fidei « qu· fient
± A rira* fetiens propofitn* : Scriptura Acre
«vîÔm , a in fui receptione fit expofitiosw authentica ,
atque inMUefht ejufiie* piano fic veto, n*
g.***?·non fic cujufcumque dofeorto cathoUd expofi- eft tavifibiliure, iddrco fie* Christ*, du*
SZeTÎX do, intentio five fenrentia, ad fide» «tholi- erst in boc fecuto, dMnita»* faa» exhi-

DE COMMUNIONE SUB tHFRAQUE SPECIE

7JO

•. ............ hr hot difripiiljs humanitate velatam iavifibili-Afe ignis, aut quia illuc defertur, aut quia ibi-<
««mo ter, ia dc in hoc firntamento camum fisam generatur.
awwo
fimul dc divinitatem ebenis fpeciebue velatam
Manifestum cm autem quod corpus Christi cal^T(
modo exhibet invifibilinon incipit effe in hoc facramento per motum
Prndlda veritas ex veri»Chrifti patet, qui · localem ; quia ab extrinfeco adveniret : pnmo
ait : JToc efl coeptu assum, pnad pro oaAu trode· quidem quia fequeretur quod ooo remaneret
toe. Manifeftum eft autem quod Chriftus ve­ in oelo ; nonenim quod localiter movetur per­
rum corpus fima reale dc naturale pro nobis venit de novo ad aliquem locum nifi deferat
tradidit in cruce dc in morte ·· Ergo illud idem priorem . Secundo quia omne corpus locaüter
quod fic tradidit , dedit difeipulir, quando motum, pentanfit omnia media, quod hic di­
dixit.- Jffec eft coeptu smm·. Item idem patet ci non potpat . Tertio , quia impoflibile eat
per apoftolum Paulum, t. Corinth. ii; Q» quod unus motus ejufdem corporis localiter
maodaesr ri" Mit imfigns, /ediemas /fe aseeda- moti , terminetur fimul ad diveria loca, cum
cot
M*t, eoa ^ptiouu coeptu doomtt,. ubi tamen in plunbua loci» corpus Chnsti fub
exprefft Pauhss nondicit, Non dijudicans
fi- hoc facramento fimul effe incipiat, & propter
guramcorporis domini, fedfimplicitcr , cor- B hoC relinquitur quod non poflit aliter corpus
pus domini
’
' : propterea fiΛ eflet
-· ibi corpus
·■
Chri­ Christi incipere efle de novo in hoc (aera­
fti fecundum folam fignificatiooem . ad quid mento , nifi per converfionem fubstanti* pa­
oporteret dijudicare hunc cibum ab aliis ? quia nis in ipfum; quod autem convertitur in ali­
quilibet panis eadem ratione poffet fignificare quid, falls converfione non manet, unde re­
dt fignificat corpus Chrifti. Oportet igitur po­
linquitur quod falva veritate hujus (aeramen­
nere quod fit ibi verum corpus Christi. Ad ti , fubatantu panis post confecrationem rema­
hanc veritatem catholicam-adruendam, corro­
nere non potest, nec tamen fuhstantia pania
borandam, dc confirmandam eft auôoritas ec- in pnrjacentcm materiam , ut quidam pofaetnt&o, qu· femper lenuit , tenet dt tenebit runt , nec etiam in nihilum convertitur , ut
/in ntarnom, tam diu - quam dit» hie mundus alii dixerunt, quia fi fic fieret, non effet da­
^durable . quod in hoc diviniffim· euchariftin re aliquem modum per quem corpus Chri­
Aeramento fit voras, totus, dc integer Chri­ sti verum inciperet efle in hoc (aeramento
ftus ; qu· veritas fide tenetur omnium Chrifti nifi per fidam fubetantia penis converfionm
fidelium , approbatur doûrina univeribrum in ipfum corpus Chnsti, ut clare deducit idem
ûmâomm doit orum ecclcfio , dc innumeris C doâor j. famous eadem questione articulo

miraculis exiftit declarata, qua oniaia peto
hic haberi pro repetitis gratia brevi uti».
v
SECUNDO fupponitur, quod in eodem diviniflim· euchariftin ft-ramento poft coafecrat»»» nonem nullo modo remanet nec remanere po■*«*· «· Sr left panis dc vini fubftanria, quod doOor lanXXiJT*
âas declarat in 4. (entent, dift. 10. quieft. t.
triplici ratione. Prima, quia eft contraverita·**tem fcriptura ' nam fi fimul in hoc (aeramen­
to oflirt corpus Chrifti cum fubftanria panis ,
corpus Chrifti effet ibi concomitanter dc quali

■
«■
C·

tertio.
Ex pmdkHs fequitur Tertia fuppofitio : vi* ■ vi­
delicet traod accidentia panis dc vini qun fenu deprehenduntur in hoc (aeramento post con- ·μ·μ. m»
fecrationem remanent fine fubjeâo. Nam ex
quo ibi fides catholica ponit efle verum cor- y
pus Christi , ut dicit prima fuppofitio , nec
remanet fubetantia panis , ut dicit fecunda,
oportet quod remaneant fine fubjeflo : quia C
remanerent in fubje&o, aut remanerent in
ipfo corpore Christi, aut in aere, ant in ali­
qua alia fubstantia , fed non poterit dici pri­
monftrativum fubatantia , Christus ftlfam d>mum, quia corpus humanum nullo modo po­
xiffet porrigens panem , Aee eft coeptu metun,
test afici hujufmodi accidentibus, neque eu. "·
dt debuiflet potio» dtxiflc, Cum hoc vel hicD est poflîbile'quod
coi
.
"
.
>rpus Christi gionofam dc
est corpus meum . Quia igitur est contra ve*
impaiEbile
‘
existent alteretur ad fafcipiendas
ritatem verborum Christi, ut dicit idem dohujufmodi qualitates : nec potest dici fecun­
dot, omnino est hureticum dicere fabsundum , quia aer non est hujufmodi accidentium
tiam pania dt vini post confecrationem rema­
fafceptivus , quia etiam accidens non tranfit
nere. Secunda, quia fic dicere eflet dare ocde fubjeâo in fabjcAum, ut fcilicet idem ac­
cafionem idololatria populo Christiano . Nam
cidens numero fit quod primo fuit in fuo fabcum huic (aeramento exhibeatur veneratio lajeâo, pestmodum fiat in alio : accidens enim
triw ratione prssfentia domini nostri Jsfa Chriaccipit numero a fubjeflo , unde non potest
fti in ipfo * existent!» ; fi ibi remaneret fub- efle quod idem numero manens fit quando­
ftantra panis 8c vini cum fpecie» extrinfeos que in hoc , quandoque in alio fubjeôo , dc
fint (aeramento corporis Christi, utique non videmus etiam ad oculum , quod cum hujuf­
ducerent m verum corpus Chrifti per mo­
modi accidentia transferantur de loco ad lo­
dum figni, fed magis in fitbstaatiam panis » cum, ad mocum harum foecierum aer depel­
dc fic homines umun pro reKguo adoruunt , litur , quod utique non neret fi ia ipfo aere
quod effet maximum IBeuniuiieo» dc omniao E existèrent, ficut in fabjeflo , nec poteft dici
importabile. Tertia, quia manem e veritate in quod remaneant in aliqua alia fubftanriai P*rl
hoc (aeramento corporis Christi ^rout prima ratione, ficut nec in fubftanria panis utfupefuppofitio pnsfo|»ponic , impoffibile cet eam- rius didum eft, cum ibi nulla remaneat. Nec
dm fiibetantiam panis dc vini remanerp. Nam hoc eft inconveniens divina omnipotentia dc
msntfesnim «e quod ante confecrationem ibi fua feptentia, cum enim cftedus magis (de­
corpus Christi non «t; oportet igitur quod pendeant a caufii prima quam a canfe feoinvirtute confecratlonto incipiat efle, abi prius da, utique nulli dubium poteft efle , quod
non erat. Non potest autem aliquid efle aft- Deus, qui eft prima caufii fabftanri» dc acci­
dentis , poflit faa virtute infinita confervere
cuM uM prius ima erat, nifi aut per loci mu­
tationem , vd per aherius conwrfiansm in ip- in effe accidens , fuhtrada fubftanria , per
fism: ficut fo demo aliqua da novo incipit quam in efle confervabatur, ficut per camam

7js

• WWO
orairn

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIOO.P.

73*

fecundam: ficut dt fa genero caufis dkientisA» tur, fecundum anima eroditur, tertiumcorpoteft alio· efifafas naturaUum rauftmm pro- * de percipitur, primumeft Aeramentum ft

um

• tertfam eft ros ft non (aeramentum . Sed

rih femina te utero Virgin». Has tres fappofitiooes de veritate noflri diviaftfimi Aeramen­
ti vohti proponere duplici de cauA , priera * alterius, tertium vero est res gemfai Aeraeft , quia ad fequentia multum mihi dêfer- ·» mani. Nam ferma patris utramque cantem
vient» feeenda eft ad abqualiter aperiendam m Christi figtdficat, id est veram dt mvstimaledift» ft damnatif&ma memori» herefiar- ·» cam , fed veram carnem continet dt figpich» Joanttis Mieteff perfidiam, qui quantum o ficut, mysticam vero fignificat , fed non
fa eo fttit, non divino fed dialrôbeo fpiritn O CORtfaCt .
Jtem fefendum quod fecundum prndiâam
* fafpiratus , vifus eft tuDere a eoritibus fide­
lium fidem hujus venerabilis fecramenti , ft duplicem tem hujus fecramenti , est duplo* CC«n.
caro Christi five corpus , una quam fumefit
fabvertere univerfem fidem ft eecMfiam catho­
licam , ponens in ferma tre· condufionacon- Bft traxit de Virgine, ft (anguis qui fafusroit
tradas prodictis, tribus veritatibus catholicis, in croce pro nefas ; dc hac carne dicitur Luvidelicet : Chnftus non eft fa eodem facta- c» ultimoj Feljmsr ft vUeee, ^fftnttuem
mento idemtice ft realiter fa propria prafenre. De unguine vero dicitur Joan. tp. Λ MyMta··
tli
> contra primam: Subftantia pa­
nis materialis, ft fimfater fabftantia vini ma­ cwfaMs errori fengms ri" of*u. Alia vero ca­
terialis remanent in (aeramento altaris : contra ro ft Anguis Christi est fpiritualis ft mysti­
fecundam. Accidentia panis non manent fine ca ( id est corpus Christi mysticum , cujus
fubjerio in eodem (aeramento : contra tertiam . corporis caput est ipfe Christus, reliqui vero ·
Qtue fententia ft propofiriooa quam fint ad- fideles funt membra , de quo inquit Aposto­
vtria fidei, quam fint blafehem» in Deum, lus 1. ad Corinth.' ii. Sicvt nwm corpus mums

atpoce erafeem omnipotenti», famm» fepien* qf (p atrnfara mb· hebet, emm· «mu meor
ti», & femm» bonitati derogantes, quam fint fee cwfarit cum fiet mb· , mram raswi «srpiarum aurium oficnfiv» , quantum derogent fvt fiait ; it· & Cbi/bj, tttmi» tn imo
ipfius ecclefi» catholica ft facramentoram ejuf­ rira ornet nec m tmesi corpus beptiqvti fioquis fufficiat enarraro ? cum C suti, five /viat, five Ceatilet, five fervi, fi··
dem dignitati
etiam horror fit nedum loqui aut audire tan­ Uberi, <p oaiaet ia uno ffirin potati fieme »
tas fa Deum ft-ecdefiam btafphemim, fed & infra.- Fw eum» qtu coeptu Chrijfi , &
nec etiam piis efentibus cogitare. O bontiaam
lehptote plenum, * omutam errore feduâwn,
omni fadividie budarum , omni blafphemia
fordidatum ! Tibi profisâo competit ilia apo-

matbn dr mcefao, nec est vis quod fa pmdtfla distfafeione in uno mefebro dicitur ca­
ro , fa alio vero corpus ·. quia in hoc fecramtato idem fignificam . Unde ft felvator in
ftoli fententia nuam Aft. ij. capite protulit : institutione huius fecramenti dixit : Mee efi
ntfu strum, dt Joanato fi. Cm msn orra qfe
O fleve orni fais ft muu fallacia, fih dmfa
fi, nivùce oeutit jvfiiti·, neo fa/eù [vbverttn abat. Corpus etiam mysticum Christi dicitur
viat Datai·» ηΛυ.
caro Christi , ut dicit Magister feutentiarum te 4.
ι· ·ιΛγ-QUARTA fappofitio : Sciendum quod fecundum Magiflntm fententiarum in 4. difti»·
Hanc distinctionem dnpBds cantis five cor­
EîtiXTX ^*°°« 8· fa Aeramento euchariftin tria fan»
poris Christi tangit Augustinus |. de Triait»- c*r ’·
eonfideranda, videlicet id quod eft fecramen- V ce, dices»: Commendavit enim Christus in
cum tantum, id quod eft res ft Aeramentum D» hoc Aeramento corps» ft fsngnfasm Asm
XsTsiw· 6™“!, ft id qnod eft res tantum ft non A.
- . ft
- *os ipfe·, namque dt
quod. etiam
fecit
. cramenrum . Primum eft (pedes vifibilis pm
**■ '
· . Et habetur
Commendavit.
«•mMMMinis ft vini, qu» poft confecratiooem manet. de
Secundum eft corpus Chrifti verum. Tertium
eft corpus Chrifti myftfcnm . Primum dicitur
phufio· , de ponitur fa gfofla t. Corinthio­
facrameutum , quia feern rei fignum , hujus
rum ia dicent : Dupliciter fateUigiasr eero
autem Aeramenti du» funt ras, quarum pri­
Christi ft fanguis, vel (jpiriraalb 1H* asque
ma eft contenta ft fignaa, atque fignificroi,
dhrfaa de qu* ipfe air· Cmatea
ft ideo eft res fimul ft Aeramentum, ft h»c
res efl caro Chrifti quam de Virgine traxit,
ft fanguis qnem pro nobis in cruce fudit-, qu»
res fignificatur per fpecies vifibiles pen» ft vi­ ea qu» cnwifin est, ft Anguis qui militi·e£>
ni, ft veraciter fub csfttem continetur, ft hoc fisfius est laneae , ft ponuntur huc verba de
corpus Chrifti eft figura corporis Chrifti my- eonfeeratione dtainâten· *. Dupliciter. Bu*
ftid, ft ipfum
. Alia vero ros hujus E jus itaque paias caritis Christi ipfe vtfihiHs

tentum fut eo rcaiiter: Dec aliquid aliud teeundam fe ex ri hujus Aeramenti fignificans,
ft ideo eft res tantum de non Aeramentum .
Unde Innocentius fa Comma de oficioMifla,
* ubi dicit ; Tria quippe fa hoc (aeramento
* font diiereta, videlicet forma vilfaffi·, vo·» ritas corporis, ft virtus fpiritaalis. Forma
» panis ft viai, veritas, caroft Asguis, virI» tus, unitas dt caritas. Primum oculo oemi-

fustentat, vtaum houünam hfaficat aaqan torn
briatj fie vera caro Christi ft ejusAaguto ph»
cmerfs Aeramenti· , gratiis itietriorem hômb

mis racemi· vtagm ia wraaa confluit .* 6e ex
ta aida fidebam perfoafe unités occtafimticn
comat* ft atrastimlasr coq»* Christi rnysti-

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
7J4
..... dnm, unde apoetohm i. Corinth, to. dicit ; A uniatur per afoum amoris ipfi cogitato fcilicet —
Λ’““·
-------- —— —-t-» «-------«--------- Qtfiflo domino , fit in ipfiun per amorem *«·*>
quantum poteft transformetur. Et boc incoriJr
*·»·
quo «
.
------- —
» pss dicitur ecdcfia pro eo qnod fiept unus porationi correfoondet . Secunda manducatio
» panis ex mulris grassis. fic unum corpus ex foiritualis , qua in hoc Aeramento tertio prin­
* multis membris coinponitur, fic ecclefia ex cipaliter attenditur, fic bibitio, qun eftfecun­
» multis fidelibus caritate copulante conneAi- dat rei, eft confecutio unionis feu adeptio per
* tur . Similiter ipfo vera caro Chrifii aut e- fidem fic caritatem ad membra ecclefi* fic cum
>* jus verus ’fsnguis , eft camis Chrifti niyfti- Chrifio capite, quam unionem tam Aeramen-,
os fit ipfius fengubtia myflici fignum fit Aera­ tum quam prima res hujus facramenti fignimentum . Sicut enim vera caro Chrifti ex ficat. Differentia inter pnadidas manducatio­
mullis membris puriffimis fic immaculatis con­ nes eft, quia prima habet veram fic omnimo- ^***1^.
fiat , fic caro Chrifti myftica, qu* eft focie- dam rationem corporalis manducationis , ut toûûaZXT
tas ecclefiaftica, ex multis perfonis a crimina­ diftum eft, enter* vero non quia caro Chri­
li macula, erroris fcilicet vd operis » liberis fti vera fumpa fiuramentabeer, nec laceratur
confifot.
]B dentibus, nec fecundum faporem guftum im­
Quina fiippofitio: Qood fecundum tria pnt- mutat , nec convertitur in corporale mandu­
difoa qui in hoc facnunento attenduntur, tn- cantis nutrimentum . Similiter ncc ali* dus
££■*£»■ plex efl manducatio hujus facramenti fit fum- fpirituales, quia nec Chriftus dum recogitatur
prio ; fcilicet fpecierum, vera carnis Chrifii , ejus paflio, aut dum fibi mera unitur per aSîT^Mte * fo^*· carnis myftica. Prima manducatio eft morem, comeditur, aut materialibus dentibus
γτ«η·. FH. pure corporalis, qua hoc Aeramentum come- premitur; nec fimiliter corpus Chrifti myftiftum mafticatur, fic in ftomaebum trahitur , cum > dum quis fibi unitur per fidem fic cari­
& fimiliter bibitnm, fit pOftea digeritur , fic tem : inteHiguntur tamen fic dicuntur prsdiultimo in fobftantiam fomentis convertitur . fhs manducationes per aliquam fimilitudinem
Et fic vere manducantur fit bibuntur illa fpe- ad manducationem corporalem. Sicfit enim ci­
des, fob quibus veraciter continetur verum bus corporalis nutrit, augmentât, reficit, con­
corpua Chrifti. Alia voro manducatio eft fum- fortat , fic fuftentat corpus , fic vitam confer­
vet .· fic fit fumptio corporis Chrifti five veri
’ pdo veri corporis fic Anguinis Chrifti fub di­
dis fpeciebus panis & vini contentis; fic hsc in Aeramento, fic recogitari per devotionem;
manducatio dicitur AcramenaBs, de qua di­ Cfive etiam myflici pca fidei fic carioris unio­
citur Matth. 16. Àcafiit d* CMMdte , Aoe qft nem , animam nutrit, augmentât, fic confer­
corpau asraas, fic ibidem: Athée e* Aoe omise/. vet in via foirituah ; differant tamen fic per
Et ifta manducatio fit dupliciter ·, uno modo
in Aerificii oblatione. Luc. aa. Afoc fuite, id cibos corporalisfumpcus in fumantem & man­
xeft conficite, m oseem cmmuemonorioMem, fic fic ducantem convertitur. SedChriftusdignefumfit duplici fpede. Alio modo fit in laica five ptus, five fàcnmenaliter , five foirirualiter ,
in fimplici communione . Et illa fecundum non in fufcipientem convertitur , fe^ potius
difpofirionem fic obfervantiam ecdefin fit fub ipfe fumera in Chriftum transformatur , five
una foede cantum. Et pnedifhe due mandu­ convertitur . Unde Auguftinus in libro fuacationes pertinent ad oa corporis , Tertia rum confeflionum dicit : Quafi audirem vo>
manducatio fic bibitio eft fpiritualis , fic h*c „ cem Dei de excclfo dicentem ; Cibus fum
ad os anime pertinet. Et hac eft duplex fe- „ grandium , crefce & manducabis me , nec
******** eundum quod duplex eft res hujus Aeramen­ „ tu me mutabis in te ficut cibum carnis
ti. Prima prime rei, fcilicet vere carnis fic „ tun, fed tu mutaberis in me. Similiter in
veri Anguinis Christi; fic hec eft devota co-Dmanducatione corporis mystici, fumera nop
gitatio feu mediatio paflBonis Domini noftri fibi corpus' mysticum incorporat, fed potfaH
corpori
Jefo Chrifti, five ipfius Chrifti fecundum quod ipfi
'
“ mystico & Christo capiti conjun*
fob hoc Aeramento continetur, cum vero fuo gitur fit in ipfum transformatur fit incorpo­
corpore fit (anguine, in quo multiplicem fu- ratur .
Item diffcrefttia est inter manducationem At
ftinuit paflîonenu, fit quem pro nobis in ara
I
crucis fodit. Et haoc ipfiun cogitationem feu cramcntalem fit fpiritualem , quia manducatio
mediationem fequitur ipfius recogitantis unio ver* carnis fit ore corporali. ut didum eat,
transformative ad ipfum cogitatum per alium fub foeciebus facramentalibus : manducatio
vero foiritualis fit oreanim* five intelledu fit
amoris.
Unde ad hanc manducationem fpiritualem voluntate , per fidem fit caritatem . Per hoc
ficut in corporali , duo requiruntur : fcilicet enim habitat Christus in nobis fic nos in ipfo
mafticatio fit incorporatio. Primo enim requi­ tamquam membra coniunfoa capiti, fecundum
Ckrijhm ytrfektn
ritur quod homo in fide vera recogitet devo­ illud ad Ephef ).
te pamonem Chrifti, cujus memoriale eft boc m corrida/ nofrii, & primo Joannis 4. Dnu
venerabile Aeramentum, fic hoc fufficic quoad E eemtns r/
e/, d* ftti
f» mener
nutter in cerintt
ceritue , in
m Ae
minores fins vulgares. Sed quoad majores, ul- mnntt (t
& Dttu
Dent m co
re. Prima manducatio potest
■
“· recogitent effe bona & digna , fit etiam indigna, fic tunc
tra hoc requiritur , qnod• devote
quomodo (ub illis fpeciebus eft raaliter fit vere ad judicium t fecunda autem femper esc bo­
corpus Chrifti, Deus fit homo, cum fuo A- na . Prima exigit fecundam , ut ut ad fafo/
cratifimo corpore , quod pro nobis expofttit tem, fecunda est fola fo&üens fit necefiaria
4
tam multiplici pnfitmi. Et quod illud ex inef- ad Alutcm. Prima vocatur Acramentalis, fide
AhiB fisa hostiam dedit nobis in cibum ani- una multi martyres AnfH fic parvuli fohrati
funt ; fecunda vero vocatur fpititualia, fine
cnawMo mtaaMlA opera pieoria concinentur. qua nullus folvatw . Ultimo notandum est ,
Bt taba devota recogitatio maflicationi corre- quod licet neceflarium five neccflitm tam a w«gm*
taM
foosdet. Seconds requiritur qood recogitant theologis quam a philofophia , fit pnrci^ue
.

7JJ

735
ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O,P. t 73 d
ab Arifiosele ia quinto metaphyfien , muhkAesmficieniibms fudkit ad fetatem fiataere pre- _
'·■“·
*·*
' *
*
’
asnso
pliciter ddbaguaatur
, tamen 'mmntum ad prmcitam·
cwu*n feat— fpndat asateriam ncceoàrium refpcélu eft de qoeefittM fetatis, —q·· de
MS»
Hll
nofinis eft tripliciter diftinguendum . quia ali­ Chrifti· (umere fub utraque
AbfoH·». quid dicitur neceiferium refpeflu finis fimpliu eft · qqia fi una fuficit, fequitur quod al­
citer & abfolute, id fcilioet , fine quo nullo tera non fit neeefltaia , neque de prmeepto
modo poteft finis obtineri. Alio modo ex con­ Chrifti, ut patet ex ratkrtiibosfuffdentto, 8c
ditione five ex iuppofitione . Tertio modo ne- neceflarii atque pnecepti. Aflumptum proba- VmUti· fo.
ccflarium accipitur pro utili Ac expedienti. fi­ tur primo per legem divinam, deinde per
4bn*·»·
cut refpeâu finis , qui eft «terna felicitas : praxin Chrifti, per praxin apoftolorum Ac prteonfeqoendi aliquid dicitur necedàriutn efle mitiva ecclefis, tertio per fecra generalia con­
abiblute dt fim pliciter, (cilicet ipfe divina vo- cilia . quarto per difla £m€lorum doliorum
litio , fine qua impoflibile eft fimplkiter Ac veraciter fe in lege divina fundantium : Poft cwtv
abfolute diflam felicitatem confoqui. Aliquid fubjungentur caufee aliqua Ac rationes pro conex fuppofitione t Ac ex communi lege , ficut clufione intenta i Ac primo per legem divinam
tovi quam veteris teftamenti. Nam in μη· , a*
eft beptifmus, de quo habetur Joannis tertio : B tam novi
Nifi quit renatus fuent ex aqua & Spiritu fan­ nova lege Chriftus loquens de hoc fecramen- SÎXttâJTÎÎ
do , non poteft intrare in regnum Dei. Qui qui­ to fecundum intentionem adverferiorum, Joan- ^ζΓΐιΙ.·
dem baptifmus non eft ita neceffanus ad con­ nis 6. quindecim vicibus, vel forte pluribus· ·>>··, s···
sequendam vitam sternam ficut divina voli- fecit mentionem de hoc facramento divinifl»tio ; qu»a Deus non fic fuam potentiam alli­ mo, de pane quidem Ac dc manducatione
gavit facramentis, ut tine ipfis non poifit aut tantum undecim vicibus, de manducatione
non valeat dare Ac conferre vitam sternam vero carnis At bibitione fenguinis quater, de
cui voluerit . Aliquid autem dicitur efle ne- vino vero in toto proceflu illo non fecit men­
ceffarium refpeclu dyfli finis non Simpliciter tionem , ad oftendendum manifefte , quod fuAc abfolute , nec ex Jfuppofitione, fed fecun­ rnere fub altera fpecie tantum, fcilicot fub
dum quid, quia etiam fine eo poteft finis ob­ fpecie panis, fufficit adfalutem, At quod fub
tineri , licet non ita expedite Ac de facili : ipfe fpecie panis continetur vera caro Chrifti,
cujufmodi dicimus confilia Chrifti efle necef- & verus fenguis ipfius, unde inquit : Opera­
faria , id eft , utilia ad sternam vitam con- mini non ctbum qm perit, fed qui permanet in '
feqttendam . quia
·.
.per ipfa facilius At expe-CwM* atemum, quem fihut bominit dabit vobir,
ditius ad diflum finem poteft homo per­ hunc enim Pater fignificavit Detis. Ecce pri­
mum teftimonium in quo nullam mentionem
venire .
Ce« ■*«■(«
Iftis pnefuppoûtis, vento ad fecundam par­ fecit de potu, Ac dicit cibum permanere At
tem principalem propofitc queflionis, videli­ fufficere in vitam sternam. Item: Non Moq~
fob atrMi
cet ad proponendas conclufiones, pro ejufdem fes dedit vobis panem de calo, Atc. Eccc fecun­
fell
queftionis decifione > Ac erunt tres in numero dum teftimonium . in quo hic csleftis panis
tantummodo, quarum prima fit ifta: Commu- pnsfertur manne dato per Moyfen, quod in­
Hum .o. r»
J,
, , f.
■ «.s.fi.. nio diviniOune euchanlus tub fpecte utraque ter hujufmodi cibos corporales habebat om­
feilicet panis Ac vini, toti credentium populo nem feporem fuaviflïmum, nec erat verus pa­
·*·£ "mX non
neceffaria, primo modo accepta necef- nis , Ac quod hic feibeet, de quo Chriftus lo­
«m>. fitate. Secunda conclufio*. Communio divinif- quitur, eft panis verds: ubi iterum nulla men­
tnw*a'*c^i<w. fime euchariftia fub fpecie utraque, panis fci- tio fit de potu, aut de vino. Ponit enim vontà'natit '1Cet
rini · no°
neceffaria toti creden- rus eft qui de calo defeendîi, & dat vitam mun­
iti
.
I·tium
populo , fecundo modo accepta
necef- db. Ecce tertium teftimonium de pane qui
■κιλ'ηΓη fitate, neca domino ptscepta felvatore. Ter-D dat vitam mundo, At nihil dicit de vino.
r-£Xti. tia conclufio : Communio diviniflims euchari- Item: Ego Jam panis vita; yw venit ad me
jr*"***—***· ft« fob fpecie utraque , panis feilieçt At vi­ non efitriet, d* ym credit in me noa fitiet «nni , confuetudine Ac ftatuto ecclefis ftantibus ynem . Ecce quartum teftimonium de pene vi­
in opppfitum non eft multum utilis nec falu- ta manifeftifiunum, qui non folum tollit efiiti expediens toti credentium populo, imo eft riem, fed etiam fitim, utoadem ratione ficut
multum inutilis , At eidem nociva. Probatio­ cibus dicitur, & eft, fic etiam ftc potui dicatur.
ni prime cOnclufionis nou intendo infidere, Item quinto*. Ego fum ponit vita·, patret veftri
cum fit quafi per fe nota, quia Deus non alle­ manducaverunt manna in deferte
mortui faut.
gavit fuam potentiam fic (aeramentis, ut abf- Ecce iterum dicte te penem viat. At nulla
que illis non poflk At valeat felvare cum vo­ mentio fit de vino. Item fexto: ΕΓκ eft ponit
luerit , nifi forte aliquis Vvichlefifta vellet da calo dejcendnt, at fi yms ex ipfo manducave­
dicere , quod omnia ex neceffitate prove­ rit, non moriatur. Item feptimo: Ego fum parût
niant . Ex quo fequeretur, quod fotam per vivus, qui de cab defendi·, fi quis manduca­
hanc viam (aeramentorum Deus pofita feiva- verit
, ea hoc pane , vivet in atentun
___ _ . Item ore, At non aliter. A quo errore peftifero quia E flavo : Et parus quem ego dabo caro mea efi
video magiftrum Joannem, qui hunc articulum pro mundi vita. Item nono: Amen emen Ac·
propofuit, longe remote pofitum , idcirco in vobis, nifi mandncaveriût carnem fibi bvutii
hac materia me non extendo , fed pergo ad & Merens ejus fangumem, non heMktt Ûtta^l·
a. quaftionem in qua confidit pondus belli. At in vobis. Ubi primq indpit meationem fece­
diei, At «atus : quam iterum replico , videli­ re de bibüione fe^niab, nullam eue·· mea­
cet : Communio diviniffime eucharistie fub tionem feciens de fpecie vini. Item dedmot
fpècie utraque , panis fcilicet At vini , non Qwi manducat me— centeni & bibit meum foot·
est necelaria toti Credentium populo , fecun- gainent, habet vitam atemam. Item undecimo:
do modo accepta neceffitate , nec a Domino Caro mea vere efi! abus, tf* fangmmt metu t*·
prccepta felvatore.
re eft potui. Item duodecimo. Qta manducat
Probatur hnc conclufio fic: Lakis Ac non meam cantem, (ÿ* fitfitr meum fanguinem, m me

737
DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
7J8
>maner <P ege ia eo. In quibus folum quatuor A Ex quibus patet quod ad vitam habendam ΟΜΜΠ locis mentio fit de potatione (anguinis, dt nui- fufficit fumptio hujus (aeramenti fub fpecie ***£
lo modo de potatione vini. Et cum fnbfpe- panis. Si autem ex oppoiito illa auflorius : 1
de panis contineatur totus dt integer Chri­ nifi menducoientis cernem filu hominis , dic. *
ftus , maaUeftum eft, quod qui fdmit fub u- ut adverferius dicit , ohligat ad futnendum
na fpecie, fumit utrumque. fcilicet carnem dt panem & vinum , fequitnr exprefla contradit
iuguinem, dc adimplet domini Stadatum : Hio, quia fufficit (umere panem ad falutem,
Nfi maadbiMvenns, «c. dato quod de facra- dt non fuflicit fumere panem ad falutem, quia
mcntali fismpttone intelhgerctut. Deinde re­ ad hoc vinum requiritur, contradicunt, quod
dit ad priftimtm modum loquendi, fcilicet de nullus ûn· ineatis diceret. Et confirmatur .
finio pane, unde fubjungit tertio decimo lo­ Nam in pmdfclo proceflu pro eodem accipi;
co: Sfcor nt^Sr me umtu Pafer, d* ego vivo panem , carnem fuam , carnem & (anguinem .
propter Patrem & pu manducat me, (p ipfe & feipfum, \ ad omnia prrdida idem prae­
vivet propter me. Et iterum quarto decimo : mium appofuit . Nam dixit primo: «Si fwtj
JKc efipanit qui de celo defeendit . Non ficut menducaverit ex hoc pone , vivet in eremum .
imondéceverunt point vefiri menne in deferto , B Et declarans quis eflet ille panis , fubjunxit.
- concludit
... finaliter
....
qmm ego dabo cam mea efi pro mun­
& momâ fitM , &
; Qui
manducat hunc ponat vivet in aternum.
di vita. Et iterum : Qui manducat me ύ" ipfe
Ecce quoties Chriftus fecit mentionem de tuet propter nte . Ex quibus patet quod idem
pane dt pulUm de vino : dt quod qui man­ funt pmdicla quatuor . ex quo idem praemium
ducat hunc panem vivet in «ternum . Unde omnibus apponitur. Nam manducare panem,
cum toto illo proceflu evangelico nullam fa­
manducare carnem & manducare carnem fimul
ciet mentionem de vino . fed folum de pa­
& (anguinem bibere, nihil aliud funt quam
ne , manifeftum eft quod fumptio iftius £»- manducare ipfum Chriftum , quod erat ulti­
cramenti fiib fpecie panto fufficit ad falutein·, mum , quia fi «c fub fpecie panis, five fub ucui pene in fingulis cUufialis vitam vel mqui- traque fumatur Chriftus, in tali fumptione nihil
vaiens tribuit , quem utique qui manducat , confert vitam nifi Chriftus qui fub illis fpecieveram Chrifti carnem manducat , dt ve­
bus continetur & fumitur . Et fic de primo.
rum ipfius (anguinem bibit, etiam fi nun­
Item fecundo principaliter probatur idem
quam de vino guftet. Unde & illud Chri- ex lege Chrifti , Lucae n. cum difcipuli pefti pnsceptum implet j fi tamen de (aeramen-C terent ut eos Chriftus orare doceret, ait :
tali fùmptione intelligatur ; Nifi manducaveri- Cum oratis, dicite·. Pota nofier qui es in colit,
tu comem Jüü λοουοϋ , & btberiiit ejus fen~ &c. penem noftrum fuotidsanum de nobis hodie,
guinem , non habebitis vtMm ht vobis : quia &c. Matth·! 6. dicitur : Panem noftrum fuperfubfumcodo tantum (aeramentum panis , iumit iantiolem do nobis hodie , quod utique principavcre utnunquc , cum utnunque fub altéra
ter & fpecialiter de pane hujus (aeramenti
fpecie contineatur , Unde fendus Thomas in intelligendum plurimi (andorum doliorum expoftilla fuper Joannem fuper eodem verbo , pofuerunt, qui materiam *n nobis non fub·
Nifi, &c. Solus facerdoe communicat (ângui- ftantialem, fed fuperfubftantialem , fcilicet gra­
ni, art tamen eft contra fententiam domi­ tiam auget dt augmentai. » Unde Hieronymus
ni ; quia qui communicat corpori, communi­
dicit; Quando petimus ut peculiarem vel
cat etiam (inguini, cum fub urraque fpecie
pnecipuu
nobis Deus tribuat panem, il­
ium pctiiu
qui dicit ■ JEgo fum panis vi- cy» *« «nt.
totus Chriftus contineatur, etiam quantum ad
corpus & quantum ad (anguinem . Hmc ille. * vsur fvi de celo defeendi. Et beatus Cypria· 0*e‘“u· ·
Si enim Chriftus pnedifto mandato voluiffet » nus: Panis vite Chriftus eft, dt panis hic
ad utramque fpeciem obligare fideles, proculD·» omnium non eft, fed nofter eft, hunc au­
dubio ficut panem toties nominavit & ex- » tem panem dari nobis quotidie poftulamus.
prcffit, iu dt vinum alicubi in pmdiflo pro- » Ne qui in Chtiflo fumus , dt euchariftiam
ccfiu nootinaflct, quod minime fecit. Unde * quotidie ad cibum (alutis accipimus , inter·
in hoc decipiuntur adverûrii quia arguunt a · ·» cedente aliquo graviori deliâo dum abfencontento ad continens , ftc pnsceptum quod » tes dt non communicantes a aalefli pane
determinat contentum & rem illius (aeramen- »> prohibemur, a Chrifti corpore feparemur ,
ti, trahunt ad continens , fcilicet fpecies , » Petimus ergo, ut qui in Chrifto manemus
que funt (aeramentum tantum . Chriftus fiqui- » dt vivimus, a fiufclificatione ejus dt corpo­
dem pofiiit praeceptum ad carnem dt (angui- w re non recedamus. Beatus quoque Auguft»- a—a/s»
nem dicens : Nifi mandhecaveritu ·, &e, & ipfi » nus in libro de bono perfcveranti· : Perfetrahunt ad panem dt vinum.
» verandam ergo a domino petunt (anili quan­
Ulterias manifefta in prodiUo proceflu e- » do petunt ne a corpore Chrifti feparentur,
vangelico & verba Chrifti coatradfcho impii- » fed in ea (anilitate permaneant qua nul­
caretur fi illa atfcloritas, Nifi mendMcown- w lum , quo inde fitparari mereantur , crimen
Λ», dcc. effiet obligativa de neceffitate dt deE» admittant. Et in collationibus Patnkm dici­
pracepco Chrifti , qood omnes ad utramque » tur: Cum dicit hodie, oftendit cum motifpeciem , dt fic in uno iUorœsT contradiûo- » die efle (umendum & hefternam praebitio­
rum prima dt fumma veritas non diceret ve- u nem ejus non fiifficere, nifi hodie qutque
rum , quod nullo modo eft dicendum : pa- » fimiliter fuerit attributus : omnique tempo­
tet tamen fcqueh . Nam Chriflus in prodi- » re hanc ovatiosMrm debere profundere, in­
âo praceftu pnemifit : £go fuso panis vivtu , » digentia ejus quotidiana commonet , quia
C* it cah defiendi. S fù mandocooenr ex » non eft dies in quo non opes fit nobis ht»·
pane vivet m «ternam . dt iterum : & fats w jus efu ac perceptione cor intertorto noftri
/
es ipfi mandnetverit, «M mocierar . Et ne w hominis confirmare.
I
Pnsdiâas auâoritatcs adducit S. Thomas to
glofia continua fuper Matthapm , ubi etiam

ÇtHâi, ÇtatML

Tom. XXIX

7JP

OR A TIO-JO ANNIS DB RAQÜSIO Ο. P.

74®

eit Panis Ole medicina animarum eft, dc- A
ferens vitam per hominem, hunc ergo quo- cusdurn gloftam Asnbrofii fic exponitur. „1»
tidie accipe, ut tibi quotidie profit: ficvi- » qua fratres mei, cum conrcnto· in mum
*s>
ve. ut quotidie merearis accipere, dc Lyra ·♦ ad fimiltatdinem com* dominica ad mantrarians illud Matthm c. t&Panem naftrum * doeendue·. ^fispple , corpus domini, invifuotidmnum, dicit : Omnia $cramenta ordi- * cam cxpeâate, tuppie jcjtmi, dum omnes
nsarar ad hoc facramentum quod petimus 0 eooveniaut, ut multorem oblatio fimul co*
.» lebrarer . Si quia autan efurit, fupple At
quando dicimus t Panem noftrum ftperfd·
ftanttaiem. Dicitur autem foperfubftaatialis, 0 impatiens non vult expefbue , dorni manquia tranfcttidit vitam corporalem, dt per- p ducet, fcilicet fiaoacibos, id eft. pane ter» reno pafcatur, nec poftea eueharifoam fodwrit ad vitam* acernam . Joannis 6. Ago
fum panis vivus. pn dt ente defeendi , fi p mat, ut non in judicium, fupple damnatio»
yvtj manducaverit ex hoc pane , vivet in o- p ni»,conveniatis. * Ecce quam apene βτ ηο>
tanter apoftolus, licet in procedentibus locu­
η temum 1 dt petendo hoc facramentum , petus fuerat de modo quem Chriftus tenuerat in
»> timus omnia alia qu* ordinantur ad ipM fum . Et fubdit Lyra: Lucas evangelifla 5. B ultima ecena, quando apoftolos in fecerdocea
ordinatis communicavit fub duplici fpecie ,
0 capite vocat eum panem quotidianum, quia
in fola manducatione fui fermonis impofuit
0 quotidie ipfum fumimns per miniftros eofinem· nullam fimiens mentionem de bibiw clefi* qui hoc facramentum percipiunt pro
tione , ad manifefte oftendendum , quod fuf0 fe & pro tota communitate. « Ex quorum
ficit fub fpecie panis & per modum mandu­
doôorum auâoritate patet nuod in prediâa
cationis non conficientibus hoc facramentum
oratione dominica per panem quotidianum fit
fnmere .
fnpcrfubftantialem iatelligkur corpus Chrifti ,
quod In fecramento altaris accipimus , quod
Item quarto ex lege divina veteris testamen- b i··» au
docet nos felvator petere ab eo . Qtm igitur
ti : Manifestum est enim fecundum apostolum ,
in prediéla oratione Chriftus nullam fecerit
quod omnia vel plurima veteris testamenti con­
mentionem de potu aut vino , fed tantummo­
tingebant in figuram eorum qu» funt in novo
do de pane, manifèftum eft quod fufficit fpetestamento : Owme. inquit. in figuram contin- ’· r*· '·
cies panis tantum , alioquin iniufticienter Chri- g*·"* iUit. Unde & hujus ferramenti quod
Aus fuos docuifiet orare difcipnlos . Item
est praecipuum fir pottifimum , atque finis o
Joannis >. dicitur : Ecce Agnus Dei, ecce f«iC mnium aliorum (aeramentorum novis legis ,
tolbt peccata mundi. Ubi per Auguftinum io* plure figure preceflcrunt. Inter quas funt res
Oundum omnes doflores intelligitur Chriftus ,
praecipua fecundum Magistrum fententiarum in
qui figurabatur per agnum pafchaicm come- 4. distinflione 8. videlicet panis & vinnm obftum in figuram comelLonis huj*s fecntmenblita per Melchifedec fub lege natur* , agnus
ti, 3c fic euchariftix fecramentum hoc in lo­ patchalis, Ac manna fub lege Mofiüca. Sed pe­
co fub una fpecic fcilicet cotneftibili exprimi­
nis ftc vinum oblata per Melchifedec fummum
tur . hem Luce tv habetur de prodigo ,
Dei (acerdotem Genefis 14. qui Christum pro*
figuravit, ut dicit Apoftolus ab Hebroos 7. ΙΓκ
quod ei patet occidit vitulum feginatum, per
quem Chriftus figniticatur propter grattas pin­
enim Melchifedec »e» Sh/em, facerdos Dei fumguedinem: qui vitulus occifus manducabatur,
mi, qui obviavit Jbraha regrefo a code regum,
nulla mentione fefht de bibitione, & licet d* benedixit ei, f*i decimer oamem dimifit A~
forte biberent , non tamen fit mentio, tam­
bruham . Primum quidem quta interpretatur rex
quam de impertinent! , ficut nec de lotione
& dc aliis qu* hujufmodi conviviis fêlent
.
.*
t
_ ______
accidere & fieri , tamquam de impertinent»-D gia, neque initium dkrum , neque finem habens,
bus ad intentionem propofitamt ubi inquit affimUarus autem /Vio Dei , monet facerfios in
» Lyrà ■■ diducite vitulum faginatum M epu- sternum , de quo eflam ait Athbrofius fuper
» lemur, d· occidite ut aenduceaivr, id eft , illud Matthci 16. Accipite ijr comedite , Chri» facramentum euchariftic fidelibus miniftra- ’ stus , inquit, fuis difcipulis obtulit in coma,
v re, in quo immolatur Chriftus , qui eft vi- quod Melchifedec reprefentant in figura . Et **·*·· ··
» talus faginatus propter gratia pinguedinem, m idem in libro de (aeramentis, & allegatur
ut munducemus, quia in primitiva ecclefia non „ per Magistrum fententiarum in distinflidne
folum miniftri ecclefia fumchant hoc ferra­
8. ex hoc accipit anteriora effe fecrificia Chri­
mentum . fed etiam omnis populus quotidie, stianorum quam Jndcorum, obtulit enim Melut habetur A florum a. Erant perfevenntes in chifedec panem ftt vinum , fimilis per omnia
Filio Dei, cui dicitur.* Tu es facerdos in ater·
lt1t.
/neftrone pants.
Item tertio ex doflrina apoftolica . r. Co­
«Mk fecundum ordinem Melchsfedet, & beatus
·**
rinth. 5. inquit Apoftolus: Pafchc rnyfram im­ Hieronymus fuper illo; » Cernantibus illis acmolatus eft Chriftus. per quem tranfirc debe­
cepit, dicit : Poftquam typicum pafcha fue­
mus de hoc mundo ad Patrem , ut dicit glofisE w rat impletum, & carnes agni cum apoftofe, immolatus eft, quem fcilicet edere debe­
lis comederat, ad verum pafeh· tranQtreditur fecramenjtun , ut ficut 'm pnefiguramus · Ubi apoftolus non «fecit, Immolatum
eft vinum , quod bibere debemus, unde <3c
tione ejus Melchifedec fwnmi Dei fecerdos
fubdit poftmodum : itaque epulentur, & non
penem At vinum oferens fecerat, ipfe quo­
dicit, bibamus , es eqymis fissbmtntis d* verique veritatem fui corporis & feqguinjs fic
tutis, ubi nullam mentionem Tacit dc vino
figuratum reprefeataret. Per hunc itaque
aut de potu, fed folum de pane arymo, fe­ Melchifedec panis Ac vinum oblata, non lecundum quod ecclefia Romana conficit. Item Sntur a populo fub utraque Specie fumpu ,
apoftolus t. Corinth, in fine capitis : Itaque frmI folum per Melchifedec oblata . Sic etiam
tres ®e> cum conveniris ad manducandum, ww- hodie folum fecerdos celebrans femit fob ucem expeOate. Si quit efitril, domi manducet, traque (pecle

·»
»
CHtlSTl
»
»
t»
»
H
0
«
0
u
>»
0

Simi-

DB COMMUNIONE SUB UTRAQÜE SPECIE.
74’
_ — ,, ftmlfiear mc agna* pafehali* fumpeu* repe-A
rene- venit eam duodecim apoftol», Ac Luca n. _ _
flmo rttur cum VMM» vel hatjufinodi bibitkmc, fed Cum feSe fidfet Aom , difcttbtdt, & duodecim «nno
J»/1 cAmeftu·, de fic·* fert· biberint, non tamen •pofoli eum eo . Quo» duodecim ante in fa-

n»

J

«bibttio cadebat fub pracepto. Similiter man­
na omne delectamentum ia fe haben* fine
pracepto bibirioni* fianebetur, quod quidem
manna in feripcurù peni* angelorum Ac efca
nominatur. Unde Sapienti· rfl. Efca angelo­
rum HMtnwffi aMaima riana , & perarum m-

cerdote* ordinavit> ut dicunt communiter doCiores omne», in eadem cana , per illa ver­
ba « deripite , Aoe efl corpus meum, &, tfoc
facite in meam commemorationem, Ac poftmodum
eos communicavit, dc licet pro tunc iblus Chri­
ftus conficeret & non apoftoli / tamen commu­
nicavit eo* fub utraque fpecie non ut laicos,
lefiameittum ia fb habentem d* omnis faporis fed ut ûcerdote*, dans eis exemplum dc dofuavitatem, Ac ia Pfakno.· Penem culi dedit ftrinam, qualiter & ipfi conficientes conficere
ei» , panem angelorum manducavit homo. Ia & fumere deberent . Praeteres 'fi hujufmodi
quibo* nulla mentio fit de vino aut de po­ communio fub utraque fpecie fuifiet de necet·
tu . Infuper fangui* in veteri teftameeto obla­ fitafe falutis, nequaquam matrem alioique utriuftus domino in altari ( a facerdote, ) Ac non ]B que fexu* caros , qui ipfum dominum & men­
• populo vifu* eft immolari, unde Levit. 1. tis dc corporis partibus fequebantur, a predidicitur facerdotibu* :
fundente» per
Cta communione exclufirtet , quod tamen vide­
altari» circuitum , Ac 4. Ibidem. Pro peccato fa· tur fctiiTe, eum exceptis duodecim, ut didum
cerdotis vel etiam totni» mttlfimdtm» facerdos of­
eft, non legantur dide cane interfuirte. Item
ferat vitulum, cujut fattgumem afpergat contra hoc idem patet ex fatietatibus Chrifti , quibus
velum fanduarit, &■ de eodem ponat fuper cor·• fatiavit turbae, & difcipulos fuos ante & port
trua altant, reflduum fundende in bafin altant fuam refurredionem . Scribitur etenim Matthei
helocnufli , At if. ibidem dicitur. Sanguinem
14. At Joannis 9. quod dominus fatiavit quin­
dedi vobi» ut fuper altare meum expicti» pro a- que millia hominum dc quinque panibus dc
ηίΜβώ* veftpi : in cujus etiam fignum ioli fa-■ duobus pifcibnsAc Marci 8. habetur quod là»
cerdotN^vdteri* teftamenti Utebantur libami­1 tiavit quatuor millia de feptem panibus, in qui­
nibus , Ac his facrificii* que fiebant ex fluida bus fatietatibus nulla mentio fit de potu aut vi­
materia, fcilicet oleo Ac vino. Item 1. Re­
no five aqua aut quocumque alio liquore. Et ligum 1. capite, quidam facerdo* in defiderio1 cet non habeatur ex textu, quod fatietate* prê­
populi Ac omnium non (àcrificaatium huncci-CdUl· fuerint de pane veraciter tranflubftantiaro
bum deflderantium dicebat Ac petebat : Dimiu· in coqius Chrifti, tamen veraciter tenendum
te me obfeero ad whmi pertdm facerdotalem , ut eft, quod ille panis divina potentia multipli­
comedam bucellam ponit ■ daa enim partes funt catu* , dc tam mirabiliter fatians corpora man­
facerdotis facrificantis Ac conficienti·, fcilicet ducantium , typum ôt figuram gerat hujus fanpani* Ac vinum, Ac fub ambabus Ac fub quali­ fliflîtni pani*. qui dc culo defeendit & dar vi­
bet ipfarum totus Ac integer Chriftus.
tam mundo. Quia ficut ille pani* ineffabili qua­
Populus itaque non ad ambas partes facer­ dam fuavitate refecit mandu^intium corpora ,
dotis, fed ad unam petit Ac ohfecrat admit­ dc in quadam admiratione omnes fufpendit. ita
ti. At ad eam qu· eft fub fpecie panis , ad ut qurrerent ipfum regem facere, di ut ipfum
quam utique admittitur , ut micella corporis fequerentur ; fic ifte panis cxleftis & fuperfubdominici ferietur . Hujus infuper figura pre- ftantialis replet ineffabili fuavitate animas fe di­
ceflit, ut inquit Albertus Magnus in tracta­ gne fumehtes - Ac ea* fic in fui amorem dc
tion· de officio mirtie, in tribus fetis farine, admirationem convertit, ut nihil prêter ChriCenefis tt. cum Abraham federet in hoftio ftum in cordibus ipfarum regnare permittant,
tabernaculi ftii, vidit· tres angelos defcenden-D ficque ipfa« attrahat, ut omnibus poftpofitis .cur­
tes per viam, quibus tria fata farine fimile rant in odorem unguentorum fuorum.
commixta parari fecit in fubcinericio* Ac azy­
Unde Chriftus Joannis 6. loquens de pr»mo* pane· ; ,per quod innuitur laicos folum dilta fetietate corporali, ait : j/men amen di­
ad unam (pedem debere admitti, eo quod de co vobit, quoriti» me, non quia vidifis figna ,
vino nullam mentionem fecit. Tria vero fata fed quia manducaftts ex panibu», (ÿ faturari efuiffe narrantur propter triplicem fobftantiam fti» , Ac ftatim poft fubjunxit loqui de hoc faque in hoc facramento continetur , fcilicet cramentili Ac fpirituali pane, fi tamen de fxcorpus , anima , Ac deitas . Similiter in come-' cramentali intelligitur, ut per predivtam faftione Elu* hujufmodi manducationis facra- tietatem corporalem manducerct in fatietatem
mentali* expreÔùna figura pnaceffit, quando fpiritualem hujus faniliflimi pani*, de quo fta­
fubcincriciuro panem comedit cum potu aque, tim fubjunxit: Operamini non cibum qui perit
nulla faâa mentio·· de vino, in cujo· cibi fed qui permanet in vitam atemam, quem filitu
fortitudine ambulabat quadraginta diebus Ac homini» dabit. Item poft partionem fuam , At noélibo* . Patet igitur ex lege divina tam no­ habetur Luce ultimo : Et faSum efl cum divi quam veteris teftamenti, quod communi- Hfcumberet Jefu» in £maus, cum illis fcilicet duocare laicos, aut non conficientes, fuffkit fub bus difcipüli* Cleopha Ac alio, accepit panem,
altera fpecie tantum , fcilicet fbnù , Ac per. benedixit & fregit, d* porrigebat illis, ubi feconfequen* non effe de neceflitate (alutis, fi- eundum multo* doflores , corpus fub fpect·
ve de precepto Chrifti, fumere'fub
' utraque . pania folum eis tradidit, eo quod nullam fa­
Secundo principaliter probatur ex praxi Chri­ cit mentionem de vino, unde Auguftinus >n
fti t & primo quia in toto evangelio non ro- bomilia de concordantia evangeliftarum t „ A
peritur, mod Chriftus communicant aliquem ♦> Chrifto fada eft perm 1 dio impedimenti ulilicum fub «inqot fpecie ; tantummodo duo­ * que ad facramentum panis, ut unitate cor­
decim apoftolos, ut patet Joannis ia. ubi is peri* participata, removeri intelligatur imduodecim apoftokxum pede* laviflê fertur, »> peditnentum inimici , ut Chriftus poflit
dc Jiarci 14. ubi dicitur quod vcfpere fisâo * cegnofci. Item Beda fuper eodem 1 Imp·Coacti. General. Teos. XXIX
▲aa a
» di-

k

74;

ORATIO JOANNIS DR RÀGU$IO O. P.

744

dimentnm permünt efle Dens, donec ad.'
~
perventi tor, fed percepta vecaitrn foenunemum
maie corporis Christi, impedimentum ini··»■
mid aufertur, ut Christus poffit agnofci.
Item TheophylaAus: Sed At aliud innuit, tur beatus Eofebina ad Dnmaifism Portuenietn
quod follicet tumentibus fecrum penem apenuntur oculi eorum, ut eum cognofcant, ubi refert quomodo beatas Hieronymus vatie
uMgiMin enim habet Ac ineffabilem domini At multipliciter fecraaaentum dominicam recaro virtutem. Item gloff» est, At est Be- commendans, euchariflie fecraanentum fiib fped« : Per panem corpus Christi Ac ejus fan- cie panis ab alio fufeepit, uM. refert verbe
guinem fignabet.
•«vHieroaymi in hunc modum : Kogo vos fraItem Joannis ultimo Christus manifestavit 0 tres, ut domini mei afieratis corpus, quafe difitipulis fepeem ad mare Tiberi adis , ubi « tenu» in fuo lumine videam l^nen, ut fir»
accepit panem Ac pifcem affum , At dabat ds. w mans fiiper me oculo» fuos, det mihi inK quod verbum traftans' Innocentius dieu t » telleAwn Ac inftruat me in via hac qua
0 Per affum pifcem quem Christus cum fais R» gradiar. His verbis finitis poft longas oraw difiSpulis comedebat, imetbgi debet cor- v none· vir ................
....
"fecnun domini corl>ei giotiofus
>· pus Christi quod in «a crucn affatum fait. 0 pas fufciptens ad terram fupànus rediit. Hac.
- Vnde beares Creperius >n homiba xj. di- Eufebius.
0 cii Per affmn ptfeem iatelligi debet meSic dc idem beatu» Bufehius in extremis
0 diator Dei & hominum, pro npbis paffus. pafitus Tub fpecie pani» communicavit, or de
Et potet ibi nulla mentio fit dc potu vel vi­ eo feribit beatu* Cynlh» in epiAoIa ad bea­
no . Item fequtnti die post institutionem pnstum Auguftinum de mirabilibus gloriofiffiq^l
d>Oi facramenti Chrksius docuit exemplo At
Hieronymi. Illo etiam modo beatu» Ambroopere non fidum non effe de nccefetate falu- fius h» extremi» communicavit de manibus
tis fumere fub utroque fpecie quoad laicos
beati Honorati Vercellenfu epifcopi. Idem ha­
fed nec (impliciter fumptionim prudifti (aera­
betur dc beato Benediôo, de quo in legen­
menti , ut in latrone . cni mox credenti Ac
da fua dicitur , quod ultima die exitus fui ,
dictori; iweaiewni met Amune, dtm uenenr in
in oratorium portari fe fecit, dt ibi exitum
regnum reum, promifit dominus peradifam di­
faum dominici corporis percepione munivit.
cem : /fed» mecwm tru ut pv·^», abfeueC Item refert beatus Gregorius tertio dialogo­
quacumque hujus facramenti perceptione. Quod
rum, quod beatus Agapitus papa quemdam
etiam in innumeris martyribus probatum est.
claudum At mutum fub um fpecie communi­
qui abique hujus perceptione facramenti ad
cans eum plene fana vit. Item habetur de bea­
regna cnlestia felmter pervenerunt, quod Ac
ta Ixicia, quod ipfe ipiritum non tradidit poft
de pueris baptizatis fanfla tenet ecdefia.
gladii in guttur ejus immeriionem, donec fe»
Item probatur ex fvzxi apoftolica At pri­
cerdos corpus dominicum ei traderet. Idem
mitive ecclefic fimul, quia dicitur Afloruan
de beato Dominico At Francifco & in feultis
i. Anui: auiem perfrvemui m ItOnae uf»aliis fenAis habetur per omnia.
Item Wilhelmus in fuo factamentali Hugofanfli, fecundum aloffjm. ut Magiftet hiftonem de fanfeo ViOore fub una fpecie ar­
rianun in fcholamcis hiftoriis -xponit frailiotum communicare debuiffe narrat , fub bfe
nem panis . id eft euchanihe, quia in pri­
verbis : Quod cum Hugo de fenAo Vfelore
mitiva ecdefia fidele» crebro communicabant, exceltentiffimus doAor ultima infirmitate Ia& conveniebant ad percipiendam eucheri- _______
boraret, corpus domini inftanter petebat fibi
Ibam : m quo loco feriptura nullam mentio-D dari, At cum nullum cibum continere poffet,
nem facit de vino aut de
‘ potu. Eodem
‘
mo­
fratres ejus turbationem timentes fimplicem
do & Albertus Magnus exponit de apoftolis
hoftiam illi obtulerunt , quod ille cegnofcens;
dt de dia fraflione pani».
per Spiritum , ait. miferearer vestri Deus fra­
Item de nullo apoAolorum legitur quod
tres, cur me ita deludere vultis? isre quem^
hwfUfmodi communionem duplicis fpeciei praportastis, non est dominus Deus meus. Et
fticavcrint quoad laicos, vel de eo doftrinam
iih attoniti mox corpus domini attulerent.
ttadiderint aut pneceptum, excepto Paulo a» Sed ipfe videns fe non poCe recipere, elopoflolo, qui recitative Corinthiis narrat, qua­ vatis in culum ocuKs ac manibus fic oravit
liter ChriRus fub duplici fpecie hoc Sacramen­
w Afcendit Filius ad Patrem At Spiritus ad
tum inlliruerat, Ac foium Corinthiis apud quoa m Deum qui mific illum, Ac inter hoc verba
fido* erat hujuijnodi confucrudo. Et indubi­
emifit fpiritum. Ac corpus domini ibidem diftanter fi faiflet Chrifli pneceptum indiflerenperuit. Ecce quam manifesta Ac clare narra- ter, quoad omnes, communicatu fab utraque
tione refert hk dofeor fanAum Hsgonem defpecie, fandus Paulus expreffius fcripfiflet dc
buiffe fub una tantum (peda communicare.
ipfo tam Corinthiis quam dt aliis fidelibus qui- E
Tertio principaliter probatur ex doftrlna Ac x« mm»
bus fuas trarifmtfit epifiolas, pnecipue Roma­
institutione facrorum conciliorum. Nam ut hay
nis qui erant caput mundi, flt Hebntis pro
hetur ex lib. coociborum Ifidori, Ha ia fana jr*?1*/1·
quibus cupiebat die anathema ut eos lucrifi» V Constantinopoiitana fynodo legitur t Citra ^μ/"***
ceret.. Similiter
“
quilibet apoftolorum Ac evan- w fangrenem ceremonias in ecdefiis caiebragei iftarum
fcripfn
arem feripiiffet
aliquid de hujufmodi pas- » mus ; it» qtrippe accedimus ad banediftio
0 nm arcanas, Ac fimQificamm participes effe» Ai tam fimA· carnis quam peetasti fenguiJUX’Ü.T"Φ*5*1 no® fi< prneeptum Chrifti. Idem » uls Christi. Iccp quam aperte hac fenAafy­
** petet ex praxi multorum fenAorum antiquo­ nodus ponit distiaAioncai inter communtenam
rum, At pnacipue in ecdefia , de fanAa Pe- laxam Ac lacerdocalem. Nam quoad laicos di­
troniUa beati Petri apoftoli filia, de qua fa tn cit : Citra fenguinem ceremonias in ecde&s oa·»
«
»·
»
0
·'
0
M
0

lebre-

■awva.»-· ··’ WWF’ "··

745

DB COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

746

lebramus, fit vocat commuaiooam laicam ce- Bcogebmuur rejicere quam deglutire non vale-____ —■
» bant . Et noc est quod dicit . Sed quod
·» priMer dominici calicis haustum traditam

w fit : Ita quippe accedimus ad beoediâieMS

XL

»· fibi, non potant eucharistiam deglutire.
* arcanas, & fenâificamut panfeipes etaâi tam
Item fimiliter ex coociHo Rhemenfi osten­
* fenttn canta quam prcciofi fenguinis Chri- ditur , & habetur de communione fit confie* ni. Nam fi utraque ner» tahu decrati ad lai- erat, distinttione x. capit. Pervenit : ubi de­
cos vel ad feccrdotes fine distinttioM referre­ claratur quod fufficit dire eucharistiam five ho­
tur . utique manifestam implicaret cootradkho- stiam inormis fine vino. Nam quidam pres­
nem. Nam ia prima parte excludit fenguioem. byteri in tantum parvipendebant divina my­
cum dicit: Citra (anguinem, dt in fecunda di­ steria, ut laico aut femine (aerum corpus tra­
cit : Participes etatti tam (àatt* carni» quam pre- derem ad deferendum infirmis . quos fentta
tiofi fei^uuta. Clarum igitur est boc decretum, fynodus graviter reprehendit, * statuit, quod
nec aliquo nodo potest inficiar! sut infringi. talis temeraria profumptio amplius fieri non
Idem*
Idem longe
longe clarius
clarius ostendit
ostendit undecimum
undecimum ToTo- debeàt, fed presbyter per feasetipfum debeat
·» letaanm concilium ita dicens: Cum nihil in Binfirmum communicare . in quo decreto fo­
t» divino canone debeat eta oonfafam, nihil lum fit meatio de corpore Christi, dc nullo
* dubium, nil etiam indifcrattun, in collatio- modo de vino aut de (anguine. Tenor veto
*» ne nostri coetus relcttus est canon Toletani * didi decreti est talis : Pervenit ad nori* primi concilii, in quo prneeptum est, ut M tiam nostram quod quidam presbyteri ia
» fi quis acceptam a fecerdoce eucharistiam » tantum parvipendant divina mysteria , ut
* non fanpferit, relut fecrilegus repellatur : w laico , aut femino ftcrum corpus Domini
» nec adjetta est ibi difcretio voluntatum, w
i tradant ad deferendum infirmis, dc quibus
* cum infidelis hoc dc talia infideliter agat , * prohibetur ut nec fecratium ingrediantur ,
» at fidelis accipiat fideliter quod, naturalis il- ·> nec ad altare appropinquent , illis fentta
» Ium neccffitas dcglutire non finit. Solet e- »» fenttorum committunt : quod quam fit hor­
r nim humano naturo infirmitas in ipfo mor- * ribile, quamque detestabile , omnium teliw tis exitu pmgravata tanto ficcitatis pondere « gioûrum |nimarum advertit prudentia: ideo
» deprimi, ut nullis ciborum illationibus
w interdicit per omnis fynodus ne talis te­
„ Sciatur, fed vix tantundem illati delettctur
M meraria profumptio ulterius fiat, fed omni
„ poculi gratia fustentari, Quod etiam in mul- C <♦ bus modis presbyter
,
per femetipfum infirtorum exitu vidimus, qui '«ptatum fuis vo- w mum communicet , quod fi aliter fecerit
« tis fecrr communionis expettantes viaticum,
·» gradus fui periculo fubjacebit.
Item ex concilio Vormatienfi, eadem distin„ collatam fibi a facerdot* eucharistiam ro,. jecerunt, quod non infideli tate hoc agerem, ttione, capit. Presbyter, prccipitur quod prefbyter eucharistiam , id est, hostiam, ut dittum
„ fed qood poster dominici calicis haustum
„ traditam fibi non potant eucharistiam dcglu- est, femper habeat paratam, ut quando quis
„ tire. Ex quo decreto manifeste ostenditur, infirmatus fuerit, statitn eum communicet, ne
w
#
_______
fine communione moriatur , unde dicit Caquod
etiam tempore
primi concilii Toletani
infirmi tantummodo fols hostia communica- ♦» non: Presbyter eucharistiam femper habeat
bant, quod patet ex declaratione fuprapofi- * paratam , ut quando quis infirmatus fuerit,
ti decreti. Nam refert quod primum conci- * stadm eum communicet, ne fine cotnmuniolium Toletanum fecerat statutum, ut quicum- » ne moriatur, fxper quo ait gloffa .· Sangetque eucharistiam a fecerdoce acceptam non
w nem non procipit fervare, quia opus etat
(umeret , relut facrilcgus repelleretur . Et
* nimia cautela in eo fervando. Et addit arquia in hoc decreto non fuerat fatta distin- O* chidiaconus; Addere preterea non est opus:
ttio de voluntate d< neceffitate
, cum dc infi­ » quia ubi est corpus, ibi est fit ûnguis : dc
~
delis hxc talia infideliter agat , dc fidelis ac­ » in glota fuper capit. Competimus , eadem
cipiat fideliter quod naturalis illum neccffitas
distinttione fuper verha: Aut integra perci­
dcglutire non finit ■ declarata fequetu conci­
piant , Hoc intelligo de conficiente: nam infir­
mus , vel fanus, in necetaate fine vino corpus
lium quia cum multi fideles in exitu mortis
pofiti , tanto ficcitatit pondere deprimantur . fumere potest. Ex quibus omnibus patet, quod
ut nihil poffint deglutire, nifi aliquo poculencommunio fub utraque fpecie non est dc neceffitate (alutis , ex quo per facra concilia fanis
to vel liquido mediante , manifestum est quod
tales accipiendo eucharistiam , hostiam fcilicet pariter dc Infirmis concedebarur tantummodo
fine poculo , bona dc fentta intentione , fi fub una fpecie. Item non folum infirmis faceream propter ficcitatcm rejicerent , non incur­ dotibus, fed etiam fenis ab eorum qfkiis de­
rerent fecrilegii crimen. Et hoc per experien­ politis a fecris conciliis conceffa est unius fpeciei
j».
tiam probant fentti patres in ditto concilio communio, unde distintt. 50. capit. Si epileov existentes. Quod etiam , inquiunt, in mul- pus , & habetur cx concilio Agathenfi , dici» torum exitu vidimus, qui optatum fuis vo- E ·» tur : Quod fi epifeopus , presbyter, aut dia» tis, fecre communionis expotyncts viati- * conus capitale crimen commiferit, aut char» cqm, coUatam fibi a facerdore eucharistiam •r tam falfevcrit , aut falfurn testimonium di·» rejecerunt, non quod infidelitate hoc age· t» xerit , ab officii honore depolitus, in mou rent, fed quod prêter dominici calicis had- * nasterium detrudatur, dc ibi qnamdiu vixe·» ttue traditam fibi non poffent eucharistiam u rit, laicam tantummodo communxusera ac» dctaudse. Bx quo luce darius patet > mod « dpiar.
„ Enmdem modum loquendi habet, distinfob fob fyade panis tunc temporis facra
n ttione 5 5. ubi ita didi : Si evangelica me cav scomoumio miatanbatur infirmis , ait enim:
„ Pnuot doaataid calicis haustum, quia quan­ w nitio iraoundiam nec ufijue ad verbum ferendo eurhartab fine catae ministrabatur, ideo „ tem profiire permittit, ne fi raca fratri fao
quis dixerit, fit reus gehenne ignis, quali
tape ex hujufinodi ficcitatis pondere gravati
«pu-

747
ix*>
cnrirn

ORATIO JOANNIS DE RAGU3IO O. P-

74*

putamus parai phôendus est, qui noefo-A», re derieorasa diligearie eordumanrar . Qri
lum p^nsa impie percuflk 1· Lrvitici ordi- autem Mdaa corporis dooüai que m fea>nis hoiinrm ministerio fervientem ,fed qua- rio reliât fitnt , coafumunt , nou fladai ad
<* fi ne· fufeceret ad cadem manos. inftigan- accipiendos commîmes dboe coeveniaM. Ec* te tea fe diabolo raptu» eft ad tracuodiam, ee quam manifefte Ia pnsdifeo catxma habe­
i» ut fuAe non (bluta percutent , fed criatn tur, quod reliqui· corporis dosaiai coflodien»· eruent oculum fratri» ? Et quamvis hujaP d· fiuM cum magna clericorum diligentia, flt
? modi axceffus graviori edet pbma pleflen- nulla petdtus fit amatio de reliquiis vini snt
» du» , beam tamen fraternisa» tua fecit, eum Angolais , nec de cuftodia ipfius , de cujus
» ab odkio presbyteratus removent. Hoc ta- minea euftodia, fi fuHfet ia ufis , potias deM m«e foficitndinis tua fit, ut locum ei po- boiiet cartels adhiberi, flt ordinatio five fta·» nitenti· cOnftiroas, flt in aliquo eum mo- nuum fieri, eum in ipfo
la fynodus Bo» nafterio ntradas , laica fibi tantummodo mineat periculum . Item
mana, coi beatas Leo ps
* communione concede.
Similiter ex eoneilio Sardicenfi habentur Quibus , de tjoafecrstione
(
duo decreta de eadem communione laica hu-B veritate corporis dt Anguinis Chrifti in hoc
jufinodi fi»w tenore ·. Item Ofius epiicopo» di- Aeramento
"
, inrer cetera ita dicit : Idem eft
xit : Non minus mala confuetudo , quam corpus de quo diOum eft : Cam mm oesv tjt
» pemiciofe corruptela . funditus eradicanda
» eft , ne cui liceat epifcopo de civitate fua hoc corpus aquila funt , qua alis circumvo­
t ad aliam tranfire civitatem , manifefia*eft e- lant fpiritualibus , unde flt idem corpus Chri­
·» nim caufii qua hoc facere tentant » asm nul- fti edimus, ut vita «terna poffimus efle par­
w Iu» in hac re inventus fit eplfeopos qui de ticipes , ubi notanter fanfla fynodus corpori
* majore civitate ad minorem tranatet, unde Chrifti ibli illam copulativam attribuit ; cem
>· apparet avaritia ardore eos inflammari , flt •re, flte. ad oftendendum quod fub fpecie
» ambitioni fervi re, & ut dominationem exer- panis , fub qua , ex vi converfionis verbo­
H ceant. Si ergo omnibus placet , hujufmodi rum , eft proprie corpus Chnfti, vere & rea­
» pernicies aufteriut vindicetur , m nec lai- liter ac integre utnimque contineatur , feiliw cam communionem habeat qui talia eft , eet caro Chnfti fle fanguis , flt quacumque
» refponderunt univerfi : Placet. Item idem alia fe habent ad perfectionem Chrifti ex na-

, »■—

* Ofius c pileo pus dicit: Etiamfi ulu alias ex-C turali flt reali concomitantia , flt quod idem
·> ftttent temerarius , ut fortifie excufetionem corpus Chrifti edimus, nulla mentione ftâa
»> afferat quod populi literas acceperit » cum de fanguine, aut dc vino , five de potu, ut
η manifeftum fit potuifle pauco prendo flt mervita ctern· pofiKmurefie participes : ad oftets»> cede corrumpi , qui finceram fidem non ha- 'dendum quod foflkit fumere fub una fpecie,
h bent, ut clamarent in ecciefiaflt ipfum petere
noviflime vero declaravit hoc (aerum Con» viderentur epifcopum , omnino has fraudes ftantienfe concilium, cujus tenorem papa Msrw damnandas efle arbitror, ita ut nec laicam tinus V. in quadam bulla fua interierit ,
w in fine communionem talis accifHat , quod quam pro pnsfenti recitare gratia brevitatis
»’ fi nobis omnibus placet, ftatuite . Synodus omitto.
refpondit . Placet . Ex iftis duobus decretis
Quanta autem fit auftoritat (actorum con- λ·Ομ«μ*
manifefte declaratur , quod communio fecun- <citiorum , oftendit Auguftinua ad Januarium
dum fe non eft de neceftitatc falutis , alio· ,„ iu dicens : Conciliorum in ecciefia eft fa- ’►*· >■*>

quin impie prodiélum concilium ftatuiffet , „ luberrima auftoritat , quibus ecclefi· neut taliter delinquens nec laicam communio­ „ gotia terminantur , flt in libro de fide
nem in fine acciperet, ait enim.- Ita ut nec D „ catholica idem dicit : 8i qius aliqua» feria.
„ laicam in fine communionem talis accipiat. „ pturis prater illas quas ecciefia catholica
Per communionem autem laicam quid po- „ recipit flt in suâoritate habendas efle traleft mtelligi aliud quam communio fimplcx
didit, fuerit veneratus, dsathema fit. Item Ojo *· »·"►
fub una fpecie , fle fub ipfit prccipue , qu· „ Gregorius , flt habetur diftinâione 15.
ut communiter minus poteft afferre periculi „ eut fanôi evangelii quatuor libros , fic
reverenti» tanto facramento debite , cujuf- · „ quatuor concilia fufeipere flt venerari me
modi eft fpecies pams : fit ad hoc funt omnes „ fateor . Et fabdit : CunAas veto peribnas
doClores juris canonici, quibus credendum eft
quas profata veneranda concilia venerantur,
u.pote exercitans flt peritis in arte fua :
veneror , fit quas refponnt , refpoo. Quia
Unde fuper pratdfelo capite Hofius tbbaa „ dum univerfaû funt confenfu conftituta, fe ,
exponit laicam communionem , id eft , cor­ W flt non ilia deftruit, quifquto prm&impferit
pus Chnfti. innocentius·, id eft , viaticum. „ aut folvere quo» ligant, ant liparc quos folHoftieniis -, id eft , panem benedfeham , vel „ vunt, nec miram, cum ipfe fecra generalia
corpus Chnfti, flt idem dicit JoanAes Andrea» concilia regantur flt dirigantur a Spiritu Aik
in novella.
E«o, imo ab ipfo Jefu Chrifto. Nam fi ipfe
Item Clemens papa ( flt habetur de conT·- dominus promdlt fe efle in seedio duorum vel
cratiooe > difttnclione 1. capit. Tribus gradi- trium in nomine ipfius
'
congregatorum « quan­
„ bus ) dicit : Tribus gradibus commifla funt to magis erit in medio petram feniocum om­
„ facramenta divinorum fecretonim , id eft , nium Chrifti fidelium in Acria conciliis géné­
presbytero, diacono, flt miniftro, qui cum ralités congregatorum ? quod exprefie tanéH
timore flt tremore clericorum reliquias cor· apofloli
apofloli exemplo declaraverunt ΑΛ. 15. ubi
poris domini euftodire debent , flt fequi- profidea
' lentiam in concilio Spiritui fimflo attritur ibidem : Tanta in altari certo holocan- buerunt
---------- 1 , vel potius iafinuaverant, dicentes
fta offerantur, quanta populo fuflfcere de­ in fua epiftola decretali : H/asn qjf JJsMmb Jhabeant . quod fi remanicrint , in craftinum Λο d" mdu : quod etiam atteftatw Cnleftinon referve mut, fed cum timore flt tremo- nus papa ad fynodum in Ephefo conftitutam 1

74·

DB COMMUNIONE SIJB UTRAQUE SPECIE.

7J·

I—fanât taftatw praftntiam co^re- A nomine in hac AaAa fynodo congregati fus -&9Sk * I***® "oMmmb . Certam sft enta» «nod arae» Arnen.
Quarto principaliter probatur ex confueroMS»·
*·*·· ’ T* ■* P·*·* vetiam ncftra
^τ,γγ * ·***’» »
*· evangelio ifta fententia dine ecdena , que ex aatiquiffimis tempori-

i—.

.

dnim

g,
„ *·- «* de» «W M» (ëagiqpafi fvnti μ bus Ac ex multis centenis annorum fait uni*·*·■
*SSL ** «· «MM» CM», Ai <p eg* /tad M Md» «OHMI. Tcrfaliter in oedefiam introduAa.. Sont enim
g» rfy!? ··
cam fa fit, asm me haie tua brevi ultra ducentos Ac trecentos annos , vd faltem
WfT-»,
■· «WMvo Spiritus feafeus deed, ) quanto *»> prone, quibus doâorvs catholici in libris fuis
*■ g* Mm smk inMreflê credamtas, quando m Ac Kriptîs ceperunt laudare Ac approbare uniAn* „ wman convenit tanta turbafanâoeum. San- verfitlem ecctafic eonfaerodinem in commu­
« ânm nemtpe eft pro debita veaerarieoe nione fub una fpecie. ut paulo post patebit
w eondHam, fa quo «tique nuise apoflolorum in allegatione dôâorum . Citrum autem est
w fraqwmiffima alitas quara Jegirou* eongre- quod hnc cvnfaetudo non fait uno die , aut
M gatioitis afpicienda reverentia eft . Nunquam mo menfe » feu tuto anno in ecclefiam uni„ his défait magMcr quem receperant pradi- verfaUcer introduâa. imo nullus doâorum Ip„ candum» adfuit femper üa dominai Ac ma- Bfam laudantium Ac approbantium potuit aut
„ gtfter . fed nee docentes , e fao doâore de- fcivit affignarc temporis originem . quo hnc
„ fard funt : docebat iHe qui auferat, doce- confuetudo univerfalitvr ortum habuerit, pro­
„ bat qui dixerat quod docerent : docebat qui pter antiquitatem fuam i onde indubitanter te­
« in apofiolis fuit fe eoofirmat audiri . Hnc nendum est quod cortimonio fub utraque fpe„ Cariefthra».
cie nunquam fait in ecclefia Dei univer­
Item Dsmifin papa ad Aurelium archiepfe fali , fed fecundum varium exemplum Chri­
fcopum de fitrvandis canonibus fanâorum pa­ sti , varia fuit femper habita confuetudo. Chri­
trum flt decretis in ooocilio editis, prout refert stus enim in caena fub duplici fpecie tradidit,
Ifidorus io libro coociiiontm , ita feribttRe- instante fua peffione : fed post refurreâionem
verendiffimo fratri dc coepiftopo Aurelio Da- fuam legitur , fecundum intentionem fandio­
„ maius : Scripta fanâitatM tuft debita verte- rum, confecilfe fub fala fpecie panis , ut pa­
- ratione fafcepimus» ia quibus fitite vanera- tuit fuperius , quando in Ematis cognoverunt
i
», rienem ac prudentiam tuam apoftolica infti- eum duo difcipuli in fraâionc panis. Sic et­
tuta , ut dignam erat , cognovimus. Qua iam Ac de primitiva ecclefia Ac de apostolis
», de ro quadam «a his, que petifti, mifimus C legitur ia Hiernlblymis , quod erant perfe& quadam adhuc cum iterum tniferh, safe- verantes in finitione panis. Ac communicatio­
„ tere cupimus. Nullam tamen a beato Petro ne , Aâorum a. quod fatelligitur de commu­
„ principe apoftotarthn five predecefforum no- nion· penis fanât » ut in procedentibus fait
„ Arorum prmermifimus, dc quorum ftatutis declaratum : At Corinthii fab duplici fpecie
„ aliquid per Ammonium presbyterum, Ac Fe- communicabant , ut patet per apostolum , Ac
.. licem diaconum fab certis figoaculis non mit- fic communiter femper manfit hujufmodi di„ teremus. Qu» te dc cuftodire optamus Ac verfitas communionis laicalis, fab una vel fub
„ aliis pradicanda ac publicanda mandamus, duplici fpecie, donec propter pericula Ac varios
„ ut ab omnibus inviolate debita veneratione errores, univerfalis ecclcur confuetudo obtinuit
„ cuftodiantur At inviolate ferventur , atque communionem unius fpeciei, cujus coafuetudl„ ab omnibus faturis temporibus diligenter nis principiem aut initium, nec in memoriis
n venerentur . Quod violatores voluntarii ca- hominum, nec in fcriptis doAoram, aut ia an­
„ nonum graviter a fandi is patribus judican- nalibus fcribentium repetitur .* Et cum conftie., tur. At a Spiritu fandlo, cujus inftindlu ac rodo, cujus initii memoria non habetur, jure
„ dono didlati funt, damnantur, qui blafpht*Dstatuti habenda fit , ut dicunt leges, utique
,, mare Spiritum iandlnm non incongrue vi- pro lege habenda est Ac tenenda.
Quanta autem fit auflorkas confuetudinis
M dentur / Ac quia contta eofaem fanftos ca„ nenes non neceffitase compulfi , fed Hben- ecclefi* Roman», oftendit Auguftinus In libel»» ter, ut prolixum eft, aliquid aut proterve », Io de cura pro mortuis agenda , qui ait :
agunt , aut loqui pnsfamvnt . aut facere „ Quod fi nulla effet auâoritas facro fcripro„ volentibus fponte confentiunt : talis enim „ ro, qu» doceret orare pro defanilis, tanta
„ profamptio manifefte unum genus est bla- „ est auâoritas ecclefi» Romana, quod pro
„ tpbcmantium Spiritum fandlum, qui, ut jam v lege firmiffima fine dubitatione est tenenM prolibatum est , contra eum agunt . cujus ,. da . Similiter fanflus Thomas fecunda a.
„ impubi Ac gratia iidem fandli editi funt ca- questione 10. articulo ia. dicit: maximam
,, nones. Diabolica vero nequitia pleroiqoe „ auâoritatem habet ecclefie confuetudo, qn»
». fubtdirer fallere folet , Ac iu quorumdam „ femper in omnibus est cmulanda.* quia Ac
w imprudentiam per fimilitudioem pietatis fas- „ ipfa doâriaa catholicorum doâonim ab ecw pimme illudit, ut pro falubribas nocitura „ clefia auâoritatem habet . Unde fisbdit :
„ perfaadeat: idcirco norma fanfaorum cano-E., Quo magis standum est audloriuti eccie“
- toquam Augustini vel Hieronymi vel cuM num , qui funt Spiritu Dei
conditi
Ac
w tins mundi reverentia confecmf, fideliter a jfcumquue dodlotis.
Qualiter autem tranfereflores confirttudi- sas.4·
» nobis est fcienda , Ac diligenter tradenda ,
neque quoquomodo fandiorum patrum sta- num coercendi fim , ostendit Augustinus ad
v tuta, abfepe inevitabili oeceffitate . quod Cafalanum presbyterum . Ac habetur distinM abfit, trustai Alamur, fed fideliffime per ea âine *· capite , In his rebus .■ Qui dicit ,
„ gradient·», cum eis qui eoa instinfau coo- »» quod mos populi Dei , Ac instituta ma-

w dideruat divino, mercedis glori»ta Aclabo- n joram pro lege tenenda funt. At ficut pr»-

„ tie CMrainm eorum meritis » auxiliantc do-

•sare dignator

igk

Spiritus

fandius ,

in

varicatores fagum divinarum, ita comemM prores confaetudinum ecclefiasticarom eoercujus x», cendi font. Et in libro coofcfliooum ita dicit ·'

». Qu·

7Ti
cnaisTi

ro

ORATIO JOANNIS IX RAGUSIO O. P,

7Jx

morum diverfùatc vitanda font, nt p·-

» dine aut lege famatum nulla civis au* pe- p lum fit, quia non qnod inerat te 00 oafe*
» ngrini libidine violetur . Turpi* efl enim n quteat hominem, fed qnod exit fie ore ;
• omnis pars univerfo fuo non congroens.
videtur fine dubio a tanto aufeare non efe
« Item Atçufttnns fecere contra contectudi- μ fe pnscpptum, nifi hunc cibum ad Ptem
» nem prohibet cpiftola *1. ad Hieronymum „ propheticam referas, quem pro magno pras»
* iu dicem : Contra ecdcfia fandatittmum „ «io dominus fanta* pollicetur fids ; Jface1
» atodvua nemo fentiat. Item Damafeenus U- „ fut fervetM afab, sstwifrnehmr, tw meem
«♦ bro 4. fententiarum fuarum. Semper eoo- « </i»riero. Hic est roun cibus in quo yita
fuetudo ccctefoe fervaada efl, te contrarium „ difimitur nterna, quo quifipda
quifipds inerit
luerit dodo·
dogmatisantes te faam praxin confirmantes „ fraudatus, morte morietur. Quandoquidem
non funt audiendi. Item Hieronymus in qua- p pani*
vivus atque
•
· cnlestis ipfe
· dominus est,·
dam epMola contra Vigilantium: Qsud pe- p qui vitam dat huic mundo. Unde te ipfe
p cede efl in manus famerc quod ecclefia non B.. au '■ Nifi ntMuUMvtfitu rome» aream d* A*-/··»··’
„ recipit? nifi forte Balfemum mihi, te Bar- „ Aerior fiutgmMiK meem, non ÂaAcAûû fatam
p bclutn , & Thefeuram Manichsi, te ridicu- „ «ferwaar. Erat ergo pani* aliqui*, de quo
p lum nomen Lenfibom proferas, t^c. Cum p prcforipferat edendum paradiG incoli* ; qui*
igitur ecclefia non recipit m communione lai- p ille ? accipe quem dicat : Ameas, inquit, *&*· **·
p eapeforvm wmdMcefar Aorno. Eat enim bota utramque
ridiculum eft
p nua pani* > fi facias voluntatem Deb ; vi*
», fcire quam bonus pani·? ipfe Filfas manitione 9). artic. 1. „ SIcva enim falferiu* ef p dum hunc panem » de quo ait : Jfetu crvefimrate* Ptrit mei, φά
*
„ fet, qui aliqua proponeret ex parte alicu- Λ feu e/ nr
ia colite/·. H«c Ambrofius, ubi primo no­
p ju* qua non eflimt ei commifia, iu vitium
„ falfiuti* incurrit, qui ex parte ecdcfin cultandum quod hic doctor fantaffimus d uM tum exhibet Deo contra modum divina aunu* ex quatuor columnis ecclefie, veraci­
ter fe fondât in facra feripeura te in do­
p aoritste ab ecclefia coafUtutum, te anicu„ b 1. Si enim aliquid fit, quod quantum
tata* Christi. Deinde notandum est qood
„ efl de fe, nou pertinet ad Dei gloriam uo-C i. dicit ; Videtur fine dubio a tanto auàore
„ que ad hoc quod mens feratur in Deum t
non efle pmceptum , ubi dicit, Sine di>
p aut quod carnis concwUcencia* moderate „ bio, omnem ambiguitatem excludens, non
„ refrenentur, aut etiamu fi* pnttcr Pei te „ ede pnsceprom. Tertio notandum est ex
„ ecdcfis infiitutionem vd confuetudinem
««,! »« »- * communem, que fecundum Auguflimun pro quod boc fpiritualiter intriUgendum est, de
**■ » lege habenda efl, totum hoc reputandum qrirituali manducatiooe, ut patet per totum
m efl faperfiuum te fuperflitiofam, d'c. Cum refiduum quod fequitur : Hin hunc cibum ad
itaque dita communio fub utraque fpecie , illnm propheticum referas, jtam beatiflunus
quoad laicos, fit contra communem confue- noster Hieronymus, ut fapcriu» fait allegatu*,
tudinem ecclefie, utique timcwm fuperfiua loquitur de duplici carne Christi, videlicet
repellenda eft Manifeftum eft antem quod fplmuali fit divina, de qua teselUgitur illa
ùm a multis centenis annorum, prodita con»
fuctudo communicandi laicos feu non confi­
cientes, fub una fpecie tantum,' fodicet panis, lies tenet, est vere, realiter, te in propria
in ecclefiam, nemine contradicente, univer-Dpcrfotu ipfe Christus te hoc fecramento, te
feliter introduta eft, ut patebit ftatim ex di- non fpiritualiter tantum.
Ths dotaxum de hac confuctudine mentioitem “
idem “B. Hieronymo* faper Leviticum
nem facientibus.
ita dicit*. De hac quidem beetle quo teChri­
sti
commemofariooc
mirabiliter fit, edese li­
«, -~-’-ir-‘r Quinto principaliter probatur per fantawutn
l*j "** *·" ^oru,n attcftationcm , qui in locis quodam­ cet; de bac veto quant Chrisras fa era erode
modo innumeri* de hujufmodi fecramento te obtulit, fecundum fc nulli edere beet, ubi
communione facientes mentionem, nihil de notanter dicit, Edere, * nullam montiemem
potu aut yiao memorati funt, fed tantummo­ facit de Bibere, & habetur de conficcratteoe
do de corpore Chnfti, five de pane aut efca dlstintaone a. De hac. w Item beatus Hiero-c*·*
locuti funt : per hoc oftendentes fuficere fub v nymua in quodam fermone dicit: ■teguli
fola fpecie panis fumere divinUfimss euchari- „ autem accipiunt Christum dominum, ft te
ftia iacramentum , Unde Ambrofius in libro », fingulis pordonibw toaua eat, nec per finde facramenti·„ Ifta efca quam accipis, ifte « gufos comminuitur, fed teMgrum fe probet
Bt habetur
de «oafeoMteM fe­
atefcXi a, „ panis vivus qui de culo dcfccndit, vit» e- „.. in fingulis
_
...
" n renue fubftantiam adminiftrtt. Et quicum-Estintaoae a. Staguli. Itetn▲qgusttet» te «gfiv que hunc panem manducaverit, non morio- stoie
· ■ -ad Ircmrom.·—*, ■ChrisuB^pente est, de^
m tur in ctemum, quia corpus eft Chrifti te „ quo qui manducat, vivet in maroum, ft
habetur de confecratiooe diftintaone a. capi­
te, Revera. Idem eadem diftintaone, follicet
confecratiooe, in multis capituli* , videlicet tur de coqfecretione <Bst- a. Christus. Item
in fermoot de verbi* donate!, te habetur in
bus locis manifeste habetur qnod fiunptto nuju* facramenti fuffidt tantum fob fpecie panis . Item idem Ambrofius in libro de para-

fratres, manducare penem team, ne for­
te fumamus, id eat, confumanras ilium,
te postea quod manducemus noa inveni·»
tout : manducator Christus, vivit mandu-t

753

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

7J4

canm » quia farrexit ocdfin, Me quando A fitevit fub fpecie penis tantum , turn propter.
ANNO
■andncaouM , pane· da iBo Helmut. Et periculum eflufionis quod forte accidere, fi fab CNairrt
fpecie vini difpenfaretur, urn propter vitii in­
»♦»·-

asnro

„
„
„
m

fidelitatis amotionem, quod ft non immérité
funplicium mentibus ingereret, fi femper fub
fpaciebut pania & vini daretur , quiat fi ita fia·
ret, poflènt; fimplkes credere. qOod Cbriflus
Icimur, quod oorpos ipfim manducamus . non contineretur integer fub altera fpecie, fi­
Ecce Auguft. in prndiâis omnibus folum cut contigit quandoque ·, unde aliquibus retbmentionem facit de mm , dt nullam de giofis petentibus & inflantibus ut fub utraque
fpecie fumerent hoe facramentum , facerdota
„ Item Hilaria· didt, & habetur de con­ quodam pio celebrante, cum faceret ftaûiofite dift. a. Si non fiant tant* peccata ut nem , concavum paten* totum viftim eft roquto excommunicetur, non ft debet a me- pleri fenguinc. Ad quod obftupuerunt ipfe dt
dieina corporis domini noftri Jefu Chrifti circumflantes ; fed cüm conjungeret fecerdos
fepanuu . Item idem de Trinitate, & ha-Bpartes hoftic. totus ille fanguis vifus eft re—
betor de confec. dtft. s. In Chrifto Pater, intrare , dc fic petitioni dt tentation! illorum
dc Cbriflus in nobis eft, unum in his efle fuit penitus fatisfadum . Et in feripto fuo fu­
no· faciat. Si vero carnem corporis noftri per joannem, ubi exponens illud Joanais 6.

„
„
„ Chriftus aflumpfit , flt vere ille homo qui Nifi manducaveritis cantem fibi homini i, dcc.
►, Wx Maria natus fiait, Cbriflus eft , nofipie dicit quod folus fecerdos compiunicat fenguivero fub myfterio carnem corporis ejus ni. Reliqui vero, fcilicet non feerificantts ,
H
,> fotnimps, dc ner hoc unum erimus , quia communicant corpori.
Item Albertus Magnus fummus philofophus Atwm>« M*·
,, Pater in eo eft. dc Cbriflus fo nobis. In
quibus fimiliter Hilarius de potu nullam fa­ dc maximus theologus fandeque vit* , qui de ·"" *
cit amationem . Quid plora f longum effet in vita de poft mortem claruit miraculis · in
tradaru de corpore Chrifti dieit : „ Hoc eft
narrare antiquorum fandorum dodorum di­
de, per quit videntur omnia innuere fuffi- „ quod dicitur 1. Regum a. in defiderio po- «»”■’ ■«_“·
ciantiam communionis feçr* fub um fpecie . „ puh hunc cibum dtfiderantis .· Dimitte me ζΰ**Μ.
Sod jam oculos noflro· dirigamus ad dodo­ „ obfccro ai unam partem facfnfotalem , er cemedam bucellam panit. Unica enim dt finrm pofteriores , qui tamen nos dc hanc no-C
vitatam per plura centena annorum precefe . gularfs pars fecetdotalts eft hoftia corporis
ferunt, quorum dida dt, fententi· fequuntur „ Chrifti, ad quam populus admittitur ut buc„ cela corporis dominici fatietur . Et confein hunc modum .
u-wtaito·
In primis Igitur occurrit antiquiflimus do- „ quenter fubdit figuram unius fpeciei in tri•afc* ·
dor dt fummus pontifex Innocentius in ua- „ bus fatis , dicens: ’ Et hoc eft figuratum
datu de oficio rnifl*, panicula quarta de fe- GeneGs 18. „ ubi dicitur, cum Abraham feeramento eucharifti· , capite . Utram pani· „ deret in oftio tabernaculi fid , vidit tret
fine vino vel e contrario valeat confecrari . „ angelos defeendentes per viam, quibus tria
Ubi inter cetera ita loquitur: „ Si vero vi- „ fata farine fimil· commixta parari fecit in
fobcineritios dc atymos panes . " Hac Al­
„ num inveniri non poflrt , vel aliquo cafu
„ defuerit, quatitur utrum neceffitate vel ca- bertus , per qu· innuit laicos folum ad unam
„ fu cogente , fola panis materia poffit in eu- fpeciem efle admittendos , co quod de vino
„ chariftiam confecrari , ficut fub fola panis nullam fecit mentionem. Item idem Albertus
„ fpecie debet euchariflia fervari. Et infra ~ Magnus tenuit dr credidit, quod ecclefi· po£
concludit; In iis itaque regionibus, in qui-Dfet difpenfere cum facerdotibus , in partibus
„ bus alterutram inveniri non poteft, licite in quibus vinum non repetitur, quod cum fola
v poflet alteram fine altero confecrari, minus hoftia poflent conficere. Cujus verba in pro­
„ enim ignorantia, quam neccffitas, vel ne- pria forma funt qua fequuntur, dc habentur
sm.
„ gligentia quam dtmcultas , excufat. ” H*c in trsdatu de officio mill», circa finem.,, Ad o*|
„ hoc autem quod queritur de terris in qui·
Innocentius. In quibo· verbis.hic dodor af­
firmative ponit prunum , quod fub fola panis „ bus vinum nullo modo poffit haberi, di- "" ·
fpecie debet euchariftia fervari ; fecundum , „ cendum videtur quod dc hoc confultatio ad
quod in iit regionibus, in quibus alterutrum v curiam haberi debeat , quid fit agendum t
inveniri non poteft, licite poffit alterum fine „ tamen propter intolerabile damnum anima•Itero confecrari , qu· nuito modo poflent „ rum , quod incurritur ex facramenti defeflare in veritate , fi communio fub utraqne „ flu , videretur mihi efle cum talibus difpen„ fendum, ut corpus Chrifti fine calice habefpecie effet de prmeepto Chrifti.
usmUm s·
Item Alexander de Ales dodor antiquus , „ rent, & conficerent fecramentum. Quia fi*"·
folemni*, de profondus in dodrina divina pa­ v cut patet pt-r ante dkla, corpus non eft fe
.
_
· ·
_
-j
riter dc humana, de fend· vit* , magnaque E ne fenguinc
, dc
anima , dc
deitate
, quamvis
audoritatis in tota fchola theologi*, in 4. par­ non fit ibi fanguis ex virtute confecrationia
te fu· fumm» de materia facramenti euchari­ facramenti. Hec Aibertus .
Item beatus Thomas difcipulus ejufdem AI- Snftw TWfti· qnarit, utrum liceat corpus Chrifti fumere ftu» fpecie panis tantum, uve fub fpecie vi­ berti Magni, qui foit exceilentifiimi ingenii,
ni . Et lÿfpondeodo ad illud dubium, dicit imo potius angelici quam humani, diligentifquod quia Cbriflus integre fumitur fub utra­ fimi ftudii, humillimi judicii, fle omni omni­
que fpecfe , bene licet Chriftum fiimete fob no fpoliatus inordinata paffioM, viae fen&fe

fpecie panis tantum , ficut fere fit a laicis u- fioul, qui fcientiam foam plus oratione flt

IriqM in ecclefia. Quod autem dicit canon ,
Compertura·, intelÊgitur de conficiente. Ecclefh atuem ilhsd fecramenram difpcnfere conCeaâL Gsnsrai Tool XXIX

mediariooe, quam Audio dc leAione a domi­
no promeruit. Quoties enim fenitas Dei difpuore, legere, fctibere, vel diflare voluit,
Bbb
priua

715

e’^T'

756
fionis-in aliquibus ecclefiis fervatur, ut (alus
*
' *fenguini, reliqui vero cwairri
facerdos
communicet
corpori, Nec tamen «ft cootra feMentiaqs MUdominiqüia qui communicat corpori, com*
4
muniat etiam fenguini, cum âjb utroque
fpecie totus Chriftus contineatur, etiam qwm*
tum ad corpus fle (anguinem. Sed fub fpeciebus panis continetur corpus Chrifti ex vi eon>
verfionis , (anguinis veto ex naturali conco-

ORATIO JOANNIS DK RAGÜSIO O. P.

!>rins ad orationis fecretum accedit, 8c indeA„
urgens inveniebat fic in promptu, quod feri- „,
beret vel differet , quafi in libro aliquo di- ,M
diciffst . Hoc doAor cum quadam node ora- ,„
tioni infifteret, (ancti apoftoli Petrus & Pau­ „
los ipfum de textu dubio feriptune prophé­ „

tie* pkniffime inftnixerunt, cujus dodrinae flt „
ipfe prima Veritas teftimonimu perhibuit . „
,
Nam poftquam ediderat officium corpori Chri- „
,
fti, flt feripferat materiam in tertia pane hu­ „ mitantia. Sub fpecsebus vero vini continejus diviniffuni Aeramenti, orante, ab imagine „ tur fanguis Chrifti > ex vi converfionis, corChrifti crucifixi talis vox audita çA, bene icri- „ pus vero ex concomitantia . Hrc ille, qui fle
„ pfifti de me Thoma , quam ergo recipies „ paulo fuperius declarans, quid inteOigat per
„ pro tuo labore mercedem F 'flt refpondit „ id quod dicit, In plerifque locis, InquibuP
» fanflus Thomas i Domine , non aliam mer- „ dam ecclefiis , dicit, ubi miniftri altatis con», cedrm recipiam nifi triplum. * AudiamusB „ tinue flt corpoti fle (anguini communicant.
igitur quid talis ac tantus doflor dicat in ma­ Per que verba manifefte declarat quod tempore
teria noftra. Ecce ipfe in j. pene fumrn* fuo in nulla ecclefia laici communicabant fub
fuz , qusftione 80. articulo i a. movens in utraque fpecie, nifi folum miniftri altaris, &
*-’•’ol.'" fonn' articulum · in refponfione ad j. arti-»· hoc folum in quibufdam, fle non in omnibus.
‘co-ran culum fic dicit: »· Circa hujus facramenti u- Item idem doflor in feripto fuo fuper 4. femen»
'‘
·· Cim duo poflhnt confiderari , unum ex partiarum , diftinflione 11. fic arguit uno articulo ;
» te ipfius facramenti, aliud ex parre (iimen- .. Communicatio corporis & fanguinis domini %***· ►
„
«qualiter debetur omnibus membris Chrifti, **
* tium . Ex pane ipfius facramenti convenit
» quod utrumque fumatur, fcilicet corpus & „ fed aliis datur corpus Chrifti fine fanguine,
η fanguis, quia in utroque confiftit perfeflio
.. ergo feéerdos (altem a fumptinne (anguinis
facramenti, fle ideo quia ad facerdotem per­
.. abftinere poteft. Refpondet pnefatus doOor,
tinet hoc (aeramentum confecta re , & per­ .. quod perfeftio hujus facramenti ia utroque
ficere , nullo modo debet corpus Chrifti
confiftit, flt ideo facerdos celebrans qui akefumere fine fanguine. Ex parte autem furum tantum (umeret, imperfefle fecramenmentium , reverentia fumpia requiritur flcC „ tum perageret. Unde reus iacrilegii fecundum
cautela , ne aliud accidat quod vergat ad
canones judicatur, de confecr. dift. a. cap.
injuriam tanti m y (1er ii, quod pnecipue pofCom peri mus. Secus autem de aliis, qui iftud
fet accidere in fanguinis, fufeeptione , qui „ (aeramentum non perficiunt, quia eis fubtra*
quidem fi incaute (umeretur , de facili pof- „ hitur (anguis propter effufionis periculum .
fet effundi . Et quia crefecnte multitudine „ Unde fit faceidos in parafée ve, quando non
populi Chriftian;, in qua continentur fenes , „ confecrat, corpus fine (anguine fixnit. Item
juvenes , fle parvuli, quorum quidam non idem fanftus Thomas in 4. diffinit 11. qusrfunt tant* diferetionis , ut cautelam debi­ ftione a. in refponfione ad j. articulum primi
tam circa ufum hujufmodi ftcramenti adhi­
articuli dicit : Ad tertium dicendum, quod
beant , ideo provide in quibufdam ecclefiis populo non datur fanguis propter periculum effervatur, ut populo fanguis fumendus non fufionis . quia citius una gutta fanguinis laber>
detur , fed folum a (acerdotibus fumatur . tur, quam aliqua particula corporis. Unde mi*
niftris altaris , fecundum confuetudinem ali­
»» Hzc ille .
Ad rationes vero quas adducit in oppofitum quorum, datur
* participatio (anguinis,
„
. qui-»
de
refpondet ut fequitur, fle primo ad auflorita-pbus pnefumitur quod in talibus magis fint cau­
tem Gelafii,qur habetur de confecratione di- ti. In lege etiam veteri de libaminibus nihil
ftinthone a. Competimus, dicit quod Gela- habebant offerentes, fed foli fiteerdotes , per
« fin s papa loquitur quantum ad faccrdotes , qur ugnificabatur cibus hujus (aeramenti- H*c
»» qui ficut totum confecrant Aeramentum, ita S. doflor.
» etiam toti communicare debent: Ut enim
Item idem deflor in alio loco dicit quod
v legitur in concilio Toletano : Quale erit fa- iaicis debet dari (implex vinum, non coniê., erificium, ubi nec ipfe facrificans effe dtgtn> cratum , aut aqua, pro ablutione, non tamen
„ fcitur ? Ad fecundum , de perfeftione hujus propter myfterinm aliquod , fed ut laventur
„ facramenti , dicit quod perfeflio hujus fecra- ora fumonrium, ne maneant aliqua reliquia
„ menti non eft in nfu fidelium, fed in confe- euchariffic intra dentes vel gingivas , & et­
„ cratione msteriz. Et ideo nihil derogat pcr-i iam ut non fervetur euchariftia in ora pro­
u feiboni hujus facramenti, fi populus fumat pter maleficium exercendum, itf expertum fuit
„ corpus fine fanguine ,- dummodo fecerdos temporexAmbrpfii, quo in tnmce apum ho*
„ eonfccrans fumat utrumque. Ad tertium de ftia confecrata ,per
_ unam mulierem
_
,
||f ’fuit ferrata
'tw ·>·**
«. ,ΚΓ
—, _ut___
_ 1_ "«.···.
v reprefentatione dominiez paflionis, dicit , E fle
abfeondita
apes________
augerentur. ».
Et _t.
ulterius
cfs * rai
„ quod reprzfentatio dominiez paffionis agitur dicit, quod* facerdoti
- fufficit in die com- "ίζ,'ίί'ϋϋ
·
femel
„ in ipfa confecratione hujus facramenti, in municare , aliis autem probetis perieris fuf­
„ qua non debet corpus fine Anguine confie— ficit de oÂava in olfevam, communiori autem
., crari, poteft autem a populo corpus fine fan - populo, qui non eft magna devotione occu­
„ guine fumi , nec exinde eidem aliquod fe- patus, ad minus femel in anno. Et confequorv quitur detrimentum , quia facerdo» in perfo- ter d-"it: ., Sacerdos porrigens aliis euchari., na omnium Anguinem offert 8c iumû , flt „ stiam fub una (pecie, potest illa vel fimilia
. fub utraque fpecie totus Chriftus continetur, „ verba proferre ■ Corpus fle (anguis domini
, ui fupra habitum eft - Hzc fenftus Thomas „ nostri jriu Christi proficiat tibi in vitam ein propriis terminis. Item idem in poftilla futernam , & non (bhirn, Corpus domini noJ«n. pci loanncm dicit: Propter periculum effu- „ stri, fle dans vinum fimplex pro ablutione,
do*

7Π

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

debet vel potest dicere. In marine
AïriT! " nostri Jefli Christig Amen.

domini A

„ (anguinis,
„ Hgnificant.

758

ambas vero fimul boc complete.
Quare requiruntur ad integnta- ANNO
’
- -Λ— —*- 1— —1
tem fignificationis hujus facramenti. Et cUm CHRIST!
Hll·
notanter , Ut communiter, feu .fine mnffi·
* ’° cpibus dktus doctor hanc verita·"*
tcn> £4*1 caahoKcss ex propofito Ac intentioculo : quia in (atietatibus Christi , quibus
''
ne proloquitur. Nam in fermonibus de cor­
plura millia quinque panibus Ac duobus pipore Christi; fermoM 19. ad longum (pa­
(cibus (àtiavit, populus plene ac perferte fuit
rium, At per medium femestis, fub tali ti­
refertus fine potu, runc ad argumentum pri­
tulo*. » Secundo quatitur quare populus non
mum refpondendo dicit
Etfi totum in u„ accipiat fimguinem, ficut feccrdos, fub fpeSquc fpcciè contineatur , non tamen alte„ cie vini. “ Profcquitur refpondens Ac «Si­
m perferte fignificatur, Ac ideo fideles per­
gnans triplicem rationem quam ibidem de­
fectum (aeramentum recipiunt, quia ad ef­
ducit ad longum. Similiter Ac in compendio
ficaciam recipiunt. Sed quantum ad fignifitheologica veritatis » Ac in questionibus de
cationem, fufficit quod ecclefia facit in eo­
{aeramentis. Ac ia multis aliis locis. Quoad
rum przfentia . Subdit Nec oportet quod
pradiâum dortorem pro pnelenti dfela alle-B„ ipfi recipiant iub fpeciebus vini propter perigationes fofficiant.
„ culum cffiifionis Ac erroris. lise Bonaven« *mmmb
Item Bonavcntura dortorum utique de votif- „ Cura.
Item Petrus de Tarcntafia dortor cxcellen- J
fimus. Ac fenrta vita, profondaque fosentia
Ac dortrinc , qui etiam miraculis claruit, di- tiflimus, fumtnus Romanorum pontifex, & fanstinflkme 11, quarti fummarum dicit : „ Duo rts Ac devote vite dist. n. quarti. „ Cum e®·"*· *■ „ fune circa hoc Aeramentum confideraoda, „ nun in hoC facramento fit ratio figni , fcili„ primum est cius efficacia, fecundum «jus fi- „ cet fignificatio pertinens ad fapientiam, Ac
», gnificantia , Ac fic aliquid potest cïïe de in- „ ratio caufa: feu cauialitas pertinens ad gra­
v tegritate vel de perfectione hujus facramen- tiam ; Ac quia gratia est omnibus neceflana ,
„ ti dupliciter. Uno modo quoad efficaciam, ideo omnibus traditur fob una fpecie perfertio», ( feiRcet illud quod ex parte (aeramenti ne cauûtivr gratis . Sub qua cum majori cau­
„ requiritur ad totalem efficaciam egus ) Ac tela five reverentia potest tradi. Sed fapientia
fic neutra fpocies est de integritate
fiicra- non est fic omnibus necefl*aria , ideo a (bits ma*
_
mend, fed qualibet, quantum est ex ope- joribus, id est presbyteris vel ministris altaris,
re operato, fufficit (me alia ad caufandumCfumitnr fob utraque fpecie, quia majorem cauto„ totalem (aeramenti afiertuia, Ac hoc ideo, lam Ac reverentiam refervare fciunt. Hoc ille
kcm Ricbardus de Media-Villa doâor pro- ÎuÏ^vuh*
„ quia efficacia fecramenti non est ratione
„ ügni, fed ratione contenti fub facramen- fondus
'
Ac magne audoritatis in fcholis , di-“*****·♦·**» to : idem autem per omnia continetur fub stinrtione n. quarti dicit; „ Communiter non
„ utraque fpecie fit fecundum cumdem modébet hoc facramentum populo tradi fub
·, dum existendi, nec plus fomit qui fomit „ utraque fpecie propter periculum cffiifionis
v utrimque fpecicm , quam qui fumit alteram „ fanguinis, Ac etiam propter periculum erroo tantum, ut dicit Magister distinrtione u. „ ns, ne feiheet populus communis crederet
Λ quarti. Unde ficut fub fpeciebus panis est „ Christum "non efle totum fub utraque fpe„ totus Christus cum corpore> anima, fangui- „ cie. Majoribus umen, .in quibus neutrum
„ ne Ac deitate, ita fub fpeciebus vini est „ pradirtorum periculorum probabiliter time„ totus Christus cum omnibus eifdem Ac fc- „ cur , fub utraque fpecie dari potest , non
r, eundum eumdem modum existendi ·. quia ,. tamen minorem efficaciam recipiunt illi qui·
* ficut fiib fpeciebus panis deitas est unita „ bos datur fub altera fpecie tantum, quam
„ humanitati, fic fitb fpeciebus vini - Ac ficut Di„ illi quibus datur fub utraque . eo quod
«, hic anima informat corpus, ita Ac ibi. Ac „ fub utraque fpefeie totus Christus continew ficut hic (anguis est inctafos inter venas cor- ,, tur . Sumptio tamen fub utraque fpecie
„ potis, ita ibi fub fpeciebus vini , & ita in „ facit ad exprefliorem mysterii fignificatio·, modo eximendi nulla est diverfitas hic Ac „ nem,
Hri, quamvis in cooverfione fit diverfitas,
Item Nicolaus de Lyra , in expolitione fa- WMas 4>
Lyia.
quia penis convertitur in corpus tantummo­ crarum hterarum meo judicio post antiquos
do, At «mera funt ibi concomitantcr . Alio dort ores excellentiffimus & bone vita , Ira­
modo aliquid est da integritate facramenti , nians illud Joannis 6. Ν·β mandveaventu, Acc.
quantum ad omnem fignificationem , fcili- dicit:
Non intelligendum quod hoc lacraOK illud quod requiritur ad totalem Ac com- „ mrtitum fob utraque fpecie fidelibus fit t xpUtam illius (aeramenti fignificationem - hoc „ hibèndum, fed tamen hoc modo a (âcerdo·
mado amba fpecies funt, Ac quolibet illa- „ te fumendum , licet enim in primitiva ecclorum OK dc integritate Ac perfertione (aera- ' „ foi populus fttb utraque fpecie communicaarenti, 00 quad per ambas Ac per nullam „ ret, umen postea proinde ordinatum est,ut
eorum feorfcm fufficrenter Ac complete ex­ E„ non communicet fob fpecie vini propter periprimitur huius (aeramenti fignificatio, qnod „ culum eflufioais, Ac quia fob fpecie panis acfic patet. Hoc (aeramentum fignificat Chri­ „ cipitur quodammodo (anguis, in quantum
stum, ut nutrimentum perferte reficiens fe „ ibi continetur, quia fob utraque fpecie est
digne communicantes (acramenuliter, fed „ totus Christus, tamen aliter Ac aliter, quia
fob fpecie panis est vera caro Christi virtueum perferta refertio corporalis ut commu­
niter feu fine miraculo non fiat in pane (b- „ u (aeramenti, extera vero font ibi per con>0, ant fat vino folo, fed in utroque ; non „ comitantiam : Ac eodem modo fob Qieoie
pocmt sma fpocies fola fignificare Christum „ vini est (anguis Christi ex vi facramenti ceut perferte reficientem, fed su fignificat „ tera vero concomitati ve Ac ibidem dicit ,
mon per modum cibi reficientis, ratione cor­ „ quod (aeramentum eucharistia non folum
poris fid. At alia per modum potus ratione „ proficit (acerdoti fomenti , fed etiam toti
Bbb a
v eccteAM «rimnaf. Tem- XXIX.
*

4.

760'
759
ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.
ecclefi* & illis qui funt in purgatorio. Cu- A „ nis netum, ftc hoc propter periculum de-------—
jus ratio eft. quia euqfiariftia non eft tan- j», ftillatioQis fanguinis , quod poffet accidere
CHKISTI
>*»·
tum (aeramentum , fed etiam eft ftcrifi- j„ fi fub fpecie vini rudi ftc impetuofo popu*41 >·
cium ecclefi* , in quantum continet Chri- ,» lo traderetur (aeramentum. Et confequcn„ ter arguit pro mraque fpecie fic : Sanguis
ftum paftum , ftc ideo proficit omnibus fi­
delibus : Si fumatur alio modo, ficut a lai- m per modum pocu* folum datur fub fpecie
co tunc proficit fibi foli fumenti , quia of­ », rini : igitur cuilibet Chriftuno fanguis Chrificium ejus non eft offerte (acrificium, fed », fti debet dari fub fpecie yini » ne privetur
tantum fu mere (aeramentum . Et fuper il- ,; vita fpirituali .· Refponderur : Cui datur con- #
(
lud apoftoli 1. ad Cor. 11. Probet autemfe·
pus Chrifti» fili datur fpirituali* · perteflio *«*7 ’
._z._ homo
»— , diçit
»
o. mentio
------ · de
»,
„ ipfum.
idem: «·Hk fit
», per jjpojjnju
modum pjjji
cibi gi
ftc pou»,
potus, quantum ad
ad
w duplici fpecie , nam ih primitiva pcclcfia fic », rem fignificatam , licet non quoad fpeciem
n dabatur fidelibus, fed propter periculum
. fignificantem
. ~
Et confequenter arguit : Λ
Omodo datur tantum fub », mnis ordinata refeftio de çommuxü lege» ftc
», ·effufioms fanguinis
m
„ fpecie panis. Sacerdos tamen pelebrans acfine miraçulo » datur t>er modum cibi ftc
„ cipit fub ntraque fpecie, non tantum pro B ,, potus : Refpondetur , quod qui digne rcci», fe , fed pro aliis. line ille.
n pit corpus Chrifti fub fpecie panis , vere
Item dominus Petrus de Palude, patriarcha ,, mandqcat ejus carttem ftc bibit ejus fanguiflierofolymitanus, doflor utique magni ingenii „ pem» quamvis hoc non fiat ita fub ptopric
ftc profunde fcientias ftc fanflr ftc dévot* vit* „ figno expreflb , ficut fi reciperet illud fub
in 4. fentiar. diftinOione »1. fic dicit : „ Secun- v fqeciçbus vini. Nam Chnilus fub fpeciebus
M da conclufio eft , quod non debet fub utraque ,» panis eft snim* fpiritualis cibus ftc potus .
, fpecie dari populo , fed folum fub fpecie pa- „ H*c ille . Item ibidem arguit fic: St fub
„ ms propter periculum efiiifionis, ficut olim
,, fpeciebus panis haberetur (anguis Chrifti ,
, offerentes edebant de (acrificiis ftc oblationi- „ tunc in vanum iterum faccrdos confecrarct
», bus qu* erant tn maceria folida: fed foli mi- ,,
icci , qu>«
.. unguineni
fanguinem unus,
calicis. s/muqucim,
Confcquentia tenet
quia
„ niftri de libaminibus, qnr erant in materia p fruftrâ ordinatur alius adus ad habendum
», liquida . Gr*ci tamen communicant cami ftc ,, quod de faflo habetur real iter . Refponde« fanguini, ftc in quibufdam ecclefiis eft con- „ tur, quod ideo diftinflim ftt divifim debet
,. fuetudo quod communicent fub utraque fpe- „ fieri confectatio ftnguinis
fanguinis , ur
expreffê
«
. ~ fi„ cie. nec eft peccatum , quia quando mos e-C „ gnificetur quod in Chrifti paflione fanguis
>, rat .crimen non erat, ftc ita caute in illis ec- „ per eflufioncm fuerit feparatus a corpore .
», clefits five monafteriis faciunt, quod‘ nihil
‘ ‘
„ Ergo quamvis fanguis Chrifti concomitan„ effundant ; fed fi vulgo indifférente/ dare- „ ter fit fub fpeciebus panis » fub quibus cor>, tur, effet majus periculum . Item Scotus, „ pus eft unitum fanguini ex vi (aeramenti,
„ qui pne altitudine & fubtilitate do/lrin* ,, propter tamen diûam fignificationem idem
m antonomaftice nomen dofloris fubtilis in „ (anguis ex vi iacramenti eft fiab fpeciebus
„ fcholis obtinuit, an 4. fentent. dift. 8. ini. », vini » ftc corpus cpncomitanter . Et ideo
», quxfl. Utrum (aeramentum a non jçjun»
non eft fraftra, quia ille afhxs qui ordina„ poffit recipi, dicit in fumina» quod facer- „ tur ad fanguinem, eft alius ex vi verborum
„ dos poft confecrationem hujus iacramenti „ iacramenti panis. Ji*c ille . Ad idem eft
», rigid i flunum habet mandatum ecdefia ad Hugo primus poftillator totius Bibli* , fimih„ hoc ut percipiat utrumque, laicus autem ter Gorra, ftc pene quotquot fcripferunt fuper
non habet aliquod mandatum ecclefi» ad evangelia, aut fuper fententiis. Item quidam
», hoc ut percipi.it utrumque , ergo non eft dodor Anglicus folcmnis dc valde profundus,
M necetfitati' , Hæc ille .
Ddiflus Fifcare , fuper 4 dift. 11. ita dicit*.
Item Thomas de Argentina do/lor valde .. Queritur» inquit» quare non datur popu­
lo corpus Chrifti iiib fpeciebus vini fcot
profundos Λ nui;nr aufloritatis in fcholis ,
iupra 4 dift R. du it : „ Sicut (âcerdos in die
fub fpecie panis, vel fimul fub urcaque ?
Refponfio: Multiplex aflignarur ratio: Una,
,, psiatcevcs celebrando non debet uti yino
„ confecrato cx ftatuto ecclefi», fed fola boquam tangit Julius papa de confecratione
dift. s. Alia est propter periculum, faci­
„ ftia refervata in prrcedepte die , nec oblilius enim elaberetur gutta quam hostia .
p gatur ad confecrandum dc (umendum fimTertia, Φ>(»
leg* & in facrificiis offere­
», guinem fub fpecie vini tali die, fic nec laica
„ pertona poft communionem corporis Chribantur libamina » dc libamine autem nihil
habebah offerentes » fed tantum facerdotes,
„ fti tenetur ad fumptionem - fanguinis , fed
m poteft fumere vinum nr>n confecratum . Hrc
licet de (acrificio haberent. Et ideo ut innotefcat congrua veritatis ffgnificitio de (acrifi„ ille; & idem in alia qurft. dicit: Licet in
„ paflione domini fanguis fuerit feparatus a
cio, fcilicet de corpore Christi fub fpecie pa­
nis» datiTr populo, fed fub fpecie libaminis,
„ corpore ufque ad horam qua furrexit a
non, H*c ille . Quid plura ? longum effet
„ mortuis . Et fi in medio tempore fuiffetE
omnes doâorcs theologos hoc in loco enu­
», confecratum corpus Chrifti , fiiiffet corpus
„ fin* (anguine , & ώ calix fuiflet confircramerare , dc uniuicujuique propriam fenten» tus , (anguis fuiffet fine corpore» fit poft
tiam iu hac nostra materia replicare.
n refurredionem fanguis eft unitus corpori ,
», & in fempi ternum fic manebit, & propter hanc mus quorum fentencias breviter perstringe- “· ***
» unionem realem fanguinis fle corporis Chrifti mus. Ecce glofta ordinaria distinflione 3. de
„ fub utraque fpecie panis ftc vini» recipiena <confecratione cap. Presbyte/ » fuper verbo,
„ habet totum corpus Chrifti ftc totum (angui- Eucharistiam femper habeat paratam: », itac«»j»
„ nem. Ideo communi populo; fecundum con* .,, dicit: Sanguinem non prrdpii fervam» quia
w fuetudinem Romans ecclefi*» veritas corpo- „ opua effet nimia cautela m eo fervandq.
« ris & fanguinis Chrifti datur fub fpecie pa- ]Item eadem filofla de eodem j. cap. Competi»

mua ,

αε

7«»

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPEOE

7e*

.mus, ftiper verbo , Aut integra, dicit : Et hoc AChriftus hoc inftituit facramentum , nfque in
de conficiente. Nam infirmus vel fe- prafentem diem, unum doôorem fidelem Ac **££{
caSSrn
fihe vino corpus fumera catholicum , qui ex propofito Ac ex inteo- CH4»
v poteft M Ad quod confirmandam adducis dl· tione moverit in libris, aut fcriptis , five in
Zta glofei tres folcmnes dodores'Ac antiques, dtéhs fais, bahc questionem in forma five in
videlicet Hugoiteum , Laurentium , Ac Joan- fententia.: Utrum in communione laics utranem , ut patet ibidem , Item Archidiaconus que fpecies panis fcilicet & vini fit de ne'
In eadem dift. cap. Presbyter t addit ad glof- ceffitate fetatis , Ac de precepco Christi
: Ac
fem prmllegatam , dicens : Addere preterea qui determinet pro pane adverfe, contra tot ,
non ofus tel, quia ubi eft corpus . Jbi eft tantos , Ac pun fenétiffimos viros, Ac in divi­
feggtea r Item Hem Archidiaconus in capite, nis fcriguiris doOores profandifiimos,- in loco
Competimus « hanc materiam «x tMEs retri prefenti per me adduâoe , Ac offero me ad
de Tareasafia, hoc modo declarat: Dicadhu- fabeundam omnem poenitentiam Ac panam
• jus declarationem quod in hujufmodi fecre- corporalem diâandam Ac inferendam per hoc
fecpofelktam generale axsncilium in Spiritu
Bfenfto fegitjme congregatum . Nec apud par­
m nt id gratiam. Çuia ergo gratia oomtnunl· tem âdvêrfem difti fen&i doAores per me
* ter omnibus nectefaria eft , fed non tic fa- hie indufH. pro pnefenti , Ac quortim libri
·» pfehtia, eCpada vsro pqualis eft fab ptm- hic fa oculis omnium faerunt revoluti , pof» que, fed non figtafica*ttia , Idea omnibus funt aut debent haberi fufpeâi quoquo mo­
* gradient fub altera faecié » te qua poteft tra- do , cum omnes per longa annorum fpatia
·» di cum reverenti* « cautela major». Λ ma­ hanc novitatem prcceflerint , alii pene per
joribus vero tantum, id eft , prefayteris » & ducentos amu» , imo per pluies , ut In­
niniftrfe fatnitur fab ntranue fpocte . Hae nocentius. Alii fere per ducentos, ut Alexan­
Archidiacoaus. Ad idem cn Joannes in fum­ der de Ales, Albertus Magnus, fenftas doilor
ma confefibram , & Hoftienfis in fumma Bonaventura . Alii per centum quinquaginta.
faa. Item Rudolfas in paftorali nwvello in Ac alii per centum , Ac nullus eft qui ad ml·
roetria de hac eadem materia loquens, ita ntq non pntceflerit per quinquaginta annos,
dicit :
quorum utique vita OC doflrina euam in regno
inclyto Bohemia , Ac in univerfitate Pragenfi
Bk & »άί Pamela fit hf» *e presbyter ogritiC ante hoc difturbium claruit, Ac in magna ve­
Avt fatus tribuat latas tie fangtnne Ckrifii.·
neratione habiti .funt.
JVten fittuli Inker pofet , fimplescgut ptuaret . Sexto principaliter pnedifla veritas rationiQuod won fate fpeàe efet Jefiu totus utroque. bus quibufdam perfuaderi videtur, ex fuppo- »«*««
Sed fecit Ike eHier novitatem gratia nutter.
fitione fidei ecclefi· Ac dodrine fenflorum . “ ■
Et primo fit prima ratio : Omnis fubftantia
Attendant igitur quefb oppofitum hujus ve-• habens omnem perfeflionêm Ac virtutem fub
ritatisrençntes , Ac libera ratione dijudicent ,, uno accidente> ficut fab ptaribus . Ac nihil
qua para habeat doHores ex propofitb Ac in­ perfeOionis aut virtutis five eflë&us ab acci­
centione te materia foquentes potiores in con­ dentibus capiens , dem talis fubftantia fub uno
ditionibus fuperius enumeratis , in quadam accidente accipitur non eft neceffe quod fub
fappofitione generali '. Comp^rabiturne quidami pluribus capiatur , fine Chrifti pnecepto vel
Jaeobcllus , pt.mus univerfalis confuetudinis ftatuto ecclefi· . Sed Christus est fabsuntia
ecclefi· eflraflor , Ac primus huius^ovttatjsi omnem perfeâionem Ac virtutem habens. Ac
in regno Bohemic inventor , in perfpicuitate continens fub unô accidente, id eft , fub fpeingenii , in exercitatione ftudu, in humilita-Dde panis vel etiam fub fpecie vini; igitur fi
te judicii
” " , in immunitate
·
vitii -·
de _■
paffionis
accipitur
,
fub uno accidente fcilicet panis ,
in fanüitare vit* , in revelationibus & jnfpi- non eft neceffe quod capiatur fub pluribus,
rationibus divinis , te intellectu divinarum nifi obftaret Christi praceptum vel ecclefi·
fcripturarum , in perceptione divine volunta­ ftatutum. Major patet per illud o&avi phyfitis , te cognitione veri , prefatis tot Ac tan­ corum , ubi dicitur quod peccatum eft heri
tis fsn&iffimi* & profandiffimts doélonbus , per plura, quod competenter poteft fieri pet
te' quorate dodrina dc vita falget ecclefia ut pauciora. Nec hoc etiam est de pnecepto Chri­
Sol At'Luna : Ubi quatio pnefatt J a cobelli mi­ fti , nec pro nunc de statuto ecclefi· . Mi­
racula vite fitnfhatem teftantia ? Ubi gradus nor etiten patet, quia fi Christus non hibemagiftralis feu doftoralis » vel potius fcripta ret omnem perfeflionete fub uno accidente
At opera fafficiratiam dodrin· fu· dedaran- ficut fub alio, tunc Christus (hb uno acciden­
tia ? Mira ree utique Ac non mira . Non ml· te non effet pededus, Ac quod ab accidenti
nim quidem quod unus homo detur in repro- bus aliquam acquireret petfedionem , quod
bum fenfum , fed mirandum quod poft fe nullus fena mentis dixerit.
trahat innumeram multitudinem fidelium t ml· E Secunda ratio : fi iacerdotibus quandoque
randum utique
utique Ac
Ac dolendum,
dolcndum, qqod
qqod u
tam glo- congruit communicare fub una. fpecie tanrandum
riofum
riofum Ac
Ac notabile
notabile regnum
regnum ,, derclida
dereïida univer- tum , fine peccato , tunc a fortiori laicis.
felis ecclefi· confuccudine , unius bonitas Sed de fado fecerdotibus in fexta feria panovitatem fequi voluerit. Ecce tot dodores, rafeevc ex statuto ecclefia congruit, ficut pnetam fenâifimoa in vira, Ac tam te dodrina mittirur, communicare; igitur Ac laicis. ConAc feientia divinaram fcripeurarum profandtf- fequentis tenet per regulam topicami, Si illud
fimos, qui ex propofito Ac ex intentione at- msod minus videtur
— indTe
----- ,, Ac
__ inest
inest, tunc Ac
qu* In propriis ceratinis fele darios noftram illud <quod magis. Statuit autem Innocentius
dedarant Ac determtemst fententiam, adduxi, papa eucharistiam a die cana referveri fub
rubi magifter
magifter fpéde
fpecie nanis pro fidelibus communicandis, Ac
Ac adduco fa medium ; det Oita
Joannes, five pais adverfe , · tempore quo ad implendum officium fequentis diei, in quo
fe-

-

'“*

7dj

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O.P.

764

AgJ» doé>pribes a&gnsrur, quia in prmdiO» fexta fe- Mtar dfUgeariam fiùore ad habendum id fin·
na fimguis fiait cflufus de corpore domini, fle
'Adivifas a eorpore realrter, aside no· oportet
illa die qu· ex * fe rerum toto offoio prarludam mc fetem in sam mis pcfin» cmtxritur fle
divifionem commemorat , per hapsfeaodi fpe- eoafiarav , ia profeAa laser damnatos eoaeics vifibdes defigoAri. Quapropter fe eastern potatur.
Maatfntum ost «utero > quod a mukh cen­
die fecerdtM fumit fecramcntum tpsmimmoie
sae· annis a ujolbos pradfela communio fub
fana tetius ecclefi·. quam ad figtdfieariociem. mu f^eofe introduite est , nullus fanfilonim
fic laicia ministrantium , five et­
Item quia fient in vereri tag» ta fecundo te- facerdotum
i
bemacul·. quod dicebatur ûnda tendorum , .iam ipfi laici fic accipientes, contriti funt «ut
femcl in anne feles pontifex intrabat , non ienedcfli de hujufmodi ritu , quafi peccaffent
fine fenguina , quem offerret pro fua flt po imortaliter , fe fic omnes effent damnari , fe
pali ignorantia, ut ait apostolus ad Bebra» per confequcrts omnes patres nostri, fe Bo5. fic ad ostendendum quod ea die feins noster Bihemorom , fle qui noe fe eoa in-regno Bo­
fummus tecerdos dominus Jefes Christus in- 1hemia prsscefferunt , eflènt damnati fe etertravit per propriam fanguinem , de quo apo­ tus ignibus fe poenis deputati, qu«4 nec ipfi,
stolus ibidem *. Ckrifini mm n/ifietu ponti- ;nec aliquis ten· mentis aflerertt . Et fic ul­

Tun.

terius pro hujufmodi & taliter defundis non
Onu tekernnctihun , eoe ann/aSwi . id
, effet oraadum , nec alia fuffragia effent pro
wee Inpu crtnoonu, nefne per fengtunent htr* eiidetn facienda, & per confequens pradidam
contas nttl vtttdofnm, fti per. propnnm fnngm- communionem fub utraque fpecie afferentes
·*· mnoiotf [ernei in fenile , mense rrdne- pro parentibus eorum orare non deberent >
pcitnu invent· nullus ea die oelebrat . Unde nec aliqua alia pietatis opera exercere , quod
erodo non folum apud nos catholicos , fed
Rabanus de institutione clericorum cap.
Ia hac die tecramenta penitus non celebran­ etiam apud ipfos adverfarios impium effet af­
tur , fed eucharistiam in eutna domini cats- ferme , fe audire . Nec fuflicit dicere. quod
fecratam , perado officio leelionum fe nce- pradeccflbres ftlvati funt pet unam tpecicm »
tionum. fe fande cnicis falutatione rofumuot . quia notitiam fcripturarum non habuerunt ,
Tertia ratio: Si pnrdida communicatio lai-Cfed jam ex <jtto feriptura a pene funt fe re­
ar fub utraque fpecie effet de neceflitate ft- velata , non fufBcit fub una fpecie tantum .
lutis fequeretur quod omnes fteerdotes fe lai- fed fub dtubos communicare , quia nullus
ci a tempore quo huiufmodi communicatio exccfetur per ignorantiam alicujus quod de
fub una fpecie ortum habuit, peccaffent mor- neceffitace icire tehetur , fe fpeciahter , cum
taliter , fe per confequens quod effent dam­ ea qua credenda font explicite , expreffe in
nati . Quod est error manifestus , quia fic (•era feriptura funt pofiti, ignorent enim igno­
fandus Ambrofius , Hilarius , Hieronymus , ratam. Et fequerotur quod eadem de caufa
Augustinus, Grraorius, fle alii innumen fan- omnes pagani Ac infideles effent falvandi: pa­
diflimi patres effent damnati, quod pia au­ tet , truia ignorant baptifmnra effe de necefres exaudire perhorrefeunt. Affumptum pro­ fitare talutia , mandata Dei , articulos fidei ,
batur : primo de facerdotibus quidem , quia facratnenu fle alia que in ecclefia funt de neobligabantur populo ministrare hoc (aeramen­ ceffitate falinis , fle dicuntur effe. Itera omnes
tum fub utraque fpecie, ex divino pracepto , perfequentes flt obfidentes Christianos , pro­
fe hoc facere ncglexçrunt , imo facere no­ pter nomen Chnsti , putantes fe obfequium
luerunt , flt fic populum privaverunt jure luo D prostare Deo , effent immunes a peccato ,
quod habuit in tali
‘"
facramcnti
quiaperceptione
propter ignorantiam
,
putant fe bene fa­
fe impediverunt falutem ipforum . Quod non cers , de quorum numero quandoque fuit Pau­
potuerunt fine gravi flt mortali peccato fece­ lus apostolus , qui de feipfe ait i. ad Timo­
re . Si enim fpoliare honore , aut rebus , aut theum i. Qrn print bltfphennu fi· fe perfnjure quod habet in aliqua poffeffione , eflet ctUor & cotumiehofiu , /rd nufericordi··! bet
peccatum mortale, quanto magis fpoliare quem­ confecntnr fitrn , φύ· ignorent foci in increAiltquam telute flt jure fuo m perceptione tan­ aarr. Ubi manifeste dicit fe feiffe Hafpbemum
te rei ? Item non folum facerdote» non mi- fe conmroeliofiam , licet ignoranter fecerit ,
nittrshant aut fubtrahebant populo tantam» fa- fe nifi fisiffet mifcricordiam coniecutus, uti­
cramentum , fed etiam docebant populum quod que ignorantia non excufaffet eum . Simili­
licitum effet fic fub una fola fpecie commu­ ter fi pralatus doceret popohim fuum , quod
nicare, nec timebantur aliter. Et in hac fap- Cbriatus non eflet Deus, fed pura creatura,
pofita adverfariorum opinione pro veritate do­ fe populus crederet , fic certe noe excufarecebant errorem contra divinam legem, fe fe- tur a gravi
_
,peccato : fic etiam ignorans forciebant fibi gregem commiffum in tam ma- E nscationeffi effe
~ prohibitam
‘
" 1, lege
non divina
gnis fle arduis rebus periculofiflitnc errare , propter hoc , fi fornicatur, cxcufàtur a pec­
quod iitique facere non potri.mt fme gravif- cato mortali. Ad confirmationem hujus fa­
fimo peccato mortali : Sicut fi pralatus do­ cit illud evangelii : <Si coctu caco Auotttm preceret gregem fibi commiffum quod fornicari fiet, ntnk· in foveetn cttétmt. Oportet ergo eos
effet bcitum . aut fe ipfum propria atxflori- de neceflitate tacri, aut quod patres fe antate indifferenter vindicare . fe fimilia , qu· teceflcres eorum in regno Bohesni·, qui fue­
nmnino erronea funt. Similiter laici, fi fuif- runt per mulca centena annorum ante ipfos ,
fent obligati ad utramque fpcciem, peccaffent cum ignorantia non excufet cos , damnatos
morrslitei non faciendo diligentiam , nec pe­ effe , aut quod ipfi harum novitatum inven­
tendo id quod fibi a<1 falutem competebat . tores erant, fe per confequens damnentur, fi
btcut non ctcufatur laicus fi non ut bapti- pertinaciter agant.
Bt

?6J
1DE COMMUNIONE SUB UTRAQUB SPECIE.
766
Et pewurea feriptur», de quibus adverûrii
" A" n per tenuimus & tenemus, in qua fi minus
gloriantur fc noruer intellexiffc, ante multa ·’ perite aut parum caute forte aliquid pofi- **NO
CHt’SJI
m».
centena annorum a fanfHs patribus fisnfum ·■ tum eft , emendari cupimus a te, qui Botri
(•hrifli , fecundum apoflolum , habentibus in u fidem & fcdvm tenes. Si autem hcc noflra
fê , 1βΛ· gt optime expofitr atque intellsclx ·· corfcilio apcflolatus tui judicio comproba
fixnitu » mc non & optitno fundamento fla­
., tur . quicumque me culpare voluerit
fe
bili»·. & per fingula ftndi* affirmata & ap
’ imperitum , vel malevolum . vel etiam non
probate , qui fi neceffitatem hujufmodi com­ ·· catholicum , fed h.ercticum comprobabit
municationis fub utraque fpecie in his fcnptu- ·· l|em idem gloriofiiTimus Hieronymus eiidem
ris cognos iffient , utique flatato ecclefie fuii- >·
caufa & quxftione . capite , Quoniam
fet hujulmodi communicatio afligiuta , cujus " vetufto ; loquens ad Romanum pontificem
oppofitum apparet tnanifcfte. Non enim vc- « dicit
Fgo nullum prxvium nifi C.hriftum
rifinail* eft tam fanfliffimos viros Ôc fapien- ·· fequens, bcatitudim tur . id eft. cathedra·
tes , atque tetajtn ecdefiam , per tam gran­
»> Petri, communione confouor ; fupra illam
de annorum (parium , tam damnabiliter erraf ·· petram xdificatam cccleham fcio . Quicumfe, 5( hodie in errore ’ perfiftere , cum ipfif a B ·’ que extra hanc domum agnum comedent ,
Spiritu fanflo repartir , qui eam non finit er­ ., protanus eft . Si quis in Noe arca non fuerare, in his potiffime, qur ncceffaria funt ad ·· nt . peribit regnante dilum. Et in lincta·
falutem , ut infra manifefliffimit teflimoniis ·· pituli fubdit. Non novi l italcm . 'Melctium
approbatur . Praeterea fi pnedifla communio ” refpuo , ignoro Paulinum . Quicuir.q.ie tefub utraque fpecie fruffe fub praecepto , fe- »» cum non colligit, fparpit . Qui Chrifli non
auerctur quod Deus prxeepiffet aliquid impof- eft , antichiifli cfl . Ex priditlis gloriofiffimi
fibile aliquibus ·, confcquens falfutn , quia de­ Hieronymi auctoritatibus Ivnc t»cniji>s cN >nrogat divine pietati : unde Hieronymus ex­ tclkfhs concludat ratio unrufcu'ufque quid ic·
communicat , imo verius excommunicator de­ quxtur.
nuntiat in quadam eniftola, omne» qui dicunt
Poftrcmo hcct prxdida fuflkiant ad praedi
Deum aliquid itnpoffibtle pr-xepiffe ; confe- fiam communionem veraciter confirmandam ,
no
quentia tamen patet, quia multi homines funt & communicandam , 5« fpccialiter ecclefue
qui naturaliter nec bibere , t*cc odorari vi­ confuctudo , atque factorum conciliorum . que
num poffunt. 8c per confcquena nec fub fpe- errare non poffunt , flatutum & ordinatio , niciebus vini poffent communicare. Si ergo an-C h.lominus ad majorem icntatis manifeflanosecedens effet’ verum, fcqucretur . quod om­ ne.m cX ad convincendum contumaces, moti­
nes hujufmodi effent in flatu damnationis , va aliqua ex plurimis , quibus fincla mater
quod nullo modo efl dicendum, quia propter ecclefia hunc ritum introduxit , bene & lau­
inexiflentiam a natura nullus eft vitupcran- dabiliter continuavit, hodieque continuat, <N
A itoMi··. dus , ut dicit Anfloteles in ethicis . Idem et­ obfervar , funt inducenda . F.t primum qui­
iam accidit dc multi» infirmis, qui fub una , dem eft . ut evitetur periculum difldlationis
vel fu£ aha fpecie euchinfliam fumentei, ip­ <N effufionis fanguinis domini noftri Jefu Chri­
fam deglutire non poffunt , Ac fi deglutiant, fli , quem tradare eft valde periculofum ,
tamen retinere non poffunt . fed potius evo­ propter fpccierum naturalem fluxibilitatcm ,
munt . Vndc aut impie aut improvide Chn- qu.e poffent effundi de facili , prarfernm cum
ftus fuum corpus & fingumem fub duphei in multitudine frequenter fiat pretiura , <S<
fpecie fumendum prreepiflet. Impie quidc;:· , multi fiepe ad communionem veniant homi­
qu.a multi contra naturam & fine caufa dam­ nes tremuli, barbati, infirmi & parvuli, cir­
narentur; improvide autem, fi neiciviffct hu- ca quorum facramenti fumptionem multa pofjnfmodi cafibus providere, quod dc omnifcen-Dfent Sc gravia pericula imminere , Nc p«r
te & Sapientia Pattis nullo modo eft fufpt- confrquens peccata , qux non dc facili pof
ca.idutn . Item ad folos f.iccrilotes pertinet fe'H evitari .
offerre facnficiutn , fecundum illud ad llcQuale atttèm fic peccatum sffufionis 5c d>braxis fi. Omnis ertn
·, χ <:j oflrrenda mu- fl:’’aiionis i'anguinis domini nnftri Jefu fhn<*■ hoflias i
tm:ur. Sed vinum &. fanib , oflcndit Auguflinus lib. 5. homil. ιό. ÔC c*r *«
gms nunquam offerebatur nifi in facnfiuo per ·· habetur 1. quæfl. 1. Interrogo vos fratre» ,
manus faccrdotnm in le^e veteri . ergo ra­ ·' dicite rr.ihi , quid p’us effe videtur vobis,
tione correfpondcnti® fi<urr ad figuratum , ·· verbum Pci , ..n corpus Chrifli ? Si vultis
nec tn nova lege debet offerri vinum , qiuxl ·’ vere rcfpondere % hoc utique dicere delxfanguinem rcprsicntJt , nifi in facnficio per >· tis , quod non fit minus verbum Dei, quam
” corpus CJinfli . & ideo quanta fohcitudine
facerdotes.
Item Auguftmus in libro qui injitulatur con­ o obfervamus , quando nobis corpus ( hr.fti
tra epiftolam Manichxi , quam vocant Funda- ·> datur , ut nihil ex ipfo dc manibus noflris
·· mentum
Id autem 1'cicntia Ac voce fccu- ·« in terram cadat, tanta fohcitudine obferve»· rum eft afferere . quod in gubernatione ec- E ·· mu<, ne verbum Dei , quod nobis eroga» elefir Dei falvatoris noftri Jcfu Chrifti uni- ■> tur , dum aliud aut cogu mus , aut loqui>· verialis ecclefix confcnfione roboratum eft . >’ mur , de corde puro pereat, quia non mi·
Cum igitur communio fub una fpecie conlcn- ” nus reus erit, qui verbum I^ei ncghgcntcr
fionc univerfalis ecclefia: roborata fit , ut pa­ ·· audierit , quam ille qui corpus ( hrifli <>m
tet de fiiperius induciis, fiacnua utique î voce »> ncgligentia in terram cadere permifcnt .
illam afferere Ac tenere fecurum cfl, Acoppnfi- » Eccc quod Auguftintis dicit , quod reus ctum omnimode infecurum . Item beatus Hie- nt , qui fua ncgligentia corpus (Thrift* in ter­
fJ>
ronymus fcnbcns fymbolum fidei ad Damafum ram cadere permittit, & non minus qui ver­
papam, ita loquitur: A< habetur 14. qua-fl. t. bum Dei negligenter audient . reus autem
»· H.-.c eft fides , papa beatiffime , quam in eft quilibet , qui in gravibus peccans dchr* catholica ecclefia didicimus , quamque fem- quit ; quapropter & fa^erdos qui per negli­
ge n-

■■

7«7

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.

7éS

gentians guttam (anguini· Chrifti fuper terram ▲» arabatur fine (anguine t Qui amem perdideaut pallam fundit, debet' poenitere quadragin­ „ rit illud m ecdefia , aut pan ceciderit dt
ta diebus , dt palla comburi , Ac lapis radi , • inventa Aient, triginta dica perniteat. Er
fic terra lambi , Ac in Aerarium reponi , ut quo decreto fimiliter petet, quod foh hodie
dicitur de confecratione did. a. & per neeti- five euchariftia fervebatur fine Anguine quia
·> genuam aliquid· de Anguine domini fttfla- indubitanter, fi (angui· faiffet praceptue fer·» vent in terram , lingua lambetur , tabula vari, multo major cautela fuiffet adhibita in
►» radetur. Si vero non Aserit tabula, ut non cuftodiam illicas , quam in cuftodiam hofti* ,
h conculcetur locus , corradetur, dt igne con- cum fit majoris periculi ad cuftodiendom .
M fumetur , dc cinis intra altare recondetur, » Quocirca fanfta· doAor tertia parte fumw dc facerdos quadraginta diebus pceniteat. Si
tua fua dicit , quod circa ufitm hujus Av fuper altare (hllaverit calix , (orbeat mini- w crementi doo poffunt confident! , unum
·> (1er Aillam, dc tribus diebus poniteat, d*c. w ex parte Ipfius facramenti. aliud e* parte
Hec autem tam dura psnitentia non impo­ h fumantium . Ex parte facramenti , conveneretur Acerdoti , fl non effet valde grave «* nit quod utrumque fumatur , (cilicet coepeccatum . Si ergo per negligentiam caden­ B.· pat dc Anguis , quia in utroque confidit.
te (anguine terra lambi , dc tabula radi de­ ·> perfeflio facramenti . Et quia ad facerdobet , dc poll ad ignem projici rafura ut com­ » tem pertinet hoc facramentum confecrare
buratur *■ quanto magis pepla mulierum , dc ·> dc perficere , nullo modo debet Serpes
barbe virorum Chrifti Anguine madidat» de­ ·» Chrifti fumere fine fanguine. Ex parte auberent comburi , eo quod ex propofito dc ’»» tem fumentium requiritur fumma reverenfine neceflitate, ac irreverenter fic Chrifti An­
·· tia dc cautela, ne aliquod accidat quod verguine perfunduntur ? Si etiam facerdos qui fic ·♦ gac in injuriam, aut in irreverentiam tanti
negligent repertus fuerit, tam dure puniendus ·» myfterii, quod prucipue poffet accidere in
eft , ut per quadraginta dies pceniteat, quan­ » fanguinis fumptione , qui quidem fi itocaute» magis perfonu laicr puniende fiant ? dc fi »» ft Tumeretur , de facili poflet effundi . Et
non magis aut «que , nihilo minus graviter ·* quia crefcente multitudine populi Chriftiapuniende venient pro hujufmodi exceflîbus , »» ni, in qua continentur fene« . dc juvenes ,
dc irreverentiis committis , quam utique puni­ >> dc parvuli, quorum quidam non funt tantionem dc poenitentiam cum magna difficulta­ * ne difcreriom.t , ut cautelam debitam cirte laici facere poflent, dc utique abfque cau- ·’ ca uftim hujus (aeramenti adhiberent, ideo
<a dc neceftitate . Cavendum ergo fuit eccle- ·» provide in quibnfdam ecdefiis obfervatur ,
fi* . dc fumma diligentia procurandum , ut >· ut fanguis fumendus non detur populo, fed
rudis populus non exponeretur gratis tam gra­ » folum a faCerdere fumatur.
Secundum , propter infirmos , pro quibus
vibus periculis peccatorum dc poenarum . Ex
quo decreto Pn papa; , manifcfttftimo figno deberet fanguis fub fpeciebus vini in facrario
refervari,
circa quem multa horribilia pollent
conjofturari poteft , quod confuetudo unius
fpeciei eft antiqinftima . Nam hic Pius papa contingere . Nam de facili congelaretur , vel
fertur fuilTe decimus poft beatum Petrum pon­ in acetum tranfmutaretur, dc ita corrumpere­
tifex in ecdefia Romana , ut referi Augufti- tur facramentum , dc fic acerum purum pro
nus ir. epiftola ad Generofum , dt fedit in fanguine Chrifti daretur fidelibus > dc fic de
cathedra Petri circa annum domini centefimum facili idololatria committeretur in «flate etquinquagefimum tertium, qui abfque dubio fi iam de facili vermes aut muicui· in eo ori­
fuiflet tempore fuo confuetudo urnufqtse fpe- rentur . etiam quantumcumque vas claufum
ciei. ua bene providiffet circa effufionem fan­ cuftodiretur, unde fieret abominabile fumenti·
guinis , qu» configeret aut poffet contingere Dhus ad bibendum , dc multa alia qu» non
in fumptione laicorum , ficut providit cir­
poffunt exprimi . Similiter in portando ad
ca pericula , qu» non contingunt in miniflra- infirmos ad longum fpatittm fanguinem, mul­
tione mmiftronim five facerdorum ; imo am­ ta poffint occurrere pericula dc intervenire ,
plius dc diligentius , in quantum laici , ma­ five eques facerdos ipfum portaret , five pe­
res & femine, fsncs dc juvenes, infirmi, & des, ut tempore pluviarum , glaciei, dc mul­
aln funt minus cauti . dc minus circumfpe- tis aliis modis .
fli atque difereti in traflando divina myfteTertium propter vitare errores . ne vldch- twsi·»
ria. quam fint minifln ad hoc fpccialiter de­ cet populus communis , qui tantum judicat "·**■ '
fecundum fenfum , credat Chriftum non effe
putati
Aut igitur adverfani producant tam anti­ totum fub una fpecie , ficut multi hereti—
quum decretum . quod fciant provtfionem cir­ eorum , ut Neftorius dc Pelagius > dc eoe feca hutufmodi pericula laicorum facere . quod quentes aftruxerunt . Neftorius enim fic fub
non facient m æternum , aut fateantur nobif- utraque fpecie miniftravit : exiftimans quod
iutn antiquitatem confuetudir is unius fpeciei, fub fpecie panis effet tantummodo corpus
ex hoc decreto provifionem faciente in peri­ EChrifti fine fanguine, dc fab fpecie vini (an­
culis contingentibus circa effufionem fanguinis guis fine corpore, quia fic in parafcevt fanguis
per miniftros , ficut etiam fit in alio decreto fiiit divifus a corpore , dc e converti» ; quod
ex concilio Aurelianenfi de cuftodia corpo­ omnino falfum eft dc hereticum ; quia licet in
ris Chrifti , nulla fafta mentione dc fangui­ parafceve ita fuerit , dc fic in hoc (aeramen­
ne , aut de fpecie vini, & habetur de con- to , fi eadem die fuiffet celebratum, fic fuiffet
fccratione ddlinclione a. Capit. Qui benei ubi ut affecit , propter mortem, qua Ac anima dc
», ita concilium determinat : Qui bene non cu- fanguis feparabantur ab invicem , dc a corpo­
w flodient facnficium, Ac mus vel aliud ab- re , non tamen nunc ita eft, quia Chriftus re«
»> rjurd animal comederit , quadraginta die- furgens ex mortuis> jam non moritur, dc per
,· bus pivnitcat. I x quo decreto fimiliter pa- confequens. nec Anguis ab ipfius corpore fepa»> tec , quod lola hoflu five euchanftia fer­ ratur . Pelagius vero Ac ipfius fequaces diOts

AU

«Jsatîmf

769
DR COMMUNIONE SUB UTRAQUB SPECIE.
770
ftlvatoris innitentes .· Atyf sMmttocuveririr cor- A cervus ad aquae fiuvfatn, effundere fanguinem.
- neas JUti
ÀMÙu, 3cc.
*...........
“ dederant hieto sub otn* proprium ; dt hoc principaliter ex triplici cau­
que fpecie , dt etiam parralto flatim poft to. Primo cx viciffitudine amoris , ad quam CUSfVTI
baptifmum : & fi fpeciem pani» (aeramenta· invitabat apostolus dicens : ffoc fenttte tn w>
bit, fusd & t» Ckrifto /efu. Secundo ex re-

bebat conteri cum togulae . & fic infundi compenfàriooe fâttofàflionto , prout beatus Pe­
in ora puerorum ; dt fi fonaflê quipptom eje- trus hortabatur fideles ,, dicens ; Chrifto igitur
cadent, dicebam illud ede comburendum, in- P*fi> ia carae, (P να» eodem cogitatione arma­
nitentes illi fcriptura Exod. ta. Si find re- mini. Tertio propter exemplum apostolorum
jUmtm furni , «oadmwu. Multi etiam ita ex· quos videbant ultro fe paflionibus ingerens atque
tenfive hunc textum acceperant, ut ultra Pe­ periècutionibus , de quibus dicitur artorum 5.
lagiam* non folum minmrarent vivto utram­ Ibant apoflolt gaudentes a eoafpefht amalti, qua­
que fpeciem , Cad etiam defunflis. ut refert ntam digni habtn funt pro nomine Jefu cnniuvenerabilis Beda in homilia fuper Matthui 16. meham pati: in cujus fervoris fignum Christo
eos ad paitiouem invitanti , fecundum beacapite .
Datur ergo non <conficientibus fub una fpe- B tum Hieronymum , potefhi bibere calicem quem
rg» btbifurui fum ? cmcaciter refponderunt ,
pofumui, ex fervore martyrii.
His itaque dc alus de caufis illa fiera primi­
tive ecdcfie non folum clericorum , fed et­
iam 1aieorum cantas·, ita eos ad paflionem
martyrii animabat , ut alter altenun certaret
prxvcmre, decantans cum Propheta ; Quod re- **
nibuam domino pro omnibus qua rembmt mihi ?
Calicem falutans accipiam , & nomen domini
tnvocabo. Tunc etenim qui epifeopatum defiderabat . non aliud quam martyrium optabat,
fecundum Cregorium in pastorali: ad quam
intentionem dicebat apostolus : Q» eptfcopa- k r>* «
tum defiderat, bonum opus defiderat. Tali igitineri .
Quartum, ut veritas umbra dc figuns cor- C tur devotione dc caritate in fandis laicis exirefponderet . In veteri enim lege , de liba- stentibus , dc perfecutoribus omni momento
minibus , per que fanguto Chrifti prxfigura- dc loco mortem intentantibus, tunc qualibet
batur, nihil fumebant laici, fed fob facerdo- hora licebat bicis in provocationem dt de­
tes. ut pnediclum efl. Quintum, propter ho­ votionem effundendi fanguinem propriam, bi­
norem dc dignitatem facerdocalis officii dignum bere dc calice altaris fanguinem Christi , dc
enim dc juttum eft , ut charaflerem dc digni­ hac in caufa dc ad propofitum loquebatur
tatem faccrdoulem dc officiam quibus a com­ beatus Cyprianus eptot. 57. de lapfis: Et cum 2?"
muni populo diftinguuntur, etfi non quantum „ ad Jtoc fiat eucharistia. ut poflit accipienti·
ad rem dc effeflum ceteris paribus. in (ignis „ bus effe tutela , quos tutos effe contra adtamen dum miniftrant dc celebrant hoc facra- „ verfirrioS volumus , munimento dominica
menram . a ceteris diflinguantur , dc quadam „ fecuntatis armemus . Nam quomodo doextrinfeca in myfterii hujus oblationis digni­ .. cerrrus aut provocamus eos m confeflione
., nominis fanguinem fuum fundere. fi eto mitate refulgeant.
Unde quidam deflor diflus Albertus de Pa­ „ litaturis Christi fanguinem denegamus ? aut
dua , in quadam fua quadragcfimali homil. inl)„ quomodo ad martyrii poculum idoneos fa„ ccena domini , au : Congruit etiam inter „ cimus . ti non eos prius ad bibendum in
ecciefia poculum domini jure communica„ miniflros ecclefi· dc populum effe differcn„ tiam, dc ideo populo fuflkit effe.de corpodonis admittimus ?
„ re Chrifti : fed miniflros oportet effe quafi
Tunc igitur talis fervor caritatis erat fiagu„ animam corporis. dirigendo populum fubdi- laris privilegii . apostolo attestante cap. 1.
datum efl pro Cknfto not.
w tum , ideo illi corpus tantum , ifti etiam ad Philipp. /
„ fanguinem , in quo est anima . fumant . frdum ut tn eo credatis, fed etiam ut pro ilio
„ Ne etiam crederetur virtus hujus facramenti patiamini · dc fecundum Augustinum : Sicut α·ιβ>ι»πη.
„ aque principalius confifterc in fumptione dc „ nullus est melior in hac vita introitus
„ coniecratione. Si enim laici ad utramque fpe- „ quam per baptifmnm , tie nullus tutior
„ ciem admitterentur «qualiter tocerdotibus , ., exitus quam per manyrium , in quo ficut
„ dc fub utraque fpecie communicarent, faci- „ in baptifmo omnia tolluntur peccata -, in
„ le , crefcentc temeritate dc malitia homi- „ cujus mysterium fuper Christum primum
w nam , laici fbrtaffe dc muliercula poffent „ baptiratum , dc fuper Stephanum primum
„ pnrfumere aliquid non folum fic lumen- E ., pro Christo lapidatum, cvli leguntur aper„ dum , fed etiam conficiendum . quod quam ,. ti . Ceffai.te illo fervore caritatis dc devo­
„ detestabilis dc damnabilis enor^ffet , nul- tionis. dc hoc lingulari privilegio, quod erat
martyrii defidenum , utique ceffare debuit dc
„ lus fatue mentis dubitat .
Finaliter ecciefia debuit ceffante caufa tol­ debet hoc, quod in lignum illius defideni da­
batur laicis.
lere dc amovere effedum. Cum enim eucha­
Nec obstat , quod facerdotcs conficientes
ristias facramentum ecum fecundum virtutem
nominis , fit facramentum caritatis , qua fo­ fumunt fanguinem, in eis deficiente ilh cari­
is celat & operit multitudinem pe ttorum, tate dc devotione , de quibus pradiilum est,
i. Petri 4.- Itf primitiva autem e.li'u, lai- quia non folum pro fcipfis, fed pro tota ec­
corum caritas efferbuerat it\ tai.tum , quod ciefia . in qua non est exstinfla
pro Christiano nomine fidebant , ficut fitit in fcmpttçrnum exstinguetur ,
Cc c
Cuncti. Gqnera.. Tom. XXIX.
fa-

«dUH errores, ut videlicet
cie , ut evitentur pnedUli
Chriftus non credatur in hoc facramento dtvifus Cecundutn divifiooctn fpederam, fed quod
fub altera totus fit dt integer, contra id quod
Neflorius afferebar ; dc ne credatur iUud diflum
Chrifti neceflitatem inducere abfblutam, ut Pe­
lagie» afieruit > ita ut etiam pueris ufu rationis
carentibus > dc alito amentibus dari deberet,
& miniftrari, ne forte eto fub divertis fpeciebus aEus dc alius Chriftus crederetur, pnecipoeque apud illae qui intelHgere nequeunt ,
idem corpus per divinum miraculum fub alie­
nis dimenfionibus poffe in divertis locu con-

»et««.

77i
*MWO
cnatsn

ORATIO JOA^NIS DE RAGUSIO O. P.

77a

facrificium . Et etiam quia ad ipibs pertinet A flare ecclefiam , cum ad nullam prediftarum j—
non folum ad■ efficaciam
" ■ furnerc
"
, fed etiam acceptionum fe determinem quoad credulita­
cw*tm
ad fignificatjonem . Vnde Nicolaus de Lyra tem ecclefi* , patet quod peateftatio eorum
MM*
fuper illud Joanuis 6. Nifi maniucaventis , eft infufficiens ■
Ac. dicit Sacramentum cuchariftix non foDeinde cum proprie ad eccUfiam , devian­
» Ium proficit facerdoci fumenti , fed etiam tes A errantes a fide A in moribus , perti­
>* toti ecclefie, etiam illis qui funt in purga- neat corrigere , ad cujus judicium quemlibet
» torio. Cuius ratio eft , quia euchariftia noo fratrem errantem dominus, tamquam ad ineft tantum facramcntum , fed etiam facrificium obUquabilem regulam , remifit, dicens : <fi ft

ecclefie , inquantum continet Cbnftura paf- non amiserit, <hc ecclefia ; quoi fi ecclefiam non
fum , A ideo proficit omnibus fidelibus . Si •Mdfenr , fit tibi ficut etbniats & publicanus.
fumatur alio modo , ut a laico, tuuc proficit Matth. 18. patet, quod fiibmiffio ipforutn eft
fibi foli fumenti , quia officium ejus non eft in individuo vago , A in re inflabili A in­
offerre facrificium , fed tantum fufeipere fa­ certa , & per confequcns omnipo proccftatk»
cramcntum . A quia etiam apoftolis prece­ eorum eft infiifficiens ·, quia non (ubmittunt
ptive ditium eft. Hoc farne tn meam comme-Bfe abeui ceno judici , Secundo in declaramorar tonem ·. per qu* etiam verba in facerdo- cione
---- -- terminorum
------ :---------- -·- in --------’
rfua
- -podtorconclufione
i ■ “ *·*
tes conflituebantur , ut patebit . Ex his A rum , ponit trimembrem divifionem de com- '
aliis motivis. confuetudo A aucloritas eccle­
muniooe çorpons Chrifti , fit dicit quod pri­
fi* obtinuit , ut non conficientibus tantum­
mo modo communio corporis Chrifti dicitur
modo hoc (aeramentum fiib fpecie panis tra­ focietas fandorum. A folum talium eft unutn
deretur . Et hsec de pofitione mea prefen- corpus Chrifti myfticum, cujus caput eftChriti difla fufficiant , ad laudem omnipotentis ftus. Secundo modo communio figntficat faDei , cui fit honor A gloria in (recula fercu­ cramentum corporis A fanguinis Chrifti, per
lorum . Arnen.
cujus fumptionem dignam homo ingeritur ad
Expedita divino auxilio pofitione prim* A communionem primo modo acceptam. Tertio
fecund* conclufionum propofitarum pro veri­
modo accipitur communio pro congregatione
tate catholica , · pollergata etiam tertia, qu* omnium credentium in Chriftum , bonorum
ex dicendis dependet > accedo ad ultimam par­ Chnflianorum fimul dc malorum > A haref eft
tem ,prxfentis aflus , videlicet ad rcfponden.
vulgaris acceptio communis & minus propria.
dum objeilis partis adverf* . Et licet quam-CCirca primum membrum magifler proponens
plurimum cogitaverim, quem ordinem in re- intendit quod cornui Chnfti nu ilicum, quod
’'pendendo tenere deberem , an ordinem con- eft ecclçüa , fit focietas A ecclefia fenAoduficnum mearum , vel fii« politionis , tan­ rum , cujus caput eft Chriftus , ex quo
dem deliberavi potius Infcqui politionem pro­ declaratur , quod ipie intelligat per eccle­
ponentis . licet ordo doctrine A materie pro- fiam folum congregationem fidelium in gra­
pofitr exigeret oppotitum . In qua rcfpotitio­ tia conflitutorum, ut patet etiam per decla­
•Uflbne tenebo hunv modum , quia ea in quibus rationem fuam, cum dicit, quod in hac com­
convmimus vel differimus, referam breviter, munitate fidelium , de qua loquitur , talis
ut hoc venerabile auditorium percipiat tam & tanta eft unio . quod quodlibct membro­
convenientiam qunm differentiam noftram. In rum omnium bonorum eft particeps , nifi
primis igitur quod pioteftationem quam idem per peccatum mortale fit mortuum x abfeifmagifler nomine omnium fuorum propofuit i um .
in medium , videtur quod fit inlufficiens .
In qua re quantum deviet a veritate, oftenPrimo quo.id credulitatem fidei articulorum . ditor ex duplica capite. Primo ex ratione ca­
Secundo qu^.id ecclefiam quam profitetur rpitis , qu* ipfi Chrifto competit. Secundo ex
Tertio quoad tubmiflionem , qua dicunt fe ratione membrorum
A corporis
c<
Irorum &
, fecundum quod
velle fummitti correCb··· i m cafu quo defice­ corpus ejus in hac vita peregrinatur. Ratione
rent . t^uia in predicts l< vis folum flant in primi , fcilicet ratione capitis , probatur fic :
genere . circa quod latent «quivocationes , Propria ratio capitis accipienda eft ex propria
ut dicit Anfloteles , non terminâmes fc ad operatione ejufdem , maxima autem A propria
aliquod certum particulare & determinatum . operatio Chrifti hominis , fecundum quam ve- ,^„«,*2***
Nam licum fe credere articulos fidei ad illum rc & proprie eft caput ecclefi» , eft fatvare : m·
jntellefluin ad quem benedida Trinitas & do­ a qua operatione tamquam fibi maxime pro­
minus Jcfias prxeepit & vult credi . Cum e- pria , proprio vocabulo ac nomine nuncupari
nim voluntas benedictiffim» Trinitatis non in- voluit , Jcfus fcilicet , quod idem eft quod
notefeat hominibus , niti per feripturas fan­ falvator , quod nomen fuit fibi impeditum ab
das , quas cnntmg t bene A male intelligi ; «terno , licet ab angelo fuerit pronuntiatum
aut per ecclefiam . quam ipfe dominus non ex tempore, Iase* i. Et vocabis nomen ejus
finit errare; vel per revelationem- cum nihil _ Jefum , A Matth. r. quod
___ _vocatum
_______ eft _,ab
,r
eorum exprimant . patet quod infufficienter E angelo prius quam in utero conciperetur
articulos hdci profitentur
Similiter cum di- Cujus interpretationem A fenfum ibidem aneunt fe credere fanchim ecclei'-m per totum gelus exprimens , poAqqam dixerat: Et wcemundum diffufam . cum mul>’p!ex fit varie­ hi nomen ejus Jefum , fubjunxit ; tpfe rm«
tas in acceptione ecclefi* per totum mundum /alvum factet populum fiutm e peccatis <wvm.
diffufie . Nam multi dicunt ecclefiam catholi­ Quorumcumque igitur ipfis ChrifttN A falvacam tantummodo conflare ex pnedeflinatis , tor erit, utique A caput. Ex que ipfius profive fidelibus, five infidelibus, multi etiam di­ pna operatio eft Cilvare. .Serf ipfe eft falvatar
cunt eam conflare ex fidelibus in gratia gratum omntum heminttm , & mamise fidebam , ut
faciente conflitutis. Alii vero ex cunilis fide­
ait apoflotus fecunda ad Timotheum ca­
libus , in unitate fidei , ritu facramentorum , pite 4. £t ipfe eft propitiatio pro peccatis mrA praeceptorum Dei exiftentibus dicunt con- ftns, non autem pro noftris tantum , feti etiam
pr*

■■· ■«www*·'··

τη

nm *da

DB COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
• ut dicitar prims Joamda Avert & proprie capot non folum

774

in granaeongtagoragg, fej etiam in fide fibi unitorum &

— —
.eft caput omnium
..
r|gwo. eam X ergo ipA Chrifte·
C%T’ £ml**m , * «axio· fidritam, & mm unitate (aeramentorum.
Secundo declaratur falfius
tantum oaudm aefc»· , fed edam todns

AWWO

CHMlTI

pradidi primi
«<>♦*·
membri ex ratione condicionis ecclefir pere- mihuai
.
grinanrit dc militantis in hac vita, in qua ne» dHbttnü» eft lacer corp*· naturale hosni- oefle eft efle fimul malos cum bonis , quod
* nia > 9t corpse ecclefia myftieum, nt dJdt utique efficadffimis feriptunrum fit dodorum
0 doter fentes part· J- quisfl. S. articulo ,. tcftimooi» ofteodendum eft . Et primo qui­
« quia membre nataralia funt omoia fimul , dem ex fimilitudinibus quas Cbriflus adducit
* MO fie totem ecclefi*, neque quantum id in evangdio, quibus comparat prefentem ec~
» elle nitar* , cum cooftituatur ex omnibus clefiam , node Matthci 25. ait dominus*. 5i» hominibus qui fuerant a principio mendi , an/e e/ ntgiuan ca/erum decem cirginsbus. qutnt» ofqoe ed finem ipfius, <rai non font fimul ; que vidaUcet prudentibus , ri* qaunque fauns.
» neque edam quantum ad efle grid*, quia » Çuper quo fic ait Gregorius. Sed fciendum
|ui*B* nobis efl quod fiepe in facro eloquio re» edam eorum qui ftmt in uno tempore, qui*
·» dam carent gratia , eam poftmodum habi-- « gnum edorum prxfentis temporis ecclefia
» turi, aliis jam habentibus, Sic igitur mem- » dicitur > de quo in alio loco dominus di- M««»K i|
n bra corporis myftici non folum accipiuntur * cit : Mutet filius hominis angelos , & colli­
si fecundam qnod adu funt, fed etiam fecun- » gvw/ «mei» fcandala de regno ejus. Neque et» dum quod in potentia ·, quodam autem in » nim in illo regno bearitudinis, in quo pax
t» potantia, qun nunquam ad adum rodocun- «♦ fumma eft , inveniri poterunt fcandala qux
t» tur , quodam vero ad adum reducuntur * colligantur : Unde rarius dicitur : Qui ergo
m quandoque. Et hoc fecundum triplicem gra- » folverit unum de mandatis i/is minimis , &
n dum, quorum unus efl per fidem, fecundus * docuerit fic homines , minimus voeehnur ia
*· per caritatem vi* , tertius per fruitionem * regno colorum ; in quo, doétor qui manda­
* patri*. Sic ergo dicendum eft , quod acci- » tum foIverit, minimus vocatur ; cujus enhn
1» piendo generaliter fecundum totam tempus * vita defpicitur , reflat ut ejus prsdicatio
» mundi . Cbriflus eft caput omnium horni- *
> condemnetur . Quid ergo per hanc fenten» num : fed fecundum diverfo» gradus . quia »
1 tiam nifi prefens ecclefia regnum calorum
»» primo flt principaliter eft caput eorum , C>»* dicitur? Et quia ex utroque fexu fidelium
y qui adu fibi per gloriam uniuntur . Se- v multitudo colligitur, fimA· ecclefia decem
·· cundarfo eorum , qui ei artu uniuntur per » virginibus fimilis denuntiatur , in qua quia
0 caritatem vis , tertio qui fibi uniuntur ·’ mali cum bonis, flt reprobi cum dedis hint
m per fidem , quarto eorum qui uniuntur
admixti , rçôie fimilis virginibus prudentiw fibi folum in potentia nondum ad silum ·> bus , fiuuifijue efle perhibetur . Quoufque Orra·**,
•t red udi, quandoque tamen reducendi per »» enim hic vivimus, necefle eft ut vitam prxw divinam predeftinationem . Quluto eo- » fentis fieculi permixte agamus* Boni enim
»> rum qui fibi uniuntur in potentia , qu* » foli nuiquam funt nifi in c*k>, flt mali foli
» tamen nunquam reducetur ad adum , » nuiquam funt nifi in inferno : h*c autem vita
» cujufmodi i funt homines in hoc mundo * qu* inter edum flt infernum fita eft, ficut
»· viventes , i. qui non funt predcftinati , qui ►> in medio fubfiftit, ita mixta utrarumque par* nunquam fibi uniuntur per fidem , aut ·> tium cives communiter recipit, quod tamen
» caritatem, qui tamen decedentes dc hoc » fanùa ccdcfia flt nunc iodiflinde recipit, flt
» mundo, definunt elfe in potentia ut unian- » poftmodum in egreÆooe difccrnet.
w tur Chrifto , hec in fumma fandus Tho-D
hem ianda ecclefia comparatur fagen* mif- ts»ni tl.
»» mas ubi fupra .
fr in mari, fle ex omni genere pifeium con­
Ex quibus fcquitur primo quod Chriftus greganti . Idem ubi fupra Grcgoiius homilia
eft caput principaliter ecclefi* triumphantis , ·> 11. : Sanda ecclefia ugen* mifiT* in mare
ôc non folum animarum omnium , fed etiam » comparatur , quia flt pifcatoribus eft comangelorum , fecundum illud quod apoftolus * mifla, flt per eam quifque ad rternam redicit ad Coloflenfes a. loquens de Chrifto , H gnum a pnefentis fieculi fiudibus trahitur ,
çw efl canui omnis principatus d* paiefiatis, fle » ne in «terne mortis profunda mergatur ,
ad Ephefios t. quod confinuens eum , fcilicet >» qu* ex omni genere pifeium congregat ,
Chriftum , Deus Pater ad dexteram fuam irr * quia ad peccatorum veniam fapientes fle
edeftibus fuper omnem polefialem , tf* pnneipa- w fatuos . liberos flt fervos , pauperes flt ditum . d* ttrtuiem , d* dominationem , dr omne »» vites, fortes flt infirmos vocat , fle infra :
nomen quod nominatur , non folum in hoc fe­ ·> Nunc enim bonos malofque communiter
cula , fed etiam in futuro, fjr omnia fubjecit •t quafi permixtos prices fidei fegena coatifub pedibus ejus , ύ' ipfum dedu caput fuper » net t fed litus land* ecclefi*, id eft fini»,
omnem ecdefiam , qua efi corpus ipfius & ple- E >’ judicat fagena quid trahebat. Et Chryfoftoi».
nitudo ejus qui omnia in omnibus adimpletur . ·’ mus fuper illud : Collegerunt bonos in vafa
Sequitur etiam quod Chriftus aft*caput fecun- n fua , flic, inquit : Ecclefia media eft inter
soomB

dario ecclefi* militantis, de qua in pnefenti
loquimur, ordiae tamen prafcripco fervato in
perfonis, flt non folum aliqaorum, fed etiam
omnium hominum, qui ab initio mundi fue­
runt. , fle erunt nique ad finem mundi ; hi ta­
men adualiter Chrifti ecdefiam militantem
conftituunt , qui adu Chrifto aliquo modo
uniuntur, fcilicet per fidem aut caritatem . Ex
quibus manifefte colligitur, quod Chriftus eft
Concil. Generuf Tom. XX1X*

oelum, quod eft tantum bonorum locus ,
fle infernum, qui efl tantum malorum. Ipfa
rzro ecclefia eft media , quia indiflcrcatcr
boom fle malos colligit.
Item ecclefia militans comparatur are*, fe­
cundum illud Lac* 3. fpfe nos baptizabit tn
aqua & igue , d* Spiritu fando : Ctepu ventilabrum m manu ejus , d" congregabit triticum m
horream fuum , paleas autem, flic, tibi per aream
Ccc a
Joan*
w
n
<·

ORATIO JOANNIS t>E RAGüSIO O. P.
77e
intelligii Ac defignat pvsfentcm ecck- A » vafa anna & argeptea, quod dupliciter in—
fiam, ut exposusot communiter fandi, Ac pm- * tdligkur.- uno modo per vafa aurea Ac ar< ag*» ;
fertim Auguftinus , qui fuper pfidmo 15. In» gena inselliguntur tWM ,-per lignea Ac fi» dica me domine, dicit: Area eA ecclefia hu·» lUlia» reprobi , Ac fic, qnod fiaquitur, quo·· jus temporis : tepe diximus Ac, flap·· did- * dam in honorem, refont ad vafa tana Ac
·» mus, Ac puteam habet , Ac frumentum . * argentea , ynsdaw in nenf—fiam , refertur
Item ad Petrum diaconum in libro dc fida » ad lignea. Ac fiAilia vaft. Alio modo per
w dicit , cap. 4}. FirmiiTime tene, At nulla- » vafe aurea Ac argentea iatelliguntur boni in

77j

Joannes
ΑΜΝΟ
CHAfSn

tenue dubites . aream Det ede catholicam * prafenti, five eledi five reprobi, per lignea
ecdefiam, & in ea ulque ad finem fieculi » At fillilia omnes mali in prafenti., five re­
frumento mixta» paleas contineri , Ac in- * probi five eledi , Ac tunc quod (equitur ,
frai In fine vero ûaculi, bonos a mali· et- » quadam in honorem, quadam in contumetinm,
iam corpore feparandos, quando veniet Chri- * refertur indifferenter ad utramque . Primo
ftus habens ventilabrum in manu fua , Ac » trgo modo exprimitur fic : In magno do­
permundabit aream fuam , Ac congregabit * mo, id eft , in ecclefia , no» folttm fient m
triticum in horreum fuum , paleas autem B* fa aurea, id eft , elefli perfodi, Ac argen­
tea , id eft , eledi imperfiedi , ftd hgnea ,
comburet igne inexftiqguibiU id eft, reprobi aperte mati, eternd incendio
Item eadem pnsfens ecclefia comparatur nu­
pnrparati, & fiBiâa , id eft , reprobi fifl·
ptiis, de quibus Matthei ia. dicitur ; Simde
boni. qui non ita aperte funt mali : Φ qua­
eft regnum calorum homini regi qui finit nu­
dam quidem , fcilicet vafa aurea Ac «gen­
ptior film . Acc. qui egrcffi congregaverunt om­
nes quot invenerunt, bonos & malas , & em­
tes, funt in honorem, fcilicet in ufum hono­
rabilem ordinata , hic gratia , Ac in futnrfr
piéta funt nuptia dtfcumbentium. Ubi, ut Greglori».
Quadam autem, fcilicet lignea Ac fi- gorius inquit , aperte oftcnditur , quia per
dilia, m contumeliam , id eft , in ufum vi- *
w has regis nuptias ecclefia dcfignatur , in qua
* mali com bonis conveniunt, permixta quipkm, hic culpd, Ac in futuro gehenna. Se­
cundo modo legitur fic : In magna domo ,
* pe efl diverfitate filiorum , quia fic homi» nes ad fidem generat, ut tamen omnes per * id eft , in ecclcfia , non folum funt vafa
m imitationem vit» ad libertatem fpiritualis
„ aurea iÿ- argentea, id eft, omnes boni per, Ac hoc five
prafeiti
w vita » culpis exigentibus , non perducat. _ « feAi Ac imperfedi
,
._ r
_____ ,
* Quodque namque hic vivimus, &c. ut fu-C,. five elecli , fed & lignea & fifhlia , id eft,
-mali aperti Ac occulti , Ac hoc 'fimilitef
» pra de decem virginibus, &c. Idem fuper
* illud Matthai 11. Intravit autem nex ut w- „ five eledi five reprobi d- quodam quidem 4
»· deret difcttmbtntes, Ac vidit ife hominem non v fcilkct ex utnfque . tam ex bonis , quam
» vefiitum vefit nuptiali , Acc. dicit : Intrat e» ,. ex malis , funt m honorem , fciBoet ekifti :
» nim ad nuptias, fed cum vefte nuptiali non „ Quadam autem in contumeliam , fcilicet re» intrat, qui in fanda ecclefia axiftens fidem
„ probi . Ex bonis enim quidam ad tempus
h habet, fed caritatem non habet. Et Simon
„ tantnm boni fnnt , tamen in fine rant
de Caflia fuper illud : Egnefi funt fervi ejus n mali , Ac hi funt in contumeliam .’ Qui­
ia viat , congregaverunt omne/ quos invene­
dam autem perfeverantes in bono , Ac hl
runt , bonos & malos. (fi hnplera font nuptia
funt in honorem . Similiter de malis quidam
dtfcumbentium , Atc. dicit , quod ex omnibus ad tempus funt mali tantum , tamen in fine
funt
boni , Ac hi font in honoretis: Quidam
» nationibus crediderunt homines . ex quibus
e ecclefia impleta eft, Ac ex malis Ac ex boautem funt perfeverantes in malo, Ac hi font
»> nis Chriftianis confiât ecclefia , Ac mixtum
in contumeliam. Ecce quam planum & aper
* eft ecclefia Chrifti corpus, quamquam ipfe Dtum teftimonium factarum feripturarutn, Ac
»» velit eam exhibere gloriolam, non habenfânûorum doliorum . quod pnafens fanâa ec­
clefia militans continet ia fe bonos Ac malos,
» tem maculam neque rugam : fed in area
prxdeftinatos Ac pnefeitos , fieut navicula qu»
·» negotium agitur ubi pale» funt Ac triticum.
Chriftum cum apoftolis Ac Judam continebat,
»· nondum enim ventilabrum excudit unum ex
·· altero , fed boni Ac mali difeumbunt in
qui Ac inter apoftolos habebatur apoftolus. Eft
m nuptis ecclefi» mibtantn, difpari vita . di„ ergo , ait Auguftinus fiiper pfidmo 5 r. in
»> fpari cultu, difparibus moribus atque meri.. prologo , regnum terrenum Ac regnum cc>· t»s , quoufque decernat fuper tstrumque rex,
„ kfte , regnum eradicandum , Ac regnum in
>. qui novit non perperam . fed in veritate
„ sternum plantandam . Modo in hoc fieculo
„ proferre judicium, qui excludet merito ex„ cives utriuique regni permixti funt, corpus
„ eludendos , Ac jufto abfque macula fuper „ regni terreni Ac corpus regni ccleftis commenfim ecclefi» epulantes in pace dimittet,
„ mixtum eft .
hem pr»fens ecclefia comparatur arca Noe ,
Poft hçc declaratur pnsdiâa veritas catho­
in qua animalia mitia fuerunt cum immitibus, lica ratione fundata in veritate divinarum
______
cervus cum columba, Ac homines cum ani-E fcriptvrarum. Ac aflumitur fic: Ecclefia ca­
malihus, per qu« boni & mali in arca eccle­ tholica eft illa ecclefia, quam fideles profiten­
fi» fignificantur,
tur in fymbolo um .apoflolorum quam etiam
hem ecclefia militans comparator domui Niceno , cum dicitur : Credo in Spiritum
magne , de qua apoftolus loquitur : In mafandum , fahflam ecdefiam catholicam, Ac ino­
gna dome , inquiens, non folum J uni vafa au­ rum : Et unam fanflam catholicam Ac apoftorea & argentea , fed etiam lignea , & fiüilia , licam ecdefiam. 4ut igitur profitentur id quod
quadam quidem in honorem. quadam autem credunt , aut id quod non credant ; aut fo«n contumeliam i Ubi inquit glofla: In magna lum id quod dubitant. Non eft dicendum ,
„ rfomo , qur eft ecclefia , fcilicet domus quod profitentur id quod non credunt, quia
„ Dei viri , columna & firmamentum veri- tunc mentirentur; nec id etiam quod dubi­
„ matis. j. ad Timotheum a. non filum funt tant , quia ncc non haberent fidem , qu» eft
fir-

»
w
»
»
*
u
·»
»
»

ORATIO JOANN1S DE R.AGUSIO

O. P.
77«
dubitatio A phet® , de quibus cauto* noe reddidit domia.swso excladit. Oportet igfenr quod profiteantur id nus, dicem: Attendite a falfis prophet!s , qui smno
CM
ΜΓΠ
**
,rn
<"SJTr*
firflliter credunt. A«t iginir ulterius cre­ veniunt ad vas tie vefiisnetttis ovium, tntnnfe<us c
dunt fe effit de gremio ecclefia catholic® . autem funt lupi rapaces. Oportet igitur quod
Non profitentur, aut non? fi non, tunc hrn- cena & manifcfta fint figna & indicia eccle­
ntifimentiuQrar quando dicunt apud eoa ef­ fi® catholic*, per que difccrnantur oves a lu­
fit ecclefiam cattabeean , vd fe efle de gre- pis. Hajus autem figna funt unitas fidei, uni­
jnlo ecclefi® catholic®, ex quo non credunt us fàcrafliflDtornm fic prsceptorum Dei ·
fe effis in ea ; fi fic, oportet quod per all·Item Chriftus refolvens ultimam corredlioquid, .accipiant hujufmodi credulitatem . Aut nem fratn* remifit ad ecclefiam . ita dicens .
igitur hoc erit, quia nota eft en pnedeftina- Si te nam audient, dic ecclefia , fi autem eccle- Mmts. *.
tio, aut quod fint in gradi gratum faciente fiam non audient, fit tibi fictu ethiutus & puconftituti per fe, aut quia habent per revela­ biioeiuu. Aut ergo Chriftus remifit nos ad ationem : Sed non primo modo, quia cum di­ liquem denum judicem aut incertum. Non
vina prxdeftinatio nihil ponat in prrdeftina- eft dicendum , incertum, quia tunc nunquam
to, cum fit Ibla divina vohsio, qua ab «ter­ B fratn* corrcdio fequeretur. Oportet igitur quod «ta»,
no voluit aliquem ad vitam «ternam ordina­ ad certum judicem tranimixtat nos . Cum igi­
re , non poteft effe nota pradeflinaso, nifi tur ecclefia pnedeftinatorum & m gratia con­
quantum fibi a Deo revelaretur t Similiter ne­ fli tutorum, fit homini incerta, ut didum eft,
mo fecundum fe , nifi fibi reveletur, fcit an oportet quod hujulmodi remiflio fit ad cccleamore vel odio dignus fit, ut fcriptura dicit. fiam, qua fit nota <3( certa viatoribus , fe­
Si igitur hcretici credunt fe efle de gremio cundum flatum vi® prafentis , cujuftnodi eft
ecclefi® catholics, oportet quod habeant hoc ecclefia catholica in unitate fidei & (aera­
per revelationem , & tunc unuiquifque eorum mentorum ubique per orbem perieveran*. Ex
examinet coram Deo confcientiam luam, ubi quibus patet, quod corpus Chrifti myflicum,
1 - -ι-IJ Λ,> quando hoc fuerit fibi revelatum . Si-igi- prout in hac valle raifen® peregrinatur, qùod
ΐίΓΐ tur nue,eru* prmreflinarorum tantum , vel co- eft ecclefia ejus , non folum prxdeftinatos aut
•«Mte cMti- rum , qui funt in gratia conftituti, effet ec- folum in gratia gratum facienre constitutes
ΐΐΖΊΧ/ΖΓ défia catholica, patet quod nulla eflet certi- retinet & comprehendit, fed inftmul bonos &
Uto*
» quod
nullo modo eft dicendum malo*, fide redos, Chrifto capiti adherentes.
___ «JZT
____ tudo ipfi'»
.
.
catholica , qu® eft civitas fuper C
Ulterius ex prrdidis poteft colligi una dc-j*·
SJ·? w montem pofita , id eft, fuper Chnftum ®di- feriptio ecclefic catholic®, tali* videlicet f‘e,“',u4
ficata. qu® non poteft abfeondi, unde Chry- quod ecclefia eft Corpus myfticum organicum,
p*i«,carjc foftomus fuper Matthaum & ftiper hoc ver- nde Chrifti animatum . Corpus ponitur loco
MmL C 4Z bo : Λο* potefi civttas nbfondt, & allegat fan- generis, additur Myflicum ad differentiam cor­
wJy?*0, Ou* Thoma* eum : „ Hcc civitas ecdefia fa­ poris naturalis , licet ad fimilitudinem cjuf­
llu* Thomas cum: Brc Civitas ecclefia fan­ dem dicatur, fic Organicum propter diverfidiorum eft, de qua dicitur in pfâimo : Glo- tatem ftatuum, graduum & officiorum, ad firfu. n.j
riofa diüa funt de te, civitas Dfi. Cives ejus militudinem diverforum membrorum in cor­
funt omnes fideles , quibus apoftolu* ait : pore naturali, qu® funt diverfe organa , qu®
Vos eflis citri frnftorum, hrc ergo civitas declarans apoftolu* inquit i. ad Corinth. 11.
pofita eft fupir montem Chnfti , de quo Sicut corpus unuai efi , (V multa membra ha­
Danielis a. dicitur : Lapis 'abfaffus fine ma­ bet, omnia autem membra corporis cum fint mul­
nibus faüus efi mons maenus. Sane non po­ ca , unum corpus funt, tta dr Chnfius habet mul­
/»»«« . teft abfeondi fupra Chriftum pofita, etiamfi ta membra in fuo corpore, & iterum: Vos nu»· ipfa yoluerit. mons enim qui eam portat D/em ejHs corpus Chnfit & membra de membro,
» facit eam omnibus manifeftam , fic & apo- & iterum . Strut in uno corpore multa r; rmbra
» ftoli , & facenlotes, qui fundati funt in habemus, omuta autem membra non eumdrm aw Chrifto, non poffiint efle abfeonditi, etiamfi Hum habent : ita multi unum corpus fumus in
m voluerint, quia Chriftus eos manifeflat. Ilee
Chnfio , fin^uli autem alter alterius membra . Et
Chryfoftomus. Qu® idcirco fupra montem po- ficut unupj membrum fervit fibi & tot» cor­
fita dcfcnbitur , ut & habitantibus in ea fit pori , fic in ecclefia militante diverfi in diverfirma fic certa fecurira* , & ut cunelis exteris fis flatibus & officiis fibi & aliis in ecclefia
fubminiflrant. Ex quibus verbis fic fententiis
pateat ad eam confugere feu venirc volenti­
bus : in qua licet gratia Dei infunt, ut firmi­ apoftoli clare habentur prxdidla particule
ter credimus, multi pnedeftinati & multi in tres, fcilicet , quos* ecclefia eft corpus myfligratia conftituti, quorum mentis adhuc duwt cum, organicum , additur autem . fide Chri­
mundus , non tamen propter pr*dcibnationcm fti animatum , per quam ecclefia militas in ta­
aut gratiam qu® occulta funt iancla ecclefia li effe conftituitur, fit ab omni alia ecclefia ,
dicitur catholica , fed propter communionem five congregatione diflinguitur . Dicitur autem
tiffius fidei, facramentorum, fic pneccptorum, E animatum fide , quia ficut anima corpus, fic
qu® omnibus poflunt efle nota fic communia, fi des animam & fpecialitcr formata per gra­
tiam vivificat , fecundum id ad Romanos t.
bonis fcilicet & malis .
Item pnedeftinatio & gratia hujufmodi ec­ & io. ad llebneos: Jufius antem meut ex fi­
clefi® quam fingunt adverfarii, minus nota eft de thzit, quod pon folum intdligendum eft
aliis , quam ipfiûnet qui fe dicunt in eadem de fide formata, fed etiam informi, quia d'­
exiftere : igitur quamtumcumque fulgerent per fem mali fideles per fidem , & in feipfis vi* .
mundum bonis operibus , cum frpe angelus vunt, licet non vita perfcdla , & ceteri* mem­
fatane transfiguret fe in angelum lucis , non bris ecclefi® ac Chrifto capiti conjunguntur , &
propter hoc auderet homo feipfis conjungere, multas vit® operationes exercent. F.t ita fe ha- u<ei. ' **"
tamquam ecclefi® catholic® , quii femper du­ bet fidelis peccator ad caput Chrifti, & ad cor­
bitandum effet de ipfis , an client pfeudopro- pus ecclefic, ficut membrum in corpore natura?77

na adhiBflo ad credibilia, quam

779
ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.
7S·
rali, non quidem mortuum- totiriuer fe prm-A Ex hoc argumentor fic · Nihil erronei —*·
, cifum , fed tamquam membrum mortificatum fidfi fiibeft aut fubefle poteft articulis fidei , awwjb.
M>
.
UL
ii
_
._
(a>£>
λ —ι-...ι_ xa-i ...
ritt
fe unitum corpori, quia adhuc in ipfo eft ra­
go tub inûi aut hi ipfa non fubeft, nee po­
dix vit», fcilicet, ipfe fides. ,
Non igitur veram eft quod fidelis per pec- teft fabese aBquSd erronei aut ftlfi . AflumτΑ t catum moriatur ex toto , aùt abfiândatur a peum pro mined pane probatum eft, fed ma- '
m V ** η corpore , ut proponens dicit. Et de mortifi- jor pattt, quia qua ratione fub uno articulo
cationc quidem dicit ûnâus Thomas j. par­ daretur frlfam , eadem ratione ftc fub alio ,
te fumttut, articulo j. loqucns dc hujufinodi & ipfe tota fides vacillaret, & omnia ia du
peccatoribdr fidelibus.- „ Percipiunt, inquit , bium verterentur . Çtaod nullo modo eft di­
„ tamen (ales a Chrifto' quemdam aQum qui cendum . Secando , ecclefia regitur a Spiritu Nm r
„ eft credere, ficut fi membrum mortificarum fando, fed Spiritus fendus errare non poteft, £*· *
„ aliqualiter moveatur ab homine. Quod e»- ergo neç ecdefia. Prima pars innuitur tam
iJk. «
apoftolorum, quam Nicaoum,
„ iam non fiat membra abfcifla, oftendh Au- per
, fymbolum
,
„ guftinus contra Donatiftas, dicens: Si cujus cum ftitim poft articulum Spiritus fenâi ,
„ eft manus arida , veram quidem * eft mem-Bcum dicitur. Credo in Spiritum fanchim, fubaniculus de ecclefia , videlicet, fen„ brutn, quamvis fine fengtune fe inefficax , jungirur
j
„ & mortuum , fic fe fides cum fit vera, ta- -.latn ccciefiam, catholicam·, ut fit fenfus .
„ men fine operibus mortua eft : Et habetur <('.redo in Spiritum fandum, fuppk* dirigen­
tem , gubernantem, fe fanâificantem fandam
„ 1. queftione t. Sicut urgeri.

——. .
*wwq
cmtim
nim
MH-

, imo fe vivificantem, ut dicitur in
Alii vero fiç deicribunt ecclefiam. Ecclcfia ecclcfiam
<
fanâa catholica militans five viatrix eft uni- fymbolo
i
Nicano. Unde Albertus Magnus in
fymboli quam ponit in traftatu
verfitas fidelium bonorum fe malorum ortho- expolitione
<
officio tnifl» , dicit : „ Deinde fuum :'ymdoxam fidem tenentium , in facramentis ec- de
<
c 1 efiafticis focietatem habentium : qu» in len­ „ bolum pofuit Jacobus minor, dicens^ Santentia in idem redit cum prima . Sed jam ad „ tftam ecclcfiam catholicam , fanQorum comid quod in prima generati fuppofiiionc one- „ m unionem ; refpiciens enim ad hoc quod
mifimus , fe fape promifimus , greffus noftro· „ fanftus Spiritus datur & mittitur ad iàn
dirigamus, fcilicet, ad probandum ecclcfiam „ dificandum creaturam , qu» fanflitas nuncatholicam errare non pofle. Pro cujus decla- .., quam fallit in ecclefia , fed nonnumquam
mr'.'ûm ratione ponitur talis ptopofitio : Impoffibile C
fallit jn perfona , dixit , fantftam eccleJ", ^7*/, eft ecclefiam Dei militantem catholicam erra- „ fiam . Et quia omnis articulus fundatur
·** ·”· «a re in his que fidei funt fe neceftitatis ad fe- „ in divina fe «terna veritate, fe non fuper
r*n. * ' lutem . Qu» propefitio licet quondam fuerit
creatam veritatem, quia omnis creatura vaapud omnes doclores catholicos , & fanflos , „ ra eft, fe non habet folidain veritatem ,
. & alios fideles, fe nunc fit principium fidei „ ideo iste articulus fic telblvcmfos est ad
per fe notum fe msmfcftum , tamen propter - proprium opus Spiritus fanâi hoc est, erequnfdam qui eam trivole difficultant ad con-> „ do in Spiritum fanftum non folum fccunfolationem fi.Iefinm , fe eorum qui eam diffi- „ flum fe , ficut dixit precedent articulus ,
cultin»e< confutationem , i plain ex fundamentis „ fed etiam credo in eum , fecundum proin Tiernum funditis fiicrx fcriptnrx , multi­ ,, prium opus ejus quod fe quod fanflificat
pliciter probabimus in pra-fenti . Et primo , „
. ecclefiam , quam unflitarem profudit in fil·
quia predicht propolîtio virtuahter eft articu- „
■ cramento fe virtutibus fe donis que dat ad
lus fidei ut patet in fymbolis tam apoftolo- „ fanflitatis perfedionem , & eamdem in mirum quam Niccno . In quibus fideles profi- M
i raculis & donis gratis dati», ficut fapiententur , fe credere fandam catholicam cccle-D>„ tia , fcientia, fides, diferetiofpiritum , opofiam. In altero enim dicitur: Credo in Spiri­ .. nrin unitatum & prophetia , fe hujufino- u cw. i
tum ianctum , fanflam ecclefiam catholicam . „ di qu» dat Spi itus ad fantflitatis ecclefi»
In altero: Et unam fandam catholicam fe a- „ demonstrationem . Hrc Albertus .
Similiter patet per illud Joannis 14. Jfcgopoftoheam ecclcfiam. Idem autem eft credere ccciefiam crh^firarn efle fanûam , & ecr Ao PtKiem, cr Altum Ptrrtvleatm ^abi/ vobit ,
clefiam catholicam non pofle errare in his , Similiter per illud : Paracletus autem Spirimi
quem mittet Puter m nomme meo, ilie
qu® neceflana font ad felutem : quia pro tem- fiutltei
.
to-ο Cypriv pore quo erraret in prxdifHs , non effiet fan- t or daccust rnnnta. Et per illud ·■ Multa Jtabeo
da, fed effet macutara errore mortifero pec­ tvbis dicere, fed aon pofefhs portare modo, cum
cati mortalis . „ Unde beatus Auguftinus in autem venerit Spintus ventaris, ille vos docebit
expolitione fymboli. Ifta eft fimeta ecdefia» omnem verita’em. Per omnia & fi milia datur
„ non habens maculam aut rugam : multi e- manifestiffime intelligi commifiun fuifle rtgk,
„ tenim alii ecclcfia· congregarunt, ut Mar- men ecclefi» Spiritui fanflo, Christo pnsfen„ cion, ut Valentinus . ut Kbion, ut Mani- tia corporali ab ecdcfia recedente , fecundum
„ cheus, ut Arius . fe ceteri omnes heretKi. E illud
non ue·
--- 5/
-- ego
-e non
—- ubiero,
--·— Paracletut
“—
nu.
„ fed ille ecclefiæ non Huit fine macula vel met ad vos: fi awem abiero, mittam eum ad
„ ruga perfidi» ; & ideo dicebat de illis pro- vos. Et Spiritus fandus docuit ecclefiam om­
m neeeffa„ pheta t Odivi ecclefiam malignantium , -er ■ um nem veritatem, fcilicet, ad
„ impiis no» feMo. De bac autem ecdefia riam, fe in fignum hujus infifibilis\miftonie
- aflatenti»,
—’ -Spiritus
-datus ia
„ qu» fidem Chrifti integram feraat , audi &
bili , fcilicet in
„ quid dicit Spiritus fandus in canticu can- die pentecostes in
careris fidelibus,.
,v ticorum .· Una efi columba meo , perfeüa maa , linguis igneis, apos
erat ecdefia, fe qui eum
„ eletia genitria fins. Qui ergo hanc fidem in ia quibus pro
„ ecdefia fufccperit, non declinet in confilia constituebant. Secunda purs pate», quia Spiri­
vanitatis, fit cum iniqua gerentibus non in- tus fafhis dicitûr a Christo Spiritus veritatis , qui a Patre procedit, dc cum fit Deus
„ ttocat Hac Auguftinus .

qui

7li

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

78»

.qui est prima veritas, errare non potest. SedAetiam quod dixit fuperius Chryfostomus, Beimage dicet adverfarius quod pnedfela verba da flt Hieronymus.
cHimTi
Milin font de apoftoli* Ac primitiva ecdcfia, quando
Pneterea Christus fuit exauditus in omni- CM!I.
ecclefia erat in vera imitatione doctrine At vile bus petitionibus , & rogationibus, fed ipfe roChrifti conftituta -, fed recedente ab imitatione gavit pro fidq, Petri, ut non deficiat, ergo fi­
Chrifti, & immergente fe vitiis & peccatis, des Petri non deficiet, nec deficit ■ Pnmum
reccflât ab ea Spiritus fandus* qui non ha­
patet ad Hebneos quinto, ubi dicit Aposto­
bitat fa corpore fubdito peccatis. Sc ptr con- lus, quod Christus exauditus est pro fua re­
fequens , incidit in varios errores & haérefes -, verentia, Ac Joannis 11. ubi Christus ait ; Pa­
_ -------- -- fed Contra Chriftus promifit tndefedibiiem fui ler gratias ago tibi quoniam audifii me ego e}~γΛ^ίΓ- affiftentiam eccfefic, ufque ad confummatio- F»m fciebam quia femper audis me . Secundnm
nem foculi, ideo pnedida non foluna iqtelli- patet Luce ai. ubi dominus ait ad Petrum *
·*- i» at» guntur de apoftoli», Si primitiva ecclefia fed Bgo rogavi pro. te, ut non deficiat fides tua .
fimpliciter de ecclefia duratura afqpe ad finem Hoc autem non potest intclligi de fide perfoculi, Aflumptum patet Mattk ultimo, cap. fonali Petri, quia in illa defecit in trina ab-<" γ
Euntes docete omnes gentes , Acc. £t fubdit . Bnegatione,
**" c»n*i·
negatione, ut patet ex textu evangelii, &
Ac fifi-**"
c*"'
Et occa ego vobifeum fum omnibus diebus ufque militer patet ex verbis confequentibus, cum
nd confummationem foculi, Manifefium eft au­
fubjungitur : tP tu aliquando conveifus confir­
tem quod apoftoli non font, nec erunt in ma fratres tuos, qui utique non diceretur conhoc mundo ufque ad confummationem fecu- verfus, nifi fuiflet prius a fide propria averli, non igitur pro ipfis fbljs diftum eft, fed fus. Intelligendum est igitur, quod Christus
& pro fucceflorjbus eorum duraturis ufque rogaverit pro fide , quam ipfe confeflus fue­
ad confummationem foculi. Unde «Chryfofto- rat, duna dixit : Tu es Chriftus Filius Dei vi- ttsm >s
mus in homilia fuper hoc eodem paflu: Quia vi , Ac fuper qusm ipfe Christus fundavit fuam
vero eis magna injunxerat, erigens eorum fct> ecclefiam, eodem domino dicente Tu es Pe­
fua dicit : m Ecce ego vobifeum fum, quafi di- trus, <P fuper hanc petram sdifiabo ecclefiam
u cat , ne dicatis difficile efle injundum ne- meam . Pro fide igitur ecclefie Christus roga­
η gotium , ego fum vobifeum , quia omnia fa- vit , ut non deficeret, Ac non pro fide perfo» ck> levia . Non autem illis folum dixit fe nali Pqtri . Quare fi in iliquo neceflanorum
»» futurum efle , fed & cum omnibus qui poft ad fahitem pro aliquo tempore erraret, aut er* illos creduat, non gnim ufque ad confum-C raflet ecclefia totaliter, Christus dominus Ac
w mationem foculi apoftoli manfuri erant , prima
]
verius non dixiflet verum, nec fuiflet
» fed ficut uni corpori fidelibus loquitur . exauditus
<
pro fua reverentia , quod est con­
» Hec Chfyibftomus . Item Beda. Ex hoc tra
i
pnedida, & omnino falfiim.
Unde Al* autem intelligitur quod ufque ad finem fo- »
■ bertus Magnus fuper eodem paflu, Ego ro- Im> ,.
Mwk
* culi non funt defuturi in mundo» qui divi- i»» gavi ut non deficiat, fcilicet finaliter , fides
» na manfione At inhabitatione fint digni in i»» tua . Hoc argumentum efficax est pro Sede
>■ U <·
Matttoi.
» ecdcfia. Item in glofla ordinaria habetur in Petri , Ac fucceflore ipfius . quod fides non
* fic ■ Quod apoftoli* per fucceflîonem uni- »
i finaliter deficiat .· .Von adjiciet ultra ut perf
>r verfeli ecclefie promittit. Nota quod ufque >» t ranfeat perte Belial·, univerfus inteiiit ; Hrc
» ad finem foculi. Item Hieronymus ibidem : n
< Albertus. Item Gorramus , Ft des tua , id est
w Qui ergo ufque ad confummationem fxculi », ecclefie tibi commiflk, fcilicet Romane ec»» cum difeipubs fe efle promittit , Ac illos „ clefie . Unde hoc est argumentum quod
>» oftendit femper efle viduros , Ac fe nun- ,. fides Romane ecclefie, quam in ea Petrus
m quam a credentibus receflurum. Hec Ilie- „ plantavit , fit femper duratura . Hasc ille.
»> ronymus.
D'
Item quod Christus rogavent non folutn Ittffl ιΓονο*η
Si igitur ecclefia aliquo tempore erraflet , pro Petro & apostolis, fed pro omnibus fe- *£*°'"£,7
aut erraverit de fado, quomodo Chriftus erit quentibus, patet manifeste Joannis decimofe.o**aut fuit femper cum ea omnibus diebus? Si­ ptimo, ubi cum premififlet ardentiffime cari-’11·
militer euam promifit afliftentiam Spiritus fan­ tatis pro ipfis dtfcipulis orationem , ut, Pater
di ufque in sttemum ita dicens Joanni 14. fanile , ferva eosin nomine tuo, quos dediftt mihi
/go rogabo Patrem , & alium Paracletum da­
ut unum fint, ficut <p nos. Er infia · Sanfhfibit vobu ut maneat vobifeum in sternum , Spi­ ca eos in ventate : Sermo tuus veritas efl ; fiau
ritum veritaris\ Sed dicet adverfarius : Prsedi- tu me mififii in munduqi , tp ego mifi eos ia
da verba dida funt apostolis , cum quibus mundum , & ego pro eis fanllifico me ipfun ,
fuit Christus, quamdiu fuerunt ip hac vita , ut fint dr ipfi fanjificati m veritate. Post hec
eos hic per gratiam protegenda, Ac in per- fubjunxit : Non pro eis rogo tantum, fed cP
fecutionibus adjuvando. Ac p<ftt hanc vitam pro eis qui credituri funt per verbum eorum in
fuit flt erit cum eifdem per gloriam ufque ad me, ut omnes unum fint, ficut tu Pater in me,
confummationem foculi, & ufque in «ternum <P ego
w in te : ut mundus credat
___ ____
quta tu me micum eifdem manebit Spiritus fendus, undçE/)ft.“Et patet, quod omnes qui crediderunt,
pnedida verba non videntur extendi ad a- Ac credunt, five credent ufque ad finem foIkN , fed
ad apostolos* Contra
Kbc
r j tantum
_j
1
<u
|. ·η Qjristunt , credunt in ipfum per ver­
expreffe est intentio Christ:, quia mittens cos bum Ac doQrinam apostolorum. Quamobrem
in mundum univerfum predicate &. docere & fymbolo Nicaeno profitemùr: Ecclefiam 'aomnes gentes, dixit eis : Ego vobifeum fum postoheam , non alia de caufa , nifi quia in
ufque «d
foculi. Ibi enim pro- verbo At dodrina apostolica fundata est, di­
mifit fe permanete cum eis quos ipfe mitte­ cente apostolo ad Ephefios fam non efiis hof- erhf
bat, ufque ad coniummatioaem ύκμίϊ . Cum pitft (p adveqa, fed efiis en es fandiorum cP do·
ergo in .mundum eo» mineret, in mundo fc mefiià Dei fuperadificati fuper fundamentum aefle cum eis promifit manifeste , & cum eif­ pofiolorum 9- prophetarum . Ate. Unde Ac Joan­
dem manfurum Spiritum fandum , Ac hoc est nes in Apocalypfis li. deferibens murum ci-

vita-

7S4
7«}
ORATIO JOANNIS DE RAGJTSIO Ο. P.
vitatis fande Jerufalem, qu* est ecclefia mi-A „ appellatur Thoma , apocrypha , revelatio — a—·
SWNO
litans , defcnbit enim eam habere duodecim », qu* appellatur Stephani , apocrypha . Cum
fundamenta , Ac in ipfis nomina duodecim a- „ itaque omnia pnedida evangelia, Ac ceteri
iu> *
postolorutn-, Ac agni. Sj igitur aliquando de- iibn pr* notu mari reperiantur feripd , unde
viatf&t ecclefia ab hoc fundamento , feu fun­ certi funt adverfarii, quod ista quaraor evan­
damentis dodrin* apostolic· per errorem , fe- gelia contineant veritaterti, alia vero aon , At
queretur quod Christus non fuiflet exauditus , quod ista fcripta funt a veris apostolis, Ac
non illa? quodque ilia folfificata fint, Ac non
ut prius
Pneterea fi ecclefia pqflet errare, in his, ista, Ac per confequens ista quatuor fint re1
‘Λ7Ϊ7,'ζ’.Γ qu· neceffaria funt ad falutem , fequeretur , cipienda , alu vero tamquam folia refpuenquod non effet fecuritas, neque aliqua certi­ da ? cum ipfi non audiverint Christum pneditudo credibilium existentibus in ea . & per con- cantern , nec docentem , nec viderint ipfum
mirabilia facientem , nec alia dida aut foda
fequens nec aliqua fide* pateret . quia qua ra­
tione unus articulus » Ac unum dogma eccle­ ipfius , a qu* in di^s quatuor evangeliis fieri- ·£*♦·,*■··
pta
fimt, nec ulterius viderint, hos quatuor e- '
fi* in dubium verteretur, eadam ratione Ac
omnia aha per ipfam przdicata Ac ordinata, B vangelistas
vangelistas magis
magis quam
quam alio*
alio*,, ut
ut poflqnt
poflqnt ex
ex

ficut fi quis dubitaret an Chnstusxrefurrexe- dcxlrma , vita aut miraculi* magis approbare
rit, eadem renone dubitaret an in calum a- istorum evangelia, quam aliorum , nifi quia
fccndcrit, Ac fimihter de aliis, Ac ita non ha­ univerfalit ecriefia ista quatuor recipit , illa
beret fecuritatem certitudinis de aliquo v & vero refpuit ? Si ergo univerfalis ecclefia non
cum dubius ia fide, infidelis fit , quemad­ dirigeretur a Spiritu-fando in his qu* fidei
modum habetur capite 1· de heretici* , quea funt Ac de ncceffinte falutis , & pollet in il­
fides cum dubitatione stare non potest, fequi­ lis errare , fequitur, quod in recipiendo illa
tur manifeste, quod fi ecclefia errare poflet, quatuor evangelia, At alia refpuendo , errare
quod nulli fecuntas certitudini* effet in ea, potuerit , Ac ita vertetur in dubium , an ista
Ac per confequens fides non effet in «cclefia, quatuor evangelia contineant dodrinam, fo­
quod «st omnino contra Christum, indefedi- da Ac miracula Christi . Et ulterius , quidquid
bilem fecuritatem ecclefia fu* promittentem, prxdifli adverfarii affirmant ex diflis diflo>*. qui ait Petro . Super hanc petram edificabo ec- rutn evangeliorum , totum erit dubium , &
defiam meam, <y porra inferi non prtvalebuni fic apud eos nihil erit certum in fide, aut f«adverfus eam . Super quo verbo beatus Hie-C eurum . Ac confequenter nullam habebunt fironymus, portat inferi, inquit , vina reor ef­ dem . Hoc profedo intellexit Augustinus, cum c«v s·
fe atque peccata ( quo ad agenda ) vel certe dixit in libro contra epistolam Fundamenti. ,
hcrcticorum doctrina* ( quaod credenda ) qua Ac etiam contra Faustum hrreticum , Ac in
multis aliis loci* ·. Non crederem evangelio ,
adverfus ecclefiam pnevalert non poffunt.
Nec potest dicere adverfarius, quod aliun­ nifi me audoritas ecclefi* commoveret. Si
de capiat certitudinem, aut fecuritatem cre­ dicax adverfarius, Accepto h*c quatuor evan­
dendorum, quam ab ecclefia, quia aut «am gelia, Ac non alia, quia primitiva ecclefia ,
haberet a .Jko per fingulanem infpirationem, qu* propter afliatentiam Spiritu* fandi errare
aut ab aliquo homine particulari , aut forte non poterat , illa refpuit, Ac ista acceptavit ,
per evangelia qu* continent dodrinam Chri- quibus tamen non crederem , fi ea moderna,
qut dumi c, sti . Sed non primo modo, quia talis infpi- a qna propter vitia Ac peccata receflit Spiri­
»·«, 7J· .'1, ratio cum fit occulta At fupernaturalis, opor- tus fondus , tantummodo aliis fpreris , accetcret 4^‘°d aliquibus tigni* fupernaturabbus, ptaffet : ('entra quod potest argui ut fuperius,
1··>·.«■ r’ feu miraculis manifestaretur , quemadmodum per illud Christi : i«e ego vobtfcum fum ufjue Merta-1·*
vi*· . p»r j A
.
_ M e.
» ζΓι.ϊ arti-dodrina apostolorum confiimabatur lignft AcDad confummatwvem foculi, &c. Prcterea cum
«·*
* . Si igitur doclrina
- *
*
* ­ pnedfeli
"
*
...
«dverfirii non faerint
in primitiva
miraculis
adverfariorum
ha
betur per infpirationem , ostendant figna Ac ecclefia , unde fount , quod ipià h*c acce­
miracula, Ac credemus eis, quod non facient ptaverit . Ac aha refpuerit ? revera non aliun­
in *ternum , quia fumma veritas , cujus est de quam ex attestatione moderne ecclefi* , '
miracula facere. non potest perhibere testimo­ cujus attestatio fi dubia faerit, multo magis
& id quod attestatur , fub dubio remanebit
nium mendacio Ac falfirati , fimditer nec fe­
Pneterea cum h*c evangelia veram Christi
cundo modo , quia multo magis potest erra­
re quilibet particulari* homo, quam ecclefia doflrinam , fatfla & mirabilia contineant, uuniverfalis , ut patet , quia plura vident Ac tique ad veram At certam fidem habendam ,
intelligentia in verbis Ac fodis Christi opus
fubtihus oculi quam oculus, fimditer nec ter­
tio modo , quia nec ipfa evangelia haberent est, ut videlicet eum fenfum in verbis Chri­
certitudinis fecuritatem , nifi fuiflent ab eccle- sti apprehendamus , quem ipfe Christus inten­
fia approbata Ac acceptata . Cum enim multa dit ; alioquin non haberemus veram dodrievangelia Ac ailus reperiantur. qu» dicuntur nam ejus, neque fidem , quemadmodum confuiife ab apostolis compilata, fic cmm legitur Ei tingit pauperibus Lugduneàfibus , qui fecun„ in decretis distimflionc 15. Afhis nomine dum literalem
'
‘
fenfum, fed non Christi
“
, illud
„ Andre» apostoli apocryphi , aclus norrune didum intelligentes : & oculos tuus franéaii- Mas*· *·.
„ Petri apocryphi, ailus nomine Philippi a- ratvrt/ te, erue eum & propee ah te, «culos
„ postoli apocryphi , aflus nomine Thom* fibi eruebant cum contingebat eoa peccare per
,, apocryphi » evangelium nomine Thaddci oculos . qui utique fic focientcs , non habe­
„ apostoli apocryphum , evangelia nomine bant fenfum Christi ; non enim dominus e„ Thom* apostoli , quibus Manichari utun- ruitionem corporalem oculorum» fed fpiritua­
tur, apocrypha, evangelia qu* folfavit Lu- lem vitiorum, qu* per oculos, Ac alia mem­
„ cianus, apocrypha, evangelia qu* folfavit bra committuntur , pnecepit ibidem, unde *
v Ilircius , apocrypha , Ac infra : Revelatio qu* Joannis 6. loqnens de manducatione Ac bib»„ appellatur Pauh, apocrypha, rcvelauo qu* tione fui corporis Ac (anguini* , cum diceret,

7»j

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUÇ SPICIE.

.__- y»/ mendbeavenri», fice. manifirfte (candalixa-A
awwo si etiam difdpulorum quidam retro abierunt,
cniiiTt
putantes ipfum loqui de carnali manducatio­
Milne , fubjunxit : SptriOn «β qui tivij&ai, cam
M*em mm faodyvam:
Paulus apefto
i las: Liun 9dàÂi , fftnnu ew/em v«< t/çef, quia

reticis funt habendi. - Vn
·> mas fecunda secunde qu*ft. v articule j.
»· dieu: Objeflum fido eft veriut pruna. ie- Ll
m eundum quod manifeft.’tur in Capturi» f»·> eris Ac Jcxlriru eccieti* . " 1’nde quicumque non inheret ficut infallibili & divin* rr
in intclligendo üent firripturas non femper gul*, doflrin* ecclcfi*, qu* piocedit ex ve­
literal!* fenfus fit grammaticalis eft accipien­ ntate prima m facri» fcnptun» manifciiau
Fi infra Fi hc
dus, fod myfticus flt fpiritualis eft requiren­ non habet habitum fidei
dus , ut fuperius diflum eft . Cum ergo qui­ manifeftam eft quod hareticu» qui pcnintc·libet particularis homo in inteliigendo doflri- ter diferedit unum arn.ulum , non eft paranam Chrifti , flt. verbe ejus poflit errare. flt tu» in omnibu* tequi do.lriq.im ccclcjj* .. it
decipi , quemadmodum fit omnes h*rctici de­ » infra. Unde & minikft.im efl,quod (ah*
cepti funt , qui ex aliquo diflo facra fcripiu- m fidem non habet de ■ >>. aitifuli* , fed ·>
r* male intelleflo fui erroris occafionem lum- « pinionem quamdam kcuiCu n propriam vo
pferunt flt originem , dicente Auguflino ho-T ■> lunratcm .
infr.t ttip, iviotpe ad tccuuma. A i· milia fuper Joannis 18. n Neque enim nat* » dum argumentum dicit Oinmfm* annul·»
)“··
w funt harrefes , flt qu*dam dogmata pets t- w fidei rnhxtct fides propter unum mediun .
v fitatis illaqueantia animas. Ac in profundum >· fcilicet popter venutem primam propoti„ pracipitantia. nifi dum (criptura bona in- - tam nobir tn fcnpturi* fecundum doChitelliguntur non bene, fit quod in ei» non - nam ecclefi* fanc jntclliicntis, & ideo qui
bene intelligirur , etiam temere Ac audafler « ab hoc me<!io dcvidit, totaliter fide caret
„ afferitur . Itaque cariflimi . valde caute ar,- » 11 arc beatus Thoina;.
„ dire debemus, ad qu* capienda parvuli fuSed forte dicet advcrf.irius , volens future
mus. Ac corde pio Ac cumtremore , fi.ut
verum ecclefi* judicium. fe velle intcliic-·
„ feriprum eft .
nc tenente» regulam f*m- re feriptur-v fecundum expotiticmem dxl<>,, tatis, ut quou tecundum fidem qua imbuti rum & non ecclefi* . Contra , quia fi.ut *’i„ fumut . inteUigere valuerimus , tamquam
flnm eft de evangeln* . chin multi firplr„ do cibogaudeamus , quod autem fecun- rint & expofucrint finptiuai Ac evangc’ia .
„ dum fanam fidei regulam intelligert non unde ipfi advertam erunt certi’, qui d< ,lu», potuerimus, dubitationem non auferamus , Crum Fuerint & -fint b. n1 , fk fcquendi . Ac
inteUigentiam differamus · hoc eft , ut et- qui mill . & rcfpucndi, Aim non omne* in
„ iam fi quid fit oefclmus, bonum tamen fic diflerenter acceptentur , nec num refpjanverum effe minime dubitemus F.t ego fu- tur . propter contranetatem & di* ertiutem
., tres qui fufeepi loqui vobis , cogitandus fum plurium ipforum circa eumdem paflum fen„ a vobis qni fufeeperim , fic qu* fufccperim. pturaru·" ; manifeflutn efl qjod hoc indi­
„ Sufcepi enim tradandi divina homo, fpt- cium îk diferetio ecclcfi* tchnquitur. & non
•t riii^aha carnalis , «terna mortalis . Etiam alicui particulari homini . ut patet in decrc
»> a me , canfiimi , longe fit vana prafum- ti* diftinflionc n. ubi illi doclorcs approba­
►» ptio , fi volo fatuis in domo Dei confer- ti, vel reprobati habentur . quoi ecclefia ap
« vari , qu* eft ecclefia Dei vivi . columna ptobat vel reprobat . Qui* en;m adveriarni
» fit firmamentum veritatis, pro modulo meo indicavit , beitum Auguftinum vel. Hierony­
» capio , quod vobis appono, ubi aperitur , mum , vel quemiumque alium effe fandum .
w paJfcor vobifeum , ubi clauditur, pulfo vo- & doflorem\catholicum . nifi approbatio ec­
w blfcum. Hac Auguftinus .
clefi* ? Et fi dicat , qupd ex vita ipEt fi fimiliter univerfalis ecclefia poffet er Dfius , unde (lis legendam ipfiu» rvm efle arare in inteliigendo Ac exponendo doflrinsm pocrypham , nifi ex auctoritate ecclefi* *
Chrifti , fequirar manifefte quod nullus ef­ qu» fi potmt & poteft errve m alnt , uti­
fet certus dc vero intelleflu fcripturarum, Ac que
m hac doflorum approbatione . Pr»per confequens de fide , qu* ex vfre intelle- terea cum inter doflores multa fit varie­
flu (crioturarum accipitur . Ac Gc omnes ef­ tas opinionum fil contrariété* . βί f»pc cir­
fent infideles , cujuGnodi funt adverfani . af­ ci idem diflum doûoris ejufdem multa con­
ferentes ecclefiam univerfalem pofle errare in tingat ambiguitas , necefle eft per aliquem
his qu* fidei funt Ac neceflitatis ad falu- dofloren. infallibilem tolli huiufmodi dut*m . Nec fulficit, quod aliquis confiteatur o- bia , fic declarari : & cum quilibet panire verba , nifi etiam fine dubitatione credat cularis homo falji poflit fic errare , neccf- a»Ww— m
intelligentiam Ac fignificatfoncm verborum fe eft quod ecclefia .fit hujufmodi infallibs- *·**·
Chrifti , quia utrumque apoftolus ad Roma­ lis expofitor & doflor credendorum ftt agen­
nos io. Conjunxit, inquiens : CorJf crrJintr ad dorum .
fufiituun , on ««re· coafefio fit *d folotrin .
Praeterea nemo debet majorem fidem d»fhs w»·» ·**■
Unde fi quilibet particularis homo poteft er-E Ac expofitionibus doflorum adhibere , quam
rare, Ac fimiliter ecclefia univerfalis in acci- ipfimct d oil ares fibi ipfis adhibuerunt, vel ab **Λ
piendo veram fignificationem verborum Chri­ aliu adhiberi voluerunt: tied ipfi in «<ht fit
fti , patet quod nullas haberet 'fidem , qu* egpofitionibus ipforum firpe dubitabant, At ne
omnimodam excludit dubitationem , ex quo damnabiliter errarent. in omnibus iit dc tua
iautlligenua verborum Chrifti fub dubio re- diAi omnia corregioni ecclefia fcbjicieba:ii.
snaaeret. Dicendum eft igitur univerfalem ec- Ereo fideles non debent expofitioaes doflodeftam io exponendo evaogclU flt ûcrara ram cenitudlnaltter cflic veras repuure . nec
foripnaram wnw noo podfa. Ac a Spiritu eis certam fidem adhibere . nifi in quaofenâo dirifi , ac eidem. tamquam infidliih- tam fuerint doflnsM ecclefi* confon* vel
K At divi*· rqgubs debere quemlibet fide­ per ecclefiam approba» . Minor patet pene
lem adtanrere , & qui non fisciont , pro
per omne* doAorcs qui fua difla corrigenda

CsaatfooriTtmlXlX

h·-

*NMO

CHtlSTl
•41,

'ΐ*Μ

787
ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P·
788
ecdefi* vel fumtno pontifia fubjicsebant . À quam defundorum , ad judicium ecdefi», tam„ Unde 14. qucft. i. Quoties fidei ratio ven- quam ad infallibilem dc divinam regulam font ’ awwo
„ tdatur, arbitror omnes fratre* Doftros At coe- referenda ; Ac ejus lententia tam in expofo

<*
P'fcop0* non nifi ad Petrum , id eft , fui no- tione feripturarum· fandarum, quam intelttmini* & honori» audorem referri debere. Con­ gendo dida dodorum , Ac in aliis neceftariis
ad
falutem
tamquam
divino
ove
prolata
,
n
tra cujus audoritatem nec Hieronymus, nec
Auguftinus , nec aliqui» fiicrorum dodorum eundis Chrifti fidelibus eft ampledenda Ac ac­
fuam ftntentiam defendit. Sic enim dicit Hie­ ceptanda .
Prrterea ad principale propofinim redeun­
ronymus eadem qtueflione ·. „ hec eft fides ,
» papa beatiftimc > quam in cathohca didici- do, inter Chriftum At ecclefiam eft matrimo­
.· mus eccl^ïa , quamque femper tenuimus nium fpirituale , teftc Apoftolo -, qui ex ver­
* & tenemus , in qua ii minus perite , aut bis protoplafti dicentis : Pt erunt duo tn came Oe*d· 3.
»> parum caute forte aliquid pofitum eft, cu- una , oondudit : Sacramentum hoc magnum efiy
.■ p mus emendari a te , qui Petri fidem dc ego autem dico tn Chnfio & ecdefia . Sed ficut
__________
_____ ___
_____ confodio
____
in matrimonio carnali prateipue 6des tori exi·* ..dem
tenes. ..
Si autem
hec noftra
* npoftobtus tui judicio approbatur, quicum- Bgitur, fic At in fpirituali, dicente propheta :
Ojui s>· que me culpare voluent , fe imperitum , j)cfponfabo
~
' ' te mtAi
' in fide
' ' . Sieut igitur fradio~
>■ vel malevolum, vel etiam non catholicum, nem fidei in toro adulterii macula fequitur ;
·· fed hzreticum comprobavit . Beatus etiam fic & in matrimonio fpirituali deviationem ab
Bernardus in epiftola ad canonicos Lugdu­ his qus fidei funt dc nc<eff»ria ?d falutem
ni nfes ita dicit : que autem dixi , abfque fequitur macula erroris, dt per confequens-q
praiudicio fane drd» fint fanius fapientis , dulterii fpintualis, quod eft contra Apoftolum
Bornant prælertim ecdefi» audorhati atque dicentem ad Ephefios 5. quod Chriftus tradi­
examini totum hoc . ficut Ac cetera que e- dit fcmetipfum pro ecclcfia, ut exhiberet eam
jufmodi funt umverfa , refervo , ipfius , fi fibi gloriofam ; non habentem maculam neque
quid aliter -fapio . paratus judicio emendare . rugam, neque aliquid hujufmodi.
Praeterea quicumque dat alicui ex caritate
·» Similiter fandu« Thomas in prooemio fuid quod incomparabiliter majus eft reipe<lu
>> per evangeli» feribens Papae Urbano IV.
.
• ita dicit : Sufcipiat itaque veftra fanditas alicujus finis confequendi · dat etiam id quod
» opus vreflro difeutiendum comgendumque minus eft , rcfpedu ejufdem , & tanto
n judicio , vcftrx folicitudinis , <x obedien-C phui , quanto magis eft neceflarium ad di­
·· · e mc* frudum ; ut dum a vobis em .na- tium finem ctmfequendum ·. ftd Chriftus de­
rivetur fi»' vit prveeptum , vobis etiam refervetur
h- «ht fponf* fur ecdefi* feipfum , ut patet per
flu- Apoftolum immediate allegatum , quod in­
»· nile judicium ad locem unde rveunt
’
comparabiliter majus eft , quam ipfam non ,
■■ mina, revertantur
Idem iecunf.i fecun­
de quaeftione 11. art. tr. dicit ; » Maximam finete, errare in his qur fidei funt. Ergo ei­
»· habet audoritatem cccleiue confuetudo , dem contulit ut nullo modo poflit errare in
»■ que femper eft in omnibus rmulanda , prcdidis, quod eft maxime ecclefir neccfTa·· quia Ac ipfa dodnna catholicorum dodo- num , quia ad ipfius falutem. Si igitur Chriftus ex caritate feipfum tradidit ecclefir , Ac
·■ rum ab ecdefia audoritatem habet
Vnpro ecdefia ·, fi Deus Pater mundum fie dtle- f***· t·
»> de magis eft ftandum audoritati ecdefi* ,
ut, ut Ftltum fuum unigenitum duret, ut in­
w quam audorhati Auguflmi vel Hieronymi,
c
n vel cujufcumque dodoris. Hec fandus Tho- quit Joannes , & <ui propd* filio fuo non peperdi, ut ait Apoftoius , feW pro nobis ommbus
w mas .
tradidit
illum
,
quomodo
non
e
tram
rum
illo
no·
Fcce quomodo At quam manifofle fe & dida fua iandi doclores corredioni fandz ma-DI>b omiris donavit Z. Ac fi omnia, quomodo ai­
ms ecdefi* fubjiciunt : Unde Ac nullum di- fidentiam fui , feu Spiritus fandi indefodibidum alicujus fandi valeret , fi contra deter­ lem nobis , feu fur ecclefir , qur eam non
minationem ecclcfia allegaretur ; quia audori- finat errare in his qur neceflària funt ad ûlutem , non donavit ? Commendet Deus caritatas ecdefi* femper major eft audoritate cutem fuum in nobu , inquit Apoftoius ad Ro­
jufcumquc quantumcumque dodi . aut fandi
manos v loquens in perfona omnium eccieviri , At per confequens , omnibus *mulanda.
Pr*terea fi dicunt adverfarii fe velle intelli— fiam conftituentium -, quoniam fi cum adhuc
gere feriptura» fecundum expolitionem dodo- pecdbtont egemus , fecundum tempus Chrifius pro
nobu mortuus efi , multo magis nunc jufiificati
rum , At non ecdefi* , tunc aut ipfi flabunt
expofitioni dodorum viventium , aut eorum
in fanguine ipfius fahn erimus. Quomodo au- f
tem nos vel ecclcfia falvi erimus, fi in his
qui ab hac vita migraverunt . Si primo mo­
do , cum inter viventes f*penumero, imo qur fidei funt erraverimus ? aut quomodo de­
fzptflime contranctas oriatur, Aft diflenfio, ut relinquet ecclefiam , ex fidelibus coîledam ,
patet fpecialiter , inter dodores catholicos Ac lavacro baptifmi regeneratam Ac fuo fanguine
harreticos : ad contrarietatem AC diflienfioxiemEpretiofif&mo
pretiofiffimo redemptam , ut non ei adfit in
hanc tollendam , quis ent judex in vita pr*- his , qur neceflana funt ad falutem ; fi pro
fenti nifi ecdefia ? Si fecundo modo , ut qui­
ea dum adhuc ex infidelibus Ac peccatoribus
dam dodorum adverfanorum dicunt, tunc fi atque idolâtrie colligebatur, tam turpifimam Ac
difeordia onatur de intelledu audoritatum ignominiofiffimam mortem fuftinuk , ut exhibe­
fandorum dodorum jam defundorum , quis ret fibi eam gloriolam non habentem mdCubun,
erit judex ? numquid alii dodores defundi ? nqque rugam, ut didumeft? Et haaepeofodo
Ac fi fic , tunc orta difeordia in didis alio­ condufio Ac intendo Pauli eft ia prsdidse
rum , quis judicabit ? Si ulterius, alii dodo­ verbis : Commendet Deus caritatem fisam > Ace.
res defundi ; runc erit proceflus injnfinitum,
Praeterea nullus fapicas&ti ipfius, aut ejus. N
quod efl omnino abfurdum . Dicendum igi­ quod ex Canute Ac dile&ione vena amantem in »
tur eft , quod tam dida dodorum viventium amatum traruiormantem feipfum reputat, dem
poteft

78?

ORATIO JOANNIS DE

RAGUSIO Ο. P.

-qo

gr valet , curam fic providentiam pnr- A fuam firmiter, Ac fupra firmam petram . Ac per
, quod hon fuerit archkeAus
£*eluSn
: fe** Chnftus tanto cariutis affcdu confequem
'
~
Mi» ' ecclefiam diligit , m non aliam fit aliam , pient , fit quod falfum dixiiTet. quod portas
fed unam fit eamdem perfonam fe fic eccle- inferi non pnevalerent adverfus earn : qua om­
Orta meto- fiam reputet , ut patet Afhium nono , ubi nia funt a fide aliena . IVendum eft igitur
Chrifto· ad Saulum loquem ecclefiam perfe- fic concludendum firmitv . quod licet deii.cnquentem, ait: Saule, Saule, gutd me perfe- iat pluvia. flent venu .veniant flumina haguérit ? Chriftus -jam in calo regnabat . fic reticorum fit malorum hominum . fit irruant
Sanius in terra non ipfum, fed membra fua in domum hanc ecclcfir catholic* . non ta­
fic fidele Tuos perfequehatur ; Ac tamen trans­ men cecicfit , neque cadet . quia firmata eft
formais· carinas cooebat, ipfam perfccunonem fupra firmam petram. Unde fit Apofyilus vo­
fponfe propriam reputare, fic unam eamdern- ci eam cotanftiam \ firmamentum ventatis,
w«mk «5.
que perfonam fateri, cum ait : Quid me perfi- t. ad Timoth. 3. ita fcribens I imotheo ; &mj
querù? fic fit in,fine mundi , mundum judi­ quomodo oporteat te m domo Dei conicrfan ,
catura· , dicet : Quod imi ex mtnimie^mei/ fe-ywa
tt
efi .ecciefia Dei tui , columna dt firmamencifiü, mihi feciflu . Ergo Chriflus Cum potens R tum cernatis. Super quo Ambrofius in e pi Ao­
ût fic valeat, numquam foonfa fu* ecciefia lam ad- —
.
Timotheum
ita dicit
» Cum totus
providentiam pratermittit Ac curam .
>■ mundus Dei fit, ecciefia tamen domus ejus
• peu·*··
Pneterea quanto gratia efl potior natura , « dicitur „ cujus hodie reelor eft Damafus .
μμΓβμΓο. txoto fic divina providentia, (pia efl fecun» Mundus enim in pravancatione eft . diverdum gratiam , en potior fic eflficacior rcfpe- * fo turbatus errore . ideo^ilhc neceffie eft ut
niM.v
du proviforum , quam fit providentia , qua »' dicatur efie domus Dei, & ventas, ubi feefl fecundum naturam : fed divina providen­ » eundum voluntatem fuam timetur . ” Hac
tia , qua eft fecundum naturam , numquam
Atnbrofius . Ec.ce quam aperte hic doflor de­
deficit univerfeliter
ergo nec fecundum gra­ clarat ubi fit êccleiia . qu* eft domus Dei. il­
tiam deficiet totaliter , ut videlicet Chnftus la fcilicet fic ibi, cui tempore fuo Damafus
fponCsm fuam ecclefiam, quam indefeftibiliter Papa prafidebat , fanfla ecciefia Romana. Te­
gubernat fecundum efle natura. Ac eidem pro. nendum it iqne eft fide inconcuffa, ecclefiam
videt fecundum conditionem fua natura .per­ Chnfti fic Petri naviculam , quamvis agitetur
mittat errare in his qaa maxime ncceflaria multis interdum turbinibus in hoc tempeftuofunt ad flatum gratia fit falutis, cvjufmodiCfo mai i fic procellofo , numqi^m privari pr·____
efl errare in fide .
fentia Chnfti, fic gubernaculo Spiritus fanâi,
•M^àXïîr,
Prrterea ecciefia Cbnflianonim eft multo qui eam non finit errare in his que fidei
preftantior, quam fuertt fynagoga Judrorum. funt , fic neceffitatu ad falutem . Catera que
Patet tam ratione legis . quam facerdotum , de ecciefia erant dicenda hoc in loo> , gra
iacramentorum , fic omnium in ea contento­
tia brevitatis dimiffa funt , cum hrc in audien
rum ^^ed Deus; nunquam ex' toto dcferuit
tia publica fuerint recitata.
Judrorum , pro tempore quo ip­
Profequendo rcfponfionem inchoatam die
fam durare oportuit, nec eam errare permifit fabbati ad «licia magiftri proponentis in ma­
**** »1. circa fidem , de qua Ifaja it. Super [peculam teria articuli communionis lub utraque fpcDommi ego jum fiant juguer per diem, & fu­
cie , quia coarclor temporis brevitate , non
per cufhdiam meam ego /um flans tons n dhbus.
valeo omnia difla ejus , ut opportunum effet,
Ejufdem 49 dicit Dominus
Numqu-d potefl
perferutari : tamen ne clauiis pculis pertranmulier oblioifct infantem fuum ’ Et fi illa obli­
feam ili*, que mihi videntur in pofitione fua
ta fuent. ego tamen non obln ifcar rui . Que
difficultatem habere . referam per articulos ,
omnia fic infinita hujufmodi ditia funt ad Ii- D difcuflionem eorum fequentibus reverendis materanj de fynagoga , pro tempore fur duratio- giftris Ac doAoribus relinquendo. Curabo au­
nis. Unde fic Pharifeorum doflrinam Domi­ tem pro prxfenti ad ea folum refpondcre ,
nus tamquam veram , licet ipfi effent mali , qu* faciunt , vel videntur facere contra in­
approbavit , cum dixit Super cathedram .Voyfi tentionem meam , in articu!
propofito per
[ederunt Scriba dr Phanfu , Aie. Ergo nec ec­
eumdem . In primis igitur poft ea qua de inclefiam Deus defeat, aut errare permittit in his fufikaenti* peoteftatione diûa funt , Ac de ac­
qua funt ncccffana ad falutem , pro toto tem­ ceptione ecciefia , qua vifu» fuit ponere ec­
pore dominationis fur, quod quidem durabit clefiam constare folum ex justis , fic in gratia
•m 'ZimIh ufijw «d confummationem freub . Prrterea gratum faciente aduahter constitutis difficul­
omnu architeAus faptens rdificat domum fuam tatem affert id quod dieu in fecundo mem­
«mstauras.'firmiter, tantum quantum icit fic poteft . five bro divifionis , quam facit dc communione .
fUpra firmam petram , five aliter , fed Chriftus quod per fumptionem dignam corporis & Un­
fiait fie efl (âpicntiÆmus atchiteAus : ergo cdi- guinis Chnsti homo ingemar ad communio­
ficavit domum fuam , que efl ecciefia, firmi­
nem primo modo acceptam, fie iit de focietater , fic fupra firmam petram Major patet per E te fandorum. Et quod ad hunc fenfum intelApcftolum, qui ail : Ut [aptem architeUus fun- ligafcur auAontas Augustini in honulia : » Cort em. p
daasesmun poftat . Et Matthai 7. Simdit efi fa- » pus Domini a quibus fumatur . Item circa
piepti fsd adificOM domum fuam 'fupra firmam tertium meanbrum didst divifionis dicit. quod
petram. Missor etiam patet, quia Chriflus Dei a communione , qua minus proprie fic vulgari­
lapientia, Λ Dei virtus fecundum Apoflolusn, ter accipitur, fit excommunicatio hominum a
efl etiam architeAus > quia sedificavit eccle- judicibus ecclefi* : fit quod hujufmodi excom­
ttaux. u.
fiam , fecundum ilhid Tu et Petnu , tf· /k- municatio fertur quamplurimum non pro peco
per hame patrum tdifimbn ec'lefiam meam.
to mortali , fed folum dc fedo, fit non de ju­
Si ergo ecdcfia poflet errare, aut erravit a- re , fit folum pro veniali. Item in refamprione
Jiquaodo , ut dicusxt adverfetii, fequitur mani- prçdid* trimembris divifionis dicit : Boni Chri­
/cfte. quod Chriflsas non cdific averi: ecclefiam stiani cum malis non habent unitatem vine fic
Ddd a
fpiriQhkU, Owl. Tool XXIX
1

Mii-

-οι

ORATIO JOANNIS DE RAGUSÎO O. P.

791

fpintus in Christe, ficut vivum membrum a A stice, nominatur communio , vel fynaxis, fe*wwo mortuo -, flt ad hoc inducit Apostolum, t. Co- eundum quod omne· per hpc (aeramentum 6· &3U
c sum
rinth. ίο. Λ’on potefiu calicem Domitu bibere, gnihcantur aggregari in unum cprpu» Christi
Mil·
fl· talnem demon torum . Et a. Corinth. 6. Qua mysticum . Unde dicit Damafcenus quarto li­
h eft convenito Cknfh ad Beliai ÿ Item in » en­ bro > quod dicitur communio , quia comma·
rôlants qu® infert ex precedent) notabili ■ In nicamus per iptàm Chrirto flt partidpemus
primo dicit, quod non omou qui cjeôus est eisit came 8c deitate; flt quod communial·
de tertia communione , pw» per excommu­
mu» 8c unimur per ipfam ad invicem. Dici­
nicationem judicis , ejeflus est de fecunda com­ tur etiam in Gr®co metalepfis , ,>..-^1.4,,, id
munione . Item in fecundb correlatio dicit ., eat , affumpeio, quia ut -Damafcenus dicit, per
quod minus est perniciofum fle incautum com­ hoc Filii deitatem affumimus. Quare fuppofimunicare tam cum fcito excommunicato a ju­ tip generaliter non est vera, imo ut ip plu­
dice, quam cum fcito mortaliter peccante. Et ri bus fle quad femper eucharistia fupponit pro
ad hunc fenfum adducit Apostolum : A'olite hostia tantuta .
>
Quantum ad fecundum , notabile, quod St
communicare , flte. Item in tertio corolario po­
nit, , quod notorii peccatores debent a com- B de
terminorum
fcilicet
Licet,
’ differentia
·■*
: ___ ,, r
____/
Li-t
munionc fenflorum propelli. Et
hunc fen­ Expedit , fle Neceffarium > flt quod hujuGnofum inducit exemplum de Dathan oL Abiron, di facramenti fumptio non fit neceffaria neNumerorum 16. ubi dicitur Rtce<hte\i luber- ce ffît a te abfoluta fumua fatis concordes, ut di­
nacuhi homtnum , flcc. que ibi profequitur con­ ctum fuit in prima conclufione rrtea . Quan­
tra manifesta peccata ; prcdicîa fcilicet, que tum ad cercium notabile, de differentia prae­
mihi videntur , falvo judicio meliori extra ceptorum Dei , licet concordemus de ςο quod
materiam meam pofita , non modicas in fc dicit, quod quædam obligant femper, flt pro
;
continere difficultates , quas ut pradixi , do- femper, qugdam autem ad femper , fed non £,7/Tm
flores fle magtstn fubfequentes , ut fpero, ple- pro femper Nihilo minus in exemplo pofi- r»
to, de diligere Deum, videat ipfe fi bene diniffime aperient flt declarabunt
Deinceps ad ea qua me contingunt oculos lilum fit , cum diligere dicat aiflutn elicitum a
aperiam Et primo ad id quod fupponit, vi­
dnigente , lice' fir ailus immanens , flç non
delicet quod communio eucharistie Gixce di­ tranfiens in exteriorem materiam . ficut flt incitur panis flt calms facramentum
Ad quod
telligere , flt fi quilibet teneatur fub prreepto
dicendum , quod hoc non femper verumComnj tempore fle momento
inci ”
* fi
*­
icnivnto incodanter
, fle
est , qma quandoque accipitur pio hostia tan­ ne interpellatione intvlligere, flt diligere Deum
tum , tu ut pjtuit ex concilio Toletano 11. acluali elicitione afluum, flt fi ipfe faciat ,
fupenu* allegato, fle etiam per cap Presby­ dum dormit , comedit , 8c bibit. & in aliis
ter de conlecr. drit. 11. ubi ex concilio Vor- rebus occupatur, videat ipfe 8c judicet, quia
t macenfi prarcipiebatur fub his verbis: „ Tref- hoc est propnum angelorum flt comprehenfo- .
► „ byter eucharistiam femper habeat paratam, rum in patria. Credo tamen quod accipit di­
„ ut quando quis infirmatus tuent . statim ligere pro habitu diletfionis & non pro aflu,
eum vommunicet , nc fine communione fle fic utique verum est. Ft hcc difla lint
,, moriatur : ubi fecundum gjoffjm , euchari- contra prcfiippofita breviter.
Sed jam venio ad primam partem fu® po» u»tiiun« «sti* nomine fola hostia dengnatur . Nam
dicit Sanguinem non præopu fervare , quia fitionis, in qua dicit, quod communio* divi-l·*
opus effet nimia cautela in eo fervando ; niflimx eucharistie fub fpecie utraque, panis
nec est de intentione Gregorii dicere in loco fcilicet fle vini , utilis myb'im est,. fle faluti
____
pt*allegato, quod eucharistia tigniticc. puiutn expediens . Contra quam in forma pofui con­
fle calicem, quafi de fuo pnnôpali fignifk ato, D clufioncm meam tentam , in terminis contra„ imo dicit uc
Cujus panis fle calicis fa. nam, in quibus condufionibus tam fua quam
„ cramentum Grèce eucharistia dicitur , I.a- mea duo tanguntur, unum est quod commu­
tine bona gratia interpretatur. Et fequitur : nio divinifflmr eucharistie fit multum utilis .
Et quid melius fanguinc flt corpore Christi ? fle faluti expediens, fle in hoc fumus concor­
Ex quibus verbis patet , quod nomen eu­ des , quia tanta est utilitas hujus facramenti,
charistie non competit fpeciebus: fed ipfi rei, flt tot cflefhn divinos in fumendbus {ligne ofcibcet, cami fle fanguini Domini nostri Je- peratur. ut nec ipfe magister , nec eno, imo
». fu Christi . Vnde fandus Thomas tertia par­ nec omnes lingu* mortalium , etiam» omnia
te fummae fu® loquens de nominibus hujus fa­ membra converterentur in linguas, fuflkxnent
cramenti , fle Petrus de Palude ia 4. dist. 8. enarrare , imo nec etiam ipfi angeli, fle fandicunt in forma , quod licet istud facramen- fli in patria comprehendere poffunt, nec va­
rum fit unum perfedione fle ordine, est ta­ lent comprehendere. Secundum , quod atten­
men diverfis nominibus nuncupatum. Nam in ditur in prsediAis conclufionibus, est in quo
Îuantum est rtmemoramentum pqmime® Paf- confistit contrarieras inter lotam flt me, vjoms. dicitur facrificium , hostia fle oblatio , E dclicet, quod fitb duplici fpecie, vel fub Uflt hoc modo figmficatio ejus refertur ad pne» na ministretur quoad
' populum
*
laicalem
terirum. In quantum vero fignificat rem, reAufloritates igitur quibus probat utilitatem 1(
foedu pnrientis temporis, tunc cum duplex fumptionis hujus facramenti, concedo , quia r**· >»
nt res hujus facramenti , una iigmficata fle nihil aliud intendunt quam utilitatem fimplicontenu, fcilicet ecclefiaftica unitas, idoo ra­ citer fumptionis huius Aeramenti , que utilitione pnma rei fignificat® fle content®, ut di­ tu , fequitur plene flt parfefle io digne fumeo- «H*· "
cit dominus Petrus de Palude, dicitur eucha­ tibus, uve fub una, five fub duabus fpcci·ristia quafi bona gratia, quia continet foo- bus fumatur t cum fub altera plene flt Integre
•am grati®
eucharistia enim Grace, bona caro Christi f flt fangutk ejus, imo flt totus
gratia Latine interpretatur. Ratione vero fe­ Christus fumatur, ratione cuius fumptiosüs fil··
cund® ret figtuficat». fcilicet unitatis ecclefia- quuncur omnqs pnedi& effectas . Quapropter

f

799

DL, COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

794

fiUb infertur , dc male , cum ex prasdiôis au- A ratione fu» immenfie majeftatis , fed etiam
.·.aw*o âoritatibus fic eooduditur : Quare
fequitur
, hypoflatice ex reali concomitantia.
~
'
'
ctunrn
quam utilis, eft dc quam expediens Cslun fide­
Similiter fub fpeciebus vini eft tantum (anlium difiniflim» eucharifti» fub fpecie utra­ guis Chnfti ex vi (aeramenti direfle , tam­
que communio, fi fuerit digne celebrata, Nifi quam terminus per fe confecrationis , corpus
font propter id quod dicit, Digne celebrata , vero , anima , dc deitas funt ibi ut difhim
vellet referre ad celebrationem (accrdotum , eft , ex naturali dc reali concomitantia . Si
«pria proprie celebrare di offerre (acrificium quis vero in triduo mortis domini confeciffist
ia rebus fenfibilibos Deo, pertinet ad facer- hoc (aeramentum , pnediZla réaliser feparata
dotes , licet etiam ea prediAis a uOoritali­ in ipfo , fcilicet corpus , (anguis , dc anima ,
bus nec hoc fetraatui , cum pure loquatur de ab utroque , quia fub fpecie panis fuiflet cor­
manducatione, -flt fumptione corporis Chrifti > pus di divinitas , fed non anima, neque (ana· «wfem. n^‘ forte ’“Λογ1»· Alexandri pap· , qui guis , quia erant in re per mortem feparata ,
ÜTÏ'mbM*‘ Nihil fecrificio majus efle potefl , « fimiliter fub fpecie vini. Sic igitur in hoc
'quia ut diftum , folum Iaeerdotum efl oi- (aeramento ubicumque efl aliqua pars (acrafcrte facnficia domino.
"------' 1 , 'five fub fpecie' pants
- - , -five fub fpecie
B menti
Sed jam pro declaratione aufloritatum Am- vini , five aliqua pan corporis aut ûnguinia
brofii, fanfli Thome, Alberti Magni , 1 nno­ Chorti, ibi efl coitu fle integer Chnrtu» : UP*
cendi, dc multorum aliorum* qui fequuntur, dc beatus Hilarius loquens de hoc facrameneft diligenter notanda diftinfuo qu» (equitur, to , 6c habêtur de confecritionc , diflintl. a. o
ex qua fpero per gratiam Jefu Chrifti lausfa- * Ubi pars efl corporis , ibi & totum . Hiccere omnibus audientibus , non habentibus a- * ronymus etiam , fit habetur eadem dill.
nimum paiSone aliqua obumbratum , qu» di- ■< Singuli : Singuli accipiant Chnrtum domiftinflio , pnsfuppofita catholica ytritate , eft ” num : s & in fingulis portionibus totus .
]
ita clara dc ita diftincla , quod nemo potent » nec per fingulis minuitur , fed integrum
contra eam aliquid objicere, nifi proterva „ fe pntbet fingulis . Magifter quoque fenvoluntate .
„ tentiarum libro 4. dift. 11. ita dicit . Sub
Suendum igitur quod triplex eft hujus fa­ a utraque fpecie totus fumitur Chriftus ·, nec
cramenti perfodio , videlicet rei , figni , &
plus fub utraque , nec minus fub altera .
b >n, β»«*.
effechis . Perfedio hujus facramenti , quan­
Eadem enim rajio eft, ut ait Hilarius , in
tum ad rem, confiftit in integritate & totali-C» corpore Chrifti , que in manna prfcccftit ,
rate pnefentuq rei dc contente flt fignate in ·* de quo dicitur Exodi 16. Qui plus college*·
ί·» <
Hoc (aeramento , videlicet ipfius Chrifti , fit » rat, non AnAcm ampltus , nec qui mtnus pa­
Κ
fic fub utraque fpecie hujus facramenti fimul » raverat , habuit mtnus, & infra : Nec debent
totus Chriftus vere & totaliter continetur , dc » dici duo facramcnta , fed unum , quia fub
fub altera fimiliter . Unde idem per omnia * ucraque fpecie idem fumitur , & habetur ,
continetur /fub utraque .fpecie fimul , dc fub » de confecr. dift. 2. Ubi pars . Item Augualtera tantum , dc fecundum eumdem modum * ftinus in lib. fententiarum Profperi : Quia
exiflendi, unde ficut fub fpeciebus panis & » femel immolatus eft Chriftus , hoc autem
vini fimul totus dc unus Chriftus dc Integer »> facrificium exemplum eft illius , id ipfum ,
fcilicet cum corpore , anima
» fle femper id ipfum, proinde unum eft hoc
continetur
(anguine , dc deitate , fic per omnia fub fpe­
* fircrificium , alioquin quoniam in multis lociebus patiis per fe fumptis , & fimiliter fub » cis offertur > non multi funt Chrifti ; fed
fpeciebus vini , imo dc fub qualibet panicula „ unus ubique eft Chriftus , & hic plenus , fle
>» ilBc plenus , flt habetur de confecrationc
panis , & tub qualibet 'gutta vini , dc fecun­
dum eumdem modum etiam exiflendi , quiaD dift. 2. In Christo. His audontatibus oflendificut fub fpecie panis eft unita deitas huma­ tur mani ferte , quod in hoc facramento fub
nitati; fic dc fub fpeciebus vini . & ficut hic qualibet fpecie est totus dc integer . atque
anima informat corpus , ita ibi , & ficut hic plenus Christus , dc fub utraque fimul , imo
fanguis eft inclufus intra venas corporis , ita dc in qualibet particula , (cilicet , cum cor­
fub fpeciebus vini . dc ita quantum ad rem , pore , fanguine , anima dc deitate , dc cum
dc in modo exiflendi rei in boc (aeramento, omnibus qu» ad perfedionem dc integrita­
nulla eft diverfitas, five confideretur fub am­ tem ipfius pertinent , nec in hoc debet ali­
DlvtrfitM babus , five fub altera tantum fpeciebus. Sed. quis ndelium dubitare, quia h»c est fidei ca­
tholice , dc omnium fanflorum doAorum fenin convcrfionc eft diverfitas , quia ex vi fa­
cramenti, panis tantummodo in corpus Chri­ tentia , dcc.
Alia perfqPio hujus facramenti confistit in
fti convertitur , videlicet, quod ex came , offibus , nervis , dc aliis hujufmodi integratur . figno , uve in fignificatione , fecundum quod
Cetera vero funt ibi ex vi naturalis dc rcalis concurrunt omnia illa dc integre, que requi­
concomitanti» , fcilicet , anima , (anguis , dc runtur ad totalem dc completam illius facradeitas, que corpori Chrifti realiter , dc natu- E menti fignificationem ; dc fecundum hoc amb»
xsnfequenter funt unita, quia ut dici\ fpecie» , ficut dc qualibet earum est dc inte­
raliter confequenter
tur ad Romanos 6. Chitfhu rrfurgens ex mor- gritate , dc perfectione facramenti , eo quod
mu fam non moritur, mors iUi Ûra non domi­ per ambas , dc per nullam illarum fcorfum ,
nabitur . Quod tmm vhM , vivit Deo . Unde fuffkienter dc completa ex primitus hujus fa­
cum corpus non vivat nifi per animam , dc cramenti fignificatio . quod patet ; primo .
anima animalis in (anguine fit , ut habetur quia hoc (heramentum fignificat Christum, ut
Gcnefeos ncoo, necefle eft naturali concomi­ nutrimentum pcrfefle rcficien» fe digne man­
tantia <6t ibi Ôc languis dc anima . Et cum ducantes : fed cum perfeila refeAio corpora­
deitas nunquam corpus quod aflinnpfic depo- lis non in folo pane , aut in folo vino con
fiierit'aut dereliquerit , necefle eft ut etiam forat, fed in utroqug. fimul , utique una fola
iit ibi dciias, non iblum abfolute confiderata, fpecicrum non potest fignificarc Chriatum , ut
per-

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P.

^6
corpu» Chrifti -veram , Ac altquid res ' tan- _____
turn , ficut gratja nutriens fpiritualiter ad anno
incorporationem in Chriftum faciendam .
Form· enim ûcramentales fignificant tanrum , Ac nihil çanfai* : corpus autem Chrifti vemm fignificat Ac caufat. gratia autem
nutrien» fpiritualiter fignificatur Ac caufa» tur , Ac nihil nherius fignificat , fed cats
>♦ fac irt myftico corpore incorporationem ,
*■“ "
n qu· fit fidelium in Chriftum . Et hac de
nem.Sc apoftolum prima ad Corinth. 11. Çaotief- i> caufa ifta tria funt in facramento -, ita fei» licet, qûod primum eft fignificans , Ac non
cumbae manducaveritis panem hunc, tf' caltcem
»> fignificatttm : tertium autem fignificans . Ac
biberitis, mortefa domini annuntiabitis, donec ιχfignificatum : medium autem ieft fignficartratf prout videlicet Chriftus in fua partione fuit in
tura Ac fignificans . Quidquid autem ex
corpore fuo fubjcAu» multiplici aniiAioni. <k fe­
inftitutione di^ina fignificat gratiam , (aera­
cund m qubd ejus (anguis fuit a corpore fepara- K
menti nomen habet Ac rationem , quia fatus. Sed hoc non potefi figpificari nec reprrieocramentum eft invifihili» gratis vifibilis for­
tari per alteram^fpeciem tantum , fed per utram­
ma , cujus fpeciem gerat, & caufa«exiftat,
que fimul : igitur ad completam & perfeAam
ficut dicit Auguftinu». H*c Albertus .
fignificationqm pafiiont» Chrifti Ac repnefentaCum igitur fub utraque fpecie totus Ac in­
tionem , utraque fpecie» requiritur , fcilicet ,
teger Chriftus contineatur , Ac feorfum fub
fpecie» panis , qu* poft confecratiortem in
qualibet , manifeftum eft quod five fumatur
altari frangitur . per quam corpus Chrifti
fub ambabus fpeciebu» , five fub altera tan­
fub>eAum muhiplici fraclioni feu pcenalitat»
tum , eum ti-qus At integer fumatur utroque
fignificatur ; & fpecies vini , per quam feormodo, quod in digne fumentibus totus Ac in­
fum fangui» Chrifti effiifu» oftenditur.
teger efieAus confequitur . V>a igitur diflinAd hujus pafiionis igitur completam fignificationem requiruntur ambe fpecie» , unde Aione pnefuppofita . venio particulariter ad
» Auguftinu» in libro fententiarum Protyeri : auAoritates que inducuntur, Ac primo ad auc A
·· Dum frangitur hoftia , dum fangui» de ca- Aoritatem beati Ambrofii . Dicendum igitur
'»· lice in ora fidelium funditur , quid aliud C quod verum eft, quia »n morte Chrifti libe- b<o»um.
rati fumus, Ac quod hbc facramcntum in me­
·> quam dominici corpori» in cruce immoh»> rio , ejufque fanguinis effufio de latere fimoriam illius divini beneficii celebratur, Ac
»> gnificatur ? Tertio , quia (aeramentum hoc
quod ad tuitionem utriufque animz fcilicet Ac
fignificat aflutnptionem totalis humanitatis alcorpori» , utrumque feibeet caro Ac fanguis
fumptx a Chrifto , tam quoad animam , qua m fumitur , five fub duplici fpecie, five fub una
,
quoad corpus . St etiam fignificat perfcAam
accipiatur , verum quantum ad fignificationoftram redemptionem , fcilicet in anima &
nem , h*c tuitio utriufque completius Ac per·
corpore. Unde dicit magifter fententiarum in
feAius fub duplici ipecie, quam fub una de>· 4. diftinAione 1. quod in duabus fpeciebu»
fignatur , licet non magi» fub duplici, quam
»· celebratur, St animi & corporis ih Chrifto
fub una, quoquo modo in fimplici fumptiono
>> fufeeptio, Ac utriufque in nobis liberatio fi·
ad pnediAorum tuitionem operetur. Quod ad
» gnificatur : hac autem fignificatio non poteft
fignificationem faciendam , ficut Ac pafiionis
·’ fieri per alteram fpecicm tantum , fed per
Chrifti, quantum ad fpecies vifibiles , perti­
» ambas fimul , ut per fpcciem pani» figninet ad façerdotes , quibus fok» ipfe Dey» di» fice»*(ir corpus, pfcr fpeciem vini fignificetur Dxit: Hoc facile in meam commemorationem < Acc.
»> anima , cujus fedes eft in fanguine , fecunUnde in libro fententiarum diftinAione a.
” dum modum feriptur* dicentis quod fede»
quarti libri , poft pnediAa verba beati Am·
»’ animae eft in fanguine«
brofii fubditur : Sub utraque fpecie fumiftZiVTjfb·'
Tertia vero perfeflio hujus factamenti eft
»> tur , quod ad utrumque valet , quia fub
n:b·.
effetius ipfius , qui eft augmentum grariae , de­
»» utraque fpecie fumitur totus Chriftus . Sed fi
letio peccatorum venialium . prrfervatio a fu­
» in ahera tantum fumeretur, ad alterius tanturis peccatis. qurdam refectio fpiritualis ani­
»· rum, id fft , corporis aut anime, non utriuf·
me , Ac tandem in perfeverantibus Ac digne
» que pariter, tuitionem valere fignificaretur.
fumentibus adeptio «tem* glori* . Hi autem
Ecce quomodo Magifter loquitur de fignificaefleAus, ut mamfeftum eft, non dependent a
tione . Non enim dicit , ad alterius tuitio­
fpeciebus facramentalibus, nec cx fignificatto­
nem tantum valeret , fed. ad alterius tan­
ne qua reprrfentantur per di A as fpecie) paftum tuitionem fignificaretur valere . Imo di­
fio dominica , perfectum fpirituale nutrimen­ cit , quod fub utraque fpecie fumitur , quod
tum , perte A a a Chrifto noftr* humanitatis ad utrumque valet .
aflumptio , & totius hominis per paftionem E
...
σ in
... quarto
,____ de facramenAd idem
eft __
Hugo
fuam perfecta At integra redemptio, fed ex tis, obi ita dicit : Nunc videtur dicendam
perfeAionc At totalitate rei , fecundum quod * quod licet in duabus Ipeciebus fumatur ,
r»r
fuperius dictum eft. Unde Albertas Magnus h ta&ien fub
__ utraque
___
intqger Chriftus fumhîùiiu
in tr*^atu <*c
miff* ita dicit refpon- « tur. Non enim poteft
1 e*e corpus fine £u»» dendo ad qurdam objeAa: Ad hec autem —
—1— , nec
— fiunguis 1fine corpore eft· po»> gnine
rw'üàiii’î4 ”
finnili* non eft difficile refpondere ei , » teft . Sed ideo in duabus fpeciebus /uail·*
**·
* »· qui apud fe liene habet fcientiam facramen- w tur,. hujus ut figmficetur (aeramenti duple*
o talem : dici enim debet quod ficut in omni u eficÂus ' Valet enim , ut ait Ambrofius «d

perfcAe reficientem , fed una fignificat eum A
per modum cibi reficientis, fit famem tollen­
ti» . ratione fui corpori» , & alia per modum
potu» fitim extinguentit , ratione fanguinis ,
unde nulbi fcorfum , fed ambr fimul hoc com­
plete figmficant , quia ambe fpecie» ad inter
gritatem fignificationis hujus facramenti requi­
runtur . Secundo, quia hoc fac ramentum mftitutum efi in memoriam dominicae pafiionis , feeundum illud: Hoc facite m meam commemorant^,

„
„
„
»
>·
w

\

* facramento, ita Ac in ifto eft aliquid fiera·> mentum tantum , ficut form· 'ficrameuu», les , Ac aliquid res Ac (aeramentum , ficut

» tuitionem corporis Ac anime , Ac quod fi>” mirur in pane, valet ad utrumque At fimih liter quod in vino fumitur , quia in pane
·» to-

SMEL

797

DE èoMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

708

.m totum & integrum fumi mus. Sed fi in pa-A cendum, quod dirta aurtoritas Augustini po_
ΑΜΝΟ
CNKtSTI
•♦JJ·

4

m ne tantum Tumeremus , alterum tantum fih gnificaretur, fecundum quod ad tuitionem

. - ordinana fuper pfalmo aa.4n
nitur in glofla
quo pfalmo David enumerat decem dor^
>♦<>
Dei
,
qua
pradirta gloffa vocat decen^HEL^.*''*"
» corporis valeret. Iterum, fi in vino tantum
tias,
&
post
nonam
gratiam
ponit
au<f^|S_
» fumeretur , licet hoc fofficeret ad corporis
„ ÔC anima tuitionem , tamen hoc fohim S- tem jam allegatam , quam fic incipit ·. Noa
>·■ gnificaretur quod pro ialute anime fofei- » quod calicem dc fanguinem Christi pfalmi,, peretur. Hac ille.
» sta per fe ponit, quali aliam gratiam a menPoft hac adducit fimrtum Thomam parte >’ û & a corpore Christi , cum tamen caro
j.qu. 74. art. t. dicentem de diftinrtione du­
»> fine fanguine, (ÿ*c. In qua aurtontaèe glor­
plicis fpeciei, dc fimiliter eadem parte queft. ia implicite folvit illam questionem , Cur pfal76. art. 2. Ad quem dicendum , quod fiinrtus mista enumeranda dirta dona Dei feu gratias ,
dortor ex propofito & ex intentione tam in menfatn & corpus Christi & calicem & fan­
3. parte , quam ih quarto fententiarum , & guinem distinguit, velut duas gratias dc -duo
pene in omnibus ictipturis fuis , in quibus dona Dei? cum fpecies panis & vini fint unum
trartat hanc materiam , determinat pro parte Bfacramentum totale & non duo, dc caro Chri­
confoetudinis Romana ecclefia , dc eamdem sti non poflit dc, lege communi effe aut lutni
confuetudinem multipliciter laudat dc appro­ fine fanguine» & e converfo , eo quod totus
bat, fecundum quod in prrcedentibus ex di- Christus est fub utraque fpecie .
rtis fui» fatis fuit diffufe declaratum. Sunt au­
Et refpondendo reddit istius distinrtionis
tem dortores allegandi ad eum fenfum quem tres caulas. Prima est distinrtio eflcntialis cor­
ipfi intendunt »ia dirtis ipforum , & non ad poris Christi & fanguinis ejus . Et hanc tan­
fenfum repugnantem, ficut & facra feriptura. git cum dicit: Sed quia caro non est fanguis ,
Sed videtur mihi quod magifter opponens, o- dc fanguis non est caro. Secunda est diver­
mifla dortorum clara & manifefta intentione, fitas converters & illam innuit cum fubjunnitatur & laboret eofdem dortores capere ih git : Et panis in carnem convertitur, dc’ vi­
fermone , quemadmodum & Judai obferva- num in fanguinem. dc non e converfo . Ter­
bant Chriftum . Verumtamen ne credat fe do­ tia est distinrtio fpecicrum panis dc vim , dc
rtores catholicos in hac materia in contradi- istam dat intelligere, cum addit: Et fub dirtione deprehendifle , refpondendum eft . Et verfis fpeciebus utrumque fumitur . Ft ha:c
primo ad dirta hujus dortoris.qui in pnadi-Cest totalis intentio aurtontatis iilius , in qua
rtis locis intendit
aflignare
caufas
, quare
in fit dc communione laicorum
‘
~
~ nulla
mentio
confecratione hujus (aeramenti utraque fpecies fub utraque fpecie, & illud quod in fine ip­
requiritur , cum tamen idem contineatur utro- fius ponitur i & fub diverts fpeciebus utrum­
bique , dc quod una fpecicrum nullo modo <que fumitur ; refertur ad facerdotes iacrifican(«perfluit, dc ad hoc ofttndendum triplicem tes, ad quos pertinet fub utraque fpecie con­
caufam affignat. Prima eft expreflior fignifica- 1ficere, & fumere propter perfertam iacramen
tio dominice paflionis . Secunda eft expreflior iti fignificationem.
fignificatio complete refertionis fpiritualis .
Et ex hoc patet quod falfo infertur
ma­
Tertia expreflior fignificatio falvationis utriuf- 1le , cum dicitur, quod fit alia gratia fub illis
que hominis, quorum omnium reprxfentatio- <diverts fpeciebus , & per confequcns fumens
nem facere pertinet ad facerdotes , quibus di­ fub una non fumit utraque, quia illa distin­
rtum eft dc prxeeptum : Hot facite in meam rtio tantum ponitur propter rationes prrdicommemorationem . Quod autem dicit
Con­ rtas , que nullo modo inferunt aliquam diveniens eft ut fcorfum exhibeatur fidelibus stinrtionem in re aut in effertu . Unde &
tam ratione ufus , quam ratione effertus ; di- Dl»> caute Augustinus & glofla inquiunt : Ideo
cendum eft quod dortor loquitur de inftitutio- »» meniatn & calicem hic distinguit, velut dl­
ne hujus facramenti, caufas aflignando, quod l’ verfas gratias . Et fuperius in principio aunon fruftra fub duplici fpecie mflitutum fit , » rtoritatis dixerunt : Qui calicem , id est ,
& fic id quod dicit quod feorfum exhibeatur fanguinem Christi per fe ponit quafi aliam
fidelibus refertur indifferenter ad ecdefiam , & gratiam , efr. Non enim ajunt quod fint di­
verificantur verba fua , tam in facerdotibus ; verte gratia , fed propter prsedirtas diverfitaquam in non facerdotibus, quibus fic ex con- tis caufis dicunt Velut, id est , quafi diverfuetudine miniftrabatur , ut dirtum eft de mi- fas gratias . T-.x quo nullum ^potest inferri
niftris quarumdam ecdefiarum , fpecialiter in prajudiciuin communioni tub una fpecie, qua­
ordine Ciftertienfium . Id vero quod dicit , fi minus contineat in fe aut rei aut grati*.
Ad illud igitur quod ex przdirtis aurtoriquod corpus Chrifti exhibetur pro falute cor­
poris , & fanguis pro dilute animi fub di­ tatibus videlicet Ambrofii, Thorn* & Augu­
verts fpeciebus , inteliigendum est fignificati- stini concludit , videlicet quod fint diverte
& divert frurtus ■·«'',♦·»··
fub
ve, ut fiepe dirtum eft. & fecundum quod gratis
— five
...v eflîcacie , , v.
dirtum eft ad auctoritatem Ambrofii . Εχ qui- E duabus fpeciebus, negatur, ut expolitum est,
, ι.»
illorum nihil‘ fequitur. Quabus patet, quod quantum ad rem, ÔC fimpli- quia ex dirtis
' ~
citer, nulla est utilitas major capere fub utra­ re fideles intelligere debent, quod nihil uti- “"· »·>·
que fpecie , quam fub una , imo stantibus litatis , nihil virtutis, nihil gratia aut cujuconfuetudine univerlali , & statuto ecclefi* fcumque fpiritualis effertus , fumitur per fo­
in oppofitum, quibus fideles tenentur confor­ mentes hoc fac ramentum fub duplici fpecie
mari & obedire, capere fuh utraque est dam­ magi·, quam per fumentes fub altera tan­
tum , ceteris paribus . & ex opejre operato ,
nabile dc perniciofum .
Ulterios, quod ex communione fub utraque & quod eis per confequcns nihil aufertur
fpecie augeatur gratia in fomente, fcilicet ra­ fpiritualis effertus , nifi occafio erroris, peri­
tione adjunrtac fecunda: fpeciei, negatur fim- culum effiifionis. fic irreverentia, qua in mul­
pbciter . Et ad aurtoritatem Augustini di- titudine populi minus difcreti <3c minus cau­
ti ·

'l>9
OR ATIO JO ANNTS DE RAGUSIO O. P.
toq
ti, poflet accidere huic venerabili faertmento A clefia non eft prsccpta immediate a Chrifto ,
ΑΜΜΟ
in adminiflratione fub fpecie vini.
'fed
1 per *ftatuta apoftolica
* " A4^ qu* tamen flatuta
ANNO
CH»!Vn
Ulterius , ad auôoritatem Alberti Magni apoftolica ipfi Chrifio attribuit ad declarandum cm^sri
~·—· dicendum primo, quod tempore Alberti Magni quod nihil, ecclefia fl^Luit » aut poteft ftatueu»aM<4a>MB· nof, dubium eft quin modus & confuetudo re, quod concernat fidem , aut aliquid .necefunius fpociei jam erat in ecclefia introdufTa , fariurn ad falutem fine Chrifio ipfam dirigen­
nec repetitur quod eam hic doflor profundif- te , & eidem aflirtente ufque ad cnnftmnufitnus in loco aliquo redarguerit , aut repre­ tionem fieculi . Unde & inferius ait affignans
henderit , quod utique audafler feciflet , fi rationem de duplici fpecie in celebratione ;
ipfam quoquo modo tredidiflet aut putaflet Hujus aufttn fafli Chrifti & ecclefi* hec eft
illicitam ; >mo prxdic s doflor putavit & caufa, &c. ubi & Chrifio'& ecclefi* hoc ftcredidit , non folum ecclefiam poflie miniflrare flum attribuit, & ex hoc fundamtnto depen­
laicis’hoc factamentum fub una fpecie , fed det illa fentAntia fua , qua ut fuperius diélum
etiam credidit quod ecclefia poflet cum facer- eft , afieruit , qtiod >n partibus , in quibus
dotibus difpenfare, ut in illis partibus, in qui­ non reperirur vinum» ecclefia poflet difpenfabus non poteft vinum de facili repetiti, con­ Bre ut fub fpecie panis tantum faedidos con­
ficerent fub una fpecie . Unde in traflatu fuo ficeret , quod utique nullo modo poflet fie­
s«*r· in w- de miffs prope finem dicit : Propter intolera- ri , fi fuiflet Chrifti prxeeptum tantum ob­
*»"»’· L?"’’’ bde damnum animarum quod incurrunt ha- ligans in celebratione hujus facramenti , &
«'“*
·» bitantes in terris ubt non habetur vinum , fumptione , quantum adveriarii conantur per<· expediret ut difpenfaretur , ut Chrifti cor- fuadere.
·» pus fine calice confici poflet . Et fubdit raAd verbum , autem. Tradimus fanguinem,
» tionem illius difli dicens: Corpus enim non dicendum , quod fiepe dnûores fubinducunr
►· eft fine fanguine , ii anima , & deitate , perfonam totius communitatis,, ve! ecclefi* ,
» quamvis nau fit ibi fanguis yi confecratio- & loquuntuj· in numero plurali . & fic ifte
» nis . Non eft igitur dicendum nec prefu- docftor loquitur ih. perlima ecclefi* . Najn fu·, mendum , quod tantus doflor fibi ipfi in perins dixerat , quod Chriftus utrumque facramentaliter celebrandum efle in ecclefia per
», allegatis aufloritatibus fuerit contrarius.
Ad a .cloritatem igitur ejus allegatam dicen­ flatuta apoftolica pneccperat , fic peftmodum
corpus
, &
dum , quod loquitur de facerdotibus celebran- fubdit : Et ideo fub una fpecie
,
...
tibus <X conficientibus hoc facrament.im , quod C fub altera fanguinem tradimus , per modum
rr.jniteftiflime patet ,
fole clarius ex ipfius fcilicet statuti &do<f!rini, quafi diceret, Nos
refponfione , quam immediate ad dslum du­ ecclefia tradimus & mandamus , five statui­
bium motum fubfcquitur. quam refponfionem mus & docemus fub una fpecie corpus , Sc
magifter Joannes ea ex caufa dimifit, quia to­ fub altera fanguinem debere celebrari . Secun­
taliter facit contra eum Nam Albertus refpon- dum quod & apostolus in nostra materia lo­
dens ita dieit: Sed hoc dicimus , quod Chri- quitur i. ad Corinth. Ii. E^o fnuu arcepi λ
», flus poflquam exhibuit corpus fuum fub domino quod & radidi vobis . Non enim aposto­
.· fpecie panis , tunc etiam poftea exhibuit lus acceperat communionem facramcntalem a
» tanguTncm futim fub fpecie vini , St utrum- domino per modum quo communicans ac­
», qsie Licramentaliter efle celebrandum prccc- cipit eucharistiam a facerdotc , nec fimiliter
»■ pit in ecclefia per flatuta apoftolica, St ideo ipfe ita tradidit Corinthiis , nifi pei modum
»· ecclefia inflrucla afhone Chrifti . utrumque doflrin* ; unde arguens paralogizat in acce­
», cclcbnt > divifim conficiendo corpus fub ptione termini. Trad ,ius
Ad aliud autem quod inducitur de eodem
<· fpecie panis , & divifim conficiendo fan» guinem £ub fpeciç vini. Quod autem fic di-D deflore , videlicet de divifa :l diverfa opera­
·> vifim h*c duo exhibuerit , & celebranda tione corporis a fanguine , d~c. dicendum ,
·> inftitucrit Chriftus, patet Matthæi 17. Haec quod idemmet doflor fuper illa litera textus
»· Albertus. Qui poft prsdifla cum teftimoniis Augustini, quod facramentum componatur ex , kfc(
evangeliflarum probailet quod Chriftus fub du­ vifibili elementorum fpecie, & domini nostri aut. i»
plici fpecie hoc facramentum inftituerit , Sc Jefu Christi came , facramento videlicet , &
ita celebrandum Sc conficiendum in ecclefia re facramenti , dicit fic : Non intendit hic
per flituta apoftolica præceperit » fubjungit : ♦· Augustinus determinare partes eflentiales
·> Ex omnibus ill·» accipitur , quod Chriftus ►> facramenti, fed potius dicere ea qux exi», fub una fpecie panis corpus fuum tradidit, »> guntur ad veritatem & facramenti perfe»♦ & fub altera fpecie vini tradidit fanguinem , »> (ftionem , fecundum quod est eftieflivum uni»> & fic fervandum inflituit
& cum Chrifti »» tatis corporis mystici , quod est ecclefia .
Species autem vifibiles operantur illam per
» aflio fit noftra ir.flrufho , pro certo h*c
modum fignificandi , yt Magister dicit in
»· duo nobis fervatada eflie prxeepit . & ideo
fequenti distinflione , quia ficut unus pa­
», fub una fpecie corpus , & fub aha tradi>· mus fanguinem. H*c Albertus in loco ubi E » nis fit ex multis granis deputatis , & vi­
num confluit ex multis uvis , fic ecclefia
diflus magifler allegat eum , in quo unufcongregatur ex multis fidelibus , corpus
quifque vel fcieus grammaticam poteft intelautem
Christi efficit illam per modum cauItgere hunc doflorem , quod non loquitur
fir . Hec ille.
nifi de celebrantibus & conficientibus hoc ÛEx quibus verbis ejufdem dodloris manife­
cramcntum .
Ulterius , valde notandum verbum , quod ste colligitur , qu* fit operatio fpecierum fa­
ibi dicitur , quod Chriftus utrumque facra- cram entabum , quia est ipfa fignificatio, pro­
mcntaliter celebrandum efle prxeepit in eccle- ut ctum fuperius rlidum est per eumdem
fia pet flatuta apoftolica . Ex quo vvtbo pa­ doflorem , quod forms facramencales nihil
tet intentio hujus dofloris, quod etiam cele­ cauûnt, fed folum fignificant. Ista igitur obratio hujus facramenti per facerdotes in ec- jufdem dofloris pnefuppofita declaratione, manife-

fie:

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

8oa

- riifefta est intentio foa Aquia videlicet ficut Afacrificantem pertinet,'ut dirtum eft, uterque »
, ,
«WNO ( ad nutrimentum corporale fumitur pptus ad
artus . fcilicet cdnficiendi & fumendi, & hoc AKNO
....... *
ÇHtlSTl
cnnsn
perfertionem nutrimenti, ita & in-nutrimen- propter’ fignificationem perfertam. tam Christi
' '
to fpirituali datus «ft· potus ad perfertionem partionis , quani etiam labiti- utrntfque homi­
nutrimenti fpiritualis, fcilicet ipfe fanguis Chri­ nis . Si enim in .facrific.itione Una tantum fpe­
sti , & quantum ad hoc, ut 'fuperius diceba­ cies conficeretur, & furficrctur , ad alterius,
tur poli Πttgonem de fanrto Virtore & Ma- corporis fcilicet , vel animae , falutem per­
giftrum fententiarum , totum completur <8t tinere iignificarerur : fed idcirco utrumque a
continetur fub altera fpecierum . Veram quia facerdotibus conficitur N fumitur . ut mot’
> perferta' refert io , qux confidit in cibo & po* Uhnsti & falas utriuique hominis fignificetur.
Quod autem ulterius addiicitur , quod nec
tu fpirituaL , n<?n hgnificatur per unam fpe­
ciem , idcirco*idem dortor ait, quod divifam fanguis *fub fpecie panis, uec corpus fub fpe­
hah^tt operltipnem fanguis a corpore, corpus cie vini bibitur & comeditur , verum eut quo- enim dedit Christus in communionem fui & ad fignum extrintccum ; fed tamen quoad rem
quae est cato & fanguis , Cx quoad effemembrorum , fanguinem autem dedit in re­
'
, qui est cxt-.nrtio efunei
/itis . vel
demptionem . Ift» autem funt diverfe ope- "
Γ-rtum
sationes , quod utique verum eft tam in fe . quoad perfertam <N completam cibationem ,
quam etiam m ligno- tamen cum' utrumque qu.c principaliter in quoliixt nutrimento at- .
fcilicet corpus & fanguis contineatur fub al­ tenduntur , iW plene <N perferte fub una Ipctera fpecie s patet quod fub altera fpecie u- cic utrumque fumitur , ficut fub uiraque, ôc
trumque fit, communio fcilicet & redemptio,, vere comeditur corpus Christi , & νςτε ip
non tamen utrumque per alteram fpeciem fi- fius fanguis bibitur . Unde Prrpofitivus , qui
gnificatur. Et, ideo funt diverfe operationes,, fuit dortor antiquiftimus , quem fanrtus Tho­
& effcntialiter inter fe . & etiam in fignis . mas & multi antiquorum dortorum allegant ,
Et hoc ert quod idem dortor concludit ; Quod i.i quæstionibus de fac, imentis dicit : Sub hac
cum Domiqus fic ordinaverit , & multiplica­ >. fpecie fanguinis eft corpus & fanguis ,
verit facramenta , quod omnes giatias facra- ,, tub fpecie panis hac fumis fanguinem ; vel
ergo comedis ve' bibis fanguinem ; fed
mentlles habeamus in facramentis ; fupnle ,
effertive , & fignificative ; & alia gratia fît re­. „ non est dicendum quod comedis . ergo bidemptionis per fanguinem , quam communio- . „ bis ; & fub hac fpecie comedis . Solutio :
nis per corporis fumptionem ; non fufficit in Γ fub hac fpecie comedo & bibo . H see prxtatus ikrtor antiquus . Idem dicunt Petrus tie
facramento habere elementum fignificans com
niunionem , nifi etiam haberetur elementum fi- Tarentafia , & Thomas- de Argentina , Cx pi­
gnlficans redemptionem ; ubi expreffe dortor ne omnes , qui approbant communionem fub
includit totam iflam diverfitatem exfiftere in una fpecie . Nec tamen in facrificio una flpediverfitate fignificationis, & non in re , quoadI cies fuperfluit alteri . imo ficut utraque re­
effertum . Non enim dixit , Non fufficit in quiritur ad perfertam fignificationem prxdirtufacramcnto habere elementum efficiens feu, rum , fic & prædirti duo artus; qui reipiciunt
caufans , fed , fignific.ans communionem . F.x ratione fignificanonis pnedirtas fpecies, necefquibus manifeste patet . quod quantum perti­ firio exiguntur . Quare totum quod idem do­
net ad effe rei , nulla utilitas refultat ccmtnti· rtor & Pontifex loquitur , ad facpficiu.n re­
nionis duplicis fpeciei : quia irta pluralitas fo­ ferendum; in quo tam utraque fpecies, quam
lum requiritur propter completam fignificatio- uterque artus propter fignificationem predinem faciendam complete referttonis , feu a- rtain requiruntur.
Ad aurtoritatem fanrti Thomæ de diverfts r>«
liorum , que per hoc facramentum efficiuntur
D inflrumentis , dicendum est, quod in hoc la-·>*
in nobis per dignam fumptionem.
Ad aurtoritatem Innocentii dicendum, quod cramcnto , panis & vini non funt diverfa in-·1*·»*'· ipfe , ut fuperius dirtum est , tenet in fc- frumenta , licut nec diverla facramcnta , nitwMi.
queqti capitulo , quod fub fol* fpecie panis fi materialiter ; & ita non est nifi unum
dehet-eucharistia fervari. Item quod in illis instrumentum , per quod Deus in nobis oregionibus , in quibus alterutrum inveniri peratur perfertam nutritionem flt cibatio­
nori potest, licite potert alterutram fine alte­ nem ; unde nec fub duplici fpecie divina
ro confecrari . & in fine capituli approbat virtus divcrfas efficacias operatur . Unde Almodum qui tenetur in parafceve de fumptio­
bertus in trartatu de MiiTa dicit ; Quod
ne eucharistie fine fpecie vini . Fx quibus pa­ „ autem objicitur quod duce inftitutiones fa,
tet , quod hic dortor non fuiti» opinionis ,
ciunt duo facramenta ·, dicendum , quod
quod utraque fpecies fuerit vd fit de necef- „ non fequitur , nifi diut inftitutiones elfent
fitate falutis , five de pr-’ccpto Chrifti : quia
de duabus materiis » diverfis , & dua- ·
fi fic , nullum praedidorum potuirtet rationa­ „ bus formis diverfis > & duabus gratiis in b<i, aivic·.
biliter concedere. Ad aurtoritatem igitur qute ,, facramentis fubflantialiter effertis divertis ,"
quod loquitur E,, quas hic non funt : qui3 dus materias pahic inducitur , diccndutn
de facerdotibus artu conficientibus , quorum „ nis & vini indicant unum perfedum nueft conficere fimul , Nt fumere feb utraque „ trimentum , quod in perfertione nutrienfpecie , propter perfertam fignificationem, ut >> di altera illarum materiam indicare non
m fuperionbus fiepe dirtum est ; quod patet „ fufficit ; forma etiam ad formam refertur
ex hoc, quia nullam mentionem fâcit de lai- „ ad perfertionem unius facramenti : una ecis , & quia loquitur de oblatione & confe­ „ tiam eu gratia in utroqpe efferta, & ideo
cratione-, qux folis competunt facerdotibus . „ due effe non poffunt. Hxc Albertus. Ex
Hoc etiam rubrica ejufdem capituli ostendit, quibus fole clarius patet , quod nulhtm bo­
que dicit , Cur eucharistia fub duplici fpecie num , nulla utilitas fequitur ex fumptione du­
confccratur? Et item quod de fumptione di­ plicis fpeciei , cum nulla efficacia magis fub
cit , referendum eft ad facr ficium, quia ad una, quam fub duplici contineatur > & cum fiat
Cofuil GawL Tom. XX1X.
E ee
con­

•aS

ORATIO JOANNIS DE RAOUSIO Ο. P.

1*4

contra determinationem ecclefia , non fotam A ft. Nam idem doftor ta fermone χχιχ,φ·»
/ Quare populus ana acci- AnKm
a·»0 000
cxPc<i‘er' thluti, fed omnino eft dam- rit ex intentione ~
C Mh.TI nabliis , &*nociva , maxime fi pertinacia ad­ pit, fattguinem fient feccrdos ? fic aflîgaat tre·
·υι
jungatur .
Citerius . ad auOoritates fequentes » qua nun profecutto hic grati* brevitati· omittiprocedunt ex cffcriibus appropriai is (inguini. tur, quia dirii fomones fetis communes funt.
Et primo ad auriorCtatem fanfii Thorn* di­ Dicitar igitur qaod omnes ttH cierim quot
cendum , quod ipfemet dorior declarat fe ip- enumerat dorior praefatus ia drflo fcnaoot
ftim dc verba fisa atque fententiam . Nam di- trigefiaso , funt efferius ipfius ni , M efl ,
,' -ΡΧ’cit : Per hrc verba , ktc tfl calixjMgtuth tui, veri Anguinis Chrifti, fe non fpeciei .· idcir­
figmficatur ipfe convertie vini in fanguinetn , co fanguis Chrifti five fignlficetur per aquam,
per verba autem fequentis defignatur virtus five fignifiectur per vinum , five per quem(anguinis effufi m psffione , qur operatur in cumque alium liquorem . feu aliam rem fenhoc facramento ; qur quidem , fcilicet virtus fibilem , fic quidquid poteft dici de eflerii(anguinis effufi m paflione . ad tria ordinatur ...
bus ejus , de utilitatibus , dc dulcedine , to­
Primo quidem ,fe principaliter ad adipifeendam B tum fibi competit ratione fui . fic non ratio
vknum hrrediurem . Secundo ad juftitlam ne fpeciei neque (igni * Idcirco quicumque
gratis, qur eft per fidem . Tertio, ad remo­ digne fumit, five fub fpecie panis , five tub
vendum impedimenta utriufque prrdiflorum , fpecie fibi appropriate , temper confequetur
fcilicet peccata . In quibus verbis expreffc funs cÆrius .
dorior oftendit , quod prvdiria tria confeEt idem dicendum eft ad efferius dt utili­
ctiti funt fideles ex effuti· nc languinis Chri­ tates , quas enumerat Chryfoflomus , & non /JT*-Elbfy'
fti m PaAone j fe eadem virtus Paffionts folum Chryfoflomus , fed quidquid unquam
operatur in hoc facramento . Bt non dixit dixerunt omnes Apoftoli , omnes doflores,
dorior , In (aeramento tantum fsnguinis -, fit quidquid poteft cogitari. aut imaginari de
fed In facramento (impliciter . Bt licet pr»- ipfo facratiftmo fanguine Chrifti, totum fibi
diQa verba , wu & turm tefbunetli , fic a- competit, fecundum naturam fuam , fit non
lia qu* fequuntar , adjunria fint forme con- fecundum fpeciem , a qua nihil accipit vir­
feCraifenis fangumis propter majorem expref- tutis aut emcacir ; quod utique dicere edet
fionem fit fimilitudincm > qua: ejufdem fan- non folum hxreticum, fed omnino infimum .
guinis habetur in fpecie appropriant, fcilicet C Cum igitur totus fit integer fanguis, fit Christus
vini ; tamen efferius prxdtrii cum non fequan- contineatur fub una fpecie, vel fub duabus,
tur fpeciem, mamfertum efl quod ubicumque quomodocumque confideretur. totum fibi com­
eft fanguis ille qui eftufus eft. ibi funt omnes petit . ut dirium efl , ratione fui , fit non
efferius ejus .
ratinne fpeciei : quapropter non valet iH**Cttm Igitur fub fpecie panis fit verus fan­ tio , quam magifter proponens infert ex diguis Chnfli , imo totus fic integer Chriftus , riis aurioritatibus fancH Thornfc fit Chryfoftomanifeflum eil , quod ibi erunt omnes effe­
mi dicens : Ex quo patet quam pretiofos fic
rius virtualitcr fic fuffkientiffme efufdem fan- „ nobiliflimos efleriua gratiarum fecit calix
guinis. Bt mirabilis caufa quam adducit , e- „ facramentalis ilii· , qui cum puritate con„ jufdem dorioru declarat veritatem , cum „ (cientis accedunt fit quam fidutl omnium
„ fubdit, quod fanguis non folum habet ef- ., fidelium neceffarfe· fic opportuno· .- quod
n quidem edicit in ei· ex vi facramenti , fit
„ ficaciam in facerdotibus qui hoc conficiunt
„ fecranientnm , vel In aliis qui fumunt, fed ,, ex inftituttooe Chrifti fpedali . Quia nullo
„ etiam in illis pro quibus offertur. 8i enim modo prsdirii efferius veniunt ex vi fiicra*
fanguis Chrifti proficit diis , pro quibus of-D menti, fed ex vi prafentue fic exfiftentte fenfertur, licet non fumant ipii , nec in re, nec gutnis Chrifti veri , qsd ita perferie , com­
in figno -, quanto magis proficiet illis qui plete fit integre efl fub una (pede ficut fob
capiunt fic fumunt ipfum in re , licet non in duabus, beet non fit ibi tamquam in appro­
figno , ut ftcerdotea faciunt , ex quo fecun­
priate figno . Ideo univerfi fideles · confide- ,
,
dum le nulla virtus fequitur aut caufstur, ut rantes pura fit fenria fide tam predofos dfe- **·* ·
dixit .Albertus ? Ex quo patet, quod populus rius ooo confequi fpedes fic accidentia fuse
fidelis m fubtrariione eabeis non (poliatur qui­ fubftantia fit fublerio exfifleatia , fed verum
bufeumque efferi ibus (alutiferis, aut quomodo­ Cbriftum , M efl , verum (anguinem ejus $
cumque utilibus , cum fanguis Chrifti non nec contineri fub illi· accidentibus ex vi fa­
auferatur ab eis, fed folum (pecies fe fignum cra menti , fed ex vi prafentta fit exiflentta
reprrfentans , flt hoc propter pericula effufio- Chrifti. Idcirco per vifcera mifericordiu Dei
nis & erroris .
noftri exhortor fic obteftor omne· Chrifti fiAd aurioritatem Cypriani dicendum pnmo, dele· , quatenus etlasn fi oporteret perferre
quod ipfe in hac aurioritate nullam neceflsta- mille morte·, peflm , fic igsie· , non permit-

- —

tem ponit aut praeceptum Chrifti , nec ulte-Etaftt fe abduci a confoetisdinc fenrie Roanan·
rius fecit mentionem de communione laica ecclefi· catholic· , fo communione ftcratiifisni
fub utraque fpecie, imo nec de fpecie vini, corporis fub fpecie panis , fiib qua
, per·
fed fotam de (anguine , quem quilibet fu­
ferius, fic taceger ChrhtM coactaetur , fltmit , ita bene communicans fab una fpecie, mu gratas, O nerim· , ta caÿw fltmitmAit
fic omnem eCerium ejus, ficut qui commu- oasera nw ecctfimtu grnit» f pila, Joe»·
nicai fub ntnsqoe. Ad aliam aurioritatens
i.
(inrii Those* , quam allegat ferasooe trigeAd anrioeitatem Anaacha·! dico primo , λλ
Amo , dicendum primo , quod mirum eft quod dirius dorior la ara*!· alBa Ma dirii· ***"""quomodo magifter proponens noo adverterit fuit fufperius, fit dc hsMfi nouras. Fateor ta­
ad praecedentem fermonem , imo ad unam men me hoc dicere ex andftu, fit ex relatio­
lineam praecedentem diria , qua affumat pro ne multorum, non quod
fuo·.

•b

legerim errem
Dein-

Soj

Γβ COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

Sed

Dated· dieo qnod haac aoAortt* tea non fis- A w jam & immediate addoAis ft allegatis. Dl·----- —

„

« rfdn* primo , quod ite eptlegus ft illa- '^“SL·
tio peee* ia materia ft in forans In «at·ria de Aagatete Saltatoris todtei. A 6c dico. na quidem , quia nulla predkAsrum auAoritato* nvqrae Chrifti neque doAoram, Mqne
praxis primkiv» ecdefia . neqne Pap· diAiras
Anadeti ex libro conciliorum, neque tta»
libas
ecdefia primi· figura fecit quantumcumque meationem in
Ad iltad
____
. ,
votioae* qua­ verbo , vel in fenfe. de duplici fpecie per­
libet die fomebanr fiduies Aeramentum euoha · tinente qnoqno modo ad communione·) 1·»ristto, aoa taatoa fiab otraque Specie. Be hoc cam, fed fblum oc came ft Anguine Domini
patet per auAoritatem qua* propone* indu­ nofin. qua fob una fpecie continentur ft ce­
cit Aerae* 11 ? cupit, ubi dkitar de quotidia­ lebrantur . atque de conficientibus illa Acerna fraAioa· panis, nulla AAa aaenrtoae de dotrbus. Palat lutuenti, ft examinentur om­
vino, aat de caltee Similiter dicendum est nes luâortrates induft» , quia non repenvtar
ad auAoritate* Anadeti Pape, qui viddicet B aliqua qu· intendat aliquo modo Ungere com­
•tatoü, quod fideles ûep· coamuaicaceat, non munionem hiaam fub utraque fpecie. Secun­
taaen habetor, qaod fub dnplid fpecie . Bt do peccat pnrdi&us enilogus m inferendo a
dato etiam quod fub duobd l>eefe staiiüfet, diQo firaplieiter ad fecundum quid . Nam
non tameu proater hoc naiffet mtutum Chri omnes suâorHetes pretaéta intendunt pertiissti immediatum five prstcepta* jns. fed ec- dere utilitatem devota Cumption· hujus facraclefis , aat Pap· j unde ft Ipfemet A na cie tus menti . (impliciter ft sMblnte, non habendo
testatur , non quod Christus , fed quod Apo­ refpcâum ad un.im vel ad duplicem fpeciem.
stoli ita statuerunt, ita enim dicit Sic enim nifi pro quanto q ulibet tene tui in ntu (aera­
ft Apoetoli statuerunt , ft <anfta Romana te­ mentorum
qui contuetudtnem ft ftatuta ec­
net ecclefia. Bt dato etiam quod ftib duplici clefi* catholic·: & nihilo minus proponens
fpecie corn munieedent, non tamen hic fervor trahit has contra confertudinem ft ihuitum
erat in AnAis .viris propter fpecies unam ecdefia . ft ad fenfum repugnantem , ft om­
vel duas, fed propter -verum Christum Do­ nino contrarium intention) doliorum , qui
minum nostr im , qui in hoc Aeramento ·■ Cempcr ft in omnibus nifi tiint fequi con
qualiter, ft fecundum rem ft fecundum effe- C fuetudinem ft ordinationem ecclefi» . om­
Aum continetur, five fob uaa five fub dupli­ nia diAa eorum correAioni ecclefi» fubmittente» .
ci fpecie fumatur.
Quod autem fiepe acoedere digne ft devo­
Tandem fucceflivc dicendum eft ad corolla­
te , ft cum diicuflSone debita fit utile ft val­
ria , qu* inferuntur . Et primo quoad pri­
de proficuum, uno fumme necefiarinm cu plen­ mum , quando dicit, quod quasnvi» Chriftus
ti , ft defideranti in via Donum non regredi totus plenos Deus ft homo fit fub alterutra
fed progredi. omnes doAor* catholici pre­ fpecie cum plenitudine omnium gratiarum ,
dicant, laudant, hortantur, admonent, ft ob- non tamen uno modo omnem gratiam difpenfecrant incedant* fidelem populum ; imo fat , fed per diverfa (aeramenta divertar gra­
contra négligentes ecclefia Romana catholi­ tias idem ipfe Chriftus confert . Ex ifto co­
ca poenas Inligit, ut vel Altem femel in rollario habentur tna . Primum eft, quod fub
anno hoc fecratiifimo cibo reficiantur. Et li­ alterutra fpecie eft totus Çhnftus plenus Deus
cet antiquitus in frequentatione hujus my­ ft homo cum plenitudine omnium gratiarum
sterii fidelis populus tuent ferventior, nihi­ Secundum, eft quod non uno modo omnem
lo minus ft adhuc in ver aratione ejufdcm D gratiam difpenfsi . Tertium efi, quod per
folers ft dlligentHTima cura adhibetur , tam diverfa facramenta diverfa» gratias idem ipfis
in ministrando, quam in (aerariis, in qui­ Chnflus confert: ex quo applicando ad probus confervetur, quam etiam in celeberri­
pofitum . panis ft vinum funt diverti fecra
ma ferti vitat· , mia fingu Iis annis apud u- menta. Contra prardiAum corollarium cx opniverfos ChnaO Metes prater quotidianam pefito tertii . ft pruno inflabo contra fecun­
venerationem , folemniter ft devotiffimc per­ dum diAum predrth corollarii , ft effumo
agitur .
fic
Pan» ft vinum non funt diverti ftcra­
ftegratior autem magiftro proponenti de menti . fed unum : ergo Chnilus non con­
auAoritate quam adducit ax Exodi quintode- fert divertas gratias per illa duo . Argumen­
cimo, ubi Dominus m figura hujus (aera­
tum patet ab oppofitk , quia ficut ad divermenti precepit Jodeis, dicens : Bexe ego fitatetn (aeramentorum fequitur divertitis gra­
tiarum, ut dicit advertanus-' ita per oppe+
ptr
Λβ» colliget : quia fitum , ad unitatem caufa five facramenti fein diAa ngura nulla mentio fit de pluvia vi- quitnr unitas grati». Affumptum patet per
ni , cui tamen magia competeret quod ploe- E omnes doAores, qui loquuntur de unitate hu­
ret, quant pani , cum vinum originaliter fit jus (aeramenti ; omnes enim concorditer con­
aqua, eai competo pluere proprie i ft non cludunt, unum effe facramentum formal i te r ,
puni.
rateonc finis & perfeAioms, plura fecundum
Ulterius ad epilogum , qaem facit ex pœ- quid & materialiter.

cadeotÜMM, cum dkit : & patet qua* utiw Us dt expediens fit Alati hoatin·* coas„ maaio dhrsadfon» eacharifit· fub f>ecte
„ atraqaa a Chriftiatos dig* cekbnta. hoc
„ autem putet ax verbis Chrifti. festentiia
„ doéWuas, peu! prioMtiva ecctefi·, ft lin bro coacüioru*, ex dlAo Anacteti fupra
OtoeiL Ceaeral. To* XXIX.

Ad hoc nota doAores Alberto* Magnum,
S. Thoas*, ft alias ft*c. Manifeftu* eft au­
tem , quod unitas effirA* (equitur unitatem
forma. Palet etiam, quia «Artius hujus Aera­
menti eft unus principalis. videlicet ipfe fpirituahs refeAio, ut fuperius digit Albertas. Si
ergo noo fit nifi unum facramentum, ft unus

«•7

ORATIO JOANNIS DE ftAGUSIO

O.

E

l<4

— XI. ededus, fiaqne ipfe Dosnhm Ab alsoroaaftlpgptMt. qui de fe ipfi»: Nes pigitat «m,
•**2· *?«·«
plenitudine gratiora·, ac prima
pros corollam dide i feqwrer da mceffiute,
qpod nno modo omnem gratiam difpeafat, * audit rd legit, ubi periret oerms aft, penprout competit ei fecundum rationem hujus • gat asecum, ubi perirer hafitat, q—rat a·»
facraaacnti , qu· eft refedio fpirituali!, qood » cut, ubi errorem foam cogMfek, rodent ad
tumdem fumit A eodem modo de gratia , » de qqodiûum eft; Quatiasfeneas sfesjbaysv.
fine quacumque diverfitat·, aut diminutione ,
Verum quit auAoritatea A rabones quas ad­
quantum ad rem ·. licet cum fub altera fumitur , ducit, précédentes fit fuhfequonses, ad carro·
non urrumque Qgnificatur, prout fuperius di- borationc· didi corollarii, aon faciunt ad pTOdum eft fecundum intentionem Magiflri fen- pofitum, ideo nihil concludit. Similarer quao
tentiarum A llugonii de fando Vidore · Si­
tum corollarium, in quo dicit, quod prantai
militer dicendum eft, quod fub prima fpecie damnificantur fideles .altera fpecie
r
_______
fubtraAa,
Chriftus eft verus cibus, A vera vitis, refi- B nihil concludit, quia patet > quod nihil minus
ciens plene A. perfede utrumque, animam nee ia re, nec ia
.
efiedu
— papit fismens fub
fcilicet A corpus ; & fimiliter fub fecunda una fpecie , quam fub utraque. Et hec dida
fpecie, licet non utrumque fignificctur per fint quo ad primam partem fiia pofirionh, ad
laudem omnipotentis Dei, cui fit honor A
proprium fignum .
Ad illud autem quod dici , quod primam gloria in fecula ferculorum. Arnen,
deguftatkinem Chriftus vocat comeftionem fi»
Ulterius progrediendo ad fecundam partem
ve manducatitmem , A fecundam bibitionem propofitionis, in qua intendit tria probare,
ad fpecies panis A vini , fed ad iplis res , videlicet quod communio fub utraque fpecie
feilicet carnem & fanguinem, cum dicit : Ca­ fit a Chriflo toti populo credentium ad com­
so m«a vere efi ab tu, tjr fanait meut vere efi municandum inftitura. Secundo quod ipfa com­
pot**, Ac. Et : Nifi mandmaveruii, Ac. Qua­ munio facramentafis fit de neceffitare, A de
re five fub una fpecie fumat, five iub dupli­ praecepto Chnfti. Tertio quod illa auAoritas,
ci, vert utrumque facit, quia vere comedit Nifi Nandtrceverttis, Ac. tatelligitur de fiscracarnem, A vere bibit eius fsnguinem .^Quare mentali manducatione , A non de fpirituali
non fequitur quod fit alia A alia efficacia fub C Licet poffit dici pro expeditione materia,
una A fub alia fpecie, quia fub altera fumit quod prodifl· dimeuteaus fint omnino extracomplctam nutritionem . A comple<flam refe«flionem .
A probationes introduda , aut andorUaces
Ex pnediftis paret, quod falfum infert A confimili modo in vanum occupant membramale feiundum corollarium , videlicet quod nas in hac materia. Quia dato quod Chriftusfub duplici fpecie capiens, difpofitive dupli­ hoc facramentum inftituerit pro bngubs gene­
cem gratum accipit fupra ilium qui in una ribus ompium fidelium , êt quod ejus ufom
f]>ccic accipit , ceteris tamen paribus, quia mandaverit obfervari fub pracepto, quodque
ut declaratum eft, hoc falfum eft > A fatis etiam dida audoritas Joannis 6. Nifi mensi·
refponfum eft ad audoritatem Auguflini. Item atveritu comem fiIu hompui, Ac. fetclUgerecur
in tertio corollario infert , quod )uce clarius de fecramentali manducation·, Μη teams ad­
patet, quod magnum facrilegium committunt huc haberent intentum, laro nullo modo ha­
qui iacramentum calicis ab ecclcfia fidelium bent de communione utrwlqec fpecsri, quod
contemptibiliter auferunt. In quo ecclcfia Ro- feilicet cadat fub procepto. Nihilo aunua m
man* duo imponit, fecnlegium feilicet A D videar fubrerfugere materias propodus , quam»
contemptum, A ex his tertio damnationem, yis non fit ad propofitum principalis intenti,
quia in probatione dicit, quod a populo Chri- pro veritate dilucidanda dicam aliquid de
ftiano fub altera fpecie gratiam A efficaciam quolibet.
abilrahunt damnabiliter, Nam fi prreepeum
Et quantum ad primum, dicendum, quod
Chrifti tradit A determinat utramque fpecictn, Chriftus iaftituit hoc fecramentum in ultima
A ita manifetlc proponens dicit , nullo mo­ terni fub utraque fpecie, A fic fuos difcipodo ecclcfia poflet a contemptu cxiufari , A lot communicavit: & hoc intendunt & refe­
per confequcns a fiictilegio, A ulterius a dam- runt narrative aufloritates tndufba evangelina,’vne · ^*cc P°t*ft dicere quod ignorantia ftarutn, videlicet Matthsri, Marci A Luca :
JJ***^*^” excufeet ecclefiam a fiictilegio. A contemptu, decipite & comedite , fee e/ oospor mes··, M*
A per confequcns a damnatione, quia ut a~ Mite et Hoc omnes, fee efi futtftu» meor, Ac.
lias didum eft, ignorantia juris, in his, quae Et ex iftis au&oritatibus nihil poteft aliud in­
tunt ncccflaiia ad falutem, cujufmodi funt ferri , nec infertur . Ad auAoritatm vero qu·
pracepta divina A Chrifti, oun cxcufat. Qua­ ex fexto capitulo Joannis adducuntur, dico»
re fi tam aperte notaverit panem noftram, Aÿtùr in fequemibus loco fiso. *
tam dure eidem facrilegium. contemptum A
-·■
■
- - quod Paulus apoAohis
Ulterius
cum dicit
damnationem impofuent > fucritquc A ipfe , A dkit «fle infticutam cœnam fàcrasnencalem
fea pars, patienter A modefk auditus ab hoc communitati fidelium , propter dootiaica paffecro concilio, A ab hoc venerabili auditorio, fionis commemoratione·. t. ad Corinthios
utique A ipfe A fiai, verba non ad eos di- ti. cum dicit: Xft> enim oocopi · dhauM.
reda, t.ec etiam de eis, Deo tefte, intello- Ac. dicendum primo , quod PMhre loquitur
4bt, vel dkU, imo pure, A fincere, prola­
ta, deberent patienter A modefte fuftbne: A
iu TMo propter pium Jefum, procedamus in refereed· fitiBcm, qaditar Chriftaa ba mm
feqnibtiooc veritatis ptfta regulam B. Aogu- hec fecrwMMnm toofatrat. Tardo, qamt ipfe
MSH·— .
ftiai uit.de Trinitate hk per me aMas al­ Pandas mc la verhto, mc te Aaaaasia, aw in

,,

»·Ρ

DECOMMUNIONI StJB UTR A QUE SPECIE.·

Fto

*η00*βΧί(Μ figJBQ evidenti * refluendo pt*d>- Attae, quod UN vd fflud oblget ex needKratd,
«■ ccmm* damtaicam, tamuit, quod Chri- fed tamper oportet recurrere ad tatennonem
ftusfic t|»fc ta com taAtaacrit diAum fe- dicentis. Ünde legitur Matthui nono dc doocrsasmru* fob ««η» fpecie pro apotaolis. bos orcis, quibus curati» comminatus efl do­
Mt pro fidelibus quibuAumque, & qnaÜMr- minus , dicens : Ftare ne fmr fetet. Illi au­
remqus ta foturam , sec ulterius die* auo- rem exeuntes, diffamaverunt cum in tota ter­
ftotas. mod Chriftus hoc (aeramentum m* ra Hia, ut pota gratus agentes - maiufeftum
quentandam nt celebrandam five etiam fu- efl autem quod Chriflus non intendebat eoa
■Nodam preceparit, au< mandaverit i nee ct- obligare ad ingratitudinem vd ad peccatum.
taaa ipfc apofttîhm ta toto illo proceffu ah- SimÜMcr proccpu apoflolis, dieen»: MiAW remriff auuadat eel pracipit. iad omnia que ibi ferita m vm , orque fiarahua , sqar pera*. ne­
■kantor, vd narrative referuntur, ant ex fop- per cnfctuaMWN. neque Arar ramroi A<4reta ,
pedriooe per admonitionem dicuntor. Nam qnod utique nullo modo ad literam , dc pre­
locum illnd ad narratioocm pertinet, quid* ceptive potefl tatelligi. quia neque Chriftus ,
aoid dicirar ab kilo Mo ; Aga emu accept a neque fui difcipuli hoc fecerunt. Nam ipfe
da"**o, Aqua ad locum, tar foeta , fiatitf- dominus plures vefles habuit, u< patet Juan/wa.
remyair Meta, ia «suas reptas muratam *. nis t ). Surgtt a tuta, <p pM«r
Quidquid autem uhtrius (equitur, ad exhor­ Non eft autem dicendum quod tantum unam
tationem pertinet, videlicet, futaM/rimspar e- tunicam habuit, flt dia depofita nudus laverit
«m BMntarewnta, ficc. Noo enim dicit quod pedes difei pu lorum . Similiter quando crucifi­
Chriftus fic facere procipit aut mandavit. Ne­
xus fuit. plures vestes habebat, fecundum il­
que ego ptucipio aut mando ut fic faciatis, lud : Ad/enmt Λ* vetiueata tura , & juper tt,i
aut ut fic fumatis , fed , punta/camque rei* ujfe* «re* taiftntat ptntn. Item beatus Bar- ****
mantacatvrwù. firc. quo modo dicendi, etiam tholomrui habuit fandalia, Paulus baculum ,
fecundum fenfum grammaticalem, nihil infer­ Petrus caligas , fie per confisquera calceamen*
tur, aut intelligitur, nifi conditionalis fuppo- ta. Vnde angelus ad cum AAuum i >. Sitfgr,
fitio, quafi diceret, quod Chriftus fic in cre­ praetegere & calera te cahgai tuet. Similiter
na fecit, fic -fi vos vultis fecere, faciatis ad idem felvator ait in alio loco.· Nifi guu renttn-1»
eum finem , ad quem ipfe dixit faciendum, newri/ omMsu gtta pofdet, non po/iyf «ΛΠ
fcilicet in dominico mortis commemoratio­ eft tfeipuiui. Qu« fententia fi preceptive innem . Deinde taliter fomite, quod potius ce­ C telligerecur, fit literaltter, non video quomo­
dat vobis in falutem, quam in damnationem, do reges, doces, marchiones, barones , mili­
fic antequam aliquis accedat, probet feipfum, tes , nobiles, cives, fic abi divites falvarenne videlicet cum conficientia peccati mortalis tur ·. cum dlfcipulatus Christi -fit ad viCXm d~
accedat, habeat etiam difcretionem, i>t cum ternam coufiequcndam neccffarius, cum tamen
ea reverentia accedat, ficut decet tantum fia- legamus Mariam Magdalenam , Martbam, dc
eramentum, dijudicando corpus domini ab Laxarum, canerafquc mulieres, que de facul­
aliis cibis coiporalibus fit carnalibus, fit nihil tatibus earum ministrabant domino, divites
abud Paulus in toto proceffu hoc intendit aut fuiffe, fic difcipulas ejufdem. Similiter lofeph
deducit.
ab Arimathca, fingularitcr difcipulum domini
Et notandi funt hic duo textus spoftoN
nominatum, divitem fuiffe cvangelium com­
Gratar autem fetpfuui hama ■ fit Nott adtptAcani memorat, fic Nicodcmum fimiliter, fic ZaCtar au domiat, contra illos, qui in maximam chnum. SanAum denique Gregarium, Silveimverentiam huius diviniflimi (aeramenti com­ strum, Constantinum, Carotam Magnam, Renmunicant infentes flatim pofl baptifitnum, fic ricum, ▼ etutcshnun «cmerofque innumeros fimalios amentes & ufu rationis carentes. Dein­ D Aos, quos oputentiffimos constat extitiffe, fende magifler proponens profequitur intentionem Aa ecclefia inter Christi difcipulo·, fit regni
fisam , dicens
Quod autem communio divi- cclorum poffefiores commemorat. Similiter
nifBm* euchanftta fub utraque fpecie toti cre­
Marci decimo Christus permiflionem libelli re­
dentium populo fit neceffiria, paret per illod pudii in lege veteri vocat preccptum, ubi ia
Joannis 6. M/ monduoaverin» reruret /M ha- loquitur ad Pbarittau de libello repudii : Quid
autu, ficc. Imponat namque b*c diAio, nifi vaau pracipu Mopfcit fie infra, Àd duntiata
neceffitatem praccpdvam, non folum de co- aardit oefti fcnpfit vatii Âfopfet practptuta ifud,
meftionc, fed fie de bibitione fâcramencali , manifestum est autem omni homini feienti faobligativam omnium fidelium iab carentia vi­ cras literas, quod nunquam fuit precepcum,
re Mero*, l/xc propoucrv.
accipiendo in propria fignificationc precepcum,
Refpondendo ad hanc aoAoricatem qu* ma* de libellq repudii dando in lege vetcri; fo■, »* * le intailcAa eft Achilles adverfanorum, poteft him permiflum fuit propter vitare homicidia,
dici triplidrer. Primo, quod diAa auAoritas Ac alla majora fcandala. Ex quibus paret, v^ucti.ai,
____ _
„
non intelligitur
preceptive, nec includit in quod prediAa auAoritas. «/ «mtawrerêrita, St,.·7»Lr
aliquod preccptum vcl mandatüm. Secun-E potest intelligi non preceptive, non obstante *^**“·“*■*.'
-------------------- -----------------· tan’·^
mJ_
do,U-._
dato ,--------quod1 importaret praceptum
, nonpnecepti .
********** intelligitur dc facramenmli, fed de fpirituali
Vcrumtamen dato, qnod diAa verba intel- ’
manducatione, quarto modo aetgpta mandu­ ligantur preceptive, dico quod non intclli-

catione in precedemibus declarata. Tertio , guntur de manducatione facramcntali. fed de
dato, liqp non cooceffb, quod diAa auAari- manducatione fptrituali, quod quidem multisas flam preceptive·, fit de fecramcncali fum­
atione tataHigarêtur, adhuc non habet adverfârtas tattMwa de duphei fpecie. Primus mo­ qui qualiter effent pnrdiAa verba taselbgeatla.
dus Acendi dedamur, quia non eft neesfla iif ataadutaveritu^ mox declarent, fuhjumrlt
ttam quod ubicumque in doArina Chrifti po­ dicens: Qui mantacat mem canse* ,
Utit
tatur ηοα F rnsapti vd aMmativt, vd negaUbi

811

ORATIO JOANNIS DB RAGUSIO & P-

tia

Ubi notandum, quod ficut Christus loquma da A a mortem : fptritualia euro femper «A ad vi-______
* tam, unda dicit: Bas vero if* , d-c. ouuti *·*»

SRWO baptifmo. Joannis 3. primo pnamlfit indistincTOirri
ile fic indeterminate pnacvptam, Ac de ipfo
•SISinquiens : ^smw «mm dku tdv, fcilicet Nfcco-

replkam , ofteadiC quid Ct cibos At potaa qui
ep· aquibm fanitar la mortal·· & bacam»-·
ptibiles ferit, id «A focietas. ipforum feaâo*
rum . Ct febdit dedann· ram «a fimilitudin·
fiicramenti: ·> Nam fecramantam «ft fees· rd
ie wwva «e/ris fua ueruto iitnm & nrae- w lignum, At fimilfoadtaM· ejus gerit, dicent «
fdf & fpirituali·; ad declarandum, de utra - Proptaraa quippe ficut atiam ante not hoc
iftanim nativitatum iateUigeretar, mox fub- ·» intellexerunt homines Dei , dominus noficr
junxit, modum etiam ipfius oftendensi doua * Jefus Chriflus corpus Ac fanguinem fuum
eme· dic· Hki , mfi quu renatu» fiunt ex aqua ' » in rebut commendavit qua ad imam aliquid
& Spiritu fonào, *φι pote/t entrure «e regnum n rediguntur. Namque auud in unum ex mol·
Dei, ita eft omnimode iu propofito t quia B » tit granit conficitur, aliud in unam es moi»
cum multiplex fit comeflio, fcilicet, «ema­
tu acini* confiait. Hrc ill·, ftopteraa, inils , dc qua ad Uthram Juctiri intelligebant , quit , quafi diceret, ideo dominai Credidit
facramentalts, Ac fpiritu.ilis, ut in prima par­ corpus fic fanguinem faatn fub ' fpedeboa pa­
te declaratum eft, Chriftus loquens de man­ nis fit eini , ut fimilttudlne fua effet Aera­
ducatione fu· camis, primo pramtft pnteo- mentum corporis Chrifti myftid , fcilicet ipfius
ptum indiftindum fic indeterminatum, non ex­ focictatu fandorum , de qua hic agitur Ac tra­
primens modum manducationi·, dicens: Aasen· ditur .
ornee Aco nofer, nifi manAumentit comem fi­
Ulterius idem dodor orofoquens inceptam
lo homitut. & Meritu ejutJimgnineoi, non lia- explanationem de fpirituall manducatione quo­
*
Mitu vitam tis oo&m; poftmodum vero quo­ modo fiat, Ac quid fit manducare fic bibere φ» *
modo hoc fieret , Ac quis modus eflet man­
fubdit ibidem ita dicens : Denique jam exponit quomodo id fiat quod loquitur, Ac £?!·<·* m
ducationis fee camis declaravit inquiens; Qui
manAuai meam carnem, d* Ubii meum fangui-·
quid fit manducare, corpus ejus. Ac fanguinem, ia me manet, & ego in eo. Sicut igitur
nem bibere : Qui .manducat m» emuni,
praceptum baptifmi indiftinclum determinatur C »> <f* Mi/ meum fimgwnem , m me maner, &
& declaratur per aquam 81 Spiritum, videli­
ego in illo. Hoc eft ergo manducare illam
cet : Nifi quii renutui fuent ex equo & Spiri­
efcam, Ac ijlum bibere potam, ia Chrifto
tu fanüo. ha pneceptum fndirtinilum de man­
manere, Ac illum manentem in fe habere,
ducatione fu* carnia determinator Ac declara­ ·» ac per hoc, qui non manet in Chrifto, Ac
tur per id quod dicitur : /r me manet, d ein quo Chriftus non manet, procul dubio
go tn illo .
nec manducat ejus carnem, nec bibit fenHac autem non mea , fed Auguftini fentenguinem, etiamfi tanta rei facramentum ad
tia eft, homilia vigefimafexta fuper Joannem, » judicium fibi manducet fic bibat. Hrc Auubi primo declarat quu fit cibus ifte Ac po­ guflinus. Ubi expreflè idcqi dofeor declarat,
tus , de quo Chriftus hic loquitur : Nifi man- quod manducare Ac bibere nihil aliud eft in
ducaventu canunt,
Meritis fanguinem, ita hoc loco, nifi in Chrifto manere, & illum
dicens : -> Hunc itaque cibum Ac potam ib- manentem in fe habere, quod etiam in fe» cietatem vult inteUigi corporis & membro- quenti homilia circa principium oftendit di­
>» rum fuorum , quod eft ftnâa ecciefia in cens : » Bxpofuit autem modum attributionis àm. ma. tr­
pradeftinatis > A vocatis, fic juftificatis, AcD» hujus doni· fui, quomodo daret carnem
» glorificatis fanâia, Ac fidelibus ejus, quo- » fuam manducar· , dicens* Qui manducat
v rum primum jam faâum eft, id eft.pnedefti- » meem rumem, d* MM meam /bugamem, m
» natio : fecundum Ac tertium faâum eft. At fit, »> me meaer, 4* ego m illo. Signum quia man­
» Ac fiet, id eft , vocatio Ac juftificatio : quar- * ducavit Ac bibit, hoc eft, fi manet Ac ma­
t tum vero none in fpe eft, in re autem fe- »» netur, fi inhabitat Ac inhabitatur, fi haret
» turum eft, id eft , glorificatio . Hujus rei » Ac non deferitur, hoc ergo no· docuit Ac
·’ facramentum , id eft, unitatis corporis Ac «> admonuit myfticis verbis, ut fimus in ejus
w fenguinis Chrifti alicubi quotidie, alicubi »» corpore, fub ipfo capite in membri· ejus,
h certis intervallis dierum , in dominica men- »> edente· carnem ejus, non relinquente· uni­
» (a preparatur, Ac de menfa dominica fumi- *
>» tur quibuidam ad vitam, quibufdam ad «xi- >·
w Cium , res veto ipfe cujus facramentum eft >> tum quod dominus de came Ac (anguine
omni homini ad vitam, nulli ad exitium , ·> fuo locutus eft. Ac quod in ejus diiUibutio·> quicumaue ejus particeps fuerit. Hec Au- >» nls gratia vitam nobis peomifit «tamam,
guninus : ’Bcce quam aperte hic dofeor decla-E» Ac quod hinc voluit inteUigi manducator··
rat, quid Intelligat dominus per cibum Ac po­
Ac potator·· camis fic fanguiaia flii, ut in
tum , de quibus dominus loquitur in pnrdiâo
ipfo maneant. Ac ille in ipfi*. Kt infrat
texta, nifi ounduceoeritit, Acc. ait enim:
Hoc ergo totam «d boa acta valeat, dih llunc cibum Ac potum fôcietatem voit inleflifimi, ut carnem Chrifti Ac fengabiem
H telligi. Ulterius cum dicit : Hujus rei fa­
non edamus tantum in feoramanto, quod
ff cramentum, id eft, unitas Ac corporis Ac
Ac multi mali, fed ufque ad $Htus parti»
* fanguinte Chrifti, d*c. per hoc etiam quod
dpatiooam manducemus Ac bibamus, ut in
»> didi, Quibufdam ad vitam, quibufdam ad
domini corpore tamquam ummbra bums·
» exitium ; oftendit diflercntia inter manducamus , aut ejus Spiritu vegetemur . Hac
* tionem fecnmentalem Ac fpirituaJena, quia ille.
* fecramcntalis indifferens eft ad vitam Ac ad
Item idem doAor libro vigefimo primo de
cividemo, mA f*u *«<*/ f»tm in»t, neu jeUjl
wider» rvgmuu Dei, Ac cum multiplex fit na­
tivitas , carnalis fcilicet, de qua idem Nico­
demus intalligebet, unde dixit ; Querned» pe- ‘

flt

—
JKBJo
m».

DL COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

3 '
flt 4
civitate Dei. captae vigefirnoquinao, de hacA^m aumdl «m, de que came negantibus Ju
eadem materia ita loquitur 1 » Qui ergo eft
u in ejus corporis unitate, id eft, in Chriw fliaaiorum compage membrosum, cujus cor·

u ports fecrameetam fideles communicantes tii, dec. Manifcfte oftendena idem ette man*
u de altari fnmere coaiheveflsnt, iafevm di- ducare panem hunc, fit manducare carnem
* ceaduseft manducare corpusChrifti,debibere fisam , fle fuum ianguinem bibere. dc par com
m faaguincm Chrifli : ac per boc heretici dc ftquens ut fiat procédas de primo ad ulti­
w fehifeeatici, ab hujus unitate corporis fepara- mum , idem quod credere in ipfiim , dc eidem
H fi .poflunt idem percipere Aeramentum, fed per caritatem adhaerere.
n non fibi utile, imo vero etiam noxium,
Rx quo proceflu patet primo, quod Gsriftus
. » quo judicantur gravius,, quam vel tardius manet in nobis dc' nos in Chrifto, par fidem
m Uberentur. Non fimt enim in eo vinculo dc caritatem . Secundo patet , quod credere
m pacis , quod in illo exprimitur facramento. dc amare per caritatem, idem eft in hoc Io·
h Bt infra .poft multa confequenter
fubdrt ;: co quod manducare dc bibere, qua duo con.
ifti ergo dicepdi
»Nec
r
* funt manducare cor-B firmantur per beatum Auguftinum , qm quabr pus Chrifti
~ *· , quoniam nec in membris comter maneamus in Chrifto, dc qualiter Chriftus
* putandi fimt Orifti, ut etiam alia taceam, in nobH, oftendit in homitia >7. ubi ita di­
w non poflbnt fimul efle dc membra Chrifti, cit ; „ Diximus enim fratres , hoc dominum
η β( membra meretricis . Denique ipfe di- „ cotnmendafle in manducatione camis fim dc
» cens : Qxi manducat meem comem , é" Mit 0 potatione Anguinis fui , ut in illo maneâ0 mus dc ipfe in nobis : manemus autem in
w ofleodit quid fit. non facramento tenus , „ illo, cum fumus membra ejus , manet au« ftd revera corpus Chrifti manducare, de e- „ tem ipfe in nobis , cum fumus templum
M fus ianguinem bibere . Hoc eft enim in „ ejus. Ut autem fimus membra ejus unitas nos
m Chrifto manere, ut in illo maneat dcChri- ,w compaginat. Ut compaginet undas, quid fiteit
» ftus , fie enim hoc dixit , tamquam diceret, „ nifi caritas ? dc caritas. Dei. Unde apoftoη Qui noo in me. manet, dc in quo non mi- „ Ium interroga , Caritas, ioquit, Dei
w neo, non Ce dicat aut eftimet manducare „ efi m conhhu nofiris per Spiritum fenDum fm
* corpus meum aut bibere ûnguinem meum. 0 dotas r/ nofer, Ergo Spiritus eft qui vivifiv Non itaque manent in Chrifto,qui non funtC „ cat. Spiritus enim facit viva membra . nec
» membra ejus, non fiant autem membra Qari- .„ viva membra fpiritus fiteit, nifi qun in corn fti qui ft faciunt membra meretricis, nifi M pore , quod vegetat, ipfe fpiritus invenit.
» malum illud poenitendo eift deftiterint , dc „ Nam fpiritus qui eft in te, o homo, quo
»> ad hoc bonum reconciliatione redierint . 0 confias ut fis homo , numquid vivificat
Hec Auguftmus. Ubi apertiftme déclarai in- 0 membrum , quod feparatum invenitur a Car
ne tua? Spiritum tuum dico animam tuam
telledum paedidarum auctoritatum, dc quid
fit manducare & bibere , quia non facramen- n anima tua non vivificat nifi membra qun
„ funt in carne tua. Unum fi tollas, jam ex
to tentu , fed revera corpus Chrifti mandu­
care , flt ftnguinem ejus bibere , eft in Chri­ „ anima tua non vivificatur, quia unitati corfto manere , ita ut in illo maneat & Chri­ „ pons tui non copulatur. Hstc dicuntur. ut
ftus. Habitat autem Chriftus in nobis, dema­ „ amemus unitatem, fe timeamus feparationet per fidem, dicente apoftolo ad Bphefios 0 nem, nihil enim fic debet formidare Chntertio , habitare Ckrifinm ta carWdst/ aojmr per „ ftianus, quam fepanri a corpore, fi enim
fdem, manet etiam in nobis , dc nos mane­ „ feparatur a corpore Chrifti, non efl mem·
mus in Chrifto per caritatem , dicente Joan-D> 0 branr ejus : fi non eft membrum ejus, non
ne t- capite 4. Dem cantaj efi, é" fui mener „ regetur Spiritu ejus. Qsq/fsur asdem, inquit
ta can/e/r, m Deo manet, & Z>etrr m co. Et » apofiolus , Spiritum Chr^h non habet, hic non
per confequens manducare carnem Chrifti ,
am non prodefi qidfuem. FrHu fus ego lo­
de bibere tànguinem ipfius, nihil aliud eft ,
quam credere in Chriftum, dt eidem per ca­
catus fum votu, fprntot & vite fiint. Quid
efl, fpintet & vita fint? Spiritualités fntclritatem adherers .
ligendafunt. Intellexifti fplritoalfter? Spiri­
Quod etiam ipfe dominus eodem capitu­
lo apertiflime declarat, cum ait : ^gvfiwpetus & vita funt. InteUexifti camaliter f E·
tiam fic illa fpiritus dc vita funt, fed tibi
enrdtf ns me, non fitict sutfuam. Manifeftum eft- „ non font. Hrc Auguftinus.
De hac eadem tyintuali manducatione de mautem quod ad non cfurire dc non fitlre per·
venitur per manducare dt bibere, dt per con- habitatione Chrifti in nobis, dc noftra in Chrifequens credere in Chriftum, dc venire ad ip- flo, idem dofeor hotniHa as. exponendo il-fum, quod fit per fidem dt caritatem , idem lud , Cete mea r/ pro standi «ita, loquitur
funt quod manducare dc bibere. Unde eodem E ita dicens Norunt fideles corpus Chrifti . Si
capitulo ait idem dominus: Qta cniu ta ete, corpus Chrifti efle non negligunt , fiant cor­
hehet vitam cteraam . Et poft : <£ pnu stemto- pus Chrifti fi volunt vivere de Spiritu Chn­
araerir <x hoc pene , vivet in et^rmtm . Manife- fti : de Spiritu Chrifti: non vivit nifi corpus
fte oftnndens Idem efle, fui crvdu ta me t fle fi Chrifti. Tntelligitc Autres mei, quid dixerim,
pu awnducueerit, dec- de per confequens , qoi Homo ea dc (piritum habes , ét corpus ha­

Idem fit credere , dt manducare. Q*>d autem
manducare hunc panam fia idem quod mandu­
care carnem ejua, dc ipfius fenguinem bibere,
ut omnia tolleretur ambiguitas, dene fieret vis
fa verbis , fimiliter ipfe domine deebrae , io-

bes . Spiritum dico, qui anima vocatur, que
coestat quod homo esc t constat enim ex anima fe corpore. Habes fpiritum itaque, fniritum invifibiiem, corpus vifibile. Dfc mihi
quid ex quo vivet ? fpiritus tuus vivit ex cor­
pore tuo, an corpus tuum ex fpiritu tuo ?
Re­

«p
ANNO
CHU'Tt

ft

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P.

fiid

.Refpondit omnis qui vivit, qui autem boc non A rem ia Christum, dc eidem taberure pere*
poteff rdpoadere , nefeio- fi vivit. Quid ref- ritatem
Γ
, quid aliad eat qua* vivere in vl· aww
grati· ? At per confequem babert in fe
pondet omnis qui vivit ? Corpus utique meum * ci
1
vivit de fpiritu meo . Vis ergo dc ru vivere de vitam «ternam ? dicitur enim de fide* ad Ro
Spinru Christi ? ia corpore esto Christi. Num- mance i. Jufiut mite*, aww n fide wwr.' Kt
quid enim corpus meum vivit de fpiritu tuo? de caritate i. Joannis 4. Ç* rm dfefir ,
meum vivit de fpiritu meo, tuum vivit de Mener m merer. Fidet amem At caritas ideo
tuo, non potest vivere corpus Christi, nifi de prvstanc vhaan, quia illi conjungunt & feSpiritu Christi. Inde est quod exponens nobis ciunt inhwrere , apod quem est font vite ,
apostolus Paulus hunc panem : Unut p**is, imo qui est ipfe vita, qui de fe ipfe ait :
inquit, visum corput multi fumut. O (aeramen­ Hgo finit vie, vtritai <f tare, Joannis 14. At
quo dicitur Deutçronomi 30. /Ui adhè­
tum pietatis, o fignum unitatis , o vinenhitn dc
<
caritatis 1 qui vult vivere habet unde vivat, rent , ipfe enim eft rite tua. Idem ergo est cre­
dere
in Christum, & ipfum diligere, de habere
habet ubi vivat, accedat , credat, incorpore­
tur ut vivificetur, non abhorreat a compage vitam. Unde Auguftinus homil. a;: fuper illo'
membrorum » non fit putre membrum quod BI „ dmen dtco vobii , qui credit in me , habet τηΛ. ».
refecari mereatur. Non fit distortum de quo .. vrtam element, ita dicit : Revelarc fe vo
erubefeatur, fit pulcrum, fit apttitb , fit fanum , M luit quid effet : nam compendio dicere pohereat corpori, vivat Deo de Deo . nunc la­ ., ruit. Qui credit in me, habet me. Ipfe enim Bw<
boret in terra, ut postea regnet in c®)o. H*c „ Christus verus Deus est, & vita sterna, ( qui ■«·
Auguxriws. Cujus verba urinam tali virtute „
, ergo credit in me, inquit, it in me, di qui
cordibus audientium & legenriurA imprime­ „ it in me , habet me , ) Quid est autem
me ? habere vitam «ternam . Vita
rentur , quali fervore e diûo doAore fenei if- habere
1
mortem aflumpfit, vita etema mori
fimo edita , confcripta & prolata funt. Et h«c «tertia
1
voluit, fed de tuo, non de fuo. Hrc Au­
dt€la fint ad confirmationem primi.
. Ex quibus omnibus tam ex inten­
Quod autem manducare Ac bibere idem fit gustinus
|
Christi, quam etiam ex intentione Au­
quod credere, ostendtt idem doflor homil. 11. tione
t
gustini
verba
Cbrisü poffillantis Ac exponen­
exponens illud ; Operamini non cibum qui pe- |
, patet quid intclligatur!, per hunc ci­
rit » fea qui permanet in vitam eternam , ita di- tis
1
cens ; „ Dixerat enim illis : Operamini efcam bum
1
& potum. , de quo ipfe dominus lo
„ non qu» perit , fed qua permanet in rirom Cquicur , quia ipfe unitas dc fetietas feneo­
„ aternam . Quid faciemus? inquiunt, quid ob- rum, denique quomodo fiat hujufmodi man­
„ fervando hoc prreeptum implere poteri- ducatio dc bibitio , dc quid fit utnimque ,
„ mus ? refpondit Jefus <St dixit cis : Zfoc eft fcilicet manducare dc bibere , quia hoc est
w oput Det. vt credat it in eum quem mifit ille- manere in Christo , dc Christum in fe ma­
w boc est ergo manducare cibum non qui ρο­ nentem habere.
Ulterius quomodo per fidem dc caritatem
ή rit, fed qui permanet in vitam «ternam .
t. Ut quid paras dentes dc ventrem , crede & Christus in nobis , dc no« manemus dc in­
v manducasti. " H«c Augustinus. Ubi expref- habitamus in Christo, posthee quomodo cre­
fe declarat , quod operari cibum, de quo dere dt caritate diligere idem est quod man­
hic dominus loquitur, idem est quod mandu­ ducare dc bibere , imo etiam quod mandu­
care, At manducare idem quod credere . Item care dc bibere idem funt , de finaliser quo­
idem eadem homilia; „ Verus ergo panis il· modo ad credere dc manducare tamquam ad
„ le, qui dat vitam mundo , Ac ipfe cibus unum dc idem fequitur vita «terna, per qu®
„ est , de quo paulo ante locutus fum : Opc- omnia* luce clarius offenditur , quod pr«dl·
„ ramtni cibum qui non perit, fed qui perma-D^us textus, Joannis 6. Mjf manducaveruu
„ net tn t nam aternam . Item ibidem ostendit, dcc. imo dc totum illud capitulum intclligi„ quod non folum credere & manducare idem tur de fpirituali manducatione , dc nullo too„ fini, fed etiam manducare & bibere idem do de facramentali. Item Christus removens
„ fint declarans illud ; Efo fum panit vita ; carnalem intelligentiam Judaeorum dc. decipu­
„ qui ven>t ad me , um efuriet, ô qui credit lorum , expofuit qualiter hac manducatio in„ m me , non fitiet unquam , ubi ita dicit : „ telligenda fit, cum dicit : Spiritu» & vite tnpMeu
„ Çui venir ad me, hoc est quod ait, O „ funt, foiritualiter inteiligenda funt : intel· '7^*.,^·'
,, credit tn me, & quod dixit non efunet , „ lexisti fpiricualiter ? fpiritus dc vita font :
», hoc ir.telligendum est , O non fitiet un- „ intellexisti carnaliter? etiam fic illa fpiritus
„ qu'ii’i, utroque enim illo fignificatur etema „ dc vita funt, fed tibi non funt. De illa
„ fatieus, ubi nulla est egestas. ” Hec Au­ v igitur manducatione Christus loquebatur ,
gustinus . hem idem doflor homilia aj. ad „ qu® fecundum fe vitam pnestat , dc luse
idem dicit ; Daturis ergo dominus Spiritum „ est fbla manducatio fptritualis. Sacraraen-

„ fandum , dixit fe panem qui de c«lo de- talis autem manducatio non femper dat vl·
imo fiepe mortem , ut patet per apo­
„ fcendit, hortans nos ut credamus in eum . E tam
„ Credere enim in eum , hoc est manducare stolum dicentem .· Qai «Mftdteeer O bibit in- '
difne
,
judicium
mauduau O’ bibit . Unde T
„ panem vivum -, qui credit in eum, maodu„ cat , invifibiliter (aginatur , quia & invifibi- hzc differentia est inter fpirirualem nundu- rStSw
„ liter lignatur, quia & invifibiliter renafeitur. cocionem Ac fecramentalem , ut ia prima par­
„ infans' intus est, novus intus est, ubi novel- te difeum est , quia fpirltualit manducatio
„ latus , ibi fetiatur. " lire Augustinus . Ex femper dat vitam, fecramentalis vero fepe
quibus luce clarius petet, quod fecundum in­ dat moheni , ut dfehm est ; Ac quod de
tentionem Augustini in hoc loco, Ac in toto fpirituali manducatione Christus hic loquitur»
•roccfTu hujus capituli, idem est manducare Ac Gtet, quia ubicumque hic de mandocathme ,
]uitur, femper adjungit vitam, qua utique
bibere, quod credere, Ac invifibiliter intus per
caritateito pinguefeere Ac feginari. Credere au- ad iacramentalcm femper non fequitur, imo
F>·

Γ

«►7

D£ COMMUNIONE SUB UTHAQUB SPECIE.

iuroftigarmiter, utique femper qui
Aroam small ter fiwim, Amper viveret vita
AaaneuMi

φΗηαΜ, quod ftthm eft, quia multi eo-

ne· : . Qua· multf-de altari aceiptum , de
» ·οΗμμβτ, Λ aedptando moriantur ! Un» de didr apoftol· t JWkhtm fH manducat

Nuc valet ft dkat adverAri·, quod tetclHglrur de manftocerioM facramesuall drool
own fptrtauaM, quia fpirhualis .manducatio dc
fhcrasnentaita fane manduchioaee proprii· propriotatÜMS coodiftinA·, de fpiritnalto quidem
manducation^ proprietas , cam neceftrio conftquc· , <û femper manducanti conferee vi­

CNRffH

tio eft indWfcneftt ad bitam. vel ad mortem.
lieet enim ex A femper fit ad vitam , quia
ipfum Aeramentum in fe continet fontem vi­
te . tamen ratione fufeipientis , id quod fe­
* cam aecepit, infante· lu ettm intravit . cundum fe vka eft, fit mon male fumenti .
» mu quia malum accepte, Ad quia bonum B* Non enim buccella dominica venenum fuit
·» mala mdu» accepit . Xcce quam exprdA - Inda, dt tamen accepit, & cum accepit ,
» Auguftin· ait, quod fiunptio Acnunenca- u inimicus iu eum intravit, non quia malum
lis eft indifiêrens ât ad boom de ad mal· , ·» accepit, fed quia bonum malus accepit .
de ad vitam & ad mortem , M non fic eft • Hoc Auguftinu· hora i lia decima tertia .
Cum igitur ex propriis effefHbos devente- Tra** w’
de fumprione & manducatfame, de qua hoc
te loco demie· loquitur , quod apene idem tur ad eognitionem propriarum caufarum, uAuguftiow eadem bom ilia loquene de hoc tique fi ex verbis Chrifti volumus fine erro­
precepto. ATÿf, dtc. declarat dicem : „ Qno- re venire in notitiam, de qua manducatione
, modo quidem detur , dc quifnam modus fit in hoc loco Chriftus intelligat, neceflq eft ut
n manducandi ipfum panem, ignorati·, ve- conferamus eflWlus harum manducationum ,
'
* ramtamen JVÿf manducaverint , See. hnc ad ipfas manducationes , tamquam ad pro* non urique cadaveribus , fed viventibus Ιο­ Kas eaufas. Quia ergo in ifto toto proceflu
ν queberar . Unde ne iftam vitam mtelligeajus capituli manducationi Chriftus tribuit
u tes de hac re litigarent, Acuras adjunxit .· vitam, qum eft proprius efledlus hujus fpiri» Qui manducet meam canem
Mit mewnCtualu manducationis, utique ex proprio eflbflu , ex neceftitate concluditur , quod Chri­
u go non habet, qui iftum panem non man- ftus loquitar hic de fpirituali manducatione .
v ducat , nec iftum fanguinem bibit
Nam Bt ficut ex fenfibili nunquam poflemw veni­
» temporalem vitam fine iDo habere homi- re in cognitionem hominis in quantum ho­
V nes pofthnt , memam vero omnino non mo , nifi per aliquod additum ad fenfibile ,
»’ poflunt. Qui etgo non manducat ej· car- Hcct eoam ipfum fenfibile conveniat homini:
» nem , nec bibit ejus Anguinem, non ha- ita quanturocumque vita fequatar ad mandu­
w bet vitam in fe , dc qui manducat ejw cationem facramentalem, ex quo non eft fibi
·* carnem , dt bibit ej· Anguinem , habet neceftrio nec tamquam proprium annexa , ex
ipfe trita non pottft argui aut inferri mandu­
»» vitam .acerum
Ad utrumque autem re·» fpoodit quod dixit , atenam, non ita rft catio fecramentalis. Oportet igitur quod ficut
<Mnw> » in alia efca , quam fuftentanda hujus * ex fenfibilà infertur animai, fie ex vita in lo­
’’
x temporalis vita cauA fumim· , nam qui co pnefimci inferatur manducatio fpiritualis :
,. eam non fumpferit, non vivet. nec tamen pracipue cum Chriftus in nulla parte pnafess’■ qui eam fumpfit , vivet : fieri enim po-Dtis capitis nec per ft, nec per accidens , A<· teft, ut feteo vel morbo, vel aliquo cafu ciat quoquo modo mentionem de facramen* plurimi , fit qui earn fumpferunt , morian- tali manducatione. Satis enim mirabile effet,
* tur, in hoc autem dbo dc potu, id eft , quod Chrtftus divina Apientia , Dei virtus ,
* corpore Λ Anguine domini non ita eft . & immenA bonitas , votaiffet fua proeccpta
* Nam dt qui earn non fumit, non habet vi- & falutem humanam tali involucro verbo­
w tam , dt qui eam fomit, habet vitam , de rum obumbrare , dc fem · periculoA inftan-»M*·,
ν hanc utique asemam . Spiritualis igitur tibos temporibus univerfalem ecclefiam erra- n“‘·*··
» manducatio, de qua hic agitur , pertinet re , dt tam longo tempore , cuiusi.initium
ad boa· tantum, Acnmcncalis vero indifte- 'aut origo , nec tn memoriis hominu
ium. nec
renter ad utndque , 1unde Ccdefia cantat te in annalibus feribentium , reperitur : unde pros­
proA fefti corporis Chrifti : „ Sumunt bo- ter predifta , manifeftiffimum fignum quod
* ni , fument mali, forte tamen inaquali, non de Acratnentali manducatione loquatur ,
n vita vel interit· . Moro eft malis , trita eft , quia in prediflo pnecepto , fi tamen
« botes i vide paris fiunpcioais qMm fit dif- preceptive teneatur , nullam facit mentionem
per exit·, &c. 8k enim Petras de Judas fa-Ede fpeciebus, panis fcilicet, aut vini, imo
craineatalUer comederant, Ad alter ad Ahs- quod pias eft, quotiefcusnque loquitur Joantem, alter vero ad damnatione·
fuo, nullae
nis 6. de corpore eut £
unquam fâcit mentionem
ftcHMMMali manducatione inteUigeretur ♦ quod edendendum, non de fpecifica feu fteramen•ummb ftcrMMUulMMr massducaac· vft^*** fU- taH fumpetoue mtelligenda fore verbe ipfi·,
M ^irituaK, ut diftam eft.
Item fi iMa verbe, ATjf manducaverint, intelliguntur preceptive de iâcramentali fumpüone, peri ratione de ilia : Qui manducet meam
canem & Mit meum Janguinem , in me manet,
Cmnt Gtessral To·. XXIX
Fff
* em>
» <> Mir. φ Non caim bueella dominica

ttp

SU*·

»41»·

ORATIO JOANNIS DB RAGUSIO O. P.
810
ego m Uo, quia fton videtur ratio , quod diam urateritoram. Sed quomodo manducave- -Chriftus fo tam modico fpatio motaflec nth raut f fide utique, Ac dileftiona, tune enim
fk - - -IftjftltaAuuli
meuanta
------ - * --------- -------- --dum At'fentaettem
dicendi, t··
ut none
de fa- manducaverant
carnem
, quando crediderant ~Ί^11
’
mmentah At Immediate poft da fpirituafi implicite vel explicite. Filium Dei carnem
famptiône loqueretur fine aliqua nota diver- humanam d* nostra mortalitati· fubatantM affltatie. Aad qnod fecunda auâorttas non in- Aimpturam, At fimiiiter biberunt <fos fitngul*
telhgatur de Ibcramentafi, patet, quia ftnfus Mtn, quando modo fimili ft cradiderum flt
tfet, Qui wModacur ataern tonem , de bibit, fperaverunt liberari per fuppbciutrt fu· âms*
meum fangfimem, ht me manet, id eft, in fa- riflime paflkxüs. Ea propter faaamo defidedtamento panis Ac vini manet, & ego, id rio clamabunt fsnfli patra vatnrtl teatameneft, tecramentum panis At vini, in illo, quod ti per oracula prophetarunt : Famm dyhn*4<
nuUus fim· mentis diceret. Item quod fpiri- pene colos d defiènderes, Ac rurfus : Zfnittt
fuatiter ifttelligenda fint verba Chrifti At do- domine agmt· sbmsruuonem terre de petro de­
ârina de manducatione Ac bibitione . often- ferri ad montem filia Ston . Verba ista funt Ifadrt apoftolus 1. ad Cor. 10. Nolo vos , in­ jn decimo fexto capite . Hoc itaque modo
quit , ignorate frotter, guorüam patres nofiri o- B manducare carnem fuam, dt bibere fanguinem
mner fub nube fitermt, dt omnes man tnmfie~ fuum, turbis Jutteorum dt difcipulis fuit do*
funt, d· omnes in Moçfc bapd^oti funt, m rns- minas prscipit , ut videlicet# in eum crede*
be, tP in mari : d omnes eamdem efcom fpin­ rent , ficut Ipfe ait: Qui credit ta ate , habet
tualem manducaverunt,
omner eumdem po~ vham atemdm £go fum partit vita, <ir Mc efi
tum biberunt. Jdtbebant autem de fpirituaii con- panis de calo defundens, ut fi qnis manduca­
fbgutnte eos petra , petra autem emt Chrifius . verit et ipfo, non morietur, St hoc est in Chri­
Super quo ait glofla ·, At colligitur ex diDlt sto manere , dc ipfam in fe manentem habe­
» Auguftini homilia a). Omnes eatndem efcam re , hoc est quod longo termone auribus di*» manducaverunt fpintualem quam Ac nos , fcipulorum inculcare volebat, non fpetiot:pa­
►» corporalem vero alteram , id eft , manna , nia aut vini , dicent : Manete in dileihone ]u>.
n quod fignificat Chriftum , Ac idem eredenti- mea. Sicut Joannes testatur , ' maxima carita­
u bus efficit , quare ? quia vifibilem cibum te . ferventiflimove defiderio perfufus, preciw fpiritualiter intellexerunt , fpiritualiter <fu- bus fuit, dilefliffimum Patrem pro hac fpiri»
«· ricrunt , fpiritualiter guftaverant , ut fpiri- tuali manducatione , ut eam fui difeipuh ha­
n tualiter fariarentur. Nam At nos hodie ac-Cberent, rogabat dicens.· Non pro mundo rogo,
(
»» cipitnus vifibilem cibum, fed aliud efl ficra- ftd pro his fM credituri funt in nomine mto .
»> mentum , aliud eft virtus facramenti . Sacra- Rogo Pater, ut fint unam nobifeum, ficut ego
·» menta illa fuerunt, (aeramenta funt At no- d- tu unum fumus . Puter fanfle , fervu eos tn
” flra , At utique ejufdem rei Manna enim noniHie tuo, gubs ded^H mihi . Quid plura? in­
» Chriftum fignificavit , hunc panem figni- numerabilia fum loca Augustini in quibus di-Tr>e
w ficat altare Dei . Chriftus enim panis eft flam aufloritatem Joannis 6. Nfi manducave^
h qui de crlo defeendit . Si quis manducat rttfs, Aie. de. fpirituaii manducatione exponit
" et hoc pane, non morietur in setçrnutn , Ac declarat , Ac ne omnia pratereun , ta»ml»> fed quod pertinet ad virtutem (aeramenti , lia ii. ftipar Joannom , declarans in ftflo Ni.
« non ad vifibile facramentum, qui mandt»- codemi illud quod dicit evangeltaa , videlicet,
” cat intus , non foris, qui manducat corde, quod..........................................................
multi crediderant fo nomine
i, ejus
Ac .
» non qui premit dente, ideo apoftolus vigi- ipfe Jflfus non fe credebat eis# (impliciter Ac
»> lanter non fimpliciter ait , manducaverunt, de plano hoc 6. capita Joannis inducens, de
*> eumdem efcom , fed addit , fpintualem , quia clarat Ac exponit de fpitituali manducatione .
»» fpintualem camdem manducaverunt quain&D Item idem libro tertio de doflrina Christiana,
* nos ·, corporalem vero alteram, quia illi qui local non eu parvipeudcndut , quia in co
» manna, noa aliud : At vigilanter ait , po- tradit modos Ac regulas ad inteliigendum li­
„ tres nofiri , At non illorum, per hoc tan- erai feripturas, & ad accipiendum verum fen„ tum bonos fignificans, quibus nos fimiles fum literalem facrarum fcripturarum, ubi in*
», fumus. Nam ilii fuerunt , qui eatndem e- docent Tepe diflam aufloritatem, Nifi man­
„ fcim fpintualem manducaverunt quam At ducaveritis , ita dicit : Si autem flagitium aut
nos. Ac tamen Ac aliud illi. Ac aliud nos, » facinus videtur jubere , aut ntilitatcm & be*
-· fed fpecie vifibili aliud , quod tamen hoc „ neficentiam vetare, figurata eu . Æi/î men„ idem fignificaret virtute spirituali . Hssc », ducavenlis, inquit, camr-n filit hominis, d"
„ ibi . ”
„ bdentis ejut fanguinem; nanhubebùis vitam
Ex quibus verbis patet tam apoftoli, quam „ in vobis : facinus vtl flagitium videatur jnglofla, quod eamdetn e icam ipiritualem pa­ w ber·, figura ergo est, praecipiens paflioni
„ dominice effe communicandum , Ac fuavitres nofiri manducaverunt, Ac nos manduca­
mus , At eumdem potum fpintualem bibe­ „ ter atque utiliter eiïè recondendum in mo*
runt , Ac nos bibimus, quod nequaquam in- E „ moris, quod pro nobis caro ejus crucifixa
te Higi poteft de facrametttalt, quia' ut dicit
‘
M & vulnerata fit. Msec Augustinus.
glofla, aliud ipfi , aliud nos . „ Qu» eft igiAd idem est glofla ordinaria fuper eodem
„ tur illa efca foi ritual it? Λ quii potus ?ηοη- textu ■ Nifi manducaveritis, quu ita dicta:
„ ne caro Chrifti At (anguis? utique, ipfe e- „ Sed queritur , quomodo fo vitam eter„ nim mediator Dei Ac hominum, Christus „ nam, cum quidam ad mortem, ut dicit a*
,. Jefus , qui est caput fuper omnem eccle- u postolus ? Ac recondet, Si quis comedit in
„ fiam, ad Ephef. i. qui erat cibus Ac fttic- „ altari cum hac comestione, de tfua .hic »glns fecundum deitatem , angvloram, fecundum „ tur , fcilicet, cum fide operante ex ditehumanitatem «Atos eft cibus Ac eica viato­ „ itione , hic comedit ta vitam oterha» .
rum , non ibium eorum qui post adventum „ Si quis vero aliter r ia mortem. Hoc glof.
funm Ih carne in ipfom crediderunt, fed et- fa. Ecce quam aperte demonstrat, de qua

tel

caters

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

81*

comsAiMM hic agatur, quia de illa, qui· A catholicam te veritate fidei & dodrins ca­
cum fide & dibdlioae operatur. „ Ad idei tholica ecclefia recipit . 8c veneratur , vide« eft Innocentius in libro de officto mifla licet Auguftinum , Hieronymum , Ambro-

-AJJK.
u»/'

fium, Gregorium, inter quos Auguftinus prae­
cellit ingenio , & excellentiffimus habetur ,
proferenda efl igitur audorita* fua in expo­
litione catholics veritatis omnibus dolori­
nem infinnaas. Dupliciter enim corpus Chri- bus modernis, quantccumque audoritatis vel
M fti comeditur , quia dupliciter , intelligi- ingenii fuerint . & ita in quantum Nicolaus
„ tur, veram fcilicet quod de Virgine traxit, de Lyra vel quicumque dodorum moderno­
v & te cruce pependit ; fit myfticum , quod rum eidem Auguftino in aliquo paflu contra­
„ efl ecclefia Chrifti Spiritu vegetata. De ve- dicere viderenrur , omnino funt poftponetv
„ ro corpore dominus ait : Hoc eft corpus di , maxime quando expolitio Auguftini pro­
„ matm quod pro vobis trodètur t de myfoco pinquior efl fenfiii, quem audor feripturarum
„ dicit apoftolus i <7mu puis d «mra corpus tetendit.
,, mnlft fiemus ; veram corpus Chrifti come-B
Vel dicendum, & melius, quod principa», ditor fecramentaliter, id eft
eft,, fub fpecie ;t lis intelleèlus literalis illius aulteritatis , cum
„ myfticum autem comeditur fpiritualiter, id fit figurati va, ut patuit fuperius per Augufli„ eft, in fide : de comcftiooc fecramentall nwn in tertio de doârina , Chriftiana, eft
„ dominus ait -, dedpite & comodue > hoc eft fpiritualis communio , eo modo quo expofi„ corpus meum, quod pro vobis tradetur, hoc tum eft, fed ad facramentalem fiepe per quam­
„ fodie in meam commemorationem ·, hoc mo- dam adaptationem a ‘dodoribus adduci con„ do tam boni quam mali corpus Chrifti fuevit . Solent enim dodorcs , ficut & ec­
„ manducant , fed boni comedunt ad felu- clefia , multas auctoritates adaptare ratione
„ tem , mali vero comedunt <d judicium , fimilitudinis vel alterius correfpondentia, vel
»» nifi enim & mali corpus Chrifti mtnduca- fecundum literam, vel fecundum fenfum ad
tm.
»> rent, non dixiflet apoftolus: Çm manducat intentionem ipforum. Nam evangelium, quod
v indigne , /atfiaum fibi, manducet d* bibit , ecclefia te fefto aflumptioni» decanat, quan-ζΓ?»"<ΐίΓtr non dijudicans corpus domini. Nam & Ju- tum ad literam & «fenfum ejus , non eft de ·“·
___________
_______ _____
w
das cum_____
aliis_____________
euchariftiam traditur
acce- beata Virgine , fed ei adaptatur : fic & do- m ·Ζ£»».
m piflet De fpiritnali vero comeftione domi-Citem loquentes de hoc inefiâbili iacramento,***
pile + comedite, ubi ita dicit. Aedpite d
w CMwdte, ac fi diceret, comedite A come„ dite, utramque hujsu Aeramenti comeftio-

,

m nui ait : Nifi manducaveritis canem filii ho-

fispe ad confirmationem didorum adducunt
• miisrt , dec. Hoc modo comedunt corpus i auftoritates habentes, vel fonantes Cmilitudiη Chrifti foli boni , unde, qui manducat car­■ nem vel fecundum literam , vel fecundum
es nem meam , & bibit, &c. ut quid paras fenfum ad intentionem ipforum, ficut cum do'·» dentem aut ventrem ? crede 8t manduca- dores loquuntur de veritate hujus facramen­
• fti, qui manducat , id eft, credit in Chri- ti, probant verum corpus Chrifti in eo con­
w flum , comedit ipfum , quando incorpora- tineri per illa verba Chrifti, cum dixit : Hoc
» tur Chrifto per fidem , id eft , membrum eft corpvs meum, quod pro vobis tradetur , &
• ejus efficitur, vel in unitate corporis ejus verum fanguinem ipfius per illa verba t Hic
eft calix fanguinis mei qui pro vobis effundetur,
η firmius folidatur . Hcc Innocentius . Lon­
gum effet fingulos dodorcs inducere , qui qu· verba non poflunt inrelligi figurative, fi­
hanc austeritatem, & totum profens capitu­ cut illa : Ego fum vitis vera, St ; Petra autem
lum de fpirituali manducatione principaliter erat Chriftus, vel alio quocumque modo , ut
& ex diredo expofucrant. Sed biK tantum quidam hereticorum intellexerint , fed vere
(afficiant pro pnefenri .
»D& realiter , & fecundum literam , ficut ve­
His itaque luce clarius pnsfuppofitis , ac­ re & realiter corpus fuum pro nobis tradi­
cedo ad refpondendum objedis , que viden­ dit , & verum fuum fanguinem pro nobis fu­
tur fecere contra hanc intentionem & decla­ dit , ic nihilo minus ad id probandum indurationem Chrifti & fandorum . Et primo> cunt alios , cujufmodi funt in dido capitu­
ad audoritatem Nicolai de Lyra , & forte lo Joannis 6. Caro mea vere eft abus, ef /«»qui videntur predidam audorita- guis meus vere eft potus , & iterum Panis,
aliorum
fey tem, Nifi manducaveritis , &c. exponere de quem ego dabo carp mea efl pro mundi vita ,
. o- fecnunentali manducatione : ubi primo re­ Îu· quidem audoritates habent omnimodam
ducenda eft ad memoriam qu«dam fuppofimilitudinem quantum ad literam cum pri­
tio generalis , quam prepoiui in principio mis, fed non quantum ad fenfum liter· pri­
protentis ados , videlicet quod teter dodo- mum & immediatum .· quia prime vere &
res exponentes facram fcripturam , facien­
realiter intelligendr funt , fecunde autem
da efl comparatio in ingenii acuitate , in fpiritualiter, & fecundum eumdem fenfum
ftndii affiduitate , in humilitate judicii , in fecundum quem expofita eft illa : Nifi man­
immunitate vitii & paffionis , in fanditate E ducaveritis, &c.
vite , in divinis tefointionibus , & aliis
Similiter in Clementinis de reliquis & ve­
hujufmodi , que proflant auctoritatem do- neratione fandorum , Si dominum in fan­
doribus : & ille dodor fequendua eft cir­ dis; per adaptationem adducitur illa audonca expolitionem unius paffus fcripture , te tas ·. Ecce ego vobifeum fum,
ad declaranquo reperiuntur plure» conditiones de pro- dam veritatem & realem profentiam Chrifti in
hoc (aeramento : cum tamen-in primo fuo
Et dicebatur ulterius, quod dodorcs anti­ intelledu non intelligatur , nifi de [afliftentia
qui, qui te prodidis conditionibus excclluifle fua per gratiam » fic enim ibitiem dicitur :
roperiuntut, praferendi font modernis dodo- „ In hac vero fecramentali « Christi comme-,
ribus, pradpue quatuor dodorcs, quos tam­ „ moratione Jefus Chriftus profens fub alia
quam quatuor columnas fuftentantes ecclefiam „ quidem forma, te propria vero fubflantia eft
Ff f i
no
CondL Genend. Tom. XXIX

,t

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.
ÀMMO

ceatirr
„ confortans , quod remaneret, de tafct efia
„ eta etiam pnifentia corporali. ’ Nec poteft

ram. Fro frrvmdn

dici ta hoc loco . quod attaque fenfus tarn
feirituali· quam facramcntalis fint ex oquo
fente literates. dt quod obligent ad utrum
que . quia illi duplices fente literale· repectan­
tur talum ta hie fcripeuris , ta quibus aliquid
competat figura , dt aliquid fecundum excek
lenttaretn modum figurato, prout ipfe Nicolao·
de Lyra dederat, in illis vertis c. 17. Partito·
**·**· »»■ Îgo en» dit in patrem, & ipfe ent Mi wi >- ■*«, De tertio
vidoücm optativo. 6- ta·*·
ban.
J
Bv· deprecatorio
fiant fibri prophetale·,
Dicendum igitur ad Nicolaum de Lyra , qui exportante·
Chrifti, vertta imvel quod auAoritas fua cedat auAoritati Au- perativi·
quoram nom dicebat <
guftini, vel quodipfe exponit prasisOum textum per quamdam applicationem ad facramentalem manducationem , nec dicit quod Chri­ erreras, dc Mata· capit 16. Aster, taquit ,
ftus praeipiat , fed dicit , quod hic confis» drawer «fwea dbataeronre Srrrs dr petn 1equenter odenditur hujus facramenti neceffitas, ferti, dec- Hr ta alio taco ; Frai «tomme , (P
diéhun eft autem quod neceflarium accipitur rafi asnfarr . Pro quarto modo, videlicet invitatorta, habetur Matth. 19. Si vis perfect
multipliciter> dc inter alias acceptiones, ac­
cipitur pro utili; dt fic ego concedo *, quod
fumptio hujus facramenti eft valde de multum pm*erifau, &■
mr, de moka hujufmo­
utilis , dc valde neceflaria . Eodem modo in- di umilta _poflent induci, adjoAendendsun ,
reJi igitur didum Auguftin», quod dicit , pu- non femper modum imperadvum praceptivs
nem quotidianum huk tempori neceflarium , poni. Et de ironico modo, modus commu- b»·»··.
id eft, utilem , quod ex ipfius dkli» apparet,Cnta fiepe habet, quemadmodum fi magifter di­
cum dicit :■* «Norunt enim fideles quid acri- cit difcipulo pigritanfi : Dormi puer , dormi,
„ piant , d< bonum eft eo· accipere. Non er- volens ipfum a defidia dt gravi torgorc ad
„ go bene infert ex pradiflu, cum dicit ■ Ex vigilantiam excitare. Dicunt igitur . confia ew quo patet quod euchanftia eft panis huic satta his acceptionibus impetrativi modi, qui­
V tempori neccflarius, dc fic ex neceifitate dc dam, quod , orapise, dt, Aer ftue, licet fint
»> precepto expetendus dc accipiendus
quia verba imperativi modi , non tamen pracepnon fequitur , Ifte panis eft neceflantts, id eft, tum important , dc ita fimiliter ponuntur
uulis dc valde utilis , Ergo eft ex pracepto , ibi , ut dicunt, exhortatorie , dc invitatorie,
dt ultenus non fequitur , Hoc (aeramentum quafi dicat; Hoc facite ta meam commemo­
ell ex pracepto Chrifti , Ergo fub uiraque rationem , quia vobis proderit ad magnum
fpecie . Et quia pene in fingulis auctoritati­ augmentum gratia unde poetas ner modum
bus, quas adducit pro neceflicate hujus (a- confilii quam pracepta didum eft , ficut dc
cramenti, didum modum arguendi tenet & illud .* Fodr O’ vrwdr emahs eae Met , dc
inferendi, in quo paralogizatur , mutans quod ita etiam fe expediunt de ttana tatcrltaeari,
' ,
:__ r. Et aliis astaufratc; qui modus»3—··
in quale . dc fubftantjam in modum : idcirco ve-Dqua
dicitur
nta jd tertium modum dicendi pro expedi­ dicendi facis videretur conveniens, qui vellet
tione faciliori , videlicet dato quod dida au- infequl textum Joannta , Nifi aaemfacmariris « *}
dontas joannis intelligeretur de fumptione fecundum fpiritualem manducationem tantum. m amm
facramentali , dc quod hoc (aeramentum fic Hanc fententiam videtur fecutus fuifle Albor-******
de pracepto Chrifti, quoad fingulos fideles , rus Magnos , qui , ut alias allegatu· hic
adhuc tamen adverûrii non habent intentum per me dc leOus, dide » q
dc utraque fpecie. Nam de neceflhate dt pra- irumque Ctcramencaliter celes
, attricepeo hujus facramenti inter doltorcs nulla pit ta ecclefia per ftatuta ap
videtur varietas, etenim quidam videntur di­ buens praceptum ecclefia Q
cere qood hoc (aeramentum neque quoad ce­ prindpali agend dc impsnmti...
lebrationem feu conferiionem ipfius per ma­ fefUbdem fui sffiAcntaam qua ipfi ecdefia afnus fbccrdotum in facrificio , eft de pracepto
fthrifti immediate . dc multo minus quoad
fumptiooem vulgarium , dicentes -, quod ver­
bum imperativi modi in facra feriptura muUE/eccrr.
npliciter accipitur, dc non femper praccpriAlii veto dixerunt, de dicunt, qood hoc
ve ■ Sumitur enim quandoque prneeptorie , (aeramentum , quoad celebrationem ta ecclefia
quandoque exhortatorie, quandoque optative
iu···», five deprecatorie , quandoque invitatorio , quan-

dant hoc
tator feripturarum poütt reperift.
Sed quantum ad prafeus fpeOat de ράκη*
Ais modfs exempta ta medium adducantur t
& pro primo facit illud Ote prophets , ciri
domina· précipita» dixit per verbum taape-

fin . Ad hoc ftrnt ta tcrmtato proprita Alcxan-

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

«■urn

iifi

A* Mgllgat , aon eft fine contemptu . At pee- .
ft cat mortaliter : ratio autem quare ecclefia awwo
a inftkak, eft, quia hoc Aeramentum eft fe­
li labre , Ac multi erant négligentes de fua
» fetate. Inflituuo autem ecelefia fob peace» pao fuit : Ornato utnufque fex· fidelis , (
v cum ad anao· dticretioaia ptrvineiit , at i
baptifinw eft feonameatum MceCtatk, Joen- tt ad miam· ia pafcha recipiat eochariftie fe- '
ato j.
mas mactu fixru, dec. Et fimi- w crameanam, mfi forte de proprii fecerdocto
E aaodo ridetar , qaod hoc fiexumeutum w confilio ob aliquam rationabilem cadam duit necaetato prupMr euaade· modum k> rt xerit abftiBeadum ; alioquin riven· ab i·*
V graft ecclefi· arceatur, λ morient Clariftia» na careat fepulrura . Ceuftat autem quod
u ham eft m*m cicommunkatorum. Ex his
- H» rc4<»ûo ad obpefla . Nam verbum
B» domini Joanni» 6. intelligitur de manduca­
ti tione fpiriroaU, quu eft per fidem At cari&>tto , utique cmb Ipfi·· fhfeeptioncm nul­ M tatem , fine qua nemo adultu· frlvatnr .
la· viveret rica grati·, quod manifefte fid- m Hac ifte doflor ia forma . De hac ttiam
fiun eft, qaie tunc aaDus fehmracw, fi no- * opiaioM fuiAe videtur fenfta· Thom at dum
riretor an· ejua firiccptionem . Refpoedet „ legeret fencenria» . ut patet in 4. fentent.
ifte doAor, quod hoc feçnuneatnm non eft diftinfHone 9. quaft. >. art. 5. ubi fic quode necrifttate frhatto , quantum eft de fua rit: Ulteria· videtur quod manducatio corpo­
Ac in
laftkutioae , fed fi eft , hoc eft ex aftm- ris Chrifti Gt de neceflitatc falutit,
pto riftcio, vd de mandato fiapraddko, ver­ fine pofitto argumenti· pro At contra , fic de­
bi gratia, edefia ctmftituit, ut fideles com­ terminat dicent, quod gratia eft fufikicns caumunicent femel in anno, At in mone, un­ fr glori· : unde omne illud fine quo poteft
de fi quto aegUgit , non eft fine contem­ ,, haberi gratia , non eft de neceftbute faluptu , Ac ncccat mortaliter, Ac hac cooftitu- „ tit : hoc aurem freramentum prafupponu
tio ecclefia eft feb pracepto, ut patet ex „ gratiam , quia prafapponit beptifmum , in
decretali prudiAa, fcilfeer, Omni» utriufeue C „ qno gratia datur, neque debet peccato pra„ veniri , quod gratiam privet ; Ac idao quandoAor ad argumentum , Ac primp ad illud „ tum eft de fe , non eft de neceftute frlutte . fed dc ordinatione ecclefi· bonùnm
Jocanto 6. M/ mendveowrinr , Atc. dicit ,,
rd inteUtgttw de «nanduçariooe fpirituaii „ obligamur fecundum ecclefi· flatutum , cor„
put Christi feme! in anno fumere. Hecdoper 6dem , fine qua nullo» adultu» falvabitur , nec etiam parvula· ; aut de mandu­ ftar prefttm , quoad eamdem fententiam ,
catione frcramentaU, ratione inftitutioni» ec­ in tnuhto aliis replicat.
clefi· Ac fic intcHigitur etiam quod adduci­
Alii vero ridentur fentire , quod tam cele­
tur dt fimilitodine baptifml. Ad aliud de in- bratio hujus fecramenti , per modum freriftirutione ecclefi·, dicit quod communio, eo ficii, quod fit per facerdotes . quam etiam ip­
modo quo inftitutum eft ab ecclefia , debet fius ufua, quoad fingulos fideles, eft de* pnrobfervari, nec poteft negligi fine oftenfr mor­ cepto Chrifti, Ac hanc opinionem fequentes,
tali , fiippetente facultate. Hac ifte doûor Ini adhuc rideatur variari , quia ahi dicunt hoc
eft de pcactwo Chnsti expveft At expliciso,
ftuama.
dominus Bonavemura in 4. diftinôio-D quantum ad tabftantiam. Ac ea qua fiant efItei
Mit movent queftionem, Utram neceft fit
ad hoc facramentum accedere , Ac arguit eii- iiapbdto. Primo· modum videtur fequi Ni- t
dem auAoritatibu· quibo· fupra , Joannis 6. cola· de Lyn , fecundum rooduts frnfhn r·1
w Ia contrarium veto arguit per Auguftinum, Thoas» in ta*a perte Anama , obi allegat *"
t» Quid paras dentem Ac ventrem ? crede Ac eum dominus propone· ; etenim dick : food
tt mandacafti : fuflkto ergo ad manducandum foiripialto manducatio inctadit vocum feu dei» credere, nec tenemur fumere frcramentnmv bderium percipiendi hoc fecramenram, & fic
ri Item eftfha hqj· fteramenti eft deletio ve­ fecundum ipfum in pntdido loco fpirttualis
il niakum peccatorum. Ac augmentum rirtu- manducatio expreft cadit Ac etplickc fob pern
» tum , fed neutrum eft de necefitaue frlu- cepto Christi, quod patet, quia dtftui dofloc
ubique illam auAoritatem , M/ mmadtocovrrire, parvuli qui non accedunt, nec mandu­
cant , omnea damnarentur . Refpondendo
dicit ifte doAor , quod hoc facramentum clodit vocum percipiendi hoc ftcrameacom ,
non eft de neccAtatc Admit , quantum eft ft At ka fecaadwn eumdem IntriHgcoda eft co­
~
, quam inducit
...............
ibid, cx Matth. Jftc
“
de fba inftitutionc, fed fi eft , hoc eft ca Aorita·
/actor in mm· rninormdtorimu· , quia ficut
in illa, !ii£ enutâtcweritâ , fecundum Ipfum
exequi, at cum fâcerdos ririt de akari , indaditor implicite frcramentaU· fempeio, fic
oc perochianua débet fervke akari . Si an­ Ac tot ifta : cum enim per diAa vertat commu­
r·
te· non rivat dc akari , fed ta Ubertate nitor fecamdnm omnes doAoves,
■unat osaraimmm, apoftolos ia feceadotes ordinaverit, fi illa verba expreft Ac explicke quoad fabdaattom , At quoad modum
ecclefia iaftirak « fideles communient fe- obUgadve, ad omnes indiftrenter fidele· ex­
tenderentur, manifefte fequerctur , qaod om-

*

«17
ORATIO JOANNIS DB RAGU8IO O. P.
tat
nibos faifiist eoQata notestas conficiendi hoc A
Frofequor igitur «rteem auAoritanuu feofacramentum , viris « mulieribus, parvis ft ram rtfpcodendo ad fingulae, & ossendaudo A*^*°
anno
cnarrtt
· m-, aialm . »~4 mm mMm. «asm
magnis , ft fie quilibet effet hic ft hae A- λΛ
>«!»·
cerdos, quod mulo modo est dicendum, ne­
brofium ia ÿoA
que etiam cogitandum.
Oportet ergo fecundum intentionem dtfH rene, cam venero
dotaris, quod pnseeptum de fumpriooe facramentali in prindsta verbis includatur, im­ apostolus prncipst de Aeramento, dioens: To-*MMa>plicite ft in medulla t cum autem in prodi­ oete quod dixi, fcilicet Aodpte & mandu­
ta procapto , Hoc foete m neess axsams- cate, ft cabctm bibite, tenete inquit, ft non
rarieneas. duo includantur , videlicet fubstxn- intermittiaa nec mutate . Hsk ett iHatin do­
mini proponentis, qua quantum aliena ft adtia Aeramenti , qu· fignificatur ner hoc pro­
nomen demonstrativum , fee , ft commemo­ verA fit tam a mente apostoli, quam a gloi
ratio dominie· paffionis , oportet quod alte­ A , nullus habens iuttUeâutn potest decipi .
Dicit enim apostolus t Cofer*, arm irwero, rirum , videlicet id quod est fubstaati· , per­
jloda autem dicit, Tenete quod di­
tineat ad omnes i id autem quod fe habet ex B/jawsem, gl
confequenti, ft qoafi finis quidam atque mo­ xi , onera autem de eodem, id est, qua ad
dus , tantummodo ad Acerdotes pertineat , ejufdem Aeramenti ordinem pertinent , cum
venero difponam. In quibus verbis nullo mo­
di dantur intclhgi ea qua infert dominus pro·- hac fuerit difH dotaris intentio , patet ex ponças, qui omnimodo distrahit textum gloC• articulo immediate fequenti , in quo ex in­ lie Ambrofii contra intelleftum apostoli. Nam
tentione qustrit , utrum liceat fumere corpus apostolus in prndiflo loco non instruit Corin­
Christi fine Anguine , ft determinat ficut a- thios, neque docet qualiter debeant commu­
has hic leflum est ft declaratum . Non est nicare , .fed qualiter pacifice , modeste , cum
autem pium credere, nec est verifimile, quod difcretione , cum probatione conficientia de­
talis ac tantus & tam Anfliffiinus vir ft do- beant accedere ad fumprioocm hujus Aera­
flor in tam modico fpatio", fibi ipfi contra­ menti, unde refert Ambrofins , tenete quod
diceret, ibi ponendo neceflitatem (aeramenti, dixi, id est , Accipite , manducate . ft cali­
ft hic vero neceÆtatem alterius fpeciei . In cem bibite , & non intermittite , nec mutapracedcnti igitur articulo declarat eodem fub C te .· fed potius tenete quod dixi quantum ad
'
praecepto fubstantiam ft rem bujus Aeramen
­ devotionem, puritatem conficientia, pacem,
ti quoad omnes . in isto autem aniculo de­ concordiam ft pietatem .
Similiter dicendum ad id quod dicit: His
clarat ft fubstantiam ft modum eodem fub
pnecepto folum Acerdotibus , non autem carere non potestis, videlicet virtutibus praediΛίι, ad digne fumendum hoc Aeramentum .·
univerfis Christi fidelibus.
In hac igitur tah ac tanta varietate dota- unde, His carere non potestis. non refertur ad
communionem
fub utraque fpecie, fed ad vir­
rum ■ nihilo minus fua difta ecclefi· judicio
fubtr.ittentiutn , ipfa fanfla macer ecclefia ab tutes de quibus didum est, licet fimilitudo
Initio femper in rebus dubiis cepit ft tenuit Juam inducit de vita corporali, qua videlicet
ne cibo & potu non potest continuari, vale­
partem (ecuriorem & tutiorem . Nam quoad
ret transferendo ad vitam fpirituatem, utipeclu
celebrationem & confocrationem bujus sacra­
menti , ecclefia instituit & pntcepU » quod hujus Aeramenti, non tamen fequeretur, quod
hoc Aeramentum frequentaretur in ecclefiis utraque fpedes exigatur, quia vita anim· non
Christi fidelium ,, five 'Christus pnecepit five cnofistit in fpeciebus , fed in ipfe vera carne
'imiliter quoad nfum fidelium
non precepit . Similiter
________D Christi, ft veto Anguine ejus , unde cum
hujus Aeramenti, ecclefia eligit partem tutio­ fumendo fub una fpecie quifirue fidelis fiunat
rem , prsteipietu univerfis Christi fidelibus ca­ carnem & Anguinem, manifestem est quod
pacibus ft difpofitis varie, fecundum varieta­ famit pariatam alimentum ft nutrimentum,
tem temporum , conditionum , peribnaram , quo vivit anima, quia veto comedit carnem
furnptioncm ejufclem Aeramenti. Quia vero ia Christi, ft vere bibit fet<uinem ejus, de qui­
modo ministrandi hoc Aeramentum non con­ bus ipfe dominus dicit Cero awc oenr abtu
ficientibus , nulla unquam fuit varietas opi­ ef ,. ftc. fed tamen fimpliciter falfum est .
nionum , an fub una vel fub duplici fpecie quod fine famptiooe quotidiana aut frequen­
poflit ministrari , quta ut alias dixi, ante no ti , anima non padit stare, vegetari, augmen­
vitatem cujufdam J acobelli in regno Boho- tait ft cootinuari in vita nerfeâa ft fptritua*
nue, non repentur dorior ab institutione bu­ li , ut pater in multis tanta patribus ; ft
jus Aeramenti fidelis ft catholicus , qui in fpedaliter in fando Paulo primo eremita ,
forma vel in fenteatta moto dubio determi­ qui ner 40. annos manfit in eremo aHque hu­
naverit , quod fic , vel fic, fcilicet fisb du- rjus (aeramenti fumptiooe. SmiUter de S. Naplici , vel fub una fpecie Christus prpeeperit E ria JEgyptiaca , qu· fera par totidem annos
hoc Aeramentum ministrari fidelibus, ft quod fine communione permanfit. Et fic ad Nicoccclefia non poffit fic vel fic in administra- laum de Lyra dico, quod ipfe loquitur par­
tione ejus facere ft statuere :; ideo ft ipfe fuafive ft eomsnuniter, indurans poptuofe ad
ecclefia propter multas caulas (opertas alle­
gatu, statuit Tub usa fpecie miniûrari . Re­

deundo igitur ad propofitum nostram , ni­
hil posdkhs di&cultatibos temere ihfclsu

do , dico quod fi «tiam ministratio, quoad
non confidentes , difei Aeramenti radar* fab
prwcepto , non tamen ufin ejus fub duplici ,
aut fub una fpecie, cadit fub pneceptoCbiM,

neceffisnaaa praceptivam indamra ad quotiàuu fismpciooem vel fripiiMf < He who
minus frequentem fumprioaaai fiab utraqua
fjiecie. Ad «acritatem Prihhafii dicendum ,·quod ipfe loquitur de came ft fluorine , qu· ££
duo pâmant vitio» an»·, mi antam Υ*>ΐ2

DL COMMUNIONI SUB UTRAQUE SPECIE.
AWWO
mc lirare probam preceptum Christi , fed
CM1HT1
tantum ecclefia qua habet audoritatem li­
gandi fit folveadi, ftaturedi fit precipieadi ,
& cujus preceptum obligat ad pranam asaarnam, quemadmodum fit preccpu divina; Un­
de ficut contemptores legum divinaram , fic
duo nobis manarunt, iaMUgendum efi quod contemptores legum eedefiafticaram , fit hoc
caro Chrifti & fanguis in calice redduntur , ia foturo , fi fine praniseatia decefierint , ve­
id eft , tisdurai» . quia etiam in calice totus niunt peaaic^i unde lex ccckfiaftica ita nefic integer Chriftus continetur , ficut fic fiab cefitatem ira postit fubditis ejqfdem , ficut fic
fpecie pania, fit qui hoc non credit, infelix lex divina, quia ipfe lege divina preci p*cn<U
eft . quia fi cibo « pocn materiali vita huma­ fit ftatucadi audontas ecdefia data efi ■ fe. fefteatettir
______ ,, ____
„ carne fit faagui- eundum id ; Qui uas auri/, aw aadu, fic
na
multo magis
M domini noflri Jefu Chrifti vita fpiriraalia, Que «dr/am neu audient, fu nh ut etho*
potha autem ia hoc loca hic dodor calicem B ceu & puUtcauia, fic fecundum illud Super
nominavit, quam panem , quia aonaperat ef- craAedhuu ftfvj/, fice. fSMtnnyw drxrnnt un- m,..»
fiertua hujus facramenti ad paSonem Chrifti, ht, fume , fice, tamen quidquid fit , nulla ***** ”
tamquam ad fiaufam , quas paffio magis in fpo- predidarum auâoritatum defervit fibi, qum
cfe fit in fimibtudine vini exprimitur « fit et­ cumque modo intdligantur , aliquid ad proiam quia paffio in feripeuris calix appellatur, pofitum duplicis fpeciei.
Ulterius magifter proponens inducit sudofecundum illud : Potefiii bAm eaficêm , fueaa
ego UHtunu fu» ? fit idem dominus ia ora­ ritatea ad probandum quod ille textus Joan­
tione de nocte dixit ; Poter tmt/tr a aw nis 6. Nifi ifieuelucuventu , intdbgatur de
calirnm titan, unde dicit, Quia de uno ca­ manducatione facramentali fit bibinone , fic
lico pamonia Chrifti , <Pc. quare cum in di­ non de fola fpir.;ujli . Et pruno ad glotfam
da auAaritatc Pafchafii nulla mentio fiat de duplicem ordinariim dicendum . quod dato
pene fic vino , fed Mura de dbo fic po­ quod illa audontas intel ligatur de iacrimentu » qua duo carni fic (anguini Chrifti attri- tali manducatione, non tamen cx dido textu

bitit, utique non bene refert proponens di- habetur neceffitas duplicis fpeciei , nec ex
di dodoria intentionem ad facramentum pa-C ipfis glofils . imo ex didis gloiSa habetur
manifefle fufikientia unius fpeciei fic coma»
nis &. vini.
im. >i s L
Ad audoritatem S. Thomn, fit dodoris fub- ftionis. Nam in nulla fit ment» th bibitioat
·* *“'"*“’tilia Scoti , feilicet, dicendum, quod nulla vini, fad da Ma comdbone . Et ulterius
earum probat aliquid de duplici Qxcie , fed utraque gMEa exposait de comeflione altars ,
folum volunt , quod fumptio facramenti hu­ dc per consequent gluflh trahit hanc textum
jus fit dc precepco Chrifti, fit non aliud in­ ad fbcerdotes > qui tali corûciunt , It come­
tendunt didi dodores, eo modo quojuperius dunt in altari , β< fic intelligendo hunc tex­
declaratum efl . Ad illud autem quod infert tum five fpintualiter , ut Augustinus dc abi
cx dido Scoti, quod fumptio feu communio d odores antiqui , five de facramcntab come­
iacramenti efl majoris necefliutis quam cr»n- stione altaris, bene dicunt : ergo, per locum
fecratio tamquam finis melior fic nobilior ipfa a contrario fenfti, omnes adverforii, dicendo
confecratione , fic dicit quod hoc eft contra illam literam non effe exponendam de fpiri­
omnes adverfarios hujus veritatis , dicentes tuali vel facramentali manducatione akaris ,
confecrationem efle de pnecepto , non com- fed eam debere trahi ad comauruonem lafc*
tn unionem . Sed falva gratia fua , adverûrii Deam utnuique fpeciei , decipiuntur. Sc male
communionis fub utraque fpecie non dicunt dicum.
hoc , imo dicunt oppofitum , quia dicunt
Deinde adducit audoriiaiem Remigii radi- ** »fl
quod fimul confecratio fic fiamptio , que fit tam fic fatis longam fuper eodem verbo, Nifi**'*
per facerdotem in altari , pcrnciunt fimul u- »»uhtceventii , ficc. in qua tota audoriute ,
num fiacrificium, quod prodefi non folum ipfi & in omnibus per proponentem ex ea dici­
coofecraati , fed toti ecclciic militanti , fic tis , non reperio nec video aliquid , in quo
etiam dormentium in purgatorio , fic in hoc poflit vel valeat fuum fundare intentum, quo­
tali Sacrificio utique confecratio ordinatur ad ad preceptum communion.s fub utraque fpcfumationem , in qua fic ipfum facrificium cie . Deinde quoad audoritatem communionis,
perficitur. Sed bene dicunt aliqui, quod com­ plus facit contra eum dida aurtoritas , quam
munio non facrificantium non efl neccflitatis, contra tenentes oppofitum . Nam cura dicit ;
>lfr
neque precept i, nifi ecclefir . Ad fecundum Ad hanc fpiritualem ahmooiam, ad hoc my­
sc quod infert ex didis Scoti , quod omnibus sticum epulum fic divinum dm dominus in­
us- loquitur Chriftus , ut ipfe dicit , fic omnes vitat , tfc. manifeste declarat fe loqui de fptobligat ad manducandum fic bibendum fàcra-E rituali manducatione, quod manifeatius deaamentalitcr ;; dicendum
dicendum ,, quod
quod ûüva
falva gratia
gratia in
in-­ ratur, cura confequenter dicit in C. Nam vementalitcr

ferentis . ex didis Scoti non po«ft elici quod
illa audoritas Chrifti obliget ad manducan­
dum & bibendum hcramcwtum hoc fub diverfis fpeciebus facrautencaliter , cum «xpraffe teneat Scotos oppofitum , ut aHas extitit
cum digito Λ ad oculum ex libris iuis decla­
ratum.
Poft prediâas andoritates inducit andoritatei conciliorum fic canonum , qua fimiliter
probant necefitafem precepti ad femendam

fit quid fit manducate carnem ejus, fic <angutnem bibere. Qui asMadacur, inquit, asema
cwnaem, & Mat meatas jGsqgMmrai, in «r mo­
net, Qr qp m tlio, hoc proferto eat hanc efcam manducare, fic hunc potum bibere , ma­
nere in Christo , fic Christum in A habere
manentem , &c. Ubi hic dodor 3» Kcraighn
conformité! ad Augustinum exponit quid diritive dc efientialiter quid fit manducare car­

ORATIO JOANNIS DE RAGÙSIO Ο. P
CNIiTTI

in

tem habere.
Ad eumdem feafnm, totum refiduum iUfas fecratioM diflintaosk· feousda i QmmWI· eu•utaritatte tendit, fcilicet de foirituali man- * chariftiam faraera see Inde , ne vttspe
ducatioM . Nec obftat de caempli· qua indu­ » ΓΟ, <tc. Dicendum ψητ , qnod Ramlgint
cit de comcflione fecramcntali » ut expofirom ia diAa asAoritate vertam mnihii large aotfl m dita Augufttati, loquena entes Augu- cepit, an pro prscepto prnrie, fed exhor­
flinus ft Remigia· abbreviator ejufilem de ve­ tatione , quia «pii taliter pedet difosssere vi­
ro fenfu, quem Chriflua intendit de his ver­ tam faam , m omnino caverat a peccati· merbis , fcilicet, dc fpirituali manducatione , ad­ talibus . dt ex fiampetam quotidiana bojae
ducunt fermonm de facramencaR manducatio- facramenti fcndmt. ft ia devotion ac fervore
.
ne. ficut cum adducteur figura ad figuratura, Bproficere , valde neeeflbrium eflbt ft utile fic
“ '
- ,Λ
1
*- anima difpofits frequenter ft auoodie ad hoc
fecrameutura aeeedora - Sicut igitur hoc ver­
adduceremus figura· veteri· teftamenti , qua bum , Mandavit , proprie non poteft deter­
Chrifti paffionem prsfigurabaat « utique non minare iUod quod dicitur, Quotidie, fic mi­
omnia qua dicerentur de ipfe pefione Chrifti nus determinat illam neceflitatcm . Ex omtti>
in fe, ft qua dicerentur de figuris illis , ad bus tamen pradiâis hoc indubie habetor ft
idem referrentur, quia femper aftnd eft figu­ tnanifefle . quod dita aufloritas Remigii in
nullo defctvit fibi ad communionem taleae· r >W)
ra , shod figuratum.
Similiter n loqueremur de corpore Chrifti fub utraqoe fpecie. Ad autaritates Augaftini emm.
voro in hoe facramento, ft adduceremus ma­ ( quos confequenter inducit , qua videntur
teriam facramenti , ut puta paete ft vini, u- eidemmet dotari comrariari, qni , ut ditaun
tique boo quidquid dicentur de vero corpo­ eft , Sole darius ft luce meridiatu , in muU
ra Chrsfti , hoc intelligeratar de fpeciebus , tit loess declaravit evangehnm Joannis debe­
nec e converfo : ita eft proprie ia propofito. re, iotdHgi
_ de fpiritnali manducatione ) non
Cum enim hee fecramentum altaris , quan-Ceftet difietie refpondere , eumdem dotarem
ad
concordiam
revocando ex librte ejufifeni
tum ad foeeies fura, ft quantum ad primam
ejufaera ,
ex quibus ditas autaritates afumunrar. Ni­
& verus fengute ejus. fit (aeramentum corpo­ hilo minus 'quia tempore coartar, dico quod
ris Chrifti myftid , ut patet omnibus mate­ ■ulla proditarum autaritatura , dato quod
riam hujus (aeramenti inlelligentibQ· , fi fo- omnes intelMgerearar de facraaentali fiimptio*
cerdotes loquentes de corpore Chrifti myftko ne > probat propofitnm de duplici fpecie , in
ft fpirituali, ft carne ejus myftica, adducam communione laicali. Et funt autaritate· Au' •ra­
materiem hujus fecramenci , five quoad foe­ guftlni, prima · in Hbro de meritis ft remitde» , five quoad ipfam primam rem ejnfiiem» bone preeatorara . Secunda b contra Crefco- t lis. ». «m
ficut figni ad fignatum , ft facramenti ad id nium gremmaiicum. Tertia in letautibus docujus eft fecramentum . non efl dieendum minies prims in adventu domini. Qnarta c li­
quod idem fit , & quod ad idem referantur bro primo de baptifino parvulorum , ut ipfe
omnia qua dicuntur , tamquam idem eflet allegat eant, qus indpic. Auferatur ergo du­
fignum ft fignatum. res St (aeramentum .Et bitatio, ftc. qus tamen ponitur in hbro de
“
w
i , nifi velit
hnc efl profeta, falvo judicio meliori , vera D meritis ft remifione
peccatorum
intentio Augnftini ft Remigii ft multorum a- 1unum ft eumdem libram pnuteta duplici ti­
horum dotaram > diAum capitu him Joannie 1tulo infignire. Quinta pfalino pl. fuper illo
exponentium , qut exponente· de fpirituali verbo , Monte fcoMha* pt4ut ejut, veramcorpore Chrifti myftieo , ft de manduca- 1umen ut detur occafio volasti ditas aotaAugnftini inteUigare in quo fenfa ab
tiooc , adducunt materiam facramenii akaris, ritates
1
tamquam figni ad fignatum , ft facramentum eo prolats foot, fabjungo autaritatem faam,
qus habetur tnnflumptive de resfocratione
ad id quod fignificat ft figurat.
·» Ulterius dato quod Kemigius loquerentur 1diftinA. 4. capite , Nulli dubitandum ft est- c* *
u in illa parte , Ad hanc fpiritualem alimo- bigcndnm «A , ubi tea dfcic 1 NuUi arablgan
·» niam, de facramento altaris : adhuc ex ipfia
verbis fuis declaratur . quod non neceÆcatem
sando membrum Christi Ia baptifino effumendn hujus alimonis nobte inducit, per hoc
:>tur . acc aMeami ab iffim pani· calidA
enim cum dicit > Tamquam . cum fit adver­
bium fimllitudinis , utique fimilitudinariam ,
non perfetam neceffitatem cxprefiEt i per quod E
lo , in materne corpori· contens·, abfcedat intelligi quamdam anagnam ft vehemen­
dat , quia Ufin ftmmnri beneficio noo
tem utilitatem, non precepli innuit ncceffitaprivatur , quando ia ipfo hoc quod Uhid
tem . Ulterius patet per illud Ucet quod feftcramcatum fignificat, tevntar . In illo
quitur, quod ditas fantas Remigfa· mm ac­
enim facramento corpus ft
ceperit in verbis prsdiAis ftrita neceffitatem.
Nam infra dicit > quod ipfe dominus myflurium fisi corpori· ft fanguinte qufitidie a fi­
delibus per tecerdocnm minifteriam fieri musdavst rationabili farsoMMc » quod utique ,
Et iterant idem ad BoaMhefcun ita ftrlhtei
proprie accipiendo mandatura ft pqsceptnm, ft habetur eodem dtetinAioae 4.
vtem
snsUo modo flare poteft ia veritate» qttinora- h ecclefi· , ubi dicit : Non

itfSi

DC COMMUNIONE SUB UTKAQVE SPECIE.
*WNO
cNtirri

«mato «triuique fpedei Ma fit de pracepto.
cerna· , Am. Manifieftum eft enim Hac proponens . Ad hoe dko , no· propter
» mac uaumquemq·· corporis Ac fimguiais aufeoritates Ac ratfooes qua· adverferii addu-

cuatsn

* atvgritù

in fe, quod communio hnjua focramcnti fecundum fe confidcrata, pfl licit· Ac catholica .
Ex his aaàorkatibm At ultima refoludone & digne (umentibus ,*c devote muksun alibi
quam fade idem doâor diôorum fiioram libro < ac neceflâria : fed qubd fiat tub una rcl fish
tertio de meriti· Ar tvmiflîoo· peccatorum, duplici fpecie, eft indifferens ad merit·» vd
five de beptifmo parvulorum, ftndiofu» leAor demeritam , nifi pro quanto ecdefia coo*
& pins didum exceHeatifihmum dodocem non fuetudo ant ftatutum determinat ad mum vet
contrarium nec fibi Ipfi diftboam, fed maxi­ ad duplicem fpeciem. Nam Chnstus inftituit
me uniformem Ac concordem in fuit dtâii Ac (aeramenta, fed modum eadem ditpeniandi re­
fententiis clare percipiqt At intelliget.
liquit ecclefi· ut tenent omnes doflores con­
« Qg»
Similiter dicendum eft ad auAoriata Otige- corditer.
StemeT* nit Ac Chryfoflomi, quia ex ipfis nihil conclu*
Quando igitur confuetudo ecclefie habebat
ditor ad auAoritatem communioni· fub utra- duplicem fpeciem . tunc nulli licebat communi­
mc fpecie, cum nullam mentionem fodant de care fub una fpecie in locis in quibus hujufmoipedc vini, fed folum de came Sc (anguine, di confuetudo fervabatur. Ac fimiliter oppofita
qua ita integre, plene» Ac perfode fomuntur confuetudine in ecclefia cx rationabilibo· caufis
a fidelibus fub ana fpecie, ficut fi fumerentur invalefcentc, & maxime statuto & procepeo uui—
fob duplici. Similkcr dfeeodam eft ad auflo- niverfelis ecclefi·vconfirmata, nulli licet non
thH*
Titatem lanoceadi, quia nihil fecit ad propo- conficienti communicare fub utraque fpecie :
fitum de pracepto aut necefitate communioni· unde nullo modo concedimus ipfam commu­
fiib utroque fpecie. Eodem modo ad dominum nionem fub utraque fpecie efle licium At ca­
ahmcU- Armachanum dicendum eft, qood nihil eon- tholicam quoad laicos , licet fic Chriflus fe­
fert fua aoAoritatad communionem atriufijue cerit A apoflolis tradiderit . At apoflolus in
fpocicit imo quantum poteft concipi cx verbi· primitiva ecclefia Corinthiis fic facere pennU
«jufiiem didi textu· Joeanis 6. JV»/mee^uee-C ferit , (tante flatuto ecclefi· in oppohtum .
verihr, Atc. non intclligitur de manducitione Nec run fugi mus in latibulum , qui eft locus
ûcratncntili quantum ad intentionem fuam , hcreticorum , dicentes» quod ipfe communio
dicit enim : Si qui· vero diflum felvatocis om­ fub utraque fpecie non fit de proce pto -. imo
nino velit accipere de manducatione Ac bibi- manemus in ipfa veritate catholica , ficut ia
tione facrao^ntali, tunc intelligendum eft de civitate fupra montem pofita , qua omnibus
modificatione , tfe. ubi exprefle Ac mamfefle folc clarius elueefeit.
declarat fe loqui non ex fua intentione cum
Ad automates igitur evangeliftarum » vi­
dicit : Si quis vero, C^c.
delicet Matth. »6. Marci 14. Sc Luor aa. di­
«■M»·.
Ad aufloritstem vero Fufehii dicendum , co . quod flant narrative , quia evangelift·
•mod Eufebit» loquitur de confecratione qua narrant modum quem Chriflus tenuit in conChriflus in cana vinum in fenguinem com­ feAiooc hujus (aeramenti , & verbum hoc ,
mutavit , Ac quotidie commutat in altari , fame, quod innuit proceptum , fi proceptive A4 -'*«·
quod manifefte oftenditur ex verbis ejus, dum teneatur , refertur ad apoflolos, quos per illa ***
» guftinu·.

. nfiai· b dicit ■- Adverte quam evidenter conflat vini

verba in facerdotes ordinavit. Ac ad ipforum
JZTaw* * creaturam Chrifti fenguinem nuncupandam. Dfucceflbres tantum; alioquin omnes viri St mu­
· Quod utique non fit nifi in altari . ubi pnus lieres efient facerdotes, Ac poflent hoc confice»
«ft vini creatura , At deinde Chrifti (anguis fecramentum.Quod nullus (âne mentit dixerit.
poft confecratione» nuncupatur , pofl quam
Ad gloflam autem qu· dicit. Et aliis da- a*•'•ma­
coafecratiooem nullo modo (anguis Chrifti eft te : dicendum quod gloffa non dicit , quod
vini creatura. Et ad hunc fenfum per quam­ Chnuus procepit apoflolis aliis dare. Dato edam adaptationem ad (aeramentum akaria nim, quod non concedetur pro profenti, quod
inducit auftoritntemi Nifi ataaàtmveritù car- Chriftus procepiflet difcipuht dare alitu hoc
wm /Si Ammm, te. Et pnrterea diAu· do- (aeramentum ; non tamen procepit fic dare ,
feor smilam mentionem fecit in prodiflis quapropter nocanter gtoffa non expreflit fic ,
J verti· de communione hiet aut de proce- vel taliter , vel hoc modo aliis dare .
/ pan five de nece&ate illa de qua hic loAd canticum ecclefi·, Dedit fragilibus &t.
unimur , nec etiam de quacumque alia. Et dicendum quod Chriftus fecrificium iftud Sc
'
MC fint dida ad fecundam partem fua pro- inftituit, & commifit ipfum celebrandum ίο·
pofitionis , ad hndem Ac glociam omnipoten­ Ium presbyteris , quibus fic congruit fumere,
tis Dei.
E non tamen fic dare caneris, quapropter no- i
Ulterius profequendo tertiam partem fu· po> tant·? dicit: Quibus fic congruit ut fumant Ac
fitted· proponens ita dicit. Cum fucem plu­ * dent caceris . Et quod ifta fit intentio illius
rimi adveriàriorum divimÆma tomaranionl a cantici , patet tam ex fuauno pontifie ,
fish ntraque fpecie ad hicoa propter tot tn- spam ex compofitpre ofedi, quam ex ipfa c.ftimasüa Ac flmâurum aafeoritates refiftere non clefia cantanca dMftum canticum. Nam tcmp>valeam Mhm commvuioncm bcaodiAn eu- re Urtnai , At doAorto (anfli qui ofikium c<»;·
charlfitaa M» utraque Qmde nd hicoa fidele· noria Chrifti, Ac prodfelum candeam compi­
, concédant, quantum in fe eft, At de fe effe lait, ner totam ecdefiam uuivcrialiter erat ulicitam Ac cathoEcam, quia a Chriflo institu­ nius ipedei confuetudo , ut patet ex doftrina

ta , At ab spernito Ac ecclefia primitiva pro­ epsfiiem doôoris.
Ad Nicolaum de
dicam, Ac haec eeeum confeflfo patet per eoCnnsL Cenate. Tom. XXIX.

Lyra dicendum quod ft ί,4 Γ,'.Τ**”

Ggg

CUM-

8jj

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO DP.

80

eundum optationem verum dicit „ quod per A fimul ad couMHonem At ad mandoeaAenem
ANNO
illa verba, Aoe jodte > injungitur ccadfin mn flt Mbitioom , quoad ipfum confidente·
anwp
CNAIST1 fus fecrameftti ufus, Ad non habetur ex hoc qttia fecerdos conncicm tenetur ficut confle·* ““f"
'♦»>·
quod injungatur laicali populo ufus comme­ fe, fie flt utrwnqne diatinde , foorfuaa flt fe*
ntaris fub utraque fpecie. Uberius ad.antto- pantins fumera : unde non foquirur , quod
ritatem Damafeeni cum dixit ; Dixit dominus per-illa verbo ttauinds precipta folam man·» Jefin: Hoc eft oMparmctcai. flt: Sktffa- ducationem flt bfbtctatan Acraufentdpui , fe­
v guir mew , & Aoe /«eire m mmn OMsmemo- cundum quod refpicit univerialiter omnes ,
» ratione* , Omnipotenti ejus pmcepco, donec fed folum prout manducatio flt bibério fime
h veniat , efficitur . Dicandum est quod ibi confondu confocntioni, fcilicet in ipfo feftAd auOoritatom.---------fimtti--------------Thorn·M
"
prmeeptum Damafeeni non intendi; referre a<Kdificante
-----------------.-----------------------------apostolos, quafi ipfis fit proceptum, utfic mi- λ diftam est in procedentibus’, quod in di- n— ·«*·.
ntatrent aliis, Ad refert ad naturam patris fci- ttto verbis dittos dottor intendit randare pns- **"*
licet, flt vini confecrandam, ut obediat pro- ceptum implicite Aeramenti fecundum fe «®cepto omnipotentis Dei five Christi, dum vi- fiderati , fed non fub utraque fpecie, quam
delicet ad verba prolata fecerdotis, panis Ac Bin foquenti articulo
IMa «A <A necef* fanguinem Christi
—
, neqjjg & pmcepco . Etenim , fecunvini fubstantia in corpus flt
divina & Omnipotenti virtute convertitur. Est dum quod fuit in procedentibus wbqualiter ihr
igitur fenfus, aoc fodit, id est, conficite, flt apertum , in boc facramento duo font atten­
confecrate tnnfmutando natum Abstantiam in denda : vel ea que fant'eflentialia , vd ea
corpus Christi flt fingutnem , non utique vir­ qur fiinf accidentalia . Quantum eigo ad ef- taOm»»·
tute vestra , fed omnipotenti ejus praecepto , fentialia, qu· font forma, materie, intentio,
quo fcilicct non folum ea qu< font , poflunt flt ordo , Chrbtus dedit proceptum, quod uticonverti in alia. Ad etiam ea que funt, pof- que invariabile ac immutabile est, fed non h·. m· nm
funt in nihilum redigi, flt ea qu* non funt, quantum ad accidentalia , cujufmodi funt , ΙΖΓΖμμΪ '
ad efle produci .· fecundum quod dicitur In tempus , conditio materie , modus fumen- *** *
W >♦*· pfelmo : Ipfe dtxù & faBa fiait, ipfe manda­ di , ritus conficiendi , flt hujufmodi , qu*
nt d- creata fimi. Si entra DanUfecntis voluit Christus dimtfit in potestate ecclefi· . ut
referre id proceptum ad apostolos , ut fic de­ circa ipfa ordinaret , prout d Spiritus fanberent fâcere donec veniat, fufêciflet fibi fim- ttus rettor ejufdem infpiraret . Unde fieut
pheiter dicere Hoc facite procepto ejuf, fine C in potestate ecclefi· fuit statuere;, ut non
additione , Omnipotenti , quia ad mandatum nifi a jejunis hoc (aeramentum conficeretur,
obligatorium faciendum non exigitur omnipo­ flt etiam nifi in certis cafibus fumeretur, cum
tentia , cum & prolati St puri homines pof- tamen Chrbtus post ccenam ipfum confece­
fint obligatorie prreipere, in quibus non est rit flt difitipufis dederit ad furnendum . Et
omnipotentia, que utique ad naturalem tranf- ficut in potestate fuit acclefic per aliquod
fubstantiationem Cubitam fle instantané»n de tempus in fermentato conficere , licet Chri­
stus in axymo confecerit, fic eodem fic pari
neceflitate requiritur.
Et ad hunc eumdem fenfum proprie loqui­ modo fuit fle est in potestate ecclefi· propter
tur Pafchafius in fcquenti allegatione, cum di- aliquas caufas neceflavias flt rationes mutare
..V.fck.fh * cit Crede o fili , quia ita est quomodo ipfe modum communicandi laicos , nt videlicet
ύ’Γ'ί/π dixie , flt dubitare fettum non potes , ipfe fub una flt non fub duabus fpeciebus ,
‘ ' mandavit fle creatum est , proceptum potuit quemadmodum Christus tradidit communio­
dicens: In meam commemorationem hoc facite. nem . Nec videtur ratio quare potius ilia
Nam tota intentio Pafchafii in hoc loco
quam
esthdne
,
. modum mutare .potuerit , cum
inducere fidem tranfubstantiationb panis fle D iste modus ita fe habeat per accidens ficut
vini in veram carnem Christi flt in verum fit
“ illa . —
·
“·
-. innui
.
.­
Et hec
distinttio
exprefle
fanguinem ejufdem, ad quam tranfubstantia- tur in precepto Christi , cum ait : Hoc fotionem credendam ipfe hortatur quemlibet fi­ ntt, non autem dixit, Sic , vel hoc modo
delem - quod ex verbis ejus patet . flt ex per- facite. Hoc enim ad Abstantiam refertur, non
fuafionibus, cum dicit : Crede o fili, (Pc. Ac ad modum ,
Sed contra arguit propones , quia ipfe
ibi punttus faciendus est, Proceptum pofuit ,
& postmodum fequendum est, in meam com­ Christus ad utrumqne addit protentum , hoc Materi* fa
memorationem faàte. Quidquid tamen fit, five facite , ut recitat apostolus , dtaudnm quod
Pafchafius , five Damafcenus , five Nicolaus materia in boc Aeramento potest duobus mo>c,,<' <***
dc Lyra, fle quicumque alii dicant, quod illa dis confiderariUno modo refpettu rei con- ***“ ‘
verba, hoc facitt in meam commemonttioftem , tente eujufinodi est verum corpus Christi, flt
ditta fuerunt a Christo apostolis preceptive! , verus flmgub eius . Alio modo refpettu rei
flt in perfona ipforum ceteris fecerdotibus, fle fignificat· eujufinodi est peflio Christi , refeper confequens ecclefi*, in cujus perfonafa- ttio fpiritualbi > tuitio corporb flt anima, flt
cerdote» ut ministri tenentur hoc facramentum E ijcicr*
extera ,. fi
Γ qua funt qua in boc Aeramento
celebrare , conficere , Ac paflîooem Chnsti ïjib repreAntantur . Ratione primi, penis fit vi­
utraque fpecie reprofentare in confpettu flt num cadunt fob pnecepto dûjunttive, quia
prefentia fidelium concedo , nec tamen ali­ rei utrumque vri altenun ipfotun fuflîcit ,
quid fequitur pro communione fub utraque cum fub utraque, flt fub altera ipferam, verus
fpecie.
flt integer Christus contineatur, ut fuit declara*
_ M
tiu
Ad illud igitur quod refert proponens, quod tum in fuperioribus Ati» difufe. Ratione vero
per ilh verba hoc fiàne, intellexit non folum fecundi, cadit atrutnque copulative fub proce?*
(^21*"**1 confettionem , fed manducationem flt btbitio- ptum, quia paffio Christi non potest perfode
nem facramentalem , flt quod illa verba dixit
pnecaptive, dicendum quod proceptum illud,
fi tamen preceptive teneatur , extendit fe cnim ait fimpliciîer, Mec finite, Ad addit* es
MM*

837

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

«3«

mn eaMMamunaaem. 81 enim dixidêt tan-A nou fuit nutus fcqui tam fâaâiffimum flt pro-.

an mt
N»

fundiffimum martyrem ,
r* fpecies faCcereti quia .vero sddit, m newt
cMtaM«0*«MNWM « utraqoe neceflaria eft : unde
Ac Prolog utcumque complexus eft copulati­
ve iu hujufmodi commemoratione facienda
dicens:
am* HuatAicabitupane»
Asset d* cs&fli Mett/. monem Annûm onnimcmMû donec wM : ideo edam ad utramque
appofuit pnrceptum, ututnunque fimul oftenderet fore neceflarium ad hujufmodi domini­
co morbis repnsfentationem : fi enim ad unam
folum appoftûflet, vifantut quod Cola fpecies

ftante in oppofitum

determinatione ecclefia , quid faciemus nos

ANNO
ciaurn

miferi homunculi , qui vix icimus alphabe­
tum componendo balbutire , non dico pro­
funda feripturarum indagare > numquid pru­
dentia mea infiftendo , ertâa fcilicet cervi­
ce , hujus hominis quaneumcumque fanât
8c excellentis ingenii fententiam aut fenfum
noftrum prsrpooemns dc anteferemus fenten­
tia dc determinationi catholica ecclefia ? ab­
fit hoc a nobis , dt a cordibus cunâorum
Chrifti fidelium .
Pradiâa idcirco pramifi de diâo martyre,
fufficeret ad reprofentationem : unde apoiloIm eft declarativus Luca evangelift» in bae non quod velim ipfum in hac materia noftra
parte
, dc Locas aliorum
evangeliftarum
, quiBnegare, fed ut appareat quia non in omnibus
1
*
_
non fecerunt mentionem de hujufmodi pm- ejus doârina eft fequenda. Dicendum igitur,
cepso. Quia vero hujufinodi commemoratio quod nec in ifta auâoritate , nec in omni­
dominica pafiionis tantummodo conficientibus bus aliis fcquentibus , quoquo modo pned,five ûccrdotibus pnecepea eft, ut ex fnperio- âus martyr , nec implicite nec explicite po­
ribus patet, cum ait, focit·, quod idem eft nit aut dicit , communionem utriufque fpoquod conficite vel (aerificate, idcirco fcfficit ciei, quoad laicos , efle de pracepto Chrifti,
quod foli facerdotes ia ecclefia coram populo aut de mandato ejus ; deinde in hac auâori­
conficientes & ficrificantes hujufmodi repra- tate loquitur de facerdotibus dc celebrantibus,
fentent pefitonom fignis exterioribus , fpecie- quibus dominus pnecepit facere in commemo­
bus fcilicet panis dt vini , non autem quod rationem fua mortis , quod patet , quia lo­
fic asteris miniftrent. Et licet fi non facrincan- quitur in propria perfona , qui erat epifeopus , dc etiam loquebatur dc feribebat epifeo
tes fumerertt fub utraque fpecie, ficut antiqui­
tus Corinthii faciebant, dc modo faciunt Gna­ pis , quibus utique praceptum fuit ut face­
ei fimiliter, dc repntfentarent mortem domini. rent in commemorationem mortis domini :
ficut dc faerificantes, non tamen eodem modo,C unde dicit , quod fic a domino pracipitur ,
quia faerificantes, ex pracepto, hi vero fine ut quotiefcumque biberimus , in commemo­
pracepto : dc ulterius exprdfius fignificantes : rationem domini hoc faciamus. Hanc autem
quia non folum in fumpeione fub utraque fpe- reprebenfionem faciebat pnediâus martyr aliis
*cie, fed principalius in confeâione, dc in ele­ epifeopis non occafione unius vel duplicis fpe- melii aniiqn·
'
vatione , dc ceteris fignis dc ritibus Chrifti , ciei, quoad populum laicalem, fed in primiφ(Γιο reprafentatur » quam in fola fumptione. tiva ecclefia multi facerdotes multipliciter aAd auâoritatem Cypriani qua hic ponitur* berrabant tam circa celebrationem hujus (aera­
dc ad ceteras qtue infira ponuntur, primo di­ menti , quam circa difpenfiuionem ejufdem ad
cendum eft , quod non omnia opufcula neque populum. Nam aliqui hoftiam fanguine intiodiâa ejufdem fànâi maryns ab ecclefia acce­ âam populo porrigebant, alii uvas vino ap­
ptantur , ipfe enim cum oâuaglnta epifeopis ponebant , dc vinum presbyteri fumebant, uin quadam fynodo provinciali , fub eodem vas vero dabant communicantibus laicis , dc
Cypriano in civitate Carthaginenfi celebrata , pro infirmis in facrario reponebant.- alü vero
dixit, hareticos dc fchifmaticos non pofle ba- pannum lineum mufto tinâurn per totum anptizare; dt quod baptiimus ab hereticis colla-D num fervabant , dc in tempore facrificii aqua
‘rus eflet lavacrum diaboli, in quo tamen ipfe partem ejus lavantes , loturam illam miniftnnon tenetur eo quod ecclefia oppofitum deter­ bent . Alii lac dabant pro fariguiœ > ut patet c,r· *·
minat , ut habetur y diftinâione, Sed fcien- de aonfecratione diftinâione a. Didicimus .
dum ; dc in quarto fententiarum ■ diftinâione Et capitulo, Cum omne crimen . Illa igitur
6. contra quem in hac materia egregius do- advertens , 8t multa alia hic fânâus maryr
fieri prater modum a Chrifto traditum in mi
âor Auguftinus edidit librum, quem de uni­
co bapcifmo nominavit : de quo martyre idem niftratione dc oblatione hujus facri tnyfterii ,
Auguftinus dicit : Ego vifa fimâitate Cypria- aelo accenfus prefertim epifeopos reprehen­
»> ni, eidem adhafliffem , nifi me Romana fy- dit , tamquam eos ad quos pertinebat alios
N nodus retraxiflet. Et fubdit: Ego diâaCy- corrigere & ad viam reducere veritatis , &
·» priani non approbo, cujus martyrium vene- hac eft totalis dc vera intentio pnediâi mar­
* ror,. cujus ingenium laudo . quia nec ec- tyris , tam in prsefenti auâoritate , quam in
v clefia approbavit : ubi male fenfit, hoc pqr- omnibus fequentibus , prout declarabitur Joco
»♦ gatum eft igne pafiionis. Hac Auguftinus. fuo : de per diâa patet , quod ea qua infert
Ubi ber.· attendendum eft excellentem! doc
E proponens , omnino falfà funt , quig non fc. Auguftini exemplum dc documentum , quuntur ex intentione diâi doâoris.
Ulterius ad auâoritatem Joannis 6. JVr/
dc perpetuo memoria retinendum ! libenter li­
quidera , tum propter fanâitatem tum propter mandweeverihs , cum Nicolao de Lyra dicen­
excellentiam ingenii, fecutns fuiflet opinionem dum , dato quod eflet praceptum de facrahujus fanâi dc gloriofiflhni martyriis Cypria­ mentaK fumpeione , nullo modo tamen pra­
ni , quod tamen non fecit propter Roma­ ceptum eft, de utraque fpecie, utdiâumeft,
nam fynodum , qu· oppofitum illius de­ fic clare oftenfum etiam fecundum intentio­
terminaverat : nec aufos fuit diâa Cypriani nem Nicolai de Lyra, qui ponit ibidem , ut
approbare , qu» non approbaverat ecclefia. alias allegatum efi, verba in hunc modum .·
S tantus doâor dc tam «xcrilenriffimi inge- h Non eft intelligendum quod fcilicet hoc
Bi ac fimâiffim· vit» , Auguftinus fcilicet , » (aeramentum fub utraque fpecie fidelibus fit
G88 *
» «*Cbtscsi. Gesserat Torn. XXIX.

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P.
t4o
•39
exhibendam. fed tantum hoC modo a fe-A Item idem * Bernardus in epidote ad fra*
tree
da
Monte
Dei
in
-dicit:
Stem
Mia Mn*o
cerdotibus sil timendum. Licet enim ta 1
primitiva ecciefia populus fub utroque fpe- - quicummm habec feufes Chrifli . qu»
*
cie communicaret, tamen poftea a proin- » tun Chriftiana pieced expediat, quantum
t> de ordinatum, ut non communica fub * ferrem Dei, ferrem redemptionis Chriftin-wa.
dcccac, fie utile eh fit, una feltcm aliqua
fpecie vini propter periculum rifafioais.
diel bora psffioois ipfius ac redemptionis
Item ad 9. Thoman quem indunt in qu·attentius recolere beneficia, ad fruendum
** «· n, flionibus taper 4. fimiliter dicendum, quod
feaviter in coofcientia fic recondendam fi"**'
nihil concludit de utraque fpecie. Similiter
dditer in memoria, quod eft fpiritualfeer
glofla interlinear» nullam mattionem fecit
manducare corpus Chrifti, flt bibere ejus
de fpecie vini. Item inducit S. Thomam ferfengutacm in memoriam ejus, qui in fe
te.hî'rVXÎ mooe χ<κ β<βί“» aoftaritaaem recitat per lon­
audentibus
precepit, dicem, Hoc foàtt m
gum fpatium in qua auftoritate fenftas doflor *
nec in verbis nec infententia nec in quocnuv- * ■seem cMtmemorartonan, in quo etiam proque figno explicite vel implicite fecit mentio- “ peer peccatum taobedienti·, quam impium
nem de communione laicautrtafquefpeciei, q$cB * fit hominem tanta pietatis. Deiefle immemorem, palam omnibus eft» cum amici
in tota illa audoritate fecit mentionem dehominis abeuntis fub quolibet figoo com-—
vino aut de fecunda fpecie. Et quantum ad
mundatam memoriam nefas fit oblivifiti.
auAoriutem Joannis 6. Ntfi eumJucaveritu,
ficc. firpius repetitum eft , quod fi intelligi- Ex quibus verbis manifefte patet quid prodk
rur de facramentali , fotam cadit pneceptum fhrt doilor fentiat de itta duplici auAoritate,
ad carnem fic' fenguinem dc non ad fpectes videlicet, Nifi mevdticeurrifts, fit: Hoc focitcx
fecratnentales : quapropter corollaria que in­ quia ambas interpretatur proceptive fic fpiri- ■
fert, pro quanto aliquid infert pro utraque tualiter.
Sed jam ad auOoritatem fuam per adver»
fpecie, felfc fit male infert , quia in toto
proceflu ille doflor non fecit mentionem de fertam adduflam dicendum eft, videlicet quod
dominas
nofter Jetas Chriftus ecciefia fponfa
utraque fpecie , fed folum de corpore & fan­
'
guine Chrifti alicubi vero fine determinatione fu· fic.columb· dulciffim· hoc dotalitium ,
de fee ramento. Quare cx di6la aufloritate ni­ ftilicet corpus fic fengumem fuum , indnlfit
tab (aeramento in fias paflîonisfic mortis mehil concludit quoad utramque fpedem. '
Ukerius inducit eumdem doÂorem in eo-Cmoriam: fic quidem quotidie frequentatur fic
dem fermooe, qood fpiritualis fimul fic fa- fit in ecciefia per operationem fit minifterium
cramenralis manducatio corporis fic fenguinis fecerdotum, pro omnibus fidelibus tam vivis
Chrifti eft utilior fic felubrior fols manduca­ quam defundis. Non enim omnia qua Chritione fpiriiuali, quod utique concedo, ceteris ftus dimifit ecciefia, eodem modo conveparibus , tamen hoc nihil fecit ad utrimque nlunt finguHs de Ecciefia , alioquin cum Chrifpectem ·
'
ftus diarifit ecclefi· fecerdotium* fequeretdr ζϋΓ,ηΙιΤ
F,r<k>sws·
hem ad Pafchafium, quem inducit in trn- quod omnes eflent fecerdotes , omnes proche-“^y**·**
^atu ^uo
corPorc Chrifti , dicendum pri­ ta, omnes apofloli. omnes paftorcsfic ttoito- C&T'
mi»: <·». ·, I mo, quod diftas doilor nullam fecit mentio­ res, quod petet felfum efle manifefte, quia
nem de pnecepto aut de neceifitate. Deinde nec omnes font fecerdotes, nec omnes pro­
ipfe loquitur in perfona laicorum de fola pheta , d*c- flt tamen omnia Chriftus indulfit
manducatione , cum dicit : Et comedimus t ecclefi· fi»· fponfis fecundum quod dicit aw fic de modo quo fecerdotes conficiunt di- poftolta : Qnqfifam ftsidns io* opofioier, «te.
»> ftam 'aeramentum, fcilicet in pane corpo- m cuqfiNMMOMest [aam» , m sjpw ssmqflr
·> ris Chrifti fic potu fenguinis, qu· de agroDrii, ia adjjÎMrônrss OMjmrw Ckrifit. Similiter
v corporis nobis quotidie per ofbcium feccr- ta caroore naturali nentes datus efl non fibi
·» dotum maturefeunt. Et ad...................
hoc inducit fi
. ­ foil, fed corpori, oec tamen omnia membra
guram benedtfboois frumenti fit vini. Quare font oculus. Similiter Chriftus hoc dotalitium,
nihil diZta auctoritas valet ad propofitum : in quantum « memoriale £m mortis induiin fequemi particula fotam loquitur de carne fit ecdefia in peribas feoerdotum, ut non
Chrifti fic ejus fanguine , fit nullam facit men­ folum fibi, fed toti ecclefi· défendront- Ad
tionem de fpeciebos, fit fic fimiliter nihil iftud autem quod dicit Bernardus : Idem fie­
A4
concludit ad intenturo utriutaue fpeciei, Ad ri prucepiti referendum eft ad ilted procoμμ·μι·Μ Albertum Magnum didum eft fuperius, quia peum, quo Chriftus procepit apoftolis, dum
loquitur fotam de conficientibus fic fecetdoti- eos in fecerdotes ordinavit, dicens t Hoc fili Sr·,·,
ΑΜΝΟ
cHiarn

v
v
v
»

bus, dc cum hoc de fignifiestione. Item ad
beatum Bemardum quem inducit in fermone confeAionem hujus fecramenti in pane fit vi­
ad Petrum dc. corpore Chrifti, primo dfcen- no, quod ad fetes pertinet fecerdotes. Quod
_
dum . quid ifte dofior fenferit de illa aufeo- quidem
_____ rprecepcum
_____ t,,_ _
___________
i univeribs
fideles ohUgs£2^1™^ ritate, Nifi menduceveriri/, dec. qui fuper 3. E ret, fequerotur quod omnes laici
’ 1, maius flt

verfu pfel, po. dicit: Quid eft autem man*****' ducare eius carnem ,' fic bibere ejus fanguFnem, mfi communicare paflionibus ejus, fit
ejus converiàtioni quam geifit in carne ? Un­
de & in hoc defignat illud illibatum altaris
fecramentum, ubi dominicum corpus accipi­
mus , ut ficut videtur illa pania forma in nos
intrare, fic noverimus per eam quam in ter­
ns habuit converfetionem, ipfum intrare in
nos, fic habitare per fidem in cordibos noflris. Hac ille.

- · deberent
· · - fit poflent hoc facramentum
femine
conficere, quod omnino felium eft, abfiirdum
fit erroneum. Item ad Durandum dicendum, MBma4aa
quod nullam mentionem fecit do uimlici fpe- *· **■ »
cie, fed tantummodo dicit quod fecramcntum hoc eft de necefEtate felntis, ratione
pmcepti domini» flt edam ecclefi·, ex quo
non feqnitur quod «traque fpedes fit dc procepco. Item ad Armachanum primatem HU ** *T***’
bernia dicendum, quod ifte exprefle approbat
ritum ecclefi· Romana fit coafimtudfaem unius

84s
84!
DF COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
- al— freciri, vel fidrem eam noa reprobat, A celebravit, Ac ut ad noftra
noftra veniamus, hoc -·
*·*!£,
«tique fodffec, fi credidiffct eam fore ineffabile
· ~·· (aeramentum
'
, de quo eft fermo in a*1 no
m*.
i«deam, alioqui· affimilaretur cani muto non profenti, ipfe dominus in coena confecit, Ac CHRISTI
“
valead latrare.* Ac cum duo fiat dBda fii- pofl alios cibos ipfum tradidit edendum difpsentis, videlicet meditari. Ac defendere ve­ cipulis: in quibus omnibus ecclefia nec imi­
ritatem, Ac folfittrém atque impiam dettftari, tatur Ghriftum, nec tenetur imitari, imo tefeomdun illud t Ferirerra m<«foata«r gutrvr tur non imitan. Et pari ratione non tenetur «·<·:« «fe­
«reas , d- Ub» au· driejtofatf»r impôt» : uti­ nee obligator ex ratione praxis vel exempli ££££
que non fuiflet dodor veritatis , fi vife im- imitari Christum in.
ip, communione fub utraaue
utraque
nisure . noo fuiflet eam detcftatus. Appro- fpecie. Si igitur praxis Christi Ac exemplum **
noa obligat fub pneceto, multo minus pra­

quo narrat eam, Ac fulcit rationibus, nec xis apostolorum aut primitive·- ecclefie eam reprehendit, ut decuiflct dodorem ca­ Sive igitur in primitiva ecclefia fuit hic
tholicum, ut paret fas fine' audoritatis ejus . modus communicandi laicos fub utraqua
·» Nam ita dicit : Ecdcfia tameo Romana in fpecie univerfalis in tota ecclefia, five par­
» ufu habet folum viuom calicis conferreBtiaLs in aliquibus ecdefiis, ut
— communiter
—-------»» poft communionem corporis Chrifti. Ecce teneat omnes quia non potest fufficienter
* narratio; ne forte per negligentiam, qu» probari hunc modum foiffe univerfalcm , nec
» leviter poflet contingere In
ia miniftrando in
ia aliquem apostolorum dediffe communionem
f» multitudine populi fecramenuun (anguinis fub utraque fpecie, excepto apostolo , hoc
«♦ Chrifti fidelibus quibufcutnque , aliqnid ef------- ----------r - - -----------* funderetur de ipfo (aeramento, quale peri­
it culum non eft in mkxiftrarionC corporis Chrifti ri , cum Christus nullibi , ut declaratum
« fidelibus indiftinde Ac ideo populo .lacramco- est. fic vel fic fieri mandaverit aut prcccperit.
<t tum (anguinis non miniftrat quamvis fieri
Ad audoritatem vero Bed· dicendum pri­
it poflet licita juxta fcripturam canonicam . mo, quod nullam facit mentionem de hoc
Hec Armachanus . Ulterius ipfe idem in pre- (aeramento: demum quod ipfe loquitur de
' i
x
cedentibus, non dicit quod utraque fpeciei imitatione viti in moribus nec necefiitatem
~
fit de neceffitate, aut de pnecepto Cbrifti, imponit, fed invitat ad perfedionem ; unde
fed juxta legem five fcripturam canonicam li- » dicit : Perfedum vit» magisterium est eo
cite poffit fub utraque fpecie miniftrari, fup-C» defie primitive adus imitari, non autem
ple, noo obftante confuetudine flè ftatuto » dicit, Neceflarium vit· magisterium , &c.
Ecclefi» in oppofitum,
multa enim in primitiva ecclefia fiebant , ad
Ulterius magifter proponens inducit, quod que tamen moderna non obligatior eg pre>
multum ac (commodum effet it) materia ndei, ccpto. Et ut exetnplariter dicatur « legitur qui­
At alHs, conformari ecclefi» primitive . Ac dem in Adis apostolorum 4. cap, quod mul- u’ «·*·«
ad hoc inducit audoritadem Bed· in homil- titudinis credentium -erat cor unum & anima t«« r»r«
lia infra odavam afeenfionis domini, dicen­ una, neque quifquam eorum qua poffidebat
tis: Perfedum vit» magiflerium eft ecdcfie aliquid fuum efle dicebat, fed erant illis om-***β“"£^*
a.
a primitive adus imitari. Ad idem inducit a- nia communia, Ac quod offerebant precia eo­
H poftolum , qui dicebat fideles imitari eqs, rum qu» vendebant, & ponebant ante pe­
x
Ac debere flare Ac tenere traditiones , quas des apostolorum, di videbaturque fingulis prout
didicerant five per fermonem five per epifto- cuique opus erat: hoc quidem tunc fiebat,
lam . Ad quod dicendum , quod fi praxis fed tamen non ex pnecepto neque de neceP
Chrifti Ac exemplum non obljgat fub pnecepto, litate falutis, nec tenentur omnes fideles ad
multo minus praxis apoilolorum, aut primi-Dhujufmodi communitatem. Paulus etiam cir­
i· tivc ecclefie . Nam praxi Ac exemplum Chri- cumcidit Timotheum Adorum 16. Ac apoftowri atriali,
1100 obligat de neceffitate falutis ad iplum li pnrcepqrunt quod Gentiles' converti ad fi­
■ηΐ*
bnitandum in omnibus fuis adionibus Ac o- dem abftincrent a fanguinc Ac fuffbcato , A*/Sfi«CTii«, perationibus, quod paret indudive in fingu- dorum 15. que tamen fine periculo omitti­
lis generibus operum Chrifti. Nam non tene- mus, cum nullum ipforum fit de neceflîtate.
mur de neceffitate Chriftum imitari in operi- (alutis . Similiter facerdotes tunc licite duco- io· narWi
»■*>*»«· bus fiipematuralibus: ut pure in faciendis mi- bant uxores , non autem tempore prefenti,
S. raculis, fimiliter nec in omnibus operibus Ac multa alia fiebant in primitiva ecclefia ,
*·> ··
NMUfabm. moralibus, ut puta in his qu· pertinent ad qu» modo licite non fiunt , Ac fic dicendum
perfedionem, nifi quis fe fponte voto pro­ efl de communione utriulque fpeciei , d*c.
prib aflrinxerit , ut eft paupertas, caftitas , o- Item in primitiva ecclefia quafi omnibus in­
bedientia Ac hujusmodi , qu» fi ration· e- differenter licitum erat baptizare , pnsdicare .
jtempli obligarent , utique omnes Chriftlani Ac hujufinodi- unde Ambrofius fuper epiflola
ad pradida obligarentur , Ac fic omnes divi­ ad Ephefios, Et ipfe dedit qtnfdam epofto- *«
tes, in matrimonio eonftituti, eflent in flatu E »> lot, ita dicit ■ Ut crefceret plebs Ac multi- mml
damnationis, quod eft omnino hereticum. » plicaretur , omnibus inter initia conceflum
Similiter Chriftus jeiunavit qdldraginta diebus ·> efl evangelizare Ac baptizare Ac fcripturas
Ac nodibus , non ntbuit propriam domum , »’ in ecclefia explanare : at ubi omnia loca
fponte permifit fe crucifigi. Ac sfttritaalia pat- ·> circumplexa efl ecclefia , conventicula con­
ti, in quibas imitari non tenemur de necef­ ii ftltuta funt , Ac redores ac cetera officia in
fitate. Alioquin omnes haeretici , ficut font ·» ecdefiis ordinata funt : quia fi omnes eaeo quod hnretici, eflent in flatu damnatio­ » dem poflent , irrationabile effet , - Ac vulnis , qui in paedidis Chriftum non fequun- » garis res Ac viliffima videretur. Hac ii-

> ter. Similiter in (acrameatalibas Ac ceremo- „ le.
nialibus ; Chriftus permifit fe circumcidi ; oPort pradida maglfter proponnes praxin di­
davo die in templo prefenr.ri, pafeha vetus de ecclefi· primitiva volens diligenter confir­
mare

—

84;
ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO O. P.
— mare flt pertraAare, inducit multa exempla, A
Deinde inducit praAtenm baeti

onurri
primo exemptam Corinthiorum, aptad quos
C xir
viguit communio pnttaih calicis, prout ex

Dicendum

«44

Dônâti
Mite»

AWWO
caatm

epiftola apofloli Paah colligitur ; ad quod
dicendum . quod ficut praxis Chrifti , qui
fub utraque confecit flt tradidit difcipalte , ad iftoriam tegeada fue'cfl dtocndaa , quod
non obligat «x neccfirate aut ex pracepto, B. Donats· mtaiftrabat popstle taagate·» fe­
fic multo minus examplum Corinthiorum fle cundum cootaetudinem qua tqne in ecetefia
-praxis eorumdem obligabit ecclefiam ad fic fua teaebatw, flt fecundum quod quidam ditel fic faciendum .
cant* propter pradiAum frendatam, quod
Z’;"'*"
Ulterius inducit praAicam flt auAoritatem fibi cootigk in pradiâa fralHooe, licet per
Dionyfii (cribcntis de ecclefiaftica hiérarchie, miraculum reparaverit, deinceps diAus maryf
cap. de' euchariftia. Compertum . Ad quod ceperit populo miniftrare hoc fecrameocw»
dicendum quod pnediAus {ànAus philoso­
fub ana fpecie: cjua exemplo alii propter fiphas flt fummus theologus tait dflcipulus milia fcandala , fle alia qua numerate lent,
Pauli, flt Gracus, flt Athenienfis natione . B coeperunt fimiliter tacere*: flt quia pradiAus
Quia igitur in primitiva ecclefia Gnaei ab a- martyr non' affirmabat neque docebat dupli­
poftolq fufeeperunt confuetudinem utriuique cem fpeciem efle de falutis neceffitate aut
fpeciei , eam fervarunt uique ad prafentem de praecepto Chrifti , ideo non ptas conclu­
diem . fle fic Dionyfius confueradincm Gna­ dunt adverfarii exemplo fuo , quam fecerunt
eo rum taquens . loquitur in pnsdiAa fua au- exemplo Chrifti flt ahorum fanAorum. qui
Aoritate , flt glofla ejufidem , de pradiAa com­ fub ntrsque fpecie hoc {aeramentum minimunione utriuique fpeciei. In nulla tamen ftravenu».
Item ad id quod inducit, de fanAo Tho-____
parte illius auAontads, nec in toto illo ca­
pitulo , imo nec in tota fua doArina , beatus ma , quod videlicet diaconi habent difpenfa- <··- ·*Λ·
Dionyfius dicit illam communionem efle M- re fanguinem Chrifti fidelibus , dicendum
ceffariam vel de pracepto Chrifti , flt pes quod doAor fenAus ibidem deferibat aAus
confequens per ipfatn nihil contra veritatem quos in facris conftituti ex officiis ipforum ecatholicam flt ecclefi· confuetudinem conclu­ xequi- poflunt: quapropter fi eflet contaetuditur. Vel dicendum ad diAam aoAoritatem do , vel fi ecclefia non ftatuiflet oppofitum .
Dionyfii , ficut dicit SanAus Thomas in ) C quod fanguis Chrifti fub fpecie vini popu­
pane. quod ficut tecerdos offert unum cali­
lo miniflraretnr . utique diaconi ex officio
cem pro omm populo. flt ideo calix populo poflent miniftrare; fecundum quod de beato
non datur , ficut etiam facerdos facrificans la­
Laurentio legitur, fls allegatur per beatum
nionem calicis quod mentum flt remiffionem Augufttnum·. fed hoc nihil tacit ad propofl*
peccatorum omnibus qui adfunt de populo tum dc neceffitate fle pracepto utriufque fpe­
fide flt devotione dividit flt diftribuit . Sicut ciei .
« enim pro omnibus nrat At pro omnibus offert
Ulterius ad Leonem papam dicendum , as u*·
* imo flt ipfi cum ipfo offerunt , · ficut enim quod pmdiAus Leo papa fcripfit contra Ma- ****" ’
facerdos ait pro omnibus oran», flt omnium nicheo», qui negabant Chriftum refurrexiffe
circumflantium , quorum tibi fides cogni­ a mortuis , flt per confequens nec diem do­
ta eft , flt nota devotio, pro quibus tibi of­ minicum volebant celebrare, fed in contem­
ferimus vel qui tibi offerunt hoc facnficium ptum dominice refurreAionis flt ecclefi· Dei,
laudi , &t. Sic fle ipfe fumens in peribna illo die jejunabam , flt fic de hujufmodi h·omnium, omnes fumunt cum ipfo . quia i- reticis loquitur , quod ad tegendam foam inpfius oblationis omnes fideles efficiuntur D fidelitatem immifeebant fe conventibus Chriparticipes per remiffionem
peccatorum flt flianorum , fle interdum quando latere am­
augmentum grati·, flt in hia fcaerdos facram plius non poterant, indigno ore fimutendo
fe efle catholicos, corpus Chrifti recipiebant,
conflammat aAionem .
Ulterius ad Origenem quem inducit in ho- fanguinem autem Chrifti haurire de calice
milia 16. fupra lib. Numerorum, dicendum omnino declinabant , exiftimantes nondum
quod ipfe Intelligit pradiAum textum Joan. Chriftum refurrexiffe , fed ipfum adhuc mor­
6 Nifi maedvceoenria . flcc. de duplici man­
tuum efle , ideoque «x confequenti crede­
ducatione , facramentali fcilicet flt fpirituali
bant corpus ejus fine fanguine exiflere , flt fic
unde eodem modo intelligitur diAam fuum, propter illam infidelitatem Chrifti fanguinem
ficut flt pradiAa auAoritas . Nifi manduceve- omnino cavebant recipere ab altari. Non eft
rtrti cerwem filii Aomwoj . Efpofitum eft autem fi milia ratio in illis fit in noftris Chrifti fide­
fupra, quod pradiAa auAoritas five intel- libus catholicis, quia illi propter diAam in­
ligatur de facramenaV manducatione , five fidelitatem (anguinem nolebant capere > no­
fpintuali , non tim/n aiverfanus habet in­ ftri autem propter confuetudinem flt pracotentum , quod utratjuc tpecies cad|t fub Eptum ecclefia laudabiliter flt ex caufis necefpracepto . in cujus V*mum nulla m€ntio fit
teriis flt rationabili bus introduAam. Et ulte­
de fpeœbus panis o^^-ni. Vehma fi pra- rius patet quod in diAa auâoritate Leo papa
diAus doAor vel ex psM»Ua auâoritate vel nullam fecit mentionem dc necefitatt aut de pr»ex aliis diAis ejufdem «< shcrctur ad com­ cepto Chrifti, quare nihil facit ad propofitum,
munionem utriuique fpeciei*. tunc dicendum ad quod probandum eam adverferil introducunt,
effet , quod ipfe loquitur fecundum confne- flt per coofequctM non fequitur mod commu­
tudinem Gracornm , cum ipfe Graecus fuerit nicantes fub prima fpecie, flt calicem haurire
natione , apud quos , ut diAum eft, tait flt declinantes, dicantur tacrilegii crimen commieft cottfuetudo utriuique fpeciei. non tamen tere
nec etiam a focietate tanAonun funt
aliquo modo dicit eam effe dc neceffitace aut expellendi, flt fic excommunicandi, aec ab ipfia
de pracepto Chrifti.
tamquam ab excommunicatis eft declinandum ,
ut

*4J
de COMMUNIONS SUB UTRAQUE SPECIE.
t4d
■
msgifter proponam ex tatia uuAoritam Afli paCooem Ata myftenis At atiibus pertinet
*wwo Leotta tafertt quia att eommaatio calicto eft rapratecarc. Nam ditium eft quod apoftota
mx
precept*. ft per coafeqMM aec made fca* ft ooram fbccefforibus facerdoribus dstia faut

csiivn
•4M

castes fitb na feacie. mc fbbaft etiam ·»- MB , qaod igitur Üte andoriCM 6c iomltag»dem caaft ta tota, ficut faberat iaiDtahm
bite ptmderatia. Nam dicta : Dum frangftur
boAia,
patet autam quod hoAia frangitur
a fecerdotibos ft ana a laicss, qu· Audio
meam cum majori patientia /apportera.
nihil aliud fignMcat, quam corporis dominici
P1 Qro» Deinde ad autioritatas Gragorta dicendum, ia cruce immolationem fraagirur autem ia
qnod Gregorius loquitar la ditia mstioritate tres partea, fecundum triplicem didtartnriam
de feagniae'domini, Ac aoa de fpecie vini, corporis Chrifti myflici , ut potet per Hagiqui faiÿuto vere Ac complete finntaar fub pri­ ftrum diftintiioac ii. 4. hbri fententiarum c^i
as* faerie Anguinis Chrifti per oca fidelium Sicut igitur per pradtfam fratiionem , qaa
Bfit per ftccrdottm, vulneratio veri corpons
ad antioriratas Autufttad Ac primo Chrifti defignarur, fic At per fpecies vini ft
x ad illam que habetur de eoafecratioue diftin- eamm de calice in os CicCrdotis fidelis AsfiotiioM ». Quia pedtas , ti*c. dlrtmdum qood nem , expreda efufio Cinguinu Chrifli ia cru­
ce fetia pro noAra reconciUatldoe ad Deam
Mvitaw eoa ad hujaimodi iacraaMOd perce­ fignificatur
Unde Ac infimul prtiditia duo
ptionem , mdgta fub nomine calicis, non ra­ conjunxit, videlicet: Dum frangitur hoftia .
tion· fecramencalta fimiptionte , fed ratione 6> Dum fenguis de cabot in ora fidelium Amdtgnificationis, fcilicet ratione contenti flt efc- tur, at ad eumdem utrumque pertinere d«f>Aus, qui fanguini approprtarur, videlicet r» gneret, fcihcet fratifcmem Ac unguinis ftm>" tiocie refrigerii & lectio fpiritualis i quan
ptioneir, fcilicet ad fecerdotes . Prv fano ta­
• do manifefte innuitur cata dicta : Et vos men ratelletiu ejm quod dicit Auguftinus ft
• poft jejunia, poA labore·, poA humUitn- multi alii fantii dotiores , notandum efl id ,
» tem, ft contritionem, jam in nomine Chri- quod dicta ▼dbeimus Parifienfis de ferramen­
• fti tamquam ad cattoem eeaiftit ; quafi di­
tis perte 5. » Si a (antiis aliquando dicitur
ceret , Poll anxietates Ar laboret prwnrit fe-Cv
f
quod Anguis Ule fimtiiffimus in ora fideculi , tamquam ad refrigerium , id eft , ad * lium funditur, iacclligc quod non fuodiconfolationtm fpiriruakm, ad calicem veni- h rur , fed mittitur, ft hoc cum ipfo Ac in
ftis ; & notanter ait , Tamquam ad calicem , * ipfo fecto corpore Cujus eft , non extra .
Ac non fimplkiter , Ad calicem veniftis -, ad Hac ille , quia ut fupcrins declaratum efl ,
innuendum quod non de facramenti!i calice, fanguis Chrifti eumdem modum habet exifed de eo quod per calicem fignificatur , in- flendi, quantum ad veritatem, fub fpeciebus
ttHigit, quod etiam fequentia verba déclarant vini , quem habet Aib fpeciebus panis, quia
cum dicit ·> Er vos ibi eftit in menfa, Ac fub utriique fanguis efl in corpore , in venis,
” ibi voa eftis in cabcc, nobifcum vot edis. Ac non extra . Unde proprie ncc corpus man­
·* Eft enim populus in calice fimul cum <a- ducatur nec fanguis bibitur, fed hi afhis pro­
·> cerdotibut. in quantum populus Chnfto prie ad fpecies teaminantur , fub quibus vere
i» conjungitur , qui per aqûam fignificatur : Ac proprie fumitur, caro fcilicet At fanguis ,
• ideo enim aqua in calice mifcctur, ut po- licet ex vi cooverfionis aliter Ac aliter. Vel
» pultH Chriflo foo capiti uniri fignificetur , dicendum. quod etiam fi indifferenter inrelli& cum fübjunxit
Simul ctùm boc fumi-Dgatut dc omnibus fidelibus , verum erit in
w mus, fimul bibimus ; non ibi fubftitit, fed communione unios fpeciei, quod fanguis Chri­
» quomodo populus fimul bibat nobifcum de- fti in ora fidelium Amditur fub fpeciebus pe­
• clarans adjunxit: Qu·- fimul vivimus, d>- nis , quia cum non alium modum fenguis
" cuntur igitur laid bibere nobifcum , quia Chrifti habeat exiflendi fub fpeciebus vita .
» fimul vivunt nobifcum caritate conjundi .
quam fub fpeciebus penis , cum ncc itu ,
Ex quibus petet manifefte quod Auguftinus nec hic fit eflufus , fed intra venas corporis
non dicit abfolute. quod populus bibat de inclufiis, ita bene fub fpeciebus panis in ora
calice facramentali . quod btlendit per illud fidelium funditur . ficut fub fpeciebus vini .
quod dicit , Tamquam ad calicem veniflit , Unde ficut praediti* fradio noiliu in altari
&c. per illud enim declarat > Simul bibimus, non efl nifi fpetierum tantum. At non corpo­
per , Simul vivimus. Quare iecundario poflet ris Chrifti, cum fit infrangible . impe&bde .
dici, qiod Auguftinus ibi loquitur de bibirio- Ac incorruptibile , fic etuun nec illa eAufio
ne Ac fiamptionc myftica, ut patet per illud, eft fenguinis Chrifti eadem satione, fed tan­
Simul bibimus, quia fimul vivimus , fupple , tummodo fpecierxim vini. Quare fub quibu«niti in caritate Ilei , qu*
ς
fidei»
* ' ’
eficiuotur
“
E feumque fpeciebus tradatur fidelibus , femuna vita in Chriflo At cum Chnfto. "
Et qaod per (anguis Chrifti in ora tpforum funditur ,
fic debeat intclligi d»da audorftat. Quia paf co modo fine inteliigendum quod ditium
fus, ftc. oflenditur per fubfcuuentem autio» eft.
ritaiem, Nulli ambigendum eft , unumquem­
Ulterius dicendum efl ad audoritates qu· *4 s <"rr*·
que fidelium corporis At Anguinis domini inducuntur ex ditiis (andi martyris Cypriam "" ’*
participem fieri ; ut fuit fiiperius allegatum . Ac ex epiftolis cjufitlem. Ec primo ad primam ,
u
Item ad fecundam audoritacem egridem
quod ditias martyr reprehendit eptfcopos , *>■« **■
dodoris, qua ponitur de confecratione diftin- quia fub uua fpecie populo mitaArâiùnt, imo
ôkme i. Cum frangitur hoftia, etc. dicen­ in tota dotirina proditii manyns ft ia om­
dum quod bec aatioritas omnino intclligitur nibus efnflola fim nunquam reperietur . nec
de fecrificantibus Accitioribus , ad quot Chri- in verbis nec in fenfu, quod ipfe mtiaverii

^ti***· *ütaertm

ORATIO JOANNIS DE RAGUSIO Ο. P
debeat cadat fob pracepto Chrifti vel qeod per fetificat tortem. Qoia voro
ipfe dicat duplicem fpeciem ett dc proce- diAl martyri· oaufiaeendo arat
pro Chnfti, fed qaia in calice dominico fen- dd, iddrco ex quo caMx dabatur
fhficando , flt plebi miniftnndo. non hoc fe­ debebat dari eo modo quo Chrietut
riebant quod Jefns Chriftus fecerat, fidHcet
vinum cum aqua tantummodo mixtum offe»
rende, fed aut lac pro vino. vel uvas admifecndo, vel abqvod aliud offaendo , confecraodo, ficut fti miniflratqio populo contra hunt illi, quoa diAus martyr râprcheadcbM ,
ritum flt modum · Chrifto traditum, ftc ideo ftt ob hoc «rrehaat, unde merito enet repre­
reprehendendi erant, quia graviter errabant, hendendi. Com aotvm dfckur: Verita· domi­
dicendum quod veram «t quod
vel ferte quia calicem non confecrabent, aut nica ,
font aquam vino non mifeebant. Often e au­ Chriacus feorium panem , ftc feorium vinum
tem populo fub una fpecie , ex confuetudine tradidit ; tum tamen fic precepit laid· trafl< ftatuto ecclefi·, non errare, ftc ia noa B dendam . nec de hac veriate loquitur hic
rcprehenfibilc, imo laudabile ftc meritorium , martyr, fed dc veritate fisqguini· five vini dc
cum nihil agatur in calice dominico, fanAifi- aqua, qua ia calice debet offert, ftt pro
cando , quod Chriftus non fecerit, in quo to­
tus error prrdiAorum confiftebat. Si enim in quebautur illi, qui hic reprehenduntur, quia
fanflificando ftc confecrando calicem domini, vel lac offerebant , vel aquam non admlice­
confecraflent vinum ftc aquam, ficut Chriftua bant , vel abquem alium errorem cx pradsfecerat, ftc ficut nunc ecclefia fecit . licet »- Ais in confecrando ftc ministrando committe­
liter populo poft confecrationem hofliam mi- bant . Ad aliud, quod qui ex contemptu dimit­
niflrarent, non confecratum vinum vel aquam tebant tunc bibere fanguinem Christi, quafi eficut nunc fecimus , non faiflent tantum re- rabefcentes, errabant ftc graviter peccabant ,
prehenfibiles. nifi in quantum con ira reniflent cum cx contemptu, tum quia contra coufeetudlnem ecclefi* faciebant, ftt cx hoc fignum
confuetudini ecclefi*.
Ad fecundam auAoritatem ejufdem , di- erat modie· devotionis ftt modici fervoris qui
cendum , quod loquitur martyr fecundum con- ad fustinendum martyrium maximus requirifuetudinem quam habebat in ecclcfia cui pro-Ctur. Similiter ftc nunc dicere poffumus,quod
. .........................
~
·►
fidebat
. Kt ficut tunc neceffarium
erat, id‘ fanguinem pro Christo effindere non pote­
r· efi , utile , in quotidiana pugna «xiflentibus runt . qui fanguinem Christi fub duplici fpaTra*«7ra'. fumere euchanfttc facramentum juxta morem cie, ficut funt fecerdotes, vel fub una ut lai»
ecclefia fub utraque fpecie ; fic & nunc val­ ci / bibere erubefeunt, Iaeram communionem
de utile eflet dt efi fidelibus fapius accipert contemnentes.
Ad auAoritatem que fub nomine Fulgeptii
/"*·** ’
hoc divinifltmum facramentum fub una lpe>
cie . qua armentur contra inflantia hujus mi- allegatur , dicendum primo nullam fecit men­
ferabdis mundi pericula ftc tentationcs qua» tionem de necefftate aut de pracepto Chri­
sti , nec fecit mentionem de communione
jam antichriflus per fuo· mmiflrot parare in­
cepit , & graviflime producere , nec minu» laica , quare in nullo adverferiis fuffragatur .
erunt armati fidele», fub una fpecie fomen­ Sed advertendam quod prodiAa auAoritas
tet, quam efent illi qui idem 8t tantumdem fub nomine Fulgenti! allegata, non est illius
fumebant fub utraque . Et utique optime fa­ antiquiflimi doAorit, cujos auAoritas in ma­
cit ad propofitum auAoritas ejufdem marty- gna veneratione habetur apud cedefiastteo·
r» loquentis de preffura ftt de temporibus D doAore» , quod petet tam ex diverfa aUegsantichnfli, qui Christi milites his graviffimis tione diAa auAoritatis, quam etiam ex futque in diAa
temponbus fide incorrupta fit veritate robu- peAa
- doArina
· - -- auAoritate vide­
sta debent fc parare ad perfistendum fortiter, tur contineri. Nam ut refert magister Tboftc ut atmentur fti fortificentur. debent quoti­ mas Anglicus . qui doArioam WickldF plcauP o.iMum»
die fpintualiter fide fit devotione calicem do­ fime legit, optime intellexit, ftc fbrtiflBme at- i.1"
mini bibere, dc fiape ad facram communio­ que acerrime, ut veru· ecclefi· catholic· fi­
nem unius fpeciei, tub qua vera caro Christi lius ftc doAor catholicus, impugnavit, hunc
fic verus fenguis Chruti cum ceteris concomi­ Fulgentium Wkkcft · animo vocabat ma­
tantibus continetur, accedere ; quemadmodum num Amhrofium , vel faltem magni Ambroftt ad communionem fub duplici fpecie, de bi difeipulum . Alii vero fubfequentea TicUequa idem martyr loquebatur, propter confue- vist· hunc eamdem vocaverunt dt vocant Ifi­
tudinem qu· tunc in ecclefia fua habebatur , dorum, alii vero ▼aldranum ; ahi autem vo­
cant ftc nuncupant Fulgentium : hanc autem
fideles devotiflime accedebant.
Ad tertiam ejufdem dicendum . quod diAus felfem nominationem diri» aoAorkati ftc alii·
martyr loquitur de communione funphciter , E fortafle dederunt Vkklevist·, ut propter ae>
Aoritatem diAorum doAorum > quorum ftlfe
nec est fenfus quod tunc aliqui fecerdotes mi
nomina afltununt, fecihos valeam fimplicas ftc
natraffent militataris pro Christo, hostis
tantum fine vino, ftc quod propter hoc ipfe· incautas mentes decipere. Unde viduttrpr·*
reprehenderet , fed quia denegabant eis fim- diAa auAoritas efle Berengarii, qui aequando
plkiter facramentum utitur autem magis ter­ male fenfit de veritate hujus fecramcnd, cu­
minis fanguinis ftc poculi propter fimiUtudi- jus revocatio habetur de confecratione dtottoAionc a. Ego Berengarius, qui, ut refert6**
Dcm effundendi fanguinis in martyrio .
Ad quartam ejufdem martyris dicendam , magister Thoma· in a. a damnat· memori·
quod calix domini batificat turbam non ratio­ ▼kkleff differebat, quia dicebat in hoc fecrane fpeciernm . fed ratione rerum, ut frpe di- mento post confecrationem panis ftc vini fobAum est > ftc ideo five fub una fpecie, fiva sanciam remanere fimul cum vero corpore ftt
fan
*«*»

DE COMMUNIONS SUB UTRAQUE SPECIE
awsro wro totaliter amovit ftshftsmiim At varia- aariqua mHfeUa, adducamus Ac nos anriquifama corporis Chrifti ab tee fecraaaesKo. Ia
dicit Vslrrions j. capte de axysno Ac Ite- diei parafcevW* firntit - dc ponit. quod illo die
■Mocaro t Sfeoificari passe illo dixi ecclefiam, corpus dc fanguis non debent cordecrari , M

C

Fw.ro

*"*2.

quod boftia a precedents d*c debet fervari ,
fish fpecies, fcilicet. panis debeat fumi b feM dum aft, conficitor. Nam in eo quod con­ cerdote . Quod fi tali ac tanto die fufficit to*
ar (aerator , mc ipfam individuam corpus ti ecclefia fub fola fpecie panis , corpus Chn-‘
0 domini fignificat, (bd eft; traasfufo in fe Dei fti dt fanguinem fumere. multo magis fuffih Veste per fidem paffiotüt. Domisms enim ciet fic fumere laicis. Et fine dubio fi fuiffet proceptum Chnfti femper fumere fub isinqvit. Hoc iOe, eajds memoria in damna, traqus fpecie , nequaquam ecdefia tali dic .
tinea aft: ridetur amem faide prodidus Be- in truo maxime Chrifto paffo competitur dc
rengarius tempore Anfeimi, at poteft perpea- conformatur in pernitentia, m jejuniis, in viin prooKBSo pottfasr libci Rgiliis, in peregrinationibus , dc atiis pita ,Gndi ex (
m Aafclmi decocnovs & fenguina deal- dis, de devoti» operibus, praetermitteret pnani, in qua eumdem redarguit de errore fiso , ceptum Chrifti adimplere > net pcrmhiftct
<raem tenebat in capitulo da euchariftia . Ac Deus a tantis temporibus tam periculofc er­
rare ecclefiam , dc in Hi die in qua maxi­
fraterne monet, ut errorem fauna corrigat.
Patet fecundo quod dida audoritas non ma fidèles ô< popu'u* Chnftianus humiliatur,
fît magni Fulgentii, propter fufpcdam do- compungitur, de Chnftn domino ex intima
drinam in ea contentam. Nam manlfefte fapit cordibus afficitur de compatitur .
Ad relationem Nicolai de Lyra, quod fi­
errorem Bertngarii , qui pofuit febftantiam
nanis Ac vini fimul cum fubftantia corporis deles antiquitus m utraque fpecie communica­
Chrifti in hoc facramento remanere. Unde bant , d< quod fic dabatur fidelibus in pri­
·> dicit : Verbum Patris carni Ac fanguini , mitiva eccleiu. fiepe conceflum eft. dc con­
t* quem de utero Virginis aflumpfitrat . Ac a ditur . nec tamen Nicolaus de Lyra dicit aut
v pane ac vino quod in altari fumitur. mn- refert quod hoc tacerent ex precepto Chrifti.
dium interveniens . unam efficit fecramen- Similiter ad T ilhelmum dc monte Laud uno
* tum. Ecce quam aperte hic patet vene-C dicendum eft. quod ipfe refert* quod temnum , cum dicit, quod verbum Parris
”
inter­
pore fuo in multis locis communicabatur cum
veniens ex came Ac fanguine Ac pane ac si­ pane Ac vino, Ac cum toto fecramento , fane
no unam efiêcit (aeramentum , quod eft om­ intclbgendo pro pane Ac vino fpecics faersnino contra fidem catholicam. Idem oftendi* mentales ; non tamen dicit dodor, quod in
tur error per verba fequentia , cum dicit ,,, illis multis locis fieret hujufmodi communio
quod cum io ora fidelium fecerdos diftribuit, fub utraque fpecie ex prreepto Chrifti .
panis dc vinum abfumitur Ac tranfic, partus
Similiter ad id quod Nicolaus de Lyra dicit
autem Virginis cum tipito fibi Verbo Patra quod per apoftoiosfuos facit Ac fecit dominus
Ac in celo Ac in hominibus integer permanet hoc convivium miniftrari omnibus Chnftunis
Ac inconfomptns. Ecce iterum dicit quod in per orbem diftufis, verum dicit. five fub uora C lei Him fac e rdos diftribuit panem Ac vinum na fpecie five fub duplici mintflretur, quia
quod omr.ino eft a fide ecclefi· alienum. Ex etiam fub una fpecie verum Ac perfedum
quibus runifcfte colligitur , quod dtdus audor convivium carnis Chrifti Ac (anguinis minicujus eft dida aufloritm , Ac multa alia fimi- flratur, nec dicit quod fub utraque fpecie
!es nec audontate Ambrofius magnus fuerit , DChnus praceperit omnibus Chriftianis mininec ejus difcipulus , nec fide ifidorus . nec ftrarc. Ft idem dicendum eft ad audoritastate Fulgentius , fed potius Bcrengarius tem ejufdem de multiplicatione virginum.
quandoque in fide b dc vino. Ac contempo­
Ad auriontatem S. Thoma . In qua fecit
raneus Anfeimi : vel forte aliquis ejus Keren- mentionem de difpenfetione fenguinis per
garii difcipulus in errore ; quapropter fimpli­ diaconos , Ac de fando Laurentio , Ac ad auciter neganda eft hujuftnodi audoritas . & dontatetn Auguftim .qui inducit fenflum mar­
enter· umiles, cura eodem audore . Labo­ tyrem in Romana ecclefia Chrifti fenguinem
randam tamen diet ut originalia haberentur difpenfafle . diûum eft fuperius in refponfiomagni Fulgentii, Ac aliorum . ut manifeftior ne ad quamdam aufloritatem difli fanfli Thoma.
fieret fecrilega malitia W kkkslfiftarum. qui
Sed jam aufloritates duorum conciliorum
>τ,γ,
non definunt (aerarum (cripturarum Ac catho­ quas etiam adducit, dicendum eft. Ac pntno
!; Δ*
licorum dodorum fenum pervertere fenfum. ad decretum concilii Carthaginenfis quarti di- >'··< «muto
Legi fiquidem ejufdem Fulgentii tradatum cendum. quod euchariftia , ut didum eft fitpe’
dc fide incarnationis Fili Dei , infuper libel- riusin
_____ quodam
______ decreto
____________________
_____
duodecimi concilii
ToIum ejufdem de quinque quasdionibus ad Έ letani, propne accipitur pro hoftia .tamen qtianFerdinandum Cartaginenfem diaconum .Ac doque
*
*
*hoftta
*
accipitur pro toto (aeramento,
vi­
nihil de hujusmodi fui peda doctrina valui delicet, dc fanguine . Nunquam vero, quan­
deprhendere in didis ejufdem pradariffimi Ac tum memoria occurit. euchariftia accipmtr
gioriofiffimi dodorta.
pro (olo fanguine . l ota ergo difficultas hu­
Ad antiqua miflalia dicendum, quod mif- jus decreti remanet in hoc verbo. Infunda­
felia antiqua continent rubricam Ac notulam tur , quia infundi pertinet ad liquidam ma­
fecussdum confoetudinem primitiva ecclefia. teriam . Quare dicendum quod illud verbum,
in qua in aliquibus locis confuqtudo erat com­ Infundi. redqtatur ad euchanftiam . ut fu
munionis uuiufqnc fpecidi quoad populum : fenfus, Infundatur, id eft, immittatur, non
nec tamen in illa ootula dicitur quod fic fie­ fub fpecie vini » quia non dicit hoc canon ,
ri debeat ex necefficatc aut ex pnecepto . Ac fed fub fpecie panta , vel c cnnveifo euchariftia
Gaari/. Ceror·/. Torn. XXIX.
H h b nomen

,μμβ

ORATIO JOANNIS DE RAGüSIO O. P.
trahetur ad nrta·, Inftmdl, ut H-inn» « vd c converti». la commi

de petet, quod in oautibue hujefinodi am» c7yî
vw·· vw·
utrumque fees in propria fignificatiooe.de per mrnruloaibni puralegixumr argneniio a mupbetoer, ad fecxmdum quid .· tono in iftto ul­
timi· rationibus, aodoritasm que adducto
da panto, rariooe nomini· euchariflia, Ac tub ad probandam minoras fuas, ut plurimam
fpecie vini radon* verbi. Infundi, Ac quo­ potius feciunt pro una foede, quam pio etracumque modo iptuigatur, nullum inconve- qnet ficut eft : Fenero dr cwfo dadtyH. Acc. ktem de convivio five de nuptiis, qua· rex
nieo· Sequitur, nec advrrfarius habet inten­
tum , quia concilium difpoocbat adminiftru- fecit fiBo fbo, in quibus nulla fit urnario de
tioocm Aeramentorum fecundum confactudi- vino cat potu, tamquam de impertinent! nd
nem, que tunc in ecclefia Africana At Car- Aeramentum. quod ίΠη mtptia préfigurataginegfi fervebatur. Nec dicit ille canon, bant. Ex quibus nullo modo concluditur Mquod ld«o fic fandum concilium infHvxrit, ceflkas ant pnsceptum utriufque fpeciei. Et
VVMSaPM· i

quia edet prwccpcum Chrifti aut cujufcumquc B hnc^ dida funt de’j. çarte & ultima. At per

apoftolonim, quod ftatutum At precepcum coofequens dc tota pofitkme,quam didus do­
concilii, ex quo non emanabat originaliter minus proponens pofhit coram hoc Aero con­
ex prucepto Ac oblatione Chnfti, potuit ru- cilio Befileenfi in Spiritu Sendo legitime con­
tionabilibus Ac iqftto de caufii per confuetudi- gregato, pro defenfiooe communkmto laicali·
nem , vel per decreta fummorum pontificum feu ooo conficientium fub utraque foede : iu
aut etiam conciliorum generabam fequentium qua rsfppnfiooe Ac defenfione cootaetudinis
ecclefi· catholich· fi quid minus fufficienter
abrogari.
Ad illud autem quod adducitur de conci­ pofitum eft, pium Ac benevolum defidero
lio IV. Toletano dicendum «quod nui’» men­ corraderem , Ac nihilo minus predida fubtio fit ibi de fpeciebus, fed tantummodo de jido corregioni Ac emendationi hujus Aerocorpore At Anguine domini noftri, qu· duo fanda generalis fynodi Bafileenfis , Ac ex toto
plene & perfede fumuntur fub fpecie panis . corde adhnreo proceftatkmi per me in prin­
roftremo Ac finaliter adducit dominus propo­ cipio hujus adus pramims , ad laudem
nens tres rationes, quarum rationum omnes omnipotentis Dei , cui fit laus , honor ,
majores propofitiones concedo, fed pro de- C Ac glo»
gloria, per infinita Oscula Osculorum,
daratione minorum propefitiopum , reducenda Arnen,
eft ad memoriam diftindio pofita a principio
“
Pro
finab confirmatione veritatis catholic·, a***4Arrefponfionis ad adoritates indudas per eum­
Ac confuetudinto communionis fub una fpecie,
dem : dicebatur enim ibi, quod in conçlufioni- quantum arAitudo temporie permittit pnefenbus fuis Ac mei* duo erant attendenda, videli­ ti aflui, vivendum eft per exemplum Ac per <· ··
cet ipfe communio fecundum fe confidente, experientiam, qu* eft rerum omnium magi-CXTTJZ.
non habito refpedu ad unam vel ad dupli­ ftra , quid poffit unlverAHs ecclefia catholica
cem fpeciem: aliud, quod talis communio circa ea qu· pertinent ad fidem At regimen *>····* debeat dari fub una vel fub duplici fpecfe Chrifti fidelium . Et ante omnia preiuppopopulo laicali vel non conficientibus .
nendum eft , quod ecclefia Chrifti fidelium
Quantum ad primum , concordia eft inter non eft minoris auAoritath fiib lege evangeipfum Ac me , videlicet, communio divinif- lica, quam fuerit fynagogs Jndeorum tub
fima euchariftfas eft multum utilis, valde ne­
quod non
ceflaria Chrifti fidelibus, fic
innumeros
• quod
,
, „w
i pro temeffedus fpirituales efficit in accipientibus AcDpore poeter tegem Dei nova ftatua. traditiofumenubus digne, At quod etiam fecundum pe» » Ac ceremonial ftatuerit, fed etiam circa
multorum doliorum intentionem Ac opinio­ procepca divina difpenfaverit, quod plane
nem, cadit fub pracepto omnibus Chrifti fi­ inducitur Ac declaratur per exempla. Et t.
delibus ufum rationis, A( diferetionis habenti- Efther 9. ubi Jud«i Conftirnenint »4. diem_____
tibus Ac taliter difpotis , prout decet Ac con­ Martii efle folemnem 1 fenus enim ibidem, iSJX**"

gruit bonori Ac reverenti· tanti facramenti ; quod quando fentcnria , qu· erat in mor& ad hunc fenfum cooceffi fibi aufloritates tem omnium Judaorum fub rege Affuero de- *>*«{«■».»
fandorum extollentes utilitates Ac eflêdus gentium, mutata fuit in fententiam fitiutis, *·μΓγ£
diviniffimi Aeramenti ; eas etiam qus neceffi- tunc ftatutum fuit ut 14. die· menfis » »,
tatem aut preccptum videntur importare: Ac ctun omni bêtifia inter die· feftos celebrarefi militer ad hunc fenfum concedo fibi omnes tur , ut in pofterum agnofeatur, &c. Et Pau-^iTT-Si.^
propofitiones fuas minore· , & audoritates lo poil 1 Ouutu awem protend· & avius ftu ShZrJ·”**
noluerit knjta Jolntrtiiutu efe perticeps, gUt-i·**·
quibus probat eas.
Sed quantum ad fecundum , videlicet, qnod •Be d* ifM penet. ur habetur ultimo capi·*----------------Λ1Λ
__
fit utile Ac' neccffarium , aut de prscepto E te ibidem . 'Praeceptum
igitur de die hujus

Chrifti fu mere didum Aeramentum magis fub
duplici fpecie quam fob una , nifi in quantum ecdefi· confuetudo vel ftatutum magis
ad unum modum vel ad alium declinaret,
negavi, Ac nunc finaliter nego, quia nulla
a udoritas in tota fua pofitione pofita, five
fit audoritas Andarum fcripturarum , five eujufeumque Andi, aut dodorù, nec implidcite, nec expbcite, nec aliquo [modo dicit,
toMMiit, aut pnstendit pnsceptum Chrifti determinare nugis duplicem fpeciem , quam »-

feftivitatis non erat legis divin· , fed unanimi confenfu populi ftatutum eft, Ac tan­

tum univerialiter in lege veteri ner Judaea t
& tenetur omni anno ufqtseiu prawatein diem.
Item Judas Machabeus At fratfes ejus , At nniverA ecclefia Ifrael conftiruerunt ut agetur dies
dedicationi· altari· , ab anno in anum perdie·
odo, primo Machabaonun 4. David quoque
conflituit cantores Ac fiammos fecvrdotes r, Paral, 15. multa hujufmodiftatuta, eeremonias Ac
ordinationes diligens ledor in veteri lege per·
ordi-

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.
Ij4
■ani nanfenfa popdl fafeasAgaatm «tian diebas fahhasorum . hem 1-evi-

m

Mb Bechabids in domum

dominl, datée

tamen David cum pueris fais, tempore ne-***·
ccfStads » apud Abimelech facerdctem eto ·· "·*,4 **
fus fait, ut patet s. Regum a. Matth. sa.^
Loc.6. Sic denique ferpenmm ancum , quem ^***2:—**
dominus precepit fieri Moyfi, dicens Nume­
rorum at. Et fee firpteum eeeuui, tP pont
tute pro figno. fandus Eaechias tax 4. Re­
gum tS. deftruxitt fic enim/refert feriptura

fil « lain dixit ; Cue Meut aso amitié fwtlt ses

ΛΛ

lutat, coufotgtfgut ftrpeattm aneum fuem feet-

ism Brer Afojfer. Squrdeai effet ad died tempvifilii

/freed adolehamt ei incenfum.

Kx quibus dc quam pluribos aliis exempli»
fia** ejufifcm capi*
tis iaadavit domians obodioaciaM Bechabtfa- veteri» legis . fatis manifefle colligitur , quod f«* ·»»—
rum, de preaüu· adjiciendo dixit .· Pro en fi fjmagog· Judaorum , vel ejufaem puber- » μ ζίΓΐ«
natoribns, , vel alii· particularibus licuit, ftatuta , ordinationes. dc ceremonia» ftatuere . ζΣ»
mn in ftmpettrnam. Kece quam aperte decla­ dc ea certis dc ratioaabilibas caufis etiam diratur , quod etiam prater lagan Dei licet fa­ viaam legem interpretari. dc ex hoc immuta­
cere porticulariba· parfont· ordinationem vel re aut tollere, five fafpendere pro tempore 1
Batuta, temper tamen in bonum. dc in hit multo magis hoc licet dc licebit ecdefia ca­
qua tendunt ad perfc&ioaem, quemadmo­ tholica . dc ejus univerfali pontifici papa ,
dum fecit Joaadab filius Rcchab, cujus pre- feilicet qui totius ecdefia curam gerit , qui
non efl minoris aufloriutw in populo Chri­
fti , quam fuerit Moyfes in populo Jodao
Quantum vero ad mutationem divinorum Crum , maxime cum ipfe Chriftus indefedibin4X pnrceptorum, io veteri lege patet , quia 11- lem affidentiam fui dc Spiritus fandi ecclefin
ce* circumdfio ftridiftime precepts fuerit, ut catholica promiferic, dicens de loquets» apoSenT? petet Geo. 17. quando dominos apperuit Abra- ftolia. Eat ego eotycmn fini effet ad confina- ΎΓπχ t.
na 99. annorum exifteati, dicens ad eum : matwttta fiteeh . Et fimiliter eifdem loquens
Ego dominiu omnipotent, ambula coram me, tp de afliftencia Spiritus fandi, Joannis 10. dicit :
«mi m nmnM. Kl cite·

efio perfeBus , ponamfue fadut meum truer tt
ip «M. Et infra : Statuemfue pedum inter me
<P u , fP inter ftMD tuum
U tn gentro·
ùmt'dnu not
fimpuerno . Et infraTu
ergo oÿfodMU pedam meam d* ftmtn tuum pofl
ftrvahtii, âmuoàdtiur te voHj oant nofcu·
fipun , & drcuutadttii carnem preputii vtfiri,
** fi* fit**1* fuderit inter me, ip vor : it^uu

Parecletui autem Spiritiu ftuBtu fuem mutet Pa·
ter in nomina asm, ille ver dscefar mmm, tf· /lq>»
gtrtt votu onnt futantfur ducem voter. Et ne

quis aftimet quod apoflolis dc non faturis ec­
clefin re&oribus fit hoc didum, ideo Joan­
nis 14. idem dominas dicit ·· Ego mgafo Pa­
trem, <P alium Paracletum dedit Utiii ut «*>

near vah/asm m aternum , Spirituel vtritotû.
Poteft igitur ecdefia catholica ftatuta dt ordiιΛο dierum circumcidetur in x<ob>i : omne méfiai· D nationes facere , prefer ea qua in lege Chrifateai m generntionibut ntfirit tam Ocmacultu fti exprefie continentur , dc etiam ipfam le­
fswas empritiui dmuuadcntr , tp futcutufue gem Christi interpretari , dc ex certi» dt ra­
vtfln: entfue paSum me­ tionabilibus caufis , pro locorum dt temporum
as fedut aternum , mafeu- varietate preccpu ejus dc ordinatioom fufpenhu cufut preputii caro anumafe non fuerit , dere , tollere , aut immutare pro tempore,
dMitur anima dia dt populo fuo , guia pa- quod tamen nufquam faltatn efl , quia nun­
ΛηΐΒ meum irrimm fiât. Ecce fandus stter- quam preceptum in virtute aut iu fubflantia
msm, ecce pa/him fempiternum inter Deum ufquequaque ab ecdefia fublatum efl aut Im­
ex una pane, dt Abraham dc femen ejus in mutatum : dc ex hoc concluditur, quod fi et­
generationibus fui» poll ipfam , pane ex al­ iam communio utriufque fpeciei faiflet de pre·
tera: nihilo minus Moyfes cum de Ægypto cepto Chrifti, quod tamen nullo modo conce­
Ifrael filios educeret » tstm Aride a domi­ ditur, quia nullo modo verum est, ipfam eo·
no praceptam circumcifionem per annos qua­ defia catholica ex certis caufis poouflet immudraginta ob caufam labori» itineri» prater- tare aut tollere , multo magis quam Moyfes
srufit , non enim filu Ifrael leguntur cir- E circumcifionem vel Machabsri fabbatnm , qua
cumdfi in deferto, fed poAquam co· Jofue tam ftrfelifame divina feg· obfervari manda­
•duxerat in terram promiffioma jraos Jorda­ bantur , dc ritum unius fppdel ftatuere . Et
non , ibi in Galgalis feu in colie prepu­ hac ratio in materia omnino convinceret adtiorum juxta preceptum domini eo· circum­ verfarios, fi convenirent nobifeum in acceptio­
ne , quid est ecdefia catholica . quia nullo
cidit . Jofae 5.
Itnn legitur i. Machabseorum a. quod Ma- modo auderent negare preeminentiam legi·
tbathfas cum fin fbcietaie , non pbflante evangdica dc ecckfia catholica ad iegem
quod dica fabbati fuiffet ua de lege natum , Mofaycam dc fynagogam Judaeorum.
Sed jam ad ea qua ecdefia catholica Chri­
quam de lege fcripta , ftndbfinc preccpu ,
eossftitaefaot feilicet Judais quod non lice­ fti in preteritum fecit, ftatuit dc ordinavit ,
bat fecundum team , ut pugnarent contra oculos dirigamus , ut preteritorum memoria
H bh a
men-

IH
ORATIO JOANNIS DE RAGUS1O Ο. P.
9^6
.mentem moveat noftnun depolientibus dc fo-Au font,gradus magiftrale· dt dortorales in obsANNO rer* cogitare. In primis quidem manifieftum ni facultate ordinati dc cooceffi
" *funt ia eifdem.
c «a isti

eft bibliam , qu· eft fimdamentum totius 6dei noftr· , dc ecclefiaftic* difoipliruB, robur
dc aurtoriatem accepifle ex acceptatione dc ap­
probatione ecclefie univerfali· , fecundum re­'
parationem dc innovtionem Efdne ferib®
magni facerdocis, cujus innovatio per multa
tempora ante Chrifti adventum fuerat, per fynagogam Judaorum acceptata dc approbata .
Infuper manifeftum eft multo· in eodem vo­
lumine fibros contineri , qui apud Judico· in
____ .... aurtoritate non habentur, fed inter apocry».» <··«»«·. phot computantur . Qui tamen apud nos in
“'
eadem veneratione dc aurtoritate habentur,
«M»·

***2,
Denique quanta circa fidem ecclefia ftatu··
rit vel ordinaverit, vd pro infellibili verita­
te tenenda mandaverit, manifefle liquet. Nam *££,**££
licet ex feripturis fanrtia conflet efle Triniro. fcy
um in divinis, tamen quod finguli in Tri- ·ι£μ“
nitate exiftentes . perfixus nmninentur, hoc
ecclefia catholica ordinavit dc ftatuit. Infuper
quod in Chrifto non fint du« perfixus, ut‘"“t·1**··

quidim hcreticorum pofnerunt, cum ex fcripeuris maaifefte non habeatur, hoc per doflores fuo· ecclefia declaravit. Similiter, quod
mater Chrifti, rqaicr Dei diceretur.
Item nufquam in canone fiens feriptur· .
ficut & emeti , & hoc utique non nifi ex B
I repetitur , quod parvulus recenter beptiaatus.
triditione dc acceptatione univerfalis ecclefi* qui nec corde credit ad juftltiam , nec ore
catholice, quibus contradicere nullo modo li- confitetur ad falutem , inter fideles dc cro­
cet pertinaciter .
dentes computetur , dc nihilominus ecclefia
Infuper cqm multi evangclia fcripferint, ut ita determinavit. dc ftatuit , quod fi quifhabetur diftindtone 1 $. in decretis , utpote , quam negare hoc aufus fuerit, apertus uti­
Bartholomcs , Nicodemus , dc quamplures a- que judicabitur hareticus. Unde Auguftinus
lii, de quibus diflum eft in fupertoribus, ta­ de verbis apoftoli, fermone 14. Ubi ponis
men ecclefia catholica omnibus aliis fpretis , m parvulos baptizato· ? proferto in numero
quatuor tantummodo acceptavit» approbavit dc »» credentium . Nam ideo ex confuetudine
tn aurtoriute atque in fumma veneratione ha­ t» antiqua canonica dc fiindatilfima , parvuli
baptizari fideles vocantur . Et infra : Inter
bere voluit. Et ,quod prodirti libri divine
legis tam vereris quam novi teftamenti aucto­
credentes baptizato· parvulo· numerabis .
ritatem ab ecclefia habeant > patet per egrenec judicare ullo modo aHter audebis , fi
ghim dortorem Auguflinum contra Fauflum
non vis apertus efle h*retiens ergo ideo
αΧ"*μΙ<7 h*reticum ita dicentem : Noftrorum librorum C
habent vitam sternam , qnia qvi credit
îij™"
aVi
lu<âontas
^onla* ex gentium contentione
confenfione per lucceifuccef- »» habet vitam «ternam . Nolo ets fine ills
*“·“ *
ii‘i lu
•t <·?■ s' lores apoftotorum conciliorumque roborata vo- » fide , dc fine ifto facramento hujus fidei »
1?·
II · II ■ A.
.Xtli bto adverû eft . Et
iterum 1 Non crederem
e- 1 promittere vitam «ternam . Ft infra: Ra­
vangelio, rifi me ecclefi® catholica auflori- 1 tiocinationes eorum , fcilicet Pelagiaiiorum >
tas commoveret . hem : Quis 14. epif
liftolas w adhuc videntur compellere, fed aurtoritaPauli in aufloritate habendas ftatuit, dc: <quis ·» t· reprimuntur ecclefi* , ne non dicam
quintadecimam refecavit ? Nam dc unam Lao- ·» fputis hominum obruuntur, fed >piorum
dicenfibus fctipfit, de qua iplemet apoftolus m infantium lacrymis tamquam fluvio perfacit mentionem Coloft 4. cap. in fine ubi di- »
1 trahuntur i dc fic patet quod ecclefia Am­
cit·. £t ea qua Lvdicenfiun e/
tfl vobii legatur. davit ibi fidem,' qu* ex canone fcriptuns
Similiter cum apud plures dulibium fuerit quis non habetur .
Item nulhis canon biblis <e docet, quod
eam qu* ad Hebnros eft «piftolam fcripferit,
quis eam adfcripfit Paulo apoftolo? com plu­ fi aliquis mortuus fuerit » fit non crediderit »
res etiam ejufdem cpiftola Vi Scnccam legan­ quod talis falvetur . imo habetur oppofitum,
tur , quis eas removit , ut non cum ceteris in DMarci ultimo: Çut creMeru & bafti^atus fveaufloritate haberentur ? utique h«c omnia nt falvut erit , qaà ven hou crejidenf , d&auctoritate fotius ecclefi* gefta funt , cujus e- furiabitur ; flt nihilo minus fides ecclefi* ftatiam auâoritas epiftolas canonicas , artus apo- tuic , ut quilibet fidelis firmiter credat. par­
ftolorum dc Apocalypfin Joannis inter cano­ vulum baptizarem, etiamfi ante ufnm ratio­
nicos dc divinos libro· haberi voluit, flatuit, nis moriatur , ûlvari . u Undç Auguftinus , &
» ponitur in capite 15. quasadone 1. capite .
dc ordinavit.
Item cum plures bibliam in Latinum tran- »> Firmiffime, ubi fic habetur : Parvulis ve»
ftulerint, five de Hcbr«o five de Grrco, fo- » ro qui necdum propria voluntate credere ·
lius tamen noftri Hieronymi gloriofiflimi tranf- w nec poenitentiam pro peccato, quod origilatio ecclefie aurtoritate antefertur. Cum igi- » naliter trahunt , agere poflunt i facramentur omnis noflra auâoritas in affirmanda ve- »> tum fidei » quod eft fanrtum baptifma .
ritate catholica dc adverfa falfltate confutan- »> quamdiu rationis cm eorum capax efle
da ortum habeat a fonte factarum feriptura- <· non poteft , fufficere ad falutem. Item foh
rum , utique multo fortius habebit ab ipfa auâoritas ecclefi* conftituit ut com patres in
ecclefia catholica, qu« dc ipfas feripturas fa-Ebaptifmo parvuli fidem pro ipfo rcfpondeaut
cras tradidit, dc flatuit in aurtoritate haben- loco ecclefi* , dc quod fides ecclefi* ftifficit
das. Pneterea glofla ordinaria fuper totam bi­ parvulo fic baptizato# quamdiu ad «tatem non
bliam, libri fanâorum dortorum , Ambrofii , pervenerit, ad falutem. Et fic aurtoritas ec*
Hieronymi, Auguftini, Gregorii, di aliorum, clefi* nobis inftituit , ut parvuli per aliorum
togas civiles , decreta , decretales , dc omnes pedes ad fidem veniant , per aliorum corda
•h* feriptur· » qu* inter Chriftianos in au­
credant , per aliorum linguas in beptifino re
rtoritate habentur » noo aliunde habent au- fpondeant dc fidem confiteantur . Unde Augurtonutem , nifi ab ecclefia , de in tantum ra­ ftlnus in libro 3. de libero arbitrio» fle habetur
ient quantum ab ecclefia probamur , aut „ de confecratione diftinâione 4. IHud perferi, c* »>falsem iuftinentur, aut permittuntur . Infuper
tari homine» foleot. faoramentum baptifmi
aurtoritate ecclefi* univrrfitates dc ftudia funda- #, Christi quid profit parvuht <mud eo accepto
**
ple*

857

AWWO

«misti

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

* pleram quit moriuntur, priufquam ex eoAnim aliorum praccpcorum tante
w quidquam pocoerastf cogndccr· : quare û- gno coafigntfvtl: qui dies magna

858

memori* fifub cuftodia
& religkfi* obfenratiooe femper habitus fuit
dc cuftoditus, etiam tempore apoftolorum, dc
longe poft obfervstuS, dc nihilo minus propter
reverentiam dc beneficium dominica réfurre-

h fertur , 8t hoc ccckfi· commendat faluber»» rima audoritaa » nt ex «o quifque fentiat
o quid fibi profit fiia fides» quando in alio- dionis didos dies fabbati ex fola confuensdi* rum quoque benefido, qui propriam non- ne ecclefi* univerfalis fuit in diem dominicum
w dum habeat potcftatem , commoda fit.
commutatus , preset audoritatem cujufenmqüe
Infuper nufauam legitor ia fieri* literis feriptur* ûcne veteris vcl novi teftameftti.
Item dominus pntcepit Exodi 11. in legi*- t*
quod apoftoli fymbolum minus, quod in di­
tiMM
verts horia diurnis filentio dicitur , compofue- limum fempiternum, quatenus fidele populus U··
rint aut fecerint, vel in duodecim articulo· celebraret pafcha domini ad vefperum diei
diffinxerint, fit tamen fideles tenent dc cre- 14. mentis prima, quod prteceptum etiam
_____
ce­
dual, imo & nominant ipfum fymbolum a- defis catholica per multa tempora poft ob-

——

pftkÀA*
““

poftolicum; dc boc non nifi audoritate eccle-Bfervavit: tandem Spiritu fando duce, fine cufia, dt fpecialiter concilii Nicaeni, cujus et- juicumque feriptur* audoritate predidum riiam audoritate articulas de defixnfu Chrifti tum , quoad tempus, propria audoritate per­
ad infero· tenetur, dc firmiter creditur . Ipfum mutavit, taliter ut nunquam pafcha noftrutft
etiam facrum concilium Nicsnum 'fecundum cum pafcha Judcorum coïncidât, & femper
dt majus fymbolum edidit, in quo plurima in die dominico celebretur . Item ut fupra ha­
fidem concernentia declaravit , quod dc pu­ bitum eft , in principio licet circumcifio in
blice dc aperta voce ubique in eundis eccle- lege fuerit ftndiffime mandata obfervari> fuefus catholicis dicitur dc cantatur, cui poflmo- ntque ipfe dominus nofter Jcfus Chriftus cirdum articulum de proceffionc Spiritus fandi a cumcifus, dc omnes apoftoli , 5c etiam poft aFilio ecclefia addidit » cujus audoritate etiam feenfionem domini fuent obfervata , nihi'o
fymbolum Athanafii in divinis officiis cani­ minui abfque alia aufloriure feriptur* apo­
tur . Quanta vera ecclefia catholica de his qu* ftoli eam immutaverunt audoritate Spiritus
ad fidem pertinent interpretata- fuerit, decla­ fandi ecdefiam dirigentis & gubernantis , ut
raverit ,* expofoerit, mar.ifcftat confutatio in­ habetur Adorum t«. ubi dic.t Petrus: Quid
numerabilium herefeon, ad quas enumeran-C tentatis importer^ jugum fuper cervicem difcipu~
~~
lorum , quod
neque patres nofin neque nos poti­
das non fufficeret
tempus, nec manus
ad
fcribendum , nec lingua ad narrandum vale­ tare polium tu, fed per gritiam domini nofn
ret , in quarum confutatione tot veritates fi- Jefu Chrifii credimus fnlvari quemadmodum et
dei elucidat* , manifeftate & aperte fuere, ilii. Unde & infra (latuerunt apoftoli omnino
que prius latebant in operto, quot fuerunt eam debere tolli, feribentes epiftolam ad fide­
hwrefes confutat*.
les, qui erant Antiochi* , per manus Pauli
Sed jam defeerdamus ad ea, qu* eadem ca­ dc Bamab* dicentes · Pi/um ef Spintui fanO·
tholica circa divina prccepta facramenta im- (p nobis, nihil ultra vobts imponere oneris quam
*■·· mutaverit. Etenim licet in lege veteri prohi­ hac neceffana , d'c. Ex quibus manifefte oftenbita fuiffent lege divina im. i^ines vifibiles . ditur poteftas ecclefi*, & veritas indefedibilü
nedum ipfius Dei , fed quonimeumque fan­
in his qu* fidei funt dc neceflitatts ad faludorum hominum > nec'ftle poft in feripturis tem : dc Paulus ad Galatas v poet decretum
five veteris five novi teftamcnti concerta li­ & statutum apostolorum ait : Si circumcidimini,
centia eas fadendi aut fabricandi reperiatur , Chrifus vobis nihil proderit, ubi apparet totalis
nihilo minus ecclefia' catholica edoda a Spiri­ Dablatio, imo annihilatio circumcinctus. qu*
tu fando , nedum permifit , imo (latuit dc debuit fub pcena mortis lata ab ipfo domino.
ordinavit , ut venerabiles imagines Chrifti , aeternaliter obfervari.
gloriniiflitnz fu* matris , dc ceterorum fando­
Item innumer* ceremoni* erant in lege verum fierent, quibus manuduccrentur homines ten prxceptx celebrari a domino, quas apo-■·«"·■<»·■»ad meraorardum & recordandum gefta & fa­ stoli post & ecclefia fustulerunt ex certis &££.v,w,“
da domini noftri Jefu Chrifti , dc aliorum rationabilibus caufis . Item videamus mutariofandonun , ut fic excitarentur ad eorum imi­ nes fadas circa praecepta Christi dc facramen­
tationem , dc ut eorum f*pius implorarent ta. nov* legis , & primo circa facramentum
pro fc fuifquc , vivis & defundis , fuffragia & baptifmi, quod ipfi circumcifioni in nova le­
ge fuccedit. Nam dominus noster fefus Chri­
auxilia .
Infuper licet dies fahbati fuerit ftridiftime stus afeenden» m c*luri , præecpit apostoli»
ad oblervandum dc cuftodiendum prxeepta & dicens, Matthei ultimo : Pe docete omr· et gen­
mandata , ut patet Genefis a. capite, ubi le­ tes , baptizantes eot ir. nomine Putris eè ftlti
gitur quod poft creationem fex dierum certa­ & fpiritus fanüi , in quibus verbis dedit eis
vit dominus dic feptimo ab omni opere quod Ede limitavit formam baptifini
& in perfona
patraverat, & benedixit diei feptimo, atque eorum toti ecclefi*, & tamen non post lon­
in lege feripta poftmodum in legitimum fem- gum tempus , ipfi apostoli dc ecclefia , dimit­
piternum conflituerit fub diverti poenis diem tendo didam formam, in nomine Patrir, dcc.
hunc feptimum a eundis generationibus cele­ traditam per dominum , baptizabant tantum in
brandum obfervari. Ubde & colledorem li­ nomine Christi , dicenres : Te baptizo in
nomine domini Jefu «Christi. Cum autem boc
gnorum in die fabbati mandavit dominus la­
pidibus obrui, ut pate: Numerorum 15. dc nomen Jefus Christus dicat unam perfonam
εο firmiori ratifies done fu* conftanüiTim* vo- tantum duarum naturarum , h*c autem ncmi­
ntatis, dc pro dihgentiori cuftodia fpeciali na , Pater , & Filio* . d< Spiritus fandus , dimunimine confignxvit hoc pnteeptum, dicer.s. eant tres perfonas in aoa natura tantum , paMemento ut £em fabban finfhfices. Nullum e- tet maximam effe differentiam inter has duas
fOT-

8JSJ

OR ATIO JOANÇjUS DE R AGUSIO Ο. P.

fido

formas baptifml, follicet, ia momina Patris fi A iam fob lege constituti· , la <pdbut fex vera·
A N MO /Ut
Spiritus faatU, St, ia nmaiat Jefit uxorum phiraJirarem videtur approbari·. Sed
cnxxvrt ''·>-*
a. n
— fecundum
c------ a-------lega nova , te qn perfodio evanficct
rema.At eCaadem
MM· ' Chrifit . Ac

Idem fit bapcifmusi qui fiehat primo, At anne
in nomine Patrie Ac Filii Ac Spiritus Andi,
Ac, In nootine Christi, tamen tanta videtur
effe differentia,. at fi quis none in nomine
Chrifti baptisant, non baptixaret, ut didt
fandus Thomae tn tertia parte.
Nec pratermittendum est, de mutationibus
fodis ia ecclefia, hoc Aeramentum baptifini
tam quoad tempo· baptuandi, quam quoad
anatem beptinndorum , quam etiam quoad

gtliea txpriaairer, mutam eat lex nuptiarum
aeque asatrimostii , Ac rednda ad priorem ta•tiratioaem Ac hawmtiatsm , «u unus uni, At
• converfo, tantummodo conjungantur te fi­
gura Christi Ac ecclefia unica fponfis , de

quorum matrimonio ait apomohas adEphefio·
V SacnuMWam toc, fodicet matriasonii, megwMX qf, fit» totem ia Chrifio fi ecdefia .
Hanc autem radodionem ad pristinam sta­
tum nullo modo legimus redudam ex quiperfonas qûn pofint hoc uefamcnram mini­ bufvis Acris litari·, nifi ex statuto Accoafuestrare. In principio enim hujus Aeramenti tudine ecdefib, nec audebit quis dicere quod
baptizabantur folum illi, qui per fc fciebantBtempore legi· natur· Ac legis Mofoic·
nont
"
fidem interrogati refpondere. Said poetmodum, fuerit in hominibus verum matrimonium, aut
ne parvuli Ac alii ufu carente· rationi· , fu- quod ipforum fuerit aliud (aeramentum matri­
beflent periculo damnationis, ecclefia provi­ monii a Aeramento legis grati·, propter d>dit circa eorum baptifinum . ut etiam fupe- dnm Christi in evangelic loquentia de hujuf­
rius tradatum est. Tenuit etiam ecclefia pro modi faefomento: Quod Deus conjunxit, homo
statuto , quod prater vigilia· pafchatis At pen­ non feparet. Etenim facramentum matrimonii,
tecostes nullo modo folemnis haptifmu· cele­ Ac facramentum pernitentis in lege naturali
braretur , omnefque ad proditias vigilia· , ex- fcilicet, Mofaica Ac evangelic· locuid habue­
clufo neceflitatis articulo , baptiaandi fervaren- runt , quamvit in ufu fuerint multipliciter im­
tur. Porto nec cx dodrina Christi Ac evan­ mutata .- Item pracipitur 15. capite Deutero­
gelii , nec etiam ex dodrina alicujus aposto­ nomii , quod habitantibus fratribus germanis
lorum habetur exprefle , quod aliquis habeat fimul , uno moriente abi^ue liberis , uxor de­
potestatem baptitandi exceptis ecdefiasticis , fundi alteri non nubat, fed accipiat eam
quorum statum prnfigurabant apostoli, quibus frater ejus , ut fufeiret fratri fuoftmen, quod
totis ditium est , Ite baptizantes, &c. Ac ni-C in nova lege
_o. ad aliquod tempus fertur perhilominus in neceflitatis articulo mares Ac fe- duraffe, qu·s tandem lex nulla adhuc feriptu­
mime, Pagani , Judni , Ac hcretici poffunt ra promovente , per ecclefi· confuetudinem
baptiUre, dummodo fervent formam , mate­ Ac statutum fublata est, quibus statuitur Ac
riam , Ac intentionem ecclefi· : unde hoc i* prohibetur quod fponfus non poffit contrahe­
certe quia fic declaravit ecclefia, fic ordinavit, re matrimonium cum aliqua confonguinea
Ac quia fic ei placuit fuam audoritatem om­ fponfis mortue ufque ad quintum gradum confanguinitatis exclufiv·. Item falvator noster
nibus communicare in neceflitatis articulo.
Item non modica mutatio etiam in facra- dominus noeter JefuS'Çhristus, Matthsi 19.
1 mento mxrimonii fecundum fucceflloncm tem­ accedentibus ad eum raXrifiris ad ipfum tenporum audoritate ecclefie foda ist. (Nam in tandum, Ac ab eo qusrentibos , Λ' licet homi­
principio fua institutionis erat illimitatum, ita ni dimittere uxorem fisam quacumque ex cmsfa ?
quod mafculus Ac femina , uterini Ac germa­ ita refpondit : Quscumque fimiferit uxorem fuam
ni, poterant legitime matrimonialiter copula­ nifi ob catsfam fornicationit, & aliam duxerit,
ri , Ac post aliquam multiplicationem humani machatur: St nihilo minus fonda ecclefia Ca­

generis ordinatum fuit , ne in prima linea D tholica non folum ex hac eanfii , fed ex plualiis permittit Ac "
fteit
confanguinitatis contraheretur, deinde posta- ribus
"
‘‘ rationabiliter di­
bundantem multiplicationem, ufum hujus ar- vortia fieri , ut petet in frigidis Ac maleficiadando Aeramenti, ordinatum exstitit, ut noo tis, de affinibus, ex caufis hnrefis, Ac pluri­
in propinquiori quam quinta linea coniangui- bus aliis caufis. Ecce quot At* quante muta­
nitatis poffet matrimonium contrahi : ex qui­ tiones circa tam magnum Ac neceffarium A*
bus patet quod certus ufus facramentorum cramentum audloritate ecclefi· contigerunt.
Item in Aeramento ponitenti·, quod ab
conceditur paucitati hominum , qui tamen
multitudini ex certis caufis denegatur. Et fic Adam in paradifo incepit Ac debet durare uA
que
ad confummationem fieculi, fimiliter mu­
potuit effe , imo ita fuit , quod in primitiva
ecclefia , quando adhuq.homines pauci erant tatio magna foda est fecundum fucceffionem
Christiani, dabatur eucharistia (aeramentum temporum. Nam cum confcffio fit pars prin­
fidelibus populis fub utraque fpecie , quibus cipalis poenitentia, tempore legis natura ad
multiplicaris propter fiepe enumerata pericu­ eam tantummodo Deo faciendam mentalités
la , quod paucis concedebatur , nunc multitu­ tenebantur : fuccedente vere lege Mofoica ,
E ultra hoc homines obligabantur ad conftfiio·
dini denegatur.
Item quamvis Deus in lege natura, quan­ nem ceremonialem extrinfecam, prout per ado hoc matrimonii Aeramentum instituebatur, liquod facrificium homines manifestabant fe hoc
statuiffet , quod unius viri tantutbmodo una vel illo peccato deliquiffo, ut habetur Levieffet uxor, Sc e converib, prout patet Gene- tici 4. Ac 5. ut habetur eodem libro 16. focapar hirci, ο
fis a. quando Spiritus fandus dixit per Adam : cerdotes pofitis manibus fu
ntur iniquitates..Relinquet homo patre tn fuam & matrem fuam mnes filiorum If
& adharebu tuori fua : fequitur ; & entai jfata fed adveniente
legis, etiam
lem de univerfis cogitatiom carne tme: nihilo minus hac lex mutata confieffionem
fuit in fandis patriarchis , ut patet in La­ nibus,
ntech , qui primus fimul duas uxores habuit, bus clare diStindeque foetendam ' institut ec­
in Abraham fimiliter , & Jacob, in alii· et- clefia facetdoti audoritatem Ac jurifilidio-

>

,4**°

tfii
awwo
cnatsn
HJJ·

ÔE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE.

8όχ

Mb hshsmi, la Acrsto , ao· at homini,Adahan evitandum, fuftinucnmt adhac ceremonias Iqgataa, flt
dens templum ,

ΛΝΗΟ
voluerunt , ot Paulus afeeo- CH
B ISTI
purificaret fe flt Andificaret UJ>but peso· pcnc^isado de msndattao Acsnio· tamquam ambulans flt cuftodiens legem , ut
ti. μ qnoqoo modo Agno aoc verbo prodat habetur Adorum ai. Et post pnedida etiam
ex ipfis prneepeis qu· per apostolos tradita
erant fervenda , quaedam conraetndo ecclefi·
fotam fic fccret· de anricuhritsr fieri debeat immutavit. Nam ex predidts quatuor , pri­
Acerdoti , nuBa de fcripeuris Acria habetur mo flt quarto manentibus illafis, de non etraditio, nifi quantum adfic agendum Spiri­ dendo de immolatis five idolothytis flt de cutus foaÂna movit & direxit aectefiam, qu· ni* flodiendo fc a fornicatione , fecundum flt ter­
hilo mfaos crigtaatttar fondât A ta auAorita* tium mutata font , quia flt Anguinem edi­
te clavium, qua ipfi ecclefi· ab ipfo domi­ mus fle fufiocatum . Item Paulus apostolus
no tradit· foot, dicente Petro: ΓΛί foto cl·· dicit : Oportet epifeopum unius uxoris virum
in quibus verbis pnteeptum apostoli inEt Joannis
peccotn ré-Bdnditur, flt ex hoc , & etiam ex ratione fimicntMur «m ,
fnamm rwmnrrifo retentu gttificatiossis bigami· , cui femper est an­
fis*: quia igitur Accnfotss habpnt remittere nexa irregularitas, flt nihilo minus papa, fle
peccata, utique oporte» m agnofcant ea, fic muta» magis ecclefia potest , imo fle de
fic Spiritu Ando duceote fonda ecdcfia con- fedo difpenfat in bigamis , non obstante
feffionem « ut ynsmittitar » focretam ftatuit pnrcepto prodidi apostoli t Unde dicit fan-Qvj*,» ·*·
dus dodor in 4. ducind tone >7. in refpoo- *
A ordfoevit.
Item drea Aeramentum ordinis videtur ec­ fione ad didam audoritatem Pauli.
• Quantum ad ea qua funt de neceffitate
clefia addidifle « Nam in primitiva ecclefia
erant 'duo tantummodo ordines, diaconatus , » Aeramentorum fle fidei , nee ecclefia nee
feiltoet, & Acerdottam.’Etfecundum beatum • papa potest difpenAre, fed in aliis qu· funt
Hieronymum idem tunc erat epifeopusfle fa- v de institutione apostolorum , cum ecclefia
cerdos, quoad nomen · non autem quantum <♦ nunc habeat eamdem potestatem statuendi *■TkM* '*■
ad rem, quod tamen nunc non efl. Item cir­ • fle destituendi quam tunc habuit , potest
ca Aeramentum diviniffim» euchariflis mul­ • pereum qui primatum tenet in ecclefia, difta videntor addita vel mutata . Nam forma Cn penAre: quapropter & Lucius papa difpersqua caUx confecratur , in nullo cvangeliftauvit cum Panormitano qui erat bigamus.
rum in propria forma verborum repetitur ,
Item Anda mater ecclefia docuit fignmn
fed videtur, per ecclefiam ex omnibus didis facratiffima crucis in fronte depingere , ipfe
cvangeliftarum compilata , fle in ea funt ali­ docuit in eodem figno benedidiooea fieri A*
qua addita . Etiam in confecratione hoftic cramentorum flt coufecrationes, pro defenfioecdcfia addidit hanc dldioocm , Enim. Ce­ ne flt contra infidias malignorum fpirituum
terum Chriftus inftltuit hoc Aeramentum , Al flt aquam benedicere , flt ea infonul mifle miniftravit poft ccenaqs, fle tamen ecclefia fcere. Ipfo docuit fontes baptifmatia benedi­
immutavit , flt ordinavit ut non nifi a jeju­ cere , pro congregatione fidelium , ad Aera­
nis de mane celebraretur flt miniftraretur , menta percipienda , ad dodrinam divinam
nifi in neceffitatis articulo. Imminente etiam audiendam , ad divina mysteria peragenda ,
errore de obfervatjone legalium , leo papa flt laudandum Deum fpecialiter ecclenas fe- Λ
prdinavit, ut pro tempore in fermento eoo* bricari, coemeteria ubi fideles fepelirentur, dc
ficererar, licet Chriftus confecerat in aaymo, exequias mortuorum facere fle omnem alium
ad quem ritum poftmodum, ceflante ditio erer-D
ecdefiasticum adinvenit
adinvenit,, quem per fin
fin-­
D ritum ecdefiesticum
rore , ecclefia reverta eft. Denique ecclefia or
er-­ gula explicare dies' nobis potius deficeret ,
dinavit ritum fle modum ad boc Aeramentum quam materia dicendi. In quibus immutatio­
celebrandum cum talibus orationibus, epifto- nibus faciendis , Anda mater ecclefia pro lo­
lis fle evangelist, fecretis. myfticis fignis, ve- corum , temporum , flt perionarum varietate
flibus Acris dr vafis confecratis , in ecdcfia, exemplum habuit a Deo, flt a Christo domi­
in altari, cum luminaribus, cum affiftentibus, no . Nam licet fides confiteatur Deum efle
flt aliis qu· pro devotione fle folemnitate tan­ omnipotentem , omnifeientem, sternum , ioti Aeramenti fiunt, de quibas per fingula di- variabilem , fle omnimode incommutabilem ,
fcurrere longum effet.
ipfe tamen immutabilis fit immobilis fecun­
Item ia pluribus qua apoftoli ftatuerunt , dum exigentiam fle diverfitatem temporum ,
fecundum temporum focceffionem flt temporum fle varias leges dedit ut aliter homo in sutu
varietatem fecla eft mutatio . Nam apoftoli natur· , aliter in tempore legis , fle aliter in
in concilio $. Hierofolvmis celebrato , quod statu grati· Alvaretur ; non quod tunc effet
habetur Adorum r-^ foblata circumcifione , alia fides quam nunc, fed una fle eadem , per
& omnibus quodammodo ceremoniis veteris E quam omnes justi ab Abel ufque ad ultimum
legis, ftatuerunc ut fideles deberent tantum- justum -Deo placuerunt
·
, quia fecundum apo­
modo abftinere ab immolatis fimnlacrorum , stolum, mm fides, unat· baptifma, unus Dfus
Anguine , fuflôcato , fle fornicatione , & omnipotens, & ita licet femper eadem fides
nihilo minus ftatim pofl pnsdidqm fublatio- manferit , ceremonias fle protestationes fidei
nem circomcifionis Paulus apoftolus circum­ ipfe Deus immobilis & invariabilis fecundum
cidit Timotheum qui ex patie Gentili natus varietatem temporum variavit.
faerat, propter vitare fcandalum Jodcoram,
Ipfe etiam dominus noster Jefus Christus
gui erant in illis locis , ut habetur Mtorum magister fle exemplum omnium aduum eccle­
16. Infuper hoc didum concilium de ceffa- fi· , in affumptt humanitate fuas fandiflimas
tione legalium, apoftoli flt fertiores qui erant constitutiones, & fua precepta , juxta quali­
Hierofolymis, adveniente Panto, propter fcan- tatem semporum pro informatione ecclefi·
irnmu-

F

S*3

ORATIO JOANNIS DE RAG0S1O Ο. P.

i«4

1
n immutavit. Nam ut hab^ur Matth. Io. Marci A* pauca·, nifi
tia tacita ac mystica traditf*.
ecclefiastico 'more , & reve- CSUUSTI
ciiun ?’
I;Uce 9· dominus Jefus Chriftus mittens m ne a patribds
”~
i«h 1 ftios difcipulos ad praedicsndum, precepit eis
* rentiori diligentia funt in mysteriis obfen·
ut non haberenr'facculum neque peram . Ac w vata magis filentio , quam publicam ferifunditer jracepit eis : Zn viam penitum we » pto . Gupifmodi funt immutuio (abbati Ac
pafchalis fiatis itatis , crucis figoatio , aqua
abienttf, in ctvttairi Sd^mritanmum nr antrave-

minus , mutata conditione tetn- At falis beaedittio , multorum praeceptorum
rxirum , Ac ipf^ domirius mutavit fua prece­ Ac ceremoniarum veteris legis immutatio t
pts
Ftenim iflante. paffionis tempore , quo multa quoque que nunc in ücrificiis fiunt ,
, benedlcum o^rtebat fua prrfenti» corporali fuosre- . ut
— &
-- forma
------- confecrationis
_----- calicis
liquere difcipulos. plurima exempla relaga- ttiones fontium . baptifmatis Ac moka hujufv>t. Nam l.ucx ii. an- Quand» mfi wi fine modi . quibus foil confuetudo ^niverfslis eOficrth & fine per», numquid aliquid defiut vo- clefi* «uttorjtStem tribuitt ., Ac fic est
ese etiam
? Heiponddrunt Nihil . Tunç Chriftus di- communio unius toeciei cujus immutationis At
pas Ac locus
ignorantur, Ac ufmt eis ; Mwc antei» Ar-> vobir , f»
auttor~Ac" tempos
-----------------ficrulwn . tollat, fimtliter (fi perm , Ac poft fcque ad Constantienfe concilium , fola ei rarefurrettionem fuam afeenfurus in oelum , tionabilis confuetudo At fandiorum dottorum
quos ante paffioncm fuam tantummodo ad Ju- comprobatio auttontatem /praebuit, quam postdeam miferlt . mittit in Univerfum mundum, mod um compellente adverûrioruœ instantia,
dicens Marci ultimo: he in mundum uruver- idem ûerofanttum concilium approbavit. Ft
ut postmodum , non ut confuetudo tantum ,
fii'n . <fi predicate euangelium omni créant'», Ac
firriliter Matth. ultimo ira Docete oeinai pen­ led ut statutum A< ordinatio ecclefi* uni­
verfalis veneraretur , ad laudem omnipoten­
tes barti\cntef **»». Acc. His nimirum exempli*
divinis, Ac < hrdli hominis, bnfla univerfalis tis Dei , qui <si benedittui in fecula fis.
ecciefia edotta . nihilo minus a Chrifto Ac M culorum
<
Ultimo vero At finaliter pro facili At ma­
Spiritu fantto diretta , cum fei.it nihil velle
Deum nec Chriftum dominum nifi falutem no­ nuali folutione diftarum aufloritatum Ac alia­
quas pro fe adducunt adverfam , notan­
ftram , Ac omnia price pt a . ftatuta, confilia, rum
1
Ac aha ad hunc unum dc folum finem ordina­ de funt diligenter feptem regula quar liquun­
tur
.
Primo itaque feiendum , quod quamvis t**·· mmri , prxdittas mutationes , variationes , flatu­
ra , ceremoniis fecit , Ac Patuit & ordm.iv.’. plures aueloritates ûcra feripri ra At etum
Si igitur ecciefia catholica tot Atlanta, dutta fanflorum loquantur indifferenter de commu- “”■·
At diretta s Spiritu fantto fecerit , in prete- mone fub utraque fpecie, panis fcihcct, Acs· ru·»
titjm fbtuerit . & ordinaverit . jufte , fan- vmi, non tamen pretendunt pneceptum , nec
dicunt
, hujufmodi communionem fub utra­
De . rationabiliter At fine reprehenfione , ac
1
fpecie quoad laicos effe de neceftitate faetiam in dic inis Chrifti & apoftolicis pr.vcc- que
<
ptis mutationes . & interpretationes fecerit , lutis, vel de praecepto Christi , Ac fic omnes
auctoritates adducuntur per eoa
qui» tam infimus & hebetis ingenii audebit hujufmodi
i
frivole Ac impertinenter, nihilque contra ca­
affercre ecclefiam . ex rationabilibus At ur­
veritatem concludentes , cujufmodi
gentibus canfis . non potuiffe communitmem tholicam
1
auttoritate» apostoli t. Corinth, ii. que
duplicis fpeciei mutare in communionem u- funt
1
ntus ? praecipue cum. nec fit de praecepto Chri­ indifferenter loquuntur tam de ûccr doti bus
sti . nec aliquod detrimentum incurrant non conficientibus, quam laicis t in quibus tamen
conficientes fic fumendo? Si enim immutave­ nullufn prreeptum exprimitur , ut plene pa­
runt apofloli formam baptifmi . quae dat cf- tuit loco fuo , dum do ipfis fuperiu* ageretur
fentiam facramento. taliter ut fi quis nunc in Di in fpeciali .
Secundo (ciendum , quod auttoritates tam »·*“*·
.illa forma, ftua ipfi apoftoh baptizabant, ba­
ptizaret . non effet baptifmus < quanto magis facre feriptura, quam etiam dottorum multo­
poteft ecciefia mutare vel tollere unam fpe- rum , facientes mentionem de communione
cicm , qua fe tenet ex parte materia, At ex fub utraque fpecie continentes in & prree­
qua nihil effentia facramcnti deperditur , nec ptum vel vim habentes proroepti, ut in pluri­
bus loquuntur, Ac funt intelligent!* de faceretiam fumentis gtatix ? Si tot A: tinta fatta
funt tam circa hoc facramentum quam circa dotibus facrificantibus , quorum est conficere
aha . auttontate ecclefiat . minim prefetto vi­ hoc facramentum , Ac fub utraque fpecie fudetur, cur etiam circa communionem & ufum mere propter perfettam fignificationem Ai rehuius facramcnti ecciefia non potfit (latuere prefentitionam dominica paiBonis, Ac mortis,
fpiritualis reiettionis complete . Ac' aliorum
ut lie vel fic fumatur.
Ft fi quaeratur , qur , aut ubi , aut quo que in hoc facramento reprefentantur . non
tempore , ante Conftantienfc concilium fuit autem de communione laicorum , quorum ca­
duplicis fpeciei in unam auttoritate ecclefi® pere Ac fumere est folum propter efficaciam,
fuis mutatio ? Refpondendum eft fecundum E Ac non propter reprefentationem , cujufmodi
Christi, qui iolis apostolis, quos
Aug ifimum, Ac habetur distinttione i. ca- est anttoritas
~ '
~
p»t. i. fcclefiasucarum , ubi dicitur ; quod in facerdotes instituerat, ptvcepit ut hoc fa­
>· ccclcliasticarum institutionum quafdam feri- cerent fub utraque fpecie in fuam commemo­
>< pturis, quafdam vero apostolica traditione rationem . Hoc modo etiam intelUgitur caput
·> per fucceffores in ministerio confirmatas . papa Gelafii , Comperimus: de quibus in lo­
»> accepimus, quafdam vero confuetudine ro- cis fuis dittum fuit fuperius.
Tertio feiendum, quod auttoritates ûntto- Tmi·.
»> boratas approbavit ufus, quibus par ritus ,
»· Ac idem utriufque pietatis debetur affe- rum. ft qua forte funt loquentes de hujufmo„ ttus. I t infra , enumeratis plurimis , de di communione fub utraque fpecie, restringen­
quibus auttor Ac locus At tempus ignorantur , di funt ad tCmpns illud , in quo mos ille in
fubjtingit hxc Ac aha in hunc modutn non «i. cie fu feryabaiur . Confuetudo enim ecciefia
qua
nnt. Nihilo

Se /

DE COMMUNIONE SUB UTRAQUB SPECIE.

ίόί

- y» habait ex caufii rttionabili originem, fi-. autetn multi d odores catholici dicunt
aww -ve fuerit generali» fimpbciter in toraecclefia,
munionem dtviniflim* euchariftic non tonfifi»·'*® Niqua lui P·*· notabili, urpote in ti­ cientibus fufficere fub una fpecie, ut in fupe>«υ·
na natione , vel.rtgno
(ire etiam in una rioribus o’iflidè oftenfum eft.
provincia , aut dioecefi . vim habet obligatiQuarto notandum , quo i sudoritares tam fanm legis & pnecepd , nec alicui particulari <r* feriptur* quam aliorum dodorum , quae
fcienter licet contra, eam agere , aut ipiam videntur facere mentionem <le fumptione hu­
f&a- fponte preterite in loco ubi communiter jus facramenti fub duplici fpecie , quoad lai■Μ*-·*·
obferyatur: unde dicit AugnAinu» ad Cafula- cos , vel indifferenter quoad omnes , duplici
n num presbyterum ( quod mos populi Dei <3c modo loquuntur, vel nomina reruni aflumen- ”
te», vel nomina fpecierum . Exemplum pri­
h ir.ftitua majorum pro lege renenda funt : Ac
h ficut pnevancatores legum divinarum , ita
mi, Joan. 6. Ni/i manducaverint cantem fihi
»» contemptores confuetudmum eeclefsaiUcarum homtnu ; & biberdit cfuf fanguinem, non habefit·» coercendi font . ·” Quapropter fi quis Inti­ tu vitam in vobtt . Caro enim & fanguis funt
nctum in orientali five Graea ecclefia Contra res facramenti , St ea quae ex naturali aut reamorem ipforum in uymo conficeret, pecca-Bli concomitantia confequuntur ad hec. Exemrct , ut dicunt dodores communiter , Ac e plum fecundi, i,-Cotrinth.
"
it. Quatielcumque
converfo fi Graecus apud nor ageret in fer­ enim manducabith panem hunc , & calicem bi­
mentato , propter diverfam confuetudinem ec­ bent , mortem demini Acc. panis enim & calix,
clefiarum .
qui vinum continet & pro vino accipitur, fi­
Quia igitur Chriflus ita fub duplici fpecie cut frepe continens pro contento, funt nomi­
difcipulis in ultima cena nnmlltavcrat hoc na fpeciernm huius facramenti. Inter has au­
Aeramentum , multi fequentes hunc ritum tî- tem locutione^ diligens k.lor hape diflcrennueruat , At in , multis ecclefiis mdiftindc . tiam attendat . quoniam in audoritate. que
quoad non Acrifidantes , habitus eft pro in- eft ex. terminis fpecierum , nunquam aut raro,
variabili confuetudine, At pro lege ; nun­
inveniet notam prreepti aut terminum vim
quam tamen hec confuetudo mmiftrandi lai
pracepti habentem , per quam poflit depre­
cis fub utraque fpecie fuit m ecclefia omni­
hendi , quod hujufmodi fumptio fpecierum ca­
mode generalis, quia etiam tempore apoftolo- dat Ac obliget ad praccptum , ad joftendenn»m legitur Adorum r. quod erant ptrfeve- dum quod hujufmodi fumptio fub utraque
rantes fideles in dodrina apoftolorum , At C fpecie non eft de neceflitate falutis, Ac per
communicatione fradioms panis, Ac orationi­ confequens de pracepto dominico .
bus , Ac in fine capitis , quod erant tjdeles
Quod 1'1 forte in aliqua audoritate dotions
frangentes panes circa domos quotidie, quod ahcujus repertum fuerit, ad pracedpntcm im­
utique de pane facramentali dodores inrtlli- mediate regulam recurrendum eft, vel faltem
gunt, Ac fpecialitcr magtfter hiftoriarum in hi- ad eam quz in loco ultimo adducetur , qu*
florus fcholafticis , ubi nulla mentio fit dc vi- eft finalis retblutio omnium . In audoritate
no aut potu , nec eft vcrifimile quod in tan­ vero qua conflat ex lenninu rerum, torpe ,
ta’ re ab hoc rittt ecclefia tam generaliter re- imo firpiftime repetitur praceptum , vel in
ccfliflet, nifi in aliquibus aliquo exemplo pro­ propriis terminis, vel in rquivalentibus . ficut
cedente dedi'do ex apoilolis Ac primitiva ec­ patet in primo exemplo, Mjî manducaverint,
clefia > etiam rationabilibus Ac necefiaros cau­ Acc. fi tamen de facramentali manducatione
dida audoritas mtelligatur , ad declarandum
lis concurren<’bus.
Audoritate
igitur loquentes fub pracepto quod cx pnecepto divino tenetur quilibet fi­
de latcls , reftnngend* funt ad tempus, Ac ad delis Chnftianus rem utramque hujus facraecclefias in quibus hujufmodi confuetudo pro Γ) menti fu mere . five fpiritualiter , five etiam
lege habebatur , qm confuetudine ceffaiite > realitcr , fecundum quod in favramenro con­
cedat obligatio huiufmodi audontatum A< ve­ tinetur : Ac cum utraque res vere,Ac integre
titas , quia quclibet audoritas vera ex caufa lub qualibet fpecierum contineatur , perfetantum ; celTante caub ventatis ejus, cedat dc adimplet praceptum quicumquc fub uventât Ac allegatio ejus, ficut ifta. C.hrtftus traque vel fub una accipit fjiecie. quu prae­
eft incarnandus , quandoque fuit vera . quia ceptum rem . non fpeciern determinat . Et
caufis ventatis ipfius erat futuri temporis quod per han< advertcntiam rnult* audoritates Ac
nondum advenerat . fed |am . futuro pro tunc rationes adverlariorum evxuar.tur , imo ipfo­
tempore adveniente , Ac Chntlo nato , cauta rum totale A. principale fundamentum , fciipfius veritatis ablata eft , Ac per confequens licet , ΛΊβ manducatentu , Acc. penitus cipia pro nunc remanet falfa , quia non eft ve­ neuatur.
ra ; Chriftus eft incarnandus . Cum igitur auQuinto fciendum , quod in audoiitatibus Qu*«ta.
facra feriptur* Ac fandorum per manduca­
doritates hujufmodi dodorum non erant ve­
tionem
corporis , Ac bibitionem fanguinis , in-,, /
re , nifi ex confuetudine, vim legis Ac per­
cepti habente , celTante co.ifuctuOinc , eorum Etelhgitur in generali fumptio utnufque, quod
utique ita vere Ac integre fit fub uni fola
veritas ceflabat Ac allegatio.
Et valde diligenter eft advertendum , quod fpecie, licui fub utraque , cum fub qualibet
nullus dodorum catbobcotuin per adveriario» ipfarum per fe (umpta, totus Ac integer Chri­
allegatorum ( Ac ita credo de omnibus alus lo- flus, contineatur, ut declaratum eft. Et ctquantibtit de hujufmodi communione fub u- iamfi ad proprietatem locutionis attendamus ,
traque ) dixit eam indifferenter quoad omnes non proprie fanguis in calice bibitur, fed fola
effe de pracepto Chrifti, aut dc neceflitate fii- vini fpecies., cum fub fpecie vini eumdem
modum languis Chrifti habeat exiflendi, quem
lutis , ia quod una fpecies non fufliciat fine
alia: nec aliqua audontatum per adverfarium habet omnimode fub fpecie panis. F.tenim fi­
adduAarum didum praccptum Chrifti inten­ cut fub fpecie panis fanguis habet elTe intra cor­
dit quoque modo aut prétendit, E contrario pus Chrifti. Ac intra vena* ipfius inclufus , fic
III
per
Coital. General. Tom. XXIX.

967
ORAT. JOAN. DE RAG. O, P. DE COMMUN. &c.
868
per omnia & fub fpecie vini . quia non eft A fueritque dirta confuetudo per generalia con- effirfus extra corpus , aut a corpore divifus , cilia approbata & declarata , non efle contra. awwo
*MHO
CflstsTl ficut per fpecie» deiignatur, in memoriam do- divinam voluntatem aut Chrifli
—
praeceptum , caatrrt
.
.
M».
minie* paffionis Sepe itaque feriptur* fit do- manifeRum eft, omnem auctoritatem
' '
cujudores fanrti loquentes de hoc facramento, e- fcumque dortoris , iquantumcumque fanrti ,
tiam fecundum quod fub una fpecie contine­ aut ingenio & lapientia pnediti, contra hanc
tur , utuntur manducationis & bibitionis ter- conftietudinem dc ftatutnm ecclefi* nihil pofminis' pro fumptione . ad Jignificandum fideli­ fe concludere, quapropter fi adduceretur ali­
bus . quod fub una fola fpecie panis fumant qua aurtoritas , cui per aliquam pnedirtarum
corpus & fanguinem Chrifti vtrum vere & regularum non poflet fatisfieri ad plenum ,
,
realiter , & non alitdr fub ambabus , quam maxime propter proterviam adverfantis, refub una earum . nec magis efficaciter .
fpondens fidelis catholicus ad hanc ultimam
Sexto etiam inteliigendum, quod multi au- regulam . tamquam ad portum tutiffimum ,
confugiag, quia unico hoc eoeiefi* Sole, ut
rtoritates facientes mentionem de communio­
ne laicali fub utraque fpecie . potius fpiritua­ ait Hieronymus in difputatione contra Luciliter intelhgende funt, quam facramentaliter, R ferianos , omnium adverfariorum argumenta­
nt de multis patuit. Quando enim facerdotes tionum rivulos facile poterit deficcare . Ad
in altari in confpertu populi conficiunt fub laudem omnipotentis Dei, & exaltationem fi­
duplici fpecie , êc fimiliter fumutjt in memo­ dei catholic* .
riam dominice paffionis , tunc populus afliftens
fide & devotione manducat & bibit & cor­
Λ hic finis efl pofinonts & ,efponfioms mopus & fanguinem domini fpiritualiter in fin- P'firt Joannis de Rapufio fan iit the<dogia proceritate fidei. per recogitatiohes bonas & fan- fefons , ordinis fralrum predicatotym , fuâa MS
ditto martas meditationes. mafticando & hauriendo o- farm pence,ili Rajdf'nfl concilio ,
!.>!»· i·
rc cordis, & fe Chriflo uniendo per affertum frf” Joannis de Rt^ht^ano Rober.n , in αηκ-ulo
amor’* - Hunc mr-dum artualis manducationis rommunionis fub utraque fpeue, αηηο demm
R MI· tr»· fpiritualis, qui tertius fuit fuperius affignatus, MCGCCXXXITI.
<l'
tangit Auguftinus. Ut quid paras venirem tu
dentes ? Crede & manducafli : Multe aurtoritates intelliguntur de modo fpiritualis mandu­
cationis fuperius fimiliter tarto , fecundum C
quem modum illam audoritatem, Nifi man­ ÆGIDII CARLERII DECANI
ducaveritis carnem, &c. exponit Auguftinus ,
ut clare oftenfum eft loco fuo.
ECCLESIJE CAMERACENS1S
<Γ<<ν·.
Septimo & ultimo notandum , quod nulla
•uftoritas cujufitimque fandi aut dortoris ha­
ORATIO,
bet efficaciam ad aliquid probandum aut con­
cludendum auiheniice in aliqua materia fi<1 liu aut falutem animarum concernente. nifi Qua refpondit per dies quatuor tn condita Ba­
fileenfi ari articulum fecundum Bohemowm ,
in quantum dodrin* ecclcfiaftic* congrueret,
de compendis peccatis publicis , quem qmijw-1
aut·ab ecclefia approbaretur: ubi autem con­
fuit per biduum Nicolaus Taborita :
trarium fit diflbnum haberet aliquid , totum
ut falfum repudiatur
inutile, <St hoc ideo,
Udiftis reverendiflimi patres . illuftnffime
quia non dodnnæ dodorum ecclcfia lubjici, celeberrimi . inclyti & dotur, fed e converfo dodrina ipfuiun» ccclefise
_ _ princeps
.
tamquam indeficienti regule, quae err.irc n<*nD^iflimi viri ,> venarabilefque oratores regni
, profundam , praecellam & veram
poteft , ut clariflimc monflrarum efl m iapi- Bobemi*
”
tulo hujjfmodi materiam declarante . »> t ude politionem de communione diviinfltinx ei>»· Λ Auguftinus contra epiftolam 1 'undamen- charilliat , per quam oftenfum eft , non effe
»· ti: Xon folum dortrin* dodorum , fed ο­ de ncceifitate falutis. ncc preceptum a Chri­
ι· tum ipfi evangeho praefertur ecclefia : evan- flo falvatore quotcumque non conficientes fanpeho non crederem , inquit , nifi ine ccclc­ ilam communionem accipere fub utraque fpe­
fix audoritas commoveret . Etenim cum plu­ cie , fcilicet panis & vini . Jam precor patien­
ra repcrianrur fcnpta evangelu, quam qua­
tes» aure· commodate , facite quietum Alen­
tuor , ut puta Andre* , Thomi, & multo­ tium , ut dum fermo, qui ut fpert», de'rega­
rum aliorum, illa nihilo minus obtinuerunt libus fedibus venit, in hoc divino coetu libe­
audoritatem , qux ipfa ecclefia approbavit , & re currat. nullus fubtilia fperet ab ore dicen­
illa reprobata funt, quas ipfit reprobavit. Qua­ tis ; neque fubefl ingenium, neque hoc patitur
re & omnes dortores ccclcfix fuas dortrinas materia. Debet , fi philofophorum dirta me­
mento ecdefiae judicio fubmiferunt, & fub- mini , termo rei efle fubjertus , non res ter­
mittunt quotidie. Sic λ Paulus ad Galatas a. moni . Unde cum de punitione peccatorum fu­
ut in________
moralibus
, typice
non obftante quod evangeliiim fuum a Chri- tura fit oratio ,. in
...ea
_ _____
_ ______
~
fti revelatione habuiffet , tamen ut giithenü-E& figuraliter procedendum eft. Cum manu· ad
caretur, attendit cum Barnaba Hicrufatem , opus ponere têntavi, quorfiun ocuk*, quorfum

A

ubi pro tunc ecclefia principaliter relidebat »
fic contulit cum illis , fcilicet apoftolis , fit aIns in quibus ecclefia confiftebat , & feorfum
cum iliis , qui videbantur efle aliquid , ne
forte in vacuum curreret, aut cucurriflet.
('um igitur ecclefi* confuetudo obtinuerit
generaliter a multis retro temporibus , ut non
laetificantes fub una fpecie communicent ,

articulos digitonun teribentinm , quqrfum de­
nique animum volverim pavidus nefeiebam .
Obtulit fe lata materia , Λ anguftus erat lo­
cus ingenii , fparfa vafde , & colligendi vir­
tus non arat. Quodque cum necemtatem rei
intelligerem, quod in ea pendeat falus orbis,
& fignanter catholics ecclefi*, ultra quam
credi poteft , timor & tremor venerunt fuper me,

».

I

i

86»
DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM .
87o
& contexerunt me tcneb/a . Ea propter portu- Lita eam zelus cxuftu peccat» m medita'ione — - tMuni
* demino, ac oriretur mihi fol verita- permanet , lucidus eft , non orit. non laborat, swwo
w
tis , at pergerem ad opus meum. fit ad ope­ fed umenin ardore crefcit, de qJo Propheta *^7^’
rationem meam afqqe ad vefperam, id eft 6- pfalmo ;8. /n meditatione meti cxardefiet ignis.
e nem hujus ââus , ftc din : /tevela oculas
Çuis vero fucocnior & ollo faber eft qui fufmeis , <ÿ* czmjîrferefo mirabilia de ■ lege tua ,
flavit fub ea -prunas P ipfe cll venerabilis pro­
pfalmo >ι8.
ponens articulum dc punitione peccatorum ,
(
Non miretur aliquis, quotNrevdationem pe­ prunas rationum fu aram-ftc aufloritatum cum *
to Acutorum : pro regendo uno populo rex retulit , fufflavit. qusm creans dominus advos
Salomon (apientiam popofciti ut fciret introi- mifir , ut ollam ardcntenhamplms fuccen^eret.
*■**'*■
turn St exitum fuum. Et ego vermis & cinis De quo Ifaia ait H rapite i £cce ego cre>nt fepro reparatione populi univerfi lumen Capien­ Xbrum fuffiantem tn igne prunas, .d- proferentem
tis non quaram? Ille de populi circiimcifi fe- vas m aptu fuum, adeo diledus meus faber exgimine aâurus erat, nec in viribus fuis fuit fufflavit. ftc prunas fuccendit. ut olla ipfa pe­
cunfifis* ; & ego pro falute Chnftianorutn, pro nt) refoluta liquefeat . Sed ficut cum videt oquibas dominus aoftef Jefus Chriftus fàagui- B pcririus flammam excrekere , ut vas proferat
nem fuam fudit , pro pace & unitate labo- in opus fuum , aquam mittit in ignem, neque
rem^aflumena. ut qui conjunxit duos parietes tamen fucccndere definit , ita cuin zéltim ve­
Judarorum & Gentilium, in uno angulari lapi­
nerabilis proponentis admodum vehementem
de Chrifto Jefu, fungat St nos in vinculo Spi­
viderem ad combuftionem vitiorum. timens
ritus & cantatis . Sperabo in virtute mea ? cum vitiis etiam ipfius. olla uftion^n, aquam
magna certe mihi cura eft vos ftc hoc fimo· moderationis huius ignei zeli ut alter faber
fum atque inclytum regnum Bohemia , Gal­ mittere curavi, videram equidem quoniam flam­
lis meat regioni olitn amicum . conciliare ik ma ultra fornacem effundebatur cubitis multis,
focixre in foedere fempiterne pacia , & ut, u- ftt fucccnderat eam valde, unde ego intelligent
nanimes decaetçro habitemus in domo domi­ omnem exceffum pcriculofum . imo utile in
ni , unde ipfot dileflos pi opt er Deum vene­ vita effe. Ne quid nimis , preterea quod ma­
randos nuntios Bo hem orum oratores velim , ut le mimfttat omnia impetus, foetus officio1, dif­
fi aliter ia piam quoad aliqua , quam ipfi in ferenti nunifterio , prrparavi antidotum , aquam
articulo de puni none publicorum peccatorum , ad ignem attuli , ut aliquid ex ambobus noaon moveantur earum refides annui
neque C bis medium fieret ; medium enim amat do­
enim ad rofas venitur nifi per medium fpma- minus
flat medius venientium ad baptifi
rum , nec melquis re pe net , nifi fe mgeffe- mum : Jefu» in medio dodorum eft · in medio
rit exercitui apum , neque in difficilibus niti duorum aut trium congregatorum in nomine
poft difputationem veritas lucebit. Si in hoc fuo in medio difcipulonim fuorum . dum di­
non fit modicus labor, non erit tenuis glo­ xit , pax vobis. Non eft ergo pax nifi in medio.
Igitur extremitatem venerandi proponentis
ria . Aperui oculos mentis.
Peso patres dignitfnni, quoniam villo mihi ad medium lentabo reducere , ut ad pacem
oftenfa eft , & eam non plene intelligo , cala­ veniamus , tunc in camino ignis erit , ut in
mitatem ecclefia mente revolvens , cum fuper propria materia , dum purgatis vitiorum robi­
jtm. i.
eim p|orJrem planflu magno, ut alter Jcrc- ginibus fl< combuftis . ignis catleftium d e fi de­
mias , vidi ollam fuccenfim & faciem ejus a norum ardebit fu a viter , hunc dominus fufeifacie Aquilonis. F.t quoniam intelhgentia o- tat . hunc dominus agitat , hunc fuccendit ,
nt pus eft m tali viftone , dixi Deo: devela ·- de quo ipfe loquitur I nez- 11. Ignem veni
*
culos meos , fp confiderabo mirabilia dt lege
mittere tn termm , ftr quid f-lo nifi ut ardenti
tua . Dicam tamen ut intelligo, quanam iit D ideo ignein mifit in terram quoniam juxta ver­
haec olla , que fuccenfio, que facies contra ba legis . Deus igms confutuens eft , Deus ofaciem Aquilonis . Olla ifta hujus lacrofanflse mul.it >r qui m rubo aident i apparuit > qui du­
fynodi, nec non & horum venerabilium o- rior fuit populi m columna ignis per noftem :
ratornm Bohemia cogitatio eft . in qua ut m tunc impletum eft verbum evangelic· prophe­
olla , concepta & avifata reponuntur . Siqui­ ta llaia re. £nt Itunen Ifmtd m igne, CP fan·
dem intellectus poffibilis eft omnia fieri , ut llu> ni flumma igim , luceat ignis ifte obfecro
agens omnia facere .· fuccenf.o, ardor ftc ze­ domine in corde meo , ut revelentur oculi
las eft ; facies , que anterior pan eft capitis, mei, ck confiderem mirabilia de lege tua, ar/m i.
intentio non incongrue accipitur . Aquilo re­ deat ad confumpuonem peccatorum , ut ver­
gio frigida ftc ficca , a qua, ut Jercmias pro­ ba ignea proferam , ftt fit fermo meus ut facapheta teftatur, panditur omne malum dc pec­ la ardens, ut ilio ollam cordis per venerabi­
cata . Carent enim calore grana , di humore lem proponentem fupra modum , quantum in
pietatis.
fe fuit, iuccpitfilm , nec furere faciam , nec
Cogitatio itaque hujus facri concilii & pne- exftinguam , fed afperfitr aqua moderationis ,
fetuium venerabilium oratorum Bohemia fuc- E fervorem cordium in coneflione temperet, ftc
cenditur, & hujus cogitationis intentio verfa ignitum eloquium frigida commoveat, quate­
eft contra peccata in olla cogitationum ve- nus reformatione fandr ecclefia ad Dei laudem
ftrarum , patres eximii , Ôc viri venerabiles , pcrafla, zelus domus Dei ultra non crepitet,
profeflo comburuntur, quoniam adverfus ea nec prunas denuo fufflarc’ neceffe habeamus
zelus aflfefluum vcftrorum commotus eft . Sed in .prafenti ; fed luceant fidelibus quafi lumi­
quemadmodum igni» in aliena materia oris naria in firmamento , ftc tandem in lumine
& crepitat » tu quamdiu in peccata zelus ac­ fortis ianflorum fulgeant ut ftellc in perpe­
cenditur, turbidus eft ftc inquietus. Et ficut tuas seternitates, praftante domino Jefu Chri­
ignis in propria materia jam non ignis , car­ fto , qui eft lucerna ejus , qui cum Patre ftc
bo , aut ignis flamma , fed ignis lux eft non Spiritu fanâo eft Deus benediflus ut focula
urens , fed lucens , non agitata , fed quieta : foculorum . Arnen .
liia
Ad
Cmo/. Qtatiui, Tom. XXJX

♦ 871

OR. ATIO. ÆGTDII CARLERH.

871

wntaus materi* fecun-A fe frui utendis, libro ÎJ. quasft. Ambrfeiua
Peccatum
est prrvari- »nxe
-uattTi **’ arncu**’ qui eft de punitione peccatorum , lk -peccatum
------------ diffinit.
J Æ ‘ "
--------cwsirri
nuper pro parte venerabilium oratorum.incly- ., catio fegi» divinae , fe c nleftiatr 1 no bed i en­ CNRIXH
ti regni Bohcmi*-propofiti venturus ,vfe ve-\ tia mandatorpm . Anteimus peccatum eft C*' fl4 < , »».
ritatem juxta vires oftenftims , unaniHprote- rentia débita: juftirt* ex propria voluntate at>‘>· m··
o,* *·flationem , unamqae fupplicationem ut com* procedens. Quoniam vero formate peccati eft
ponerem , ratio judicavit . Proteftor , quod defeflus a rcâitudiuç ; reflitudo autem por
μ
jam dicenda fubmirto correflioni , & emen­ effentiam eft Jex rterna participata in refla
dationi "hujus facne fynodi Rafileenfis , affir­ ratione -. Fojmi peccati eft exorbitatio a lege
mans quod affirmandum diflabit. negans quod Dei. aut reda ratione ; fe hic receffus a refhtunecabit , a fua confcflione nullatenus, quam- dine debita, ponitur ih omnibus defcritiorùbut
A
Auguftini. Eil verum quod eti.i'm ponitur mate­
diu vixero , difceffurus . Sqpplico cum omni
reverentia , ut dicenda univcrfi cum ortuu riale ,peccati fcilicet aclus . Itaque omne* defmanfuctudine’ fuicipiant. fcientes quod neque chpnones peccati ab Augustino dat* compleanimo turgido vel indignanti, neque* temera- \ fluntur materiale & formale . Deicrvpcio *Am·
rin propohto , fed in fpintu lenitatis . fe in E aroiii dicit fotum formam & caufam deficien­
vifcenbus caritatis zelus domus Dei hanc far- tem , ex quod illud formale procçdit, cum dicit
,
cinam me fufeipere coegit.
a voluntate procedens , a voluntate fcilicet
Audiftis . patres rcvcrendtflimi, inclyti do­ non efficiente. fed deficiente, cujus defieflue
mini . at vtri percelebres, prolatum articulum eft caufa carenti* rectitudinis debit* ineffe
fub hac forma : Peccata mortalia publica , & aflui, qui dicitur culpa aut peccatum . Hec
quantum rationabiliter fieri poteft, privata, adifla funt , quia quia nominis eft principium
licque deordinationes legi Dei contrari» , in doflrin*. Inter ceteras dcfcritjones, illa que
communitatibus Chriftianorum , fe quolibet fta- eft Ambrofu , videtur bene propria, quia for-.
tu eorumdem , debire juxta diflamen dryin* malis, fe illam accepit proponens articulum.
legis per Christi fideles tam fpintuales. quam
Secundo notandum , quod peccatum dici­
foculare* , piou' eongruit utritque , funt cohi­
tur publicum , quod habet fafb evidentiam,
benda , corripiend i , caftiganda , &. pro porte quod probabiliter negari non potefl . Prava­
ab eifdem propellenda . Deducendo enim pro­ rum vero., quod caret tali evidentia fafli,
ponens propter Chnftum dileftus , tnulta in- quemadmodum dixit proponens .
/
feruit, fcilicet de poteftate legis humane, perii
Temo notandum , ad tollendum cquivocaqttos , fe quando peccata publica fe fecreta . tionem m fequentibus quadruplex eft judi­
quantum fieri poteft . fm» corripienda . de pec­ cium . Quoddam eft dlfcuffionis , aliud eft
catis przlstorum fe facerdotum . de indulgen­ condemnationis vel generaliter diffinitionis fe­
tiis , abfolutionibns fe donfecrationibus , de cundum qnod eft aflus juftiti*. Ahud com­
peregrinationibus , fe venerationibus reliquia­
parationis , alifcd affeflionis. De judicio difcufrum , & exceffibus circa illas , de plqribu» fionis feu difcretionb offender»* apoftolus quo­
foeteri bus alus intnnfecus fe extrinfeçus con­ modo homo debet fe ipfum probare, ait :
Quod fi nofmetifoos dimdkeremvs, new utique 1. Cr. «■
tingentibus facerdotes ipfos & alios fideles ,
Materiam igitur hanc latam fe fpatiofam àd jminaremur. De iudicio comparationis , quo »tlm tiaftatu
tria punfla breviabo. Primus ent de punitio­ liqui judicari dicuntur, quia reipefhi aliorum
aliqui judicantur, ut loquitur Alexander do
ne peccatorum publicorum , dc veritate te­
nenda circa unam fpecialem materiam huic pro- Ales in $. icribitur Matthei s a. Ktri Nisum- »'«·»·
pofito aliqualiter attinentem. Secundus pertra- m forgent in fo£do cum generatione ifta , d*
flahit, per quos fieri debeat peccatorum publi­ condemnabunt eam , quia pernitentium egerunt fe
corum punitio. Tertius fatisfaciet pro porte ra- Γ>gradicetrone fena , & ecce font quam Jonas hic,
Begin» Juftn forget m tudscso cum generatione
lionibus per proponentem induflis, & erit de
aliquibus inc'denter per eum expofitis , fe ex­ ifta, tf· tondemnabit earn , quia venit a fimbut
ceffibus narratis, cum mdiflione, ut circa h»c terra videre fofoentmm Salomonis ; CT ecce ffos
fiat debita per reformationem provifio ,
quam Salomon hk. De Jedtcto afleflioni· MatQuantum ad primum de punitione pecca­
*h*i 19. Jvdkantet /1. iribus Jfraei. Et ifta ditorum privatorum, non eft magna difficultas, flinflio utilis er it ad propofiram in fequenmaxime ut in articulo proponitur . qnia di­ tibus da conficta ratione peccati tècuodum fe,
citur : Et quintum rationabiliter fieri poteft fe in oomparanone ad fubjeflutn, noneflimaprivata. Tamen de illis aliquid dicetur in pro- tiiis dtstinflio ut in fequennbns cohibitio ad
fecutione materi» de punitione peccatorum peccatum in fe referatur, correflio autem, psipublicorum . Notandum ergo quod peccatam nitio Ac propulfio, ad peccatum in fubjoAq ,
mortale multas habet defcnptiones, non enim id est ad peccantemhabet definitionem dicentem quid eft. Nam
Quarto notandum , quod duplex corraâio;
multa funt entia non habentia quidditatem vel quidam est aflue justitua pro cohibitione pe·effentiam . ut funt privationes fe negationes,*»*, alia est caritatis ad confervattemem corv
fe fic deferiptiones peccati mortalis funt fex- fcientue, fe hoc iterum ad tollendam asquivoo
mones majoris declarationis . Jta dantur a tionera in tollendis non erit impercinem. Nam
beato Auguftino quatuor de/criptiories pecca­ fiepe propter idemtiatem nominis oonvobt qnis
ti mortalis. Primum, peccatum mortale eft, de una in aliam.
diflum, faâum vel concupiram contra legem
Exordiendo igitur ab origin· legum, fit
H.n.“
* Sccun<*um » peccatum -eft voluntas re- h*c propofitio t. Pratoda «t tex mrrna in ,r„.tri,
SIX® » m tinendi vel confequendi quod juftida retae, fummo omnium prine^e , cum enhn mundat fo—.
axMtsî^· hoc dicitur librô de duaûis animabas. Ter- divina providentia regatur. neecCa catinau-

Ad declarationem

"Γ ">»?/'* ,inm ’ peccatum eft, negieflis rebus «ternis
e. ,λ i_>. st temporalia feflari , hoc dicit de libero arΙζίΙΤ*"’ b‘,no· Quartum, peccatum efl, uti fruendis.

bemanteefledjftamen praAteu* omnium ab eo
direflorum , in quantum a ratione prafhca artta
incrcateproce®t,utficfeaprovidenda in ipfom

ut

«F

tji
Dfi PUNI ΠΟΝΕ PECCATORUM PUBLICORUM.
874
m finem ultimum reducatur. De qqa dicit A ad hoc perducantur , vt voluntarie faciant
A WHO
*KRO
beatus Auguftinus in librq. de libero arbitrio-· quod a principio metu .mpleverunt. ~
Talis ve­
CTBtJTI
Lex qu« fumma ratio nominatur, non potefl ro difciplina eft difciplina legum . Hax ratio CHlIVI
• cuiqtuun intelligent! nifi incommutabilis *ter- tangitur a B. Thoma 1. 1. qu«fl. 9$. attic. 1.
naque videri. Et idem de vera retigiope di- in corjx're, H« dux vi* differunt , quia una
f^cit ; Menti nostra conceflum est videre legem fnmitur penes cognitionem , alia jicnet axo­
' veritatis immutabilem, fed omne immutabile nem . Ex prima ratione fcquitnr. quod mul­
dicitur eternunt : ponenda est ergo lex *ter- ta pra-cepta legis humane derivantur ex pnvna . Ab hac derivatur in nobis lex natura , cepto legis naturabs , Ac communiter per mo­
velut quadam participatio ejus , per quam dum d-terminatioms communium principio­
inclinamur ad proprios aflus ad finem vita rum , ficut ex illo principio legis nature ;
humatur . de qua fupér 'iUo ad Rbmanos a. Qui male facit eft puniendus ; derivatur pr*Arm geniti qua legem upn habent , naturals- ceptum . quod tali vel tali poena eft punien­
Λ ter ea qua legit funt faciunt, hufuftnndi legrm dus . Aliqua etiam derivantur ex preceptis
___ _ : legis natur* per modum conclijfionum ex pnn'nan habenfet fibi ipfis [uni lex . ____
Dicit oglofla
Ktfi non habent legem (criptam .. habent ta-BCipiis, ut ex illo leg* naturi. Nullum ma­
men legem naturalem , qua quifquis intelli- lum eft faciendum ·, derivatur illud præceptuin .
.·" git fit fibi confcius est , quid bonum , quid legis humane , Non eft occidendum . fcilicet
tnalum . Hac est impreffio de qua Propheta propria auctoritate- Et ea qux derivantur per
in pfalmo quarto : Signatum efi fuper nas lu- modern conclufionum ex prrcep'is lens na­
mew uultut tui domine . De hac etiam dreit ture . ficut cx principiis . vigorem hilient ,
non folum quia lege funt poma . fed etiam
h Augustinus in libro 83. ex ineffabili atque
»* fublimi rerum adminiftratione, que fit 'per ex lege nuunt . Quae vero derivantur per
» divinam providentiam, quafi tranicnpta est modum determinationis, cum non lint indufa in illis, ut lunt conclufinnes in pnrcipus.
w lex naturalis in animam rationalem .
Seconda propofido. Ultra legem eremam habent ex fota lege b-amana vigorem . Haec
r
& legem naturalem oportet ponere legem hu­ in fumma habentur a Thoaaa 1. 1 quaeft.es.
manam , humana enim ratio non potest par­ an. a in corpore . Et infra . quaeflione 99.
ticipare ad «plenum difllmen rationis divine, an. 3. & 4. oftendit , quod lex divina ordi­
fed fuo modo & imperfeAe ac fecundum ob- net hominem ad Deum , dc ad hominem Ac
fcuram reibnantiam, ut loquitur Albertus Ma-Cquod utrumque in communi pertineat ad di­
gnus . Ideo ficut ex parte rationis fpeculativx flamen legis naturae . ad quod pertinet praecc
per naturalem participationem divin* fapien- pta moralia determinare. Determinatio in hr
ti* inest nobis aequorum communium prin­ qine ordinant homines ad Deum. fafta efl ·η
cipiorum cognitio , non autem cujuslibet ve­ lege veteri per ceremonialia Determinatio ve­
ritatis , ficut in divina lapientia continetur ; ro in his quae ordinant homines adinvicem . fa·
fic etiam ex parte rationis praflic* naturali­ fla efl m lege ipfa per judicialia . F.t hujus de­
ter homo participat legem rternam fecundum terminationis ceremonialium & judicialium nequxdam principia cpmmunia , non autem fe­ ceflitas fuit, quia univertalta non movent fuf­
cundum particulares direfliones Angulorum , ficienter ad opus ■ unde ex hoc praecepto- Deus
que in ctenia lege continentur , Unde ne- est adorandus „ Ane particulari pius & religio
ceflc est quod ratio humana procedat ad par- fus affeilus nefeiebat exire in opus, fed aut.
"
ticuiarcs quafdam legum fanfliones . Et hx ut infpirabatur unicuique, ut failum efl ante

dicuntur lex humana . Sic dixere quidam , legem datam , aut expoli per ceremonialia
quod initium juris est a natura profeflum , fuit determinatum , fic adoratum eft , fic fadeinde quedam in confuetudinem , cx utili-D criticarum efl tunc : ideo etiam ex praece­
tate rationis , venerunt ; postea res a natu­ ptis : Λ >*1 furtum farits, Λ’υη machabent , Ar
ra profectas , a confuetudinc probatas legum fic dc aliis , qua funt legis naturae & mora
lia , fi non fuifliet determinatum postea , qua
metus & religio fanxit.
Igitur prima ratio neceflitatis legis human* pœna fur, aut moechus-, aut homicida. St fic
fumitur ex imperfectione rationis nostr* qux de abis , j«uniendus erat , judex non nifi pro­
de fingulis agendis non potest judicium ferre prio arbitrio poenam feiviffet infligere ; ideo
-ex foils principiis praûicis legis natur* . Et ut debitus ordo hominum adinvicem & pa·
'illam tangit S. Thomas 1. a. quest. 91. art. 3. cis o.do fervaretur, o^brtuit judicialia prccc*■ 1^eT' in corpore . Preterea etfi vi refulgenti* legis pta fuperaddere moralibus.
Videos exemplum quantum ad illud de ob,. i· cor». *tem* in nobis , λ fuper vultus rationalis
crearur* infulfi radii divini luminis, quedam fervatione (abbati , quod in generali , quan­
naturalis inclinatio fit in nobis ad virtutes , tum aM aflum colendi, morale efl, quoniam
perfeilio tamen est per aliquam difciplinam , Moyfcs non habens qua pœna puniendus erat,
qu* perfeflio praecipue confistit in retr^nen- qui ligna collegerat in fabbato , dominum
'do hominem ab indebitis delectationibus , aci h confuluit . Et iterum Jofue fuper furto · Aquas, proni funt homines , maxime juvenes . chiot , quod non (implex furtum yidcbatur ,
Ideo necefle est hanc difciplinam haberi ab fed funum de anathemate Jericho , rcfponfum petiit a domine Quoniam « vert* ceremoalio . Et quidem in bene difpofitis ad vir­
tutes ex bona diipqfitione natur* , vel con- n.alia legis veteris funt mortua & mortifer i,
fuetudine , vel divino munere , fiiflkit difei- At judicialia ejufdem mortuaneceflie fuir fub
plina paterna , qu* est per 'monitiones in lege gratis efle ieges humanas, quæ preccpta
pronis vero ad' vitia , qui verbis non fa­
moralia legit divine & naturalκ per deriva­
cile moventur , neceflaria est difciplina coa- tionem ab illa determinarent . Alioquin judex
fliva per vim aut metum , ut faitem fic homo f*pe nefeiret furem , homicidam , adul­
male tacere defistant , dentque ceteris vitam terum qua poena puniret ficut fcietu quod
quietam , ôt tandem mediante couiuetudine , currendum eft , led nefdens quo curfum
dln-

ORATIO ÆGIDÏI CARLERII
676
«
lita funt , ut m>n dcfpiciantur leges human®, » libidinibus . hem dc rolerantia^Judeorum
■«»
fed omnirto teneantur neceffari» . que tan- fcriptutrt cfl Pfahn. LVHI. Domtntu ofitn&t
> ne ocdéui eoj. Et
tum bonjt funt , quantum divine legis reCli- mhi fuper immtcof
tudincm & juihtiam imitantur .
tamen funt mali igmr , &c.
Ί crtia propoiitio . Quamvis omnia peccata*
De hac vero tolerantia tic dixit Thoma* a. *.
mortalia, dt maxime publica, fint a quoli­ ·· queftione x. articulo xi. in corporei Bubet fideli deteftanda, non tamen omnia pof- h manum regimen derivat uK a divino, &
funt puniri lege humana. Primam panem » ipfum debyt imitari . Deus autem q’uamvis
conclufionis fuppono ·. probo fic ; Ifidorus v. ·» lit omnipptens & fumme bonus , permittit
» Etymologici cap. xxi. dicit, quod lex de- » tamen üiqua mala Heri in univerfb , qu»
w bet efle honefta , giufta podibilis , fecun- » prohibete poffet ; ne eis fublatis . majora
» dum naturam , fecundum confuctudinem » bona tollerentur, vel etiam pejora mala
fi patri» v loco , temporique conveniens , β >· fequercniur . Sic ergo in regimine humano
»· neceffaria , utilis, manriefta quoque, ne <» illi qm ptaiunt reck > aliqua rftala tolerant,
‘
» aliquid per oblburitatem in captione conti- w né aliqua bona tollantur, vel etiam ne a»» neat f nullo privato commodo , fed pro » liqua pejora mala incurrantur^. Allegat ibi
»> communi utilitate civium conscripta. Ex" »> Auguftmuin lib. de ordine dicentem. Aufet
. ut fupra : Sic ergo infideles
hoc ergo quod lex debet elTc poffibilis fe­ >» meretrices,
cundum naturam & confuctudinem patri», » tolerari poffum. quamvis peccent , propter
dt ex hoc quod pro communi omnium fer­ » aliud bonum quod ex eis provenit , vel
tur utilitate, deducitur conclutio fic : Lex » propter aliquod malum quod vitatur . F.x
Eida eft hominibus fecundum eorum con- ·>
1 hoc autem quod Judci. ritus fuo obfervant,
em i ergo fecundum divcrfos hominum 1» in quibus obm pna figurabatur fidei veritas ,
>· quam tenemus , hoc bonum provenit, quod
, diverf» leges funt ferendae . imo
·’ teftimomum fidei noftr® habemus ab ho•fecundum varietatem temporum funt muta»'
” ibbu$ , quafi figura nobis reptæfentamr
d» .
quod credimus , & idem fuis ritibus tolo
Cum igitur non fit eadem conditio perfortorum & imperfectorum··.
aliqua fint pof-C ♦> ratur. Aliqpim vero intcdelium ritus, qui
fibilia perfcflis . quae non imperfeCftis ; legisla- 1 tui ventatis aut . utilitatis aderunt , ton
tor , qui multitudini praeeft , cui & fert le- 1■’ funt aliqualiter tolerandi ; nifi forte ad a>
gem , in qua communiter maior pars eft im. 1» liquod malum viandum , feilicet , ad viperfectarum , cujus iru»nrio eft cives fiicere bo. 1n tandum icaudalum , vel ditfidium , quod ex
nos , pofljbilia multitudini debet pnreipere: a- » hoc poflet provenire, vel impedimentum
lioqum faceret eos deteriores , cum tranigre- * ialutis eorum, qui fic tolerati "‘convertuntur
derentur pcrfcClionis praecepta . Ille ergo prohi­ » paulatim ad fidem : propter hoc enim etiam
bet a quibus poffibilc eft faciliter multitudinem » tmreücorum & Paganorum ntus aliquando
abftmerc , & qûæ vertuntur in nocumentum ” ecclcfia toleravit r quando erat magna inficommunitatis. Alia vero, qu» non funt hu- »
1 dehum multitudo. Haec ille ,
Item Gregorius dicit de Judais , ÔC habe- Uh.
«f,
jufmodi , tolerat & permittit . Hec ex Tho­
tn decreto , diftinâ. XLV. cap. Qui om·*
ma i. ii. queftione xcxv. articulo 111 in tur
1
nes fejhvitates fisas ficut hadenu» ipfi dc pa”
corpore . Si vero multitudini , in qua major
pars regulariter ,eft imperfectarum , difficilia tres tpiorum per longa colentes retro tempoperciperet . St aut minus gravia prohiberet , D, ra tenuerunt , hbcram habeant obfervandi cequia nimis vellet emungere , eliceret fangui- kbrandique licentiam. Item Augullinus pri­
mo dc hbcro arbitrio dixit : Lex humana
f t ,
nem rebellionis & contemptus, aut ttw bat to­
non poteft omnia qu» male fiunt punire ,
nis pacis .
>Gi>*· ♦·
Quod fi vinum novum , M ed , precepa vel prohibere, quia dum auferri vellet om­
perfert» vit» , mittatur in utres veteres, id nia mala , tollerentur etiam plura bona , St
j·
’eft, in homines imperfertos , utres rumpun­ impediretur utilitas communis. Propten i- t-ικ t
tur . 3c vinum etfiinditur , id eft ; praecepta dem eodem - lib. aitIfta lex qu» regendis
civitatibus
fertur,
mulla
concedit
atque
im
­
contemnuntur , ÔC homines ex contemptu ad
pejora mala prorumpunt . Hxc ex fanrto do- punita relinquit, qu» per divinam providen­
i. s»· *· flore accipiuntur. Unde furta , homicidia , tiam- vindicantur i neque enim quia non om«
adulteria , <£"<. qu® conturbant politiam , & tua facit , ideo que facit improbanda funt.
a quibus multitudo faciliter abftinere poteft, Verum, fi non omnia mala publica poffit
humana & civilis lex prohibet . Simpiioem poenaliter punire, punen prohibet omnia &
autem fornicationem , aut fimplex meretri­ punit que vergunt in aborum nocumentum __
•cj-Em politia . Nam Auguftinus, ut Alexander
**"
cium , fi fiat vis in verbo . licet fit p«c_ tum mortale , & divin» majeftatis offienfivum recitat in fuo 111. ponit in lib. de decem
tolerat. Nam per ipfum non turbatur poli­ chord, differentiam inter Aagitiofo· dc fatia . nec plebium multitudinem lufibus, deli­ cmorofos ; & dicit , quod fiagitiofi font, qui
ciis & voluptatibus deditam facile eft abfti­ peccant in fe ; facinorofi vero , qui peccant in
nere . Dicit emm Hieronymus in epiftola alios , cis nocendo. Et contra talth. qui no­
ad Oceanum ; Venter mera cftuans cito def- cent proximis, date fum leges, ut cito de
pumat in libidines" & quidam, Proximus, mediis raptantur , uti fdhtet bat velut mem­
ait , a l ibero patre intemperanti» gradus bra putrida in corpore fbcietat» humane. Et
eft. imo punitio pvnalis hujus peccati oc- ideo a fbcietaie funt abfeindendi.
Ptopterea fic dicit Ifidorus v. lib. etymoks- tea^m tik.
cafionem daret majoribus criminibus , & pa­
raret in politia grave fcandalum . Item Au- gici ; Fartas funt leges, ut earum mera huma- ’■’*■**
guftinus de hoc peccato loquens, lib. de or- na coerceatur audacia , tutaque fit inter im­
*
dîne , ut Thomas refert , ait . Aufer mere- probos innocentia, & in ipfis improbis formi­
dato
87^

dirigeret, numquam^inchoareto Hec ideo po- A » ttices de rebus humanis , turbaveris omnia -

ANNO
CflrtW

877
«77

DE PÜNITJONE PECCATORUM PUPLIÇORUM.

878

—1
—dato fupplicio refrenetur nocendi facultas. Co-A loquitur videantur Idne Perecynthi* marru.
Cnats^i
interdum lex humana nonnullos legem e- Sicque , • legem humanam ovilem tkn de
■· - 1 van^eheari obfervare -, fecundum quod dici- bet, ut '?in ficut luitum , hec peftis maneat
tur Luce xtv. £xi in vies & f-r+t , & com- in urbibus , fed tamquam malum . licet mi­
* **·
pelle -intrare , ut impleatur domus mea . Et nus > ad vitandum majora -, ita ut quantum
c0, infolentia reprimatur, nec >n lohoc teflatur beatus Auguftinns ad Vincentium poffibile
.,
.
1
»» Domtiftam , dicens. Hec satem primitiis* co permittantur meretrices marvte, ad‘ quem
»· fententia mea erat ,' neminem ad unitatem patear aliunde
....................
licitus acceffus
"
. Propellantur
♦> Chrifti eflic cogendum : verbo enim agen- ergo omnino a domibus mct-hanicoriim . ftu” dum, difputatione pugnandum , ratione vin- farum , & locis balneahbus ;'ne fub preiex►.· cendum , ne fiflos catholicos haberemus lu ahcujus liciti peccetur licentius : quin imo
» quos apertos hrreticos noveramus . Sed nec permitantur fimili habitu uti , ui honefts
»► hæc opinio mea non contradicentium ver- mulieres .
Tenetur, infuner léx civihs dcleflationes gu*· bis, fed dcmonftrantium fuperabatur exem·> piis . Nam primo mihi opponebatur civitas ftus temperare pro pofle fcilicet ne tabernas
mea , quae cum rota effiet in parte Dona-B viri fcumhter , & ne ingurgitando frequen­
ti . ad unitatem catholicam timore legum tenf, nec illuc taxdlarii aut aln accedant : nec
imperialium converfa eft , quam nunc vi­ pateat illic femin* fulpecl* acceffus. Ne tademus ita hujus veftra animofitatis perni- bernarii vina fophifticent..· nc ad eos accedcnciem deteftari , ut in ea numquam fuifle tibus falfa offerant irritamenta malorum
Et
credatur .. Et commemoratis alus pluri- generaliter poflet prohibere humana lex , dc
» bus, fubjungit: His omnibus terror legum, punire omnia peccata mortalia publica, a qui­
»’ quibus promulgandis reges »fervhjnt Deo bus facile eft multitudinem abftincre , tribus
>· in timore, ita profuit, ut nunc alu dicant. concurrentibus , fcilicet junfdiflione , » con-, u*,,,
»> Jam hoc volebamus, fed Deo gratias , qui junébone , & pace falva , de quibus dicetur
>’ nobis occationem prscbuit , & dilationum infra . Aha tolerat & permittit propter quid .
»’ morulas amputavit , Aln dicant ·. Boc efle bonus legislator ,t ut zdificatores in Lesbia in­
» verum jam fciebamus. fed nefcio qua cori- fula . Eft enim Lesbia infula , in qua regula
» fuetudine tenebamur: Deo gratias, qui vin- plumbea xdificare oportet , eo quod funt ibi
·» cula noftra difrupit , Ac nos ad pacis vin- duriflSmi lapides citius malleo frangibiles ,
»» cula traoftulit . Alii dicant : Nefciebamus Cqnam ut poflint eorum nodi reflificari . Ita» hic efle veritatem , nec eam difeere voleba- que regula ibi «dificantium plumbea eft , ut
» mus ·, fed nos ad eam cognofeendam metus ad dunflîmos lapidum nodos flefiatur , dc
w fecit efle intentos , quo timuimus , ne for- rurfus rellificetur, non omnes , fed enormes
» te fine ullis rerum «ternarum lucris , dam- tortuositates devitans .
»> no rerum temporalium feriremur ; gratias
ilxc eft doctrina principis Peripateticorum
<>*£.*.
►» Domino, qus negligennam noftram ftimulo Anftotclis , v. Ethicorum: a quo ficut a cr-'
h terroris exenflit . Alii dicant .· Mos falfis
teris , ut ait Augustinus , tamquam ab in» rumoribus terrebamur intrare, quos felfos juflis poffefforibus catholici poflunt extorque-s·*·
t» efle nefeiremus nifi intraremus , nec intrare- re veritatem : S»c fervit Domino in timore
«♦nus, nifi cogeremur: gratias Deo, qui tre- lex humana . Sic tamen difcat a lege Do­
„ pidntionetn noftram flagello abftulit , exper- mitu lex humana, ut non puniat omne pec­
„ tos docuit, quam vana «St inania dc eccle- catam mortale quod ht in hoc fnculo. Et ta­
,. fia fua mendax fama jgOavcrit . Alii di- men aliqua crimina licite poteft punire mor­
eant
Putabamus quidem nihil interefle , tis fupphcto . Nec in hoc contradicit evangc,, ubi fidem Chrifti teneremus : gratias Deo . Dlic* legi , ut proponens expofuit . Probatur
„ qui nos a divifione collegit , & hoc um hoc
·--■·...
fic ; Glofla interlinearis fuper
iUo _
Exodi xx.
„ Deo congruere , ut in unitate cohttur , o- Λοη occules, dicit: Judex non occidit reum,
„ ftendit . Serviant ergo reges terra Chri- fed lex qu» jubet . Innuens quod audoritate
„ fto , leges edendo pro Chrifto . Hsec Au- juftitie hoc liceat , quia fi nulla audoritate
liceret , fuperflue dixiffet , Sed lex. lire glof„ guftinus .
Ex quo fequitur , quod illa mala qu* lex fa non eft pracepti judicialis nec moitui, fed
humana permittit ad vitandum majus malum, moralis in lege gratis manentis in vigore .
& maxime illa qu« funt .circa delectationes Nam fecundum quod dicit Rabbi Salomon .
taclus , guftus , de olfaéhis , ficut eft fimplex ut recitat Nicolaus de Lyra, in ifto precepto
fornicatio, & magis proprie loquendo
fim­
homicidium tantum prohibetur, propter quod
plex meretricium , tenetur pro pofle rcftringc- imponitur poena mortis . Alia vero mala que
rc , puta quantum ad locum » ut meretrices corpori aut rebus poliunt inferri , prohiben­
non fint in loco honeflo civitatis , fed in lo­ tur aliis preceptis judicialibus . Item feriptum
co quafi fterqudinii , ubi funt purgamenta eft Proverbiorum vili. Per me reges regnant,
civitatis. Nec lint in locis privatis, ne inve-Ft^ legum conditores jufta decernunt . Deus aurecundius peccetur, fed in loco publico . ~
Et tem poteft occidere, cum fit auflor vitat, dc
melius videtur fortaffc , dt injuburbiis ci­
mon i» habeat imperium , ipfo dicente Deuter.
vitatum . Quantum ad progreffum , nec cur­ xxxii. £go occidam , & ego entre faciam
rere permittantur per vicos & plateas civita­ percutiam , & ego fanabo. Ergo reges quibus
tis , non tabernas aut corneflationes earn viris ipfe conceflit
~
regnare , hoc poflunt facere frequentare. Quantum ad ornatum , ne ptetio- per juftitiam , fcilicet , mortem inferre. 1fis utantur veftimenns , nc auro vel argento tem ad Romanos i. dicitur dc committenti*
capita fulgeant , non intortis crinibus, non bus gravia mortalia : Qu» agunt talia, dtgnt
in exrrpfeca capillatura videantur ab ho­ /mw mont. Sed de judice dicitur in xm.
minibus, non tume* manicas ad terram ha­ quod Dei minifter eft : ergo quos Deus judi­
beant , non redimicula mitra , nc, ut quidam cat ad mortem , poteft judex licite interfice­
re ;

87$

ORATIO

EGIDIT

CARLKRÎI

Sto

, re ·. & maxime illos . qui per legem divinam A tumacia eft grave peccatum . quod ——T
adjudicandi funt morti . fecundum quod di- contumaciae .debet
.
------ANNO
crefcere
’ pccna , aut contu­ chsisti
citur Luce xix Inimicos meos illos, qui nolue­ macia remanebit impunita. Quia ergo crefce­
ΜΗ
runt me> regnare fuper fe , adducite huc , CT
re poteft quantumlibet contumacia , crefcere
interficite ante me Item ad Romanos x 1 1 s.
poteft de jure quant^nnlibet Ac poena. Quare
dicitur de temporali - principe : Non fine cau~ necefle eft, ut ipfa vel, fit mort corporalis,
fa gladium portat. Det enim mimfter eft. tinder
vel equalts illi , cum mors corporalis non fit
tn iram et, qui maJum facit . Ergo œaléficum poena infinita . Per hanc autem viam a flaoccidendo non peccat . cum facit auctoritate gcllis levibus venitur ad gravia , a gravibus
juftiti», quia Dei mimfter eft.
ad vulnera . ab illis ad tormenta , a tormentis
Cyprianus fuper illo Deuter, χπυ Si au- ad ipfam anortcm , per fimilia contumaci»
theru tn una er civitatibus , quas Dominus Detis
tormenta .
tuus dabit ubi inhabitare te illis , dicentes : Ea~
Secunda ratio . Cum proportionales fint
mu/, fervtamut dus alienis quos non nofti, in­
culpe perne illis debits , fi ergo alisui cul­
terficiens necabis omnes qus funt tn civitate eapa debetur flagellatio, majori culp· dubio
» de gladn , dicit: Hujus praecepti memor Ma- B major flagellatio debetur . Et fic in decuplo,
i» thathias t. Mach. 11. interfecit illum, qui Ac
“ centuplo .
.......
taata poterit
efle flagellatio ,
» fuper altare facrificabat . Si ante adventum quod inducet mortem; fequitur er^o de neChrifti hae praecepta funt, quanto magis port ceflitate , quod mors corporalis pro aliqua
adventum Chrifti funt obfervanda ? Et fi di­
culpa poteft infligi .
catur quod non eft obfevvandum hoc pneceTertis ratio. Occidens hominem injufte , ,,
ptum . qiua judiciale . & per conféraient mor
aut puniendus eft pcena mortis, aut minori. *■"■· ·"·<»··
c
·
1 t
en.
«dtm w<b»
tuum, efto, quod ea ratione, qua judiciale >i primum , habuur intentum. St pcena ciwuer
erat , non fit fervandum ; tamen ea patte qua minori , aut finite minori , aut infinite .
*’
in nova lege fundamentum habet, ficut ex- Non fecundum . quia non fervaretur æqmpofitum eft ex verbis Apoftoli 'ad Romanos litas pcenx ad culpam , contra illud : fe­
i. & xiil. & ficut ftatim patebit in ver­ cundum quantitatem deliili ent (fi plagarum
bis Salvatoris implicite contentum , licite po­
modus; Su contra illud Apocalypfis xvi 1 r.
Quantum glorificant fe (fi in deliciis fuit, fanteft implen,
Ant(,s„
” Amplius beatus Auguflihus dicit: Cum t.intum date ei tormentum (fi luifum. Si finite
>· v·*’·”·’ ” quis jufte occiditur , lex occidit, non tu , < minori . adhuc idem . Et ficut dum quis da^'s. ” ait ad judicem. Rurlus dicit Hieronymus mnificavit aliquem >n mille marcis non fufs-” ’d Riparium
Non eft crudelitas crimina ficicnter puniretur reftituendo unam , fie nçc
” P’°
Punirc » ic^ pietas: & quod de pu- in propofito .
i.nuum.1*1 » nmone ultimi fupphcii fcilicet mortis intelQuarta ratio. Aut mors corporalis major
Re»"’·»'ΛΜ. ” '*8at · lPParct · quia premifit . Legi vindi- eft omni culpa , aut non . Si primum, ergo
L'Ü*
’· * ilam Phinees. aufterii.item F.liae , zelumSi- injuflus eft Deus. qui eam inflixit toti gene­
>«■ u
»» manis t hananxi , qui in duos magos z.a- ri humano pro comeftionc fruflus ligni fcien»> roe & Arphaxat ignitos ferpentes extorfit, ti« borti Ac mali . Injuftus eft Christus, qui
»> Petri fevcritaicm Animam & Spphiram eam inferet Antichristo, ficut dicitur 11. ad
» trucidantis Paulique conftatism , qui Ely- Theflalonicenfet 11. Quem Chriftus fefus inter·
v num magnum xifrna catenate damnavit, fieict fpiritu oris fui . Si fecundum , ergo in»> Et tunc iubjungit : Non eft crudelitas cri- ferri potest licite pro aliqui culpa . Nec va»■ mina pro Deo punire , (fic. Et poft haec let quod dicunt Dominum Matthsi · v. dixif« verba lubjungit ; 1 nd· & in lege dicitur·, fe : Ege autem vobis omnino non tefiftc ic malo.
»> ό'ι frater n.us (fi amicus , er ustor qua eft in D Nam ficut dicit Augustinus, non prohibetur
,» ficu tuo, depravare te voluerint
sentite,
vindifla qu» fit'ad correûionem . Et iterum
*■
>’ /it marius tua fuper eos (fi efunde fangumem
idem ait ibidem Officia vindiZls poflent bo» eamm, cr auferes malum de Ifrael. Item
no animo impleri, quomodo judex, quomodo
' »> Auguftinus rn fermone Domini in monte,
lex. Intclbgetur ergo prohibita injuria perfo
»> ait Elias multos merte affecit, & propria nahs vindicanda libidine vindiû» , non de in­
n manu & igne divinitus impetrato, quem juria Dei vel ecclefise vindicanda zelo jufti»1 confiât Spintu tanifto repletum . Sic dici- tiae : Nec illud quod allegant ex Matthsi xi 11.
» tur Lucæ x. de Joanne Baptifla , Ipfe pra­ de prohibitione eradicationis zizaniorum , valet :
ti cedet ante dium tn fpinttt (fi virtute Elia,
nam hoc fecit Dominus ut parceretur tritico,
» & alii multi magni & divini viri eodem non ut parceretur zizaniis in detrimentum
,» fpihtu confidendi rebus humanis non tem&- tritici. Ideo ubi crefcunt zizania in detrimen­
» re id fecerunt . Item idem in eodam : Ver- tum tritici ; & fuflbeationem , nullatenus cref­
ΧΛλ. S.
»> bis Apoftoli Petri Ananias <Sc uxor ejus, cere finendi funt. ; fed fi opus eil per mor­
» ficut in AHis Apoftolorum legimus, exani- tem corporalem vindicandi.
Rurfos nec prohibuit Dominus Çmpliciter
»> mes ceciderunt , nec refufeitati funt, fed E
eradicationem zizaniorum , fed eradicationem
h fepulti . Ex quo fumitur ratio, quod fi in
plenitudine temporis nullum liceret occide­ generalem , dubiam & fufpecftam ; ne fcilire , Petrus aut non occidiflct , aut , ut com­ cet de ambiguo judicemus, ut eft inter lo­
muniter dicitur , fententiam mortis non pio- lium & triticum , dum funt in herba. De ifto inferius aliqua dicentur. Dicit ergo Ale­
mulgaffet .
Adduco pro hac parte rationes Alexandri xander ; Maleficus poteft interfici duplici de
F.rt , ,···*■
«y. mreb».
de Ales dofloris irrefragabilis. Prima, fi ex caufit, aut qeia homo , aut quia maleficus . ’IJJJJwJ4',
juftitia leviores pwnje inferende funt hlicui Si interficiatur quia homo , interficitur odio >n- 1· ‘ ’’

pro culpa aliqua, cum ipfe per illas non­
dum coirigitur , fed addit praeterite culpa
contumaciam ; maniteftum eft quod cum con-

perfoM : Ac hoc prohibetur cum dicitur, Non
occides : qdia maleficus occiditur odio malitia
& amore juftitüe . Et tunc diftinguendum
Aut

881

DE PUNFJIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

. Aut oeeidirur ab dio, qui habet auctoritatem , A licet adhuc carnali , taifien amore pecçivit ..
<WWO ’ utza principe faculari ; 6t hoc non prohibe­ Tamen illud peccatum Moyfi non legnur a ANNO
cwatrr·
CHRIST!
>«»l tur ibi, Non occides. Aut ab illo, qui non ha­ Domino punitum , imo poftea ducatum po­ Milbet poteftatem; de fic pfohibêtur. eum dici­
puli Hebraeorum ab eo accepit .
tur: Non occides . Non eft ergo.illicitum oc­
Item ufura ell de fe mala, fed licet’ Deus
cidere psaleficuor in eo quod maleficus, ab poffit Jacpre de re non tua quod fit tua, quia
eo qui habet auâoritatem : imo in hoc ili* eft'Dominus upiveribium ; tatnen fieri noh po­
Dei minifter , fefte beato Hieronymo li- teft, ut qudd habet in fe convolutam ' mali­
i» «· ·■
bro iv. luper Ezec+iielem» dicente: Qui ma- tiam , liene fiat . Cum ergo ulura, rn ratione
•*qJT, los percutiUin eo quod funt jnali . & habet ufur* , habeat in fc convolutam malitiam ,
•r »p>
' ·inttrfeclionit
----- , poteftatem ut oc­ licite fieri noh poteft : tamen in lege veteri
vafa
, id eft
cidat peflimos , minifter Domini eft . Sancitu non puniebatur , imo ad extraneos permitte­
Thomas ii. ii. qtueftione t.xiv. articulo it. batur . Deuteronomii enim xx 111. feriptum
& in. in corpore, determinat quod pecca­ eft: Non fanerabens fratri tuo , ad ufuram , nec
tores poflint jufte occidi pro falute totius rei- fruges , nec quamlibei^altam rem, fed ali'nô .
public* , ad quam quilibet comparatur ut BHoc vero, fed alieno , non dicitur vclut praepars. Unde ficut membrum putridum pro fa- cipiendo
...................................
' ’ permittendo
- infir
- ­
aliquid jufto. fed
lute corporis licite poteft a corpore abfein- mo. Poteram allegare de repudio uxoris in
41 - fic peccator periculofus reipublicx dt in- veteri lege, quod utique permittebatur : dt ut
feâivus , qui verifimilner non poteft fanari , communius doâores tenent, erat peccatum mor­
propter falutem boni communis laudabiliter tale: propter varietates opinionum , dimitto.
dc falubriter occiditur : Modicum enim fermen­
Item inquifitio feu invcfligatio de adulterio
tum totam maffam corrumpit, 1. ad Corinth, per facrificium zelotypia:, li hcc non ex ze­
v. Oftienfis in fumma I. libro titulo xxv. lo juftiti*, ac reverenter, ac cum fuppheaidem dicit in fubftantia quod Alexander & tione fieret, erat peccatum mortale pubbeum ;
Thomas ; de rùrfus de eodem libro xiv. Dc tamen non puniebatur , imo in lege illa NuLyra idem fentit Exodi xxtii. Infantem C mer. v. lex ûcnficii zelotypi* fuit inftituta in
jufium non occides Ex verbis enim fuit po­
hunc modum : Si fpintus ylotifpta cumitaieteft hoc elici , dc in hoc concordant doâo- nt virum contra uxorem fuam , yna vel pollu­
res . Unde ncicio unde venerit h*c adinven­ ta efi , vel falfa fufpicione appetitur , adducet
tio, nui ut major licentia detur, fingere vo-C eam àd facerdotem, CZ offeret oblationem pro
lentibus nova .
ea , &c. Erat ibi duplex aftos , unus facerTanta de lege humana diâa funt , quia dotis , qui fecundum divinam inflitutioneiU
proponens in articulo fuo videtur eam negli- quafi coaâus offerebat , ne vir pejus face­
gere , quoad correfhonetn , cafligationem , ex- ret, puta nc fu* fufpicioni rchclus, uxorem
pulfioncm peccatorum publicorum , aut parvi interficeret . Et ifle aûus trat acceptus Deo
pendere, imo contemnere in quodam notabi­ dt approbatus . Alius atlus erat fpiritu zelo­
li , ubi dicit ·. »’ Ne autem aliqua cx iftis di- typis concitati : dc hic fi fine prefumptioM ilis modis peccata caftigandi aut corngen- ne probabili . aut ex invidia , vel alio inor­
« di occafionem accipiant fecundum judicialia dinato affc-elu procedebat , erat malus, tamen
»> legis pro nunc obligantia , aut fecundum permiflus a Deo , non approbatus . Arguit
o humanas leges legi evangelic* diflonas , ratio .
♦» reos mortis fuppiicio puniendi . Illud præItem occifio fili* Jephte fuit mortale pec­
miflis adjungimus . Ubi videtur dicere cas le­ catum publicum » dicit enim canon Ifidori
gi evangelic* diflonas , pletftere mortis fup­
q. iv. In male promiffis refeinde fi- Ctf ’·
piicio cum tamen audiveritis Salvatorem no-D» dem in turpi voto muta decretum . quod
drum hoc faâurum in Antichrifto , Petrum >> incaute vovifti , nc facias: impia eft profecifle > aut' a Domino faflum promulgafle in miffio que fcelere adimpletur. Non tamen
Anania dt Sapphira -, audiveritis auâoritates legitur a Deo fuifle punitum . Quod autem
veteris dc novi teftamenti, dc doâorum fan­
fuit peccatum , patet aliunde . Ad hoc quod
âorum, cum rationibus difficilibus Alexandri. juramentum fit licitum , requiruntur tres co­
Jam ad eorum intentionem magis accado , mites , fcilicet judicium, juditia dc vetitas, fi­
ponens hanc unicam conclufionem : Licet σ­ cui feriptum eft Jeremie iv. Jurabis , nwt
τη nia peccata mortalia fint divina lege expref- Dominus, in jufhiia , judicio, dr ventate: profè vel implicite prohibita, non tamen omnia miffio autem illa caruit judicio diferetionis ,
peccata mortalia publice ab homine funt , ex dc fuit ejus impletio injufta dc impia . Item
diâamine hujus legis, poenaliter per judicium Sapienti* 11. feriptum eft -, miferens otnnium,
punienda. Prima pars conclufionis nota eft -, quia omnia poles, Cf difllmulus peccata homi­
fecunda probatur-. Deus qui eft juftiflimus ju­ num propter pernitentium : diligis enim omnia
dex , aliqua in fege veteri permifit ; multo qua funt , & nihil odifii eorum qua fecijh .
ergo magis habet homo permittere , cujus po­ Et poft pauca . Parcis autem omnibus , qua­
tentia exfecutiva eft remiftîor lege divina prs- ntam tua funt , Domine , quia amas animas .
ceptiva , aut prohibitive. Pas;t aflumptum
. E Ex quo patet , Deum non femper punire
.
Primo ; Moyfes occidendo £gyptium pecca- propter peccata , fed parcere aliquando. 1TauAmi .
vit. Nam Auguftinus contra Fauftum loquens tem Ezech. xxxm. dicitur-. Si dixero im­
de illoy dc etiam de Petro qui abfeidit auri­ pio ; morte monens , & egerit penitenttam a
culam Malchi fententialiter dicit , quod uter­ peccato fuo , fecentque jugitiam .& judicium :
que nondum regimen afliimpferat, hic fyna- fequitur .· vita vivet , dr non morietur : omgoge , ifte ecclefi* : uterque non detcftabili ma peccata ejus qua peccavit , non imputa­
immanitate, fed emendabili animofitate jufti- buntur ei . Item glofla ordinaria fuper illo
li* regulam exccflit: uterque odio improbita­ Pûlm. c. In matutino interficiebam omnes pec­
tis «tliene , fed ille fraterno, ifte Dominico , catores terra , ut difpergerem de civitate omvoncil. General. Tom. XXIX.
K k k
nes

ORATIO ÆGIIMI CARLRRII

M4

aroro · Chrifti-. Tempus miferieordi· eft, non eft,
nondum omnia funt manifefia in hac noAe :
l
abundant tenutieoes , iu qua penranfeunr buftia filveftres, fic catuli leonum, id eft, dia­ na fiipplicia . Kt hre amnia P*W*
boli , quensnt deam fibi. In hae ergo node pofitione Selvatori» , qtd atet Sie ont
parco, tolero, corrigo: fed in matutino cum
dies judicii advenerit, & erum omnia aperta,
qua omnia funt occulta, utterfideham omnes
peooarores terra , id eft , omne» mali mittentur sium . Ergo ufque ad confummationem fiaculi
in ignem rtemum : vel tnterfioAam, id eft , In lagena ecctefi* militanti» erunt fimul boni
Ktuebam in matutino judicii interficiendos . fit mati ,
Unde fuper illo fie dicit Cregorite , nt Gng.**i>.
im Nicolaus de Lyra dicit fuper illo Exo­
di xxi. St quss per induflnam occiderit gnn· Thomas in cx pofitione recitat, SauOa ecclefia
msn fuum, (F per vtfidw *, ad altari meo a- * fagen* comparatur, quia fit pi femoribo» eft
vrllet eum, w monotur, pc*na homicidii in-B„ commit!» , &
?. per eam qutfque
» *,
ad" «ternum1
,
telligitur de interfWlione Judci : ideo diei- » regnum trahitur* a pnriendbus fiKuli Auditur , occuicnt proximum fuum , non intelligitur ,, bus , ne cterna morti» profundo mergatur.
de interfcflione gentilis . Lex ait , ut dicit „ Que ex omni genere pifdum congregat,
quia ad peccatorum veniam , fapientes &
Rabbi Salomon , qui per infidias occidebat ,
interficiebatur, fit extrahebatur , fi ad ipfum „ fatuos, liberos fit ferree , divites fit peu peconfugiflct, de altari , (Fc. Si fecerdos occi- „ res, fortes fit infirmos vocat. Poft peuCi
diflet, extrahebatur , nifi oAcium miniftrandi „ fequitur : Sicut enim mare frculum, ita fiaincepiflbt : quo cafu exfpeflabatur comple­
„ culi finem lignât litus maris , in quo ia fine
mentum minifterii , quo peraAo trahebatur ad « boni pifce» in vxfis eligentur, mali projimortem . Et hc locus facer erat refugium in „ cientur, foras , (Fc. Nunc enim boon niaaliquibus cafibus . inter quos erat homicidium
,, lolque com muniter quafi permistos pifces
gentilis, quod erat mortale . fit interdum pufidei fagena continet , fed litu» indidit fabfteum : tamen non puniebatur, fi homicida
Sna ecclefia quod trahebat .
confugilTet ad altare.
hac eft quod Hieronymus dicit, ut Uro- t.
i?
Tertio probatur conclufio ex teftimoniis le-Cmes reoitat , dum fagena extrahetur ad litus,
• M»·· ‘gis nova. Joanois viit. Dominus & Salvator tunc verum fecernendonim pifdum figguan
nofter dixit mulieri in adulterio deprehenfie demonftrabitur
demonftrabitur. Item id patet in nuptfto
nupdto qua»
quas
**
fibi oblate -. Menai te condemnaoiS * nec ego te fecit
*
rex regum ~
Deus “
Pater Filio ibo, in
condemnabo : nocentem in miferjcordia indem­ quibus vocati ibat boni & mali, fit implet·
natam rvmifit. Cum ergo Chrifti aflio noftra nupti* jufti» fit injufti» . Nam dicitur M«tth*i
fit inftruâio, ut allegavit proponens articu­
u. Bgrefi feni cangregaoeruM omne/ f*w mlum de communione dlviniitim* eucharifti* , «■ewermir, femro (F malos, quia ia ecdcfia
thqua crimina funt ab bomiae miferieorditer militante admixti funt boni cum malis . Sic
relaxanda per judicium , vel non punienda . ergo in ecclefia militante fast boni fit'mali:
Prcterea peccatum Samaritanorum nolentium fed in ecclefia triumphante fbhsm toni. Pro­
recipere Jacobutn & Joannem , fuit mortale fit pterva cum Dominus intraflfef, quod erit ge­
notorium , tamen non fuit punitnm . Nam neraliter in finali judicio , fit particulariter
cum indignati difcipali dicerent ; Fu ignis ia morte cufuriibet hominis , ■* vidiflet ho­
de/iendat de calo , (F confusttot easf Refpoo minem noa habesnm veftem nuptialem , feidit Dominus : Mefruis cups fpiruus eflis filii .D beet caritatis, rex prsacepit eum ejici, fit mkLucc IX- Amplius de riuniis feminatis in a- ti in taoebras exteriores , ubi erit fieras fic
ftridor dentium. Kt quod fimul funt boni fic
gro que fervi volebant eradicare , fit dice­
bant -, Vis imus (F colligimus m ? dominus re- mati in ecclefia militante, dicit fpcefaa Can­
fpondit : Jta finite ca rrfcere ufque ad mef- ticorum i. Aeae lilium hetr fpmas, fitatuaca
fem
colligente i fifania fimtd erodketis cera mde teter fisas. .
tnticum , Matt hei x 111. Ea qua parahem Katthni χχν. dicit ipfa Verita» : &m»apparet, quod mali tolerandi funt inter
, donec fine periculo bonorum poterun ab eis feparari, quod arit ad meflem fio- *
nalis iudicii. Sic enim ipfe Domina» Jefus il­
· v··
ii dicens t dger eft mundus, femen
lam e«
hi fttnt filii regni ,
filii nequam , megis
vero efl confum motio facul· , megores oage/t . roa noa uft uocMa crtumphana, quia ab m
Rarius fcnptum ert ubi fupra, Mattbai X411. nullus tanna recipiaarb
w. ecdcfia miM igitur
Simile efl regnum ce lorum fageus migt in mari, E litans, in qua fu*· virgine» prodeam fit f><r ex omni genere pfetum congregant· que cum tu* ; Igitur boni 6t maU; ergO_*on om*·
mtp/eta eget, educentes, & fecui htus [eden­
peccatum etiam publiai· de ea pdMtur aac c>
tes , elegerunt bonos in vafa fua , malos amem fo­
eluditur . PnMrea Apoeslypfi» ti. ftnptam eft
ras mtferuat. Regnum calorum eft militant
ecclefia , fle hac eft fimilis iagenc mifi* in
mari tempeftuofo hujus mundi : habet pifces
bono» fic malo», hoc eft , juftoe fit injuftos .
Nam Habaouc i. Fodes homines quafi psfoet angelo , <K. i
mans. Implebitur illa lagena dum erit com­ «pbefin· inN
pletus numeras deftoram: edocetur, cum de fcripsum eft :
vita corruptibili tranfibit ad ineorrupcibUem , nem , (p legem de ont ejus rvfwnrirc, quit «n-

Itj

. DÊ PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

886

rw JAammi

eferrstmtm qjf. Ipfe peccaverat, A dam propter invidiam, quidam propter contanaep non cxpdtttar a Jeianne, fed mo- ternionem · Dicitur enim ad Philipp. 1. Qiu-

Ifidora* autem fuper eodem textu aft; Pro"pofadtinpfib in vitium monetur ut 'memor

AMNO
CMttTH

edbtm ri* propter bonam voluntatem Cknflum
prmdtcatu . Quadam es cantate, ferentet, pve·» fic unde ceciderit, At peenitentiam figat, ιΐΝΠΒ m defeafioae eoangelu pofitus fum. Qui­
• Ac priora opera feciat, ut non moveatur dam autem es coMenùone Chrifium amuuttiant,
n candtlihcnm ejus. Nam candelabrum do­ sim jincert, exiftuuvttei fe piefuram fufeuare
is âritui ficerdocalit , vel honor poreftatis wteuhi meis . Quid enim 9 dum omnimodo
·» quem geftabat, intelhgitur : malos ergo in- five per occofionem, five per cantatrm Chriflus
»· terdum propofito* eft in ecciefia militante, annuntietur. Malediflione» etiam in Apostolos
w Non ergo ftatim pofequam mahu, efl com- erant peccata publica , nec tamen puniebantur.
n pellendus
imo fisflinendus ad tempus: ad eorum faltcm instantiam : imo 1. Cor. iv.
Ac tale vitium effe poffet. quod puniendus dicit Apostolus : Maledicimur , fp benedicimur,
At expellendus effet de oficio , per eum ad blafphemamur (p obfecramu <. Rurfus contradiflio
quem fpeâat; At tale quod permittendus .BJudeorum verbo Dei , erat peccatum mortale
ut poAea videbitur.
publicum. nec leguntur Apostoli co» penivifPriaterea fisper maladsflione ficus qua tri­
fe poena justitic pofiriva , fed folum privativa.
bo* annis fhifhun non attulit, dicit beatus quia difecrunt : Opanebat - 00614 primum loqui m„. tJ,
h Anguftinu* fibro de verbi* Domini termone
tvrfem Dei. fed awtiem repellitis illud, & indi­
Am.
xxxi. Arbor ficulnea eft humanum genus: gnos wi Judicatis atenu vite , ecce convertimur ad
a.,«vu ο- m tres anni, in quibus illa non fecit fruAum, Gentes. Sk enim Diminui prteenu nobis. De
>a‘
n tria tempora lunt.- unum Ante legem , al- alii* fanât* idem attendit ùnfla mater eccie­
n ceram fub lege , tertium ihb gratia , tn fia , quorum patientiam in tormenti* , abn qudni* humanam genas, quantum ad mul- fque in tortore* contemptu aut indignatione,
» to*, infruâuofum fuit, ‘puta fine meritoni» pulcherrimo metro canit fuaviter. cum ait , Οχ­
* operibu*! malediflio eft illa divina fenten- ι duntur gladiis more bidentium , Son murmur
» tia , qu· in finali judicio fulminabitur. h refonat, non querimonia . Sed corde tacito
- Hasc ille. Tertio anno, fcilicet tempore fe «> mens bene confcia . Confervat patientiam .
S» evangelic· dimittitur Ac non profeinditur.
Dehinc aufioritatibus facrorum canonum
Β1Λοη,
am Luce xm. percultorem vine· dicitur
dicitur.. C probatur conclufio. offendendo enim quomodo !·■« UaraXMM
Dimitte eam A" boc mna , ufyttedum fodiam rigor juffitia debeat temperari ex peccantium Cm'
circa illam , & mittam fien.oru . Poft tres an­
multitudine , ait fanâtu Auguftinu» Bonifa­
no* fiscciditur , quia poft fecuhim peccator cio. Ac habetur L. dirt. cap. Ut constitueretur:
aridus, fela felia , non fruflum boni operi* h Verum in hujutinodi caufi», ubi per gra-»·.
habens, in ignem «acernum mittitur. Parcit * ve» diifenfionum failures non hujus aut il- JX 2
ergo Domine* mulch in ecciefia exfifteotibus: » liu* homini*, eff periculum , fed populoergo At homo parcere debet. Ac nonnulla ·» rum ffrage* jacent, detrahendum eft ali- Γ7· -,
·» quid feveritati, ut majoribus mali* ί*η*η-“”'··
mala permittere five tolerare ex cauli.
u
Ex praxi Chrifti apparet quoniam peccata w dis finccra caritas fubveniat. Item 1. quzff.
Un·,.
in illum commifla patientitfime fuftmuit . De » vr. cap. Quoties, dicit Innocentius epift.
00 enim Ifefit LIII. TmnpiM· agnus ad oca- <* xxii. Quoties 1 populis aut a turba pecfionem dtdhu coram tondente ft non apentu os »· catur, quia in omnes propter mulntudifinsm. Dc Ctsji^ patientia quoad propria* in­ w nem vindieari non poteft, inultum folct
feria», ait beatu* Gregorita
~
homilia xviir. »> tranfire. Priora ergo dimittenda dico Dei
fuper iUo Joannis vrn. £go glonam meam Vi* judicio, Ac de reliquo maxima folicitudine
* precavendum. Iterum xx 111. qunftionc «▼. l(, ,w<iee,
coorameliat Patri* judicio referret, ut profc- w Forte : At habetur ab Augaflino fibro uni-«·*’·'«-<·►
·» âo nobis infinuet qtmûtum nm patiente» effe n co debaptifmo. Forte . inquit Augurtinus ,
m dabemus, dum
adhuc ukiici non vult ibi in populo Dei ftat juxta te avarus , raptor.
» ipfe qui jradicat . Irem boo contentu* Scri­ w inhiant rebus alienis , quem noffi talem , At
ba* Ac Pharifiao* non puniri , ex abundan­ »» fidelis eft . vel fidelis nominatur Non eum de
tia caritad* findet turba* ut obediant ipfis, »♦ ecciefia pellere pote», non habens aliquem
quamquam mnka mala publica committerent, »’ aditum caffigando & corripiendo corrigere :
dicem illi* Maritati XXI II. Super cathedram »» accefturus eft tecum ad altare , noli timcJdayfi ftderuat Scriba tP Phanfei, qua dicunt » re, unuGquifque onus fuum portabit. Sed
» quomodo, inquis , ferrem quem novi ma­
il lum? Nonne melius eff ipfum ferre, quam
__
Ex praxi Apoftoiorum maoitèfta est con- *
>ι*πΐίϊπ.' cfidso . Nam illi multa mela viderunt, ned ·
* te feras efferre ? Ecce quomodo feres , atpuniverunt omnia, quantum cx fecro codice n tende A portolum dicentem : Unufqwfque opotest perpendi. Legitur Afluum vi. mur-E» nes fuum portabit. Liberet te ifta fententia.
£x ifto habetur quod ferendi funt inter­
mur fiftwn fiufte Gracorum adverfus Jutfeo*
dum mali. Item xxiii. queft. iv. Toleqtsod vidua eorum defpiciebaptur fe quotidia­
no ministerio. Nec boc legitur judicialiter •t randi ; Ac habetur ab Auguftino libro de
*'
aut per poma* justitia ptxnitum , quamvis ef­ verbis Domini , dicitur enim ibi: Tolerandi
fet publicum. Leguntur contentiones firiffe « funt mali pro pace, ne corporabiter ab
Ac atU ad invicem inter Corinthio* , non ta­ u ei* recedatur, fed fpiricualiter. Spiritual iter
mes* legitur hoc peccatum poenaliter futff* „ nutem exire eft facere quod pertinet ad cor- amvaiM· u
iiiinirum . Item erant aliqui pfeudoapeatoli, „ reflionem malorum .quantum licet pro gradu
At illi erant puhiicj peccature» ; tamen illo· „ cufufipie ûlva pace. Habetur hic quod pro
paraiirtrtiar Apcetoh**: quia quamvis bene pace felvanda tolerandi funt quandoque mali,
docebant, tamen malo animo faciebant, qui- imo At quod a correflione malorum pro pace
1
faU
CmkH· GamtrnL Tom. XXIX.

f

6

Kkk

«87

ORATIO ÆGIDII CARLERII

■ ■ fidvaada «at Bomranqua* ceAndum , aUo-A» firmitate fepportatj Iri
com
^v**n «ddidiflat: Ad comfbooes· ftl· * illo maternte isamu»
·+*> va^pace . Qood etiam tatcrdaa rigor pris * pram: Fa A» fvi dica
> ----- relaxetur ad vitanda» contenriMcs , petet » «mm , <F e neu— Am

Itt
tâmim
•Item». Por-

« ro idem refpondens ad illud per foquaow
η PanMniaaà
Γ
J propoficoaa
,
, '2
in Ifiüa
t Numquhi
* nolet mamu Domini falae» faUen, met ftgpom vosfo esuvat ne exsuda ? Sod dsfiBa «gfr·
»
»’ Ubicumque fuerim mali inter bonos , non
« obenn bonis , ficut nec palea frumentia ,
fcio ; quia ut ait Apostolus t. Cor. it. Si * donec veniat Dominus ansa forets ventila­
qtut videtvr contentiofut efe, no» talem non ho- » brum m manu fua , ut mundet arcem
be mar confuetudmem .
* foam, frumenta recondat in honeumfanm,
Postea probatur couclufio au&oritatibus fan- B » paleas vero comburat igne innxtinguibili :
ficut non obfuit bonis tanta multitudo fooûorunf doftorum puta, non omnia peccata
mortalia publica funt ab homine , ex dia­
leratorum, qui per Ksechidem diâi font . i
illi videlicet, qui gemebant & mmrebent
mine divina legis . pœnaliter per judicium
facinora populi qu· fiebant in medio eo­
punienda . Quodam enim iliorum funt, qu·
rum unde quia eos corrigere non pote­
fine periculo bonorum puniri non poflunt ab
hpmioe, ut cum in multitudine funi boni flt
rant , nec ab unitate populi Dei fe ullo mo­
mali . St non poliunt difeemi isti ab illis ;
do fcpararc volebant, pro tnerito irusooenSt taba funt permittenda ab homine : fi ta­
tiflimo toleranti· fu· lignari meruerunt, 8c
men ex illa permiflîope non (aquatur majus
in illorum perditorum vaftarione atque in­
teritu liberari. Hec ille .
fcandalum quam ex punitione : Quadam une
periculo fchifmatis ecclefi· , aut gravis tur­
Item idem in ni. lib. contra epiftdam <
bationis puniri non poflunt. ut peccatam prin­ Parmeniani fuper illo verbo l. ad Corinthio·
in voAw# &
cipis , aut alienus qui fociam habet multi- v. Si pair wro frater
tudrnem ; Qtuedam , etfi funt manifesta ilii, r/ mu fonicater , aut Mit ferai·»» ; aut

„
w
„
„

Ubi Bilan» Page fic ait > Quoniam quidquid ab alterum parte est judicatum , οmnium videmus perverfitate confufum, twponam neceflitate perfpeffa hanc rationem
decernimus ad veniam pertinere quod go„ stum est, Ibi tolerat Papa quemdam ad.
epiicopatutn afliunptum fuo metropoHtaoo in-

Mm

<»*,1.,
*'

κ,ιμ'ιμ’.

cnurr. r*i·.
hk.'7'^p. ϋ

cv <.
,f'’* *

aut ebnofus, mm rapax , nu quidem
cui punitio dc jure convenit , cum illa con-C «venu
vinci non poflunt . Hac At fimiha per ho­ cum eo ohm fumer»·. dicit in fonteotia quod
minem non funt punienda ex dillamine le­ non preeipirur fola feparatio cordi· ; nam
gis divina . Illud vero diiiamen est : Sinite idem Apoftolu· dicit alibi : Si qui» vocaverit *
mtraqur crefcert ufque ad
. Confequeo- «a utfdeiAut & volueritis ire , omnia que voter idem in parabola de fagena maris bonos bis apponuntur manducate, mhd interrogantor,
& malos ptfces continente ; & in nuptiis fi­ & fic hic permittit communionem fidelis cum
lii regis , in quibus fuerunt boni & mali , infideli, ut prius prohibuit communionem fi­
defignatur . Hrc declaratio ideo fada est, delis cum fideli peccatore : modo ab omni
ne videar fautor peccatorum , dum nitor ο­ malo fe fopanndum eft corde : ergo plus
ι ten de re talia non efle per hominem judi- prohibet , puta feparationem corporalem ,
cu',ter ca*ug»nda -, · At ne videar agnitor quam cum infideli pemittk . Dicitur igitur
conditionis ecclefir militantis, ponendo in es in festeatia Auguftini , quod fe feperandum
bonos & malos, dum tamen fit unus Deus, eft
> corpore ab his de quibus loquitur Apoftouna fides, unum baptifma .
lus , u tamen fine periculo fcnifmatis fieri
Prima auflontas ad probationem conclufio-D * poteft : ait enim in forma : Cum quit ft»ms est Augustini in lib. contra epistolam e trum , id eft , Chrifttenonim intus in eoParmeniani , dicentis : Hac de feriptis fan- » clcfie fodetate confliratorum, in altaoo ta- v*
,■ <bs documenta proferimus , ut appareat * li peccato fuerit depreheufi» ut anathemate
facile non efle quidquam gravius facrilo- e dignus habeatur , fiat hoc ubi periculum
.. g!<> fchifmatis : quia prafeindend· unita- » fchifaatU. nullum eft » atque id cum ea di,, tas nulla est justa neceflîtas, cum fibi ηθ- « leftione, de qua ipfo alibi pnscipit fecusrt. quaquam fpiritualiter nocituros malos bo- M da ad Theflalonicenfos n. dicens: Ut wri„ ni ideo tolerant , ne fpiritualiter fejuo- w mictu· «M «jq^bsetir , fed corripite tu /ne„ gautur a bonis , cum difciplina feverita- w rrrm. Non enim eftis ad eradicandam « fed
„ tem confideratio custodiende pacis refre- » ad corrigendum . Quod ft fo boo agnove„ nat . aut diflert : quam tamen fecuritas M rit, neque poenitendo correxerit , ipfe fo*
,, exferit , cum apparet , fine vulnere fchifi * ras exi, At per propriam voluntatem ab eo*
matis , ad iàlubrem corregionem pofle a- *» cleft· unitate dirimetur. Na» tunc non eft
., liquid ecclefiasrico judicio vindicari .
m mera· eradicandi triticum.
Item idem refpondens circa principium rt.K
Itaque quando . ut ait At^ofomsa ia for­
libri contra epistolam Parmeniani Donstist· ma , ita cujufooe crimen notum eft, Ac oCarthaginenfis epifeopi ad illud per fequaces maibus exfecrabile apparet , nt vel prorfaa
ipfius addudum ·. Fa hit qui dKuat quod ne­
nullos vd non tales habeat dcfeaforae , pur
quam eft bonum, cF quod bonum efl nequam.
Qui ponunt lucem tenebras ,
tenebra» lu­
cem , qut dicunt dulce amarum , d" amamm
dulce , concludit post multa : QuifqttM ergo
„ vel quod potest arguendo corrigit , vd
quod tam potest corrigere fahro paci· vinn culo excludit , vel quod falvo pacis vinco„ Io excludere non potest «quitate improbat,

«.
t ·»■

liorsaisi
mritaris

ecclefi·
ill©
Ideo dixit Apoftolu· , » «mm , »d dlfcwtiarn ab alii· notanda*. Iteaa, nmmw, ad
oftendendum , quod crieaen eft aateri— &
famofom . Tunc fubjsmgit ia forma.- Neqae

•Si

Ilg
DE PUNITIONE PECCA' ORUM PUBLICORUM.
8Φο
----- eni* pMft aft falubria a «raids correptio J m finet ftti te ucatf^emtf Ntme te t—drino··—
awo «iû cm *11· corripttnr , qui non habac foviet itet m te wt^emvehe. ah ; Audivimus * JfjÇ,
dara Mblmdinem. Cm mo Hn mesbua
voram jwfliri». quia dixerat Dominus : Çvi ms»
ve^nm
eft fimt ftttet, prienu ht hiem lepiaiorteoa oecupeverit , aibil aliud boate ro­
tas qeM dolor & gMiras , ftc Ideo Apo*
dsm mhtet . Audiamus vacem maaiuetnditolas cm jam "aurito· CMperiflet ufmunda
nis: dixit es Jefus; Xee <go te eettiemttehe »
busarta de fonricatioaibos iaquinato·, mo id*
a quo forte t· coademneri tiqiuifti. Quiein
«Im pnscepit as cm talibus nec dbats ft»·
um peeearam non hrvenifti, nee ego te con­
aersat. in focanda «ptftola m, cap», fi*
demnabo . Quid efl, Domine . foves ergo
cas vasoaras prius, Noc did potprat : Ai pete
peocacis ? non plane . Anende quod fequi/vnuoater aaaaaMr in oo*m , propter maltur. Fade, fem empires noli peeeere. Er­
tiradinem ■ fed dixit, Afe uant^ cam aawro
go ft Dominus damnavit peeearam, non ho­
humiliet mm Daaimu, ft" lugeem mubet JX
minem . Nam fi peccatorum fantor eflet. di­
hit fte mar peecevenmt, & mm egeruht fb-1
cerer , Vade , vive ur vis . dc mea Uberanttewtem, G fuper iaaamAfie ft faxurie. A*
tioee esto fiteura ego te quantumcumque
„ Uquibus rate» IntetpuGris dicit beatus Aupeccaveris , ab omni perna , etiam gehen„ guftinus ; Confilia feperatfonis ft inania
nn ft inferni tortoribus liberabo. Non hoc
μ rant ft pemidofa aaqee fecrilcga, quia ft
dixit : intendant ergo qui amant in Domi­
« imnia funt ft faperba : ft pies perturbant
no manfuetudinem , & timeant veritatem :
„ infirmos bonos , quam corrigunt animofc*
etenim dulcis & reflus Dominus.
„ malos.
Amplius beatus Ambrofius fuper eodem fic
a«r,
Item boaras Gregorius fuper Ulo Deuteron.
dixit ad Studium epiftol. Ixxvi. Exierunt. fci­
”*■
vtt. de feptem civitatibus gentilibus interilicet qui aecufabant adulteram, exierant fo­
,, utendis ufque ad interfoAioncm, ait : Para·. ft remanfit folus Jefus ft mulier in me­
tientar tolerandi fimt mab, obi aliqui is»
dio ftaas : bene ah , quod ierunt foras,
\ veniuntur boni , juxta illud didum Abnqui nolebant efle cum Cbrifto. Feris Utera
/ζ, hia , Geaef xviri. Si fuerint ht csvitnte
est. intus myfteria. Dtusque difiwndentibus
l „ Mmsotm dscca ^/t, non dsMo oom pro·
illis romaafit folus Jefus ft mulier in modio
ft^ns . Donatnrus peccatum folua remanet
S»pmrdlw.
C
jMus, quia non poteft hoc cuiquam homini
°* ’·
Item beatus Hieronymus epiftola ad DardacumChristo ede commune ut peccata condo­
„ nom ait ; Ipû metropolis tua prias Jebus
„ nota* Salem, tortio Hierofblyma, ft none
net yfolius hoc munas est Christi, qui tollie psccara mundi. Meruit ft mulier rofbl„ JElia, Jebufooe expellere non valuit , fed
„ maaferunt cum eis in fcandalqm exemplum*
vi , qu» recedentibus Jud»is remanfit fola
„ qua vitiorum. Hoc ipfum . quod aliqua
eum Christo . Vide , leAor, divina myste­
ria , clementia Christi : cum accufitur mu­
„ peccata per hominem hic noa puniuntor,
„ fed Deo refervanrar vindicanda , fignificalier, caput Chriftus inclinat ; elevat au*
„ tum eft in David . qui peccatum Joab
tem ubi deficit accufetor : ita nullum da­
„ non punivit , fed Saknaotü vindicandum
mnari vult, abfolvi omnes . Ecce ft hic
ait : Neme tt leptievh ? quo modo utique
„ tefervavit, m qnod manu forti judex , fci„ licet non puniverit , verus Salomon Chriinterrogat qui videbat ? fed interrogat no­
„ flue inultum non relinquat.
bis , ut nofceremus, non efle lapidatam .
°*·**
Infuper ifto Apoftoli i. ad Corinth. v. ÂuAdverte quomodo propriam fententiam tem*
ferte mutum ee vehit tpfu, ia m. lib. contraD peravit, ut Jud»i de abfolatioM multeris
epiftolam Parmeniani <bdt Auguftinus in fen­
calumniari nihil poAcnt, led in fe magis
calumniam retorquerent, fi queri vellent.
tentia , quod ubi quia impeditur feparare ma­
los a congregatione ecclefi», fi a feipfo aufe­
Dimittitur enim mulier , no» abfolvitur ;
rat malum, noa ris corde mifectur, atque ia
quia deerat accufàsor, non quia ixaocene
fpiritualiter neo fidam conjungitur bonis, fed
eflii probator. Quid erge quererentur qui
etiam feaaratar a malis. Sed quod hoc modo
prieras a pcrfecutione criminis, ft ab ex*
non fumciat , ubi non impeditur , declarat ,
locutione tuppheii deftiterant ? Addit au*
„ cum infert aliquibus interpo&is , ft dicit fic
tem devi» ·, Fade , ft easods v«dr ite peocet. Emendavit ream, non criodne abfolr
„ in forma ■■ Quapropter auifquis etiam coa„ tempferit ecclefi· Dei düciplfoam, ut malo·
vit. Etenim feveriore fententia culpa da­
» cum truibus non peccat , ft quibus noa fomnatur , fi unofquifquc crimen fuum ode­
,, ves , defiftat monere , corrigere , arguere ,
rit, ft in fe incipiat condemnare deHfhsm.
„ fi etiam talem gerit perfonam ft pax eccle*
Etenim cum reus occiditur, perfona magis
„ fi» patitur ut etiam a participatione facroquam culpa punitur·, ubi vero culpa depo­
„ mentorum poffit qvMjiam feparare , non E nitur , abfolutio eft pro pMa peccati ;
„ alieno malo peccat, fed fiso . Ipfe quippe
(^tid efl ergo, oedr, ft empbtu m6 peetere ? hoc eft , ex quo Chriftus tt rede­
« ia tanta re aegligcatfa. grave malum efl .
„ Et ideo ficut Apoftoius admonet, fi aofomit , corrigit gratia, quam poM M» ·>
„ rat malum a fe ipfo, noa fobrat aufert βο­ mendavit. Hac Ambrofius. Ex qua auôoή daciam committendi, aut peftilentiam con- ritace apparet aliquod peccatum a Chrifto non
n fentieqdi, fed etiam pigritiam corrigendi , efle punitum, concretive loquendo i id eft ,
„ ft negUgeatiam vindicandi » adbibita pru- feminam iftam adulteram non efle lapidatam,
„ dentia ft obadiensta in eo quod enscinit ut lex jubebat.
„ Dominus » ne hnsau Indantur. Hac ille.
Ceterum fuper illo : Jfefchit cupii fowirar
—
Ergo fi pax eeefefin turbaretur , aut frumen­ n/foqftr, dicit Beda : Reprehendit Dominus c*mm .
ta Inderratur, ce&ssdum edat a punitum· h non exemplum prophets fandi , fed igno„ rantiam vindicandi , qu» adhuc erat i»
«ramwas pro tunc.
jSm?
Prnterea Augaftinas fuper iBo Joannis vi 11. • in rudibus i animadveneas eos non amore
w cor"

m

ORATIO ÆGI DII CARLER1I

8οι

.

corrcôionis, fed odio defiderart vûtdiâam.
» loque pcftea quando eo· docuit » quid et1 », fet diligere proximum ficut fe ipfem, i·»

S9>

i cime fonte : Umie mali viri reftt decentes vk ... ..
dentur tolerandi interdum. Veram. quod illorum ftt cmesorhm paccatt publica funt pnfufo etiam Spiritu fimâo non defuerunt u- alenda , qibus concurrentibus, feihcet jurifili- **“*· **
les vindicte. quamvis tnolxo rarius, qout ftirino . cauviâied·» Ac oace febra.
De jerifibAiope dicit aIXaims fiiper Uk» ***?”*;.
in veteri reflamento, quia fequitur : Fi6w
komtnit mm eeui «auaer perdere , fed fi/· verbal Qutd «sta radi dr fez fui font font , «. » y»*·
vare ; Quafi dicat ; Et vo», qui ejus Spiri- id eft infidelibus » judimmF Deas fedfahr. De UK
tu fignati eftis, etiam aûa ejus imitemini» hù gm ntau few, id eft fidefibus, pMivd» qft

„
„
„
„
„
„
», nunc ffe confulentcs » fed in futuro ÿofte • me fqfeqtnde; loquitur ibi in perfona judi-··
,, judicantes . Item fuper eodem fic Joquitm cis» putt A poftoli, fed de hoc videbitur in £ o.
„ Ambrofiu».
enim Temper iû
qui fecundo punâo . De coaviâioae dicit idem
„ peccaverunt, eft vindicandum » quia non* 'Aaguftinus fuper illo prima ad Cprinth. it.
„ nunquam amplius peodeft dementia tibi ad Qui amedarar indtgne , pdirâin fibi manducet
„ patientiam» lapio ad correébooem . Denique ' „ tfi bibit. Stbi, inquit , non tibi . Sone fi
.. Samaritani citius crediderant a quibus hoc J„ judex m, fi apud te acarfatur, C vere do,, loco ignis arcetur .
,, cumentis teftibufiÿue convincitur
coerce »
<· «‘e >»·
Ita Hieronymus fuper illo: Ft/ imut&col- „ corripe . excommunica , degrada : judkitgtmttt ce ? quod de ziaanils dicitur, ait : p cium liquident humanum procedere do*
„ Datur locus poenitentia , & monemur ne ci> „ bet ex caulis manifeftis, cum homo tin„ to amputemus fratrem , quia fieri poteft ut „ tum videas ea qua patent , t. Regum
„ ille qui hodie noxio depravatus eft dogms- „ vi» Ideo puniendus de crimino debet conte , cras refipifeat ftc defendere incipiat ve- „ vino .
», htatem . Unde fubditur. Ne forte cMigtnte»
„ Tertio de pace falsanda dicit Augufti- Afti»·
„ nus, ad illud Ifaia . Xotednè, recedite, erù. g***!L.y
„ , eradicerij & triticum. Chryfoft*.
„ mus autem fuper eodem ait: Intuenda eft u re, raise, immundum nolite tangere , per ad* l.j -*·*· *;*·
„ fervorum diligentia: etenim feftinant rixa- n verferios allegatam, dicit : Immundum non 1»«««»»·.
„ niam evellere, quod monftrat eorum de fe- „ tangit , qui ad peccatum nulli confendt
„ mine felteitudinem , ad hoc enim folum », exit autem inde , ftt falsa fit ejus caufif a„ refpiciunt, non ut aliquis puniatur, led ut „ pud Deum, C etiam difciplinam corripiea„ feminata non pereant . Quid autem Domi
„ di & arguendi feWa pace non negligit .
„ ruis refpondit, fubditur, ftc ait -, Non . Hie- », Nam qui vult corporaliter quafi manifeftoo
„ ronymus vero circa boc dicit : Videtur hoc >, malos defetere , fpiriraaliter deferit late»
., effe contrarium illi pracepto, deferte me- v tes bonos , truo· inexpertos ftt incognito·
„ ium dr medio ûtftrum . Si enim prohibetur m cogitur aceunre , dum fepnrationem fuam
v eradicatio , dc uique ad mefiem tenenda eft „ conatur defendere . Multis interpofitis di*
„ patientia, quomodo ejiciendi funt quidam „ dt: Cum laude petientid mali tolerantur ,
„ de medio noftram * Sed inter tritieum At „ ne ignoti boni damnentur , fie lûüas ipfe
„ zizaniam , quod noa lolium vocamus i M dicit. /Incedite, recedite, exite inde, iatnutn-j„.
quamdiu herba eft , 8c necdum calamus », dwn nolite tongere. In medio immundi po„ venit ad fpicam , grandis fimilitudo eft , „ puli pollua etiam labat habentis corpo„ ftt in difcernendo aut nulla aut perdiftki- „ raliter habitavit Jcremias t ab immundo po„ lis diftantia. Pramonet ergo Dominus , ne p pulo non difceSt David mundus ftc juftus»
ubi quid ambiguum eft , cito fentets- n qui dixit t Non fedi ernn conedio venito^ rfet. «j,
„ tiatn proferamus , fed Dei judicio rtfer- „ rit , tfi arat feanonfis non introibo : non
„ vernus
D„ reliquit corpore omnes malos , imo roRatio autem quare aliqui mali in ecdefia n probatum Saulem venerabatur . Non er>
funt interdum tolerandi , quia tales fent u- „ go corporalis rtceffus , ubi fUva pace
tiles bonis, five ut per eos exerceantur > fi­ „ ecdefia fieri non poteft , eft necefiarins ,
ve ut illorum comparatione magna eis exhor­ v fed fpiritualis , ut malis non coafentin»
tatio fiat, ut nitantur ad melius, ficut dicit „ mus. ”
Auguftinus de queftioaibus evangeliflarum t
Alexander de Ales in tertia parte taagit ft* s ·. ·«.
aut quta bene docent , quia puta donum ha­ ifta fub alia forma dicens , quod ad intern- "ζ^*·**'
bent icientia , aut interpretationis feriptura* ciendum fecundum legem requiruntur plura ,
rum, aut aliud . Qua omnia dantur ad utili­ feilieet jufta caufe , juftus ordo, juftus anb>
tatem non recitantis , fed ecclefia , tefte A- mus . Jufta caufe, quod reus meruerit Inter­
poftolo i. ad Corinthios xn. Quod propte- fici, quia dicitur Exodi xxin. /mecsMum^
rea fiepius divina difpofitione bonis mali font jafinm non ooadet . Juftus ordo , ut occt- fcXy t,
permixti nbi enim erant Moyfes Ac Aaron, dens habeat poteftatem , Ac reus fit **»>-£««**■·*
ibi fuerunt murmuratores fecrilegl i ubi Za­ viâus de crimine : habeat poteftatem , in- iX.'.itMj*
charias , Simeon , & catsri fenâi, ibi fuerunt Equam, judex , vd a divina audoritate, qua
Annas ftt Caiphan ubi Chriftus & difcipuli, eft
-Λ in lege , vel ab ejua —
1—------ —
voluntate
, fti&et* '
ibi Judas, Scriba & Pharifiei. Propter quod Dei f intelleâa por iafÿirattooem Internam t
attendenda funt Domini Jefu· Salvatoris ver­ quam , dico ego , p ‘
ba , quibus docuit, a quibus nos ohfiervare per fecram feripturun
debeamus , dixit enim : A /e^Er ptvpAefir, neceffittte credendum.
dicit Auf«u veninnt ad voj in vefiunentu ovhua, aarm·
fecttt autem [ont Iftfi repetet. Matthai vir.
Non dixit, A mercenariis, qui licet vera di­ w mode Wm
cant, quarunt qua fua funt, & mali funt t
Per Ambrofium fiiper illud t. ad Corinth.
imo de his qui fuper cathedram Moyfi fe- v. dfodknm fermentem totum maffmn cemempit f
debant, quia vere docebunt : dixit : Qae d* M Si quis poteftatem non habet quam fitit **· ’**

Non

eoe,

« reum

tpj

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

verum St fenfus ftlfos , prout in fine fecundi cuaisn
pundi declarabitur . Et . quoniam magia ex
probationibus & notabilibus , quam ex ferio
terminorum articuli proponent prsneodit dice­
re , omnia peccata monilia publies eflé ar- ^**** S*·
„ dum ; Cum minuter judicis occidit quem guenda , punienda , corripienda , eaftigMt- μ . υνΖΓη
„ judex jfiffit occidi. profeâo fi id fponte fe- da Sc expellenda , pramifla ,· ut audifti» in
M Cit, homicida eft: etiamfi occidit eum, quem confpedu hujus fand» fynodi narravi » en„ (cit a judice deboifte occidi.
paa corredioni St emendationi eidem devo- cama··*·
Quod hac tria fint neceflaria ad iuftam pu­ to corde fubmitto . Hoc de primo perto'™*”*’
nitionem exfequendam , deducitur fic; Judex fufiSciat.
gerit ia judicando vices Dei Deuteronomii 1.
Quantum ad fecundum purrtum , ubi vi­
dicitur , jdudke tllot > fcilicet populum , tP uwuuui
dendum «»»
est pvr
per quo·
quot ot
Sc quvmoao
quomodo vuircvuu
corredio,,
fond ptfinm efi judicate, five civit fit ille, five B castigatio St expulfio peccatorum eft facienda.
peregrinus. Nulla erit Afiantia perfitnamm, ita Nam dicit articulus fic·. Peccata mortalia puparvum auAetit ut magnum ; are accipieris cu- blka
'
, Sc quantum rationabiliter fieri poteft ,
jufftam perfonam, φΰα judbchtm Dei efi. De­ privata, aliaque deordinationes legi Dei con­
bet ergo judex ex quo ejus judicium eft Dei, traria in communitatibus Christianorum , Sc
in tribus fe ei conformare, in poteftate , in quolibet statu eorumdem, debite juxta diâaveritate , St bonitate : ut poteftas referatur men divina legit per Christi fidele» tarn fa­
ad ordinem juftum , verita* ad juftam cau> culties » quam fpirituales, prout congruit ufiun , bonitas ad juftum animum . Hoc Exo­ tri&pK , funt cohibenda , corripienda , cadi xvist. infinuatnr , cum dicitur ; Provide ftiganda , St pro porte expellenda . Et quo­
de omni plebe wot fapieruct, timentet Deum, niam duplex est modus correâionta St ca­
tlt fwfeir fit veritae,
fin oderint avaritiam . stigationis , unus ex fraterna caritate proce­
dapeentet ; rimeatet Deum, ecce primum : in dens , alius ex atrtoritate St poteftate ; egeibut fit veritas, ecce fecundumpw oderint runt duc conciufiones. Prima de fraterna ca­
«rwritfem, ecce tertium . Item Deuteronomii 1. ritate , St est talis : Quilibet fidelis potest,
* i
repetitur fub alia forma , cum dicitur ; Dote C. St cafu tenetur , quemlibet pro peccatis' fuit
ea nebit virot faptetues,
gnarot, quorum con- faltem privatis alium corripere' correflione
verfiuio fit probatu in tribubus offrir, ut ponam fraterna .
bat vobit principes. In fapientia intelligitur ve­
I nndatur autem eorreftio ifta in vethia Sal­
ritas , in coaverfatione probata bonitas , in vatori» nostri Jefu Christi , Matthai xvtsr.
principatu poteftas. Ubi vero alterum priedipeccaverit tu te frater tutu , vade , campe
x âorum , fcilicet jurifdtflio, coavrtio, St pax eam inter te d* ipfum folum . Ordo autem fer­
felva defecerit, non poterunt peccata publica vendus est in illa , de quo fubditur <Si te
puniri. Nam fi puniendus non eft ifti fubje- audterit , lucratus et fratrem tuum ~*fi autem
flut , non habebit in eum fere judicium , fi te nou audierit, adhibe tecum uuumvd duos,
crimina non poflunt manifeftis indiciis proba­ mna tn 'ore duorum net trium fiat omne ver­
ri : eflo quod fint judici ut perferus fingulari bum. Quod fi non auAerit eos, dic ecclefia. St
nota , ηοα poterunt puniri, quoniam judicium autem ecclefiam nux. audsent , fit tibi ut tlhsùhumanum ex teftiaaoniis manifeftis procedere
debet. Si fine periculo fchifinatb àut turba­
Quod corrcdio isn fit liciu St honesta, petionis ecclefi· judicium exerceri non poteft , Diet ex triplici lege, naturali, fcripta , Sc gra­
ceflândum eft a poenali punitione Sc judiciali, tis. £x naturali, quia lege nature praceptpm n, „.«4,
ut eft in peccato multitudinis , aut principis eft , Hoc facie» alii» quod tibi vi» fieri , id ■»*» ■*»■··
*· quem fequitur multitudo . Nam Auguftini e- eft , quod velle debes tibi fieri . Debe» au­
* ptftoh ad Aurelium de peccato multitudinis, tem velle » ut alio» te corrigat quando pec­
oftendens quod nem feveritvr cum ea agen­ cat , ut emendes : ergo debes tu hoc unicui­
ti dum eft, dipt· Non afpere , quantum c- que facere .
t, ftirno, non duriter, non imperiofe peccaEx lege (cripta , nam Deuteronomii xxrr.
» ta multitudinis , aut prava confuetudinis dicitur : Non prateribit fevrm «w ovem man­
w corripienda fimt. Ifta tolluntur magis do- tem , fed reduce} fratn tuo . Etiamfi non efi
ti condo, quam jubendo -, magis monendo, propmquus finiet tuns -, net nofii eum, ducet
„ quam minando; fic enim agendum eft cum
w asultitudiM peccantium ; Sk fi quid mina- juerot ea frater taut, <#· rvcs/M/. Ahmfiar faw mr , cum dolore fint -, de fcripeuns commi- oft de afino , d* de ornai κ fratris ttû : d
„ nando vindiâam feturam, ne nos innoftra fi viderit afinum fratrit mi eut bovem cectdif·
t, poteftate, fed Dominua in noftro fermone E/e in esa‘ 1 , ww defpiciat, fed fitblovobis ewn
» timeatur . Hac Auguftinus . Et ubi ifta cum eo . Hwec dc benignitate kgü ad litte­
tres conditiones funt, pccegtx. mortalia pu­ ram obfervanda erant . Quod fi de bruti»
blica poflunt puniri . Ex quibu» patet , proximeftwn debebat alter eflfe felicitas ,
quod hoc modo dicendo non defenduntur quanto magi» de proximo errante ? Proptepeccata : cum tribus fcilicet , juri&iiâiooe, rea fcriptum eft Ecdefiaftici xvu. Fniaüyae
cetrrrtfeno , Sc pace (abra concurrentibus, amndevû ZVnr de proximo fin . Pia iüonun
drtom fit omnia peccata publica mortalia ef* comm ipfo faut femper , non font dbfinadua
fit pnaienda, fed non conceditur peccata pu­ oh oculu ipfius . Hujus autem cor» negl·»
niri abfifue osdinc juri* , ut in detriaaentnm dam a proximo , h» lege tamen pract«ecclefi· vel boni communis .
ptam, beatns Bernardus ad Eugemum deplo­
Artieulum autein propofitnm multum invo- rabat dicem ; In dfeihi cadit afina , fuecue·
- ritur

ORATIO EGIO1I CARLBRTI

.·<<

ritur ei t cadit anima , frt non eft qui re-.Ahibere , dt iHe (obditis cnrem fefidtwdini·
„ levet eam.
impertiri t ica isti fibi invicem firm auxi­ ΛΝΜΟ
cnaun
Ex 1«ge grati· per textum allegatum Ma» lium non folum ia corporalibus, imo ma­ caitrrt
»«π
Η«·
thni xviit. Si proceverir m te frater tum, gis in fpiritnalibus . Ifetc featcntia de obli­
vade ct" corripe ettut inter te + ipfret frltua. gatione ad eorreflionein fraternam , est AlGlofia autem oftendit eam eft licitam , qu· berti iri quarto fuo , Richardi
~ ‘ * de Media «MaMat
4atMiaHBi
dicit t Peccantem de telo jutliti* corripia­ villa , Osdenfis in fna fiunma ,
MM.*·, «μ.
mus & prendenti vifcera mifericordia pan­ doflorum.
Anfloritates autem aliquorum
______ _
damus .
Dicit Augustinas de verbi* Domini .· Mo» ***** ’*·
Beatus Auguftinus ibidem de correfliooedc
net nos quidem Dominus non oegfigere in» '
gratia' ponit quatuor caufas cur exercenda eft
vicem ooeri peccata, non quvrendo quid .
fraterna correflio. Prima , ut peccator feum
peccaram dc fe reeognofeat . Proverbiorum
reprehendas , fed videndo quid corrigat ■
xxix. Fï/ya
correOio tribuut frpientiata i un­
debemus enim amando corripere, non no­
cendi cupiditate , fed studio corrigendi.
de non correpti, quia ft ignorant dc peccata
fua , alios confundunt : propterva fequitur .- B „ Chryfostomus autem dicit fic.· Confideran- cmm. <·
’’
fuer, qui dimittitor voluntati fuo, coafiutdet ma- „ dum autem quod quandoque Dominus enm >
trem fuam. Secunda , ut de peccato cognito „ qui contristavit , ad eum qui contristato·
dolorem , pudorem, dc timorem habeat. Ter- „ est ducit , ficut cum dicit s Si recorda/»
tia , ut peccator fe diftbrmem ex peccato vi- » fuerit quod frater tum habet aliquid adverfm
dens, reformari defideret, dc Deum oret , ne M te , vade , reconribare fratri tuo . Quando­
in tali debilitate permaneat. Quarta, ut fi cor- „ que eum qui injusta paffus est jubet di­
ripiens correpto non proficiat, tamen fibi va- M mittere proximo , ficut ibi : Dimitte nobit ·*"» «- «·
leat ut pecoaram effugiat dc meritum aequi- „ debita noftra , ficut & not tbmittimm debirat t unde xxin. moralium capite xx. Gre- n tonbm nofirit . Hic autem abum excogitat
gonus dicit : „ Carifetis zelus mala que corn- „ modum : nam eum qui contristatu* est>
M gere non valet , increpare non definat , ne „ ducit ad eum qui contristavit
ideo di­
M fe participem delinquentium ex cçnfenfu w cit : Si peccaverit m te frater tum , vada
„ taciturnitatis adjiciat.
„ ad eum . Quia enim ille qui injuste fec»> Ί
Et Auguftinus de correflione dc gratia ait : „ cit , non facile veniret ad excuiatiopem '
* Sine defperatione corripiamus, quia fi filiusC„ verecundatus
hunc qui paffus est ad il­
lum mittit i dc non (impliciter , fed ut
„ pacis oft quem corripimus, requiefeet fuper
„ eum pax noftra ; fin aurem, ad nos revercorrigat quod feflum est : ideo ait : Fo„ tetur. Quod vero*fit in pnecepto affirmati­
de, corripe etun . Item idem . Non autem
vo , quod obligat femper, fed non pro femper
dicit , Acciifa , neque increpa , neque vin­
tantum , fed pro tempore , dc loco , & aliis
dica , neque vindiflas expete , (ed argue,
circumftantiis , patet ex textu Salvatoris diid est , remémora fibi peccatum , dic ei
*Mutk.'
centis, corripe,
corripe, ubi
ubi msnifefte
msnifefte videtur
videtur imper»·
imperacentis,
quid ab eo paffus es : ipfe enim ira dc
„ re . Gloffa ibi ait : lu peccat qui fratrem
verecundia detinetur ebrius faflus , quafi
,. fuum videt peccare dc tacet, ficut qui peo·
gravi fomno : unde oportet te , qui fe­
„ canti non indulges. Sed preceptum eft non
nus e* , ad illum qui cgrotat adire .
indulgere peccanti , ergo dt corripere pec­
„ Et beatus Hieronymus ait : Sciendum ta- sin*^·.
men quod fi peccaverit in nos frater nocantem .
Et Auguftinus in libro de verbis Domini fic
ster, & in qualibet caufe not Inferit, di­
mittendi habemus potestatem , imo necef„ ait: Si neglexeris corrigere, pejor faillis es
fitatem,
qua pmcipicur ut debitoribus no­
m eo qui peccavit. Beatus Thomas 11. 11. que- D
„ ftione xxxi 11. articulo 11. in corpore, dedustri· debita dimittamus ; propter quod dt
„ cit quod fit ia praecepto, ex ratione finis qui
hic dicitur * & peccaverit tn te frater Mu, ia.
„ est fratris emendatio : ad hoc autem ordi„ Rurfus ChryfoOomus dicit . Ideo autem
„ natur correflio fraterna , ficut ista qu· est
procipit ei arguere, qui peius eft injuriam,
„ patdrna : aut per cohibitionem pena dt virdt non alii ; quia ille qui fecit injuriam,
„ tute justitia quis ordinatur ad bonum comab eo maniueti* fuftinet, & maxime fi (blue
„ mune . Et dicit , quod est nccefiaria fra- . eum corripiat. Cum enim qui vindiflam ex­
„ terna correflio fecundum quod ad emend»
petere debet, hic (alutis viamur diligentiam
habere, maxime hoc eum poteft propitium
„ tionem fratris ordinatur.
Et hoc in quarto magis declaret distinctio­
fecere. Ne tamen ex verbis iftis dc quibuA
ne xix. ostendendo quod per precepts legis dam pntmiSs quis credat , quod folum injudivin· fufikienter homines in vita ordinan- riam pedo* habeat delinquentem corripere,
tur : & quemadmodum in exercitu est du- cum juxta deflores cuilibet hoc competat,
plex ordo , unus quo totus exercitus ordina- cui peccatum eft notum , tamen cum certi·
panium exercitus adEcircumftantiis: dicendum eft, quod hoc quod
tur ad ducem , alius
:
fe invicem ; fic in Christiana
converiàtione dicitur,
'
te , non intelllgitur fidum contra
duplex est ordo ; unos ad prolatum , alius te , tamquam injuriam fidunend, nifi dica­
fingulorum ad invicem : unde uterqwe debet tur quod five Deo five alio injuriaro injuri»
pnecepto legis divine institui. Juxta primum ris, fed, m te , id eft, te fidente.
Unde Augufttaus': Aliquando fidas fratrem tm·· n»
ordinem omnes tendere debent ad illud, ad
quod prrlsti intendo refla vtrfetur : dc ad „ tuum effe corripiendum
.__________________
r.
inter te & infiun
&>y
hunc finem , commune feilicet bonum , de- H lum; aliquando vero cocam omnibus. Quid
bet prolatu» eos dirigere . Juxta fecundum, „ autem quando fecere debemus juridice ? Si
unufquiique alteri pnebere debet auxilium ad „ peccaverit m te frater tum, earripe ettm inter te
bonum fuum confequendum . Sicut ergo te- „ <F ,pf"r* frl*»·. Quare? quid eft, In te pecneaiur fubdixi prolato fuo obcdicatiam cx- „ cavit ? tu fcis quia peccavit : quia enim fe·

' i ' · Ws*

tgp

L.

DB PUNITIONE PECCATORUM PUMJCORUM.

„ diftinâteeft uptime. Mme Albert» Magno· .
Tertio infero quod cotveAfo biferiorum a
fiiporioribu» debet efi» aliquando lenfe, al>- «roron·
Si tamen fine occulta peccata, fic videtur ha­ quando altera , numqnam tamen omnino ca- -J1-,,
bere locum quod dide Dominus : Λ prosso* rem duloedtae . Oftirofi» in fiunma faa rfiftin- *·*£·-*■
rir m M /reter Mu ■ quoniam enim te pubB- guit, fit partem habet a Tboma ia iv.
w innuit: Si peccatum fiat ex ignorantia vel
„ Intirmitate , debet corripere leniter fic moEx condufione feqnkur primo, quod fupe- w derate. Et hoc etiam dicit Thomas ubi fis-

rioras poftunt inferiores corrigere fic corripere
cortoAione fraterna, fit cqntra fnbditl fupe- efipos dbfifle, cor fta [pinutUi tjkt, ojfreûv m
m Jjririt* haitefit. Si peccatum fit
riures. Et femper dicetur fraterna, fi debitis
ex paffione, 6t fuperinduAa mah coafoetudicircumstantiis fais induta .· nempe prelates...
est frater , fit «rt pater, fit faperior dignitateBne, eftcomptendum parttas leniter , fit partim
vel officio: patet beneficio, Enter fide , rdi- dure, prout dicit commentator t. Ethicorum,
mone, aut naturo cooformiirete. Quia prela- „ Juvenis enim. inquit, paftkxram feAarar .
OHiZS** tus fit fupenoc, debet inferior ei reverentiam
non falam perfuafionibus « monitionibus co*
fic honorem- quia pater, amorem ; quia fra- ,. ripiendus eft, fed opprobrii» fit contumeliis
,. frequenter indiget . Unde Heli, beet mone­
ret filio» fuo· juvenes per quo· noverat ini­

Ao^fined

feriptum est : Jhtarr fta edÿimamr a frattt, que agore, quia non intulit opprobria aut
contumelia·, dicitur non corripuifie , id eft,
qoejf oeiftM /nw, &c.
Debet autem hac coraAto habere êtes con­ non fuficienter, i. Reg. ti. Quando pecca­
ditiones , maxime dnm fuperiorts ab inferio- tum committitur ex eleAione & pura malitia,
tibus oorripiuiuur, ut dicit Augustinus de An- tunc corripiendum eft dure . Gregorius in Pa*—■*.«*·■?· cone. Primo debet habere diftrôtionem fit de- - ftorali : Nonnulla peccata funt vehementer
£îw *"■ bitam diHgenriam. ut femper ipemur fic pro- „ increpanda , ut cum culpa ab altore non
*"**■ habiliter credatur eius emendatio. Secundo m
. cagnofcitur
„
quanti fit ponderi» ab incredebet habere fabjeAionem fit debitam reve- C pantis ore fentiatnr . Hoc etiam dicit Tho,rentiam , ut non fiat.modo temerario 8c cum mas. Pnsterea ex parte increpantium diftinprotervia . Tertio debet habere dileAionem fic guendum eft: aut increpantes font juvenes .
benevolentiam, ut non fiat caufa diffamatio­
aut fenes .· fi juvenes, debent corripere ant
nis fic detraAionis . Propter dcfeAum prime tnonere humiliter : fi fenes , corripiant mo­
conditionis debent inferiores increpari , fi fi­ derate fit mature : alio· fenes reverenter, pro­
ne diferetione debita fuperiores corrigam fit latos humiliter. Si vero corripientes client
corripiant.' fit fecundum hoc in lege divina prolati, corripiant fenes obfecnmdo, juvenes
juflTum erat bestiam 'qun νηοηΐΜ ungeret la­ humaniter monendo, i. Timoth. iv. Sonorem
pidari , Exodi xix. Propter dcfeAum fecund* ne increpe/vcnt, fti obfecm ur patrem, jnvrner
Ota fitit percudas. Nam · cum effet dc gc- tu frtre>, ficc. Quia *XUtem generofus eft ani- *···»» «u.
5EJ*.·
nere fecentotali, fecundum quoftiam , propriis mus humanus , & facibus ducitur , quam trn- Γ’ΐ* ·«£
humeris debebat portare aream Domini. Tho­ hatur, ut didt Seneca : in omni cormAione *■“ “*“· *
mas in iv. dictt quod ungere arcam non e- aliquid mifcendum eft manfnetodinis, nt ca­
rat Levitarum . fed (àccrdotum. Ideo percuf- ritas , ex qua ut ex radice correAio procede
v fus fait, quia officium fu periori· ufurpavit. D re dignofcitur, femper falgeat. Idem Seneca
Et in utraque refponfione apparet, quod irre­ „ ait . Semper objurgationi aliquid blanditia
verenter fe habuit , ideo pereuflus fait. Pro­
v admifce.
crenou.
pter quod dicitur in textu it. Regum vi. cap.
Infero quarto ex hoc, quod correAio eft
iv.
fnfttr tgtatrinfmptKufn<
1
Pro­ proceptum, quod obligat non pro /femper, fed
pter defeAnm terti· Maria foror Moyfi fait pro aliquo tempore, quia eft proceptum af*******·
pereufià lepra .quia caufe murmurationis . diffit- hrmativuqi : tria autem ex parte corripientis
mationis StdetraAtonia infiirrexit contra Moy- debent efle , fic tria ex parte correpti, qui­
fen, ut habetur Numerorum xti.
bo· cxfiftentibu» obligat, alias non . Primum
Infero fecundo: Cum difcretione magna eft certa peccati cognitio , Ecclefiaftici 11. Pnufhujufmodi correAto facienda eft -■ ad quatuor fWMS iMmtgej, uro vtfwpem fuemfSMun ; flh
fiquidem infpiciendum efl, ut dicit Albertus
tuMmogeverir, corripe jujte. Secundum eft
M Magnus in quarto fententiarum , fcilicet ad manfuetudo in corripiendo, Pfahn.
«· quantitatem culpa delinquenti», ad fpem fimerveai/ nua/uefud), J* osrnpfraar. Tertium
emendationis , ad ftatum perfona
qua ad- eft quod in alio non fit tanta aptitodo ad cor»·» emendationis
perfon· que
* monetur, fic ad selumqui movet corripico-Eripiendum : quoniam fi alii aqne boni vel
* tem. S culpa eft levis, fic timetur ne tur- Horta adfint, aut peccanti magis fiunihart· t y»
* batio gravior fequatur, non tenetor corri- fic
“------»·— --------------------------,------.-------... , pma· a i·
probabiliter
eftimatnr quod
magia
prafictahi
» gere, quia pejus fubfisquetur.^Tsem fi pro- pro tunc non obligatur ifte, preifertim eifive·»**
I* habiliter deqsémtnr de emendatione, non rifimiHter appareret quod ifti eum non ncgli* timetur corrigere , quia nihil fiscerat nifi gerent. Sic enim profeAo obligaretur : nem
i» provocare ad pernam. Ad hoc, fi fiatusal- tunc fibi competit fflod tn. Reg. xx. Cqfia-1» »«·» »w
Λ
£ MaAu itarrir.
"■»· ·/**·■

c-r-

tp. Qumtiem

am-^m^Uwv*

* 4M* Amm' , qufa tale» cito proromChndt Genenti. Tmu. XXIX.

» reqnifitornm ex perte procantis tft
orreAtone. abes utdiAmn eft, non·***
quis talem corripere. Proverbiorum
Lll ia.

Iff

ORATIO ÆGID11

CARLBRII

f
aut moribus i
■ . Nam
*’
Nam ftatim procedendum eft ad denuntiatio­
CL’!“2.I dum, quod funus peccatum fit mortale
>m>. 1 dicitur .* ® «r etufirrir, locnttu e» fromm tuum i nem talium, admonitione fecreta pretonniflh, cnatm
MM.
£
m*, Mtdr» «fe ecdefi». Per hoc qnod libo- ut impediatur tantum nocumentum: nifi firyn—m ratur quis a veniali, non eft lucratus quis eum, miter quis gxiftimaret quod per fidam fecrequia propeer hoc non «rat perditus : nec opor­ tam admonitionem poffet hujufmodi mala impe­
tet talem propter hoc denuntiari ecclcfi». Ter­ dire . Nec tamen contra ordinem Christi fit,
tium , quod non eft fpes majoris opportunita­ quia talia peccata non funt folum in te, fed
tis in corripiendo; dicit enim Auguftinus pri- etiam in alios « fed in illis peccatis qu» tan­
tum nocent peccanti direde & per fe, aut
„ mo de civitate Dei: Si propterea quifqu
» objurgandis A corripiendis male agentibr
paucis, ordo cenet.
bk
r » paruit, quia tempus opportunum inquiritur,
De prolatis autem qui committunt peccatum Qrf»i·
o non eft occafio cupiditatis, fed confiuum ca­
occultum, St postquam moniti caritative &ht»si n tatis, Hcc fententialiter ex illo dodors . militer ac reverenter fuerint, nolunt acquifc·» Tres autem cafcs tangit fandus Thomas fe- re corredioni, utrum fic procedendum est ad
eunda fecunda, qucftiooe xxxt s i. articulo 11. Bdenuntiationem , dicit Albertus fuper tv. quod
ad tertium , 3t item Rieardus de Media villa, non, & dicit in forma fic -* In disantionexix.
jU. questione, utrum idem ordo obfervanin quorum primo meritorie a corrections fra­
terna quis fe abflinet, fi fcilicet opportunum dus est in corregione cujuslibet hominis.’ Ad
tempus exfpedetnr. In fecundo cum peccato refponfionem post reprobationem eu jufdara opi­
mortali , dum probabiliter fcit fe poffe fratrem nionis , dicimus cum quibuMam, quod ad o*
»> mnes extendatur , fed ad omnes prolatos est
peccantem emendare tamen pro temporali com­
modo aut metu amittendi aliquid temporale. » admonitio in denuntiatione non procedens.
» In aliis autem potest procedere in denuftJn tertio cum peccato veniali, dum non ha­
» datione, ut fupra didum est. Et in arti­
bet fpem probabilem de emendatione fratris
per eum, dc nimis inhiat ifte, qui habet cor­ culo priori, utrum hcc corredio fraterna fit
ripere , temporalibus. Non tamen ita, quod h omnium in omnes , dicit fic in folutiooe ; Gfi confiant, quod fratrem poffet a peccato » mnis homo omnem hominem cum reverenretrahere, & propter timorem , vel cupidita­ H tia & manfuetudine tenetur admonere ficcorritem omitteret, quibus in animo fuo propo- » perc de delido fed non ulterius potest de* nuntiare fi est inobediens , quia fi praelatus
c«raii«riua nit cirit3UetB fraternam Sequitur per hoc quod ifta corredio ordidbta » fupremus est, non habet judicem. Ibi Ιο­
mum μΪγ ·Λ ad emendationem peccantis , ordo , fi pecί» quitur de fupremo prolato fpecialitcr, &
c*Ia ^at o^uha, a Salvatore datus , fervandus etiam statim dixerat univerfaliter de omni
?*Γιπ
:
a^ceon’t‘on* caritative pèccans ipfe · prolato. Quidquid fit manifestum est quod u*
paruit: itaque fi monitus non paruit aut ac- bi prolatus monitus non obedicrit, licet ad
·*/
T*ietit eft ultra procedendum, fuppofitis dif- fuperiorem, fi habeat, reccunerc quis poffet,
non est ad populum recurrendum ; prout di­
m· pofitioatbus fit csrcumftantiis antedimis . Advop““*
eandus efl enim unus teftis vel duo, quos al proponens coram eodem hec peccata fua
fporemus probabiliter velle correpto prodeffe , arguenda ; nifi immifleret fidei periculum, ut
non obefle ( quos fi non audierit. dicendum communiter dodores exemplificant ; addere
eft ecdefi», id eft , prolato ut judid . Ratio poffem , & in periculo fehifmatis & corruptio
hujus ficut ubi una lenis medicina non proficit nis mordra in ecclefia per malam dodrinam.
ad falutem corporis , adhibenda eft fortior, ut Unde dicit Thomas fecunda fecund* question·
tamen minus gravetur infirmus , quantum fie» vigefima tertia articulo quarto, ad fecundum.
ri potefl : fic in fanatione fpirituali ubi fecrc- D quod in faciem refistere coram omnibus exce­
dit modum fraterne corredionis. Et ideo fic
ls monitio non fufficit, ad graviora proceden­
dum eft, quod fit cum teftis unus affiunitur Paulus Petrum non reprehendiffet > nifi aliquo
vel duo, qui triplici ratione advocantur: prima modo effet par quantum ad fidei defenfionem .
ut videant t fecunda , ut teftes fint admoni­ Sad in occulto admonere dc reverenter hoc
tionis faite : tertia , ut negantem coram eccle­ poteft etiam ille qui non eft par. Unde Apofia , id eft , prolato convincant. Poflem etiam ftolus ad Coloffenies capite ultimo feribit, ut
non incongrue per ecclefiam intelligere conci­ prolatum fuum admoneant, cum dicit '. 2Hlium generale . Et fic talis ordo eft obfervandus: cue Archippo tpifeopo , Mmifienwn imm imple.
Sciendum tamen quod ubi immineret fidei
primo frater delinquens monendus efl caritative;
fi non aequiefeit , dicendum eft prolato, ut periculum , etiam publice effent prolati a fubefl privata perfona , quia nullus eft qui ma­
ditis arguendi. Unde etiam Paulus, qui erat
gis debat ills prodeffe quam perfona prolati. fuhditus Petro, propter imminens periculum
Si fic eum non audierit, adhibendus eft u- feandali circa fidem , publice Petrum arguit.
nus aeftis vel duo ad iterum monendum ; Et Et ficut glofla dicit, Auguftinus ad Galatas 11.
t».
fi illos non audierit, dicendum
<"
eft prolato E
* Ipfe Petrus exemplum majoribus postait,
ut judici. Si coram illo
negaverit
o conventus negaverit,
» ntficubi forte reduns tramitem reliquiffent ,
convincendus eft per teftes adhibitos, quia »» nou dedignarentur etiam a pofterioribus cor­
feriptura i /n ore duorum vel trium fiat omrte rigi. Hec Thomas ibidem, in tv. diftinéhotefirmomtm.
r
ne decima nona dicit fio in forma, refpon1«. ««n dHunc ordinem tangit Thomas in quarto . dendo ad unam rationem qu» eft de repre*****
Et quod dicendum eft prolato ante teftinm henfionc Petri a Paulo, Dicendum, inquit -quod
adhibitionem , ut tamen eft privata perfona, «s Paulus reftitit infectem Petro coram oeardbus,
habetur ab Auguflino in regula , Veram quod t flout ibidem ad Galatas n. dicitur. Hoc
in jjjqnibus fecretis vel privatis pccçâtis non » autem «xoedit modum fraterne corrediMis,
oflMhfervandus ifte ordo de neceffitate, ut fi m qui prolatis a fubditis debetur- Non enim
quis tradarct dc proditura· civitatis, aut dc m prolati a fubditis coram plebe feu multito«. dine,
jk. jfoA ergvere imforem,»e oient te. Secun- A fubvertendo populum in ide,

c

901

• dine ,

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

hmniBter ia privato corripiendi A » Ipfi qui proprio ore corpus Domini
·» faat « nifi immineret periculum fidei
. . Tunc
-,
ciunt, ab omnibus funt audiendi & timen- anno
1
μ*/” m enim prelates minor fieret, u in infidelita- »· di , fic non dilacerandi, ant detrahendi ·
N tta taberetur , fic fabditus fidelis major. I- ·» quia a quibus populus Domini fe benedici ·,
dem dicit Richardus de Media villa. Dico ul­ «♦ felvari , & inftrui cupit , nullatenus debet ·"·*·&· *'
terius quod fraterna correAio de peccatis pos­ h eos arguere , nec vulgus in eorum acculateritis publicis locum habet. Etiam dicit Tho­ » tione fufcipi. populus enim ab eis docenmas: Publica reprehenfio.- felvis his qu* di- M dus eft, & corripiendus, non ipfi a popuAa funt de pcelatis. Dicit enim hic ünchis * lo , quia non eft difcipulus fupra magiThomas fecunda fecunde qtueftione trigefima- >, ftrum. Apparet per hoc quod populus de­
tertia , articulo feptimo, in corpore t » Qus- bet obedire facerdotibus , & fe non fubtrahew (ierat enim utrum in correAione fraterna fe- re ab eorum obedientia.
» Creta admonitio ex neceffiute pmcepti deItem Gregonus Naziantenus fecunda oratio­
w beat praecedere denuntiationem. Diftinguen- ne in fanAa lumina pofl medium, demum eM dum eft, inquit : Aut enim peccata funt pu- tiam illud docet , quomodo fubjcAos effe ow blica , aut occulta. Si quidem funt publi- B porteat eos qui accedunt ad gratiam , his qui­
»» ca, non tantum adhibendum eft remedium bus difpenfatio myfteriorum l>ei commiffa est
>» ei qui peccavit, ut melior fiat, fed etiam a- maxime etiam fi dignitate aliqua fibi vel fa­
·» liis in quorum notitiam devenit. ut non fcan- pientia pnediti videantur. „ Nemo diffimulet
* delirentur . Et ideo talia peccata funt publi- „ baptifmum, nemo contemnat, nemo pnedi• ce arguenda, fecundum illud i. Timoth. v. „ catoribus fidei fit difpenfatoribus grati* re» Peccantem coram omnsbus argue , ut eaten ri- „ Sistat atque repugnet , fed cum omni humi
ha. a
m merci* habeant. Quod intclligitur de pecca- „ litate fic veneratione fnb|aceat. Hec ille.
·» tis publicis , ut dicit Auguftinus ip libro de
„ Pnsterea Chryfostomus fiiper epistola fcm vbrbis Domini . Ibi dide fendus Thomas
„ eunda ad Timotheum homilia fecunda dicit
quod\rctpédium ut melior fiat illi adhiben­ „ Nefcis quid est freerdos? quoniam angelus
dum eft Et hoc fit per correAionem frater­ „ Dei est, non enim que fui ipfius funt loquitur.
nam ; ficut quod ooram omnibus arguitur , re­
„ Si contempferis , non eum contemnis, fed eum
medium eft aliis, ne ipfam in culpa fequantur, „ qui inthroniaavit eum , Deum. Et unde ma·
„ mfestum est quod Deus inthronizavit eum?
ut de republics tollatur fcandalum .
Sexto infero, quod cum prclati presbyteri C „ nifi hanc habeas opinionem, fpes tua evacuaCanlM··
Bccusâtki
ecdefiaftici fint fuperiotes laids, non eft „ ta est. Si enim nihil agat Deus per eum, nefwsrwri—fraterna correAio facienda eis coram multitu- „ que lavacrum habes, neque mysterii partidiae taieorum, de peccatis etiam publicis per- „ ceps es, neque bcnediAionibus frueris Kon
αΐΰΐ· Γμ
» neque etiam fidem, neque fubver- „ ergo Christianus es. Quid ergo? Omnes ot^
fionem morum per malam doArinam direAe „ dinat, etiam indignos? Non omnes quidem
Uu
concernentibus, ut per illam inducantur Laid „ inthronizat, per omnes tamen ipfe operatur,
’*“■
ad fabcraAionem obedientiae refpcAu facerdo- „ falutem populi molidns . non illorum intrans
tum. Iftud corollarium ponit ultra pnemiffe, „ merita . H*c ille. ProfeAo hsec fententia in
quod non debent induci laid ad (obtrahen­ illo verbo Salvatoris fundata est · Qui vos au~
dam obedientiam presbyteris etiam malis ma­ dit, me audit; & qu» vos fpemit, me fpemit.
Forte dicet quiipiam · Ideo publice malis Ptr
litia perfanali, quamquam etiam fit publica.
Patet per illud Exodi xx. Honora patrem tuum , facerdotibus non obedio , quia propter fuam v·^·’· ">«'
“ΐΛι"
quod non tanttun de patre carnali, fed fpiri- malitiam publicam dominium fuper me perdituali intclligitur . Et illud morale praceptum derunt. Putas, quxfo, dominium in caritate *lu®·
eft, ideo femper manet .- lex etiam dice^Mt,Dfundari ? fi hoc credis . cum certi efle non
de. alio ii fit in cantate, cum net de
Deuter. xvt 1. Qui fuperbtenl, nolens obedire fo- poffîmus
~~
cerdotis imperio, morietur homo ille, & auferes nobis ipfir fimus. Sapiente teste, qui ait Ecmalum de Iftael : cunâufque populus audiens ti­ clefiastici Jx. Nemo fat an odn> tel amore di­
mebit , ut nullus deinceps intumefeat fuperbia . gnus fit : & Apostolo qui dicit i. ad CoriiQuamvis autem hoc prsceptum, quia judicia­ thios Iv. Nihil miht confcius Jam , feri non in
jufiificatus fum ; certi eff' non poffumus de
le erat , fit mortuum , ratio tamen pnecepti hoc
1
manet, fcilicet de obediendo facerdotis impe­ aliquo , fi fit venis dominus ·. & ita non Co­
rio . Nam hoc morale eft, quia praecipitur ho­ lum φί.-itualia dominia ambigua erunt , led Ac
norare parentes. Nec hoc valet dicere, quod temporalia . Quod fi dicatur , imo certi eri­
AlrtuUwhoc folum intclligitur de bonis ; nam dicit A- mus, donec aliquod publicum .mortale com*
lexander de Ales in tertia pane fur fumms, miferint ; fi fic dicitur, ergo dominium aut
mmkj. er.j. quod malo prclato, quamdiu ab ecclefia to­ fpirituale aut temporale in caritate non fun­
leratur , debetur honor . Et quamvis male pr«- datur, cum per mortale occpltum quis domiluoufque ab ecclefia deponatur , ut nium non amittit.
fideat , quoufque
’ ”
Porro ostendo, qnod per mortale publicum
bene pnefidens debet haberi, fic intclligitur de
E
non amittitur dominium , faltcm per peccatum
malitia perfonah.
Patet corollarium iftud per9 illud Matth. perfonale, quod fidem non corrumpit , aut ec­
xxi tt. Super cathedram Adoqfi fedentnt Scriba & clefiam non (cindit , vel bonos mores per ma­
lam doArinam direAe non perimit. Dignitates
Pharifai ; qua dicunt vobis, facite. Et i. Petr.
11. Subditi e/tote in omni timore dominis vefiris, & dominia funt a Dei providentia derivata
non tantum nonis <b" modefits, fed etiam dffeo- nam ad Romanos xi 11, dicitur. Qui poteflats relis . Hoc eft enim gratia, fi propter Dei co*- fifiit divius ordinationi refiflit. Et Proverbiorum
fcientiam fu/Hnet quis tnfiuias patiens injttfte. Pa­ oAavo dicit «terna fapientia, cujus munere om­
tet etiam auAoritatibus doflorum fanAorum. nia gubernantur: Per me reges regnant, & le­
Dicit Telefpborue Papa VII. a beato Petro , gum conditores jufia decernunt. Ergo quibus de­
*2gjft**>* ex computo Auguftini, depeto fuo cap m. dit Dominus potestates & imperia , illi veri
L11 a
funt
Canal. General. Tom. XXIX.

90?
ORATIO ÆGIDIHCARLERII
>·<
.......... . funt domini . Confiât autem Dominum inter-A^ net, eft hodbrandna fi non propter fe. vel
euisn dam &ceT* 0M,un* hominem regnare fuper
---------------- ’
“,
populum ad populi afftiAionem, Job xxxjv.
Q*e regnare foot hominem hypocritam propter „ dignus fit. Hwc ille. Patet quoouado fe
peccati popsdii. Igitur tales quamvis fini mali „ rege periboam distinguit Augustinus ab or­
culpa pertbnali, tamen domini funt.
dine. Si fuerit peccator in pertona meretur
*“
*"
Idem maoifeftum eft in angelis Epbefi, privari bonis Dei. Sed quia est rex ex οΛPergami, Thyatire, Sardium , dc Laodicen: cio , meretur habere Dei bona etiam valida,
advertis* enim illos epifcopos Dominus com­ honores cxcelfbs ab homine, fit a Deo vifiominattones revelat , quarum aliqua non funt nea fic fbmnu. Proinde idem libro de civi­
pro peccato veniali imo mortali , dc tamen tate Dei dicit in c&ûu, quod idem Deus
adhuc epiteopi funt, & non ipfofafh» depofiti. dedit regna piis dc impiis . φύ Mario impe­
Preterea t Anteimus in glofla fuper illo i. rium » ipfe fit Cajo. qui Cofettaniino Chri­
’’
Corinth, rr Ht fidat quo a Dee donata font stiano , fic Juliano apostatas
DOO filO»
nobu. ait : Multi habent donum fpiritu* Dei,
Patet mgo quod verum d<
„ dc nefeieodo a quo habeor impia vanitat»Bdatur ingratia gratum faciente , fed in divina
„ pilantur. Nemo donis Dei beatus qui dan- providentia
"
, ficut in caufa efficiente , fecundem
„ ti eft ingratus. Idem Auguftinus fuperPfaL quam , propter occultas nobis eaufas fu· ·>
„ txvi. V. t. Alia funt dona qu* dat Deus tenus fapteorfe manifeftiffimae , bene vult ma­
„ inimicis fuis , fic alia qus non fervat nifi lis , dc interdum male, poenaliter vero bonis.
„ amicis fuis . Que funt dona que dat Deus Cum autem vifum erit in fequenti conclu Go­
„ inimici* fuis? que nunc memoravi, Non ne facerdotes populo non efle fubjeflo* , ap­
„ enim foti boni plenas habent domos rebus parebit irrationabile . ipfbs coram popule de
„ neceftariis , aut foli boni vel falvi falli funt, peccatis fui* pcrfonilibu* publicis arguere ,
„ vel abagrirudine convalcfcunt. Hac Augu­ hypochrifim detegere, fis coram ipfo fui* maftinu* . Quid mirum , fi dominia dat pecca­ nflefti* Iceleribu* contraire, ut dixit propo­
toribus , fidelibus tamen , qui etiam infidelibus nens ; dum tamen non fint in fubverfionem ,
larga dedit imperia ? imo fit infidelem fuper per falfam doilrinam . in quo cafu poflunt
populum fuum regnare' cfinftituit? patet in argui publice coeam populo, ut fupra diflum.
Nabuchodonofor, F.rat enim ille idolâtra.
Sequitur feptimo ex precedent!, quod fubfed fit rex conftitutus a Domino fuper popu-Cditu* populus non potest licite fubtraberv νιΓ riram
Ium Ifrael peccantem. Jeremi*liquident xxvi t. decimas fic oblationes a malis faccrdoti» '‘y
feriptum eft .· £go feçt irma (p Aomine/ <£■ bus publica malitia pertbnali . Nec valet
jumenta, fiu fuper faciem terra font in fom- cufatso avaritias hoc fecere votenhum , Quia miCTsm?
tudme mea magna , & m brnduo meo extento , noltutt tales nutrire ia peccatis quod tamen ******
d* </e</> e«m er, fw placuit m oculu meir. £t facerent dando . ut dicunt . Probatur : Chri­
Stimc uo^ue ego dedi owner terrât ifiat ia sms- ftus fufteauvit Judam proditorem , deditque
wm Nabuchodonofor regii Babyiaruit fervi mei. ille buccellam panis . dc fecit eum partici­
Infuper <9 befiiat agri ded» ei W ferwuu illi pem menfe fao, fic adhuc erat fàcerdos. 1& fervient ei omnet gentet . & filio epu, φ tem Deas pafcit gentiles in orbe haeresco*,
fiho filù ejut. Videtis quomodo Deus eum fic impos Chriftianos, ita ut Job dicat : Âperfecit in regem terra Ifrael , ficut de ipfo bandant tabemoatla pradottum , & 'attdoBer pt>propheta loquitur in textu-, nec folum eum , vocant «mi , cww ipfe dederit omnia in mow*fed Alium, & fiftum fihi. Nec poteft dici but eontm. Job χιι. JEt Verita* ipfa dc hoc
quod Deus dicatur facere hoc permiflive ,
ait. Qte JUre fuum facit oriri fuper bonot tf"
quu Dominus addit : Servi mei , & befiiat a-Dmo/or , dr phut fuper jufioe d* inp/or.
gn dedi et. Iterum Cyro adhuc idololatra
*Item Auguftinu* traâatu
. oratione Do-M^m.,,
de
dedit Domiatis regna terne . Ifafe enim xlv. ,sninica, qui . incipit, Sanfliflimis A pollolis ,
Hac dicit Ztommtu chnfio meo Cyro, esqur ep- ait: Ipfum panem, cariflimi , quo venter imprehendi dexteram , ut (ubpaam ante foaem M pletur quo caro quotidie reficitur» ipfum
erus gentet, d* dorfia regum vertam. Sequitur iw panem videtis dare Deum» non folum lau& ibi : Dabo ubi thefaurot tAfconduot , d” er- iw datoribus fuis, qui fecit folem fuum oriri -v
cano*feiretmum . Hieronymu* ih commentatio ο fuper boeos fit malos . fic pluit fuper julife. an. ait: Hujus dexteram apprehendit & w ftos fic iajufins. Lauda*, pafcit te : hlafphe„ tenuit . ui nullus fortitudini ejus valeret » mas, pafcit te: ut pmnitcMtam agas, ex„ refiftere t legamus Xenophontis oflo li· * poâat te i fi non te mutaveré, damna»
„ brorum Cyri majoris hiftoriam. dt prophe- w te. Quia ergo panem iftum accipiunt boni
„ tiam Ifafe cernemus expictam . Qua enim
civitas illi non patuit ? quis non regum ter- „ Hac ille. Item idem prima parte termoga fubjecit ? qui muri prius inexpugnabiles „ num, fermone de generalitate ekmnofynm.
,, non illius obfidione fubverfi funt ? Hac ille. E ,, qui incipit t Sunt qui dicunt, De miferi- «ΤΧ'ον·**
Amplius Cafar erat injuftus injuftuia fidei, M cordiam, & ne fafeipias peccatorem, lHa**>s*
tamen Dominus dominium fuum confirmavit, „ enim ob hoc diâa fima, ne itmquam peccum ait : Reddue qua funt Cafarit Cafan . „ catori benefacias propterea quia pedcaâor,
Pilatus etiam erat iniquus Chrifto , judicans „ fed quia homo eft » itaque ucrumque prem favorem Juduorutn, tamen fuam potefta­ n reptum tenebis, non ad viadiâam ramifias
tem approbavit, cum ait : JVm habent po- « nec ad fubveniendtun,. Omnia enim qui
rafiatem adverfum me ullam , rufi tibi datum „ ratione arguit peccatorem , quid aliud
effet defuper. Propterea dicit Auguftinus libro „ quam vult non etc peccatorem? Odit erde quâflionibus veteris dt nevi teftameati:
» go in illo quod odit Deus, ut perimatur

Dei unaginem babet rex , ficut epifcopus
Chrifti. Quamdiu ergo in ea traditione ma-

». quod homo fecit, dc liberetur quod Deus
„ fecit : peccatum autem homo fecit ipfo»

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.
qo6
m . It tafia : Bemftr Iqtatili A renria, honore & manfuetudine corrigere. adhibitisdebitis rircumftantiir. Quod fi illum non
CNBirrt
audierit. adhibeat unum vel duos teftes -, quos
fi non audierit, dicat ecclefie, id efl, prolato ec„ impiis reddet vtadiriam , qui tamen non clefus, qui eft fupenor facerdot is delinquentis .
„ fetem peepeer quod peceaaoses fit impti Si ille neglexent, poteft ad-fupenorem recurrere.
„ fiant, verum etiam qood bominm, fecit ufirae ad fummum Pontificem ; quem fi rurfus
„ oriri fidem fisam fitpcr bonos fic malos, defidem in corredioae ifta )udicaverit, habet pro
* fltptakfisper juAosflt injuftos: ita nglli ho- finali rècurfu generale concilium. quod requifi
„ mteSM· claudende efl mifericordia, nulli pec- rum fic s corrigendis informatum nullatenus défij/ y , j
„ emori taapvnitaa retaxanda . Hac Auguftinm. ciet. Speciali enim quadam profentiaParadeEx quo petet, quomodo poteft dari malis, tus Spiritus fandus et adest, fit Chnflns,qui fpon-£3
nec tamen nutrietur malitia .- ideo poflunt fam fuam ecclefiam catholicam in concilie gene·
reddiderim*, utique jufliffime debita, nec ideo rali reprasfentatam , nullatenus errare permittit,
nutnetur malitia : nam foivcotwr, quia debita quam defponfavit fibi in fide fic in mifericordia
flt quia illi funt feccrdotes, non autem quia Bfit miferanonibus ufque in fempiternum .
mali, hem Hieronimus in commentario fuper
- quod iu morum reformatione non est
Propter
Illo Matthai. fteddte feto foitr Csferu Cefen, ambigendum , concilium generate tramitem vtfmtt D» Dm , dicit fic i J*orro quod ritaris umquam rebllurum ; hoc tantum reflat,
ait: Reddar pus ftutt Cqfero Cqferi , id eft. ut omnia puritatis amator conciliorum genera­
numum , tributum, fit pecuniam :
fus lium celebrationem toto corde fic opere procurer.
M fiou Dei De· , id efl, decimas primitias, Ecce lenitatem Domini , ccce mandatum de correôione fraterna , ecce praflicam horum con­
„ fit .oblationes. Hec Hieronymus.
Tunc amem Carfar Tiberius erat tyrannas, tra malitiam facerdotum perfonalem. Dixi,
fucceflar tyranni fit heres t fecetdorea infide­ perfonalem ; quia fi fide aut doflrina errarent fic
les , avari, flt malo pertinaces, ad pietatem perverterer t populum, hoc modo (i, mores
Indociles, flt moneta Domini jugfeer médi­ fandos documentis malis niterentur evertere .
tantes . flt tamen illis decimas Dominus jubet aliter effet procedendum . ut dtdum efl, nec
dari; Si illis dendss font, cur non feccrdoti- peccarent folum in fe , fed in omnes Christia­
Ubi-------vero------------------omitteretur celebratio
generabos malis, umeo fidelibus? Rurfus idem in nos.
------ —
-------------- „
-------annotationibus fuper ilio:
tfunmi minucvi£linm coociliorbm, quod Deus avertat, reme­
· ·

...

*

-

„ quoniam fit iMfEmus odit peccatores, fit

dium est prodicatio verbi Dei maxime ad cie·
li negare quod Dominus nulli negat , rum faAa. In illa fiat generalis exprobratio vi­
quamvis fit blafphemtn fic impius: hoc e- tiorum , ne umquani putent infipientes vitia
nim faciens, carbones congeres fuper ca­ fibi licere. Ad populum vero exprobratio vitio­
put ejus : ut cum fibi carbones intellexerit rum cleri non videtur expedient, nifi cum ma­
per · tuam indebitam mifcricordiam con­ gno moderamine, fic diligenti verborum temgregari , excutiat cos , hoc eft , converts- peranna fiat ; ne clero populus infestus infolentur ; fic diligat te, quem habuerat aliquando tior fiat, fic abjiciat omnem reverentiam fic operoium . Item : Idem Deus nulli negat e- bedientiam . Vbi tamen probabiliter appareret
tiam blifpbemo, fic impio: fit numquid i- populum errare , credendo vitia cleri jam non
pfe cibat inimicos foos contra fe ipfum ? efle vitia, effet per veram dodrinam ei fuccurnon , fed contra fe ipfos eis gratitude Do­ rendumi fed hoc diebus nostris evenire pro
mini , grautudo fic fervorum ejds obefle magna. parte populi non permitit Dominus.
Non ergo arguendi funt mali facerdotes mapoteft ad pesuam. Domini gratitudo *u,. tem fervis 'ejus crefcet ad gloriam, quia D litia perfonali coram populo propter hoc. ultra
prrmtfTa, vhanc unicam facio rationem. ~
Ordo
h nec ideo pafcunt peccatorem ut amplius
*
„ peccet . fed magis ut gratia Domini vidus fraterno corredionis ostendit, quod ab ea itur
„ a debito quiefcat . Hnc Hieronymus - Cry- in corredionetn paternam feu judiciariam , dum
« foftomus autem fuper Joannem homilia lxx. illa non fufficit. Nam post correptionem in­
„ Qui mendiMur imum pmsem : Omnia alia , ter te fic illum, unus vel duo testes adhiben­
„ inquit · dimittens , hoc unum quod faficiens tur , ut convincatur jam correptus coram judice.
„ erat eum, fcilicet Jndam . detinere & con- Postea fi negaverit , dicetur ecclefie, id est,
» vertere, pofuit Chriftus , Qui a me nutritus prolato, vel univerfali ecclefi* in negligentia
M eft , qui apud menfam communicavit . Hoc prolatorum - fi illam non audierit, excommu­
„ autem dixit,erudiens eos ,qui malefaciunt, nicator vel excommunicato» est ; ideo fit tibi
M benefaceret etiamfi manferint infanabiliter ut ethnicus & publicanus. Igitur ubi fraterna cor­
n habentes. Hac ille. Ponderate quod dicit, reptio non fufhcit , curritur ad judicem, ut qui
w Etfi manferint infanabiliter habentes ; nam illis volens corrigi noluit, nolens corrigat». No­
, ut postea patebit, non esr judex
·> beueferiendum , non obftante malitia, do· do
_. populus
, ,
„ cet Dominus Jefus, 'ut ait ipfe Chryfofto-Efacerdotum , nec habet excommunicare aut
» mus. Si vero scium habens corredtante vi- claves ecclefie , fed potius pastores, & eccletiorwn , utinam fecundum fcientirin, caofetur fia univerfalis feu concilium illam reprofentans.
dicens, qood nifi coram multitudine populi Igitur corrigendo coram populo malum facervitia c^eri arguantur fic improbentur, judicabit dotem, legem correftionis fraterne quis tranffimptax populus illa efle licita, ideo ut eis coo- greditur, fit non ingreditur ordinem judicia­
folatur , neceflarium eft omnibus talibus pu­ lis potestatis , ergo hoc non est faciendum .
blice ceram populo contraire .· dico quod non
Scqvitorr fectrnda conci*fio.
habet unde rationabiliter conqueratur.- Nam
juxta pramifla dodrinam Salvatoris infequenSecunda conclufio. Soli habentes auctorita­
tem a lege, a divina voluntate , per infpiratio0s perfbnalibus poteft
nem

907

ORATIO ÆGIDII CARLERII

AMMO iUorum commiffi , poffant licit* ia quoHbet
WIJT1 ftatu corrigere judicialiter fobdisoram fixxea
IMS-

peccata mortalia publica. Ifta conclufio proba­
tur kg· divina, praxi Apoftolorum, Accede*
fin ρπριίύτη, decreti· libri conrilioram Ifidori , Ac ûioâorae petram , Ac audoritatibus
fânûoram dodoram , fe fundantium ia M·
divina .
Primo probatur ex teftimonita veteria teftamenti. Exodi >1. (cripcom eft, cum quidam
Hebnras alteri faceret injuriam. Ac Moyfca uejuriantem corriperet. ait correptus. Quit te cmayfirief jadeem fuper mu? manquai mt meriuerfi-

«■ata

ab taftriorihm pMiri pro­
scias tas joAkta mlnifluiiite
aut tegimine, Atlpedafcaar ecclefieftici a lak
eia . luoram «tem defeta· Dominus judicabit

At non populos tero. Qood pnmt Uhtas ter­
tio, ubi dicitur Stat ad judreamdum Domuuu.
Quod ad prolatos aut ad facerdotm hoc didum fit, paret ; nam paulo poft dicitur. Fise
depofii efin tineam meum , & ruptae paemerit
m domo vcfim .· fic enim ad hoc propohtum
mB allegat Aimtander illam audoritatem . Idem
ρΖ&Γμ!· lutcm
* ®<7Ρ“* P* Hoyfe® · J*°ykr· “°0 deuAabili patet Ezechielis )j. Dc fpecnlatore «nlm di­
t
Z* * immanitate, fed emendabili ammofitate jufti- citur Nifi infonuerit baccina , cum viderit gla­
' * » tia regulam excefit, quia nondum a Domino dium venientem , fanguinem pertentu de meae
» principatum acceperat, ut prius aUcgatum eft · /na requiram , non popuhn tero , fed «go,
Secundo : Sk David quemdam juvenem (dicunt fupple, Dominas. Hasc enim funt verba Do­
multi doéhwas, quod fuit Doeg Idumnus , qui mini . Non habet ergo negligent!·· exigere
dixerat fe Saniem occtdiA·, beet mentiretur) populus ex auâoritate de manibus prolatooccidit. Nam ii. Regum 1. dixit illi juveni: rum aut presbyterorum, fed Dominuli quam­
Quare noa nmnifii asemun tuam msttfm, ut oeà- vis poflit pro defeflibus & negligentiis te of­
dent chrifvm Donriai ? Et paulo poil dixit : San- ficio querimoniam Asperioribus ipforum ecclogun nun fuper caput nmm fit, juffitque eum in­ fiailiconam deficientium porrigere , nc pro
terfici boc autem non feciffet, A ubi licuiflet peccatis perionaiibos eos monere fraternaMter
regem Saulem occidi®». Noo ergo illi licuit, modo dido in procedenti cooclufiooe.
Deinde probatur conclufio teftimoniis
novi
*■ tquamvis Ssul effet malo· , Ac reprobatus a Do„
mino ne regnaret. Tertio, Proverb, xxx. dici- C teftamenti , Ac primo Matthai xxvi. dicit Sal- fc· ateS*
tur. Per tnc movetur terra, & quartum non po­
ft/ fufhnere. Pnmum ef per fervam, cum regnatvn/ hoc autem fieret. fi fubditi vellent defedu» fu perior um publicos per juditiam vindi­
care. Quoniam vero orbis perturbatio mala efl,
hoc non licet : Quarto, Pfelm. lxxi. dicit Pro­
pheta ; Dem fuÀcutm tuum regi da, Q" jufmam

vator. Ornait qui gforiium acceperit, gfd^aperibit. Ille vero dicitur gladium accipere , qui
propria auAoricate juftiti· poenas exercet. Vnn de Augufttaos . Ilk gladium accipit, qui
a nulla fuperiori aut légitima poteftate val juM bente vel concedente in fenguinem abcujut
armatur; ergo fob tales, non qui gladium ac­
tuam filio rept. Ibi judicium juftitte committi cipiunt quoniam gladio peribunt, fed quibuB
precatur propheta, non cuilibet, fed regi, aut gladius a Deo datus efl, debent peccata pu­
nho regis , vel his qui jufte aliis prafnnt. Ite­ blica auâoritate jnflitte vindicare :
Secundo Apoftolus ad Romano· xs 11. dicit.'
rum Proverbiorum xtx. Sapiens ait . Non do­
rent fultum delta» , n«c fervttm dominari prinâpb· Omnit anima eotefiaribut fiMimieribus fubdita fit.
but. Ex illis patet fubditos non debere Asperio­ Nam qm potefieti rejUti, Det ordinariam refifiu.
rum peccata per juditiam corrigere . caftigare , Poft panca fobdit Non fine caufa gladium pamaut punire . Item liai· decimo dicit Spiritus Dr«c , Dei
“ enim7 tmuifier
/. éf , vmdex mirum
«. ei
Ex his patet quod inferiore·
fandus. Numqutd glonabttur fecunt contra eum qui male agit . “
ym ferat in ea. aut exaltabitur ferra contra eum fubdi debent poteftatibus fuMtesioribua, At fic
0 quo trahitur ? Quomodo fi elevetur virga contra non habent de illis poteftatibus iuftitiam fe­
elevantem fe , & exaltetur bacuiut, qui utique cere non enim habent gladium datum * Do­
lignum efi. Licet autem hoc diélum fit contra mino, fed princep·, qui Dei minifter eftcon­
praevaricatores divinorum mandatorum, quod tra operante· malum . Si de &Ao fectent, glapatet ex pronuntiatione parus divinitus com- dium accipiunt, At gladio peribunt , ut dicit
minate ; rationabiliter tamen poteft exponi de Dominus.
infurgentibus in fuperiores, deliâa eorum euTertio Apoftolus reprehendit eo· , qui jupientes fub titulo juftitic vindicare.
dicant non fibi fubditoe. Dicit enim ad RomaRurfus, ut allegatum fuit, inobediens Cacer- no· xsv. Tu quit et, qui judicet ehemtm fer­
dotis imperio moriebatur in lege. Ex quo ver­ vam ? Domina fuo fiat aut cadri . N·· poteft
bo hoc morale accipiendum efl, quod facerdo- dici, quod propter peccatum domite elician­
tibus evangebcis, in his qu· bene proripiunt, tur fiibdM, dum tamen illud peccatum fit tan­
populus tonetur obedire ; non ergo habet po­ tum peribnalc, f: non fit te fidem, aut con­
pulus eorum peccata perfonalia per^sAnte po­ tra rempublicam, ad cuju· cuftodiam, Ac fidei
teftatem corrigere. Si dicatur, quod boc veram defenfionem ordteatum eft domtetam
ficut
eft de bonis ( nam malo· presbytero· pueratea probatum eft fispra.
Daniel judicavit, ut patet Dated!· xsil.) refiQuarto, 1. tari it. Petra· Apoftolus; Mpondebo , quod ita fecit ·, fed boc fuit accepta dte efiate amni Amrwm cremant pmpfer Deum ;
a Domino fuper boc fpeciali poteftate, qu* te- fpecificando autem cui , fabjtmgit, Afro regj
notefeit hominibus aut per miracula . aut per quqfi prateUenti, five dudbut qpmfidb ao aujJEs,
teftimonium (aerarum fcripturarum : h®c au­ ad vindiUam maieftüarum , laudem vero bono­
tem , d« qua hic, infpiratio divina ex (criptura rum , quia fic ef voiuata» Dm. Si dicatur, quod
mansfidlarur. Nam dicitur - Sufrimvit Dent fpi- botes parendum eft, non malis, contradicit il­
ntum pueri ptniont, cm nomen Daniel.
lud t. Petr. 11. Serai fubdri efiote m omm rima-

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.
jwdKNini rufem Hufpkcur*t, ftJ dxit, Imperet n~ ç*
Ai DbaMW. Si punitionem noluit archangelus
mjp
io diabolum fine audortate fnperioris, fcilicet
Dei , exercere, fed Domino refervavit -, eum
homines non fini meliores angelis, nec delin­
quentes pejores diabolo , vindfclam malorum
tua eorriptaadi peccata fubdiroram, dt ia vir- non debent exercete, fed faperioribas refervere.
Pofiet ex praxi primitiva ecclefia fetis fa­
tutibai eoa antri audi. Item ex praxi Apoftoloram, Famas fisluBtamqaam caput altarum, di- cile idem deduci per multa. Sufficiant autem
vtaam Gmtaadam ia A neniam fit Sephiram pro­ duo .exempla , qua fi uon funt de primitiva
mulgat , quia defraudaverant de pretio agri, ecdefia font tamen de ecclefia fetis primiti­
mantili Spiritui fando, ut habetur Altorum v. va . Unnm eft Conftantini Magni, de quo in
tu. lib. hiftoria tripartite dicitur, quod epidum am promulgare. Ceterum cum Simon ma­ fcopis inter fe diffidentibus & libellos famofoe
gas affiant pecuniam Apoftolis, ut haberet po- B contra fe invicem Conftantino ofietentibus ,
Dominus conftituit vos facerdotes ,
teftatem dandi Spiritum fandum per impofitio ipfe ait
i poteftatcm dedit vobis de nobis judicandi,
■emmatntam, «dus Petrus, ut altorum prin­
ideo
nos
a
vobis rede judicamur, vos autem
ceps, legknr eum corripuiffit iraperiofe, dicens.
Zeomm nm moms fit m penfesonrm. Adorum non poteftis judicari ab hominibus ; propter
▼tn. Prasereacom Panins percuffiis jufiu Ana- Îuod inter vos Dei folius expedire judicium ;
t veftra jurgia, quacumque funt , ad illud
nia fitmad facetdotto Judaorum dixiflet. Percarier M Dew penes denfeam.· Sc quidam aditan­ divinum referventur examen . Vos eftis nobis
tium ei appofuiffitt.- fee/aasssua/eomfecem Des dati dii .· inconveniens eft ut homo judicet
miriedirit : Keipondit ;
frame, fuse deos , fed ille folus , dc m>o fcftptum eft
deonn ,
prmap
/Mum , per hoc fe excufans de Pfal. lxxxi. Dcw fietit m
maiadidi pronuntiattone, ostendens quod fupe- m medio autem 4eos AfuAeat. Aliud eft exem­
rioribusaoo fism maledids inferenda, fit mul­ plum de obedientia Theodofii erga beatum
to minus corpocalm poena per inferiores. De Ambrofium . Ex quibus apparet principes fithis Apcftoli verbis habetor Aduum xxm. culares Chriftianiffimos judicibus ecdefiafticis
Noc valet quod Paulas restitit Petro in faciem■ C paruifle , quamquam abqui eorum mali eflent,
Nam habetur Galat. it. Cum ocnqfet CepAw ficut patuit in primo exemplo.
..............................
'
Ex his autem, qua in libro conciliorum Ifi**/Mu «na. Quia cum fapérior peccat in fado dori habentur, probatur conclufio. In epiftola
r_
>■
fidei, fit inferior in hac parte, flt fubditi non Clementit Papa ad Jacobum fratrem Domini de m
lapfi fient fapcriotcs, ut Thomas in iv. diftin- * morte fandi Petri dicitur : Epifcopos a folo
dtasm xix. vel magis glottim fequendo dico , h Domino judicandos aut removendos, & non
.
quod in defenfiooe fidei Paulus fait par Pe­ » ab aliis ede uicebat, qui fui funt dc non altro .* dicit enim glofia faper iHo s Refittii eruta H teritu. Et quis eft qui alterius judicet fervum ;
m feaaa, ut par: ita dicit Richardus de Me­ *· nam fi ita non patiuntur homines, nec Deus
dia villa in quarto , diftindtone xix. In una * deorum , nec Dominus dominantium, hoc ul>» latenus patietur. Item Evariftus Papa, ut eo> ■»**<■' *
* dem libro conciliorum Ifidorus narrat, de-L.*^*^.*
tur conferman in quarto : quod ubi imminet *

Ceafequeatarex praxi Chrifti, Apoftoiorwn
primitiva ecclefi· . Sta ax praxi Chrifti.·
tgiftas md taurum , non oauribas dixit, fci-

creto fuo nono ait.- Non eft itaque a plebe
** '
aut a vulgaribus hominibus arguendus epsicopus vel accufendus, licet fit inordinatus,
quia pro meritis fubditorum difponitur a Deo
vitaiftorum; Et tranfumptione habetur it.
maxime dtao veram effit , quando periculum
queft. vi i. Non eft. Item ex decreto Ale­
eft in mora, nec dilationem recurrendi ad faxandri primi in eodem libro conciliorum Ifidoperiorem periculum patitur.
Ita dicit de peritam Petri dc Pauli in defitn- * ri dicitur·. Relatum infuper eft ad hujus fanfionc fidei Auguûinos de Ancona libro de po­ « da & ApoftolicK fedis apicem , cui fumma- ««i.·.
tentate ecclefiaftica, quaftiooe vu. art. ti. ad »· rum iitpofitiones caufarnm, dc omnia negoprimam, ubi attendit, quod Paulus fait minor ►» cia ecclefiarum ab ipfo Domino tradita funt
Petro, major, ttc aqualis. Minoe quidem po­ i» quafi ad caput, ipfi» dicente principi Apoftotentate prehufaato ,, quia fidius Petras fait Ce­ » lorum Petro : Ttt er Petnu, & fitper harte MjtA
phas, id eft. caput totius ecclefia^ major au­ m petram ruhficabo ecdefia» meam ·. quod quidam
ejufipe fanda ecclefia infidiatem prerogative eiefttonis, ekdus fait a Chri- » amuli Chrifti cjufaue
fto poft reiurreâtoaem fit poft glorificationem. * tores, facerdotes Dei ad judices poblicos ae­
Unde in bulla Pap·, Paulus ponitur ad dex- ” cufare pnefumant : cum magis Apoftolus
teram. Rqualis in officio predicattanis , & fi- E * Chriftianorum caufas ad ecclcfias» deferri, dc
dei defenfionis . In hac autem reprehenfione » ibidem determinari pnscipiat . Taliter prafides defeafmais tangebatur, quantum ad cef- m varicantes prevaricati funt in Deum fuum>
fetionem legalium, unde ad Galatas 11. Poft ·» dc non obediunt praceptis ejus. Amplius in
concilio generali Parifienfi , dc habetur in
verba afiumpea fequitur dc PetroAfon smm
aaiafaiaf ai oeriM/eat rmragafii.
« cx£ Nullus judicum, de for. compe. fic fuit
* dimnitum: Nullus judicum neque presbyte* ram neque diaconum, aut clericum ullum aut
qui dum cum dtaboto de corpore Moyfts aher- * minores ecclefia, fine permiflu Pnarifids per
caretur, noluit imperare, fed Domino impe­ * fe distringere aut condemnare prafumat.Quod
randam rtfervavit . De hoc enim habetur in ·» fi fecerit, ab ecdefia Dei coi injuriam irro* gare dignofeitur , tamdiu fit (equestratus ,
epifl. luda t Cm JficAad ercAeagviw abcicew
v quouf-

»
perteuhim fidei, inferior poteft faperiorem et- *
»
iam publice arguere „ ut etiam dicit Thomas *
'*
y* *· * in it. fecund· immediate fupra , ficut aistcD*
»r 1
in fine quinti corollarii didum eft . Et hoc *

M.|.|

·ιί—

ORATIO ÆG1DLI CARLBRI I
amso
cn«i«n
*

tpod d^dtaa* «psfcopals· fit major imperial

COrrigUM j

nm adfit ,

■ procéda* àabet ac

X; ,*. V ratori Coeetaatino, in cap. SoÜtita, de majosone etiam , et ia primo puoAo fleffiiflnm
ritate fle obedieati·.
Item ex decreti· fenâoram petram apparet fint, quod fiat abfipae turbatione boni com­
conclufio. Primo , in deercto diatiaAioae x di­ munis 1 ideo oportet quod fit pax Wva. His
cit beatus Gregorius Naaiaimemm.Impetaaori- igitur tribus concurrentibus, ex primo punrio fle
b',t Coostantinopolitanis, quod etiam potestm ex isto declaratis , fcilicet jurifibriioM, convi**
tribunalium regiorum lege Christi fobjcAa eet dione, pace felva. peccata publica font punlenIdeo noa debeat roge-Bda,
alias noa, nifi ubi snajua fcandalum «oi•w no. »* potestati •cdcfiastica.
<
_
larirer «cctefiawicoram deliria a priadpibm retur ex diffimuLstiooe ptmitiemis peccati, quam
ex
turbatione
paci· ecclcfia, aut boni commu­
fiecularibu· puniri, flt multo minus a popdo
vel aliis Christi fidelibus. Item 11. quast. vi 1. nis, fient etiam dirium fuit in primo pnorio.
Kx hac coodufioae infero primo, quod peo- L cmn
„ cap Laico· , ■ dieitwr : Laicos noa accufhfle
„ epiicopoe harienus obfervatum flt couetitu- cata publica perfonalia prolatorum , fiscerdo- uSm.
v tum est, quia non funt ejufdem converfo- tum, flt aliorum ecclcfiasticorum Chriati fido.. nonis . flt oppido quidem cis infesti exfi- lium , per laicos non funt punienda , edam taidsm·*»·»
• <·<« < s... stunt . Iterum *v qunstione v., cap Nou fecundum diâameti legi· divina , per cohi'-*—·■
frustra, dicitur ab Angusriooad Macedonium: bstàoaem patna, exceptis 'cafibus, etiam peu«·*■« ·
,, Noo frustra instituta funt potestas regi· , cis infra dicendis, in quibus nec eis licerer,
,, tus cognitori· , ungula carnificis, anna mi- nifi eflet ab ecclefia fpecialiter conceflum. Hoc
w litis , difcrplina dominanti·, feveritas etiam probatum erit , fi fuerit ostenfum, quod non
„ boat patris t habent omnia ista modos fuo·, tant laids, quoad ea , fubditi 1 hoc autem Sc
„ caufas . utilitates , rationes. Hoc cum ti- patet, primo ante legem fcriptam , fecun
fecundo in
w mentur , dc mali coercentur , St boni quia-C lege, tertio fob evangefio . Ante legem ii
ti inter malo· vivunt. In hoc patet, quod gno Ægypti
”
iub Pharaone manifestum eat fead foiam aurioritatem publicam pertinet pec­ cerdotcs ab ornai regali exaOione fuifle libe­
ro·. Cum-«trim omnes effient Pharaonis impe­
cata publica per justitiam punire.
Postremo aurioritatibus fanriorum doriorum rio fubjeAi, & in fer vitutem fabarii, fola ter­
in lege divina veraciter fe fundantium : Pro­ ra facetdotum permanfit libera, ut habetur Ge­
batur conclufio per Augustinum primo de ci­ net quadragefimo feptimo. In lege vero non
vitate Dei, dc recitat Thomas in gloffia fuper repetiuntur facerdotes populo efle fubjerii, imo
v- capite : AttA^u tpsre ABtsm efl αηή- c contra . Nam diffinitio quaestionum ad foÿw ’ Non octdes; fu autem acciderit, retue· ccrdotis peni nebat arbitrium , qnod et oberit judicio dicit enim fic: Nequaquam contra diendum lex jubebat fub pcena mortis. Deu­
dsffnle tjr
,, hoc proceptum fecerunt , qui auriore Deo teron. enim xvtt. feriptum est:
„ bella geflerunc , ac perfonam gerentes publi- mJqimi apud te fudtdnm efe perfpeutris. ra­
„ c* potestatis , justidima rationis imperio rer festgmnem & fanguinem, coujam , d* caufam
„ fcelerato· mone puniverunt . Et Abraham fepvmn tf lepnsm, & judicum intro portes tum
„ non folum non est culpatus crudelitatis cri-D vsderis verba variori, furge tP afbtnde ad locum
r mine , verum etiam laudatus est nomine fsem elegerit Demissas Desu tuus * venieffte «d
„ pietatis, quod voluit filium nequaquam fee- /ucrrdMes Zemric» generis, tf «d judkem , qui
„ lerate, fed obedienter occidere . Hi ergo fuerit ilio tmptn, fuart*fip«* ab cis, φύ mdsco~
„ excipiuntur, quos IVus occidi juberet five bunt tibi jssdku veriMMm , A fades guedonafte
,. lege lata ad perfonam pro tempore , five Autcriut fti profitât foco mts debent Dutmn
„ expreffa juffionc . Non autem ipfe occidit. Sequitur Daucis interpomis : Qw earns fuper„ qui ministerium dat jubenti , ficut admini- bierit, no/ens oWre facerdatis tmpeno , qui eo
„ culum gladius est utenti. Huc Augustinus. /empore aisMijfre/ Domnus Deo nto, ea decreto
Ex quo patet , quod folum ad habentem jsubât morietur homo sUe.
aurioritatem , five a lege, five fpeciali juflu
Sub evaageMo autem ftcertiotium liberam
Dei , pertinet pcenam per justitiam inferre . •st ab omni potestate (asculari . quantum ad
Item idem fuper Matth. eodem cap. dicit : eorum pertona·. Maxime probatur per id Matth.
„ Non prohibetur vindiria, quae fit per cor- 17. ubi Christus interrogavit Petram, A assibus
„ reriionem nec bsc ei conceditur , nifi cui reges Maptwtf
,
tributum, au a „fliit, M ab abe„ potestas ex ordine data est . Rurfus idem E tria? Refpoodit Petra·: Ab stliems: Et Domi„ primo de civitate Dei
“ ‘ ait
' nus,
: Qui
Ergo
finefilo
aliqua
fusu liberi. Per hoc fotdUan·
„ publica admin i st ratione maleficum interfe- Apoatolos , difeipulos , flt eorum focccfioret
„ cent , velut homicida reputabitur . Iterum efle libero· a fubjeriiooe temporali. Çnde
idem fuper Matth. v. cap. Officia vindirin pot­ qnod folvit tributum / fuit ne fcandaltaarent
iunt booo animo impleri , quomodo judex , exariores tributorum .· ideo dicit : JVe Jbwsd·
& quomodo lex Proterea Gregorio· fuper
Deutar. xxttt. Λ intraveris ftgeiem prodmi
tui , frusti
, & HMKM comeres , falce
ott/eat mn mere», dicit; Falcem judicii urixt*„ re non potest quis in eam rem , que alto­
ri videtur effe fubjecla. Ex hia patet probata

pro te . Sec· patet ecclefia•cbcm perfona· Uberas effit a tributi·, fit ahia
oneribut principum tarrenaram .

Au ad pro ate

Augu*

9U

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

Afl^arihca «Ma», aamalm TbMMetagtaffA»
fcp·’ ®*Λ* deeimo foptim· eaaiM fispa U* „
lowrte. grgt fi6i fint Ukri, & ait.* Dick w
Ciii tans in omni regno filo· effit libero·, 1A „
MMmA veffiigelM^muirvaMgto libari eff»· „

914

eipia ergo quod verram cat, & noUte db
enter· quodaliaaum eft. Sicut enim focerdotaa «tam infideles docent proper fidetes ,
meHus judicemes propter boaoa etiam main·
fovere. quam propter malos etiam boom no>

cnetm

0 doras eriatSa malos honorate , ta etiam
M propter malos, bonos contemtatis . MeDomta·· MM mmt4 fifocrâdum earnean », lias eft enim jufta pruftare malis , quam
n bonis fabtrabere . frequenter enim fidemaw,DkvM stirpe gênants·, ▼al omnipotentis Pa- „, lo homine bona doArina procedit. Ecce enim
M tria Vertus» » «ga tributa quafi regum fiUua „ fi vflis terra pretiofum aurum producit .
J^J**1* - non debabat.Origana· autem ibidemfic-. Vi. 0 Numquid propter vilem terram pretiofum
deCbristiprudeottan, qualiter nec renuit tri- „ aurum contemnitur? Non. Sedficut aurum
m
0 bntnm , Mc taspUotar jutae dare: fed prius „ eligitur fi terra relinquitur, fic fi vos fuM oatendit fc noa ede obnoxium, At tuocdat.B 0 ici pica doArinam , & mores relinquite .
m Osonoa uamn fecit, fc&CM dare tributum, Hac Chryfoftomu». Apparet ex ifta auAorita­
„ ut illi, fcilieet axaâorea, non fcaodataaren- te , quod de moribus non habent judicare .
0 tur» hoc amem, quod escendit fc litatum, Nam propter peccata perfonalia (acerdos non
„ ut nea fcandalisentar difcipuli. BacOrige- redditur par aut inferior laicis.
„ ata. Ita ago dieo ecele6attico· litaro· a fabCeterum idem Chryfoftomus (uper Joannem ·. c
jeâioae populari, dt omnium laicoram, quoad 0 morali feu humilia lxxxv. fic inquit .· Nunc
periooas fi tétas eoram perfbnaks, pruterquam « non eft dicere , Super cathedrnm Moyfi /ede*
ia refpoodoodo exprimendi·, ut prius diAum est. „ rum Scribt <K Phanfa, fed fuper cathedram
Xt ut non fcandalisem difcipuloram Domini „ Chrifti federuut fecerdotes, ejus enim acceIbccefforu, fi putarem aliquot dicere velle fa- „ perunt doArinam. Idcirco Apoftolus ait: Pn
cerdotes Dei, quia revera funt medii inter Deum n Chrifio Itgatioee fvHfimttr. Non videtis in his,
fi populum, ex quo fit, ut dicantur os Dei, w qui foris funt principibus, univerfos curvantes
fi o· pupuli ; Os Dd, pro eo quod mandam „ fi genere melioras exfiftentcs, multodes etiam
Dei populo exponunt. Os populi, traia prece· w via fi prodenda , his qui radicant eos ; fed
oderant fi fccrifida pro populo · fabjeAos effeC
< ~ M tamen propter eum qui dedit judica, nihil hoquoad judiciariam punitionem cuilibet fideli
* Ί ,,.ημη exagitant, fed venerantur fententiam reChristiano, laborarem aoAoriat·· multiplicant - w gis : fi u quicumque abjeAus foerit, qui aefed quia boc ede tabum judicandum puto, fia*
fia- m ceperit principatum. Demum fi ubi homo io*
perfedeo- Vile namque fi captivum effet fecer- „ throniuvit, tantus eft timor, ut inthronirato
dotium, fi indifcjpJinaris fi converti· ad terram 0 obediamus» inthronizante Domino, comunt·
hdcis effiet fabjeAum , nec aliud fibi quam 0 nemus eum, qui inthronizatus eft, fi condelendum effet fiiper lumina Babylonie· Λ viciahimur, fi decem millibus opprobriis lacoafufiosMS . Igitur ex quo fubdlti non font „ niabimus, fi fratres noftro· prohibiti judllaid· modo dido, non funt ab eis taliter pu- „ care, adverfus fecerdotes linguam exacuejC·'*·*· niendi.
„ mus ? Ecce arguit Chryfoftomus a majori,
cartin^ia. Infero fecundo, quod licet quilibet Christi populares Christianos non debere juditare m>fidelis pndet judicare judicio difcrerionis , de giftros, qui prohibiti foot judicare fratres fibi
B-*.» peccati· publicis feccrdocum, fi aliorum ecele- pares . Quoniam didt Dominus Matth. vit.
*!«*■ nasticorum ; tamen nullus eorum potest judica- Nolw piicori, & non jxAcetasim. De quo
re judicio condemnationis fi diffinitionis. ut D
1 autem judicio intalligat, patet ex feqnenribus ,
est aAui justitie, de peccatis publici· perfona- quia funjungit. Afafae coedemnere, fp noe conlibus eorumdem, modo nuper expreffo. Prima iemnMnûiù. Unde improperando tale judicium
pen · proponente videtur concedenda, fi est prafumptum vel nfurpatum a populo, quod ei
neca foris. Nam tale judicium non prohibetur „ non convenit de ucerdotibus , dicit idem
de proximo, aut defitperiori. Seconda pars pa­ n Chryfoftomus fuper J t. epiftola ad Timoth.
tet ex boc ■ quod tale judicium non debet fieri „ bomilia u. St ait ·. Si debemus examinare
nifi de inferioribus. Ostentam est autem, quod 0 vitas principandum , ipfi debemus effe infocerdotes non funt inferiores Christi fidelibus 0 thronhatores magiftrorum ; fi qua furfum ,
laids : igitur, fc. Audite, quid dicat Joannes ,, inferius fient ; furfum peda , inferius caChryfemnmus fuper Matth. in opere imperfe- 0 pat . Et Idem m. dialogorum : fit quiDo, bomilia XLitr. fi loquitur popularibus, 0 dem , inquit , focerdotes in veteri teflamenw bomiliaquippe est fermo ad populum: Vos, 0 to habebant poteftatem non curandi , fed
M inquit, qui fodetis in ecclefia quafi focerdo- „ oftendendl tantum eos, quo· conftabat fùif„ tum judices , fi non auditores, alienadifeu- 0 fe mundatos -, fi nofti quantum ibi immiM tienne, fi propria non confiderantes, ex vo-E 0 nebat labor: at hi, fcilieet in novo teftaw bjs ipfi· judicare de foccrdotibus ; ficut vos w mento, non corporis lepram , fed immundi*
w omna auditis fi non omnes fomtis quod au- n ttam mentium, non ex parte probandi, fed
„ ditis, 6c fecerdotes omnes docent, & non fa- Λ omnifariam mundandi obtinent poteftatem:
„ ctant quod docent. Nam in hominibus di- 0 propter quod , qui defpiciunt , magis mihi
„ pim quadam diverfa esa, omnium autem m rei, quem Dathan fi Abiron videmur, di- natura usa eft - homines «rim ab initio creati 0 gnique majori fupplkio quam illi.
Nec valet quod diceret aliquis , Dominus
majeftatis Chriftus Jcfus cooceffit populo Judaorom
judicare de vita fi operibus ejus .■ dicit
ram, rami osdinatio Man coram, ipfcram cat. Undo » 6 bom vixennt , taotas eniaa Joannis x. 5S eoe /urio open Patru mm,
cat eoram : 6 bene docuerint .cestrum. Ao* notiu asta credmr. Quomodo ergo non.potuo*
M mm
runs
tterosqreMS vyra la «Ami gloffii didt 6c

$15

ORATIO ÆGIDII CARLERII

runt Chrifti fideles de fuis mfniftris judicare, A
A4W0 quibus de Domino hoc licuit? Hoc inquit, non
cNKirri valet: nam Dominus non dixit: Si non facio
mare, & m dqmlonem , dr m oteMMi, <ÿ*
■ Mlopera Patris mei, judicatè me : ted dixit, no­
benedicentur m te omnes tribus terra m famine
lite huAi credere. Ucc opera erant miracula ,
luo. Et ne Judnls diôum putetur, quod fît
femen Abraha , in quo benedicenda funt
que funt teftimonia veritatis, praedicationis Ac
dotfritue , Conceæt esgo Chriftus , ut propter
omnes gentes , Apoftolus exponit dicens :
miracula mundi crederent, nonut vitam cum < -dbruha ΛΟλ firns prvmifiones, & ferme» ejus,
non dicit, d" feminibus, tamquam m mrdtis,
operibus judicarent. Propcerea beatus Grego­
fed rantnm in ttno , Et femini me , qui eg
rius in paftorali libro ut. capite v. ait .
Chtifius. In Christo ergo omnes gentes be„ Admonendi funt fubditi , ne prwpofitorum
v fuorum vitam temere judicent, fi quid fornedilHonem habituras tanta auôoritate pro*» tafle eos agere reprehenfibiliter vident; ne ■ mifliim est , tanta exhibita veritate
Ac
non pudebit dicere ad pugillum orbis il­
» unde reta mala redarguunt inde per ela» tionis impulfum in profundiora demergan­
lam diebus his elfe coarûatam .· Hac Au­
tur. Admonendi funt, ne cum culpas prse-B gustinus.
Porro ficut Auguftinus arguit, Dominos in
politorum confiderant , contra eos audaciores fiant
fed fi qua valde eorum prava, parabola zizaniorum air , quod paterfamilias
apud femetipfum dijudicent, ut tantum di­ feminat bonum femen in agro-, exponens au­
vino conftridi amore , ferre fub eis jugum tem illam , ipfe ait : Qui fermnavu tonem fe­
reverende non recufent : quod melius often- men , efi filius hominis : ager eg mvndus , bo­
demus, fi David fatam ad medium dedu­ num femen hi funi filii regni, paonne nero funi
camus . Sani quippe periçcutor, cum ad pur­ filii neyiMW . Ergo Chriftus filius regni potuit
gandum ventrem fpçluncam fuiflet ingreflus, illud in agro, id eft, mundo, non in aliqua
illic cum viris fuis David inerat , qui jam portiuncula terre*, aut in Africa , ut arguit
Augustinus in fine primi libri contra epiftolam
longo tempore perfecutionis ejus mala tolera­
bat ; cumque viri fui ad feriendum eum ac­ Parmeniani, fed in toto orbe ab ortu folis ufque ad occafum. Hoc Dominus veritatis decla­
cederent . fregit eos * rationibus , dicens
Quia manum in Chriftum Domini mittere rat Matthei xxiv. <Si quis vobis dixerit, Ecce
non auderet , qui tamen occulte furrexit, hic efi
, Chrifiut, id eft, in ifta parte mundi, «ar
oramque chlamydis ejus abfeidit. Quid perCHHc, fupple , eft fides catholica, nolite credeSaul, nifi mali redores ; quid per David > re · fi dixerint vobis, Ecce in deferto efi , hoc
nifi boni fubditi defignantur ? Poft multa eft , in dogmate philofophorum, nolite exire,
dicitur : Poft hoc David percuflit cor fuum fcilicet a rode ecçlefie : fi dixerint, In penetra­
eo quod abfeidiflet oram chlamydis Saul . libus e/, id eft, in dodrinis occultorum h»>
Fata quippe prepofitorum oris gladio ferien­ retichorum, nolae credere .
Eft ergo fides catholica poft ejus publicatio- r Hi„. ,a
da non funt, etiam cum ratione reprehen­
denda judicantur : Et fi quando contra eos nem ficut fulgur, quod patet ab oriente in oe- *·« ”^*1
vel in minimis lingua labitur, necefle eft ut cidentem. Sic enim exponit beatus Auguftinus
per af&fliones panitenti* cor prematur. Ec­ dc quseflionibus evangeliftarum, dicens, quod p,*1,0,1^ it.

ce quod ctfi judicio diferetionis de manife­ orientis & occidentis nomine totum orbem
ftis judicare poffint inferiores , non tamen voluit fignificare, per quem futura erat ecdc-«mumSk·,
judicio condemnationis aut diffinitionis , fia. Ifidorus libro de iummo bono, xvi. ca- ·* **"
quae eft alius juftitie. Et hoc eft quod di­ pite dicit : Santa ecclefia ideo dicitur cathocitur xxv. moralium c. χχι. fuper jllo Job: „ lica, quod univerfaliter per omnem munQui regnare facit hominem hypocritam. Quia, D„ dum fit difiufa. Hereticorum enim ecclefi·
inquit, redores habent judicem fuum , ma­ „ in partibus mundi coartantur : hoc vero
gna cautela fubditorum eft , non temere vi­ „ in toto orbe diffufa expanditur . Idem vi > t.
tam judicare regentium : neque enim fruftra libro etymologici: Ecclefia G nece dicitur con­
per femetipfum Dominus es nummulario­
vocatio , Latine catholica dicitur univerfalis ,
rum fudit, & cathedras vendentium colum­ Eamdcm fententiam habet Honorius fuper illo ua«r. i >«.r.
bas evertit. nimirum fignificant , quia per Canticorum iv. Duo rdrera tua funt duo cuprea
magiftros quidem judicabat vitam plebium, gemelli, qui pafcunturin lilii/..Eamdem Augufed per femetipfum faâa judicat Ac exami­ ftinus de fide ad Petrum . Patet ergo prima ««r->· v* es­
nat magiftromm.
pars corollarii,
Tertio infero, quod propter malitiam nonSeeunda, quod natio non fe debet dividere
miauTrl nullorum , five eccïefiafticorum , five laicorum , a reliqua*'parte orbis propter peccata publica
non potest licite fe aliqua natio ab unitate to- multorum
fetis fuit in primo pnnfeo dedu«X
reel'd orbis Chriftiani feparare , putans ta -, Ac hoc propter peccata particularia, Ac
MicMr *c*u- fe ecclefiam elfe. Hic duo dicuntur, primum , non fidem concernentia. Unde quamvis fine
cXÎTÎm quod ---ft-------J---------J ecclefia catholica E periculo fehifinatis bord a malis recedere non
non‘eft
putandum
quod
j fit in unica regione
« „
‘
” corporaliter,
....
- pnrfentia
. "
Secundum
, quod‘ una na- poffint
debent corporali
im. i. t»r
tio fe ab aliis
iis dividere non debet propter mal- manere, recedere vero fpiritu, ne fcHi'ei pectorum peccata publica. Primum patet fic. Ar­ catis malorum confentiant. Sic enim Apoftolus
guit beatus Auguftinus primo libro contra cjm- dicit ad Philipenfes it. tante /tete fine irnau
» ftolam Parmeniani: Dixit enim Dominus A- mvrariMites (P hifitationibus, ar fids fine fs*„ brahae. Jn femine uto benedicentur omne/ gen- relu , d* fimplicns, jfte Dei , fine reprehen/mne
te/ terra. Et Ifeac. In fcnùne tuo benedktn- in media nationis prava atque perverfa, inter foot
b tur omne/ gentes terra , pro eo quod audivit lucent , ficut laminaria in mundo verbum vi­
>, dbrabun paler tuus vocem meam. Ad Jacob ta continentes . Auguftinus fuper verbo Joan­
P dixit.- Ego fum Deus dbntha patris tui , d* nis , & habetur xxtit. queftione tv. dicit.
0 Detu Ifaac , ne timeas .· terram enim in qua „ Quid ergo vult Dominus Doftcr JefusChri-

„ A"·'

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBUCORUM.

9>f

917
.» ftos, fratres mei,| Imonere ecclefiam fuam , A Remigiut fuper illo Matthm xsrt* dccefermtt
ANNO
AWWO
M quando unum pen tum feilicet Judam, in- ad eum , feilicet Chriftum , cm à* claudi ht CHAirrt
cmttm
» ter duodecim hah t voluit, nifi ut malos a templo , <y faoaiit eat , dicens : Quod in
■411
w toleremus, ne Co us Domini dividamus ? ' » templo fanantur , fignificat qood homines
*> Kcee inter fanât» >os eft Judas , ecce fur h non nifi in ecdefia fanari poflunt, cui da·» Judas , fit ne contemnas , fur fàcrilcgus » * t* eft potcftas ligandi atque folvendi , ta„ non quaUfcutnque fur , fed loeulorum Do- „ men in ecclcfia funt cœci & claudi. Lndc
IV. ««Μ· >» minicorum, fed fâcroram.
» Origcnes ; In templo enim Dei , id eft ,
_ ____ _ _
Infère quarto , quod ecdefia militans non „ in ecdefia non funt omnes videntes , ne- hm>s. m
5JJJ,
«ft pro communi ftatu ablque mixtura malorum M que reâe ambulantes? fed alii quidam font
^,**^Γ** Cuni
l**· proprium eft eeelefi· ,, cneci , alti autem claudi , qui ex eo quod
triumphantia: quod tamen (entire videntur, qui „ inttUigtuu propriam cœcitatem, dc feientes
tam rigide, non falvo ordine juris, nec pace w quia nullius efi opus nifi Chrifti Jefu, ut faprxpofita, omnia mala publica volunt de com· „ nentur , accedentes ad verbum Dei fanantur.
municaubus Chriftianorum , dc in quolibet fta­ Haec ille, & habentur iu gloffa Thoms, Mattu propellere . Patet corollarium per Augufti-B thari xxt. ubi fupra .
*
num m. fibro contra epiftolam Parmcnumi
U«c difla funt , ut oftcndatur veritas te­
w dicentem : Inter omnia , quibus eorum fa- nenda circa propoGtutn articulum de punitione
w crilegus tumor apparet, nullo fe loco magia peccatorum publicorum. & falfitas refpuatur.
w aperuit, quam in eo, quod aufus eft etiam ut appareat equivocatio > & multiplicitas comx
* illud Jeremie Prophet· ponere, ut perfuade- politionis & divifionis in illa , dc evolutio ha* ret hominibus communionem Donatiftarum , rum involutionum . Articulus enim fuit ifte :
* non fidum ecclefiam veram efle, fed etiam Peccata mortalia publica , 6c quantum rationa­
w talem jam hoc tempore, qualis poft ultimam biliter heri poteft ptivata . ahrqux deordiru», ventilationem ecdefia fenâa futura eft. Ve- tioues legi Dei contrarie, in communitatibus
Ja. B».
H nim iftud Jeremie fuit : Quid paleti ad tni>· Chnftianorum , & quolibet ftatu eorum , de­
» cum ? dicit fic Auguftlnus de Parmemano bite juxta dicta men divine legis per Chrifti fi­
» & complicibus: Confiderent, fi io eis ineft deles, tam fpirituales. quam fieculares, prout
qualifeumque fienfus humanus. Numquid in congruit utnfque , funt cohibenda, complen­
» agro dici poteft , Quid paleis ad triticum ? da , caftiganda, & pro poffe ab eifdem propel„ quando in eadem radice portantur ? num-Cienda. Primo enim id complexum, Quantum
m quid in*area, ubi pariter triturantur ? fed
rationabiliter fieri potest, potest determinare
-------— .—— , quid
_..:j —
1-1- ad
-j triticum
— 3? cohibitionem , correchouem , &c. peccatorum
·»
utique
U3 u
horreo
paleis
publicorumSc privatorum: ut fit fenfus·, Pec­
* veniet ille paterfamilias ferens ventilabrum
w in manu fua , & mundabit aream fuam , cata publica <X privata , aliXque deordinatio" frumenta recondet in horreum, paleam vero nes legi Dei contrariae , funt cohibenda , cor­
w comburet igne inextinguibili. Nam per aliam rigenda , caftiganda , &c. quantum rationa­
biliter fieri poteft. Certe ifte fenfus judicio meo
m fimilitudinem omne triticum ovium nomine,
,< omnis palea hesdorum nomiue fignificatur ; effet verus . Vel poteft determinare cohibitio­
·■' qu· duorum pecorum genera fub uno pafto- nem , concâionem, caftigationem , rtc. pec­
·» re pafcuntur ·, fed veniet filius hominis cum catorum privatorum : ut fit fenfus; quod pu­
·» angelis fuis, ht congregabuntur ante eum blica funt cohibenda , corrigenda, dc peccata
» omnes gentes, di feparabit eos ab invicem , privata funt etiam cohibenda , quantum ratio·
» ficut pÀftor feparat oves ab hmdis , &c. Habiliter fieri poteft , ef’e. & iste est felfos ,
W Tunc implebitur prophetia . find paleu ad quantum ad peccata publica, quia pofuit om­
w rriricMi 9 quando non poterunt pafcua effeD nia effe cohibenda £ corripienda , &c. (impli­
citer ,,-èc fine rcftriâione . In moralibus enim
m communia hcadis dc ovibus,
Ipfe etiam idem Auguftinus Donatiftis ita indiffinirc univerfalibus equivalent. fimpliciter
tcfpoodet ad propofitum in traâatu Pfalmo- autem, & fine rcftriâione dicere. omnia pec­
» rum - Sufpicamini quid vultis de nobis , ii cata publica efle cohibenda . corrigenda, cor­
» boni fumus , in ecclcfia Chrifti , frumenta ripienda , d*c. oftenfum eft in primo punâo
» fumus i fi mali fumus in ecclcfia Chrifti , efle falfum , fi de cohibitione , conedione ,
»♦ palea fumus , tamen ab area non recedi- &c. loquatur , qu· fit audoritate juftitie. Si
·» mus : tu, qui vento tentaiionis foras vola- vero dc cohibitione, corrtclione , <#v. frater­
» fti, quid ear triticum ? non id tolleret ventus nel loquimur, fic privata, dum tamen ad no«· ex area. Fece ergo ubi es , agnofee quid titiam>alicujus venerint, funt corripienda, efre.
», es. Et infra ? Quid anum eft illud , Su- ficut & publica , fpecialiter perfonalia ·■ nec
» per caiMram Motffi fédérant Scriba φ Phari-^ oportuit apponere illam reftriâionem , Quan­
ts fai : fua dtcwu , facile f qtu atuem foàunt ,1rum rationabiliter fieri poteft, ad peccata pri·» nalide fattn . Vides , quod in cathedra vau magis quam ad publica. Secundum Hum
* Moyfi » cui fuccefBt cathedra Chrifti , fe- E variam determinationem poteft efle compofitio
* dent dc mali ; dc tamen dicendo bona , aut diviGo , ut fciunt logici.
Preterea circa hoc quod dicitur, Jmxm di­
«s ana obfunt auditoribus . Quipc tu propter
* mak» iftam cathedram dimififti ? redi ad ffamer» diwu fagit , immorandum aliqualiter,
* piseem redi ad concordiam , qua te non quare omittitur mentio legum humanarem ,
·» oftendit . Si bona loquor , dc bona fis- qua funt licit·, dt regulant hominem · judi- » au,™»
M cio , fequere me ■- fi autem non facio cem , quafi regula "homogenia , & propterea.
££
» quod diqo, habes confilmm Domini ·. quod Nullus enim qui veritatem agaofeit , ambigit
» dico k quad autem facio noli fecere, ta- quin Içx humana habeat vim obligativam a
·» mea a cathedra cathoBca noli difcedere .
Dei. Sed quare omittitur ferme de lege
humatu, non bene video nifi quod proponens
«* Hac Auguftioos.
Non nifi ia ecdefia eft feles, quod tcftarur attendat tam fpirituales, quam fieculares, om­
u> m i
nia
CmcjA imesl Tom. XXJX.

G «**·*

I ,

it

919

ORATIO EGID1I CARLERI1

91·

.------ ma per folam legem divinam reduros efle & A tiationem procedendum , ad vitandum pericuHRisTJ difpolituros ’ fluanram concernit punitionem lum . ut determinaram est in fecundo pum- ANNO
c ,,jj
vinorum. & leges humanas, quantum ad hoc do
“ . Est
” * enim corollarium
" ’
vhoc in
· forma
**
'· C««I*TT
; ’DjM»
non efle ncceflarias aut utiles , falfum efle da peccata , & deordinationes in communita­
monftratum efl -. & tamen vifora eft quomo­ tibus Christianorum, dc quolibet tara eorumdo punienda font peccata publica lege divina dem, non folum pçr redores pntdidoe , Μ
in primo pundo. hem in articulo , hoc com­
per omnes generaliter Christi fideles , tam fp>
plexum , Prout congruit utrifque, licet in fu- rituales quam feculares, debite modis ipfis
pcrficie rationabiljter pofitum videatur , eft ra­ Congruentibus , ex zelo caritatis font corrigen­
men obfcurum : per hoc enim nefckur quo­ da , corripienda, castiganda, dc pro poffe ab
modo aut fieculares. aut fpirituales habeant eifdem propellenda, & nullo modo defenden­
peccata corrigere » arguere , cohibere : per da aut facienda.
prxdida tamen fatis arbitror oftendifle veri­
Tertium corollarium est in. forma .* Peccan­
tibus redoribus tam fpiritualibus quam fircutatem .
Denique circa illud quod dicitur, Sunt co­ laribus. vel aliis cum fui satus fu penoribus ,
hibenda , corripienda , caftiganda , dc pro pof- Bfubditi fideles licite poffont illos , vel malitiam
eorum caritative arguere, hypocnGn eorum dc*
fe ab eifdem propellenda, latet grçuivocatio .
Nam cohibitio , corredio, cafligatio Af pro- tegere , dc eorum manifestis fcelcnbus, etiam
pulfio portant dicere a Cius correptionis frater­ coram aliis publice contraire . Istud quoad
ne vel judiciarie. Item ly pro porte , potefl primam partem , que loquitur de reprehenfiodeterminare omnia ifta quatuor participia, ne fraterna fuperiorum , est verum : fed quan­
cohibenda, corrigenda , caftiganda , & pro­ tum ad fecundam panem , quod hypocnGn
pellenda . Aut folum ultimum , fcilicet pro­ eorum poflint fubdrti detegere, fic eorum ma­
pellenda . Et hoc magis proprie, quia in ea­ nifestis fceleribus contraire coram aliis, fi 195
dem categoria ponitur . Si dicant , adus cor- telligitur coram fors fuperioribus, verum ad­
jedionis fraterne , five hoc, quod dicitur , huc est : fed fi intelligitur coram non fupe­
pro porte , determinet omnia quatuor partici­ rioribus , ficut magis appiret ex aliquibus fepia , five folum ultimum , videretur fenfus, quentibus, est falfum. & ottenfa est falfitas
quoad hoc , efle verus ·, nifi forte fieret vis de in fecundo pundo. Inferior enim non habet
peccatis infidelitatis , aut aliter rempublicatn peccatum foi fuperioris denuntiare » nifi fupedirede turbantibus , & populum Chriftianum,Criori illius: ut cum fecreta monitio non foffificut patuit in prima copdufione fecundi pqn- cit , per medium denuntiationis veniatur de
di. Si dicant , adus corredionis judiciarie , corredionc fraterna ad paternam . Sed nec ha­
& ly pro pofle , determinet omnia quatuor bet tuum fuperiorem accufare , nifi coram ju­
participia , fic non bene video, quomodo dice fuo: nec ideo hoc debet facere, id est,
poflit articulus habere veritatem , quoad hoc, dicere peccata fuperioris coram populo, ut il-,
cum fxculares nihil habeant jurifdidionis in le verecundiam habeat, & refipifeat a malo.
ecclefiafticas pertonas. Si determinet ultimum Nam - ipfum infamare est malum , Ac non font
folum participium , propellenda , fimpliciter facientia mala ut bona eveniant , dicit Apo- Xmb
falfus eft articulus , quoad privata participia , stolus : etiam quia per hunc modum citius ''cohibenda , corrigenda , caftiganda : nam fal­
tolleretur ab eo verecundia. Ex quo enim ef­
fum eft; ut oftenfum eft in fecunda cotjclu- fet infamatus , perdita eflet verecundia> quas
fione primi pundi, halares feu laicos habe­ fecundum Aristotelem est timor ingloriatio- An», ηκ 4.
re audoritatem judiciariam cohibendi, arguen­ nis. De hac materia fatis extenfe didum est, E,fc- ‘* *■
di & cafligandi peccata publica facerdotum , videtur enim feditionem inducere , eTc.
-,
fpecialiter perfoniha . Secundum ifta patetD , Quartum
corollarium informa: Q“an« ma- CwotUria.
IV.
quomodo verus eft, & quomodo Talius erit Ia funt in communitatibus , de redores , domini temporales , fcabini, judices, five pastoarticulus propofitus .
Patet etiam circa primum corollarium ea­ res , confequenter & omnes generaliter Chri«fe­
dem ambiguitas , quantum ad fecuudam par­ uti fideles, tam fpirituales , quam fieculares ,
tem , ubi dicit , per fpirituales dc fieculares talia totis conatibus mediis ipforum concer­
redores in eorum officiis, modis ipfis congru­
nentibus neglexerint arguere &. prohibere ,
entibus , in communitatibus Chnftianorum , pro peccatis delinquentium graviflimam red­
& quolibet flatu eorum , font cohibenda, cor­ dent rationem . Istud corollarium est valde
ripienda , castiganda , & pro poffc ab eifdem multiplex *. fi intelligatur de redoribus & pa­
propellenda. Pro prima parte est verum , in storibus , quoad foos fubditos , referendo un­
qua dicitur , deordinationes & peccata mor­ gula fingulis , credo corollarium efle verum.
talia antedida, cum fint prohibita fub poena Si fiat permutanto fubditonim, ut per hoc in­
damnationis zterne, propter nulla lucra mun­ telligatur fcabinos & judices fieculares, quia
di font defendenda & fovenda : abfit autem non cohibuerunt , correxerunt, d’c. potestatq
a piis fidelium mentibus, ut aliqua mortalia E judiciaria ccçleGasticos , falfum est, ut patuit
foveant aut defendant , licet tolerent aliqua in fecundo pundo . Si intelligatur de cohivel permittant per cohibitionem pœn* impu­ bitione etiam fraterna , est verum ; fi tamen
nita .
neglexerint corrigere illo modo, dc tempore,
Secundum corollarium , quia exprefle de co­ quo corredio fraterna obligat, quoad fideles
hibitione , corredionc ; caftigatione , Ac pro- non judices . Si de judiciarie potestatis nepulfione fraterna , que fit ex Uge caritatis , gledmne loquatur corollarium, falfum est,
loquitur, verum est .· nifi de peccato infideli­ Quod fi de fraterna corredionis negledu in­
tatis , aut alio ecclefiam aut rempublicatn con­ telligitur, verum est, modo ut Matias dicam’,
turbante, fieret exceptio, & in cafu ubi mo­ Hac de fecundo pundo.
ra eflet facienda : quia in tali cafu omifla fe­
Quantum ad ttttium putidum, m uno or­
creta admonitione, effet ad publicam denun- dine refpondeam ad rationes proponentis, vesita»
i

*·<.

«ii

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

____ titt> ipfo Aflendenda eft contraria aliquibus di-.A quis peccaverit, advocatum habemus apud ! utrem
' anno rtis ipfius. Wmum dirtum eft ejut, etû non fefum Chriftum juftum
ipfe eft propinatio pm
c^,Jm ia forma, t«en in effertu dc fcnteqtia . Ab- peccatis nojiris, non pro noflris autem tantum ,
folutioaes a poena dc culpa farte font, dc per fed pro totius mundi. Fides etiam ecclefi* & ca­
Papam fiant venale», dc indulgentis non font ritas ejus merentur multum . Sanrti preterea ,
in lege Dei fondât*. Pauca dicenda font dc qui fopercrogaverunt hi» meritis, cumulaverunt
abiblutionibus a poena dc a culpa*, ex ifto , & met ita, & hi omnes in gatophylacio (pi­
quod ifte non eft communi» modus conceden­ nt ual i ecclefi* repofuerunt. Ex his ergo con­
di abfolutkme» a fommo Pontifice. Et fi ali-, stat meritorum ecclefi* tbefaurus, fecundum
qu* bull* fob tali forma dentur , forreptitie quod feriptum est Ecclefiastici t. Sapientia-&
creduntur impetrate> ideo quia curia Roma­ difcipltna timor Domini . C” quod beneplacitum efl
na hunc ftijum communiter non habet Di­ illi, fides & manfuetudo adimplebit thefauros tl-·
cunt enim communiter dortores, Magifter fen- Itus. Jam in paucis videtis , id, unde fit indul­
tentiarum xviJ i. diftinrtione iv. Guillelmus gentia, etiam in lege Dei veraciter fundatum Altiffiodorenfis in fomma , dortorfonrtus, IciRationem autem cur fieri debeat indulgentia ,
licet Thomas ?-8onaventura, Scotus dc Richar- Baudite. Jn communitatibus humanis & politiis
du» de Mediavilla, quod folus Dent culpam thefourus publicus propter duo folet crogkri.
remittat principaliter ; foçerdos autçm vi cla­ Primum e»t, propter principis glonatn & ho­
vium folum ad hoc agit, aut per modum in­ norem , ut faciunt reges curiales , & fecit rex
finiment! animati ad hoc , gratiam non attin­ Affoefus , E»th. i. Secundum, propter com­
gendo, fed ad eam difponendo, ut diçpnt a- munitatis neceditatcm vel utilitatem . Nam
liqui, aut ex parto divino, ut alii loquun­ quando laeditur communitas, stipendia dc do­
tur. Et ideo non poteft fommus Pontifex a nativa proferuntur militibus pro ea pugna­
culpa abfolvere vi clavium, nifi-ficut ceteri turis. Simili modo thefaurus ecclefi* ab his
facerdotes fubditos fuos , hoc eft , ad hanc qui habent eum difpcniaie, duplici caufa de­
remifiionem per applicationem clavium difpo- bet erogari : primo propter Dei gloriam & ho­
nere, illam oftendere efle a Deo fartam, par­ norem \ qui per multa relucet in fonrtisejus:
tem pane temporalis remittere , d*c. ut habent honorantur autem fanrti in conftrurtionc badortores . Sed interdum fommus Pontifex con- filicarum,
commemoratione virtutum fuacedit ex rationabili caufo planariam omnium
tum , per fermones & przdkationem fanpeccatorum indulgentiam , aut relaxationem < tlim . Secunda caufa , propter communem u*
alicujus partis inÿunrtarum pœ.nitentiarum .· & tilitatem ecclefi* , ut est defenfio terre ianad hoc, quantum ad plenariam peccatorum in­ rt*, defenfio fidei , dc fimilla . Pro istis caudulgentiam , intelligo, falvo judicio meliori, in­ fic in genere thefaurus ecclefie per indulgen­
dulgentiam poenarum pro peccatis debitarum. tias communicatur . Verum non a quocum­
Ad hunc enim fenfum dicitur quod facerdos que , nec cuicumque , nec pro quacumque cau­
dimittat peccata, dc etiam eo modo de quo fa distribui potest, aut debet: IW fub tribus
dirtum efl . Dc venalitate autem & aliis ex- conditionibus communiter a dortoribus aflignaceffibus , 'non efl opus aliquid dicere , nifi tis ; prima , quod fit in conferente aurtoritas -.
quod tollende font.
fecunda , quod fit in fufeipiente caritas .· ter­
Quantum vero ad indulgentias, oftendo quod tia , quod fit in caufa pietas. Non restat nunc
funt fundata in lege Dei : ad quod, deducen­
aliud ostendere, miam quod aurtoritas confe­
dum , fupponendum eft , quod indulgentia di­
rendi fit in lege Déi fundata. Aurtoritas illa
cit relaxationem pan* debite ·, fed quia opor­ competit universaliter fumtho Pontifici , five
tet ut falvetur divina jufliua , & qui peccavit, fit bonus, five malus, dum tamen ab ecclefia
• J F«rM
quia debitor efl, folvat , · & ut alius fatisfa-l toleretur . Nam non ex vit* merito confert
■U ÙIIU .
ctat pro eo, per indulgentiam pana peccato­ indulgentias, fed ex potestate . Aliis, quibus
rem relaxatur , ex hoc , quod merita alterius datum est, conceditur fpeculiter hujufmodi
ifti applicantur .· ergo pro catholico dicere o- distribuere indulgentias.
portet in ecclefia efle thcfourum meritorum
Dico igitur, quod potestas fommo Pontifici
Chrifti, Sc ecclefi* Sc fanrtorum. Chriftus enim conveniens generaliter, & inferioribus particu­
per fuam paflionemnon tantum fatisfecit pro lariter , fundatur in hoc p.iffu feriptur* , Mauh.
culpa primi parentis, fed etiam fibi meruit e- xvi. ubi Dominus loquitur Petro illam glorio­
xaTtationem, non in fe, fed in hbminum fide lam confemoqcm facienti, cum dicit .* Tu es
& devotione ,
proprii corporis glorificatio­ Chriflus Filius Dei. Cui dixit Dominus*. Tibi
ne *, dc nomen quod eft fuper omne -nomen , dabo claves regni calorum · tum fubdit, Quodjuxta verbum Apoftoli ad' Philipp, i. /fomi- cumque ligaveris fuper terram , erit ligatum &
Isavit femetipfum , f^us obedien t ufque ad mor-" in colis, & quodeumque folveris fuper terram ,
rem, propter quod Deus esudtavii illum, dr do­ erit folatum & in colis . Si intel lige re vellet anavit illi nomen, quod eft fuper omne nomen , liquis folum de abfolusione peccatorum, 8c
ut in nomine Jefu omne genu fieSafttr, cale- E ligatione pane fatisfartorix, hoc improbatur
flium, terreflnum & infernorum ,fecundum quod a Magistro fciitentiarum in quarto, & ab
dortores declarant in ttt. (en tent "pulcherri­ omnibus dortoribus , « etiam a proponen­
me t meruit etiam nobis janu* cslefti» aper­ te hunc articulum ; quoniam aurtoritas vin­
tionem . PaiEo enim ejus, quia a divino fop- dicandi , & excommunicandi, competit prepofito foit exhibita , & a voluntate ejus ac­ latis ecclefi* , nec hoc negat proponens , li­
cepta , fott infinite bona ; ideo cxceffit debi- cet multos exceflus narraverit: dc illa aurtotum, quo Adam erat obligatu» pro peccato ritas fpechfliter ibi fundatur ,' ut dicunt magi­
fuo. Illud veto quod ultra debitum folutum stri dc dortores. Ostendo tamen quod illud :
eft , remanet in thefouro eçcleü*. Ecce prin­
Quodeumque ligaveris fuper terram, enl ligatum
cipaliter radicem thefouri ex abundanti palnonis dr in colu , & quodeumque foltens , &c. non
Chrifti, de quo feriptum est l. Joannis n. Si folum ad potestatem clavium in foro con­
ic ien-

.... —
anno

«tj

ORATIO ÆGIDII

CARLERïI

9i4

feienri· am eoatenriofo, fed ad multa alia Actiam in coafecratione corporis ilEarn oonjun-, —
fbonem , Enim. Bnrfos Leo Papa aü , qnod J APy.
cVerm «I,en<1«Br
msT"
1«),.
Primo ecclefia Bibliam pro canonica At fan­ aliquo tempore, propter erronem de obfervada fcrjptura acceptavit. Ac talem declaravit. tione legabam , coabciebarar in fermentato ,
■Quatuor evanjyha fecundem Mattheum. Nar- nuK non licet . Similiter ia ecclefia primiti­
ctfm. Lucam & Joannem authenticavit. non va erant tantum duo ordines ûcri , fciliîcet di»>
a horum Apoftolorum , aut difcipulorum, ut coearas Ac fecerdocium . Et fecundum Hiero­
Nicodemi . liero Bibliam innovatam per Ef- nymum idean erat epifeopus Ac faccrdos feldtam feribam ipfa ecCiefia recepit
ab eadem tem, dico ego. eodenrnomine appellabantur.
transktio Hieronymi. alus prwtenBtfl·. acce­ Hac fiuu nunc mutata .
Ia fimramentr* pcenuenti». quod ulque ad
ptata eft . Eodem auflore , glofla ordinaria fu­
per Bibliam , libri etiam beatorum Auguftin*, finem duraturum eft» ab initio tapfus hutr.ini
Hieronymi, Cregorii» Ambrotii, auâoritatem fisfla est mutatio. In lege enim naturo fuSfumpfcrunt. Vbi collate et fuit hee auAontas ciebar confeffio mentalis fbli Deo; in lege ve­
in canone 9 non alibi quam hic · TA» dabo tier teri obligabantur homines ad confeflionem e·»
fecrificio often* evtt regat calorum, qttodotmqu· kgaveru fuper lar- Vrimonialem» ita quod ali*
ram .mi ligarem . Ac. Petrus Apoftolus formam rent homines fe peccaflc
voi"ffio peccato.
baptifmi a Chrifto traditam mutavit in iftam : Sacerdoces vero illi . manibus pofiris fuper cor­
Pgo te taper^o ut nomine Pomtei nofln Jafu Chn- nu hirci, confitebantur peccata filiorum Ifrael.
flt & hoc fecit ut nomen Chrifti prius odio- • Et nunc io lege grati· . quia facerdotifen cor»- « j
fum , fier et amabile . P»ft nonnam nom in κ Do­ venu remittere peccata modo prrdiclo, ut pee- *’ ···* ■
mini Jciu ( hnftt m cosdibtu ndrhum, cccie- cator fine fcandaio fua peccata confiteatur fcorcfn hac fornu dimifta . redjit ad infthutam a te fàeerdod , Ac fic abfolvai ,s>nititud ecclefia .
Domino formam. Vbi data fuit h*c poteftes Videtis quomodo fere in omnibus facramentis
mutar.di formam a Salvatore i nil ituum ? Et ubi multa mutavit ecclefia . Si noo potuit. nec va
ecclefia habuit poteftatem formam a Petra da- loit quod fecit, ncc nunc éffirt obfcrvandnm -.
•am mutare ? Ceteram Dominus feprimum quod tamen abfurdum ah omnibus judicatur :
diem , completis fex dierum operibus . fanâi- 3i poruit, ubi in fcnptura facta fibi data eft.
ficavit, Cenef. i r. poft. hti.c diem (abbati fan- At lege Det, illa potestas? Et non repetitur fpefhff>i»»e in lege pntcepu , ita ut colligentem ctaltus ad ista ciie conceflum, quam per illud
ligna in ùbbato mandai eri· lapidari. Numero- C diflum Petro , At foccefibribus fuis : Qwodrumyw
rum xv. Ac hoc Chriftus in evangel·», cum a- hgeveru faper terram
*
, Acc. N«m-non —dixit Do­
l»s prucepus decalogi approbavit, Matth-xix. minus: Quodcumque ligavcns aut felveris abHoc 'Apotloh Ai eccletia catholica diu poft ob- folvendo, potnittntiam injungendo» excommu­
fervavit, tamen poftea ecclefia hanc obfervan- nicando , ab ea fblvendo, fed : Çttodtwtgae l*tiam mutavit in obfervat tonem diei Dotntni-j gaxeru/npn terram . Atc nec dixit Quodcuiucx. fcilicet oflavx. Item Dominus pnecepit ce­ que ligaveris erga hominem , fed ut univerûlrm
lebrare Vakha xtv. die mentis primi a vefpera potestatem ei conceflam neceflariam ad falutem
in vciperam . tamquam legitimum fompiternua, humani generis ostenderet, dixit univerfafrter,
Exodi xi i. & fic diu ecclefia ohfervavit, tamen Ac fine reftriftione : Quodcuaifue ligaverit. feilipoftea dies Pafohz femper Dominica celebranda cet clave non errante, fltper terram , eru ligatum
tnftituta eft. Rurfus levit, xv 11 At Deut. xii. & m colu. Ecce ibi fundata eft potestas indul­
prohibitum fait . At Apofloli m fim concilio gentias conferendi. Ut entem intentionem pro­
celebrato approbaverunt . ut patet Aelorum xv. ponentis omnino evacuem, oftendo quod (eflo
comedere immolatum fimulacns . isnguinem , quod in lege Dei. hoc eft , in fcnptura vetaris
' novi testamenti > non
i poffet reoeriri fundata
iuffocatum , aique fornicari . poflmodum ec-DAt
cleiia fervaris primo Ac quaro trutavit fecun­ suAomas fpeeialis Ac exprefla ad hujufinodi in.
dum At tertium . Apparet quomodo multa bu- dulgcntias diftribucndas vel conferendas ) fufli
tivit ecclefia, qu« Deo, Chrifto. At primiti­ ceret fola ecclefi· auâoritas, qu· revera ia
va ecclefia erant nrreepta At obfervata . Prae­ feriptura avangelka fundatur. ut patet Joennie
terea (aeramentum matrimonii , quod tefle A- x r v. ubt Dominus dicit .· Peruefenw «Mem Sp­
retu. f«rm mittet Poter rn nomme a», tllevat
potlola magnum eft ratione b·· lignificatio­
ns , fcilicet cotuunilmnis C.hnfti & ecclefi· , docebit msnm fascttasfMe Axem rufer. Et ne pa­
tn ftatu innocenti· mftitutum . At In paradi- tetur hoc di&um folia Apostolis » ibi dicitur tod
o/mm Auufo deliciarum . in principio admifit uterinos , ecclefi· . Zge regufe ^emnu,
A< germanos fimul poffe iratnmonialttcr copu­
lari . foibcet m.ikulum A feminam . poftea d· iram , Spmtvai vantaiù, fusm mwnWiu woe panegatum eft de pnma linea confaugumitaus ,
pofthrc multiplicato genere humano, ecclefia
Unde ostendo quod ocdefia molu iacert po­
prohibuit ufque ad quartam lineam confangub test , At fecit, tamen non habetur ex canone
nitatis inchifive Item in lege veteri , mortuo E fuper hia fpecialh A( txpreflh auûoritxs. Eccleviro Gnc bberis , frater ducebat uxorem fra- da numerat in’es fideles parvulos baptixatos,
tris defontii, ut fufeiiiret ei femen. Ac huC numerat inquam > fub pansa hsncfie; unde At»·
obiervatum eft diu in lege nova deinde in· ». gustinus dc bapdfmo parvulorum : Vbi panis a».wrs., *1
parvulos hapdaatos? prefeâo in numero ere-13^’^
trodufla public· honeftatis tnftitia prohibitum
eft virum contrahere cum aliqua eonlauguinea „ dentium: non nifi ex confuetufeoe ecclefi· y·—·
fu» fponf», ufque ad quintum gradum exclusive» antiqu· canonica fisndatiffima . Et infra : I» jS»
ac per hoc fratrem cum defonfli fponfa fratris. „ ter credentes baptixatos parvulos numeraCirca fecramentum eucharifti» ecclefia ahqua „ bisnec judicare aliter nullo modo audebis. jj® *·*«<*
mutirit . Prrieus enitn forma Confecrationts *. fi non vis apertus efle hwreticus . Ecclefia
fanguinis eft slia ab ea quam in evangdrftis diam instituit ut computes in baptifmo fidem
reperimus, Ucct (ubftaniia iit eadem. Addidit paivuli pta cc rcfpondcant. Et 6c ecclefi· au-

feoti-

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM .

9ιβ

— Aoritns ordinavit » ut parvuli per aliorum pe- A jus, quod omnes communi confenfu deter­
minant .
awwo
am» *
errarsn
dant, per aliorum linguas in beptifisto respon­
Aliud dtdum proponentis
Peregrinationes
dent , & fidam fateasrtur.
per homines inventa , ut dicit proponens , ®» r"·"·'
Item ecclefia in Niceaoconcilio .fecundum
fymbolom addidit, pod fymbolum Apoftolonui auâorizavit etiam fymbolum Athanafii.
Ium ia toto canone non habetur, quod Pa­
ter ia divinis , aut Filius, aut Spiritus Ginâus
Dominctbr periona, fed ab ecclefia habetur .·

fupcrftitiofe funt, idololatriam Capientes ,dc de* “"*'*’* ’

ri avaritiam nutrientes : quod oftendo non effe verum, fuppofito quid nominis peregrina­
tionis. Eft enim peregrinatio de manfo fuo
longior rcceflus > ut acutiori devotione Deus
adoretur. Quod illa fint in lege Dei fundata,
etenim ia ilio quod, Tw fiutt q*d tefhmonium & non per homines inventa, ut dicit propodant in calo, Ac. cum quaterent haretici ,, nens, & aliquibus audontanbus nititur co­
qui tres? non habens ecclefia quid ex canone lorare . probo . Scriptum eft Deuteronomio
refponderet, importunitati hantticorum fetis- XVI. Tribu) vrcibut per annum apparebtt <<mna
fadens, invenit hoc nosnen, Periona ; & di- mafculinum tuum tn nn[p-Qu Donum Dm tui
xit, Tres periona .
Bis Joco, quem elegent, m folemnitate almorum,
Pnfterea, etfi canon Bibjia dicat , beatam d" in falemnttate hebdomadarum. d- in folemm~
Virginem efle matrem Chrifti , tamen non re­ tau tabernaculorum . Ecce quod ex lege Dei ter
petitur in eo, quod dicatur mater Dei : fed habebant peregrinari in Jcrufalem filii Ifrael
hoc ecclefia determinavit, ut dicatur non fb- quolibet anqo: & quod aliquid deberent oflum Chriftptocos, fed etiam Theotocos -, id fere in templo , patet : nam dicitur ibi r Non
eft, noa folum Chrifti mater , fed & Dpi mater. apparebit ante Domrnum vacuut, fed offerat uDenique nob habetur ex canone, ut illa fi- nufquifque fecundum quod habitent juxta beneguacula , quo in perficiendis (aeramentis mo­ dilhanem Domini Dei fui, quam dedent ei .
do fiqnt . fint facienda ; nihil de beneditione Juxta hanc regulam legis Dei afeendit Jefiis
fontium baptifmalium, aqua benedida , exfe- cum parentibus fuis ad diem feflurn Pafchc .
quiarum defunâonun, & aliorum mukofum,. ·» ut habetul Loce ti. ubi Beda; Evangequa ne tadiura generem, omittam ·. qua ta­ n lifts Dominum poft nativitatem continuo
men ecdcfia fanda obfervanda ioftituit.
„ cum hoftia trasnrert ad templum-, fupple .
_ Videtis, quanta fic audoritas ecclefia ca­ „ eundum illo fingulis annis cum parentibus.
’ awàw m» tholica , de qua Auguftinus contra FauftumC„ ducit & duodennem , & in templo doAorum
a
J*s. hareticum auflontatis ecclefia impugnatorem >, choris inferit .
dicit, & habetur n. diftinéUoM quxftione
Item , quod non fuerit folum caerimonia pro
III. Vides in hac re, quantum valet cccle- Judeis, fed pro gentibus, patet . Nam Zacha­
„ fia auâoritas , qua ab ip6s fandatiffimis fe- rie cap ultimo fcriptum eft · £t omwer y» rehqui
* dibus Apoftolorâm, ufque ad hodiernam fuerint de unnerfii gentibur, fua venervM eonma
» diem . fuccedentium fihsmet epifcoponÀ fe- Jerufalem ,afcendent ab anno tn annum , nt adorent
·» ric, fit tot populorum confenfu firmatur, 2λ>ιπιηΝΜ regem exercituum , <ÿ- celebrent fefwitaluiiin ti
Chryfbftomus dicit , ut refert Auguftinus tem tabernaculorum. Et ent i qui non afcenderit de.
d* Ancona, de poteftatetecclefiaftica , queftio- familttt terre ad Jerufalem, » adoret Dominum
xxix. quod homini mortali omnium qna regem exercituum, won ent fuper eo imber. Secun­
ib calo fit in terta funt poteflatem commifit dum quam prophetiam gentiles quidam afcendeDeus , fit validiorem calo ecclefiam efle mon­ runt cito port fufcitationem Lazari , ut adora­
te
ftravit . Hunc nempe beatus Hieronymus orent in die fefto , Joannis xi t. Et vir Æ.thiopa
raiU* diâa fua & fidem fubmifit, & habetur Candaces regina E’hiopum eunuchus venit
XXI*· qu»ft»one t. Hac eft fides . Papa bea-D adorare in Jerufalem , Adorum vm.
«τ·*·η7μ. tiÆme . Undedato quod in feriptura fiera non
“
De cujus juftitia dicit venerabilis Beda fuper
reperiretur fpecialiter & exprefle fundata poteflas „ ifto paflu: pro virtute & integritate mentis
conferendi indulgentias , adhuc auâoritate ec­
„ vir appellatur, nec immerito, qui tantum
clefia , qua Spiritu Sanâo regitur , infalhbiliter „ ftudii in feripeuris habebat, ut eas etiam in
in his qua pertinent ad falutem , potuit tam „ via legere non ceflaret ; rantumqtte amoris
pretiofi thefauri apertio demonftxari , dc de „ in religionem gerebat, ut aula regia derenovo aliquando inftitui, ficut illa , qea pnus „ hâa de ultimis mundi panibus veniret ad temmemorata funt. Nifi dicatur, quod auâori­
„ pium Domini , unde jufta mertede. dum
tas moderne ecclefie efl minor, quam primi­ „ quatreret interpretem leâionis , Chriftum
tive , quod felfum eft : cum auâoritas mu­
„ quem qmercbat invenit. Propterea paftores
tandi flatuta ecclefie , fit inftituendi, non fcvenerunt peregre ad Salvatoris ortum , 3t
quatur fanâitatem vite, fed officium & di­ tres magi peregere profcâi funt adorare re-tw «
gem
Judjeorum a fobs ortu : de quibus ait Augu- ******
gnitatem , que equates funt nunc & tunc ; nec
alias daves habet modo , quam tunc . Vnde ftinus in fecuda parte fermonum , Termone xxx.
„ Auguflinns fermone xvin. ait - Nemo d>-Eln his terris de longinquo ifti peregrini puerum
cat ecclefia primitiva tempore praralert ifti ec­ v illum nondum verba promentem adoraverunt,
clefia , quia tunc Chriftus tf. Apoflolffecerunt mi­
ubi cives illi juvenem miracula facientem craracula , fit non modo , quia tunc fiebant fanitates ., cifixcrunt. hti in membris parvis Deum ado<·) tnu. ·»· corporum, · non modo animarum . Debent cr- „ caverunt, illi in faâis magnis nec tamquam
?° ûificere putantibus indulgentias non efle in „ homini pepercerunt. Hec Augustinus . Di- tmv·
****** Tege Dei fundatas, qua diâa funt nec pntpo- âum est de peregrinis in ortu Salvatoris, quos
nant ultra fenfum fuumdiâisdc feriptis doâo- Herodes impius non inculpavit. Jam de pete-·»*·*·
rum theologorum, Magiflri lentendarum , Guifi grinis mulieribus Christtim in fepulcro vifitanlelmi Akiflsodorenfii, Albem Magni, Thoma, tibus fubfequetur auâoritas. Dicit evangelists
& aliorum, quorum tanta eft in ecclefia re­ Fefpere autem fabbati , 911« lucefcit in pnmafal·verentia , ut non liceat oppofitum aflerere hu- bati , venit diaria Magdalena . (#■ altera Mana
vide-

9»7

ORATIO ÆGIDII CARLBRtI

»wwo

Hieronymus in commentario : Quod divorib
CV ; flt eum ^wddiacoSwMtaB «dm emtempos* iflarum mulierem ia evsngeliis docadm Domino caleata diripiat, terna ta­
foribunUK. non mendacii fignmn, ut impii
me· arae no· foatit , & eamdem adhuc te
objiciam, fed foduht vitationis oAciuta ,
.. dum crebro adeunt flt recedunt, & non p·»
t, tiunmr a ftpulero Domini diu abefie vd Io·* terra custodit . Frotte do peregri«*teonaad te
pulcrum Domini legkur xii. Ebro hietari· tri·
„ gius . Hae iUa.
Adsfl alie autorisas de Ntedcmo, qdv*>
nit peregre vifitare fcpuitrum Domina, cum
mixtura myrrhe flt aloes , quafi librarum etotum . De Jofopb fimiUcer ab Arimathia aosabdi M noribus Chriato te vota rompènftM ■ comviro, qui involvit findo·· munda DomMcnm μ jugemque tem Eododam , ad HicrateyeM·
Corpus ? hi tamen in evangelic laudantur. Ipfe m destinavit,( hac «nim flt ipfo vocum habe··
etiam Dominus non dedignatus efl fo peregri­ „ rat, fi filiam videret nuptam ) que tam Hienum odendare ddcipulis euntibus ia Emaus.lB„ rofelymia «cclefias conscicxtM.quMi ner te
Item Hieronymi» attendit, quomodo virgo Ma­ M gulas «vitares potitas, honoravit, « eam
na mater Del vifitabat port afcanfioocm olus n pergeret, k cani denso remearet. Hscille.
Praïode beatas Hieronymas epistola contra J?*£*
loca Pafltaüs. It hoc fait in iermo·· de Af,, fumptione beat· Mari·, ad Paulam t Chri- snwt® Ariane fit Kunonüaa· perfidia circa te«„ flos , inquit , ab omnibus ofl amandus ex peregrinatione·! ad loca tata , ad Ruaricum,
.. . ex tota ipfiun peregre proficlfctndatn ad localanâa inrnieiim
». w
” toto corde, ex tota anima , atque
·
•χη··»- „ virtute querendus, maxime tamen ab ea ar- „ vitat 1 died enim fic : Narravit mihi uxor
v^wÎJÎtn » denties , cujus flt Dominus erat flt filius . „ quondam tua , nunc foror , atqne conferva ,
„ Forarte ergo pre nimio amore, ia loco, „ quod juxta preeeptum Apostoli, ex confe··
„ quo fepukus dicitur , interdum hahitafle eam „ ra abstinueritis vos ab opere nuptiarum, m
„ vacaretis orationi. Kt infra : Cumque vos
m erodimus, quatenus piis pateretur intentus
„ amor obtutibus. Sic namque locus medius est „ rabies barbarorum, fle imminens captivitas
,. hmc inde constitutus, ut adire poflçt afeeo- „ fepararet , fab juri «jurandi testificatione pol„ fionis vestigia, Stlocum fopultureacrefurrs- M licitum, ut ad fanda tranleuntem loca vel
„ Λιοη.», flt omma in quibus pates est iocaC,, stati m vc! postea fequereris, flt ferveres anlmam tuam, quam vifus fueras negligent ia
„ invifen, non ouod jam viventem quereret
pcrdidrfie. Redde ergo quod pneftnt· Deo
M cum mortuis, fed ut fuis confolarecur afpo·
fpopondisti
. Incerta est vita mortalium, m
M ilibus. Hoc quippe habet impatiens amor,
ante rapiaris, quam impleas fponfiooem ■
„ ut qua defiderat, invenire fe credat : ignoimitare eam quam docere debueras. Sequi­
w rat fiquidem judicium, multoties ratione catur post : Tu vagaris ia patria, imo no·
„ ret > modum nefeit, nec aliud cogitare poin patria, quia patriam perdidisti. Iste pro
w test quam quod diligit. Amor non capit dc
M impoÏTibilkate folaiium, neque ex ddbcnltase in locis venerabilibus refurre&ooia flt
cruci*, flt cunabulorum Domini Salvatori·,
„ tc remedium. Hac Hieronymus.
io quibas parvulus vagiit, tui nomini· re­
Ex quibus apparet, cum quali devotione, flt
cordatur, teqoe ad fo orationibus trahit,
in quanto honore a fidelibus habitum fit fepul·
ut fi non too merito , folrem hujus folw·
crum Domini, 01 fic impleta fit hsrc Prophetia
veris fide. Hec Hieronymus.
Haut 11. capite, de illo loquens, cum ait : Ei
Deinde Aqgusunus fibro
tni feyulcntm ejiu çtonofvm. De cruce autem
UDro de difinitionibus
diflmitionibus «mmL· Domini loquitur beatu* Augustinus libro de vi- D„ refl· fidei, capite 40. fic inquit: SanAorum
reraa ».
litatione infirmorum capite 111.ostendens, quod „ corpora, flt maxime
~ beatorum martyrum
’
in magna reverentia habeatur a Christianis, flt „ liquias, ac fi Christi membra , finceritene
„ dicit fic -■ Habent fiquidem Christianorum ar- „ honoranda , flt bafibcM «orum nominibus
„ cana illius Dominica crucis quoddam vene- „ appellatas , velat loca ftnéh, & divino cal,, rabi le monumentum, quod de crucis ipfius „ tui mancipata, atefhi piiteno , flt devo„ imaginatione crucem cognominant, quod flt „ tione fideUtena adeundae credimus. Si quis
„ no* omni veneratione digniffimum fatemur, ,. contra hanc fentemiam venerit , non Chri„ flt ad recordationem Crucifixi nostri venera- „ «tianus, fed Eunomianus flt Tigilantianu·
mur. Adjicitur etiam fuper crucem quedam „ credatur. Hee ille .
In Gaqgrefi etiadt concilio staturam legitur
„ homini* inibi patienti* imago , per quod
„ falutifcra Jefu nobis renovatur partio- Hanc M in hunc modum .· Sl quis per ibperbiam,
„ com pled ere humiliter, venerare fuppliciter, „ tamquam perfeôum fe existimans : conven·
, cum hec ad memoriam tibi ipfum reducat M tus, qui per loca, flt bafificas mattynte
„ Crucifixum. Hec ille. Post hoc immediate „ fiunt, vel accufoverit, vul oblationes , qu·
liquitur notabilis proccrtu* de confcfisonc „ ibi celebrantur , fpernendas efle crediderit,
„ memorialque fondorum contemnetkdas, an»
„ vocali facienda.
thema fit.
Preterea peregrinatio magna commemoratur'
Rurfu» Auguftitras contra Faustum hhto xx.
•rt,it.i»fo. ad locum, ubi Dominus aelos afeendit, de quo
w Populus, inquit, Christianus memorias mgr»'*.
>· Sulp’tius ita loquitur ; Illud autem mirum
v
tyrum religiofa folcmnitate concdabnt, flt
**· ·
o est, quia locus ille, in quo postremo institerant divina vestigia, cum in cnlum Domi- „ ad excitandam imitationem ; flt ut meritis
nu* nube fublatus e-t, continuari pavimento „ eorum confofcietur , atque orationibus adju„ cum reliqua stratorum parte non potuit : fi· „ vetutp Et infra : Quod oiertur Deo , qui
,, quidem quacumque applicabantur ; iufoleas, h martyres coronavit, flt apod memorias eo„ humatu iufeipere terra refpueret, excute in,
ruui ,quos coronavit, utex ipforum locorum
„ ora apponentium fepe marmoribus . Qote. a admonitione ma jor ateâus exfqrgac ad acnenHH-

« ten

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.
939
quos imitari A/h ve/hmeiua mea,
fuper veffem meam *i~ —
.v dare caritatem, fic i* ilU·
• poAumm, fic in illam, q*o adjuvante, pof- ferunt fortem. Quam certe vestem venerabilem-, c*
r
esum
fumina . H«c iUe . Dicit Augustinus, quod li­ imo * adorabilem, Joannes in Apocalypfi xtx.
H|.
citum fic cxritativwn est vitore martyrum me­ dicit effe coufperiam fanguine . fit in eo . fit
ssorias , fic m locis His* oblationes facere. Pere­ 1n femore ipfius Domini fcriptum erat: Kex.
grinationum vCTintum testantur statione* Rome regum, Dominui dominantium.
quas ierunt beatum inaritutffe Gregoriucn.
Praterea beatus Hieronymus ad Rufinum liJ»
Quam plurima dtfla ûnâorum cranfeo , con­ bro m. feribit , fe adurafle prafepe . fic fanventus fuficientcr probaiê, peregrinationes fun- w da cunabula Salvatoris. Gontendi. inquit,llb’r
riameMum habere in divina feripeura , fic firma- » in A-gypium . lustravi monasteria Nitri*.
.rneatum in ûnâi» doâoribus profedo fe in » inter fanâorum cbotos afpides htere perfpedivina lege fundantibus. Ac per hoc nec cf- '« xi' protinus concito gradu Bethlehem meam
fe inventiones hominum , nec iuperstitiofas , * revet fu» fum , ubi adoravi prxfepe, fic incunec idololatriam lapientes, nec per fe cleri a- ·» nabula Salvatori*, tdem de ûafta Paula
varitiam nutrientes. Nam oblata , Deo , ut di­ » ejus epitaphio fic ait; Perrexit Bethlehem , ,, ,β" 'cit fànâus Augustiaiis, offerantur in vcteriB·, fcilicet findi Paula . ficin d. stera parte it » etiam lege pnsespiuntur . nec oblatorum cie- »· neris stetit ad fepulcrum Rachel, itquc inrus est proprietarius. fedpoffeffbr ufufmfliu- ., de fpccuo* Sal vitoris ingrediens, postquam
rius, minister, fic difpenfiuor . Si per accidens’ - vidit facrum Virgmts dives forium , & sulx»avaritia cleri fe immergat, hoc malum est. H Ium in quo agnovit bos poffelForem fuum,
hoc per eos, ad quos fpeâat, fuperiores fci­ - &c. fic post pauca Jurabam Ce cernere fidei
licet , cum justitia puniendum , per alios ca­
♦> octih* infantem pannis involutum . vagien’·
ritative arguendum, modis tamen fupradidis. „ tem in ptairpi Dominum , magos adoranCirca multa , qua in veneratione reEquiarum - te*. Bt multa ibi fe fubhmibu* coniolatiocontingunt peccata , ut narravit proponent. ut mbus ponit, qua* fanfla Paula merebatur.
tunc expofitiones earum venalitate fiâa. fpohaDe adoratione autem erucis Christi loquitur
tio pauperum peccatorum, horrenda continua­ Damafccr.us quarto libro fententiarum , capite
tio avaritie facerdotum, fit fimulata fpes po­
w terno . dicens: Adorandum lignum Christi,
nendi nominis in eifdem. «Ec. hoc unum di­ »· ubi utique fuerit fignum . illic & ipfe eco, quod veneratio fanâarum reliquiarum fan- »» nt. Sequitur; Omnia ergo, qux Deo ad- v,a, d··»·ftorum & ûnâarum noa est improbanda. E- Ci ·> jacent , adoramus , ut ipfi venerationem of4».°?
-tenim de fe Honesta esc, licita, fit fanfta. Ve­ ferentes. Quoniam autem non puto proponen-“r
tem
detrahere
venerationi
,
aut
adorationi
fani·?*
rum non pluri honore aut majori funt vene­
rande reliqui* , quam fanfli, quorum funt.
cliram reliquiarum propter habitudinem quam
Supponeaduen est enim ex doâoribus , tripli­ ad fandos, quorum funt, habuerunt. » fcilicet
cem efle adorationem , fdlicet latria, hy perdu- forte , quia funt offa , vestes , aut aha ar­
Le, fit dub* : Utri*, que Deo; hyperduh* . tificialia , aut naturalia -, multa dc hac ma­
qua creature ibb ratione magn* excellenti* . teria prattereo i abufus autem per ante nar­
ut virguti Marie , in quantum est mater Dei ; ratos vitupero . & reprehcnfione digno* ju­
dull*, qua careris creaturis ratione excellentia dico .
exhibetur. Et quidem pro nunc non m loquen­
Literas confraternitatum & confeflionales
dum de du lia , qu* debetur fuperionbus ratio­ prepenens vituperat fit revera non dubito quin
ne dominii : ( nam fic etiam debetur non modo multa mala fub hac fpecie pietatis parantur ;
bonis , fed fit malis,,) fed de ea qua exhibetur puta qusflus illiciti, deordinati favores , aufanât* ratione (anilitatis. Hac debite fando -dacia
.
peccandi. fit multa fimilia . Verum non
fum reliquiis exhibetur : non quafi in isti* na D funt de fc illicit* confratemitates ipfa, imo
rnuus aliquid vel fanflitatis exfistat , fed pro­ honeftatis titulum h-bent , fit parere poflunt
pier ordinem quern ha beetutu ad fancies, quo­ fruilum . Nam frater qui pivatur a fratre . eft
rum Gum reliquis. Habent euam doftoresw 111. quafi civitai firma . Proverbiorum xviit. Li­
quomodo cultu* feu adoratio debetur alicui per cet enim fuffragia ecclefia profmt omnibus in
fe : in quo confiderandum quid adoretur . fic unitate ejus exfiflcntibus ex parte cantatis ,
ratio cur adoretur. Quod adoratur, fuppoHTOm qu* non quant qua fua fint . fed facit om­
est vel perfona; cur adoratur , ut nunc loqui­ nis communia, ut dicit Apotlolus; tamen ex
c». «i.
mur. *»t Vittus , vel fenditas.* Debetur autem parte inient.onts , his . qmbtis applicantur ,
alicui per accidens nomine habitudinis ad eum, profunt msgis quam aliis . Et per hoc inflitu­
cui per fe debetur, ut cruci Christi, imagini ta . concéda , vel permiflit funt fraternitate*
ejns, & fandorum. E; hoc modo reliquis ado­ ipfa . Oflcndo , quod ha in feriptura funt
rantur : nec hoc eat idclolatrare, quoniam cul­ fundata. Nam, ut habetur Exodi vnt. Inrtui intus nuUis fandorum ‘ qui fuerunt purs piu* Pharao vocans Moyfen fit Aaron , ait :
creatnrs t exhibendus ett. Idololatria enim di­ Àâoratt Dominum . ut auferat runat a me,
citur latria exhibita idolo, five purs creatur*. E ρορνώ meo & ifimittam pupulum ut facnfirer Dv
Λ
. F.t jn eodem capite ait ; Ego dimittam
Quod
autem ratione .....
habitudini*ad aliquem .ho­
nor fit exhibendus, ut vesti regis, gropter re­
tor , ut facnficet:s Domino, rogate pro me. Ecgem, probatur ex eo·quod i. Regum xxiv. di­ ce principem Paganum , qui oratione* poilucitur , cum pntcic^ffet David oram chlamydis lat . quomodo ergo precibus fe communicare
Sani. pevcuÀt cor David . dicens : Propetiiufif negabit fidelis ? Item apparet de Heliodoro ,
mthi Detu, nt factem hame negem atomam-awv cujus amici rogaverunt Oniam fummum face¥Cknfo /tamas .· tamen, regem non tetigerat , dotem ut oraret pto illo, ut habetur τι. Mafind chlamydam . Pneterea intet divinas contn- chabeorum 111.
andliaa Christus prophetice commemorat, quod
Rurfus probo quod Apofoli fecerunt homi­
cruoilxorM ejus diviferuat vestimenta, fit res nes participes tuor am fuifragiorum. Primo fic
* £ aure forti qapdheraqn dico» i. Dtvtfetm fibt Apofiolu* Rphefios per bfrram Tuam fecit- efle
Ctaal. General. Torn. XXlR.
N ηn
par-

93*

ORATIO ÆGIDII CARLERII

primo capite; Acpvrw rgo mufieu/dm
n, pM 1» Cluijo Jeftt, V AleStonem m

•I*

_
.
. at toris· ——.
inanes. Si velit dfecre quod fetuentia lata ,***?■
b jodicç ex odio, aut invidia, aut propter viodirtam * nullo cafii teneat, hujus oppodtum
_
fic

memoriam tvjfri /feoaxa 'ut onutotubtu «aew. Nec dico cum dortoribos. Beatus Thomas ia iv. di- *£ mT·.
(agxuai Paulqs commemorat oratione», fed alia » ftmrtkme xvt 11. fic dicit ia forma : Excom- «o. >. a»
mentoria opera oftn fecere pro Philippenfi- w municatio, inquit, poteft diri iajofta duplibus-, nam in primo capite dicit: Cnuuuago Deo » citer ; primo, ex parte excommunicantis *
suo Ut ontai gteatono veftri /êmper m cuttOb oro. ·» quia e* odio vel ira excommunicat.- dctime
homiut nuit , pro oaww eofer cxmgmtAp do· h excommunicatio nihil minus habet sficrtnra
prrreriono· fooetu fitper commiuucatieoe vejhu w fuum, quamvis ilfi·. qui exercet, peccet t
ia evougebo Cknfi, « prams Ae ttffue toute. Qui " auia ille jufte patitur, quamvis ifte injnfte
ergo dicit, m cvtuSit onuottAm mei/, nihil mi­ * feriat ' Alio modo ex pane ipfius excom.
* munjeatiooi», vel quia caufe exeommo»
na» dicit Implicite, quam liter·, qu· vigi­
fertur
lia» , Miflhs, prodicationes, jejunia, fit fimi- » meationis eft indebita, vel quia
B
.. fen’
‘
lia concçdunt Chrifti fidelibus, eas fecfentibus B » tentia juris
ordine
pnetermifib. Et tunc fi"1
fii
•fle communes. Item idem ad Cokdfenfes pri­ »· ulis error ex parte fetuentia , qua fenten*»
tiam
nullam
feriat
efle
,
non
habet
effertum
.
mo icribit ; Ntmc gaudeo itt pofioeAut pro wfiw,
tt adimpleo ea . fwa defimt pajfooi Ckfifii n» cer­ * quia non eft excommunicatio. Si autem fenne mee,pro corpore epu, MMqfeecrfqfc, Nul­ * tentiam non annullet, habet effertum fuum ,
la Utera frsternitaii» modo talia promittit , h fic debet excommunicatus humiliter obedire,
* fic erit ei ad meritum t vel folutionem peter*
quanta fecit Apoftolus pro Coloffenfibu».
Proteres Chryfoftomns fuper Msttheum in » ab excommunicante, vel ad fuperiorem judio opere imperferto homilia xtv. ait: Libenter w cem recurrere; fi autem contemneret , eo
» spdit Deus, quande Chriftianu» non folum w ipfo mortaliter peccaret. Contingit autem
v pro fe , fed etiam pro alii» orat . Pro fe m quandoque, quod eft debita caufe ex parte
v enun orare ratum eft, pro altero autem . m excommunicationis, qua non eft debita ex
v gratue : pro fe orare neceflita» rei cogit. pro * parte excommunicari , ficut cum quis pro fel
e fo crimine in judicio probato excommunico
»» altero autem caritas fraternitatis hortatur
v Dulcior eft autem oratio ante Deum , non ·» tur « fic tunc fi humiliter fuftinet, humilitér quam necefliu» rei tranfmiftit, fed quamC» ti» meritum recompenfet excommunicationis
v cantas fraternitati» commendet , ex qua fra- damnum. Ex quofequirur, quodexcommuni» temita» commendatur, fic Deo acceptabifa catus pro felio crimine , tamen probato in ju­
dicio, licet per felfo» telles, vel confeflato ,
>» oflenditur.
luti i,
Item Auguftinus pro fe orationes impevat, cenfetur vere excommunicatus ia foro ex tenori
fc Ptec‘bus ecciefia, virginum , confeffo ecclefi· militanti», tam.'n eft in gratia. Nam
rum , in domo Juliana inferti poftulat , lib.de dicit, quod humilitati» meritum recompcniat
v fenrta viduitate in fin* dicens.- Obfecro vos excommunicationi» damnum * Igitur talis incur­
v per illum, a quo denum hoc accepiftis, &( rit damnum excommunicationis, fic fic patet,
v hujus doni promu fperatis, ut me quoque quod in cafu reputatur vere excommomcatiu t
►» orationibus veftns memineritis infcrere , cum qui eft in gratia.- nec judex peccat, ft nihil
»» tota domeftica veftra familia . Et inter epb protêt minat de conrigentibus , fecundum or­
ftolai Auguftini in epiftola xvt. que eft Pau- dinem jura, fic maxime, dum fibi nou coo
° btti
Auguftmum , ait Pauhnust Omne» ftat de innocentia rei.
Ad rationes autem fartas, pro uno notabili,
’ ♦> in Chrifto fenrto», quales tibi cohcrere non
f> eft dubium , a nobis falura commenda nosDquo probare videtur quod non fit per lege«ho>
w omnibus fenrtis, ut tecum pro nobis orare manam inferendum alicui mortis fupplicium,
dignentur . H«c ille . Et Auguftinus epiftola primo refpoAdendua eft, fie pcùno ad illam dc
n Lxxiv. que eft ad Profuturum, dicit: Com» mendamus fanrtis orationibus tuis fic dies fic cellinum comitem . dico cum Alexandro de ai*·*·*'··
m nortes noftra», ut oretis pro nobis, ne dιό­
Ale», quaeri» pro illis {celeratu Auguftinus
ν bus intemperanter uuiaur, ut nortes aque fuppûcaado fpatium vite eia refitrvars popofce» animo toleremus ut etiamfi ambulemus in rit, non legum {everiatem, qua tale» morte
<· medio umbro mortis, nobifcum fit Domi- plertnntur > asm fervandam effe docuit. Unde
»> nus, ne timeamus mata . Hec Auguftinus . poto quatuor, primo* quod Auguftinus dat in» s·»····
i*ni *·> Reperiuntur fit mula opera beati Gregorii, in telligers quod fecundum ferentatem legum eram
** **“ *■ quibu* petit focian precibus fenrtorum : item graviora paffuri, quam tpofccbat
____
__
ί__ jpo__
Et quia
Am broil; , Anfelmi, Ivonts Carootenfis Tales feebst vitam ess fervari, (equitur quod çnât
aurtoriutes valde multas amore breviatis omit* vjtam juxa legum fenrtfoncs amiffuri. Et hoc
to. Unde non fophifmata funt liter· fratemita- m ibi: Ne forte fublimitastua ccnfcat eoa ranta
rum , fed (.hnfiaai* y tilia fubfidia: tamen a-E»> legum fevericatc effe plertesdos, ut q«ali«
bufum vitupero, turpes quxftus perhotrefco. - fecerunt,
---------- '------------------------alia pedantor. Et quoniam oodlxmv «m.
Confeffionaies etiam liters» concedere , cx » devant aliquo· presbytero· catholico» , erant
rrCra^N. Cjo£! rationabili jxftum eft. Nam fic privilegia » enim ifti occidentes Donatift», digni erant
de confeflîonibus audiendis nullus dortor nota­ mone. Secundo, quod fopplicat pro mifericor.
bilius· reprobat , imo approbat. Daa enim dia, ut fcilicet mifeefcwditer cum eis agatur.
fiuM no® in favorem confedbrum, sut odiam m Nam ibi dicitur : Ideoque Itis Alteris obteftoe
abeuras > fed in favorem pmnitentium.
» fidem tuam. quam babes in Chrifto * per ipy*,**,—Au rationes per proponentem fertas cum aliis w fiu» Domini ooftri Jefit Chrifti mifericordiam,
' refpondebo : De lententia excommunicationis V hex. non ferias. Ideo de mifeneccdia hoc
dicit, quod ferantur ex livore vindirta, aut petit, non de juftitia. Tertio dicit, quod diffi.
odio · à fiunt, inquit > ob veritatem , &. tn

mulare poffet, quia ttgaperfcoe delati erant ad
comi-

9Π

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

934

i - fed per · notorio·, aid quos tuenda A „ in forma*. Videamus fi forte non frustra non
A*»o pacis vigilantia pertinebat. Ex quo duo impii- „ dixerit Apostolus : Auferte malos a congre.
Mtj. cite dantur istalMgi : Primum, quod poterat dii- Λ gatione vestra , fed , Auferte mIm ex w>,.
fimulare; ideo quod fedebut, ent opus foper- „ on ipfi». quia cum quifque impeditur ab eo A·»·*···
irh<·.
erogationi·. Et fie fi come· non acquiefeebat, v defis congregatione malos homine· fepar»- Sui’ ri.-*’
fed jadtiriam faciebat, noa peccabat. Secundum, „ re, fi a feipfo 'auferat malum, non eis corde ^-“r·
quod notarii, id eft, officiarii habent vigila»- „ mifcetur ·. atque iu foiritualiter noa folum
tiam de fidvanda pace reipublica: tie fic obii- m conjungitur bonis , fed feperatur a malis .
ftereftt denuntiare patiunt reo· judici fieculari, „ Vel fecundum eumdem Augustinunr lib.de
qui poteft facere juftidaan. Et hoc natet per il- « decem chordis, dicendum, quod quidam font *Ι·ίΣΓ"
Λ led quod fequitur : Nou quod fcelcratis bo* w tiagitiofi, qui non nocent aliis: quidam fa*, minibus licentiam facinorum prohibeamus au- „ cinorofi, qui nocent aliis: propter istos leferri, ait Auguftiau·, dt illud fecundum hte no* m ges pofitc funt, ut fatis in pofirione diAqm
tatumeft. Quarto, quod ex capitulo elicitur, „ est. Ideo isti tollendi funt dc medio po­
tit breviter coefiderand totum illud capitulum „ puli, profcnbendo , incarcerando, aut aliapparet, quod Aqguftaas ftaâit ad mifericor-B „ ter, aut mortis fapplicio, falvn tribus prasdiam, ut feveritatcaa legum per boc avertat ; „ didis, jurifdidionc, convidione ,
pace
tie maxime quia iati Circumcelliones erant cleri- „ falva. Et ad hoc ostendendum, dum dicit
ci, licet efleet Dosmtista. Nec ex hoc habe- „ Dominus? Auferent malum , addidit , de
tur, quod peccatiat ille comes, fi eo· occi- „ medto fui ; <St Apostolus, cum dixiffet, Audtffet , fed admonetur ut agat mifericorditer . „ ferte malum . fuhjunxit , dt medro vejhi .
Ad rationes hujus , quod tangit Chryfosto
Ad fecundum Levitici x i x. dico cum Lyra,
aj pent, » mus k fuper Jeremiam, dico, quod duplices fint quod intelligitur , Non odens fnttrtm tuum, e*
modi peccantium , quidam ex infirmitate, aut rancore tie odio , diffimulans peccatum fuum ,
ignorantia, alii ex confoetodine » vel mabtia. donec poflls eum destruere, fed publice argua
Item quidam animo verecundi funt, alii fine ve­ eum, hoc est, voce expreffa , juxta illud Matth.
recundia . Cum primis mitius est agendum, cum 18. Si peccaverit in te frater tuu>. Non autem
fecundis durius . De istis fecundis vero notrlo- dicit, Publice, id est, coram omnibus eorripe
quitur ChryfcMomus , fed dc primis. Ad illud eum correâione fraterna. Si autem per ly publtce
Proverbiorum xxx. Qui nimu emungit : item ad intclligatur corre&io fafta in publico feu judifllud, Jufhtia vel mtfericordia mullum difamtur : C cio , tunc est inteliigendum de peccatis, qu·
ad illa duo uno verbo dico , quod in omni vir- poffunt
”
probari. Et tunc talis corre&io perti­
tuofo aflu oportet, quod prudentia habeat du­ net ad judicem ekfequendo , ad accufantem de­
catum: est enim origo virtutum, ut omnes mo- nuntiando , ad testes probando. Et fic patet
r*^·’ T*nuM· *® ea conneAantur, vi. Ethico­
quod non omnia peccata, &c, potiunt puniri ,
rum ; Prudenti* uni exfistenti omnes fimul in­ fed folum concurrentibus tribus jam diflis.
erunt : tit ita oportet effe direDionem omnium
Ad tertiam xxt 11. Deuteron, de prohibitio­
mediorum ad nnem , ut nihil minus fiat : hoc ne meretricii, dico , quod lege divina, tit ohm
dicit Sapiens Proverbiorum xxx. hoc quod dicit tie nunc meretricium est prohibitum in illo pr*illud decretum allegatum, ut mifcricord ia tem­ cepto morali. Non muchabtm. Verum, quod
peret fereritatesq justiti*, tie justitia erigat re- in lege veteri ultra hoc praeceptum decalogi,
miflioncm mifericordi*.
erat datum judiciale de prohibitione meretri­
cwri *·*■
Ad illam Chryfostomi fuper illo Matth. i j. cii . Nunc vero non prohibetur ab homine par
mmU.
crefcere, flte. dk» quod fi bene ver­
judicium civile legis humane : fed ncc potest
ba ejus confiderentur , funt pro me. Nam lo- convenienter legem divinam prohibentem hoquitur de occafione heretic orum, ex qua feque-D mo exfecutioni demandare : non enim fubest
rctur fchifma, aut turbatio ecclefi* . Et ego ei potentia huic legi adsrquata, nec est om­
conccffi, quod in tali cafu non oportet fecun­ nipotens , ut iciat ex malo elicere bqpum ,
dum judicium vindicare. Dixi enim , peccata ut Deus ; ideo ne deterius contingat , tole­
effe punienda tribus concurrentibus, fcilicet ju- rat , tie permittit . Cur autem in lege veteri
rifdiéHpnc, convidione, tit pace- falva . Et hoc prohibebatur judicialiter hoc peccatum , non
non effet in propofito : fed ubi pace falva fie­ nunc lege humana ratio est fecundum aliquos
ri potiet, erant occidendi, nec oppofitum dicit dodores , quia tunc permittebatur Judris re­
pudiare uxores; tit hoc, quia proni erant ad
Chryfostomus.
Jam accedendum est ad principales rationes odiendum ex duritia cordis fui, tie occiden­
proponentis , primo ad illas, per quas vifus est dum eas. Ideo fi improhibite fornicari poprobare articulum. Ad primam , ubi dicit, quod tuiffent, magnum fomentum odii habuiffent
Qeuspracepit Deuteron, ji. ut filii Ifrael au­ Nunc autem non licet , nec permittitur uxo­
ferant malqm de medio fui : dico, cum Deus rem repudiare, nec funt ita faciliter odiofi in
pnsdpsat hominibus , non prrcipu nifi quod
B__
uxores viri.
pcÆbile de hujufmodi, ut fcilicet auferat mai
E
Ad quartam, dc destraflione idolorum, &c.
refpondco prime cum beato Augustino contra
1
Itim de medio populi, jurifdiclione, convictio­
ne , tic pace falva concurrentibus, ijt dirtum est. Donatistas, quod ex fenfu mystico non fumitur t>>«,T»w
*
°
Item dico fecundum Augustinum in lib. contra conveniens argumentum . Nam tit magnus Areoepistolam Parmeniani, trartantem illud verbum pagita dicit, quod theologia fymbolica non est
argumentative
.
Unde
fi
ad
Uteram
de
destruApoctoli : Auferte nudum ex vobu , quod ubi
mali falva pacis unitate feparari potiunt a bonis, (fhonc idolorum, ejetfione leproforum, tit ex­
feparaadi funt corporaliter -, ubi hoc fieri non terminatione feptem gentium , ratio literalis
potest, est faciendum foiritualiter, fcilicet non queritur, plana est folutio; quia idola erant
confendeodo peccaris illorum ; unde fic malum Judeis incitamentum idololatric , ad quam
auferant ex eis, etfi non potiunt malosfeparare erant pronilfimi. Prcterea lepra est morbus ina congregatio·· fua. Ibi enim dkit Augustinds feflivus, ideo pelli debet leprofusde coetu faΝ' η n a
noCemaL Genenl. Tom. XXIX.

935

ORATIO ÆGIDII CARLER1I

93«

- noram. Septem ifte nationes ideo exterminari A permittuntur a Deo intrare posco·, hoe eft.
•wno jubentur, quod idololatriamfuafiffent. Ex fers- vitam pecudum eligentes.
C’ÎÎI'JT’ fu allegqrleo rationem fie faâam folvo . No­
Ad quartam de cotnminatkmibus divinis Le- °
mine idolorum peccata infidelitatis accipio , ▼k. xxvt. dc Deuteronomii xxvtrr. concede
nomine lepr* ‘peccatum hntefis. Ita exponit eu : St per hoc ode nd itor, quod Domitu» 1venerabilis Beds in homilia fuper illud Luc* pie omnia mortalia poteft punire, ficut dc prohi­
xvi t. Z>xm ingrederetur, fcilicet Jefas, in fstM*» bet . Propterea /ex Domini wiasmlm ejf, ait

Jam cafieilum, occurrerunt « decem utri leprofi. propheta t Non fic homo qui interiora ttoe ft
Leprofi , inquit, hstretici non abfarde intelli- judicat, quia homo videt ea qu» patent , r.
„ gi poliunt , quia fcientiam vera fidei non Reg. xvi. nec omnia exteriora reâificat propter
„ habentes, varias doflrinas profitentur erro- dcfeûum potenti* exfecutiv* . Nam non po­
„ ris , non enim vel abfcondunt imperitiam teft , ut Deoa , de laptdibu», id eft , obftina.. fuam , fed pro fumma peritia proferunt in tis. fafcitare filios Abrah» , fcilicet facere fide­
,. lucem. Et reliqua ut ibi. Poteft etiam per liter credentes, dc fanfle vivente·.
Ad fextam Deuteronomii xxi. Dominus dedit
lepiam intelligi mala doflrina in moribus .
Taba peccata fant
far non modo fraterna corredione B praeceptum , & gemterit homo, SiC. dico, quod
illud
eft verum.- & ad literam , filius contu­
arguenda fit caftiganda , fed fi publica fint, etiam per iuftitiam cohibenda & punienda . De max , nolens patris aut mitris obedire pnacetalibus poflunt inferiores publice fupermres ar­ ptis, lapidabatur. Sed fecundum fenfum lito­
guere , quia jam fpecialiter per peccatum in­ ralem non accipit opponensquia non vult le­
fidelitatis definunt eflis fuperiores, quo ad hoc· ges humanas mortis fupplicium inferre , licet
Et ifta dfcla funt in pofirione . Ratio autem oppofitum probatum fit . Cloflam tamen non
hujus . quod peccata infidelitatis dc hsrcfis, nego , imo recipio t fciens quid dicat Orifi militer & male doflrin* , nimie >contagiofa genes fuper Levitico circa principium xxiv. ca­
funt. Illorum enim, puta infidebum , aut ha- pitis ; comparans innirentem fenfui literali ,
reticorum fermo, ut cancer ferpit dicit Apoft. Æ.gyptio; innttentem fenfui fpirituali , Ifraelitr . Et quod qui literam tenet , & fenfum
1. Tirnoth. a.
literalem grammaticalem , JEgyptius eft, ma­
Quod mfeptem gentibus , quas proccpit Do­
minus exterminari . feptem peccata mortalia in- trem habens Ifraelitidem , quia literam feriptutelhguntur, non eft ad propofitum arguentis ; r* ; fed patrem Ægyptium , quia fenfum car*
fed oppofitum eft . & ad ]
------ r----------------propofitum
meum , C nalem. Qui vero literam tenet. & fenfum fpi. Di- ritualem , ex toto eft Ifraelita ; ex matre proimo vero eft dc feriptura facra fumptum
fumpti
citur en m Judicum primo, quod filii Benia­ pter literam, ex patre propter fpiritualem fenmin habitabant in Jerafalem , nec deleverunt fum . Et quomodo £gyptiut cadit , quia li­
Jcbulxos habitatores urbis . Item quod Chana- ters occidit. Ifiraelita flat, quia fpiritus vivi­
nxus cœpit habitare cum tribu Manaflc, cum ficat . Hoc diflum totum eft, ut pateat, quod
tribus Ephraim non interfecit Chananxum, qui feriptura non eft intelligenda femper fecundum
habitabat in Gaier . Et plura talia. In fecun­ fenfum grammaticalem , fed fecundam fenfum
do capitulo dicitur ftratufque efi furor Domini literalem , quem primo per verba intelligit Spi­
tn ffrael, & ait: Quia irritum fecit gens ifta ritus fanflus, & fecundam fenfus myftlcoa. Pla­
pafltim meum , quod pepigeramcumpatnhus eorum cet ergo , quod fihus contumax puniebatur,
CV vocem meam audire contempfit, σ’ ego non dele· quia contumacia illa erat grave peccatum, dc
bo gentes ,quas dimfit Jofue & mortuus efi, ut in janua omnium malorum, propter abjefHonem
ipfis etpenar [frael, utrum cuftodiant viam Do- difciplinc. Propterea hoc morale hic inferen­
mrm, cE ambulent tn ea, ficut cufiodseruntpn- dum eft - Magna cura ecclefi* ede debet , dc
beseorum, an non . Dimifit ergo Dominus omnes, Dhuic fanile fynodo, ut juvenes fub virga di&c. Apparet, quod permifit Dommus iftas fciplin* arceantur , nec magiftri auftoritas fit
gentes ad exercitium, ex quo experimentum ac- romifla, nec torpeat difciplina ; deturque per
cipitur . Ex quo apparet,quod mali multi funt loca talis fcholarum ordo, ut a puero amor
permittendi inter bonos ad probationem bono­ Dei & timor , virtutum honeftas , dc faoditaa
rum. vel exercitium, fecundum quod dicit vitiorum primum, poftea liter* doceantur. Nec
Apoftolus t.ad Chonnth. 11. Oportetharefesefe, nego peccata publica efle punienda, fi tamen
u< qui probati funt ,mantfefti fiant. Vel ut in ipfis adht prodifta, quantum ad punitionem juftimali fic permifli per divinam patientiam expe­
tue ; fcilicet jurifdiflio, convidio, pax falva ,
tentur ad poenitentiam , aut ut impoenitentes cum aliis debitis circumflandis.
thelaurirent fibi iram Domini in die faroris ejus,
Ad audoritatem Jeremi* primo, Ecce dedi
vel aliacrufa nota divinr difpofitioni. Unde ra­
verbe mea m ore tuo, &c. concedo illam , Sc
tio fecunda eft ad propofitum meum, St oppofi­ quod prodicator debet evellere , diflipare, ditum ejus . Probat enim quod boni tolerant fecum fperdere, ÔC deftruere verbo praedicationis vi­
fed quia
malos , quia filii Ifrael non deleverunt Jebu- tia
.
., .plantare dc «dificare virtutes *, __
,__
.
- aflus
«
.
- , dirigi
· j
fæos ; per quos fecundum proponentem pecca-Eaflus prod..icat icnis
eft
virtutis
t.i vel peccatores intclhguntur, ficut per filios debet
___ __circum­
. a- prudentia
.
t », & debet habere
llrael boni. Item fimili modo dicerem, quod dandas tadas ibi : Quis, quid, ubi , quibus
cum permitterentur efle in populo cœci & auxiliis, cur, quomodo, quando; ne quiusdo
claudi, grandi aut parvo nafo, per qu» pec­ populum inftruere molitur, fcandaliset.
cata , ut exponunt doflores , fignantur , mali
Ad auctoritatem Ifci* etiam concedo fim­
inter bonos funt permittendi, fi tamen pace pliciter , & etiam auctoritatem EaechieKa
falva ejici non poflint. Nam dc grex porco­ xxxtv. ubi Dominus comminatur palloribus ,
rum juxta homines fuifle legitur Matt. viti, ubi qui quod infirmum fait non confolidaverunt;
per porcos glofla camaliter viventes intelligit ; ibi enim arguitur negligentia pallorum , dum
Λ per homines, rationabiles , a quibus demo­ quod poterant fanare -, non fanaverunt > dc
nes , id eft > peccatum morule, expelluntur dc infirma . non confortaverunt, de fic de aliis .
Item

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM
«dum

938

— ahufas boaoram fibi ad
concdTo- A ledit malo exemplo. Et fic illud efl de fp»awwo rua fob divin* maledMAioato obteftatkmc pro- ciali peccato, fciUcet hypocritis, ex quo non
a™?* bibetur.
poteft inferri univeriàlis conclufio de propulfio-

»nno

Ad raüone· de novo teftamento. Mattk ne peccatorum. Chryibftomn* conformités in- θΓγΜ, ia
‘^·
xvtit. proripitur .* <£i pseeaverir m te fiettr nuit, quod de fpeciali peccato boc intelligitenu iftam omnino concedo, & eft pro me, Cur; nem dicit.* » Si autem convitium fcandalum
ficut pro opponente ·* loquiam enim de corro- » vocat, ne mireris, inulti enim pufilbnimes
rtiooe fraterna, de qua concedam eft in pri­ * ex eo quod defpiciuntur fcandalizati funt .
Ad illud Luce x t x. Et iitgrefus in templum ,
ma condufione fecundi punrti, quod eft exer­
Acc. dico, quod ifta ratio eft contra facientem.
cenda , & quomodo ibi vjfitm eft.
Ad illam de Apuftoli·, s. Timoth. iv. il­
Apparet enim , quod Dominus peccata facerlam concedo, nam inftruit Timotheum Apo­ dotum per feipfum punire voluit , que erant
ftolus in, regimine populi, tam Io corrertione in pecuni* mutatione . & venditione colum­
barum . Hnc enim flebant ad utilitatem' eo­
fraterna quam paterna.
Ad illam ApoAoli, t. Timotk v. Peccantem rum , flt ipforum 6tdinationem. Propterea dicit
ramatMUMbiu, Acc. dkp , quod illa aurtorita* B ” Gregorius xxv. moralium: Neque enim fn>l,^.s·
intelligirur de correéHone paterna , fecundum
» ftra per femetipfum Dominus ** nummula*’
quam judex fubditum poteft corripere, arguere,
» riorum fudit, Ac cathedras vendentium cocaftigare, vel punire publice d« peccato publico.
’’ Ium bas evertit: nimirum ftgnificans per maAd rationem t. Corinth, v. Omnino eruduur
» giftros quidem judicat vitam plebium , fed
inter uea talis fbnucatio , Arc. dico illam aurto» per femetipfum farta examifiat magiflrorum,
ritatem effe pro me . Nam concedam eft pu­
» ut didum fuit. Non ergo per inferiores fide­
blica peccata mortalia punienda , modo ibi di- le* funt prnlati puniendi pe: cohibitionem pœrto, Ac maxime gravia, multum fcandalitan­ n*, nec per eos coram "aliis reprehendendi , ut
tia ecclefiam , fit turbantia populum : quale dixit proponens, nifi de peccati* infidelitatis,
erat peccatum Corinthii Xde quo loquitur au- fchifmatis, aut mal* dortnn* direrte vergen­
rtoriras, quia habebat uxorem patrie fui. Ec ut tibus in nocumentum aliorum fidelium
textu· habet , At de Lyra etiam dixit, talis
Ad illam Lucc xvtit. Deus autem non fa­
fornicatio numquam licita fuit judicata etiam ciet , Acc. dico quod illa non probat propofitum
inter gente* . Nam ab initio mundi, ait de Ly­ fuum , quod a quolibet fideli omnia peccata
ra , fuit hoc exdufam, tamquam illicitum .1 1 funt corrigenda , caftiganda , &c. fed quod
Propter reverentiam enim naturalem, qu* de­ a Deo . quod concedo . Ibi enim , fecundum
bet haberi ad patrem At matrem , ift* duc per» Albertum ifto paffu , Ac etiam Nicolaum de 4^7^.'
fbn* femper a matrimonio fuerunt exclufie , Gorra , oftenditur pneeminentia divine juftitamquam a dirtamine legis naturalis . Hunc tic ad judicem iniquum , qui, ut paraboh ha­
ergo fbrnicatorem tam abominabilem coram bet , vidua diu juftitiam diftulerat, At ad
Corinthiis punivit Apoftolus, qui aurtoritatem huc , non amore juftiti* , fed caufa m.oleftix
habebat a Domino . Et pecca.um erat publi­ vitande , tarde reddiderat. Non fic vero Deu* ,
cum Ac fcandalofum , deque ex hoc ulltfm fe- fcilicet fiiciet , d*c. At fic mhil concludit.
Ad illam prime Joannis 111. Sciris quia tl!e
quebatur periculum fchifmatis in ecclefia, quod
dedit eius corpus vexandum fatan*, ut fpiritus apparuit, Act dico cum Ægidio de Roma in
hoc paflu, quod tollere peccatum tripliciter
ejus filvus efa.
Ad rationem prima ad The/Talonicenfes ul­ eft. Primo diminuendo farta. Joannis t. Ecce
timo , Corripite, Acc. concedo eam fimpliciter : agnus Dei, ecce qui toHu peccata mundi. Secun­
loquitur enim Apoftolus de fraterna corrertione. do, adjuvando, ne fiant. Tertio, ducendo ad
Ad aurtoritafem Apoftoli, ad Ephef. vi. Et 'vitam, ubi omnino fieri non poftint. Et in om­
vos putres -, nolite ad tracundiam, Acc. Ifta ra- nibus hi* modis Chriftus tollit peccata mun­
di . F.x duobus primis modis app-ret magis
tio eft de difdplina patrisfemilia* , Ac conce­
do eam penitus : nec probat ex hoc quod o- oppofitum proponentis , quam propofitum .
mnia peccata funt punienda, cum patres fo­ Ex tertio non arguitur ad propofitum , quia
lum fuper liberos At familiam habeant regi­ eft de ecclefia triumphante . Item dico. quod
men oeconomicum , Ac fuper extraneos non : tollit peccata, quia pretium pro peccato hu­
& in aliqua poffibilia peccata fux famili* fuf- mani generis folvit in emee, abftulit peccata,
quia legem immaculatam , omne morule pro­
ficienter punire non poliunt.
Ad orationem Matth. xvl 11. Qui fcandaliys- hibentem inftituit, tamen /nanifeflum eft quod
verit, Acc. poteft dici, quod illud intelligitur peccata aliqua permiftt : manferunt etiam pec­
de fcandaio in fide , quod fit peccato infide- cata Judsorum , remanferunt At gentium , cru­
«taX. »rdi·» litam . Nam non tantum dixit Dominus, Qui cem putantibus Judci* fcandalum , At genti­
fjJX*' '*■ fcandali^averit unum de pufillis idis, fed adjun­ bus ftultitiam , ut dicit Apoftolus 1. Corinth,
i. Similem intellertum habet illud : In hoc
xit , qu* in me credunt, quafi diceret : Qui
paret Filius
fcandaiizaverit unum de pufilli* iftis propter E apparet
Ftlius Dei , tu dtBolvat opem diaboli.
Ad illam de epiftola Juda, Ecce venit Do­
fidem qua in me credunt. Alio modo, quod
intelligitur dp fcandaio artivo aeqf raliter , Ac minus , Acc. dico, quod iftud allegatum loqui­
fic fecundum Gtegorium in paflorali , Ac Ni­ tur de adventu Domini ad judicium > in quo
colaum de Gorra, fenfus eft, qui fanrtitatis omnia mala tunc punientur. F.t hoc fonat quod
fpecie , verbo , vel exemplo , ceteros deflruit, adhonarive fubditur : Hos quidem arguite, tllos
melius ( id eft, minus malum ) effet, ut eum vero falvate de igne rapientes, hoc eft, eripien­
•
exter^ori tabint *<1 mortem terrena » pana tes de igne inferni, in quo funt impoeniten­
keaiS·.
'conftringeret,quam propter facra officia in cul­ tes Ac incorrigibiles . Iterum boc accipitur ex
pa ceteri* imitabilem fe offenderet ; quia fi fo- gloffa dc Lyra in hoc paflii.
Ad illam 11. ad Corinthios x. In promptu,
lus caderet, tolerabilior eum pœna cruciaret.
Qui enim peccat in habitu religiofo , multos Acc. dico cum Petro de Tarantafia poftmodum
Inno-

9K

ORATIO ÆGIDII CÂRLERII

94·

Innocentto quarto , quod illud, idctfd omnem A quod qualibet perna eft alicujns horutn nrtva-,
‘
jnw inobedtenriam, facit diftributioncm
pro ‘gcneri- tiva . Qur 0Λ0 funt: viti, jucunditas, iDtb- awno
bus finguloram it* ut in omni ft*tu , mino­ gritas, Uberta·, expedita operatio , patria, borum , feilicet & majorum, & mediocrium , ino- na temporalia, fama. Mors eft contra vitam; ,
bedi entia in promptu vindicetur t aut in om­ verbera contra jucunditatem, talio , pura oea»
ni modo, feilicet cordis, ori* , & operi*: fed lum, pedem, &c. contra integritatem , ferviDon habet opponens quod fodat diftribntio- tus contra libertatem , vincula contra expedK
tam operationem , exfilium contra patriam ,
t>em |*o fiqgulis generum.
Ad illam it. ad Timotheum m. Omnis damnum contra temporalia bona, ignominia
feripturu drwmrar, &c. dico uno modo quod contra famam. Sex vero communiter affignanhec ratio arguit de corrcdione in verbo p<v- tur in genere pcen· juris canonici : fufpenfio
dacatioois , que fit per modum exhortationis, excommunicatio, depolitio, intrufio, aaroeradeclamationis, aut exprobrationis , qu· quam­ tio , verberatio. Hec per digreffionem dida
vis modum correAionM fraterna excedat, quia funtDico igitur ad propofitum , qnod audio·
r____
fit publice , tamen ex caritate profcedit
, aut rites Apostoli vera est, Oportet epifeopum fine
procedere debet
inec per eam puniuntur inBcrimfise efi , famendo crimen tertio modo.
' ' Quantum ad illud . &mr emas multi inobeshenfpeciali peccato, nec proprie puniuntur, fed
reprobantur ; & inftruuntur auditote* , ut per­ let, Jtc. diso , quod textus folvit feipfum. Cri­
fodi fint ad omne opus bonum. Alio modo men enim fedudionis & fiibverfionis est valde
quod loquitur indiftiode, de omni utilitate grave, Sc maxime fi fit in fide: unde non est
feriptura divinitus infpirat· , & fic habet glof- necefle in talibus procedere fccretam monitio­
fa ordinaria cum dicit : »» Utili* eft addoccn- nem ; fed fi periculum est in mora, procedi­
» dum nefctentes, ad arguendum & convin- tur ad denutniatiohem coram fuperiori . Et ubi
w cendum de malo négligente·, ad .corripien- imminet cito periciflum, ut diftum est, potest .
» dum, H eft, increpandum duriter In malo argui, quoad talia, coram omnibus', quia om­
* perfidentes, ad erudiendum pernitentes dc nes tangit, & maxime in infidelitatis crimine.
►> incipient*· difeere. " Nec hac expofitio a- Ex quo qui erat fuperior, definit, quoad hoc
effe fuperior . De istis loquitur Apostolus.- voliquid arguit contra dida.
Ad illam ad Titum t. Oportet tpifaput fisu rum adhuc folum loquitur Tito ibi epifcopo,
Ci
trtnci crimine efi, &c. fequitur , $Unt enim muU oa- cui ex officio incumbit. Sic ergo nec de crimine
c.p
niloqtn , fedu&ores, maxime qui ex drcumcifione C omnii, nec de omni homine loquuntur allegata.
Ad rationes ad Romanos xm. <S male fefunt, &c. dico quod fecundum gloflam decreti
diftind. xxv. Nunc autem; crimen quadrupli­ cent, time : non enim fine caufa princeps giaci ter accipitur. Primo nfodo large pro omni dium portat, &c. Et infra i. Petri U. SuijeiH
. delido , five mortali, five veniali , five ex (fote omni humane enatura propter Dtttgn, five
deliberatione ; five non, ficut dicitur in Ca­ regi, quafi procellenti, five duobus, quafi ai eo
ôcc. ad Hebraeos xn. Quit enim filius,
tone : Nemo fine crimine iiivit. Secundo modo
ftride, pro omni culpa , five veniali five mor» quem non corripit pater ? &c. concedo istas o'ali , ex deliberatione procedente . Tertio mo> mnino . Duc prim· loquuntur de punition·
Jo Aridius, pro omni culpa monah, que eft justifie ab homine, ut Dei ministro ; tertia »
criminalis infamia, de hoc dicit textus : Cri­ de ipfe divina justitia, qua nfcpc , ut pater fimen eft querela, id eft, peccatum accufatio- fios castigat. Nam juxta Prophocam , Pfelmo
ne & damnatione dignum. Hoc modo accipi­ 44. Frigo direàionis, virga regni rstt. Quod ve­
tur ip textu allegato, ad Titum, Oportet ept- ro allegat Gregorium dicentem, quod per hoc
efi. Quale autem fit, de- quod Domibus ejecit demonia, & quod coofcopum fine crimine ef
claratur dift. lxxxi. capite , Apoftoius Pau-Dceffit difcipulis hoc facert, fignat, frc. hoc olus. Si quis, ait textus , eft fine crimine , ut tiam concedo fed est ,ad oppofitum , St non
propofitum proponentis ; quia noti omnia d»eft homicidium , adulterium, & aliqua im­
munditia fornicationis , furtum, fraus, facrile­ monia difcipuli ejicere potuerunt, patet Matgium . Quarto modo fumitur ftridiffime, prout thsei xvii. Marci tx. ubi apparet quod difeigrave peccatum accufetione, & damnatione puli dtemonia lunatica non potuerunt ejicere.
digmfiimum. Sumendo igitur tertio modo , di­ Nam & Dominus dicit hoc genus drmomoco quod omne crimen eft peccatum mortale, rum non ejici, nifi in oratione & jejunio ; per
fed non c contra fed folum mortale capitale quod juxta multos dodores lignatur peccatum
c,iwi„,·Λ dicitur crimen . Dodores autem aliqui enume- luxurie, quod revera fine oratione & jejunio,
rxuu ai. rant undecun fpecies talium , feilicet peccatum vel moderata abstinentia, difficile comprimi­
infidelitatis , peccatum contra naturam , homi­ tur. Et quia populus communiter pro magna
cidium , crimen Izfr majeftatis, facrilegium , pane non instat orationi & jejunio, a & hoc
incertus , confpiratio , adulterium , falfum te- redor homo cognofcft, non punit fimplex me­
ftimomum , fiinonu, ufura. Dicuntur autem retricium , fed tolerat ad majus malum vitandum.
itla ctfe capitalia, quia fecundum dodoresin-E
Ad rationes de praxi Christi. Apostolorum,
ducunt ad damnationem, exfilium, vel aliam & primitiv· ecclefir. Ad istam de praxi Chripcenam , /«.eundum leges civiles , vel excom­ sti, qui dure clerum & alios arguir, dfco, quod
municationem , depofifionem vel aliam poe­ Chris tus clerum arguebat propter crimciL infido·
litatis, quia legem veritatis inteuigere nolebat.
nam , fecundum leges canonicas 8c jura.
Sanflus Thomas n. n. queftione cvirr. Unde prostravit Paulum , Stpoxanit, quia per»
A«««· » i· art·» 1,1 ' rec*tA,t fecundum Auguftinum fequen- fecutor erat veritam quimvis pro crimine in­
<!,>«. t>ri, tem Tullium oflo poenas, quas infligere folet fidelitatis quilibet ponit fuperiorem, feilicet qui
***'^
lex civilis: & funt mors, verbera, talio, fer- fisit fuperior , arguere publice, ubi «ale pericu­
vitus , vincula , exfilium , damnum, ignomi­ lum imminet, quod non patitur dilationem ».
nia . Et accipiuntur ifte odo pccnz fecundum non tamen pro peccatis publicis perfonalibua
odo quz '«homo maxime diligit , & in hoc punire per judicium jusfitic & audoritatis ; Ii.

cet

P4>

DI PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM.

■ -.-r cet poffet fraterna corre&ione fiecrate arguere, A peccata publica punire : dico , quod ex ferie,
Asperiori fcilieet, fi opus taerit, denuntiando. textus non habetur, quod communitas Corinmm.
Dico ultra, quod mu omnia opera Chrifti imi­ thiorum hoc fecerit, fed Apoftolus. Nam di>«**·
tari tenemur , ut declarat Alexander de Ales dtur fie . Ego quidem ahfeut carport, prtfeas
* in iv. fiunt nempe tria genera operum Chri- UUtem fpiritu, jam judicavit ut prafent eum qui
» fti -, quadam potenti·, ut miracula, quis- fic optirnu efi, in nomine Domini nofin Jefu
M dam fapientia, ut inftitutio evangelic· ie- Chrijh congregatis vob'is, (Sr moo fpirûu, cum
» gis, & fimilia $ quadam bonitatis, & hac errnne Domini Jefu tradere hujufmodi hominem
t» duplicia funt quadam pietatis, quadam ju- fatana. Textus dicit, judicavi, non judicavw
»· fti tia punitive . In operibus (otentia non mus. » Et Nicolaus de Lyra dicit : ” Ego qui­
* vult Deus imitari a nobis: imo Angelus in dem habens auAoritaiem fuper vos : ubi pa­
*> hoc, quod in potentia Dominum imitari vo- tet , quod ipfe, qui habebat anAoriatem, ju­
* luit, peccavit. Nec in fecundis, . nhn in dicavit. Praterea punitio malorum presbytero­
» hoc Adam peccavit. In tertiis vero vult , rum , de qua Danielis xt 11. oftenfa & fentenm quantum ad opera pietatis , Mathsti v. "*Efio- tiata eft pet Danidem auAoriate fibi a beo
»» re mtfericordet, ficut Pater vefier mifericort B data ; nam ibi dicitur Sufatavit Deus fpirintm
m efi. Non autem , quoad opera juftitia puni- pueri juntoris, ori nomen Daniel·.
■ exfee utio au­
w tiva , nifi quibus commifla eft auAoritas a Ιο­ tem per populum - Et in veteri lege multas
ν ge , vel infpiratione probata per (aeram feri- exfecutiones per populum legimus in fpirituaM pturam, vel miracula. Ratio autem curnifi libus cafibus, ut in crimine idoiolatri· ,
e habens auAoriatem debet exercere aAus ju­ vitici xx. Deuteronomii xrit. dcxvt 11, in blnti ftiti·, quia gubernatio eft opus Dei -, ideo fphemia Dei Lcvitici xxiv. Numerorum xxv.
m iUi foli competit gubernare, cui Deus con»pro violatione (abbati in colligente ligna illo
t> mjfir: hoc autem tantum per legem, aut vo­ die , Numerorum xxv. pro inobedientia contu­
ti luMatem per revelationem confuevit com mit- maci filiorum ad parentes, Deuteronomiixxi.
* iere. Summa ergo religionis eft Imitari quem pro violatione virginis defponftte, Deuteron,
w colimus Chriftum. ut dicit Auguftmus; quoad xix.hanc efecutionem faciebat populus, fed
m opera bonitatis & pietatis , quoad omnes ;
auAoritate legis & judicum fenteutias feren­
m fit juftiti·, quoad habentes auAoritatem.
tium fecundam legem. Ita dicit de Lyra ta­
Jn hoc , quod allegat opponens, Chriftum per illo Deuteronomii xi 11, r fatim interfieret :
puttivifl· per temporalium fubtraAionem ali- C » cum , dicit, judicatum fuerit per judices.
a.. ad
- j quem finem
e
v _. facit
r.
Allegat, quod populus Judaorum ab alieni­
quos nefeto
hoc
. Si per hoc
inducere vellet, quod principes poflent tempo­ genis, <Tc. Concedo hoc, fed non ideo boc fe­
ralia fubtrahere ab ecdiefiailicis male illis uten­ cerunt fine peccato alienigena. Nam in fub·tibus , hoe eflet infuftinibile, quia nollam ’ha­ Aione ifta duo confidera, aAioncm & intentio­
bent iurifiUAjonetn in illos, ut fupra diAum nem captivantium. Aliquando enim, ut dicit
eft , oc pulcre declaravit venerandus doAor re- Alexander in fumma , utrumque a Deo excita- *WJ>’
fponfurus dc ifta materia ; fi quod fuperior po­ tum eft, dum utrumque eft bonum, fcilieet ca- a ·«· *·
teft fubdhum filum per fubtraAionem bonorum ptivatio & intentio captivantia. Aliquando atemporalium interdum punire , hoc concedo. Aio a Deo excitatur, « non intentio i dum aConcedo quod Chriftus ex proba vit incredulita­ Aio bona eft , quia a Deo volita, fed intentio
tem difcipulorum , & duritiam cordis. Conce­ mala, quia odio vel ira, aut alia mala paffiodo etiam, quod Angelis peccantibus non pe­ ne excitata. Alquando fiquidém puniuntur pec­
percit, fed tradidit vinculis sternis, (fic. ut di­ cata per (cientes, aliquando per oefeientea .
eu Judas Apoftolus in canonica fua . Praxim Exemplum do fecundis, ut populus JudaoApoftohcam in punitione peccatorum coftce-Drumi tait punitus per Sennacherib; lûia x. Ta Bf< n.
do, ut fuit allegatum de Petro AAuum v. dc dfivr. virga furoris mei, 8t per Nabuchodonode Paulo , AAuum xnt. de Elyma mago . for iv. Regum ultimo.- fit etiam per Antio­
Peccata enim ifta, propaer qu· puniverunt , chum , Machabaorum primo. Exemplum de
aut punienda declaraverunt (qüod dico pro­ primis, ut quod peccata Amorrbcorum fue­
runt punita per filio· Ifrael. Ifti enim fere­
pter punitionem A nani· ftc Sapphire ) fecun­
dum mullos erant gravia & fcandalola, ut pa­ bant fe a Domino excitatos punire peccata ha­
tet in litent . Praxim item Joannis Baptift· in rum nationum : fed Aflyrii, & rex Babilonia ,
reprobatione peccatorum per viam prsdiçatio- &c. etfi punirent', nefdebant fe ex divino per­
nis ftc prophetiarum. Sed ex hoc nonctiudu- cepto punire. Nam filii Ifrael monebantur'a
ditur, omnia peccata mortalia publica effe pu­ Domino quoad punitionem & intentionem pu­
nienda t nec omnia puniverunt .Nam erant mul­ nientis , quia hoc faciebant ex divino manda­
ti pfeudoapoftoli tempore Pauli, nec legimus to accepto , ftc ut voluntatem Domini adim­
per eum aut alios Apoftolos efle punitos, Gala- .plerent . Sed alenigenr
_
f
., _______
Aflyrii
ftc ceteri, , utit* infenfeti non dicuntur nec leguntur faille pu- que Domino movente tabebant populum If
miti per Apoftolum poena juftiti·, fed tantum E rael , fed non ut implerent Domini voluntaper pradicationem correpti, ad Galat. m. Or- tem; imo ex odio , cupiditate , aut alia ma­
tum fuit murmur Cnecorum advmfitf Judao·, h intentione hoc faciebant, ideo peccabant,
quod vidu· eorum dcfpiciebaatur In quotidie- Ia populus vel civitas non habens ufam juM minifterio, AAuum vt. nec Illud legfasr rifdiAiotiis
'
, puniendo poenaliter peccaret: nifi
punitum. Et facile aauha (insilia reperirencur im­ fuper hoc acciperet a Domino mandatam fpepunia propter periculum fehifmatis in ecdefia, ciaie, dc hoc probaret ex facra feriptura, aut
aut alia occulta nobis, tamen jufta , ratione .
miraculo , ut ubi eflet credendum.
Ad auAoriates-fenAorum. Ad primam AuQuod ad. praxim primitive ecclcfia, allegat
quod communitas Corinthii cum fpiritu Apo- guftini fuper epiflolam Joan. & xxiv. quaftio- ng- 1·*^
ftoh tradidit Corinthium (atan· in carnis inte- ne v. Non putes, &r. refpondeo cum glofla , » «♦ V sritiun ; per hoc arguens, quod populua potat quod iftad inteiligirur dc illis , qui habent ali- jS'imss'

943

ORATIO ÆÛIDII

CARLERII

«44

quam poteflatem fuper alios: vel de canonica A flati fibculari, quoad perlonas , ideo, <?c. Ad
> ■
denuntiatione, ad quam quilibet tenetur; Per iliam Hieronymi in librum Judicum Tradito- *wnO **
CHttfTÎ
canonicam denuntiationem intclligit gloffa fra- tur autc*
autem peccatores
·»
peccatore» ., &e. diam
ülam concedo,
concedo ,
ternam correfbonem
De mulus v«ro modis nec video quomodo efl ad propofirum .
habendi poteflatem . habetur fuper xxtn.
Ad illam
ilUm Hieronymi in profogo
prologo Bibli* ,
qniflione i v. Duo ifta. ut efl in epifcopo er- . Sanila ruflicirxt . Ifta autem intclligitur de
ga plebem fuam , paupeti regenti demain re fi flendo contra impugnatorcs fidei maxime ,
tuam . diviti regenti familiam tuam , «narito nam hoc modo potiffime ecclefia impugnatur ;
erga ,conjug¥tn tuam , patri erga prolem , ju­ Λ de refill entia ei competente, puta, oran1
ri. ci erga, provinciam, regi erga gentem .
do, eornpiendo , arguendo publice fidei per­
Ad illam de Auguftmo , Non vos judice­
vertere* , fi & quando opus eft, cum alne
tis . malevolos, de quo v. quefiione v. dico circumftantiis requi fi tu : bonum autem opu»
cum gloffa, quod textur ille dp denuntiatio­ fit uno modo, malum autem muhifrrio. Quod
ne loquitur . A( de fecrera correflione ; Δί eft vero de talibus intéftigatur., patet manifefle
argumentum . quod quilibet tenetur ad de- ex ferie verborum illius capituli .
nunliationem T de quo xxi i i.'qu«flione v. BI
Ad illam anôoritatem Gregorii in regiflro, omr»t«»
Non pute» . Ifta fum verba gloff* .^Intelbgo regi pe Francorum Brunichild*. Cum fcnptum ^'*e*
7J*
autem denuntiationem hic admonitionem fra­ fit . Jifima eirvat gentem . Atc. Hic dico ,
ternam . id quam quilibet tenetur pro loco , quod in allegatione ifta aperit opponens men-rmm.
tempore.
alus circumflant iis. aut denun­ tem fuam manifeftius. quam in articulo fuo,
tiationem teflibus faflam , aut ecclefi*, fi fe­ aut primo corollario . Nam per hoc videtur
rrera mon.no non fufiicit .
fentire . quod principes frc.ilares habent auAd ilbm Auguflini in fer mone de fervo dnntatcm punicntii peccata publica face rd ocenturioni·. dico . quod Auguftinus < flendit tum, Λί quod dkbeant hoc facere, ne Domi
magnitudinem rnvii eorum , qui impune pec­ nu» manum ad fenenduru extentam excutiar .
cant . nam peccatum eft pexna magna peccan- Hoc autem ostenfum e,f elle fallum , tn pri­
S»s , At quia ex impunitate affumertt fibi au- mo corollario leciind» cnnclufiom· , in fecun­
lum peccandi . tamen commode ex duobus do punflo . Dico igutir. quod atidoriu· Gremalis minus malum ad vitandum majus tole- .gom intclligitur dc ccrnchone competente fu«
ratur. &i majus efl malum totius , quam par­ iunfdicliont ; peta . fi laccrdotes fint publice
tis. Permittitur malum tn pane, ne fit malum C mali, ut reuma tuis fubditis prohibeat, nc in
in toto . Ideo'ad vitandum fchifma in eccle­ peccatis facerdotum dent auxilium vel favo­
fia , aut turbationem boni communis , aliqua rem ut femin is . tum qtubus impudice pec­
minent ab homine impunita .
cant, ficut etiam fonat aurtbritas, ptofcnbant
>
Ad illam Auguflini Si ea de quibus Deus de Itus dominiis, aut alio modo licito ; non au­
' vehementer nffeiiditur , tire.
quarft. tv. di­ tem in perfona facerdotum aut ecclefiasticorum
co . quod illud capitulum loquitur de puni­ aliquem aftum jurifdiflioms exercendo ·, aut
tione poteflatis judiciarie ·, Ac efl verum , cum intclligitur dc correchone fraterna , dum dicit,
judex diffeh judicare Ac punire ea. unde Deus Dc correfhone fccleris studiofiffime cogitate .
vehtmenter offenditur . Nota quod tthemenAd diam Gregorii ad Constantiam reginam
ter defignat gravitatem , fi tamen falva jurifGalli* , Ft quia (ummum , &c. dico ; quod ···- l'k ·duflione . Ai convichone hoc facere poffit, hoc de justitia feftanda accipitur. Allegatur ad ·Χ& 4'*μι
Dei paùentiam provocat . lcd non fi tftis fal- cafum particularem. puta quod quidam pr»vis puniri non poff.t .
dones villas ecclefi* epilcopt Juliani fpohaveAd illam Auguflini ad Chrs fi.Hornum , di- runt.
runt, &
ec noclutnis
nocturnis incendiis
mccnnii cremaverunt. Pe- «<a. us. i Z
£© quod eft vera iftis tribus jam concuirtnti Dtit igitur Gregonus Papa
. .· ut immunitas vio pj». s. M4«wi
bus, |un(dichone . convichone , Ac pace lal- lata . prrfumptio & facnlegium. ficut auilori-’’ ··£* “£
s*a . feu mutate ecclefi». aut reipubltc*.
tate ecclefiasuca, ita regia dignitate talem 6- «A·»>
Ad illam Hieronvmi jj. quxftione v. Re- nem accipiant . ne· filu nequam & membra
gum , ubi dicitur
Begum eft psopnum , cJv. diaboli talia prrfumant de cstcro attentare
‘Z» JA,aiiflontas vera eft, fed arguit ?b infuffiAd illam Gregorii in registro . Dum feripf
cienti, affumit enim aufloruas. quod officium
fimus, d~c. dico, quod illa loquitur de exleregum proprium eft facere judicium, βί jufti- cutione fententi* ecclefiastic* , regem monen­
tiam. fcilicet in foro fuo : ceterofque cafus e- do , ut illam exfequatur , aut judicibus eccleTiumerat . facere iudicium
iuftitiam. ut libe­ fiasticis affistat dicit enim ; Vestris amputari
rare vi oppfeffos dc manu calumncantium , pe­ finibus faciatis . Quid ? carnalia vitia facerdoregrino . pupillo .
vidux pribere auxilium , tum , dc fitnoniacam pravitatem, jam fcilicet
iangumem innocentem non effundere. Ifti funt damnata , aut ut fcripfimus per epifeopos da­
•
catus · ieptem . C-onccdo, quod in iftis, dc in mnanda dc arguenda , illa e vettris amputari
~ Λ. omnibus fu* legi fubjetftis pertinet facere judi- finibus faciatis.
cium . fed ex hoc concludit . quod omnia pecAd illam Gregorii Brunichild* regin* Fran­
.‘m cata debet punire , fi fint mortalia publica ; & corum ■. Si quos igitur, (te. Ecce concedo ilh*c infufficienter tum quia lex humana non Flam, fed accipiendo, nt hoc juste fiat. Nam
prohibet omnia . tum quia homo legoen divi­ non fufficit justam rem facere, fed justs.,dicen­
nam omnia prohibentem mortalia , non fuffi- te feriptura, Deuteron, xvt. Quod
e/,
cienter poteft exfecutioni demandare, omnia fie exfeqvans. Puta ut fit justus ordo , justa
fcilicet puniendo poenaliter , ut diftum efl. caufa , justus animus. Si justus ordo, non ergo
Deficit autem argumentum , quia ex hoc , nifi in fubditos -, & de crriminc conviûos ; In
quod divina lex omnia morraJia prohibet , vi­ illos concilio etiam justifie fieri potest -, verum
tietur concludere . quod ergo omnia in hoc ubi magna populorum strages immineret, par·
f»<ulo p*naliter puniat, quod non concedo, cendo multitudini, «flet fcveriuti detrahendum
hem . quia, eccleiiaftio non fubduntur pote- ut dicti Augustinus Bonifacio , & habetur a μ
qua-

/

945
—■u

,

qwtflio/ie

4.

DE PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM .
Ipû pient

fit hoc eft quod di-A

cmusri

Pr’ul ’ 0,,on,,in comma punienda
ia*».
fotu quando falva pace ecde.Cz feriri potTunt.
Λ···«■■·, ot dicit beatu» Augufttnus in n. fi< iri.hb.
r* s* '*7
1 cniilolam Parmennm, fictotwra Fauftutn,
ut hibetur jj. quxftionc 4. Quid faciet 5 ubi
ÎTm’gli * 6c didtur · Ec e quod crimina font pumen7*T ' · ** da . quando falva pace ecclefiz feni i pofhZov·. i. ·* font t m quo tamen difcretio eft adhïbrn-

da . aliquando enim delinquentium muititudo diu per patientiam eft expeflanda . ahquando in pauci» eft punienda, ut eorum
exempto crten terreantur .
Ad aufloiitatem Chryfoftnmi fuper illo Matth· t 8· ·'» o*x/i/s ri.-irrl<anaoii^ot tf . fitç. dico
<«r Hau*, j. quod illa tnanifefte loquitur de concdione
fraterna, fit fic illam concedo.
Ad illam t hryoftcmi in opete inipcrf.-Jo
fuper illo Matth. v. Çmi irajcilui frjitt
Cs;<.
λ.κ truelUgcudHtn e,i. illa non eft ad pro po­
titum. Ibi cmm reprehendit patientiam irratio­
nabilem quoniam , ui induit, vitia feminat . negligenuam nutrit , br.no* invitat aj malum
non tamen dico ego . ut per fe agehs, fe i ut
removens prohibens ut puto, quia iram per
xelum . qui cauta eft corrccliont» & juftitiz
exercende.. removet . Verum eft umen .· qu .1
beatus Hieronymus m homilia fuper illo, ex
feotenna Thomr iuper Matth. v. allegatum tie
« ait'..Omnu qu-ι ira;it!ur hain fuo ·. In q-.nbuf
·' dam codicibus iddour fise caufa·. exterum mi
»> ve-ts diffmitiva lententia eft. fic ira penitus
« tollitur. fcnptura diecnte . Qut irafuiur ftain
a fuo renuent r.Jicio. Si enim jubemur verfre·» ranuralteram pteberc maxillam . 6. mimicos
η noflro» amare.
orare pio pjrfequcnubu<,
» omni» ira occabo tollitur . Radendum eft
* ergoX/>’e cnin'.i ) quia ira vui juftitiam Dei
«· non operatur. Hatc ille. Potfet dici , quod
beatus Hieronymus non damnat omnem nam.
cum aliqua lit iufta . fedicet , que eft per te­
lum , ficut fcnptum eft Joanms 7. Zelus domus
lui comedit rat : led tamquam concilium iuadet.
omnem iram de conde propellere . Ad illam
in opere imperfeflo fuper illo Mattii. 4. F<.fe
CSfr1'···" retro latoaa, £\o<t>eiatus rff , ey ,■. dico, quodl
vera eft, &. mtelltgitur. ut unufqmfque mo
*■ do tibi convenienti injurus Dei . fic ofle ifas
boc eft. peccata mortalia, fit miximi . qic
funt in Deum direCle , corrigat, nec' patiatu.inulta, ut princeps per infticlionem pcen.· c«.
judicio, inferiores fubdsti per corree!idem
fraternam. Et ifta funt vera, modo tael > in
politione .
Ad illam liidori, de qua ip quxftione r.
,»*»>* Principes frcuii , dicit glcrffa, fic quod hu
quatuor capitula ad hoc inducuntur. ut prin­
cipes ecclefus defendant, fit reos non permu­
tant vivere. Nec tamen ex iflo capitulo , aut
alus fequentibus potefl infern, quod princi­
pes io perfonas eccleliafticas habeant exe'-'
cerd judicium , nui in c ab bus, qui in gloifa
exprimantur. Et adhuc non poteft illud, tu­
li ex ordinatione eccletite , fit conbeftionc fpeeiali in fubddium ecclefiaftscu jurifdifhoms.
Pnmus, cum font incorngibiles. de quo xxi 1.
»> diftinQione, Eos qui ; ibi enim dicitur ,
» quod ύ diaconi poft fufeeptum ordinem
·» velint vacare uxoribu», a facro ordine re­
moveantur , id eft , removendi judicentur ;
intelligo boc, quoad admimftrationem , quia
charaffer efl mdclcbiht oflicio atque benefsConaL Gttteni. Tom. XXIX.
*
»
»
w

846

cio carere decernuntur . Quod Λ ab epifeopo
►» commoniti twin fe correxerint, pr,ncip.hu»
·» indulgcmu» licentiam . ut eorum femina»
·’ manupeot fervituti. Et textu patet, quod
ron eia:,;: iicentia , ut in perfonam diacmi
junfdfeho frculao» exerceatur erum poft mo­
nitionem epifcopi. fed in feminam ejus fic
Ad id ibeit glofla . quod hoc eft verum, cum
epifcop i» eam corripere non potuerit , aut
foiTecerit. Nam primo debet eas in fen itutem
redigere, ft poteft fed ft non fufficit . tunc
itur ad brachium trcul.irc ; & fecundum gloffam, per punitionem talis feminx dicitur exer­
cere brachium leculite ndicium i(i ecck.ia ;
quia ex quo illa eft de familia Ucerdotis vel
Bdiaconi, poteft di>i inquit, glolTa , qpod eQ de
foro ecdeftx . ficut & aln qui fuit de tainil:a ejus, uttxxxtx diftinfhonc. Indicatu 1· ,

SNNO
CHIW1I

ideo centctut tali' tem.na de foro ecclc'ix , * g*
quiJ ratione dcbdi ftt rpu de forn !;rnu»
Ut 11. quxftione v 1 1. P’.Jvtur : de iftis unor- ···.»
ngiiiililius halxtur xx t t i. quaftione v. De Li-r,
guribii» kjp. χ,ιιι. Jtci.i xriv qtiuft 1 r :.
f

piop’cr a nlutuihcm . ixxrx. itittimttione . >i , »,·, 1
qms pccuma . loquitur de intruto in papatu
premia xel gratia humana . aut popular, id
mdit.iri tumultu. &· ■ l.icii.im eft. inqu-.t ca­
pitulum . humano auxilio a fe de Apoftolica pel­
leté . Ternus valus-eft, cum fidem moliuntur

e<JcfaiLci pervertere . xdi. diftmfl.o.ie ,
Nec licuit. ( bi in fine di.itur de obftmati»
fi< contumacibus, cos ab eifdem Apoftol.xi»
fedibus, aut attrahi ad falutem quoquo modo
nescite eft, aut ne aliorutn perditio e(Te poff:nt , fecundum emones per'fieculares ccmp-inu poteftates . De hoc fatis didum efl lepra.
Quartus cslus. cum clericus eft falfanus , ut iml· r.ir.·
l.xir.is ag. dc crimine falfi , Ad falfarioru m . '/i·.· L·*.
Quintus caius, cum ecclefufticifchifma faciunt ' *»'» ·»* ’·
fii contemnunt excommunicationem, ut hic
xii r t. quxftione v. l>e Liguribus. Sextus.
Vbi potellas \cJcnaftica deficit, ut i;i puelenti capitulo , Principes . Septimum de
tributis tranfeo · 1'tri illos fit alios, fi fint
abqu. a j.ire det'inuniti . nihil jurifdi.ftionis
habet Lucus in clcncum, hoc efl in perfonam
clerici . Et quod hal»ct in ifti< . eft amloritatis
c.cicur, m iubûdiuin ccclcliafti-t juribliJn>
ms , ut Jiilum eft .
Ad illam dc Ambroiio , xxxtt. quuftione p. ,>.
i. Cum annuntiatum . concedo illam , nec facit «>· ’
ad propo'îtum . ted oftendit. quoi in jufluîcatii.nc impii, dum culpa recedit, advenit gratia . fic e contra in perverfionc.
Ad aucloritatcs Canonum. Ad primam Pclagn: Apoftohcæ aucfontatis. fie xxiv. qv.x-·
ftione 1 ix. Ifta eft magis contra opponentem
xjuam pro eo . Nam fi exemplo Apoflohcc
auctoritatis . puta Pauli tradendi funt fatanz,
id eft , excommunicandi peccantes -, fequitur
quod non nui habens auctoritatem, i^uf ille
habebat fuper Corinthio», nec nifi pro crimi­
ne fcandabzante ut erat illud facinus Conntihii, qui tenebat uxorem patris, aut almd
grave. alteri vel plunHu» nocivum , debet
ferre judicium pcen»; fic ftc non pro quoli­
bet peccato rnorrah etiam publico nec quilsbci poteft per juftitiam punire, quod eft cot>
tra eum .
Ad illam de Leone Papa, xxiv. quuftioUoo

nc 111.

947

ORATIO

ÆGIDII

CARLER1I

·

948

M m. Illud capitulant intelligirnr de toteran-A videtur , quod fit diftributio accomcda. puCWMvrj
üa converûtionu quorumdam catholicorum cum ta, quod majoia peccata abflulit ; vel dxrtr»—
,
.
’ . r.
,
-j
haereticis. Tolerare enim hoc, grave peccatum bono pro gcnenbus fingulorum . Tamen magis
en. quia nullum magis efleflivum arbitror, Ac *> in prima folutionc , quia magis confuiiat
contagiofutn peccatum , quam heretiesm pra­ textui & glofl* de Lyra.
Ad illa que circa probationem conclufionis
vitatem. Unde facerdotts vel epiicopi in illo
ca fu tacentes , cum tamen innoccfcat, canes feu articuli dicuntur. Appatet , quod de corsntiti dicendi funt. non valentes latrare, cum reAione fraterna adornantur, & fpccialiter aulupi rapaces gregem invadunt. Unde u dici dorius Auguflini, libro primo contra Crcfcopotefl illud 1 fair λχ11. Qwd tu hic? autguafi nium grammaticum . Dico quod loquitur quod
quis ktei Ecce Dominus afportari te faaet, fi- perfequenda funt vitia amore juilinœ, non libi*
cut gallus gallinaceus afponatur .
diuc vindicte, ita ut vitia, quia Chriflp iniAd illam Leonis Ruftico Narbonenfi epifeo- mica , puniantur, non homo - & fic arguit
po . &c. dico , quod, hic dicit quia non amore de mode punitionis, non de punitione · Unde
vmdifrr, fed jufliti·, non odio perfonr, fed fi ex modo inferat illam, immutat quale 14^
vitii correflio efl facienda . Et hoc dixi 14-Bquid, & fit fallacia. In declaratione dicitur
ptus in fecundo punâo , nec aliquo modo, unqtn bene notandum . Nam proponens decla­
concludit quod omnia peccata funt punienda. ravit , quom odp unicuique congruat corripere
1
Ad illam Joannis vi11. Adonniflracores: di- peccata mortalia publica. Nam dicit /quod
eo quod loquitur dç peccatis , alfis nocenti­ pradicatonbus pradicando, contemplantibus
bus, ut patet. Nam dicit de rapacibus, d« orando , vel aliter promerendo , fcculanbus
nocentibus, pupillis & viduis , 3t quod que­ judicibus , aut principibus fecundum potentiam
rimonias audiant pro · epifeoporum tuitione coatfivam confervando, juxta legem cvangcliillorum , &c. Ex hoc arguit ab infufficienti, cam convenit corrigere . & quod omittens ,
3uod ergo omnia peccata mortalia fint punien- juxta fuum officium , peccat in Deum & pioa ; quia multa funt, qu· nocent direâe At ximum . At quantum
quomodo lice non
per fe aliis, nec efl facile totam multitudinem fint vera, oflenfum efi. nifi vellet lingula fin­
ab il lis abflmerc & prohibitio talium cum pu­ gulis referre : ita ut cum loquitur de potenitione panali confufionem faceret in politia, flate judiciaria , intelligat refpeclj fuorum
aut fcfadma in ecclefia , aut aliud grave peri- fubditorum ; fi de fraterna correthonc inte.’nculum vel peccatum, ficut dlfrum efl,
Cligeretur, correflio aliud elTci, ficut monflra
Ad atrfloritates conciliorum . Ad illam de tum efl.
‘
concilio Apoilolorum, dico, quod a quatuor
Ad rationes pnmi corollarii, concedo ratio­
prohibuerunt abflmert fideles
fcilicet sb im­ nem, que probat, quod peccata mortalia pu­
molans idolis , Cangume , fufocato , Ac for­
blica , &c. non funt favenda aut defendenda.
nicatione -, placet tamen mihi, quod omnit Hac fuit prima pais corollam Ad rationes
peccata mortalia fint divina lege prohibita. arguentes contra fecundam partem, quod per
Nam hoc in pnma pane concluflouis primi refrores fpi rituales Ac fieculares. ex officio mo­
punfh diflum efl. fed non fequitur, quod dis ipfis congruentibus, in communitatibus
ideo fint omnia per hominem punienda . Ad chriftianorum. & quolibet flatu eorum, fuat
concilio Turonenfi . incefluofi, parri- cohibenda, corripienda, caftiganda. At pro
' ’ klk.' L‘d* ' Illud capitulum loquitur de aliquibus pofle ab eifdem propellenda. Ad primam ; Do­
* .u* v gravibus peccatis puniendis, aflhflione pœ- minus dominantium. Hex regunt Deus omni­
*’·’ c rue, quia adures diorum monitis ecclefi· no­ potens hoc fecit, Ac hotiuinbus faciendum
luerant obedire : ex qua particulari , nullo mo* injunxit, ut paret ex difcurfu veteris At novi
do jxxcil concludi univerfalis, Omnia peccata Dteflamemi ; ergo icOofcs hoc facere debent,
mortalia pubbea funt punienda per cohibitio­ Dico quod nec omnia peccata mortalia publi­
nem prense .
ca Dominus punivit in lege veteri, nec omAd illam auctoritatem ri. Paralipomcnon nia in lege nova , ficut late deducium fuit in
xxx. Qualiter muto concilio. &c. dico, quod condufione primi punfli : fed nec omnia pu­
apparentiam ad probandum univeifalem , Om­ nienda mandavit in lege nova . Imo dicit
nia peccata , &c. non habet opponens nifi ex Lucar fexto Efiote uufencordct fient Peter veillo textu
Deftruterunt ahana , qua enant m fier calefitt eatfitters efi Dixit & Mattbei deci­
EerufaJem , atque unnerfa , m qtubvi idoiu od»> mo odavo, cumquaierc. Petrus, quotica fratri
lebatur ineenfum , fubvertentet, Acc. tamen ille in eum peccanti elici parcendam .· Non duo ab»
textus fplum loquitur du dcfirutfionc idolola- nfqvè ftptiet, fed ufgue feptuogieifeptiet. Et ice­
tnr, & omnium ad earn pertinentium . Ex qua ram ; Nonne uppomai,
«e nttferm conftrvi tu»
particulari deflrufhone male poteft concludi fiout
ego nu nufertut fiun t & uutut dbmmw
omnium peccatorum deflruâio .
oju* tradidit eum tartonbtu, quoadfqve adderet
Ad illam n. Paralipomcnon xxxiv: qualiter umverfua debuua , Sic, inquit Salvator , &
Jofias convocatis ur.iverfis, drc. dicoquod ap­ E Puter meus celefiu faœi wb'u, fi non rtnuferitis
parentiam accipit opponens cx illo
dbfhdit tmufquifque from fuo de cordibtu vqhw. Dixit
Jofias cordius abommanonee de unnerfis regiontbv» At Apoftolus ad EpheC iv. Efiote invicem be­
flwrum ffraei . Ad quam dico, quod fcriptu- nigni , mifericorde», douantes invicta , fic u d"
ra non dixit , Omnia peccata , fed , amUat Deus λ Chnfio donavit vobu. Et Tetras, pri­
abominationem, per quas peccata idololatrie in- ma Petri m. In ’fide antea oanei unanimes,
tclligunnir in mu'tis partibus fcripturat Et hoc compatientet, fraanuant amatore», otfenandet,
cturn videtur ionare textus feqocns, cum fub- modefii'; hander, nou reddente» medumpto anlo
ditur Et fecit eot , mu refidtu erant ut Ifreel, nec mefeddhtw pro mtdedUh, fed t contrario
ferutu Dounno Deo fua. E. ex pecibus apparet benedicentes.
idem iv. Rcg. xxi 11. Tamen fi per abomina­
Proponent allegat, qnod Dominus puniv.t
tiones iiiiclhgant.ir peccata mortalia , dicendum fapcrUam ia Lucifero Atqxnbufdatn, asamiam

-■ . .

awwo
cmm
cwxrrn
MJf.

»49

DE PUNITIOME PECCATORUM PUBLICORUM .

95e

■■ in Achor, fic etiam certis perfonis, <tc. que A fic omnia , monilia non folum correflione
awwo ad longum non recito, quia concedo femper: fraterna , aut generali correclione pnedteatio- *M«O
ce«irn
r*'aB1
tamen argumentum fuum deficit, quia arguit nis font corripienda, fed etiam per feculares CHtlSTI
ab infiiflmienti. Non enim fequitur; punivit
peccata in ipfis, ergo in omnibus. Siquidem
judicia fua feat abyflin multa, fic alta profun­
ditas , quis invenit eam ? Interdum itaque ita
dure corripuit. ut non folum homines peccan­
tes , fed fit irrationabilia propter eos punive­
rit , nt apparet in the&urfe Jericho, fic ani­
malibus AsnalecitarumS in pecunia Simonis
Λ magi. in poffeflkmibus Ægvptiorum fic hoc ,
limai. t ** ficut aperuit nobis 4^cxat^er dorioc inefra>. t gabilis, triplici de caoia.- fcilicet ratioqe fa-

potertates coercenda fic omnino punienda aut
expellenda de communitatibus CipWLanorufn.
Ifta,'inquam , ratio deficit sin duobus , pri­
mo in hoc , quod non diftinguit inter pro­
hibitionem. fit punitionem , fit tamen magna
eft diftinélio facienda : cum lex Dei prohi­
beat omne mortale , nec tamen in hoc fieculo Deus pupivetit omne mortale, eriatd
publicam , ut oftenfum eft . Nam arguit Pau­
lum omnes fornicationes prohibuifle, & ex
hoc concludit,1 quodx omnes funt puniende.
*’ “ cramenti, ratione detestationis peccati rauone Secundo deficit in hoc . quod non diftmguit
flagelli. Ratione fecramenti, thefàuri Jericho, B fpecies peccatorum in uno genere , aut etiam
Jofue vi. fic animalia AmaJecicarum, t. Re­
genera, quia ex punitione fornicationis ; Co­
gum xv. puniuntur. Nam Jericho interpre­ rinthii vult arguere punitionem omnis forni­
tatur Luna, dc fignificat mandtrar cujus ara­ cationis ; quod fieri noo debet ; quia iHa ,
ntia damnatur cum thefiniro Jericho. Ana- quam punivit , non fuit fimplex fornicatio ,
\ thematixantur Amalecita, qui interpretantur imo fuit incertus , dt aliquo' modo contra
lingentes, fit fignificans carnalium defideriorum naturam , fit contra reverentiam naturalem ,
voluptates, que debmt mortificari,quod de­ que debetur patri, fit ex hoc uxori ejus ,
notatur interteftione anhnalium Amalecitarum. que eft cum illo una caro . Si tendat ratio ,
Ratione detestationis peccari pecunia Simonis quod fornicatio fit alia mortalia funt corremagi damnata est pro peccato fuo , Aduum Àione fraterna corripienda , non ego , imo
viti. Ratione flagelli pofleffiones Agyptiorum concedo : abfit etiam quod fint fovenda .* fed
tradit· funt grandini, Exodi ix. ut in illis pu­ dico, quod eft tolerandum fimplex meretri­
niantur dc flagellentur, in quorum amore fupra cium , fic permittendum propter caulas ante
modum delegabantur. Interdum ita pepercit, memoratas . Placet infuper mihi quod omnia
ut duxerit justos in stuporem, dnm non con- C peccata mortalia fint Spiritu faridlo dUlanie
tenta fuit dementia fua crucifixoribus parcere, prohibita : fed concilium Apoftolorum, Afluum
fed orabat pro cis. Videtis mirabilem divin· xv. non omnia prohibuit, fed tantum qua­
dU'pofitsonis fidentiam fit arcanam tafcratahile tuor: fcilicet, ab idololatriciis, fuflbeato, fanconfortatum, ut non poÆmos ad eum.- unde guine, fic fornicatione . Illa vero claufiila,
non debet forni argumentum pro punitione £t eo, fua wbis fieri non vulti», ne feceritis,
ab homine, cx punitione Dei. potjus fuman­ non eft de canone feu textu , nec e^ appa­
dam eat \ exemplum ignofccndi aut corripiendi rentia , quod efle debeat -, quia eft unum prin­
ia fpintu lenitatis fic benignitate Christi ipfo cipium legis nature , omnibus utentibus ra­
Mml u. dicente : Dsfcue a me fma matit fum , & humais
tione notum . Talia vero non cadunt fubcontorde, tf mvosiram rrymeas afoauifeu vefirit, filio. Si tamen omnia mortalia prohibuiffet ,
fic per prophetam Joel peccatores vocante, non ideo omnia eflent hic poenaliter punien­
cum dicit : Convenimini nd Douunum Deum ve- da, fed in tribunali fic foro adaquato divina
ftnm, qtua benigmu & aufericon efi, patient & juftitic, puta in extremo judicio , fic in fora
midu mifericordia, d* pe^obdu fuper mnlttia, confcientic de omnibus mortalibus occurrcoJoci ii. Ar cognofdte, quam amarum efi, dr-Dtibus memori· .
rekquift Deum
“
vefiruat
‘
, dereltnquenut fontem
“
Ad rationes fecundi corollarii editas. Ad
opia ww, d* fo&eatet/Ai cifiarnas ifotoi, primam, que nititur probare, quod communi­
in nimio rigore > fcilicet punitionis, esw mm tates habeant punire peccata. Primo ad primam
lent oomuten aquas, fcilicet mifericordic.
de communitate Corinthiorum aflumit, quod
Ad illam da Fabiano Papa, m. quatrio­ punivit Corinthium; dico, quod non fentenne t. Deus ergo ad hoc praordinavit vos , tiando punivit, fed Paulus, quia, ut dUlum
d*c. dico , quod illud capitulum loquitur de eft, dixit JudttaM ejufdem komjnrm , non di­
poena infligenda contra facientes calumniam cit, Judicavimus, nec Judicaftis . Eft verum,
facerdotibus» fic vim eia inferentibus; quod quod hoc fecit illis congregatis cum fuo fpiri­
patet primo ex rubro, patet etiam ex coa- tu , in vinculo fidei fic caritatis, fic etiam
» tinuatioae. Nam in Ime capituli prcceden- fcientibus . Quod fi aliquis contendere velit ,
w ris dicitur.- Dominam crucifigant, qui eum quod illa judicavit -, tunc diceretur quod fuit
w in fuis facerdotibus perfeqountur : quia crux cum Paulo fic auctoritate ejus. Nam dien ;
a cruciatu dicitur, magnum autem cruciatum Congregatu vobis φ meo fpiritu, Quod allegat*
fustinet.qui vim patior. Patet tertio ex fine E comgtfe rnymew/, de Theflafonîcènfibas, intel· u T*

capituli, quod opponent obticuit. Nam po» stquam dixerit, Illum vero, qui calum» niam vel opprobrium focit ,*abfefndatis ;
t» (equitur quod tacitum fuit. Et Domino in
m fuis facerdotibus opem feratis. Hoc au­
rem totum concedo, fic «at contra opponenentem, qui dioere videtur aperte, per ûscularm fisemidoses efle puniendos.

Ad illa, Nifi ia fenAa communiture Chri­
stianorum ,
dko « quod ista ratio deficit,
C tendat ad hoc ,
fornicatio fimplex.
Condi. Control. Tom. XXIX.

ligiturde inftruôione exhortatoria perlatorum,
fit non communicaris eorum. Mox enim, cum
eos de obedientia fic fuftentatione pariatorum
docuerat, ut dicit Petrus de Tarantafa, fic
fpecialiter refpeHu curioforum, gyrovagorum,
ideo dicitur ; mfNMtaf. Eft base inftroftio Co- r
ruuhforum, quia' fuffetebent pfeudoapoftolos, · '**
quos inlipieutea dicit; enfque , quod in car­
ne gloriabantur, reprehendit ; fic boc eft fpedale fit grave peccatum, contradictores, fcili­
cet verarum paedicatorum tolerare.- non taOoo i
men

oji

ORATIO ÆGIDII CARLERII

pj*

■a,

- - men concluditur quod nulli peccatores funt A* alt: Penfate satem reanfaettsdinem Dei.rela»MNo tolerandi ex ifto.
* xare peccata vemerat,“* *-*■-·
dicebaPΛ Qwt ex
c*^H.n
Ad illam Ambrofli, xxrtr. qotfttone v. v wbit arguet m* de peccato ? non dedignator
a a Remittuntur. dicentis : Puniuntur peocata per e ex ratione oftendere fe peccatorem noa efle, J·*"· *■
. » * m hommes, &c. diûum eft fapra de hactaateria • qui ex virtute divinitati» poterat peccatore»
fatis. Ad prafea» tantum didb quod fi com- justificare. Qnod dicit de Moyfe, dico, quod
«.
*’■
munitas puniret. Deo ad punitionem ejus. Ac tnstraftas fuit a Jethro - Nam dicitur in textu.intentionem movente, non peccaret, fic enim dudi 'coafititun meum, non correptu», qu‘a non
haberet auctoritatem t fed fi puniret Deo ad peccavit. De David dicendum, quod illacoraltata punitionis movente , At non ad inten­ reflio, quam fecit Nathan fiât fraterna: &
tionem . peccaret ; quia quamvis punitioni· etiam Ngthan ta fpiritualibu» erat major Ifevid, 11. questione vir. Nos fic - quamvis par t. em· ,1 t
fi*
allio eflet bona, non tamen intentio punien­
tis - Pmterea efto, quod communitas poflet in parem, 80 major An minorem, 8c e
aliqua peccata punire ex auAoritate, non ta- tra poffit istam exerceret debiti» ferrati»
. men’ ideo punire poflet peccata efencorunl, cumttantii».' De refistetuia Pauli erga Petrum ew«*.*·
.
-- . Imminebat
· * t
cum non tint eis fubditi.ut palaih failureBquod
fait publica, jam
didum
eft
eftt nifi a Deo vel ecclefia acciperent/ex- enim magnum periculum
a,_. · %», fidei«, Nam Petra»
fimularione inducebat ad obfervantiam lega­
preflam poteftatem r Ac tunc fieret auttoritare Dei, aut ecclefi·, dc magi» Deu» vel ec- lium contra veritatem evangelii.. De Salotno^
ne,
qui difpofuit Abiathar facerdotem, dico t
uefia hoc faceret.
Ad illam de Anae leto Papa, xxiv. ou·- primo cum de Lyra, quod fecit divtao in|I( -plfB facerdoa, quam reliqui fide­ ftinfta. feu divina voluntate, quia conipiraveles . &c. diCo, quod illud capitatam intelligi­ rat centra ipfum Salomonem . & divinant or*
tur de oorrertione fraterna. quoad omnes.; 8c d'nationem. atque David patri» ejus; & ut
de judiciaria poteftate, quoad facerdotes, dum impleretur fcrmo Domini, quem locutu» est
dicitur: Aut fi incorragibiles apparuerint, ab ec- fuper domum lleli » ficut etiam dicitur in tex­
clefia fepsrentur . Nam glofla dicit Hoc eft tu . Dicerem fecundo , quod facerdotium evan- ( g* ,
gchcum fuccedit magis facerdotio Metchiiëdec
argumentum , quod iftud. Si peccaverir*
quam Levitico, Propheta testante, cum ait r
.·».
flat ad omne»: & fuper illo verbo, kp.i·-n
Tu etfacerrtos in eremum fecundurnlonUneui Meltur, dicit.· Ergo facerdotes hibent ^fficmm
excommunicandi : Et ita hrc ratio eft pro Crhifcdec. Non enim hereditate pofiidetur fanme. Ad illam Joannisvttt. diftmfl. lxxxvi. ftaarium Dei modo, ut in lege fed divina
na u.». f» dicentis-. Facientis procul dubio d'c. dico; vocatione qui» ad illud aflumitur, non paren­
’*·*· quod
omnia hic allegata vera font, de tum favore propttfrea etiam Melchifedec non
differentibus difoiphnam ex negligentia, aut legitur habuifle patrem aut matrem. F.rat enim .
aliqua inordinata, vel indifereta afftflione , Leviticum facerdotium fatis fervite. dt ad il­
quafi aliquid humanum padi ; non autem de lud per reget aflumebatur. Ideo non mirum
omittentibus feveritatem jnftiti» ex caufis ra­ fi ab officio potuerit per regem Salomonem
tionabilibus . Praterea vera fuht de negligen­ Abiathar deponi. Modo regibus facerdotium
tia punitionis peccatorum turbantium bonam «vangehcam non est obnoxium ideo neo te*
confidentiam politic , Ac eorum ,· a quibus fa­ ges poflunt talea inftituere, vel destituerë, aut
cile eft plebe jam multitudinem ahftincre . juridice punire. Et hec ipfa, de facceffione
Aliorum vero peccatorum punitio omittitur facerdotii evangelici, magis facerdotio Melchipro falute boni communis , aut ad pejora vi­ fedec, probantur ex hoc quod lex natura per­
tanda : Ac non negbgitur. Negleflio enim eft ficitur per evangelicarh, lex vero Moyfi evaomiffio eiu» quod quis fcit & poteft facere .Dcuarpr per eam, falrem quoad oeremorialii
Ac ad hoc tenetur. Impotens autem humana 8c judicialia. Moralia vero, qu· maneat
poteftas non potest omnia peccata mortalia pertinenr ad legem natura.
—
.
Translatio
erg0
punire nec omnia dirigere refle . Ex quo legis infert translationem facerootii, ficut ·
fit. quod cavet majora. Ac punit ex auflori- contra » poetolu» dicit ad Hebeam vt t. Tram*·
tate: minora, quamvis mortalia , relinquen- lato facerdotio necefe eft ut legit tmntlatio fiat.
Ex quo ergo lex natura, in qua fait facer­
divim examini , aut foro conficientia , vd
finali .
dotium Melchifedec , non est translata , 8c
Ad rationes tertii corollarii. Ad illam , le* Moyfi translata est , five evacuata , in
cum dicitur ·. Patet ex lege correfhonis frater­ qui erat facerdotium Leviticum , habeo in­
ne. &c. concedo, quod faperiores poflint ab tentum .
Ad illam , Jeremin xiv. Dixit Mut popu­
inferioribus corripi correptione fraterna , fed
non ut opponens intelligit in deduflione: fci- lus , 8tc Sacerdotet nofiri, fltc. dice quod alicet ut denuntiatio poft decreta^ monitionem liud est Deo lacrymofam .querimoniam face­
fiat coram populo fed debet. fieri coram fuo re propter
, ,
,peccata facerdotum
- - - - - - , aliud eat ha­
faperiori. F.t fi fammus Pontifex peccet pecca- E jufmodi peccata coram populo arguere . Prito perfonali, debet fecrete cum humilitate Ac mum beet
...
interdum , maxime tamen dum
,
reverentia moneri. Si autem nolit acquiefcere non habetur ad fuperiorem bombi «· recurpoft adhibitionem unius aut duorum teftium, fus. Secundum non licet pro peccatis perfopoterit denuntiari concilio generali -, fi non, fic nalibus praelatorum ; prugum faciebat populus
non est alter recurfu», re» est Deo commit­ non fecundam.
Ad illam. Superiore» farpius vivunt illicite,
tenda, At pro eo orandum.
I(
Ad hoc quod de Christo allegat, dico. quod <Pc.dico, qpod inferiores ex hoc, quod noa
impugnantJuridice
.fetiex potestate faperiorea,
fecundum Gregorian in homilia, ut Thomas
in ekpofitionc hujus paflias , recitat, non fub- quia non poflunt, nec illis licet poenaliter pu­
mittit fe Christus correftioni populi; fed ex nire faperiores f non font confepticntcs . Ad
ratione probat fe peccatorem non effit, unde hoc propofitum dicit glofla interlinear)» ibi,

Qui

7

953
DB PUNITIONE PECCATORUM PUBLICORUM .
pomft
debet ôt habet jurifdirtionera . A here fhperiori . ne peeeer , modo fuo : mo» Et coaformiler dicit ad hoc, Nec caret nendo, exhortando : dc fic prohibitio eft in
CRKJFFf
iia».
* ferupuio foderatis oceult* , qui manifefto refpertu futuri : p nido per poena inftirtioaem
HH
»♦ facinori definit obviare, fi poteft. dicit giof- non fit nifi per fuperiorem, dc eft refpertu
_
m fe. Et fic exponitur de fementia excom- peccati pretend. Dico ergo, quod dpitulum
e 'J'L!? municationis, Quant*. Ad capitulum ergo al- loquitur de prohibitione praelati, ne peccet :
t
lenarum poteft refpooderi , ficut ad illud , dc hoc poteft fieri pCr inferiorem , per mo­
«T»» wu. Facientis culpa. diftinrtione lxxxvi.
dum exhortationis , dc cum reverentia ; fed
**··»»■
Ad illam de Gregorio, it. qweftione vit. hac non eft punitio, qua eft artus juftiti* .
Sicut , inquit, laudabile ; dico , quod illud nec corregionis fraterna, fed prrfervatio a
capitulum loquitur de corregione ex aurtori- periculo : nec popularis multitudo aliud face­
tate. Nam ihf Gregorius incitat epifeopo» re poteft.
Ad illud quod infert, quod oportet fupe­
«
in concilio Bytacii congregato», ut prima­
tem Clementium'informatione facerdotali pre­ riorem clericum a laico judicari , J*c. ficut di­
principio; eft quadruplex judicium , afvia puniant aur judicent : de fic non facit ad xit a .....
is,, comparationis,
comparationi», diferetionis,
diferetionis, dc con
con­­
propel tum proponentis, quod inferiores cor- B feflîonis
5

v

figant per infiirtionem pœn« fuperiores , & demnationi» feu diffamationis , qqc eft artus
laici ecclefiaftico» : fed magis ad propofitum, juftiti». Trimis,tribus judicii» poteft inferior de
quod talis corrertio fit per fuperiores .
fuperiore judicare , dc hoc de manifefti.s, aut
Ad illam de Leone, n.queft. vu dicen­
ubi eft vehemens fufpicio ·. dc hoc prob.mt hic
te t Noe fi incompetenter aliquid agimus, ttc. allegata faltem de tertio modo. Quod vero
dico eum doâoribus, quod hcc fubmiffio fuit Chriftus dt Apoftoli . dc alii fandi value­
perfertionis , dt non debiti. Ad decretum al­ runt, ut allegatur , fe & opera fua fuhfterlegatum, quod hoc fit'debitum, quod inci­ ni judicio laicorum, jam de Chrifto dixi ·■
pit , No» fi incompetenter aliquid agimus <. de Apoftoli» dc fanrtis dicendum quod fi fed*c. ubi inducitur Balaam propheta reprehen-I- Bhpnt , hoc fuit perfectionis , À non nefus ab afitw , in quo per Balaam fuperior, perr xeffitatis.
afinam inferior intelllgitur . Dtcp, quod hoc
Ad illud Hieronymi . viti. queftione t.
non oftendit inferiores ex auâoritate pofft k- dicentis, : Vereorr ,· 'quomodo
Auftri
v
. :
m regina
*
λ
prehendere fuperiores, hoc fuperiores fe debe- dcquod illud
quitur de
?£■>■.
&c. dico
dico ,, quod
illud capitulum
c.ipirulum IIquitur
deTim».
re fnbjicere inferioribus in illa corrertione. Pa-C judicio comparationis ; fic enim di< itur . Ke* tet in textu ibi fequenti, ubi dicitur : Ve- gina
'
........................................
Auftri
judicabit homines fui temporis ;
* rum eft quod per afinam fubditi, dt per »· dc Ninivit* , qui ad praedicationem Jon·
» Balaam prclati intelliguotur, non tamen » crediderunt , condemnabunt eos, qui majo*· hoc exemdlo probantur pratlari aecuftnch a »· rem Jnna Salvatorem contempferunt. Hoc
* fubditi» % fed fubditis forma tantum datur eft dicere: Vita hominum temporibus regime
* humiliter refiftendi prnlarts . fi farte eos ad d< Salomonis comparata vita? veftrse, erit cul­
m malum cogere voluerint. Et poft pauca fubpabilis
condemnanda : fic dc dc vita Nini­
h ditur : Licet eis in hujufmodi vocem convitarum , dc eorum , qui contempferunt, di* queftionis prorumpere, dc prslath fms di- ·» cendum . Et tunc illud » quod fequitur; Sic
» cere: Cur *o» verberibus affligitis? Cur no­ » plurimi in populis epifeopo» judicent; eft
’s b-.s injufte irafeimim ? Numquid vobis tno- de eodem judicio comparationis accipiendum.
H bedienles aliquando fuimus, nifi nunc,cum Nam dicitur; Sic , id eft , fimili modo; plu­
i» ad malum cogimur?
rimi in populis epifeopo» judicent ; fubtrahenAd expodtionem Bed· dico, quod licet pri­ do fe ab ecclefiaftico gradu , fcilicet quoad oma facie videatur ad hoc venire, quod pre-1D pera , dc ea que epifeopo conveniunt non elati mali a fubditis poffint reprehendi , quod xercentes
Judicent comparatione , hoc eft ,
fi de fraternali correâione intelligeretur, non
meliores laici comparati ad epifeopo» malos ■
negarem tamen bene confideranti, loquitur Ostendent ex comparatione malam effe vitam
de malis pralatis in fide errantibus, aut fub - epifeoporum talium .
Ad illam, Item in die judicii licebit, &c.
dito» pmdicando ad malum trahentibus, unde
dico quod ista ratio arguit de judicio affeffiom fie habetur in textu : Qui etiam , fcilicet
nis
, aut comparationis , & postea transfert fe
m prelati , in praecipitium fuo» mergunt audi* tore» , quibus non felutaria , qu* corri- in eadem ratione ad judicium diferetionis, ex
i» gant, fed qu» illos deleftent erronea pr*- quo furgit fnpius corrertio fraterna. De Salo­
w dicant : de quibus aperte fubditur , fcilicet mone deponenft Abiathar facerdotem, de Da­

u

niele judicante duos iniquos facerdotes> & de
foiuet fine ηφα , d* nebtde turbintbut Nabuchodonofor dirtum est. quia proponens
dicit, quod
η etagiute , quitus cetyp tenebrarum rvferva,___ in hoc Nabucbodonofor non re*> tur, fni infatuatum a forcù conculcetur. Et\probatur, dico, quod
__ 1 ex textu non laudatur
·* qui Λαι JPex vobis, plerumque iton columba,ilm hoc, fecundum Alc
Alexandrum in tit. quoad
» /êd connu reputatur. Profeôo loquitur, ut intentionem , fed quantum ad aflionem. Quia ai·»··*, «s
cooperabatur
Domino
dicitur 6*rvtx
fervus nnmmi
Domini. < .*·**· ·'
apparet diligenter confideranti d? praelatis marv,—., Ai»rnr
& licet a Deo dicatur feryu» ejus, hoc eu »
’ ‘
le docentibus , dc dirtum eft fupra, quod ta­
libus poffint fubditi refiftere ad fuperiorem re­ quia ei dedit dominium, dc quia Domino ,
currendo . Et fi periculum fit, iftos publice quantum ad artionem ; licet non quoad inten­
reprehendere, non fic autem pro peccatis per- tionem * fervivit. De Tito dc Vefpafiano di­
cendum , quod justo Dei judicio puniverunt
foualibus , feu pro vita eorum mala .
•■,1a MA
Ad Miam Auguftini fuper Pfelmo Lxxxr.ftc facerdotes & habitatore» Jerufelem , quia occi­
f habetur xxtit. queftione iit. Oftendit Pro* derunt Filium Dei , & veuMeruue jufium pro
’
pheta, d*c. dico, quod differentia eft inter urgento , A mos 11. dc ut impleretur verbum
drcumdoprohibere 8t punire ; quod poteft quis prohi- Dei, Luae xix. dicenti» Γement
bum
m ex fecunda epiftola Petri capite fecundo. ΙΓι

»

}

AMWO
CHlim

I

β

9H

ORATIO ÆGIDII CARLERII

936

camfs^Mrar · uadque, tk culum (oderatis. Nam propter peccaram Achas, ■ ■■
ut diâum eft t peccavit populus. Tertia cauit, es fMednen ogueeerir
rvmgats <a/tariswrx rw. <£c prêterai lira Moyfi fe eft deteftatio ' peccati, dc eflcnfio magnin», mh.
impleta erat. Ac Ac figura cefiavetat, qusre dmis ejus , ut videatur quantum peccaret mul- *J*j2 Jt*.
dt taerdetium. Era calm jam fynraoft du- tundo , hoc vel illud faciendo, quoniam u-Λ «·*♦.
Aa ad tumulum. Dé fenâo Ambrono <Ucan> nus fic agendo peccavit ■ Thoma· vero a. ».
dum, mod erat Arcadio in fpirituabbys (ope­ quoftionc cvm. articulo tertio ad primum .
rior. Quod Hieronymi·» refert de Dando , oftendit, quod tribus modis unus aliquando
dieendmb , quod ifta accufetio fiait pia infi- pro »Ue punitur.
Primo , quia eft aft<|uo modo alterius « ut
matio , taper tama, aut potiat taper intaaaia
de lubrico cand». Et nullus degat, quoniam filius/punitur pro peccato patris . Secundo t
inferiores poffint fapetiores arguere, tamen pqf.Jerivatiooetn unius in alium, ut quia ueum reverentia fratemafiter , eut eia intamfem nua ahum imitatur, aut per modum meriti ,
elamorofem infinuaro. Sed negandam eft, quod ut fabdiri pro peccato principis. Patet ihpu­
licet eoi publice coram populo ia fpeciali re­ nitione populi pro peccato David , numeranBtis populum, it. Reg. xxiv. propur quod
dicit quidam t
Quidgeid. dehmt reges, gleOunmr Jcktvi. n«*^· «v *·
dicendum ''eft in fine conclufionis puniti.
Ad ratione· quarti corollarii.. Primo ad la­ Tertio, ad commendandam unitatem humana **
tiones dc rtdoribos in fpiritualibus , <pc. Ad firtietatis, dc fic unus etiam bonus pro malis
illam Eaech. m. dt xitiii. capituli», Spe- in eadem focietate petitur. Juxta iflos modos
cWmmia , tac. Ifta probat comminationem ta fatis manifeftum eft, nonnunquam aliquem fi­
ftam a Deo , contra negtigentlam reAorum ne culpa, non tamen fine caufe , puniri .
fptritualiuin , in officio pnedicatiottis, fi ve­ Verum tamen principe» filiorum Ifrael non fi­
ritatem vite dc juftiti· non docuerunt taoc ne culpa eorum «ftlmsmdum forte eft faiflê
fubditos . Et hoc etiam manifefte innuit au- punitos pro peccato populi, quia corrigere ne­
florius prime ad Timoth. v. Ai fair βαη» „glexerunt,
. .
. cum «poftent, ut ungit
_ Origenes.
d’ uuaiKc dbmqfscont· earan non doter ,/drin
Ad auAoritatem Auguftini, n. qusftione
T q,,
negwü , & efi infideli deterior. Et hoc nihil vtt. Qui nec; increpanti· redore» , nec fui
£
tacit ad propofitum de punitione per viam ju- nec fuorum curam habente·, concedo. Rur- recau »>.
ftitie fuperiorum per inferiores, ftc ecclefiafti-Cfas ad illam, quu de vindiftaHeti loquitur,
eorum per laico», fcabinos , aut judices , aut in comminatione Angeli ecclefi· Sardis, pro­
pter eorum negligeatias in correfliooe uso­
communitates ·
Ad illam Origenis hotnilia vit. fiiper Io- rum , etiam concedo. Hlam etiam , qu· eft
'fae dicentis, Quando facerdos , &c. Iftam om­ Leonis ad Aquilejenfem epifeopum .· Inferio­
nino concedo. Arguit enim negiigeatiam fu­ rum ordinum culp·, #e.
Ad audoritatem Ifidorf, lib. tti. de tamperiorum in officio dc pradicatione dc puni­
tione inferiorum. Sed ut fiepe dklum eft > mo bono, qua vera eft de omittentibus do- sra·. »· t.
iffl
non eft negligere, omittere corrigere, quod /Irinam mittiflrate , dt ferculo correflioai» fnquit rationabiliter emendare non potfet : unde tertus vitiorum fptaas purgare , dem dt qui- ££****
reflor fpiritualis peccata publica gladio ver­ bos , cam aliis drcumftantii·, obligantur ·, dt
bi , 6c aufloritate juftiti· tenetur corrigere , maxime de iliis, qui paftoralis dignitatis, aut
prout poteft . Quo vero par infii&onem pot­ vocationi» offidoadhuc ftriâiQS tenentur. Proiue non poteft caftigare /verbo Dei detefta- pterea Apoftoius prima ad Corinthios v. Cotur .
rinthfos arguit, quod non corripuerant illum
Ad Illam de reâoribus fecularibos , No-D notorium foraicasoran correâiooe fraterna
merorum xxv. ubi tangitur periculum eorum, de quo fiepe eft mentio feâa.
Pofuit proponens quatuor caufes, propter
fi mala in communitatibus eorum non cohibue­
runt ( dc ad Origenem, ibi· Poprdtuftcat, & qeas corripienda dc caftiganda funt peccata .
pnoetfe» ofienMfw. Dico, quod pro peccato Primo , quia populus videns peccatore· non
populi, principe· interdum puniantur| quia
propter negligentiam correftionis populi multi­
ivia, ficut in lé fcw. Se­
tudo licentior fit ad malum dc prodivior. Quo­
niam autem curam populi princeps tafccpit, fi condo, quia ipi ctantur ad peccaedurn fi. b
culpabili omiffione peccata permiferit impuni­ milibus peccari»
ta , reus ent infolentia ejus. Tales autem for­ liqua graviom nrant. Quarte, quia unacon»tifie facre principes populi > qui cum viderent menitm coram Deo ptopeer pubUooa pecca­
filias Moab miffiu ex confiBo Balaam ad caftra
filiorum Ifirael., ttt propter eas populus pecca­
ret dc vinceretar, qui ab eodem maledici non
poterat, non cohibuerunt populum ad eas ac-E ta mortalia publica
cedere ; cum unus Zambri fcilicet, coeam fibto tum oppcfitum, tautores efihnt rrimtaam ac
Jfrael legatur acceffiflc ad Coxbs Madianitidam meo judicio fcverlori difcfplira arcendi , quam
filiam ducis, dc cum ea peccare non erubue­ crimina facientai ; eo quod non petaootam
rit . Et nihilo minus reperimns unum pro alio angores effimt , tad namtam mua tab pra»puniri interdum, abfipse peccaso , tribus cau­ cextu iHtaa erro a an doârtaa BcoMtas mm>
ta , ut dicit Alexander : Prima eft excitatio ta
Kciradiois caritatis , ut non tantum quMque fc bBca funt punienda per iaMâtonom
obfcrvet a peccato pro fe, fed etiam alii dilk ab hto , qui juritaiâlonmn habeat
geatiam adhibeant ad cuftodhm unius, tsedc lot. Et in boc proponam dc ego no
ipfi pro illo puniantur. Secunda cauta efl often- difcotdes : dtferimua ratam , quam
uo unitati», qu· debet cS» quantum ad vin- tui ex articuli corollarii· MOabUlbua
rt uaAs,

"
•4 serran fn^trtmt

jy7

DE PWUTIONE PECCATORUM PUBLICORITM.

pyfl

.ba» accipere > in quatuor. Primo « quiapouit'Adrinain moribus, defenfiones vel excufatio««NO omnia peccatamortalia pobliài efle poniebdd' nes public» in peccatis, incitamenta aliorum
cinum per ÿodiciam : fic hOcdpperet, quia ia articulo
ad peccandum , fit fimilia. Taliter peccantes
dicit peccata mortalia publica indefinite, fit dicuntur oves mcrUd· coatagioûe .- peccantes
talqs iu moralibus regulariter equivalent uni- aliis peccatis , non . Tales fuerunt dii impii
roûlibus. Et "ex rationibus ad eumdem, fpe- Core fit Abiron, erant namque fchifmatiçi,
cialiter ex declaratione qua incipit, Unde id alios ad fchifma provocantes: unde bene di­
apparet *, & ego pono oppofitum . Secundo, citur per redorem. Recette u lobernaculti im- u^ it »*·
quia ponit, quod a quolibet Chrifti fideli pec­ piantia Aommum ; ne, fcilicet infedi eorum
cata mortalia publici quonyncumqud (am co peccatis , involvamini in eorum poenis. Dç
’ * **
clefiafficoram quam fecularium funt publice illis dicit Hieronymus fuper Jercmiam : Pol- ‘
coram quibufcumque caritative arguenda. Patet luitur ex uno peccatore pbpulus, fient ex
ex fecundo corollario & tertio, & ex decla­ una ovje morbida univerfu» grex inficitur.
ratione ante corollaria , qu» incipit, Patet Qnod vero allegatur xlv. dift. ab eodem ,
etiam ex diledione Dei, &c. Et ego pono op­ fit ab Origene, quod prius fuit allegatum, fic '
pofitum. Tertio, quia
'.
...
ponit quod peccata pa- B hoc refponfum eft de negligentia facerdotum
blica mortalia fuperioram funt praedicanda et­ aut pufillanimitate, aut timore ièrvdi pecca­
iam coram populo.- fle hoc apparet ex tertio ta arguere diffimulanuum , verentium linguas
corollario, & rationibus, dc declaratione , qu» corrigendorum : ex quo peccato omiflionis
incipit, Sunt multa alia peccata prolatorum. aliquando venit ira Dei fuper populum , est
Et ego dico, quod peccata clericorum, fpc- magis ad oppofitum , quam ad propofitum :
cialia illi flatui, non funt populo nuntianda quia per hoc oftendicur audoritas facerdo­
in verbo predication» immoderate ; imo tum fuper aliis , quorum eft fuis fubditis
cum' magna diferetione & fobrie > etiam ubi viam falutis oftendere : ex cujus defedu gra­
faciendum eflet: puta, fi Verifimiliter populus viter peccant i non ergo fubjiciuntur judicio
crederet ea, qu» fâcerdotes otnmittunt non definitionis fecularium .
efle peccata , aut minora quam fint, aut cape­
Circa peccata prolatorum fit facerdotum ,
ret ■ aufiun peccandi ab eu, aut aliquid aliud quiacaufa ruine popul^ funt facerdotes mali,
fimile Rationes hujus fuo loco tangentur. ait Gregorius . Et proponens allegat, fic ex *··
Qwarto, quia ponit qnod peccata mortalia pu- hoc concjudit , quod eorum peccata funt mablica quorumcumque funt per poteflates fecu-C xime arguenda. Dico quod h»c funt vera.
lares coaftive punienda, & hoc ubi corredio fed intendit,non per fiâculares poenali judi­

fraterna > aut generalis reprehenfto, per pre- cio , non per predicatores coram populo,
dicationem verbi Dei non fufficeret. Apparet nifi cum moderamine fic fobria^gravitate ver­
ex declaratione qu» incipit, Unde , quia lex borum, nifi error eflët in populo credente
divina : Et ego pono oppofitum ad non fub- quod talia licerent: tunc enim eflent talia
jedos. Dico enim, quod peccata Jericorum, peccata feverius deteftaada in fe : fed non re­
non funt poenaliter per judices fieculares corri­
ferendo ad audores* coram populo libere fic
genda, aut coram eis arguenda, nifi eflet pec­ fine freno, ut protendunt dida proponentis.
catum in fide, aut fubverfione morum per fal- Nam per quoslibet caritative , ut dicit, co­
fam dodrinam; fit cafibus exceptis a jure in ram aliis corripienda funt. Ergo arguenda
una rcfponfione fpecialiter, fic ut ibi expreflïs ; peccata prolatorum fit facerdotum, primo ca­
aut fi aliqui alii fint a jure concefli. hoc enitn ritative , fic corredione fraterna, etiam a
fit folum poflunt in illis, quod êis concedit quolibet ubi non fufiicit, procedendum eft
jus, fic indulget ■ fic quod hoc non poflunt ultra. Juxta formam Salvatoris adhibendus eft
in illos, fic in favorem jurifdidionis ecclefia-D unus teftis, vel duo, fic coram illis commoflic» . Alioquin ecclefia, fi poteflati ûeculari nendus eft ut defiflat : quod fi non audierit,
fubjaceret, cum fletu clamare deberet illud dicendum eft ecclefi» . id eft, prelato: fit fi
Thronorum i, FaSa efl jutfi vidua cfomrna fen­ neglexerit, ab eo potest ad fuperiorom , fcili­
tium , pnactps provinciarum fait» tj fub tnbu- cet ad fummum Pontificem , confugi. Quod &
n. /deo ploratu ploravit in iratfe, d* lacrymt drflimulaverit, aut ipfemet peccaverit, dicen­
ejas ia maxillu ejttt. Ifta vero, qu» ponoad- dum efl ecclcfi», id efl, generali concilio ,
verfus dida proponentia, per exrenfum in quod ut didum fuit, corredionem nullatenus
pofitione declarata funt.
omittere credendum est . Si concilium non
Addit opponens, quod quamdlu peccata audierit , fit tibi ut ethnicus fit publicanus,
mortalia publica in communitatibus non pro­ ex communicatus, exclufus a ccetu fidelium
hibebuntur, tamdiu majores in plebe fic cum Aliud non habent Christi fideles laici in fa­
plebe erunt in periculo damnationis : quod cerdotes . Sunt etiam arguenda peccata prenon apparet verum de peccatis non fubdito- didorum. per predicatores, fic generaliter re­
rum, fic fi prohibeant ipfos non fubditos, prehendenda , fed potius in fermonibus ad clemodo fibi competenti illis . fcilicet
* ‘
., corre- E rum , fit ibi duriter , interdum foaviter est
dione fraterna. Quia ergo alius modus eis agendum . Emplastrum ex pietate fic justitia
non convenit, fic quamvis peccatores, inquit, conficiendum est.· pietas exhibeatur, ut ma­
inter alios exfiflentes fuo exemplo lliquos ali­ ter; justitia ut pater aflistat : Simoniaeam pra­
quo modo attrahant , non tamen funt omnes vitatem in clero , fic diverfis statibus ag­
ut contagiofi. Sicut enim didum eft ante , gravavit , fic ego illam pariter detestor. Ab­
font quidam ftsgirinfi fecundum dodrinam radenda est de ecclefia hac peflima pestis .
beati Anguftini, litx de decem chordis, fic Allegavit ipfe proponens moka dida fandorum
fecundo de dodrina Chriftiana : fic quidam hoc mortiferum virus reprobantia, mia fane
faeinorofi. Primi font qui non nocent aliis: inaeUeâa etiam ipfe accepto , pertrannem difecundi, qui nocent. Coatagiofh igitur pec­ veribe modos fimonise, qui veri funt.
cata , funt hanefes fic fchifmata, mala do­
Accedo ad rationes, quibus probare videba­
tur

9S9
ORATIO ÆGÏDII CARLERH
96a
■■ —. tur , fartas abfolutiones a pana & a culpa , Atavit , imo pnecepit adorare Dominum . In
chsTstï

-

indulgentias non effe in lege^ Dei funda- iftis placuit Deo , non autem prohibuit pere- ***3.
•A'»·
-'Frimo affumit illud Jfai» Hr. Popule grinationem in Jerufalem ter in anno/, iecunmeut, qui fe beatum dicunt,, ipfi te decipiunt
dum quod erat praceptum in lege Domini ;
Secundo affumit Jeremiam vi. Curabant con­
ipfi: enim fblviffet legem . ' Et hoc eft , quod
tritionem filia populi mei eum ignobtinia dicen­ dicitur in textu allegato *. Subvertit abavia pe­
tes Pax , pax , (fi hon erat par . Item illud regrini cultue, id eft idololatria, & excelfo ,
Eaech. xin. Fe qui confuurupulvillos fob omni tfi confregit fatuas lucofque fuccidit, ac pracecubito manus , (fi faciunt cenicolia fob capite pit Jude , ut querent Douitnum Deum pat
untverfo statis , ad capienda f qnimas (fi cum trum foorum. Et ex ilia claufula, pneepit Ju­
caperent animas populi mei. vivificabant animas de ut quercret , feqnitur, quod implicite pneeorum , (fi violnbant me ad populum meum
ceperit peregrinatidnem populo in Jerufalem.
propter pugillum hordei (fi fragmentum panis, Ibi en Im fpecialiter & excellentiori modo co­
ut interficerent animas, que non moriuntur ; (fi lebatur . Nec ex diffidentia peregrinatur po- S^!*.,**1*
vivificarent animas, qua non vivunt ; mentientes pulus , fed propter oilo eaufas . Prima , ad
populo meo credenti mendaciis, Jam dixi quo-Bexcitandum fanilorutp. imitationem . Secun­
ad abfolationes a pana dt a culpa, quod non di , propter acuendam devotionem. Tertia,
eft communis modus tradendi illo mndo eas, ut fandorum meritis fideles ipfi focientur .
fed dantur fub modo rcmiiEonis omnium pec­ Quarta , ut corum orationibus adjuventur . ,
catorum , id eft, omnium panamm pro pec­ Quinta , ut fint ad orandum Deum plus me­
catis debitarum , aut ahcujns partis illarum . mores . fiexta , ut fatisfiat honori fandorum
Tunc dico ad has tres rationes , quod petunt pro eorum laboribus. Septima, ut ex fandio­
principium t loquuntnr enim de /educentibus rum prsfentia^ coram omni ecciefia rutilemus
populum per falfam exhortationem, aut intui­ fplendidius . Oflava , ut ecciefia obediant ·,
tu grati» captande , aut avari- qmrftns : St cum per panitentiam peregrinatio eis injun­
cum applicat ad propofitum abfolutionis dc gitur , & fic obediendo fatisfaciant pro pec­
indulgentiamm . fupponit quod fint mendacia , caris . Quomodo igitur prohiberi poffunt pe­
cum veritates fint, & pnrparationes frufluo- regrinationes , ad quis Deus vocat ? Vocavit txti t
f» ad viam falutis , fi tamen fervetur debi­ Moyfen td rubum ardentem , & difcalce»- '· *»»· '►
tus ordo , & moderatio honefta in eis .Et tus acceftit : cum Saul etiam malus ad cuquafi videtur arguere a fuperiori ad inferius C neum prophetarum veniffet , prophetare cobaffirmative. Et hic locus non tenet fecundum pit ■ non facerent fandorum reliqui» in bcalogicos. Arguit emm aequivalenter paftorcs in ta requie manentium , ‘quod mortalium via­
multis : ut dicendo popula fcelerato , quod itorum fecit prsefcntia ? aliquis limina fanfloeft beatus t dicendo affligenda plebi , quod 1rum vifitare prohibebitur , &. conce.lum erat
eft pax ; & multa eidem pro temporalibus adire prophetas ? Non modica eft emtp re-·
recipiendis fingentibus . feducunt illum : ergo icreatio mentium devotarum , rchfla quando­
feducunt eum in ifto propofito dc abfolutio- 1que ecciefia fua domeftica , alia loca fanôa ,
hibus & indulgentiis.
vel fandos Dei fervos , acceffu ipfo corpo­
hmÎ.uη'.'’·
a<l rationes contra peregrinationes pro- 1ris , & petere & contemplari ad oculum : vecedamus . Ad primam ·, affumit illud Match. 1lutdceo, qui mortuum fuum in loco facro ele­
xxiv. Ecce predi.ii vobis ; fi ergo dixerint w- jgit fepeliri , notat Auguftinus libro de cura
bis , &c. dico , quod ifta aufloritas non al­ pro mortuis agenda , dicens capite v. Cum
legatur «d pxppolitum . Non enim efl contra <»· plurimum interiit. ubi ponatur corpus morDeum aut fanclos colentes , «N ecclefias ex ■·· tui fui , qui pro fpiritu ejus Deo fupplidevotione vifitantes : fed contra eos , qu; <h-D cat, quia & praecedens affeftus locum eleeunt ecclefiam catholicam effe in ahquc an­ » git fanflum , & illic corpore pofito recorgulo terne ; aut fidem cathoiicam in aliqua v datus , locus fandus eum , qui prcccffcrat,
particulari regione , fient pêr expofitiones Hic- »»
■ renovJt , & auget affedum . H«c ille. Per
ronymi & Auguftini fijperius oftenfum eft . hoc ad illud Sapientis : Confide in Deo , d* fed. m
Jn·». ,η.ί Ad fecundam Jeremix , id efl : Pafiones eo­ mane in loco tuo , &c. illo , quod loquitur
rum feduxerunt eo.··, feccruntque vagari in mon­ de permanentia & quiete cordis , ex cujus
tibus , &c. diço , quod iftud Propheta dixit, inquietudine fiunt homines vagi, mobiles, &
quia reclorcsj populi provocabant populum ad inflabiles ad omne opus bonum . Hac enim
qmvrendum Dominum' extra terram fuam. & mala inftabilitas . Sed devote peregrinanlocum quem elegerat. Siquidem in lege vete­ tes confidunt in Domino , manent in lo­
ri erat locus determinatus injudra, ubi opor­ co fuo , fcilicet in Deo fuo , in quo juftus
tebat adorare , nec extra terram erat verus fecundum divinam feripturam manere perhi­
cultus Dei , fed idololatria tantum fecundum betur licet corpore ambulet, fecundum quod
Pf*i- n- Prophetam ·. Emus m Judsa Deus . Propte- dicit quidam :
Colum , non animum , mutant, fui trans ■·»«.
rea incitare populum , ut adoraret alibi quam E
mare currunt .
in terra Juda, erat eum fcducere. Nunc qui*
venit plenitudo temporis, colitur Deus ab ortu Ad illam . quod Dominus nofter Jefus Chri­
fobs ufque ad occatum , quoniam ubique pro ftus peregrinationem ilhm folemnem, sur erat
fide ejus fanguine martyrum rubricata eft ter­ Jerufalem ter in anno , revocaverit , feu fpira . Ideo prohibere vifitare loca fanélorum, ritqalem intelligentiam hujus dederit, cum al­
ex fpeciali devotione propter pnefentiam pi­ legat illud Joannis tv. Mulier, crede mihi, ve­
gnorum fuorum . id eft , corporum & cinerum nit hora, quando nec in monte hoc, nec Hieraibi exfiftentium eos ibi querere, hoc videtur folymis adorabitis Patrem ,Qic. dico, quod Domi­
•
*inP’utn· Ad tertiam de Aza, tt.Paralipotne- nus de modo colendi eum illam inftruit, quod
• )r««,*'non xtv. dico . quod A/a prohibuit idolola- nqn fecundum cerimonias legis , ut in mon­
he«'4u»’»tu
» confregit idola , lucos fuccidit ,& * * por- te Sion ufque tunc fiebat, effet colendus, fed
in

v fidi_
•C

mj>

DB PÜNrntôte PBCCATORUM FUBLICORüM.

b fpirira & veritate oportet adorari .

ft

ANNO
cM«isn
Mil·

ut in ,. rum; dieo quod verum
quod peregri­
in occulto etiam jufti- natio corporalis , fine fpiritualis pinguedine de­
fieet & coronet. Terunttamen ad ifta, qu» votion^, 'parum prodest , juxta didum Apo­
hominibus'vi6biliter nota funt , quis po­ stoli lr,ad Thimoth. tv. jSxercitatto corporabit
test ejus confilium nefferutari, quate in a- -ad dutdscum uttlit. efi, pietas ad omnia valet*.
liis locis hec' mirabilia fiant , fic in aliis
Narrat proponens multa peccata Ac abufus cirnon fiant ? 5n„multi* enim notiflima eft ca peregrinationes
, qu;
..
“ ia* noti diicredo, fed puftndifas loci j. ubi fandi Felicis Nolçnfis to
efle....
ver?
Si illi abomni
<
______
.,________
bono viro pro pof„ corpus conditum est , quo volui ut perge- fe tollendi-font. Hoc non vitiat peregrinatio„ rent , quri inde nobis facilius fidcliulque nes, quando funt bene fall· ex caritate Ac aliis
n feribi potest quidquid in ‘ eorum aliquo di-B circumstantiis debitis: nifi enim effent bon»,
,, viniras fuerit propalatum. Nam Ac nosno- non effent approbate a fanflis patribus. Igitur
„ vtmns Mediolani apud memoriam fanfto- cum fint per doûores fandos justificat·., patet
v rum , ubi mirabiliter Ac terribiliter demo- 3uod fint licite .vHoc etiam probatur . Nam
,, nes confitentur, furem quemdam , qui ad
e Cieto Papa tertio a Petro, vel ejus coad„ eum locum venerat utfalfum jurando deci- jutore , dicitur in chronica Martini fic
Hic
,, peret, compulfum fuiffe confiteri furtum , » Cletus Pontifex feribens omnibus populis
„ Ac quod abstulerat reddere . Numquid non „ approbat dc commendat peregrinationes ad
„ Ac Africa martyrum corporibus plena est ? „ fando*, dc maxime ad limina fandi Petri ,
Ac tamen nufquam 'icimus hic udia fieri . „ afferens quod validior est ad falutem fandi
,, Sicut enim quod Apostolus dicit, non om- „ Petri viiitatio, quam , duorum annorum jev net fdaBi Ment doua curationis, nec omnes » junium ·, & dios anathemate exfecratur, qui
„ habent dijudicationem fpiriruttm, nec in om- »» vifitationem Apostolorum impediunt vel dif„ ni bus memoriis lanflorum ista voluit fieri » fuadent . Hac ibi . Siquidem virtutibus
,, ille , qui dividit propria nnipuique prout ipfis, ut objedo contingit male uri , ut diw vult . H*c ille. Fx quo patet , quod licetCeunt doûores ; nam dicit Apostolus : Scientia. 1.
s
fit ubique Deus , fic in eno folo templo co- twjter : fed non , ut in principio eliciente alatur, tamen dignatus est ad honorem alicu­ ftona : eur etiam non potuerunt aliqui mali
ius fanfti miracula facere uno loco , fic non a- uti, ut objedo , peregrinationibus ?
lio, & alia hic-, alia ibi. Nam Ac de fanfto For­
Post prediila veniendum est ad objefla circa ο» «ι.,βϋ,, ,
tunato, hb- t.dialogordm, cap. x.dicit beatus venerationem fandarum reliquiarum . Ad au- ûXïX'
„ Gregorios : Cur multa de ejus vita dicimus , ftoritatem Innoccntii de reliquiis & veneratione
Λ cum nunc ufque ad corpus illius tot virtutum fandorum : Cum ex eo quod quidam , &c.
„ documenta teneamuf? Demoniacos quippe Concedo illud decretum. Prohibetur enim , ne
M abfblvere, ngros curare, quoties ex fide pe- antique reliqui* extra capfam trahantur pro­
tirnr , ut vivens Confueverat, boc indefinen- pter turpem questum , aut ut videaqtur , At
p ter facere , fic apud mortua offa indefinen- ne de novo invente fine. auftoritate fedis A po„ ter perfeverat. H*c ille . Itaque peregrina­ stolic» venerentur. Per hoc dico ad id , Quod
tio in montem Sion, fic civitatem fandam, per dc novitate, &c. Nam fi audoritate fedis Adodrinaas Salvatoris non est damnata, fed ad postolic» hoc approbatum est , peregrinatio ,
Intelligentiam fpiritualem declarata; ut qu»ra-D & confequenter veneratio ista laudabilis est ;
tur Deus, 2< findorum fufiragia postulentur, fi non, tunc fieri non debet.
ubi devotio fjfiritualis Ae fanditatis fuccenfus
Ad auctoritatem Chryfostomi in opere imperignis ardabit. Et hoc est quod dixit mulieri Sa­ feflo fuper Mat th «i x. Fa toLis Scribe & Phamaritana : Tenit hora, <F mmc eff, quando vi­ nfei hypocrite , dtc. dico, quod Chryfostomus tir>( mn.
ri adohuonf adorabunt Patrem-in /piritu (T veri­ improbat facium «dificantium fepulcra pretio- E".‘suits,
tate . Nec occatione peregrinationum utique lai- fa ex fubstantia pauperum ·. qui illos evifee- ·»■ *<>«·» ,ι·
corum, fi ex caritate fiant, potes proprias pa­ rant , ut celebrent fibi nomen fempiternum :
rochias effe contemnendas, ficut nec tempore putantes stulte, felicem vitam in memoriis ho­
illo figurali fynagog· fpeniebantur . licet ter minum debere recondi . Nçc minori ratione
in anno effet afcenfns in Jerufalem. Concedo arguendi funt, qui bafilicss exstruunt dc bo*
'
tamen quod peregrinationes abfquc devotione nis alienis: velut enim interfectores filiotum
caritatis modicum aut nihil proluat ad meri­ ante faciem patris computat illos Sapiens. Nam
tum vita stem·. Et hoc est quod dicit bea­ dicit Ecclehastici xxxtv. Qui offert facnficium
tus Augustinus dc verbis Apostoli fermone de jubfiuntia pattpens, quafi qui vi&imat filium ficcnodo : Non corpore , inquit , impellitur
i . **’
Sin confpeüu point. Nec licere judico debere
« quis ad Christum venire, fed defiderio cok destruere antiquas Dei ecclefias, ut novr rdi» ligatur, d*c. Idem dicit Augustinus fuper ficentur -, fed ob reverentiam Dei dt fanfto„ iUo .· Nemo, potefi venire ad me, Ti ji Pater rum, de proprio monumenta sedificari marty­
m meiu traxerit eum, cum ait : Non ambulan- ribus & aliis Dei fervis, prorfus laudabile est·.
Siquidem Beda ornatum fepulcri Domini libro
„ db ad Christum currimus , fed credendo.
Ad auâoritatem Hieronymi dicentis fuper ultimo fuper Marcum expoqit , ita dicens .·
illo Mantari xxiv. Naiite exire, nolite credere, „ De monumento Domini ferunt, qui nostra
„ Atc. Stultum est enim in parvo loco vel ab- „ state de Hieroiulymu in Britanniam veneM (condito quarerequi totius mundi lumen est. „ re > quod domus fuit rotunda , de fubjacenDico , quod non est contra peregrinationes, „ te rape excifa , tante altitudinis , ut intra
icd contra' panantes, catholicam ecclefiam, „ confistcns homo vix manu extenta culmen
Ppp
„ poffit
CamcU. General. Tom. XXIX.

oecnlto exaudiam,

J—-

96*

In fpirita 8c wririr*doArinaeiràngelica . Ideo haut
fidem____
HCs in- un|
una parda
parda regione,
reg
- _________
ut dim Angssâinus epiftola prima kd Hipponcnfem flsn est.
- eocïefiam
attiefiam ait;
ait : Ubsqee,
Ubicwe. quidem
ouidem Det»
Deus «ή
ast,. fic
fit
r Ad auétoritatem Bed* fiiper illo Matihsi ιχ.
suillo wntiusnur loco vd choditnr, qmeon- ,, Sequere, &c. dicentis : Sequere me, & non
Aidit omnia : fit eum a veris adoratoribus in „ tam incefin pedum·, quam exfocùtione mo-

OHAT IO AGI DII CARLBRIT
H4
oanocrdsam, psamrira lids Whs non » ” MM·· emfemn mtmutaati ac tocgli rabicua- rsfost. Jhcam . fola rari·· mouse , ttâ» Ata»
«tu „ do At ·&· dicitns Mfo permixtus. Sera do­ Dao, quoniam onacilia geraniis in miseria
mos At Gylrr— Domini fosuofe Ac ampla fidrt errare non p alitat , hner q· Cunila e\i ·
g»
atqo* bwiiea * matra Domini , sb Apofto- ttanfe coociBom Joannam Hw · gratar iras <
Ms. · Chrifti Adebbos. qui etiam iras* fre­ aflerrimm erroneas coodmnnanit s naîtra de
mit* uAdalmm ipfem fepukrum adorare vu- cateoo eum peo catMseo habaet, «m «ranneruat . Narrat hoc fecdfe fendus Ambrofios gebeo pnadicsaore · Nec Joannem ▼icklofl»
■elemm ssgiaam , fendus Hieronymus Λη- cujra errores graviftbni fiant » quorum ssosadam ftalam , cnsenque fsndi qtramplarunoa» nulli peo quanto errores annquorans haratU
Audi· de decora fepulcti bee» Marta virgi· eorum Pelagii » lianichm, Donati, Beranra*
** ne, beatum Hieronymum in firrmonade AC- rU, Maftaliani , Ac quorumdam aliorum , &fampttone illius ad Paalam Ac Euftochiam db pisant, fi optas fuerit ad plenum declarando­
JuLT4*. «eme· .■ Monftratur fepuicnm ajus ceruenti- rum , dudum asm noftra tempora damnati
**4·ς; ,^·1 “ but nobi* uique ad prafens ia vallo Jo(a- fuere . JEftigao forte. quod fi proponens arti*■■»··« · w phat medio , qua vallia efl inter montem B culos Joenais Vicklsff, Ac Joannis Bus aness» Stoa , & mqntem Oliveti polita , quam & diflet , At libros eorum legiflet , ut petras ,
« tu o Paula afpexifti , ubi ia ejus honora qui fiterara in Conftasttienfi concilio, nobifcum
*> ftbrkata efl ecdefia miro lapidctabulata : diceret non pofle eos ftteri catholicos .
* in qua fepulu fuiffc , ut fcire posefto , ab Hieronymum vero non nimium extollat no·» omnibus ibidem ptudicarut ; ico none va- bis .· coram expertis loquitur doAoribus At riritb.
·» cuum efle anauibleum cementibra oftendi- magiftns almo matris mea univerfitatis Pari·» tur . Habetur etiam Marci vt. de Joanfce fienfis , qui verbofitatem fuam non modicam
Baptifla , quod difcipuli venerunt At tulerunt triduo fuflineniea in repetitione per eum fa­
corpus ejus» & potuerunt illud ia moeumen ils in fanflo Bernardo Parifiis · ad omnino
***
to Befert Bcda, quod Jofephus At Eufebius quare At in omnibus , volente autem Ua Do­
de hac fepultura refcripterunt-, feilicet, deve· mino , ne inaniter gloriaretur, foil Begentes
nerabili fe puIero Joannis. De hac fepsrtturaAt vici Straminis , At in pauco numero fe illi
de veneratione fidelium , Ac miraculorum ct> objecerunt . illius tumenda verba raprimenn
bro çoncurfu , in epitaphio fanAa Paula , qua- tel. Non enim dignam judicabatur graviffimos
liter illuc venit peregm, docet Hieronymus.' patres , in theologia Ac decretorum faculta­
tibus peofeflbrra, fe tam levi perfona «lebete
l-.T.X^ti-1* Ίαο<1 gratia brevitati» omitto.
t-,» «·Allegat peccata prolatorum dc fecerdbtum opponere . tgn autem tunc eonflklum vidi »
ί*""*·*·
ju omifiione culpabib predication!» verbi Dei, finem «fpeiiavi , confisfion«m fuam vidi.
Ac prohibitione pradicare volentium , ia non ita ut racdferit hofplte infelutato, Ac nocefle
communicando laicos , nulliua mortalis con- fibi erat . AHoquin aliqua minus bene dida
fcios , fub utraouc fpecie t feilicet paais Ac coadra firiflet ravocara. Ifta precor non ama­
vini in habendo dominia civilia fuper divi­ ro enràso quis fafripfet. Nam h«ec ideo di­
tiis Ac bona temporalibus·, ad qua refnoode» da font, ne dida pra ante a proponente de
n per me non oportet, cum quilibet borum illorum taftida eradi infideant ; fed veritas ,
tnutn articulorum pcritiffimos habeat defenfo- qu· a mb dida eft , ehscefcat. Nec enim no­
res. Tetigit etiam de fententia lata per feli- vum eft populos «ccafioaem fumpfifte cre­
Lwtb*v"^ c” rtco^aIK’°li Alexandrum Papam a IV. dendi alicui perforat pro fua apparas·! fct>pnedicationem verbum Dei prohibentem ex­ ditate : dudum enim fimilia prioribus conti­
tra clauflra & particulares ecdefiis. Rurfus gerunt t unde citius eft talibus indulgendum «
dc fententia Conflantienfis conçibi lata contra Odum propter {pedem pietatis , ipfi quafi I»
communicantes laicosfub utraque fpecie : dehinc fcii in impietatem labantur.
de defenfione dominiorum temporalium , per
Confequenter mentem fuam proponens apo»
Papam & caterer prelates. Quas materias pa­ rit de modo reprehenfionie peccatorum publico­
tribus meis memorati» defendendas remitto . rum pntlatonim At feeerdoram per vians proTçrigu verbum dc eredione cruciata contra Bo­ dicationis, At aha» , didt emm quod omnia
hemos , & invedione in facerdotcs , fi fitiant talia font in prndicatiooe per fecerdoses , At
fanguinem eorumdem vel non. Verum quoniam aliis modis per omras Chrifti fideles , fecun­
quatentibus pacem nccafiooes funt amputanda dum quod eorum ftatni, competit, data per­
/
jurgiorum . fatius hac vice de hac re fuperfedere tinacia , caritative arguenda Ac ilrtagenda et­
/
arbitratus fum . Docet enim me ille, qui dicit : iam coram dero At populo.
y
CIbmAm /em rivwpueri, fapnu» hiientM.
Refolveado «bda ta, tree modos eorradio*
V* ' Cum de bulla Alexandri fecit mentionem pra* nis inranio peccatorum » Ac habet, nc dicit (
\
dicationem rçflringentis, é’c. fubjunxit, quod etdlibet fisos exfocrarass . Primus eft eon»
emanavit principaliter & maxime ob magi- diente fraterne , Ac Me competit onusflsus
Arum bona At laudabilis ac fendomemoria Chrifti fidelibus . Socubd» modus ecnudfoJoannem Bus , ut fperatur , fecra pagina nis per vitam juftitto, Ac Mc uorapetit iudibeccalnureum formatum , At praedicatorem u- E cibus. Tertius eft modus eorradHota genera­
tlque evangelkum , virum bonum, juftum lis in pntdicutlone. At Me Mtpeftt ptaM»Ac catholicum , a multis annis in regno no­ toribus, Kcoe tras modos , At apparat quia
ftro vita Ac moribus Ac fies laudabiliter cuilibet ftatni competat. QuomodoIgirar pooapprobatum . Debebat, ut feiva pace loquar, cata prolatorum Ac fecerdotum ira par ho­
proponens ifta fubticera , qni geftorum in mines corripienda corsudiooa firmata· « di­
iacro coocilio Gooftantienfi volebat approba­ dam oft : Ac 1M tadum quod paccata eotionem audire , debebat fubticere ifta , que rum perfonatte bos Mac aggrauda ecram «ub
Joannis Bus articulos reprobatos flt damna­ titudine , Ac fuMdenser laduftum , qiod
tos fub modio pofitos eft» cupiebat, Qui dc“*“■ *Τ3Γ·
9^

—

* pelt

· It fi aahrar ioquti t Calm I fident

HJ

DB RJNITIOHB PECCATORUM PUBLICORUM.

,gg

adftantium , quibus.peccata narrantur . Sk cnawn
enim fecieodo peccante* coram fabditia feandabaarcatw , fe fic verecundia effet as abla­
ter : quod laki judices eccMUHcos non pef- ta. Subditi vero unUtatem fupetionun cogooftmt per judicium pro defeAte aut peccati· p·- fcemes , eo* contemnerent, Putando ergo fa­
Ntete pmrin, com mi fis* fam jarifdiAiom·, nar· unum aut pauco* , prodicator Inderet
sdfi ta cateris cafiboa tafeto ia una refponfio* piare* . fuperiorc* feilket fe inferiores. De­
M » fe adhuc anfloritatt acciefi*.
bet enim non modo prodicator effe utili* te
De comâioM geaerali, qu· fit per pro- verbo , fed fe ddetetus eloquio. ut non fo­
dkasorvs, quia tetius «Item deduxit jam dixi, tu· prava nuHn modo . fed ncc refla qui­
fe iterum dico t qnod coeam clero hoc fieri dem nimio fe inordinate proferantur . quia
peScft plane juta *xigsu*iim tranigrefioaum. fiepe didorum virtus perduur, cum apud au­
•liquaado dure , aliquando fnaviur, aliquan­ dientiam corda loquacitas incauta opportuni­
do mixtim , ut tempus poAulat » aut perto­ tate levigatur . Hinc eti , quod in vefte fana . Coram populo , dko ut prias cum do-Bcerdode erant tintinnabula, ut fonu* prodic»
feoribo* . qaed noo eft fedeoda de peccatis doni* ejus audiretur: erant dc illis junfla mi­
prolatorum perfonahbus , fe facerdotum » nifi ll punka , in quibus unites defignstur . Per
cum magno moderamine verborum & compe­ quod figtutur , ut tab* fit prndicatio facerdotenti decentia , etiam cum ratio judicat hoc tis, fit tam difereta, ut non feindatnr vincu­
edis faciendum -. quod forte effet, ubi populus lum unitatis . I Lee in fententia habentur a bea­
•ccafione accepta a vita facerdotum, crederet to Gregorio» libro it. paftorali* fui · cap. rv.
talia peccata ideo noo efle peccata , aut non fe XLtit. diflinflionc , Si reflor. &c. Si di­
•em gravia ut font » eo quod impune videt catur» Ubi conferentia & fama fimul effit non
teba committi i fe hoc phga popüb probabi­ poffunt » proponenda crt fam* confcicntia , ve­
liter praedicatori innctefcervt ; aut uU popu- rum eA , ceteri* paribus. Sed confcienti* fucki* fine vereepodia fimilia facerdotibus per­ currendum est poflpofita fama recurrendo ad
petraret .
fuperiorem ·. Ec iM
ita dicunt uwiuivi
doflures «, vuji
cum> vr
o•w|^4swvsu
— <e(-1
* me
Dico fecondo, quod peccatum infidelitati· ponet procedere ad denuntiationem , non ad ·><·«« , <·*prolatorum aut facerdotum. fi quod effet, fe inferiore* . Item cum creditur fervari unius "*“*■
per malam do<flrinam populum inficeret , eff C confcieniia, fervatur fe ilLus propter fcandapublice populo pradicaodum , & inflruendm lum & populi , quia illum fuperiorem , aut
populd·, nt fe a talibus obfervet. Sic Domi­ fupenorm colligere non valet ; fe tamen eoe
nus fe Salvator fecit, cum prodicabai dicens, contemnit aliter fecieodo, fcilicet peccata penMatthni vit. Attendite a fiifit propheta . çm fbnalia publica a prsmifTn, tPc
vewranu «d voa ia ve/Smemi* oemm, tnmafcau
In praedicatione cotam populo fafla publice «·**♦»·<··
arguendo , fe fpectaliter reterendo ad flatum Π*
enaem [un: lupi rapeera .
Dico tertio, qood peccatum fblidrationis ad ecclcfiaAkum cum improperio , fe non mo.
malum , qua populum commoverent ad peccan­ deffefe fbhrie, fequunrur ista inconvenientia. m*»
dum , vel in Deum vel in proximum m irre­ Primam, facerdotes infamantur , fe fiunt in- ?»,·· »e«it»verentiam ecclefia, aut inobedientiam princi- verecundi amiffb fuo honore · & fic proclivio- ** *
num , tale efet publice populo denuntiandum , res ad mala . Secundum, eorum flatus , qui
fe coram eo arguendum. Sic ait Dominus Mat- digniffimus est , Ixditur, fe coguntur recede­
th*i xvi. Cevere e [ereunto Pheraeorum & re quafi ab hominibus . Ecclefiastki xxxm.
Mdtneomm . Et idem habetur Marci vnt. ti leferir ttuu mfu/le , m fuge» converretur .
Et bene Phonfeorum. Pharifiri enim interpre- D Tertium , boni propter malos diffamato* fcantantur divifi, dividentes , vel violenti , aut dabuntur, fe tunc currit potna contra fcandiffipantes. Sacerdotes autem fic fuadentes po­ dalizantes , de qua Matth. 18. Qlri [atndalipulo, effent a Deo per peccatum divifi , di­ ^averit muuu de pufllit ifiis qui ia mc cnrduur.
viderent populum a. Deo fuo, gnvem infer­ Statu fiquidem feccrdotii Icfo , bonos in
rent juftiti· fe veritati violentiam, & diflipa- isto statu feandaliaari neceffc est . Quartum ,
reut prafeâo rempublicam, qu* non um vi­ fubdki laid contemnunt fuos pastores , pro­
pter tnalam eorum vitam palam ipfi* prodict­
ris couffat» quam moribus.
Dico quarto, fi facerdotes committerent pn- um . Et fic contemnunt Dominum facerdobttee cafes, pro quibus jurifeifUoni fieculan, tum Jefum Christum » Inc* x. Qui vot [fer­
ex conceffionc juris canonici fubjkinntur, illos ini , me [perrtti ,; & pm wit odit, me odit ; tjr
poffet prodicator coram judkibus ipfis aperi­ qtu me [perna, [perna enm qui nifii me . Quin­
re , tamen cum proteftatione de non tenden­ tum , facerdotes fiunt populo odiofi ; nam
do ad ponam fanguinis . Patet, quia pecca­
ex contemptu mox furgit odium fe rancor.
ta publica Mcke poflant denuntiari ad judices Unde Pfalm. CV1U. Locuti ftnu eherju me
competentes. Nam ficut fupra fecundo pun-Efingim tolrfa
fe femonHut odd circumdede­
flo difhim fuit, remedium adhiberi debet , runt me. Sextum, populos paratur per odium
non fisium peccanti, fed aliis , n« fcandalizcn- ad inobedientiam ad tuperiore* , fe irreveren­
•ur : fe maxime hoc fit, cum denuntiatur pec­ tiam » maxime quia valde multi ex illo fuet
catum his , qui poffent providere.
clericis infesti , promt dicitur vi. lita. Clcriw cis laico· oppido iqfestos tradit antiquitas·
unde ira Domini venit fiper eos , fecundam
latorum m facerdotum , non videntur ia quod feriptum est DanieH* IX. Zeccmrout,·**«i*»
prodteatk»· coeam populo detegenda , fpe- iniqtretutem [ectmeu , impie fguwsu, wcv/Emvr fe
rliUapr «a referendo nd datum ecclefiaflicutn ; fedmevtauu « mondmis ntu ec judidit ·. i»m*
mfi « habitum eA in primo dido. Aâus e- ohedniuuu fervit tuit pmpittii, fi lomai
»im prodieaiionii ex caritate procedere debet fiutt m UMMM AM rvgihr/ oofirit, ptinapHnu

I
ORATIO AGIDII CARLERtl
cmii»Ti

I»,

ftirantftw, arari·:
mom iaconvcmeaseA, Ateaâio decimarem · referende
obiationure, &. atawure reddituri* debiao- dtmmrirada . nil modo pMMhlfib
ram fccardotitar. Nemo enim tatarico tareAd fecund··. AwAotaa prart
ft in hoc
tnr. q*·

Fredka
ftBAwfte»ii*ma , ·»/· effomtite, ntpTtiHc,
Λ- g·*. ebferas, ΜΜΜ ft emri orafert·.* Λ

Ad tertiam, propheta fenfti , ftcaidotcc,
• nribei, ftc. dico, quod Daniel presbytero·
occidit, moi iHi foHcitabam ad malo· me­
nraeri. Kt quod illud propter prolatos & Γ*- lieres, Dicitor enim Denial. ΧΙΠ. fte ftrift·
crotldees prodicentes dichun fir, paret, quia rt» /ffieh»
, d üft haeso topeetnarar
fequitur :
ie hhu cure
Dto ? ·» priw, Be ID· cafcs ftk exceptus. Ite de Β­
ία dicarahna, mm propbeta Usai male do­
Ad ettbteres , qua· dieft opponent fequl
ex tali publica pradicatiooe conun populo
Ad quaraun, Licet rad acciefio, ftc. flhra
contre clerum, dico, quod etfi per Mddtpa rationem concedo, ft eft caft· exceptae, fealiqua utütaa aocedarm . per fc fcquerantur eundum quod prine didfan eA.
ptera mata. CorroAio enim illa aeaerab·, nifi
.
-· licet conAitutieaem
____ Ad quintam
aedafte
moderamen mxxlmem , & cautela adedet, ta-CftaAam' denuntiare, ftc. dico,
duceret ex fe inferiorum in fuperiores eoa- promulgare cnaAkuttaMm accJate. fed boc
•aapturn, ft aba, qua diâa firat. Idao oAen» mb eft prodtaare . Ilh entre OMiftitutio da
dem, quomodo Writ loquendum eA de ft- ritaodo artnloe cosnubtaarioe , cA peram
periorwn defeâibof coram inferioribus , ut
maaeet derodo eorumdem apud illos , dicit
Nicolaus Papa, & habetur xxt. diftioâione , rar boni, fed jmj
• NoUse : Nohte no· oAimare feâa cufafewn* dianorem coram 1
• que proximorum noAromm', qua fam dU
» ^βλ reprehendone , relie defendere ; fed
» quod ita velim filioe circa rpiritualere paAd fextam , Licet clarieos teobadb
• trem, ft difelpulo· erna magiftree devoto·
• rife ft febrio·, ut null· penira· temeritate
» ad eorum vitam, ut non dicam dijudicat»it· /tatiMwetar, SMfwrai
A om «somIni
•qfta atemnar? Quafi dicat, Non eA. Deu-

DM.

dicator neficxifTe çorrcâioncm fibi competen­ ratiooi· ,
latio amtem ex pmcio , dum uni en claro fufideoter
ta prndicatiooe peçcata efe· annuntiaverit . laids ndemibm
ïfto quod corun populo noo fixerit , qnia cleri ooram Uli·
hoc fibi non peaciipirar : quoniam pnsdîcatori Propbeta dicit Donünw lûia LV1JI.
fftib mro frftn «hmi , ft draon
/•co* peexrae rorem. Non dicit, Die donrai
coram alio peccem eorom : fini dixit, Αμμο
Ad oAreara. Qwd derm publice ft fine·Kwck. ». · /*°· pew*· roremt hem peculatori Eaxhio- lariter «Hi etare Imponit, fte. dieu, quodck-

aomraiMveris impio coram populo, ftc.
Ad rationes guibue probat , quod peccata

•ananda io coereAtosm dtriccnm>

fok deroe coram turbi·, Joanni· THLdum

bus cMcm

ioftfeha cm , warn taftraa Md Doorinom
noAram Jcfcm ChriAmn voMat occidere.- Be
hoc evnafelram, ril slcrum evat^ebcum par

tafimara aut dqmmriare.

f
Μ ΜΙΝΓΠΟΝΕ PBCCATORUM PUBLICORUM. 9

97o

fad patffaa eriafaa em fiat A modefle fti favitor arguenda efl, m dicit beo-

qa*a iadirutamt mibtaret. Eà enim ad cae>

qnod licitom

oocrtAio ftaeoma·, vel
per pnediettioaem verbi

Kguerit, flt etiam coram nubis, quid mirum
eft, fi hoc fcriffamt evaugelifta?
faliter, Quorumcumqoe ; ego pofai oppofitum
Ad undarim tm, Defaians Jefim, #c. jam flt oftoadi. quod peccata perfoaalia ecdefadixi, quod contra clerum interims pnedkn- BiHcoram, puta, quae neque fidem aut bonas
vit, cujus arat facerdotium transforandum cum mores ex fe inficiunt, aut fubvertuM per tfa
Arinam, exceptis etiam caflbus a fore poteftati
foculari coaceflit, non font per eam poraalP
ter pudenda. It habeo fcripturam facram
lis potiet illi contradicor·, maxime ubi im­ pmim Chrifti flt Apoftoforum, fac ros cano­
mineret fidei portentam.
nes , flt dida fanAorum dodoram, fe in lege
_wn»n Hi Ppfuitcppeoms multafigua peccatorum mor- divina veraciter famdancimn, flt in 11. con­
cluions fecundi pouAi diftife probatum eft.
Sunt flt atae dsfarontin: una, quia negat
legem humanem pofa licite punire reos mor­
& aMsnoriter igteUcxMlie , ut srftimo.
tis femplido; flt ego probavi oppofitum. Al­
tera difareatia eft quia negat indulgentias flt
tuor riidbrsntias in matarfa cono&onis flt dicit eas in lege Dei sson efle fundatas. Ego
punitionis peccatorum psfiriicornm inter nos autem probavi eas fundamentum in lege Λ1
nfiftanem, prout rnarlpurt pote, fub efPChabere flt ecdcfia sodoritatefaiftc introdutago repeto. Prima, qui ponis,tmmls
Aas ad magnam utilitatem fidelium, ad hono­
ta monaBa efih punienda per cohibii
rem Dei flt eccfafiu profoâom . Altera difa
remix, qua dicit peregrinationes efle ex in­
nis fraterna- It ago probavioppofitum.-habeo ventione hominum, idololatriam faperu flt foenim legem divinam , praxim Chrifti, flt A- pcrihtiotietn. Ego probavi oppofitum, flt oftm»pofafarum, ac primitiva ecclefia, sudorica· di, quod in lege vetari fucruat inftituue flt
em facrorum canonum, flt diAa fandorum doAurum Auguftini, Hieronymi, Cregorii, in
lege divina veraciter fe fundantium, ut audi­ ut aodiviftis . Ahant difierentia, quia puait.
tis. Secunda dfterontia.- A quolibet Chrifti quod littera frooornitatuin noa videntur a Do­
fideli peccata mortalis publica prolatorum flt mino Deo nœtro Jefa Christo iatrofadhe,
facerdotum, data eorum pertinacia, cflb po­ neque ab Apostolis concéda, autufitata, M
blice coram laids arguenda. Et ego pofui magis videntor detestanda, cum per taba fa
oppofitum. Habeo doAorea, Albertum, Tho- phtfasau lex Dei iuftdens ad populum Me­
mam. Ikhardum fa Media villa, Oftienfom.D lem regendum, contemnatur. Et ago dixi flt
flt nonnullos alios, qui dicunt, qnod rcfiftore coram omnibus in facie Teporiori, infarto- Î
ram non decet «
abfolucfenibnt flt excommunicationibus , ut
mm fcdCpt, nifi
foiflet. audistis. Exeefta aggravavit, tantum ipwm
sali facccndit, ut fi ita forat ut vult, eeofa
fiastica hiérarchie turbaretur , tuasultuaretar
monfaftnm eft. Taitia ddfsrwitia, quia po> ignobilis contra nobilem, puer contra fodifenfioanm .

MOCtiOMq «Λ

ut oft infideMtaa,
moribus. Dixi feodalfa
HH ftacui.

toUerem, fed ordinarem : hac modificatio
qum ar aa diâa etc, est aqua fiammae
fab oUa, fa qua ab initie , rtantaeut a

grnfa cunâa fubfistaat. ft pauHum dfaâm

IffividenMr aqua mea amara, qqfa acqu corn
tra-

—■

vft

VB

TUNlTiONB PECCATORUM PUBLICORUM.

— —est, erit tamen fibi aqua flüoo, Acaritatls.· nt fidgeam jnfil, At tamquam ftj»a»*· qua vadit cum filentto. Pamum aaxiUum tilte ta arndtaera diftnrrauc. Quod notas pr»- -ftJgL
ta
**” <yaod· «Λ fitam. In modo carre-· Hel ta coanrane, ta cota* twine rimgrâgori
Atonie uaanimes fuses, qm, quod corrigea- fornus, Domiam nofter Jefes Chriftus,oti com *****
da fiat vitia, concordamus. Eapusgabit ia Fare fit Spirite fenAo eft imperium, honor*
alta caritate Chrifti fecceafe peccatorum rn- , & gloria.ta fecula fiecnlorum. Ama.
btgtooa.· fit exibit opus ejus da fornace taels
nt vas punAsas t erit eedcfia ta casino hoc
hfUl ng^oqjfo mfcafi a. tadsfiMt dr pssrigois examinata 5c purgata , ut jam fini co- rions peecaasnMs paddcenm asemafean , Jhflo in
r/w·♦». lumba Chrifti urnes fponfnejus. id eft, ec- greaufi csnrifc Rqfifcire/, per mq^friaw Jÿjelcfia , penna deargentata, 6c pofteriora dori Λ»· Caritofaas dmnaM Csmmstva/Îw.
fi cjus ta pa Dore suri i fed de amo mundo ver* z

HENRICI

KALTEISEN ORDIN1S PRÆDICATORUM

Profeflôri» Siens Théologie ta celeberrima Colonieafi academia,
& heretics pravitatis laquifitoris.

O K A T I Ο.

B Aificer terram, nifi flaverit etiam ventus j fic
non eft poffibile, quod fola doArina corrigat
Çua >a cewcifio Bnfileenfi MCCCCXXXlll. ptr hominem , nifi cooperatus fuerit Spiritus ianétv trt rvfntatnt tvcinm nrtiatht» JMen»- Aus in corde ipfius, ut ait beatus Chryfodoram tir tilent fmétcatmne veOi Dei , qncm mus, bomilia ix.
jmrftttt per Mdtaui ÜUancus pnàyter Or·
Idcirco, ut per me dfceada ta cunAis nobis Ot< ara,
pJianortun.
fruAam aderant ia patienti*, tria note. Pri-Ü^ <*aw
team ut locus coagrau* adaptatif, ta cotas
Atre* fit domini reverendiflimt , doAores fitwfi, O qptauo. Secundum , ut modus debitus
prudentiffimi , inclyti Bohemia regni ora­ obfervetur, audiewee t«4usrràMise . Tertium,
tores egregii, csecerilque confratres mei prn-ut fruAus débités reportetur, frvfhun nfenmt
cUrifitmi.- In medio tam magnatorum, tam­ in pnrientin. Primum docet intettoAum. Secun­
que auditorii diviniÆmi locuturas , renuit ctm- dum demulcet rifeAum. Tertium fioAit edëfolari anima mea , nifi conMattones Dei fasti- C Aum : ut fic his fimul concurrentibus » opus
*/*<·" »a
fichftbnt eam cum Pfelmifta.. Quamobrem fpem
- ■ -finaliter in ejus pofoi exhuberantia , qu» der mimfiai efluenttr , Jacobi t. qui aflecurat, pro­ membris pro fequentibm djebut, ut fvuAam
mittens .· epen e/ ttuun , O" «go intflAb ilind, verbi Des ta patientia adéramm, necefie efie
dans verba evangelizantibus virtute multa, in nobis'locum congruum ut adaptemus , qui
pfalmo. beacMSma interveniente Dei genitri­ aft bt estas fiono <** sperato ; fisuo par taduftriam no*. >»·
ce virgine Maria. per quam veluti per cana­ naturalem, & «primo per gratiam juftificaamm
lem , 6c aqunduAum gratiarum, quidquid di­ ait Nicolaus dc Lyra itademt fiono, per fi­
vina larguas influit, quidquid humano generi dem illumtansues , ri* sptiaw, per gratiam
dare virtutis & gratis difpofuit, largiflimo operantem. Optimum' enim eft gracia ftabilire
fanAi Spiritus imbre infundit, fecundum mel­ cor. Unde Gorra foper eodem, in cutas fisae
lifluum Bernardum in fermons : beatis oaarti- per difoipbou fit virtutis exercitium,. (P aptiaZZToN·· b”* OCCurrent’bus Dei faoAis, qui caritatis vin-Din· , per tamnus contemplattouia St ronfcls
ΓμΠη ab culo conftriAi nobis mtferis invocantibus, non tiorta folattam. Secundem Alhettum, ta canri· .
minus quam Jeremias Dei propheta mukum dr fions , id eft, mundo * peccato, Metti ni
orans pro populo 6c univeru civitate dicitur v. O’ eft»», fcilicet, divtan voluntati in om­
ir. Machabnoram ultimo x quorum fudubus nibus conformato, fecundum bearam AuguM»
meritis juxta materiam articuli tertii ta ordi­ nem foper illo Pfidmi y. Qta fofaut J»dt m.... .
ne propoficorum , qui efl de predications ver­ An cwdr. In nttrit fieno, per düeûtouûm «Dei «« n uX
bi Dei. parumper locuturus aflumo verba the­ ut fcipfom, O nftint», per dileAtane* Del
·»
matis Dominion jam currentis, Luco A confcripta i 0u ta cerde fieno O seorso eudhnsts
restarar oerfimn, fmthun nfmutt in gnnentin.
Hae et tuer ex cuuû, quidam hafiuas quid
Pro cujus mtrodoAiene noto asm beato Tbo- ofièrre pofict Dec gratiffimum, odoAns et per
ma 11. 11. quod, cutxvi i. arucuto t. Ad hoc
qnod verbi Dei orator edkacitor loquatur,Item folie, 6c primam pactam nste·* per qu·
tfja requirantur: ut fcilicet doceat, deteAet, tatdiigi docuit, C per curvitatem, O per
Sc floAati doceat intelleAum inftrocndo, do- rotunditatem, R per ruoe grim*M pgrmm
leAec aftoAum demulcendo, fleAat eflfeAum ‘
‘
procreando. Et quamquam ttao prima ta fiscuL
tare doceatis ut plurimum reperimnar, tentam fic cachobcrm cor etymokgbMar, C. cafiM,
samen foltas Dei edis digoofcitur. Nifi enim O, omnium , R reram. Quare boo volata fibi
interius Spiritus fitnAus doceat, tacaftum este- Dominas prnparare, damait Quiret *■’*
a*·», s·*. rius vox doAoris laborat, fecundum boacam
**Grvgortam in bomiliade fefto Pentecôte*.&
cut enim impoflUuic eft, qnod Ibla pluvia fits- Üeém,, Jcrem. cap-xxx. Ali<cr antas formatai

n,« c*-«·»·

P

•η

DE PUNI ΠΟΝΕ PECCATORUM PUBLICORUM.

074
• MWO
CHS 1ST*
, M*»·

per «m commii

«ammUS tea figeret. ail Arifiamla xvt. de animaH*·»··*’♦■ tea, pifUr vero aihU carat deTcosde. fic
seta MMtado eft circa membra extariora corn­ di necs&riam addocere, quorum primum efl
Tanta perfeAionte funt verba Dei, quod eis
nil beet addere. nec fabtrabere . Secundum
ihhnarem appatimusi non verbi· exterioribus, - quod caufii ruin· populi maxime est caufa
fed cordi· optimi pmmiralttra·» id eft, noar maloram fecerdotum . Boc declarabo lucidius
propter multa mate de facerdotibus Domini.
In fecundo notabili - enarrata, ubi additur .
quod nemo amplius nocent, nec ecclefiam
ait Pftterifta, qaaatem <w dbrum male Ante­ fetadit, ficut fecerdotes mali, hoc intendo
fer it tn^tit, Ecdefiaftki in. Cor duram modificare . In notabili tertio , Quod tenetur
eft quod feip&m non exherm, nec fentit preceptive, ubi inter multa redarguenda funt
quod cor durum fit, quod nec compun&onc _ hac inferta
__
__ ___
_____
Primum , quod
non obfervanKiaditur, nec pietate moffitur, nec movetur B tia confilii Dei non oblignt non obfervantem
precibus, mini· non cedit, Il faite duratur, ad peccaram veniale, ficut preccpci ad mor­
ingratam ad bénéficia » ad confilia infidum. tale. Secundum, quod efl preceptum Domi­
Nemo duri cordis ftteaem unquam adeptu· ni cuilibet diacono fic presbytero libere prae­
eft, nifi forte quem miferaas Dow abftuht ab dicare verbum Dei, ita quod fub preccpto
eo eor iàpideum, fit dederit cor carneum , obligante non pradicantem ad peccaram mor­
texta prophetam. Bernardus dc confiderarione tale , cadit aAu· predicandi ia ipfis. Tn quar»£·£·.
*· Q»*!»· namqu· repreboram In po- to propofnU fuper verbo» Libere qnod dia­
teftamm dennocmm occulto fic Juftiffimo Dei coni  presbyteri liberantur ac! praedican­
S··» Jodido
Judicio rediguntur, Ifida attelante, ipfe n»Jù
aufi dum , dum fufcipiunt diaconatus, & pres­
eir Jbrarm
memu Dri dtej/ft rir «em ia byteratus ordinem legitime; & quod extunc
•eeqftowa, tfau in «MrmMS pcfiMtmt rem . nullum impedimentum illegitimam obfistere
Quidam eleAorum dimittuntur a Deo ex di­ debet fecundum legem Domini nostri Jefu
vina Juftitia incidere Ia errorem peccati; fed Christi·- ibi edam 'reprehendit, quod Misan­
tamen miferatione ejus reduAi, deaup con­ tes plurimi, fed predicant· font paudffimi fit
vertuntur ; dc talibus enim Dominus per 1pro-Caltarium multiplicationem.
pbetam loquitur: £t 6*β tam, 9 re*m
Coafeqnenser prediAa probando venerabi­
eum, &■
cottfiafaieeei ίρβ, Senile· 16- lia Uldaricus proponent probant arbcnlum
dorm de fimmo boao, libro xx. capite xv. auAoritatibus ftc rationibus fibi gratis. Kt in­
Tali· fie a Domino réduites. poteft apte cum fen primo istam condpfionem non obstan­
propheta dicere fnwnir fervtu mu mt fim» te inhibitione , ant pretenia excommunicatio­
et ent te, n. Begun, vit. Sic Nabuctmodo* ne lata jam aut minata, fecerdos Domini
nofor per tempon moka ûu exigente culpa debet fideliter fit libere verbum Domini an­
a Deo deretetes, tandem réduites eft , fit nuntiare , quia debet Deo magis quam horeflirata figura priftina, id eft inteUigentia
hu­ minibus obedite. Additgjsninrfo , quod fo„
mana, Daniells iv. Hoc David petivit » cum. cerdo· dimittens fidelem pradicationem pro­
ate : Car aaadbun erre in me Aw, fdens quod pter hominum inibitionem , firn prateu&m
Aran atasd· esrdr Msait· *ρβ Drimi tedsfemr, excommunkatioaem, est apud Deum excom- re», t».
Matriuri v. qua vino tota merces eft, qua vb manicatus, quia tales non fervant mandatum
fio fummum bonum finale fit aternum gso- Doit fic ergo malcdiQi fic excommunicari.
dium eft, quam nobis concadat benediAusDEt font hqc prima Veritatis, qua Deus est,
Jefus qui imperat fie regnat. Amen .
cum adjutorio constanter reprobanda . TerQuemadmnitem Dem fic natura nihil agunt tio, quod (acerdotes Dei verbi pradieatiopredieatiofiruara » fed ficut ia neceftariis non defictam, nem fidelera
fidelem non debent omittere propter
fcandalom
perverforam
.
Quarto
,
miod non
nec abondant in fnperfluis, ita imitator uriofi
que psout ipfe ex alto ooncefierit, nec in fu- fbhun fecerdotes minores , fed fic prelaperihds abundare , nec in hoceflhrito deficere ti majores tenentur verbum Dei fideliter an­
propene : fed Juxta materias per dominum pro- nuntiare .
Hac est dicendorum materia, prout pro­
pofitio cogit vestra. Antequam harum difiât a veritate devia arguendo. emendabo Jux­ cultaram declarationem aggrediar, prafappota Apoftolicam doArinam, ut fit veritati· do- fita reoognirioue ignorantia mea, fic imbccil··
flor exhortari potem in doArina, fic eos qui licatis notoria, quam recognofeo corde, fit concontradicunt » arguere. Obtulit Domiam vene­ fiteor ore: nihilo minus ex mihi injunâo ,
rabilia Udalricm proponent ia fna propofitio- collum obedieutia (Uanltten· jugo, vires hinc
•e certa enthymemata, cixccacma latendo
...da- Krefhmo,
- * Del agimus , qnoquoniam caufem
man- team febriam animarum quatimus, ia quibus
clantioni iafiftere arguendo fic.XnriKus
I
dat hoc, etgo hoc eft fetieadum.· Chriftus pro- nota* fuflkientte ex Deo c*t, qui promite;
JPiun futtitu tuue npi d* prq/Mu » "*fi* «>arifemTtifo"fora fmrfhfMMti.’ Deo eaten
later make mihi necefiaria protestor. Frfano,
concilii Bafileenfi·
qnid-

«75

fincarefle plene

QRATIO HBNJtlQ KALTBIŒN

fabmteso, credens flteonfi·», Aesaq: Quod Dana non vol

bvri defideransi fecundum qnod non e* manda
meo ad piarem eurtam oreadicula verba pro­
ferre aut falvoeoadn&ui venerabilium antnre·
incliti regni Bohemia quovis modo prejudsesre . Quodfi ex lapfa lingua* contigerit* es
none veniam poflulo, qua indiget lingua Au
maxilla in cadré freno rationis fini imperio vo­

dicavit ubique, iàtrifige» Deam non id»
prohibuifle, quia veil· opus finm predk
tan, Ad « dam fisrmam hemini hradem
humana· declinandi. Capitulo finali dicit*

luntatis non conftrirta. Quibus psoceflatiottibus,
diftingue» de vnluntdM figni fit beneplaciti c
ta qualibet Aqueattam materiem· quafi in®9*
Fit mette, quod Deus beneplacito vult fieri ;
vatis ac iteratis, prefappofitis, PredicMorum
8c omne qnod voit non fieri, nequaquam fit,
non ifta eft de figni·, quia fic pcacqpit De»
ordini· ego minimus predicatûme· verbi Dei
defenfiirua juxta articuli tertii exigentiam , B multis, qun non faciunt, fit prohibit qua
quam adduxit venerabilis Uldaric» dominus
non cavent, fle coafiilit que non implent.
Une iDe.. Ubi dicit Giortua Thoma»Quam* '
proponens inclyti regni Boemiu orator, fe­
via non vellet Deua voluntate confisquante*
cundum formam per ipfum Arvetam procede­
re intendo. Et ideo fi formalitatem aliquan­
quod Abraham filium occidam, voluit ta­
do egreffus fuero, non mihi indigoemini,
men voluntate antecedente, quod voluntas
quia formam traditam inveftigabo.
Abrahn in hoc ferretur, fccuodnm quod
Articulus proponentis ifie eft. Verbum Dqi
jam erat ordinatum . Et tamen voluntatem
U·
exemplo Chrifti flt Apoflolorum , · Acerdoper praeceptum expreflit : & fic firtfo non
tibu· Domini libere, flrfine impedimento, fifuit ifia, oc de illi» * qui contra preceptum
noÎ.lnÎÎÎÎ. Meister & veraciter debet predicati flt annunDomini opua paadicant, licet Chriftw no­
*
tiari · Juxta cujus dedurtumem dominus Ulluerit hoc, quod praecepit voluntate conbl«r * *r.Ki- daricus proponens venerabilis talem habuit ■ fequente, voluit taanen voluntate anteceordine· 4 Primo notabilia circa aliquorum
cedente homine* in hoc tendere, ut glo­
riam mundana· de temporaUbus bonis non
··«··'" e(f teitiiinormn expolitionem* promittendo. Sa­
te . ' r”* eundo, articuli decifionem anhertendo. Secun- C quaererent, fed Dei; flt hoc preceptum exdum ergo ordinem veftri procefius erit forma
preffit. Hoc ille.
ntei progreffin ·. hoc · promiflb, quod nedum
Unde communiter tenent dortores, circa
propofitionibu· pofiti·, fed dt eam probetio- diftinrtloaem qusdragefimamquartatn primi feobut declarand:· infiftsm; nedum verbis, fed rentiaram *, quod quando preceptum datur in
flt intentioni, prout ex verbis colligare potni documentum, non in preceptum, non obli­
innitendo. Bt primo in procem io fa» colla­
gat; ficut fi prelatua preciperet aliquid gran­
tionis inter entera ifla fuerant verba ejufdem. de fito monacho, 8t tamen corde tenus nollet
Iflud eft argumentum infallibile ; Hoc mandat illud fieri, fed ttarim, cum frater hoc facere
Chriftus Jera·, ergo hoc eft faciendum. Hoc inciperet * eum revocaret ; itt quod preceptum
w prohibet Chriflus, ergo hoc non efl facien- illud efl direrte fignum voluntati· prucipien·» dum. De puro autem homine infallibiliter ti», ia quod velit obligare Abditum ad «x. v non fie fequitur de forma, non enim fe- fcqucndum voluntatem precipfontia, fed non
w quitur univerfaliter ; Hoc mandat Romanos e« direrte fignum, quod veBt rem precejna·
,. alia enim fiunt ad fumandum expo* Pontifex, hoc dieit Eugenius Papa, ergo ve- impleri
,
v rum, aut faciendum. hoc prohibet Papa ergo Drientiam de obedtancia fabditi, vel ad oflen»> non faciendum. Sed addito ifto medio be- dendum pfaribtM obedtantiam uni» exemplo.
·» ne fequitur. Hoc dicit Romanus Pontifex* ideirco
I’
recittt ibid·· quatobr foie·?· opt
* flt in feriptura canonica fe fundat veraciter iriones dominus patriarcha de Palude eirca
·» ergo hoc eft verum, aut facienda·. Et ifta» concfafione· , Deus quandoque predquamquam hoc in fuperficie videntor tore di- ' pit fieri qwod tamen non vult fieri .
_
Aum; tamen quia prime confenquenti· poiSecundo addit wncrebifi» propone» Vidafent multis materiam iminiftfare errori· , flt ricu» enthymema · Non Aquûnr, Pape man­
inobedientia flt rebellionis
ui» ,, ideo
ideo circa
circa em
e» pnpn- dat hoc, ergo hoc efl faciendum, nifi addito
rum infiflere, non abfonum judicabunt.
Mo medio, flt ia lege divina vends· A
Obtulit Dominus proponens argumentatio­
nem talem i Chriftus Jefus mandat hec , ergo Ac in
hoc eft faciendumChriftus Jefus prohibet hoc
ergo hoc omitrenduq»
iuq».. Circa
Circa quam fetandum, Domini non precipiat* naqne conara iacrorum
quod non omne imandatum Chrifli, quod ha- generatam coacihoram flatam ctgp hoc efl
iti. -------habet----------------------------efficaciam manda- E firdendum .
bet notam mandati.
Tri*U» M» V dati. Dicit enim venerabilis Gorra, Lore
Pro cujos dedurtione duxi aliqua notare.*
7. quod efl triplex preceptum Domini, unem Primam efl* quod Papa non cà nomen ordi­
proprie dirtum, obliga» ad Acierum, ut ni·, Ad tantum juriidi&oai·, Ikeflkii. I>tet
illud, /foneni pmrem.tf' NMtrvm, Exodi xx. quia Papa poteft
Aliud minus proprie dirtum * tenta» ad prar M amphre Papa
bandum ut illud Telle/fituu mmm , Cenefii
jj. Tertium improprie dirtum, feilieet, dm·

» nu» precept ei quem curavit, no cuiquam Christi veram, nifi tonfecretnr in presbyte*
·» dicem. Bac ill·. Cui alludir Magifter pri- ram, qoamvii poflet gubermre Corp» Chrisd
w no fenteatiarum , lib. ». diftinAiooe xLV.di- •isticua, etiamfi nog habqat Acatdotipadren»

Μ»»·

978
977
DE LIBERA PRÆDICAT1ONE VERBI DEI.
- — deduck venerabilis m^lfter Angiffitaus de A • qta tefism e«ficavit 8t nullialii, quod fisum — » eft plene, fed ipfifali dedit; cui orante fo- ***»,
w re divino caput tadtaant, de primate» mon"
v di tamquam ipfi Jefu Chrifto obediont. Hbe
etfi ta moritan fit malm, poeeft dt debet di- ille. Pariformiter fanAus Chryfcftosaus cum
' ei fsnAu» aut fanAiffiotm , non quidem ex omnibus doAoribus fuper ilio , Ptfi» wtt mul mk i.
vitat merite , ficut Chriftus didtnr fanAus fan- meer, feribentibus, dc beatus Bernardus ta
Aorum fed cx fanAlficaadi alios officio ; fic
Sed dices. Papa matas eft, dc prnlati pefenim Numerorum xvtti. dixit Dominus ad
fimi font. Refpondet Dominus: SeperM^
dnm Mtffi fedmnu Scriba φ Phanfat : omam

translationem antiquam u&. interpretum, di­ fiu volis dteertar, facut : faanduat opera so­
citur fumetis peccata fanSanuu. Ubi clare pa­ nus Hohtt fixere. Matth. xxtti. Et ejus vi­
tet , quod etiam homines peccatores dicuntur carius immediatus inquit : ObeAte prtpofitis «·.
fed & dffeolu, 1. Pefanât ex officio, quia Moyfc» cum fiunilia fi- /rir, mm MMWM fotas, ...
gnati funt portart laiquitateas fanAuarti , dcBtri tt. Cujus rationem affignat beatus Hierofumere peccata faoôorum. Si fanAuarium , nymus lib. 1. contra Jovtaianutn. dicens: “Equomodo habet iniquitatem? dt fi fandi funt, ptfcopm, dc presbyter, dc diaconus non funt
quomodo habeat peccata? Venerabilis Tho­ meritorum nomina , fed officiorum ; nec didmas de Malden, libro it. capite xxxvi. Sic » tur , Si quis cpifcopatum defiderat, bonum
“** ’*
de concilia generalia dicuntur fanda dc fan- tt gradum dcfiderat ; fed , Aeam opat defideAifSma » non a fandiute perfooarum inibi ex- * tat·, quod ta majori ordine conftitutus poffidentium, fed ex plenirodine officii fimAifi- w fit, fi velit, occXfionem exercendarum ha­
candi, dc infallibili afliftentia Spiritus fanAi .* ts here virtutum . liste ille . Unde beatus Berfic dc ecdefia catholica dicitur fanda , non nardus fuper Canticis fermone lxvii. Super
propter fanAicatcm omnium cxfiftentium in Cathedram Moyfi fédérant Scriba dc IHuri'
ea, cum fint multi peccatores, fed propter w fai : dc qui non obedierant eis tamquam eftnAiffima ejus officia , propter fiîcramentorum t* pifcqpis , inobcdientic rei fuerunt, etiam in
fanAkatem cxfiftentium in ea .· non enim ta­ * ipfum Dominum prccipientem, dc dicenlia dicuntur fanAa ex opero operante, fed ex w tem , Qaa diauu faate. Patet, quamvis Ρίμopere operate. Ideo feoAus Cyrillus in epi-C·» ritei, quamvis peccatores maximi, propterr
ftob fynodica direAa Neflorio, qua incipit : * cathedram tamen Moyfi, ad eos quoque ni» Rcligiofo dc Deo amabili ; nominat Papam w hilo minus pertinere , quod idem dicit : Qai
w CteAiffimum dc veoenndiffimum : fimiiiter » txu audit, me entat , tfi φή vos fpermt, me
1f
facrum geherale conditam . Similiter fendus ,» fpemit. II«c ille. Patet ergo, quid fit de
eia·.
Hieronymus Papam vocat fanAiffimum, glo­ » illa argumentatione fenciendum ; Papa man­
riam fanAitatis fua magnificans in libro, qui dat hoc, ergo hoc eft faciendtan , etiamfi fe
intituiatur de geftis Romanorum Pontificum , non fundet exprdfs in divina lege. Et tantum
ta principio fcriben» ad Dtunafum Papam .
de prooemio domini proponentis.
Tentam , quod Papa ratione officii tape
Port hoc expedito prooemio , dominus proapdffime nominatur beatus fisu beatiffimos, non ponens in articulo, incipit proponere notabs- ■·»·
quafi extra ftatum via atcmalitcr confttaitus lia. Et fuit primum notabile circa illud com­
beatos, fed propter admirandam fuc potefta- plexum , Verbum Dei : ubi in fermons vel
tia excdlcatiam , qua prope Chriftum attin­ fententia tnftinxit, verbum Dei dupliciter per
git : quidquid enim poteftatis. quidquid gro~ eum
_ tatelligi : uno( modo accipiendo
,___ pro Chritia fecramentalis. Quidquid difpcnfetionis ca-Dfto Jefu Deo vero dc homine. Secundo moleflis a Chrifto capite ecclefia commiflum eft, do
' pro omni verbo veritatis, quod locutus
ipfe ecclefia difperfa , de Papa ta fide non er­ eft Dominus per fuos Angelos, prophetas ve­
rante*, totum eft ejus difpmdàtioni commif- ros, & Filium fuum de per fanAos fuos Afiim . Hinc beatus Hilarius etiam Imperato­ poftolos, dc in (criptis reliquit ad futura tem­
rum Conftanttam propter auAoritatem impe­ pora . Et ifto fecundo modo dicebat fe uforialem beatiffimum nuncupavit ta epiftola fua ram in ρτοροφο illo complexo , Verbum Dei.
t*,· <*·«' ad mandem de fide , Et beatus Ambrofius qui- Et quamquam iftud 4»on fit reprehenfibile
bufiiam fcribens epifcopis dt facerdotibus ma- quoad ea qu* diAa funt , eft tamen repre**** *■
)is
certi hus re
lia ,. ew»
quos «1*
de rtmania
fimonia Àr
dc anulria
multis «·■»
exceflibus
re-­ \ henfibile propter ea, que omiffa funt. Unde
darguit, btetiffimo» dc fenAiffimos pattes no­ dico, (fuit etiam neceffe addi tertium mo­
minat in libro fuo paftorali, quem de obfer- dum » quod fcilicet Dei verbum est verbum
vantiis ipforum tatindat.
infpiratum .· hoc enim oportet uti verbi t Dei
Quarto ergo dico , quod fi Papa aliquid paedicatorem , fi non vult inducere populum
mantbt faciendum , quod non eft contra le­ in errorem : ) unde dico , quod triplex est
gem Dei exprefie , aut contra ftatuta aliqua E Dei, verbum , non folum incarnatum, dc ex­
tenAornm petram, etiam fi fe Jiteraliter ta le­ aratum , fed etiam infpiratum : dc hoc eat ge­
ge Dei veraciter non fundat, d obediendum minum , unum privatum, aliud publicum. Pri­
mo, inquam, eft verbum Dei merito dicendum
» xnuiaot, in libro Thefaurorum*. Ut mem- dc nuncupandum, fcilicet infpiratum privarim
» bra maneamus ta capite noftro , ApoftoKco id est, perfonis privatis > de quibus ait vertex
«· throno Romanorum Pontificum , a quo me* Apoetolfcus: Spiritu fattSo iafpinti locati /tatt
w dtam eft quaerere, quid credere, « quid ÂMsôtei Ai. Et Pfitlmifta : Jtubont qidd loqua K
w tenete debeunu» : ipum venerantes, ipfum «r ia me Asm. Hinc Apostolus dc ejus uti-*/·*··*
·» rogante» pen omnibus, quoniam ipfiu» fo- Ecueap expraffit: AaustadbihMe dninittu iafipt·» lius eft reprehendere, corrigere, ftatuere , tat» aiHù tfi ad docendam, ad argtieiuhniiad
» difponere, hgare, & folvero, loco illta» , corripiendum. «d eradieadirai, ar perfeUtu fit
ClanciZ. Ancrai. Tom. XXIX.
Qqq
Aoum

919

ORATIO HBNR.ICI

KALSTEISBN

9«o

me opus bonum inftruBus, i r. Apone·» venerabilis, verbum Dei efle tante-per» Adiea}» , quod nihil poffit ei addi aut fuhr
Non iunx ergo Andorum dodornm (cripta, trahi: quia licet ea explanare, Çt dubia emer- »*>
^'U.
'
quorum
pradentiffima
icicntia
explanat
fcripgerula determinare : & talibus promittitur mer­
M Scrips*·
- tune feqrcta , ab aliquo vilipendcnda , fed ces paagna, dicente Sapientia: Qui elucidant
quafi a Deo veneranda : quia eft regula, quod me vitam etemam habebunt, Ecdcfiaftici xxjv.
eodem fpiritu feriptura Aera exponitur, quo non ergo licet fubcrahcte id quod eft neceffuit infpirata, Quod eleganter Apoftolus often^ fitatis feriptur* , fed licet addere quod eft pro
dit, dicens quod Chriftus ad confummationem ejus eluckiatione. Quod fam pulcre oftendit
fanàorum dedit quofdam Apoftolos, qwfdam pro­
Dominas in expofitione parabol* evangejii
phetas, & ne ibi crederetur efle flatus, quafi prefentis Dominice , ubi fic ait beatus Greμ
aliorum feriptur* non eflent a Deo, fubdlx : gorins .· * Eft quod (blicite in hac .ipfa expo***
quofdam veto doUores : cujufmodi funt feriptufitione Dominica penAre debetis , quia fi
Γ* Andorum Gregorii, Auguftini, Hierony­
nos vobis femen verbum, agrum mundum,
mi, Ambrofii, poft hos beatorum Bernardi ,
volucres demonia, fpinas divitias fignificafandi Thom* & aliorum multorum , etiamB» re diceremus, ad credendum nobis fo.fitan
non canonizatorum, quibus procul dubio Spi- *» mens veftra dubitaret. Unde & idem Do­
pius fandus aperuit fenfiitn , ut intclligcrent u minus per fcnirtipfum dignatus eft expone­
feripturas', quatenus myfticos fenfus , quibus t» re quod dicebat, ut feiatjs rerum fignificafacta feriptura eft gravida aperirent, & ad » tiones qusrere in his etiam qu* per femecommunem hominum capacitatem redigerent.
tipfum noluit explanare. Exponendo ergo
Alioquin quomodo Deus pnecepifTet Deuteron,
quod dixit, figurare fe loqui innotuit, qua­
xvii. in his qu* funt ambigua & difficilia ,
tenus certos vos redderet, cum vobis no­
refugièndum efle ad Acerdotes Levitici gene­
ftra fragilitas yerborum ejus figuras aperi­
tis, & ad judicem qui fuerit illo tempore ?
ret . Hec ille . Aufloritates in contrarium
£t faciet quacumque dixerint tibi, qui profunt adduflc inteliiguntur , Qui addiderint ·, id fci­
loco , quem elegerit Dominus , & docuerint te licet quod .textum falfificaret , aut perfidiam
-juxta legem ejus , fequerifque fententiam illorum . faperet, prout nuper fatis declaratum eft.
Non declinabis ad dexteram neque adfiniftrum.
Quantum ad aliud verbum infpiratum , ver- tnt^r»t»·
Ubi continuo fubjungitur . Qui autem fuper- bum Dei aptiffime nominatum, & per omnia ££··
■ Dei
■
·
- ■
hient, nolens obedire facerdous impeno, qui eo C verbi
predicatoribus
neceflarium
, quodi
tempore miniftrat Domino Deo tuo, ei decreto ju- eft
- infpiratum
—
publicum, eft cujuslibet gene­
dicis monetur homo ille , & auferes malum de ralis concilii legitime congregati ftatutum &
domo Ifrael; cunOufque populus audiens timebit decretum , cujus auilorttatem Dominus fibi adut nullus deinceps intumefeat ffperbta. Ideoque fcripfit , dicens collegio Apoftolorum : Qui
diftindione xv. in cap. Sanda Romana Eccle­ vos audit , me audit ; & qui vos fpemif , me
fia; multa fandorum dodorum enumerantur fpemit, Luc. x. quibus fuam promifit afliftenopufcula, jtm per ecdefiam acceptata, & fibi tiam , dicens
Ubi congregati fuerint duo vel
>sfoli ad judicandum refervata . Et fubditur , tres in nomine meo, in medio eorum fum. Quod
propter dodores ibi non expreflbs, quod et­
de congregatione generalium conciliorum jniam aliorum dodorum, & patrum orthodoxo­ telligeqdum exponit beatus Ccleftinus in crum, qui in nullo a fando confortio Roma­
piftola ad fynodum tranfmifla, ut refert Ifi- n» ? '**·
ns ecclefi* deviantnt, nec ab ejus fide & pre- dorus intlib. conciliorum . Hoc expreffius idem *****'
dicatione femoti funt, feripta fufeipienda & Salvator nofter innuit concilio Apoftolico pro­
legenda fint. Alii autem moderni non cano­ mittens in perfona ecclefi* : Adhuc multa hanizari ad legendum conceduntur, & ad impii-Dico vobis dicere, fed non poteftis portare modo.
gnandum etiam a lingularibus perfonis , fi in Paracletus
“
autem Spiritus fanHus quem mittet
eis aliquid veritati diflbnum repetitur: fecun­ Pater tn nomine meo, ille vos docebit omnia ,
dam quem modum beatus Auguftinus dida fua quacumque dixero vobis, Joannis capite xvi.
ad aliorum exponebat difeutientiam , dicens in & ne hac credantur diila perfonis Apoftolo­
epiftola ad Fortunatianum: »» Neque enim quo- rum tantum, ait capite xv. £go rogabo Patrem,
» rumlibet difputationes, quamvis catholico- d* alium Paracletum dabit vobis , Spiritum ve­
» rum & laudatorum hominum , vclut ferip- ritatis , ut maneat vobifeum in atemum . Ergo
»» turas canonicas habere debemus - ut nobis ineft ille Spiritus Anélus omnibus congrega­
>' non liceat , falva honorificentia , qu* illis tionibus generalium conciliorum , & omnia ibi
» hominibus debetur, aliquid in eorum feri- coocluA funt verba Spiritus Anili; ideoque
„ ptis improbare , atque refpuere , Si forte determinationem Acri concilii non fibi Apo„ invenerimus quod aliter fenferint quam ve- dloli , fed Spiritui fanflo attribuerunt . Pla­
,> ritas habet, divino adjutorio , vel ab altis cuit , inquiunt, Spiritui fanBo , d* «Λ/, A€lo„ intelleda. vel nobis ■-nam talis, inquit, ego rum
__ ...
___________
xv. ____
Unde ____
valde
cavendum _
eft, ne ab
„ fum in feripturis aliorum, quales volo efle E informatione & fententia hujus concilii gene„ intelledores meorum. H«c ille.
.
—
- iq Spiritu
- ·
- - legitime con­
rain
Bafileenfis
Anflo
Eft ergo verbum Dei verbum infpiraium, gregati , quifquam ie alienum reddat ; nc con­
ad prcdicandum neceflarium Anftis dodoribus, tra Dei fententiam videatur recalcitrare, ver­
in edificationem corporis Chrifti myftici, qui­
ba Spiritus fanHi abnegare, & a catholice
bus ait Dominus : Non enim vos eftis qui lo­ ecclefi* fânâa fe unione fepararà.
quimini , fed Spiritus Patris veftri , qtti
H»c modica confcripfi, refidua fiervans re»
tur in vobis . Ut quilibet talis dicere
Spiritus Domini iqcutus qf per mc , & firmo —------ - ————
’·■' · r
ejus per linguam \neam . u. Reg. xxtit. & quod difiinilionem circa id complexum, Ver­
hoc de privato . Ex quibus elicio , quod et­ bum Dei, minus complete pofuit proponens ,
iam illud non vere diQum eft, ubi dicit pro- cum in «dificatione corporis myftici opor­
teat
c*.ER> •d..T‘»?h- ■■■·

ftlt
■I,

DB LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DET.

■■■■■ Suet ad mimas edam verbo - infpinto
MH·

9U

uti . A * Moribus & videntibus, a fcaleribus non cef-

Ideo non folum quatuor concilia prima , fed’ » ftre. Quinto patet per David , qui quamA ornata alta a fooâtataftituca cuftodienda vis fciret Saul malum , tamen* quia unôus
ft*. rreipisads mandantur A decernuntor di- erat in regem & eonfecratus . ftc coram ροftioôtene av. Santita Romana ecclefia . Da­ puk» nondum dépoliras , eundem numqnam
mam ad focundum notabile procedendo fu­ graviter inhonoravit -, fed in fpelunca, in pa­
per illo complexo . A focerdotibus Domi­ pilione, ftc ubique pepercit. Unde glofla r.
ni, diftimrit dominus proponens, de freerdo- Regum vigctimoquarto , ftc est venerabilis Be­
tibus bonis A malis, poft multa vitia malo­ ds , & beati Gregorii .· Quid per Saul, nifi
rum ftcardotum enarrata, A quomodo nemo » mali rectores? Quid per David , niti boni
amplius nocet in ecclefia Dd, quam facerdo­ <* fubdili lignantur ? Saul ventrem purgare ,·
tes mali. Et quia tanta mala enarravit de ma- * eft ρτχνοβ pnapotitos conceptam 'in "corde
lis, A pauciora bona de bonis, dicam fub- » malitiam, ufque ad opera mifcri odoris ex­

auwo

fequentir.
»> tendere , ftc cogitata apud fe noxia , faflis
Praelati A presbyteri mali , non folum bo- » exterioribus exfequendo monftrare . Quem
ni , funt magnifice honorandi A reverendi -, B »> tamen David ferire metu>t . quia piae fnl>ne videantur omnino fperneudi , quos gloditorum mentes ab omni fe peftc obtredariofus Deus fibi fpecialiter elegit ex gentibus
tionis abstinentes, prepotitorum vitam nul­
mundi , non ad confortandum eos in ma­
lo gladio linguae percutiunt , etiam cum
lam , fed magis ad revocandum presbyteros
imperfectionem reprehendunt. Qui etfi quan­
malos , A confirmandum bono* , A docen­
do propter infirmitatem ft abftincre vix
dam cnnâos, in qua honorifica majeftate conpoflunt , extrema quzdam, atque exterio­
ftituit Dominus presbyteros ecclefi» . Et prira p nepoti torum mala . fed tamen humiliter
t*'***"·' no cx veteri tsftamento , Genet ix. ubi
loquuntur , ftc quafi oram chlamydis filendicitur , quod Noe inebriatus dormivit,, A
ter incidunt : quia dnm pnclati dignitati ,
iwMl.
deredis verendis jacuit in ubçrnaculo fno :
faltem innoxie ftc latenter derogant , quafi
quod cum vidiffitt Cham „ non eum texit,
legis fuppofiti veftem fecaqt; fed tamen ad
fed duobus fratribus annuntiavit . At voro
femetiplos redennt , feque de tenuiflima
,Bem A Japhet videntes , avertebant fodes
verbi laceratione reprehendunt.
fuas. Quid eft ergo , quod filii pallio veren­
Infuper ex novo teftamento, ftc primo per
da patris fuperjeOo
!<k> dorfis pallio averti ve-'
ve-C Christi foda & iusta . Nam Matthai capite
nieodo operiunt ? nifi
niti quod bonis fubc*
fubditis
*
ollavo fanato a fe leprofo ait : Fedie, oftenfic pmpoworum fuorum mala difplicent , ut de te facerdotibus , quos feivit pro tunc pefab aliis nota occultent ? Opèrimentum averti fimos , & offer, inquit munus t quod prece­
deferunt, quia dijudicantes frOum , A vene­ pts Mopfes m tejUmonium illis : cui glofla :
rantes magifterium , nolunt videre quod te­ Mittit ad facerdotes propter humilitatem, ut
gunt . Et nota , quod patet expergiicens fe­ feccrdotibus deferat honorem.
men Cham maledixit, fed duos patrem regen­
Secundo per illud Lucx decimofeptimo :
tes benedixit.
Itt offendite vos factrdohbus . Super quod
Hanc malediôionem fugere voluit fanciiffi- „ beatus Augustinus libro de baptifmo: Non- «y«« »··*·
mus Imperator Qmftantinus , de quo in ec- „ ne Sodomita éthnici erant gentiles ? pcjoclefiaftica hiftoria libro quano capite deci­ „ res ergo Judei, quibus Dominus dicit : To- £·
mo dixifle narratur Si propriis oculis vidif „ letabilius erit Sodomis iit die judicii , quam
t«UC kl».
v vobis. Et qu<bus Propheta dixit .· Jujhficun’
TW4. lik m
1 fem facerdorem Dei , aut aliquem eorum
n qui monbflico habitu circumamidi funt ,, „ fits Sodomam, id eft , in comparatione ad
peccantem , chlamydem meam explicarem . D„ vos juftificata eft . Numquid tamen ideo
» A cooperirem eum, ne ab aliquo viderefecramenta divina , qtue apud Judzos erant
» tur. Hoc autem Chriftus adhuc in vita fibi „ tilia quales erant ipfi, que Dominus quo*
parrim recompenfavit » quia poftmodutn in ,. que ipfe fufeepit, A ad ca celebranda lebellis fiAiciffimus fuit, ut dicit beatus Augu- >, profos , quos ipfe mundaverat , mifit : Et
ftimM de chritateSDei libro quinto . Secundo *M fequitur : Eadem facramenta , A in bonis
idtai exprefle Dominus prucepit Exod. xxi. „ hominibus illius^ temporis erant, A in maDits sm detrahes,
principi populi tui non M lis pejoribus quam tint ethnici : quandomaledices. Glofla: Id efi , facerdotibus ftc ec­ „ quidem Sodomitis in malitia praelati font ,
clefi· doAortbus , qui populis principantur .
„ A tamen illa facramenta erant in utriufcum enim omnis detraftio pemicioia fit , in „ que integra A divina . Hkc ille .
illos eft perniciofior . Tertio , Deuterono­
Hoc tertio expreflius habetur in verbo
mii v. Æansra patrem & matrem tuum , ut Chrifti Matth. vigefimotertio :, Super. cathedram
„ longo vivas tempore. Glofla: Hoc eft maxi- Μορβ federunt Scriba . (ÿ* Parifas , omma tfiiaw mum ftc primum mandatum, in altera tabu­ cumque dixerint vobis , facite ; fecundum vero
it la: Honora, fcilieet, pattern corporalem ftc E opemi eorum ttoltte facere. Ubi beatus Chryfo- Ck,Tfoa,
n fpiritnalem , officio pietatis : ftc honora fi- „ sto
stomus dicit . Sicut aurum de terra eligi■· 1
„ militer matrem, id eft , ecclcfiam fendam. „ tur , A terra relinquitur ; fic A auditores "
Qnarto, quia Threnoram tv. feremias deflru- „ doUrinam fufeipiant, A mores relinquant .
âionis caufam aflîgnan* , ait .· Fades focerdo- n Frequenter enim dc homine malo proceau* mm cruioeriin/, nefwc ftmtm uûferti fiuu. „ duiubona. Hoc expreflius Dcyninus docuit,
* Glofla. Imo Deusn in fuis fecçrdotibus con- qui Judam multis honoribus deçoravit. Quam­
«* tempferant, mc Dcsmu in his reveriti font- vis enim fciret, eum efle peccatorèm, turem , A
„ ideo diviti fena a fraie Domini, quia per proditorem, imo vocavit eum diabolum : nihi- ,
* orbem difperfi fiant. Et alia glofla ; Nota lo minus in uncum eum honoravit, quod pote­
quam terribile fit frcerdoces contemnere, nec ftatem dedit fuper omnia demonia, A ut languo­
» frcietn eorum rirubefcere, id eft, iliis mo- res curaret t A ante faciem fuam prrdicaret A
Coual. GmteroL Tom. XXIX.
Qqq >
bapti-

ORATIO HENRICI KALTEISEN
p«4
hapriiarer ·■ Hoe fecundum beatu* Augent- Andtdcur a Deo ■ feoardotum a bonis sao-,

caatrn

num faAu* Mt, ut <fifc*mus non coraaçMbte fimAoram collegia , fi coatiag* aHqucm
•saluai inter eoe reperiri . Nullu* est , nd?
unquam fait (anibus collegium, dicit fimftue
Thomas fuper Joannis fexto, qàam coUqgfa*
Apoaootore* , in quo tamen unus inventu·
est proditor fit latro. Ideo dicit fen&u· Tho­
mas it. ft. questione an. articulo ii. quod
preiati nun honorantur propter excellentiam
propria virtutis, fed propter excellentiam di­
gnitati· , fecundum quam funt Dei ministri v
& in eis etidm honoretur tota communitas cui

riltaa

rsttooe
derar altad diftum, (Mi raina
venit «x malitia clarioraum , nid

ram. Unde iftam * foditionis volens ibmrml
nara malitiam , primo accedo fimlHluillnem ·** ·
hoc modoComparamus cum dofloribus allegorinntibus illum textum Genefeo· t. /■
prhsrip* ont* Dmm cehtai & tervm. Clerum
Sum autem notabile· caufa, quara populo· mundo faperiori
faperiori,, Id eft, casto cum fteUis. fle
multum debet honorare fecerdotes. Prima ,Brafiduum populum
‘ i fenndo inferiori , fcilicet.
-»··· »<» quia eum, qui mundum creavit, foil de culis term cum plantis
· -· comparando, ut apra po«addocere queunt, in altari Miflam celebrando · fumus, ex noc ; quod ficut fecundum philoquia difcipolis, quo· to fecerdotes confecravit (bpho· inferior mundus a calo dt ftellis gu­
Dominus, ait in ooena: Hoc faàtefit nsra* cem- bernatur·, ita tota virtus refidui populi a do­
mrmoratKNieM. Lue. xxt 11. Secunda, quia eis ro dependere habet, flt augeri, atque tat ul­
omnia fecramenta, fle vehit medicinas contra timum felicitatis fiaem dirigi. Cum ergo cas­
omnes anima morbo· principaliter, flt ex offi­ tus laicalis fabordtaatus eft cmtui clericali ,
cio commendavit : quia stabeUsrii evangelic! tamquam fuo magiftratui, ut ab illo do&rinis
(audaci fbli habent curam> prout de Samarita­ illuminetur, virtutibus roboratur, flt frudibus
no tangitor Luca x. Tertia, quia (bli habent repleatur' ideo clerus , de ouo fcriptua eft .*
•uAoritarem ligandi flt felvendi a peccatis, fic Jtegale factvéMitaa , geaat titatna , congre· ,
ab excommunicat ionibus , fecundum illud Mat- rewedu laicalis populi , cadum eft. plenum
fteUls magfti· , Â parvis, fixis flt erratiate .
Stella msferes, prelate· ; minore·, fabdito· :
fearemfur fiiototu
eranr folate xf- m edo .C quorum quidam comparantur ftaUto faris , fi­
Quart*, quia de oratiooibu· eorum, co quod cut hi qui ad certam dicecefim , vel paro­
Aim ministri ecclefi·, certiu· est, quod cfica- chiam font limitati , ad iUuadnandu* fHo· »
quibus ipfi funt prefedi, ut eos ex alto fcientiaillumincnt, nuélumque fetatis fecundent.
celebrando , vel huinfinodi , Pontificis vicem StvHis autem erratic!· , alti predfcatores . per
gerunt, de quo ad Hebrno· v. Ornati nemata mundam dtfcurrcnws . Sic enim , qui doAi
facruM , fsm/i JUla to ptrpentat ateraaates,
Daniclis xn. Sicut igitur interdum eft ,
drae ri- famficia pn peccatu. Quinta, quia in nou femper , quod fecundum habitudinem
animabo· dc corporibus per fepum ordines di- flt difpofitioaem ftellarum caM bona* , flt
•tinûoe, quos quilibet recipit ; Deo amplius malam , alteratur fle di$oaitur hic inferior
coufecrati funt ; flt per confequens distincti· muodu· convenienter , vel 4flfeonvenienter ,
changeras fuper laicos habeat impraflbs , pro­ Ita firpe propter defedus flt indebito· reQ*pter fepeem ordines, propter quod i. Petr. tt. ihxs in invicem ftellarum firmamenti
. , quod
__
dkin*. Tot ante* gemu efeflam, regale [·ατ·ϊ)ώ aHegorice clerus , variis turbetur «défais
non
domus. gea//enfli·, pt^uhu «cym/noms. Sexta, inferior'populus . Verum ·, quod’ ficut
“
quis tamen ecclefia funt flt doâores, de quibus omnia Inferiori· arandi incoaanoda ex inMatthai v. Fw efHt hut euosdi,
fai terre .
Ultima, quia per manus eorum fidum benedi­ ab inferiori : or n ifta inferiora f
cuntur omnia, qua in cultu* Dei habcM coo- infantum non recipiunt ubi dt
fecrsri; ficut ecclefia, altaria, vestes, euchari­ rent, vti fi per vaporas vel n
ab Infla
stia , matrimonium, flt fic de fimilibus. His ait afeendentaa abfcoeduntur ftella , flt per conDominus ■' 0d vo/ aa&t, me aaAt, & fui fequens debitus eorum impeditur influxu·} flt
Xtot fperait, aie fpenùt. Luc. x.
ifta inferiora, vrf ficut terra & aqqa ocUpAnt
Qui ergo fecerdotes non audit, fed fpemit, lunam, fle lama felem : Ira terreni popuB em­
atque, vita fua negleds, difcutit nimis fecer- eata votant» flt avaritia ecHpfent pocaftaee*
docum operat non minus, fi Dominus talcs fircularemi qua eifiiem vtata nnebrofe fefla,
cadere permittit, ut etiam ecclefiattica contem­ ecHpfaf fiepe poceftatem feMtuatan. Unde fenant (aeramenta, & finalités infideles morian­ cura aflero, quod ficut exorMtaati· flt deovtur , ut deducit beatus Gregorius i. questione i, dinatkmea inferiori» mundi, tam in naturali
Multi foculanum .
___ _____________ _ ______ r_____
Inter cetera. etiam istud coroUartam domi-E unda fuM deordinationi curfas ftaUarami'fe
nus Udelricus proponens fubintuHtCauû tui- qui contrarium fentient , mansam cata to­
na populi fit maxime culpa (acerdocum mal», rariam feriunt, ut didt boatus Auguflürae li­
ruth. Circa qua dida istam propono coaclufio- bro v. de dvkata Dei, capite t. ita non eft
nemEt fi interdum ita contingat, non ta­ vera* dicere, quod omnis ruina populi pro­
men est univerfeliter verum, quod ruina po­ veniat ex inerdinatioafeus deri t qitin imo
puli cauti fit maxime fecerdocum malorum fluet, clerum effe ragubriffimum , flt pepo
ex culpa ; quinimmo fiepe ex malitia popu­ lum deordinatum , ficut fait in ecclefia prili ·. proptetea provenit fibi ruina , flt po- mitivs ·, ubi erat clerus fanlHffimus . fit po­
pub demeritis exigentibus, degenerare per- pulus tyrannis plenus. Infuper a primavo ita
fak

DE LIBERA PRÆDICATIOtte VERBI DEI.

986
irr. <B» ■ 1 n

h îïiïïïï:

multipbciMr flagdlam· propear poccma fim
propria t Λ ml» fitptat taffx , fi non
Moyfea fcrvua Domini fltdff· ta coaftnAto-

■■

æî.

M MB ΛφΙΜ M JwWf BMB 9 ~ MtffMBI M
fadgwttew «m . Quid ergo nobis illo· ρπ»>£*77ΐ
efl· defptciaras , quorum raeünina fuper0·*· *»-

„ Mm fiscundum merita fabdicorum peribo·
«. regsnttam tribuuarar ; ut fepe, qui boni
* ridentur, accepte regimine mox mute*»-’
m tor « ficut de Senie feriptura exprimit, qui
„ cor cum dtatitate mutavit ■* Cum , inquit, *- fap '»·
m parasahu efit te ocmàm nù, espar ta trita
«, hu 1/reel foSet es: fuam/ra/· ego amfam
met «nui.
m verieriAsu pecoam «rw. Sed „ m ocafir Damini? Sic ergo pro qualiate fub*
Maxima caufa mina popish aft —Uri· fisi U- „ ditorum difpoosntur corde redonne, qt ûsberi arbitrii ; cum neo» ad peccandum poA w pe pro merito grrote delinquat vita paftofit cogi, nec eft poccatum , nifi ta quantum „ ris. Et fequitur: Denique certum eft. quod
voluntarium , fetam oAuale ; ergo mm fem-B„ ita fibi invicem roAorum rita conneAatnr
cnuû rain· populi faut fecmdutas maE ;
flt plebium , ut fepe ex culpa peltarum
inclinatio lu malum liberi fai arbitrii.
deterior fiat vita plebium. St fepe ex rita
fti , Apofeotarom dc ftnAnram mertyram

S

fione ex malitia fpiritus maligni , non lune
attribuenda ciero innocenti . Sed pleraque deque efferuntur facerdotes boni maH , quia
ruin· dc piagn in populis provesdunc dirina non merentur habere bonos, ficut malum cor·’
pus non mentor habere caput bonum . Cui
confbrmitcr loquitur beatus Ifidorus de fum-

«spiM aselas. Tertio, illa deÜAa non fant
dero Imponenda » que committunt populi r
Ex hoc mandata claret, bonam malamque
St ibfidenter arguuntur per prolato· » nec
poteftatem a Deo ordinari, fed bonam Deo
ab ei· fufeiptant ullum peccatorum exem­ propitio, malam irato: rages mando boni
plum ■’ M infinita peccata committuntur a po­ .. feat , muneris efle Dei s quando vero mapulis » quorum nullum exemplum rident taC „ U, feeleri· efle populi ; nam fecundam me­
feoeedodbus , imo poblice arguuntur ab ets
ete · rica plebium dlfponitur rita reAorum; irain fermonibus, 3c privarim in confeffionibus i
fcenta enim Deo , talem reAorsm populi
ergo fi aliqua periuntur populi , tabs ruina
fufeiptant, qualem pro peccato marneront.
noe eft culpa cleri, Ad hoc eft experientia .
Nonnumquam etiam pro malitia plebis ro­
Dtfctasus enim quod tempore beati Gregorii
ges mutantor i fit qui ante ridebantur bo­
Λ Ambrofii fait clerus tenus St regulars ,
ni , accepto rqgno font iniqui. Et libro
dt multi ex eb funt fanAi canonizari , fic ta­
m. çapite xxxtx. dicit: Pro merito plemen tunc tot fuerunt ruina in populis, quod
beatus Gregorius in homilia 11. Dominica
xemplo David peccantia in comparatione
Adventus , fcribit omnia figna in evangel»
principum » qui ex merito plebis provaricantor. Hnc ill·,
coaferipta de nutris bellorum, peftilentiarum,
& feditionum ante diem judicii ventura, fuis
„ Bean· Hieronymo· » B. quaft. i. Auda* a
»
temporibus faiflc completa ergo tales rain·
Aer fortada aliquid dicimur . tamen quod S», nm «a
non funt clero adferibeode . Quarto fic :
feriptura eft dicimus .· Non femper prin-"·"·**<
__ * populi
—u dc
*. ecdefia
—i_z_ per Del arbitrium
_ !
lii· ruina non funt quocumque modo clero Dr cepa
nendn , qu· nec ex populi -nec
attribuende
nec clen
cleri „ datur, led prout merita depofeunt. Si ma­
culpa fduntw evenire. Sed fic eft, quod mul­
li funt aftus noftri, & operamur malignum
ta flagella Dei eveniunt multis, non propter
in confpeAu Domini, nantur nobis prin­
cujufcumque culpam , fed Dei gloriam oftencipes fecundum cor noftram . Et hoc rita
drndtm , ficut cocus natus fait , de quo
de fcripturis probabo : audi namque quod
Jtamfat· Sit .- Æeyue Aie peccmfe, nepae pawmn tjv, ftJ tu tumftitMtr open Z>ei m
•Ite. Joannis tx. Sic fit fartAus Job creditur
Et hoc riderâr diAum de Saule , qoem
multipliciter flagellatus , non quod ipfe , vd
utique ipfe Domina· elegerat, St ragem fieri
aliqui· altas hoc demaruerit, fed ut patientis
fan virtus toti mundo tanocefceret, fecundum „ voluntatem, fed fecundum populi peccarobeatum Gregorinm, Job. j. Ergo ut prius. Ul­ „ rit meritum fuerat eleAus, negat eum cum
timo , ficucdiUa, qu· fepe proveniant ex caufis „ faa voluntate vel confilio conMtutum. TanacursIitaM, edamfi totus mundus eflêt opei* „ te ergo aliquid intcUjgimus etiam in accie­
mus, neu fiant facetdotibus perçaxime impmE» fiis fori, quod pro nffritis popedi » aut in
unda.
teras,
aeris
—J* Ita eft
** de AariHtam
J"*------- de---** toverbo, aut in opere potens a Deo tribui­
tempeftaee, nqflitanriiwum immenfitate: qua»
tur reAot ecclcfie aut fi malum faciat po­
ftc bmilta, tape ex caufis naturalibus proveMum rutam pnpuloeum ex culpa fecerdotum
eveniro.

„ pulns patiatur. Hoc ille. Ecce quam luci­
de daret» quod non omne malum ruin· popu­
lorum ex culpa proveniat facerdotum malorum.
Per hoc patere poteft, quid rripoodandum fit
ad auAoritatespcr dominum opponentem indo­
fl as »

07
•nuo
c“ >7

ORATIO HBNRÏCI KALTBISBN

«u, Bc multas fault· , fciUctt , Bed· famr A„
Matt hai vigefimo primo dicentis , quod ideo „
Dominos de tempto ejecit vendente·, quia cau­ „
ta ruma populi maxime fait facerdotum cul­ „
pa . Ad idem allegavit Grcgorium dicentem »,
idem . Similiter aodtftis jam mentem beati „

H·

cqfttotaar Λ"****» Φ iqtet de «nr qsu Njtoi·*: dltndcrc voies· dt quibos faosrdoOMMV1
tiban hmc verb· iat«fagaaasr, fade dt estnti· tut·» t Sacardoe » idquicn· , habet
duo· aâa· : «NM· principal·· faper Cnr>
so· Chrifti venu· , Br dtaun fecândarium

Bc faoa»·
Gregorii , Bc ita poffitm d· aliis exemplifie*» „ fuper Corp·· Chrifti anyfticuet
re . Nunquam fait mens beati Gregorii, quod „ du· aBh» dependet a primo, fed non conomnes ruine populi client ex culpa cleri; 6- „ vertitor ■ Br idea aliqui ad faeerdotium proeut nec dominus proponet· univerfaliter, fed „ moventur, qaiba· primat aâm tantum comindefinite tantum pofuit . Ac tahto cautius . „ mittitur » ficut rdigtofi , quibus animarum
Quia umen noonunquam fimplices audientes. „ cun non committitur , Bc a taltam ore non
nefeientes inter uuiverule Bc particulare diftio- „ requiritur lex, fed folum, quod fac ramenta
goere, feduenntur ; ideo fciendum » quod mo* „ confidant : & ideo talibus fufficit, fi tandu< loquendi doôorutn efl , quod ficut Cape „ tum de fcieatia habeant , quod ea, qua ad
in fcnptura pars fumitor pro toto. St econ-1B facramentum fpeAant , rite perficere pofverib: its Bt in propofito , quando dicitur Ma­ „ fint ■■ ficut in vitia Patrum multi fimpltciuimi
xime . id efl, fiepe , Bc pro magna parte, fi­ „ presbyteri leguntur futile, qui vit* ennt Cutcut etiam eommuaiter fumi folet Sempei pro „ Aiffima . Alii autem promoventur ad alium
Frequenter , Bt Caufa pro Oceafione: qu* ta­ „ aûum, qui efl fuper Corpus Chrifli myfltaim
Bc a talium orc populus legem requirit. I nmen oecafio non eft caufa, mfi per accidens,
de in illis fcientia legis efle debet, non quitfl ergo fideliter credendum , quod ficut firdem m iciant omnes difficiles quafliones lepc nun* populi proveniunt cx culpis cleri .
ita c converib , l«pc ruin* cleri proveniunt „ gis quia in his debet recutitis ad fu perfores
ex culpis popOli. Huius diflinflionem folu· no­ „ fieri : fed iciant ea , q·· populus tenetur
vit . qui omnes, fimiliter clerum Bc populum , n fcire vel credere dc kge . fed ad fuperfojudicabit 1 qui efl diteretor mentorum, Bt di* TC res facerdotes , fcilicet epifcopo· pertinet, ut
flnbutor mercedum unicuique prout geffii in „ etiam ad ea, qu* difficultatem in lege facorpore . Ceflet ergo proverbium tflud in Ifrael *. „ cere poffint, fidant B< unto magis , quan­
Parvi n^ffn a>mtierunt UMm ecrrbam < (ÿ* <tev- tum in gradu altiori collocantur. Huc ille.

MM carMl .

tet fi turum ob^uptfauKt, rpit»iium fhus non per-C
Ad eatndcm concordat fententiam dominus
Albertus Magnus, eadem diflinfhone dicens t
i.tbtt
panis, nrc pntft fibi, fed anima
tjat petta i<ertt. ipfa monetur. Eicchielis aviti, „ Diftinguendum videtur .mihi in ordinandis *
m quid.im ?nim ordines fumunt ex ioh devolise de pnmo .
Coofcquenter dominut proponens Joannem „ tione, ut monachi, Bc alit quidam rcligfoIlus extollit pricomu multis . Ad hoc dico, „ fi. Alii recipiunt ordinet^ ut in illis miniflrent
quod non propter virtutes fuas , nec propter „ populo verba , facramenta miniflrando feu
difpenfando, ut religfofi quidam , Bt illi
hoc quod nmoniacam harefim detrilatus efl ,
qui fum intitulât! ad curam animarum. De
nt proponens dicit, fed propter errores mul­
tos , quorum quofdam per fe faÎTiisefl, quoi- „ primi' diftinguendum puto : aut enim habent
<lam m fuis traclatuhs conferipfit , quofdam h curam animarum in fuit ordinibus, ut abbaproborum teflimomo conviflus efl. Unde non M tes, Bc confeflores ab abbatibus conflituti;
t;e bono opere , fed propter LLfphemiam ju­ „ aut non habent, nec habebunt *. fi habent»
dicatus efl . de quo heri fatis diâum efl , »,
1 idem judicium videtur de eis , qood dc aliis
ideo fuperfcdeo . Ego autem volens nunc ba- ,.
. habentibus curam animarum; C autem non
fim Bt fundamentum omnium dicendorum de D „ habent, ut hi qui caufa devotionis tantum
materia przdiflorum facerdotum ponere , po- ,» ordinem fufcipiunt, videtur mihi quod non
no aliud , Bc efl illud notabile fuper eodem >„ teneantur , nifi ut fciant pronuntiationem
complexo ; Dc facerdotibus Domini: fcilicet, »,
< Pialmorum Bc leAionum , 8c illorum diftinquod funt duplices facerdotes Domini, five „ fhones, qu· ex fcientia grammatica addiboni fint, five mali ; aliqui curati , alii non ,n icuntur, à autem officium decendi fufcipiunt
curati . F.t foli curati habent ordinarie ver­ „ ex beneficio , ut clerici intitulati, vel ex
bum Dei predicate pofl pnelato· majores , ,„ profieffione , ut quidam religiofi ; dicendum
fcilicet epifeopos. Alii non curati, non tenen- , videtur quod tenentur plura fcire ,* Bc «a
tur , nec debent pnrdicare verbum Dei , j» credo efle qu* grofle funt exponeisda pomfi ex fpeciah licentia prclati. Pro cujus d*· „ pulo in fide Bc moribus , que rudimenta
duflionc duo funt notanda. Primum.dc fcien­ », Chriftian· fidei vocantur ; Bc ut iu aliis
tia in quolibet presbytero requifita : Bc fi re- „ determinent cafus Bc tnmftjoaea facundum
periremus > quod minor fufficit facerdoti ad j„ confilia fuperiorum . Unde ans· » iaquit,
facerdotium , quam ad predicandum requira­ „ auôoritates induAas in contrarium , inter
tur , habeo propofitum . Secundum de origi-E „ quas etiam efl illam jam allegata Malachi·
nali fucceffionc presbyterorum , qui fcilicet N iccundo, intelligo dc hujufmodi ordinatis t
fuccedant ordinariis primis prsdicatoribus , Λ
. At quantum ad bujufinodi fctentiam, fciliquorum fuit officium per verbi Dei pradica* „ cet difccrnendi quid mortal· Bc «u»d vetionem illuminare mundum , ficut Apoftoli Bc ,. niai·, in quibus, Bc qui articuli fiNembica72. difcipuli.
„ ti ab «cclcaa , Bc estera talia. Et ad aha,
Quantum ad primum , nota verba fanfli ,, meo judicio» non tenetur» nifi fit in altiori
Thom* in quarto fententiarum diftinflione vi- „ gradu conflitutus. Hire Albertus.
gefimatertia in queflione tertia : Quanta fcienConcordat bis Oftienfis . libro primo, rubri­
„ tu requiratur in ordinando, in refponfion· ca tt. De tempos· ordinandorum , capite
ad primum articulum, fcilicet ad auAorit*- 4. Bc cui fub $. quarta regula » ubi in famM tem Malachi* fecundum *. AuAm facerdotii ma fetis etiam videtur concordare R alm undo·
$.·!*

♦t»

DJ8 UBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

990

in poteftate

dominii. Acceperunt enim difci-.
*«o Mta fcribrnstm , quonm·. ΛΛ» omtao hie poli · Chrifto poceftatis dominium , quando
cerferibara tawvitatto grad· , Kt ob bujus di- dsâum eft eis. Luar x. Ea» drdi vafer pote- CMBirn
ftfeftimaii caafiun sftimo taoieviffii hue con· /attat calcandi fttper ferpentet, <p fcoepumet ,
fiwtudtamu,
ta aauiquiffimi· ecclefiis ob> & fuper omnem vimtrem mnmà , mA«/ «tfervatur, fient ta ecdafia Tievteanfi: in qua, Aunoccfer. Ac fi diceret: Dedi vobis potefta­
qutaunque dtbet promoveri ad gradua fa- tem epdendi omne genus immundorum fpiiKM^Cffdoatai ·, fwtur, fi non habta benefa- rituum ab obfeffis corporibus. Et hoc ne pu­
'·*”*“'cium curaram , promtak; boc etiam habet taretur effe diltam de befliis , ut exponit bea­
communis praÂfca occWm ; quod fi umquam tus Chryfaftomus . Iftud autem reprefentant
beneficium curatum adiptfcitur, fe de novo presbyteri curati in fecramentoram adminiftraad examen manifeftara feu prafentsrequia tione , ubi, dt per que damones feu ferpeooportet ipfam ex tune populo predicate, Sc tes, id eft, peccata expelluntur a pernitenti­
faptamenu miniftrarc, ad quod prius noo fait bus. Secundo in adminiftrationis officio, quod
obligatus . Et de iftis facerdotibus, fic ad cn- ’ lxxii. difcipuli receperant, quando diltam
ram animaram ordinaris, dicit canon, Igno-Beft eis : Ia
draum iatnsveriru ,
* ranOa, cbflindiont xxt 11. Ignorantia mater priauan terire. T’a» ktùc dttnun. Quia enitn
u eundorum malorum maxime in facerdotibus bonorum omnium pax mater eft, fine qua es­
η Dei vitanda eft, qui docendi officium in po- tera inania faut; adeo Chriftus mifit difcipulos
w polis Dei Aifcepenmt. Non loquitur ergo ni­ pacem primo offerre tatnquam bonorum om­
fi tantum de curatis . quod oftsndit capitu- nium initium, quorum miniftros eoe faciebat,
* lum fequens ex Concilio Toletano ,dic*ast ut dicit beatu· Chryfoftomus. Hoc autem reP**· »*·, * Quando presbyteri in parochiis ordinantur, prefentant curati presbyteri in evangelii fen­
**“
w libellum officialem a fuo faccrdoce accipiant. ili prsdicatione , in qua primo numeranda ea
i» ut ad ecclefia» fibi deputata» iuftruAi acoe- pax , juxta illud ad Romano· x. Qaem fpe~
* dant .· fic «fi libellus officiorum, jn quo ofcipfi pedet etmngelt^aiuittm pacem , evangeh^an·.
« fictam presbyteri, dt baptixandi, dc facra- tntm bona. Tertio in caritati· vinculo , quod
» menta miniftrandi continetur, ut dicit glo£ lxxii. receperant, quando bini mifli funt in
m A ibiiiem. Et fic patet primum, fcilicet ,
omnem civitatem Sc locum , in fignum , quod
quod mit km- fcientia requiritur ad facerdotium, qui cantitem Dei dc proximi non habent,
quam ad pnerbeandum:^ ergo non omne» fa-C officium pnidicatjoni» nullatenus affitmere derêrdotes faut obligati fub pracepto ~
Domini bent , ut beatus Gregcnu» exponit. Iftud to
predicate ve rlnsm Dei. Sequitur etiam quod tum repnefentant presbyteri in plebis cune re­
nifi curati, w'L ex profeffione religionis, ob­ ceptione , pro qua ipfam animam , dc vitam
ligati tenentur p radicare ordinarie verbum Dei. propriam tenentur exponere , Ultimo in ho­
Quantum ad fecundam , fcilicet quomodo noris preconio , quod lxMi ’· difcipuli recepe­
hoc pateat ex origbuli fucceftione presbytero­ runt , dum revera cum gaudio dixerunt ; Po
rum , dico , quod fi cut foli Pontifices vel e- mine etiam démonta fubpauntur nobit m nomi­
pifeopi funt ordinarii fuccefibres Apoftolo- ne ruo . Ut dicit glofla : Gaudebant enim ,
rum .· quamquam fu nt multi alti prelati in quod quafi fublimes cflêôi terribiles dnmoniecclefia Dei : ita foli presbyteri curati fucce­
bus dt hominibus erant. Hoc autem repredunt lxxii. difcipubs Domini, quamquam fentant presbyteri, in fubditorum jurifdifliofim multi alii presbyteri dt diaconi. Iftud ne : a quibus, fi bene prwfunt eis, digni du­
» patet originaliter cx gloffit Luca x. ubi di- plici honore debent haberi, ut dicit Apoftolus
4
n citur fic: Sicut in Apoftolis preceffit for- prima ad Timotheum quinto.
epifcopornm
, itâ in lxxii. difcipulisD
Reprcfentant ergo difcipulo· Chrifti Domi·» ma
1
/"
u figura relucet minorum presbyterorum
~ . Hoc
”
ni facerdotes curati hoc modo: quamvis et­
·» fecundario claret diftinaioae xxt. In no- iam fit diffimilitudo, quia ifti non poflunt fa­
n vo; ubi fic dicitur ·. Videntes Apoftoli mef- cere miracula, ficut illi; nec habebant deter
M fem effe multam , dc operarios pauco· , ro- minatas parochias, ficut ifti; fed prudicabant
* gaveront Dominum meflts , ut mittat ope
in omni loco , quo erat Chriftus venturas ,
h rario· in meffiem . Unde ab eis clc/li funt
Luae x. Ex quo iterum fic arguo, libs tan­
v txxii. difcipuli, quorum typum gerant tum convenit ex officio ordinarie predicate ,
·* presbyteri, atque in coram loca fant con- qui fuccedunt Apoftolis , dt lxxii. difcipuli·;
H (lirati in ecclefia. De quibus facerdotibus fed nulli eis fuccedunt nifi tantum epifcopi
·» hoc intelligatur , ibidem exprimitur in ca­ dc curati: ergo diaconis dt presbyteris non
ti pitulo precedent! decreti, ubi dicitur fic .
curatis non convenit uJo praecepto Domini
* Simpliciter vero majorum dc minorum fa­
•flus predication» . Et tantum de notabili fe­
ti cerdotum difcfctio in novo teftamento ab cundo, permaxime in hac materia opportu­
» ipfo Chrifto fumpfic exordium , qui duode- no . Ex ifto fequitur, quod totum fandamendm A poftolo· tamquam majores 'facerdotesE tum veftram eft debile, dc a veritate areno-

.

t» dc lxxii. difcipulo·, quafi minores fecer­
it dotes inftituit, ita quod veri^mdlores font
tatnum epiicopi, fed plebanl funt pafiqres
fubftirati, ac cooperatores taiLtiui. Item di­
cit venerabilis doâor frater Auguftinus de An­
cona , ta hbro de ecdefiaftica poteftate, cap.
Cxl. atticnlo r. quod feli curati, qui vocantor fecundi ordinis presbyteri fuccedunt lxxii.
difcipubs Domini : nos quod fit per omnia
fimiûtudo , fed teter multas dUferentias qua­
tuor raperio eorum convententiai. Prima eft

fum ; ubi dixiftis fuper notabili, Libere, quod
libertas predicandi confertur a Domino cuili­
bet diacono dc presbytero, per minifterium
epiicopi in fua ordinatione; dc quod tale of­
ficium debent libere exfequi, irrequifitis , imo nolentibus prnlaris. Patet ex jam didit ,
luce meridiana clarius. Et iftud probo fic
limpidius : Omne, quod confertur presbytero
ta collatione facri ordinis , eft aut ratione
charaderis , aut auâoritate clavium ; fed neu­
tram «oram dat presbytero Ubertatem altat

CJUUf^l

99i
ORATIO HENRICI KALTEISEN
99»
__ . , _μμμμμμτ
________________
... tv. fat- i "·ι·ι ■
.predicandi, nifi habeat curam coounifli po-Acum
sir. Jnann
puli i ergo mm convenit fibi predicate ratio­ tendarom, diftWHone xxm. ubi vuk Scone accepti ordini· per minifterio* spifenpi .
Aflompnus declarator pro majori \ gob fa­
duplex charaAer .· naa
cundum omnium theologorum fchoîam infe- priaanw fee
cordoüo non confertur nifi duplex in tafia i

■a, hie dfcitat charaAer ordhris :

Alim

fidendum, <5c boc virtute charaAeris feccrdo»
talis.· alia fuper eorpus Chrifti myfliesun, qon dicens : Accipe SpMtnm ftnAumt qui direeft poteft** davium fcilicet potentia ligandi mur charaAer davit. Nufijuam autem legi­
fit folvsndi, fit fidentia difeemendi inter le­ tur quod imprimatur aliquis abut charaAer ,
pram fic noa lepram : qua fcientia non dicis virtute cajat fibi conferatur liberta ubique
novum habitum , fed auAoritatem difceracn- prodicendi. Et de hit habemus poftea clarius
di in fero oonfcicnü·, quam prius non ha­ fit prolixius in oorollario articuli principalis ,
buit : fit exfecutioMm utriuique noa habet , quod eft primum in ordine corollariorum. Et
n>fi materiam aptam fit fibs uriniftratam acci-Btantum de notabili fecundo,
Circa tertium notabile domini propooenpiat. Unde ficut enteri presbyteri non po£fent Miflam celebrate, fi hoftiamaptam, quafi ds · fuper illo verbo, Debet, dixit proponens b'*‘ *
materiam requifitam , nc:< haberent, ita nec debere capi preceptive
ita quod ex praeo­
poffunt abfolvere vel ligare, nifi populum fi­ pto Domini fecerdoces edent obligati prodi­
cam
verbum
Dei
t
de
quo
poft videbitur in
bi commiftum, id eft, materiam requifitam ,
accipiant. Nam omnis aAio hominum feu na­ materia principali, qua eft materia articuU .
turalis , 6cut requirit potentiam qua fiat ; ia Ibi etiam notavit unum filentio non praterequirit materiam in qua fiat. Non plus legi reundum : fcilicet, quod hac effet difieren­
ego conferri presbytero per epifeopi minifla* tia inter preceptum fic confiiium, quod prenum in collatione charaAeris , fit davium fe- ceptum Dei eft dodrina feu ftatutum obiicerdotalium . Et fic patet major. Minor pro­ gant hominem fob pana peccati mortalis 1t
batur de utroque ·■ fit primo, qood noa vir­ confiiium autem Dei eft dodrina fpecialis
tute clavium : quia ut diAum eft» virtus cla­ folnoi obligans fub poena peccati venialis .
vium facerdocii eft in ligando loivendo, fit Iftud reflat impugnandum , quoad fecundam
Sed hic nul- C partem, quia a veritate eft omnino devium ,
difcernendo in
la fit mentio de predicatione : ergo non po- & dico icture , quod non obfervantia conteft rite dici, qnod ratione fecerdotii habeat filiorum divinorum in evangelio confcripco·
libertatem predicandi. Secundo nec ratione rum , ea ratione qua confilia ftmt , nullam
charaAeris, quod patet ex dcfcriptiotM ejus . obligat ad peccatum veniale , nifi tantum
que efl triplex, ut communirer allegatur cir­ eum qui fervare vovit, quia illi deinceps non
funt confilia, fed vota , quorum tranigrefSo
CU refer ca quartum fententiarum > diftinAioae iv. Pri­
ma eft s charaAer eft fignum diftinAwum , non eft venialis , fed mortalis culpa, juxta
quo quis ab aliis dividitur, fit sd aliquod fpi- illud Pfelmifla. Fovere <9 reddite . Glofla W"·
. rituale dandum vel fufcipiendum deputatur . beati Auguftini.- Vovereeft voluntatis, fed red­
Secunda eft , charaAer eft fignum fecrum dere neccflicatis. » Et dixi notanter, quod tranA
•ommunionis fidei fit poteflatis divinorum , m greffio eonfilioram . ut confilia font, non
fit facra ordinationis fidelium , datum a di­ a obligat ; cum taba fob certo modo intclleda .
vina beatitudine . Terti· eft : chara^er efl non flint confilia, fed precepts ; fic fic eorum
eft mortalis, non venialis culpa.
diftinAto a charaAere ererno, imprefla ani- tranfgreflio
_
,
mx rationali fecundum imaginem, confignansD Ponamus fub exemplo unum confiiium
trinitatem creatam Trinitati creanti , fic di- Natth. v. Diligite mirntau vefmt. Iftud «Λ
ftinguens a non figuratis fecundum ftatum fi- preceptum quantum ad diledionh afteAum
”
.·
dei. Et conflat diligenter tntuenti fingulas fed quantum ad diledionis effedum efl confi­
particula harum deferiptionum , quod nulla iium quia inimico velle gratiam fit gloriam,
earum imponat predicandi aAum Ubere i er­ neceffitatis fit precept! eft, fed oflendere illi
go ratione charaAeris , ut charaAer eft , nul­ figna benevolentia, hoc perfeAionis fic conlus habet auAoritatem exercendi a Auro pre- filii eft. Unde ad hoc non omnes tenentur .
dicationis.
Inftiper illad .· A paû percttfirii It o<i mm»
Confirmatur.- ApofloU in Ccena Domini vir- ■uxi/faa, pnde et (F a/rensa, eft confiiium
..,·*Γ*μι> tute \araAeris ex confecratione fecerdotali quoad exteriorem exhibitionem ; fed prece­
(*Mrte- non receperunt poteflatem libere predicandi: ptum eft quoad interiorem animi prwparatioergo nec nsodo presbyteri illam recipiunt ra- nem t ut fcilicet homo paratus fit (uflinere
tioae epifcopaUs minifterii. Tenet confequen- patienter fit alteram percuifionom , fi cedet·
tia, quia in C<sna Domini fuerunt confecrati boc crederet in bonum . Preterea corrigere
1·*· «s.
in presbyteros per illa verba t Hoc facite in E fratrem delinquentem
dclii
eft confiiium, fi frater
menas commessoratsoisem, fic receperunt chara- peccet venialiter
i
i fed. eft proCcptum , fi
Aetem faccrdotalem : fed in die Pafchn poft peccet mortaliter, fit ubi fpes fit de ejus ·v*»dedit eis poteflatem predicandi, dicens: A- mendatione : fit Ua de aliis multis, caceris
.’,t c,a ""fi
P*1* · * «g® ■““» ®w· circumflanti!* felvis.
»■ «a »
’ Joannis xx. Et dicit fiinAus Tboina , quod
in illa cana non dedit ei* Dominus , aifiaAum principalem fecerdotii, fcilicet conficinndi Corpus Chrifti verum . Sed poft in
die RefurreAioni* fuperaddidit aliam poteflatem, fcilicet ligandi fit fol vendi, dicens: ÀcctpiM SpuUwo feoBum ; quorum nmtferirit pec-

«naoritatÜXM , fecundo rationibus . Kt primo
aoAfiritsMhui. Dicit eaim Hieronymus contra
» Jovinianum, xiv. qurfliooe t. Quod pra>
* cipitur, imperatur ; qood imperator, ne* eeflê est fieri i C non fiat, ponam habet :
ubi confiiium datur , oficrcntis arbitrinm cat,

Er-

a

DE UBERA MUeWCATIONB VERBI DEI.

994

uMtaft Itanata eonfifik cou-Afinem bearitudtaa , fed confilia ad expedi-.
fervami· ral^m mit paeta
dm confequendnm iBum finem . Unde pr*- ANWO
cnaisn
tOoriama fecri grnnlto can- cqpta ordfnuc ad finem, fed confiHa funt
•Ml·

DmbM

mm

prascipiaati· «

fed exhoswiris

«Horn perveniendi ad aarminsim

dtenti·, fed confilia non, propter tadifpodtionem aHquosnm , quia cocum affedta ad ea
non Inclinatur. Et ideo Dominos confilia eSnngrllrt proponent, femper fecit mentionem
«r- · non obtemperare , peccatum eft -, ftt coo- de identitate dt voluntate hominum » ad ob» filio fi Ki nolueris , minus boni adipifco- fervantiam oonfilioram . Dens enim confiHum
* ris, non maM quidquam tel aliquid per- perpetuo paupertati· Mitth. χιχ. promittit .·
* perrabis . Ubi exprdfe innuitur ex beato JI ms perfeEhu tfe, dt tunc fubdlt, vudr, 4*
Auguftino , quod aliquid mali non pw- Bwndr eouue. Similiter dans confiHum perpe­
trat , qui confilia Damini non fervat . Er- tuo caftkatis, cum dixit : Ster eumrAt, qm Μη.
^2.*-^±*~«o uec veniaUtur peccat , cum vunialiter ft iffot cajfeauenasr pnrarr rrgmuu catorum ·
*»·
peccate fit aliquid mali non perpetrare . ftatim febdit : Çm pote/ raperv, capiar. Et fiQuarto , expuitione Archidiaconi , qui di­ militer Apoftolus i. ad Corinthios vu. pro­
cit ibidem, quod eft duplex confilium . Pri­ mit» confilio fiaggerena dicit - Pom ta «d
mum eft confilium reverted· t & qui hoc
non recipit ·, peccat, vt. dift. capit. Tefta- MjkiMt. Et ita patct diflinriio inter confilia
•tentum . Sicut confulebetur in veteri lefts- & precept* evangelics.
Ex hit fequitur ftatim fecundam , fcilicet,
mento , quod pollatus nifi aqua lotus fue­
rat , d ufqoe ad vriperam ecdefiam Intra­ quod non obfervanria confiliorum non obligat
re non permittebatur : fit fic nunc de pol­ ndelea ad venial· peccatam > quod probator ex
lutione dicit , quod eliquande a celebratio­ tribu·. Priano, quia fecundum omnes dolo­
ne engit abftkaae , quod cadit fob confilio res, peccatum veniale obligtt fidentem ad
quam
ad- 'fecraasentum homo de- aliquam poenam , in profenti vel futuro per». _
_ reverenti*
— ·. *1
”— —
, G k>1vendam » licet non fit gravis, dc cito folubet hebere . Aliud eft confilium , inquit
i
·*·“·· perfeAioni· , cui Beet non pareatur , ' non ta i fed noo obfervantia confiliorum ab his
eft peccatum . Ergo fecundum Archidiaco­ qui non voverunt nullum obligat ad quamnum non fervare confilia , qu· funt perfe­ cumque poeuam in profenti aut fttaro fuftictionis exhortamenta , non eft aliqua cul­ ncndam ; quia illam nec pmniteotiarii injun­
pa . Quinto , eft ad idem Hqgutius , qui gunt, necnon obfervantes confilia talem poe­
dicit ibidem , hanc efie difierentiam inter nam folvunt *. ergo non videtur eoa incurrere
proceptum 3c mandatam ; quia mandatum talem culpam venialem . Patet affamptam ,
tenet medium inter confilium dc praecep­ quia peccatum veniale dicitor id, quod ali­
tum , in hoc quod mandatuid efl ultra coo- qua venia indiget feu indulgentia , fed non
filium dt citra proceptum -, mandatum enim obfervantia coraliorum non indiget venia ,
cogit ficut proceptum , fit peccatur, fi non cum nihil mali adum fit, ut dfchtm eft er­
impietur ; & hoc , inquit , differt manda­ go ut prius. Secundo, hoc illud quod eft in
tum a confilio : ita quod ft confilium non pura voluntate hominis , non obligat horni*
Impletur , nec peccator : ergo nec veniali- nem ad eligendam vel refpondendum fab
ter , cum veniale peccatum fit utique pec- D quacumque fpecie peccati ; imo poteft Uber·
catum .
*
'hoc acceptare
*
- . «: fed fic eft
, vel non acceptare
Ex his duobus elicio primum, inter pro­ confilii evangelic!) ergo fi non acceptantur ,
Ki ■
ceptum & confilium efts multiplicem diftin- nullum peccatam incurritur. Tertio fic : Id
Aionem . Secundum , non fervare confilia ad quod nemo obligator nifi ex voto pro­
non obligat fideles ad veniale peccatum . prio , fi non fecit · nullo modo peccat .
Rantum ad primam : prima diftinâio eft fed ad confiliorum obfervantiam nullus obli­
quod confilium eft perfirafio boni melioris, gatur nifi qui vovit, ut diflum aft ; ergo
ad quod non tenentor Chriftiaai , nifi ve­ qui talia non fervat confilia , nullo modo
lint ; fed proceptum eft obhgati· boni ne- peccat.
Pro quo fidendum, quod i/lud valde periceftarii , ed quod finguli obligantur , etiam
fi nolint . Unde fervare Dei praeopta oun- culofam eft dicere, propter quatuor prociAis eft necaffitatfe , fervar· confilia eft pu­ pue . Primo, fi non obfervantte coafiliorum
ro voluntatis , id eft » libertatis . Secug» obligaret ad peccatum veniale, dc peccatum
da, quia confilia pertinent adperfeâo·-, pre­ venial· ad aliquam pmuam, licet modicam ;
cepts ad perficiendo· , fed permUKo ad im-Epccoatom veniale fe< jodum obligaret ad duplam
perfe&os feu infirme· . Tertia , procepta fe------parant no· ab illiciti· , fed confilia a conQuarta , per prneepta fimiinamm a confilia noo fervant, nec umquam fervare pro­
VT·***^l par confilia ab occafione peccan- ponunt, quod toties peccatum veniale incurreImST* di. Quisua, per prneepta, maxim· nagariva, rtnt, quia gravem dc diutinam pernam feraliter
fetarem. Ergo non eft verifimile, quod non
obfervantia coofiBocum inducat veniale peçcstom. Secundo, quia veniale peccatum ultra
hoc multiplicia incommoda antann afiert. Nam
primo animam maculat : quod fic intelligendmn. ft fit imago aliqua depfcla, alijuanda
Tertio
m » in capitulo , Quod debetur ; ubi dfidt beatu· Anguftina· : Pmcepto Domini

993

ORATIO HENRICI KALTEISEN

M*

denigrattontm dide beatos Gregorios , quod
a λ. *· veniale obfcurat, monale denigrat. De quo
i vuV etiam beatus Aagnfttaus in libro de panimo- prefic ta lene divina, ut faportm diGum eft .*
* tia ak : Peccata venialia, fi multiplicentur , ergo boc eft faciendum. Qnh quidquid manF··, *· * decorem noftrum it» exterminant, ot a cnie- dat, quod legi Dei, aut alfanitae facri/coftto fponfi amplexibus nos feporent. Quod ex­ noniboe non obviat , Iteet expende hoc non
ponit beatus Thomas prima fecunda, qnm- contineat, faciendam eft: qala, ut deduxi,
ftiooe Lxx xix. articulo primo , quod hoc ro­ Papa non eft nomen wdtafa . fad «ficii dt
rum est difpofitive, in cafia, ubi mota ve­ jarifaiatonis .· dc dicitur fiirflHfimui, dc beanialia dityonunt ad monale. Secandos eftt- ttifimos, etiam fi fic malus, dummodo non fit
Aus est , quod venialia peccem immtaount hnreticus, quia hnc fibi conveniunt* non ra­
fervorem caritatis , ficut aqua in Ignem pro- tione meriti pcrfonalis , fed ratione trifidi ,
jefta, licet ignem non extingoat, tamen fer-Bpoceftatis, dc univerfalis jurifitidionis. Hac
vorem illius minuit. Tertius est, quod po- circa argumenta diâa fint.
Circa primum notabile habemus
rendes animas in operibus bonis iaflât , Scuti
habemm , quod vervtrquando ponitur onus fuper equum, licet non bum Dei diminutive expreffit. eo quod verfaccumbec , tamen est minos promptus ad bum Dei tento modo captum, fcilieet tafpiambulandom. Quamr, quod retardat ad glo- ratum non pofitit, quod tamen neceflarium
riam, quia homo , qai deberet, dc pofita sta- eft pnadicatoribus. Ex quo ulterius deduxi ,
tim post mortem evolare, cogetur ad tempus quod verbum Dei iniplratum eft duplex, fitipropter venialia in purgatorio scare . Quis un­ licec privatum, qood Deos per fanâos doâo»
quam canto credulitatis effet, quod omnes has res expreflxt > fic publicam, quod, fcilieet per
pesnafitates vellet collibet qui confilia non ftatuta generalium, conditorum ftatuit dt dit
lèrvaret, indigere T Infaper tertio, quia om­ finit. Circa boc conclofi , quod illud per do­
nium doôorum hoc veritas eat, ut prodixi, minum proponentem adduGum , fcilieet, quod
quod prabere alteram maxillam eat confilium, verbum Dei ranca fit perfeGtonis, quod ei
dc tamen Chriftus boc non fecit ■ ergo Chri- ni! addi aut auferri pofln fub alkgatispmnta >
stes venial iter peceafiet contra illud evange-Cquod licet fit maximo perfeGtanis, poffumua
Hi : Çaù n voiif arguet aw dr pecca»? Joam tamen addere ad declarandum, licet non denis vi 11. Qm peccatum uro/rex, prima Petri beat addi contrariam . Circa facundum nota­
fecundo. Finaliser quarto, ex co quod ficut bile , de facerdocibus Domini, difttaxi inter
ad remiffianem peccati mortalis exigitur do- curatos dc no· caratw, offendens , quod non
fcrtfo aGus peccandi cum voluntate in poste­ conti ordinarie non tenentur prodicere ver­
rum abstinendi -,, fic quoque peccatum venia­ bum Dei t dc quod fall cured presbyteri facle ta pnrfenti faGom non dimittitur, nifi a- cedant i.xxtt. difefpolis Domini, non in om»
nibus fecundam oquilitttem , fed fecundum
ftu dc propofito deferatur.
Constat autem quod non obfervantes con- figuram dc fimiHtudinem^. Ea quo coodafi ,
filia, ut frequenter, nec aôu recipiunt, nec quod non eft aniverfaUfer verum » otanes rui­
propofito intendunt fervare ea . Ergo talibus nas populi provenire ex coipe malorum fe»
illa peccata venialia numquam remitterentur cerdotum. quia fine propter peccata populi
jn pnrfenti vita ; fed renaret longa dc acerba damur a Deo eia tacerdotes dc pnriati mali
pcena a talibus hominibus post hanc vitam Unde dominos proponens caute
fuarinenda, quod negat omnis dc tom theo- Dindefinite » non univerialiter , |
logorum fchola ; quia de confiliis Apostolos tertium notabile fuper verbo. Debet, ubi di­
Cm>u ·. a loquens , ait, ut prcdrftam est : JFoc ai uti- xit illud capiendam preceptive , afitaendo
fisies» vejtara Aco, non «r fafueim votu iap- quod trataferediendo confilium Dd, commit­
JJJ» *** cie» , i. ad Corinthios vu. Ex bis petet tat quis peccatam veniale < reprobavi hoc
* ** rcfponfio ad ea quo proponens aDegavit. xiv. muhiplicirer fic veraciter offendendo , quod
questione prima. Quod debetur. Non habe­ confilium Chrifti non obligat unquam ad peo
tor ibi, quod tranfgredicns confilium Dei , catum veniale , ceteris peribas t Ad tape
peccet venialiter: fed tantum, quod fi coofi» ad mortale eam qui vovit, vd ta cata, quo
lium non fervas, minus bonum adipifeeris t confilium prndpitw. Hnc eft ftmmm diâofed , inquit , non mali aliquid perpetrabis. Et », qu» quefo accipite ta corde bono 9t
boc contra ipfam > quia fi non mali aliquid optimo > at promit ta rh fanate, at fiuGus
perpetrat, ergo nec venialiter peccat. Simili- ‘ fequatur in parientic, de quo Demie— ait t
«r in capitulo fequenti, quod etiam contra Λ penenbe w/n» jto/Ueürif entacr eq|tar, tau·.*»
fe adducit, ubi dicitur > quod confilium da- prtaenti
,
per gratiam, ta fctoro per gtafata.
im>n ,
1
tur offerentis arbitrio : ergo non obligat ad E Amco
,ί
veniale aliquo modo. Infuper fuper illo com­
plexo ; Exemplo Christi fit Apostolorum ; notavi quomodo, dc ad quantum exempla Chri­
sti, Apostolorum, dc primitfvw praxes Ac oMultifarie. emfaftue «tata, patres a doXempla non obligant, pro eorum fequeta : fed mini MMrtMiifimi , offae Jta» fefwror, roquia <Üûa font in fententia per reverendam fanetis feat beneplacita patritae vaseris M>
magistrum meum Joannem dc Ragufio, ideo
nane fuperfcdco, quia habentor in alto opofcumurnmaew io meo. Epilogue pnefentis leGtottis hic esc ta *> « ad Hebrew
- fiimeu, quod in arguendo fic primo.- Christoe tre , fed virgine i
mandat hoc , ergo boc est faciendum -, non va- obumbravit, Filh»

9W

DE LIBEiXA PRÆDICATÏONE VERBI DEI.

99«

fimfew arisptevtt, ut effet fine gravamine gra-A re, Ac fetoto corde cotorito At humiliato Deo——.
CMM«n

“*“

*

committere, ut infimet illa vox Domini in <■»<>,
tenus perplexitatis turbine in auribus tam do- riri
rantium, quam audientium fabjeêlonun-. Nrfi
fgtiitu. «emet fimtd feritmt^ qu»
geminatur Luc* xi 1 r. Quia Ûtpe Dominus irati· maloe prodicatores malie mittit, ut u*

Qui ex votantate Patris, utdiiperiM ia unum
Mitigaret* quua tandem in «ternu ovili unico
nata» ip* peior rafiearet, in totius fiti in
hnanais dticurius periodo, te hujus mundi »gro duo loferait , fcilinet veritatem Ac gra­
tiam . Qumm» eeritiuri· gmte Mr/qfiws fibri- des Bufebtas foper illo ·. QuMiods Mdriuhmi
/qm fttk
Jocanii primo. Veritatem .· id «jff astaMhrP nd Romanos X. Nempe pro
eft, udem illuminantem intelieâum ; Ac gra­ auto merito plebis aufertur doferina prodieatoris, At pro bono merito audientis tribuitur
tenuo doâoris. In potestate enun divum eoo*
tno requifita , prout heri dixi per thecatis fiatit, ut cui velit Deus doâriuam veram da­
verba; Qm m ewrfe tono d" epsim» eudunses te , vel auferre, fodat; m
____
.. dictatis
____
hoc rpro
vcrisM» sMsnsnt, fietm tfmi sn fttmUr . B vel audienti· fiat merito ut modo pro culpa
Ubi pofiquam «pofitum efi
priuci- plebis auferatur ferme doâoris, mndo vero
pate, quod eft focus
us fo corde bo­ utriuique meritis tribuatur. Sanitas Ifidorus
no At optimo, reflat
fecundum; ut libro tertio de fummo bono capite xltv. Msanoefeatur modus congrum, per quem demul­ Imu Mt tnt wm js/üm no» qpu^rere, fMwn
ceatur fie dcleâetur auditorum animus > Uti­ pqfi qgmhonro retro converti, Afc. it. Petri
que audiente· verbum Domini retinent intelle- It. Xenii ergo qtu audnrnroeriam Dtt, rvàu , ut Infimantur afieAu , ut dele&entor re. /sdnNM divi. Lucr 11. Hoc est retinere , te­
ut teneant memoriter, Ac re impicant effica­ nere, fcilicet implere opere, ut gratam in
citer .
protenti , At gloriam fempitemam vufeanius
Non minus reus eft qui verbum Dei audierit reportare, quam nobis concedat Jefusglnriofus, qui imperat Ac regnat. Arnen.
Stputor erticnltu.

as, f«» sdr|f<nr dssww» /«mi /iwvu /nua pe-C Sacerdotes Domini, exemplo Christi 3r A/ron, Matttati vu. Jfc canfertaent e/h oduerfe· postolonim , non debent libere At fine imp**
h rio me, Matthai v. Adverferius oras, ver- dimcalo predicate verbum ~
Dei, nifi ultra Ac
p bum Dei est·* fi facias quod audis, concor- fapra omnem potestatem, quem in fua can0 dasti cum eo ; fi autem non facis, rixaris fecratione fecôdotali acceperunt, Λ probam
*0 cum eo; Ac fi tea compofiscrto te ut facias, poffiut elfe miflb· a Deo , vei ad hoc ioflltrader te judici tuo. Ac judex ministro, Ac cienti ecclefia prolato. Simile per omnia . At
• in carcerem snMteni te, Beatu· Augustinus multo fortin· esc de diacono , ui infra poto*
in libro dt decem chordis, capite decimo. Sed bit; Ac hoc ad fenfum expolitionis termino*
diceret forte fimptex laicus, aut hirfutus cleri­ mtn proponente . 1st» conclufîo restai pro­
cus. Certe hoc facio, verbo Dei me confor­ banda multipliciter; primo lege divina ; fe­
ma* ficut prodicat praiatos meos , ita credo. cundo , praxi Christi ; tertio, praxi Aposto­
Ma Ac ^o. Refrondeo, Optime fecis, fi bene lorum : qufrto, praxi ecclefic primitiva ; quin­
te docet iUe pualatus vel fheerdos. Nam in his to , facrorum conciliorum ; texto, doâorom
quas pertinent ad fidem. Ac ad bonos mores, in lege Domini veraciter fe fundantium. Cirnulktsexcolatur, fi foquatur errorem cuiufcum-Dca primum notandum, quod pec legem divieue docente.
docente. In talibus nec ignorantia
ignorantia, nec nam intelHgo legem quadriferiam : «ternam ,
1 nue
fimpbcitat excufet, ait fenâns Thomas , quod Mofiucam , evangclicam, At canonicam. Pro­
fibro tertio, articulo decimo. Isa cvangelium batur cooclufio primo per legem «ternam .
dMtak ; Si coccus doâor caeco populo ducatum Nam te^ «terna est ratio fumma in fummo
prostet, neuter excufidntur, fed ambo fimul principe Deo , cui femper obtemperandum
in foveam cadpat, Matttati dedmoqutato.
eri ; per quam mali mdecam, boni bonam
». Sed quid igitur fecit cleros Ac populus in- vitam merentur; per quam illa qu» tempo­
ralis est reâe terror, reâeque mutatur, fe­
cundum beatum Augustinum , libro primo de
**·■ “e · bro tertio de do&rina Christiana ■· Confutem libero arbitrio . Et ibidem.- Ut breviter tibi
.0 habet regulam fidei, quam dc feripturarum notionem luero· legis explicem.- Lex «ter- c^.st*
w locte ptenioribu· , Ac ecclefi· auâoritate per- na est, qua ÿuflbm est, ut omnia fint ordi„ cepit, Ac id credere quod fecundum tacfo- natiffima. Quod declarans fenflns Thomas m
______
___ . Débet
_
prima fecnncte, qusutione xct ii. articulo ir.
„...fi« auAoritatem
tenetur .
publice
etiam ad Dei mtfericoodtam cucurrere, Ac ejusldeducit, quod omnis lex hiérarchie derivatur
r
•
- implorate , dicens
*.
a lege «terna*, ao per hoc omnia tant con­
iHmpinationem inceffanter
stituta
in
ordine
debito,
fi
fuo
modo
rqgujyw«. ». cum PfiümUta: ZAmbsm oratas mow, nr «osomms sitanai·· in atome. OranToum ecdoportai quamdam rationem diro&ivam aftawn
fia . A oacitata ccedis liberanmDomina. De­
in finem ordinatorum. Commi autem quod
bet etiam ab ahia peritiortbus inquirere: non
in omnibus moventibus ordinatis oportet
enim Deu· deficiet fiti·. nifi in pulfoodo faoquod virtus fecund! movente derivetur a
virtute asovente primi ; quia movens fecundarium non mover aid quantum a primo mo­
vente. Hoc petet in artificialibus Ac mora­
libus. In artificiateus quidem ratio artifi.
jm! <mm ad fieratarn sa confidenti· recutau·
fisacil CraouL ton. XXIX.
Brr s
„ dalium

ORATIO HBNRTCI RALTBISEN
" *
* goHfintX aBoe amem p^om
inferiores artifices qui um opeeanmr. In vonfimuna^onem JmMoevm « m

1ΟΟ·

999

Α*·*·ί

a

___
aptu

mm^lerii, awwo

« moralibus etiam, iaamdbnegabaraMtibue iu adrjkmsMem tntpmie Cto&. Giofla : Ecce CM>OT1
•snquonsodo aliis, alii· atimm dedit. Bomiaibua
a varar a primo gubernatore ad fecundas, fic dat ad menfiuam, iyftrtra M* ad mcnfimm ?***?***■
w inferiore· fabordtaatos. Cum ergo let meerm aa fit ratio gubernationi· ia fapeemo guber
ataerii, « feUkm
a nante, uecefle eft quod orneas rationes gua bernatioais, qua funt in inferioribus gubcr- wtMM omnia hahmet, non perfode ageret fina nantibus, a lege «terna deriventur. Hac
ille. Qua autem fit ratio, fit qui· ordo ia
illuminatione fidelium fervendus ab «terna lege in ecdefia fint neccflariat; oportet * inquit ,
derivatos , notandum , quod ficut ia eeclena ad divertii odfeia, fou diverfes adkmes, dfe
triumphante funt tres angelice hiemrehim, qua­ verfca homines dopotari, ad hoc quod expo*
rum Trinitas beatiffima caput eft, quarum fi> ditio· fic fine confafione fingula expediantur.
premam illuminat ipfe Trinitas per fe, fupre-B Et hoc est quod Apostolu·’ dicit 'ad Roma­
nia mediam, fit media infimam, fit non e con- nos xii. fifcas in rnto corpore matta kabemu meMÀm,
asemim, aon
no* extern
meaira, exmverfei ita in ecciefia militante funt tres flatus anu
curem omnia
emam memire,
es»fuo modo illam imitantes, fub uno capite, étm aftum habent. Item i Matti enim trniwt
quod eft Chriftus, fecundum quod homo<
Tenio hoc pertinet ad dignitatem de ad pulfummum Papa, loeo Chrifti tenet in tertist
medium epifcopi > loco Apoftolorum ; tertium critudinem ecciefia, qua in quodam ordine
' curati, loco fepeuaginta duorum difcipulorum. confistit : Unde ia laudem ecclefi* dicitur in
Ex quibus apparet, qui fecundam divini prin­ Pfàlmo quod est circumamilta varietate : glo*·*^^.
cipatus ordinem, que hiérarchie vocatur, fint riofa doftrina Apostolorum, confeflione man
ordinarii ecciefia doAores, ad quos incxcufe- lyrum , puritate virginum, fic Umento moda- £*2**EJh
biliter, ratione qualitatis fui flatus, pertinet chorum feu poenitentiam, ornatur regina, id
illuminare populum Dei, ac ceteros aclus hie- eat, ecciefia t In cujus figura,, regina. Saba vi­
rarchicos exercere.’ fcilicet ad Papem, epifcp- dens omnem fepientiam Salomonis, fic habiministrantium ,
pos, ac plcbanos, vel loca dotum tenentes. _ tacuta fervorum, ordincfque
,
Ex hac confideratione fubfequentia confide-Coon habebat ultra fpiritum, m. Regum, x. lTm·.*.
randa funt attenta mente. Primum z eft quo­ capite. Nam in magna domo non folum funt
dam modo quadam caufe fic ratio, quare rafe aurea fic argentea, fed lignea fic fidilia.
modo ceflent fpeciaics vifibiles illuminatio­ Box fendus doAor.
nes fic infpirationes hominum ab angelis ,
Idem fub alii· verbis oftendit dominus Pe- ws>«ai· ·«■
quo tamen oHm abundabant . Ratio efle po- trus de Tarantafia, qui dc Innocentius V. ad
■«
teft , quia quando homo fecit debitum fuum Ephsfios iv. dc prster pntdiâa, addic duas <···«·“ ^
ut de fehstaribq· erudiatur, fi non est do- ratione· alias, dicens ■ Faâa-eft diflinôio οΛArina inter homines, qua erudiri poflit, conCiorum propter multa ia ecciefia . Primo
fequens est, ut juxta divinum ordinem jam
propter myftici corporis integritatem, fecun­
expreflqm illuminetur ab angdü: fic ita erat
dum illud i. ad Corinth, xri. Saftccirfit est de profundis myftcriis divini· , que
pui ootlat, abi aaéitat? Secundo, propter
ultra hominem funt, pro quibus erat opus
(jugulorum membrorum uflBtatem: dicitur
revelatione. Modo autem, quia ictentie Do­ enim prima ad Corinth, xit. Non potefl Atoto capaf petbbtu, JVm qfrr wnht nwjfarii .
mini plena est tona, fit de omnibus fuftcienter ecciefia Chriftiana est erudita ; itaD Et Deuteronomii t. Non pogiun folat fafinequod fi diligentiam volunt facere quorum in*
rv vw, ait ille fidefct Moyfes. Ad quod
terest, fit diligenter addifcere, que feire de­
refertur, quod Apoftohis ad Ephefios iv*
bent , poflit ex feripturis omnia negotia , fic
dicit. FsriMSem fitoonte» fa cerimrr crefct^
omnem cafum neceifarium ad felutem felu«iu , ia ilio fulicet Chri/h , ex φ» mnnu
briter expedire fic difcutere, Et ita vide­
oorpat eatapeMtun t coanextun per euntem
tur quod expeflare jam divinam revelatio­
pnaftitmm /Wmia^fruriouir, feomdum meafo­
nem in cafibue etiam arduis , fit tentare
rain inopmettonetn nniafaijaffte membri. Quia
Deum, ex quo Deus fuflfeicnter illuminavit
fecundum diverfes gradu· ecciefia mem­
ecclefiam in omni fcienCa divina pariter fic
brorum competunt diverfi· diverfi aâus ,
humana.
minoras, fcilicet fic majores, ficut alu epiSecundum esc, quod dlstinâioacm fic vafcopis , alii fecerdotibus , alii rcligio«···· «.<*<,- rictarem statuum in ecclefiastica bierarchia est
fis , fecundum axpofitionem Luca iUni,i ' neceflarium fecere ; quod ostendit fenâus Tho­
mas fecunda fecunda, questione cuxxm.
Tertium, quodifti^diverfi flatus in ecciefia
articulo n. propter tria. Primo propter fen-Efent fundati perChriftum, dum iret perfeoaΛ* univerfeUs ecciefia perfectionem. Sicut liter
·· in
· terris,*
· per cxpceflaa
- firnttnsfenm
- ....... . Quaenim in rerum naturalium ordine, perfodio, &m una eft, quod Apofloli, fic feptuagintu
qua in Deo uniformiter fic fimplidter inve­ duo difcipoli non fuerunt presbyteri , nec
nitur, non potuit in univerfitate creaturarum diaconi ufijue ad cowtam Domini r tunc enim
reperiri, nifi diflbrmiter fic multipUdcor.' ita fidi Apofloli fiserunt fecerdotes confond.
etiam multitudo gratia, qua esc in Christo, Sed de uncti, difeipulic non repetimus ex
ut in capite, divtrfimode ad ejus membra re­ textu, nifi quod forte Matthias, qui focccffit
dundat , ad hoc quod corpoa ecciefia fit pen In fecum Juda , flt fcprnm, qui ex eis cre­
fedum . Et hoc est quod Apostolus ait ad duntur per Apoftofes fofti diaconi, fie fint
Ephefos IV. Jpfe âeOit paoftam oMem Jtpofio· ab ApoftoHs ordinati. Non eft otno dicen­
1er , fvqfdam natem prophetat, eUr vero evan- dum , quod illi, qui nec funt epifeopi, nec
P*-

root

DL LIBbRA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

1001
Quartum, quod fumma diligentia invigilat». ...
dum, ne hic ordo hierarchicus tam regulari-’
Nr a Deo
institutus, ab ullo infringi p.uu- C%,T
"
tur . Infringetur autem it confundetur, fi qui- t€";ï;Skl
*
libet facerdotes, quife non poflet probare a Deo «<» J·’**’··
vdl prolato ecclefi
*
miflum , fibi officium pre- *α
dicationis ufurparet: quod ex tribus claret .·
Primo quia talis ordinem divinitus institutum
jam regulariter enarratum prostitueret, quia
nec de primo gradu eCclefiasticornm illumi­
«· liguntur prnlsti; per exfistentes in leflore- natorum, qui est Papa; nec de fecundo, qui
w Bgiofi , per gyrantes in mola laici, quo- funt epifeopi ; nec de tertio , qui funt plcb.
*.♦» ram femper unus afliimetur, fcilicet bono nii exfistens , nec ad hoc affumptus officium
• fine terminans, alter relinquetur, male fi- quilibet eorum furriperet,'contra hierarchicum
·» niens. Nam in agro funt, qui‘ in ecclefia divine ordinationis modum , qui est, quod
·· laborando pntfimt. In leâo funt , quiBnil bonitatis in inferioribus effulgeat, quod a'
Λ
* contemplationi in clanftris vacant. In mo- fuperiori potestate non derivetur . .Eqeiflima
w la autem funt, qui in mundanis folicitudi- enim divinitatis hcc lex est, ut infima per me­
dia , media per fuprema in Deum reducantur,
» nibus gyrant.
De his etiam tribus statibus, Eiechielis de­ fecundum B. Dionyfium. Secundo, tales prescimo quarto .· Hi trtt viri> Noe, Job , & Da- ‘ hyteri ex hoc perturbarent ordinem ccclcfia*’
uiel m fue jttfiitia falvabunt animas fas, fecun­
sticum : quia fi tres , quatuor, vel decem ad
dum B. Auguftinum parte prima fermonutn , camdem ecdefiam venirent , & quililiet eo­
fermone xxix. Beda libro v. fuper Lucam , rum praedicare vellet > ncc alter alteri cede­
capite vit. Per Noe, qui arcam rexit, pro­ re, quilibet fanc mentis intelligerc potest ,
lati -, per Danielcm , qui contemplationi vaca- quant
*
ex hoc fequerentur feditiones in po­
x
vit, religiofi ; per Job, qui uxoratus fuit, pulis, contradidiones in fermonibus; Ac ita
laici Intelliguntur. Hunc ordinem Pfidmisia in aflibus ecclefiasticis nullus ordo, fed fem*■·
*/
’**
·
iatelligens dixit; Eoce famm tomi, d
* quaof pitemus horror pararetur.Tertio quod eadem
ptaatduet , Mbitare fratret m unum : Ac qua ratione , qua fi liceret cuilibet diacono dc
fit justa unitas, fubdit. 'Sicut «Mglejwuns in Cpresbytero ubique predicate, liceret etiam
cupite, quod defeeudit iu barbam^ dehinc io tam libere & fine impedimento quemlibet fa•ram vefiiiueiui. Nam unguentum, id est , cerdotem ubique confefitones audire, ligare,
pinguedo totrus ecclefiafijœ fànâitatis, ut est iolvere , excommunicare, dc abfolvere ,' om­
in capitt, fcilicet, in Christo homine, prout nia facramenta ministrare
*,
quemlibet epifcocongruit ecclefiastica hiérarchie defcendit in pum in qualibet ecclefia ordines confene , fic
barba^n fisam,id est, B. Petrum, proximum quemlibet judicem, videlicet ecclefiasti^um
ejus vicarium, Ac quemlibet ejufdem legiti­ prolatum , ubique jurifdidionem exercere . k
mum fucccfiTorem. Dehinc in barbam Aaron, Tot disturbia infurgerent, quod non nifi hor­
id est, eujuslibet prolati feu epifeopi legiti­ ror fine ordine in ecclefiastica hierarchia ef­
me foccedcntis t dehinc in vestimentum, id fet . Sed quantum talis confafio repellitur dc
est, ecclefiasticos .· dehinc in oram vestimenti. id detestatur a fsnfljs, audiamus. Nam bçatgs
est, populares, qui funt extrema pars ecde- Gregorius in registre, ait, ubi fçribit Roma­
fiaftica hierarchia. Dc quo ordine ait melli­ no defenfori Sicilite, de habetur il. quaestiofluus Bernardus tti.de confidératione dicens
·> ne i. Pervenit ad nos : Nam fi? unicui» Ncc vilem reputes formam hanc , quia in D ·> que epifeopo jurifdiélio non fervetur, quid Z
» terris ost : exemplar enim e calo habet. Ne- » aliud sgityr nifi ut per eos,
*
per quos eo-°
m que enim Filius potest facere quidquam, nifi • clcfiasricus ille
<· ordo
--j-- custodiri
------,·*
·> ·. , con- <·
debuit
• quod viderit Patrem facientem prxfertim w
t fundatur? Et ficut dicitur de epifeopo, ita
o cum ei fisb nomine Moyfi fit diflum - Ftde m de inferioribus prelatis, dcplebanis dici po­
• Womrm fodat fectfltditni exempler , quod tibi test. Ex tali enim confufione ordo honestus a AM.a»M<r
» iu umete monfbetum ef. Viderat hoc, qui rebus tollitur. Ideo B. Augustinus dicit tertio ··'»'··*«»·
w dicebat .· Fub aornuro /βό&Μ», Jemfalem ,de natura boni : Omnia tanto magis bona funt,
• hmnh· defeendeutem de edo, « Deo panuam , ,quanto magis ordinata funt ; dc tanto minus
—h— "io· · fient fpaufeut otmmm vira fuo . Ego cnim bona funt , quanto minus ordinata funt .
». * prbpter fimilitudinem diAam reor, quod fi- Et libro fexto fus Mu fier idem inquit ·. Inhr"
**
*r
· « eut illie feraphim, Ac cherubim , ac cateji »» rea mus Deo, fic non timeamus tantum illituh
*
*
• quique ufipe ad archangelos, fit angelo· , w ordinationem, fed etiam noftram ordinem
u ordinantor fub uno capite Deo; ita quoque • inconcufTum certumqus teneamus, a contra ·)f«w»,cto• fqb unofummo Pontifice, primates, vel ps- » quod ad literam Apostolus de jn ecclefia **'
• triarcha; archiepifeopi, epifeopi, presby-E prophetantibus providens ait : Omera Ao• teri vel abbates , & reliqui Ίη hunc mo- » nejie & fecundum onfoiem fiant tn vobu. t.
• dum . Non eft parvipendendum , quod & n Corinth, xiv. Qua uttgiu a Deo Jutu ,
Romanos
u Deam hflbet aoAoramêc dfc caio ducit w ordinata funt , feribitur ad
·» otlglnera. ^od d dicat .epifcopus . Nolo »> xiii. Ecce lex «terna pro condufione
•fidfeiWs archiepifcopo; At abbas; Nolo obé­ nostra
Secundo probatur eadem conclufio per le- fo**·*·1*»
ir dita epifeepo; boc de cado non est, nifi tu
» fisne qaMtaiam lagetoum de cedo audisti gem Mofaicam. Nam fanâus Jeremias in ute» dtoeMMas Nolo effis fub archangclis; ant ro fenâificatus, fuit fecerdos : dc tamen ob­
t» tt alio quobbet inferiorum ordinum aliquem latum a Domino pradicationis officium noa
u non ferentem fiabefle cuiquam nifi feli Deo. importune acceptavit , fed dc humiliter reu Boc fiufehm Bernardus.
culavit , quarAquam finalitcr acceptant. Ergo-

■i ‘ im... plrhsni,

fint a diabolo introduOi, cum pre-A
fati neutri horum eflent, dum a Chriflo fueruat aUfti. Jklia via mc, quia Matthni xxiv.
Domino· noster diverfitasem omnium ad ecV
defiam pertinentium volens oftendert, ait fub
vy
fisdlitodine · A» m egra, Λ» m fefl», deo
a
m arefe, dmr qfia&fur, alter riiixqueiur. Ubi
»«—■ facundum beatum Auguftinum libro qunftio‘num fuper evangelio quoft.xi.vi. tres status

*©
-MJ

„111!

awwo
rtuiirn
•«IS

too}
ORATIO HENRICI KALT1ISEN·
.go condufc vera . conftguentia nota. ■*- .proot rryaidt AicMdiaooott· diftmOioM »1.
jot probatur , quia ia principio fun prophé­ la novo; bM hac auâorim ponitur. Sooundo
tie dicitor : Frefa Jemu fi& JSekn, dr fio- fie: Ctrl·· c* omnibus, good ftuâua Baptfe
cinAiaAar fft fams* in AdW . Rt beatus fia fait faccrdoa. quia primogenitus Alfts f«„
„
,«
,(

Hieronymus, in prologo Jeremie , qui incipit : Jeremias Propheta ; dicit : Fhit enim
Anathothitm, qui efi uflyue hodie vicule·
tribes diftans millibus ab Hierofofami·, ftcenfas ex ftcerdotibos , fit in nitro ftn-

<£St
•a»
or ·

ceidotu, snMfos a Deo . nt trftanonium per­
hiberet de Dei Filio , ut pat* Joan. r. Hie

tamest d· predication· oftcto ft intromitfe-

sv aefa· non fait ,. dooec fapra auAerimtem
facerdotalem, etiam Bovam dhrinam comeiiffinaam reccnU ; due fefturn efl verb·· Do­
rn·* fuper Joanna· ft deferto , fis tunc priptare decreverat, imo recqftrit dicens ·. at, a, m<\hxrpd pmdtcara . uf natet Luc· ait.
Douane nqfew Jhysn, fSftsp^erego fan. Ubi ubi dicit dominus Albertus be. Quod ifai da
dicit ftnôus Thomas ad propofitum ejus de I» ta eft Joapai aisftoritas prwdicandi . biota
.. presbyteris. At de omnibus.· Noti mift non » dicit ihi daftm , ergo prius non habui
funt audiendi propter prgfhmptam ιοΛοη- ·* eam , Leet effet fiacerdos fanûiÆmus. dicit
.. tatem. Et quid per multa difeurrimus ? Eae- „ eum ibi primo mifum ad prafticandum ,
chiel fuit facerdot , ut dicit beatus Hierony­ „ fine qua fpeciali mifiione non babuiflet aomus in principio ejufdem ; Daniel face rdos , * Aoritatem prsdtcandi , ut dicit. Unde quaut feptuaginu interpretes dicunt ; licet Magi- » tnor ibi exprimuntur . fcilicet modus pnefler htikôirum dicat eum de femine regio pro­ M dicandi vernum , verbum perdicatum , augenitum . in principio litari, Et fic de multis *» Aoritas injungentis , « praedicationis feblii* mitas . Et coofequenter ofiendis Albdrtos ,
fanftis Domini Prophetis .
In lege enim natur· omnes primogeniti a quod etiam ifiud fe extendit ad omnes ahoa
Noe ftque ad Aaron faccrdotvs foifie . qui in m facetdotes, diiena . FaSssas rfi vefhnu Dei.
conviciis , ft oblationibus populo benedice­ * Ecce aufeoritas . Dominus enim mifii eum
bant ; ait Magifter ft hiftoria fcholaftica, m ad prsKiicandum , At non aliter pnedica*
m ret , juxta tiled ad Romanos xv. (ftesnads
Eiod. st», cap de vifloria Abrahc ,
Port hanc legem naturalem in lege fcripla C* pradnafamr, rufi mmontHri Haec ille. Quid
Drus inftttuit faccrdbtes, E rod. χχιχ. dicens ergo nos dicemus, qui ultra ftcerdotalem or­
Moyfi . Font». ut ·»Αι m facerdotw confecren- dinationem , aliam fuperiorem aufltiricarem
tor. Atrax
filios ejus apphcaUs od ofiium t»· volumus ?
hrrooculi tepimom, enniipse Aaron & filii tjtu,
Quarto probatur per legem divinam catholi»
/accrdtd· mi nr^dow eerprfue. Unde nullus tunc cam . Et petano fic : Secunda ad Timoch. ir.
debebat fungi facerdotio , nifi dc tribu Levi, cap. FVi, inquit Apoftolus, ctofisrtan m gsm
Ai femine Aaron. Unde, quia Core, Dathan, tin ft* rfi at Chnfio /eft» , «p φ»ο aaAJh »
At Absron volebant fibi ufurpare facerdotium, att per toaUot t^et , Aac caetvenda fileltOtw
, e· ifient» enust * alios decem .
incenfum offerendo , terra degfativit eos , ut
patet Num. *si. Sed conflat de omnibus his. Glofia: Qui idonei fimt fctentia, facundia, At
quod licet fteerdotes edent , nullus tamen fe vita alios docere , illi· debet pnedieado cornde predicationit officio intromifit. nifi fpecia- mitti , quia apti reputantur. Nota quod dicit,
Jiter fibi a Deo expreffe imponeretur , quod roasamsto , in sextt» : At, Committi debet ,
patentibus probaverunt . —
Ergo 1° gmA· '· non quod quilibet etiam feeerdoe
etiam fignis
f
io vera, qur dicit quod fuper omnem Dieipcm ingerat , fed qsod cxfpeâct ufijue
conclufio
'
...............
poteftarem , quam facerdos
accipit
in faerrdo- dum fibi committetur officium prssdkatxmis .
tah ordinatione, requintur adhuc ut poffit fe Sed diceres , Quia eft idonens ? Refpondeo Q.I, «t M··
probare miffom a Deo, vel etus vicario, fci- qnod 3t fi hoc certitudiruditer fciri non poi­
ilcet fufiicienti ecclefi» prrleto.
nt , hoc tamen ex cestis fignis haberi poteft ,
Tertio probatur eadem conclufio ex lege e- qu* ponit venerabilis Auguftfto· de Ancona,
vasigtlm dupliciter. Et pnmo fic : Poftquam Eremitarum ordinis . in libro de ecclefiaftica
Chnftus Dominus mifit Apoflolos Ac lxxii. poteftate, qasaftiosae xv. articulo ir Primuoa
difcipulos-, Apoflolos, tamquam epifeopos, fe- fi per eum ventas fidei non pervertatur. Se­
ptuaginta duo’ . tamquam plehanos. licet ad­ cundum . fi per eum ecclefi· mandatum non
huc non effent tale* : tamen figuram eorum fe­ contemnatur. Tertium, fi p«r eum peccatum
rebant , fecundum gloflun Lock x. illo non accdatione dignum toto cossatu fugiatur. Quar·
obflantv , quod ipfe cos mifit t non oWUnte tum, fi per eusn aovw vivendi ritus non in­
quod etiam figuram omnium curatorum gere­ ducatur . Quintum, fi per eum etiam verbum
bant , adhuc otlendere volens quod auQoritate Dei deleÀabüfeet audiatur , Sextum, fi per
fupenorum indigebant , ita illis
Afiefis qsd- E eum caritas proximi non fpernatur. Septimum,
dfoi mufra, operarii aatoo junci: regner ergo do- fi per cum dc operibus bonis mundi gloris
ntmm mefiis, m nsrtnr opensrw io méfiera faon. non quvrator. At hanc conciufionem noftram
Quod ad literam exponitur de mefle prrd i ca­ beatus Apoftolus tam exprcCt declarat dc fe
tion is verbi Dei . Unde fi queritur. Quare vult ipfo , ii. Corinth, x. Unde arguo Ac .· Pau­
rogari ? refpondet giofla , quod ideo , ut fci- lus fuitfecesdos. epifeopoa At doAor gentium i
licet ex fua mifencordia per internam infpira- fed ipfe noluit fe extendere ad pradicandum ,
tionem . vel per miiuftros fuos mittat predl·- nifi tantum illuc, nbs fuM a Chrifto fpedalfe
otores in ecclefiam fuam. Alia ratio multorum ter miflus. Ergo nuUo modo licet alicui a&cubi
deâormn efl , ut per hoc doceat ordinem , pnedicare. nifi folum in illo loco, ubi sniffam
quem omnis pnedicaturus fervare debet : ut fci- a Deo vel prelate fe poteft oftendere. Cen.
licat a faperiori fuam adnuftoncm cxfpeOet, fcquentia nota eft . Major omnibus clara eft.
minor
tris fangificatvs . Minor patet . quod non
oblhnte quod fuit tantus , tamen dum emn
Dominos mitteret . non prius fe de pntdicationrs oéècio jntromiferat , fed nec ftoc aco

tooj
DELIBERA PRÆDTCATIONE VERBI DEI.
too*
—- oAeodtcor - Dicit enim fic Mm eases» A dum, fcilicet di* Afccnfionis, Λ Pxfch·; ni- , , ,■
AJ*L "·*
M MBSMS^M , /W /«>mAm ΒΒΤΜ- hilo minu» adhuc volens docere, non licere airwo
/«CRM· NfOÜ , f«MM MM0U efi OMÙ A«W, «M- etiam cuilibet presbytero fcndiflnno flt do- cneisTt
Mrs
/krmi pentageadi ufgæ ad eus ia ntxfthe Ckn. diffimo, ubi dc quaxxfo vellet predicate ah£
JU: mm«M/iyeexfrirudweec mm m «firma Mori- que oova fuperioris commifliooe, quo fit Spi­
filMfiMiMtt», & M eficMS Mgufe. Et increpan» ritus fudi audorftare > ait eis in bora flu A•os , qui ft intromictuat predicate populi», fcenfionis> £cte ego auttem Sgintam Fami in
qui fint alite commiffi , dicta.· Mm m afiroo wi .· ws utfm fedete ia enatate , donec iadaarefwfe, n Aft fM fanepr^tna, giarien·. fw auai wtat et alto. Quod tradans beatus Gre­
OMtH· gforèstNr, m ZKnbmibo glocietur, mm eaua gorius ia iuo libro tertio pastorali cap. xxvi.
fvfina eommeadat, Me peobanu efi , fed
guem Heat eaanaeadat. Hac ille . Senfus eft.

» canti,

w ait.- Admonendi funt ergo, quo» a predica„ uotsis officio vel imperfeftio, vel «tas proNon gloriabimur in immeufum . id eft , non » hibot, flt tamen prectpitado stnpellit , dc
exercebimus poteftatem predicandi ultra men- » dum fibi tanti onus officii praecipitatione arfuram noftram : quia Deus voluit quod foil» M rogant, viam fibi fubfcquenm emendationis
Coritithite pro raac predicarec , fecundum » amcindam .· Ipfis enim verita» quae repente
Ambrofium
nec fuperextendemus « id eft , * <nso» vellet roborare poflet, flt ut exemplum
ultra poteftatem nobh commiflam , predica-B » lequentibus daret, ne imperfedi predicate
tfooem noftram non extendemus . Nam fu- * pnrfumerent, postquam plene difcipulo» de
perextendere , fecundum gloftim , eft ultra » predication» virtute instruxit , mandavit
qua tn conceditur extendi . Uftpre ad vos e- » eu , ui m civitate foderent, donec mduenim pervenimus , id eft, poteftas nobis con* a rentur virtute ex alto.
Idem S. Thomas in glofla continua , idem
cefla ad vo< fe extendit . Et ita dixit fe non
habere gloriari in aliepis laboribus, & in alie­ a Hugo, idem Glofla ordinaria . Eeee praxis
na tegula , quia non debuit predicate fibi a Domini nostri Jefu Christi.
Tertio probetur conclufio ex praxi Apostonon commifln. Et hoc ex lege u. vitu.
Efl ergo fecundo eadem conclufio dedu- lica, qua dare deducitur conclufio pnsdida.
ceoda ex praxi Domini noftri Jefu Chrifti , Et primo ex praxi Apostolorum , ex praxi
per quam eadem hoc modo oftcndttur con- feptuaginta duorum difcipulorum . Pnmum
dufio,' flt primo in feipfo ; fecundo in fuis arguitur primo in fpeciali de aliquibus , fe­
Apoftolis . In fe quidem , cum ipfe effet (à- cundo in generali de omnibus- Quantum ad
cerdos diviniflûnus in utero matris, in primo fpecialem praxin quorumdam Apostolorum ,
inflanti fua conceptionis confecratus , officium C patet
Licet presbyteri cflent , non tamen
tamen praedicationi» non exercuit, nifi dum alicubi predicaverunt, nifi quo fpeciali Dei ,
ultra omnem audoritatem facerdotalem, quo­ vel beati Petri fummi Pontificis auctoritate
fuiflent miffi.
dam modo audorixatus eflet, ita quod Spiri­
tus fandus corporali fpecie ficut columba in
Et primo hoc beato Petro accidit, de quo
ipfum dcfcendit, flt vox Patris intonuit ■ ffu. dicit Martinus in chronico cap. in. quod
efi /Uiart aeiM dtleOui, m gao attht bene coat- ipfe adhuc vivens in came fibi duos fubftijdaoa . Luc. tu. Et tdëcit, trfam aadue . tuit. qui ambo presbyteri fuerunt, fcilicet Li­
Matth. xvii. Secundo partit hoc idem ex hoc , nus & Clerus , volem quod ipfi cura om­
nium ecclefiarum intenderent : ita fcilicet ,
quod ut no» doceret, quantumeumque presby­
tero» dodO» flt fandos non habere jus vd quod non praedicarent ; ipfe vero Petrus ver­
pnsccptun/ alibi prcdicandi , nifi quo poffe- bi Dei praedicationi & orationi ac contempla­
mus no» miffo» probare, ait Noa fum mi/iti, tioni inlîfteret . Praeterea Paulas licet a Chrinifi »<i ovet gea generant dvmui Ifroel . Matth. fto miffius , licet vas electionis , & focetdoe
xv. fcilicet ad pnedicandum perfonabter, nifi fandiflimus , imo angelus tcrreftris, flt homo
tantum Judeh , fecundum gloflam, licet perDdivinus, fecundum Dionyfium , feribit fe non
Apoftolos predicaret undem toti mundo, Ec- fuiflie aufum , fed prohibitum pr«dicare in Afia
ce praxis Chnsci in fe . quis audeat ergo fibi a Spiritu fando ; qui etiam eum, quo minus
libere poEe ubique aflerere?
intendit , mifit ad Macedones , ut ibi pnrdiSecundo idem in luis Apoflolis fervavit. Et caret . Adorum xvi. Demum idem fandus
hac eft ita clara , quod merito fufliceret pro Apoftolus multos presbyteros fecum habuit ,
omni dodrina. Primo fic. Nam Dominus no­
fed nullum ex his mifit Corinthiis ad praedi­
fter fuo» Apoftolos in coma confecravu in fa- candum. , nifi folum Timotheum -. qui licet
cerdocts , oum ait - Hoc foatt rn nteoat cons- presbyter effiet , tamen miffionem Apoftoli
ateataeatiaoteat. Loc. xxn. Eft tamen oftendit exfeedavit .- nec ^quiiquam aliorum ab Aquod non fafficit eis audoritas iaccrdotii, ad poftolo non miflbrum adivit , ne minen­
officium eradicandi , nifi effient de novo fle tis conculcaretur audoritas , flt extolleretur
iterum aa hoc miffi . Ideo post fecerdotiom miflionis utilitas. Unde dicit i. ad Corinthios
primo in die Tafcha mifit ad eos predican- tv. Mifi ad t*i TrnsorArsne, gui tf fiinu meat
dum, dans audoruatem, Joannis xx. d*c. di- carifitmut
fideiit re Aweiiso, gut w»couuaocens.- fficur mifit me vivmj Pater , üa & rgu E nefeoer smm meae «i Chrifio fefu. Quafi dicat Amat·*·
mina vae. Ec illa miffione non oktcante , ut fecundum beatum Auguftinum in libro fermo- kX!T »Ze.

fcirenc ubi deberent predicate, fcilicet ne cre­
derent in fala Judea debere permanere, ficut
prius quando pnsceperat eis quod in viam gen­
tium soa abirent, iterum mifit illos dicens.
Jtaenu ia meatdam tmiverfitm, geadteate evangeÜM aaaai cresmni, Mare, fle Manh. ultimo.
Secundo fic. Quamquam ApoftoU cflent fecerdoces, flt jam bis miffi de novo ad praedicat»-

» num Domini in monte , feranone 49. Nemi- £.-3,*^
a nem enim habeo tam mihi unanimem qui *· »*»·. »
v fincera afledione pro vobtefollicitus fit. Non- UmtaML
n ne , inquit, cum illo muhi erant ? Sed quid
a fequitur ? Omaei enim gaa faa faat gaanou,
a qM gua Jefu Chrifii flt ego peftorvm vobis
v mittere volui, non mercenarium, Nam mola d mercenarii funt, fle vix invenit Paulos
a unum

?^r*i

ORATIO HBNRIC! KALT1ISBN
• MNO

€·*·*Τ|
Ml*·

«a W*

UKlV^UdlKm I

OVWIWTI |MWW

^RWu·

„ multi mercenarii. H«c iUe. Ex quo daret
exprefte, quod Apoftoius fibi rtftrvavit andoritatem mittendi prudicarores quos vellet. *
non mittendi quos nollet, licet facerdotes «fient
hi qui fecum erant : ita fit nunc fit in ecdefia, dum probros deliberat ex multis bonis ,
quem minere ad prudicandum placeat.
Ultimo beatus Marcus cvangeitfta noftris prefi
byreris utique non inferior , facerdos fbû fit

Vua J—iCSU· ΙΜΜΜΙΙ» Vjwnw

··* eajrv-

CÜttTl

stolis, tamen potestas jorifiiidMmia eoe est
data eis nifi p»foppofita aodoritate distributiva Petri, ita quod omnia facerent fecundum J^·*·»·
•jus
Item
coorra gentile· Ubro
*“ ordiastioncm
——1--------*.—
------------------------------—
it. cap. 76. Idem ostendit per hoc, quod fall
Petro diôum est poet pefiooem : Pxfict eepr jm* t*.
mu .· At ante peftonem, é tn ctuutirfiu «μη
A*a fnirti mw; fit quia fibi foil pnmifit cla­
ves rsgni cetorum, prôct gloriofiffiin· deducit .*t**** ,<·

non minus confotus fecretorum Dei ; qui quam- w ibidem» it concludit dicens; Per hoc coa-nv*qnatn evangelium fcripferat. adhoc miffiooem „ eluditur quorumdam pnsfumptuofus error.
Petri exfpcflavit , cujus ipfe difdpulu· fuit. « qui fe fubducere nituntur ab obedientia &
L'nde venerabilis Reda in expofitiosw prime ca- „ fubjçflione Perri, fuccefiorem ejus Pontificem
.. nonice Petri, fuper ilk»: iuhuut ees AfocwB „ Romanum univerfebs ecclcfia pastorem non
fibui mnu «n/ari, dicitMarcum filium „ rccognofcentes . Hoc ilk . Idem Hugutiwa
„ nominat, quta «jus ba pri faune dicitur filius fie Arcbidisconus in capite, Ita Dominus. Idem
„ eftèélus . Unde patet, inquit , quod priuf- dominus Cameracenfis, qui in trallatu dc ec„ quam Marcum de Roma Alexandrian; ad e- clefiastica potestate enumerat fex genera potev vsngthrandum mitteret , eptftolam foripfe- sutum , fic concludit omnes aequaliter datas
„ rat . tempore autem Claudii principis fit Pe> Apostolis , ultima dempta , qu« est potestas
,. trus & Marcus Romam venerunt , fic ipfe distributionis, foli Petro commifta.
Omnem ergo potestatem praedicandi, bapti­
Marcus defcripto Rome evangelic i'uo Alezandi , fic fimiles receperunt Apostoli a bearo
„ xandriam miflus efi. Hec Beds.
Ecce praxis A poft olorum fpeciahs, tiocet ul­ Petro post Afoenfionem Domini ; non quoad
tra faccrdotii audoritatem requiri fuperioris audoritatem, quia illam a Christo receperam,
mifüoecm. Idem dixi ex praxi eorumdem de­
fed quoad auflontatis exfecutiooem , ne quis
ducendum generali. Deducit namque dominus mitteret falcem in mefiem alienam fpiritualiter
aut
temporaliter: unde eius fuit daoëcefes diri·
patriarcha Petrus dc Palude ordinis mei Era­
dicatorum theologus fic jurifta eximius, m tra- C dere . unicuique fuam aoignare. Nec obstat,
flatu de ecclcfiaftica poteftate, articulo fecun­ quod Christus «os mifit in orbem univerfum,
do. conclufionc fecunda; quod quamvis Apo- quia ipfe indistincte mifit, distinctionem vero
fioli ante Chrifti paflionem fuennt regimini Petro reliquit. Sicut Jofae dtvific terram in fu­
Chrifti immediate fubjefh ; tamen poft glorio- niculo distributionis, quam umeo non ipfe,
fam ejus Afccnfi.inem m prudicando , abfol- fed Dominus dedit: iu beatus Petrus ecclefiam
vendo , baptizando , fuerunt fummo eorum distribuit, quam tamen non Petrus, fediolus
Pontifici Petro fabjefli , non folum Chrifti , / Christus proprio fanguine fuo acquiftvit. Vade ait glofla 11. Cor. x. Nutu enim Dei fininfiitutionc , qui cum omnibus profecit , di­
cens .· Piftt ovei mear·, fed eti.im Apoftolorum „ Ôum est, quod partium erat unicuique, ad
yohtione ; quoniam ipfi Apoftoli voluerunt „ quod io pradicationc dirigeretur, ut finguli
beatum Petrum die fummum Pontificem eo­ „ aliquos populos haberent proprios, de quorum , ut dicunt Hugutius fic Archidiaconns, V runa fide gloriarentur. Ecce praxis A postofic eft textas diftmdioae xxii. Sacrofanfla . lies , qua exprrife est pro oooclufione nostra.
1«
Quid nurum? nam dixerat Dor.unus, Zmî m- luem duxi deducendum per praxim 73. difcfnina ovile <$■ uvm/ paflor. Joannis x. Et hunc Dpulorum ; illi enim noti leguntur a Domino
unum delignans foh Petro ait : P»fct avet tntffi , nifi ante ejus Pafhonem , fit tunc ta­
tneai 1 ergo extunc nullus mû audoritate Pe­ men in Judea non ita ample ficut Apostoli,
tri habuit oves pafcere , nec regere ubicum­ qui fuerunt per totam Judnam miffi; fed roque . Unde ipfius auHoricatis fuit vocare alios stnâi, ne alibi prodicerent, nifi quo Christus
in partem folicitudinis , feilicet paftores : venturas erat perfonaliter ad prudicandum ,
quemadmodum ipfe ordinavit de fucceflbrt ut pacet Luce x. Unde ipfi poft Chrifti AfccnJudu in Apostolatu , quamquam Apostolis a- fionem, ut prodicerent , leguntur per Apofus dederit cleriioneru , fic omnia cum con­ flolos ad hoc officium de novo elefli, ut
fenfu difpofuerit Apostolorum, ficut nunc Pa­ dicitur xxi. diftinétione: * in novo; Video·
pa dc confilio confratrum fu orum cardinalium. ■ tes , inquit, Apoftoli mefiem multam, id
Similiter ipfius officii fait de diaconibus , of­ ·» eft . totum mundum verbo evangelii ilhx
ficialibus , & predicatoribus ordinare, & eos in « minandam, At operarios pencos, quia ipfi
officia mittere, bcec eleflionem aliis voluerit » pauci erant pro tanta multitudine convercommittere, ficut fecit dum ait ; ibsySdr/ute^ex v tenda , rogaverant Dominum , ut mitteret
wror boni tejhntoiui. & elegerunt Stepha-E * operarios in mefiem fuam ; Ac ipfi elege­
num primum primicerium foptem diacono­ runt 73. difcipulos, Ac miferant eos ad prorum , Adorum vi. Sicut etiam Moyfes con­ dicandum. Ubi dicit Hugutius, quod Domi­
stitutos fub fe principes quamvis per fe po- nus in veteri teftameoto Levitas per fe inftituiffet eligere, tamen eleftionem populo com- tuit, fed in novo per Apoftolos, diftinftiooe
mifit. I>aie ex vobu viroj, ficc. Deuteronomii 9). Diaconi. Ex quo petet condufio affiunpta
1. Unde omnis eleflio & institutio sd ali­ cx praxi Apoftolueum, At 7». difcipuloram ,
quam reôoriam pro tunc in tora Dei ecclefia Ex quibus Rufebim in hiftoria fua ecdefiaftica,
oportuit fieri a Petro . Ac deinceps ab ejus m libro it. capite |. dicit, quod Dominus poft
fucceflbre , ut dicit Clemens Papa fucceflor * refurreâionem fuam Pttro At omnibus Apor.l.,J>.€“ beati Petn . distinflione So. In illis . Idem h ftolis omnem ftientiam tradidit, qui eam
’ dteit fandus Thomas iv. fontentiarum distin- w ulterius 72. difcipulis tradiderunt. Hnc ille,

Quar-

*

t···

DB LIBERA PRÆDICATIONB VERBI DBI.

in aliene ecclefia. fed cogi etiam per ex- cnatrn
commutacationem . ut inde exeant, dc ad
fum redeant. Idem.dicitur vu. 1]·—rinni 1.
tto te fcribit ta rpiftni» te ad Jneobum Hie» » Epifcopi, ex concilio Cartteineofi, EpiraMjaafwa epHbopom ta te epdlota « di* w fcopi vel presbyteri fi caufe vtatandi ad «>
• MM*. Nullom prmbyteram ta aHcujo» epifeo- » elefiam alterius epifeopi ventam ; in fuo
• pi
. Mfocta «Rqtad
. tftrt
_ debem «ju* per- * gradu, id ea, honore (tacipiancur , fe tam
w mdbi .· euntes edam preabyserm propnie 0 ad verbum teiendum , quam ad oblationem
i» epifeopi· , ta «tutabo· abfipe mora inobe- * coufecrapdam invitentur. Gloria Hrçutn fe
m dtanem , taflitneare De mine , efle debere
·» ArchidiaconcM .■ Quod nifi invitentur, eis non
» docebat. Huc ille . Hinc beatu· Dtanyfius licet: te. qunct. 11 NnUusprimas. Undepre··
Areopagita difitipulus beati Pauli, dtfttaguens bythri debent fecum gerere Utera· dimifloriae
tres ates hiermhte , attribuit diacono pur- epifeopi 1 alia· non debent reti pinee ad quidgare, illuminare presbytero, fedepifcopoper-Bquam admitti, DistteâiqtM 71. Hortamur. Et
ficere : ita qood in ecclefia primitiva diarn bc paset conclufio noetra per fecra concilia.
dus dicebatur beptiaandos purgatu , id eft ,
Loco fextofi imploraveritis diâa doteram .
exorcear· . Sed presbyter illuminavit dum in lege Dei veraciter fe fundantium, inter muk
baptixavit : non enim intclligitur ibi illuaai- ta pauca pro nunc adducam, refidua pom alnaro, id eft , pcudicara fed dicitur baptisa- legaturas partie. Sit primus beatu» Ambrotio illuminatio,, quia bapdsato divina lutni- » fio· , fuper epistolam ad Ephefio· dicens Ut
na communicantur t ari fiant habiuri virtu- * crefceret plebs, fit multiplicaretur , inter initua theologica*·· i •i , fpei , It caritatis , * tia omnibus conceflum «st & evangetaare &
qua ibi intetetur fecundum expofitiouem « baptisare, St feriptura» in epclefia ex pia(bite epifeopi erat ba» » nare. At ubi omnia loca circumplexa est ec“*
·*------- 0 deua , cosreenticala constituta funt, & re« teres, de cetera oCcia ta ecclefii» ordinata ecaiafiatea hierirchia . Port hoc r ta. Seqoitur; · Quafi omnes eadem polfint, ,>
Maittaut
--—
. - -r- —
------— ta—chronico
------- , ,—St —habetor
——. h irrationabile edet, & vulgaris re» Sc vilifi- 4*·1
q—ftlnnn 1. Ecclefia· fiogulas ; quic* ma videretur. Hoc ille.
£>N*">teit anno Domita ayo. cum prius non ef»
~
"
Secundo· beato· Gregorio»,
Si aflumirar
_ f .
>j ata····*·
imi, te
tafi pnrochta
, fe ---plehata
erant __· oves ri. qnotttaœ ut. Scripram eat in kge^kjr
-- 1
JtAs
11-*__ -L
m Par alienam marient trenfien· felccm mitte„

», St manducare. Falcem ergo - judicii nut ω­
fuis termini· consenti eflmu, fe alieno· non χ re non debes in eam (egetem, qua alteri
ufswpareot , quamquam multi presbyteri ef- ■» videtur efle cotnmiflh; fed per efletem bo·
fcm. Ex quo petet dare, praxin ecclefiapri­ w ni operi* frumenta Dominica vinorum faomitivo pro coodufiooe aflumpta fententiare . » ram paleis expolia, fe in ecclefia corpus
^£7n><* Quinto , hoc conclufio probetur per conci, » admovendo fit perfaadendo, quafi mandenlie antiqua . It per omnia idem oftenmtur no- ·» do, convene. Quod exponit gloria Hugutii
bis libro v. de luereticis. capite. Cum ex in- fe Archidiaconus, ad liieram, da prodicajuto * Ex concilio Llicraoeiifi habetur fic i tione verbi Dei, quam nemo débet i.t eccieexercere,_______
quafi jus habens
in etc,___
ataque
ST. ·*.»·„ Sicut multa funt membra unius corporis,_fiu______
_________
***■ ,L Λ omnia vero Don cumdem aûum habent .Π licentia pnclati ecclefie illitu*, fed bene poteft
„ ita font ordines in ecclefia diverfi , fed tranfeundo aliqua verba odificatoria occurren­
H non habent omnes esamdem atem . feu tibus diccre, fe fic eos in ortum ecclefia ,
M idem oflietam. Nam fecundum Apoftclum, quafi mandendo corroborare .
tafef 4·
«te desbr teamuu dpqjfafor, a/ror prophrSit tertius beatu* Bernardus fuper Cantica,
„ ut, abet Mm. Cum ergo doterum or- » fermone 64. inquiet».* Nec quiiqnam fibi
w do fit quafi pnscipuus ta ecclefia, non de- » fjmit honorem , fed qui vocatur · Deo
„ bet fibi qtaiquam tadiflerentur prindicatio- » tamquam Aaron . Et Apoftolus ait .· Qvo >m». >
M tae ofictam ufurpare , Nam fecundum A- m mode pndKabam nifi muianturf fe fcimus *·“■*
a» * w potelum , ynossod» pratamter mfi muta»- ·» monachi non elle oflicium docere, fed lu*
„ tar? It Verte ipfe procepit: Regore dosu- « gere. Et his fimilibufque colledi mihi to„ mun a»fi> , at aatrat tftnrm tn «menai » jio rete , fe capio vulpem, ne demoliatur
mmf.r&to*/te·· Et ta capite, Eacommutacamn»-, Quia ·» vineam. Claret ‘ namque 6c certum eft »
StoTm** . "
dicitur fic · Omne· qui prohibiti, vel ·» quod predicate nec b publice convenit mo>
Na miff, prêter auteritatnm ab Apoftoli- ·> nacho, nec novitio expedit, nec non mif-Μ.Γ*11** t
te-* „ ca fed·, vta loci rpifeopo fufeeptam, oubli■-E·» fo liem. Porro contra hac tria vetaro, — KdXZ
„ ce vel privatim fibi pntaicatiotaa ofteium * quinta coufcienim demolitio eft ? Ergo
n ufarpnveriot , excomstrataeatipta· vinculo » quidquid tale tageritur animo, five illud
n Uodontor *· fe nifi quantocius refipuerint, w ut tua cogitatio five inunite per angelum
• alia competenti pcena pletentur. Hoc die. * malum, dofofiim agnofce vulpeculam. Sc
Nomii hoc verba, fignate myftcria. idem V malum fub foeta* boni. Hac ille.
itabat·· titstentialiter ex concilii· generalibus,
Sit quarrua (aafha Thomas, qui quodlibe· **· ■*
ut psaet difttafeione yt. fe 7*. ex concilii· to xr r. quafttatm xvt 1. iftam materiam doter
Canhagtaenfibus , primp , quarto fe qtam- minat, St quafttaaem ta termitae proprii·
to, Antiocheno , fe Romano , It Milevte
prmbjttii vel

diaconi, aat qui ta quocumque » dando dicit, quod nuUu» quantumcumque
tete tecte Tenu XÏïX.
S ff
* do*

toti
ORATIO H1NRICI KALTBISBN,
ι·ι»
- doftus vel fendus debet predicate abfeutA» confttroeret quia wdli licet prodicare in
awwo
-----dimcefi , nifi d» mandato epd^
cnanTi M
auâoritxte; quia nqjhua agon» nnonrni
* tum eft agere nifi fuper dmrmiuetam mams»
Jta pro tanto couferipfi, «nfia horam oppo­
h teriam, fibi mtaiftrstam ■ prodicatio autem
h publica rcfpicit totam ecclefiam. Tota au- fitum direâe in veftri· prafentatto ficriptis reperi : dixifti· enim in una eooctofieM, quod
quilibet predicator verbi Dei debet efie miftu·.
t cere, quod requirat auâoritatem publicam, Et ta notabili fuper termino , Libere , dixit
propone·· quod tali· nuffio fe· licentia datur
»> nifi aultoritate prrlati. Hac ille .
Su quinius doftor folemnb, licet moderno·, per minifierium epifeopi, fit a Domino, quan­
„ Henrietta de Hafita, qui parte ultima fuper do ad ordinem diaeonatus vel presbyteratus quie
,, Genefim dicit, qnod prodfeatto non permit- promovetur. CogffiffilAi· ergo, quod ex man­
„ titur, nifi miffia , fcilicet ultra gradum U- dato Christi tenentur prodicare, nec poflent
„ cerdocalem, fpecialitar a Deo tantum, vel a ab ullo prohiberi. Et ne videretur boc mira­
„ Deo per homioem, fecundum illud ad Ro- bile, direxiftis ad rationes, quas facitis con„ mano· x. Qvompdt» predicahmt rüfi nùttorttwï fequenter sd probandum oppofitum eorum qon
„ Alioquin pfitudoprodicatores nou edent pro- diri : ad quas refpoadebo hoc modo . Prima
„ bibendi, cum tamen Ac ipfi prodicent in no-B fait
fuie hac:
live: Sacerdos
Sacerao· Domini , Spiritu
opiriru Jefii
jsfii in>
mine Chrifti, flt plerumque Idem quod veri ftigante , poteft fine fpeciab epifcopi licentia jm»·»»»·
>, paedicatore·, ut clarum eft. Infuper, inquit, aut prolati prodicare verbum Dei , etgo fibi
,. ctfl faciente· miracula in nomine Chrifti, non licet. Tenet coi^tquentia, quia oportet »ogii
„ debet prohiberi, quia nullius ufinpant ofli- oMire Dn yuasi Auminifefs, Altor, v. Refpon,, cium, nec cuiqoam injuriantur; umeo publi- deo > quod aflumptum veram eft , fi aliqui»
„ c* prediçationes in dioscefibus alienis aWque fecerdo· fe a Spiritu Jefu inftigatum ad prodi­
,. canonica miiUooe prohiberi debent , quo- cendum probare poteft . Nohte omni fprutu »·/-··♦■
,, niam epifeoporum At curatorum presbytero- credere, /ed prebear fpmttu ea ex Deo fint.
„ rum ufurpant officium, flt ds injuriantur. Et
Circa iflam materiam, quia quidam dicitur
„ poftea declarat. quomodo dicente» fe miflb· fe Spiritu Jcfo inftigari ad pevdicaqdcm, no­
„ a Deo tenentur hoc probare per fcripturam, tandum quod valde dubiolhm efl flt periculo„ ut Joannes, vel per miracula, ut movfiss , fum homini femper fe profumere infpiratum a
„ prout jam dictum eft ex conçiliorum deter- Spiritu &ηΛο. Sciendum, quod feomdum bea­
,, minatione.
tum Thomam, a. a. quustionc 171. artic. 5.
Sit fcxtus venerabilis /Auguftinus de Ancon» C men» humana iafpirarar « Spiritu
' 1 fando du„ in ecclefiaftica poteftate qweftionc lxiv. ar- pliciter .-uno modo per ex preflam rv
revelationem,
„ ticulo xt. dicens, quod nec cpifcopis, nec pota per fpiritum prophétie , vd per donum
„ presbyteris liceat prodicare , aifi miffis çis difcretkmis fpirituum; flt qui hec modo mK fpccialiter auitontate Pape . Nam alius fpiratur , ceniffimus est qood non decipitur j
„ prcdicationis eft afin· jorifibUionis , licet veramtamen ut prodixi, nec isti miffioei ero­
„ non coafliva : fed omnis jorifdi&io a Papa dere tenentur alii , nifi probet fe fic mifliim
,, dependet cujus eft fignum, quod ipfe Cui- per fcripturam vel miraculum ; De heretihhet epifecpo fuam pnsfigit diosccfim , & cis : Cum ex tajuqâo . Alia est infpirafto remreo»
» auctoritate fua quilibet plebanus fuam fic per internam iostigaftonem , qu· vocatur in- m?
m fibi commifTam gubernat ecclefiam . Ergo stinâus , quem interdum nefcientes human·
„ ficut abfeue audoritate faperioris , nec ipfi mente» patiuntur , ut dicit beatus Augusti-*y»l!K »·*
m funt dkrcefani , nec plebani curati , ita
nus libro it. feper Genefun; flt distinguere
♦» nec fine auctoritate Papq convenit eis pro- an talis instinHus fit a Deo , an a dialwlo,
» dicare .
tam est difficile, ut vix aliquis vivens in hoc
Sit pro nunc feptimus honorabilis Thomas de D femper poflet efle eertus. U t dicit beatu· BerWslden Anglicu», qui per omnia quafi in pro- nardus fuper
”
- .hoeaitia in. & boc
Canticum
priis terminis concordat , prout patebit infe­ propter motionem mentis novere , fit Spi­
rius . Ad idem tant omnes poftea in corolla­ ritu» fan&i maximam fimilitudincm . de an­
rio allegandi, ad idem funt omnes prius per geli team· in angelum lucte transfiguratio­
alios indices allegati. Et prout promifi , non nem.
Ctedatis nos in fententia concurrere , quia ambo
Unde quam stultum fit femper credere ta­
dicimus , quod facerdos vel diaconus ad hoc les instinctus a Deo renifle , patet ex boc ,
quod prodicet debet efle mifltu .· fed in boc qnod etiam propheta decepti font nonnundifferimus, quod vos dicitis, quod illa miffio quam, putaatts efle Spiritum Dei, cum fpU
fit ex mandato Domini, 8c ex minifterio epi­ ritus proprio· loqueretur, ut dicit beatus Gro- b-iTT
feopi in collatione ordinis diaconatus vel fecerdotii .· dc contra hoc militant que dida
funt , flt qu· dicentur reprobabunt illud.
.......divini·
_______
a Dso. Primum fi fit conformi·
fcri(X larus fit ▼ilhelmus epifeopus Parifienfi· pturis. Unde dicit beatus Gregorius Moraliore
in fuo facerdoofli. Dicit quod auâoritas pro-Esj. fuper illo Job JJ. iaod iapsMnr
„ dicandi presbytero non datur, nifi cum cura d* i4pfitàt fooMtéo Oms wpeM. Hoc Mt dlco„ animaram fibi committitur. Hoc enim of- » re, Deus flnguloram cordibus privatis vo„ fictam eft curo animaram annexum. Num- »» cibus
cibos «m
nou refpoodet , fed «0»
enle eloquium
rhqîilnm
„ quam enim dicitur eis in fua ordinatione : * construit, per qoodcuaâoram qiMWfionltiiii
„ Ite , docete, feu predicate ; docere enim ·» fiuiafecit. in fcripeure quippe ejus «loquto
„ feu prodicare feqctate eft officium eptfcopo- * cauta nomas Anguli fi requMmna tareani» mus. Hec ille.
«< dicitur eis: Ite, predicate populi·. EpifcoSecundum, fi talis motio approbetur fpbb>
» porum etiam eft . doctor·» in dfcacqfibtM tualium virorum , flt maxime probmram judi­
cio,

.

pm·

iiim. M

lot,
DE LIBERA PRÆDICATJQNE VERBI DEI.
1014
do, ftMwflom Barnardum, Propter hoc Pau-A- poffint , dt quamvis fepientem fe efle fen* tiat, vellet tamen effe patiens, nec videri,
*·· *
revelationem Chrifti habuh . mittitur ad Ananiam, Coredtae ad Fe­ »» atque fibi hoc omnimodo quod loquendo prorrem . Sic eunucha» mftruirarper Philippum , » ditur , pertimefcit ; dc fi liceat tacere , apnt approbationem & jodktaam vitorum fpiri- H petit, <lum efle multis tutius filentium cerrualinm requirere doceremur , ficut do boc » nat : eolque fe feheiores putat , quos intra
ffcnfaa in collatione patrum habetur.
w fanflam ecclefiam locus inferior per filentium

mu·

Tertium eft afiedws, quem tabs interior mo­ w occultat & tamen ut fanflam ecclefiam detio caufet. Nam Spiritus divinus fecit homi­ ·» fiendat, quia ad loquendum vi caritatis imnem intus buanilem > flexibilem fpiritu* dia­ " pellitur , ex neceffiute quidem officium lobolicus prefeunptuofum & pertinacem . Nam * curionis fufeipit , fed ex magno defiderio
funt yi* diaboli , fecundam beatum Bernar- ·« otium taciturnitatis quant . hoc fervat vodum r fuper illud Pfelmifts, Qwi A«fe*w.
·» to, illud exercet minifterio. Hanc autem doQuartum eft ordo infpirandi : quia ordo w cendi formulam arrogantes ignorant : neque
commotionis Spiritus fend! eft, quod loquitur _ w enim loquuntur, quia caufie eveniunt , fed
pf1·0 i® turbine, facit hominem pavidum , ti-D* qma eaufas venire appetunt ut loquantur.
moratum & pcrculfum , flt propriam fragilita- Hac Gregoriu*.
tatem çoguofcere , fit poftea erigit in fpem.
Tertium eft, quando quis magno aftêflu ac­
Econtra autem diabolicus fpiritus , ut dicunt cenditur ad predicandum , cujus tamen ftatu!
gjoffi* Luc. 1. fe Matth. ult. de terrore boni repugnat pubhee prrdicare, fed magis incum­
Angeli , qui virginem beatiflimum Mariam fe- bit in folitudine vacare, ficut monachis mul­
lutaodo > ÔC mulieres terruit circa fepulcrum. tis , quorum officium eft plangere , npn doce­
Quintum eft fecundum circumflanti» perio- re, fecundam beatum Hieronymum ·
®· ’ fi inftinflus non trahat fupra propriam » perQuartum eft, fi anquis debilis Sc nondum a _ ____
fouam, & contra debitum ordinem perfona- Concupifccntiis ‘ exercitatus , flt io humilitate
rum , inter quu vivit. Namque a Deo fant, fundatus infligetur ad predicandum , voient
**/··
aliis proficere , & fe negiigtre . Unde beatu· o^'“5
ordinata funt, ad Romanos xm.

Sextum , fecundum circumflantia· perfera­
rum, inter quas vivit, fi caritatem non infrin­
git , fi pacem non turbat ; ut beatus Bernar­
dus refpondit cuidam abbati , oui fe putabat C
Spiritu Dei moveri. Multa taba tagna poni poffunt nop tamqnam certe fcientic, fed tamquam
qusrdam conjeâure : quia, ut dfelum eft, fcientiam de talibus vix aliquis habere poteft. UnCry-1* de Job |x. Si teaerir ai me, won ridebo cam,
ii*”*’ *■*■<#·/ afeerir, now iMtlligom . Ubi dicit beatus

mSwTw

A WWΟ
cnaiiTi

Bernardus fuper Cantic. fermone xv» 11. Quod
tuum eft fpargis & perdis , fi pritifquam infundaris tu totus, femiplenus feftinas eflundere , contra legem arans in primogenito bovis, St ovis primogenita tondens. Nimirum
vita atque falutc, quam alteri das, te fraudas ; dum fena vacuus intentione , gloris
inanis vento inflaris, aut terrene cupiditatis
veneno inficeris, & letbali apoftemate turgens
interis . H*c Bernsrdus .
Quintum eft, fi aflcélu hominum ingerit fe
a Gregorius.- Donec rerum altercantium finis
w nefcuur, acceflus, recefluique divinus igno- ad prrdtcandum , qui nec · praelatis miflus
u
* nxur . Spiritus enim ubi vuit fpirat, & πε­ eft, nec a Deo, five per vocationem 4 fpiriι» ici· unde veniat, aut quo vadat ; ideo pen- tualem : Et de his tribus ultimis dtdt bea* culofum eft omni (pirinii credere, fed proban- n tus Bernardus fuper Cantic. fermone 64.
w di funt fpiritus , π cx Deo fine, docec bca- „ Claret namque & eft certum, quod publi,, ce predicate monacho non convertit , nec
* (tus Joannes evangelifta.
Si ergo queris, quit inflioAus ad predican- v noritio expedit, nçc non miffo licet. For
dum, flt lucrificandum animam proximi divi-D,, ro contra h*c tria venire, quantacoefciennus poffit dici ·, rcfpondeo , quod hoc ex quin­ „ tic demolitio efl ? ergo quidquid tale ani
que poffit difcerni. Primum eft , fi illi fic „ mo fuggeritur, five illud fit tua cogitatio ,
moti non moventur ex afe/hi fit defiderio pro­ „ five imtniffio per Angelum malum , dolofim agnofce vulpeculam , id eft , malum
prio , fed quantum in ipfis eft femper defiderant fibi vacare , ftc nequaquam officio predi- „ fub fpecie boni. H*c ille . Et notandum
cationis defervire , fed neceffiratis caritate ; quod ubi omnia h*c concurrunt , difcerni
vel fnperioris imperio , ad hoc coguntur - ar­ poteft ■ an mfpiratio a Deo vel diabolo pro*
rogantes vero dc qui appetitu laudis vana mo­ venerit fecundum humanam conjeduram, non
ventur , feipios ingerunt, dt occafionem qua­ fecundum neceflariam feientiam. Sed tria ul­
rum , ut loqui dc docere poffint, nec exfpeftaitt tima funt mantfefta diabolice infpiratkmis in­
donec utilitas exigat vel neceffitas requirat. dicia. Et fic patet, quid fit dicendum ad ar­
Secandam eft, quod illi, qui bene afficiun­ gumentum , ubi aflumitur · facerdot Spiritu
tur, non fe efle ex hoc aliis meliores reputant, Jefu snfpiratus poteft predicate nolente prela­
eo quod ipfi illo· docent ; fisd fe magis repu­ te quocumque. Oftendant fe infpiratoc, & cre­
tant , ficut veraciter font, in majori periculo . dimus eit. Si queritur qualiter hoc probari de­
Arrogantes autem peccatores alios defpiciuut, bet , dico quod per miraculum, aut feriptur*
fe cunilis fepientiores & mcHoaes reputantes. E fecra teftimonium. Et hoc probo multipiiciw His duobus dicit beatus Gregoriis xxtrt. ter. Primo ex veteri teftamento . Nam Exod.
» moral. Sanfla univerfalis ecclefi* fpiritualis m. dum ~
Dominus mitteret Moyfen addenun- μ,ο. mt
w quifque predicates , in cunâis qu* dicit ciandum Pharaoni ejus voluntatem , ait Moy- r·»'*··*·· ·
» folerti cura fe infpiciat , ne in eo quod re- fes : QaoJTfigmuK ojbendtt mthi, wr credant euki
H de prediot, vitio fe elationis extollat; nc IKaroo & filo Ifrael, pued mr miferis ? ftatim
N trita a lingua difeordet. Et infra : Indignum virtutem miraculorum Dominus fibi dedit, nt
w feomnibas b indicat, etiam cum dignus cun- virgam in colubrum St e converti» transfor­
w dis vivatfcit enim, quod bona, qu* in- mare poflst. In novo , ex praxi Christi in fe
f notefeunt hominibus, fine periculo vix efle & in fuis Apostolis . In fe, quia cum diS ff a
ait :

»
*
M
*
»>
w
«·
w
·»
·»

■x
1015

ORATIO HENRICI KALTBISEN

ιοιό

. xit, Ego rs Deo protegi, & veni in mundum, A Nam laid poflunt dare eleemofynam, Ac t>- ,
■—
neque rmm a au ipfo verti : fed ille me swfEt, men non poflunt
""
predicate ordinaria pocastaCHifirri
»sn·
Joannis v 111. volens oftendere , quomodo hoc te, eum fit iblius facerdotis officium, xvt.
r pflet verum, primo direxit * idem ad feri­ qurftioae i. Adjicimus. Infuper qwod fecer­
pturas dicens , Joannis v. Scrutamini foriptm- dos prwdicet, requiritur quod nitra feeerdo’*■
ras iUa tejhmonium pr/uiat de me. Qun au­
talem auâoritatem habeat coauniffioaean fpotem fuerint ili· feriptur·, oftendit ipfe Luca cialem ad predicandum, ut probatam est
ultimo, dum apent difcipulis fcnfutn ut ineel- longe fai» fuperius . Sed boc non oportet
ligerent feripturas, dicens .· Oportet impleri om­ de dando eleanofynam corporalem, ia Irem
nia que fcnpta font de me in lege Moqfi (fo pro-· regulariter loquendo, ergo elaadicat fimilituphetit (fo pfalmu. Et quia ad feripturarum te- do. Testio, quia licet quilibet debeat com­
ftimonium non attenderet, ut effient inexcufabi- municare eleemofynam. fpiritvalem pro pofle :
les. fecit opera miraculorum, quibus debebant tamen Apoftolus docet ungula'fecundum or­
ipfum Credere a Deo miflum , ait enim : Si opere. dinem fieri debere; non autem effet debitu·
no» fecifem, que nemo aliut feed. peccatum non ordo, fed fempitenfus horror, fi quilibet fahaberent. Nunc autem excufationem non habent de B cerdo· poflet predicate ubi vellet, ahfque fpepeccato fuo. Jo: xv. Ecce quomodo Salvator do- ciali
— comaaiffiooe, ut probatum est fupra ex
cuu , quod quicumque fefe » Spiritu Jafu in- •terna lege. Quarto, quia ex eodem funda­
fligatum ad predicandum dicit, hoc probare mento arguere poffiem .· Miliare pro aliis est
tenetur miraculis , vel feripturis de fe eonferi- eleemofyna fpiritus Iis ; ergo cui licet dare aleeptis. Idem in fuis, Apoftolisidem praflicavit: mofynam corporalem , licet ‘celebrare Miflam ,
nam ut ftatim dum eos mifit virtutem mira­
cum maior fit eleemofyna fpiritualis quam cor­
culorum eis tribuit dicens ; /nfirmos curate, poralis . Confequens falfum. Ergo claudicat
leprofes mundate, Atc. Matth. x.
proverbium. Quinto , quia dare eleemofynam
Eadem etiam fuit praxis Apoftolorum, qui non est prohibitum, fed predicate contra vo­
fuam novam doArinan confirmarunt per mi­
luntatem prclati est prohibitum fub pana ex­
raculorum confummationetn. Unde Mard ul­ communicationis, in cap. Cum ex ïhjunâot
timo /lii autem profefh pradicaverutu ubique ut jam dictum eft. Ergo , &c. Infuper non
Domino coopérante , & fermonem confirmante est fimile da pane materiali & verbo Dei prefcqttenitbut flgnts. Ita beatus Paulus ait Corin­ dicandb quoniam ex eleemofyna materiali non
thus . Signa Ipoftolatus mu faBa funt fuper tor C fequitur periculum apud fufeipientes eam, fient
in omni patientia , fignis & prodtgur& viftutu |periculum fiepe videmus fequi ex libertate pr·but. Hoc eft, Apoftolatus fua in vobis figna <dicandi propter adjùnôionem venenatam dodri»
monftravit per patientiam in moribus ,& pro- 1nc, que coafuevit mifeeri ■ cum forma veri-a
digia in fignts , fecundum beatum Hierony­
tatis eloquii, Quemadmodum ooniueverunt facere · pastores hrreticorum .· Et ideo ecclefi» *
’
mum . Hoc promifit certitudinaliter Propheta
dicens Doptinui dabit verbum evangeli^antibue
fanfta volens hujufinodi pericula remofere ,
virtute multa, id eft, virtute fidei Ac miracu­ ex * Spiritu fanflo edoôa ordinavit , quod
lorum, fecundum eapofitionemCaftiodori. Haec
nullus tnbueret panem ovibus Chrifti publice
H"
determinatio coucillii Lateranenfis in c. Cum
abfque aufloritate fuperioris paftoris, qui aex injunflo, de hrreticu, dicens Quod fi
gnofeenet quale pabulpm fuis ovibus conveni­
„ forte quis argure refpondeat , quia tales ioret. Sanftus Thomas in tv. diftinflieoe xv.
Λ vifibiliter mittantur a Deo, erii non vifibl- folvit dicens de eleemofyna, questione 111.
„ liter mittantur ab homine, cum mvifibilis
„ articulo ttt. quod ficut dare eleemofynam
„ miflio multo fit dignior quam vifibtlis, & „ corporalem non cadit fub priecepto obligan„ divina longe fit melior , quam humana ;D'te, nifi ad tempus neceffitatis, Ac ut alicui
,. poteft rationabiliter refponden, quod cum
in neceflariis fubveniatur. Ita ad doflrinam
„ illa interior miffio fit occulta, non fufficit „ alterius non obligatur homo prêter debitum
,. cuiquam nude tantum aflerere, quod fit „ officium, nifi in his que funt de neceffitate
v miflus a Deo, cum hoc quilibet harrecicus
„ felutis -, 8c quando non eflet qui inflrueret,
„ afleveret : fed oportet quod adftruat illam „ vel quando aliquis alium errentem videret,
„ invilibilem miflïoncna per operationem mi- „ nifi eflet alius qui ex officio facere tenere„ raculi vel feriptur· teftimonium fpeciale . „ tur . Alias autem docere , eat confilium flt
„ Unde cum Dominus mittere vellet Moyfen „ fupererogatio quedhm, ficut At de aleemb„ ad filios Ifrael in Ægyptum ut crederent ei „ fyna corporali diâum eft. Hac ibi.
„ quod mitteretur ab ipfo, dedit ei fignutn,
Tertia rario Veftra fuit hrc : confummato
,. ut mutaret virgam in colubrum, & virgam matrimonio conjuges
, „
- - -licentia fpeciali
,____ prefine
,, iterum reformaret. Joannes quoque Baptifta lati poflunt licite^gcnerarv filios carnales.'Erί(»>· *»·

„ fpeciale fu· miflionis teftimunium protulit go facerdotes Domini poflhni licite generare
dc feripturis , dicens: Ego 1 er (limantis tn filias fpiritunlcs per prcdicarionem verbi Dei
„ deferto: Parate vtam Dom»n, fota dixit E fine licentia prelati. Refpondeo negando con„ Jfaias Propheta. Hec ifte. Lt fic patet fo- fequentiam , propter di&militudincm : quia ge­
lutio ad primum .
nerare filio· carnales est principali·
principalis finis Ac
fle
Secunda ratio fuit haec. Ligius homo fub bonum matrimonii. Alius tinis
finis , fcilicet quod
poteftate regia conftitutus, Spirtru Dei inib- eft institutum in remedium contra concupigatus , potefl dare eleemofynam corporalem fccatiam , est fecundari us. Sed generare per
indigenti ftne fpeciali licentia regie ; ergo mul­ pradicationesn filio· fpirituales non est prin­
to magis facerdos Domini potefl licite pre­ cipalis finis facerdotii quia ut diflum est
dicate verbum Dei line fpeciali licentia pne- prius in notabili de distinflione facerdotum
lati cum eleemofyna fpintualis fit multo di­ curatorum & non curatorùm ,, principalis est
gnior corporali. Refpnndeo negando confe- aflus facerdotii conficere Corpus Christi ve­
quctiam , non enim eft fimilinido conveniens. rum Sed fecundat i us eft aflui fuper Corpus
Chri-

,

• •17

DB UBBRA PRÆDICATIONB VERBI DEI.

<018

.Chriad
fefficet generare filio· fpi- Amine ,, 1. Timoth. 11. nee viria omnibus , nifi.
ΑΜΜΟ
·— ia
·_ foro
t— posait
. entia, vel* '
•Mg» rénales
focramento- uncum presbyteri· regulariter, in cap. Adji­
UH
,4W. rum coUatfone , ane verbi Des pradicatione ; cimus, xvi. questione 1. cap. xix. Quia toti CM·
•♦JI
fed ate fecundas adus noa convenit omnibus populo fuiflet utile recepifle dbnum prophetia ;
fecerdocibw, nifi tantum curatis, vel a prê­ fed non efl utile ecclefia quod quilibet fatais ad hoc deputatis, et dicit idem beatus cerdo· vellet predicate libere :&fi eflet utile .
Thomas dt Albenus Mantas.
omnes optaremus. Preterea ad prophetandum
Ad cosfirmarioMm qua fic aflumitis : Pejus non requiritur aliquid per fe , nifi illumina­
«< femcaWrbi Dei non adfektere vel fuflbea- tio mentis prophetica divinitus per lumen di­
re, quam femen cam ala t fic e converti» me- vinum imprefliim ; fed ad predicandtim plus
lio* eat femun verbi Dei fpargere & fufeipe- adhuc requiritur, fcilieet miflio ad certum
re, vel dare femen · de quo fufeitentur filii car­ locum feu populum . Unde m;flio taa impor­
nis. Ideo dicit Dominus Matthai cap-x. Qm- tat . 1. auflontatem ex parte mittentis.
camfNr non receperim cor, ueçue qtrieriur ferma­ idoneitatem ex pane rniflî. 3. determinatum
nte vejlroi, excutite pulverem 4c pedtbut vefirii ·. locum feu populum ud quem mittatur. Prinassa Aco vriit, ymid ndenstatiu erir terre db-Bmum est terminus a quo. Secundum medium

dbmonmi " Gomerraorwa
“
m d>e priai
ad
, fiwm
quod. Tertium est terminus ad quem .
crmtctt Mi. Refpondeo quod verum conclude­ Sententia efl domini Alberti Magni fuper I.uc.
retis, fi prelati verbum Dei omnino fuffoca- cap.x. dc miflione difcipulorum . Infuper quin­
renx, dc neceflariam doflrinam populo fub- to , fi Deus omnibus communicaret donum
traherent .· quod utique non fit ex hoc quod prophet i» , cx hoc nnlh » diftjfia fieri poTet
aoa quilibet facerdos prédicat : fed magis femen feu deordinatio ecckfufticx hiérarchie ; fed
verbi Dei fpargitur, quia per eos ad quos fi finguli presbyteri indifferenter ubique predi­
fpeam. fcilieet curatos dc a pralatis miuos , cate vellent, fcqueretur maximus error in cccopfofe feminatur . Unde fi quis tales impedi­ lefiuftica hiérarchie, ut probatum efl ex lege
ret vel prohiberet, ille femen doflrinc fuflo- ■terna : ergo non efl limite predicate dt pro·
caret. & graviter reprehendendus eflet. Que­ phetizare. Sexto, quia habens donum prophe­
madmodum beatus Hieronymus feribit ad Ru­ tic , poteft illo immediate uti abfquc alia
sticam mfesachum, dc aftumitur diftiodione probatione fed qui habet donum prediesn-,
·
■cv. Ecce ego; dico reprehendendos epifeo- di, non potefl eo uti nifi probet fe a Deo
pos, qui prohibuerunt curatos, ne in prrfen- C mitium , per feripturam vel miraculum, ut
tia eorum predicarent populis .' dc fic doOri- diftum efl in refponfione ad primum ar­
na neceffaria fubcrahebatur cis. Sicut hic di­ gumentum vestrum. Ergo iterum non est
citur de femine fpirituaH non fuflbeando, ita
fimile.
dicit beatus Thomas dc non abfeondendo ,11.
Ultima ratio vestra fuit h»c : Ita licet ft- ««f ··«·
•.11··.*·^ tt. qasfl. clxxv. art. 1. quod ille Dominica cere Chrifti faccrdotibus. ficut Apoftolis rxxt t. ,a ' “·*
ΓΤ 'ύ'Γ
frumenta doftrinarum non dicitur abfeoadere, difcipuli» fed illi a Chrifto mifli non iverunt

j

g

cui cx officio non competit difpenfare, nec ad petendum licentiam predicandi a prælaris
ei injungitur · fuperiori : fed ille dicitur abfeon- vel alter ad alterum ; ergo ita & nunc fine
dere ea, qui officium fibi commiflum neghgit. licentia fpeciali licet praedicare presbyteris.
vel pertinaciter recipere renuit. Infuper. ficut Refpondeo negando confequentiam , quia licet
non quilibet ager femina* debet a quolibet
Apofloli potuinent predicate fine licentia alio­
agricola , fed tantum ab co, cujus eft, vel qui
rum prelarorum , quia habebant licentiam
fd hoc cono ufhis efi; ita non quilibet popu­
lui pralati fcilieet Chrifti ; non fequitur ,
presbytero inftruendus eft per quod ergo quilibet facerdos , cum non fit
lus a quolibet
<
‘
am pradicationem , nifi tantum
publicam
---------- ab
__ eo
__ .Domnis talis taliter licent ia tus a Chrifto. Etiam
cujus efl , fcilieet curato, vel qui ad hoc a confequentia non valet ex eo quod non om­
fuperiori conduflus efl ■ Nullus enim debet
nes presbyteri fuccedunt Apoftolis , fed fo­
gloriari in aliena regula, nec in immenfum lum epifeopi , ut patet diftinélione xxi. In
extendere evangelium , id efl .· pratdicationis novo ; in aâu jurifdiflionis. Refpondeo fe­
aAum. Ita 1 ■ ad Corinthios x. hoc efl quod cundo negando illud quod pro minori affudicitur. Ne mittas falcem in meffem alienam. miti» quia ut probatum eft fuperius loco ter­
Preterea, licet femen carnale, fi ad vas ap- tio , fcilieet praxi Apostolorum, & difeipulorttm Chrifti , diflum est quod Apofloli, li­
propriatum feminatur, adhibitis circutnftantiis,
efl meritorium: It* fi feminetur in perfonam cet recepiflent a Chrifto Domino immediate
prohibitam efl fornicationis feu adulterii pec­ aufloriraxem predicandi, tamen cxfecutionem
catum. Ita quamquam verbum Dei fecundum illius aufloritatis receperunt a beato Petro ;
ordinationem ecclefia feminare in locis com- quia illi fo)> tradita fuit poteflas pafcendi unimiflis fit licitum 1 tamen adulteran., id eft, verfaliter,& fecundum ejus distributionem ive­
ibi predicate ubi prohibitum efl fieri, efl de- rant finguli Apostoli ad implendum preceptum
_. . . .
■
· ~
meritorium . Imo excommunicationis incur-E Christi. In cnjus fignum etiam di&um eat
voluerunt
Petrum
efle omnium
rnnt tales periculum, ut patet de haereticis. quod
—1 Apostoli
*------- ’ —
’---------- °"·
--------------------*—
Excommunicamus .
*
eorum fummum Pontificem , prout deduAoni
Quarta ratio fuit hac ; Cum Eldad & Me- est fatis clare ibidem . Refpondeo tertio, quod c*f· *.
dad prophetarent, noluit eis Moyfes prohibere, Apostoli 8c difcipuli non indiguerunt petere
Num. 11 Sed dicit. Qui» det, ut omnu po- licentiam a pralatis illis, quibus volebant pre­
puiut pnphetrTpt ? Ergo , tf-c. Refpondeo ,* ne­ dicate . quia potertnt fe probare miflbs a
gando confequentiam ; quia magna efl diffe­ Deo & per feripturas a Chrifto prophetatas,
rentia inter prophetare 6t predicate. Nam nunc impletas , qui debebat mittere difcipuprophetare mulieribus convenit. ficut & viris. los , de quibus Pfalmista : In omnem terrem rfet». ΛSed predicate non potest proprie convenire extvit fonur eorum. Et iterum per figna minifi tantum viris ; Nam amfien docere nox per. raoulorum -, qu« fecerunt copiofe . H«c enim
funt

ioi9
ORATIO HENRTCI KALTEISEN
Ι«ίβ
Amt doo tWMftria ei pro altero eorum» qui A ait: &' fm* difigir me, ftrnMt* wmsmi /*«—
volt pnsdicafe abfipm licentia pntlati . ut o- fer, tP Peter a^e* dtiiye* «nm, ri- erf cum veCStaBTI

f

awgft

ftendat fe miflum çflê a Deo, nt probatam
efl, tn refpoafieae ad primam rationem veftram . Et iterum, quia illi prslati non fue­
runt fuperiores ApoflUorum
fed Ap°ft°b
fuerunt rnlati ipforum , de qoibus Pfidmifta : Ceejfimei ee> principes fvper O»»t» term,

«tieews,
xseqjfoMm qpnd ewm fefeiw ; fn
potfenti gratiam, 1st futuro gloriam conferen-7**·*·
do, quam nobis concedat Jefus Chriftus benedWlus in focula gloriofa». Arnen.
Jam pro tertio fie aûu finali in beatiffim* hm <m» n
Trjnitatis nomina , Patris , loquta , miferjAd confirmationem, qua aflumitis contra cordiaxpm , cujus omnipotentia aperuit ora mu·
pnediAa ; Beatus Apoftolus Paulus vocatus a torum ; Filii unigeniti, cujus omni fepientia
Chrifto ad pcwdicandum , non fuit ad Apo- difertas facit linguas infantium ; fic Spiritus
\ ftolos petere licentiam , ut patet ad Calatas. fandi Paracleti, cujus omnictanentia materiam
J. Refpondeo, quod ratio fuit qua diâa eft ; fuggerit dicendorum . patres reverendiflimi,
fcilicet quia potuit probare fe a Chrifto mif- csterique domini pneftantiflimi; mediante beafum immediate per figna miraculorum. Ideo tiffima Dei genitrice, cui non deeft poteftas
dicit fandus Thomas ad Galatas t r. Sed pof- Bcum fit mater omnipotentia; nec indpftria
fet dicere aliquis Paulo; Undç confias nobis, cum fit mater titpfenti· ; neque adjuvandi vo­
quod tibi fit commiflqm evangdium in' gen­ luntas, cum fit mater totius clementis fiemitibus ? refpondet Paulas , per operationem thri­ fericordiz, fecundem beatum mellifluum Bcrft* . Sicut etiam patet, quod Petrus accepit e- nardum in. fermooe ; adum nunc diebus conti­
vangelium a Chrifto propter miracula qua fe­ nuatum geminis jam concludendum fub brevi­
cit Chriftus per eym ; ita patet quod ego , bus , refumo verba in altera vice n Iterata. Qri s»^. M(le
fcilicet Paulos , ab ipfo accepi, fcilicet Chri­ m corde fono d* opttmo verbum JPumini euie/uet
fto , etiam propter miracula , qua operatus eft retntent, fnt9wp ofenuu in petientiu. Ubi poftia me. Unde dicit , fw opemtiu qf Petro , quam declaratam çft pruno, quod loce* con­
id eft, qui Petrum Apoftolum fecit in Judqa, gruus eft aptificandus, in quo frudificare queat
fcilicet Chriftus , ipfe operetm efl mife ûssrr fermo divinus, quod fit in corde bono fic ogmtes , id eft , me fecit Apoftolum gentium : ptimo. Confequemcr quomodo obfervandos eft
nec tamen totaliter omifit, fed vepit ad Pe­
modus debitus , fi audientes verbum retinent
>
trum , & çontulit fecum , fic cum aliis Apo- finaliter : eft nunc concludendum, fi ita fectftolis evangelium, ut petet ad Galatas it. Se-CrimuS , quem confequemnr profeAum : fciliC«,
m pmwôiw
, Et
eft
quitur epilogus,
— fntâum
— eftnmt
-*■-------■.---------—
·?. quis
_-

Quod ifta conclufio , condufioni proponen­
ifte frudus quem intendimus, quem quxrimos,
quem Dominas doner ut seperiamus ? certe non
tis contraria , eft vera , fecundum expolitio­
nem terminorum prahabium : Verbum Dei a alius quam illa, In patientia excedamus, in
faeerdotibus Domini non debet libere ac fine boc nomine. Patientia, erymologizatas. Heç
impedimento fideliter prcdicari fit enuntiari. enim eft etymologia ejus: Patientia, pacis en­
Ex deductions fequuniur ifta ; primo quod or­ tia
patientia,, pacis "ferentia ·, patientia , pa­
dinarie pnedicatorcs in ecciefia fuftt epifcopi cis encsnia. Ngm paciscentia funt pax in gra­
fit curati , 'quia illi proprie foccedpnt duode­
tia vçl gloria,
entia in propria confcieacim Apoftoli* fit Lxxit. difcipofis Domini . tia, pax cum feipib; pacis ferentia, pax cum
Secando quod alii gradus in ecciefia non funt proximo ; fed pacis enotnia ; pax intslhgitur
a diabolo, quia a Chrifto, fit in veteri tefta- cum Deo, pax çoufcienti* çum feipfo, & pax
mento funt prefigurati, ut iq agro pnriati , Angelice moduûtionis. /n terre , inquit, pax
in ledo religiofi , in mola laici . Tertium , Aeatimfeu Jom fofamwû, Loce n. pax anatquod jam non eft exfpedanda revelatio aDoiti* cum proximo eft pax Apoftolicx pradica»
Deo, ut manifeftet quid credere debeamus , tionis , optata fobs filiis pacis , Lucae x. pex
2uia fcientia Domini plena eft terrs, fit ecclo- gratis & gloris, fit pax Chrifliferr falutauoa fufficienter in omnibus illuflrat* . Quan­
nis, qua in unum congregatis. Pax, inquit,
tum , quod multum decorat ecelefiam Dei , vobu, Joannis χχ. Hapc itaque patientiam *
efle diverfos ftatu*; ficut decorat corpus hu­
vena pacis exfiftentiam ; Pfelmifta dicit pacem
manum , quod ba bet diverfa membra , quo­
multam; Pex nuite eUligenithu legem meas . Pftlu. ut.
rum quodlibet habet diftindum fibi proprium Multa , quia confcientir, amicitie fif grati*,
iftum . Quintum , quod ifte ordo ccclefiafti- multa , quia Angelica , Apoftolica , & Chricus debet indefedibiliter fervari ; ne fi quili­
ftifera ; multa, quia cum fcipfo , proximo ,
bet vellet indifferenter predicate , confunde­ fit cum Deo ; multa quia per nos maltos, mulretur tota monarchia principatus monarchic!. toties corde opeata , ore poftniata , fit none
Sextum , hoc probatum eft audoritatibus vete­ opere exhibita , atque doârina ; mtalsa , quia
ris & novi teftamenti. Septimum, quod licet non onius hominis tantam fed totius regni in­
omnes Apoftoli eflent a Chrifto immediate clyti Bohcmfo , marchionatafqne Moravie t
mifli ad pnedicandum , non tamçn licuit cui-E pro falute ctensa; multa, quia omnium no­
li bet eorum ire quo voluiflet, nifi prefuppo- ftrum vobifcum, fit omnium veflrum nobifcum,
fita ante divifionem auûoritate Petri, quia fo-> pnione fraterna. Pax multa utique erit, fi una
li ditium eft ; Pefce oves meos. Odavum, quod fides, unum baptifma, unas omnium (aeramen­
valde periculofum eft credere, fe a Spiritu torum ecclefi* ritus
onus clericalia vivendi
una caritas firma, fit
fanflo inf^iratum , nifi poflit hoc probari per modus, una fpes
feripeuram vel miraculum . Unde nulli credi­
una ecciefia
, nobis omnibus
tur quod fit miflus ad prsdicandum a Dio, cor unum fuerit .1 fit anuna una in Deo. Ecce
nifi probet fcriptiirà vel figno. Hrc qurib in fruôus in pati
, in pacis vere exfiftcntia.
corde bono 8e optimo accipite, ut frudus op­ Hinc eo
urelii Auguftini de * verbis Dog.
tatus fequi valeat. Quilibet veflrum verbum mini, qui hanc pacem acceperit , ipfam te­
quod audivit attente retineat, loco ejus qui neat; qui·perdiderit, ipfam repetat ; quiamilerit,

DE LIBERA PRÆDICATIONB VERBI DEI.
Ari» t ipfiuu requirat t qui enim in ea , in-Am ittmkno autem ad arbitrium fuperiorum
amae quit, inventus non fuerit, abdiemur a Patre, * prolatorum , ex quorum pertona dicitur i. ANNO
"EJJ” exheredatur a FUso, nihilo minus alienus ef- ·» ad Corinth, tv. Sti mu «r^hmer Aomo w mi- CHARTI
1«I

ficitur a Spiritu Sendo. De hae pacis fcientia
orat qootidin ecclefia: Da pacem Domine in
Λ* in. diebus noftri·. Et Pfelmiftx » /im pex m vir­
tute am. In hae patientia, id eft, vere pacis
efficientis» pofl&debitis animat yeftrat, in prefenti in gratia, in futuro in gloria , quam
nobb dignetur prnftaiv propter luam magnam
gloriam, propter fas infinite mUcricordm de­

Cmm».

m mtns Chrifii, & dsfpenfatores

Dti.

m Msec ille .

Tertio, dominus Albert as fuper ecclefiafticam hierarchiam capite t i. ubi beatus Dionyfius docet quomodo epifeopus debet preM dicare ei qui ad baptifm.a accedit, arguit
» quod non debuit baptizantem inducere ad
praedicandum, quia predicate fic baptiaare
mentiam, propter vulnerum fuorum , mortis, w funt diftinda officia .· fic refpondet, quod licet
crucis, fic paffionh patientiam fic amaritudi­ m fint diftinda officia, conveniunt tamen in
nem , Jefr» Dominus benedkhis in fecula » relatione ad unum principium , a quo dew frendunt. Sicut enim jurifdidio prodicandi
gloriofus. Arnen.
Ex pnsferiptis elicio aliqua corollaria,quo-B« derivatur a Pontifice in alios , ita fic baptirum cujuslibêt
Dominus
oppofiti” satio*, ficut dicitur ad Romanos x. {tam·• ·■·
—
·
■ proponens "tum
w d» predicalnmt, nifi mittantur? Unde ponenmihi miniftravit fellem in fimtentia . Primum
quod non quilibet fecerdos habet poteftatcm ■ * do utrumque officium circa unam Pontificis
*’
*' *"
' ' vi facerdotalis
·
·■
-■confecra» perfonam , eft intentio fua oftendere, quod
pradicandi
libere ex
tionis ; M virtute jurifHidionis. Secundum, m utrumque defccndit ab ipfo. H«c ille. Idem
non eft pneceptum Domini, quemlibet pres­ * patet dare per ambos iftos in qua num
byterum predlcare verbum Dei. III. Licet » fententiarum diftindionc x x 111. ut fupra alPap· vel* epifeopo prohibere , ne quilibet (λ- M legatum eft in notabili dc diftindione fecerdo· prodicet ablque fua licentia libere u- »> cerdotium curatorum, fit non curatorum .
Quarto idem ostendit venerabilis Augusti­
bique, dt fub poena excommunicationis Lare
fententi·. iv. Multum felubre eft multo· Mif- nus de Ancona in libro de ecdefiaftica potefemes efle, etiamfi pauci predicanfes poflent ftate.quseft. uriv. art. i. oftendens, quod etiam
haberi, v. Congruit cultui divino, quod in predicate in Papa est officium jurifdidionis,
ecclefia Dei fit altarium multiplicatio, vi. Ex fic non fecri oidinis : quia fic Papa eledus ,
proprio diaconi officio fibi non eft pneceptaCqui non eflet fecerdos, pradicare poflet per
• Domino verbi Domini libera praidicatio . fe , & cum "hoc, officium predication»» aliis
VII. Propter fcandalum perveribrum debent committere *. fed non pdflet ea qu· funt or­
aliquando fecerdoccs Domini omittere verbi dinis , nifi prius effet confecratus . Et hoc ideo,
Dei pnrdicatiooem . VIII. Non obligantur quia id quod est ordinis refpicit Corpus Chri­
prolati majores predicate verbum Dei, quin sti verum : Sed quod est jurifdidionis, refpicit

in certis cafibus poflmt heite fupportari. Pri- corpu' Chrifti mysticum. Et ibidem a. 11. probat
sno dixi, quod non quilibef fecerdos Domi­ quod predicate non licet epifeopo vel pres­
ni habet facultatem pnedicandi adualiter ver­ bytero abfque licentia Papat, quia predicate
bum Dei , cx virtute fu· confecrationis , quia est jurifdidionis adus ; fed omnis urifdidio
fibi per minifterium epifeopi confertur offi­
derivata est epifeopis & presbyteris a Papa,
cium facerdocale ·, cujus oppofirum venerabi­ ad quem fpedat dkxcefes & parochias difttnlis « proponens dixit, in notabili de libertate guere, & cuilibet fuam affignare : ergo abfuper verbo, Liberefic probatur didis mul­ fque audoritate Pap· non licet eis predi­
cate .
torum dodorum.
V CerritoPrimo fandi Thomr in tradatu contra im-D
Quinto idem per totUm fuum proceflum po(too . N*·
_
-------ji
-----------------j
-----------------nante. religionem, dicentis , quod pote­ njt venerabili» Tomas de Valdcn, qui non
«ûMrt Sater4o>
to
st fecerdotalls ad duo ordinatur : Primo concedit, quod ex ordine vel officio facerdo- £*
<Nntr« N»·
«carii hUn * & principaliter fuper Corpus Chrifti verum
tali cuiqtiam competit predicate, nifi poffit fe
n<lrtal«<MSoummI, N confecrandum :
fic hujus poteftatis exfecu- miflum probare per figna, fi a Deo fit, vei ««m *» t. w
•Nanito- S- N tionem, ftadm cum ordinatur, accipit, nifi
monimenta , fi a pTclato fe aflèrat miflum .
N fit defedus in ordinatione, vel in ordinato. Sexto, hoc dominus Joannes Gerfon in tra­
·» Secundo ordinatur ad Corpus Chrifti myfti- datu dc ecclefi» potestate videtur velle, di­
N cum per claves ecclefi·, qu· fibi commit- cens quod potestas ecclefiastica jurifdidionis
N tuntur*. fic hujus poteftatis exfecutionem non non coercitive in fua latitudine confiderata ,
• recipit, nifi cura ei committatur ; vel nifi nedum ad fecramentum ponitentic , fed etiarn^
N audoritate alterius cum habentis hoc agat. ad aliorum facrameruorum adminiftrationem , '
w Nec tamen poccftas fecerdotalis fruftra da- imo ad predicationcm eft extenfa, qu· om- &
N tur ei, quia habet exfecutioncm in hoc , nia rtfpiciunt corpus Christi mysticum. Ho­
• ad quod eft poteftas fecerdotii principaliter ram ratio est, que pridie est dida , quod
• inftituu. Sed, inquit, officium pradicatio-E presbytero in fua confecratione non datur ni­
N nia non ordinatur ad aliud , nifi ad predi- fi duplex potestas, fcilicet ordinis, fic cla­
N candum- Unde cum privilegium principis vis : quarum neutra affert libertatem prediu non debeat efle inutile, ut jura dicunt, ex cationis.
Ex is'ô fequitur fecundum corbltarium, fci- «. cmti.
u hoc ipfo quod Papa committit alicui of• fidum prodicandi, ille habet exfecutionem licet quod non obligatur quilibet facerdos ex
precepto Domini predicate verbum Dei : quod
N officii, quicumque fit ille. Hao ibi.
Secundo idem ii.it. quatftione cucxxv. ar­ mmmxis ex didis pateat, probatur tamen èx r*4^·'"·
to ticulo t . quod difpenfiuio frumentorum fipi- fupembundanti, fic primo ex veteri lege fic ;
N ritualium, id eft doârinarum, non eft ft- Hind non est presbyteris precepeum , de quo
w cienda ad arbitrium cujutfabet, fed primo fic fe licit· excufere pofrant ; fed Jeremias fe licite
» principaliter fecundum dtfpofiriotwm Dei .* «h officio predicatioois excufavit, nihilo mi'
nus

Π

*

ORATIO HENR1CI KALTBISBN
ioa4 ‘
( "■·* presbyter ftiit. ut diftem efl. ergo son A nani
Reflat ergo KMVWl
Wvere IUCVMIWW
auftoritares. WlUld»
muhas t,.
ammo
Rnt hoc preceptum . Major nota eft, quia ftuibua prohibe tufas efl venerabilia prop»- awwo
CH>«>rT> preceptum obligat non facientem ad peccatum- nens» quemlibet fecerdotem ad predicandum
morta'e : miner probatur per beatura Crego- obligari ex preccpto Domini. Primo illud
■. .. t■’η»· num in paflorali, & fenflum Tbomam inglofi M infini St Mard ultimo St After x. Treats
j"

, Jercmue capit, t. ubi excufet Moyfen dc
Jcremiam e< amore Dei voluiffie contemplatio­ as craetirr·. Et Petros ait. JVoAts pmeepit
/
· Bt Matthm x. hoe
ni infiftore ; ftc Ifejxra ,.qui fponte fe obtulit Deus pnAum
ex amore proximi prodeffe . Sècundo , fic ex duodecim mifit, Sc precepit esa dicere Asmlege nova. Nam Apoftolus perfèâionem cor- tts preêtcote ώί*** , fem ypnipiisfaevir repont Chrifti myftici differens, dicit de presby­ gmun Das. Ad hoe onurat utnul refpondeo , *·* *·
ter» . quod Chriftus dedit qyofdam quidem quod veritas eft quod Chriftus precepit ApoΛ poftolo· , quOfdam autem prophetas , alios ftolis predicate ·, fed ex hoc non fequitur ,
vero evsngeliftas, alios autem paftores dt do- Ergo omnibus presbyteris 8t diaconibus ; quia
Aores, deinde virtutes , exinde gratias curatio­ prevbvteri Sc diaconi non funt facceffores Anum , opitulationes , gubernationes, genera R poflolorum
poflolorum , fed foli epifeopi. Unde P&lmilinguarum . Mrefwd , inquit , ostites Ipojle- ila Pro patriitu mu nari ftatt nh filn. Glof- *«s«» i·
44
lt 9 numqtad omnri prvpkeit 9 rumqutj emori fe beati Auguflini; id efl, pro Apoflolis epidoftorrr ? ntuofotti omnri vtmiffi9 nast^torf sui­ fcopi . Idem patet per gioflam Matthni x. Sc
tur fratmm hôbwt rmattooum* wizmfuid osiiwj eft fupcrius dedaflum in fecunda differentia
/ivgvu loquuntur 9 nnmquid omnri inirrprttaopofita inter facerdotes curatos , & non cure­
tur 9 i. Connth. xtr. Ex quo claret maaifc- ton . Et ut clarius hoc confiée , notandum
Itc in ofeen, vel, mutt
fte. quod non «ft omnibus presbyteris pnrce- quod hcc verba
ptum pradicare, cum non fint omnes Apofto- to muiutum tuutrrfum , Sc firn ilia , non ftieli. ncc «vsr^eliPr. Terno fic: Predicars efl runt preceptive ad quemlibet Apoflolorum
diûa, quod probator . Primo, quia fi non ,
pafcere , fed non omnes presbyteri funt pa­
llores , cum non habeant gregem fibi commif- tunc omnes Apofloli peccaflcnt mortaliter, eo
fum, juxta illud t. Petri tv. P^fcitt rvw çu» quod nullus eorum ivit in orbem univerfum,
in «dit rft gffgrm , fcilicet commiffum , non nec aliquis eorum predicavit evangclium omni
alium: jubet ergo. d"c. Quarto fic ; Ad pres­ creature, fecundum fenfum liter* St fic fuitbyterum fufficit aliqua fcientia f erarum hte-Cfent inmigreflores illius pracepd , Si fic fuifrarum , que non fufficit ad predicaadum, ut fetu
r
omnes damnari. Secundo
e
’ nota, quod et­
prediflum efl ■ non ergo oportet quemlibet iam illa verba non fuerunt dicta ApoftUia finfacerdotem effe predicatoretn . Patet confe- gulia per modum confilii : quia fruftra daretur
quentia , quia dat oppofitum , dc fequitur quod confilium, quod nullus poflet. etiamfi vellet,
quilibet fecetdoa qui predicate nefeit, fit con­ perficere .* fed non fuiflet poffibsle humano ino­
tinue- fti peccato moi tali , quod falfum eft : re cuicumquc Apoflolorum, quod pcrambulaf-i
quia legimus de inultis fenilis presbyteris, quia fet totum mundum, ergo hoe non fuit fibi a
fuerunt fimpUciffimi, nec feiverunt nifi Miffam Domino confultum . Tertio dico , quod illa
pro mortuis, wl d« beau Virgine Maria » Ac verba non fuerunt diâa cuilibet Apoflolorum
froflum fibi , Ac vivis , At defendis fecerunt. fin,plie iter, fed omnibus fimul coDeûive St
Quinto fic . Inter aclus officii fecerdotalis prin­ generaliter: In cujus fignum non dixit Domi­
cipalius eft coafecrare Corpus Chrifti, dt ma­ nus ad quemuhet, Vade, fedcolleOive, /ar,
gi s fibi annexum, quam predicationu officium. vel, rsra/er doccM. Unde Uok nulh* eorum,
Sed nullus dicit fecerdotem ex preccpto obii- tamen omnes colleâivc .predicaverunt .per muss—
gari omni hebdomada celebrare Miffam , aut Ddum univerfum^ ficuik nunc licet quilibet
etiam menfet imo cx familiari inftinDu Spi- epifcopus,
* r“ " qui
‘‘ ~eft
A Λ
‘r~~ Apoflolorum,
*~‘A *
fucceflbr
non

pnedicei ubique ; tuaen omnes fimul qui in
ritus ftndi fi qui totaliter ahftinent a cele­
brando , excufantur : ficut legimus in viris pa­ mundo funt iu difponuot, quod pabulum ver­
trum da quodam fenflo, qui ordinatus nun­ bi Dei miniflratur poputo tufficienter. Qua»quam pofiea celebravit i dc beatus Marcus le­ to, quod illud preceptum datum eft ApoAolia
gitur fibi pollicis partem aMcidifla , ne cele­ indiflinâe , ut intelligerent, quod diftiaDiobrare poflet, diflinélione xiit. tv. dicit fen- ncm Petro commififlet, cui foli dixit. Pefct
s.ri.«. as. flui Thomas, ut etiam refert beatus Hiero- ever mew. Ita Sc nunc, date quod hoc preπ.γι. m ». nymus in prologo fuper Marcum. Ergo multo cepuun epifeepos obligaret, qua funt Apoftominus predicatio fic eft precept* , quod non terum fucceffiires, adhuc nullus eoaum effet
predicantcs obligentur ad mortale peccatum · fufficieotv driffre ad ufficium predkatteab per
Sexto fic i Si quilibet 'fecqrdos teneretur ex totum mundum: quia non poffiuK predicate in
precepto Bomini predicate populo , tunc nul­ aliena direcefi, fi prohibeantur ab apifeopo ik
auâo
lus talis , mfi ex tpeciali dUpcnfeuone Domi- bus .loci, tüfi fpectali fiu commjaetucw
~ ___
ni , poflet fe dare foliuri* <i« aut religio- B ritate fiaperioria^,
“.
. vel ' a^Deo
. aaiffioa^fpecialiMr
- -,------ ·
m , cui predicate non competit ; M cotuem- pcobxrc fc poffent. Qumto concludo
* * quod
plative vacate vitae , qu* refte beato Grego- per illa verba, «imats docatr, no* eft prece­
c·» >*· c.r- rio fuper Eiechielcm À caritatem Dei St pro- ptum presbyteri» fe diaconibus ubique pnadk
“
mm tota mente retinere , ab exteriori aâio- care - quia fi fic , fi ara* fecerunt, edent ia

xie quiefeere, St feli conditoris defiderio in­ flaro denusarionla. Infaper It cmoea Carth».
fienfes, Ctftercianfea St reUgiofi alii, qui nun­
quam predicant», in peccato mortali effere,
quia fecerantcoatra precereum Chrifti. Et uk
rimo, fi fic in «nendi omigarentur, ipfi «C»
fient magis perpiaxi , que rita miffi, Sc ad
quos. Si ad univerfum orbem, ubi «xfequo·

haerere , fre· Confequens felfum, ut patet de
' multis fimetis , qui mundum fugerunt in defertum , anachoreticam vitam duxerunt ; St
d« aliis presbyteris rtdigiofis, qui numqaam
predicaverunt, fed cum Maria Magdalena opUrnam vuam feu partem elegerunt, Luas x.

1O»J
DE L7BERA PRÆDTCATÎONE VERBÏ DEI.
ιοχό
.venter? gr fi ad rana , quomodo HiomataA» Si qms fuorum , cr snaximed____ _
______________________
fd/ent? ftt fi omni tempore, quando predica- w mmi geni fidem., negavit, (p efl mfideh date- a«*vo
CRUSTI
bunt,& quando ceflhbnM ? S ad certum k>- w nor. Hinc eft quod Dominiis dicit Joannie
cum. _V:
ubi eft expretius ? fi
" ad* certos, nullibi
...... ·· X. Proprias oves iccat nominatim . & ante
eft expreflum. Nam ad aôum predicandi. re­ m eas vadit ,& oves illum fequuntur . Hinc eft
quirantur tempos , iocm, it auditores qua ” etiam quod Paulus dicit Adorum xx. dtin tills verbis,generalibus, Zre ai orbem , Eun­
tendue robis unit erfo grep , »w ywo tr>« po
tes in mvvArm, /te decete emeer gentes, non ·» fuss Spintus fanl/ui rr Bores & epsfeopos. qiufi
font affigaata. Si dixeritis quod funt miffi ut * dkerct illu fpecialiter tenemini, qui irgivadant juxta fuum arbitrium , quocumque ·· müu veftro furt commifli. lire Albertus,
eis licuerit vel videbitur, dc quando , At ubi ; v Cui alludit glofTa Red* Vobis qdi difpenhoc faceret infuuuaa perturbationem in regno ·* fetores edis inftituti , hoc mibifterium fpeecdefiaftico ; 'ftt turbaret totius ecclefiaftic* H cialiter commiii dc cuftodia 5; pr*parat 10hiérarchie ordinem. Quod reprobatum eft fu­ ·» nc, ut & alio» & vos pnrparetis in adveopra in principio ex rtema lega .
*» turn jtidtcie. Et Hugo ibidem Dornin»»
Secundo adducitis Apoftolum r. Corinth, tx. B*· conflituit fervum fuper famibam fuam. »d
_ .
.
. .
’
l .
.
* ***' ’ f* ,*on tvangekqaven. Refpondeo, ·» eft , ecclefiam , m o'ei illu. id eft
*·
quod merito ipfir enim ad prsdicandum fuit ·♦ quibus tenetur mago'quam aliciu' ; tibi
obligatus, ftt exprefle ad hoc a Domino lega­ ·· enim dicitur Proverbiorum «xvi i. Diltgrntus. Non, inquit, mifit me Dominutf baptt~e- ·· ter agnofre tuitum pei·':is tui . Quinto ad il- a» „»,·«
te, fed evangeh-are . Quia fecundum gloflam , lud ti. Timnth.iv. Pfadua verbim, r-Tponbaptizare poffiunt minores presbyteri , fed ad deo ut fupra , quu Timotheus fuit epifcopus
pradicandu|n requiruntur homines excellen­ Corinthiorum , ideo beatus Apoftolu» oftendit
tioris virtutis, t. ad Cor. t- fed ex hoc non fibi quod fit officium epiteopi , diccos,; Pré­
habetur propofitum veftrum .
dite vfbutn , fcilicet in tua pkbe , quM illuc
A
i7T*jT
Tertio ad id tt. Thimoth. rt. Ferbum Dei te roifi, Ac non alibi.
Nunc ad aufloritates veteris teftamenti .
rifcgww. nm efl alligatum ; dico quod hoc verbum nihil
videtur facsre ad propofitum ■* quia fecundum Adduxiftis primo illud Ifaie ^v 111. Clama nc
textum & gloffiam ad literam, quod Apofto­ refer, & qu idragefimo : Γ<<; dicentis, Clama.
lus ibi oftendit, quoi quamquam vincotatus Et ibidem: Super montem exiclfum, 8tc. Reeflet corpore, non tamen legatus fuit in ofe, C fpondeo . quod iftud preccptum Ifaiam folum
quod non poflet docere prefenttp verbo , vel obligat-. St ipfe tenebatur hoc facere, quufe
abfentes feripto, verbum Dei
fic predttando. fponte obtulit, dum Dominus ait, nitens mit­
“
Unde prwmitrit ibidem : Secundum evangrhum tam ? ait ille Ecce ego, mitte me. Ifaie vi.
meum, in quo inborn ufque ad vincula . Ad Nec exemplum ejus omne» presbytero» oblihunc fenfum etiam beatus Gregorius exponit git, quia ipfe presbyter non fuit, cum eflet
eamdem auctoritatem 111. Moral cap. χχχι. de femme reg>o, fed presbyteri erant de tnjaK i». »>.
Hio verbo, Fsbrvht hafln & cly/>eu<, bu Levi .
fic inquiens ; j Ferbum Dei non efl alligatum :
Sed contra hoc affiumpfii dicens : Et fi quis
., quia doftores fanfti pro deienfione fidei fup- dicat, hoc tuifle tantum prophetis prece„ plicia fubeunt, ad eamdem fidem . quos ptum , audiat^ Apoftolum ad Romanos xv.
valent, rapere etiam inter verba non defi- dicentem i QiMcimifNe fcnpta funt , ad no\,. ftunt. Unde idem Apoftolus ait In quo , flram doBrtnam /< npta font. Et Jacob v. Eion,. fcilicet evangclio, laboro ufque ad vinuio , xeaplum accipite , fratres, exitus mali,
„ qnafl male operant, fed verbum Det non efl ganinutatis, laboris & patientia ,
phetarum
w alligatum quafi diceret, hafta quidem fup-Dyut locutt funt in nomme Dommi
Tpondeo ,
„ piiciorum ferior, fed tame* verborum fagit- quod cx hoc non habetis , quod precepts
„ tas emittere non defifto: vulnera crudelita- data prophetis obligent diaconos fit ücerdo„ tie accipio , fed cor fidelium vera loquens tes novi teftamenti, fub precepto , predica­
„ transfigo . Ideo fanfli cum vulnera patienter te Verbum Dei : nec dicunt hoc Apoftoh
,, fufdpiunt, prudenter contra corda infide- allegati fed fanflus Paulus dicit fic ; dd »o„ lium fagittas praedicationis reddunt . Unde flram doBnnam fcnpta funt Sed qu* eft do„ noonunquam agitur, ut ipfi qui in perfe- ôrina ? fubdit ut perpaitentiom (pconfolationem
M curione fitviunt , non tam doleam, quod fcrtpcuramm fpem kabeamur. Per patientiam fcri­
M cor praedicatoris non emolliunt, quam quod pturarum , id eft , per exempla patientiae in
n per ejus verba eriam alios amittunt. H*c ille. patribus oftenfa, quas repenuntur m feriptura
M *. ttri»
Quer*® ‘Bud Luc· x * * · Quu putat efl fideht fanfla , fpem retibutionis x-tem* concipia­
Utfbi difpmfator & prodent, quem conflituit Dommnt mus nos accepturos . fecundum gloflam . dc
*"
fuper fa miliam fuam ? Hoc omnino non probat ad hoc fonant verba beati Jacobi aUegata ,
Sopofitum
opofitum. quia intelligitur tantum de curatis ub» fic praemittitur : Ponentes ergo eftwl>, fruprslatis, prout eam expo
prolatis,
exponunt poft illa tue». Îtrdt, ufque ad adventum Domini, [cce agrteo"
'
Nam Dominus
multa dixit in parabolis . Vo­ la exfpeflnt fruBum prenofum tent, patienter
ferotilent beams Petrus feirv, an ifta parabola tan­ ferem donec acciptat temporaneum ,
gerent omnes generaliter , vel Apoftolos fpc- num. Poft fubdic quod alligaftts, dc conclu­
cialiter, quant dicens : Douane, «f «wr Λα/ dit . Bcce lanfleamur eos , qui fnflmuerunt, fuffinem Domtnt ndibanc parabolam, an ed omne/? Et refpondet, feremmm Job audflu.
quod ad eoe tantum, & ad loca eorum te­ flui ftte. Ecce quod docent nos patientiam
nentes . Unde (obdit. Çuem conflituit Domtntu fervare in adverfis , flt nihil ad propofitum eft.
» fuper famtüam fimun, nt der i/fu? Albentis t Ilbt autem a «florita», Super mantem exceijum
» Non extraneis, fed litte. id eft, fibi co<n- afeende , probat direfle contrarium ejus quod
w mlfis, quibus debet principaliter intendere intenditis, fcilicet, non ebe praeceptum Do­
w quilibet pralatus, juxta illud t. Timoth.v. mini , quod finguli presbyteri debeant prodiCenet/. Gener. Tora. XXIX.
Ttt
'
csre

S

ORATIO HENRICI KALTEISEN
tail
1017
eare. nifi mittimur in fpeciali ·. quod often- A» perenni ac vivo fonte. Jam patienter quafo
ΑΜΜΟ
deos Apofiolus ait ad Romanos x. Qwmodo m attendiienquid quorum. Non credo iftum AWWO
cm» i tn
CHWIST,
pradiaeArar, nqi mutantur > ficut [cnptum efl , » cfle Apofiedum Chrifti ; qurfo ne fuccenMW·
‘*il
V·* J.
Qmm [ptcwfi fuper «eme; pedes evaugeh^en- * featis , dc maledicere incipiatis. Noftis enim
na» pacem ? ubi fecundum expolitionem xl- ·» me flatuifle nihil a vobis prolatum temere
mr matris me· umverfiutis Colonieniis no- w credere. Quaero igitur quis fit rfte ManVtanter dicit, pedes, ut denotet ordinem pre* »» chrus : refpondetis { Apoftolus Jefu Chri­
dicandi auflotuatT* , qu· efflnere debeat A< ·» fti . Non credo. Jam quid dicas, aut quid
provenire a fuperioribus. vel dico quod ad « facias nor» habebis : promittebas enim fidei»·
nunc quod nefeio cogis
folos perlatos curatos fe extendit, de quibus ·· nam veritatis,
beatus Gregorius jam exponit in paflorali , >* ut credam. Et-infrai Quod fi in evangel io
cap. xv.
·’ aliquid apertiffimum de Manichci A pofto
Adduxiftis etiam Erech. in capit, m. & >t latu invenire potueris , infirmabis mihi
xxxi ii. dicentem; /16 Aomsrit, [peculatorem »’ catholicorum auQoritatetn qui jubent ut ti­
dcd> te & fanguine» ejus de manu [peculatoris » bi non credam , qua infirmata, jam netr «requiram . Refpondeo, quod fpecubtor popu- B >’ vangelium credere potero: quia nifi per il­
li proprie efl epifeopus ejus : unde dicit bea- ” los illi crediderim , ita nihil apud me va­
tus Ifidorus de fummo bono, libro ni. cap. *’ lebit quidquid inde protuleris. Et infra ;
xxxv. « Speculatores cceci omnes , id efl , ” Illi enim , fcilicet evangelia, credens, non
invenio quomodo poflim etiam tibi crede­
» imperiti epifcopi , non valentes refiflendo
·> malis plebes committas per verbum doflri- » re : Apoftolorum enim nomina , quae ibi
·· rue defendere. .Hrc ille . Quod oflendens >» leguntur . non inter fe continent nomen
Manichei in loco autem Judr quit fucetiam de curatis beatus Gregorius in glolfa
ceflerit , in Aflibus Apoftolorutn legitur .
ait >’ Fred icat orem fpeculatorem vocat. 4'.ui
Haec
ille. Conflat autem quod presbyteri ex
x enim aliena cura committitur, (peculator
fpeciali commiflione non mifli ad pncdicandum
n dicitur, ut in mentis altitudine fedeat . Ac
»> vocabulum nominis ex virtute atlionis tra- non funt pro Apoftolis veris acceptandi . Er­
r.i»n t-ter „ Hat. ' Item illud Levitici x. Habeatis [aen- go nequaquam efl de mente beati AXiguftini,
■■·'*’*·
nam difeemete 6- doceatis fins Ifmel. Glofla quod qui curam non habent , predicate deexponit de curatis, dicens : Sacerdotum efl beant abfque vocatione fpeciali. Intelligetr
docere . Ac fubjeitos inftruere . Ultimo ad il- C ergo oportet fua verba jam difla, At ad Orolud Deuteronom. xxxi. Aegei uepfo legis hu­ fium in fine libri , fcilicet quod qu* non prrjus coram omni Jfrael refpondeo , quod illa funt presbyteri , debent difponere cum pnelaauâoritas non probat quod omnibus facerdo- to fe mitti, As fic predicate populo, fi vide­
tibus conveniat fub pnecepto Domini predi­ tur congruum pnalato . Unde quod dicit in
cate - quia illa verba dixit Moyfes tantum Jo- aufloritatc, Debent, non eft debitum neccfiuc, quem fibi Dominus fubftituit, qui effet fitatis , fed congruixatis . Quam diftincUonem
dux populi in terram promiflionis : & fic legeret fanélus Thomas ponit in pluribus locis*, fcili­
verba legis populis, ut fervarent , ne occide- cet in t s*. fentent. diftinfl. ▼ zjrfe miniftris
ii. part,
,
rentur ante ingreflum in terram promrflconis. baptifmi , art, 1. ad primum
Et fic patet folutio ad automates, quas ad* qurft. txxiv. art. v. ad m. quia non obli­
duxiflis contra corollarium me· conci ufion is. gantur , nifi,pntlato vidçatur congruere. ^i£
Aa <-►»<« n
Ad aufloritates fanflorum quas adduxiftis, beatus Apofiolus adhuc Sanius acceflit ad prin­
refpondeo. Ad primam , qu· efl beati Gre- cipem facerdotum , & petiit ab eo litcras in
gorii diflinflionc xliii. Sit reflor; illa folvit Damafcum , ut admitteretur contra difcipulos
fcipfam , quia loquitur de raflonbus, id eft , Domini. Ailorum vin.
Ad tertiatn, qur eft beati Hieronymi fuper
curatis. As concludendo vobifeum , quod illi
debent praedicare fibi commiflis, unde dicit : Dillo textu Ezech. m. Zhcen/e me ad impium,
Sit recior , Ac continue nominat paflores in loquitur de curatis, quia dicit, Predicate te­
eodem cap. Ac quidquid dicit de faccrdotibus, netur facerdosr fed probatam eft fiipra ex bea­
ipfemet de paftoribus Ac reôoribus intelligi to Thoma Ac Alberto , quod nullus tenetur
oftendit.
predicate , nifi curatus . Unde oflendebatur
«4 u
Ad fecundam
qu* efl beati Auguftini in diftindio inter presbyteros curatoa At non cu­
prologo fermonum , dicentis , quod faccrdotes
ratos . Vel loquitur de eo , cui hoc Domipneeftc non debent, qui predicate nefciunt , nus vel prrlatus prccepit , ficut prophète fe­
nec illi tacere debent quod fcmni, etiamfi non cit . Oflenfam autem eft, quod non eft pnaprofint Refpondeo, dubito, beatum Augufli- ceptum Domini, facerdotes non curatos prae­
num ita dixiffe ; tamen dico. Nequaquam efl dicare .
Ad quartam, que bft Ifidori , de fummo
mens beati Auguftini quod velit aliquem faccrdotem non cutatum, abique miflione fpe- bono lib. m. cap. lvi. Sacerdotesdamnabun< tali a Deo vel prrlato, predicate, qur et-Etur, fi peccantes non erudiant.* Refpondeo,
iam probati poflit effe alicui commifta prout quod ad li teram loquitur dc curatis praelatis,
ipfcmet. feribens contra epiflolam Fundamen- unde fubdit circa medium capituli·. Nonnulli
ti, «.apit. in. dicent, quod quicumque vult prrfules greges quofdam pro peccatis a commu­
predicate, primo & ante omnia de eju* Apo- nione ejiciunt « ut peeniteant · fed quali for­
» ftolatu efl inquirendum, dicens Videamus te vivere debeant ad melius exhortando, non
·> quid me doceat Manichrus, Be potiflimum vifitant. Et circa finem cap. dicit . Notan­
» illum librum confideremus, quem Funda- dum ab omni Pontifice vehementer, quod
» menti e pi il olam dicitis , ubi totum pene tanto cautius agat , quanto durius a Chrifio
»> continetur , quod creditis ; certe fic incipit : formidet judicari . Pro quo Is fequentibus
» Manichrus Apofiolus Jefu Chrifti, providen- (ciendum , quod antiqui doûorea fiepe pro
i' na IXi Pains. Hire funt falubrja verba, de eodem ponant ifios terminos. Epifeopus^pra·

1

tote
DE LILERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
lfJe
aeAor , dt ftcerdoa feu prsbyteri, ficut Arantia maxime vitanda «t in faqesdotibus ,
eodem cap. Quia antiquitus qui decendi officium in popiÿis fufeeperunt ;
pro eodemceofebemur quoad vocabulum, licet dc constat quod illi funt curati,. Infuper per

■1
■ fbl,
râatsn
ms»,

.

non quoad gradum k ftacum , prout notat Ifi- capitulum ipimediate fequens, quod loquitur
riorua th. etymoL exponens xxtt. nomina de plebanis, dirent, quod dum ad fuas pa­
ecdefiaminiftroraaa , k xxt.diftinA. Clericot. rochi* ordinantur, debent recipere librum
Nec pro tunc erant muta presbyteri, nifi epè- officialem , id esj, , officiorum . Et ita appo- t
" fcopi, k curati : fiseuhres clerici vocabantur rct, quod auAoritates funt competenter dc
bumacbj de quibus loquitur rota caufa xn. veraciter fblut·.
quofi. I. ofiendlt calm'ibi. quod hoc nomjpe,
Ex pntmiffis fequitur corollarium tenium,
epifeopus, fiprificat patriarchas, fecerdotbs, feilicet, quod non est preceptum diaconibus
archiepifcopM, k metropoUtanos s Uhsd no* a Domino, ex vi diaconatus officii, pradicare
men, ikerdoe fignificat imperatores, reges, populis verbum Dei, cujus oppofitum pofuit
epifcopos. dc presbyteros: quia k reges erani dominus proponens. Patet ex omnibus his^XiX... ^·
-------------------------------------. . dicU
. --------------Pontifices
k facerdotes t unde
Romano^ . qu« premifla ftmt ad probandum hoc presby 5^*. ***"
rum Pontifice» diAos*· tpsornm rationes k di-Bteris non effe praceptum , multo minus dia­
\Verfitates exponit ibidem. Ita in propofito , conibus. Posteres fecundo istud non est dia­
•oAoritates fanAoruta eodem termino fiepe conibus praceptum, q«ud exfequi non debent
pro eodept fiimunt, k fic noo poffunt trahi abfque commifiione fpec\li, quia nec presby­
pura ad fecerdores pnsfentis temporis , fed tero , ut probatum, est in conclufionis dedupro fteerdotibu» epifcopi k curati plebani fbooe ■ ergo diacono non est* pradicare pra­
estitum a Domino · nec fibi pradicare licet,
.. _
accipiunt».
MtaLmta*.
Ad quintam, quo efi Chryfoftomi homilia nifi probet fit miffiun s Deo, vel ejus fuffixliv. Sacerdotes nifi omnem veritatem tnsnl· cienti pnrlato . Tertio, fic hoc ex dofloribus
t· » feftaverint populo , dabunt rationem tn die deducitur : Illud quod folia facerdoubua dc
judicii t poném refpondefe ut prius : tamen pariatis convenit . regulariter hoc non est
refpondeo. qnod Omneth veritatem, fecit di- praceptum diaconibus, fed neque Ifcet eis ab­
ftribqtiCmem accomodam, dc non univerfe- fque aufloritaze fuperiorisita est de adu pralem difirtbodoaem , quia nullos eft facer- dicationis verbi Dei. quod regulariter nulli
dos qui fciat omnem veritatem , Sic etiam convenit, nifi tantum Ucerdotibtw,dt epileogloffa dicit fuper illo, Sptnnu fea&tt daceM/CnUi, ut petet XVI. questione i. Adjicimus ;
Manam «noMetu, id eftt neceffiiria» »d felts* hot
joc ergo officium nec praceptum est, nec
tem. Tanren ultra hoc dico , quod manifefta» congruit regulariter diaconibus, dc hoc in cap.
ra fit per (ad monitionem fraternam, etfi non PerleAis, distinâione xxv. Quarto dicit Hofemper per prcdicationem publicam. Hanc guttas, quod diaoonibus numquam licuit pradiftinOtoneminnuit gloffii i. Cor. x: i. ubi dr- dicare , nifi cum ad officium prodicendi a fe/·■·.·,
cit Apoftoius: ^erasomras, & prt/betne sim cerdotibus fuerant invitati vel rogati·. fic enim
Wbu fiât is perfaebiUhts Amsmiw /epirans verbis. dc non ahter potest diaconus predicate licite, rXZ' «r»‘‘

***,,
u

i

M ’■

CotoUmi

Canta·)».

w Samo, inquit gloffii, dicitur, qui fiebat in
* privato t prndicatio in poblico.
Ad fextam , qua eft beati Gregorii diftlnA.
xliii. EpbeC Befpondeo, quod illa modicum
fecit ad rem, quia Paulus oftendit fe fecifle.

distinA. xcn. In fiusAa, dc cap. Dipconus, dc
ii. quest, i. Sicut enim. Quinto, idem ex- Cn»·
prefTe dfeit D. Tilhelmus Parifienfis in fuo 7»/staw^*’
facramentali de lacrunento ordinis, quod dia-^“)U
cono non convenit predicate e* oArio · eo

quod fibi praceptum fuit, feilicet, denuntiare quod dum confecratur , fibi In pocveAione
Ephefiis omne confiltam Del
Dei : ita dc quilibet , evangelii non dicitur .· accipe potestatem
cui fic praceptum eft,
eft , tenetur facere.
facere.
Γ
Dpnsdicandi:
fed, accipe potestatem legendi
Ad feptimam , que eft beati Gregorii ho- evangelium pro vivis dc mortuis . Sexto fic :
milia xvii. Nos qui ex oblationibus vivimus Beatus Thomas tv. distinAione vi. dicit, quod
fidelium : loquitur de paftoribus, ficut ipfe diacono non licet pradicare, fed bene baptierat paftor univerfalis ecdefia, ideo dicit ,' zatum instituere quiafolrus presbyteri dc epi­
Nos,
fcopi aAus est pradicare. Septimo fic.· beatus
Ad odavsm, qu· eft bead Auguftini in Dionyfius quinto capitulo ecclcfiastica hiérar­
lib. contra Manichaeos ; loquitur de curatis, chie distinguit diaconum a presbytero, eo
unde dicitQui cleftns ab ecdefia minifterium quod diaconi est purgare ante baptiimum cateevangtlizandi dc baptizandi renuerit. Et in­ chizando, presbyterorum illuminare baptizan­
fra .· Qui autem curam lucrandorum refugit do ; fed cpifcoporum post baptifaum. perficere
pradicando dc confirmando- ergo pradicare
diorum, A*c.
Ad nonam xliii. diftinâiooe.· Difpcnfiuio non convenit diacono ex officio vel praecepto.
efi nobis csrieftis feminis injunAa. Loquitur
Per'nac refpondeo ad ea que in courra- M_
c
de Epifcopto, quia dicit, Nobis: iu concilio num adduxit, .feilicet auAoritacem Ifidori dc **· ·«■ ·**E habetur xxv. distinAione, Perledis. Et pet2*“*
Cathaginenfi »v.
<♦ Ad decimam. Epifeopus nullam rei femi- Magistrum m tv. distinA. xxtv. ubi dicitur» liaris ad fe caufem revocet ·, fed ut lefboru. v S*cut leAoribus vetus testamentum, iu diaM cotdbus novum pnsdicare preceptum est.
Ad boc refpondeo primo fecundum Hugutium
Ad undecima*, et concilio toteono ia ibidem, intelligitur cupa diaconus a faccrdo* cap.Ignorantia,diftinafoacxxxvin. Sciant te rogatur vel invitatur, ut jam dfchua est .
* facerdotes fcripcuns fecras, Ac canonaa, nt Secundo. Secundum Henricum Boa, dc ha» omne opus eoram in pnedfeationeAt do- betw de bareticis , libro vi. capite , Cum ex
» Artaa coofiftat: loquitur ad Isceram do ca­ japinAo ; dicentem , quod diaconus non po- *>■<*“·
test pradicare, nifi ex delegatione. Tertio,
fecundum Joannem Teutonicum in glofla ca-

ισρ
CHU ISTI

n*nm
..o

*

hui presbyteri officium eft pnedicare. Vel,
inquit, hio prrdicaûonem appellat le&onem
i« evangglicam. Idem loco tertio afferit Vilhelmus
Duranti in rationali divinorum, in capitulo
diacono . ubi de diacono dicit quod pr·ceptum eft iibi pnedicare, id eft tarere evan^·
. gelitim publice. Et nota , fi fie tunk leôores

c<-»r «
^’*7*7//
u /,. t,i,
7^

'

ORATIO HENRICÎ K.ALTEISEN

toja

pitis , Adjicimt» , dicit , quod pnedicare po- A major eft nectftûas providendi de eo quo de- ,
mtur pro.legere publice·. & haec est, verdis-, ghgentut quotidian· porgantur, gratia:.auget- xwwQ
ma refponfio , quia diacono, est pnsceptutq tur & virtutes roborantur, ad quod eft virtus
mc»·
publice legere evangeliutn. Boc idem affis- Miff*. Non fic de praedicatore, drgo,.<^c.
mat l.ayrentius diftincHone xcii. In fanOa,
i
Ad«a
qu· in contrarium addaHa font, pri- M airfti.
dicens hec intellige ex delegatiotse/alias t»* mo fic: Chri/tas tantum' feme! miffavit

. .pluriens praedicavit
Ergo vultis ad minus con­
clu^ ere, quod fi Aceratos vult fape celebrare
debet etiam fiepe pnedicare. Rcfpondeo, ne- gando confeq&entiam : tum primo, qbia
omnes presbyteri qdotidie celebrarent Mit-*

fam adhibitis debitis . circumflant ii,, effet val­
de laudabile: feM (i omnes quotidie praedica­
haberent pnedicare vetus . diaconi novum, te- rent . effet confuiîbile . Tum fecundo quia Chrj·
βι mentum, ftc fic officium pnadicationtfc^ilet fins non infUtun boc Aeramentum propter fieimnjturn commune, ftc reputationis modie·, Bpium, fed propter parfelHcnem viatorum, ut (
St diviftrm -quoad materiam praedicandorum . qui manducarent eum, haberent vitatu «ter­
E* ‘ft® fequitur quarto, quod valde coo- nam. Joignis vi. ergo noo oportuit eum ti­
gruem eft . multos effe miffantas , vel Mittam ties celebrare > ficut pritdicare. Idfo dicit Ar
celebrantes, etiam'i non tot fint populo pna- poflolus ad Hebraeos x. Une Mettant confirma­
dicant esprobatur multipliciter' Pnmo. quia vit faiHificatos tn fempittrnum ; & ideo quis
prxdicatio efi pro loco tr tempore moderan­ homo quotidie indiget .fslutifera eju* virtutf,
da . fti intermittenda-, fed Mitta eft quotidie poteft quotidie laudabiliter ad iHud (aeramen­
continuanda , ergo propofitio vera·. Cnnfeque· tum accedere, ideo dicit Dominus Luc. it. ubi
tia nota , Si. probatur major, quia dicit beatus docet petere panem quotidianum , dt beatus
Gregorius in quadam hooulia ·. difpenfanda eft Auguftinu* dicit in expolitione in libro dc
prxdicatio pro loco, tempore, & auditorum » verbis Domini.- Si quotidie acceneris hoc U- λ«*«·
capacitate: qu* fi rara fuerit, non fufficit, fi »· cramèntum, quotidie tibi eft hodie , tibi ht>
’··
aftidua, vileicit : ncc multis fermonibus opus n die eft Chriftus , tibi quotidie refiirgu ..· hoeft, fed efficacibus. ait Seneca cpiftola xxxvi 11. * die enim eft, quando Chriftus refurgu.Hnc
Infuper Salvator nofter triginta tribus annis in C ille, prout dicit iàndus Thomas in 111. parte
hoc mundo fuit, <Sc tantum pnedicavit tribus qnatftione lxxx. arti. Tum tertio, finis etfi fit

primum ΐη intentione, eft tamen ultimum in
confecutione : eochanftia autem eft finis ad quem
omnia (aeramentaordinantur,fecundum beatum
Dionyfium . fed praedicatio Chrifti fuit difpofitip
fidelium ad credendum, & ad digne fufeipien.. quotidie quintuplici ratione. t.Quia opor- dum hoc diviniffimum Aeramentum : ergo licuit
.. tet femper pararam effe medicinam contra fsepe pnedicare pro credentium · praedicatione ■ r·^ , s>r
v quotidiana pc.cata u. Vt lignum vit» fem- tantum femcl mHTare ; ficut licet finis fit unicus
per fit in medio paradifi. tu. Ut nobis tamen media ad eamdem finem farpe funt plura.
Chriftus quotidie uniatur facramentaliter , Tum quarto, quia Mi fla fuo modo am plena
,. & nos ci fpiritualiter. iv. Vt fit apud nos eft myflcriis, ficut fol atomis, mare guttis,
»’ jugis memoria Dominic· Pafiionis . v. Ut firmamentum flellls, & ficut cclnm empyreum
►» vero agon > loco typici, quotidie utamur, angelis; oportuit praecedere multas difpofitio>» quem Judri ad vcfperam convertendi efu-Dnes praedicationum ad finalitercredendum tan- nent famem patientes ut canes, fecundum tum myfterium , quod per unicam celebratio­
u pfalmiftam. Secundo hoc flaturum eft propter nem Cnrifti eft inftitutum. Tum quinto, quia
h»rcfeon eliminationem : dicitur namque in Mittam, quam Chriftus celebravit, in memo­
rationali divinorum , libro iv. cap. i. quod rule fu* pafiionis inftituit ; fed tantum femel
dum hxrcfes in diceccti Moguntina pullularent mori dçbuit ·. ergo fufficienter egit, & tantum
fcilicet quae Trinitatem impugnarent, ex in- femel .celebravit; fed habuit in multis locis
flitutione Alcuini magiftri Caroli magni. Bo­ pnedicare, & multa documenta in credendo,
nifiai archiepifeopt Moguntinenfis rogatu, fta- agendo cavendo, giifcendo, timendoque tra­
tuentis prima fena dc Trinitate dicebatur M>f· dere , qua non potuit unico alta expedire -.
fi , fecunda dc Sapientia tertia feria de Spi­ ergo decuit pluriens eum pnedicare, ftt tan­
ritu far.clo , quarta de caritate , quinta de an­ tum femel Miffare.
Secundo fic arguit dominus proponens. Tngelis, fexta dc fanda Cruce , fpetima de bea­
ta Virgine. Ceffantc caufa illa, effavit & ef- ter omnia (acerdotis officia, poft vita jtiftitiatp,
fcdus. lia-c abi. Jhnc eft, quod propter de- plus eft laudanda pradicatio, quia longe exvotionis reverentiam, 5. facramenti neceffita-E tendus prodeft : ergo diligentior , vel eque
tem, plures facerdotes folent plures Mittas in diligens debet effe facerdos ad predicandum,
eodem <he celebrare
ficuf de fando Leone ficut ad miffandum. Refpondeo quod antece­
Papa legitur < quod eamdem Mittam fepties , dens eft declarandum , ut patet ex didis -,
Μ ο,ι,ηΓ.. ahquando novies celebravit , ut dicit Mima- quia adus miffandi prascepcua eft omnibus (atenfis ubi prius. Tertio, hoc eft, ut ficut ip cerdotibus etiam ûrpê fieri, addiu commodita­

triginta annis tacens. Ex ad minorem acce­
damus , quæ probatur primo ex doArina comg. . ··« i. muni . qu· eft fandi Thbm« iv. diftinflione
xitt. & innocent» in libro de miffs., di.. centis , q-.iod Miffa debet e4e in ecclefia

veteri teftamento fuit iacrihcium , ita in novo te , Domino acente : Htefecite, dtc. qttotiefpanem accipiamus quotidianum . Quarto, pro­ cnatqttt /ecent/J ,atc.Luc»xxi t.ubi vox ,Quo, imponat multitudinem nudationis.
pter multitudinem tacerdotum . quorum major tiefcumque
tiefcui
eft numerus, qui habent Mittas celebrare,Etiam
quam altas
T praedicationis
,
non eftamnibus
... pra
<. ­
praelatorum , qui habent praedicare . Quinto, ceptusa Domino. Ergo laudabilius efliacerdoratione populi, qui.i populo jam fundato in fide » tw non curatos (atisfacere pHKcpto Dosnini

DE LÎ3ERA PRÆDICATTONE VERBI DEI

1034

— celebrando . ad qood font obligati, quam pre- A
Ex iflo fequitur corollarium aliud ,
termifl&s miflationibos prxdfeandu , ad quod quintum .· Congruit cultui divino in ecclcfiis ,
otaisrr
ut
fit rationalia altarium multiplicatio . Cum c 411
non funt adftrfeh . In fu per ti. quia mi flare
•4M·
eft «Am ordinis faeerdocalis, quem finguli ha­
enim fecundum dominum 'Wilnelpium Pari- c££jl”I<,J;
bent ex charaflere fecerdotali.; fed predicate fienfem in fuo facramentsli , tanta fic neceteft aflue pqre jurifdiflionis non coercitivr , fitas miffationis , quod fine illo facrificio non « *s«‘..“λ
ut prsrdiflum eft: magis enim adflringitur fa- effet tuffkienter provifum fideli populo. nec
cerdos ad id , quod fibi convenit ex vi ordinis cultui divino. hinc, ut dicit farfelus Thomas
facerdotalis. quatd ad id · quod fibi non conve­ it. u. queft. lxxxv. art. it. ad m. tem­
nit, nifi fuperveniat commiflio junfdifliotus.
pla & altaria fanfljs erigimus , non quod
ipfos, fed folum Deum, qui nobis & ipfis'·
Sciendum tameitv quod in cafu forte effet
laudabilius predicate ei. qui habet aufloritaDem eft, honoremus, ut dicit beatus Ait·»·*" ·
tem , quam miffare ;· fcilicet fi effet populus
S;uftinus libro viir. de civitate Dei. Unde
infirmus vel infidelis, deficiens in his , qu® ” acerdoa fuper altari offerens facrificium,
credere vel agere teneretur: tum,·fi talis fa- ♦» non dicit , Offero tibi facrificium Petre ,
cerdo· fibi urrumque fecere non poffet . po-B» vel Paule ·. fed Deo de illorum vidoriis
r
tins effet ei praedicandum , quem miffandum ·.
gratias agimus . & nos ad imitationem' eo­
& tunc diceretur predicate efle melius, quam
rum incitamus . Haec fanflus Thomas .
miffare , non (impliciter fit abfolute , fed flan­
lire autem altaria fic ad Dei cultum eri­
te tali conditione. Et fic fecundum quid ce­ gere patres veteres nos docuerunt. Nam Noe
deret perfeftius minus pprfirflo » fcilicet , in primus « deinde Abraham , Ifaac , St Jacob ,
ordine ad talem populum.Infirmum Sc agro- altaria «tlificaffc leguntur . qui non aliud nifi
tantetn : ficut vinum licet in fe fit melius quam ld|Mp erefli intelliguntur , fuper qnos facri-aqua , tamen aqua melior ctl febricitanti. Ve- fllm nufelabant , qua fuppofito igne divino
rumtamen ut communiter aâus miffandi non cremabantur . Koyfes etiam fecit abate dc
repugnat aflui praedicandi . imo fimul flant , lignis fethim , & dicitur altare, thymiamatis ,
unus ordinatur ad alium . ficut prxdicatio quod vcftivit auro pnriflimo , prout dicitur ~
ordinatur ad hoc : ut popOlus devotius pre- Exodi xxv. xxvi t. xxx. capitibus. Et 1.
paretur ad audiendum Miffam. In cujus fignum Machahaeorum ty. Judas Macha brus, & fra­
praedicatio fiepe fblet fieri infra Miffam ante tres ejus , & univerfi ecclefia ftatuerunt , ut
elevationem. Sed fecundum communem for-Cdies dedicationis altaris ab anno in annum ,
miro predicated non eft pneftancior his , que per die) oflo celebretur. Hinc in Pfalmo difnnt ad finetq .· /fed prasdicatio eft ad finem mif- citur .·: Constitute
nem tn
Constitute diem
diem folem
folemnem
tn condenfis
condfnflt W'
lationis, fcilicet ut celebrantes devotius agant, ufate' ad cornu aliens : ut videlicet in die­
& adflantes intimius confequanrur ejus frifeluro. bus fcfti* adeo conveniat pbpulus ad eccle­
Unde fecundum fatfelum Thomam 111. parte fiam, quod fiat condenfaiio. id eft, comprcfqunftione txxrx. articulo 11. ad if. efieflus fio ufque ad cornu altaris ita quod ecclefia
facrificii in quplibet homine participantur fe­ impleatur populo & clero . Ideo translatio
cundum difpofirionem , ficut dc cujuslibet vir­ Hebraica habet, In congregationibus.- & trans­
tutis aflive. Nam aflus aflivorum font in pa­ latio Romana habet, In confrequentationibus,
tiente bene difpofito, ad quam bonam difpo- videlicet’populi Chtifliani . fecundum expofirionem operatur pnedicatio.
fitionem de Lyra. Unde beatus Gregorius tx.
Ccrtqm etiam eft . quod miffatio frequentata «· Moralium moralitcr .· Solem nem namque
feu quotidiana eft nnivcrfali ecclefia: ncccffa- »> diem Domino in confrequentationibus conrior , quam prxdicatio quotidiana , altent'
„ ftituit, qutfquis fe afftdue in ejus defiderio
jam vulgata doflrina fidei . Ex quo fequitur I)„ affiigi: : qui nimirum folemnitatis dies ufque
quod ifta argumentatio non valet 1 Chriflus » ad altaris cornu tendi prxeipitur - quia tampluries prcdicavit, & tantum femel mi flavit, » diu neceffc eft, ut quifque fe afficiat, quoergo falubrius eft predicate quam miffare . ·> ufque ad fuperni facrificii altitudinem , id
i
Nam in fimili forma non fequitur . Chriftus »» eft, gaudia pertingat «terna. Haec ille . Sa­
fiepe manducavit, fiepe oravit, fiepe Cil havit ; lomon quoque legitur tti. Regum vi 1. capi­
ergo mehus eft orare , manducare , cubare , te altare aureum fabricate . Ab his ergo anti­
quam predicate vel miffare . Non fequitur quis patribus altaria modernorum fumpfcrunt
iterum : Chriflus fitpe prsdicavit , 8< tantum exordium. Nempe altare 8c ara, qua: aliquo- JVd’V *·
femel crucifixus eft · ergo utilior efl ejus pre­ ties indifferenter inveniuntur. Intcrefl tamen .
dicate , miam peflîo: quia non arguitur fem­
nam altare, quafi alta res , vel alti ara diciper perfeAio ex hoc quod aliquid multiplica­
Xir , in quo facerdotes incenium adolebant.
tur in fua fpecie magis per individua , quam
ra vero , quafi area, id eft, plana de ardo­
’
aliud *, imo magis arguit imperfeflionem : co re dicitur, quia in ea focrificia ardebant.
quod hujufmodi multiplicatio individuorum fuPorro triplici ex caufa h«c akaria confecran< per quam defeflibilitate five indigentia funda- F. rur. Primo ad facramentum ia ipfis offerendum,
tur. Quia ficut fpecies non f»o:cil perpetuari in juxta quod Genefis vm. dicitur ■· dUiJfcavii
tino individuo, fed acquirit perpetuitatem in Noe altare Doauao t (P rqUetu de cttn&t» pecerimultis fibi fuccedentibua-, fic in Cmrruptibi|ibus but (P volitcrAtu mtmdit, obttilti Mocattjba fitper
eft hujufmodrmultiplicatio, qu· tamen non eft ollare. Hoc autem facramentum eft corpusfefaiiin «ternis. Infupcr media ordinata in finem ul- guis
. Chrifti
— - ■ ,. quod in memoriam paflîonls
Chri
timum, qU« fe habent ratione utilis, multipli­ fti immolamus, |u0rta illqd : Hoc facite i» merttn
,K
cantur .* fed finis ultimus, qui habet rationem cmnwasw«/ionem. Secundo ad nomen Dei ibü
honefti, non multiplicatur, ut clarum eft: quia invocandum, unde Genefis xti. ÆdificavitΛΙpotior eft conditio finis ultimi, qui non mul­ tare dbrahata Domtno, (> invocavit At nomen Da­
tiplicatur per individa , qilsm conditio me­ mini ym appamn et. Hec autem Invocatio, qua
diorum , qu· multiplicantur. Ergo, <>c.
fit laper «itare, proprie dicitur Miffa, ex eo
quod

fOJJ

OR Λ TI O H EN R I CI KALTEJSEN

103e

iffius, fcilicet Chriftus , > Pa-A dicens .· /· wm Cenmm ne «teeriru . Et
HiriTl trr’ Φ*Μρ&« hoftiam, fit per eumdem a no- lxxii. difcipulis reftrinxit , ne ptadfcnrent
»·»►
bis P*'ti ritittitur , ut pro nobis interpedit. nifi in loco ubi ipfe erat venturas .· proterva
Tertio, ad cantandum Miflas in eo: undcEç- fit fipoftolo· quos in totum mtfadum mifit ,
clcfiaftici xLvri* ΛΛ/ üli contre uvmtcoi po~ àdhuc ad pertos dies prodicare prohibuit ,
tentiah , (ÿ* fiera fecit contant amure altare, dicens - Sedete m civüete, dbaec mdmmûmvtr·

cnurrr

d*

in fin» oonum dukes feât medos. Ex quibus rare ex alto. Similiter Apoftolus Éanlus volens
apparet , quod objedio domini proponentis. predicate Romanis, tandem Antiocheni· , pro­
nuba eft , ubi allegat contra pluralitatem al- htbiras eft a Spiritu-fendo. Si ergo tam licitarium iftud Ofecviit. Multiplicavit £phrmm te Chriftus & Spirftus-iandus iftos proltibuit,
faper altaria od peccandum : nec illud Arnos rie prodicarent quando fit ubi veUent", cur
j i r. Fifitnbo
jrr.
FifittAo faper oltorie
ultorie Bethel. Et Ofess x. pon Papa ita de presbyteris fic diacortibus feTnhulus afeendu fuper anu eorum . Quia fila cere poflet ? Et lûtc dé primo.
dida funt contra eos f qui cdificabant altarja
Secundo,, Papa
Secundo
Pap* vcl
vel epifcopus
epifiropus poteft illud
idoli· ,' fic immote verant dnmoniis ζ fit non promulgare, quod dqdum ftacutum fic fe/vaDeo, diis quos ignorabant, ut dicitur Deute-Btum eft ab univrrfali ecclefia Dei t fed tinivwronomii xxxtj. Nos autem non fic , fed foil falis ecclefia (latuit reftrindionem prodicentium
Deo vero, fic fahdi» ejus in gloriam ipfiqs , a principio , fcilicet in conciliis Niaeno, Car*
quoniam mirubtlit Deus in fonBisfms, dicitur thaginenfi, Romano, & moitié aliis, ut patet
Pialmo Lxii. ulc. De quibus Pfidmifta dicit in Lxxi.fit lxxs i. diftindionc. Ergo fi jam hoc
plurali, dltaria tua , Amine virtutum , rex ad pradicam ponitur, non rebellandumdi·
meat, & Deus meus, Pfalmo wcxx 111. ubi dicit dum eft enim, quod ibi pnecipitur fub fententia
beatus Auguftinus fuper illoIntroibo ad akare excommunicationis, non admittendo· presby­
\
Det , ad Deum qui lattficat juventutem ineam : teros alieno· in ecdefiis abfquc fuffiçieati te(
0 Eft quoddam altarç fublime, invifibile, quo ftimpnio, & licentia (ui epiicopi,
Tçrtio, fic in propriis terminis iftud ponit
·» non secedit injuflus . Ad* illud alrnrç fol us
» accedit , qui ad illud vifibde fecurus acce- Innocentius HI. & acceptavit ecdcfia Dei
» dit. Ulic invenie; vitam fuam , qui in ifto univerfalis: fcilicet, quod omnea prohibiti,
„ difeemit caufam fuam . Et gloifa ait : No- vel non mifli audoritate fummi pontificis.
n tandum quod ad altare diflarn celebraturus aut epifeopi loci, non poflunt prodicare, fiib
,
w iâcerdos afeendens ait : Introeo ad altare C pqcna excommunicationi», fic aliis remediis i
„ Det : defiderio enim fit amore fuperioris fie ut patet ibi, Quia vero. De hwretici» , cum
» invifibilis altaris hoc vifibile adiré cum mo- ex injundo. Aut ergo ficçlefia Dei tanto tem**
• deftia debet , rterna . non çadqca peritu- pore a concilio Nfcseno ufque nunc licite ac­
„ rus,*ut Chrifti celfitudinem humilitate fe- cepit illa ftatuta, aut non : fi fic, habeo pro» quatur, qui fic iftud altare exponit dicens; pofitum; fi non, ergo interim univerteli· eo» Ad Deum fcilicet introibo, qui laetificat ju- clcfia ftetit in errore, qdod eft contra evange­
» ventutem meam ; accedo enim modo in ve- lium ; Porta inferni mns proveiekunt adverftu Mmtt. u.
*
w tuftate . tunc adftabo gaudens in novitate . eam : Iterum . Xgo voUfatm fum ufque ad com» Hxc ibi. Sic ergo ofleret munus |unm ad fummationem fecuR . Etφο rogavi pro te, Ut
non
deficiat
fidqf
tua
.
• altare. Msnhwi v.
^5,^··?'-Sestum corollarium ; Cuicumque ex caute ra»
' Ad audoritate·, qua· in oppofitum inducit.
u,a >iiom tionali Pipa prohibet aélum praedicationis, vel Prima eft &ds fuper ifto : invemefit afinam}( too m,
Hwfln,*0 epifeopus loci, fub fententia excOmmunicatio- dicentis, quod hic dodoribus pnecipitur non
oi» tenetur obedite, fi non vult pcenam illam dcfiftere
,
.
. .
a pmdjcetioae
. Refpondeo,
quod loincurrere. Pro ifta declaratione hic fiint notan-pqujtur de doloribus ecclcfiia. fit hi funt, qui
ÎwXa.ÎTs da tria. 1. Quod licet Pap®, epiicopo Joci, vel ad
ad predication!·
predication!· officium
officium font
funt inftjtuti
inftjtuti,, temper
fcmj—
uUmX pnebti* prohibere, ne quilibet facerdo· predi-

§

pnefuppofif* audoritate legitima, Nam dodo»

cet in Jocis fibi commiflis , vel diacono indi- res procipuum tenent ordinem in ecclefia i fic
ftitfcle. ti. Quod injufte excommunicari alW fic dodorcs intelliguntur prolati magni ia cap
quando debent obedite, fic fententiam multum Ex injundo.- ia Ute aadoriiaee non nominan­
timere .111. Quod talis excommunicatio jam la­ tur presbyteri aut diaconi, fed foil dodores,
ta non meretur dici pnetènfa, fed vçre & obli­ unde npn probat propofintm. Ad aliam Hte- nm»
gatorie impenfa , fi pnedicatio ex caute ratio­ ronvmi ad Ruflicum, dico quod loquitur dejl^tJSr
nabili alicui fuerit prohibita. Patet t.Quia to­ epifcopis, qui prohibuerunt invidia diabolica 25·. »
ta ratio domini proponentis cur illi hoc non permoti. roip in pratentia coram pradfcara JFaSÜm ’
poflint, eft , quia presbyteri & diaconi obli­ propriis populis fibi commifib , k hot non «TlWf.fr
gantur prodicare ex praecepto Dei, fit ipfinon licuit, ut patet diftMUoM xcv. Ecce ego, Nee -nra·», rapoflunt contra proceptum Dei : iggur in tali hoc fecerant congraimte, fed invidia · fimq-^ΐφ, at­
proceptione non eft eis obediendum, Et audi- lante, dicitur iHdem. Tertia eft Anacleti ™«,mr’
ftis ex probabitis , quod non eft proceptum E XL 111. diftkfcL Scimus . Ubi didiw quod dotaiiter. Ergo ilL ratio nulla.
dores non debent tempore rarferotiodte fobEt probatur corollarium, quia licet illud P»· trahere verbum, (tico quod loquitur ad lit*·
p®fic epi.vopis circa officium prodfcationis ,quod ram de curatis ; pad· didt rubrica ejuftfem
licuit Chrifto ftatuerd fit prohibere, fie promi­ capituli, Verba pnadlcarioai* nralati fiiia peo
care in fe fit fuis difcipulis. ideo enjm diçuntuf fecutoribu· non fabtrafeant. Idem dicte Jtoflb
vicarii Chrifti in terris : fed Chriftus in fe ipfo ibidem , quia in jftis audoritatibus, fcilicet
prailicavit, quod quamvis facerdo· effiet a pri- Beda & Anaçleti immédiat· )*m expreta, le
icq conceptionis fur inftanti, tamen apradi- fape perifermiter ia dt£K uoteoram fit sum»*
catiooe triginta annis abftinuit. Infuper in fui· tio de dodoribus. Refptmdeo qnod ioquunaur
Apoftolis flatim dum eos mifit , cena loca , autde dodoribuscuratis, fit fic eft plana raat
rmo maximam partem mundi eis interdixit, talibus enim convertit predicate nec fitpae*

ioj7

DE LI3ERA PRÆDICATÏONE VERBI DEI.

ioj8

pcrfecutionis tempore : aut de non curatis, k A Glofla : nifi in duobus cafibus , fcilicet cum fen
ANNO fic AI duplex opinio.-una quod dodoribus fa-- tentia eft poft appellationem liu . k cum con­
CHtisri
cra Théologie convenit ubique praedicare. tinet ingoUrabilem errorem. Extrav. <le fent.
hhratione àudoritatis dodoralis, quia fic licen- exc. cap. Per tua». Tertium cafum apponunt,
tiantur' audoritate Paper, ficut k/epifeopus in quidam , cum pro indebitis exadionibus ali­
tota dficecefi . Et hoc vult Auguftinus de An­ quis excommunicatur . Extravagante de excona iis lib. de ecclefiaftica poteftate , qur- ccflu prtelat. Cura ad.
ftione txiv. k hoc videtur prztendere decre­
Unde dicunt communiter dolores , quod '
talis de haeret. Cum ex infundo, dicens, quod ideo excommunicatio etiam injufta eft timen­
da k fcrvanda, quia non nocet innocenti ,
dodoris ordo eft praecipuus in ecclefia Dei
unde pradicationis officium nullus fibi debet * fed purgat eum.· & fic licet judex injufte a- nfurpare , nifi mifliis . Ex quo fequi videtur, gat, ifte tamen jufte patitur^ etiamfi non ferquod in tantum fint dodores privilégiât! , varetur · forte ille; contemptus tamen injuOF- J.
quod fint adu mifli . Et ideo glofla in cap. ftam faceret juftam . Per talem autem excomnon tollitur caritas ,
Bcimus, diftindione xl 111. comparare eos vi- municitiotiem injüftim
’
detur , vel iaitem connumerare pnelatis, qui B fed folum excluditur homo a communione ectacere non debent , fed predicate tempore défis
- - , -k a fuffragiis
- ecclefir , qur ita preperfecutronis& illius opinionis videntur fuifle lati fubtrahere portent , ur dicit venerabilis
illi dodores per proponentem allegati. Sbd eft Auguftinus de Ancona , in lib. de ecclefiaftica
alia opinio his contraria fandi Thoms in tib. poteftate quxfl. xxvtj. Hoc ei confidendum
contra impugnantes religionem , k domini pa­ eft, ut fuftineat exfecutionem patienter, hu­
triarchs de Paula in lib. de ecclefiaftica poteft. militer, & devote ; 6i quod prefentet fe ex­
dicentis, quod ex dodorali gradu non habent communicator!, offerens canonicam fatisfatliododores pofle pnedicarc ubi libet, nifi de bo­ nem. fi in aliquo offendit, k fic inftanter pe­
no placito curatoris fingliiariter obtçnto-. ideo tat abfoluttonem . Si ita fecerit, erit ei ad me­
audoritatts ills non ligant . Et quid eft tot ritum ; alias fi contemneret, peccaret mortali­
libros volviffe , k dodores allegafle ; cvm etfi ter , de lentent, excom. c. Per tuas : vel poteft
omnes dodores mundi aliter, vel aliterTenfif- querimoniari contra injuftum excommunicatofent, fola ecdcfic audoritas. ( qus toties hanc rem coram fuo fuperiori, ut thlegatum eft ·
Quantum ad tertium, fi ecclefia univerfalis
materiam decidit, qus hanc conclufionem ,
Quod licet predicate diacono vel presbytero C prohiberet facerdotes ubique predicate , vel
abique licentia fu penoris, ledis Apoftolice , prrlati , verbum Dei, non fit excommunicatio
•ut praelati loci, k quod ipfi hoc prohibere prstenfa , fed veraciter & ex ordinatione imnon portent licite fub prena excommunica-* penli. Probatur. Sicut de Papa in univerfc
tionis fententi* condemnavit, ut oftenfum eft ) orbe , flt concilio generali, ita fimiliter dicen­
fufficcret ad compellendum quemlibet catho­ dum eft de epifeopo in diftridu dioecefis fu*.
licum ad credendum ejus oppofitum . Sic enim In feptem cafibus communirer fecundum otnbeatus Hieronymus poftquam longo tradatu nem fcholam theologorum & juriftarum , non JÎÛ.TJT

difputavit contra Luciferianum , conclufit : Po- eft fententia timenda , nec tenenda . Primo fi «·**■»
„ teram hoc unico fole omnium diljsutanonum conferatur a non fuo judice . Secnhdo, fi fe­
„ tuarum rivulos exficcare-. de audoritate uni- ratur a fuo judice , fed excommvnicato pu­
blice : nam excommunicatus excommunicare
,, verfalis ecclefi* loquens .· ita k nos creda­
mus > iti qunfo fingulos , determinationem ec- non poteft. Tertio,, fi aliquis excommunice­
clefie clariorem fole accipite : ficque omnium tur a delegato contra intentionem delegantis.
dodorum , qui tamen fua dida ejufdem folis Quarto, fi lata eft fententia poft prolatam aperadiationis expofucrunt exficcanda, corripien Dpcllationem . Quinto, fi feratur a fufpenfo a
poteftate jurifdiflionis. Sexto, fi feratur nulla
da, flt emendanda , intelligite .
s*at»«tu ·
Quantum ad fecundum, (ciendum quod fen- admonitione premiffa , & nullo furis ordine
iervato . Septimo, fi fententia contineat pec­
fe»
£ tent ia injufte lata , dummodo a luo judice
twmt- fiat , femper eft formidolofe timenda: k hoc, catum mortale , vel aliquid quod fit contra
*****’
nifi ejus fententia errorem inducat, vel pec­ fidem . Planum eft autem , quod nullo iftorum
catum mortale afferat: tunc enim nec timen­ modorum excommunicatio ifla, qua prohiben­
da eflet, nec tenenda . Et fic probatur pro- tur prcdicantes ne ubique libere pnedicent ,
Caf. A
pofitio primo ex VIII. fy nodo it.qusrfl. iri. quodcumque iftorum includit ; nullus enim
Si quis frater aut palam aut abfeondite fuerit poteft caufare ecdefiam univerfalem efle non
locutus cum excommunicat^, aut jundus com­ fuum judicem , vel fententia excommunicatio­
munione , ftatim cum eo excommunicationis nis eam efle ligatam , nec etiam fententiam ■
contrahat poenam. Et Urbanus Papa ibidem - efle contra intentionem delegantis , nec a jurifQuibus epifcopi non communicant, k quos difbone eam per aliquem fuperiorem efle fufejecerint, non recipiatis : valde enim timen­ penfam, vel juris ordinem non ferratum ; cum
da eft fententia epifcopi, licet injufte liget. E ecclefia in generali concilio congregata nullo
Hinc ex concilio IV. Carthaginenfi dicitur juris ordine pofitivo ligetur; nec poteft fenibidem : Clericus qui epifcopi diftriilionem tentiart errorem, vel aliquid quod eft pecca­
circa fe putat injuflam, recurrit ad fyno­ tum morule. ut pnefatum eft fuperius In de­
dum. Joannes infuper Chryfoftomus fuper clarando, quid fit verbum infpiratum <fcilicet,
epiftola Pauli ad Hebrcos cap. n. Vincula verbum Spiritus fandi per facra generalia con­
Λ ecclefiaftica non font contemnenda.· non o- cilia decretum . Pariformiter de Papa fle epi“**·
.. nim homo, fed Chriftus eft qui ligat, qui fcopis eft dicendum, ubi nullus obviat pae­
Ρ0*^**®» dedit, k dignos fecit homi- didorum cafuum; ergo fi talis fententia ex­
rrrtw. cw» „ nes tanto honore. Et hoc eft quod dicit bea- communicationis profertur contra eoa, qui u” o* Gregorius in principio . Sententia pafloris bique volunt predicate, ecclefiafticam tranquil­
„ five jufta fuerit, five injufta, timenda eft . litatem perturbare , k horrorem fempiternum
in

^nT«Sl* ’·

t°39

OR.ATI0 HENRICI KALTEISIN

ecclefia ex hoc ponere, quis dubitat quiri A
-M^niTt ta^‘s fentcnt*a Bon debeat dici prrtenû, fed
CHRISTI
u" s
veraciter k ex obligatione impenfa?
141!·
Cor·» T.
Corollarium feptimum , cujus etiam dedi:
Dmhii a*, dominus exponens contrarium : Sacerdotes DoΪΓ’
mini debent aliquando omittere fidem verbi

» oicationi», tunc inania funt & pemieiofa at·.
» que iàcrilega, quia impia & fuperba funt, ΛΗΝΟ
CHRISTI

·’ & plus perturbant infirmo· bonos, quaaa
•Ml·
·» corrigant* animofos malo·. Hec ille.
Et hoc eft quod in PfaL Dominus dicit de feta.
ipfo · Obmutui, <Jr humiliatus fum , & flui a
t
riln" τζ*~ praedicationem propter fcandalum perverforum . Aomr, fcilieet, que non docuit, quia falubrem
rr<>M·' <<··- Pro quo fciendum , quod ea, qur funt populo admonitionem recjpere non poterant, qui con­
4.iM>r*rv*r· prjf<jicin(ja ( funt jn triplici differentia. Aut tentionum fententiam perquirebant, fecundum
emm funt credenda, ut artieuh fidei ; aut a- expolitionem » Ifidori : £t dolor meus renovatus
*'
genda , ut ea quae funt circa informationem eft, fcilieet pro contemptu fit obftinationemabonorum morum. Falfitates ergo k errores , Iorum : fed renovatus eft pro damno bonorum
que opponuntur credibilibus, k hi» que funt qui amittunt pilum verbi Dei, fecundum Hude integritate fidei , k (acre feripeure, predi­ gtitium . Hoc etiam de praxi Apoftolorum ex­
beatus
cate' tacere non debet: tranigreffiunes vero ponit
,
o
______Auguftinus fuper
_____ illo
_ Pfalm. & VI**· «.
divinorum mandatorum eodem modo tacendo B ventas tua ufque ad nubes, dicens.- Intelligi-O
~ peccata damnoia , ·’ musdoflores veritatis omnes portantes iftam
k non pronuntiando effe
eft peftis. In perfona enim talium dicitur Thren. <> carnem cabginofani, per quos Deus corufeat
ii. Propheta tui viderunt tibi falfn, fluita . &■
►> miraculis ,
tonat preceptis .-'de quibus di­
non aperiebant Iniquitatem tuam: quia tales ex ti cit Dominus per Ifaiam .· Mandabo nubibus W·* *
gravioribus leviora , quafi divina auôoritate , * meis ne pluant fuper eam , videlicet fuper vipeccantibus nuntiant . dicentes bonum malum , ·» neam malam, hoc eft, plebem Judaicam,
& malum bonum, ficut glofla ibidem dicit : ·» imbrem t id eft, mandabo Apoftolis meis ut
fed qua funt cirpa morum informationem cor­ h deferant Jud*os ,& non evangeliacnc. Hec
rigenda , propter vitationem majoris mali, k ille. In cujus figuram fanfli Paulus ftt Timo­
ne auditores peiores fiant , quandoque funt theus vetiti funt a Spiritu fanflo loqui verbum
«liilimulanda , ut dicit venerabilis Auguftinus Dei in Alia, & tamen volebant in Bithynia;
nonpermifit eos Spiritus fandius, fed mifit eo·
de Aocona , ubi fupra .
Ex his elicio, quod m duobus cafibus licite ad Macedones, Aflorum xvr. Secundus cafu»
poteft prxdicator verbi Dei tacere , k non pre- eft , fi fcandalum oriatur ex doflrina predicanpr· dicare. Primus eft ad a praedicandum malum Ciis inter audientes, quod exponit Alexander de
Ales in fine fecunde partis. Si omnes fcandali“”nd-·· majus, quam ex fermonç fuo fcquatur bo­
num , puta fchifma, vel rebellio contra fidem, zantur, ut dicit fanflus Thomas ii. i tiquevel contra praecepta Del, aut fuperioris ; non ftione xi.iit. articulo vu. quod que funt de
enim licet, vel faltem non tenetur praedicator neceflîtate falutis omitti non debent propter
populo praedicare, quem videt finaliter ma- cujufcumque fcandalum : fed in his qur de nei> f.h,, «u- gj» , quoad fingulos b defervire, quam ex fua ceftïtate non funt, dicendum videtur, quod
praedicatione proficere , juxta illud Matth. vu. fcandalum quod ex his oritur, quandoque pro.
Γ>*. <M>htr [anctum dare canibus , fecundum expo- cedit ex malitia, cum fcilieet aliqui volunt im­
Ύ£’· Adonem '>eat' Auguftini k Chryfoftomi ibi- pedire hujufmodi fpiritualia bona, fcandalum
‘i*n’»
dem . Unde .dicitur beatus Hieronymus fuper concitando: & hoc eft fcandalum Pharifieorum,
xi i. Prophetas, & affumitur u. quitft. m. qui de doflrina Domini fcandalizabantur : quod
„ Quando ergo vir ecclefiafticus prudens atr effe contemnendum Dominus*docuit Matth. xv
r,uM
Quandoque vero fcandalum procedit ex infir., que intelligens multas impietates in ca quae
», vocatur domus Dei, efle cognoverit; k mitate
_____ vel ignorantia
„
,■ &
— hujufmodi
______ eft fcanda„ non folum multas, fçd k fortes, k quieD lum pufiîlorum ; propter quod funt fpiritualia
opera
vel
occultanda
vel
etiam
interdum dif­
„ opprimere potiunt juftitiam , k in tantum
„ doclorum rabiem procefliflc . ut accipiant ferenda , ubi periculum non imminet, quodque
v pretium in judicio, ftt omnia pro muneri- reddita ratione hujufmodifcandalum ceflet. Si
„ bus faciant , · pauperes quoque devitent in autem poft redditam rationem hujufmodi fcan­
„ portis, k .audire contemnant ; taceat illo dalum duret, non videtur nifi ex malitia effe,
„ tempore , non det finflum canibus, k mit- & fic propter ipfum non funt hujuûnodi fpi„ tat margaritas ante porcos , qui converfi » ritualia opera dimittenda t unde idem dicit
„ conculcent eas ; & imitetur Jeremiam diccn· »» & in iv, fent. dift. xxxviu. articulo vxt.
„ tem ; Solis [edebam , quia repletus fum ama- «i quod licet nunquam fit falfum docendum, eft
tamen aflus docendi aliquando licite disten­
,. ruudme. llxc ille. Hoc etiam Dominus di­
dus propter melius , 'fcilieet propter fcanda­
fcipulos docuit, Matthxi capite x. In quam·
lum pufiUonim prsefervandum . Cuius ratio­
cumque domum intraveritis, dicite, Pax huic do­
nem
reddit ibidem dominus patriarcha de Pa­
mui ; qui autem non receperint vos, exite de il­
lude , dicens quod doflrinav cum fit eleemola civitate , etiam pulverem pedum veftmrum
excutientcs. Item.· Si perfeiun vos fuennt ιηΐ,» fyna fpiritualis ad fublevandam miferiam al­
terius, non eft dimittenda, quando credi­
Mtnb- <«· una mitate, fugite m aliam. Unde beatus Au­
tur quod ex ta fequetur fpiritualis profitguftinus lib, m. contra cpiftolam Parmeniaflusi qu ndo autem talis profcfhis non feni, k aflumitur xxiii. queftione iv. Non
quitur, fed magis irritatio audientis, jam
„ poteft falubris effe correclio , nifi cum ille
non eft bonum fpirituale .· ftc ideo fi ad
„ corripitur qui non habet fociam multituditempus dimittitur propter fcandalum au­
„ nem . Cum vero idem morbus plurimo» ocdientis , non omittitor aliquid quod pro
„ cupavcrit , nihil aliud bonis reflat quam dotune habeat rationem fpiritualis boni. Hec
„ lor k gemitus. Et infra : Revera, fi conta„ gio peccandi multitudinem invaferit , difei- ille . Et per hac funt foluta qua adducit
„ plina divina fever a mifericordia ncceflaria eft dominus proponens pro parte fua , quia in­
w nam comiha ieparationis, id eft, excommu- tel 1 igitur dum fcandalum nefeitur de his ,

qua

io4t

DE UFERA PRÆDICATIONE VERBI DÉI.

mo

qas ad felutem audientium fpeClam , unctui-A Tertius cafes , fi fit infirmus, vel nimis fe·—.
ηι*η
cuami
fe!**'! non P°ftcot» tunc eWra propter Mx .· tunc enim per fecerdotes pnedicatio k
CHRISTI
"mis· ■ fcandalum perverforutrt non eft omittendum alia opera facerdotalia cxplfri portent, fed
ΗΙΙ·
verbum Dei, ut didum eft: non ergo feit pontificalia per epifeopos vicinos. Non enim
tutum illam condufionam ponere abfblute , propter^ infirmitatem debet epifeopus' deponi,
k tine pecefiaria diftinftione.
ne affiifeio afflicto feperaddatur ; fed per alios
stri­
Ck»u. a
Ultimum corollarium domiqus proponens feppleri qu* per eum minime portent per­
dixit ; „ Non foluffi fecerdotes minores , fed fici, ut probatur audoritatibus multis, vit.
M k primati majores senentur verbum Dei 6- quaftione i. Scripfit mihi , & fequentibus
„ deliter annuntiare: Ad-quod declarandum capp.
dico, quod prolati dc presbyteri unentur per
Quartus cafus , fi ad concordandum difeorfe vd alios verbum Dei fideliter annuntiare; dantes laborat : eft enim officium epifcopi difnon tamen iu tenentur predicate , quin in cordantes tam clericos quam laicos concor­
cafibus fex vel feptem ad minus poflint fep- dare, ut probatur diftinâione xc. Per totum,
portari. Pro quo notandum, quod in quin­ » ubi ex conciliovCarthaginenfi IV. dicitur n.a. ··, r.r
que cafibus prafeti majores ponunt licite o-l o Studendum eft epifeopis ut diffidentes fra- s»u?n'aum
mittere praedicationem verbi Dei, k alios fep- >♦ tres five clericos, five laicos, magis ad pa> plcre
» cem, quam ad judicium coerceant. Ibidem
Primus eft, fi funt impedite lingua , ut pa­ » dicit Innocentius II. Pnecipimus ut epifeotet Exod. iv. de Moyfe, quem Dominus con- »> pi ad felum Deum , & falutem populi haftituit fupremum praelatum in fynagoga, ait; » bentes refpeclum , omni tepiditate femota
Domine, non fnpi eloquent e| Aera & nudtu- » ad pacem firmiter tenendam , mutuum fibi
fttruns. Glorta dicit fecundum Hebraeos : Gra­ m confilium k auxilium pnebeant , nec hoc
cilem k ' tenuem vocem habuit, k necefle » alicujus Odio vel amore praetermittantur :
erat clamorofe voce uti, qui a regio feftu v quod fi quis in hoc Dei opere tepidus inprope accedere non permittebatur . Infuper V ventus fuerit, damnum proprue dignitatis
ibidem Dominus ait: damn frater rutu Levi­
m incurrat. Hac ille.
us feto quod eloquens fit, ipfe loquetur pro te
Quintus cafus, quando pauperibus fuis opad populum, & erit os tuum : tu autem ens ei preffis tenetur febvenire k pietatis operibus
in ku qua ad Deum pertineat. Ubi gloffit fu­ divertis infiftere, ubi verifimile ert quod maper illo , ipfe loquetur pro te. Hic fubaudi- C jorem frufhim faciant, quam fi pro tunc pnetur. Ad populum, k cum dicit ibi, loquetur dicarent. De quibus diftincliohe rxxxt v. Per- n,a. g4. r„.
ad populum, indicat in Moyfe principatum, venit , k capite fequenti ; k diftinclione
in Aaron nunifterium. Simili de caufe bea. Lxxxvt. ubi feribit beatus Gregorius Maria-1"·
tus Valerius epifeopus beato Vincentio diaco­ num epifeopum excitandum, quod videbatur
no verbum Dei ad pradicandum commifit, obdormiviffe, k quod patientibus non iuccurcujus Vincent ii paffionem feu hirtorum in ec­ rebat, nec alienam miferiam , propriam cre­
ciefia legimus·, quam quidam beatum Augu- debat: k diftinclione t.xxxvi. Per totum ;’ex­
flinum fcripfirte dicunt, ubi fic dicitur : „ Vm- hortantur epifcopi defendere oppreflbs, k rc„ centius nobilis genere, fed fide & religio- fiftcre oppreflionibus omnium ad fe confugien­
„ ne nobilior, beati Valerii epifcopi diaco- tium . Idcirco glofla m. Reg. v. ubi litent
„ nus feit: cui epifeopus, qui impeditioris habet, quod Adoniram erat fupra hujufmodi
„ erat lingua, vices feas commiferat, k ip- indictionem: Fuerunt enim Salotnoni feptuagin„ fe orationi k contemplationi vacabat; un- ta milha eorum qui onera portabant, 6· octo­
v de k ipfe beatus Valerius Vincentio ait; g
„.,» n»,»
ginta
millia .^umorum
latomorum in
m munie
monte,, abfque pre·
„ Jamdudum tibi, fili dulciffime, verbi DciDpoyfar,
prterant fingults operibus,, numero
„ curam commiferatn, k nunc quoque pro tria millia & trecenta prscipientium populo i
, /m», r· « fide · qua adfUmus rcfpopfa commit’
» dicit; Adoniram Dominus meus excelfes,
r-«—· Λ to » hoc eft, Chriftus, qui operariis templi praSecundo» cafus efl, fi nefeit linguam po­ n ponitur, ut ordinet quibus mentibus ad opepuli plene, ficut in vita beati Auguftini di­ » randum exeant, quibus ad curandum docitur* quam fcripfit Poffidonius Claitienfis e- v mum fuam redeant, cum prrdicatorum
pifeopns, ut ait Caffiodorus libro de illuftri- » mentes familiarius informat, ut diiccrnant
*2^·**** bus vin», dicitur enim ibi b quod fendus vir « quando oporteat ecclefiam rdificare pradi„ Valerius Hipponenfis epifeopus ordinavit ·» cando, vel alia officia prae flando, vel quan„ beatum Auguftinum in presbyterum t vir » do ad confcientiam fuam examinandam, aut
„ pius k Deum timens exultabat, k Deo » quafi ad propriam domum infpiciendam ree gratias agebat, preces, quas frequentiffime » verti, ut orationibus k jejuniis feperno ine fudiflet Deo, exauditas a Domino narrabat, * fpeclore, k vifitatore digna fit. Et fubdit
e ut fibi concederetur talis, qui portet verbo « „
_ ________________
___ rpars in monÿolfe ; Notandum
autem quod
* Dei & doilrina falubri ecclefiam Damini E» te lapides feindebant, pars onera portabant,
u edificare; cui rei fe homo ratione Graecus, ,, diverfe enim funt dona Spiritus ; k quidam
·» minulque lingua Latina It literis tnftruâus, n majorem docendi, St protçrvos arguendi
minus utilem providebat. Ideo eidem pref- ·» conftantiam habent ; quidam mitiores ad
bytero, fcilicet beato Auguftino ooteftatem « confotandos pufiUanimes exfiftunt, quidam
tradidit coram 6 It ecciefia evangeiium pn»- » utraque virtute praediti ad opus Domini
dicandi, k frsquentiffime pertraûandi, con­ w conveniunt. Hac ibi. Ex quo patet, quod
tra ufum cpaidom k eoafuetudinem Afri­ epifcopi k praiati rite a praedicationis aflu
canarum ecclefiartim- Hac ibi. Sio enim funt excufeti , dum tamen variis & arduis pro
baaxw Auguftinus adhuc viventi Vale­ fibi commiflarum ovium k rerum occupantur
rio non ««fit, fed eiacceffit j. qv. x. diftro&iouibus.
Non autem »
Sextus, fi epifeopus infirtit fecraa Scriptura

(feu# CnmraL Tora XXIX.

Yuu

,

ftu-

***0*0*^.

io4)

ORATIO HENRICI KALTEISEN

— ■ Audio feu expofitiooi, nt ex fenâo Thoma A
tiïîn! confiai , quia tunc proficit pluribus , & pre- Jÿflsgau

Juijtf Mb-tû mncAqfo» ef fee .·
"ir
dicasofres docet abis prvdicat*.· dicit enim in
UV***«· V^^beris, quod licet in cafir oeccffitatis feUt fciant volentes quid deprafenti aâuf»
lubris fit epifcopi» aut doâoribus, reUâis pro­ cum aflerant, ifta e* jam diâàa 'tuuntur,
priis officiis falnti animaram particularium in­ Primam, quod non ratione ordittis ftcerdotatendere; fed tamen fimpUdter magis eft utile hs, fed ratione non coercitis* jurifitiftionis,
fic meritorium faex* theologi* Audio infidere, compatit pluribus presbyteria aâus publicat
fit circa dodrinas popularium non intendere. predication* : quia officium predication* fic
Nam ratio demonftrat, quod mclins eft eos eft a fheerdotio diflindum, quod non omni­
erudire de pertinentibus ad felutem, qui in bus fecerdotibus competit, fit tam aliis quam
fe, fic abis proficere poflunt, quam his, qui facerdotibus competere ex fpeciali commiffiotantum fibi profunt. Infuper in quolibet arti­ ne poterit. Secundum, quod non eft praece­
ficio videmus quod femper melius haliet, qui ptum Domini quemlibet presbyterum libere
difponit de artificio, dc dicitur architcâon, predicate verbum Dei : quia multi fertili fuequam alii qui manu operantur : unde ipfe et- B runt, qui tamen numquam praedicaverunt .·
iam majori pretio conducitur. In aedificio au­ nec omnes presbyteri fuccedunt Apoftoli·, nstem fpintuaU funt quafi manual*· operarii , fi tantum epifcopi : his Colis precepit Deus
qui particulariter infiftunt çur* animarum, praedicare evangelium regni Dei. Tertium,
puta facramenta mimftrando, vel aliquid hu­ decuit Chriftum flap· predicate ad inftruenjufmodi particulariter operando . fed quafi dum populum in credendis & in agendis, fit
principales artifices funt epifcopi de doâores, tantum femel celebrare ad inftituendum hoc
qui imperant & difponuat, fic docent abos myflarium in commemorationem unie* fu*
qualiter operari debeant. Sic ergo (impliciter paffionis . Quartum , fi eflet populus adhuc
melius eft docere facram Scripturam, quam infidelis & convertendus, forte ibi eflet necefc
intendere predication!, fi bona intentione fiat, farior predicatio , quam Miflir celebratio ; ubi
Γ<.0μ1ι«*« Unde tt. ad Thimoth. 11. Æac cmnarenda fi- ambo fimul fieri non poflent · Sed confiden­
m dflibin homifubuc , qtu idonei trwu fi ttltt i»· te jam fide divulgata univerfalis ecclefi* pro
iere. Et quafi hos cafus fimul comprehendit fidute tam virtiram quam mortuorum, utilior
capitulum , Inter cetera , dicens de afficio
— ,ju- eft MifGs celebratio, quam predicatio. Quin[u* adC
» dicis ordinarii libro t. Inter entera, qu*
ad tum , convenit divini cultus augmento efle
»> falutem animarum pertinent populi Chriftia- pluralitatem altarium rationabilem in ftatu ec­
♦·
·> ni , pabulum verbi Dei permaxime nofei- clefiaftico , non ut fenâis vel idolis immole­
H tur ei perneceflarium ■ quia ficut corpus ma- mus , fed ut verum Deum glorificemus, & in
» teriali , ita anima fpirituali cibo nutritur, fenâis ejus 'laudemus . Sextum, ut quicum­
» eo quod non folo pane vivit homo, fed que non vult fententiam excommunicationis
•t ex omni verbo, quod procedit de ore Dei. incurrere, ceflet velle predicate ubique, fi
h Unde cum f*pc contingat, quod epifcopi prohibitus fit a fufficienti prxlato ecclefic quia
»· propter fua» occupationes multiplices, vel talis lententia per multa generalia concilia eft
r iavalitudines corporales, aut hoftiles incur- dfclata, nec interim erravit univerfalis eccle­
„ fus , feu occafione» alias , ( ne dicamus de- fia fanâa. Septimum eft, excommunicationis
„ feâum fcicntix, quod in eis reprobandum fententia etiam injufte lata eft timenda, ne
eft omnino, nec de extero tolerandum ) ex contemptu fiat valida. Oâavutn, propter
n per feipfos non fufliciunt miniftrare populo fcandaium perverforum ftepe eft prxrermiten„ verbum Dei, maxime per amplas dkacefes dum Dei verbum, prefertim in eo qui pre,, & diflufes generali conftitutione (anximus.Ddicare non eft obligatus , aut in his. qu* * funt
M ur epifcopi viros idoneo· , ad fanâ* pre- de neceflitate fâlutis. Nonum, epifcopi & pne,, dicationis officium falubriter exfequendum lati majore» non faut fic ad prxdicandum ob­
„ allumant , potentes in opere fic termone■ ligati, quin ex certis caufis fint fiapius ratio
— „ Et infra Unde precipitous tam in cathe- Habiliter fupportati Finaliier eft veritas arti­
„ dralibus , quam in ecclefiis conventualibes, culi , fcilicet. quod facerdotes dt diaconi finI
„ viros idoneos ordinari ; quos epifcopi pof
guli fit diflinâe non debent libere St fine im­
'
„ fint coadjutor·» fic cooperatores habere,, non pedimento predicate verbum Dei. Hxc qtre\
,. folum in pnedicationi» officio , verum etiam (b , cariflimi domini, accipite in corde bono
\
„ in audiendis confeffionibus k poenitentia in- per fidem illuminantem eradendo , & optimo
„ jungendis, ac exteris qu* pertinent ad fa- per gratiam juftificantem retinendo, tenendo
t, lutem animarum.
corde bono, fit perficiendo opere, ut fruâum
Ad ea, qu* in oppofitum allegavit domi­
reponemus in patientia, vere pacis exfifteo
nus proponens, fcilicet qeod in primitiva ec- tia, pacis entia cum vobis ipfi·, pacis fcienclcfia tam Apoftoli quam feptuaginta duo di- tia cum proximis, pacis encaenia cum Deo fic
(cipuli per fe pnedicabant , & in locum eo- E omnibus (anâi* ejus. Sic nunc fioeliter pacem
rum nunc epifcopi 8c inferiores presbyteri fuc- Chrifti opto vobis , quam obtulit fois difcipu­
ceflierunt, ut dicit Anacletus, diftinâione xx i. lis refurgens ex mortuis, ia gloria immorta­
In novo: Refpondeo, quod verum efl quod litatis, quam nobis prcftara dignetur, cui oin loca eorum fucceflerunt ; non ramen fequi­ mne genu curvatur, qui cum Patre St Spiri­
tur ex hoc , quod ficut illi peribnaliter per tu fanâo regnat ner fiscula. Arnen.
mundum difcurrerunt, & ubique predicavcEt quemadmodum in principto. ita mmc
nint, ita & ifti fecere teneantur. fied fufficit in fine hara prufcripta hujus fàcrofenâ* fynoquod in cafibus preferiptis per alios idoneo· di oflero cnrraâiom, quemadmodum extra lo­
ad hoc deputatos fiat, fit ita quilibet in fua cum concilii indefinouer ma fitbjeci almas
dkxcefi provideat, ur patet ·χ diâu.
matris me* univerfiratis Cokmfeafis determi­
nationi 8c decifioni.
Xe-

r·

IX

I*4J

DE UBERA PRÆDICATÏONE VERBI DET.

*044

A „ manto fidei aliquid raina fuerit paffus Hac Λ
Cbryfefiomu* . Super «ranam enim , qua flui­
da efi > fe in unam copulam non pocefi redi­
fimi, «KaBaadflfanl prafidm, rioâore* eximii, gi , omni* hosecicoram ferino ad boc odificahaebd rael Bohemia oraram egregii, in tur ot corruat. Beatu* Hieronymo* ibidem .
Chrifio fratre* fingadaritvr praeolendi; Etfi „ Efl vera magna raina talis homini* fecuntata fecri canearis varicaram omnia fuis de­ „ dum omnem dimenfioném magnitudini*.
nsat coanrenira temporibus, xxin. quofiiooe „ Longa, quia ia foveam nunc culpa, tandem
tv. M ecclefia. Nam aenam arapatf Aotenr, & „ in barathrum cadet gehenna cternc > qua
fiât Ifioâit tnâfi""* taâvetja fub fuit, Bcdo- „ magna.efi, quia irreparabili*, ex commcnfiafi. c. ut. nihiiqos fit tam phitofophia co­ „ to venerabili· Lyra. Ruina eft enim hac ingnata·* , gnara loci* flt teraporibu* aptare fer­■ „ telligendà magna, quia dttluru* eft Domiment* , ait Socrate*, tefte Macrobio, de con­- ,, na* audientibus fe non fteientibu* : /tt tua- 1U4. v
vivio Saturnalium Hbro vir. quia hoc vis „ ledifb 'ut igtteut otemum, fecundam Rabannm :
adhibenda efi eloquentia, ut orator peribna- n lata, quoniam in fluvii* Nandarum fe fenrum temporamque, moderator exfiftat. non B „ fni illabentium voluptatum illecebra fignin ficantur, quibus primum fides rivi* patenenÙB femper Λ apud omne* eodem modo lo­
quendum ; Tullia* de oratore . libro tertio. „ tibu* immadefcit · poft quo* fluviorum prorCum profeos tempo* & loot* Id exigant ut ,, fus, id eft, graviorum per cupiditatem moin boc coocilio Ttnâorum ôt congregatione , >, tu* incurit, ut exinde tota ventorum vi*
domini oratores regni Bohemia, qui jam con­ „ circumflantium defirvtat, id efl . univeriu*
tra pria* per me hic enarratam catholicam „ diabolica potcftati* fpiritu*. Hilarius ibiveritatem per modum replica dubia nonnul­ „ dem. Ruina, inquam , aha, quia totius fila eruAarunt, in-materia dc verbi Dei pre­ „ dei fe omnium articulorum collifiva: qui
dication* contententur copioee - ideo pro om­ „ enim unicum fidei articulqm difcredit. nulni \n generali isoflrum exhortatione affumo „ tum (impliciter credit, fed totam fidem abverba tempori currenti flt materia protenti „ negavit ; adeo quod nec habitum fidei recongrua. Loca xt. ex evangelio currenti* Do­ v tinet informis, aut formata fidei, ait faominica exarata. Been yvi «udhnrr «eriva Dei „ élu* Thoma* a. ». qusft. 5. articulo
cu& cufioduuit illud. Ubi Beda veherabilt* non „ jus rationem aflignat dicens-. Specie* cujo·tantummodo eam, qua Verbum Del corpora-C „ libet habitu* dependet ex ratione formali
liter generare meruerat, fed St omnes, qui „ objeéli , qua fuNata fpecie* habitus remaidem verbum fpirituale auditu fidei concipe­ „ ne re non poteft fidei autem five formata
re» fic boni operi* cuftodia, vel in furi, ve! „ aut informis obje/lum formale eft verita*
in proxiinorum corde parere, fe quafi alere „ prima, fecundum quod manifeftatur in Scriftudnerint, aderit effe beato*.
„ pruris facri», fit doélnna ecclefia. Vnde
In quo claret duo effe congrua auditori „ quicumque non inheres doélrinr ecclefix.
verbi Dei neceffaria, quorum primum efl au­ „ qua procedit ex veritate prima in Scriptudientia docilis : Beati qui audiunt verbuia Det : „ ris facri* manifeflata , ficut infallibili divifecundum, perfeverantia finali* . & cufiadtuat „ no regula , nou habet habitum fidei ; fed
illud. Primo, inquam, auditori divini fertrio­ „ ca qu^ funt fidei alio modo tenet quam
ni* congruit obedientia docili*. fic enim bea­
„ per fidem, fcilicet per opinationem. Ille
ti, fcilicet ym avd.ua/ verbum Dei ■ Beatum .. enim qui inhxret doârino ecclefia, tamnamque qoodlibet membrum ex hoc dicitur» .. quam regula infallibili, omnibus affentit
quando aitu* fibi proprius eft, fecundum opti­
qua ecclefia docet.- alioquin fi de hte qua
mum & petfeAum ftaturn virtuti» eju», inl>„ ecclefia docet, qus vult
dt tenet,
tenet, fe qua nou
nullo impedttu* : fic enim heati diili font o- „ vult, non tenet ; non |am inharet doArina
culi qui viderunt Filium Dei·, flt beatu* ven- „ ecclefia , tamquam regula infallibili, fed
*■
ter, bcataque ubera , qua ipfum nutriverunt; „ propria voluntati. Hac fenfhis doélor ·. un­
ibidem xt. ait dominus Albertus Magnus: Et de concludit quod fient peccatum mortale
vere beata fit auri* , quo quod fori* percipit, contrariatur caritati, ita diteredere unum ar­
fe boni operis cuftodia perficit, fanfta* Tho- ticulum , contrariatur fidei
fed caritas non
r- ma* in gloffa continua. Sic enim, fin audi­ remanet in homine poft unicum peccatum
vit verba sare , & facit ea, afituUalntur vrro mortale: ergo neque fides manet, poftquam
fapieitti. u Vir, inquam, fepien* efl Chriflu*, homo unicum articulum difcredit. Et in fine
v oui odificat domum fuam, id efl, eccle- dicitSic eft de petfeAe credere, ficut de
·» nam fuam fepra petram, id eft , fidei fbr- perfefle obedire. Sed ad perfeéle obedire
·» titudinem - vir autem ftultus, diabolus eft, Deo, requiritur obfervantia omnium manda­
* qui odificat domum fuam, id efl, omne* torum fuorum, a qua decidit quicumque uw impio*, fuper arenam , id eft » inconftan- num ptoctptum frangit. Q* emm ia amo of» tiam infidelitatis, aut fuper carnale* homi- E fendu , faSut efi amotum reui.
Adjuro igitur vos fingulo» per Deum Cinw ne·, qui dicuntur arena propret ftenlitatem,
u flt quia fibi non cohment, fed funt per di- âum, per Deum vivum, per Deum verum,
M veru* opinione* difperfi , fe quia font in- per vifcera mifericordia Dei noftri, per vulne­
OW· ia n numerabile*. Exponit S. Chryfiafiboiu·, fe ra, fe fenguinem Chrifti, quatenus determiC ***** 1» fequitur : Diabolo autem fimihs efl, qui au- naboot femftx ecclefia in credendi* fe agendis

jsæ.

cmtm
•«i

» dit verba Dei, fe non facit; ea enim quo
» audiuntur fe non fiunt, feparata funt fr dtf* P*û. fe ideo afimulantur arena. Sicut au*
w tara domus diaboli daflraâa eft ner Chriw ftum, ita fe tales super arenam fundati cnr. dual* k eft ruina «urens > fi qulp de funda»

fide* non deficit. Luca xx 11. contra quam porta inferni non pnavafebunt, extra quam qui
repertu* fuerit diluvio otema damnationi* pe­
ribit , ficut extra arcam felu* nulli hominum
Vuu s
fuit.

is.

»•47
CM ΟΤΙ

ORATIO HENRICI KALTBISBN

«nd<re conatur, fur eft k Utro, patiboiok
tota infernalibus cruciandus, Jommis x. 6cut
de contrario beati tunc in fpe, tandem in re,
qui hoc verbum Dei audiunt, k faciunt : sm
««sim audiunt
tentant, fed felient jufb·
Jfcnfamrar, ad Rom. fi. A qtusfentooeat
ateuat fervevent, »oneat noa gufoUt m atermue , Joannis vi t «· Secundo , coodufi finali­
ser , quod auditori verbi Dei congruit, nedum
obedientia docilis ut faciat, led edam perfe·
verantia finalis. ne deficiat, fed cuftodiat il­
lud; dicit thema.' Steuiat ferotu tuus cufodu
ea, m rwjfnfteedir tûu nttikuùo nuite, Halm.

ut in proiperis cautior, in adverfis patiendor,
in NCtrifoom poessnonam fisntwm M ocuUa
Ad· viBor, i· pmafoaado ferveader , in nlfimrum compadfanu dsftihsam promptior, flfc »
nim dUtgentthu Zfernn ommn fiipnsfwr snfoma, fo ai /inmfti·
‘

pspqfism

wmi femt

(cicotia recurrere, ddiria juventutis deplan­
gere, proprio Ac aborum ft judicio fiabnücsere, ne forte ret fit peccati mortalis, nbi Ac
in quo creditur βΛ fab· ficque « peccatis
contiuere, digno· pomitentis fruits· agere,
Ac ardua vit· opera exerceret qu« fummario
deducit Bernardus ex illo 1. Joann, v. Tret

i i. Cuftodn, inquam, ea non ad tempus, fi
ulque iddmum vite fpadum in tali devotio-B/msr fan ttfhauutiaua tient in terra, fpuittu, ane verfetur Exponit ibid. CaÆodoras. Ac fad fee , d* fanguis.
fitngttu. Spiritu·
Spiritus contribulatu·
contribulatus,, arx Deo efi, eerie Dei ouAt, pnptene vos ttou qua lamentationi·, Ac languis amori·, m inouéttu, fuie ex Deo non eju. Joan. I- Natu- mitu Chrifti (anguini· contineat a peccati». De

» n ci Deo, non vitia ex Deo : hoc enim hia Ac fimjlibus ibid. beatu· Bernardus .· „ Qui·
v cm dklum aft, qui non fidum peccato vi- » poteft dicere. Ego fum de dedis, Ac ego
e tiofi erant» nam hoc commune erat omni- » tum de pnedeftinatis ad vitam : ego fum de
* bus , fed etiam pracogniti, quod non fue- ·» numero dedorum J redamante fcripcura :
« runt credituri ea fide qua poflent a pecca- » Nefeu hono , en aaton vel odio dignus fui
** torum obligatione liberari. Beatus Augufti- » Certitudinem utique non habemus, fed fpei
n nus fuper eodem. Sed qui font hi prsco- * fiducia confolatur nos; ne dubitationi» an­
gniti, alio nomine prefetd -, profeHo qui non is xietate crociemur. Propter hoc data funt ft
audiunt verbum Dei, & cuftodiunt illud, te­
* gna quadam Ac indicia manifefta fenAiutis; ut
lle beato Bernardo in fermone qui intitulatur u indubitabile fi^eum efle de numero eledorum,
de Septuagefima ; ubi inter estera fpei noftne * in quo illa figna pennanftrint. Hec ille.
figna oftendere volens quis po&t fecure ooofi-C
___ . , ,quamquam
_ civium
___________
E contrario
Babylonis
dere fe dc numero prsdeftinatorum exiftere, filiorum
prsfeitionis multa
multa funt
funt figna,
figna, utpouti
rum pnnfcitiotd·
inquit fic; χPorro inter ea qu· fiduciam pns- te , quia
<
eunda eis temporalia profpere (oc­
x flant 8t materiam fpei, unum illud maximum cedunt , qui ducunt in boob dies fuo·, Ac iu
w eft, df quo nunc coepimus loqui, fti ef e* pondo ad inferna defcendunt ; fub flagellis hu­
» Deo, cvrie Dei audii. Nonnullos fic intenlum jus mundi non ingemiicere* fed magis indu­
·» audientes invenies, ac fi nihil ad eos per- rari , velut Pbarao, cujus induratum cor fina­
» tineant que dicuntur, non intrare cor fuum, liser periit, frequens recidivatio in mortale,
• non difcutere mores fqo·, non cogitare; ne ficut recidivatio frequens infirmorum, fignift
forte quod audiunt diâum fit propter eos : cat vicinam mortem : velle contentari de bo­
■’ magis autem , fi forte lermo Dei vivus k nis pnefemis vius, Ac sterna vita carere; ta­
> efficax ( qui fuo fe non ejus qui loquitur men finguiare fignum quod homo ex diabolo
» arbitrio fertur ubicumque voluerit ) fi io- fit, id eft, ad diabolum per finalem impoeni­
x quam manifefte adverfus vitia illa proceflc- tentiam pertineat, eft , quod in pertinacia aft
» nt , quibus fentiunt fefe obligatos, diffimu- cujus peccati vel erroris perfcven*’, pnsfertim
x lant k evertunt oculos cordis, qualibet ad-Din fenïo, cum jam non fit
vite fu· lon­
x inventione palliant vitia, 8c feducunt mife- ger· : quibus valde pertimeicenda eft lenten­
x ri feipfo·. In his, inquit, (alutis figna non tia Domini Joannis vili. Za peccatu ve/rir
x video, magis autem vereor, ne forte pro- tuorieatim·. cum· rado fubditnr.- Far «x patre
x pterea non audiant verbum Dei, quia non IMe efu, 0- dqfidcrin patris vtfri vultis fe·
tere. Et qua fint illa defideria fabditur; Air
x funt ex Deo. B»c Bernardus.

Cives ergo Babylon ex diabolo funt. cives
Jerufalem ex Deo funt. Primi etfi verba Dei
audiunt, noa cuftodiunt. Secundi, audiunt,
pcrfe&e k exaAe cuftodiunt . Et hac erat ve­
ra differentia inter eleûos & pralcito·, k fi­
gna probabilia exiftunt. Qui enim ex Deo
funt, iu verbum Dei audiunt, quod per fi­
gna fu* prodeftinatioais figna pandunt, prout
cx vanis doAores colligunt. Primum eft, fi
viriliter · pugnantes tres hoftes devincit, carpem, mundum , k diabolum ; quod ewa no·
fmrnM.

em· koudcida erat afi initio, & m verita» non
Arina. Secundum expofitionem 8. Thoma ibi­
dem .■ ft eaim qui a veritate doârtna ftu fidei
penlatim decidunt, finaliser injpoccati»fuis de­
cedunt; prom illud nomen, Verum, indicat.*
de quo quoties una Utera fubtrahitur lo­
tie· fignificatio permutatur. Unde dicitur ft
metrice;

&ttû tria aen, «awi ’· fic duo mele fanant.

« Dt0 ν*Λαί ■“·*»«· Secundum,fi inESenfiu eft, Iftadfetio, Verum, habet quinque
hoc mundo non civem ft manfiirum , fed ho- litem, Ac fim fignificatio placet reâis. fedfi
fpitcm viantem confident; fi divitia afluant* tollatur ukima Utera, fcilicet M, rofiihw Hcor non apponens ; ftd de rebus bujus mu»· tens feriant vera, quod figit altile.· fi follea­
di quanto minus poteft utens, femper in cm- tur quarta k quinta, fcftioet V AtM, manet
io thdaurixans, utpoce ft de hoc mundo non
dft rccognoften· ; dfccns cum ApoftoloNan
haheauu sarwa manura fed futtnon tuqui·
nuas. Tertium. £ ei omnia cooperantur in
bonum , profpera ad timorem, adverft ad »-

ι·49

DE UBERA PRÆDICATIQNE VERBI DEI.

1050

mera -sa» hors acquiritur: ▲„ dpk jDomlnus quandoque ut infirmât , u
finir JtaofaM importe, tegras » ta caco quem famvfa« quandoque dt tenter

pocto flt dtiotamto erit vobtf a ima. Hoc Ilie.
■na, band «ricto, fi verbum
Btac edam alludit eximius iUe doôorantiDeiquodeudtaritto, operate. carte caftodtetit.i mm Generalis ordiois sd Pnsdicacoram. M.
modo tel Ipe, tandamin te: quod Mbit con- Haaterto taper illo verbo. Bac igitur funt,
qua nt ebferVettoproripimus, in principio re­
gain beati Anguftini i dicens quod quodam re• portantor in verbto di viato, qua habent in fe
• modum ftt intentionem praecepti, ut eftillud
e JTeeqftpnsagmmm meum, tu diligetis vorim»■nod fato motabile • eam. Quodam vero quo habent praeceptum
u non in modo, fed ia intentione, ut eft illud
de fenatfooe findi flt muti, Mare, vt t. Pre­
cept eu æ cuifumn dernmi. Quis enim au»
• deat hoc dicere, quod intenderat eoe Dotniptis, utpote 7 quod talia modos arguendi pof­ „ not per hoc obligare, per quod peccaffent
fet caufe pfie erroris , de feduâfonto multo­ » mortaliter praedicando miraculum. pina, fle
rum s dicentibus potmlto efle procepta qua - ptas, nanto plus flt plus- praecipiebat, ut ta­
is cerant? Bacule. Et infra dicit: In evange­
confidere, hoc
fotum inter noe fehiima , ls lio Mare. vt. dicitur.· J*racrpte eu ae quid tolqnod m dicitto communicare populum fub » lertat fa ufa aid virgin taatxn: illud ver«traque fpecie, efle proeeptum Chrifti, prae­ » bum prodpiendi potius importat intehtionem
dicare debere diaconos ά presbyteros effe „ voluntatis, quam veritatem prncepd. Infra
feriptura fiicra eodem modo loquitur, fic camen qpndam reputantur fimpUcea exhorta­
mm non habere civile dominium , effe protiones, quodam procepta, ficut Locvi. cum
diciturSÜ ftes te perexferu ad msoas ataxilceotum Chrifti : k neutrum eorum credo <gp
efle proeeptum Chrifti. Et quia tanta ofiptiaC lam, prata ei & alteram, confilium eft : dc
cum dicitur ta eodem capite: Afureac* dqto ,
erat inter Chrifti proceptorum cognitionem
pAil init [ftrtMi, licet fit idem modus lodiverfitaa , ideo petebat Pfelmifta , flt nos fe­
cum petere debemus. De stita fatetafluas, ur
Patet ergo tam multipliciter oftenfum, quod
"·· fi/cmn mandata tva : non Ola decem, quu uti­
que fciebat ; fed Intelligere inter ea qua vi­ non omne verbom Chrifti habena notam prodentor efle Dei praecepta . fit non fimt, ut cepti, habeat voluntatem & ihtentionem pmfeiamns qua fit diferetso k differentia . ideo ccpd : & per confequena non obbligat ad (scien­
jam licet fuficienter dccLuarum, adhuc circa dum . Ex fuperabuadanti autem item dedndtur
idem reddam triplicem rationem quarum ex teftimoniis utrinique teftamenti. Primo fic :
prima eft , qnod nou oouae verbum Chrifti nam Genet m. Domtaus praecepit protopla'ftis , dicent: Crtfdu & audliplicaiaixi, & inpteretraram. Et tamen notait quemlibet homi­
«s dicit Archidiacouus xxti. qmaftione iv. nem hoc praeceptum obligare, fed folum ali­
■ Prophetavit-, dicens: Praeceptum Dei eft in quos de multitudine, qooa tamen non exj
w multiplici differentia : quandoque psacipitDfit in fpecie .- unde dicit fenfens Thoesas II.
» feâum St voluntatem, ut ibi- Diligit De11. qunft. cut. art. n.ad i.argumentum :
e auatua Deam nta . Quandoque votastoatem
Proeeptum habet rationem debiti, fed du­
k non fàâum, ut dum praecepit Abraha im­
pliciter dicitur aliquid effe debitum . Uno
modo ita ut impleatur a quolibet, dc hoc
molaro filiam, tamen noluit eum immolari .
"Ubi dicit beatus Ambrofius ex lib. de patriar­
debitum fine peccato preterite noo poflit.
▲Hud eft debitum implendum a multitudtchis Non enim volebat Dominus a patre
immolari filium, nec impleri hoc munus vone: multa enim font multitudini neceflaria,
w lebet , quia ovem pro filio immolandam
ad qua impiandi «mus homo non fuficit fed implentur a multitudine , -dum unus
„ obtulit ; fed tentavit affeAum patris , fi
Dei jjrucepta proferret filio. Et infra - Non
hoc, alius aliud fecit. Proeeptum ergo le­
« mittas, inquit, manum tuam in puerum ,
gis natura datum homini de comeftione, necefle eft quod ab unoquoque impleatur ; a„ nec facias illi auidquam .- aficdum tuum
„ inquifivi, non efleâum exegi tentavi menliter enim individuum coofervari non poin rem tuam , fi etiam filio diloôiflsmo non . fet. Sedproeeptum datum de generatione re„ parceres propter me . xxii. ii
u.. quaeftioneE,,
quaeftionc
$icit totam multitudinem hoatanum, cui neM it. Nonimim. Tertio, quandoque fetam, Λ ccfiariam eft, non fotam qnod multiplicetur
dt non voluntatem , ut Exod. vi. procepit ut m corporaHmr, fed etiam feiritualiter proficiat :
filii Ifrael accommodarent vafe aurea k argen­ „ flt ideo fitifictontar providetur humano multitea ab JKgyptito ; non tamen vgtait per hoc Λ tudtai, fi quidam ganeratiemi carnali operam
ut alii exemptam fumèrent IpdBandi, ait bea­
tus AugdUam in lik Qunft. fit aftumiturxiv.
ftfaenm s* contemplationi vacent ad totius
nando aliocadarnm
fed taurotio pmpracijtonr««fandi- Pro

cnaisri
MIS-

humani generis pulcritudtaem ftt fitiutem -,
fient quidam in exercita caftra cuflodtant ,
gai&un figna deferant, {aidant gladite decer­
tant . Qua omnia debita font multitudini,
Se-

1051
sumo

ORATIO HENRICI KALTEISEN

datum veteris fa nova legit non habet favea· ,, maodaftte ud ftcraat ordia·· proaowri.
tiooem praccpti eo modo per omnia , quo . Gloffa ΑκΜΑκβ·!, Maafaftte, tdaft, rohabet notam pnscapci , ergo non obligat ad , gMd, fappBraftte.* fic eaten mfaur anadat
faciendum fecundum notam pnaeepti, fed tan­
tum fecundum iataatiooem frocipientia. Affutnpcum probatur fic: quia iUud, KHgttD·^
Rogo·, ponitur pnaeeptive, fecundum gloffha;
Monemus quos habemus caros, xxvti i.qussft.
rasr, eft fumaram praeceptum dc primum dc 1. Sic. enim . Sic etiam rogare poakur pro
maximum mandatum Domini; dc tamen illud mandaro , dt mandaro pro rogpre . xxm.
noo obligat viatorem: aliquem, fecundum for­
mam quam offert : argo habeo propofitum,
Et affumptum probator, quia fecundum theo­

quaft. tv. Gnilifertas. Alio modo prout man­
dare idem eft , quod permittere, diftfaâiona

„ lv.

Qui partem digiti volens abfeidit, ana

„ admittitur ad ferro» ordine·.* fed fi nolene
logos multos , quorum fententiam compedi­
tur dominus Petrus de Palude patriarcha, ter­ Bl„ fit vel cafu, canone· pradpiunt clerico· fi··
tio fententiarum , diflindione xvt 1.quatft. 111. „ ri. Gloffa Hugonis fit Archidiacooi, Praciw illud praceptum aliquo modo procipitur , piunt, id eft , permittunt, p. qusrft 1. Hac
w aliquo modo confulitur » dt aliquo modo ratione * ubi dicit Chryfbftomus, fit eft 1. ad
·» promittitur. Pnecipitur enim dupliciter.· uno „ Corinth, vil. Huc ratione Apoftoli pnxew modo, quoad habitum de properationem a- ., perunt fecundas adire nuptias propter in» nimi, quia caritas parata eft quantum fle „ continentiam hominum. Gloffa *, Praecepe­
»> quando poteft ex toto corde diligere. 1 r. runt , id ety , permiferunt. Diftinû. i.v. Qui
v Procipitur quoad aftam , dupliciter : uno partem, fic t.dift. Domino fando. Ubi Ifido» modo privative , ut homo nihil contrahat, „ rus feribit ad Maffaoum epifeopum .· Hlos ad
w nec contrahere animo proponat , quod ca- „ priftinos gradus canones redire proapiunt,
» ritati obviet, quod eft folum peccatum mor- „ quos poenitentia praceflit âtisfaûio. ubi di­
»» tale . Alio modo , quoad aihim pofitive , cit Archidiaconus. Procipiunt, id eft, permit­
m quando de quantum eft neceffe, aliter non.
tunt, xxxi 11. quafi. 11. Hoc ipfum. Tertio mo*
h Secundo modo confulitur, dc hoc quantum
do praecipere feu mandare idem eft quod eonfu>» ad aclum caritatis , quantum eft poffibile ,Clere; fic accipitur xxtt. quaftiooe 1- Nou eft*
» fle debitis circumftantiis obfervatis. Non e- ubi dicit beatus AuguAinus fuper ' epiftola ad
„ nim ex pracepto tenetur homo quantum „ Calat. Non eft contra praceptum Domini )u„ poteft ex toto corde diligere, quia non te- „ rare. ArchidiaeonUs, contra praceptum, id
„ netur facere omnia bona que poteft ; fed eft, confilium.· quia'illud Matth. v. Nolite ju­
„ quanto plura bona fecerit , 8t Deum plus rare , eft proprie confijium fecundum Banholo*
„ dilexerit, tanto melius fibi erit dt quia con- marum <3c Laurentium ; flt tamen beatus Augu„ filium datur de meliori , ideo ifto modo ftinus vocat illud praceptum .Quarto modo pra­
«•bf- ’»· „ eft confilium. Sic etiam illud: QwodcuiefM ei pere idem eft quod, tentare, ficut jubendo fi„ potefl raanus tua , tnflanter operare . Tertio gnificamu», qua fieri* fepe nolumus, fed expe­
„ modo promittitur, fcilkct quod aflum per- rimentum obedientiu quierimus .· ficut de Abea„ feâum dc non interruptum : Sic enim eft in ham difturn eft, ut latet GeneC xx 11. & Richar„ promiflb etiam nobis, quibus nunc non eft dus de xx. patriarch i» xx 11. Prophetavit. Quin­
„ in pnecepto. nec in confilio , cum fit nunc to modo prectpere idem eft quod inflroere, fi­
„ nobis impoftibile, quod tunc erit facile N de- cut Chriftus procep cocte curatis, ne cuiquam
„ letabile, quando non ceffabimus nodlu die-Ddicerent
dicerent , fle ipfi magis 8c magis miraculum
„ que dicere -■ SaisSas, fatàut, feitêhu. liai» pradicarunt, Matth. ix. ubi beatu» Hilarius.*
vi. Ηκ ille. Dominus nofter per verbum im­
„ Silentium Dominus cocis imperat, quia Aperativum dicit ad J udam ; Quod fodi, foc ci- ,, poftnlorum erat proprium pradicare. Et beatnu. Joannis x 111. tamen noluit per hoc pneci- r tus Hieronymus.· Dominus quidem propter
pere , ut traderet eum Judcis*, alias Judas non „ humilitatem fugiens jaAanda gloriam, hoc
peccaffet, led pneceptum Domini impleviffet :
„ pnteeperat, flt illi propter memoriam gratia
,. non poffunt tacere beneficium . Et beatus
,. unde dicit ibidem beatus Auguftmus. Non
procepit facinus, fed pnedixit Judr malum,
„ Gregorius xix. Moralium-.Querendum autem
M nobis bonum, non tam in perniciem perfidi λ nobis eft, quid fit hoc, quod ipfe omnipo„ fieviendo , quam ad falutem fidelium fêfti- » tens, cui hoc eft velle quod pofle, dc taceri
*■ Σΐΐ" ** nan<f° · Et Chryft^lomus : Hoc enim quod
„ virtutes (has voluit, flt tamen ab eis qui
* t, „ dicit : Quod fuàt, foc cüùu, non przcipien„ illuminati font, quafi invitus inducatur i nifi
„ tis efl , neque confiliantls , fed exprobran- „ quod fervis fuis fequentibua exemplum da•j
M tis 8c offendentis , quoniam Ipfe nolebat
dit, ut ipfi quidem virtutes fixas occultari
„ fuam perditionem impedire. Hec ille . Eft E M defiderent, flt tamen ur alii eorum exemergo illa forma concedenda .· Hoc mandat „ pio proficiant, prodantur inviti . OccultenChriftus Iub propria nota , flt intentionem pre- „ tur ergo Audio, necefficate publicentur , dc
ccpci, ergo hoc eft faciendum. Aboquin 6
mandat fub nota pnscepti , flt non voluntate
feu intentione precepri , nott femper obligat,
Ex probabitis fetis patere poteft, quare dixe­
ut ex predklis clare eft dediklum .
rim iftam confequentiaas aptati mc m» valere.
Secunda ratio ad idem eft propter multiplica­
Ex quibus etiam fequitur, qood ilksd non eft
tionem flt aquivocam acceptionem hujus termi­ verum, quod dominus replicas· hic dixit, fed
ni , mandare vel predpere ; accipitur enim uno in feriptis mihi non tradidit.· feilicet quod ad·
modo, prout mandare vel pracipere idem eft duélum
<
de Abraham non fuit praceptum, fed
quod rogare. Sic accipit beatus Gregorius r. ter ratio. Probat per textum .quia dicitur Gene*XXII

<^ST’

umo

obsisti

rejj
DE UBERA PRÆDICATIONB VBRBI DEI.
1054
:ir. Tentovit Dasdhtlna, Dico quod fuit A rw·. Quodcumque ligaveris fuper terram , fice,
aceptam At tentatio fimul, non obligans, ni-■ ertaa» qnadcmnflM fidveris fuper trnein ent fo­

amno

latum
m calix : ac fi diceret , Mandata fit CNann
ftatuta , qu* marfhnt ex audoritate tua , ex
èo debent haberi canonica, quia verius ema­
eundum. Ideo etiam dicit textus imperative, nant ex poteftate mca. Qua in re memoriter
Tolle fitusm tuum, tP ofer Mwd . ToUe , fit efl attendendum, quod Chriftus fuit now le­
ofter, Gmt verbe preceptiva. De erneis cure­ git inftitutor , veteran implens : ceflaverunt
tis mecum concordat . Et* fic coufequentiam autem legalia fic judicialia, rentauentibus pnsmeam approbet : grates fibi, qnia in hoc folvit ceptis moralibus veteris legis , qua obligant
debitum, dc quod dicit nos kboraie in aqui- notf ex vi illius legis, fed ex vi inferiptionis
voco, quia ego intelligo de mandato knper- eorum in cordibus noflris , fecundum illud
fiedQ, ipfe de perfitdo t dubito valde , quia Apoftoli ad Roman. Cam entm gentes, jua le­
hoc non probat teflimonio facna feriptur· , gem non hobeni, naturaliter ea qua legit funt,
juxta regulam Hieronymi ad Demetriadem , faciunt, ejufmodi legem non habentes , ipfi fibi
per ipfum addudam contra Papa audoritatem : B funt lex , qui ofiendunt opus legis fcriptum m
„ Sacni feriptura teflimonium non habens , cordsbus fuis. Dominus ergo continuat moralia
„ eadem facultate contemnitur, qua probatur.. pracepta in nova lege; fuperaddit autem faConfequcnter arreftat fe in confequentia illa. cramenta ®c confilia , non autem inflituit ali­
« Papa mandat hoc, fit in lege Domitu faltem qua pracepta judicialia. Hoc autem , quia myfe exprefle non fundat, dummodo contra flerio non vacat, obnixius perpendamus .· nam
„ mandatum Domini non praecipiat, nec con- hoc ipfo nos fcire voluit , quod pralatis fic
„ tra facronun generalium conciliorum ftatuta principibus commifit inftituere tales ordinatio­
„ quadam ergo hoc eft faciendum. Befpon- nes circa fuos , prout penfetis locis & perto­
aliis circumflantiis vi­
», det : Secundum Hieronymum feriptur· fa- narem conditionibus
H era audoritatem non habens, eadem ftcul- dentur congruere fit expedire. Unde Luce x.
„ tate contemnitur , qua probatur. Confimi- dicitur Qm vos audit, me audit ; & qui vos
M liter exemplanter ·. Ripa mandat veterandum fpemat, aie fpennt.
Ex quo fequuntur corollaria . Primum : Di„ concilium transferri ad Bononiam, ergoefl
M faciendam . Hec ille . Ad primum refpon- vine voluntati illos repugnare qui decreta. dedeo, quod boc multum eft irrationabiliter di- Ceretales, ceteraique ordinationes afperoantes,
dum quia fumrni Pontificis atque prelatorum tamquam authenticas renuunt recipere & hono­
majorum decreta , conftitutiones , crteneque rare . Nam audoritas pnclatorum a Deo efl, 8t
ipforum Gtndiones , in predidis jam pnehar- fic per idem eft repellere pralatos, & Dei au­
ratis cafibus , tamquam leges ex Dei audori- doritatem. Secundum, quod nullus poteft fe
tate derivatas, debemus venerando atque obe- legitime ab obedientia Papx inprxdidis cafi­
diendo fufeipere , non illas redarguere , aut bus fubtrahere, quod patet : %am Salvator Do­
humano fenfu difeutere. prout alma mater mea minus nofter Jcfus Chriftus per fuam paflionetn
univerfitas Colooienfis deducit hoc modo ·. Pri­ meruit judiciariam poteftatem fuper omnem crea
mo , dudu naturalis luminis. Unumquodque turam, juxta illud Matthaei xxvm. Data efi
enim poteft ea, ad qu· ejus poteftas aut au­ mihi omnis potefias in calo d* in terra . Unde
doritas fe extendit : propter quod videmus glofla dicit fuper illo verbo Pfelm. Dominabitur *(**· 71

cupcum, poster

quod principes « fuper communitates in fub- a man ufqtteod Mere, id eft, a quolibet fine
ditos ferunt leges, jura & ftatuta, cum pote­ terre difliindctur, k tam late dilatabitur eccle-r
i imponenda
(ia. Vicarius autem Chriftiefl Papa, unde nui·
ftate coidiva
imponentis ea fubditis fervanda
vicarius Papa, & alii re- D lus poteft fe fubtrahere ab obedientia ejus de
Cum igitur Chnfli
<
dores fupplent vicem Chrifti, poteftatem au- jure, ficut nullus potefl fe de jure fubtrahere ab
doritatis non amittendo , quamvis forent pec­ obedientia Dei . Sicut Chriftus recepit a Patre
catore*. , cuncluditur clare quod eorum ordi­ ducatum fic fecptrum ecclefi· gentium ex Ifrael
egredie^s, fuper omnem poteftatem fit princi­
nationibus tamquam a Deo emanantibus, re­
verenter fit obediendum . Cui alludit alia re­ patum ,fuper omne quodeumque eft, ut ei ge ­
gula formofa. Nam qui dat principale, dat ac- nua eunda curventur ; fic ipfe Petro fic ejus fucceflbriura annexum. Et rurfus alia regula.di­ cefloribus pleniffimam poteftatem commifit, ut
cit : Cujus eft finis, ilbus efl difponere de me­ dicit Cyrillus Patriarcha Alexandrinus in libro
diis ad finem . Cum igitur redores communi­ Thefaurorum *. Tertium eft ; quod Papa etiam
tatis inftituuntur ad pacificandum vitam iub- aperte malo, in fide tamen firmo , quamdiu to­
ditorum ad invicem , ( hoc autem requirit leratur ab ecclefia, eft obediendum, quod pro­
quod eis prefigatur aliqua regula feu difi> batur.* Obedite, inquit Papa Petrus, prapofiùs *< Λ*·
plina vivendi .· ) contingat autem hoc per vefins, neu tantum bonis <P modtfiis, /ed etiam
conftitutiones pro legibus latas a redoribus ; dyfcolis ; quam audoritatem replicans nuper neeadem igitur neceflitate qualibet communitas E gavit , fit per confequetu erravit .Et probatur
requirit redores & leges , feu conftitutiones propofitio dupliciter , primo audoritate alia
pradida. Nam fuper illo ad Romanos xnt.
ab eis latas pro felici vita communitatis.
Pwmiflc veritati correfpondes flbsd antea ex <?mrm «kmm potefiotibus fub£mionbus fubdita
evangaUo commemoratum , Matth. xtit. Su­ fit·, dicit glofla : Poteftaribus bonis flt malis,
per cathedram Moqfi fédérant Striba df Phan- in eo quod fuhlimioresfunt, obediendum eft.
fai; omnia queeumque dsxennf vobis faeste. Vo­ Si ergo obedientia & fubjedio debetur alicui
lens Salvator exprefie, quod ordinationes feu ratione poteflads fublimioris , quamdiu durat
conftitutiones fuorem pnslatoriun fubditi te­ in Papa talis fublimior poteftas, tamdiu de­
neantur recipere , fit vivendo fecundum eas bet permanere in omnibus fubditis ejus fub­
jedio flt obedientia quamdiu manet cauû .
convertar! . Tendit etiam ad idem quod do­
minus Petro ait. Ttbi dsfo claves regni cato- debet permanere & cfledus

Sc­

i«5j

ORATIO HENRICI KALTEISEN

. Secande probatur hoc, rumae. Nani poto-A poteftate juri&bAionie «elefiafite
ftm pntiatioois eft denam grati· gratis —at® * get^btia ·
cn>im
non donum gratia gratam facientia. Sed tale
- -.
donum gratia gratia data non tollitur in Papa

cmurn

per aliquod pkxatom, nifi folum per unum.
puta per crimen hnrefis, ut fupra dictam eft triplici nmjorimta pomftac Papa major eft
per tale enim peccatum fidum Papa defigit •■uri atia
ecricfiaftkea, ecdefia feelfe Papa t M per onera alia peccata poteftas gregam. Et primo majoritate aaAoritatis. Dk
prubtionia in «o noa tollitur, quia cum fit gnitase quidem major efl poteftas Papa omni
donum gratin grade data , non tollitur per aBai quia ficut dicit beatus Ambrofius, Sepo­
peccaram , fi peCearo düvAe non opponitur. nitur cxvi. diftinâiooet Duo feat.· quippe au­
Ad fecundum rtfpobdeo, quod ex mea forma rum non tam preciofius eft plumbo , quam
non fequitur : Papa tnnftulit emseilium ad Bo­ regia poteftate eft altior dignitas feeerdoulis .*
noniam . ergo faciendum. Quia addidi direAe , videmus enim eolla regum dc peincipum fob*
Modo contra quadam generalium conciliorum mitti genubus facerdotum, fit ab eis benedici
decreta non mandaret , da quorum numero eft Bk inungi. Et fecundum Apoftolum ad Haconcibum fecrum Conftaiuienfe, quod in o braoe vir. abfifue ulla contradiAione verum
pituio
illam translationem prohibuit « eft, quod femper qui minor eft a majore be­
prout clare fit late in refponfione data per nedicitur . Patet enim boa per Hpgonem dc
œi fecrum generale concilium primis sm- &nAo ViAore , u. UK de fecramentis parte
ribus Papa videre poteflis.
it. ubi diftiaguit duplicem poteftatem, fpiriConfequeotar replicans invehit contra hoc toalem k fbcularem, dt fubdit: Quantum vi>
quod dixi : tquod Pipa propter admiranda fua J^ta fpiritualis dignior eft quam terrena, ftc
poleftatie eicellentiam prope Chriftum attin­ w fpiritus quam corpus, tantuflt-^iritualispo·
git : dicens, quod boc verum eft, ficut diftat n teftas terrenam poteftatem, five fiscularem hoeclum a terra , k ficut attingit terra prope „ aore Ac dignitate pracedit. Secundo poteftas
ealum .- ego autem oftendam meum diAum Pape eft major omni alia poteftate majoritate
efle verum . Pro quo feiendam, quod ex fcri- eaufelitias , quia ejus poteftas caofet omnem a.rXl.wTi. ptia meis, non habetur. Papam effe aqualis kam poteftatem examinando , confirmando ,
poteftatis cum Chriflo, fed quod fistnmam in U judicando: unde dicitur xxt t. diftinAione,
terris habeat jurifxliAiOnis poteftatem . UhdcCquod cujuslibet ordinis dignitatem fit poteftafoeundum grammaticos, Prope, eft adverbium tem Romanus Pontifex habet inftltuere At con- tHtiaO. M.
pôfitivum : comparatur prope, proprius, pro- firmare : ejus vero poteftatem fotus Chriftus
ximc, ut dicit Catbolicon; Unde dico, quod fundavit k confirmavit.· nullius namque poIkera , Prope'', non dicit aqualitatem, nec pe- tcftatto eleAio
-’-λ---------------u-----r_i~.—·>—
λ iptemporalis
vel1 fpiritualis
eft
ritatem , fed quamdam appropinquitatem ex- fius confirmatio nifi folum eleAio ipfius Papm
rMfel ” t.k ccllcarioris fimilitudinis k jurifdiAionis . Ifto vel de auAoritate Φ··
Tenio, poteftas Papm eft major omni alia
a
w modo dicit beatus Auguftinus in libroConw feffionutn : Duo enim fecifti, Domine , u- auAoritate ,*quia nullius Imperatoris, regis, vel
» num prope te ; fcilicet Angelicam crsatu- alterius leges feu ftatuta alicujus roboris feu di­
» ram « fit aliud prope nihil , fcilicet mate* gnitatis efle cenfentur, nifi quantum ftmt per
» riam ipfam primam. Sed clarum eft quod auAoritttem Papm confirmate dc approbat· ; un- "
de dicit Auguftinus, ftt ponitur rx. diftinAione
nec Angelus eft aqualis Deo, nec matqria ni­
hilo. Sed ratione fimilitudinis k proportionis quod quicumqoe legibus imperatorum ,qu· pro *—**■ ·<*
majoris dicitur prope Deum Angelas, quia in­ voluntate Dei feruntur, obtemperare non vult, JKjt*
ter omnes creaturas Deo fimilior in participa­ Dacquirit grande fuppliclum.· quicumque autem
tione fua bonitatis eft in efle naturali, fit iaeo legibus imperatorum, qom contra legem fit ve­
Λ. dicit Exechiel : Tu J^aecttlum Jiauluudimt. Quod ritatem Dei feruntur, obtemperare noo vult »
exponens dominus Albertus dicit : Sigillum fun- acquirit grande premium
namque tanta eft
* datum: materia vero prima, rationepoten- auAoritas ecclefia k Romani Pontificis , ut
H halitatis k expoliationis aAualitatis dicitur Auguftinus dicat contra epiftolam Fundamen­
rT‘*r* " prop* n‘bu· Et fic bene dixi, quod ideo Pa- ti
Ego numquam crederem evangelic, fi
pa prope Chriftum attingit « quia quidquid po> „ non crederem ecdcfi· , id eft , fi me anteftatis, quidquid gratia fecramentalis, quid­ „ Aoritas ecclefia non compelleret.
quid difpenfationls csleftis a Chriflo capite ec­
Dehinc ubi dixi . Papam fenAifimumk bea*
clefi· commiflum eft, ipfa etiam ecclefia difper- tiffimum miam in moturas malum * dlftinxi de
fa, & Papa in fide non errante, totum eft ejus duplici fenAitate ; fcilicet innneentia k fecrndiipenfati-mi commiflum . Pio quo fciendum mentali. Ego dico addendo f^eciem tertiam,
quod Petrus fuccefut Chriflo, non quod ipfe ef­ qua trifaria eft , fcilicet ftatus , religionis ,
fet Chriftus ·. fuccedit enim unus Papa alteri, k k equitatis publica. De fimAitate ftatus di-Λ*·**·;
— .»·«· ΛιΛί-Λ
__ _____ a____________ 1___ ,
uurque eft Papa, nec unus altero major; fedEcitur
diftinA. xl. XT
Non
nos. Symmachus Pa»
fenAurn
efte'dubiut,
quem
Petrus non fucceflit Chrifto, quod effet aqualis ,, pa : Quis
Λ '' ■ enim
- ·
“ Λ
“
Chriflo in peribas : Non enim dicimus quod ,, apex tanta SuAoritatis attollat? in quo fi
fint plures Chrifli, quorum unus fuccedstt ahe- w defeat bona acquifin per meritum , fiifΠ. Nam < tfi fint qui dicantur dii five in otio
five, in terra, fiquidem font dii multi & domi­
ni multi : nobis tamen non eft nifi anus Deus
Pater, & cx quo omnia, k nos in illo, &unus Jefus Chriflus, per quem omnia,fit nqs per
Ipfum, ut dicit Apoflolus i.Corinth, vin.Soc- Aum, nifi confie: de contrario . Unde non
çedit ergo Petrus Chriflo, dtquilibet alius Pa­ refertur fenAitas · ad eam , fed ad «ftimatfo- ·λ» *
pa fuccedit, fibi, ut vicarius ejus, in ofido fle nem boaorute iuMUnoun .

P»

DE LIBERA PRJEDICATTONB VERBI DSI.

ioyf
«· dignitate : Grandi· dignitas fecerdotnm.
Ex iftâ· petet, quod BcSc unus (bias fit (an* awwo
Aiffimm, · quo omnis fandius, Ac per coafe. cw^
mm omni· aAiva fimâificatio originaliter a
naftjfimo Deo fit ; ergo in iftis Ac non in alii·
omnibm conformitcr, Gcaû eft vita , veritas
vim·, &c. Tamen per medium foçerdocii om<mam infix Deum At communem populum com
•atiqaos fanûa dfcabanear, f» lagibs· «nat ftitutum, ftnAifirationem ita operatur, quod
munita, wt violari non dsbersnt. Und· Λ beneficio foccrdotis, nt dicit Chryfoftomus ,
didcnr aliqeid de feoAum , quia eft b* creatura etiam irrationales (ànAificationem di­
ge firmatum . Poteft «ta· fecundum Lati­ cuntur capere,& rationalm, ut dicit baatus Auno· hoc nomen f—Mbit ad munditiam per- guftino· da catechumeno: quia magna eft illa
dignitas focerdotalis, fecundum fenAum Hie­
ronymum , quia per figna, At verba Ac oratione·
„ cari Colebant, fengutoe hofti· tingebantur B connmiles, non eadem fignificatione, fed ir>operari poflunt alii ficut ipfi.
im. aa. m
ut Ifidoras dicit in libro ethymologiarum ftraatentali,
i
Sic ergo opponens betae profpexiflst eottfe**■'*·
„ At utraque fignificatio competit, ut fenAita·
qualiter ipfi Jefu Chrifti vicario at„ attribuatur his, qui divino cultui applican- quenter,
<
„ tur ira quod non folum homines, fed etiam trihub fiknAificationts oficium, non fuiflet opus
„ templa Ac vafe, Ac alia hujufmodi fanAifi- tantis fuperfiuis verbisprobando, quod fit
„ cari dicantur, ex hoc quod divino cultui conditio antichrifti , dicare aliquem facerdotem five prolatum, Ego fanAifico. Nam
„ applicantur, Hnc ille.
De tertio fcilicet (anAiate publia» juftiti· fanAificatio poteft alicui attribui dupliciter t
dicit Andronicus Peripateticus, ut allegat Uno modo aufloritative, At illa eft propria
eum fànAus Thomas x. a. quaft. untx. art. t. Deo, fecundum illud Exodi xxxt. Jf» Λ>inter cetera juftitin annexa ponit fanAitatem mtmu, pw /iwsityfco oo/. Et ifto modo attri­
quia promulgatores juftiti· public* ianAi pro- buere fenAfficationem alicui puro homini, in
NMi<«
fumi debent. Ex quibus fic arguo: Omnis ta- quanracumque dignitate conftituto, eft con­
'
1Q profumi merito debet ApAus, qui eft in ditio antichrifti . Alio modo fanAificare con­
flatu ecclcfiaftic· dignitati· elcvatas,quoadCvenitalicuiinftrumenuliter,fivemiiMfterialiter.primum ; qui eft divino cultui applicatus
aj
quoad At hoc modo convenit facerdotibus Ac prolatis
publice, fanAificationis officium, Ac hoc in focramenfecundum; qui eft minifter juAitiae
j
quoad tertium.* fed Papa, ut Papa, eft hujuf- torum difpenfatiooe, quia (aeramenta funt v>modi, in fummo cujuslibet horum conftitutus : fa fanAifioitionto : hac ratione dicuntur foçerergo ipfe non incongrue dici poteft fanAiffimus dotes quafi (aera dante· in (aeramentorum dictiamufit in moribus malus, donec non fit ita fpenfatione, ad fânAificatkmem anima. Sic
judicatus, fed ab univerfali ecclefia toleratus . attribuere prolatis Ac facerdotibus (anAificatioDeinde, quia dixit Papam efle putatura fan- nis officium , non eft conditib feu opus antiAiffimum ab officio (ânÂificandi, dicit quod chrifti; fed negare, id eft opus antichrifti, verifauAorirative nemo poteft fanAificare, nifi Deus, fimi inimici Chrifti, quia fui· conceflam miniAc eft conditio antichrifti > Ego fanAifico . ftris negat poteftatem. Ubi notandum, quod S.
•MmsMti· Et dico quod hoc indiget declaratione: quia Thomas in t v. diftinAione, an. li. loquendo
«Ao>iuu».r{| duplex ' fanûificatio auAoriativa; fcilicet quomodo competat ttiniftrisecclefiacooperari
fomalis, & illam folus Deus caufat *. Ac fic Chrifto in minifterio fimAificationto animarum,
irfrwv*· verum eft, quod dicit. Alia inftnimentafts , D ponendo quatuor modos cooperandi alicui agen*·*· 75
qu* dicitur fanAificatio pontificalis, feu (à- ti, dicit circa quartum modum, qui eft ut difpoccrdotalis, Ac illa convenit iftis : nec eft con- nens materiam ad cfleAom principalis agentis
Λ ditio antichrifti, ia dicere facerdotes fanAi- „ fufeipiendum, dicit fic*. Quoduc difponere
ficare. Unde Auguftinu· libro ti. debaptif- „ contingit dupliciter, vel ex opere operante,
” no parvulorum verius finem Catechumefive docendo five merendo ; Ac fic homines
ΓλΓ*·.ΙΛμ °°· ’d fignum Chrifti, Ac orationem, ma- „ cooperantur Deo in peccitorum remiffione.
w nufque impofitionem puto fanAificari. Ac quod „ Dei,inquit Auguftinus,coadjutoftiftMitt. Vel ,
w accipiunt, muravi· non fit Corpus Chrifti, „ ex opere operato - fic qui confert fecramenm eft tamen fanAum, Ac fanAius quam cibi „ ta, que difponunt ad gratiam, per quam fit
» quibus alimur, quia (aeramentum eft. Hec „ remiffio peccatorum. Et hrc eft cooperatio
v ille, Ac loquitur de elegiis. Et Chryfofto- „ minifterii, qu· miniftris ecclefi· competit:
» mus in opere imperfeAo, homili· décima­ „ de quibas t.Cor. 4. JVo/ yfc atfitm homo,
is quarta .· Lucus (acerdoti penem offert, ut
Mt mioiflmt Chrifii, & &fpe*fo*>rti myflemw racerdos accipiens fànâificet , At ei por- .„ rwn. Ratione iftius fenAificadonte dicit Chry» rigat. Quod enim nanis eft , odferentis eft ,*E „ foftomus libro de dignitate facerdoali : Per
» quod autem fenAibcatus eft, beneficium eft M ifto» facerdotes Chriftum induimus, per ipfo·
η facerdotis. Hnc ille. Item Hieronymus fuper „ Dei Filio conjungimur, per ipfbs membra
'1 *"
·» Ezechieli· xr.iv. ubi dum de primitiis agit, „ beati ipfius capitis efficimur. Quomodo ergo
·» dicit.* Primitie quoque ciborum ngfirorum m nobis non folum reverendi magis quam ju·· facerdotibus ofleruntur, ut nihil gnftemus ,, dices aut reges, fed & magis non erunt boo novarum frugum, nifi fecerdos ante gufta- M Dorabfies quam parentes ? Hgc ille.
·» verit.· Hoc autem ferimus, ut raponat fo­
Et propter ifta minus bene peribeAa in­
is cerdo» henediAionem Ac oblationem bo­ fert dominus replicans, dicens, quod propter
ss ftram ia domo fua,* five ut aid imprcca* ifta excellenti· poteftatis attribua, fequun• tionem fisam Dominus benedicat domibus tnr apud fitnpfices, imo Ac aliquando apud
m noftri·. Adjutat exclamando de facerdoali doAo·, mula inconvenientia ; ut inordinatus
Craal &MT. TouuXXlX.
Xxx
refpe-

ι·57

1059

ORATIO HENRICI KALTBISEN

roBo

», i — refpedua, obedientia inordinata, peotraâio A Deam» qu· fuit imperitia, noa nequitia: non «...
nfipse ad ofcula pedum beatorum . Non fic 'fenim eum angelus hoc docuit, fed dodorem AJJ»o
un' ftdtbct Petrus- verus
Chrifti vicarius, ri- ’c. -Ref- efle Petrum:
ideo dicebat Cornelio: $wgv, C>X>
HnrtMU
—
—
ege iffit km fttat.
; pondco, quod illa
reverentia » qu· fit
fum- «m , &......
■ mo Pontifici, non eft inordinata, fed fus po·
In eadem materia invehendo contra mod
'teftatis excellentia condigna. Dicit enim fen­

dus Thomas ». a. queft.8. art. i. quod tri­

dixi, concilia generalia did fanda fit fiusdiffima, etiam ibi dico» inquit, dato quod fit

plex eft virtus juftiti*: fcilieet religio, qu· aliquod generale concilium & omnes peribo·
debetur Deo -, pietas , qua debetur patri· & inihibi exfiftentes fint non fend· : unde debeo
parentibus ; 8c obfervantia, per quam, ut Tul­ fcire, quod Spiritus fendus illi concilio infallius dicit , homines aliqua dignitate antece­ libiliter infiftat, cum dicitur Sep. I. Spiritu»
dentes quodam cultu & honore dignatur . Et enim fenSiu difaphn» fugiet fithem ? Sed fi
de hac obfervantia dicit ipfe ibidem qustft. bene recolo, dixit in Ifto publico auditorio:
en. art. ». quod honor femper debetur ali­ Non poffum videre » quomodo Spiritus fandus
cui propter aliquam excellentiam vel fuperio- infiftat ilhs , &c. Ad quod dico , Nota quod
v ntaiem, imo dicit*. Si pralati funt, non B ifte cafus non fubjacet humanis judiciis quia
»» honorantur propter excellentiam proprie nemo fcit, an amore vel odio dignus fit -■ imo
·» virtutis , fed propter eccellentiam dignitatis eflet judicium crudele» opinari fingulos efle
malos in Spiritu fando congregatos, quia Do­
m fecundum quam funt Deiminiftri, & etiam
* in eis honoratur tota communius, cui prr- minus ufque adhuc refervavit fibi feptem millia
fnnt. Ex quo elicio » quod cum , fecundum virorum. qui non curvaverunt genua fua co­
Tullium , honor eft exhibitio reverenti· in ram Baal, ad Romanos tt.
Unde dico quantum ad materiam in fe, quod «. «« «J
teftimonium virtutis: iftud autem contingit du­
pliciter fieri, primo in teftimonium virtutis concilium generale legitime congregatum in
fur proprie, 8c grate fur bonitatis & fan- neceflariis ad credendum ad falutem, deficere
ditatis ; fecundo in teftimonium virtutis Chri­ non poteft, etiamfi prxlati fint mali, quod pro­
fti & gratia Chrifti, cujus vicariusexfiftit, jux­ batur fic - Deus & natura non deficiunt in
ta illud i. Corinth. 4. Sic not^pxifiimet homo neceflariis , fed faluti humani generis non vi­
tu muiifiros Chnfii. quamdiu eft vicarius St deretur fufficienter provifum , fi concilia gene­
quamdiu non definit effe Papa, dato quod fit ralia poffent deficere in his , que funt de neaperte malus, honor papalis fibifubtrahcadusC ceflitate (alutis; ergo hujufmodi concilia, in
non eft. In cujus forte figuram ante fuam his, que funt de neceflîtate falutis, deficere
effionem permifit Dominus in domo Phanfri nonpoffunt. Confequentia videtur nota. Major
ariam Magdalenam ofculari pedes ejus .· & patet primo per omnes philofophos, qui hanc
poft refurredionem, ut mulieres accederent pro maxima reputant in naturalibus-, per di­
Ac tenerent pedes ejus. Unde in fignum quod vinam etiam procidentiam circa genus huma­
Papa non fibi, fed Chrifto, illum honorem num provftlentem poteft oftendi, quia propter
attribuit , crucem fupra pedem in fandaliis hoc collata funt facramenta, facra Scriptura
gerit, quafi non fuos pedes, fed in honorem divinituseftrevelata, Verbum eft incarnatum.
Crucifixi, cujus locum in tertis tenet, crucem' Etiam minor patet, quia pro falute humani
illam ofculandam offerat .
generis oportet effe aliquam regulam inobliEt quid mirum, fi hoc fit furnrno Pontifici quabilem & indefeflibilem feu indeviabilem,
Ε·Ά inkift.
•tc’»C.
4» in honorem Chrifti, cum etiam fiat quibufdam ad quam genus humanum habeat recurfum in
«» >1» ft *
regibus in recognitionem temporalis dominii ? credendis , quia fine fide, ut dicit Apoftolus ,
Hinc de fando Polycarpo dicitur libro iv. ec- impoffibile efi placere Deo: alias non effet ei­
clefiaftice hiftorie cap. xm. Polycarpus nonD dem fufficienter provifum ab optimo legisla­
folum ab Apoftolis eruditus eft , cum his, qui tore Chrifto : fed * nullus particularis homo eft
hujufmpdi fuffiçiens regula, ut non poflit in
Dominum viderant, fed ab Apoftolis ipfis or­
dinatus Smymenfis ecclefi· epifeopus. De eo­ fide errare, ut fctiam Papa. Falfum eft , fi de
dem ibidem dicitur, quod cum martyrizari Papa, ut Papa eft , intelligit : Papa enim ut
debuit exteriori detraflo indumento ac cin­ Papa , non eft privata perfona. Si vero illo­
gulo refoluto , calceamenta quoque pedibus rum fententiam fequitur, qui Papam conci­
tentabat educere , quas numquam nifi a reli- lio fubjiciunt, fâliàm fententiam fequitur ,
giofis quibuique fide ac devotione femetipfos quam refutat Bellarm. 1. 4. de pont, c, a. &
invicem pnevenientibus refolvi confueverant : feqq. dt L 1. de Conciliis c- 1 j, dc feqq. ali­
ita namque in omni etiam reliqua vita fua ve­ quando fecit. Ergo oportet dicere, quod ha­
nerabiliter ab omnibus colebatur. Nec eft rfti- beatur recurfus ad ecclefiam univerfalem, aut
mindum, quod Papa filium tan· obedientia ad concilium generale. Cum ergo ecclefia
in ofculo pedum detineat, quia more piif- univerfalis non poflit in unum congregari fe­
ftmi patris ad ofculum manus feu maxillh fu- cundum feipfam propter ejus amplitudinem
bito fufeipit. Nec obeft, quod de Petro obji­ E per orbem univerfum , fequitur quod hujuf­
cit : quia Petrus 1non ideo quod honor ille modi regula , ad quam habetur recurfus in
non fibi deberetur^ fed quis cum Petrus & neceffiutc fidei, eft concilium generale legi­
alii Apofloli facerent multa miracula, crede­ time congregatum , ecclefiam univeriâlem rebantur dii ab aliquibus gentibus» ficut patet pnefentans .
Adorum xiv. de Paulo <& Barnaba ubi fado
Ergo fequitur, quod condfium generale In hia,
miraculo circa claudum quemdam » turbe cla­
que funt de neceffitate falutis errare non po­
mantes eos effe deos, volebant eis thurificare teft. Pro cujus intelledu .notandum eft, ex
ftt ideo hac ratione non permittebant fe debi­ culpa originali, & ex «scellera credendo­
to etiam honore venerari, & ne in propofito rum , credenda tranfeendunt humanam fhculde Petro aliquid fic fenfiflent. Unde dicit glof- tatem ; ideo requiritur fupernaturalis concurfus
fa fuper verbo, ddoramt eum ·. Sic adoravit ut ad eorum revelationem& licet in feripeura

con-

iMt
DE UEERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
ioda
«ΜϋΜβΒΗτ, non tamen evidemer ôt fcfiden»Aepift(4a ad fynodum Ephefinam tranfinifla, ut—...

■.

—
—
- —.
....
...
- . .
AMWO
rtfîî?. t«r p«> quolibet .· ideo provifijm eft de sertio refert Ifidorus in libro conciliorum, Spiritus
•vismedio, xHiees fecere exteri·· qood infeeft, · fandi indicat profentiam congregatio fecer- cuaisrt
fttuddum ittv petram traditiones io celebra- ’· dotum. Gerram eft enim quod legimus, quia

rienibus coaeiMi generalis. Ex quibus poteft

"·· ''

nec poteft Veritas ipfa mentiri, cujus in evan­

deduci, quod inconcilio congregati, non funt gelio Ifta eft fententia : Ubi duo vel tres co»11
proprie qui loquuntor. Spiritus enim fanât· gregati fiserint w nomine meo, ibi d* ego fum
loquitur ia eis, in his qu· deterydaemtur in M medio eo»··. Quod cum ita fit-, nam nec
fide. Nam ex quo provftwn eft fufficienter huic tam brevi numero Spiritus deed, quan­
pofita exteriori forma. Spiritus fendu· refi- to magis eum nunc interenè credemus, quan­
duum operatur.- ex fpeciali enim providentia do in unum convenit tota turba fandorum ?
Dei» quam habet deûünt· hominum, videtur Sanâum namque eft pro debita veneratione
inferendum quodfi forma ad extra fervetur, Spi­ concilium , in quo utique nunc Apoftotoram
ritu· fandus habebit fuam efficaciam veritatem frequentiffim· illius, quam pegimus» congre­
revelandi. Quantumcumque enim miniftri ef- gationis afpicienda reverentia eft . Et idem ea,,. ti
fent inepti > umen malitia non tolleret effio- B Ifidorus in* eodem
libro in
in geftis
geftis terti·
terti· fyno
fj
j libro
­
ciam Spiritus fanâi, quia poteft efle organum di Toletane
~ '
-, in
- epjflola
- feu
- confcffione KecSpiritus Sandt: ficut proportionabilher afina carcdi regis , inquit .· Valde neceflarium efle
Balaam locuta eft improprie» quia magis Spj-' » perfpexi beatitndinem veftram in unum
ritus fendu· locutus efl : it quemadmodum » convenire, habens fententi· Dominica Α­
^Balaam, Numerorum xxil. 8t xxju. voca­ ν dem» qu· dicit. Ubi fuerint dm vel tres
tus jl Balte ut malediceret populo, cui Deus » collaSi in nomine meo, ibt ero tn medio eo­
benedixit, fe ipfe benedixit, licet coadus; ita
rum. Credo enim beatam find· Trinitatis
in concilio generali in malis it iniquis pre­
divinitatem huic facro interefle concilio ,
lade male viventibus Spiritus fandus loque­
& ideo tamquam ante confpe&um Dei in
retur veritatem.
» in medio veftri fidem meam protuli. Ex
(j
Hoc fundatur, nt diûum eft, · id eft, pru­ quo patet quod beatus Papa CaUflinus eam
dentia Dei de neceflariis, de noftro fine coufe- reverentiam habendam efle dicit congrega’ioquendo : quod non effet, nifi in concilio ge­ ni concilii » que debetur collegio Apoftolo­
nerali infallibilis daretur auâoritas» non ob­ rum , utpote in cujus medio ipfe Chriftus at
tient· miniftrorum maliütia-, imo cuta BalacCfiftat, fandus Spiritus, fe ipfa Trinitas tota .
audivit quod Balaam benediceret populo Dei, Hinc eft quod beatus ‘Hieronymus
'
comparat
ait: Quid eft quod agisl quia ut malediceres vo* concilii au&orijatem Soli : ut ficut Sol fuo
Cavi te. Befpondit: Non pofum aliud loqui, ardore humores rivulorum deficcat, ita facrum
*ifi qvodjufent Dominus : ira fimiliter ubi agi­ concilium fua audoritate omnem contrariam
tur d· inftrttdione popuh quantumcumque in. fuperat argumentationem. Inquit enim in fine
VaJefeeret malitia prolatorum, poflunt dicere » difputationis contra Luciferianvm Poteram
cum Balaam : Non pafum dicere, nifi quod » omnes tuarum dtfputationum rivulos uno
Dominus juferit. Iterum fecundo refpondit Ba­ », ecclefi· Sole ficcare; de aufloricate concilii
laam : Benqdiiisonem prohibere non valeo. Non » generalis loquens.
eft, inquit, Deus, ut homo, ut mentiatur. No­
Ad audoritatem Sapienti» , Spintus fanilus
tum aurem «Λ, ut videtur, quod Deus fpe- non habitat in corpore fubdito peccatis, refponCialiori modo regat ecclefiam fuam, quam ante deo fecundum fandum Thomam in queftione
incarnationem populum fuum rexit. Ideo di­ de veritate, qucft.xx. art.v. quod lapientia
xit Matthai ultima- Vobifeum fum omnibus diebus fc confert in animam dupliciter. Primo mo­
Ufque ad confummationem foculi. Et ejufdemxvi. do , ht ipfamet Dei Sapientia inhabitet, & fic
farta inferi non pravalebtmt adverfus eam, hoc hominem fandum faciat & Dei amicum. Seeft, ecclefiam, quam concilium generale rc- Dcundo modo fohim quintum ad effedum, fe
pnefentat. Imo Chriftus, poft adventum fuum fic non oportet quod fandum faciat vel Dei
in carne, cum fecerdotes fynagoge mali ef­ amicum : Sc fic confert fe in mentes malorum,
fect , & generatio prava fe adultera vocaren­ quos prophetas conflitnit, Albertus iv. fent.
tur, nihilo minus dixk turbis » Mattluei xxi 11. diftxiX- ubi Magifter dicit · Quidam putant
Omnia qvactanque vobis dwrint, facite. Ex quo hanc poteflatem tantum illis efle conceflam,
evidenter concludi poteft, quod ea» qu· fa- qui dodrinam & vitam Apoilolorum fervant.
cetdoces feu pradari nov· legis in concilio ge­ Dicit Albertus; lili funt ilia hnretici qui'vo­
nerali congregati, poft publicationem evange­ cantur Cathari. Et cym pro eis arguit, In
lii dicunt, in his qu· funt fidei, fe de ne- malevolam animam non tntnnbu fapienna; di­
eeffitate falutis» tenenda funt» cum amplius cit quod intelligitur ifta auâoritas quantum
fint illuminati, fe fpecialius ek Spiritus fan­ ad inhabitantem grjtiam, Sc non ad com pa­
dus affiflat, quam facerdocibos fynagoge.
rationem gratis dauc.
Et ad hdc deferviunt omnes expofitiones , E!
Finaliter circa illam materiam fic aflumitur
quas replicatis addtfxit fuper illo : Super cathe­ ubi ego dixi, quod ilhid non efl vere di­
dram Moqfi fedetunt Scnba
fharifai, ut pa­ dam : Verbum Dei efl tant· perfedionis, quod
tet eas intuenti ; & iterum folutionM illarum nihil poflitei addi vel fubtrahi: dico, inquit ,
iuâoritaram ·. Qm vais ' audit, me audit , fe fi iftud non eft vere didutn, nec illud Deut.
aliarum per me adduderum -. quia concedit iv. Non addetis ad verbum quod votus loquor,
eas de eoncBiis generalibus etiam intelligi, neque
i
auferetis es eo. Jtefpondeo negando illam
Hcet edam de fidelibus albs in nomine Domiat condidooalem
,
, quod antecedens eft verum ,
congregari* poffiut exponi r Et tamen proprie &
< coofèqneM fiüfum. Quod antecedens fit ve­
it antooomaftice de conciliis generalibus ita nans
i
« illud fcilicet non efle vere dfclum , qnod
effis inseiitgenda, fandorum audoritatibos o- verbis
■
Dei nihil licet addi vel fubtrahi, pa­
* ftenditur. Sicut enim ait beatus CosleftitH· in tet;
i
quia fecundum beatum Anguflmum in
Condi. General. Tom. XXIX.
Xx» »
U-

|o4)

ORATÎO HBN^ICr KALTEISEN

1064
«into

fe prruiciofe faapar fum refptiendat vera χο­ • ante Mariam non faifle t per hoc tamen non caartri
λ tern fe approbata femper fim tuenda: dubia * excluditur, quin poffint aliqna addi liate,
' antea tamdiuCredenda faut, quamdiu aliquid t» qua faciuM ad declarationem fecra feriptodoceat ratio , nifi contrarium aliquod prncipiar » m. Et fie fecerant doutera fenûi. Une il­
fanfl* matris ecciefia raOorims. Pofle ergo le. Non eft ergo verifimile, fi fandi crediPapam , ecclefiam, vd fenûos doAorca, ali­
diflent fe pcccaSe, quod fandis laboribus t»·
quid addere fuper &a, qua funt fidei, dupli­ poni fcripraram iaaendtifens. Orca fecundem
- -bonos
citer poteft inteUigi : uno modo , quantum ad notabile, ubi dixi
malos
fit
magnifice ratione
dubii iNerptvtatkmem : alio modo, quantum
ii honorandos, fit prstfertim cudas
adduxi.
Quod ad tertium k ubi dixi ideo quia ipfi
Utroque autem modo poteft addi feriptuns
fecrn licite fuper eo,qua funt fidei. Nam fi feli habent
\
hgandi de folvendi a
aliqua fent dubia fit obfcura in fide, ad pra- peccatis. fecundum illud Matth. xvt 11. (feed­
d&os pertinet interpretari .· pofl quorum : Bcmufee hgavtru ft er ferrum, fite. contra hane
prufertim Pap· , vel generalia ccmcilii, deter- arguit
repBcans:
' Ion foli fecerdotes habent
_
.
minationem, bsretiCum effet pertinaciter con­ austeritatem ligandi fie folvendi a peccatis,
trarium aflerere. Unde dicit Innocentius m. igitur, &c. Videte quefo, quomodo oftendit
w ddlinfl. xxi 11. quafl. i. Quoties fidei ratio fe auiloritsim fends icriptura iutelUgerc ali*
m ventilatur . arbitror omniifratres fic coe- ter quam Chriftus fuit difcipuUs innotuit. Ego
» pifeopo' noftroe non nifimth Petram, id enim alligavi illam audoritstem Matth. xvi: i.
* efl, fui nominis fit honoris auftorem refer- QaoJcttetftu kgaveru fajer ftmut, eni ligatu»
&■ tn uiu, quam aoAoricatem Salvator non
• re debere.
Ad eamdem auAoritarcm fpeAat implicita voluit dc beata Trinitate inteUigi, quia eam
fic occulta in fide pro temporum state coo- numero Apoflolorum non cpmparavit. fed
gruentia explicare fit declarare: ut pacet quod nec de laicis difpouentibus fe per contritio­
inferiores ecciefia fili: implicite fic occults nem, fed tantum dc Apoftolis fit eorum fe©·
credebant, poflmodum explicite fit publice ceflbribos per fecri ordinis fecerdoulis fu·
profitebantur. Quod autem coniequens Gt fel- fceptionem . Dico ergo . quod illa confefem. patet, quia dicit fcripraram effe fel- Cqoenda nil valet: Ttinitas hibet auSlqricatcm
fam , fit dWla doâoris qua adducit, adducit abfelvcndi a peccatis aSlive, ergo non feli feidem ex alio: quia facra fcriptuta promittit cerdotmi quia efl aquivocatio in terminis, qf
premia ex ponentibus eam , dicem Ecclo- patet ex dillis. Novit enim omnis qui me
fuftici xxiv. Qua tlucuiaM a* , vitem sterm« AeAefemr.
Sed replicans eifdem dofloribus debitam
credulitatem faberahit ubicumque fibi placet,
ut patet ex fuis refponfis. Ergo non fequiturj
fi verha fua funt felfa, quod Ergo verba fcr£

A

intellexit, quod intellexi de auAoritate, quam
habent foil fecerdotes, qui funt homines con(cerati per ordinationem cpifcopocum, non dq
Trinitate vel Chrifto homine . ,
Dico ergo aliqua : Primum . eft, quod foil
fecerdotes habent audoritatem clavium :n fo­
pture fecrn font felfe , Ad auSterirates ergo ro poenitentia, de qua loquitur in propofito,
dico. Ad 1. Deuter. tv. V«s edderâ ed err- tefle beato Ambrofio, ubi ait fuper verbo prm
foa food fofMor, nec aefentit. Dicit glofli: diôo, Hoc fes, fcilicet ligandi fit folvendi ,
Docet normam aquitatis , fit omnem ha- fecerdotibes eft conceffum. unde fenôus Thorefin percutit; vetat enim refie doârin* * mas in tv. fententiarum diftinflione xix.
aliquid prava incentionis addere vel ali- D * quaft. i. dicit quod introitus in culum pet
quid veritatis fabtrahere: Via enim regia * dimHEonem
peccati vocatur clavis ordinis,
incedendum eft. non ad dexteram vel fini- m fic hanc foli fecerdotes habent, quia ipfi
ftram , quia refla via Domini, fic jufti am­ <» foli ordinantur pro populo in his., qun direbulabunt in eis. Et nihilo minus de Lyra w fle funt ad Deum. Hac ille.
Secundo dico, quod laid, etfi fe deponere
inquit ■' Confiderandum eft hic, quod hic
prohibetur additio depravans inteileilum le­ poflunt ad remedium petoitentia, nullo modo
gis, non autem additio declararo aut elu­ tamen veram eft, quod ex boc habeant aocidans , fecundum quod feribirur Ecciefiafti- fforitatem ligandi fit felvendi difpoâtive, quia
ifte eft pericutefiffims· modus loquendi. Idto
nam AaAefensr. Similiter fuper illo r Atrato etiam opponens non audebat eum nominare,
Av fgxtfwr, dicit glofla: Ut berttici, qui qui iftum modum adinvenit. Nam ex modo τ.,μο,
corrumpunt feripturas , ne eis convinca­
loquendi doftoram catholicorum non habemus
.
tur. Et beatus Hieronymus ibidem: Ne nifi triplicem aufteritatem ligandi fit folvendi.
corrumpas eloquia fecraram fcripeurarum, ut potuit ftnflqa Thomas in iv. fententiaram «<i«yk.
ficut quidam httretici, ne convincerentur, E diftinâione xtx. Una eft aoAorftatis & eft
feciffe ncfcuntur. Et Lyra : Ne addas quid­
folios Dei, qui propria vinum peccata dimit­
quam quod fit eis contrarium. Potes tamen tit . Alia excellenti*, quam folus Chriftu*
À meritorie addere illa, qu· faciunt ad ver­ habet homo, qui metito excellentia fua Pat
fioais operatus eft felutem noftram . De qua
bum Domini elucidandum .
Similiter fuper dida Joannis Apocalypfis ul­ Apocalypfis tertio: Qui Aefier deve·, «pent,
timo dicit glofla ; Quia qnofdam fidebat in Α­ Q* *e«o detfeir. Tertia eft minifterii , fic
ία eflê > qui pro fuis erroribus fovendis aliquid iftam non dicitur habete Trinitas inçreata,
adderent, vel minuerent, fuppooit excommu» ( cum fit principale agens, fit non inftrumen* nicationem. Et Lyra ibid. Si qtM appefit*·· tale aut miniftcriale remifKonis peccaturam t
v fu, id eft , difetepantia, ficut feciehant h»> nec Chriflus, cum fit caput ecciefia, ia quo
w rutid, qui tempore illo addebant difcrc- per exccUeatiam plenitudinis eft poteflas illa.)
fed

tod<

DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

tofid

______ fed fob focerdocm, qui mtaiftridfcmtw Chri-Acepto'demini caritatem habentis. Unde fi »awwo fti, k de talibus iognihar ia pofittone aaca, liqub in Caritate decedent pnscipiat~ ‘fibi fuf“«JT1 juxta illed Ambrafiii Hoc jus, fcdtoet Kgan. frag* fieri, vel alius pcncipiat caritatem ha­
di k folvendi, faiaqt fecardoribea eft concef- bens , iUa fuflnçia valent defundo. quamvis
fum . Nuiquam licise addentur pnteftas quar­ illi per quos fiam , in peccato exfiMant ■ ma­
ta , fcilicet difpafittonie, quin quantumcumque gis tamen valerent, fi in caritate eflent.quia
laicus fe dif^ouat ad patinarii·, tamen fi­ tunc ex duabus partibus opera illa meritoria
bi non convenit illa anûoritM Chrifti, dc qua cfletu. Ad Cregorium in pestorali: Cum W
«go loquebar·- Qai irsrupit ligaverim fuper ter­ qui difplicet ad intercedendum mittitur. ani­
ram, kc. Matth. 11. Quod edam affumpfit .· mus judicis ad deteriora provocatur; refpon­
Chriftus homo habet aodoritatem dimittendi det fandus Thomas, quod quamvis ex parte
peccata i ergo non foti fecerdotes. Patet ex ejus ddpiicèntis oratio peccatori» non fi» ac­
dictis » quod nil valet coafcqueatia ■ quia alia cepta , tamen ratione alterius, cujus vice vel
ratione Chriftus, k alia fecerdotes habet au­ imperio agitur, potest efle Deo accepta. Et
ctoritatem folvendi k ligandi a peccatis. Quia, per hunc modum folvuntur ali* audontaut dicit fendus Thomas ubi fiipra, virtus ali­ tes .· quia oratio. quam facerdos facit, fibi non
quid agendi eft ia inftrumento, k io per fe prodest , nifi fit in caritate , prodett tamen aagente, non eodem modo, fed ia per fe a- lliis, in quantum est minister puLkcui ecclefi*. Et fic patet quam male dixerit in illa
gesue perfodit».

AW wo
ch *irr i

Poccftas autem clavium quam habemus, k fita pofittonc , quod oportet feeerdotem Deo
altorum iacramcMoram virtus eft inftrumcnta- placere per bona opera , fi debeat exaudiri
lis, fed in Chrifto eft ficut in per fe agente pro populo.
ad felutem noftram , per aodoritatem qui­
Proterva accedens ad propofiuones , ubi di­
dem , in quantum eft Deus, fed per meritum xi, foto» curaro» ordinarie post prolatos ma­
in quantum eft homo. Clavis autem dc ratio­ jores, fcilicet epiicopot, debere pnsdicare . k
ne tua exprimit poteftatcm aperiendi k cb» religtofos ex voto fu* profefltonis , quo ad
deodi, five aliquis aperiat quafi principale a- hoc fiant adstridi : dicit quod iste propofitiogens, five quafi minifter; k ideo in Chrifto nes patiuntur instantiam pro tempore quo non
oportet ponere ’avem, fed altero modo quam étant curati, k quando ecclefi* k parochia
fit in ejus miniftris. Et ideo dicitur, quod ha­ adhuc non erant dirifir. Unde qturrit, fi fo
bet elavem excellenti* : k tantum de illo . li epifcopi fuccedant Apostoli», ix foli cura
Aflmnpfit ulterius conta quanam claufem , ti Lxxii. difcipulis, quorum fucceflbres funt
ubi dixi fecerdotes honorandos, eo quod dcCminores presbyteri , k non curati ? Pro quooorum orationibus certius eft , quod efficaciam rum fundamentali
“
. difcuffione
. - —
dico protêt ea ,
pro populo k tnimabu» fortiautur; Ibi dicit, qua nuper dixit in fua replicatione , przfcrquod fi facerdotum oratione* debeant eflê ef­ tim cum unus ex dominis Bohemis fupplicaficaces pro populo , primo oportet quod fic ▼it hoc declarari, & in fcripeis tndi : Quie­
facerdotes Deo placeant per virtuofe opera , ro a vobis, domine Ulricc,cum Dominus in
alias ipfum Deum provocant ad deteriora . veteri testamento non instituerit , quod exDico quod hoc eft fimpliciter felfum , quia eft prefle legatur , rufi Aron in fummo Pontifica­
bene congruum, fed non fimpliciter ut fit tu , minore* fecerdotes k Levitas; unde ergo
apt t. m, > neceflarium. Quia ut dicit fandus Thomas in cantores, quos David instituit? Unde etiam
1T- fentonriw- diftinftione xuv. Dc fufiragiis, illa disnodio Cscerdotum, quorum hebdotna*·«·£*·■ qua fiunt per malos, inquit, duo poflunt con- datim feptuaginta duo turificabant ? 1. Par.
**
hderari , primo ipfum opus operatum , ficut x 111. Refpondeo , quod omnis status ecclefecrificium altaris : k quia noftra facramenta fiasticus est a Domino nostro Jefu Christo
«x feipfis efficaciam habent ahique opere ope- institutus , teste Apostolo ad Ephsfie» iv.
1rantis, quam
.
«qsuditer
’
explent
J
, quofeumque
'
D Unicuique data efi gratia fecundum meufuram
fiant , quantum
ituum ad hoc , fuflragia per malos donationi Chnfii. propter quod dicit fcnptura :
foda defundit profunt . Alio modo quantum Afren-eni m altum dedu dona koaunibui. Qu*pyWs. «,
ad opus operans . Et fic diftinguendum eft , fini illa dona , fubdit : d* ipfe dedit quofdam
quia operatio peccatoris fuflragia facienti» po­ quidem Apafiolos , auofdam autem prophetaj ,
teft uno modo confiderari, ut eft ejus , k fic abat vero evaagelifia» , aboi pafiorti , & do~
nullo modo meritoria efle poteft , nec fibi nec Atrei ad coufummatioueui faoAorum m opui mialiis . Alio modo , quantum eft alterius , vtm, m adtficanoaem carpam Cknfii, quod
quod dupliciter contingit : uno modo , in quan­ efi ecclefia. Et eadem fententia habetur 1. ad
tum peccator faciem fuflragia gerit perfotum Corinth, xn.
totius ecclefi*, ficut fecerdos , dum dkit in
F.x qqp patet quod h*è perfeda k plena
ecdefia exfequias mortuorum . Et quia ille distindio maxime in hora Afcenfionis Domini
intelligitur facere, cujus nomine vel vice fit t a Domino instituta est, ut notant verba pro...................
—.
ut patet per Dionyfium in xm. cap. eccle- mifla allegantia illud Pfelmi
. Afcettdeiù
tn, oieiwn. a
fiaftic* hierarchic, inde eft quod fuflragia ta- altum dedit dona homintitu . Ex quo iterum
lis fecerdotia , quamvis fit pegpator, defun-Efequitur, quod distindio k varietas in eccle-/cV-i.
Ais prafint quafi ex pertona ecclefi* foda , fia statuum , graduum Ba dignitatum , non ‘
***'
cujus ipfe minifter eft. Alio modo, quando principaliter ex institutione ecckfi*, aut euagit ut instrumentum alterius, opus enim mi­ jufeumque puri homini» auctoritate proceflït ,
nisterii est magis principalis agentis . unde quare nee «am deseruere potest. Sed dicere» :
quamvis ille qui agit ut instrumentum alte­ QuomOdo istos Mann instituit, cum nton nifi
rius , non fit in ftatu merendi, adto tamen Apostolos duodecim k 71. reliquit difcipuejus potest efle meritoria, ratione principalis lo* ? Refpondemus fecundum gloflâm Innoagentis - ficut fi fervus in peccatis exfiëtens ccntii III. Ipfe dedit, quu fic afcendit ut adim­
qnodeumque opus mifencordi* fecit ex prm- pleret omnia omipa , inquit, adimple*, it, ywia
»p/e.

- . "CM

ι·*7

ORATIO HENRICI KALTEISBN

jo68

fefe drdw, id est , grati» instituit, non eorumfefeoc eft torum; quia augmentum corpori» fui
meritis, f»M)fdMf«idr«
fcilicet duo- 'fecit ■* -k *hoc quantum ad
. prpfeAum eorum
*h"
dvcim pnedicatioot» fua vicarios , Luca vi. quj jam fassi de corpore, ipfe dico, tendens
Elegit, inquit, duadma, fauM & Jpaftolos no­ in adtficarioocm ftp. fecundum quod Chriftus
mi navet : 1-ί*» auiem rn^Aesm, fcilicet fu­ accipitur pro capite cum membri* ,· & hoc
tura pradiceqec», ficut Agabus, A&pr. ut. mantum ad ifloe, quj funt de corpore ecefeex/ prophetat, id eA » feriptura» exponentes , &·, prout dfeit Innocentius ibidem 11.
A flor xi 11. Arant fe rcdqfa, yw met dwfeSupponendum , quod pnemiia o&ciorum
chix, propheta , id eft dodores ; a/w iere e- varietas regidva fit hierarchic» difpofitio five
vungekftas, id eft, evangelii annuntiatores . ut fubordioapo; fit una fit papali» atfelodtm fuquatuor evangelida. Ego emes , inquit, /erw- ■rema . ex pceinftkutiooe , & non tantum
Afca euangehftom dabo, Ifaj· 41. Wiot autem humana, fed divina aiifloritate , juxta illud
pdft**t, fit dodort», & epifcopos , qui pafcant exempto, & doceant verbo, juxta illud
leremia 111. A4· «do.paftores
.
.pexia cor aeva,. propbeteu, non nominando papalcm eminentiam ;
&paftam vos fiemmu 4· JoSnno. Et Ifeja xxx. B fingula ri ter tamen pnefuppofuit id per Chri­
Νολ foetet uim avolare a u JoAorra riuia.
ftum exprçfla factum. Unde ad inferendum
Vel dico fecundo, quod ipfe Chnftus hanc illud quod diflum eft , pnemifit : Umctuqu·
diverfitatem hierarchicam dedit k influait vir- noftrum datu eft gruna fecundum mcnfunm dmtuahter , dum Spiritum fenâum nufit invifibt- ftatioiiu Chnfti: quafi diceret quod uni plus ,
hter, qui docuit A poftolo» & eorum fucceflo- fit alteri minui donatum eft , cum uni fupr·res, qua cujuslibet flatus ecclefiaflici officio mum regimen ecclefiafticum fit commiffum ,
congruerent, prout ipie Salvator promtfit A- ideo dicit idem ApoftoL 11. ad Corinth, x.
poftolis fuis
Adhuc, inquicM, multa habeo JVm tn immenfum gloriabimur, fed fecundum
vobis dicere, fed non poteftis portart modo. Pe­ menfunom rugula, fua menfus eft nobis Deus .
rae let us autem Spin tus fanSus, fwevs mutet Po­ a Ubi gloffia dicit Ufurpans fibi regimen ani­
ter tn nomine aseo , tlle vos docebit omnia, ômarum fine commtffionc Chrifti, aut fui
fuggeret vobis omnia, quacumque dixero vobis.
vicarii , ve) poteftatem fibi commilTam ul­
Et ne crederetur eis folis datus , fed etiam
tra terminum fibi praefixura extendens , non
poderis eorum fucçcÎTonbus, ait : Ego mutam
fecundum menfuram regul^, fed in immen­
vobis Spintum ventatis , qui docebit t ->s omnemC * fum gloriatur . Hxc ibi, .
Ex prxmiffis infertur, quod fecundum fla­
rentatem , ui yfr vobifeum tn sternum , Joannis
xv. fic enim Chnftus per pnelatos dicitur ec- tum A port o licum , fingulariter tria genera ecclefiafticam hierarchiam inftituiilç , telle A po­ clefiaflicorum ipfis Apoftoli» fucendere dignorto Ιο : Et ego /i quid donavi , tn perfona Chnfti fcuntur : fcilicet cardinales , epifcopi, religiofi.
vobis donavi. Et hoc eft quod dicit dominus Pro quo fciendum , quod Apoftoli poffunt tri­
patriarcha Petrus de Palude, de ccclefiaftica pliciter confiderari , Uno modo, prout fue- a*J^**T“
pocertatc. conclufionc iit.
runc Chrifti aflefiorea ante fuam afcenfionem ,
AJ tertium argumentum, quod Chriftus de­ glio modo prout falli funt pallores difperfi ™w"·
dit part ores , dando primum k univerfalem per mundum pnedicanfe», tertio modo a vo­
partorem immediate , dicendo Petro · Pafce o- cationis eorum principio uftpie ad finem , jux­
ces meas. Sic etiam dicit beatus Auguftinus ta modum pertellionis 8c conrvtrfationis. Pri- ογ»<·«1μ
in iib. dc confcnfu evapgehftarum, ortendens mo , inquam confiderari poffunt Apoftoli, ut ί,βζίΓ* ,*
Chriftum evangelium fcripfifle, 8c tamen evan- fuerunt Chrifti affeffores primo, & portes bea„ gelirtis cotnmiferat feribere . dicens · Omni- to Petro afTcderunt , ut domeftici 6c familia-Zcmmh.
„ bus difcipulis fuis per hominem, quem ai-Drifiimi amici 6c fecretarii ; fit hoc modo fuc,, fumpiit, tamquam membris fui corporis ca- cederunt eu reverendiflimj patres domini, car­
put eft ; itaque cum illi fcripfcrunt qur il- dinale» , quart domeftici Papa confiliarii tx.
le oftendit δι dixit , nequaquam eft dicen- afteffores. Sed quantum ad fecundum datum,
,, dum quod ipfe non fcnpfcrit , quandoqui- epifcopi fuccedunt A port oli», dc hoc notavit
„ dem membra ejus id operata funt , quod A pod olui diftinguens datu» ecclefia: quia
„ dolante capite cognoverunt: quidquid enim cum diMinguit Matum pastoralem » cui incum- ά'9'*·'“1·
,, ille de fuis didis & fachs nos legere vo- bit cura arumarum particularium, a iutu a„ luit, hoc feribendum illis tamquam fuis ma· postolico, ad quern fpcltat regimen 6t ordi­
„ nibus imperavit. Hrc ille. Unde in perfo- natio totiu» ecclefia generalis . Et juxta hanc
i
na prrlatorum ecclefue dicit Dominus : (hii fententiam dicit Archidjecoou» xxit. distinct
J
voj audit me audit, Lucae x. cujus rationem „ capite, Sacrofitnfla ; quod Papa debet fe
fubdit Apoftolus ubi prius , dicens Ex quo , „ inter cardinales annumerare , ratione statu»
fcilicet Chrifio capite ecclefix, totum corpus fc- ,, Apoctolici in quo funi, condtvidendo eum
cleia compaSum eft per omnem jumSuram fu^mt- „ a statu pastorali, licet etiam in satu Aponiftrat^nu , id eft , per quam communicatio- E „ stolico fuerunt pastores. Sed status in fe
nem fidelium unus communicat 8c fubminiftrat funt diverti, dc prius fuerunt in sutu A po­
alteri bonum quod habet a Chrifio capite un­ st oli co per Christum instituti ,xmsam in pasto­
de fubdit Secundum operationem in menfurum rali per Petrum : quia ante pafbonem omnes
untufcuiufque membn , quia fecundum gradus duodecim fuerunt Apostoli, fed post paÆoncm
membrorum ecclefix, competunt diverfis aclus institutu» est Petrus a ChriMo omnium pastor ,
diverti , ma près fcilicet & minores .· fient alii 5c tunc status pastoralis est ordinatus, cum Apoadus epifeoporum, alii fecerdotum, alii reli- stolicus Maras ante fuiflet, Petrus ergo «k fui
gioforum , &. fic de fingulis , fecundum expo­ fucceflore» utrumque retinent statum : fed car­
litionem venerabilis de Lyra ibidem. Sicut alia dinales Apostolicum dumtaxat. Et ia diverfifjiJc eft operatio cujuslibet membri , alia operatio tas inter nunc vocatos cardinales flt eptfcopos ,
oculi, alia pedis ; & vere per Jefum Chriftum qui in sutu Apoatolko vario modo wccedntg
Apo-

ANNO
CNtim
MSI

Toig

DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI EÆÎ

ι·7·

. dpnflelia , aoatw 'i* ^lofla « . Corinth, m. A* vocabulo dicitur, qood fit fummus epifeo«£S81
i!* aw.fcwa* didum : Owm «qtns „ pus. Tenet enim vicem Apoftolicam , fe
•m*
/hir, jfe· Z«*Au, Jht Âfü· , qui erat eps-

c^77»ti
i, profidet tam metropolitans* , quam epileomhSE.1"**· fcoMt «oram,
CroA» , id eft , Petras , „ pis emeris. Metropolitani autem a menfura
qui omnibus major erat.
» civitatum vocati funt: fingulis enim provmEx quo fequuMur aliqua . Primum , quod ·» ciis proéminent , quorum audoritan fe do­
■d flatum cardinalium, tamquam ad (latum .ti flrin* esters facerdotes fubjcdi , fine qui­
Apoftolicum , primo pertinet una cum Papa it· but, reliqui* epifcopi* nihil agere licet. SoTwa. »*. «. regimen fe ordinatio totius ecdefia . Nam fi- ··» licitudo enim totius provinci* ipfi* commifJ*;.**** ’· cut perfisdio flatus opUcopalis in hoc confi- ·» fe efl. Omnes autem fuperius defignati orflit, fecundum (aedum Thomam i. i. quod <h dine* uno eodemque vocabulo epifcopi noquis ex voluntaria obligatione fe obligat ad >v minantur: fed ideo privato nomine quidam
hoc quod curam proximorum gerat. fe ialuti <x utuntur, propter diflin&tonetn poteftatis ,
•orum infiftat , videlicet eorum qui fuo epi- * quam fingularitcr acceperunt. Patriarcha pa­
fcopali regimini fpecialiter funt commifli Ita iît ter principum ;
enim princeps» archieperfedio flatus card i nalatus in hoc confiftit . B1* pifeopus princeps epifeoporum, ficut metro qood ex caritate fe obligat, ut cum capite <w politanus a menfura civitatum ■ Hac ille .
luo Chrifti vicario, generaliter fidem dc ChriSed notat dommu* opponens unam claufu:
ftianiratem ufque ad (anguinis effufionem de­
lam , quam dicit me prctermifiiTe in capite ,
fendat , in cujus fignum capellum rubeum por­ Decreti*. Ubi dicitur quod tali* diftindio eft
tare dicuntur .
futnpca a vana gentilitate , quod voluit notari.
Sequitur fecundo, quod cardinales funt in Refpondeo , quod nomina ifta , flamines fe arihtn perfedionis allions, quam fit gener ali­ chinamincs, ecdefia in gentilitate repent , fed
ter flatus paftoralis: quia inferiores pallores gradus ei» correfpondente* beatus Petrus fe Atenentur fe exponere pro grege particulari -, pofloli a Chriflo acceperunt fe ideo nomina
fed cardinales tenentur fe exponere pro ec- permanferunt, fe in diftindionem ecclefiaflic*
clefia univerfeH , quod eft perfedius : quia bo­ » dignitatis cefferunt. Vel cum fando Thonum quanto communius, tanto divinius, ut »» ma, ubi arguit in iv. diftindione xxsv. ridicit philofophut .
i» tu* ecclefir non debet magis conformari riTertio fequitur ex eodem, quod ad fedem
* tui Gentilium , quam ritui Judrorum: ergo,
A poftolicam , feilicet Papam fe cardinales. pro C;►» &c. Refpondet quod ritu» Judaeorum non eceteris fedibus particularibus , pertinet decla­ » rat diffufus in diverfis regnis fe prov.ncus,
ratio veritatum neceflariarum aut utilium ad ,►» fed tantum in una gente : 8< ideo non o(alutem , five quantum ad fidem, five quan­ >· portebat quod fub eo , qui habebat potetum ad utile regimen ecclefus militantis: quia ►> flatem principalem, abi Pontifice* diilinguein hoc fuccedunt Petro & ceteris Apeflolis , » rentur fed ecdefi* ritu» . ficut fe Genti­
quantum ad ftatum Apoftolicum primitivum, li hum, per divertas natione* diffunditur : fe
de quo didum eft : Eunttt docete onnet gen- ♦» ideo oportuit , quod quantum ad huc magi»
— «>»<«··> tei. Matthei ultimo. Si vero objicitur, quod n Gentilium ritui . quam Jtidxorum. flatus ecxifaaraT.’ ” cardinale* diaconi non fuccedunt Apoflohs , » clefi* conformetur . Unde licet ordo ifte
cum omnes fuerint presbyteri , refpondetur , » ecdefiaflicus quoad diflindionem graduum
* quod licet non fuccedunt in ordine diacona­ »» prahtionis , fit ritui conformis Gentilium ;
tus, & nihilo minus fuccedunt eis , quintum » non fequitur quod fit malus aut vanus, aut
ad ordinem hierarchicum cardinalatus. ad in- « non a Deo inflitutu* .· quoniam ecdefia contelledum fuperius declaratum . Unde quantum <* ftituta eft ex utroque pariete, feilicet Genad hoc , cardinale* diaconi non folum jureD·· nhtatis fe Jodeorum : ira ritus ecdefi* mo
prrdido , fed etiam laudabili fe approluta » do capitur ex conformitate unius, modo
coufuetudine jam preferipta , procedunt epi­ » alterius, prout dicit Hugo lib. it. de Ca­
tropo· , licet ordo epifcopahs dignior fit or­ ll cramentis, part. six. c. tv. Hec ille.
dine diaconatu* . Sicut verbi gratia archidialit hi ordines a fendo Petro Sc fendis A*
eonus, beet non fit presbyter, tamen prxeft pofloli* effluxerunt, prout teflatur etiam bea­
pluribus presbyteri* fuo archidiaconatus ordi­ tus Clemens , fecundum quod etiam allegat
ni hierarchico fubjedis . xxv. diftindione, Per­ Hugo ubi prius. Sc habetur in libro illius, in
fects . Et fic cardinale* etiam non epifcopi pro­ pnncipio , qui folet infcribi, Decreta Pontifi­
cedunt epifeopo* , quia comparantur fenatori- cum . » Dicit enim fie : In illis civitatibus in
bus, qui erant primi poft imperatorem , fe » quibus apud ethnicos primi flamines eorum
dicebantur patre* confcnpti. De hoc per Archi- ··
< atque primi legis dodores erant, epilcopodiaconum de officio legislatoris capit, t. lib. 6. w
, rum primates poni vel patriarchas ordinaQuantum ad fecundum ftatum Apoftolorum » vit, qui reliquorum epifeoporum judicia, St
pro ut divil* funt a Petro per uoiverfum mun­ » majora quoties neceffe foret negotia in fide
dum , fuccedunt eis proprie epifcopi cum om- E. ·’ agitarent fecundum Domini voluntatem, finibu* hi* , qui fub hoc nomine , epifeopus , „ cut fandi conftituerunt Apoftoli, fe ita ut
dignofeuntur comprehendi . de quo dicit Ra- „ ne quis injufle periclitaretur definirent. Iu
SMM. awu. banus libro fuo de natura rerum : Ordo . in- „ illis autem civitatibus, in quibus dudum a££.*"*“* n quit « epifeoporum quadripartito* eft, id eft, „ pud prodidos erant ethnicoa archiflamines ,
„ in patriarcha*, archiepifcopo*. metropolita- „ quos ramen minori* ducebant, quam me* nos , atque epdcopo·. Patriarcha Gnsca lin- „ morato· primate· , archiepifcopos inftituj
·» gua interpretatur fummus patrum , qui pri- „ praecepit ; qui non tantum primatum, fed
* mum , id eft , Apoftolicum retinet locum'.· ,„ archiepiicoporum nomine fruerentur . Hec
*» fe ideo qnod fummo honore fungitur, tali ille. Ex quo patet, quod Apoftoli* hi gradus
·» nomine cenfetur, ficut Romanus, Antioch·- fuccedunt
i
, quoad flatum eorum.
*
g
Quantum ad tertium fletum Apoftolorum , prow?!·*
» nu*, Alexandrinus. Archiepifcopo* Graco

fci-

—

1.71
ORATIO HBNKTCI KALTBISBH
107*
.fcilicet perfeAtoria converfedonto, «te face» Anum habtam non «A hmamatas taventus, fed
duns rdigiofi. Unde dicitur xvi. question··.
cmtsri
Ex raAoritat· , quod monachi Apomotoram

rando

____________

...._______ _

fetenctam, quod repoafentarv «tarum Christi beati Dominici; ft ex tunc eum habitam ,
•t Apostoloram potest iacelligi dupliciter ano quem vidette. ordo acceptavit t quem noa ho­
modo eftctniahtcr.- te fic omnes qui obUgant mo, fed hnriffims vtogo Maria nobte intulit,
fe ad perfeAionis spera, fecundum tria vota cum habitum canonicorum rqgularium ftatraa
■m» es.··,
* ttprefentant Christi Apostolorum noftri bajularent, ut pator «t leganda bead
perfe&on» «tarum . Scribitur enim Namur. Dominici. Ex qgo pater, quod acdafiaftic·
·*·“*“'· ΨΙ. qnod omnes Nazarei, qui volebant fe Do hiérarchie feccodit Apoftofis ; fcilicet cardinommo confecrare . voto fc adstnngcboe· ad 1«8 ut affifteates, episcopi m mtaiftranta·, dc
pcrfeûa opera. Quantum «tgo ad hoc, qnod
omnes
__ religiofi
_:w " voto fe obhgrat, adseringen-■
Aliud ganus a Chriflo iaftituioram eft.ya.
ses fc ad opera fupereragation·. fecundum ϋ-Bdifcipuh; te hi edam poffimt ia triplici habi~
"vpta, cficntialiter* rvprnfen
tudlne confiderari . Primo ut miffi a Chriflo
b tria eflentialia
rant Christi ac Apostolorum perfe&onis sta­ ad prasdicaudum ant· fiam paffiottem. Sccum
tum; eum Apostoli prius vocati fuerint ad do ut miffi ab Apoftolis poft Chrifti Alcenstatum religionis , fecundum illa tria vote, fi­ fionem. Tertio ut diaconi per quorumdam cx
ent de voto Apostolorum infra dicetur. Nam cis ordinationem. Nam ia primo flatu fuo
mox vocati ad Christum, rtWbi ommitu fa- cedunt eto presbyteri curati. In facundo quoad
c*ft /·* «· · Matth. 4. * Super quo verbo aliquid presbyteri alii. In tertio archidiaconi
·» dicit Chryfostomus : Tria funt qua relia, judices, te ceteri clerici. Primo, innuam, ft
» quere debent venientes ad Christum : pri- confidcrantur 7s. difcipuli ut a Chrifto miffi
» mo ùÜMtantùs mundiales, qua per navem ad praedicandum in omnem locum, quo erat
* intelligunrur fecundo , operationes caraa- ipfe venturus , te non abbi, neprefentant fta* let, qute per rete iatelhguntur . tertio , re· tutp te figuram curatorum presbyterorum ; qui
t» verentias patemalcs, qur per patrem intel- fic funt ad unam plebem m parochiam li­
v liquetur. Hnc die . Secundo tasrrumentali- mitati , quod prnfunt illic , te non abbi ; te
ter,”A fic fecuDduui diverfummodum vivendiCfic declaravi in priasa pofitione mea fuper iiin voluntaria paupertate, diverfimode religiofi *Io complexo
* , A iàccrdocibas Domini, notan­
Lhruti fc Apostolorum, pcrfeâionis statum re- do , quod foil curati foccederent In predicapmfenunt. Pro quo fciendum, quod ad per- tione ordinata 71, difcipulto Domini.· quia il­
feûionis stuum multa requiruntur - formabter li Coli funt presbyteri («eundi ordini·. aut mi­
qtudém neceftarM es; caritatis perfeftio ; effi­ nori» ordini· appellati, ut ibidem fufficienter
cienter vero trium votorum principalium per­ dcduâum eft . Exprcffius declarat deminue
petua obligatio; instrumemaliter corporal» in patriarcha Petra· de Palude in Lb. dc ecclov.gihu fc iejuniis exercitatio, fc regularisob- fiaftica poteflaicr cooclufiosra j. Sed fecundo
fervatio. Effentiabter autem, Christi fc Apo­ modo, prout ab Apoftolis fuerunt miffi, confiderantur quoad duplicem ateum. Primus eft
stolorum in modo vivendi imitatio.
Quantum ergo ad caritatis perfe&onem, e» fuper Corpus Chrifti verum, qnta creduntur
pifeopi funt in perfeftiori sutu oeterto aliis . multi ex eto fuifc ordinati ia presbytero·, li­
Requirit enim pontifical» status caritatem cet in feriptura canonica noa moriatur. Se­
corpus
perfedam jam acquifitam , non acquiren- candos a&us quoad
.
. Chrifti myfticum.
.
dam . Quantum vero ad trium votorum prin-D in quantum ab Apoftolis receperunt auftorita»
clavium,
& ia ucipslium perpetuam obligationem. omnes re tem cxfequendi poteftatcm
*
*’
ligiofi , qui ad ilb fe obligant, funi «qu/ ttoque »MU fuccedunt eis curati, fed in primo
ter in pefeftionis sutu; Quantum jutcin ad tjntum fecerdoto· alii, quia ut diflum eft tat
corporalem exerciutionem, monachi & pro- aha pofitione ex feoQoTboma, principalis a,
î^Uri*··*
r*8u,< b***1 Benedkh , · ardiorem rius faccrdotii, qui eft confecrare fuper Cor­
«,.
vivendi modum perfeôionis flatum requirunt pus Chnfti verum, o mnibus fcccrdoribus con­
quam ahi. Sed quantum ad modum vivendi venit; fed fecundarim ateus facerdodi, qui eft
Chrifti te Apoftolorum -.mirationem , religiofi fup«r Chrifti corpus myfticum, non convenit
Mendicantes magii fequuntur ilium modum nifi curatis. Confidcraado autem eos tertio mo­
vivendi, quam alu, cum in communi poflef- do prout quidam fuerunt cx eto faili diaconi,
fioncs non habeam , nec in fpeciali ; fed fo­ ut Stephanus archidiacon», fic eis fuccodnnt
lum de his, que quotidie offeruntur a Chri­ clerici confimilinm nominum, & inferiores pmfti fidelibus in viâu te veftitu noccflana re­ hti feu clerici, quemadmodum dc hoc fcribunt
cipiant . quemadmodum Chriftus cum fuis di- doâorss antiqui multi. Sufticic tamen ad prn.
- — Chalcedoocafi
— ... ftatutum
-____
fripuhs nunc mendicando, nunç neceflaria o-E fens quod
in concilio
bUta recipiendo.
‘
' ut aliqui
----eft,
presbyteri ordinari poffint, fi in
Ex quo patet, quod religiones non funt martyrio proqjfi fuerint, diftinâkme 70. No­
inftituta a paro homine , quantum ad vota ef- minem . Ubi dicit glofta, quod martyrium vo-^ ,
fentialia » in quibus confiftit omnis religionis catur, ubi rupofitn funt reliquia· martyrum;
perfêâio: fed pnritipponuntur illa vota effe te confiat festo, quod ilU firifient male illic li­
inftituta a Chrifto, in ipfe Apoftolorum vo­ mitati , fi fisUfent ad prmdicandum «feinuc ocatione: fed folum quantum ad quodam ac­ bligati. Et ita non fhcraffirimf pa. difcipulis
cidentalia, puta quantum ad habitum te or­ nili in aflu principali, qui aft ateus celebra­
dinationem regule. vel inflitutiooem , que fic tion» officii fuper Corpus Chrifti veram.
firmitatem habent, non nifi cum approbatione
Pnemiflam deduflkmcta latius prnfertim in 2",^
ecclcfi» ; hoc addito > quod certarum religio- hoc ultimo pundo déclaraient, um infirmitate *■ -

r
fo?j
DE L’BERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
1074
»074
graveras- fuifle·:
ea ■tamen
qn»_ tafta
font in A loquitur
dt poteftate ordinis
. Similiter
.
J- :
-«.
j._i
■>* - ....
pofitioM
dominoram
lobemonun
,
dixit
φύχ
cqotr
fan&um . Sed quia dixit domi­
caanri «X Irit corrigere poffunt fit debant inter mala nus replicas·, quod ilted , Pafce oves «res ,

fc la feripcara canaaiea. quod Cbriflus inftitoerit Petrum foam· Poacificam ApoAoiorum. Secundum quod ibidem dixit in ftatu
ecclefia primitive noa firiflit nifi tantum duo·

non fuit diftum foti Petro, fod fibi in perfo­
na aborum , ia oppotitum oportet oftendere
veritatem . Nam textu· tibi foli offendit didum - Dixsr /qfes Ferre .- Simon Joemmt Mfit me plus hit? pafce oves meas. Et quod fo­
il Petro difhtm efl iUod verbum . Pafce over

■eer, & per hoc Petrus fit conftitotus fummus
Pontifex totius ecclefia, patet per fabfequenria.
cerdo· k epifcopus. Kt quamquam bac duo w Dicit enim fuper eodem verbo beatus Cyrilfunt oftanfe exprcfle efle falfe immediate fu- „ lus epifcopus Alexandri», ut membra manenperius ; tamen pro majori evidentia de primo w mus in capite noftro Apoftolico throno, Rofciendum,, quod Petrus a Chrifto pofiras
pofirus eft ».
,· mano Pontifice
Fontibee,, a quo noflram
noftram eft querere
fuper ApoAolo· , tamqnam princcp· k pr»-B„
“ quid
.
tenere,.fit
fit quid credere debeamut
debeamus, iplatus eorum : quod ex fcnpcura canonica pa- n fum
'
venerantes, ipfum rogantes pro omnitet, obi Dominos ait Petro· Fe/ce overwear, „ bus quoniam ipfius folius eft reprehendere,
w Ubi dtcit Chryfoftomra.- Eximius enim A- w corrigere , ftatuere , d>fponere , folvere , k
·* poftolorum erat Petrus, It o· difcipulorum n ligare loco illius qui ipfum rdificat ; 8t nul». It vertex collegii : unde fit negatione de- M U alii quod fuum efl plenum, fed ipfi foli
*** ·» km, committit ei prolationem fratrum, & „ dedit i cui omnes jure divino caput incliSara·?.*”* a negatioocm quidem ei non ex probrat, fed „ nant, flt primates mundi tamquam Domino
w dicit, Si diligis , protide fratnbus . Idem ,. Jefu Chrifto obediunt. Hec ille.
Super eodem Joannis ultimo dicit Theophy» Cbryibftomus fuper Ada Apoflolorum ait -.
t Petrus a Filio fuper bmnes qui filii funt , „ lailus : Finito prandio commiffionem ovium

M»·

*
** '

mundi Petro ’commendat , non aliis , unde
dicitur : Cum ergo prandifet, dsnr ûmoni * ZVm*».
Petro Jefus: Sinum diligis me plus hts? Pa- **· t·
fee ovet meat : tamquam non effet ubi oflenderet Petrus amorem fuum Chriflo , nifi
effet paftnr fidelis fub principe omnium
part orum . Hec ille. Nicolaus de Lyra : J>ixit Simom Petro, volens ei beneficium fpe*
ciale conferre , Simon Joannis , diligif m»
plus his? Pafce ovet meas. H»c ille . Sanflus Thomas dicit .· Pafce ovet meas, ut fic
non poifet dici Chriftianus, qui dicit, fe non
effe fub cura paftoris iftius , fcilicet Petri ,
jufta illud Eaech. xxxix. Pafior unat erat
omnium nofirum, 8c Ofee t. Ponens fihi ca­
put unum. Petro autem hoc officium con­
grue omnibus intermiflis commifit, quia fe*
c-.indumChryfoftomum eximius Apoflolorum J·*'· rvy
erat, os difcipulorum , Ic vertex collegii . ρί-'* **· *'
Hac ille. Gorra. Sed queritur cum alii di*
fcipuli circumflarent, qui Dominum diligebant a propter quid a folo Petro quefitum eft
de diletfione? Ratio una efl, inquit, quia
tibi erat cura gregis fpecialiter committenda
inter alios , ideo abeo fpecialiter de diledione queritur. AllegatChryfoftomum, ut jam
diflum eft. Item farfclus Thomas contra gentiles, lib. tv. cap. Lxxvi.Quia Dominuscorporalem pnefenriam ecclefiz erat fubtradurus,
oportuit ut alicui committeret, qui loco fui
univerfalis ecclefi» gereret curam. Hinc eft
quod Petro dixit ante Afcenfionem . Pafce
oves meas, Joannis ultimo .- k ante paflionem-. Et tu iterum converfus confirma fratret
tuot, Luc.xxn.de ei foli promifit.- Tiht iaho elates regni calorum, Matth. xvi. ut often*
deret quomodo poteftas ecclefi» per eum ad
alio· effet derivanda ad confervandam ecclefi» unitatem . Hec ille.
Quam seprehenlibtk autem fit fecundum, eo mm u··,
magis debeo enarrare, quo fperabam replican- *f* V1?-,
tem providentiorem fuifle: dicere enim quod****·
In ecclefia primitiva idem -fuerit epifcopus
k fâcerdo· , fuit hnrefis Aerianorum , ut di­
cit beatus Auguftinus lib.de harefibuscap. cm.
qu: Acrius , quia defideratum epifeopatum
Yyy
adipi-

poteftatem accipit » non ut Moyfes in gen- „
r» te una , fed in univerfo orbe . Et ita pa­ „
tet quod foli Petro difhim eft illud verbum - „
Pafce ovet wear. Et ita bene ego addidi Kte - „
ram, foli, licet in textu evangelii non habea-C „
tur ·. nec addidi, ut verba textus, fed ut do- „
élores exponere folent verba eadem. Et idem „
„ beatus Bernardus ad Eugenium inquit. Que „
„ fub te funt, quo tint illa. fi quera<, certe „
«
m orbem exeundum eft ei, qui forte vc’lct ex,, plorare, que non pertinent ad tuam curam. „
„ Et paulo ante -. Itaque tu & heres , & orbis „
„ hereditas. Et fupra ; Indagemus quis fis, vi- „
„ delicet quam perfonam in ecclefia Dei ge- ,.
„ ras.Ea enimfàcerdos magnus, fummus Pon- ,,
„ tifex · tu princeps epifeoporum. tu heres A- „
Λ poftolorum . Et infra Tu es , cui claves tra- „
„ dita, cui oves credita funt. Sunt quidem dc „
„ alii celi janitores, dc gregum paftores, fed w
„ tu tanto gloriofius . quanto differentius uti-D„
♦, que pns ceteris nomen hcreditafti. Habent »,
M illi ubi affignatos greges , finguli fingulos , „
t, tibi univeru crediti font, nec modo ovium , „
Λ fodfltpaftorum -, tu unus omnium ovium pa- „
„ ftor. Unde id probare queris?Ex verbo Do- »,
„ mini . Cui enim , nem dico epifeoporum, fed „
„ Apoflolorum, fic abfolutc 8c indiferete ιό­ „
ν, t» commifl» funt oves? & me amas, Petre , „
pafce ovet meas . Quas t illius vel illius po- w
« poli, Civiutis, aut regni ? oves meas , in- ,,
,. quit. Cui non planum non defignaffe ali- „
„ quas, fed defignaffe omnes ? dc reliqua que „
„ ihi fequontur . Ad propofitum .
„
Ad ea ubi replicans volens oftendere propo­ „
fitum fuum, arguit primo ex canone, In novo, E „
diftinâ. xxi. ubi dicit, quod omnes Apoftoli „
fuerunt pares, quia parem honorem k potefta- „
tem a Domino receperant. Refpoodqp, quod ve­ „
rum eft de poteftate ordinis iacerdotalis pri­ „

mo , dc epifcopalis undem. que non recipit
majus dc minus': fed nem eft veram de potoftate jurifiUâfoni· , ut declaratum eft etiam
nunc, dt in na pofitiooe ex multis dofloribua. Et per boc fuat folut» aqâoritates alia,
quas adducit , quia Domiam omnibus fimul
dixit.- Jfoe fciemt m meas· camacewranmsem ,
CtHûi. CetttnL Tom. XXIX.

AMWO

CRSISTI

ι·Π
ORATIO HENRICI KALTEISEN
107S
adipifei non potuit, vilipeodaado cpsfcopatum, AbomiL a. fuper ilio tenu : Λ dte dfc
tandem dixit a presbytero epsfromau nulla gvinytn dvmtet m tenu
Porro qui awwo
differentia debere difcerni. Unde mcitfânAm
Thomas 2. 3. quaflione ctxxxtv. articulo iv.
ad t. quod fecundam nomen olim presbyteri
Sc epifcopi non femper diftinguebantur ; quia
fiepe pro eodem in fiera feriptura fumantor.
Sed fecundum rem femper fuit iaser cos di-

ab adventu Chrifti St ftomano imperio pro- β·*“π
• phariim digérant , quinque civitates, vel °**
» legem Domini, qunin Alexandria interpro·» tata aft, vd quinque ecclefia ordina, ept*
·» copo», presbyteros, diaconos, fideles, cae techumanos fentiunt. Hac ille.

flinAio. etiam tempore Apoftolorum. Ad hoc
autem quod allegat Apoftolum, Sc Magiftrum fiions 93> Legimus; idem focadotem efle 4c
fententiarum -, respondeo, quod Apoftolus alte
epifeopum, inrelljgsndnm fecundam mmcupngat regulam epifcopelem, dicens l.TimotL). tionem, non fecundum ran, ix exponit Ηυφ>
ystu defidem epifeopatum, fonsmi oput defide­ do & Archsdiscoeus ibidem. Unde Ifidoros
ras . Oportet tpfwptn irrepetheafibtlem efe. De w in libro o&dorum de flatu clericali cap-p.
diaconis poftea loquitur, & de presbyteris men- „ de_ facerdotibus
_________________
. quod
___ ____
______fignw_
fcribtt,
Moyfes
tionem non fecit. Non ideo feAumeft, quodB„ ram Chrifti in veteri teftamento gerebat
idem fuerit tunc presbyter Sc epifcopos ; fed „ St vere per omnia
.
_
...
Chrifti,
quoniam
fuit
quia illa doArina, quam foli tradidit epifco- „ fimilitudo mediatoris Dei, qui eft inter Deum
JX3, etiam convenit & presbytero. Unde dicit „ St hominem Jcfus Chriftus, qui eft verua
Chryfoftomus ibidem homilia a. in expofitione „ dux populorum, verus princeps facerdoejufdem textus, fic difputans de epifcopi·,8c M tum, St Dominus pontificum, cui eft hodefignat cos dicens. „ Qun quidem habere, a „ nor St gloria in facula foculorum. Amen.
„ quibus autem abflinere oponet; Sc ordinem
Aaron fummus fecerdos, qui primus in leh presbyterorum dimittens, ad diaconos tran„ ge facerdocale nomen accepit, primus qui
,, filivit; quia utique quoniam non multum M pontificali ftola indutus viAimas obtulit. Et
w medium efl; etenim hi facerdotes minifte- „ infra .* Quo loco contemplari oportet Aaron
.. rium fufceperunt, Sc pnefidentiam ecclefi* ■- „ fummum facerdotem epifeopum fuifle, St
„ Sc que de epifcopi» dixit, tuae 8c presby- „ etiam filios ejus presbyterorum figuras pns„ teris conveniunt, inthronixatione enim fola „ monftraife. Fuerant enim filii Aaron St ipfi
„ fuper eos afeenderanc, & hoc folum videtur „ facerdotes, quibus merito adftare debuiffent
w fuperabundare presbyteris.Hnc Chryfoftomus .C
Levita, ficut fummo fecerdoti- Bac ibid.
„ Ad idem inquit Haymo: Quare tacuit de „ Sc capitulo feptimo dicit: Presbyterorum
„ presbyteris ? ideo , quia in ordinatione epif- „ ordo exordium aflumpfit a filiis Aaron, ut
„ copali comprehenduntur presbyteri. Omnis „ diAum eft : qui enim facerdotes vocantur
„ enim epifeopus presbyter eft, Sc tamen non „ in veteri teftamento, illi funt qui nunc apv omnis presbyter epifeopus. Bate ille . Et quod „ pellantur presbyteri·, St qui nuncupantur
nullo modo fuerit mens alia Apoftoli, quam „ principes fecerdotum, nunc epifcopi nomiquod alterius gradus efTent presbyteri Sc epifco­ „ nantur. Hac ibid. Nam Paula Apoftolus eofpi , patet ibidem cap. iv. dicente * M Noli ne- dem presbyteros, ut vere facerdotes, fub no­
„ gligere grauan que tn te efi, qua data efiti- mine epifcoporum ita afleverat, loquens ad
bi per prophetiam, cum impofitione uuuutum Titum.- Htepu , inquit, rei gratia retinni te Cn- rtt. u
„ presbyterti. Quem ergo credis hic Apoftolum re, ttf m ysu defunt corrigas, «P tonfiitvtas per
„ dixi(Tc presbyterum? numquid fimplicem fa- civitates presbyteros, quemadmodum ego tibi dtf„ cerdotem ? non ita , fed presbyterum ibi di- pofut, fi quitfine crimine efi. Oportet eant epif­
„ xit epifeopum. Unde Chryfbftomus in ex- eopum fine crimine efe. Qua fententia offendit
„ pofuione homil. 3. ibidem. Cam impofitioneOcuam presbyteros fub epifcoporum nomine
„ manuum presbyteri : Non de presbyteris, fed taxari. Unde ad Timotheum de ordinatione
,, epifcopi· dixit. Non enim presbyteri epif- epifcopi Sc dieconi fcriben·, de presbyteri»
„ cojHim utique inthronizabant. H*c ille.
omnino tacuit, quia eos in epifcoporum no­
Ecce quod fimpliees presbyteri non conve­
mine comprehendit. Secundus enim, Sc pene
nienter inthronizaffent, id eft, confecraflent Îrimo conjundus eft gradua, ficut Sc ad Phiepifeopum. Fuerunt ergo diftinâi ab epifcopis
ppenfes epifcopi» Sc diaconibus fcribtt cum
presbyteri, etiam tempore Apoftoli, ficut k una civitas plures epifcopos habere non poffit.
fupra diôum eft de patriarchis, presbyteris, β<· Et in AAibus Apoftokxutn presbytero» cedeQuod etiam ille allegat Hieronymum diftinft Ass , Hierofejlymam iterum congregavit, qsibus
lxxxv. Olim: nihil pro eo eft: quia non di­ inter eaters ait ; Fidere gregw·, fis J·» w eu». a»
cit Hieronymus quod non effet diftinAio in­ Spirina fanSus epifeopot ordmtvtt. Undo etiam
ter epifeopum k presbyterum, etiam quando tales in ecclefia presbyteros coaftituendos efcommuni confilio facerdotutn aAum eft, quod fe, fictu epifcopos, ά Apoftolos ad Titum
unus pneeflet omnibus -, quia nihilominus hoc loquitur, Sc canones ipfi reflantur.
jubente Domino faflum eft, & non minus e- E
Ex quo patet, quod ab initio facerdotii
pilcopi fuper presbyteros exfliterunt. Unde ibid. legalis ufque nunc temper fuit diflinitio epi*
Hieronymus in epift. ad Evagrtum. Nam fle fcopi a presbytero, licet fope eodem vocabu­
Alexandri* a Marco evangelifta uique ad Ho- lo conferentur propter propinquitatem, quam
„ radam k Dionyfium presbyterum unum habent in audoritate ; quia epifcopos exendit
„ ex fe eledum in excelfiori grad« colloca- presbyterum- tantum {urifitiOiosda dignitate .
„ bant, quem nominabant epifeopum·* quo*- Ad Nagiftrum fiatentiarum fia quarto rliflin
v modo fi exercitus Imperatorem faciat, aut Aiotee
<
χχι,ν. capitulo pdnnltimo, dtoo quod
diaconi eligant ex fe quem induftrium nove- nunquam fuit fcm menda aflerere aantum
gradua fuifle in primitiva ecclefia, irn
„ rint, k archidiaconum nuncuparent. H«c il* duos
1
presbyter A fâoerdos «flent idem, ut
w te, fle alTumitur diftindione xetn. in cap. Legi* quod
1
replicans
yidetur cum intdHget», fed* eodem
n mus. Et dicit ibidem Hieronymus fuper Ifejam

1077
ΑΜΝΟ
eu arm

DB UBERA ERADICATIONS VERBI DEI.

1078

rcapitia dicit diftinfWt. hc

Ipfi enim in fin-A„ vetur enim aliquid Deo, ut didum eft : r«-_
gulh elvitatibus epifeopos At presbyteros or­ „ cete & wddite Deuuuo Dec vefiro. Et infra ; ***£,
dinaverunt . Sod loquitor ibi do fecris ordi­ „ Ex voce hujus pfelmi appellati funt dc monibus, dicens. quod in ecdefia primitiva tan­ „ nachi, nc quis vobis de ifto nomine infuitum ifti doo dicebamur fieri, ftihcet diaco- „ tet catholicis. Et infra.· Verumtaroen, ca- W*· ”
„ mtns At presbyteratus: Subdiaconatum efle „ riffimi. funt At monachi , qui ftlfi funt, Ac
„ nos novimus taies: fed non perit fraterni„ didt fendus Thomas, quod licet omnes or- ,„ tas pia propter cos qui profitentur quod non
„ dines ftcri, quia ifti duo habent «dum fu- „
. funt. Tam funt enim monachi faifi, quam
„ per ipfum fecrameatum .* fubdisconus vero „ clerici felfi , At fideles faifi. omnia ifta tria
m fuper vafh tantum. K* ifto patet quod ma- » genera, que aliquando vobis commendavi„ le recondit replicans, dum de diftindione „ mus, habent bonos fuos, habent malos fuos.
w ftatus hierarchici in lege sterna diftinftifub M
. De iftis didum eft, due m agro, «hio in le~
„ hiérarchie triplici, dicit fic: Dico, prout „ So. In agro funt qui gubernant ecclefiam :
., ex probabitis patet: Ifta âmihtudo patie- „ in ledo autem eos intelligi voluit, qui ama,. betor inftandam. cum ecdefia militans fb- B1 „ verant quietem , · non mifccntes fe turbis,
,, loe duos gradus habebat, ut dicit Magifter „ non tumultui generis humani, in otio ferv in quarto: item cum idem erat presbyter, „ vientes Deo - & tamen inde unus affumq». qui Ac epifeopus, ut dicit Hieronymus; Ac Λ tur, alter relinquetur, &c. H*c ibi.
Idem perfedius dicit libro tt. qtueftionum *■*^*·
v quando in locum ?a. diidpulorum fuccre„ fuper evangdia, qusftione xt-iv. dicens. Ϊ£3*ΖΓ*»„ verant minores fecerdotes. Hnc ille.
Et quia iftam materiam continuando, ms- v Tria hominum genera h*c videntur fignifi- ΓΣ-Ζ üïîîu
gii elucefcet veritas; ideo notandum, quod „ care. Unum eorum, qui in agro quafi e- **,.*y^b
quia ego dixi cx parabola evangelica, per „ rant, qui funt praelati, qui prefidendo labo- M. t-'
duos in agro, prulatos; per duos in ledo, „ rant. Alterum eorum, qui otium Ac quietem
rdigiofos ; per duos in mola, foculares intelle­ „ eligunt. neque negotiis ecdefiafticis funt occupati, qu· illorum quies Latino nomine figendos: ipfa dicit hanc expolitionem fecunduos alios non effe de mente Chrifti. Sed per ., gntata eft. Ajtcram eorum qui in plebibus conduos* in agro intdligi ftatum dominorum fe- v ftit
ituti, reguntur a dofloribus, agentes ea.qu·
cularium ; per duo· in ledo, fpirituales > ut „ funt hujus fieculi · quos Ac fceminarum 00eft cteras Chrifti ; in mola, fideles lakos. Vi-C „ mine fignavit. quia confiliis , ut dixi, pnsdetur etiam contra religiofbs invehere, ubi „ pofitorum regi eas expedit ; At molentes didixi > quod ad ledum pertinet qui in dauftns „ xit, propter temporalium negotiorum orbem
vacat; dicit enim Panium in Iodo contempla- „ atque circuitum: quas tamen in unum mo­
tionis quievifle, k tamen difcurrendo mun­ „ lentes dixit, in quantum de ipfis rebus 8c
dum convertifle : Ac utinam omnes, inquit, re- „ negotiis fuis praebent ufibus ecclefir. Tertium
„ eorum qui operantur in ecclefi* minifterio,
ligiofi facerent, At libere pnedicarent.
Circa quod in primis notandum . quod ipfe „ tamquam agro Dei. In his ergo tribus genullum allegat dodorem . fed in genere dicit. M neribus bina funt rarius genera hominum ;
Secundum alios : quicumque fint illi, non eft „ bi in fingulis, & pro robore viarum iuarum
adasquata comparatio. Sed beatus Angufiinus, p difeernuntur. Cum enim omnes ad ecclefia
qui multo melius novit mentem Chnfti, quam », membra pertinere videantur, adveniente taquicumque alii innominabiles novelli, featen- „ men tentatione tribulationis , & ex illis qui
tiam meam approbet, dicens in expolitione ,. funt in negotiis fieculi, Ac ex illis qui Deo
Pfelmi cxxxtr. De tribus enim ipfis. generi­
,, miniftrant iniecclefia, fit ex aliis in claubus didum eft Matthei xxtv. Dut i* agro , D> „ ftro, aliqui manant, aliqui cadant ■ qui per„ manet altu metu r , Ac alius relinquetur-, non
vatts aftutetur, 6* altar reùngtutur, duo ia Ie

Sa, & duo m» atola, alter afinaentr, aher re- „ quafi dc hominibus diltam eft fed de duo~ iam audoritatem ut perfedius in- „ bus generibus afiedionum in fingulis geneperfequi rehgiofoe defiftatis, au­ „ ribus trium profeflionum. H«c ille.
Ecce quod fandus pater ille non pofuit laidite quid promittit beatos Auguftinus fuper
Pfalmo cxxxn. Ecce fuam Amam, dicens: <cos in agro , quafi primum locum teneant in
„ Hac -primum confideremus, utram de om- qcclefia
<
Dei, fed in molendino; quia ftatus
„ nibos Chriftianis didum fit, Ecce queat io- infimus eft ecclefiafticK hiérarchie ; nec ponit
„ wa & quaa jucuruluai habttan fratres rg u- <clericos in ledo , fed rtligiofos, & fic de fin­
„ mur An aliqui fint certi atque perfedi, qui |gulis . Ad idem in eodem capite 44. dicit de
„ habitent in unum, nec ad omnes pertineat <concordando» fcdicct Pfalterium cum cithara,
„ ifta benedidio, ùd ad quodam, a quibus iid eft, legem veterem cum nova. „ Ad illa,
*, tamen defcendat ad ceteros . Ifta enim ver- „ inquit. tria genera, qua aflumuntur, arbitror
*, ba pfelterii, ifte dulcis fonus, ifta fuavis ,„ etiam pertinere illa tria nomina virorum ju„ melodis, tam in cantico, quam in intelle- E „ florum, quos Colos liberandos Eaeebiel Pro„ du, etiam monafteria peperit. Ad hunc Co- „ pheta pronuntiat, Noe,Job,Ac Daniel. Vi„ num excitati funt fratres qui habitare con- „ detur enim Noe pertinere ad eos, per quos
», cupierant in unum. Ifte verfus fwiuuba ipfo- „ ecdefia regitur, ficut per illum in aquis arca
„ ram, fimuit per orbem terrarum; Acquidi- m gubernata eft, qu* figuram geftabat ecclefi* „ vifi erant, congregati funt in unum. Etin- „ Daniel autem, qtu elegit cstlibem vitam, id
». fta : Unde ilM cxx. qui fimul erant in uno lo- m eft, nuptias terrenas contempfit, ut ficutdicit
„ co poftRefurraâkmemDomini, AcAfcenfio- „ Apoftolus, fine folkuudine vtveret, cogitans u 0». r
f»e fiuU Dei, genus eorum fignificat, qui funt
w nem ejua ‘B cmtam, Ac ipfi primum habitave„ rant in unum, ipfi primum audierant , fed v Ac in ocio, fed fbrtiflimi tamen in tentationi„
bus, ut poffiftl afiumi. Job autem, quia &
„ non foli audierunt. Venit enim ad pofteroe
* ifta caritatis exfoliatio, Ac votum Deo. Vo- „ uxorem habuitAc filios , Ac amplas terrenaYyy »
« rum
CaaaL Ceu. Tom. XXIX

io7p

ORATIO HENRICI KALTEISEN

icto

rum rerum copias, ad illud genus peni· A tie ; quia ad hoc ffiit a Domino eledus, k
~
net, cui molendinum deputatum efl ; fed publicc
'*
vocatu·; miraculorum gratia douuus,
cnairn
tamen
ut
fint
fortiffimi
intentationibus
,
ut
ut
portaret
nomen
Domini
coram
gestibus
It
·♦»
Mil„ iUe fuit, non enim aliter affumi poterunt. regibus. Et certe fi ita efient vocati religiofi ***'' *
„ Nec puto alia effe genera hominum quibus Cogult > merito exirent ptodicare verbum Dei ;
„ conflet ecclefia, quam ifta tria, habentia bi- fed quia juxta diâamen multorum reUgioforum,
„ nas differentias propter affumptjonem k re- melius vobis effet domine Ulrica, clauffra ali„ lidionera.· quamvis tn fingulis multe ftudio- cujus arAa religioni·1 intrare, quam in jaculo
„ rum voluntatumque diverfitates, ad concer- perdurare, k contra proecptupi Dei * Apoflo,, diam ramen, uniratemque concurrentes pofi lorum, Sc praxin univerfalis ecclefi·, fine licen­
„ funt inveniri. Hac Auguflinus. Concordat tia, contra prohibitionem fuperiorum predica­
„ beatus Gregorius de diflin&ione affumendo- te; ibique in pane ardo, k aqua brevi pre­
„ rum k liberandorum in ecclefia, k ordinum terits peccata deplangere, k plangendi iterum
„ diflindiofte , libro xxxi. Moralium, k con- non committere : ideo opto k ego , quatenus
„ cordât cum tribu* viris Ezechielis jam no- relidis omnibus religionem
„
ingredi velitis, ut
mitratis , libro i. Moralium, ubi tradat illum B fpedaculum Dei mundo k angelis exfiftatis.
Quantum
ad
tertium
notabile
fuper verbo.
„ textum*. jVan ftuu Job feptese filii, kc.
Et quia licet dominiis' replicans in fcriptis Debet , pofuit differentiam inter pneceptum ,
non dederit, fic tamen recolo, de Mendican­ k confilium i quia dixit Lyra, Debet, capienTem
tibus dixit, quod illi fratres in ledo non va­- dum pjaceptive · Ubi dum ego impugnaffc
confilii, -,
quod
effetdoAridoA
____ r............ ..fuam
carent , eo quod mendicando difeurrerent. defcriptionem
........................
________
Refpondeo, quod hoc argumentum efl volon- na fpecialis, obligans fub peeni peccati ve­
tarium, non caritativum. Nam k Chriflus ' nialis; offendi multipliciter, quod confilia o·
cum Apoflolis k difeipulis ad ledum contem­ vangclica, ut concilia funt, nullum obligant
plationis attinebant, quia omnem perfedionis fub poena cujufcymque peccati : quibus repli­
flatum exercebant ; k tamen per mundum dif- cans , fi mantem docilem adhihuiffet « contencurrebant, nunc pnsdicando , nunc mendican­ tar debuiffet. Pro ulteriori tamen ejus infor­
do , fecundum quod Deo fuit placitum . Item matione decidendum quod doclores communon fequitur, Religiofi non funt femper in niter feribunt, circa diflind. xlvi i. primi fenclauflro ibi continue contemplando i dico, quod tentiarura,» quod duplex eff Dei voluntas, fcinnon fufficit; quod illuc pertineant ad votum C licet figni k beneplaciti; Voluntas beneplaci·
pnelati exeuntes, k redeant. Sic enim dici­ ti refpicit pnacepta: ligna, quandoqqe prece-o*
tur , quod epifeopus tenetur ecdefiam fuam fi- pta, quandoque confilia.· utraque tamen voririn ne intermifliene docere vir. queflione i. ubi Juntas refpicit bonum, per modum compla­
dicit Archidiaconus fuper verbo, fine intermif- centi· ; hoc modo fcilicet, quod voluntas Dei
âe
., fione, quod aliquid bene dicitur fieri fint in­ antecedens figni, que efl voluntas confilii,
i'»·»- „ termiifione, licet medius adus interveniat, differenti ratione refpicit ad bonum cum vo­
t>Ml.
„ ut d>gcfl. de verborum obligationibus*. Con- luntate Dei antecedente, que eff praecepti,
„ tinuus. Unde fi teflator decimam legaverit quantum tamen utraque refpicit bonum per
„ uxori fua , fi cum filio moraretur continua modum complacenti·. Voluntas antecedens
„ mora non requiritur, ut per lingula momen· figni, qua efl confilii, refpicit fic bonum per
„ u cum eo moretur , de cond. k demonfl. L. modum complacenti·, ita tamen, quod op­
„ Si quis ita. Ad hac Extrav. Rex pacificus, pofitum non difplke^. Hinc fecundum Bqpa„ in prine.Quotidie. Ibi exponitur, Quotidie, venturam confilium, quod efl bonum fupere„ id efl aflidue, Unde dicit; Argumentum efl rogatum , non habet malum direAe oppofi„ cx his, quod hoc teflimonium valet: Sem-Dtum. Et hinc efl, quod confilium non habet
„ per ille exercuit ibi foiritualia vel quotidie, lignum fuppofitum ,> ficut habet prssceptum*.
„ k tamen quandoque fuit abfens . Sicut caufa non enim eft reperin
reperira quod habeat per modum
„ flillicidii perpetua efl, k tamen non cadit difplicentic, ira quod oppofitum difpliceat.
« femper. ft. de verb, fignific. Pradiorum foHinc fecundum doflores communiter ponitur
„ ramen, Extr.de cler. non refident. ex parte donum Spiritus, quod efl donum confilii, do­
,, fecundum Vincentium . Hsc ibi, kin capi- num regitivum in his, ad qu· non tenemur : in
„ te. Pervenit. 7. qunflione 1. dicit, quod ver­ his, ad que tenemur, non oportet conii liar i.
bum , Rcfidens , non efl amare intelligendum, ita Hinc dominus Bonaventure in fuo Breviloquio
ut nunquam inde difeedat, k quod femper vigi- ponit duplicem reAitudinem in faciendo bonum,
,, let. ft. de edifl. lib. de ed. Si quid venditor. Si- fcilioet neceflitatis k perfedionis, que eft in
„ cut ergo hi dicuntur refidere , k docere, Ii· fupererogando ultra debitum. Illud etiam ex-,
„ cet aliquando abfint, ita religiofi femper cen- preffe declarat lanôus Thomas t, u. quaftio„ fentur effe in clauffris, k in leflocontem- „ ne eviit. art. dicens, quod hoc eft diffe-Λ- /
„ piationis, licet aliquando alia faciant.
„ rentia inter pnsceptum k confilium,
confilium quod
Ad, hoc autem, quod in fcriptis mihi tra-E„ praccptum importat neceffitatcm; confilium.
„
autem
efl
in
optione,
k
eft
de his per qu«
didit. dicens ; „ Quod autem dicit, Religiofi
„ vacant in clauffris ; videtur in oppofitum „ melius k expeditius poteft homo confequi
venire paulus, qui quamvis fuerit in leclo ,, finem fuum, qui eft beadtudo «terna. Et in
contemplationis , non tamen in clauffris va­ „ fumma contra Gentiles, lib. xn. cap. cxxx.
cabat , fed per mundum difcurrens gerebat fo- „ dicit, quod confilia dfetfntur divlms legis ad*
licitudinem omnium ecclefiarum. „ Et infra t „ monitiones,.non pnscepta, in quantum faaw utinam vere religiofi habiles flt idonei a va- w detur homini, ut propter meliora minus bocatione in clauffris exirent, St verbum Dei η na prarermittat. Ad quod poteft adduci ifta '
,, libere annuntiarent ; cum mellis quidem mul· manuduAio palpabilis. Nam cum fit quadam
,, ta, operarii autem pauci. Refpondeo, quod politia inter Deum k hominum, dicente pro­
,, Paulus non debuit ffare in dauffro qute- pheta : Nos atucm pofuitu tjtu , A oves fof- ri·** *

DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
>ol»
ficut in politia humana, quaeft adA * moralibus adibus , qu» prxtermitti poflunt,.
anno
±*•2««“phfic*®, videris efle aliquas leges u abfque hoc quod vita, «hominis iieculartbus CHBIST1
«ateminativM
fub passa capitia
h**.
«uermmativM fub
capitis aut manis
manis, » aftibas impleretur . Undç non oportet ,
MM·
qu» capitales aut mortales nominantur , qu» quod ad omnia talia religiofi teneantur. H»c
(anclantur proprio vocabuli nomine preccpri. ibi. Et ad hujus confirmationem ego adduxi
. «p- minores , c
. pceoa
. attflor
jtg|€4, Qn&i Auguftini x 1 v..qusftione I.Alias videtis die
fub
minori
fçibeet qu» npn eft extenainativâ , qu» dici­ Quod debetur ; Archidiaconi , Hugonis , & *’
i

«m tpu·.

tur pana civilia .* it poflunt nominari hujuf­

fandi Thomr ; ad quas nihil mihi refpon- a··
Et ter- dit. Item multas rationes, fcilicet. de effecti­
-tio quaftkm confultationes, quibus contrahun­ bus peccati venialis', & quod peccatum ve­
tur qui funt de politia, ad faciendum, fi li­ niale non dimittitur , donec aétu Bt volunta­
beat « opus excellenti» -, quod fi velint & fe­ te deferatur : k fi confilia non fervare effet
cerint , premiabuntur gloriofe.· fi autem non peccatum veniale , vel pana peccati venia­
fecerint, nullo modo punientur , neque illa lis ,· numqttam effet homo fine peccato venia­
non faflio eis aliquo modo imputabitur ad li , nifi aûu ac voluntate inciperet fervare
poenam quamcumque . Clatumque' iftud ha-B confilia.
Nihil refpondit,
k bene fecit
*..................
*
it, qnia
benti oculum confiderationis apertum.
confentire debet
debet, ad aliqua refpondit, fed ni
Sic in propofito non repugnat, imo ratio- hil fol vit.
nabiliffime juxta predicts ponuntur in lege diEt primo , ad hoc quod confiiium de dilesvina leges Dei preceptive, ut funt prccepti. clione inimicorum vocavi confiiium, dicit quod
contra qu» eft folum peccatum mortale , indu­ Salvator mandatum illud vocavit minimum. Di­
cens mortem sternam . Et hic eft modus com­ xi pro tunc , quod aliquo modo eft prece­
munis loquendi doftorum, Thome, Bonaven­ ptum , fcilicet qubad affeflum -, alio modo eft
ture, Alexandri de Ales, fc aliorum, quivdi- confiiium , fcilicet quoad effeflum . arguit
cunt, veniale non obviare divino precepto ·· contra , quod etiam eft preceptum in cafu neficut non diditur etiam veniale fieri contra ceflitatis , fame morientem pafcere , etiam fi
confcientiam, fet^preter preceptum, St pra­ fit inimicus . Non eft contra me , quia coqter confcientiam . Ali» autem dici poflunt filium in cafu neceffilatis eft preceptum. Ego
leges> per quas a nobis exigit Deus , fi vo­ non loquor hoc modo ih propofito, k notum
lumus vitare reatum pane, non tantum «ter­ eft non protervienti .
ne , fed etiam oflenfam Dei quamlibet, aut C
Ad aliud, ubi argui, quodfi non obfervannon retardari a vita rterna, aut temporaliter tia confiliorum induceret panam venialis pec­
non puniri - ita quod exorbitatio ab hac la­
cati , homines ignoranter incurrerent magnam
titudine legum conftituat peccatum veniale retardationem a vita beata , quia tot panas ve­
tantum ; & poflunt vocari hùjufitnodi leges , nialium inducerent, cum panitentiarii hic nul­
mandata , flatuta , feu ordinationes , quibus lam panam injungerent, ut homines de hoc
ratio trahitur ad’ hoc ut iit pervigil
„ , ut nec paniterent, quod confilia non fervant. Refponvenialibus difrumpatur , vel a vehialibus in­ dit, Non fequitur : nam peccata diverfis modis
ficiatur , k fic ad mortale difponatur . Et ter­ dimittuntur in prefenti vita . Ego autem dixi,
tio preter hujufmodi ponitur confiiium, quod quod peccata v<;nialia nunquam dimittuntur in
fi quis adimplet , accumulat fibi premium . prefentivita, nifi ailu k voluntate deferantur,
Si autem non adimpleret, dummodo aliunde fed comtnunitasomnium hominum fere hunquam
non declinaret , nullam poenam incurreret. adu proponit velle fervare confilia. Ergo illa
Et ifto modo dicit magifter Joannes Gerfon non obfervantia confiliorum nunquam dimitti­
i‘»*^«»»s-in traflatu fuo de feptem leflionibus, quod tur eis in prefenti vita . Sed fecundum vos tali
inter preceptum & confiiium eft dare mediumD non obfervantir correfpondet poena peccati veprope loquendo in ifta materia , quod patet nialis.- ergo illa poena nunquam dimittitur in
ex diflis clariffime. Dico ergo fecure, quod nui- prefenti vita, fed rèfervatur ad purgatorium .
Ius obligatur ad confiliorum obfervantiam , nifi
lus
Ad aliud , negat mihi illam .· Illud quod eft
qui vovit ea: & qui vovit, tenetur adimplere, in pura voluntate hominis, non obligat homiEtiam
”
'
alia confilia, qu» non vovit, non tene­ hem ad panam, quia dicit. Mandata Dei funt
tur fnb quacumque poena, fed tantum illa·, quae in pura Voluntate hominis, & tamen hominem
eft regulae & ftatutis illorum annexa, ut patet obligant. Ego Bc quilibet benevolus, non om­
per beatum Thomam 11. 11. queftione clxxxv i . nino obtufus, concipere poteft, accipiendo il­
an. ii. qui quaçt ex intentione,-utrumreli- lud , Efle in pura voluntate hominis : quod fi
giofi teneantur ad omnia -confilia : & 'probat fiat , bene facit -, fi non, nulla pana incurri­
conclufionem quam tenet, fcilicetquod noneft, tur ■' fic dicunt dodores efle confilia in pura ho­
» & arguit fic : Ad ea qu» funt fupererogatio- minis voluntate, ita quod fi ea fecerit premium
„ nis, non tenetur aliquis, nifi ex propria obii- acquirat: fi non, panam nullam incurrat. Ipfe
„ gatione: fed non quilibet religiofus obligat autem rquivocando trahit ad hoc, quod ftet in
m le ad omnia, fed ad aliqua determinata, qui- E Ubertate hominis abfolute facere, vel non fa,, dam ad hoc, quidam ad alia. Non ergo om- cere. Dico ergo quod precepta aliter funt in ho­
» nes tenentur ad omnia. Et ad tertium argu- minis libertate, quia iu proponit Deus homini
„ mentum dicit: quod qusdatn confiliafunt, precepta, ut eligat vitam fi fecerit ea, vel mor­
» qu» fi pratermitterentur, tota vita hominis tem > fi non fecerir. Non fic eft de confiliis, ut
m implicaretur negotiationibus fiecularibus .· pu- diflum eft. Ergo tales evafiones in materi? fi­
» ta u aliquis haberet proprium> vel matrimo- dei adducere dignum eft reprebenfione, &c.

modi leges ordinationes five mandata.

* nio uteretur/ aut aliquid hujufinodi faceret,
» quod pertineret ad effentialia religionis vo» ta. Et ideo ad omnia illa confilia obftrvaa» da teligiofi tenentur . Sunt Mitem quadam
·» alia confilia de qnibufihm particularibus

Ultimo refpondit ad id, ubi argui: Nemo
obligatur ad confiliorum obfervantiam fub qua­
cumque pane, nifi qui vovit eam.- dicit quod
hoc non eft verum, quia Apoftoli · obligan-^
tur ad confiliorum Chrifti obfervantiam , nec
ta-

toBj
ORATIO HENR1C1 KALTEISEN
1084
mtamen voverunt confilia obfervare eo modo A filium Chrifti efi hujufmodi , pota confiUm
ι·υπ·ι iuo ^n,tre* Mendicantes . Refpondeo , quod de compefcentia verborum odofbrum, ut di- c^£t
MiV * quomodo profefli fint A poftoli, nefeio, nifi ut cit, quod fanflus Thomas in libro pradiflo
mss·
veri Mendicantes . & omnium Mendicantium cap. txx. dicit illud efle confilium ; dicens
1 patre· Ac pradeccflbres . Ubi d>co, quod difim- fic, quod feptinram confilium eft compefcen­
guenddm primum, quod Apoftoli fuerunt Men­ tia verborum otiolorum. Dico quod compodicantes ■ At hoc. quia tanta paupertas fuit eis fcentia verborum ocsofbram non eft confilium ,
pracepta, quod fine pera Ac alus incederent, nec eft praceptum, fed eft mandatum, cujua
prefertim poft Çhnfti Afcenfionem in prrdica- eft peccatum veniale , ficuti pnscepd tranCtionis officio difeurrendo inter ctnuld·. Et pla­ greffio efi peccatum mortale. Ad auftoritacem
num eft quod imperiofe non poterant preci­ dico . quAd iterum male imponit. Non enim
pe re ut darentur eis neceflaria- ergo tunc (al­ dicit doflor , feptlmum confilium effe illam
te tn nftimo , quod neceflaria viflus humiliter compefcentUm verborum otioforum , fed di­
mendicabant. Undead idem mula alia addu­ cit tie Septimum confilium eft de fimplicitacit Auguftinus de Ancona , de ecclefiaftiea te verborum, ut ibi. Sit ferma refer, ef, qjf»
• potcftate , qusrftione lxxxix. art. iv. Unde Bnon, non - cujus fenfusefi: Si affirmatio vel negatio eft in ore, fit etiam in corde; & loqui­
» Theophylaflus Lue* x. fuper illo verbo .
» In eadr* domo manete rdnsrrj
upnd eos tur confequenter de non jurare omnino i At non
r funt , dicit - Vide ergo qualiter difcipulos dicit verbum de compefcentia illa . Et fupra **·*■ »
»■ mendicare inftituit . At pro pretio cos habe- modum miror , quod audetis ita libro· fiilfe

ne nutrimentum voluit . Imo dicit ; Adeo allegare . pervertere , k truncare ; utique falmendieos mittit , quod neque peram ipfos fariua moneta comburendus efi , multo magis
vult portare « neque aliqua quibus indtgese- falfarius fact* Scriptune: fed vos habetis (al­
tur fecundum quod Apoftoli fe voto roli- vum conduâüm, Ac 6c proficiet vobis .
gionh ad cpnfiha qurdam adftnnxerunt. PiTertio arguit fic - Quidquid efi Chnftiano
pura juftitia, fervandum efi fub aliqua potna :
cit enim beatus Auguftinus de civitate Dei
Dixerant potentes illi . fcilicet Apoftoli .· Etre fed confilia funt hujufmodi, igitur , (frc. Ne­
h eoi reltqwmui omnia. & feiuti fumat te,
go minorem quia pura juftitia dicit debitum ,
·> ergo rnt riiÀtiï Hoc votum potennfTimi vo- quod rigor juftitia requirit fub aliqua pœna .
·> verant fed unde hoc cit vovent , nifi ab Sed confilia ut confilia funt , a Chrifto non
i**]"** " ***·, de quo hic continuo diflum eft: Dans C funt fic de ngore juftitia promulgata, quod
- votum voventi. H»c ille. Item beatus Hie- fi
' Chriftiaftus ea non fervaveru, aliquam poe­
«m. a " remymus contra Jovmtanum , dicit Apofto- nam incurrat, ut diflum efi . Et quando pro­
1U· r* los vovifle perpetuam continentiam , eo quod bat , dicens , quod Chriftus non poteft nifi
* Dominus meus eis diceret
Arnen A»co 00puram juftitiam confulere Chnftiano , nego il­
r bit , quKumque Aomum . atu agrum . aiq uxo­ lam nam Chrifius St de feflo confulutt ope­
rem , Atc. dicit etiam de voto Apoftolorum cla­ ra fupererogationis. Ac illa non funt puna ju­
rius Auguftinus de Ancona qurflione xc. ari. ftiti». ut diflum efi , ergo, d’e
iv. At queftione txxxtv. art >
Quarto arguit fic · Omnis Chriftianus debet
Reftat nunc refpondere ad iophifmata, qu» Deo amplius fervite atque perfedius quam fa­
pro fc induxit. Ad Armachanum dico, quod cit de faflo, β< poteft confulere perfeflius fer·
Jn nullo obligat ad fibi credendum . quia fu- vitium . Ergo,
Difiinguo maiorem , quia
fpeflus eft in inultis difhs fuis . Dico fecun­ eft duplex debitum, fcilicet necefiitatis , & fu»·
»
w
·*
··
»
<·*■'♦ ··

do, quod iple loquitur fatis caute, quia di­
pererogationis ; loquendo de debito nccefiitacit . quod difcipuh Domini non poterant tranf- • is. quod obligat ipfum ad culpam , ego nego,
ia delato necefiitatis multi facerent tantum
gredi confilia Chrifti fine veniali dcliflo . DeDquia
alus dicit ■' Sanfli Partes non fanxerunt ut quantum obligantur; debito perfefltonis nemo
femper fervarentur confilia in facio , fed in adftnngitur, nifi qui voto obligatur. Unde di­
prompto animo , ut cum expedire videbitur. cit fanflus Thomas a. a. quaftione clxxxvI. arfervetur in faflo. Et Armachanus fecundo ad­ „ tkculo >. ad a. Sicut diligere Deum ex toto
ducit fanilum Thomam , de quo miror; cum ,> corde tenentur omnes , eft tamen eliqua pernihil faciat ad propofitum , nec loquitur ibi „ feflionis totalitas qu» fine peccato preterverbum de confilia . Tunc facit rationes qua­ ,. mitti non poteft : aliqua autem qu» fine pectuor . Prima eft h»c Omne confilium Chnfti „ cato pretermittitur ■ dum tamen defit conobfervatum aflert premium . non obfervatum , ., temptus. Iu etiam omne· um religiofi, quam
affert damnum . Probat per fanûum Thomam .. fieculares «tenentur aliqualiter facere quidquid
iv. de veritate facr* theologi», libro quarto „ operari boni poffiint ; omnibus enim commu>* dicente 1 (xmfilium alert premium , non „ niter dicitur Ecclefiaftici xtx. QutéquiA pe»» fervatum vero adducit fupplicium. Refpontefi manui ma, tnfanter opemre, Eft tamen
deo negando confequentiam ad obligationem „ aliquis modus hujus prsacepci implendi, quo
dico quod liber non eft fanfli Thome , fed E,. peccatum vitatur ; fi fcilicet homo faciat
ut creditur , Ulrici de Argentina . Kt notate
quod poteft , fecundum quod requirit con*
ditio fui ftarusj dummodo contemptu· ndn
quefo , quam penculofe ifte allegat doflorcs .
quia omnino non habetur ibi quod ifte dicit
adfit agendi meliora, per quem animus fir·♦ fic : Confilium obfervatum pr*r> .ra affert : ,. matur contra profefkim fpiritualetn. Hite ille.
η pneceptum , fi non fervatur, adducit fuppltEt quia conclufionem meam principalem
» cium . H*c ille . Alibi fic . Confilium fer- probavi fecundam formam judicis coodifli ,
» vatum affert premium , non fervatum non ipfe -replicans volens apparere , quafi aliquid
η affert fupplicium
Et fic eft pro me.
corraferit circa meas aufloritates , quarum
Secundo fic arguit: Omne illud quodobli- nullam reperio folutam. i. Sic argui ex lege
gat ad reddendum rationem in die judicii , rterna . probando per tria inconvênientia, qu»
obligat fub aliqua pœna
fed aliquod con- icquctcntur cx deordinatione illa, qua quili,

bec

<

inlj

DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

tofld

b« ftcerdM , vei diaconus poadicaret . Pri-A debet fc ingerere , nifi raiflu» a Deo per tn■nae erat, quia perrarbarent hierarchictim or- ternam infpiruionem, vel per hominn auctoitinf taaa divissitas teguiaaum t quia ace dc rix irionem ; fed multi diaconi & presbyteri
prteo grade IDsaaiaaaonu· , feibcet Pape , funt » qui non mittuntur , &. forte nunquam
nee de fecundo , epifcoporuai , nec dc ter­ mittentur , nec voa ipfi , per Dei infpiratiotio, pkhenoram cafiftentea, o&cium cujuali- nem, aut hominis audorizationem ; ergo ta­
bac ufarperent. Secandum fuit , quod fi li­ libus nunquam licebit fe ingerere ad prndiceret eto udqa· pcadfcare, eadem ratiooc & candum. Tamen eft eia pracepcum a Domino
coaMEoaea nadir· , fecraasenta minifl rare , fecundum voa, ergo talea non faciendopmo
quemlibet epifcopam ubique confecrare. & fic ptua Domini damnabuntur. Conformiter fe­
nulla cdet juriüîiâio in ecciefia. Ad ha» ni­ cundum voa , fecerdotes Ac diaconi debent prehil refpondit, It ld*o ftant in fao robore. ». dscara , quia eft pmceptum Domini, flt quia
Fuit bec , qcia taka volentes ubique predi­ illam poeaftatqm acceperunt in fua confecracate , canftrcnt turberiene· . fi venirent fimul tione: ergo ad boc quod pswdtccnt, nec in­
Ota « quaroor, vel doodedaa ad camdem ec- digent divina infjpiratione, nec hominis audo-

ANNO
CHBISTI

ckfiaaT, quilibet velkt pradicare, nullus vel- B fixatione . Ergo dcfeciftia in illa refponfioae .

Quinto argui ex feriptura canonica. i.Timoth.
.
let alteri eadere. Refpoodit, quod adhuc non
▼idle horrorem : fed hac non folvunt, quia non 11. Hoc ceauiMude jMefiAsu Jutnumhu , fin tdo- aru *argui, quid voa videritis, vel non videnti», fed ner ermu & nhoi èoetrt ; dicit, Concedo quod
quod iu fieri fit poffibde. £t dicit adverfarius, pmdicatio commendata -eft His , qui idonei
C fex vel odo fratres de ordiae Mendicantium funt , nec alias eflent ad fecerdotium admit­
poflunt fe competi in cafu fimili, cur non fa- tendi . Dico quod argumentum meum non eft
Cerdotes Domini ? Refpondeo id quod ideo pri­ folutum, quia multi admittuntur ad faccrdomi fe compatiuntur. At non fecundi, quia rtli- tium nte Ac legitime , qui non funt apti ad
gsofi non dicunt nec credunt fe obligari ad prx
pnedicandum , fcibeet in hia tribus , vita,
dicandum ex pneccpco Domini. Et infuper nullo fcientia , dt fecundi» . Vitam omnes debent
modo predicate attentant fine benevolo confen- habere bonam . Quoad fcientiam , declarat
fu pralati Ac etiam pkbani. Sed tertio, quia difliife , quia mulo fandi patre» fecerdotes
qoafi habent ordinem in pnadicando , diftri- fuerunt , qui pmdicare nefcierunt ; Ac quod
buendo dies , Ac una deputatur Pradicaioribus, minor (cientia requiritur in hi» qui ordinanalia Minoribus, alia Auguftinenfibus, Ac one-C tur extra
txtra curam,
curam, quam in illis , qui ad cu­
ris. Tale» autem rationes non funt inter pref- ram animarum applicantur. Quoad
~
facundiam ,
bytero» 8c diaconos ac clericos illo· . quia illi certum eft . multi funt peritiffimi viri , qui
dicerent fe ex pnacepto Chrifti predicate debe­
non funt facundi ad pnadicandum, abfitquod
re, nec obedire prohibenti , cupn magia o- illi deberent omne» a facerdotio excludi. Sic
porteat Deo quam hominibus facere .
enim beatu» Valerius fuit epifeopus HippoReprobavi per Jeremiam, quia erat facerdoa nenfis, Ac nihilo minus tant» impeditionis hnin utero matri» ûnûificatut, tt tamen manda­ gu», quod beato Vincentio prcdicationem ver
tus a Domino / adhuc fe excufavit. Refpondit bi Dei commifit, nec per ic pr«dicavit .
adverfarius , aicens : Nihil aliud video, nifi
Sexto argui de beato Paulo, qui ii. ad Co- •■r· >·<·
quod cum magno timore debeat facerdoa of­ rinth. de feipfo dicit : Non emas glonabtnwr c“ “* *
ficium predicationis a Deo etiam oblatum tn tnunenfwn, neque [npertitenimui soi in eacceptare . Sed hoc non folvit argumentum wi/eùo Chnfti . Ad hoc nihil refpondit , nifi
meum, quia non argui juxta veflrum videre ; quod gloflivit illum textum per longum , Ac
fed quid videre debeatis , oftendi vobis per tamm final iter flat iftud argumentum
Apoillud quod ibi vobis dicit fandus Thomas deDflolus fuit facerdos , Ac cum hoc generaliter
omnibus presbyteris Ai alus ·. Nou mifli non Ac fpecialitcr miffu» : fit noluit umen fe fufunt audiendi propter prefumptam auctorita­ pcrextendere. Et hoc eft quod dicit glofla :
tem . Ad hoc nihil refpondit.
Non enim gloneimvr in faarn/ra , id eft ,
Tertio argui ex lege evangelica.- Poftquam ultra menfuram noftram .· quod illi faciunt ,
Salvator mist difcipulos , dicens .· Kngie Do~ qui ufurpando fibi curam non commiflam
semiiss ase/ûi nt mutnl opennoo. Vbi dixi cx gloriantur ultra menfuram . Nec juvat. quod
Archidiacono, quod ideo vult rogari , ut oft n- dieit de Lyra iu recipiendum , quod Apo­
dat, quod omnis predicans a fuperiori fuam de­ ftolus per verba intendit fe non efle compa­
bet miflsonetn fulcipere. In novo, diftinflione randum pfcudoipoftolis
quia dc Lyra fic
xxi. Refpondet ad hoc Superius fetis eft di- exponit, ut ego fic in feriptis tradidi. Simi­
€him. Rogo hbi? non repeno fuperius nec in­
liter Innocenuus III. & glofla ordinaria, di­
ferius fetis efle didum, per quod folutum fit cens : Superextendere eft ultra quam conce­
tam fundamentale argumentum .
ditur extendere. Et fit patet, quod nulli li­
Quarto argui de Joanne Baptifta fecerdotc cet fe in officio predicationü fuperextenderc
fandiflimo, qui non pnedicat , nifi de novo Ergo non poteft quilibet ubique predicate
autloriiatuj , dum fedum eft verbum Dei fu­ libere.
per cum
eum in
in deferto ·, dicit.·
- .
—
Verum efl , nui-E Septimo argui de prax . Chrifti , qui cum
lus debet fe ingerere nifi miflos*
a Deo per eflet Pontifex & fecerdos , noluit tamen pré­
"
Internam infpirationem , vel per hominis au
dicat· nifi in tricefimo anno , At nifi prius
florixationcm . Quaro a vobis , an vos ficis audoriutus voce Patri» , 8< Spiritu» fendi
miifi aliqqo iftorum modorum ; non fecundo vifibili fiifcoptione . Refpondit , quod ex ifto
modo, quia non oftenditis per canonice mo- non video aliud, quam quod facerdoa fit ma­
nuatenta. nec primo modo, quia non appor­
tum stati» . Ac Spiritu fando inftigatus ad
tatis divini inftindus figna, qu» exprew per pnadicandum. Certum dixi , At dico , quod
longum proceflum fuperius. Ergo, &c. Iterum illud videre debueratis, fcilicet quod ifta duo
ex refponlb argui fic * Nullus ad prodicandum non feciunt ad pnadicandum
quia matura
sta»

~”^M|

io«7
ORATIO HENR1C1 KALTEISEN
toSf
stas annorum multis adeft , quibus (cientia , A» ab illa ·, quibus noverat effe timendum > no·
. - . I. nftinôus
- _
ammo
fecundi* & vita deeft
Spiritu* fen- „ inftreebat. Tacebat ore, fed InftraebM epe>
call mi
CMttrri Λί
-■ incertus
·
- , nifi
■' affamât
- ■ %na
»
eft
, per qu· ·» re ; fc quod poft docuit verbo, jam damo»♦11
Spiritus fenfli approbetur prefentia. Ego au­ » vit exemplo : Dtfctu · me f«m miré /fam,
tem hie alia video. Prunum eft , quod pro- w tf hsatûht cvrdr. Hac iOe.
Et ne quilibet fe ad talem fenedutem ftatün
dicator verbi Dei debet efle mature atatia ,
fecundum quod licet fit divinitus infpiratus , inferat, fed Jeftionem feu approbationem prelati
exfpeflet; ideo beatus Ambrofius fuper Pfel& a flu fecerdo· . ficut Chriftus fuit Spiritu
fenflo repletus t adhuc non debet predicatio- mo, Ac«r> tmsMcideri , fuper verfum, In qme «·»♦
nis officium affumere, nifi auflonzetur dc mit­ figit odoltfctntior vitam fitam, pertradans mula ,
tatur a fuperiori. Ideo Chriftus licet effet fa- qu· ad prefentem feneûutem requirantur ,
Cerdos feoÏHffimiu, non tamen incepit officium dicit edam illud quod dixit ad Moyfen , ut
predicauonia , nifi a Patre & Spiritu fenfto fibi feniores eligeret, quos ipfe nofceret efle
fenfibiliier aodorintu*. Et fi quis diceret fe a « feniores . Et nunc, inquit, quibas hoc SpeDeo auAortzatum. probet per feripturam, ut * ritus Dei committitur officii, ut eligant fe»
Cbriffaa Joanms v. dicens : Scrutamsm [·nptu- B « niores viros, eligunt fine dubio inter fenioras, >ZZ* /^KaKmnre perhibent it me; aut per » res juvenem corrigentem viam in cuftodia
miraculum , ut Chriftus loannis x. S/ anAi eoa ·> verbi Dei . Hac Ule . Ifta funt & fimilia ,
creditis, openbus c reis'e . Infuper quxro . an qua docet nos praxi*Chrifti; illo non obfanChriftus peccavit non predicando ante trice- te , quod dominus replicans dicit , fe mihi
fimum annum , an non .’ fi non , ergo non fuit aliud videre, quam fua dida.
Ad odavum, ubi Dominas dixit Matth. xv.
fibi preceptum , nec per confequens alis ; fi
fic. ergo non fuit Deus, cum Deus peccare non No* fum mifus nifi ni oves qua penerunt domus
poflit . Ideo fcicndom , quod eft triplex eui in Ifracl, non dicit nifi ex Lyra, quod egomet
homine confideranda , una refpeflu statis, five dixi , fcilicet perfonaliter predicando Judxis.
annofitatis , ficut notum eft omnibus. Et quan­ Tunc Chriflus fuit facerdos fummus , Ac ta­
tam ad hanc, expedit & decet, ut cui ex of­ men negat fe per totum mundum perfonali­
ficio incumbit ante , ctatem maturam non prs- ter miflum. Ergo neque diaconus, neque fimfumat pubbee predicate , exemplo Cbnfti , plex facerdos dbbet fe putare ubique miffum,
prout in articulo deduflum eft . Sed ifta ad ita quod libere libenetur ubique feminare
predicandum non fufficit.
C I>ei verbum , cum omnis Chnfti aflio noftra
Unde fecunda eft fencflus vel stas refpeflu fit ipftrufho. Item ubi diaconus vel fecerdos
convcrfionis alicujus & ita dicuntur juvenes vel habet libertatem predicandi , ibi habet pre­
novitii, qui licet fint annofi , funt tamen a fe- ceptum prodicandi. fecundum vos: fed habet
culo recenter converti- ficut quondam diceban­ libertatem ubique ; ergo habet preceptum .
tur neophyti, qui ad fidem noviter confluxe­
Ad nonum , ubi argui quod Salvator nofter
rant ; Cenes vero . qui diutius converti, vel lon­ confccravit Apoftolos fuos in presbyteros in
gius in fpintuah vita cor.verfati. Ft fimiliter Coena, At poft hoc, fcilicet in die fu®gloriohoc modo, fi juvenes vel neophyti non debent fiilim» refurreélioni*, dedit Apcftolis aufloripredicate, multo minus qui etroribus ebftinati tatem prodicandi. dicens Sicut mifis me vs» r.« >. nondum cognitione ver» fidei funt redufli. Unde sens Pater, & efo mitto ws. Ergo aufloritax>‘“ 'J Apoftolus prohibet neophytum ordinari , & te confccrationis facerdotali* illam non habe­
Moyfes prohibet arare in primogenitis boum, bant . Dicit ex Lyra , Mitto , id eft . mit& tondere primogenitum ovium , d. quibus A- tam · falva reverentia Lyro , fecundum fen- s
poftolus ad Hebrros v. Etenim tum deberetis tentiam fanfli Thom» tunc mifit aflu eos, ,kU‘
magiftn effe propter tempus , rurfus indigens u/Dqui dicit fic : Quod ibi Dominus Apoftoli*
vos doceamini, que funt elementa exordii fer moinjungit Apoftobcum officium, (Apoftolu* enum /)ei , (ÿ· facti eftis quibus lac opus fit .
mm idem eft quod miffu*,) dicens. Sicut mi·
Eft ergo tenia feneDus, fcilicet interior.s ho­ fit me Pater , & ego mitto vos . Cui alludit
minis confirmatio & ftabilitio in bono, juxta beatus Gregorius , dicens ibidem: Id eft , ea
ordinem hierarchic» ddpofitionis , qu» iola fuf­ ·> caritate qua me Pater diligit , & ego vos
ficit ad officium predication» & hanc decuit >’ diligo , cum inter fcandala' perfecutorum
in pretafla praxi Dominus nofter Jeius C.hn- » vos mitto ; qua me caritate Pater diligit .
ftus. Unde beatus Bernardus fuper illo Luc» sir. >· quem venire ad toleranda* paffiones fecit
Srmt-ai· Afic eft Filius meus dileüus. m quo mthi compla- >< Et beatu* Auguftinu*. Æqualem autem Pa»’ C“>. ipfum audite dicit fic : Quamdiu virtus ·> tri Filium novimus ; fed hic v<rba Media~ F"» * >’ & Dei Capientia , quafi infirmus aliquis aut ·■ tons agnofcimus: medium quippe fe often» incipiens lates in populo? quamdiu nobilis >< dit, dicendo: Ille me, At ego vos. Quibus
m rex , Ac rex c*li , fabri filium te pateris Ac
,> concordat dotfer Gorra , dicens : Id eft. 6» appellati pariter . Ac putari? Etenim Lucas » c ut ego a me ipfo non veni, fed miffu* fum
»> tcftator , quoniam adhuc films Jofeph pu-I » ifc ego mitto vos, dans vobis auûoritatem ,, tabans O humilitas , virtu» Chrifti , quan- » unde ad Romano* x. Quomodo prodscubtsnt,
« tum confundi* fuperbiam nostro vanitatis ? „ rufi mittantur? & Ifaia* in capite vi. petivit
» parum aliquid fcio, vel magi» mihi fcire vi- » haec auâoritatem , dicent : Ecce ego, mitte me
* deor , & ;am filere non poffum , impuden- » E contra de malit prophetis, Jeremi® xxi 11.
- ter me , & imprudenter me inferens Ac osten- »> Currebant, & ego non mittebam: mon loque·
»* uns ; promptus ad loquendum , velox ad do- h bar ad eos , & ipfi prophetabant. H*C ille.
- cendum , ftc Christus cum tanto tempore fiEcce quot doéleres concurrunt ad fententiam
» lebat , cum feipfum ablcondcbat, numquid meam, fcilicet quod in die Pafch® per illa ver­
»» Inanem gloriam metuebat ? quid timeret ab ba dedit eis poteftatem predicandi -, ergo non
η inani glori*, qui est vera gloria Patri* ? utihabebant eam prius per confecrationem fece Γ­
M que timebat , fed non fibi . Nobis timebat όο talem in Caena procedenti fiUtan . Et dicit
dom>

■ nlg
DE I/BER/ PRÆDICATIONE VERBI DEI.
topo
demtaus reptans, ifhsd ne· effe fertum ta die Avibus regni oeleflis donatus eft Et valde m»
.
Orfgencs,
_
quod Petro di­ «NWO
•wwo Pascha i textes dicit quod fertum efl ipfo die tandam quod. dicit
cnairri
cwsivrt
•«li­ resurrerttanis, licet fero eflet, & fores fois- cit Dominas : (tatacMfw Uvent fuper ter­
seul danas. Nefcto quid boc intendit, nifi quod na , erit fitiattat & ta celui fed omnibus di­
cit.· Quedcuutfttefelventu fuper terre» , enitp
Sextum i
rrifcee/
ta mm eoagrugeti folutua m etas. Ad figuadum, inquit, prima­
tum & principatum in petro taper omnes.
m tfte deeft, «état Z^u
fient ta astate ro-■ Petrum etiam omnibas profecit, dum ait t Pe[ce ovet neu, ait beatus Auguftinus in quastl· pedet. Ex quo patet quod adhuc dies erat, ftionibus veteris fit novi teftamenti, quest, xx.
quia non legitur, quod luminaria accendiflent cap. xvit. Videte jam, an fine causa ad­
ut manus dc pedes ejus viderant. Et tunc ite­ diderim , Soli, licet non fit verbum textus. c,r n
Ad duodecimum, ubi argui de praxi fe- (
|a
rum ait illis.· Peu. ueèu, ficut unfit ute vovent
peuaginu duorum difcipuloram, nihil ad pro- ^JS* <JLu
Peter, (P ego uùtte ναι. Hec ego, flcc.
pofitum
refpondit
mihi:
quia
exponit
iBom
~aj·?Tu
Ad decimum, ubi ex illo Luos ultimo · Etre
riV "
ego outra pmnùfum Pétrit ta vet ■ vat euttm fe- Btextam: logete Dommum
totaliter de
*<·
dite te ctvttete, dettec rndueeuei vtrttueex alto. miffione ferta per Christum personaliter in
Dicit hoc effe contra me. quia dixi eos efle principio vocationis septuaginta dnoram diicimiffbs in Die Afcenfionis, flt tamen fecundum puloram , quod ego non nego; fed argumen­
eum non effet contra ma, quia ipfe exponit tum menai istud Fuit* in sententia : Lacet feex Lyra, Ecce ege aille, id efl, mittam, Et pfuaginta duo a Christo mifli fuerint ante ejus
nefeio quid velit per hoc. Nam veram dixi, paffionem, tamen post ejus gloriofiffitnam Aquod in die Afcenfionis fint miffi , flt tamen sceufionem nullibi predicabant, nifi quo eos
prohibiti ad certos dies, et quiefeetent, donec Apoftoli milcrunt; ergo quantum ex praxi il­
virtute ex alto induerentur. Unde dico quod la, nullus noftram habet facultatem alicu­
S’ _AJ**** ίωΛί
tnbus vicibus ad pendieandum bi pradiomdi , nifi ubi mittitur auctoritate
ïs’ÏÏl·* leguntur miffi. Primo, antequam effent (acer- Apostolorum, id est, prolatorum ecclefia,
dotes , ut in sola Judaa eradicarent. Secundo Antecedens probavi ex capite, In novo. Quod
in die Pafeha, scilicet lesunerttonis Domi­
Apostoli videntes meffem multam, & opera­
nica ,, quando jam ante triduum fuerunt con- rios paucos, nguventue Domunae meJL·. Et Pj*1"*·
***
fecrari in fecerdotes : tusse fuit c» commiflaC fequitur : &· ipfi elegerunt feptuagnua duos, &
pradicandi poteftas, flt quafi quadam decla­ sn/rnma cor ed prataamdvm. Urc ibi. Con­
ratio per Chriftum ferta, quod aliqui effent firmari βχ Eufebio. Ista ergo ratio stet in
venturi, qui absque eommiffione legitima ufur- alto. Qunrit ibi ubi septuaginta duo farti
Eirent fibi pradteationem verbi, ratione gradus funt sacerdotes ? Refpondeo cum Petro de Pa­
cerdotii : offendens hoc non effe verum fed fu­ lude, quod hoc in scripturis canonicis non
pra fecerdotium requiri fpeciatem miffionem.' ideo reperitur, nifi quod feptem farti funt diaco­
iterum mifit cos, dicens, Sicut tetfit ute viveer ni , At Mathias in locum Jud» fucceffit, At
Peter, fee. Et quia adhuc poterant effe dubu fimilia , Pc.
ubi deberent prgdicare, quia in p;uua nuffioAd tredecimum de praxi primitive ecclefia
ne prohibuit ne alibi quam in fala Judaa > fimpliciter nihil refpondit. & optime tacuit,
pradicarent; ideo tertio mifit cos declarando quia in veritate evadere non potuit . Ostendi **“·
quod non in fola Judaa , fed in toto orbe aftet enim quod primus Papa post Petrum beatus
evangelium publicandum per eos, dicens in Clemens, prohibet omnibas sacerdotibus ne
Mr< ■«.
hora Afcenfionis : Iit te edeet tudverfeat, & quidquam agere audeant in cujuscumque presprcdicete evaegdnue oam creeatre . D byten parochia abeqge plebani confenra. Ef
beatus Dionyfius attribuit pradicationem epif,
Ad undecimum de praxi Apoftolorum, ad
«duxi ad fpeciales praxes, t. Petri, a. Pauli, copo proprie At antonomastics, distinguens
j. Tim.4. Marci. Ad omnia hac nihil respon­ ires artus hierarchicos, secundum tres gradus
dit.
optime fecit, quia in veritate evadere ecclefiasticos : fcilicet purgare diacono per
non potuit. Quin concedere condufionem per exoccuationem : illuminare presbytero per
me intentam oportuit, prout praxes ille clanf- baptizauonem : perficere epifeopo per confir­
fime adducunt, Quoad pcaxin generalem Apo­ mationem flt pradicationem, juxta declaratio­
ftolorum, ubi boQuri beati Petri detraxit, ti­ nem per me nuper fartam .
meo & certifia, eum, quod fi non refipifeat,
Progrediendo ad aurtoritates fanrtorum do- s«» r
«
Petrus claves continebit, nec fibi januam regni rtoram, refpondit tantum ad tres, cum ego
aperiet. Dixit enim primo, quod non habe­ adduxiflem orto. Primo ad Ambrofium, qui
tur ex scriptura canonica . Petrum foifle sum­ dicit in sententia cetera . Rertores flt ce­
mum Pontificem a Chrifio inftitutum : cujus tera officia diftinrta funt, ne fi unus pofcootranum latiffime eft heri dedurtum. Dixit fiet omnia , vilefeerent fingula . Refponfecundo , quod ego addidi de proprio, iy so- E dit , quod hoc ideo eft , quia aliud offi, aliudJ'-----diaconi ·.r fed
11, dicens.' Soli Petro dirtum efl. Pcfct avet cium presbyteri
'
1 ‘ hic ni­
saeoa tat tata donet. Ego dico, verum eft, hil eft ad anentem Ambrofii , quia lite­
quod evangeliftn addunt, Soli. Prunum ver­ nt loquitur de prodfeatfone, & baptizatiobum foli Petro dirtum eft, secundum fibi foli ne , qua fuerant , dicit , fingulis concefln
excellenter . Quoad illud, pqfce over steer, di- in principio : fed fundata ecclefia , dicit , fi
cit S. Thomas, quod boc Petro in tanta fin- nunc unos fingula faceret omnia vilefeerent.
gularitate convenit, quod Chriftianue dici non
Ad aurtoritatem Gregorii in capite > Scriootefl, qui se ah obedtantia summi /oncificia ptum eft, vi. qunflione tu. alligat glcffubtrahit. Quoad a. dicit Rabanes: Quia enim A & non fine ulura comportavit eam. Non
rogem catorum majori devotione pr· eseteris enim habet gtofia qua proprie dicitur gtofla
ponfeffos efl, merito pns caceris, collatu çla- decreti, feu apparatus Joannis, rufi quod epifc
OrocU. Getter. Tom. XXIXZza
co-

1091

*NVO

γ.η· isn
>♦» '

η » «λ.
/ar··*· ,
«*r r-

Car IS·

ORATIO HENRICI KALTEISEN

Ι·9»

-,
. eopus in aliena dieacefi publice predicare Λ panem, fecunda, contra fecundam partem .
umquam jut habena in populis illi» , ncu po­ Prima eft ifta.· Caufefitfidens ad probandum ***>
teft , fed pertranfcundo fine folemnitate poteft quod ille diaconus vel fecardoa eft miflus a
mjp
vos monere bonum, ficut Ac monachal At qui­ Doo ad predicandum eft, quia fecit miracu­
libet alius. Secundum quofiiam tamen poteft la- probatur multipliciter 1 primo fic: illa eft
predicate, non tamen concitando turbem, xv. caufe fidficiem ad fe probandum a Deo mif­
.
diftinAione. Et nota quod ipfe ibi interpo­ fum , quam Dominus dedit Moyfi quatrend :
lait, dc addidit etiam, iblcmniter, ut hic ta­ ÇdmI figuras oftendu mfei, nr / dsxennt Pha- wi, w
men non concitando turbas, xvi. qusft. 111. no aut fitn Jfnei, Non unfit M A»*n«x/?
Placuit. Liters, Soicmniter, non habetur in alias Dominas infuficicmer mififfet Moyfen , «*»·>*·«.
gloffa.· imo habet.- Sine folemnitate poteft fi caufa probationis fuiffet infiiffidem. Sed
Dominus non oftendit fibi aliam caufem, ob
eos monere.
Ad tertiam , qua eft beati Bernardi dicen­ quam tenerentur Phario ftt filii Ifrael fibi cre­
tis: Monacho neophyto. At non miflo, non dere ipfum a Deo miffum, quam virtutem mi­
beet pradicare; refpondit-'concedo,quod non raculorum, convertendo virgam in colubrum,
miffo non licet pradicare, nifi ex fpeciali mif-Bdc e converfc, ergo ifta efl adhuc fufficientifad probandum fe miffum a —
Deo ad- prae­
fionc. Sed multi monachi funt diaconi At pref- fima
'
b) teri ergo non licet diacono Ac presbytero dicandum, fecere miracula.
Secundo fic t Illa eft ad eumdem finem
predicate abfque fpeciali miffione. Ex conceffo fic: Non miffo pradicare non beet, fed caufa fufliciens, quam Dominus aflignavit fuis
nulli diaconi vel presbyteri nifi curati, funt difcipulis ad confirmationem fu· predicatiomifli . ficut Ac aliqui rdigiofi; ergo nullis ta­ nis , quia non mifit eos infuftkienter ; fed ipfe
libus nifi curatis licet predicate abfipae noxa Dominus non dedit aliam caufem diicipulis,
miflione. Sed dicis quod omnes presbyteri At dum irent ad predicandum, cur ubique ad­
diaconi funt mifli quaro a quo? aut a Deo: mitti deberent, nifi quia miracula fecerent;
»
uit ah homine. Si a Deo, oportet hoc pro­ unde Illos mittens ad predicandum ait*. Inbare. five fiat illa miflio per revelationem firmos curate, leprofos mundare, damoma epen
te ; ergo fecere miracula eft illini probationis
manifeflam, five per infpirationem occultam
Sic enim docet beatus Joannes : Probate fptrt- caufe fufficieas .
Tertio fic Illa caufa eft fufliciens, quam
tus en ex Deo fint, &■ nolite omtu fmntui cre- ■
Here. Sic enim quilibet poffet · dici, etiam C Dominus in fua praxi aflignavit Jndais ad
miflionis
hcreticus , laicui, vel mulier, quod fint mifli probandum veritatem fu·
~
■ , quia ipfe
omnia bene fecit : fed ipfe aflignavit eis illam
» Deo . Si ab homine, oportet quod ille fit
przlauu ecdefia illius ubi .predicate intendis caufem , feilicet operationem miraculorum fuocum nullus Hungarius habeat licentiate ad prx- tum dicens Λ mtht non creditis, operibus credicandum in Anglia, nece convcrfo:fcd tan­ due. Et fi open non feafiem m eis, yua ne­
tum funt duo gérera prelatorum , qui pof- mo ahus feat, peccatum non haberent. Joannis
funt dare licentiam praedicandi aliis , feilicet x. quae de operibus miraculorum expreffe ex­
Γ.ιρι f< epifeopus loci illius ubi pradicare in­ ponit fandius Thomas , de Lyra , Ac alii. Er­
go fecere miracula eft fufliciens caufa ad pro­
tendis. Namplebanus non poteft licentiate ad
predicandum in fua parochia generaliter, nifi bandum , fe miffum a Deo ad predicandum
Quarto fic . Illa efl fufliciens caufa, qua bea ­
tantum approbatos viros. feilicet (acre théo­
logie profefforc* & fimiles , ut dicunt Franci- tus Paulus probavit, fe & Petrum > Deo miffcus Zabarella , lleuncus Voyt, Ac multi Ju- fos ad predicandum : fed hoc virtute miraev, Cum exinjundo, de hervricis. Er
lorum; ergo, 4«. Maÿor patet ad Calat. 11.
nflv ,. cap.
go fine licentia l'apr vel epifcopi loci rales D ubi dicit: Qui opentui eft Petro fe dpoftolatum
dicuntur non mifli, nce habent poffe prcdi- circumcifionis, operatus eft & mihi infer gerres.
cate verbum Dei. lire ibi.
..
Ubi
............
dicit fen&us
Λ ”
Thomas
”
: „ Sed poffet
" aliquis
dicere Paulo : Unde conftat nobis, quod tiHinc refpondet ad concilia generalia, qu·
adduxi, ê< pruno ad caput, Cum ex injurÔo; w b· fit commiffum evangelium a Deo inter
h dicit concludendo fic : Patet clare ex prxdi„ gentes? Refpondit Paulus ; per operationet.1
»1 flis , quod ficut non eft caufe fufliciens ad ·, Chrifti in me. Sicut enim patet quod Petrus
<’ probandum, quod ille facerdos vel diaconus „ accepit evangelium a Chriflo propter mira« ad predicandum a Deo eft miflus , quia facit
„ cula qun fecit Chriftus per eum; iu patet
·· miracula , fed confiteri veritatem, fecere ju- „ quod ego, feilicet Paulus, ab ipfo Chriflo
·· ftiam , mundum contemnere, gloriam fper- „ accepi etiam propter miracula, qua opera­
nere, opprobria fuftinere humiliter, facer- tus eft in me. Hec ille. Unde Ac idem probat
» doti & diacono teftimonium eft fufliciens , fuum Apoflolatum, dicens.* Signa Jpofiolanu
met facia funt inter vos·, m omm patientia, m
h ut habens legis Dei notitiam, praedicere li»· bere Jefu Chrifli evangelium . quia fic eft a fignis 6· prodigus 0" vimtrifeu, hoc eft, pa>
k Deo miflus: & illa eft miflio, de qua ad Ro-Etientia in moribus, & prodigia io figni», pro·· manos x. Quomodo predicabunt, nifi mittan- ut exponit
’ *beatus Hieronymus .Similem
'*
fenten.1 rvr’ Hatc ille. Ecce j.'m palam locutus eft, tum pofui prius. Sed nil mihi eft refponfum
At erroris fui totum fpiritum evomuit. Ac
ad illa; & bene, quia concludunt ncccflario,
quod ufque huc femper palliavit, nunc dete­ nedum quod fecere miracula fit fufliciens cau­
xit dixit enim ; Oportet praedicantem efle mif­ fe , fed quod illa fint ncceflaria, nifi adduca­
fum . Sed >am au litis quod dicit .* Sufficit o- tur teftimonium ex feriptura. Et hoc vult cap.
ftcnfio bonorum operum ad illius miffionis ef­ Cum ex injuntfo , de hereticis ; ut patet intuenci.
ficaciam -, nec alia miflio prelati requiritur. Sic
Sed contra hoc avifec dominus opponens,
enim exponit Apoftoius, ut audiflis. Sed infto : dicens, quod in fine mundi difcipuli Anti
Contra iftam cOnclufionem bimembrem pono du­ chrifti, magis quam Chriftiani miracula facient,
plicem conclufioncm : Prima efl contra primam prout Matth. 24. «patet . Refpondeo, quod
ras-

iooj
ANWO
.eanm
•Mt-

DE UBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

topq

. mirabilia, qu· fient tempr-e Antkhrifti, funt A ration· iânflitaüa, docuit tamen non fufficere
refpoesada, quia non font vera miracula.· Ac illa opera ad hoc, ut Judei crederent eum
cum hoc jam ex fcriptura canonica avifata eft miffum a Deo eis in legislatorem: fed direxit
ecclefia, quod non font miracula vera. Unde eos, fuper ffc poster omnia opera fu* famQinec Chriftus, noc Apoftolos vocat opera An- tatia, ad opera miraculorum , dicens - Si mM
tichirifti miracula, fed figna 8t prodigia : unde sm creditis, operibus endue, ut diâutn eft . Si­
dicit ad Thcftakmicenfcs n. quod adventus militer dc Apoftoli enat fanfliffimorum operum,
Anrichrifti erit fecundum operationem fauna & tamen probant fuam miffionem per miracula.
Sed contra hoc adducit dominus replicans
in omni virtute, St fignis k prodigiis menda­
cibus. Unde dicit S. Thomas x. a. q.CLXxvi 11, aufloritates dicens, quod probatio fanùitatis
ex bearo Auguftioo a. de civitate Dei, quod non eft figna facere, fed jufte vivere, dc fic
» lUa figna mendacii dicuntur figna vera , de Gnguiis. Ad ea fimul refpondeo, quod au·» quia faciunt veras res, ficut magi Pharao- floritates ficut fiant, veriÆm* funt. Ego enim
w nis fecerunt veras ranas, dc ferpentes ve- coocedo , quod facere miracula non eft fem­
• ros ; non autem

habebunt

rationem veri per fignum fanAitatis illius oui facit t fed di&B co quod facere miracula ad probandum fe
i» naturalium caufarum ad hominum detepeio- effe miffum a Deo ad pnedicandum, eft ti­
* nem ■ fed operatio miraculorum, qu» atiri- gnum fuffieientis probationis . Unde aliud
w buitur gratia gratis data, fit in virtute di· eft effe hominem Dei feu virum bonum,
aliud eft effe eradicatorem aptum. Qui ergn
m vina ad hominum utilitatem .
Secundo arguit fic : Mali fisciunt miracula, bene vivit, oftendit fe effe a Deo aliis in e
t. quatit i. Teneamus; ergo facere miracula xemplum ; fed noa probat per hoc fe miffum
non eft faffietena caufa. Refpondeo, quod du­
ad pradicandum fine licentia pralatorum, nifi
plices funt mali, aut qui male vivunt, aut oftendat fu» raiflfoois miraculum.
qui tnale docent. Dico ergo cum S. Thoma
Sed contra hoc affnmit. Si hec requirerer
ubi pnus, articulo fecundo, ad tertium argu­ tur univrrialiter, tunc maxime deberet dub»
mentum , quod miracula femper funt vera te- uri de patribus hujus concilii (àcerdoubtu ,
ftimonia ejus propeet quod fiunt. unde ficut quod fint a Deo miffi cum nullum adhuc vi­
hi , qui male vivunt , nunquam fecitant mi­ derim operari miraculum , vel habere fuper
racula in teftimonium fu» lanlhtatisi fed fi hoc taflimontum feriptur* faci* fpcciale, uk
quandoque Deus miracula per eos fecit, eftCtra alios facerdotes: Refpondeo, quod patres
ih teftimonium virtutis divini nominis, quod hujus concilii feed non indigent fecere mira­
invocant, aut teftimoniutq virtutis facramen­
cula . quia nullus eorum jaflat fe invifibiiuer
torum , que applicant feu exhibent ■ ka qui effe tniffum a Deo, in quod relit pnadicare no·
falfe doceat, nunquam poffunt facete mira­ habita licentia, imo reclamante & fub fententia
cula in teftimonium veritatis illius falle do- excommunicationis prohibente pnelato cujusliflrina. Secus fi quis etiam male vivat, dc bet eorum . Sed vos qui dicitis vos licentia
bene doceat, talis enim tepe miracula facit , prehtorutn non indigere, dc poffe ubique etiam
non in teftimonium fue fanilitatis , quam pmlans contradicentibus ad vitam meliorem
non habetfed in teftimotuum fue ver* do­
tranfirc, fcilicet predicate; vos tenemini mi­
ctrine , quam docet. Kt hoc tam elate docet raculis, vel feriptur* teftimonio oftendere »
Dominus Marci ix ubi poftquam dix Ment di- quod illam poteftatem habeüs a Deo. Ita di­
feipuli ■ Z>Msine, endiuMU queméem in nomme cit cap. Cum ex injunôo.
tuo efiaentem damotiia, & proMtuouii eam 211
u. Quia horum patrum revercndiffimorutn
Dominas illis : Nolite pnhibere eum, dc fub- doônnam 8t fidem a Deo effe approbat unidit tamen dicens: Netnoafi qui/ mot wtutem D verfelis ecclefia Spiritu Sanfto edoÀa, qui do­
m miraculi, quia fient virtute dsmonum

cet eam omnem veritatem , fecundum promifContra fecundam partem fu* conclufionis fionem Domini noftti Jefu Chrifti : pariformiRT*. f'C 'A* Ρ’^Ρ0^1·*0 ! Sicut caufa fuffkiens non ter fummus Pontifex vicanus ejus unicus in
uuàk wn* eft facere miracula ad probandum fe miffum terris , cui Dominus in perfona ecclefia ait .
« Deo ad pnadkandum , ita non fufficit fece- Ego rogavi pn» te, w non deficust fidet tua. Et mJXk
n queeomque perfefhonu fe fan Qitatis opera iterum . Tu et Petrus, & fuper hanc petnm
•MIMBI s*> i ad fuffieienter fe probandum miffum a Deo ad edificabo ecdefiam «ea», & porta infert non
Γ·,“·
potdicandum, hoc addito, nifi adducat fpc- pravalebunt adverfus eam. Et iterum. £cce ego
cialc de fe feriptur* fact* teftimonium. Pro­ ustycwM fum omnibus dsebus ufque ad confumbatur dupliciter, primo modo fic : Quia ope­ matsonem foculi. Et iterum : Ego rogabo Pa—
ra funt tepe apparentia extriniecus , dc non trem t ri* alium Pandet um debit vobis Spiri­
exfiftentia intrinfecus. ficut Dominus ait hypo­ tual veritatis, ut fit wbifcum tn ateruum,
m. Quia qui nova pnadicat fit mfolita,
critis, Matth*i vigefimotertio. Fa vobu Sen­
to tir fkanfa hypochrua , quia finales efits fe- prout vos faciris Bohcmi, tenetur illam nofotu patent hommsbu E vam doctrinam comprobare novis figius ; quia
pulcris dealbatis , qua
<,
Salvator nofter ut primo mifit Apoftolos ad
fpedofa, mraj vero plena funt ofiibus mortuo
pradicandum novam doflrinam,fcilicet dete­
rum, & o»m fmtKuia. Sic tf· vos faris qui­
dem paretis omunbus psfh, inttss autem pleni gito Dei, dedit eis fimul cum hoc poteftatctu
’
tfiis bqpocnfi (T isnqtntate. Et nfoolbxpoftoii fuper omnia dsamotua exciendi, dc ut languota nonnae meo, & pofit cito mole loqui de me.

fe in Apoftolos Chrifti transformant, ficut
angeUa fataoe in angelum lucis, fecunde ad
Corinth. 11. ideo Dominus admonet nos , di­
cens.* Àftendste a falfis propbeM, qui venuent
ad vas ia vqtuseins «ssa , sntnmfemts autem
fitat Ιιψα rapnees. Matth. vi 1. Et hoc quia licet
Dominus nofter eftet fanfltffimus in omni opeConal. Gen. Tom. XXIX.

res curarent . Matth. de Luc. x. ubt dicit Beda iib. m. cap m. fuper Lucam: cooceffa
„ prunum potestate fignocura, mifit praxlica·
„ re vetinim Dei, ut promiffocum maghitu„ dini atteftarctur magnitudo faflorum, ndsm„ que verbis daret virtus oftenfe, dc nova fa„ cerent, qui nova pntdicarcnt. Hec ille.
Zxz a
Si

1095

DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.

io9g

Si dide, non eft jam tempus fedendi mi-A Spiritu fanAo duAus poteft ingredi religio- „

ÀWWO ncula*. quia dicit Ifidoras lib. 1. de fiunmo nem nolente epifcopo. Secando quod hoceft
cnairn bono, cap. vigefimo quinto*. JmtyMm Anri- omnino felfam, mxod ex hoc, inquit, patet, c
MM*

CrtfM'M ba

■—
mi»·

chnfitss afforeat, wtw> Λ ecclefia ufdtM·. quod edam fecerdoe vel diaconus difpofttue
~
Refixmdeo quod jam ceffiuunt
miracula , non ad pradicandum duAus Spiritu Dei, abfque
ideo, ut qui vult prodicet fe dicat fe miffum licentia epifcopi libere poffit prodicare evana Deo, hoc êt fhfficiat, nec miraculo pro­
Nam dico pro conci uGone, quod quicum­
bare debeatis ■* fed ideo quia fides catholica
eft plene fundata, nec eget probatione nova. que Spiritu Dei agitur i nunquam contra vo­
Et boo eft quod dicit B. Gregorius fecunda luntatem pralati, vel fine licentia prolati, agit
» pane homiliarum, homilia nona*. Ut fides in fua ecdefia vel diocefh quia Spiritus £m·* credentium crefceret, miraculi fuit nutrien- Aus non eft arrogans, importunus, aut inow da; quia nos cum arbufta plantamus, tam bedientic magifter 1 fed potius mitis, manfuetus, humilis, ut patet Sap.vti. Unde fecure
m diu aquam fuperiundimus, queurique ea in
>· terra coefaifie videamus ; quia fi radicem dico, quod quicumque a Deo‘ad praedican­
» fixerint, a rigando cedamus. Hac ille. Et dum mittitur, fe prolato pntfentare tenetur,
maxime fi requifitus fuerit a prolato, ut ap» hac de materia miraculorum.
Coafequenter dc literis commendatitiis di-Bprobationem ejus accipiat, dc obedientia vircit, quod inventa funt propter malos. Ref- tutem oftendat
*
, unde in cap. Cum
~
ex Injunpondêo, quod utique hoc veram eft, quod Ao ; dicitur.· fi tamen de hac invifibili mif­
propter pfeudo-apoftolos, dicit gloffa ti. Co-, fion· cemftaret. Ex quo concluditur, quod
rinth. >11. fuper illud - JVstasfsnd cMUMftdeô- qui affcrit illam iavifibilem miftîonem tenethr
riù egeam lueris fient quulaut, fcilicet qui fiint eam probare : & cognitio talium de jure &
pfeudo-apoftoli ? Refpondit fanAus Thomas in coafuetudine fpeAat fieri coram Papa , vel
libro de contra impugnantes religionem, pro­ epifcopo loci, fecundum illa, qua habentur dc
pe finem*. Proprie duo funt generthominum, notantur in cap. Venerabili; de teilfc in ca­
fcilicet non mifli prodicantea, fe fitlfe docen­ pite primo de reliquiis flt veneratione fanAotes de quibus ambobus fimul Jeremie xxttt. rum ; & fic tenetur fe prafentare praelato «
Λοη ra/tetos eos, tfi iffi attnitM , qvo|d euamfi fit miffu* a Deo miffione invifibili, 8»
primum noe loquebor ôd eas, d* iffi frofbe~ probare eam modis pradiAis. Et dico, ma­
xime fi requifitus fuerit·, I. Propter Paulum,
utmu, quoad fecundum. Illi funt qui tenen­
tur habere literis commendatitiis, qui ptadi- qui fe Petro non ftatim prafentavit, fed diu
care volunt invitis prclatis. Ad id quod di- C poft vocationem, & hoc quia a Chnfto voca-

ritur AAuumxtti. quod Paulus fe Barnabas tus, nec a Petro requifitus. propter ccrtituDominus per
fedebant in templo, dc principes miferunt ad dinem miraculorum, qur fecit ~
eos, an haberent verbum exhortationis ad ple­ Paulum : 6t propter fandum Equitium abba­
bem,- dicit Lyra, quod ex hoc eorum pra- tem , qui miffus a Deo per angelum, undem
dicatio efficacior reddebatur, quod fe non in- requifitus per prolatum > fiibito ei parere vo­
gtfferunt ad pradicandum , fed rogati fuerunt. luit, nifi Dominus miraculorum evidentia preGloffa dicit. Sedent quafi audituri legem, non veniffct, tu patet lib. 1. dialogorum, cap. tv.
quafi pradicaturi: ecce humilitatis exemplum. Et probaturpropofitio multipliciter: primo per
eut ut»,. Dicunt principes ad Apoftolos : St habeas vet- beatum AugufUnum in fine ad Orofium dicen­
fxhortattomsl non dicunt, pradicationis
tem: illum cogpofce miïïum a Deo,quem non
vel leAionis . Hax ibi : Non debent ergo dia­ paucorum hominum adtrtatio elegit, fed illum
coni vd presbyteri predicate, nifi invitati ad quem vita 81 morti optimi, & apoftolicorum
fermocinandum. 7. qunft. 1. Epifcopi. Ad tex- examinatio commendat facerdotum. Hac Unun, quem adducit xix. cap. t r. Due. Quid*- le. Ecce quomodo non fufficit fe dioere mifi t. at, quod propter criminofos lite·· commen- D fum a Deo, cx moribus optima, fed etiam
’*■ datitic invents funt ; fi gloffam legiffetis, ta- requitur Apoftolicwum facerdotum, fe prola­
» cuiffetis.- quia dicit glofta fici Licet pro- torum examinatio.
a. Dicit gloflâ de offic. ord. cap. Inter ca» ptor criminofos fuerit oonftitutio data, ex·
·» tenditur tamen etiam ad ηόη criminofos, w tara; quod nuHi licet prodicarc , mfi nut» quia nullus reciptur fine commendatiis lite­ * tatur auAoritate epifeoporam , vel Apoftoris . Etenim quod ftatuitur propter caufam im- M lice fedis, de lueret, cap. Excommunica­
pulfivam, caufa ccffante non ideo ceffat con­ mus $.Qula vcra.Hecih». Si nulli, erga nec
fli tur io , ficut dicitur ff. de donat. L 11. $. ulp- ei, qui fe dicit a Spiritu fanAo infpiratum,
profertim fi requifitus fuerit a prolato.
sno, h«c gloffa.
V Dicit B. Bernardus , ut allegatum eft de
Quod autem concludit replicans ex eodem
textu, dicent: Ex ifto canone xix. qunft. ti. inftinAionibus : Ea cogitatio, que pudica vir u 1. ··»-·£

Dux. Sequitur tertio, quod quifquis Spiritu detur, nec ad vitia trahit, aperte tunc diviDei ducitur, epifcopo contradicente ad me- nam a Deo noveris effe, fi pacifica fit, fi pra- »«<■<.
borem vitam poteft tranfire. Ex quo patet lati tui. atque fpiritualium fratrum approbetur
etiam, quod diaconus vel fecerdos difpodtus E judicio : quoniam non fecit Dominus verbum,
ad pradicandum, k duAus Spiritu Dei Ubere quod non revelaverit fervis lina. Propter hoc
Chrifti evangelium abfipie
abfque licentia prolati fpe- Paulus mittitur ad A"»»·»·" , .fic Cornelius
ciali poteftpredicate Patet, inquit, quiabo- dirigatur ad Petrum, fic Eunuchus inflruitur
num eft diaconum vel presbyterum vel feoer- per Philippum : ut approbationem k judicium
dotem bene vivere
vivere, imelius bene vivere fe pralati, fe virorum fpiritualium requirere dopredicate..· ergo poterit de pradicatio
prodicatis 1 <
curemur,
fiept__de eo plenius in collationibus
utiliter predicate
_____ , ____
nis otio in laborem, & fic tranfire ad vitam Patrum GhMnr .
meliorem . Ecce iterum palam loquitur, fit pro, Hoc
.
.
____
4.
dicit
ZabareUa, De buret, cap. Exverbia objicit, & fic dico duo. Primum, quod communicamus,· fuper verbo, Viorparc*, dicwi

4

ANNO
CMiirn

«097
DE LIBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
1098
eew ; Q*l, Inquit, praedicat fine licentia, dPAfic : Cuicumque Pape committit oficium praeitur ufuTpare. Et tali» eft , qui probatur non dicandi, ille habet ex eodem ; ergo cui Deu»
·“·
- non habet M&oritatem
- it officium
officium praedicandi
praedicandi, , ille
ille habet
habet ex
a -Pa­ committit
pe, vel ab e^iitopo led, vel qui miffiooem eodem . Verum efl : fed ofleadat, quod Deu»
■on comprobat per operatioaetn miraculi, vel commiferit officiam illud, k erodemus ei, ut
feripeuru teftimonium, ha quod fit miflus 00 dicit capitulum . Cum ex injuoâo, de haere­
modo, quo feriprora preeepit, fecundum In­ ticis.
nocentium . Et dicit Oftieofis quod in hac re
Circa fecundum corollarium , quod probavi
tam ardua non credetur ipfius juramento, tum fex ratioaibn· , nihil refpondu , nifi ad illam
quia iolus, tum quia in re propria iv. quatft. ubi ego probando dixi, quod non effet prae­
its. de tefl. Licet. Et hoc eflquod commo- ceptum Domini, predicate presbyteros Angu­
nlter volunt canones, quod nulli licet praedi­ los , dicit, quod neget majorem, fcilieet illud.
care in dieecefl cujufcumque epifeopi, fine ο­ Non eft preceptum Domini , a quo fe licite
ν fas licentia, xvt. qunfl. l. Cunftis fideli- excolare poteft : quia dicit , eleemofynam efle
u but, 8t fummo opere omnibus presbyteris preceptum , a qua excufentur multi
___ . __
Dico

ΑΜΝΟ
cm isti
Hi J·

«* fit diaconibus, flt reliquis clericis attenden-B quod eleemofyna nulli eft praecepta pro tunc.
• dam efl, ut nihil abiqne epifeopi proprii dum
4 ab. eju*
■ impenfione
.
poteft licite excufam Icentia agant, non utique Miffra fine ejus ri. Efl enim onteeptum affirmativum , non
*. jnffu quiique presbyterorum in fua parochia obligent, nifi pro "hic & nunc . Confequen» agat, non baptizet, neque quidquam abfque ter · ibi ego rcfpondendo dixi quod illud k r‘
• eju» permiffu faciat. Hoc ibi. Unde dico pneceptum DominiIte ut orbem tmtverfum ,
quod talis a Deo miffus tenetur fe praelato non obligabat univerfos Apoftolo» , ut quili»
iafinuare. At ab eo licentiam petere·- quod fi bet eorum iret in totum mundum , Ac in
aniflto eflet occuba , teneretur eam probare quemlibet angulum orbis, quia nullus eorum
ner miracula vel feripturam. fed fi manife- hoc fecit ; dicit quod iftud eft contra illud
Aa, fic magnifice probata effet, fit praelatus A florum x. Nobis proceptt Deus pradreare po­
tnalitiofe nollet eum licentiam, ferte fuffice- pulo , kc. Nego hoc. quia non dicit · Praece­
pit cuilibet noflrum figillatim praedicare in
ret licentia divina.
Poft hec aggreditor refpopfiooes meas, ubi qnohbct angulo mundi ; licet diiperfi ita prae­
inter multa refumptlone indigna , dicit primo, dicabant , quod in omnem terram exivit foeorum.
quod ubi ego dixi non ent fimile de paneCnu*
panel"
materiali , fit fpirituali *, quia in eleemofyna
Ad illam autem .· Ftdelit fervus & prudent,
materiali non fequuntur pericula apud fufei- dixi . quod diila efl dc praelatis, qui funt
tientes, ficut in pane verbi, quod fpargerent conftituti fuper familiam Domini. Replicans
nr ici ; dicit non effe univerfahter verum .· dixit, quod etiam alii presbyteri debent ha­
'J
fed At ex fu perflua eleemofyna , quam clerus bere curam de familia Domini, juxta illud
recipit , otr.ne malum in cfero fiibfecutum Ecclefiaftici xvn. Diticuique mandent Deus de
eft, fic enumerat multa vitia. Dico, hoc eft proximo fuo. Refpondet beatus Thomas quodomnino dubium: Nam in celo orta funt fchif- libeto ia. quatftione 14. articulo 19. quod
mata, ubi ifta temporalia, non fuerunt 1 fic Deu» non precipit cuilibet curare de proximo
hodie pauperiores flint deteriores. Jure cer­ per publicam pradicationem , fed privatam
tum eft , quod divitia funt organa ad virtu­ admonitionem . Adducit Chryfoftomum con­
tem , fecundum philofophum primo Ethico­ tra.- Nam fecerdos debitor eft , ut veritatem
rum fit funt multis materia bene operandi . Îuam audit a Deo, libere praedicet , 1. quxDicit etiam , quod male argui, defeendendo
lone j. Nolite. Refpondeo quod fenfus texde uno ftatu in alium .· fic fcilieet fecundum D tusi eft
eft, quod ubi periculum ndei imminet ,
eum fequeretur, ubi arguit .· Licet dare cieo- fic <confcfbo requirit, tenetur facerdos, ficut &
mofynam corporalem une licentia ; ergo & laicus , veritatem Dei confiteri ' & fi propter
fpiritualem , feilicet predicate; fequetur r Li­ timorem mortis veritatem non confiteretur ,
cet laico dare eleemofynam corporalem , er­ peccaret.
go I» celebraro Miflâm, cum Mifla fit eleemo­
Ad aufloritatem Ifejr, Clamo , ne cefes ,
syna fpiritualis. Et ipfemet ibi defeendit de dixi, qiibd Ifepe foli praeceptum. Dicit quod
ftatu uno in alium . Pofui ibi fic alias fimili- non, quia fecuqdum Lyram intelligitur de
„ _ ,
tudines , quas dimifit intaAas. Poftea ad ter- Chrifto ad literam, k illa vox dicentis, Cla­
tiam felutionem dicit quod ubi dixi effe dif- mo, extenditur ad Joannetn Baptiftam . Re­
71 Atnllia, generare filios carnales eflet principa* fpondeo quod non efl inconveniens ad eumlis finis matrimonii.- fed principalis finis fa- dem textum haberi plure» fenfus literales, fi»
^cerdotii « omnino effet generare filio» Dei per cut Lyra exponit illam auâoritatem ad Ilebr.
Pradicationem , fed magis conficere Corpus x. Et ego en dii m patrem, & ipfe ent mihi
Chrifti verum ■ dicit hoc effe contra faôum
v_
in ji/ixm . t ,t.Reg.?.de
Salomone & de Cbnfto
k diflum Chrifti, Luca quarto Quia & tn E tamen literaliter principalius de Ifiaja dfela funt,
dut cniuanbus operte, me evngeh^re. Ubi ut patet ex nuda hiftoria textus contra vos ,
habetur ibi, quod principoiis aclus fecesdotii qui audebatis dicere quod obligaret omne*.
n«n fit fuper Corpus Chrifti verum ’ Ad fiPoft hoc adducit audoritates tres, quarum
mie» fabulas multa» ineptum juUicavi rcfpon- fenfus eft , quod fecerdotes inftituuntur ad
den , ne obtunderem aure» veftra* , patre» praedicandum, k ad interpretandum legem .
roveaendiffimi.
Refpondeo primo, quod fiepe in diâi» fenâoCirta primum corollarium, ubi dixi: Non nam , feccrdos pro epifeopo ponitur , k pro
quilibet fecerdos Domini habet facultatem pre- curato , dc quibas communiter intelligunnu
dicandi virtute fecerdotii : allegavi fex doAo- iflae auâoritates, ficut patet in cap. Sit reâar.
res. Nihfl rcfpondit, nifi cantum in effeéiu ubi beatus Gregorius dicit : Precànts officium
ad propofitam. Contra iftud fcilieet, arguit fiifeipu quilqutt ad fecçrdocium accedit . li­
bi ad

1Ô99

ORATIO HENRICI KALTEISEN

noo

bt ad literam loquitur de refloribus k pa- A condefione, tamen in declaratione . Adhuc.
ANNO ftoribus fub nomine facerdotis. Ita in propo- pro mea conclofione ftant pro me adduâh ; ΛΝΚΑ
C”*JI/TI fito . Secundo dko cum domino Cuilielmo quia allegavi fepeem rationes , k non refpon- CHiim
MU­
Parifienfi in fuo facramentali. Capitulo de fit* dit mihi ad ultimam.· k loco illius adduco
cro ordine» quod fecerdotum officium fuit ▼ilhelmum dc monte Lauduno , qui chat in
rubrica dc odlne diaconatus, quod officium
Temper predicate, juxta illud Malach. a.
W· /ecerdorri cttAodietu fciauie», &
ie diaconi eft prodicar· , id eft, leger· recitan»mv cj*f nqtaratl. » Et infra dicit quod fbTO tefiamento ; ÔC fubdit .· Net· iotelligM
* cerdos' modicam aitfloritatem docendi haquod predicate verbum Dei da licet ratio­
>· bet , quia datur ei cum fola cura anima» run, tamquam annexum . Ex tunc enim » ne hujus ordinis, quia folum magiftris in
< tenetur docere populum fib» commiffum ; «t1 theologia,, feu epifcopis , & aliis , qui ad
.ium, fcilicet predieandi, propter
-----------η nunquam tamen dicitur eis in fua ordina- » hoc
officii
* tione, Ite, docete, k predicate: docere e- »* curam animarumxle&i funt, his licet Ilarc
ille.
m nim k predicate efl fpeciale officium epifcoporum, quod in confecrationibus fuisetsB
Scd abfit ut Dtonyfius diviniffimus accedat
dicitur :: Ite
Ite, predicate .popuHs.
Haec ille. & quafi diacono officium pnsdicationis
predication»» adfcriadfcri £*,,,< i/c j·> dicitur
.

Et per hoc folventur duo motiva domini re­ bat: nequaquam. Dicit enim dominus Alber­
plicantis fuperius pofita, quia dicit; Sive cum tus ibid, fic, poft. verba Dionyfii, qupd Diocharaâcre, fwe aliter, hoc fcioquod facerdos •r nyfius dicit, quod ifta communia erant in
habet poteftatem predieandi .· k probat primo ·» confummativis orationibus , fdUcei quibus
ik Quia fi non, cur cantaretur in eorum or­ » confecrabantur epifcopi, presbyteri . k. diadinatione. Ite ih orbem? Ad hoc dico, quod » coni, bc ifta efle communia : Primum eft ,
ego quafivi a multis epifcopis prefentibus k »’ quod fignantur figno crucis . Secundum ,
abfentibus , qui dicunt fe illud non facere de­ « quod ad talem ordinem aflumantor . Ter­
tium, quod ofculantur omnes · fanâi, qui
cantari . Infuper nec in rationali divinorum re­
pentur quidquam de ifto, k ita non efl eflenadfun t. Quartum , quod quilibet horum ab ima·· .
epifeopo confecratur . Primum notatur ibi­
tiale officii. Dieo fecundo quod quia m ali­
dem , Signaculum cruciforme, id eft , in
quibus ecclefiis ifta verba decantantur. hoc fit
in fine, quando totum officium eft finitum ,
modum crucis . Secundum ibi, Predicatio
k presbyteri jam fegregantur ad fe exuen-C»> id eft , recitatio ex nomine, quod ad ta­
lem ordinem effumantur : quia epifeopus di­
dum . Tunc cantant clerici : Ite is orbem ,
ό-c. Et t,nnc dico duo. Primum, quod ifia
cebat b fignanter .· IMe de faberdotibus in s ai;-· i*.
epiftopum divina eu» provehente gratia af-*■*·“'“** ’
devotio eft pure cstnmonialis , k non habet
fumetur t flt fimiliter de\aliis . Tertium ibi,
ullam efficaciam admittendi eoa ad pnadtcan-

falutatio, id eft. ofculario; k hic erat ri­
dum. Secundum , quod ifta decantatio non
tu» confecrationis in primitiva ecclefia: ti­
mittit presbyteros ; eo quod illi qui cantant
nus epifeopus poterat\cpifcopum confecra­
non habent auâoriratcm mittendi eos, nec ere . Hac ille.
pifeopus poteft mittere nifi per dicecefin fuam ,
Ex quibus patet, replicantem non intelle- D,».
i·
ut dicunt doôores circa cap. Cum ex injunxiffe Dionyfiutn Predicatio enim dicitur *bJ
£
ilo , dc hzret .
u«Arguit tr. fic: Quia in pontificali dicitur- paffivp pro recitatione publica cx nomine Et
quia dicit me truncaflc gloflam , offendam '*“** ' \
Oportet epifeopum benedicere, precffe & pre
dicare . Dico ut prius , quod ibi oflenditur , ipfum truncafle illam partem gloffe, qur to­
gloflam ,· excitat'.
enim ipquod iit officium facerdotis . Sed illius officii tam fuam _
______ Verbum
___
r
exfecutio non datur nifi dum cura fibi cora-Dfe ceflavit; fequitur. Et fie in fede Apoftolimittitur. aut aliunde exfecutio impertiatur . ca. ”
Ex quo quidam dicunt in Romana eccleUnde dicitur xxiv. qusaft. i. Miramur; quod fia, k d« cardinalibus hoc ftatutum ferven­
aliud efl poteftas officii, aliud efl exfecutio . dum hic vero intelligit generaliter effe proα i. a» l*1 plcrifque efl unum fine alteio, ut in mo- hiaitum. cum ad legendum evangelium fint
u i*, nichij , qui habent officium fed non exfecu- inftituti; quod patet ex illo verbo, quod di­
tionem , nifi ex fpeciali commiflione : ita di- cit
<
, Infra Miffanun foierania . H®c ibi,
ut 4
citur in cap. Adjicimus. Eccc quod fingull dicit glofla quod nulk* modo eft dicendum , <uci«.
facerdotes in fua dedicatione presbyteratus ba­ diaconi officium efle predicare publice , fed
ptizandi & predieandi poteftatem accipiunt , legere evangelium. quod notat textus qui fe­
fed exfireutionem illius poteftatis non habent, quitur in eodem capite dicens . m Qua de re
nifi ad talla affumantur , ficut agens naturale ·> pmfenti decrero conft ituro , ut in fede hac
potentiam habet agendi, fed huii habet exfe- » Unâi altaris mtniflri cantare non debeant.
cutinirtm illius porentie , nili habeat mate­ »< folumque evangellcc leétionis officium itv
» fra Miffanun folemnia éxfolvatit . Hac ibi,
riam fibi miniftratam, ut applicat de praedi­
catione fanctus Thomas quodlibeto duodeci-E. Nom , dicit, quod iolumx le&ionis evangclis
mo, queftione decima célava , articulo 19. ut cc officium exlolvant; qupd prius dixit pre­
dicate ; k fic ipfe tnmeavit textum cum glcfpnediûum eft, &c.
(
Circa tentum corollarium de diaconibus di- fa fetis pnejudkuriîtfr Patet ergo, quod nifi
eit . quod mea propofitio non fuit contraria diaconi fint cufati non convenit «is abfqucli­
fua, k ego dixi tunc quod fic : quia licet non centia fpeciali [wredicare.
dicat in conclufione de praecepto , tamen ex­
Sed dicit replicans. Miranda res, fi officium
ponit : 1·ly, Debet. capi preceptive. Dicit me ducorâ non eft nifi legere evangelium , Cur
Dis. >». 1· trunci
J gloflam , In fenûa ; dico quod ver- ejus officium eft tam pcriculofum, ut kcit Au:i»e
ba fuperflua caveo * recepi quod deferviret guftinus diftinâ. xl. Ante omma? Rtf^ondeo
mihi, omifi quo non indigerem ; k tamen po- quod'non ideo dicitur periculofiim , qffu habet

fuit contrarium ejus quod pofui,

fi non

in
1

legere evangelium t fed quia diaconus habet in
omni

μΐΓ*

iioi
DE UBERA PRÆDICATIONE VERBI DEI.
uoi
---- — omnibus aflifterc presbytero, & mtaiftrare inAtilior efl quam ejns pnedicatio ·, non enim
exarari °*nnibus, qu· aguntur In fàêramentis Chrifti , quod pluries *fit , de eo melius eft
- , -fed- imc

amno

fcilicet in chrifieate. in patena flt calice , & perfefiiua. ut declaravit. Ad Apoftolos & eo CH*,'JTI
fic de fingulis. ur pacet in capite, Perlefiis : clefiam primitivam, an illi fzpius prrdicavediflindione xxv. dc in cap. clericos ; diftin- rint vel celebraverint , nefeio : Credo quod
dione xxi. Sicut in facerdotiboa confeeratlo, quotjdte celebraverunt, nam fideles quotidie
ita in diacono miniflerii difpeniatk». Et cum communicaverunt -, de confecratione , diftinpericulofiim fit gerere officium facerdotii pro­ fttone ii. Perafia ; ergo dc Apoftoli. Nec eft
pter facrum ordinem, quem habet, ut cafte verifimile quod Apoftoli i nd incident populum
vivat , bonam vitam ducat-, dc facramenti di­
ad quotidie communicandum , nifi hoc etiam
gne tradet.- fic fic omnia itya exiguntur in exemplo oflendiflent , dc ipfi miffando celediacono: flt tamen multi funt presbyteri, qui Braftent . Unde, Et erant perfeverantes in ora­
non tenentur predicate ·, nihilominus officium tione , &■ frafaone pams .
eorum eft periculofum propter ordinis emi­
Ad fecundam , ubi arguit *. Illud valde con­
nentiam , dt eorum , que ad ordinem requi­
gruit populo, quod efi pabulum dignioris parruntur presbyteralem : fic dt in diacono .
Btis hominis t fed hoc eft verbum Dei ReCirca quartum corollarium ponit, ut dicit, fpondeo, quod non minus eft pabulum animihi oppofitum , fcilicet quod congruit valde
ma auditio Mifla, per quam homo incorpo­
multos effe predicantes , etiamfi non tot fiut
ratur Chrifto, ut difium eft .
populo miffantes : fimul ambo haberi non pofAd tertiam : Illud plus congruit populo ,
iunt: dixi enim fie inter entera-, Sciendum
per quod plures convertuntur ad fidem, fed
tamen , quod in cafu forte eflet laudabilius tale efl praedicatio -, ergo, 6-c. Refpondeo ,
predicate ei , qui habet audoritatem , quam quod in eefu, nU populus indigeret conver­
miffiue -, fcilicet fi eflet populus infirmus dc ti, dc fecerdos non poflet utrumque fimul fa­
infidelis in his, que credere vel agere tenen­ cere , celebrare , & predicate , potius eflet
tur. Tunc fi talis facerdos fimul utrumque fa­
predicandum , quam celebrandum.
cere non poffet potius effet ei predicsndum .
Ad quartam ; Illud plus congruit populo
quam miflandum . Et tunc diceretur predica­ per quod generantur in filios Dei, fed hoc
te effe melius , quam mi flare, non (implici­
eft pnedicatio. Refpondeo > quod ubi poputer dt abfolute , fed flante tali conditione ·. & pulus
____ ________________
effet extra fidem, ,__dc ___
fic ___
non effent filii
fic feoundum quid cederet perfefiiua mineae Dei, juxta illud Joannis 1. Dedu eis potefiapopu- tem filios Dei
perfedo , fcilicet in
' ordine
J------ad
J ultra
— -------~ fieri......................................
, his qui credunt in nomine
Ium infirmum fit icgrotantem ; ficut ben am ejus , utilior eflet praedicatio : fed dum funt
vinum licet de fe fit melius quam aqua, ta- filii Dei per fidem , ut nunc eft populus in
men aqua melior eft fe b ici tant! . Verumta- fide fundatus , utilior eft celebratio . Dico emen cpmn ,Uniter aOua miffandi non repugnat tiam quod miflatio in hoc excedit predica·
adul predicandi : imo fimul fiant, de unus tionem , quia pnedicatio tantum convertit vi­
ordinatur ad alium, ficut predicatio ordina­
vos, celebratio Miflie etiam adjuvat defun.
tur ad hoc , ut populus devotius pre pare tur fio· . In plerifque tamen pnedicatio & Mifla
nd audiendum Miflam ; in cujus fignutn prr- fe habent xdinvicem, ut excedentia & excefla
dicatio folct communiter fieri ante elevatio­
Ad quintam : Illud plus congruit populo ,
nem , fcilicet pofl evangelium . Sed populo cujus exfecutiooem Dominus ftrifiius perce­
jam bene converto , dixi , utilius eft fepe pit fieri : fed ho- fuit pnedicatio. Refponmiflare, & interdum predicate ; quam quoti­ deo, quod Dominus non minus prrcepit Λdie predicate , dc raro miflare.
rpofiolis
_____ ______
Miflas__________
celebrare , quam predicate .
Quod autam inter caetera dicit, quod negli-DNam ficut praecepit dicens; Euntes predicate ;
- gentiz Chriftiani populi plus purgantur per a- ita praecepit; Zf&c
” facite
'
in meam commémora- Lw- “
<i> , quam per Miflarum confuetudinalem au­
tionem . Tamen comparationibus omiflis , re­
ditionem , puta per eleemofynarum largitio­
nemus cum beato Auguftino , queftione i.
nem , verbi Dei devotam auditionem , eu- w Interrogo; quod non minus efi verbum Dei,
chariftut communionem ; dico quod hoc ali­
» quam Corpus Chrifti : fecundum glotfam , ,
quando fallit , quod plusjiuçgantur per ifta , ·· hoc modo ; quod plures convertit, dt facit
quam per Miflarum auditionem -. quia fepe » compungi hominem, ut omnia peccata per
eum majori devotiobe & difpofitione audii »> verbum Chrifti quandoque tollantur . Sed
Miflam, quam faceret alia illa , vel alterum v per Corpus Chrifti venialia tantum tollunex his: dc fic percipit effefium fpiritualis com­ » tur, ut de confecratione difiinûione a. cap.
munionis Sc incorporationis Corpotis Chrifti . v Iteratur
dc capite, Quotidie .Hec ille .
Unde non fblum facerdos, fed dc circumflan- » ~
Tamen inter omnia grata Deo Patri, gragra­
tes dicuntur communicantes . Ideo licet ipfe tiflimum efl facrum Mims officium : nihil efolus communicet, tamen in plurali orat, di- nim in factificiis majus effe poteft quam Orcens ; Purificent nos quefumus Domine facra- E pus & fanguis Jefu Chrifti. De confecratiomenta, que fumpfimus. Ad rationes m con­
ne , dift. n. Nihil .
Circa quintum corollarium inter cetera dif
trarium addufias.
*Ad i. Illud plus congruit populo , cujus e- famatoria dicit de templis & altaribus - Sic
xemplum Chriftus, Apoftoli, & primitiva ec- putant' enim caeci duces cum caeco populo ,
clefia in fe' plus oftendunt : fed Uli plus pre- quod verus Dei cultus & honor, aut fando­
dicarunt , quam miflarum ; ergo, 6-c. Refpon­ rum laus confiftat in ampla templorum ftru
deo quoad Chriflum , non fcqokur : Chriftus dura, aut in altarium fplendida multitudine,
pluries pcedicavit, de tantum feme! miflavit. &c. Pro ceno dico quod non minim fi popa
ergo utûius eft predicare, quam miflare. Quia lus audiens talia predicate facerdotes, frangit
ut predixi, Chriftus tantum femel paffus eft, templa , evenit altaria . deftniitque fanda
dc pluries pnsdicavit,' dc ramen ejus paffio u- Vere ita eft, ficut dominus replicans dixit in
uno

CHKl

ORATIO HENRICI KALTE1SÇN

1104
eft pabulum Candaliratorum . ut deduxi in
pofitione alus, ex Petro de Paludr
In corollario octavo
increpat —
me.
quos dihh
"*
*
xi, prxhtrs & epifeopos poffe per fe vel peri»
alios in certis c ilibus fatisfacere officio praedi-··»
cationis , ubi ipfe vult quod per fe teneantur:
& diiit. quod non «ftimat me aliud velle ,
imi pralatoy liberare & excufare a fideli verbt
l.ki annuntiatione . Rcfpondeo quod nunquam
mentis mea fuit hoc , fed fufpicionem fuyn
■nurrunt trmplun functum tuum , po- evomuir. S*pe enim dixi officium epifcoporum
efle predicate verbum Dei : fed intendo
luerunt Icruôu’rm in pomorum cujiodiam . Red­
de minis noftrtt leptuplum in finum eonzm , i ra­ illud quod dicitur libro tertio de offic. otd/
pnjprfiuei ipforum , ^go</ exprobraverunt tibiB ·ι cap. decimo quinto ■ Inter otera qu»
nt populi Ch
ri fl isDomine , not autem popu/u» tuus & mes pa» falutem^animarum tpeclant
Chri
Lue tue ronfitrbtnur in'foculum. Arnen.
·· ni , pabulum
L '
verbi rDet
'*’ —
maxime
*’
nofeitur
‘
ei
Circa fextum corollarium ; Cuicumque ex »· neceflarium : quia ficut corpus materiali,
cauia ,rationabili Papa piohiberct officium prr- « ita anima Qjintuali cibo nutritur eo quod
dic.mdi tub excommumcaVionis lententia, ι!1ς » non in folo pane vivit homo . fed in omteneretur obedar e Probavi ex praxi Chrrfti , w m veri». quod procedit ex ore Dei. Vn& tuorum Apoilolorum , ex concilio Nic»- ·» de/ cum tipe contingat quod epifeopi prono , Carthagmenti , & alus i «t capise . •i pter fuas occupatione» multiplices, vel in·> valetudine» corporale» , aut hofliles incur( uni ex injunclo . Ac fententiahSer conclu
fi . quomodo unico Sole , id eft . ccdefi» .> fu» , feu occafiones alias ( nec dicamus deuniverfdis aucloritate . omnia fuarum dat pu­ » feflum fejenti» , quod in eis reprobandum
►i efl omnino, nec de c»teto tolerandum,)
tationum allegata poteram exficcare , ficut
beatus Hieronymus poli longam dilputatio-C O per ieiptbs non fufficiunt nnniftrarc populo
·, verbum Dei . maxime per ampla» dioecetes
nem dixit ad Luciferianum . Defponfionem
-> It diffiifas, generali confhtutione lancimus,
nullam reportavi , & optime . qui· fpero
·» ut epifeopi viros idoneos ad fancl» pradiquod confcntiat veritati a mc irieffagabiliter
» eat io nis officium falubnter exfequendem aCprobat».
In feptimo corollario ineo mihi condefcen- ·» fumant , potente» in opere St fermone .
>’ H»c ibi. Ibi enim comprehenduntur peno
dit , & fe correxit . quia primo poiuit, quod
propter fcandalum perveiforum non effet o- cafus quos pofui, in quibus pro loCo &. tem­
trutterda prcdicatio. Nunc declarat fe . di­ pore juxta negotiorum concurrentium vatie·*
cens. ficut ego pofui, quod non fimpliciter, tatem, poffunt prslati prrdicatioms officio per
fed aliquando polTcnt ad tempus propter fcan- alips providere.
dal.im pi/dloram . Hoc ego conceffi , & fcnHac funt, qu» ego frater Henricu» Kaltei,
, ordini» fratrum Prcdicatorum , iacr·
pturis multis probavi. Tamen quia non eb- fen
!
Itante illa declaratione, probat primam con Dtheologi» profeffor , ac pravitkiis heretic» incluiienem tripliciter, ego rtfpondeo ad t. ar- qmiitor, vobis Bohemis confcnpfi , pro veftra
ticulum: Nullum pneccptum Domini propter teduifhone ad unitatem fanfte univerfalis eeicandalum pcrverfprum efl omittendum
fed clefi», pro veftra eruditione juxta mihi m»~
fidelis prrdicatio verbi Dei efl preceptum Do­ mftrata in j. articulo , fcilicet de verbi Dei
mini ergo . £·<·. Rcfpondeo quod in tali ca- libera pnedicatione - Hac audiftis, qurfo core
iu . ubi , ut dixi >n prima pofitione , omnes de credatis, & ore confiteamini ut fruflum
kandahrantur de praedicatione, non eft prae­ «tem» beantudinis confequi mereamini, juxta
ceptum Domini pnedicare > imo eft prace- thima in hujus replier principio affumptum»
pturn c>u$ pro tunc tacere, juxta illud Matth. fcilicet, £fon qut audiunt verbum Det , &■ cu~
7
‘anctum darr iambus , fecundum exjhsdturu tUud . Prafcripta autem lingula huic
poi.tione.T. beatorum Cfiryfoftomi & Auguftini. facrofanil» generali fynodo Bafileenfi oflero
Ad i Oblatio venerabilis facri euchariftia corrigenda, cujus judxcio me fubjicio per or.on ctl omittenda propter fcandalum perver- £ pmia .
torum , ergo nec pridicatio . Rcfpondeo quod
Terminata fuit h»c replica m prsfentia fa^
in caiu ubi celebrans fcandalixarct aUqucm , cri concilii 8c Bohemorum recitata anno
utpote , ut fi effet publicus concubinalius , MCCCCX.XXI1I. in hebdomade poenofa , ce­
vel lïmili crimine notono convitlus, deberet lerrime Ac abrupte collegia propter nimiam fe·
prius a celebratione abftinere , quam in fcan- ftinantiam Bohemorum ad recedendum Ideo
dahratione celebrare . Ad j. Pabulum fide bum propitium requirit correctorem
non efl omittendum propter fcandalum per- Ei htc eft fimt matena, videlicet articuli terat.
-etiorum; fed prrdicare efl huiuimodi . ReDeus çloruifm fit benediShts m focula
fponde ' quod in cafu fcandaii pnedxatip non
joculorum . dmen.
hoj

uno corollario, eauf* ruma populi funt ma-A
xime fuerdotes mali, prafertim hrietici pellimi, priambuli Antichrifti, qui quidquid Chrifn nomini confecratum eft . Antichnfli more
demoliri conantur . Et m tantis lacrilegus .
cum quid agam ego ignoro, h^c mihi rciidui efl. «d omnipotentem oculos engcr< cor­
.1
dis ■ & Jimanttm exaudiet
‘ ................
’
me.. fecundum
magn i m gloriam fuam , <orantem illud pfalir.. t'. r
Drus , i fuerunt griiirs in hereduatem

JOAK.

iroj
J Ο A N N I S D E POLEMAR
Δ R C H I DIACONI B A R C I N O N E N S I S
11 οό

• «TWO

est» un

Apoflohei palatii eau·'arum Audi toi is.
A Oregon , Thoma Canroarienfi». c*ter>que fin­
di Pontifices. qui in ecclefia Dei , poflquam
Çua m ennàlio Bafileenfi en*» MCCCCXXXID. temporalibus affluit, mirabiliter corufcatts ·,
per ' dies tnt refutavit quartum articulum vo» m veflra cauta interpello , afliflite mihi ,
glonam vgflram defendi depofeo c Veftram
Bokemorum, de etmli do minia dertcorum . yiem
quoque omnium, qui pnefente» adedis, de­
pmpofun per mduum Petrus Payne Ançjus.
vota orationi» fufftagia pro rfic fien poflulo ,
atque ut pro omnibus communiter exoremus,
”» adruiorjum meum uuende, Domi!J -ne ad adruvandum me. fe/bna . Excellas
dicentes
Adaperiar Deminui cor vefirum in »·
ille propheta David, de quo feriptum novi- lefe fua , 6- jn pruepnt fuis, & fa<~uu pacem·,
in diebus ri.yfnc. Arnen
mui, Deum dixiffe quod insrenerit hominem
Reverendiflimi in (Ihriflo patres , illuftnflsfecundum cor fuum . fic fua humilitati om­
nium virtutum folido fundamento fixu» fla­ me princep» , ac reverendi in Chnllo patre»
bat, ut nihil de fui» viribu» ingeniove pr*-B in ecclefia Dei ptxl.uione fungentes, d<'<lo-<
fumeret : tamquam in fe deficien» . divinum re», atque magnlricetenque viri petfpicui.
ad fe pofcebat adjutorium feftj'nare . te ve lut qui de univertis Chnfliani orbis nationibus m
imbecillis infans, qui etfi manu tereatur a hbc loco divin* benediflionis >n Spiritu fanmatre, nihd f
eorpufculi fragilitati confifu», flo congregati efli» ad celebrandum univerfa­
«lum gremio e,..» toto corpore non in lueret, li» ecclefi* nte congregatum generale conci­
matrem inclamitat ; te palpitando tremens in­ lium t Non indigne fer-.ni veftr* reverenti*
haere feflmat . Sic inculcata petitione Deum
humili (applicatione depeico , nec vitio te­
in adjutorium ejn» intendere, te ipfum Deum merari* n^rluiuptionis adlcfibant . fi cx tan­
•d adjuvandum fe feflinarr depoidt . Hanc ta dotl.flunoriim virorum copia ego eundi»
Prophet·, Deoque accepti viri vocem fanda inlcnor hoc tam gragde negotium aggredi
mater ecclefia per omne» die» in fingulis di­ autus fum . In eo namque Audio, in quo nu­
vinorum officiorum exordiis laudabili more tritu» fui · minori affert conftitutio primum
exhibenda n aflumit. Ncc immento ad disi-Cl um ut difficiliora majoribus referventur
nas laude» accedens. Dei auxilium deprecatur, pu ptcrca . qui pnmum locum vindicat, non
fciens quod adverfanus nofter. qui juxta bea­
pnclumptuoius , fed magis humilis reputatur:
ti .Petri dodrmam , circ.jjt t qu*rens quem de­ hac lege fretus, hoc mihi licere putavi J go
voret. tunc infrem-.t vehementius, tunc in- igitur, fi plicuerit, primo dicam . te vos de flanttus fuas molitur infidia» , cum divim» ob- nuo corrigetis , quoniam h*c eft menti» me*
fequii» appropinquare ni>» cernit . Hinc Sap.ens firma fententia. quod omnia dicla me* fan• it -, F'li, arc edent ad jeriituirm Dei , fla m 01* mattis ccckiir, & hujus facri concilii
ipfam teprrfentantis, corrctlioni fint & deter­
ju/htia < & tiniare . ό- prépara animam tuam ad
minationi fubjefla . Nec mirum, fi ego fcioleniarwnem . h.cclefiaft ici ti. capitulo.
At ego hominum nummus aggtefluru» hoc lus hoc dico, cum dodnTimi ac fandiflimi
tam grande negotium, mains me* morem Ambroflu», Auguftinu», Hieronymu», ceterifervabo, ut pro divini auxilii imploratione ip- que doclorcs ipfius land* matris ecclefi* defam propheticam accipiam vocem · Etfi in di- 0 terminationi fubtecermt dida fua. Ego igitur
flandis precibus apud judices folemus patro­ corrigi & emendari fum paratus, fi quid fornorum jamdudum approba orum infequi for­ fan proferam minus rede . imo te ex tutic
mas . quinto magis apud Dei majeflatem in habeti volo pro non -dido .
Efl te m alio mentis me* intentio decla­
offerendis precibu» uti decet verbi» eorum ,
quos Deo placuifle cogno.umus .quam maxime randa , quod mhi! intendo dicere in inju­
qu* ab ecclefia fanda catholica Spiritus fan­ riam , contumeliam, vel offenfam domino­
di magiflcrio doda . funt in quotidiano ufu rum ambafiatorum inclyti regm Rohemi* hic
recepta ? Jam jam igitur fandum David , fan- pnefentium , fed cum eorum bona pace :
damqnc matrem ecclefiam imitans , id te Deus, quod fi forte ijnadvertenrer aliquid dixero ,
mundi creator, Re pnutentiflime gubernator, quod in eorum injuriam vel offenfam videa­
tota cordi» intentione cum fiducia plena re­ tur tonare ( quod nullatenu» me fadurum
currens ,poflulo atque
dico: Deus tn adturo- puto . cum non fit ex meo animo ) haberi
,
num meum intende, tec. Da Domine jniht fe-E poflulo pro non dido: quoniam teflis mihi cit
.1...— tuarum atfiflricem 1,„.a,
dium
iapientiam . 6c noli Deus. quod nullatenus eos ofRnd^ro^ ncc
me reprobare a pueri» iui» , quontiTh fervus exafper.rc cupio. fed placare. A vobis do­
tuus (um ego . 6« fill us ancillae tu* ecclefi* mini» ambaliatortbus poflulo gratam te beni­
fanda catholic* . da mihi in apertione ori» gnam pariter & attentam audientiam accom­
mei fermonem cum fiduoit , te ut notam fa­ modari fermombu» mei» : quoniam in srentate
cere eundis valeam hujus articuli veritatem. E< loqui intendo , & ex cantare, per quam pro
tu gloriofifflma Dei genitrix virgo Maria, vni- veflra falute pant er te honore , non folum
que omne» cive» Jerifalem civitatis fupcrn*, mea , fed meipfum impendere fnm paratu».
tam angelici fpiritu» quam humani , me fup- Det nobi» omntpoten» Deu» per fuam clemen­
plico veftri» precibu» adjuvare. Stlvdkr , tiam , fupphcitcr poflulo, idem (aper*, te in
ConaL Gtm. Tom. XXIX.
Aaaa
uni-

ORA

«Ιέ
«μ. ♦*

T

I

Ο.

1107
ORATIO JOANNIS DE POLERUR
iioS
unanimitate & carixate fu* majeftati accepta- A aoh in Ifrael fecundum fpiritum. Hoc idem
*Nîi2. bibter famulari. Arnen.
evangeheis *teflimomis comprobemus . Jdem 'ipfe
CHRISTI
CHKlSTt
Jam ad difputandam articuli materiam ap­ Chriftus dixit Joannis V. Fenrt hora 6· nunc
uji
UHpropinquans , ne velut rufticus & agrefti? hof- rfl', quando mortui audient vocem Filn Dei,
pes illotis manibus ad divinam merdam ac­ dr qui audient, vivent. Ecce quomodo in recedam , brevem pnefationem decrevi pratmit- furreclionem multorum » non omnium , quo­
tere , non peregrinam» fed utique pertraflan- niam qui audient vivent: audient, ideft, od* materi* fatis confbnam pro cujus funda-.' bedient audient aure cordis, multi enim au­
mento fufcipio verbum ex evangelio his die· dierunt aure corporum , qui non habuerunt
bus ùepius recitato : Ecce pofitus efl hic in rui­
vitam, prout Auguftinus exponens hunc pafnam
& refurrechonem
multorum
ιλ Ifrael.
ftim ait. Addatur aliud teflunonium ex evanLuc. ii. cap. Expavefcit anima mea , nimio­ geho Jqannis tx. In judicium ego tn hunc a< ίτ»Λ.
que terrore concutitur, audiens verba pro­ mundum t em , ut qui non vident, videant, 6· 'J
phet* hujus . dc cujus veritate dubitare non* qui vident, casi font. Sic ergo in altorum relicet cui tale ab, evangelio tefttmontum per­ furreclioncm, k aliorum ruinam. Addamus
(jr timoratus , B&. 'tertium , ut tria fint qui teflirponium dent,
hibetur , quod erui /< no tuflus
/
eipellans redemptione-u Ipael, 6
x Spiritus
c“....... fan
f~~ ­ juxta canonicam Joannis.
dus erat tn eo . Quid dicis faniile propheta ?
It iftam materiam clarius legimus in evan­
de quo loquens Fee Λκ pofitus efl , Scc. Pla­ gelic Joan, v t . quod cum Chriftus dixiffet : Nifi
ne dc Jcfu ad matrem ejus evangelifla di­
mandacaventit. e<c. multi dîfcipuloriim dicen­
ctum oflendit . Quid hoc f Nonne angelus, te» ,· Durus efl hic ferme . S< abierunt retro , 8c
qui ejus conceptum ad Jofeph nuntiare ve­ remanieront cum Jefu duodecim . Ecce fermo
nit. dixit, quod ipfe faltum faceret populum Dei, qui lux eft vera, non folum in Ifrael,
fuum a pectitis eorum? Matth. 1. Nonnt 8<
fed in Chnfti difcipuh» , alus in vitam fuit ,
tu exfpcflans ipfe cras redemptionem Ifrael ? abis in ruinam. I nde Auguftinus fuper Pfal& ad afpedum ejus, tamquam redemptionem
mo LÏV St habetur de coniecratione diftinfliovidiffes Ifrael, cxfultafti, Ai benedixifti Do­ ne ,. it. Prima quidem hrrefis in diteq,alis
minum, dicens: Nunc dimittis fertum tuum „ Chnfti velut a duritia termonis ejus fafla
Domine , feiundum verbum fuum in pace , Quia
,, eft. Cum enim diceret: Λ’ifi ,qut. manduca·p, tn.f,CT_
vi.it runt <* uh mei falutare tuum, quod parnflt
,. tent. 8sc. illi non intelligentes dixerunt ad
ante fanem omnium populorum, lumen ad re-C'., invicem . Durus efl h:c Icrmo. bt feparave- <.? «*.
t elutuoiem gentium, (fr gloriam plchs ti.e I„ runt fe ab illo: remaniit cum duodecim,*’
jiutl > bi ergo ipfe eft falutare Dei , ii efl lu­
., inftruxit eos Spirtrtb efl, inquit, qui vtmen ad revelationem gentium , & glorum vficat, caro nihil prvdefl, vciba qua locutui
plebo llracl , quomodo nunc dicis, Etse hic Λfum ad vos, fpintus & tita /unt. Jntellextflis
po/itus efl m rutn.im f St dixiffes
Ecce hic po- ’fpintuahter ? fpiritus , 8c vita funt. Intellexifitus eft ad ruinam gentium , & refurrefbonem :flis carnaliter ? etiam fic illa fpiritus & vita
Ifrael - dixiffes quod fperaliant Judri: fed u- 1funt , fed tibi non funt. 6-c. Er fi» prima h<etrumque d.c-.s m Ifrael . Ifrael populus Dei erat, refis a fermone Chnfti occafionaluer orta eft
ergo in populo De: utrumque contigit. quod |propter illorum malam intelligentiam ; & unialu» erat in rçturteflionem, alus in ruinam. ·veri» hircfe.s, qu* ab mino nafcentis eccle­
Quid hoc ? tabefvcre fecifti velut araneam ani- Ifi* ort* funt, ex hoc procédérunt.
num meam . Sed Ac fruflra conturbatur ho­
Exemplihcernus de aliquibus. Fuerunt qui­
mo
quomam vetba prophetat mentiri non dam haeretici vocati Carpocratiani, qui ex cpoffunt, Ac myflerio magno non carçnt ; vi- vangeho Luc* 1. Cum
(um inducerent Jefum pa~
padeamus. fi fiiggerente Spiritu fanflo aliquid D rentes eius, falfum fufcipientcs intelleClum , dicapere cx eis ptffumus. Jefus falutare eft, xerunt Chjiftum hominem tantum fuiffc, &
Jefus lumen eft , quomodo falvat ? quomodo de utroque fexu progenitum, contra illum ar­
illuminat ? utique per fermonem fuum
quia ticulum fidei, Natus ex Maria Virgine.
verbum ejus erat lux ex fe illuminans omnem
Fuerunt & alii vocati Cerinthiani, qui e*
hominem fed non omnis homo eft illumina­ eo quod dixerar Matthsi v. Non veni folvere
tus ex co. non Juminis , fed vifus defefhi. legem , dixerunt circumcifionem effe fervan,. Vnde Ongencs : Sicut enim lux, ctfi ocu- dam , contra illud Apofloli ad Galatas v. <Si
„ los debiles tuibct, lux eft : hoc modo Salva- circumcidamini, Chriflus nihil vobis prodefi.
.. tor perleverat, ctfi plurimi corruant, neque
Fuerunt & abi qui fe nominabant Apoflo­
,. enim eft ejus officium deftruflio , fed çorum li cos , quia dicebant fe apoflolicam vitam fer,. vciania. Quamobrem non folum ex falute vare , 8* neminem poffe falvari, qui proorium
,. bonorum, fed etiam ex malorum diffipatio- poflideret, propter illud verbum Chrifti ; Ni­
,. nc virtus ejus offenditur. Nam ibi quia mul- fi quis renuntiaverit omnibus qua poflUet, ite.
„ tum radiat · propterea vifus debiles preci- Horum fellator fuit Manichzus, & etiam Jupue turbat. Et Chryfoftomus Attende autem E lianus Apoftata, qui fub hoc colore Christia*
diftinchonis cxquifitam prolationem : przpa- nos fuis facultatibus fpoliabat.
,, ratio quippe falutis dicitur coram omni poFuerunt &c Adamiani, qui ex illo verbo
,, pulo , led cafus & fublevatio plurium ; divi­ Christi Matt hri x t x. Nifi egidamm» ficiu par­
num enim propofitum efl falus fingulorum : vulus ifte , &c. dicebant quod ad statum pri­
Cafus autem Sc fublevatio confidit in plurium me innocentis oportebat redire, & ideo nu­
intentione credentium ftc non credentium.
di orabant. Audivraliquando in Bohemia ali­
Jam ut opinor videre incipimus quomodo quam feliam his Crntlem fuiffe, qua tamen
ipfe Jefus, qui pro falute hominum venit in exfufRata St delqta fuit# Deo gratias.
mundum, pofitus efl in aliorum ruinam, 8c
Fuerunt & alii vocati Anthropomorphic* ,
aliorum rcfurreflionem in Ifrael, fed non ve­ qui propterea quia kgimvs in ûtcra fcriptura,
•»r
re Ifrael, in Ifrael fecundum carnem, fed Deucra Da facit vtnatt». «t Tena fialeUa»

■—

«

iro9

DE

CIVILI

DOMITIO

CLERICORUM.

I I IO
pedum epts, flt alia fimi a, ere ibant Deum A „ gelium, fed in fenfu
non in fuperficie , _
*wwo habere humana membra, contra illud Joannis „ fed in medulla ·, non in fermonum folus,, AMMO
iv. Deus fpinnu eft.
fed in radice rationis.
Et ad hoc propofitum Caffianus in fecunda
Fuerunt Heradeonit· , dicentes omnia con­
filia perfedioni· dira a Chrifio in evangelio, collatione abbatis Sereni juxta principium,
effe obligatoria omnium Chriftianorum ; mo­ cum dixit quod facra fcnptura eft ager ferti­
nacho· tantum recipiebant , 6c conjugia ref- lis , in quo funt aliqua, qu* ad hteram pa~
(lum habent, ficutId'ud : duds /fruel, Deus
puebant.
'
Fuerunt 8c Donatirt», qui ex eo quod Chri­ tuus unus efi, dicit quod etiam aliqua funt,
ftus dixit, Pater maior me eft, denegant Fi­ w qu* nifi allegories explanatione extenuata
lium fecundum divinitatem aequalem effe Pa­ „ fuerint , k fpintualis ignis examinatione
tri: contra quo» in fymbolo , dicitur, £qua- „ mollita, nullo modo ad falutarem intenoh» Patri feciAdum divinitatem , minor Patre „ ris Jùominis cibum, fine corruptionis a labe
fecundum humanitatem.
„ pervenient , magifque ex eorum perceptione
Fuerunt flt quidam , qui ex eo quod Chri- „ l*fio quam utilitas lubfequetur. ut eil ilftu» dixit Xpoftoli», Nohteporpre, neque pe- B„ lud: Sint lumit vefiti prmtnti, 8c ; (Hit non
rum, &c. neque caheamenia , rhidis pedibus „ bahet gladium , < enaat tunua'm , & emat .St : /
„ Qui uon acuptt , 'tuem , & fequitur mr ,
ambulabant, omne» calceatos damnabant.
Fuerunt «x qui propter verbum Chrifti . Λι 4, eft me dignus. Quod quidam difitiAiftimi
quis rebquent patrem 6· matrem, fusorem, fi., monachorum, habentes quidem relum Dei,
„ fed non fecundum fcientiam. Amplie tet in*
hos, &c. relinquebant uxores, filio· etiam par­
vulo· non curabant alere . neque parentes etiam „ telligentes, fecer int fibi cruces ligneas, eafdebiles ; contra quos in Gangrenfi concilio mul­ „ que jugiter humeri* circumferentes . non ædita decreta fada fuerunt . qua habentur tnge- „ ncationeosq fed ritum cuticlu videntibus in,, tulerunt. \
fima diftinAione Si qui filii. Et multis.
Et hrc caufa exempli dida fufficiant. Nam
Et idem in prima collatione abbatis ^foyfi
multe alie heretfeorum fcclr , Deo permit­ fub parabola de trspenta , cuju' ftudium eft,
tente , in Chriiliano populo ortr funt, de qui­ „ ne in'moneta decipiatur; Agnoicite , inbus Ifidoros viti, libro etymologiarum, &
quit , nos h*c fpiritualiter obiervare debe­
habetur xxiv. que fere otpnes ex facra ferire . Sub hujus nominis exemplo demonilrat
ptura , non tamen bene intellect, fe funda-C
prirrum , ut quidquid cordibus noftns irmentum accipere crediderunt. Unde Chryfoftorepferit , vel fi quod nobis dogma fuerit inoiui de laudibus Pauli homilia iv. „ Omnes
tromiifum utrumnam MSt divino & cœlefti»
„ herefes, inquit , predicant Chriftum . fed
fpintiu igne purgatum , an ad Judvcam fu„ non omnes une predicant atque legitime .
perftitionem pertinens, feu de réculans phi·
lofophi* tumore defeenduns, in fuperficie
Nunc autem Auguftmum audiamus St ejus
confilium diligenti animo perpendamus, fertantum prxfent pietatem diligcntiffime permone xvin. fuper illud Joanms v. Non poferutemur quod ita poterimus implere, fi
"~yeft Ftltus quidquam a fe facere, &c. fic inquit
illud apoftolicuin fecerimus; Nohte omni j,„
\ Neque enim nare funt hrrefes, St quxdam
/piritut credere, fed priante fpintus fi ex Deo
„ dogmata perverfitatis illaqueantia animas ,
fint . Quo genere quofdam dicit fmiTe dece­
„ St in profundum prrcipitantia , nifi dum
ptos . Et infra fubjungit ; Secundo foil ici te
„ feriptur* bona intelliguntur non bene, St
nos explorare convenu, ne auro punftimo
„ quod in eis non bene intelligitur, etiam teferipturarum prava interpretatio coaptata .
„ mere St a uda Aer afleritur . Itaque, cariilimetalli pretiofitate nos fallat. In quo etiam
., mi. caute hrc audire debemus, ad qu* ca D
eft , quod Domino Salvatori callidifiimus
„ pienda parvuli fumus & corde pio, 8t cum
diabolus velut homini fimplici , tentavit im­
„ tremore, ficut fcnptum eft, hanc tenentes
ponere
dum ea qu* generaliter funt fu­
v regulam fanAitatis, ut quod fecundum fiper juftorum intelligenda perfonis , m.de> dem, qua imbuti fumus, intelligere valucvola interpretatione corrumpens, ruam fpe„ rimus, tamquam de cibo gaudeamus ; quod
cialiter huic, qui angelorum cuftodia non
„ autem fecundum fanam regulam intelligere
egebat , adaptare conatur. dicens : Mute te
,
deorfum ; angelis enim fun mandas it Deus
„ aon potuerimus, dubitationem auferamus,
intelligentiam differamus, hoc efi , ut etiamde te ; ne offendas ad lapident pedem tuum.
„ fi quid fit nefeimus, bonum tamen St verum
Precifa fcilicet eloquia fcnpturarum calli­
„ dfc minime dubitemus. O facrum & me­
da aftumptione convertens , & ad contra­
morandum documentum , illorum prsfumptio- , rium fenfum noxiumque detorquens, ut
nem confundens, qui quidquid eorum intelimaginem tyrannici vultus fub colore no­
ledus non ceperit, reprobant St condemnant.
bis auri fallentis objiciat. Et infra Qu*
„ Nam fic confuIit Auguftsnus Sed etiam fi
cum fint noftre faluti profeifionque contra­
„ nefeimus, inquit, bonum St verum mini-E
ria , tamen velamine quodam mifencordis
„ me dubitemus . Magna ergo reverentia fenac religionis obteAa. facile imperito» i.iptura facra fufei pienda efi, & ejus vera in­
cautofque decipiunt: imitantur enim numiftelligent efi cum diligentia flagitanda. Nam
mata veri regis, quia videntur ad prelen»
non in verborum foliis efi evangelium, fed
plena pietatis , fed non funt a legitimis mo­
in radice rationis. Unde Bieronymus in-epinetariis , id eft , catholicis flt probatis pa­
►
ftola ad Galesas, Sc eft in decretis i.queft. i. . tribus figurata; nec de cardinali ac publica
„ Marcàon flt Bafilides flt emere hrreticorum
collationis eorum prodeunt officina ; fed for„ peftea, non habent Dei evangelium, quia , tim fraude demonum fabricata, non fine
*, non habent Spiritum fanAum , fine qtao hudetrimento impentis quibulque ac ignoran­
„ manum fit evangelium quod doçetur. Nec , tibus ingeruntur. Et infra - Erit ergo necef0 patemus in verbia feripturarum efle evanfaria nobis ifta difcretio, ut primum nos
Camoi. Gemani. Tom. XXIX.
▲aaa a
„ ma-

A.:«v'

f

III1
ORATIO JOANNIS DE POLEMAR
tua
,, materia auri veri feu fucati faïïentlfqne non A rerbo nieronymua ihqtrtt, „ Irtniteuc pradets- —, . ■_
anno
„ lateat. Secondo, ut has cogitationes, que m 0· tu»-. Prudentia fu· innititur, qui ea,
CHHISTJ
>4Μ.
„ mentiuntur opera pietati», tamquam adul- „ que fibi agenda vel dicenda videntur, pr·MB·
,, terioa numifmata, dc paracharaxim* repro- „ ponit decretis 'patrum ■ Sed potiffimcr ftan„ betntu, utpote qua falfatn imaginem regts dum eft determinationi ianftae matri» eccle», non legitime fignata contineant
velut ilia fi», cui Hieronymus. Auguillnu» & omnes
„ qu· in auro pretiofiffimo fcripturarum, vi- dodores fua difU fubniinunt, Ac a qua illo­
» ttoio & hareûco fenfu . non veri regts, rum pendet audoritas. Vnde enim eft quod
„ fed tyranni pmferunt vultum, fimiliter di- dida Hieronymi, Auguftini , & talium, audonratem habent, rufi quia funt ab ecclefia
„ fcementcs , refutare poffimus .
Attendamus obfecro, & in mente jugiter approbata; ficut legitur xv. diftindione. Sati·
habeamus huius fandi 'patris fapientiffimum da Romana , Si tgirur dodores fua dida dedogma, qui fub fimilitudine de moneta· fal- terrfiinarioni ecdefi» fubmifcrunt, 8c ut .nidofam nos docet cavere dodrinam. Etetiim fi­ ritatem habeant, ?b illa furapferunt.. quirejus
cut ipfe declarat , moneta fàlfa cilfiVc qu» audebit fententia
fententi» refragsh
refragari ? Si quu ergo optat
fcriptnr»
profundiffimum
pHigus
tranfde non bono metallo fabricata eft, five qu» Biacra
"'
' '
r
.λ_
frerare,
in
navi
ecclefi»
hoc tnras faciet, alias
non habet veram imaginem, quia non eft fa­
bricata in publica officia. Siç eft pariformiter infailibiliter demergetur. Oremus ergo Deum
in dodrina : omnis dockina fufpeCla, five fit omnipotentem ut mentibus noftris Spiritus
qu» ex facra feriptura non eft accepta, live fandi gratia infundatur, qua doceat nos om­
qu» ex- facra feriptura vewa fufcipiat, fed nem veritatem . quatenus ferme divinitus in
feriptura facra revelatus, non fit riobis in rui­
non eft in fenfu, quem Spiritus fandus fla­
gitat , applicata; ficut diabolus fecit. quando nam, fed in rcfurrtdionem, ad ipfius omnt
dicebat Chrifto. Mme te deorium , fcripnim eft potentis gloriam , atque latfdem, At falutem
entm ■ Angehs futi. &c. Audoritatem fcnptn- animarum noil rarum totiufque populi Chnftune aftumebn , fed in fenfu fophiftico atque ηί. Anyen,
Dignum reor hic dicere , quod cum juxta
falfo . Et ficut timens decipi in moneta , volenfque fibi bene cavere, non vult recipere preordinatibnem divinam çcclefia ûnda catho­
monetam , nifi de publica officina fic fidelis lica infantia fua tempore , nique ad piâetvni(iiriftianus, qui tuto vult dirigi in dodnna tum tempus a Patre, diras tyrannorum pertefana, nullam fufcipiat , nifi quam in publica C cutiones paffia fuitlet ; adeo ut ficut Ifidorus ait
oflkina publice & generaliter in ecclefia Dei •e. etymologiarum capite xrx, perfecutione fer­
videt iulcipi & approbari; „ Sicut enim bca- vente docendarum pletnum facultas minime da­
., tus Auguftinus ait , omnis catholicus fecu- retur, fed dhriftiamtas in divertas hanefes fcif-

,. rus partem eam deteftatur , cui ecclefiam fa effiet. Tandem Conftandno principe miracu„ univerGIrm Apoflolicis fedibus roboratam , iofe lepr» morbo fanato, Ac per beatum Sil„ non communicare cognofcit. Vnde Hiero­ veftrum baptizato, in virilis aetatis robur evanymus fuper illo verlxj Pauli ad Calatas crp. fit ; tunc, ut idem Ifidorus ait , dt habetur xv.
It. Contuit cum tlltj, fic ait' Oftendit fe non diftindione, cap. Canones ; inceperunt facr?
„ habuiffie fscuntatem evangelii , nifi audori- concilia celebrari. Nic»num primo, in quo
„ tate Petri & aliorum roboratus effiet, id fandi patres juxta fidem evangelicam It Apo„ eft, nifi deduxiffiet ipfum ad publicam offi- ftolicam fecundum poft Apoftolos fidei fymemam . Si çrgo Paulus oftendit fe non ha­ bolum ediderunt ; quod ideo jn publica Miffa
bere iecuntatem evangelii, nifi deduxiffiet ip­ altis vocibus cantat ecclefia , ut ofiendat ex
fum ad publicam officinam, ad concilium ec- tunc , omni trepidatione feclufa, fidei cathoeleii», quis auderet dodrinam aliquam fufei DIick prochmationem ecclefiam generaliter acce­
pere. aut docere. quam non approbaverit lan- piffie.
—
■ alia
·
Deinde
tria principalia concilia, &
fla 1\> ecclpfu? Er ad idem eft Auguftinus alia fubfcquentia , a quibus omnis ecckfi» dccontra laufium . ,, Apoftoius enim Paulus poft cqt Ac pulchritudo exorta eft: eoque tempbre
„ Chrifti Afcenfionem de caelo vocatus, fi non tamquam completis propheats, qu» de gloria
cum Apoflolis communicaret, ôt cum eis & potentia ecclefia feriptr erant. ficut illa ·
evangelium conferret, quo ejufdem focieta- £t nunc reges intelbgtte, &c. Et illud ; Speci't
„ tis etlc apoareret, ecclefia illi omnino non domus dividere fpoho. Et illa : Adorubunt eum rM*. «,
£
communicaret. Et haec ponuntur per giof- omnes reges, Atc. ecclefia, qu· dudym velut
., fam in loco pneallegato,
imbecillis tantum rogare St invitare poterat ,
Jam igitur recolligendo pradida , aim fer­ audoritatem & poteftatem accepit etiam com­
ma divinus, juxta dida thematis prafumpti , pellendi , ficut Auguftinus icribit Donato. dc
pofitus fit in ruinam , Ac. refunedionem mul­ habetur xxt i i. quafi. iv, DifpUcet. juxta finem
torum in Ifrael ·, in refurretlionem feilicet fa­ fic dicit .· „ Non attendit quia tunc primum e^.
ne intelligcntium, & in ruinam perverfura „ ecdefia novello germine pullulabat, nondumienfum capientium cx eodem . ut fupra dedu-E „ que in ea completa fuerat illa prophetia Cium eft, fobnc ôc humiliter fufeipi debet , „ Adorabunt eum omnes reges fern : quod ut i—
neque ftatim quod prima figmficatione verbo­ „ que quanto magis impletur, tanto majore
rum aliquid fonare videtur , illi fenfui adh»- ,, utitur ecclcfia poteftate, ut non folum invirendum eft · quoniam non in verborum foliis, ». tet, fed etiam cogat ad bonum. Hoc tum
fed in radice rationis confiftit evangelium, ut >, Dominus fignificare voluit, qui quamvis haHieronymus dicit, & eft fupra allegatum: om- „ beat magnam poteftatem» prius tamen elenètque haretici-, As diabolus etiam, pro fi: al­ „ git commendare humilitatem, &. hoc in il-7
legant feripturam, ut paedidum fuit. Sçd con- „ la convivii fimilitudine (atis evidenter o
iulendi funt majores quid fenferint patres Spi­ ,, fiendit, ubi mifit Dominus ad invitatos ,
ritu fanflo pleni, non inniti proprie pruden­ „ & venire noluerunt, dc ait fervo ·. Xsti citi*. contra Salomonis dodrinam. Super quo
in vicos. J^· plateat cnirnis, & fauperes

»τ<3

r ■-

DE CIVTLT DOMINIO CLERICORUM .

1Λ4

& ctotdof tutrodve Ane. A bus 8t bona pace loquar . nifi quod prima ■
—
/emua , FaBum
efi- ut impe- opinio, fcilicet quod ecclefi» non hceat ha- ^«ίνη
- ~
* raftt, (fi adhuc locus eft. Et eut Dommus here divitias temporales, quam prefcnptus do” fervo , Eat tn vtas (fi faper, (fi eompelle iis- flor dicit ab omnibus erroneam reputatam ,
,, trvre, ut iutpiretur domus mea. Vide nunc & nonnulli afferunt luiifc condemnatam jn con­
*· quemadmodum de nis, qui prius venerunt, cilio generali, dc quo in capite, Excommu­
„ diflum eft, Jmnoduc eos, nunc diflum efl. nicamus ; de haereocis uurodufla fit, oc cekn·
Compelle·, ita fignificant funt ecclefi» prilà ab his, qui tubcol. rc cujuldam palliat» ho
„ mordu adhuc crefeentis, ut eflent vires et- nefiatis, tamquam |>r.rtenden’es o;>tin ecclefi·
„ iam compellendi. Hec Auguftinus.
fenflitatem, ipsam dcflruere vellent Un ie Hie­
E»· tone quidem per diverfa donaria tam
ronymus in minori breviario fuper Alo verbo
difli Conflamini, quam aliorum fidelium prin­
Pfalrni, Ut deft ruas tmmtcum (fi ultorem, fic in- 'T·'” "
cipum , aufla eft ecclefia Dei ia temporali­
quit: ,. Inimicum Ac defenforem haeieticum ,
'
bus bonis ampla poftefllone ; non quidem >, qui cum nequitia fua impugnet ecclefiam,
φήη jam ante ecclefia temporalu bona ,ha- „ eam tamen defendere aflimulat. FtAuguft»buiffex, tut inferius deducetur, fed quia ex R „ nus fuper eodem; Quem mfr harericum,?
tunc ampkflime
magnificata eft . Et quamdm
' ~
M nam ipfe efi inimicus Ac defenfor ,qm fidem
pnncijnim fieeuhrium ad ecclefiam fuit eritC.hrifiianam cum impugnat. videtur defenque devotio, & inter illas duas poteflates ,
r, derc. Unde Gregorius xxi 11.moralium . S»ecclefuflicam. feilicetâc fecularem, ecclefiam
„ pe hzreiKiper hoc quod elfe hominibus de„ tyicabiles foknt.cum a cunflis fete geut hus
& imperium , fuit, entqne unitas At concordia,
» fianflam ecclefiitn venerari conipiciuni. opifuit & eri: quoque orbi tranquillisas, Sa fe­
„ nionem ejus quibus valent obtreclauombus
licitatis decor. Ideoque humani generis ini­
„ lacerare contendunt, dicentes
Idcirco illi
micus, cuius propnum efl unitati ftc canuti
,, cunfla temporalia fuppetunt .quja ei premia
adverfjri, 8c Chnftiani populi profeflibus ob., «ternorum munerum fubtrahuntur. Quorum
fiflerc , fiepe nifus eft fupertemmare zizaniam;
fc fubortis difeordiis inter has duas potefta„ vocibus Eliu obviat, dicens Ne fote ai?<t· T„ )V
,, trr
Imentmus faptenitam , Deus prou · it eum.
ces, infurrexerunt homines acuti
enio ,
»r fcd non in bonum : quorum aliqu
voca„ non homo. Ac fi arrogantes irstta tar.clam ec- .
ti , qui.i non potertnt in ecclefia promotio., fle fiam, fed tamen fideles contra hen-ucos
< nes, quis optaverant obtinere, vel qma diftri-C „ dicant Per hoc quod lanflam ecclefiam in
fi, fuerant , vel correCli, alii aliis pafliombus
„ i.ono.e hominum florere temporaliter ccrm‘kl’
impuWi , difputare inceperunt , & afferere quod
., tis, projeflain a Domino non credatis- Scit
ecclefia non poterat bona temporalia poflide­
„ enim redemptor ejus &c in hoc itinere fobre vel habere, maxime civile dominium. Sed
„ tia venienti tribuere, & pervenienti ad «ternec defuerunt , qui fententiam omnino cdn., nam patmm fuperna p «mia tefervare. Inirinam affirmarunt, dicentes , non folum 'ec„ caflum igitur duitis quod Deus eam, non
ejefram pofle licite poflidere Ac habere bona ,,, homo projecerit, cum venerari eam a cuo' temporalia . 8< civile dominium : fed etiam
„ flis fere hominbus videns; quia fic ci ter.
Papam tamquam Chrifti vicarium
qui uni- „ ren» glori» adiumentum tribuitur, ut per
vrrlorum eft dominus, omnium ci .'ilium do­ ., hoc multiplicius etiam ad csleftu fubvehaminiorum efle primum adminifiratorem, imo „ tur. Sic Gregorius . De alus autem opinioniQt dominum co modo, quo dominia homini- ,. bus, five de omnino contraria, five dc dia.
Ι··ι, fub Deo competunt. Et ad hoc poffem „ quam ipfe diflus doflor ponit mediam , tmhi
alegare magnam copiai i doflorum fic tenen­ „ dicere non eft opus. Satis mihi efl fabam opitium , fuiique fcnptis At traflatibus hoc fir- D .. nionem refellere, At quod ecdriie bonatem.. poralia habere St poflidere liceat,demonftraic.
manuum .
Hunc ergo ordinem 'Deo propitiante tenem».
Fuit quoque quidam cancellarius Farifien„ fis, qui fie inuiat fuum iraôatum - Inter- bo. Primo rationes in contrarium fatlas folve-’
», dum contingit quod quis vitare volets u- re & enodare curabo . Secundo , hcct primum
„ num errorem, incidit in contrarium , tfic. fufticeret, tamen nihilominus quafi ex fupera„ dc pofitis aliquibus exemplis fic fubjungit : bundanti, veritatem , qu» efl fcilicet, quod ec­
„ Modo confimili circa poteftatem Pontificum clefi» 8c przlatis, 8r perfonis ecclefiaflicis lici­
tum fit habere & poflidere bona temporalia . firm veritatis medium ponit inter illos duos er„ rores. Nam error ▼aldenfium fuit, fuccef miflgnis dcmonflrabo documentis . H»c qu»
„ foribus Apoftolorum, videlicet Pap» 8t pr»- pnrmifi, dante Domino, credo me fic luculen­
„ latis ecclefiafticis, repugnare dominium in tius agere. fi paflim infequar vcftigia magiftri
,, temporalibus, nec eis licere habere divitias Petri, qui hunc articulum propofuit, e>ulquc
„ temporales. Et pofita alia contracta jam fu- feripta, qu» obtulit. In quo prstcnre nolo,
„ penus memorata opinione, fubjungit : Inter quod cum in mediis propofitorum fit vacuus,
„ has opiniones contrarias, quarum primam E ut clare Deo propitio deducetur ; in principio
». erroneam omnes putant, puto quod veritas tamen 8< in fine plurimum loquitur rigide Ac
„ medium ponit ; fcilicet quod pnelatis eccle- ecclefiaflico flatui detrahendo, Sc ca, que m
„ fi» non repugnat habere dominium in tem- ipfis principio 8c fine loquitur, relinquit peni­
v poralibus, 8« jnnfdiflionem , contra primam tus fine aliquo fundamento . Dicit in principio
„ opinionem erroneam·, nec tamen eis debe- quod in tranquillitatis & difeordue mundi caufà
„ tur per fe ratione flatus fui, 8t ratione, qua efi dominatio cFeri fuper bonis immobilibus, feu
„ funt vicarii Chrifti, & Apoftolorum Cuccef· mobilibus )}u|us vit· *. Ac ad hoc dittum nul­
j », fores, fed eis poflunt convenire ex concef- lam probationem adducit.
», fione principum. H»c ille.
Ego autem e contrario dico quod ad tran­
,
Ego quidem inter has opiniones quid fen- quillitatem & pacem orbis multum proficit po­
tirc valeam, ut tamen pnemifl» protcftationi- tentia Ac dqminatus eccclefi· i nifi enim ecclefia
ha-

À**®
i.f»

”

ec debito,
aU

tui

·

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

tuA

haberet potentiam, tanta effet Indifciplinatio, Adum pofleflio capitur pro re poffeffl . ff

Be -

;

& arrogantia hominum (uporborum , volennum inniti opinionibus propriis, quod nifi ef­
fet magna potentia ecclefia ad comprimendos
eos , quotidie hzrefes pullularent ftc recrefce, rent. Hoc unuiquifque «olens advertere, per

verb. fign. 1. Interdum, êt ita
facra fcriptura , ficut Genef. x > t x. γ**»« ero/
iM».
poftfio eonuo MMM . Et in evangelio Matth.
cap. xix. de juvene qui WeNu pofitfiontt
multas. Qua· textus ipfe allegat Ac applicat ad
deferiptionetn pofleflionis fupra memorat·, «d
•''^opmionum eum capitofitate Ac pertinacia non quam nihil faciunt, fidva gratia allegantis.
Relinquamus ifta , St relicquamus alias fiiperdéfunt , fed per timorem comprimuntur . Et
poteft hoc aperte cognofci χχ eo , quod *erat ftitiones , quas facit de dominio pro declaratio­
ne
termini pofiti in conclufiône, Civile domi­
antequam ecdefia hanc potentiam habe&et .
prout patet ex didis Ifidori jam fuperius al­ nium ; quod etiam ad boni mobilia St immobi­
legatis , quod ante illa tempora Conftantini lia juxta fuum conceptum applicari non poteft -,
jam non erat facultas docendarum plebium , quoniam in bonis mobilibus habetur ab homini-.^
cum Cbriftianitai in diverfas harefes feiffa ef­ bus privatum domiuium , ftt non civile, quorum "
fet etiam ex dido Auguftini fuperius allega- ^bonorum dominia ut plurimumacquiruntur jure
to. Poflem ftc adhuc multa alia deducere, quz gentium , quod
’
efi jus
- naturale
”. Et valde pauci
modi funt acquirendi dominia de jure civili, L
c»"<i»eo Amitto ’ ne cft>c‘ar nimis longus.
Ex hoc jure . ff de |uflit. At jure. ff de acquir. rer.
«I. .rf.r.i.
Ponit demum conclufiorwm fuam fub his ter­
domin i, i. ftc ibi glofla enumerat^liquos paucos
minis. Sjscularis pofleflio ,Jicut fic civile do­
minium , jure divino ftc .humano , dodorum modos, quibus dominia acquiruntur de jure ci­
fandorum fententiis, ftc ratione cflicaci > tem­ vili . Et videamus ad intellcdum , quid poteft
vellè dicere , & occurrunt mihi ifta duo. Pri­
pore legis gratia prohibetur clero Chrifti.
Deinde zd declarandum terminos, facit unam mum , quod clerici non poflunt habere proprium,
diftindionem de poffeflione : ftc ponit defcriptio- fed poflunt habere omnia in communi ■ Ac hoc
nem pofleflionis , quam ponit glofla fuper L.1, videtur dicere quarta fuppofitio, fi legatur. Sed
ff? de acq. poff. Quae dida per eum poffetn nefeiofi hoc ipfefentit ; cum , ficut audio, ejus
multipliciter impugnare , fed non curo con­ viti contradicat . Nec credo quod fi adveniret
tentiones verborum . Scio quod illam deferi- fibi bona hereditas patris , vel alicujus confanptionem ponit glofla prxdida ; ftc quod 'flivi- guinei vel amici
amici,, portaret
pc
eam in communi cum
ditur pofleflio in has tres fpecies. civilem un- C fratribus monaflenii Sclavorum in Praga, cum
tum, naturalem tantum, ftc naturalem Ac ci­ quibus vivit. Secundum, quod etiam in commu­
vilem . ftc illam, quam ponit ipfe, dicit facu- ni non poflunt habere Ac poflidere bona mobilia
larem , non eft in C. nec in ff nec in toto cor­ & immobilia.Sed A< hoc videturcontrariareipfi
pore juris, ftc tamen eam vult fulcire cx qui­ quarte fuppofitioni, ubi dicit quod habent in
dam glofla c. Licet de off ord. Clare patet communi. Et maxime contrariatur cpntentis in
quod non facit ad propofitum i videamus tex- fchedula additi va ultimo data.* in qua, ut mihi
tumAc gloffim. Textus dicit: Licet tam circa videtur , vidqps fe deficere in probationibus eo­
viros religiofos quam clericos feculares . Di- rum que premiferat, ipfa definiit, St novam
ftingirtt huic duas fpecies clericorum, feu ec- materiam introducit , fine alicujus probationis
JJ"
elefiafticorum hominum , alios religiofos, alios fulcimento. Ego autem dico, quod clerici non
feculares clericos . Glofla exponit quid fit di­ religiofi, feu qui voto ad hoc non fe obliga- ZkmZ·
cere clericos faeculares · At dicit quod clerici fe­ runt, licite poflunt habere ftc poflidere bona tem- ÎLÎÎÎX.
ch*Îusti

W

culares dicuntur, qui pofliint habere proprium, poralia. hereditates paternas, aut aliorum, fi
ΐΖΐ
ficut ft< laici, cum rehgiofi hoc non poflint .Sic cis relinquuntur, ftt alia bona jufte acquifita,
Ac Oftienfis in capite primo de fümma Trinita-Dtraditione, donatione, cx caufa, vel aliquo lite fuper verbo , Communem , dicit, quod ficut cito contradu, vel ane licita. Item quod ecde• Deus creavit'naturam fpiritualem, corporalem, fia
r~poteft
------ Λ u
habere
-’—— Ac
■----poflidere
ÆJ— *-bona
-------------------temporalia
,!- ,
ftc hominem cujus eft mixta natura , ut ibi tex­ mbbilia, St immobilia, domo·, ρπεφι, villas,
tus , ita genus clericorum permixtam vitam du­ caflra , oppida, Ac civitates, Ac in eis habere pri­
cit interlaieos ftc religiofos. Qua quidem alle­ vatum ô< civile dominium.* Ac ea qu· in con­
gata glofla facit a(l hoc, quod dicatur fecularis trarium dicla funt, minime obviant : quibus refpofleflio, non eft fpecies fecularis pofleflionis ; pondeatur per ordinem Et primo allegantur
imo omnis pofleflio in hac vita eft fecularis, auflontatesveteristeflamenti.Numer.xv>n.& nX- >·
quia fasculare idem efl quod temporale , Ut di­ alia, in quibus habetur, quod dixit Dominus
cit glofla fuper epiftola ad Hebraos ix. fuper de tribu Levi, quod in terra illa nihilpoflide- ’
illo verbo, fanHum fteulart, id eft, temporale. rent, neque haberent panem intereo·. Et fu­
Bene ftio differentiam inter res fpirituales At per cifdcm audoritacibus radicaliter fundatur pri­
temporales : ftc temporalia poflidentur, ut ip- ma Ac fecunda ratio dc rationibus , qua in fine
femet dixit. Certe audeo dicere , quod compe­ poft allegationes audoritatum fubjunguntur .
tenter mihi nota eft materia pofleflionis. Nam E
Ad hac omnia refpondeo ; quod ficut dicit
c. «r»·. fcio me repetufle in civitate Barcinone cap. magifter Bonaventura fuper iv. fentent. dift.
i>t> > Cautam qu» de praferiptione , ubi aderant xxiv. quxft. x. ah. m. fecerdotiiChrifti non
‘ft—“p’pluiquam quinquaginta dodores ftc liccntiati tam tint figura facerdouum Aaron, quam etiam
ia jure, ftc ibi latiflime examinafle deferiptio- Mdchifedec, fecundum quod dicitur ad Henem ftc divifionem pofleflionis . Et demum br*os vix. Fw nx , d* ficerdos, fn Cf* CAriquando debui aflumi afl officium auditori· pa- /u. Et quamvis honorem regalem recufaverit.
ktii Apoftolici , repetiifle cap. Cum dikdus Ac ipfe pauper vixerit , tamen propter fuam
—•«e··** de cafu pofleif. Ac propriet, cui quintum con- dulciflimam benignitatem , ad hoc alios non
ftfpT'rSfc veniat h*c materia, norunt omnes /urifpcriti; ardavit. Unde nullatenus eft credendum, fla­
t*·*·*·
tamen ego nefeio intelligere quid dicat 'ex dif- tum univerfalis ecdcfic aliter regi quam difpopofitione terminorum. Scio etiam quod inter- nat Spiritus fandus . Hac omnia magifter Bona-

<

iti7
’ DE C:VILI DOMÎNTO CLERICORUM.
ventura. Cum ergo^&êerdorium Chrifti (it ^A 48. Item j. Reg. 1 Salomon

eundum
_
. _ ordinem Melchifedeç
, e < ,
, ficut
*
Apofto>4*7’ h*s ait , nil mirum fi tàcerdôtes poffideant

1

mi

ait ad Abiatar—ûcerdotem : Yadkin Anathot ad agrum tuum ; amno
& fic facerdos habebat agrum. Item 11. Pa- C%'j'n

temporalia ficut Mekhifedec , qui erat rex ralipomenon 11. Robosm Dei cultum^ tenenSalem , & nihilo minus- facerdos Altiffimi. te, & Jeroboan idololatriam indud||A, dici­
Genet xiv. Sed nolo effe hac refponfione tur. Sacerdotes venerunt ab Bobfi^BKsnquencoûtentus . Pro pane altera allegati funt quin­ tes fuburbana, O" pofeffluxes fw^xce quot
que textus veteris teftamenti, qui videntur fo­
poflefliones habebant facerdotes ? Item Jere­
ssare , quod Levit* nihil debebant poffidere in mies Propbeta fanâificatus in utero facerdos,
terra promiffionis, fed habere decimas, 8c pri- emit agrum, fblvit pretium , ftipulationes fe­
mitias, & oblationes, pro fuftetitatione fua . cit , 8c fibi fieri inftrumentum . Jerem. p. cap.
Et ego allegabo quindecim textus, quod Lévi­ Item de eodem, 37. capitulo Cajn ergo recefte habebant 8c poftidebant bona mobilia St im­ fifet exercitus Chaidaorum ab Jerufalem, egrtfmobilia , fervos , domos , pratdia & oppida, & fus eft Jeremias, ut vet in levam Benjamin ,
civitates. Sed ante volo paemittere, quod in & divideret ibi joofleffionem tn confpeSu avium.
tempore ante legem, ut communiter doOores di­ Bltem primi Efdr* 11. de redeuntibus facercunt, primogeniti fuerunt facerdotes, & pne ’ dotibus a captivitate
, fic dicitur : Jfabtioce,
"
aliis dominium , 8c hereditatem habuerunt. runt ergo facerdotes & Leons , & janitores &
Unde Genef. xxvtt. dixit liaac ad Jacob. £- contorts in urbibus fuis , unufquifque Ifr^l ms
fio dominus fratrum tuorum , quia pnma erat civitatibus fuis . Item , certum eft Jonathan
bencdiâio primogeniti: Sc Genef XLiX. Bu- finffe facerdotem , ex 1. Machabxorum , &
ben fortitudo mea, primus tn donis, & major in ducem 8c principem ad bellandum , ibidem
imperio. Quod exponit Hieronymus in glofla it. &t fummum facerdotem, ibidem 11. qui
de facerdotio mijori hereditate, 0<imperio fu­ habuit amplas poffefiïones : unde in fine deci­
per fratres, qu* habuiffet, nifi afcendiffet cu­ mi capita dicitur - Addidit adhuc , fcilicet
bile petris fui. Abraham etiam fuit facerdos, Alexander rex , glorificare Jonathan , & nufit
ut probat Cbryfoftomus fuper Matthaei t. & ei fibulam auream , ficut eft confuetudo dan coquam dives fuerit, omnes icimus . De Mel- gnatis regum, tft" dedit et Accaron (nomen eft
chifedec jam diâum eft, & fic patet quod in civitatis ) & omnes fines ejus in pofefflonam. Item
ibidem 11. Demetrius rex prêdiâa confirmavit
populo Dei facerdotes fuerunt opulcntiflimi.
Veniamus ad tempus legis veteris, & fequa-C Jonathc, & majora addidit : Fecit Tonat ha rex
mur ordinem . Primo ', ' Lcvitici capite xxv. ficut fecerant ei qut ante eum fuerant, & exal­
dides Levstantm qua m urbibus funt, femper tavit eum in confpe^u omnium amicorum ejus, &
poffunt redimi : fi redempta non fuennt , floruit ei principatum facerdottt , d* quacumque
in jubileo revertentur ad dominos , quia domus alia habuit prius prenofa , ($" fecit eum prinapem
urbium Leuna>un funt propoficfflonibus inter fi­ amicorum . Item ibidem : Scripfit rex Antiochus,
lios Ifrael. Suburbana autem eorum non veneant, adolefcens Jonutha dicens. Conftuuo tibi facerdo­
quia pojfeflio femptterna efl. Item Levit. 17. Ho­ tium , d* conflituo te fuper quatuor civitates ,
mo fi vovent domum fuam, & fancificavefu Do­ ut fis de'antas regis, & mifit et vafa aurea m
mino. Et infra. Si agrum pofefflonis fus vove­
miniftenum , & dedit ei potrfl item bibendi tn au­
rit, & confee raient Domino, &c. Et infra: Λ ro, & efle in purpura , & habere fibulam aure­
noluerint re timere, fed aiten cuilibet fuent ve­ am , & Simonem fratrem ejus conftituu ducem
nundatus , ultra eum , qui voveru , redimere tn termi .is Tyri ufque ad fines Ægypti. Dc fa­
non potent, quia cum jubilet venent dies, faneb- eci dotibus omnia ifta diâa funt .
ficatus ent Domno , & pofefflo conjectata ad jus
Sed de Juda Machabao & aliis , principapertinet facerdotum. Et infra : Omne quod con- D tum & potentiam liber Machabzorum oftenfecratum fuerit D>mtn<>, five homo five animal ; dit. 8cfic funt quatuordecim auâoritates vete­
fanfhsm fan florum e,i Domino. Item Numero­ ris teftamenti: Addatur una de novo teftamenrum 15. Locutus rfl Dominus ad Moyfen : Pre­ to , quantum pertinet ad vetus. Aâorum tv.
cipe filât Ifroe!, ut dent Levuis de pojfejfionibus Jofeph qui cognominabatur Barfabas , Levites ,
fuis urbes ad habitandum , & fuburbana earum Cypnus genere, vendsdu agrum. Hic erat Leper cirtuirum, &c. Numerorum p.Cum Ifrael vita fecundum Magiftrum hiftori* fcholaftic*,
viciffet Madiamtas , Ôt de eu tuliffet magna & Nicolaum de Lyra: habebat tamen agrum
fpolia , juflit diri Eleazaro unam ammam de quem vendidit. Et fic habeo quindecim auâoquingentis , tam ex hominibus , quam ex bo­ ntates contra quinque , que vincere debent ■'
bus , afinis , & ovibus ; 8c Leviris quinqua- nam «qualis roboris 8c fortitudinis funt, cum
gefimum caput hominum , boum , 8c afino- fint ex textu Bibli* . Sed in facra feriptura
rum , & cunâorum animantium , ex media nulla eft contrarieras . Quid ergo ? videamus
pane filiorum Ifrael. Item Deuter. 18. de ce­ verum ipfius intelleâum , ne fermo ad corti­
teris Levitis volentibus miniftrare , dicitur : cem liter* intellcâus fit nobis in ruina. TexPartem ciborum eahtdem accipient quam ceteri, E tus per me adduâi ad plurimum faciunt
excepto eo, quod in urbe fisa ex paterna etsjuc- tcftimonium de faâo . Quid ergo ? fait vio­
cefflone debetur. Item Jofue at. Dederunt Levi­
lata lex illa data per Deum ? abfit . Sed vi­
tts filii Ifrael de pofefflombus ftut, juxta impe­ deamur ipfius verum 8c planum intellcâum .
rium Domine , civitutes ti" fuburbana earum . Ego dicam valde. plane. Dominus dedit x 11.
£t ibi fcnbttur, quomodo quaelibet tribus de­
tribubus Ifrael terram promiflionis: ifta terra
dit certas civitates , alia decem , alia trede- erat dividenda inter tribus per panes feu he­
cim, alia quatuordecim, t^c. Et in fine fub- reditates feparatas, ut verbi gratia , tribus Za­
Jungit : Zfeqaie dvinues unnerfa Levitatum m bulon habebit Bavariam , tribas Nephthalim
medfe pofefiàmùs fihorum Ifrael quadraginta Franconians, tribus Benjamin Auftriam, 8tfic
Asa, cum fubwbamis fisis , finguU per fdmiHat de aliis t ita funt diftinâi fit limitati fines
tkflnbuu, /Mm· ft» fefugü i 8t fic erant tribuum in canone Bibli* . Tribus autem

1119

ORATIO JOÂNNIS DE POLEMAR

nio

. Levitica , cum effet facerdotalis ,· nop habebat A vi , ut ait Magifter hifloria fehobftica. Et -............
ANNO
~ feparata
'
.................
Auguftinus ,in queftionibus veteris teftamènti,
efle
, fed
debebat fervirc in fanfluacmirn
CHMSTI
rio ad utilitatem omnium tribuum . Et ideo traflando illud . quomodo Helcana pater Sar ~ njv'
HU
muelis
decimas offerebat , cum effet Levita ? 4S» *
non habebat fortem feu hereditatem ad par­
tem , ficut una tribus éx alus , fed habebat & ibi ad noftrum propofitum'dici^, q^iod quia
plufquam aliqua tribus*, quia cum effentxti. accipiebant uxores de aliis tribubus: ficut Jotribus., fibi non pertineret nifi duodecima pars , jada facerdos duxit filiam regis joram, At fic
habebant poffefliones uxorum . Tandem fuproAc habuit dectmam othnium , dc ultta deci­
mam /primitias , & oblationes , vota , fecri- inum judicium erat facerdotum , dicente Do- __ _
**’
ficia , redemptiooc' , Ac emendas , domos, miffb, Deuteron, xvi t.5i difficile^ ambiguum
fuburbia. Ecce quinam opulentiam habebant apud te judicium cjfe perfpextns in6t fangutnem 6*
illi facerdotes: utique vix credo quod velfal- janeutnem, lepram & non lepram v caufam P
tem in paucis locis facerdotes noftn habeant caufam & jusbeum inter portas videris verba «·»
majorem opulentiam . Et ita eft intellcflus nari, furgi & afeende ad locum quem elegerit Do­
illarum auflontatun^ , quod non habuit minus Deus tuus, ventefque ad facerdotes Levitid
fortem .
Bgexerir , d* ad judicem nui' f&nt
die tempore
............
t
1,
Si enim Deus faceret tantam gratiam Ger- quarefque ai eis, f* indicabunt tibi judicii
jrtdtcti ver
veri.
manic® nationi , quod acquirerent terram il- ratem, & facies quacumque dixerint tibi qui prelam fanflam , Ac demum deberent fibi dividere funt loco, quem elegit Dominus. Et infixt Qui
autem fuperbierit, nolens obedi re [acerdotis impe­
per partes Ac nationes feparatas, certum terri­
torium Bavaris, certum Auftrahbus , certum rio, qus eo tempore minftraverit Domino Deo ruo,
Bohemis, Ac non darent facerdotibus fortem ex decreto judicis morietur Ule homo. Poftta ve­
vel hsreditatem ad partem, fed cum omnibus ro venerunt reges , infra quorum tempus notj
panibus haberent in unaquaque; habebant legimus quempiam pneter reges habuiffe domi­
enim ilii facerdotes, ficut diflum eft , mobi­ nium «alicujus civitatis , oppidi vel caflri . Sl
lia A< immobilia, domos, Ac pnedia, in qui­ nemo habebat, non mirum fi iâcerdotes non
bus habebant verum dominium , quia pote­ habebant. Eft namque mos in aliquibus ro>
rant illa vendere , Ac alienare , qu® non po­ gionibus, ficut audio effe in Africa, quod foteft facere, nifi dominus. Quod autem poffent lus rex habeit dominium civitatum , oppi­
véndere Ac alienare , patet per illam auflori- dorum , caftrorum Ac villarum , Sed poftea
tatem Jeremi® j*. Ac A florum iv. Ecclefia C temporibus Machabnorum, nonne Alathathias,
hodie in temporalibus boms non habet aliud Jonathas , Judas Machabens , Ac fratres ejus
nifi oblata a ndelibus, fi quis obtulit ecclefie facerdotes fimul fuerunt Ac principes , ut bl- domum, vel agrum, caftrum, aut oppidum. floris Machabsorum liquide attdLcur: Ac fie
Sic Sc illi habuiffent . fi oblata fuiffent , qua habuerunt civile dominium .
erat lex Domini , ut fupra eft allegatum Le­
Jam venio ad auflontates novi teftamenti.
vit. 37. St vovent domum fuam . Sed forte Ac primo loco allegantur quatuor aufloritadicet t Sed non habebant civile dominium . tés ordine fucceffivo , qua , f«!va bona gra­
Dico, Textus non dicit, Non habebant civi­
tia allegantis , valde parum faciunt . Prism
le dominium; fed nihil aliud, quam decimas eft de vocatione Petri Ac Andre® ; alia d·
At primitiis poffidebant . In nullo illorum vocatione Matthci ; in quibus magna vocan­
textuum fit mentio de civili dominio. Pre- tis virtus , fc obedientia vocatorum merito
terea dixi, Ac verum dixi, quod civile domi­
commendatur. Sed cum non habeant noram
nium non eft applicable ad bona mobilia &
prneepti , neque prohibitionis , non poteft
immobilia. Sed dicam, quid eft civile domi­
ex eis argumentari ad Ucitum vel illicitum ;
fed ad laudabihter imitandum , perfonarum ,
nium > de quo forte loqui nolunt , licet non
exprefrennt illud, de quo dicitur, quod Im­ rerum Sc temporum circumflandis adhibitis ,
perator eft dominus iftiua civitatis, vel mun- D ficut decet.
Allegatur fecundo loco illud Matth®i v. Λ
di , de quo per doflores in leg. Bene a Ze­
none ■ Codice de quad, prefer. Sc in cap. Con­ assis te perçurent in unam maxillam, qua nihil
venior 11. quxft. £111. Sed non eft dominus ad propofitum facit ; Sc illa : Qui tecum emit
illius domus , vel illius , quinimo illi pnva- in judicio contendere , & tollere tunicam : mia
ti , vel domini domorum , 8c pr«diorum fic ad literam capta. Ac quod ad folos cleri­
funt. Sed eft quoddam univerfale dominium, cos diflum effer, poffet induci contn* allegan­
quod magis proprie dicitur poteftas de publi­
tem .* nam conftarct quod, clerici poffunt ha­
co , feu jurifdiflio , cujus deferipeio habetur bere bona. Sed ficut omnis doflorum fentenper gloffam in leg. 1. flT.de jurifdiflione. Sed tia habet, hac precepts in pneparatione cor­
certe sal· dominium in pcpulo Ifrael a princi­ dis habenda funi ; in exteriori autem opera­
pio nullus habebat , nifi iblus Deus . Ideo tione id potius agendum eft , quod proximi
quando voluerunt habere regem, dixit ad Sa- faluti conveniat. Unde Auguftinus ait in ferrauelem .· Non te abiecertmi, fed me , ne re- E mone de puero Centurionis
Ί , Ac habetur aj.
gnarem fuper eos . 1. Reg. 8. Imo Ac Levit, quseftione 1. PaVatus debet effe bomo juftus
patienter eorum malitiam fuftinere,
35. dicit; Tena quoque non vendetur tn perpe- » At
“ pius
‘
tuum , quia mea eft , & vos advena & coloni * quos bonos fieri quarit. Et infra 1 Ifta pe»*afin . Hujus autem dominii feu jurifeiiflionis ·' cepia magis funt ad prmparatioaem coniis,
adminiftrationem dc exercitium habuerunt Do- ,·» qua intus eft , quam ad opus quod in *mini iaccrdotes. primum Moyfes, quieratis- ·> perto fit, ut teneatur in fecreto animi pa­
ce rd os i unde PCalmifta : Afoyfes d- Àaron tn v tientia cum benevolentia ; in manifefto au­
facerdotibus e)us. Et idem dux Ac reflor populi » tem id fiat quod eia prodefiè videtur quibus
Jfracl. Deinde tempore Judicum , qui regebant * bene velle debemus. Hinc liquido offendi­
Jfrael, fuerunt judices plures de tribu Levi, * tur quod ipfe Dominus Jefus exemplum fim
ficut Heli dc Samuel , qui fuit de tribu Le- *> gularicer patientia , cum percuteretur ia

"S?

Itti
DE CIV1U DOMINIO CLERICORÜM .
mt
>, fbdem, refpondit, ii «safe locMusfism , &CL·^* hœ prohibitum- invitare amicos ? Unde B»
allegavit
igfeurpreceptum fuum.fi vér- „ da,
J* ut
— Thomas
™'L
“
* in glofla. ”Fratres
custsn „„ Nequaquam
be WpsdamuKv implevit. Et. reliqua per ‘ „ igitur fle amicos , k divites : alterutrum .con*

C"ûii‘,
eum ibi Icripta : ubi etiam hoc confirmat ex ■„ vivia celebrare, non quafi feelus interdicit,
Paolo, de quo After.
quod percuflus in „ fed fient ' cetera neceflitati» humana com­
maxillam non prabait aliam, fed dixit. Per- „ mercia ad promerendum vite cnleftis pne-. T„,„
cotiat ee Oesu, parw' fdealMte.
„ mia · modicum valeri. Iterum fcriptùm eft **4<μ**>»μ
Tertio allegatur illud quod Chriftus dixit : „ Matihai χ. Nefye tiasere eos, fus corpus oc- *A,‘Tsslpes faveas habeat. Ad hoc & ad (d quod cidsstst ; numquid propterea eft abjiciendus om<«XU> loco allegatur, Sü dm perfaBus efe .
riri timor eorum, qui poffunt corpus occideid qttod ApOftoU dixerunt, Ecce nos reltqut- re? certe non.- fed hoceft intelligendum , ne
rasu owsia -fit qnod decimo loco alienatur ex. propter timorem corpori*, juftitiam deleremus.
Lum,« Pende Qsusfe qste habes. Refpondere .Jtcm. Nolite fohcitiefe quid manducaturi efiu,
opue non effet, quia omnis hamo fcu illa non neque fohc'ti efe decraft t no ; numquid eft pro- A***»· «
ad Ajfoftdlo* tantum difla, imp ad literam diptereà fic abjicienda omnino folicitudo viflus
fla fuerunt non Apoftolis, feci fcnbefk juve-B& veftitus pro futuro tempore? Certe non.
ni illi. Item non obligamur omnia agere, qua Unde Auguftinus in lib. 11. de fermone D<>Chriftus. Nam licet omnis Chrifti aflio fit no „ mini: Vehementer cavendum eft, ne forte
ftra in ft radio, non tamen femper ad neceffa- „ cum viderimus aliquem fervum Dei proviriatn imitationem; alias oporteret noe omnes „ dere ne ifta neceflaria defint vel fibi, ve}
crucifigi. Et ex fe textas oftendit neceffitatem „ his, quorum cura fibi commifla eft, judinott"habere; cum ad Confequendam vitam c- „ cemus eum contra prsrceptum Domini face·
ternam fufficienter pnanifit, Serva mandata ; „ re, k de craftino folicitum efle. Nam ipfe
fit fiibjunxit, & vis perfe&us efc Nec ta­
,. Dominus, cui miniftrabant angeli, propter
men quifquam intelligat, il’ud neceffarium ,, exemplum , ne quis poftea fcandalum paelfe ad perfeflionem evangelicam ; cum, ut „ teretur, cum aliquem fervorum ejus aniApoftolos wftatur ad Coloflenfes 5. caritas fit „ madvertiflêt ifta neceflaria procurare, locuvùsadum perfelbcnus ; fed quod illud eft quod­
„ lo* habere dignatus eft , quibus portabadam inftrumentum accommodum , tamquam „ tur pecunia, unde ufibus neceffarii* quidremovens illud quod poflet effe impeditivum ; „ quid opus foiflet pntberetur. Hac provideneffentiale autem perfeflionis conhftit in hoc C „ tia alii Apoftoli, Paulus dc Barnabas, pr»·
quod dicit. Sequere ase, non greflibus cor­
„ ceperunt colleflas fieri in ufus fenflorum
poris, fed affeflibus, ut hic dicit fenflu» „ qui erant in Jcrufalem . Hac Auguftinus.
Thomas 11. tt. quaftip lxxxv. articulo vt.
Hoc de Vollcfli» habetur After.it. ad RoÔc in multis aliis , it communiter omnes do- „ manos 15. k ipfe Paulus pro futuro fuo
flores .
itinere talem providentiam habuit, ut ipfe oAd quartam jam rcfponfum eft. Veniamus ftendit 11. ad Corinth. 9. k ad Philipp. 4.
•d quintam , & fimul cum ifta accipio fepti- Iterum cum Chriftus dixit Matthai x. Nolite
mam & oftavam, quia idem diflum Chrifti cogitare quomodo esu quid loquamini -, numquid
eft , fed a tribus evangeliftis recitatum , ut hrc prohibitio fuit magis confortatio quadam,
Auguftinus deducit, de confenfu evangel iorum. ne timorem aut folicitudinem fimnidololam
Et quia hoc videntur urgere. infiftendum eft haberent? fic in propofito, Iterum quomodo
circa ipfas, qui de iftis folet fieri thagnum Chriftus dixit Luca6. Nolite judicaret numfeftum . Et nunc obfeero omnes memores efle quid prohibuit omne judicium ? abfit. Iterum
noftra prafeOionis, ne fermo Dei ad corticem cum Apoftolos Jacobus dixit-. Nolae jurare-,
Iitene nt nobis in minam; fit ne efficiamur D numquid propter hoc debet omne juramentum
r ./· teftes
..λ , ficut
<- - illi
·» qui
- dixerunt Chri■"*
cenferi prohibitum? abfit. Tandem cum Pau­
Chrifti falfi
ftum dixifle Matthai 26. Pcjum defiruere ten- lus dixit Timotheo.* Noh aquam Mere ; pec­
pistas Zfes, & pofi triduum nadificart illud. Et cavit Timotheus poftea quando aquam bibit?
utique exfiftem in templo Salomonis, cum In hujusmodi locutionibus. attendenda funt
cjeciflet ementes fit vendentes, fit peteretur plura; perfona loquens, cui loquitur, res de
ab 00 figtian , dixit, Joann, n. Solvite teas­ qua, quo dicendi genere, & qua de caufa .
lum hoc, & te tribus diebus excùoho Mud ; „ Quoniam, ut inquit Hilarius , intelligenJudai intellexerunt de templo illo in quo „ tia verborum ex dicendi caufis eft aflïierat.* ipfe autem loquebatur de templo corpo­ ,, menda, k mena dicentis magis eft attenris fili , prout Joannes verus ejus teftis & in­ „ denda quam verba.
terpres atteftatur : fed ut fimus idonei miniHac una regula prafuppofita infallibili, qu·'
ftri teftamenti, ficut dixif Paulus 3. Corinth, trahitur ex Auguftino tertio de doflrina Chnj. Afon Utero fed fpiritu·. quia Utero occidit, ftiana, cujus libri principalis incentio eft infpsritus autem vimmficat.
___ nos ad_ ____
___________________
ftruere
inteliigendam
fecram feriptuEt primo fciendum eft, quod per hunc mo- E ram . Regula eft ifta 7 quod quando fcnptu-

dum loquendi, no/fe» vel m/>, non femper
inducitur prohibitio, ut contra facient peccet,
fed eft fepe quadam exhortatio vel confortatiq. Grave nimia effet, fi ubicumque in &era feriptura tali» invenitur locutio, ptohibt-

ra falvan non poteft in fenfu terminorum
grammaticaliter acceptorum, topica feu figu­
rative locutio eft. Solet enim feriptura tropi­
ce fit parabolice loqui, ponent interdum cau­
fem pro efleflu, vel effeclum pro caufe, vel

ttoeem induceret faper exprefla ad Canium rem pro vitio vel virtute, que ut commu­
grammaticalem, Irnea v. pracepit ne cui di­ niter» vel ut plurimum folet coofequi ad
cerent , Marci x. de libello repudii. Scriptum eam. Verbi gratia Alixit Chriftus Matthai 3.
eft ia evangclie Luca 14. Ctut focisproufenm Çmcwsifue disent fratri fito , fatue, >eu s ent
ear «mmm, isefi voratrauntos tuos, aut fmru, gektttt ignis. Certe ibi cordi* rancorem ad
«M etfMN». Numqnid eft intelligeadum ex apertam contumeliam profilientem intellexit.
Cornât, CenaoL Tom. XXIX.
Bbbb
alio

1

ttij

ORATIO yOANNIS DE POLBMAR

1134

- alioquin reas . fiiiffet gehenna ignis Paulus, A ad Corinth, st. ad Philippenfes 4. Salis «Meas
ΑΜΜΟ
quand· dixit Cabus O tafnfon Gaiata.Xin· vos .PÀiAppev/ës, fmnd» yrofMtu fins a Mace- ANWQ
cw itη
cwairri
• de Aoguflinuslib.si.de civuateDei, juxta dMM nttUa astans tcdefiacoanunseevst fas ru•«Μva/foh, paie ThtfeJ·w finem*. Non dixit fratri fuo, fatue, qui cum Dvw dea d- accepti,
• hoc dicte, non ipfi fraternitati, fed peccato mroes fnstiS-hunttfutaseshs as/ifiu. Circa ifta
• ejus infenfus efl . Iterum aliud exemplum . verifimile eft , quod pecunia minebantur. It
Chriftus dixit Matthaiaq. Nobee vacan rufet. ab eo confervebantur .· fed utcumque fit, five
Item dii it ibidem: Patret Mita weate «t pecunia, five ce. five panis, five veftimentum,
tem·, certe non hac nomina, nec officia pro­ omnia edent contra prohibitionem , fi prohi­
hibere intellexit ; fed ambitionem fuperiorit»- bitio effet ( fe colletas mifie in Jerufalem, de
tis Sc excellentia, qua talia officia & nomina qiubus Adorum n. fe ad Romance xv. con­
ut communiter coniequi folent. Unde Augu- tra prohibitionem effent, fi prohibitio effet.
fltnus fuper Pfaltno;?. Mseadue popule meus; Et Petrus calceamenta habebat, quomodo an­
„ comas pamhsu, fee. dicit * Paulus fenior di- gelus dixit ei ' Calcea te cabgas ruas ; Adorum
„ cit Æoa tu anfsndam vos hac fcnfa. /rd xii. cum tamen textus evat^elii dicat, neque
„ tu filsos meos carignsos moneo·. cum fiiret B calceamenta , fe fic omnes deberemus ire difcal„ utique a Domino difium Ne tobss dnatis ceati tamen neminem video difcalccanun, fed
„ patrem m tem quod non ideo ditium eft , omnes calceati ambulamus. Sed fe Sixtus fe
„ ut vocabulum honoris humani de loquendi Laurentius, qui thefauros hebebant ecclefi»,
„ confuetudinc tolleretur, fed ne gratia Dei, Nicolaus & Ambrofiut, & multi fandi cranv qua in vitam eternam regeneramur, natu- greffi huilent , qu» nullatenus funt dicenda.
„ r» vel poteftati, vd etiam fantatati cujuf
V ideamus ergo verum intrlleftum , quomair
,, qqam hominis retribueretur, Ecce quomo- ad Ineram juxta fenfum grammaticalem flare
„ do Augufltnus docet nos inteUigerc veiba non poffunt, nifi dicamus , quod fuit non pro„ Chrifti in fenfu intrtnfeco, non grammati­ cepiatn . fed documentum utile pro illa miffiocali ut dicamus quod quirumque aliquem nc qua miffi fuerunt ad populum Judaeorum
vocat patrem, peccet ; nec quicumque vult predicate pœnitennam, fe quod appropinqua­
bat regnum Dea. Ita dicit Auguftinus in li­
vocari rabbi . quod idem eft quod magifter
alicKjuirt peccaret magifter Petrus Anglicus , bro contra · Adamantium difcipulum Maniqui oene vult vocari magifter , fe multi aln chari. Hoc non fuit proceptum fed documen- Ck,r£*wrW
Ctum utile pro illo tempore *. & hoc efl de CÎ.’im. rr»
quotidie peccaremus .
Nunc autem offendendum eft. quod ipfe mente Chryfoftomi, prout dicit fi. Thomas
U
auôloritates ia 1 vari non poffunt, primo ex hoc a. a. qu. cutxxv. dUmthone n. art. 6.
quod evangeliftae fibi invicem contradicere vi­ corp, ad fecundum articulum. Pro cujus de­
dentur cum Marthrus fe Lucas dicant, ne­
claratione eft fciendum fe docendum, quod
que virpam, Marcus autem dicat, nifiitrgam,
Apoftoli bis fuerunt a Chrifto mifli : primo
fe fic duo negare videntur, alter videtur con­ tantum ad Judsos pmdicare quod appropin­
cedere Unde oportet quod figurative loquarv- quabat regnum edorum , fe pro hac illam le­
•nr prout Auguftinus dicit m de confenfu e- gem acceperunt. Secundo fuerunt mifli pofl
vangeliftarum. Item quod nec Chriftus ncc refurretaonem a Chrifto m untverfum mun­
Apoftoli hanc doclnnam fervarunt. patet. Nam dum predicate evangelium omni creaturo i &
Chnftus habebat loculos, in quibus portaban­ huc miffio fuit libera, nec coardata terminis
tur pecunia: ad emendum neceffan», Joanms terrarum, ficut prima, nec carimonialibus il­
xi 11. cap. Super quo Auguftinus in homiha lis limiuta, fed in lege perfetae libertatis ,*
Liti. Habebat ergo Dominus loculos a fidc- ficut dixit Jacobus capite primo, fe hoc fetis
H libus oblata ceniervans . fe tuorum neceffi- Doffenditur ; quia dicit Auguftinus fecundo libro
„ tanbus fe alus indigentibus mbuebat .· tunc de doârma
*
Ghriftfena : Illi credentium , qui
„ primum eccleiiaftic» pecuni» forma eft m- „ fueruat ex Judris, ferra runt illam cotnmu„ ftituta, ut intelhgercmus, quod procepit „ nem vitam, qoia erant legalibus honoribus
„ non cogitandum effe de craftino, non ad ., affueti t alii autem, qui de gentibus cotrverfi
„ hoc fuiifc proceptum . ut nihil pccunis
fuerant , talem vivendi modum non furva*
venant. Illa ergo prima miffio cum fuis ro,. feriaretur a fantas, sed nc Deo pro ifta
ferviatur , fe propter inopi» timorem jufti„ gulis proteriit nec jam prodicamus, quod
.. tia deferatur . Hec Auguftinus . Hoc idem
., appropinquat regnum enlorumi fed in fepatet ci illo cvangcln quarto, quando Jcfus ,, eunda miffione fuccedirous ad predicandum
loquebatur cum Samaritana , quod Apoftoli „ evangelium omni creaturo .
ibant m civitatem cibos emere. F.t Marci vi.
Vel dicamus ad mentem loquentia magis
dixerunt difcipuh : t. unies emamus pro dena- attendentes, quod magis confortatio quam pro*
hibiuofutt, & demonflratio facultatis Sc poterus panes . 0- demus eis. Ncc Chriftus in­
trans cimtaie.n , interrogabat . 6rc. nec intra­
ftatis ; ut non timerent fine facculo dc pera ire
bat quamcumque dotnutn fe ibi manebat, E ad prodicandum, fed omnem anxietatem fe
fed recipiebat convivia, fe a findis mulieri­
folicitudincm deponerent: fe hiceflcommunis
bus fibi mmiftrabaxnr. Irem panem fecum de­ modus loquendi. Si enim aliquis noftrum mit­
tulerunt Petrus fe Andreas quando iverunt teret fenrum fuum, fe feiret quod in via nil
pifcari, Joanrus ultimo . Item non legimus fibi deficeret, quia vel alius focius omnia nequod Apoftoli fervaverint illam clattfulam, ut ceffaria fecum ferret pro ambobus, vel irent
Intrantes civitates peterent, quis in ea dignus per domos amicorum , ubi ei nil deficeret,
eflet, fe ibi manerent. Sed de Paulo legimus diceret ilii : Non portatu penem neque vinum.
in communi legenda, fe in hiftoria fcboiaffi- Sic ergo volebat eoe carere omni foiicirudine
ca , quod conduxit domum Roma: fe ipfe temporalium ; fe omnem timorem expellere,
recepit ftipendium feu fubfidhim ab aliis ec­ augereque fiduciam. Et hoc eft de mente Chryclefi ts, de quibus vivebat apud Corinthio· i. foftomi, prout eum allegat iânât» Thomas m

8U*

I!M

DF Civ’Ll DOMIf IO CLERICORUM

tud

„
„
„
_

noder Jefus Chriftus abeunti illi a fe diviti
cocitriftaio dixerat
Fende oenm , ôu. &
„ fie diet* * Ab omni eos iolvens fobotudine
magnam difperationcm divitibus pranuntiaCI!X. M tat naa fob decioeamar cura, qua eft dorat, 14 diceret facdius poffe camelum per
_
„ Arina « a qua etiam eo· fohrn, dicens Afeforamen acus intrare, quam divitem m re_ qw« Jblhnti fint qsud faquemtai. Et aba di­
gnum celocum, nonne continuo difcipuli
eu , qua hie longum cfl«t recitari ; fed poce_
rimua in libro vitore. Boe etiam efl de con- „ eontnftatt funt, dicentes apud femeripfos;
/mM fenfu evangeliftaru· » de mente Auguftini, ubi „ Quinam f»xrni [ihvn ’ Divites paucos atfc dicit : Unde fad· ofténditur, cur eos hoc „ tendebant, latebat eos tanta pauperum mulf··
poÆdert aut farte noluerit. non quod necef- _ titudo-. ooo fibi poterant dicere fi dilEcdc
faria non fiat fiaftentauoni hujus vita ; fed quia „ eft imo impoflibile > ut intrent divites in
eoi fic mittebat, ut ea hac deberi dernoo- „ regnum calorum, ficut impoilibile eft ut
ftraret ; k reliqua qua longum effet hic feri- ,, intret camelus per foramen acu»; omnes
„ pauperes intrant in regnum caelorum ; di
bere, videre potenmus io libro .
Et tandem ut his finem imponam cum glofa ,, vites fait excluduntur ? Quot funt enim di­
ordinaria . radicem omnium malorum avaritiam ll., vites? at vero pauperum innumerabilia milde eorum pedoribus voluit amputare, ipfam _ lia. Non enim tunicas infpeduri famus in
intendens per aurum , argentum, es, (Fc. qu* „ regno caelorum . fed veftis cuique falgor
avaritie folent efle matena , ficut & prrdtxi de >, juftitta deputabitur. Sunt ergo pauperes cillis aufloritatibus ■ Nolite vocati/taibi, & no- „ quales angelis Dei: induti ftohs Immortalue patrem vocare. Et in hoc concordant mul­ „ litatis fulgebunt jufti ficut fol in regno Patorum doAorum fententia, quas ex glofla fan- w tris fui. Quad nobis eft de divitibus paucisfoAi Thoma poterimus sidere. Sic in illo: Cum „ licitos efle atque laborare ? Non hoc fenfe»»·
eleRui fuerit rex , aon multipheabet equos , in- Λ runt Apoftoli . Sed cum Dominus hoc ditelligendum eft non fimpliciter, fed ad pom­ » xiflet; Facthui rfi camelum, &tc. illi apud
.. fc dicentes , quifnam potent falvan ? quid
pam k fuperfluitatem alias peccaflet in hoc
David, tam commendatus a Domino, qui certe, „ attenderunt? non facultates, fed cupsditamultiplicavit equos, k familiam ampliavit. .. tes, viderunt enim ipfos etiam pauperes,
Sicut ergo ibi fub illis verbis non abfoluta Il­ ,. etfi non habentes pecuniam, habere tamen
larum rerum prohibitio mtcfligenda eft . fed
., avaritiam . Et ut noveritis. non pecuniam
in divite, fed avaritiam condemnari, adad pompam k fuperfluitatem. ut ibi dicit Ly-(
„
vertite quod duo refpicis illum divitem
ra : fic 6t hic avaritia prohibetur, qua utique,
(laetem juxta tc, & forte in illo eft pecu·
etfi in omnibus hominibus reprehendenda iit,
eft in facerdotibus deteflanda. Huic fenftn con­ „ ma. 8t non efl avaritia in te non eft pe„ cunia. fed efl avaritia
pauper ukerofus ,
cordat Ambrofius, ficut allegat Thomas fuper
illud Locat ; Auwwui pifi, flte. · qui volunt ad­ .. xrumnofu», hnflus a canibus, non habens
huc derivate tradatum, ut fpintualcm tan­
opvm , non habent efcam , non habens for
tummodo locussfte formare videatur affectum, ,, tc ipfam vertem . ablatus efl ab angehs in
qui velut indumentum quoddam videatur cor­ „ tinum Abrahc . eia tu pauper gaudes moporis exuifle , non folum poteftate rejefla , „ do . Numquidnam tibi ÔC ulcera optanda
funt ? N<>nnc patrimonium tuum fanitas
contempuiqoe divitiis , fed etiam camis ille­
cebris abdicatis , & Theophylafhis fit quidam . „ eft ? Non eft m hoc Ijiuro mentum pauetiam Apoftolos non portare peram aut ba­
pertatis , fed pietatis . Nam dives qui fublatus tft . non vides q io (qblatus iit ? Quis
culum , aut duas tunicas , fic intelligent , ut
non thcfauriasnt.
.. efl fublatus ab angelis ’ pauper crumnofus
Venio coniequenter ad fextam . & huic eon- >,. Λ ukerofus: quo fublatus eft ? in linum
jiango duas, quia fimdes funt . Vna eft Mar­ „ Abrahe. l,ege fcnpturas , & invenies divici, alia Luc*, de illo. Si vts perfectui efc ,
„ tem Abraham , ôc noveris quia diviti* non
ad quod jam ditium eft tupra , non Apoftoli», ,, puniuntur. Habebat Abraham multum auri
fed tlh juvem fuifle diflum. Ft fi dicarur, „ k argenti, pecorum, famili* . dives erat
quod prelatis competit efle pcrfcflis, dixi & „ & in finum eius pauper I*zaru» fublatus
dico quod illud, Fende. kc. non efle efien- „ efl , & in finum divitis pauper recipitur.
ttale perfectionis, fed inftrumentnm fine quo „ An potius ambo Deo divites, ambo cupibene poteft eflie pcrfeAio. Patet de Abraham, ., ditate pauperes ? Quid ergo culpat icnpiude quo didam eft Genef. xvit. dmbula ut­
„ ra ? non dixit , Ecce homo qui iuit diram me, & e/lo perfeSus. de Job, Tobia.& „ ves : led , £cce homo qui non pofiiti Deum
mukis aliis , de quibus infra dicetur . Cum
,, adjutorem fuum , fed fperax u tn mulittudtne
autem fubjungitur: Factitat eft camelum per „ diutiarum fuorum : non quia habuit divifit*?.1’
foramen actu introire, quam divuem tntrare ta „ nas , fed quia m ipfis fpcravit, <Sc m Deo
regnum calorum , hoc generaliter ad omnes per­ „ non fperavit : ideo dtmnatur , ideo punitinet tam clericos quam laicos. Quomodo au 1„ tur, ideo movetur de tabernaculo, tam tem hoc intelligatur, ipfemet Chriftus decla­
„ quam motus ille terrenus , ficut pulvis
ravit Marci x. Nam cum dixiffet ; Quam dif­
quem propcit ventus a facie terre . ideo
ficile , qut pecuniae habent, in regrttm Det t* _ exfttrparur radix eius de terra viventium .
mnAwu! & difcipuli obftupuiflem , quafi de­
„ N«mouirl huic fimiles funt divites de qu·clarando rurfus ait : Fihch,
dtfitcile efl „ bus raulus loquitur ? Prtctptte dtvttibue
confidentes m pecumne intrare a* regnum Des I ,, hujut foculi non fttperbe fapeie. nec fperarg
Ecce de quo divite loquitur, qui fpem fuam „ tn tnceno diurnarum , fed in Deo tnv. Et
ht pecuniis fais ponit .
„ infra. Denique illis quid prece pit ? Divites
Unde Aoguftinus fuper Pfalmo, Qmd glo- ,. first m operibus boms , facile tribuant ,
**
nans m smmwm ? 3cc. Fcce homo qui mon pofuu ;, communicent . ôt fi facile tribuerint, fi comM Desna adfunrvm faam . Quanto Dominus „ mutue iverint non habenti, intrabunt per foCarnal. Λ* Tom- XXIX.
B bb b a
„ ramen

______ gMfa continua faper Manhei x. ubi inter ilia

-n» <.

rra7

ORATIO JOANNIS DB POLEMAR

ramen aevi? intrabam plene. Nam k pro A
„ illis ipfe camelus tauravit-· ipfe enim prior
„ intravit, quem ficut cametam nsenn Ard- ,.

Deu·»; quia taon «rat dives divhiaram amo­
re fed tantummodo pofcÆono ideo divitet «WNO
CB· 1ST!
non excluduntur a diicipulatu Salvatoris,
„ na peSonis oneraret. nifi ipfe fe tn terram „ Ifte autem dive· erat St difcâpsd>ta, quia
„ deponeret ; At ipfe boc dixit. quod homi- „ ncc pecuni* amator, led diAribotor. Hee
„ nibus impofhbdc eft. Deo facile eft. Et in- „ Rabinui . Legitur etiam A/K>r. χχκ quod
rf*·. μ>· „ fra( Ot rant* locate» efl wmm/ea, kc. Paulus hofpitatus fuit in dome Philippi even*
„ Neque clamor m ploteu cora». Denique quid gelift*, qui habuit quatuor lilia·, k & mm
„ in illis reprehenditur ? Non quia ifta habue- renuntiaverat omnibs» : Ac tamen erat ovango»
„ runt, nam Ac boni habent ifta. Boc incen- lifta, id eft, pnrdicator evangolii. Unde B·»
,, dite. Sed quid ? ne pefim divites repre- da fic dicit: omnium fidelium eft remmtmra
„ h<ndari|. Et rarfum; Ne dc paupertate k „ omnibu· , qu* poflident, hoc eft , fic tenera
„ egeftate prafumatts. In quo ergo ifti no- „ ea qu* mundi funt, ut tamen per ea non
„ tantur? quia beatum dixerant populum, cui „ teneantur in mundo : habere rem tem»
hac funt. H*c omnia Augufhnus. Et ad hoc „ ponletn in ufu, eremam in defiderie fic
didum Chryfoftoml fuper Matth. xix. quodB „ terrena gerere, ut tamen tota mente ad Ctrallegat mqgifter Petras , Chryfoftomus fic di­ „ Icilia tendant. Ideo venio ad decimam,
cit : Non pecuniis detrahens, fed eis detinen­ qua eft, Nemo patefl dnobut Domitat ferorn;
4.
tur ab ipfis .
qu* utrique flatui pertinet. Nemo potafl f·*Septima fuit conjunila cum quinta , k utri­ vire Deo & mammona. neque derieps . neque Lat' *
que fimul refponfum, venio ad oflavam, cui laicus. Et ego tale» abufam in homine exk duodecimam conjungo, quia ex eadem au- culare pefeirem, quod ferviat ipfe divitiis ,
/loritas eft a duobus evaqgehftis recitata : qua­ fed utatur debite illis, Et tunc non m^mmo
rum folutiq fatis liquet ex originali Chry fo­
r*. fed Deo fervit ipfe, & mammonam fibi
M,r.» ;x
il omi , quem magifter Petrus allegat : Act/fe fubjicit , At ptiam Deo fervite fici . Uti­
pnacipet genftum dominantur t ?nr« ttoa que Deo fervit pnalatus ecclefi*, qui res ec­
contenti regere fubditot fuor , xhleater eir domi- clefic debite admitxjftrat Ac fideliter, quorum
mori oavantr : inter voi autem , ftu eftis mei, eft procurator, non dominai : prom etiam maenotr lac. Ecce quod intendit reprobare gifter
|
Patrua allegat Esmvagantem de donat. L,k, (t, M
tyrannicum dominium, At oftendere quod pne- frac. At Augqftlaum, Ac habetur xxrti. qu*ft. ΑΜβΛ,„ν
latio ecctefiaftica debet efle jufta fle caritativa C vi r. Quod amem. Si autem privatim quo noad modum paftoratus. cum folicitudine pro bis filificiXni poffidemna, non illa font noftra
utilitate amnium miniftrando eis ad animarum
fed pauperum , quorum procurationem quo­
falutem . Et hoc eft quod Pptrus Apoftolu»ait, dam modo gerimus : At hanc etiam magifier
1. cap. v. que auDoritas in loco finali per m·* Patrua allegat , Corinth, xtv.
giftmm Petrum pofita pfl Dafdte qui ia vo·
Reliqu* inflor itate· > qu* inducuntur, pa­
t>u ef!, gregem Pcmtm, flcc. nox dominante! in rum urgere videmur : quapropter ilhu omitto
tient. fed forma faih grept. Sed adv-rtendum caufa abbreviandi. Si autem alicui vel abqui♦> eft quod ibi, eft una glofla, qu* fic dicit
bni earum velint infiftetu, defignent illa·, St
« Pafcite non folum verbo k exemplo, fed ego Deo propitio fatiafaciam, & etiam e* in­
corporali fuhfidio . Ex quo apparet quod pr»- fra diccndit fati· patebit refponfio.
lati ecclefi* dc bonis temporalibus debent tanVenio igitur ad originalia doltoram, qu*
rum habere, quod fufficiat pro eorum vit* cum fint multa At longa, per fingula refpon>
neceffariis, Ac peflint etiam fubditis fle pau­ dere tempus longiflimum occuparet. Sed ego
peribus in necefiïtatibus fubvenire , quod in brevius quo potero complectar eadem, ad om>
fuo loco latius Deo propitio declarabitur.
Dr ia fimul quafdam generales re-jxaufiones dan­
Nona fun conjunfla cum quinta flt fepti- do : ad aliquas vero illarum , qu* magis ur­
mi , k fimul utrique refponfum , fit hoc quan­ gere videntur, fpecialia dabo refponfa.
tum ad illud Luc. lx. Nihd tulcntu, flic. Ad
In primis nonnulla ipforam de religiofis lo­
id autem quod fubjungit ex Luc* cap. xiv. quuntur, licet magjfter Petrus extra icriptum
Çtu non renuntiaverit aneikut, qua pofidet, non „ extulerit vocem foam, dicens.- Non dicant
potefl meut efe diftipvlus. dr fl non odd patrem „ h*c loqui de monachis, quia monachi non& matrem, kc. dico quod ifta non pertinent „ dum erant. Ad quod ego habeo dicere ,
ad clencos tantum, fed ad quemlibet Chri- „ qood dixifle legimus Auguftfaum xxiu.
ftnnum ditia funt quia accipitur fic Chrifti „ queft.vir. Quod autem,- Ufque adeo calumdifeipuhtus. Verumtamen ad quofeumque re­ „ niandi cupiditaM cacantur, ut non attendam
feratur . quomodo hoc intelltgendum fit, glofla .. quam fint inter fe contraria qu* loquuntur.
ibi declarat , dicens quod omnibus mundanis Nonne ipfemet allegat Dionyfimn de ecclefiarenuntiant, · quia ita eu licite utuntur, qua ftica hiérarchie, capite vr. dicentem, mona­
poflident, ut tamen mente tendant ad sterna. chos effe de ftatu coram, qui perficiuntur ?
Ventas huius glofl* patet ex confequenti, ubj E Sed Dkmyfius fait difcipolus1 rwii, k con­
dicit Qmi non odit patrem qg matrem , flcc. Qu* temporaneus A
- poft
- olorum.
·
Unde dare liquet,
non poflunt intelligi de afluali odio, fed quod quod *n principio nafcenris ecdefia inerant
ilis divino amori non pr*ferat, ut clare de- monachi, aunotfc* dico, viventes in congés»om
ducit Gregorius in homiha fuper illo evange- gatione. Nam prout Caflbum· radant Ubton.
lio. Hoc etiam patet -, nam Laxari* k Maria At hiftoria ecdefiaftfca libro 11. ante finem,
Ac Martha non renuntiaverant faeuhatibss, fle B. Marcus svangrlifta apud Alexandria· motamen erant difcipuli Chrifti. Item Nicodemus nechcram vitam taftfarit. Bt in legenda B.
princeps Judcorum , flt Jofeph ab Arimathia Marci legitur, quod fimdavfc moaaftvrtum
dives erat, k difcipulus Chrifti de quo Rabsv fa^monialiom feminarum.
nus fuper Matth. xxvi 1. Magne dignitatis fuit
Nemo ergo detrahat religionibus, qua a tem­
» spud foculum , fed majoris meriti Spud pore Apeftotoram, St ab ipfi· Apoftolis |t Chn

.m

cnsisn
MSI-

DE OVILI DOMINIO CLERICORUM.

difiripulis firingAeunt originem A initium,
*/*> fit utique pharimum Dei ecclefiam Uluftrarant . Mapa pars dotaram ecclefi· tarant
cetigtofi . icce Auguftiow , Htaronvmus , Ai
Gregorius de quatuor principatibus dotarib»
tres fisera» ratified . Hia addim» Chryfoftomum . MagMram. GrafiaiMMn, qui compi­
lavit volumen decretorum, Rabonum, Bodam,
Kugonem . Richard tun de fenta Vitare. Anfislmom, Nicolaum de Lyra» tatam Ber■erdum , Tbomam de Aquino, Albenum,
Jotunsrana , Petram de Taran tafia, Sco-

in·

. altanti, quoniam imitatione dignus
BafiUus utue efle valde dicit eorum commemorare tatenrias : quoniam dum apud eoa
magna & ardua pracepea legimus, evangelica levi» ferimus , fit facilius perpendimus
Quod per multa exempla declarat ; mihi au­
tem unum occurrit noftro conforme propofito.
* Seneca epiftola u ad Lucilium, ad finem ·» Saris Au cum Baiia htigsvimus. nunquam
h fatis cum. vitiis, que oro parfequere fin«
«· modo, fine fine . Nam ilhs quoque nec fi­
ts nis eft , nec modus , projice quacumque
tom . fit plures alios, qui ecclefiam Dei fois · cor tuum laniant < qu· fi aliter exxrshi noiUufttarunt feriaturis. Utinam omnes talea ·- » quirent , cor ipium cum illis evellendum
motatione· cenarent , fit omnes unanimiter * erat. Nonee jam levius audivimus a Chrscuraremus fgere qu» Chnfti font, tamquamBfto illud Matth. xvsti. Λ orata «Mi /««*·

anwo

diverfa membra uni» corporis. Nam . ficut deliber te, rase re» , & pnitce «Ar te
cum
didt Apoftolus , ficut in uno corpore diver- audivimus philofophum >n exagerationem vir
fe font membra , ita in una ecciefia diverfi riorum in tantum profiluifle, ut dixerit oor o·
flatus, onmes ad decorem At utilitatem eo- tiam evellendum?
clefia . Et licet in religiofo multa fiat boc
Jam veniamus ad noftra , qu· fuel tnajurie
tempore, qua reformattone indigeat, ficut fic anôoritat» fit dignitatis. It primo occurrit il­
in cateris flatibus ; tamen nihilo minus mul­ lud Luc. xiv. ubi fic legitur Jta amem rua­
tum illuminant ecclefiam pradicarionibus fit is multa asm », & cotwerfut était ad tUot
doilnnis. Et nemo prudens in catiginofo lo­
co exfiftens , Incertum exrir.gutt non bene fi­ fi asetrrm, Φ «xoor·, fi filtot, & fretret
bi Iqccntvm, fed habentem foccum feu feoriam , curat aptare , quo melius poteft . Nam
melius eft , quod aliquantulum turbide luceat, juht enterm fuum, & fequuur me, nen porqfl
quam fi penitus effet extinta , fit hoc volo •rar eft ebfdpuhu. Et in eodem capitulo :
incidcnter non fine caufe dixiffc,
(
Secundo volo notare, quod talia, qualia de pua poffidsr , aon potef meut efe difctpultu .
pralatis ecclefiafticis dita font, ego volo o- Quod Beda dicit omnibus Chriftianis efle dbflendere dc privatis fe principibus laicis efle tam , dicem .■ Omnium fidehum efl renuntia­
fcripea . Et primo occurrit.beat.xvt!. Cum re omnibus, qu» poffident, ut fupra allegatum
eleSut fuerit mt , aors mtdnpbcaHt eçvos. Si efl . Et iterum Matth. Qui mo» uccipm crucem
fic ad literam capiendum emet , debuiflet ire
Saul poft afinas . ficut quando fuit affumpeus non ad clericos tantum , fed ad omnes gene­
in regem , fit David de poft fetantes. Dein­ raliter dita funt .
de illud Ecclefiaflici xxxit. JteSoeem te com
Sed addamus aliqua originalia dilatata­
ftiraenou ? rifo mnu
ex Me. Et Prover­ rum dotaram : fic primo volo capere de hor­
biorum finali capite : Noli dm emNst irri­ to ipfius magiftri, ut spod eum fic fisos mi­
ta. Apud Hermogenem antiquum philofo- nus dubia fint. Auguftinus in libra de opere c*r· »
« phum legitur . Signum pcrfeAionis eft in - monachorum Si hujus terrena reipublic·
w rege abftinenôa a pecunia 8t poflefEouibus. * antiqui principes praclariffimorum literatoAUïui *
^n^ote’e •d Alexandrum .· Declina co-D ·> rum fuorum eloquio pnedicari folent, quod
«sil* uK » natus beftialium voluptatum, fic defiderium » rem communem univerfi populi fua civita*· u
·» divitiarum.- vere tftud efl verecundia, iflud w tis privatis fois rebus fic anteponebant, ut
h in pntfumptiooem mergit. Et idem tx. Ethi·» quidam eorum Africa domite triumphator,
·» coram. Veram eft de ftudiofo , fic amicorum « quid nubenti filia daret non haberet , nifi
w gratia multa agere gt pati, etfi oporteat mori .· * ex fenatufconfuho de pnblico dotaretur t
» projicit enim fic pecunias fit honores, At to­ v quo animo effe debet in rem fuam publits taliter arca pugtubilia bona, procurans fibi » cam civis civitatis in Jerufelcm ? Allegat ·- c·»
w ipfi bonum virtutis. Et Valeri» libro quarto, * tiam Auguftinus in lib. de contempra moo■>«·* i^ i- « capite tertio .- Magna cura pnscipuoque ftu- * di. Et notate titulum libri : in ipfo libro
*taa*
» dio referendum eft , quantopere libidinis fic « Auguftinus fic didt: Si mundi gloria vana
» avaritia furori fimiles imperas ab illuftrtam * non effet, fi diviti» terrena vera bona ef« virorum petaribus confilio fic ratione fe- « tat, non earum poffeflbribw imprecaretur
0 mori font. Quod ibi multis illuftrium vi- » Dominus , Fs νοίύ droefiiue . Et reliqua .

H
w
v
*
*
>·
v
«·
v
»
»
w

rorum exemplis confirmat. Et Tullius Pô- Tota illa sutantas ad boc fedt. Es ad hoc
mo de officiis : Capeflentibus rempublicam E propofitum de informandis qui veniunt ad banihilo ruinas quam philofophu , haud fcio prifmum, facit illa autaritas Dionyfit, quam
sn magis etiam fic magnificentia fic defpi- magifler Petras allegat ■ Sed non eft fummo
ciearis adhibenda fit rerum humanarum .
contrariis fimul participandum, fic. Et fi at­
Ecce quid dici: ? quod ndh mfo», imo tendamus interpretationem hoju» nominis ,
Chriflianus
, ficut de nomine , Clericus , ar­
magis quam philofophis adhibendus eft contempras rerum temporalium capeflissribus guitor : fe abrenuntiarionem , qu» fit ante ba~
rempublicam . It Seneca : Nomo ali» Deo ptifmum diabolo Ac omnibus pompis ej» ·, fic
dignus efl. quam qui opes contemnit. Mul- quid fignsficent untaones , do quibus in cap.
ta dita phikdbphorum poflem adduci, nifi t. de iâcra uxfeliooe,fic estera, qua fiunt in
timerem efle prolixus.
baptifino ; fit veflis candida , qu» traditur ,
Neaao tamen indignum reputet philofopboe de q» Raban» : u Poft baptifmum traditur
» Chri—

IIP
ORATIO JOANNIS DE POLEMAR
113a
"P
·» Chnftiano veftis candida , que fignificat in-A» ét poffidtae t quod ono confeqveris modo,
h noccntiam
noccntiam ,. fe ,puritatem Chriftianorum , - fi il»·» tamquam exitura* Temper afpexeriat
afpexeri*i anno
«MNO
H
CH*1STI
·· quam poft ablatas veteres maculas , Audio * fi te fine illis beata viâarm· Tperaveria . CMI^TI
·»
Perfaadeat
tibi
boc
idem
,
qui
majori
au►» farfel· converfetionts immaculatam confer­
ti vare debet ; de confecratione diftinflione * Qoritate eft David propheta/ JMm'f ofiv. ubi multi textus ad hoc. Si ex hif om­ 0 fistant, mtire cor apponere. Non dicit, Abjicinibus volumus argumentari, ficut ex nomine * te fed , Noiue cor oppomere . Unde Hicroclerici, St caeremoniis ordinum, profe/lo gran­ * nymus ad Salvioam : Nec diviti obfisnt o*.
dia argumenta diftinfltonis Chriftiana religio­ « pet, fi eis bene utatur : nec paiwertm ego« flas commendabiliorem fecit , fi inter fornis accipiemus.
Accedat fi na liter quod Auguftinus feribitin v des St inopiam peccata non caveat. EtCrelibello de conftiflu vitiorum i cap. de avari- ·» gonus deCimo moralium, capitulo vigefimo
tia loquitur de bonis temporalibus , fe dicit » oflavo Sunt nonnulli quos cenfus fe bona temporalia per rumorem non elevant ,
fic : ·♦ Ifth ncc apud homines fiseuhres fine
_____ r__________
, ,b___
Ted per mifericordia opera exaltant ■· fe funt
f periculo vel ofienfe
procurantur
quia.. quaniHque habere ctxperft
<· to magis qutique
emperft * tanto am- B „ nonnulli, qui dum fe terreni* opibus abun—
■'· ■*'
t> piius habere concupifcit
; filque ut modum " dare confpiciunt, veraa Dei divitia* non re» in concupifpendo non habeat , dum innu- „ quirunt, atque rternam patriam non amant,
w meris hujus faeculi curi* defcivire fefhnat . „ quia hoc fibi fufficere putant, quod rebus
» Vt enim ait fcnptura . d varus peeutua nun- „ temporilibus fulciuntur. Non eft cenfus in
»> quam impiabitur . Quae nimirum quam eft „ crimine.
F.t Auguftinus , primo de civitate Dei, ca» deteflanda , Paulus indicat dicens : Et aws»» rutam , qua efi idhlorum fervuus. Quamque „ pite decimo · Cum Apoflolus dicat: Qui to- ’’ Ti*·
» fit noxia idem exponit dicens .· Qm vohfnt „ lunt divties fen, fee. profeflo in divitiis
.> dnntes fieri , incidunt tn tentotwnem & io- „ cupiditatem reprehendit , non facultatem ,
» queum diaboli , 6* defiderta multa 6- noctua , „ quam prcceptt ahbr, dicens: Pracipe divttt- itUtm.
♦· qua mergunt homtnetn m intentum 6- perdi- „ bus huius mundi non fuperbe fapere, neque
» non em. Quam fit deteflanda , Sapiens de- „ fperare m sncctto divitiarum , fed tn Deo vtvo,
»» nunuat , dicens Ecclefiaftici x. Λ varo nihil ’ „ qui nobis omnia prtfiat ad Jruamdum abunde.
»· efi Jcelefitus. Quam fit noxia , Jacobus ape- „ tene faciant, divites fint rn apenbus bonis ,
»· nt. dicens * -dgue nunc divites, pkrate ulu-C„ fecile tribuant, communicent, thefiutrijent fibi
ienun
futurum , ut apprehendant
·· lentes in mifenis, que advenerunt vobis , di- „ fundamentum
r j
·
n vitu vefira putrefaSa funt: teftimenta i>efiru ,1 veram vitam. Et Auguftinus idem fuper pfal·
·» a tineis comefia funt, aurum vefirum 6- ar- „ mo , Quad glonaru, fee. Ecce homo , dicit,
» genrum vefinm aruginat u, Et arugo eorum in „ nrout fupra latioa allegatum eft , quod Apon tefimonium ent vobis, d- manducabit carnes », fioh cum audierunt* Jbciftirr efi camelum ,r&. Si.
vefiras ficut ignis. Sed ncc Redemptor no­ „ fee. Et cura ipfi paupere* eflent facultatibus*
der prztcrire voluit cupiditatis malum quam „ fe in mundo major fit multitudo pauperum
noxium fit, ait enim. Difficile qui petunias ,, quam divitum, contriftati dixerunt : Quit
»’ habent regnum calorum tntrebunt. Et rurfum : .. poterit faisan > Quid attenderunt ad lite·> Facilius efi camelum per foramem acus tranfi- „ ram? hon facultates, fed cupiditates. Videw re, quam devitem intrare in regnum colorum , „ runt etiam ipfo* pauperes ; fe fi non habentes pecuniam, habere ttmen avaritiam. Et,
>' lire Auguftinu*. Et poft hoc fequitur: Si
·* fiecularibus viris eft perniciofa cupiditatis „ ut noveritis non pecuniam in divin , fed
w induflria ; quanto magis illis periculofior , „ avaritiam condemnari. Et infra : Vt noveri»> qui habitu fe converfatione jam fnculares 1D „ tis , quia divitie non puniuntur , habebat'
„ Abraham multum auri St argenti, pecorum,
m efle defierunt , qui totum quod vivunt Do« mino Deo devoverunt , 6 e. qua magifler „ familic, dives erat, flt in ejus finutn LazaPetrus allegat , fe devoto obligati* loquitur , „ rus pauper Tublatus eft. Et infra .· Denique,
ut fcqucntia demonflrant. Sed & nonne gene­ „ quid in illis reprehenditur ? Non quia ifta
raliter divitias fpinas efle Chriftus dixit , fe „ habuerunt ; nam dc boni ifta habent : fed
quid ? hoc intendite, ne paflim divites rc--- fuflbeare verbum Dei ? Super quo Hieronymus
Matii “r elegwtcr adjunxit ; »» Fallacia divitiarum fuf- „ prehendatis. Et rurfus, ne de paupertate fit
» focat verbum, blande enim funt diviti*, a- „ egeftate pnefumatis . Si enim non eft prefu„ mendum dc divitiis , quanto magis non eft
» liud agentes > aliud pollicentes : lubrica eft
»> eorum potfeflio, dum huc illueque circum- „ pnrfumendum de paupertate, fed de Deo vi» ferunt , & inflabili gradu vel habente* defe- „ vo ? In quo ergo ifta notantur ? quia beatum
dixerunt populum, cui haac funt. /dee jt/w a» rum, vel non habente* referciunt. Unde fe
» Dominus divites aflerit difficile intrare in lieni. Hoc ergo in fumma reprobatur, ponere
beatitodinem
in divitiis.· hoc reprobetur, cupi*
»> regnum edorum > fuflbeantibus divitiis verirem
·» bum Dei, fe vigor
___ virtutum
______ _ emollientibus.
___ _____ I____E
‘ do feu avaritia. Nam St ficut fhnâus Do/lor dicit
Multa aha poflem ad hoc proftofitum dedu­ in fumma contra Gentiles, lib.iii.c.cxxxnr.
cere , qux per factam fcnpturam, fanflofque „ paupertas de fe non eft bona, nifi in qua»doôorcs , icripta fe didla funt, qu* divitias „ torn liberat ab illis , propter qun. homo imdeteftantur, fe exaggerando materiam , duras „ peditur a profeôu virtutum.
Concludo igitur ex allegatis omnibus noo
videntur proferre fententias . Sed utique in his
omnibus non eft intelligendum ipfas cenfere probari , quod ecclefia non liceat habere bona
abjiciendas efle divitias. Item ficut Seneca di- temporalia in communi * Imo hoc approbavit
rt*»u*li»2 ” xit P°ft ‘U“d pneallegatum : Nemo abus di- praxisChrifti St Apoftolorum. Et ipfe magifter
y, ru. n» »’ gnus Deo eft , nifi qui contemnit divitia* ; Petrus ad hoc allegat duas auDoriutes Augu“*· *4' ■ „ /abjunxit : Quarum pofleflionem tibi non in­
ftini una eft de confli/Ju vitiorum, ubi dicit :
s’ terdico ; fed efficere volo , ut illas intrepi- „ A ianSis St religiofis plura habenda funt ,
„ at

F
iin

enim

DE CTVIU DOMINIO CLERICORUM.

(M4

■t rnriiaa ab Ipfis quam a popularibus ero-A fed recepta faficientia pro neeeflerlh perfen·,-------gsstfur pauperibus Chrifti .
«go confen- domus, flt fiunilm , β-c. bofpitibus cum cerita.
tio , fed a profatis, no· —tem fubjeâis . t* Ac decenter fafeipsendis fecundum conditio- ,«,»■

Alia ·. 8i pauperes oompaitkipes fumus . Kt
utilitatem eodefie, vel pauperibus erogare : Et
hoc efle Udoisn , multis a«a£toritatibu» infe­
rios comprobabo . Sed nec etiam obdat ad fi de bonis eedefise liUdinofe vivant, laute vel
hoc, quod dixi, quod clerici, imo epifcopi crapuiofe, aat pro pompa fuperfluitatcm vhiopoffunt habere proprium patrimonium : quia fiun faciant expenferom « multipliciter delin­
de boc exftat fimteptia canosus Apoftolorum, quunt , quia rem iUicitam faciunt : quod efl
„ xt t.q. i.Sint mantfefta res propria epifcopi, conuaunc etiam laicu , fed in clericis gravius .
Et qui ad exemplum aliorum dati funt , male
„ Ac res Dominica, ut poteftatem habeat de
„ propriis moneas epifeopus, fi voluerit, & cui agendo « ficut Gregorius inquit, tot mon ibus
„ voluerit relinquere . Boc etiam fatis indicat digni funt , quot populo vitiorum exempla
„ dotainp Apoftolica . Nam cum tunc poffent tranfeirttirat . Item , quia quod pauperum eft
habdre St filios , quos in omni exilitate nu- male in illicitis expendendo, quafi rapinam
trire debebat epifeopus, ipfbfque jubeat Αρο-Bcommittunt, de quo coram Deo diflritam daftolos bofpitales «fle ; fatis conjetairatUr quod bunt rationem . Sicque non eft illicita poflefia bonis fuit epifeopus It quilibet clericus re­ fto , fed abufes ; ufus vero modeftus laudabilia.
manebat. Et hbc etiam patet ex illo Aliorum In quo menfura cena pmferibi non poteft. Sed
xxi. £r mmuries dsaua Phthppi cvangeli/l* ,
confideratis qualitatibus perfonarum , condicio­
qui erus «mur de feptem , manÿiaraj opté r«a. ne patrie ftcgentiqpi, natura adminiftrationis,
ffuic trtv qvantor jUu virgmts. Et propterea (la­ & aliis hujufmodi generis familiarum , 8t mo­
tuit Apoftokuum concilium inventarium fieri dus expenfarum moderandus eft nam oportet
feparatim (lenonis ecclcfia, It de bonis epi­ quod tecundum naturam profidenti* vel officii
fcopi , ne confiindercntur per mutuath com­
pauciores vel plurcs miniftros habere debeant.
mixtionem ; fed appareret quid effet proprium
Et fic fepe errat intuentium judicium , reputan­
«pifeopi , quid ecclefia. Et fic apparet quod tium aliquem prolatum nimiam habere ftmiex tempora Apoftolorum jam ecclefia habebft ham . Et in veritate loquor , quod mihi hoc
bona , It nihilo minus epifeopus cum fuis contigit , quod cum cuidam bono viro mecum
conferenti
vifum efl ., Λ
quod
quidam rpruiatus
bonis remanebat.
___
.. .
____
___ Ί______
______
Nee obdant aUegaut auâoriutes Auguftini ,C excederet in familia , dixi: Vultis vos». Ac ego
Hieronymi At aliorum, qui ex Interpretatione calculemus, quis
' effet
~ competens numen»? dc
nominis arguentes hoc videntur innuere. Nam fecimus rationem , Ac rçperimus nihil effe fu perprimo de Auguftino confiât, quod ipfe di­
fuum . Et ipfe congratulatus fuit mihi, dicens:
cit , fe primo difpofuifle non velle habere Vere mihi valde placet hoc fic difcufliflc, quo­
clericum , nifi renuntiaret omnibus, 8c effet niam in me ipfo fcandaliutus eram, It nunc
fine proprio, fed poftea muraffe fententiam ; cognofco quod nil fuperfluum eft . Facile in hia
>· fic dicit, „ Certe egofum , qui (latueram nul- erramus, qui^ aliorum neceffitates aut non be­
„ Ium ordinare clericum , nifi qui mecum ne fcimus, 'aut non bene advertimus . Fateor
„ vellet manere. Et infra -. Ecce in confpeâu ' tutem quod plurimum cavere debent pnelati
„ Dei Ac veftro muto confilium: qui voluc- 8c principes a poœpofà At inutilium familia­
•teTicarai
v tint habere proprium, maneant ubi volunt, rum fequela* Nam ex hoc eis crefcit pauper­
„ At ubi poffunt, non eis aufero, clericatum . tas , Ac. muna anguftia , multaque oriuntur
M xtt. queftione 1. De Hieronymo etiam .· gravamina fubditorum.
,
Poteft etiam efiè ufus non tantum laudabi„ Ipfe
fcnbens ad Damafum Papam 1. qu·ftione a. fic ait : Clericos illo* convenit ec- D lis, fed multum meritorius fit frnôuofus, quo„ defias ftipendiis
~.......
fuftentari
tuibus parentum, niam clericus videlicet bona.ecdefic dirigit, 8c
», aut propinquorum nulla fuflragantur bona ., utiliter adminiftra^, 8c in feipfo magna parci­
Ecce ergo quod clerici poffunt habere pro­ tate fervata, largas eleemotynas facit, ficut eprium . Et ad hoc concordat cap. iequens, 8c go fcio, Ac vidi aliquos per Dei gratiam : No­
eft Profperi : Pallor ecclefia his quibus foa lo commendare viventes, fed de mortuis in­
inficiunt, d*c. Nec propter hoc quod clerici fra plurima exempla fubjungam . Ad prodita
proprium habent, minus de forte Domini funt bene facit t. qucfiione ». cap. Sacerdos-, quod
mc Dominum
~
in panem feu
.hereditatem
·.
ha­ magifter Petrus allegat, ubi textus.' Sacerdos,
bere defin tint - quia non in illo quod poffident cui dffpenfationis cura commiffa eft, non fo­
beadtudinera fuam ponunt, fed in Deo -, nec lum fine cupiditate , fed cum laude pietatis
illud pro hereditate habent, fed Deum, 8t ad accipit a populo difpenfânda . Et eft didum
ejus obfequium illa bona convertunt -, mc Profperi, cui concordat verbum Auguftini ,
propterea , quia habeat bona temporalia , non xxiii. quaflione vti. cap. Quemadmodum ,
, fed
ponunt dicere . ZAmwssm per» henAtatu swa : juxta finem -, Non dominandi cupiditate
c
quoniam 8c David, qui ilia primo dixit, ci-Ebene utendi pietate poffidcxM.
Neque haec folicitudo, que pro his fideliter
Vitases, caftra , Ac regnum obtinebat.
Multa potfem ad horum probationem dedu­ admimflrandis habetur, Oscularis dicenda eft ,
cere, M gratia brevitatis emitto , maxime fed ecckfiaftica. Profper in vita contemplativa ·'
quoniam 8t hoc jam confitentur' in fchedula ul­ w Poffiefiones , quas oblatas a populo fafeitimo data, ubi dicunt quod ufua bonorum v, piunt (hcerdotes, jam non funt res mundi
temporalium eft ipfi clero licitus, refecata o- w credenda, fed Dei. Nec eft reprobanda ,
. T . mni fiaperfieitate It abundantia vitioû. Et hoc M fed laudanda in prolatis Ac his» quibus ex
• mm· uego dico, quoniam non laudo, fed reprobo M nanm oficii vel adminiftationis, cei pnefioXvtram» fUperfiuitatem vitiofam .· It confiteor quod cleri­ «, dent, competit. Nam vita prolatorum ecdcci de botris ecclefia non debent tbefaurisare ad M fie non eft fimplicirer contemplativa , fed
dtamdum pauperet confanguineos, vd affines. „ juxta eft aiUve It contemplativa, exemplo
M Moyfi.

rw >»·

iijj
CJtWISTI
MM·

h P"

1Λ

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

im

Moyfl . Nene afcendetat in mooseoi ad o- Atet ex prsiefiMta eaAoctate Gragsril. Ad
random » none defeendebat ad popotan go- dem feaMtelam pectinat diffini· Gregor!
bernandum
bemandum.. Ideo
Ideo facrornm
facrornm canonom
canonum een«en· « Moratam, capta xxv. ubi fie ata: N

„ fuit audoritas , quod is , mai aflumendus « perfeâ·· praadïcaeor «fi, qnl pronaer ·*►
„ eft in epifeopum , debet efle in fpintuaü- „ templatiosti· findtan opérande nqflgir, vel
», bus & temporalibus providus dt circumipe- „ propter operationis infiteMtam coacôrpta·», Au», xxxix. dlftinfl. in principio, β<· Pe- w da poftpôoit. Et lune fentantieni ibfl ta·
** frus diaconus. Et hac funt verba beati Cre- „ prafemsirur . Et infra .· Sep· qui coatem„ gorii : Talis ia regiminis arce debet coofti- M piari Deum quieti poterant, occupetkmibos
„ tui , qui non folum de falote animarum , m pre* ceciderant : Λ fap· occupati , dum
„ verum etiam «xtrinfeca fubjeffiorum utilita- „ bene humante ufîbus rivèrent, gladio fua
„ te flt cautela friat efle folieiras . Et gjofla „ quiette «xtinAi fiant. Bine natnqne eft qnod
„ fuper illo verbo .· Pafcite f«i m vota efi », nonnulli inquieti fpiritus , dum plu» exqui„ gregttn Do»nn Non folum verbo It exem· „ runt contemplando , quam, cupiunt, » ttfque
pio, fed & temporalium fubfidio. Et cre- „ ad perverfa dogmata erumpunt, flt dum ve„ do illa glofla fuit excerpta ex difli» Gre- B„ ritatis difdpuli effe humiljter negligunt ,
„ gorii ex Paftorali c. vir. ubi fic ait : Nbnmagiftri errorum fiunt .
„ nulli gregis quidem curam fufeipiunt, fed fic
Nunc etiam audiamus Ifidoram docentem
», fibimet vacare ad fpiritualia appetunt, ut re- no» non fcandalizari, fi aliqui pratati tempo­
„ bus exterioribus nullatenus occupentur : qui ralium folidtudini totaliter dati funt, quo­
», cum curare temporalia funditus negligunt , niam hoc a Dei ordinatione procedit ad uti­
„ fubditorum necefEtatibus minime occurrunt : litatem ecclefia. Ita Ifidorua inquit, de fumcapite xxxrx. Providentia
„ quorum nimirum prndicatio plerumque def- njo bôno, libro
„ pieitur ; quia dum delinquentium fafla cor- „ plerumque divini confilii ordinantur pnrpofi„ ripiunt, fed tamen «te neecflaria prafentis „ ti mundana dc exteriora fellantes, ut rem„ vita non tribuunt, nequaquam libentet au- „ pnralibu* rebus totaliter fe impendant , ut
„ diuntur. Et hoc kte profequens inducit di- „ fpirituales quietiorem vitam contemplationi·
„ fiam auAoritatem Petri, flt dicit hanc paf- „ exerceant. Quia dura funt quiete vivere ve„ Go nem non tantum cordis , fed corporis . „ lentibus farcinr curarum temporalium» prov Poftea tamen fubjungit: Non debet per hanc „ videt fape Deus curte dedito» fteculiribus ad
„ folicirudioem temporalium fic fe totum im-C ,, fufeeptionem regimini» ; ut dum hi exterio„ pendere , ut fpiritualia derelinquat, dicens : „ ta fine tadio procurant» fpirituales viri re„ Solicitude ergo qua fubjcAis exterius im- „ bus interioribus fine impedimento rerum
> penditur, fub certa necefrc eft menfura te- „ terrenarum deferviant. Dei ergo ordinem
neatur, unde per Eaechielem capite xlix. „ accufant quo inftituuntur, qui epifcopos con», dicitur : Sactrdortt caput fuum now nuiant, „ demnant, dum minus fpiritualia . fed ma„ negttt comam nufnanl i fté toadenttt acton- „ gte terrena fe&antur . Ex divini enim taberφ. chant capita fua . Sacerdotes namque jure „ naculi difpofitione ob injurias mundi feren„ vocati funt , qui ut facrum ducatum pra- n das fic turbines» quofilam inftituit epifeo·> beant fidelibus, pnefunt : capilli vero in ca- „ pos fncularibus curte Infiftentes ; ut hi qui
„ pite exteriores funt cogitationes in. mente » „ interius fiipema defiderant, nullo terreno
„ qui dum fuper eerebrum infenfibiliter oriun- », obfiftente negotio liberius in hoc quod aA tur , curas prafentis vita defignant. Quia M mam intendant. Hac Ifidorus. Malitia e„ igitur cunAi » qui prafunt, habere quidem nim temporum , flt audacia flt protervitas ho­
„ folicitudines exteriore* debent. nec tamen minem malignorum hoC exigit, trt praelati non
„ cis vehementer incumbere, feoerdotes relieDtantum fine peccato, fed etiam meritorie has
„ caput prohibentur radere , flt comam nutri- temporalium curas exerceant, pro fide, vel e„ re , ut cogitationes carnis de vira fubdito- tiam rebus ecclefia defendendis , prout infra
„ rum nec a fe penitus amputent » nec rurfus patebit anAoritatibos flt exemplis beati Grano,. ad crefcendum nimis relaxent. Ubi ftc bene rti, flt aliorum ; flt miraculo oftenfo in alte­
M dicitur: Tondentot attondeant capita ftta.hc. ro Gregorio , dc quo infra. Et fic breviter m·
„ ut videlicet cura temporalis Colicitudinis, flt expedio de omnibas originalibus diâis dodo., quantum necefle eft, vigeant, flt tamen re- rom, ad qua omnia clare patet rafpoafin ex
., fecentur citius , ne immoderatius excreC- predidte, ut unufquifque per fe poterit appli­
M eant. Dum igitur per adminiftrxtionis exte- care : nam ad fingula. figulatam refpondere ,
„ riorum providentiam , corporum vita prote- nimis fuiflet prolixum. S autem magifter Pe­
„ gitur, flt rurfus per moderatam cordis inten- tras petat ad aliquod Ijpeeiale refponfum.de„ tionem noq impeditur, capilli in capite freer- fignabitur iHud: de quo , Deo propitio fuffi„ dotis flt fervantur ut cutem cooperiant, flt ro- ciens fubrefponfio dantur.
„ fecantur ne oculos claudant. Hae Gregorio».
Cam autem
autèm fchedula
fchwdula ultimo
ultimo data
data dicte
dicte .·.*
Cum
Ex pramiflis clare liquet poelatos ecclefiafti-EDomtaiamt autem civile ipfi clero Chrifii poo
poa
cos debere efle non tantum contemplativos, fed congruit, nat convestit, fed nvc liem ipfi i·
& adivos in fpiritualibus & temporalibus pro­ pertona propria civiliter dominari; Si intra dit
vidos flt circutnlpedos, flt pro fpirituaiium in­ qood ctaicus in perfona propria non dobet
tentione curam flt fididtndinem temporalium judicium fenguinis exercera, fateor- porafi to*
non abjicere, fed ad utramque fe apte dc do- men habere » ât clericus no· rctaMm , d·
center apeara. Et prnbtus fic vivens no· pro­ proprio patrimonio, fit in adetinifiratiosm pre
pter boc dicendus efl habere contrarias vias, flt •oekfia civile domtatiomeaftroews, vitaram,
contrarie· afiedus, ut proponem in rationibes, oppidorum , civitatum , tai quibo· tale jodiquas ia fisse fubjungit, videtor innuere : quo- dum perlateo· official·· fréter exercera,protet
«iam omnia hac ordinantur ad unum finem, dicte Hugo de freramenth, ii. parte, « «fi
videlicet ad curam gregis fibi commifli, oc pe- allegatum per magiftrom Pesraet » fit rata

S?

t«j7
DE CIVIU DOMINIO CLERICORUM.
ibat costi» ipfam..Nam ibi ad litoram fic A Cum enim civile dominium fit

câmim

r 138
res commerANNO
-’
*
...
ciabilis, ut eft communis dodorum fententia
rwi interveni* pofle&iaibu·, qua* in fubje&s, in L Imperium, k 1. More majorum. S. de CHKISTi
Mil
vd faeffebjeAis poflideiit ecclefi·, «liquan­ jttr.om. jud. & fiepe vendantur caftra, villa,
do concadunt foüm utilitatem, aliquando oppida k baronis ; quid igitur rjrohibet, quod
utilitatem k poteftatem .· Utilitatem fine po­ laicus habens tale civile dominium , titulo do
tatae* concédant, quando frudum poflef- nationis, legati, vel hereditatis, vel alio le­
fionis ad ufum eccleu· transferri decernunt, gitimo titulo, in ecclefiam transferre non pof­
fit ? Dicit magiltcr Petrus > quod tali dominio
rerum communitas repugnare videtur. Et ad
v permittunt. Aliquando & utilitatem k po- hoc allegat diclum Armachani, k alia .· ad
·> teftatem' fimt^I tribuunt. Ubi tamen adver- quod forte aliud quefiviffem refponfum , nifi
hoc in promptu occurnflet, tam clarum , ce­
» tendam eft, quod ecclefia licet frudum ter­
it rena.pofièfioait ad ufum recipiat, potefta- lebre k famofum , quod refpublica. Romano­
·» tem tpmen exercenda juftiti· per ecdefia- rum a fenatu recta magnum habuit civile do
n fticas perfoaaa, aut Judicia frtcularia exer-Bi minium, k multe habent hodie civitates ci­
w tere non poteft t poteft tamen numfi ros ha- vilia dominia; ergo non repugnat communi» here laica* pertonas, per qua» jura bc judi- tati habere civile dominium. Sed ex hoc cla­
w da ad terrenam poteftatem pertinentia, fe- re liquet quod nec illa ratio valet; Prelatus
v eundum tenorem legum & debitum juris ter- ecclefie non poteft exercere in propria perto­
» reni exerceant. Ecee quam manifefte ifta na temporalem junfdidionem, ergo ecclefia
•odoritas per magiftrum Petrum allegata o- non poteft illam habere ; nam k fenatores aut
ftendit, ecclefiafticas perfonat poffc habere ci­ confides Rome non poterant exercere jurifdivile dominium , Sc dat tnodum jutifdi&ioni* flionem in provinciis in pertona propria, fed
exercenda . Principe* enim catholici & domi­ dabant prsfides provinciarum Scio quod ci­
vitates Barcinoncnfes habent villas & caftra',
ni temporale* pro Dei gloria, & fuarum re­
medio animarum , contulerunt ecclefiis multa nec tamen confutes civitatis poffunt ibi jurifpretiofa donaria, caftra , villa*, oppida, Sc ci­ diftionem exercere; fed creatur ibi ofticialcs,
vitate· , transferendo in ecclefiam interdum fo* qui jurifiliâionem exercent.
lam utilitatem fruduum, interdum poteftatem
Jam nil retat ex diélis ex adverto, nifi fi- *
St jurifotdionem, quod eft civile dominium.Cni* (chedule ultimo data, ubi fic habetur·, Infuper
pnediâum
punAum
quod
£t io hoc completa fuit prophetia eximii pro- f··
—' circa
* ~~
1ίΛ··“ ~·
-a..— tenemus, ~..~i
·.
pheta David in Pfalmo, ta/brget Deus : in tantum poteft iniquitas regnare in clero,
quem quidem Pfldmum Nicolaus de Lyra li­ quod in defeAu fpiritualis pnepofiti liceret
toralis expolitor, recitato prius fenfa Judeo­ brachio ftsculari auferre bona temporalia a vi
rum volentium Ulum intelligere de exitu Ifrael ris ecclefiafticis habitualiter delinquentibus.
de Ægypto: cum dicit illum nimis involu­ Qua propofitio eft multum confide pofita, 8c
tum , St coaptari plene non pofle ex audori- abfoue aliqua declaratione vel probatione ; k
tate Pauli ad Ephef. tv. qui hujufmodi Pfal- ideo pollet eadem facilitate contemni, qua
mi verfum .- JfieuMu m e/rva, cepriceai rfn- ponitur. fed nolo eam pnsterire , quin circa
*u oepttvitate», dene Mit Bouimbus, appli­ ipfam, Deo propitio , enucleem veritatem.
cat ad dona Spiritu· fendi mifla in corpus ec­ Sed iftud puto facilius & luQilcnuus agere ,* Uot·* <a«
clefi· ; dicit verum Pfhlmi fenfum efle de ec­ cum, ficut prmmfi in principio, ecclefia
clefia ChrUUanorum poft Chrifti naflionem : k poeUtia, k perfanis ecclefiafticis licitum efle
•d hunc fenfum exponit totum Pfiilmum, k habere ftc poffidere bona temporalia, mobilia
Mntu dhndrre
SimMe fpobe
fpob·, ita Dde immobilia, k civilia dominia firmiffimis
faper vertu, Spectet Muu
dixit Lyra,- „ Quod principes k potentes con- documenti· monftrabo. Ideo hac promittam.
Ad quod probandum quadruplici medio uti
„ verfi ad fidem dederant ecclefia pretiofa
„ donaria, ex quibus ornata eft ecclefia: ut intendo, ut ficut m quatuor Évangehftarum
leftimoniis EvangaKca dodrina fandatur, fic
in quatuor fundamentis veritas ifta firma confistat.
Mtn fpoHu ·, hoc eft quod dicitur : Ad
Et primo fic : Illud constat efle licitum,1I. title.
fpedem k decorem domu· Dei, qua eft
ecclefia, pertinet dividere fpolia, hpc eft , quod nulla est lege prohibitum : ita dicit Au,
dividere ecdcfiis, k peribnis ecdefiaflicis gustinus ad Pollentium xxvi 11. questione 1. *«
dividere ptmdida denaria. Confequenter o- Jam nunc : fed hoc nulla lege prohibetur, igi- ’* * ·* *♦·
ftendit, qualiter tali.ms temporalibus uten- tur est licitum. Rado est in forma. Major
dum fit, cum dicitur, Λ Manui/, kc. Ad est nota de fe, flt est Augustini, ut fupra.
enjus tauelbgentiam eft fdendum , quod
Minoris probatio non incumbit mihi, fed af­
Grace idem eft quod fors : columba ferenti contrarium; qui dicit k hoc prohibiautem hic accipitur pro ecclefia, qua co-E tum, i ahibitionem ostendat. Nam ad ea,
lumbe frequenter nominatur in canticis qua all pita funt, fuflfcienter refoonfum est.
Io · fic illud Seca
est licitum, imo ftede-1(. t.u·..
penna autem fum virtute* eam ad caleftia
elevante*. Dicit igitur - Si dMejptM, id eft, bitum , quod divina ordinatione k beneplaci-^£*3 ’
ouiefcati·, mtrr «edhor dem, id eft, inter to fadum est ; fed dotatio & glorificatio ec­
natu* ecclefia, fcilicet aditantia «c tnum- clefia in potenti· flt dominio temporali, divi-

„ patet in pluribus hiftoriis & legendis fan„ dorum. It hoc quod dicitur Jactet Mint

*
n
„
n
„
„
„
„

M
a

»
»
a

„
„
M phanti*·, quod fit, quando fic wtuntm bom's- na ordinatione k beneplacito, boc tempore fci„ ne* hostis prafenrit vita, ut noa amittant ater- 'licet a Silvestro, k citra fada est, ficut ipfe
Η μ, M magis acquirantt divida enim, fi­ Detis ante promulgaverat per prophetas. Igi­
cut impadimta» funt reprobi·, ita probi· tur. Major eat nota. Ad probandum minorem
fim adjimcnta virtuti·· Hac ornata Nicolaus aflêro tria testimonia prophetarum. Primum
eximii propheta David ia pfalmo, ïxurgel
de Lyra.

CstticL Gra. Tom. XXIX

Cccc

Deut:

_______

îij·

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

cnatrn ecdcfie, poft Chrifti pagens», m probet Nb-

colaus de Lyra ex audoriote Pauli, ut pen-

ta^ficarioM: mures

,, lie, id eft, donaria a principibus fic pote»·
„ tibus ecclefi» data, inte» ecde^ps k acclon fiafticas perfossas diflriboere. Inter alias ma0 gnas gratias fic glorificationes eedefia hnne
» temporalia* boaOrum amplificationem fut»·
»» rem pronuntiavit propbeta.
«· Secundum teftùnonium eft liai· lu. Canfur·
ge, confurge, induere fortitudine tua Sunt, ia·
duett vefHmentu gtoru tu* Jerufolem dvrnat fomHa·. Nicolaus de Lyra primo ex aufrorita»

«14·

peram Chriftiaaoram, fit ndlfirntianes eo- .. , «
risfiaram. Ea infra: Λ afrfinafanwt IBcd·* A*»®,
feribitur prafeerit» ecctafi» in ecdefiarum <Ί^Τ*

nme,

M eft. eedefias.

Mt quia ecdefia primitiva fuit mulrôm aifliâa a tymnnis, quod fecundum judicium
humanum videbatur procedere bt indignatio
ne Dei, licet fuerit ad probetioMmi feripeurt
fepe habet talem modum loquendi. Et fe-

tempore Conftantini. Et ideo fubditurt £r
aperienturporta Am jugiter, quia ecdafias prius

Pauli, qui allegat quod infra fequitur.· QmnaB daufao procepit aperiri, fit per imparium
foum novas adificari. Et (equitur in textu 1
JÜ venient nd te fibi eorum qui kumiliaverunt
dicit boc caput loqui de ecdefia poft Chrifti
u,
& adoratont vejbgia padfoa rnonuu. Di­
paflionem. Ec dicit quod in hoc capite remo­
cit Lyra; Hic dcfcribitur profperitas ecclm
vetur tertium impedimentum liberationis fofi», quantum ad confecutkmem honoris. Et
d» per Chriftum, quantum ad incredulos,
infra fequitur in textu ·' Ponam te m fuper·
quod provenit cx contemptu humilitatis Chri­
Ha faadorum, id eft in gloriam fit honorem:
fti , oftendendo quod huntiljtas Chrifti fuit difita quod foperbia non fanat hic vitium, fed
pofitio ad gloriam, fecundum quod dicitur ad
honoris exceflbm. Et fequitur in textu t JSt
Philipp, it. Pumiliavii ftmeptipfom, kc. orofuget lac gentium, & mamilla regum ieOftopeer guod exaltavit Deut iUurn, ficc. non folum
iv , id eft, ab eis accipies nutrimentum ; fi­
poft mortem fait glorificares, fed etiam ante
cut videmus impletum in dotatione ecclefi»
in operibus miraculofius ad declarationem fua
de bonis principum. Et fequitur in textu .·
deitatis: propter quod Chriftus petens, Glorifica me Pater, Joannis xn. audivit: GlorifcoPro an aferum aurum; quia in primitiva ccui, & iterum glorificabo. Clonficam te miracu- C i clefia fuerunt calices k alia utenfilia eccle­
fia de materia parum pretiofai polies faôa
lis , iterum te glorificato pro gloria . Et fic
font de auro, argento, fic de lapidibus proeft in corpore Chrifti myftico, quod eft ec­
tiofis.
Et fic habemus tria teftimonia pro­
clcfia -, quia poft dnpreflSooes ejus per Judaeos
phetaram, quibus apparet fic a Deo fuifle
fic tyrannos elevata eft in magna gloria, etiam
temporaliter, fic in ipfis depreflionibus fpedaliter in receptione Spiritus fanâi, fic miracu­
lis , que fiebant per Apoftolos, fit alios fan- 0 âa per Conftantinum in perfona beati Sil—
» reftri, figura procedit ia Jonatha fummo
« facerdote, cui Alexander contulit coronam
opera virrutum .· induere fortitudine, ad tole- 0 aureqm, dc poteftatem bibendi in auro, k
randupa conftantcr perfecutiones. Sed poft per-^ * efle in purpura, i. Machaboorum xr.
Miniftravit mihi Dominus quartum tefti­
fecutfones fecuta eft pax fit honor·' ideo fobdirar.- Induere vefivncnttt glori* tu*t ii hoc fiiit monium ex prophetis, ut quadrato num·impletum tempore Conftantini, qui pacem ec- ro vehit in evangelica ftruâura huius arde»*
fedeat; ftc eft ex propnetia Da­
clefin per totum Romanam orbem dedit, fit Dii
mirabiliter eam honoravit. Et infra: Sede Jtno cui. Quem pfalmnm Augu­
rufalem m fede honorit: quod tunc fuit imple­ rions exponit de ecclefia. Unde in verius
tum , quando Roma, qua erat caput mundi, 0 Super montra jtoteritf «fM, dicit: Sic pro
faila eft fedes fummi Pontificis, fede imperia­ v pterea dixit, quia ecclcfiam foturam in dili translata ad Conftantinopolim. Ecce qoomor V luvio perfecutionum voluit tatelligi. Fuit
do Nicolaus de Lyra expefitor generalis Bibli» ·» enim tempus aliquando, quo terram Dd,
h ecclefiam Dei,cooperueruntaqun partequenhanc prophetiam Ifaia declarat.
Tertium teftimonium eft Ifaia i-x. quod ca­ «· tium. Et ita. cooperuerunt, ut non apparo*
pitulum Nicolaus de Lyra ofteqdit intelMgen- v rent nec ipfi magni, qui funt montas. Et
„ dum efle de ecclefia, dicens, quod ficut in * infra.* Fugerunt enim aqua ab increpatione
„ procedenti capitulo deferipta eft falus Chri- »» Dd, quia cor regum in manu Dd; defle„ fti, ita in hoc deicribkur magnitudo hujus 0 xit quo voluit, jufik per eos pacem dari
„ (alutis. Primo ex parte materi» redpien- 0 Chriftianis, emicuit k eminuit audoritas a„ tis& fabjungit, quod primo ponitur prof- v poAoBca. Et infra, cum multa dixiflet, hoq
„ peritas militantis ecclefia, ad fidelium mul-E0
omnia infere»
r verbo. Ce*
„ tiplicationem . Secundo ex ecdefiarum »dir 0 re
v ficatione. Tertio ex bonorum aflecutione. „
0 Et fic declarat fit exponit tofum capteu- w /cafefar,- ie inquit Auguftinus: Etenim em
0 lum . Et fuper verbo textus, Fbrtiredb gea- M dri Libani, nobiles & divites k excelfi hu­
0 tient, dicit. Id efl, imperium Romanum, „ jus foculi, quoniam cpm Umore audiunt,
» venerit tMt quod impletum fitit tempore „
0 Conftantini. Et infra.· fyuntotio «admis, «
0 & dicit.· Conftantinus imperator fit multi „
0 alii potentes, exemplo ejus animati, <fivi- 0
0 lias multas miferunt fuper talia aniaudia ad » dans hortos. »dificant ecdefias & mona0 fiiftentatiohem miniftrorum ecdcfia , fit pes- n ftcria, colligunt paflcrea nidificant^. Sont
pukkri pedet aanuntientu tp fnAumdt pacem I

IF” ' —

DE CIVILI DOMINIO CLERICORUM.

114*

fatales uldliiamtm ia ce-Adefiiper textam minutatim per fruits difccr- ,,, _
* fervi
* ■ Dei.
~■
pft; Etiam petens ab eo fim fidei confeffio- ***«,
*»»o „ irit Libani. M eft,
^3r
Tati· iBad debet lictam raputari, quod nem approbari ; fe alias multas epiftolas.
c ,*/,
Item · Cyriaeus qui cum undecim millibu» T*2^".Sy~
“*·lfcM·· a vid· divfaaram Bwmm doâiffimto, vit»
que k vcftgfoae fanâtdenie pre Ücko habi­ virginibus in Colonia martyrio coronatus eft; «·***<· *·" ·
tuai & 6A«m «ft-. M hoe eft hujufmodi ; item fandus Symmachus Papa, de cujus vita
«rgo, &c. Hoc Bjaaowa «ft in hac propria fe miraculis Vinçentius in hiftodali libro xxni.
maria vM raftgfoftfimi Profteri, cujus fcri- capi r. fe 11. Item fanâus Joannes Papa, de
pu inter canonica· feriptura· habentur, prout quo in eodem Y incentio, eodem libro, capi­
dicit Gdafiua XV. Sanâa. Hoc argumentum te trigefimo tertio ; item fendus Agapitus eo­
eft xtr. quaftione i. Expedit facutata eccle­ dem libro, capite lxi. Item fendus Ûregofi· poffideri. Ubi recitato exemplo Paulini rixto unus de quatuor doâoribu· ecclefia, cu­
ma.jt· confindit t Quo faâo feti· attendit, fine im- jus Anttilas gt doârina nom eft ·, item fandus
pedimanto perieAionb pc& ecclefia facultates, Martinos, dc quo Vincendus eodem lib. xxm.
Φ»·
perfeâo commune·, poffideri. Ad cap. Lxxxtv. item fendus Stephanos Papa, de
m mwwU- probationem etiam aflumpe· majori· eftL itextus B quo idem Vinceatius eodem libro eap.ct.xvn.
menfe ; item Honorius Papa mir· pietatis fuit, cujus
'<£ w
Hteronymi xxxvii. diftinâ. Qui de mena
«drach, Mifech. fe Abdanago, tunica damoniacns quidhm indutus fait, fe
probet non effe licitum facere quod illi fece­ liberatus eft. Item fandus Severiaus benignas
runt . Ad idem textu· in capite, Lugdunenfis, amator cleri fe pauperum, fe poftbffioaa ecC»F i<
ix. quafbonc ix. Ad probationem minori·, clefiantm amplia vit ; item Joanna quartus the·
licet poftem probare quod ante tempora Sil- Auris ecclefi· diftradis multa millia hominum
veftri jam ecclefia habuerat pcadia fe poflef, per Iftriam fe Dalmatiam redemit ; item fan­
fioMS tempora Urbani I. qui prafedit anno dus Martinos Tudertinus, cujus feftum celebra- .
bomini ccxxm. item temporibul Pontiani, tur craftino fendi Martini Turonenfis. Euge­
Anteri, Fabiani, Cornelii, Lucii, Stephani, nios primus, hie omnibus benignus fe amabi­
Sixti, Dionyfii, Felicia, Marcelli, Eufebii, fe lis, maximaqoe fenditatis. Agathodum quem­
Meichiadis Romanorum Pontificum, qui prn> dam ieprofam ofcularatur, mundatus eft. Joan­
eefierunt Silveflram, fe thefauros, ficut Six· na natio·· Gracus, hic martyrio coronatos
tus, quo· Laurentia» inflante perfecutione pau· eft. Paula· mitiiCmn· fe mifericors, nod·cum
peribo· erogavit, habuerunt, fe civile domi-Cpaucis familiaribus iber ad vifitaadum pauponinm; ficut''mihi feriptum datum eft, quod' ra k infirmo·, fe fis miniftrandum; Leo quar­
Philippo· dominus Pannonia dedit Laureacen- tus multe patienti·; moJaeque humilitatis, fefi archiepifeopo, qui tunc erat metropolita­ cir mirabilia in vita Aia, ouju» feftum celebra­
ns, villa· fe prnttia in Auftria, qu· nunc tur dedtnofeptimo Kalendas Augufti; Nicolaus
tenet Paavienfis ecclefia. De hoc Philipp· poft hunc vir fait fandiffimus, cui poft ma­
fcribit Gotfiridut in Pantheon.*
gnum Gregorium vix in fede Romana fimilis.
-Su/cip* iriprriiw ,jpop«A>pfa «frete, PhiRpput, Omnes prodidi fuerant in fede Romana poft
Jfit ροβ Ctfar valût cagtiafcan Ckr&uut.
dotationem ecclefi·, viri fanda approbata
Qû dtéù rccfe/u yraAu muAe fût.
fandicatis. Fuerunt k plura alii virtutibus fe
Sed quia de civili domini· majus fit fe- fcientia clari, ficut innocentius tertius , qui
ftum , de his quj prafcdenmt ecdefiis, haben­ tam reverenter allegatur in tradatu de Mifla
tibus magna dominia civilia, eft loquendum. fe aliis operibus ·, Petrus deTarantafia, didas
£t primo de fede Romana t indpiam a bea­ innocentius quintus, doâor clarafimus ; fa
to Sil
veftra j» de cujus fanftitate
fe
fenditate
& doârina,
dodrina, rauki alii, quos nominare longum eflet. Vor*vi&is
îA?Silveftra
- Judaorum
—
*·_·- , fidei
*· · catholice
··- exal-Dlui
- ·*
fetrapis
folum pnadidoe exprimere, qui fandi inratio teftimonium probet. Sub
hoc
Niccnum
titulantur, aliis multi· omiffa.
....
primum facram & venerandum eondlium fait,
Sed hoc unum nolo omittere, quia ad profe poft dotationem ecclefi·.* ex quo fatis au- pofitum valde facit, quod narrat Vinoentiu» in
âorizatur faâum Conftantioi t quoniam fi il­' hiftoriali, libro vigefjmoquinto , cap. xxv. de
licitum faifiet, raprobaflet hoc tam celebre Gregorio fexto, qui magna ftudia fe labora
concilium. Sed fe habeo teftimonium beati impendit ad> recuperandum temporalia bona
Ambrofii, de obitu Theodofii Imperatoris, di­ ecclefi· a tyrannis occupata .* fa cum nec
centis Conftantinum magni meriti apud Deum; hortationibus, nec cenfuris poflet efficere, vi
quia primus imperatorum credidit, fe poft fe armorum hoc fecit. Unde ardlnala eum vi­
hereditatem fidei fe devotiohis principibus de­ sum fanguinarium dicenta, cum infirmitate
reliquit . Et Ifidoras nofter Hifpanus idem in decumberét, de qua deceffit, dicebam, eum
fuit chronicis atteftatur. Et Greci qui tune non debere fepeliri in ecclcfia beati £etri cum
eaant catholici, ipfum Conftantinum catalogo aliis Pontificibus; quod cum ipfe intellexit,
fenâoram annumerant, & feftum de eo cum vocavit cardinate», fe habito cum eis collofolemnitate agunt, xxt. Mail.
]Equk> tandem dixit.- Quoniam tloftne fe veflr·
Poftea dicam de fanâo Marco > fub quo fuit rationa falli poflunt, committamus omnia di­
Errer.
celebrata · fanâa fynodus Nicena , fe clarue­ vino examini, corpus meum anteccflbrum meo- ·
runt ejus tempore fe poft, fanâus Athanafius, rum more compotitum ante januas ecclefia fi­
Eufebius, Nicolaus fe Hilarius* fe Joanna dite , fe firmentur janua feris fe repagulis.- fL
Chryfcftomasi item fimAu· Leo Papa, qni Deus voluerit ut ingrediar, applaudatis mira-’
fait XLin. poft fandum Petrum i item Felix culo; fin minus; de cadavere meo faciatis fi­
fecundo·, qui martyrio coronata» eft : item ent vobis placuerit t fic fa&um eft. Mox enim
Damafus prima·, <ub quo fynodus Gonftaati- ut goto·· ejus ante portas ecclefi· feris occlu•opoUtaaa o. patroni, cui Hieronymus illam fis potitum eft, turbo ingens divinitus emiflus
feribit epiftotem.* Quoniam vetus oriens inter repagulorum obftacula dirupit, fe ipfas valVas
fe farore colHfas, indiicifiam Domini tunicam vehementi impetu patefaâas ad parietem cum
Canal. General Toes. XXIX.

Cccc

a

nut-

ii4j
ORATIO JOANNIS DE POLBMAR
1144
magno fragore impulit. Ec hac diAa fint dcAmm eft, quod aft automate naosse Apo-.
Rom mit pontificibua,
ftolorue & latroni· generalium conciliorum
caxtrrt
Poflïrm per alias mundi ecclefias Italia, CalLx, Hifpani· It Anglia, colligere φagnum Major eft manifefta, uuoniam omnis fidci no­
numerum fandorum epifeoporum, qui pnefue­ th· , & chriftian· diKiplia· doArina ab Ip6s
runt ecclefiis habentibus magnam temporalita­ Apoftolis 8< a ûcris gencraÜbtM coocâliis, Ac
tem & civilia dominia i fed nefio pro pnrien\
ti , nifi dc his circumvkinis At cognitis, Ac
etiam non de omnibus loqui : incipiam ab ec- fymbolum fidei frflum fuerit ab ApoAoito .
clcfia Moguntini. Ecce fanflus Bonifacius, qui unde habemus nifi a facri» coocüüs Ac appro­
tante fuit auctoritatis, quod tempore fuo di­ batione ecdefi·? Ipfis enim quantum ad fidem
cebant Apoftolorum tempora rediifie . Hic fua k mores pertinet pro ntceffitate fiahnti· erra,
prodicatione mulus provincias illuftravit. In re non poflunt. Sicut Ambrofius, Hieronymus,
eadem ecdcfia fendu* Lullua cOafefler; item Augtrftinus, Ac Gregoriu», Ac omne» datore»
Rabar,us magnus dodor quotidie allegatur, confitentur & tenent. Imo Auguftinus dicit.
crederem nifi me sutorios ecitem in eadem Mognntina ecclefia Bardo ar-B Evangelic
chiepiftopus · In eadem Uvilligifus- In eccle­ clefus moverit. Nunquam enim legitur ab
fia Γ re vere nfi, quam Helena tnater Conftanti- aliquo concilio rite congregato aliquid perti­
ni, qua de Treveris fuit oriunda, pluribus do­ nens ad fided vel mores ordinandos, erronee
tavit reliquiis, Ac bonis temporalibus, adjicien­ determinatum fuifte. propter slfiftcntiam Spi­
do prime dotation!; fuerunt tonaginta novem ritus fandi regentis ipfa concilia. Ad proban­
arehiepifeopi ufque ad dominum Ottonem ul­ dum minorem habeo primo cx canonibus Atimo defunriuiu cx quibus viginttqumque funt poftolonun, xn. qurftione i. Sint matufeft·
fenc.i , ut habetur in Kalendario archiepifco- res pro prix epifeopi, fi tamen habeat pro­
pi Balduvini, qnod in ipfa ecclefia fervatur. pria' , It manifefte rea Dominic· . Ecce du­
In icdefia Colonienfi beatus Severinua, qui plex patrimonium in poteftace epifeopi, pro­
multi' claruit k claret miraculis. Item fenilus prium Ac Dominicum ; item ea caufe Ac quaftioRcmcdius ; item fanans Cunibrrtus; itera fan- ne. Precipimus ut in poteftate fua res eccioDus Haymo, Aglolfim martyr; item Evergifi- fia epifeopus habeat. Si enim anime hominum
lus martvr ·, item Henbcnus. Omnes ifli fue­ pretioAe ilh funt credit·, multo magis oportet
runt fencli arehiepifeopi Colonienfes. In ecclc C eum curam de pecuniis gerere . His addere li­
tu Leodtenfi , qua opulentiftimà Intemporalibet decretum
" ”
Pu Pap·, qui longe ante Silbus eft. fanDus Maternus, fanflus Theodar- » veftrum fuir, antx> fcilicet Domini *cli if. · clvl
dus , feiiDus Servilius, fanflus Latnbenu» mar­ » ubi fic legitur Prrdia divinis uübus tradita,
tyr, fandus Geregifius, epifeopi omnes. Item *· quidam humani' applicant ufibu»; k Deo
in ecclefia Laurcacenfi fuit feotos Maximia­ » noftro, cui tradita funt, fubtrahunt, ut fibi
nus, a fando Six to confecratus e pt copus cir- ■< infemant. Quapropter ab omnibus illius ur— s a. ca annum Domini >*Wxxi11. qui patrimo- * furpetionis contumelia depellenda eft , ne
mum dids ecclefi· contulit, quod nunc Ana- » pnedia ufibu» fecretorum ccleftium dicata
tom dicitur, cum omnibus vicinis oppidis A » quibufdam irruentibus vexentur: quod fi
civni « judicns Let u lari bus, que manent ufque ad ·> quis prafumpferit, ut Ihcrilegus judicetur.
Ill’ll
prrfciu in Auflria , k obtinet ilia Patavienfis
Veniat Ac autontaa AnAi Urbani, qui et*
ettlefts. Item fanflus Adalbertus ecclefiam Pra- iam longe pntcefiit Sdveftntracaulamque 3c
originem, quare Ac qqabdo ecclefia pnedia flt
genfem magnifice dotatam féliciter rexit plu­
ribus anni» . hem fandus Procopius opulen- pofTefliones habere incepit , ediderit, dicens .·
uflimum menailerium in Bohemia habuit, cu-D „ Videntes autem fummi Acerdotes , k alii,
ju» poffefliones inquieuntrs divinam interdum „ uqot Levit·, Ac reliqui fideles , plus uuliultionem in fe experti funt ; Itera fantos ▼olf- ·» tati» pofle conferre, fi hereditates Ac agros »
gangui in Ratubona, item fenflus Corbi nia- » quos vendebant, ecclefiis, quibus profidenus Frifingcniis epifeopus predia pro eadem » bant epifeopi, traderent ; eo quod ex fuis»·
ecclefia hodie nota comparavit ; Itera fenAus « pribus eorum tam profentibu» quam futuris
l ldaricus Muguftenfem ecclefiam opulentam * temporibus, plura k elcgantiors poflent miprrdiis At civilibus dominus rexit ; item fen- « ntftrare fidelibus, commuMm vitam ducenti­
Du» Conradus Conftantienfi» epifeopus. Item ►* bus , quam ex pretio ipforum -, coeperunt
ianDus Virgilius ecclefiam Salzburgenicm do- w prodia Ac agros, qui vendere folebent, ma­
miniis dotavit. Fuit quoque fandus Virgilius » tricibus ecclefi· tradere, oc ex fumpribs·
epifeopus Tndentinz ecclefia, civili domi- v eorum vivere. Ipfis vero res ia ditione tra­
nio opulenta, rratermittendum non eft de * gularum parochiarum , epifeoporum ( qui
fanfto Stanislao Cracovicnfi epifcopo , qui pafi * Jocum tenent Apotolorom ) étant Ac funr
fu» controvcrfiam fuper villa ecclcfi·, a fe- ·» ufque adhuc, k futuris femper debent efle
pulcro eum , qui ante per triennium mortuus * temporibus; quibus epifeopi k fideles diffuerat, refufeitatum ad judicium duxit into- « penfiuoves eorum omnibus communi vira de­
ftem- Poffem fine falfo , fi bene quafiviflem, E » gere volentibus, minsfliarc qrada neceflaria
etiam multo plures reperifie fandos epifeopos ·> debeat, prout radius poterunt. ut nemo ia
Bt abbates, qui profuerunt ecclefiis k moùa- “ eis egens inveniatur; ipfi· enim res fidelium
fi erus habentibus temporalia k civilia dosai- » oblattonea appellaamsr, qu· Domino a fi­
nia. Exhorrent utique pie aures audite in du- * delibus odorantur. Memoratis ergo augrnenbitationem deduci, an licitum fit quod a tan- ►» rationibus ac cultibus ia taatum, ecdefi·,
u fandorum multitudine per tanta curricula » quibus epifeopi praticiens, Domino admini­
temporum pro licito habitum fuit, pradica- » culante , creverant, k tantis martma pars
tum k obfirrvatum.
» earum abundat rebus, ut nullus ia eit com­
Quarto idem fic probo Illud indubie lici- " munem vitam ducens, fit indigens,fed omnia

-

ty j
Dt CIVILI DOMINIO CLERICORUM.
ιι4ό
„ aeeedartesb epWeopofuMque percipiat, ideo A Statuimus, capi Si quis de clericis. Et rrk
„ β aliquis exftiterit modernis aut furaris tem* bus eapp. fequentibus , ' item ex concilio lUrceaim „ poribus . qui hec avellere nitatur , jam deufi, ea caufe, fe quaftione. Hec hujus pla­ CHRirri
„ ditfa damnatione feriatur. Hac Urbanos. citi -, ‘ item ex concilio Toletano quarto, ea
Pinis autem ifte refertur ad cap. Attenden­ caufe » flt qtMtftioM ; Etfi illi ; item ex con­
dum » infra allegaram. It de illa damnatio­ cilio 1 Aurelianenfi ea caufe fe quaftione -, Si
ne hic loquuntur decreta undecim conciliorum quii de clericis, fe cap. fequenti ; * item ex <'*·- Mr
Primum, loquendo ordinem, voiuminia decre­ fynodo Ancyrana , ea caufa, fe queft. Si qua «MPOUO
torum In cap. Boam quidem Lxxxxvt. diflin- de rebus , ' item ex concilio Mediomatricis ,
Aione; fecundum Martini Papo.xtr. quart. r. ea caufa, fe quaft. Precaria ; item ex conci- < 1·.··—
Mantfcftn. Tertiam Antiochesti . ea caufa, fe lio 1 Africano, ea caufe, fit quail, cap. Non
Îinflione epifeopus· Quartum Eugenii apud habenti· & cap- PUcuit ; item ex Vlll.con-JV ♦ *
oenam, ea caufa. fe quaft. Nulli epifcopo­ cilio Toletano, ea caufa fe quail. k Sepe fit ; ·
-4rum . Quintum in otfara fynodo univerfeU. item ex concilio Toletano XI. eacaufa, quart.
..
ea caufe, dc quaftione; Apoflolicos . Et cap. j. 1 Quicumque; item ea concilia Hifpatcnfi .
**·
Non licet. Sextum in concilio Leonis PapeBea caufa. quiaft. 5. Fixum ; item ex concilio >fll——·····
>ίΠΓΜ ,

IV. ea caufe > fe queft. x. Monemus . Septi­ Parifienfi s). quafl. β. cap. 1 Secundum cano­
mum Urbani Pape, ea cuufe. fe quart, de lai­ nicam autforitatem ; item ex concilio Lugduds. Otfavum Innocenti! III. de rabus non ν­ ncnfi de rebus ecclefi· non alienandis, ■ cap '£·"·· “*·
ίκη and is , Cum laids. Nonum concilii Late- t. & a. item ex cone, a pud ■ Silvanetf um * ius.»
ranenfis de tefla. cap Cum in officiis. Deci­ eo titulo -, Nulli liceat alienare rem immobi- iX/J. ίζ.
mum Gregvrii X. in generali concilio Lugdu- lem ecclefia . Et fic ultra illorum undecim j**?*? vl b
ncnfi , can. Hoc confultifimo « eodem titulo generalium conciliorum per me prius allega- >· w » -■·
lib. vi. Undecimum in concilio generali Vicn- torum ; habemus autfontates quatudtdecun ,‘X2> vn?
nenfi , Clementina prima , eodem titulo . In conciliorum . quas ego fic perfuntforie qu·- *
omnibus iftis generalibus conciliis, pro con­ rendo collegi: utique multo plures me crede- u.no·'··*
fervendis, regendis, fe in manu tenendis bo­ rem invenire, fi temporis opportunitate accunis temporalibus decreta fiant fatfa.
ratius quafiviflem. Et 6c habeo pro me duos
F"'
Quid tandem dicam , ut materi· concilio­
canones Apoflolorum, decreta Pii flt Urbani, ·
«·>·<
rum generalium finem imponam ? Primum il­ qui preceuerum Silveftrum , undecim decreta
lud Nicanum concilium, in quo fymbolum fi-Cgenerabam eonciliorum, fe quatuordecim do*
dei conditum fuit , quod In Mifla cantatur , creta aliorum conciliorum , qu· ab ecclefia *'·
poft dotationem ecclefia fetfum eft. Et deinde generaliter
*°
funt
recepta .
’
In calce hujos politionis recolligere ▼olo·'1*···'’'
omnia aUa concilia, quorum decretis feordi­
nationibus regitur ecclefia catholica, fe quid­ bteviflune duodecin dotfores mage· autforiquid ordinationis. decoris fe norma, fe hnali* tit it in lege Dei veraciflime ta flindanres. qui
ter quidquid boni habemus in Chriftiana reli* hanc meam fententiam confirmabunt. Primus
gione. totum pullulavit ab eo tempore , quo fit rcligiofiflunns Profper : qui, ut fupram ·ecclefia dotata fuit . Nam 00 tempora ante­ garum eft, dicit ; Expedit fatuitates e
quam per dotfrinam beatiÆmi Silveftri Con­ >» poflideri . &c. Secundtu Gregorius M
ii eutini ad fidem couverfia fuiflet, docenda­
tenus magifter beati Hieronymi . concilium ,
rum plebium facultas non erat; fed in varios de perfecutoribus fuis dicebat. Si hinc
alerrores erat fidfla Chriftianitas, fe omnia fere » tari excludor, adftabo illi altari , de quo
confufe fe perdita erant, prout Ifidorus dicit. ·» David · /mrodo ad obéra X>ei , dec. Et inut fupra allegatum eft , fe ex hiftoriographis H fra. Numquid de calefli ilia Jerufalem nos
unicuique legenti pelam efl. Utique ab ini-D ·· poteruntt fugare? facultatibus defraudabant ?
mico humani generis hac fuggeftso efl , qui « Quibus ? meis ? facilius alas , quibus minime
vellet ecdefiam ad illum flatam deducere , ut » indutas fum , abfeindent. Si autem eccleUbere poflet Chriflianam populum laniare . w fiafticis, hoc utique efl pro quo eft omnia
Bene fhdc fehstia de tratfatu inter lupum fe » pugna, pro quo omne eertamen. Hac ille.
pallorem. DUM lupus paftori. Quare vis ex­ Habent ergo ecclefia fecukates.
Nunc veniant quatuor principales dotforas
pendere pense tuos ad {attinendam canes, qui
nihil laborant, fed tota die dormiunt ? Et dixit ecclefi·; primo Asnbrofius , qui ecclefia Mepaftor : Ad defirafioaem ovium , ne tu eu de- diolanenfi prnfidlis opulent· prnéuit , fe di­

xit: Auram habet ecclefia , dk. ut de facul­
tatibus ecclefi· in diverfim

tute ovmus peftum. Sed non des illis ad come­ dis, offendit in libro de ofeciis 1 unde fempea
dendum, fe ca• non accipiam: laboremus om­ funt cap. in decretis, otfogcfima fexta diftin
nes ad MMsresMlum v*ûum . Dixit paftor : Pl>- Aiooe, Non fetis, fe 1 a. quaftione s. Aurum
. Paftors aoa dante panem canibus , E ecclefia habet. Et io libello de obitu fratris,
— lapas
■
■· potuit cfresrfit fe patrimonium habere indivifiam cum
caae« raarnti feeruns. Tunc
libers
.. ▼ gregem. Ita diabolus vellet hoc fim- fratre fiso satyra «.quod & competam fuifle
gerare, at depauperate srrlefia ann effent ara attendit, eam ait ; Et certe non erat pauper
opibus fed pauper fpiritu. Bene probant praclerici pond, miferi fe ^nonnus .
ditfa cap. Convenior , vigefimo tertio, qu»ftioM otfava.
Hole fisccedat Hieronymus, qui ia epifloU
M ad Damafiam Papam dicit Ciericoe iBoecos»corporo |Mto Ink danfli. Venire poterunt de- » venit ttipendiii eccfefia faftentari , quibus
cma jgiihiifi condMi xit. quaftiooe i. E- » propria vel parentum minime fuflraganrur.
pifcofi dc nbro. · caufe , fe qonftionc n. Jam tapra aDcgatum efl. Ea fic oAenditfacul­
tates

ιι4β
1147
ORATIO JOAN1 *IS DE POLEMAR
tates habere, Ac clerico· porte proprium pof- A nil apertius did posed ; cum * dicat ecctcrtam - - civilia dominia habere porte, jura , reditu· , ·wwo
anno fidere.
CH,J,'in
De Auguftino autem tam a magif.ro Pe­ •t utilitate· ; jarifdiâiqnes tamen prolates
tro . quam a me plora dida hoc-probantia noa in periona propria, led per fecularesmiinducta funt, fed «dam ddedat me boc anum niftro· faciet exercere . Portem flt plores d·flores etiam allegare, fed doodenarius num·»
addere ex homiUa fextn faper
ubi
πμ mihi placuit facro Apoilolorum collegi»
multa ad boc pertiaentia · fed partem bre­
vem accipio , hac videlicet verba .* Colomba confecrara·.
Cum igitur ex premiflis Iole dario· hsnor ecclefia eft , quid clamas ? noa devoravimut villas, columba illas habet. Queratur tefcat, clerico· qui ad hoc votum fe non adftrinxenmt
> licite propria patrimonia pofSde„ que fit columba , flt ipfe habeat . Nam
„ nodis , fratres mei quia ville ifta non re , & ecclefiam porte habere bona mobilia ,
„ funt Auguftini ■ St fi vos noa noftis. fit pu- Ac immobilia* privata dominia, At civilia·, quo­
„ tatis me gaudere ia poftcffiooe villarum , modo per factitare brachium , five per laicos,
a viris ecclefiaftici· poffunt auferri , etiamfi
,, Deus novit.
Claudat bone quaternariam numerum fimdif- B fuerint delinquentes t Talis fiquidem aflertio
fimus Gregorio· Papa > qui ecclefia Romana praxl & dodrina Chrifti manifefte contradi­
prafuit, civicam At ampliffima dominia obti­ cit . Numquid tempore Chrifti , erant pefliml
nenti . cujus ampliffimum patrimonium quam facerdotes , vitiis Ac Iceleribus involuti, habifoliate pnsdcntetqnc texerit ; in regiftro ejus tualiter delinquentes , ut domum Dei fecerent
inferta ejjiftola manifeflant. Nunc Petrum ad fpcluncam latronum, Ac ex pane diabolo eos
regendam Siciliam mittit, nunc fcrihic nt a co­ efle , As opera patris eorum facere Chriftua
lonis cenftjs non exigatur antequam potuerint aflertret ? Portant vix effe nequiores facerdo­
fruflus vendere. Nunc de properandis navibus tes , magis (celerati atque ûcrilegi his qui
fle frumentis ad Urbem de infula Sicilia tranf- in mortem unigeniti Dei Filii confpirarunt :
ferendis curam gerit , ne io Urbe tritici fiat non tamen eis quamdiu eorum duravit facercanftia . None etiam prjncipl militia defen­ dotiutn, aut emolumenta, aut honorem , aut
denti patrimonium ecclefia · tyrannis , ex­ obedientiam a populo fubtrahi Chriftus cossfuluit; non utique , imo eis pntftari At exhi­
hortatorias literal mittit. Et alia plura hujuf­
modi ex ipfo colliguntur regiftro , qua diffe- beri mandavit. Unde cum mundaffet leprorere longum effet. Sed ha fobcitudines atque C fum , ait illi. Fadr , a^eade te facerdoeibus ,
cura eum non impediebant, quo minus prae­ (p ofer muuui. Matthci vi 11. Luce v. Et ite­
dicationi verbi inflaret, prout homihaqua le­ rum decem leprofis ab eo mundatis dixit .·
guntur oftendunt, & facrarum feripturarum ex- Ite, orendite w fecerdottiut . Ecce honorem
pofitiomi^u St ftodiis incumberet , moralium fle emolumentum non auferri , fed exhiberi
noc probant volumina, & (cripta fuper Ete- procepit . Denuo hum , ficut dicit Chryfofte„ chielem . Cum tamen pene , inquitobfi- raus , Ac recitat Thomas in glofla continua, (a„ dio Urbi & barbaricus enfis civium tum cerdotum incorrigibileth condicionem oftendif„ cervicibus immineret·, quod cx ipfius libri fet in capite procedenti ; de ipforum tamen
obedi entia generalem protulit fententiam, di­
fene colligitur evidenter.
fedennt Scribe
,
Habemus fex. Veniat nunc veneranda me­ cens Super cufMrum
moria nofter Hifpanus Ifidorui, cujus diflum ZAan/in . Oxutie queeumque dixerint vobu, /cr­
ex tertio libro de fummo bono jam. fuperius oate, d* fncite. Matthari xxitt.Unde martyr
eft infertum, nec illud repeto, nec alium ad­ beatiffimos Cyprianus fic inquit, dicens · Do­
minus nofter Jefus Chriftus rex St judex, flt
do brevitatis amator.
Cklavo loco fuccedat ille devotifiimtu cru­ D „ Deus nofter, ufque ad Partionis diem ferravit honorem Pontificibus At fecerdotibus *
cis Chrifti contemplator Bonaventure , fuper
quarte fententiarum, difttnclione xxtv. quo- „ quamvis Illi nec timorem Dei , nec agniftione t. articulo iv. ubi late hanc materiam „ tionem Chrifti fervaflent. Nam cum lepro„ fum mandaffet, dixit illi ■ Fnde, tf* ejfe»profequitur .
Nonus erit doôor fanflus in diverfis lo­ r de te ftccrdotibut, & ofer dottum : humilb
cis . fed fignanter fecunda fecunda , qustftio- *, rate ea* qua nos quoque humiles efle done cLxxxv. art. vr.&vit.Ac in fumma con­ ., cuit, facerdotem adhuc appellabat , quem
„ fciebat efle fitcrilegum. Item idem Cypriatra Gentiles, libro itr. cap. cxxxt.
Decimo venit Nicolaus de Lyra, quem fu­ „ nus, cum de nequitia epifeoporum fui temper expofitione trium prophetiarum fuperius „ poris queftus eflet* dicens · Epifeopi pluri|im audiftis quam aperte declarat hanc fub- „ mi * quos flt hortamento oportet efle ceteris
limationem ecclefia in gloria Ac potentia tem­ „ As exemplo, divina procuratione contempta.
porali , tamquam ex divina ordinatione pro­ „ procurationes rerum facularium fieri, derelw
cedentem , a prophetis David & lûia pronun­ „ fla cathedra, plebe deferta, per alienas pro- ,
E „ vincias oberrante· ; negotiationis quaeftuofa
tiatam fuiffe.
Undecimum locum teneat venerabilis Gratia­ „ nundinas aucupari * efurientibus in ecclefia
nus , qui in §. Ecce xxi 11, qenftione vi 11. fic „ fratribus non fubvenire * habere argentum lar„ inquit Porro alii funt, ( loquitur de ejd- „ giter velle, fundos infidiofo· fraudibus rape.. fcopis ) , oui predia, villas, caftella, flt d- „ re, ufuris multiplicibus fenus augere. Nihi­
„ vitates pothdent . ex quibus Cefari debent lominus ulium contemptorem revocat, hoftem
„ tributa , nifi imperiali benignitate immunita- altaris* facrificioChrifti rebellem, perfide per­
fidam* pro religione (acrilegam * filium im­
tem hujufmodi promeruerim.
a.
Claudat numerum duodenarium Hugo me- pium, fratrem inimicum, prout hec ponit Auβ -Λί»Τ. * morandus, quem ad hunc locum propterea guftinua in De baptifmo contra Donatiftas. Ce­
»<•1. »
refervavi , quia magifter Petrus illius diclum » terum nonne tales Apoftolica ferit fententia ,
“*■
non tamen mihi incognitum , contulit , quo dicetu : Quu et ■'·, jni fenum judteat aheuum ?
Ar-

DE CIVILI DOMINIO CLERICORUM

11 yo
'. Cum enim ra _
•esso
moriantur mun­ *WW9
cuatrn
do , prout lex Dei habet Levities ultimo ; dt essaim
féra ml juri· aut poeeftâtis in eoe habent.
M»
Zxftaet de hoc tam legum, quam canonum efficiantur fenAa fanAoruri , nt ibidem ; quo­
fandionm. Ia Parifieofi concilio; Kullus ju­ niam Demini Dei funt, cujus procuratores ecdicum clericum , aut edam juniora ecdefia , clefiaflici fusu, ut fupra dsAum eft : propter
per fe diffringere aut condemnare pnefumat . culpes procuratorum res Domini ufurpare ratio
Et in multi· ahia juribus tam canonicis, quam nulla confentit, fed cum aliena rei ufurnatio
civilibus , que cum fint notiffima , interere furtum fit, dc contra praceptum Dei in deca­
pmtermixto , optimifque rationibus pridem logo dicentis , Nott furtum fodes , res eccle­
magifler ffigidius hoc fundavit. Ergo etiamfi fia ufurpare facnlegium efl. Auguftinus fuper }
faanorafi fint clerici, a laicis puniri non pof- „ Joannis XLL Ecce fur efl Judas, dt ne confuqt. Qui enim in facinorofutn animadvertit, „ temnas , fur tecrilegtu , non qualifeumque
mu habens in eum jurifitiAionem , grxvifEme „ fur ; loculorum , fed Dominicorum t locurcat: unde Auguftinus in De civitate Dei, „ lorum , fed focrorum . Si crimina difeerhabetor xxttt.queftione v11 r.Quicumque: B„ nuntnr in fbro qualifeumque forti dt pecu„ perculit asafea in eo quod mali funt , dc ,, latus, peculatus enim dicitur furtum de re», habet caufiun interfeâionis , minifler Dei „ publica, dc non fic judicatur fortum rei pri„ eft : qui vero fine aliqua publica admini- „ vats quomodo publica ; quanto vebemen„ Aratione maleficum , forem , facnlegum , „ tins* judicandus eft fur fecrilegus, qui aufus
OT adulterum , dc perjurum , vel quemlibet „ fuerit undecumque tollere, hoc eft, de ec·
„ criminofum interfecerit , aut trucidaverit ,
elefia tollere . quia qui aliquid de ecclefia
„ vel membris debilitaverit, ve)ut homicida ,, furatur Jud· perdito comparatur ? Unde
„ judicabitur , St tanto acrius , quanto non „ Pius Papa, qui foit anno Domini · CLUI.
„ fibi a Deo conccTsm poteftatem abufive „ fic inquit : Pnadia divinis ufibus tradita qui„ ufurpare non timuit. Nota hac ultima ver- „ dam humanis applicant ufibus, dc Deo no„ ba t Gravem quidem Deo facit oflenfam >, „ ftro, cui tradita funt, fubrrahunt , dc fibi
„ 3c regalia dc pnaeminentiam damnabiliter „ appropriant . Quapropter ab omnibus illius
„ ufurpat , qui non habena ad hoc commif- ,. ufurpationis contumelia depellenda efl , ne
„ fum fibi a Deo officium, aliena peccata pu- pnedia ufibus ccleflium fecretorum dicata , a
u nite pntfumit.
1C quibufoam irruentibus vexentur. Quod fi quis
Hoc ipfum effe contra legem Dei ex feri- prafumpferit , ut fecrilegus judicetur . Unde
ptura facra volo alio teflimonio confirmare . Urbanus 'Papa, qui ante Silveftrum fuit , fic
Scriptum eft F.aech. xwm, ecçlefiafticorum fuo decreto loquitur , xvtt. quuftionc iv. <
pnalatorum officium fub fpeculatoris nomine,, „ Attendendum eft nobis omnibus , ne prrquia debent populis peccatorum pericula nun­ „ dia ufibus fecretorum caleflium dedicata ,
tiare . Et fequitur : Quod fi non tmutiaveru,, ,, a quibufdam irruentibus vexentur . Quod
6- inde eliquu mortuus fuerit, dtdt Domssuu ,, „ fi quis fecerit , poft debite ultioni· acrimofenguine* ejm de ssexu fpeculetons require at., „ niam , quat erga fâcrilegos jure promenda
Et (equitur .· mon populus terre, fed ego. No­ „ eft , perpetua damnetur infamia.
Et hoc idem patet per muhoe canones ,
ta verba , mm populus, fed ego, dcc. Ideo Gre­
gorius xxv. Moralium cap. xxt. Quia redores ea caute , dc qunfliooe . Item ex decreto
habent judicem fuum , magna cautela fubdi­ • Symmachi Papas, xn. qumftione 11. Indigne
torum eft, non temere judicare vitam regen­ „ quidem ad altare Dei properare permittitium . Neque enim fruftra per fitmetipfum Do­ w tur, quj res ecdefiaflicas audet invadere .
minus as nummulariorum effodit
~ '
, & cathe-D'., aut injufte pofSdcre , aut Injufta dc iniqua
dras vendentium columbas evertit : nimirum „ detentione in eis perdurare. Et infra; Valfignificans, quia per magiflros quidem judicat „ de enim iniquum eft , dc ingens facrile„ gium, ut quacumque vel pro remedio pecvitam plebium, fed per femetipium faAa exa­
„ catorum , vel pro telute animarum , aut
minat magiflrorum.
Nonnullis videcur in ifto Joanne Ticlefl, „ requie fuorum unufquilque venerabili ecdehujus affectionis principe, intueri altenun Si­ „ fia contulerit , aut cene reliquerit, ab his
monem Benjamitam, qui cum defiderinm fua „ quibus maxime fervare convenit , id eft.
cupiditatis in Jerufelem non potuiffet implere, „ Chriftianis dc Deum timentibus homini„ bus , te fuper omnia a principibus , dc
per medium Apollonii apud regem agere fta­
tuit . ut templi thefaurum arriperet i prout „ primis regionum , in aliud transferri vel
feribitur ti. Machabaorum , capite m. Sic „ converti permittatur . Propterea qui hac
ifte, quia , ut dicitur, epifeopatum Vigornien- „ non providerit, dc aliter quarum teriptum
fem non obtinuit, dc alia fua voluntatis de- ,. eft , pradia ecclefia tradita petierit , vel
fideris non valuit adimplere, contra fpolia dc „ acceperit , aut poftederit , niu fe cito corthefikuros templi, principum dc focularium ho-E, „ rexerit , quo teatus Deus animas ptreutavsfom
Iv- minum ftuduit animos incitare. Sed quid He- „ tit , anathemate aexiatur , d<. Sunt dc a'r*-*!^**1 Uodore ad hanc exfequendam nequitiam trans­ M lia capitula plurr , qua gratia brevitatis
miflb contigerit, ut opinor, omnes nofl is ; qui­ », omitto.
libet in templo proftratue foeait, gravitetque
Sed adverfus hoc forfitan diabolica tentatio
percuffus. ut in fella geftatoria daAus fit mjs- fungeret
i
: Hoc verum , cum facerdotes bene
tus, At de omni fetate defpcratus. Cum hoc ipfis rebus ecclefia utebantur ; focus, ubi ex
autem Heliodoro divina dementia mifericordi- ipfi· rebus ecdefiaftici· male vivunt. Quod jam
ter afhun eA, ut hic corripeastur, m in «lio foperfas aperte confutatum eft. Sed adhuc libet
Caculo damnatioaem haberet. Non fic cum duo ds£b beari Auguftini adverfus hanc tenta­
omnibus agatur, fed interdum Deus permit­ tion·» diabolicam allegare, qui fic in homilia
tit fuas eis explere malitia· , quo in ctema inquit, xiv. qweftkxje v.Forte aliquis hoc fe„ cum

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

ttjx

Nam& ubi magna eft paupertas, deformitas
- -*♦ cum cogitat , êt dicit : Multi funt Chriftiani A
Awwo
awmo f divites > avari , cupidi: non habebo pecca- 'morum, & turbatio non minor eft, ut in ali­
CMBlSTt
efi··"'
* 'um, fi fuum illis abftulero, flt pauperibus quibus partibus Apulia, ftc in infulis Sardinis
-t dedero : inde enim iUi nihil boni agunt . flt Corfic*, ' ubi cferu* pauperrimus, ignarus flt
- Mercedem habere potero, fi ego elcemofy- defbrmatifemus eft. Fuerunt quoque cum mul­
- nas dedero · Sed hujufinodi cogitatio diabo- ta opulentia viri fandliflRmi , morefque optimi,
- ii calliditate feggeritur . Nam etiamfi to- ut patet ex pradiétat fed utique omnium ma­
- tum tribuat pauperibus . qnod abftulerit, lorum horum caufe potiftima eft perdita difei» addit potius peccatum, quam minuit . Et plina. Patres depnlerunt virgas ad corrigendum
4« * idem Augaflinus ea caufe flequoftione.- Ne- filios , obliti confilii Salomonis magiftn non
«
„ que enim fi agris inique ac perperam in- habent ferulas, nec abbates in capitulo difei4 «T* 'vafis ita quilque utatur, ut ex eorum fru- plmas
pralati dominkrae temporales non
„ Ilibus largas eieemofynas feciat, ideo rapi- corripiunt nifi burfes : de morum difciplina
nam juftificat : neque fi alius ruri paterno tn nullo ftatu cura habetur, omnia licentiate
o avarus incumbat, ideo cui- funr , verecundia perdita . obedientia vero
regula, qua poffeftbr legiti-Babjeâa : lafctvia , libidines , flt voluptates
„ mus fatlus eft.· nec tyrannic· faftionis per- omnia poffident , libereque vagantur . dum
„ verfitas laudabilis erat , fi regia clementia pullulantia vitia feke correptionis minime re„ tyrannos fubditoe tradet . nec vituperate fecantur. In tanta peffmsorum morum collu­
ordo regie poteftatis, fi rvx crudelitate tv- vione, flt veteri perdita difeiphna . non mi­
„ rannica faviat . Aliud eft natnquc injufta rum fi ea , qua ad bonum flt malum defle­
„ poteftate jufte velle uti, aliud eft jufta po- cti valent, ficut temporalia bona funt, retor­
„ teftate injufte velle uti. Propellenda eft uti- quentur ad malum t cum etiam ea, qu* dc fua
natura funt optima . ipfum dico eucharifti·
„ que tate affertio. quod propter clericorum
„ vitia licitum laicis fit aid Chrifti patrimo- digniffimum facramentum » reprobis cedat in
nium manus apponere . Et fecile poffet malum . Inftanretur igitur morum difciplina ,
„ prabere aditum ad fi mile afferendum de re- moras reformenturfe tunc cognofcemus aper­
„ gibus , principibus , flt aliis domina tem- te plurimum utile fore populo Chtiftiano, ec­
„ poralibus. Nec defuere qui hoc fimili mo- clefiam Dei bonis temporalibus abundare, quia
w do aflerere jam prefumpferint i quod effe eis a bonis non nifi bene flt laudabiliter uti
„ fomitem fcandalorum, & feditionum fle fub-C continget. Sunt namque neceffitates plures in
„ verfionis totius humane politia cunilis in- populo Chtiftiano. quibus fi, ut debitumeft,
tellcflu vigentibus palam eft . Obfecro igi­ de bonis ecclefia fubveniretur, non fuperfiultur quemlibet fidelem , dicens verba Ecclefia· tatem noxiam , fed fruAuofam effe bonorum
ftici vigefimo oélavo t Sepi aurei nuu & noli opulentiam , in ecclefia palam effet. Quot
audire /tngM· ecyuua, 6· Ori too facito ofhum Chriflianorum centena inter infideles captivi
& ferat aunbut tuti.
tenentur, pro quonam redemptione vais fieri
*■*
Hoc unum in fine aflus hujus notandum de­ conftaffe fit vendidiffe beatus Ambrofius giocrevi , quod per omnes states mundi femper riatur F ac ut fupra memoravi, Joannem Pa- «v· sa­
in populo Dei , nifi perfecutione divina le­ pam quartum diftroftis thefeuris ecdefi· mul­
gis inflante, facerdotes in magna reverentia tos pet Iflriam fe Dalmatiam redemiffe. De­
& honore fuerunt , & bonorum opulentia . fiant ne puelle toro mater·, quas parentes pau­
peres maritare non valent t in quibus , ficut
Tempore fiquidem legis natura primogeni­
, effent poti , qui & facerdotes erant , in honore & beatum Nicolaum fecifle legimus
w
hereditate praerogativam prae exteris habe- ma aurea conferenda . Sunt k millia paupebjnt fratribus. In lege Mofaica decimas, pri-Drum flt infirmorum, funt St multa pauperum
unde
mitia», oblatione*, faertficia, vota, & red em- juvenum habilla
habilia ingenia ,. ü
£ haberent
1— 1____ ____
_
ptiones, dc ultra hac civitates dt ftiburbana , poffent in ljter arum Audio profeihim fecerc .
ut fuperius diflum eft . In primitiva ecclefia Poffcm flt multa alia hujufmodi memorare»*
omnia ponebantur ad pedes Apoftolorum , & pen pietatis , quibus eft de bonis ecdefia (oc­
ipfi diftribuebant omnibus . Venit demum currendum , & ad hoc inilituta efle.
perfecutio , & tunc confonum rationi erat ,
Sciamus nos quoque ecclefiaftici, juxta verbe
ut potior pars perfecutionis eos contingeret , beatiÆmi Auguftini , rerum ecdcfiafticaram
Îui Chnftiana militi® principes erant . Sed procurationem gerere, non Dominium ufurpaemum pace data ecclefia Chriftiani princi­
tioae damnabili vindicare, de qua reddituri
pes , fidelefque populi Chrifti , fecerdotibus fiamus in diftridoDei judicio rationem. Pau­
honorem dc reverentiam & temporalium opu­
perum procuratores fumus, quoa etfi hic fuplentiam contulerunt . Hec pro communi uti­ plkiter poftulantcs , in futuro tamen fisculo
litate a Deo fic ordinata funt , ut fuperius efl agnofeemus duriflimos «adores, fi «a , qu·
probatum .
, __ conferre
_______ _________
ipfis
teneamur,, _________
luxuriofe________
vivendo___
in
Concludam igitar cum beato Leone, xxv. £ pompis k lafeiviis expendamus. Difpenfetores
., queftionc prima . Quas ad perpetuam utili- fervi fumus , quos conftituit Dominus fuper
„ tatem generaliter funt inftituta, nulla com- femiliam fuam : fi dixerimus in corde noftro t
„ mutatione varientut . nec ad privatum tra- Mon» jocuDo»muu·, flt manducaverimus, fit
»*
„ hantur commodum , qu* ad bonum font biberimus cum ebriofis, id eft, laute vhren- “*■ ’**
commune praefixa i fed manentibus terminis , do ; veniet Dominus die, qua non fperamus .
„ quos conftituerunt patres. nemo injufte a- dc hora, qua ignoramus,fit dividet, feilicet ani*
„ lienum ufarpet, fed intra fines proprios at- euan a corpore, partemque noftram ponet cum
„ que legitimos , prout quilque valuerit , in hypocritis : ibi erit fletus fit ftridor dentium,
„ latitudine fe exerceat caritatis . Nemo de- Matthaei xxiv. Eripiat nos Dena abinde , flt
„ formationem morum St rerum turbinem ad- nos , fi eripi volumus , emendemur . Ecce
„ feribat temporalibus ecclcfi* bonis .
nunc tempus acceptable : ecce nunc dies fete­

tis.

tff;
DE CIVIU DOMINIO CLERICORUM.
nI4
.ti·. Ad hoc farnus ia ucro concilio congro- A Cum enim ad ea qua fortiora videntur,- non

declinaverim refpossdert, ut quid tempus, de amno
quo magna fit ratio, inutiliter expendiflem, C· SISTI
aliud adhibendo rdponfum ad illa· audoritates? verantamen etfi tempus petroiferit, etiam
legam illas. Nunc autem ad ea feftino, qua
priora videntur.
tfc dicenda, qua vestro judicio corrigenda
Secundo locoquatpor irrefragabilibus mediis
fabmitto-. Vos vero , inclyti Boemia oratores demonftravi, cleçicisnon rcligiofit, vel voto
egregii, deprecor animo benigno, k cum adftridis, ecciefiaquoque. dc ecclefiallicis vi­
bona paee fofeipere, quoniam ad hoc fu­ ris licitum efle habere & poflidere bona tempo­
mas , ut mutua collationi· agitatione verita· ralia, mobilia, dt immobilia, domos, dt praelnceftat, quam nobis omnibus cognofeere dc dia, villas, caftra, dt civitates, dotationemarapleâi concedat ille, qui de fe dixit - £go que ecciefia dt dilatationem in gloria dc po­
j.rl_ t<
fit» eto, writer, & vite·, ut veritatem am- tentia temporali a divino beneplacito dt ordiplcâentes, per ipfam qui via est perveniamus B natione procefliflc, prophetarum oraculi» prxad vitam gratia ia prnfosui , & gloria in fu- nuntiatam efle, prout quatuor textus prophe­
tarum exponant beatus Auguftinus, dc Nico­
fuw · Ancti ·
In nomine Andu dc individua Trinitatis, laus de Lyra, ad literam loquentcs de glo­
"**'rc** Patri· , Filii, k Spiritus Anili, Arnen. His ria dt potentia temporali ecciefia hac atate,
****',*^***Τ’* Pro divini imploratione auxilii, Acratif- a tempore videlicet Conftantini . Confirmavi
fimeque Domini notori Jefu Christi matris prrterea politionem meam decretis xt. conci­
Maria, dc omnium fandorum interceflsonis liorum generalium, xtv. aliorum, qua etfi
faftragio, in priori· adus exordio pntmifla generalia non fuerint , tamen ab ecciefia ge­
fuerunt, nec non dt protestationibus iisha- neraliter funtYccepta . Attuli teftimonium , xii
bitis pro expreffis, dc prafationis nostra me
doilorum , in lege Dei veraciter fe fundan­
dulla breviter memorata; qua videlicet hoo. tium : commemoravi praterea magnam copiam
habet, ut ne fermo Christi per malam intel- virorum approbata Anilitatis, k qui fuerunt
ligentiam fiat nobis in ruinam, ut hareticis in lege Domini evidennflimi.· puta Ambroantiquis k novis , ut etiam magiftro Petro fium, Gregorium, dc fimiles, qui hanc dotaeontigifle fateor: non innitamur propria pru-Ctionem ecciefia facio approbarunt, pnafidenn*. « r* dentia, fenfnm noftram, ut Hieronymus in'do ecçlefiis m temporalibus opulentis, k illa
!?ν.··<ΪΤ*T*1'- patrum pneferendo decreti»; fed fuper temporalia adminiftrando,-dc potuiflem etiam
*"*♦· * intelledu feripture ftemns fententi* fanda afferre rnultb plure».
matri» eccleGa; ejus dico, que cognofcibilis
Irem dico de doôoribus dc aufloritatibus de­
eft; qua ficut fulgur, ut Chrifti verbis utar , cretorum , de quibus omnibus qualiter magiexit ab oriente, ut paret ufque in occiden­ fter Petrus fe expediverit, omnes nodis. Nec
tem-, dt Andorum dodorum ab ea approba­
mirum revera, quoniam fuper omnia fortia
torum , de quorum Anilitate fit dodrina per veritas foriis eft, dc veritas omnia vincit. Sed
univetfum orbem clariflîma Ama corufcat; dt dilatat fe in verborum foliis, qua quam levia
ne in moneta dodrina decipi nos conungat, fint ad inftar populearum frondium, prucul du­
non accipiamus eam nifi dc publica oflkina, bio ingenia veftra magna non latet, qu· etiam
quam videlicet in fanda Dei ecciefia publice aliquantulum declarabuntur. Et cum conftrikgi, recipique confpicamus . Oves Chrifti fu­ âus a me pridem rationibus effet, conceflit
mus , grtgatim pefcamur Sepe quidem a In­ civile dominium in clero non efle prohibitum
i’ devoratur
pis
'
.
ovis qua a grege le fcgregansDmaterialiter, fed formaliter.- quod quam fit
quarit fibi per devia pafturn. Reverendiflimi inane, captiofeque verba ad obumbrandum
in Chrifto patres, dc domini, &c. Et rerum mentes hominum Inutiliter fine fnnflu, faci­
gravitas dc temporis exigit brevitas, ne more le est videre ; k hoc Deo propitio apertiflime
avium garrularum univerfo» ramufculos Calien­ declarabo. Et quamquam fua conclufio per
do circumvolitem; fed velut picus avis fortif- me in priori aflu fuerit penitus improbata,
fiml roftri, hujus populea arboris trunco in- non iniequendo termino» fophisticationis fuc,
filiam, k in fortitudine roftri, quam mihi fed communem modum loquendi , Ac ufum
per foam clementiam Altiffimus donare digna­ confuetum terminorum, quem ut ipfemet di­
bitur , qui fuo dixit propheta Eaech. 111. F.cot cit in fecunda charta prims pofitionis , de­
M fecit» fttea wfenrtonrm fecteiut eorea , clinare prafumptuofe ablque caufa rationa­
& fiotut» ftmm Atriorem frontibus eorna , dtc. li non videtur fobrietatem Apcre fed culpa­
perforato trunco medullam excutiam , k fic biliter protervire. Et utique apud realiter Ac
wefeet populea arbor ifta, qua nunc levium non fophistice diffhitante» , fecundum com­
frundium numerofitate virefccns, frudu ta- munem
____
,
......
modum loquendi
termini accipienmen ftcrilis, umbrofitate fue fegeti Chrifti E di funt, k non decet ambiguas fignificariopoftet detrimentum aflebre. Mcminiftis, patres ne» verbis allegare,- ficut inquit Seneca de­
k viri optimi. me in priori adu fic procet ridendo fophistas, epistola xliii. ad Luci­
fifth , m primo loco audorimtibu· dc rationi­ lium; k concordat epiftola 46. k 48. k Aogustinus in fecundo de doclrina Christiana, &
bus,
per m _____
rim'cMstnraro*
eftcaaque ^efpoafum, pauci· inde credo 'divina direflionc , non meis me•wwo saxi, ut pravonun morum deformitati· depoa?ffTI fita vetuflare, induamus novum hominem ,
a.
enti focundum Deum creatu» eft ia justitia k
AnéHtaM veritati» , ad Bphefio· tv.
Hik font, patre» rwverendÜEmi, patre» pnastanti&ml, quia circa hunc articulum ccnfoi

luv*

"■

».

tacentisMsdoritetibes,

qum

.liMr pronon aliter

frr- wmaHhcÎiaMM ·■*
; ficut flt vo·
«■MM* tavern M· dubito: atque fi io v·iMaeteutefcutia
dieetie procul dubio
quodvtitariwrdiciciir. Quid ad · rubrum ?
'*-T-^frrr—i T~* TTTT-

. («d fua gratia fuit, quod dum jam in
loco effem , feriptis 8c diôatis per me h*c ad» didi vetba : Solent acuti homine* quadam
w fubtdi ambiguitate, dt verborum tegmine
» obumbrare politione· fua», ut poflint ea· fub* tili deputatione , & verborum nodofitate
Dddd
fal-

•«55

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

* klwe

a**o v tur, errandi occafionem multis probent. No* crpiamus lanffime iu» ciyile pro tota latitudi­ CMBH
,0^ curo qualitercumque ipfe aedpiat terminos ; ne juris humani, k ita videtur accipere mnego loquor plane in eo modo quo fblçnt a gifter Petrus in tertio membro fu» difbnftiocunâis iatcUigi, 8t communi modo loquendi, nis, k iftud eft dominium per qood dicimus.
Hoc tunc dixi, qupd quam verum fuprit, voe Hoc meum., hoc tuum, k boc eft indicatum
videtis. Evadere vifus eft per rimulam, re- occafione peccati originalis : quia^B permaafifi
ftringens totam pofitionem luam ad civile do­ iet illa originalis juftitia, nemo dixiffi*, Hos
mituum formaliter iatelleûum : pro quo k meum, Hoc tuum. Sed comma originali ju­
. ipfemet dicit, k verum didt in hoc, quod ftitia , expediens yalde fuit dimqgnerc teram
. ego non darem duos Halcnfes, licet pro ma­ dominia: quia ut dicit lex communio feM
teriali darem multa centena florenorum, t^c. excitare difcocdias. I dp leg. ». J. Cum peser.
Sed nunc volo infequi terminos fuos, k $. Dulciffimis, k aHa lex. Naturale vitium
ejus politionem caflam k vacuam demonftn. pft negligi, quod communiter poffidetur, cpd.
re . Habet fic condufio fua: Sacularis pofief- Quomodo k'quanto quarta pars, in volumine
„ fio, ficut k civile dominium, jure divinoBleg.a. cum aliis legibus concordantibus. Quod
„ k humano, dodorum fandorum fententiis, fi' omnia
' effient
' communia, quot gulofi effent
'
„ k ratione efficad, tempore legis prohibetur in mundo, pigri k inertes, k quot diffifUfiooes & jurgia? Et de boc dominio datur
„ clero Chrifti.
Primo loquitur de ûecularl poffeffione, quam jlla deferiptio , quod eft dominium occafione
fpeciem poffeffionis, ut dixi k dico, in jure peccati humanitus jnftitutum , incommunicar
non inveniet ; fed fi fieculare idem eft quod bile fimul ex equo multis dominis , fed ab.
temporale, prout exponit gloffa fuper epifto­
dicabjte fervata juftitia. Ita dixit magifter Pela ad Romanos decimo, omnis poffcffio bo­ trus. Alii dicunt, ferrata vel non fervata ca­
w
norum hujus vit* ûecularis eft k temporales. ritate ; quia · tum hoc dominium infundetur,
**·<
An vero aliqua fit cterna, indicate. Nolo in caritate, etiam amifta caritate non perdirl.oi»**
tempus in his inutiliter confumere: fufficit tur. Vide S. Thomarn /.a. qusftione 66.
mihi habere poffefGonem eo modo, quo jqra ticulo j. Sed jn hac diverfitate non Ihfifto,
loquuntur ; quia per illa habeo commoda pof­ qui credo , quod magifter Petrus idem fecit :
feffionis, que a jure data funt
funt,, Ipfe habeat nifi vellet teneri illum errorem, quem ab ali.
foam fsecularem poffeflionem, & ficut inquitC quibus audio teneri, quod quicumque peccat
poeta - · Si tradit peregrinis imaginibus ar­ mortaliter, perdit dominia bonorum fuorum :
tem fubtilis fubtile eft ipfe folus adoret : imo k fic rex regum , princeps principatum,
& fatis mihi est habere dominium, quia pro­ miles caftrum, civis dominium , pnedja, &c.
prietas trahit ad fe poffefiionem, juribus vul­ quod magiftrum Petrum (entire non credo,
Nunc omnes intelligite, quod omne dominium
gat ib4< ,
Veniamus igitur ad civile dominium, k quod habent homines io bonis fortune, de
dein β. notabili hujus propofitionis fecund* , quo in judiciis agunt k contrail ibus , domi­
nium civile eft, hoc modo civile, cum cui­
quod dominium capit fuum effe, dc per con­
fequens fpeciem & differentiam ; vel a fubjeflo libet competat talis affignata deferiptio. Nam
vel a fundamento, vel ab objeflo; & fic ex pmne tale fundamentum accipit a jure hu­
quolibet horum trium capi poteft diyifio do­ mano inftituto occafione peccati , k eft ominii in fuas fpecies k parçe» alias fobjeOi- ptima çonfequentia a definitione ad defi­
vasunde cum tres fint materies rationalium nitum ,
Cancellarius Parifienfis in traûatp de ecclanaturarum, patet quod communiter eft dare
tres modos dominii: ut aliud eft naturale, D fia, ultima confideratioae ultra medium, <Μaliud evangelicum, k aliud humanum. Hrc cribit dominium fic: Dominium eft poteftas
magifter Petrus. Videtis Patres, k domini, propinqua affumendi res alia· velue aha·, in
quod in hanc prima divifioue, qu* fumitur a fui facultatem vel in ufum licitum , fn·
fobiedo, non ponit civile dominium. Proce- eundum jura vel leges ratiosubilitfr infla» damus ultra. Sic dicit iterum: fecundum tutas,
Probare jam volo brpviter çonclufionem ma·
»» fundamentum dominii variantur fu* fpecies,
h fpeciahter in homine ■ nam ficut aliud eft giftri Petri effe filiam -, k arguo fic : Civile
»» jus naturale , aliud jus evangelicum , k aliud dominium clero Chrifti tempore legis grati*
» jus humanum ; confequentçr aliquod eft do- eft licitum, ergo condufio falfa . Confiwucnw minium naturale , aliquod evangelicum , ut tia nota, quia condufio fua didt, quod eft
m est dominium caritatis, five vicarium , quan­
prohibitum ; antecedens meum dicit, quodeft
ti do quis in nomine Chrifti accipit ab alio licitum: licitum k prohibitum repugnant;
h minifterium ; Et aliquod est dominium eoa- quod eft prohibitum * non eft licitujn : iu
ipfe concedit a. quinteroo fecunda pofitioate,
h dum, quod variatur fecundum varietatem
* legum, k jurium ipfum fundamentum. H*c chara v. k eft eundi· masufeftum. Sed ad pro­

bandum antecedent allego
w magister Petrus.
„ Augustinum foper
Videtis quomodo hic accipit divifionem do-E Joanufm , homilia 6. juxta finem , obi conminii fecundum varietatem jurium, a quibo· ·» tra Donatistas loques*, fic akt Modo do·
' ' dominia
* ’ L fufeipiunt fundamentum
______ ,‘—imo
j « fidentes ubique , quid Tobk proposât ,
ipfa
omne· jjurist* fâdunt, quod accipiendo jus » nop invenientes quid dicant? villae nostras
civile strido
itrido modo peuciffima dominia poflent w nuCrlMM
tulerunt,y fimdof
aoetW Mw(WM|
tatenMU, profisraat'ί
pllMOf WMflR
dici civilia. Nam fundamenta dominiorum m ttftistBtt homhMun. Kfitt CeiiM etedaM*\
funt ut plurimum de jure gentium; k peu- » vit fimdumecdefik, engagerai Faqstituu.Ciffimi modi acquirendi dominium font de ju­ » cujus cpUbopos esat FtanrintM ? ecefefi* .
re civili, prout hoc apud juristes est vulga- W Quid «tt , ecclefi*? «cbh> dUb col
riSmum, & patet ex toto titulorum difeurfit dq » ymerat Fsusciaw . Sqd m» sccMmi pro*

1

itj7
D2 CIVILI DOMINIO CLERICORUM.
ujft
•......... ...
Faufttaus, parti pmarati columba au-Acedonenfis concilii; Ac ego profero canonen
»NNQ
ciairn "
•cc^a *fi > q°*d clamas? non devo- „ Apoftolorum, rx. qmeft. i. Sint manifeft*
m«j.
· ravimus viAns, columba illas habet. Qun- 0 res propria epifcopi, fi tamen habeat pro-

4

ANNO
CNKKH

,. fit columbe
.
......
..
* pria* ' & manifeft* Dominic* .· nt potefta4| ratur quid
, Ac ipfe habeat. Nam
», noftis, fratres mei, quia villa ifte non funt „ tern habeat de propriis rebus morieaa epif„ Auguftini; Ac fi vos non oofeitit, Ac. putatis „ copus, fi voluerit, Ac quibto voluerit, degaudete ta pofieffione villarum» Deus „ relinquere. Ecce duplex patrimonium, uaum
„ novit, ipfe fcit quid ego dc villis fentiam „ ecclcn*, aliud propriam. Ergo non folum
„ vel quid ipfe foderam. Novit gemitus meos, ckrici, fed etiam epifcopi poflunt habere pro­
„ fi mihi aliquid de columba impertiri digna- pnum . Utique fi prohibitum eftet claro Chri», tus eft. Ecce fiant villa. Quo jure defendis fti, fi clerici exproprietarii ede a haberent* Fm» , Sv
„ villas? divino, an humano? {efpondeant. neceflâno, non feciffent Apoftoli tale decre- *"*“ '
„ Divinum jus in ftripturis habemus, huma- tum ; fed B. Hieronymo ad exficcandum om­
w num jus in legibus regum. Unde quiique nes difputationum rivulos feti» efle videbatur
„ pofidet quod pofodet? non jute humano? allegare unum canonum concilii b Chalcedo:t>*'
„ nam jure divino Domini eft terra, At ple- I B nenfis ; mihi autem cum ifto novo homine non
Um»
„ nitudo ejus , orbis terrarum : pauperes At fufficiunt canones Apoftolornm, PH Ac Urbani "F-·
„ divitas Deus de uno limo fecit; & pauperes fenâoram antiquiflimorum Pontificum , decre­
v At divites una terra fupponat. Jure tamen ta undecim conciliorum generalium , Ac qua« humano, dicis, hac illa met eft, hac do- tuordecim aliorum . Dicet fortin ipfe, Quid
w mus mas, fi-c. hic fervus meus est, tfre. jure te occupas recapitulando iftas auôoritates .*
,, ergo humano. Hac Augustinus: Ex quo> jam dixi tibi in tertio notabili, quod per il­
dfeto duo patenti Primo quod ecclefia habet lam diflindionem de civili deqninio materia­
foedos At villas ; Secundo quod omne domi­ liter , formaliter intelledo, concbrdari poflunt
nium horam bonorum, qua dicuntur bona ifta. Ac quod ego in materia propofita, ubi
fortuna , a jute humanp est» Unde quifque fit mentio de cleri dominio, profequor inten­
poftUet, quod poffidet ? nonne jure huma­ tum de dominio cleri civili formaliter intel­
no? Habet ergo ecclefia dominium jure hu­
lecto. Et iterum charta fepnma, volens folmano institutum, <Fc. ergo civile dominium ; vere rationes meas d< Melchifedec qui fuit
• definitione ad definitum.
rex & fecerdos. Ac de primogenitis in lege
Veniat alius textus » quem allegat magisterC natur*, cum non inveni.it quo evadere poflit
Petrosi dkdt pritno quinterno, eharta quinta, nifi per rimulam illam , dicit.- Non videntur
quod loquitur de civili dominio ;~in declaro- contradicere articulo a me propofito charta
riooe enim definitionis civilis dominii, fuper odava.· imelligo de pofieflione feculari» Ac
fecunda particula ita dicit .* Ideo Augustinus dominio civili formaliter intelledo. Et tan­
distinguendo inter civile dominium, Ac domi­ dem fecundo quinternione, charta v. recitat
nium fecundum iiflerentiam commutabilitatis concluûi'nem meam fub his verbis.· Quod ec­
A incommutabilitatis, ex perfedione in effe clefi* prclatis Ac perfoois ecckfiafticis licitum
divino , fubdita humano dominio ut civili « efi habere Ac poflidere bona temporalia, mo­

quis, inquit, avarus
. Ipfe magifter Petrus bilia Ac immobilia, & civilia dominia, Ac di*
pofuit partem, ego ponam aliam . Nam ha­
cit quod ifta conclufio articulo per ipfnm poli­
betur in decretis 3). qu*ft. f. ita Auguftinus ; to apud bene intelligentes non obviat. Vide­
•m·*· «rix n Quod autem nobis objiciunt quod res eo- te quomodo non obviat. Articulos ejus dicit
ttL1·* », nam eoocupifcamu», Ac auferamus, utinam quod civile dominium <11 prohibitum clero t
„ catholici fint. At non folum qui dicuntfua, mea autem condufio dicit quod licitum eft
„ fed etiam noftra ta pace & caritate nobit- quoad civilia dominia .· fuus articulus dicit
„ cum poffideant ? Uique adeo autem calum- prohibitum , mea chnclufio dicit licitum, Ac
», niandi cupiditate caecantur
ut non atten- D utraque de civili dominio .
„ dant quam fint inter fe contraria qu* loSed dicit ipie : Propterea dico apud bene
„ quuntur. Ipfi cena dicunt, Ac mvidiofifli- intelligentes, quia tunc conclufio loquitur de
„ m· fibi conqueri videntur, quod eos in no- materialiter intelledo , fcilicet quod habet ob­
„ Ara communione violento legum imperio jectum dominabile, puta domos , pnedia, vil­
„ coerdamus; boc itaque nullo modo fecere- las, caftra. At civitates: ita loquuntur omnes
„ aras, fi eorum res peffidere vellemus. Et probationes per te inducte, ego autem loquor de
4 foqutasr tunc particula, quam magifter Pe- civili dominio formaliter intelledo. Et quid in„ trua allegat.- Quis avarus querit compof- telligat per hoc, quod dicte formaliter intelledo,
„ fefibrem? quia dominandi cupiditate infta- declarat, dum nititur refpondere ad illud argu­
v tus, vel Sttu dominationis elatus, defide- mentum meum i ubi argui ex hoc quod civil·
„ rat habere confortem? Ac feqihtur: Ipfos dominium eft res commerciabilis, & dicit x.
„ certe attendant, quondam foot, jam focios quint, charta iv. In quibus rebus adverfarius
Λ noftros , & fraterna nobik diieOiooe con- innuit civile dominium efle in rem commercia„ jundoe, quemadmodum fua teneant, non bilem,. quod
.
w
non nego:
fed civile dominium
„ fotam quis habebant, fed etiam noftra, quas E fo<mabtcr tatellcdum, de fubjcdo iq fubje„ non habebam. Hac Aqgufiiw», fi de ci- dum
~
migrare non pofle
* videtur. Et ut
·fijpeiB dominio hic textus loquitur, prout Ac pono, dicens, dominus auditor pro illa habi­
■agiter Petrus e* foa alfegarione;confequen- tudine prefedi ad fubferviens non daret duos
tiatnr ctviie dominium non cdê prohibitum Halcnfa: ubi pro dominio materialiter intellefl· ac palpabili, de quo ipfe pnecipue vi­
dm» Chrifti.
Mune ficut dixit Hieronymus contra Loci- detor loqui, aliquot fiorenorum centena da­
„ ferian— dMfrnnmi, videam fi omnes difpu- re minime denegaret. Bt ut puto, fi diftin„ tattessum rivato· podem unico Sole ecclefia dionem civili» dominii materialiter intelq fieeam- Ea ritagnfa qutanam sanonem Chab ledi , At etiam formaliter , veraciter condbaoi.GnnTmn.fXUL
D ddd a
cipo-

o

ti5e

ORATJO JOANNIS DB POLBhtAR

nta

riperst, contra articulum per joe propcficum A safol, Palfam dinifti mid, quia panes jam
nmi ira ardenter dc iaboriofe, quemvis , ut manducati font. Ego rafprmitrrm, Dixi quia
.♦m/1 fappumtwr, eum detrimento ftm amam, Ia- ego tatriUgebam farwmftsar : MU fiutt form·borarot. Sed qajo panda tangit febrilem , litfr mwtducati, qata forma eft mutata , quia
d*e. huc magifter Petrus. In quibus verbis non comederunt eos integro· flt rotundos .
animam meam condemnat, fed quid mirumQuu prufligietiones font iftn ? qua fitfciastio·
fi hoç agit, qui de dodoribqs juris canonici nes * quu cura populis eft de veftris fimus- ----- taliter non veretur, x. quini,
------u—
loqui
chana
tv. litaabws, at de veftris habitudinibus?-Hocau­
* later omnes «citâtes dodorjtm juris cano- tem parandum eft, ut unufouifone in su vo­
• ofci, hnc eft ftultiffima? fic itérait i Qusd- catione , qua voçatns eft , manem, juxta do»
» quid dodores canonici fomniayerint. & ap­ Ariimm Apoftoli Chrifti ; k ut fondus Leo di­
ri tem magifter Petrus tanti fit, quod ajus in- cit, manentibus terminis , quos couftitueram
telleftus proferri debeat dodoribus jnris ca­ patres ne quis alienum uforppt, fed infix fi­
nonici ad incelligendum canones, k omnes ner proprios atque legitimos, pro quUque v»»
caci fiat, k ipfe folus videat, vos judicate > Merit, m latitudine fe exerceat caritatis.

•"«e

vidtbitiique etiam per leftiooem textus, qusn- B Oftdnftpn eft per Dei gratiam de pofittone
do textus ille, de quo loquitur, non poteft magjftrt Petri, quam vacua fit k inanis; fed
aliter inceUgi, quam omnes dodoeps cano­ volo probare, quod omnino eft felfe, k nolo
num intclligunt. Et cytn dicit me cum de­ relinquere fibi illud formale , liçet non vale»
trimento dnimp Jaborare. Nam cpm ipfe ni­ tres Hateofes. ut didum eft ; & ponamus fio :
tatur caliginem oftiindere ance oculos populo­ Homo lucus habens dominium velprndkim,
rum , ut Hieronymi verbis utar, ego laboro eut ut comprehendamus civile dominium, pro­
flatu divino ventatis illam expellere Vidiilis ut diftinguitur contra privatum , accipiendo
quanta eflûdit ad obtenebrandum oculos po­ diftmâionem ex parta objeci dominabilts ,
pulorum , qug videntur inducere, qqod cfor dc fic communiter accipitur a juriftis , prout
ro non licet aliquid jubere, fed debent cle­ eft poteftas dc publico cum poteftate juris
rici vivere more Apoftolorum in alùÆma pau­ dicendi. Ponamus quod fit baro , comes, vpl
pertate; A tamen omnia illa reftrin£it ad ci­ rex , k rebus fuis, pnsdio, caftro, vel re­
vile dominium formallter intelte€lum , quod gno , non alienatis , effiçistur epifcopis, tunc
non eft tranfinigrabUe de iubjedo in fobjç- arguo fic : Ifle eft Dominus iftius regni, er»
âum; pro quo dicit efle verum in hoc quod C go habet Civile dominium formaliser' intaUcego non darem trçs Halenfes, nec quiiquam dum, accipiendo pro illa habitudine domipatet ex
alios daret, quia fruftra daret pro iuo quod nantie ad domjnabile. Confeqqçntia
“
ab aKo in ipfum'tranfire non poteft. Videte natura fermisuxum correlativorurn. Nam ifta
quid parturivit mons flte, vd verius lofiacuni eft bona cottfoqucMU i lite pft pater iftius ,
terne, ficut ille poeta inquit ;
ergo habet illam habitudinem relativam, qu·
k
eft patria ad filiam. Non dico, Ifta habet fi­
Jam mons pantmit, &■ enc tamdrsi mus lium , Mia tunc pofict materialiter intslUgi ,
/4irr ·
quia habet unum fervum qui eft filius aU·»
rius ; fed dico, Jfte eft nater illius ; «rjgo in­
Videte quid cx omnibus iftis intendat. Do» ii ter iftam fic illum eft habitudo relativa ,
(ninium civile formaliter intcl|cdum , quod u qua eft pacris ad filium · 8«c dominus eft
non valet tres Halenfes, hoc dicit efle prohi­ io pnedieanseoto ad aliquid; quia dominium,
bitum clero Chrifti. Videretur nobis pufcrum ut magtfter Penus imeltigit, formaUter pft hanegotium , quod ego quotidie clamarem coo- bitqdo dominantis ad domlnabile ; srgo h*c
tra aliquçra judicem , dicens, Iflq judex nooD coafoqpeori· eft bona ; Eft ifle dominus iftius
operatur juta; k cum concitaflàn popplum rei; «tgo habet iftsm babitwdwem dominan­
contra cum . & expuliflem eum ab omeio , tis ad iftud domfosbite. Non dico, Iftud ha­
k aliquis me conveniret, dicens , Quomodo bet ifte dominabUe, quia bene poffimt bibe­
nunc tu dixifti · Ifte judex non operatur ju­ re aliquod docnipebile, M cuftos ufoarius vd
fta ? ecce, iftam Λ diam fententias, quas jp- conductor, qui non habet proprietatem , Ucet
fe , tulit, jufta funt, quia fecundum jura ppo> magifler Petrus contrarium ®cat t quod an
malgatn ; refponderem ego, Verum eft quod verum fic, omnes juri*· fchroc fi eoodudor
jufta operatur materialiter , fed pon fotmali- dfcimr proprietarius : fed relinquamus hoc ,
ter . It ita ego iotçlligam, It dixi verum . Non dico enp, Ifte habet iftam rem ; fed
Quia ficut dicunt dodnres , multi operantur dic·, Ifle «fi domfous Iftius rei, ergo hobs'
juft» materialiter, k non formaliter quia ille illam habitudinem doottoantfe ad «tosdnabL
dicitur operari formaliter jufta , qui operatur le. Jam feria dedenfe eft «onfeqoentia t fed
cx habitu virtutis jufliria ; modo forte fiant antecedens probetur pqr canonem Agofiok»pauci qui operentur cx habitu formato , mi­ nms prealkgatum, ubi textus ·' » Poteflatem
nam ex ditpofititione operarentur ,jufta . "Qu·
. E* habeat de propriis de rdbps morione epi”
amem fit diflerentia inter difpofitfonem
flt ha­ » fcopus, ficui voluerit, tc quibus voluerit,
bitum , tritum eft ; quia habitus eft radicata * relinquere. Item in eoncUfo Ambeofi,· Dp
qualitas de dlfficth mobili· a fubjedo. Unde v rebos propriis poteft teftari epifcom». ·
Nunc poft tres canones ventam dum tegas
ille qoj operator ex habitu, operatur valde fa­
ciliter·. Imo , m dicit philofophus ia v· Ethic, in teftimotttam , Authonti . îirtautam , end,
#
do
epifcopi· k deride . lirandam hebeat
valde difficile eft habentem habitum juflirie
ad tajaftitiam habere declinare. Videretur vo­
bis etiam poteram , fi ego irem ad plateam, • natus tuent stsaet, · quacumque pou
ubi venderetur panis, fit dicerem: Videte hos v eptfcoperam , jute rnguarinnis ufipM nd
panes, populus qui eft in hac civitate no· v quartum gradum ad eum per teneram, aft
comedet eos ; It poftea in cnfttaum diceretur r quos voluerit utetam vnlmnam craufentum

:

TZSEZ S

ΜΗ·

ΰ

üdi

DE CITIU DOMINIO CLERICORUM.

πό:

querens etiam obumbrare merita e- —----—
“
- diaconos
- fub- # pUcopi fanulata afl&latione dofarin· , aut
« d * Presbyteros
amem flt
&
„ diaco<*ne? flt cantores, leâores, quos om- „ humilitatis, aut mifencordic , ia a vero do
Μ«υ
m nec clcdMe appeUamas , res quolibet mo- „ ▼itu faperbit.
• do ad eorum dominium veniente» habere
Dixit denuo magifter Petrut in fecunda die
w fob pomfiatto poena prqdpimns ad fimiE- „ fu· repUcactoni» Ac : Domini temporales
» tudianm raftrerdmm peculiorum, flt donare „ poflunt auferre bona temporalia ab eccledaM fecundum |qgm Ac teflari, licet fab pareo- „ fticis habitualiter delinquentibus. Suadetur:
w «n fint patefiat·. Confiat ergo quod epi- „ Ac Reges veteria Tcftamenti auferebant bo­
fcopi fle alM clerici non funt exproprictarii , „ na temporalia ad nutum divinum ab ecckfed licite habem rea -proprias, de quibus pof „ fiaflicia delinquentibus, igitur dc rege» no­
funt pro fua voluncate difponere, donare, fe M ri Teftamenti poflunt fimibter facere ad
in tefiamentto relinquere, flt alios dc ipfi» do- „ matum divinum, habitualiter delinquentibus
. minos fecere . Hoc non fecit, nifi domioue ·* facerdotibus novx legis. Animadvertite Cupcivili dominio , 'ficut px deferipciooe civilis plico pulcram conclufionem domini propodominii per ipfam data lucidum eft videra ;Bnenti», d*c. flt non dicit. Licite vel dc μAc fle antepedem eft‘ probatum,
quodfolum
ille e-dicit, Poflunt. flt ego dico;
re , fed
pifoopus vel deriom efl Domines illius rei ; quod non folum a delmqueotibus , fed etiam
ergo habet civile dominium fbnnalitcr inteL a fasfeli· , videlicet in Totila rege Gothorum,
leftpm . Confequentia faperius probata eft .
Juliano Apoftata , de regibus flt dominis tem­
Sed forte diceret ipfe nunc, Ego non ne­ poralibus , qui funt in illa terra, qu· olim
go clericis dominium fuorum patrimoniorum, fuit Chriftianorum, nunc eft infidelium . De­
qu· habent ex fucceffionc paterna; Et fi rex inde dicit , Suadetur fic. non dicit, Proba­
Anglia efficeretur clericus Ίη fecris, vel epi- tur , quia vidü quod non habet probationis
fcopus, remaneret rex ficut fle nunc efl : fed efficaciam : fed videamus vim fuafionis Reges
de bonis * ecclefi· loquor, fn quibus dico , veteris Teftamenti,
quomodo bene probat
quod clerici npn habent civile dominium for­ conclufio fua! dicit fimpliciter, probatio ha­
maliter jntelleOum. O bone Deus . nec dixi bet Ad nutum Dei, flt ego dico quod divi­
ego , nec aliquis doâus in jhre canonico , no nutu non folum reges a clericis poflunt bo­
quod epifeopi vel alii clerici fint domini ro­ na aufero·, M qailibet homo ab alio hotnirum ecckfiafticarum. Nonne aperta funt ver- Coe. Patet, quia nem facit furtum qui Deo jto« ba canonum , xn. qunftioqe i. Res ecde* bente minifterium prebet. Itai dicit Augufli- firqnon quafi propria, fed ut communes flt nus in libro quatflionum Exodi, fe habetur
-» Domino oblata cum fummo timore non in xiv. queftiope v. Dixit Dominus*. Et hoc mo­
' alios quam in pnefatos ufas funt fideliter di- do populas excufatur a furto , quando Ægyfpenfandr ? Numquid flt ego in primo aflu ptiorum bona afportavit. Eflet bona iffa conin fohitione ad nonam auéloritatem novi Te­ feqnentia : Populus linei petiit commodari fi­
ftamenti ita dixi? Utique Deo fervit prola­ bi a vicinis vafa aurea, fe argentea, fle ille
tus , qui res ecclefip fideftter adminiflrat, quo­ fecum afportavit.' ergo licitum eft accommo­
rum & procurator , non dominus, prout et­ data fecum portare . Licitum fait Samfoni fe
iam magifter Petrus allegat de donat, cap. Fra­ ipfum interficere , ergo licitam eft feipfum in­
ternitatem . Et Auguftinus ad Bonifacium terficere. Videat Auguftinom de civitate Dei
81 privatum poflidemus quod nobis fuflkiat , libro primo, capite xxvn. Norunt omnes qui
non ilfa noftra font, fed pauperum, quorum facne fcriptur· aliqualcm habent peritiam ,
procurationem quodam modo gerimus , non quofl ex bts qu· ad hutum Dei nunt, non
proprietatem in nobis nfurpatione damnabili D accipitur argumentum . Unde Beda faner Alius
vindicamus . Non ergo habent prolati domi­ Apoftolorum, flt -habetur xxvr. qussu. t. Non
nium rei ecclefi· , non ipforum funt domini exemplo Matthi· , vel quod Jonas propheta
proprie loquendo , fed funt miniflratores . forte deprehenfas fit, indifferenter fortibus eft
*" Dicuntur tamen propter ipfam adminiflrat k> credendum .· cum privilegia Angulorum , ut
nem domini flt dominari . quia funt admini- Hieronymus ait, communem legem omnino
ftratores flt difpenfatore· t ficut fe de Jofeph facere non poffint.
dicit fcriptura , quod erat dominus univeria
Sed noti protcreundum quod licet Deus mul- «Tc»· a adomus Pharaouis , Geuefis cap. xlv, fe Pfalm. toties puniat peccata non modo per legitime· *>»“►♦·
civ. Coojhtuit etun drofott· dmuu fitg, & pnn- potcftates, fed etiam per alienigenas gentes Dei
opro onrnr foftgio*u fiu. Habent ergo cle­ juffu excitatu, fententia eft Atnbrofii, fe haberici in bonis ecclefi· non domininm , fed ad-■ tur xxiir. queft. ▼. Remittuntur. Sicut fepe
miniflrationem*, ut iterum dixi juxta finemI propter divin· majcftatis offimfam fabalius eft
primi aâus : legatur .
populas Judaorum, ut ex difcurfu librorum JuEx quibas patet qu& fentiam de bonis ec­- dscum , Regum, Paralipom. fe Machabeorum
clefi· , fe quomodo cupiam ipfa fideliter ad-- _E liquidum
,___ effis videtur .· tamen non femper talia
miniftrari , ne in diftriâo Dei judicio repe- fiunt fine peccato» ab his,
his, aa φ
quibus fiunt: «t*·*··’**
riantnr culpabiles .· Nec eft
per magi- patet de Sennacb»
/ flt
Z. Antiocho,
__ ,,qui propter iinaeberib
►
ftrum Petram adduci doAorum difaa ad hoc, peccata
populi
Iftaelitici
ipfam
___capti_
.
. .
.popul
pulut·
quia flt ego mulm plura legi documenta fan-- varunt
varunt fe
fe afflixerunt
afflixerunt,, Ac
flt ipfi
ipfi aa Deo
Deo graviffime
graviffime
m re. hem in alia anfaeritate ftadm fequcn-Af, nns ,

moram, qualiter prolati fle alii clerici debent
bona ecclefi· dityianfare. 8ed dum ifta feminat, forte aliud protendit obumbrare r videBeet merita profarorom ecctofi·: unde caveat, ne taacMfet ia Hbm fententiam Ambrofii m. de «ffietter M 8i ^quis pon obediat ew pifcopo, fafe extollere flt exaltare defido-

font puniti. Nam de Sennacherib ab Angels^
exterminatore occifa fant centum AcoAoginta
quinque millia de exercitu ejus una noAe,flc
ipfa fagic, fe tacerfeOtM fak a filiis fuis. Anttochos vero cum Dei notu mukum afflixiflet
populum Ifirael propter ipfius pepuli peccata,
taademdira pfcya pcroufles cnriteli morte vitam
fimm

nd?

ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

1164

.fuam finivit - s. Machab. tx. cap. legitur. In-A diAum eft ab Ipfa increata Feritate: Qxadk «Γντι ,cr^um enim Deus populum fuum peccantem cMqttt hgeveris fuper tem» , erit hguttt» d· «nno ,
n» cnlit , & q&eku»que fotverii, te. Quis jam CB*,rn '
•4j>F*1, malos homines punit , ficut patet ex hi•sil
ftonis prrtaflis. Et ut Augufttnus dicit i. de non videt his confidenda , quanta fitdiflara»*
tia
inter
facerdotes
nove
legis,
8t
Ihcerdocea
civit. Dei cap. tx. interdum flagellantur boni
cum malis, non quia fimul agunt malam vi­ veteris legis? & quam alta ifti illis praeemi­
tam , fed quia fimul amant temporalem vi­ neant excellentia dignitatis * Quamquam p» .
tam . Et fic folent principes facere , qui de tenter omne claudicet argumentum, quod de
mahs hominibus faciunt liflores, iu Deus de fubjcflione illorum trahatur ad iftos. Bene per
malit hominibus , &c de diabolis facit mini- Dei gritiam nofcunt catholici principes quod
ftros juftitix fux . Sed tamen diaboli exfequen- in clericos , nifi quantam ab ecclefia eis con­
<)o divinam juftitiam , non merentor, neque ceditur, junfdiclioncm non habent , tt.que­
Itflor, qui caufa cupiditatis implet m iri i fto- ftione t. Sacerdotibus, Legatur totum ibi de
num juftiti· . Unde Aoguftinus in queflioni- Conftantino . Sed ipfi principes Chrifti fecerbus Fxodi xxi >1. quxft. v. Cum minifter iu- donbus in fpiritualibu» funtfubjedB. Vnde ib
dicis occidit eum, quem judex juflit occidi ,BIe Valentinus inclytus ImperatorMediolanenfi ■
. —
Talem
in pontificali
r^>T,*u
profeflo fi id fponte facit , homicida eft . etfi ecclefie dtxi/fe
.
- .legitur
.
.
«um occidit quem fcit a judice debere < <?ci- Cede conftiiuere procurate . ■ uri 6c nos , i*» «·■'
dt. Ad hoc ergo quod ex nutu Dei poflit ac­ quibus boc gubernatur imperium fincere no­
cipi argumentum ad id, quod communi lege ftra capita fubrr.ittamus ; fle ejus monita, cum
eft illicitum , primo oportet quod , ut verbis tamquam homines deliquerimus , fufcipiamus
Auguflini utar, t. de civitate Det. cap.iivi. neceuario velut medicamenta curantis . Et
Ife'im fe id jubere fine ullis ambagibus inti­ quoniam . licet non fuerim profen» exflitit
met ne fit forte diabolica fuggeft 10: quia an­ mihi relaram , qubd ptidem magifter Ægidius
gelus fatanx interdum fe tr«..st-gurat in ange­ circa illam materiam multa pulcra difleruir ,
lum lucis. Secundo ut id exlequatur iolo af- hac pro prefenti dixifle fufficiat.
Denuo-unagifler Vetrus arguit decreti cap. Si ArK 4r>tT>
tcflu exfequendi divinatu juftitiam , abfit ab
animo. ( ut Auguftini verbis utar contra Ma- tributum, ti. queftione 1. Sunt verba^ beati
Ambrofii:
Si tributum petiit Imperator /pote,j nichros, 5t habetur xxiii. qmft. t.) quod
>* culpatur. nocendi cupiditas , ulcifcendi crude- ftatem habet agrorum vindicandorum : tollat
liras, implacabilita'. feneas rebellandi, libido Ceos, fi libitum eft. Imperatori non dono, fed
dominandi ,
fi qua funt iimiha , qua cor­ non nego urique. Si magifter Ternis fuiftct tam
rumpunt aniiutim Λ protrahunt a puritate ze­ bonus decretifta , quod fine profumptionis nota
li juftitix ad cupiditatis affefltittt, vel alterius poflet dicere, quod doûores canoniflx fuerunt
animi paCioms quod quam fit difficile, cun- caeci, & non intellexerunt canonum textus ; fi*
cb penfate . Ideo difficile eft etiam jufta bella ipfe advemfliet ad gloflam, credo quod abftiagrre, nam etfi juflma fit, forfan non ent in nuiflet ab illo argumento . Nam glofla ita dicit
animo, aut deficiet in modo. Ad probandum fuper varbo, Poteflatem de ftflo, non de jure
tuum antecedens allegavit quod Salomon dixit Nam five aufloritate principis , five alterius quis
111. Reg. 11. ad Abiathgr facerdotem , qui detinet re» ecclefi·, facri leg π s eft. Dicet ipfe
adhxlit Adonie fratri Salomonis , ut Adonias nunc forte i· cogitatione fua : Quid ad me de
efler rex: Frr mortis es, fed eo* interfici»» te, glofla ? quia ipfe pro nihilo habet omnes gloffas & diûa fanôorum. fed non parvipendat,
[ed cude tn -dnaifsot, flte. Item de rege Nabuchodonofor. qui habuit poteflatem a Deo ducen­ quoniam glofla illa tantutn probat quod dicitur
di populum ifriel cum facerdotibus’flt levi­ per textum in capite, Quiiquis, xtt.q. 1., flt
us in captivitatem Babylonicam. Videte quam! xvi. q. i. In canonibus, qui textu hoc aperfit propria hec allegatio. Deinde ad idem allc- titfime probat , dicit enim textus in canonibus,
git , iv. Regum cap. duodec. quod Joas rex &c. Valde iniquum flt ingens facrilegium efl,
Juda devotilTimui fecundum providentiam Dei w qurcumque vel pro remedio peccatorum, vel
tulit omnia confecrata de templo , mifitque <> falute aut requie animarum fuarum , unufJlazaeli regi . ut recederet a Jcrufalem . Alle­ » quifque venerabili ecclefLe contulerit, aut
gat ulterius iv. Reg. 18. de Ezechia . qui fimi- »- certe reliquerit, ab his. a quibus maxime
btrr fecit. Item de David qui comedit panes « fervari convenit, id efl, Chriftianisflt Deum
propofinonis. Ad ifta omnia alia folutione o » timentibus hominibus, flt praecipue a principus non eft, quam illa quam ipfe fecum af­ » pibus flt primis regionum , in aliud transferri
ferunt
ipfemet allegat quod ifta nutu Dei « vel converti. Generaliter vero quicumque res
fafla fuerunt , fle ideo ex eis non accipitur w ecclefie coafifcare aut impeterp vel pervadet*
« periculofa fua infeftatione prxfumpferit, &c.
argumentum , ut fuperius diflum eft .
Sed p-xterire non volo intaflum, quod a- » Similiter flt qui res ecclefi· juflu vel largttioliam poteflatem exercebant reges in illo tem­ w ne principum, vel quorumdam potentum, aut
plo , 6t faccrdotio carnali, k figurativo vete- E » quadam invafione, aut tyrannica poteft at e roM tmuerit, flt filiis vel heredibus fuis, ut a quids legis, quam Chnftianis principibus liceat
exercere in templo fle faccrdotio novae legis. » bufdam jam fa&um audivimus , quafi here­
Φ1*'* facerdotiun» Chrifti procellit faccrdotio in ditanas reliquerint , nifi cito res Dei , ad­
» m· Aaronico in triplici «tum excellentia pluri- it moniti a pontifice, agnita veritate reddideu·"'
mum eminet
primo quia illud ab Aaron , » rint , perpetuo anathemate feriantur. Potuififlud incepit a Chrifto : flt fic illud a fervo , fet etiam glofla illa allegare pluses alias auiflud a l ilio Dei . Secundo quia illius fecri- âoritates, qtue hoc probant. Glofla in diflo
ficia erant pecora , iftius ipfe Dei Filius eft capite in canonibus allegat multas concordan­
facrificium , flt Deo Patri hoftia. Tertio quia tia». Prêteras feienti intentionem illitu capi­
Illi facerdotes ligare non pot.rant vel abiol- tuli , ventas glofla fatis eft nunlfefta.
Contendebat beatas Ambrofius cum miniftris
vere ; iftis datx.funt claves regni calorum , fl&
Impe­

bi<T

■ Imputatoris,
MiF
**£;

Ί·· ·»·

DE CIVILI DOMINIO CLERICORUM.

ittid

qui befihcam tradi hmretieii juffu 2 * efficere poteftative finem aliquem per raI*!**»*©*’· boatum urgebant Ambrofium. L’r> * tionabilem conimenfurationem mediorum ad s**^
da ifü dicabat ; fi tributa» patiit Impera* » ipfum ·, poteft licite uti poteftative fubtra- C"^.
tor, fie. Ex etüm patina ; & patrimonium w flionc exceffus Sc additione defetfus ipfo* patat, invadite : fi corpus, occuram. V ul- M rum m-diorum , fecundum quod congruit
o tic in vincula rapere ? tfc. Communis ha­ w propter ipiam commenfuratsonem facie»*
bet locutio , quando quit cum petitore con­ * dam ; cum ergo fieculares domini debeant
tendit dicere. Vultis mihi tollere mea 9 be­ * poteftative efficere neceflariam fufienutione poteftis . Non quod intalligat liciu fit de * nem elen per rationalem commcrUurattojure, fed de fatfo. Et ita glodam illam com­ * nem temporalium , que tenentur conferre
munia modus loquendi veram effe oftcndit.
m ciero Chrifti ; fequitur quod potiunt licite
Arguit de capite. Ex hù. xtt. qtssftsone ►' uti poteftative fubtratf tone & additione ipi. qun funt verba Gratiani, k ideo non faciunt <· forum temporalium , fecundum quod con*
jus-. fed nolo declinare ipfum-, verum namque * gruit propter ipfam commenfimtionem rueft quod clericus habens feudum a rege in re ·» uonabiliter faciendam. Ita dicit; nec mn*
firadali fubeft regi fecundum legem feudi. Et J /orem, nec minorem probat, fed totum fine
hoc noa nego ; fed materia eft fpccialts , te- fundamento reliquit , St fine fundamento ca­
neat terminos fuo· ; ncc extendatur ulterius. det . Dico primo que-d argumentum deficit
Arguit prateraa de capite, Si qusft. finali quoniam bona ecdcfiarum non funt folum
ubi text. Patet Simonucos vclut pnmos fic propter fuftentationem cleri; fed ipfafatfarcprmeipuos hsrcttco· ab omnibus fidelibus efle uduum habet in pios ufus converti. ut in pri­
deputando· -, & fi commoniti non rvfipuerint, mo atfu latiffime dixi . Trsterea fi ly Poteab exteris etiam poteftatibus opprimendos . ftative determinat atfum cosnmenfurationis .
Antequam ad folulionem veniam , notxndum prout verifimiliter facit, neganda eft minor
eft quod non eft verum funplklter, quod o- quia poteftas talis- commenfurandi, cum ra­
tnms Simoniacus fit hsreticus. Sed ut dicunt tione fuperfiuorum , non eft apud ihculares
dotfores commpnjter, dt Archidiaconus reci­ poteftate·, dt nefeio fi ipfi concederent fe te­
tat in rofario, in capite. Fertur, ·. qusft. i. neri ad conferendum fuflentsuoncm clero ,
Simon magus , a quo dicitur Simonia , fuit unde populus teneretur , unde ecclefia nou
hsreticus, dt eius difcipuh ditfi funt Simo- haberet: fed grave nimis effet eis . Unde bo­
niaci, dc ifti erant veri hercisci. F.c propte- ne providit divina providentia , quod dedat
w rea dicit textu· in capite , Fertur ; Simo- ecclefis unde vivant clerici, It etiam factant
» niaca hsrefis , qua prima contra Dei eccle- eleemofyna· populo, k pop habeant gravatu
» fiam diabolica fupplantatione fubrepfit, d’c. populum.
Ita quicumque crederet pertinaciter Spiritus
Deinde arguit fic : Clericis beet fubtrahere
fantfi gratiam pofle emi pecunia , hsreticus facramcnta ecclefis laicis delinquentibus, igi­
effet. Illi vero qui hoc non credentes , fed tur Licis licet fubtrahere temporalia potefta­
cupiditate permoti, ftudent emere dc vendere tive a clericis habitualiter delinquentibus. Ifta
fpiritualia, non funt hsrctici : quia hsrefis dc eft una pulcra confequentu. nefeto fi in Oxo­
fua ratione formali habet , habere errorem in nia vel Cantabrigia fiunt tales confequentia
intclletfu circa credibilia fidei , k pertinaciam bene fcio quod non admitterentur. Sic fequvIn voluntate dc ifta deficiunt in talibus, quia retur a fimili : Regi licet denegare jurifeitfionon deficiunt priantes circa credibile; fed affe- nem fuam fubdito fuo propter delitfum . quia,
tfu depravato cupiditate , ftudent emere vel ut fciunt jurifts, eft una ipecies coercitionis,
vendere fpiritualia . Et ideo non funt hsreti- dt de levioribus -, ergo k fubdito Lcet denoci, fed graviflime peccant, At in grandi peri­ Dgare obedientiam regi propter debitum. Ha­
culo amms fus vivunt ; ncc firutf us beneficio­ bet tamen omnis divini juris regula, quod
rum fimomace adeptorum fuos faciunt. fed ad fupenor in inferiorem habet junfdttf tonis po
reftitutionem tenentur nec falvari poflunt, fi teftatcm , Ac non e contra.
non renuntiant beneficiis fimomace acquifitis.
Denique arguit fie
Æque poteftative po­
l^Xpc ad folotionem illius argumenti, ex c. teft ftipendians fubtrahere fuum flipendium ab
Principes, xx 111. qusft. v. dico, prout dotfo­ indignis operariis. ficut potefl dignis ca con­
res communiter dicunt in caput, Etfi clerici, ferre cum ergo temporalia fint ftipendia lut­
de judici in cap. Ut farne de fententia ex­ eorum . fequitur , &c. Videte quoniam bene
communicationis diftmtfionc m. cafus funt facit argumentum in forma : bene accipit me­
fpcciales , in quibus laicis poteftatibus a pre dium , prsdicatum in minon, fub fubjctfo ma­
conceditur poteftas in clericos i dc ut brevi­ joris haberet ; dicere ; Sed laid funt ftipenter me expediam , faculans poteftas m cleri­ diantes cleriQH : dt tunc minor eft falfa, quia
cum oon degradatum <3c traditum non habet non funt ftipendiantes . Bene potiet dicere
poteftatem , nifi ab ecclefia in fubfidium in­ quod funt folventes ea. de quibus ftipendia
vocata: dt ita loquuntur illa capita , quare de E clericis prsftantur : Ac fic fimiliter argui potiet,
illis ad alios cafus arguendum non eft . Sed quod licet rufticis fubtrahere ftipendia , qua
argumentum quod accipit ex cap. Principes, prsftantur militibus. Deinde arguit , quod rerogo advertatis quam formalem coofequentiam tfificatio facillima clericorum etict per fubçrafacit ; Licet fscularibus poteftatibus facere coer­ clionem temporalium; dc medicina debet da­
cionem clericorum per aliquam fpeciem ter­ ri per quam aptius fanetur infirmus, &c. Ifta
renti· difciplinn, ablatio temporalium eft fpe» argumenta petunt fundamentum. Oporteret pri­
cies terrentis difciplins ; igitur, &c. Aliquis mo probare quod retf ificatio clericorum At me
homo currit; ergo ifte homo currit . Mihi li­ dkihs exhibitio pertineret ad laicos, dt tunc
cet aliquid facere in perfboam propter ipfum t effet bonum quatere, quomodo aptius fieri :
mutilare, eft aliquid facere ; igitur , 6-c,
abas fruftra confultat de mediis, ad quem non
v Poft hoc arguit fic : Omne quod debet perunct finis . Cum ergo probatum non fit ,
quod

”«7
—
chÏkti

><H

^ORATIO JOANNIS DE POLEMAR

itfiS

> quod laicis hoc pertineat. Imo per me con-A
Arguit demum de eorreâioae evangeHca , —■■■■*
*r,nQ,n fuperius eft deduAum ; fe fic deficit
....
■«»«.
antm
argumentatio fine fundamento conftroAa .
detis : firns Μο>φκ iUius. locandum evangeUlterios argu t ex cap. Quicumque xvrr. lium , eft : ftc rrrAyfir & fi ecckfiam an ear- auet *
qurflione fin. Ubi Auguftinus recitat fetfutn dierit , fit nbi fint ÎAràctu & ftAbamt .
laudabile Aurelii epiftopi, quod cum quidam Tandem fàat atram argumentum , hoc habena
nrn habens filios omnia bona fua , ufûfroélu ia efleftu, quod ficut licitum fit auferre gla­
retento , donaffet ecclefi»; poftea habuit filios, dium de mauu phrenetici, ne fe interficiat ,
Aurelius reftituit fibi bona. Quid ad propofi- ita licitum eft auferre bona temporalia a cle­
tum ? utique nihil . fed ut magifter Petrus , rico , qui abutendo interficit animam fuam .
qui eft magnus jurifta , doâores omnes cano­ Ifta comparatio quam fit efficax omnibus ha­
num caecos reputans, aliquid Se jure addi- bentibus oculos eft manifeftum . Unicuique efcat, debet icire quod cum quis non habens nim licitum efl auferre gladium de manu phre­
fi'ios donavit omnia bona fna . filius nafcens netici , ne ipfo abutatur ■■ ergo unicuique li­
poftea habet jus ad re voci nd am donationem citum eft auferre bona cujufque eis abutenillam per titulum de inofiic. dona. Sed aninBtitras . Si hoc concederetur, quam occafio
totum , fed folum in legitimam, eft qmtftio In­ fpcliandi alios prcbere’ur, quantaque feditioter doûores ' aliqui tenent quod in totum , ali­
nts 5c turbationis occafio ? Non ita confulit
qui quod tantum pro legitima.· decebat autem Auguftinus ·. fed dicit . Forte aliquis cogi- "
fanflum epifeopum partem benigniorem acci­ tat, 6-c. efl in primo aâu , fe habetur xtv. J
pere fit quia illa effet in pios ufus erogatu­
queftione v. cap. Neque enim fi agris.
rus , voluit pietate paterna confulere filiis eju* ,
Poft h»c „d rationes meas nititur refponquem tinum fecerat fecum vinculum caritatis. dere . & ut quantum ille refponfiones valeant
Demum facit quamdam fuppofitionem , quod cunâis fit notum , legam utrafque ; Totus efclerus enormiter peccaret. fi vellet interficere feâus folutionum eft , quod omnes automa­
reum , armis acceptis militaret, fpoliaret gen­ tes per me introduce loquuntur de clericis
tes , ftupraret virgines , tunc non effet reme­
non delinquentibus habitualiter. Sed manife­
dium , Cf"c. Effet remedium , fic remedia , qus ftum eft quod non procedunt, quia autoritafetent ibus jura , dc etiam utentibus ratione , tes me» loquuntur de nequiflimis facerdoti­
facile eft repenrc fed non, ufurpare ecclefie bus . fic habitualiter delinquentibus . qui dobona quia delicium perfon» in damnum ec-C tnum Dei fecerunt fpeluncam latronum , dc in
clefi» redundare non debet. Et
” cum . ut diflntu
‘ ~
mortem Chrifti Dei Filii confpirsrunt t Si de
eft , prclati ecclefi» bonorum ecclefi® fint pro­ epifeopis , qui cathedra reliâa , plebe defercuratores, non domini ; propter debdam procu­ ta , aucupabant nundinas negotiationum dt
ratoris invadere bona domini non eft juftum. ufuris inferviebant, ut ex earum leûione lu­
Arguit deinceps fic . Quidquid deras a bra­ cidum eft videre.
Ultimate fic fubjungit : Videtur quod Chri­
chio feculan debet exigere , quod adjuvet eum
ad tuendum fic defendendum bona ecclçfi» , ftus fubtraAionem temporalium a facerdotibus
β< etiam ad fubmimftrandum . non autem de­ prophetavit , fe prp fuo tempon* hujufmodi
bet exigere quod bona ecclefi* laici fibi fu- fvbrrafho eft implenda . Dicitur Matth. xxiv.
bripiant, Ac ufurpent . Et aufloritas quam al­ /cr* relinquetur vobis <lomus veftra deferta. Id
legat Aflorum fexto, quod dixerunt Apofto- eft, ipfum templum , fecundum Lyram , quia
li · Non bonum nos derelinquere i erburn Dei ; per Romanos fuit defttuâum , nec reaedificabi­
6- miniftrart mer.fis, videte quomodo bene fa­ tur amplius . Hec Lyra. Item Matth.xxt. /ucit pro ipfo. an potius faciat contra . Num- trretur a tofiu nrgnuw Dei ·, fuper quo Lyra :
quid dixerunt Apoftoli laicis Subripite ifta bo-1 Id eft regimen ecclefi» . alias regnum : & fa­
na, qu» ad pedes noftros offeruntur. quia eorum bitur geni. facienti frurfum cjtu, id eft . Apoadminiftratio impedit nos a pnedicatione ver­ ftolis fic eorum fuccefforibus . H»c Lyra Vi­
bi Dei? An potius ccnihtuetunt diaconos. qiii dete manifeflam calumniam, fcnpturis qua lo­
illud exercere fecerunt ? Ita prclati ecclefia
quuntur aperte de Judeis , dicit effe prophe­
rum Apoftolo* imitando . non dicunt laicis
tias de clero , fe ad fui confufionem ipfemet
Subripite ifta loru fed conflituunt officiarios offert expofitionem Lyr», beet ex textu evan& miniflro*, qui illud minifterium impleant. gelii fatis fit clarum . Dicit
Eoca rrUnquetue
F.t ad idem tendit confirmatio qu* fubfequi- t<>6ir dbMiu vcftra fafarta, id eft . templum ,
tur . fic etiam argumentum eius finale; fic ea­ quia per Romanos fuit deftruflum. Quales funt
dem folutione depelluntur
licet multa ibi ift» probationes , tales funt omnes alus quas
fermocinetur , quar deberet primo ipfe fiace- adducit calumniofe , fbphiftice , extorte , fic
re , poftea docere .
pure cavillationes. Repeto igitur admonitio­
Denuo arguit ex illo . Privilegium meretur nem illam cx verbis Sapientis , Ecclcfiaftici
amittere , &<. Et dicit dotationem ecclefi® ef­ xxviii. dicens cuilibet Chnftiano - Sipi aurei
fe privilegium . Ad hoc multa poffent dici , Erues ifnnis , 6- noh anéirt linguam nefiuMi, &
tamen illud fit brocardicum , fc multas ha­ ori ruo jacito ofi tum , fi· ferat auribtu rw,fitc.
beat limitatione* . led hoc fufficit pro prxfénti , quod quando privilegium confertur in
£r A eft finit qturti artmù: Dao grattai .
non tubditum , poteft per concedentem non
revocari. Prrterea dotatio ecclefi» non habet
Noth Sivxaiui Burn.
luturam privilegii, fed eft ex 'donationibus
vel ultimis voluntatibus , qu» in dominio ali« CanttHum ) Hec Sysiius · Mania· V. afw aoeicujus translata funt; per fucceffores illorum non
revocantur , quantumcumque illi , qui tales •u fKMtiict md>Ai . opt a euib· Smsaaiodi sdkuc re­
gia . ri fxrscnpto Coeft.ntxnii cMcflii congnifta fait
res habent . ei* abutantur: quare tale jus vel
co fine . at in ce de OMrtbaa Uetieai referaiaodia, ewi·
acbo illis fucccflbribus nullo ture competit .
Kn»aaor·· ia mliae aasands agerrav, Λ WheaMraai

mm·* cccWto cardtoato* . cadriq·· apoftol za tag··*· .
Ml abtoam MmtoM. kjMi papa prmdtccfara a* to.
Amkmi mw id·* toamdiora ciife··»*, * m to
riianw pamdMto Mm· certo demaadavit. CM^v
aaato* pradacarem aoiricad· eg Miv*·· *be Lmm·
>Αμ· * dica Sapio· wfeam. amp* XIV. Kako4» AqgtoH . «Μ· ·4|Ι. tom* fomifcaa Eugeaui apentattr rommamreadam piebeaa paiBca Vafiraaat . aaa [ei
dm todwau «Ah . aroha da rofarmatfe·· Komaaat «eeia- [ft«t petit caraeu CbnjK tula·, aee [ab [peda *«**
k·· «Mari <*pca too*. O* to r« da* 4b mto [alau [eagaiataa, [ai [ai pealtbet [pede teeter & ia»a·
apaàa rifaimiala Iliptoiira Cbrdto pfarvqar Ro*«<ur ec Γ>· ceaaueri dn/taa H«c Skew 4c cabria prom·· ufa*
ciafe pn.ria^a, «aq* to priant fu a.nar aeccdat.a tom bAt. q··* per duper vaetomcm n ipaa comce4am^**i
artat amatoe mini ft taopara Aedemme. Eagtmaa p* k tottoitam «fe ea coadmto·· at diveraom ma erirn «····
p.^toarM» rerocaeo, remril am. cap» *- enuaear· improbarem, «qu· M ab acclaSa carbolic· to
tombai a aaoa approbararot, diftdvh * Ferma·· era··
rarer· riribaa * dqgmarib*· acjMMreM, aeftatar cbm.
Aalh. aa ρι*ϊρ·ι 4a caaaa . fed Graa dc oaiorve cam bb. tr. Npd
Barn·*· inreada aftari «M hna driepfcar. Qwa ab
b fafilaa^a.) «c d^nai . Bothd. po i. loro b*c
caaaa*, qna erica caarflii toabaad omimti einnrm. fn- Dir*>to per aadrrim «Mro ettebreta foe. at prima k
•trim aaito t|*idr· canl atarilmcw. £/ aam Am
gernri pap* jaiiu’a· * dopcfeiaM·. afe bcraat, &
. pteribmMriMaa gcAa. tofca aMMouim dcactiUr.it.
filaa. adOeta Kit. Xem. in no pareo H mm wbrom.
«Nrotabro. fa boc caariba, aatoarc Gapiaa hbro ic edita · eft aalft r^ai. fiaa ai faaim Ta^ata & Miaaaaa. Maaaaa
9aflaa roru aatie ieiacaat. Baetat Iron—> a tra/aBa,
—Λο· Τ-»
•'I*·-, h<x
Ç—
feme aia Jala mm i·|« probata. * m aeaatu PantoM ur- fwa Gallt.a Itagaa fat aetaat. atigiaaa taaatga axt^a.
«ÇU. >.«>.-m y. p.bUaca.
atat. at fit iMa Bafiiea. paafi Bafiiaa . ahpeiet A.,
Novribmam iBaat r«farm*mnc* ord.ma aanfti Bcm- fafia Baaaatare» Bâter, la Bar dritaaa tefipata r/l
diAi ut cade* bac Bafttoeni apaodo emtormatam adc te
ataraat ataaiufet atpar aataauat. at ptx/enua, paBai a
Aar* Paaiaa Laagtoa to abaoateo Griacai bb rorb·: large afi viniariea itvi fatn, <► Breiireteraat taxa.
Itfaper refereueae Ma aeetfiau arHau in* patrii aefiri ham, a^fUt area· & tenet ea^Kfinet BaieeeUat. &
Broadifti. faa aaar aaa^ama to Smanet·, awaa/cna ar pa JUcaaar ^peBaat. Teeyteran [ant aaag^a afi aadIBam ·/ Cta/a, primam ra»u . & [eaxiane it Bar.
mru. Dniiuar ia iaae etvttaut. aaa tfi a* pane Gal.

daiiu traafiplaâeaM niai alaaa figetr . peepagtarfau
[aaa per Genaaaian peaiadaa dftaraar. & hue a ο·.·

lu, eetatatifar Bafiha taagaa, efipea aattpaa avuat ap.
[capaüt. Bitere Bafiiaa uiaer ex pent Genaaata . Cea-

T**V derocepr ratio·· cum Srpiamaado hpueve a con­ Decreto Coaftaaucab· roaciui Aacatam facrar at Ftpia
cilia dfpataria traaipmc· hk moribat ac rmbw ecdeb* celebraretur, pa dc taam vero 8to4 Martin ar qainitii
coafcnaarariat, emaqae campaAata (at vacant ) mire
iftbtnc Seam , «ηire heram Scaia Bafterm cranafarv vo
net , refertar aped JEneam Silviam dc hdt *obcm cap
luerit, chronica· Gcrmtato bri verbra eearrat : Aieam·«. * fo. Coptom vero bac omaia devertantur in fra- ret jaat rrmpro caawaaradr ad teaeibaai Papca trirbu
gmearia qaibaadam . De eetauaxa BeKaaerxat ai exact· iaat, [ei teat pefidnie raafittatuae iafureur Papieafa
‘tau Bafiiaat[e. * ibidem biac ioda «ditati· Qua ab taiaai. pla.xci peaefia eeaiileeat trearfem Setae taax
codem JEAea W<io (at videtar ) act.pea, cbomm repo pae iliac ex maiau aeaeaBat ceaveaenae, βώί patieu
naatar poft cap* fo. Mac* Silvii ia hift Bobemica ii- ex large ttextiai prtmfit tea tea Maniaaat atebeieanir ,
b* adittoato, qad cum reiiqaia Bobcmicarun rerum acri- ac ie peaeifieau iapeertear, paai aH aatuaivanu pead·
purto* * Ubliotocca Marqaardi Freberi prodiit anno fex . fiaeiai ceadlu ceaetacaat B/alvil & at pace calaoa
D lauaiari pefet peaafiuu fiii auen, fierait pefi [apura
Qaacoor ill* oeirionrt, qtubaa a Joanne de R^ulio , •roar /yaadb* proerak* edeiraaiara . aipae ceadlie la
Bgidm Caricrio , Hennco Eaheaea , & Joanne Polem·· aam iapaearie Btfiieaai. Paal* Langi* ia chroaiaa CL
no. ad qnaenor Bobcmontm rrtxaJoi rrapoarom eft, riaaad Liamame an·· damanl ■♦♦«. prmvia oWdioae nr.
qniaqee Hcnticar Caaubaa to toeem amiiit, ct cf* «mi- bm diAetoram * diCpiM* bill. imm ei giorioro pria,
<ph li Aiaaib* accept· ectaemain bapMce tomi doodoc i. cipto bamilrm fora uaiiaiv «4« . acribe. Ida* i·mt partem roaAicaaat Ptdl pacem in convcatu apod decat* to balto Nicolai V. qua ad koeeu mlfina· 4(.
Iglavwm appidam compoStam . ’igoet todto peorn ftouia
addita repmitar, tot ta*M aibil aiiad aAam fiiitle tore,
Bnbcati laMtion·* maanaat ad coacibam. qu , libello aap
aitar. quam qaad iacerce&oa· Fndcrici imperacorM I·,
pbcepmriaacoacilri oblato, ( qaem in aapra allagatri ft*, bt V. aaapap· emter ad pacte cccieSa coacdiaada* ,
gmaaua iaroaha ) pettvii Bobrmeram aobdkri bceatiaio dari ad aft· Bafltaafo imiriiii aaprnbrndt , paeadopontiSca•amanraiimem aab Btraqa· «peti· aamcadi. aliiaqoe pot. mm rtognaverit, «aqae da caam petit * uwv graria
rigaadi. Ci r*patotorubaa . qaa pradkho fragmento M apprabevarit qua da beacbci· to cancilio Ba£lcen6 conjaagwtur. non amri bpm. a. qaod petebant cue· com- ftxata feen*.
momoacm impctravcrtot. El biftoria Bobem apod SilC Oecnmeai.am.) Otnmafa* fûiÎê κ*ο Mgtverit. *»' atom cap ft. caaAat la prmdaâo toavmcu promdlum ev E qood auftoritatc poatiSci· todiftam . iub ptafidio Julitni h';
•e Bobaaua. Ml amtiibaa. prater qaatn in caaunanioM. cardinali· contuumum eft ro uaque, donec , illicita poriubaa accMa ac coafenaanribw, qaod poft editam bac •eftire owrpara, to pomiScem Momanum , omni |udic>o
de i« caaalu debnitoaem tint oberntan licentiam avb * aotoaftaMii caafttoai coaftiv· fart dmno eecmptum .
caaditicMUbcM ibidem racutom, ponigendi aoaMMnionem Uidicium tua ipf coarmtt*, * pemitre legatum mu n
kieri rob attaque «paci· peak *. vini. axido illad per •mneaqro alio· apiacopoa arccaret. Qurndo veto poft t.o.
legation·* £to aaaridi poftula. etint . Cwirenta inter fe- rem dmccftitm, ayaodaa rob pradio cardinalia «fuadem Are.
gmo* ryandalti * Bohême· édita. qua apad $ih .am
la*a£c coatmaara, iavitaqci poatific· prorogata <ft ,
<£· ·*ΪΤ pr*dtoto toco recaaaeatut, dh aaat Batomu at Mere.
no· tantam oci*nirM , «cd «dam legitimum coocibu*
b^n^MtaT
ecciefiafiuau aaiuuat pactatpae eaa&eBeatiiei. [a- cdc deftu.
pea ia tear nt amtotoi, praurpaaat ia aft tammaaiaait
d £a paru nprebeoae ftc. ) Maae aynodum atribwi· Qatnafipaa fpeaei. aaiatrfali exltfia fiai run eeafenaaatt- MC· tagirima reprobaram «de conftae ex aeftione «odeciIm, aaOentatt dam* Ba/ai Jefa Ouifii, é ectiefia am coatobi Latetanmto· itor· cab Un* X. celebrati, obi
fipea[a [aa . [B d^Ari [pede. peat, fi Meet aa «toi. kit ororifi aha tom /.bi/ractua*, [tiitca[iua,
aalluu prat,
pet aa^aartfeai iieiaa ta&anfiu eeeauaicare beebet ■ [at aaBeruatu aaa imuerite appellatur . Naro eo tempoaa ii ear» ax praatpu Dei felt irbtai geeeraia ««am- re, qao cn*ilium ia pontife*· acmcatia* pronuntiare
Gaettl. GeaeraL Τα*. XXIX
Etc·
auront

ivi
NOTÆ IN CONCILIUM BÂSILEENSE.
117«
•MM eft, M« erat m concOm togera poatüra. on·*» Adam hngfa mOmmmm nântnm pni<*a*, ί·»Μ fato
qua procipui epaacopa decedar··*. ft qaidean catdanal** •rifaa L
Arelatcnfa mm·* piêfiilpilt M ttoepmu ■ ft quia apfi
Am «ai». >V Xatondaa M-tü
«ft ··«· faft. Π.
•copi pwciCm «ne* intiodaxeratt μ «vnodMn ingcn. IL cajaa iaùti· dacmracMi fai* toac «yaaifa· , Bafito* Ja.
»cm OMikitadMc* preabyterormi , ira ar. cnam «mmi gttfato congragatam faifiê: poftaa om&tmamar Aacrcta
f»Mn conabomai. non >piacop«rwni, aed paxabyutnran concilii CoaftMMnfa de anAmm· ooncilu ocmmkî .
•enodo» edëe. Drinda aodem tempoev agebant Florentia ejuaqne paeeâaea ac jariadadboM anpcr Ronxano pMt».
conciliam «Itmarn, in qoo prrfidfaat m ·· poaitifex, ft fa*, de cpiacoporMI accvfiam no· Mpedtondo; qnod.
na co eettobaM rpecopi Latmi * Graea 6m campara
qua f·» licentia oanao an*· finem coacdu drâccdov detNM place» qnam «fiant BkfiÙcMa·, * Ma CM epiaro- beat. &c.
pi» attorn imperaen» GnaconM, * Imi· ianpcratart» La
x». ApnLa anno t*,». m£o**· terri· fadicaraM ad Sefta O.
risor·». ■» aallo modo dubnari poiet. an·· a dno- txftupaadtm Haflitatum bnnfim, anoeuaqaae baüacoa >·
bn* «fie* verum cnncilinan «défia generato.
Bohemia aedando·, ipfa· Eugenii paper ptoewm araTertio De·» qoeque «entende· au·* dicer· vohna ccfiariam cfla Que* ram dam pan· coocibi anoliren«un famibUi pafta Btfilean «MC affigebat, ut imH» ter, a fihiftra «nfanuMoa mocam fait, pontificem di».
pu· Mr·»· pmruni, q·» & «TM* . ad cxrmâi val arc·, ejlarinara· coacUü antaran . Qnod M fient par oratorea
dera cooftà faertM. Qear aawaia refert Mat» Süvma mi certe· a m deputato· rogaraat.
Mfari· concilii Bafileèafi*, cni if» iataxfai*.
QaArta itffioM. «put cetetr·*· fiait auno tqjx. XIV. faft· FV.
Quarto Face·» coocdii «a» qni nufi étant ab Eugenio ' Kaleada» Jalii. coacefl·» eft aalvaKoodoeh*· oanoibot ad
quarto m coanüo prvtfiderent Juxta atoran» cOMÙiwata coacüiem vocati», vd ia eodem cootavrenoe de Ut arMavemlioan. retipera anhaoutu.
tKTikp proponere votoetiba»·. Vocxia vero ad conciliem
Qurato. Qafa aalla decreta coacilii unanimi coaaeoaa cardioaliba» inbibetar, ne cede vacante aovam eto&oaem
root laça fiaerM»: twa quia aalti pa alati * dofarea alibi quam in aacri concilii loco aggrediantur, pape «aatriaoque juria epMnadt daeneto aaftiaantoti tara etiaai ma inficaaotr . m ettra locam coacilii adloe cardinale»
creata, vel a concilie eoadem avocare pnratMar.
Setianc V, que kabira eft in vigilia aanifti Lanreatü , *·*· v·
quare cognoverant, atfiwr «» feftmabaot definite il­ fvdicn. auditore», procuratore· ft pcrvognitore», notarii,
lud , esi ddto* legato» aolto adeeriri actobMt.
aliiqae o&ciarii, conûrturi aunt cam eo maadato , oe aL
q..
<··.
r>x' h«t»e apnodna· n pane tMtom reprobatam efc . Lua eauac gidtciam ultra trt» menae» protrabaat, neve
Γ». »·ί>»· epaia cam Feli· V. aawpap· acbiaeaaric·» ad unitatem & prraearea in concilio ad cariam Ro,;attam, vel alio evo­
^,,,‘7"'*^* concordiam acctofic componendam, hottau Frideriei ter
ca.! pittantur.
tii imperatori» porvdopMrificatam rrfigoaaaet, aâaqoe om­
Amo 14p. fabbato, arm Septembri», «em habita Mfo VI.
nia Bafitoenfa concibahali mo ipfitu padicio qnafi impio- fait ae*o. in qua proowtorv» coociiii mqgifter Nicola·»
faraet, Nieoiaaa V fuca gratia «pprobevit ea· conftrta- Amici ft Hugo Barardi Eugenii qaarii contumaciam ac­
«iom» que de benefici· acctofiaftici· edifta ac promalga- cotai unt; qaod coMtlii pewteaaam diffolationctn no· re­

fer· ft conllirutionibo· non ant definita, Jndicio ey- rerun»· ft Colofanfia arçbtopiacopi, cpaacopau Magak».
dem NkoUi aentennam prodecenamia ani F»gr«ii bac 1·
re imuantit . tejefla ft improbat» fuerant. Vide»· ergo‘ poaofae intervenient·», fadaci* incompetent· exceptio·
Fteiw Langiur, qua ratio·· error· mac·!» bate aye·4»
nem, fudiciique iilM . quo pomifa· cauai agkaretue.
ianftai abftergete nitatur.
nuUkncm allegar··*. Pro cardinalib·· veto ad Indicium
e Dt ttSenttit
. ) vide qu* de bar contro- •ynodale vocaua atteguta «ft pafta cava afaenuat. latte
verfia drti aopra in noo» concilii Fiaaai I tempote Ale- pofito iraque decreto cauaa inqui&io daobo* epweopa·
aandn V Qua ratiotie astern hoc circa l.oeenii depofitim demanda-a fait .
netn gefta fuerint . aummatim fingulaa aenionc· compeaSeOione VH. habit· aono 141»· Novembri» termOM S<Bo TIL
dic*e demribendo brev.tit meo more enarrabo.
intrandi conclavi» ad eligendum novam pontifiuem eft
Anno domini 14,1. die t|. Julii inchoatum eft con­ prorugattui cardinalfata vero cootumacrret emancniibau
cilium acptima Decembri» in ecclefia aanéb Leo nardi con- poma privation ia impolita fait.
venieriea dette»mint primam aeÆonem Ttlebrrodam earn
ScffioM VUL cam Eugenio· IV. decreto atffionu HI. left· Vili
die Vtaeria, 14 Decembria in ecciefia Bafiltrofi prima­ no· obtemperare*, «ob obeeftatioM divim |faicu , ft
ria. Quod cum per publica> liter»· val·· ecclefic alfira· fin- per viacer· miiericordur leto Chnfti recminrt eft aecungolia innmaaaent. omnraque ad concilraro convocari tolito* do , ut infra ία die» pnrtenaam didbluticnem ft convo­
preaeotea «nandaflént, trmpore ftatuto pr<difti patre» conve­ cationem congregationi* aub eoniine concilii gf·"»!· ponerant , primamquc acÆonem inchoaram : qaa cum pre- bitee revocet, coocilw addilat A rcliqaa priori* dec-eti
an concthi. bihu oratiuncula, omnea cpiacop·· >11 of- impleat . Qood fi non faciac , fatmnm decernitor ut fine
fini mrmoret reddidifier . in prraentia legatarum regia ulteriore citatione contra ram proceditur , omne* epn.
figtomutidi , ft Amctfai ducie Sabcodin, lirflum eft de­ dem promotione» ft otdiaatÎMe» ccclefiaftic· a tempora
cretum Conftamienae de celebrandi* poft lapturn quin­ contempta paritionii faft* caffencur. Cardinato· aub po­
quennii aat (eptenni gtncialibu· concilii». Addita eft to ni amilGonia omnium beneficiorum ad concilium citao»
flio bullarum Martini va nti ft Fogeniii quibo» B.f.leim tur, itaque ut a rati* Romana recedant mandatur. Pro­
pro loco concilii dtfignaiunt, cum Senia inchoatum cx fu­ cer Bafileeore nnllum aliud concilium haberi permittitur;
ti» c Mafia initii, ttinife-ri oporteret, ueoue ibidt-.ii con­ cotera congregatione» arhipuMici conventiculi vocantur.
tinuari poflet,
Bononiam ctmtea ecclefiaftici *ub nomine generali* con­
H a ita perai^ia monentur patre· concilii , ut fidei Chri- cilii et communicantur , ft beneficii* tp«o faâo pciv in­
A'·na propaganda, paci prncurin.iz , mortho»quc refer, ter ■ Staraitnr m beneficia eorum q*u concilio inter,
manda aedulim operjm impendant, de r<l-u» in rfnodo •ont per pontificem conferri pollint Alienatio , iufiru.
peragendi» domi aecum diu msltumque cogitent: cogita, datio ft inipignoratio bonoiam ecclefi«ftic«Mun* interdk
raque libere proferant. Deinde cooftitutum fuit qeo mo- titar .
dn quote geilu finguli »e habere debeant qood dtgnio- £ Anno 14J). **. Januarii habrta eft ae£o IX. qu* Seflï· IX.
tiboa nihil ptrjudicii generari debeat, fi vel loen incon
concilium reaipitar . illiqtte peocrlTu». qeo· d« regni duveniente aedennt, ve' ordine prrpoftero ccntentum roan catibo* ft dominii* adimendi* Eugenia* pap· Sigiaraundo
dixerint Ne vero illi, qui ad concilium convocati *unt
imperatori. Wiltelmo Bavaria duci, alinqua concilio «dolla ratione impedirentur, eodem privilegio donati aunt,
f.xrentibut intentarat, annnilanrar ft meinefantar .
quo patie» concibi Conftaneienfi». quoa aub poma excomSeflione X qua babit» eft anno 14 j«- 1 ». Februarii, Sefto χ.
manicationia ·>1ι pontifici retervata non modo non apo- poft extenfionem ft ampliationem doneti dira· «efio.
hare , almve miu:i· afluere, aed aeque per viam arrcfti m· VUL de beneficii· eorum. qm concilio internet
alibi detinere aut impedire bcebar. Similia puen· confti*·
non «xiferendu, Eugenii .qonrrt contumacia eft «cnMta fait in eo· qui vel verbi» vel £·&·, palam vel occul­ ta, quod pratetuam bafaa emtedii diflôlatioacin neo
te, per K vel per alie· concilium impcc,,e, turbare aut revocant . quodque tempora ftatvto, aeqna per ae , ne­
didcivare conati luennt Inaoper decretura eft, ut qui que per legato» comparant ; aed ctiamamu fa coutmatotiu» ecclcfia cauaa condio intereunt ftuftaa beneficio- cia peiteveret Quare petitum eft. eumdeni papara velat
ran auoruni plene & petfefte percipiant Ad extre­ contumacem damnari, diemque & Jocum ad hunc aAura
mam ordinati faerunt notarii. impeAore» oocarioraa». exercendam decani Hia auditi* , decretum eft ut DtiCMcilii promacore», * aedium ordinatore», < qfebtu ccafi* « Norancnfa apueopt per lir*w valru eccMe
afcaa

WM*

>«75

NOTÆ IN CONCILIUM BASILEENSE

”74

Sefto XV. celebrata eft in ccd» fia msfori Bafileeofi g,*, χρ.
anno I4J J. nnr Kateudm Dtcemteris. Hoc ftatmum eft.

ditium* io propria persona (nifi cmomioi faerie im·

**
F

ael tiidnu duret, nifi cpmcopu aüter >i*m fuerit: qu··

ftUMtm-n

impartir· teneatur.

lia ft synodslia legaut*, in ricam ft mot* a dieccaono aulctier mqaitatur. fiaaouia, asana, coocetunarae.
poflk. Tortio II araram eft, M tene present costcilium " fetaicatienea. sluquc ratafias computer , alienatione· raB fieenos citro txpesfiis* omnium cooaenmm diftolra- rum ecciefisllicsram caftent* ■ clericorum aboaet toKanrar. Dc mode ccioanadi roocibi ta CoaftaabtoC synodo
definfeo addita* htn, * cteAom pep* «net cvnclsvis ligioec* nihil evgatur ; contre barreuea. sortilegis. iocaatatmues seduio ft actiter animadvertatur. vifitatoma
dutcJu foflituamor. qui per mou* d«K«fi« luftraodocrm aervare velir.
•rCo XIL
SeCo XIL teabit· eft 1J Jolt Mao
mam tyoodum deferri. * delinquent* debit* punbi
procarcot. Eadoro aeffioae ennftitanor . or a fine gene­
Sigiamondi imperator» crebre kgttàonibn» moras conci. rali» coacilti infra biennium ft deinde ad mine» semel
Uo HMerede digearat* . Qua 4· panm pwti joncibi io quuldwt rtiennio in loco rare cHrbrrtor <τητι1*.η prncum varia conricia sparser «nt, utpo* qui aAii intendelain fob poena Mapeufionia teiterede tonearm. in quo iftiua
que Mocefibribos fus acqwrat aoa Mom rime sacrarum aduiuncant* tpiecopi. ut nrdiaet ft beneficia canonic·
am
ferant, bona eccbfi* aaui illinro non applicent , ani.
cosKxbnram abrogeai , * ra pro libito A&vendi vema otium décréta promulgas· abofendt. Kt uamqo·* qur olficu tationetn CeJdaat Mctr. p luanu· eero ixm__
... .
quarn omnium pater moocbiter ut a «itiia drfiftat, milfia
____ ,
ddat» pontifici concéda fiducia· boo* aftumu genera £ intciim iDfa> nceftibet ad Bomanum poetificem', fi qua
in re deliqueru Exarta· provincial bte» synodo proemret. ideoqee lam Knccetiam definitiram in eem pronen
time perati efirat; tamen ad inflantia* domini impura­ cub aopite contend* . & ad foturam geotralr concilium
nti· tertiam dilationem concedente», ipuam Engrainai mittenda» penoiia» idonea» com suflicienti |io-rfin« dciIV. citarunt, * orarunt ut didoluuontm lerocrt , de- guct Ad «ouafteria qnod sumet, mandatum eft at mo.
oacbi * itegiofi omne» tua wbftsntialia profeitkmi» rota
dedar*, arque na concilio adhaereat. * buk decreto in­ dlltgentiflicnc oboet’ent .
Scflio XVI. ealebrata eft ipfis Noni» Febreatii anno çHtio XVI.
tra *x»giara dic» obtemperet . Que fi non ta ervt. conramax * ab omni adminiftradonc pontificatu· »u»peDde. 141». In tear Eugenios per liters» pUlusri· rrnodi «arteret* , omueaqut subditi ab cjo» ebedunua , Gdalrtut ft fecit Concdum Bdiicen* ab u>Hh> legitime continuatum
)**Μ«κο abaolvcrentur. D» «tedlronibu» b»C Cedion» fuiffe <C prosequi debcre ; diflotetionem . ac fi nulla lutecoeftuurum efl. at pmfau canonice eligarirai fin· ulli*, act, irritam pronuntiat, ipramqne coocihum earn omni
qua» vocant. rraetvMiooftms Nemo nifi ctate tege uro, devutmo* * favore adjuturum sp.eidet : liters· in palatio
monbu» gr.ws . k doftrina pudito» . m «aer·· or.iunbua •poftoltco io prajtidKium coacdn promulgata» . proceA*
conii nutus, ft fux« unAonci canonica» lOauras epueo.
pes eligatur : nulle interccfiionr· admittantur: poocAx Cat: l«MM in integram reftitai mandar.
Ptt aetundam bnliam nullam ft irritum effe dtdarai
pro cirnfiimatioee etedioni· nthil peaitua recipiat- nota­
patre» .v».-..,,
conclu, vwvwevmrmv
contradicente j».nri<»r
pontifice, qeafi fine
rii· detar »»l»<ium . non quod peuiatu e aut beueucio , quod j-w...
aed tantum quod uquivateaa fit. ft tt»ponde* laboribw17 Ipto generatu concilii poteftatem haberent,, ftataere ft
tancire
ft opetia io sctipraram impeefia .
.
; pmmpamnt. citatione» , proccdv» * aententiat
contra papam, |ura A librrtatrm ted·· ap^ftulan ft car.
Mo XIIL.
, gefio XIII babiaa eft aeon U|| die Veneru u
Septembria in «defis orafere Bsfikenfi . In qu» poft dînâtes cmuurint, crtMinne» official um , coDttKrrç» bene­
eecuMtam contumaciam Bogreii Fapu , qm-d iotr· ii. ficiorum. nel'.* eftt decreverint, om>ubo» oe puiant »ub
drea roncilo non adheaerit, ft decreto tatisfxete ec- grt’i pœna prmepetim .
Tritia bella decreram aeflionia duodecime de adhagfexerit. promotores coruilit ursetuot, ut in psnas tn
decrero contentas poutifcg condeotuet* Imperator per le. rendo infra So diei concilio , & mandtto cardinalibua
duo
noe parendi rab poena privationi», nullum ft ina­
garum proprium . fimdque per Gmluimum ducem Bsvaiiu
ayuodi proteAurem roruia inft« pro dilatione jo. die- ne e«ae deU..tat ex defedta poteftatu , A rxinde quoacue
ram. Idem fecit magifter civium, aliique nonnulli no. procenm àc collùnonc» in ’’m decreti i-ifal k de nctra
mine concilii ft civitati» Bafileenfi». promittente» nuo. luror»·. Invola· eaac decernit, nxaudatqoe aob peni cxquam deinceps pro dilatione quidquam actero·. Hi» de communicttionii, ne ullum clericum Romanum curiam »erebtu l<g»ci «edu apoftoiicu per femam informati acccflb- quentem in »vu posseftinne turbent . Quarta» Iiter a» M»
coafvda» erue negat, er u»an« tt . qo< d quieqmd b».
rant ad synodum, allegantes prefinm terminum stxagin- fiitu
---------------------“
”
....
n d>erum necdum rlapeujn : idcoqne contra pontificem E âeous
concessum efl.
illud «andali
ft achistnsei»evitandi
•A-l daccrnendum efl· Frase· generslis concilii legaro· cauta fecerit, quodque ecclefiam tu,Sare nolitrn. nec con­
cilium
dftmivtte
ud
ad
wulficmem
licretietwom k re­
tnate ode informat · respondit, petiitqu· decimari, onm
formationem aboauum initio pvnttficatu» per Julianum «au­
Cai interrogatiooi dem aihd tesponderctUr, prorogata eft di Aageli diaconum caidinalem Baliicx »yi< -Λιιη celebra­
dilatio trigiota dierum. quoin gratum «operaro·» ircram ri fument: cumque Juliane» pofle· Ucum mum xkmrum
e»«e praacripdaart. ip»um concilmm non duMvu* ; red
tana iynodate, omnia contra patres »el qnaocittnque shoe Bafileam cum Bononia commutatae optaverit : ideo qnod
io eoucifio prasenew in ieanrar, larii in integrum rufti.

turner, occnpantmqoe beneficia eurum qui in ctmcihe
mttrmus minuta icant or ■

Mom.

Anno tan. «primo 1dm Noveanbri· habits eft XIV.
••Co, in qna termine» aengieca dteram Engenio fam
pridem eoneodmi prorogatur, eigne future!» eqrta adlurboni» a Concifto preacribit* ; qua comparkmm afta ayCm* terd Tom. XXIX.

rtr efti , pancique pruiati, com tube· tamom epneop··
•dfiaiMrnt : qoodqoe AuArin ft Burgnnduc doce· bello in.
ter ar cusnendcrrnt .
oniretaali aoa mterrumpenda . mpondit cam nihil do riaiat Λ ipwmporis prorogation· cdtdisse nihrique teac in re eon.
it. «■ fatten·,
pote

>17J

NOTÆ IN CONCILIUM BASILEENSE
ft· Jaraapeatfan* «wpari *>l*te>t, A araM· viMNr.

Sefitara XXIL MN t4H. Mtara O**» «Urn. Mb XXIL
concilia· qua·· foadtatalora fatefauvcrta*. Qu*mnbrtm

tabtiae» ia apparata aaoa. veta» AjMfaM de Mas.
'Setaaaa XXIIL vul Ktlmdu ApriH» aasa *4la. aa Mfa χχίπ.

cancilii

diaala· fagpidii

cuetfaaata tec imptam tanna prosuntiatuat, quod «κΜκ ornai* viftaalia poetar awdfca a cubiculi» em·,
•raeraa* papo conftrtutfasem coarihi CmtftaMtarf*. qoa. mater. Oteria tagafi* diata* patquoraraar : aaUra tpi,
■antifM ameiUi naaeftari rarrtii a sdilii h I- WiBi.i.11· ■
■-· - ---·-. - - u · ■»
_
<<ff« xriL

Mme XVII. qas habita eft B*fite b «data ma­

tat «cctfta. VkAa* fa papa* icaaaa· coatcatfac

jori aertv Ktandra Mali urao 1414. Sigiasmada* taperater coronatai cum ptarimia rkritai wntarr^·» prariui*

tafaon*· Mai amittet*. ranafaraqu* gawmUam cal

•ami ptrioMfioa* «μΛί , admitfo·, aâsm eft 4« mk>-

tamm inter,dert.
Eadem aedioo· ftatatam eft ne poori4x coaaaogufaaem
vel a*···» nef·· ad tertiam gradum datem, marchionem. ftadturtam. ral emphyteutam. Uria* vel etiam
pteefacianam pteMem conftsMi, na couftkutum cardi­
nata approbent. Mnaioque cataitwlram confil» gubernet

Mita·. GteteNM

adtepicre debeat.
Sdfione XVIIL tabta texto Xricnd*· Julii repetitur
decretam concilii ' Gmi ilancienfi·, quod declaratum eft ge.
narale ccocilta* poteftatem immediate a Deo habere ta.
taa , cai papa, etiam in negotii* fidem morerve ecclefi*
cosceroent'tna . obtemperare teneatur .
di. qui iu acieacia * morilai* rt.umq·* experientia fiat
xix.
SriTumia XIX anno l4j4. vit. Ida* Septembri* cele. tacetteatea
________,____
aura metnri * grave·, licea riaa» vel dodo.
beat* in>rio «dum eft d* modi* unioni* inter Grace· »£ ratum in jure
vd theotogia’ tabeam: neve eledi
;
‘ * fin*
* :
Latino* incundr Ftecuit at fi Bafiletm adduci non poa- coamaguinei pontifici*
^ . vel. tborpm
..
cardinalium, aullaqu*
aeut, aliu* aliqui* loca· maritimi» ori* viemu* digeretur: irregularitate ptsdiri .
quodque «umptu* k impenaai Gnrci* *1 oriente ad.ebenSelftone XXIV. anno i*)* vhi Kalenda» Mari ce. Mi· XXIV.
di* neredari*· Latmi properare debeant, fintque perati patre» lebrata peomilfto legatorum qui pro unione cum Cnaei*
bnju* concilii poft menaei» unam ab adventu Gracornm ineundo Cosliantrpopolim atiC étant acceptatur, appro,
Bafilea recedere, k ad eum locu.n accedere , quem pa. terar. mificator. rempaaque pafta cemflendi ad aanam
triarcb* p imperator Conftantinopolitanu* eligendum du­ proroga ar . Salvat eoa daftra Cnracrum imperatori , pa.
rriattht
"
Prxtcr bsc ordmeram eft hac tcflkmt , ut diaceMni fieret.
pa* auream tallam impemtor Cnacoram
loca, ub' Judsi morantur, crudito* conftituant virut,
m patriarcb* Conftaatinoptilitanui ae ad
quorum dvArlna infidele* polTint errore* sic* ignoccre , •liquem locorum iacceftur·· promifificnt. pro impetrandi*
A auâonrate ad verbi pradreationem audiendam compel. ncceKarri* lune ia rem i tnpeufi* promulg(tn k concedi*
K . |tem renovata moi omni* ili* decreta aMerioram •unt plenaria indulgentia ii· qui m hunc finem tantam,
conciliorum. quibu* ChriftiMu communicatione· cum Jn- quantam quieqoe icragra «eptteana familia *uftcac*»ds
dau in fide, nue ibat. vidhi4 pora * in commercii* m- impeadit, coatritaaraat.
Nrdicunnrr. Qu* dc c*o** conftumam ,«ft, ut habitum dc
Sribos· XXV. qu* hdbita fait ratao t4i7 HoaUMrai. ***· XXVJocem habiTMioai* «eparMum tabeant Bapttuti* Jodsi» de loco faturi mramctaci concilii ftararam eft, quo vd
cancellem tft, ut e» qua fenore κηιιίΙΐν.Γοηι retinere pnu^Mtao, vd Aventaae, vd m Sabaudia Grati, cujnafint Paop ribu· eleemoayoia ecckfis jrovideri mandatur, cumque fint etniaeatta, teneantur cosvenirc, M ■»
(mulqoe converfi* oamibu· proripitur , nc ctremoria· ptibu* alendorum orientate» «amita* eccicfiafticir tui»
warpem.
pri» * ana exempta dettes impotas fuerunt.
Xifto XX.
Sedione XX »nno r4, f. xt Kalendae Februarii po­
Scflta XXVi- aaao *4>ρ. pridie Kaicnda* Aagplii ***
blici concubinatii a pencptione fruOuuro tribue men fiber
aerpeoduntar, k fi roncubioam ftatuto tempore non d».
miaertat. omnibo* beneficii* privantur. Ilii vero publici corraâtosem trabi patartit, ejafttaai bosoraui paftorma
concubinatii efle difaniearar, qui ve) confrfioaa propria •Araaam aaa piabnuit, banifirit fooeiacc contulerit,
vel evidentia hAi tata eunt , vd qui *a)tcm mulierem coocibo Militai bob adhorarit, booo* eapaiarit. pro
de incontinenti* *mpedtan moniti non dimittunt. Ne ta­ gravi pucuata digtatace* coatalerk, (yuodali* priorum poo.
le* pecuniari* multa puatantur »ub anathemate taactdic»- nficam décréta revocant, * coatili· kgrao* tel vent, car.
tur . Fihi* inde ex ccsrubinaru nati* apud patrem Mb* dinaiiam caste* rtopuerir, diapeotarione fibi crédit» abutare non permittitur. Laici fimiliter ut concubinatu abftiarant aer» monentur. _De vitandi*
bic- dia ta caateftiaatm Crracwam coafereada per makipli------ enromaranicati·
------------rtprt'tar quod Conftantirnfa rynodu» bac dc re )*m pate E cata* ta corarraiam indn|genriti impediverit, juramentum
•aJabricer cooftituerat.
SeflM XXI.
Sefio XXI. habita anno 14 j j. dic Jovi* *. lanii, an- Keram cfcareat.
nats pro beneficiorum coltaione A dcftiooum confirmaSafiamt XXVII. tatata mum i4J7. vl Upta octa »«e*XXVIl.
riooe dari aoûts velat fimoniaes reprehendantur. Trierv bria Aranti a cancilin postifici c^rduultare «leAiasem
salem beseficii pofiirdbccm nus efl* tatbandam decerni­
tur. Ad bora* caaosica* uaftun k debita gravitate canaand** bone coaftitatum eft, ut clerici tunica talari * cardinalius digerati man cipenrat pttiiractan AtanndriitOc XVIII.

fcbuliHoaita* ctaro intrafim. In aMturiaia pnft Veaite,
earn Lente

bora· diftriteantur : additumque nt privarim bona lageete* catdem clare ac diftinA» kgarn . at «agamaa per *cjkinm taata* diri pratentia careaht : at rymbotam Nico-

Veoayfino * dominii* fibi »iij*a*^ita* aat vraaderat ao*
eppignraaret. alienationem eju* amaiao proMteat.
$·&· XXVUL babtta eft £e Marti* u OAobria «.ΜηΧΧΤΠΙ.

1*77
NOTÆ IN CONCILIUM BASILEENSE
M toy. la hac promaaatt* eamefiu m aiiontm ft (.u-Amm, ft omafam beneficiorum digni
ttenfai «mm Eagamam taprotoitaai fa original!. earn,

ne «btdiiitâm rerorom faterdiceat.
fiaftoa* XXXV.

XXXV.

MSm* XXIX. mm *4)7. 1' Wat Oftobrit cafa
Mm XXXVI. mm «41*. ΓΤ

Kalendae Oftobtit

XXXVT.

cotai acciefiaftico, fidei catholic*. rtd* ratio·!. « tient

trptiea· beat* Virginia defaccpa «t. Idae Decembria
•Mveafaut· boner» cehbnror ·. uMfmif fa earn A
_ EtXtTT'xxxvU. qa* mm r*!» IX Xaleadat Notfeceadi coacifa ceaa*. Fenariam adtantta ft Eagraii
ebra*|*Mts· cscmwmIcm *
Safin» XXX habita a* s. Xakadae Janaarü, mm

®v*mbri* habita eft, ad faturam pontificia aledfoocm ft*.
bdieatdum, couftjtarani eft, ne arde racam» aliter quam
par «oncilfam pontifex eiigatar. quodque anm aexqgrfimum
diem vacanti» aedi* ad eioibonem procedi m* debeat .

XXXVII.

bum ft voventium deftorura cardiaabura rlegenot Eidtm acCaae eoalfecarom eft, at oroaea eleftorm emha.
deferant. Addit cena fide MMadam efiê qood tab tp*.

ramentam artandam decretam aeAmua XXIIL emittant .
D* «Ufto‘ ftatatar *t fa pr*arotia notarii dc decem taflfam inire diam naturalem ctuuentitt; fio ·minue, eleciaaatar. Con*ae«adfac«a laudabdeot . a parrib·* fatrod*, ιΛμ irrita fit: priatqaini grave quid incipiat vel tratfet,
dam dfatiftm* obuervatam. a duftorib·* txàaü» commea- in locv concilii coronetur , er catholicum temper fart,
concilia geaanlia otar ntarum. pro hantfibm extirpait,
du diligenter laboraturam. coocdfamqat inchoatam contfaaataram promittat.
Mm XXXI. ScCom XXXI, it Xabndat Fahruarb. mm i4|I.
________ anno nj, hi
.... Xalendat
__________
Sefion* XXXVILL
No.
C«ir<H
de caafi* litigaatmm ftatmam eft . at qui itfam quatuor C vembri* celtbrata ryoodua carpit Eageafam , quod rdi- xxxviir.
. ». ■
Ftoaeati* libello tratladoMm pnttenaam ft cooveaappcAmfaaet frirai* ad acd»a apoftoltcam intarpofit* ro- tkuhtm ( at recent ) Ferrarfenae defendat, qaodque ay.
ficianrat, iatrodaAMj·* appellatio ad tvjtaodot tnmproa nodam Bafileeattm ft decret» Coaftaopenfi* concilii fa
partfam fa loco cooinfettaiur. Cum apod aonedfam fad», malignam «catam trasilTe dicat , tret v*r'itatea tupta
ft am Ferrati* cana* agitentur tofa* eynodat caatat tecMfint faaat* pronuntiet, nec tamen aperiet quo «e*,
q*aacumq*e pendente» * commifa», perqae appellatio­ tu eaadeoi appaobet. Ipram vero hfeclfam, quo p*.
nem ad aedem apoftoiicam devolata» apad ham tynodura tret BafileenCt concilii Eugenio» debiti» ecckfiafticia Ceutraftatj. Eadem aefikroe dc beneficiorum cullatfapibu· torit perftringit, tyaodw onfailmi collegii» ft univerficonftitatam eft, ne pontifex Renan*» talli defacept qa*. tatiba*. laieit A ectlcfitftirit interdicit , neve tamdetn
cumqce ex cau*a npeâativa*. qaat vacant. concédât. publicent, act eidem credant at* faveant, cenaur.r dam­
Re*rratface* particulare» qotecumqoc fa poftenim annul- nationi* vel reptubatioQM ia «o contenti» ( qua» nulla»
laacar: beneficia no* nifi do&t A litftratit cooferan· declarat ) obedient vel moveantur , attere pracipit. Sta­
tuit etiam aynodat hac te&Mie. at defaudu ecclefiatur Fort hate Eugenia* relut contumax *b omni ad- rnm * cmobfaram prdatia. abaente» *m exapeftea.
rofaiftratfaae pontificate* in tpiritualibat ft trtnpora- tur. quique plurium quam duorum dictam hinert ab.
eant *d ehftiooetn non vocentur, nifi aliud alibi pa­
ne decernitur. Kcge* aliique iaica moneatur. Ecclefiafti- niliari ftatuto & contoetadiqe recepta* faent. Ad fa.
'
mi» ft «uerenfiuor» man- tutam aovi pontifici* elcdtoncm juxta decreram aedi»,
ni* XXXVll. *apra enarratura , conftitut* *unt trigindiaot.
tadu* divertaram nationum peraoa*. qo* una cum no.
•«fcXXXIL SeC* XXXIL habita fa* Ulio i4f> IX Kakodat tarit* alitaoae miniftii* ad cleiftiooem legitime prvaequ. ■
**“’
Aprili·: fa qua priori loco pro fatura celebranda ijno. dim nec ruar ii* proxima aefiione confla·» ingrederentur$« Co
do defigoaao do* pfareave parte» tynodi firmiter mb*,
SHtio XXXIX. habita eft an00 141»· »» Kalendaa
rent : illudque concilium quod ab Eugenio Fenarie c*. Decembri» in hac illi
viri, qui praecedente «cilio­
hbrandam fadiâam faerat, cum. ipeo Eugenio cctcriaque ne Spuitu» »anôi conclave ingrelli, *eptima die quiotoqoe «crut i 1110 Amedeum ducem Sabaudi*, qui ia «oSeCo XXXIIL celebrata fait auo r♦ j,. XVH K>- litudinc Ripatic jamdiu continenter vixerat, juxta fa.
XXXIIL kadat Junii. ia qti, ad «ftendeodum quod nnodut Dor canone* in pontificem Romanum elegerunt, camque
immediatam a Chrifto poteftatcm habeat , tree aflitrtione·, faftatn eledfaoem patret coacibi «pprobarunt ft confir­
qua* rorintet fidei perperam nodùnant . po«Mt haace. marunt .
i. Caeciliam eft tape* pepam ft quemlibet alteram, a·'
Sefiio XL a*M 1440. iv. Xaleadat Manii celebrati Irflio xu
1 legitime coogregarara fi· fait: fa qu» dum tyoodu* Ladovicum cardinalem «amlx
aaAoritate didolvere, aut E Cecilfa* alfa*que epiteupo* ft abbrnea cum Joanne co.
tferre. j. Qui ptcdidm afiettfanta pertinaciter impugnat
hmencut e4o.
Br··
Seflioo* XXXIV. habita anno 14)» IV. Krleodat
XXXIV.. /nia t vigore Cooftantienli· concilii , artftone IV. * V.
quo pUotia concilii rrfragciuc» A obed.te noiCntea ad
condign» poena* coodemoantar , tynoda^ Eagenium tan»,
quam coatumacem. pnacepcia ecclefi* faobetfienten», vfa.
latorrm canonum tyaudaliam , Mitatit ecclefi* pertur.
batorem , firaoafacam, porfanim, facorrigibilem, achit»Mticu«a, a fid* davfam. jarfam ft bonorum ecclefi*

tu roacipteodo ablegaflet , ramqae magnit precibot ad
tonatotieodam ft acceptandam fadaxftet. poft fafignia
pontificate* ilii collam, ft Jaramencam ab eodem prcllintm, faftam ekft.ooem pohlicaram. impofico ill· nomi­
ne Felicia V. caradem pro vero pontifice agaoactndum;
eidein aoti mb ccnmiit aatpenfionia, privation* ft excotnmuuicatfani* obedkndam «Λ decreverunt, anaaSati*
ft cadacu fit omaibut qa* Eugeniua IV. cMtradimfitc
rd eitidiaatt.
Sefifa XLI. celebrata eft mm 144*· » Xaleadat A*.
Jwiota «clipea contra Felicem V. cerarotqu* baj*« conci-

ι>79

NOTÆ IN CONCILIUM BASILEENSE.

tBMMioekat f>W. mH» « ini* mm «kcUni. Φ·..
oibu* vcro, cafcMtviaMM ftatm, «rteu·, dynitad· »<i
coodnraai* üirnm, èad·* tynA* pracyt *b η*·>··
cranN, et bot GbctfM A>riiai accsprou, pAiuti,
puMtctot. dcfradtnt , i»»t qw«i· yAo t—M·»i*S ft
obcdaat; am ilimu* lArlfarâ* fl—a· UiMW beaticM
*caf*< rd impetrare, tm yiily·· ia MTO* profi­
ciam fectrt pu*e*Mt.
xlil
*«*<*· Xul **· >♦*«. H*· Nmm *>*Λ1 d»
Crrnitar dtrimit mm· «cchCafticera* yxuraam ,
calaitaw^w mm· famai. Fetid nap* ajatipi coL
IcAiarihu pro ··»· proeüon· tatyafcait * faattraWM
peraoltcedaa efla. dm obûaaôbaa ailb pri*ihpi» tai
rooftitanoaibat. ji n«aa alft ruri· m aptata·· rih·
j
pt. ■ trim tri <*i Fttiri· V. >y>A* row caawaittir.
/
Scacaaar «th*. quod <tiA» teri*A M*sf «·■·■* <P«*
bhet two vxipatar, qeoAqm Gm*··* bia>ir·,
rem rtditw* qa>aqa> *mcm ·*·«Γ *MMpap> ··· a-,
ccdaat, ba M mriUnrw. CalWtaribap ,Maadaat. ‘
•a yiilyam atera fttrtKM qai·*· ·«< liariatw trip ar.
td y w> Utart petyi, ecd cdano tt cam·» Fd«oa
fflit aggacado tac oumtau. *e<tet**qet ra trigtadte
dtcinit «pat. aa »·»·<·* ecclefi» taadeatar. lum
Ut pu*·» rohrimcm aegtige·*»· . * cried· " «actae»
yaakMMabai inçan*·*, go·** tri cd caria* va.
are troeaacar.
Mb XLIII.
Scfioac XLHJ. tana U«i· Kahndh Jalil CMiftmritar at ad 'atbaa eccltfi* aedtndot. p*troqae < mmo·
ntm fidd«m iacarttiioae dit» Virgimc imfroed·*,
debit* cokpadMe Mia viSimio» n baat* Vagi·it cele­
bret* vi. Nom* W4 - Qei pararie» proceftooiker,
coorioai. pdfe. oficio, priori· cat ctcënd» vcepanc
iattrfaeriat. pre rpolibet cdbcionua (tercet diet·* mdalgeetiic doaaayr.

APPENDIX

ANNO
CHRISTI

n«® 1

At* CM·, v. Ida· AvriM Mica et aril· XWL Mto XU«
«p» Uli y. caaciKa iamftaiaai. rof da caaca ad
intaatiaai aaaneKoraai aped fapaia· aoautcaai cate
hcae&cric «pateri «ram. ia iaccpa· Mit»**, vi»
Icmirp· dacMMrca aapaBaater * «bjidaotar «■ caadi
txww. at aid aece prataaai Mnaiaa* podeCoMa* bo.
arikioraa» rd ipfi dacmore* aoataeat. va( aria·· ipca
cntegia «rccaari aaa proceram, patac ccacpn· iaca·.
net: de pwwpie fanibae caai priara Jafta potMaca
ttaefi^ * campaai p«eAttar . coacadicaya· ad aatra>
aiaat. at caaoa iaabtditactc * aaataaMcca bncMaaa
■acatara iraptarrtar.
Aaae 1444. »»ti. Kalaadcc JbaH babric tt CcAa Mfo XLF.
alriaa. «P*. cb medHa Coataarieai A BaflaeaC ate
cccapcraadaac .■■ pea he· faeri caacite Marialcar Lap
Aire· wbc GaBicr, abi povidwaar ob ceaccc pct cri«*.
aiaat cb boc die cicipeiinii·· pe«rJc coaciKa* ca>
I kbrecar . OmaAee cerdiaeMba· · patriarch· . prahric t
’■liiaqar iarwtdr rhbearibae pnaopitar. at ftacato tcaip·.
ra arvadaac. Fetid V. rnanrtea eft. « Katar·* a*,
mat· abbreviate pott. Cire* fiac* declarator. aaod
patna ada iacaadaat tcMrau· boc coacilwun ditbL
varot rad potto· coariaacra A abaulvete. i modo rt».
pabtica Bafileeel!· Meant·** baceeqa· concilio cmcto.
aa Mrvaverit Hlaaaat. Qaod β v«ro iatpeditecatam abqaod iacidcrit. pro caattaaMiooe bah· concilii noaua·.
tar civic·· Lateana provincia Biroacia*. pi eft loce»
•d pa«»ah coarilia* criebranda* aptiCawM A OMria*
Mooeac. Qaid Aide* pfta* faerie, * pando. «
balfa Nicrdai pinti. pa baic critioai ia Mt cnbjaogi.
tar dm tape» verbe ÎejÜtnfi.
i hdtff» fat tag». Ac.) Ceaft* evidenter ex t
•ftu concilii. Sant pi aliter tcatieni. «ad loi rade Mh ty•odalii vel aoa vidnvat, vd aoa cccarccc iaepexcnUK.

L

CONCILII

B A S I L E E N S I S.

ANNO

CHMIÎII
, .
**>*■
- · ACTA CONCILII BASILEENSIS, AD C privilegia & induit» a Romanis pontificibus
1®. y.
Pnenjonftratcnfem ordinem fpeâantia , pro­ per apoAolica* aul quafeumque alias literas
ut originalia nobis exhibita tcftantur, ha- vobis <3c ecclefiis ac monafteriis veftris predi­
benturque m fcgeftis curia parlamenti Pa- cts conceflas & concefla: nec non libertates
rifienfis , ac magni regis concilii.
& confuetùdines latt4»biles, exemptiones, de .
ûlvagardias oecuhnum exa&k>num, a quibqA
Confirmdrtfur, approbantur, tf·x renovantur a
cumque divis imperatoribus, regibus, princi­
conctlto Bafileenfi privilegia Prattionfiraienfis pibus , vel aliis\Chrifti fidelibus, vobis & eifordinis die JJ1. menfis Decembris anni 1434.
dem veftris ecclefiis ac mooafteriis ibdultas,
Acro&ncU generalis fynodus Bafilcenfis, datas & concedas, tenores omnium habentes
in Spiritu Sanflo legitime congregata , u- prefenxibus £jo expreflis, ficut ea jufte & pe­
tis ec- cifice poffidetis , vobis flt eiidem veftris eccle­
niverfalem ecclefiam reprafentans, diledli
clefir filiis abbati monafterii Pnemonftrztenfis, fiis ac monafteriis auÂoritate univerialis eccleLaudunenfis diceccfis, ccterilque, coabbatibus, D fi* confirmamus, illaique dc
fic ea renovimus,
prapofitis, prioribus, canonicis , dc conventi­ approbamus, dc. pnsfentis fcnpti patrocinio
bus univerfis monafleriorum , & locorum or­ communimus. Nulli ergo omnino hominum
dinis Pramonftratenfis ubilibet confidentibus liceat fianc pagiqam noftr* confirmationis, bpfalutem 8c omnipotentis Dei benediftionem. probationis , renovationis, dt communitionis
Cum a nobis petitur quod juftum eft dc ho- infringere . vel ei aufii temerario contraire ·, fi
neftum, tam vigor equitatis, quam ordo exi­ quis autem hoc attentare pnsfumpferit, indi­
git rationis, ut id per minifterium noftrum, gnationem omnipotentis Dei 8c univerfalis ec­
quo univerûli ecclefia affeimur, ac debitum clefi· fe noverit incurfurum. Datum Bafilea
perducatur efiisdum. Sane pro parte veftra no­ tertio Nonas Decembris anno a nativitate domi­
bis fuit humiliter fupplicatum, quatenus vo­ ni millefimo quadringentefi motrigefimo quarto.
bis 8< ecclefiis ac monafteriis veftris fuper pri­
Lutra aMUpvlftria , Λ tUtifrijfieto BtlÜcnfi epif.
vilegiis , indulgentiis , exemptionibus , bonis,
copo, · focrofao&o Bafileeaji fyttoéo éeputolibertatibus, immunitatibus , dc confuetudini- E
ta enuntota : ή fuihu hbtUtu jupplex «Λ eibus honeftis fit praferiptis dudum vobis con­
bate, caHOitidj, d> coitveMu mone^trii fanSi
cedi» , ut illibata permaneant, robur noftra
Joiftnis Âtobieneofit, onlipto Praftopfatenfa
confirmationis, approbationis, dc renovationis
àdef fyrtodo prafeototus ; ameûfi^ ei eo­
adjicere dc benignitate noftra dignaremur .
dem fyoodo eiaem illujlnffimo epicopo dato ;
Nos igitur, qui pro tuitione , dc defienfione
at^ue acceptayo di^ordînaùo ab eodem iUtt~
ecdcfiarum , monafteriotum , bonorum , dc
ftnflimo eptfctyo copfauenter fo9a comtùumconfuetudinum laudabilium, ac peribnarum ectar, atueo /<»j. die ttxr. PebnarH.
defiafticarum, fignanter religiolarum , ferven­
Uillelmps Dei dc apoftolic* fedis gratia
ter laboramus, hujufmodi fupplicationibus in­
•ptfcopus Bellicenfis ; judex de commiflâclinati , omnes libertates . gratias, immunita­
rius caupe ac partibus infra fcriptis a ftcrofantes > prerogatives . confuetudines laudabiles dc
praferipeas, indulgentias, exemptiones , bona. fla generali fynodo B^eenfi fpecialiter depu­

S

G

tatus.

• I8» •TO0’ ACTACONCBASIL.PRO ORD.PRÆM. «ÆW «»8*

•tet®· » unhrmîi· Λ Unguite uomlnte abbatibus, A cularem dc procuratorem , ad vifitationem ad(|***g1 prioribus, prnpofitte , decanis, feboteflicte , mittere differebant ,. coram venerabili patre ΑΜΝΟ
msx
arcbidiaconte , cantoribus, cuftodibos. thefeu- domino Finqino^ abbate monafterii S. Fufeianl CHRISTI
•MJ.
ratiis , fecriftis, fuccentoribue, cellariis, obe- in nemore, ordinis S. Beoedidi, Ambi^nenfis
diCQtiari», tam cathedralhim, quam collegia* dimcefis , tanquam fubexeeutore hujufmodi
tarom canonicis, parocbialiumque ecclefiarom pratenfbrvm procefluum , vigore generalis
redK*ibss feu locaementibuseorumdem, pleba- daufubs, Cueru» etiam , &c- in eifdem pnanis S viceplebanis , cspeUanis, curatis It o<rt tenfis proerffibus apporta , conveniri Ac evo­
caratis. vicariis perpetuis, altariftis , benefi- cari aeque de ipfius mandato fub quibufdam
ciatte , csterifque presbyteris » clericis , nota­ affertis pœnis juris five cenfurte moneri Ac ci­
riis At tabellionibus poblicis quibufcumque per tari , ac alias multipliciter per eumdem, ac
civitatem At dtaecefim Ambianenfes, ac alias de ipfius mandato, diverfimodevexari degra­
ubilibet couftitutis , fic coram cuilibet in fo- vari procuravit ac fecit ; propter quod pro
lidum, ad quem vel ad quos pnrientes noftra parte ipforum exponentium fuper revocatione
aliorum
licent pervenerint fidutem in domino, dt no- hujufmodi oprrtenÛB monitionis , dc _______
ftris hujbfmodi , >imo venas diâsfynodi, fir Bgravaminum illatorum , fic provifione fuper
mirer obedtae mandatis. Noveritis quod nu- '*■
’ , ne contra ipfos
’ '
his
exponentes interim cur­
per fynodus ipfa ‘'quamdam commiffipnis five rerent aliqute* paetus, primo fuit fupplicatum t
fupplicationis feedulam per certum fùum cur­ fit tandem , quia diâus dominus Firminus ,
tarem nobis prSfentari fecit , quam cum ea aflertui abbas Ac fubexecutor , qui caufam dc
qua decuit reverentia recepimus, hujufmodi negotium hujufmodi ad pnediflum dominum
fqb tenore.
Fernandum epifeopum Lucenfem , dc curjam
SacrofenOe generali fynodo Bafileenfi hu­ Romanam remittere conabatur quantum in eo
militer exponitur pro parte devotorum eccle­ exiftebat, dc ab aliis gravaminibus illatis pro­
fie filiorum Matthiei abbatis , canonicorum , vocatum fuit dc appellatum t dignetur igitur
dt conventas monafterii 8. Joannis prope dt hec fen&a fynodus tenores dc efleflus om­
extra muros Ambianenfes ordinis Pnemonftra- nium pramiflorum dc circumflandarum, etiamfi
tenfis, qnod licet tam ex privilegiis, concef- forfen in remiffione hujufmodi confenfuc vel
fionibos , dc induitis toti ordini Pneraonftra- contradiâum fuerit, pro fufficienter expreffis
tenfi anftoritate apoftolica ab olim conceflis, hic habendum , caufam vel caufas hujufmodi
quam ufu , obfervantia, dt confuetudfoe pre- C appellationis nullitatifque , iniquitatis & injutcupiil s fberint It fint exempti atque immo- ftitis hujufmodi pretenta requifitionis , mouines a*vifitatiooe reverendi in Chrifio parris tionte
!
"
, & aliorum proceffuum
, ac etiam at­
domini epifeopi Ambianenfis pro tempore exi- tentatorum Ac innovatorum forfitan perpetrato­
ftentis, fuonunqne vicariorum, procuratorum, rum in prcjodicium diilorum exponentium ,
8c officialiorum, ac procurationum fibi ratio­ alicui prelate, feu altari probo viro indigni­
ne vifitationis exinde folvendarum -, fed per tate conftituto , de quo videbitur expedire ,
foum patrem abbatêm feu alios religiofos di- committere audiendum · cognofcendum , de­
fli ordinis, quoties tempus vifitationis ingruit, cidendum , Ac fine debito terminandum, cura
■vifiitn confeeverint i Nihilominus tamen qui- fuis omnibus emergentibus, incidentibus, de­
dam Firminos de Bermaco, aflertus presbyter pendentibus fic connexis, cum poteflate citan­
fsscularis, ac reôor parochialis ecclefie S. Sul­ di pradklos dominum Joannem epifeopumfie
picii Ambianemis , ^mquarn procurator dt Firminum de Bermaco , omncfque alios dc
procuratorio nomine reverendi patris domini fingulos fua interefle credentes . tam conjunJoannis , moderni epifeopi Ambianenfis , a ftim, quam
_
divifim, fibique At dtôis dominis
finis civitate de dkecefi notorie abfentis , &D Fernando çpifeopo & Firmino abbati vicariifm remotis agentis, pretext u cujufdam indui- que
que Ac
Ac omciarus
officiariis antediCti
antedifli domini
domini Joannis
Joannis epi
epi-­
ti apoflolici, a fanctiflîmo domino noftro Eu­ feopi Ac aliis, guibus expediens fuerit, inhi­
genio papa moderno fibi , ut dicitur , coq- bendi , fic etiam ubi , quando , & quoties
ccffi , ut ecdefias , monafteria , dc alia loca fuerit opportunum, attentata fic innovata , fi
ecclefiaftica 4 earumdemque perfonas civitatis qu» fint, revocandi, Ac ad ftatum priftinuni
At dioccfis antediftarum , in quibus fibi vi­ reducendi, & ipfos exponentes a quibufeumfitationis officium de jure vel confuetudine que pnetenfis fententiis ecdcfiafticis /implici­
competit , poflet per aliquam perfonam five ter vel ad cautelam abfolvendi , &. estera
perfonas idoneas , quam vel quas ad id du­
faciendi, qus ad hujufmodi caufe cognitio­
nem pertinere dignofeuntur , non obftantibus
cent deputanda*, uique ad decennium, quo­
ties tempus vifitationis ingrueret , etiam duo hujufmodi pretenfa remiffione ad curiam Ro­
vel plora ex ecdefiis , mooafteriis, feu locis, manam , ad diOum dominum Luctrdem epi->
eadem die vifitare , Ac procurationem ratifie fcopura, fic aliis defuper emanatis ; dt- etiam
vifitationis-fibi debitam in pecunia numerata nonobftante, fi forfen caufa feu caufe hujufrecipere ; aflertarumque literarum apoftolica-E modi ad hanc fynodum legitime devolute feu
rum atque procèfluum , a reverendo pMfe in ea de juris neceffitate traflande feu finien·
domino Fernando epifeopo Lucenfi , afferto de
* non exiflant. In J*'"
fine vero ί dide commifipfarum exeeutore, defuper emtnatorum pne- fionis five fupplicationis' feeduls feripea erant
textu, mediante auxilio vicanorum Ac aliorum de alterius manus liters, fuperiori liters ipofficiariorum antedifh domini Joannis epifeop» fiss fredwjs penitus Ac omnino diffimili ac di­
conatus fuit eofidem exponentes ac eorum mona- vertit , hsc verba , videlicet, Audiat domi­
fterium vifitare, dc ab eis, quamvis paupere» nas epifeopus BeUfecnfis , citet nt petitur ,
exiftant cantantibus guerria dt calamitatibus re­ abfolvat etiam ad cautelam ,· fi dt prout de
gni Ac partium Franck· , plenam procuratio­ jtxre , It joftitiam faciat. Cujus quidem comnem ab eis exigere.* At quia ipfi exponentes miffionte vigore citatione legitima una cum in­
eumdem Firminum, affitrtun presbyterum ΐχ- hibitione extra locum diûn fynodi dt ad par­
tes

ti8f ,UrTi'v’

ACTA CONCILII BASILEENSIS, ««•ggT’·. n«4

-ta per' nos in forma folira 8* eoufueta decre- . Lquirati* k. moneatis , quo· no·; etiam tenora CH«?n ,a & conc*fl‘l · fubfequenier luit nobi* pro przfentium fic requirimu* dc monemus, eifque c^Ïktj
H>îjJT’ parte reverendi patris & rcligiotbrum viro­ dc eorum cuilibet in virtute fanAz obedientie
»♦**·
rum Mattha-i abbatis , canonicorum , k con­ k fub fimilibus poeni* infra feriptis diftriAe
ventus monaflerii S. Joanni* prope & extra praecipiendo mandamus , quatenus infta duo­
muros Ambianenfes . ordinis· Prxmpnftratenfi* decim dierum fpatium , poft monitionem dc
principalium . in dicta nobis tacta & prxfen» requifiripnem hujufmodi ei* faAam immediate
tata commiffionc principaliter nominat* >ruqi > fequentium , quorum duodecim dierum qua­
expolitum curp querela . quod nonnulh Jorra- tuor pro primo , quatuor pro fecundo. & re­
ni prolan . judices, officiales, commilfarii , de­ liquos quatuor dies ipfi* & eorum cuilibet
pro tertio & peremptorio termino, ea mon i*
legati . ùbdelegatt ,'cxecutoTcs, fubexeeutore*
ordinarii , extraordinarii , collegia , capitula , none canonica affignati* , quos no* etiam fic
affignamus
,
eifdem
omnia
dc
fingula
aAa
,
anotaru , tc tabelliones publici, alisque ecclefiafticz & fieçulares perlons civitatis k dice- Aitata. inftrumenta , litura* , feriptura* , dc
ceiis antedittarutn penes fe habeant At deti­ munimenta pnediAas , Ac pmdicta , cantam
neant in eorum ciflis , feriniis . notis · are- Bât caufa* hujufmodi concernentes Ac concer­
fcheticis. protocol);*. five manualibus eorum nentia originaliter, vel eorum veftra traniumreceperint , necoon habentes iciant Ac deti­ pta in publicam formam redaAa feu figilli*
nes it nonnulla jura, aAitata . lueras, icriptu- authenticis b figillatim & fignata aut fub ta“·
ras. privilegia, ftatuta , reg-ftra , ac alia jura libu* modo & forma publicata ‘ quod eifdem
tx munimenta erutam Sc caulas hujufmodi tan­ m loco diAz fynodi & alibi in judicio & ex­
gentes k tangentia , S. pro detentione juris tra illud mento valeat Sc debeat plenana fides
ipforum don inorum Matthsi abbatts > cano­ adhiberi . nil addendo vel minuendo quod
nicorum & conventus , monaflerii antediAi falli fubftantiam immutet feu vanet , intelle­
pnne. ilium ne cfTarits k neceflaria , ac line ct* prarfati* domini* Mattheo abbati, Canoni­
quiiiu' dc ipfius cautae meritis ad plenum li­ ci* Ac conventui principalibus vel eorum le­
quere non podii quapropter fuimu» pro par­ gitimo procuratori feu fyndico przfentiumque
te eorumdem dominorum Matthau abbatis , exhibitori fine contradiAione dc difficultate
canonicorum & convîntes principalium debita quibufeumque exhibeant , tradant libere , Ac
cum inflantia requifiti , quatenus ipfis fuper affignent nobis vel alteri forfan loco noflri ia
hoc dc opportuno remedio providere , ac li­ C hujufmodi caufis interim fubrogando judici dt
teral compulfonas in talibus heri confueias ex­ commiffario ad diAam fynodum deferenda, fi
tra 1 xum dills fynodi k ad panes in forma vero jura dc munimenta hujufmodi per quoSolita k confueta decernere, k concedere di­ fcumque detineantur abfeondita, vo» detento­
gnaremur, Nos Igiiur Guillelmu» epifeopus ju­ re* ipfo* ad tradendum dc habere fciente* ad
dex k commiflatius pnefatus. attendentes re· revelanda eadem jura dc munimenta per eo
. qun.tionem hujufmodi fore juftam k confonam clefiafticam cenfuram appellatione poflpofita
compellati* fatisfaAo tamen primitus illi vel il­
rationi , ac quod *nfta petenti no· fit dene­
gandus «flenfus , quodque boni k jufti judi- li* , cui feu quibus fadsfaAio foerit impenden­
os fit cuncta rimari, ne ratione occultation.* da de eorum falario competenti. Quod fi for.
junum «Sr munimentorum hujufmodi ahcujus tc pnmifla omnia dc fingula prout ad vos dc
panium in ipta corqmiflione nominatarum ju- alios fupradiAo* communiter dc divifim perti­
• ftitia valeat deperire idcirco audoritate di- nent , non adimpleveritis iêu non adimpleve­
Az fynodi nobis commifla fic qua fungimur rint , ac mandati* dc monitioinbu* noflri* hu­
m hac pane vos omnes & iingulos fupradi- jufmodi , imo veriu* diAz fynodi non parue-Clos , k veftrum quemlibet in folidum com­ D retis feu paruerint , realiter dc cum eneflu ,
muniter k divifim tenore pr«fentium requiri­ no* in vos omne* dc fingulo* fupra diAos ac
mus k monemus primo , fecundo , tertio dc veftrum dc eorum quemlibet ac contradictore*
peren ptorie . vobifque nihilominus k veftrum quoslibet in hac parte dc rebelle* ex nuna
cuilibet in virtute ianfta obedientie & fub prout ex tunc, dc ex tunc prout ex nunc di­
infrafcnptis fententiarum poenis diftriAe pns- Aa canvnica monitione pramifla excommuni­
dpiendo mandamus . quatenus infta fex die­ cationi* .· In capitula vero Ac collegia quacum­
rum fpatium poil publicationem feu notifica- que in ei* forian delinquentia fufpenfioni* a
nonem prarlentiuin vobis feu alteri veftrum fa­ divini* Ac in ipforum delinquentium ecclefia*
ctam , St poftquam pro parte dominorumMat- ac monaftena interdiAi fantentias ferimus in
thxi abbatis, canonicorum Ô. conventus prin­ hir feriptis dc etiam promulgamus : Diem ve­
cipalium prnnominatorum fueritis requifiti feu ro requifiuonis dc monitionis veftrarum hoalter veftrum fuerit requifitus , immediate fe- jufmodi , atqu* quanta fidet diAi* juribus Ac
quentium , quorum fex dierum duos pro pri­ munimentis foerit adhibenda , Ac quidquid in
mo, duos pro fecundo, dc reliquos duos dies prsmiffi* duxeritis faciendum nobi» per vevobis univerfrs dc fingulis fupradiflis pro ter­ Fftras patentes liters* aut inftrumentum publi­
tio
peremptorio termino ac canonica mo­ cum , horum feriem feu defignattonem futnitione affignamus Ifta tamen quod in his ticienter in fo continentes five continens , reexequendis unus veftrum alium non expeAet, miffi* pnefentibu* quanto eju* poteritis fidéli­
ΐ.5* \i’” nec a^t<r Pro a^° k excu‘ct ’ · pnefatos do­ tés intimare curetis. Abfôlutionem vero om­
mino* officiales , judicet , collegia , capitula , nium dc fingutorara qui pmfata* noftras len­
notario* Ac tabellione* publico* ac alias per­ tentia* feu earum aliquam incurrerint quofona» quafeumque ecclefiaftica» & ftaculares, quomodo nobi* vel fuperiori noftro tantummo­
atque loca aha per exhibuorem pmfentium do refervemus. In quorum Omnium Ac fingulovobis nominaudos . nominanda* , k nomi­ rum fidem-dc teftimonium pmniflbnam prnfennanda pcrfonaliter accedatis k quilibet ve­ te* noftra* literas five przfeus publicum inftruftrum accedat, eofque decorum quemlibet re- meutum hujufmodi noftra* Utera* compulfotias
in fe
-

i«8f

Γ1° ORDINE PRÆMONSTRATENSI.’

n8fi

- in fe continente» five continens exinde fieri Ac Afynodi. Ac ad partes,, contra
ccr.cri h ad
—riùc :re­
adverfu»
αμνό
per notarium publicam rioftnimque Ac hujuf- verendum m Chrifto patrem dominam Joan CWtlsjl
®odi caufe coram nobi» fcnbam infra feriptum nem tunc Ambunenfem , nunc vero Mormenfubfc^ibi- Ac publicari mandavimus noflnque fi- fem epifeopum ex adverfo principalem. in ea­
gilli iyrtimsu & fecimus appenfione communi­ dem commiflione <Sc citatione principaliter no
ri. Dai>um Ac aftutn Bafilen in cfom · habi­ mirtatum , per cumdcm dominum Guillelmum
tation» noilre fub anno a nativHatc domi' i epifeopum Btlliccnfcm m forma fohta Ac con­
14)V indiflione xm. die vero Lum \\i. forta , decreta fe concerta , Acc. Refen.nt'u o
menfis Februarii, pontificatus ûnOufimi η mnij nomer.ta dr ihscuntrntn coufe , λ< tnn.<· i»
Chrifto patri» Ac domini noftri-domini Euge-ni /c concluditor ; Vifis i kr nos. Ac diligenter in.drvina providentia papa» IV. anno iv. 'prjcfcn- tpeflis monitionibus t lingulis a<fh<. fcriptu- .
tibus ibidem honorabilibus viris dominis Joan­ uc . ptoceffibus, uiflrnmentis , privilegiis, in­
ne de Spina canonico Bafileenfi Ac Andrea Rc- duitis, juribus , exemptionibus, β<· munimen­
mundi capellano noftro, presbvteris Bafileen- tis . teftiumque dtebs . Ac depofotonibu» in
fn dmecefis , teflibus ad pramifla vocatis fpe- hujufmodi caufa habitis , faflis . exhibiti» Ac
ci ah ter Ac rogati». Et ego Herminnus legir de Bproduclis. ipfifque cum diligentia fe matin iSpangenber clericus Moguntinenfis dictcefls pu­ t ite debita recentius, de dominorum conjublics» apoflolica At imperiali auftontate no­ dicum nc'Irorum, quibus dc huiufmodi caufa
tario», diflique reverendi patri» Guillelmi c- Velationem plenarum fideliter fecimus, confipifcopi, judicis Ac commirtarii, Ac hu.nfinodi lio Ac alien fu, ad noflram in hac caufa fe­
eaufas coram eo feriba, quia pntdiflis com- rendam. fe in ίι.ιιρ:ιν promulgandam defini­
pulfoni», petitioni Ac decreto omnibufqoe alus tivam lentent iam procedenduni duximus Ac
Ac finguli» pnemiffi», tium fic ut pramittttur procellimur e«mque per ea. qu* vidimus Ac
fierent Ac agerentur una cum pmnominaus te- cognovimus, Ac. dc prxienti videmus, Ac <oftibus prsfens interfui, eaque fic fieri vidi At gnofetmus pnedidis dominis abluti, canoni-1
audivi , ideo prefens publicum inflrumentum. cis & conventui principalibus , -Ac contra preper alium fideliter feriptum exinde confeci . fatum dominum Joannem tunc AmbiancAfem,
fubfcripfi , $t In hanc publicam formam rede­ nunc vero Morinenfem epifeopum ex adverfo
gi, fignoque Ac nomine meis folint Ac con­ fpecialem , dicio magiftro Joanne Leodegani,
facti» una cum pnefati domini judicis figilli ex adverfo procuratore fuo ibidem prrfentc,
appenfione cofotgnavi in fidem Ac teftimomutfi C Ac audiente in feriptis tulimus. Ac promulomnium At fingulorum p'zmidorum, roga rus gavimu», ac ptefentibus ferimus, fe pfomulk. req u I fut». Sic fi^natum Hermannu» legir gatnus in h inc, qui fequitur .nodum . Chtiili
dc Spangenber & fig'llatum in ccra rubra cx
nomine invocato pro tribunali fcdentes, Ac
uno latere &t fulva cx altero '*um rhordults
folum Dc.im pra: oculis habentes , per hanc
noflram definitivam (ententiam, quam de do­
Cannabets pendentibus.
minorum conjudiciun noftrorum confilio , A(
artenfii ferimus in his (criptis, pronuntiamus,
^'itrntia per Aepii’atns itcsvfiir.flt faiodi 8λΛ‘’'••’t/is >>> fotorem
./»<, < airorticonrm dr
decernimus fe declaramus venerabiles, Ac re
ligioliM dominos dibatciç, canonicos. Ac con­
conventus rnonafirm S. Joannis Ansbtanen/is,
ordinis Premonfimfn^s . latt anno ie;4 die
ventum monade:.i < Jo.rnni» r prope Ac cx'
tra muros Ambunenies ordini» Premonflrai», Warns
tenfi», ab omni jur.fdiflione, poreflate Ac fuperioritate, Ac fpeciahcer ab omni vifitatiooc .
N nomine domini A men. Pridem facrofanfla generalis fv^odus Bafileenfis quamdam
omnique perturbatione, aut altenus vujutcumcommilbonis feu fupplicationt» feedulam reve-D que onens folutione quonimcumque "archiepifeoporum , epifeoporum, & aliorum ordi­
rendo in Chrifto patri domino Gudlelmo epifnariorum, feu illorum officialium, hi>eio» <fe
copo Bellicenfi, judici Λ cpmmiffano. tunc
in difta fynodo commoran ή. per certum ejus exempto», & fedi apoftolic* immediate fub·
jeflo» fuifle Ac effe , ea propter ptrfato do­
cvrforem prrefentari fecit. huiufnjodi fub te­
mino Joann i epifeopa Ambianenii' feu ipfius
nore .
vicario, feu procuratori pnemiffiL· facete mi­
Sacrofanfle generali fynodo Bafileenfi hu­
nime licuirtie neque licere ; oppoftnenefquc ,
militer exponitur pro parte devotorum eccle­
fi* filiorum Marthei abbatis , canonicorum fe molcftxtiones, vexatione». recufatiines. Ac im­
conventus monafterii S. Joannis prope Ac ex­ pedimenta prcdifta per prefatum dominum
tra muros Ambianenfes , ordinis PrcmonflraJoannetn epifeopum feu ejus vicanum
<eu
tenfi», fee Ui knôentor in literis compulforns vicarios contra prefato» dominos abbatem .
Au H. F'hruam anni lafj In fine vero di- canonicos Ai convenflum difli monalleni eo
rutnque privilegia, exemptiones, & liberta
fi* commifllonis five fupplicationis fcedulx
feripra erant de alterius manus luet a , fuj>e- tes ut praemittitur preftita , fuiffe & efle te
riori liter* ipfius fccdul* penitus fe omnino E meraria , illicira, iniqua Ac injufta . ac da fa­
diffimili ad diverfa , hxc verba . videlicet .Au­ cio praefumpra. dicloquc dominio Joanna cpifcopci vel ipfius officiali, feu procuratori fuper
diat dominus epifeoput Belhcenfo, me: ui
illit prætenfls viùta’nnibu» , & procurationi­
petitur , abfolvat etiam ad cautelam . fi Ac prut
bus prxdiihs perpetuum filentium import fi­
de jure, 8< juftitiam faciat. fu;us quidein
dum fore Ac imponimus przfatumque domi­
cotnmifffonis vigore citatione legitima una cum
num Joan nem epifeopum, adverfarium in ex­
inhibitione inferta pro parte venerabilium fe
pends in hujufmodi caufa propterea legitime
religio forum virorum dominorum abbatis fe
faci» condemnandum fore Ac condemnamus,
conventus monafterii famfU Joannt» prope 8c
quarum expenfarum taxationem nobis in pofteextra muro» Ambianenfes ordini» Pnemooftrarum rdervamu· . Atia, lata, Ac in fcnptis
tenfis principalium in pr*>nfena comeuftione
promulgata hujufmodi Doftra definitiva fenien»
principaliter nomi natorum extra locua d><l«
Ffff
tia
Conctl Gen. Ton» XXIX-

1

ιιβ7
ANNO

'

ACTA CONCILII BASILEENSIS,

n8g

tia per nos Matthmun canonicum, judicem , A conventum didi monafterii S. Joannis, ac Joaa“*
“ "
h commiflarium prefatum
Bafile*
, in ambi- nem epifeopum prefatos fuper pnemiffis, Sc anno
CHtJSTl
tu monafterii fratrum Minorum pro audientia eorum occatione materia qurftionis . Nos cau­
Caufarum- publica did* fyoodi fpecialiter de­ fam hujufmodi, non obftandp quod ad nos
putato, Sc inibi hora caufarum folita ad ju­ legitime devoluta, feu coram nobis de juris
neceflitate tradanda Sc finienda qon effet, ve­
ra reddenda, At caufas audiendas pro tribu­
nali fedentes, fub anno a nativitate domini nerabili Guilleimo epifcopo Bcljjcenfi , pro
miUcfimo quadringcntefimo trigeGmofexto, in- tunc apud nos Bafile* conftituto, ad abbatis,
didione XV. dic vero Mercurii vigehma m*n- Ô, conventus monafterii S. Joannis pnedido­
fis Martii, pontificatus fandiflimi in Chrifto rum inftantiam primo; Sc deinde ex cenis cau­
patris, Ac domini domini Eugenii divina pro­ tis quibufdam aliis caufarum audienti* novidentia pap* quarti anno feptimo, pnefen- ftr* judicibus fucceflive : Sc poftremo diledo
tibus ibidem devotis viris magiftris Joanne ecclefi* filio Matthco Nitart^, canonico · FriPollart, Ai Joanne Vvlpelli notariis publkis fimzenfi, decretorum dodori, uni ex 'judici­
Icnbifque noflris, clericis Lemovicenfis . ôc bus caufarum ejufdem audienti* audiendam
Mori neniis dkxcefeon, teftibus ad przmifla vo- Bcommifimus , Sc fine debito terminandam : ipfcque Matthaus canonicus cognitis ipfius caucatis fpecialiter Ac rogatis.
fz'meritis, de confilio, Sc aflcnfu aliorum
conjudicum fuorum caufarum did* audien­
Liter» executonalej a concilio Bafileenf ema­
nat» , çufeui 6- fententia pieprtiens confirma, ti* , quibus fuper iis relationem fecit fide­
lem , per fuam definitivam fententiam pro­
. tur, die 4. Juki /ajz. '
nuntiavit , decrevit Sc declaravit, prout hac
Acrofanda generalis fynodus Bafileenfis, in onftna in libello pro parte diflorum abbatis,
Spiritu fendo legitime congregata , uni- Sc conventus mopaflerii S. Joannis in hujuf­
verfalcm eeclefiam reprzfcntans venerabilibusmodi caufa oblato petita fuerant, abbatem ,
Albigancnfi, Ac AtvebatenG epifcopis, ae di­ canonicos , Sc conventum monafterii S. Joan­
ledo ecclefi* filio abbati monafterii S. Veda- nis , paedidos ab omni vifltatione , fu penori->■
fti Atrebatcnfu, falutem & omnipotentis Dei rate, poteftate, Sc jurifdiclione archrepifcopobenedictionem . Exhibita nobis pro parte di­ rum , epifeoporum Sc ordinariorum, ac co­
lectorum eccleii* filiorum abbatis, Ac convcn- rum officialium hujufmodi liberos Sc exemtus monadem 8. Joannis, extra muros Am-Cptos, Ac fedi pnedid* immediate fubjedos
sec non oppofitiones, molefta.
bianenfcs, Przmonftratenfis ordinis, petitio fuifle & efle,
continebat quod beet olim Przmonftratenfis tiones, vexationes, Sc impediments predicts
I atrluncnfis dlrrccfis. Ac quorumcumque alio­ fuifle & efle temeraria, illicita , iniqua , in*·
rum dicti ordinis monafteriorum abbates , jufta, Sc de faflo pnefumpu, ac Jpanni epif­
conventus , fingulique canonici, & perfon* copo , ôc illius officiali, feu procuratori prea vifltatione, ommque alia fuperioritate, po­ didis illa facere minime licuifle feu licere i
teftate , & |urifdiclione quorumcumque archie- ipiilqoe Joanni epifcopo ac officiali feu pro­
pifcôporum , Ôc epifeoporum, & aliorum or­ curatori fuper viiïtatione, ôc procurationum '
dinariorum , ac illorum officialium per fpc- exaûione hujufmodi perpetuum ftlentium im­
ciale fedis apoftolicz privilegium , cui non eft ponendum fore, & impofuit ; Nçc non eum·
in aliquo derogatum, fuiflent exempti, ac ei­ dem epifeopum Joannem, in expenfis in hu*
dem fedi immediate fubjedi, ita quod archie- jufmodi caufa legitime fâ&is condemnandum
pifcopi, epifcopi , ÔC ordinarii, feu officiales fore, Ac condemnavit, illarum taxatione fibi
ipfi nequeant in eos vifitationem, feu aliam in pofterum refervata: ôc fubfequenter Matfu penori t at· tn , poteftatem, vel jurifdidionem D theus canonicus prxfatus expenlas hujufmodi
exercere , nec non pnsfeti abbas, ÔC conven- in quinquaginta "florenes Rhenenfes, .boni auri
tus ipfius monafterii S. Joannis , ac qui funt Sc jufti ponderis, provida moderatione taxa­
ôc fuerunt pro tempore canonici ejufdem ex- vit , procuratoris, abbatis, Sc conventus motitiflent in poffeffione pacifica, vel quafi, ju­ nafterii S. Joapnis, pnedidorum fuper eifdem
ris gaudendi, & utendi libertate exemptionis expenfis juramento fequuto, prout in inftru­
hujufmodi a tempore conceffionis privilegii mento publico inde confedo, ipfius Matth*i
antedicli, tamen nuper venerabilis Joannes pro canonici figillo munito, dicitur plenius conti·
Monncnfi , tunc Ambianenfi epifcopo fe ge-, neri-, cum autem, ficut eadem petitio fubjunrens, & pretendens fibi in abbitem, conven­ gebat, abbas Sc conventus monafterii S. Joan­
tum , & canonicos monafterii S. Joannis hu­
nis predidi dubitent, quod didus Joannes
jufmodi vifitationis officium competere, feque epifeopus fententis prefat*, Sc priefentium
in ipfos etiam alios omnimodam fuperiorita- vigore habendis proceffibus reverenter parere
tem , poteftatem , ôc jurifdiclionem ordinariam non velit; quodque proceflus hujufmodi. ei­
habere , ac privilegio hujufmodi contra jufti- dem Joanni epifcopo Sc aliis , quos contiam fe opponens impedivit & impedit, fecit E cernerent , tute nequeant publicari; pro
ac facit, quominus abbas, conventus, & ca­ partc abbatis , Ac conventus monafterii S.
nonici monafterii S. Joannis, przfati libertate Joannis pnedidorum nobis fuit humiliter
exemptionis hujufmodi uti, ôc gaudere paci­ fupplicatum, quatenus' providere eia fuper
fice potuerint atque poffint. ipfoique abbatem, hoc de opportuno remedio (dignaremur .
canonicos ôc conventum monafterii S. Joan­ Nos itaque hujufmodi fupplicationibus in-r
nis , per fuum officialem ôc procuratorem vi- clinati „ difereuoni veftne per h*c fcripea
fitare , Ac procurationes ratione vifitationis hu­ mandamus, quatenus vos, vel duo, aut unus
jufmodi ab cis in pecunia numera» exigere veftrum, per vos vel alium, feu alios praanifus fuit, eos defuper, ôcalias-occafiones pna- miffa execution! debita demandantes, didafmitTorum multipliciter vexando, ÔC etiam tno- que fententias ubi 8c -quando expedire vide»
leftahdo.' ortaque propterca inter abbatem,ôc ruis folemniter pubblicames, faciatis abbati «
At coo-

S

ut? tT'r?w PR0 °*DINE PRÆMONSTRATENSI

it 90

<Ac conveotal moMfterii S. leannis pnadiflit A fratribus
non exemptis,
»ac fan·*
-------- _—Ac
---------------------r—
------ exemptis.
d® prsrâta
JSXtSL·, **·
prefe** torenoru·*
fioreaorum fismma
fumma pro didis
didis ex- Λ®
dr Romane ecelefi®
ecelefi® capeUaais
capeUaais,, ac djilt
d*<b fa·__ ______________ -.1____ >.·Α· __ ...Λ.
_ .λ· A
.·
1

ΜΠ·

peniis,
infiniment!
t
. juxta
,

pro

**·*£
:naisv

predidi tarumdem crofenâc fynodi T & apoftolicarum catnera*«r·
. ­ rum jjoii^pribu,t & fubcollefloribus , deca­
condemnationis
canorem, ple
as·* k debitam fais&Aionem impendi ; Ac ni­ nis ruralibus, parochiali&mque ecdefiarum rehilominus legitimis fuper iis par vas haben­ doribus, Ac eorum loca tenentibus , plebadis fervatis proceflibus, eosquoubs expedierit nis , viceplebanis , capelhmis, curatis, fie non
aggravare curetis, contradidores auflqritatc curatis, vicariis perpetuis, altariftis , caterifnoflra appellatione pofipofita* compefcendo , que presbyteris , clericis, notariis , & tabclinvocato etiam ad hoc, fi opus fuerit, auxi­ lieqibus publicis quijiafcdmque^per di florum
lio brachii fecularis. Caterum fi per fumma- DD.a(chiepifcopi& epifeoporum, provincialium
riam informationem fuper iis per vos reel· civitates Ac dicecefes , ac aliis ubilibet confli·
plendam vobis confliccrit, quod Joannis epif­ tutu .·. nec non illullriflimo Ac illuftribus prin­
eopi , Ac aliorum pnediflprum pnafsntia, pro cipibus dominis Philippo Rurgundi· , Bra­
monitionibus , k requifirionibus eis, 8c ciAr bant
_. it , & Limburgi
σ .... . duci
______
_ ____ , Ar, ac Flandri*
tionibus da ipfis prafentium vigore faciendis, B tcfi® , Hannoni® ; Holland i® , Zelandi® ,
fecure ,Ά commode haberi nequeat, nos vo­ Namurci comiti , de de S. Paulo, de Bobis proceiTus hujufmodi , nec non monitiones Ionia, dc de Pontivo comitibtflft nec non.ma·
requifitioMS, At citationes quaslibet per edi- gn i ficis, A renuis , k nobilibus oqminis An­
ûum publicum , locis affigendum publicis At tonio de Croy . Joanni de 'Croy , baronibus,
vicinis , de quibus fit verifimilis conjeilura militibus , cætenfque dpminis , ducibus, lanquod ad illorum notitiam pervenire valeat , graviis , marchionibus , comitibus , baroni­
faciendi plenam. Ac liberam concedimus to- bus , militibus, nobilibus, militaribus, jufti·
nore prefentium facultatem : volentes quod ciariis , judicibus, eorumque officialibus, ma­
monitiones, requifitiones, k citationes , ac fi joribus , praetoribus , advocatis , capitancis ,
eis pmfentialiter, At perfonaliter fed·. & in- magiflratibus , miniftratonbus , reverendis do­
fintut· fuiffent : Non obftantibus confiitntio- minis fenefcallo de Pontivo ac de Ambianb,
nibas, Ac ordinationibus apofiolicis, crterif- de Monftrolio , & de Hifdino, ballivis . c®que cosnrariis quibufeumque , aut fi Joanni terifque dominis ballivis , feuhetis, magiftri*
epifeopo préfet®, vél quibufvi* aliis commu­ tuum prsrconfulibu», confulibus , fcabinis , ciniter, vel divifim a fede apoflohea indultum C vibus , oppidanis incolis , fervientibus, feriexiflat, quod injudio, fufpendi, vel excom­ bis, k pneconibus quarumCutnque curiarum
municari non poffint per literas quaicumque Ac locorum fecularium * terrarum , civita­
non facientes plenam , & exprenara ac de tum , communitatum , oppidorum , ca(Iro­
verbo ad verbum de induite hujufmodi men­ rum , univerfitatum, villarum, terrarum , Ac
tionem . Datum Bafilec fecundo Nonas Julii, locorum . quorumcumque , ac univerfis, Ac
anno a nativitate domini 1437.
fingulis Chrifti fidelibus tam in fpiritualibus ,
Ac temporalibus civilem, quam temporalem
fÀienu executorialri. + comrràffionem « ctmd- jurifdiâionem exercentibus, conjiinâim vel
lio Bafürtnfi, ad fe dtreBam execution man­ divifim , ceterifque Chrifti fidelibus quibufeqmdat tUuffn^imux dltinganenfs eptfcopui , die que nominibus cenfeantur , cujufcumque prseeit. menfu Julii, anno njr.
minentir, excellenti·, dignitatis , ftatus, gra­
dus, aut conditionis exiftant, Matthcus Dei
LIuftriffimo k Chrifiianiffimo principi, & gratia epifeopus Albinganenfis, Bafile» com­
domino , domino Carolo Francorum rçgl, morans , executor ad infraferipta una cum in^
veftr· regi· majeftatis in veftri regni felicis Dfra feripeis , ooftris in hac pane collegis
Ç«m/v»*u ναι, vel duo
profperitads augmentum , reverendiflimifque cum illa claufula
" ' ' , Λ
" ,
ac reverendis in Chrifto patribus , ac dominis aut unur vffrua, fer vo!, vel altum feu, α·
•rchiepifeopo Rhemenfi, Bellovacenfi, Sylva- hot, a facrofanAa generali fynodo Bafileenv
neflcnfi, SuefSonenfi, Noviomenfi, Laudu- fi , fpecialiter deputatus, falutem in domino,
neafi , Atrebatenfi , Caaseracenfi , Tornacen- Ac mandatis noftris hujufmodi, imo verius
fi, k Morinenfi epifeopis, eorumque, Ac cu- difte facrofanâ* fynodi , firmiter obedite.
Literas ejufdem fynodi , etiarq vera bulla
juslibet ipforum iu fpiritualibus vicariis, fic of­
ficialibus generalibus, ac venerabilibus, k or- plumbea cum chordis cannabeis bullatas, fecumfpeâis viris dominis facrofanftc generalis nas At integras, nou vitiatas, non cancella­
Bàfileenfis fynodi fis apoftolicarum camerarum tas , nec in aliqua fui parte fufpedas , fed
generalibus auditoribus, eorumque vice au, omni prorfus vitio Ac fufpicione, ut pruna fa­
ditoribus feu loca tenentibus, ac univerfis, cie apparebant, carentes, nobis pro parte ve­
ac fingulis dominis abbatibus , prioribus , pne- nerabilium , Ac religioforum virorum domino­
pofitis , decanis, archidiaconis , fcholafiicis , rum abbatlTAc conventus' monafterii S. Joannis
cantoribus» cuflodibus, thefeurjnis, facriftis, F extra muros Ambianenfes, ordinis Pnemonfuccentoeibus, tam cathedralium , quam col­ ftratenfis, in ipfis litens principaliter habitu
legiatorum canonicis , monafteriorum, Ac re- rum, coram notario publico, Ac tcftibus infra
ligiofonun quoromeumque min^lris generali­
(criptis pnefentatas, no· cum ea, qua decuit,
bus, provincialibus, vicariis, cuflodibus, fit reverentia recepimus, tenorem qui fequitur con*
gardiaais, San&i Joannis Hierofolymitani Ac tinentes. Sacsofenâa generalis fynodus Bafibeata Marin Teutonicorum magiftris, prioribus ieenfis, in Spiritu fenâo legitime congregata,
commendatoribus, preoeptoribus , k ipferum unirerialetn ecclefiam repewfentaus , venerabi­
domorum patribus generalibus. At conven- libus Albiganenfi , Ac Atrebatenfi epifeopis ,
ruahbus Priadicatonim , Minorum , eremita- ac dileâo ecclefi® filo abbati monafUrii S. Veram S, Aoguftini, beat· Mari* Carmclita- dafti Attrebatenfi, falutem fit omnipotentis Dei
ram, ac quorumcumque aliorum ordinum benedtôiooem, exhibita nobis pro parte dile*
Ffff a
Û®·
Conci. General. Tom. XXIX.
·. taxationis
i
1.
Ac

I

w***w·®»^**·*^

n9t
'

«°·*'’”

ACTA CONCILU BASTLEENSK,

"•tSFw·

»i9a

florum ecclefi* filiorum abbatis k conventus A nu» intra <*r dierum ipattam poA lafturam —
A s?ni monafterii S. Joannis, extra mucos Ambianen- affixionem , la publicatio··» prafimctiun no <
*xr«4«»»ia T*vm■»- - — fl j ve·τι t
Arseiian Ιί··Μη·Μ tn mnallnnfrt* .
fikro
audientia
,-ac valvi· feu
fes , ordini*
Promonflratenfis, petitio
coAmc- Ararum literanfln invmetwle
bat . See. l’t habentw m lueru erectuonSibuj ponis paedidis « ut pramittte , fcdaa imme­
rntciin Befilet»fit , die fi. 7uir» , muso 1417· diate fequvntium , quorum f<x dierum duo·
Foft quarum quidem dide facrofanâr fynodi pro primo , duos pro feomdo» k reliquo·
htcratum profenrationem k receptionem, no­ duo· dies ei·., k eorum tuilibet pro tertio
bis & per nos , ut promittitur, fadas , pro peremptorio termino , k monitione canonica
parte^tibminorum abbatis » canonicprutn , k a dignamus , a qulbtricuçnqiae oppofitionibu· ,
conventus mqnafterh S. Joannis. extra gnaros moleftauonibus ,· vexatkmitas „ recafiuioniAmbianenfes principalium fupradidorum, non­ bus , ot impedimentis per pariatum domi­
nulli teftibus fide dignis defuper f eo quod* num Jdannem epifcopum > ex adverfo prin­
jpGs, aut alicui alteri eorum nominibus , ad cipalem didis dominis abbati , canonici? ,
reverendum in Chrifto patrem dominum Joan- k conventui didi monafterii S. loanrus prin, ipfifque adherentibus , contra k
nem, olim Ambianenfem ·, nunc vero Mori- cipajx
nenfem epifcopum ex adverfo principalem^ inj~ Xdverfus privilegia , libertate· , k exemptio­
proinfertis literi· ex adverfo principaliter no­ ne· , eis audoritate apoftolica concedes, ut
minatum, in Romana curia ad pnsfens degen­ in nrcinfcrtis literis deducitur , fadis , k
tem per profecte· noftra* liters* , feu procef- proflitis penitus , k -mnino defiftant k
tus executoriales ejus propriam perfonam in­ defiftat « ipfaque dominus Joannes epifeopus,
timando , k infinuando tutus non pateret ac- intra triginta dierum fpatium poft tafturam,
ceffus ) coram nobis exhibitis k produdis ; affixionem, k publicationem litèrarum exe»
ipfifqne teftibus per nos rite receptis, admif- çutorialium , five proceflum noftrorum hu­
ί>·, in forma juris jurati· , k diligenter exa­ jufmodi , in audientia ac valvis , feu por­
minatis , fubfeqqenter ffiimus pro parte eontm- tis antedid*· , ut promittitur, fadas, immedetn dominorum abbatis canonicorum, k con­ diate'fequentium-, quorum triginta dierum
ventus principalium debita cum inflantia re- decem pro primo , decem pro fecundo . 0t
quifiu, quatenu· ad pnainfertarum facrofanfle reliquos decem dies fibi pro tertio , k pe­
fynodi litèrarum, k in eis cootentorum exe- remptorio termino , ac monitione canonica
aflignamu* , profatis dominis abbati · canocutionem procedere dignaremur, juxta tradi­
tam , feu d
direflam
i redam ab eadem fynodo nobis C nicis k conventui principalibus , feu eorum
formam . Nos
T'
igitur Matthaus epifeopus k legitimo procuratori, ad noc fufficicns ab ei·
executor praefatus , attendentes requifitionem mandatum habenti, de quinquaginta ftoreni»
hujufmodi fore juftam , k confonarft rationi , Khencnfibus boni auri . A jufti ponderi·, ra­

volentes mandatum diile facrofenihe fynodi tione expenfarum in lite, k caufa in prasinnobis iu hac parte decretum reverenter exe- fertis literis defignatarum k expreflarum , ftqui, ut tenemur ; quia ex ditiis , k depofitio- darum per venerabilem , k circumfpcdum
•nbus tefliùm paedidorum com perimus , eif* virum dominum Mattheum Niort, decreto­
dem dominis abbati, canonicis, k conventui rum dodorem , canonicum ecdefia Frizinmonafterii paedidi principalibus, aut alicui al­ genfi* , ejufdem fynodi caufanim judicem ,
teri eorum nominibus, ad Romanam curiam, k conuniflarium liquide taxatarum , in qui*
que in civitate Bononienfi , in prxfentiarum bus fententialiter condemnatus exiftit , pro­
refidere dignofeitur, in qua pnsnotninatus do­ ut in quodam publico inftrumento inde coominus Joannes epifeopus, k ex adverfo prin- fedo latius dicitur contineri : ac odo flore»
cipab*, ut promittitur, degit k moratur -, ad nis fimilibus pro expeditione didarum pr»
eiufque domicilium five hofpitium p<r ejuf-Dfate fâcrofandïe fyoodi , k pntfentium no»
modi noftras liter»*, five proceflu* exeeutoria- Ararum literarum , five procefluum exeeuto*
les in ejus propriam perfonam intimando, k rialium expofitis , ad quo· eas taxavimus «
publicando propter metum corporis , turum k profentibus taxamus , fohto procuratori·
non patere accefiitm : idcirco audoritate dide , eonundem dominorum abbati· , canonicofynodi , qua fungimur nobis in hac pane rum , & conventus principalium defupcr
commifla , per hoc pnefens publicum edidum fubfequuto juramento, realiter, denim efledu
in juKÜcnna publica bterarum contradidarum fatitfaciat , ac dc eis dignam & debitam fatisfadionem, k foluuonem impendat, aut »·
ipiius fandar fynodi Jegcndusn . ac in loco c
jufdem lyrcdi , videlicet monafterii fratrum has interim fuper premiflis amicabiliter com­
Minorum , ubi audienua publica caufarum e- ponat , k concordet cum eifdem . ’ Quod
pifdem fynodi tenetur, vd maioris Rafilcçn- 6 lone pram Ufa omnia de Cingula omnes , de
fis . nec non extra locum ejufdem fynodi , tinguli fupradidi prout per nos fuperius man­
videlicet Parmenfis , Mutinenfis , k Foroju- dantur , non adimpleverint , mandatifquc k
lienes cathedrarum ecclefiarum aut duarum monitionibus noftris hujufmodi , imo vcex ii« tanquam propinquiorum, & viciniorum Knut did· fynodi , non paruerint reaHter
locorum , ad id magis convenientium valvi· &
‘ cum efledu , no· in eumdem dominvm.
feu portis , aut alibi, ubi tute fieri poterit , Joannem epifcopum ex advcrib principalem *
affigendum , exequendum , & publicandum , nec non in qnofcumque contradidorett in hae
pnenominatum dominum Joannem epifcopum , pane dc rebelle· , ac impediente· eofdem
ex adverfo principiem, fuofqua in epsicopa- domino· abbatem , canonico· , -fit conven­
tu Ambianenfi , pro tempore fucceflores au­ tum principale· , aut/eorum procuratown

tomate , & tenore predidi» requirimus , k
monemus pruno , fecundo , tertio , dc perem­
ptorie , iibique , in virtute fanda obedienuc , dc fub infra fcriptis fententiarum pœitis diftnde prccipicndo mandamus , quate-

fuper pratmiflrt in aliquo , ipfiique impedien­
tibus dante· auxilium , coofiliom , vel fa­
vorem direde vel iodircde, quovis , ad hea
quaefito ingenio vel colore cujuicumqn· digi­
tatis . ftatu* , grado· , ordinis , vel oofcdi-

w

•
ΑΜΝΟ
ceatsn
»♦»·

«ΉΓ’Ί’ΚΟ ORDINE PRÆMONSTR ATENSI.

nj4

rioois «xiftant ex sume prout c* tone, & ex A ter pro alio feexeufet, ad loca fupradiria . ubi
mme prout ex nupe, canonica monitione pro­ pnefentes noftra: lirer· five proceffus exeeuto- ANN©
mina , fingularitcr io Angulos excommunica­ riales exequi. fe publicari mandantur , acce­ en· is-π
tionis , in capitula vero , fe collegia, qu·- dant feu alre»- eorum accedat : ipfafque noftra»
coihque in his delinquentia fufpenfioni» a di­
literis feu proceffus executoriales valvis, five
vinis -, fe in ipforum inobedientium , 'ac quo­ portis ecclefiarum prifdiriarum , prout fuperumcumque contrad’riorum fe rebellium eccle- rius per nos mandatum eft , ac alias ubi ,
fias , monafteria & capellas interdidi fenten- quando fe quoties expediens fuerit , & fuper
tias ferimus in his feriptis, fe etiam promul­ hoc fuerint requifiti. fçu fuerit requifitus af­
figant . publicent & exequantur , âc af­
gamus · Profatis vero reverendiftimo , ac re­
verendis in Chrifto patribus, ac dominis ar- figi , exequi & pubheari faciant : prcfatifque
dominis abbati, canonicis λ conventui prin­
çhiepifeopo fe epifcopis , quibus ob reveren­
tiam fuanun pontificalium dignitatum non im­ cipalibus , feu eorum legitimo procuratori de
merito deferendum duximus in hac parte , fi prrdirits quinquaginta , & orio florenk Rhetamen contra premiffa vel eorutn aliquid (e- nenfibus tam ratione expenfaruM
.
, quam
.
ex·
cerint per fe , vel fubmiffas perfona» , fex R peditione duriarum facroftmrin fynodi & nodierum canonica monitione pntmiffa , ingref- ft rarum Jiterarum , five procefiuum exeeutofum ecclefi» interdicimus fe his feriptis : fi rialium profentium expofiris plenam1 » & devero hujufmodi incerdirium per alio» fex dies, bitam fututionem , &
fe fatisfariionem,'& fed iri os dies immediate fequentes, fuftinuerint ,, ri impendi faciant fe procurent; fi vero pr*
ipfos fe his feriptis , fimili monitione cano­ fatus dominus Joannes epifeopus ex adverfo
nica previa , fufpendimus a divinis . Verum principalis , crterique contradiriores , fe re
fi pr«fatas interdirii, fe fufpenfionis fenten- belles huift^nodi noftris , imo verius diri»
tias per alios fex dies , dirios duodecim dies fynodi , -^Bhitiorubus , fe mandatis non pa­
immediate fequentes , animis , quod abfit , ruerint realiter, fe cum tfferiu , diriam nfuftinuerint induratis , ipfo» in eifdem feri­
mmunicationis fententiam propterea. dam­
ptis ex nunc prout ex tunc , & ex tunc nabiliter incurrendo , & quam eos modifie
prout ex nuqf , eadem «canonica monitio- declaramus ex nunc prout extunc , omnes fe
ne prrmifia , excommunicationis lententia fingulos fiipradirio» noftros fubdelegatos fub
pcenis , fe fententiis infra feriptis requirimus
innodamus.
Carterum cum ad exeeutionem premifiamutCfe monemus , eifque & eorum cuihbe-t diftrifle prccipiendcr mandamus , quatenus finguillius faciendam nequeamus quoad prsfens
aliis arduis in diria fi^rofanria
fqrrofiinria fynodo
fynod< pro- lis diebus dominicis, & feftivis poft lapfum
peditt legitime negotiis , perfonaliter inte- diriorum terminorum immed.ate iequentibus,
refie , univerfi» , fe fingulis dominis abbat- in eorum ecclefiis , monafteriis , & capellis ,
tibus , propofitis , prioribus , decanis , ar- quories, & quando expediens fuerit, & poftchidiaconis , fcholafticis, cantoribus , cuftodi- qtiarn pro parte diriorum dominorym abba­
bus, thefauntriis , facriftis, fuccentoribu» tam tis . canonicorum , & conventus principalium
cathodralium , quam collegiatorum canonicis, fuper hoc fuerint requifiti , feu eorum alte»
patochieliumque ecclefiarum rerioribu», fe lo­ fuerit requifitus, przfarum dominum Joannem
ra tenentibus eorumdem , plebanis ,' viceple- epifeopum crtcrofque contradiriores in hac
banis, capellanis. curatis. fe non curati», vi­ pane , & rebelles, fic , ut pnemittitur , ex­
cariis perpetuis, altariftis . ceterifque presby­
communicares publice infra miffirum , & ateri» , clericis, notariis , fe tabellionibus pu- liorum divinorum fofemnia , propter multitublicis qusbufcumque, per diriorum dominorum dinem inibi ad divina audienda feu alias conarehiepifeopi ; & epifeoporum provincialium Dgregatam,
]
denuntient, & aliis denuntiari, &
civitate» & dioecefes, fe alias ubilibet confti- ab omnibus Chrifti fidelibus arriius evitari
tutis & eorum cuilibet in folidum fuper uti­
faciant & permittant, donec & quoufque abliori exeeutione hujufmodi noftri mandati , folutionis beneficium a nobis » vel fuperiori
imo verius diri· ûicroûnric fynodi. facienda noftro meruerint obtinere^ & fi forfan prefatenere pnefentium committimus plenarie vices tus dominus Joannes epifeopus ex adverfo
noftra» , donec ad nos ea» duxerimus revo­
principalis , ac contradiriores , & rebelles
candas.- quos & eorum quemlibet eifdem au- prxdirii hujufmôdi denuntiationem excommu­
rioritate ac tenore requirimus & monemus nicationi» non curaverint, fe nihilominus poft
primo , fecundo, tertio , & peremptorie, eis decem digs , poftquam de premiftis notitiam
nihilominus, & eorum cuilibet in virtute fan- habuerint , immediate fequentes perfonaliter
0« obedientie , & fub excommunicationis inforduerint. ex tunc proceffus noftro* hujufpeena , quam in eos , fe eorum quemlibet, modi contra eofdem continuando , & aggra­
fi ea , qua· ipfis in hac parte committimus vando attendentes, quod tanto graviora funt
& mandamus. diftulerint. feu contempferinl; peccata, quanto diutius infelices animas deticontumacitcr
adimplere, canonica monitio-E nent alligatas -, quodque crefcente- malitia &
i
ne pnemiffa
> ferimus in his feriptis diflriOe jnobedientia , crefeit · fe pœna, ne facilitas .
praecipiendo mandantes . quatenus intra fex
pani audaciam tribuat delinquendo*, auriori-R·· · **·
tate diri» facrofandc fynodi qua fungimur
dierum fpatium poft^uam pro. parte dirionobis in hac pane commifla omnes, βι ungu­
rum dominorum abbatis , & convenors prin­
cipalium vigore ppefentium fuper hoc fuerint los delegatos , fubdelegatos noftro» fapradirios
requifiti, feu alter eorum fuerit requifitus , requirimus fe monemus, ac eifdem modo fe
immediate fequentium , quem terminum eis , forma premiffis, fe fub diriis poenis , fe fenfe eorum cuilibet pro omni dilatione termi­ tentiis pnacipimus fe mandamus. quatenus finnoque peremptorio ac monitione canonica af- guli» diebus dominicis fefeftivis, quoties, fe
fignamus ita tamen quod in hi» exequendi» quando ex parte diriorum dominorum abba­
, altar eorum alteram non expeAet , nec ak tis, canonicorum, fe conventus principalium
fe­

il M

ACTA CONCILII BASILEENSIS,

«““SSR**

.,.
fapcr hoc fuerint requifiti, feu iltçr eorum ' ifi contrarium fecerint, nos. in-eos, dc eorum—
CHMttri
, & iliorum
qqemlibet cum didis denuntiatis, de aggrava enatari
divinorum folemnia fideli populo 'ad divina cis rebelliter participando, aut contrafociendq *mi>
audienda,- feu alia* congregato *, diAam de- ex nunc prout ex tunc, diita fex dierum ca»
nnntiationèm innovantes , cxtctoique contra- ndnica monitione 'pnemiffa , excommunicatio­
' diAores, & rebelles ficut prmnittrtur excom­ nis fententiam ferimus in his feriptu, dc et- municato·, & denuntiatos nominarim Campa­ iam promulgamus : dc nihilominus omne* ;
nis pullatis , candelis accenfis > ac demum fic fingulos (ubdeiegatoe noflro· fupradiAos ,
dc eorum quemlibet modo , -dt forma pnppxtinchs , fic in terram projcAi* . cruce ere­
cta , & religione indiAa > aquam benedictam miflGs requiri rate dc monemus , ac eis fub
afpergendo ad fugandos demones , qui eos diAis poenis , fententiis, fic cenfuris pracipi- .
fic detinent ligatos , & fuis laqueis catena­ mus dc mandamus , quatenus Angulis diebus
to· , orando quod dominus nofter Jefus Chri- dominis dc feftivis, quoties expediens fuerit,
flus ad catholicam fidem , & ianAn matris in eorum ecclefiis , monafteriis , dc capel­
'
gTeminm ecclefia reducere digtmtur . ne in lis infix miflarum , dc aliorum divinorum ottalibus duritia , St petverfitate aies fuos fini­ B ficiorum folemnia , dum ibidem populi mul­
re permittat , cum decantatione refponfom , titudo ad divina audienda feu aliis convene­
JtevHabuni csfi imquim/em /uda F & pfidmi , rit , prafetos Chrifli fideles , familiares dc ferDtuf laudet» tneam ne tacuerit, cum antipho vitores , cum diAis denuntiatis , dc aggrava­
na , Afadia vita : quo faAo ad jaduas eccle- tis rebelliter participantes , excommunicato·
fiarwm una cum clericis , dc parochianis eo­ publice denuntient , dc ab aliis denuntiari ,
rum accedant , & ad terrorem , ut ipfe do­ & ab omnibus Chrifli fidelibus arAius evita­
minus Joannes epifcopus , ex adverto princi­ ri faciant , donec dc quoufque abfolutionis
x
palis acjontradiAores, dc rebelles fic ut pra- beneficium meruerint obtinere . Volumus tamen , dc auAoritatc diAa fynodi oninibus
mitytur excommunicat» , St denuntiati eo ci­
tius ad obedientiam redeant, tres lapides ver­ Chrifli fidelibus pnecipimus dc mandamus, fub
ius *€orum habitationes projiciendo in fignum poenis dc fententiis infraferiptis, ne aliquis ip­
malediOionis aeterne , quam Deus dedit Ih- forum pr«diAi* excommunicatis , aggravatis,
than fit Abiron , quos terra vivos abforbuit , fic reaggravati*, ac participantibus cum iifdem,
etiam poft miffam > fic in vefperis , fic aliis quamdiu in hujufmodi rebellione perfliterint 4
quibufaumque horis» Termonibus, & praedica­ C dc obedire non curaverint, fuper debitis aur
tionibus folempiter publicent, âç denuntient, aliis negotiis in foro ecclcfiaflico, aut fiecutari
ac ab ahis publicari & "'denuntiari , fic ab refpondere prafomant, fed ipfis, ut pnemitti<
omnibus Chrifli fidelibus arAius evitari fa­ tur, rebellibus omnis juris ordo, dc aélus ju­
ciant , & procurent tamdiu ac donec , & quo- diciales praeludantur penitus dc negentur, nc·
ufque abud a nobis vel fuperiore noflro re­ eorum teflimoniis fides adhibeatur ; ipfi tamen
ceperint in mandatis . Verum fi prxlati de­ aliis omnino refpondere teneantur : Praeterea ft
nuntiati , & aggravati per alios decem dies, praenominati excommunicat» , aggravati , dc
diAox decem dies immediate fequentes , prn- reaggravati per alios decem dies, viginti diAo·
. fatas denuntiationem & aggravationem , ad dies immediate fequentes, poflquam didi ex­
ipforum notitiam deduftas , tnimis , qued communicat! ut tales denuntiati dc publicati
abiit , fuflmuerint induratis , ei tunc pra- fuetint , prrdiAas noftra* fententias animis,
ceflus nofltos hujufmodi reaggravando modo, quod abfit , fuflinuerittf induratis, Pharaonic
& forma prarmitfis omnes fubdelegati uoftri duritiam imitantes , dc ad modum furdanim
requirant , & moneant omnes , & Angulos afpidum aures fuas obturantium , ne vocem
Chrifti fideles utriufque fexus homines, quos D audiant incantantium, ex tunc omnes, fit fin·
nos etiam tenore prafentium requirftnus & gulo* fubdelegatos noflro* fupradiAos auAori·
monemus ac eis , fic eorum cuilibet in virtu­ tate, dc tenore , ac fub poenis , dc fententiis
te fand« obedientiæ , & fub excommunica­ pradiAi*. requirimus dc monemus , quatenua
tionis poena, quam in eos, fic eorum quem­ ftatim poflquam pro parte diAorum domino­
libet contrafacientes ferimus In his feriptis , rum abbati* , canonicorum , dc conventu·
diftriciius injungendo, prout nos cttam injun­ principalium fuper hoc foerint requifiti, feq
gimus eifdem, & praecipue familiaribus ac fer- alter eorum foerit requifitus , omnes dc fin­
vitoribus profatorum denuntiatorum & aggra­ gulos dominos reAores civitatum dc oppido­
vatorum , quatenus intra fex dierum fpatium rum , caflrorum , dominiorum , villarum , dc
poft monitionem, & requifitionem hujufmodi aliorum locorum quonsnjcumque , in fit fub
ipfis facta immediate fequentes , quorum fex quibus diAos excommunicato* , aggravatos ,
dierum duos pro primo , duos pro fecundo , dc reaggravatos morari, feu ad que eos decli­
dc reliquos duos dies pro tertio , & perem­ nare aut devenire contigerit ex parte noflra,
ptorio termino , & monitione canonica al- inio verius didas fynodi , moneant dc requifignent , prout nos etiam aflignamus eifdem , Erant , feu moneat dc requirat intra biduum
ipfi Chrifti fideles ac familiares & fervitote*, poftquam diAi excommunicari, aggravati , fle
& quilibet ipforum, a participatione, decom- reaggravati ad ipforum loca pervenerint, feq
mumcatione ipforum denuntiatorum, dc aggra­ ibidem foerint, aut aliquis eorum foerit , ipvatorum penitus, fic omnino deiîflat, ne cum fos ejiciant dc expellant , aut ad fatisfteiert«
eifdem denuntiati* , dc aggravatis aut eorum dum dc parendum in omnibus , 8c per om­
nia pmfentihus noftris literis fic proceffibus
altero ferviendo, loquendo, flando, ambulan­
do , falutando , hofpitando, comedendo, bi­ compellant; quod fi non fecerint , civitates ,
bendo, cibum-, potum, aquam vel ignem mi­ oppida , caflra, dominia, villas , fic queeumni Arando , aut aliquo humanitatis (elatio, pra- que alia loca pnediAa ia his (criptis, ex nunc
tecquam in cafibus a jure permiffis, participa­ prout ex tunc auAoritate diAa» fynodi ecclefiare pr*fu mant, feu eorum alter prafomat ; dc ftjco fupponimu· interdiAo.· mandantes omni·

bus,

.

»»·?

*W· ?RO ORDINE PiOmONSTRATENSI.

u9g

———bus, * finguli· (ubdelegati* noflri* fupraàidis Aetp* domine Carole rex , arehiepifeope, epifcopi ,. duce·, comite·, k alii fupradidi , k an«o
quilibet veftrum, quorum omnium fuper hoc cnl*)lfT1
officiis celebrandis eeflent , k ab aliis ceffari auxilium brachii fiecularis prafentibus invoca·- permittant
1
■
faciant- , k
januis,
apertis in pnt- mu* quoties, Ac quando’pro pane didorum
fentia populi .adftantis iu k taliter , quodl dominorum abbatis, canonicorum,
______ Acconven________
hujufmodi taoeo interdicto nulla ecclefiailica tns principalium fuper hoc fueritis requifiti,

M*itT! BMX^° * foepta pcEmtffis ac fub pcehisAciencHiirri
tentiis pnsdidis, quatenus ex tunc a divini*
Μ»·

facramenta ia
fub eifdem loci* , fub qus- feu alter veftrum fuerit requifitus , in juri*
bu* didi excommunicari, aggravari , Ac reag- fubfidium contra prafatos denuntiato* , ag­
gravati fuerint feu aliquis eorum fuerit , pe- gravatos , reaggravatos , Ac interdidos per
nitus miniftrentur, nifi poenitentia, confeffio, vos vel alium, feu alio* tanquam viri cathok baptifenus omnibus indifferenter, euehari- hei
* ' , vcilri
- · ·in ·hac parte officii dexteram ex­
ftia infirmis tantum , & matrimonium fine tendente* , fuper quibus vobis omnibus ,' Ac
ecclefiaftka tblemnitace contrahatur, inibique, finguli* audoritate pnedida licentiam plenaAc fub eifdem loci* dependentibus ccclcfiafti- nam concedimus per præfçntes, pradidoeexca denegetur fepultura. Volumus tamen , fccBcommunicatos , aggravatos, reaggravatos.. At
audoritate didue facrofand* fynodi decerni­ interdidos, dc eorum quemlibet » prout cul­
pabile* fuerint, qui fic ecclcfuihcum contem­
mus , quod didis excommunicatis, denuntia­
tu, aggravatis, Ac reaggravatis etiam poft bi­ nunt judicium , À cenfuram ecclefiafticam d·
duum ejedis, recedentibus , vel fiitisiacienti· lipendunt , per captionem corporum abfque
bus ■, mox dririna return! poflint & valeant . .tamen gravi keiione, k diftradione, tentione
Demum vero fi pnefati denuntiati , aggrava^ mobilium k immobilium, fi mobilia non fufti , reaggravati , Ac interdidi fpiritum rebel­ ficiant, in Veftris jurifdidionibus confidentium ,
lionis affumente* , proceffus noftro· hujufmo­ primo, & deinde per ipfarum perfonarum cidi ut aquam abforbentes, kmata malis accu­ ptionem , incarcerationem , detentionem , &
mulantes , per alio· decem die*, praûto· tri­ quemcumque alium modum canonicum , qui
ginta dies immediate fequente*, animi* ( quod vobi* domini* regi, duci , Ac aliis fapradtabfit ) induratis fuftinuerint , Ac fe oftende- di* veftris officiant* videbitur expedire , au­
rint de hujufmodi proceffibus Ac fententiis no- doritate noftra , imo verius dide fj^iodi ,
ftrit non curare, nos eo cafu attendentes quod viribus compellatis k quilibet veftrum commonitione non proficiente ecdefiaftica , tem-C pellat , etiam mXbu forti didum dominum
poralis gladius non immerito fuffiagetur , At Joannem epiicopum ex advarfo principalem
quod tales non fint a Chrifti fidelibus'aliqua­ ad fatisfacendum de didis florenorunrfummi*
liter tolerandi , nec eis locorum pnefides im­
tam ratione çxpenfarum , quam pro expedi­
pendere debeant auxilium , confilium vel fa­ tione ipfius facrofande fynodi & pnefentium
vorem, fed fpiritualis gladiu» temporalem fibi noflrarum literarum
five proceffuutn exccucommunicans poteftatem ut aggravati , rcag- torialium expofitis fupradidis dominis abbagravati , 8* interdidi fpiritum effumant con- . ti, canonicis Ac conventui principalibus , vel
. filii fanioris, k ad mandata ecclçfia revertan­ eorum procuratori predido , ac ad paren­
tur χ-Pe in derogationem ccnfune ecclefiafti- dum in omnibus , Ac per omnia prefenticr ac cetero pullulet tantus error : hinc eft bus noftris literis five proceffibus , juxta eo­
quod vos illuftriffimum & Chriftianiflimutn rum formam Ac tenorem , ad redeundum ad
principem dominum Carolum aptedidum , fande matris ecclefie gremium nullo alio exprincipalem didi gladii vibratorum , dt fum­ pedato mandato , ac alios- ipfbs inobedienos· juftitia zelatorem in domino exhorta­
tes, Ac quemlibet eorum viriliter compellati*,
mur ; necnon vos dominos archiepifcopum , DAc adftringatis veftri potentia brachii fæculaepifeopos, abbates, & alias perfonas ecdçfia- ris , donçc ad obedientiam fande matris ec-.
fticas ·, vofljue dominum Philippum duçem clefie venerint, Ac proceffibus noftris anted!·
It comitqm , aliofque duces , comites , ba­ dis paruerint realiter Ac cum effedu . Ac a
rones > nobiles , milites , juftitiarios , judices, preface noftris fententiis beneficium abfolutioofficiario* k alio* fupradidos , quibus pro- ni* meruerint obtinere ; in pretniffis , fi pla­
fens nofter proceffus dirigitur in provincia , cet, taliter vos habente* , quod nota contu­
civitatibus , I* dicecefibus pradidi* , ac alias macis , feu contemptus vobis nullatenus aubilibet conftituti* per regnum , Ac dominium feribatur ; quin imo poffitis erga didam fapnedida jurifdidionem ordinariam fpiritua- crofandam fynodum de veftra bona, k prom­
lem > vel temporalem exercentes , Ac eo­
pta obedientia. Ac juftitia merito commenda­
rum quemlibet , religionis > & fidei Chriftia- ri . Quod fi forte vos , Chriftianiffime prin­
rat participes audoritate, qua fupra requirimus ceps, domine rex , executor juftitia, pnefen,
■Ac monemus , ac vobis & veftrum cuilibet tis noflri proceffus ac mandatorum noftrorum,
fub diftis penni* , At fententiis praecipimus , imo verius dide fynodi, contradictor , tranfqaatenus intra fex dierum fpatium poft ia- E greffier , vel negledor fueritis ( quod tamen
pfum didorum terminorum, k poftquam hu­ de veftra regia majeftate prafulgida , jam du­
jufmodi noflri proceffus vobis feu alicui ve- dum per totum orbem divulgata obedientia
ftraaa in veftris juriididionibu* r & diftridio- fufpicari non finit) procul dubio etiam judi­
nibus fuerint publicati, immediate fcquentes, cium jufti judicia offendetis , k pnemium aquorum fex dierum duo* pro primo , duos lias vobis pro exeeutione hujufmodi juftitia a '
pro fecundo , Ac reliquos duos dies vobis uni- Deo paratum nihilominus amittetis
k licet
verfis ,
finguli* fupradidis pro tertio k voa hujufmodi noftris fattentiis, prout in his
peremptorio termino » Ac monitione canonica feruntur, liggri nohunu* , vobi* ob reveren­
affignaâsus-, iu tamen quod in hi* exequendi* tiam Veftra majeftatis regie , non immerito
unus veftrum alium noti expedet , nec unus deferente* , intuitu tamen joftitie ob dipro alio fc excufeti vos, Chriftianiffimeprin- da fynodi reverentiam, veftram regiam majefla-

l

It99

«ΤΛ"”

ACTA CONCILII BASILEENSIS, «otmwbus

woe

ftateia ad pntfiitam exeeutionem juftitix, pro- Afcopi Mediolanenfis, ftib anno a nativitate do»—· d
'
r
trigefimofe»
ΛΝΜΟ ut ad dpfam pertinet, & fpedat , m domino mini millefimo quadHngentefimo
cue isti exhortamur . Praefatas quoque dide fynodi ptitno, indidione quintadecima, die vatojoiw.
vis decima, & odava mentis Julii, pontifica­
literal, & hunc noftrum procedure , ac om­
tus. fandiflimi in Chrifto ^patris , Sc domini
nia , Ac fingula hujufmodi negotium tangen­
tia, volumus penes didos dominos abbatem, domini Eugenii divina providentia papequarcanonicos Ac conventum , principale», aut eo­ ti anno feptimo , prxfentibus ibidem venera­
rum procuratorem remanere, Ac non per vos bilibus & honorabilibus viris, magiftro Ifidoaut aliquem veftrum , feu quemvis ahum ipfi», ro de Rongate decretorum dodore , dc do­
invitis quwnodoltbet detineri. Contrarium ve­ mino Petrd de Aquila, presbytero Aquilelenro facientes prsfatis noftris fentcntiis per nqs fis civitatis, tcftibus ad prrmifta vocatis Spe­
latis , dida canonica monitione pratmifla , cialiter Ac rogatis.
Ego Richardus de Windeche clericus Covolamus ipfo fado fubjaccre. Mandamus ta­
men copiam fieri de prxmiftis competentem lonienfii, publicus imperiali audoritate no­
coram profato rehabere debentibus , petentium quidem fum- tarius , ac hujus negotii
„
pt.bus 8c expenfis .· per procedure autem no- B verendo in Chrifto petra domino Mattheo eftrum hujufmodi nolumus nec intendimus no­ pifcopo , & executor· fcriba , quia prxfatt·
ftris in aliquo praejudicare collegis, quominus relationi Sc receptioni, teftiumque produdioipfi vel eorum alter , fervato tamen hoc a ni , monitioni, requifitioni , predidorum ful­
minationi , fubdelegationi, proceffibufque de-proceffiis hujufmbdi exeeutionis negotio , ul­
terius procedere valeant prout-«ipfis , vel eo- fuper per edidum decretis^, omnibufque a*
F-««, Etfi rum ‘alteri vifum fuerit expedire , · & fibi lite & fingulis prsmiffis , dum fic , ut pne"""s·' H· contingat nos fuper prxmilTis in aliquo pro­
mittitur , agerentur , & fierent , una cum
cedere , de quo nobis poteftatem omnimodam praenominatis «eftibus prxfcns fui, eaque om­
nia
, ÔC fingula fic fieri vidi , & audivi ,
refervamus , non intendimus propterea comtniftionem noftram hujufmodi in aliquo' revo­ ideo prefentes literal five proceflus executo»
cari , nifi revocationis ipfius . fpecialcm , «Sc riales , feu praefens publicum inftrumentum »
expreffam in noftris literis fecerimus mentio­ per alium , me interim aliunde legitime prae­
nem , abfoluttoncm vero omnium Sc fingulo- pedito , fcriptum , exinde in hanc publicam
rum , qui prefatas noftra» fenrentias , aut ea­ formam redigendum confeci, fubfcripfi It pu­
rum aliquam incurrerint, quoquo modo nobis C blicavi , fignoque 8c nomine meis foMtis , fit
vel fu penori noftro tantummodo refervamus : confuetis una cum ejufdem domini Matthsri
loca vero audientis ac valvarum , feu porta­ epifcopi, & exécutons figilli appenfione fignatum dcclefiarum prxdiclmim . earumque pu­ vi, rogatus & requifitus in omnium Sc fingublica cireumticma, Sc idonea ad prefentes no- lorum fidem, & teftimonium prrmiflbrum. Si­
ftros procéda» execütoriales five monitiones, gnatum Richard de Windeche cum parapho.
8c requifitiones publicandas , ad inflar edido- Ac figillarum magno figilld in cera rubra ima­
rum publicorum , que olim in albo praetoris ginem beati Michaelis repraefentante cum corferibebantur, duximus eligenda , qux pnefen­ dulis cannabis.
tes noftra» literal, five procedas fuo quafi fcnoro pneconio , Ac patulo judicio publica­ Zi/era exeeutoriakt a anteibo Bafileenfi emana,
bunt. in quibus ipfas noftra* Utera». five pro­
u, qutbui fententia per deputato! d&t cond­
iti , in favorem monafierwrum fanSi Judod
cédas noflros premidos decrevimus Ac decer­
( ahas domini Afartini') (P fanBi Andrea w|
nimus legenda , publicandi», Ac exequenda ,
Nemore, ordinu PramonAratenfit, lata con,
ne predidi fic moniti , Ac requifiti , vel eo­
firmatur, die 6. menfij Julii anno 14 3 7.
rum aliquis , de prxmiftis feu eorum algpo
ignorantiam, feu excufationem aliquam in fu­
O AcroûnAa generalis fynodus Bafileenfis in
turum pratendere valeant, feu etiam quomo-D
ς
ile apud
dolibet allegare , cum non fit verifimile
apud O Spiritu fando .légitime congregata, univerfalem
ecdefiam reprxfentans , venerabili­
ipfoe fic monitos. Ac requifitos remanere in­
bus Albinganenfi , Ac Atrebatenfi epifcopi» ,
cognitum , quod tam patenter -r 8c notorie ex­
ac diledo ecclefir filio abbati monafteril
iit omnibus publicatum : vôlentes nihilomi­
nus , & audoritate didx facrofandr fynodi S. Vedafti Atrebatenfis , falutem Ac omnipo­
decernentes , ut noftrx |itere five procédas tentis Dei benedidionem. F.xhibita nobis pro
exccutorialcs modo prxmido excquuta, Ac pu­ parte diledorum ecclefis filiorum fandi Ju·
blicata. praenominatos monitos, & requifitos, doci ( alias domini Martini ) 8» fandi Andreé
& eorum quemlibet perinde ardent At ad- in Ne mere , Pramonftratenfis ordini* , Amftringant, ac fi omnes, Ac finguli praedidi in bianenfi» dioecefis, monafteriorum , abbatum,
eorum propriis perfonis apprehenfi, moniti & λ conventuum petitio continebat, quod li­
requifiti fuident , ac fi prrfentes noflre lite­ cet omnes Pnemonflratenfis , Lauduncnfis
rs fuitfent , & efient eis aut eorum cuili­ dioecefis , Sc quorumcumque aliorum dMH
bet perfonaliter, aut pnefentialiter leda, pu- ordinis monafteriorum abbates , Ac convenblicatx , Ac intimatae . In quorum
uorum omnium
omnium,"
, E tus . fingulique canonici , Ac perfonx a vi'
"
litatione omnique alia fuperioritate , potenta­
Sc fingulorum fidem , Sc teftimonium
prxmifforum prxfentes noftras literal five procedas te , Ac jurifdidione quorumcumque archieexecutoriale» exinde fieri , Sc per notarium pifeoporum, epiicoporum, Ac aliorum ordina­
-publicum infra feriptum fubfcnbi , 8c publi­ riorum , ipforumque officialium p<r fpeciale
cart mandavimus , noftrique figilli juffimus , .fedis apoftolioe privilegium . cui non eft in ali­
At fecimus appenfione communiri . Datum quo derogatum fuidçnr prorfus exempti , Ac
At adum Bafilcx minoris, Conftantienfis dk>- fedi apoftolicx immediate fttbjedi ; ita quod
refis , in domibus habitationis reverendiffimi archiepifcopi, epifcopi , feu ordinarii ipfi non
;n Chrifto patns domini Francifct archiepi- potuerint, neque poffint in eos vifitationem,

feu

t«0t
PRO ORDINE PRÆ MONSTRATENSI.
ne*
Q
aliquam aliam Aperioritatem, poteftat.cm A Mattheus pro&tu· canonicus, expenfas hujuf-.—---------Rbenefit
aut jurifeWHonem exerceret'ipfiquc (anili ju-. mudi in quinquaginta *florhnos auri‘ "
L ‘ r *“
3oci/, A iàsadÎi Andre* monafteriorum pntdi- boni d< jufti ponderi· provide moderatione
Au

awwo
ex «un
•«w

Aorum abbates k conventus, nec non qui funt. taxavit, procuratori· S. Judoci. k^. Andrea
feenuat pro tempore eorumdem monafterio- monaftecium abbatum , dc conventuum pra­
vum canonici, exiitiflent in p^fleÆonc pacifi- dlitorum fuper eifAm expenfis juramento-fe­
es, vel quafi jorisf. utendi, k gaudendi liber? quuto . tpequr in inftnimento publico inde con­
late exemptioni· hujufmodi a tempore eoneçf- *feclp\ ipfius Matthaei canonici (igilin munito
fionis privilegii antcdifli" tamen nuper venera- dicitur pleniui contineri. Cum aptem, ficut
bilis Joannesepro MoYiqtpfi^ tunc Ambianenti .eadem petjtjo fubjungeb.it, abbates ,’dt conepifcopo fe gerens, ac protendens fibi in ab- .ventus S. judoci, dt S. Andre* monafterio -

k

bates, conventus, k canonicos monafteriorum
fandi Judoci , & S. Andre», hujufmodi vifi-.
titionis officium competere, fcquiin eos om-

rum hujufmodidubitent quod di
élus Joanditius
nes epifeopus fententiz pnefate , & pnefentium vigore habendis proceflibus reverenter

nimodam jurifdiflionem, poteftatem, k fupe·* parere non velit ; quodque proceflus hujufmo- rioritacem habere; ac privilegio hujufmodi Bdi eidem Joanni epifeopo dc aliis ,'quos con-‘
Contra juflitiam fe opponens impedivit It im> cement, tute nequeant publicari pro parteeo­
pedit, ac fecit 8c facit quominus prxfati Ju­ rumdem 6. Judoci , de Sanfti Andrée mona­
doci & S. Andre®, monafteriorum pnediclo- fteriorum , abbatum, & conventuum nobis
rtm abbates, conventus, k canonici libertate fuit humiliter fupplicatum, quatenus provide­
exemptionis hujufmodi pacifice gaudere potue­ re fibi fuper hoc de remedio opportuno di- ■
rint atque poffint * ipfoique (anili Judoci dc gnaremur. Nos igitur hujufmodi fuppheatio3. Andre* motufteriqrum abbates. conventus nibus inclinati , difcrciioni veftr® per haec
k canonicos, etiam per officiales feu procu­ feripta noftra mandamus, quatenus vos , vel
ratores fuos vifitare, dt produrationes ratione duo, aut unus veftrum , per vos , vel ahum
vifitattonis hujufmodi, ab eis in pecunia nu­ icu alios pramifla execution! debita deman­
merata exigere nifus fuit, eos defuper k alias dantes, diflamque fententiam ubi, dc quan­
pnemiflbrum occafione multipliciter vexando, do expedire videritis folemniter publicantes ,
k etiam molcftando; ortaque propterea inter faciatis abbatibus. dc conventibus S. Judoci,
Joannem epifcopum, nec non S. Judoci, dc dc S. Andre® monafteriorum hujufmodi, de
8. Andre* monafteriorum abbates, dc con-C profata florenorum fumma proditiis expenfis
ventus prodiâos fuper promiffis, k eorum juxta inftrumenti profati earumdem condem­
occafione materia quitftionis. Nos caufam hu­ nationi· , & taxationi· tenorem , plenam , k
jufmodi , non obftante quod ad nos legitime debitam fatisfa&ionem impendi ; dt nihilomi- ■
devoluta , feu coram nobis de juris neceflita- nu·, legitimis fuper his per vos habendi· fer­
te traAanda dc finienda non effet, venerabi­ vatis ptoccfiibus, eos quoties expedierit ag­
li Guillclmo epificopo Bcllicenfi , pro tunc gravare, curetis , contradidorcs auctoritate no­
apud nos Bafilee conftituto ad diélorum S. ftra , appellatione poftpofita , compefcendo,
Judoci, dt S. Andre** monafteriorum abbatum invocato etiam adhoc.fi opus fuerit, auxilio
dc conventus inflantiam primo; dc deinde ex brachii farculafis. Ceterum fi per fummariam
cenis caufis dilcflo ecclefi* filio Matthzo Ni- informationem fuper his per vos recipiendam
tan, canonico ecdefi® Frizingenfis decretorum vobis conftttcrit, quod Joannis epifcopi &
dottori, uni ex judicibus cauûrum audientia aliorum prodictorum profentia pro monitio­
SK>ftra, audiendam commifimus, k fine debi­ nibus & requifitiombut eis k citationibus dc
to terminandam 1 qui
.
quidem
.
Mattheus, cc- ipfis profentium vigore faciendi· fecure dc comgnitis ipfius caufie meritis, dfe confilio, dtDmode haberi nequeat, nos vobis proccflus
aflenfu
”
aliorum coniudicum
■ ·
fisorum caufarum hujufmodi, nec non monitiones, requifitiones,
ejus audienti*, quibus fuper his relationem dc citationes quaslibet per ediclum publicum
fecit fidelem, per fuam definitivam fententiam locis affigendum publicis dc vieinis, de qui­
pronuntiavit, decrevit, dc declaravit, prout bus fit verifimilis conjeflura, quod ad illorum
nase omnia in libello pro pane abbatum, k notitiam pervenire valeat, faciendi plenam dc
conventuum S. Judoci, dc S. Andre* mona­ liberam concedimus tenore profentium faculta­
fteriorum prodiftonun in hujufmodi caufa pb- tem: volentes quod monitiones, requifitiones,
lato petita fuerant, eofdem S. Judoci, k S. dc citationes hujufmodi perinde arftcnt ipfos
Andre* monafteriorum abbates , conventus . monitos , requificos,dc citatos, ac fi eis prefenk canonico· ab omni jurifdiftione, poteftate tialiter dc perfonaliter fail® dc infinuat* extidc fuperioritate archiepifeoporum, epifeopo­
tiftent, nonobftantibus conflitutionibus dc or­
rum , k aliorum ordiuariorum, ac eorum of­ dinationibus apoftoheis, cteterifque contrariis
ficialium hujufmodi feifle, dc efle exemptos quibufeumque, aut fi Joanni epifeopo profafic liberos, ac fedi pnedifl* immediate fubje- to,_____________
aut quibufvis, _______________
aliis communiter vel divifim
Dos; nec non oppofitiones , mole (lationes, E a fede apoflolica indultum exiftat, quod in,
! , k λimpedimenta
:
r n-_ fnifle
·. ter
vexationes
pnediéla
,dcjicj? fufpcndi, vel excommunicari non pofcfe temeraria, illicita, iniqua, injufia, &dc fint per liters· non facientes plenam dc cxfiâo piWumpa, ipôque Joamù. epikopo,fcu preflam ac de verbo >ad verbum de induito
illius procuratoribus pnsmifla facere minime nujuûnodi meationem . Datum Bafile* fecundo
IfcuUfe tea licere, ac eis fuper illis de vifita- Nonas Julii, anno a nativitate domini 14)7·

bone hujafinodi perpetuum filentium iapo>
Madam fora, dc impofuit ·, neenon profatum
domiaom Joannem epitoopum ia expenfis in
Imjnfinodi caufii legitima (adis, condemnan­
dam fore dt condemnavit, illarum taxatione
6hi ia aofteram refervata t dc (ubicquetter
Cantii. Caaer. Tora. XXIX.

·· Ex

iifilem archivi· ord. Pmmonftratenfu.

»><»3

’T?vw’

ACTA CONCILII BASILEENSIS. β*ο,1ΪδΤ"

ito4

Aaotem hoc attvmare pratanpfiMk, ImlignM
»·».-,
*
—
nem omnipotentis Dei, At beatorum Petri ftt /SSL
D» vipefimofeuto Vnveutbru utut» 1434.
Pauli aponoiorum ejusfe nes erit incurforam.
m*
A concilio Jcfilmji de verbo od oerbu» n Datum Anagnia fexto Kalendae Novembria,
Pontificatu» noftri an·· fecundo, hlcnadtr
regefo refervetur, innoveuitur, confrnntur, d*
opprnbontur pnvilegte 6r exemptiones eb Urbono> epifcopus fervus fervorum Dei ditefiia filii»
IV. Gemente flb Clemente VH. ordini Pr»-■ abbati Pnamooftratenfi ejufiyw coabbetibcs
& conventibus univerfis Irnaianâi »mnfa or­
moufwtnf concefn.
dinis , falutem & apoftolicam benediftiooem. '
Pro divini honore nominis cujus laudibm fbDie vtge/aaqaiitM menfis Mtn enni 143’
lita dihgtacia defervitis, id digna vobis ab
A conaho Aofileenf de verbo ad wrfaai ex ro- apoftolica fede conceditur , per quod veftra r*>
gc/it caacdiaru rrfrrrur arfwr maosMimr Alteon- Iigio decoris augmentum  ftatus tranquilli
dn V. prtvilegnt» , quod incipit ; Excitat noftra materiam confequatur. Cum itaque Premonmentis arcanum fpecialis afleAio. Acc. ordini ftritcnfis ecdcfia, qua caput eft totius veftri
B ordinis, poftquam ut ipfi afTeritis extitit inftjfrotenf
*
Premo
concefu».
tutus, a tribus primis abbatibus At annuis vifitatoribus : omnes vero alia eçdcfia ipfius or­
Ae fuarra Septembri) eniti 14,6.
dinis femper a Pnemonftratenfi Ac patribus abA concilio PufJeenf rr rqtyft; otwr/Zena1
baubus ac vifitatoribu
*
. Ac aliis de ordine ipfo
rv/erunmr ό- maowMiir Λκ» pnvtlegtu, eb Αdelimatis, ab eis, & a nullo alio, nifi dc man­
/rxeudro IV. onftni Pnmonfrtenf awefa.
dato fedis apoftolicK, vifitato fuerint vel correCtas · ac in privilegio eidem fode conceflb
A croîs nôa generalis fynodus Rafileenfis, habeatur exprefle, ut fi quid jn perfonis Ac ecin Spiritu fanilo legitime congregata, u- clefiis ipfius fuerit corridendum , ad audientiam
niverfaletn ecclefiam reprrfentans dile/lis ec­Pqrmonftratenfit capituli referatur·, ut ibi pro­
clefi» filiis abbati monafterii Prwmonftratenfis ut juftitin & honeftati congruerit, emendetur.
*
annuent·» ,
.Laudanenti
*
dnecefis . crteriique coabbati- No» devotionis veftra precibus
*
ecclefi·,
bus, prepotiti
*
, prioribus, 8c canonicis mo- ut pnedift· Premoftratenfis Ac ali
ficut
olim
fiede
in
pofterum
a
ptrdiâis
abbanafteriorum Ac locorum ordinis Premonftratenfis falutem Ac omnipotentis Dei benediflio-C tibus, vifitacoribus Ac aliis de ordine fiepe dinem . Sincera devotionis affectus , quem ad ilo
* duntaxat, Ac a nullo alio fine mandato
univerfalem ecclefiam in vinea domini etiam fedis prediâ·, plenam faciente de hac in­
nohfcum laborantes geritis, non indigne me­ dulgentia mentionem . vifiiari poflint aut cor­
retur . ut petitionibus vcftris , in iis prafer- rigi , ad inftat felicis recordationis Innocentii
tim per que jura Ac libertates veftr® utilius Papu predecefloris noftri vobis aurioriUte aconferventur, favorabiliter annuamus. Sane poftolica indulgemus. Nulli ergo omnino ho­
pro pote veftra nobis fuit humiliter fuppli- minum liceat hanc paginam noftra concefllocatum , ut duplices liters» feheis recordatio­ nis infringere vel ei aufu temerario contraire :
nis Alexandri Papa: 1V. vcbis conceffai, qua­ Si quis autem hoc attentare prufutnpf«nt ,
rum tenores de verbo ad verbum prafentibus indignationem omnipotentis Dei & beatorum
inferi fecimus cum incipunt vetuftate con- Petri Ac Pauli apoftolonim ejus fe noverit infu-ni . innovare dignaremur . quarum quidem curfurum. Datum Vitethii Idibus Februarii,
literarum tenores tales funt . Alexander epif- Pontificatus noftri anno quarto . Nos igitur
copus fervus fervorum Dei dileôis abbati Prr- hujusmodi fupplicationibus inclinati prafatas
monftratenfi ejufque coabbatibus Pramonftra-D literas auDoritate univerfalis ecclefia innovatenfi» ordini» , ûlutem β< apoftolicam benedi- mus, ac pnefentis fcripci patrocinio commu­
i'em . Cum felicis recordationis Innocentius nimus ; volentes Ac auctoritate univerfalis ec­
Pape prxdecelfor nofter duxerit ftatuendum, clefi n decer^ites , quod tenoei hujufmodi >
ut exempti, quantacumque gaudeant libertate ubicumque exhibitus fuerit vel oftenfus, ftenihilo minus tamen ratione delicti » feu con- tur firmiter & adhibeatur plena fides , ipferraôus. aut rei de qua contra ipfos agitur , que tenor idem robor eamdemque vim. eum­
rite poflint coram locorum ordinariis conve­
dem quoque vigorem per omnia obtineat ,
niri, £« t li quoad hoc fuam in ipfos jurifdi- quos haberent originales litare, (i forent ex­
flmnem, prout jus exigit, exercere Vos du­ hibite vel oAenf
*
: per boc aurem nolumus
bitantes , ne per conftirutionem hujufmodi b- vobis aliquod jus <le novo acquiri, led anti­
bertatibu' fit immunitatibus vobis 8c ordini quum conferveri, nulli ergo omnino homi­
vcftro per privilegia & indulgentias ab apo­ num liceat hanc paginam noftra innovationi»
ftolica Cede concedis prejudicari valeat, no- communionis , decreti At voluntatis infringe­
bi» humiliter lupplicaftis, ut providere fuper re , vel_ ei___
_________
aufii
temerario_________
contraire :__Si __
quis
hoc indemnitati veftra paterna follicitudine E autem boc attentate prefumpfarit, indignacuraremus. Quia vero ejufdem ordinis facra tionem omnipotentis Det λ aniverialu aede·
religio fic vos apud nos dignos favore con- ft
*
fe noverit iacurfiarum. Datum Bafilee fe­
ftituii . ut nobis votivum exiftat vos ab om­ cundo Nonas Septembris, anno a nativitate
nibus, per qu« vobis poflent provenire difpen- domini 14)6.
dia. immunes libenti animo prafervare, auClontate vobi» prxfentium indulgemus ut ocAdeo vem nom 6mssmAsm erat Pro
cafione conftitutionis hujufmodi nullum eif- rnonfreienfiu» CMMMma «A epifeoyeii ptrifdi·
dem libertatibus, &c immunitatibus projudi­ Stone hbeites 6- euempno i «da· /iusi·» ponti,
cium generetur · Nulli ergo omnino hominum fifibtu. epnalht, «c toti ecdefn perfpe9e probo.
■liceat hanc paginam noftra conceÆonis infrin­
gere . vel ei aufu temerario contraire. Si quis crttii [tnt judietoifue, quod amaudAiai WCt* ,

S

*

*

im>j

"W* PRO ORDINE PRÆMONSTRATENSI · «·*“£««· nod
ΙΚ^άφαΜΜ Aaétaatefb» efifoftut Aefiet) quondam Petro Hardy eapeHann
"

At caufarum palatii apoftobci auditari ad io- C*£*{J
ftantiam didonun abbatisBt convenu*» audiet»- c μ·· 1
Wi
dam commifimus & fine debito terminandam ;
'qui cogmtt» illius, meritis de confilio Ac affenfu coauditorum caularum didH palatii, qui­
bus fuper hu relationem fecit fidelem, per
■Ndm· wdrra
fuam definitivam fententiam pronuntiavit, do
crevit. At ded iravit, prout hac omnia in li­
•rrfintr pnuuo^huceMjit, let» , ·* Eegrtuo bello pro pane ipforum abbatis dc conventus
If. aitfinuumtr mho 14JÎ. tbe xxtt. in dicta caufa exhibito petita fuerant, mona-

*

|faM. gM

ptatifrtn but
tftfui ) Amnnw If. fet
fiu Bnocnfae epifceptut
ftf'trf tftntnt, yaiMMa
efl m dacMaaennr feyteeutbet.

ftcrium. abbatem , canonicos, converfos Bc do­
natos hajufmodi a junididione fuperioritate .
T?Ugeaius epifeopus fervus fervorum Dei. corrcdione . punitione > vifltatione Ac dominio
Traco- prodibis. proterquam quoad cafus promiflbs,
___ diledis filiis B. Man· de Begar
w
B. Maria de Langonio Corifopiten-Bfaifle Bc efle exempta, bbera Bc immunia
«renfis, dc ~
fis dtaecefis monafteriorum abbatibus, ac ar- nec non ipfos abbatem Ac canonicos. converfos
chidiacono Hannoni· in ecclefia Leodienfl 8c donatos , alias ad parendum epifcopi», eofalutem Ac apoftolicam benedidionem. Exhi­
rurnqoe monitionibus Bc pmceptia prodidit.
bita nobis,'pro perte diledorum filiorum ab­ ac cifdcm epifcopis procurationes Bc jura hu­
batis Ac conventu» monafterii B. Maria Belli- jufmodi foIvere, vd ad fynodum ire. aut
portas Promoaftratenfis ordinis , Brioccnfis coram ipfis refpondcra minime fore obligatos:
diacefis , petitio continebat, quod licet di- ac didis epifcopi» jurifdidionem , fupertoridum monafterium cum omnibus At Angulis ratem five dominium aliquod in monafterium ,
fuis membris Bt ab ipfo dependentibus eccle- abbatem , canonico»,converfos. donatos, mem­
fns, necnon ejus abbas pro tempore exiftens, bra Bc ecclefia» hujufmodi alias de extero ecanonici, converti, Ac donati ab omni jurif- xercere nullatenus licere . Oppofitiones quo­
didione , fuperioritate, corrcdione, punitio­
que S< molefiitiones, vexationes pertirbnione , vifitptiooe Bc dominio epifeoporum Brio- nes Bc impedimenta pradida fuifle & efle «e
cenfiam pro tempore exiftentiam per fpecia- meraria. indebita, illicita, iniqua. in;ufla , a<
le fedis apoftolica pnvilegium. cui non eft in C de fedo profumptuofe. Necnon profato epif­
aliqao derogatam , penitus flat exempta, li­ copo fnpcrillis ac didis fuperioritate, junfdibera , dc immunia » necnon eidem fedi imme­ dione . corredione . punitione , vifltatione ,
diate fabjeda ; faiffentque monafterium , ab- procuratione Bc dominio , alias quam fupebaa, canonici, converti . Ac donati cum mem
nus expreffiim eft , perpetuum fllennum im­
bris dc ecdetits hujufmodi in pacific^ poflef- ponendum fore At impofuir, ac ipfum epif­
flone, vel quafi. eIemptionis , lib’rtatis dc eopum m expenfis coram eo in ejufmodi cau­
immunitatis preditUrum a tempore conceflio fa legitime fadis condemnandum fore <X con­
nis privilegii prxfttt, At emm cams contrani demnavit , illarum taxatione fibi in pofterum
memoria non extftit, falvis infra fcriptis cafifervat a . A qua quidem fententia fait pro par­
hus videlicet quod ipii canonici curam ani­
te didi epifcopi ad fedem pradidam appel­
maram in dtdis ecdeflia pro tempore exer­
latum Nofque caufam appellationis hujufmo­
centes ac iliaa regent» nrxfatis epifcopis ra­ di diledo filio magiftro Petro Martini de Ca­
tione exercitii cure hujufmodi fubefle . vifita- veis-Rubeis capeliano noftro Bc auditori cau­
tiones fufeipene, procurationes folitas At epif- farum ejufmodi palatii audiendam commifimus
copalia jura folvere, ac alia ipfarum ecclefia- Π8< fine debito terminandam qui cognitis ilrum onera fupportare, nec non in fynodii hus meritis deconfilio At aflenfu coauditorum
comparera, ac ibidem refpondere dnntaxat a- fuoru.n
'
’
- - palatii. Quibas fuper his
caufarum
didi
ftridi fint : At propterea in aliis ipfi abbas . idationem fecit fidelem , per fuam definiti­
canonici, converti, Bc donati ad parendum vam fententiam pronuntiavit, decrevit At de­
epifcopis Briocenfibus ac eorum monitionibus claravit per profatum Petrum Nardi audito­
Bc praccpti», tamquam ordinariis At fuperio- rem in caufa hujufmodi bene fuifle Ac efle
ribus, ac ad folvendum procurationes, vel alia proceflum, fenrtnti-itum Bc definitum, ejufque
jura epifcopalia, necnon ire ad fynodo», ac fententiam prodidam confirmandam ibre Bc
coram ipfis epifcopis ex officio contra eos pro- confirmavit; ac ab illa pro parte didi epifcocedentiknis, five ad inftantiam personarum de pi male fuifle Bc efle appellatum
necnon
ipfis conquerendum comparera minime tenean­ eumdem epifeopum in expenfis, coram eo in
tur . Tamen venerabilis frater nofter Herueus hujufmodi caufa legitime fadis condemnan­
epifeopus Brioccnfis minus veraciter protendens dum fore Bc condemnavit, illarum taxatione
snonafterium , necnon abbatem, canonicos , fibi in pofterum refervata. Cumque a fentenconverfos, At donatos hujufmodi fibi ac ejus E tia Petri Martini auditoris hujufmodi faiflet
jurifaidioai ordinarie in omnibus fore fubje- pro parte didi epifcopi a ad fedem appella- · pm,, u fe­
dos , Bt fuper illis abbati Bc conventui prodi­ tum , eamdem nos caulam ipfius ultime apyfai,
di· contra juftitiam fe opponens* em defuper peilationis diledis filiis magiftris Laurentio de '“ ·M ·
snuldpbcittr moleftavit. vexavit, Bc turbavit Aret io primo. 0c deinde ex certis caufis Ro­
•c edam impedivit. onaque propterea inter berto de Cavalcantibus capellanis At audito­
epifeopum ex una. neonoo abbttem Bc con- ribus caufarum ejufdem palatii, audiendam compndidtM ex alte· penibus fcp« pr» mifimus Bc fine debito terminandam .· ipfeque
mlS· qc illorum occafioer materia quiftioai·. Robertas auditor cognitis illius meritis de cooNae cbbfem hujofarodi ( nooobftante quod de fibo Bc aflenfu coauditorum fuoram caularum
— —— - — .
______
„
didi palatii, quibus fuper his, relationem fevolota ac'apodeam tradsed* M finienda non cit fidelem, per fuam definitivam fententiam
Cudl^Tou XXIX
G888 2
PrQ-

tio7 -mrams ORATIO GREGORII CORRARH

ι»<Λ

psonuntievU. decrevit & declaravit per psm-Acte aftjgrwdt puHkto pretfoneffite **^*· t
'—
focum Petram Martini auditorem in caute Imi- quibus fe vertimilia cenjeAan. qood ad *> rLw*o
jufoodl faifle fe cfle proceflism , fonteutin» tiriam rnofemram k cteetoenen taajMÎmedJ partum & definitum , ejufque fententiam ptmdi- venire valeant, foetendi planam cooundtantM
fUm confirmandam fore St confirmavit , ac tenore prnfentfaam fecnhatem : fe volumae
ah illa pro perte dfeH epifcopi male faifle & qsrod hujoûnodi procadm , monitiones dt eiefle appellaram ■ ac eumdetn epifeopum in tatione* periode eofdem montem k citatos ar>
mpeofia coram eo jn hujufmodi canfe legiti- Aeni ac fi eia intimati perfonaliter legitima
me faili» condemnandum fore & condemn»» ' extitifiênt. npoobdantibm conftitutionibus »vit, illarum taxatione fibi in pofleraae refer» poftoUcis fe aliis contrarii* quibufeumque ,
rata. Et fubfeqoentes Petras Martial ia tri­
feu fi eidem epifcopo vel quibofris alite com­
ginta duobus , ac Roberta* auditores prafoti muniter vel divifim a did* fit fede indnlram ,
etiam in triginta duobus-» nec non dsrêâus fi- quod interdici , fisfpeodi vel excommunicari
bus magifter ▼illelrnu» Bont capcllaaus no- nou poffint per liter** apoftolicas aoa fodan­
rter fc^caufaram diOi palatii auditor» cui ex tes plenam fe expteflam ac dt verbo ad vencertis caufis commifinsus ut coram eodem Pe-B bum de induito hujufmodi mentionem . Da­
tro Nardy auditore cajaret coram illo in fe- tum Bononia anno incamationla dominio·
ptuaginu florenis auri dc camera boni k ju- miUefimo quadringentefimo trigefimo fexto dm
cimo Kalendas Juli* » pontificatus noftri anno
fti pooder» foils* expenfae hu|ufinodi provi­
di* moderationibus taxarum , procuratoris ip- fexto,
fmim ?bbatu fe conventus fuper expenfis eitdem juramentis fequutis, prout in inflrumeo- " · · Orat» Cregorti Comm Ke*tti Jfommw
tis publicis inde confodis ipforum Petri Nee­
tedf/u pnrtanntaru ed Agt/ïmiisrêun Boemsfody , Perri Martini , Roberts fe feillelmi audi­
rem impem/orem pro cmscaim Jh^Otore/.
torum figillis munitis dicitur plenius comtam»
Redo equidem , Sigifmunde , in taw tua___ ____
ri . Cum autem ficut eadem petitio fubjungebat abbas & conventu* proditii dubitent quod
glona , k pulcherrimarum rerum » qna
getafti
memoriam, bcncfaâoraaaque coalmen*ÿ.
prefotu* epifeopu* fententiis premiflis fe prafentium vigore habendis proceflibus reveren­ lia ; videri tibi hunc drêm celebrem près as­
ter parere non velit, quodque k alii epifcopo tent illuxifiei quo glorm asm uberrimae fn»preface propter ejus potentiam fe aliis quosCAus quafi jam maturae excerperes. Quid ·concernent tute nequeant publicari, pro par­ nim maius in hoc vita caduca ad famanem
te abbatis fe conventus proditiorum nobis amplitudinem immortalemque gloriam hoaniai
fuit humiliter lupplicatum ut cis fuper his de conferri poteft, quam greviSmo ecclefi» teopportuno remedio providere dignaremur . ftimonio, uno omnium bonorum rifcnfa, ia
Nos itaque hujufmodi fupplicationibus indi- hoc orbis terne fenAiffitno loco» tam pnedasuti difcrctioni veflre per apoftohea fcnpta ro titulo decorari , «t fonda ecclefia te pa­
mandamus quatenus vos , vel dno , aut unus tronum appellet, tibsque plurimum debere fa­
veftrum per vos , vel alium feu alios pne- teatur , It pro tuis immeafia beneficiis gratias
mifTa . ubi fe quando expedire videritis audo- c innocentes reddat. Hanc vero cxccUentife-1 Tj(U i
ritate noftra folemniter publicantes, nec non mam laudem non humanis fuflragiis , non »··’·· ■ *·
monafterium, abbatem , canonicos convertas , mortalium flodiis, fed ab immortali Deo tibi
donatos cum membris & ecclefiis hujufmodi collatam » flabilem atque perpetuam exKHmaa junfdidione foperioritate . corteflionc, pu­ re debes. Noli hanc gloriam » cum ptwdanitione, vifitatione k dominio pnemiflss, alias riflimia rebus fortiter _gcfth, noli com .inanquam in cafibus pnsdidis , exempta , Ubera D meris vifeoriis, noli dgniqne cum ullis tute
k immunis fore nuntiantes , non permittatis triumphia comparare.- Siquidem res magum
abbatem , canonicos » convertas , fe donatos bello gerere in eo pnneipue genere belli, in
pnedif|os vel aliquem ex eis etiam quoad quo tu jugiter verfotus m, cam hoflibes fol­
monafterium , membra k eçdefias hujufmodi licet Chriftiani nominis gloriolam quidem eft »
ab epifeopis Rriocenfibus pro tempore exi- propriumque religionis Roauni imperii pro
dentibus vel ipforum aliquo contra exemptio­ religione pugnare i fed ecclefiam protegere ,
nem , libertatem fe immunitatem prvdidoa facrafiusA» matris auctoritatem defendere , inipforumque fententiarum effedum impeti inde­ ftar maoddam eft divin» laudis omnium re­
rum humanarum gloriam excellens. Et enim
bite vel quomodolibet raoleftari ; Facientes ab­
bati k conventui pnadidis de rtorenorum Com­ fi pietas erga parentes, erga patriam, vero­
mis pro expenfis hujufmodi juxti profatorum rum literie ac mnnumentis eximiis, quibnfilam
inftrumentorum earumdem condemnationum laudibus celebratur, ficut eft judicio optimi fe
fe taxationum tenores plenam k debitam fo- fopientiflunl cujufiguc meriso celebranda i fre­
tisfodionem impendi , fe infuper kcgitiaaaas fu- nam genere ta
per his per vos habendis fervatis proceflibus R fiam catholicai
eos quoties expedierit aggravare euretis, con­
tradictores audoritate noftra appellatione poft- bene de republic* mertem ftattns pebbcte ftk
pofita compcfcendo invocato ad boc, fi opus corabenc, quo benefoAoram memoria ad po­
fuerit auxilio brachii fiacularis . Ceterum fi rteras denique quam diuturna recordatione de­
per fummariam informationem fuper hia ner flueret, quibus te, Sigifinonde, tkulte, qui­
vos recipiendam robi* conflixerit quod ipfiua bus monumentis , quibus Itatote pvo tute im­
epifcopi fe altorum quos hujufmodi proceflus mortalibus beneficiis ecclefia decorabit ?
concernent, pnafentia pro monitionibus esa ,
Exftabunt, crede mihi, emafeue bnagink
& citationibus de ipfi faciendis conunoden·queat haberi nos vobis proceftus, monitiones
k citationes hujufmodi per édifia pubbea lo- |Cm* venerabitur

C

«»«·
HABITA IN CONC. BASHLBENSI.
ruo
■sorte boarinam pdlerit aboiera- Esftatamc Adamate, quod bonum, fcden , felixque fitr
-------'tibi imnerioque Roaaaao . Quanto vero tui defiderio hd taniH petra muttiatur, declaravit

aratsTf

bodtarna die ta adventu tuo taequeos omnium
rit recordario. An fisk aequam ullum conci­ ordinum concertas, declaravit communis om­
liem tam celebra , tam fclemniter iaAitutum, nium lanitia , quam quifijue in vultu atque
quo tot praftancifimi viri amnium natfonum
«x toto urbe coavtpertat? Fuit unquam can­
ta rei aficujus expeâarie ? Fuit unquam tanta
fpea rerum mrlinramF Quando tot populorum nerant, tua imago refidebat.
Umriquiiqee enim a te tatatesn ecclefi· orivota , tot bonorum lacrymn g tot preces ?
Oraado tam daret rarum mrbuhmimmaigh twam arbitrabatur, qui ab initio hujus Sacri
exitus cum tactae oriris inenarrabili gaudio ?
At qaia nefciac feftem illud pulcherrimam
ftoritate in magnis perictriofifqsM rabat acccrria rem memorari non pofle? Nam quis un-Brime ptoeexifli. Aderant litem tun cenÆma
quam peflUbnam illud fchifma quadraginta an- urn voluntatis teftimooia , aderat hic iltaftrifaoa clericorum livoribus inveteratum Cooftan- fimus atque graviffimus vir jGulichnus Bava­
ria fablatum foiflb narrabit $ qui non conti- ria dux, cujus gratiflnm oScia
. nunquam de
mo toi nAoritatt « tui virilMriB · ma fihtiu mentibus horum praftantiffimorata patrum de­
lari pradentia tablèrent taJedicat? Qpis no- cident, nunquam fua fiipiencia, fu· humani­
fcit paricnrifitatoc labores tum cum Pyreneos tatis knmemores erunt . * Tu Ac Sigifmunde
suçotes per nives St gracies media hyeme quid aliud Rosas agebas, nifi ut facrotanda
trartfeenderas, aut diBgllitna· itiones tum ta hujus fynodi . qua catholica ecdcfia imago
Caillas, Anÿiamque , cum omnes rages Be eft, audoritatem defenderas, nifi ut admone­
principes ad extlngusndum commune incen- res, fi parum impendentes calatniutcs prospi­
**■ tlium quafi a ftimulus excitares? Cumque ex cerent , (altem prafentium incommodorum pe­
toto orbe prelates ecckfiu ad tacrum conci­ riculis moverentur , dicerefque om pofle rui­
lium tuis humeris deportares ? Cujus concilii nam ecclefi· fakiri, non pofle fciflhm ejus
memoriam nulla unquam delebit oblivio, cu­ Mdoritatem referciri , diflbluto , quod Deus
jus laudes nulla utas conticefcm. Pacem pe-Cavertat, hoc facro Bafileenfi ooncilio tam fbperit ecdefia, tranquillitatem atque concor* skmniter
· · - flt pro ram neceflariis
* ” - caufis
*- —reftitndiam Sacrum illud generale concilium. Stetit ra, de cujus legitima taltttutioae taris Uqsriab illo ecclefia in magno honora, in fommo< « ex fuis (criptis confiera arbitror, modo fint
odo annis fere quatuordfdm i tantum enim qui legere velint. Quamquam rao quod mofuit pontificatus Martini pap· V. meo judicio rruuerim neminem adhuc dc ipfius taftituriofepieotiflimi atque moderatiffmi principis, fi nc dubitare percepi, ne illorum quidem db
ex eo viro , quod minime decebat nimiam numero quique fint qui contra ejus auâoridempferis parfimoniam , qui quidem moriens tattm moliuntur- Nam fi tacri Conftanricnfis
trifle nobis fui defifiderium reliquit. Etenim concilii tenenda funt decreta , illius dico con­
qui tab illo res Romanas florentes vidimus , cilii , per quod teserrimum illud fchifma ta­
curiam ampliifimam , collegium cottcordifi»- blaient fuit, reflat ut legitima fic hujus fenmum, civitates opolentiffimas, tamma pace Λ· fynodi inftitutio . Ex iDo enim radices
perfluentes, omnia paulo poft immutata im- habet ; at ego qui illius concilii auAoritatem
merfeque ddcio quo judicio Dei ( neminem negaric , nullum haâenus hominem fuifle
enim accufb) non potamus dm dolent . Te Dicio, prater illas duas immanifimas beDuas
quoque, puffime imperator, (neque enim a- k
' tavitamat
‘
‘ ‘ pedes
“ 'Joannem *At Hie­
ecclefia
Uter de tua fingulari humanitate atque do- ronymum, anos tunc Sacrum illud concilium
mend natura exiftimare debemus ) fines Roma­ Jufta animadvetfione multavit . Quamquam
nos magna puto mifericordia praterifle, cum quid ego illa portenta in humanitate nu­
agros depopulatos cerneres, domos paflim aut mero?
dirutu , aut tacentes, civitates iptes vacuas
Dixi breviter de legitima inftitntlooc hujus
civibus, plenas formidine ; quas tamen tuus facri Bàfileenfis concilii, velim nunc, clemenille ad urbem acceflus in tanta miferia recrea­ tiffime imperator, ut adhuc fecifti. attente
bat. Quid urbis Romn fqualoe, quid mifero- me audias, donec de caufa inftituttoais quas
rum civium defperatio, quid nofluroa collo­ petal*» ante neccdariaa dixi, pauca difpuuvequia , quid ante pedes tuos lacryme ηοβ M ro. Tria funt omnino propria honefliffime
movebant ? Quid >pft templa in toto orbe fecratiflùna , quorum vaftitas, quorum rapine,
quorum incendia ta ohfefla urbe timebantur?
Primum opus pram, fenAum, religtofam ,
Quid vultum tuum^mmutari video, quid la-E nempe pro iptaa religionis inviolabili obfcrvacrymas repente decidere ? Age , age , conven­ tione fufeeptum , proque reduâtoœ eorum
tam orationem . ne imagine rerum, quas tu qui ab inAitutw ecclcfia dc vent religioni· ab­
ipfe vidifti miferabiles , cor tuum priSmom erraverint , quorum dao final genera ftafla
mifericordia confodiam, fimul 1Γ ne dum rem Roman· ecclefis precipoe tafefta , Grad Sci­
Rotnanam deftitntam defleo, eos tangere vi­ licet bt Bohemi. Malum illud inveteratum ,
dear , quod minime imprafenriaram propo- boc immanius. Gracorum nequitia fomfle per­
fui, per quos defttaata res eft.
vicacior quam longa am dificiliorem reddi­
Ad adventum igitur uram exoprad&num dit, Boberaorum rabies peftilenrior nepote par
]convertam me, Slgiftaundeimperator, certtf* omnem impietatem atque fisvitiam debacchata
fimum ecdefia columen atque presidium. Huc ia religionem , ia templa » quot non fecesdo*
domum edpefeno· venifti accepto imperii dia­ tii reverentia, noa igur ara ab iUorum atrocita-

t>.i

«TOT ORATIO GREGORII CORRARIT TORTO

««i»

------------- >eitate vindicarunt. Nec Bohemia finibus can-A Ha patres eoertcqda eft.Aaque hac omnia·’... -■ ,
A M WO
rents , latius quoque eadem rabies ia finiti- mala ia ecclefiam proruperam poAquam défi. gJJJJg
cw«irri
ram eft geoerelia
concilia
mas provincias pervagar* eft , capta Germa- —
------ --------------!,I_ srfsbrarv;
------ “■k adhuc
—
»♦»·
nie oppida , iaceafe, fpoliata , diruta . Quid reperiuntur, hra fiteiaua MUeraai! qui hujue
quod peffim* labos dum negiigitur , dum il­ facri coocilii diflbhscioneaa qoamt, càjus auli fuis verfatiis . ut haereticorum natur* pel­ âoritatem vix. ut videti·, defendere pcdTulax eft,' ftllacia* intendunt , piget dicere , mu. Hrc pluribus deflenda aient, fi vohtfpaulatim tamquam virus peftifve ia plurimos cum patres agere*. Qim cum in aliis orati»,
diffufa eft . Quid igitur ? Abeamus > finamua nibes meis rêfervo, tum in'deputarionibu*
morbum iftum in noftram perniciem crefeo- vobis dicenda . Nunc ad imperatore* lore , fotis fit Germania, fi pro fua fide mifemuneris tota #
pietatis
ricordia dignam putemus. nyitemus locum ,
.pan fideepti
.
_____
Bononiam proficifcamur ut Bdhemo* quos vix _ plena eft 'ad bellorum incendia extinguenda

huc traximus , foma font conoordiffimm civi- pacifique compofitionem coqverfa , eurus ut
tatis captos Bononiam traducafeua· Non pia- dulce nomen, ita pax ipfe cum jucunda tum
cuit hoe confilium huic fanâa fynodo , non B fa lutari». Pax enim civium felus» vita liberplacuit . Meminerat enim profeffionis fua . tas , mater quietis. foror coocordir , comes
Quid igitur aâum ? Venere oratore* Bohe­ juftiti*. return nutri* .· Bellum e contre po­
mia . audiri patientiffime dt diu quantum puli flragea, vita periculum , ftimulu* feto­
unicuique libuit . At quid audifle profuit f ris . frater difcidii , amor rapina , cornee
Quid profoit? Vis uno verbo abfolvam? Tan­ violentia .“Quod snonftrum tetrum, horren­
tum profuit . quantum nocuit haâenus illi* tium , impium jampridem fenguinem Chriftia­
flagitantibus diftulifle. An non perfpicuum eft norum , heb pietas! haufit. Nam quid Italia
ifta audientia concifo* efle illorum petulantia clades numerem, Itali» inquam regina pro­
nervos, confraâam audaciam, conftriâam lo­ vinciarum ia qua nunquam bellorum fluâu*
quacitatem? Jam non dicent negari auditum jam a tot annii penitus. detumere ’ Quid
•d loquendum , vitari fua* veriffimaa ratio­ Cyprum referam tributariam impiiffimi regit
ne* . Abierunt qui boni , edoûi, qui perti­ Ægyptiorum poft illam miferam captivitatem
naces, confufi. Milii noftri legati Bohemians, no&m fanâa religioni contumeliofom ? Quid
reverti Bohemorum iterum , noftn iternm Pruteoorura pericula ? Quid graves regum Hl·
mifli. Injeâa inter eos contentio , boni pa-Cfpania difeordi* 5 Quid ipfam Germaniam ?
cem cupiunt , cupiunt parere ecclefia ; qui Quse nifi hic fua fortuna celebraretur hoc ge­
minus boni , paeem quidem appetunt , fed nerale concilium , tota jampridem bellorum
pacis conditione* quarum ·, qui prorfu* mali, incendiis conflagraret.
Heu . heu, non polium fine lacrypti* in
potentia turbant. nes inclinata eft , populus
fpe pacis ereâus eft , languefcit exercitus , memoriam revocare inclitum Gallorum re­
fluunt arma de manibus , fpe magna conci­
gnum , quo flante nunquam jacuit ecclefia ,
liationis flt paci* . Quod fi provenerit > bone jam longo bello inteftimfque difcidii* pene
Deu* , quantam k quam immortalem gloriam deletum . Heu , heu exhauftn vires, exhauhac fanâa fynodus reportabit ? Sin autem per­ fta potentia . exhaufta denique omnia prater
tinaces efle maluerint, tunc jufto dolore ad­ odia. O firmiffimum ecclefie roburi o lingu­
verti» tam fcelenta* arrogantiam omnes Chri- lare pnafidiuml fic urbes tuas quondam forftianitati* principes, tuque imprimis, fortiffi- tunatiffim* , defolatas cernimus ? Sic ped­
me imperator, exardefcere debebunt. gentem- cherimos agros tuo* horrente* fitu ? Stc floque immaniflimam adjuvante totius Germani- rentiffimam nobilitatem gladio esum ? Quid
c» juventuti* deleâu , favente auâoritate , D lationum manus itnpwiffimas ? Quid parfaventibus voti* ecclefie, armi*, equis, viri- ricidia
— ?
- Quid iàcrilegia ? Quid templorum
bus profligare. In Crociam quooue miffi le­ profanationes querar t Urbs vero illa toto
gati , a quibus nihil adhuc certi habemus pro­ orbe pulcherrima , domicilium potentiffuni
pter maximam regionum diftantiam . Quod fi regni clariffimum. quanto in hsâu , quanto
Gracorum legati , ut Romam iifle perhiben­ in fqualore jaces? Quid univerfita* illa , il­
tur , ita Bafileam veniflent, eflet fortafle ho­ la inclyta focrorum ftudiorum officina , madie non minor fpes Gracorum reduâioni* , giflra morum, lux veritatis , expultrix haquam Bohemorum . At certe quod affirmare refum , norma difciplia* , non dilperfo , non
Ptm, t». poflum hujus fanâa fynodi ftudium non · de- pene obruta? Bella quidem bonis anibus ini­
.
H.
î-‘- ”■
fmflie.
mica femper fuere , quas ocium dt pax nu­
Secundo loco fua profeffionis inftitutum hac trire femper confneverunt . 0 tellus inclyta,
fanâa fynodus profitetur a fummo ad imum tot Chriltianiffimorom regum alumna, quam­
per auâoritatem omnipotentis Dei, omne* ec- diu membra tu* lacerari divellique faunenta‘
iti orbis auxilia frufira
clefiaflico* ordine*. magnum quidem opus &
fortiffimi heroes > iHoneceflarium collapfa veterum difciplina, quoad E implorabis ? Quod
poterit , reparare
Nam profèâo, ne nobis ftriffimi reget tui revivifcerent , orbemque
blandiar, osnni* fiare ecclsfialBca difciplina a ingratitudini* expoftularent : No* quaflatam
clero defluxit, prifcaquc religio jampridem in ecclefiam toties inftauravimua, noa toties nonobis defideratur. Ubi enim antiqua fsnâimo- ftrse religioni rebelles populos praAgavimos,
rua ? Ubi facrarum literanun ftudia ? Qui* nos mare tranfivimua . nos vulnera perpe£
mihi nunc Hieronymo*, quis Ambrofios, ubi, fi , nos (anguinem noftrnm fundimus > oc
ubi terrarum reperiet Λ Corrupti ordine* , cor­ religionis noftns fines protenderemus . Ka
rupti mores , ut eft humana natura proclivi* ardet patria noftra , ia qua nati fuimus ,
•d malum , nimia epifeoporum negligent!* ni­ ardet bellorum incendiis regni noflri dartfmiaque deliâorum impunitate peccandi venit fimutn domicilium . UM beneficiorum memo
audacia. Qua profeâo peni* k centuria vo- ria ? Ubi pietatis officia ? Quis ferre poflet

I

»«I3

■

*TKiw HABITA IN OONG BASILEFNSÎ. «·»£«■·«

qu* ab ecclefia recepiflent . Itaque k lega- AJÇ®.
thun onera flt longarum viarum diferimina
r»
Cor , toquicM » piget dieere? Dicam tamen . etiam in^penfis propriis nemo recufevit , pa­
Audivifti , juUtCine fanpermor, audiverunt k eoni* qudque nonnunquam, ut exigebat res.
nm peon· N quanta cum modefea gforicfik viritim coUefla. Cum intérim Rom» pecu­
ftmi regni indignae calamitates deploraverim ■ nia provinciarum veâigalmmqne Romann eCnullas tetigit pene·, nulla» coatrovctfias, nul­ clefia omnes bellorum ftipendiis abfumannr.
la jura regni , flt tamen vereor ne cui gra­ Non tamen damno militum · pmfidi» ·. ici­
vi· noftra videatur oratio . Hoa dicam, non te faciunt , fi fefe armatis muniunt. Scimus
ab Anglicto metuo, fed a Galli», non a lai­ Nicolaum Urbem ipfem cujus ponas |im tot
ci·, fed ab epifeopi· , quo· quidem decebat annis claufes nemo viderat, cum magna non
•b omni feâlooe remoto· paci· auftores effis. militum , fed latronum manu obfidere , eu»
vires in perniciem multarum civitatum
Hwjufinodi tamen quiqui funt, videant ne ma­
v
_____ cupiditatum
_
_
gi· fearom
vitio quam
noftra o- ecclefi», ipfius ecclcfia opibus invaluere. Ac
ntiooe commoti effit videantur. Nam profe-Bo fupeeme cell reflor atque hominum , po- -fi moderatiffima
·
-ferre non poflunr
flo
verba
, flem jitam avene a moenibus Urbis, a tem­
nefcio tandem ■ quidquid eorum patientia di- plis , ab ari» , a fenâiflim* fedis apoflobe*
gnum judicaturi fint. Etenim deme ipfecon- domicilio, ab ipfo denique populo Romano
jeflo. Scio civitatem illam gloriofiffimam , in qui fi ullo tempore in Romanam curiam pec­
qua natos fum, urbemque Gcnnenfium, gra­ cavit , hac tamen longa prefentium incom­
ve· inter fe inimicitias htbere, part.tn vete­ modorum patientia fic bene de eoclefia meri­
rum cruentiffimorum bellorum, partim recen­ tu» flt tnifericordia dignus videri debet . Vi­
ti· pugnat memoria. Si qui· tamen mihi Ge- des , jam fepientiffime imperator , hanc fan_
nuenfes patientiffimo· viro· magni
excellcn- fiam fynodum non immemorem fu» profefrifque animi dicat efle, non negaverim . Ne- fionis effle , qu» tot impiorum malediflis taSe enim ulh» inbniciti· cum virtutibus fu- ceffitur, qui tamen nil quidem confingere dipiend» funt , mortuorum pnecipue , qui dicerunt, quod non per fe falfum nullo reomni Invidia carere debent. Idcirco fi anti- feliente videatur . Veritas quippe non eget
quas Callorum laudes commemoravi, quod ptrocinio, ultro fe fe offert modo fint qui
barbari libenter faciunt, fi qui fortafle i »· C <n eam intueri velint . Nam licet illam va­
ri* circum errorum ncbul* fepiant , tamen
. gre ferant, eo· barbaris inhumaniores* puto.
—Z.__· , lapientis obtui tus ferre
_ Sed jam redeo unde abit ; ad tria fcilicet ut funt vaniffimc
non
potiunt . Audi ergo quam' inepte calu­
illa fetis ut puto dilucide fupcrius explicata
propter qu* hec fenfla fynodus conveni fle mniatores hujus fecri concilii contumelia» la­
profitetur. Qu* utinam effient tam facilia fa- ciunt .
flu quam funt neceflaria. Ideo fi caufa» inQueruntur omnino , fi bene collegi, quin­
ftitutionis hujus fanfl* fynodi' neceflarias di­ que , quibu» quafi jaculi» confodere ftudent
xi , non minus hoc vere diflum , quam fi hanc fandam fynodum .
ardente proximo pariete vicinis dicerem , fi
Dicunt enim primo magna» omnium fpes
fuarum domorum curam habere velint , ne­
fuifle ab initio hujus fynodi , catenim utili­
cefle efle flammat imminentes repellere . Aut tatem jam duobut annis nihil apparere. Hanc
fi dicerem graviffimo morbo medicamenta efle iraque partem primum confetabimu», reliqu*
neceflâria . Refle quippe mortifera bella h«- deinde fuo quaque in loco fubpcientur. An
refefve & fievittas Bohemorum teterrime in­ pro nihilo reputabunt tot exafto labdres in
cendio comparaverim ; corruptelas vero mo-D re Bohemorum ? tot fiudia ’ tot vigilias ?
-- ergo inttfiu h*c An’ pro·
ducetlt aufloritatcm ecclefi* in
rum graviifuno morbo.
Hi»
fanfla tynodu» cum Bohemit nil quidem o- tantis oppugnationibus fortiter fuftinuiffle·, fe­
mifit, quo minus res illa componeretur - in ti» videri debet haflcnus incredibili virtute
qua re unto acrius infiflendum putavit, quan­ atque conflantia reftitifle , totque in unum
ta omnium ’peq^lofiffima videbatur . Tum fenfto· ecclefi* patres tot illuftriffimorum reetiam patres hi «neflifluni judicabant, fi tua ri legato· in hoc loco fanfliffimo coegifSigifmunde , o^m ecclefi* regale patrimo­
Quod quidem egifle , ut eft felutare ec­
nium reflituerttur , qui eo carere tnaluifti , clefia , ita fine horum patrum maximo graquam aliquid contra ecclçfi* auûoritatem pa­ viffimoquc periculo minime aflqm . Nam fi
ti . Faci quoque plurimum opene datum eft, ut in magnis periculotiique rebus jufl* ple­
noonnll* etiam feluberrim* leges promulga­
rumque caufie adverfos rerum exitus confcte , quibus tamen vehementiori fpiritu h«c Îuuntut ita in hac noflra imo ecclefi* jufliffeaâa fynodus intendiflet, ni variis undique
ma caufe contigiflet. Videbant nimirum pa­
importunifipw rationibus , qu» quidem no- tres hi qu* ipforum pericula fatura eflent .
tiffim* tibi funt, haAtnus. refiftenduui tibi E Sciunt enim unufquiique quam rem operan
tur ·, illis itaque femper meo judicio 'res Re­
fuïffet.
Rari· enim fuperque difficile fuit divertis le* mane debebunt, qui ab initio hujus finde
gationibus apud rege· & principe· auctorita­ fynodi periculum ecclefi» fubire fui» pericu­
tem ecclefi» potuifle defendere t declarare- lis voluere. Vides quam flultum fit id obji­
que , hanc fenftan fynodum, non conven­ cere > quod poffit in maximam horum pra»>
tum malignantium , fed pietati» effit , non Baatiffimorum patrum laudem converti.

quam fceleftom
aliquod ferinus oboriatur, fed ecclefi* catho­
lic* imaginem, ia qua fperamus fetetem Ipfios ecclefi· orituram. Qnod quidem fieri mi­
nime potuiflet» ai patre» hi jam pridem *nefandam Babylonem apud

Secondo dicunt nimis circa fedem apofloU·
eam intento· efle ho· patre·, cetera minus
curare . Scire velim ab his fi quifptam eo­
rum ut digni efflem , omnium membrorum
vitio laboraret, prias ne ia caput an fortafle
in

■

t»M
ORATIO GREGORn CORRARn ■JTg·" riifl
- In pede» curem confidendam putare». Si ne-,‘
®° tam delirus qui non to caput feteatar »
cur carpitur bac fenâa fynodo», fi ut ratio
atque ordo pofcebat, capitia imprimis raram
habendam cenfet. a quo felutem totius con- licitum <Je diemms . Nullum quippe ilhob
poria necefle eft derivati. Nec tamen reliqua tum horaftum efl» poreft. Jam vero pecare
membra negWlui efle concedo, ceterum ad Λ his libet 6 condito frift unirai coflk
illa prraipue intendi quibus omiflw ftaens ec­ buiflet exigere a petribo» juajwandum, nam·
clefi· eonftare non potdf. Nam qu· non vi­ quid id fecere licuiflet? Nihil hic hraradum
deat quamlibet multa egerimus decreta , fera eft, fetori raceflkas fubigit, quoniam bone»
Atane·, lege», ncquicquam fieri omnia, nifi ftum , Bcuifle . At fi lirait corailto Coptonfoda apoftoiica exequatur. Ideo mea femper tienfi, etiam huic festa fynodo nimirum Uflric opinio fiuumdm rerum to Romano pon­ cebit. Etenim generalium eonciltoram tam­
tifice refidere, tubilque tad» Chriflianis homi­ per fuit eritqu» par poteftas. Eadem quippe
nibus expetendum, quam ut boM fret qui in to omnibus conciliis eA_ ecclefia qu·
. radam
ifta fede aollocanrur. de qua dejici nequeunt Bconfuetodinea , fed Ipfa» etiam decretorum
etiamfi ptifimi eflent, fine maximi totius eo- (anftioras
' ~
pro temporum rerutnque diverfitadefio vexatione,
te immutare poteft. Neque enim femper fise»
Tertio toco non ufipwquaqra fervari gra­ re aut femper erunt, qua mine font to gnvitatem , rea nimis prneipitari queruntur . 0 neralibus conciliis inftituta . Temporibus ce­
amentiam hominum juconfideratc loquentiam! dunt tempora « confnctudinibus confuetudtaes
Non putet commentas vanitates impurifluno legibus item leges . Sed fe in concilio Conore proferre f An prodpitatum quicquam flantienfi io pmmbuiqne conciliis patres quam­
duorum annorum patientia? Aut in ullo vio­ vis non jurati qdafuof illis articulis nihilomi­
lata gravitas nifi forte orando , obfecrando , nus obligati fiierum , quorum vkdatores fi
poflrcmo monendo , quod fe ipfi fecimus a- non perjuri , fceleftiflnni tamen judicandi .
liofque ut facerent cohortati fumus , Deum Nifi forte dicere velimus non dfe in potan­
deinceps bominefqjie teftamur nos hanc cc- dis confilii» a fraudibus dolifve, aut to po­
clefia caufam pro communi utilitate fiifcepif- pulation»
r____ coofolationum
_________ a_______
____
fetiorum ,periculis
fe, proque auâoritate ipfius ecclefi· confer- abftinendum, nifi ad id nos priai jurejunusvanda. Noo hic privatas opes, non honores, C do obligaverimus , itemque non teneri ίΠίβ
non potentiam qunrimua. De
~ republics agi­ legibus quibus no» non juraverimus obtempe­
tur , neque ea levi» aut ludrica res eft , De raturos dt boc puto de latronibus flipplicis
ipfe quippe religione difeeptatur, cujus pa- indigne fumi , qui certe nec lega fervare
trodnftim multi» baftenu» periculi» nobis con­ nec a latrocinii» abflinere juraverunt. At ra­
flat . Sed quid ego hnc tscum , clementiflime mo tam delini» qui hoc dicere velit. Quam
Imperator, qui tot labores pro confervattoae multa enim funt , quo non jurati obfeèvaro
hujus fenta fynodi, a qua pendebat (aliti CU- debemus? Reflat oflendere cur patres non
cleun, primus omnium fufcepifti.
jurati non poflint fira perjurio recedere ira
Quarto contendunt non licere patres jura­ cofifulto tut renitente condito . Quid mirati
tos efle , quod in Concilio Cooftantienfi (er­ cftis ? Quafi contraria dixerim, pofle fcilicet
ratum non fuit. Infpiciamus ergo prius cu- quempiam In ea re perjurar», to qua nullum
jufmodi fit ipfum jusjurandum *. deinde liceat prefliterit jusjurandum. Noft fum ita rerum
néene facile indicabimus. Quatuor omnino ar­ tofcius, ut hoc dicere velim. Sed dico, om>
ticulis continetur . Jurante fine fraude confu­ nes epifcopos ad id jurejurande teneri . Metare , itemque nullius coafulta propalare, eu·
?
istDminiftis
enim, panes, quid in confecrattoni»
od una aliquod aut periculum parere pouint bus juret epifeopus, nempe illud imprimis s
confident!. An quiiquam boc inficiari poffit Vocatus ad fynodum , ibo. An ut cum pri­
reôe fieri quod in omni fenatu bene inftitu- mum concilii locum attigerit , poflit fi» an
tarum civitatum femper ferratum fuit ? Qu· bittio difcedere, fe fic fecra concilia ludibrii
enim eflet confultorum gravitas , qu· plebis loco habere , quafi laxandi animi gratia ad
in patres reverentia , aut quis denique «flet, concilium eundam fit, non quod ulla epifco­
confilio locus , ni metu pana futilitas exclu­ porum opera aut toduftria defiderecur. Non fic
deretur. Ipfum quippe confilii nomen a filen» profetio , non fic . Nam fi
veniunt, ira
tio diôum videtur. Snpiu» namque res ma­ piflR redire non debent: Eadem quippq vtoju­
gno confilio dc taciturnitate quam armis ge­ ramenti qua ire coegit, cogit quoque non re­
runtur . Quo in genere laudi» Venetorum fc- cedere inconfulto aut restlsena condito. Per­
natus (ni atoor uoflne civitatis me fallit) o- vulgata efl enim juris Arantia , Noq dictate
mne» refpubticas , qua ante fuerunt, mihi
auidem excellere videtur. Jurant non rece- concilio nemini ndhuc icto nrgaru· efle redidete inconfulto «ut remtente concilio , quod E tum, modo aliquam honeftati» craft ratiunquidem ut ita fieret ipfa condicio temporia culus allegerit .* Non eft «go , «t ptortfque
neceflarium fecit. Jurant demum parere do* videtur, ita impertofiua H Jmsre qwod etiam
creti» quibus abtquc ullo juramento identi­ abique ulla juratiora obfervare qtoa debeat.
dem obligati efient. Nec 4irum videri debet
In quina ptorn rstomnto queruntur non
fi pro eorum confervattooe decretorum omnia haberi honorem rationibus, ut in condito
adhibeatur citra , quorum contemptore» in fu- Conftantienfi, rampe pre rarioitfhna deputa .
premam Dei majeftatem impüflimc peccant . tattooes totroduOfo era. At ego in hoc fecro
Nam fi jura fiumana legeique civiles viola­ «fodito ex ontoUmB iafttoKto qu· plurima ex­
re icelua eft ab ipfi» legibus feveriffime vin­ tant ftptodter excqgint· , gréeteagra paraift.
dicatum , quanto deteftabiliua ecclefi· décré­ hoc potiffimum Dti confilio adum fora» exi*
ta oegligere qu< Spiritu Dd to ftcroftnâis ftimo, quo nationum ttofeofioras toDeremnr,

nl7

HABITA IN CONCIL. BASILEENSI.

.Hbertxfqne ncdafalHd ovdtate ferveretur. SdAveftrtun ad necem fedens tacitus defignabat.
■n» enim noaanllaa natteae· teter fe capita- —
Eja igitur
· · , Sigifmunde, ne cefla-cum
- hoc
- - *fan■

atswo
cuairâ

libs» inimicitiis inveteradique odite diffidere, flo concilio patrum, in hoc rerum naufragio,
•ais·/
multafirae ob id te Ipfo Coftantienfi concilio, ut adhuc focifli, ecdefi» facrofanfl» fuccurrent prone meminffii feptentiffime imperator, re. Nunquam poll Conftantienfi: concilium
rixa· difconHafi|ne extteifle & multa adeo in tam pulcra occationem naflus propagande glo­
rabas agendis impedimenta, dejum in for­ ri· tu». Nec te moveant facrilege quorum­
mandis decretis nationes non tam opinione dam voces qui gloriam tuam labefaflare con*
quam odite diftentirent. Tum quot doncerta- tendunt, nec fatis considérant quid majeftatem
tiooes, cum alia alii fefe proponere Aude­ tuam deceat, dum propriam libidinem ex­
rent ? Hic mixta omnes natwpes communi pleant . Scimus plerofque machinas ad te ex­
quodam focietatis vinculo continentur. Nam pugnandum moliri, nonnullo· infidus faccenupuiquiique nationis proprie oblitus , ni! ni­ ruriatos efle, quo magis conflanti? tua opus
fi de communi utilitate commodiique reipu- eft . Poffetn hic clarius loqui, fed fatis eft,
blios cogitandam ducit, nulloque regum prin- fi hoc unum moneo, ne ill*» aures patefacias
dpamve imperte ut in nationibus fubjicitur. B qui te ab hac fanfla fynodo alienum facere
Quatuor vero deputationibus omnes commo- Audent. Nam quid faceres illi fi quit tibi ita
de diftributi. Nec vulgus clericorum admitti- fuaderet
' ’
. Cave
“
Sigifmunde ne promifli memor
tur, ut in nationibus qui ut ipfi per fe nil fis, cave ne inter fas nefaique ouicquam pengraviter confidere poflunt, ita aliorum refla fi’habeas, cave ne quid ecdefi» te debere
confilia perturbare, fed graves tantum dofli- exiftimes. Nimirum majeftatis reum quoquo
Se viri qui refle fapientetque confalere pof- dignnm fupplicio judicares. Hzc enim Prot. Ipf» quoque deputationes tres a patribus copii confilta, non hominis qui ullo pudore
profeffionis hujus fanfl· fynodi appellaro. Pri­ tegatur. Atqui eodem fpedant eorum confima ab ipfe religione fidei vocabulum fumpfit. lia, qiii te ab hac fanda fynodo alienum ta­
fecunda pacis , tertia reformationis, quarta cere ftudent. Qu» tibi tanto magis pertimecommunis difla. Utinam ergo nationum no­ fcenda atque eo pemiciofiora quod muhis in­
men a facrofanflis conciliis diu abfit.
volucris id ipfum impie moliuntur. Hos tu
Haflenus obtreflatoribus refpondifle fatis abige ; repelle, arce, non folum a confpeflu
fit.· Nunc te, Sigifmunde , per Deum unmor- tuo, fed a limine quoque
....
tamquam perniciotalem oro, per pietatem fanfl» matris eccle-Cfiifimos hoftes. Jam in te unum exiftimarede­
fis, per Bornant imperii majeftatem, ut vir- bes omnium fpes efle convertas, omnium te
tutem tuam explices, neu tinas fandam reli- oculos intueri. Hanc fpem tua nobis pietate
gionem noftram ullo impiorum fcelçre conta- jampridem preftitifli, cum hanc fandam fynominari. Vide quid ecclefia debeas , & quid dum ab initio rebus adhuc exiguis ingenti faecclefia tibi. Utrumque te, ut puto, excita- vore profecutus es. Quid igitur ? Dubitabimus
bit. Memento tu eumdem efle,
qui jam vi- ut tu® glori» te poeniteat. utque hanc fan"
ginti fere annis pulcherrimum illum trium­ flam fynodum auflam jam deferas, atque ediphum de facro Conftantienfi concilio cum ma­ ficiutn hoc pulcherrimum diruas, cujus tu
gna gloria reported i. Potes nunc quoque quam fundamenta jecifti ? Minime quidem . Quid emaxime glori» tuc fines protendere . Num- nim aliud hoc eflet, quam contra feipfum
qu?.m ecclefia tuam virtutem magis implora- pugnare? Nam profoflo dum cogito, qua ah
4L ■<·. vit. En · ut mifcris & lufluofis rebus quas initio perpefli fuerit troc fanfla fynodus,
fupra commemoravi, unum addam quod te quantis cafibus jaflata , quantiique undique
ftet ecclefia ; tibi im, imprimis expo/cit. Nuper in generali conven- ,periculis laceflrta., quod
.
tu hujus fanfl» fynodi lefl» (itero, qu» dum D primis poft Deum, atque huic fortiffimo viRoman» ecclefi» —
cardi
legerentur patres hi lacrymas non tenuerunt ro * Juliano rfanfl»
~
-J- ­
ι·Β<*«Μΐ·· quibus nunciatum eft · Pilfin» oppidum no­ nali attribuendum puto. Vide ergo quantum
ambobus ecclefia debeat. Tu cum primum in*?·
bile quidem dc opulentum in magno pericu­
lo efle & jam Procopium forem illum impu- flare tempus facri concilii celebrandi, tam- iaaiitt A Fl·riffimum cum magna latronum manu portas quam ad confactam jam gloriam primus om9
obfidere . Quis illius arcbilatrOnis fcelera com· nium iftuifti, tuaque aufloritate res labantes *“ *■“·
firmafti, neque etiam dum aberas favores tuos
minifcens non horrefeat? Nam quo fe parri­
cidio fax illa belli, fcelcrum omnium caput hcc fanfla fynodus tequam fibi abefle fenfit.
non contaminavit? Et adhuc oterra monflrum Hic vero digniflimus cardinalis profond haud
'
illud inexpiabile fuftine», 8t tu foi vides? Quz defuit opero quominus periculum ecclefi» fuo
crux quod patibulum belluam illam immanif- periculo fabiret, quantoque res difficillima
fimam, tot facinoribus coopertam; induere videbatur, tanto acrius infiftendo putavit ■
condigne poffet? Non ille aris pepercit, non Neque flufluantibus rebus ceffit, aut minus
facerdotibus. Nil penfi habuit puer an Cenex, fperavit eunt undique premeretur. Memine­
mater an virgo. Omnia divina humanaque igne, E rat enim fapienttffimus vir hanc effe in recade, ftrupro, ruina turbavit. Nec um ipfe bus humanis conditionem, ut ubi boni quid
fieyjtiq gra flatur, quam religionis odio farit. cerptum fit operte, id quando proftantius tan­
Varia proterea diverti que tonneQja in mifero- to magis mortalium morbo atque adeo crcirum fuppliciis experitur, ut hm ab impiifli- rate oppugnari folere. Contra mala plerum­
mo latrone mors munus fit non poena, Ec hic, que ab ipfifmct adjuvari, in qnorum calami­
hic inquam parricida te hoc, o patres, tem­ tatem redundant. Igitur ut prudens nauta
plo, in medio veftrum fuit legatus regni Bo- in difficillima tempeftate’ · nunquam clavum
temi», nea pndtet coram aris, tot templorum dimifit, cutnque alios femper patientia fupeeverforem loqui. VidiftiM diram facrileÿ illu­ raret, tunc etiam feipfiun vincebat, ubi maxi­
viem paUoremqne» tuus oculo· Igneos, trucu­ mi cujufpiam laboris aut periculi fpecies oblentos, vifu horriMes, quibus unumquemque jeflabatur. Hujus itaque viri virtute quem om>
Hhhh
nis
ÇmcU. Genero^ Tote- XXIX-

Λ

tuo «W0* ORATIO GREGORII CORRARII *GtT5"eqe

’»<>

_______ nis ·:»· celebrabit, nofinet it>6 Kbit «aoe
αμνό

ecclefi* redditi ac raftiratf tomus, (labuita J&m Metatu Ctaboriissu ffhuriu fienumr & ad· ammo
wcsnu rtgmr m pn^dasu JNmrico^f Aone
ecclefi· atatoritas, wOa hoc ftotfa fvnodos,
«nutata· ex' nsdkv •uefay» Pttn TiUtadeo m · minimis principiis jam pulcherri­
ru, «ή» tarijhri
Λνκη/ίι, in
ma fails fit. Sed quid ego hunc virum na­
gretw»
J’Aifippi lafef , «iri miapir darifitrum ecclefi*, cui femper res Romane debe­
ta
pnrriyteri
d*
ttatagt
ex
featMt Jefu ,
bunt, pluribus pnedico, cum hos prefertim
fi- sMobentss attmtvm edtans, eqferiMea»
omnes fu· virtutis teftes habeat patres , qui
ateqfe Fehnar» /di/. dvarid fftarigum.
utrum eum magis diligant an adimerentur in­
certum eft. Hi teftes laborum, hi vigiliarum,
Piimyh Labii,
hi fumm· integritatis atque innocenti·; hos
confortes habuit gloriofi operis. Denique il­
ScrifCt qwqoe «d aw Divio·· V. C MOmmo de
lud eficcit ut qui hac ampliflima dignitate
to Mart scMtnr la sapMsa Doqpndi· smm· sta qa»
haud quaquam minor apparuit, poffe quoque que taabrataoib·· ataMtam, ia IMhtbw· se· tat
ad majora fuficere omnium opinione videa­ ctakibao neaaotho eaataat·, iMwoau, £w «ntaacs
tur. Ergo quid illi pro tantis meritis debea­ 'ia BdfioMfi co··»· a tais «Mtata habit· tarvarii
tur, videt ecciefia & deberi fatetur. Sed vt- qawam ipn <»»ta|ta» tafa h hac verba ■
cumque res ceciderint ab immortal) Deo im­
— Σ* h&iotheco T. C. PhMerti de la
mortalia premia coofequetur
fmetorù Ihmonenfij .
Age igitur, Sigtfmundc, perge tu quoque
id perfeveranter perficere quod certa & con­
Ermo in concilio Bafileenfi habitos, inci­
flanti ratione pulcherrime inchoafli. Habes
pit, fi fuu uefirum,
hic , aliorum pace dixerim. facri collegii flo­
------ incipit, no· artotror vot.
rem , Habes leAiflûnos epifcoporum , Habes
coBeflos in omni genere doflrin· pneftantif- ------ incipit, minUtur fortafiit.
fimos clericorum qui'tibi erunt focii gloiiofi
----- incipit, d* dndream fratrem ejtu.
laboris. Hac vero exiftimare debes cum hi —— in die RFrancifci 14p.habitus incon­
cilio Bafileenfi per M. Matthiam provincia­
te orant, te ab alio quoque quam ab eccie­
lem Minorum Saxoni*.
fia rogari, cujus preces tantum apud fe va­
lere debent quantum tn ipfe (ape profeTu —— incipit, cum innumerum .
pro
ecciefia
es, cum
<
r
' \ etiam vitam ,periculi? C ·—- incipit > aggredior mate.
lare te femper pararam » dices.
objeflare
dices. Rtligio- ------- Incipit, ajumptut eft in
«n etiam,
fa fane magnanimi imperatoris fententia dc te -— incipit, medjit· ve/rum fietit.
------- incipit, taon fit» odeo.
' quoque genere digna.
At viae quid te orant hi patres quibus cer­ — incipit, erunt figna in fide, a Joanne de
Turrecremata in concilio Bafileenfi fecun­
tum eft male omnia perpeti quam aliquid
da dominica adycntus,
contra ecciefia aufloritatem pati. Rogant pri
mo ut cum hac fynodo aufloritatem ecciefia ------- Incipit > luceat hut vefira.
------ incipit, tulerunt miAs pallium.
fuftinaas, utque ecclefiam facrofanflam ab im­
piorum (celere defindas, qui eo ufque teme- ------ incipit, inj&ntu facratifima .

OasiavATio

S J.

S

r^r.
* H

•

nutu proceflerunt, ut jam audeant ( heu £»- — incipit, fNicMflifta hanc regulam.
erilegnin nefas) hanc fatrilam fynodum, qua Oratio Ifidori abbatis fitoâi Demetrii G P. ad
Bafileenfe concilium, incipit, primam qtncatholice ecclefi* imago eft, hsryeticam dice­
dem.
re . Quo malediflo nihil dici poteft fceleradus
laude.
aut excogitari.· legimus aliquando eraffe poft- Sermo, incipit,
. - mot efi
. magna
„
tifices, ecclefiam fcimus neque unquam errat D Joannis Pataeolqg. imp. CP. miffiva ad concife. neque errare potuifle, alioquin religionis
”Ilum
— “
BafiL
**’
noftr* inftituta penitus vacillarent. Liceat er­ Sermo , incipit, tam celeberrimt caau.
go his fenflis patribus quos hic frequenter Oratio funebris in concilio Bafileenfi habita
de morte Joannis Poetugallis regis.
cernis, liceat compluribus optimis viris qui
in hoc concilio vita funfli funt, haerefis no­ Sermo , incipit, diei tam grati.
mine carere, ne tu quoque aliique item ro­ ------- incipit, fuocumgue firipta funt.,
ges conveniflc cum hiueticis videamini. Ro­
——- incipit, ne fidliati efiu,
gant deinde ut quoad pores, cum hac fanda Propofitio, Petri Dfgnenfis epifcopi ambaxiatoris regis SidHe ad Bafileenfe concilium.*
fynodo miferrima ChriRianitatis bella compo­
nas, que ea demum ratione facillime compo* Sermo de pura conceptione virginis, incipit.
ego mater.
nes » fi te nullarum panium feceris.
Te igitur poftremo Sigifinunde hic ante a- ------- de nativitate virginis, incipit, Mergenetutmût,
ras in hoc loco fandiffimo deprecor, ut in
hac honeftifluna focietate, quam cum hac (àn- —- de conceptione virginis, incipit, ego
c .
. .
..
—.
-----fla fynodo jampridem inifti, conflanti fltedio E jam concepta.
'
· terris
· ~
perfeveres,
nihilquc in
Deo excepto fi­ Concio.... * epifcopi Dignenfis in concilio
Bafileenfi pro rege Ludovico III. Hierune quo ecciefia effe non poteft venerabilius
fidem * Srilie regeputes ecciefia facrofanrla
r 1

n

1 s.

Bafilem vi. Idus Oftobris.
Obsemvatio PaiLirrt Labii, SL J.
l/ad< icto, ItAor catata. boc mihi ttavmmuo.
i·, duce·, amabo , ec adaciipto bale anta·) to·
io viii in liter·· iKcratoaqoe omaci braovtaamCmi mMqpt jwoprtam amiataw.

Obsbivatio PaiLiBFi Labii. S. J.
Ditai pamar «v taf sebeta viri m invrftignta· dta
•lintaNqae vriervi· ecripwram imvuh·· eaeiri···*.
ta latere in hac hrifimfi civitaw mmbUa «sfummaca.
lamo Aintant ama, io yihm «iqocMto.q·· ad c··
cili» Baileenat, FlomomM· . Conftmtam·, aÜoq·· «ρο>
tam, CDotaenoir.

*··Λ

«ΤτΓ" HABITA IN CONG BASILEBNH.
rossa

effi1”

«MNM· primarum no. fynodi B*UM*nst

fcqaMtto xxxr. takfam tantum habet. Onufif miam robqxk ufipe ad xav.

Qu* dainesps la aodam nmt vnhtauM prâam,
apsAol* d< aki traâatos, ad eofdem fyno­
di annos pertinent, fub quibus habit* fiant
feffioMs iÛ» xxx- stipe ad an, 1457.
Qu* vera antecedunt in fixante voluminis, »Meno loco pofia fiant, eu*» poflerlora fint
fynodo,

π.

ANNO

CNSttTt
'4W-

Item velit fin regia msjelbs pro honore
fidei & favore hujus fandi operis dare libe­
ram licentiam omnibus fubditis majeflatis fu*
volentibus dc debentibus venire dc jure vel
approbata confuetudine ad concilia generalia,
ut libere ad ipfum œcumeniCum concilium
accedant fle ad hoc etiam fua raajeflas ipfbs
inducat mediis dc favoribus confuetis, alios *
favores ac opportuna prefidia velit concede­
re pro am fando opere conficiendo . prout
videbitur effe neceflarium .

fikwWsua f*fa*ea, continet Diarium, id eft
lucciaAam adnoutionem eorum qu* per
fingukte dies gefia fiant in concilio, ab ejus exordio die Veneris oâava l ebruarii
14$ a. uique ad diem Veneris vigefimam-B
ill.
quartam Decembris 14)4·
Tenuua votase·, eft continuatio Diarii ab
Item ut volentibus dc procurantibus fcanexordio anni mccccxxxv. ufque ad diem dalum ponere in ecclefia Dei, & perturbare aut
impedire hoc fandum opus unionis refiftatur,
Jovis vt, Decembris 14)6.
Çnartuat vlean, continet vanas epiftola' k peut lànAiftîmus D. N. papa quatenus peralia vera fpeâantia ad concilium Bafileen- verfum & fcandalofum monitorium, dc perfe ab anno 14p. ad finem anni 14)4. ad verfinn ac icandalofim fufpenfionem cum in­
calcem decretum Bugtnii dc unione Grae­ de feculis, facta per eos qui in Bafilea remanferunt adverfi» fanchtatem fuam, nec ac­
corum 14)9-*
ceptentur per majcftatein fuam, nec permittat
(teintât*, mifcelhmea continet. Primo quo­
dam quo ad concilia duo Lugdunenfia In» in regno fuo aliquatenus acceptait
nokentulT k Gregorii pertinent ; Deinde
1 V
opuRffl*. qu* ed Coftantienfe , cetera de­
Item ad tollendum mnnftrum quod ftantinique
ad concilium Bafileenfe , varia ejus. Ini» h»s in noftra ecdefia catholica effe vide-·
,
aAa defcrtbit. etiarti qu* gefia poft fecef-C tur, videlicet quod duo generalia ~ concilia
” dc "concn ilium
infimul reputantur, petit profatus I). N. pa­
film Eugenii
pa quod fua maffias regia revocare debeat
ambaxiatores fuos de dido loco Bafile*, ac
ceteros fubditos regni lui. inducendo eofdem,
AAUm hic qaoqw aniedte* regi CteiHiiniCmo a non.
quatenus vel ad diAum oecumenicum conci­
eri» fynii pap· obteun Avarici Bharigam vano i4;t. lium accedant, ut tenentur, vel ad propria
«t qaidetn didici rx apognpba mÆ codicn biMtcthco* loca revertantur . Quod fi corde indurato non
capiaiK infignu eCctefi* psanarcbaH* S. Stepbaai BiaiirU
ceitfii, qao* jam publia pm* veteri ia aatacedum fece­ fecerint, poenas adverfus eofdem fulminatas
ram peg. 41. ipecimiaii noftri smàqaapsa· Wboaern La- faciat majeftas fua favorabiliter obfervari, &
cinaram A Gtncnram «ai nom biblioshecr «ff librqram exequi cum efleAu

·· Scnptem Ditorigh de f. Jitnri condito
Mbeoito eunt rege fnanda tndpieate tiède*
Aoâor rit* οβϊμμΙΑμη S. M. E. cardinali* Fr»nci*ci
m vefitMo capdu facn palatii de 4. /vanD
de Rape-Facddi, txtremoeapit* *.fthri primi, cam,cam
MCCCCXXXV 1H.
Rmm* ana· i*o* degerat, ilted rectify comaM*«<tet

comate!· «deriequod aan lailataii concilii port «team* h«U*a. * te meam* «Attenîteu van· qaoàam oC
Itahoaun, meta haâtnae cMMcrvac*. jit dcteüp* expangeretar, pamtfci A cardirulAa* mAor teertt. Cea in
editione G. L. Rome·· concitiorwa gfjMralia* . qa« ab
I.
ana. tSoS incboau anno Amam iStx. perfeAx ornai,
bur mi* «mneri* Μφ* abmhua eft , non rolum enrema
UIa Croci Deo favente venerunt & ap-' Uh pan eoocHii Batiteenft* d*eft, *ed A prime defid era.
plicuerunt ad civitatem. Ferrari*, locum- tur
1 , Adaoqw 9t ipae rimla* Dnpuutain quid cm hnfTe
que ipfum acceptarunt, ubi jam funda­ acerrime * eo* qai excadendam cam entent ctn'ctent
tum ac flabilitum eft cecumcnicum concilium BaffleMM conciltem per» icift di*ce* ex wqucnti ,d ι,ύΐο.
admonitione, gea nifi wterccffien cirAn.Ui Rupe.
celebrandum profanflo opere unionis . fecun- rem
'
Facatefa* apad paatificem.fc porpwato* fKm , > tu»dum dlfpofitionem Bafileenfis concilii, prout toeiba* iUte* edioont* feerac pm mare in relijari oiiteiu
ex forma decreti fuper eadem fundatione fo­ mcfiqtnA. Ram au ad me Borna ten traniraÂ* . tecum
lemniter editi evidenter apparet, ubi fanAif-EiWter, com mealed*
fimus D. N. papa
paratus eft cum collegio
' ·· De condii» BaJUtfafi, row calent conii
Romanorum dominorum cardinabam, & cum
Itu ftetnliics edendo m Ixte , J?oma, vrZ
multitudine prolatorum, doAosutft, aie maÂrtuah jepe? pettàombu D. N. pope pro
pace & nitione ecdefia.

Q

giftrornm; rolls majeftas regia pro favore ejufilem fimâi operis mittere fislemncm ambaxiatam, pro ftaiu fidei dc honore ecclefi* ca­
tholic* nd ip&m facrum cacumenicem conci­
lium celebrandum pariter & honorandum pro> ut Chriftianiffimum principem in tam pio opa»
~~ facere convenit.

Osci/.

Gewnst Tom- XXIX.

nen edendo in tMTMpe périras edatonuto ed
Mforem, ex fiieiu F. C. Zuca Hoifienn
Hamiurgenfit S. Petn, in Feticeno cmowd ai notcraafaùga.

concilium non immerito
BAfileenft
quamvis enim legitime inchoatum fuerit, tarejicien.
dum eft a numero generalium conciliorum :

Bbhh a

men

*

f*H

EPISTOLA CONCILII BASILEENSlS.

lll4

------------ men progreflum dc exitum illegitimum fine < fici legitime creato
pofuerat; veritate tan. ab Eu«gmt* pontificatu 6t abdica­
-- -------------------------A*
t»o dubitatione ·'·■«·■habuit. Primum, quoniam
caatvn
genio IV. fummo pontifice decretum efl, ut vit , atque hoc Ipfum concilium, a quo crea­
HJ*·
Ferrariam transferretur. quod imperator k pa­ tus fuerat, primus ipfe damnavit, toque Ni­
colao
V.
Éugenii
fuccdfori
futuerit
.
triarcha Cmcorum, dt arreri epifcopi Cmci
Septimo, quia concilium ipfutp Bafiloenfe
nollent Sd Bafileam uique iter fufciperc.
Deinde , Quia poft difceffitm legati «pofto- Laufanam poflea translatum depolita conten­
tione cam eodem Nicolao pontifice in gra­
hei manfit concilium acephalutn , cum fum­
mus pontifex, neque per fc. neque per lega­ tiam rediit, ut et epiftola Nicolai port finem
tos ei prsfuent. Efl autem regula ecdefiafliCa, concilii adjcAa , intelligi poteft
" ’ Nico*“
Qui
ut fise fummo pontifice generalia concilia ce­ laus nulla eius concilii decreta de fide rei
lebrari non poilint ·. cuius reguht meminit Ju- moribus confirmavit, fed folum ad lites evihu» primus in epiftola ad cpifccpos orientales tandas, k coafervandam pacem indulfic, ut
apud Socratem lih 2. c. 1 j. k Soaomenum qui beneficia ecdefiaftica a Felice antipapa
lib. y c. 9. atque ex ea regula in concilio acceperant, ea licite retinere poffint , atCaIcedonenfi aft. t· jubetur Dtofconu nonBque alia id genus, qu· ad beneficia, ve!
iedere inter epifeopos , quod fynodum facere cenfiaras
~
eixlefiafticas
pertinebant, rata efle
aufus fit fine auAoritatc apoflobe* (edis, quod voluit .
Poflremo quia fynodus Lateranenfis fub Leo­
nunquam licuit, neque faflum efl. Et Jn con­
cilio Nicamo fecundo aci. 6. reprobatur con­ ne X. fe(T. tt. Bafileenfe concilium aperte rpcilium quoddam Confl-utinopolitanum . qvod prohavit. dum illud non concilium ecclefix ,
fine confenfu Romani pontificis afluin fuiflet. fed conci liabolum five conventiculnm appel­
Tertio. Quia in concilio lufikenfi prêter landum ccnfuit.
His igitur de caufis concilium Bafileenfe lo­
more n omnium legitimorum conciliorum ob
epifeoporum paucitatem admiffi funt ad vo­ cum inter generalia concilia habere minime
cem etiam decifivam '‘plurimi minores facer­ debuit. Quia tamen in omnibus editionibus
dotes. Id qnod ex F.nea Sylvio lih. t. dc ha Aenus impreflum fuit, ne quis forte que­
concilio Bafilcenfi cognofci poteft . ubi feribit reretur in hac editione fui fle pnetermiffutn i
archiepifcopo Panormtt no reclamante , 8c con­ vifum efl ilh locum , quem fibi quodammo­
tradicente infertorum multitudinem in conci­ do præfcripfcrat, refervare: quemadmodum in
lio illo prévaluifle -, de qua re fic loquitur. ipfis facri* bibliis, -V in Csnclorum patrum
eodem referente Sylvio, Ludovicus cardinalis voluminibus apocrypha nonnulla , qu® ab an­
Arrlaienfis, qui in eo concilio contra volun­ tiquis temporibus inferta feruntur, notari vi­
tatem fummi pontificis prxhdebat F.pifcopi , demus , non auferri.
inquit, quos fo|oa Panormitanus habere vult
Vi Tm»
BPISTOi.^ rONCIL. BASIIÎFNSIS.
vocem , videtis quam pauci nobilium font,
VII. Ir·»·!·.
ad Cltniiattnfts monachos .
dc illi ipfi , qui prefentes adfunt. haud qua­
1" 0»<hn»quam virtute valent perrumpere iniquitatem.
AcrofanAa generalis Bafileenfis Synodus,
At ipfi inferiores ipfi iunt, qui juflitiam, qui
veritatem, qui denique ipfum Deum pne ocu­
in Spiritu fanAo legitime congregata, univerfalem ecclefiam reprefentanr, dileclis eclis habuerunt, habendaque his giatia efl,
quod tales fc Dei ecclefir preftiternnr. Et c.lefi.e filiis abbati, & toti conventui monaftepaulo fuperius·. Ubi nunc . inquit, concilium, ni Cluniacenfis , falutem, dc omnipotentis Dei
fi foli epifcopi, fohquc cardinales vocem ha- benediftionem .
Accepimus pridie duo volumina beati Aubuiflcr.t ? At vetera concilia generalia omnia
ioles cpifcopos ma;oi<fque prelatos ad vo­ guflini, in quorum altero efl traAatus contra
cem adrrulerunj
Ume cfl illa vox concilii Donatiftas, esc contra Iflankheos, flt contra
Fauflum , in altero vero de baptifmo parvu­
tv. generalis ad. 1. Mitte foras fuperfluos
concthum epifeoporum eft
lorum. Commendamus diligentiam & obedienQuarto. Quia eodem tempore concilium ge­ tiam veftram.- certificante* vo·, quia no^ funt
nerale habebatur Ferrari® . ac paulo poll Flo­ minus fidvi hic, quam in monafterio veftro,
renti® , ubi fummus pontifex pr®fidebat, ade- & quia expedito iflo negotio Bohcmorum ,
rantque epifcopi Cneci, & Latini in magno pmculdubio vobis remittemus fine aliquo de­
numero , atque una cum iptis- imperator (in­ trimento . Verum indigemus neeeffimo Am·
cus, Bt orator imperatoris Latini. & cum ·- brofio de paradifo anime, Ambrofio de (aera­
num tantum generale poncilium uno tempo­ mentis , dt Ambrofio fuper Lucam. Item Anre haberi poffit, facile eft judicare , utrum c felmo de facramenti*: Itera Fulgentio: Itera
duobus concilium generale legitimum efle?.
Ambrofio fuper pfalterio. Hortamur vo* om­
Quinto, Quia tam feva pcftts eo tempore nes dc fingtflos, mandantes nihilominus cuiliBafilcft graflata eft Ænea Sylvio telle in fe­ liet veftrum it» virtute fancl® obedienti® , &
cundo libro de concilio Bafileenfi , dc tam excommunicationis lane fentenuc, ut pnedimulti patres vel citincli funt, vel inde abi­ Aa volumina fine mora mittati* ad no*. Ex­
te noacli, ut fhriftu» ipfe de celo pro vica­ pend 1 autem qua* portando & reportando fie­
rio fuo pugnare videretur. Concilium enim ri continget, paratos folvere qo* oeerimu*. Bft
illud in id potiffimum incumbebat, ut FuW- enim magna neceflitas , vt pnodiâi libri fint
ntam pontificem in ordinem redigeret , v* hicnam infra 0A0 vel decem die* ambafiade folio deturbaret.
tores Boemoram hanc civitatem ingrefluri
Sexto. Quia Felix V. antipapa, quem Ba- funt. Datum Bafile* die vigefima fcxu mea·
filcenfc concilium Eugenio IV. fummo ponti- fis Decembri* MCCCCXXXJI.

S

WP”
1126

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

I

A gnm , cum audiflet quod viri Jabes fepeliflent

Saul. gratias adurus nuntio· pnsmifir , per
quo· dixit eis.· Ben«di& «m « Doauvo, fvi *.·«·>»■
ferifHs mtftncwdmm Kartc cum Saul & [epdtgu
Philippi Archiepifcopi Turooenfi* habita in eum ; ego reddam vobu gratiam . eo quod fenConcilio Bafileenfi.
fts tflud . Quid. Patres fandiflimi, quam do­
lens vel calor interpretatur ipfum Jabes ; quid <
Γ* MS, qocUfio Turouemfii
Galaad, quam teftimonii acervus ; quid deni­
que Saul quam abutens aut abufus P Igitur
Sequtrur ^eft/bù Fafla per Reverendifimum w»1 quia not» nifi ardore miferationis accadi , tt
Ckn/h ptnru Ifomatum fUinut Jnhie~■ aelo paterne pietati» commoti , grattes Deo
ptfcopum Turoueufem Cknfiiumfimi regu fmu~ reddituri, conveniftis in hunc acervum teftbeorum Âmiaxuuoetm u» Couctlio tafileenji.
monii Chrifti ad delendas pcftilentias erro­
rum , ad fepeliendas fpurcitias omnium viEverendiffimi Reverendique Patres, cete-!
■ B tiorum . quibus heu ! tantifper o· fuum dilarique Domini dodoresA magiflri in Spi-• tavit h ternus; hinc Rex nofler Chrillianiflimus
riru-fanclo fimul hic fynodalite: congregui , apprehcnkK difciplinar, Capientia: David » noprvmifit Dominus noftrr chriftianiftimus Domi­• bilitfimum Fcclcfir membrum, a Deo , ut innus CAROLL'S gratia Dei Franci* rex ad1 ter eundos feculi rege* Chriftianiflimi nomine
pradentiam vcftrarum dominationum reveren-- meruit infigniri , imitando catholico· mores
diflimum patrem Dominum archiepifcopum I.ug-• orthodoxorum 8c invidiflîmorum progenito­
. dnnentem deinde fubfequenter venerabilem vi­ rum fii· majcftatis illuflriflimc, nos ad hunc
rum magiftnun noftnun magi ft rum Jordanum fandum Chnfti thalamum deftinat in prafenti
Morini in facra pagina egregium proiefforem in obfequium veftne, imo verius fu< fynodi
confiliaiario· fins majcftatis illuftriÆm*. Nunc facrati$m« ; quo , juvante eo cujus res agi­
vero. Revereodiflimi Domini mei , Domini tur, omne monftroofum, omne fcandalofum,
Bituricenfis archiepifcopus , Autdiancnfis epi­ omne deforme flt abufivum, quibus pene to­
feopus elcdufque Silvanedenfis, regie ferenita- ta chriftianitas ad fundamentum exiftit inanitn confiliarii dc ego cum ipfis Zachaus, pufil-Cta, A corrofa prope vifcera matris noflnr, per
Ius flt modicus capdlanos ferenitati* ejufdem, hanc veftram mifericordiam evellantur, fanen­
pofl prwbclos duo* dominos meos ad veftram tur, tollantur k fepeliantur ab ea . Quapro­
reverentiam diriguntur per Dei gratiam con- pter in hac fpe facra idem Rex nofter lllufolandarn flt juvandAm in veftro, imo verius ftrifluntrt catholice conftitutus ex fuperabunin Sand i Spirinn opere pmincepto. Unde ad dantia cordis fui chriftianiflimi iterum ac ite­
explicanda Rcatitudini veftrsB fideliter injunfla rum vobis ait BencdiÆ tot Domino, qui fanobis per ma|cftatein chriftianiflunam ipfius liris mfermrdiam haric , ego reddam voiu gra­
domini noftri regis, dc pnecepto , licentia A nei quod fectfiii ogtu ifiud. Gratias pnmo agit
juflu ipforum Reverendiflimorum Patrum om­ Deo per quem regnum &. nomen Chnftianifluni
nium fle cum benigna fupporratione Rcveren- acrepit Regis; quia multiplicat in vobis Deus
diftimarutn Paternitatum veftrarum pnefento mifericordiam fuam, congregans vos fimul in
vobis omnibus illud fanfliflîtni regi* David ad unum de nationibus univerfi», fle faciens vos
universitatem civitatis labes Galaad 1. Reg. qtvh cor unum |c animam unam ad dandam
cap. ». Beœ&ih vol a Domtuo qui frctfhi rrn Dfeientiam (alutis plebi ejus. Gratias item red­
fericordiam houe .
dit vobis fua majeftas Chriftianiflima, quia Deo
Benediflus Chriftus Pater mifericordianim flt hominibus miniftratis opu» iftud : opus, in­
& miniftet beneficiorum Dei, per quetn nobis quam , pneter quod nequit plebs Domini fufliomnu dedit Deus, cum quo ab infintia cre­ neri. Miniftri enim Dei eftis vo· in hoc ipfum
vit omnis benediflio, &c de utero marri· fua fervientes . Novit veftra Beatitude clamorem
egrefla eft cum eo. Ilie vobi« tribuat benedi- illum Moifi ad Dominum , cur ait, Domine ,
fliones dulcedinis fust, & mifericordia ejus vos tmpofmfii pondut unner/t populi hujut fuper me,
omnes impleat flt circumdet, qui facitis ei mife- nrm cuim pofum folut fu/hnere hunc populum.
ricordiam hanc, qua ipfe per prophetam ait.
Numeri xi. qui licet centuriones multos habe­
Qfc. ·. <. miferieordiam voio eF non focnfcium. Memjnt- ret dc tribunos, in mios partiti ponderis reli­
ftis, Patres fandiflimi, languorum & mi feria­ quum fibi levius exifteret ; fe omen folum vir
rum fande; matris Ecclefia, pro qua non dubi­ Dei proceflatur, fle pro foto r^utatur a Deo, loo· i»iri-

0

R

A

τ

9

R

tavit Chriftus fe ipfum tradere immolari, ut donec auxilium fibi aftiflat conventus fenionim ,
fponfam fibi exhiberet gloriolam, non habeo-E donec dux facer paftores faculi fandum munus
tem macutem neque rugam. Audifti» picrates offku paftoralis populum in vera fide flt fanis
& uln^atu* matri· veftne ejulantis, heu ! A ge­ moribus retinere importabilem arguit oneris
mentis filio* per mundum univerfum lamentabi­ gra* itatem. Non enim poftum folu· fuftinere
liter deformatos. Redditis mlbc Altiflîmo vota hunc populum. Non efl qui tantam poflit farveftra ad dirigendos affedin noftros in viam cinam divino abfque pnefidio fuftinere, ruinam
pacte , tn de lacu miferiarum Sc de profundo pnevidet, fi non fit qui adjuvet. Lapfutn gre­
fccleram omnes liberati in fanditate Sc juftitia gis paftor fidelis non expedat, auxilium poforviamus itti. O frudtfene Chrifti olive ! glo­ ftulat ante cafum , ut nec inutilis ipfi . nec
ria vobis , honor dr pax , («titia Sc corona pernicioiin populo reflor exiflat, & imprope­
makatietm, qni facftis Domino mifericordiam ria exprobantiom Deo non cadant fuper eum .
M* . Rex Dàwid lacerna & lux omnium ro- Unde qui nunquam famulantibus ei defixit
Deus,

ιιι7

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

1118

Deus. fient Moifete in ducem populi confti-AataramHererminau. R quis ex principio res
tuii. ita tuttfSmum plebit dominie· pnsfidhm naficcntes viderit, uptime cootcmphbtatr. Inde
ei inftiruit fit pracepit, conventum fcilicet fe- quippe chrifiianltas > tefte Ifidoro, in divertas
niorum omnium nationum: cui Dominus, coi·- taerefes IcMb eft: inde caritas extra munditer·
gvego. inquit, auAi vitor de fentonbur Ifrnel, mino· pene exfulavit. inde regnum in rqgn<un
tjt»i tn nqfti , fuie feue» font popuh & mogfri, furrexit, la provinciam provincia. ftc gara con­
ut fomentent tecum populum, & mm tu foins gro-> tra gentem, Atqnod eft onaniumdeterius, idem
otri; , Numer. at. Qood fi vir Dei replètes m fe ipfum. Sue fi cutaâaram regionum calaSpiritu-fanto cum centurionibus fimul fit tribu­
nis prater fuffragium paterna congregationis ferta concilia inferânraa» pro quanto in eia de­
nitionum . unam nationem . inquam , Ifrael bite perato nou modo ftratora fidei, fod om»
fafci» non valuit : abfit. Beverendifimi Pa­ ni» vit· fit atomis cujusUbet norma coafiftit,
tret . ut prufumere de vobis efiimemu» tot te fte beato Gregono, xv. dift. dictu. Ordina­
Ghriftkolss natione» , qua» per orbem catho vit poftremo Deus congregationem tyroodaiem
licum univerfaliter difperfit Deus, poffe in uni- ad Ipiritualem beiidam At confolatiooem eorum.
..
tare fidei flt morum integritate, fynodali abique B dem per incrementum meriti ftt augmentum
prefidio court ruere, ffc multo minus , fi cor- gratia ampliori·, unde
- Dominor
.
ad Modern,
ruerit, fublevare . Hoc etenim R moles tanti
Congrege msAi tarer ; & fitbditur, £t de/cenponderis & deteclus noftri temporis non patitur .
quo , terte Pelagio, non folum nobis merita , ritu-fânto farm· ditto» & ftbt fecundum
led fimul eum meritis corpora difpcreunt. Am­ Auguftimm , vel too m Shifterio de Spinnaplius autem port dies tenebrarum . fi placet , finto. O beatiffima Chrifti fynodus, in quam
it Deu· Pacer fpondet defcenforutn ! In te Fi­
lucis tempora contemplemur, silus eorum imi­
lius confiftit, in medio vera· promiffbrChnftus,
tantes. quos nobis Chriftns pofuit in exem­
ptum . Legimus autem tertiam fynodum quam·
promittent Panem daturum tibi quicquid pe­
plurimo» Chrifio & fieri vindicare potuifl». quo» tieris in nomine ejtu. In te Sanflus pnafidet
Spiritu», infignicm êt fublimant obfequenre»
l< Paulus vas magnum electionis. ftc Andreas
plenus Spiritu-fanrio. flt Petrus princeps difci- tibi in coniudicea, participet R confortet indi­
pu lorum Chrifii cum cunilis apoftoli' ab errore
cii fui fàtfch, juxta illud S. hcobi ta Jcrofoly»
legalium folvere nequiverant. Afl. ii.fhr.nia mitana fynodo prafidentis, Fifo· eft j» ait, Sn- am m
qu* funt. a Deo ordinata funt. Ordinavit ita-C ntuifeni
que Deus congregationes Patrum 8t leniorum ad tio a cunilis mento catholicis veneranda! Boa
fui primum gloriam. in deleAationem nominis tvi afloris exigit omnipotentia asque prafenFilii ejus. dc ampliationem divini cultus apud ua , hoc lapientia te confirmanti», hoc beni­
univerfas nationes. quas proptereacreavit Deus. gnius tui dirttoris, hoc iterum exigit digni­
propter quod notanter ait Dominus Moifi ubi tas intern· pietatis ecclefi· fsnto Dei, quam
fupra . Congrege , inquit , mit, dic. Secundo tu venfiime reprafentas, hoc poftremo exigit
fublimitas prarogathrw fingulana , mia fuper
ad laudem Ik commemorationem concilii bea­
torum , in quod omnis congregatio finaliter or omnem conventum avâore SanAo Spiritu indinatur in cdificationem sterni templi . qux figniris. Quas ob res princeps apoftolorum Pe­
fundata eft fuper Chnftum petram fti iblidita- trus , qarnn Chriftus cuuâis catholicis dedit
tem cumflarum . ait Leo xtx. dift. /te Dominus. ra fpecnlum. in Jerofolymitana fynodo loquuTertio ad illuminationem 8t fanflificauonem ras non legitur nifi furrana , ad exemplas·
animalis turbe deviantis a fide, ut agnita ve­ myfterium reverenti· filialis , quam ornait
ritatis luce . ab errorum tenebris liberata .re­ catholicus paternis fynodis debet exhibere,
deat ad oftium tabernaculi foederis Ac ad lumen D Primus, inquam, foquuras eft ex artiore» BC·
falutis. id eft Chriftum . C.hnfto enim in fan- cenfes igne apoftolic· caritati» pro (blute gre­
«‘lificanone informis populi a rectis monbusde­ gis Surgens vero loquutus eft reverenter, ut
clinantis . ut exalta vitiorum fqualloribus, cor­ patronus certans pro maaumUEooe plebi» chrida omnium per caritatem refipifcant »d digne fliann ab intolerabili jugo legalis ferriteris t
confitendum nomini ianflo Dei . fle. finaliter farad, ait, lentatu Deum impemetejunan [uper ML i,.
gloriandum in laude ejus ■ juxta id populi per cervicem difapuhnm , good negee Petrei nopfalmiftam , Congrega nos de natmuiut, w con­ βή ponere potuerunt ? pabulum vobis , viri
fiteamur nomini /aeOo tuo , tp glonemur in luude ianâirtimi, paftorali» doftrin· doôor ecclefi·
tua Ohm nempe pa/ïm homines per agros relinouens dc exemptam, quo ia hac fecra
difperfi more beftierum vagabantur, quos cum fynodo vos ardenti ftudio Intendere decet, 8c
Deu» fft ratio fimul congregari docuerunt, ex omnes emancipationi membrorum Chrifti ab
immanibus manfueti, ex feris mires fofU funt, omni jugo importabili vano & fenrili, fi quo
docti fidem colere , difciplinam fufeipere» cari­
nofcaorur pregntwi - Jugum cniaa Chrifti
tatem continere. fit juftitiam, qu* pacem gi­ fuave eft At onus ejus 1ère Jubet Apoftolus
gnit, invicem exhibere. Cum autem adeo cre-E reddere trlbate omnibus Cui tribunan tribu­ Me. U- tvit plebs Domini, ut non folum toca nequeat tum , cui vt&fnl ttfhpil, cui Aeoaram hono­
congregari , fed nec fparfim per panes fuftineri, rem . Non ignorat majeftas chriftianiffima , ut
vifum eft dignum fapienris Dei, paternam fy­ quanto altiori loco Dei gratia fubHmarir ,
nodum copftitui. qu* vice Dei & omnis eccle- tanto obligatior cenferi debeat Ac psomtior
fi* fufttneftti* plebis iafirm· confideret , ad ad exhibitionem cunâi favoris omni genera­
quam tenentur firmiores, tefte Apoftolo.- De­
li fynodo, qua ficut virratv rraraframtloni»,
bemus autem nos firenores tmbeciliuuun iqjfnaoita virtutis efficacia nofchur tpnnA Chrifti .
ruM /a/wsere, 4 non imfiu placere. ad Rom. t j.
Dignum infaper cenfuit Regia cdfitndo ho­
Propter quod neglecta primis conciliis. tam- norificentiam illius filialiter imitari » in cu­
!iuam fidei Simorum prafidus, inania funt in- jus commemoratione fui progenitote» chriequuta m Dei eccleCa tum corporum tum ani- AianiCmi Romanam Ecclefiam pra orieris
(an

»»»♦
CONCILIUM BASILEENSE
njo
6**CnUM MCItâMttf hoMCMdM · QMfe HM- Aoatnrr Ijtgtl , » Muffe^ae «rerrer wwm
gous CAROLUS Romance*·* iavifBfiuop· im­ /mas, Itgenrm , fccunat & farathnu . ut (ic
perator Francoeumque rex UhdUififimo*, a qno in vobis tamquam in vero farculo Sanfli Spi­
regnum. genus etiam k mxm> ad noftrum ritus eradicentur vepres, eruantur fpuue cunchriftianieiasum CAROLUM derivantur , in florum vitiorum , fuppleantur valles defememoriam , ait, beati Petri apoftoli honore- fluum , & colles excenuum omnium farrianmM iânAam Romanam Rcclcfiam & fedem tur , k impleatur in nobis illud liaua vu.
apoftolicae, nt qw· nobis focerdotalis nune Vepres de foin* in univerià terra fit omnes
eft dignitatis, cm debdat ecdefiaftic* magi- montes in ferculo (artiantur . H*c funt duo
ftra ntieato. xix. Za awnamM.
ad que pro parte Madefiatis ChriftianifiimK
Quo paâo , Pauca Revcrendifimi , cum ad veftram mittimur prefeatiam . Ilee eft
andi&f Bex noAer Qftiftianiffimus princep· ifta (ynodalis mifcricordia , quam fi Domino
prafëûo dofliftùnua io fcripturi· canonicis ve­ Chrifto feceritis pnrdiflo , profeflo entis a
teria ftc novi Têftamenti, in catholicis deni­ Deo Patre ejus bencdWli , benedifli . in­
que gcftis apoAobds pariter & exempta, quod quam , in prefenn per gratiam dt in *terveftra propooerat reverentia in hac praeclara ci­ Baum per glonam, quam nobis benedifhi* per
vitate fynodalitcr convenire , confeftim dedit edentiam Chriftus , ad cujus gloriam faci­
operam fua celfitudo , etiam noo interpellata >
noo requifita , convocandis pralatis ecclefie
eius regni in fua urbe Bituricenfi , ubi inter

alio· Patres dc Domino· convenientibus peribnaliter Dominis meis Reverendiffimis Lugdunenfi , Buoricenii, dc Aurelianenfi hic prx(entibus.- prafidente vero Domino Lugdunen-

tis opus illud , concedat
rum, amen .

in focula foculo­

I I.
LITTERÆ SYNODI BASILÉENSIS
ad Joannem abbatem Ron*vallis apud
Ruthenos.

fi, coodufum extitit concorditer uno ore om­
nem catholicum favorem vobis merito perçcdefiam regni quantocius debere exhiberi. Cum Juhei ut m frnbai Ctlltt 6 Jf/panu erchtepi·
fcopoj, eptfcopoi, «Mere/, ahifgue pr^latot
autem deliberatio dc eondufio infinuantur Re­
gia majeftati , ipfa* benigne acceptans , lau­
utvttet ui atadfiuai Jfifittnfe
dans dc confirmans, ex tunc decrevit foot oratore· ad veftram fyoodale obfequium deflina-C O Acrofenfla generalis fynodus Bafileenfi· in —
re, eundis indicens pnelatis fui regni
regni, ut
Spiritn-lsnfto legitime congregata , univerperibaaliter nos didemur ad hanc (aeram fy- fidem ecclefi* repr*(entan| dileâo filio Joanni
<*■,. 1
nodum Iter properare. Placuit demum veftrisi abbati ecclefi* Bonavalli* falutem . k omniPaternitatibus Reverendis , veftros legato· ad
mis Dei benediflionem, dc mandatis no-'
fuam dirigere majeftatem , videlicet R. P. k
dominos dominos epifeopum Novarienfem 5c
Cum in hac civitate Bafileenfi facrum ge­
abbatem S Ambrofii Medtohnenfis, ad quo­ nerale concilium in Spiritu-fanflo legitime
nam laudem etfi veftra (atia «lefbo fufficiat, congregatum fit, in quo praecipue ad exnreos amen (n re tanta fidea probata ampiiua pandum harefes, componendam pacem in po­
igpommendat. Potuerant veftra* paternitates pulo chriftiano, & reformandos mores utriuf­
reverendiCmm de caritate regia ad vos red­ que ftatu*tam ecclefiafttci quam («cularis,
dere certiores. quibus adeo Sua Majeftas illo- fomma cum diligentia providendum erit, ne·
ftriCma ad Chrifti gloriam , cujus rem agi- cede eft,. ut multitudo copiofa tam pnelato
us, ad honorem Ecclefi* nnivcrfo tcftrique rum quam aliarum notabilium perionarum,

gratiam k favorem , humiliare fie ad·· vo-Dhuc confinât, ut earum confilus fic auxiliis huluit, ut per fuas littera* regia* extunc eis li­ julmodi (hofU opera debite poflmt execution!
béralités opneaffis» polliceri vobis dignaretur fo- mandari ; St cum ea qu* in ipfo (aero conci­
lensnes ejus oratores fe ad veftram Reveren­ lio traflanda fint, exaflam diligentiam ac ce­
tiam feftinare . Cujos rei ptofeflo , Partes leritatem exigunt, omnifque mora fit fupra
Reverendiffimi , quia in nobis omnibus facul­ modum praejudicialis, ideo multiplicati* litetis
tas hucolque non patuit exequend* , obftan- & mandatis quofcummre prelates fit alia* nc
tibus guerraram regni turbinibus, excefloqoe labile* perfona* hac unfla fynodus nititur ad
mvium fic fubfiequentium aquarum , cui a me­ hoc (aerum concilium advocare- Idcirco tibi
mori* hominum parem in regno non habuit. in virtute (anfta obedientia diftrvfee praeiRegia Majeftas veftram Paternam Reverentiam piendo mandat, quatenus omnes archiepiicofiliahter deprecatur , moram noftri adventus pos, epifeopee, abbates, fit praiato·, nec non
non culpr temeritatis ; fed obftsculis potius cathedrallum ecclefiarum capitula, qui k qu*
aatediflis adfcribendam. Nobis autem id ip- ad generalia concilia de jure 'vel confueeudifuun humiliter fiipplicanubos , ut apud Pater­ ne venire teneantur, nec non alias quafcumlem ,, fi
que périodes ecclefiafticas, quas huic facro
nitate* cafidem filialem
fi placet
placet,*
, exeeutioexeeuti
nem confequamur. Commendat
Γ
~Regia Cdfitu’*
concilio utiles k idoneas judicaveris, per na"
tiones Gallicanam & Hifpanicam, fub quibufdo veftris paternis orationibus libertates fic
jura ecclefi* fid regni, praiperitaremque per­ cumque poenis & cenfiiris eccicfiafticis convo­
fona fu* atque ftatus , qui cum tota eccle­ ces , requiras, fic moneas, ut ad ipfiim fecrum
fia regni ejus non cadTat continuo pro vobis concilium infra terminum, qui tibi debiti·
Dominum exorare , ut veflras Paternitates circumfiantiis coafideratis competens efle vi­
Reverendifltan* mifericorditer fandtificet fit fan- debitur , praiati fit lingulares peribo* proprii·
Aificata* diriget k confervet ad operanda m in peribnis accedere non poftponant. Quod
opera . ad qua Veftra defecndit Beatitudo fi corporali infirmitate, aut alias canonico
in hanc pnsclaram Ac pacificiffimam civita­
tem , ficut feriptum eft t. Reg. 1 j. df/<«nA
vira·

taji

CONCILIUM BASIUBNSK.

«ij*

moribus ft Iteratura ornatos, de oas-Ari mandavi···. Camram mjnedkarae ora».
*n*o ni ftatu ecclefiarum fuarom inftrados , plano toros rtriffi·!
— - ia
- Chriftn
·—Jetante
filii
ΡΛ»α·
*’"·»,
outran deftinent cum mandato ; pro prrdiAoruai b- logi Roman nn— knpmtoris apud voe effe.
ac
pro
occidentalis
«
orientalis
cedcfie
unio
ciliori exeouione, tibi convocandi per prodiâas partes, cleros, principes, populos, ftc M nonnulla uadare .· nos qui fisperiori tan­
univerutam , & quafcumque periboas , eoa
calque alloquendi, exhortandi & monendi,
auAoritate hujus land* Synodi » ut tibi Cir­
ca prodida te in omnibus concernentibus ft- . autem ex his qurn ad eos fcribicius pro
vorem ftc ibeceflum hujus fandi concilii, af- Capientia veftra arbtaari poteritis, quid cum
fiftant confiliis Ot auxiliis opportunis . termi- profatis oratoribus apud vos agentibus tradanofinic datos, nec non excommunicato», fuf- re & prodicere debeatis. Datum Florenti*
penLs vel interdidos, tam per te quam per «nn. Incarnationis Domi·. MC0CCXXX1V,
qualcumque
maicumque alias noftras
noftra» literas
literal fcu commit
comrnit m. Kalendas Septembris , pontificatus noftri
A
Hoc prorogandi
terios
prorogandi ,, abiblvendi
abiblvendi,, dc
dt fuper
fuper irre
irre-­ anno JV.
gularitate quam fic excommunicati , fefpenfi B
I V.
vel interdidi celebrando vel divinis officiis
Ce immiftendo jncurriflent, difpenftndi, aliafque perfoeas ad prodida omnia exequen- LITTERA RECIS A RR ACONU M i*4*
miffa in concilio , ledaque in congrega­
dutu vice tua fubftituendum, dt deputandum,
tione generali die veneris.
& generaliter ipfis fanda fynodus omnia de
fingula tam per te quam per fubftitucndos a
Acro-fanda generali fynodo Bafileenfi in
>> f*
te faciendum , dt exercendum , que quomodo
Spiritu-ftndo legitime congregat* , uni- rica*°
ad profedum hujus fieri concilii noveris ex­
verialem ccclefiam repnefentann Alphonfus
pedire, plenam tenore profentium facultatem
impertitur . Tu autem tam diligenter hoc fan­ Dei gratia rex Arragonum, Sicilia, dcc.
Regalis
eft ofteii omnipotenti Deo dc fan­
dam onus tibi injundum exequi ftudeas.
quod apud omnipotentem Deum , cujus res da matri ecclefi* quadam more debita ex­
agitur , in coelis meritum , tc apud hanc fsn- hibere obfequia , reverendiffimi ac yeneraH<hm fynodum dignas laudes confequi valeas. les in Chrifto patres inclyti, fpedabiles, mafecundo idus Auguftini atmoCgnifid , religiofi dc devoti viri . Ex
pridem
“
, ‘ ‘ i
Datum Bafiler
“
eleganti
nec minus affedionai noftra
Λ
*
· quodam
*
-------------------Domini MCCCXXXID.
li eloquio explicit is majeftati per reverendi^
fimum ipfius fscro-ûnéla fynodi ambaffiato1 I I.
rem opportunis, cum credentialibus literis apud noftram celfitudinem deftinatum , videli­
la e
i n i i
B U
cet abbatem Sandi Ambrofii Mediolanenfem
leda in ('ongtegatione^gfenerali xvjt.
eximium utriufque juris dodorem , apoftoliSeptembris MCCCCXXX1V.
cum referendarium ac literarium E. D. fy­
P Ugenius epifeopus fervus fervorum Dei uni- nodi corredorem generalem , claro lumine
4 verfis fratribus dc diledis ecclefi* fili» in hilarique exultatione inter quofdam illuftriutn
«iero Bafileenfi concilio congregatis falutem iàpientiarum veftrarum commendabiles inten­
tus , gloriofum illud veftrum propofitum de
dc apoftolicam benedidionem.
Adventibus ad nos venerabili fratre noftro reformanda fcilicet matre noftra ecclefia , dt
Francifeo Brixienfi epifcopo , & diledo filio aliis quippe non minus neoefTariis religioni
tnagiftro Petro de Monte oratoribus veftris,Dte exi:alcationi fidei chriftian* percepimus, pro
intelleximus quanto moerore ex his qu* ad- quibus fummo Regi regam, cujus res agitur ,
verium nos concitata dicebantur affedi fue­ te proinde ipfi fâcroûnda fynodo dum tam
ritis , quanta poftmodum Ictitla exaltaveritis vinuofi operis te officii nos advocare partici­
cum nos fanos dt incolumes in vere in ci­ pes dignata eft , referre affurgimus gratiarum
vitatem Pifiinam veniffe audiftis , poftremo omnimodas adiaoes , pro egendorum inde
quid favoris dc opero in deliberationem dile- opera te «xecutione eum expedierit , peribfti fratris noftri Francifci tituli 8. Clemen­ nam dc regna noftra exhibitione promdttis S. R. E. presbyteri cardinalis dc camera­ fima offerentes , Et quamquam fuper exporii noftri, ac venerabilis fratris Marci archie- fitis , ut profertur , per ambaffiatoecm prafttum latius refpondere deliberavimus per ora­
pifeopi Tarentafienfis per ipfos oratores im­
pendi ftatueriti» plane cognovimus , pro qua tores noftros ad lacerrimum casum veftrum ci­
re devotiones veftra» in Domino commenda­ to citius deftinandos; nonnulla tamen ex immus , vobifque pro devotione te caritate hu- prefentiarum infedentibus menti nuac eidem
jufinodi multa» gratia» agimus, fperanta ut communicavimus ambaffiatorf pmftt* aim*
ii pro liberatione cardinalis profati majorem E fynodi viv* vocis oraculo mfitfcndi : quam
opem dare oporteat , id libenti animo facie- *®due dirigere dignetur Hic Spirina Paraditis , nec ullo pado tantum facrilegium ex- **»» in
“ cujus nomine
1
‘
congregatur
ad ’hono­
tendi pariemini. De Tareutafienfi enim ar- rem dc fitrvitiunr ecclefia fua ftcro-ûusdn .
chiepifcopo , quia liber efl , prater gratias , Datum Agringenti aj. apnbs sano a nativi­
quas pro eo vobis agimus , amplius non di­ tate Domini MOCCÇXXXIV.
Stèfcr^u aoetvte profrurtfii.
cimus. Hoc autem oratores tum noftra con­
templatione , tum pro re ipfa ad quam deftl- fus. Sacro-fand· matris ccdcfi* humute fi­
nati funt , quia pia eft, libenter in divinis , lius dc devotus Alphonfus «X Amgonom ,
ac grato animo ac condigno honore fufce- Sicilia , ficc.
pimus. Deinde cum a nobu difcederent pro
«orum tutela ufijue ad urbem plene provid·V.

S

I

Î

uo

i v.

«·ι>

CONCILIUM BASILEENSE.
A gregatis

m#

feu admirationis co- — ■ ■
psfpiam afferant hcfitstionem, cum quamdiu
cneitTt
per intercepta temporum curricula gert* fecus
* — * BISKWSlONn FAÇTE MB ScrenUSteaii verum intqgerrimumque rerum fujcceflum non
Dominum negem Arragooum capituli* ob­ loco commode nequeant exaqtin^ri fermonc
latis per rcrerendtffimum oratorem facro- ut ipfum aAum facrum Bafileenfe concilium
fenAa general}* fynodi Bàfileenfis.
certi·· valeat informari diAus Dominus rex
de fento. at premittitar , fuos pnrf.Ao» amD primam, fereniffimus dominas rex pre- baffiatores de pramiffbrum elucidanda verita­
*·*· ztL miflâ gratiarum aâioM, rcvervndiÆtnia te inftanter mittere accelerabit. qui intentio­
patribus It fpeâabilibus viri» in fecrofanAa nem fuam & gefta circa ea omnia prxfato
Bafileenfi fynodo congregatis, qam circa tan­ facro concilio referabunt. Sk fignetn» Joan­
tam tamque commendabile te gloriofum pro- nes de vicecanccllario fecretarius.
fide* chriftiana
_pofitum intendenem religioni
_
Ad quintum , quia camera apoftolica jure­
fit reformationi faoA· matri· ecclefi·, quip- que ejufdem io traditionem regiam obnixa
rnon parum neccffarium > ejufmodi vinuo-Bfunt, fetçniffimo domino regi uique ad fumoperis fit officii ipfom advocare participem mam florenorura centum quinquaginta mildignatl fint, contentatur, imo ultro fe offert Γlium de
* camera, ut per nonnullas literas apor
ea folita qua confievit in ipfam ÛnAam uni- :ftolica· clarius patet cuilibet illa· intueri vo­
' verfalem ecclefiam matrem orthodoxa devo­ lenti. petitaque jurium exaAio feu colleAa
tione pariter fic aifeAu fuos fidem nes arnbaf- fittisfaAionem illorum valdat aliquantulum im­
fiatqres apud facrum Bafileenfe concilium, pedire. dominus rex prediAus de fu* menti·
opportuna equidem poceftare fuffultos, quan­ deliberando propofito, fuper his & aliis om­
tocia· fibi fieri poterit, concordi fic firmo e- nibus fupradiAis per fuos ipfo* oratores ple­
xaAia his temporibus fetnper habuit , licet nius ut praemittitur, refponderc intendit. Rex
commode aliis implicitus aAis non value­ Aiphonfu*.
rit deftibare , pro Dei 8c unitatis ecclefi· ac
Sacro-fanAo Bafileenfi fynodo in SpiritufanAa fidei catholic· reverenti* , fervitio 8c fanAo congregate ccciefiam univerfalem re·
prefentanti.
bono*.
Ad fecundum , placet domino regi per fuas
Zeffis in congregatione generali die martù χνπ.
literas exhortari fic requirere reverendo* acC
venerabiles domino· archiepifcopo·, epifco- Angujh mccçcxxxir.
po·, abbates ac ecdefiarum pnelato· ac ca­
tholicarum ecdefiarum capitula dominationis
VI.
fu·, qui fic qua ad hujufmodi condi i ge­
neralia pariter 8t confaetudinarie accedere vel
EPISTOLA HENRICI ANGIPRUM Regii
mittere teneantur, quatenu* perfonales , aut
per notabiles procuratores fuo· plena poteftaad concilium BaGicenfe.
te fuffulto* apud facrum Bafileenfe concilium,
fe brevius quo potuerint conferant.
AcrofanA· Bafileenfi fynodo in Spiritu-fan-a»M«.s miAd tertium, dominus rex intendit utrafAo congrega» univerfalem Ecclefiam reque ambaffiatas. tam videlicet pnetextu do­
prefentanti Hmtcvs Dei gratia Rex Angli*
minii hujus regni Sicilia . quam Arragoni*, & Franc» fic Dominos hiberni* fui ipfius
fit aliorum regnorum fic terrarum fuirum. ut recommeodationem devotiffimam 8c ad hono­
perhibitum eft , loprafcnturum mittere , ip- rem Dei opus ab eadem inchoatum feliciter
fofquc reverendos dominos cardinales Uerden- Dconfummare.
Per alia* liter**, qua* primum per venera­
iem, 8c S. Sixti ad diAum facrum Bafi­
leenfe concilium adeundum per fuas literas ex­
bilem in Chrifto patrem Glu t γ*νγμ Lonhortari .
dcncnfem epifoopum notable* 8c egregios vi­
Ad quartum , Quia dominus nihil occafio* ros Dominum Racellum de Bononia militem,
ni* guerre 8c inimicitia inter cum fic perfe- praeceptorem S. Joanni· Jerofolymirani Janam regis Caftdlx efle intendit, tum profpe- nuen. 8c fratrem Guidons· convenus CamAu fignanter fic viciflitudine grandi fanguini* beriaceufis in Sabaodia ordinis Pradicatorum
eo*, tum quia aftu nonnullorum potiit» quam facre pagina profeflbrem facrariflimi cat»·
propria voluntate fic iaAum eft > ut expers veftri oratore· egregio· deftinavimus ; eidem
propna
fere debiti ' copnationi*
'
lis Rex ille inter cater* fcripfiffe meminimus . miffiuo*
teneretur affcAu*.
turbationis fic no· ad ûcrum concilium, ut petebatis, no­
difcordia in Hili
nomine feu ftro* ambaxiatores accommoda celgritate qua
velamine, proh dolor
id emuli qui- portemus, quorum aliquos etfi non omne·
dem procurarunt honoris dc gloria cupidi, quo· difpofuimu*, Gctranfmifimas. qui ufque
illorum fcilieet quibus divino jure pariter fit E modo ftant & fuerant in loco diAi concilii
humano datum eft poft regem ipfum curam parari' Temper intendere
*
'his qua potiffimuai
gerere confervationi* regni illius, non vide­ cedere poffint ad gloriam 8c laudem divini
tur regia majeftati agendum fora de pace in* nominis 8t catholica fidei munimen fit exal­
ter.quo· guerre non funt, nec premiflbrutn tationem. Deputavimus fubiequenter 8c alio·
tam facciaAum eloquium, tantique negotii longe plure· prioribus, quos etiam mari mn«
brevis preparatto, attenta prxfertim inducia­ fito in itinere conftitutos non eorum culpa aut
rum utrimque paAiooe, caterilquc compluri­ alfeAato reditu, fed urgçntiffimi* negotii· nos
bus boftilis forian guerre forinfecis demon- 8* regna noftra concernentibus dwrimua re­
ftratioaibus, aliter quam profertur apud fis- vocando·, propofito tamen, quod concepi»
crofenAam fynodum reverendiffimis patribus ■aut, mittendi videlicet ad concilium eo£
fit viris tircumfpeAi* ia Spiritu-feaAo coa- dem vclaHo· non mutato, & ut eidem noftra
liii
me»
CaacaL Gsaer. Tom. XXIX.

*

,

A

S

CONCILIUM BA$!LEENSB.
—— i

mentis Intentio ac requeftis & rogatibus (η~ À. diliget estas , fi· ed eum wùtnt , & meqji»
Mimitatum veftrarum per diûum venctabtiem fient apud evm faàemiu. Licet-------*---------mortalium
fecundum
Legem
patrem Imndonenfem epücopum ruriiun ad Dem
TX~"neminem
------ 1-------------—k Λ
—ne· tranfiniffum nobis repetitis fetisfacere cu­ de patia fua certum eA vtlit, joefe illud
hiv
raremus, mittimus de prêfenti prudiletios dc Bcclefiaflis ; pea*» fat On *· ptl MMr Λfideles ambaxiatom noftros , videlicet Ro» fittu jit, reliquit tame* nobis argumenta quemnm LondonMfem , Joaxinm RoffiÊnfem , dam, per quq gratin fan non flvedtocrtm eon»
Btaaaaaea Aquenfem epifeopes. ac confângui- jeAuram habere poffimus. Et Scot cetera oneura noftrum Eonvanon comitem Maurita­ tnnu (u utrumque horufti femme earn ratio­
nie, MtcaitLiM abbatem Ghfconenfetn , Tîl- ne difpofuit, ne fi fixfitan dirime grati· cer­
LeaWQM priorem Notnoci, Hxxsicüm R. Bo- ti edema» in fuperbiam, fH elatiotiem ali­
nesbeti, Tuomam Lanncbeleure , CatcorOLsa- quant aut defid lam nimiam ; e conn* fi nul­
sium Rodi Ordinis S. Joannis Jerofolymiuni, lam penitus haberemus cooj'jflnram, in deJoiwuim Colieville milites, St magiftram Tho- fperationem , gut pufilianimitatern incidere­
MaM Brom is utriuique jurti doôorem Bt de­ mus . Inter eaten autem divina gratin indicanum ecclcfia cathedralit Sarisberienfis pra-Bcia potiflùnum illud efle videtur , quod Sal­
hit verbis nobis
d»cens
lentium portitores, Veltras Paternitates Reve- vatôr nofter
“
*’ Jnfinuat,
’“
rendiflimas ab intimis exorantes, quatenus nos fit mtti ddtgü me , /emenea nett* /eruelir,
in ipfis, 8t ipfos in nobis recommiflns ha-' 6· Puter aetta dihget cum. <** manflonem aped
bentes , eofdem tam in negotiis &. fail is ec­ earn factemus . Si quit ergo de gratia St dileclefiz , quam veftns favoribus profequi veli­
ilione Pci fperare velit, necefle babet ut fettis opportunius , fc afleilu benevolo pertra- monem l>ei fideliter cuftodUt. 8c mandata β­
flare fidem accommodare in his qua noflro ία» fideliter obfervet, alioquin , ut jnquit Joan­
nomine curabunt explicare
Coetum veftnim nes , qui tficit fe nofe Deum, mmd per ddefltofacratiflimum ad fanûn marris ecclefi* glo­ nem fit, & Mendam ejui RM feront, ftic metsriam & honorem corroborare dignetur ejus dax efl, & veritei non efl in «o . Quapropter
fponfus Dominus nofter Jefus-Chriftus . Scrip­ cum felicitatem bt beatitudinem Omnes homi­
tum fub privato figillo noflro apud palatium nes fuper omnia naturaliter appetant, Bc hec
noftrum Teftmonafterii xx. die menfis Maji. ipla felicitas 8c beaiitudo fine gntia Bc diieSequitur fefio t·. tn mf.
ûione Dei haberi nequaquam poflint , neqiw
I quoque ipfis gratia It dile&io fine obfervatioΥΠ.
ne mandatorum, quid aliud reflat, nifi quod
omnem vim robur atque induflriam ad obPropofitio Domini Legati in adventu Cneco­
fervantiam mandatorum apponere debeamus?
rum fails Bafilec in Congregatione Gene­ Qu· quidem mandata, ut inquit Pfilmifta,
mendevit
Dfeiint aflodlri nimii,
ita nimis
rali . Anno Domini 14)4.
ut in veteri Teftamento manu alligari, μι li­
Nootflime eruta ex cctiice MS. Bibliotheca S. mine Bc poftibas domus defcribi luflerit : quod
Marrelh Poma , & collatu fum Cod. Farte, jugem, continuatnque illorum commemora­
e/fe. fol. l>.& cum Cod. Patie. Pelei, j41. tionem fignificat. Sed ne fbrfisn humana fra­
in quorum primo tttulut efl hujufmodi .
gilitas , que vitio natam corrupi* ad malum
prona <ft, mandata Dei refugeret, timens il­
Oratio fafla ad Grxcos per Reverendiflrmom lorum pondus ac gravitatem, duo mox fubin Chnfto Patrem F. Julianum Legatum in junxit clementiftimiis Dens , quorum alterum
facra Bafileenfi Synodo .
efficit, ut etiamfi mandam dutiffima eflent ,
Dob magnitudinem propqfiti pr*mH kviffima
OS eft magaa laude dignus ppud no judicentur; inquit enim , Peter tneu» diliget
ftros Ecclefiaflicos diutiflime obferva- eum d*c. 6· maujioftftn &c..· alterum vero manitus , cum de rebus arduis difluri funt , fefte
ab
demonftrat jugum fore Domini leviffialiquo feriptur* facne verbo initium dicendi tuum , Bc onus ejus fuayiflsmum , dicdns, P».
facere . Et refle quidem ; nam quanto ex tem relinquo voM* , pace* Me«m do «afifr ,
fortiori materia fundamentum mftruflum fue­ Confideremus primo fi plaeot prxmii magni­
rit, tanto quod fuper imponitur cdificium fir­ tudinem propofiti, dejnde pnecenti felicita­
mius Bc durabilius erit. Me autem qui ad tem; Be tfeoniam, ut inquit Apodohss muiyfhanc rem utinam digne ele&us efliem , cum bilie Dei per ea qua fa8a funt intefleSn conjuflu Ecclefi* locuturus fim, hujufmodi lau­ fpiduntur, altiflimaram rerum probationes er.
dabilem Ecclefi* confuetudinem pne exteris humanis afliunamus exemplis, Quid autem fi<
imitari oportet. Sed unde melius exordiri po­ diligi a Deo tunc tetius itttelligimus , fi prius
tero , quam ab iis yerbis, quz Redemptor no­ quid fit ab homine diligi inquiramus. Si au­
fter fuo fanfliflimo ore , fuifque benedidls la­ tem vere diligimus aliquem · 8t vera amici­
biis circa tempus ptzfcrtim Redemptionis no- tia ei çonjunifli fumus, res omnes noftras ,

M

flrx protulit? quz quia de dileftione Dei 8c
obfervatione mandatorum, de pace, Bc Uni­
tate Bcclefiaftica difla funt, nufquam dignius,
nufquam convenientius quam modo, Bt hoc
in loco recitari pofliint: Hzc funt illa facratifima verba, fehrtifera verba noftris infculpenda cordibus paalo ante in officio Miffis
Jeâa, qu* Catholica Ecclefia in omni Spiri­
tus fimfli folemnirate decantare folet fampta
ex Evangelio Joannis XIT. Capit. Si quii di~
ligit me, fentone» meum fervent, & peier metu

fortunas noflra* , confilia Bc auxilia illi tamquam nobifmetipfis communicamus. Quis enira medicus infirmi amicos eft, qui mox ,
quantum per fe · poterit ; non curet eum fe·
nitati reftituere ? Si civi* oppreffi, vel pau­
peri» , aut necefficatcm patienti*, quia potens
ac fiipien* amicos fit, antico fuo fuccurrere,
confulere, opem ferre Bc opportuna provide­
re differet. Verus enim amicus non petefl
nec fe , nec fua ullo pa&o amico indigenti
fubtrahere aut denegare. Qtiod fi amicus ho­
mo

Fa» mo nomperattoMI Dei

CONCILIUM BASILEENSE.

tMl

impocenttftnnus At im-Ain genere etpreflerat de mandatis Ac prece—- 1— —ι-, λ.,----------u.i-------ptj, fenrandis , nunc nominatim fpecificat ·, .—
quid dc omnipotenti Deo aliquem diligent Pacem relinquo vobis , pacem meam do vobis, çgjvftt
exiftimare debemus ? Hinc ipfe falvator in­ 6- hoc eft proeeptum meum ut dihgatis tnvtcem. ’ m»*·
quit : fi ergo vos cusa fins mali , noftis bona Supervacuum puto ratione vel aucloritate vel
data dati filus veftns, quanto magis Pater ve- exemplis probatum ire, quam utilis At. neceffter , pu m Cedis eft, dabit bona petentibus fe ? ûria fit hominibus pax , quamque ejus no­
Cui igitur ifta confideranti grave videri pote­ men dulce > fuave, Ac jucundum Natura , iprit mandata Domini fefvare, cum hinc ejus fa omnia viventia ad pacem quietemque inamicitiam promereatur , ut ipfe inquit .· For v clinat : nemo eft qui animo fuo pacem ut fi­
amici met critis, ft fecerim qus pracipto vobis. nem quemdam non conftituat : fpeciale quod­
Quod fi vere amicitie lex eft , ut amicorum dam privilegium pax ipfa habet, ut fecun­
omnia communia fint , longeque liberalior efl dum Auguftinum a fuo & jam contrario que­
ac perfodior amicus l>eus quam homo, con- ratur, quod ceteris non congruit virtutibus .
foquens eft, ut omnia fua qme innumerabilia Ipfi enim , qui bella gerunt ad hoc certant ,
funt , quin imo A< leipfum largiatur dtle^lisBAc defirdant, ut pace tandem potiantur. Ita
fuis . quibus etiam pallo infallibili pollicetur, pax amica Deo grata eft , ut qui eam quxdiccns .· fi manferitis in me , 6- verba mea in runt, in filios fuos. adoptare dignetur, ira­
vobis manferint, qtsodcunsque volueritis , petetis it , Inquit, pactfa, quoniam fibi Dn vocabun­
£· fiet vobis . Quis hoc audiens non expergi- tur , Sc cum Dominut 0Λ0 Beatitudines no­
foatur ? Sed quis non ardeat totus hec, qua minaret , cuilibet premia fua conflituens, icK
fcquuntur , diligenter attendens ? Inter amici­ lia ptcificis nomen liliorum Dei, quod maxi­
tia humana volupmtes illa precipue videtur mum eft . confcripfit ; honorabilius autem ac
. frui amici prefentia fed hoc inter homines multo dignius eft Aeri filium Dei, quam quæpro minima temporis partp fieri poteft ·, At fi ris alia creata poflidere . Quantum inter Ch.icui eft amicus Deus Continua eum fua pre- ftianos pax, unitas, At Communitas cumChnfto
fitntia fovet, reficit , coulblatur ( inquit enim ■, noftro fuerit cordi , documentum illud infiJTt ad eum veniemus & manftonem apud eum nuat datum difcipulis ad predicandtim miflis,
faciemus), nec ficut homines perfape folent. ut in quamcumque domum intrarent. primum
Dominus apud diledos fttos manfionem otio- -dicerent , Pax huic domui. Sed & fermo ille
4m fbmnolentam aut inutilem fiteit ( loquitur C prolixus , quem poft ultimam Cenam edidit
enim continuo ad cor hominis. St anims di- ex hoc muudo tranfiturus
'
ad* “
Patrem , evi­
lethsdanAas femper cogitationes infpirat, un­ denter oftendit i cujus omnia fere verba nihil
de propheta Regius dicebat - Ahdia-i quid lo­ aliud quam pacem, unitatem , k Caritatem
quatur Deus in me, quoniam loquitur pacem tn redolent. Multis enim modis id ipfum repe­
plebem fuam); Vocatus autem non obmute» tens falvator nofter , non pofle qua ii fatiari
fcit , nec opem differt, fed repente Ecce ad- videbatur, modo , inquit : mandatum novum
fum refpondet -, Ejus vero oculi fiipe- dileflos vobis, ut Mtgatis invtceti , & in hoc cognofcens
fuos femper vigilant , Ac aures ejus funt fem­ omnes, qusa mn eftis difcipuli, / dileShonem
per intents fi quid dileôus petat, unde .feri­ habueritis ad inincem; Modo.- pacem rehnquo
ptum eft ■ Oculi Domini fuper juftos & aures e- vobis, pacem meam do votu, modo ; hoc eft
pss ad preces eorum, fic autem fedulam , & proeeptum meum ut diligatis invicem , ficut di·
contineam dileûorum fuorum curam habet , lexi vas·, iterum ιφ<ι iterum hoc mando vobis
ut eos fub umbra alarum fuarum protegat , ut diligatis invicem. Et tandem multa qu«di­
fçapulifque obumbret , At fcuto potenti* fu· xerat uno verbo eoncludcns dicit ·, Hac locu­
tui fi forfan cadere vident D tus fum vobis, ut in me folum pacem habeatis .
circumdet eos ·, qui
dilefluna fuum, ftatim ne fe offendat
~
omni­ Convertens quidem fermonem ad patrem opotentem fupponit manum·- Quante igitur di­ rabat inftanter , ut Difcipuli fui unum ef­
gnitatis, excellenti·. Ac utilitatis fit hominem fent , ficut ipfi funt Pater & Filius ; & licet
Vifitari a Deo , Ac Deum apud hominem man­ tunc acerbilEma Paffionis inflaret hora , cerfionem facere, Quis digne queat exprimere 9 neretque, quid Judas, k Judei impii adver­
quis iftius difcuffione non in ftuporeta potius fus eum machinabantur , St quanta fibi para­
metitis quam in vocem laudationis poflet e- bantur fupplicia, flagella & tormenta profpirumpere
Quit ille Chryfoftomus aut Demo- <ceret, nihilominus quafi fui oblitus , folum '
fthenes , quis Auguftinus, aut Tullius mini- ad exhortandum Pacem , Unitatem, & Ca­
mam etiam illius fuavitatis particulam pofletdeitatem inter dHcipuk» intentus erat. Multa
explicare , non folum qua guftando , fed balbutiendo dixi de pace At unitate , fed pauque talia cogitando fentitur? O feliceth ho- ca pro efl&lu hujus facri Concilii quin imo,
minem fi tuam conditionem noffes! Ecce in & pauciffima pro efièAu, quem mirum in mo
fervando mandata trahis Deum faflorem , & dum defideratnus omnes , ut vos & nos umoderatorem univerfi ad vifitandum te, &Enum fimus unitate fpiritus in vinculo pacis .
non modo ad vifitandum, fed ad manendum, Ex. his factis Evangeiii verbis, Reverendi OAc cohabitandum tecum. O beatam domici­
ratores, edoôi fumus quid facere nos opor,
lium talem habens vifitatorem, talem manfio- teat. Videndum reftat an fic faciamus, flt G
narium , talem hofpitem , quem fi velte, po­ quid impedimenti eft ut illud de medio tol­
tes femper apud te habere, modo ejus pre­
latur . Et primo ab hac ianAa Synodo in­
cepts non negligas. Nec hoc Deo optimo fa­ choandum feoc, que prius pecis figna often­
ti** eft cohabitare cum amico fuo, nifi Ac ip­ dit . Deinde veniamns ad vos, qui ipûm Sy­
ium unum Spiritum efficiat , feriptum eft e- nodum equis paffibus fequi conamini . Hac
nim : qui àdhsret Deo, mnm fpiritus eft can* igitur fanât Synodus capiens fuper omnia
Deo. Sed ne ullus relinquatur quereie locus, diligere Deum, dc diligi ab eo fommopere ,
quia mandata fua afpera fint, ea qua fiiperius curat precepts ejus ferrate pnefertise ea, qu·
popcil. Gen. Tom. XXIX.
q
liii a
pa-

CONCILIUM BASILEENSE.
'
ra> ob qua congregata eff, pacem in pops»* fat dare ; led quo pbtres tnfeUx notate la-————
tâmwi 1°
P«> omnibus inquint, It pro* quoos tendit, plores certe triumpho·
admi- cnaiSTl
· mm.
fequitur ; fic quoniam fuper omnem pacem pax niftnu
"*
* quo magis maroere nos fatagtt
, fic
>
>«m
fit unitas Eccclefia Occidentali», fic Orientalis eo gkxiafiorcs exurgere nos fecit Chriftus Do­
magis neceffari.i videbatur, omnem adhibuit minus nofter. Providebat advenientibus vobi»
diligentiam, ut illa diebus noftris fieret. Quam pofle fieri pacem in Ecciefia Dei, cujus tan­
ob rem duos Oratores Rcverendift. Patrem tam intelligchat foturam utilitatem , ut ex
' Epifcopum Sodenfem , fit venerabilem Ma­ nulla unquam pane tanta provenerit, proin­
gnum Albertum de Crifpi» hic profentes pro de terra marique vos a Audio propofito de­
v
hoc &πΛο opere ufque Conflantihopolim, de- turbare conabatur ·, nunc poteftatibus aereis
ft boavit . Et quamquam pro longitudine via, mare commovens , nunc raptorum flavidam
ac rei gravitate per magnum temporis fpa- infligens ut- nullatenus ad locum pacis nnbatium Eos exportandos effe cogitaremus , de - fcum de pace convenireris. Sed Chriflus fal*
crevimus tamen , omnia potius ferre incommo­ vacor nofter fponfam fuam Ecclefiam folati
da, quam
<p
tam
< falubrem ‘fit neceflaiiam
"
pa-Bvolens, dc ventis fit Latronibus fortiorem vo”
«* Fecimus
·
- injit· animum tribuens per varios cafus fit dicem negligere
igitur
quantum
nobis fuit exhortando . rogando, vocando, k ferimina tandem incolumes ad hanc fanihim
interpellando voe , ut ad hunc locum pacis fyaodum perduxit t pro quo fus majeftati ex
pto ipfa pace profidfceremmi, prout latius ip- toto corde infinitas agimus gratias , fuam hi>
foa Oratores noftros in Regia Cooftantiniana ur­ militer, clementiam exorantes , ut hac ma­
gna principia felici atque optato fine conclu­
be noftro nomine referente» audiviftts ; fed
nec hoc folum egifle contenti fumus, quin dere dignetur . Veftro autem mimm-in mos>«
dum
gaudemus, ''adventu omnes ; veftra etv·*·
imo propter procepeum Domini, fit caritatem
nimiam , quam ad vos habemus facere prom­
iam profentia ita letamur dc exuhamiriV ut
pto animo nos paratos offerimus quidquid ad nemo pro qùo tantum gaudii capiflemus huc
nane pacem fit unitatem feliciter coafuman- accedere potuifiet cum tfte vcfter adventos
dam ncccffarinm , feu accommodum vifom fue­ nuream quafi foturo pacis unionem aufpicare
rit . Nunc de defiderio , fit voluntate veftra videatur . Re ve namur jam 'unde paululum dlad pacem dicam aliquid , fic utinam tam di­ greffi fumus. Nos igitur ac vos cum phirima
gne ficut merita veftra expofeunt I Dediftis fic C pacis indicia magnumque unitatis
rium
vos non parva indicia per que divinis vos habuiffe
··--··
habereque offendamus omni conatu
obtemperare mandatis, pacemque & unitatem incumbere debemus ut bonam hanc volunta­
Eeclefiaflicam velle vohifcum renovare , fatis tem per operis evidentiam ad costfunuuatioconfpici poteft.’ Ut primum enim Oratores nem ufque perducamus . Majus quod in hac
nofiri Cooftantinopolim ingrefli funt, tam fe- re, fit eft bona voluntas . Hanc utraque pars
reniflimus Dominus Imperator, quam k ’Pa­ optimam fe habere aflerit, & fignis evidenti­
triarcha , magna Curii honorificentia eos fu- bus comprobavit. Apponamus jam manus ad
feeperunt. Laetitia , quam patria veftra in' ip­ reliqua , 8c quod mftat fine intenniflione, 8t
forum demonftravit adventu, honorque eis omni cum diligentia profequamur . Venimus
exhibitus munificentia, hofpitalitas , fie en­ jam prope Oftium , k illud manu unnentes '
tera humanitatis officia magnum perhibent »- pene aperuimus . Quid fupereft fratre* dtlenimi veftri ad pacem argumentum. Rogati fliffimi, nifi ut altes alterum in unitate Spi­
pofl h*c ipfe Imperator k Patriarcha fic Ora­ ritus ampleâens introeamus cantantes , Aes
fomu* ., & quam
tores ad hoc facrum deftinarent Concilium, li- çmm
,
,
,jucundum
_______ habiumt fmbenter affentientes, vos viros infignes ad hoc fan Dtrrs m trmem , fed video in Ipfo oftii limine
flum opus conficiendum defignarunt, defigna- offendiculum
" ” ’
quoddam
' *
, 'fed
* 'forte parvum.
continuo navim afeendere jufferunt. Jam- Nefcio quis verbalis forfitan differenti* obex
·/·
que huc diu applicuiffetis , nifi procella maris fe interponit, fic nos parumper ab ingreffu
fit adverfum nimium tempus impedimento fuit· retardat. Eja fratres in nomine Jefu Chrifti
fent . Ne autem longior mora ullam nobis k Spiritus ejus , oui fpiritus eft Caritatis dt
poflirt fufpicionem ingerere , confuhe delibe- pacis , obftacula tu»c quacumque Ula fint ,
raflis Dominum Epifcopum promittere , qui procul amoveamus, ut plana k expedita via
veftro bon* voluntatis veftrique paulo poft ingrediamur in dilcôa Tabernacula Domini
futuri acceflus nos certiores redderet ; fed poft- virtutum . Quanam illa differenti* efle pofi
quam tempori» opportunitas data eft ad hoc funs, qua frnflam unitatem neftram dirime­
fanâuro opus illico vos accingentes, non lon­
re valeant.* Quid lapis offinflonte nos ejuf·
gitudinem itineris , non maris diferimina , dem Patris filios ab hereditate in teftamento
nOn terras ignotas , non denique plura, qu« Dominico notato reliÔa & tanto tempore oomtam longe itinerantibus occurrunt incommoda mendau privare poterit? Abfit fratres*, abfit,
formidaflis , dc quamquam in via prodonumKut Chrifti* orationem pro noftra porrefiam «i
injuries , rerumque amiflionem plurimaque natate ad patrem noftra culpa * quantum ad
adverfa pafli fitis , conflantia tamen animi nos irritam faciamus . Et quomodo diligere
femper retenta, huc, quam celerius fieri potuit, Deum & diligi a Deo poterimus £ Quomodo
Deo duce applicuiftis. H*c omnia, quam re- ille Deus pacis veniet ad nos, k apud noa
flum pronumque
ad unitatem animum ha
a.—
. ­
manfionem feciet, fi fau/him pacte fic unita­
beatis , manifefte fignificant. Sed ex his om­ tis pmccptum non obfcrvemus? Chriftus, ut
nibus impedimentis, difficilibufque principes inquit Apoftolus , 4 pex
feat
fpem bonam feliciffimi exitus utrimque con­ urnsfae tout* & medfe» periesem Meem firf.
cipiamus ■ Solet antiquus hoftis cum videt a- wy » Aw cwuWfr m femotipfe in unum tomi·
liquid magni in Ecciefia Dei inchoari, mille ntm novum feciau poacm, ut neant#* ambot
ad impediendum parare infidias. nobis autem m ano tarpon Doo par cruetm mttrfcitnt tuamrci~

i
i»4«

CONCILIUM BASILEENSE.

114»

nicqiw âfjbneqgfe Ipfis «sforau evexgfoq··-A cera. Sed k quis erit ille tam impius Chri—- kN**-----------' *-------—1 ftianns , eujus, ad compatiendum k fuccur- .
—
, for
psrraa*—
>ri,—qfo
foage- , d* rks,
νΛ
cnaSri
<M^cn* *no*nciavit nobis per, An- random vifcefa moveri non debeant, videns c^*sti
u>*
hs*
gulo· pacem i ipfa praedicans 'docuit nca pe- tantum fanrta matri* Ecclefi* dedecus, k
cesn; ipfa moriens reliquit nobis pacem. Et coaftifionem quam ex hoc diflidio apud ini­
nos qui dici vehimus difeipuli fui, k Chri- micos patitur nominis Chriftiani ? Derident eftiano nomine gaudemus, poterimus quanta- nim Chriflianam Religionem Juctei , Ture* ,
cumque occafiooe pneem ’ aun colere k uni­ Sarsaceni k alii Infideles, quam fi in fide ditatem Kcclefiafticam négligera ? Si confidere­
vifam eonfpiciunt .· & curo in alio ei detra­
mus in quam parta re differimus , k'in quot here nequeant, pro hac tanta fciffura bJafphek quibus convenimus, crnbefeendum erit , mib lacerant, & malcdiGis difccrpuni ; &
fic
t^uod inter nos diflidium durare amplius hoc quam unitam vehementer formidarent
patiamur. Utrique fatemur unum'Dtum Pa­ Kiflâm contemnunt, ac nihili faciunt '
ulti
nem', Filium , k Spiritum Sanrtuin, tres per- procul dubio ad Orthodoxam converterentur
_, _______
fonas in Trinitate fubftantia, utrique
, tene­ fidem, fed videntes nos invicem variis dccermus vetus Teftamemum ,utrique
__ \__ novum
__ ______, Btare
____ dogmatibus,
w_, _______ adverfifquc
_________ ... di ice pia re opiplurimos Csnrtos Doâores pm Graces,
quam niofobt», in fuo
errore
perfevcraryt
,
~_____________________________
_____
Λ
, nefeienLatinos utrique tenemus k approbamus, im- tes quos
quos'eligant,
adi
eligant, c^uibufve magis adhereant
.
poffibde eft quin ex hi» plurimis , in quibus Heu quam ingemifeendum pariter , & e rubeunanimiter confentimus , elici non poflit ve­ icendum, quod cum nulla infidelium ferta ita
rius. Lmpoflsbile dene arbitror per tot libro­ pacem k unitatem ficut linrta ex noftra pr«rum volumina , qua vel a Deo vel Spiritu cipiat, apud nullos tamen minm quam apud
fiu>4|o Dei per fanrtos Patres funt condita , Chriftiands pax & linitas in credendo fervein quibus quacumque ad falutem neceffaria tur. Quod namque hoc opprobrium eft, quod
iunx , daferipta funt, omnem fi qua inter nos ' ipfi infideles in erroribus & fuperflitiombus
efl, differentiam evacuari non pone.. Hac ve- fuis pene conveniant omnes , qui eamdem
rita* licet iapenuxnero declarata fit, k poftre- fertam tenent ; k nos veram fidem colentes,
mo in (aero Lugdnnenfi Concilio omnis fu- Y eademque principia recognofcentes fic inter
hiata. difeordia ; .nihilominus fi quis adhuc nos varie diffentimta ? Animarum praeterea
e--- 1--------·— , g quis ampliorem declara- perditio, quas multis modis Infideles perverfcrapolus
reflat
tionem efflagitat , ecce noftra fanrta Mater C eunt, nonne unionem mutuam nobis perfiu- '
Ecclefia hic in Spi*ra
‘
fanrto
~ ~
‘legitime coo- dere deberet? Numquid non in extrema die
judicii languis eorum , qui noftra culpa & *
decidia pereunt, de manibus noftris exigetur ,
nrdfozs rarienero cum omni caritate k man- cum tot malis poflimus . & negligamus, oc­
fiietudine. Et quoniam n hil tam vobis eft currere? Heu quot fingulis annis filios Eccle­
cura, nihilque magis cordi noflro infitum be­ fia perdit, qui in manus dedu&i Infidelium
ret,, quam ut omnes qui Chriftiani cenfemur fidem Catholicam abnegare coguntur ! In ul­
folliciti fimus fervare unitatem Spiritus in vin­ timo rerum temporalium detrimenta corpo­
culo pacis , & ficui · unus eft Chriftus, & u- rumque pericula dicenda rclervari; hac enim
na Chrifti fide· t ita fimus in una fide idem quia oculis confpiciuBtur , magis cogitare ,
Chri/ti corpus. ideo per Charitatem Chrifti , magilque horret* homines folent. Poft hoc
qui animam fuam pro nobis potuit, ac fiium exeerandum dififidium in Ecclefia ortum, quot
praciofom fanguinem quo nos redemit, ex quantaque damna 4 injurias , perfecutiônes k
toto corde noftra, k tota anima noftra vos contumelias a Tureis Tartans & Sarracénie
hortamar, rogamus , & obfecramua, ut amo­ nobiltlfima Graecorum patria CCCÇ. ferre annos '
do id ipfom fecundum Apoftolum dicamus pafla eft, k quotidie proh dolor! amplius atomnes, k non fint in nobis fehifinata , fedDque amplius patitur? Ad quantum extermi; ficut fumus Chriftiani, iu iimus uniti k pa- nium Ecclefia» Orientales Barbaricus Infidecifici ad invicem Chriftiani. No· pacem & u- hum foror deduxit . Quis referens a lacrymts
nitatem in Chriflo vobifeum k omnibus homi­
fe temperet! quot oppidapnaclanflima, quot
nibus habere defideramus , flt querimus ) pro urbe· infignes diruta funt, k folo aquata ?
hac pace flt unitate nullum laborem nullum Quot numerate gentes , quot popoiote Pro­
onus rcfpuimus. Pro illa.fi opus fit exemplo vincia a veftigiis deleta ? Quantaque depo­
Salvatoris noftri nb« ipibt k animas noflris pulatio ac ruina in.Orientali plaga hinc feimpendere , k fuper impendere parati fu­ cuta fiat ; quam hombili fervituti k jugo trimus , fimilique modo k vos omnes facere o- butatfoqis Chriftiani Orientales fuhiiciantur k
ptamtis . Alioquin qui fecm fecerU fruflra quam proximo periculo extrema perditionis
Deum colit, firuftra Chriftianus eft, nihil .fibi ceteri qui reflant, Sc quidcumque quid fupeOrationes , nihil jejunia nihil Eleemofyna, reft veftrorum populorum fubjaceant, quis ncnihil denique* ipfa martyria , fine Caritate k fciat, k quis feiens non fleat, k quia flem
unitate Ecclefiaftica fecundum Apoftolum pro- jam Dqn provideat ? Praeter hac liberalium ardefle poterunt. Id ipfum too-effe farturos , E tium aliarumque feientiarum ftudia, qu® in
quod nos facimus, ex multis, quas fuper me- patria
..........
illa quondam copiofiflime
‘
florebant.,
motavimus conjerturis fperandum eft. Quod nunc penitus defeciffe videntur, k ubi femiut faciatis, praeceptum Domini de pace k u- nariurn olim literarum eratk omnia elo­
nitate vobis necefliutem imponit a Salus ani­ quentia fiso», quid modo fuperfit, vos me­
marum, qua extra Ecclefia unitatem efle non lius ooftis. Horum omnium diflidium iftod
pocefl, vos hortatur, fanguis Chrifti pro Ec- fuifle caufam . communis eft omnium fentanSafia eflufos ita vos agere reddet obnoxio·; tia , fi horum omnium reparatio ipfa veftra
psomiflrooes Domini, fit premia vita ctetnro nobifcum unitas indicio omnium fotura acftU
ad hoc fanftusa opus voa merito debent alii- matur. Nullum his cahmiutiixu facilius eft
tçme

!i4?

CONCILIUM

BASILEENSE-

<M4

fy» remedium « quam ut omnes . qui Chriftum Avo» excitent 3c «ditooacant, nihilominus pre
r. jnn». it\ esdem fidei nertantu» unitate . & Chriftiana caritate idipfum iterum atque tte- ■ ■ —
awnô·. alter alteri , ficut fratrex decet . invicem opem
rum follicitamus, rogamus, fie obfecramu».
C*m^V fennt , fic mutuo fnbfidia tniniftrent . Audita Quod fi feceritis prout fperarhus, veri eritis
MH,
proferto hac unitate undique popaim Chri- ccleftium prece proram ebfervatores, fit Deum
ftianus ad adjuvatMum vo», pelletsdolque de re ipfa diligere êc'abeo diligi comprobabitis,
Grscia Turea» , certatim concurret, quin imo qui veniet ad no», êc manfionem apud nos
fola reconciliationi» fama ita illo» territo» red* faciet hic pdr gratiam, fic in patria cclefti
det. ut defperare cogantur in terra veftra pofi- per gloriam quam Jefus Chriftus nobis te tra­
fr arrphnt immorari . Convocavimus Rege» bis omnibus Chriftianis largiri dignetur , qui
Oucet I» Principe» A omnem populum chriftia- vivit cum Patre fic Spiritu fando Benedirtus
num. Sed fic fi nôn vocati ultro ad veftra pt»· in fecula. A men .
fidis cmfluent , nemo non erit . qui quidquid
roboris ac virium poterit, veftss genti non
VIII.
conferat . Videor poft hanc unitatem videre
non longum ad futurum tempus quo priftin» Propofitio Ambafciatoram de Çritcia ad Saglori» ac libertati tota reftituerur Indita Gra­
crpfanrtum Bafilcenfe Concilium > in Congre­
cia . decus. dignitate», & ornamenta majora
gatione eadem .
recuperabit, êc fiet, Deo difponenta , Grecia
Α'οτ
iflime
eruta
ex
Cod.
mf
fupra
di9o
&
col
­
illa . qu» felici tempore effe olim (olebat
los α cum fupra A&r Vatieanir codicibus sil
tanta denique Vatini λ Cfirci caritate copu­
quorum pruno mulus eff kujufmodt.
labuntur , ut jnter iplo» aC germanos fratre»
nihil pene interiit , ita ut nullum quodammo­
do inter eo» fuiffe quondam diffidum videa­ Oratio farta ad Cnecos per Reverendi (Tîmum
tur . Qui» tunc tam difertus ullo unquam ge­
in Chrifto Patrem D. Julianum Legatum in
facra Bafileenfi Synodo.
nere dicendi explicate illar· poterit laetitiam
jubilationem , quam tanrta mater Ecclefia
pro tam exoptata filiorum unione fufcipict ?
R imum quidem o Sacrofanrta Synodus de
vix cordi horum tam grande atque infolitum
gloria
laude veftra dirturus a Deo
immortali auxilium invoco fic favorem pnrgaudium inter fe capere poterunt, omne» ad
czlum hilares levabunt manus laudantes. be C cipue cum ea laus rjus generis fit > nt qui­
redicentes . fic magnificantes Dominum , qui cumque de ea dicat multum ad dignitatem
his -ΌνιΐΓίΓηι» diebus populum fuum con figi a- veftrorum operum deficere neceffe fit. Imo
n dipnatus eft, nemo pre gaudio a lacrymi» ΰ antiqui chriffimi Oratores, fit qui hac no­
commere fc poterit talem intuens fucceffum, ftra «taie vivunt. adeffent, dignam veftris
quo nullus a principio nafccntis Ecclcfix uti­ geftis orationem nequaquam haberent , fic
lior atque optabilior vifiit fuit
St quanto multa fortafHs exornate dicerent, res ve­
diutius êt pemiciofiu» hoc conftat fuiffe di­
ro a vobis bene geftas neque illi om­
vortium , tanto reconciliatio gratior jucuu- nes quantum oporteret . meo arbitratu di­
diorquc xilunabitur-, Et quemadmodum ve­ cere poffent tanto veftris operibus atque
re novo , humo revirefeente , omnia quafi geftis omnium oratio fit inferior; Cum igi­
ridere videntur. tic inter no» pace compofita tur hoc multis accideret quid mihi eveniet
tota Chnftumus reflorefeet fic miro quodam parvam in dicendo vim habenti? pneterea fic
applantu pbilabd . Ipia quoque fanrta mater nondum corpore bene valeo, fic vix jam a
Ecclef i , qn.tm pro tam diuturno filiorum longo fic diutino anorbo liberatus futn ; quin
diffidio nonuis mirror in decrepitam feneAu-D etiam adhuc reliquias mala valetudinis ali—
tem adduxerat , pro tanta felicitate in fecun- Îuas fero? Sententia enim Philofophorum eft
dim adolclicntiam revertetur. O quam gloc vera , animo» hominum , fi corpora pa­
rn>ij>m tunc er.t effe Chriflianutn . cum longe tiantur , una quodammodo cum illis pati ■
lateque tides onodoxa palmites fuos diffun­ Poftea vo» omnes oro ut patienter A »qu>- t
det ? Qmntu* hinc t'hniban» Religioni re­ tate animorum hanc noftram otationem au­
dundabit honor , decus , Ac gloria? Quautuf- diatis , nihil fimilem rebus a vobis geftis .
que timor & pavor adverfarns luis ? t) fi die­ nam parum in exercitatione dicendi peritus
bus noftris hoc facere dignaretur Deus ? O fi fum . Et ea eft magnitudo dignitatis veftrc,
hunc optatifhnium diem oculis fuis quifque ■ ut non modo dicere , fed vix eam infpicere
intueri poffemu» ? Multo» fore non ambigo etiam poffim t quam enim ex rebus, quas a
tam ex hoc cietu quam rebquo Ecclefi» cor­ primis feculis admirari folemus, in vobis ali­
pora , fic hums unionis dofiderio accenfos , quis infpieiens non inveniet, virtutem , qu».
nt port illam vix momento fupervivere opta­ Dei eft Ac oAgnorum virorum, eorum , in­
rent. dicentes
fando fenc Simeone Nunc quam , virorum, qui ad Deum cupiditateni
fitmini t jrn um tuum Dc>m>»e fecundum verbum E intendunt . qua Deo fimiles efficiuntur, fic fituum rn pace, t/uia cidcsunt
culi mei /alu­
ne qua nihil viro dignum effici poteft , qui
ta te tuum . unionem fanrt» matris F.ccleratione , fic fecundum ejus naturam vivere
f.T . XcccJerand.im igitur , accelerandum fra­ vult, quam etiam folum ex rebus omnibus
tre* . ôc faut faber calidum ferrum mal­ fi acceperint homine» fimiles Deo quodammo­
leo fuper incude percutit , tta no* arden-. do fiunt, qu» pnetereaeos qui eam poftident
nffmium , fii ferventiffimum deiiderium no­ ociorum cives effe demonflrat. Ubinam quifftrum ad confummationem optati operis fi­ piam viros vjnute pnedirtos plure» videat ?
ne mora convertamus. Ut ifta igitur Cogite- quos fi fingiUatim confideres ubi eiegantiotiis . Ac cogitantes opportune provideatis, fic res ? fi fimul omne*, ubi magis pullulantes ,
fi omnia qu» pnedr.imus. fic quam plura a- A virtute florentes, ut de Phenice Poeta di­
ha . qu» pro veftra fapienlia meditari poteftis cit , qnain hic apud" vos ? qui omnem or bem

P

t*4J
CONCILIUM BASILEENSE.
u4«
bsm , tamquam alia Apoftolorum fiscicta*,ΑΝοη quantum fapientie robia Infit aut inge■ ,1 khfc
, congregati
. i , ·.
flt cerumen
■
maximum
■-ag- nii, oon quanta elegantia facr* Theologi* — —
grefi abcM quamvis devio·, flt aberrante· d*- munu· obeatis , noo qua perfplcacia , fle a
*$£^ rigere Audetis, flt ad primam fidem reduce- cnitate |u» vel civile intelligati*, vel exercea- c ni»
ti* Pontificium, oon quantum in cunAi* Dei
munenbus , k clari fin» . flt eruditi , fed
flt Apoftolorum vivant , tamen nefcio quo quantum préfets* videtur poffie concedere tem­
pefto ab uno, k ecclefia fanélo corpore lon­ pus, flt quantum mea indicendo vis valeat.
gitudo tempori* dtvi&, fle no* param ab in­ Pax magna quedam res , magnum quoddam
vicem alienavit, imo in tantum malitia Prin­ nomen Angelicas aelefleique virttne· conti­
cipe· alteros contra altero· inftigavtt, ut ver­ net . una flt puma , flt magna Deitatis tacV
bi* invicem quandoque fcriptifipe pugnave­
Circumvoluta*, qu* divino illo flt miro nu­
rint, omni animo insendjti» hunc ipfum ab triuntur cibo fpleodorc, feilicet a beatiff ma
alienationi* morbum fature . fc corrigere . Trinitate hac pace colligantur flt uniuntur
Quia flt Ugam aft illo· mififtfe cum pnfto caritatis nodo. Pax enim mundum illum tek bonam honeftaroqtw necem Bt concordiam B ram intelligibihum cootinet , qui magis proeupient**, qu unum Bcclcfia Dei efle cor- pinquus vicinuique efl loci Divin*, qu* nec
pus, per multorum annorum fpatium , olim dici poteft , neç audiri. Pax cujufipe magni
Rvtft eft, quamque Diabota* fcidit flt divi- boni operis fle cfleArix fc coufervatnx eft .
. Et quamquam ab Ecclefia Orientali fepe Difeordia c contra . qu* diwfionem fcifluram,
pro ea re legati miff fuerint nullum tamen flt litem aflidue machinatur, non illum qui­
haOenoa tempus tam magnum, flt tam egre­ dem invifibtlium rerum mundum ita ut crea­
giam opus videre potuit. Sed vobis ut vi­ tu* erat fplendcntcm reliquit, imo qu*dam ,
detur fumma virtute flt fapienria proditi* r·· qu* primo luce magna fulgebant omeura fe­
ipfa fervebatur, qui omni ratione unitatem cit, flt illinc multa* virtutes extrjxit, qu*
vulti·, fle volentes, ut id fieret ftuduiftis, fua- poflea malorum operum auflrices fafhr funt ;
dentt* ut ad eundem veniremus locum , ad exsraOus eft qui eo tempore maliti* Dux
quem quia venimus optimo k fperato fine , fuit, flt poflea perpetuo . Sed advenite :
adOore fleo re* concludetur. Quod fi illud hunc ipfum mundum videmua quem quia
ad laudabdem finem veftra prudentia venerit, divifi* competitur efi elementis, fi nulla quv
qui* digne laudabit promptitudipem veftram ,C litatum fiiperabundar ·. Pax flt ordo in luce
qui* ftudium, qui* in eundem locum veftrum 0C quiete continet totum equitate quadam
omnium Conventum, qui* ex gratia fpiritu* fan- omne* coadjuvante . Cum autem difeordia
fli flt unitatem flt amorem mutuum ? Quantum confufio ayt contentio in illud venit , tunc
etiam laudi* habet quod a fingulis patria re- fuperat turbo & totius quafi diflblutio 6t flt
lifla . in aliena civitate qi^jj^in propria Do­ perditio ; ac pulcherrimum, fpeilatiflimum
mo longam flt diutqmam ducitis moram ? hunc mundum diflormita* qusedam poflidet k
Ad hoc maximum flt dariffmum opus, cum obicuritas, nec infpici quidem omnino po­
iftum veftrum conventum tanta animorum teft , Sed defcendamu* ad parvam mundi
equitate unitum ut acceleritis , flt nullam in­
panem , hominem feilicet, maximam vero k
tervenire moram patiamini hortaturus, roga­ Reginam, k Pmcipem verum omnium mun­
turus , flt obfççriturus fim , id quidem pau­ danarum, ut Dcusjuffit; hic enim cum illud
lo poft fc fuo tempore faciam. Nunc hoc fu­ quod jufte efl, '.ervat, fle «quitatem animi ,
per adjungam Xjm veftra per omnem or­
fle ftatum non amittit, pacem vero flabilem
bem Divina virtu* peragraverit, nihil qood firmamtfue tenet, tunc maxime focietati An•d utilitatem Chnfliam nomiii*
i
condu- Dgelorum fit Gmtli* numero atque ordine am­
ceret on^fifti* · non jura , non sequitatem , bulanti. Cum vero a fe ipfo decidit /pugna,
noti ritus , non confuetudine* , non le­ ac lite t vexatur que fi parum crefcat , ratio­
ges ; omnia enim qua: Chrifti Ecdefi* con­ nem omnem ab ilio defugat, nigrumque ani­
ferunt . qu* Civitatibus, qu* populis , que mum k turbulentum facit , quod fiirtafli*
generi hominum , divina quadam providentia, phantafiit quibufdam obCcuri* fimtli* , vacuum
divina induftria traOaus, nam diviniim id îe in omnibus k line firmitate demonftrat
vere efl opus , aliqua horum quidem optime Verum infpiciamv·, que res qualifque pax
compofutftis, alia ut componatis in manu fit. Pax cette fua quadam pulchritudine for­
funt , reliqua corrigere efti* futuri . Quifn<m me regna fervat ; pax res publica* , que po­
igitur maxim.1 flt divina veftra opera digne pulis gubernantur fervat , pax civitates. qua
laudabit? quippe fi qui* tam rotundam tam nobilibus optünifque viris reguntur, fervat,
fplendidam tam ardentem vocem haberet , fle omnem alium tuftum principatum. Pace
ut clamant ubique a finibus terrarum audire­
urbe* flt crefcunt fle ornantur , qua magnum
tur , nunquam quantum oporteret famam lau­ incrementum aflêrtur fle fibditis fle nrincipidis flt glori* vcftrr extendere poflet. Qua E bus . Hac villas k domos confirait hec decum tam ampla tam laude digna, tam Deo folatas diruialque terras habitat, hec inculta*
grata gefta veftra fint , certe nullum tempus ^elidalque colit, Ac omnino eunda iufpirit
ut reliqua humana folet, abolebit. Ac pri­ augmentât, k ad magnam felicitatem venire
mum quidem quantum paci hominum Au­ facit : Et ut multa pauci* dicam, quidquid
deatis , dicam. ad quam mira induftria , ma­ pulchernmut flt fubhme cfl, hac faOom coqgno certamine, ac diligentiffma cura nitimi­
ftruftumque fuit , fine qua nihil in hac vite
ni , cui omnem mentem, omne ftudium in­ reôum Vtnatumque efl. Inimicitia flt difcortendente* , maximum hoc, fc facrum paci* dia e contra bella fufcitant fle conficiunt , ex
opus per omnem orbem firmare flt ftabilirc bellis oriuntur cedes , cx aedibus deftruAi·
vehementi quadam ac inaudita animi cupi­ flt perditio fit hominum , villarum , civitatum
ditate decideratis. Poflea fle ali* fubjungam
flt rerum omnium publicarum & venit etiam
ad

1147
CONCILIUM BASILBENSEf»4«
fy ad bruta animalia, namque una cum hofti-Adiam qu* eft virtutum furnma . Accelerati»
- but patiuntur 3c illa ’ Quid magnam Latoi- enim■ . &
»- magna cura A
ftudeu»,
J“
"*
ut Gtwci **
RoAWVO
CHtTu- quc habentem vico· urbem Trojanam deftru- mania unientur, unumque corps* 3c mem­ ceai«Tt
brum faciant Ecclefiam Chrifti quam fuo *di>«h
? nonne pugna & diicordia ? BabiIo­
nie vero illum circumeuntem clariffitnnm 9t ficavit fanguine. mulnique miraculis fic liquit
fortiflimum murum nonne hec diruit? Sacram Dvus illam firmavit At ftabilivit ac pacem &
quoqUe Hierofnlyme civitatem nonne h»c caritatem dignis Difcrpulis fu» Apoflolis man­
demolita efl? Nonne hac etiam omne ferme dans , fit figens illam fub Divi Petri Confeffione
Judeorum genu» captivum ad Aflyrfe» duxit? ipfi , fit cum ipfo aliis Apoftoli» Spiritum San
Nonne hwc A (Tyriorum magnum Imperium flum immafit ; cum quo circumeuntes omnem
everrit? Nonne Perfarum, nonne Gnacorum -, orbem venati funt pacem , fingulis eos acci­
He minorum ? Quot etiam in Italia Civitates pientibus porrigente*. Hcc Ecclefiam Chrifti
•lim clare ab h?r diruta. ?dhuc inculta de· annos ut puto tenuit mille ac plure» ; porte*
ferruque manent ? \ idimus non inultum an­ nefcio quo pallo ( inrtigavit enim immundustehac Galbam florentem, nunc vero affidui» ille dc malorum omnium Princeps demon )
Bnt innicis bellis ac difeordia deflorere quafi B difeordia quitdam in Ecclefia Dei nata eft
videmus, fit duo» illos maximos Chnftiano- caufis neque probans, neque magnis, neque
rum principatus frequenti bello atque inimi­ alterutri partium multum nocentibus. Subre­
citia indeterius ite. L bi h*c domir.itur non­ pens igitur fchilma. dc temporis opportuni­
ne ad interritum quafi res omnes veuit ? tatem fibi fociam inveniens illa enim tempe11« on’ni i qu* dixi , fit antiqui libri , S< ftate Cneci difeordia civili laborabant, ani­
qui moderni appellantur . Tragédie atque hi- mos utrumque fauciavit , poftea cadentibus
excellentiftimi oflorie vera efle probant. Quibus caufis o Sa­ annis nullas huius fanfli
cer Sancleque letis animis veflris Spiritus S. peris , pacis fcilicet , memor fuit, flt fi me­
gratia firmatum crt , ut omni orbi pacem po­ minerit non generofe quidem . Itaque uf­
natis , imo magnopere certatis hoc tam ma­ que ad hanc noftram ctatem & majus dc
gnum bonum omni hominum generi diftn- clarius fchifmi duratum efl . ac per parvum
buere. memores. quod Chriftus nullo alio nonnumquam intereâ tempus b»K utraque
fe nomine appellavit non omnipotentem , partes conjunfl* fuerunt, poftea iterum pe­
non taflorem, non rerum futurarum Cogni- jora prioribus illa vifa funt , ac omnem
torem , horum quidem nominum nullum di- C orbem temporis prorogatio ignorantia , 3t obxit, fed pacis fic amoris . F.go , inquit, fum fcura quadam nube complevit , tantamque
pax , ego fum caritas . Hanc factam fit fan- ad invicem litem & controverfiam paravit ,
Clam divin* vocis fententiam imitati, omni ut altera alteram partem aliud a reflo fentire
cura ipfi paci fludetis , tamquam ipfius pa­ putet, At nullam rcrilam finnamque credere
cis Creatoris , difiripuli , At m.tgiflri pacis , earum opinionum, in quibus altera firmare­
quam quidem , ut dixi , < nm hominum ge­ tur , fed utramque folum ad fententias fua»
neri Ac cup ·ι« , & nitimini firmare. Dorii n- infpicere , n.hilque omnino animadvertere ad
nam vero qu» ex Deo dicitur elTe . fic eft , magnum unius eccleua Dei corpus. Nunc re­
fit quam hommes n;: cratiam adipifeuntur, ro facro fit fanflo fpiritu animis vcftri» inquamvis ingenium multum conferat non fu- fpitante huc ad hunc locum facrum convenit
perficie fic furnmis, ut aiunt . digitis, acce- quidquid optimum atque excellens in eccle­
piftis, fed profunde ac penitus kientiam ade­ fia Chrifti eft , quidquid in virtute, quidquid
pti facra ipfius arcana ferutantes, tantum in in Capientia, ac intellerilu, quidquid in arte
ea rc excellitis , quintum humano ingenio facts Theologi», quidquid in omni alta dodari concediquc poteft · cujus fummitatem' 1 riltina &, ut lie dicam , Omne in rebus optimis
leti lapientiam. feu lapientis atnorcm illam prxftans ac menti fixum habetis partes jam
appellas, ibi tantum invenies quantum in pridem divifas conjungere fic ad pacem Ac u’theologia ( in qua qui eruditi funt, fic fe- nammitatem F.cclefiam Chrifti reducere, at­
crct.i nofcnnt Ί fic quantum in legibus ac que in unam, ut olim fuerat , reftituere .
fandis fit div.ms ('am nibus fit de quibus in­ Quam ob rem ad Sereniflimum G racorum
ter vos fiepe difputatio accidit . quam ex­ Imperatorem , Ac ad facram eorum Ecclefiam
cellentiam , quam vim habeant . Nofciti» legatos mififtis, non parvum itineris laborem
etiam fie perferihs fpiritus gratia» , fic fecre- paflbs longi quidem fic difficilis ; fed fiepe
torum compktam virtutem , horumque om­ ('.neci antehac pro pace quoque fit unitate le­
nium vos fie mfpcflores fic mrgiftn cflis . ex gatos tniferunt. Verum nefcio quo pallo ni­
quibus colligitur quantum vobis in hi» rebus hil apud illos, ad quos mifii fuerant confice­
xut (ludium aut exercitium aut diligentia aut re potuerunt. Et non parva Chriftianorum
Dorilrin* perferibo fuit, qui femper utilitati multitudo eft. qu» Gnecorum Ecclefi» fub(.hriflianorum ftudetis. Quis igitur digne in jacet i nec tenue Gnecorum genus putetis,
his que diOa funt magnitudinem veftram E Ipfum tametfi multos jam anno» quafi obfefhudabit ? Certe omni» quicumque cam rem fum a magno illo Principatu, At hominum
aggredietur deficiet. Sed quom.sm res geritis multitudine, diminutum quidem eft, fit tn
fix miras fit optimas . quibus laudes minores fortuna multa paflum. fed non omnino difum . necelfc eft Oratoribus illas aliquo mo­ rutum aut contritum . Servat enim illud adhuc
do praedicare qumiuni ei* id facere poflibile partem dominii. Pcloponenius omnis Gntco
efl , led auxilietur fic conducat dignus ille eorum Imperio fubjetia eft, 8c Lemnoe, fit

David j<] hanc noftram laudem. Audite hxc
omnes gentes , auribus percipite omnes habi­
tants terram . ut habeatis l^titum, fic gaul’icn exuitaimnis . in qua h*c iacrofanfla
Congregatio fic tacit N vult pacem & concor-

Melos, fic juxta Conftantinopolim mjorThra­
ci* pars, ac etiam , excepti» domini* fic quibufdam Principibus, Concyra omnis , quam
Corfu appellant, Cefalonia, Zacynthus, Itha­
ca , Leuca», Euboea, Cyclade» Infui*, Cretu.

Rho-

1M9

CONCILIUM BASILEENSE.

P· fthod··, Cyprus, Chios, Lasbos flt fi qua A bos debent, qu· longo egent tempore ac
vt —
m dicendo
non parva : rfed' *■
fi.
— ofi alia ia mari Egmo Infida·, fic in Europa otio
—- . fle
·· —
J;—J- ---------amra Kptaas,
“ “* ■
. . . Phoeia.
— . Bantia
. , Deu· dedent orationem pro illo tenta
IlUicom,
Achaja
enim Attica, Kacedasua,
reliquum Thraci··, hac opportunam.
-.T». omnia Gracia habitantur -, pauci tamen in
1 X.
quibofiiam loti· Bcaiti funt commixti. Sunt
etiam fupnrior fle inferior Myfia magna bo- Oratio reverendi in Chrifto patns D. Ambromiua multitudine habitat·, qui omnes no­
fii Generalis Ordüus Camaldulenfis in Con­
cilio Bafileenfi habita VIL Kal. Septem­
tai Kctiefia obtemperant. Ac in Afia Prin­
bri» , cum ab Eugenio IV. Rom. Pontif.
cipatus «nais Barbarorum efl; In multis ta­
ad Concilium mulus effet orator anno Do­
men tecta Crati habitant, fic eft Syrorum
nsa parvus numera . Sonr praterna Reges
mini 14)5.
aoa Pauci idiomate diverfi qui Gracorum
■m ■

CR«I'T<

Ecclefi· obediont, magnum feliect Iberium Nunc prietnm eruta e Codice AfS. num. r/.
Aibluothece prtflantigtmi vin Jc
Raptifiu
Regnum , flt Cannam , fle neater hxc Ce
thnaqm flt Albanorum cercafborum etiam. As B Recenett tenta Pairiiti .
Gotthonim nec non Moldoblachla, h ea qua
On vereor , Patre* revertndiftîmi 8c remagna Ulachia appellatur ac TrjbaHium. flt
juxta hyperboreoe montes Rufiorum maxima
ligioiiflimi ac doâiflitni viri, qui hoc
rtipublica , flt magna Rufii· qui magnus apfacrum generale Concilium veftra illuftratis
pnNaturDuK. muhique m ea alii Reges Ac in- pmfentia ne qui nuftc primum in celeberrimo
ferior omnis Rufiis, Regibus exceptis Ac qui- Conventu
<
diclurus adveni, minus felici aubufdam aliis parent Conflantinopoli. Tot funt, fptck» aggrediar , qux inftitui, ipfa vel no­
fle plura noftris obtemperantia. Sed vos ego, vitate rei vel loci dignitate deterritus . Licet
infirmitatis mex atque imperiti· ad­
com veftra virtus non aliter ac fohs radiis enim
1
confcius jufta metus ratione non carefislendeat, rogo atque obfecro, ut hoc ipfam modum
1
relevat umen intentionem, trepida­
voarum fludium flt cupiditatem, quam Spi- ream,
1
corroborat divina in primis miferitus fanAus vobis largitur unionis fini trade- tionemque
1
re acceleretis, nulli rei parcentes que diâa ratio. qu· pus votis dceffe nunquam confueEbcfefiarum unioni conducat, ut una exi- Viti tum mittentis Romam Pontificis auclotens , ut olim Ecclefia Gracorum Latinorum C ritas furnma, cui ab hac liera fynodo multum
Ecclefia fit, flt Grati e contra ad Latino­ deferri , ut decet, non ambigo : deinde ve­
rum Ecclefiam veniam cum omni caritate fle ftra benignitas, quam przcipuam sc ferme
amore, ac alii cum aliis in maxima letitia Cingularem in nos experti futnmus : poftremo
fit fruâu bonorum fint, ut tempore antiquo caufc ipfius, quam agendam fufcepimits, bo­
fieri folebat. Erunt munera mercedes ac me­ nitas . De caritate enim, ac pace, atque urita omnibus huic fanâo fit maximo diâa nitate servanda in myftico ac facrattftimo
unionis operi (ludentibus , a *Deo quidem corpore loqui inftitui ; ut iermo vel infan­
honores, fic corona fimiles illis, qu* olim ti ac muto deeflie non poflit, diftkihuiquc fit
data funt fânâis Patribus antiquis, qui ma- hujufce difputationis campum ingreffo ora­
gnam curam mtgnamque diligentiam habue­ tionis exitum , quia verbotum copia reperirant pro Ecclefi* unione ac ftatu, pro qua re, que ultro fe ingerit, ut longius que­
mille labores At cerumina fuftinuerunt, nequa­ renda non fit . Proinde neque dignationi vequam fibi ipfis parcentes . imo omnem mo- ftne nifi fumme gratum fi.rc arbitror noftrum
leftiam, omnemque laborem pra ea 1« l*ti- hunc de caritate fermonem , quando in Dei
nam putabant Ac gaudium. Âb hominibus D nomine , & ad ea . que divina funt traflan-

N

vero qui nunc funt, & qui futuri venient , da con vernilis. Eft quippe, juxta Joannis tegloriam immortalem adepti eritis ; femper (limonium. cantas Deus. Excrifentiftima pla­
enim habebunt uniufcujuique ftatuam ante o- ne definitio, & qua maius nihil aut dignos
cukn multo majorem ea, que apud Rhodios excogitari poflit. Quis autem rclo Dei fiseerat quam illi Phebo (latuerant, cui ùmilem cenlus , deumque fitiens , fit que T>ei funt
a principio faculorum ad hanc ufquc rtatem querens de cantate vel loquendi, vel audien­
nulla homan· manus facere potuerunt. Sei di fatietatem . unquam ullam , faftidiumve per­
quid ego ftatuam manufaâam dico ? ftatuam , cipiat ? Porro de pace quid loquar 3 Eft enim
inquam , habebitis, que Coelos unget, qu· pax , jefta fapienttflmni & dofbflimi cujufdari
ab Oriente videbitur ufque ad Occidentem . vin fcntentiam , dulce nomen,fit res ipfa faQuas ob res Reverendifficni Patres divinam ac lutiris ·. ex Apoftolo tefte , ipfe & por nojfra
fiindsm celfitudinem veftram oro, ut hoc qui fetu uireque unum , Pacem quippe nato
certamen quod vobis pro pace fit unione tan­ Domino terris redditam primum Angeli nunto ardore , tanta animorum cupiditate propo- cuveront ; eamque Salvator ipfe difcipuli· vifuiftis, laudato fini omni cura quam primum Bvens
]
, monens , refurgens jure hereditario
fieri poterit, dare ftudeatis, ut ftatim mercc- tradidit; pece·, inquietis, relinquo vobtt, pu­
dem ac menta qux modo dixi , Ac a Deo tem meem do vobu ; Ac poft refurredionem diaccipiatis , fit ab hominibus,
vero gaudio, fcipulos hac blanda & leni admonitione com­
fit quod (aeros viros deceat , gaudeatis. Ac pellat , dicens pax vobis, nc fcilicet fe alium
ituee quidem Reverendiifimi Domini Patres vo­ putarent , quam qui vivens eis reliquerat pa­
bis diâa fint. Ad ea vero que diâa fuerunt cem -, fed ex fuavi pacis nomine praeceptoris
nudius quintus a Reverendiflimo in Chrifto ac Domini fui vocem agnofccrent. Mira pla­
Pane, fic Domino meo legato viro quidem ne divine pietatis difpenfatio ! Afcehfurus in
eruditiftimo, Ac miri hac veftra «tare exem­
c ceIum , St corporalis prefentue fua modum
pli , multis longiique utar laudibus necefle efl faâurus, ea in primis commendare & incul­
pet ejus fingulari eloquentia, fic dndrin», care difeipulis ftuduit , per qu· in corpore
quod fine temporis fpeuo fieri retie non pofi fuo, fenâa videlicet ecclefia , quam toto ter­
ut. Res enim nutna magnis ornari landa- rarum orbe diffundendam praviderat , ttque
Kkkk
prx-

ia5f

ALTERA CONCTUI BASILEENSIS APPENDIX.

ΐιμ

prodtnerat. perpensa caritas fic pax inviobta Aeft. f^iaanquam fe civipn Imperio Inclita p—► duraret, Naro de caritate commendanda quais- quoque opinione multoram pon immerito fib* ***R
«
vindicaret
cora , Λ... «p«te
fetis oAeqflit,
cum dignitatem, ut que ο*Μβcapot dk C’H£TI
eam proprium ac peculiare proceptum ante caretur, primatem etiam Epifeoyorum omnium
crucem infinun, dicem . ffoc efl pnceptstm in fe haberet. Quod poftea de Conftandnomeum , ut diligetis utvicem , jkui dUesa vw . politana ecclefia flaturam fe Concilio legimus,
Μη/orem Hac tUe&oisem nemo babet, m ani­ Ut imperii çaufà, quod Jlluc migraverat t Semam fuam pernet fût pro amicis ftsts. Et poft eunda ab Ecclefia Romana haberetur. Ad Ro­
refurredionem Petro fingnlariter : Petre ames manum vero Potqificem cuoda referri fidere
me ? pafce oves mees * idque tertio ; onm ad
ita manifeftum eft, ut probatione non egeat.
imitationem fui paflurum, pro ovibus , quas Nam fi quid piquam pilo rampera pfetari
pafcendas acceperat protinus fubdidit .· ctnn Chriftiana peligfenai adverfum prtuaa grat,
efes, inquit, jentor , cingebam te, Cf sbos ait confulebatur fe primis Apoftolica fedes, fevolebat , cum eutem fenueru, aims te cinget, deque remedium expetebatur t fi poafetandq
+ ducet , fue m ve" wi . Oftendit profedo herefeos , aut propulfendi fchifmatis gratfe
jam tunc rex nofter Chriftus dominus, eccle- B concilia
fiiodorum Patrum
conflari oporteret
‘
~
t,
fia caput, fe fponfos, Petram fibi in ecclefia Romani antiftitis id eflfciebat auOoritas . De­
gubernatione fuccedere -, licet enim Apoftolis nique invenias in fynodis omnibus a Roma­
quoque ceteri» ligandi atque folvendi a Do­ no Pontifice miflbs. quos loçumtencntes Cro­
mino fit indulta poteftas , Petro tamen quo­ cis vocare mos pft » ut conciliis non modo
dam fpeciaii privilegio dicitur: Tu es Petrus, intereflent, verum etiam praeflent ; fedifque
fuper hanc penem adsfkobo ecclefmm meem, apoflolic* fe expeclata femper » fe fufoepta
& parte ntfen non prcvalebunt adverftu eam ; fententia eft . S» qui fenâorum patrum fode
& tdt dabo claves regni calorum tp quodeum- fua vel regum, vel principum, vel epifeepo·
que ligaveris fuper ferrum , eru ligatum tjr in rum factionibus pulfus extorris agebatur ad
colu;
quodeumque folvens fuper terram , eru Romanam Ecdçfiam , relut ad matrem reçfalutem
m cabs. Voluit nempe divina dif- currebat , inde fibi folatium , atque auxilium
pofeens. Nempe enim fic fandus Athanafius
pofitio , ne fcandalum ullum, aut fciffuta fie­
ret in corpore, unum efle ecclefia principem , Alexandrina Ecclefia profui
.
_
catholici dogmaad quem oporteret cunila referri, fe fub quo, fis adrerfus Arianam perfidiam propugnator
ac fi fub capite membra , fideles omnes tf C inviDus , cum toto orbe profugus ad fuppli-

fent
veluti exemplari de ctxleftihus dudo , cium Ariani Imperatoris juflione quereretur ,
ut ficut juxta etiam Philofbphorum fenten- Romam fecundo contendit, potaque catholica
tiam ·. Deus umu eft , qui cale/ha fimul & Ecclefia profidia cccupavit . Joannes item
terrene moderatur ; ita etiam in ecclefia , cui Chryfoflomtis nobiliflima memoria Confiante,
Chriftus eft caput , unus effet gubernator , 8* nopolit mus Epifcopus & dodor eximius cum
reAor , qui ipfius vice fungeretur in terris , Epifcoporam Ægyptiorum fententia fecundo
Bc ad quem , ut diflum eft . cunifia referren­ iniquiflime damnatus jn exilium conceffiflet «
tur . Ttde. inquit Dominus ad Moyfem , ut Romani pontificis Jnnocentii per literal auxi­
•hmm factas juxta exemplare tibi in monte mon- lium flagitavit, non tam fibi » quam difciplifiretum . Sed non ero prolixior, neque nitar n* ecclefiaftica periclitanti, jamjamque labenoftendere imprrfcntiarum , ut ecclefiaftica mi- ti » opem ferri poftulans. Et ut alios omit­
nifteria, diftinfliones, ordines, funiliones, of­ tam , Thomas beatiffunus Cantuarienfis Epifco*
ficia coeleftibus per omnia ferme confentiant ·, Eus, cum in exilium ob tuenda EccUfiafticn
bertatis jura ab Anglorum rege Henrico cruutque qui Rom?no Pontifici propinquius in­
haerent , fummis illis a tiflimilqiie fpiritibusDdeliflime aflui fuiflet» apod Rornantm pontiDeo fine interpofinone ulla adherentibus con- ficem felatium
folatium reperit
repent, ipfiufqui
ipfiufque tandem augruant fe deinceps fuis locis, fe ordinibus c*- floritate ad Ecçlefiam rediens martyrii trium­
teri . Non funt ifta dicenda ex tempore» fed phum retulit . Adeo Romana Ecclefia fic A«
in otio difcenda. & crebra ruminatione vol­ poflolica fedes omnibus, qaoe injufta unquam
venda. Ixgant , qui volunt. Dionyfium Areo­ vexaret calumnia
i ’ —' , *feu
------------potentiarum
1------- ' injuria
-----------prepagitam icriptorem nobibffimum , & plenif- meret, ▼eluti afylum inviolabile patuit. Hec
fime admonebuntur . Licet enim arbitrentur jura fe leges regibus , principibus , gentibus
quidam Apoflolum Paulum eofdemmet Epi- femper dedit.- ab hac Temper edida gravia Sc
fcopos dc presbyteros dicere . idque ex di- pietatis ac religionis plena toto orbe manaflis i'hu$ probare nitantur, Dionyfius tamen runt i quippe quam nulla unqnam firfcavit
Apoftoli difcipulus . m quem veluti in vas erroris macula, fed intemerata femper perftimundum fe capacidimum refudifle arcana illa tit , atque omni herefis labe pura. Sed cum
cxleftu, qu* raptus ad tertium c*lum audi­ tantus honor illi fedi fit a facris fynodis , fic
vit, merito deditur neceffariam diftmdionem a fenilis patribus, fic ab orbe univerfo femdocet. Unus itaque fervand* pacis . ut diclum per habitus fit , fi quid tamen ullo tempore
eft , atque, concordi* gratia in Ecclefia prin­ minus duorum minulque honeftum ab Epiceps a Domino inftitutus eft neceffario, ficu-Efoopo Romano geftum effet , non expcAata
ti in exercitu Imperator unus fit , neceffe eft generalis , concilii audoriute , fervope cari­
pro fervanda difciplina militari. Alioquin con- tatis ab inferioribus quoque corripi fblefe
fufione plena effent omnia · & in multis quo­ manifeftnm eft . £gre enim patiebantur mem­
que fervare hunc ordinem cernimus . Sed e- bra vioffim pro capitis honore follicita quifnim non eft in rebus manifeflis immorandum. quam ab illo indecens fieri , per quod matri
1» vero princeps unicus ut Romanus effet pon­ catholic* macula ulla poflit inuri . Urebat
tifex effecit fedes illa , cui Apoftolus profuit quippe illorum procordia zejus domos Dei (
Petrus, 8c in qua martyrium fecit : Ut quia neque eos finebaf conquiefeere, donec deco­
Roms predicant Chtiftum , & ecclefiam re­ rem integrum matri reflitutum cernerent. Siç
gens glonofiffime occubuit . Romanos dein­ denique Cyprianus fe martyr gkxiofiflimus. dc
ceps Epifcopiw ecelefiarum omnium princeps dodor fuaviflimus Carthggfeenfis Epftcopus
Cor

1M3
ALTERA CONCOJT BÂMLBENSIS APPENDIX.
i * J4
GorneBom Roman· Adis antiftiie—, qui non Ad· ■■ de Deo . ac Dei rebus pendendum, ut
sUgna tant· aoAoritati fidodo vfiss videretur mentibus libens ac paffione vacuis Acilius &
ftvuriue corripit , quem tatweniam anartyric ceâius de «teris judicare poftitis, A ca qu·

cieurn

ad laudem divini nominis & erdofr* unsver*
falis ornatum pertinent, digne difponere. Paprotervam, boatu» Benutrdus Eugeniumfuum demini, patres religiofiflimi, dignationem ve­
carpit, qnl ab fe ftatuta laudabiliter plurima ftram admoneri , A libenter tolerabitis ea ,
non erraret otihrvaada. Sic hodie fic noftro que ad ordinem A ad diftiplinam pertinete
Eugenio non défunt, qui caritatis fiducia fug- videntur , caritatis fiducia fuggerentem. Ser*
geram, fi quid ad fe increpatione dignum dc vandus eft Apoftdic· fcdi honor debitus
illo fortifié perveoit. Semper autem accepta neque committendum , ut auctoritas Romani
cum gratia, ut docuit, fait inferiorum repre- Pontificis per vos depre/Ta videatur. Quis chenfio ·, fient! neque Ferrum · Fado repre- nim fedis illius honorem tuebitur , fi conci­
hetdum ngre aut molofto tulifie legimus. Ita lia illum generalia deprimant, qu· hunc im­
femper fervata in corpore unitas eft, nullum- primi* contra oppreflbre» omnes
........
fervare de•ue feifiura invenit locum , dum A ille paftorB bueranr ? Quando unquam auditum eft , psromams digno loco auâoritato fervau. nihil tres prcftantiflimi > fàcras A venerabiles fynoindecens gerit , At A 'quid egerit a fiibditis do» quidquam ad veri us fedem illam inclemen­
caritatis telo correptus A benigne fufeipit , ' ter (btuiflé? (.hiando Oriens totus, Agyprus,
A grasias agit. At vero SS. Conciliorum in- & Africa Chriftian* fidei titulo & gloria eftituta nemini majori in veneration· , quam rant iliuftres ; quando Orbis totus Chriftum
posttificibus fammis femper fuiffis quia nefeiat ? loquebatur ·, cum fanclifiîmis viris oranti fer­
Nam cum vti de ratione vent fidet tenenda, me eccleiia prxfulibus gloriarentur ; cum dc·
vel de fervando ecclefiaftica difeiplin· rigo­ ferta i pia & montes Gnfli foverent fervo·
re , wt de emeris ad integritatem religionis Dei ; cum Concilia fingulis annis per omnes
pertinentibus concilia facra egifie femper ma- provincias ex inftituto ecclefialhco fierent, ni
•ifcftnm eft, cui raagfe incumbere debuit il­ nil unquam ullis ia locis contra ledis illius
lorum ftatuto fit fervare cxa&iffime, dc a at- aufloritatcm ac dignitatem vel leviter fuit at­
coris fervanda eurare, quam ei > qui clavum tentatum . Modo quando , me miferam! tola
untver&lis ecdcfia regeret ? Quippe A bea­ ferme in Occidentali regione Chrifti religio
tos Gregorius in epiftola fynodica primas il-Cfinceri & immaculata utcumque fervatur,'fa­

las quatuor

fynodo· , Nicamam fcilicet pri­ ene illius fedis minuetur , aut per vos patres
mam trecentorum decem A 0Λ0 patrum , in fupprimetur aùâoritas ? Nolite , quefo , td
qua Arius, Coeftantinopolitanam primam CL. pati, patres digniŒmi , ut qui ad honor, m
in qua Macedonius » Ephefinam ducentorum , Dei, À Chriftian· religionis augmentum cenin qua Ncftoctes , Chakedaoenfem DC XXX. gregati eftis , oblatrantium & blalphemantium
Epiicoporam , in qua Eutyches A Neftorius on in nos laxafle videamini . Ridebunt nos
damnati fiant, ita ut quatuor Evangelia fe fu- credite , gentiles , ridebunt hcretici , atque
feipere cum omni veneratione teftatur . Sed fchifinatici , fi a capite membra diffidere vi­
fit anteriores, & deinceps omnes Romani Pon­ debunt . Reftituendam eccle.iafticam difeiphtifices eadem ingreffi funt via. Quorum vero nam quefo ita curate , ut omnia cum deco­
ifta, patres rtverendifllini , A Chriftian· fidei re , pace ac tranquillitate fiant, dc fciflurx ta­
ac pietatis alumni? ut fcilicet caritatis jura mnis ; imo fciffurr vel obfcura fufpkio omni*
in corpore Chrifti, quod eft ecclefia , preci» no fiat. Nego equidem, quod ceterorum pa­
puo patrum praccdentium ftudio fervau , a ce dictum fit, quamquam ex omnibus magis
•obis itidem fervanda doceremur , Convenitis Dcupere ecclefiaflicc dignitatis ornatum , & an-'
patres proftantifiimi pro difciplin· maxime tiquam fanflitatcm , quam ecclefi· fponfum
ecclefiaftic· decore , qui multum dilapfus β­ Romanum Pontificem Eugenium beatiftimum.
ίοι, reftituendo. Omitto etiam interim extir- Non degenerat paftor ipfe fummus a veftigus
. potionem h*refis pemiciofiffimc , cui maxi­ patrum , ut crimen ullum ipfi merito poffit
ma cum Dei laude & fande matris ecclefi· impingi. Sacro huic generali concilio tantum
utilitate inftitiftis ; pacationem principum ille detulit, quantum nemo ex procedentibus
Ghriftianorum > cui ardenter incumbitis -, ulli, dum illud approbavit , atque ita appro­
Graecorum redufbonem , quam conftantcr ap­ bavit . ut nibil in te ultra potuerit defiderari.
petitis , utinam felici fine claudendam ; lau­
Ifta quia font nota , pranereo . Meretur hac
dabile omnino ftndium , dignifque praeco­ illius benigna libertas digni* favoribus extolli,
niis extollendum . Verum , patres fideliiiimi patres laudatiflimi. Non modo autem fummus
Chriftian· religionis «muli , ordinate opor­ ipfe pontifex, verum etiam facrum omne colle­
tet fiant omnia . Debent, qui refecandis c» gium reverend i (fime fanfl· Roman· ecclefi·
tororum vitiis inftant · ipfi effe muudiiTimi , Cardinalium ad ea, que pacis funt. St qu· ad
M digni, per quos Deus dignetur operari . B utilitatem communem , fic neceflariato refbr»
Sieuti A in antiquis illis fic venerabilibus fy- mationem pertinent, pronis animis concurrenodis conrigifle meminimus, in quibus tiefli. re ita ptrati funt, ut fe nemo plane in ca re
folum anciftites, & vit· ac morum AnAitato expetenda procedat ; multumque gratulantur
infigo·· fententiam dlltari conveniebant. Af·»· facrum iftud generale Concilium huic uni rei
deassni, qui fertis wfa
, ait propbeta. acrem dare operam ; A ita ut mala omnis
Vere enim Domini vaià vos fertis, qui fide­ confrietudo tollatur , & itio domus Dei no­
lium infirmas animas A ingredi per fe non xia vellantur germina , inferanturque virtutes
valento» dotirina roboratis , & fàcris inftitu- juxta illud prophet· Jeremie Écce
Stanibas ad «torna dirigitis. Divina funt ne* te fuper gentes & fuper repue , ut evellas 6"
gari*, qu· traHacis. Non funt animi in hu­ Jejhiuu, & AfperAu & d^Rpès, <P edyEcri &
mum deprimendi , at fecundum ApoAohim plantes. Sed caritatis jura inconcufTa tuenda
«ilril p«r contentionem aut inanem gloriam maxime fuadem ·, & cum modo facienda o·
factari·) perturbation·· omne· procul pellen- mnia; de ne quid nimis·, ne dum rqbigo im-t
Kkkk a
mo­
CKtaL Ceu, Tom. XXIX.

mu-

1

ALTERA CONCILII BASLEBNSIS APPENDIX.
ctîUrîi
colligitnr , vetaur & ttiti»er 'cum. Effet enim profota Incougnmm Mque
inoonfoltum de extremo ad extremum aliud bus fideforaa ragam ac principum, nobtamfine modio (ranfire veil·, velari fi de infimo que largitione, ecdefo ferme omne· ac mo
quis ad üqaemum gradum tranfire velit fubi- natata nimium etiam interdum abundant .
to , k ovnnm protervthi in medio pofito· .
Itaque pravia ftc doce tanta saritare a vobis principi eectefinium omnium inerte debase no
geri omnia omnes in commune cupiunt ; ftc gsbimus ? Quis autem» Chriftiani patres, igno­
hortantur , atque orant, ut firma fint ae fta- ras, gnatas Romane uedefia jafeura· proxU
bitia, qu» conftituta faerint . Nam fi quid m« firibmtit, quam mattas, quam varias cla­
peeter caritatis tagem ftataator, fundamento de· accepit nec qulbufilam ftatui occiefinftico
cerabit ftc corruet, fcandaUque potius ftc fciC- in/uttantibu- pefalantiffime, ipfiunque fundi*
6oni·, qnam pacis dc unitatis eritoccafio*. ftc fas peffumdare Audentibus? Nota funt ifta,
unde Dei honor inquiritur, inde nomen tan­ k gemitu potius, lacrymtique proTequeuda ,
tam btaTphrnuabitur,. neffimo
~ exemplo
- - (acu- Bqnan» verbis. Superioribus quoque temporibus
larium i ooftras enimi illi contentiones infp*- coqtigilfe dor ima ejufinodi feimos, Romanofdenses, qui ssdtficari ex mutua pace Ac can- que pontifices, k alarum quoque ùrbium Sa- -potius
■
- «erdotes per quorumdam intemperantiam pul­
rate eoftra debuerant , dfenfionia
k
fcnndali materiam (ument. Quando Itaque ar­ los fedlbus fois, ficati Inhocentio III cotuideam quid in (acre fynodo fit decernendum, giffe legimus, qui Petri leonis infidias fugiens
multo id melius, ftc multo felicius lougeqoe vagus diu jatatus eft.- Alexandro item III»
honorificentius fiet, firminfipae ac ftabilius e- qui Romam egre attigit, k noftri temporis
rW Pontificis aflenfo requifito *, 'quam fi inoon- Joaimi XXIII. qui urbe profugit, ut Laditlai
fulto illo fiat, ftc « oonfentiat, poft fetam regis manus effugeret. JErarii vero facri ino­
requiratur. Confutetis per id non modo (edis piam horum cautam haud minimam faitfe maApoftollc* honori, verum k honeftati veftr» nifcftum eft. Jan» vero Pontifici· Eugenii catnnlto magis dum officiam fervabitis, dc cari­ fas varios, aeque pericula, quibus ferme irre­
tatis legem pro viribus inviolatam tenere cu­ titus eft quis fidelium pietate ulla proditus re­
rabitis . Enimvero, religiofiffimi Patres ftcra ferre fine laçrymte poffit ? Ea quoniam ftc in­
k apoftotic» fedi (blemnes uberdqUe proven-C grata fi*nt, fit note, prntereo. Ex quibus la­
tus inerte oportere quis abnuat? Bmetguut in men omnibus eym omnipotens Det» demendles peccatis noftris agentibus plurima , per ter eripuit, miraculo ferme fingulari. Y erum
qa» pecunte neceflâriofint impendenda, que enim ut unde coeperat, oratio mea recurrat,
nifi ad manus erant, peribnnt omnia. Et ut oramus, atque obfecramus, patres reverendififta veluti moleftum prateream icopyium , fimi ac rellgiofiffimi mei, qui ad opus Dei
quam indecorum erit, quam inhoneftum , fi cooveoiftis, quofou* ex remotioribus locis
pauperibus opem pofcentibns (obvenire non domus Dei telus attraxit, /at fervandn in
poffit Romane fedis antiftes omnium pater, Chrifti corpore caritatis ftc pacis curam fumdc a quo fibi omne* -folatis jure fuo k qu»- mam diligentiamque habeatis . Ne qunfiimus
rere ftc expetare pofle ac debere videntur. patiamini tunicam Chrifti inconfuiüem, cui
Quando vero leftum eft Pontificem ftqnmum etiam gentilu miles pepercerat, femdi Abunon abondait», dc ita , ut inopum auferiis fiones In ecdefia, fi qun fint, Ita refecate ,
poffet occurrere ? Nunquam ecclefia Romana ut tam ta ufas oeceffiuti non tolbntnr, Ro­
in tanta feveritate fait , ut pauperet non mani Pontificis k ûunâau apoftolicm fodis hoiemper foverit, Uvsverit, jurent *. DeniqueDnovem ferrate; ejuique jura, fi ab extraneis
dc beato Cregono legimus, quod omnium uforpentur, veta, ut decet, autarifate tuedutoedjnetn in corde fovete ,
regionum pauperes deferiptos fibi ac notatos mini. Caritatis
~
habuerit , clique alimenta prober· foiitus fit. operibofoue mantfc#is ofteodite . Laudabdem
Neqne id folum, verum ftt auri plure» libras ordinem k noceflarinm a patribus tanta inannis fingulis ad quodam remotiora mooa- ftitutum cum difciplma cuftodite. Autarica-,
fteria pro fubftentatiooe fervorum Ddconfue- tem Apcftolice fedis ficuti a majoribus noftrfe
. verit mittere-. Habebat k In Sicilia , & loeis patrfottique fandiffimis accepiftis, integram 11alite, qui patrimonii ecclefi· Roman» ftt cu­ libaiamque feront?. Nemo, ddediffimi Patres»
ratores & cxaftores diligentes effect, k fu» que fba funt , querat, fed qua» Jefu Chrifti,
adminiflratioms rationem fideliffim· redde­ omnes. Pultetur · pedoribus veftris omnis
rent . Voluit nempe jam tum divina mifero- perturbatio, peffionekpM arceantur omnes, ut
tio, ecclefiam illam , qu» effet ecdefiarum in laude Dei convenire aptius, ftc fponfis Chri­
“ *
omnium princeps , abundare terrenis quoque fti ornafom convenientius ftc
ac.
proventibus . Ut enim Conftantini donatio- telfigere,
_
,
quosdam
nem iltam vulgatiffimam omittam , hunc ip-Eln taufo conventu cunta prafeqtri a fitmmo
fum principem in gpvi hiftotia legimus, ftc Pontifice, ftt · facro collegio nobto injunta
maforo etenim illa
alios ftiblnde reges prater auri ftc argenti in- aima congrue poffumus;
"
gentem in vafis facri» fummam, fnqdofque ·- quiete k otio indigent, aliquo· ex boc Inero
gregios & innumeros Romane ecclefi» dono dc- cestu deputari poftniauras de omni natio··
dlffe. Carolum vero poftea Magnum, Pipinum, vel regno viro· timerxfoa ftc grave· k paci·
k alios reges, provincias k regiones, urbes fraterna avido· atque ftudiofoe* cum quibus
k caftella in Italia translato ad Gallos impo­ latius ροφαιιι· eunta confene. Caefidhnus
rto Roman» ecclefi» addidiffc certum eft ( autem in Domino ea nos attafoiua, qu» bo­
Non modo vero ecclcfia Romana ample do­ ni· defiderite veftri· dfogentiw tefyeta, k aitata «ft , fed crefcente fidei telo, k religkmis
devotio ne in oniAibus fere provinciis ecclefi» pore myftteo caritatem fervent, pacenaqne o··
omnes m agni fice ntiffime a regibus ac princi­ ceflarim Λ concordiam nutriim. Et ne io co
pibus , & fidelibus reliquis extruta ac fio- quidem, quod nuperrime ab boc facro Con.

taj7

ALfBRA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

eilio decretam eft, Boetificte fiamta deviabit A clavigeris, cdtleterumque depcfitarUs, fecvn----------- dum tenorem litterarum earamdam deputandis, ft aliis in hac re obfequentibus, exiget»,
di ac recipiendi de fideliter operando jura­
Asm- fperaaras a veftra boügniUtc atque hu­ mentum , ipfbfquc ft quoslibet alienos cootraditeres
forfen renitentes ft obfequenta ,
manitate matura proftâtinsm. Densantem po­
te soter, cariemtifem propagator, ia» pu cujufcumque ftatas, gradus , ordinis vel con­
ip& ft cerites, lull aagwris, qui fecit utra­ ditionis exifiant etiamfi pontificali pnsfolgennt
que ma, Chriftos DoeJnus, qui pacificar* dignitate , exemptione quacumque fub quavis
par fimgutacm fimm, qu» in calo funt, ft verborum forma quomodohbet concefTa non
«aa ia terra, Ipfe coadtes noftris afpirare obflante, per cenfuram ecdefiafticam, frutem«factor, ut Idlpfism dfcamos omnes, ft noa que ft emolumentorum quorumcumque fuo­
fiat in noMs fchiû»*ta, fed uno fpiritu ft u- rum fequeftrationem, aut fobftrateonem. ft.
no ore glorificemus Deum ft patrem Domi- alia remedia, de quibas tibi videbitur
.
.. invoni noftri Jefu Chrifti, cui eft una cum fan-Bcato etfem fi opus fuerit ab hoc auxilio tes­
te Spiritu decue ft imperium in fecula fe- cbii fiecukris, appellatione poftpofita , com­
pellendi ft conAringendi, aut coram vobis
■ ——culorum. Amen.
ANNO
evocandi ad fufcipiendum alias condignas, vel
X.
CHKUTJ
tw.'&Z.LITER A SYNODI BASILEBNS1S de quibus nobis vifum fuerit, in terminis
competentibus, poenas, recognitiones quoque
u♦ ►
ad Joannem abbatem Bonevallis.
tradendi offerentibug, ft facultatem explici­
tât» libere juxta ditem tenorem conficiendi,
/»tec ttf ptMtcet mdtdgeetuu te ipfa fyeodo abfoivendi ft difpenfendi opportuna* , aliaquc
ceecefer pro reeûfioëe peetetonun & redx- faciendi queeumque qu» ad pnrfotorum exeSioee «dr/u Grace.
cutionem debitam accommoda tibi videbun­
tur omnimodam, tenore prafentium elargi­
ÀavtutQe generalis fynodus Bafileenfis in mur . Volentes ut circa prmniffa omnia ft finSptrita-fente legitime congregam unlver- gula conjuntem ft divifim, te fie décrétions
' -C
perfete exhibeas, ut Chrifti fideliam anima­
felem ecdefiam seprafenmns dilate filio Joas
m abbati monafferii BonavslHs Jtatheneofis bas felus, ac lana, ft gloria Altiffimo, de
dkncefie, fiwts Theologia profeflbri, felatem, villicatione tua hajufmodi uberius procuren­
ft omnipotentia Dei benestitebnem.
tur. Datum Bafile» undecimo Halendas Januarii
Noftra provifionta debet provenire fubfidio, anno a nativitate Domini MCCCCXXXVI.
ut ea qua pro animarum fente eooceflà funt,
debita execution!» fortiantur efibAum. Du*
XI.

~

‘

mm-

S

dum fi quidem univerfelis ecclefia £hrUH fponfe, quam in Spirita-fente legitime congrega­

ExorMfo (1) CsnAMZit Seltneiÿts LegH (ro­
ti reprefentamus, odefteS thcfeuroe φκ» illi
te ex MS. Ihbbot. dxgu^nnaeontm Petnvu
idem ipfe Chriftus felvator nofter afeendens
per fntretn Splveflnim Merentue ejttfée*
in cesium reliquit, affluenter Tkperiens, pro
ord. mm tta priée» m prefeto cnobe S,
Gracoram ft totius orientalis ecclefi® redu­
Théologie Profefore», m«mc prieutei Typit
volgetnr, enterre Jo: Bepajk Recoeeh Tections peccatorum remiffionem plenariam fe*
mei in vira, ft femel in mbrtis articulo,cum D*
neti Barrttii.
abfoivendi ft difpenfendi facultatibus fub mo­
dis ft forma fpecifice conceflit, quemadmo­
lu, ac fepe revertndiflimi Patras, & fcridum in literis defuper confodis plenius Con­
ptts, ft verbh reverendiflimus Dominus
tinetur . Ut autem felubriter conceffe hujuf­
(j) Cardinalis fente Petri, ft ego magna eum
modi conteram notione dedute faluti pro­
humilitate, ego ft ipfo abfente noonumquam
ficiat-, nos de circumfpediooe tua in Domino veftras Paternitates fuppliciter deprecatus fum,
piarimum confidentes , te per civitatem ft ut ad ea qua pacis, k concordi» roe defie-

D

dtaseefeai Ruthenenfem citra revocationem a- tentes, cogitaretis in pace, ft unitate ea
Itoraan ooftraram exeeutorum indulgentiarum, fente opera confumare, ob qu» hoc in loco
ft fecuhatam earumdem principalem exeeuto- conreniue tori Mundo profeffi eftis. Multa
rem noftrumque commifiarium conftituimu» quidem fipnefta, ft rationabilia concordia nos
per hac noftra feripta, mandando quatenus obtulimus,
_
____ qua
____fi ___
r_____________
acceptata
. extitifient ____
cum
anteritate noftra per te vd per alium feu E magna
gloria, ft
honore veftra,
fumma
w
‘______
____cum
'_____
j
alios vita approbate viros iu eifdem civitate denique totius Chriftiani
— ................................
- edemus
populi fetida
ft dkecefi verbo Dei propofito indulgentias ft confumationi ipforum fentenun operum vi­
facultates prstdites, ubi ft quotiens expedie­ ciniores. Sed ufque modo permifit Dominus
rit , juxta, earum ft pnsfenttum formam, po- majores in dies oriri agitationes; ut forfitan
Iblices ft exequaris, ac publicari ft exequi , intuentes imminens, ac prafens ruina noftra
o&rtoria quoque exinde, antere Domino · periculum ad ipfem pacem neccffitete nos inprovenientia , juxta traditam tibi fe djte in- . ftraente , undem libentius defleremus. Decre­
dulgeqtiarum Uteris ft alias Mnflruâioaam , vi ego nonnunquam cum totiens apud vos in.
colligi, ac dotrates inde pro tais expenfis cadum de concordiam verbum fecerim, mihi
admodum parvis portiunculis, refiduum con­ ipfi filantium indicere, ne forte vel impen­
ferveri fodas diligenter : ft nihilominus ut a ' denda , vel ' peccatis meis oMMentibus dum
publicatoribus hujufmodi per te tot quot tibi perfasdere ac proficere loquendo enitor, dif­
videbitur, ac etiam a truncorum ftcapferum funderem , atque obseerem magis, fed profe­
te
(«) fa fais Mm Mm Smm , qai asc. topan iafipltM ab lame. VU. mm cm* Ahtette fsmAt k.
cka* «4 telsuw*· tMBsiatas dt ab X"g TV « Mcm ad lyaodaat l·*,··* ■. »sn· Vir M·*, aS Mas gt.
madia a®gM«. as sriaaa* Btamraai safer stiic M. is;».
(a) JMmm* Carvaatrs «Îapal. *faa catetafiti· dfeatats. at tit S. PHri ad viocal* donatas a Manim V. M
ML cmk. isgMs sdsdrai fob ab ftÿmti fotife tert awifa paft Urieu* .

'

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

t*6o

_ A» ardens ad fidem Chrifti, Ac mkftem pr-Aticum , qnod cecinifti·: Te Deam laudamus . , ■ —■
anwo ccm chariras non patitur in rae diuturnum
illum Campanam» amoenum fonltum , cum
■■•en
*
'"miT1
filenriftm.· Vim mihi quandam infert,
ut Dnroinus Henricus Menger astor vcfter de Cm»/*
importunus fiam, fit iterum atque iterum pre­ ConftanriaopoH reverteretur ; Hlam denique
ces, ac monimenta repetam , nihilqne in tan­ menftruam praceflraoem pro felici hujus rei
to djfcrimine relinquam intentatum , hoc exta» indsAaui , hac omaia nunc in ipfo exepnefertim tempore cum liti· fe occafio pc·- cutkmis tempore robis Patre· commemoro ,
beat, quam fi bene confideremus, cbaritatis Bc aanbus veftris inculco. Ka audivit Domi*
Chrifti Dtaoru fecile ad pacem ipfem indi* nus preces veftras, jam Grsci in portu funt,
nabimur. Ecce proxime ex Cooftantfoopolifi) vel appropinquant, jam jam in manibus neftris eft orientalis ecdefi* tamdiu defiderma
nundatum eft Dominus Imperatorem Greco­
ac Pe^orcam Cooftantinopolitannm ad unio, quid differtis, quid odeafioaem, *efci·
Navigium fe accingere, fic infra pauco· dies quam , aliqui quxrunt ? Cur qtaoidam ex vo­
fe defeendere in V eoetorum portum. Veniunt, bis jam video trifles? Mcteineritis quafofuaut fide digni referunt, optimum ad unionem vium verborum illorum que in procem» de­
habentes- animum, fic ita difpofitis,*ut admo-”
Bcteti indulgcaxiarum cum tanta prouunciaftis
dum veriti mile fit, fine unione cum ecclefia charitate; Vox Ula jucunditatis, flt batiu* ck
noftra in prifttaum non reverfuro». Opus iftud. lim de Calo lapfa, nunc per hos hujus fen­
Suam fandum fit, ae Deo gratum, fic eccle- il* fynodi, auribus populi Chriftiani inftruat
c Utile vos ipfo» interrogo, qui veftris in­ dicent : Coafolamini, confolamini popule meus.
dulgentiarum literis totum orbem curfitan- Kcce popule Dei adeft tibi annus Jubilcus ,
tes (s) his verbis utimini. Nos animadver­ annus generalis unionis ecclcfi* . Confolatiotentes, quantus Dei honor, fi; profeftus ec­ nem, Bc Jubiicum qu* aliis pronuntiabatur,
clcfi* , quanta exaltatio fidei ortodox*, quan­ nunc iq vobis ipfis fufeipite , Bc ita, ut contum incrementum nominis Chriftiani, quot fummationi, qu*. nunc eft in foribos » noq
millium animarum falus, quantaque utilitas > impedimento , fed adjumento firis ; Agricola
ô< innumerabilia bona populo Chriftiano hinc cm per integrum annum in recolendo prndio
forent perventura , non folum impeniâs, fed pervigil fit, in mefle tamen, vigilantius , &
fic perfona» proprias fore exponendas; dignum laboriotios defudat, tu fegetem metat meflamjudicavimus*. Quid iterum ip (j) decreto pri- que in horreo recondat. Quid multis opus eft
mo cum Cnecis convento ex vifceribua pie-C(ne defetigem vos fruftra) verba illa veftra
tatis locuti fitis audire non pigeat, non enim tanto flagrant ardore charitatis , tanrunque <fe
aliena, fed veftra duntaxac verba, in quibus; fiderit flammam profeferunt, fie ufijue adeo
tunc nmnes gloriabamur repeto.* h*c illa funt. ignita funt ut nifi corda nobis in lapides muQmd enim ecdefi* catholice felicius, glorio- ut» fine, ad ipfem exeeutionem fine mora ac• fiufque contingere unquam poteft, quaftfquod cingamur necefle eft. Scrij
eftxçyercndifi
tot Orientales' populi, qui numero hominum “®i Patres : Qui fciens i
intatetnOomtai
Vapulabit multi»
ab bis, qai noftro fidei funt, non multum^foi , fit
c. non
— faciens1“illam,
—
ώ, ut bonus
diftare videntur , in eadem nobifcum fidei Ρ^ίΗ» * Voluntas Domini 1

rum,

unitate conjungantur ? Quid utilius , ac fru- Ρ*^°τ animam
’
”,ponat pro Ovibus fifts .
fuam
duofius nqfccntis ecclefi* populus Chriftianul Sicut ipfe pro nobis animam fuam pofuit.ita
vidit, vel audtvit, quam quod
qnod diuturnum fit
& no» pro fratribus noAris ponere debeamus
debeamus ,»
n^nirt» «kr>mar»m
'ban efle · ipfi»
pemiciofumque irhH'ma
fchifma penitus
ektirpatum >? hno
i®° &
fit vniuntateai
voluntatem Domini
Domini'hanc
Γ
* ’m reipuhlie* Chriftian* ......................
tnde
Bt alia
Deo pro- dominus
inhntuu, ubi
nonaginta novem ove·
pitiq, utilitatem accrefcere confidimus, ex* hac D
boous
’rclinquit paftorr ··
~ propter unam fidam
‘
'
enim uniooe, cum fiiéla fuerit, plurimos ex & illam folam perquirit uiquequo repertapa
nefanda Wacom eti feda ad fidem Catholicam ad ovile fuper humeros reducat. Quod fi pro
converti fperandum eft . Quid igitur pro tam unius ovis felute tama bono paftori cura eft,
piis, ac falutaribus rebus per Chrifti fideles quod fi èx centum ovibus, quadraginta aut
temptandum, faciendumque non eflet? Quis quinquaginta querende effent , quanto tune
catholicus pro tanto nominis Chriftiani , fit diligentius· fic relictis centum illi· inveftigaorthodox* fidei incremento, non modo ca­ ret ’ Quante vero Regiones, fle Provincia ,
ducam hujus Mundi fubftantiam , fed Bc cor­ non dicam Urbes, aut oppida orientalium par­
pus, & animam exponere non deberet. H»c tium diu ab ecclefia noftra divife manferant!
verba veftra funt cum tanto charitatis igne Vos ipfis teftimonium fupra perhibuiftis, dmq
, Bc eos, paucam numeri afterici· difeo tempore promulgata ; his ergo verbis ve- inter no· ...
ftris vos ipfos re convenio Patres , ac fratres, fi Eferentiam . Ecce clcmcntifimus Deus , quod
Be
poftulaviraus
« :jam
ex corde illa dicebatis, fi cum veritate , & votis ,
*' orationibus
’ 11
Λ'’ *
propter Chriftum , non autem ad humanam ad noftram conducit Domina, nam quod ma­
gloriam talia loquebamini : ecce punc cum eo­ jores noftri & nos tamdiu expetivimus , ma­
dem fervore illa ipfe magnifica , & gloriola re noftruw navigantes nobis appropinquant,
verba exequamini, & per rei evinentiam o- procedamus igitur alacriter ipfi· obviam .· fici*
ftendite itia ex animo proceffilTe. Rem ip- tis cpiod Pater ille , dum fiUamfiuun junio­
fem, quam Termonibus commendaftis , imple­ rem redeuntem da longe af
te jam , uno, quam miro favore piiffimus ciavit ut ufque ad fe
cadens Tupcr coUum «jus
Deus ufque ferre ad oftium exeentiouis con­
mukituducet , non reikiatis. Illum ardorem, ac vo- & no· pro tant* fratrum
aliter fieri Μ .
hqmentiam fpiritus , quibus hasc incepiftis , dine «d nps venientium
nupe in execution· dcpofco, iUvn exaltatio­ poteft , etiam hinc/furgamus
nem , illas gratiarum afliones, Bc bttiti* cap- illis, eos jucundis ofeulis fit amplexibus fe-

(i) Coiqkit Graconta «ppvbM «d VsacMnun a»bem an. »♦)». dn ·. Fstewuü. Es Spend.
fa) Se£ i«. in Bull· IndnlgeMiaa· pt* mbfidina coniasnubm ad Cnwnn icdeUisoani prncnrauh
o& c«L Maii.

lariph dacrctMi

/m

»ettr, *

hibo*

ip.

CfMs. ·»■ l4j*. Qeanv idns Sipiui.

fa-

dmm.

jiUi

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.
udi
quam altos did pedent ,■

Alptonon. A ficut Pater hic, quem mesn· Atxn» per Gnaeo·,

qo· fbpe.numero hic audita funt , jn quibus a*uo
taasrdum publica difputalio oblata eft, A nunc
mmfi expedierit, offerretur, nihilominus, quia
4M 4fMc*ngw · m caufa difeoedBam MKmaiu· « verberum contentiones animo·' plerumque irboc ad ftricepttonomfratram noftroram nullum ritant, id gonfultius ptMcreuntcs . folum ds
nobis aficrat tapadbMMM* , A quranadmo- pace, A concordia fraterna colloquamur .
dnm ili· minorem filium fhfcnpit, majorrm- ■Objiciet forte alter , cur verfas ce· procedam··
q·· placavit, fta A no· ano. eodmnquc tem­ cum in noftra· non afeenderint galeas? Quid
pore propior Ghriftusn. fit Ecclefiam grate °c- quatfo vocabula ifta? noftram A veftrum , in
eunaxMM. Cnscjs tam procul veniesmbtss, A medium aderantur·, (1) nonne gale· fammi
altos noftro· pacificemus, concordemus, con- Poauficia gale· Ecdefia» funtΛ fi Ecclefi· .
fetemur. nt fimul omnes jn eadem Ecclefi· cut non noftns ? praeterea s quis hominum ,
tat» srifalum faginarum epulemur cum tym- filium habens apud hottes captivum , fi ad
phogla, A. foridat Quod fi propter domeftU cum redimendum, ac reducendum, pecunias,
cas difeordias, revereodifimi ratres, tantumBA equum mittat, A ille alienis pecuniis roheoum, quo ferme majus cogitari non poteft dimatur,elieaoque equo revehatur ad Patrem,
diCperi , quod Deus avertat, contigerit, qua­ num defiderarum, ac diu quefitum filium bo­
li· qunfe erit totius Ecclefi· luâus? Quanta nos repudiabit Pater, quem alienis pecunia,
defiwado Chriftianitatia, quanta exuhatio Tur­ alienoque equo poft captivitatem reduflum vi­
earum , A Infidelium , qualis infamia apud det ? Intellexiftis. Patres, quot bona, A pro­
homines, A qu· apud Deum nobis manebit movere , A impedire facile poteftis. Caveamus
condemnatio ? 61 fcandalixanti unum dc pufil- ne fupra memorat· fententue divi·· rei fi­
Us Ecclefi· comminatur Dominus, expedire mus , dicentes : Servns feient voluntatem Do­
ut mola afinaria fafpendatur ad collum fuum mini fui, St non faciens illam, vapulabit mul­
A demergatur In profundum , quid putandum tis plagis. Sed quantum, datur inteUigi. Ink
eft fiet nobis, fi tot millia feandaliaemus fra­ Gracorum unio ex diflidio inter fummum
trum , nobifcum uniri qunrentium , quid item Pontificem, A vos fafcit&to impediri poteft .
fi fcas»dalixemus universum populum Chriflia- Cogitemus etiam quomodo A hec fedare va­
num, quem paulo ante pntdieatkmlbus, fer- leamus , ut fimul confervemus unitatem EccUmombus, indulgentiis ad cooperandum huic C fis noftr·
A unionem perficiamus Ecciefia
fanflv unioni invitabamus , A ad hecidam pro­ Orientalis. Eft , ut fcitis, Dei voluntas ma­
vocabamus dicentes- Confolamlnl, confolaml·· xima, Sc pracipua, ut fuper omnia charirani popule meus? Si dicit aliquis. veniant Ba- tem pacemque, A unitatem homines inter fe
fdeam , Ayetrionem, vel Sabaudiam , alioquin cuftodiant, ia quidem , ut nec orationes . nec
impediamus potius, quod alibi fiat eorum re- eleemofin· Deo grata fint illorum, qni ad­
duflio. O perditum , A difpcratum hominem verfus fratres aliquid rancoris habent > A eia
qui talia oon modo dixerit, fed vel leviter non reconciliantur: PofTum fi volo gefta. ac
cogitaverit l poteft nc in mentem cu jufpiam Chri- difla, ac literas veftras ubique diffafas ad hu­
ftiam cadere cxcerabiie verbum hoc?·an ne jus pacis pcrfuafionem adducere . Vos profeffi
bonum, fe arbitrabitur Chrifttanum, qui tot efti», pro pace populi Chriftiani huc conveGentium, A populorum unionem fieri nolit, niiTe. A cum aliquos principes inter fe au•ifi in certo fiat loco ? numquid paftor ille diftis diffidentes > aut epiftolis , aut nunciis
Xvangelicus, qui nonaginta novem reliquit o- monuiftis nd pacem, utentes verbis Domini,
ves. dixit, noto illam ovem centefimam nifi qqsecunque dixit de pace, A unitate . fuain hoc, vel in illo loco perquirere, A nifiDdentes rationibus, exemplis, quot bona ex
cam ibi repetiero, alibi non quarsm ? num pace, quot vero ex difcortjia proveniunt ma­
mulier illa, qua dragmam perdidit, quatere la . Hoc ipfum ergo fentite in vobis. quod in
ipfam contenta fait tantum in uno domi an­ aliis , ne vobis dicatur : Medice cura ts ip­
gulo , nonne accendit lucernam , & totam e- fum, A illud ; Qui vides in fratris oculo fer
verris domum ? Sed quid tu quicumque es di­ ftucam, in tuo cur non vides trabem ? Neces ad verba illa membrati decreti primo con­ Siue enim gentes cftimabunt vos reflo animo
venti cum G racis? Verum deputati facri Con­
ed magis ad inanem gloriam , captandofque
cilii cognofeentes fanflam, A perfeflam ipfius hominum favores juffifie inter extraneo· pa­
Concilii intentionem, qua eft ut pro honore cem . Quandoquidem que eft inter nos, atque
Dei, fit pro fruflu
*
fidei
...................
catholice nullis
"■ par- inter caput, 8c membra, difeordiam non cxcatur laboribus, δτ expenfis, 'judicarunt non tinguimus, nec extinguerc laboramus , aut co­
expedire, ut propter locum dumtaxat tan- gitamus . Seminavit antiquus ille dolofus S·*·
tum bonum tugligeretur, fiat concedo otn- than inter fummum Pontificem , A vos qua­
ufque adeo pronis diligentia , fit reniant queeunque op- dam incentiva diffidii , qua
...
E ceflerunt', ut-vos quidem contra ipfam, A
tatis , fed fi obtineri nequeat , quieramus
r—
ipfc nonnulla
eos in fines mundi, fi neceffe eft. ‘In quo e- i/
“ contra vos feciflis
' ' , ac fecerit.
nlm loço. A in qua re fanflius, atque uti- Hac, A fi1 gravia fint. quia tamen 'recentia ,
Itus laborare, fit peregrinari potfamus ? Neque facile
f., cum honore veftro adhuc occurri poApoftofi Ethiopian), India·, ant extrema ex- teft. Quod fi amphus differaturr, fruftra propaverunt penetrare occidentis, A orientis, ut videbitur , fed
f-J in 7perniciem
—— *-totius Ecclefi* ,
animas Chriftq lucri facerent, quiaChriftusde A ruinam Ocri, cum perpetuo omnium, qui
Calo dqfaendit, peregrinatus interris, A for- hic fuerant dedecore convertetur . Illa proinmam Arvi «cdpieoc ufque
num
u&rac ad
. mortem crucis de, ob que concilium convocatum eft . tria
progrefiuseft ,, u|
u| nos
nos falvc·
fiuve· faceret.Et quam- opera infefla dimittentur . Sed o urinam in
pngrafiuseft
quam ad b6ç , quod de foco dicitur, multa hoc infifteret infelicitatis noftne finis, ut illa
tan-

* ·~ ·■*'

*-*

'

fl) OHM·· MR 1
«À*. tomL

ώίΛ«.

?

ti 63

ALTERA CONCILII BASÏLEENSIS APPENDIX.

1164

,rinmm mftfla remanerent, & alia multo do· A folamini popule meus, quod annnncia bas qobi».
anno
tenora non fuccederent, nam multo optabilius o Bafile*
“
Concilium, ifta eft nunc illa duplex ' «nno
r“*'"·
,,μforer non inchoaffe concilium pro extirpaadis letitia, dt ille annus Jubilèus , k annus , ge- cH«im
erroribus . dilcordns . ac deformitatibus. fi hac ncralis unionis Ecclefi* ; omnia hac in contra­
••dem longe majora, ac pcriculofiora in dies rium vertet, dedicet , imo contriftari, dc ite->
Cx drflidio noftro evenire , non tam verifimi- rutn contnftari. oportet, nam duplicem habe­
c*
le, quam veraciter ante oculos videamus . mus nuerorem pro unione GrcCorum perdita,
Quot gentes fpe fua defraudabuntur , fi quod dc unita iç difrupta . Iftc non Jubileus , fed
•d falutem Ecclefi* incejxum eft , in perni­ lufluoltu eft annus , non generalis unionis, fed
ciem videant confutnman . fit unde jucundifk* divitiomi, & invitabas me, dicet Ecclefia ut
tes «pedabant, fyfcipiant tnftmam , k luAus, depolitis lugubribus fumerera indumenta latio­
fi diffidi um hoc inter vos, k Papam diutius ra imo pro iis innumeris, qua video, malis,
perieveret , k hinc inde bellum ficut initia de- multoque pejus lugubriora accipere oportebat. 1
Ecce quales ex hoc diffidto carpemus frumonftrant , indici oporteat. putabitis Coco­
rum errores aboleri poffe. quot inter nns Ca­ flus. Pauca dixi , & quia de incerto, k de
tholicos fchsimata ., k. errores pullulabunt, fa-Bfoturo levia videntur, & multa tone non cre­
tis verendum eft , ne tam· poftea creftat dif- dibJu, non aliter dicemus, fi quod Deus afenfio, ut alter alterum viçiflïm appellet h»re· vertat, ex perm contingat. Vtmam fim falfus
ticum . Quam durum , k lacrimabiie eft ifta vates, audio lapientes'id ipfum dicere quod
■ cogitare, fi ad illud calamiiofum perveniamus fi fchifma fiat . quod Deus pro fpa pietate
tempus, irr quo unus dicat h^c effe Eccle'ias, avertat.. reliquis ichiimatibus qu» ufque modo
alius illic . non meretur hoc a nobis Eccle- palla eft EvJefia hoc longe luturum videtur
ha . qu* nos educavit . k magnificavit , ut pernicioiius ; nemo dicat , r.nnquam talia per­
eam , quam infideles ad angulum redegerunt mittet Deus·, & Deus inquit cogito cogitatio­
cero, nos fideles coa/tlcmui ad put/him , k nes pacis . de non affliôioms , fed fi volumus
quam in pace. k unitate repetimus, divitam- eadem, qu* Detis, eadem, k nos cogitemus,
que . dikordemque relinquamus. Per hoc quo­ nam qui nolunt benedici tonem , proluogabitur
que ecclefiaflicum diffidium pacem fi qua mun­ ab cis. Sed dicunt faciamus debitum noftrum .
do eft in populo Chriiliano violari neceffe e- Deus non derelinquet nos, fed debitum eft
rit tbelh emm inter mukos Principies non fo­ reconciliari prius fratri fuo, alioquin non eft
lum dimittemus mextin<la , fed eos qui in pa C
i acceptum Deo , quod putas bonum facere nifi
ce jam funt ad dilfidia commovebimus. Inito quando confulte . & matme pratviia fuerint
enim in Ecclefia infcbci fchifinate. continuo omnia qux aiciderc poffunt. k lolent, tenu­
inter Laicos orietur difcordia civihs domefti- re ell Deum, · magnque confidere ted dicet,,
ca . k inieftina. k fi ioli Ecckfiaftici inter fi fiat khifma, k alius 1’ontitcx , convocabo 1
fc bellum gererent, reliquis fidelibus in pace tur almd Concilium . & ibi remedium dabitur
quiekenubus, tolerabilius quidem videri pof- juxt.i frequens dei. return. Bona circumipeclio.
fet . fed proh dolor nulla eut provincia , aut percutiamur . k vulneremur invicem, di po­
civitas· in qua k ipii freuhres diverfimodc rtes ibimus ad Medicum . Quid fi pereat vul­
propter noftras diffcnû mes dilidentes multis neratus antequam veniat Medicus ? Quid fi
blafphemiis ac m.ikd.chs le invicem non di­ poftquani xenent, plaga facia fuerit incurabi­
laniant . k cum n< s hinc inde tueri quidem lis 5 quomodo confulte ex ea re fperatur re­
partem luam voluerimus, alter in alterum fe- medium , ex quo fafla eft laefio ? Cur non
culare invocabit biachitim, prxfidiumque un­ nunc idipfûm dicimus , ac facimus , quod in il­
de metuendum efi ne clerici a clericis vicif- lud differimus tempus?
fim in direptionem tradantur , k pr»dam, in-DI Dicunt quidam per nos non remanet pax.
fiqur belli authores primi bellorum primitias Sr fic, agamus ergo, ut inquit Apoftolus, pa­
ferini,, k qui aliquando per Concilium cogi­ cem cum omnibus quantum in nobis eft ha­
tavimus de recuperanda Ecclcfiaftica libertate , bentes.
I
nifi vero omnia pacts media per nos,
m Pharaonicam a nobis ipfis forte dabimur aut alios oblata , qu* fpeciem habeant honefervitutem. hoc quod Deus avertat, fi expe­ ftatis experiamur, viden non poftimus, quan­
riemur , qui jam in Concilii· gloriamur , a tum in nobis eft facere , fed fi alius objicit :
nomine poftea horrebimus Concilii cum dolo­ patiemur ne violare decreta noftra, contemni
re . k moerore. Quid tandem de tertio pro- authoritatem Concilii, continuari abufus , in­
feiTionis noftr* articulo . de formatione lo­ fringi fententias hic latas vexari patres con­
quor , a. bonis moribus reintegrandis fperan- cilii -, non fervari pollicitationes in adhefiohe
dum eft " Quomodo enim in bello corrupti mo­ fumrai Pontificis fail as, k multa hujufmodi ?
res emendari vaknt, qm m pace corriguntur Si Reverendiffimi Patres per hos qui incepti
vix, ac difficulter, imo virtute» omnes, quas funt proceffus his omnibus provideretur , efgenerat ,pax , .hkordu- ipia
Divi- fet forfitan tolerandum, fed quemadmodum
„
r___corrumpar
_____ t„ ____
fa enim Republics peure pen.tus, ac collabi E ftipradiflym eft, fi h«c omnia per dirtidium
infpiciinus omnes legum reverentias. morum- “
Ecclefi» non emendentur, fed deteriora fiant,
que diiciplmam . Cei nere eft modo omnia fce- exigit prudentia , ut aliud adhibeamus reme­
lella. deformia, obicatna, ac vitiorum mon- dium , per quod fi hec quae cupimus , afleftra , qu» ufque nunc latuerunt . prorumpere qui in pace valeamus, quid no· pugnare, k
audacius in publicum audebunt, fine verecun­ aliis dare pugnx caufam ? quid noa & touun
dia ulla facinora patrare omnia. Quis audebit Ecclefiam tantis lubqcere periculis opua eft?
flagitiohim aliquem corrigere , quem metuat ad Sed dicit alter : ergo nunquam fiet reforma­
partem aliam fieri transfugam , ambitiofi , k tio , nunquam fiet juftitia, femper enim fimifedinofi tunc omnia potlident, nam fi qui pau­ lis obijcictur fchifmatis metus. Sed dico dvci tantum rcpcriuntur boni a tot malis abhor­ ftinguenda effe tempora, & omnia cum pru­
rentes fugient, & delitcicent, k loirs impro­ dentia , k moderamine facienda, ne quôd fit
bis aula patebit. Quid ex his omnibus dicet ad tollendum malum aliud inducat majus :
Mundus, hoccine eft illud.- Confolamini, con­ Canonum enim, ac dolorum una eft fancta*

da.

«w
off?

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX .

ndd

.tis . flt ratio naturalis id foadet Vb» timor eftApœnabbus . & diffam*.i<«»»is ptocHThun non ad —— „ .
*
*
reformationi', non ud cenfervxttonesn
****!_
«mi· ichiûnatw
. ubr majora timentur fcandaU
, cor- i tuesuum
«
..
·
«
.
C M ® H Tt
1 reetioæ
jaftane
abflincndum.
_____ _, flc
_ executiooe
_______________
_ ___
__ _______
authociuus , icu nc<.rc(nrunj, led palam dd ea
;
Quid autem ad haq dicat fummus Ponnfex cidram devenitur deleft*?
•
*
l*<hue
nunc
scio
unutr
atcenfu,
Veftras
fepe aodtflis qualiter pro pace , It c hamate vobifcum habenda, ( t ) dtOrnabat huc duos Re- Revcrendiffimas Paternitates ad pasrn ,um tum
verendidirooa Domino» Cardinale» Legato» ."an- mn Poniiike exhortatu* fin . ex qua tahn penΛ» Cruci» , dc Satfeb Petri. Quanta: integritatis,
& fetfelimoni* hinc fint. orbi» nofcit totua ·. per Ponuikctn ditis u>ii!lii;<>. mjiquc enim incum­
boa ait ubtuliffe obfervanuam , decratorumqoe bit pacem cogitare ac querere .A ttm ipfc
eleéltonibtu , β< alus, dc quibo» hic agebatur quam vos apud Deom , Ai Ipimnes. cum venta
potiflime , petebat , ut qua pro ncccffaru fedis utnuique dixerim , rei eriti«. fi piiem recufsvvApoftolice, abarumque fed tum foftentatione, fy- rid» . Video 'utem , ium f.cdLrnsm , tam for­
nodu» pollicita fuerat, fle equitati confentanea te apertam, qua ιπνκ-m pacem hibete, Gra_____ per
w
co» unire . At r;bqua perfurre finfb opera. At
erant,per no» implerentur. Aha etiam omnia
B totam demum Chiiftianitateçi cohfolsn poteri­
eofdem obtuliffc dicit, qua houcn. uulitanque
i
tis . Sereniffimu» domnus Imperator Romano­
hujus concilii . ac fappofi torum eju» con.ii.e
rene , & prefertim omnem fubfUntiam, ac fa­ rum fu>» nunciavit OrXtoribus futnmum Pontifi­
cultatem Ecclefia Roman· exponere ; ut nego- cem oir.mum coni-roverfiarum, q.u« cum veftris
Paternitanbu» habei veUe fuam Imperialem mat u/n Greco rum juxta promtffionem noftram fe­
jeftatcm ludicem, A. arbitrum facere. Si paliciter conium iri poffet, his adjicit qua ad re­
formationem per fua» literal no» aliquando hor­ terniU'.ci xeftne id iptum tgen. decreverint .
tatu» fuerit primumque fe effe , qui m quibus ficut certe tenentur . paci dici poteft jam l.ufta
neceflarium eft , reformari cupiat . omnefque au­ quod n Summus Pon'dfX id egit , oos luito
ferri abufus . falvis réélis , & hcitis regulis a magis id taecre debere exilhmat unqiqiutquc
fanétis Patribus traditi», & c.bfervau» , falva &. Si probatio itnnr.s exhibitio eft operit . procul·
fedis Apoftohc» authontate, quam dolet nimium dubio plurima dedit ipfe Dominus Imperitoi
hic contemni. Conqueritur etiam quod ea, que i'u« affcfhonts in io’ lannhu tcffiaxinia Scimus
fummi Pontifices foli exercere Colebant , imo omne» quanta fecerit , quoique ίι lubmiferit labonbu» ac periculis . ut no» ptotegtret . conci­
que dcfunfh» Pontificibus Concilia non tange­
bant , fed refervabant fuccciToribu», hic pafTim / lium fundaret. 11 ibdiret , N augeret nemo mor­
& libere tamquam a ut bon ta s papalis in Fccle- talium cfl , cui .eque ut libi h< nor ac decus
fia non effet. expediuntnr , & quantum ad <>b- notlrum fit cordi . Êt cum hxc omnia propter
Cervantiam decretorum noil rorum attinet, afftnt reformationem facere 'dicatut . nullus fuit tam
nufquatn minu» quim hic , ubi tafh funt . ipla prarfens'. quam abiens qui litetn «i nuncii»
decreta fer van , neque in aliquo I<h<> na tepe nos magi», quam ipfe fuiihottaiit ad pacem
violari, ficut in prima officina . Quod autem no< Quid autem non quafi humo, led velut Ange­
dicimus de fententns noflri» ibidem , dicit ipfe lus domini egent pro ex unguendo dio inve­
At amplius de fententns in cuna legitime lain. terato khifmate , quod tandem opera pbtiffime
que hic paffim m dubfum refaire conantur. led 1'ia. conflantur deletum eft, plerique noflrum
ipfum , quod de violatione promifffonis m ad- co tempore viderunt , & totus mundus cuns
hafione fade conquerimur . conqueritur & ipfe tumm.i Imitia . At ejus laude admirati» comme­
de non fervatis promifliontbu» quibuidam fyno- morat . Cum ergo tam nobi» affcflum, propiάί nos de ipfo , D tiumque ac favorabilem dederit Deu* Prmeidalihus fibi factis ·. Quid multa?
i
Ac ip^gle nobis viciffim
graves agimus quere­pem , fine longiori deliberatione , uno ore > u~________________________
las , At quidquid no» in eo culpamus. ac redar- noque animo ipfum cum. hrc exhortatio Card.
guilmus, idem m nos ipfe retorquet ,
fi hec Sabtn. pronuntiata fit m ('..one. die 10. Ifeccmb.
leem
per epdlolas trail itu» , orationes , allegationes an. 14 Π ut habetur inha ex nota ad
dilceptanda funt. Ac nobis. Λ ipfi non dcefit ad­ a^jerta in Cod. Ac aliunde Sigifmundus Horn
vocatorum , oratorum . declamatorum copia qm Inip extremum diem claufent t.noymv. qu*
peo facilitate ingenii poffint fe imicem confuta­ eft Mutavi* urbs eodem anno die 9. ejufdbm
re , dt audientes multa fuaderc . Quid aliud er­ men fis , coojcflura eft aut i)Lu» obitus nunciuns
go agimus ? Nam dum quilibet partem fuam non fuiffe delatum Ralileam nifi poft diem io.
tueri conatur, xliam turpiter denigrat, ilchone- aut certe adhuc publicatam fuiffe exhortatio­
ftat, decolorat . At fic hinc inde crimina, falfe nem ; quo omnibus conflaret, quantopere I une, an vera, Deus feit , in denfum, Ai fubfsn- geruus Papa inclinaret ad pacem ineundam cum
feditiofis. Porro fi verum effet, quod ex £oc*
natiossem noftram detegimus , & no» toti mun­
do facimus contemptibiles, etiam ifli» concerta­ Sylvio in Hift. Bohem. c. < j. affirmat P. pagi
tionibus ad boc ventum eft , quod gladium c F. in Brev.T. 4. in Eug. 4. n. 1 1 s. fed. obuffe Stgiife
vagina utraque pur» eduxit. non fuperefl nifi ut mundam circa rfinem ~
Dccemb. omni» toJic—tni
vibretur, & infligatur vulnus , quod, ut videre difficultas; vcrum curÛta hic nota » *b JEm»
efl non manus, non pedes , fed pnisao feta ip- qui eo tempore vixit nallatenn» memorari di**· ,
fom transfigat cor. V e nobis . v« fibi , ii ad quo Cuûr die deceftit , m arbitrum . |t den­
tantam prolabamur dementiam, vse clero, vsa iorem harum pcûit*rarum lutum acçlamanius
ecclefia, fi gladium nolirum in vaginam juxta quod niû fcctnmei per no» qggfeAa effit ecdefetuentiam Snhruoris noo reponimus. Cur ergo M pax judicabitur , It nobis unia adferibetur
ante illata vulnera, o magiflri , fle pracqpcore· culpa. Ague igitur o Patra». ne ctmftetniai am­
ecdefia , o perfuaiores pacis ia populo Ghnftta- plecti cum gracieront «Aaone muau* hoc,.quod
no de pace non cogitamus , quandoquidem his divina miferatio ia hac rerum rarbtdcmia largM
( i ) MRm a*tM , * amidMi asgmfl Ρ»ρ» n-Aimai ab sad—dm ay** s-ba» daw Mmlra AMmmri
•sariaad Th. t. Cmria. · Jo Chi—w Th. X »·«< ad VI—· Cam— M* ml. at awdUa m X-yinfa». ay—d C>da
dhdMaria Jb«Ma <Ua Mk F» X Cm» «
Γ< A Aad Λ-iyw Canfa. 4/^4» ftAt
ba g Hf» ali ai· baba· —y wa la.. « Ram apmdL

feani «μ-. Tom.XXIX.

Lili

------------------------------------------------------116R
i»«7
ALTBRA CONCILII
BASILEENSIS APPENDIX
gui dignata eft; dc quamquam expeitduior via A egeritis maximum in Crlo, « in terta
ledici, qui gaudium, Deum in omnibus ®>bis propitium
ctuT^I
’ ,u*u^0·,,*oα, more periti Me
i"huni morbo plures provides medicinas, aperiatur teddetis, hominum corda ad veftram trahetis
k alia ·, multi enim fbrtafle autem prius cupient obedientiam , dc devotionem , psemoriaque no­
paris conditiones : monitorium veftrum gravat mini» veftri in perpetua benedifUooe erit ; Se­
Papam, Pap* translatio turbat ros,' translatio­ cus vero fi feceritis, quod Deus avertat, innu- **
nem siicit ipfe fcciflc propter monitorium , vos merabiliym fcandaloram, qu» <x hoc fequereautem monitorium propter non obfonrantum de­ tur diftidio, tota vobis imputabitur culpa , k di­
cretorum , tollantur pariter monitorium , ac tran­ cet mundus: Vos fponte.kdata opera pofuiffc
slatu», k fummus Pontifex certificat nos modis ecclefi» pacifica bellum, tub obtehtu refbrroaconvenientibus de obfervandis decretu, qu» ta­ honja potius voluiffe ambitiones , k paffiones
lis fianta ut fimul reformationi, k honori fe- explere. Demum pro hujus exeeutione concor­
dis Apoftolic· provideant, Ecce cum pace k di* , k ad fttisfaciendum muneri meo , verfus
honore veftro habebitis, quod optatis , quod qui­ ipfo» G neco· in nomine domini proficiici inten­
dem per dens
contentiones
poHet confequi
numquam
. ____
______ _____ ___ _____ ______ _____
Reverendiffimi»
Paternitatibus
veftris
hanc
Et cum per hunc modum noftrodefiderio fatis- B meam exiguam perfouam k' quidquid in me eft
fieri videamur cur nos, k ecclefia* tanto fub- ▼inum ad laborandum,
‘
·
flt operandum
, & eun­
jicimus difcrimini? k quum Gnsci jam fint in da agendum , qu* pro pace Ecclefi* noflrr , k
fonbus, ne tam divinum periclitetur opus mox unione Gr»corum, atque honore veftro mihi
pergant ad oortum . Aliqui pnsftantiores ex no­ jubere dignati fuerint, kc. Laus Deo, kc.
bis, qui ipfis Gnrcis omni conatu fuadent ut
hoc, vel Avinionem , aut Sabàudiam proficifcaoDie Venerii xx. Decembri» 14^7- in Gene­
tur , fiatque in hoc exafla,k extrema diligen­ rali congregatione Concilii Bafileenfis inflant»
tia , (i obtineri poteft . in nomine domini con- Revercndiflimo P. D. Cardinali Sabmçnfi Lega­
tentemus omnes, k illuc accedamus ·, Si vero to leda fuir prefens exhortatio, &c.
•dhibita omni cura, fieri nequeat , cum eis dc
eliquo loco difponatur, pobis tamen tuto , k
XI J.
accommodo Grxois , ac fummo Pontifici ; cum
Cnecis enim fine ipfo unio, fieri non poteft ,
Epijlvl* ConcUii »d /«annem epifeopum
ipfi autem prcfcntiam Pape in Conciliq illo om­
SaW»ur&enfem,
nino expofeunt, qua quidem multis ex caufis C
opportuna valde efl R quodammodo neceffaria k
Acrofanda kc. Venerabili Joanni Archie pit·
ex nunc k ptxicnimin ipfo Concilio ifxumtnico
eopo Saltburge n fi falutem &c. Satis intel- CH», ta »·
omnium protentarum diffentionum obliti cum lexiffe credimus devotionem tukn , quanta bC‘*». |^<kn'
caritate , k unanimitate pro unione Orientalis
ceflitate impulfii fuerit hsc fanfla fynodus pro
ecclefis , k morum reformatione totis intenda­ confervatione aufloritatis Conciliorum genera­
mus viribus. Inierim vero dum ifta peragentur lium , k orthodoxs fidei , atque falute publica
quiefeant hinc inde proceffus , k agitationes,
& totius populi Chriftiani procedere ad depofifxpenf* autem haflenut fail* pro negotiis Cne­ tionem juftiflimam Gabrielis, olim difti Eugecorum, Jn omnem eventum his, qui eas fece­ nii Papa IV. qui ipfius auflorttatis ecclefi* dc
runt , reflituantur omnes .
1Conciliorum acerrimus impugnator erat , decla­
Ecce Reverendiffimi Patres cum fumma glo- rationes
1
decreta in fide moribus per eandem
rta veftra unitatem Ecclefi* noftra conferva re ecdefiam
<
fafla contemnens. k parvipendens ,
k unionem Orientalium populorum, opufque atque etiam hanc fanflam fynodum omnino profari Λ e reformationis, quoadusque adeo defidera- fternere volens, flt vanis perfecutionibus longo
w.
re dicimus, perficere iu manu veftra eft; proDtempore impetens. Nam k facile' omnes coqDeo ergo cum intentum noftrum plene, ac quiete fpicere poterant, quanta detrimenta, quantaque
aflequi pelfimus, ecclefi* fimul ac nobis pacem inconvenientia imminebant univerfo orbi, fi in
dema ripfamque, -k pariter nos confolemur, hoc certamine vidafuifiet pnafata audoritas Con­
ficui polhciti fumus, ubique pnedicantet. con- ciliorum
1
: Sc denique potuüflët unus homo pro
fblimiat confolamini popule meus; totus vero librto voluntatis agere de coca ecclefia, k ChriSpalus Chnftianus, qui cx ifta fola diflMil fu- ftianltate abfitue hoc, quod per ipfi» Concilia
cione contnftatur , k meret, ex hsc noftra 1corrigi potuinet. Quid inde pati potuifleat fic
concordia confolatitur, k exaltabit,
nos tam­ Preleti Sc Principes, fla particulares ecclefi* or­
quam Patres, k Angelo· Dei venerabitur , k bis, nemo lapiens ignorat. Audivit etiam de­
digqis laydum extollet prreomis. Obfccro igitur votio tua , quomodo eledua eft audoritate
omni quanta poffum humilitate, obteftorque ve­ hujus facri Concilii repnefentan tis univedalem
ilrum qwnlibet per illud terribile tribunal Chri­ Eàclefiam. D. Felix Papa V. qui prius Du* S*>
fti k illam terribilem judicii diem quo velimus, baud!*, & Decanas Militum in folitudine Ro- r

—,

-

S

nolisqus omnium cognationum, ttt aQiomsm 00- palli* Gebeannenfis dicsccfis exiftens in habitu
ftrerum rationem reddemus, perque ipfum re- E.fimplid, k humili obfervatione continenti·,
demptorem noftram dominam Doftram Jcfam ac boneft* converfatiooui Domino famulabatur
Chriftum fopplex exoro, qui venies»ia Mundum prudentia, benignitate, Juftkia, dementia, k
pacem annuntiavit, converfaqs in Mundo pacem aliis clarifiîmia virtutibus pneditus , pads eni­
predicant, tranfiens ex mundo pacem reliquit, tor, confblacor pauperum, honoram k ftudio*
refurgens a mundo Pax vobis dicebat difcipalis, forum virorum amator , literatus , k in rabas
exercitatus·, quo penlacis rerum,k
cantique omnis aâio, k dodriqa pacem, k ecclefiaftici»
1
chantatcm redolet, per ipfuminquam mediato­ peribnarum circumftantiis neeao magis idoneae
rem Dei, k hominum Chriftum, qui fanguine pro defindenda audoritate conciliorum, k fida
fiso pretiofo mandam divina jufliti* reconcilians cathdUca, profoquendaque falute publicg om­
pacem fecit inter Deum, k hominem : cam in- nium Chriftianoram eligi' pofle vifos <À, ad

facentia defiderii, ampledi dignemini ; Quod fi

quem legatee, k oratores noftra· dilo&fluaum
ecclefi* filium Ludovicum titulo S. Cndli* ft·
cro-ftn&» Romana ecclefi* Cardinalem , Arela-

BS9

1169
AWNCr

ALTERA CONCltlI BASILEENS1S APPENDIX .

' tîVO

tentem vulgariter nuncupation, aboique complu-Aflolationc alterna Concilii: ex qua re inferre­
res venerabile· epifcopo· , tg dileAos ecclefi· tur plaga graviffima ecclefi· Dei-, enervaretur

À WW Ο

filio· Abbates , Magutros , ôc Doâorq· . inter Conciliprum aucloritas ; periret obedrenna , qua
quo· etiam fait Jacobus Fricshamev Procurator illis debetur ab univerfi· Chrifti fidelibus. At fidei
devotionis tua , qui eleAioni ejuidem fommi catholico irreparabile aflenetur detrimentum, in
Pontificis interfuerat, penterque cum ipfi· Joan- his autem plurimum dc probitate tua confidi­
nem Comitem de Tycrnein locum tenentem Pro- mus , qun fiso exemplo, fuaque dodrina, fit
teAoris Imperialis, Ludovicum de Lenter Pro­
exhortation^ plurimum* hoc tempore proficiet
vincialem per Altetiam ordiah B. Maria Theu- eeclefi· Dei ; nec minorem de ea probitate con­
tonicorum, & Giullelmum de Crunenberg mi­ fidentiam gerit pnrfacur D. Felix Papa , qui pro­
lites tranfmifimus , ut contentum ipfius electio- ( pter merita devotionis tu· , de quibus informa­
ni· fait* praftandum requirerent . Sufepit au­ tus eft, plurimum tibi afficitur, mtgnumquc
tem eos t^enigne ac honorifice , exhortationef- meritum ferviendi eidem, ccdlefi* . m conferra­
que Ac tvquifitiones connu audivii ; ôc quam- tion em auAoritaiii, ô< firmitatis ejus, aa faluquam fibi non parum grave effet ( dum pote- tem potientem & futuram Chuilianorum fibi acrat vitam quietam & tranquillam agere, fvp-Bquiret eadem devotio tua: quam m cunAis kh* petente fibi bonorum multortim abundantia) mine citer dirigere, ôc confervare dignetur Aluffimus.
ymi
tantis eunt & follicitudinibusfe exponere ; tamen
auditis prsfatis Legatis, Ac Cbatoribus noflris,
XIII
atque rationibus iplorum, tvnyuit offendere di­
vinam Majeftatem. fi vocationem ecclefi· ejus Oratw praambuia reiponfanibus Deputat "»· 5.
obtequia in hac neceffirate requirentis rejiceret ,
hltfus ' c<>n< iln ad articulos Bohemorum rrr
volcnlque potius fervirc Domino Deo fao m
Domitium Abbatem (y(rn.irn>< m
defenfione fidei, & aufloritatis Conciliorum, ac
profecutione publica faluus, quam proprue quie­
DITOSIS PRÆf A ΓΙΟ
ti confidere , fuum confenfum electioni fad·
l'iut ornonu Aucior declamatorque fuit /ton­
praftitit, proteffionem fecit cum omni devotio­
ne At gcnufiexione, juxta formam decretorum
nes }t.Ci/lrnien/ii Abbai. Hic cognomento dç
hujus lanci· fynodi >* flt officium fumnm ApoAlneto , ex Abbate Γ1ficampi 14H Synodo Pofi
ftolatus ia fe fidcipit defiderans, prout infor­ leenfi t4jf. MM pro fuo ordine , quam nommati fumus , toto ex torde , ôc omni poteftate C ne Pur^enfs Academi», adfutt , G inter Patret
fibi a Domino tradita ilia agere . qus funt ad maxima· laudem piomeruit quippe qui Onor fohonorem ipfius Altiffimi, Ecclefi· falutem ac pa­ lus ad Bohemos , p Carleno , Jean, de Bagufia ,
cem , Ac commune bonum omnium Chriftiano- de Polemar. Ænea Sçlvw multurn efferatur . Jn
rum. Hefterna autem die reverfus eft ad nos cau/a Jidei eim 1. Fpi/copit judex dchgirur , ann.
prefatus Cardinalis Arelatenfis cum Collegis i»»c. occubuit. Poto huic orationi maximam I·.,
fuis, quos pariter ad ipfum. D. Felicem Papam cem efferent, qua halentur tomo duodtciti. ) Com.
mÿeramus : quibus adventibus dcfidcrium nobis /torum peg »»t. 6- Icq. ( fupra iu hoc torno coi
erat folemnem legationem mittere ad devotio­
197.) iu cumpendtofa narratione hujni Synodi afin
nem tuam, & congregationem tu* provincue, préfixa, qua cx Ænea Sylvia 6- ΛΓ Ortuviiw Gra­
quam die Convectionis tendi Pauli celebran­ no defenbuur, quomodo Bohemi vocati producti­
dam effie intelleximus; nec dubitamu< etiam que fynt ad Bafilecnfem Syoodum Oecumenieundem D. Felicem Papam illuc fuos miffiurum cam,
quid illic egerint. Inter aha multa pau­
fiiiffic Oratores , fi Congregationis illius noti­ ca hoc excerpfife fufetat , qua huius dtcenda intiam habuiffiet . Verum cum dies pnefixa a- fiuutum fcopumque operiunt , additis prafemm edeo proxima fit, ut ullatenus neque per ipium , tigregri ex uoftn' AfS.' margi/e notu, ifaue htflonneqtte per no· poffit
.er. in
·_ tempore parari legario;
,
ai , quarum certus uuRvr me latet , tam et/i
has literas feftinanter tua devotioni tranfmitu­ huius conveutiu fusfe oratorem , alias dKendu fufre ducimus , Ac ipfam in Domino exhortari , puer conjeSuns . Ambaffiutores , inquit, Oratores
UX vehit forus athleta veritatis , defenfor au- Acc. Bohemorum quarta die Januarii Bafileam
Aoritaris Conciliorum generalium , ac zelator venerunt . Porro nono die ejufdem menfis cum
hujus fan&* fynodi, At publica falunc ac jufti- Synodum acceffiflent, habuit orationem JuUanus
ti*, omnes fuffiaganeos
, /c.
"
* alios ibidem
' ’
con- Cardinalis, dc eo quod quidquid ufpiam du­
gregandos efficaciter inducat, ut debitam ohe- biorum eft , id auûoritate Concilii definiri de­
nientiam eidem S. Synodo > & prxfato D. Feli­ beat Atc. qua quidejn oratio non omnibus pro­
ci Pape V. femper exihibeant , nec illam viam babatur. Habuit & Roccizanus orationem nomi­
pericukffiffimam ingredi velint, ut per modum ne Bohemorum , diem poflulans , quo audiren­
cujufiiam neutralitatis obedientiam fuam ab om­ tur . Is fuit deftinatus decimo texto hujus mennibus fubtrahanti qua plu 1 imum cederet in pre- fts . Quo dic Joannes Roccizanus pauca
judicium ecclefue . dc auAoritatis ejus, ac etiam tus, primum articulum de communione fub utrapericulum animaram. Oportet enim Chriftiano· Eque fpecie proponere capit nique ia tertum
temper efle obediences Deo, dc ecclefi* ejus , diem, femper ante .meridiem . JXeinde WencesAt ipfe Deus, Ac telvaior nofler Chriftus ad ec- laus Taborita fecundum articulum dc corrigen­
elefiam fuam dixit·* Qu» vot anuBt, me audit , dis , Ac eliminandis peccatis publicis in medium
& fui va» fparmi, me fpermi t nec ullatenus per- protulit per bidui fpatium . Poft quem Ullaricus
«iàcndum eft, fidem Onodoxam Atfjfta ecclc- . presbyter orphanorom tertium articulum de li­
fin ia hanc floAuatiooem adduci, ut pofl judi­ bera pmdicatioDc Verbi Dei, duobus item die­

H

cium generali· Concilii nnivertelcm ecdefiam bus propofoit . Poflrcmo Penus Payne Anglus
rnprntentantts» aliud queratur Concilium, quod . de quarto articulo , qui erat dc civili dominio
de judicio Concilii prnredentto bâfrent judicat».* Clericorum per uti dies diffieruir. Fccerum au­
tem coniam fisaram dfljmtationum fecre Conci­
lio in fcripti·. At gracias egerant, qvod aoditi
folleas. PoAeriordqoc na fato inciviliter tat aoflroa invexerunt, Joannem ▼tclcfom , At JoanL111

a

' nem

ii7i

ALTERA CONCUdII BAS1LEENSIS APPENDIX.

1*7»

- , — nem Huflum a dortrina laudante» , uiha veriti Atum, peneque, heu! derelirtss fepâc converû*MNO
“ ­
donis operatione* : verba mea . qu*fo , tuis au­
Dortores Evsngelico* vocare , quos pridem Ec
CH* ISTI
CM*IVTJ
ribus benigmflimi* clementer percipe, fe patien­
clefi* damnaret. Exigebat re* , ur Bohemis ali­
quid rcfponderetur . Itaque fulgens Joannes de ter intende voci orationis mes - neque enim a te
Ragufio * Theologia Profeflor Ordinis Eradica­ rem expoftulo tibi difficilem , quam vel conve­
torum Procurator generalis, petiit clara voce in niat tu· gravitati denegare : pro fide namque
medio congregationis poteftatem fibi dari » ut catholica , pro lege Dei noftri , pro juftitia ,
refponderet privato nomine ad primum Bohe­ pro omni populorum utilitate loqui mihi ani­
morum articulum . Aflenfit Synodus / ortoqùe mus eft. Talibus namque hoflil* juxta modum
promeretur Deus
iis oblediebus rcfpondit horis antememianis. Antequam loquendi Apoftoli
autem inciperet refpondere , Joannes Abbas Ci- damcntis , ni fallor , ne dum hominum , fed
ftercienfis orationem ad Bohemos habuit, ut fe etiam Angelorum multentur aures ; hoc adipe
fubmitterent determinationi fanfts matris Eccle- vivit , fingulariterque fagmatur anima fidelis ,
fue , quam id facrum Concilium reprsfentaret fee. dicente Salvatbre · Non tn [olo pane vint homo. Metti. t
Jam ad notat ex codice veniamus , quant* fio. .fbd in omni verbo quod procedit de ore Dei. Pleum pralufimus mentionem
fic autem habet adBI nos fum qujdem fermonibus > fe ficut beatus Job
prtmt foht marginem infimam . Eft fciendum . loquitur · quafi mvfium , quod abfque fgbuci^ no- ja. j». >*.
quod in prima dic audientiae Bohemorum tna- vas lagunculas difrumpit , 'fic coarSat ner fpintut** ’’·
gifter' Joannes Rochifana habuit jyopoiitioriem uten met ■. nec dimittere te potero, nifi benedi­
primam m prsfentia facri Concilii . thema il- xeris mihi ' Conceptum enim fqrmonem , ait ipfe
iiut fuit
Ubt efi qui natus efi Xex Judtorum . Job, quis poterit contineret Infuper enim cx ore/·*. 4. ■.
Nun & hic idui' infra ortavatn Ept^haniz hic aftantium Ambafliatôrum inclyti regni Bohe­
( uniwr/ίι Januarii vtd. [upraf auj/firca, age­ mis fnfecpimus Chriftum , quod jam vulgatur
».«.
bar an.
Dom t4j}. Poft ipfam magifter Pe­ per orbem Ortus efi Sol, congregati funt, & m
*"·**
trus Angelicus Ambaffiator Bohemorum habuit cubthbui fuit collocabuntur . Sed qusnam provefecundam propofitionem, cujus thema fuit. Or­ nire poterit mundo ex hac confolatione istitia, ff*tm. ι·|.
tus efi fol & congregati funt, & nt cubilibus fuit fi quominus feflinanter cfficaciterque impleatur **■
ceUocabuntotr . Intellexerunt per folern paedica­ quod fequitur : * Extbu homo ad opus fuum, (p · t*mm
torem Joa em Viclefum , aut Joannem Hut ad operationem fuam ufqtu ad vefperam: Thefem-^*
aie Sapiens, d" fcientia abfeon»*
hrrenco* m Concilio Conftantienfi damnatos , rus enim invtfus,
....
qui miferunt quatuor radio* , quatuor, ut di-C/β, qua utilitas tn utnfque ? Per folern autem»
eunt , veritate* , fcilicet quatuor fuo* articu- ni me- fallat
*·-··— mcrooni, Ambafliatores
»·
ipfi facrum
los. ad quorum notitiam gens Bohemorum con­ generale Concilium accipiunt, qua fi 'quidem ac­
gregata eft , St in regione fua , five cubili col­
ceptio tanto commendabilior redditur , quanto
locabuntur. Quod igitur hic dicitur» per folern inter Colis facrique Concilii proprietate* conve­
intelhgi ab eis Concilium generale , dicitur ex nientia invenitur major . Sol quippe., ficut Scri­
*,
quadam benignitate . Et revera in ifta oratione, ptura teftatur , omnia illuminat, Gyrat ad men( verficulum ja< re fcrtpture nomine orationis, quan­ diem, & refieSitur ad aquilonem , lufirat univertum afequor, hic mdigitnt.) Per folem re&e ip­ fa , cf femper m circubs fuos revertitur. Sacrdm
fum facrum Concilium intelbgitur . Oratione tn- autem Concilium quidaUud facit , quam fuis
trgrt defenpia ad ejus finem hac adhuc appenditur exhortationibus ptiflitpi* orbem univerfum illu­
obfervano . Sciendum , quod facrum Rafileenfe minare , purgare & perficere , gyrat ad meri­
diem , rcflertitur ad aquilonem ', À luftrat uniConcilium deputavit quatuor Deflores , videli­
verft , continue videlicet ad omnes Çhriftianicet magiftros Joannem de Ragufio , Ægidium
Carlrrii , Henricum llaltifem , & ■ Joannem de ratis regiones , ut omaes lucrifaciat , folemnes
Pole ma r . primum & ternum Religiofo* de Or-D nuncios deftinando-, illos revocando ab erroridine Praedicatorum. fecundum & quartum fecu­ bus, ifto* ad pacem fe concordiam reducendo,
lam ad tefpondcndum quatuor articulis Bohe­
cunrtos , prout pnevalet , attrahendo
falu­
morum propofitis per quatuor viros Ambafliato- tem , femper tamen in fuo* circulos revertitur ·
ics, fcilicet per Magiftrum Joannem de Rochi- quia proptçr agenda extnnfeca nunquam omit- zana, Dominum Nicolaum de ferta TaBorita­ tit exire ad opus fuum , fanrtam videlicet ecclerum, Dominum Tlricum de ferta Orphanorum ,
reformationem , ipfum opus , Domino lar­
N magiftrum Petrum Anglicum , ur primus a giente , continuaturam ufquc ad vefperam , id
Concilio Deputatus primo Bohemorum AmbaC eft, ufque ad Deo acceptam ejufdem reforma­
fu tori de primo articulo fic refponfuni*. Secun­ tionis confummationcm. Cum enim , tefte Scri­
dus fecundo , tertius tertio , & quartus quarto. ptura , homo naftatur ad laborem .· ita ut primus
_
T
Verumtamen Concilium retinuit fibi poteftatem homo, qui juftitia originali pneditus erat , fe,
addendi diminuendi, interpretandi, corrigendi, fecundum multos dortores, in gratia fuerat crea­
ac definiendi m przmifli*, & aliis materiis. Ua- tus , in paradifum voluptatis foerit pofitus , ut
Herma nota . fam ud orationem ventamus .
operaretur. Quifnam putabit ob aliud hunc fo-

ad

fis

£ lem exortum efle , nifi quatentia homines fub
ipfo congregati, ad opus , propter quod vocati
funt , exeant , per bocque totus mundus acciAcrofanrta Bafileenfi* Synodu* in Spiritu San- , piat benedirtionem * Domino ft mifericordiam
rto legitime congregata, qi»s in medio tui “
Λ’~—
*·■— 1fiso
c----------—!omnium
- —bC—
a Deo
fidutari
? Sane-- cum
opifex
habe* illum'natum Regem Judàoram, quem du­ Det» fua ineflâbili providentia re* creatas non
dum magi ab Oriente veniente» adoraverunt fi­ folum propter efle , fed magis propter operari
A
deliter, omnçpi infallibiliter potet docere veri­ produxerit, dicente Salvatore ! ignem veni mitz
tatem , qua fpccialitcr a Domino conftiruta fe ter* is «nsa , & quid volo nifi tu ardent? Noalerta eue crederis , ut per fanam dortiinam » cefle eft, ut homines, quo* Deus iafpirat , ft
fe judicium re€tum evellas & deftrua* errore* ,, adjuvat , quamdiu lux orta eft ete , ad opus
fe harefes, per (anrtam denique defideratatn ac exire non morentur , ficut feriptum eft : paodcoci mundo femme neceftariam omni ftatui re-■ rarnfw pettft SMgmr fgg facere, infienter operare · **" w
formatioDcm edifice* fe. plantes feminari* virtuORATIO.

S

1173

ALTERA CONCILII RASILEENSIS APPENDIX.

Nam k beatus ApoAo-Aaves multaque animalia
’"Erilem Timotheum , maxime ipfam concordiam fic atfici ut

'

1x74

bruta ad unitatem 6c
SUUO
CbH5ti ***
ti cafu ah invicem fue- CHBirn
“*. , Jndum
‘ ‘
'·-··>- -*■
"-·· - cun r»nt diviia, quietem nunquam recipiant , donec
follicitabas,
dicetis:
Solhate
■ te ipfum exhibere Chnfio Deo operarium tucoufu· prout pax flt concordia ipfis competere poflunt.
fibdam vere sraSaniem verbum ventat» . Parum unitatis & concordi* vinculo reunite exüterint .
quippe eft. inquit. grepia mala fugere , inqui­ dc boc efl , quod dicti Sapiens : Omne asumai
namenta hujus mundi devitare, nifi etiam qoif- /At fimde dihgu . Et ex hex. patet , quod homi­
quis ftudeat bonis operibus abundare. Hinc Sal· nes ab aliis fe dividentes Ieu divifi , ad ipfo­
vator nofter quorumdam arguens pigritiam qui rum reconciliationem cum his a quibus divifi
volunt , flt non Volunt , poft ipfos clamabat : funt non laborantes inclinationem non fequunAmbulate dum lutem ■habelu , ut non tenebro vos tur naturalem fed eidem repugnant, fc per hoc
comprehendant. quia qut ambulat tn teneins, ne- «nfenones brutis animalibus conflituentcs . Cari­
fat quo vaAu / Hec igitur magnus ille regiuique tas infuper hominem ad laborandum pro unita- z
probeta David , qui fe fuper fenes intelligere tc fle concordia inclinat . k induci: , dicente
gloriabatur , folerti mente confiderans, pleneque beato Gregorio.: Caritatis proprium efl nutrire
fpiritu Sanifto ipfum docente concipiens ortum B concordiam, fervare compofita, conjungere ddfobs parum prodefle , nifi eius lumine irradiati foCiata , & virtutes ceteris pcriecliombus' muni­
exirent in 'opus , cum premififlet : Onus tfi Sol : mine fohdare. time clemenuflimus Deus <« Ca­
cangregeft fuut , Jed in cubdtbus fuis collocabun­ ritatem k Deum pacis nominat
quia effenii
tur ; convenienter fubjunxit ; exibit homo ad opus ipfius efl difperfos congregare, divilbsunire, k
fisura , <7* ad operationem fuam ufque ad vefpe- homines' adiqviccm , & cum fe ipfis. fecumque
ram. Sed jam pulfiit animum, queftio, quodnam reconciliare: propter quod bene determinat Apofit illud opus, ad quod Propheta hominem fol- ftolus Corinthus fcriliens, quod homo fi hnguis , *
licitat dicens . Eiibrt homo ad opus fuum . Ita­ loquatur Angelorum, fidem habeat omnia bo­
que licet plurime fecundum utrumque hominem na opera exequatur, caritatem aulam non ha­
conveniant hominibus operationes , ex ipfis ta­ beat, nihil efl. Et ex ht< patet quod homines
men omnibus duas dunuxat mente confidero , ab alus fe dividentes. feu divifi ae tpÎQrum rc
de quarum qualibet pro pnsfentis operis com­
concibationem non laborantes, caritatem non ha­
plemento , prout ab alto mihi conokpir. fata- bent . neque adus ipforum ex faritate proce­
gam breviter aliquid aperire . Dupffit iguur ό­ dunt , licet interdum habere' videantur fpecrem
ρη» mec occurrit coqfiderationi , ad quod per C pietatis . Et inde eft quod multi rmAatus inpremifia propheta verba homo dici poteft ra­ capti pro pace hn diebus mali
votivum non
tionabiliter excitari. Primum eft unitatis k con­ fortiantur efleAum quia hommes caritatem non
cordi* vinculo corda fidelium diflbeiata conjun­ habent , fine qua pax non habetur . Jofeph egere . Secundum efl (alutarts ia pienti e poculo nim , ficut in libro Genefeos legitur , omnia bc c···1· »*
Mibunda fidelium corda reficere. Primum opus ne dirigebate. fle erat vtr in cunilis profpere V “
per Apoftolum omnibus hominibus generaliter gens . Cur noc certe · quia Deus erat m eo ,
4. »- itfiungitur , cum dicitur : Solitati fervare' unita- nempe cum Deus fit tutor, pacis qui fin<* Dvo
iMur fptruus tn vinculo pacis . Secundum opus pacem facere vel habere credit, plane defipit .
catholica» veritatis dofloribns per eundem Apo­ Demum ad laborandutq pro unitate k concor­
ftolum in periona Chrifti fiiiflê videtur fpeciali­ dia fidelium hominem inclinat, k induit huma­
ter impolitum , quando eidem Tito diflum eft: na neceflitas; cuilibet enim homini quatndfa pe­
r” ’ *·■ In omnibtu te probe exemplum bonorum operum, regrinatur a, Domino , duplex pnitas neceflana
ta do&rina , trt integritate, tn gravitate . Ferbttm efl. Una videlicet civilis fle politica, qua regun­
fanum & irreprehenfibile , ut is , qui ex adverfo tur fle conferventur corpus fle bona mundana ,
efi venatur, nthil habens malum Acere de qobis. Dfine quibas fpiritualia
diu continuari non poflia diu
necefle eft Hlos effe unitos ,
Ad primum igitur opus exercendum , quod eft funt : qua unitate
"
per unitatis À concordis vinculum diflbeiata fi­ qui eodem regimine, politico partui piant, k
delium corda conjungere : tria , ni fallor , ho­ fub ipfo efle votant . ficut in Efdra itabitur, *«»· ’·*
Omnis populus congregatus in Irrufalem , vat
mines efficaciter flimulant , & impellunt , vide­
licet , natura , carius , fle humana neceflitas . quafi mr unus. In hac unitate populi flabthmenNatura quidem ad procurandam unitatem flt tum confidit , refpublica cujualibet politic con­
concordiam hominem inclinat flt impellit i quo­ tinuatur , flt per ipfam , ficut didt Saluftius ,
niam fecundum imaginationem Boethii in libro parve res crefcunt , quemadmodum difeoedia
de Unitate k Uno: Tam cflentiale flt proprium magne dilabantur . Quante autem fit neceflitaeft créature appetere efle unum, ficut efle
flt tâk ut homines ad hanc unitatem confervendam
ita ficut creatur* naturaliter diligunt fui efle laborent , ex defolationibus lamentabilibus , ad
confcrvationem , ita naturaliter fogiunt divifio- quas miferabiliter reducuntur regna , provincic.
nem , per quam definant efle anum , dc quo- communitates k populi, fic quibus talis unitas
dammtxio in plura dividi incipiunA. Quoniam non viget, longe certius , qnam rationibus fer
omnium , inquit ipfe Boethius , (ftbAantiarum E culativis poteft demonflrari. Quis enim
tptao
motus eft ad unum, nihil eorum qu* funt, ap- gemitu per fingulas nodes Aratum fuum lacrypetunt efle multa ; fed omnia ficut appetunt ef mis lavare fufficeret in amaritudine anime fur
fe ; ita k unam efle ; flt hoc provenit, quia o- recogitans clarifltma regna k dominia Chriftiamnia egrediuntur flt producuntur a Deo , qui norum ob defeôum pnedi&a tmiuc» ilH fubD*».»,* eft fumme anus, ipfo dicente Audilfrucl, Do- jacere-maledfelioni , qua* dudum Sahrator pré­
matus Deus tuus Deus smsu efi . Et hac ratione dicat. Dame,régira» in jêip/ii» divifum defolabtforiàn moti fuerant quondam beatus Auguftinus, tur & domus fupra dnmri· cadet. Proinde iâtis

ra/inoj, fW tu^pnpen».

cateriqne tam Theologi . quam philofophl trn* explicare · mortaÛ» lingua non faiicii, quanta
yAaxorcs unanimiter ponentes , quod omnia ■»- fit, k erit ocrpetuis temporibus dignum com­
mendatione hoc iacrum generale ooociUsim, quod
nimia dcviAnm caritate inter aUm caofea fpocialiter congregari coMinuariqne votait pro eoantiqui PbÜgfopM de propsictadbas renia
ferentes, qoi ia fuis feripîit rcbquernnt multa» eumdem regnorum ti dominiorum ac totius
Chri-

t

ia7j

ALTERA CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

1

«176

Chnftiamtutis pacificatione. Alia vero unitasho-A ut ah extremis finibus mundi hnminea valeat
avno
mini neceffaria eil, unitas fpiritualis Ac ecclefia- attrahere, attrados fic humiliare iufficiat, ut ul- ΑΜΝΟ»
CHiusrt
*
.·.
* Apofiolus
... - dicebat.
—
trQ
pjcjn, oftrant, quam mundus non poteft
Ak*.
quam deferibens
Unus
Domtnu. , una fides , unus fptritus , imum bà- dar·. Quod enim apertius, quodve majus habe­
pufma . Hxc quidem unitas , quoulque homini re , vel querere potefti» experimentum ejus, qui
necefTaria eft , ut extn ipfam nemini fit falus. loquitur in vobis Chriftus, qui in medio ve­
Ah hac unitate nemo volens in ipfam ingredi ftrum refidetficut ipfe dudum promifitUbi
fcCCFnicjjpy-TCr hanc °unitatcm homo efficitur duo vel tres congregati fuerint m nomine 'meo, tn
membrum Chrifti., fttoque corpori myftico in­ medio eorum fum. Quid ergo dicemus, viri Pa­
corporatur , & tam triumphantis , quam mili­ tres , & Fratre»? An non nobis ultra dormien­
tantis ecclefue , fi obicem non ponM , fuffiagio- dum , vel vacandum otio , aut retro refpicienrum recipit participationem. Ad hanc unitatem dum ? An non manus in finum funt trahende ,
obtinendam , confcrvandam, dc retinendam tan­ ubi tam aperte regiones albqfcuot ad meftem ,
to ferventius quilibet homo laborare tenetur , imo prorfus neceffe eft, ficut confulit Apoftolus,
quanto minus fine ipfa quifquam, five fpeciali- quod dum tempus habemus operemur bonum ad
tc. , five temporaliter diu poteft fubfiftere . Sa-Kotnitw, mqxtme autem ad hos domefttcos fidet. Ipfi
ne cum unitas ecclchaftica / fecundum traditio­ enim cajo noftra, ipfi fratres noftp funt. Qua
nem Apoftoli , fumenda fit & menfuranda per fronte ergq ipfos fuo fraudatos defiderio permit­
comparationem ad corpus humanum , necefle teremus , ut per aliam viam reverterentur in re­
eft. ut ficut membrum a corpore ptscifum con­
gionem fuam. Procidamus igitur ante Deum ,
tinuo arete it St in pulverem revertitur i ita ploremus coram Domino Deo noflro. 'Plorent Ac
homo , gens . proAmcia , Ac communitates , Ac ipfi nobifeum in cinere , & in cilicio proftrati
popuh . qui , vtl qu» ab unitate fe dividunt ante altare inccftanter clamemus in coelum, do­
ecclehsflic^ nedum fpiritualiter , fed etiam ci­ nec ipfis At nobis mifereatur Dominus Deus no
vilités guodem redigantur ad nihilum , etiamfi fler. Vos autem Convenio, o Bohemi, At nuno
per raptorum divifionem ad. tempus floreant , 8c ad vo· fermo meus fpecialiter dirigitur, utinam
extuotur licui cedrus Libani . Quemadmodum ad me vacuus non redditurus , fed ea qua pro­
hin Benjamin poftquam fe divififlent a reliquo fertur caritate recepturus a vobis. Jam audiftis,
\
populo lirae! , ad tempus floruerunt, plurima­ quod certui fim ance vos non latuifTe, quam pro
que obtinuerunt pr«eh> fed tandem, ficut ju- veftra cunflorutnque
_
fidelium
, conqordia
w obligadicum tradit htftona , cum rogati ad unitatemC mini diligenter laborare. An nefeitis, quid de
‘ ’ «*. fratrum fuoru® redire non vellent : Sic a viris vobis homines fentiunt & loquuntur ? Siquidem
· « u'que ad jumenta gladio delett fuerunt , & con- fere apud omnes vulgatur proverbium, quod fil­
lumpri, ficque eorum urber & viculos wru fiam- ius Chriftianitatis dependet a vobis, Ac in ma­
'■ia confumpfa , ut poftmodum filu Ifrael pani· nibus veftris eft. Cur hoc ? Quia fi cum facro
tentia duch dicebant .: Ablata efi umi tribus de concilio perfeilam feceritis unionem, de pace &
Jfrarl. Unde fi ab initio fexuli feriptas revolva- concordia Regum & principum , cunûorumque
nniA hiftorus. neque unicum repetimus , ante dominorum It populorum Chriftianitatis recon­
vel poft advùntuir. Ghrifti, qui fe pertinaciter ab ciliatione nullus anpbigit.- exemplar enim ipfis
ecclefia diviferit, in fuaque pertinacia permanfé- eritis qualiter fe fuafqpe controvcrfias dc dubia
> Tb<4>i5!. fit, ctu dicenti, pax & fecuritas, repentinus non totaliter debent facro fubtnittere concilio , quod
fuperxeneru intentus, quemadmodum de Dathan, tam efficaciter direxerit pedes veftros in viam
<X AhiTon , Arnu , Manichao, Sabellio, ac aliis pacis. Cum igitur, o viri, charaflere chriftiano
fupra numcium olim multiplicati hnreticis exem- infigniti evidenter de pqemiflis poffitis habere cer­
phikari perfacile eft. Poftquam igitur, revefen- titudinem , cum vobis conflet per Apoftolum ,
diflimi Parres, mifericors & miferator Dominus,Dquod accedentem ad Deum prtmum oportet crede· euufi n. ·qni molam non vult peccatoris, in languores re ; cum - quoque
- fciatis finceram vos
- non poflis
vanos, quibus ob defectum pradifla duplicis fidei capere veritatem, nifi Spiritus fanftushuic
unitaiis-pooulus (hritlianus pene ad mortem op­ Concilio fecro praefidens, ipfumque dirigens vo·
primitur, lux pietatis oculos fic dignatus eft di­ fpecialiter edoceat Ac adjuvet. Cur eidem1 con­
rigere > ut quafi fecula aurea Saturniaque regna cilio univerfalem repnefentanti ccclefiam tamdiu
redierint ad dirigendo» pedes noftro» in viam u- tardatis vos fubmittere ? Cur non attenditis ad
in ver falis unitatis Ac pacU , hunc folcm diebus petram, unde exciti eftis, Ac ad Saram , qua ge­
veftn» fecerit oriri, ut jam verbis Apoftoli utar, nuit vos ? Si filii eftu ecclefia, cur matrem ve­
hortamur vos , ne gratiam hanc permaximam, ftram non honoratis, cur lallari uberum confo­
dum vobis, fed etiam toti mundo, fi boni ae­ tafioni ejus non contenta mini ? Cur non captivi­
mulatores fueritis, fandam in vacuum recipiatis; tatis intellectual veftrum in obfequium fidei com­
hora eft, ni fallor, jam nos de fomno furgere. munis, articulos veftros, cateraque omnia, qua
Jam non eft opus ut dbrmitet vel dormiat, qui putaftis obefle fidei judicio dc determinationi ecib.a. ...
euAo u Ifrael · A’<>» procefit, dies appropinqua­ clcfia non fubmittitis ? Si aliqua· feriptura fecra
vit populus eft fui, vox turturis, id eft, vox ec-Efanâorumque Dodorum habeatis auâoritates
cleiie audita eft non fblum in terra noftra, fed ipùfquc
r '■ ■ fic deberc
*-*■
- ·· -· dixeriti·,
·· ■-·- ergo au­
intelligi
cuam utque ad aures pervenit Bohemorum, qui tem & aRi multi dixerimus ficdicemus oppoad gratiflimam ipfius voci» mdodiam fidubriter fitum ·- quis inter nos & vos equior judex, quam
excitat» Ac (urgentes venerunt ad vos quserentes, Spiritus fan il us huk prefidens confilio poterie .
Mm«i> > i At dicentes- Ubi eft, qui natus efi Rex Judao- conftitui? Cui fecurius cujufcumque caufx decirum't Parati veftris orationibus veftris informa­ fio quant facro poteft fubmitti confilio, quod
tionibus Catholicis, vcftrifquc laboribus Ac ftu- errare non poteft, neque queœquara vult aut
diis, cum inter vos ipfe rex fuerit, itwctuus , poteft decipere ? Au non vultis, quod ex toto
ipfum vobifeum fuppheiter adorare. O mira Dei vobis credatur ? An non putam nos kÿifiê Virclementia ! O ineflabiLs erga nos divio» bonita­ gilio-centouas, & Homcro-ccntonas, & fuifle me­
tis miferatio ! O inxftimabilis diledio caritatis, ditato· in lege Domini ?Ncc tamen, quod ex to­
que mortalibus hominibus fimul inr unum con­ to nobis‘credatur , fed latis erit nobis, fi videar
gregatis vocem tantx virtutis conferre dignatur, Dominus, dc judicet quoniam profoûo quodho-

mini

i>77

ALTER A CONCILII BASILEENSIS APPENDIX.

1x78

■ ' 1 ■ » «Mni in fiia canfe** letaliter credatur , boneftas A dc reconciliationis veilr* nobifcum illa ebridima
cnaim 000
’ joftitia non patitur, nec id fieri fa- Franci* dc Bohemi* regna antique foedet e fpe-

——

piens requiret. Quid ergo opus .eft vdbis aut cialiter conjunâa, & àd recuperandam Terram
nobis difccptatiotribu*
duceptationibu· aut pugnis uti verborum, promiffionis fi pacata unitaque'
unitaque forent ; haud du
do-­
cum non venerimus ad tonciUum generali ma- bium fufficienter ad plenam reduci portent con­
gii ad expugnandum beftias Epheu, quam ut' cordiam.. Quid Oâavianus lutiu^Aeiar
Juliu. ~
? Quid
Quid Hieinduamur virtute ex alto. Itaque etiamfi percen- Carolus Magnus
1'
-? Quid
- - AagnMKF
tos annos difputavcrimiis finaliter, neccflc erit ut -»*onymusI, Ambrofitu , csierive^^ifeumque fta
vos & nos reverenter dc humilitet facro fubmit- tus, vel probitatis noti homines feciflc leguntur,
ramus colla concilioj nec unquam, ni fallor, quod ad indelebilem pro vobis, At portem ve­
quam per fherum generale concilium dubia per ftris gloriam hujus operis tam gloriofiêc neçsf-i

■

voq propofita felicem fufficicnterauc declaratio­
nem accipient. Quid ergo necefle eft vobis aut

ferii confummatio vos feciffe non probaret? Eja igitur viri charadere Chriftuno infigniu : Afe- fui
t.■
nobis quafi ambulando in circuitu audoritate ad­ die fi audieritis vocem Domtm , nb/ve obdurare esiw
docere , multiplicare rationes, ubi fit paratum de vefira, fed poflquam Deus, fol, Ac aftra vohabemus Spiritum fandum, ad repente dandumBbis favent, levate capita veftra, quoniam pronobis fenfum, ut intelHgamus fcripturas ? Ubi culdubio, nifi per vos fteterit, ’ ecce appropin­
enim legitur. quod Spiritus fandus, qui eft fpi- quat non folum veftra, fed etiam redemptio no­
ritu* difeipljn* fe pacis, fuper difeiputoe dispu­ ftra . Ortus eft Jol, congargatt funt; tn cïétMiu rr,i ■·> ·»
tantes aut contendentes defcenderit. Spiritui fen­ tjhi funt collocati omnes ifti reverendiflîmi Tatrea
du* in die Pencecofte* invenitur vifibiljter de- dodiflimi viri. Ad quid? Certe ad dandum vo­
fcendifle fuper Apoftolos utique non contenden­
bifeum fcientiam felutis in remiflionem peccato
tes vel députantes, fed perfeverantes in oratio­ rum vertrorüm, ad impendendum fcipfot pro
ne , tuneque docuit eo* omnem veritatem. Sane animabus veftris . Poftremo , ad dandum fe pro­
myfteriorum fidei cognitio no» difputatione, fed curandum vobis pacem, dc rocoodiiat Ionem tmm
humilitate acquiritur, ficut feriptum eft·. Confi­
Deo, Çc angelis, ac omnibus hominetn. Qnid
teor tibi. Domine, peter teU tf- terra: quoniam amplius defiderare, quidve ultia peter
prédis,
nbfasndifh hac a fapsennbus & prudenabua,
re- vel accipere ? Quid aliud facer* vel praftare po­
uelafit ea pstrouhs. Unde raro legitur, quod in teft natus & inventus Rex Judoerum ? Jam er­
conciliis generalibus, vel alibi, aliqua materia go totum pondus belli veftris humeris imponifidem concernentes aliter quam per homines,Ctur fuper vos, cum amodo venietaccufetio,nec
qui plus in Spiritu fenfeo, quam in dirputatio- de cetero vobis ullius excufatiqni* locus peu
nibus confidebant, terminat* extiterint. Hinc' bit : quoniam profedo poffe pacificandi vos fe
beari A poftoli de ceflatione legalium , aliiique totum mundum vobis fuppctir, fi velle adjaceat.
materiis fidelium regimen concernentibus diver- Concedere vobis dignatur Altiflîmus, fic in hac
fà fentientes, cuiquam au&oiiuti feu propriis in­ materia exire ad opus veftrum, veflramque ope­
niti rationibus nullatenus prafumpferunt .· fed rationem taliter ad vefperam, ideft, ad finem
quamquam Spiritu fanâo enent repleti, fuum debitum perducere , quod vos nobifcum, fe nos
captivarunt intelleâum in obfequium fidei, ac vobifeum in perfeda caritate uniti dc radicati
judicio fe determinationi ecclefia*omnes fuas o- finceram fidei veritatem declarare, ut Deo gra­
piakmes humiliter fubmrferunt ; profeâo fenaen- tam in capite fe in membris facere valeamus utes, quod qtueftiones de fide exortas aliter quam niverfeli* ecclefi» reformationem, omnibufque
per ecdefiam fuflicienter declarari vel determi­
pofccntibus fibi rationem reddi de his, qu* do­
nari impo&btle eft. Itaque nihil habet audori- cuerimus dc fecerimus, pro omni argumento ,
tatis quacumque feriptura feu dodrina, vel de­ audoritate, dc ratione fccure poffimu* rcfpondeterminatio, nifi illam 'folam, quam fibi confertDre* Ita vifun eft Spiritui fanât & nobis. Fides an. ij. «e.

ecclcfia, dicente beato Auguftino. EvangeHo non enim non habet meritum, cui humana ratio
crederem, ntfi me commoveret ecclefia auBontas. prebet experimentum. Et h*c drtla dc primo
Si ergo, B. Apoftoli fe maluerunt facro fubmit· opere fufficiant.
tere generali concilio, quam quibufeumque ratio­
Nunc fupereft, reverendilfimi latrer ac Deo
nibus vel audoritatibus inbarore, cur Apoftolos, amabiles viri , verbum facere brcrirttmuth de fe­
Jiuos tam conftanter aiTeritis in fuis operibus ef- cundo opere, ad quod Propheta hominem foMi
e imitandos, non imitamini, & veftros articu­ citat dicens ' Exibit homo ad opus fuum. Ad opus, ru i»j >»
los veftnque dubia examinationi At’ determina­ efle pnedixi falutaris fapient i* poculo fitibunda fi
tioni facri concilii totaliter fubmittendos vos no­ delium corda reficere - Quia feriptur* fact* lau­
bifcum per unitatis fe concordi* vinculum non des deferipturus non adveni, cum de ipfa fcriunitis fe conjungitis ? O fentiretis quantum gau­
ftum fit : dita profunditas , & t/uit invonme eam ? EttL r- »»■
dium eflet angelis Dei, fi pariter eftemu* uniti
pfem proinde fupponene efle legem illam, de
in viqculo padsl quanta triflitla deemotiibus, qua dicit Propheta : Lex Domini immaculata con- mi. i< x
qui occafionc divifionis veilr* a nobis, heu, tot venens animas tefiimoumms Domini fidde fapienanimab devorarunt prvtiofo Chrifti fimguine re-Erie* pttflans parvu&s.
Paululum
'
“
’ ' i,ut arbitror, t*
demptasI quantus denique pavor Turds, Sara- tigifle fetis erit,. quod
quod ipfem
ipfem Λ
fidelibus mirrtlnit
cento, fe Uiis inimici* cruci* Chrifti,qui, pro­ opus eft dodorum catholic* veritatis. Licet igi­
ut noftto, occafiooe divifionis veftr* a nobis lon­ tur Scriptura facra in conice, feu fispefficte pa­
ge plus felito cornua levaverunt, infeftarunt na fit, teque tangi permittat ab omnibus, dicen­
Chriftiaaoe, parati fixfen fe difpofiti vos fe noe te Hieronymo; fola Scripturarum erreft, quam
de feper terram mwnpere, fi diutius in ea , fibi paflim omnes vendicant.- in fenfibu* tamen
quam Moh dolor ! nimis continuavimus, adhuc conique altiflimis repleta eft myfteriis , ut ho­
permamerimus divifione. Si , inquam, h*c fen- mines aidque fpeciali dooo Dei ipfem tradando
tiretto, quis crederet vos vel ad momentum da- vel exponendo tangentes, (c vulneratos potius,
quam Cenatos inveniant « dc dum continuafle cre­
diderint, tunc necefle fit ipfi» incipere. Hinc
omnm cor tt*am fe anima una? O, fi ve- beatus Hieronymus illos redarguens, qui in Scri­
laboribus ptiffimis, per mediumque unionis ptura fecr* Utera , qu*, dicente A poftolo, oc­
cidit.

K

ri79 * k
—
***°
>^STI

'

ALTERA CONCILII BASILEÈNSIS APPENDIX.

1*80

nimis fe fundant & arefiant· dicere foie- A Apoftolura fit utilis ad docendum > ad argqendum,
bati»; Non putamus iu verbis fcnpturarum effe «d corripiendum , ad erudiendum , fi tamen mo- cJ£’’stî
Evangelium, fed in feni'u; non in fuperficie, dis indebitis exponatur , aut miniftretur, nodifed tn medulla ; non in fertnone, fed in radi­ nunquam nocet, fcandaliaat, illofque perimit, «.
ce. Propter quod etiam venerabilis Hugo de S. quos fanare debueras-- Unde fi liber beati Au·
Vi Acre, modum tradens perveniendi ad làlubrem guftini de herefibus, aeteraque vôlumjna Rodo­
ipfius Scriptùr* tacrr inielligcntiam &. expolitio­ rum , in quibus ab initio ecclefi* herefes exor­
nem dicebat ; Ad fcnptune facrc cognitionem o· as confcribuntur , folerti revolvuntur indagine,
pus eft intima compundione potius , quam pro­ vix una repetitur, qu* in Scriptura fiera finifunda inveftigatibné. fufpiriis magis quam argu­ ft re intcjleda , expolita , vel applicata , funda­
ment», crebris gemitibus quam coprofis argu­ mentum non. acceperit. Magna proinde omnibus
mentationibus, lacrymit quam fententiis, oratio­ Catholice veritati* dodoribus incumbit neccfl»- ,
ne quam ledione, gratia lacrymarum quam fcien- tas, ut. cum ad opus fuum, fcripture^videlicet
tia litterarum. Ipfietenim feripturz facnafenfus fac ne expolitionem, exeunt, ipfam fic miniftrent
fpirituales & tnyrtici quibufdam corporalibus te­ & clucideAt, audontatefque ipfius fic Hiterpreguntur velaminibus, abfqu* quibus, fecundum B tentur, exponant, & applicent, perfonarum quibeatum Dionyfium, divinum lumen nobis luce­ bus loquuntur qualitate diligenter jpenfata , quod
re non poteft, & ita cum hujufmodi fenfus na- mentes fidelium fun reficiantur dodrinis fic ex·
t»rs facultatem excedant, neceffe eft ut qui eos politionibus , 8c ad fuceptionem incrementi vir­
attingere voluerint, fupra naturam eleventur, o- tutum reddantur validiores . Quem etiam modum
moemqoc interim humanam rationem & fcien- beatu* Apoftolus erga illos obfervaffe videtur,
uas naturales captivent in obfequium fidei, necfe quibus dicebat : £go, fratres, hm pôfwr votor lo­
quicquam prorfus fcire arbitrentur.nifi Dominum qui quafi fptnnaltbus, fed quafi carnalibus, tannoflrum Jefum Chriftum, & hunc crucifixum.. quam parvuhs m Chrifto. fobis lac potum dedi,
Cum enim in Scripturarum fandarum expolitione non efcam. Quia ergo vos venerabiles fic egregii
homonenfui proprio innitens afeendit ad cor al­ nortri Magiftri, qui acci nil i dt parati eftis ad
tum , tua exaltatur Deus ; ficque frequenter ve­ refpoudendum -aniculis per hos Ambaffiatore*
lificatur quod tcriprum eft: Scrutator tuajeftatis Bohemorum propofitis, ipfofque ambafliatores in­
opprimatur a glorta. Hujus autem feripturs fa- formandos de irrefragabili & catholica veritate
cr* proprietates allegans beatus Auguftinus, ip- fuper eifdem articuli* a quolibMgideli tenenda,
fatn vocat fcientiam, qua fides faluberrima gi-€ multat habebitis Scripture facre«udoritates de­
gnitur , nutritur defenditur , fir roboratur, cu- clarare fic exponere, magno, ut arbitror , debncts
jufque audoiitas vi ingenii humani & perfpica- diligenti* Audio providere, ut taliter in tradanciute ma,or eft. Hac fcicntia tamquam fpiritua- do, exponendo, & applicandohujufmodi audoli cibo mentes reficiuntur fidelium, dicenteGre- ritates , modeftiam, ac circumfpedioncm tenea­
gorio Scriptura facra aliquando nobis cibus efl, tis, quod veftns mèdiantibqs clavis informatio­
aliquando potus : cibus eft in locis obfcurioribus, nibus & inftrudionibus catholicis, iidem AmbafAt quafi exponendo frangitur, & manducando fiatores illuminati & excitati toto corde fe Con­
gletitur ; potus vero eft in locis apertioribus , vertant ad nobifeum adorandum natum Regem
quia ita abfbrbctur, ficut invenitur. Hujus autem Judeorum , quem utique fi dihgenter profpexecibi potuique fpiritalis miniflratio propterea non rint, invenerunt in loco ifto, feque, fit omnes,
pro quibus huc advenerunt facro Concilio per
omnibus, fed folis hominibus in catholicis ve­
ritatibus eruditis dc exercitatis . fuumque intel- unitatis fic concordi* vinculum conjungendo, fic
ledum in obfequium fidei captivantibus rationa­ uniendo, deincepa operationem fuam, ideft, per
biliter committitur: quia cum, terte beato Hie- fedam unionem
____ , fit in caritate non fida firmaronymo , ex verbis inordinate prolatis fiat h*be- D tam concordiam cum Ecclefia continuari ufque
fis, periculofum nimis foret Scripturam Cicram ad vefperam , ideft, ufque ad pnefentis vit* ter­
ai> ahis praeterquam ab ejulinodi eruditu expo­
minum dc tranfitum ad gloriam fempiternam ,
ni. appbw
feu miniftrari. Nempe ficut cor­ quam ipfis 8t nobis ipfe. inventus, laus Deo,
porali* ex te bonus frequenter nocet , fi ei cui Rex Jud*orum concedere dignetur, qui vivit
non efl conveniens, ve! aliter quam fieri debet 8c regnat fic imperat ia fiecula foculorum.
niiniftretnr ; ita Scriptura*facra, licet fecundum Améh.

Finis Tomi Vi&efiminani