Hi>funi, Ggeunliutn leges fuadeat bono viro, ut
potins £ jure fuo decedat, quam litibus judi
50»
fluxis, nemo dehabentibus vocem ccnfuitivam
8t
γ*«*τι
' decifivam comparoit, videntur ipfi
r auftores
n
ipfius concilii atque termini, contrario faélo,
ipfum eumdem terminum revocaffe, & faltem
pro 'illa vice celebra'e velle deftitifle. Nam
quemadmodum eadem fynodos potu'flet com
muni confenfu cbnftitutionem illius capituli
cialibus involvatur, hinc Apoftolus : Qaart aoa
frtqatattr exprefle revocable , ficut exprefle in
frendeat fatuniai J qnaaco magis pro
flituit, cum nihil fit tam naturale, quam ut
fundato in ecclefia Dei fic poputa Chnftiano
umsntqiiodque vinculum folvaevr quod ligatum
vitando, de jure fuo, fi quod in hac se comeft. Ira potuir tacito confenfu, faltem quoad
pedto cedere debetis? Hoc idem & amplius
illam vicem, conllifutionem illam lallo tevoSS. dominus papa Eugenius agere cenfuit Et
cafle, cum fail a potenuora fint verbis, & ta
ut clarius morbus ipfe (candali pateat, quate
citum ab expreflo regulariter non differt, fe
nus celerius fic facilius antidotum praeparetur,
radicem uade infurrexit attingam. Dixere nam
cundum legitimas ianfliones. Et in hac fentenque paternitates veftr» revereodtibmx diffolu- g t ia in pene fimilibns terminis confifterc vide ti
tur
majores noftti
juris interpretes in commen
tionem, translationem, ieu loci mutationem
--------------------Λ
tariis fuis fuper capitulo Cum ato/s de Eleilio
prrfentia concilii per faoDifiimum domin
mbus. Inquiunt enim , quod fi capitulum ecnoflrum Eugraium minime fieri potuifle de
ilefue pro eleftione futuri pontificis communi
jure, coque non obftante, ad ulteriora proce
concordia
coarfLvit fibi torminum juris, no
dendum folemniter decrcviftis, pluribus ratio
vum terminum prxfigcndo , quod licet minor
nibus, argumentis & auctoritatibus moti utipars compares in termino, non poteft aliis
qaK non fpcrsiendis * qua omnia etfi non inio
labilia fua (anilitati, atque aliis viris proden
non cotnparentibus ad ekchonis aclum non
procedere; quoniam majo' pari capitularis non
tibus, ob hanc eaufam in unum redaflis vide
comparendo in termino, videtur illum termi
rentur^· attamen non immerito vos omnes pa
tres domne Dei scio dulWs reftitifle arbitrata
num tacite rcvocafle. Sed dicet quifpiam ,
Finis leptermi a die dilfolvtionis fyeodt Se
eft. Ob quam Cquidcm eaufam nullas fentennenfis, ell principium celebrationis novi con
rias contra principum jufla contemnentes ful
minavit, fed more illius piiflimi Salvatoris,
cilii, ita quod etiam poft feptennium polfim
cujus
vices agit in terris, pietate,
benignitate
, ____
o----- praelati quomodocumque convenire pro conce
__ r_______________________________
it
ad· unionem, concordiam
, -fit pa- Ç lebrando. Proclo etfi applaudere hate confiΓ clementia
’
‘
■*'
deratio videatur, non tamen nece (Tar so con
cem revocare jugiter Auduit, fit oovifltme illi
cludit' nam ex ea fequeretur abfurdum, quod
meis patribus reverendis fic majoribus collegis
quandocumque etiam per triennium poll ter
fic mihi indigno una ad hujufmodi rem eltilu
fis deftinatis, tria fua fanâstas vobis patribus
minum comparèrent alii prxlari etiam paucifampliflimis referenda injunxit: primo ut ve.
iimi, quod pollent, aliorum contumacia accuAris reverendis paternitatibus caritative fuis ver
lata, procedere ad concilii celebrationem, A
bis faluratts, fic apoftolica ac fua beocdi&ione
toti otbi legem dare ; quo nihil abfurdius ,
munitis, fuam in hac re juftitiam, ei qua requoniam ex qu>> in termino minime compifultat ejus innocentia, quam pauciflfimls verbis
ruernnt, non poteft aliquis eorum dici negil
in medium adduceremus, non quidem difeepeangens, nec poteft elle in facultate poftea ve
di auf difputandi caufa, tum quia medius ju
nientium ahorutn acculare contumaciam . Opes
dex deeft, tum quia de jure fuo etiam clarileft enim novam interpellatioBem per fuperio
fimo non parum concedere pro fcandalo evi
rem fiendam , ex quo in termino nemo comtando ccnfuit atque firmiter decrevit : fed ne
paruit , Non enim coguntur alii divinare aliotemere aut inconfulte Bononir concilium in-£>n»m adventum longe poft terminum, nec eti-iru
Aituiflc videatur; denique ne jura fic poteftates
venire tenontur , cum tacite per non compa
(edis apo&olicx contemni 8c comprimi conni
riliorem m termrno videantur terminum tu
ventibus oculis patiatur, & quoniam ratio af
fiddle , ficut in fimili glo. ordinis noftri tr
III. 1. Ctlfis , ti. de irriiirii firmat ; inquit
fignandt poteft efle pofteris profutura Sec un
cmm quod Q per me non ftetit quominus >n
do ut fuam clementiam, pium atque benignum
termino debito fatisfacciem , opus efl no.a
animum fit animi promtitudinem tam erga re
formationem ecclefia, quam hxrcfum exftirpainterpellatione, ad hoc ut in mora conftuuar.
tionem, arque paris inter Chnfticolas piocuraAd idem quod notant, leniit B a Idus m com
tionem, apud paternitates veftra inftruflioncs
mentariis in 1- 1. cap. de hir qu f/en- l*rrtcrea A fecundo, prxfuppoftu quod in termi
noflras celerando, addoceremus . Tcitio, ut
una vobifeum fuper univcrfalis concilii celebra
no poft feptennium aliqui comparuermt , &
tionem , inflroAionibus noftris fervatis, conve
fine pr*judicio veritatis, pratfuppofito quod
concilium conftituilfenr ; attamen loci mutai io
niremus
tunc temporis faéla per eumdein dominum
Primum igitur aggrediens, idem SS. domi
nos noAer ρψχ inquit, nullam prorfus cx con .. Fugenium . expreffe non comprehenditur in
E illa conftitutione Prequtat. Providet enim in
cilii Bono ni en fis inftitutione aiicujus fynodi
duobus dumtaxat cafibns. Primus , cum inflat
aut fummi pontificis conftitutionem /lolaflc.
caufa rationabilia mut.ndi locum concilii con
Quoniam licet duorum conciliorum . Conftangregandi. Et in hoc cafu preftatur papa fa
tienfii fcilicet fit Senenfis inftitutiore in leptemam a fine diflblutioois fyoodi Senenfis in hac
cultas ipfum locum mutandi cum confenfu fic
ornatiffima fie jocundifEma Bafik-enfi urbe coniubfcriptionc domioortiou cardinalium aut dua
rum partium. Seeundus cafus eft in eleOione
ciliam generale fieri deberet. A t tamen ex quo
m termino communi comenf. prefixo , fcilicet
loci fubfequcntit concihi, qux debet ficti per
fummum pontificem , approbante fic coufentienpoft feutentuum, oec aliq> d us menfibus poftea
Croci/. Groero/. To 1 XXX1 1 :
re
κ
·
BASILEENSE G. CONCH IUM.
504
A
poteft
504
mente
£3^ t- concilia, ante finetn cujuslibet concilii.
liter congregati, Gris tamen
ex
colligi. Nam fi locus concilii fubfoqoenris de CAMMO
Cafu» antem nafter eft tertius ibidem non comHAUT I
bet eligi A deputari per pepem, approbante
cst: prehenfus, fcilicet cum ex ^tftiffitna caufa in&
conientieafe
concilio,
fortius
debet
requiri
, i
fiat mutatio loci concilii jam principiali feu
caafeafiB concilii »9u*lihr congregati , in mu
congregati initiati. Cum ergo in ifto cafu non
tatione loci ipfius cocJlii, cum
poffit
adimatur potefta* pap» & cardinalium
inquietari ipfum ce-it-ilium in mutatione loci.
.••nutandi, juftiflitna caufa funge rente· videtur
tacite data potefta» , quia calui oraiffus relin
data congrcgat'one, quam in eletftione loci
conclu lublaquenfis. Ad hoc poteft duplici
quitur difpofitioni juris , ec papa Jefu Chrifti
ter refpooderi f primo, quod ifta confle ratio
verua vicarii» omnia poteft , clave diferetio·
firocederet. ubi congregatio prarlatoi/m fo’fni» non errante. Unda, inquiunt commentarii
èt ftrftcienter fo^Ia : fed cum in cafu noftro
juris ctnonki in capitulo Qeeei» de transla
paucifSmi prrla*’ eorvenifTent, laltem de ha
tis , quod pap* & Dei uoum eft confiftonum.
bentibus vocem contuitivam & decifivam, ra
Itaque excepto peccato , poteft papa qu* po
tioni magis convenit A au&oriuri , ut magis
teft facere ipfe Deus. Qood nihil aliud eft di
-oncludatur ifte fertius cafu» fub primo quam
cere , quam quod fupra dixi , quod papa poftib fecundo, ut i'ufficiat haboiffe ronfcnfom
teft omnia, clave diferetionis nen errante, de
& fubfcripftonem dominorum cardinal»»» , vel
quo in cap.
de Jurejurando; & id cafu no
majori» parti» , prefertim cum ίρΛ domini
ftro fu be rant mult* legitim* cauf* locum
cardinales, computatis epifeopis, presbyteris
tandi , ut in litteris inde confeftis pleni» con
A diaconibus , eflent numero plure*,
ma
tinetur. Una tamen fuberat, cut in pact refjoris ai ^nrifatis, quam illi pauciffimi preteponderi non poteft , quia cum Dominus nofttr
ti , qui erant congregati in hac urbe B«file*
cuperct eccleüam reformare univerfeliter, quia
tempore mutationi» loci. Amplius cum calus
ab ohm reformata non extitit, nec extra Ita
ifte effet dubitabilis, ftandum erat declaratio
liam poterat fe transferre propter notoriam
ni fummi pontificis A ipforum dominorum,
corporis invaletudmem , debuit ad cum locum
cardinalium . Nam «nflorifate divina A cano
concilium convocare, quo perfonaliter cum
nica dubia quaOimcumque arduiflima
of
iua curia poffet infertile . Nam ft propter cafcura, ipfo dominus papa cum fuorum domi
lum obfeihonu, guerrarum, peftis, aut fiminorum cardinalium confoto vel afienfu dedahs calus, ilia conftitutio Frtijntnf expreffe
rare habet, ut habetur in eo libello qui Deu
permittit loci mutationem, fortiu» longe ex
teronomium
infituiatun, A deelarative belliflimeote videtur permittere ptrutia poteft concilium celebrari , cum Irpenuveriali» , ftatum ccclcüa concei nentem ut nomero etiam in cafu fidei , ejus legatis interranter ifentit Innocentius
omnra Scribente*
van tentibus , concilia generalia celebrata & abfoluta effe legentur, fateor quidem papam
poft qum in cap. IV. de confaortiione,
Gloff. ord. in caip Uài pttttc*itnn dt elefft.
hoc poffe ahia delegare , led minime ad hoc
Jib. VI. qu* dicit papam poffe dc plenitudine
artftari poffr credendum eft , cura fua interiit,
poteftari* proriu» tollere conftitutiooem con
cui Chriftus oves paicendas commifit , ut eccilii , licet de hoijeftare non debet abfque con
ciefia eo pertente reformationem intrgram are
vocatione conci Ii hoc facere . Et idem lenfit
cipiat Pr*terea & fortius , cum pratlati lioet
Glofl. pr»tcrquam in artuulie fidei in c. Sii
pauciflimi, m hac urbe Bafii-enf congregati,
in quadam feflirnr declaraverunt concilium iftud r> cut XV. d. Et in hoc cafu, caufa rationabili
fuhtiflentr , mdiffinfle poliunt pif· iaitrihgi fi
fuiflc congregatum inter cetera pro murum tn
quos papa de neceflitata non fubjicitui· conci
capite A in membri» reformatione ; A fic in
liis; immo eju»pau€\?r>tas intelligitur exce
tendunt procedere ad reformationem cap'tis ,
pta, ut in c. Siemifian/li
de eicéL
tenebatur ne pipa vicari i» Jefn Chrifti s | r.-m
q. i. m c. Ex b:> . Nec obftat 6 dicatur il
tam «Hiiarn
penculofam per procura:'rrm
lud verum, ubi concilium expreffe non prmcomparere, cum ar( rem arduam exp, "andam ,
figit legem pap*, quia, ut diiftutn eft, ex·
criaoi privat* pe-for* morbo impedir*, non
quo fubeft curia rationabilia, epic potcftas efti
ariftsntur. ad pnxuretorem conftituenditm , ut
excepta, cum tenear locum Dei ia ferris.
habetur in .egiti ni» faréUonibus ? Cum ergo
Prxterea vtii illa eonftituào Freinte/ concer
hrc reformatio legitime potuit fieri , praelatis
nat imi ve rfilem i latum ecclefi» , . quoad ccleprofic: 1 crntibu» ad luum paftorem ?c vicarium
brarioocm conciliorum , ut colligitur ex w
Jesu Chcfti. préfet tim in loco tertio, nun
principio ; non tamen quoad loci deftinatio«hbuit iJ.a io< i mutatio contrrnni , violari, nec
nem vel mutationem , cum in quolibet loco
damnan. Ad hoc quod in fimili Icribunt doftorv» m cupite Β:<μτ U. Jt pcftalttient pre.
congruo potiri ecclefia reformari , dcc
inqmeutes, quod <1 canonici aliqui E tation· loei . eft caufa notoria fxfta per vica
rium Jefu Chrifti. Porturbatur autem fc deco
li.ic eorum culpa nequeunt propter
loratur ecclefia , prufeitim cum mutatio loci
ram,. al eccictiam redire pro nefieret ad liben->rem · reformationem confequen(
puis eccirlia· c χ··!ι,-..nJis, debent confiftentei
dam per applicationem tnembrocum ad caput ·«·.
>11 eccleÎM irtwi>i cxcitino» , ex quo com Ultimo idem mu
Λ
«u·
cHKitn
tione loci omnium veftrvm habere coofcnfum,
tares veftr* fuo defideno acquiefcerc, ut fic
prefentiam fuan. -mctlio exhibere valeat, pa
ut fupra prelibetus fus. H*c diâa fist non
rata eft lua faocliras. ad omne kandalum tol
difputarionis caufa, fed ut elucefcat eju» inno
lendum , ut res ifta, cum jufta poftukt, com
centia, quatenus morderi aut notari a qoomittatur arbitrio XII. prelatorum hic exitcnqMo> aliud fentiente,ηοη valeat. Et bate bre
vi fti me quoad pritmmj . Proicftatur tamen idem
rinm. neutri parti fufpeétorum , ac ainbaffia
SS. dominus nollet, quod expofeentibus caufa
torum, ekRorum imperii, λ oratoribus, re
gum , ducum 5t pri "cipum hic exiftentibus ■ &
& tempore, per verba long- amplior» cua
fi decoraverint petitionem fuam fupra fatiacn·
pluribus auAoritatibus atque rationibus juftieffe jutiam, fia: concilium »n Dei oom ire in
tiam atque poteftatem fuam oftendet, motivis
veftris ampliftimi* ali· eusdem fanélitstis
Italia cum mo-Jis fadh< . Si autem dec>arave
oratoribus faills , fpecialiter & feriofiui refrint utilius tore Chriftianitati, ut fiat m.Alpendendo, & hoc quo«d primum nobis fpe B niannia, quod >n Dri nomine horum arbitrium
obfervetur, cum modii tamen \ c-.Hditioui·
cialiter commi ffutn.
bus in fequenti inftrvhtione rcferva.id's. Quar
Ad fecundum coadefceodens. Idem dom nus
ta & ultima irOruttio , quod fi nuuis preci
nofter papa paratus eft prefect tarum pro fcan
bus atque pcrfuaiionibiu ad prvdicli induci
dalo evitando fuam juftitiam ncgligere, <5c in
puteftis, contulit noBi
facultatem, ut pro
hac re pietatem, clementiam λ benignitat ·π,
omni fcandalo evitando eligamus una vubilcum
imitari . Et quamquam plurimas inftnkliooe>
locum in Almannia propinquum vrl rcmsriin
reverendis pa/nbus virifque in hac parte ma
hmc urbi Bafileenfi, ubi generale c ccilium
joribus, collcsis At mihi una contulerit, fucceftve diverts temporibus ‘paternitatibus ve
continuari intelligatur quoad reformationem ec
clefi* ibidem fier, da m. His tamen modis adftris explicandas : auamen ut vobis reverendifjedlis, ut ;n hac /irbe Bafileenfi, quan tem
fimis patribus morem geramus, qui tantopere
per Jilexit λ diligit, firmetur concilium dc
fumma cum kftanri» dos omr- exoratos fccontinuetur, quoad Bohemorum reduilionem,
ciftis, ut pro fcandalo evitando omnes fimul
ac etiam fi videbitur paternitatibus veftris ,
illas referamus, libenter annuimus, ut etiam
clare comprehendatis nulla verfutia, nulla duquoad pacem in populo Chnftiano procir.nplicitate, nullaque dilatiooe in hac re nos
dam . Sed ex cerris caufis psfte lux fanél i uns
animum moventibus, reformationem ecclefia
velle uti. Prinu fiquidem inftn&io eft, quod
vult differre ad loram per vo( 6t dos com
cutn alsas ex caubs jam didis SS. dominus
muniter eligendum. Item, quod hinc inde fiat
nofter civitatem Booonienfem elegerit , oec
hailenus ejus voto fstisfacerr curaftis, iterum
attentatorum revocatio, prout fupra in pruna
loftru&ione praliMtum eft. Tertio, quod in
aique iterum paternis & efficacibus precibus
^formatione ecclclur fienda non extendantur
quibus poteft deprecatur, obfecrat , Λ exorat,
manus ad ardua, nifi data in concilio pralennt illam civitatem Bononieofem pro celebratiooe concilii acceptare velitis, cum fua fantia faltem LXXV. prelatorum, intelligendo
tactum de p.i"-'»rcho, archkpifcopis cum epiHitati Λ reformationi ecclefi* veftrif-ue comfiopis· quoniam cum «b olim ecclefia non
moditarihu* congruere plurimum arbitretur .
fuit generaliter reformata , conveniens eft , quod
Eft enim illa civitas dedomm o ecclefi*, fpaliofa, decora. St fcientiaru-r 'himna, Λ in
tanta res in arduis faltem, cum tone tine
kxndalo ordinari · noo poffit, non ordinetur ·
re
ca longe fecuriui, quam m :erra aliena pote
fine numeri prolatorum profentia & atfifteo- **"
ntis moram tr-here, S. paratum fe reddet
idem dominus nofter ad pnne idum urbem ipfam Dtia. Quarto, ut ex parte luat fanébutis .&
concii.i interea fiat prelatorum nova convo
cum fuo comitatu & fortalicti» in eo exiften
tibias in mar>.l.js rm-.c. ajrante toto tempocc
catio ·, ut infra certum terminum, ad difbum ’ *'■ «
concilium generaliter convenire debeant. In
conc. Uem paratum le offert remittere Sc anterea tamen poterit procedi in hac urbe Banullare, fi quid per eum r .nua vos aut ve
l leenfi in cafibus prediclis . Et harc funr omnia ,
ftrum quemlibet occatione iftius concilii atten
patic.-. r*vrrendinimi , qu* in inftrufhombui
taffet feu derreviffet , & qaod eadem congre
nonris continentur. Ad quas tamen me rete
gatio veftra anjp'iTiina faciet ui annulkt atro, fi quis modus qualificativus per me fuiffet
!|*e irriter, fi quid in przjudicium & dedecu
omiffus, vel aliter relatus, quam ibidem coo
«dis apoftotic* fuiffet attentatum fub noininc
tineatur quarum omi^im copiam veftris pa
concilii in hac veftra congregi t i one . Tertio,
ternitatibus libenter offerimus.
fi Bobemi ad uiam urbe” Konon’enfcm k
Poftremo veniens ad rertrum, paratos t
tspnffcrre non vellent, contentus extint ut
reddunt hi R. P. atque collega maiores & ege
conti nuetur hic concilium, quatenus concernet
una ad conveniendum de loco pro concilii ce
Bhoemprum redutUonem ad fidem catbolt .am ,
lebratione, fervatis inftruéhooibus nobii tradi
& ad procurationem pacis in populo Cbriftia
E
tis, lupra referatis , obnixe atque ex rore·
no ita ut ad hsrc explicandi certus terminus
maximo paternitate» veftras ampli/fiioaa exo
pptfigatur , ut eo claplo potlis intendi citius
rantes, 'Ufevrantes, deprecantev, quatenus ali
ad ecclefi» reformationem. Secunda inftrufliu ,
quam cx predittis mftriklionibus lumma cum
quod fi votis juftiftimis fu* faodlitafis in hac
pace acerbare velitis , ut omne fcandaJum œil
parte acquiefcere non velleris , contenta eft fua
' ai »»U»- Gpditaa *, ut alium locum in regione Itui*
fet, reaffumendo verba thematis propofitt, J5cce »a»·
, 3cc die* profefto
cossgnium & M» fufpectum vna nobifcum eli
ifta salutis eft fjdas, quae hodie illuxit, cutn
geris, At iu eo fervatis prediûis in prima inpro prvdiBk.uni refectione, in manibus ha
ftnsftiooe, videlicet fuper revocatione attenta
beatis potefUtcm nei .s & vita, pacis Λ uitorum & rcdufttooe Bohemorum , ex nunc
&
507
BASILEENSE G. CONC1LIUM.
508
fcordiss, unionis & fciffunr. Nam omni oc· Λ
EVGENII ΡΛΡΚ. IV. MEMORIALE
Æsti
'cafione fubmota , omni figmento exduib, li
ANNO
sois
CHRISTI béré poterunt paternitates veflre ecclefi» Dei
Duttem ft.it xd cexdrttm Bafileenfe
dare pacem , quietrm. & morum integerrimam
arxtaeibtu .
reformationem , nee impedimento erit loci mu
tatio , cum illico poffit ts capere locum fatis
Ugenius epifcopus lervus fervorem Dei Di·
jp
propinquum, merito diftum efl tn themate
lefto filio magiflro Johanni de Mella de
Ec:e wuur «respur eetrfte^Ut. Et li hec fece
ritis , nulli prrflabitis offenfionem aliquam.
cretorum doftori notario, ac venerabili fratri
Chriftophoro epifeopo Cervienfi referendario,
1 - “Ilji of • Si autem contractum decreveritis, quod abiit,
nec non dileftis filiis Ludovico S. Jultime Paprofefto vituperabitur minifterium veflrum .
Non enim fine maximo totius cleri opprobrio
daana* fle Nicolao S. Mari» de Moniacis Mon
tis regalis diçecdts monafteriorum abbatibus
totiens de papa tu contendere, noo utique fi
oratoribus, & nunc iis noftris S & A B.
ne l»fione rnioifterii veftri, ove» infurgunt in
pjflorem fuum, A maxime clerici, qui laico
t. Inter omises cuias paftoralis officii illa
rum oculi funt, A, ut inquit Hieronymus, gpnrcipue nobis exiflitit, qua esftirpatiom dilienfionum & fcstidalorum, & reformationi ano
qualis erit aedificatio difcipuli , fi inagiftro inmm, A animarum faluti quantum ex alto con
1 elligat fe effe diaprem } A fubjicit · hoc ecceditur, ialubriter intendimus Cum itaque de
cleliam Dei vehementer confundit 1 ai cos me
confilio venerabilium fratrum noftroruin S R
lioro quam clericos effe. VIII. q. j. amiu .
E. cardinalium decrevimus facrum concilium
Et iterum obfetro cum eodem apoflolo capite
celebrare in civitate noftra Bononienli, & ib*
pr»aUn vinculo pacis & unionis caritate, ad ea
fiot mittere ad traôandum de ilia, vel fi id
ipafuerwt, eadem autoritate po flint requirere C qu» honorem Dei, reformationem inorum, &
fidei cat holi cat exaltationem concernunt, am
reges, principes, barone* , & communitates ,
plam vobis dederimus facultatem , prout in in
evi invicem haberent guetram feu diflenfionem
finitionibus in litteris noftris fub data XIX.
aliquam, at pro pace trotaoda inter eos, ora
tores fiios  nuncios cum pieao mandato ad
calendas januarii plenius continetur. Verumtamen infirmitati, quz quandoque unico remedio
ipfum concilium debeant deftmare. Volumus
non fanatur, more pii patris compatiente*, ne
tamen quod propter hujufmodi pacis tratatum,
iorfitan, omiffb validiori remedio, in incura
lapfo termino infra quem de reductione Bobebilem morbum deveniat, decrevimus ampliori
morum debet traflan, aor fi infra terminum
cusa & diligentia, fi opus fuerit, fubvenire.
per vos, promittitur, aflignandum, fuerit tra
St igitur ingravefeentibus malis contingeret,
ctatum , & fuper eorum reduâiona cnoclufum,
quod proditi prolati non acquiefcerent, quod
neu differant ipfi prolati Baille» exiftente* ,
in partibus Itali», prout in diti» inftruclioad jitam civitatem Booonic fe transferte,
nibus promittitur, concilium celebretur, quam
ubi ipliim concilium, ut prsmiflum eft, erit
vis „inccngraum 3c a SS. patrum , orthodoxoperficiendum .
4. Qmd fi forte, peccatis exigentibus oon-D rurnque Chnltianorum moribus alienum efle
videatur,
ut quis mortalium ejus, qui —
pro TDeo
eos non acquiefcert, quod ipium con.......
'““
& ab ipfo Deo unico Domino noftro Jefu Chricilium Bononir celebretur, contentamur de alia
fto fui vice in terris eft inftitutus, de volun
quacumque civitate Itali», ubi commode mtetate, difpofitione, feu judicio audeat quomodorefle potiimus, poster quam de terris duct Me
libet dilceptaiej fed magia expediat cuicumque
lubjcâi*: omnibus tamen & fingulis,
ex populo Chriftiano, quovis praefulgeat gra
qu* de revocatione attentatorum, fraâatu redu, allidere fuos cogitatus ad petram, fuper
dudiomt Bobemonun , & pa^is Chriftaanorum ,
quam folam ipfe Dominus nofter Jefus Chricum modi* & terminis fupradi&i*. qu» fupra
ftus proteftatus eft ecclefur aedificia velle pone
narrata funt, per omaia obfervaris, fuper qui
re, qua funt ejus vicarii ordinat loses, dtfpofibus omnibus & fingulis fupra promiflis, auto
tiones & jufta praecepta. Nihilominus exemplo
oftolica, juxta tenorem commiffionis
ipfius Domini ooftri Jefu Chrifti, qui in fua
in littetis noftris iub dart XV III. calenda* Jagravi paflione non dedignatus eft hominibus
nuaxii contenta. plenam & liberam concedimus
etiam peccatoribus fe fubnrittere, contestamur
fecultatrm
Datum Roma apud fantum Pe
qnod in quantum ipfi prolati inflarent, ut con
trum. aauo Incarnationis dominte» MCCCC·
E cilium omnino in Almanma celebretur, duo
XXXII. dec mo nono calendas Januarii, pondecim ex prolatu ibi pro tempore congregs
ficMB* noftri anno II.
tis, exduhs illis, liqui ecckfias nbi commiffas in ducis Mediolani territoriis feu dominiis
L. de Orto
haberent, & aliis, fi qui merito ahen partium
viderentur fufpeAi, eleâores imperii, ambafftatores regum, ducum & principum, qui vi
delicet fuerint profentes, prius proflito ju/nmeato coram vobis oratoribus noftris , qnod
non
E
tingeret
diolani
mate
sii
BASILEENSE <
. CONCILIUM.
5X3
non odio, »ut timore t vel furore ali tuju* viIMMO
JLIJ fJCULTJS
mari
~~~------- 'venti», fed folum pro eorum pura conficientia
Httch"*ti judicabunt, quid melius, quid utilius, quidve
Ugeniua epifeopus fervus fervorum Det dl- n. > 551
>♦11·
magis expediens fit pro reformatione univerfaledo filio magiftro Johanm de Mella de
lis ecclefix, reduHione hzreticorum pace &
cretorum doAori notario, ac venerabili fratri
concordia in populo Chriftiano obtinenda, ac
Chriftopboro epikopo Cervrenfi referendario,
ejufdem popali Chriftiani ab infidelibus in orien
non dile&is filiis Ludovico S. Juftinz
talibus partibus pene confumti fub fi dio procu
duanz, & Nicolao S. Mari* de Mioniacis Mon
rando, quod concilium celebretur in Italia, ubi
tis regalis direcefis monafteriorum
nos perfonaliter cum omnibus venerabilibus fraoratoribus k nuncüs noftri»
•nbus noftris S. R. E. cardinalibus Λ tota Ro
Romani pontifici; eireumfprôionï convenit,
mana curia, ac pnrlatorutr 3c fapientum *ironullum officii genus przterminere, quo pereun
-ixn multitudine copiofa, intereffe poffimus,
ti
gregi dominico confutat k fubveniat, fed
iut quod abfquc przfentia noftra & aliorum,
veluti veru» vicarius Jefu Chrifti, qui pro nout promittitur, in Alinannia fiat t k quicquid
per eorum majorem partem fuerit declaratum g ftra redemti one in ara cnicis feipfum hoftiam
obtulit Deo patri, omni fludio, induftria, la
feu judicatum, obfervetur. difta civitate Bafibore , periculis animarum compati ac illis falea ex nonnullis rationabilibus & honeftis caulubriter providere
fi» femper excepta & exclufa, k cum mode
Quamvis igitur pro tollenda omnium fcanrationibus infrafcriptis. Primo, quod ipfa de
dalorum & diffentionum materia, quz aliquo
claratione loci concilii continuandi feu celebran
modo evenire poflit, pene caput noftrum alio
di , omnia & lingula attentata a prztenfa fefrum voluntati fubjecenmus, adhuc majori hu
fione in di£ta civitate Bafilez habita, ufque
militate ipfum Dominum noftrum Jefum Chri
in diem declarationis prardiftz, per omnia re
ftum fequentes, ac voluntatem noftram pro ani
vocentur Λ annullentur, & pro infe&is habean
marum lucro k falute immolantes, decrevimu»
tur. Et fimiliter fi qua per vos attentata efle
periculi», quz ex morbo fbrfan, quod abiit,
contingeret, per vos valeant revocari. Item,
ad extrema perdufilo evenire pollent, falabri
quod locus ubi concilium fuerit transferendum ,
ter obviare. Si igitur przlati feu congregatio
non fit immediate fubje&us alicui fpeciali do
Bafileat pro tempore exiftentes, ad extrema per
mino temporali, fed per communitatem di&i
venerint , quod tamen in mentibus bonorum
loci regatur & gubernetur. Si tamen dominus
ille temporalis vellet realiter Λ cum effeftu C hominum cadere non poteft, quod nullo modo
velint compromiflum in duodecim przlatis deipfum locum libere ponere in manibus conci
floribus & ambaffiatoribu» regum k ducum,
lii , conteotamur quod etiam in ipfo loco ce
principum, eo modo k forma, de quibus in
lebretur. Item , quod dominus, reftores, offi
litteris noftri» fub data XV. cal. febroarii ple
ciale», & communitas loci declarandi, obligent
nius continetur, permittimus k contentamur,
fe fufficienter ad tutelam, favorem, k liber
tatem diâi concilii, 4 falvos conduélus, quo
quod alius locus in Almannia, proter
pro concilio celebrando & perficiendo per voa
tiens opus fuerit λ fuerint, requifiti, facient
deputetur, omnibus tamen k fingulis, quz de
in forma plena k fufficienti. Item, quod curevocatione attentatorum . conditione loci, cuftodia concilii k omnium ia eo exiftenfium,
ftodia, favore, libertate, numero prolatorum,
detur fub poteftate eleâorum imperii, qui com
de putationum, k przfidentium vocatione, ac
mode ad hoc interefle poffint : ita quod unus
terminis ftatuendis & aliis, prout
de archiepifcopis , & unus de principibus przdi
verbum in didis litteris noftris
élis elcéloribu», aÛualem cuftodiam habeant
diêla XV calendas febr. diftin&e
item, quod nulla determinatio in arduis fiet,
nifi fuerint przfentes inter patriarchas archie- D obfervati». Datum Romz apud S. Petrum an.
incarnat. Dominiez MCCCCXXXIII. calendi»
pifeopos & epifeopos feptuaginta quinque . Irem
febr. Pontificatus noftri anno II.
quod deputentur przfidante» ad nutum & pla
citum noftrum, & concilium celebretur aikftoHtrc capta abiete fait cariffnea patri tiamiae
rrtate noftra, ac prout juri» cft, omnia Λ fincartiiaeli &
itt tangragatiatta per »ta·
guls auHoritate noftra & ipfius concilii termi
giflrtua Caraaham tia Plaagtte, »*·»»»· tie·
nentur. Irem, quod antequam fiet aliqua fef•»«n»rnm aratartua tiaaàtti papa MCCCCfio, deputetur congruus terminus, infra quem
przlati iterum noftra k diâi concilii auAoriXXXTTI. tii, X. Martii.
tate vocati, poffint venire in his omnibus k
fiogulis fupra contentis, cum diAis przlatis k
RESPONSIO
congregatione Bafileenfi & aliis cum quibus
opus fuerit, traHandi, ordinandi & concluden
Oratarihas papa par praaaatarat rvmifii
& eatain* ipjtrta» preatatane» ·
di auâ ori fate apoftolica, juxta tenorem comraiffionis in litteris noftri» fub data XVIII.
Um ficut fecundum
laudabile
,w
calendas januarii contentz, plenam & liberam
concedimus facultatem. Datum Roffiz apud S.
diferetumque
exhibere prioribus: ita
k
Petrum anno incarnationis Dominiez MCCCCmoiis eft, fi qua in eis indigent corrcâionc,
XXXIII. XV. cal. febr. pontificatus noftri an
nulla diffimulationc poftpooere , ne totum ,
no II.
quod abfit, corpus morbus invadat, fi Unguor
non fuerit curatus in capite .
Sacrofanâa generalis fynodus Bafileenfis ad
exftirpationem hzrefis. reformationem ecclefiz
in capite & in membris, pacemque in popu
lo
E
nec
Pa-
abbatibus,
S. & A B.
Bafileam,
de verbo ad
fub data przcontinetur,
C
Gregorium,
cft reverentiam &. honorem
reâitudinis D«i ti-
· fe
Γ felicis
' " recordationis dominorum
'
**
dominum Euganium litteras feas huic fecro
eoocilio non di rexi fle fub nomine concilii, fe
per hoe quod ipfi concilio non adhoreret,
oftendere; quod allegata per oratores fune con
tra diAum concilium multos maxime pufillanimes decipere poflent, contra fe&t & etiam
in
turbationem
bonorum prodiâorâm, propter quo ipfe fecra
juris divini pariter & humani veritatem, fi
veritas ipfe ex adverfo non maoifefteretur,
ecclefiaeque at populi
pramiffis contra concilium per diHoe orato
Chriftiani fcandahim graviffimaca de fetto,
res domini Eugenii propofitis, 8t allegatis du
de juie non poftet, attentafte; ipfum doximus refpondeodum, ut fequitur.
ansua Eugcnium per fuos oratores cuta omni
Et primo, ad illud quod papa non habet
reverentia, quatenu diHam diffolutioacm protenfam publice & expreffe revo
judicem in terris, ut dixit primus proponens,
caret, ac ipfi facra fynodo in cooperatione
St vi fus eft confirmare fecundus, cum dixit
bonorum prodiAorum adhaereret, ficut incum
quod in cafu, do quo loquimur, medius jubenti fibi apoftolatus officio fecete tenebatur,
nex deeft; refpondctur, quod, falsa reveren
fupplicari, precari, exhortari, ac moneri fe
tia dicentium , ita generaliter St indiftinHc
cit; fed ipfe etiam per fereniffimum regem
diAum hujufmodi non poteft fuftineri , quia
decreta facri Conftanticnfis concilii , quibus
plures alios rues, & princi
omnino ftancum eft, contrarum drtcriuiuant
Chriftianitatis fuper
fepplicatua, rein eo quod primo declarant, quod S. fyno
dus in Spiritu-iando legitime congregata
nerale concilium faciens, & ecciefiam catholi
nt
difiblveretur,
apud
pmlatoe fe alie»
cam reprzlentans, poteftatem a Chrifto imme
s, fecere potuit,
diate habet, cui quilibet, cupiicumque ftatua
ex quo ipfe favel dignitatis etiam papahs exiftat, obedtre
fe reformationis
,
,
_
tenetur, io his, quae pertinent ad fidem, &
•cclefio in capite & fe membris feciende.f ad exftirpationem fchifmans, ac reformatio
nem ecckliat in capite & in membris. Ex
quo aaanifefte fequitur, quod papa habet fe
8t
cui
diAis cafibse fuperiorem fe terria, fcilicet fe»
erum concilium generale, cui obedire tenetur.
concilii
Hoc etiam magis demonftratur pea aliud de
declaratum λ definitum. Et cum
cretum ejufdetn concilii, ubi decernitur, quod
quicumque, cujufcumque conditionis, ftatus ,
& fcandalis
cum eo cum manfuetu*
dignitatis, etiamti papal ia exiftat, qui manda
tis , ftatutis, ieu ordinationibus aut pmçeptis
fedh apoftolic*, proce,
ipfius faerae fynodi, aut cujufcumque altrvfei
accufata ejus feper pnemiffis
contumacia, ad declarationem ipfius contuma
concilii generalis legitime congregati, fuper
ci· procedere diftuliffet, & eum ad faciendum
przmiffis, fcu ad ea pertinentibus, feAis vel
feper pnemifis
faciendis, obedi re contumaciter contemferit,
nifi refipuerit, condignae poenitentia fubjictaαΰ, prout luftitia funderet, procedere difpo- p tur, fe debite puniatur, etiam «d alia juris
fidflét; tandem ad requifitaonem nonnullocum
fubfidia, fi opus fuerit, recurrendo. Ex qun
remira, flt
*- principum
- “
' ", & cleAnrum
'
imperii
fequitur
,
manifefte, quod papa habet feltem in
ipfa feera fynodus eidem domino Eugenio ter*
cafibus pnedtHis judicedi ia terris, qui poteft
mimun XL. dierum , ad revocandum publice
ipfum fubjicere condigno poenitentiae, & dcSite punire , ac etiam procedere contra eum
fecundum alia juris fubfidia. Qua decreta eriamwe tantoKRD bonorum, pure & fimpliciter,
fi numquam fui flent declarata per facrum con
ac emitter fe eum efêHu, pertmtoeie affignacilium Conflantieofe, nihilominus tamen po
vft· Cum autem dominus Eugenios diAo de
terant fundari per auHoritates evangelical, a up. Si pefe XL. d.
cum ibi notatu m glofla, quo fuit praAicata
nini Eugenii io diAa congregatione generali
per concilium Conftantienfe. Item faciunt no»
fe modium obtulerunt, petentes-Ai renuiren»
lata per archidiaconum As Johanncm Aadream
tes, «MtMus revenesufiflimi patras in ipM con.
gragauone exiftentes, cootentu tam in diAa
& oimet doHores modernos in cap. h fidti
K k
>
pae V. & Eugenii IV. Romanorum pontificum
MgittaM congregata, coofiderans diAum domi
num Rugenium ex nonaellis per eum caufis
pcaeeofia, licet, honore fine feoAiteris feivo,
non bene, diflolutionem ipfius fame fynodi
Bafiteeafis,
impedimentum &
fynodus eft congregata,
cum
honore &
Romanorum &
pes
Ius
qnsfitus & exhortatus, pnemiffis obtemperare
recufevit, fe quicqaid adverfus ipfam fecram
fyaodam ,
impediretur, &
reges & principes, fe
fecit; ana
erat, k eft legitime congregate, poteftatem
recepit
hebet imotcdiete a Chrifto,
ta decreto facri generalis
Conftanrien& alias feit
ipfe facra fynodus tantis malis
occurrere cupierit, ac
diae, ob reverentiam
dere intendens,
debitum
dfariui expeAe&t
contra eunaqne poftsnodum in virtute altiffi-
g
ge
, 5'5
.
BASILEENSE
VA
XU*O ■< —A -w *-y · G. CONCILIUM.
<16
poflurf procedere de
de hrre. J. VI. Ex quibus nanifeft· A profis, pnrfentes no*
jure, nifi vocatis abTentibui, in aliis umen
ANMo probant, quod papa habet in certi» cafibitf
cafibus proie nies procedere poflunt Cue abfen
cwttsTi judicem »n terri». Et iftud difium , prout
ut
fuir allegatum per ipfum primo proponentem,
tibus;
catus celebra lienis concilii
lis non eft de prztniflis in didis juribo» exvidetur fuifle Alvaei Hil'pani in prima parte
de Statu eeelefix, quod in ifta parte commu
prclfis. Igitur in toto proAnte* procedere po
tuerunt abfque abfentibus ia termino tirifflniter reprobatur a dorioribus per iura lüperius allegata.
goato noo venientibi .. Ned obftant notata, io
Item, ad illud quod propofuit tevundus pro
dirio c. cum uafar ai-.m, quia procedunt in
cafii eleriionis, qui exprimitur in c.
ponens tn oratione fua, quod dominus nofter
papa nullam prorius ex concilii Bononienfis
of, ord. 1. p. m quo & jn aliis tribus expiefiinftitutione alu.ujus fynodi vel futnnui pontifi
io didu c. eft fpecialc, quod
cis confti turionem violavit, latis fufficienter
abfentibus oon vocatu poliunt procedere. I*
refponfum eft per hu/ufmodi fanriam fynocum
aliis autem cafibus, de quibus eft cafus cele
brationis concilii generalis efl contrarium re
in refpoofione data primis ambafliatoribus ipfius
gularc, ut patet per Jflianncm A nd ream, ub.
domini noftri. Sed ad rationem novi ter fariam
per prodiriutn proponentem, qui dicit, quod
fupra.
Item, non obftat quod proditius proponent
quemadmodum eadem fynodus potuiflet com
dicit in oratione fua , quod dato quod fini*
muni coalenfu conftitutionem illius c, f
ieptenii a die di flotation i*- fynodi Senenfis,
exprefle revocafle, ficut exprefle inftituit, cim
fuiflet principium celebrationis novi concilii
nihil fit tam naturale, quam ut unumquodque
tamen ex hoc non concluditur, quod poft devinculum folvatur, quo ligatum eft : ita po
ptennium poiiint probri quocumque converutuit tacito confenfu, ialtira quoad illam vi
cem, couftituttonem illam fsrio rc-ocafle ,
re prp concilii cdcl ratiooc.
hoc
queretur ablurdum, quod quandocumque, etiam
cum faria poteqtiora fint verbis , & tacitum
poft triennium, poft terminum compararent
ab expreflb regulariter non differt fecundum
aliqui prolati etiam pamiflimi, quod poflenr,
legitimas fattriionc*. Rripoodetur quod, falva
aliorum contumacia accuftta, procedere sd
reverentia allegantis, hoc nullo modo poteft
concilii celebrationem, & toti orbi legem da*
fiiftincri de jure, quia arius upiverfitatis tere, quo nihil abfurdius fecundum ipfiun, quia
cuodum communem fententiam omnium doex quo in termino minime comparuerunt, non
riorum, tam canoniftarum, quam legiftarum,
pro quo videtur cafus in c. Iu gt»n/‘ de cleri- fi poteft aliquis eorum dici nrgligens. Ad quod
rripondetur, quod ifte non eft cafus nofter,
de ita notatur per Innocentium 8c omnes doquia in termino ad celebrationem huius con
tftores. Ideo fequitur quod prodirium c. Fre
cilii afligoato, erant in Bafilea aliqui prolati,
quent . ficut, collegiditer fuit inftitutum, ita
8c aliqui doriores, &. magiftri egregii, aim
neoeflarium fuit quod collegial iter revocaretur
quibus iochoatum fuit, & inchoari potuit « oaper facrum cooqjlium, & fic per omnes pro
ciliutnt inchoatum priufquam dominus Eugeufus
lato* mundi fingularitor & divifim, tacite nec
diflblutionem protentam feciffet. Uiidee» quo
exprefle potuit revocari. Et hoc exprefle di
concilium erat inchoatum, non fuit licitum
cit Innocentia* & omnes doriores poft eum
ipfi domino Eugenio illud difledvere , nec ad
in cap. Bvw it. de poftu. prati*, ubi dicit
alium locum mutare , obftante fibi diria con
quod actus, gefti ab univerfitate, non poflunt
ii i tuti one Frcqucut.
per fingulos ut fingulos revocari. Ex quo fcPraeterea prafluppolito etism fine praejudicio
quitur , quod ad noc quod c. Frequent in
veritatis, & oon Conccflo, quod nullus prola
concilio Conftantienfi editum, pofuiffet revo
tus veni flet in termino , & concilium non
cari tacite vel expiefle, oeceflarium fuit quod
fuiffent prolati congregati Bafiie» per modum p fuiflet inchoatum, adhuc praedirius dominus
Eugenius non potuit diffolvere iftud facrum
uniicrfitatis, A faciunt notata per Johanncm
concilium , prout d- fario nec lecit ; nec po
A nd ream in cap. I. de his quae fi. a ma. par
tuit mutare ad civitatem Bononienfem eo mo
ea. Nec obftant notata per doriores in diflo
do quo mutavit, cum hoc eflet manifefte con
capitulo C<« uoiit »//«·, quoniam potius fa
tra prodirium c. Fn^ucuc, ac etiam contra
ciunt contra allegantem, quam pro ipfo, quod
concilium ScAcnfe , quod ftatuit concilium de
probatur manifefte ex eo, quia Innocentius &
bere celebrari in Bafilea , ad reformationem
omnes doélorcs ibidem dicunt, quod in ter
ecclefia· in capite, dc in membris faciendam .
mino ftatuto a jure, feu in fine termini ju
E lie in cafu in quo dominus Eugeuius fubris, Ii minor pars praeiens eligit, tunc vale
jicitur dirio concilio Senenfi. ipft , ut fubdibit electio, majotis partis abfeotia non obtu»
. ordinationem loci dirii concilii . per fuum
ftante art. 65. d.
c. belli. Immo in ifto
fuptnorcm
farian». mutare non potuit, ut
cafu unus fidus profcns eligere porent, aliis
dicant jura, quoniam iaferiar legem fuperionon experiaris, quta terminus a jure prolixus
ris tollere non poteft, v*l illi derogare, c.
interpellat, de locato potuit. Protere* notata
nr Romani. de cleri- in Cie.
per doriores in dirio c. cum utbcj ulim IoEt cum dicitur per diflum oratorem, quod
quuntur in cafu, io q*o terminus eft aflignasAgnstiu loci perdidit fuam eflicaciain poft
tus ad inchoandum JK finiendum negotium eleIspfutn terminum , ex quo prolati , cum qui
tlionis, Sc in cafu noftro terminus poft eft
bus ^offet inchoari & celebrari concilium, in
♦Ifignatus ad finiendum concilium generale.
teimino non venerunt. Refpcndetur hoc non
Proterea notat Johannes in eap. Quautvis
de of ord. lib. ό. In. in cap. putfrat tutu de efle Velum, eliatnfi nulli prolati venirfent in
termino , quoniam in ordiuatione concilii ce
teftibus eodem )>. 81 cap. cum <· ecekfiic de
lebrandi , funt d«o ’ primum quod concilium
proben. codem Li. quod licet in cafu eleriio
ftd
fis
genent
pnrfentes
B
Nam ex
nis prolati, & in cafibiu in diriis juribus ex-
fe
cekbtccur tu loco afTigMto, fecundum quod
in
anxo
CHS (STf
517
5
’7
BAS1LEENSB G. CONCILIUM.
518
er* in termino etiatn. aflignato. Unde licet fccun-A te iftius colligi. Nam fi locus concilii fisbfe-*
*
*pofit
............................
"
quentis debet eligi & deputari per papam, con
*dom
non
impleri, lapfo termino
affi.
cilio approba ή te A confentiente, potius debet
gnaro , quando prolati non venerunt in illo ;
primum tames poteft impleri lapio diAo ter
requiri confenfus concilii aAualiter congregati
»«»·
in mutatione ipfius conc. cum magis point in
mino, & fic dutat effeAus affignarionis diAi
foci, poft lapfum diAi termini, articulo eo
quietari ipfum concilium in mutatione loci da
rum qua habentur in c. rom tiilrSi de do.
ta congregatione, quam in eleAione loci con
cilii fubfrquentis. Et ifta ratio eft multum forAd abfurditatem allegatam refpondetur, quod
tiffima ac uroentiflima, cum arguatur ex men
ifta abfiitditaa non fequitur ex conclufionc jam
te ipfius confli tutionis Frtqutat, & a fortiori
diAa, quia magna differentia eft quod aliqui
juxta illa, qua habentur in cap. Si
prolati, licet pauci, veniunt in termino, vel
de cleA. 16. & in cie. i. de elcA. « in
infra breve tempus poft terminum nullus promultis aliis infinitis juribus· nec ad iftarn ra
latus venit : quia in primo cafu nulla poteft
tionem poteft dari vera ac iufliciens refponfio :
iequi abfiirditas : in fecundo tamen cafu licet
quia licet prodiAus proponens dupliciter ad
polit fequi abfurditas, tamen hoc nihil ad ! diAam rationem nitatur reipondere, falva tu
B
propofitum, cum ifte non fit nofter cafus ;
men pace fua, neutra de fuis refpoafionibus
immo, ut diAuaa eft, in termino aliqui prae*
poteft fuftineri . Et prima refponho, in qua
lari k magiftri & doAores fuerant; & poft
pruno nititur refpondere, quod prediAa eooterminum mira brave tempus plures venerunt,
fideratio procederet, ubi congregatio przlato& fucceffive fuit hujufmodi facrum concilium
rum fui flet fufficienter faAa, refpondetur quod
per Dei gratiam in augmento notabili prela*
in ipfis pauciflimis prolatis venientibus in ter
torum, doAorum 3t magiftroram. Nec etiam
mino ad iftum locum de Bafilea, refidet totum
obftat glofla in L Ctiftu ft*. de arbitris, quz
jus concilii, cum in tali cafu totum jus unividetur firmare, quod fi per me non ftetit,
verfitatis feu concilii refideat etiam in uno ,
quominus in termino debito fatisfacerem , opus
juxta illa quz leguntur in cap. Gratae». da
eft nova interpellatione ad hoc ut in mora
poft przla. nec de effentia concilii generalis
conftituar. Qua licet gloffa hoc dicat, tamen
eft multitudo maxima profatorum, ex quo nede hoc funt opimones inter doAores legiftas,
giigunt vel nolunt venire in termino affigna
quia aliqai doAores tenent contra, quod io
to. Facit c. Gaillifaai ptirinut aj. q. 4. tt.
ifto cafu non fit opus nova interpellatione.
Et ad hoc propofitum B. Ifidorus 1. concilio
Sed dato quod diAum gloffz effet verum ; ni- C rum dicit, quod inconcilio generali habet Jo
hil tamen ad propofitum noftram, quia legi
cum illa auAorifas Chrifti, quod abi da· vel
tur in cafu, ubi non ftetit per illum qui ha*
tree faeriai cettgre^tti «■ a«wi«r Mtt, o 'S·
bebat tatisfacere, quominus in termino fatisibi [»<* i» etesie tpftruat ; A fic ex quo to
tum jus feu poteftas tota fuit in przlatts tunc
faceret, & fie non fuit conftitutus in mora,
congregatis Bafilez, eft clarum quod fine eo
nec ia Mgligentia. Sed nos loquimur ia cafu
rum confenfu non poterat fieri mutatio loci .
ubi notoris « mamfefte prolati abfentes pro
Et fi tone dicatur, quod licet hoc poftit dici
maiori parte fuerant conftituti in notoria mo
de jure, tamen non videbatur totaliter honera & mgligentia in noo veniendo ad hujuf
ftum, quod hoc fieret cum confenfu tam pau
modi factum concilium, cum dies ftatuta interpdlabet eos , & ultra hoc , multi eorum
corum prolatorum .
Ad quod refpondetur dupliciter. Primo,
fuerint fpecialiter vocari per hujufmodi facrum
quod io ifto cafu non erat confideranda passe iconc. ante nrzdiAam protenfam diffolutionem.
tas prolatorum, fed potius erat confideranda
Nunc reftat rcfpondere ad aliam novam ra
poteftas quz in eis refidebat. Et cum dominus
tionem per prodiAum proponentem. in qua
dicit, quod loci mutatio faAa per dominum D Eugenius prodiAam congregationem prolatoram hic "
Bafilez fieodam poffe
Eugemum, expreffe non comprehenditur in d" fuo impedivit
multis modis & viis, fecundum quod toti mun
la cooftitutiooe Frafoens. Providet enim in
do notum eft, ex culpa fua non debet repor
dnobos dumtaxat cafibus, primus cum inftat
tare commodum. Nec eft verum dici, prout
caufa ratfooabilis mutandi locum concilii con
allegat prodiAus proponens, quod domini car
gregandi , Λ ia ifto cafu proftatur papa facul
dinales,
quorum confenfu & lubfcriptione pro
tas ipfum locum mutandi cum confenfu & fubdiAus dominus Eugenius diAam mutationem
fertpcfoac doaaianram cardinalium aut duarum
fecit, computatis epifeopis, presbyteris, & dia
partum. Secundus eft in cleAsooe loci fubfeconibus, effent numero plures A majoris auqucnris concilii, qua debet fieri per iummum
Aoritatis, quam illi etiam pauciffimi prolati,
pontificem, approbante & confientiente conci
qui erant congregati in hac urbe Bafileenfi tem
lio , ante finem cujufcumque concilii Cafus
pore mutationis loci ; quia certum eft quod pre·
autem nofter eft tertias ibi noo . impreheafus,
diAi domini cardinales non faciebant concilium
fcilicet cum juftiCma caufa inftat mutatio lo
generale reprofcntasM totam ecclefia m univerfaci jam principiari feu congregati. Cum ergo
lem, ficut faciebant illi prolati etiam pauci,
ia ifto cafu noo adimatur poteftas papa & car
E
qui tunc temporis erant hic Bafilea congrega
dinalibus locum mutandi, piftiflùna caufa lug
ti , ut fupra fuit probaram. Nec eft verum di
gerente, videretur tacite data poteftas, quia
ci , quod hujufmodi dubii declaratio in ifto ca
cafus mniffns relinquitur difpofitioni juris com
fu fpcAarct ad folum papam cum cardinalibus,
munis . Sed refpondetnr, quod ad hoc non po
quia etiam fpcAabat ad concilium generale jam
teft dari aaclioc rafyoufio, quam ipfemcr pro
congregatum, ut colligitur ex mente pnedsAa
ponens dat ia fua orarioM, fcilicet quod illa
conftitutionis Fref···/, ut fupra fuit diAum.
coaftitutio Fraposu/ licet exprefte non provi
Nec obftaot illa qua habentur in c. per vraeded, per quem debent Iocim concilii aAualiter
rtbiltM. qui fi. funt legi, quia licet verum fit,
congregati motari, fatis tamen poteft cx meoK k x
quod
Csnr*/. Gessere/. Tost. XXX.
ANWO
CHIUSTI
»*)l
519
BASILEENSE G. CONCILUM.
510
β/3 quod dubia quancumque «rduifltma Jc obfcura.Alw fidei, & generalem ecclefi» ftatum. Et in
-:
talibus loquitur rex tua in pradiâo c. Situt,
--------------- —:_r_
ipfe jdoouaus
pape cutnrfuorutnj—
dominorum
carΛΐκθι «finalium conGlio Ac affeniu declarare habet,
cutn dicit ibi B. Gregorius loquendo de con
ciliis generalibus : H»c tota devotione ample
• ♦t--- quando dubia emergunt, concilio generali noa
xor, & integerrima approbatione, ftudiole,
congregaro , cum ilia dubia non pertinent ad
fcilicet io his qu» ad ndem pertinent & ad
concilium generale: quoniam quoad hoc eft in·
generalem ecclefi* ftatum, fecundum omnes do.
telhgendum verutn, quando dubia emergunt m
btores ibidem ; & in ifto cafu fecundum men
his in quibus papa noa iubjicifur concilio ge
tem decretorum SS. patrum, St communem fennerali, & cum concilium generale non eft con
gregatum ; alias autem eft fecus, ut ia cafu,
tenti» doctorum, potius ftandum eft fententi»
feu determinationi concilii generalis, quam fendc quo agitur · quoniam ad fupcrioretn perti
tentic pap», fecundum quod notatur per do.
net interpretatio legit iplius, &. nan ad infe
riorem, Cie. N* Jtawaai de e left. Item,
flow ultimo feribentes in
h ifiu
d. Et
fecunda relponfio poteft fuftineri, in qua dici
manifefte probatur ex juribus fupra allegaris.
Et hoc idem tenent doAores ultimo frribentea
tur , quod ex caufii rationabili poteft papa exin c.
16. d. fcquendo opinionem Λ inpreffe venite contra conftitutioncm concilii,
B
tellcXuon Hugutii. quam ibi pofuit. Secunda
etiam univerialem ecclefi» ftatum concernen
ratio eft, quia contra rationem etiam natura
tem, ut fentit innocentius 8c omnes feribentes
lem videtur, quod papa declararet caufam efpoft eum in c. p««ar· dc confuetudina , Et
fem legitimam illius mutationis quam ipfe fe
etiam quia licet verum eft, quod hoc dicat In
cit: quia tunc videretur efle judex in faélo
nocentius & alii do&ores ibi; tamen glofta 3t
fuo proprio, przfenim quia fi hoc effet veram,
dodores videntur notare contrarium in c. Qa»
femper papa poffet facere contra conftitutiones
ad ptrpttuam 15. q. i. it in c. Preptfat dc
concernentes univerialem ftatum ecclefi», quia
concellione prxben ubi notatur, quod contra
femper diceret fe facere ex legitima caufa &
conftitutionein concilii univerialem ftatum ec
aliis nota, A femper hoc allegaret ad iiiftificlefi» concernentem, papa non poteft venire,
candum faXum fuum, etiam fi non effet ve
nec etiam difpenfare ; & cum difpeofatio non
rum ; quod nullo modo eft bitendum : quia hoc
debeat fieri nifi
fequitur quod ex
effet contra decreta SS. pairum & facrorum
mente gloflarum , & doâorum eft, quod etiam
conciliorum, que fup.nus fuerunt allegata, &
ex caufa papa non poteft venire contra. Ad
____ bene
__ r-------------------------------,_ pirpttaam
hoc tenderet ad deflruXionem univenalis echoc
facit prasdiftum
c. , rnd
1J. q. i. & c.SuÜ» 18. d. & quod notat ibi C dcfi» flatus. Nec çbllat illud quod allegatur,
nec
4.
ex caufa,
Hugutius, Et ifta videtur commuuior lenten
tia doXorum, caaoniftarum, & quicquid in
boc paffu ab antiquis olim opinatum fuerit,
hodie tamen determinatum eft per ecdefiam,
papam in diXis cafibus fubfici concilio genera
li, ut paret per decretuln fuper hoc faftum io
concilioConftantienfi; ex quo fequitur, papam
non polle advectus decreta diX) concilii aliquid
immutare in caftidequo agitur, cum de refor
matione ecclefi» in capite agatur. Sed dato, fine
pr»)udido veritati», quod dichim domini Inoocentii in prstdiXo e.__ de confuetudine effet verum ; verumtamen in cafu ifto non
poteft dici, quod hujufmodi mutatio fuiffet fa
its per Eugenium ex legitima caufa & aliis D
nota, quia per decreta hujufmodi facri conci
lii , taita in fecunda feflione declaratur ac de
terminatur, quod talis mutatio loci nullo mo
do potuit fieri per dominum Eugenium, nec
etiam prorogatio termini. Ex quibus decretis
fequitur, quod mutatio loci talis non fuit faXa ex legitima caufa, nec etiam nota fuit ali
qua caufa huic facro concilio, quia fi aliis il
la caufa debet efft nota fecundum Innocentium,
a fortiori dubuerat efle nota concilio generali.
Item, determinatio hujus dubii, quod dominus
Eugenius fecerat hujufmodi mutationem loci ex
legitima caufa, non eft dicendum qaod fpcüaret ad ipfum dominum Eugenium, fed potius
ad ha pii modi facrum concilium. Et ratio eft
duplex, quia in concernentibus univerialemfta E
tum eccleli», concilium generale majus dicitur,
quam papa, ut colligitur manifefte cx prediflo
c. Srtut 15. d. tam in principio textus quem
in fine, ubi boc etiam notavit Hugutius &
Archidiaconus, & per conlequens ad concilium
fpeXabar determinatio hujufmodi dubii. Et hoc
rft quod vult dicere glo. quod papa non poteft
revocare ftatuta concilii generalis circa articu-
quia aufforitas pafnr intelligitur excepta . ut
in c. Sigutfitfifti de cicff. quia hoc verurr eft,
prêter quam in caiibut concernentibus finem
vel generalem ftatum ecclefiat, quia in iftis auftoritas papat non intelligitua excepta, cum
contra talia papa non poteft venire, ut fupra
fuit probatura. Item, iftud diûum, quod auéloritas pap» intelligitur excepta, etiam debet
intelligi, prater quam in talibus declaratis per
decreta concilii Conftantiedjs, fecundum illa
qu» fuerunt fzpius deduâa. Nec obftat etiam
quod dicit pnrdi&us refpondens, quod fi illa
conftitutio Frequt»* concerneret univerialem
ftatum ecclefi», quoad celebrationem concilio
rum, non tamen quoad loci deftinationem, vel
mutationem ; cum in quolibet loco congruo
poflit ecclefia reformari. Ad quod refpondctur,
quod deftinatio loci, feu ejus mutatio, eft accefibria fuo principali, St debet fequi naturam
principalis. Et quia celebratio coDcilii concer
nit univerialem ftatum ecclefi», ut fupradiftum
eft, ideo videtur dicendum, quod deftinatio
loci vel epit mutatio, tamquam aveeflona fno
principali , refpeilu principalis cui adbcret,
aliquo modo concernat nniverfalem ftatum cccleli», cutn in acceftoriia adherentibus & con
id piris fit quod eft in principali, fecun
dum quod omnia jura dicunt. Et hoc propo
li tum cavetut m decreto concilii Confianrienlis, quod fi papa non obediat concilio genera
li in diflis cafibus & ia pertinentibus adcu>,
per ipfum concilium puniatur ; & ille, ad quem
fpe&st judicare de principali, debet etiam ju
dicare de acceflbriis St eidem adherentibur .
Et ad id refpondctur ad unum diâum, in quo
proponens fecit magnum fundamentum, quod
papa omnia poteft , clave diferetionis non er
rante , ut dicit Innocentius in c. Qytnt· dc
Jurejur. quia iftud diflum fatendum cum tetn-
nexis
ΛΝΝΟ
CH«(STi
BASILEENSEG. CONCILIUM.
522
smeato; quod ponitur communiter per do- A tus capere pr*diflam civitatem , vel filum'
flores, fcilicet, quod poteftatis plenitudo eft
expellere alum partem libi contrariam de ci
ANNO
in
papa ; ita tamen quod non erret : fi tamen
vitate Bone ment i.
cHMtrri
erret , hoc
corruere concilium, apud
Item in circuitu diflx civitatis & ejus :r.
«♦J!·
quod eft plenitudo poteftatis tamquam in fuo·
miti tus funt maxim* guerr*, propter quas praedamento; nec in hoc poteft papa per fuas con
difla civitas redditur latis fufpefla : itnmo fa
ditu t io nes vel alio modo facere refiftentiam,
tis dubitatur de mutatione ejus ftatus. Item,
quia hoc effet fiibvertere ftatum ecclefi* ; quod
qttia propter pnediflas guerras nullo modo pa
papa non poteft facere, ut in juntxu fuperiui
ret rutus acceffus ad przdiflam civitatem. Et
allegatis. Et cum in cafu de quo agitur, aga
ultra hoc jbi eft maxima penuria onanium ne
tur de reformatione ecclefia?, 8t fic fumus m
cellariorum, & maxime eft penuria in blade
cafu in quo papa fubjicitur concilio generali,
& vino ; tu. per confequens fequitur quod ta
patet quod illud, quod papa omnia poteft, &c.
lis mutatio ad przdiflam civitatem tmllo mo
do eft concedenda, etiamfi non effet contra de
recepit m cafu, de quo nunc agi
tur, quia eft de pertinentibus ad cafus exprefcreta concilii Conftantienfis.
fes in diflo decreto concilii Conftantienfis.
t
Ad fecundam inftruflionem, qu* fuit, q«od
B
Item, dicit diflus orator, quod dominus Fufi votis juftifiitnis fu* ianflitatis in hac parte
acquiefeere non velimus, contenta eft fua fan·
genius
tam srdua, caufante infirmita
te fua, non cogebatur conftiruere legatum vel
flitas, ut alium locum 10 regione Itali* con
alium. Ad quod refpondetur dupliciter. Et pri
gruum & non fuipeflum una vobifeum eliga
mo, quod fuppofito A. non conceflb, quod non
mus, & in eo, fervatis przdiflis in prima incogeretur conftituere procuratorem vel legatum,
flruflione, videlicet fuper revocatione attenta
quia legatum voluntarie conftituit, videlicet
torum , Sc reduflione Bohemorum. ex nunc
revcrenrnffimum dominum cardinalem S. An
fundetur concilium generale , fed iftud ibidem
geli , illum revocare non potuit, attento quod
continuare intelligatur, Refpondetur, quod hanc
in hoc concilio agebatur bc agitur dc reforma
fecundam inftruflionem h*c fanfla fynodus non
tione ecclefi* In capite & in membris. Et fic
admittit, nec etiam admittenda eft propter ra
fumus in cafu in quo ipfe dominus Eugenius
tiones ad primam inftruflionem datas, quia ad
fubjicitur judicio concilii, quod in ipfum in
id hoc diet contra pnediflurn decretum Frevitum poteft reddi ff. de ver. obliga. 1. I»ttr
fiiMtr concilii Conftantienfis, ac etiam contra
t
.... y____________
....
_____
.
decretum concilii Senenfis, & etiam contra dei. Pnrterea conftat
fecundum
rclatiooem medicorum, quod impedimentum in-C creta hujus facri concilii. Item, quia hodierfirmkstis domini Eugenii eft perpetuum, vel
nis temporibus, peccatis exigentibus, in toi
faltem duraturum ad magnum tempus, in quo
Italia hint magns guerr* &difcordi*, ac ettatn
cafu etiam in arduis cogitur conftituere procu
eft penuria omnium neceffariorum. Item, huratorem c. Si
j. q. j. faciunt notajufmodi fecunda inftruflio non rft admittenda
ta ia c.
de procuratoribus .
in eo, quod petit in ea revocari attentata . Ex
Nunc rcftat refpondcre ad quatuor inftruflk»
qua fequeretur hujufmodi fanflam fynodum cr
nes feu petitus pro parte i piorum oratorum
rafle in his qua fecit, quod nullo modo di
cendum eft, ut infra oftendetur; ac etiam ex
propofitos, ac etiam ad contenta in prxdiflis
quatuor bullis per ipfos pnefentatü, deprimo
eo quod vult, quod ex nunc fundetur conci
per ordinem rcfpondentur ad pnediflas quatuor
lium generate, quia ex hoc fequeretur, quod
antea non fuiffet hate f-iofla fynodus BaiilccninftniflioM· feu petitus .
Et primo ad primum petitum, qui fuit dc
lis factum conciliem, quid erroneum eft dici,
mutando locum concilii ad civitatem Bononien& eft manifefte centra decreta & determinata
fem. Refpondetur quod ifte petitus jam fuit
per hujufmodi finfl.m Ivnodum Baftleenfcm.
oblatus per alios oratores domini Eugenii pri- π Et fi fie effet, prout prrfupponit ifta fee u adi
ma vice veniente», 8c ifte petitus non fuit adinftruflio, quod ex nunc debet fundari conci
miffus, itnmo fuit toti liter repu Ilus per hujuf
lium generale, tunc concilium, quod ante a nor
modi facrum concilium przdtflis primis orato
< rat hie Bailie*, non poterat dici, quod tn
ribus: quas rationes facrum concilium hic vult
alio loco, ad quem muraretur, continuari in
telligatur , prout dicitur in ifta fecunda inftruhaberi pro repetitis. Et nunc etiam de prxlenti hujtxfmodi facram awcilium refpondet, quod
flionc
Ad tertiam inftruflionem, quz fuit, quod,
talis petitus nullo modo eft admittendus pro
ft non velimus in hoc delidecio luae (anétitani
pter multas rationes feu caufas. Prima, quia
hoc eft contra pradiflum decretum Freq»tm
acquiefeere, parata eft fua fanflitas, ad omnr
concilii Conftantienfis, ac contra etiam decre
icandalum tolleodum, ut res ifta, an jufte pofhilet, committatur arbitrio χιι. pralatorum
ta hujufmodi facri concilii, contre qu» huruihk cxiftentium , neutri parti fufpeflorum, dec.
tnodi decreta fanfla fynocui nullo modo inten
Et ii declaraverint petitionem fuam fuprafaflsm
dit venire, nec in toto, nec in parte, led ipfa
elfe juftam, bat in Dei nomine concilium in
inviolabiliter obfervwe. Item, quia notorium
Italia cum modis fanflis. Si autem deelaraveeft, quod prcdifla civitas Bonomenfia dc pr*risit fuifle utilius Cbriftianitan , ut fiat inAlfenti non poteft dici tutus focus pro concilio
inannia, quod in Dei nomine eorum arbitrium
relebraado: immo notorie eft locus non tuo»,
obiervetur, cum modis & conditionibus in fe·
propter multas caufas. Primo, quia populus
quenti inftruflione relerandis . Rei ponde tur ,
Bonooiesfis eft valde fulpefluv ac rixofiis, ac
quod talis inftruflio non efk admittenda, nec
nufquam & numquam in eodem ftatu perma
admittitur
per hujufmoUi fadflam fynodum pronet * ac etiam inter majores splits* civitatis Boptet
multas caufas feu rationes, primo, quia
nomeafis fuat partialitates & inimicitia maxi
huc ciTst derogare auflontati concilii Conftaame capitales; « una pars de ipfi» partialitatiticnlis & hujufmodi lacri concilii, Ii tale combus eft extra Bononiam. & nititur totis viripro·
habet
fallaaaam
in esufa
BASILEENSE G. CONCILIUM.
,M
Secundo , A Quinto, quia per hoc videretur hujufniiui fa
prominui», prout petitur, fieret
ANNO
ctum concilium fateri fe erratic in omnibus CH «ISTI
quia de jure non poteft compromitti per proΑΜΝΟ
decretis
faôis
feu
promulgaris
per
hu/ufmodi
latos
feu
per
univerfitatem
prolatorum
fuper
cm» «-π
factum concilium, λ per confequens cum ali*
re certa A indubitata; ficut eft ifta, fuper qua
qu» decreta de prodiftis tangant fidem, ac il
petitur fieri compromiffuna, ficut hoc man ifela, qus
flari funt ad fdutem
fte probatur tanj per
concilii Conftanvideretur hujufifiodi fanda fynodus fateri fic ia
rienhs, quam etiam per decreta hujufmodi farefpicienribus fidem Λ falutem animarum ar*
cri concdii. Tertio, quia fi tale compromifrafle ; quod nullo modo fatendum efi, nec cneium fieret, prout petitur, quafi dubium vide
deoduru, quod
quo hujuf
retur fieri fuper poteftate immediate tradita
modi facrum concilium dirigitur, hac permit
Chrifto conciliis generalibus, ia cafibus decla
teret .
ratis per decreta concilii Conftantienfia. Et
Item, cum verbum revocare attentata, fonet
hoc non videtur
fu
male, quia attentata dicuntur, quafi de faâo
per jure divino, feu contra jus divinum non
&
non de jure profumta κ fada; fequeretur
poflet fieri compromiflum, ut jura dicunt.
Quarto, quia vcrifimiliter creditur, quod cum- g quod per talem revocationem hujufmodi fanda
fynodus fateretur fe non habui fle poteftatcm de
promiffarii numquam vel faltem tarde concor
jure, ad faciendum feu promulgandum prodi
dabunt. Et fic interim negotia expedienda in
ti» decreta, & per confequens hujufmodi con
concilio non expedirentur, & tranmret tempus
cilium nullam h»buiffet poteftatem , &. per conin vanum, & nihil hpni fieret; ideo boc nul
fcquena non fuiffet nec effet concilium genera
lo modo videtor concedendum .
le , quod erroneum eft dici, ac abominabile coAd quartam Sc ultimatp inftrudiooetn, qu·
gitari, fecundum quod multipli*.iter fuit proba
fuit, quod fi hujufmudi isoda fynodus ad prorum in refponfionc proalïeçara, data primi»
dida induci nonpoflit, quod fa nditas fua con
ambaffiatoribus domini noftri. Ideo talia nullo
tulit nobis facultatem eligendi una vobifeum
modo debuiflent peti ab hujufmodi facro con
locum in Almannia propinquum tel remotum
cilio, fecundum quod patet per rationes fupra
huic urbi Bafileenfi , ubi generale com. i lum con
allegatas .
tinuari intelligatur quoad reformationem eccleItem, hujufmodi fanda fvnodua hanc quar
ius ibidem fiendam, his tamen adjedis, ut i«
tam inftrudionem decernit non admittendam,
hac urbe Balileenii firmetur concilium k con
quia continet multos modos ac conditione in
tinuetur, quos*' Bobemorum redudiooem; Λ
ducentes fonda!», ac impedientes veram &
eriam, fi nobis exmentibus ia hac fanda fycompletam reformationem ecclefi· Dei ia Ca
nodo videbitur, quoad pacem in populo Chripite & in membris, & propter alias multas
ftiano reformandam ft procurandam. Sed cer
rationes , qu· infra ponuntur in refponfionc ad
ti, caufis animum fuv Xaof^itatis moventibus,
contenta
in prardidis quatuor bullis, per ipios
ecclefia reformationem vult differre ad locum,
oratores profentaris .
p...ni atdum ell, .e.igencurh , fervatis tamen
temper certis mochi & conditionibus , prout
L 7 T T E E Æ
in bullii didi domini Eugemi profentaris per
ipiv* oratoies huic facro fynodo continetur;
Decani & quorumdam canonicorum
pracipue, quod hinc inde fiat attentatorum re
Trevirenfium ad concilium.
vocatio, prout io prima inftrudiooa prolibatutn eft . Refpondetur , quod talis inftrodio non
CeedJit
taxilitu* Miivtrftit t**8i*videtur ra*ionabiltter admittenda. Ideo hate fan
atf Ufriti tit
bttt , farm <· erda fynodus eam non admittit propter multa»
< rirpi/rapai· tltgtreat .
rationes: primo, ex eo qued petit, quod re
vocentur a’tentata per huufmodi (aerum con- D
Everendiflimu ac reverendis in Chrift· ft· p J71.
cilium a tempere prima leflionia, quod nullo
patribus A dominis , venerabilibulque ,
modo poteft concedi , nec fieri debet , propter
egregiis & prarftantiflimis vins in facrofanda
anultas caufa» feu rationes; primo, quia pro
generali Bafileenfi fynodo univerfalem ecdefiam
pter hoc derogaretur Spiritui fando, in quo
reprolentantibus, in Spiritu fando legitime
hujufmodi iacrurn concilium eft legitime con
congregatis, dominia ooftris me tuendi® mis.
gregatum. Item, quia per hoc derogaretur auIn noanioe Domini noftri Jefu Chrifti, pa
doritati ac potcftati immediate tradita a Chri
rris orphanorum & judicis viduarum eethodofto huk facro concilio generali. Item tertio,
quia propter hoc derogaretur non folum audo- . n fidei & Chriftiane religionis, reverendiffimis, immo SS. patribus , prsfulibus , patriar
ritati huiuimodi facri concilii, red etiam auchis , optimis doloribus , legaris ac judicibus
bfori tari omnium generalium conciliorum t»m
m facrofanda fynodo Bafileenfi per Spiritum
proteritorum , quam futurorum , qvod nullo mo
itndum legitime ctongregatia , & univerfalem
do poteft fieri . Quarto, quia hoc effet contra
ecdefiam reprofentantibus, humiles filii Til
determinationes & decreta fandorum patrum »c
man nus de Indagine decanus, JEgidius Urabc
fandorum nodorum, quas decreta & audoritaE archidiaconus major, Henricus de Dima, Coote« pro majori parte allegantur in reiponfione
rardusde Brnusberg cuftos, N1 collus de Bruck,
data per hujufmodi facrum concilium primis
Philippus de Siircn, Johannes GriAkedar ce
ambaffiatoribus domini noftri paper · in quibus
lerantis, canonici ccdcfi· Trevircnfis , non
cavetur, quod ftatuta feu decreta fandorum conimmerito lugentes, cum humilitate provoluti
cilioiuro omnino fervanda fiant, & de bis noa
filialem obedientiam , debitam reverentiam,
ficer difpurare reprobando, vel dubitare an juerrores confutare , inimicos Chrifti debellare,
fta fint, vel non, fecundum illa quae habentur
pacem procurare, ecdefiam confervere , judi
A notantur per dobfores in c. £>»ij
.
cium facere, misericordiam diligere, 8t ctuu
ç. d ad quod benefacit c. Atfj/»rr> 14. q 1.
Deo
nece
decreta
a
Spiritus fandus, a
a
fieri poffe, de jure, cum
R
animarum,
■ÙilfMltosWiRi.· -Λ*-··
_
5*5
BASILEENSE G CONCILIUM.
526
Doo femper ambulare. Et bcœdiélus Deua AA
Seal, proh dolor
quoniam hoc gravamen
fcMwn pater · Domini
Jefu Chrifti, pater mi*
“
· ’ noftri
"
germai'am peftean induxit, pro eo qood feCHKKTl oeicondiarum, & Dru» tonus cooiolattoni»,
de, m premittitur, vacante, nobiles , comi'*·)
quoniam jam çonfoiatur nos in omni tribul*·
ces , 'barones, oppidani . caftelJam , aufu pro
tim»e noftu, dum allit ido fapienti» A fcieaphano ac fa-rilcga imrufme adferipicrunt 6bj oppida, ra cra, nullas , λ quan ecciefta
■fiX-Dei, cuyus ions it> excel fis fcatunena, eu
I revitenfis torum patrimonium. Quapropter
ju» jucundus impetus fuper ceeleftem Jarnhwat
accidit, quod riiia repnlfa de dicio domino
civitatem, cupis ficut invetbgabiles vie, ita
Jacobo fuper ejus rle elinite faéba, nunc per
& incotnprehcafibiha judicis, vobis poteftatem
dittos nobiles, comites , & ceteros -fidum pa«
contulit judicium facere, cum inquit. Sedetnmoflium occupante' . ipfi nos canonici , imUti/ O' vej f»f*r fedtt demdecim, ftdti antri
portum precationibus ae mir is infcrictl is none
dnejtctm irtàttf [freti. Et faue nihil eo iopropofitione alienatioii* tuieliciat ecclefiafticunditis arridet oculis, inhil eo mufcebrms
noftris auribus citharizas, quam quod pnecla
c» facultatis nobis exporta, vicinitati tu imos
ra dilctcidatio vcflr» prudcntillima· providen
ad ulteuorem procedere e.'rtironem , A dom.
tia, tn cunfllique fieculis judicet, dilcutiat g Uiricum de Mandericheit ccciciiir C.olonierrfia
& terminet . Quapropter io diri» ecclehz Trcdecsrruua, quantum pro tunc in nobis tint, i*
vireniis forma Itu figura more larianturr fiarchie if-opum elegimus . pro eo tum primo
horum, cum fiducia filiafi ad ubera matri·,
quid leicbatur impoilibile, etiam quavis inter»·
confugientium , fanuliari quodam eloquio , ipbus
veniente aurioritatc . diHanbona *d girmium
lacrolanri» fynodi dominationem velut deih& utilitatem ecciefir Frevirenlis revocare ntcam fingulariter implorando, dicimus cum prpfi iple dominus Ulncus in fzpe bemtne rw/ys»· & deloje rupe «r , yasbet, currenti lurori videntes ede cedendum,
■ icat f« et fertitude mea, O refugium meitm ,
electus fuit tum fecundo, quia ipfe domimu
l > terat er nutu. Et rurium; ~4pprebt*de
Uincus ante metam fui electionem , huc ftipuarma Ofcetxm, & exxrge ia aajri/iuw mibi.
lata pe mouum lolemnis juramenti, quod A
poft per luas patentes litterae, quod authenti
pmque Trevirenfii civitas, quat tempore
Abrah» Legitur fundata, & ante Romam an
co irllruroento firmxvie dictam tuam eleriionis mille trteentis eonftniria , A poft Roma
nem , ù & in quantum cafiis reqiiineret, ,ur-χ— λ—:—
AMMO
ft
ici
&
chnfticul»
hb
CMBim
raptores & venatores, heu heu !
mud
lophilu Sc philifteis arca domini
9t
Trevirtnfi» ecciefia
laicis
presbyteri tam religiofi quam fncuiares capti
lum (a) die
Martii,
vi detinentur , fic carcenbus mancipati funt,
bona monachorum & clericorum rapinis &
Veftri humiles fic devoti oraro-xs Tilincendiis lamentabiliter devaftantur. Jam Mal
mannus de Indagine decanus cum aliis
eus fat vit in Chriftum , Sc Balthafar in vafa
in principio litter* expreflu, Sic.
Domini ùcrilegas manus extendit.
Amplius autem fuam ele&tooem fecundum
LITTERS MISSΛ s^c/to CONCILIO
juris veritatem, prout promifiiane & ft i pala
tione firmaverat, nedum proiequutus eft: im
Baliiecnli in favorem ducis Litwani*
fimpliciter & de taûo vacationibus reftiper nobiles terrarum RuÆr, fiet.
tit & rcliftere non delinit . Unde ab ipfo tam
négligente paftore, enim fi paftor
(fici mercatur, quod non creditur, pro eo
Cmfattur dt Sigifuttcnde dact & cttctiii fu·
di. i» jut Juttm ceutmilttint .
quod nulla confirmatione obtenta, infra juris
terminum fe immifeuit, fit hodie pertinaciter
Acrofanâs generali fynodo Bafileenfi in
ie immiicet de adminiftratione, licet Inpius
Spirifu-fanfilo legitime congregat* univerper noa requilirus fit monitus fit, nec defiftit:
falem ecclefiam reprrfentanti , nos principes,
Item, a dilapidatote bonorum Chrifti & pau
nobiles, boiari , militares , civitates & oppi
perum , fit dejeratote fit promifforum violato
dani serrarum Ruffiat, poft obedientiam fic re
re diiedfimus fit di feed i mus, receflimus, fit re
humillimas, tenore prafentiutn ficedimus: volentes per Dei gratiam fic minignificamus, quod temporibus proteritis eramus
fterium veftrs juftiti· beneficium abfolutionis
fubditi domini ducis Witardi principis
profatis cen furis humiliter poft ul re . Sci
lici :
ducatu Lithuania , fic
mus enim quod quemadmodum nuter papil
W i tardo fublato de medio, de confilio fic af.
lam
fuo laéfanti, ita neque iangremiim nefeit claudc c f fcnfu illuftriffimi principis Sc domini,
ni
regis ftolonix, fice.
redeunti .
fic illuftrium ducatus Lithuania Sc
E;a ergo, reverendiffimi immo fanâi pa
ginagitamm , concorditer eligimus iiluftrem
tres , ad unitatem fidelium fic facrofarifta» fyducam Boleslaum. alias Swidrigal in ducem
nodi Bafileenfis gremium vtfcerofe fufcipienmagnum, verum heredem Sc
tes, a diftis excommunicationis fic interdidi
ftrum , Sc juramentis firmatis, pro tali ipfum
fententiis, fit .iliis pcenis in apoftolieis man
reputavimus , Sc promifimus tenere 8t reputadatis contentis, fimpliciter, vel ad cautelam
rc. Et licet dux Sigifmundus peribnaliter ju
dos »<. noftros familiares, fit de gremio fepe
raverit , Sc fecerit homagium pradido magno
dide ccclefir Trevirenfis nobis adhaerentes
duci Swidrigal, nihilominus ad fubot nationem
abfolvere, pei » ifccrs mifericordie Dei no
dolofam difti regie Polonia, per tradimentum
ftri, dignetnr veftra piiffima providentia, quo
idem dux Sigifmundus conatus eft verum do
niam in promitfis promittitur inviolabiliter
testera fie obier vare quicquid fanéla mater ec
fi, Deo volente, per fugam evaMcf, Sc do
ciefia dicaverit, fic difpofuerit fore tenendum,
tradandtim Sc deliberandum ; fic quantum ad D minam & uxorem duciflam cum puellis fic to
curia fua oaptivavif, omnibus rebus fpoliahoc fubmitumus nos determinationi facrofanvit. Sc quod deterius eft, in derogationem ho
éti concilii, matrem noftram ianâam etclenors frminei fexus veftibus ducalibus
fiam repueantes : icicntrs ex fapienti* vatici
vit ; in capellanos fic clericos tam ducis ma
nio, quod qui fugit matrem, infalixeff, ve
gni , quam dominae duciffae,
rum pro eo quod gencroios animos truftuofus
injecit, more paganorum turpiter trucidavit,
labor potius recreat quam fatigat, non timen
fic adhuc hodie hrc domina cum
tes veftram fatigare folertum , oramus in Do
rialibus
certis filiis
mino Jefu veftram magnam, immo maximam
que fexus in diris carceribus
caritatem , quatenus per jurisdictionem eccletur
Sc
trfcftantur,
& Iu his perfonia, fic per
liafticam, quam fi conremfent , prout tradunt
hoc tradimeutum abominabile St
Linitorum patrum documenta, per gladii
tas inhumanitates inauditas in partibus ifti» com
cu aris invocationem ab irregulari & irjuriofa
mi ferunt, ut nec pagani, nec Sarraceni, aut
tyrannide ipfius domini Ulrici pcrfouas ecclealii quicumque infideles fimiles
fiafticas defendatis; viduas, orphanos , fit ophumanitates committere confuevere. Verum,
preflos mifericorditcr relevando protegatis, fic
reverendiflimi patres, multi nobiles, St alii
nos pariter fic ipfi per abundans minifterium
Deum timentes, St hujufmodi fcelera abhorren
veftrae juftitie, qui qualiter, & quomodo can
tes, de Lithwania, reliftis uxoribus, filiis Sc
tabimus canticum Domini in terra aliena nefiliibua, ad exilia potius, quam fufferre fupraicimus, tunc cantare valeamus Domino fic be
Icripra, fe tnnftuleruni, Intelleximus etiam
nedicere nomini ejus , ac de die in diem srqu ».
t-π prodigius dux Sigifmundus littenunciare i ilufare e/us , ad laudem fic gloriam
pauperes habent furibundos
jam ab al>
capitur, to
a
conculcatur,
ta
g
mo
quam a
S
verentiam
a
a
una eum
negare nefeit
fla mater ecciefia
Wadislai
catho
duce
domi
Sc nobilium
term Sa-
dominum no
minum noftrum interficere Sc exheredare, ni
ta
denuda
manus violentas
omnibus at
Sc filiabus noftria irtrinfinhooefte detinea
Sc
abfurdum, tan
injurias ant in-
•vst) Quippe
zn uttro
Trevirenies d
mcipe*e
ut? '»;£)t.on-.»ptum cft .
* 4
n i
neniit Mirtu t quo Verbuai care /<·
V9
Actiam
3AS1LEENSE G. CONCILIUM.
coram A ordisavit
$30
Cy ris
oratoribus ve) hubcîm fuis
fraaif*
------ ------- Fummo pontifice ecclefi·
cuatsvt û«oRomaoorom rege, Jt alita principibus non
c fa fufeitarentur, nec fic finis A in
ternio fanât (ii or· veftr* congregationis, pacem
,k P Π7 TJ Everenditfimis A reverendis in Chrifto
videlicet Chrifti fidehbos miniftrandi , quopatribus A dominis, domino prafiden'i,
quomodo attingeretur, immo omnino tollere
dominis cardinalibus , archiepifcopis, epifeopi»,
tur, A evelleretur: quod quantum malum ef
abbatibus, doâoribus, ceterifque egregiis viris
fet , perpendere poterunt circumfpeOiones ve
fierum Bafileenfe concilium generale conftituen
ftr* veneranda. Ampliore quoque A rt ifta
tibus, dominis meis confrdentiftimis .
relatu oratorum reverendi I*. domini Rodoifi
de Diepholt illuftns, a fanâitate domini no
Cum omne datum optimum A omne donum
firi pape Eugenii in ecclefia Trajeâenfi con,
perfefl utn a patre luminum defccndir, qui A fi
nes fuos pacem pofuit, ipfie filium fuum anu
firmati, eadem riverandiffima A reverend*
fecula genitum, ut pacem poneret, formam
paternitates veftra percipere poterunt ; de cu
humana natura fragikmt capere in tempora fua
jus laude inulta in medium proferrem , nifi
t«-
da in Lya Iwan Fucaca
(·) Scilicet Dominica quina n. Magnum Belgicum.
L I
CamX.
Torn XXX.
BASILEENSE G. CONCILIUM,
&
aaribus afferre crederem. Hoc A grata quacumque praecipiendo. Altiifimus vos
---- tamen fibi pro Iaside merito adferibendum pu- confiervart dignetur feliciter λ votive. SeriANNO
jjti ravi inter cetera, quod propriis ftipendus a
ptum in civitate Culantia, die XXV. menfis
CHXISTI
*
*
Trajedenfi
,, per
rub
Apr.
is patrimonio
patrimonio eeelefi
*
eeelefi
*
Trajedenfi
per tra
transbApr. rndiQione XI.
MIS
&> tvdlum veftris
anno
CHaim
mii-
turn ab eptfcopatu dominum Suiderum aliena
Rex Ludovicos reginalis unicus fita in mam forti & extento brachio recupera
vit. Taceo virtutes Λ merita, proredionem
bus , Calabrias & Aodagavcsfis
*
patri
Trajedenfis ab hoftium infultu, k mul
dux, hunifts ecckfiu film
*
.
ti alia qu
*
prrfati oratores una cum procu
ratori but meis, tam iu concilio exiftentibus,
hila O Ji mt et a /ater fatMiftmuat JaoHaeaa
quam adhuc Dei gratia in poilcrum per nae
Eugeaiwa papam IF. O ftrraifaatua pria
*
cniffuris , veftris paternitatibus explicabunt .* in
tipeat & iemiaam tfooeiauta S igifataaehtat Re
*
quibus ipfis k i piorum fingulis pro parte mea
taaaerwn, ^
c.
*
regtra .
plenariam fidem placeat adhibere. Et fi qu
*
grata fieri decreverint, fspedi&ar paternitates B
Ugeniua eptfcoptrs iervur fervorum Dei ad IbaL
veftrn fiducialiter remandantes , & cum omni
luturam rei memoriam. Quoxism dorardiligentia, me promptam fand
*
congregatio
nus Dei Elius, kc. at »« rent. i a eaariiierttm
ni veftr» exhibebo , quam Syintus-fanilus ad
pag.
p44Ptft gaartaai vert art it a I ata tpri i·
*
pacem con/errandam in uniiate ecclcf
*
contiptt. Item pr
niierunt
*
, O êtfia'ti ia irr aer
*
fervar
dignvtur Scriptum in domo mea Haie.· Liccnbct & remittat, i» taaaaftripte kee
genfi partium Hollaodi» , die VIII. nienfrs
ejelatltar .
Aprilis, anno MCCCCXXXIII.
E
V.
Jaque De Bavière, Bu.
Humilii vciltT Ac devers Jacoba duciffa
Bavarix, comitifla Hannoni
*
, Holiandi», Zelandi» & Pontiviz .
q
EPISTOLA LUDCPICI
Regis, *
Calabri & Andegavi» du
ad concilium Bafilecufe.
Mittit aaacier & eretertr futi aJ ceatiliaae
Beftltettje.
n> p- n»
Item, promiferunt quo fupra nomine, quod
pol) quam majeftas regia fu fee peni coronas fisas,
demorabitur cum fanditate domini noftri, que·
madmodum per ipfbs viros domioofque declaratum luit , ad videndum, quid ulterius agen
dum fit pro pace Chriftianorura, & praefertim
*
Iuli
; & quid pro his utile , expediant A ho
norificum etiam apparuerit.
VI.
Item, promittunt nomine quo fupra, & ul
tra omnia juramenta qu
*
facit regia majeftas,
A que promittit A vult inviolabiliter & inconcuffe, interim quod vivit, omnibus fubterfugiis & exculatione femotis, fervare promit
tit SS. dominum noftrum papam Eugenium,
quem fua majeftas fatetur, temper tenuiffe k
tenere pro indubitato A vero pontifice canoni
ce eledo , cum omni reverentia, diligentia ,
D cura A labore apud univerfos dominos reges
& principes, k qualefcumqun mundi pertonas,
tam ecdefiafticas quam ûtcularet, pro uli ve
nerari , tueri, atque facere pro fanfhtatc ira
A ecclefia Dei , quottfque in humanis fuerit,
femper fideliter A puro corde, fecundum omne
luum Icire & poffc, abfquc fraude & dolo,
quartum cum Deo poterit-
AcrofanÛ generali fynodo Bifileenfi in
*
Spiritu-fando legitime congregat».
Sacrolantla, Ac. poft debitam recomtnendationem pacxmque in caritate Chrifti . Ad
veftn facri extus prxfcntiam reverendos in
Chrifto patres ac venerabller h. circumipedos
vnos Johannem Forojuiteniem . P. (a) Diisienfem epifropos A G. (A) monafterii S. Hono
rati facr
*
Infuit Lerinenfis abbatem , Andream
Lotam , A Raymundum Talom decretorum
doilores A magi ft ros, Martmum fr) Berruyer
confiliarios A Tuleles meos cariflimos, przferitiahter duxi delimandos
plenaria poteftate
fuffulros, nomme mei in facro concilio inter
veniendi , conlulrandi, deliberandi k adimplen
VII.
di omnia A lingula qiur pro exaltatione fi
Et vice vetfa idem dominus nofter fanflifdei Chriftun» & relo;rnaiione f.inibr matris
fimus Eugen ms ppa IV., promilit procurato
*
ecclef'
opportuna fueemt , A qu
*
tradabunribus A amtsaliiatoribus antrdidis, dido no
tur in diflo jacru concilio
*
confenfumquc pr
*
mine regio ftipulautibus & recipientibus ■ quod
flsndi prout Λ quemedmodurti oratores cete
rorum catnolicoruni fwqulariuin pciocipum in E ipfe ipfum regem benigne, gratanter & hono
rifice recipiet, more pii patris; ac eidem cum
talibus iniervcmre Abx.nl aique folent , qui
adventum fuum ad terras ecelciiat prrfenferit,
bus quidem iu Jnaii proxime futuri, m Romana urbe
rum notabilium virorum . Λ etiam oratorum
d«rc & conferre imperialem coronam, υηβίοnoft rorum, & imperii fieri principum eleéto
nem , âc coniecrattooem cum aliis cerimoniis
rum , qui nobis hiijufmodi bullas exhibebant ,
'n hujuftnodi confuetis , fine ulteriori dilatione .
nobilque receflum noftrum line imperialib. in
fulis nolitis penitus diffuadcb-int . cum lanélitate fua concordes tcmanlimus in deificis licitis & benefits; hcque per torum iftum menIteni, promi ii’ eifdem procuratoribus ut fufrtn Apr. cum lantlitate lua in Viterbio conpra, quod elaplis temporibus de ftando cum g ft i tuemur , dc ufque medium Junii , vel prius
ipfo fanAifiinao domino noftro pro corona ium urbe Romana a lantlitate lua coiinabirrmr,
feipienda, & aliis honeftis pertractandis , de
proftabimufqae A innovabimus fibi illa ’«ra
qnbos in proroiffiooe r gia fupertiu contintmenta, quv noftri prodeceflores Ron i 4ki
i*etn, promi
regM ,
IX.
terna benedi&ionc,
X
F0AML4
Nos Matilco de Colloum come-s Roronienfis, &c- «s r· Sae». ia. raise, p. $66.
LETTERS MISM CONCfLlO.
Per eieMtettM rr^ew
fiprr crrtH*tie»e
, CTc. Jrlia tn c»ttgregei't< MCCCCXXXIIT.
Ordinis B Mari* Thcutonicorum , ad
concilium Bafilcctife
Afyiuw eLew Ltwe parettt» effe tti
itctut^tun pai“i cum tege
E verendi ffimis m Chrifto patribus facro- ta. r
iaatfum generale Bafileenfe concilium
agentibus dominis A patribus noftns memeridiifimis humillima r ^commendatione cum fiaBverendiffimi in Cbriito patribus,
ve
ceriffima promtrtudinis exhtbirione jugiter au
nerabilibus dominis, facrolanthe genera
tem iffa .
li Bafileenti fvnodo in Spiritu lanélo legitime Reverendiffimi patres \ domini , domini
b noftri gloriofiflimi, noftris annexas fufeepimus
co»$reB,f* ♦. ikcRevorendifiimi in Chrifto patres dc domi
litteras revoreodifiimarun’. paternitatum ueftraac venerabiles & egregii , fincere grateque
rum illuftri duci magno Lituanie Ac Rufiija
dtlc£li , ad requiithonetn & continuatam in
mitteuda- quas exatla cum feftinantu cidetn
flant tam veftrarum paternitatum , ut ad facrum
duci magno Swidngal non obmifimus delima
concilium nos
conferremus fatis
re, nihilominus fcnptis noftns ad pacem f<
conflavimus operas noftras atque Itudiara, ut
concoidiam cum fcrcnitfimo rege Pulonur iplum
conii!iu veflri/ k» conformare pollenin'. Que
exhortando ineundam
Quem quidem Aicem
madmodum profecto ipfi concilio At rebus pcla^nmu ad pacem ci nicquenuam promtum reCvkII. peaetal. Ton. XXX.
1. I 3
p«-
R
at,
qwmtocius
R
535
ANNO
cnaisri
BASILBENSB G. CONCILIUM.
oenmus & paratum: ipfo tamen «d dominia A
fpoliata prius reftiruto, & ad informandas reverendinimas P. V, de hac fua fpoliarione,
i piius oratorem ieu procuratorem conftitutum
honorabilem virum dominum Aodream Pfaffendorff decretorum doàlorcm . ordinis noftri
proteffum , cum pleniffimo mandato in brevi
coram V. R. P. reperietis com parentem notabilemque atnbaffiatam praefatus magnus dux
□d V. R. P. tranmififfet, fi ad dominia, qui
bus per ducem Sigifmundum fuffragiis Polonorum traditorie dt fpohatus, effet reftitutus.
Cui tamquam catholico principi P. V. R. ut
reftituatur auxilium dignentur praftare & fa
vores. Nam iple fic reftitutus, aptus eft Λ
erit cum potentia fua fidem ampliare catholi
cam : pro quo omnipotens perfonas veftras re
verendas coofervare dignetur incolumes pro
regimine univerfalis ecclcfix feliciter & lon
gaeve Datum in caftro noftro Marienburg , ipfo
(iie B. Marci, anno Domini MCGCCXXXIIl.
536
it» profperi» Λ votivis. Scriptum in oppido'
ANNO
noftro Middcburgenfi, XXVI. die Aprilis.
CtUUSTI
Devotus ecclefia filius Philippus Burgundia,
Brabantia, 5c Limburgiz dux Scc. Flandna , Artefii , Burgundia , Hannonia ,
Hollaodia, Zelandia & N amure i comes,
veftri* beneplacitis paratus .
Salmandre.
EPISTOLA ULR1CI
Eleôi Trevircnfis, ad concilium BafiLerfe .
Everendiffimis in Chrifto patribus 8c do- ,U r sM
minis, facrofanéiz Bafileenfi fynodo in
Spiritu fanfto legitime congregatas, prefidentibus dominis, &. amicis meis pracolendiffimi*,
cum recotnmendatione humillima protntiffimc
voluntatis obedientiam .
Reverendiflimi in Chrifto patres, domini
ac amici pracolendiflimi, grate fincereque diletli, ex traofperfa in populum fama mihi in
notuit, quod venerabilis decanus certis cum ca
V. R. P. humilis & devotus frater Paulus
pitularibus ecclcfix mea Trevircnfis, quadam
Rufdorff, ordinis B. Marix T heu ton i eo
ftrepentia admodum querulofa adverfum me,
rum Hicrofolymitaous magifter genera*
militiam, incolas, fubditofquc mens coram cc
lis.
percelebri facroiandtaque concione V. R. P. conferipta produxere* Cum ergo qua ferie hujuf
EPISTOLA PHILIPPI
modi contexatur feriptum ufque huc rimari ne
quiverim , nec prout res poftulat ipfa, nec ju
Ducis Burgundia, ad concilium Bafileenfe.
xta fafti qualitatem, refpondendi defenfandique
mihi patuit facultas. Et prxtcrea R. P. V. pertinftffbnum jttum ati tf>>- C lucidum agnovere, partibus contendentibus duebus, ad unius rc’.-ta dumtaxat ferenda non extat
fententia, alterius ignota caufa. Qiare animus
ad R. P. V. probatam clementiam, quae fe di
Acrofan&a univtrfalis ecclefia generali con
gna petentibus fua munificlentiae donaria libe
ralius impertitur, proniflimis me dirigit curcilio Batileerli , &c.
fibus, humili prece pulfaos: fi quae diHi deca
Reverendiflimi reverendique in Chrifto pa
tres fpeflabiles & przclari , placuit fan&itati
nus ac capitulates praefata querulofa V. R. P.
domini noftri papat nuper providere reverendo
duxiffent, dixerintve figmficanda feripra, ve
in Chrifto patri contcffori Λ confiliario oolint eaedem V. R. P. eorumdem me exempla
ftro (<■) diletlo & fideli epifeopo Bethleemitaribus paternis edocere clementiis, ac mearum
no de epifeopatu Autifliodorenfi, ipfum de Befuffragio expenfarum, io ufus haec tranfmittethlcera ad eumdetn epifeopatum Autiffiodore proprios Experientur emmvero P. V. R. ex
renfetn transferendo. Verum, decanus (i) ecrtfponfali, quein fide credita, teftimonin, imclefix Autiffiodorenfis fupradiftat, praetextu cumo ftabilito affirmare decrevi tenore, perfonam
;uidam prztenfz quam de fe afferit eleflionis,p. adeo crimmofam detcftandamve non exiftere
>am diélum noftrum confeflbrem ad facrum Ba
meam , quemadmodum contraria mta p*r:is
rancorofa editio lividis in me favit morfibus,
fileenfe concilium citari procuravit, intendens
(ibi vexationes poflibiles inferre, & novitates
cupiens, licet demeritis non exigentibus, fa
indebitas fuicirare, non fine gravi periculo feu
mam dilaniare meam , quam promtiffimu fem
totali perditione civitatis AutiflioJorcnfis &
per propofui illzfam fervere fiodiis.
Et fi udem ipfi decanet A capitulare* quo
totius diœcefis, quae quidem civitas fuh noftro
conftitultur dominio cujus tuitioni affeélu pa
rumdam teftimomorum confcriptorumve pratextu fuprt derogando honori una cum fama
riter intendentes & affeftu, diflam provifionem
fol lie i te promovimus , tamquam nobis clero to
meis, in paternos veftros recurrerent ample
xus , oro non affumanrur fide, neque manci
tique plebi civitatis & diœcefis hujufmodi gra
tam & frutluolam . Quapropter reverentias ve
pentur prona, nifi ad hac intellefto quid reiponfurus defenfurufque decreverim, prout in
ftras tummis afleclibus deprecamur , quatenus
in hoc negotio quod habemus fingulariter regenti mihi cautela opus effe conftat. Volabat
enim fparfim fati* in patriam fama, quod
comnn^urr. , totaliter ptcscedere, procedique cu
rare i, quou hnctitlimus dominus nofter . cum fapefati decanus & capitulare* diffidatis
E
contra pofitifque hoftibus meis incolis civitatis
in ipfa difpofitione non irritetur, menfque noTrevircnfis, coniptratono quodam tractatu fe
ftra a luo delidcrio m.nime fraudetur, figmfimutuo colligantes, patentibus novere modis,
cantes quarque vcftra beneplacita, quae poffetenus toto conamine curabimus adimplere. Recum memorati Trevirenfès sdverfum me rumi
verendiifirni reverendique in Chrifto patres fpenarent, teftimonia crédita prorfus cernentur.
Eja prater folitum effer, co ipfo ienrentiatiabiles & pratclan, omnipotens vos dirigat
Ltcr
R
B
S
Iu1 Laurentio Pino ordinis Predicatotuui conventus Sen anentia .
(.'·) Petrus d: Longolio , qu. a;i;so iqjy. elrftw. epilcopui Autiffiodcrenfrt I uirtrtio faxcflit.
BASILEENSE G. CONCILIUM.
538
Ii tcftimooio, cum oppofitam Λ o&ingenti* λ triginta floreni» Rhenenfibus ,"
Er liter io tze
AUNO
“ "
qui computati» etiam fruflibus per eundem CHRISTI
———partem rurfus fovere dinofeantur. Poffent
incînurn
*pfi decani una cum capitularibus nota
Ducem, ex illo Caftro » tempore, quod illud
it).
nos ad vota requirere velle, inftrumenta protenuit, percepti», & illis de majori fumma
dufturi cum nonnullis confeéfionibus fig illorum
fibi debita, jufto calculo defalcatis, eidem re
munimine roboratis, quarum nihilominus cornflabant, & quos pro przditli caftri ac domi,
nagmea i affingi conflaret; attento quod hac
nii juriumque & pertincntiarum ejufdem re
nora Ac in Bafilea At in circumvicinis territo
cuperationem expolocrat, illud cum dominio
rii» ut plurimos noverim tn me fzviente» «ma
ac juribus & pertinenti»» fui» univerfis, praelo*, qui fortafli» caufatn non foventes meam,
fato epifeopo & luis fucce/Toribu» epifcopi»
rm qualitate, difpendiofa erudirent teRitifponenf. futuri», ac diflz Ratifponenf. ec
ftimonia.
clefiz, in honorem omrspotentis Dei, omnium
Quamobrem etfi memoratas editiones cum
bonorum retributoris, ac pro pace inter eos
producendis inftramentis coram R. P. V. con
ac ipium ducem , fucceiforcfquu· fuos perpetuo
fingat propalari, dignentur intuitu prztaflorum
confervanda, nec non pro iuz, ac prxiatorutn
humilium aSefluum meorum ezdem V. R. P. g progenitorum ac przdecefiorum animarum fafufpenfa lententia, tam fuper tranfmittendi* ~ lute
‘ — de
J mera rfua libertate,
11
r
« . . ,
fpor.tr
reftiiuit
exemplaribus, quam fuper coafignaodo mihi
•c etiam aflignavit. Hoc paflo vJelnri, quod
termino ad afferendum oppofita cum evidentia
tam ipfum in Werde, quam Tucmbftaull pro
ventatis ftabilitz piis difeernere medelis. Et
pe Ratdponam, & Hochenburg circa Fnum ,
fi nirfum innotuerit militiam, burgenfes, tubquz in aliquorum proborum manibus lub ipe
ditofque dicecefis mez his ipfi» deprehendi ferireftitutionis ipfi Ratifponenf. ecclefiz laciende
pti», confido pleniffime quanto innocentiorcs
polita exiftunt, cum reflitura fuerint. Nec noa
impofiti criminis cenleantur, tanto ferventioetiam Hohcnburg in Norico, non obligatum,
ribus defenfabunt fe conatibus. Et qui fuper
Frifingenf. & diilz Ratifponenf. dicecefis ad
ipfam ecclcfiam Ratiipancnf. legitime perti
reconciliatione totius univerfi in Spiritu fando
congregati eftis, dignetur Altiflimus feptifornentia cadra cum dominiis ac juribus &. petroem ejus gratiam uberioribus inter vos augmen
tinentiis luis, ecclefiz perpetuo remanere, Λ
tera commodis, mihi ad tempora praecipienda
nequaquam per epifeopum, Przpofitum, deca
longior*. Datum EratnbreAein meo fub figilnum , & capitulum przfatos vel eorum fucceffores impignoran , vendi, obligari, aut alias
lo, die penultima menfis Aprilis, anno Do
i- qualitercumque ab ipfa ecclefia alienari debeant,
mini MCCCCXXX1II.
velata
V. R. P.
quod ipii diélo Duci, fuifque hzrtdibus &
iuccefloribu» etiam promittere teneantur, ne
que per cofdem faéta reftitutione przditta,
CONFIRMATIO CONFENTIONIS
cum cafiris ipfi» contra diflum ducem ac diCttjufJam inter cvmittm Palatinnt» Rbtni
Jertum ecclefiz filium nobilem virum Erneftum
CenraJi Retifpentnfit epijctpi.
ejus fratrem, eorumque filios legitimos, de
AcrofanAa generalis Synodus Bafilienfi» in
fui» lumbis de fee ridente», per fe vel alium leu
Spiritu-fanéto legitime congregata univeralios, aliquid contra rationem vel juftitiam ,
faletn ecclcfiam rcprzfentan», ad futuram reitemere valeat attemptari . Quod quicumqoe
memoriam . Juftis Ac honeftia fupplicum vo
epikopus, .>c etiam prxpofitu», decanus, &
tis, illis potiffime, quz ecdefiarum, przfcrcanonicus Ratifponeof, przfcnres & futuri re
tim Cathedralium utilitatem ac pacem , &
cepti &. in antea recipiendi, przmiffa omnia
quietem fidelium, nec non animarum falutem
& lingula , fub privatione dignitatum & alto
refpiciunt, Synodali convenit auéloritate farum cujufcunque qualitatis fuerint beneficiorum
vorabiliter annui, Sc ea quz pro illis optato θ luornni omnium, nec non habilitatis ad illa,
effedui mancipandis inter ipfarum ecdefiarum
X fimilia impofterum obtinenda, peni», quas
Przlatos Ac feculara» Principe» pie Ac provide
fi iccus egerint, ipfo faélo incurrant, firmiter
tradat* Ac peraHa funt, ut firma Ac illibata
& inviolabiliter in perpetuum obfervare ; Nec
perfiftant, eadem decet au&oritatc etiam com
non iuper hoc juramentum przftare, ac przmuniri. Exhibita fiquidem nobis nuper pro
oofitus & decanus moderni, nec non capitu
parte venerabilis Conradi epifcopi Ratifponenl.
lum ecclefiz Ratifponenf. novum inde ftatutum
Ac dileâorum ecclefiz filiorum Przpofiti De
in eadem ecclefia perpetuo obfervandum Sc
cani At capituli ecclefiz Ratifponenf. petitio
aliis illius fuccefforibus injungendum facere te
continebat quod alias Caftro in Werde Raneantur , prout in certi» autcnticis defuper con
tifponenf. dioecefi» cum dominio juribus
fiais litteris dicitur plenius contineri. Quare
que Ac pertinentiis fuis , ad dile&um eccle
pro parte przfatorutn Conradi epifcopi, pra»fiz virum
nobilem
virum
Wilhelmum
pofiti, decani , fuit nobis humiliter lupplicacomitem Palatinum Rheni Ac Bavariz Du
tum, quatenus reilitutioni & «tfignationi per
cem jure hzreditario legitime devoluto ,
ipfum ducem, ut przmittitur, faé'us , ac altis
przmiffi», pro eorum fubfiftentia firmiori ro
aonaullifque amicabihbus inter epifeopum ,
przpofitum, decanum , capitulum, Ac ducem t bur Synodali* confirmationis adjicere, & alia*
fuper reftitutioae caftri Ac dominii Juriumque
fuper his, oportune providere, aufloritate pizAc pertinendarum przdi&orum per ipfum du
diâa dignaremur. Nos igitur, qui inter cunHot Chrifti fideles pacem vigere, intcnfi* decem focieoda collocutionibus feu collationibus
fideriis affedfamus, & ecdefiarum utilitati, a<
przhabitis ; tandem idem Dux , receptis per
eum pro ipfo caftro, quod progenitoribus Ac
animarum faluti libenter intendimus , de przpntdecefforibus fuis Bavariz ducibus , pro vimiflis plenius informati, hujufmodi fupplicationi inclinati , reftitutionem & aflignationem
ginti quatuor millibus florenis de Ungar ia imeafdcm, nec non omnia & fingula przmifli» ,
pignocitum fuerat, duntaxat decem millibus
humillimus Ulricus eleilu»
Travirenfis.
S
5^
•c indie
er 'bent·*,
BASILEENSB G. CONCILIUM.
540
fecot* quzcumque rst* ft gnt» ha- A filius Nicolw tittiH S. Chick in Jerusalem
ANWO
presbyter
S. R
E. cardinale*,
etiam legatt
ft unarm
ft qoofcurque dcfert*» fi qui inter·
*
" *'
’
1
âNNO
perfidentes per nos depurati, ex bonis ft hol»IV
chxisti venerunt in etldem, dirta aortoritate fupplenneftiflimi cautis forfitan necdum finitis adhuc
tes, ea omoia ft lingula eadvtn lucloeitatt
Ml»
plurimum occupati, pari «nodo ad diAam crzdiAis , qui autem contra ea Apoftolica*
eu quafvi* alias litteras , impetrarent aut etiam
moveri. ft ad defideratum finem perduci : vos,
impetratis uti pertinaciter przfumpiennt, quod
feu illos ex vobis . quos diAo concilio pro
tempore contigerit interfile, fide, bonitate, ft
eifdem fub perjurii pznia non licear, ea Idem
prudentia prrelaros, ac in magnis noftris ft
fore poenas ipfo farto i neuri uros. Non obRan
tibus tam Apoftolicis , quam in provincialibus
pizfune ecclelnr negotiis longa experientia com
aut lynodaJibus Conciliis editis generalibus vel
probato* , ad perfidentiam eiuldem concilii no
fpecialibus confli turionibus. ac dirtz Ratifpoftro ft fedis apoftolicz nomine, loco dtAorum
cardinalium , ft in ipforum ablentia , de prrncnf. ecclcfir, etiam juramento, confirmatio.
ditiorum fratrum noftrorum confilic deputa·
ne npoftolica , vel quacunque firmitate alia ro
boratis ft a tutis ft confuetvdinibus , carterifque
mus, cum poteftate ipium celebrandi. (ecu·contrariis quibufeunque. Nulli ergo omnino
dum quod tn litteris przdiélis lub data XVI.
calendas Martii ftatuitnus, necnon continuatihominum liceat hanc paginam confirmationis
ft approbationis infringere, vel ei aulu teme
di, promovendi , traélandi, ordinandi, d ii po
nendi , decernendi, concludendi ft exequendi
rario contraire. Si qtus autem hoc attemptare
przfumpferit, indignationem omnipotentis Dei ,
omnia ft lingula, de quibus in litteris noftris
ft Beatornm Apoftolorum Petri & Pauli erus,
fuper deputatione , przfidentia ft poteftate przfatis cardinalibus concefta feu -onceffis fub dale noverit incurfurum . Datum Bifilne VI.
ta Kal. Martii, anno 11. cenfeAis, & que
Non. Maii , Anno Doni ni Millefintn Quadringentefimo Triccfimo tertio.
madmodum per dirtas littera* przfatis cardina
libus dedimus in mandatis, plenius contine
EPISTOLA EUGE NI l POP£ /T.
tur , ratum ft gratiitn habituri, quicquid lu
pe r przmiftis per vos feu illos ex vobis, quos
Iohanni de Mella, Johanni archiepilcopo Ta
in dirto concilio pro tempore iuterefle conti
rentino, Thomr epifeopo Tragurienli, Lu
gerit, juxta facultatem per dirta· litteras prz··
dos ico ft Nicolao abbatibus.
fatis cardinalibus, ut praemittitur, conceffam
Deputet tts td conciliant κι fu* nomine
ordinatum, ftatutum, deliberatum ac decretum
Cr PT*Jiàttnt .
fuerit & concintum ; idque faciemus , aurtore
Domino, uique ad fatisfa&ionem condignam
Ugeniu* epil'copus fervus fervorum Dei,
inviolabiliter obtervari. Quocirca circumfpedileAo filio magiftro Jo. de Me 'a nota
Aioni vellrz per apoftolica feripta mandamus,
rio ac referendario, ft venerabilibus fratribus
quatenus inpmAum vobis minifterium labori*
Johanni archiepifcepo Tarentino , Thomz epi
hujufmodi, pro Dei ac noftra ft fedis apofto
feopo Tragurienli, nec non dileAis filiis Lu
licz reverentia (ufeipientes , illud in omnibus
dovico S. Juftinz, ft Nicolao S. Maria de Mo·
ft lingulis luptadiflis , μιxta datam vobis a
niacis apoftolicz camerz auditori, monafteriorum abbatibu’ S. & A. B.
D Domino prudentiam , omn. induftria & dili
gentia exfequamini, quo frurtus optati proveCum tx certis ration.-biiinus caufis de vene
niant, quo* fperamus. Super quibus omnibus
rabilium fratrum noftrorum > -jniibn recreveri
ft fingulis fupra pririnifiu plenam ft liberam ,
mus, ut generale concilium in - i vitate Bafileenaurterirute apoftoiica, vobis concedimus facn’·
•i per legatos noftro*. noftro ftepoftohe.»· le
tn’em. Datum Roma apud S. Petrum, anno
dis nomine praefidentes celebretur, non sibilan
Incarnationis Dominiez MC.C.C.CXXXIIL no
te dilfolutione alias per nos farta, prout m
uas Maii, pontificatus noftri anno III.
nolris litteris fuper inde fub data X VI. ca'endas Martii confertis plenius continetur Cum
Dc curia,
que aliqui ex przfatis przfidentibus, ut przL. de O-to.
nutritur, deputatis, videlicet venerabilis frater
in plie*, Ja de Laugufto.
nolle- Jordanus epifcopus Sabinenfis, ft dileAus filii ' Angelotus tituli S. Marci presbyter
I.rrTEPJB LEG^TfONÏS
S R. E. cardinales ft apoftolicz fedis 'rgati
oh multa in his partibus incumbentia, fine ma
P.
P
Homini
cnrt!,>nlit S. ^'fn^eit, IfiiH n
s?ms incommodis ft iulpicione maximi detri- g
tonç- eo.ctione dit Emerit P. Juitii lACCCCmenti iplanim partium, ac etiam propter ad
XX XIII.
ventum cariftimi filii noftr' Sigilmmidi Roma
norum req>· ilkiftns ad almam Urbem, ob
Ugeniu* cpilcopus. fervus fervorum Dei , lb.
quem ipforum cardinalium przfentia nobis plu
dilerto ecclciiz filio Juliano S. Angeli
rimum necelïari. exiftit, ufque in przlentem
ducono cardinal: apoftolicz ledis legato , 5diem nun potuerint iter iuum anofter Petrus Aibanentis enilcopus, ft diieAu»
E
E
j4i
BaSILLENSE (
per legatee noftro»
Λ fedts apo-.
. CONCILIUM.
541
i legatorum , qui hic funt, przfentia permaxi--------- '----tnc neceflaria nobis extitent, & adhuc exi- ChÏÎ*ti
flat ; conCderantcs etiam poifc contingere, quod
unreliqui cx picfatis legans per nos deputatis
ex ardui» flt honeftifltmis caulis forfitan nec
dum fluitis, adhuc piurimum ocrunati , pari
modo ad diflano civitatem BaCleenfem venire
tardarert, ne quid hujufmodi concilii celebrarioni impedimentum aliquod habeat. feu dila
tionem afferar , dileflum filium magiftr Jo.
dc Mella notarium rekrcndarium . ac venera
biles fratres Jo. archiepifcopum Tarentinum ,
Thomam epifeopum Traguricnletn , me non
drledlos noftro* hliot Ludovicum S. Juftinse
Patavini *, & Nicolaum S. Mana? de Mo- * >1.» n.
j nucis, apoftolioe camera auditorem, mona
fteriorum abbates, viros utique bonitate, pru
dentia St fapientia pr»flantes, in prafato con
cilio nominibus quibus fupra, loco diflorum
legatorum jk in ipforum abfentia , Sc cum es
poteftatt, quam prxdifli» legati» antea cooceffimus, ccniulmus przfidere, que nadmodum tn
noftris fittet is iupertnde confefli* pleat & fpecifice continetur . Quamobrcm fraterni tares ,
circumfpeflionc*, ac devotione* vcftcas horta
mur in Domino , atque etiam in virtute fanÜ» obedient ut tenore przfentium vobis inun
gimus, quitcr.us memores pietatis, officii dt
religionis juramenti, quibus fanflz fodi apoftolicar , quz vos genuit in vtfceribus canta, tis, obftriili eftis, prxfitos, ut prrmlrtitur ,
' deputatos ad przfidentum przfatt concilii, ea ,
qua decet, reverentia fulripientes, cum iplis
zelo fanfli Spiritus inflammari, hi» quz ad
reformationem morum , cxllirpalionem hae refutn , pacem , Chrilhanonim , honorem ledis
apoftoika, Sc augmentum religionis & reipublica Chrtftiarz conducant, prout ad unum
quemque pertinet, toris cordis fle caritatis vifceribu» intendere velitis. Singulari enim, teftis eft nobis ille qui nihil ignorat, fle flocero cordis tenemur deftderio , concilium hujuf
modi ita ex iniltnélu fanfli Spiritus, in cujus
X. de Veneriis
caritate fle fervore congregato* vos eflie opor
tet , debere cejebian , ut debita divini hono
E P J J T O 1 -4
ris ac nominis exaltatio, coDgrua ecclefiae re
pi formatio , paci» & 'ranquillitatis tonus popu
Elenii Pefrf IP.
li Chriftiani reduflio flt réintégrai 10 t onR-qna
Venerdbilibus fratribu» ac dileftis filiis in fatur . O feheem diem illam. ad futurorum lirero generali Bafikenfi concilio congregatis
culorum memoriam recolendam, m qua tam
multi nobis, licet immerito , torique populo
Chnftiano bona largitor omnium bonorum con·
Mittit «MMrar pw cmci/m pntfJetmt , cr/
ceRerit intucn .* Agite igitur , x bonis finceMMam frvtri·» aptet
protrinh
nique & m Deum ereftis animis, eftotr ad
Ungula quarque fle falubru & fanfla eccicfiaftsr s»r
epifcopws fervu» fervorum Dei .
ca reipublicz, &. univerfo populo Chriftuno
1Λ» venerabilibus fratribus κ dileflis Rliis
patranda
& etiam reducenda, parari. No* au
ia generali Bafiieenfi concilio congregans, S
tem , quamvis ex legitimo impedimento effirPofleaquam ftatuitnus in civitate Bafileetifi
flum iit, u* ad partes lam longinquas accede
re , flt fie Bifïleeuft concilio pra-elle pcrfooadebere concilium celebrari nonnullos cx ve
liter nullo modo inprzlentiarao» valeamus ,
nerabilibus fratribus «offris S. R. E. cardina
libus, apoftoltor fedis legatos, ad prcfidendiun
omnia tamen auxilia , omnes opera* , omnes
prrfato concilio, noftro flr fedis apoflolicz E favores, ad hoc ut proddhim concilium bo
oos & profperos lucceifus in Dei ccdefia ha
noosiae, od difloni civitatem Bafilecnletn de
beat , conferemus ; curabimus etiam , m rr»
crevimus tranfinittendos, intendente» praefatos
legatos quamprimum ad przdiAum concilium
pimus, efficacem operam dare, ut prjtlati «x
accefluro»; verum quia ob multa gravia & icomni parte ad ipfum concilium Halileenfe con
dm , ftatum Romaine ccd dut concernentis ,
veniant , cutn non dubitemus eo plura fle ma
ac eriam ob adventum canfluni m Chrtflo fi
jora bona in diOa ecclefia fieri poffe, quo
plure» operarii in agro domiusco ad operan
lii Sigifoundi Romanorum regis illuflrit, qt
bcm fa£U, pront id noftris httcris fub data XXL
cal. Mardi plentes continetur. Cumque te ti
de , circutnfpcflione, bonitate & prudentia
preciarum , κ in magni» noftria & Romans
«eleüz negotiis diutina experientia compte·
barum, csm praefatis legati», fcu alii» depu
tans . aut deputandis, nominibus quibtrs fupra ,
eieem concilio, de venerabilium fratrum noftrorum confilio , cenfneruous pre&derc , teno
re pnsTentium tibi injungite»», ut cum lega
ti» , ut przmittitnr, deputatis, feu aliis m
futurum forfitan deputandis, necnon cum qusbufvis loco eorum & in ipforum abfenria per
non deputatis feu depurandis, quocumque ad
reformationem morum, cxftirpationem hzrnium, concordiam, pacem & unitatem, necnon
commodum & augmentum religioni» & reipublicv Cbnftianz pertinent, prout per alia»
litteras noftras fub dats nonas Maii anno III.
declaravimm, in przmiflis promoveas, eidem
concilio pariter prrfideodo cum honore, pre
rogative, facultate & poeeftate, quz langulis
alus, ut przmltnhrr, depuratis, fecundum for
mam contentam in bttens legationis leu de
putat tonis eorum fub data calendu Martii an
no 11. ac data nonas Mail ptzdiéla confcflis,
competere dtgnofcuntur. Quocirca circumfpe&iont tua per apoftotica fcrtpta mandamus,
injuoAum tibi minifterium labori»
nu julmodi, pso Dei, noftra, & fedis spoftoIkz reverentia, juxta datam tibi e Domino
prudentiam omni ftudio dc induftria exequalii, quo insilio optah proveniant, quot (pe
rimus , Si tn retributionem coniequi merearis
felkiratis zrernz- Datum Romar apud S. Pc
tram, anno Incarnationis Dominica MCCCC
XXXIII Till idue Mail , ponàbcaiu» noftri
quaternis
anno lil
ia» plica Ja- de Langnflo.
& A B
_
543
BASILEENSE G CONCILIUM.
& quamprimum oratores cariffimi ia Chnfto fi- aA
*■" ~ ' “lii noftri Sigtfmindi Romanorum regis iUuftns
CHMisTi
. nc quid ipfi concilio favoris· defit a
tui'
quibus etiam de nofins mentit finceritate &
(errore «irci ecclefi» reformationem & omnia
aha, de quibus fupra praemittitur , c Aeterni ni
certiores . Datqm Rome apud fanAum Pe*
trum , anno incarnationis dominica MCCCC
XXXII I. VI idua Nfait, pontificate noftri
anno ill.
A n L. de Orto .
544
ribus feftioaibus ceterifque cortibus A locis, /huq
quoque
rebus univerfis cjufdem co·» cmsbtt
cilii opportunas· nec non agendi, traftaodi,
«4SI
conveniendi , diffiniendi & concludendi una
cum reliquis fuper materiis & agibilibus qui*
bufcumqnc in eodem concilio tractandis A ex
pediendas, tam pro reformatione generali ec
clefi* ia capite A in membris, quam exftirpstiooe haerefum Afchifmatum, pacificationeque
regnorum, A aliorum Chrifti* fidelium, & ge
neraliter omnia alia & fingula quo fupra no
mine faciendi, gerendi & exercendi, quz in
Îimtniffis A circa pr» miffs neecflaria luerint,
MjfNDjtTUM
eu quolibet modo opportuna ; & qu* noe ipfi
faceremus aut facere poftemus, fi potientes
Demini dori/ Bnrgendie y IrBnm rw tengrtgetient gtnereli XXFÎ.Jmü MCCCCXXXII!. β perfonaliter i mere flemus. Promittentes hona fi
de & 10 verbo principis, noe ratum & gratum
perpetuo habituros quicquid per praefatos amHilippus Dei gratia Burgundi», Lothario*
baxiatores noftros A eorum Cingulos aâut*,
gi*, Brabantiaa, A Limburgi* dus , Fiso*
geftumve fuerit inprrmiftis, feu quodri*, Arthelü, Burgundi*, Paiatinatus, Holdiélum,
modolibct alias expeditum. In cujus rei teftiland!», Hannoni*, Zcllandi» it Namurci co
monium figillum noftrqm pr«fent!bus litteris
mes, facrique imperii marchio, atque Frifiar,
ruflimus apponendum. Datum in villa noftra
de Salinis ac M ac h linia do mi mu , nniverfis prae
Bruxellenfi, die XI. Mcnfu MaÜA*noo Do.
tentes litteras infpeftum falutetn in vero fa>
nrfni MCCCCXXXÎU
lutari .
Etfi ab inceptione flt pruna convocatione
Per dominum ducem ,
facri concilii generalis Bafilemfis, in Spiritu(anéfo, quo duce tegitur. legitime congregati,
O. Serarii
fuerimus Temper intentionis atque ferventinsme
voluntatis eidem adharerc, prout affiduc abi*
K F I f T O L Λ
que ulla hafitarione hucufque firmiter aflenrien*
C
Svndici
& confilii civitatis Aveniontnfis
res adhxfimus λ adhnramus, noftrofque nunceoe
ad concilium Baliletnfe
flt oratores ac illud pro fe tam fanda ramque
fafubri Aneceflaria, qu» inibi agenda foret flt
Miment eentiiinm de exptdnient jefceple nitraâanda, cum aliis eadem da caufe ibidem
vtrfni csmirernas P«iwr/i»i n cerdiyli Fncongregatis fiir congregandis, deftinare. Atta
xtnfi & e/m fretridtu .
men multis in negotiis publicis flt privatis fu
per modum dc numerum interim flt ufque ad
Evercndiffimis in Chrifto patribus & do- u
modicum citra tempus elapfum impediti. no
minis facrum generale Bafteenfe conci
ft ne mentis defiderium flt falubre propofitum
A
aflibus
A
P
R
lium digne celebrantibus, Ac.
vix haftenus, in noftra non mediocrem difphReverendiftimi, Ac. humillima recomteencenttam It cordis mceftitiam, valuimus adim
datiooc prwnifta. Non fine cordis compuoAio*
plere. His vero jam Dei dono aliquanti fper pa
ne maxima cogimur ex debito noftr· fidelita
catis, flt tranquille dtfpofitis, quod in votis
tis , quo ccclefus univerfaii per hoc facrum con
eft pleno libet affieftu fub duce Chrifto (ludiocilium repnrientat*, aftriâi fumus, qu* in his
(e profequi, votivoque eflefllui demandare. No
tum itaque facimus, quod nos ad plenum con D partibus eidem ecclefi* fubditis dietim obve
nient, ia ecdefi* fànâ* Dei non modicam
fidentes dc probitate, induftna, fidelitate flt
injuriam, diAi facri concilii contemtuxn, A
reliqua rirtore reverendi in Carifto patris epifubditorum ejes izfiooem inexplicabilem enar
fcopi Nivernenfis, nec non dile&orum flt fide
rare . Nempe liquident, patret A domini revelium con fi lier iorum noftrorum domini Guillfrendiffimi
, nudius tertius ingreffi font comit*·
berti de Lntuenyr, domini de Villari valle mi
tum Vcnaifyni, ad ecclefiam Romanam perti
litis flt cambellam noftri , nwgiftrorum quoque
nentem, domini cardinales de Fuxo A fratres
Johannis de Fruyno tbefaurarii ecclefi* Btiunejus cum exercitu gravi, ufque ad fummam
tmenfis in legibus, Johannis Viviam archidiaduorum militum equitum, A ducentonim pe
coni de Brina, flt Roberti Audou canonici
Parifienlts m decretis licentiatorum, ipfos flt
ditum,
ultra, A dietim augmentantur, paffagio ais conoeflb per Pontem Spiritus fëntb,
quemlibet ip forum in fofidum fecimus, conflideferentes vexillum cum armia dotqini noftri
tui mus flt ordinavimus veros flt indubitatos ampapas, emittentes clamorem: Vivat pope A do
baflïatores noftros flt nuncios fpectales ad prxminus cardinalis de Fuxo eius vicarius. Eft
di&um facrum generale concilium Bafilcenfe,
dantes A concedentes per eafdetn pnrlcntss il-_ autem ipfe dominus cardinalis affociatns quin
que epiicopis A duobus abbatibus, epifeopo vi
lis & eorum lingulis omnimodam poteftatem
flt focultattm plenariam adhsrendi primum no
delicet Laodnnenfi,
qui totius
mine noftro antedifllo facro concilio, etiam
mali
exiftit,
Apmnicaft A
approbandi, comparendique & exhibendi fc pro
nobis in eodem coram qmbufcumque principi
bus ecclefiafticts fit («curaribus, pmMentibus,
judicibus, oAciariis deputatu, A aliis quibufve perfoms ibidem conflitutis. tn omnibus inmini (mûri pape, ad opprrffionem vero coniupet congregationibus generalibus & particula-
A
Coaferaoeafi,
auAor
Adurenfi,
Bethleem, abbate de Lesato, A .quodam alio
cnjfcs nomen ignorasnus. PiaAka pur eoe ten
ta eft taac· Veniuot pariati pendiÀi aote vilIm diAi comitatus, A feriendo blandos eorum
fermones, quanta populis ad cxaltatioMm do
BAS1LEENM1
BASILEENSE <_G. CONCILIUM-
j45
546
er eftii, fit civitati* praffentts ignominiam, «xpli.
• Aetiamfi
totu» comitatus effet perditus, adhuc-------■-----major* pati, quantum nobis poflibile fuerit, ^?sti
------------- care
pofcowa;
verbi* damna·
non obftante quod multi domini de traâatu
>«ΪΛ.
daι/rf7 maatam propofito*, coauainatioma inférant
concordia fe intarponant ; k hodie in Carpen
torate cum falvo conduâu ingreflus eft fen~.
«nortiferM, no· foltuu animarum, immo cor·
fealliu Belli cadri cum domino rcâore, conporum 9t
fpccialiter de faciet»,
fenfti reverendiffimi in Chrifto patri* domini
do (a) vaftum, k dcftrucado bladà k vinea»,
gubernatori* k confihi civitati* przfentis, in
k alia ianuoMrabilia mala faciendo. Die do·
terveniente , fuper aliquo traâatu colloquium
rainica proximo Upfa de fero ipfi* applicatu
haben*. Sed qnicquid fit, qualifcumque fiat tracomitatu* pradiâi,
âaru*, conclufio dominorum de Fuxo eft ha
fuper
collegium ftudêotium
bere obedientiam civitatis k patri· expeditam :
civitati* Avenionenfis, ufque ad numerum XXIV.
quod animi noftri patienter audire ooa tolerant.
fttadenrinm, per boost memori· dominum car·
De remediis autem adhibendis, hoc eifdem padinalean Oftienfem, ad fuggeftionem & totalem
ioduâioaem difti Conferanenfia exécutons a- B ternitatibus veftri» reverendis difeutiendam re
linquimus, qu· illorum noti tum habeat loca
ftamenti, ae etiam principali* ordinatori* col' legii pradifti, dsHa villa frit pofita ad obedien
meridiana clariorem. Hrc licet tzdiofe intima
re eifdetn difpofuirnu* ad fines k effeâus pre.
tiam diâi domini cardinalia de Fuxo, & in
diâos, k ne civitas a tanti* paternitatibus,
fummitate ecciefia pradifta villa, pofita (b)
quicquid evenire contingat, poflit in futurum
diâorum dominorum de Fu
xo, k frai fouitua cauponarum non modici,
redargui - quam patriam ecciefia fibi circumvicum inexplicabili gaudio, k civitatis przfeocinam dignentur ezdem paternitates reverendif
tis contumelia pariter k offenf* · k demum
fima tueri k protegere favoribus k auxilii»
infra eamdem villam dimiffa Habilita certaram
opportunis, ut illis intervenientibus, k celeri,
ter ipfa poflit, ficut affeâat, ecciefia fanâz
gcntiinn armorum, difeurrunt per villae k lo
ca comitatus pradiifti, modum kfortnsm, de
Dei continue fubjicî, famulari k confervari ■
quibus fupra, continue obfervantes. Et quia
quod eis concedat ille cujus caufa agitur, qui
eafdem fairer, protegat earn felicibus incretoenpatria eft pauperrima vifluaiibua, locaque funt
It* ,, nonnulle
multa
oonnulla gentibus depopulata, alia ve- ç ti*, detque ecciefia iuz fanâa inimicorum prodcbiliter claufa, alia vero modis quibus fuftrarionetn feliciter k votive. Poft hac P. R.
pro, feduâa, dubium cft, nifi Deus k veftra
hodie ΧΙΠ. maii civitas Carpen rorate, quz ca
reverendiffima paternitates celeriter provideant,
put eft comitatu* Veiuifiai, abfque ali£ vio
de totali diâi comitatus fubverGone. Reveren
lentia, interveniente traâatu inter eo* inito,
dus in Chrifto pater dominus Valentinenfis (r)
przfato domino cardinali de Fuxo, k fimiliepifeopos k reâor ejufdem bucufquc fecit quod
ter quafi omnia loca pro majori pane diâi co
mitatus, pratftiterant obedientiam totalem, k
potuit: qui continua in Carpcntstore refutet,
fuccurfud^ ducentorum hominum annorum per
cru cum exercitu fuo, ut dubitamus, erit an
hanc civitatem foMatoram, tusa nobifeum lan
te prjrfcntem civitatem, quia jam cft in loco
guentes fpe&ando. Sed quicquid fit, fecuddum
de Montibus, ad tres leurs* prope A veniooem.
fua* litteras ad nos direftas fati» delperat, qood
Nos enim ad viam defenfioni* parati, ejus inetiam villa maiora comitatus ejufdem fe pa
duâionibus, quantum poterimus, bono corde
rare velint ad aefenfionem. Nam nec ufque in
refiftemus. Subfequenter bodiemet, XI. hora
hodiernum diem induci potuerunt, neque poi- D ante meridiem, ipfe dominus cardinali* cum
funt induci de pnrfenri ad contribuendum uua
fratribus k praelati* fui* locum pnadi&um Mo··
cum civitate prafenri, etiam ufque ad unum
t i horum deferunt, k apertis januis civitatem
obolum pro defenfione pnadiâa. Et nifi occur
Carpentoratenfem intraverunt: qui fiaeraot re
ratur, dubium eft quod exercitu* pnadiâas una
cepti cum gaudio k exultations, campante pol
cum gentibus diâi comitatus fe convertat con
iatis, k alia Iztitiz folemnitate ferrata, k,
tra civitatem prafentem ; quod fi ita fieri con
ut mandaverant, cras contra A senionem com
tingeret, quod Deus avertat, ad incommoda
minati funt dare affaltum contra locum Ponti*
non modica, pericutamque deftroâioni» totali*
Sorgiz, fed, ut fperamut, non prevalebunt,
base civitas effet pirata. Et quia P. R. hac
quia potenter k ftrenue dabitur ei* rtpulfa.
civitas femper fiiit k cft ecclefiz fanâz Dei
Scriptum A remone die XU. maii MCCCCfideliffinu, k fecunda fcdes, a multis propteΧΧΧΙΠ.
rea exofa, k a magma temporibus citra propter
Earutndem paternitatum vcftrarum revefaâum ecciefia quafi depauperits, abfoue eo
reodiffimarum humillimi fervitote* fynquod ab ecciefia reformationem feu conlblatiodici k confilium civitatis Aveaionenfij.
aem quameuoMne efteâualem hiucufque pereoperit, k noviffime bac damna his temporibus
ci parata, propter obedientiam facro concilio
praêft i tam evenerunt · fupplicamus humilius quo
poffumus eafdem V. P. R. quatenus pio k pa
Prwararvrn*
«»
/w effi/lei
terno afteâu eidem compotientes, dignentur
ceqfilie BefiktnJi.
L> Aut*
lorrarrv·
de convenienti remedio atque fubfidio adverfua
N Chrifti nomine amen. Anno ejufdem na- ,7a c.·
inconvenientia prasdiâa eidem providere. Nam
prater mala jam fiiftentata, difpofrti fumus,
tiviuti» millefimo quadringentefimo trigefimo
brin).
non
k ubi cum
raintr^’· ρπκΗΑΰ obtinere ηοα poffunt conia
boaotum; &
antt villam de Aboleas
qua fiiadatuat eft
bandcria papa k
I
(«) Id «fl devaftattoaein, gallic·
(i) U «fl wxiila, bine busdmritM pro vesiMfcro.
(r) h fait Jahan**·* de Poitiers, faut Caroli epiicopi LingooenJu. Cirolo fraacorum teji catvi.
C^tfik Gtttrtl. Tom. XXX
M m
547
BASILEENSE a CONCILIUM.
548
er fin» tertio, Indiâione undecima, die quarto A fui (Tet. Solvit iniuper ipfe domina» epilcopus
tafiam
bullarum fuarum ifto primo anno pro ANNO
"*
cuauTi
terito cnm alii* oneribus confueti*; & qeod
Mi*·
Eqgenii divina providentia pape quarti , Fer
deterius eft, ex pofTeffionibu* «ntediftia mu
lum commodum, milia utilitas, nulli fruélur
rari* In epifenpaii palatio, >n camera iftiits
domini epifcopi Fcnarienfis, prafentibus teftiaut proventus anno ifto prarterito habiti funt,
obftante maxima , 8c notoria fterilitate , quz
bua vocatis & rogatis, Donno O&aviano filio
accidit in toto territorio Ferrarienfi . Quare
magiftri Johannis de fanHo Martino canonico
proiibatus dominus epifeopu* fperan* in mifeplebi* fa η fl z Mariz villz Vicueriz dicecelit
Ferrarienfis, domino Antonio de Stenhaneli*
ricordia & clementia & benignitate facrofanHi concilii fuprad'fli 3c prolatorum ejus om
reFlore ecclefi* fanflz Agatbz ville Sablunceli
ni modo t vi*, jure, caufa & forma qaibtu
inferiori* diœcefis Fcrranenfis, Ser Petro de
magia & melius potuit, &. debuit, non revo
Lardi* notario, filio quodam Franciki de Lu
cando aliquem alium fuum, & ditli fui epi
dis de contrat* fa nili Romani civitati* Ferra
feopatus procuratorem* fed potius confirman
ri· , & aliis; facrofaptl* generali Bafileenfi
Synodo in Spiritu fanâo legiptime congrega-& do ac ex certa & deliberata (cientia & non
per errorem fecit, conftituit, creavit, & or
t*, univerfalem Ratum ecclefi* referenti, re
dinavit in fuum 3c difili epifeopatus procura
verendus in Chrifto pater & dominus domitorem , faflorem, 8c certum nuncium fpiritua
pu* Johannes de Taufignano, Dei & apoftolilem , & fpecialiter 8c expreffe, venerabilem
c* fodi» gratia epifeopu* Ferrarienfis, ejus de
& egregium decretorum doâorem dominum
vottÆmus filius, cum omnimoda fubjeilione ,
Simonem
de Valle, Venetum, abfentem fanobedientia, reverentia ac devotione noftrum
3uam przfentem , ad comparendum, & fe profacit per hoc feriptum, quod omni incentione
andum in diilo facrolanHo Concilio, &
& animi fui deftinatiooe optaret ad profatam
apud ipfum concilium fupplicandum, exorin·
facrofanilam Synodum fe perfonaliter transferdum, St deprecandum ac genibus flexi* devo·
re, id quod tanto cordi* fervore fragravit &
tiflime expetendum a fanflis venerabilibus pa
appetit, ut neque verbo neque litteris explica
tribus & dominis fuis de concilio, ut per
re queat. Cupit namque in ipfo facrofanilo
vifcera mifericordiz Chrifti noftri dignetur
concilio fe perfonaliter recipere, ut ejufdem
ipfi domino epifeopo fupraferiptas juftiflimas
concilii voti* & impofirionibus fatisfaceret, &
excufationes «amittere. Attento quod nullo
cum reverer.diflimit domini* , & patribus fui*
ibidem afliftentibus conveniret &affifteret, id C modo credit prope recipere pecuniam caufa
proficifccndi Bafileam ; & fi quid hucufqae
obfequendum in hii* quz concernerent tran
minime potuit repet ire, dubitat quod eifet
quillitatem, 8c pacem fanâz matris ccclefz
cum omnimoda defolaticnc difli epifeopatus .
& [>opu!i chriftiani ; & ob id indefeflis viri
Attamen non defiftcndo a diila fua voluntate,
bus .. . Gne mora quzrit vi*m vigilantem ,
fed illi continue infiftendo in quantum peffit
folertifiime infiftit quoquomodo ponit mutuo
ab impoflibile fe penitus excufando. Idcirco
habere pecuniam cauli Bafileam accedendi. Ve8t ad impetrandam hanc liberam licentiam pro
rum quia omni jure impoffibilitas exculatur ;
eodem domino epifeopo, ut idem facrofanftunt
8c eidem domino epifeopo non modicum diiconcilium dignetur de gratia fpeciali mifertri
fleile, fed penitus impoffibile fit huculque
didi epiicopato* & confodere dicio domino
prodi&a fua optat* implere propter tui 8c epiepifeopo quod ad diâum facrofantlnm concifcopatus antediifi paupertatem & egeftatem no
Hum accedere non teneatur, offerendo fe ubi
torum 8c toti Ferrarieufi populo manifeftam .
que ad pedes , Sc devotionem ac mandatum
Nam epifropatus przJiâus per anteccffores
profati fanéli concilii paratiflitnum. Et nihi
ejufdem domini epifcopi fuit involutus atque
implicatus in tot & tantis debitis, & oneri- θ lominus eidem domino bimoni procuratori
dedit in mandatis fpecialiter & expreffe, ut
bus, quod hinc ad mulios annos fzpediAus
in eodem facrofanFto concilio interfit, vice &
dominus epifeopu* cum parva & quafi nulla
nomine, ac ut nuncius & procurator 8c pro
familia vix vivere poterit . Suppignoraverant
ipfo domino epifeopo fimul cum aliis domini
enim AntecelTores przfatt bona 8c poffeffioprolatis ad tradandum &c.
nes di£fi epifeopatu» , quz idem dominus epi
L. t B. Ego Mai tinus natus quondam S.
feopus exigere habuit evidentiffima utilitate,
Bartbolomaci de Schiveti* imperiali at&critiΛ commodo epifeopatus fin , & nifi fie CM·
te notarius publicus Ferrarienfis, hec non no
giffet, di&us epifeopatus fabftanriz & bonis
tarius & fcnba camero epifcopalis.
omnibus exinanitus, <3c penitus annichilatu*
decimo men lu rnaii, tempore oontificatua fan-
ΛΜΝβ
ch a is η Fliflimi in Chrifto patris 8c domini. domini
/io.- mandatum aut ne»
trofmiffum aut nen accept at tun ; nam interfuife hutte ipjutn
epil.opum concilio confiai ex Ulterii hic flatim fubdendit ex ni tennexiene, ^uaii^uam anno
liquenti fcnptit.
E élimut ; illos tamen fmgulari affcAione profequitour, qui f< huic facro concilio pro ex·
tirpandis hzrtfibus moribufqne ntriufque flatus
tan ccclefiaftici, quam firculari* rafonrundis,
ac pace in populo chriftiano procuranda Ι»φOAcrofanfta generalis Synodo» Bafilienfis in
time congregato incorporavimus. Hinc eft quod
O Spiritu S. legitime congregata, univerfavenerabilem Johanoem epikopum Ferrarien
'ern ecclef,am reprefentans, univerfis dc fingufern, hujus fieri concilii meaabrutn unitum
lis przfentés littera* infpeâuris falutem , ac
omnipotentis Dei benediAionem. Et fi eun
& incorporatum, a« in eodem nenfibu» oâo
vel circa laudabiliter convcrfaturti, favore pro
do* Chriftifidelas pro charitnit fine ample
fequi
BSSILEENSIt CONCILII
Facultat data eidem epijiopo , «< redeat
ad concilium .
rui· » ms.
•«iep"1 kfc
tw«x Sd·.
ïer",r C“°“
.
549
BASILEENSE G. CONCILIUM.
55o
C^femu
volente* gratiofo,
gntiofb, eidem,
eidem, ad
ad inftanfes
inftanfes A-quibu* tam pium opus conveniet, quantum in~
faqui volente*
ANNO
nobis arir, ut ad banc lactam I y nodum feftii (CHUSTI
ipfius prêtés certifque dc caufis ji gentibus St
ΑΧΝΟ
nent,'exhortaturi. Ceterum cum pecuniz Bocntm Mceflartu pertonant fisam A ejus eptfcopatum*
concernentibus, ab hoc Tacro concilio reccaenun·
hemoruni caufa hoc in negno habitz, deman
di licentiam gratiofe dudum mmu, imper
dato beat illimi domini noftri papar cotteif» fue
re, ficut & harum cnlleftinnrm, ita A diftrititi : ita tamen quod poft o&avas dominiez
butionem aut aliam difpofitiortem quamlibet,
rcfarreAioni* proximae ipfe epifeopu* ad diâum facrum Concilium boua fide perfonaliter
aoéforitatcm apoftolicam credimus flagitare .
redire promifit, quod minimo propter caudas
Unde cum veftra celtica providentia de exigen
dis his pecuniis aflenfutn apoftolicum naÂa erit,
certae & legitimas, pro parte fua coram vo
ficut Λ in ceteri* agendis nancifet eft folita ,
bis allegatas, adimplere valet ; quare nobis
humiliter fupplicari fecit, quatenus a compa
parati fumus mandatis domini noftri pao» &
ri none perfonaii in hoc fact© concilio ipfum
veftns cum Omni lollicitudine ubedire, accuranffime operam daturi , ut a qurtulcurnque,
ex calatum pro nunc habere dignaremur. Nos
igitur his moti rationibus cohis, ut prefer-. apud quo* hutufce pecunia fore dicantor, Portur, expolitis, attenta etittn corporis ipfius g tugalenfibus epifeopis ea Idem exigere vsleat,
epifeopi modica proceritate, prout fide di~ , qui neft per
ut* mandatis c Spiritum Γ fsnéfum
gnoc nofeitur, St dicitur effe relatum. Eno
appropriationem inexhatiftibihs fons, a quo opti
dem Johan nem epifeopum ab hujuftnodi comn’* data gratiarum St perfêdiÆma doMBvirtuÎaritione, quoufque Iaeram concilium fuper
tum uberrime fluunt, majorem m
dtoc aliud duxeiit ordinandum, pro excuuto
prtcatnur, quatenus replere, inflammare Stqua
iHuftrarc dignetur tuorum corda fidelium, mithaberi volumus, A habemus per przfentes ;
< atque liiper vos Spiritam f.pientie & intellemaxime cum ipfe epifeopus in receflii fuo pro
curatores idoneos & fufticienti mandato loco
ftu», Spiritum conii!ti & fortitudinis, & nmori* Uci. Illuminet veftram intelligent tam
iui in hoc facro concilio ccnltituit & ordina
fide, ut labes he ne fu m extrrgaiis, inflammet
vit . Datum Baillez VI. id. martii anno a na
tivitate Domini MCCCCXXXIV.
aflettum caritate, ut quemadmodum hzc facra
fynodus in Spiritu fanfto, qui caritas eft, oonF. Epif. Cumanf.
gregata luit; ita lingulis in ea peragendis afliBarneti fubfcnpfit.
ftere dignetur, ut quicquid in Ca decretum lue'
rit, honorem, gloriam , laudem flt amorem pri·
EPISTOLA JOHJNKIS.
marie rcfpiciat omnipotentis Dei. Datum ih
uvitate Uiixbonenfi, VIII. calendas junii
Regis Portugalliz, >d concilium Balilecnft.
CLCCXXX1II.
Prrmittit aratorii ed centifiinn ft miffurnta
toiletter ver» peciutiat tn regt» /·· pre catEikei .
fa
menu* ad pap* ntutun effe dijhtbeen-
«nodem
M-
dure
SOLEMNIS TR 1CT.4TUS PR.CTRIS
JOH^NNIS DE TVRRECHEM^Ta
M««»
un^* generali fynodo Bafilez inSpi
vrn yj ritu* iaafto legitime congregatz , umverOr/àiah fwtJicaferum, cerJiwlir J' Xifli, th<”
(aeni ecdeliam reprzfeotanti , Johannes Dei
thru tllunnnntijff'uni h faverent Eagemi pa- " M/. ',1.
Îratta regnorum Portugalli» fle Algatbii rex ,
drr IV. !Mtrt decreta tMtiiii Ctt^entirnfis ,
leptzque dominus, filialem obedientiam cum
in qne fuit dtfefitnt J than XXHL. O' canfubjeâione debita & devota.
rr* gefi* in centilie Dnfihtnfi , advujnt JEe^
Diu Chriftianz religionis ftstum , perfecutiogertinm , trenfiri/trr ab eriginnfi, qui e/l
i» libraria apefloitre
nfm etclefiz, harcticorum peftem ac exinde D
varia Cbriftianorum diffidis, tirages , avilie
bella, moram deformationem non tam refpeUom.m lex tam motali quam divina do- £ Μ<ΐ c
ârina non habet vim coaUivsm nifi ex ’-"«•»•1
xirous, quam filiali pietate deflevimus, idque
zgrius tuiiftemu.., in Pared i rus Spiritus lanftus
legislatoris auftoritate ; nec praccptun*
hanc factofanélam Bafileenfem fynodum io ho
legis poteft in amplius foz ligatur» viret pro
rum remedium legitime congrcgalTet Qua dc
tendere , quam lc extendat poteftas przeeptoxe gratulamur plurimum, fperanus dc illius
ri* , pernece(Tatium judicatur in ipk legum ,
dementia, qui cum ecclefia fanda fe ufque ad
& decretorum celebratione legiferis meaturam
confummatiooem fieculi marrfurum pollicitus
przcognolcerc poteftatis, ne contiogat vacuas
eft, ut etfi Petri navtcula in hoc tribulationis
viribus leges condere, dc propriis tranfgreffis
falo varios bzreticorum ftuflns agitata tr*nfi
limitibus, alienos ufurpando, inaniter gloriari.
lial, nullatenus ismen eadem naufragari permit
Hinc gentium doftor, & ecclefia fpteodidifliTet Ex litteris a clementia veftra per venera
muin jubar, Apoftolus Paulus 1. Corinth, càp.
bilem abbatem Bonz-vallis nobis delatis , piam
IO. inqait net ■«* r» mumufaut glerindiniar,·
exhortationem fuper deftinandis noftns oraro,_______ ....____
o, 7___
nbus ad prati ibatam facrofandam fynodutn per-® efi nabu Dominai, ubi glofla an. ideft tanta
Q
cepimus, qusm etMtn vesftrsbilis Jo. Sancit ab
bas SI Mari» de Arnes, tub cred eat tat linens
vivz vocis orvculo intimavtf. No* quoque lacri concilii exhortationi, quam potius maoda
tum dicimus, obtemperantes, oratore* noftros
quale* decet ad aulediûam lanâam fynodum
decrevimus deftinare forma, modo, ac tem
pore opportunis Pratis ros etiam regni noftri
poteftate utimur, quant* conceffa eft ab «vtbo
ie, nec menfeiram , vel modum egrediemur ,
& non gloriabimur, in imtncalum poteftatem
excedendo, quod ilii faciunt, qui ufurpeodo
gloriamur ultra menfiirtm. Hzc ibi: czrerum
eft multis viri* urriufque juns proieflbribus,
Dei gloriam, fuzquc ccdcfiz £u>A» honorem
inflammata mente zelantibus, A decreta conM m »
dere
q5i
BASILEENSE G. CONCILIUM.
50
dere irritantia fimplicifet λ incnftinâc contra A dentur includi conditiones, feu proprietates,
fuit lex bon* & licit* debet bebare I Ac quo*
—-----------apoftolicam fedem , przlernm tn materia coinum cxiumena* probantes propofimm * ideo
cuanni lJt«°'»i* beaefii iorum & provifionis ecclefiarum
quadam levi explanatione tiias duxi primo
i«hviueatur fupergredi cornutorum generalium fa
cultatem: quibufdam aliis non mediocris au&oritatranfcurrere.
EO ergo (ciendum, primo, quod cum lex
tia Acjapienfiar vina magnlris&do£h>ribusoppohumana
non poflit efle rrgula prima fimplici*
fitum fentientibus, ut univeria in fscro generali
ter
; oportet quod fit regula regulars, St meaconcilio decretanda maturitate qua convenit fiant,
furata quadam alia regula fupenort. Omnia
Iaera reformatorum depu'ario, prefentis conci
autem res qu* ab aha fufcepir certitudinem
lii, honoris, 8t reformationis etclefi* precicipuam follicitudinem genens, fciens juxta fafeu normam, ad hoc quod atlu (ii reâa, opor.
tîî formam habere propertionabücm fii* regu
pirntum fentenriam diu deliberandum efle, quôd
lae. Superior autem regula, qu* rft menfura
ftituendum eft,- femel fuper hac difficultate de
legit humanae, eft duplex, iolicet kx divi*
creti irritantis, cujus veritas a qonnullis cla
vis judicatur reformationis ledis apoftolic* ,
na, & lex natur*, dicente Tullio in Philip*
cum matura diligentia deliberandum duxit, hu-g pica XI.; lea nibii aliud eft, qua* rrda
jus materi* curam ftudiofam, qui eam publi**- nnmiae
------------r»-------. ,.a.
:-----tie, Ο a
Drtrua
trafia
imperant
bonefta. Ad hoc ergo, quod lex humana iit
co difputationis certamine dilucidarent, ceteris
licita, & fit bona, oportet, primo, quod fit
duobus magiftris in facra pagina ; videlicet magift. Dionyfio aim* univerfitatü Parifiaufis aœconformis, & proportionabilis legi divine. Et
ad hzc refertur prima conditio pofita, cum
baxiatori,' Λ mihi magiftro Jobanni de Turdicitur honefta, deft convenient rationi, quar,
recremata fratri ordinis pnedicatorum nationis
tefte Tullio Jib. de nanira Deorum, eft qua
Hifpani*, fpecialiter committet*; cujus alme
cujufdam nature, quam divinam vocant, tnudeputation* prcceptori* commi 15 on i pro par
ra cerimoniamque aftert ; & ibidem eft , per
te mea humiliter obedietu, alia verborum pro
lixitate dimiffa, fc fi magnitudine ponderis prefquam reverrnn famulatu ceritnoni* divini cul
fus, pro declaration: materia fub tali verborum
tus exercentur.
Sed fecundo enem requiritur, quod noa
forma duxi qucftioais titulum proponendum.
fcordet a lege naturali ; Λ hujufmodi gratia
Utrum m emui lega licita, ad obviandum
additur, quod fit jufta; ficut ennn dicit Auobttftbut curia Ramena multipUcibtu, peffit far
guftinus lib. i. de lib. arbitr. In rebut btetna.
generale concilium fimplicitar & indiftinfit pani
C
nir
dicitur aliquod juftum e* ta quad eft re
decnrtum irritant fummit pouiiftctbtu.
1
Et quoniam coram fapientiflimorum viro
dam freundutn regulam ratianit, qu* vere di
citur lex ; unde (i a naturali lege difeordat
rum, ac reverendiflimorum patrum, multa la
non dicitur Jex, fed corruptio legit: & ideo,
pientis divina pariter & humana prsftantium,
ut idem dicit Auguftinus, St ponitur in de
coetu facratiffimo locuturus fum, ne videar vel
cret. 10. di. e. toqftifatiatttt. conftitutioner
le docere Minervam, aut aquam fuperinfunde(zcularcs fi naturali juri conffariari probatur,
re mari, circa propofitum dubium brevibus
penitus funt excludenda.
intentionem meam abfolvcre curabo, proreftaSed tertio requiritur, ad hoc quod lex fit
tionibus tamen qutbuldam prelibatis Proteftor
valida, qirnd emanet ab habente auâoritatem
Îiuidem primo, quod illa quas dtaurus fum,
condendi eam ; alias nullius efler roboris ae
olum per modum avifamenti, Ac gratia, in
firmitatis, quoniam nullam vim obligandi ad
prsfenti ardua materia collationis habeod* , ut
lui obfervanonem lex habet, nifi ab habente
veritu darii* elucefcat, dicere intendo; non
poteftatem in re illa, de qua lex conftitaitur,
afferens nifi qu* afferenda funt, nec negans
& emanat. Ceterum, tefte Anftotele X. Meth
nifi qu* neganda cenfet fanHa mater ecclefia.
inadverten- p meniuratq oportet certam efle, idrft properIn quibus fi ignorantia mea, aut
i
tionaUm At aptam merfurito. Et 4. Politic,
tia mea variare contingeret ; pro non dtHis
haberi fupplico, omnia per me dicenda , hu
oportet aptare leges poliri», & non e contra ;
omnes leges proportionari, Ac menfurari his ,
jus facri concilii correfttoni fubtnittena Se
cundo proteftor, quod fi tn defenfion* hujus
quibus imponuntur, ficut alia lex imponenda
eft viris, & alia pueru; ideoaddifar tertis
auâoritstis, 8t glori» fed is apoftolic», unde
proprietas legis, fcilicet quod fit poffibilia fe.
exterorum Prclatorum gloria & honor pendeeundum naturam, tdeft tam facultati agentis,
Here videtur, aliquid videar dicere contra abuquam & capacitati natur* patientis. Ut enim
fus dominorum ordinariorum, nullus domino
rum meorum capiat ad injuriam, eunti nullum
regula juns habet, ad impoflibile nullus obii
gatur. Pmterea qund homo, cum natura fit
przfentiuin reneam, nifi multa prudentia &
animal politicum At civile , T. politieor. non
virtutum venuftate dotatum.
poteft iulus vivent; ideo oponet quod lex hu
Quibus proreftatis. «rnio ad rtiponfioaem
mana confuetudini & moribus hominum con*
eonclufiooia, in qua pro fundamento dicendoformetur,. cum quibus vivere debet, «lias di
,um exponentur primo conditiones legis
vertitis Rudiorum caufaret inter eos diverfitaPro quo notsndutn, quod S. Ifidorus, lux
tem animorum. Idao rcAe additur quarta con
«c decus Hifpaai*, legem deicnbens ». Ethi.
ditio , videlicet at fit fecundum coataetudiucm
10. & ponitur, dii 4. c. «>>< aeneae ; ita di
cit: le* benefta, /ufta^ pajftbilu facundum na
patri*. Amplius, cum lex Ιμμμβ* pnedpue
fundetur fuper experientiam publicam, ordi
turam , fecundum eanfuetndinam patria , temnatur enim ad bonum, commune, ut infra di
parte , leceque cettveaietu t neceflatia, tttUij ;
manifefta quaque , na altquid per ebjcttritaiene
cctur ; expediunt aliqua rripoblic* «no tempo
re. & uno loco, qu* non alio* Λ in ipfis
>n capnent c catta tat, trulla privato boae, fed
pr» cammtini utilitate mum' tmtftripta. H»c
eorum experieotra demonftraf. Ideo requiri
!He, m qug quidem dcknptione novrm vitur. quod lex humana fit debitis circumftan*
tii
ANNO
Cnatsn
MSI-
pr*
...
551
BASILEENSE G. CONCILIUM.
$$4
«ii veftita, & hujufmodi grata
—ita redditur quin-.
quin-A Ilum & legalium reflatur traditio; unde hac —
ANNO
fur rexit nccrlfiui apud legale:, pouen· (CHRISTI
que conveniens. Demum quoniam lex humadi pnrclariffimun virtutem epicheyam nomine,
>411·
na in tvpublica habet officium artis medicina
cujus officium, ur L. eihic. dricribic Anftote·
lis in corpore animalis, fcilicet purgare ma
les, cll iu cafibus, in quibus experitur legum
los humores, ratione cujus Ariftoteles diciv oblervantum juxta Ji terat corticem rei public»
I. Rhetor, quod in legibus eonfiftit falus civi
utilitati fore moleflam, prxiermitfis verbis, fe.
tatis, ad hoc quod lex humana fit licita five
qui quid ratio juftitix, & communis depofe't
bona, requiritur quod fit expediens, five fiifutihtas. Unde Albertus dicit ibidetn, legem
fiaens ad purgationem malorum de republics.
humanam hac ratione ad humana opera fe naIdeo fexta conditio additur, fcilicet quod fit
here, fient uaivcrfale ad particularia, quod (e.
expedieps ad confircutiooem bonorum rei pu
eundum effe acceptum variari neccffe efl par·
blic», ac commodorum, & ideo feptimt ad
ticularibus variatis, dicente Ariftorele in libro
ditur conditio, fcilicet quod lex fit utilis. Item
politicorum, motis nobis movemur omnia,
cum lex humana dicitur in decretorium, &
qu» in nobis funt; ficque aftus humani, de
quali lucerna, fecundum illud proverbio. VI. ■B quibus leges dantur, in fiugularibui contingen
tibus confiftunt, que i r numeris modii va; uri
Miadam* lecftne
, & It* Intt t 0" vie
τ’·»*, oeccffario requiritur quod lex fit manipoflunt. Non videtur bene po:fibi!e m ulibiu
fefta, ne aliquis propter ejus obfcuritatem c*.
rebus cum falute rei pubi ice. legem numamm
dat in errorem, & interdum credens facere
coii ft i tui, quam nullo modo varun contingat
fecundum legem faciat contra legem ; nullibi
quare ergo patet conclufio .
eorum magis vitandus eft error, quam in prinSecunda conclufio: non in omni lege h ira
ad obviandum abufibus, qui fiunt cku Gcra
cipiis, five in his , que locum regula habent ;
menta poflunt poni per generale concilium con
quoniam, ut dicitur
j:~:‘— in 1.
*' coeli,
-------J: &
· mundi:
tra papam aut alios irritantia decreta ( patet
parvus error in.principio, maximus fit in fiergo quoniam lex licita, que data eft de con.
ne. Et ejus aiiratia ponitur oftava conditio.
Iit
manifcAa
.
Ultimo
cum
lex
fcilicet quod fil
di. I. c, Richer, in qua lege pavetur quod facramtnta altaris nonnifi a jejunis celebrentur.
ordinetur ad Ibonum commune, non debet sd
Item licita lex eft illa: que ibidem ponitur
commodam alicujus privari, fed pro commu
in cap. fitat »n elle, in qua cavetur, ne ce
ni utilitate conicribi, alias enim lex non po
lebretur,
nifi in locis---------faens, ; --3c---------he leges
da.
teft effe refis, & regalis, fed perverfa & tv- ,----------, -------------------o--------nnnica: quia ficut rex differt a tyranno, quia t-te contra abufus quorundam ventre pleno ce.
rex dicitur qui refte agit, & intendit bonum
'lebrantium,
1
’ &
"■ in Jocis non rfactis,
----’Item
lex
fanAiflima eft data, & ponitur r.q. 7. c. Oc.
commune; tyrannus Vero qui pervenc princi
patur, 8t intendit proprium 3c privatum com fi anile &c. & c. fequenti, qui nullus capiat
modum; fic refta lex & regia dicitur, in qua
ordines ab hxreticis epifeopis, & ab ecclefia
prxeifis, 3c ita de aliis multis legibus poteft
intenditur bonum commune ; lex vero tyran
nica 3c perverfa, io qua proprium
ideo hic
adduci exemplum; & tamen in nulla iftarum,
ultimo, fcilioet nona conditio ponitur, quod
quantumcumque heitanfm, ad obviandum qui.
nullo privato bono, fed pro communi utilita
bufeumque abufibas poteft poni decretum irri
te &c. Hoc ergo fuppofito fundamento, reftans contra papam ; immo net contra minimum
pondeo ad queftionem, negative, fub tribas
fircerdotem; Ita quod non irritetur fs&um le
conclufioaibus, quarum una ponetur in termi·
ge illa non commenfuratum patet, quoniam
nu univerfalibus, alix dux in terminis parti
five celebretur in locis factis, five in aliis, fi·
cularibus, defecndendo ad materias < de quibus
ve ftomaco jejuno five repleto; dum tamen ce
eft principaliter propofiium.
lebrans fit facerdos, & intendit facere, quod
Et prima conclufio eft. Non in omni lege D ecclefia intendit, per illam fornum verborum
licita ad obviandum abufibus Roman* cunx
conficit. Et in fimili modo ia multis poffumultiplicibus , poflunt generalia concilia finsmus exemplariter loqui. Et ita patet, quod
pliciter, & indiflinflc m ponere decretum ir
vera eft pnma conclufio, qu» dicit quod non
ritans fummis pontificibus, Quam con lufionem
in omni
licita eft 8tc.
una tantum ratione communi probare cona
Tertia concluGo: in materia provifionum ec
bor- m deductione aliarum conclufionum proclefiarum cathedralinm & collatione beneficiobaturus eam multipliciter. Primo fic ponere
rum non poteft contra papam indiftinâe poni
in omni lege licita univerfiiliter, ftindiftinfte
decretum irritans aikbontatc generalium conci
decretum irritans contra fummum pontificem,
liorum , que quidem conclufio multipliciter pro
eft diflipare communitatem politic* C.hriftiababitur , quia circa eam principaliter eonfiftit
virtus veri noftri ad quam probaodsm deducen
ergo tale nec fiendum, nec etiam per ge
neralia concilia crt poffibilc fieri de jure * dc
tur 14. rationes ex praenotatis novem proprie
ita conclufio polita eft vera. Confequcntia pa
tatibus legis affumptx. Et ex prima conditio
tet, & antecedens probo hc, & fupponitur ex
ne legis, qux eft ut fit honefta, five ut fit re
didis contrarie opinantium , quod legi licite
ligioni conveniens.
opponere decretum irritans eft legem impermuArguitur primo fic: Nullum decretum po·
tabilem facere; quia hujua gratia peritur, ut
teft effe licitum, & ita nec validum, & per
decretum conciliorum irritans contra papam
confequens nullo modo emanandum a faero con
attentantem ea infringere adjungat». Tunc ancilio; tn quo puri&ma fidei edocetur veritas
teredens patet fic : quoniam m re maxime va
& hstrefis maxime extirpatur; quod continere
riabili, cujufmodi eft materia aâuum humano
videtur in fit periculum harefis. Sed tale de
rum , cam io ea uniformiter femper aliquid
cretum irritans in materia prxfcnri contra feobfervari cum utilitate falutis rcipublicx non
dem apoftoheam, videtur efle hujufmodi; erfit poflibilc applicare legem impertnutabilcm,
!jo non eft licitum, & ita nec validum. Cor*·
diffipare rempabbem, ut omnium mortsequentia patet in a. par. Major paret ex pri
ma
- ------ia coodiriO| videlicet quod fit loco, tempori-‘ex caufa
>411
nx:
E
ad
mW.. ,
BASILEENSE G. CONCIUUM.
<0
ma conditione legis; minor vero probator,
ir, A di ; ergo Ac. Ce fequentia eft mtnifefta, an-·
recédant pro ma/ori clari Anram cft; itunoc MiNO
““quia per rale decretum detrahitur privilegio,
CttBJSTt
chsk7i )ur* r & dignitati, ac honori £sq£bt fodis spovero fic probaruc; faeriiegtum enim tefte Ifi.
doro cft lacta ni violatio; per hnc autem
>*n
ftolies. Dicit, enim Leo papa io epiftola ad
decretum,,fi fieret i violaretur apoftolica Ce
Marcianum imperatorem : magnat bener efl
des, ut patet manifvfte irritando ufum fu»
unicuique dignitat faa. Subtrahere autem pri
potcftatts. Et confirmante per illud quod di,
vilegium . A primatum fed is apoftolic* quam
citur in decreto 17. q. 4. c. fi quit. Gmamit*
periculoium fit exprimitur di. 22.
natet,
udi fic dicitur : Qui aatem ecclefi* Xemaua
_
privi!egium, ab ipfe /umme emaium ecclefiarum putant, dubitantes aa ille fiigtuu fit quem
capite traditam, cenatur aeferre, ii prtcttldte- .prhueps elegerit. Tale autem demtum irri*
bie in barefiat labitae, bic efi dicendus bare- tans, cum poteftatem -principis fummi in ter«
tient ; fiJeta quippe vitiat, qui adver/us il- ru , fcificet fammi, pontificis non folum julata agit, & HH ceutttmaa invenitur, qui eam
dicet, fed irritet, 8c demolire videatur, nu.
“
rito ftcrilegum judicandum videtur.
cunQii ecclefiit pretaliffe ctgnt/citttr. Secundo
cx eadem radice fic: omne illud quod cft in- g
Quarto ex eadem radice fic . Nullum d*.
duchvum fchifmatis in ecclefia Dei efl illici
cretum eft dicendum licitum, nec afacrocon,
tum & inconveniens, & tanquam venenom
ciiio emanandum, quod irritativum divin» le
lupiendum a concilio facrq, cujus ftudiutn eft,
git; cum praecipua cura facri concilii fit omnea
unitatis, & pacis vinculo membra totius ecexorbitqntias ■
divina de confervatione
fidelium tota fblicitudine propellere; fed hu.
clefiaflici corporis fovere connexa* fed tale
decretum lub form? diéla conm iedem apojuftnodi decretum eft irritativum divin», leftoheam cft hu/ufmodi; Ac. Major cft mani3is ; ergo 8tc. Confcquentia nota ; major et*am
fefta, minor vero pronabitur, quoniam divi*
icente Auguftino 4 dc civit. Dei cap. 6
dtt membra a capite, A filias a matre, dum
maniam legum huait efl (tufur a, nifi divina
decernit in provifionibus ecclsfiaram ecclefias
legit imaginem gerat. Minor probatur fic,
inferiores non obedire matri, hoc eft ecclafi»
quoniam lex Dei pnecipit obedire ecclefi» p(»
Roman»? in ordinatione ecclefiarum; ut enim
pofitia, fecundum illud apoftoli ad Hebr. t?.
§. Thomas ponit in 2. 2. q.
art. L cum
ebedite prape/nis vrftrit, 0* fub/acet e rli .
unitas ecclefi* in duabus attendatur, ut dicit
Quod maxime de papa iutelligendum eft , fefcilicet connexionem membrorum ecclefi» ad _ eundum glo.
e
___ , ____
, quod
___ ____
illius textus,
dicit,
map.
invicem, feu cotntnnnioncnt; & iterum tnor-Cri poteftati magis eft obediendum quam midinatione omnium mctnbronim ecclefi» ad unum non. In tantum enim obedientia fedis apoftoesput, A non tenant c»p\, « quo totum ’lie*
’
" neceflaria
.. .................................
eft
divina legis imperio, ut
corpus per mexus & conjunfliones fubminifubefle Romano pontifici fit de neceftiratc fa<
ftratum & conflitutum crefeig in augumentura
lutis, ut deducit S. Thomas in libro
quem
Dei; caput autem fit ipfe Chriftus, cupis vi
fecit contra errores Grarcorum cap. 16. ad
ces in ecclufia gerit fummus oontilex ; fcifÎuod inter alia eft auftontas Cyrilli lib The
matici dicuntur , £c qui fubeffe renuunt fumauror. dicentis : frsfu*, fretet aii, fi Cbri,
mo pontifici , & qui membris ecclefi», cujus fiam intftMmr,
iffiet aves vecmtrr, aut
communicare recufant. Alexander vero de Ales
diamut mènent et i» ecclffia Petn. O nen im··
m 1. lententur, in mare π a fcifmatis qu^it
pleamur vente /aparbt* , m ferte tenner* q
que fit ecclefia, a cujus unitate difceflio fcifferpens prepter aefttam centtni irnea nat eji
ma nuncupatur, refpondir per hoc quod dicit
ciat , ut
elim fit paradije. E» hac ra
dice Bonifaciut in quadam decretali extravag.
Criiftus papa: anili dubium efi, gain apefin!tca ecclefia mater neniam ecclefiarum, a ntqu» incipit: unam ectiefiam, in fine ita con*
/ut rtgulu nullatenus peteft deviari 4 & ha £) eludit: Parrs fubeffe Xemane pmttifici entai
betur dift. XIT. c. t. Item quatit, eujuftnodi
bmnen* metar* dcelaramur t· & difitninate
difccffio ab ifta ecclefia debeat fcifnta dici :
effe fit ftecr/Jitate falutit. Sed manifeftum cft
refpondix, quod illa difceflio dicitur fcifma
quod tale decretum irritans, piovifiones eccum aliqui vim, & poteftatem Romansecclecletiarum etiam juftas & bonas , laâas per
lix annuitant. Ex quorum diâis patet minor,
fummum pontificem, eft irritativum divius
quod tale decretum irritans videtur irritare,
legis, quae pnecipit obedire in omnibus apo·
& fcindere unitatem ecclefi», cum ab influxa
ftolies fedi ; 10 quibus nec bous fidei, nec
cjpitts A matns, fcilicet ecclefi» Romeo*
monbus bonis contradicit, ut patet ex didisfubtrahat, & elongare ftudeat ecclefias inferio
Et maxime adhuc confirmatur per illud quod
res , quod futurum legimus circa finem mun
Dominus jubet Ma. c. 23. ubi dicitur : /aper
di
Unde glof. fuper illud Theflal. ». nifi
tatbedrum Meyfi /ederunt Scriba O Phariprini venerit difiefiie , ideft ecclefiarum ab f*i , crania quacumque district niit fttvttt
obedientia Romana ecclefi»; itaque ilio tem& facite ; /ecundum autem tpera teram tali
te facere ; ideft, fi do prslatis fedentibus fu
pure . . ecclefi» undique per orbem diffuf»
fubtrahrntude ab obedientia Romani pontificis, per
per caiuevijui
cathedrammuyu
Moyfi iam
tam univcnur
univerfale impniuui
imperium
ita ut pauci fibi obediaot, & papa tunc tem- det Dominus obedienti»; quam extenfmn cre
peris circa partes Romanas fe includet cum
‘
1
Λ quod
’
J Dominus pr»ctpit
------ ‘ de obe1
dendum
cft,
pauci afin ab ejus obedientia fubtraAis. TerdMotia prarftanda fu m mia pontificibus Petri
tio , ex eadem 'radice : nullum decretum po
cathedram tcncatibui? qu» tamen lex Chrifti
tem effe hcituin aur validum, quod videtur
& mandatum irritatur, & violatur per tale
decretum, & ideo merito dicitur in decreto
en facrilegun», aut facrileaium continere; &
ita nullum tah eft ema»abilc a facro conci
8t. di. c. Si gei.· peccatum paganitatis
lio . cujus intentio tota ver fatur reformationi,
rit auifyuit , duw CÀri/lsaaMM fe efferit, Mi
A famtatt membrorum. Angulorum ipfius ecdem radice lie: nullum decretum poteft effe
clefia; fed hujufnwdt decretum rft hujuimo-
*r
rriear
T
558
557
BASILEENSE G. CONCILIUM.
55
8
licitum quod eft pnefamptssofam & temera* A facnun coocilitim, cujus ftudium eft ca quz
__ » —
& ita a concilie .facro nullo modo
ema.
—-----------c*num;
“r:; f:
_____
'
' " ’ exequi
* , non poteft
" tale
‘ decretum
‘
fint
juftitiz
irritant conftitnere , cum hoc non videatur
141«
cm«bti Λ·η^β® · cum farutn concilium Spiriiu San*
âo
MH
Γ regatur, qui omnia b numero*, pondere,
porte heri ime Izfiot.e legis , five juftitiz na
& mesdura conftitnit. Sed tale decretum irri
turalis. Confequenfia patet; major, & mi
tans contra poteftatena pipe in materia diâa
nor etiam.
eft vere pnefumptuofim, ft temerarium &cSecundo, milium decretum quod tollit opti.
Confequeotia patet; major eft manifefta; mi
mum principatum in ecclefia, fcilicet regalem,
nor probatur. Cum enun quzlibet adio de. * poteft efle juftum; immo omne tale eft ini.
beat efle proportionate virtuti.agentis, & de. * ?uum, ft
omni concilio, Sanâo fpiritu recretum principis legens eouftiruentit auâori.
lo,
hoftile vitandum; fed tale decre
tari; pnefumptoofum dicitur efle illud quo
tum contra fedem apoftolicam in materi? pro.
attentatur quod excedit facultatem operantis:'
ecclefiarum &c. eft hujufmodi ; confeaffumere enim aliquid ad agendum, quod pro
quentia nota; major notiffima eft; minor pro.
fertur virtuti agentis ad rationem pnrfnmptiobatur, quoniam ponere quod inferiores prolanis pectiner; ft ideo dicit Valerius Maximus: r ti habeant ecdefiafticuin regimen five difpofiea tata pateatia afl, gvnt viridat fuit »adu»
tionern ft ordinationem republics Chriftianz
imptaif. Qjod vero hoc faciens diâum con
religionis, afilus jurifdiftionis & jerarchicz dicilium aflumeret opus trafeendens virtutis fua
fpohtionis, quos aftus non poflet exercere ipfe
terminos, patet; quoniam non eft in coteftapapa, qui omnibus eft fuperior, eft veraciter
tc concilii mutare leges ft ftatuta Dei. Lex
tunc ponere in ecclcfiaftica politia plures prin
autem divine providenti*, que pofeit pap.
cipatus non reduoibiles ad unum fuperiorem
loco fui totius ecclefi· profideotem cum ple
monarcham tales adus exercere valentem. Cum
nitudine poteftatis, videtur ordinaffie ipfum or
refpeftu talium monarchal, five fupertnris ini
dinatorem ecclefiarum omnium & diftributotenir auéloritas ft poteftas ligetur, ut circa direm beneficiorum. Unde Damafcenus fuper il
fpofitionem ecclcfiaftici principatus providendo
lud Luc. 7. focumat iit tria tademacula, in
ecclefiis, conferendo beneficia nihil poflit, quod
quit de Petro, cujus fucceffor eft papa: ■·»
eft exprefte contra illud diâurr Joan ni 5 4. fiat
te Daniatu taitntaculaneiH, feci uaivarfaUt
iiMi avi/e, & unat ptflar. Tertio ex eadem
ecclefia cvtftititit crufiruthrem, teaitu fui errradice fic : nullum decretum eft dicendum ju·
git .pafiaram
. Quibus
„
.
_
_ confideretis dicit Leo
Hum, nec per confcquens licitum, quod fpopapa, quod habetur dif. ip. ita Dominât. Fr-C]ut fodem apoftolicam fuis privilegiis & jure
ram batte pâtre iflitu fecrattflimam firmitatem
,
' '
fuo; ft per confequens nullum tale emanandam
JDn, «e diximut edificaute ceafiraHam uimit
a facro concilio, cujus folichudo debet effe,
impie vult prxfumptiaae vialare qttîfqtit cjai
ut unumquodcumqod in luo jure confervet. Sed
patcftatem tentât infringere favenda cupidna·
per hoc decretum irritans (poliatur fedes apo.
/Uni fait, & id feed accepit a vateribut
ftolica privilegiis fuis, & jure
fummo prin
ftaumda . Hoc jus videant etiam qui nie in
cipe Chrifto Jefu, totius principatus capirr,
tali materia vel hmili decretum irritanslatten«illatis
donatis; ergo ftc. Confequentis no
tare proponunt, quod Eufebius pap orienta
ta, & major eft manifefta; profertitn cum, fi
libus epifeopis ieribit in quadam epiftola di
cut- fupra allatum eft, ex decreto 22. dif. c.
cens ; Ita i» lege feriptetm efl i malcdiflnt
row's, non dubium quod fi quis cajuslibet ec«
fui tranifert terminât fai preximi / O
defui jus fitum detrahit, injuftitiam facit. Qui
dicit aman pcpaleu : amen. Quare mirer vat
autem ratione ecclefi· privilegium ab ipfo fum.
tant audxet e/fc^
tam imprudenter coiffe,
rao omnium erdefiarvan tapi te conatur aufer·
terminet at jura beati Patti apafbleram
re, hic pcocuidubio in hsreflm lebitur. Minoi
principii iavafijfe. Loquitur de congregatione p vero probatur; quoniam per tale decretum ir
concilii abfque au&oritate pape. Item argui
ritans privatur & fpoliatur fedes spoftolica autur ex parte conditionis 2- legis , que eft quod
Horitate difpofitionis, ordinationis, ft pravilit jufta, ideft conformis legi naturali. Sic enim
fionis ecclefiarum, qne inter privilegia fed is
dicit Auguftinus in primo libro de libero ar
ipoftolicar videntur ttnere principalitatem ; quod
bitrio: aan videtur tga lex gua juxta no»
( cum in po'eftat· ordinis fit squalitas inter
fuerit. In rebus autem humanis dicitur aliquid
luminum pontificem & alios quotcumque facerjuftum
redtarn fecundum re*
dotes) in poteftatt jurifdiAionis qua refpiat
ÿilam rationis, quae dicitur lex natur*
un
inftitutiones ft difpofitiooes, ac ordinationes
fi
naturali
difeordat, non erit lex
omnium ecclefiarum & correptiones perfonarum
fed correftio legis, ut amplifljme & magi ft ra
delinquentium, ίο eis videtur ftare principatus.
il ter deducit fandus Thom, in 2. q. corona& auctoritatis dignitas fibi colleta, qua ratio.
Ii . Ex eadem radice arguo impofnbilitxtem
ne caput, mater, & cardo omnium ecclefiarum
juris, & indecentiam ponendi tale decretum,
dicitur. Uhde in decreto dif. 22. c- facrefaa·
ficut profertur, & fic : Omnis refpublica five
fia, ex auftorinte Anadeti fic dicitur: Hac
communitas naturali juftitia tenetur
convara apaflalita faciat, txpttt
carda a Da»i·
fervationetn illius poteftatis , a qua dependet
taa, & aaa ai alia iiaftifida afl ; & ficut car
bonum reipublicz in fua plenitudine & inte
dine oftium regitur, fic hujus fanfi« apoftoligritateita ptr confequens non valet fece
cz fedis aufloritate omnes ecclefia, Domino
re legem juftam aut licitam in derogatione
difponente, reguntur . Irem estrav. dt przben.
ejufdem poteftatis ; fed bonum rei publier chric. licet Ii- VI. difpofitio omnium ecclefiarum,
quantum ad regimen fiium pro
ft omnium beoeficiornm mundi ad fedem apoparte dependet cx poteftatis plenitudine ledis
ftolicam nofeitur pertitfere. Item in coftfilio
Viermeofi dicitur uc : falva taaaaa i» pr^atif*
apoftolicx, cujus eft ordinare totam
& gradus & flatus in ea. Ergo fequitur t quod
fit omatèat R aatoti peat ifit it panflat tt ad ftiana
ab
tanquam
vifionis
«a»
a
A
Aa-
MM ,
O
O
ex eo quod eft
ie
1er
a
ad
A
ftiana
magna
«defiam
0*
_
M?*
S<9
BASILEENSE G. CONCILIUM.
J4o
Dei fapientia eft. Sed decretum irritatu
ecdefiarum, ptrfonatuum, dignitatum, aliorum- Λ 8c
cont
ANNO
bancficierum plena 0" libaro difpqfitio c*
papam pofirom in hac materis, de qua eft fer cHftirn
me,
«.ft
hujufmodi;
ergo.
Coofeouenda
bona ;
chiUst! /** perflati/ plenitudine xoftitxr pertinere. Ita
U».
major nota ex conditione legis affiomta. Mi
mu
nor probatur manifefta, pro quo fupponitur ,
Quarto ex eadem radice fic 1 omne decretum
quod tollit debitum obedientiz fedi apoftolicz,
quod tora poteftas jurifdiAionu aliorum pr»
fetorum in toto corpore ecclefiz derivatur &
eft injuftum, Sc ita nullum tale emanandum a
concilio, cujus praecipua cora debet efle ut ca
emanat afummo pontifice, quz, ut fiippono,
patet cum ex determinatione ecclefiz Rotnanz,
piti ecclefiz univarfalis ipfa ecclefia univerfalis
plenarie obediat, in quibus nec contra legem
cum ex doétrina iânftoruœ doûorum. Primo
Dei, nec contra ftatum generalem univenalfe
quia ita eft per multo» Romanos pontifices de.
ecclefiz mandat, aut przeipit; fed decretum
claratum, & diffini tum quoque paret per illud
przfatum irritans poteflstem papa in materia
Gregorii pepo, quod habetur ». q. A e. it
przfata, eft hujufmodi ; ergo fcc. Confequenerato, ubi dicit fic: fanBa Remana eeclefim vi·
tia eft bona; major eft maiyfefta, quia fic fuces fuas ita alii/ impartitur tcdtfiif, ttr in
pra diftum eft ex auHoritate Auguftini primo g partem felicitudinit vocata fiat, non in pleniJ- li.
t: art,
..L. lex
«— dicenda
j-.-.j non eft
a , qup
_ _ jufta
· Λ non
tudiuem poteftatis. Idem habetur ex suAorita.
de
fuerit. Cum autem ex ordine juris naturali*,
re Julii papr in c. fequenti, dicqntis: ipfa { Bit Vi*ilii
& divini inferiore» teneantur ooedire fupcrionamque occlqfia, qua prima eft, ita viett juat
aliir impartiwt ecclifiit, at in partem &c.
ribusfuis, clariffime patet, injuftum efle omniBeatus autem Auguftinus intra canonicas feri
no, & per coofequens vacuum St invalidum,
pturas enumerat epiftofes decretales fommontt·
quod in hi», qua legi fuperioris, fcilicet Dei
pontificum. Item B. Ambrofius fe feqni Ro
non contradicunt, fuperioribos obedientiam fubtrahit. Minor vero patet, quoniam per hoc
manam ecclcfiam profitetur dif. ii. Omnes
doAores vero fanAi hoe idem dicunt, unde·
decretum irritans debitum obcdientiz apoftolica fedi fubtrahitur in difpofitiombus ecdefia
S. Thomas io fine 1. fentenriar. ita dieit,
quod poteftas inferior, & foperior duplicita
rum, quod manifefte eft contra. Quo in loco
fe
habent; aut ita quod inferior poteftas* ex
debet attendi quid dicitur dif. pj. c. obedieittoto oriatur a fuperiori, & tunc virtus; tota
tiam. Obedientiam autem inferiores ex ordine
inferioris fundatur fuper virtutem fiipeeioris;
fuperitribut debent ; fummo etiam pontifici ta
& fic fe habet poteftss Dei _
sd ____
omneni pote*
debetur ab omnibus obedientia ; ut nulli Herat
ei communicaro , cui pro aBibus fuit inïmieus C ftatem creatam ;, fic etiam
‘ m k
fe habet ooteftas
imperatoris ad poteftatem nroconfulis · fic criam
veteri/, nec ia ecclefia efft poterit, .pti ejus
fe habet poteftas papa ad omnem fpirkualem
cathedram deferit .
Quinto ex eadem radice fic i omne decretum
in ecclefia, quia ab iplb papa gradus dignita
tum diverfi in ecclefia ordinantur, & difpopapam reddent impotentem ad faciendum ea,
quz ex Dei pnrcepto tenetur facere, eft injunuotur; unde ejus porcftss eft quodammodo
ecclefiz fundamentum
ut patet Math, td
ftum , & ita vanum & inane; & per consequent
hzc ille. Ejufdem fentenriz eft etiam in 4.
nullo modo attentandum per facrum concilium,
contra gentiles. Rationes vero hoc dariffinie
cujus vigilantia przcipua debet efle opitulari,
ofteodentes copiofe alibi vocata funt, ' immo
ut unufquifque quz Dei pracepta funt effica
cius Sc expeditio» valeat adimplere. Sed decre
ad probationem hujus fuppofitionis tantum dust
tum irritans contra papam io materia benefi
aoAoritatcs adduco. Prima eft illa Leonis pa
pa faoâiffimi quz ponitur di. g. c. Ita De.
ciorum & confirmationum dignitatum eft hu
lUÂsns, ubi fic dicit.* bxjtu mxxerir focramtnjufmodi; ergo 3cc. Major eft manifefta; quo
niam omni» lex humana tantum habet de ra
ttxx ita Domiant ad ernaixm apoflolorxm ojfitione logi» virtuti», Scvaloris, quantum addi-prinm porrixato voluit, ut in bcatiffimo Petro
omxixm
apofiolonan
famato
principâiiltr collo
v i nam legem ordinat & promovet. Minor pro- —
■'— —
n-'------- r-—
*“
>»
batur; quoniam «d pafcendum gregem Domi
caret, xt ab ipfo qxafi foedam capito dota
nicum fibi utiliter commifliim, cujus cura & fxa valut in corpur amat diffandmt, at tutor
paftura fibi fub przcepto eft injunfta fecundum
ttm ft minifttrii intelHgertt oft diviui, fvl
aufer faiffrt a Patri foliditate rectdm. Se
illud Joan. ult. pafet oves meas,· 8t illud glof.
cunda auAoritas eft ejufdem in fermons d*
ordinat, fuper illud i. Petri 4. pafeite, qui in
apoftoli», qui insipit : gaadoo diltSijfiom, fie
vobis eft ΡΜ&·"> t “b* ûc dicit : ficut Deminue
dicit : Qxamwt in Ρ·ΡοΙ· Dti inulti faterdePetre totius gregis auram habtre joffit, ita fequontibus ecclefia paftoribxi jure mandat, eum
tat fiat, multtfur paftortt ,* omxor tamen pro
quifquo, qui focum rf, gregem Dei foHicito
pria regit Potnti, gutt principaliter regit Cbrigubernatione tueatur ,· per iftud decretum irri fiat
mirabile buic vm ctnfertans reddiΛγ impotens, cum per id claudatur
tixm divina potentia fxa tribuit dignatio, ut
fibi manus poteftatis pafeendi oves Chrifti, pro fi guid cum eo commane ege voluit coterie
videndo plebibus de bonis paftoribus, providen principibus, nmnquam rfifi per ipfum dedit
di idonei» perfonis pauperibus clericis de bene
quidquid aliis non negavit.·
ficiis , Sc fubvenire ii
mofinis; patet hoc
conditione legis, quz eft utλfit .poffibilis fecun
dum naturam, & arguitur multipliciter, quod
tale decretum non fit poffibile de jure, nec
de faélo validum : primo fic : Nihil contra com
munem ordinem naturalia rationis poteft ema
nare fob ratione legis aut decreti a concilio,
cujus przfidcre creditur ipfe, qui Dû virtus
in concilio.
. Magnum d*
haedille. Ifta
indigentibus de ecclefizelee-E fuppofitiosie przmiflh probetur fic minor, vinifi cucis. Item ex tertia dclicct quod decretum tribuens ptovifionem
-r.·.· /ecdefiarum Inferioribus perlatis rum irritatiom poteftatis papali» fepra earumdem difpofirionc Λ ordinatione fit contra communem 00
dinem naturalis rationis, quoniam quod fecun
da caufz, quz totam fuz poteftatis virtutem
habent a prima caufa five fuperiori, polfint,
& de fado exeant in a&um, rcfpeAu cujm
„
ATÎWO
- CBUIT1
«41»
0i
BAS1LEENSE G. CONCILIUM.
^2
poteftatis eaufalitas fuperioria eaufe fit fufpen- A priaetpem apofteierum ; tu et, tabuit, Petrin
rationem
U, Λ ligat·, ac irritata, eft contra omnem t*r.
— Aliqui
*·· ■ volunt dtceic nd iftam
n
ordinem rationis, ficut quod ftell* illuminent, vel fimilem, quod licet concilium tollere non
poflet a fede apoftolica poteftatem , aut e.>m
foie a fua illuminatione fufpenld, ut rami fru
idi
ctificent radice fua virtute irritata, aut mem
feli fur fentunt capite uoa influente ;
ia hac autem camparitioneJj» habere vfaentur
minuere , poteft tamen c.i.-curinncm j>ote(i*t’s
impedire, aut rclti ir,i>eie, aut lie regulare,
quod non valeat exue m actum , nili ut di
tiarum luerit per conciiinin generale . Contra
CBteri prolati
ppam
Petro
hoc fic ; quoniam nulla videtur , imr» oppoli.
euim Jlipiti rami, fumi capiti
tionem in objcâo, aut vocb ignoranti.m con
bet apefteiita /edit emittentia debent emet
tinet manifefte, quod lie patet, dt enim |Ueeilefia, fuat ttbique terraram jeera uligie
risdicHo poteftas jusdicendi , leu judicandi 3c
frmdavit. Et ita patet quod, lubtrahcre difexequendi ; fimiliter plena Sc t.ir.uis jurisdictio
nofitionem ecclefia turn a papa, cui primo per
eft tota plena 4 perfctlJ poteftas judicandi &
Je &. principaliter convenit, 4 nulli alii nifi
judicatum exequrndi, alias "on eft plena, dc
ex dono fuo, & retribuere alii» cum irrita ppeifeéla; unde uiccrc quod aliquis habeat jit·
tione papal is auctoritatis, eft elariffime loritra
risdiflionrm, ita tatnen , quod nun pollet ji>
omnem naturae ordinem, & rationis; nifi for
dicare 4 exequt. eft dicere quod habcat po.
te ex affectu dominatus exerratis. Secundo
teftatem juJicaodi. 4 non poteft judicare, quod
ex eadem radice fic : nullum decretum cujufeft habere poteftatem 4 no® habere; limiiiter
cumque concilii poteft reftridgere aut irritare
habere totam plenam 5c per.kcl.inj poteftatvn.
poteftatem, qua non usnanat, aut dependet
junsdiftionis, 4 non habene totum plenum be
iri fuo efle poteftativo ab alio concilio: fed
perfrômn exercitium, eft dicere habe-e ple*
poteftas fecit apoftolica in fuo efl· poteftati
nam poteftatem &. porfeilam judicanci, vrl
vo, in collatione beneficionlta, & provifionc
alia faciendi, & tamen non polle ilia judica·
eccleliarum , non dependet ab aliquo concilio
re ad plemini, nec periccle nec totaliter ; quod
generali,-immo nec ac tota, five univerfali
eft habere plenam & nor. plenam, quod elt
ecclefia ; ergo fequitur, quod concilium gene
manitefte contradiilio per fe loquendo. Sic
rale noo poteft hujufmodi decretum facere.
ergo regulat funt ponenti» , quod poteftas pa»
Confequcotia eft bona ; major eft manifefta ,
palis nwncat in lua plenitudine poteftatis, ne»
quoniam
iqft
in ali,
v i tuentis poteftatem aliquam
,__ ______
dum .quoad habitum poteftatis in le, led etiam
qua politia eft determinare poteftatem quanta^ quoad plenitudinem exercitii; quia ficut omn.s
À qualis fit, augere, & diminuere, limitare
potentia eft pmpter luam operationem, ut di
bra , five
ycnuate: quad
ad
.Wkeoft
Ra-
aut irritare, & nullius alterius. Minor eft
cit Ariftoteles ; ita plena pntçftrs ordinatur
etiam mamiefta, quia, ut dicit Calixtus pa.
ad plenam liberam, & perleMam operationem,
.pa , 3c fcribitur dif. »i. c. qaawv.û. Saatia
aliter fruftta Deus tantum munus poteftatis
Jiemana ecth/ia cat helica C? apoflohca nnllit
contulillet eccleii», quod eft ablurdum. <>iiarJynodicit ie/Htutit ceterit ecclefiiii pre (at a efl ;
to u arvum decretalia ; in afdem
de multis aliis poffet exemplum poni, quos
ad diverfas partes Gallio & Germanist ad Chri- D habetur memoria fic feriptura in concilio quo·
ftum populos lucrandos hiftoriat tranfmififlk
J-“ “----------- 1-·--- e.c λ_λ_
-------Hilartur papa eplfttput acclecommemorant. Et nedum hoc de bearo Pe
tro, fed de aliis fucceflbribus Romanis ponti fia catholica urbit Remana Jjmad· pnxfidenr,
dixit
religiefur , Sanfh Jpiritu emeficibus hoc idem libri hiftoriarum tvftantur.
gregant· : eeuveittut benatur ut quadam
Mirum effet quod papa focicndo, quod fibi
pr· difciplina *ctlefiqftica neceflaria funt, eu.
jure divino competit, 8c quod illa primitiva
m diligentiuri tredettu, fi plue et, patret,
ecclefia fanflorum spatiolorum prs&icavit. ecea qua ad onitnationum inartat pertinere /te
cicfix ftatum confunderet univerialem
xta divina legit prorepta ia tenere canonum
Item fexto, nullum aflum debitum pap< ,
i-nftitura, ita /ovante Domine in omne ovum
ex poteftate fibi data a Chrifto, cadentem fu
memfura felidermu, ut nulli fat fit, fini fla
pra debitam materiam , poteft irritare concilium
tur fui pericul· vel divinat inftitutieuer, vel
qu· deumque ; fêd aéhu difpofitionis ecclefiarum ,
aptfialiea fedir decreta inurm, ana & ner,
& collationum beneficiorum in penfionis ido
petentiffimi focerdotit admtnpflramut ofli.
neis fafbu per papam eft hujufmodi; ergo &c.
Confequentia patet; major nota, quoniam po , cia, talium tron/greflieam eulpa refpkit, fi
E in caufa Dei dofidet fuarimut inventi.
teftas ecclefia data, eft ad corrcAtonem malo
: food ut
rum , non autem ad irritandum bonos aélus le
Jeincepr peffit tenouur etfindiri, fi placet,
gitima poteftate exercitos, cum 1. Petri dica
fntntiat
earner
&
Jvbfcriptioefei
propriat
tnttur poteftatem juriidiftioni» effe ad vindiftam
madete, ut f/medaliJudicia aditat claudatur
malorum, laudem vero bonorum; Sc ac. 11.
inUcitir. M tmivetfit epiftopit, & prefbgtm
dicatur : vit tat timere petfflatem t fienefat,
rit acclamation. Knoudi Cbrifte HUorio, db·
& habebit laudem en ea. Minor vero eft clariffima; dicit enim Quintilianus lib. n nen eft
ether. Hoc maü funt i
aquam >d haberi malum , que uti bene ftlet.
dam Romas celebrato fob fando Hilarso papa,
in quo legitur .
.· f«Mlm»
, y»
qau'
confirmatione & ftabilitate, ita dicit
Et pro
05
/erws·** Jtatt.
04
BASILEENSE G. CONCILIUM.
«/Î fumpufos.
A
DiBtaa
DeAuguftinus de Anchom ia libro fiso de pote·
ANMO
ftate ecclefiaftica e- ai. art. t. quia videlicet CHKtsn
gratia» tgùttu; giStaa qfi faiain nulk alia patria poteft papa uti tanta pote
ORlCTl
&*t ·* »· perpetaaa ftrveatar, apta’U»
gpt·
t—t; tii&aat
tSitt. Hac pr^ftuaptjft aaaftate , iec tamam populo Ghriftiano fecere uti
Aufu···
pawn· jies ,· tiiSaat tft tiecict. Qpi hac vialalitatem , ficut Roms, & in patrimonio S. Pe
vtrii n Jt ûrMMMt. Item quantum ad boc eft
tri refidendo. In alia enim patria fisppouit fe
illud quod fcribitur in decretu fynodi urtiverfub dominio regum, vel principum · « fic vel
falis Conftantioopolitans, ubi fi dicitur. Per
timore, vel amore non liberr poteft uti pote- s.
re fi hnPu activerfalit faerit ceagragata ,
Rate fua, feu juftitin squitate. Item ex texta■
,
& fa&a faeci» ttiaat * faaBa Raetetaa ectlrconditione legii, que eft, ut fir neceffirta, ut ce tsmphci
fia atitrùiu & caatmerfia, epifeepi laaaafupra expofitum eft fecundum Thomam, & exhiliter (y caat caeveaiaati revertat ia depefita
ped>ens ad remotionem malorum, arguitur fic :
qaaftiaae ft ifei»ari, & felaticaeat actipere ,· &
nullum decretum indu&vum majoris corrupboan prefiaere, aa prefed va factrt, a»a taatta
nis, & coofufionis ecciefia Dei eft a concilio
aaticScr fentratarac Jicert ceatra faatatat ft·
facro emanandum, quod maximo intendit ju
a ierit Renta peatifiett. Ecce ex iftis patet qua
xta inftitutianem fuatn ver* reformationi ec
B
liter concilia univerfalia, in quibus zelantifficiefia intendere; fed decretum movui a pa
mi fuerunt reformatores eeelefis, traâabant fe.
pa provifiones ecclefiarum 8t collationes bene
dem Romanam. Secundo, ex eadem radice ar
ficiorum plenarie cum ( fic ) imitatiaM fofti,
guitur fic : In omni republics lege* novat a con
& inferioribus prslatis committens eft hujuf
tuetis patrum decretis degenerantes funt vitan
modi; ergo &c. Confequentia cft bona, mapr
de tamquam periculofifima faluti republics;
manifefta; minor probatur tam ex ratione do
& per coafequens a facro concilio cujus Ru
minorum fircularium , ut argutum eft ; cumque
dium
univerfaiia politica Chrifti*.
experientia noftra videaiu-s multum quamplu*
faluti debet incumbere. Sed tale decretum
rimos prslatos peffime providere ecdefiis, be
irritans in tali materia, vel fimili ratione afneficiis in temporibus fibi competentibus; fi
eft novum quid & a . Patrum confuepapa male in fuo menfe, epifeopi {spiffs me pe
tudinibus peregrinum; ergô tale non eft ema
jus in fiso, non providentes ecclcliit, fed pernandum a facro concilio. Codequeutia eft bo
fonts, mc perfonis moribus, & litteris ador
na; major eft Ariftotdis lib. a. politic, dicen
natis, nifi bene paucis, fed nepotibus, fer vi to
tia, quod inducere .novas leges in republics eft
_________
___________
_________
f______
ri bus & hujufmodi.
Itaque
vix reperiunturalimagnum periculum, quia inducere novas legesC qui
viri
nifi per
. * valentes
’
’ ‘ promoti m ecciefia,
. /1
eft affuefecere non obedire legibus, & ita nec
" ' poni in hoc
papam, de quibus exempla poffunt
principibus. Ex quo fequitur confaquenter prin
facro concilio. Quid ergo effet, fi tota eccle
cipatus, & politias totalis diffipatio ; ratione
fiarum difpofitio eorum providentis plena
cujus dicit Ariftotelcs i. Rhetor, magis effe
ria committeretur: currentibus temporibus prssobedieodum principibus quam medicis; ratio,
fentibus, & coafiderata difpofitione mundi, falquoniam medici commodis intendunt corporum ;
va reverentia eorum, timendum effet, quod
principes five pcalati legum politione animarum
major corruptio effet in ecciefia. Nec valet fufaluti, cum populum intendant inducere ad vir
S quorumdam dicentium, quod tunc papa poftutes *· etb. Et ita apparet major, quod quan
t eoe corrigere; pap* vero pecca* non ha
tam poffibileeft, in repuplica virende funt le
beret corrigentem: tum primo, quia nullus ef
fet aufus, aut pauciffi mi accufare eptftopos apud
ges nom, nifi manifefta fit utilitas & conden
AWWO
f·**'-
sa
pracipuum
figneta,
di neceÆtas. Ita enim dicit jurifpcritus quod
papam; prufertim ia abufibua commiffia con
sft robos novis edendis evidens debet effe utili
templatione dominorum terrs. Item quis fe
tas, ut recedatur a jute quod
diu equum vi.
vellet laboribus, periculis & expenfis fe expofum eft. Minor vero
cx fuperiori ratione, q nere ad epifeopos accufandum? papa autem non
Ex qqinta ratione leges, qua eft ut fit con
corrigeret nifi accufista, vel certa fibi ; certa
veniam loco & tempori, arguitur fic: Decre
autem non poffunt effe fibi mala per alios prslatos commiffa lege communi, nifi per denuntum irritans contra papam ia materia collatio
ciationem fe&am, & ira correftio effet incer
nis beneficiorum, & difpofitione ecclefiarum
non eft conveniens temporibus iftia ; ergo a
ta. Prsterel, pofito quod papa vellet corrige
facro concilio non eft pro nunc decretanda ta
re pcwlatos Aliter abutentes auftoritate fua in
lis 1«X. Confequentia patet, quoniam emanan
diftributione beneficiorum, & difpofitione ecleges a concilio debent effe convenientifiidefiarum, cum parea culpa paribus poenis fint
ms. Antecedens probatur, quoniam ifti* temmerito expianda, reâe yuftitis ordine puniret
poribus principes jam videntur fic dominari
eos fic abutentes ce poena, qua ipfe pupa a con
prslatis intra regnorum, provinciarum, five
cilio propter ebulus in difpofitione ecclefiarum
terrarum fuariun ambitum dignitates habenti
eft punitus, videlicet privando poteftate illa dibus , ut decreto iliq pofito, univerfum quafi
ftributionis beneficiorum, & difpofitionis eccle
regimen ecclefi* ia ecclefiarum provifione, &
fiarum ; quo dato vel dominis cardinalibus com
collatiooe beneficiorum ad difpofitionem devolmittet, vel ad fe revocare necaffc erit, vel
veretur principum fircularium, quod effet abnovum genus politis io ecciefia introducendum
furdi&mum. Hoc tamen non addimus genera
foret. Item ex feprima conditione legis, qu*
liter ; tamen hoc addimus, non ita generaliter
fuit ut fit utilis, arguitur fic : Nullum tale deira neretur, cum difpofitio ecclefiarum papa pro
cretandum eft per facrum concilium, per quod
videntia gubernatur, non audentibus ita prin
impeditur utilitas populi chriftiani; ergo &c
Confequentia bona, antecedens pro majori pa
cipibus fscularibus impetere papam, ficut pras
inos terrarum fisarum ; paticutins etiam fispportet ex conditione legis affigmta.* Tum etiad
cabuat provifiouea faftas a papa, quam ab aliis.
quia facer conventus tantorum patrum, fpiritu fanâo congregatus, nonnifi totius populi
Ex qua radice fqmitur convenientia refidenti*
utilitatibus ftudet, & commodis. Minor ruro
fiammi pontificis ia civitate Romana » at ponit
Ceetil. General. Tom. XXX.
de
»
N a a
pro-
b
er
567
BASILEENSE G CONOLUM.
probatur, quoniam flante ilio decreto manum A pro privatif commodis quorumdam cum pr»
Cummis pontificibus claudente fuper difpofitio" ■
jpdicio '->■
fcdis spoftolicx;
ergo ·Ac. —
Coofeqtsciv
ANNO
tia bona; major patet ex conditione legts afCH«U’I pe ccclcfianim, primo, ecclefiis pefime proviper ordinarios, non peffet commode de mefignata. Mioor patet, quia tale decretum ex
Ijonbus provideri. Tum etiam emergentibos
rationibus fupra affignatis non cadit tn commucafibus, ex quibus ecclefi* poflent inferri grtf
ne bonum Jiaiverfidis ecdcfiat; fed tantum videtur
dcfe&re commodis temporalibus aliquovimina, vel· alife caufis imminentibus, ut pu
ta ratione pacis Xicnd*, ratione herefis e*tirrum muiu.uuiuw
ordinariorum,, amicorum
amicorum,, oc
& samiiiarium
familiarium
Ium
'Jnndn, ratione malitix eligentium refrznand*,
fiHrum, qui tali decreto polito arbitrantur ciratione violenti* principum quandoque propultins, & pinguius promoveri, quam tfianente
fand*, quandoque etiam ratione priocipum vo
ao&orirate apud papam; leget autem inftitut»
luntati juft* complacendi ; quibus omnibus im
ad lucra temporalium, ocglefia lege Dei, di
pedimentis maxima commoditas populi Chrifti
cuntur leges inique, de quibus Ifai* X. Va
communis effet impedita, cum primo decreto
qui condunt letet iniquas. Et loquitur expref
ilio pofito, felvo meliori judicio, non compe
fe de traditionibus avaritis caufe inftitutis; untere videtur papa illud, quod Bernardus Eu- g de glo. fic habet : prepbete centra feribat &
fjenio in perfona ompium pontificum dicebat p barifats qui traditients fiunt prepeutbaui le·
ib. de Confideratione t tu pauperent pater. gi Dei,
n-: dt
J- quibus
- 'L- - Matt. XV. · irritum <·fecifiis
·-"·
Item fic fecundo: Nullnm tale decretum eft
Dei prepter tradilienem vqftram. Sed
utile, immo peraiciofym, 8t ita nequaquam a
Ifai* unum notabile: quid facietis ia die vi·
facro concilio emanandum, quod effet pertur- fitat itu is & calatmitatis tie lenge venientis
bativura univerfalis flatus ecclefi* ; cum facrum
Cujus confugietis auniltum, & ubi derelinqueconcilium pracipue fit ordinatum ad reforma
tis pftriam vefiram ? Humiliata enim fedij apotionem ejufdem ; fed tale decretum irritans,
ftolic* poteftate, & gloria, quo, quatio, aut
ficut praetenditur, eft hujuftnodi ; ergo icc, Con
ad cujusfignum, five auxilium confugient epi
fequentia bona; major eft nota ex ratione le
fcopi, praelati, clerus ipfe? Hoc quoque dicit
gis. Minor vero paret, quoniam fpeflat ad ftaSymmachus papa, & ponitur p. q. 3. c. «//»tum univerfalis ecclefi*, quod tora ecclefia mi
rum beminsm; tie bec mibi per prepbetam di.
litans nbediat fedi spoftolicx, & papa prifiBum eft.· fi bac bumiliatur, ad cujus fugietis
deat rori univerfali ecclefi* militanti. Unde
assiliam, & ubi relinquet u gloriam vtftram ?
XI. dif. Nolite, dicitur: multum
enim cenve·
.........
____
Gloria quidem A auxilium epifeoporum eft
ecclefia in bee fibi ebftr- C jpf> fedes apoftolica ; unde beatus Sixtus papa
Vatient concordet, que inde auBoritattm bebet
» t ,
jn foynda epiftola fua univerfis ecclefiis diraubi Dentiunt tetius ecclefia pefuit principatus».
ila ait·* »b bac enim feti» apoftelica, & fanEx otftava conditione, que eft ut fit nwnifeBis apofltlis, qua tueri, defendi, & liberari
fta, ne propter obfcuritatem ejus fit aliquibus
epifeepi jujfi funt, st ficut cetum difpefitient,
laqueus fcandali aut errori» ; arguitur fic: Om
ordinante Demito , primitus funt Ctnfiituti ; fic
ne decretum, quod poteft efle occafio propin
hujus fanBa festis, cujus difpefittene eorum can·
qua erroris, eft vitandum a decretis facri con fet & judicis jtrvaverunt, procédions futuris
cilii , cujus prima cura eft de agro militanti*
temperibus fint ab omnibus adverfitatibut fem·
ecclef. vepres, St fpinas eradicare hrrefis, A
per liberi. Omnes ergo praelati, qui luminaerroris; led hoc decretum irritans in forma
rium ctrleftium figura in facra feriptura deferiqa* a multis intenditur, eft hujufmodi: ergo
buntur, debent in conciliorum facrorum decre
Ac. Confequentia eft booa, mejor nota ; A
ti» celebrandis foli & luna efle Emiles, ut omni
minor probatur, quia ille decreto mediante li
bus luceant* ideft communis boni Audio inten
garentur manus fummi pontifici* in his, quat
dant, exemplo Tullii in lib. de amicitia, ce
libi jure divino competunt; quibus ligatis, & p fe ita loquentis : Neu mineris curte qft mibi que·
pap. non utence auctoritate fua in ddpofiticne
lit peft marten» meant refpnblica future fuerit,
eccleiiarum , A aliorum fimilium fibi competen
quern qualis Mit ejl ; pauci* enim natus eft,
qui populum fu* artatis tantum cogitat.
tium jure divino, in debita fide proceffu tem
poris multi errarent circa potettatem pap*,
credente* multa fibi non competere, aut poffe
Sequuntur retinues pre perte centruris.
fecere, vel feciffe, qu» tamen munere deita
tis poteft facere; & nullus alius perlatus lege
Confequenter rationes, que in oppofitum
communi, nifi ex commi flione; ficut alias per
militare videbuntur adducentur in medium, nt
piures, & nunc per Bohèmes fatis turpiter eft
habita collatione partium, & pondere confideerratum, cujus nmile proximum eft dc facra
rato, utrarumque veritas ipfa amplius elucefcat,
mento Euchariftiar, quod laicis non miniftra& eo modo quo fupra rationes pro pane netur nifi fub una Ipecie, ut dicunt doâores,
Îjativa quaeftionis ex conditionibus legis funt
ne fub duplici fpecie occafionem capiant erro
iimpte; ita fequentes quam poffibile fuerit
ris, credentes Chriftum fub utraque fpecie pleex eifdem capient luat ratiocinationis exor
tuter atque integraliter non contineri. Magnus
dium .
autem error & pcriculofus toto corpori ecde- ®
Ex prima conditione legis, quae eft ut fit
fi« effet error circa poteftatem pap* capitis
honefta ideft rationi, dive legi divinae conferecclefi*.
mis, arguitur multipliciter* primo fic:.Omnis
Ultimo arguitur ex ultima conditione legis,
illa lex eft licita, & ita tattibilis a generali
qu* eft, ut nullo privato, fed pro communi
concilio, quae ex divinae immediate legis au
omnium utilitate confcripta fit, aiguitur fic:
fwnit ortum. Sed decretum irritam
Nullam decretum eft emanandum a facro con
ad
hujuf
cilio, quod non pro communi utilitate fit inmodi ; ergo Ac. Confequcnria patet ; major maftitutum; fed tale decretum, ut przlertur, non
nifcfta. Minor probatur per illud Matt. it.
videtur inftitutum pro utilitate communi ; fed fi peccavit m te frutei eutse, atrripe tum m-
fis
Hjirimn
, «d
Aoritate
obviandum abufixts contra papam eft
ter
ANNO
CHRISTI
UH
Δ
X
F
ftf
cv* ttr tt 9lffi»
BASILEENSE & CONCILIUM.
S7o
fequitur: fi aea it nttifA de Trinitate quod corpora inferiora & graftio-
ra, per fabrilia Λ
dic tccltfia; fi UJaat aea avbitrit, fit ticmim bi firm hbtitu. Ex qua auâoritatn tiicMm♦«»· tur tria - primum eft quod per bf ecclefia, iotelligit Chriftus ecclefiam univerfalem, & non
papam, quia Chriftus Petro Joquebstur. Cia·
.rtinPautem eft, quod non pnscipitur dinere fi
bi ipfi, fed alteri, A non videtur nifi acetefie. Item quia fubjunftnm eft pluraliter : Qae~
çgaatfae Hgavtritit [ifti terre» Or. qnod ec
clefia univerfalis habet noteftatem corrigendi
& ligandi, alias fruftra dixiflet Chriftus: d«r
pocentiora quodam ordine
potentiora
Quarto ex redem radice fic : fummus fapica· ecdefi» conftruâor Chriftus opti me cre
ditor Ofdinafle ecclefiam fuam, & in cunâis
neceflTariis ad ejus regimen debitum & permanentiam eidem providifle; qui dicit ei Ifsi»
IX Qfitl patui fettrt tibi, viata »ta, &
ftti f Cui
videretur fufiicienter provi Tum , nifi ufutn poteftatis pape, &
aliorum prolatorum, nec ooa alia negotia pro.
vifum futffet de aligna re inobliquahiii & de*
viabili. Si enim , ut 4. Met. Peripateticorum
Ariftoteles princeps feribit: in unoquoque genere eft dandus unum, quod eft metrum &
menfura aliorum, de cujus ratione videtur ei.
fe inobliquibilitaa · multo magia in genere fsnΆο & eleflo regali fscerdotio, cx gente £snfta religioni· Cbnhiana. Sed hoc regula non
poteft dici papa, com fit ipfe peccabilis, nec
etiam collegium dominorum cardinalium, cum
non fit in
gratia confirmatum ; ergo
dicendum eft quod illa regula eft univerfiilis
ecclefia. quo privilegium dicitur habere noo
errandi; & ira per confequens concilium uni*
verfsle reprefentans eam : ergo videtur quod
regula ufua poteftatis pape dependet ex con.
cillo generali; & fit concilium generale po
terit papo ponere regula·, irritando quidquid
contra eas Lerit attentatum .
am
ttdtfie, quia potuiflet impune non audiri ;
contra illud quod fequitur poftea, fi tccltfia»
"•e audierit, fit tibi &c. Tertium eft quia
poteftas ifta ecclefia a Chrifto data extendit
fe ad omnem Cbnftianum. Item cx alio hoc
videtur manifeftum, quod fequitur, quurmuf ·«
/igavtritu &c. ubi multis videtur eflë data po
teftas . Ex quibus manifefte apparet, quod ec
clefia videns papam non fe corrigentem, nec
audientem dilciplinam ipfius ecclefia, poterit
ejus manus ligare, & facia contra ejus affignatss regulas irritare. Proceflus rationis videtur
notus.
Secundo fic ex eadem conditione legis : omne
quod eft .peccatum, a quocumque fiat, eft irritandum, immo irritum nuntiandum a conci,
lio generali, cujus eft de agro Dominico radi
ces eradicare vitiorum. Sed papam fe intromittere de provifione ecclefiarum videtur effe pec
catum mortale; ergo ftx. coolequentia booa;C
major nota eft Minor probatur, quoniam pa
ps fic faciendo videtur efle perjurus, cum ju
ret fummus pontifex in fui creatione inter alia
concilia fervare caecilia» Niceae», ufque ad
unum apicem, illa immaculata fervare, fe pa
ri honore & veneratione habere, & qu» prodicaverunt & ftatucrunt modis omnibus lequi
A predicate . Ita habetur dif. 18. c. faaSa,
fcilicet univerfalis concilia. In concilio cnina
Ni oeno ftatutum invenitur quod confirmatio
epifeoporum & ita provifio ecclefiaftica debeat
fieri per metropolitanos. Unde dif. 6^. ex con.
cilio Niccno ita habetur cap. HlaJ gtntralittr
citra» eft, qacJ fi ^»1 frettr ctafcitatia» Mt·
trtpelieaai failet fuerit tfi/ctfut, baec augaa^)
JfMtti tlifiiait tfifctpu» tfft ata tftrttrt.
Idem ex concilio Antiocheno habetur, & po
nitur dif. 4. c. epi[apui, ubi fic dicitur: rpi*
9
tamen non
fide &
Item quinto ex eadem radice fic: Inecclefia non folum vitanda funt mala , fed etiam
occafiones malorum, ut ecplefia tota mereatur
dici pulchra. Sed papam difponere de ecclefiis
ordinandis, & beneficiorum difpofitiombua eft
occatio multorum malorum ; ergo hoc vitan
tium eft ab ecclefia. Sed non poteft exrirpari
nifi irritando, & annullabdo omnia in contra*
rium attentata; ergo &c. Confcquentia bona;
major patet per illud diftum Matth. T8. fi
aculae teat fcaaâalifjtt, erat tu»
frtjict
abi te. Item Apoftolus de fe ipfo dteir t.
Cor. il. bat facit & facta», at tet^taa»
aatfatt» rare» Or. Minor non indiget pro*
batiooe ; experientia enim eft manifefta, &
clamores i pu, qui contra curiam Romanam
audiuntur , demonft rant.
Item ex fecunda conditione legis, qua eft
ut fit jufta & naturali rationi conformis , fic
primo arguitur, pro qua fupponitur quod ple
nitudo poteftatis eft ncceftaria , ficut ia fine,
Item tertio ex eadem radice : quidquid per.
cum ad illam ordinatur, ficut ad finem. Tunc
venit ordinem divina providentia eft irritan
arguitur fic : omnium ordinatorum ad finem
dum ab ipfo generali concilio; imo tanquam
regula, & metrum, & menfura eft ipfe finis ;
irritum declarandum, cum facrum concilium
fed univerfalis ecclefia, quam generalia conciftudeat omnia reducere ad debitum ordinem.
lia reprufentant, eft finis poteftatis papalis ;
Sed papa immediate fe intromittere de provi
ergo silius menfura & regula eft fumenda ex
fione omnium ecclefianim eft hujufmodi ; ergo
lege & decretis univerfalis ecclefia , feu uniAc Confequentia bona; major manifefte. Mi
verfalium conciliorum eam reprafentantium,
nor probatur, 8t fupponitur quod pralati in
& ira cum tota regula fumenda fit ex eis,
ecclefia fuper alios conftituti funt quafi divine
irritari poftiint omnia qoa videntur a fine
E
deordinari
, vel quod non fuit mcofum menSrevidentia fuper alios exeeutores, five miniri fecundum illud apoftoli 1. ad Cor. 4. fic
fpra & regula fua. Confequentia videtur bo
nae taifli»tt &c. Tunc probatur fic: ordo di
na; major eft Ariftotclis in 1. phific. & 1.
vine providenti* ita fe habet, ut regimen in
eth. Minor patet, quoniam plenitudo potefta
feriorum exerceatur per fuperiora eis proxima,
tis papalis noo eft caufaliter propter papam ,
videlicet per regulas proximas; ergo videtur
fed papa, A ejus poteftas propter ecclefiam,
quod papa vicanus femmi proviforis immedia
& ad csm ordinatur-ficut ad finem, docente
apoftolo x.ad Cor. so. A ultimo: Mit p*.
earam pervertat divina providenti» ordinem;
ttfiate» vebit Dni ia etiijicatitue» & uta
ia titfiraSitat».
minor, dicit
Auguftinus ».
, Ο
te exequens regimen ecdemnim in provifione
Λ ita patet
enim
Item
SSI»·
V'
BASILEENSE G. CONCILIUM.
R?* .Item fecundo ex uedem radice fic: k Ap
ponitur ifia fimflitudo quod la republics Chri- fte per generale cancdieA potdl imtm; fed- çmum
ANNO
popam provider· daamlefife eft bnpiiraodi· en. mj>
CfflUSTt ihans religionis facrum concilium refpcâu pa
•4JI·
pa videtur fe habere nt ratio fe habet in re go.&e. Canfequeatia hone; major mantfefta*
gno anima ad voluntatem ; ratio fimilifudmis minor peter, turn quin, a* contins jus commu
eft , quoniam ficut in regno anime , rarioni* ne, fecundo quia tollit privilegia ecclefiarum,
eft confidere voluntati ; ita' concilium quod quia et dicitor dii an. c. mhus, qm cuiusli
dicitur quafi confilium videtur ad hoc cele bet ecclefi· jnefimm detrahit, injuftitiam fecit.
Item arguitur ex tauoda coMfitioat legi·,
brari, ut in rebus gravibus coofilia, It regil
la capiantur agendorum. Tunt arguitur uc: qo· eft, ut fitpoAbilis fecundum neturam, k.
ratio habet fefpeAu vohmtatis poteflntem con- aegnitur etiam multipliciter : primo fic contra
filiativam, direâivam, k preceptrvam; vo illnd: quod efi diffipetivumftatuageneralis unjluntas ergo habet poteftatem executive* con rerfidis caclxfi* a quocumque fint, poteft de
di istorum, k. judicatorum per rationem ; fed cretum irritant poni per generale concilium;
quidquid vnhmtM exequicur contra diilamcn fed papam fe intromitte» de difpofitiooe ecrationis, reAa eft irritum k vaoqm ; nrgo a B lefianna, k collatione beneficiorum immedia
fimili quidquid exeqmtnr papa ufmu fuo po- te videtur efle bujofaaodi; ergo &c. Coofequen
tcftatia exercendo contra didatnen & taettfu- tia bona; maior patet, quoniam neo pape, nec
ram five regula* affigoafes per concilia, irri quicumque alius mortalium poteft aliquid in
tum eft tenendum, k ita declarandum. Con dcftrubtionem ecclefia. Miaor vero pftibatur,
fequentia eft bona; major eft Ariftotclis 6. quoniam ftatus ecclefi·. univerfalis, uve ecajeeth attribuentia pradoetie tree aâua, videli
cet confiliare, judicate de inventi*, k przei- rachi» coiettu, fecundum illud Exod. ix. «■pere inventa execution! mandate. Miaor vc- ·/· far fte^uha» ηηφ/tr tibi toerfrettHt ia
ro eft nota, k patet per Hilarium io. de tettut. In qua ccelefti hivrarchia Chriflus me
Trinit. dicentem » MMiedsror· qfl mmiin ov- diantibus medii* hiérarchisât infimos; ergo in
/amruSMi persuasi·, eài m· ratùai vtlum ecclefia hiérarchie, luperior, qui eft papa, no·
fuâjitiiw. Item patet ratio fimilitodinis ex poteft fine confufione hiérarchie immediate dico quod homo dicitur microcofmus ; ideft mi fponcre de difpofitione inferiorum ecclefiarum.
nor mundus, quia fcilicet regimen univerfi eft Secundo ex eadem codice fic: generale conci__ r_________________
lium poteft certi* da caefie
caexfis papam ebutentem
exemplificandum
. Item ex eadem_______
radice fic : hua
Quilibet feperin* poteft inferiori legem pooc-C poteftate papali privare totaliter vel fiifpendete contnnum
contrarium lagl*
legis irntando
irritando ; fed generale re: ergo multo magis ad obviandum abufibus
K
concilium eftfuperiu* pape, ergo fequitur quod ejus poteft cum rcftHagcre aut limitare. Coa·
coocilium generale, ueivcrialem ecciefiam rc~ fequentie videtur optima per locum a majori ;
preiantam». pape poteft legem licitam ροβο- antecedens eft notum, k ia ecclefia pluries pra
re, contrarium legtt Mtan per eum irrita·' eiitatom .
Item tertio eadem radier: privilegia ecciedo. Confequcntia videtur nota; major etiam,
quia alias no· videretur efle potefta* fufficieno fiaram, fandonun cannooum inftituta, Nier
ai
concilii fixa décréta, nulla poflunt ratione
in fuperiori. Minor vero petet ex decreto
conditi Conftentieafia, ubi dicitur quod ec- convalli, vel novitate mulari, ut dicit Leo pa
clafia uaiverfalis poteftatem habet a Chrifto pa, k habetur XLI. q- a. c. friviltin; fed
immediate, cui quilibet cujufciamqne ftatus vel pravifiones ecclefiarum fsnftorum canonum indignitatis exiftat ^ omm fipapalis, obedire te ftitutiones, kNicani coaciiti pertinent ad ju
netur ia hi* qns pertineat ad fidam & extir ra & privilegia ordinariorum ; ergo pro eorum
pations» hsrefis, & generalem reformationem pririlegionuD, k junota firma cuftodia poflunt
ecclefi· ia capite k uj membris.
|Ogeoeratia decreta irrfeantia ponere. Coofequen
Quarto ex eadem radice : de ratione legis tia petet; major, minor not· font ex dccreeft, quod fit jufta k refta ; patet ex fecunda tie fbpenua deduftie.
Item ex quarta conditione legi*, qu· eft fe
conditione legis qua eft qood fit jufta; fed
illud quod femel eft reftum eft femper, ita cundum confuetudiaem· arguitur fic: Praiati
ejus obliquum femper erit obliquum ; ergo lex funt fponfi fuarum ecclefiarum ut dicitur 7. q.
talis jufes poteft irritare ejus oppofitum a quo i.c.#nw eltrriar tuter. In matrimonio autem
cumque fiat. Confequentia videtur bona; ma coafenfua utriuique partie requiritur, ut vincu
jor etiam nota. Minor vero patet ; lignum lum qua extremo animi conjunguntur; fed hu
enim raAum, quantum eft de fe femper ra- jufmodi· confenfus inmr fponfiuu k fponfam
ftum manet, & in multis poflet pom exem ecciefiam mo exprimitur, nifi per deflionem,
aut poftnlatioecm; ergo fequitur quod nullus
plum.
Quinto ex eadem conditione : naturali* flui erit sidi camini iponfias fiva praiatns alicujus
tas habere videtur, quod qui* privetur privi- ecdelsa, in quem prius per eleâioncm vel polegio, aut minuatur m eo, fi eo male utatur; ftulatioaem ipfe ecclefia noa coofenferit. Con·
k prefertim fi abufus ejus cedit in fcaadahim1 B fequentia videtur boon; major k minor petet.
totius communitati* ; fed ad oculum trifti ex• ® Item ex eadem radica fic: Decreta irritan
perientia cognofeimns fiimmoe pontifice* pri tia in materia ifta fecit jam condita· gene
vilegio fus potcftatie abuti k in feandalum rale Coaftaatienfe«q|t pre·» Bafilienfe; ergo
totius ecclefi·; ergo merito fummi poatifiem confefMMar ad ubviaedum aliia abofibue ρπκ
deberent privari illa poteftate, vel ad minus feae concilium genenda & qandlibee aliud po
in ea reftringi. Sed non videtur rationabilius teft leges cum uritatraec ponere contra papam
quam per generalia concilia; eego id -quod in nunaria beneficiorum, & dityofitieme eccta
prius. Coofequentia pata, major nota eft, k ftacum. Cnafequentia patet, quia una, k ea
minor etiam eft clara.
dem poteftas, kaque picae eft in hoc conci
Item fexto fic ex eadem radice: omne id lio, ficut A» aliis. Item lex iftaeft confer
mi*
573
ΑΜ*Ο
αηνπ
*41»·
BASILEENSE G. CONCILIUM .
574
diettar, idoft ad priftinam formam reduâio;-------fed forma dtipofitionis ecdcfiasum ia anciaaiori & anriqoo ftatu, five more ecetefi» eft ut i«s»·
irritatione cira
fiat per ordinarios; ergo fi fieri debeat refor
eMtn feppofita
matio, neeeffario debet fic difpofitio eeclefiacilio; item cira
ctrriiaalimn; itan rum  collatio beneficiorum reduci ad ordina
contre alie—tioewn honor—a teatporaliom per- rios , ut irritetur omnis illa provifio per quem
tiaesrium ad patrimonia— S. Petri ; ite— ia cumque alium foôa.
concilio Coaftaadeafi deerat—n eft ea— irrita
Item ex eadem radice : Gcut mediem ia fua
tiooe contrarii de reire—ndi&mn domi— An operaturae intendit fanitatan que eonfiftit in
gelo Corario ob laudabilitate— fi— cefioais ordinata concordia humorum ita poteft— pu
blica fua prafidentiali folicitadine intendit pa
cem , qua eonfiftit in civium ordinata concor
per preterit» qualibufcumque ftAis quodam dia. Sed vidimus, quod medicus abfitidit unum
modo impetere vel punire; & in multis ali» membro— bene St utiliter, fi per ipfum itnufi» fuit pmfatorum conciliorum ponere & con- » mineat corruptio corporis ; ergo etiam pobliftituere decreta cum irritatione. Ite— genera- ca poteft— pro pace, & falute totius corporis
le concilium invenitur irritafle fecr— ordina- ecdefiaftici, poteft vel amputare, vd pnvsre
tiooes clericorum foâss per alienum epifeopum totaliter unum membrum 'fuapoteftate,
" ’ vel de
fine beneficio d affenfu proprii epifeopi ; ficut ejus poteftate aliquid detrahere vel minuere
paret decreto concilii Nfcanu, ubt i— dicitur : quodeumque fit illud. Confequentia petet ex
Si φΰι «tusse nftu ferrit tltrictee, «es «d
fimiiitudioe; & ideo dicitur in concilio Conelituu fertùut tptfcrpnet, erdisare »■ /m scftanticnfi, quod in materia reformationis, que
re— —n d«fo— ran/ân/—· tfifetei tp- eft quafi quadam cura infirmitatis corporis cc·
fi"* » * f— rtttfit cierimr, irrite Jit Sejttf* defut, etiam papa fubjidtur concilio .
asadi trJiMie. Ergo multo magis poteft ge
Item ex fèptima conditione legis, qua eft
nerale concilio— decreture cum irritatione con ut fit tftilis: Illa decreta funt licita & juftif-i
tra papam , fi difpomt in eedefiû fubjedis me- fima, qua removent a ftata dignitatis papu
tropolitanisabfque confenfu eorum. Coafequen- lis que ejus au&orirati non multum derogant,
P*1^» lu“ CU0B difficilius fit irritare in- 8c
_________________
ftatus excellentiam non minuere videatur;
compatibilités aAus poteft—is facerdotalis, quam icti
fed accrera
decreta cum
cum irritatione
irritatione , ne papa fe inadus poteftatis jurifdiAionis.
4«/«r, qui tttura tttdrut [acrtt taauaec, utr
ueerfiari» ttmpulfi , fed liàeattr , ut prmidgta*
576
A intrifigentram & iMeatfoom Chrtfti ibi ecclefi· 'r'
dicitur pnriatue . Undr Chryfiaflomu· fuper
Matth. « adducitur a 3. Thoma in gtofi cno- um
riu. expomt fisc dic ecclefi·, ideft qui eveto
fi· pnefunt; it» etiam habet gtof. decreti in
·. < paceevent it. q. ir. dit.atcltfia, tdift
factrdtti. Idem etiam aperte colligitur ex de»
creto innor. ΠΙ. in c. neutr, dc /udi. de eft
glo. in eodem paffu in verbo tttitfia ; fecun
dum enim phiioftiphiMn p. eth. civitas quando
que dicitur ia quod eft pridcipali(fimum in rat
cujufmodi eft dux
re&or.
cum dieitur,
quod fi de prelato intelligeretur non dixiffet
Petro: dic tttltfiai dico quod hoc non arguit,
quia ifta doRrma de corrcdione non dabatur
Petro fmgulariter, nec ( hriftus ei loquebatur
ut prxlato, at ut particulari perfonai fc ad ejus
iolam perfonam pertinente ; nondum enim eral
adhuc prclatus ; fed in perlbna omnium fecun
dum illud fatd aai di:·, ttnuiàat dic», Und*
Auguftinus de verbis Domini dicit; Si ptetta·
vtrit &c. bit admtatt uet Dtniaut affler ut»
aegligti t iavicta» petoata aeflra , ntu rfuaruadt
gaid reprfitudaaf, ftd guid etrrigar. Prasterea fecundo, dato quod ir sliquo cafu per ly
predprel ·
eiclefia, non prelato*, led communitas fideUltimo arguitur ex ultima condition· le
lium intelligenda veniat, ficut Vid:tur glof
gis , ut nullo privato commodo fcf. Omnis
qmadatn exponere, dicitur quod hoc non cx
illa lex eft maxime firmanda omni genera fir
ratione alicujus poteftatis, qux dicatur efle in
mitatis, ut a nullo valeat permutari, que pro
tali communitate fqcluio luo prelato fc capite
communi utilitate omnium eft inftitura , fc qiut
arguatur eflq m Dionyfii fc Aujus boni communis, fed nujulmodi lex difpoguftini validum argumentationis fumijur genus
fiuonem ecclefiarum committens ordinarii· eft
in theologia ; fed ratione erubcfcentiz, unde
hujufmodi ; ergo &c. fequitur' quod in omni
glof. ordinaria adduRa in loco praelibato its
genere firmitati· eft roboranda, fc ita cum
dicit 1 vtl aie Ktltfia ; ut aiajtrta» trubtfctm
decreto irritante. Confequentia videtur bona ;
t/mn patiatur. Item Hieronymus in eadem glo,
major videtur patere per decretum id quod i j.
confia, inducitur: parra fi i» illtt audir» vt*
q, I. c. fe* ad parpttuau» generaliter erdiua.
latrii, tua: andtu dreeudum tflt ut dtttftatim
ta faut utilitate*» mdla ttmufutatitue varie*,
ai tua» babtaut , ut gai ttt" p*t*it pud»r» faltur, net ad privatua» reducnatur nutataduut
vari, falvttuf tgpftbntg, Qiod vero arguitur.
gaa ad beau*» ttueatuat faut prafiaa. Minor
nifi ecclefia haberet.potcftarem ligandi &«b£olvero 4>atet quoniam ipfi ordinaris melius co>
vendi fruftra dixiflet Chriftus: 4tc tttlgfia.
gnofeentes qualitates perfonarum, merita &
Dico quod hoc argumentum non currit, quo
. demerita utilius ccclefus poliunt providere, fc
niam licet cx ifto tpcttt·, ut vidctpr,. nulla «t>
citius dc cum paucioribus laboribus & ex penguatur aufiorita* in congregation· fidelium «t
As ecclefiarum ipfarum aut perfonarum.
£ defiar fuper papam & alium, pop adhuc fru
ftra dixiflet Chriftus : dit tcdffia^ uf palet cxpofitione {an&orum proxime, aftigaata, «ni du
Sidunt rat-eauu» faflarum.
cunt ideo multis dicendum eflh, ut dateftationi eum habeant, ut qui noq potuit pudore Ai·
Ad primam rationem refpondetur negando
vari, falvetur opprobrii». Ecce ergo quod noq
minorem ; 5c ad auctoritatem, quas inducitur
de evangelio Matth. ifl. Si precavil (Pt. dico
fruftra prateipiur : dic ttchfia, etiam liccdefia non habeat poteftatom. ligandi
folvendi
primo, negrndo quod per ly ectltfia, intrlligatur ecclefia umvcrialis, aut univeriale conci
eo modo quo adverfarii iptelligunt. Item ar
lium illam rcprxfcntans, quod cx tribus colli guitur , quia nifi ecclefia hibeqt poteftatem, pOi
gitur. tum quia h
iotelligendus, & praintclligenaus venit prola
q. I. c. Dea fmatteatt, in noooulli· caufis
tus. Ecce in quo ipfa ecclefia poteftatem acconciliorum cum aliquid obfervandum cerni
tur , ftatim fubinferitur : nifi auâoritaa Ro·
man· ecelefic aliter fieri imperaverit, vel fil·
feriendus eft. Et ideo Chriftus poftquam di
vo in omnibus jure Roman· ecclefi·, vel ftlva tamcn
in _______
omnibus ________
apoftolica auÂoritate
xi: G ecciefiam non audierit, inquit prolatis,
_____ ...
_________ ;
quorum au&oritate judicium fit in ecclefia: p & ideo patet, quod ex ignorantia provenit
’t
-Shua dite velit gaed gMçawpw ligaverit it
' ~
decretorum dicere papam contra profeffionem
&c. non enim boc dixit tibi multitudini fi
agere providendo immediate ecclefiis fibi com·
delium, fed apoftolis, five prodatis; eft ergo
miffis de palloribus. Intelligenda ergo funt il»
ibi fecundem literalem fenfum fundata potela decreta de aliis prolatis attentantibus fe per
flas prolatorum cootentiofit jurisdictionis, &
alios confirmari, quam per metropoli tenu m
non alia . Unde Nicolaus de Lyra fequendo
fuum, non per fidem apoftoiieans, qua feroglo. fvpcrins taAam, inquit, quod talia pofper intdligitnr excepta, ficut in ant quis con
uat pralati efficere, ideft excommunicare. Se ditos legimus fuifle acceptatum per alios; un
quitur fa» aanfw ligncritu Or. ubi nota
de papa Hilarius in fvnodo antiqua Roma cc*
quod auAoritas illa non datur prolatis ratio
lebrata refert ia quibusdam locis talia perverne perfonaram tantum, fed ratione totius com
fi totum femma Tuborta, ut nonnulli epifc opa
psuni tatis, nec moritur cum perfbnis, fed per
cum, qui noanifi meritis procedentibus datur,
manet in fucceflbribus ; dicitur in iftis prola
non divinum mubus, fed hereditarium putent
tis ecclefia fufeepifle poteftatem iftam, ut Au
effe compendium, & credunt, ficut res cadu
guftinus videtur fuper Johanuetn dicere. Terw
cae atque mortales, ita facerdotium ; ........
ita ut le»
tio dico quod dato, quod potcftas illa iotelli- £ gaturis, aut teftamentario ture poflet diiditti »
Nam
plcnque
ficcrdotca
in
mortis
feretur de poteftate data ecclefia univerfali
K*—
--------- Æ—------ —--------- —xconfinio
“‘~
cooftituti in locum fuum feruntur alios defijuxta inteUigentiam arguentis, nihil arguitur
gnatis nominibus fubrogaffe. Hsc ibi, & plu
contra condufionem, quoniam per illam auaoritotem non concederetur nifi potcftas corra alia de illa materia.
Ad tertiam rationem cum dicitur, quod
rigendi fir»trc« fi peccaverit, & ita dato quod
pervertitur ordo divine providenti·; refponpapa, fi peccant ic abuteretur poteftate, abudeo
negando minorem illius rationis; & ad
tas ems corrigendus veniret per univerfalem
^■12.·.· (p· tamen diceretur, cl coocefia
probationem dico duo. Primo dico, qood aliud
Ο ο
«Λ
ÇroriZ. Geaeral. Tom. XXX.
579
BASILEENSE G. CONCILIUM.
380
579
PF eft immediate ex eq ai regimen ecclefiarum, &. A *M«i/, dif. 31. Propter quod Califlu* papa fiericft providere de roboribus ecclefiarum ;
bcm aliquando epifcopis, ft habetur in c. *m
-KMO "“aliud
ficut aliud eft inftitutio canfarum duarum, A
Jtctf, dt 13. JUm msm· dtcet teembre Λ tepi.
CUAISTI
aliud cft producere immediate effeftus Ungu
*· Jifctiirrt ; J'tci, jult fcriptttre tqftîmmùa
larum rerum. Dico ergo quod primum perti
emaie memSre cepaf ftfaentar ; ■·//> eaim Jt*
net ad praefidentem & proviforem univerfitaus, ut coodjutores fibi effumat, conftitucodo
paftores fingulis ecclcfiis , ficut Dei cft creare
ceeeveeit deviere. Quare Hieronymus ad Damaduas caufa* ; regimen vero ecclefiarum cfehet
fum papam feribens propter hanc lutnmam
Aoritatem illius fed*» > in diffinienda fide inoexequi mediantibus confli tuti* per eum pallo
bliquiratem, ut,habetur
q. t c. bet (fi fi·
ribus ; & ita facit papa, qui mediantibus epieiet, pupe îtetifiam, qaem r· catbelite eccle·
fcopis per eum creati*, & alii* inferioribus
przlati* pafcere dicitur univerfum gregem Do fie tiitlicimus, fenatfue /smper ctafnimat, i»
fit, fi mint ftrilt, ans pente caute ftrit
minicum, & ira ordo divin* providenti* fer
aliquiti
pefitum rft, tmeaieri cepimes e tt
vatur. Secundo dico, quod etiam in regimine
....
ecclefiarum, caulis rationabilibus concurrentiPttri fiJtn & fttiem teneat. Si natem hac
bus, papa poteft multa agere per fe ipfum, —tufire
a~~ —
cenfefte—epefteletut
·*->·......... -■
tai ·-->·-··
jmiieie
-----------cemprebe·
lter, qeicumqet me calpere vetuerit, ft impe*
vel aliis committere agenda quam conftitutis
riteei vtl me/evetum, vil etiem aen cet belt*
paftoribus ; ficut enim Deus rebus certum
cam, vel bttrtticam cempereèit. Hsk îlle. Alias
ordinem indidit, ut tamen fibi refervaret quod
autem
refpe&ut de papa, juxta fanftorum paipfe aliquando ex caufa effet faélurus; dicen
trurn prudentiam habendus eft, quam quod fit
te Auguftino contra Fauftum, quod aliquando
quid particularis homo ejulem fpeciei cum
Deus contra curfutn n.tur» folitum facit; ita
c*tens hominibus. Plane conlideranda eft etiam
a Spiritu Sanâo ordo regiminis in ecclefia
inftitutus creditur, ut ipfe qui Chrifti vice*
divina providentia, qu* ita illi fedi affiftere
ranquam ejus vicarius gerit, poffit ex caufa
credendaeft, ut nullo modo ah ea in his, qu*
fidei funt, permittat exorbitantia emanare ju
fibi rationabili viia quandoque pro parte aliter
dicia . Unde Hieronymus loco proxime allega
difponere; poffet enim papa fine perturbatio
to ita profequitur : Sentit Remana ecclefia,
ne ordini* ecclefiaftici per dioecetes, per quas
qua femper immaculatit ptrmsnfit, Demine pre·
eum tranfirc contingeret, pnedicare, confefftones audire, facramenta difpcnfare , vel alia,
r.w 7
-..~.«
vidtate, v .....
beate .....
Petit .apem
ferente,
i» /w
fe·de quibus videtur committere. Et ita non mi- C re mentbir fint ulle he, ttieerem ctefeltetient,
atf·* firme
O inemtbilit emai tempera ptrfi·
litat ratio illasffumpta ex ordine divin* pro'
fiet. H*c ille. Tertio dici poteft; dato quod
videntia:.
’11* regula inobliquabilis in fide fit concilium
Ad quartam rationem de regula inobliquauni.erlale, hoc de plenario concilio, in quo
bili daoda oeceffario, dico duo. primum eft
apoftolic* fedi* c atiori tu pecfidct, intelligenquod illa ratio non videtur concludere, quod
dum efl ; non de congregatione alia, cui apo
detur aliqua lex animata impeccabilis, & indeftolic* fedes in diffiniendo raro affifteret; fed
viabilis fimpliciter in omnibus pneter Deum.
potius magis repugnaret : quare nihil ex illa
qui eft fapientia ipfa. perquam tam reges fpiratione arguitur ad propofitum, quia nullum
notiles, quam temporales regnant, A legum
tale concilium legem ponere poffet pape, quae
conditore* jufta decei nunt, ut dicitur Proverb.
aut ejus poteftatem diminueret , aut volenti be
fed bene concludere quod fit aliqua reg.ila
nefacere pneftaret in provtfionibu* fiendis im
indeviabilis neceffaria, ficut & in communi
pedimentum; attento, quod fibi, & non alte
feientia aliqua principia inobliquabilia danda
ri cura paftunt totius gregis Dominici fit comfunt, & ipfa eft lex divina, live fides chriftiau* emanat ab ipf<
na, qu*
ipfi legislatore &
A mouarmonar d mifla .
Ad quintam rationem de tolhmda occafione,
ch* Chrifto Jefu, fecundum quam gubernanda
dico ad majorem & ad minorem : Ad majorem
eft ecclefia. Quoniam ficut poteftas panr deri
vero
dico, quod duplex eft occafio mali ; quae
vatur * poteftate divin-; ita ratio, live regu
dam direâa qu* directe ordinatur in malum ;
la gubernationis in papa ad ecclefiam gubernan
alia indireâa, qu* fcilicet de fic refpicit bo
dam debet fumi ex ratione gubernationis iunum, licet per accidens tendat in malum. Pri
premi gubernantis; de qua 4icitur XXV. q. r.
c. prime felet efi rttie fiiti regttleei tefimii·
rt, & ftetetif petram nulletntu ebviert. Se
cundo dico, quod pofito. quod ratio currat de
regula . five de lege animat* inobliquabili, A
indeviabili in materi* fidei, A neceflâriis ad
falutem populi chriftiani; dico quod regula,
five lex non poteft dici regulariter effe conci
lia generalia, cum plura tali* exorbitafle a fi
de hiftori* commemorent luxta glo. in c. ipfi
au-
34.
g
O
8.
fiedes, qu« numquam exorbitafle
a fide catholica legitur; habet enim Cede* ilia
a Chrifto privilegium dm errandi in fide ju
xta illud Luc. at. tge rege vi pre tt, Petre,
et «m itfitiet fiiti ru ,· quod fanâi doftorcs de firmitate, & inobliquitate fidei apofto
lica exoonunt; unde hac ratione mater fidei,
ft maglftra dicitur ecclefia Romana, ut in c.
•ft apoftolic*
ma enim cft omnimode tollenda, & eradican
da, qwanfumrumqw: pace reipublies fieri po
teft ; fecunda vero non regulariter, cum' ea qu*
fûot per accidens relinquantur ab arte. Tum
primo quia, fi quelibet occafio malorum effer
tollenda, cum feientia, tefte apoftolo, inflet,
r. Corinth. 8. ft ex Icicntificis multi effician
tur hcretki, ft fnperbi inflati; fi autem bujufmodi occafieois caufa toUarentur univerfitate* ft ftudia, non prudenter ageretur Si de
nique omnis occafio abufuum ia er dei ia effet
auferenda, cam noflris demeritis innumeri fint
iaecclefia pntlati, archiepifcop», epifeopi, ab
bates abuSMte* fua poteftate; apud quem romoneret ifta poteftas* affignetur ille, ft laudabi
mus cum. Praterea fi omnis occafio abufuam
•ufereada effet, dicentibus Botaaris, quod om
nium ambitionna, fimoniarum, mul arumq*
Λ»·
ANNO
CH* ISTI
*♦»·
BASILEENSE G. OONQLUM.
581
i ne menfura, five proportio legis, aut regula
·' —
-■ 1 ■—data; A Mta· «fat a deride auferenda; noa quia corpori debili non ita fortis applicatur ΛΤΤΛ.
ί£55£Ί reftat aobêa refooafio, Apud oena eaim ma
medicine, ficut forti A robufto; altus autem
mj.
un* nifeftuen eft, quod Ii Bohemocum argumenta
aAivorum font ia patiente bene difpofirio in
in aaateria temporalitatis noa militarunt, mulfacundo de anima. Secundo, quia tefte Ari«oorimM militant asgusnuta aliorum ia mateftotete oportet kges aptari politia, unde mo.
ria noftra, qui fob fpecie pietatis, fcilicet re»
dentio legum accipitur ex qualitate regende
formatio·» ecdcfia primatum Sedis apoftoli.
poHria, fed non diAamcn, aut ratio legis;
cu, uaivcriaHi aedefi· quodammodo fundamen,
fed ilfo capit politia ex principe, ubi eft motum deftrueee & deprimere moliuntur . Sed
narchia : clariffime patet rationem illam , ex
nunc dico ad minorem, quod loquendo de oc*
adverfo reputatam. Achillem , omnino viribus
cafione diroâa Aper fe, felfaeft; abiit enim,
vacuam effe. Et ad probationem illius hypout dicamus quod ufus beneficio divinitatis mu.
tdis per apoftolum dico, quod p«r illam noa
«ere ecclefie dato fit per fe occafio malorum,
probetur aliquid, nifi quod eft «nia modo af.
licet per accidens point bene contingere, de
ugnato
ncario omou
finnato,. ^diheatio
omnis cccicuu
ecclefia in ’virtutibus
quo non eft ad propofitum. Et cum dicitur, ■ & hujufmodi non eft ipfa ecclefia
rclcfta,, 1<
leges enim
Juod experieat-a & clamores hoc oftendunt;
L
f
1 adifkatlbnu
«e.-e · non
hujufmodi
'videntur Tumenda
ko, quod hoc eft felium, nulla enim expe.
ex adificanda ecddfia, fed cx adifiestore Chri
rientxa monllravit quod effet per fe & direAc
fto; ficut eft principium ecclefia, ite eft fi
occafio. Corrigantur ergo abufus per eum, ad
nis, ad cujus amplexum eft perducenda ipfo
quem fpeâat, & maneat intacta liberaque ipfa
ecclefia , cujus vices gerit in terris ipfe fum.
poteftas ad bene agendum.
mus pontifex ; & ideo notanter in diffinitione
Ad fextam tamen de fine dico ftk primo,
poteftatis ecdefiafticx ponitur ; ad ardiheanoquod bypothefis illa eft ialfii, & coptra om.
nem ecclefia fecundum leges evangelicas. Et
nem rationem loquendo de fine, qui eft ratio,
ita patet folutio rationis.
A menfura omnium eorum qua funt ad finem.
Ad feptimam rationem , in qua ex fimili
Pro quo notandum, quod finis alicujus rei du
tudine rationis, A voluntatis proceditur, dico
pliciter dicitur* uao nodo illud, quo tendit
primo, q^od hipothefis eft falfa, quoniam,
illa res ex ordina fibi dato, aut naturali, aut
ut dicit Chryfoftomus in quadam epiftola, fi
fiipernatnrali, five id quod eft intentum ab
cut intcllcâus eft frtnmus pontifex, A rex
•gente. Alio modo dicitur finis id, ad cujus
-r- ...
u... ..................
in homine; fic r
papa
in ^»
ecclefia
Et eft fautilitatem eft ordinatum opus agentis ; cujus
pienter diAum , quoniam d<>âor A magifterr
exemplum poteft poni io arta medicine; uno
'
‘ n
orbis dicitur fecundum quod idem Chryiofto.
wsodo dicitur finis cius fanitac; alio modo in
mus dicit epiftola fuper Jo. quod Johannes Ja.
firmus, five corpus numinum. Item finis po.
cobum localiter in uno loco pralatum deter
litta videtur effe pax & tranquillitas ordinis,
minatum, fed Petrum totius orbis decretavit
cum hoc videatur bonum ipfius, ad quod uai.
magiflrum A doAorcm. Hac ille. Qua ratio
verfum regimen cjus refateere videtur; ipfa ve.
ne dicitur xj. q. 1. c. idea
RectnoitH, ·/ro communitas dicitur finis regiminis five po. ant Kcltfit beiot /tu
teftatis reipubiicar; fic ad ejus utilitatem ordi fott
tft ufot & Ctrtit MUtiua» ncltfi··
natum eft opus praefidentis, & agentis. Ita fi.
mas, λ tttjtii
as nuas·* Jïfftotire lictt.
nis poteftatis papalis non eft ipfa ecclefia uniCeterum dico fecundo, quod h-·;-------j------c—it—:---------------qtfbd
j
piex ad prarient diftinputtur privilegium ; nmun,
quod dicitnr ajuriftu rede, & iUnd A qnod
datum eftecdeine, dignitati, civiraQ, an ali
cui loco; & hoc dicitur perpeftnun ri rei adhem, & fic femper durat nifi fcrte res deftrufe
Otf. Aliod eft peribnale, quod alicui, *el car*
ti» perfona perfiatedifer conceditur. Quo hablto dicitur, quod privilegium difnofitionis ecchfiarum, dc alia hupifmodi non eft privilegium
peefonde peribo· Eugcnli aut alterne ; fed eft
ipfius fedis apoftolica ; quod privilegium Chri
fti donantis difpofitione oflibus adhrret infitpv
rahiiiter ipfius fedis. Sic enim inftituta eft ec
clefia ab eo, Λ poteftatis munere dotata, W
cffetufque in finem fccoli duratura. Qua la
re cum (it contra omnem srquitatem, ut pro
pter delirium przlati ecclefia perdere debeat
priv>legia fut, St prxferrim Illa quas dl caput,
& miter, & regula carterarum, non vidbtur
juftum & rquutn, imo etiam nec poftibile de
jure, ut propter abufiis quorumqoefummoram
pontificum fedes apoftolica fuis privilegiis fit
ipo'ianda; prafertim cum illa non a quocum
ta uni venalium conciliorum plena obfervatioque mortali, immo nee ab ipfa univerfali ec·
ne non fuerit amplexus : dico qund concede
clefia, fed a Chnfto Jefu immediate illa furem ; fed videndum effet qux leges fint fuftr.
& qua fanria decreta, quoniam multi dicunt
fcepit.
malum botram, & inpsftum rquiffimum A te
Ad undecimam aaonem negatur minor, in
nebras luctm. Decretum autem quod papa non C qua dicitur papam providere immediate de ecclcfiarum palloribus effe inpiftttm. Et cum pro
provideret de paftorrbus io ecclefia fibi a Deo
batur quia eft contra jus commune, dicitur hoc
cnmauffa, & quod folum ordinariis difpofitio
eeclefiarum & collatio beneficiorum commit
effe falfum, cum in nullo tali mandetur, quod
tatur, dimiOb papa vtlut trunco demernbrato
fedes apoftolica noo valeat providere; imo in
m fede, non fanchns effet dicendum, fed ne
omnibus decretis c»u<. femper fedes apoftolica
fandum , fcilicet iacrilegum . ut rationes adduintelligifur, excepta, ut fupra dirium eft. Et
per idem refpoodetur ad ieqnentem probatio·,
primo dare demonftrant.
nem, cum dicitur, detrahere privilegia eccleAd oriavam rationem de fuperioritate, di
fiarutn fit injuftum; dico quod nullius ecclefia»
co »d majorem, quod major effet vera, quan
tolht privilegia aut pnelati papa difponendo
do aliquid eft ita fuperius altero, ut tota poteftua inferioris dependeat, dc emaner a fupede paftoribua eeclefiarum ; quia aulli prnlato
ipfius ecclefia eft particulariter conccftum, it»
riore ; quod non eft in propofito; dato etiam
quod concilium univerfale effet aliquo modo
iege privata difponcre de ecclefia mmcumque,
aut collatione beneficiorum , quod papa non
luperius papa. Non enim fummus pontifex ca
pit aurioritatem a conciliis, fed an ipfo Do D poflist illod, quia omnia privilegia hujufmodi
ccclefiartun particularium emanant ab ipfo unimino Deo, cujus vicarius eft interris. Superfedeo autem nunc de veritate minoris propoverfili univerfalis ecclefue paftore, five princi
pe, fummo pontifice, qui etiam fi vellet, non
fitionis affuttxptz dicere, propterea quia ea quas
poffet taliter privilegia concedere, quod fedes
diria funt, fufficiunr ad offendendum articulum
farium non probare propofitum.
apoftolica aliter difponere non valeret.
Ad nonam de reriitudinc legis, dico ad miAd duodecimam, ubi dicitur quod p«P· di
norem, quod ilia eft falfa, quoniam lex qux
fponendo de ecdcfiis videatur dimperc ordinem
quandoque eft fufta , alio tempore fervata ef
hyerarchycum; refpondctur negando minorem;
fet in juft a & nociva. Pro quo advertendum,
quoniam illa eft falfiffima, imo a cunriis piis
quod rcrium ίη rebus corporalibus dicitur abauribus declinanda; tum quia totius ecclefia
tolute; 3c ideo rerium in eis quantum eft de
paftura fit coouniffa fummo pontifici, ut dicit
fe manet femper rcrium; fed reriitudo legis
Gregorius fuper illud Jo. *i. uferodit Situ»
accipitur non abfolute, fed in ordine ad utiliPttrtu &t. Pure uttu» fuafi» tetlafu φ ceuratem communem, cui non femper proportioMÎff»; &iffi fpiritttiittr r^cittr .· ftfet tort
naiur una & eadem res; & ideo talis reriitu
tutu. Et ipfius dl immediata pflccrc, vel de
E
do mutatur. Unde dicit Auguftinus in lib. de
palloribus providere ; mirum «utem effet quod
libero arbitrio, quod lex temporalis, quamvis
papa faciendo quod fibi ex officio competii
/uxta fit, commutari tamen per tempora juftc
etiam praecepto Salvatoris, ordinem hierarchy,
poteft. Secundo dico, quod non effet dicenda
chum confunderet. Secundo idem apparet, quo
lex -equa, aut jufta, in qua fedis apoftolica
niam fi papam immediata confirmare epticopos,
detraheretur potcftati aut digaitari, aut boo».
& facerdota confecrarc, & hujufmodi difpo
ri. Nec infuper videretur lex reria data a con
nere «ft ordinem hierarchin confundere, tune
cilio circa regimen ecclefia, in qua varia &
Chriftiaaos, apoflolos ipfos immediate confeinopinata pofunt contingere, nifi Temper fedis
craodo in epifeopos , & non mediante Petro
or-
movere ad
tamen
ria
B
<8$
BASILEENSB & CONCILIUM.
CF orfnaoi hiertrehieu* ptmrtiffer, q«od erro- A repugnantes retigionetn, non in omnibus · >o------------------ aaa*
Si dicaw,
•nm eft
eft dicare.
dicare. jEi
dicaw, quod
quod son
non eft
eft ft-ft* nlefti «** hierarch* dififaaio donorum get,
oil*, qda can ChrWipa fit Dominus, eft fa* tuitorem, facundum qua ordines diftiny»^ mu·
Mir
per oanne* otdfae* À dotnin* legss; papa tur, faquitur diflinâionem naturo; non ai>
Mta no·: hoc nihil eft, tunc mm papa li- tern fa hominib. & ideo io angelis eft major
immutabilitas, quam fa hiérarchie ecclefuft.
ba* domini in ecclefitifica hiérarchie. Tartfa,
Ad decimam tertiam rationem de depofa
•uia ipfa ordipatio, quod confirmationes api- tione, sut fuipenfione pap·, rtipondeo negao*
(coponi* fierent per octrpnolitanos, pon eft do antecedens; A cm dkiw quod antece
ex fage divina, (ed ex lege M*a* fuper quam dens eft notum & pratiic·** in ecdefi·, di
eft pap·, fa qua femper eft excepta poteftas citur hoc effe faifam, nunquam enim jure fa.
pap·. Unda Bernardus ponit aliqua ponafteria ftem lagitur, tu Romanus nootuex propter
• fundatione fia ad apoftobeam pertinere am foin* abufatp nomftatis fi* hujufmodi pron*
ôorjtttrn, Tertio, pea&ica beati Petri often* fionibua fufpaofaa effet auf depofitus. Secundo
dit illa* propofitiaoem efte erroneam, quo dieo, quod dato quod in quibusdam cafibus
•ft, piuri* epifcop* per fe ipfam cooftituif
A otdiuavit, quern fa hoc confitiiffe ordinem
hierarchic·* ccdefae militantia dicere, eftet
facfilcafa*· Deoum quarto, tunc ccdcûa Ko*
ma* fic fe intromittens de provifione ecclefinrum, Uato tempore fait in peccato morta
li; immo fa graviffiroo errore, credendo il
lud fibi jure divino competere, per quod or
do hierarchic* ecdefar militantis confafus red
ditur. Qmd vero credat hoc fibi competere,
patet ex concilio allegaro; & ita a magno
tempora faille fa errore, quod nefas efl ere*
dere do ea, de qua dicit Hieronymus, ut fa-
/arnper itnncncnlnte pennanfît, Atari·· prtvid»tr, & ht·*· Cpt/We Pftrf epm ferente in
fntnrnen ncanehit fine alla k»retic»nan infatta·
tient , ·<«»« fit ata, & uevieiahilit eneni tearpert perfiftee. Et ejufdem fentutfa eft beatus
Cyrillus in libro thefaur. Ut ergo clarius vi*
dâtur, quod ifta ratio procedit ex ignorantia
g geoeralfa concilia podfat vel daponera papam,
vel eum fufpendeve sb officio papalis adminiftratioais , Â quod in talibus poftunt decreta
irritant* ponare cootra abufus ejus notabiles,
& faandahianies unirerfidem ecdefiam; ooo
propter hoc fequitur, quod fimpfidtar & indiftinAe poffit poni decretam irritam fupra
fedem
his .
competunt
ex pfanitudin· poteftatis , cujufmodi fant il
ia , de quibm fertao pndena «ft ; & fate ra
tio in ôullo
videtur.
Ad dccfafam quarta* rationem dc privile.
giis Ac. dico dupliciter; uno, nodo negando
ruinorom : A ad probatione* per decreta pofiu fupea patet lolutio per jam di&a, quo*
niam fa omnibus privilegiis datis per fitnmos
c pontifices, A «fiam concilia accitius ac pro
latis inferioribus faasper fattilititur: fitivo ta
men in omnibus jura (ànâ« Rotnane cedelix, vel falva in.oauibus apoAolicx auâori'
tate, ut fupra ditium eft . Unde etiam Gclafius papa, 1}· q- t. c- lf· ···, dicit Ntn trft privilfgi· tcilffinrnm fic invfalntn pmunere ctnfetur, * qofao/dma de cemfif inttrivnientihnf epnftnlK· atiEhriUX· «ât dera^art
«ra pnfiit ; fequitur: ftrmater' β/gt privilege*
ecdifinrttnt
fateaoffa rwytefanr, na
apoftnticaa fa
qua fibi
militera
natus· & conditionis hierarchies principatus ,
eft notandum quod fa hiérarchie aft duo con
fidence ; primo ordinum itiHtutiooem A diftintiionem ; fecundum eft exacutionem offi
ciorum; primum autem horum eft, ipfius hié
vfar/ace* pr*9tr rj·» etaS^riUMati η φα d·rarchie immediate, A non aliorum ; ficut enim
t· fant, centra ·· Jietat nfioti *voün. Item
Deus immediate creavit Angelo·, ita eos per
fecundo, dico »d majorem, quod facundum
hierarchies, A ordines diftnbuit. Secunda ve
glof. decreti fatelligendum eft decretum illud
. privilegiis
·■ j· , quat ------ ------·· - ' ecclefia
■ ,
ro expletur quodam ordine juxta beati Dio-p de
sunt jde
generali
nyfii dotirisam, ut infima per media reduftatuto
“
' , vel que
~ r funt
* J‘de articulis
'
rjfidei, vel
cantur ad ftwrema ; fic io propofito io hiedici non pofluot ; ideft s>on debent.
rarchia eccieUathca panformiter duo confideAd decimans quinta* ratiooem de confenraoda funt; fcilicet inftitutio dignitatum, A
fu requifito^etiam negetur minor; quoniam
diCpofitio ecclefiarum, A diftiutiio earum ; &
coofenlus exprimitur etiam per acceptationem,
hoc ad hiérarchisai hiérarchie pertinet, vide
A admiffionem dilpofitionis, five provifionis
licet ad papam, ficut angelorum creatio, &
fati» per fummum pontificem, ficut dc cura
ordinum inftitutio & divifio eorum a Deo im
ris , qui fisarum fpoofi faut ecclefiarum paro
chi alium , patet manifafte.
mediate fuit. Unde Aoacletus c. m wv»,
dif. ii. fa arve sq/iaascnr·
CbrfivM <·
Ad decimam fextam, cum dicitur quod fa
tis fiiot fimilia decreta irritantia &c. dico
Petre facerdetelit incepit eràe , «tie ipfi pri
nt· pentificatat in ecclefia Chrifti riettu eft,
primo , quod nou fufficit allegare fimili· de
dicent» Dentiae, m n Patrat , O faper haacreta irritantia de fàtio emanafle; fed requi
&c Secundum vero qood eft cotiideraodum,
ritur, ut argumentum haberet , uflenderc taeft in ordinibus conftitutis A ecdefiis provi , lia de jure proeeffifle, cum nos de poffibiliε
so de paftoribus , exacutio officiorum, five ' tare juris non de fatio loquamur. Secundo di
vélum hierarchicorum qui maxime confiftunt
co , quod dato quod fa aliquibus cafibus, pu
ta cum papa effet fauter hsirtifa-, aut fahifm>
io ipfa difpenfatione facramentorum , & dotirfaa veritatis , A fa horum difpenfatiooe
currit lex illa hserarchica, licet non ita fas*
mobiliter, ficut in cslefti; licet enim, ut di
cebatur arguendo, ecdefiaftica hiérarchie imi
tatur coeleftem, a qua eft exemplata, verumtamen ut dicit S. Thomas in tratiatu contra
fis, aut publicus five manifaflua dilapidator,
A alienator bonorum ecclefia poffir per con
cilium univcrfale poti decretum irrita* ; non
nnseti faquitur peopteren, quad fiapliciter, A
iodiftintie poffet decrero* irritans ponere «po
ftolica (edi circa provifiones ecclefiarum pro
pter
s»7
BASILEENSE G. CONCILIUM.
<88 ____
er pter defectus, «ut abufus quandoque comtnil*- A variabilia, non poffunt leges humane habere.......... .. —
•os per fummos pontifices-; quoniam licet, liillam firmitatem, five immortalitatem, uuam
chÏ«τι cut aiAutn eft fuper eadem materia, aliqua de
habent cooclufiones demonftntiva in aliis fcienmu
>4«·
cauia fpeciali concederetur quod pofit moi
tiis; immo propter hujufmodi rerum variet»,
decretum irritatu contra papam ; ut puta C fit
tem, quibus oportet mcnfiiram ipfam coaptari,
fautor hzrefis , aut fcifmatis ; non tamen fe*
& cum ipfis variari, ad falutem republics nequitur, quod (impliciter k indiftinAe poffet
ccflârium eft leges efle variabiles, ut diAum
poni. Pro qt» notandum cit, primo, quod
eft. Et ita ad auAnritates allatae pro probatio
bonitas k malitia in aAibus moralibus princi
ne majoris illius dicitur, quod conveniens cit,
paliter capienda eft ex fine ; unde Ariftoteles
quod quz jufte, & fanAe ordinata funt, ubi
q. Met. dicit, quod ratio boni ex fine fumi*
tamen nulla «currit uncas ncccfitas, vel evi
tur, it Boetius, eidem alludens fententiz, di.
dens utilitam, nulla refragatione debent immu
cit in topicis: ra/ar finit Ama/, iff"·» f»·tari."Aliter enim, ut dicit Bernardus non viqnt h»»· fi; <> tnjttf finit nntlnt, iff·»
deretur fidelia difpenfatio, fed crudelis difipaqnnqn» nttitnn tfi. Secundo, notandum, quod ,
tio, Dico fecundo ad minorem, negando illam ;
ut dicit S. Thomas a. 3. q. 1J4. art. 4. aétus g enim facere decretum in materia przfcnti irri
unius virtutis, vel vitii ordinatus ad finem
tans, k in alia fimili effet peflinuun, ut fu
alterius fumit fpaciem illius ; fic furtum pro*
pra eft declaratum apertiffime ; cumque non
pter quod committitur adulterium tranfit in
fint fienda nula, ut eveniant bona,’ ut dicit
fpecietn adulterii ; λ luxuria fecundum quod
apoftolus, propter abufus non eft privanda feviolat aliquid ad Dei cultum pertinens, ad
des apoftolica bonis ufibus; vellem enim eos
fpeciem facrilegii. Quo notato dico, quod quia
confidence, qui ad decretum ftatuendum irri*'■
in cafibus peditis papa tribuendo beneficia, &
tans confilium dant, illud Ariftotelis 3. Ethi
dignitates credendus eft hoc facere in favorem
cor. quod non eft bonus confiliarius, qui bo
hzrefis, aut manutenentia fchifmatis , ut falnum finem inconvenienti nititur confequi me
tem fic reformationem ecclefia impediret; &.
dio; nec ifti debent ampliorem petere firmita
ita pes confequens ordinaret illa in malum fi*
tem fuarum legum, quam ipfis leges fint ca
nem . Et quia quod malo fine agitur malum
paces . Clarum enim quod lex & decreta con
tft ; ideo conceflb , quod decreta ilia tam Con*
ciliorum aliter refpiciunt fummam ecdefiz pon
ftantienfts concilii contra Jobannem , & contra
tificem , k aliter alios inferiores. Secundo,
BeoediAum funt rationabiliter, It fanAe po* „ falfum eft quod affumitur, quod non poflit aliunfita in cafibus przfatis, non fequitur quod ge- - de fumi firmitas decretorum concilii, quam
neri liter concilia contra fedem apoftolicatn in
per decretum irritans ; imo dico quod per hoc
determinate, non concurrentibus hujufmodi ca*
magis redderetur lex nulla, quam firma, quia
(ibus, quod fit poflibile poni decretura irritans
exiret terminos juris. Et ita, tertio ad con
in materia provifionis ecclefiarum, aut in alia
fequentiam refpondendo, dico, quod illa con
quacumque fibi ex plenitudine poteftatis com*
fequentia nulla eft; nec probatio, ut patet ex
petentis.
fiipradiAis .
Ad decimem feptimam. Cum dicitur de ir
Ad viccfimim rationem de reformatione,
ritatione (aerarum ordinationum, &c. dko ne
negatur antecedens, & ad probationem dico,
gando antecedens; A ad probationem cum di
quod nullo tempore proviuo ecclefiarum, &
citur de N icat no concilio, dicitur, quod illud
confirmatio, k alia hujufmodi pertinebant ordecretum intelligitur de irritatione ordinationis
dinariis ; fiquidem etiam principaliter pertinebant
five confecrationis, quantum ad exeeutioaem
fummo pontifici qui executions illa demanda
ejufdam debitam; non autem quantum ad ipret, quando utile, & necefferium atque expe
ium ordinem , five ipfam confecrationem. quam
diens vifum fibi fuiffet, ut fupra diAum eft.
vere fuicipit.
0
Ad vigefimam primam de amputatione meraAd decimam oAavarn, cum dicitur quod
bri ratione fanitatis totius corporis, dico bre.
aliqui pontifices décrétantes decretaverunt mul
viter ; ad hoc id non efle verum quando illud
membrum eft caput totius corporis, quia capi
ta in itando contra attentata, dicendumque, etfi
ita, ut fupponitur, fuerit, pro quo nop vidi
te languefcente, facilius membra corporis infi
textum; verumtamen confequentia non valet,
ciuntur. Caput autem univerfalis ecclefia eft
quia talia decreta fiebant affenfu pape, qui po
ipfe, unde dif. IX. c. 1. ··■ Jettt · tefii»
terat juri fuo renunciare, & ligare manus fuas,
tntmitn êifcttftrt ; fed juxta feripturs teftimoled non fucceflorum ; &. ita non eft ad propo*
nia omnia membra caput fequuntur. Nulli ve
litum, quoniam hic attentatur fimpheiter, 8t
ro dubium eft, quod apoftolica ecclefia mater
indiftinAe contra fedem apoftoheam poni de
eft omnium ecclefiarum, k ideo matris noftra,
cretum irritans, cui ipfa Cedes non confentit,
quz ecclefia eft, caput exiftit Romana eccle
.ed contradicit; in qua ipfe Deus hanc pote*
fia, dif x; c. ftcrtfnnfi· tpnftnUtn ftdtt, c·Patem ufque ad finem faKuli duraturam , efle
fnt & certi»
tmnimn tccftfinnM^
ra
ti· cjpitit cttnpetn ti rttfiit fltnitntiinit p*·
voluit
Ad decimam nonam de immutabilitate le
tfflntit prnfiJtntit n» m, fcilicet fummi poogum, dico primo, quod cum certitudinis fir £ tificis - 8c ita patet quod ratio non procedit.
Ad vigefimam fecundam dico primo, quod
mitas varietur fecundum variationem return ,
ut dicitur primo de anima, & 1. ethicor. &
fi argumentum militaret, eque, ut videtur,
militaret contra ordinarios, ficut contra papam ;
omnis menfura dicatur relative ad menfuratutn ;
quia textus dicit, quod duodecim apoftoli di
•on oportet, quod omnis menfura zque fit cer
xerunt , inter quoe erat Petrus, cui fnccedit
titudinis, 4c ita nec omnino infallibilis nec
certa, fed quantum eft poffibite in fuo gene
fumtuus pontifex, &. alii apoftoli, quibus fiiccedunt epifeopi · Et ita zque contra ordinario·
re ; unde cum illa que regulanda funt lege hu
effeta irritantia decreta ponenda, quod non in
mana init corrigenda Cingularia . multipliciter
tro-
__
j8ÿ
BASILEENSE G. CONCILIUM.
<90 ______ _
^9
590
tromimreot fe dc provifione temporalium be- A Unde dicitnr de te. erat Ttfot decent tangam
-nefidorum; cum prafevrim dicat ibidem glo£ peteftattm babent deminm legi» ; fit β* feetanno
ι4Η.
cnatm ordinaria: gftevdm apefleli tpifcepei & deSt- ·<<«/ ^«Ih^ti UftHiÀftJ Λ /<, fiw d*
mti rtt ecdefie net debere temperalibnt rrbf in- eliit fee eeOtritett canduit reverentiam exhi
plicari. Pnmm fi «o quod providere de bc- ' bent , & /« fit bemilîande ipftt cnftedinnt, et
nefietis ecctefiafticis, ut affumitur, fit fe intro,
ab aliit ebforvandat exhibeant Naneengram
mittere de pulvere terra, A. feces manibus traVira for jnbende, fee diffiniende, fee difierAare, a papa fiat ifta auferenda, ut manibus
eeedty fte aliter agende ft dtcreteenm domi
fecrarioribus valeat coaveaieatibus ftudiis in
ne- &conditoret eÿt tfteedeet. Sequitur: gnm»tendere doArinr, & pradicationi ; mirum eft
gram, fi décrétante» intentionem diligenter ad
quod ift* feces tanto affeftu fint coarapite,
vertamur , negnagnam contra fortrermn canonum
« fuper difpenfstione earum tanta difeordiarum
nnftoritatem aligeid condere inveniretur ; facri
ia prafenti cooeilio flamma roncrefcar. Secun- fignidem catenet ita ahguid cenftitnnnt , et Jee
do, cur tant ad purificandum ordinariorum ma
ieterptttetieeit teStritilte fanda Roman* oc
nus bac ratio concurrar. Dicendum ergo eft
défi* refervent / ipfi nanngne foil canone» inad rationem ipfsm, quod minor eft fella ;; &
'
terprttari valent, get jet condendi ttt bebent /
ad probationem dico, quod auftoritas noa• eft
-Λ ' rede in tonnai Iit catifii cenciliorrm, cent aliad propnfitum, tum quia afiud eft miniftrare
geld obftrvandtm det emit nr , fialim febieftr
mepfii, & provifionibus emendis pro refeAto
ier.· nifi ee&eritet Λ man* etcl»fi* aliter fie
ne alicujus multitudini* intendere, A aliud eft
ri imperaverit ; v»l jalve lamtn in omnibn»
providere ecclefiis de palloribus & hujufmodi
jure fatS* Roman* tctlefi* ; vel falva tamer
facere. Unde beatus Petru* licet primum relin
tn omnibut apxftelica antitrit ate . Qnacnmgne
queret; non tamen fecundum, ut fupra patuit.
ergo de decimi», vel dt geibnihbtt ecclefi aftiAd rigefimam tertiam dico, quod minor eft
cit negetiit Jet fit canenibn diffiniamur, fret
talia; A ad probationem cum adducuntur mul
initlligenda neteferie fervari , t 'yi anftoritat
ta dida decretorum, primo, ad omnia dico,
Reman* ecclefia aliter fieri mandaverit , vel
ficut fupra quod in nullo illorum decretorum
ptrmiftfit . Hxc ibi.
cavetur quod papa det beneficia, aut provideat
Ad ultimam rationem, quidquid fit de mide ecclcim paftoribus, quia fic eft provifionis
nori; dico quod extali depreflioae aut fufpencommifio, fcilicet ecclefiarum; A provifionis
lione, aut irritatione papalis poteftati* in probonorum feôa ordinariis, ut femper intelliga5u..u>u, Λ
aHo*>« «□«ncionnn
vifione ^v.
ecclefiarum,
3c roU
collatio»·
beneficiorum
tur : nifi fedit spoftolicx aufloritas, cui ex ple- non fequeWtur bonum aliquid ipfi univeriaii
aitudine potcftatis competit, aliter difpenfave- ecclefia , fed damnum inenarrabile, diffipatio
rit, aut neri imperaverit. Cum dicitur, quod
fcilicet ecclefiafticz politic; nt fupra oftenfum
Romane fodis ei&orita* non poteft aliquid ad- licet
■
■■■
eft;
illuu petant multi vel quia non pa
dere, vel mutare conira ftatuta fandorum patiuntur t>ene fubeffc, vel lubalterneri fepenorrum , ut dicit S. Thomas in traftatu contra
ri ; vel quia multi inde fperant fua cupiditati
impugnantes religionem; refponderur hoc ve
plenius fatisfieri, aut quia eb ordinarii* fpe
rum u> illi* que fanflorum patrum ftatuta de
rant, ahi citius vel pinguiue promoveri; alii
creverunt de jure divino , ficut articuli fidei,
ycro habentes bonum zelum, fed exiftimo quod
non fecundum feientiam duifti, credentes per
Îiui deter, ni nati funt per concilia ; fed ii'aquat
anfti patres decreverunt de jure pofitivo, funt
hand viato melius ecclefi· Dei provideri ; quo·
reliâa fub difpofitionc pape, ut ea poflit mu
omsft dionetu. Ij.
contra fanftam ecclefiam per vos promulgen
Tunc Paulus A Barnabas ftatucrant fuper hoc
tur, A dicantur fine fiftiooe , ad illam inten
debere ire ad Jerufidem, ubi apoftoli A pre
tionem , ut fimul uniamur, quia non cft bo
sbyteri erant. Et ibi fuit deciiuto circumcinum in parte facere pacem, A '
parte te
nere difeordiam, quia tunc ciro Ktes de no E fionem non effe aeccflaria*, A huic lenten
vo oriuntur, dummodo aliqua fcindlla rema
tia omnes acquieverunt. Item ad idem, cum
de legalibus fervendis, ab iis qui ex circum6. Narravitqoe qualiter ipfi Bohemi per
cifione erant, controverfia fieret, fuit illa ma
teria difeufla. Aft. 31. Deinde cum aliqui
deputations* crut auditi in quatuor articulis
dicerent, quod Filius effet minor Patre , ao
per tanta tempora, quod non volebant magis
audiri, fed petierant licentiam. Et tamen Ia
quod feriberenir in evangelio: feter eeejer
eram concilium libenter vidiffet quod magis
wr
fuit congregatam fecrum concilium
imnfiflent, ut vi fis libris, omnia, tam ifti
_________________
Nicenum, ubi. hoc
fuit cifcnffum. item- cum
qua|uor articuli fiàffent difcuffi, quam etiam
difonpeatio fiocet de Spiritu fenâo
tunc tait
4.
foquenfee
verba:
aaiir,-
quis
ambiguitate.
nent .
con
593
BASILEENSE G. CONCILIUM.
594
concilium Coaftaadaopolitaoom congregatum, A naverunt quod communicantes fub utraque fpe-’
------ ~rin quo k a qt» omnes ille contennonm difcie funt
r- -------------coercendi
*■ , & filli
---------------------------fententia acquieve
-—
runt, nec adhuc aftu certant illam fententiam
finitu erant: de quibus omnibus videri poteft
» lib. Ifidori It conciliorum. Item, B. Cy
approbare. Item, in Bafilea font illi qui or*
prianos confultus fuit an baptixatus ab haere
dinaverunt. quod crux deberet contra nos eri*
tico veniens ad fidem catholicam, effet rabnei in regni Bohemia dcvaftationem. Tum etiam
lolius Dei eft fidem Domini noftri Jefu Chriptttandus. Et determinavit, quod fic: λ ita
determinaverunt fircum LXXX epifcopi. Di
fti judjcare, & non hominum.
xit tamen quod fua diffinitione non obftante,
4. Igitur his attentis, non debet quis nonon vellet recedere a confuetudioe qux con
bis confiilere, ut definitioni facri concilii fla
trarium praAicavit, nec a concilio, fi concimus. Et ad id quod dicitis, quod non efi
liutn aliud deliberaret. Et poftea concilium
bonum inniti propriat prudentia ; ad boc dici
generale quod determinavit contra fentenriam
mus, quod na regia vadimus, non ad dex
tram , neque ad fiolftram : quia communio fub
Cypriani , ficut ex tunc & pro nunc ecclefia
fervat. Ergo ftabimus in nlibus diffinitionibus
utraque fpecie & alii tres articuli obfervati
conciliorum, quia facrum concilium numquam . fuat per patres io primitiva ecclefia Sc pofiti
poteft diffinire contra evanselicam veritatem ; ° funt in libris fanâorum dodorum. Et ergo
cnim
MH·
quia ibi viri litterati, confcienriofi & timen
tes Deum, & Spiritus fanâus eft judex k ar
biter, prout B. Ifidorus in lib- conciliorum
ponit, ubi fic dicit: ex epiftola Csleftini mif
fs ad fynodum qu» fic dicit : Spiritus fanfti
rcftatur pnefentiam congregatio facerdotum .
Et ergo dicit Dominus Jefus Chriftus, ubi
duo να tres fuerint congregari in nomine meo,
ego fum in medio eorum. Idem Ifidorus in
geftit rertut fynodt Tolctamt, ubi dicit, quod
beata Trinitas intereft conciliis, concludendo
dixit, quod ad hoc venerunt, ut in Bohemia
pacem facerent, quam obtulerunt, & eos reftttuere ad omnes honores ; & fie conduit
multum rationabiliter.
& Mfr
non innitimur prudentia noftr», fed antiquo
rum patrum; quorum via eft potius imitan
da, quam illorum qui dicunt contrarium. Et
ad id quod dicitis, quod flandum efl fenteotin conciliorum, dicimus hoc verum , dum
modo tale concilium fit in lege Domini expreffatum & Spiritu-fanflo congregatum, io
veritate reprxfentam ecclefiam catholicam * tunc
Chriftianus tenetur fub pcena anathematis ratificare & approbare ea qua in tali concilio
ftatuuntur: quia fidum fententia illius conci
lii eft fervanda, qua eft conformis vita &
doélrina domini noftri Jefu Chrifti. Unde ipfi
pofuerunt duas regulas, quarum prima eft ifta :
c Si difta & faâa conciliorum funt legi Dei
& ejus praceptis conformia, vel s Deo diteRESPONSIO ILLORUM DE PROG^f
fliva, funt approbanda & fideliter obfervanda.
Secunda regula : Si diâa & f*5la cujufcumque
TYRimo dixerunt , quod bene verum eft,
concilii fapiunt cupiditatem , ambitionem fa
JL quod fine unitate 3c pace debita vivere
cul i , λ tendunt ad amorem carnalium & di
non -portent. Sed quod ipfi haberent difeorlectionem hujus mundi, ac ad divitias Sc de
diam inter fe, hoc venit ex praelatis ecclefia
licias hujus fieculi, seu ad ejus gloriam, abji
Romana in Conftantienfi concilio congregatis,
ciantur. Si autem eorum diâa vel fréta indu
qui hujufmodi bella inchoaverunt, dummodo
cunt contemtum mundanorurfi, ac humilitatem
cis non vocatis, neque citatis, neque convi*
Domini noftri Jefu Chrifti & ejus amorem,
élis aut confeflis, per cenfuras ecdefiafticas a
ac obfervantiam ejus evangelicam , tunc funt
feipfis rejecerunt eos , decernentes proceffus
acceptanda, vel fi permanent ad fidem fpem
prolatis ecdefiarum dirigendos, prout in illos
& caritatem. Ideo Auguftinus in epiftpls ad
direxerunt, ut qui populum fub utraque fpe
Hieronymum dicit: folis eis feriptoribus, qui
cie communicarent, & in illa communione 0 jam canonici appellantur, didici honorem fit
indurato animo msnferinr , deberent hatretici
' '
- ..
.
timorem deferre
, ut nullum eorum feribendo
condemnari & coerceri, invocato ad hoc, fi
audeam erraffe credere; aut fi aliquid in cis
opus foerit, brachio frculari .
offendero quod videatur contrarium veritati,
1. Item, ipfi de concilio in hac terra fenihil aliud eft quam vel mendofum effe codi
minaverunt difeordias inteftinas, quia clerum
cem, vel non efle debite interpretatum quod
convocaverunt contra populum, eo quod prefdi&um eft, vei me maxime intaUcxiflc. Alios
byteri volentes obedite minaris facri conci
autem ita legam, ut quanta faaâitaM, quanlii, (aeramenta ecclefia, exemohaprifmopar
tave doârina polleant, non ideo verum pu
vulorum, de medio illorum Bohemorum tule
tem, quod ipfi fenferunt; fed quia mihi per
runt ; & his non contenti, magiftros Johanalios doâores vel canonicos vel probabiles ra
nem Hui & Hieronymum combufferunt, &
tiones, quod a vero non aberrent perfuadere
quod magis eft, contra ipfos Bobemos cru
potuerunt. H»c ille.
cem erigi fecerunt, homines ad arma provo
5. Item, dicit idem B- Auguftinus, quod
cando j ac ulterius Sigifmundus rex Romano
quorumlibet difpotatioaes, quamvis catholico
rum & Hungaria, terram Bohemia incendio
rum aut laudatorum hominum, velut feripturas
vaftabat, Pragam circumvallando ; & tamen E canonicas habere non debemus. Et ideo diflum
unius doâoris, puta Hinronymi, poteft praeferpro nane non certiviaus, nifi querere pacem,
Cut adhuc quaerimus, fi vos vultis tenere
n decreto concilii, ut patet xx. di. Ad id quod
hhitares quatuor articulos·. Sed quid eft ?
dicitur, quod concilium errare noa poteft. Hoc
vos vultis quod debemus ftare ordinationi fi
veram eft, quia ecclefia militans in omnibus
eri concilii de iftis quatuor articulis. Qiomofuis fuppofitis fimul errare non poteft, quin
do hoc, quis rationabilis homo judicare debe
ad minus in aliquo fuppofitorum maneat fides,
ret, quia veftrum concilium ficuwer eft & fait
ut accidit tempore mortis Chrifti, quod tunc
nobis contrarium It adverfanam*
fides fols fuit in gloriofa Virgine Maria.
d. Item, dixerunt ifti Bohemi, qnod plura
P p
fue-
3. hem, plures funt in Bafilea, qui fismiCrart/. (rssarW. Tom. XXX.
ANNO
CHIIST)
1*11
BASILEENSE G. CONCILIUM*
5P5
Sp6
quia cessuram· doderes ceele-”——~
fare aeceffitaamem eft
C*" fuerunt concilii, >n quibue paucum bonum fa-A bare dixerant,
m
thioi e(l, fe ideo non vellent fe fubtnittere
fiai dicunt, quinque Aeramenta
ruïîtî,
cmisTt
papae, t*c
concilio. Nihilotia fit duo libertatis. Inter primum
i*,P
'♦»»
minus tamca ftnaliter perierunt habere pacem,
facramentum euchariftin enumerarem, Priores
it quod vellemus cum cis ftare in communio“
dixerunt quia afferunt hoc idem, quod dofitone fob utroque fpecie, fe quatuor eorum arti
rea.
uniufcujufque yrxdidrwuwi
culis: beas tamen, ut dixerant, vellent fcire
facramentonun eft neccffitas, concilio erit i*,
quomodo domini dc concilio illos quatuor cr
terpretari. Speramus ergo, quia fi
uentos tntelligertnt.
Tuta urriufquc partis aliquis salubris inrtlleftuj
Ite*, augtftri Jt Fraga Perierant atagiftro
daretur unanimis, multa conquiefcerent, occa·
XgiJia Carlerii «Mm ttéala* rsnricinscm fafio bellandi tolleretur. Clamor inralefcebat
ttlfofhna faataer aetif alarum, preat ipfi Be*
pacem affieAamus, fee.
beati iateÛigaae.
Poftidaverant beronea a alii, ut quatuor ar
Fatia per Precepiaea Rafuat aeetiae Tlabor!
ticulis intelle&um falubrem affigoemus. Magiati ta qtut eiitia feat per eratertr
congregati de libertate verbi Dei
B
faeri cmilii Jt ptrkala btHuraUt,
dixcnmt, ut verbum Dei fub poteftate dicecefant fit jure eius libere prodicetur. De avellen
uo ad materiae de bellis, novit ille qui *· t **·
dis peccatis dixerunt, ut fpirfaialee in fpiritua_nihil ignorat, quod er eo quod dum
libus fit foculares in foeularibue, fecundum
contra ros eredio crucia fiait fada, incipiebant
poteftatetn a Deo cis conceflam, extirpent pubella, ita quod pro tunc ipfum regnum nna
Wica mala. De bonis ccdefin dixerunt, quia
gladio inhumanitate devafuruar, fe licet bu.
non debent foculares vel alii bona ecdefut,
julmodi befla, Or poamirtitur, fic funt contra
quia funt communia , fe quia funt patri
Bobetnoa exorta;
multi qui foerunt
monium crucifixi, ejus ectlete fe pauperum,
contra iftos quatuor fideles articulo·, modo il
fibi appropriate, quoniam facrilegum effet. Quia
lo» cofdem articulos defendunt 8t defendere vo
tamen pro fuppofito quali femper objicitur,
lunt ufque ad exirium, & ad hoc per Bohê
quod tH«c bona funt fuprrflua. Ad hoc dixe
me· fuerunt coafii. Item, alii videntes quod
deffenduntur
Bohemia, idcirco iftoi articu
G
illi qui habent fuper
ea poteftatem difpenfaroricm, convertant in ufus
los tenent. Item, quia creditur quod ob hoc
Sio· & communes; ad nos talia non pertinet
facrum concilium fit vocatum in Bafilea, ex
ifinire; fe civiliter non debere fuper his do-C co quod tot bella funt orta in Bohemia, Ιζ
minari dixerunt, quia dominium civile, ut
quod ob hoc fit audientia ipfi· Bohemis data,
videtur, fupponit pro fubjeâo bona temporaut veritas illorum articulorum patere poffit cui
cumque fideli Item , quia per ipfa bella noti
Ha per modum proprietatis poftefla. Bona auremecdefiis collate, funt bona communii. Igi
tia ditiorum articulorum ao quemcumque
tur iroperfinenter habet fe ad ipfe dominium
lium venit, & in ejus mente firmatur. Atta
civile. Aliqui tamen dixerunt, quali fupeiffui- men licet hac bona ex didis bellis eveniam,
condolent ipfi Bohemi & rnftantur ex eifdem
tatem ia talibus bonis non permittentes, ut
bellis: fed idcirco ferunt onera btilomm, Ut
rdiAis bonis congruis neceflariis deno, pen
auferatur. Et fuper tales partes fpiritualrs fe
bearis illis veritatibus in Dei ecclefia préparan
tes fedilla, pacem felicem A dies bonos nanfeculcrcs fimul, aliqui difpenfetores conftiraincifei poffitnu», unde omnia bona evenire pofrur, ut feculam pro fe noo trahant, Λ fpiri
tuales non dominentur. Clerus autem fnper fifunt .
hi dereliftts in judicio non contendat, fe fibi
RESPONSIO
fubditos non judicet pcsnw pra exceffibus inpraatiffa ategt/lri Egùiti Carlerit, JeSerit
fligendo temporale*, quia ipfi talia judicant fo
[ure tbealagta, tiereat Caatnaceatit
re conditiones civiles, feu dominii civilis. De
Onfidcrantibus nobis rcfponfa pro parte lî *
communione utriufquc fpeciei dixerunt* quia
veftra, o viri Thaboritc, quibus julhfieft a Chrifto tradita fe inftituta, ab apoftolis
eare i vultis veftra bella utilia effe; dici mu* quod
fe in ecclefia prafeiesta; feideo eft animae mi
lii, meritoria, fefalubris, dummodo fiierir in
fi aliquod bonum aut utile dim
caritate, juxta limites fandorum patrum prêtticata Quo autetn ad prxceptutn vel necefltta.
um
ejus dixerunt, quia adhuc in
dubium
an cadat fub praecepto, aut fub quali prxeepte,
fe quali pana qui boc prameptum omitteret
iMitt
fatie» jtuiican , ηβκΛjaalicitua jMieeta · Nam
aut uon implerer effet puniendus : fe non fciunt
haec per aliquod concilium
definita. Sed
rx quo concilium Bafileenfe mine offert, fe
dicit fe velle ferre judicium in talibus juxta
dodrinas & £>cr« feriptum fe SS. patrum audori tates ; ideo volunt dctlfionem expeRare ; ε
domino
facro
Qialis autem
in hae elau-
• «mm,
ftri Pragenfes
Q
λ
attamen
runt:
a
inperfhia, tum
fide
C
eis
tem
debear, non
debet attendi folum «d unam circumftantiam,
fed ad omnes; quia C aliud ex
parts videtur bonum, fe ooo ex omnibus, utique bo
num oon eft. Unde Dionyfius, bonum ex in
tegra caufa. Ideo Jefiit dixit:
/vmaMiMn
Nam quedatn fecundam faciem baea videntur,
qu* vere bene non funt; fit ideo fi aliquando
ex belli· bona eveniunt, non Idan bona funt,
cum plurima mala iode fanantur. Pstfcoa enim
profefliM habetis ex pellis veftris, vici Thanihilo minus tamen aliqui illam communionem
borinr : mala autem qw ex iftis pnsfiie vobis
dicunt oeceffariam, dum locua & tempus afacciderunt, noa eft racsfte quod depromantur*
quia tmnifefta oculis fiint , quin Ct eia loquun
funt, eo quod fit neceffaris aeceffitete conditioaata, fcilicet ut dum afiquis (cut utilititam
tur ecclrihram deftrafiiMes, fëcrarum imaBcommunionis fob utrtque fpecie fore talem,
num coaftu&iMMSt fervorum Dei, id eft udum locus fit tempus effunt congrua, ipfem
cevdotm OMfidSoMs, praferiptioece, eccifi*
ampleditur fob gravibus pcenis, ut per hoc pt>»
Mt, virgin·* fie femmarum rti^oferam ad
territi non fic communicantes tamquam aonuc
foculum redime, 'ac cerporia Domini noftri
gaan excuientur· Bt fua difta volentes pra* Jufe Chrifti in Aeramento imverata contrefore
597
<3
3ASILÉENSE G. CONCILIUM.
perîîabcb
kNNO
la naeltorntn animi ad eorum amplexus. O fi LHSUTI
4MM t* perditio aerinarum k inferni repletio & hoc , ut creditis, per arma fecere poteftis, ma mv
»MTr «avisa afiai k £e non poteft dici, quod illa gis tec fieri poffunt ex inquifitione veritatis ;
*** beUa fiurt vtl terant erilia, fed magis da- quis nullus conftnngitur melius ad credendum,
mnofe, mc debent ea afiumi , fi aliter podfit nifi per doAnnem evangelic* veritatis; nec
put haberi; quia Hcet finis belli fit pax, non
quis melius tueri poteft, quam clipeo verita
tamen beUum eft acceptandum, fi «lias pax tis . Invalida enim funt anna advertas fortiffitoken pnttftt q*a fi ftritas haberi poteft abf- mam veritatem . Et hoc habetis vos in pictu
q·· periaris amara, illa (umenda non eft. Et ris veftris (a)t in quibus feriptura eft, veri
ao cum vos potucriria habere pacem fine tae trinti». Si trgo ipfa vincit non eft nelis 9t unico verbo, cur juftificatis bella » «fle ad arma convolare. Si enim creditis,
Et lice toll· pofiint fieri, dum afint jufta quod ad hoc facrum concihum Bsfilcenfe ex
caufa, jufius ordo, jnftus animus; attamen il- iribnAu Spirirus-fanAi ferit ordinatum, ut da
la trie non habetis; quia ut fit /uftus ordo, retur vobis audientia; ergo eidem afliftite, k
au&orfau principis requiritur, fine qua bella g difeutiatur ibidem veritas , ut fic unanimes,
geri non poQunt. Item, nec juftus animuseft, cum confenfu veritatis, ambulemus in nomine
cum fob verbo pacem habere poteftis k non Domini. Et ad id quod dicitis, quod a no
accipitri, Et qua jufta caufa inter vos beilan. bis bel t fiampferunt exordium. Quomodo au
mifih, feu ad m pertinentibus faPis vel fa
ci etitra, non decet quod in illa communione ciendis obedire contumaciter contempferit, ni
non veniat, ne oriatur novitas, nifi qui funt fi refipuerit, condign· pcenitentia fubjiciatur,
de illa civitate, qui habeant interefle, fint vo & debite puniatur. Non videtur autem alia
cati A confentiant. Idcirco nullam mutationem magis debita poena inobedientibus conftituta fi
feoesv poteftis in ritu facnmenrorum fine af- eri concilii, quam depolitio, five cafu» a di
fenfe ecclefia, fi de ecclefia efle velitis, vel gnitate. Ia enim legitur feciile ipfe /ponfus
ad minus vcftros confocios confidere debebatis. ecclefi·, quam facra concilia reprelentant cir
Item de poft prediPi ambeffiatora focri con ca multo», videlicet Angelum inobedientem,
cilii, cum tunc non poterant bene proficere, de cujus cafu dicitur Ifaic 24. fasnmd» eeciJiuueue triebarit. Item Adam
reveniebant ad facrum eonciiium, A tunc ha- fti
j , Letifer t
primum Ifei mandatum contetnnenbitis certis traPatibus cum certis deputatis in -hominem
—
facro concilio, convenerunt quid deberent cum temi pariter a fiu dignitate dejecit. De quo
eis concludere ; Aia denso erant miffi de no in pfal. Hmn tutu t» btutee effet Ot. Item
vo quatuor de primis oratoribus, qui mula Saulcm a regia dignitate, ficut patet 1. lib.
conduferunt cum illis Bohemis; fed non fuit Reg. c. id. Dicit Diuiuut ad Xvwav/rw.·
deventam addfePum, quia licet promiferam, qarqM l» luget S'tui t cutu ege prejeterit» etuu
quod deberent ea fervare qua concepta erant ut reguet fuper Ifruel ?
In oppofitum pro parte negativa arguitur ex
& promifla fervari per manuum ftipulatiooetn;
attamen circa articulum de communione fub eo, quod princeps folutus eft legibus, ut dici
utraque fpecie, quatuor difficultates fecerunt; tur. Ex quo videtur qood cogere cum jurare
quia voluerunt primum , quod ritus effet unus ad obfervMtiam legum fimilium fub pana ta
per totam Bohemiam & Mors viam, ia quod li , eft dire&e agere contra poteftatem, hono
omnes deberent communicare fub utraqoe fpe rem, & majeftarem principis. Immo videtur
cie. A ad hoc deberent compelli. Secundo quod quod contra rationem principis ; A fie conclu*
vicini, fcilicet Bavari, Poloni, qui vellent no relinquitur dubia. Proaliquali dedaratione
quod fimiliter auPoriote ecclefia communica prcfentis quaftioais, pat» nunc occurrentem
rent fub utraque fpecie. Tertio quod infantesD tatelliacstiam, falvo temper meliori judicio;
dum effent baptixati, fi militer communicarent duos fociam articulos. In primo, deliberatio
fub utraque fpecie. Qiarto quod facrum con nem five contemptum meum ponam, an liceat
cilium declararet, quod illa communio effet papam talibus juramentis ad obfervanriam de*
falubris, utilis, & omnino neceflaria. Et fic cret. hujufmodi alligare. Secundo, an fob ta
licet ipfi Bohemi, Thaborits, A Orphans, ac li pena.
Circa primum inftitutam talem ordinem.
etiam Campeftres erant concordes cum tribus
Primo, quod coodufioncm ponam judicio meo :
articulis & eis eoodefeenderant, juxta fente»·
verum
fecundo, refpondebo rationibus in con
tum facri concilii Bafileenfis, prout fupra diSum eft , nullo modo tamen io quarto articu trarium . Pro primo fit conclufio. Non Iket
lo confentirr volebant, A fic quoad quartum papa per concilium generale ligari juramento
ad obfervantiam decretorum fuorum. Quam
articulum nihil aPum fuit, propter malitiam
conclufionem ex multiplici capite deducam;
ipforum.
primo ex para digniatis Papehs principatus,
pro quo notandum, quod S. Thomas dicit in
VOTUM M4GITTRIJOJNNIS DE
a. a. q. 7p. art. ultim. quarts» quia juramenTURRECREMATA
E to excludantur, quod in juramento duo confi*
deranda funt : unum quidem ex pera Dei, cui
Suptr uvifinetutt,
peipei Jtbuat jururt
teftimonium indicitur; & quantum ad hoc de
fervere 4etretu Je «tuciliit gntruliieu eanbeor juramento maxima reverenti» ; & propter
tiutuaeJit , O ’ tledituUtu nefinme/ύ /
hoc a juramento excluduntur pueri ante annos
uliM eeJet u jure
pubertatis, qui non coguntur ad jurandum, quia
irca avifamentum pofitum de juramento nondum habent perfettuns ufuta rationis, quo
papz, quod clePua in papam debeat ju poffit cum debita reverentia prcftare; A ite
rare czecra decreu hujus concilii, ficut de conrum
perjarii, qui ad juramentum no» admit
ciliis generalibus continuandis, & elcPionibus
tuntur, quia ex retroeAi» pmfumicur quod
C
BASILEENSE G CONCILIUM.
focri concilii . Coocilio fnbjtatov omnis per
te impoffibilitaris obfcrvantie arguitur fie. foot cujnfcumqie dignitati», etiam papnlis in
Concilium non debet papam cogere jurare id mare ri* fidei, foifmatte» & refonoationu ; fed
obfervar* quod fepiftme eft impoffibi te, aut lûa malaria eft rafovmattoite y ergo Ac. IL
dtfialHmum faltem obfervari^ cum lex de Γιε ex parte often laetorum conciliera·. Sm
be» efle pofibili» ; fed hsc eft tajufnaodi ; ori concilii eft regulas omnibus imponere » Îc
ia tali materia eft irrationabile proftart ard ere ad obfcr.andum A punir* non nblervanti* juramentum . Minor pater, turn g vatoecs ; ergo ipft papa poteft ponere itge■·’■ priocipum
· · — , quibus
- :L ne- tap, A aréiare juramento earn *d obfervanprimo el importunitate
cefle eft Izpifimc complacere t quando fine dum, It punita, ut vofoent. Item III. fic
offenla Dei fieri poterit, ficut io hujufmodi ex parte debiri peps. Pape, ipfo foâo quod
fieri convenit. Tum fecundo ex conditione eft elc&ua, adftringinir implicite ad bewe ra
materi·. qwe^lx veritate fua; k mutabilita gendum; ergo ad hoc faciendum poteft per
te non eft capax \ immortalis, five perpetua juramentum afttingi. IV. fie trouitur, quod
obtervabilitatis ; fed naceflarium eft apod fum- eleâio eficermr conditional ia. Ecclefia mmc
mum pontificem manere libertatem obfervan- eft tant* aution tatis, Gent alus; fed alias io*
di, vel no* obfervuxii, prout viderit utilita ftituit formam eletl ms, quod qui non effet
ti rei publica congruere. Decimo atguitur ex 0 duabus partitas tleüus non haberetur pw
parte facilitatis introducendi fchifmata m ec papa : it* nuoc poteft inftitueee, nunc in forclefia Dei, & hoc fic ; Iliad non eft faciendum ma ipfa, it* quod ronun Gt dafubflanti* elequod verifunilitet in ecclefia Dei pariturum £Im»is, quod elcâus a duabus partitas non
efiet fchifuu aut damnabilem fcifluram obe- habeatur papa nifi juraverit . Item V. fic.
dicnti* debitu fedi apoftolicu ; fed hoc de- Qamqv
~
luam pap* fit eieâus, nifi confentiat,
cretum videtur tajuftuodi ; ergo Ac. Probatur mq
_ eft
_J vents papa, ita nifi ecclefia confiraminor, quoniam papa juramento ligatus ad nar, noo videtur efle papa qua non confiraobfervaadum tq|ia decreta, aut neceflê haberet tit mfi juret. VI. fic ex parte confuetudmrt.
obfervandi ea, etiamfi eorum obfervantia no Reperintr Bonifie us VIII profieftonenG&cifciva, & illici^'rcpdHixtur , aut non obfer- fc. Item pap* Nicolaus jurafie dare cardinali*
vandi caufa cattonabiii interveniente . Si pri bus medietatem VIE fic . Pofito etiam quod
mum hoc , ^od qaia peccaret oMervaado in alias nunquam fuit auditum, ecclefia novis
nocumentum reipublica ; fi fecundum, apud futarris vulneribus poflirt nova remedia pro
multo* noo capientes rationem fuam efle legi- cudere per novas regulas St ngorota, ex quo
rimam & fuflicientem ad fic difponcndura, fed futnmi pontifices ita effrene tranfgrodiuntur
Îirotcrve fuftinentes inobndientes & rebellio ad decreta SS. Patrum VIII. fic. 8es ift» eft ho
edem apoftolicam fcqucrctur, innitentes de nefta, & papa poteft jorarc, & ecclefia; ergo
creto concilii, «culantes papam, Sc infaman- debet papa jurare. Item dicunt aliqui quod
tqp dc perjurio . Nec valet quod dicitur, quod ecclefia poteft confti tuere alios cafus depobfio.
in decreto elcâionis ponitur quod illa ratio nis pape quam pofitoa, jam ergo u> ifto c».
nabilis caufa debeat .infcrtbi , propter duo , q fu poteft.
primà quia talis poteft efle . . propter prir.
Ad argumenta apparet mihi fic dicendum,
cipes aon fcaodelitandos & provocandos, me- prout ptffonAorie occurrit. Ad primum r*.
hus erit file re . Secundo illa rano qwe apud fpoodetur tripliciter; primo modo quod con
judicem videretur rationabilis & fufteere ad cilio Coaftantieafi , quando fuit ex omnibus
oon obfervandum, judicabitur ab altis non ra tritas obedicntiis congregatum, ia quo foto
tionabilis firpe - & ecce turbatio , & ecce in- tempore tanqium univeriale concilium fini ge
fami» pape ; acre materia fcbifmatis firpe. neraliter, per totam «defiam habitum, non
Undecimo ex parte juftinx arguitur fic. Non emanavit tale decretum. Secundo refpondetur,
decet per concilium univerfale plus arôari prin* quod etiam conceflb quod pnriupponitur, non
ripera & caput ccclefiat ad obiervantiam fla
turorum pertinentium ad eum, quam inferio
res flatus ad obfervantiam ftatntorvm refpicien- detur negando minorem, quoniam ift* ita con
riutn eoa. Patet, nullus enitn videtur color cepta magis 'ad deformationem & confiifionem
ad hoc faciendum: immo ad contrarium pof- ecclefi· facerent, quam ad reformationem. Ad
fet faciliter argui ex neceffitace regiminis cc- fecundum dicendum oegaodo coafequenoam ;
clefisi, quod in gubernatore libertatem exigit quoniam licet conciliorum fit rtgulas impo
difpenfaod’ , & etmm quandoque immutandi nere; non tamen fummo principi fcilicet po
regulas datas juxta occurrentia negotia; ergo ps. ut in c.
extr. de elaft. abi
videtur quod decretum boc de juramento pro dicit glof ideo quia intimor non poteft legem
flando per papan, cifet injuriofum fedi apo- imponere fuperiori. Ad tertium negando conftolics ; cum non 10fti tuatur fimile pro alus fcquentiam, qui* licet aftriâes fic papa ad
iirolatis, aut perfonis in eleftiomtas aut pro- benefaciendum ; non iequitur propter hoc, quod
effionibiu fuis. XII. arguitur exparte fornus ad omnis boua, qttn acere deberet, cogendus
ctoaiom», fic . Omnis cleAio incerta, & con- fit juramento ; uode quilibet altos prolatui aut
prin
WMWMU· ,
nvwunv·
jvu«w
■»..
—
ΛΗ»Ο
foj
BASILEENSE G. CONCILIUM.
606
princeps, ait qmcemque in oflkio pefitus, A ferre, nifi per hsrcftm ab ilia eadet juxta ea
■-------- m ftntu teneretur benefacere; non taaen pa>
Etplitil VMM augeri Jtiofiul iiTtrrt.
ramento tdftringtfur. Ad quartum dice, quod
•♦s» illa conditi·, eum videatur diftrahens ponafln* sreawM m Befilitnfi cctcHit,· ia éfptutitet
ti A auAocitnd pep·, non poteft nom in nftratenrii faptr trvifemtntt faeci ettft tithf·
bnu ckAioab, onia fient net ccelcfia dat ret jttrert ftraan âtcrtta àt teefiiiit gtntrm
ΡΦ» potaftatem, tta nee foenum ekâaonâs littu MaMMiundis, t> tleSitalhu tatfirtaea-
AN MO
CHttSTI
MJ»·
dis,- altat eaJerct a /art fafatat 0ΊΚ.
• Chrifto ficàmâ pootifiribus, aut impedire*
41»
LITTSXai IMPtRafTORlS
tur booms, A traaqvüluai regimen «datis.
Ad V. dico, good elcAores dando vocem et,
LeAa in congregatione generali antequam
ecclefia cowfoorit in cum , & ipfo affentiente
inciperetur feifio XIL Ac.
daftiom immédiat· confegnitur poteftatem da
tam Petro ab ipfo Deo. Si vero elcâores cum
conditione eligunt, nihil faciunt. VI. dico d* Significet ft imptrattrietn fafctpift ctrtaaat,
ww/jw aâ camiliaat mitti» matartt.
Bonifatio, paofrflioocm fecit, non jurumentwn ; fecundo dieo guod non coaftue , fed volun B
Evereodifiimis ac venerabilibus in Chritarii» fedt. Et ad illud de Nicolao dico, good
ftp patribus, Ac.
r
aliud eft de eia, quaa procedunt de fafto, &
Re verendi flimi in Chrifto patres, Ac. Satis
de jure. Item aliud de temporalibus, & aliud
de pertinentibus ad regimen ccclefic. Ad VII. fiipcriori tempore V- P. notifie avi mus concor
dico, quod talia medicamenta funt adhiben dium inter SS. dominum noftrum papam &
da, quar non magis inficiant, quam fanent; majcftatem ooftram fecutum, demum celebrem
cujufmodi efliet iftud. Ad VIII. noo valet con- receptionem noftratn ad hanc almam urbem ;
foquentia; multa enim font honefta, qu» ta & ut de ulterioribus proceffibu» noftris tam
men noo coguntur obfervari, immo prohibe quam amici noftri cariffimi certi reddamini,
mus illa jurare, ficut fit in pernitentibus qui robia iterum notum facimus, qualiter, auâojurare noo coguntur noo reridivare, aut pa» re Domum, a queromnis principatus A honor
• niceatias facere Ac. Nec valet good refpopdc. dependet, io facratiffimo dic pentecoftes pro
R
tut a quibusdam, good non fit fimile ; quo
ximo, dc manibus SS. domini noftri damini
niam peccatum talis redundat folum u> parfo
Eugenii pape IV. in Bafilica principis apoftont illius; fed peccatum pape, aut transgrclfio 1C lorum in hac urbe Romana, ubi divi impera
illius in damnum reipubiicn. Tum primo quia
tores pradeceflores noftri imperiales infulas fu
majus damnum eft ; Λ major offen^ Dei m
fcipere foliti funt. ipfac imperiales infulas &
recidivntioM unius hominis, quam wftsgreicoranas cum folemnitatibus A cerimoniis cir
fiooe decreti dc ele&ionibut; dum tamen alia
ca hujufmodi laudabiliter obfervari confactis,
noo occurrent mela, fed provideatur bons aut
rite fiifcepimus pro Dei omnipotentia gloria,
meliori perfon». Facere autem epifeopum fic
necnon tranquilla pace & fperata falote fubje-Vel fie non habet de fc Dei oftenfam conjnnβι nobis populi Chriftiani. Et quia fanéLuftam, ficut genue peccati. Bene verum in fi
tem ipfius domini noftri teperi mus habere opti
mi libus majus eft damnum redundans in remmam intentionem ad profecutionem illorum,
puhlieam, quam in unum hominem. Tum fe
oro quibus facrum concilium congregatum exi»
quia prrfupponitur , quod papa peccer
ftit, A pro quo in favorem facri concilii uf
in ptOvifliooc illa, quod non eft verum; cum
que modo tantos labocet fubivtmus; idcirco
utatur jure fuo. Tum tertie falfum eft , quod
mittimus ad vos illuftrem principem A locum
hdc fit malum redundans in malum reipublitenentem noftrum Willclmum Bavarisr ducem ,
cn. Item quarto c. de vita & honeft. cleric D venerabilem Johan nem epifeopum Cunenfem ,
eft ita fanZtum , quod ejus obfarvantia redun
ac ftrenuum militem Hartingum Klux, A ho
utilitatem rei publica ; quia reformatio
norabilem doAorem magiftrum Nicolaum Scok
totius ecclefis multum debet ex honcftate cle
confiltarios A fideles noftros dileôos, demeti
ri , ficut inhoneftaa illius in damnum totius
re noftra pieniffime informatos, quibus preca
ecclefis, ut praâica docet ; & tamen non comur P. V. in dicendis tamquam proprio ori
£tur clerus jurare obfervare. Idem argueretur
poftro velint firmiffime credere, A illa quz
religiofis.
nonum , multi negant fupdilideremus perficere ad falutem totius populi
quoniam cum nullus cafus videatur
Chriftiani. Datum Roms, die IV. junii, re
nifi fidei juxta go- dift. fi fafa qui cagnorum noftrorum anno Hungari», Ac. XLfus eft a jure divino, quia qui non credit jam
VII. Romanorum XXIII. Bohemiu XIII. im
poffe
perii tero 1.
cundo ,
dat io
ί
pofitum ;
efle
Ad
judicatus, «defis nullum trium videtur
ponere depofitionia pupe, cum ifta poteftas fit
a Deo.
Circa fecundum articulum de poena, fit con
duite ifta juxta judicium meum, femper falvo
meliori, quod pofito quod papam ligare jura E
effet licitum, non tamen fub tali poe
primo quia, du
mento
na. Probatur conduite, tum
bium eft m concilium univeriak poffit ponere
talem ponam pep·, immo «mitis fapieutijfimis doAoribus, in utroque jure divino fcilicet
& humano dariftmis, pro certo habetur quod
■os. gria fofta eleÂteoe, A habito affenfu
pepo immediate habet plenitudinem poteftaiis
*>Deo, quam ecclefia ei nullo modo poteft «u-
Sigifmundus l- divina favente clementia Ro
manorum isnperetor femper auguftua
Ad mandatum domini imperator».
Gâfpar Sligk.
*· 3
ar "
ΑΜΝΟ
CHWtSTÏ
HH
607
BASILEENSE G. CONCILIUM.
CreJtatia ifti as litlert fait,
CfKiliui
vtlitt ftçerftJm λ fefflatte illa éi,
à» Jt moaitioae pap*, Oc. yizd inn RM
fwr faOtua .
608
Ad ja« boftiliter expugnarunt. Reverendiffimi 'AWWO'"
patres & domini proftantiffimi, ecce quomo- cmirn
do fub hujufmodi dolofa paca, quam verbo
sati-
traflant, nobis damna inferunt; & quomodo
facer ordo nofter, murua 9t dilatatio fidei, per
regem Poloniz temporibus proteritis auxilio
EPISTOLA MAGISTRI GENERALIS
paganorum fzpius eftoppreffiis. Itaque propter
hujufmodi oppreffionem nucufque idem ordo no
Ordinis B. Mari* Theutonicorum ,
fter infideles impeditus fuit impugnare. Et quia,
ad concilium Baûleenfe.
divina difpofitione volente, prznominatus rex
Polonia ad przfens auxilio paganorum juvari
.XadZrami coacilii aJvtrfae ragera Peleaia &
non poteft, nunc adjutorium harreticorum aiEthernet Jeprecatar, qaeritorqae Je eeraat
fumera non erubefeit, cum quibua colligatus
fraaJÜat.
& unitus eft Et propre? quem, tamquam iplorum fautorem, & confcedcratum adjutorem,
LeSa Jie Peacrit ». j/ulii.
ab eifdem hzreticis ante plures menfea fumus
diffidati. Quales & quantas inhumanitates 8c
th. p. »o*.
Um humillima fervitîorum noftrorum redamna in terris noftris pagani tranfaflis tem
commendatione
benevolam ad
poribus commiferunt, tantas & exeerabiliores
quarvi* veftra beneplacita voluntatem
hodie hzretici cum Polonis conjunflis facere
Reverendiffimi patres & domini pre ft anti fnon verentur, & nemo percipit corde. Intue
ri ergo dignemini, reverendiffimi patres, quo
fimi,
procuranda pa.
ce inter illuftriffimum principem & dominum ,
modo non in arquitate aut juribus fuis rex Po
dominum Wadislaum regem Poloniz, & nos
loni* & Poloni confidunt, fed in gladiis pa
& ordinem noftrum, comperimus paternitates
ganorum St harreticorum jus ipforum fore pro
R. V. reverendum in Chrifto patrem dominum
tendunt. Qnre, R. P. exfurgite in auxilium,
Daiphinum Parmenfu eccleftz epifcopum, &
providete muro fidei, quia cafus facri ordinis
venerabiles viros dominos fratrem Hieronymum
noftri pro hac vice maxima ruina erit univer
in facra pagina magiftrum & provincialem Lom
falis ecclefiz Dei ; viflona autem noftr* erit
bardi* ordinis Carmelitarum , & Antonium
cafus St totalis extinftio harreticorum & fau
de Barmieis decretorum doflorem. revcreodiftorum eorutndem, qui non concordia a-.t pa
Λ marum paternitatum veftrarum legatos ad par* C ce, fed potius gladio funt de terris noftris ex
tes noftris tnafmiûffe. O hoe V. R. P. impellendi. Infuper R. P. 6c domini praftantiffimi, ftipendiani nobis contra hzreticos fubve
menfa* referimus gratiarum afliones. Ad traflandam igitur pacem contemplatione V. R. P.
niro cupientes, per terras quorumdam principum nobis vicinorum pertranfire prohibentur,
& ut fanguinia Chriftiani effufio periculaque
animarum evitarentur; in pluribus locis utri
quos etiam hzrerici cum alia parte fluminis
que parti communibus, confiliarios noftro* cum
Odere in terris noftrri impediunt pertranfire.
confiliarii* domini regis Poloniz przdifli ob
Dignentur ergo V. R. P. Icnbere & mandare
tulimus convenire, quod tamen minime a ro
illuftriffimis principibus St dominis marchioni
Brandeburgenfi, Sterinenfi, & de Wolgaft du
ge Poloniz poteramus obtinere; St ex adven
cibus, quatenus, hoe omni impedimento cefto cujuidam honorabilis Λ religiofi viri fratris
Hieronymi de Praga ordinis Camaldulenfis, fa
fante, per terras ipfbrom nobis fuccurrere vo
cra theologi* profeflbris, & decretorum dolentibus Jibcr & rutus patear acecflus, & con
tre hzreticos & eorutndem fautore* nobis aufloris, relationeque ipfius in multis eramus
gravari , A in favorem regis Poloniz profatus
xilium proftent & favorem. It» hoc R. P. V.
frater Hieronymus retulit, quod ducenta mil-Q hzreticis incutient terrorem, & maximum prolia hzreticorum juxta diffidarionem eorutndem
ftabunt impedimentum; nobis aurem & ordini
noftro fuccurfum, & gratias exhibebunt Angu
in noftra deft mil ionem effent venturi. Confilares. Perfona* paternitatum veftrerum omni
liams vero noftris pro pace ineunda per me
dium legatorum R. P. V. in metis Poloniz
potens Deus confervare & dirigere digoetur
pro felici regimine univerfalis ecclefiz fuz fanftantium, & ad regnum Poloni* ire volenti
bus , przdiflus Hieronymus falvum conduflum
fl*. Datum in caftro noftro Mariemburg, no
Polonorum oratoribus noftris tradendum ad ip.
na die menfis junii, anno Domini MCCCC·
forum manus five cuftodiam recufavit. Ex qui
ΧΧΧΠΙ
bus non modica fraus Polonorum elici pote
Veftrarum reverendiffimarum dominationum
rat , & merus qui eadere poffet in conftantem .
propter quod oratores noftri , negotio remanen
humilis & devotus frater Paulus de Rufdorf, ordinis B. Maris Thevtonicorum
te infeflo, receflerunt. Si igitur rex Poloni*
& Poloni reddunt fe difficiles, & ingerunt dif
Jerofolymorum magifter generalis ficultates fraudulentas de conventione fienda dc
loco traflandz pacis, quas difficultates ergo
SEQUUNTUR RATIONES OLLEGOTJE
ingererent in caufis pacis i ni end* , relinquimus E
Per aath afflat 91 et Jeaeiaerant <.leflaraat imperii
judicio R. P. V. it ad comprobandum fraudem
pro Jare fao i» fa8o feJiaat , & refpenfie
domini regis Poloniz & Polonorum , vrl·,.
Joaeiat eptfiopi Niveraeafit vbafflatorif Jo·
dumtaxat A non fafto ad corolandum duloia
fati a ipforum offerunt traflarc pacem
Natn
miae Jacit ■Bat&aaJirt
tempore conventionis fiendz validus exercitus
Rima ratio quz fumitur ex officio elefti- Jb thzreticorum Orphanorum, junflo exercitu Po
v·, quia eleflores fuccedunt fenatui, qui
lonorum , per Poloniam ad terram noftram
erat pars corporis imperatoris, ille honor, qui
n<->vam marchiam eft ingreffiis, ubi quoddam
>kbcbatur fenatoribus, debetur deflori bus , fed
oppidum noftrum nomine Waldemberg turreu
fe-
C
parttam &
ex paterna afft&ione pro
P
609
httWh praedabant
BASILEENSE G. CONCILIUM.
Ergo eh*A
dlo
qiwicMqae.
icnbt per domiMsn Axem BurgurdU, qui--------- 'tacu.
Λ
"Rxfpoofio.
'
“
' Λ
“■
■* —
eft princeps imperii & vaffalha ratione comi ΑΜΜΟ
Qpod elataret
luccedunt
CHSJSTl
AWWO
tetur Burgundies, ducator Bramaoria, t^bur«♦IS·
CM»«T| fenarwi auantwa ad officium eligendi impera
torem, ltd aon qaaatMD ad jm dominandi a
Î;i,
comitatur
murti ;
rmeruntur ducatui Burgundia. Refponfio . Pri
quo ruperunt feoutoris dignitatem. Sive enim
mo, quod vaffallus non poteft proleribcre con
do^nteai· Resnaoorssai faerit feb cosdidibus
tra
dominum jus dominii, fed bene alia mul
&ditatoribua, five fub regibus, five fub im
ta , «t hai-editecem & fimilia. Dicitur etiam
peratoribus, feasptr ieaUtrtt fisenmt pan reiquod ratio concludebat, quod dominus dux
publica e*t fenatorea, imo ut efetaras. Non
nor» poterat pnrfcribere locum contra impera
autre ftc de elctariboa tskodernis, qui etfi di
torem, de quo nos» erat quatftio, led contra
camur pars fit membra imperii, hoc eft quo
cfeRores, quorum »pf< nullo modo eft vaffal·
ad pfltaum tantum, iiU honor non debebatur
Ius. Additur etiam qood ad dominum dotafenatoribus, ut elcâores Orat, quia frequenter
rem non pertinebat ponere talem materiam
eleébt fiint imperatores a tributus, ac Cafariin medium, qu* poffet afferre diffentionea in.
bue, aliquando etiam a tumultu militari, qui
bo· tamen nufquam eft hoaor debitas ienatui. jjter principes, cum iervitua fit luner omnia
Secunda ratio, qua eft a fimili, eft talis. 'odiola, & maxime quod non credebatur eum»
dem doâorem fuiffe in homagii pnrftiris, &c.
Sicut fe habet imperator ad reges, ita eletaneque hsuiffe procurationem ad talia facien
rta ad alios principes; fed imperator pracedit
omnes reges: ergo eletarcs omnes principes.
dum. Dicabatur ulterius quod de tempore F riRcfponfio. Confequentia non valet ex falfitate
derici Π. viri domine Beatrice comittff*
mons ; fed debet fic argui. Sicut fe habet im
Burgundia, ex qua genuit Othonem, dtôua
perator od reges, ita elatare imperatoris ad
Otho fe feribebat comitem Burgundiai Dei
oletares regum. Modo dux Burgnndi* & alii
gratia. Ad idem ufque in hodiernam diam i»
principes non funt eletarcs regum, qui vadunt
eodem modo feribit dux Brabontia.
per fiacceffioocm. Item, quia imperator de ju
Sexta ratio, quod dotninus dux eft vaflalre communi fuit dominus omnium regum ; fed
Ius ecciefia Colomenfis ratione quorumdam caeletares nullum dominium habent, neque fu
ftrorum: per quod non debet prvcedare do
pra reges, neque fupra principes, nifi ex ac
minum Colootenfem , quia debet fidelitatem
cidenti venerit.
imperatori & dita ecciefia Colonienfi, Ac.
Tertia ratio, qur eft etiam a fimili. Sicut
non poteft pratferibere contra eos. Rcfponfio.
fe habent cardinales ad papem, ita eletares 1" Dicitur primo, quod dubium erat quod fupad imperatorem. Sed eaidinales qui eligunt
ponebatur, led fuppofito quod ita effer, argu
popam, immediate fequuntur papam. Ergo
mentum non concludebat, nifi quod dominus
eletares imperii imperatorem . Probat per coudux in illis iq quibus erat vafalius, non po·
fiitutioaem Bonifacii ¥111. Refeonfio . Vel
terat pnrfcribere contra ecclefiam Coloniencomparatio attenditur penes auâoritatcm k
fetn. Modo ducatus Bnrgundia, a quo furgit
dignitatem, aut penes officium. Si quoad pri
difta prerogative, non cft in quantumcnmque
fubjetas ditia ecclcfi*. Ideo, &c.
mum*, major eft faifa; quia cardinales funt
pars ecciefia, k poft papam folemniores, cum
Septima ratio fumitur ex fata dominorum ,
lint ibi ad agendum pro maximis k publicis
tunc Burgrivii & marchionis Mifncafis, quo.
affiftentcs
Eletares autem non, quia reges
rum unus translatus ad marchionatum Brink multi principes funt audoritate k dignita
deburgenfem, λ alius ad ducatum Saxoni*,
te eis majores. Si vero quoad olficiurn, tran& fie fa&i eleâores ex hoc precedent alios
feat; id ril, ficut cardinales communiter eli
duces Germania, quos perprius non pracedegunt papam, ita eletares imperatorem; mo_
banf. Rcfponfio Quod
nihil arguebat adduRIo
do autaritates in cardinalibus non furgit cx β feRa dominorum de Almannia, k quod bene
eo quod eligunt papam , quia aliquando pol'·
* ‘1 '
refponderent. Addebatur
etiam quod...............
Karolina
funt non eligere, ficut in Conftanticnfi conci
declarabat, quod folum hoc habdiat locum A
lio, & aliquando non elegerunt, fed populus
veritatem quando imperator tenebat curiam im
Romanus , & aliquando imperator, & tamen
perialem, quam forte vix bis aut ter renere
tunc cardinales erant, k fuis prorogativis ute
confuevit in vita^ ut cfpreffe dicit Carolina .
bantur. Item, cardinales non femper imme
Oâava ratio , qu* fumitur ex generofitate
diate fequuntur papam , fed inter eos tnifcendomini comitis Palatini eletaris filii impera
tur reges, & duces, & profert i m nofter dux,
toris, qui tamen impendit honorem coclefloqui praecedit omnes cardinales non facerdotes.
ribus ; qui quidem filius imperatoris eft maQuarta ratio fumpta eft ex conftitutionc
'or domino duce, pro quanto domus imperii
Caroli IV. in qua appellat eletarcs partem
cft major domo Franci*. Refponfio- Primo,
fui corporis, candelabra aurea k columnas
quod quia comparationes funt odiofia, prefumimperii. Refponfio. Dicitur quod illa inftitu.
tuofum erat adducere hanc rationem, & quod
tio faâa eft in favorem ekRorum in his qu*
generofitas domini ducis Burgundia erat fatis
tangere poffunt immediate fata imperii, in
cognita; & quantum erat de generofitatc co
quibus potuit eo modo quo voluit eos elevamitis Palatini, ipfe fuerat filius Ruperti co
re. In aliis autem k maxime in prajudicium
mitis Palatini, qui poft mortem Caroli impe
dominorum aliorum, qui fibi nec jure, nec
ratoris, k vivente wadislao filio ejus primo
confuetudine fobjiciunrur, fecere non potuit.
genito k fratre imperatoris moderni, fuit eleQuod fi fecus fetam eft, ipfo fata, ipfa Ca
ftua in imperatorem, k rediens de montibus
rolina nihil facit pro eletaribm , nifi pro
Lombardi* làtis cito poft eleSionem fuam
tempore pro quo imperator tenet curiam fuam
mortuus eft. Quantum autem ad boc quod
apertam.
ponebat domum imperialem fuper domum Fran
Quinta ratio, in qua sQcnt non pofle pr*·
cia , dicebatur, quod ibi non erat iuperioritas
Cncil. Gtutral. Tom. XXX
Q. q
do-
3t
"ηΠΓι1ΜΐΜ<
Nr
qu* dominia pra-
at i
BASILEENSE G. CONCILUM.
d fi venirent nomine
occupant, eis per dominum legatum ordinato
regis, tranfirent ad nationem Italiae ; fi nomi
& conceffo. Diftum fuit quod refpondeat do
minus legatus, fi dederit, & audivi ab eo
ne ducis Andegavenfis lequerentur ducem Bur
quod non.
gundiz.
Undecima ratio fumta ex fafto probante
poffeflionem & ufum in materia feffionis feu
Explicit.
loci, etiam in concilio Pifano , ubi afferebat
ambaffiatores eleftorum imperii poffediffe pri
ORDINATIO CONCILII
mum locum . Refponfio. De ifta ratione refe
rebamus nos ad informationem .
P Sttfrtr centm^rftn retient fedïiem. &c. inter
eretrrti demini dneit Bnrgtutdiet, O araraDuodecimi ratio ex his locis & fedibus
rft demtnernm eleSemm IfQe in ten
quz habuerunt in concilio Conftantienfi imgrt^etitee gntreli, die Bletti/ XV. Jnnii
baiTiatores przfatorum eleftorum in ahfentia
dominorum tuorum . Refponfio. Quod infor
NCCCCXXXIII.
matio erat fafta in contrarium . Erant XXX.
Uper controvert» inter venerabiles ambaf- it» ». «>«.
telles facientes pro parie domini ducis, 8c quod
fiatorcs illuftrium principum domini ducis
mirandum effet, fi alfcrno unius hominis ef
Burguodiz à dominonun facri Romani impe
fet przponcnda teftimonio XXX. perfonarum.
rii eleftorum, in ordinc fedendi in feffionibus
Tertia decitna ratio, ex quodam fafto in& congregationibus, mtffis & aliis aftibus pu
tcrjefto inter dominum epifeopum Atrebatenblicis & privatis hujus facri concilii, haec fanfem ambaffiatorem domini ducis Burgundiz, &
fta fynodus pro confervanda caritate inter przepifeopum Verdeniem ambaffiatorem comitis
Palatini fuper loco afferendo, przfatum epi
diôos principes, attento etiam quod fum confeopum Attrehatenfem ceffiffe joco epifeopo
fanguinitate & affinitate cpnjunfti, etiam quod
Verdenfi (ub hac forma. Quia eftis ambaflia
hoc facrum concilium celebratur infra fines
tor comitis Palatini elefloris facri imperii , ' Alamanniz, & ex hoc videatur dominos eledebetis me przcedcre ambaffiatorem domini
Rores debere honorare przfatum dominum du
cem & ambafliatores fuos, prout credendum
ducis Burgundiz. Refponfio. Referebamus nos
eft. quod ipfe dominus dux inibi & alibi eofad informationem, & diftutn fuit quod ma
gifter Petrus Bruneti fuit in concilio Conflandem dominos eleftorcs fuofque ambaffiatores
ticnfi fervitor difti domini Attrcbartnfis, &
vellet honorare, ordtnar per modum provifionis dumtaxat, quod in hoc concilio unus amquod poflet deponere veritatem.
ba Hiatorum difti domini ducis Burguodiz feQuetta decima ratio fumta ex fafto interjefto in przfentia imperatoris, ubi ipfe impcdeal primus poll ambafliatores regum, & poft
cum
S
MUMOi
•**1*·^.
fit
BASILEENSE G. CONCILIUM.
<14
olures edoâi erunt, difcentque, quemadmodum
naec fiant potius quam quomodo hiis refiftatur.
Unde cum res, de qua agitur, fcilicet, de toto Chriftianifmo, fit non futilis, non vacua,
non mediocris, non ima, immo (olida, immo
gravis, immo ingens, immo ardua, reponi de
bet in fenfibus profundiffimis, ingeniis opulen
LITTERO POTENS REGIS SCOTORUM
ti® tms, mentibus probariflimis, voluntatibus
puriffimis, judiciis re&iflimis, 8c poftreina in
Miffa aniJum abbati fa» rtgui, caactraanf abdeliberationibus decofhffimis ; Attendentes Pa
ittntit» itutilii, ItSa «s ca«rrejmini noftri oratoribus, utramque partem,
ftrifque ampli fimis paternitatibus luce darius
J|uantum valuimus, ad bonum concordia obinnotefeit, quanta fcduhtate, quantis fudori*
ecravimus, coram quibus per hoc facrum con
bus, laboribus, ac vigiliis fereniffitnui prin
cilium deputatis, & nobis omnibus priacipum
oratoribus tres fidutiferi modi ad bonum pa
ceps Sigifmundus Romanorum imperator &c.
pro concordia, 8c unitate ecdefiu fan&c Dei
cis, Jt concordiae coufsquendum per eosdem
nulli rei parcens, infudaverit adeo, quod ipfius
oratores fsnâiffimi Domini noftri expoliti fue
re , quorum tenor fequitur, & eft talis.
ferenifimi principis fumkno ftudio, atque cre
bris, & longinquis itinerattnnibus contra ne*
faodiffimum, & inveteratum fchifma ecclefia
Ifit tfl tenor vtodonm.
faofta Dei in concilio Cooftantienfi pacem p
fummxm, & unitatem feliciter adepta eft. Nec
Reverendifimi patres, & Domini plurimum
eciatn prternitates veftras reverendifimas latet,
honorandi . Ad tollendum omne difidium,
Jfuos & quantos favores, qualia fuffragia huic
quod poteft efle futuri fcandali, & rasfiifio*
Kro Concilio Bafilienfi a fui primordio ufnis maxime in ecclefia Dei prtxfaftivum, fa*
que ad pmfentem diem, uti fidelifimus, fit
âa extitit hac folemnis adunacio deputatorum
catholicus ecclefia filius, attulerit ; denique fuum
per hoc facrum concilium ad iftaariam, fit
integerrimum animum erga fandam ecclefiam
poftulacionem iftorum reverendifimorum pa
profequendo cum ad beatiffimum Dominum
trum , & Dominorum oratorum, ferenifimi
noftrum Eueenium papam quartum diadema
principis Domini imperatoris; aliorumque re
imperiale a fua bestitudine juxta ecclcfiu orgum , ducum, & principum, qui omnes no
dioteionem, fic laudabilem confuetudinem fu*
mine , & vice coram lerenifimorura princi
fcepturus fe perfonaliter contuliflat, plurimo·
pum, quorum peribnas reprefentant, ac no
fertiles, & utiles tradatus, tam erga hujus
minibus propriis, fchifma, & omne quod ef
facri coocilii profecuciooem, quam circa dia
fe poteft fchifmatis, fic diffidii caufa fummoinfinita, & fumma bona honorem Dei, & uti* _ pere abhorrent, tres modos per nos beatifilitatem ac decorem religionis chriftiame con-4, mi Domini noftri Domini Eogenii papae quar
sinentes cum eodem beatifimo Domino noftro
ti oratores, licet indignos , proponuntur .
habuit ; & Deo audore , & propicio efiedum
eft, ut fua ferenitas imperialis indubie fperet,
φ»
friauu tnojtu .
quod di fidium non paucum inter bestifimum
Dominum noftrum, fc hoc Bafilienfe conci*
Primus, ut alias in plenifima cujus fieri
lium ortum penitas de medio ecclefia eradi*
■coocilii congregatione expofuimu· » placeret
cabitur. Itaque hoc Bafilunfe concilium fum*
facro coocüio admittere pnefidentes confignama cum pace , & ejusdem Demini noftri fan*
i
per bestifimum dominum noftrum papam
■■ mh-
6i9
*
BASILEENSE G. CONCILIUM.
610
ad gerenda, traAandq, & dccretaoda ia fotu-A
tum per hoc facrum conciliatu; cum intencio
cuatSTi
eju*k® benediAi Domini noftri, ut con
isi,.
cilium iftud Bafilienfe integerrime profequaTertius modus patie procuranda eft; quod
fi dominationes reAra Reverendiffiraa nolunt
tur, & conficiat omni· illa bona epera ob
pnediHis acqniefcera quibus omni honeftate
qua fwt, flt debuit effe congregatum; etfi de
geftis in pratermm oriatur per hoc facrum
pofttdance sequiefeere deberent, proponat fil.
concilium aliqua dubitatio, paratos f· offerunt
lim quifque, tam deputatorum per hoc facrum
Concilium, quam iftorom reverrndiffimonim
dift i oratores ex parte beatiffimi Domini no
ftri hic fe cum «ffeCto curaturos, quod ideas
Oratorum fereniffimi imperatoris regum, duDominus nofteî ad omnem cautelam ilia apcum, fle aliorum principum, prout Spiritus fanHu* adminiftravit aliquem modum, per quem
Erobabit, ratificabit, A confirmabit, exceptis
poffit confuli honori Beatiffimi domini noftri,
is, qua foâa funt contra aerfonam, pottftstem, auctoritatem, flt jurisdiftionem fedis apo
& huius facri Concilii, flt tolli dc medio om
nis occafio futuri fcandali in ecclefia Dei · fpeftolic», flt beatiffimi Domini noftri, &. car
k
g
rentes firmiter, quod via, & modus diffidi*
dinalium foorum, ntiorumqu· prrlatontm; f
‘
tollendi concludendus per Dominationes veftras
profeCto cum remaneat diludium his adimplet
reverendiffimas cutn approbacicne illorum do
potius in verbis, quam in effcCta, deberent
dominationes vaftra sequiefeere, etiamfl opor
minorum oratorum principum, erit Deo gra
tus, Chriftianitati faiutiforus, flt Domino noteret de jure concilii aliquid concedere, cum,
ftro acceptus ; offerentes nos, licet hoc in man
teftante canone, omnia pro fcandalo evitando
datis fpecifice non habeamus , curaturos cum
funt committenda vel obmittenda, qua fine
omni diligentia, quod Bcatifitmus dominus no
peccato mortali committi, vel obmitti poflunt.
fter modutn illum approbabit, & ratificabit.
Jeraadar aadtu
Et profeAo, Patres optimi ante omnem procefceffum paris turbat i vum debent Dotninaci·nes vcflra circa promiffa operam, flt quidem
Secundus modus habendi concordiam inter
efficacem impertiri. NamUndecorum eft, quod
beati ffitnutn Dominum noftrum 8c hoc facrum
hoc facrum Concilium fit congregatum, ut pa
concilium eft, ut dominationes veftr» revecem forinfecis, feu laicis tribuat, & fibi ipfi
rendiffima debeant fuperfedere in omni pro»
non valeat pacem tribuere. Prarrerea qualis pax
criTu contra beatiffimum Dominum noftrum
inchoando, Λ prwftolsri ejusdem faoAitatts,c poteft inter principes fequi, fi auftore» pacis
non valent concordia frui? Preterea qualis ec
ac fereniffimi principis Domini imperatoris
clefia fequi poterit reformatio data occafione
Oratorum adventum, qui de proximo erit,
fcifmatis, cum major diffbrmacio in ecclefia
prout ex litteris utrorumque principum fatis
•fle nonpoffir, nec herefes extirpabuntur, fed
comprehendi poteft; qui oratores, ut habui»
magis augebuntur, cum vix fine berdi (cifma
mus per litteras privatas beatiffimi Domini
eonfiftit? Et ita ut fiat, obmifhs omnibus ju
noftri, habentes plenam poteftatem , & infor
ris di (putationibus, obfecramus. Quoniam ubi
mationem omnem direâam inter beatiffimum
de concordia, k iiffidio tollendo agitur, de
Dominum noftrum , flt hoc Bafileenfe conci
bet qualibet pars etiam de jure fuo clariffimo
lium tollent; & profefito etiamfi concilium fi
concedere. Nofquo profati Oratores cum fum,
ne veritati* pra «dicio omnem joftitiam fo
ma diligentia apud reverendiffimos dominos carveret , deberet ad preces horum fupremorum
dinales, ac depurato· inftetimus. flt quanto de
principum, qui funt duo capita, & duo la
vectus, ac humilius potuimus, rogavimus, flt
minaria in ecclefia Dei, omnino fuperfedere,
ohfccravimus, ut · proceffiu contra Beatiffimum
cum mora medio temporis non fit allatura
periculum, fed potius pacem, & concordiam D dominum noftrum ad tempus fuperfederetur
in ecclefia Dei. Et maxime hoe credendum
- r- - ad adventura Ambaxiatorum ip>
foltitn
ufque
Co* Domini noftn, nee non praUti domini
eft ifto tempore, quo ifte dua poteftates fuImperatoris, qui fperantur brevi teapore ven
perna conjunflUe funt in Urbe Romana, &
turi ad tollendum omne diffidium, quod fore'
magnum traHatum atque utilitatem fuper con
cernentibus falutem tocius Chriftianitatis ince
inter ipfan Dominum noftrum, & hoc facrum
Concilium juxta feripta ejufdcm domini Impe
perunt habere; & ut hoc ipfum exoraremus a
ratori*· maxime cum talia proceffus poffer ef
Paternitatibus veftris exprtffe habuimus in
mandatis a fànâiffimo Domino noftro; & fi
fe caafo induftiva nefandi friûnati* mecdtfix
focus egentia fpretis omnibus predicts obaQuod tamen omnia catholicus chriflUnu» exeronibus procedendo foriae ad citation·» jam
pavefoir sudate propter maximam difficultatem,
deliberatam cum pana fufpenfionu ab omni
qua* contingat in ipfius extirpadone, prout ex
admimftratiooe Pipatus, fumme veremur, quod
pmteriü* temporibus fumus edofti. Infuper
talis proceffti* non fit fomentum longe majo
praefati oratore* pluries obtulerunt votam praris diffidit, & irritativus bona*, & optima*
hbatis Dominis cardinalibus, & deputatis, prout
intentionis qusm Doftninus nofter concepit er- _ adhuc hodie coram hoc facro Concilio offerunt
aliquos ex eia in competenti numero tranfmifga approhacionem, dc progreffutn hujus facri
Coacüii , fruftrabiturqoe adventus utriufque
fwros ad beatiffimum dominum noftrum Papam ,
principis oratorum ; cum propter intentionem
ad exortandum ipfom, & omnibus viis, &
modis poffibftibos inducendum, ut velit bnk
rem non integram exifturo comportant, fed
potius utnuvactonem graviffimam contra bea
facro Concilio fimpliciter aflentire, ut ipfum
tiffimum Dominum noftrura ; indignabitutque
Concilium juxta inftitucionem , & sflignacio
fatis jufte llloftnffimus Princeps dominus Im
nem factorum Conftanticnfit, & Senente con»
perator, CütB viderit petitionem fuam. fati*
ciliorum continuetur: quod fi non fecerit, tunc
tenuem , minime exauditam fuifle.
ipfi oratores vellent nomine Dominorum luo·
rum
■
in
BASILEENSE G. CONCILIUM.
6ix
ran in qucmcumque pmceflraa dabioun, fi A ta fervare, fed ipfa etiam co «ms abdudis^ar
—dicwm coafenUre.
j/j —veridicam
coelenil re. Disaaiaii
Qraranaia per
par vos
vos rcre- va
1 ramrtiuia fqualent
” ’ , equos, boves, &· jumen
atriro
esmtrri
ta quaque prado impius abitit; vomeres, bi
dentes, ligones in cufides k teta verruntttft
& curva rigidum falces confiantur in ufrm >
Ob
longs
foe pacis pene tsbefat
cft dilpofirum, ac
fiquidem lapiens ait: Sptt i**
tiijfertitr,
λϊμλι. Quam durum itatram noftruati quod decretum folum deberet
lultewri contre Pepe· jam oonvia&rae de tan·
viri perctfobres, qui dum vitibus
fataglt,
Quamobrem
ter honori fereaiffimi principis
apud ptudentiffimas jlomioatiooes
paternita
Imperatoris, qui pro bono pacis concludende
tes veftra* teximus querimoniam, non quidem
rem obnixe ut fuperfedcretur obfecravit, ac
vos, quos icimus finceriffime in paualiorum rapum, principum, quorum oratores
res Chrifti aftedor; fed ut majorem V. R.
idea exorarunt, nec non fcandala, fciflune,
mifericordiam mereamur. Ecce multo lan
bella, & (editiones per direHum & obliquum
guore & longo tempore famem crudeliffimam
in populo Chriftiano verifimiliter orientur.
Neleas ego nomine Sereniffimis principis Ro
toleravimus, non patrimoniorum folatus, non
proventuum ecclefiafticoftim fubfidio aliquando
manorum imperatoris, ac meo proprio quo
relevati, led propriis femper laboribus viélum
quam modo futuris malis, (candelis, & etiam
queri tantes. Ecce jam perdita eft in proven
fi nfiom coafeatire, immo penitus diffentire,
tibus beneficiorum noftrorum ecclefi* deci
io hisjeriptie poteftor, quod neceft, nec fuit
dc iatentione prsfati Sereaiffimi imperatoris,
ma, immo quinquagefima & centefimt portio
nec mai ut ita levato velo (altem oratoribus
ad nihilum redama : quia ubi quondam domo*
Beatiffimi domini noftri, fiejufdem feren i fi
& ecclefiaftica ftruAanr, ibi nunc arbufta &
vafta folitudo, populus nofter vel fame vel gladio
mi principis de proximo venturis id omnes
periit. Non nobis, fed experienti* credite re
diffenfiones tollendas ordinatis minime expe
tatis contra Beatiffimum dominam noftrum
run
qu* neceffitatem noftram urgentiftmara & vufoetifiimam a lege veftra fopaprocedatur, nec eidem proceflui, vel alteri con
rabit. Igitur fi fabfidfum a nobis quzritis, pro
tra Beatiffimum dominum noftrum fiendo no*
minibus pradi&is confenfio, fed penitus diffencul dubio & nos exilium petemus, ficque profio, & contradicto, ut totus populus Chrifl ia- C fugi fi-vagi fuper terram in opprobrium ole
--------------r— quod
------ 1 fercoiffimus,
r----- :ar.------ &
«rj mendicare conabimur. Eo tamen minos pof--------- —
norum
clare
cognofcat,
feffiones noilras & ecclefiarum noftranim om
invi&ffitnus Romanorum imperator divifioni
ecclefi* milio modo confentire intendit, im
nes accipite, fi ipfarutn folam fensidecimam
mo (ciima, divifiones, & fcandala pro polle
pro cultu divino fi viftu tenui ac
cum Dei auditorio penitus profugere, & im
nobis affignate. Uberrima hac regio in fojitudine verfa eft, & ferarum, veprium, fi fpipedire, ut de jure divino psriter, & humano,
narum habitatio eft , non hominum fade.
ac juramento proprio obnoxius exiftit. A Hum
Baiile* &c. ut lupra dc inenfe Augufto anno
Proptcrea , domini percelebres, per vifcera miMCCCCXXXIII.
fericordia Jefu Chrifti vos obfecramus, & cum
omni.pietate & manfuetudine requirimus, fi
LITTERa MISSa SOCRO CONCILIO
inftanter rogamus , quatenus clementi mifericordi* oculo folameo impendendo, hanc femidcPtr tltriH»
Cf ctvitetit
cimam, five vicefimum denarium nobis omni
fit ut eximeret fe e fntiJtiitu.
no rcmitrMy perfolvcndam , non quidem ao0 bis, fed ecclefi* faod* Dei afftid* fi opprefEvercndiflimi in Chrifto patres & domi
fionibus ac amaritudinibus attrit*: argentum
ni percelebres, humili reeemmendarione
& aurum non eft oobiicum, quod tamen ha
pramiffa, magnopere admirari fumus, nimio
bemus
, lacrymas & orationes affiduas apud
que ftupore animo perculti, dmn certo (civi
patrem mife-icordiarum offerimus. Precamur,
mus R. P. V. ad civitatem iftam & dioecefim
patres, fufeipite; & fi quid dos faâuros veli
Antifliodorcnfan undique defolatas, bullas f»
tis, juflu tantum opus cft , id agemus animo
crofanta fynodi Bafilienfis deftinaffe fratri Pe
libentiffimo quod noftris exilibus prorfus fa
tri Lu furier religiofo & camerario Virziliacencultatibus fuberit. Per przfentium gerulum,
fi exfequendas, pro levanda femidecima, live
quem ad vos pramiffa de caufa tranfmittimus ,
vicefiaso denario, de & fuper fruAibus bene
gratum fi placet refponfum DO&is mandantes
ficiorum noftroruas io didis civitate & dicereverendiflimi in Chrifto patres & domini per
ctfi fitoram, ficuti latius infpeximus ex teno
celebres V. R. P. optatiflim* felicitatis jocunre di&arum litterarum. Equidem, reverendifd i tate impleat qui dat omnibus affluenter, &
ficnt patres, juftiffimo jure coinperi mus facris
noo improperat, Scriptum Autiffiodori fic
veftris cooftitutionibus fore obedieodum, tam
XXIX. junii.
quam veri zelatores orthodoxs fidei, qui pro E
pria etiam corpora pro tam falubemmo ac
Veftri humiles & devoti oratorem
perutili negotio exponere non formidamus, ex
clerus civiratis & diereefis Au2uo nniooem (and* matris ecclefi* & regni
tiffiodorenfis.
uns Chriftiauifimi tranquillitatem & pacem
rdulrare credimus. Sed qu* poteft apud nos
terrena profperitas bellis undique ferventibus
effe, quando nec agrorum vocare licet cultu
ra, nec fata fi qua fint colligere, nec condiΛΡΙvweadfffimot Patra, fi tec facnon Conciliant
fiseraot (prêta, m refutata, fpernaatur, ao refotaatar die bôfieroo, cuaa qooddani deootum
hoc
nimium
y—le
ordinatura mrafe peanafo, & exotbûaos contre Banriflaanm dorai- animus: Vtre
que nubis,
rrit; fi per taie decretum detrahitur Ipeeub- valemus fi Dei cultum (edari mens
Romanorum grave paupertatis onere premamur I
A
advcrTua
B
nugiftr*,
neceffario
R
ANNO
CUSIST!
MM
613
ΑΝΊΟ
BASILEENSE G. CONCILIUM.
624
A ma ejufdtm ianfiz fynodi clementia tpf» pr·*'
EPISTOLA £R/Ci REGIS DJME
Lati» noftri parcere, quod *d ipfam venir» «c
mittere, prout renebantur
tenebantur, diftalerint.
diftûlennt. De fen
fen*
mi
Ad concilium Bafileenfe.
te ati a & penis in eia forfan proptetea irrfli.
gendia milericorditer noftn contemplatione fuLatniat fjrnadi {dum , ttccufatqut prtlaiol
perfedente*. Ceterum, reverendiflimi pattw Λ
·* vin pbtclarlffimis, depot cimus nobis indttffefun , juod vecati ntcdw odventriat .
ri, quod revercodiffimos ambafliatores veftro*
longqf tempore quam forfan a veflris R. P. tn
Acrofanfl» venrrandiflimc Bafikenfi gene
min»rii habuerint, non fine eorum taedio, re
ra/ i fynodo, in Spiritu fanilo congrega
te, univerfalem ecdefiam reprzfentanti , pvtardaverimus, fub veflrx benignitatis confident
tia cx caufis ad hoc mori, turn quia itnniin*
tribu*, dominis , A amicis oottris przclarini
bat nobis ttaclatus paci* habendus cum Civikrvrreadiffimi , reverendi , venerabikfque
tatcafibus die apoftolorum Philippi & Jacohû
patre* k domini ae amici noftri can (limi ,
qui pendebat uique ad dominicam Trinitati·,
&c. debitis reverentia A veneratione przmif- g ubi tpforum embaftiatorum deiideravlmus pre
am, tamquam pro 1bono piris & c oncorlis
Ut in omnibus qu» prolcflum & vo- ~ lenti
‘
dt» plurimum neceffatiam Sc ac.ommodim, St
tivam expeditionem ecciefutflic* reformatio
ut ipfi videre & audire pollent, qualiter ipfi
nis expokunt , promts cooperandi volunta
Civitateqjes recompcnfationem juxta priuapro
te iaciofanfti ejusdem concilii litteras cum
claufula credential! per manus reverendorum
mi fla pro damnis & injurus nobis & regnis
noftri* multipliciter illatis exhiberent. Spera
Vitorum magiftrorum Nicolai Cimeifter , de
mus igitur quod ipfi oratore* veftri clara ex
cretorum doftoris , przpoiiti W ratifia vi enperientia informati iunt, quia non fteterat per
Lis , & facri palatii auditoris , 8c Mathi*
nos, quominus pax £c concordia finale* initie
provincialis Saxoni» ordinis Minorum , faerat
futflenc pariter A firmat» · tum etiam quia
theologia: magiftn , prasfentatas nolus , hu
prolati regnorum no ft rorum longe lateque in
militer A reveremer accepimus ; ex qua
luis mMiiionibu* ftps ran ad audiendum vcft ra
rum tenore ac iplorum oratorum folerti ex
rum R. P. voluntate* per ipfo» oratores propolitione intelleximus, quod eadem fanfta fy
ponendas, non poteram, raufante etiam htemi*
nodus pro errorum & hzrelum extirpatione,
alpentate,
reformatione morum, ac pacificando populo
,
, in breviori tempore Convocari, praut
Chriftiatio, Spiritu fanfto auftore , congre- C de hi» & alus lpt1 oratores poterunt latius ju
formare V.R.P.
gata fit St legitime Habilita, vigore conftitu" " quas Altiffimu» m vinea tua
laborantes dirigere , confortare & confervere
tionum faetorum Conftantienfis & Scnenfi ge
dignetur feliciter & iongwve. Scriptum Kopenneralium conciliorum , ac approbatione fummohannat anno Domini MCCC.CXXXIII. ipfe die
riun pontificum felicis recordationis quondam
beatorum Petri & Paula apoiloloram, noftro
Martipi pap* V. & domini Eugenii pap* mo
fub fecrcto figillo.
derni, fercnillimi ptincipis domini Sigifmundi
Romanorum regis & fratris noftri carimmi conDevotus ecclefat filiut Ericus Dei graria
fenfu i approbatione accedentibus. Sane no
Daciz, Sweviat, Norwegiz, Sciar»·
ftram afliftertiam tam defidctato operi impen
rnm , Gothorumque rex , & Pomeria*
de ™iam oratores ipfi plurimum eleganter invi
nt dux.
taverunt, follicitc exhortante*, ut quemadmo
dum phires reges St principes deftioaverunt
LITTER JE SEU BULL d DEGRET1
fuos, noftros etiam atnbafliatores adipium fa
crum concilium mittere curaremus. Orthodo
xi patre*, nos una cum przlatis , magnatibus Q Quad emnet caufa , qaa traflantar In ctncihu
Baftltrr\fi
rrvtntMtur ad‘ tttriar» “
RatOtHa*
ac ceteri* regnorum nofttoium incoli* congau"
demus ex corde devoto tam fanilis ftudiis A
rm, ad ettflitpttwt* bartft, & ad fa·
idubribus defideriis veflris, iinmenfas Deo gra
ctnr. ftneneiaa·, inttr printiptr .
tias agentes, qui vos ad fperatem falutem or
bis nniverf) coadunare dignatu* eft , ei que de
Ugeniu*, Ac. ad perpetuam rei memo- 114 f «'»·
votas precum inftantias porrigentes, ut firmam
riain .
pei feverantiatn in fandis veftns votis nuferi*
Paftorali* cura loHicitudinia. divinitus nobis
corditer concedat, oplatz confummationis ef*
imunefa, excitat mentem noftram, utqueor-·
leélum feliciter tribuendo j nolque ad tantum
diniu funt ad univerfale commodum populi
bonuin opem & operam conferre quantas va
Chriftiani, ad prop rura finem, auélore Domi ·
lemus intendentes , veftro fanâiflimo coetui
no, dirigamus. Sane quidem cum ex ordina*
cunbhis, auxiliis, »c adhzrentia opportuni»
donibos Conflant ieafi* fynodi certis tempori*
voJunrarir fatagemu* afliilere, ianftaque aAa
bus debeant generalia concilia celebrari, ad mo·
veftra compleQi & approbare, oratores noftro*
rura reformationem, ad tollendum errore» &
A przlatos, quantocius & expedientius pote
rimus, ad i piam fanil ani fy nodum mittere non ® hzrefes, 9c ad pacem ponendam inter princi
S
E
dilaturi, eidem (uppheantes humiliter
devo
te, quatenus attentis remotiflin» terrarum no
ft rarum ihftatui* . viarum variis diferiminibus,
ac gucnarum infuiribus, quibus terra marique
undique cinumfepti fumus, ac multiplicibus
laboribus & expenlis, quos ipfi pnelati noftri
pro giverric hujulmodi fedandis ac pace quae
renda izpius adhibuerunt. dignetur bcaigniih-
pes & populo*ChriOiaaos. qui funt fines prin
cipales, quibus Bafileenfe concilium ftatuimus
celebrari, &. ad qu» omnis vis & opera ipftti*
concilii debent
& intendi , quia nuper
difplicenter accepimus, qdod in diâô concilio
sn aliquibus potius privat» utilitati quam pu
blic» intenditur, & a redis finibus, ad quos
diila concilia expreffe ord mata fum deviando,
pn
privatarum
—
flngularum
BASILEENSE IS. CONCILIUM.
016
caufa &
A meatiffimum Deum noftrum eritlam & ineri- ........... .....
St
perfonarum
'“ litta in diAo concilio ventilantur, agnofcunta infinita. Ut autem ego vobifeum participem, CHa:sTi
tur 8t terminantur, non equidem fine magna
habeo de tangentibus bonum profati conun,
d ipfum
fingularc; nec indigne quidem, cum fit ipfe
multo magis experior; quod ita libere 3c be
profui fapicntiffitnas & maxim* reverenti·,
nigne communicatis mecum omnia quae agitan
cujus przfentia ipfum concilium non medio
tur, dc contingunt in iUo facro cono lio. Sum
criter quidem ornabit 3c augebit, dabitque ms
igitur & immortales gratias pro tanta be
gnum favorem St przfidium rebus agendis. Pr>nignitate vobis habeo, ccraorcfque veftras do
ftremo me vdbi* facio recommrffum. Datum
minationes efficio, quod quibuicunvque felici
Mediolani, dic XXI. juin MCCCCXXXII!
bus fucccffibus illius iscrofanA* fynodi ita fem
Philippus Maria Angelus, dux Mediola
per exuito, quod fi mihi & flatui meo acce
ni , &c, ac Januz dominus .
derent, majori affici gaudio fane non poftem.
qo·
K. E.
S
lanAa
nd
nunc
mae
Et difpono quidem, fient cx multis litters
meis multifque figais videre potui/lis, promanmenendo & ampliando ipfo concilio, m foluto favores impendere & omnem operam ad
hibere; fed omneiffi expedient, opes & facul fîtes, ipfumque ftatuta, 3c denique hanc
meam prorfus effupdere St expone
patres reverendiffitni, procedite exceliis humis & folita fapientia ad omnia quz
ad incrementum
diAi concilii, ficut facitis. Eftis enim proinde
apud tiniverfutn orbem laudem St famam exi
miam habituri, comparaturique vobis apud cleCtetil. Gntrel. Torn. XXX.
1
perfossam
re. Vba,
petfismrt
Urbanus.
EPISTOLA BOLESL^I
Magni ducis Lithuaniz, ad concilium
Balileenfo.
D» fite eê ceuciltmi uJbsfitit», & tiffiJeri»
-*n>9rfie»ii Retbtueruut.
&prafpenratem
patribus,
EvcresxfifTimi* in Chrifto
car- ’*·<»
dinalibus, aichiepifcopis, epiiropis, &c.
illuftriflimifque principibus, comitihi·, ceterifR r
que
R
«i7
617
BASILEENSE G. CONCILIUM.
«»8
W que reverendis Λ fpeflabilibus dominis, in fa-A tholicz fidei dofforibus, de fortibus &. ritibus
"crofanfto
fanflo
' ~ concilio Bafileenfi in ~Spiritu
~
eorum,
8c falutari incremento totius populi
ANNO
Congregatis, 3cc. humillima: reverenti» debi
Chriftiani felubriter pertraélent. Venerandi ffiCHtrsn
tum, & facrofanHx Roman» ecclefi» perceptis
mi patres, ilkiftres principes & domini, quam
& ftatuti* finceriter obedire.
quam dudum hoc ipfum in vetis habuerimus,
fetoris viribus fatagere propofueramus, Ruthe
Reverendiffimi in Chrifto patres, &c. non
modicum cordi noftro accefiit exultationis augnos 8c fchifmtticos, prifertim fub ditione no
mentum veftrarum paternitatum, quam ad nos
ftra conftitutos, ad unionem & ritum fanéht
geritis , pia affeftio, qu» profero velut de
Romaox ecclefi» allicere, & ad verum cultum
abyfib folit» benignitatis dignata eft nos ab
redutere, nihilominus veftris paternis monitis
oculis .Vfldc procul quafi in exilio degçhtes,
Λ; populationibus amplius excitati, vigilanriooculis pàternz recordationis refpicere, nobis
rem diligentiam & operam apponemus circa
fpeOabilem virum dominum Laurentium de
eorumdem converfionem ; & jam aliquotiens
Pamianis comitem Palatinum dirigendo, quem
cum ducibus ipforum crebrius confabulati fu
veftrarum paternitatum contemplatione, una
mus blandis perfuafionibus de reduAione eorum
cum litteris creditivis a lacrofanflo Bafileenfi g ad noftrum ritum ; non aliud potentes ex ver.
concilio nobis miffis, ea qua decuit reveren
bis & refponfionibus ipforum elicere, ni Ii quod
tia, fufeepimus, verbifque fu» legationis at
uniri fanfi» Romanae ecclefi» multum funt in.
tentu aures gaudenter inclinavimus, gratias
clinati, & totis mfibus concupifeunt. Supcrio.
humiles V. P. pleniformiter refundentes, quia
ribus tamen ipforum, fcilicet metropolitanis
nos ad ea utique falubria 3c fuper aurum defi& patriarchis, fe opponere & contraire non
derabilia, qu» falutem, honorem & commo
affrétant, fed ipfos precibus impulfart, ut de
dum noflros, noftrarumque terrarum , quinim
lalute ipforum velut paflores vigilare, & fan·
mo bonum totius Chriftianitatis refpiciunt ,
tlz Romanae ec clef at, quemadmodum & nos
dignati eftis paternis excitationibus propulfaeofdem noftris feriptis & nunciis avifavimus
re. Primo quidem inter alia pnediflus domi
unirentur. In veritate comperietis, colendiffinus L· ex legatione ei commiffa coram nobis
mi domini, nos pro augmento orthodox» fi
afferuit quomodo hoc facrofânélum Bafileenfe
dei fmceram apponere operam ; cum ad hoc
concilium fit legitime & rite & rationabiliter
non folum ex fidei debito, fed etiam neceffiomnibus modis, viis, & juribus ad hujufmotate urgente movemur, ex quo in finibus to
di concilium fpeilantibus, cooftitutum, orditius Chnftianiratis in hac parte habitamus, nec
natum Sc confirmatum, prout quodeumque aliud C ultra noftra dominia aliquis Catholicorum do.
inantea ab ecclefia celebratum. Quamquam de
minorum aut principum dominatur. Et Ii inan.
hoc minime dubitabamus , faéii tamen fumus
tea cultum divinum in noftris ducatibus hinc
de hujufmodi re’ationc amplius certiores . Avi.
inde multiplicamus, quamplures ecdefias, ubi
favit nos infuper, A' iupplicativis exhortatio
pridem non erant, fundando & dotando, qua.
nibus & affeéb.onibus ex parte totius congre
rum numerum ad prsefens pertranfimus, dante
gationis Unit» przdiili concilii depofeeoat,
Domino , dum pacificata fuerint noftra , quibus
ut eidem concilio more aliorum regum 4)1
remus 8c induceremus principes, duces & fe
Parifienfis ad concilium Bafileenfe.
%
ni ores Ruthenorum ad unionem cum fanRa Ro.
Petit «r cm/z tutivtr/ittttii & [tter*·*, extra
mana ecclefia, fignanter ut ambaffiatores fuper
civitatem Pari/îeetfetit jtuiteantie «m
ritibus eorum 8c induftria expertos, ad hanc E
fanélam fynodum generalem concilii Bafileenfis dirigere procurarent. Multas etiam rationes
Sacrofaoftje univerfali» ecclefia: fynodo
A rationabiles caufas, quas animadverfione ioBaille» congregat».
lerti fore opportunas cenfuimus, nobis in me
Everendiffimi in Chrifto patres, facrofan- IbU
dium adduxit, quomodo multum expediens,
ftam generalem fynodutn Bafile» in Spi
immo neceffarium foret, ut ipfi duces & fenioritu-fanâo legitime congregatam celebrantes,
res Ruthenorum ad eadem fanflam fynodum
debita fnbjefhone cum fuiali obedientia.
fuos nutterent oratores, qui ibidem cura ca-
R
HaOe.
er
AWNO
CHRISTI
MIS
630
420
BASILEENSE G. CONCILIUM.
Haâetms, Hcef Zgre, pertulimus indicibi-A prohibât invitum ; fi nova ad nmm reftrinxit
lia gravamina , tnolcftia» graves , A deniguo
dietam; fi propter viarum difcrimica exoom- chkisti
crebras fupra modum inquietudines, quas gens
muntc.iruni propter violentam imniuun in cieutr
in Romanam fcquens curiam, noftris intulit
rtcum injcAionem, extra curiam permittit abiuppoftt», Clamavimus apud fanébtatem feli
folvi ■ qua ratione noftn non ultra unatn diecis recordationis domini pap* Martini & fui
tam, non extra duas, fed rupto (ludio Romam
nunc fuccefforis SS. domini noftri papz Eugeproficifci cogentur, dum tanta funt viarum pe
nii, ut noftrorum fuppnfitnrum promotio, &
ricula, quanta umquam luerunt, dum tantum
in multis exaltatio pro utilitate ecclefiz, quan
funt diminuta beneficia, ut neque ad viflum
tum diffiniret eorumdem fantbtas, haberetur
fupra locum (officiant ? Nolite, reverendiffimi
Tunc enim res noftra firmis eonfiftebat Habi
patre», nolite terre, ut ifti curtores ftudiofos
lita fundamentis, neque ulla alia petebantur,
viros tsntis laboribus feflbs. tantifque cautelis
quam aut gratiofa aut jufta alia przmia labo
circum entos, jus fuum tsindem exagitent inrum Nunc vero, reverendiffimi patres, apud
defeniom dimittere. Valeant apud reverendifnos id atlum eft, & agitur, non ut protnofi mas paternitates veitras favor fidei, virtutum,
veamui , non ut exaltemur, non ut reputemur ; g fcientiarum A ftudii. Valeant privilégia a fum
idis pontificibus nobis dudura indulta, Λ per
fed certe ut Parifienfis univerfita», quz ad ex
pugnandas hzrefcs & fehifmata cœhtus fertur
hanc facram iynodum, Domino coopérante,
effe vocata, nec doilorcs habeat, nec fcolares.
confirmanda & amplianda, ut per nullas litte
Nempe jam pridem paffim traéJi fuimus A in
ras apoftolica: rxtra muros Farifienlcs io cau
dies trahimur ab his ultimis terrz finibus ad
fis & querelis noftris trahi «aleemut. PertualanHam fedem apoftolicam, citamur, fufpendideant jus, r. tio , icmjKuuir. malitia, frufius
ftudii, A aiia innumera, quz brevis non ca
mur , excommunicamur; unde furnus tn hoc
peret epiilol. ( led fuper omnis fuperfiuz ve·
anopitio rerum diftri&i, ut noftro opporteat
ftudium dimittere vel beneficium. Sed etfi de
lirarum clenru-ntiirum gratis V’. R. P. conclu
dant, ut propius afp dente», huic morbo me
fendere beneficium przhabercnt, non habent
deri dignentur, omnes caufa» noftrorum fupfuppofita noftra unde poflent trans Alpes age
re caulas fuas. Grave eft, reverendiffimi pa
pofttorum & querelas, majoribus exceptis, au
tres, viros fcholafticos A fcicntian.m doti ti
ctoritate facri generalis concilii Bafileenfis ,
nis apprime deditos, iedlari lites; fed multo
tribus Parilius & in perpetuum committentes
gravius dulciflitnos ftudii amplexus lucen ve,______ , omni appellatione remota, & fi injudicibus,
ritatis parituros deicrere, & tranfcerlis Aipiterjrila, teiminanda tamen Panfius pro primis
bus Romam percurrere. Illud infuper graviffi"
inftantiis noftrorum
confervatori privilegiorum ;
mum, dum ftudio quzrendz ventatis opera
pro fecundis domino abbati S. Genovefz Paridedita & longo temporum curfu confumtis fa
Gcnfis ; pro tertiis domino abbati S. Germani
cultatibus, dura coguntur inopia ftudium dimit
de Pratis prope Parifius. cum reverendiffimi
tere pariter & beneficium : ^uod pie fanfleque
patres juri psoperum, A quieti ftudii, com
conlidcraverunt fummi pontifices, qui nobis,
muni juri, A przdcceflbrum induitis detule
ne traheremur in caufam extra muros Pariheurunt veftrz reverendiffimz paternitates ad lau
fes, privilegium indulferunt. Id idrm fapiendem De:, A jurifdiUionis apoftolicz confervater excogitaverunt Francorum reges A princi
tionem : cum przlcrtim nihil nili fub auâoripes, qui ne in ceteris caufis civilibus extra
tare facri concilii & apoftolica agetur. Ex quo
hanc urbem Parifiacam agitaremur, fua fponte
etiam gloriofum nomen veftrum noftra uoivernon precati edi ifta perpetua contulerunt. Iple
htas dc apud Deum & apud homines recolet
etiam vir przdeceffor Joan. XXIII. litteras conmcinona iempiterna. In his vero V. R. P. A
ceftit apoftolica», ut iutra confeptum diélz ur
aius ftatum noftrum tangentibus, noftro» ambis mœnium, tribus datis judicibus apoftolicis,
baffiatores dudum ad concilium Bafileenfc deuniverfz noftr» lites etiam benefiuales, omni
ftinatoa dignentur audire, faciliter admittere,
appellatione remota, terminarentur Hoc quo
& petitione» exaudire veftrz clementi* j qua»
que provide & religiofc peniavit prztatb do
Dominus nofter Jefus Chriftus confervere di
mini Martini clementia, quz eundas noftrognetur ad reformationis ecclefiz univerfalis in
rotn fuppofitorum beneficiates caufa» in prima
capite A in membris debitum & votivum com
inftautta terminandas Parifiu* efle cefuit. Sed
plementum . Scriptum Paribus in noftra con
quis non videat, quod parum profit in prima
gregatione generali apud S. Matliurinum folenoftnu hic lites terminari, fi non fecunda &
mniter celebrata, dic XXVI. menii» Julii,
tertia finiantur inftantiis ? Si enim propter duas
anno Domini MCCCCXXXIII.
ultimas inftantias oportet nos Romam vocari,
frangitur ftudium , multiplicantur impenfz , nec
Veftrz fanftz congregationi» humiles A
jallurz maximz tant» perditionis obvenitur.
devoti A obfequiofi oratores Rc&or A.
Verum nec pro prima inftantia hic manere
univerfius ftudii Panficnfis.
permittimur; quin potius per fimpheem ci tu
torem , fuppreflis noftrorum Γυρροίκοιυηι quaHebertM ·
litatibus , ad Romanam curiam evocamur . Qui K
modus jam adeo percrebuit, ita fe ardenter ere
xit, ut ad egregios & famofiffimos viros, fa
cte fcnpturr profeffares, & junum doâores,
jam quali decrepitos, A ad «Jio» plurimo» per
vaderet in noftn ftudii duram, lamentabilem
A cxitiolam enervationem. Sed reverendiffimi
patres, fi antiqua A generalis oonftitutio nitra
dtw' dietas reum per litteras apoftolica» trahi
ΟίΛττβΙ. Tom XXX.
ώ®!*’**
Rr 1
ΒΡΙ-
er
ΛΗΝΟ
CH* istr
MB·
31
BASILEENSE G. CONCILIUM
EPISTOLA SJGtSMÜNDI
6p
A ftrorum anno Huoganc, Ac. XLVII- MCCCC.
XXXIIL
"
MB·
Sigifrqundtn Det grana Romanorum im
perator femper auguftus, Ac.
Impera tons
Ad concilium Bafileenfe.
Ad mandatum domini imperatoris.
Ut fafptnjeM Jrtrttem citetiofrm
u[f»t
Jhioh »4 tts rcctffum.
Petrus Kalde canonicus Zagrtbienfis
i>. r- »u -φ E verendi Him is ac venerabilibus in Chri-
LITTER^f REGIME JOH^fNNÆ
Ho patribus A dominis , Ac.
Sicili·, Ac. ad concilium Bafileenfe.
Reverendiffimi in Chrifto patres, A
mox
ut veftrarum paternitatum litteras IV nonas
ftmt» trgo concilia fovtrtm.
juin datat, A fub folita plumbea bulla facri
Bafileenfis concilii una cum copia decreti ci
Acrofanil» generali fynodo Bafileenfi in n>.i
tationis domini noftri futntni pontificis eisdem
Sptritu-ianâo legitime congregatae, uniinciufa emanatas, nobis commilfas, hefterna
verfalena
lefiam repntfentanri , Johanna TI.
fecunda die hujus menfis augufti recepimus,
Dei gratia Hungariat, Jerufafa» A Sicili* re
ipfas legentes, ex earum teOore grate collegi'
gina , Ac.
commendationem humilem A demus, quod intervenientibus precibus noftri* ad
votam, A boni fanilique incepti operis, affivos frequentatis , ditium i aerum concilium
ftente Spiritus-fanfti gratia, perfetlionem conJiuamplures proceftus 'contra dominum noftrum
ummum pontificem conceptos, prout in ve
fummationemquc votivam.
Sane noverit veftra magna prudentia atque
il ro decreto citationis ejusdem, A pnediétis
litteris V. P. nobis di ili* latiffime conti
reverentia, nosolim de praeterito menfe Apri
lis prefienti* anni veftras litteras, per quas ·
netur , propofuit & decrevit differre. Super
qua dilatione ob reverentia noftr* majeftatis
nobis iignificatis ipfum fanilum concilium con
gregatum fore ad exftirpandas hxrefes, pacem
A ejusdem prece» fatpe numéro, ut feribitis,
io populo Chriftiano componendam, A mo
fails, plurimum recreati, eisden. V. P. ad
res in ftatu ecclefiaftico reformandos, prxfenexuberantiffimas exfurgimus gratiarum *£liotatas nobis per venerabilem virum Jacobum
ne«. Cum aurem V. P. commemoraverint perfon» noftr» illae acceflum . A ejusdem m me
Alberti; canonicuttf Ebredunenfem, oratorem
dium paternitatum veftrerum celerem progref.
vcftrum, una cum copia decretorum per vos
in tribus feffionibu* jam faills interpontorum.
fum, & perianalem intereffentiam, ut feribi
cum caritate A reverentia recepi fle , A tam
tis , perutilem & omnium fore oecelfariam pro
reductione Bohemorum, & aliis multis noltra
contenta in ei» , quam relara nobis orctenus
intereflentia cum ipfo concilio promovendis ,
per jam diilum oratorem plene mrellexifle.
Deo tefte , A ante A poft receptionem litte
Et tam pium , tatnque (anitum inceptum opus
multifarie commendantes ; redeunte novi ter ad
rarum veftrarum, erga fuam fanHitatem feci
mus exaélam diligentiam , A nunc , infpirannoftri pr.vfentiam pnrtato oratore veftro, qui
veftri parte ad alia loca fe acceffiiTe a (Terit,
te in ejus cor gratia divina, taliter pro vo
luntate A exhortationibus facri Bafileenfis con
A a nobis refponfum fuper pntnnfti* pullu
lante, refpondimu*, quod nos ratuquam facrocilii A V. P. A pro bono flatus univerfalis
faoâa Roman* eccJefi* fideliffima A obedi co
ecciefia, confervatione ejus, fanclitas fic inti
ffima filia, cupiente» umvcrtalc bonum, atclinata eft, quod de noftra reverfione recipie
tis confolatiooem , totufque mundus gaudebit, D9«i compendium ipfiu» ecciefia A totiu* po
puli Chriftiani, promte para» fumos exhibo
& vos merito eritis contenu . Ut aurem ex
prxeipitatione A acCeleratiooe negotii fcanda
re veftro facratiffimo coetui noftra honeftiflv
ma prefidia poffibilefquc favores , pnetaraque
lum in univerfali ecciefia Dei non exfurgar,
veftra decreta, quoad poterimus, A quantum
laboribus tatndem vix totiu* chriflianitatis tol
ipfius regni honella» perfuadebit, in boc regno
lendum A fubmovendum . V. R. P finceris
affetlibus in Domino ftudiofe exhortamur, qua
noftro facere rtalher obfervari. Oratores au
tenus decretum citationis jam fail», A protem noftros ad ipfum facrum concilium plu
ceffu* contra luam fanflirarem, expletis LX.
ries tranfmittere deliberavimus, A etiam in
punilo A ordine poni juflimus
fed propter
diebus jam deputatis exinde fiendos, A fulmi
multas notoriae tribulationes A ardua impedi
nandos , ufque ad adventum noftrum felicem
ad ipfum fabrum concilium Bafileenfe , ad quod
menta , nobis per no ft ros «mulo* , A rebelles
illata, non potuimus commode ipfos noftro·
continuatis greflibus dirigimus iter ncftrum,
fulpendere A prorogare velitis , ad nullos in
oratores ad veftram przfentiam deft i nare , of
ipfa re ailus medio tempore procedentes, aut
ferente* nos femper ad quaevis vobis placita
> ) ipfa re aliquid innovantes; certificantes vos,
atque grata. SanHi Spiritus gratia veftra bene
quod fub fpe Dei taliter A cum talibus facul
incepta opera, ut optatis, fecundare dignetur
tatibus ad veftras paternitates nos proficifcepro bono, unitate, A pace orthodox* fidei
mur, & negotium iftud cum V. P. fic & eo
& ecclefi» chriftianar Datum in caftro noftro
modo traffabimus, quod omnes difficultates
Capuano Neapolis fub annulo noftro fecreto,
inter luam fsnilitatem A paternitates veftra*
die VII. Augufti MCCCCXXXITI.
fubort», grana Dei infpirante, tollentur de
medio , A univerfalis militans ecciefia Dei vo
tivum in omnibus fufeipiet incrementum Da
tum Romr die 111. Augufti, regnorum no-
S
CO-
"■
I
*33
COPU CUJUSDUM LiTTER£
ΑΜΝΟ
CHtirn
BASILEENSE G. CONCILIUM.
Domini Eugenii paper IV. trmfreiflz
regi Angliz.
Latuiat Ip/ieu erateret, fnoei in concilio [net
parte» favere fefttftrmi .
n><
dJ4
Amina pietati,
rationi , &. ipfi ecciefir erunt'
anno
adverfi, nobis coafcntienr, & nobifeum turn
CHXtSTI
debita fidelitate convenient. Et utcumque res
accidat, ralom de hujufmodi difpofitione noftra
przftamus Sc przftabimus evidentiam, qimd to
tus mundus mtclligat in nobis numquam cul
pam fui (Te alicujus erroris autfcandah. Datum
Rome apud S. Petrum , anno Incarnationis do
miniez Mccccxxxm. IV. idus Augufli ,
pontificatus noflri anno tertio.
Ugeniua epifeopus fervus fervorum Dei,
canffin
in Chriflo filio Henrico regi
Anglia illuftri falutem & apo (loi icam benedi- litter.c credenti^lii
fiionem.
BO HEMO RUM,
Sicut a multi· fide dignis" accepimus, ora
tores tui, quos deftinafti ad concilium BafiLe&u in congregatione generali, 4it Martii
Jeenfe, femper in omnibus cafibus qui acci- g
XI. Ungt^ii MCCCCXXXII!.
dentnt fideliter obfequentes voluntati tua, pro
noflro & Romana? ecclefia flatu & honore tuo
E verendi ffi mû mChnllo patribus & do- n>.
laudabiliter fe habuerunt, & egregiam operam
minis, domina cardinalibus, primatibus,
fide & devotione tua dignam cum fingulari
archu pif copis, cpifcopis, ceterilque venerabili prudentia przfti terunt, &. noviffime omni Au
bus praelatu, magiftns, & doRoribus, in ve
dio contendentes prohibere conati funt, ne
neranda Bafileenfi lynodo confli tutis, guberna
promulgaretur, & pias aurea offederet illud
tores, capitanei, feu przelefili, barones, civi
quod magis tonitruum , quam decretum ex fa
tas Prugenfis, nobiles civitates, & communi
cro concilio emanatum, appellari poteft ; iq
tates regni Bohemiz ac marchionatus Mora
quo decrevere & pronuntiare aufi funt , nos
vie, ipiifque adhaerentes, condigne reverentis
cultum, i in eundis erudiri ac dirigi a ve
nifi infra certum terminum adeflemus, ut eis
placet , przfato concilio, ab omni adminiftraritatis fummo dodore .
tione papatus fore fufpenfos, quo nihil iniAd veftram paternitatum & dignitatum ce
3uius, nihil abfiirdius, nihil magis ab omni
lebrem przfentiam, fpeftabiles & minorandos,
ivina & humana juftitia, 8c a SS. patrum,
___________ t, _____
Ί______
r.__________
___ _
benemeritos
nobifquc
acceptos
viros Matthiam
J|ui facra concilia celebrarunt, more & con- C je Chhmipcxan, magiflrum Procopium de Piluetudine alienum eft. Sed dc hoc plura non
ina, ac Martinum presbyterum de Thrudim,
dicimus , luo loco difeutientur hzc omnia.
exhibitor's przfentium, de noflro certo proCeterum pro his, quz tuo juffu & tuo no
polito iufticicnter eruditos deftinamus, accura
mine faciunt tui, pro nobis & ecclefia, protius poftulantcs , quatenus paternitatum veftra
que multis aliis laude dignis operibus , quz
rum dignitas nunciis pnrdidlis in omnibus Sc
fecifti femper & facere non dcfiflis , incedens
lingulis elationibus, velitis dignitatibus ex par
per veftigia primogenitorum tuorum , qui tem
te noftri referendis, plenitudinem fidei adhi
per pro Dei ecclefia laborarunt, regratiamur
bere dignetur, tamquam vellro afliftentes con
ferenitati rur, & tam meritû laudibus com
fpeélui propriis loqueremur in perfonis Infu
mendantes, tffeftuofe rogamus, ut in hoc pro
per eifdcm nunciis noflris nomine noflro dan
pofito perfeverans, quam potes jus noftrum dc
di & concedendi litteras falvi-conduflus ; pre
ipfius ecclefiz au&oritatcm foveas & defendas ;
perfonis ex parte veftri, h opus foret, ad nos
in cufus fanft» defenfionis officio non eris fomittendis plenam poteftatem largimur. Datum
lus, fed, ut tenemus indubie, habeftis focios
Prage, anno Domini MCCCXXXXIII. die X
uno forraffis excepto, quem honoris fui cau-pæenfis julii, noflro communi fub figi lio.
ia nominare non volumus, omnes catholicos,
& przfertim cariflimum in Ghnfto filium no
. ARTICULI OBLATI CONCILIO
ftrum Sigifmundnm Romanorum imperatorem
illuftrem, qui nobifeum pluribus diebus tuit,
Ex parte regni Bohemia & mare hionatui Me
A noftram (inccrani difpofitionem & optimam
ravm . C-c. anne Demini MCCCCXXXII!.
in fcfl» S. Tiburtii poft Laurentium.
voluntatem circa omnia, quz concernunt ho
norem Dei, reformationem ecclefiz , exflirpaos articulos paternitatibus veflris offeri- lbld
tionem hrrefum, pacem fidelium Sc falutem
mus, quatenus intuitu optand* eundis
publicam populi chriftiani, quz nxriro agen
mortalibus pacis & unitatis , velitis ipfis tu
da funt in facro concilio, plene vidit, tetigit
hac forma fubfcripta veftrum praebere confen& cognovit, ac propterea refle fentiens & be
fum, ut libere teneantur, doceantur & irrevo
ne difponcns unionem ecclefiz, pro cua tan
cabiliter obferventur in regno Bohemiz & martopere laboravit, confervarc A tueri Craftino
chionatu Moravix, ac locis eis adhaerentibus
mane de Urbe recedit, profefilurus reflo iti
in hac parte.
nere Bafileam ; ubi cum erit, multa jam prxparata fcandala removebit, Sc ficut dignitati
I.
(ire convenit, qui imperator Sc advocatas ec
clefiz exiftit, illas res in melius reducet. Ve
Ut communio divinifTimz euchariftiat utilis
lis itaque, fili cariffime, prrfatis oratoribus
& (aiubris fub utraque fpecie, fcilicet panis
tuis mandare, ut cum eo bene lentienre, in
& vini , univerfis Chrifti fidelibus in regno
cepta per eos juxta tuum defideriutn profequanBohemia? At nurchiooatu Moravix , ac locis
tur. Nos enim przfato imperatori talia tam
eis in hac parte adhaerentibus conftitutis per
aequa, tam jufte ibidem agenda commifimus ,
facerdotes libere miuiftretur .
quod nifi illi qui concilium illud verfant, hu
E
R
H
35
BASILEENSE G. CONCILIUM.
ANNO
CHHtVTI
Ut omnia peccata mortalia, 8ί przfèrtim
publica, per eos quorum intereft rerationabiliter & lecuoducn legem Dei cohlDoantUr, cor
ripiantur & eliminentur .
HI.
Ut verbum Dei a facerdotibus Domini &
lentis idoneis iibere & fideliter predicetur.
6#
A congruis feribat, inducat & efficiat. quantum'
ANNO
in eo eft, quatenus omnes & finguli facerdo» ÇHXISTI
tes , cajulcumque praeeminentis aut dignitatis
MW
exiftant in eodem regno & marchionatu, przfertim, qui ipfo* articulo* nondum in effeflu
oblcrvaront, queant cum honoris fui confcrvationc, & valeant libere ac fideliter exequi
& amicabiiiter obfervare & docere Nam fic
in fan&a veritate uniti erimus
nunc gratiar
divin» participes, Sc in futuro iiionu ipfius
jocund* confortes. Amen .
LETT F RB CREDENTIBUS
Dentini Imperatorie.
Quod non licet clero tempore legis gratia?
B
Evcrendiffituis ac venerabilibus in~Chri- «»·
fuper bonis temporalibus fzculariter dotninari.
fto patribus & dominis, &c.
Ipfius autem, quam utrimque diutine optavimus, unionis tenorem offerimus in hac for
Reverendiflimi in Chrifto patres, Ac. Ve
niens ad.nos ilrenuuv Mermannus Offenburg
ma . Parati fumus uniri 8c efle unum modo
dc Baiilea miles familiaris nofter fidelis dile
quo omnes Chriftiani fideles uniri fecundam
ctus per V. P. ram littera veftra credential!
legem Dei obligantur, & adhaerere ac obedi
te quibufeumque nobis legitime przfciftis in
ad noftram majeftatem miffus, injunMa fibi &
commiffa per easdem V. P. nobi». eleganter
omnibus ecclefiafticis, quzeumque nobis fecun
expofuit ; quem audivimus & intelleximus lu
dum legem Dei mandaverint. Quoti fi quicculenter ■ Venit etiam ad nos poll eum vene
quam concilium, papa, aut przlati quini a
rabilis Jo. Curienlis epifeopus , princeps &
Domino prohibitum fit determinaverint facien
confiliarius nofter fidelis dileflus , qui etiam
dum , aut facere jufferint, vel quod in cano
nobis retulit quzdatn ardua faHa de facro con
ne bibliz fcrjptum eft przterierint, aut przcilio Bahlecnfi. Quo etiam audito & inteliererire mandaverint, cum canones tales dicant
fto, coinmifimus illuftri Willelmo comiti Paexeerabiles & anathema, obedire non obliga
C latino Rheni duci Bavariz noftro locum te
bimur f nec obediemus.
nenti principi avunculo noftro cariffimo , ac
Hzc vobis offerimus inter vos & nos, ut
fupponimus , concludenda. Expeditis noftnc
eidem Jo. epifeopo Curienii A przfato Her
maneo Offenburg defidermm A intentionem
quatuor articulis fecundum judicem parte ex
noftram P. P. V. referentes, eaidem P. V. affeHuoutraque concordatum, cujus fententtam & ju
fius rugantes.qu itonus in hisquz pr» fatus dux Widicium etiam in futuris cmergciuibus volumus
ab omnibus acceptari .
\
liclmus, Jo. epikopus & Hermannus Offenburg,
aut duo corum ad pnefens V. P. noftro nomine
Piztcrea iftud per ambaffiatores noftro* tan.
retulerint, fidem velitis per omnia credulam ad
dem pro finali unione facienda mittendos vohibere Datum in defoonfu noftro eampeftri
lu mus, exigente & urgente zquitate , propter
conlervationem & confirmationem pacis A uni
prope caftrum Montem rotundum die XV.
tatis obtinere, ut unione fafl* , concilium fuis
menfis augufti , regnorum noftrorum anno,
patentibus litteris praecipiat omnibus primati
Hungaria &c. XLViJ. Romanorum XXÎII.
bus , archiepiicopu , epifeopis , regibus, & prin
Bohemi» XfV imperii vero I
cipibus, 3c univerfis utriufque ftatus libi lubSigil 'mundus Dei gratia Romanorum
jeilis, quatenus nos A nobis in hac parte D
imperator femper auguftu» , ac
Hungaria, Bohemi», &c. rex.
adhzrentes \ adhz'-erc volentes amplius palam
A occulte hzreticare, aut quovis modo infamare, aut etiam hoftiliter invadere non prz·
Ad mandatum domini imperatoris.
fumant, propter aliquem pradiHorum articu
lorum , & przfertim propter primum, quem
Gafpar Sligk.
afferimus & afferere proponimus Dominico cadere fuh przcepto ulque ad difcoffionem fina
Credentia hu/ds littera fuit , qued concilium
lem , mutuam & concordem per concilium &
vellet fu/pende re decretum citationi) papa
nos, fecundum fententiam judicis in Egra conujque ad unum mtnfem. Et propter ten»·
rent imperatorie fuit fodant , & ponitur
diilati , circa difficultates przdiéforum articu
lorum , n quz occurrerint, fiendam. Nam il
credentia in decrete proragatioais termini
lius zquifftmi judicis legibus & decretu opta
papa, videlicet in ΧΙΠ. fcj/iene.
mus , Dei difpofiuone, in concilio fedentibus,
cooperari fideliter ad reformationem totius eeSEQVITUR LITTERB MISSB
clriiz in capitibus, artubus, A membris: quam
quidem ienteutism , ut veridico didicimus re- E
Sacro concilio Bafileenfi per Carolum
btu , uti propofuit concilium circa reforma
regem Francorum.
tionem occiefiz atque fpopondit .
Inluper ut litium & jurgiorum inter uos
Orat ut fafpendotur eofequuti» decreti in
A coincolas noftros materia radicitus evella
papam editi.
tur, circa unionem inter nos & concilium ce
lebrandam , iftud volamus per nuncios noftros
Acrolanflz fynodo Bafileenfi in Spiritu fan- i*;a.
ad concilium mittendos obtinere, at fafta unio
Λο legitime congregate, Carolus Dei gr»<
ne , ipfum concilium modis 3t hortamentis
ta Francorum rex devotus ecdcfiz filius .
Ur-
R
S
f
4
637
er
AWWO
CHRISTI
ISIS*
BASILÈENSE G. CONCILIUM,
638
Urget nos, patres orthodoxi, Chrifti can- A
ΑΧΝΟ
vf L I U D
ΜΛΝΟΛΤΌΜ
tas, lanftittimi patris noftri filialis amor, opti
CHRISTI
mo jure debitus honor, fervens zelus, & ve»
Arx faoftx congregationis in idipfum ea feriDomini Ducis Burgundiz,
here qux ad pacem funt. Audivimus, viri pa
Leiltun die Pexerii fecunde Ofletrij
tres amantiflimi, facri pontifices prrcolendi,
MCCCCXXXIH.
decretum nuper in feffione veftra promdlgatum
adverfus beatiffimum patrem noftrum univerfaHi lippus Dei gratia Burgundix, Lotharin tbu
lis ecciefix fiummum pontificem : quod utique,
gie, Brabanti* & Lymburgia dux , Flanut verum fateamur, non parum deterruit nos,
drir, Arthefii, Burgundix , Palatinstus, Hanpertimeficentcs non immerito ventura fcandala ,
nonix, Hollandix, Zcllandix 8c Namurci co
turbationes conficiendarum, divifiones regno
mes, fjCri imperii marchio, atque Frifix, de
rum ; attento quod pauci reges 3c principes
Salinis ac Machlinia dominus, uniwrfis prxChriftianitatis, quos tantum negotium omnes
femes litteras infpeAuris, falutem in Domino.
proxime tangit ; nondum comparuerunt, aut
Notum facimus, quod nos conftituimus, fe
incorporati decreto minime adhxferunt ( que g
cimus, & ordinavimus, St per prxfentes conomnia totis viribus propulfare noftra parte denituimus, facimus, & ordinamus reverendiffibuimus, votis omnibus ab ecclefia fanfta catho
mum, reverendofque inChrifto patres diieélos
lica tolli & deleri peroptamus. Attendite, pa
5c
fideles confiliarios noft ros archiepifcopuni
tres zelantiffimi, «videte, precamur vos per
Rothomagenfem, & epifiopos, Cameracenfem,
vifcera mifericordix & caritatis Jefu Chrifti,
Conftantienfem, Aut ftiodorenfem confeflarium
5c focietatem fpiritus, ne ita arftare videami
noftrum, Cabilonenfem 8c Nivernenfem ; abba
ni beatiffimum patrem noftrum, ut fchifma
tes quoque Ciftercienfem, S. Sequani, S. Eupeftiferum & horrendum fupernimium in cor
gendi, îc de Domno Martino ; nec non domi
pore e vicino oriatur, quod natura ipfa fagax
nos Johannem comitem de Friburgo, Guillertantopere refugit, exhorrefeit animus, & heu!
mum marchionem dc Hoochberg, Guidoncm de
diuturni nimis fchifmatis noviflime tantis la
Ponte fciflb dominum de Thalemer, Guilberboribus & vigiliis vix fedati aftus memoria,
tum dc Launois dominum de Willerwal, (c
quod pie avertat Domi nue St Chriftus ejus ec
Johannem Doccors dominum d’ EUiay 8c de
ciefix catholkx fponfus.
____ con___ ~ Eubeke noftros milites & cambellanos ; poftreEnimvero ne in diebus noftris videre
vigilias & C mo magi ft ros Quinrinum Mcnardi prxpoli’1111
tingat, omnem & totam operam
S. Audomari, Johannem Viviani eichidiaconum
laborem, alias etfi occupati, mortali qui utpode Bclna in decretis, Johannem de Fruvno
te urgemur ab hofte, libentes offerimus* quod
thefaurarium ecciefix Biluntinx in legibus li
ut facilius cum pace omnium fiat, oramus &
centiates : Henricum de Ruppe prxpofitum l.auobfccramus coetum veftrum facerrimum, ut in
fanenfem decretorum doélorem , Johannem Gridies aliquot & competentes fatis exeeutio de
boval archidiaconum Rothomagenfem, Johan
creti jam fafti proteletur, favore pacis Sc amo
nem Lavantagc canonicum Cameracenlem mare unitatis. Nos autem interim impetrata mo
giftrum in medicina, & Guidonem Scrrarii
ra temporis, cum inflantia plurima fanftiftibacchalarium in theologia noftrum fecretarium ,
mum patrem noftrum filiali devotione requi
noftros veros & indubitatos ambaxiatores ac
remus, exorabimus obice ran tes, uti fedulo at
nuncios fpeciales ad facrum generale concilium
tendat hxc & videat, nec Chrifti 8c ipfius fponBafilcenfe : dantes & concedentes per easdem
fiam ecdefiam fcandalizet, diferimen auferar,
prxfentes omnibus ipfis, ac etiam feptem ex
cujus tandem eum pigeat, & medela facilis non
eis, de quorum fidelitate, induftria & probiinveniatur. Ea enim de caufa ad fanftam veftram congregationem dileftum & fidelem con- p tate ad plenum confidimus, omnimodam pofiliarium noftrum Simonem Charles militem
teftatem
* n
atque facultatem plenariam comparendr<5c fe exhibendi in difto facro cocci lio no
ex prxfenti tranfmittimus. Poftmodum abfque
mine
noftro
, ftandique 5c iotereflendi cum
omni mora ad SS- patrem noftrum proficifci
quibufeumque principibus ecclefiafticis & (xinjunximus noftri exparte, ejufdem fanâitati
cularibus, eorum que ambafliateribus , prxiiperfuafurum, quatenus facro concilio noftrifque
dentibus , judicibus, deputatis, ceterifque offimonitis 8c precibus tandem pie adbxreat, &
ciariis 8c perionis, in difto concilio pro ne
ecciefix fanftr atque populo Dei debitam omni
gotiis illius traftandis conftituti*. Infuper in
prxftantia 8c caritate impartiatur confolatioomnibus congregationibus generalibus , 8c par
nem. Reliqua latius explicanda vivae vocis ora
ticularibus feoionibus, deputa fio nt bus, aliiiquc
culo dileâis 8c fidelibus noftris ambaffiatoribus
coetibus, locis, aftibus & rebus univerfis ejus
ad vos delegatis, vice noftra commifimus, qui
bus fideqi non dubiam dabit regiis precibus
dem concilii opportunis ; nec noo agendi , traftandi, conveniendi, diffiniendi & concluden
exoratus ,facer coetus vefter congregatus in Do
di , una cum prxdiftis fuper materiis 8c agimino , qdem feliciter fuccrefcere ad condignam
bilibus quibufeumque in eodem concilio egen
reformationem ecclefia peroptamus. Scriptum
E dis , dilcutiendis 8c expediendis tam pro re
in oppido noftro Lochiarum , die XXVIII.
formatione generali ecciefix in capite 8t in
mcnlu Augufti.
membris, quam extirpationc hxrcfum 8c fchifi
metum, pacificatione quoque regnorum 8c re
Devotus ecciefix filius Karolus rex
liquorum Chrifti fidelium · denique agendi &
Francorum.
deffendeodi pro nobis, ubi & coram quibus
opportunum fuerit, & generaliter omnia alia
Lanfclot.
& fingula quo fupra nomine, gerendi, facien
di & exercendi, qux in prxmiflis 8c circa
prx-
P
630
«40
«M?
BASILEENSE G. CONCILUM.
es» pnrmtlla àc ea concernentia neceffaria fuerint, A excelfus infignita eundo* eedefla filios fatif-
*"
' " invitat»»
' " , ja&ura filiorum non christ!
fima
pietate
ANNO
committit, qua fob manfuctudiM
eorum
un
CHRISTI
poterat falutem deducere Qua
re Ut mun
do omnis benignitas ac coetus vcftri manfuOtudo clarius innotefcat, omnifque foborta adverfu* lanci am congregationem veftram lingua
rum mordacitas a cordibus populi penitus ab
ducatur , ad reverentiam marris ecckGs 3c
generalium conciliorum ampliorem glotiem ,
ut firmior eorum futuris remporta* in po
pulo Chriftiano fuccrefcat auAorita* in puri
tate confilii, humiliter rogamus, quatenus im
mortalis Dei ac totius Cnriftianae fidei & re
ligionis caufa* quibus intenditis, ac tempora
Per dominum ducem ia fuo confilio,
g undique pavore jufto horrenda confidentiarum
veftrarum fecretis ferutiniis mediantes, decre
tum monitorium contra SS. dominum EugaDormcffent.
nium papam promulgatum, infigni veftra pie
SPISTOLa ELECTQRLM ROMANI
tate relaxare, ac populum fidelem a multa per
plexitate, quam incidet illo non mitigato de
Imperii ad concilium Bafileeufe. *
creto, cnpere more piiflimorum patrum beeieniter dignemini. Quod enim prudentia agen
/w«w. ed
,
dum conftituit, plerumque fine repeebenfionia
arxwtf·* citAttaiiü pa/x Jtcrttum
morfu alterat, dum ex cooftituto propofito evirtlairtiur .
dentibus lignis bcfionis onera confpiciuntur fu
tura . Sic agant his diebus prudenti» veftr»,
E verenditfimis revercndilque patribus do
in domino obfee ramus , ut laudabilis mundo
minis & amicis noftris przcipuis , ac
fuccedat eventus, virufque letiferam latitans
venerabilibus nobis fincere dikAis, in facra
lepultum claudatur, m conforgens unionem in
ecclefia Dei diffblvat, ac multitudinem deferat
Bafilecnfi fynodo congregatis,
Humillima recommendations premi fla , re-C animarum 4c corporum in ruinam , quoniam
pro puritate concordia inter coetum veftrum
verendiffimi reverendique patres, ac venera
biles fincere dileAi, &c. Defidetaram piis men
celeberrimum ac S. D. N. Eugcnium papam
tibus io ecclefia militante folidatn unionem
ad fereniffimum dominum noftrum tmperatoconferveri, ac debitum facri generalis concilii
rêm noftros quantocius deftinabimus oratores,
honorem pro viribus nobis collaris indefeffc
imperatoriam attentis mentibus rogaturi majepromovere fidei ardore cupientes, ut optata
ftatem, ut enmdem SS. D. N. papam diligen
ianfia opera fub tranquillitate in unione extius obfecret, ac filiali inflantia admonear ea
fequantur , qu» mundo difeurrens fama &
confeftim efficere, qu» ad facri Oonficmarionem
primordialis coetus veftra convocatio in ipfo
Bafiloenfis concilii ; dc eorum proftquutionem
concilio peragenda ab initio huc ufque refere
propter qn» congregatum exiftit, pertinere vi
bant , clararo in hits latro concilio noftram
dentur , Sc fu» fanftitati incumbunt agenda,
adhalionem dudum pollicitos profitemur, quanoftris etiam laboribus, & per noftros ndeJes,
Deo auftore, modos omnes quos cognoveri
cumque nobis pra his fanAis rebus agendis
mus opnertunos fidis ani tuis agemus, ut omni
incumbentia onera parati fubire, ut extirpate
fwercftbus , MÎormaris moribus , bellorumque q ex finita difeordia netus vefter circa exftirpatlonem hrrefum, reformationem morum ac
ac feditionum fomentis de populo fuWatis, re
procurationem pacas gratia fpiritu» ftibAi ftlnligio Chtiftiana concordi unione quietius Deo
famuletur . His itaque beatis rebus prudentias
tariter verfare poterat. Non modicum enim
pro fperata noviflima ad dominum noftrum
veftras pnecipue intentas efle populus fidelis
fanHilfimum RoAsnum pontificem noftre de
affeéiat, iperans ab imminentibus malis veftro
ft i nata legatio, fpem tuentibus noftris nflirrt,
patrocinio liberari. Unde maxime abftinendum
fenenirtrem poffe obtiijeTe concordia, G votri
cretus vcfter emj liflamus non ignorat ab his
noftris fanAa congregatio veftra aflcqfuin pr»quibus mundum prementibus malis deterius ac
buerit. Hcc cordis noftri defideria oratore* ali·»
cidere poflit : pnrfcrtim cum hsrefes exfirpaquorum ex nobis pratentium exhibitores diri, reformari moret, ac mundo pax dari cunftinAtori relatione explicabant. Quibus plenam
Atfque ecclefi» filiis A membris dulcent in
credenti» in pramiffis fidetti adhibere, ac ea
terris pacem oriri a fanAa congregatione ve
nobis que fuper his proces noftra obtinuerunt,
ftra Iperetur. Et fi his fperatis bonis omiflis,
grata refponfione remittere dignentur reveren
tiacrum concilium diffolutum malis majus ma
di Aims reverendatque paternitate* veftra, quas
lum accumulatum, ac mundutn turbine magno
pius & mifericors Deus pro falute. populi fe*
agitatum, cui falutis portum promi ferat for
tioribus fluAibus relinqueret; qualis auAoriliciter dirigat & confervet. Datum Francofordiz feptima die menfis feptembris MCCCCtas , honor aut reverentia futuris umquatn tem
poribus factis poflit conciliis adhiberi ? Nec
XXXIII.
enim matris pietas, fi qua acerbitate offenfa
Conradu* Mogunti neniis.
fuerit, omnem prolem extremo periculo deftiTheodericus Colonienfis archicpifcopi.
■aret, fed potius illatam offirnfam abfquc to
Ludo vicus comes Palatinus Rheni, &c. Λ
nus dilpendio prolis, manfuetudine materna
Bavaria dux
placan fubftincret, qua fanAa mater ecclefia
FreIeu quomodolibet opportuna, &. qu» nos ipfi
faceremus aut facere pollemus , fi prafcntes &
perfonaliter intercflemus · promittentes bona
f de, A in verbo principis, nos ratum, gra
tum 8c firmum perpetuo habere quicquid per
prxfatos amoàxiatores noftros & feptem , ut
diAum eft , ex ipfi» aAum, diHum , geftumve fuerit in pramiftis & eorum Ungulis, feu
alias quomodolibet expeditum. In cujus rei
teftitnonium figi Ilum ndftrum prxlentibus lit
teris duximus apponendum. Datum in villa
de Ranieres dia prima feptembris, anno Do
mini MCCCCXXXI1I.
R
de
ad
641
BASILEENSE Q. CONCILIUM.
64»
Fredericus dux Saxoni* & marchio Mif-A»on
fcandala portent
lucce----- lopitis, perniciota
---------- ----------| ~................
-■ neufia.
«dere, tradimuique eis copiam bull* P. V. cum CHBlsTl
M4MO
Et
Frtdencus
mare
hio
Brandeburgenfis
&
qua
mox
fic
fubito
per
eos
Venerias
milfum
ι««·
CHUirn
eft , cotidieque pr*ftolamur refponfum . Et
Burgeaviuc Nurembergenfis omnes facri impe>♦>»·
quicquid abi rule nos ip/ique habuerimus V. P.
rii cleâores .
illico tranfminemus. Similiter fail uri lumus
erga dominum fummum pontificem , notihcanEPISTOLA C RIDENTIBUS
tes V. P. quod per Dei gratiam profpere huc
advenimus, 8c fine ulteriori dilatione greffus
Dixit SobmBix od ttaediam Btfilttnft.
noftro* ad Balileam maturabimus, fperantes in
Bverendifimis reverendifque in Chrifto
domino quod' ante expirationem termini per
is. f. »jt.
V. P. domino fummo pontifici ad noftras propatribus *C ceteris venerabilibus facrofan&um Bafileeafc concilium celebrantibus ami
prolongati, de quo eifdem P. V. fummas
cgs
Î;tate$ referimus, ejus gratia largiente, vobicis meis prrftantiflimis.
cum conftitucmur , confidentes omnia felici Si
Reverendiffimi reverendique patres, & ce
fanclo fine concludi. Rogamus ergo P. V. ut
teri venerabiles amici prxftantiffitni, debita recommendatione przmiffa. Ad veftram reveren- 0 fi aliquis, quemadmodum pleuque mortalium
proni funt ad sitaniam icmiiuadani, fortaffis
diffimam communitatem deputo dilcilos fide
conaretur V. P. aliquas novitates fuggerere, il
les conftliarios & oratores meos, fpeflabiles,
li aures minime prrbcatis, fed quiete noftrum
egregio* & circumfpedos dominos Johannem
felicem adventum prxftolari velitis ad compla
de Scybclio, dominum Bariafli confanguineum,
centiam nobis gratiflimam . Datum Mantu* die
Guillcrmum de Menthone, Bonifacium de SaXXVI. menfis Septembris regnorum noftrorum,
xo milites, Ludovicum Letardi in theologia
anno Hungari*, Ac. XLV1I. Rommanorum
roagiftrum, & Nicodutn Fifti, quibus una cum
reverendiffir.iis in Chiifto patribus (a) GebenXXIV. Bohemia XIV. imperii vero L
nenli & (b) Bellicenfi epifeopis (c) S. EugenSigil mundus Dei gratia Romanorum imdi, Abundanti* fie de Six aHiatibus ceterifquc
perator femper auguftua.
oratoribus meis, penes vos jam degentibus,
nonnulla commifi reverentiis veftris mei par
te credentialirer proponenda; relatibus quorum
LITTERB DOMINORUM
firmiter tamquam mihi credere dignemini. Altiffimus in cujus nomine fic opere congregati C Epiicoporum de Armenia, ficc. mifit facro
eftis, vos dirigat fic confervet feliciter fic vo
concilio penultima julii MCCCCXXXIV.
tive. Scriptum Tbonomi die XXIV. fcptetn»
De mtioae facie* iit cm» Bruttii Cf
bris MCCCCXXXIII.
R
ticlejia Remea».
Dux Sabaudi*.
Acrofanû· generali fynodo Bafileenfi in u.
Spiritu fanoo legitime congregat* univerlalem ecclefiam repnefentanti.
Reverendiffimi reverendique patres domini,
EPISTOLB SIGISMUNDl
& amici przftantifiimi, ac venerabiles fincere
dilcAi in facro concilio Baiileenfi ac fynodo
Imperatoris ad concilium Bafiieenic .
congregati, recommendatiooe devota ante la
ta. In lapide angulari Jefu Chrifto militantem
Quid egerit cm» t'eu et it & t»« pop.t Pro
& folidatam ecctefiam, domino noftro auAo*
tiaendo i» comit it cardinali Beaoaienfi .
pre, virtute fua omnipotenti nos fic vos diri
Everendiffimis revcrendifque in Chrifto
gat , & qui pium opus inempit perficiat, cum
patribus, ficc. Dum pridie hanc civita
ipfe Dominus in evangelio dicat ubi du a vel
tem Mantu* feliciter intraremus, occurrit no
trtt fuerint congregati i» nemrue me», ibi ego
bis ve (1er nuntius, afferens bullam, in qua
in medi» ttnu fum. Infpiciant ergo veflr*
V. P. nobis lamentationem faciunt de commu
paternitates, quod noa Johannes epifeopus deni Venetorum, quod reverendi Ei muta cardina
ftinatus per dominum noftrum patriarcham to
lem Bononicnfcm requifivit fub certis ponis,
tius ecclefiz Armenias ad partes Conftantinout a concilio facro recedere debeat. Supplicapolitanas, pariter fic epifeopus Ifaias civitatis
ftifque nobis, ut talia apud fummum pontifi
praefatas pro ecclefia Armeniorum, habuimus
cem, cujus inftigatione h*c fieri creditis, apud
conferre lupe: latio unionis, pacis, ac concor
dicium commune intercipere dignaremur, que
di* totius ecclefi* lanii* Dei, Latin*, Orien
talis, &. pnefertim Grec» & noftræ, cum ammadmodum fenee aifla bullas veftr* h*c om
nia ia fe clarius concinet, quibus quidem R.
basiatoribus veftris deftinatis, pro hac lanéla
P. di fpl i center auditis, mox oratores Veneto
conclufione ad dominum noftrum imperatorem
rum, qui in notabili numero & apparatu mo,
Romanorum, tprincipaliter
fic rpraecipue ut fuos
do oobifcum funt, avifatos fecimus, ipfifque E ambaffiatores illuc tranftuittat, & nos ipfi hoc
ferjefe exprefiimus, ut firum dominum avifsidem requifiti pro parte veftri concilii faciare vellent de rebus hujufmodi quoniam illis
mus, fic iodefinenter mittamus ad illam facrofaa-
Fabri.
S
(o'· Johanne da la Rochctailler. faAo porte· arrhiepifeopo Rotbomagenfi, Biiuntino, & cardinali. AJorreue.
(b) Pettevalio de la B-ume a Felice V. portes patriarcha Gradenfi . JUarreae
(«J Abbatia S Eugendi vulgo S. Claude o«dm t S. BcnediAi io Monta Jura diœcefis Lugdur.enfa , Abundatitu ohm ordinM S. Augtdbrii, nnne Fubenüs Ce igi-gMionus, Six abbatia ordinis en un S. Augoftini, ni requ
in dieceù Gebennenii. Murteae
Gtetml. Generak Tom. XXX-
S f
643
BASILEENSEG. CONCILIUM.
fanftans fynodum : verum quia in primis tri- A
fir"bus
conciliis antiquis Nicamo, Ephefioo A Con-
unto
PETITIO
cMame
'4M
ftantinopolitaoo refponfto fuit data in determi
CHAtm
Ptr detueti »*tkeÿietTtt ilitftrijfhwfHH»
natione prarmifforum conciliorum perfiftere ;
«4M·
W/««r«MN Wnram B»rg*»âf» & JaAnsdM Itnunc autem habemus patriarcham noftrum, mulit* i» cw»grrg*ti»»t gntreii dit Nairit
tofque przlatos & do&ores fixos fecundum dog
cwtti* wvfit gfMrit.
ma ecclefia noftra: Armenia, & quafi ufque
ad mortem, ob quam caufam ad prrfeas dif
Lluftriflimi principe» & domini noftri meficile eft nobis ad plenum refpondere. Nam
tuediffimi, domini duces Burgundiz & Sicirca hanc rem meliori judicio ac confilio ve
baudiz, ecclefia fanfte & huius facri concilii
ftri ambaÆatores pro parte veftra ample &
Bafileenfis devoriffimi , quafdam differentias
abunde, immo prudenter & complete fcripfeinter dominum noftrum fummum pontificem
nint per me Johanncm antediftum patriarchae
Eugenium & hanc facram fynodum Bafileennoftro, Sc quicquid fa&urus fit pro conclufiofem exortu effe dolenter comperientes, quz
ne hac fancta in litteris mihi affignatis fibifi in longum protraherentur, in magnum to
que deferendis continetur de verbo ad verbum ,
B tius populi Chriftiani di feri men & fcandalum
& nifi forent itinera prava, via prolixa, didevolvi poffent, fidei orthodoxe, ecclefia: ar
ferimina guerrarum & pericula magna, veftri
gue hujus concilii res Sc fafta filiali affeftu
ambaffiatores polliciti funt perfonaliter illuc
devotiffime accurantes, ut tantis periculis emetfe tnnsferrt. Ideo pro meliori elegimus ferifuris auferendi» rebus propriis non parcentes,
bere, Sc cum minori periculo fperamus inde
pro viribus fua» operas, uti tenentur, impen
ipfe patriarcha nofter cum fuo clero & cum
dere valeant; diligenti coniulratione habita,
fins praelatis, habita matura deliberatione, da
in unam tandem firmari conchifionem, no»
re bonam & plenam refponfionem, Sc prout
iuos exiguos fervitores fimul cum aliis princiAltifiimus infpirahit, fiet Nihilominus fcitopum & dominorum parte hac eifdem adherere, quod gens noftrorutn Armeniorum dogma
re volentium ambalfiatoribus requeftam przfenapprobarum per papam Silveftrum Sc G regotem huic facro concilio explicandam mandave
rium magnum Armennr epifeopum , nec non
runt. Proinde nos attendentes, quod concor
per ferenilfimos & elementiflimos imperatores,
dia inter prardiftum dominum noftrum fumConftantinum 3c Tirtacum, fic diftum, tunc
ift* magna
magna ArmemUm pontificem & hoc prarieni concilium, iq
temporis imperatorem pnrdiftz
Arme
Porro tunc C tantum toti mundo extitit dcfiderabilis, ut prp\
nie, tenet firmum & ratum habet.
i
ea adipifeenda nulla rationabilis requefta fien
temporie editum fuit per ecclefiam Romanam,
ds cuicumque viventi difplicenda putanda fit:
quod ms celebraremus in pane Azymo mero
etiam quod ferenillimus inviftiffimulque prin
que vino, 5; in teftimonium hujus ad perpe
tuam rei memoriam de vino ipfo mero cele
ceps Sc dominut de (obfcriptionibm eden calamo facro rslkt intioAp olis faftia dirimo» in lit*, i. de antiquis,
eccleue Ritibus cap. $. art· 4. own. 3. Mertnt.
.
&
disputât»
--------
646
BASILEENSE G . CONCILIUM.
<45
(-) p^cra
jgsumrar f«id jttii .
*"βτι
»40. /«tor daaMSM
nr^iuleg J. ^gtii frfjidtf
ttm ttatHii Bqfileeqfij, & ertbiefijtefttat
SptltttBf·* tretere— 4ββώι Eagaeti faMir.
I. Et incipiens dominos legatus allegare
pro parte concilii, legit decretum terti· feffionis concilii Conftanricnfu, quod dicit pri
mo . Qaod quodbbet concilium legitime con»
repnefeotat ecclefiam univerfalem mi
litantem. 1. Qaod habet porefistetn ImmediaTN
te a Chrifto. f. Qiod facro concilio & de
J.
cretis cjos quilibet, etiamfi papalis dignitatis
neria XVI. Oftobris ,
cardinalibus,
in tribus: fcilicet in
patriarchis, archiepifcopis, epifcopu & alii·
his quae pertinent ad axtirpationem hzrcfum,
per facrum concilium
morum reformationem in capite A in mem
tatis, & exiftentibus ibidem ambafttatoribut
bris , & pacem in populo Chriftiano ponendomini noftri pap· , aliorumquc regum &
priadpum, in prsfcatia inviâimmi Sigifmundam. Ad idem legit aliud decretum Conftantienlis ejusdem feffionis, quo cavetur: quod
di Romanorum imperatoris temper augufti » &
quicumque, etiamfi papalis au&oriratis exiftat,
pluribus io multitudine copioTa, reveren
di ffimus in Chrifto peter dominus Julianus S. , obedite decretis ipfius coocilii & alterius ge
neralis concilii recufaverit io pnrmiflis & per
Angeli cardinalis diaconus in Germania lega
tinentibus ad ea, puniri poteft, & condigna:
tus , & facri concilii pntfidens , habita pnus
pernitenti» fubjici, ex quo videtur evidenter
qtredam brevi collatione, perquam inefteftu,
ex ifto textu, quod papa eft inferior conci
poftquam fe excufabat fi quid minus bene di
lio , quod reprefeotat militantem ecclefiam,
ceret, & quacumque per eum dicenda, om
quia ipfe eft pars, concilium vero rorum.
nium correcliosii & emendationi fubpetehat,
x. Item , concilium poteft pape legem in
exorfus eft dicendo, quod licet tant· auflodicere Amandare: ergo papa eft inferior; quia
ritatis fint decreta conciliorum, quod cuilibet
inferior numquam punit fuperiorem , aut fibi
Chriftiano debeant pro ratione hifficcre ; ta
prxeipit. Credo, fereniffime princeps, quod
men quu juxta B. Petri doârinam parati el
tenetis illa concilii Conftantienfis decreta fin
fe debemus omni pofcenti reddere rationem
di ffi ma . Gregorius quoque venerabatur quade ea, quz in nobis eft, fide, juftitia & ve
ri ta tx , pro quibus *hoc facrum concilium m- C tuor concilia prima, ficut quatuor evangel ia ,
ratione motus, quia falls funt ab univerfali
luce meridiana clarius toti orbi confla
ecclefia & a Spiritu fanilo ; quz ratio habet
ret ; ipfe vellet ex mullis clariora qusdam
jocum in aliis conciliis . Idem Auguftinus, qui
dicere, ut obloquentibus contra concilium non
dicit, quod ecclefia conftringitur cvangeliis &
effet detrahendi locus; adjici en», quod licet
communi omnium traditione. Sicut ergo illa
concilium
principio fui paflarn inerit con
tenetis, ita reputetis ifta decreta firma ficut
tinue multis impugnationes & anguftias, nec
evangelia.
tamen adhuc patres minus confidebant juflitiam
3. Item , fan&i dolio res, maxime Hiero
concilii praevalere debere, cum, ficut a prin
cipio ecdefiz, patribus qui pro ipfa decerta
nymus, venerati funt permaxime concilia ge
bût, contigerat, Chrifto przmonentz: Si as·
neralia, & dixit ipfe alias difputans contra
f rfttati feertat, O" VV ftrfattntar ,· &. ApoLuciferianum hzreticum, prefer multas ratio
ftolo : Qiri fie veiaat vhttrt «« Cbriflt, fernes & argumenta. Poteram omnia tua argu
menta boc uno foie ficcare, loque os de aujttttiit^m fatieater. Sed cum propheta fpedontate concilii , quod determinaverat conrabant dicente:
irihlatiett jaflenma,
& Jt tamihtu hit liberavit tti Dtetietu. Et
tranum ejus, quod ille hzreticus senebat.
fubjunxit poft bec, quod caufa qua in pr»·
4. Item, per leges civiles pceoa imponitur
fenti agitur, non eft inter papam 3t patres
dicentibus con.ca decreta concilii: aut ea re
de concilio fingulam, pro intertffe fuo aut
volvere volentibus 1. 3. c. tit facrefaa. Ac. In
concilio quoque Chalcedonenfi, habendo men
commodo privato, fed
fanâam matrem
tionem de concilio Niczno, dicitur: Qui huecclefiam & ipfum
fuper honore nicr,ptio. D'ffatari» habita uet dutmuum Irgalam tum rmhaaialaritmi
fafa ftftr Jigatmmm, aa valmru, Ctc. rrpmwt frr megt/rm» S1
*
lrrn-r" ’
· r<«o4*n
~*
_
*49
RASÏLEENSE G . CONCILIUM.
ζτ mifit primo nd eum plura, poftca perfocali-A 13. Item, ex fide
650 ____
dignis perfonis habeba*
1
tur, quod multa prominebantur aliquibus, fi esurn
caret ; principa ctiaaa alii auferunt omne* ,
operam darent , quod eorum principes non
vm»obauaivit? Sed libenter audirem qua fiutt at
adhaererent, & funt hic prafentes aliqui ex
tentata contra fedem apoftolicam vel liberta
illis, quibus hnjufmodi prormffiones faftz fue
runt. Ergo ita (acere injuftum non fuit , ut
tem ecclefia. Certe nihil faâum eft, quod
ecclefia utilitati provideretur.
fieri non potum it & debuerit. Primo vidcanun; mifimus a principio oratores notant sd
14. Item, haec prohibitio temporalis eft , &
fi debitum fuum fcciffet, omnimodam h.buifeum fupplicaadum, ut revocaret diffolutionem.
Secundo, citavimus eum, ficut fsnAa conci
fet poteftatem.
1$. Item, conqueruntur confequentcr dc
lia fope iuutxx pontifice» citaverunt, nedum
commiffiooc regiminis civitatis Aveninnenfis,
propter horefim, fed propter deformitatem vi
faAa reverendimmo domino meo S. Euftachii.
te , ut de Johanne XII. propter fornicationis
Sed in hoc nullam habent juftsm caufam quecrimen, & qiua fcandalizabar ecclefiam, etiam
rclz. Nam cum ille, qui civitatem illam rc- potuimus . Tertio, eft faAum decretum mo
nitorium flifpenfivum , de quo audivi ab ho -gebat, effet inimicus concilii, & impediret
volentes venire ad concilium, neccfTc fuit,
mine fide digno, quod papa illud nominat
ut opportune provideretur. Item, concilium
tonitruum , At bene poteft fic nominari, quia
non commifit uni extraneo, fed uni ex nobitonitruum defoendit de colo, & fic hoc eftet
liffimis membris ecclefia, & non fine caufa,
tonitruum quondam cœlitus 8c a Spiritu fanfed inftantibus oratoribus civitatis AvenionenAo indubie infpiratum. Ipfe dicit quod ita
facere, vel dicere, quod concilium poffit fuffis, qui de ipfo provideri rogabant. Item,
non fuit hujulmodi commiffio perpetua, fed
pendere papam , eft hzrericum & prophanum.
temporalis, donec providiffet aliter concilium
Et fic hxreticat nos. Si hoc verum eft , ergo
cum papa. Item, conquerebantur cives quod
Concilium Cojnftantienfe, quod fufpendit Jonon fervebantur eorum confuetudina & pri
hannefn priufquam eum deponeret, eft hareticum. Erg· alia concilia qua idem fecerunt,
vilegia, quia tria officia, qua folebant dari
tribue prarflantiffimis viris, & ex neceffirste
eftent hrretica . Sed cum concilium Conftantienfe & bulla Martini dicat, quod fi quis di
dari debebant, quia ab uno appellatur ad alium,
videlicet epifeopatus, vicanatus civitatis, &
ceret concilium non potTe facere omnia in his
qua pertinent ad reformationem in capite &
reAoratua comitatus · Venefini , erant data
in membris, & in aliis cafibua expreffis in C uni foli, & fic unus & idem erat epifeopus ,
decreto, effet harredens- Ergo de ipfo quid
gubernator, five legatus civitatis & reâor codicendum fit. qui aliud affirmat, vos videtis .
miratus. Et fic ipfe idem erat judex a quo,
Inviti venimus ad hanc monitionem, fed ne
A jndex ad quem ; Λ ex his afferebant fe
ce flitas ecclefue & iftius pertinacia ita facere
Elurimum de (candalis & guerris in patria dunos compulit. Patet igitur, quod in his ni
itair, ultra eas turbationes, qua prius fue
hil eft injuftum, aut contra fedem apoftohrant, & adhuc durabant, quibus legatus papa
cam, vel ipfum dominum Eugenium , fi ipfe
non erat fatis aptus obviare. Et quamquam
fuper his apud fummum pontificem querelam
debitum fuum facere vult.
p. Et aliud decretum, quod eleAio papa
feciffant cives, non erat tamen ufque ad hoc
fieret in hoc loco, fi contingeret, durante con
provifum, immo dc provifionc dcfperabant.
cilio , fedem apoftolicam vacare . Hoc decre
Fuit ergo neceffe ut concilium provioeret. Et
tum juftiffimum eft, & ex caufa legitime fa
quia nonnulli afferunt concilium hoc facere
Aum Hoc enim ideo tecit concilium , quia
non potuiffe; refpondeant mihi , fi pana, qui
vellet ecclefia, fi vacaret lede», providere de
tamquam caput minifteriale habet u> ecclefia
bono paftore & bono modo eligendi. Iftud 0 adminiftratiooem , hoc facer* poteft , cur non
nutem in nujlo alio loco melius neri poterat
& ecclefia ipfa ? Nam Λ doAores noftri tra
quam in concilio.
dentes exemplum de rege, qui de regno fuo
IO. Item, fuit alia ratio. Sacrum conciliem
difcedens, dimifit fponfam in regno , & adminiftntorem unum , cui omnem poteftatem
vocaverat omnes cardinales, ex quibus /an
plures venerunt, ut videtis, & alii venient
gubernandi 8c adminiftrandi tradidit ; dicunt
Ad eos autem pertinet fummi pontificis ele.
quod fi ille voluerit quicquam facere in de
Aio ex jure. Non ergo videbatur zquum, ut
decui & verecundiam fponfa , quod poteft
apud unum qui nollet venire, fed malignari,
fponfa fibi refiftere. Sic St in cafu noftro di
cendum eft , univerfali ecclefia congregata Iiceteris obedientibus, remaneret eleAio.
cuiffc committere talem adminiftrationem, cum
n. Eft tertium decretum, quod papa non
faceret cardinales. Dicunt aliqui, concilium
videret adminiftratorem per papam depuratum,
in dedecus & detrimentum ecclefia laborare ,
non potuiffe facere tale decretum ; fed legant
& totis viribus ianiti, quomodo ipfism eccle
decreta concili Conftantienfis, & videbunt il
fiam , per hoc facrum concilium repnrfentalud idem ftatuiffe, ne Johannes XXIII. poft
tam, deftrueret & annihilaret. Ex quo etiam
difceffum faceret cardinales. Et fi illud faAum
fuerit propter difceffum, multo magis hoc fie E aliud infertur, videlicet quod decretum hu/uf-
' ' ter inftetit apud cum , nt. diflahitMoeai revo-
>«)i
ri potuit hic propter diffolutionem.
ix. Item, eft magnum interefle ecclefia,
quod -fit bonum caput & boni coafiliarti, qui
funt cardinales, qui regant ecclefiam. Conve
niens igitur eft, quod fiat de omnibus mundi
portibus & viri eleAillimi , & cum facrum
concilium vellet circa affumtionem & nume
rum cardinalium modum apponere, fuit hujnfaodi decretum coovcnicntifimum.
inodi facri concilii, per quod declaratum fuit,
papam non potuiffe diffolvere, valuit & lici
te fieri potuit. Et fi hac & fimilia diceremus
ecclefiam facere non poffe, certe fequaretur
Chriftum minue fiifficienter providiffc ecclefia
fuz faoAa, quod nullatenus eft dicendum.
16. Conqueruntur de caufis confequcnter,
fed nonne in concilio Conftsnrienfi fuerunt d»
ti quatuor judica, qui de caufis cognofcerent ?
Nonne
651
BASTLEENSE Ç. CONOUUM.
,
*5» .
officium, led «xeeutioocm bullarum ipfius pa
frÿ· Nonne concilia provinciali» & generalia de A
■ —— 'caufis cognofcunt? Certe Tic. Et fi quia ι<τ·
CHits°i ntlfidorom A alio» libro» conciliorum, inveHtl.
met concilia de caufia cognoviffe. Item, bee
fa&utn eft ex neceiTitate, quia papa omnes,
qui erant in concilio, per lira nebatur, neque
Îuiiquam erat, qui fperaret juftitûm poffe conequi m curia Romane, ehamC jus optimum
* ** *J|’ haberet; · videroufquc experientiam in tnagt’*’*
flro Johanne de 1 lemar facri palatii apoltolici caularum auditoris, qui modo eft io Bo
hemia pro concilio. Nam cum propolita effet
caufa contra cum in Romana curia in conGftorio, papa dixit exprefle contra eum, dicens
quod di ft ut magifter Johannes erat contra eum
cum aliis de concilio Item, hoc pertinet ad
unum de articulis, propter quod congregatum
eft concilium , fcilicet pacificationem, cum per
diffinitionem caularum habeatur pax, litibus
peremtis.
17. Conqueruntur de adminiftratione generslatus Humiliatorum , pro qua fatis eft alle
gare, quod fecimut id, quod etiam fimiliter
fecit conciliem Conftantienfe, quod fuo tem
pore commifit cuidam adminiftrationem ecclefia Olomucenfis, & adminiftrationcm ecclefiar
Ariminenfis ipfi domino Eugenio tunc cardi• o > *' nali 8c * domino Bononieofi. Sed & hoc ra>«r«"d “ ™0 fio nobia iuafit: nam videbamus imminere pe"'ro
riculum, ne forte alius fufpeftus illuftri principi domino duci Mediolanenfi poneretur ad
illud officium: quia non ignorabamus papam
pe fecÎGnua A commifimua. Concedit cnim pa
pa per bullas fisae reverendi flimo domino meo
Rotbomaeenfi, ut oftoum viceoncellariatua
ta cuna Romana A extra exercere poflit: nos
ud illud hoc exerceat, fecundum bollaa luas
KLÜmur, & fic papae A ejus bullis deferimus.
on
ergo nos
bono opere lapida
quia fuit litteris paruimus increpare.
Si fuiflet competitor, utique egregie auditu»
fuiflet, fed nemo fuit neque eft, ex quo fir
quam reprehendchdi ■
conflat fatis
pratmiflis nihil faftum effe per
no·, quod Gt reptehenfibile, aut revocatione
dignum, vel quod per nos fieri non potuerit.
19. Nunc venio ad fecundam bullam, &
confidere circa eam, quod per decretum no
ftrum monitorium, quatuor fiunt domino nofloo papas mandata. Primo, ut prattenfam diffoiutionem revocaret; fecundo, ut declararet
fxrum concilium a fui principio fuifle &
effe legitime continuatum . Tertio, ut pure A
fimpliciter cum effeftu eidem adhaereret · quarto, ut infra LX. dies pradifta omnia per fuas
bullas more curi* Romanae bullatas, huic facro concilio inrimaret. Pro examinatiore hu
jus bull» dat: fm>r deputati per facram deputationes, & hi omnes nmul convenientes, pro
pter multis rationes concluferunt, quod non
falisbciat. Into ceteras vero rationes illa evidentiffima eft, quia non penitus rtvocat, ut
C decretum vult, quia apponit infra conditionem,
deberet
re, &
mos magis laudandi,
ex
de
A
:_r.duci
j—
— quo
□ ...· cum ge quam oportet prius imperi, Afi illa effet j^.
inimicari ipfi domino
, -·ex
ftj, iatiV*«ret, fed
prorfus impofHbineralis ille femper folitus fit ftare Mediolani,
lis A turpis, quia praefiipponii-, quod concilium
quia major pars conventuum illius ordinis eft
fecit contra fe * aliqua qux non potuit face
in dominio difti domini Mediolanenfis, verifimiliter dubitabamus, ne quid deterius ordini
re, quorum ocimum fupra dedoflum eft non
effe bene diltum . Alterum quam fit contra
deveniflet. Item, licet ecclefia non foleat fe
auéloritaterr factorum · conciliorum unufquifde rebus minimis intromittere, ficut ifta eft:
>ue videt. Non fatisfacu fecundo, quia non
poteft tamen, fi vult, A hoc ita facere hic
eclarat, ut petitur, fed novum inducit ex fua
perfuafit hujus ordmit utilitas, ne forte, fi
poteftate. Aliud
twn efl declarare aliquid
domino duci iufpeflus datus fuiflet, reclamaiFuifle, aliud velle. Ipfe autem vult, ut fit ad
tet ipfe, ficut poteft fecundum traditionem dofui libitum , & loquitur per verba mere difpoHorum, maxime Inoocentii in c. Super bit,
fitiva, non declarativa . Item , loquitur per ver
de accufa. Et bene fcit majeftas veftra quod
ba fiàionis, ficut eft in Iqge
quando erat in Conflantia, fi qui voluiflent
„ Cornelia, quat
poni in regno vcftro, qui erant vobis fufpe-p fingit captum A reverfum, numquam fuifle
captum. Eft autem magna‘ differentia
inter ifta.
£li, reclamabatis. Sicut eroo majeftas veftra,
Jn'
is praepedita, non folet fe
Majeftas veftra poteft illegitimum licere lagilicet rebus maximis
fimum
.
Papa
vero
'poteft
matrimonium
nullum
de minimis intromittere, poteft tamen (i vult;
fuifle Aeffe aliquod fecere, ficut poteft inftanita & in ecclefia dicendum eft. Item, G eccle
tiana nullam, propter defeâum litis conteftafia poteft ftatuere leges fuper omnibus benefi
te, vel alias facere, fupptendo defeflum fa li
ciis conferendis, multo magis poteft de una
cet aliquando. Item, qui declarat nihil indu
ecclefia providete. Item, providit non perpe
cit de novo I. betrtJtt palam, $ ftJ fi *10
tuo , fed uique ad beneplacitum concilii, &
tum, B. de tefta. Qui autem vult, difponit
fine praejudicio alkujus Item, providit archieex fua voluntate, Au quis diceret il|a verba
pifcopo probiflimo viro, nullas alias obventio*
& teateutamur, intelligi pofle, ut
net etclefiafticas habenti ; neque providit ho
declararem ; quia tamen verba funt valde per
mini ingrato ipfi ordini, fed poilulato a ma
plexa , multa mala exinde fequi poflent. hem,
jori parte ordinis, videlicet a prapofitis quin
fi admitteremus hujufmodi fuam bullam difpoquaginta conventuum . Non ergo temere hujus
fitionem ejus continentem , poflet ftatimdiffoladminiftratio illi com mi fla eft, fed juftit A
b
veter quia ficut voluit, ita poteft nolle. Irem,
rationabilibus caufis fubfiftenribus. De alia col
quia aliqui dicunt, quod debent capi verba in
latione beneficiorum per concilium faAa, nebonam partem, dr non tantum verba quantum
fcio, nifi de certo beneficio pro quodam dofinceram illius mentem attendere, fubjtcieotc·
fiore in theologia magrat commendationis, qui
quod mens fuapura efl, Aliquid deficit, ite
jam bis iverat in Bohemian in ambaxiata pro
rum faciet. Poffeimis hoc amplecti ex benigni
concilio, & nunc ibi eft, dc adhuc iftud bene
tate, nifi de illius mente contraria evidenter
ficium erat litigiofum, ut fic lis terminaretur,
appareret. Nonne dicit in bulla quam dirigit
nec datetur eis novus adverftrius.
uni verfis Chrifti fidelibus, & que certis prin
18. Conqueritur poftremo de officio vice
cipibus delata efl :
i&üur a uobu, e*
cancellariatus. Nos non dedimus alicui illud
talem
ANNO
cwa»Ti
»♦»·
*53
CONCILIUM.
BASILEENSE G. CONCILIUM.
654
Wr trim
AWWO
enim
ΜΗ·
fttÎMMf, &
relit A but
herebus revocare
revocare ,, &
& quod
quod fa£U
factu hic
hic fapiunt
fapi
fe*
Ecce quid fentit de nobis & AW WO
gifle
. Prim
errier, tu u» ft' & fchifma . “
CHXtSTt
Am pewr/carasn vtt fertns rjar, vtl «aiHJa· geftis noftri*. Item, quod concilium cft infe
iff*·* Λ rrehif itHw , f«kM j&dsas eeiMke»
rius papa, A tamen concilium Conftantienfe
* »têit aefrreot. Creditis ergo vos reverendi
dicit contrarium: ex quo inquit, quod illud
& fpe&abiles principum oratores> quod ipfe
concilium falfe & male fecit deponendo Joadbzrebit, & revocabit di Ablutionem ? Certe
hannem , cum ipfe cftet fuperior concilio. De
Don faciet in sternum, ut plurimum dubito.
inde dicit, quod legitima fuit fua diffolutio,
Facile erat dicere,
ficut dixit FaA quod dicente* contra funt ab omni ventate
Iww, &.-a«tewii /ww. Sed certe id non ge
& nd e catholica alieni. Ergo lenti t reges &
rebat in animo; nec in hoc poteft praetendi,
principe* omnes, qui ad hoc facrum concilium
fi per inadvertentiam faélura fit, ponendo unum
icripferuot poft diffolutionem appellando hunc
verbum pro alio, quia in decreto ipfo fufpenfacrum catum, facrofanâam generalem lvno
fioni* continebantur verba per quae oebebat fie
dum Bafileenfem in Spiritu fanélo legitime
ri . Item , ego mi feram unam minutam de for
congregatam , k mittentes oratores ani papam ,
ma adhzfioni* domino imperatori, quatenus g
] ut hujufmodi diffolutionem revocaret, inter
papa juxta illam faceret; & ipfeimperator ibi J quos majeftas veftra prima fuit, quz litteris
fiatim rcfpoodit, quod fuerat data papae in
a .
tum eft, A hoc concilium fit celebratum fine
acciebam Dei volet.
Sed fi illa ita locutus eft, nefeio quomodo ini
eis, daufula ifta neceflario intclligitur. Item,
micos tales vobifeum admittatis, cum omnia
quod revocentur faRa contra papam A fedem
jura tales ut fisfpcdos evitent. Nemo igitur
apoftolicam. Ifta videtur conditio neceflaria.
mirari debet, fi aliquando papa fe in manibus
Nam non petit quod revocentur qua concilium
Centil. Gtnerel. Tom. XXX.
T t
facere
cum . Item, dominus softer papa non
wa
an
elegent
traxerit, ille exterminare
i5 p
«NWO
ont trn
»♦»·
-----------BASILEENSE-G. CONCILIUM.
Wo
facere pottut. Ssd fi quid eft faftum ultra po- A dkcnda fit commutsrio. Nsfcio, pater raveren-'
ΑΜΜΟ
difime, fi vidifti* huilas,
'teftatem, illud vult tolli λ revocari debars.
CHum
ut concilium diffolverem. Nefrio fi videritis
Et fic ifta eft potius cedenda revocatio tam
te»»
bullas fus prstnfis dtflbltrtioni·, carte in eis
feHi quam jtirie. In his ergo, que concilium
expreffe dicit concilium, fi quod fuit Baffle·
facere non potuit, fiat revocatio: in aliia ap
congregatum, diflôlvimus ; nuec immutat ver
probat & confirmat ■ Et pro boc credo bullas
illas fatistecerc omnibus, & mihi ita videtur,
ba, & dicit commutavimus, ot aliqualiter le
hooeftet in pnrfeos, quod minime, nt dixi,
&. ita credo potiffime, fi mena magis quam
fecit in aliis bullis. Scd quit eft qui ignoret,
verba attendantur. Demum producitis qooddem
(captum, per qnod dicitis popam hau bullas
que differentia fit inter commutationem & difrevocare debere, & multe taarettet in tills con
Motionem, cum commutatio fit incontinenti
de bc· ad locum mutatio fine intervallo, fi
tineri. De illo nihil fciaw, fociue jneut &
ent fafium de concilio quod iachoetum erat
ego, & an a domino noftro emanaverit igno
Fapise ad Senas, fed diffotatio torum perimit,
ramus. Credimus ramen quod non. Quare,
princeps fertnifime, fupplicamus ut eaufam
ficut in cafit noftro1 Item, pofcftne dici com
mutatio, cum ipfe terminum prorogaverit per
ecclefi· & domini noftri papa fertnitas veftra
pie , jufte, dc miferitorditer determiner.
annum cum dimidio?
Quarto, refpondetis ad illud quod dixi, diffolutiohem magnum fcandalem generaffe deto
Dottntu Ltgttts rtplittvif prati ftqtitm.
namini confutare qus dixi dc fltg» Johanmt,
Mallem, pater reverendifltme, quod inten
3UK fuit pronuntiata fcandalofa, tamen non fit
icendum eft in calu noftro. Rationem affignederemus reformationi ecclefi· Dei, & fuper
boc mandatui» haberetis, quam veniretis ad
tis, quia receffus ille poterat impedire unio
nem que tradebatur, quia tres erant cohtenludam difputatioais in prodenti
re tempora difputationetn non indigent. Nam
dentes dc pipatu. Hic noa eft neceffaria fienfatis laboratum eft, ut pap· revocaret diffenda unio, cum non fit divifto. Reverendiflime
pater, fi videritis afta concilii Couftantienfn,
tionem, &. adhereret, κ faceret debitum fuum,
videritis quod totum concilium reputabat ilium
tamen ufque adhuc numquam voluit. Et
quia dixiftis juftorum animis
«f
Johannem pro popa, & 1rs reputabat eum tc
te, 3c quod non ranget eas tormentum meli
reniffinius dominus nofter imperator, & lie re
ni , ex quo fubiufertis quod anima & perfor_________
putabat
eum boni memoris cardinalis Florendomini noftri pap· in mann Dei
8t<- tinus patruust · vefter. Item, ft ille impedie
in manu eorum qui rcpnfentant univerfalem
bat ne Iteret unio, ifte ex diffolutione quam
ecdefiam, videlicet imperatoris dcaliorum priufecit, impedit ne unio quim fecit remanear,
cipuin, & plura aüa, qui poftmodum repli
impedit reduHionem BHhemorum & reforma
cabo. Primum ad iftud ne bis idem repetere
tionem ecclefi· qux fieri debehat: immo jsn>
habeam neceffaric, reverendiflime pater, non
fafta effet, nifi ipfe impethviflet, 8c adhuc
fiet, nt iperatur, per hoe facrutn concilium.
omnem hominem, qui Ghriftiano nomi
ne cenfetur, cujufcumque flatus fit, effe de
Si nos paruiffemus diffolurioni, majus fcandacorpore ecciefix, k omnes catholicos efle tchim fecucum effet, quam ex illa fuga.
Poftea dicitis, quod ideo commutavit, ut
Dei, & principes mundj.Chriftianos
poflet, ipfo pntfcnte, concilium fieri . Numeffe magnam partem ecclefia, quia, ut inquit
Apoftolus, iatut t/l tit gitditt ai iaitdtft
quem utimini verbo difftldrr, & tanien ipfe
Eugenius i pio uri non êft veritus. Rcvarendif*
btntrm, vitdifiani vtn malorum ; fed dicere
fime pater, quatuor illa concilia fan&ifltma &
quod foli principes reprsrfentent ecdefiam Dei :
alia plurima fuerunt celebrata fine pnlentin
cum fupportanone non
bene diHum quia
non foli principes reprafentant ecdefiam, fed D papae, & tamen in illis faffs funt oapnia fe
omnes catholici & fideles ; & fi concilium eft
re, quas ad fidem & mores pertinent.
aflu congregatum , ipfum reprsfentat ecdefiam,
Ulterius vnluiftis venari quoddam verbum
quod dixi de tonitruo quod venit de calo, &
& precor legatis textum 96.
c. Ntt. Vi
debitis enim ibidem quantam reverentiam fe»
etiam dicendo quod appellaverim bullam domi
ciebar Conflantintis ecclefia.
ni noftri pap· tonitruum. Sed ut tnenteua
meam intelligatis, ego non illud dixi ad effeSecundo, dixiftis quod exhortabimini om
nes, ut fequerentur omnes & defenderent te
Hum illum, fed ut commemorarem q«M do
minus Eugenios affecit dc decreto noftro, Br
ges paternas, neque paterentur illas infringi,
dicerem decretum noftrum monitionis caelitus
dicendo quod illud prius idem feceram, dequod
in hoc fecundo eramus concordes; fumus con
& a Spiritu fando emiffum, 8c voluifti,» ftr
per hoc reprehendere <3c invehere, quod non
cordat in verbis, non in re. Nam vos .nullas
leges expreftftis, quas defendere aut fequi de decet perfonas graves & ecdefiaftice eoHorita*
tis io talia verba prorumpere. Sed M hoc fii
ceat. Ego de legibus conciliorum, & potiffi
me Conftantienfis feci mentionem, & illas ad
dignum reprehenfione judicate omnes.
duxi evidentiflimt, probando quod concilium
Poftea quia dixi, quod concilia funt veneeft fupra papam, A quod papa decretis tend- * rends ficut evbngelia, & in hoc non clare relii obedtre tenetur, & fi non paruerit, perni
(pondere videbamini. Interrogavi vos, an
tenti· & pcene condign· fubjici poteft; vos
boc dubitaretis? vos
rvfpond i
quod
nullas adducitis, quod pa|ta fit fupra concilium
credebaris illud quod credit fenili mater etdéfis.
& ecdefiam congregatam.
Tertio dicitis, quod noneftis miffitf addi,
centius in c. i. it /*·. irieinet ft&ce. pt·fputanuum en diffolutio valuerit vri mo , fed
fati debent fcire flt
fidem
folate ut exhiberetis litteras adhxfioait, dicen
pertinent explicite fltdtftMU.
do quod hujus facri concilii d:(Talutio potius
eftte prelatua,
frire
catholicam
expli-
ψ» ad me mifrt,
B
metens : cer
A
in manu Dei
eft,
na
nego
denam
eft
d.
lutem
ftis,
de
Revercfldiffime poter, ficut didt Inno
credes» «a qu· ad
Et fie voa qui
deberi»
fidem
T
661
BASILEENSE G. CONC1LWM.
66*
novamiltidiaionem concilii. Deinde dicitis
de verbo CmtrwxaiM
& allegans liilud Pau- oJjaiSTi
GP explicite, nos debetis recondere, quod eradi-A ad
àteno
ii ,
cnim
«♦si
IM Petri. Item, hoc qood tfieo concilia ve
neranda ficut evangelia, nullam habet dubitatmuem, quod probo ratione tnconvincibili
Concilium facrum iipswfmtat oeolcfiam unirerfalom. Ergo eft eius auHorttetM, cujus eft ecdefa Sed Auguftirus A nüi dtrunt, quod non
eradesunt vangdiis, nifi auâoriraa eodefiae cos
commonere . Igitur concilie veneranda funt
fidit euangelia. Item, Andraaa & nonnulli alii
frriptaont evangelia, St non tenemus ea, qui*
ecclefia illa hon approbat. Item B. Auguftinus
virtues
(S’
ve/HtJtn bit cent tnt
de contraria
monte fismltei pontrfitis aliter conftare©, (ortaf.
ilia, & induccren
apnareraevidenter qued pa
volt
nullatenus gent
naifi fibi copiam adta-
Reverendifftmc parer, niti
fe effort ampleBooda verba
deUarationoaa. Sod
pa
contratlnm. & hoc
in animo. Nam alias
fionis, A frrtftiffimas dominus nofter impera
tor inftantiam fecit apud cum. Tmu intft*
rjutr ibat*»» dr*a b*t ‘utrbt .· ,, Egc> dedi li„ hi
n
ut bullam
ifta
taceret, que eiat honed i f& ipfe nullo modo voluit, iramo pedicit A habetur 10. d. quod ecclefia univerûg,, niras ahhnrruttv. Si erpo voluiflet declara,
lis eft ex omni generali traditione,
λ.—* — .---- , <—· poiuit Vtiwmis
----re, pofuiffet Zhetarn»*/
ficut
&. enutumr, art. c. Cvm atûtiemus de de
ditio fit per generali* concilia. Si ergo amo
do interrogatus fueritis de conciliis, refpondeacimi
Item, de mente lu contraria apparet per
tis audenter, quod (i
concilia ficut quatuor evangelia. Et fi aliatr
e”ju*
quas per ttbncio* fuo* mifa 3c
refponderetis, non conveniret dignitati, veftras.
mittit
& principes. & uni verfos Chri
fti fidele, in qtfibuc, ut prius dixi i pie di
cit . Abfitnitr talem declarationem, A
Bene
utitur ibi die. aerbo Valtutau & cati*.
Adplind dum dicitis, quod faH* non pof·
futir baocrl pro infcftis verum efl.ifi vere ta*
men lex poteft quead «fFeâum facerd illud
quod wft feââun, nsberi pro non fa£lo, e con
tra , ficut in iege Paftohowns, que pingu es
prum ab boftibtis & reverfum numquam,ftnfle
forte proceflerat focimdum quod debebar, qniaC captum Ad textum Ptali, bit wetrvn fimtu,
Aea tra-
ta tenetis, & venerathtni
Item, dixiftia, quod non jurant pontifice*
de omnibus concilii tenendi* * fed loium de
o£to. Si paternitas veftra vidiffet decretum
concilii Cooftanfitnfis, fiiper profeffione Iummi pontificis, certe aliter diontot. Et ifta οβό
concilia ftatueront mulla circa fidens, ada vs*
ro circa mores. Ideo non mirum fi non juiant
omnia tenere propter peaienlum perjurii
Poft hoc dunftia, qood boo concilium non
(
A
re
■*'
vocat oeni
quod
dam,
tis quod verba
• ixiuuo«a·. u *■
mxmbns,
“ — *-·-«■—
litre ae,
ad rege*
.
.
admittebantur inimici tannai pontificis ad ca,
videtU vodipC qdid fleiar «d propofitufflinin
Ifetn,
concilium
rcqeirit eunt
thedram jodicandi. commemorando quod dild*
’
'**
‘ , ut‘ nare, lia).
plrciter & cum efttftl.. adhmeat. Ifta autem
ram de duce Mediolani &t. _Ego adduxv illita
verba qus ponit, prstfuppofito quod fatisfece,
afiignando rationem couuniffionis, odminiftrare pofftmr, iaitrm funt dubia & ambigua vah
tionis generalatus, · quod papa videbatur inide. Ad aliud quod diertis de conditione, quas
micsri ipfi domino duci Mediolani, λ ftxtus
intft tacite, & intelligitur neeeflario, & ita
ille B·,Petri intelligendus eft de alia inimici
dicitis hia untelligi, rationem afliguatii, quia
tia, fcilicet quas veniebat propfcsn fidem. Inproceflhnus fine prefentia papae aefli legatorum
teociftos quas caufa immiciMz fi innoro. Et
ejus, allegando .17. diû P»r: sj«wf & repre
prcfiippofito quod effent inimi ita peamsxihenditis nos tacite, licet non enpreflenhs
itus, prsrlati ituarunt interefft Unâis fynodiq
quod iftud fit conciliabulum, non concilium,
in eorum conlecrttione,
incorporand
ficquertacito ineft illa conditio, quafi ifta fit
tur, jura ut facro concilio fideliter ac diligen
revocatio magis fa£h , quam juris. Reverendifter laborare pro honore facri coneilii,Cnon
ducis Mediolani 8c dare fanum
falubre «.on- q,lime patet, vos ex iftlt pizfupponitls, quod
diiïolutio
4aluit, & He cftis in eadem fenrenfilium , fecun m Deun> & confcientiam . Non
na cum domino noftra Nos autem contrarium
eft igitur venlimilc quod aliquis fittameido
tenemus, Λ vos ipfe ex fuperioribus percipe
eonfeienti» fac
re pdteftisquod verius fit. Etfi petitis, quo
Item, de pire eft quod fufpiao tolli tun A
modo ergo valuit concilium fine proficientia
ceflat per juramentum, & bene foto quod U
papas; & ego quaro, quomodo valuit conci
rollenr am pisas ipecificare, quod dolentec
lium Cooftantienfe poft fiigatn Johannis fine
fero, plurvs iummos pontifices temporibus no*
ffns egi fle bella contra molias, non um canprwfidentia papas. Sed veniendo ad rem, dieo
qued requiritur anHoritas papae ad initium, &
fa ccdelix St fidei, quam pro affeâiona p*cira fuit hic , A non tantum unius, fed duarum ,
titulari · A alus caufis inhonaftis . · Unde
fcilicet Martini & ipfius Eugenii. Sed poft*>°n eft fianle qood de B. Patro ad Glemenqusm eft inchoatum, & eft in elle, tunc fa
tam dicit, quod textus ifte intelligitus ut prius
dixi. Poft hjec de bullis dicitis quod papa
crum concilium eft Cupra papam, & habet poi
teftattm ■ Chrifto, unde, five recedat, live
tus, A pure tc fimplicitcr
Nec-en oeceffaria expreflio verbipsossw, cum
non, non definit elle concilium : quia jam il•liter appareat de expreffa mente fua. Ego di-® lius au£loritas erat fundata. Et quod fit legitime
congregatum,
patet ex au it
eo
non revocat peni’us, quia adjicit cau
-- --------------ori
—;tatc coooihi Conftanrienfis, quod fuit legitime & au&o
fient non eft intelligendus penitus dooacitate apoftolica congregatum «c fsnfti(limum
re, qui donat ut fibi aliquid redonetur. Dici
& de hoc oemo debet dubitare ; St poftea, po
vltuutu & caoseotaMMir, indupa fugiente, habuit nihilominus finem deproenot declarationem, & allegatis textus Anach».
fequtioMm 8c fortafle poteft dici, quod dein
ti,.Ac. Deinde dicitis quod Deus non poteft
ceps in alii* conciliis faciendis, nan requira
V*® f·®· fi·* fafta, & fi oportet, -quod
ill* verba referantur ad declarationem, · non
tur alia auAoritas, five notificatio pape, (bnT t 2
te
CvkU. Gentrel Tora. XXX
& quando
>muiii*.
coptas· veftràm
„ fuper
forma
„ fima,
adhziret.
mi-
BASILEENSE G. CONCILIUM.
6d
‘ te decreto mner edito fuper conciliis in fut». A quas dixi efie confcrvaadas, ft exhortatus
~rum celebrandis.
.
.
patres -le doqûooS,
ut tllxs noa patiantur inAWWO
Item, in concilio Senenti hac civitas Bafringt, & qnod pooafioes five pôrlari debent
h»
arean
frire
fidem
explicite
,
five fpocifice. Cette, pa
fiteenfis pro pratenti concilio fuit
w>
ter re verendi mac, non pofTunt omnia uno Spi
felicis recordationis Martinus dedit mihi po·
teftattm prrfidendi in hoc concilio, & ipfemet
rit· dici; fecundum vero fateor inanbie, de
Eugenius; quod omis ego male libenter acce
materia diflohirionis nihil dixi; de tnimiefe
ptavi, dubitans quod non
keret hic, popa etiam non profeqaor, ok de aliis (4) ini·
ucut fââum fuerat In Senis. Et cena idem,
aucss, qui non dobent admitti ad cathedram,
immo pejus fiebat hic, nifi fiiiflet iftorum pa
judicantes valut fdpeâi, ut toti mundo, ficut
trum conflantia.
dixi, notiffimum «ft. Ad aliud de prafidsaria
Item, in bulla diflblurionis ipfe idem dicit,
papa non deduco inprafenriarum in dubium,
& attefhirur quod dedit mihi poteftatem pro·
an faâa per bec (âcnim concilium bene fint
fidendi, ft de his omnibus habetur mentio in
Caân, vel non ; fed dico, qood quandocumque
refponfo dato primis ambaffiatonbus paper. Un
lui·praefidentes venirent, quod debent admit·
de. reverendiffime pater, cum omnia hic fati, &c.
fta fuerint per habentes poteftatem, & licite,
ac nte, non in eft illa cooditio tacita- & noceffario, ut afferitor, immo turpis eft & ex·
Reverendiffime pater, omiffis verbis fupertrinfeca.
Demum dicitis, quod concilium intromifit
fluis, voa dicitis, quod orator unius principis, **
fe de faétis papa, k fibi ioli refer varis, Ire.
qui reprefentat unum principem & regnum,
Probari qood ilfan auAoritatmn habet eccle
debet reputari pluribus aliis vocibus numero,
fia, quam habet ipfe pape, &quicquid poteft
five fint pririacocum five aliorum; de que re
ipfe papa, qui eft pars, poteft ipfa ecclefia.
non mediocriter miror. Vos friris, ficut dici
Fateor tamen quod eft pare nobilior, qaia eft
tur in teftamcnto vereri, quod fi dubium fuit
caput, poteft & ipfum totum videlicet & ip>
in lege de re aliena * recurri debet ad facerdo
fi ecclefia, & multo magis.
tes , at eos qui in lege Dei periti funt, non
Item, papa eft propter ecdsfiam, ergo fi
ad principes. Dicere ergo, quod fi eft in con·
propter quoa unumquodque, k illud magis.
cilio unus ambaffiatoc unius regis «ut prisci·
Item , verum eft quod papa eft mfadfter cede·
pis, qui habent centum epifeopos in fi» do
fi«, k ecclefia non folet
let fe impedire de mi* C minio, & ipfe fentiat unum, & illi epifeooi
nimis, poteft tamen, fi vult; k fi papa vult
dicant aut fentiat contra, · qu«'d ftandum fit · In
dlffolvere ecclefiam congregatam, quare non
diâo xmbaffiatoris; fequeretur ex hoc, quod
poteft ipfa ecclefia tutari jure fua, & fe defen
plus valeat diftum illius ambaffiatoris, quam """
dere ac fda fuppofita? Poftremo dicitis, quod
illorum epiicoporum; quod certe non videtur
nrfeitis de illis bullis, quod emanaverint a dobene diftum ; quia. ut prius dixi, ad epifeo
pos & viros ccclefiafticos, qui funt periri in
mioo Eugenio. Urinam ita effet, k ego effrm
multum contentua, quia effemus propinquiores
lege Dei, recurrendum eft ; non aurefti ad re
concordia, quam fumus: quia multos errores
gts & principes, quorum non eft de rebus le·
continent ifta bulle, qui non poterunt, falva
gis judicare, & qui communiter non habent
fide, per J»oc facrum concilium conniventibus
peritiam, nifi humans legis
Deinceps igitur
oculis pertranfin.
pro honora 3c debito veftro, a fimilibus ver
bis precor abftismatis.
Hit
win
Itgati.
Dnwuu Freatifctu Jt Ctpitibtu LJh ,
9HHM 9» β*Λβ/ί»99ηΪΜ F9O9i9rt909.
S £ β_υ U N T U R Λ1.ΙΛ
dcâa. Itam ,
farte ita
B
D
Sercmffime imperator, reverendiffime pro.
tidens. k vos reverendiffimi mei. ego pauca
Everendiflirae pater, refpondiftis ad om· dicam de mandare imperialis majeftatis, non
nes partes per me taftai, & certa» ad·
caufa difputstionia, fed ad pacem & concor
monitiones feriftis, quas caritative fufeipio.
diam, ficut antea in congregatione pauca di
xi; quia fpeâahilis collega meus, It ego ha·
Dicitis poft hrc, reverendiffime pater, quod
ego dixi, quod ecclefia Dei eft »pud fereniffi.
beams in mandaris offerre nos ad pacem &
concordiam feu compofitionem ; reminifei ve
mum dominum noftrum imperatorem, & alios
ro injurias non bene eft. Ideo ut ad pacem
reges, 3c principes. Ego non nego, quin fit
apud facrum concilium ; fed dico, quod refpeveniamus, quam ferenitas veftra defiderat mul
flivc eft apud reges It principes, À ita intel·
tum , k fimiliter illuftre dominium Venetorum ;
ligo, quod ifta ma joritas confidcratur, non ex
boo dicam hoc loco nifi pauca adtompofitionem. Videtur in primis non querendum efle,
numero vocum hic exiftentium, fed ex reprsefentatione* quia unus foins ambaffiator unius
an facts concilia fine pape audoritate teneant,
regis poteft habere vocem pro toto uno regno, £ vel non, atrum concilium Conftantienfe k il
lius deensta tornant, vel non; quia illadifnu& pins valebit vox iftius, quam triginta alio·
rum etiam prolatorum. Et fie ifto refpeâu
tario non «flet fartaffe utilis, ut vellemus. Sed
dixi & intelligent volui, ma jorem partem ee.
eft videndum, k da hoc agitur, de litteris
noviter compertis, quas nonnulli aflèmt a
clefi* effe apud reges It principes. Subfequeu·
ter petitis, ut declarem illas
paternas,
fummo pontifice «manafie, alii autem a con
tre.
Domini Spabtenfis.
R
G) Kwr. cnitu «,
prs«f
eft. Et fi litter· ill· a faoartarc fua emana
quia
«uftimabat
veftrun hie
effe
in termino, ficque vetat çompulfus illa» fecit,
quia
verint, credendum eft, «rm idaofeciffc,
feremjatem
non
vident fe omni alio auxilio deftitutum,
decretum finira monitorium ftatim habebat ef
fetam ftvigorem. Credo, immocertus fum,
»» ftxta dniau frjfiaat fltaiat cmliaetar.
Finis difputarioois.
CEDULE
Oil*ta prl feni dtatiai iafnatarit ,' inftaati.
*·* «mÀa/MsariÀw
p-pr, fiagaib
dtpatatianiAn, dii Mtrtttrii dxnaa taarta
aSatrit.
quod modo u fenferit fcrenitatem vrftram hie
effe, & prorogationem tatam, fpemque fubefft alien jus compofitioais, ficut effe poteft &
maxime propter pndcatiam majeftatis veF*1**’ S··0*· paritate 3c cari- "*■ ► ·*’
ftrn, quod hujmmndi litteras revocabit: quia B A
jfX *-te fanraiflimus dominus nofter fummus
ceffante caufa ob quam fad· font, ceffabunt
A litter·. Exttt fecunda bulla adhirfionis, &
pontifex ampledi velit hoc facrum generale
concilium, quante etiam ftudio & favore id
fada cft contentio in verbis; (a) at cum res.
profequi inteodat. Cum autem ad illius inte
liter procndi
eft fiacienda magna
gram incorrupramque profecutionem, omnino
vis, quod vigore decretorum facri concilii Cooneceffe fit vulnera priora fanare; nec alias pofftantienCs, in certis ctfibus concilium habeat
fibile fit aliquid boni fru&us fuccedere, fed
poteftatem fupra papam in his, quae veniunt
potius m ecclefia Dei paretur incendium; peratione hujufmodi expreffr poteftatis, non cft
tit pariatus fandiffimus dominus nofter quic
difputaodum. Si quid vero eft, quod non ve
niat , certe non vult ifa fynodus fieri aliquid
quid contra perfenam, sudori tatem & liberta
plus facere vel tentam, quam ri fit conceffum.
tem fuam À fodis spoftolies ac aliorum fibi
Ne igitur propter hujufmodi difputariones inu
adherentium & fidelium adum eft, revocari,
Λ in priftinom ftatum reduci. Ipfe etiam, fi
tiles retardetur
concordia, quas
quid didat profecutioni & continuationi obftans
fequi fperamus, interventu veftnr fanHiffim·
eft, tollit fle revocat. Petit etiam, ut juftiffiregi· majeftatis, fupplicamus, ut liquid reftat
bullis addendum, id totum petatur, & habebi C mum eft , fuo & apoftolic· fedi» nomine prat.
fidentem admitti. Hanc fiquidem revocationem
tur: nec effet mirum, fi quis aliquando cre
pro expeditiori concordia Λ pact petit in ge
deret ex vi verborum plus attribui vd minus,
nere. Similiter etiam ex patre fua vobis of
quam fortaffe attribueretur, neque hoc effet
fert, fi quid contra tpfiim coneilium aut lin
peccare in Spiritum-fiandum . Cum itaque ma
jeftas imperialis, & ifti regum St pnneipum
gulares perfonas forfitan feciffet, ut ex ferie
oratores fint, qui nihil aliud vellent, nifi qeod
litterarum fuarum plane comprehenditur. Vi
bonum, fandum & rctam fit, & pro fanda
dete quam facile convenire poteftis, & quam
fande huic petitioni acquiefeere. Multa funt
ecclefia Dei utile, ne ullam divifionem 'vel fcifqua ex veftro inftitufo per concilium ipfius
furam in ipfa ecclefia nafei contingat, fopplipontificis in continuationem paedidam ipfo
camus, ut acceptetur aliqua via bona, per re
fado tolluntur. In reliquis autem fi nihil con
giam majeftatem & oratores regum & princlKm offerenda, qua, non dubito, unionem in
tra ea, que in pradidis litteris continentur,
& fupra diximus, ataffl eft, nihil revocatum
:i ecclefia confervabit, & erit pro fummo
intelligetur. Si quid vero fadum eft , ficut bnepontifice & facro concilio utilis admodum at
D
ris eft id permanere, ita & laudis immutare,
que falutifera
primum admifli fuerint przfidentes de quibus
fupra, & ipfum concilium plena caritate uni
Pjfl
dammnr iaqperwsr
.·
tum, quicquid fuper pradidis dubium fuerit,
Quod femel placuit, amplius di fplice re noti
majori confilio & communi apoftolic· fedis &
poteft. Sicut dixiftis mihi heri, ita fadum
ejus eodfilil confehfu, facile poterit declarari
ex tunc habituris perpetuam firmitatem. Hic
eft; quia omnia funt hic dida, quz heri di
ta fuerunt mihi, & nullus alius debuit loqui,
eft modus, hzc eft via firmandi concilie, &
ficut nec facimus. Nunc fupereft ut trahamus
rorum vigorem & audoritatem inviolabiliter
nos ad partem ita quod concilium ftet in fuo
confervendi. Neque alios ad ea pro quibus con
robore, & papa in fuo honore. (À) Et ne tem*
cilium inftitutum, ullo peta intendi poterit.
pus labatur, quia appropinquat dies dominica,
Experientia docebit quod vera proferimus. Hasc
funt qu* pnefetus fandiffimus dominus nofter
nos inveniemus almyem bonum modum cum
ambaffiatoribus pribeipum, &.c.
ad pacem & concordiam offert, & quidem fufficientiffima, fi amore & devote recipiantur.
Si itaque pietatem, fi veram fofidamque juftitiam colins, omni ftudio, devotione &
ftria, ad ea
fupra dida fiat, velitis
tendere, dare gloriam Deo, pacem mundo.
eft,
debeet, non
pax, quies A
qua
induin
Quod
(a) Navar. Codes US ta*it S»d fetiat MM*
fiaena O dnuere faaBtfiaù daaiai
e^ir&adi.
fatri tamiti Cafaalttitft , ia unii ta/lhaf^camlitaa baht faafiatna
f»ia ib ma vaatm ranmt kttjm nfarfa fmfinit.
(À) Ia codica Navam hoc adduntur: ti fda ima» Amm fiat hfinatu, & rg» βηι it urn· O’ am
haï, fm» φ iaia laida.
aaaadiaa facitaau vatert aUgaai di aa^aatamibu friatifam. tl ne ampas
laiaûa, fata ^fn^iagaat dat dtaaaiea, an lavtanaau aiigana taaaw andaai. Maltese.
BASILEENSE G CONCILIUM.
»d7
fâ?* Quod fi feceritis, ftslim leter pontificem & /
ztaa k fc*· intelliget benedfâionem a Domino & mi·
fericordiatn a Deo falutari fuo.
Die dominica XI. OAobris MCCCCXXX-
------ ------- filios Chriftus medius ent, omni·
i«jj
III. domini* de concilio hora tertia vel circi
ter poil meridiem in ecclefia majori
ad inftantiam domini imperatoris congregaris r
Bafilca
iuper prorogatione termini domini Eimenii pa
pa Ac. ferutari* votis dominorum, fuit con
ciuium ut fequitur.
Inflante irreniflimo principe domiao Romauorum imperatore, pnytr ipfius jocutsdutn ad
ventum , facrum concilium prorogat termiaum
xn. dierum ad 0A0 dies proxime futuros,
modis, qualitatibus & formis, in decretis fu·
ipenfionis It prorogationis contentis, iu fuo
robore ia omnibus fui* claululis permanenti
bus, non obftautv quod hujulmodi prorogatio
die feriata fle non in publica leffiooe faHa fue
rit , ctteriiquc aliis folemnitaribu* in talibus
requifiti* non obftantibus.
^»Vr*g·.
M
cum adveriarin demini mei regios atqua m«D.
—
quas quidem treugas diAi ducit Anflrut firmi, ceut’n
ter obfereart volui m intendo,nquamquam ex mm
fua parte, videlicet per fuo· fubdttaa, A in
fuis terris A dominiis plura fuerunt in conmrium attentata, nro quoium reparatione boo
& rompora expaAo: nihilominus treugaa ftt,
pediAa», quamdiu concilium durabit fit tres
tncnfcs fcquenta, confirmare paratus fum, fi
fit opus, vel novas ad illud tempus firmam
juxta formam flt diAamen, ac obirevermtiael
Ic coatenlplatiooem diAi facri. concilii ,· ac us
vidualia ex meis dominiis liberiutoilluc tran·
fmittt valeant, flcpafftu diftriAuum teneantur
expediri ; pro viribus cupio labo* m*> poAulae*
ex intimis, quatenus ad reparationem injprisrum A attentatorum n parte diAi Auftri*
du.is raram agere veliti* «fleAinm, fis veftra
mandare beneplacita, quas poftetenus eifequi
conabor. Spiritus alma· reverentias, veftra* eoerntnqnc fuum facrofsnAum infpirare dignetur
A dirigere ac confervere in prefperiaa Seri·
ptum m villa mea DivioncnfiXXVl die oAobris.
Devotu* & obfequiofus «cclefic filius Phi
lippus dux Burgundia, Brabantia, flcc.
Item, die Lun· XIX. OAnbris, ad inftan
tiam fereniffinxi imperatoris & oratorum prin
cipa m fuit prorogatus terminus domini noftri
paper ad oAo dica, cum conditbnibaa fupra
pofiti* .
KPISTQZ^ PJt^XMIUM,
Ad nuocio* concilii Bafilecnfis Ratifpon»
C
•Ali» pnrtgitH.
Item, termino adveniente de quo immedia
ta fupra, quia non potuit, repenti concordia,
iterum fuit prorogatus
octo diet, &c
ad
exifteote*.
Ut Bobtmlt tontmtmiwi [ttb Mrttgtit fpttf
β ctHtili· cottootii prtorjltHt .
E verendi Œmis ac venerabilibus & egregiis [k- r *’*
R
•Alii prtng»tit
Item, prorogatus fuit, termino adveniente,
quatuor diebus ufque ad feffionem in qua da
ti fuerunt domino papa nonaginta dies, prout
:n decreto continetur.
£ PISTOLS PHISIPPJ DUCIS
Burgundic ad concilium Bafilceufe.
iu Chrifto oatribus & dom m» Philiber
to epifeopo Conftantienfi provincia Ro'homigenfis, Johanoi dc Polemat decretorum doAori, & facri palatii apoftoiici caufsrum audito
ri , ceterifque dominis cpifjopis, doAoribu*,
legatis a veneran Io concilio Baftletnfi verius
Ratifponam tranfmiffi*, amicis noftfis in Do
trino dilcAis.
Noa A flo de
Rifcnburg fuprcmu* guberna
q tor regni Bohemia, barones , nobiles, civitas
Praga,
milites, clientes, necnon »lic omnes
civitates diAi regni & mare hio natus Moravia,
inviAiffimarum quatuor veritatum articulos am
venerabiles patres ·& domini, necAorofsnAo univerfslis ecclefia generali con
noo viri dignitatum ac fcientiarum eximii,
Cncerutn aflctlum falutaris boni vario cum ge
cilio Bsfilex congregato
Reverendi®mi, Ac. rcconun«ndationes cor
nere complacendi.
Qjria iolcmni* Ambafliate cx ntriufque fla
diales & fince rum affe&um obfequendi. Veftri*
tus fpcAabilium virorum adunata perfoni*, &
ex litteris hortamenta perlegi , ut in treugis
inter me *c Auflriz ducam firmatis manere
ad lereniflimi Romanorum imperatoris przientiam nuper a nobis Ratifponam tranfmifla ,
velim, nec judicare, fi ab aliquibus inter nos
nunc nobis in generali congregatione conftituillatx funt injuria : ob id treugas ipfa* fraAas
elle fed fi fraAz fuerint, danuo reintegremu* ,
tis, ejufdcm Otiaris ac venerandi Bafiieenfis
concilii vota plene ac fideliter patefecit, fuper
tirmafque teneamus, & de injurii* ipfi* in ali
quibus quidem maturo traAatu, fanoque praequos probos viros compromittamus, qui rem
cognofcant, & inter nos compofitionem faciant. ® libato confilio veflris reverentiis, prout fponIdcirco, reverendiffimi, reverendique in Chri
fum eft, ita refpondemu*. Quemadmodum pri
dem, ira utique & nunc nobis videtur inflitufto patres fpeAabilc* & prae lari, veflris reve
rentiis, nunc repeto, latis notum, videlicet
tioni Jefu Chrifti confonum, primitivae ecdefiz nutri* & magiftne noft ne praxi omnino
quod ad inftantiam & in favorem facrofanAi
conforme, ac fsluti humane opportunum, &'
concilii, treugis cum przfsto Auftriz duce liberalitcr inivi, primum eodem flante concilio,
przfertim totius populi Bobemie regni ac matac per tres men l es poft ipfius diffolutionem
chionatus Moravia unitivum & in pace flabilitivum & roboratisum, ut quemadmodum funt
duraturas. Deinde vero alias, quales feceram
unius
ftrvort ctun
^Aoftrut ittet.
Promittit bt/h >>^ηπλλ
plexantes,
S
-
—-—-iisrriXfc i
i ajjwwmw·3
669
BASILEENSE G. CONCILIUM.
ό7ο
UP" uuiuu Hague, uniae ditionis, un^m ragiiA quovis .modo, Quod ft qua peribo· vel, com-------------------- ·------- recola, «c fidei orthodoxa confortes; ta fiant
mehima repertu fuerit< pans ultionis condigna
ΛΤητι * '■ nh* coaiDua*·^ disioHiaMr uuctoriftia
feriarer. Arthitpifeopatn vero cum fuffnganeis >*jj
un·
vm fodalcs. Naos fient reotvn fcrituwn diduobus, allifqae epifcopta, quos detur una nofpari tas, difcordiaruat, Htiiim, jurgionim K
bifenm none vel ia fotumra alegerit, cofdem
fedi tiasium mater cfc dignafeitnr: its otairam
pro eleAi· fufeipiaris, i pios confit ma odo _ fc
corumdem gram conforait» p·erp ers & «Itrix
ut exequatur officiam rpifoopale per media de*
tranquillitatis centaut Ii pacis. Unde fam In
biu deducenda. Qui quidem epifeopi una uodum ornai iftftataanM cototu, ta fc arec ab
biinn fc cum toto dero fiso, promittent vo
iadhnria non defiftenroa, aeaunta· exaramus,
bis otedientiam, prout fex divisu mandat &
quatenus rovcreutfonm rdtanrai ingrni iolerfoedet fie prafeâia hbedire: ita videlicet quod
tu, s matrix fidei, ac prataotrix noftri tona
parati fumus uniti, & effe unum, quo omnes
ris pariter fc caritatis fraterna adhuc ftudiofe
fideles Chriftiani uniri fecundum legens obli
& odd i tar in con^pcfhi renerabilis concilii
gantur, ac adharrtro fc obedire in omnibus a
cooperari dignetur, ut omnes & finguli prjrnobis legitime profeAia quacumque jufiennt
dinanm rtgrabum terrigena modis induentur g fecundum legam Dei- Qjmd li quiaqusm conidoneis ad commuuioaani upfiuatdiviniffima eutnrium papa aut prolati quod · Domino pro
chariftia in utroque fpecie, pasds fcilicet fc
hibitum eft determinaverint foetendum, aur fa
vini, fc ipfe ritus taliter communicandi ita
cere jufferiat, vel quod in canone biblis ferifirmetur fc perpetuetur ad incolas memoratos,
ptum praeterierim, aut protniri mandaverint,
ut nulla queant in pofterum auftoritate csfcum eanooes talea dicant exter abi lea fc anathe
(ari.
ma, obedire non obligamur, nec obediemui,
fc iftia vd ifti epifaopo omoca fobfint faccrQuod û veftr· provideatis ftudium ad ifta,
dotes in regno Bohemia fc marchionatu Mo
qon femme fc unanitntar torifqw preconbis
exoptamos, perducere nequaquam valuerit, cx
ravia. Hscc prsmift tvanfeant de manu ad
tuae ad ea veftr· reverenti· foUicitudo dedo
manum, refervando robia poteftatem ulterius
cet, quae in codula prxfeaôbps rnclufe veftris
probandi fenfus primario· trium articulorum
dignitatibus referamus, ad qua, taftc Domino,
ultra id quod oOnceffhm eft m compariis. Indolenter condefccadimus, ut pacem ccciefia,
feper omnes perforo fpirituales five clerici per
tot fc tantis odiorum fomitibm evallis, pro
arctiepifeoporum aut fuos officiales judicentur,
curemus. Infiiper optamus, quatunto uaiverta
nec ad foggeftionem •mulorum quorumtumque
&. Ungula noftra fcrtpt* V. P. grato animo aC extra dicecefim feu regnum citentur. Item, ut
robia velitis acceptare, fc fuper cifdasn beni
beneficia in regno hoftro non dlftribusntur per
gnum & ganarofem refoonlum quanto celerius
«m regnum politos
Pro prorepto vero &
poteritis nobis per veftra feripta franimittere
communione parvulorum diftuultassquia reftst,
curetis. Datum io civitate Pragcnfi, ofeava
ditarrfini judicis in fcgra compaâati ftctunpardie menfil Novembris fub figillo domini gu
te ab utraque, nec in hoc prajudicet cancer·
bernatoris .
dia, quia tempore intermedio noftri parvuli &
infantes communicabuntur diviniftimo fscramenSEQUITUR. C0PL4 CEDULÆ
to fub fpeciebus panis fcilicet fc vim .
INCLUSJE .
COPLf LITTERJE IMPERATORII
n- r- *7« ^^Ondefcendentts tamen, pro malis exftirV j pandi i & bonis inferendi·, noftram vo
Gnacorum, ad concilium.
luntatem veftris paternitatibus referamus, vi
delicet quod qutoTcere · bellis ivohamia, dum
Mittit ttj faertt» ctatiiitnt» Jtt+s oreltru
communio prafeta perpetuo «is, qui v ,
praxi rem·Mbit, eritque nobis & noftris fee.
fc moderator Romeorum, Palstologui femcriToribus firmata fc roborata munimentis fida
per sugnftos, fecrofenfc· generals fynodo Bafiieenfi, &c. folnrotn in omowtn redemrortm.
dienis fc fofficienfibus, dum tamen licentia
Ambaffiatom V. ft. P. vcnenint ad noa, dt
dabitur & proclamabitur per concilium Bafiteenfe parti nobis adverf· communicandi fub utra
attulerunt veftros litterae, ex qidbua fc etiam
a «dationibus eonundam oratorem certe cognoque fpecie. Quod fi qui fub una communica
bunt laid, non conformantes fe nobis in ritu
vtaadbonam difpofitionem fc intentionem quam
habetis pro "bonitate omuhuir Chriftianorum, * °"'1·''
communionis duplicis fpeciei, pro pacis fc uni
& etiam pro unione ecclefiarum Chrifti, &
tatis vinculo inter not introducendo, eoa vor
lumus fuftinere dnmfatat in locis io quibus praa
poftulavenint hae, ut mittere vdiimia noftros
emfieffiarorar ad V. R. P. pro ifto negotio fenfata communio duplicia fpeci ei non (errabatur.
Ipfum quoque concilium Bafileetrfs difponat
fto dnionis. Nos igttiu* illas fc dim per il
fimul cum Carfare aut imperatore, quatenus
los grotiffime accepimus fc audivimus : quia
unsooem prssdsfeatn jam diu defideraraus &
•ullus audeat regnum Bohemia fc marchionstum Moravia mandare, hsretican, infensare,
petimus, & pro ifta multotieos niifimus noaut quovis modo conviciari, quia tali modo
ftroa ambai&atores ad farrofanflsm Romaaam
ecdefiato, fc iftias fiumnutn pontificem, ficut
communicaverunt, communicant, fc communi
cabunt ia futurum fub fpecie utroque. Et pro
manifeftum eft onibi mundo Et ouoe quomam
V. ft. P. peo uniaaa fiends miferunt, fc pla
pter tres alio· articula· in feofibos illis, ia
cet vobis nt mitteremus noftros smbaffiatores
quibus cum legaria rondlli Bafileenfi· eft rafuper taie propofitum difturos & audituros,
cefium fc coropotaim, nec aliquis profumat
fc fait uros qun & quants ad hac pertinent :
perfenam aliquem fc communitatem avertere
& dbftrahere · communione utriufque fpeciei
Ixtati fuimus valde & magnum habuimua gau
dium ,
J
671
BASILEENSE G. CONCILIUM
. *7*.
& dium, ft fecundum veftram voluntatem ft pe- A 1. Inter cetera autetn dmaat gratia indicia,'
potiftmum illud rfle videtur, quod Salvator
AMMO
nofler his verbis nobis intimae; Si fa*r dili·
CRUSH
noftra
civitate
aun
oavi
fimnl
qim
veftris
amMil·
bafliatoribus, reverti fueruat navita ft cum
magno periculo a procellis & turbatione ma
ris. Et poftea nobis vifum fuir propter cau de gratia it dileftioac Dei fpcrare vuit, nc.
fa verm 8t Mceflhrias, at uoua ex veftria cefle habet, ut fermooem Dei fideliter cuftoambafliatoribaa veniat ad V. R. P. pro oftendiat, & mandata e jus diligenter obiervet, aliodendo omnia* reliquus vero remaneat hic, &
quia, ut inquit Johannes, fs» digit ft »tft
vere inchoato veniat ft ille cum noftris atnD&*, quod per diieftioncm fit, & tunulttt
baffiatoribm ρπκϋάΐχ, quod fie feâum eft.
tjtu mm ftrvet' hit uttudtx qft; & turitet
Et nunc venit revertus ad V. P. R. reveren
•tt tfî i» m . Qiapropter cum felicitatem &
dus Antboniua epifeopus Sudenfis veftcr ambcatitudiaem omnes bonûnca fuper omnia ne.
baffiaror, ex quo de omnibus latius ft parti
ruraliter appetant, fc hex ipfa felicitas & bea.
culariter frietis. Poftea vero venient & przdi- g titudo fine gratia fc dikftione Dei haberi ne
Si ambaffiatores noftri cum fratre Alberto de
quaquam pomnt, nec quoque ipfa gratia & diCrifpis faces pagine profeflbre, & tunc etiam
leâio fine obiervatione mandatorum ; quid aliud
clarius ft perfeâius de omnibus V. R. P. frient.
reftat i nifi ut omnem vim, robur atque indtiDatum in noftra civitate Conftantinopoli, die
ftriam ad obfervantiam mandatorum apponere
XXVIII. Novembris MCCCCXXXXIIL
debeamus : qus quidem mandata, ut inquit Pfalmifta, mandat Dominus cuftodiri nimis : ft
Signata manu propria imperatoris, dc
ita nimis, ut in veteri teftamento manu alli
rubeo tamen ft intra litteram, &c.
gari , liminiquc ac poftibus domus deferibi jufnt moris eft, indi&ione mentis No
Jerit, quod jugem contiouamque illorum com
vembris XII.
memorationem fignificat. Sed ne forfitan hu
mana fragilitas, quo vitio natura ad malum
PROPOSITIO PJCTA PER DOMINUM prona eft, mandata Dei refringeret, timens il
lorum pondus ac gravitatem, duo mox fubLegttxm i» ttttcilit Bxfiletxft puhlict
junxit clementiflimus Deos, quorum alterum
efficit, ut etiamfi mandata duriffima effent,
cttgTtgxtitxt xxihxxitttrihtu Grxctrttm.
C magnitudine propofiti przmii leviflima viderent. A/Tos eft magna laude dignus, apud notur. Inquit enim: £1 Ptttr «rus dilixit »wu,
1VL ftso· ecclcfiafticos diutiftime obfer- & »d etx» vitii, Cr mxxfitxtxt tptd tutt ft·
varus, cum de rebus arduis diHuri funt, ab
tituuu. Alterum vero manifeftum demonftrat
aliquo facra feriprurw verbo initium dicendi
jugum Domini fore leviffituum, & onus ejus
facere. Et reôe quidem. Nam quanto ex forfuaviflimum, dicens : Ptctm riiinqtu vthit ,
nori materia fundamentum conftruâum fuerit, pten» metm dt vhit. Confideremus ergo, fi
tanto quod fuperimponitur asdifirium firmius
placer, przmii magnitudinem, deinde praecepti
ac durabilius erit.
autem qui ad hanc rem
facilitatem: & quoniam, ut aitApoftolus, i»·
urinam digne ele&useflem, cum juffu ecclefia
vifibilit Dti ptr tt
ftSt funt iatelltRt
loquuturus fim, hujufmodi laudabilem ecclefis
etnfpicitouur, divinarum rerum probationes ex
conluetudinem prae ceteris imitari oportet. Sed
humanis zftimemus exemplis.
unde melius exordiri potero, quam ab his ver
3. Quid autem fit diligi a Deo, tunc levius
bis, quz Redemtor oofter fuo facratifiimoore,
itnclligemus, fi prius quid fit ab homine diligi
fuifquc benedicis labiis, circa tempus przferrequiram. Si quem vare diligimus ft vera ei
tim redemtionis noftrz, protulit; qua quia dtp amicitia conjunHi fumus; res omnes, fortunas
dilcftionc Dei, de obfervatiooe mandatorum ,
noftras, confilia fc auxilia illi tamquam nobifde pace & unitate ecclefiz difta funt, cujufmetipfis communicamus. Quis erum medicus
quam dignius nufquam convenientius quam mo
alicujus infirmi amicus eft, qui mox, quantum,
do , & hoc in loco recitari poliunt. Hzc funt
per artem poterit, non curet eum lanitati re
fti tuere ? Si cujus opprefli vel pauperis aut no
illa U1 utifera verba noftris tnfculpenda cordi
bus , paulo ante in officio leda, qua catholi
vitatem patientis, aliquis potens ac fapiens ami
ca ecclefia in Sanfli Spiritus folcmnitate de
cas fit, amico fuo fuccurrerc, confutare , opem
cantare folet, fumta ex evangelio Johannis
ferre, & opportune providere non differt. Ve
XXIV. c. Si fuit diligit w, ftrtntxtm tutu»
rus enim amicus nqp poteft nec fe, pec fua
jervthit
Ptttr n»«w diligit λμμ, O td ullo pafto amico indigenti fubtrahere aut de
eum vettttMM, <► tunfimem tpttd eum fxtie· negare. Quod fi amicus homo comparatione
muj. Licet omnipotens Deus neminem mor Dei impotenriffimus & imperfsfiiflusue ; talem
talium fecundum communem legem de gratia
amici fui curam habet; quid de omnipotenti Deo
fua certum efle velit, juxta illud Ecclefiaftcs :
aliquem diligente exinimare debemus? Hinc ip
Λ’μμ felt t» tdia t» tmtrt digntu fit ; reli fe Salvator inquit : Si trgt vas, casa fitit
quit tamen nobis argumenta quadam, per quz £ Ii, ttftir hittt dtit dxrt βΙϋ{ voirie, ftnentt
i»
Ide
fM
, O*
gratia fuz non mediocrem conjeâuram habe
re poffimus. Et ficut cetera omnia, ita utrumÎue horum fumma cum rariobs difpofiiit, ne,
forfitan divina grati· cerri eflemus, in ela
tionem aliquando metitis aut defidiam nimiam;
e contra fi nullam penitus haberemus con/criuram, in dcfperatMJQcm aut pufillanimitatcm
incideremus .
magit Ptttr vtfta f·* »· tuli/ tfl, dthii ht·
nt pettMtihMt ftf Cui igitur ifta confideranti
grave videri poterit, mandata Domini ferva
re, cum hinc ejus amicitiam promereatur, mt
ipfe inquit : Fes tmici tnti tritir, β ftetri^
tit
tgt prteipit vhu f Quod fi vers
amicitie lex eft, ut amicorum omnia com
munis
qw
AMMO
CHKKTI
un·
-_
*71
BASILEENSE G. CONCILIUM
-------m
ipu «OCT
asâa «wu
fiat,9 loogeqae
liberato ««
ac pnicMivr
perfeôior λ
Aipfa
habet 9 nt fccvoditm
——-'amictas
L’-- Deus **
___
,
____
fit q«am homo, confequens eft
etiam contrario queratur,
*74
Auguftinum a fuo'
qood ceteris non ΑΜΜΟ
CMXtSTI
‘‘ Α
'
virtutibus. Ipfi «asm qui bella ge
easmnr * e··®·
4* innumerabilia
funt, ceognùt
quia
mu
runt, ad hoc certant & dtfiderut , ut pace
tamdem potiantur. Ita pax noftra Deo grate
eft, ut qui eam qurrunt, in filios fuos ado
vebie eurftrin,
ptare dignetur ; Beati, inquit, pacifici , fn»>
fiet
mees filii Dei vetabuntur. Et cum Dominus
oflo beatitudines nominaret, cuilibet przmia
humans
fisa conflituens, folis pacificis nomen filiorum
Dei, quod maximum eft, confcripfit. Hono
rabilius autem & multo dignius eft fieri fi.
pro
lium Dei, quam quzvis alia poffidcre. Quan
tum inter Chriftiano· pax, unitae A charitas
.
Chrifto noftro fuerit cordi documentum, ilKt ad etm venierunt,
& sMutoffu apud m focimuc, net ficut bo- g tad intimat datum difcipulia ad przdicandum
mines pro fe ibient , Dominus apud dtie&os
miflu , ut quamcumque domum intrarent ,
xnanfioaem otiofam, fomnoteettm, aut iontiprimum dicerent : Pa» buic dentui . Sed St
letn facie. Loquitur en >m coarinsa ad cor hoferme ille prolixus, quem poft ultimam ce
minis, & anima dilc&z ftaftas fianpar cogita.
nam edidit ex hoc mundo tranfiturus ad Pa.
trem, evidenter oftendit, cujus omnia fere
tiooet infpirat. Unde prophet· regius dicebat :
verba, nihil aliud quam pactm, unitatem fle
tertiane gtdd leguntur /· mm Dmsmhm , faraL···
charitatem redolent. Multis enim modis id
ipfum repetens Salvator nofter , non poflo
non obmutefeit, nec opem differt, fied repen
te Eeee arifut» refpoodet. Ejus vero oculi fu
quafi iatiari videbatur: Modo, inquit, Man·
per dileâos femper vigilant , & aures ejus
fieiune nevtu» 'rte vebie, ut JUigatu tevifn».
font femper intentat , G quid dileftus petat
Et, fo bee eegtfieut tnuttf, f«s« dijeifuii
utei
efiie , fi elileSieeet» babneritii uriiavie em,
Unde fcnptum eft : Qeuli Dtutàti farer }»·
flee, & a»ret ejut in fretu eeno·. Sic au
tem fedulam Sc continuam dileAorum fuorum
vtiii, modo .* Hee eft procepttm nt* n di·
umbra
alarume foaHguit «avieeas_,___
fient dileni vei
. Iterum atcuram habet, ut
l. eos fub __
J_________
_
rum protegat, fcapulifque
fcuto^que iterum: Hee utende vebie, ta diligetir
potenti* foz circumdet eoa; qui fi forte ca»
inviem. Et tamdem multa quz dixerat uno
dere viderit dileâum fuum, ftatim ne fe of verbo concludens, dixit. Hae lecutee funt ve·
He, */ i» ute pacent babtatit. Coavertenique
fendat , omnipotentem fupponit manum. Qaanflarim fermoneni ad Patrem, orabat inftantae igitur dignitatis , excellenti· & utilitatis
ter , ut difcipyli fui unum c/Tent, ficut ipfi
fit hominem vifitari a Deo , & Deum apud
funt Pater & Filius. £t licet tunc acerbim.
hominem maafiooem fecere, quis digne queat
ma paffionis inflaret hora, cerneretque quod
exprimere? quia ifta difeuriene, non in ftupoJudas & Judzi impii adverfus eum machina,
rem potius mentis quam in vocem laudatiobantur, ac quanta fibi parabantur fupplicia,
nis polit erumpere? Quis >11« Chryfoftemus,
flagella A tormenta profpicerct ; nihilominus
aut Demofthenes, aut Auguftut, aut Tullius
quai foi oblitus, folum ad exhortandum pa
minimam etiam fuavitatis particulam poflet
cem , unitatem & charitatem inter difcipulos
explicare, noa fotam ouz guftando, fed quz
jotenhu erat. Multa balbutiendo dixi de pace &
talia cogitando fentitur? O felicem hotninem
unitate;, led pauca pro eflc&u hujus focri confi ruam conditionem nofces ! En fervendo mandata trahit Deum', ac faâorem, moderatorem £) cilii, quinitno & pauciffima pro effe&u, quem
mirum in modum defideramus, ut nos & vos
ad vifirandum
non tantummo
unam fimus in unitate Spiritus ia vinculo pacis.
do ad vi fitaedum, fed manducandum -Sc coha
5. Ex his facri evangelii verbis, reveren
bitandum tecum ! O beatum domicilium ta
di oratores , cdoAi fumus quid facere nos
lem habens vi fitstorem, talem asanfionarium ,
oporteat: videndum reftat an fic faciamus, &
talem hofpiteaa, quem fi velis, potes femper
fi quid impedimenti cft, ut illud omnino de
apud te habere, dummodo ejus przcepta non
medio tollatur . Et primo ab hac faoAa fynonégligés! Neque hoc Deo ορίφο fatis cft co
do inchoandum reor, quae prius pacis figas ohabitare cum amico suo, nifi & ipfum unum
ftendit. Deinde veniam ad vos, qui ipfam fy·
fpiritum efficiat : Scriptum cft enim : Qui
nodum equis paffibus fcqtii nitimini. Hzc igiaribaret Dee, roret Sfiritnt tfl etan Dee.
tur fonSs fynodsu cupiens fuper omnia diligere
4. Sed ne ullus relinquatur querela locus ,
Deum & diligi ab eo; fummopere curavit przquomodo mandata fisa afoera fint, ea qua fucepta ejus larvare, przfertim ea quz pacis font
perras io genere expreflerat de mandati· *
Nam prarfer cetera fsnflitaris opera, ob quz
przceptis fervandii , nunc nominarim specicificat Dominus : Pacm rtlin^oe vebu, pa· ._ congregata eft, pacem in populo Chriftiano pro
viribus inquirit & profeqmtur. Et quoniam
fuper omnem pacem , & pax & unitas ecclemckw, ■/ eiiligatie inviem . Supervacuum po
fiz Occidentalis λ Orientalis magis neceffato ratione vel auûoritate v«l axeaoplï· pro
ria videbatur, omnem adhibuit diligentiam,
harum ire quam utilis k. neccflhria fie horni*
nt ili» diebus^noftris (fieret). Quamobrem
■ibus pax , quamquam ejus nomen dulca , &
duos oratores ^reverendum patrem epifeopum
fuave, ac jucunduoa, natura ipfe omnia ve
Sudeofem,
& venerabilem magiftrum Albernientia ad pacem inclinat. Nemo cft qui non
tum de Crifpis hic przfentes, pro hoc fim
animo fuo pacem, ut finest quemdam, non
eto opere ufque Conftantinopolim deftinavit ;
conftituat. Speciale quoddam privilegium pax
V v
A quamCrntil. Cenerel. Tom. XXX.
immo fe feipfum largiatur dileftis fois , qui-
yasdri—pas «oluerisis pete,
rir, θ’
vafer. Qui» hoc audient non ex.
pergifcatur ? Sed qufe mm ardeat totas, hwc qua
fequuntur diligenter arteadem? Inter
amicitia voluptate·, illa pracipua videtur, amici pratentia : Sod taac inter homines
mi
nina parte fieri poteft. At fi cui eft amicus
Deus, continua eum prafeutia fovet, reficit,
confolatur. Inquit enim:
obumbret, A
uaivtrfi ,
te, &
d7q
& fe quamquam
*7«
commovens, aune raptorum Γυνι
BASILEENSE G. CONCILIUM.
gravita- A
pro longitudine & rd
reis man
----- u per magnum temporum fpatium vos expetia infligens, ut vos nullatenus ad fecum paΑΜΝΟ
Aaodoa cogitaremus, decrevimus tamen omnia
cis nobsicum de pace conveniretis. Sed
- ■ Chri—
CH· ISTI
ftus Salvator nofter fponfem fuan ecdcfiam
potius fert» incommoda, quam tam fslubrem
HI J*
confolari volens, &
sc latronibus for·
fe neceffariam pacem négliger*. Fecimus igi
uoretn vobis animum tribuens, per varios ca
tur, quantum in nobis fuit, exhortando, ro
fus
ac
diferimina
tamdem
incolumes
ad hanc
gando, vocando & interpellando vos, ut ad
fanAam fyftdutn perduxit : pro quo fuat mahunc locum pacis pro ipfe pace profici icere
jeftati ex toto corde infinitas agimus gratias,
mini , prout latius ipfos oratores noftros tin
fuam humiliter gratiam exorantes, ut Ink ma
Conftantinopolitana urbe noflro nomine refe
gna principia felici fe optato fine concludere
rentes audiviftis. Sed nec folum hoc egifle
dignetur . Veftro autem adventu mirum in
contenti fumus ; quinimmo propter preceptum
modum gaudeamus omnes, veflra etiam preDomini & duritatem nimiam, quam ao vos
fentia ita letamur & exultamus , ut nemo
habemus , facere prompto animo nos paratos
pro quo tantum gaudii cepi flemus, huc acce
offerimus, quicquid ad hanc pacem & unita
dere potuiflet. Utique cum ifte vefter adven
tem feliciter confummandam neceflarinm feu
tus arrham quafl future unionis afpiratUa vi
accomodutn vifum fwrit . Nunc de defiderio
deatur, revertamur jam unde paululum digref& voluntate veflra a^quid ad pacem dicam,
fi fumus. Nos igitur ac vos cum plurima pa
& utinam tam digna , ficut merita veflra excis indicia, magnumque unitatis defiderium
polcunt . Dediftis & vos non parva indicta ,
habui fle, habereque oftcndatnus : omni conatu
per que vos divinis obtemperare mandatis ,
incumbere debemus, ut bonam hanc volunta
pacem & unitatem velle nobifeum renovare
tem fe per operis evidentiam ad confummalatis cognofci poteft. Ut primum domini ora
tionem ufque perducamus ; majus , quod in
tores noftri Conftantinopoiim ingreffi funt ,
hac fit, eft bona voluntas. Hanc utraque pars
tam fereniflimus dominus imperator , quam
optimam fe habere afferit, & fignis evidenti
patriarcha, magna cum honorificentia eos iu
bus comprobavit; difponamus jam mamts ad
le eperunt. Latitia quam patria veflra in ipforum demonftravit adventu, bonorque , muni
reliqua, & quod reftat, fine intermiflione ix
omni cum diligentia profequamur- Veniamus
ficentia, bofpitalitas & tanta humanitatis of
jam prope oftium, & illud manu tangendo pe
ficia , magnum perhibent animi veflri ad pa
ne aperiamus.
cem argumentum. Rogati poft bate imperator
7. Quid fupertft, fratres dile&iflimi, nifi
fe patriarcha; ut oratores ad hoc facrum con
ut alter alterum in unitate fpiritus complecilium deftinarent, libenter affentientes , vos
Aentes, introeamus cantantes: Ecr»
viros infignes ad hoc fenAum opus conficien
wmn, & f»oi /ncsmdiMw hahitere fratret in
dum deftinarunt , defigoatofque continuo na
tMutm? fed video io ipfo oftii limine offen
vim afeendere juflerunt . Jamque diu applidiculum quoddam, fed forte pervium , nefeio
cuifletis, nifi procell* maris fe adverfus ni
quis verbalis fbrfitan differenti* obex fc in
mium ventus impedimento fuiflent.
terponit, & nos parumper ab ingreflu retar
6. Ne autem longior mora ulla nobis flidat . Eja fratres in nomine Jefu Chrifti fe
fpicionem poflet ingerere, confulte dcliberafpiritus ejus, qui fpiritus eft charttatis & pa
ftis dominum epifeopum pnemittere, qui ve
cis , obftacula illa quacumque illa fint procul
il ra bone voluntatis, veftrique paulo poft fu
amoveamus, ut plana fe expedita via ingre
turi acccflus nos certiores redderet. Sed pofteadiamur In dileAa tabernacula Domini virtu
quam tempons opportunitas doAa eft ad hoc
tum ; qurnam ili* differentiae efle polfint,
fanftum opus, illico vos attingentes, non lon
quat TanAam unitatem noftram dirimere vagitudinem itineris , non viarum diferimina ,
non terras ignotas , non denique plurima , D1 leant t quis lapis bffenfionh nos ejufdem pa
tris filios ab hereditate in teflamento domini
qua tam longe itinerantibus occurrunt incom
co nobis reli&a tantopere commendata priva
moda formidafth. Et quamquam in via prare poterit ? Abfit, fratres, abfit, ut Chrifti
donum injurias, rerumque atniflionem, plu
orationem pro unitate noftra porreAam ad
rimaque sdverfa pa® fit is; conflantia tamen
Patrem noftra culpa , quantum ad nos invi
animi femper retenta, huc quam celerius fie
cem, faciamus irritam. Et quomodo diligere
ri potuit, Deo duce, applicuiftis. Hac omnia
Deum & diligi
Deo poterimus ? quomodo
quam recentem promtumque ad unitatem ani
ipfe Deus pacis veniet ad dos, & apud nos
mum habeatis , manifefte fignificaat. Sed ex
manfionem faciet, fi faoAum pacis fe unita
his omnibus impedimentis, diflicilibufque prin
tis przcepium
obfervemus* Cbnftus, ut
cipiis fpem unam feliciffimi exitus utrimque
inquit apoftolus, eft pax noflr» , fe ipfe fe
concipiamus . Solet antiquus hoftis, cum vi
cit utraque unum, & medium parietem ma
det aliquid magni in ecclefia Dei inchoari ,
ceria folvens, duos condidit in femetipfo in
mille ad impediendum parare infidias. Nobis
hominem novum, faciens pacem, ut
autem plurimas dedit, fe adhuc quotidie da
re non «flat; fed quo plures infelix ipfe no-g reconciliaret amboa in uno corpore Deo, ner
crucem interficiens inimicitias ia femetipfo ;
bis laqueos intendit, plures certe triumphos
ipfe veniens evangelixavh nobis pacem his
adminiftrat: & quo nos magis mergere fataqui longe &
qui
Ipfe
Hit, eo gloriofiores exfurgere nos facit Chrinunciavit nobis per angelos pacem . Ipfe pe»·
itus Dominus nofter. Praevidebat, advenienti
dicans
docuit
nos,
pacem,
ipfe
monens reli
bus vobis, poffe fieri pacem in ecclefia Dei ,
quit nobis pacem. Et nos qui dici volumus
cujus tantam inteJligebar 4uturam utilitatem,
difcipuli ejus , fe
ut ex nulla umquam pace tanta provenerit ;
mus, poterimus quacumque oesafione pacem non
proinde terra marique vos a lanAo propofito
colere, fe unitatem ecdcfiafticam négliger»
deturbare conabatur, nunc poteftadbus «the-
ventis
B
C
fiuw i·-
a
non
unum
his
prope.
nafcens an-
Chriftiano nomine gaude
8. Con-
ANNO
cunas
»77
BASILWrtE G. CONC1EIUM.
cr 8. Confideremus ia quam parve re différa- A tante divifiona Wslplaemlî· Ittamne &
ANNO
-—-~^mns & ia quot & quibus convenimus , eruAis difetepoat. * Et qnam tisicam formidant
for
, CHHIIT1
fic fcifiam
eoatemnunt ac nihil faciunt. Mul- ( MH·
befceadum erit,* quod inter nos diflidium am'
ti procul dubio ad orthodoxam convertere» * f. abctr
piius hoc patiamur · Utrique fatemur unum
tur fidem* fed videntes nos invicem de va
Deum Patrem A Filium α Spiritum Sanriis certare dogmatibus, advertifqtse di ferspa
Auna, tres perfossas ia unitate fabftantia, utri
re optniooitas , in fuo errore perforeront .
que tenemus Petri tvftamentum, utrique no
Ncfcientcs quos eligant, quibulrc magis advum, plurimos fanAoa doAores tam Grocos
hirreant . neuquam ingemifeeodum pariter
quam latinos unique tenemus Λ approbe
mus. Impoffibile eft Mia ex his phsnmis in
A erabeleeodum, quod com nulla infidelium
fcAa ita pacem A unitatem ficut lex noftra
Ϊtubos umalndter conftntiraas elici non pofprsKiptat : spud nullos tamen minus quam
t veritas . ImpoffibUe eerte arbitror per tot
apud Chriftiano» pax A unitas in credendo
JibrMvm volumine, que vel · Deo vel a Spifervetur. Qmdnarn eft hoc opprobrium , quod
ritu Det per fanôos patres funt condita, ia
quibas quccumque ad falutem neceffaria de*
inii infidele» in erroribus A fuperftitionibua
fcripca liait, omnem qtet inter nos eft diffe-g fui» pen· convenient omnes qui eaiudem fereauam «vacuari non pofle. Hec veritas liÉtam tenent, & not versm fidcm colentes ,
cct exaâandura
diflidium in eccleiia ortum , quot vm
Idwqae per charitateos Chrifti, qui animam
foam pro nobis pofuit, ec fuum pretiofutn
quantaque damna, injurias, perlccutiones, con
fiMiiisin quo ada redemit , ex toto corde
tumelias a Tureis, Tartaris, & Sarraceni» ,
noero, ex tota anima noftro, ex tota inten
aobiliflima Crocorum patria quadringentis fe
re annis pafla fit, & quotidie proh dolor!
tione noftra vos hortamur : vos rflgsnma &
obfeeranuM, ut a modo id ipftua fecundum
amplius atque amplius patiatur , ad quantum
spofttrium dicamus, fit non fint in nobis fthifexterminium ecclefia· orientales barbaricus inmata , fed ficut fumus Chriftiani, ita fimus
fidalium furor deduxerit, quis referens a Iauniti & pacifici ad invicem Chriftiani. Nos
erymis fe temperet? quot oppida prtaclariffipacem 8c atritatem i» Çhrifto vobifeom &
ma, quot urbes infignes dtfrupte Unt & (olo
omnibus hominibus habere defideramus & quataquatae? quot numerof· gentes, quot populoi imur. Pro hac pace A unitate, nullum labo
fie provincia a vefttgiis deleta? quanta quo
rem , ntdkrtn opus refpoimua ; pro ilia , fi
que depopulatio ac ruina in orientali plaga
opus fit, exemplo Salvatoris noftri nos ipfos
hinc fequuta funt t quam horribili fervituti Ic
& animas noftras impendere & fuperimpeado-D jugo tributario Chriftiani orientales (objician
re parati fiimus. Similique modo & vos &
tur, Λ. quam proximo periculo extreme proomnes homines facere optamus, alioquin qui
ditionis ceteri qui reftaut, & quidquid lupefccus fecerit fruftra Deum colit, iruftraChrireft vcftrorum populorum fnbjaCeant quis ne* f ««itio, ftianus eft. Nihil fibi homines, * nihil libi
Iciat ? quis (ciens non fleat? Aquis flens non
***'
jejunis , nihil eleemofyaat, nihil denique ipfa
provideat ? Pmter iuee liberalium artiun ,
martyria , fine charitate
unitate ecclefiaftialianimque (cieoriarum ftudia , qua illa in
ca, fecundum apoftolum prodeffe poterunt; id
puria quondam copiofiflime florebant, nunc
iplum Vos effe faâuroe quod nos facimus , ex
penitus deferta videmur, & ubi feminarum·
multis, quas fupra memoravimus conjecturis
olim litterarum erat, ik omnis eioqueariz &
fperandum eft , quod ut faciatis perceptum
lapienti* fons, quid modo (uperfit vos me
domini de pace & unitate vobis neccflitatem
lius aoftis. Horum omnium diflidium iftud
imponit iafus animaram, quz extra ecclefia
(uifle cau(am communem Ik omnium fcandaunitatem effe non poteft . Vos arftat fanguis
lorum . Sed umidum haram reparatio ipla
Chrifti pro ecclefia effufus, ita vos agere red
veftra nobilcum unitas judicio-omnium futura •‘'t·1' ·”
dit obnoxios, promi fliones Domini ac proextimatur. Nullum his calamitatibus facilins
mia vite sterne ad hoc fan&utn opus vos
eft rsnedium, quam ut omnes qui Chriftum
merito debent allicere. Sed A quis erit il*
colunt, in «idem fidei neâsnrar unitate , A
Je tam impius Chriftianus, cup· ad compa
alter alteri fint fratres, invicem opem ferant,
A mutuo fiibtidia rainiftront ad tdjuvandum
tiendum & fucrorrendnai vifcera numquam ex
hoc difidio apud inimicos patiuntur nominis
vos, pelleodumquc de Grocia Ttncoe, certaChrifti. Dirrident enim Cbriftianam rriieiotim concurrant; quinimmo rcconciliatiouia fa
ma
tta illos attonitos reddet, ut defperare coaetn Judai ( Turei , Sarraceni & alii infidei
les, quam fic in fide divifam jconfpiciunt; &
(
gsntnrun
terra veftra poffe amplio* immora
ri.
Convocabimus rrges, duce», A principes,
cum «irdn allo,
alio, detrahere nnequeant , pro hsc
hac
i
C»»tU. Gtatrel. Tom.
Vv i
& om*
6^
BASILEENSE G. CONCILIUM
ff8o
C^A omnem populem Chriftianum. Sed Λ non A
'vocati ultro ad veftra pmfidia confluent. Ne»
ΑΜΝΟ
cwurtj
RESPONSIO,
CJMISTJ mo erit qui quidquid roboris ac virium po
'♦»!·
MI,terit wftr< genti non conferat.
io. Videor poft hanc unitatem videre non
Profatar** ΜΜλ^ΜΜΠΜ*· faire reefilie
longum affuturam tempus , quo priftinn glo»
Bafilettfi fafla.
rie & libertati tota refti tuatur, aecus, digni*
rates A ornamenta majorum recuperabit, &
fiet, Deo difponente, Gracia illa qun felici
I- TJRimum quidem, o facrofauda fynode,
tempore olim florebar» tanta denique Larini
1 leodidum, tam ardentem vocem haberet, ut alium juftum principatum. Pace urbes A ereclamans ubique ft finibus terrarum audiretur; fcunt A ornantur, qua magnum incrementum
numquem, quantum oportet, femam fodis ft efficitur ft fubditis A principibus. Haec vilgloris veftra extendere poflet .* qua tam am las A domos confirait , hare defolatas diruptafque terras habitat, harc incultas reliélafpla, tara fode digna, tam Deo grata gcfta
veftra fint, ex certo nullum tempus, ut reli- que colit, A omne quicquid infpicit augmen
qua humana folet, abolebit. Ac primum qui tât, A ad magnam felicitatem venire facit ;
dem quantum paci hominum Audeatis dicam, & ut multa de paucis dicam, quicquid pul
ac quam mira ioduftria, magno certamine , cherrimum & fublime eft, hac fa£roin con& diligentiffima cura sitimini: qui omnem ftruâumque fuit, fine qua nihil in hac vita
rctei.i ordinatumque ell. Inimicitia A di
mentem, omne ftodium intendantes, maxi
mum hoc & forum pacis opus per omnem or feordia e contra , bella fufeitaot A conflibem firmare, & ftabilire vebementer
vehementer quadam
qi. _LD
_ tuunt. Ex bellis oriuntur cades , ftt aedibus
χ.*Λ»^Μΐ
683
BASILEENSE G CONCIU UM.
084
Çy animis veftris Spiritus foofti gratia firmarunt A tidns.anais multis* hujus fanffi ft exoaüan-■
ùdimi pstris, pads folicet, mentor fait, ft ΑΜΜΟ
------------- eft, ut omni odu pacem potettfa, ft. magno
CMSISTl
ft memUMcit * non gpnerofe quidem. Arqua
tempore certetis hoc tam magnum bonum
MSI·
>*,,
omni hominum genen drftrihuere, memores
ufque-banc noftram atatem, ft majus ft clsquod Chriftus nullo alio romiue fe sppelforius fchifaaa duratam eft , ac per panum
vit, non omnipotentem, non faftarete, non
nonnumquam interea tempus ha-utroque par
rerum faturarum cognitorem; horum quidem
tes coojsusfta fuerunt . Poftea iterum pejora
prioribus ilia vifa fans , ac «mnam orbem
nomen nullum dixit, fed pacis ft aaaoris.
Ego, inquit, pax fum, ego fum charites.
temporis prorogatio ignoranda & obfernu qandam nube complevit, tantamqus ad invicem
Hanc facram it fandam Domini vobis fen.
fentfam imitati, omni cura Chrifti paci ft»·
litem ft contentioftsm fuam paravit» at al
detis , tamquam Ipfius paci» creatoris difcjputera alteram partam aliud a redo fenfire pu
li ft peris magiftri s quam quidem, itf dixi«
tet, ft nullam reftam firmamque credere eo
rum opinionem, in quibus altera firmaretur;
omni hominum generi ft cupitis ft nitimini
fed utramque
fotam ad · fentasttea
fuu
firmare.
.
. ...
__ infpL
._.r.
5. Doftrinam vero, que a Deo dicitur ef- 5cere, mhilque.omnino Mimedvertaatcs admageum
unius
ecclefi*
oarpus.
Nunc
vero
fe & eft, & quam homines per gratiam adi------------------------ ------------------ “---------------- facro
Λ
& fando Spiritu aoimis vcftria infpifiante, huc
pifcuntur, quamyi» ingenium multum confe
•d
hunc
facrum
locum
convenit
quicquid·op
rat , non faperficte- k fummatim, ut snnoftra dicitis, accepifw, fed profunde & peni
timum ft excellens in ecolefia Chrifti ά, quic
tus fcientiam adepti, facra Ipfius arcana fen»·
quid in virtute, quicquid infapieetfa ac intek
Icfhj t quicquid in arte facro tnentagi*, quic.
tantes , tantum lu ea re excellitis, quantum
quid in alta do&rina etiam , ft fi dicam,
humano ingenio dari concediquc poteft. Cu
jus fummiuram feu fapieotiam fait fapientiu
omne in rebusOprimia pnrftan» ac menti fi
xum habet» » partes jam pridem divifaa con
amorem illam appellas, ubi tentum invenies,
jungere ad pacem, & ad uniteeem ecclefiaftiquantum in theofogia , in qua qui eruditi funt
cam Chrifti reducere , atque in uaaru \ ut
& fccreta nofcunt, ft quantum in legibus ac
olim fuerat, reflitucre.
facris ac divinis canonibus fit, do qmboa in
6. Qpsmobrem ad fereni fimum Grocorum
ter vo» difputatis, accipit, quam excellentiam
imperatorem ft focratn eorum ecclefiam legaqu»m inde habeat, nofcuat etiam k pcrfcâas
grtrias, & fccrerorem
fccrecarum comple
compta-
tos mififtia, non parvum itineris laborem pafSpiritus lands grfttias,
tam virtutem; Iforum omnium vos & infpe- Cfcs, longi quittera & difficilia. Sed ûepe pro
hac Gtrci pace quoque legatee mifemnt: ve
datores & magiftrHftip. Quibus igitur, quan
rum nefcio quo paâo nihil apud illae ad quo»
tum in vobis, ifl his tvbus aut ftudium , aut
mifi fuerant, conficere potuerunt. At non
exercitium , aftt diligentia, aut doâriiur per
parva Chriftianorum multitudo eft, quoGro»
feci io fuit, immo femper utilitati Chriftianocoram ecdefue fubpeitur. Nec tenue Gnaro
rum ftudetis . Quifqun igitur digne in his
rum genus putem : ipfum tamen forte mulÎiun dida funt ignitu divino veftram laudabit
. .
,
_________
tot jam annor quafi obfaffum a magno priaapientiam, k omnis quicumque
eam
rem sgc-jquoniam
____ :___ re»
___ gerihs__ : V
gradietur , deficiet. Sed
ci pe tu, hominum multitudine diminutum qui& mira»
miras k optima»,a
Λquibus laudes minores,
dem cft, k infortunia multa palum* fed nçn
omnino difruptim aut concuffum, fervat enim
Gcut oecafle cft aratoribus illas aliquo modo
ibi adbue partam Dominus. Nam Ptlopouepredicate, quantum eis id facere pombile efl ;
fiM omnis Grooonira imperio fubjefta cft, &
fed auxihetur Sc conducat divinus ille David
Lemnos’ft Irabra», & juxta Conftantinopoad haec veil raro laudem . Audite & otnnta
lini major Tltracin para, ac etiam * exceptis
genres . auribus percipite omnes habitantes
terram, ut gaudeatis Iztitiam ft gaudium exui-Qdominis & quibufoim principibus , Carjp·»·
mus quam 'Corcyram appellant,
Ccphaloaia,
rationis , >n qua huc fac rotanda congregatio,
" ‘
Zaeyntos, Uhata , Leucas , Euboea, Cyclades
k facit k vult pacem k concordiam , quae
infula, Creta, Rhodur, Cyproa, Chion, Lo
virtutum fumma. Acceleratis enim ft magna
cris , & fi que cft alia in mari JEgeo infu
cura ftudetia, ut Groci Romanis uniantur ,
la, & in Europa Epirus , Illyricum , Acha
unumque corpus ft membrum facere , ft ccja, Phocis, Boeotia, A&ica, Macedonia k
clefum Chrifti, quam fuo adificavit fanguireliquum Gracie; huc omnia a Graecis inha
ne, inclytifque miraculi» & figni», ut Deus
bitantur . Paucis tamen quibufdam in locis
illam firmavit & ftabilivit, ac pacem k chaTurei commixti funt. Suat etiam fuperiorft
riratem dans difcipulis fuis, apoftoli» man
inferior Mifia , magna hominum multitudine
dans , ac figens illam fub domini Petri conhabitata, qui omnes ecclefi* noftra obtempe*
fefiione, ipli &. cum ipfo aliia apoftolia Spi
rant, ac ia Afia principatus Omnis barbaro
ritum fandum immifit , cum circumeuntes
omnem orbem uniti funt, pacem fingulis eos
rum eft, ia multis tamen locis G neci habi
accipiendo porrigentes . Huc ecclcfus Dei mu
tant . Eft ft Cynaren non parvus, inferti funt
protere» reges non pauci idiomste diverfi ,
ros , annos ut puto, tenuit mille ft plures ,
poftea nefeio quo pado inftigavit, cum invi E qui Greoorum ecclefia obediunt, fcilicet Ibedus ille & malorum omnforn princeps adve
rum, Regium & Ebaxanum . ft prater hac
niens difecrdia quaedam ia ecdefia Dei nata
Calonum ft Albanorum, Certanonun etiam
k Gothorum; nec non MoUoblachia, ft ea
efl , caufis neque probatis neque arduis, naque alterutram partem multum tangentibus.
qua magna blachie appellatur ac Tribolorum,
ft juxta reprobatos montes Kaifottan maxima
Sulcipiens igitur fchiftna k t»mpua, ft op
refpublica, ft magna ftaffia qui magnus ap
portunitatem fibi faciam inveniens i illa enim
template Grarci difeordia civili laborabant )
pellatur rex ; multique alii parent Conftantianimos uirorumquc fauciavit. Poftea, curreonopoli ; tot font ft. plura noftris obtemperan
tia .
BASILEENSE G. CONCILIUM.
cam vutu*
virtu* veftra
veftra non
non ali
ali- A aratore* ttuafauttit, eidem offerens una cum*
Ua. Sed vos cm, cam
ANNO
pnricntibus litteris, falutemoptatam & omni CHRISTI
ter ac fatis radii refplendeat, oro atque obpotentis Dei benediâiooem. Lttiu lnitru
fecro,
ut
hoc
ipfam
veftraaa
ftudium
&
cu
cmusti
Diuftriffinac princeps, Sncrofanfta generapiditatem , quam Spiritu* feaftua vobis largi
Wil
‘.is , Ac. raritatem ipuus fecrofanâat fynodi
tur, tradere acceleretis, nulli rei parcentes,
diâa tue celfitudini exponendam nobis comquas divum ecdcfianim umom conducat : ut
mifit; & quamquam ia prefentia domini mei
una exiftens , ut olim, ecclefia , & Latino
profati hoc mihi in his aperire noa liceret,
rum ecclefia iit ; & G neci * contra ad Lati
os
ejus precepto tamen, cui obedi re teneor ,
norum cedebam veniant cum charitat* &
hoc facio feerens quod iupplelut, prout Cbi
amore ; ac alii'cum aliis ia maxima latina
placuerit, dcfeAus meos. Pro veritatis igitur
& frufiu bonorum, ficut tempore antiquo fie
ipfiits facri concilii oftcnbone nec non expori fokbac, opera ftudentibsu, adeo quidem ho
oendorum alsquafi breviffima introduâione ,
nore* & coronat fimiles illi* qua olim data
affirmo, mihi verba fecundi Paralip. cap xix
funt fenâis patribus antiquis, qui magnam
fcripta. Afe» eff mea y*pu, fed Dee* in , pro
Curam , magnamque diligentiam habuerunt pro
ecdefi* uaiooe ac ftatu, pro qua mille labo- g quo fecit cap, Omni XXIII. q. V. Locuturus
pro publica populi Chriftiaiu utilitate &. pro
res k certamina fuftinuerunt, nequaquam fibi
fati concilii renuta, opus eft mihi ut perfo
ipfis parcentes , immo omnem mnleftiam ,
mm privatam exuam, & induam publicam,
•mnem laborem pro ça r* feritiam putabant
& tam publicam, ut omnes apprehendat, &
& gaudium ab hominibus vero qui msec funt,
nemo ab ejus jurifdiâione eximatur. Ideo ia
& qui futuri vivent , gloriam immortalem
perfona facri profati concilii verba prxfsta
adepti entis. Semper enim habebunt umufcuaffumo , quod non eft noftra pugna, fed Do
jufque ftatuam ante oculos multo majorem ea
mini . Et quia fecundum leget poiitivas lici
que apud Rodios erat, quam illi Phrodo ftstucrant. Cui fimilem a principio fecularum
tum eft pugnare pro patria , & pro ier vi tute
vitanda, quorum pugna, etfi aliquo modo pol
hanc ufque ntatem mille human* manus face
iet declinari , potius tamen eft hominum quam
re potuerunt . Sed quid ftatuam manufa&am
Dei , lex enim evangelica cedere jubet fre
dico ? ftatuam , inquam , habebitis, qu* coe
quenter in iftis. fed ubi cadit ftatus ecclcfut,
los tanget, quae ab oriente videbitur ufque oc
tibi perit cultus divine latrist, ubi movet ze
cidens. Quas obres, reverendiffimi, divinam
lus juftitise, ibi puto fore pqgnam Dei, quia
ibi agitur ejus principale negotium & inde
caufa. Cum autem hxc mala in prrfenti pa
teant, debemus nos arma fvmere , fuum au
tem eiit pugnare . Ait enim Iaera feriptura
-·"
efi qui jam ignoret.
medium, diAum facrum conciliem ad editio*
4· Poftquam uiclus dominus Eugcnius in
nem
09
■
BASILEENSE (Î. CONCILIUM.
690
Ο* nem cujufdatn decreti monitorii cum perna A rer LXXXIII. d. quod error , cui non refifti· ■ 1 ·'
tur approbatur , Λ cum veritas min me de—
fafpeafionir, ut infra terminum ibidem flatuclitsT! tum *dimreivt , proccffit, cujus copiam parafenfatur opprimitur. Negligere quippe qui po>414
teft perverto* Λ a veritate deviantes perturun·
ti fumus dare, Ac.
bare, nihil aliud eft quam fovere. Quid enim
Cum igitur, illuftriffime princeps, juxta
diAum Ifaiz XI. Taper felite* Dard & juftr
prodeft alicui fuo non pollui errore, qui conregaa*, id eft fuper excellentiffimum , fi pofenfum proftat erranti ? consenti re certe videtur, qui ad refecanda quz corrigere debet non
KnH&mum, hoc eft Venetorum dominium ftoccurrit. Non dico,princeps illuftriffime, quo
tient, at corroderes ili né ia jaJkî» O' juftitia :
quo trodo nec dicere intendo, abfit, quod tu
quia tt vidi juftum in generatione hac, Gen.
7. de cœlo habes auditum, fac judicium, & & hoc excellens dominium tuum profato do
mino noftro fummo pontifici in fua ufque
terra tua quiefeet. Nam, ut inquit Gregorius
nunc duritia non adhzrendi proftiteritis auxi
in homilia XXVL ipfe dominandi poteftate fc
lium, confilium ve) favorem, quinimmo fir
privat, qui hanc pro flris voluntatibus & non
miter exiftimo, fapientia & aliis virtutibus ,
pro fubditorum utilitatibus & moribus exercet in c. /p/e XI. q. III. quia judicare digne g quibus infignivit vos dominus, conlideratis ,
omnem operam dedifle, ut ipfe fuum debi
nequeunt, qui odium vel gratiam fequuntur,
tum erga ecclefiam faceret. Sed arbitrantur
ia c. Judicare. e. caufa A q. Illa ennn proplurimi, ut ipfe, quia oriundus A civis, de
pofitoeum follicitudo eft utilis, illa cautela
veftra
potenti* nimium confidens , proter &
laudabilis, in qua totum ratio agit, & furor
contra voluntatem veftram fuum debitum fa
vel amor nihil fibi vindicat . Nam commo,
cere contemnat.
tionis aut amoria tempore juftum putat omne
6. Idrirco, princeps illuftriffime, profata
quod fecerit in c. Illa XI. q. HI. Tu enim,
facrofanAa Bafileenfis fynodus in Spiritu fanprincepa illuftriffime, dominaris poteftati ma
Ao, Ac. tranfmifit profatum dominum meum
ris, motum autem fluAuum ejus tu miti
Uticenfem epifeopum , & me in ejus focietagas , firmetur , quarfo cum diAo concilio
te , ad te , A excellentiffimum dominium
manus tua , & exaltabitur dextera tua , jutuum . Primo ad informandum de veritate ip
ftitia & judicium properatio fedis tuz , mifius , prout fiximus quanto minus male potui
fericordia & veritas procèdent faciem tuam ,
mus , A parati fumus plenius informare, fi
beatus populus qui fcit jubilationem . Tu eopus fuerit. Secundo ad regratiandum de adnim locutus es in vifione fanAis tuis, id eft
hzrentia eidem faAa, in mittendo folemnes
Îindatis dominii tui ad diAum facrum conci
prolatos dominii tui. Tertio, ad exhortan
tum tranfmiflis , quibus, ut afleruerunt aliqui
dum , ut in tali adhzrentia perfeverans, veli*
cx ipfi*, dixifti aut mandafti, ut fecundum
amplius , perfeAius A ftriAius exhortari A
Deum, A bonas eorum confcientias agerent ea
fupplicare profato domino papz, fi tibi vique ad univerfalcm ecclefiam & ejus ftatum
dearur, quod in hoc valeas proficere, quate
cognofcerent profutura . In quibus verbis vi
nus ecclefiz , populo Chriftiano & ftatui fuo
deris dixiffe cum pfalmifta wavas ra/w *ea
velit profpicere, A totum mundum unico ver
autlliahitur ei, videlicet facro concilio ; Cb
bo confolari, adhzrendo pure & fimpliciter
brnebiu* *rn* confirmabit tu*, aibi! f refi
eidem facro concilio, & proten&m diffolutio·
ciet mutin t in tt, & filitu inifaitatie neu
nem tollendo. Quod fi fecerit, cedet fine du
apfnet necere ti , O' cMcidaas a facit iffiue
bio ad honorem Dei, ecclefiz A ipfius, ac
inunects e/ne , & eeiientte tn* io faga* cou
profeAutn diAi facri concilii totiufque popu
verte* , O veritae aua O' tnifrricerdia ctt*
li Chriftiani , necnon ad laudem non modi
iffo , O' ia attaint meo cxahabiiar terna t·
cam l. famam indelebilem augumentandam .
/ut. tuneque audies ab Altiffimo, quod in
codem pfalmo fequitur: Et fana* in mari
7. Interim vero nos humiles ipfius facri
concilii oratores, te exhortamur in Domino
taanu* ejae O’ in fiu*iaibue dextera» tjat.
Jfft invocabit au, feter tatae tt tu , Deae
ptr vifcera mifcricordiz Jefu Chrifti, quate*
nus tuos notabiles ambaffiatores plena poteftatneni, O' fufceftar falutie tata : in ettmuta
te fuffiilto* ad adhzrendum decretis in diAo
fervabo illi mifericordiata taenia , Oc. Dicit
enim TuHius de officiis, opera danda eft, m
concilio editis A edendis, una cum nobilib *
prolatis dominii tui celerrime tranfmittere ve
quid contra arquitatem contendas, ne quid pro
lis, quia indubitanter teootur ab omnibus, fi
injuria vel favore; nam firmamentum perpe
hoc feceris, quia ecclefiz A toto orbi pa
tue commendationis h fame eft juftitia , uti
cem dabit, A huic controvcrfiz, quz eft in
libus reAum proponere fuadet. Et Augufti
ter concilium A papam finem impones; quia
nus in c. Quif^uie XI. q. III. Quifquis me
hoc videns , fperatur fine dubio illico adu
tu alicujus poteftatis veritatem occultat, Dei
rere. Mitte ergo, princeps illuftriffime, ut
iram fuper iit provocat, quia magis timet ho
prodicitur, celerrime, dum milites Chrifti in
mines quam Deum . Et poft pauca.- Uterque
illo campo certaminis contra hzrefes paci A
reus eft : & qui veritatem occultat , & qui
quieti
populi Chriftiani invidente*, ecclefrzque
mendacium dicit : quia ille prodeffe non vult, p
univerfalis tam in capite quam in membris
ifle nocere defiderat. Et Johan: Chryfoftomus
reformationem impedientes, continue, ut pro
in e. nolite in II. e. caufa A q. quia prodi
dicitur, debellantes invenies, ut cum eis io
tor eft veritatis, qui non libere veritatem de
iftis tribus boni* celeberrimis coopérer i*. Ab
fendit, quam libere defendere convenit . In
fit enim ut in tantis boni* futuris A toto or
manu enim artificis opera laudabuntur , A
bi perneceflariis abfens exiftaa , A tuum do
princeps populi in fapientia fua, Ecclefiaftici
minium folita A antiqua gloria prives, ouod
p. quia fMcaosfM fttainaverit b e bac &
numquam ecclefiz fluAuanti defuit, quinimmo
»ttet , O' f tei feminat ia beatàifiieaibue , &c.
multa auxilia fruAuofi haAenu* impedit, quz
«d Gal. 6. Dicit onim Innocentius io c. ErX x
non
Ceacil. Grntral. Tom. XXX.
~
69t
£^· non
BASILEENSE G. CONCILIUM.
exciderunta memoria . Cogita diAum Λ nus
concluait velle mittere
69i
prxlatos dominii
------------- Philoiopht; Amicus Socrate, amicus Plato,
fui, & hortari dominumEugenimn , ut face·
Ηβκτι & c’nis altari recondatur , & facerdos die*
„ il rum , eos videlicet , qui in annis diun „ bus XL. pooiteat. Si fuper altare ftillave* „ feretionis conftituti reverenter Sc devote po*
·, rit, ftillam forbeat minifter , N tribus die* „ ftulaverint, aurioritatem Sc facultatem in
„ bus ponite*. Si fuper linteum altaris Sc „ domino largietur ; hoc femper ob ferva to ,
„ ad aliud pervenerit, quatuor diebus pceai* „ quod facerdotes fic communicantibus dicant
H teat, & linteamine oust tetigerit, tribas w femper, quod ipfi debent firmiter credere,
„ viribus abluat, calice fubtus polito, $c equa „ quod Don fub fpecie panis caro tantum ,
„ abiutioais fumatur, Λ juxta altare recondo* « nec fub fpecie vini languis tantum, fed
„ tur. Prgterea audivimus fiepe contingere , R fub qualibet fpecie eft integer totus Chri„ quod coofecratum in calice non fuftrit „ ftus . Licet unicuique catholico faris effe
„ multitudini communicantium, A tunc fit „ debeat auftoritas facri generalis concilii ,
„ noviter confeeratto rifltos tantum , fle a „ ut firmiter teneat bene arium effe , quic„ presbytero non communicante , quod efi „ quid ab ilio Spiritus fan$i proce flit tribu
„ laneorum patrum diftis plurimum alienum. g „ nali ; tamen hoc exemplum hic inferere vo
M Et dicitur etiam, quod aliqui interdum vi- „ lui . Numquid fi medicus curam haberet in
„ num non confecratum pro confecrato mini- „ firmi qui nihil comedere vellet, nifi quod
„ Arant, quod maximum periculum eft. Fiat „ eft fibi nocivum, illud tamen medicus ali
„ igitur ifta ratio, quod vobis fuicipientib* „ quo çondito temperaret, ut nocivum noa
„ ecclefiafticam unitatem & pacem , realiter „ «flet, reputaretur crudeliter agere St impe
0 & cum cfle&u dc tam in omnibus aliis „ rite, fi illud temperare & minorare infir
„ quam in ufu communionis utriufque fpc- „ mo, ut viveret, dedignaretur ? Pnrterea
„ ciei, fidei fit ritui ecclefi· univerfalis vos „ omnia initia difficilia funt, Sc facilius in„ confirmantibus vos qui talem ufum habetis, „ troduflio partis poft partem non polfunt e„ communicabitis fub duplki fpecie cum au* „ tiam committi. Hoc firmum tenet, quod
„ βoritate ecclefue.
„ non levi judicio, fed inulta maturitate di„ io. Articulus ifte, eum ia facro conci* „ gefto tempore & per dies plures & conti
„ lio difeutietur «d plenam, videbitur qtqd „ nua difeumone multorum cardinalium , pa
,, circa illum articulem pso verituc cathob- „ triarcharum , archiepifeoporum , epifeopoh ca fit tenendum, flt agendum pro utilitate
n nsm, magiftrorum Sc doftorum agitur, ac
„ flt falute populi Chriftiani. Et omnibus his C „ Deo propitio , poftea plane intelligent St
„ mature Sc digefte pertrahatis, nihüomiaus „ plane intelligent fle plane, flcc. Septimo die
„ etiam fi perfeveratis in drfdme veftro, „ Decembris anno Domini MCCCCXXXIIL
M ficut veftn ambaffiatores poftuhverant , fa* „ Et tantum de illo.
IN
SE Q.U ENTEM
COLLECTORIS
ANNO
CM» ISTI
*4)J
^PO LO G I
PRÆMONITIO.
J.
Pelegiam pr» otndit revelationibus
Birgieta ab obtreRoribut quibufdam ad conci hum
Bcfileenjt r'.elatîs Joanntm dt Turreçremata Rifpanum ex ordine pradicatorum in Tbeoitgia magifi rum rcripfijfe quibufdam, raris tamen admodum , innotuit . Nec enim latuit primoi
revelationum illarum editores, ut fac
iun£lo confiderarur, qua eft confideratio con- 2 folatum , cum Ifai» I. dicatur .* fn punissem
faquen* effe ejus, e contrario fe habet; ficut
malarum smajelabor fuper bgflibus meis- Fretterca idem videtur ex illo quod B. Bernardus
hominem vivere eft bonum, & occidi eft ma
lum fecundum abfolutam confidenttionem ; fed
dicit de B, Virgine : de plenitudine illius o·
mats accipiunt. Et inter alia dicit ; precator
fi addatur effe aliquem hominem qui fit ho
micida vel vivens io periculum multitudinis,
veniam, juflus gratiam , drigtli latitiaus ,
ruta Trinitas gloriam, Filii perfona camis befic bonum eft cum occidi, & tnslum eftcum
mana febftentiam. Et bate fallu iant pro pratvivere.; unde poteft dici quod antecsdcntcr
fanti articulo.
vellet judex omnem hominem falvari , fed
confaquentcr vult quofifam damnari facundum
AR-
ET
ANNO
eeusTi
>«u
7«;
BASILEENSE G. CONCILIUM.
ARTICULUS
ΠΙ.
Bx decime cap. ejufdem libri , m
dicitur ,
quad :traijm fpineam impefutrunt Chrifle
crucifix»,
704
A tam de paffione Chrifti, ubi eam ita afferit"
dixiffe: c/nuias, & dicebam.· beu m*, fili
mi, quit mibi det ut ega meriar pre t» » Ra-
tione etiam patet multiplici , que colligi po
teft, primo, ex lege amoris naturalis, qui eft
inter membra dc caput ; opponunt enim fe na
turaliter membra pro defenfione capitis, malPro rieclaratione hujus articuli eft, primo
lentia pati ipfa, quam quod eorum caput pa
fciendum, quod infideliter eft ex trail us ; non
tiatur . Secundo’., patet ex lege amoris politi
eoim dicitur in ifto capitulo quod impofueci , qu» eft inter cives, & commune bonum
runt, fed aptaverunt coronam de fpitfis: Tetecivitatis , & inter milites Λ regem fuum ;
nim magna differentia eft hinc & inde ; im
quia enim falus regis St boni communis, mi
ponere videtur enim dicere novitatem corond.
lites & pro falute regis prxfertur faluti cete
tinnis; aptare vero przfupponit illam fuifie.
rorum· populus fe opponit morti & periculis
Secundo, dico, quod fi impugnator diA® S.
pro falute boni communii · milites etiam pro
Birgitt» in cap. 15. libri VII. irefpexiffet , β falute regis, nec minus. Tertio, videtur hoc
ut arbitror, fenfum prxfcnti* articul
ili diceret
probari, ex lege amoris gratuiti, qui natura
effe venftimum. Dicit enim ibi fic: carenda*
lem amorem debitum noftro capiti & regi
quam dcpefuernnt dum afigerent tum cruci
Chrifto non minuit, fed adauget. Cum enim
peft crucifixianem vera aptaverunt fibi cera·
hoc amore amici Chrifti Chriftum diligerent
nam. Et cum hare lint manifeftc vcrifimilia ,
fuper omnia , & fuper fe ipfos ; clarum eft ,
lufficiant hzc pro przfenti articulo .
quod maluiffent illas pati poenas in fe, quam
Chriftum vidiffc Deum fuum & Domimim
ARTICULUS IV.
tam viliter , tamque eoafufibiliter pertraAari
A cruciari. Secundo, poteft dici quod etiam
£x cep. eadem e-tfdem btrri dicit ,4mices
pro alia parte bene intelleAa articulus eft ve
Cbrifii maluiffe illam penum in fe perlurus , in qua dicitur, quod etiam maluiffent
1'tJe » vtl ” astruam in inferna ardert ,
amici Dei cum auxilio ejus in inferno in vquam aum fic cruciari.
ternutn ardere , quam vidiffe cruciari Chri
ftum; intelligendo enim eum folum de pare
Pro declaratione prxfentis articuli duo Seninferni (cnfibifis ignis, & non de poena da
da lunt . Primo, ponatur articulus in forma , C mni , qua eft carentia vifionis divin® ex de
quia translator infideliter transfert; hic enim
meriti* peccatorum propriorum ; ficut etiam
dimittit aliquid, quod facit ad intelleftum ve
innuit in articulo , cum dicit cum auxilio Dei
ritatis articuli , & detruncat propofitiones ;
ardere eft verus per hyperbole diAua; eft equod enim dicitur canjunfitm fub una pfoponim loquutio yperbolica, qu® divitet per ex
iitione disjunAiva, ipfe divifim capit alteram
ceffum diAa, ut illud: fiuBut ad fpdeeicbel·
partem Secundo , oftendetur veritas articuli.
iit; quod & facram feripturam fiepe leghnua
Circa panium textus habet originale fic . Cum·
ufam; no* etiam eam fiepe noftri* intermifceque filial meut dalaeibus circumfepteu tefpemus Sermonibus . Dicitur enim in pfat. pafuex|jr» ad amicer fuar flentes, qui maluijfent
ruat i» caelum at fuum·, & de Salomone di
riiam prnam in Je cum auxilia t/us partui if·
citur 3. reg. 4. quod fecit tantam copiam arJe, vel in aternum in inferna ardere, quam
5enti, quanta erat lapidum in Jerufalem ; Λ
eu»i fie vider» cruciari. Ecce quod articulus
oan. ult. dicitur, feme autem & multa alia
fuit mendaeiter extradas; primo, ficut taci
qua facit Jafut, qua fi feritantur per fingu
tum iliuu: cum .luxih» Dei. Secando, quod
la , nec ipfum, artitrer, mundum caper» eee ,
dicehat disginAive , diAum eft (impliciter. D qui feritandi funt, libret. Omnia enim ifta
Tertius articulus non dicit amico* Dei velle
funt per hyperbole diAa; fuper quo verbo S.
magis in inferno ardere in cternum, quam fie
Thomas exponens illud uno mow, ita quod
Chriftum cruciari'; fed dicit: quam vidçre
fit locutio nyperbolica fignans exceffum opaeum fic cruciari . Circa fecundum eft notan
rum Chrifti, dicit quod ficut, tefte ■ Auguftidum, quod multipliciter poteft dari intelleno, facra feriptura cum utitur quibufdam fi
Aus verus prxfcntis articuli, & ita in verita
guratis locutionibus , ficut cum dicit vidi fe·
te falvari. Primo quidem poteii dici fic, quod
dentem Oc. ili® locutiones non funt fait® ;
videlicet propofitio illa, cum fit disjunAiva,
ita quando in facra feriptura eft aliqua lo
ad cujus veritatem fufficit alterius partis veri
quutio yperbolica, tali* non eft fialfa; noa etas , verificatur pro prima part* illa, in qua
nim eft intentio dicentis, ut credatur qt*od
dicitur, quod amici Chrifti maluiffent illam
dicit , fed quod intendit fignificare , fcilicet
pernam in fe cum auxilio ejus pertuliffe ,
exceffum vel dimiantionem alicuju* rei. Di
?uam Chriftum «ruciari, five vidiffe cruciari.
cit tamen quod hoc non fit, quando aliquid
redendum enim eft amicos Chrifti tanta ad
Jiuod erat obfcunun vel dubium exponitur ;
ipfum arfiffe dileAione, ut praelegi ffent in
ed quando illud quod apertum eft angetur
fe pati illam poenam , quam quod Chriftus
vel attenuatur; puta cum qui* volem mfiam
pateretur. Et hoc dico paffione abibiute conalicuju* act commendare, dicit, hoc fiftfiteret
fiderata , ut fcilicet eft laefiva , aut afttiAiva
centum vel mille peribat*: volen* autem vi
perfon» tantum ; non in relatione ad fruAum
tuperare dicit , quod vix fuficeret ubi vai
duobus; nec tamen falftuudicit, quia 6c ver
redemptionis, quem efficiebat, quem skm> fe
ci flet paffio amicorum. Qu® quidem propofi
ba rem qu® judicatur excedunt, ut *oft*nda
tio prima de amiciffima, & dileAiffima ma
tur quod non intendit mentiri, fed oftender*
tre eius patet auAoritate B. Auguftini in dia
effe parum vel multum . Hsk ille. Ita in
logo inter animam devotam 3c Virginem bea
propofito eft dicendum ; per illa enim verte
ANNO
CTXISTl
_ _ .7*$
BASILEENSE G. CONCILIUM.
706
CT întrédcoat Virgo beata oftendere magnitudi- A fpeflum ;; immo nec falfum ; fed omnia vi-·
ÀNKO
'nem nompaffionis, five datoris, quam amici
dentur confona veritati . Quod corpus non fui- CHtTTTI
ÀWO Chrifti habebant de morte ejus, qui creditur
ficeret videre pulchritudinem angeloram & ani
α·κ isti
»♦»»· effe maximus . Si enim irrationabilia fic infen- marum fanHanim, nemo eft qui dubiter, ne
fihilia , puta ccehim, terra, tanto fe dolcre
dum cathoricus, fed etiam phtlofophue purus.
oftendebant, quod foi exueretur lumine & ter
Si enim oenius corporalis non iumcit videre
ra mota, dunfinu faxa feinderentur in par
lucem corporalem in rota felis ; minus pote
tes ; quantum credenda font dolcre corda ami
rit videre fpirirualem pulchritudinem Angelo,
corum Chrifti in paffione ejns, qui rationa.
rum, qu» multo major eft illa, fic ad quam
biles erant, λ Chrifti amore flagrabant ? Qxxi
ratione IpiriruaHtatis minor ia corpore eft
vero calumniator dicit, quod iftud contradicit
proportio & analogia, qu· requiritur inter
defideriis & fafpiriis fao&orum patrum fit
cognofcenrem 3e cognitum, propterea fi . te
prophetarum , quibus facm feriptura plena eft ;
fte philofopho a. methaph. intelleAus nofter
dicendum eft quod falfum eft & male argui
ad ea que funt raanifeftiffima in natura fe ha
tur* eadem enim ratione diceretur Chriftum
bet ficut oculus vefpertilionis ad lucem Solis,
oraffe contra vota fanHorum PP. ftc propheta g non valentis videre param pulchritudinem ;
rum dicendo : peter , trnfeet e me teli» ijle
quanto minus dicetur oculus corporalis nofter
Oc. Sed notandum pro evidentia articuli ,
fufficere ad videndum pulchritudinem Angeli,
quod paffio Chrifti dupliciter confideratur ;
de quo dicit Dionyfius , quod eft fpeculum
uno modo prout erat afniHiva perfonx Chri
purum, clariffimum, incontaminatum, totam
fti , fit dehoncftativa tant* majeftatis ; & ifto
fufeipiens in fe, fi fas eft dicere, pulchritu
modo non poterat cadere ia defiderio cujudinem qniformis Dei formitatem, de qua di
feumque fanâi : immo paffio ejus erat,· ut uicitur Exo. gg. «en videbit me berne & vi
Hum eft in articulo, sfHiHiva cordium ami
vet ; fit de fanHis dicitur Sap. g. Jufti ficut
corum ejus ; nt enim dicit Ariftoteles p.
Sei fulgebunt, &c. Quod vero dicitur confeEthic. Inter nmienhilie rft (entitlere nuce /
quenter, quod rumpetur quafi vas corruptum
λ Apoftolus ad
m. II. Gnudete cum gnficc. hoc intelligendum venit metaphorice ;
dentihue, & flete cum flentihue. Alio modo quoniam ficut vinum forte dicitur rumpere
confideratur paffio Chrifti, prout ex ea mun
vas corruptum five putridum ; ita jucunditas
di falus oritur» erat ; & hoc modo erat beti
iftius vifionis faceret, ita animum exultare &
tis omnibus
fidelibus, «.
fit iwc
hac racuNKuc-iKicra*
ratione defidera■uw uwtuxu
exaltare, ut veluti vas ruptum per multas parprophetis 81 aliis, fecundum^* tes effundens vinum receptum, variis moti,
batur a fanHis
I
illud Iliis
LIÉ Defiderevimtu
___________
_eum nevifiis LIII.
bus fui corporis jubilum betitis fic gaudii ex
fimum virerem»?
ideft valde abieHum, virum
dolorem ; fciebant enim fe ejus morte fore
falvandos: unde ratio defiderii eorum imme
diate in eodem capitulo fubfequitur: ejut li
vere few ifnmnt ,· fcilicet a peccato, ut glos,
interlin. exponit. Ifta eft fentestia Magiftri
fententiarum in L dift. 40. ubi querit, utrum
placuerit viris faoHis quod Chnftus pateretur
vel occideretur , cui qusftioni refpondens ,
ait: Deheit qeim pieeere interitu neftre re-
demptienie, fed me intuitu ejut eruciattu .
Voluerunt ergo , ac vehementer Chriftum mo
ri propter liberationem hominis, & adimple
tionem divin* vohmtatis; fed non voluerunt
deieHatiooam ipfius aflfiHtonis. De eodem er
go hetabaotur & triftabantur; fed ob aliud enim gaudebant, fic nropter aliud delebant ;
votobont ergo Chriftum mori pro hominis
redemptione, fit tamen de morte ipfius diverfis de caufis corda eorum varie movebantur .
Ra* He. Et h*c fufficiant de pratenti arti
ente.
ARTICULUS
tali vifione fufcept* oftendcret infra cordis
arcanum continere non valens. Unde Gregorius : JuhÜum unique dicitur, qundt innef-
iifcHÜ ftffii , a et ftmtaiiit /ftriri, O
tonso qwle/dsas préditter metihu», femvi»
nili» prtprietntibu» exprimetur. Unde p£d.
dicit: Btntue, qui fcit pubiletieurm non ait :
fed qui icit quafi quidem fciri jubilatio po
teft, fed diHu exprimi non poteft ebrietas
fpiritus: dki poteft qu»libet maga amoris Λ
gaudii devotio, ex qua quafi fi ex vini for
titudine fervor fpiritus excreicit, qui intra fe
Dœhibere non valet; unde apoftoli Spiritus S.
fervore sftuaotes mufto pleni effe dicebantur.
Et Job. dicitur c- aa. t'enter assor
V.
darre/s* r/arem fin» fin», nul lut ecultu
E
Ero declaratione pratentis articuli fufficit
dicere, quod refis articulus non jacet in toto
ilio capitulo; bene tamen fic dicitur.* fi enim
videret fpirituulem pudebritudmem engeiermn
& soMMram, eerptte teeum nas fvfieeree vi-
rumpit never ; non dicit veteres, quia veteribua cordibus non infunditur talis devotio ,
fed novis; ideft novitate vit* ambulantibus ;
vel novas dicit propter fortitudinem imp·,
tus fpiritus, qui fi novas difrumpit, quanto
manis veteres , ideft -fragilia corda & infir
mat Et ifta pro nunc fumciant pro articulo
ifto, quia magis nota funt guftum hujus mu
fti Spiritus S. guftantibus, quam peccatoribus
eriam multa legentibus, quia animalis homo
non percipit &c.
ARTICULUS
Chrifti
mI
Putrem.·
«MMtr aari,
VL
illud diflum
quart me dereliquiAi,
»ifi tu .
Pro declarntioae articuli , fcienduaa eft ,
Nihil videtur ia prefarti articulo fu- quod pro tanto dicitur patrem derdiquiee
CumU, Gnerel. Torn. XXX.
Ty
Chri-
/«m.
7®7
BASILEENSE G . CONCILIUM.
708
ch nllum, ut dicit glof. Math. 47. quia po- ‘ 1
-·**■ "
—
—------- reflati profequentium eum expofuit, iubtraxit
ARTICULUS VIII.
CHKfST"
c' protecltonem ; fed non folvir unionem : ex
>41!
>4jt
cujus gloflie intcileflu patet veritas expofitioEx eodem cap. quod Cbrtftut latus ivit
nis dat» per B. Birgittam , quia cum fcxhus
od paffionem.
patris erat iubtrahere cum a poteftate perfcquenrium, qui eum pene expofuit pro fajute
Non fufficio admirari, quare ifle articulus
humani generis, fecundum illud Apoftoli; ft*
prrientatus eft tanquam iulpeftiu , cum dicat
proprit fiüt non pepercit ; fed pro
propheta Ifaias 53. oblatus eft quia ipfe vetradidit Hlum ; fecundum id quod ait ipfe
luit ; & in cap. 51. in parabola de centum
Jefus Petro , Math. 16. *du pot/ι quod m
oribus dicatur : cum invenerit ovem imponit
pe/Jiu» rogare patrem me urn, & exbibebit mi bi
in humeros Juot gaudensubi Gregorius. Oplus quam XII. legiones Angelorum ? ReAc
vtm in humerum Chriftus impofuit, quia bu·
ergo patri dicit Chriftus conquérais ; quart
manam uoturom fufeipiens peccato noflra ipfe
ute dercliquifti ; quafi dicat; Tibi dico, qui
port ovit ,· St Albertus magnus exponens pri♦olus in hac anguftia mei jioteris mifercri , g fatum verbum inquit : humeri Juot brachia
qui folus poteris rigorem difciplinx pro peccrucis, in quibus ovem portavit ; gaudens au
cato primi hominis aflumptar miferattonis tua:
tem portat, quia gaudium fuum profeQut eft
dulcedine mitigare. Et hoc de ifto articulo.
Jubditorum , fecundum illud Jerem. 8. Gau
dium Demini fortitudo vqftra . ’Hic ille . Ille
ARTICULUS VII.
enim dubitat an Chriftus litus ivit ad paffionem qui dubitat an fumnu charitate an gra
ti flima voluntate ibat facrificaturus pro nobis
Ex cap, XXX. in quo dicitur Cbriftum dixiffe
quoti habitare vellet i» corde Birgitta ,
Deo Patri. Prxterea legimus de apoitolis Aâ.
j. quod ibant gaudentes a confpe&u confilii,
quod «m eft nifi modicum fruftum cornis .
judicari pro nomine Chrifti, paffuri pceoas ,
Pro declaratione profectis articuli, loquen
contumelias & mortem. Ifta fufficianr pro ar
do de habitatione per gratiam, notandum quod
ticulo .
anima licet dicatur efle tota in toto, & rota
ARTICULUS IX.
jn qualibet parte fecundum totalitatem, five
perieCftionem fui eflentix, cum fit fimplex ;
tamen principaliter ponitur efle in corde , C Ex eodem cap. quod borne mortalis neu poteft
videre immortalem ,· cujus oppofttum nititur
quod dicitur ledes ejus , fic ut pars nobilior
probare ejus defenfor in traSatu vi/ionum
civitatis dicitur fedes regis h.u ratione, quia
cap. 5. afferent quod ipfa Birgitta fsrpe ba~
ex eo vclut fonte vita:, ut ponit philofophu*
buit corporalet vifionet Chrifti.
fit expanfio caloris vitalis ad reliquas partes
corporis · & propter hoc contigit, quod tam
Ponatur articulus plenus ut jacet in origi
in facra fcriptura, quam in didis Sandorum
nali, quia intelligentia diftorura, ut dicit B.
cor ponatur pro anima , & attribuatur cordi
Hilarius ex caufa dicendi Tumenda eft. Tran
quod-animae convenit. De facra fcriptura ha
slator autem ut rudiorem reddat articulum ,
bemus tcftimonia multa; Bc. inter alia adduca
detruncat eum , ponit eum folum . Secundo
mus illud: diliget Dominum Deum tuum ex
oftendetur veritas intentionis ejus, pro quo
toto corde tuo & toto anima tuo &c. De do·
fciendum quod ex perfona Chrifti ita dicitur
dotibus illud, & folum illud quod dicit Hu
in prxlato articulo. Si autem venirem inter
go lib. 3. de anima; cor parvum oft, & m«ipfos eos vifibilis, acuti eorum non fqftinerrnt
gna cupit ; vix ad uuiut milvi refeflionem
Jufficere poffit, O' totus mundus ei non fuffi- p videre me, Et fequitur. Quomodo borne mertalit poteft videre immortalem ?
:>
eft ab homine vifibilis, cum hominis beati tudo in ejus vifione confiftit; fed ex eo quod
Dtebtlxt ,· bebet dtitt tcultr , «auai ctrptrenon totaliter plenitudine comprehenfionis a
iem, licet ne» fim ctrperelit, qu» temptrelie
creato oculo eft vifibilis. Et ita intelligentenet <>i. Et tantum de hoc articulo.
dum in propofitum . Er tantum lie de prz.
fenti articulo.
ARTICULUS XII.
ARTICULUS
Ex cep. eedem in
düitur Detu dixiffr .·
«Mvc Ditbtle iiittmixxtxm efi tentbrtfxm ctr
txxm.
X.
E« cap. XXXIK bebtt m»lte . Prrwo edttle·
litettm DiebtH feflem Birgitt* cerem Dee
•d jeffxm Dei &c.
D
Pro declaratione przfenris articuli eft pri
mo ponendus articulus integer, ut pateat fa
Pro declaratione prxfenris articuli dicitur ,
ciliter intelleftus ejus. Secundo declarabitur
Îiuod nulla adulatio ponitur in ifto articulo ,
veritas ejus. Articulus autem ita dicit : Dm
ed ponitur confeffio veritatis , quam Diabo
mixtu »it ; tume Dixb»lt illxxtixxtxm efi tm
lus mandato Dei cogitur diqore. Unde in cap.
xebrtftmt txr ixxm ; dic mibi ifi· mtditxtt
illo in originali ita dicitur : Dixit Demietu
tutiem cberitxttm bebe· ed illem. Circa fe
Diebtle - refpexde mihi, fi ifte neve fpc^/t
cundum fcilicet declarationem articuli eft pri
* *itime mm«. Nxm^xid diligit ipfe elimo notandum, quod tam ex fententia iftius
gtttm fictu mtf &c. exi Dume» refptxdit »1capituli, quam iftis verbis articuli colligitur ,
bil diligit fictu te . Quod inconveniens eft
revelatam fuiffe Dzmoni quanta charitaa erat
hoc ut pan ifta hujus articuli fufpefta habea
Dei ad B. Birgittam, fine enim revelatiooe
tur? Nunquid fimile legimus Job. t. ubi ait
divina fcire non poterat . Revelantur enim
Dominus ad Sathan : Nxm^ttid cexfiderefti fttIuandoque eis fecrcta aliqua ceeleftibus mevxm mtm» Jtb, yxtd tm» fit fimilit ei i»
ianribus Angelis bonis, ficut dicit B. Ifidoturre, iaaa· fimpltx , reffau O rmara/ Detu» _ rus lib. I. de fummo bono cap. io. & deduO recedent e melt ; & rtfptndetu Setbe» .· £ cit Magifter fentenriarum in a. dift. 7. Di
Nttmfidd frpftre timet Detmt Jeb ? quafi di
cat : licet verum fit hoc, tamen ut inquit
glof. interii, non ex virtute propria. Et ita
articulus io illo videtur contrarius veritati .
Et ha» de ifto articulo.
Ctmil. Gene rei. Tom. XXX.
cit enim fic Ifidorus : triplici ectmtixe Jcitxtut
vigtxt Dxmtttet ; fcilitet fxbtilitete »et»r*
O txptritxti» ineptrm, O rtvtleti·»· fpiritum fttptruerxm. Et Auguftinus de hoc etiam loquens lib. 2. fupea Gen. c. II. ita di*
cit fpiriteu meli gtutdm» vere dt trmptrelibtu rtbxt xtfcert ptrmitetmtxr pertim fitbtili*
tejtt fexftu , pertim txperintie temperem ceK
Yy 2
iidim
c*Tsn
>4. dift. 7.
nulla pcena corporis poffit ei adaequari; nec
fuper illud apoftoli Jacobi : Damonet credtmt
paftio corporis quacumque effe aqualis comO centremifeunt, dicit quod licet ifti afites
paflioni quam habebat de perditione rationa
in fe boni fint ; non tamen bene fiunt, fed
lis natura. Hinc flevifle pro peccatis legitur,
coaâe ft non ex eleAione bonum quodcum
que
711
BASILEENSE G.'CONCILIUM,
714
7*4.
C^qat optatur. Nem, ut dicit Auguftinus in li- A credendi & fperandi,
.
— & ifti
- -- bene
—fuerunt
_____ _ jn
rj’
ANNO
" “beo de fide ad Petrum ; /ληρ·?/ nec mala Chrifto refpc&u aliquorum ; unde magifter CHAIiTI
vtltttttt
ctrm
ftfmt,
ut
petna.
Et
ita
pa
fenttntiar.
3.
dift.
jd.
ubi
quzrit
utrum
fi
cwsrr
>♦»·
u»r tet articulus, Nec valet quod dicitur in op det, & fpes fuerint in Chrifto; refpondet,
pofitum ex apoftolo Philip, a. Zn mnmm Je- loquendo de fide & fpe proprie, & funt vir
fi &c. quoniam articulus non dicit qood Dat- tute» theologica , dicit : fmfo/Zs·· μ·α inde
mones noa curvant genaa; fed dicit antequam nt videtur fidem, virtutem, & fptm in et
curvarem & fcilicet ex eleftione, & 'volunta NMT feiffe , ficut in fenSie, in fim beatificete propria; optativi enim modi eft verbum tit , vel ·· engelii n·» Junt, 0" fence* fin·
illud. Et tantum fit de ifto articulo.
βι credunt c> fperent rtfttrnSitnnt future·
& •rdngeii emndem credunt, nec tamen
in tit efi fidet x-ei fpet, preut virtue efi ,
1*** O Dee ft, fpttitnt ceutemplende ptf
£« cep.
iitit Cbrifinm babtrt fidem,
frenatur /0- in Dee verbe rtfirre&ientm fu·
fpem, J0" tbetrittaem.
tnrent neu per fpcculum in auigmate, /rd/ra,
g clnrijfintt m/piciiur. Ita inquit, Chrfiuc in
Pro declaratione prxfcntis articuli, prefer1” fuenmt ÀM4 patria ereJ,t ^ititnt, 0tim quoad prima duo , quia de charitate non fftrevit refirreSienem tertia die futuram,
eft dubium; eft notandum; & primo, quoad
pr» fw patrem trivit, nec tamen fidem, vir·
hoc quod dicitur fidem habuifte, quod , ut
******, vel fpem babuit, fnia neu anigmati.
tangit S. Thomas ia 3. parte
a art. 3. fu
****. & /fecularum tit tn ctgnitieutm babnit ;
& ita patet articulus, & qualiter ita intelleper illud apoftoli Rom. 1. Jtfiuie Demini re·
veletnr in te en fieie in fide; dicit glof. dc âus nec eft contra fandos Doâores , nec
r» ,
ARTICULUS
XVI.
fide .... & fpei , quod fides capitur duplicontra Magiftrum fententiarutn , ut dicebat
citer: uno modo proprie, & eft qua credun
impugnator ; & tantum fic de prsfenti artitur qux non videntur, dicente Auguftino in
çulo.
Enchiridio .* fidem eppelleemnt enrnm rernm
pnee circe cegnitienem rernm wfetmm, hoc ta
men improprie & fecundum qoaadam fimilitudinem, quantum ad certitudinem & firmita
£» eedem tef. dicit Cbrifinm diniffe bnmeni·
tem adhnfionis hoc modo diflinit fidetn glof.
f***' fiilittt tn
fint ign».
Galat. V. fruâus fpiritu» : dicens JUee & in·
vifibilinm certitnd» ;
hac difttnftio habe
tur ex glof. fupra poGta Rom. t. ia qua fic
Pro declaratione przfentis articuli primo
dicitur : tfi
fidet, ^ntt crtdtmtnr, fun ponetur articulus plenus, ut intelledus ejus
nen videnter ; quae proprie dicitur fides, fed plenius habeatur. Secundo declarabitur ventas
tamen eft etiam fides rerum qua non verbis,
ejus. Articulus autem eft fic in originali.·
fed rebus ipfis pmfentibus creditur, quod erit
*** denifue, velent efttndere viam per guam
cum per fpem nunifcftam fe contemplandam
aperitur cerium, & berne txdufnt ingrederefanitis praebebit ipfa Dei lapientia. Quo no
tnr, tradidit m«
cbaritatt in paffitue, nt
tato , dicitur quod articulus eft intelligendus
carpat meum, ctnfummata paffieae bumanit,/
de fide capta in perfeâione enigmatis, λ obin t· in gleriam venire' fjfit tn jtflttic , i,,
fcuritatis, qua repugnet manifefte vifioni Dei
ttt petuijfem tn petentia divinitatit ntctt fi·
tatis ; & quod intellexerit ita B. Birgitta,
cifie.
ibi.
patet ex rubrica illius capituli, in qua bc ha
Pro declaratione pnrfentis articuli adducebetur quod fides erat in Chrifto perfeétibilitur primo quaedam admirabilis, 8c multum ad
ter, in aliis autem imperfedibilirer. Quid au-D propofiium authoritas Jefu Chrifti. Dicit enim
tem eft
habere
fidem
· nifi
_λ perfedibiliter
m,·
tL
ri
r no
ipfe; Q finiti 0" tardi ad credendum in mn.
titiam certam fine imperfeftione obfcuritatis
nibtu fw lecuti funt prcpbeta, Neane bac
srnigmaticat , qun includitur in fide proprie
•partait pati Cbriftum 0· ita intrare in gle.
fumpta quae eft in viatoribus fidelibus? Secun
riam fetam. glof. fecundum humanitatem, fci
do fimiliter notandum venit de fpe, que du
licet. Ecce ex verbo Chrifti determinatus ar
pliciter capitur, uno modo proprie & ftriHe
ticulus. Sed pro ampliori intdligentia eft no
fecundum S. Thomam Joco fupra nominato ,
tandum, primo, quod loquitur de gloria cor
ut dicitur virtus theologica, quat habet pro
poris, non de gloria anime; anima enim ejus
objeâo ipfius divinam fruitionem , quam prin
ab inftanti conceptionis Deum videbat per efcipaliter homo fpe&at per fpei virtutem ; &
fenttam, 8c quia ita fit, patet per hoc quod
hanc ut fic non habuit Chnftus qui ab indicit in articulo pofito: nt fiilittt etrfntmtnnt
ftante conceptionis plene habuit fruitionem di
cenfituuntne fnjfitnn glnrificnrttnr üS'c. Iftam
enim meritis acquifivit per paffionis humili
vinitatis . Alio modo fumitur large pro expeAatione cujufcumque ardui boni futuri, ut
tatem , fecundum illud Apoftoli PhiL 3. Cbri,
dicit Apoftohu, quod fpes eft aftcâio futuri c-ft·· fnSnt tfl f‘n nebit cbtêitnt nfynt eut
boni
Et hoc modo futt fpes in Chrifto remertet» , mertem etntem cmeir, frepter fneei
& Dent ennltnvit Hiem 0· titbit illi nemen,
fpeâu immortalitatis 8c gloris corporis. Un
tfl fnper tmne nemen. Ecce aperte dide in pfal. cere men reqniefiit in jpe , glof.
cit
Apoftolus, inquit Magifter fententiarum
refurreâionis. Item in pfal. alio, I» te De
mine fperetvi; quod exponitur dc Chrifto. Et in 3. dift- 18 ubi loquitur de merito Chri
fti Chriftum propterea exaltatum per impafita capiendus eft intelleâus articuli ex ferio
fibiliratis glorum quia eft humiliatus per paf
textus . Alio modo poteft 3r brevips dici ,
fionis obedientiam . Ita etiam dicitur H«br.
qood fides & fpes capiuntur ibi non pro vir
3. videmus Jefum per paflionem mortis glo
tutibus theologicis, fed pro aâibus, fcilicet
ARTICULUS XVII.
Λ
C
e*
Hac
fwd
ria
BASILEENSE G. CONCILIUM.
,
7„
» 71$ ;___
™ (m & Ennor, r-ron.rum. Sed ad diAcultaKm Λ quod jam praeitum efl. Secundo, quod
---------------------- ·, " —i non" "
1 ■·
< q · ^< > rtA finflinne
au-iflams» potuerit intrare
iM*»aaudl in.
· b. glo_ 11.'
'i*
a
~ *"**"*"
' 1 utrum
uotat ibi nifi unum hominem qui prodidit , c***®.
otaîsTi ''·,η
de qua fermo , dicendum quod
ege autem diet quod ipfe loquitur de factrdoun
<4>i
dupliciter poffitnus loqui; uno modo abfolute
quod ipfi funt proditore/ mei qni funt
fecundum potentiam abfolutam ; & fic dicen
’■ firejenti, «m qui fuerunt , vel^qui future
dum quod lie, ficut dicit articulus. Et etiam
faut, fed qui jam vivunt. Ege etiam dico
Magiftcr fententiarum eandem, quzftionem mo
quod non folum unus borne , fed quia multi
vens-in 3.· dift. 18. dicit : fane dici poteft
funt. Haec ibi, Ecce patet quod loquitur de
quod humanam neturam ita gloriofum fufeipe.
facerdotibus fui temporis, & non de omni
te potuit , ficut in refurrefliene extitit ; fed
bus , fed de mdtis, Et utinana fie non effet
bac paffibilis effe non potuit, fient fuit ,
etiam modernis noftris diebus. Praterea fic
ad illam gloriam fine merita pervenire/ po
loqui ficut ipfa loquitur de clero, àon vide
tuit quidem ad illam pervenire fine merito
tur magis fcandaloium, quem difta propheta
paffionic , quia potuit confumpta mortalitate
rum & fandorum DD. qui fimili modo ufi
immortalitati/ gloria veftiri, fed non fine mq___ loquendi,
„
funt
immo graviori quia quandoque
> 'te pftitia cbaritetis , oliarumque virtutum. - univerfaliter,
univerfaliter ut patet Ifaue 56. Speculatores
Ha*: ille. Alio modo poffumus lotjui fecun* , omne/ nefeitruue, ttniverfi canet
eju/ tact
dum potentiam ordinatam , qttse refpicit difpomuti non valente/ latrare, vidente/ vana ,
bttonem divinz lapientis; & fic dicitur quod
dormiente/, Cr divinante/ fomnia , & canet
non potuit; & ideo dicitur Luc. 24. ficut fuimpudeutijfirqi nefcitntet faturitatem . Ipfi pe·
pra adduélum eft : nonne bac oportuit pati fieret ignoraverunt intelligetttiam ; emeet tio
cbrfittm, & ita intrare in gloriam fuam »
fecundum ejus juflitiam, qu» eft ut adimplea
varitiom fumtt a fumato ufque ad aoviffimum ,·
tur quod lapientia Dei, & voluntas habet o& fimilia in aliis prophetis. Item Bernardus
portebat pati Chriftum, & per paflionem inin epiftola quadam : be» bea Domiat Deut ,
trace in gloriam fuam. Et ideo articulus cft
ipfi junt ia perfccutiene tua primi, qui viveriflimus , Ac apud Theologos eft communis
dentur in ecclefia tua primatum diligere , pria·
conclufio fcbolz, ira inrclie&us , ut diHum
cipatum , arcem it»» occuparunt, apprehende·
eft ; & ut etiam ex textu libri colligitur, &
ruat munitione/, Cr univerfom deinceps libe·
non contra fanfto* DoHores, ut impugnator
fe Cf poteftat i ve tradunt incendit civitatem,
cici*. Aliter eniin. capit
gloriam
&
aliter
ju-_r_. o--------- _ ------- ,
na· eft jam dictet ut populus fucerdet, quia
p..;
.
.
·
Ihtiam qvm articuluj capiat, ut patuit. Ft C PO articulo.
tis doHoribus ponuntur, quz tamen non in-
telliguntur, nifi de malis , licet fit loquutio
i fla indifferenter probata ratione multitudinis
maloium. Secundo non videtur verum, im
Ex cap. 40. b'tc difitur €b,iftum diftinguere
mo infideliter imponitur B, Birgittz, videli
quinque geni'., bominum , primum dicit, fci
cet dixiffe quod fi alii converfi fuerint, Deus
licet paf-,am (p- clerum; fecundum luicot,
revocabit fententiam ; fed quod offenfa cleri
tertium Judaee ; quartum paganos ; quin
non habebit mifericoixiiz ullum temperamen
ti"» De, amicos, quafi omnes quatuor ditum . Immo contrarium dicit, nam in cap.
lltnfuir contra Dei amicet a pagani/, JuXLI. loquens fimul de omnibus pofitis qua
dais jecit exceptionem , fed non a papa &·
tuor generibus hominum dicit illi. Namquam
fuu doo ; Unde coocludcndo de papa &
intrabunt in regnum cariorum. Nulli etrim dacleio fine exceptione - Γη es pejer Lucifebitur caelum, nifi bumiliantibut fe & pomi·
tentibu/. Ecce quod non negat ni agis uni geJ : pauciora gravia/ invenitur , pratiproditionem; dicit duo fe velle notare, pri
pur fecundum /pedem peccati, quin auantita/
mo quod non dicit cogitat , fed cogitavit ,
confequen/ fpeciem peccati efi peccata effentinlier,
tennam revocabo ; fed bac forte offer,fa
per clerum au Hum babuit nunc temperamtn·
—
7^7
BASILEENSE
CONCILIUM. ‘
L —— —* —
>■ ».
— G.
—
lior, «a» fna circm^ftontinspotenti fequitur.
-------------- Hzc ille . Ex quibus verbis manifefte patet
chrtÎti quod aliquis poffit dici pejor Diabolo, & Ju>4>«da, & Judzis, & Paganis, fi in ejus opere
malo contingit aliqua gravis circumflantia ,
aut magnitudo major , aut Cmilia, quz non
concurrunt tn operibus malis aliorum, ^t ne
articulus credatur ita incredibilis oftendam
conformem didis fandorum. Primo, in cle
ro accufatur limonia, qua quantz gravitatis
fit refpe&u aliorum vitiorum dicit Damafus
papa, quod omnia crimina ad comparationem
fimoniacz hzrefis , quafi pro nullo reputan
tur . Secundo, acoifantur in przlatis, Sc facerdotibus malis indigna communio , quz quan
te gravitatis exiftat dicit glofl*. fuper illud* pf.
Dederunt in efcam meam fel &c. boc adhuc
facit contemptor fedentis in cerlo, & gravius
peccat, quam qui crucifiait eum ambulantem
<· terra ; quod verum eft ad minus quoad aliquas circumftantias dicit Au&or fummz de
vitiis λ virtutibus; primo, quia talis indigne
fumetis feienter contumeliam Chrifto infert ,
quem Deum verum efle credit, in hoc dete
rior Judzis , qui fi cognoviffent , nunquam
Deum gloria erueifiniffent. Secunda eft quia
contemnunt regnantem, quem Judzi contempferunt mortalem. Major autem contumelia eft
quz infertur in ftatu honoris,. quam quz in
fertur in ftatu humilitatis. Tertia quia contumelia data ■ Judzis crucifigentibus, data eft
tantum
femcl; fed
a luniie
malis faccrdotibus ijweai
quafi
uiiimu itiuvi)
ivu ·
718
Arum intelle&ualis eft. Unde Dionyfius io. de
anno
di. no. dicit . . . angeltcam nequaquam mu CHRJST1
tatam efle dicimus « fed remanere integram &
■411
fplendidiffimam. Cognitio autem eorum de
rebus eft duplex * quzdam enim eft , quorum
cognitio per caufas naturales haberi non po
teft ·■ & talia nonnifi revelatione fupcrnoruin
/pirituum cognofeunt. Quzdam vero funt quo. rum cognitio per naturam haberi poteft, &
hoc dupliciter, vel per caufas determinatas
ad effettus naturales ; Sc taba cognofeunt fubtilitarc naturz, in quantum in eis refplendent
fimilitudines totius ordinis univerfi ; vel per
aliqua ligna ex quibus , ut in pluribus , po
teft alicujus cognitio haberi , ficut medici prog nofticant de fanitate vel de morte; & talia
cognofeunt per experientiam temporum fecun
dum quod talibus lignis pluries effectus con
currerunt. Hatc ibi. In eo ergo quod juxta
philofophica intelligentia plena eft fonnis ,
Dzmones, qui funt quzdam intelligentiz fel“|·' paratz , in confcientia fua videre dicuntur omne bonum, & omnem juftitiam, ad quem
fcilicet pofluDt naturali cognitione pervenire;
ut enim dicit S. Thomas : Angelis un e/l
ignotum aliquid eorum, ad qua ponunt natu
rali cognitione pervenire. Et quod ifte fit intclleHus ejus patet , quoniam dicit fic per
exemplum .* Sicut enim bomo pofitus i» carce
ro , qui prius didicerat iit tres, qui licet m
tenebris
tentbris fit, nihilominus femen fcit te , qua
C didicit · quamvis non videant jnftitiem meem
in luce claritatis mea, tamen fciunt & vi
tient in confcientia fua, qua confcientia eft de- ut
pi&a formis & fpedebas e principi» creatio
nis eis eam creatis . Confcientia autem , tefte
Damafceno, eft lex intellectus; lex autem in
tellectus eft habitus univerfalium principiorum
juris . Et tantum fit de ifto articulo.
articulo.
quotidie. Multa alia poflcDt adduci diâa do*
âorura, quz in gloffis & originalibus quz de
gravitate peccatorum przbtorum Sc fectrdotum
copiofiflima reperiuntur. Przterea rationes qua
re dicuntur przfati veri pejores Lucifero &c.
clarz funt in textu , & circumftantiz notabi
les boc arguentes ; & ideo non videtur hic
inftandum ad impugnandum efle veritatem eo
rum quz dicuntur dc malis faccrdotibus ; 4'ed
A RTICULUS
totis viribus incumbendum eft ad reformandum fic mores noft ros, ut ea, quz de malis
Σ* eodem cap. dicit B. Petrum efle fundato
vera funt, de nobis mendofe fint diila. Cer
rem fidei & ecclefia , &■ quod Papa eft
te non videtur alius potior modus contradi
pejer Lucifero .
cendi obloquentibus de clero, quam per emen
Magnam voluntatem habuit impugnandi ,
dationem morum . Et ifta pro ifto articulo Q
qui hunc articulum ita conjunxit. Non enim
fufficiant .
'\
its conjungitur in originali, ficut patet ex
przccdenti articulo 19. in quo datus fuit fenARTICULUS XIX.
fus , qualiter, aut qua ratione papa, de quo
fiebat menno, diceretur pejor Lucifero. InE* eodem cap. dicit fpiritus malignos videre
fuper, nec ifta videntur efle contraria, quod
omne bonum,
omnem juftitiam, licet non
in -tUce , fed in confcientia fua.
B. Petrus & papa aliquo modo dicatur funda
tor fore ecclefiz & dicatur papa pejor Luci
Hic autem articulus bene relie intelleüus
fero; quia primum refpicit dignitatem pote
in nullo deficit a veritate; verum tamen pro
ftatis; fecundum vero gravitatem iniquitatis;
quz duo fimul in tnalis przlatis concurrere
' declaratione ejus notandum, quod articulus eft
' intelligendus cum diftributione accommoda ,
poliunt juxta illud Math. 13. fuper cathe
• ficut confuevcruot alia multa doâorum diâa,
dram Mopfi multi fedent feriba O Pbarifai ;
& feripturz facri; ita quod licet omne non facite omnia quacumque dixerint vobis, fecun
diftribuat fingulariter univerfaliter pro fingu- _ dum autem opera eorum nolite facere. Et Apoftolus dicit : obedite prapofitis veftris , non
lis generibus bonorum, fed pro eis tantum ,
quorum notitia eft poflibilis per naturam cofolum bonis & modeftis , fed etiam difcolis .
Confequenter venio ad ipfum articulum prin
gnofei Sc ab ipfo Angelo. Pro quo fciendum
cipalem ; & dicendum videtur pro declaratioeft cum S. Thoma in 4. dift. a art. 1. fe
i : ejus pleniori ad fingulas partes articuli .
cunda quaftionis , quod cum peccatum non
Primo, ad hoc quod dicitur fundator fidei ,
tollat naturam, fed tantum diminuat habili
fecundo quoad hoc quod dicitur fundator ectatem ad bonum, fecundum quod magis fecit
rlefiz. Circa primum, fciendum quod apofto
diftare, oportet io Dzmonibus lumen iotelleli reft Chriftum dicuntur fundatores fidei,
âualc perfpicuum remanere, quia natura eoquia
XX.
•rite
♦
.
7m Jcaudalifti, quat dicitur fimdamentum apoftolorum ad
qnfa'rnr Cbriftut ad mum* creatura ; k AuEphef. 2. Et ideo apoftoli principes dicuntur
guftinua ad DaKhnum ; ?ar«^ «d
attiecclefix , fecundum illud pfalm. Cenfiituet e»t
tut creatut eft Cbriftut. Pnrterea rationibus
principis fuper omnem terram; quia exeunte
fandi Thoma patet, quod omne quod non
in omnem, terram fono pradicationis eorum
eft rternuan «Q creatum : fed Chriftus fecun
faili funt architect, ideft principes ndifitii
dum 'quod homo non eft «ternusficut nunc
fpiritualis. Verum quia B. Petrus, ut dicit
dicitur; ergo fecundum quod homo eft crea
Anacletus dift. at. in novo fuit primus, qui
tura . Item omne quod eft fadutn eft creatum ;
ad fidem populum virtute fuse prndicarionis
fed Chriftus fecundum quod homo eft factus,
adduxit ; ideo fpiritualiter ipfe fundator fidei
ergo fecundum quod homo eft creatus . Ter
eft appellatus. Secunda ratio poteft affignari,
_____ _______
_____ _______
tio ,r omnis
conditio _naturz
alicujus poteft
quia in confeffione fua, qua Chriftum confef- g pratdicari dc aliquo, fecundum modum figniAeantem
illam naturam * fed
lus eft Dei filium, dicitur fundafle ecdefiam ;
”
- . ·homo iignificat
unde Math. ιό. poftquam Petrus dixit Chrinaturam humanam , cujus conditio eft quod
. fto : Tu es Cbriftut filiut Dti vivi ; Chrifit creatura; ergo Chriftus poteft dici creatu
ftUs ei dixit: Tu et Petrum; & f"per banc
ra fecundum quod homo. Quod vero B. Bir
P et rant adificabo &c. ubi Hieronymus, ac fu
gitta ita intellexit, & fuit locuta, prêt ex
per banc petram, ideft in boc fidei cenfrjfioverbis immediate pracedentibus verba propo
■e adificabe escltfizm meam. Tertia ratio po li ti articuli, in quibus confitetur in Chrifto ,
te ft addi , quod licet omnes apoftoli fint a
primo divinitatem, fecundo humanitatem hoChrifto conftituti Deflores fidei; Petru* ta
neftiffimam , fecundum quam nominatur creatu
men fpiritualiter doflor orbis, ficut paftor era ; unde fic ait ex perfona B. Virginis: berat univerfalis, ut notatur 2. dift. 31. in na
ttediSut fit tu,
et fine principi» & fine
ve . Secunda pars vero articuli, in qua dici fine·* eccc divinitatis confeffionem ; léquituri
tur quod eft fundator ecclefia, eft expreflie
*n fuifti diguijfima eetatura . Cuna ergo ipfa
Dam.ifceni fuper illud Luc. 7. quod accedens
ftrpe dicat Chriftum creatorem omni in libro
Tetius ad Jelum facimus hic tria tabernacula,
hio
s/eum verum; nomen creatura
c
fuo;* k Deum
m
& tticir Petro, ■·» te Dominai tabernacula- CChrifto ad humanitatem refert,. de
1« qua proxi
rum , fed univerfalie ecclefia inftruftorem canme ita loquitui
Et ita patet, quod hoc nou
ftituit . Pratterea fundator ecclefiz , non tamen
eft error Arii, quia Arius dicebat Chriftum
effe
fimpliciter
Sc
abfolute creaturam , noa
principalis, poteft dici veraciter Petrus, quo
niam ab ipfo poft Chriftum, qui folus pleni
credens ipfum eflie Deum. Et tantum de ifto
tudinem potcftatis accepit, ordo facerdotalis
articulo.
primo incepit, ut dicit Anacletus, & poni
tur in dill. 11. c. in nava Teftarn. poft Chri
A R
Petro facerdotalis ordo inftum Dominum a ~
cepit , quia ipii primo pontificatus in eccleQui debuit eflie XXL
1*1.1 ( hiifti datus eft, dicente Domino. Tu et
Petrus , /-per bone Petram adificabo eccleEx r.;p. XLF. dicit , quod ment Cbtifti
ftj>,> C^c. Et fic patet feufus verus articuli. Et
turbatur tempore pajfienit .
tantum lit diélum dc prodenti articulo,
Hic artieulus, sntelligendo per mentem *D ni mani Chrifti, ficut debet capi, k intelligi
ARTICULUS XXI.
in hac materia, ponitur Jo. 13. ubi dicit
Chriftus pro tempore paflionis : anima mea
Ex cap. XLFI. dicit Filium Dei
turbata eft. Pro cujus declaratione k articu
creaturam digniftimam .
li & textus evangeiici notandum eft cum S.
Thoma in. expolitione evangelii Jo. in c. 13.
Pro declaratione przfentis dicendum , quod
quod proprie turbari dicitur aliquid quando
!\ et creatura (impliciter k ablolute abfque de
commovetur; unde mare commotum dicimus
terminatione exprefla , aut fubintellefla ad mi
effe turbatum ; quandocumque ergo excedit anus, non poflit prxdicari de Chrifto ; tamen
liquid modum fus quietis k tranquillitatis ,
cum determinatione , ut puta lecundum hu
tunc illud dicitur turbari . In anima autem
manitatem, bene poteft, ut Magiftcr fentenhumana eft par* fenfitiva, k pan rationalis;
ri.r. in 3. uul. ij. c. 1. ...ovens quzftioin fenfitiva quidem parte accidit turbatio ,
nem, utrum debeat (impliciter concedi Chri»
quando aliquibus motibus commovetur ; puta
itum efle faflum , vel creatum, vel creatu
cum timore contrahitur, & levatur ipe, &
ram ; refpondet dicens : *fd boc dici poteft boc
/impliciter O abfque determinatione minui E gaudio dilatatur, live alia quacumque paffione
afficitur · fed hzc'quidem turbatio, quando
congruenter dici ; & fi quandoque brevitatis
que quidem fub ratione fiftit v quandoque ve
caufa /impliciter annuntiatur, nunquam tamen
ro limites rationis excedit, fcilicet ipfa ratio
/impliciter debet intelligi ; quia, ut -dugufttperturbatur. Quod quidem in Bobis pluries
nut tn primo de Trinitate ait.· cum de Cbricontingit; fed in Chrifto hoc locum non ha
fto loquimur quid fecundum quid , Cr . quid
bet , cum fit ipfa fapientia Patris ; nec etiam
quid dicatur , prudent O' diligent ac pint le
in
aliquo fapiente, unde fcntentia Stoicorum
tter intelligere debet. Quod vero ratione hu
eft, quod fapiens non tttrbatur; fcilicet quan
manitatis , five in quantum eft homo creatu
tum ad rationem Secundum hoc ergo eft feora dicatur , patet auctoritatibus multorum .
fus ;
T l C U L U S XXII.
——
7ïî
19* fa·*
BASILEENSE G. CONCILIUM.
7«
nunc anima mea turbata, affefta timore A
ARTICULUS XXV.
"poBioots, &rriftitiz, quantum adfenfitivam,
CUB ISTI
CftVrn ft“*bus tamen ratio non turbabatur , nec Juuna
Ex cap. LV. videtur Jeditiofut ; videtur enim
>*j>.
ordinem deferebat. Mare. 14, carpit Jcfus pa
CO'fitare militaret & curiale» centra cleri
vere & t edere. Et fie ergo turbata dicitur
ce» ; C" quod parabolice dicitur m tap. LP.
fuiflie anima Chrifti, quod nec fupra ratio
exponitur in fequenti capitulo .
nem, nec contra, fed fecundum rationi» or
dinem turbatio in eo fuerit. Sequitur in EIfte
articulus falfus tft ; non enim talis con
vangelio : falvifice me pater ex bac bora ;
citatio eft in toto ifto cap. nec in fequenti,
ideft libera a turbatione , qux mihi imminet
in quo ponitur expolitio parabolice diHa in
in bora paifionis ; pfal. Salvum me fsc Deus,
fequenti . Sed fic in cap. przlenti , in quo de
quoniam intraverunt aqna^tjqiie ad animam
mee·»· & ut dicit AuguftWis .· idem eft quod
ci. rat qualiter pro magna parte judices; per
quos insriligit clericos & defcnlores ecclefi»,
bic Jail Deu» .· nunc anime mea turbata eft,
per quos inteiligit militares & curiales, & la
O pater [alvifica me, eunt eo qued dicit Maib.
»6. Triftis eft euima mea ; C’ pater /< fieri g bora rores , per quos intelligit communitatem,
feteft, traufeot a me calix 'fle. Et tantum
umverfi lunt in arcum pravum. DiHis, &
fit do przfcnti articulo.
enarratis peccatis judicum, ideft clericorum;
loqnens de peccatis & malis d-fenforum ait :
ARTICULUS XXIII.
defen/oies vero ecciefix, qui ct-riales & mili
tes fuat, vident inimico» meos impugnatores
JE* cap. LII. dicit Chrifttim di tiffe quomodo ecciefix mea, O dlftimulaat ; audiunt impro
perium eorum & non curant formenem , ut ibi
proprio are loquutus fit Birgitta. Id:»» di
dicit.· ceuzer/aiitur cum eis, Cr alligant fi
cit x. e. libri l. & dicitur ibi Cbtifttun
juramento ad fucietatetii eorum . Hzc ii/5. Cla
pracepiffe, quatenus publicet ea, qt./e qftenrum eft ex iftis, quod non loquitur de cle
dnntur, juntmo pontifici, & occlejia .
ricis, nili clerici vellent ie profiteri inimicos
Non video qua ratione ifte articulus fit fu>
Chrifti, λ impugnatores ecclefia; fed loqui
fpeHus habendus, cum legeodz fandorum fint
videtur de paganis, aut hzreticis, aut iciimaticis , cum quibus milites & alii curiales
plens, qualiter fzpe tara viris quam feeminis
apparens vifibiliter proprio ore locutus eft ,
chriftiani fzpe contrahunt amicitiz ligamen .
pro quo tempore grati» dicitur illud ad He-C Et tantum fit de ifto articulo, cum nulla vi
bneos : multifarie muitifque medie olim Deus
deatur apparentia fuipicionis, nec fit verum
loqnens ii» patribus O propbetis · noviffime
quod coïncidât cum articulo Bobemorum de
diebus iflis locutus eft nobis i» Filio. Quod
punitione; nec eft perturbativus, nec concita,
vero injungitur B. Birgitta , quod ei revela
tivus laicorum contra ftatum eccleliafluum , ut
ta fummo pontifici & ecclefia capiti revelet,
placuit impugnatori dicere 5cc.
five publicet, non eft habendum nifi juftiffi.
me afintn, ut fic bona & falutaria ad plures
ARTICULUS XXVI.
devenirent, & hae congruenter primo man
dantur papa publicari, qui examinator, &
Ex primo cap. fecundi libri , dicit Cbrijtum
ponderator eorum , quz ad doHrinam fanam
dixiffe, quod ex jnftitia non plus facit con
pertinent & chriftianam religionem . Et ideo
tra naturalem difpqfittinem corpens, quam
de ifto articulo illa fufteiant,
anima ·, fubdit ergo nullum contra dijpofttionem corporis naturalem fubtrabit , ne Dia
bolus eccafionom babeat contra Detent. CoieARTICULUS XXIV.
eluditur ia fine, quod fi alicujus periodus
Ex cap. LIF. dicit -fngelum dixiffe de invi
naturalis prevents ur, boc eft ex cbaritate ,
dia Diaboli , quod Diabolus vellet centies
quam Deus bebet ad talem, ex /uftilia tamori, quam quod homo minimum cbaritalis
men talis fubtrabitur. Concluditur fineliten,
bonum exhiberet Deo.
quod non plus facit centro naturalem difpofitionem corporis quam animes,
Pro verificatione przfcntis articuli, & ut
de eo nulla fit dubitatio, fuflbeiat adducere in
Ifte articulus fubfcriptus habetur ab illo qui
teftem Richardum de S. ViHorc fuper pfalm.
przfatum articulum non intelligit. Pro cujus
declaratione, primo, ponam eaufam five ori
XI. qui ita dicit: nibil nude mapit dolet Dia
ginem quate articulus diHus eft; quia, ut ex
bolus , quam de bono & profefiu noftro. Pe
ne plus odivit bono noftra , quam tormenta
lententia Hilarii fzpe diHum eft, ex caufa
fua ; immo, mallet quotidie tormenta fua au
dicendi fumitur intelligentia diflorum. Secun
gere quam bona noftra Cr merite non minue
do , dabitur intelleHus verus articuli. Circa
primutn fciendum eft , quod fic dicitur in ore . Hare ille. Ecce exprefle lententia articuli
przlentis ; & de eo ifta fufficiant
riginali ex perfona Dei : potes querere quare
E non fubtrabo malos antequam veniant in pro·
Concil. General. Tom. XXX.
fundum inferni. ^fd quod Cbrifttts ait .· ege
fum creator omnium , Cf omnra funt in pro
ficientia mea , quo foila funt, & quo futura
funt omnia ficio & video . Sed licet omnia
peffum O ficio, ex juftitia tamen non facio ma
gis contra naturalem difpqfitionem corporis ,
quem centra difpqfitionem anim.· . Omnis quip
pe borne fecundum naturalem difpqfitionem qua
It
m
733
BASILEENSE G. CONCILIUM,
er tfi ia frafcieatu tata O’ erat ab ava fabfi·
■■ ~"—». Et tec ibi. Ifta vero tant apud omnem
IM· room fitat fiellat ccrli & «efar mmww tanta
caalrn
twtBMTi theologum f»nv intelligente·». Pro cujus arti.
«w «I · Ihtare utar ; ubi gtafi iroariin.
Ml».
m»·
culi declaratione notandum , quod totus intel,
fuper vette fieilat, dicit, Jfinêaalet faucia.
leftm prafenris articuli eft, quod ficut Deu»
communi lege non fecit contra difpofitionem animat, qun dicitur hic libertae liberi
arbitrii, ut capitur ex ferie capituli iftius ;
ita quod variet eam , aut immutet in pecca
toribus; ita nec contra difpofitjooem natura
lem corpori», qua» vocatur hic periodus natu
ralia ; ita quod ficut hic fabtraharar, aut mu-
de
"· fidgcMns; Λ»Ρ«· v«tem mw· dSatpte
rtt cerealat, fierUet. Item &pcF iltad Geu.
Z %, frit ftatf ga^fi fulvii terra, dicit gfo,
idef· iaaaaeerabilh. Ecce patet qualiter tali·
dicuntur, non quod talia accipiatur quautitaa
numeri, ficut dicitur, fed intelligi taanen de.
bet quod fit numeras exceffivus. Et hoc eft
pro pnefeati articulo.
terar aut varietur aliter in aliquo, quam in
ARTICULUS XXVIII.
peccatoribus. quam in juftis, Et ita venit
refponfio rofte ad quatftiooem uropofitam ,
qua queritur, quare Dem nos» lubtrahit ipa- g Ex taf. XI. ejafdtae libri, dicit Cbrifnua da.
los antequam venerint in
inferni;
■ Sfofaodum
—. r .
t.r. >
n eatadeat ΧΜΤ.,.'η» veleatibat faaat dare
quia videlicet ex juftitia lua, qu· dicit de
vitna f>r· r·, ficut dartt ( »m fui ) «ftecentiam fu· bonitatis, & per ordinationem
dereet faxguixrta jettre.
lapienti· fine non fecit injuftum; & ita decet bonitatem fuam, ut non faciat magis con.
Pro declaratione pref ntis articuli primo
tra difpofitiooein naturalem, ut dicit articu
ponam cum in forma, feuiado declarabo eum
lus . Q»od vero dicitur ne Disbofas occafio.
efle verum . Articulus autem ita ponitur ex
nem habeat &c. dou debet capi caufaliter,
perfona cujufdam animae jam gloriofia in «tquia Deus poo timet Darmonem ; A quidquid
1 is : fttlix
, quia gaudiuee babae, O ·/♦Deus fecyret dcccnriffimum effet : fed tene
ri··, fua aea fiaietur . Ecce taliter auncut
tur confecutive, A eft fenfus ; fic faciendo,
neat, iafuit Cbriftut, veuit te «e, O* tali
videlicet non aliter traâando malos jo difpo- fraatia rttaaatratat tft, fuaxtvit aaa rfadtfitione naturali corporis five periodo vit· ,
fit faaguiaeue fra aaatiat ataa ‘ aibilaaeiaat
quam bonos , non habebit Diabolus occafio.
taataa taadeat aurtedta» babcbit,fi valaatapem contra Deum murmurandi de coaâiooe
... ____ _____,____ _ r.w__ _____ ,
bene operandi, quam videtur argbere ex hoe ^fe fic afcreate , & uectfittate fidei it
quod malos fubtraberet citius de vita pnefen.
ri. Pro declaratione fequentis partis, in qua
dicitur quod ridetur arguere ex boc quod ma.
los fubtraberet citius de vita pnefeorta Pro
declaratione prafentis partis, in que dicitur,
quod fi alicujus periodus naturalis provenitur
Gmotü
morte Ac. Notandum eft, ut S. Thomas di
Jm
geatra
cit in prima par, quaeft. Ï05. quod Deus fic
teart/natif
altereua feagae
rebus certum ordinem indidit, ut tamen reia fabiice'* nata Ctfi ferfacatia defit txttriat ;
ferv.nret quid, fi aliquando aliter ex caufaef
tuartjtrii ateritaae ia aecalta eft .· caat virtut
fet faélurus; A hinc eft quod certis de caufis, notis »poJ omnipotentem Deum, aliqui,
five boni , five mali fubtrahuntur ante termi
tjrrhxa, tefiatar ta evaagelia Daxriatu , fai
num vit· juxta difpofitionem naturalis perioZtbedxi filiit adbac fer iafiraùtatnx ateatit
di. Unde ile bono dicitur Ssp. 3. rtftat tfl.^ataiera fefeait veta faereatibae t dicit: poideft cito mortuus, A quafi porter debitum
«mis bibere calicem , quem ego bUuran·
natura» per violentiam lublatus, ae fcilicet
r
...................
“
~
Cai
videlicet caat eeffeadereat
atxlitia ttuttiertt iatellefiiaa e/tu. Et tan
attifgae ah
tum fit de pnrfenti articulo, quia clarus eft.
Circa fecundum, quamquam meo pudick» ex
ferie hujus articuli nulla apud aaiaroa fanos
generetur occafio fufpjcionis; nihilomtaua ta
men pro fatisfaAiooe fciendum eft , primo ,
quod articulus ifte eft B.
ia dialo
go ia cam ad. ubi fic dicit :
/ter
aamm ta «sen/te;
4
ARTICULUS
XXVII.
Ex cxp. VI. t/xfltta libri dicit flaret dcnaaa.
ri , & ta ra/erawN d«/ceud*re , faumi fit x>
Circa hunc articulum videtur hoc dices».
dum quod fit fermo iperbolkw, ideft per fi»perexceffiinj d»Aus , ficut dicitur Ecd. 37.
film?
.· poffumus ;
: calicem quidem meum bibetis; (edere autem ad dexteram, vel fiaiftrom non eft meum dare vobis. Qaid aateat
talhh aeaâae, aifi fafifiaau fatalaat figattvit ?
& taxe aiaarvat caafttt, fata Jacebat ia faffitae accabait, Jaaaaet vera ia face faievit^
iacaaflaater celiigitaf eft O fiat afeeta fafi
fixae aenfrifa, faaada & ille caliceea bibe·
re didat eft, gai ex ferfacatiaea marlMM ηβ|
eft. Hcc ille . Talea , dc quibus acticulm ,
juxta diAum
J;fi— Gi
Hreorii habent meritum mar
“ - ergo -aaa eft dubium quia habeUM mentyrii;
Diet Ifreti , ideft populi · «MMiwte/·/» · _ «.«w»
awnaie
sedem e/m, wm charitatis ferventis
smvuMW in
ea ris,
w, de
ne
I. St alterat* iajMtaf efi «winu; expoeit qua
"'·* didtur
JL~Math.
*·--*■ j.
- atereat
----- —
«■-- cefia/a
vefinr
Nicolaus de Lyra, ’deft valde excedent nu eft ia cnla. Et ita articutaa venas eft ; te
merum aliorum. Nunc vero ideo dicuntur de*
quitur enim de mercodc, ut rnramimilrr ca
fcendentes ad infernum plures effe quam fit
pitur ia facra feriprora, fcilicet per ujoriun
arena Ac. quia fcilicet excedunt ia mullo five bnantudine A efltetiali gaodm beatorum,
tranfeunres immediate ad costam; fient dicit
qui refpicit ipfam charimeam . Confirmatur
B. Bernardus ; & Dominus ait Math. s.
primo per glof. Matb. f. ubi dicitur; baaa
Multi feat vttati. faeci Wrn eMh' ; A »n
4
7«<
BASILEENSE G. CONCILIUM.
71«
QFror; & de Beato Martino cantat ecclefia: Et A& non e convcrfe. Noo enim eft hooeftwm anno
- .. "“fi eget 00MMW gladina fetfecueeeemt nae ab·
*“
L
cuairn
fitfii» » pabttam tamen nen amifit . Articulus videtur tffi pronmntarom : rex finit juxta me;
fed
ego
cum
eo;
fi
fit
infimor
rege.
Et
ideo
h,™ autem vtfas feiffct Mpofim, fi loco mercedis polbiffirt , aut nomine mercedis inteliexif- videtur quod cum dicitur quod humanitas Chri
fti erat juxta B. Bègirtam, verifimiltus difium
quia anima ejus ia Deo a quo continetur &
Imitati matum ficut palma , M operi excel· roboratur. Sicut e contra, alio modo loquen
lenti esaastumi de mandato; & patet quod do juxta modum fpiritual ium, dicitur Deum
artienh· ifta non deftrmt suroolam martyrii, effè in anima, ficut continens & confervens
quia de illa non loquitur, & impugnator de- eam : Vel dicendum ^uod ideo ita diAum fit,
buiflet melius confiderafle. Et ideo ifta prae* quia, ut dicit Magifter fententiarum in t.
dift. j. quod fecundum quod aliquid sternum
fenti articulo fuffkiant.
mente percipimus non ia hoc mundo fimus .
ARTICULUS XXIX.
Et Auguftinus duit quod fpiritus juftorum
g eft etiam ia carne viventium, in quantum di
Ea cap. ΧΙΠ. ejufdem articuli dicit , yned vina fapkint, non funt in hoc mundo. Unde
Jrttniiu aijit vtrira fua» Maria firgi· de apoftolis dicitur Philip, 3. ufflra ceaverfa·
tie m ctelit qff. Et ecclefia cantat de fsnflh
qualibet cogitatione & aviditate : io illa «ter
Pro declaratione prxfentis articuli notin- na patria coeverfatus eft &c. Vel tertio quod
dutn eft, ficut dicit faafius Thomas l. par* ideo diâum fit , quia major videtur unio
te q. jt. ar. 5. quod ad exprimendum uni* suem facit amor inter Deum , & animam
tatem ecdefis & peribo·, iânâi Doftores a- devotam , cui animx illabitur ipfe Deus ; trans
fermat enim amor amantem inamatum ; quem
cutionu patiatur; unde hujufmodi locutiones fit habitudo pnrfcntiu humanitatis Chnfti ad
font expooendn cum repcrmutnr, ut nomina ipfam animam rationalem. Ita dicit Beroar·
abftra&a exponantur per concreta, vel nomi
na perfenalia, ut cum dicit Augpftiaus io lib. wm/. Et hec de ifto articulo.
de divina effentia: dicitur efentier faptantia
de fefittuie, ut fit ftnfiu', ideft Fiiùu, fui
fit fveimtia t> efentia. eft da Fatre. «n» C
ume utimur hoc modo loquendi, fcilicet ut
abftraftis utamur pro concretis; unde de B.
Virgine cantat ecclefia: Tofe & immerule·
ARTICULUS
XXXI.
cap. XFII. ejufdem libri. h principia
ipfa, fcilicet Birgitte , trfnm fidem fium
E»
1MN Msrwr
M Muiu
ftliiM eft i» Utri tjut
facerdetit ,
crrW·
effe vernat
Danat Ο fenuorm . Dicit in iib. Vl. c. ip.
*w greutie ctntulifti. Hic exponitur viranifacrementum Eucbariftict letet fentat pro virgine. Ita h propofito eft abttrafium, fcilicet divinitas, pomtur pro concre
to fcilicet Deo . Et quod ita intelligatnr
patet ex immediate fequraqfen; unde imme
Declaratione pnefentia articuli alia non efdiate fequitur : nibibeutteat tamen idem Dent fe open , fi occederetur ad communem mo
mittent & mifint Or. Et dicitur mififfe pro dum loquendi fidelium & DoAorum . Fidcprium Filium fuum per Angelum
fuum Vir lea quab omnes audientes miflas & evident»
r
tniflio ifta vifihtlia,
vifihilis, qon
qua D fecnuoentmn dfcnM fe vidiffe Deum aut cor·
gini, in quantum tnifio
fuit ipfa incarnatio filii Dei, fefea
feâa fuit Ange*
Ange- pus Chriftij Item Dofiores movent qmeftiolo annuntiante ipfam B. Virgini. Vel dieno* nem in 4. dift. L ita in formaa : utrum pecduro , A breviat, ^uod Verbum , quod in ar· caeor peccet videndo corpus Chrifti . Ecce
ticulo dicitur a divinitate miffum per
p * Ange*— iftud ^uod videtur nominatur cornu Chrifti;
lum Virgini, non capitur ibi pro Filio
1
Dei, & pan ratione, cum totus Chriftus ibi eoafed pro voluntate Dei denuntianda B.“ Virgi’ tineetur, dicetur ibi videri Chriftus. Eft ta
ni , ficut frequenter in Caere feriptura capitur. mas notandum nuod ly hoc poteft demouftr».
Et tantum fit de ifto articulo.
re, aut fpedes fenfui fitbjeftae, aut rem con
tentam fiib feeeiebus, aim ex vi fammenti
ARTICULUS XXX.
eft coram Cmifti fub fpecie nanis, & anima
relligeodo, propofitio non effet vera: hoc enim modo aliud creditur , 81 aliud videtur .
Secundo autem modo intelligendo, propofitio
_ eft vera ; illud enim dempnfttando , fcilicet
eft O M «W.
*■ fubftantiam , ficut diâum eft : quod video in
manibus fecerdptibus fub fpecicbua occahatum,
•Pro iotdle&u pnrfeatia articuli notandum effe credo Deum & hominem · quia erodo ibi
eft, quod ideo ita videtur effedifium, quia contineri Chriftum qui eft Deus It homo .
communi Termone, qon funt in alio, aut Et quod ita inteliigat in hoc loco exproffum
juxta aliud, videntur contineri ab illis ; vd teftimonium capitur ex principio capituli, un
aliquid virtutis , aut hujufmodi ab illia reci de prefatus articulus accipitur, ubt fic dici·
pere. Et inde eft oood minorie eft effe cum tur. Filitu Dei le^aebatur ed fpeefam Dei :
majoribus, & 'efle juxta eos, & ire cum eia ; credit te firmiter, fui bee feed pratbptet
Cencil. General. Tom. XXX.
4
W
BASILEENSE < . CONCILIUM.
w **4« fit carper Dei) nipooiilil-.
7iS _____
—‘te: <· rredb firmiter aaeei fiera Or. Sicut
ARTICULUS XXXUL
««·,
meat in articulo; &*idcn cvn nulla fit ratio
*W tafpscionis, ore afpernantia contredibioare ad fi» cap. XIX rpefJem cikit , wndfcaw paeta·
id quod dioitur lib. 6. cap. aS. nifi mad om
'm, t» faeJ iaeeUigintr petraea O dbnino fieras literal ignorantes. Nec ifta cooJeflat ea eeafiJeatia aifiiaeatia , O pre·
fefio, ut impugnator . dicit , eft contra faafemptier» gratia, aet emeeJatar, !<'*·
Aos Dobores, ut patet ex didis. Videra ··
rs mettait. hieta expnfitat «tp. gb. tiiti
aim noa fofiun dicimus ea, qwr fenfibts ireprimi, pned miaimam pucatttm ia fee ftii
mediate fub jiciuntur ; fed ctiam ea Cepe diet»
JeleSatar aet eateaJater fatit efe ai per·
mus videre, quae fub illis credimus contine,
Jitieaera.
♦
ri; A ita ficut fupra di&mn eft catholicus
populus loquitur dicens : ego vidi hodie cor*
Pro declaratione pnrfentis articuli notaepus Chrifti . Et ideo ifta pro articulo ifto dum , quod per iy. modicum & minimum
fufficiaat.
peccatum poteft inteiligi veniale peccatum,
I quod aliquando dicitur minimum ; A tunc
dicitur quod poteft fatis elfe ad perditionem
ARTICULUS XXXII.
difpofitivc ; non quod ipfi fecundum fe de
fi» ΧΙΊΙΙ. cap. ejafJcm Utri tiicit ftteJ Ciri· beatur perditionis aeterna peena. Et hoc mo
fiet eiixit Birgitta. t» fratir cerperali aut· do dicit Auguftinus fuper illo Jo: fai iacre·
aa fpiritaa» metue i» tae vivrait cerpeee. Jalat efi Fili·, aea videiit vitem· peccata
minima , ideft venialia , fi negliguntur occi
Pro declaratione pnrfentis articuli notae· dent ; & Eccl. ib. f·» fperait miaima, par·
dum, quod aliquid fentitur dupliciter; aut in latim défiait. Secundo poteft inteiligi per mi
fe per propriam eflimriatn, aut fpeacm; alio nimum peccatum aliquod mortale ; cum enim
modo per effedum fuum. Primo modo in· peccati mortalia noa fint paria , aliqua refpecorporale, cujufrnodi eft Spiritus S. non po· tlu aliorum poffunt dici minima, quia mino
teft firntiri manu corporali. Secundo mooo , rem gravitatem culpae habent rtfpedu alio
fcilicet per effvbum, fic; ita quod ad effle· rum, ficut Dominus innuit Matth. j. ubi po
élus fenfutn arguatur prufentia caufie, ficut nit tres gradus peccatorum . Cum autem oad fenfationem caloris arguitur prufentia ca· muis qui irafeitur fratri fuo reps erit judiloris, aut ignis; hoc modo in pnrfenti in.* cio · qui dixerit, racha, reus erit gehennae
’ teliigitur. Pro quo notandum; quod quidem ignis ; pariformiter hoc ctiam dicitur de man
devotis perfonis convenit : quod fpirituale gau datis , quod aliqua eorum dicuntur minima fi
dium cordibus eorum intufum repente ex ali cut Math. 5. dicitur : Qai felverit mmm de
qua devota cogitatione, vel collariore, quod maaJaiit jftit mntimit Oc. ubi Chryfoftomus
totum corpus concutit, A corpus ex fui ve ait, maedata Mepfi ia aQa facilia feat, at
hementia quodam tremore commovet , Sc aea eccijet ; & retia rearaaeratieait emetite ,
deledabiliter cruciat, in tantum, ut aliquan· ia peccate artem wqgra / aumdata vere Ciri·
do per rifum, aliquando per clamores, ali· Jti ai aea ira/cerif, ia aSa tifieilie feat ;
!>· idea ia reatmmratieae wntgw, «u peccate
quando per gcftus , aliquando per Cnguletieiata. Hac ille . Tunc dicitur quod mini
tus , aliquando quafi parturiendo erumpit ,
non valens fe intra continere; & talia facien mum peccatum mortale, ia quo quis deleba
do quis dicitur quodammodo manu corpore· tur y nec emendat, firilictt per pomtautiam,
]i Cratire fpeciem Dei ia fiso pebore : Cra faria effli ad perditionem ; ficut patet etiam
tit enim effe&um , infiammatiooem fcilicet de peccare mortali coocupifccatiu, aut in re
cordis , & alias mutationes refpoodentes mo- ] nondum opere confummato. Et quod ifte fit
tibus animi ; & ex hoc conjebura quadam inteUeftua articuli patet ex ferit textus, in
dicitur fentire prafentiam Spiritus S. ficut quo fic habetur , lib. 1. c. p. loquere de
de B. Magdalena dicit Hugo , quia amor quodam. Nam e» veleatate paa tiht efe
Dei in corde ejus mirabiliter srdebat ; om ia peccette, O ea Jeciaratieae illitu fie atm
miram fi io ejus corpore mira faciebat. Et Sa eft «» nas patqftre DMi, fmi ver le·
quod ita intelhgat, patet ex principio capi eitas verienae, rec atfiertlaf atiearvat, aee
tuli ip. ubi fic dicit tgt fam Detu tear , timer gebeuaa pjfi raw revecare . Et bene
fpirittu atetu iatreeiaait te aaeiire, & vieie· dirit, quia cum firmper habeat voluntatem pec
re, & ftatirt ; atutire varia tree, videre fi· candi , etiamfi nem prodiret in opus, merito
milittuiiaet, Jeatire /piritam wenw cam gatt· traderetur in aeternum Diabolo . . , peccatum
Jie O” Jevetieee. Haec ibi. Et hoc de arti minimum, quicumque in eo delebatur nec
emendat, fana eft ei ad perditionem. Ecce
culo fufficiat.
quod loquitur de minimo ia geum peccato
rem mortalium; A ideo ooo arguit ad pro
pofitum impugnator, dicens, quod fecundum
Dobores hoc dm efl veniale fed fequeas
mortale; quia hic minimum non dicing ve
niale £ra mortale, aliorum compantioM mi
nimum; vel fi dicatur veniale imclfigatBr difpofitive, difpone&s enim ad aliquid, quodammodo dicitur caufii illius. Et tantum de hoc
articulo.
AR-
BASILEENSE (
729
I*
—
—
AMM·
cuutrvt μ
ARTICULUS XXXIV.
_
,, ....
,·
...
MM- Ba t/f. F. ttftii hbn , ta fae Jieitvr Bir
gitta vetata ia Sfiritta J. aj viJeaJtaa ,
O aaJieaJan aalaatatt^ Dei O pablbaa·.
Jtaa alür.
Pro dodatntione prnfentis articuli primo
ponetur artraubu ia ïarnu · fecundo , dedarabitur veritas opta. Aman· aurem ita feri*
bitar ia originali, A dicuntur efle verba A
Ambrofii loqumtit cum A Birgitta in vjfione: ita flacaie peepter aJahaaae faanpa O*
fiteraae aneeenaa petitieam, vetate te ia Spi
rited J. ad «Usudaro, aaJieaJaae, & iateh
ligeaJaat Jbiritaaliter, dd bet, at ea gea ea·
Jitrii ia fpirita, Jebeae aliit revelare fttit·
Jvat Dm velvaeateat. Hnc ibi. Circa fecun
CONCILIUM.
73o
aut talem difpofirionem , A hujufinodi ■ nec —■
hoc eft coacte naturam humanitatis, & neturam Virginia, ot arguit impugnator dicens : ui™
non enim humanitas, fed Verbum fafcopit
carnem, nec haawuitae dititur caro fed Ver
bum; quia aliter capitur fufdpere cum dici
tur : Verbum fufeepit carnem ; & inde eft
r>d ad fe aflumpfit fibi vivens hipoftatice ;
aliter capitur tn articulo. Nam in articu
lo fufeipere idem eft ^uod habet ; humanité
tem emm Chrifti fafctpere carnem de Virgi
ne idem eft, quod humanitatem habere car
nem. de Virgine, R noa de alia materia, fi.
cut haretici dicebant, ut diâum eft. Et ifta
pro ifto articulo fuflkiant ; quoniam fi ita
ftriAe velimus fingulas Demorum examinari
proprietates loquendi, A non piam, ac faoAam dare intelligentinni, diéU majorum fepe venirent fufpe&a ; A ideo finis fit hujus,
ne videamur inutiliter iuperfluere verbis.
dum , non video quid noverit impuguatortm
ad male & finiftre fefpicandum de ifto arti,
ARTICULUS XXXVI.
culo. Quid enim eft aliud : vocavit ia Spiri
tum -fuum · ^uam participem te facere gra
tia , & luminia fpintus fin ad videndum Ac. ? E» eeJeat tap. litet Deitai fi ia tribat per·
feait, fiat priacipie, fiat fiat ia ft; teIta* enim dicit Apoftolus Ferr. 1. Pe. 1. veatta gaeaJe aefit FHiata faaai ej att cart
tevit vee ia aJetirabile Irnea faant ; quod
Deitati O Jpirita S. faatpfit terpar faata
. pie qpocefltun creditur A Birgitta, ne dum
Je tae.
vocation illa, qua naiverfi fideles vocati fuat
io admirabile luatea fidei & gratin, qtua ilIfte articulus bene & modefte, ut decet ,
luminat intelle&um, A afeftum inflammat ,
quam illa , qua aliqui vacantur ia participa* intqlleâus non habet aliquam apparentiam funoaem fpiritus Domini, quoad dona aratis C fpicioais . Venimtamcu gratia contcntandi
data, fcilicet pronhçti·, A revelationis tecte- murmurantes aliquid dicendum erit * ubi no
• torum Dei , « najufmodi * fient de multis tandum , quod ia Incarnationis facramento
tam viris quam feminis fedtia ia hift oriis duo pnecipuc fuerunt; unum ex parte Incar
fanAorum legimus. Et ideo cum nulla videa nati; aliud ex parte Virginis, in qua fiebat
tur hic efle caufe firfpicionis , fuftdant ifta incarnatio. Ex parte quidem perfon» incar
nate fuit hoc infigne, Filius Dei non qui
pro articulo.
v
dem per adoptionem, fed Filius naturalis Dei,
eamdem Divinitatis naturam habent cum PaARTICULUS XXXV.
tre. Quero a Domino, an debet Jiti carnem
t» up. ta. tfafJeat libri , ia pae Jitit B. affamera * hoc enim exigebat reparatio amifVirge: ataaaaitat fait ia tetpere roro, Ο fie hereditatis noArn, qun nonmfi per Filium
fnfeepit Je a· tareeat & faagaiaeae ; iJae naturalem Dd fieri poterat. Secundo ex par
ipfa
euedam, & maxime tertiam quafi nihil vi- C affliHa in purgatorio , ita videatur divino ju
deantor pati refpeâu eorum qui patiuntur pri
dicio abforpta affliHionc illa, quz, ut dicit
mam, u dicit Albertus in 4. allegans glof.
Auguftinus, major eft omni pana quam quis
r. Cor. 3 taper illud
argtntuat , in przfenti vita fufferre poflet, ut non inte!<> lapidet prttiafat , dicit : ese taafauteatur ligat ?Hu an fit falvanda an damnanda, ma
ab V*
adifitaat tartan &t. Std uiitil nente amen in ea habituali notitia ftatus fui.
vtl farata ftatitat. Et ad iftum modum lo Et ifta videtur effe fentenria iftius articuli ,
quendi intelligendus eft articulus pnefatus; cum
in quo dicitur tantum iftius nefeientiz, non
enim dicitur in eo quod in fecunda parte, &
que generaliter refpiciat omnes animas exitertia nulla eft alia pone purgatorii &c. inftentes in purgatorio; fed iftam, de qua di
telligendum eft comparative, quoniam pana
citur, quod nimis oblita erat Sc neglexerat
feofus tantum diminuitur in iftis , ficut di
Deum . Item, ficut locus purgatorii dicitur
Hum eft, ut nulla videatur efle io compara
duplex a SS. DoHoribus, ut ex revelationi
tione ad eam quam patiuntur, qui in prima
bus colligunt, magis quam ex auHoritate exparte funt; fed vehementias affligantur defiprrifa feriptunr, ut S. Thomas dicit loco fu
derio perveniendi ad vifiooem Dei fecundum Q pra allegato ; unus, fcilicet fecundum commu
nem legem, qui eft inferior conjunHus infer
illud Sapientiz : fpet
difftrtur affligit
atutata. Et tantum de ifto .
no; alius eft locus purgatorii fecundum di fpofiuonem divinam; 3t uc quandoque in diverfis ieris aliqui puniti leguntur; cur non fimiARTICULUS XLT.
liter poflet diet aliquas
purgatorii, Sc
fetjutnli cef. tjKfd»tay ditit mia",
fecundum communem legem, Ac aliquas fecun
funt m f.ima fert· furgatarii «m inttlli- dum
difp« nfiitiooem, de munero quarum fue
gtrt
ad rtfuiem poft purga- rit ifta
una quat huic animas inflifia legitur
jufto Dei judicio? ut qui Dei memoriam ha
Pro declaratione prnfentis articuli eft pri
bere tanto tempore neglexerit, poenas patia
mo ponendum in forma articulus, quia mi
tur fine intelligentia aHuali , fcilicet an fit
nus fideliter cxtraHus eft, quod enim dici
falvanda vel non? Et quia intentio videtur
tur de uno particulari translator pofuit quafi
fana dicentis, licet verba non habeant tantam
univerialitei , unde textus habet ita : illa eatconvenientiam fermonis, non eft articulus ita
ata , cajat Wpafititntet vidifli , O judicium habendus fufpcHus , ut de errore fit notaoa^ifti > tf/· cft ia grevijfima pmna purgata- £ dus. Prsterea fic dicendum occurrit, &
rii. £t bac idea eft, fuie aan iutelligit utru>c rafle magis ad intentionem dicentis, quod eft
venerit ad itrjuiem poft purgatioutm, an de locutio per hyperbole diHa, idaft per excefamata fit . E- bac jtfiitia Dei eft, futa iff· fum : intentio enim dicentis videtur effe ,
babuit eaajett ti^e, O diftretianem magnam , quoo talis anima non iotriligit, an veniet ad
f·»
ad mundum, & aaa ad animem requiem an erit damnata , non fimpficitee qui
ffi"***li»ar / fteia nimie eblitut qfl, & «*. dem, fed pro aliquo «empore ad manandum
io purgatorio: dicitor ergo non inttUigere,
an fcilicet ita cito veniet ad requiem, vel
damne-
ssra«, &
f·'
q«z
r-
pansa
«frira* wvirisr
fio-·
ANNO
CHRISTI
»411
tr
AWWO
ceaiSTi
735
BASILEENSE G. CONCILIUM.
yi faite·
reretur , filius pro ea peccatum fuum facerdobris eft cogitatio pro dtjuuftis exorare. Et
ti confitens, & peenitentiam feptennem faciens
oppofitum dicere eft error ille, de quo Hievidet in fine pernitenti* matrem , 8c de fua
lonvmus contra Vigilantium ait : Error foie
liberatione gratias referentem. H»c ibi. Et
quod dam vivimus pro nobis orare poffdmtu ;
de hoc articulo ha* fufficiant .
poftquam autem mortue fuerimus uniliiu pre p
at io exaudientia eft oratio. Licet autem , ut
ARTICULUS XLIII.
S. Thomas deducit in 4. featent. dift. 10. per
confcftionem , & contritionem unius , alius a
Eft qui i» cap. te. ejufdem libri ponitur ,
WJ
ri ; modo nullum dubium eft quia potior eleemoftna fit Deo acceptior; ergo eleemofina
faria uni iodiçenti per aliquam perfonam Deo
eft acceptior, quem eleemofina magni ponde
ris auri faris eidem, cum fit de meliori bo
no, & magis fibi conjunrio. Qiod varo confidersndo ea nt habent rationem fuffrigiorum,
articulus videtur verus, dicit enim Petrus de
Tarsnrafia in 4. di ft. 4$. quzrens que fuffragia fint meliora , live potiora, & per cor.fequens Deo magis grata , quod cum fuffragioARTICULUS XLIV.
rum communicatio fiat ex charitate, fecurg dum quod plus participant de virtute chariIn cap. IJ. ojufdem libri eft quod efferre pre
tatis plus profunt; melius eft autem opus chaanima ulterior unum Peter nofter eft acce
matis quod dirigitur in Deum, quam quod
ptent Dee pandore magno auri .
in hominem · unde quia duo primi modi fuffragiorum sflignatorum per Gregorium , fcili
Ifte articulus non videtur dicendus erro
cet oblatio facrificii & preces fanriorum in
neus; pro cujus inttlleriu pleniori fciendum
Deum diriguntur; ideo meliores funt , quam
Vo« corn»eft quod intentio loquentis in paflu ifto eft
duo ultimi, fcilicet eleemofina, & jejunium , Ft*·
oftendere frurium it utilitatem orationum bo
nili per accidens in quantum eleemofina im.
narum, unde dicit fic, textus in forma: vepetrat exatiioner fanriorum. Hzc ille. Et fic
rum/amen qui bene fecerit tibi, faciet bene O
videtur quod iftis per fe , fecundum fe fim.
tu ei t O' corporaliter & fpirituaiiter funden.
pliciter confideretis , acceptius eft Deo unum
do pre eo ad Deum prece/ , quia nullus credit
Pater nofter pro una anima, quam pondus
quantum Dee placent prece/ humilium .· per
auri magnum · quod exinde videtur manifefte
exemplum eflendam tibi. Si fait efferret regi
colligi, quia fzpe magna pondera auri A ar
magnum potodus argenti , diceretur e circumgenti data funt /cientia hominibus ad impe- •le.
ft aut ibus.· boc eft magna prafontatie. Si vera C trandutn ovationes eorum , five ad provocan
legeret unum Peter nefiet regi derideretur .
dum eos in amicitiam fpiritualem, Apercon.
Sic ergo qft apud Detent, qukumqtu enim ef
fequens ad orandum pro eis; quod dm effet,
fert pre anima aiteritot unum Peter n^ler ac
nifi orationes fanriorum acceptiores eftent Deo
cept iut eft Dee magne pendere auri ; ficut pa
magnis ponderibus auri. De ifto etiam artitet in ille bene Gregerie, qui oratione fue eculo expreflatn hiftoriam habemus in legenda
tiam infidelem Cofarem elevavit ad gaudium
fanriorum in hiftoria S. Ulrica , vel Adultriultimem. Secundo notandum eft quod dupli
ci, qui procuratorem luurn , ut difeeret quan
citer poflumus loqui de oratione Dominica ,
ti valoris effet unum Pater nofter devotius
& oblatione auri ; une modo ut funt eleetnooratum, mittit ad papam, & rcfpondit papa
finz quasdam datz uni & eidem , ut fi quis
quod effet valoris unius denarii aurei taatz
uni 5c daret pondus auri, & cum boc pro
latitudinis, ficut eft tota fuperficies terrz, A
eo fundere* orationes . Alio modo poflumus
fpiffitudinis ficut eft fpatium inter coelum &
loqui prout habent rationem fuffrigiorum fanterram. Hzc Ac.
riorum pro aliquo , ficut cum pro aliquo mor
tuo effunditur oratio Dominica, & datur ele- D
ARTICULUS XLV»
emofina : & quomodocumque loquamur , arti,
culus f nJiciter videtur verus. Ut enim con.
In XPL cap. ejufdem librt, quod bebenti prefiderantur primo modo, patet quod eleemofipefitum emenda valeant indulgentia ad rena fpiritualis, cujufmodi eft fundere preces ,
mifienene peccatarum ; ut fiat ficut Egelat
potior eft corporali; cujufmodi eft dare ali
in cenfpeilu Demini,· fide autem accedenti,
cui indigenti m fubventionem neceffitatis pon
O" neu bebenti prepefitum depeuendi vete
dus auri. Pro cujus declaratione eft notandum
rem beminem, valeant indulgentia ad rejequod, ut S. Thomas dicit in 3. a. art. $.q.
Sieuem ; glec. ibidem , id^l ed ebtiucngz. ubi querit utrum eleemofina fpirituales
dam contritionem & ceufeffionem, quibat e.
fint potiores corporalibus, quam comparatio
tiam ejicitur peccatum , O acquiritur gra
iftarum elecmofinarum poteft attendi duplici,
tia .
ter, uno modo fimpliciter loquendo & fecun
dum hoc eleemofina fpirituales praeeminent
Ifte articulus etiam falva parte dicentium ,
triplici ratione ; primo quidem quia illud quod
non eft erroneus: immo eft determinatio ma*
exhibetur nobilius eft , fcilicet donum fpiri*
gourum virorum in theologia; pro cujus iatuale quod praeeminet corporali. Secundo ra c telleriu ponatur primus articulus ia forma ,
tione ejbs cui fubvenitur, qu.ia fpiritus nobi
ut jacet in originali, ut clarior appareat fenlior corpore. Tertio quantum ad ipfos arius
fus articuli. Secundo adducentur chria aliquo
qnibw fubvenitur prox into , quia fpiritualm
rum doriorum, qui hunc articulum docuerunt
arius funt nobiliores corporalibus, qui funt
in libris fins. Forma autem articuli hzc eft:
quodammodo ferviles . Alio modo poffunt
qui vero veniunt ad indulgentiae , ut deincepe
confidents fecundum aliquem particularem ce- fagiaut peccata , O injtfte ablata rgftituant ,
fum, in quo quadam etiam pro corporali eunum obolum cum iurbi lucro non acquirat &a.
leemefina alicui fpirituali praefertur ; puta ,
fequitur .· Tali/ quidem babebit remijfionetn
Cencii. General. Tom. XXX.
Aaa
pec-
_____
739
'
BASILEENSE C
CONCILIUM.
74o
& ptuatormn fnorum , fimilifqua erit ^tgelo Dti .A dum iqftitntioottm regulo , & propter ébedime- ·
*»
Dei . Qui Wr« ··* babot molem·.
tiam, attamen libentius jejunaret, fi nou abfifteret obedientia , fie habebit duplieem mer»♦<>
Chxisrt *****
nendi prioret volemtotes, &iur^
>«)>·
diu at at mentis fua ajfefiioeus, fed jefte accedam , tueam propter obedientiam, aliam pro.
quifitn rrriaM ; & fimilia dicit : buic quidem pter dilationem defiaerU fui. Hoc ibi. Ifte
valent indulgentia ad reje&iouem, ideft ad
articulus non dicit quod dpplo plus meretur
contritionem obtinendam , C> tonfeffmuem , f »»'comedens carnea illo die, quam liber jeju
bus ejiciat peccotmn , & ecfnirat gratiam Dti.
nant . Item patet, quod articulus non cft di
Circa fecundum fufficiat fententiam Alberti
cendus erroneus, fed verus. Quia vera obe
Magni ; unde notandum quod Albertus Ma
dientia omnibus pnrfertur aliis virtutibus, quod
gnus quaerens in 4. dift 20. an indulgenti*
videtur articulus velle perfuadere, patet. Divaleant exiftenti in peccato mortali , dicit ,
ctt enim, quod obedientia non tam virtus eft
quod indulgentis valeant omnibus tam exi·
quam mater virtutum . Paret etiam «x vita
flentibus in ftatu gratiae, quam in mortali
SS. Patrum, ubi abbas.Pambo comparans vir
peccato; fed differenter, quia exiftentibus in
tutes quorumdam monachorum, dicit, quod
(latu gratis valent ad diminutionem ραηα ex- g virtus obedientis r. ajor eft , quam virtus jepiativar five injunft» five injungendae, fi fa
junantia multum ; A alterius qui nihil poflicerdos injungens stravit; led exiftentibus in
débat, & etiam quam virtus magnam charimortali valent dupliciter ; uno modo per mo
tatem habentis, Ratio ejus, quia unufquifque,
dum illum, quo dicimus unum atü poffit me
unum voluntate propria retinet ; hic autem
reri primam gratiam convsrôoni» fi orat , A
voluntatem fuam fervam fccit. Idem habetur
jejunat, & alia opera bona facit pro eo. Si
in eodem libro de quodam iene , qui quatuor
enim hoc poteft unus, mol to magis boc poordines vidit in colo , inter quos ordo obejteft etiam per theiauras omnium meritorum,
dtentium erat fuperior & gloriofior. Quod
quos fuper ipfum ponit indulgentia. Alio mo
vero talis qui fic voluntatem habet jejunandi,
do quia opera de genere bonorum vicinant
verututamen obedientia cogitur comedere, du
hominem gratia, 3r multo amplius indulgen
plicem habeat mercedem , ut dicit articulus ,
tia cum fide etiam informi vicinat- hominem
paret primo propter obedientiam , qu* non
gratia & facit converfioni magia idoneum ;
care· mercede, & propter bonam voluntatem
jeiurandi, ut dicitur in glof. Math. 5. bona
taliter vero puto valere indulgentias exiften
voluntas cum deeft copia agendi remuneratur ;
tibus in mortali peccato. Hate Albertus. Ecquod doilor ifte maximus illum articulum C quoniam , nt dicit Auguftinus in glof. fuper
illud in pf. etenim iniquitates in corde · quod
confirmat elle verum ; confequCnrer autem in
vis 3c non potes , Dominus faflum reputat .
X. folutione unius articuli dicit, quod per
Ergo articulus vetus. Et hac de przfenti ar
modum relaxationis non valent peccatoribus ,
ticulo .
quia numquam habet locum indulgentia quan
tum ad ραηα remiffionem, nifi primo pana
ARTICULUS
XLVH.
contritionis polita in pcePitente, fcilicet dolo
re contritionis, qui facit ponam folubilem,
Quod erroneus dicitur fumptus e* cap. LXXXI.
mutando «ternam in temporalem ; valent ta
ejufdem libri eft, quod indulgentia donantur
men , ficut diiiftum eft . Vel faciliter dicen
propter fidem, & devotionem viventium ;
dum effet, quod articulus intelligiturmateriacharitas vero donatur & promeretur pro
firer, videlicet intelligendo quoad indulgen
pter indulgentias .
tias opera illa propter qua dantur indulgen
ti», ut puta peregrinatio, eleemofina, jeju
Ifte autem articulus, fi fano oculo infpicianium; qujr non dubium valent, licet extra
tur intentio dicentis, nullam habet apparen
chantatem funt fafta, ad «a de quibus artitiam erroris ; fed veriffimus videtur effe. Pro
culus primus loquitur. Et hoc de ifto arti
quo notandum , quod prafuppofita veritate
culo .
tbefauri in ecclefia, qui ex copia meritorum
Chrifti & martyrum fuorum colligitur, qua
ARTICULUS XLVL
tuor neceflaria inter alia ponunt DoAores
Theologi, Albertus , S. Thomas, Bona ventu
ra
&c. ad hoc quod indulgentia valeant. PriE/l eg tap. XXFI. ejufdem libri, fuad eeanemo
ex parte dantis auftoritas ex jurifdiâiodens carnes fub obedientia
regula fine
ne quam habet, ficut papa, epifcopus, lega
profeffionis, habent tamen defiderium jejutas &c. Secundo ex parte cauta, jufta necefnandi fi non obfteret obedientia, plut du
liras, ficut periclitatio fidei & hujufmodi',
plo meretur, quam liber jejunant,
boe
aut publica utilitas 3c frequentatio reliquia
uno eodemque die .
rum, paupertas loci, & hujufmodi . Tertio
ex pane recipientis, fidei devotio , fcilicet
quod credat quod hoc fieri poffit per clavium
Pro intelleilu hujus & veritate eft dicen
dum, primn, quod articulus non jacet fic tp ® poteftatem, five quod credar ecclefiam talem
habere poteftatem. Quarto ex parteftatua iftius,
originali ; immo nt videtur, falle & infideli
ter eft extra&us ; unde fic dicit textus, Si
■videris dues homines, alium fub obedientia ,
O alium tu libera peteflat e ,· fi illa qui liber
efi jejunat, fimplicem mtrcedem habebit j fi
autem ille qui fub obedientia efi ille die jejunat
duplicem habebit ; fi voro ille qui fub obedienna eft illo die jejunii earnedit cernet ftenn-
cui datur indulgentia, charitas ; nrceffe cft enim, ut fit in charitate, qua corpori miftyco, & Chrifto capiti conjungatur , fi tanquam
miles Chrifti habeat participare de thefauro
ecclefi» indulgentias per modum indulgentia
rum. Quo drato, dico quod cum dicitur in
prima parta articuli quod indulgentia dsntur
pro-
—Will*""
741
er propter
BASILEENSE G . CONCILIUM.
74»
fidem , devotionem viventium ,
IjML receffit Dent ab eo ; quod dicitur profiter fortitudinem perditam,» quz non erat in eo do.
—
... propter dieit utilitatem aut pietatem caufie
c*a*n ProPt*)>.
me aut eft propter promovendam fidem, aut
nium . Et hue aaodo B. Gregorius, ut recitat
augendam devotionem viventium.
Magifter finrtnntiar. in 4. dift. p. dicit ■* eft
In fecunda autem parte articuli , ubi dici,
quidem in peccatoribus Cf indigue fumentikut
tur quod propter indulgentias donatur, * pro*
vera Chrifti caro , & verat fanguit , fed non
meretur charités, impoetatue necefliras ft a tu$
falubri efficacia ; & ad iftum etiam fenfum
recipientis indulgentias, qua eft, ut ficut in
exponunt doâoecs id Sapienti· 2. In malivucharitate, fine qua ut diftum c* indulgentia
lent animam non intrabit fapientia, nec bnbiefficiuntur inutiles quantum ad refaxahonem
tapit in corpore fuhdito peeeatit ; fcilicet quoad
pcena; propter ergo indulgentias donatur cha«ffeflusn gratia gratificantis. Et ifto modo
ritas, id eft propter, five ad indulgentias ha
intelligeado articulum eft veras; & ita capit
bendas neceflaria eft charités ; ficut dicitur ,
qui illum articulum dixit, ficut patet
er
*wo
cHaen
«*»·
w
BASïLEEhSfe G. CONCILIUM,
744
A Mr , fed rameae peccatorom iUoram , ratMM
AIT I C ULUS JL.
quorum arfifter , B ilia perpetraffet; ardcbit
autem ratione ctuamiEranu abonna mataram ,
fia caf. LXXI. ejafJcm liiri ft, fond filia
aut omKnnh h—nniat. qua fame Muir «
S. tifgint vavtrat virffivi^f··; O *»uoda Auguftiaia, at deducit nngifter. featentianim ta 4. dift. J J. mere fora a*ttr« tie·
W* Drwr •rWiaarw/ f**d notary faw
ritatem
valent atiiat at free fit neif<
fitr , «*/ at ttltrtiiJiiT fiet damootie ; quod
S. Themm ibidta dedant hoc medo contia.
Çere ia quantum per ea, aut etiam timorem
Cibca hunc articulum oon debt* rife 4iA<
culta* aliqua quia falfe cxtraAua eft. Noe raim eft talia lententia in toto ifto capitule,
impedher meriram pmmr, ficut diAum eft.
been tamen dicitur quod B. Birgitta voverat
com Deo, ut virgo permanem ia aliquo loco
faAo Domino famularetur . Et quod confe·
fia nétat tef. ftaftu tft fnfter
queerer dicitur, quod Dopunu*, cui nota funt
fiet freeetreri t ieritet te.
omnia, Bi apud quem acceptior eft conjugata &
Ifte articuta* declaratu* eft fiipra aiticuh»
humilia fc devota, quam virgo funeri», pra>
videna Deo melio* fervituram in flatu conju
XLV. & XLVIL
gali , quem ia ftatu virginitati*, ordinavit, at
matrimonium contraheret, ft cum perfona qua
fofKcicM effet cam outrife, ne paupertati» occafioa* Jar» awtrimoaialcm minuapiene obfia tef. CXXIX. faatftet tft faeti trhtrt
eeaJatii Dei , ieaerere fatteemie ttclt·
fervait contingeret. Hoc autem non videtur
nifi rationabile, ft fumma providentia »Aum,
fie, O tleltrt 4t ptteetit feat ttefilie
ft ita dicendum occurrit dc profenti articulo,
Pro iattilc&i* hupi* notandum quod confiliutn dupliciter fumitur ; uno modo dicitur
A K T I C U L U S LI.
Îuodlibét bonum & falutare opus ; & hoc moe dicitur Proverb, amne ttetfiliaet «««an titj·
Ex cap. LXXXI. femftet til, daMcr·/ eft
anMirtairr/oerre etale titurt ftrtf, tint tn· feaiftit ; ubi interlinear, glof. ait ; ideft teei
mte credere fan it, ftJ ftdtre i» tea tirit. Jittat it.’ feraitretient ogttt. Ecce poni ten
ti» m agere vocat confilium, ficut in pntlato
articulo dicitur. Alio modo dicitur ftri«o mo
Ifte articula» bene intelleftu« & ad prece·
do confilium prout diftitrfitur contra pro
dearie iftiua articuli relatu» videtur veru* ,
reptum, 8c dicitur perfuauo meliori* boni ,
Pro cujoe iatelioAu notandum eft quod in ifto
ad quod homo non tenetur. Primo mode eoocapitulo dicitur, conformittr ad lanAo* do·
filium diAum capitur in hoc articulo, ut pa
dore*, & ad fanAam fcripturam, good time·
tet ex ferie textu» in capillo. Et ita patet
re bonum eft propter duo. Primo quidem ut
quod falfum eft quod articulu* ifte ponat illa
dicit quia mnt* poffint effe faAa opera ex
tria, fcilicet credere mandati* Dei, honorare
timore, quod traherent poftea aliquam fcintilfacramenta, dolere de peccati* non effe neceflam anima in cor ad obtinendum charitatem
faria, qfoa ftat confilium primo modo captum
habendam; fecundum id fapientia pfal. hi·
time fnpieatia ft ttmer Demini't & ecclcflf. effe neceffarium, ficut partait «x diAi*. Et
Timer Demini iaititrm dileflienil . Et Augu hoc de ifto articulo.
fti nue dicit quod ir«*ar foimdnci* ad tierite·
ARTICULUS LIV.
tern , fient ftte intrmhtit fleet , ut S. Tho·
mai deducit in ». ». q. ip. Secundo dicit bo- D
Ex eadM» tef. faeafttu tft, ferti fait leaetue
num eft timere, quia quotquot peccata homo
oeutit Dei eMirt, faaataatteatfat frati
dimittit ex timore, ex tot petnu liberabitur
in inferno; attamen guiiMiaritatem non ha.
fiant centre veloatatttn fenee.
buit, ideo nee juftinam rabet ad offenden
Pro intellcAu huju* articuli confiderandum
dum in coelum. Hoc ibi. Et hoc etiam eft
primo quod amici Dei dupliciter poffunt ioverum , quia cum timor ut dicitur eccl. 1.
txptiht feccatnm, & peccatum fit meritum telligi, uno modo vocantur prolati ecclefi»;
fublimitate fepœna ; clarum eft quod timor facit ad diminutionem ponarum, in quantum impedit me
cerdoti*
ritum pana, ut diçit S. Tbomat in ea dift.
phetans dicit; aiatit ienereti font amici tai
15. Et iftii diAi» confequenter dicit illud
Dtat, aiatit ttnfettatat ft frhtfifetaa ttitea ;
3uod in articulo proponitur fub -ifti* verbi»
ver fervat, fft enitet &t.
e tali loquens: attamen arriéré nan teatier
praaciia ferait, federt in teatirit, ^aie emftt fat· ccddS»,
cotant ta timere, fed «an ftettet gotuliam te
comto
li , Non intendit enim aliquod efle damnatum, * wreceperiat
aut damnandum in inferno non habiturum abotninu»
fi^er tatieJrom M»ffi feJeliquam poenam fenfibilem, videlicet igni*,ita
&t.
fatae amah fan tihariat
quod folum federet in tenebria; fed fotam in
veiit Ot.
eiaJittftafftM
tendit exprimere utilitatem fecundum timo
vftrit Ot.
rem fer vili», qui eft ut diAum eft, noa fentire poenam fenûbilem in inferno debitam pec
vice Dti ftmttfarit ierne,
aanfit,
cati*, q«in ex peccati* timore ocnifit perpe
tamen certam Jijfliitre Dee , met fetat, em
tratur . Et hoc eft non ardere, non fimplicitifieaJmn ft fvft frocifiat Deae, ifjimfve
AITICULUS L1L
AMTICU1.US LIIL
unde regius propheta David de
novi, & apoftoliri principatu* pro
quibo* etiam Domino* ait: /«» ne» dica»
Prolati autem
debetur obedient» , etiamfi
piunt centra voluntatem, dum tamen ea qn»
non fint
Ifgem Dei; unde
ait;
feqnitur
Et apoftofa ait:
& Bar. lib. de procepto & dife
penfittioae mt qaafi articutam ia forata: fmd»
fn*d
qawd
farm
cnatwj
MO-
BASILEENSB G. CONCILIUM
745
ÆR.Î^KMia tii hthieivai
Deum fecundum falutara
fi fit contrat vohurtatem febdW
rnsHi
746
«m , aut pocefla.
tem, 1. q. i. fufenmfM; & eft diâum Gre.
gorii ; MMrampw fatree erêinet veeêaat vel
ino» fateréetet eft neo pqfwM : glof. ibi
decreti exponit ; iieft
eatrttre afieivat
[«"inii. Itaque perdere aon referatur ad «f.
Antiam poteftatis, fed ad licitum aftum .
Pofiunt autem aâualrter intelligi perdidiftè
davem primam mali fecerdotes, cum propter
ignorantiam multorum , quis licet fetenria ,
hotar ridetor colligi ex textu quia immedia
te (aperio. dixerat fecundum ' coafilium dk mea difpofitio ad eam , A cfr materiale ia
fufcipere * honorare Aeramenta ecclefia, & ea, ut
__________
_____
r_______
dicit «A
Albertus: A
ideo
ipfa
deficiente
a____ >_·_____
MI quarto caofeo pnmt prafentemarticulum. . clavi», qua eft
auAonta.___aâum
(cientis exerItem ipfa dicit ia libro VII. cap. 7. theJiee ° ceadi
, *’ ia* -judicando
j:—J- A difecrnendo,
---- J rfruftratur
“
ab aâu. Et ita facerdotes non habentes fricotiam, qua polluat populum docere, aut iliofrtttf ftrtifere fetfft. Secundo autem modo minare A difeornere iater lepram, A lepram ,
amici Dei dkuatar fandi viri, fecundum il- dicantur davem perdere, quia M&oritas dilud quod de fspteatta dicitur Sapient, 7. mi· (cernendi in eis A pafcendi populum eb aâu
tn Det tenftitait ; A tuae de ifti» etiam non fuo fruftranir. Ad iftum feofen videtur Ineft dubium fi ly «netur dicat decentiam & noceo, in fertpone de clavibus: prrwdem f+
hooeftatem. Unde Prov. ip. dicitur : aaeii Jher ettltfia, b» tlaveve fattatia faa tlavt
tevfilim & faftife iiftiflnua, or // ftfient fiintit anêecifiat. Qaia feriftm eft: fwd
ht miftàt tait. la peribaa quippe acquio- ro ftieetiaen rtfelifii, O* ege nfellan te at
feeatis amicorum Dei confiliis, & increpatio fttrinit fMitni, ojea io. Dicuntur autem
nibus lamentatur Salomon Proverb, libro : sam davem qua aperitur infernus diligere , quia
tittrfiattu fm Jiftiflhtm D* MsrspmiMfeor profati multi prarfemibus temporibus, magis
bm uFfwrvtt ter msam, use mhvi van
_____
___
intendunt ________________
excommunicationibus A _hujufmodi
tiitnrim ms, &■ mgHMr bm Mhtevi amC^ftibu» d.»u potentis A ligandi, quem aâirrw amem. Er ita patet quod «nemur audire bm aut exercitio clavis (cientis docendo po
A obedirc amicis Dei prscipientibue co mo- pulum & difeeroendo iater lepram Λ. lepram
do quo proripere coavenit ei», quod idem lucem A tenebras. Qiod vero non intelligat
eft.* quod confulcre uhi non mediat auftori- S. Birgitta quod mali facerdocm daves per
tas jurifiiiAioais ordinaris five cotumilhris. dant nucepri ordinis petet ex dtâfa fuis in
Iftis eaim obtemperare debemus, ubi act con cap. 7. feptimi libri, ubi (k dicitur : veri
tra Deum pneciptnat, aec contra ftatum out
perfe&iooem aut ftatus decentiam aliquid de
mandarent. Hoc funt de articulo prsfeati.
vit eliat fitat fini ataltit ftuitii O vert
r__—----------------- _ _·. __
ARTICULUS LV.
_____
telligunt ; . .......
exeeutionem pote.
/M fetaua wü, /nos ivttgvt fvljffi gla.
rit tfud Dram . Item in lib. 6. capitaLLXXIH.
E* Cef. CXXJUl. qfi, atelet fattréetet fer· dicit de pmnitentiario Borna, quod iicct efdtdifr tlavm fta aufent telra itittnl fer vitiolus
tiuoim ,, nihilominus
uinuomuras abfobno
mnoumo , quam
quem faraeferirt; Him vere fae iaftraat eftrirtar q çfefct confitontibua OuâoritatC ecdefis, ita raMligtrt & nceagitm Mtn ia ataaéafi»· n «g
Deum, fiait abfolutio juftorum.
^m».
Amplius ultimo notandum, quod inteUefeu»
1 * Itali poteft capi A alio modo loPro intelicAu hujus articuli funt aliqua no
tanda , quod clavis, qua miferis caelum mo
ritur, poteft dici clevis feieotis de qua Dominus Luc. II. inquit: 00 vthit Init ferh
tit% jet ta/ifrit rlavm ftintie. Et Chry
foftomus: tlivit tft vtrivtt ftinit firift»· tihvt. Hoc ibi. Intelleâus artem hujus arti
r«rma, per fam htathtihat aftritar jaaaavt· culi feni poteft ex modo loquendi Chrifti
rhatir · davem veto qua inferno» aperitur di Math. *3. obi Pharifei» & Scribi. loquem
citur clavis potentis five ligandi, A (diven ait: va vehit Strihv O thniftn hefetritv
di, qua cum quis excommunicatur dicitur fi
bi claudi celom A infernus aperiri. Secundo
eft notandum quod potentia eft propter a. ut
ftum, A facultas propter minifterium * cum- B dt:
*jj intrare volentes, quoniam fine ratione excom
municant quofdam propter xelum, & melio
res quam funt ipfi. Hac ille . Ecce quomo
do dicuntur perdere elevem feientia fecerdotes male viventes, quia auâoriramm perdunt
docendi, & dicuntur claudere regnum celo
cum vel malis exemplis , inducendo alÿ» ,
ficut illud Grcgorii : dm fafier per «draps*
^rndrenr, grtx i» pruripsasmo tadit f enreap*
•MMKoe^e /upe tajtfit ; it ita patet quod ar
ticulus ifte non lapit errorem Valdenuun, ut
dicit calumniator, fed veritatem habet lane
inrelic&us. Et hoc de articule.
CONCILIUM.
74S
te, fW facerdetalit efair tft frraQtrue PP.' "ctpfiituMuihu pndauttu, teutu utecuùeueuf
fee pettfietit m» hehæt, aifi e pepe/e & Ι4Ι>.
epifctpt futriaι eltfii. Sad fecuedo modo iB.
telligendo, non qaia fideepto ordine beerdotali non requiritur aliud ad exercitium crediti minifterii ; led potaft coafeerare quoniam
vult; in praedicatione autem aliud Μ ·
enim Acerdotibus in collatione ordinis inufe,
rarur poteftas pradicandi. verbum, ficut abfisjvendi in foro peenitentis; illa» tamen poteftarem exercere non debent, nec digne pof
funt fine fpecjali licentia fuperioris, quia prm
cife qx collatione ordinis noo fubiicitnr eis ;
nec, inquam, agere pofint, net etiam in tex»
to dicitur ficut & coofecrandi ; hoc enim pia»
cuit translatori ad aggravandum articulum ad»
dere; fed tantum dicitur fic: tertio tltdit tit
ARTICULUS LVI.
pettfiett» prediceadi wtire tute ; quod poteft
Ee rqp. CXXXIIf. Efi ptfi asa/ta difiaateterie intelligt eo modo quo diftum eft, vel iatelli.
Jattrieture iudiftrtettr , difte qned (m gitur de faccrdotibus habentibus Curam ani
app/semav facraattaitrat ad u uteli factrdt- marum. Et hoc de prafenti articulo.
tit, Ciriflu ed m recedit cteu ititet·, O
AsMMaurme, fned Diadelat, gei ia prttfti
ARTICULUS LVIIL
tia Duuiai figit pert irritat, lettu redit,
Intelligentia hujus articuli patet ex intclleftu dato articuli XLVIL Et non eft ideo necellarium hic termonem extendere. Circa il
lud quod hic fuperadditur de Diabolo , pie
credendum e*, quod in prefentia ïorporis
Chrifti Dumones perterriti finient, M tunc1
tantam habeant poteftatem nocendi fieuk alio
tempore ; unde de bac fanAa menla aAacis
es ponitur illud pialmi : perafii m uafpeee
arra artafau ardvtrftu mr fas triMeee ues/
fcilicet Darmonet. Prattrea fi cruda prafentia dicuntur fugere Demanes , ude B. Gre
gorius in Dialogo narrat de Judao qui mu»
ni verat fe figoo crucis; It ideo Damooes non
poterant ei nocere; quanto magis pnefentiam
crucifixi , a qoo crtsx & honorem, & virtu»
Ex ftgututi cap. fiauptut tfl . f*ed fectnie,
tu faut ptftrtt tatuihut Judeit, & Gants,
Mut, iauee utegit eutaütu DiaMu.
Pro ifto articulo dico in primis quod info
deliter extraAus eft ; non enim diett ita in
text», fad fic : Xetudtttt pretetuiiut Jttlait,
O* gtutihut Utegit let ^ruvttaar . Eccn non
dicrtuc Pdjotes, nec ibi dicitur : immo ruam»
bus Diabolis * bene tamen verum eft quod in
eodem cap. de uno damnato facerdots dicitur
narratis multis peccatis ejus, iu tetaikat di
cunt Dcemones; prettllit nor « aaelitie. Nec
hoc eft inconanniem, quod quis in eliquo
peccato, aut in ratione peccati, aut ratione
ciicumftantixnim plurium, aut alia ratione a*
licujus aggravantis multum aHum dicatur tur
tem fufeepit ? Et hoc de arricalo .
pior aut pejor diabolo, sut fupersxcsllere in
malitia, unde Anfclmus in oratione ad SJoaanem Baotiftam, « narratur in le&ioni,
ARTICULUS LVIL
bus illius feni, comparans peccata fua ad pecE» tt cap. fiaepta» efi , q«ad videtur dicere, i catum Dumonis dicit fic : illt, fcilicet Dia
fettrdetet bedtear fettfietttt bolus, petutwt taetra Duae/ fui ft fatit ;
ptedrceadi fitat t> ceafttreait.
tgt ctutra tutu fui au fttit & rafittt ; HI»
Pro intelieâtt hujus articuli eft notandum,
!|uod ly ficut poteft dicere funilitudinem....
uis univerfalitatis extenfionis ita quod ficut
omnibus facerdotHu* eft commune poffe corn*
fecrare, ita eis eft commune poffe praedic*
re, five habere poteftatem premcaodi . Alio
modo quod ly ficut fit nota fimiiitudinis, ne
dum quoad poteftatis radicem, fed quoad li
bertatem exercitii, aut dependentiam myfterii. Primo -intelligendo articulus eft verus *
quia ficut omnibus facerdoribus eft commune
habere ordinem facerdotalem , ita omnibus eft ~
commune habere poteftatem pradicandi. Sacer·*
dos autem ratione vocabuli ’dicitur qu» facra
docens, qui articulus expreffe ponitur XVI.
q. i. c. crediatur, ubi dicitur fic : Mteecii
eettm, & fi m dedfosSfow fai prudiltratus
ficut & ceteri fectrthett, predicaadi, daptiTeuii , pteueieu dead! , peccate rtaiiimdi ,
deatficiit ectlefiefiitu perfrutadi rite pettftast» recipieat, ut earlier, O* perfeSiur egeat
rtiiauit Dtuat ptnùtttettut ft; tga fufi Dtaat
puftfututtat art. Et poft multa dicit: a'ft·
Hat acte tajut ùtrgieru ierretaut tarraraua
iu audiit me efpitia taeaUMaet . Sic confide-
rando foce-dotum dignitatem , & fesentiam
quam habent do digmtats, 9t majeftaris di
vinorum, qun traArat, non mirum u quend
aliquas ciframftantias, ut puta , rariope n»f
gnitudinit It dignitatis, eorum peccata £·*
viota & turpia magis videantur peccato ®·’
monis aut infidelium. Aut dicendum bc^vIter
quod illa verba funt Dumooum, &
rum fi mentirentur, cum^Diabolus
Chrifti Gt nater mendacu. Et hoc de pn*
fenti articulo
749
ANNO
eft* an
BASILEENSE G. CONCILIUM.
750
,&«W, «sm iatra thaiaetana Jpeafi tai ,‘
A 1 T I C U L U S LIX.
«•ad pejhdat iatprtrafti ,■ qai te laa^aat faivi
Alia vero vesba, quibus Donjinus di
citur uti, funt fingulariter diâa, ut quod fanffti effient mftes illius confeffionis, mater μ
ι· figillum; ideft ipfe fit tibi per quam la
beas certitudinem de promiflb, qu* eft advo
cata & pcomotrix tua- Pater vero confirma
tor , quia in eo refidet fontalis auAoritas ;
Spirin* autem coafolator, quia eidem appropriaotur eflfetta* pietatis k mifcricordi* ; &
ita articaius eft ptus, k devotus nihil habens
fufpitionîa. Et tantum de articulo.
ARTICULUS LX.
Jmm:
SUOS· MS-
Ifte articulos tangit doo; primo quod mi-rabiiia ponit de regula B. Birgitta; mirabi Εκ cap. qaiati lihri eft f«ad, Kt tttar vertit
lia vero ifta funt quod dicitur, quod regula
·/**, t··* aaiata tKÎitoK fellitet parvuie·
ifta ex ore Chrifti proccffierit. Secundo tan
raat% qtuaavit ptft haptifaù eareatitait ■*·
git conceffiooem indulgentiarum. Primum non
viehaat fattrw atrata , iêeft Ctrifti, vicidebet videri aut dici ita mirabile quod videa
aiae tuarea apprepiaqaaet atiferitertiia , fw^w
petaa, feel mm /««r ele&i taei.
tur incredibile, aut a ratione, & veritate alienum, ut enim dicit Salomon ram fiatpiicitat eft feraaaiaatie Dei : Proverb, 3. ubi glof.
Ifte articulus , quod non in X. capitulo
Bed* ram JhapUtHtu eft feratatiaatie Dei, quinti libri, ut dicit translator, continetur,
qni* tee fapiaatia faa thtrtte illtffrat, qaet quia quintus liber non capitulis, fed interro
faftat terreat aat tiapiicitatit aitii baiera tea- gationibus k revelationibus diftioguitur ; fed
fithret. Nulli enim debet videri incredibile , in interrogatione fexta q. p. habetur, videtur
quod ipfe magifter veritotia Chriftus difeipu- mihi fenAorum fententi* conformis; doHor
jam fuam humilem k devotam Birgittam do enim fanfeus in ead. dift. 16. ar. 1- ubi qua
nt utrum femper Deus mifericordiam exhi
beat in hoc quod puniat citra condignum, k
it gubernaret, quod Moyfi famulo · fuo pro remunerat ultra meritum; refpondit in folupotûfe Ifraclirico legem dedit, qui B. Paulo tiooe ad quartum artic. quod peccato origina
doclori gentium cvangelium pmdicaodi genti li fecundum rigorem juftiti* non folum de
bus revelavit, Sal. t. qui B. Paeonio abbati betur pro pcena carentia vifionis divinat, fed
& patri ampliffimo monachorum monachalem etiam ipfius natur* annihilatio ; - k ideo cx
regulam ore proprio di&afledicitur, ut int hoc ipfo quod pueris non baptizatis naturalia
ius legenda narratur. In&per ejus ordinatione bona conferventur citra condignum puniuntur,
B. Bafiliua nfonachonun fisorum regulam ex Ifei* 7. fed mifericocdi* Domini quod non
ore Angeli diAstam fufeepit. Et ita de mul fimus confumpti. Hsk ille. Ex quibus patet
tis aliis exempla poflent adduci, ex quibus veritas articuli quod citius appropinquant miverifimile judicari pote* , quod articulus ia fericordi* quam pesos. Propterea cum mifericordu, dicente B. Apoftolo Jacobo, testan
te Jacob. x. fuperexaltat judicium; Apfelmus
tione fidelium Deus dedit indutatntiu illi mo- dicat: atiferatiaaet ejat Japer etaaia eptra enafterio , quales liant in eedeua S. Petri ad iat ; non eft caufa dubitandi io ifto articulo .
vincula Kom*, non debet alicui videri impof· Pnsterea dicit S. Thomas in s. fententiar.
fibile. Cum Chriftus, qui eft principale ca di*. 33. art. ult. io refponfioae ad decimum
put ecclefi*, de cujus meritis principaliter tol articulum, quod Licet pneri non baptizari fint
li rur thefaurus ecçlefi*, unde indulgenti* da» feparati a Deo qutmtum ad illam conjun&iotur fidelibus , poffit immediate fecere quod nem, qua eft per gloriam; non tamen fisnt
per fuum vicanum facit. Secundo occ ita no ab eo penitus ieparati; immo fibi conjungi
vum, quin fimile fibi jam praKeflêrit; legi- tur per participationem naturalium bonorum ·
tur enim in vita decemmilium martyrnm quod k it* edtan de ipfo pudere ponunt neturiDeum rogarunt, quod dies jejunii paffionis li cognitione & dileAione. Et hac de arti
eorum annum jxenitenrialem concluderet ob- culo.
fervanribos fe ogvote ; k fefta eft vox de ceeARTICULUS LX I.
lo dicens r dileAiffimi mei, qu» peti ft ia ici
tote vos itupetrafte ■ Ecce quod Chriftus fine
minifterio paps cooceffit unum annum indul Εκ ttânt tap. ftnaptut eft, qt&i jaftitia Dei
genti* obfervanribus diem jejunii martyrii eo E eft k» aaafqaifqae, fcilicet juflus , quod
translator tacuit, tiinutt qaa petit.
rum; k ita potuiflet dare plus fi petiviflenr.
Et non mirum videndum, nec literatis , fed
Ifte articulus, qui non videtur eodem ca
nec catholico fimplici , quoniam fient Chri
ftus non alligavit potentiam fecramcnris, ita pitulo, fed ex eadem interrogatione habetur
nec miniftris ecclefi*, quin ipfe immediate in refponfioae queftionis féconda apud ....
poffit omnem gratiam conterre, quam mini param habere difficultatem : pro nuo notan
ftris fuis mediantibus confert. Propterea ia dum dl, quod tripliciter poteft udvari ; fe
tegenda B. Catharine majus videtor haberi n- cundum earn quod juftitia poteft capi tripli
bi dicitur fic : vea th teth iaftaait : veai elt· citer, ita poteft tripliciter oftendi veritae articu-
ANNO
CHS ISTI
CST
751
BASILEENSE G CONCILIUM.
751______
ticuli. Un· modo fecundum feMeariaoi Ae-A dupliciter, poteft attendi iu operation* divin*,
■it fecundum quod debetur aliquid Deo, aut ciuusTt
* relmi, /nfiitie Dei diciter deteoeie beteitetu
AWNO
fecunduai quod aliquid debetur create rei, Λ
m**.
e/e» ; & hoc modo juftitia Det eft talis, quia
CM* 1ST!
utroque nsodo Deu* debitum reddit: Debitum
decet eum juftorum orationes exaudire . Un
ctum
eft
Deo
ut
impleatur
illud
quod
fapiende in pfalm. *Zm*«vers>ar /uff», O Dmmu
tia k voluntas habet- 3c quod fuam booitatenedivit eer. Aliquando dicitur juftitia Dei
trm deceat; k fecundum hoc juftitia Dei reretributio meritorum, 9l hoc modo dicitur efpicit decentiam ipfius, fecundum quam red
tiam quod juftitia Det k*. quoniam , ut S.
dit fibi debitum. Debitum eft etiam alkujus
Thomas in a. >. q. 83. ar. ij. quereoa urei creat», quod habeat illud, quod ad ipfam
trum oratio fit meritoria- dicit quod fic , fi
ordinatur* ficut homini quod habeat pedes, 8c
illud quod petitur fit utile ad bcatinsditem
quod ei alia animalia fervianr- & fic etiam
hominis. Tertio, juftitia Dei attenditur fe
Deus operatur juftitiam, quando dat unicui
cundum exhibitionem promi fli. Et hoc mo
que quod debetur, fecundum rationem fu» na
do etiam verum eftquod juftitia Dei fit, quo
tur» & fu» conditionis: fed hoc debitum deniam, ut dicitur in gloffa fuper pf. es /ad&ficeti» i» /rrasemJe* tui» &c. Deu* enim pro g pendet ex primo, quia hoc unicuique rei de
mi fit ut peccatoribus veniam patentibus vebetur, quod eft ordinatum ad ipfum fecun
dum ordinem divin» lapienti». Eft tamen ve
niam largiretur; pluraeutem promifla legimus
in facra feriptura ftAa de exauditione oratio
rum quod licet hoc modo Deus debitum ali
cui dat; non tamen proprie eft debitor, quia
num juftorum, ut illud Jer. CZmm|«s «d me
ipfe ad alia non ordinatur, led potius alia ad
&c. k illud: petite & taifittii &c. Jo. id.
& alia hujufmodi ; eorum qu» ad bearitudinem
ipfum. Tertio, natandum cum eodem doAore in 4. dift. 46. q. I. ar. 1. quod talrm,
quandam juvant, quafi pertinens ad ejus falu
tem , meretur juftut illud obtinere ; k ideo
vel talem creaturam producat qualem volue
indubitanter accipit quod petit. De quibus erit , indifferens eft ad rationem juftiti» ; fed
tism Chryfoftomus dicit: MMfaaa» armui dequod aliqua natura produAa ei attribuatur quod
illi natur» competit, hoc ad ejus juftitiam
eeficie dteeget , f·'* os trente/ m» deficient
pertinet; & contrarium ejus juftitic impugna
fee pietete inftigett Quod vero articulus de
talibus intelligatur patet ; cum enim dicit &
ret, in tantum, quod, ut infra dicit in eo
unufquifque juftuk obtineat que petit, ftatirn
dem articulo, Deus feipfum negaret, fi crea
offendit quod non intelligitur umverfaliter de
tur» non conferret quod ei debetur fecundum
omnibus; fed non eft juftus, qui non pro o- C fuam difpofitionem : fic enim veritatem non
fervaret in operum conditione vel gubernatio
ne . Illud autem dicitur alicui debitum fecundum exigentiam fua conditionis, fine quotes
illa exemplar divinum fecundum propriam
ARTICULUS LXIL
fuam rationem imitari non poteft , fecundum
illud quod gloffa dicit fuper illud apoft. ad
Timot. 1. ille fidelis ptrmanet, ani ftiffuue
De eedem cepitule fttmptu» finit, qued fi tge
•egere »en poteft : negaret autem feipfum in
ideft Chriftus ennibilertm ee, gmt bemine»
quit glofla, fi diAa fua non impleret, laud
fle» me diligunt O me centre veltmtettm
autem diciim alicui rei debitum fecundum exi
terme edereri fermitterem, fece.rem uti eit
gentiam fu» conditionis , fine quo res illa
inferiam ; fequitur ratio, quam tacet tran
slator; auferende eit liberum arbitrii»*», &
exemplar divinum fecundum propriam fuam
defiderium terem .
ratiotKm imitari non poteft: cum ergo liber
tas arbitrii fit conditio homini* nstundis, vi
Pro intellcAu hujus articuli, qui non ex 0 detur quod auferre ei libertatem arbitrii effet
eodem capitulo , fed ex interrogatione VIII.
contra ordinem juftiti», k ita, largo modo
refponfionis prima quvftioois, funt aliqua no
loquendo, vel utendo nomine injuri» hoc catanda; primo quid eft injuriam alteri facere;
fu videtur injuria fieri homini; nec videtur
fecundo quomodo poteft competere Deo. Pro
hoc minus convenienter diAum, quam illud,
quo fciendum quod glofla interlineali* fuper
quod glofla ponit Ro. V. fuper illud : jtffiifi·
illud Math. a. amite, neu facie tibi injuriam
ceti eu fide pacem babeemu» ; ubi dicit gtofquafi rationem reddens dicit reddo quod de
fa : Deu» recipit eum, fm ed ft confugit, abeo. Ex quo loco videtur fumi ifta deferiliter effet i» te ieigeitet ; tum tamen dicetur
prio, quod quis alteri injuriam facit cum non Jeb. 34. abfit e Dee impiété» & ab emnipo·
reddit ei quod debet, quod pertinet ad ratio
teett ieifeiter . Et ita pnrfâti articuli pof.
funt in eo judicio falvari, & veritatem con
nem juftiti». II. notandum, ut dicit S. Tho.
tinere.
in prima part. 4. q. 11. ar. I. quod unicuiS|ue debetur quod fuum eft; dicitur * emefe fuum alicujus , quod ad ipfum ordinatur ,
ARTICULUS Lilii.
ficut fervua eft domini , k non e converto .
Nam liberum eft quod fui caufa eft. In no E B» capitule IT. quinti libri, eft good idcirco
bedientia & perfeAione juftitia
contraria,
appetit pati
mine debiti imponatur quidam ordo exigen
tia vel neceffitatis alicujus, ad quod ordina
tur: eft autem duplex ordo confiderandus in
rebus. Unus quo ad aliquod creatum ordina
tur , ficut pars ad totum, k accidentia ad fubftantias , & unaquaque re* ad fuum finem .
Alius ordo eft, quo omnia, qu» creata funt,
ordinantur in Deum; fic igitur k debitum
praeolit Detu Krginem beatigemam ernei·
ber creaturi», O pltu dihnit nem , fuie
»« fpeciele i^figee virtetm» ieveetem
eft.
Ad iftum articulum diAurua: ia prinao di
co meo judicio, fi oculo charitatis miflet be
ne refpeAus , non fuiflet repertus abfurdua .
Pro
75j
BASILEENSE G. CONCILIUM.
754
tr Pro quo notandum primo, ut patet ex tex-A«//«d titiut infiemmetur & cembutitur, gued
ARNO
- ^-""tu, prafatus articulus loquitur de praftantia
bebilitu tft & tftfujcitu tft ed cemburendum ; CHS
ts n
*JJ!2_ Λ extollentia dignitatis. Rurfys û advcrfarius ftc Ô*■ i»
· Murie fuit / quando enim ignit e·
imi
coafideraffet & pondcraflêt illud ^loriofe Virneci it divini, gei in ft eemmutebilii, O ettr9tit tft, ecctndi , & eppertre teepit, a tribulationem & patiat nocerent ,
pitulo , ut dicit translator, fed ex eadem in
quam predeffat. Sequitur : idcirc» ut omnia
terrogatione, & refponfione quatftionis fecun
fubjeda fiat bomini, propter quem fade fat
eft notandum, ut recitat dodor fandus
omnia, & omnia ipfum timeant ; ipfe vers wein prima parte q. LXI. ar. 3. 8c in q. 8. pro
minem nifi me Deum fuum .· prepterea animafenttntia concorditer fuit dodorum quod an
hbut nm eft datat iatelle&ut ratieaaiit : Haec
geli creati funt ante hunc mundum corpo
ibi. Ecce ratio principalis aflignata in arti
reum. Unde Damafcenus lib. 11. fententiarum
culo. Videlicet ut omnia maneant fubjefta ho
dicit: quidem dicunt quod autr creationem bumini · & quod ifta ratio, quanquajn non iit jut mundi fenfibilit geniti fat angeli, ut
principalis ratio quae poffit dari , fit fapienter
Tbeologtu dicit Gregeriut : & etiam Gra-codata, & merito, ficut textus dicit, cum fit
rum dodoris fententiam infequutus dicit glofratio fapientiflimi Dei . Pro quo notandum ,
fa fuper epiftola ad Tirnot. fex millia neuquod S. Thomas in 1. dift. 1. dicit, quod p dum nqftri temperit complentur annorum , O"
ratio finalis difpofitionis alicujus rei poteft afquanta tempera, qmmtafque feculerum origi
fignari dupliciter; vel ex parte agentis , vel
nel fafft recitandum eft , in quibat angeli ,
ex parte ipfius operis : ex parte agentis , fcithroni, dominatienei caterique eedinet Domi
Jicet Dei , finis eft bonitas ipfius, fecundum
ne ferviverunt . Dicit infuper S. Thomas,
quod lieet probabilior videatur, quod fimul
;|uod cadit in voluntatem ipfius bonitatem
quoniam ,
O·
G
de,
cum mundo fenfibili fint creati ; contrarium
uam m rem diffinire. Et hec prima ratio
creationis, & diipofitionis rerum: fcilicet ditamen non eft reputandum erroneum, praeci
pue propter fententiam Gregorii Naxiameni,
vma bonitas, cujus eft omnis gradus creatu
rarum univerfi complere. Ex parte autem ocujus eft tanta in dodrina Chriftiana authoperis ratio quanquam fumitur ex parte finis
ritas, ut nullus unquam ejus didis calume is m
ad quem agens ordinat tale opus ficut eorum
inferre prsfumpfent; ficut nec Athanafii do
quae funt ad finem ratio capitur ratione finis ;
cumentis ut Hieronymus dicit ; nec
fic autem eft quod horno eft finis omnium afententiarum determinat alteram partem ha
iiarum rerum: quia homo eft quodammodo
rum fententiarum effe erroneam, licet dicat
omnium aliarum rerum corporalium, ficut di
in 2. fententiarum dift. *-. recitatis aadbebus
citur in articulo praefato ftt ». phyficorum di- E opinionibus : net autem , quod print didam
cit Ariftoteles fumat & nee quadammodo fi
eft, fillicet qued^fimiliter creata qft corperanit amnium. Et Magifter fententiarum in ».
lit
fpir 'tualit natura , pro captu intelli
dif. t. fedut eft berne propter Dem», ut ei gent ia nqftra magie apprebamut y falva terne»
ferviret ; ita mundus f*£lns eft propter homi
reverentia fecreterum, ia qutbut nibil temere
nem ut ei ferviret; unde Dominus hominem
afferendum qft. Item poteft fecundo fic did,
praefecit omni creatur·, ut dicitur Genefis 1.
ficut ipfemet Magifter fententiarum declarat
in quantum fcilicet ad hominis utilitatem
loco fupra notato cap. 1. declarat authoritaerant
teas illam EccL l. primo enim creata cft fa
Magifter
t>
eunda
ordinat». Q» pofito cum ratio
pie».
TSJ
BASILEENSE G. CONCILIUM.
0
758
er pient ia · quod intelligitur , ut dicit, de ange- A ftetit in erdine creatienit five, nihil babnit
ANNO
- fcriptura
^ ·
“
de ferme .· pravaricate vrr· munde, ftatim at- CHRtSTI
,—---- ]jca narura qua in
fzpe
vita , faceffit
erubefcibile : accedente itaqtte
cnaKTl pwnt*··
lux dicitur, ut capitur ex Auerubefcmtia pravaricalieni/, m«* anflut efl
M»·
euft. lib. 1*. eonfeff. cap. 12. Nam fapientia
met nt inerdinatu/ ; & maxime in ill» membre
ilia quat Deus eft, crests non eft ; ut ly pri
quad ad majerem frniJum inftitntum fuit ; qui
me, priori tare dignitatis non temporis , qua
tamen motu/, nt inani/ effet a frnflu, De>
Angeli, ut dicit Auguft. XI. de civit. Dei ,
bénit ate cenvfrfut eft in ben urn, &" per divbuniverfa qua condidit Deus pnecedunt. L'ndc
ni mandati inftitutienem cenceffum eft »pni
dicit Magifter: primo omnium creata eft fa
cemmixtienit carnali/ : hxc it* . In toto ifto
pientia ; quia & fi noo tempore, przcedit ra
prcxeflu
non ponitur quod motus conc up i icen
men dignitate. Et Yfidorus parifornsiter exti» poft praevaricationem ad majorem fruftum
ponens dicit: Diobelet ante emnia treat nt efl,
fuit inftitutus &c. Sed quod divine bonitate,
ms temperi/ quantitate, fed «
quz nihil inordinatum reh’quit , & quz cx
re. Unde Job. 4. ipfe eft prh
viarum
malis fcit elicerc bona, converfus fuit in boDei. Et hoc de ifto articulo.
g num , quod dupliciter poteft intelligi ; uno
D modn in quantum ex eo fequitur in homine
ARTICULUS LXVI.
fzpe deprcflio elationis, vel aliquid hujnfmodi. Unde S. Thomas in 2. dift. 32. ar. XI.
in folutione unius argumenti , dicit, quod ,
(impliciter loquendo, melius fuiffet homini fumite carere, quam ipfum habere; fed quoad
quid Sc quoad ad aliquem ftatum hominis ex
Ad iftum articulum dico primo, quod trans
pedit fomitem habere, ne in fuperbiatn ela
tionis cadat: hzc ille. Hoc idem teftatur Grelator addidit illud, nec in mette Chrifti, quod
io originali non eft, quod fatis eft vituperogurius, Dei fuperna difpenfatio nos, Deo fervientes, carnis noftrz permittit tetnpeftatibus
fum in materia fidei aut addere, aut mutare
aliquid de originali. Secundo dico, quod po
concuti, ne noftra mens io fuperbiam audeat
lito etiam quod diceretur in morte Chrifti ar
przfumptione fuz fecuritatis elevari . Job. 16.
ticulus eft verus, fi bene intelligatur; ut de
P repter fnperbiam lemam capien/ · Sc 2. Cor.
bent verba fandorum intelligi . Piriformi12. Ne magnitude 'revelationum extollat me,
ter enim loquitur Leo papa , ut deducit S. C inquit Paulus, datu/ ejt mihi ft imulo/ cerni/,
in 3. dift. at.
1. tanta fuit
-fugela/ Satbana, qui me colaphizet. Alio
Dei & hominis unio, ut nec fupplicio poflit
modo dici poteft converfus in bonum . in
dirimi, nec morte diftingui. Pro cujus decla
quantum poft przvaricationem inftitutum eft
ratione eft notandum cum S. Thoma , quod
conjugium io remedium Sc honeftatcm ejus :
•nomine humanitatis poteft intelligi uno mo
ficut enim dicit Magifter fententiarum in 4,
do anima & corpus ; ficut in toto intelligundift. ad. Conjugii autem inftitutio duplexed,
una autem petitur ad officium fafta in paratur partes, ut in domo
te&um ,
difo ubi effet fhorus immaculatus Sc nuptiz
qua tamen non praedicantur de toto : alio
honorabiles
, ex quibus fine ardore conciperent
modo nomine humanitatis intelligitur forma
& fine dolore parerent. Altera poft peccatum
compofitionem fcquens partium animai & cor
ad remedia faâa extra paradifttm, propter il
poris , in qua communicant individua fub
licitum motum devitandum; glofÛùri licitum
eadem fpecie. Loquendo
primo modo
En rtfpenfiene prime quaftienit XL interro
gationi/ , qtted delta/ , <** humanité/ a
prineipie eenjeteSieni/ fme infeparabile/ ftt/t,
nee etium in Chrifti merit.
Thomas ,
ar.
paries A
de
vero
eft. Sequitur prima fcilicet inftitutio ut na
humanitate, intelligitur articulus przfatus,
tura multiplicaretur; fecunda ut natura exci3c difium Leonis papz, quz omnia intelligenda funt materialiter loquendo de humani D petetur : gloffa : fcilicet a caufa peccati, &
tate ; materiales enim partes principales hu
vieiffim cohiberetur; quod Augumnus tefta
tur dicens quod fanis effet officium, aegrotis
manitatis manferunt femper unitate divinita
ti, fcilicet corpus & anima. Unde Auguftieffet ad remedium: infirmitas enim continen
nus, deducit Magifter in 3. dift. XI. cap. 3.
ti», quz eft in carne per peccatum mortua
ne cadat in ruinam vitiorum excipitur honePtrbum en quo fufcepit beminem, idqft ter·
ftate nuptiarum , Hzc ille · & ifte videtur ef•em & animem , nunquam depefuit animam,
eu effet anima feparata a verbo", fed tare pofe fenfus articuli : nam poftquam dixit, quod,
fnit animam r quand» fpiravit / qua redeunt»
tamen motus ne inanis effet a fruftu Dei bo
furrenit : mere ergo ad tempo/ famem nen onitate converfus eft in bonum; fequitur quod
•imam fepotavit, fed neutrum a Perbe Dei :
divini mandati inftitutione cooceffum effet opus commixtionis. Et ita patet qualiter arti
ille, Sc tantum de articulo.
culus bene intelleâus conforms eft difilis fanARTICULUS LXVII.
élorum doétorum.
Hzc
In rtfpet^iene ad primam qu^ftionem XII. interrega/ienit fmnptnc, dicit qned metu/ cencnpijcentia pqft pravaricatienem ad ma/erem frnflum fuit i^ftitntnt, fcilicet ed mintienem carnalem.
Ifte articulus, fi fideliter & veraciter fuile
fe* expofitus, apud catholicas aures nullam
difficultatem habet quod patet: feribitui enim
lie in forma . Natnra enim bemrni/, qnandin
Ctncil. Genteel. Tom. XXX.
Bbb 1
AR-
RP
ÀWWO
BASILEENSE G. CONCILIUM.
A
75P
ARTICULUS
LXVIII.
ARTICULUS
LXX.
■«μ-
CKUSTt
’♦»·
JE* esdras capitula extraffus, dicit quod -d·
dam, Cl· Ev* in plafmatione tnt potentia
deitatis , Cf in cobabitatiose deleftabHis bonefias , Hind diflum applicat ibidem ad co
habit atiouem Kerbi , & yirj^etxi* in Utero
falvo virginitate.
etiam
Ε* revelatione nona fumptus, dicit qemd ipfa
S. Brig ita fit abftroaa de mundo, >··
treduSa in mmtfonem Spiritus S.
Pro iftiua articuli declaratione primo po
nam eum in forma, quia per totum non fi.
delite» traotfertur. Secundo ofteadmn quod fir
verus . Sic aottm dicitur ia textu t ob bis
non ex
ex eadem
Ifte
articulus
capitulo, ut di
cit translator , fed
interrogatione ,
ergo tet no abftraBa, fedieoo ab amoee mundi
fcilicet XI{. in refponfiooe qcueftioeis fecun
a velupeaoe cmmis, de
immediate
de extraftus eft; quo ad ejus primam partem
fit (equitur:
dt.
longe aliter jacet In originali quam fuit hic
du8a es in manfionem Spbiteu S., qui eft
translatui : dicit «lim fic; ficut m plafmatioin me, dicit filius Dei. Circa fecundum prænt -dda
JEv< mirabilis eras potentia Dei fuppofito primo quod talis fuerit beata Britatis, Quia Chriftjanus dubiam habuit iftam
gita, fcilicet abftrafta ab amore mundi, 3c
propofitionem ? Sequitur :
cobabitatiovis eo
pee cooieqnens fuerit in amore Dei ; quia ti
rum deleflobilis benefit·.
num loquitur ex altero, cum animus huma
flim habuit iftam propofitionem ? cohabitatio
non vacer ab amore. Oportet, ut dicit
enim in loco voluptatis in paradifo inter vir·
Auguft. quod vel
amorem
vel
ruofoe, finies creaverat
non
mundi. Hi enim duo amores duas civitates
fe nifi deleftabilis Bc honcfta. Unde
conftituunt, fcilicet Dei, fit diaboli, ut dicit
ftatu primi homioit in paradiib fuper Cauri,
de civ. Dei. Quo przfiippofico, hic articulus
dicit: habitavit primus borne i» paradifo veverus. Cum enim,
Dionyfio , amor
luptatis .· convtrfatio enim nil molefi ia, nil
fit virtus uniriva Ac uniat amantem cum ama
indigentia ftntitbet. Odoriferis ftipattts mei is
to; necefle eft dicere quod amans ducitur in
fulcit us floribus ; gloria & bonoro ceoeoatus,
manfionem amati. Et circa hoc dicitur pri
& cenftitutus fuper opera manuum pixfine te
mo Jo.
Deus charitas eft , qui manet in
ris , erat illi fors ac focietas retae plebe ange
ea Or. ubi in glo. ait Auguftinus: viciflim
lorum , & tum omni militia caleftit exerci C in fe habitant, qui continet, & qui contine
tus . Et tandem dicit quod in defcenfu Filii
tur; habitas in Deo, ut continearis, habitat
Dei in Virgine fuit etiam admirabilis Dei po
in te, ut contineat te ne cadas; quod confitentia & bonitas, & in utero ejus deleftabiderans Bernardus inquit : Deus charitas eft .
lis cohabitatio ; de quibua nullus nifi httreQuid ergo cbar itate melius ? St
manerticus dubitat; fic ideo finis fit pradentis arti
in cbaiitate, in Dee manet. Quid ergo cba
culi.
ritate fecuriut ? O Deus in eo .·
trgp
cbaritate jucundius > de quo etiam Dominus
ARTICULUS LXIX.
loquens in Evangel io Jo: XV. ait Apoftolis ;
manete in me, O ego in vobis. Sed notan
JE* Ji. V. revelatione Kill, dicit quod doler
dum quod ifta tnanfio approprianir Spiritui S.
matris pint movit Chriftum quant pre
tum quia charitas, quae unit nos cum Deo à
print .
tppropriatur Spiritui $. fecundum illud Apoftoli i. Jo:
boe cognofcimtts, quoniam
Qui iftum articulum fufpeftum habuit non
in eo manemus, fcilicet per charitatcm; quomultum coofideravit amomm Jel'u Chrifti md D niam de Spiritu S. desiit nobis .· cbesritas e ·
benediftam matrem fuam, qui tam fuit ma
nim diffufa qft. Unde Bernardus in fertnone
ximus quam unquam fuit filii ad matrem ;
de Pentecofte dicit fic: ficut patet
filius
unde ipfa vocatur Eccl, 14. meter pulchre di
unum funt j fit
nos per Spiritum S. fu
lectionis . Secundo, non conftderavit difta fan
mus in ipfe. Et propterea articulus viriflidiorum in hac materia loquentium, fit prxmus, non folum de S. Brigita, fed de quo
fertim difta Auguftini in dialogo de pafuooe
cumque in gratia exiftente dicitur : manfionem
Chrifti, in quo fic dicit in perfona Virginis,
habet in Spiritu S. five quod introduftus eft
Sed ubi ed locum crucifixionis perventum efi,
in manfionem fpiritusS. fic Sponfa ait, Cant.
me prafente & vidente, detraCiis veftibtu
2. Introduxit ma in cellam vmtariam ; quae eft
mundiffimum corpus , nudum cruci inter duet
manfio Spiritus S. quia manentes in eo per
latrones affixum fufpendtm/ , ubi dum refpegratiam devotionis & amorem ferventem vini
xtt me, ut regr , plus dolens de me, quem
meri cceleftis poculo reficit & odore deleftat.
de fua durijjima pafjione : hax’ ille , Ecce quod
Et hoc de articulo.
magis dulciffimae matris compaflio , quam gla
dio doloris transfigam videbat , corpus ejus E
movebat plus quam proprius dolor. Et ran*E
O
fecerat mentionem ante;
Mibus
β
O
O
quia etiam fufpe*
Dew
poterat ef.
Ber. de
nus
B·
habeat
eft
Dei,
tefte
X.
f·’
X. I»
O
tum de prefenti articulo, quia vanum judico
iiiperfluere verbis.
AR-
76f
«♦H
BASILEENSE G. CONOUUM.
7«2
A nebmu que terrena dtlexertmt. Nec ex hoc '
ANNO
qood ifte Mticalus dicit ifta per fimilitudinem CHXHTt
A I T I C U L U S LX XI.
effe intelligeada dexteram & finiftram in di
vinitate, loquitar quod arguit accufator dicena : videtur negare Chnftum judicaturum
gatienit XPJ.
quad fecundum fimilitudi
fecundum hominem, in quo dextera Sc fini
nem , G- neu ad litaram intelligi debet ilInd Kvongelii : omnes erant ώ dexteram
ftra realiter eft efigiata, de quibus ad literam dicitur quod in articulo fecundum tro
Det aut ad finiftram · quia nec dextera nec
pum exponitur. Hoc accufator. Primo enim
fieifttj in Deitate effigiata eft.
non fequitur, quia articulus non dicit nifi qood
ia divinitate, quat eft objeâum bcatitudims
Pro intelleftu hujus articuli primo ponam
fanâoram, A in cujus vifioois ftrvaiioue ftat
atut jacet in originali . Secundo, ofteodam
miferia damnationis, oonnifi per fimilitudinem
qood ipfe eft verus & conformis diéhs fan
dorum. Primum, notandum quod ita dicitur
funt intelligenda dextera & finiftra; & a dex
in originali : in Deitate nihil efl carnale nec
tris poni divinitatis A a finiftris per fimilicmmSiter effigiatum , quia Deitor mea fpiri- g tudinem debet intelligi capiendo per dexte.... aft
.Λ . Seqmtur
c
*
/· ·«
· "
begtimdinen,, ρ^Γ finiftram vero mife·
ttu
, nec dextera
, nec finiftra
«·
DeitnCe
, tauquom carparaliter effigia
riaru, ut didum eft. Vel loquitur dc huma
tam ; fed per fimilitudinem brn diSa ftmt y
nitate Chrifti, nec negat in eo veraciter effe
quia per dexteram iuteJligltur fub limit at mea
dexteram, Sc. finiftram, nec negat quod judi
gloria divime ; per finiftram veto defeSut &
caturus eft in forma humana, nec hoc fequi
privatie totitu bead. Sed nee aval ate bedi
tur ex didis. Quod vero dicit arguens, qnod
tn ille admirabili glana mea ftmt , ubi aibil
literal i ter deben* intelligi ill.r, partes, patet
corporale , O inquinatum, G traafmatabtle
an vera dicat ex gloffis dodorum fuper poli
efl; fed he fimilhadinibur & ia figuric anitis. Przterea licet de difpofitione litus in ju
aaaliam multetier feribuntur merer bemiatun ;
dicio forte poffet, ut dicit Nicolaus de Li
fient in eve innocentia, he bode lafcivia , bo
ra , ad literam intelligi, non loquitur articu
am incontinent defigantur ; haec ibi. S d quod
lus de judicio, fed de beatitudinc, cujus fta
ifta vera fint A conformia dictis fandorum
tus denominatur a dextera ; ficut miferia a 11virorum probatur primo. Unde Math. 15. funiftra. Secundo non fequitur, quia ficut non
per illud: ftatuit ovet « dextrin fair , dicit
negatur quod Chriftus judicaturus fit in for
gloffa interii, tdeft ia beatitudine · haedos au- C ma humana , per hoc quod dicatur , quod toteen a fmiftris : dicit gloffa interii: ideft he
'um illud judicium A quoad difcuffioncni, &
miferia ottrno. Ecce quod gloffa, quarti uniquoad accufationcm maiorum, & commenda
verfalis ecclefia arapleRitur in expofitionc e·
tionem bonorum, & quoad fententiam utriuf·
vangeliorum, explanat ficut in articulo poni
que mentaliter perficiatur, & non vocaliter ,
tur. Item Ongenes, & ponitur in gloffa con
licet in Chrifto fit os A ftngua & in homi
tinua, SenSi enim, qui dextere opera operati
nibus judicandis aures ad audiendum ; ita ncc
ftmt, acceperant mercedem faarttm dexterorum ,
in propoiito per hoc quod dicatur quod nec
dexteram regie, >■ quo requite , gloria efi :
dextera, nec finiftra judicis intelligantur , fi
mali vere propter opera fua peffimo & finicut diRum eft ■ non negatur quin ipfe judex
ftra ceciderunt in finiftram, idtft ia triftiin forma humanitatis judicaturus fit. San&us
tient tonnent enem. Haec ille. Item circa no
autem Thomas in 4. dift. 47. quxrtns utrum
mina fal candorum & damnandorum dicit :
judicium illud, quartum ad difeeptationem &
Chriftus hos vocat haedos: illos autem ovet.
fententiam, fiat per locutionem vocalem, di
Nomine auiem ovis in feripturis divinis fimcit in fine, ouod probabile eft quod illa, qu»
plicitas , & innocentia folet deftgnari. pulchre D dicuntur Math. 15. non vocaliter fed mentaergo hoc loco oves eledi defignant. Hsedum
liter intelligenda fint effe perficienda. Harc il
autem lafcivum eft animi] & fervens femper
le; & fic przfcos articulus.
ad coitum : pulchre ergo hoc loco nomine
haedorum reprobi intellrguntur. Nicolaus veARTICULUS LXXII.
ro de Lira exponens illum textum dicit fit :
per over intelliguutur juft> propter earum inSamples ta refpenfieut fecunde quaflienif rnaceuttam ; per badet reprobi propter eorum
jufd'-m inttrrugetieaic ΧΡΊ- ejt , quod Finequitiam ftataet quidem ovor a dextrir ,
(••u fecttndmn Deitatem eft omnifcieas ; ideo
tdeft ia beair, quia fundi trourfereatur ad
navit baram judicii·' fed fecundum bumagloriam : bado/ autem ad ftniftroui, quia ma
mtatem, in qua Cbriftul proficiebat fepienli mittentur ad poenam . Magi ft er etiam fen.
tio & alate, illam heram ignorabat.
tentiarum in 4. dift. 47. cap. X. de fitu ju
dicandorum in judicio ioquens ita dicit : ad
Si ifte articulus refpiciatur oculo pio , eo
;udictum veniente Domina , emittetur vox iimodo , quo diRa fanRorum funt confideranla megaa , qua refurgtat emner mortui ; &
da, videtur continere veritatem 8c confonare
tum minifterio -Angelorum ventilabuntur ae E diRis fanHorum . Unde Hieronymus fuper il
ro, quia boni congregabuntur. <> de quatuor
lud pfal. imperfeHam meum viderunt oculi
partibur · hir angelice miui/terio , qm> & ra
tui; dicit ita. bumapitot ergo Filii, qua fe
piuntur obviant Chrifto in aene ; reprobis in
in £vangelio ignerxife dixit finem bajur mun
terra , quam vi lexerunt , remanentibus , A
di ; G’ que ait trifti/ eft anima mea ufque
tunc praeconia iftorum bonorum r efurivi proed mertem ; in hic O" in fimihbut imperfeferentur. Et Alhmita : ficut enim loqui reSum fuum putrem vidiffe teftetur : haec ille .
fpandet corde amari; fterfum pergam qui cm.
Ecce expreffe articulus S. Brig it» , qui ita
leftio dtftdereruat ; daarfmtt vero ia ttrre mapie intelligendus venit, ficut diRum B. Hie.
ro»
—i
743
^3
BASILEENSE G. CONOLIUM.
7*4
QP ronymi : ubi pro declaratione articuli eft noANWO
'tandum, quod duobus modis poteft verificari
A t T I C U L Ü S LXXIII.
CHXtVH
ANMO
Mil·
fecundum
doHoçes
fenHoe
propofitio
illa
.
li
cntUTi
no modo quod' referatur ad ooririam expe
cag. n. itri, 4
rienti», fecundum quam noririam humanam
Filius Dei nefeiebat illam horam. Iftum mo
dum exponendi habet B. Bernardus in lib. de
KH. gradibus humilitaris, ubi loques» difiifo
iermone qualiter diem illum dixerat oefeire
ille in quo funt omnes thefeuri fapienti» &
Ifte articulus G totus in forma ficut jacet
fcienti», dicit refpoudendo fe fcire diem il
videatur non fufpeHus de fellitate aut errore,
lam negavit, non omnino, fed tali quodam
fed plenus veritate , & dulcedine devotionis
modo quo negari veraciter potuit. Nam etfi
redundans judicabitur: ita enim dicitur in eo
fu» divinitatis intuitu «que omnia fcilicet
ex perfona beat» Virginis: r««r< poa^itae *.
pr*fentia atque futura perluftrando diem illam
palam
habebat;
non tamen carnia fu» feng rm ; fcilicet Filius meus, pn/rdrtsiu/fe·, m
1
a ‘
‘ ‘
'
/'·
· jam
·
r ·
yricnmyw· iafptcetet eam ceq/afaAnrur e dele
fibus
experiendo agnoverat; alioquin
fpire cerdit fossa AoMnt/ «ris
writi Jaufri
ritn oris fui antichriftum interfecerat^ jam vi
derisor
rotri/s».· »«u/ «d vi/eodam firibus fui corporis Arehangehim vociferantem
/imi Maria, et (m/ileri pegiane ,· O lrt*t
& tubam fanantem audierat. Jam oculis fu»
igaeratent eaat ege Filitta Dei, taatea ceafitcarnis oves, hadofqve ab invicem fegregari
letieaeat recipitiaat aeagaaat t» effefia ejat .
prafpexerat. Hsrc ille. Secundo poteft verifi
Sic etiaae terfat ejaa esoodo»· tret,
■«wcari , ficut cum dicitur filius Dei fecundum
faper illad aliqate ptdicahtf vel verhumanitatem ignorabat diem illam: non quod
atkaiae
veait
;
fait
revertat
itat
fefferi
/«e
humanitas ejus naberet ignorantiam illius diei ;
exbibedaat. Ntt etiaat aiigaa ftrflttitet, &
fed quia cx natura humanitatis non habebat
agnofcere illum diem , ficut habebat agno- neuritic «■ ejat tapillit iaveaiebatar, mt
•tuta aafrieèatar, Hat ibi. Misum eft quod
fccre illum diem , ex natura divinitatis .
pia OMM diftkultat aliquam partem orrfentis
Hoc modd exponere videtur Gregorius ver
___
__________________
articuli: mdhss fiSftrt€hriftiaaus dubitare debum illud, dicens:, —
naari
aaigetùtat ieraae_ja·
7rrf,*7»d'oro™ orture IXariLi/. EtD·Chrifti, «Uam Spiritus S.
mafeenus dicit, lib. 3. fcnttntiarnm fisarum (, C formavit, & admiranda pulchritudine fnper univerfos homines depinxit, fecundum illud pf.
quod filius Del ignorantem At fervilem aflumfpeciefat fenea, & tanta fiuvitate refperfa 0pferst naturam. Pro cujus intalligentia & ar
rat, & fpaciofitate, ut quicumque fana men
ticuli pnefeft, notandum cum S. Thoma in 3.
te in eum afpeHum propetret, delaAationem
par. dtf. 15. an x quod natura a Chrifto ai·
quamdam fufeiperet, qu» λ «jus confolaretur
fumpta poteft dupkitcr confidemri. Uno mo
animum, Ara dolore, fi quem geftaret, aliedo fecuod/fta ntiobem fu» fpeciet « Ac fecun
viaret. Ipfe enim eft, de qeo dicitur, Eft.
dum hot dicit Damafcenus eam efte ignoran
ij. wdda anni adaeiraMh et, Dmiii,
tem At fervilem .. Unde fubdit ■ aaat fetva
fetitt taa Mme tfi gratiaraat. Si enim ho
mines detonantur in fpecie creaturarum pro
/>/«·» Dei, Ô* nan Arirl /«wire* tegaitiepter aliquam refaoantiam diris» pulchritudi
"eat . Alio mode poteft confiderari fecundum
nis; quanta deleHafio effer. Ac deleHatio per
illud quod haberiex unione ad hypoftafim di
conlequcm oculis fenis in afpcAu faciei, in
vini m , ex qua habet plenitudinem fcientin
__ ____
_ Ja
„ i. viriaans
______ ____
Ac grati», fecundum
illud
mm»qua latebat ipfe natum Divinitatis? cum enLro» gratiâ & vsrisrtis. D tùœ Wpidentes vultum B. Viminis mundaIaafi eaigtartura fi---- _
*
— ·- ignoran·_________ beatur a coacupifccnna meatis, Preterea, rt
ioc modo hutnaria natura in Chrifto
fte B. Fetro, r-.:ooe fa» pulchritudinis in
tiam non habuit: hcc S. Thomas. Sicut er
eum defidemnt Angeli profpicere, 1. Petri 1
go Damafceni diHum ne videatur detraxifte
ubi dicit gioffa; ιλί
ejat , fai fafet
peifeHtanem anitn» Chrifti, exponitur ita pie
eft pro adi/, gloria Deitate furrier, » ea S. Thoma & aliis doHoribus; pariformiter
diHum S. Birgitta etiam exponendum eft .
aagtlica it ceeie viriatae, tuet fiat aEt ad id quod dicit impugnator , quod fciliterea felicitate ferfe&t, mu [elata taaaertaUt
D tit alit atagaificeatia, feci affiaafta baetaai~
«et articulus fit contra gloflam , Math. xq. Ac
tatit tlaritatete featfer afficen gaaJtaat .
contra B. Hieronymum fuper Ofe», Sc con
Quid etgo mirum fi aliqui Judaei ex illo dei
tra Nicolaum de Lira, patet refponfio quod
fico , & deieHabiliflimo vultu confolatioaem
falfum dicit intelleHus eo modo quo diHum
fufeiperent dolorum fuorum, Ac tant» grati»
eft. Irem de Hieronymo patet contrarium ex
experti, fe ad invicem invitarent ad evndum
allegatione fua fuper. PfaL Preterea ex hoc
& videndum illum, quem fponfa deferihens ,
articulo eo modo intelleflo, ut diHum eft ,
Cant. V. dicit: /fecitt ejat at Libcai ; At
fequitur quod Chriftut fecundum fuam huma
E
hoc ratione candoris Ac puritatis 1 tle&u at
nitatem non fit omnifeiens; & ideo cum de
ctfiri ; & hoc ratione pulchritudinis, Ac fpeintentionis & fidei integritate dicentis fatis pa
ciofitatis : gattar tftu faa/vijfiataat · & boc
teat , Ac conformiter ad diôa faoAorum ; &
ratione fuavitatis Ac gratiofitatis in fermone :
ime de ifto articulo·
Cr tetat dtfieitrabilit ; ideft dignus
eundum gloflam : talit eana eft tiileaat atetu,
& ipfe tfi aaticat ate j * Non ergo mirum
ft querebatur ad videndum. Preterea fi facies
Chrifti io panno depiHv qu® data legitur >1h de-
7*5
BASILBBNSB G . CONCILIUM.
7«
poteft A valet obligatur ad fpirifualcs elaemo-—. ■■ ■
fiom, inter· quasr· emaneretur. fipfa
doArina
·
,
...» ouxtrn
mult» indidit ia animis devotis contuentibus nuam ad. eleemoGnas
coroorsles?. rSedλ dc
iftis
ι*»··
eam, ut dkitur ia hiftoria fcholaftica; quanto dicitur 1. Jo: j. gw' babuerit frifintiru
plus facies illa fplendidiflima, non mortua fed j»t muudi, O vuderit fratre»» fuum aecefiita.
viva, non in panno pofia, fed a divinitate af- tm» fatieateut. quod eft d.da eft ? Nullus praeterea dubitet de munditia cete; nullo modo. Eruo qui aurum habet fa*
corporis fui, quin fuerit mundiCmem. In quo pientia, tenetur diftnbuara tempore & loco
juxta Apoftoli fententiam plenitudo inhabitat debitis. Unde de ifto opere miiericotdia di
Dtvaiiaii. Q^anquam enim Chriftus fufceoecitur Eccl. I ft. gui mifericerdir»» bab't O ela
rit humanam naturam cum aliquibus defetti- tet & erudit, quafi fefiar gregeu» fuira». Bt
bus, noo tamen cum omnibus. Pro qoo no ideo Prov. V. deriventur frater tui ferat, O
tandam , prout S. Thomas ponit in 3. dif. 15. fo flateit aquat tua/ divide. Item Prov. VI.
ar. 11. quod ficut Damafcenus dicit, Chriftus difcurrt , vifita , fitfeit» amie»·» tum» . Et
habuit in fe omaes naturales A indetraâabi- gI Ecc. V. Si tibi eft iattiltSut, rtfftnde fre
les peffioaei ; dicuntur autem naturales psffio- am»* tnej fin mm, fit mjvms tua fufer te
nes quacumque nataram humanam univerfalituum »t cafiarit tu verbe iudiftiflitate
ter cooiequuatur , five ex conditione natura ceufuaderit ; gloffa interl. fic feccat, fait,
ficut indigentia cibi & hujufmodi, five pro & »e» vult freximum ixtti . ficut qai srpeccato primi pereatis in totam naturam de feir, & vult tuagifttr tff-. Et ideo Dan.it.
veniunt ex principiis natura fibi dereliâa cau- fM ael jqftiilaa» erudiuut uutlttt, fuigebuut fi.
fata, ficut, fames, ficut labor A dolor & hu t»t fitlla iu ferfetua» airruitatte . Hâ tamen
jufmodi. IndetraAabiks autem paffiones funt, notandum circa terminum illnd , tenetur : fe
qua defeftum gratia non important ; ficut im cundem quod S. Thomas in 4. dift. 15 di.
portat pronitas ad peccandum , difficultas ad eit, quod ficut dare cleemofinam corporalem
bonum A hujufmodi, que ex carentia gratia, non cadit fub praccpto obKeante , nifi ad remvel ex imperfaâioae contingunt. Ex boc e- pus neceffitys, A ut aliciu in neceffariis vinim Labs Chrifti imminueretur, five detraflio tn fobveniaftr; ita ad doârinam alterius non
forandum earum oppofita. Unde duo genera obliÿstur homo propter debitum oficium, nifi
dcfeâuum non affumpfitifta, fcilicet qua non in iu, que funt de wrefitate (alutis ; A
umvcffaliter naturam humanam cnnfequunturgC quando non effet, qui tnftrueret: vel quando
ficut kqua , curitas, febris A hujufmodi : con quri alium errantem videret, nih effet alius,
tingunt ex particularibus corruptionibus in qui ex officio illud facere teneretur ; alias au
fingulis perfonis, & hos dcfoffrn atfumere non tem docete eft conftlium A fupererogario eun
debuit, quia ad curandum naf^hnorbum vo- dam , ficut de eleemofims corporalibus dittum
nit . De numero iftorum apparat effe nutrire eft. Qiod vero fubditur in eodem capitulo :
but fafieatia ege imflrvi sans, pr» qrw tu evermes five pediculos, Λ ana, qua tanguntur
in articulo : non enim hujufmodi videntur ef tat ; & iffe debet fradicari aaduBer taaguau»
fe univerfaliter communia toti natura huma atilet uteut verba utta &c. dico quod loqui
na fecundum fe; fed caufanter ex aliquious tur de quodam facenfote, qui rehâo mundo
particularibus corruptionibus, qua in Chrifto ingreffus fuerat religionem * ficut patet ex
non fuerunt. Item illa non afiiimpfit, qua ad cap. procedenti immediate, & ideo nulla ma
imperfeâionem gratia pertinent, ficut igno net caufa dubitationis. Prrtcrea, nec per ilrantiam , difficalratetu ad honnm & bujufmo- Ia verba poteft accipi quod ipfe eres-pradidi, quia ipfo venerat ad hoc ot de plenitudi- caturus non accepta prius licentis foperinris.
•e fus·, grade omnes acciperemus. Et ifta fui-D Quod vtro dicit impugnator quod hic articu
ficiant pro articulo.
lus eft condemnatus in confilio Conftsntienfi, patet non effe felium eo modo , quo ex
politus
eft, & declaratus. Et hoc de ifto ar
ARTICULUS LXXIV.
ticulo
As IF. cafit^e libri Pl. tfl, quad email fafie»t O virtue/»» fradieare debt» audaciARTICULOS LXXV.
cr li devocu faamims B. Veroeic*, drvote perfpe- dk
1 “ " "As Tiberine Cufarem fenavit, Λ afire virtute»
μη.
trr verba Dei uelratibu»,
veleutibut.
£e taf. ΓΠ. tjufdem libri fuutftat tfl, yued
cua» diaceaatut eficiuu» ia»fe»itur fradii ra
Hic articulus infidcliffime , & mendaciter
di auFler.tat accifitur.
extra&us eft , fi afpicitur corpus capituli ,
qu ad adferibitur *. Birgitta. Ad id vero
Ifte etiam articulus infideliter extraAus eft;
quod dicitur, quod ia rubrica ponitur ipfe ar
ticulus , dico, quod fi capiatur pradicarc ftri- non enim dicit ita^ fed Dominus loquene cui
Ae , tunc intclligaadus eft articulus accepta dam diacono 'ta dicit: eam tibi diaceuaeue efprius licentia a fuperiore ; & ita fallo impo ficiut» ieaftftui» t fitadteaadi auSeritateiu
nitur B. Birgitta , ficut in multis apparet da-E acctfifti, ut urfltaere/ lafinuet, O arguertt
riftime fa&um effe. Unde articulus fic fe ha tadifcifliuatet. Ecce quod non loquitur uni
bet in forma textus. Qu* babe· aurtou fafieu- verfaliter de omnibus aut de ipfo ordine fe
tur Demitti teuetur tria fatere, fria» ii iicundum fe ; fed de quodam particulari diaco
flribuere babere veleatibiu ; O iu/ufer frabe
no. Pro quo fcicMum quod quanquam dia
cono cum ordinis collatione confertur A ali
re veleutibut . Ecce non dicitur pradicarc
Ifte autem articulus ficut jacet eft veriffimus, quis gradus pndatioois, anf cura animarum,
A facro fcriptura conformis. Qiis enim du bcut creditur ifti feftum, deque articulus lo
bium habet, quod non minus quis, & qoi quitur. Unde dc talibus Hieronymus loquens
IU
7??
BASILEENSEG. CONCILIUM.
làlltKt âhtifA^â f^·
«Mtios··* p< A
-------eifilf
----- ?- ΛΛΛ
--------------------------------V ^luem^tot,
------------ & Jiacmti Jebeut magnopere pnvUere, ut etm3h"Ï£1 «·» ^»/«*, <·»’ prnfmtt, fermât & c~t4U. ttrftnmt procédant ■ vmM&itftntNtgtt·
Jtu, O MM«r ged Dem'ni ermerie ferviant :
poteft ergo «fici juxta gloflatn eap. addicimur
XVI. q. i. quod articula* dicit , cum tibi
diaconatus officium impolitum eft, pnadicandi auâoritatem acceptât Ac. aut inttUigitur
3uod i*a authorita* conveniat illi ratione or·
ini* diaconatus, aut ratione praelationi* five
rune tunc permiflar. Si primo modo, non
videtur dicere veritatem. Si fecundo modo ,
veru* eft. Et ita iutelligendu* eft in hoc lo
ro &c.
7d8
iiîiktt
nuo *9*9
»L»M«n»î« p Av μ·ΝΪ«{·*^·μ
/\...\·μμμ·μμμ
Mtem, · Krge beata, dicit < Beruaedua, anum
mèferècerdi» tu» longitudinem , latitudinem,
fttblimitatem, & pmftmdum volem itmmfiigart.' longitudo «era* ufigue m diem jftUtii ·»vifimum: latitudo replet orbem terrarum·, fu.
blnaitat »/«M angelica ruina invenit reflétera.
tiouem: prefundiuu ejeu fedmuibeu ia ten».
brh & umbra marite obtinuit redemptionem.
Hec ille. Verum, quia, ut crede, nnn mor
detur articula* in hoc pun&o; ideo traafeo .
Secunda pars articuli eft, qaod bon abflanti-
bus illi· peccati*, quia in extrema hora ha
buit voluntatem, licet non ferventem, ut felverentur deliâa ejus, ipfa eft in numero falvaodorum. Nec ifta pars debuit alieni venitu
ARTICULUS LXXVI.
in dubium . Pro quo notandum cum S. Tho
ma in 4. dift. a- quod Deu·, pater mifericordiarum, dans omnibus affluenter, noUi de
Ex cap. IX. ejufdem libri, dicit good Diabo
negat gratiam facienti, quod in fe eft, qui
le* celebrante peccatore efi afimu ·» »·»·
efficie mijfn ufgua ad varia cenfecratianit,
fe sd gratiam préparât. Hac autem praepara
tio fit per modum liberi arbitrii. Unde quanguibut completu revertitur Diabolut . Et
diu manet homini ufus liberi arbitrii in hac
alia multa dicuntur ia eodem capital».
vita, nondum eft confirmatum malum, poteft
Ifta etiam articulus infideliter eft exrraAus :
fe prépara» ad gratiam de peccatis dolendo,
& gratiam remiffionis coafequitur. Unde Leo
quod enim de uno. lingulari facerdote dicitur,
ex trail or articuli dicit iodiftin&e . Ita quidem
papa : adducit magifter fententiarum loco af.
incipit capitulum : ille pretbpter pro y»· t»
fignato nento dehnrmadue qfi, dum i» bec car.
erat &c. Ecce quod fingularitcr loquitur de
pare conflituiuf 0 :
fwad aamatutguam
diffitlcntia atatit tiijjftnar, ceqfili» matariart
illo, cui, aut propter fuam malitiam, aut a·
parficitur; quo exemplo in illo latrone, cui
barn nobis occultam oaufam , poterant multa
in mifla contingere, quae non contingunt fem C in crucis patibulo fixo inquit Chriftus : hodie
muctim eris in paradifo : nec mirum quoniam
per omnibus peccatoribus mi fiam celebranti
ipfa pater mifencerdiacum dicit Eae. 33. ri
bus . Quod vero dicit, quod hora coufecratiova q{« , tikit Damiaat Dctu, aaia mertem im
nts daemones recedunt, confonare videtur fententin B. Gregorii, qui de hora confecratio- pii ; feJ ut convertatur impiat a fua mala
& vivat : it lequitur poft pauca: fi autem
ni* loquens; & ponitur in IV. fententiarum
Jixera impie.· utmte marierit^ & poenitentiam
Magiftri dift. XI. cap. II. & de conic poni
Je petente fut fecerit, jmiicium, O juJkitma
tur dift. it. cap. ii. Quid fi fonçait. Quis
pÿ»<*s reftttuat, ille impiae r^inamgne
fidelium dubium habere poffit in ipfa immo
reJJicrit, in mandatii vita ambulaverit, nm
lationis hora ad facerdotis vocem cœlos ape
fecerit guiJfuom inftfttnn, vita vivet & ne»
riri , in illo Chrifti myfterio Angelorum cho
manetur . Tali» autem creditur fuifle ifta,
ros adefle, fuinrr.a A ima focisri, nnumque
qai Dei genitricis Marite adjutus dicitor miex invilibilibu* atque vifibilibus fieri: haec il
fcricordia, & pietate plene ex hoc quod vo
le . Pie ergo credendum eft quod ad primam
luntatem , licet non ferventem, dicitur habuifdivine majeftarit orjfentiam in Sacramento fit
q fe ut debita folvcMntur hominibus , quibus
in.............. Angelorum de communi lege d«obligabatur: pie eradendum eft prius hahuiffe
nonti fugiunt. qui pnefentiam fua erucis fufvoluntatem fnfficienttm conjunftam situi folferre non poftunt, ut fupradtAum eft in alio
vendi Deo debitum penitudioi* & facrificium
art.culr Et tantum de pratenti articulo fuffpiritus contribulati pro offenGs & peccatis
ficiant
commiflis. In qpo concurrere videntur omnii
ARTIC Ü L U
LXXVf .
taAs in auAoHtste prar allegata . Judicium e*
nim & juftitiam foeilfe ' idetur in. contritione
E* cap. X. ejafdeia extollit miferkardium B.
cordis. Secnndo raftttur juffit debita; tertio
Virgini/, fabdit enim enumerando cujujdam
in mutatione voluntatis pnqx> fitum habuit tmmulta peccata, fcilicet fuperbiam ,
bulandi in via Domini, &. vitandi injufli·
lutariam , /oBantiam, ocidiam , guibtu aaa
tiam. Quis ergo dubitat, Ijuin ejus anima fit
obfiantibus, quia ia extrema baro babait
falva; pratfertim illo attento quod mifericorvelant at em, licet »·» ferventem , ut felvedia B. Virginis dicitur fuifle adjutus, cujut
natur ejut debita.· ipfa efi in numere /ri
iuffragio creditur ejus animus mutatus de m»·
vandorum
Io in bonum, ut c^pax fieret faluris «ternas.
Ifte articulus in nullo videtur dubiu*
im
mo fufpeAu* videtur ille, cui hic articulus
dubius effet. Hic quidem artieuhu duas par
tes continet: prima eft, quia extollit milericordiam B. Virginis vslde ; ex qua parte non
venit nifi t■
BASILEENSE G. CONCILIUM.
770
Aliis quam vita. Et tali modo loquendi qui*
ANNO
dicitur hyperboUcus utitur frequenter facra CHK1ST1
LXXVIII.
feriptura, nec eft ibi falfitas, quia talibus io.
• SIIcurionibus utitur ad fignificandum id, quod
ner orationem importatur quantum ad plenum
ngnificatum ficut Jud. XX. dicitur de filii»
Beniamin quod fundis ita ad certum jaciebant
locum ut capillum poffent percutere, ut ne
Ad iftum articulum dico, quod nullus fa
quaquam ia alteram partem iâus deferretur
na mentis fciem quid fiiperftinofum efle di
lapidis · per quod inteliigitur quod erant bo
ni fundibularii λ nisn plus t hac ille, fcili
catur , eft qui reputet miflas illas fuperftitio£m : fed prudenter, R fapienriffinK juxta mo cet Nicolaus de Lira. Et quod hoc modo &
rem Chnftiaaa religionis ordinatas. Qri enim
ad iftam intentionem fuerunt verba articuli
iufpeftas habet miflas , quibas adjunguntur
prolata patet ex ferie textus: in quo fic femulta orationes, cleemofina, jejunia Aperequitur poft articulum; «/· «msm , fM »«mc
nriaatiooes ; immo ifta ennfuevit religio Chri- ^fil··
<
wa Myiadaw , viq» O «xrtsr ejut, f«aftiana.in tcftamentis dtfunâonim ponere - ■.
«
Zsas da/amu nase patiebar nallat pttcft cenfiita fit: bic adjunxit eis omnia genera fuffraf u
derate ,· idea filia , rscardarr praena filii
morum, qua fandi pcofeAura mcunt anima
mei, faga i^fabilitatem maadi,
mm rft
bas defiaoàonua exiftrarium ia purgatorio .
nifi f eidam vifut, & fiet cite artfeeut. Ec
Primo multae, & devotas, 8t fandas oratio
ce intentio prrfentis articuli erat ad commo
nes . Secundo deemofinm . Tertio jejunia ,
vendum animum fpoafir ad compaffionem mor
Quarto vtfitadonee locorum fandorum, Quin
tis Chrifti ex magnitudine doloris & pertur
to peregrinationes cum oblatiombos ad loca ,
batione compaffiva aliarum creaturarum exiubi indulgentis fuerint; & ita articulus prrftentium in gratia Dei ; & eft locutio hyper
ftus verus, immo multa doftrioa plenus.
bolica ficut ditium eft . Item declaratur articulus, & facile oftenditur verus efle ex illo
ARTICULUS LXXIX.
Augnftini in dialogo inter animam devotam
& Virginem Mariam de paffione Chrifti, ufit XI. Cap. tjnfdtm libri qfl, pwd t*ifte*·
bi aflerir B. Virginem fic dixifle: clamabam,
ttt in limit mailcut mènera in inftrnn in
& dicebam bea me fili mi fait det at ege
«trrwMW fww vidife fit ppai Dantinum JeC marier pre te, vel faltem tecum > car mijera
fant,
nan fam marina autt pafficntm nt ■»· vrdrIfte articulus folum inteliigitur de e^iftenrtm mertem taam defpeSifftmam . Ex quo di
tibus patribus in limbo, in teftimonium cu
Ao manifefte apparet quod B. Virgo defideius dicitur in originali exiftentes in finu Arabat five gratam habuiffet mortem ante p.fbraha, quod tamen translator mutavit, ut
fioncm filii fui, ne vidiflet cum ita turpiter
confuevit unum pro alio ponere, 8c dixit in
mori . Item Chryfoftomus dc paffione Chri
limbo; cum tamen magna fit differentia fe
fti , loqoens de B. Virgine, dicit ■ aptabat
cundum qualitatem prsmii vel pcenr, & egnidem ipfe ad fimgaiuem anime etiam ternir
mm fecundum differentiam gradus & fitus fue addere fangmutm, O’ elevetit tn cracca»
localis ut S. Thomas dicit in 4. dift. 45. Pro
maaiint eeltirera ttmt filie fan fetrificiam vef~
declaratione hujus articuli eft notandum ex
pertineat, & cam Demine Jefe carperali mar
qua intentione, & ad quem finem prolata fint
te rtJemptianit npftret ttnfimmtara miaiflrriem .
illa videlicet quod patres in limbo in tantum
Seti bee feliat fvmmi factreletit privilegium
turbabantur in morte Chrifti quod ifti mal fait / nec peteret bec cenfert eft cam alia
lent effe in sternum in inferno, quam talem θ dignitate : nsc ille. Qux originalia, fi bene
panam in fuo domino videre : funt enim di
infpiciantur, multum faciunt ad declarationem
da ad excitandam compaffionem in mente
praefati articuli : planum enim eft quod B.
fponfia de paffione Chrifti, eo quod univerVirgo novit quod fecundum communem jufttfsr creatura compati vita funt in paffione etiam , fi mortua fuiffet ante folutionem pre
tii , Sc aperturam coeli, qus fiebat per mor
jus . Sol enim obfcuratus eft , terra mo
tem filii fui, quod defeendiffet ad limbum
ta , petnr fciflie funt, & velum fciffum eft ;
fandi patres in limbo vifi funt modo eis
Etrum ; ecce quod maluiffet mori & ad limpoffibih turbari, in tantum , ut mallent em patrum defeendere per confequens, quam
tiam &c. & eft locutio hyperbolica, quae eft
videre filjpm fuum pati : extaticus enim eft
per fuperabundantiam dida , ficut eft illud
hujufmodi modus loquendi. Quis etiam diceËxod. Jl. ebftcre, damine, peccevit pepalat ' ret animam Virginis Maris fanguinem habe
ifta, eat dieiittt bene nattent, ent fi ntn fe
re ficut dicit Chryfoftosiue in originali fupra
pofito, 8t ipfam effundere ipfum, nifi quia
cit dele me tit libre »·*; ubi gloffa ait Be
ds : ptfjemut gaibat vifceribtu peptdum emeex rance five exceffive de dolore virginis fenvit, pre cajet vite ft deleri petivit . Quod
riebat ; fic enim parcendum eft , qui ex maverbum exponens Nicolaus de Lira dicens E gna nevotione magis attendunt conceptibus
quod Moyles volens oftendere magnum affisquam verbis. Si vero aliquia dicat quod adum ad remiffioaem peccati populi dixit :
Imd eft de limbo aut dc inferno prafertim sternaliter, confideret quod diâum eft, quod
eat titia me tit libre vite, licet (impliciter
nullo modo vellet deleri. Et hoc modo con
fit locutio per hyperbolica, quz non intendit
tingit in humanis quod aliquis petens ab alio
fignificare, ficut in 4. articulo diAum fuit,
cum magno defiderio dicit, facias hoc , aut
fcilicet exceffivum doloris & compaffionis .
auferas mihi vitam , licet magis vellet carere
Vel dicendum quod sternum fzpe in facra
non folum illo, quod petit; fed & multis aferiptura capitur non prout dicit intermutabiCantii. General. Tom. XXX.
C cc
lita.
ARTICULUS
1
771
BASILEENSE G. CONCILIUM.
77,
fftatem dttratioais Gen.
wjete ne rmttat A in muni leto, O iu omui^ue collitus, O> Va!·
——· — manum, O fumat ch ligno vite,
vivet in
·■■
■··
libut
. —
Ôhwsstj «**»*«·· fimilia ;
ventu, in quo venit ad hoc ut judicet, appa
ex quibus vifu mentis perceperunt Apoftoli
rebit in forma gloriofa. Magifter etiam fenejus diviaitatem in carne latentem ; & ira
ttntiarum in 4. dift. fupra pofita ex fentenPetrus de Taranwfia in 4. quarens an divi,
t i» Auguflini fornum fervi glori fica tam n bo
nitas videbitur a damnatis, dicif couformiter
nis & malis tunc videri - coafequenter vero
cum S. Thoma, quod ficut videmus animam
conlormiter ad diète B. Birgittz dicatis, quod
alicujus in carne noo animam ipfam videndo
qui damnabuntur , videbunt, & confundentur
in fe , fed ejus opera, & fignag ita divinitas
confufione digna : dicit idem S. Thomas quod
in Chrifto ab hominibus videbitur damnatis,
ficut vifio glori» humanitatis Chrifti erit ju- q non videndo ipfam divinitatem, fed ligna e»
ftis
in' premium, ita injuftis
fupplicium .
ft
n: -in .·-.··
jus, A opera . Et cum dicit impugnator quod
fecundum fanflos do&ores & Magiftrum fet».
Unde liai. id. videant & confundentur çelaniis populi ; & ignis , fcilicet invidia , io·
tentiarum Tolis bonis divinitasttpoarebit, di·
fin tuos devortt. Illa til etiam fententia Boco primo quod articulus non dicit , quod
naventurz: ^culis emm zgris odiofa eft lux ,
damnati videbunt divinitatem ; fecundo dico ,
ut dicit etiam Auguftinus. Secundo & melius
quod faoâi ttoâorts dicunt , quod divinitas
judicio meo, declaratur articulus verus effe
per eflentiam t five io Te noo videbitur e
hoc modo capiendo gloriam judicis pro madamnaris , quia , ut ibidem. Magifter dkit
jeftate judicis , aut poteftate judiciaria , de
non poteft videri fine gaudio, dicunt tamen,
qua dicirat Math. 24. & Lucz 21. Videbunt
quod ejus gloria , & majeftas , eo modo, quod
filium bomtnii venientem in nubibus eum po·
diâum eftvidebitur ab omnibus; & hoe de
icfiait magno Cr mnjeflttt, Majelhs autem
illo articula.
8t poteftas , ut dicit S. Thornss in 4. in hac
materia ad gloriam pertinent ; & quod boc
fit ex pre fle diilum conlormiter ad facram
feripturam probatur per id, quod Marci XIII.
£t cofusuli XXL ditit, damouei infatiabihter
ubi dicit, quod videbunt filium hominis ve
animal offiigero.
nientem in nubibus cum virtute magna A glo
bunt
Miror de eïs, qui habent articnlum fufperia . Et quod ubi Math-, & Lucas (cri
feribunt
ma» flatem , Marcus dicit gloriam. Et
Γ quod
Sum, & vellem icire
Tenti» de appeci:,re quid
T4
tu damouum circa efHiâiones animarum, 4c
ifta difpoûtio fit conformior articulo proba
Hae ibi, ex qoibot vetbis patet, quod
non intelligatitr textus iUe de vifione divinitatis, quia gloria illo modo divimentis non
videtur iu collitae , & ia vallibus. Ipfe enitn divinitas eft objeâum vifioais, & me
dium in quo font Tpecics intclligibiles ; fed
loquitur de majtftate glori* , in qua
apparebit in die judicii, a facie cujus mo
vebuntur & ea qua funt fuper, & in coelo ;
& infra coelum, & colles, & vaftes. Joel i 5
J.
, Ο ή»
Unde in Ofeat dicitur:
ARTICULUS LXXXI.
tur, quia dicit articulus fic in originali ex
perfona Chrifli : videbunt gloriam in eum in·
tra Cretum , fupra, & infra, & enim, &
mihi diceret ia quanta menfura temporis,
aut pe» fatiaatur, aut cantvntantur affligert. O (tenditur ergo articulus effe de mente
ia·
ANNO
cunsn
u»»·
77»
BASILEENSE G. CONCILIUM.
774
er ümt ieriptur» A fanHoram doâorum, pri- A ra&'MMu* bmninet pemiem O enimet juftorum —- -----ed pergendum ed purgcterium ducent , (MM ς^ΓίΤΐ
mo ^t»od illud Dautar. XXXII. devwebvnt
ciiïmi w ‘f**
umerifim·; glofla: rvrr ideft
n·· eut in pnrgeteri· crucient , quin «00 tft
14))·
ms*·
^naMM*. Et ifta faoâa Birgitta dicit confer- prebubile , qtmd bemiuibm tentum mulum «rtn iter ad iftam gloflam : fit teuftmm ttn/i
hnt t· fed eut ibidem dementi crucient, «ari
de prnnit bemiuum letentur . Item frater Ja
infefiebiliter nfftigmtt . Item dicit in g Io (fa
Exodi XVII. diabolus dicitur Amaleeh, qui
cobus de Voragine in legenda fan&oftim , io
fao&oc de Ægypto exeuntes & ad terram papite de commemoratione defunftorum quatrit: per quos fiat purgatio animarum, & re·
promiffionis dein tendentes Temper expugnat ,
(pondit quod purgatio & punitio illa fit per
fle animarum fanguinem bibere de&derat. I*
tem Job. XXX. f» cmmW·»* ·*« dermiemt ;
malos angelos , non per bonos. Item in mftorris Sanôorum in multis repdriuntur exem
Slofla meligni fpirittu, qui t ernei et de etclepla ad hoc , ut patet in hiftona S. Patritii de
<· smi/msm·*
mugit quiefctr· * tenlet iene nefcinnt , fM«ar· ull· pmtdere cernit
purgatorio illo. Nulla ergo pars dicenda eft
oro greventur. Irem de dzmone dicit Do·
talfa , aut fufpefla habenda de errore, cum
minus Jo: VIII. illt btmicide eret eb initie. g nihil videatur per ecclefiam determinatum. Eft
Do&ores vero dicunt eum fatiabilem homici
tamen notandum pro majori declaratione arti
dam , fecundum illud Abac huc h I. quod de
culi, fecundum quod dicit Petrus de Torrendiabolo exponit glofla ; femper interficere gentafia , quod mimfterium eft duplex unum extrinfecum circa aliquod opus, vel intrinfecum
let m» percit. Quocirca dicit Gregorius in
homilia : jnftnm eft fervim diubel·, f «> *·//·
in ipfo opere ; ficut Judici in ipfa punitione
plueater ebfequi· . Articulus etiam oflenditur
rei , aliter miniftrat apparitor reum exhiben
verus ratione : fiquis confideret quod torus
do , aliter carnifex iplum feriendo . Primo
plenus eft malitia , totius malignitatis ardet
modo datmones vel etiam ipfi Angeli boni
veneno , fitiens damnationem fidelium anima
poffunt efle miniftri poenae purgatorii deducen
rum . Et hoc de ifto articulo.
do ad loca pcenalra, & hoc dicit S. Thomas
in 4. dift. difta , quod pofltbile cfl quod ani
ARTICULUS LXXXII.
mas deducant ad loca pcrnalia & angeli boni
3i dttmonct, qui de panis hominum JztanEx afifeva libre rep. XLPII. dicit qutd
tur , quod etiam confirmari videtur per id
huttu purgent enimet .
quod in hiftoria B. Martini dicitur , quod adftitit ei diabolus tempode mortis . Et conflat
Articulus autem in forma fic jacet .· feti tu,
quod fciebat propter opera fua, quod non eDiebele, purget tem. Te vere, *4ngel», reerat damnandus : ergo adftabat ut ad purgato
fitlert « viflu ? refpondit mater .· petite in nemine
me mater mea ; & ita fecundum hunc dupliJefu Cbrifti , fi aliquid non iabetit · hzc ibi.
cem refpedum , quem in hac materia facit
Quis iam fanz mentis hoc coafilium diceret
Nicolaus Treoech in quodam quodlibeto fuo,
rationabiliter poteft aflignari caufa muodz con
non fanum efle, aut fianc fententiam arbitraretur fufpeâam? relie nullus. Pro cujus ta
ceptionis a peccato, qui in articulo ponit B.
men articuli declaratione eft notandum , ficut
Virginem non conceptam in originali pecca
to ; videlicet ex parte concubitus parentum ;
S. Thomas in 1. 1. q. CLXXXVI, ar. 5· di
cit, quod ex parte ejus, quod quis mendican
fecundo ex parte ipfius conceptus in corpus
do acquirit ad mendicandum poteft homo in
prolis. Ex parte concubitus parentum ; & hoc
duc: ex duobus ; upo modo ex cupiditate ha
quidem loquendo in quantum eft a£»o perfobendi divitias vel villum otiofum; & talis
nz non naturz, aflignatur ratio aliqualis , li
mendicitas eft illicita; alio modo ex neceflitacet non plena, mundz conceptionis. Et hoc
te, vel utilitate. Ex neceflitate quidem ficut
propter tria ; primo -quia alius ille perfonalis
0 matrimonio ( ex quo proceftit proies , qux
immediate fuit mater Chrifti? Illud enim ma
trimonium ex proximitate ad Chriftum creditur aliquid nobilitatis fufcepdle fuper aha
matrimonia, ficut S. Thomas dicit in 4. quod
quia Johannes Baptifta vicinior Chrifto fuit,
a Chrifto ampliori graiia dotatus fuit fanilificationis quam Jeretnias ; de B. Virgo quia
proximior Chrifto copiofius omnibus aliis .
Quod G aucodiftet impugnator, non habuiflet
fufpc&um dicere quod matrimonium Joachim
& Annat fuerit honeftius omnibus aliis . Et
hoc dc articulo.
mater mea mairmoonialiter ceuvenertmt , plut
fecit boc obedientia, quant v dont at, 8t plut
operate efi ibi ektritu divina, quam voluntat comit. Nam bora, i» qua concepta fui ,
bene fotefi -vocari aurea bora & pretiofa ,
quia alii conjuget conveniunt ex voluntate
carttali , mei vere parentet convenerunt ex obe
dientia , & protepto Dei : hzc ibi ; Ex qui- g
bus patet congruitas ratiocinationis articuli .
ARTICULUS XCI.
Quod vero dicit impugnator in primo art. vi
delicet quod cum exiftentes in arca Noe ac
Ex ιαΡ· S1· duir » qaod ficut dot tntelleHun
ceperunt mandatum hujufmodi duplicatum , ut
meliorem uni , quam tlurt ,· fie uniu/.cijufi
patet Gen. ip. ab cis geniti Aon contra xifque utitur ctnfiicnlia, ut expedit ad hemolent originale, dico quod non procedit , quia
alia concurrerunt cum obedientia, qux in ra
tione funt tafta · fanftttas parentum, charitas
Pro declaratione prxientis articuli primo
magna, obedientia movens, finis ftngulatdTiplene ponam formam articuli ut jacet in omus, divini miraculi majeftas, ut patet ex
riginali, quia longe aliter, quam translatui
diâis : Secundo arguit quod illa ratio eft con
transfert in originali ponitur . Secundo mani,
tra omnes doftores, dico quod verum poteft
fellabitur veritas ejus; eft autem talis foima
elfe quos ipfe viderat : non enim vidit illud
articuli : potet fenfut . quit Miraretur fi j/>Apoftoli Rom. 2. fi radix Janfia O ramut .
quit de prfftntata fibi moneta , vd nietaiKPraeterea uwu*
Gcut hub
una av·
res M^jzvamvA
dependet va
ex uiuiii
multiplici
foccrct jtvt
fibi i,i/f9ft9i
coronat -vel
lembos
*··*■*·**
|/iiui
jewel
vu annui
dnrb^Hiüd f. aut
ubtb jiipDfl)
caufa,
fcilicet
quod
eft
duplex
genus
cauliC
ad utilitatem fuam ; fit ret mirurn eft fi eg»
t
_____
Jr
_l__ r.________
... ____ '
J_ —__ Γ-.
... ■ ·.
J
■
»■
r °
rum , II. phyficorum , ita vari* de ea refperecipio corda amicorum meertun mibi prefin ta
ftu alicujus proprietatis aut conditionis exita C facio in eu voluntatem meam : (> y«/j
flentis pojeft fumi ratio convenienti* , aut di>
unut babtt meliorem intelleiium, & ali ut mi
icon veni enti* ; & confiât quofdam doftores
norem ; fic uniufcujufque confrient i a uter ficut
habuifie confiderationem unam, & non aliam;
expedit ad b entre m meum, quia ter tufii efi
& ilios contra; ficut licet una fit totalis dc
moneta mea. Hzc ibi. Hic autem irticulus
plena definitio rei, tamen partiales contingit
licet tam clarus Gt apud Theologos ut decla
dari plures rationes de eadem re fecundum
ratione non egeat; immo exprefte videatur
diverfas caufas ; unde aliqua datur fecundum
elfe diftut Dei per ffaiatn cap. 83. ubi fic
caiuim formalem, & qu ardam finalem ; ficut
dicit. Deus omnem, qu> mvocot nameu mtum
Îrimo Pofteriorum & pr de anima. Et hcc
in gloriam meam, creavi eum, formavi eum
e articulo.
& feci eum. Eft tamen nutandum pro decla
ratione aliquali , quod Magiftcr fententiatum
ARTICULUS XC.
in t. dift. i. movci quzftionem utrum Deus
p (ruatur nobis, an utatur , A eapadem qu*ftto
Ex todem cop. quod nullum fuit benefit*
nem novit Auguftinus lib. de doft Chrift. <
trimentum , quant foacbint & .Anna
3<5. quxrens quomodo diligat nos , an utens ,
an truens, & procedit ita: li fruitur nobis
Loquendo de matrimonio carnaliter con.
indiget bpno noftro, quod nemo (anus dixe
fu ruma to articulus videtur verus. Pro cujus
rit ait enim Propheta: bonorum neflrorum non
declaratione notandum, primo, quod ut dicit
indiget. Domine. Non ergo fruitur nobis,
Auguftinus
& deducit Magifter in 4. dift.
fed utitur G enim nec fruitur, nec utitur
jo triplex bonum dicitur honeftare matrimo
non invenio quomodo diligat nos , nec tamen
nium, videlicet proles, fides, 8c ferramen
fic utitur nobis ut noa aliis rebus : nos enim
tum · hinc ficut nullum matrimonium habuit
rebus, quibus utimur, ad id referimus , ut
ifta tria bona in canta plenitudine pe rfeâ lo
rei bonitate fruamur. Deus vero ad luam tan
ots, quam matrimonium Joachim dt Ann*
tum bonitatem ufum noftrum, ideft quo nOFrgo fequitur, quod nullum fuit eo hone bu utitur, refert: haec ille. Sed quod ad fua 1 π
ftius,' propter confequentia. Primo, de pro
tantum bonitatem Deus refert , hoc & ad
le
primo quidem proles fuu florioGor utfuum honorem non eft dubium referri. Ergo
■k
articulus
manifefte eft catholicus. Pr*terca ar
pote fuper omnes bencdiHa , & honeflior ,
quam fuerit unquam proles cujufcumque alte
ticulus eft exprefie fapientifiimi Salomonis ,
rius matrimonii. Secundo, quod intentio pa
prov. 16· ubi dicit aovrer via bomimx patent
rentum in conceptione ejus fuu ad ordinem
ocnlic C)Ut , fpirituum pen derater 'efl Dominotiffitnuta ordinata, quia ad cui tum exhibeudum Deo in obfequio Dei genitricis : fciebant
operatur efi Dominus Ecce quam fapienter
enim eam fututam matrem efle Salvatorjs
diftum , fc quam confoi miter ad articulum
Secundo fides creditur intsr eos maxime fplcnnoftrum
primo ponderat Deus ipintus five
angelicos , five humanos ; dc tandem & unodiddle qui jufij
fanâi eram ante Deum.
chsisTï
im
er
ANNO
CH» 1ST I
»♦··
78?
BASILEENSE G. CONCILIUM.
784
quoque uritur juxta facultatem & virtutem A
luam ad honorem & gloriam fuam, ficut pa.
ARTICULUS XCIV.
tet in varietate minifteriorum Angelorum, ft
ecciefic, 8t etiam ipfius mundialis machinae,
£x cap. 66. jump tui dicit.· quod quadam ein quibus juxta varietatem diftributarerm vir
uime i» purgatorio fiant , non patitur eu
tutum ere at urii Deui ad fuam gloriam utitur
cberitete , fed eu mele voluntate .
cii ■ Et hoc de prrfenti articulo,
Primo, cirra articulum iftum dicendum eft
quod non fideliter extraflus eft : non enim
ARTICULUS XCIL
in originali dicitur, quod anima illa patitur
ex mala voluntate : /Ted bene dicitur cum ma
JE» cap. q6. eft , i» quo aj/tgnatur differentia
la voluntate: ita emm in forma feribitur: »inter utivilttm Demini, Er Marte , ymn
uime
que potitur, non ex cberitete ille fe·
Firjs fer cemmuuem fertam Cbrifttn . . .
titur, fed eum mela voluntate. Magna dif
ferentia eft inter doélores inter propofitionem
Pro declaratione pnrfentia articuli priaoo
ponam articulum in forma ficut eft in origi- & ex Sc propofitionem eum·, quanta enim pecaitentia dignus fit gui in materia fidei fidem
nati : fecundo videbitur quod non fuit caufa
non fervat in transferendo , relinquo Reve.
dubitandi. Articuluj ita dicit: Meter leqttirendifimis de concilio. Pro declaratione ta
ter.’ quoniam mater mea me genuit, fer fer
men veritatis articuli notandum cum S. Tho
tam communem exivi ; quia alio modo quit
ma & Alberto Magno & aliis DD. Theolo
nafei »M debuit, nifi fpeciaUter fii i tu metu ,
gis in 4. dift. 10. quod aliquid dicitur vo
ficut nature omnium qft conditor ; ite eluntarium dupliciter ; uno modo voluntate abliem mirabiliter & ineffabiliter nafei voluit.’
folura, fcilicet quando aliquis vult abfolutv
hzc ibi . Quit Chriftianus fufpeélum habeat
aliquid in fe, A propter fe; & fic nulla poe
hunc articulum ? nullus certo : porta eoim com
na eft voluntaria · itntoo voluntati contraria
munis , per quam univerfi nati, porter ChriA odio habita; & tanto plue quanto major
ftum , exeunt, eft uterus referat ut live aper»
eft.· A ifto modo pcenam non patitur anima
tus fecundum illud . omne majculinum eti*fe
in purgatorio cum bona voluntate nec volun
rient vulvam
Hic putem modus exeundi
tarie live cotnplJceater : quod patet ex hoc ,
non conveniebat Chrifto. Sed inviolato utero
quia nihil eft alicui voluntarium abfolute &
matris perdurante: ita enim dixerat Propheta
ifaias , If. 7. Ecce virgo cone ifiet & feriet^· gratum aninut exiftenti in purgatorio, a quo
defiderat, & petit, & clamat liberari: fed a
filium. Unde articulus profens, fi bene intelperna animai in' purgatorio exiftedtes libe
ligitur, expreffe ponitur Eze. 44. ubi dicitur
rari, & defiderant, & petunt . Ergo quoad
fic : fofta bec claufa erit & mm aperietur ,
iftum
faniutu articulus eft^venu, fcilicet quod
vir non tranfibit fer tam, quoniam Demi
cum mala, & trifti, & dilplicenti voluntate
nui Detu Ifreel iugr effet eft f*r tam ; quod
exponent Auguftinus in quodam ferraone di
patitur poenam illa anima. Secundo modo di«
citur aliquid voluntarium voluntate conditio
cit . q «»d 7 porta in deme demini claufa ?
ners; fcüicet quabdo tale quzritur non pro
nifi quod Maria conceperit intefie : O jitij
pter fe, fed propter alium: A hoc modo poe
tft quod borne no» tranfibit per eam ? nifi
quod Jofepb non cognofcet eem ,· O
ynad
na poteft effe voluntaria: hoc autem poteft
Deminui foltu intrat & egreditur fer eem ?
effe tripliciter, vel a voluntate aflumente , &
nifi quod Spirit»! imfregnavit eem / & Λ»·
fic eft de poena fatisfaftionis ; vel a volunta
g e lorum Deminue uafcetur fer eem t’ & quid
te acceptante, A fic eft poena martyrii; quo
quod ilaufa erit in sternum.» nifi quod Me
niam martyr , licet non affumpferit infliAam ;
em eft Virgo ente partum, Virgo ·» fert», <ÿ"D tamen patienter, & voluntarie occinit: aut
voluntate fuftincn^a five tolerante, ficut infir
Virgo poft pertum. Et hzc de articulo, quia
non eft caufa multum immorandi,
mitas imnaiffa alicui bono viro, quam volun
tarie fuftinet, A nihilominus vult ab «u
i«ii
oftenfo Duo omnis creatura ofteoditur ; & per ter ad iaCram feripturam, & ad did a SS. DD.
confequene metaphorice utendo vocabulo ab- Primo modo, ut ly Jefpereti» non dicat pri
hotmsMionh , omnis creatura abhoininatur vationem omnimodam ipei habend» veniar’ 8t
peccatorem qtaoufque offcafo Deo debitam ü- per temper; fed folum dicat privationem Ipei
risfafiiooem peregerit. Eft tamen notandum veni* iu cito habend* : & ratio fequitur
juxta SS. DD. doArinam quod licet per con quia nefeir, an falvabiror, an non, fcilicet
tritionem deleantur cuj*; non tollitur com ita cito ; eo modo quo Alexander de Amunirer ex toro reatus poena*, & nec Temper les in 3. dicit quod cum Gregorius ait Je
venialia, dimiflis mortalibus, teiluMur , & treetere Jefperaffet , fi jpem in erratura pejuftitia Dei hoc erigit, ut peccatum per per- feiffrt .■ dicit quod defperare poteft accipi non
sam debitam ordinetur. Quocirca oportet quod fir* omnimoda privatione fpei ; led ut Iit len
ifte, qui poft contririooem ante btisfatlio- iit : non omnino de Deo iperalut, qui fpenem debt tam dilcedit, ut poll hanc vitam B r»t in creatura- Pro quo notandum dicit B<>puniatur . Secundo notandum, quod quia ho naventura & Petrus de Tarantafia , quod ilb,
rno peccat, indebite, Sc irrationabiliter dili Jui funt in purgatorio , ftatum habent megendo creaturam, Deus ipfia creatum utitur mm inter mundum A coelum , A inter {la
inftrumeotaliter ad punitionem hominis, fic rum viatorum, A comprehenlorum, unde 8t
verificatvr illad Sapienti* XI. per fu* fm» certitudinem mediam habent : in Calo eft
porca/, per Aec & teeqeetnr. Et de hoc di certitudo fine expeflatione habendi, & umor
re perdendi: in purgaterio vero eft certitudo
citur Sapientis 5. acc/pie/ «πΜ/erra» ,
cum expeélatione habendi, & fine timore per
illiti, & amabit creaturae* aj ultionem iuidendi. Unde quamvis non habeant gloriam ,
nticorutn. Item
erbir
fiint tamen fecuri dc habendo eam , cum fciaat
/errorum ceurre iefeufaiot ,
effit in purgatorio,
tandem
gioffa : Crreror «mutua» . cu/ur «nw /eo* vtHroc,
i* eorwMuro
Ecce qualiter omnis creatu
ra , in quantum ut inftrumentum divins ju
ft itis , concurrit ad punitionem hominis, di gis
citur eum quafi abhominari ; ideo bene di
k
A
citur in articulo: quod quia reliquit creatof
, Îr
rem , & amavit creaturam , omnis creatura
abhominerur talem animam , eo modo, quo
verum erat
diDD. dicunt quod omnis cieatur» videtur fuiffe turbata contra hominem peccantem . Et hoc
de ifto articolo.
cium fu moror lecuudum aitiliimam & fupertoD t em caulam , videlicet divin* poteftatis alti
ARTICULUS XCVI.
JE» eoJeee cap. eft fuaj taiit Jefperat Je vr*ia , y«r« p/u/ JefiJerabat feritura yearn
rttraa.
Circa hunc articulum primo dicendum
quod fialfn , & mendofe extrsdus eft quoad
iltam caufalem , qu* ponitur cum dicit : quia
pAw ©c. fed dicitur fic : ftptime panax eft Jefperatie Je «arasa , quia uefiert «/ram /»/vri obligat
ARTICULUS XCIX,
ad ftatim confitendum nifi in certis cafibus,
inter quos ponitur dc prxeipuus cum immi
Ex Cap. -fi. di.it mo-ulom effe in titefia ,
quad parocbialet facerdotei indifie.rnttr aui
neat periculum mortis, Unde dicit S. Tho
mas ubi fupra; fi immineat periculum mortis
abfelvunt ; fed ia ctriir .afibtf ad Epi.
etiam per fe loquendo obligatur aliquis ad ç ftepet remittunt,
confeflionem faciendam ; A ideo non eft eo
Ifte articulus, ficut plures alii, infideliter
rum probabilis opinio, qui dicunt quod non
eft exti.iflus ; ideo non mirum fi videatur
tenetur homo ad ftatim confitendam, quam
vis periculofum fit differre. Verum :rgo, 3c
malus. Integer ergo oftendetur veritatem con.
linere. Textus autem ita jacet. Filiut Itfni
v»
cundia, vel obdurationi ia peccatis amrtalibu*
*·
J
BASILEENSE G. CONCILIUM.
7tf
790
» moriancar. Hrc de hoc articulo,
cum di-A fpirittu ed/ungmtur, & concludit in fine : —■ — ■ ■
■·■-——iit calumniator quod habet articulus panic fidet attine uiiu, iwaw letn» eccle/ia par- ChTÛti
m/· predtfi per eperatienem Spiritnt J. fm
i4J1.
Λ·%τι
>B «cdefia, qu· non
unit ecclefiam ,
taaa »··; alteri r*wmw
<«lt.
M rusam, Epbe. 5. dicendum quod , ut di
nient. Hate ille . Ecce qualiter prodeft fides
cit S. Thomas «n g. par. quaft, B. a. q. quod
unius five parentis, live alterius exiftentis in
- effe ecclefiam glpriofem, non habentem ne
ecclefia parvulis baptizandis . Praterea mirum
que maculam, neque rugam , eft ultimus fi
effet quod fides parentum nunc baptizandis in
nis , ad quem perducuntur per paffionem Chri
nullo proficeret : qua tamen proficiebat parfti ; unde hoc erit in Ratu patris , non in
vulis ante circumcifiaoem, Λ baptiftnum, ut
ftatu viat: in quo fi dixerimus quod peccata
ad remifliunem originali* peccati valeret eis,
non habemus, nofnaetipfo· fed uc i mus, & ve
dicente B. Gregorio in 4. moral. & deducit
ritas in nobis non eft
kc. ut dicitur pri
Magifter in t. dift. 4. feed apad net velet
mo Job. s. Sont autem quadam mortalia,
nqitj baptifmi·. bec egit apnd veteret vel pre
quibus carent illi, qwi CiM membra Chrifti
par afiualem unionem charitatis : qui vero ia- parvttlit fele fidet ; dicit M^ifter ; Parn.
tene, vel pre tnajo> ibus rient facrificiertun,
bentes fubduntur peccatis, non funt membra
B vel pre eft, eftti ft -dltraba ftirpt pr&diemt
Chrifti aâuaiitet, fed potentialité» ; nifi for
ntinifleriaae tirttantifionit . Ergo & nunc ali.
te impetibile per fidem informem. Hac il
cui fides credenda eft proficere : clarum ergo
le' ex quibus pacet quod dicere quod in eccleeft , quod juftitia baptizantis ixpe proficit
£a qua bonos & nudos in ftatu pnefentis vi
quoad aliquid ipfis baptizatis : ergo etiam fita concuwc, effe apud aliquo» eorum aliquas
des parentum, dileAionem operans ipfis pro
macules, nullum eft inconveniens, imo verifficere poterit ; conlequentia patet ; antecedens
fimum ; immo oppofitum videtur fapere erro
eft Thomz in 4. dift. 5, nam quarens utrum
rem Valdeofium & Bohemorum dicentium fo
principaliter baptifmus datus per meliorem mitam bonos 8c juftoc effe dc ecclefia, nullum
niftrum meliorem habeat effccium : refponque de ecclefia efle, in quo aliqua macula
det quod aliquid dicitur effcûus alicujus rei
peccati mortalis ineflet r
dupliciter ; per fe tc per accidens ; per fe
quando effeÀus eft alicujus quod per ipfum
ARTICULUS G
ad hoc ordinarunt producitur ; ficut domus eft
Cip. γρ. dicit
» hms faierdete effe&us adificatoris : per accidens vero dici·
C tur eflvflus alicujus quod conjungitur ei quod
crédité teli, in fide perntnm felveri
eft effieSus per fe ; ficut ii inhabitatio domus
dicatur effeaus aedificationis ; fic ergo dico
Pro declaratione hujus articuli »rimo poni
quod efle&ua per fe baptifmi «qualis eft a
tur articulus in forma quod raendofe & infi
quocumque detur vel a malo, vel a bono ar
deliter extraftus . Secundo oftenditur quomo
teris paribus aperte baptizatis ; & ita dicit
do verus eft juxta fandorum dodrinam . ar
Magifter in eadem dift. quod non eft melior
ticulus autem fic eft in forma; fidet ^rti·
baptifmus per meliorem miniftrum ; fed per
ten preficit bepti^ttit eb et .· f«ie fidet «a
miaiftros impares Dei munus eft aquale- fed
eberitete eperwn
t red it digna tfl de Dee,
«m erit fine mnneratiene , net ftandabitar cum efleâu baptifmi poteft aliquid baptizan
n dtfdefie fne ,· ita eft articulus , Ifte arti·
do confqrri five pertineat ad falutem corpo
culus non dicit baptitatum taliter falvari in
ris five animi ex merito baptizantis. Hac il
fide parentum; fed dicit quod fides parentum
le. Et ita proficere poteft baptizaris Sc fides,
proficit baptizatis. Ifte articulus eft venu ,
k devotio tam miniftri , quam parentum ,
quem S. Thomas ponit in
parte fua ex
quod fic poteft confirmari : baptifmus magi»
didis Auguftini . Pro cujus declaratione eft q eft ordinatus ad fpiritualem falutem, quam ad
primo notandum, quod S. Thomas in q-par.
corporalem ; fed aliquis baptiaatus a fanâo
08.
p. ubi quatrit utrum pueri fint ba
homine, meritis & interceflione baptizantis,
ptizandi , arguit ia z. are. fic : baptifmus eft
falutem corporalem confequitur, quod non eft
fidei ferramentum ; fed pueri non habent
ex opere operato, quia baptifmus ad hoc ef
dem, qua confiftit in credentium vol . ntate ,
ficaciam non habet: ficut patet de Conftantiut dicit Auguftintss fupra Joh. 3. Etiam pa
no, quem Silvefter baptizavit. Ergo
reil dici quod falventur in fide parentum ;
tum ad fpiritualem falutem baptifmus a bono
quia quanquam parentes fint infideles, & Gc
miniftro miniftratus poteft ampliorem eflcAum
magis per infidelitatem eorum damnarentur
facere fpiritualis profeHus; & ita proficere
Ergo videtur quod pueri non poflint baptiza
intelligitur baptizato: & pariter arguitur de
ri . Quod artic. folvit fic dicens : dicendum
meritis parentum, qua adjunfta eflkacia ba
eft quod ficut Auguftinus feribens Bonifatio
ptifmi, aljquis profe&us fpiritualis ultra effedicit, quod in ecclefia Salvatoris parvuli per
ftum communem & per fc, indubitanter fe
alios credunt ; fcut ex aliis, qua in baptiiquitur . Et hoc de ifto articulo
mo remittuntur peccata traxerunt : nec impe
ditur eorum falus fi parentes fint infideles ,
dicit eidem Bonifacio icriparvnli ed ptrficiendenn fpi.
rienalne gratine na* raw ab eit, qaertun ge.
ftantnr tnanibnty ^ntnevit & ab ipfit , fi
ipfi Àaw fidelet fiant · f««.n ab naiverfitate
fendervn
fideitwn ; ab emnibnt n«wtfffd rtdt nttllignttnr , qnüatr platea
fn*d tfmnrtr ,
cbaritati findi
habet maculam
£«r
q.
a.
quan
E
quia ficut Auguft.
bens: a/êreatur
O
fw
, «aqua
ρχπΜ
Cnil. Gntfd. Tom. XXX.
Ddd
j
AR-
er
ANNO
CHRISTI
·♦»>■
75>‘
BASILEENSE G. CONCILIUM
ARTICULUS
CI.
A Filii , canjerrantrm .
ARTICULUS cur.
£» r»p. LXXXrill. in
Rirgitta /· Xativitafe
Jenft bilem , et fi peer
0· revolvent effet M
pétri fuo fpintetli.
pw dicitur quod B,
Dentini fetqfit motem
unat vivar volvent
ea; Cf bec Rendit
Ifte articulus ita habet claram evidentiam
veritatis, quod mirum eft quod a catholico
fufpefius habeatur de errore . Prima pars ,
qu» dicit quod talis fic reus deprehenfus, St
igni adjudicatus , per contritionem, quam ha.
buit in fupplicio fit falvarna , catholica eft
Si enim in fupplicio , & ita converfus fiient
ad Deum, clarum eft quod lalvatus eft, dicente Domino ; convertimini ad aw ©· Jolvi
tritir Joel. z. & Ei. 18. J's «mvrr/lw fuerit
impias ei impietate fan. attonita» inifteitaium
fnaram ·μ recordabor . Et ChryfoftomtH: fi
ad fnormam venerat malorum, & inde
velit drverti, falJpiet i Uterer & amplede·
tur r«M Dtti . Secunda vero pars, qu» di
cit quod popuhis excufatur propter fidem, x
intentionem fuam, quam habet ad Chriftum,
patet etiam : dicit enim S. Doilor in q. in
materja de oratione dift. p. quod qui adorat
hoftiam non comecratam, adorare eam cum
conditione debet Ji tft confccrata ; non tamen C
oportet quod h»c cor.dttio temper fit in afiu
explicata; led fufticit fi in habitu teneat eam.
Unde non peccat adorans eam , quia non ado
rat puram creaturam led Chriftum fecundum
intentionem fuam . Sacerdos autem talis ,
quantum in fe eft , facit populum idololatra,
re, quia offert ei puram creaturam nd ado
randum . H»c ille . Et harc de ifto arti
culo .
ARTICULUS
CIL
Ex cap. 81. feed peer per vetulat baptisa·
tut , debeat rebaptigari .
Pro declaratione huius folum hoc iufheit
apod aurcs chriftianas , ut oftendatur quod
luendofe 5t infiueliter eft extraclue ; & pona
tur ficut jacet in veritate in originali quia
nullus rftet, qui de co dubium habeat ulluni.
Textus enim de quodam puero loquens a D»·
mone vexato , ita dicit ; Diabol»! «w ee pate,
flate* bebet, quia baptifmate vere renatat ne»
efl ; fed ee taeda boptigptus, quo mulieret igne,
rantet verba Trinitatit baptigare foleae ; idea
puer bapirgetur in nemine Patrii, Filii , &
Spiritu» S, Hrc ibi · quid magis catholicum dici poteft quam quoa puer baprizatus per mulie
rem ignorantem verba Trinitatis, & percon.
fequens formam baptifmi , qu» in eis effentialiter confiftit, rebaptizetur; vel ut melius
dicam, A dicit articulus baptizetur , quia pri
ma vier potius cit dicendus aqua infufus, aut
afperfus, quam baptizaius ; unde S. Thomas
in 4. dift. 8. dicit : fi inveniatnr pre ceree
aliqah defeünr fnffe in baptifrne eernen ,
qna font de offrait a Sacramenti, debet abfelata Itertn» baptr^ari fob bac ferma ■ baperq»
te, fi ne» et batizataa, 1« nemine Patris,
Pro declaratione pnefentis articuli, primo
ponetur articulus in forma , quia cxtraûpr
ροή integre nec plene fideliter ponit eum;
Dimittit enun aliqua, ex quibus dependet in.
reHefius ejus : fecundo mutat verba ; fecundo
oftendetur poffibilitas veritatis ejus . Articu
lus autem eft in textu ifto modo originali·
ter. Nofle natalis Demini tam mirabilis
&
magno advenit fpoufo Chrifli etrttlfetie cordir,
M- vix pre /entia texere poffet ; O i» r·.
d«M «noMMta ftxfit i» corde motum fenfibi.
lex», quafi »· cerde eget puer vivet , vel.
wn, Cf revolvent .· cMinfur asetur /fle d».
raffet , oftendit patri fuo Jpirituali , & ali.
quibat amisit fpiriiualibxt, ne ferta effet il.
tufio, ys» vifu Cf taSu probantes veritatem
admirabantur , Hatc ibi. Pro oftcnfione polGbilitatis veritatis hujus eft notandum , quod
juxta fententiam Ariftotejis lib. de motu corlis , duplex eft motus ejus , qui communiter
vocatur dyafloles idell motus dilatationis , te
lyftoles ideft motus conft ri fi ioois: primus mo.
tus aferibitur gaudio, Iccundus triftiti»: gau.
dium enim, ut dicit Albertus Magnus fuper.
Luc. 1. cap. fuper illud: repleta eft Spirit»
S. cum fubito prorumpitur in afium fpiritus
diffunditur in corde fimul Sc. corpore , & re.
plet pefius A coarfiat ut ordinate poffir pro
palari . E< hoc quidem licet faciat anxietas ;
Jed impetuofius id facit gaudium: anxietas
quidem facit ficut Banic. 4. dicitur : O nane,
Deanine Dens Ifrael, aninta aeea in angeftii/
tft 0" fpiritnt anxiai clamat ad te ; & Jer.
4. dicitur : ventrem meam delee ; ubi NicoqIsus de Lira dicit: nete bit pe»it»r doler prepbetet in cerpere : vehement e»im metat men.
tie gondii vel deletis redtmdat ad cerptu ,
ideo dicit ve»rrem menm Crc. quafi : ita afflL
!jor in corpore ficut mulier parturiens , vel
icut vir tortiones horribiles fentiens: gau
dium aurem hoc fecit impetuofiua, ita ut ad
motum jubili- prorumpat in vocem, If. lib. 4.
decanta lendem ftm no» parturiebat', 9c in
pfaltnis dicitur: tnr menm
caro meo exui,
taveruat in Dem» vivum ; extra fe feltave.
runt fignis exterioribus interiorem mentis ji».
cunditatem demenftraaitt : non ergo mirum fi
mentis exultatio, infufa B. Birgitt» ip nofic
Nativitatis noftri Salvatoris, in qua Apgeli
annuntiaverunt gaudium univerfo mundo, in
* motum cordis fenfibiiem proruperit. Secrôdo
notandum quod , ut tangit P«fior in x. 1.
& queft. de veritate , revelatio divinitus fafia poteft effe in triplici differentia; ut per
formas fianfibilas, ut puta quando menti pro
pheta mediante fenfis extenus quadam refu
tantur ferma fenfibilee ; ficut Daniel vidit
fcriptnram parietis V. quandoque autem per
formas imaginarim ; ficut Jeremias vidit ol
lam
or
*
Ίη
BASiLEENSE C . CONCILIUM.
794
lam foceenfam a facie aquilonis : tertio per k tualis , ut oraret Dominum ut revelare digna·
retur de tempore antichrifti, & an a B. Jo* intclleâas fpccies impreflas ipfi menti ; faut
cnïîsrt *n ApoftoJis recipientibus fapientiam infufam.
ha tine Evangelifta Apocalypfis effet conlcripta, quia multi contrarium fentiebant ; ipfa
i*»·
Ad primum genua revelationis reduci videtur
omnia revelatio foâa de rebus divinis per
vero fuper hot orans fuit trails in i piri tu ,
& tunc vidit perfonam fplendentem fulgore
quamciunque rem corporalem ; & hoc modo
magnb, cui ioquens Chriftus dixit: dtt iq/li·
«notus aliquando feofibilis fit divina virtute
in hominibus, etiam ad ofteafionem alicujus
manium quit tempofuit ~4ptca!ypfiat ; tunc k.
quitur articulu< politus , ia quo poffunt direi fpiritualis, Λ divine, ficut patet in mo
ftingui quatuor partes. io prima parte poni
tu CJtultationia S. Jobaania Baptifl* in ven
tur certituatio B. Johannis quod Icri^ferat atre Blifobeth, de que dicitur Luc. i. /«0m»
4?, ta audivit faiutatiauam Marùt Elifobctb,
pocalypfim ; hnas in quaftiontb· de potentia Del; A pariEx tap. 1OI. dicit indulgentiae ege Xem»
formiter inter «lias rationes' in 4. eft ifta,
majerei apud Dem» quam fanant, O· t,4.
quia cum finis mundi non fit futurus nili
> comnleto numero clc&orum , cujus comple
OHemom .
tio eft quafi qurdaÿi exccutio totius divi
nat pnrdeftinaxionis ; unde non competit fie
Pro declaratione huju» articuli ponetur io
ri revelationem de
nih ei»j. cui
1
_ fine
__ mundi,
,
forma,
ut f Situr in ofiginali, Quia minus
it revelatio dc tota pratdefttMtione divina ,
bene extraf
eft . Secimdo oflendetur veri·
fcilice’ homini
1Cm ejus- articulus autem fee ponitur in tex
hoir ini Chrifto, per quem tota dividivi*
)tu
1 .prardeftinatio
J n'
‘
humani‘ „
genens quodamtnodo
7 ’
/
tu. Indulgentia ecclefiorum urbit Renameimpletur · unde dicitur Joh. 7. Pater
~
diligit j/»r«s funi apud Deum quam fount; ii qui
Filium, O MÔ demon/beat ei, qu» ipfe fe- lperfetio tarde veaimtt ad tflat indulgentiae
cf. Alio modo poteft haberi cogniti » five g «m felnm remif
igionemfratre» bubebdnt &c.
revelatio ejus indeterminate, utputa, dicendo· Quis enim dubitat, quod fi quis vfifir corde
quando tafia fient, aut alia contingent , veperfefto,
—
c-°- quod
—J non
— eft
Λ txifi per
- charkatrm,
t- ·.
ad habendum indulgentias urbis vel alibi
niet antichnftus, vel finis erit mundi ; λ ta
lis modus eft poflibilis, ficut Dbminus ait in
quod non folum confequitur rcmil&onem pec
Evangelio politis multis (ignis adventus ejtif
catorum, ideft pcanarum debitarum pro pec
cans , qua remanent complende poft contri
dicit ; cbm videbitit bete fieri, fcitote quoniam
f repe efi
Dti. Luc. 21. Et qnod hoc
tionem A abfolutionem, ut formae indulgen
modo fuerit revelatio ifta, patet ex textu ..
tiarum communiter fonant? Sed & vitam as
filius Dei loquens de tempore antichrifti lib
ternam meretur, cum id (it opus bonum du
ritate informatum . quod quia planiflimunq
6. cap. 67. ubi fic dixifle legifur·- i» tempé
ré mtbi cognito, quoniam iniqu-tat ultra me
eft, fuper fcJco ab alia fuperftuitatc verbo
dum abundaverit ; & impie tat excreverit (u
rum. Et hoc dc ifto articulo.
ifumeufum, cbrf/tiAiii iater fe diligentibm barefet, & iniquit cenctdcantibut clerum & juA R T f CULUS GVU.
ftitiam, figuum evident efi, quod cite veatf
anticbrlfttw ; hac ibi. Patet quod articulus in G Ex -op. top. in quo dicit fonguinem effufum
nulla fui'parte a bene, & fande intelligent!J vulucribut
'
'-··»
de
Cbrifti d< itum Job anui »
Evanbus eft fiifpeâus habendus ; fed verus eft. Et
g^lijla eam membrana circumcifiouit , & il
la abfcendiffe /ub terra , donec arw^r/w rehoc ie ifto articulo.
Vflovit amkit Dei .
ARTICULUS CV
Pro declaratione pnelentis articuli, qui pris
raa facie videtur difficilis, primo ponitur in
forma, ut /acet in originali, quia mendofe &
infideliter extraHus eft. Nunquam enim in
Pro declaratione prxfentis articuli notan
originali (eP.um eft quod B. Joannes abfeondent fub terra Chrifti fanguiaem . Secundo
dum primo , quod fi forma articuli ficut jac" fuiifct pofira, dignus ftifpicione fuiflet qui
declarabitur veritas articuli . Pro primo fciendum eft, quod ex Virginis gioriofa (revela
eum fufpeitum haberet ; natn verba ex perto
na Chrifti talia funt: noti timere, quia nultione ) lie dicitur: cum Filius oteat circumcide^
lut poterit infirmare verba mea . Non du- p retur, ege membranam illam in maximo bonebium, quod fi verba funt Chrifti quod intu'
1
»·
·re fervebam
Sequitur
poll ; cumque vocatio
nis mea tempus de bec munde inflaret, ege
mari non poffunt. In atemum enim permanet
verbum Dei, pfal. & Dominus inquit in Eipfam cemmendavi S. Job anni cujiedi mee ,
cum fanguine ille benediUe , qui remanfit m
vangelio: caelum t> terra nanfibmu, verba
vulneribut e/ut, quande depejuerttnt eum de
autem mea non tranfibunt. Praterea (1 iclpicruce ; pcfi bac S. Jebannc & fuccefferibut cciarur rubrica cap. in ea fic dicitur Cbriftut
;ui fubl.itic de ..iqude, crefcente malitia d·
confiimat fponfam , quod neu timeat, quod ver
ba ei divinitut revelata in iftit librit conten-· perfidia, fidelct , qui tunc erantr, abfcendidertmt .................
illa in loco mtmdiffime
fub terra , O
te , non peffint infirmari : verum enim eft , &
’
diu fuerunt incognita , donec angelut Dei il
nulli catholico dubium, quod revelata a Deo,
cum fint immutabilis veritatis, infirmari non
la amicit Dei revelavit : Hzc ibi * ex quo
rum tenore apparet infidelitas translatoris .
peflunt; ita enim Dominus ait Luc. 21. Ege
Circa fecundum , notandum, quod S. Tho
dabo vebit & fopieruiom cui ne» poterunt
mas in quodlibcto 5. art- 5. quaerit utrum
ceatrediccre emner adverfnrii vqftri ; 8c ΑΆ.
fanguis
Cnrifti, qui eft in paflione ejus
<*flu6. dicitur de B. Stephano, quod non poteo
,
rant refiftere lapientia , & fpiritui, qui lo- E fu$, ad corpus ejua in refurrtHione redierit ;
nuebatur per o» ejus. Et hoc de ifto articu- & in rdjxmfione dicit fic, quod in refurreio , quia fuperfluum videtur io eo longius fliqne tamen, Chrifti quidem natura totum
protrahere verbum.
quod fuit de veritate naturae humana repara
vit: non autem illa qua de veriiate natura
humane non fuerunt ; quamvis circa ea qua
funt de veritate humana natura fit diverti
diverforum opinio; fecundum-quamlibet opi
nionem non totus fanguis nutrimentalis, ideft, °
qui
Ex top. C. dicit , quod flip verba nen ptffiut
infirmari ab invidit.
797
BASILEENSE G. CONCILIUM.
*9r qui cx dMs generatur, pertinet ad veritatem A ufu clavium: hac tlic. Aliae,
— e
»♦„
7^8
ut idem di-·
human* natura: cum ergo Chriftus ante pafcit, nulla haberetnr certitude de abfolutione ANNO
CBailT!
fiooem fuam comederit, & biberit, nihil procujufcunque. Si «ego ita mura eft dicere fa•♦Il
hibet in eo faille fanguinem
nutrimcntali
*
„ .
lem ■ · cerdotem
etiam quomodolibct malum , quod
aliquem , qui ad humanas natur» veritatem
nullo modo privatur ufu poteftatis fibi dane:
non pertineret, Jc quem non oportet ad cor quanto verius dicendum erit papa, de quo
pus ejus in rcfurredione redire. Sed quia fir
JBonifacius Martyr , ut habetur 43. dift. fi pa
Jpecialis mentio de fanguine in pafione effupa, dicit, qtid papa fi fim & actermr falu<0 pro redemptione humani generis, de hoc
tis negligees deprehendatur, a nemine eft ju
magis dicendum videtur, quod totua fanguis
dicandis, nifi depAhendatur a fide devius: St
*d corpus ejus redierit : quoniam fanguis in
cura dicit calumniator quod ifte articulus re
paffiooc c&fus , qui maxime fuit fuubris,
mittitur facro concilio praticanri ipfum . di
tuit divinitati unitus, & ideo oportuit quod
citur quod placat. Nam iftam fidem profefin refurreâione jungeretur aliis humanitatis
fum eft coram Bobemis, quod propter hoc
partibus
www; , k«t confequenter dicit
wii.il.: fanguis
i.uguo au
mmpraelati ccdefiz non perdunt poteftatem fuam ■
tem
—: in
:----—
»m qm
quibufdam
ecclefiis offenditur, di. nec de papa unquam praticavit contrarium aritur ex quadam imagine Chrifti percuffa mi- ticuli ; videlicet quod propter quzeumque peccitur
ractdofe fluxiffe; vel etiam alias15*
c~
cata *l*s »b hzrefi papa ipfo faâo perderet
Chrifti : haec ibi. Ex quibus diâis fatis
ap
r
plenitudinem potcftatii. Et hzc de ifto artiparet probabile quod articulus dicit de illo
culo.
"
langui pe , qui tempore paflionis non fuit cffiifus, fed ut dicit articulus, remanfit in vul
R T I C U L U S CIX.
neribus quando depofuerunt eum de cruce.
De membrana vero circumciGonis dicitur in
£* cap.
legend. SS, per Fratrem Jatobum de Voragi
lient Dei, Cr fut judicie juftc erdiuatum
ne, quod Angelus eam Carolo magno attuquod factrdetet
neu vivunt in
.., qui
.
Uffet, & ipfe eam Aquifgrani in ecclefia S.
• cqflitate & continentia cernit funt maledi·
Mari» honorifice collocavit; Caroius vero il
ta , c* txci
icati apud Dent» · O dilam poftea fertur tranftuliffe in Carofium ;
etali tficlt ,· O quod fi
nunc dici effe Romat in ecclefia, quae dici
~S. Gregeriut bec ftatuifet , nmifiMW ia
tur , SanHa Sar&orum, unde k ibidem feri»
pradiila feutrât i a veniam obtinniffet a Dec
ptum legitur: circumcifa cart Cbtifti, fanda- C
ita quod negat ulle mede difpcnfatitKem
H» clara, ac umbilici viget bac pracifio cha
fieri ■
ra . H*c iufficiant de articulo.
Calumniator pratfentis articuli, fi bene le
ARTICULUS
CVHI.
gi ffet, aut decreta SS. conciliorum, aut SS.
PP. m decreto pofita dift. 31. & 5*. aut MaHtv lib,
h», y.
y, ftp.
cap. I.
i. râ
tn quo dicitur
dicitur quad
quod fidet
fidet giftrum fententiarum in 4. dift. 37. & DD.
cnbeltca eft vera
catbeltca
vera,, quod papa eft pi
piAurùt
Au rite faper hoc, digitum ori impofuiffet, & przpoteftatit quibufcumque qu,tntifcumque pe.fentetn articulum minime habuiffet fufpeQum.
tatif fuerit irretiiut, nifi f-t ba-eticut .
Dicitur enim ibi ex conc. Carthaginenfi , e-
A
pifcepot, prtsbfttrtt ( ita placuit O decet
Sed quia forma articuli, ut jacet in origi facrefaxSos antiftittt, aut factrdetet, aut lenali, eft modeftior, quam calumniator extra
vitat, vel qui facramentit divinit iuferviunt )
xit· primo illam ponam; fecundo probabitur
continentet decent effe in omnibut ,· ic dift. 31.
ventas tjus; Textus autem ita dixit, vera
__ conc.
........ ........
................... f, placuit
*____ epifeepet ,
ex
Carthaginenfi
O catbeTtca fidet eft, quod papa qui eft fi- •Qpretbpterot, diaconat , fubdiacenet fecuudui
M bartfi ,· quantnncunque aliir fcccatit fit ir- priora ftatuta
"
abftinere ab uxoribut · quod nifi
refit»»-f nunquam taint* eft ita malut t» il·
fecerint removeantur ab officio ecclefiaftico ,· k
Ut ptecetit, & ex aliit fuit Malit eperibut
it,
plora ibid, decet namque eot^qui in facrit
qui» femper fit i» ft plexa aiechritat , d·<
ordinibut conflit uti funt, quia facramento &
perftBa patefiat ligandi, O folvenat ani
facro vafa traflare habeat, at munditiam cermat .. Haec ibi : Qui hunc articulum fufpc&utn
p oral em pt,- continentiam fetvent ; & ideo In
habet, fufoeâus merito effet habendos, an fit
nocentius II. ait,· com ipfi fiat templum Dei,
de numero illorum haereticorum, qui potefta
& vafa Domini, fac-aneat am Spirttu/ S. effe
tem clavium ad merita vitae referebant, dicen
debeant, & idee indigem» eft eat cubilibus
tes ad eorum mutationem clavium poteftatem
O immunditiit dtfervire t- attrite ergo debuit
miniftris ccclcfiae variari: centra quos eft fi- - eit ceaciaeatia indici ; Et ideo Ifa. 3. dici
des catholica tenens, malos facerdotes aut prae
tur: mundamini qui fertit vafa Domini. Cre
latos ex ratione malorum non perdere pote
dendum ergo eft fide certa , & non haben
ftatem , nec poteftatis ufum · Pro cujus decladum fufpectum a catholico quod ordinatione
ratiooc notandum cum B. Thoma in 4. dift.
Dei, cujus Spiritu S. patres afflati condidc19- qwerens an mali Sacerdotes habeant po E runt decreta ordinatum efle , quod facerdotes
teftatem clavium ; ita dicit: quod ficut partiviverent in caftitate, &r qui non viverent ab
sipatio fhrnw , quae inducenda in effeftum
officio removerentur erclefiaftico . Przterea
noa facit inftrumentumita nec fubtradio
cum tales non viventes it^ caftitate faciant !c
falis foriam tollit ufum. inftrumenti; & ideo
contra votum caftitatis, quod eft annexum
cum homo fit tantum inftrumcntahter agens
crdini facro, fecundum illud Grqgorii : xulin ufian clavium , quantumcumque per pecca
!um facere prafuataxt diaconat» epsfcepi , nifi
tam fit paria privatus, per quam fit remif- prine fe caftt viSurvm premifit, tum, quia
fio peccatorum, nullo tamen modo ; privatur
transgrediuntur decretum unfverfalis ecclefia,
non
79> ·
BASILEENSE G. CONCILTUV
800
(commuâtes- A qui» hac fatis p'm* funt. iuperfluam v'Jere-'
Mr non dubium tales apud Demo
tur ampliora sdu’t, quz de cognitio nt Da- c ί.^1
------------- tos effe, & maledictos , curr. hje faciat pecmonuei , & eorcm rii.tia poflint faciliter
CHaisrt fatu™ quodlibet mortale, quod feparat a Deo.
'U*
occurrere calamo. 5 t iaeo de ifto » iculo ifta
>4ti
Quod vero dicitur confaquenter , quod £ Gre
gorius Oaiuiflct &c. idem verum efle videtur :
fuffiefant.
derogaffet enim honeftati quam in ecjclefia mi*
ARTICULA > CXI.
niftns petunt ipfa celeberrima facramenta, 9c
—<îi* divina myfteria : derogaflet igfuper de
cretis SS. PP. fupradiflis fint rationabili cauEx cap. 2J- lib. 7. tft y«ad Firge Marie
quindecim diebus /acu·. in Jfpulchre, ptft
fa. Quod vero confaquenter in articulo dici
qu»t njufcitata aff, apta cft. Ctnclnd.tur
tur fapra , quod negat ullo tnodo difpenfatioquod nullum corp*. humanum eft in cain
nem fieri, dicendum quod verb· fua funt ita
ni/’ Filii Dei, B. Krginis.
quod puniretur fpiritualiter pap> qu’ talem
licentiam contrahendi matrimoniur («incede
Iftius articuli oars primâ
. detur ulfa
ret L'crdotibus contra pncbiam eminatio
nem . & voluntatem Dei. Ex pnbur verbis g ratione habeiJ*. luf^eAa, cun ne. dtaoee· dignitaqj gloriofa Dei itnatri. Virginis Marfa ·
confiderando cum'B. Bernardu quod difpeniatio
i-c ub i<
t suthoritati c ujufcusnquc fet’
non folum refpicit poteftatem in difpenfanlc;
r<· ; i..u->atr vel merito in reverentia h.ocnied etiam congruitatem , & oeceflitatem in
ria ; immo ntc videtur carere prefumptioue ,
eo, cui ht; rurfum quod dilpenfatio non eft
Jittum tam gionofe ancillie Chrifti fine ra
crédita in deftruOionem 'ecdefis , fed in a *itionis evidentia aut authoritatis teftimonip nofiracioncm , «ion io corruptionem , fed in fanure fufpeSum. '-“unda etiam pars pari mo
flificationem , poteft rationabiliter dici quod
do non habet esui tn fufpitionis , praafertirn
non. cadit fub difpenfation? miae, quod om
cum
ecciefia uri vofalis de Filio & Matre fones iacerdotes facri» altaribus fervientes miIum product fide indubitata eorum corpora
tnmonium carnale contraherent , 3c hoc de
efle in cealo, /uxta vaticinium propheto di
illo articulo .
centis in pf.
» Dentine , in requiem team
tu, Cr artn fanfiificatitntt tua. Art* autem
articulus ck.
f. nflificationis dicitur ipfa Virgo B. in qua
fan 6I1 heara ipfe Sanilys SanAorum maniionem
Er cap. ij. e/u/d. lib. dicit Damonem feri·
pftfft tmnto peccata cujufdam militir in illa C fecit. Habet infuper magnam apparentiam ve
fapientia , quam habuit 'm creatione, in il ritatis K congruitatis, quod foil Virgini Bea
ts , de cujus puriftimis faoguinibus Chrifti
la malttm , queat habuit quand» cecidit de
corpus formatum eft, conceflum fit hoc fpeCaele
ciale privilegium, videlicet ante refurrcHionem generalem refurrexiffe , & fic gloriofo
Pro declaratione hujus articuli, prino ad
clun corpore fuper omnas colas exaltata, fuo
detur quod fiibtraxit translator de originali ,
Filio, ficut carne, & amoris , 9c fanéfitaris
ut articulat, arbitror, videretur gravior. Se
luce vicinior, ita integritate nature , $t plecundo , manifcftabitur veritas articuli . Arti
nitudiM beatitudinis conformior haberetur
culus lie eft in originali : dicit d< obtins Det ?
Nec obftat illnd quod feribitur Mat th. 20
ta illa f.ipientia, quam habui , quoad» m»
quod multa corpora mortuorum furrexerunt ;
cteafli , ftripferam amata peccata tendum vel rcfpuendum illis foret : hrc ille.
detur veritas ejus. Articulus autem fic poni
Hoc cft ergo cum ^icitur Damonem feripta
habete peccata, ideft in memoria fua illa per
... originali?
— o—
tur in
veniale peccatam, fi bem»
fpectcs intelligibiles a creatione fibi impreffas, deioHatar m‘1 a» cum veltmtate perfeveramdi,
quibus omnis fapientia ejus perficitur, firmi***
tficitue
martule . Cnterum pro oftenfionc ve
rer habere . Et quod dicitur infuper, quod
ritatis e/us adducam primo difta SS. qur di
prodibla peccata cuftodiverat in malitia fua ,
cunt idem * fecundo dabitur intelleibua verus
& fic iotelligitur quod ea cuftodiverat ad op
articuli. Circa primum cft notandum cum S.
ponendum contra hominem & ad accufandum
Tboma in t. *. q. 88. a. 4. quod peccatum
veniale fieri mortale poteft intelligi duplici
eum ex cujus malitia procedit, quam habuit,
quando cecidit de cedo , per cujus invidiam
ter, uno modo quod idem aHus numero, pri
mo fit peccatum veniale & poftea mtetaie^
mors intravit in orbem terrarum. Sap. 2. &
hoc
.
8oi
BASILEENSE G. CONCILIUM.
8οι
CF hoc efle non poteft, qui· principaliter pecca-A tandum, quod poteft dari intelleflus verua hn- Λ.ΝΝΟ
—
-tum confifttt in aflu voluntatis, ficut it quijus articuli intelligendo eum ficut eft com nu* CMXIST1
ANMO libet
*·■
~
.....
ms expolitio omnium DD. qui praefatos ia er·
aflut
moralis
. Unde non dicitur unus
CHXtSTI
feriptum textu» exponunt, quod videlicet in
aflua moralis fi voluntas mutetur, linet aflio
telligent· de femine aut filus paternorum feefecundum naturam five materiam ‘fit continua.
larum imitatoribus. Tales enim, qui noo fo
Si autem volun’as non mutetur , non poteft
lum funt filii iniquorum nativitate propaga
tffe qood de veniali fiat mortale
Alio mo
tionis,
fed etiam mutationis mala . praedifla
do poteft i tcelligt, ut id, qood eft vernale
lucurrunt, yiorum memoria banediflione caex
fiat mortale, & hoc quidem eft
vel dicendum quod articulus inteMigimr
pofnbile in quantum rn eo conftituitur finis
communiter accidit a fepe ,
communi
ultimus, At in quantum dtfponit ad mortale.
ter , qu«d vel quia Deus vindicare, & puni
Tertio todo poteft intelligi ita quod multa
re difpomt peccata parentum in generationi-,
ven·»· - peccata conftituant unum peccatum
bus fuis five fimilibus, ficut dicitur Exnd.ao.
mortale; q'uod fi fic intelligatur quod ex mulEge jam Deus faat fertis, & gelem , vif'entalibus peccatis inregrahter confttruarur.
<
integrate fecextum mortale, falfum eft:
B
<> ysrzrr*w generationem nr am , qui ade
non c-nim omnia peccata venialia poffunt tu
runt mt. Et quod dicit calumniator,' quod
bere tantum dc reatu, quantum unum morta
Chriftus dclecndit fecundum carnem , ex fe
le . Si vero intelligatur quod multa peccata
mine multorum provocaniiuin Deum ad iram
venialis faciunt anum mortale difpofttive, vê
dfcendum quod triplici ratione nihil valet
tu m eft.- if ille. Ea quibus poteft haberi
qood arguit ; primo quia proximi parentes
duplex, modus - ritatis prodentis articuli, vi
ejus non fuerunt fair»· 1ceundo quia non fuit
delicet q id piceatum veniale fi homo &c.
imitator malorum - tertio quia non eft intelUno modo
i det icet quod homo delcfletur
ligendus textus ifte'ita univerfàliter, fed moin eo heut m fine ultimo five in eo confti
do , quo diftum eft . Et tantum de ifto art:
tuitur finis : & ad hync modum dicit B. Auculo.
gu ft i nus fuper pf. litati quarum Cft. quod ni
hil adeo veniale quin poffit fieri mortale ,
ARTICULUS CXIV.
dum placer; non quocumque modo, fed quan
do placet ficut finis . Secundo propofitio illa
k*
cap.
ta. lib. 8. ari regt, , tn quo canjalil
vera eft intelligendo difpofitive , ita ut intel>*P<, βτ regina teujugibus rumpere vat am
ligltur, efficitur mortale , ideft difponit ad C
continentia, nan faciende mentionem de dimortale. Unde Ecc- l<5. quifpernit minima
jpeufatioue .
pax!atim defixit . Item Auguft. fuper illud
Job. 3. fui im red alui eft filio ■*» videbit vi
Pro declaratione prxfcntis articuli hoc fuftam·, dicens, peccata 'minima , ideft venialia,
fitiat dixiffe, quod falva reverentia translam.
fi negligvntur , occidunt . Et tantum iit de
ns, fi bene feciffet confideratum illud quod
prarfenti articulo.
in fine capituli dicitur, videlicet quod faciant
ifti, fciluet rex, At regina , fecundum confi
ARTICULUS CXIIT.
lium fapientum quia non eft peccatum retraflire fapienter quod indiferete inchoatum
Ex cap. ç. 8. lib. eft quod nunquam tx femiattemptatum eft„ non fuifiet articulus tanat provocantis Deam ud iram , veniet poquam fufpeflus habitus : cum in confilio fapala falas & fratius.
pientum , cum quo diflolvi votum mandabat,
fatis aperte prolupponi videbarur quod prima
Prarfens articulus fi habuiflirf bonum infpeflorem non fuifler habitus fufpeflus, fed fuif- D difpenfatio interveniret apoftolicae autboritati* ,
aut alterius , ad quem fpeflare poftit hu/uffet eo intelleflu vifus fanus, quo ia a dc vemodi difpenfatio. Et h«c fufficiant de hoc
riffima funt alia pariformiier difla in Iaera
articulo.
feriptura. Pro cujus ergo declaratione primo
adduceqtur difla facr» fchptur» pro diflo
articulo. Secundo dabitur ejus intdleflus veARTICULUS CXV.
rus. Orca primum fcnbitur Sapien. 3. filii
•Ex Cap. qj. rn quo videtur ponere quamdam
adulterorum i» canfummatione erunt ; glofta
incircumftfiianem Patris, Filii, & Spiritus
ideft : aroma tonfituunat tone , φ ab iniqua te
re , femine fcilicet produflum , exterminabi
•f- O’ B. Ftrginis .· dit it enim .· ubicumqut
ingreditur fpiritut Dri, ingreditur Pater ,
tur ; & fi quidem langa wa-erunt ; fcilicet
Filius , O· Spiritus S. & mater cum Fiin hoc mundo, hi nibilum computabuntur / &
ho.· ege futppe babto Filium Dei m me
fimo honore orir nersifiima ftnefta illorum . Icum deitate , Cr humanitate fua ideo Deus
tem Sapie. 4. adulterina plantationes non da
Pater babae me in Deitate fua ; & tfi vin
bunt radices altas, nec flabile fundamentum
toilac abet at ; fequitur poft: fruftus torum m».
culum dilofiionis t* nqftri fptrttus ille qui
nilis. Item ibta. articulus quafi in forma. Ex*
efi m Patre, O- ipfe efi m me, €> »«*
qnam peffumus feparari .
iniquis enim bennet filii, qui nafccnsur, teftts
fient nequitia ttdverfnt parentes in imerr^aPro declaratione Israefentis articuli, qui vi
Smm fua ; ubi Nicolaus de Lira dicit, quia
ex hoc quod fiwt imitatores paternorum feedetur in cortice .mirabilis, At ab ufitatis lotenim teftificabuntur malitiam ipfbrom, cum
quuriontbes Theologi» peregrinus, relis rene
enim interrogantur cujus funt filii , refpenbitur ordo · Primo quidem integral i ter ponedeat fe elfe filios illorum, de quibus notum
tur articulus, ut jacet in originali, quod non
. eft quod fuerunt iniqui. Cires fecundum, noIbat translator; immo tetigit obfcura, Ac diConcil, General. Tom. XXX.
tenere,
At
At
BASILEENSE G CONCILIUM.
802
mille iu· «■ feriebant ad tattifefesen aorum. A municarur cremaria «μμμΜΜμι
AXXO
GMfllSTI
«4* ι-
entent artienti hoc
c*.
Bge wr», ragmerv»
tU^ fer grefu» a pu ivi afi ngm itteelli·
ge mtreitut Spiratu S. »· ter eju, paia m
fiiemgu iegrtJiter jftrhu Det, «fis fittna
Pater eut Spirite J.0 filitu tu fure O
■ae r
«m
fittu iaepeffUtil» efi prati tn* P**f·
tuter Dei fefarari pqjfea a Dee. Ege peipfe i4»i fiiiut Dei i» w tu» fieitate , (Ϊ
fieataeitate ' ifiae Detu Baeer fiafiet u» fit
fieieate fu, 0 viacaiu» titltiHettu Spiritu
S. fw efi fit Botre, O F
tawtti
MI te, fetticet ftr MMMM,
qu»
iaiieef .· chantas eaim feat afin num· cum
Dao. Ex quibus pout varia· fequeatis parti·
articuli, ubi dicitur quod vidatsar ponere quandata inrircumfeAoMm Patiis, fic Filii & Spi
ritus S. fe B. Virgini·, capiendo inter perIoru divinas de B· Vugjnem rinuminfeCo·
nem amoris, quo tanto major fic infcparabi»
lior «B iqpt tante currenti» difpofitioni· di'
vina flenti·, quanto ipfe Dm charitatt ma»
gis coopafti eft, fit in ipfo Deo fonte i·»
terminabilis
cxcdtenOus ac foblicnilH ·territarem dcguAsas fapcraot beatfendiri* , in
iofe divinitate ab ifto abforta fetidus raqaie*
fat. Et de ifto artiente ifta fidEciant, qnia
dariflunus eft articaius viro litterato , Λ i-
; hnc ibi. Circa fecundum
(eilicet pro declaratione articuli fecundum or> Α «4 argumenta cetiunaiMwwn» panes folutio
pinem partium epss notanda funt aliqua. Pii» •x fodaratioae erticnti , qualiter (peciaJicee
me quod tarer aliquas jrarepei vas , quas fe>
per cxceitatfui cup/dam fe imiverfatiNtia linVirgo fortita eft, eft illa, quod ficut fuit me gnlaritateaa. convenit noAtf intrandi nnn per
diatrix noflrr falvatioris partendo nobis fid- illapfiim: qe» hoc foii divinitati convenit ;
vaio rem mundi Dei Filium Dominum no fed mod· aÆgflflto dice·» Angcjico in or·»
ftrum , ita eft mediatrix reconciliationis & pt» tiooe : Deu tjfi Bator reran tnatamt r
ftificattoni» peccatorum pro eis apud omnipo- ria ven Meter nm rssreos«ram; Dee* efi
1renie» -Deum , intercedendo
■ ■ meriti·
......
fuia, ad C Pater mfiitaeiuu etruieu ; Maria Meter
poenitentiam revocando fe advocationibus litis
potentiflimis Patri reconciliando srterno. Et
ut omnia brevi comprehendam fermone, ita tibus humem», fient «τηρκ calumniator, caua
mcdiaincis nomen & dignitatem obtinet B. non capiflUar univoce tic . . . . Pnrteree nee
Virgo Mana, ut tefte Bernardo, aiM Deu rapugr pre incorporatsope fit ueione per gra
•as lebert veiüt fveJ eu fer tu»ut Mu tiam pnecifc, fed modis a&gnuia, & decl·»
ri» trufiret .· qu· ratione ecclefia cantat da
rw> propriis Virgjrn B. Et tamkun dc preea: fpet nefirtf felve. Ex quibus manifefte fend articute.
palet prima pan articuli vera, quod ubi in»
ABTICULVS CXV1.
trat Deu· per influentiam gratin juftificsnti·
in cor peccatorum , ibi intrat Virgo Maria
per affluentiam fuflranantis pietatis ; ubi fpt*
ritu· Dei influendo, ipfe intercedendo ; Deus
donando, ipfa impetrando. Et iterum quicumefl Pirgiuee
fieft M eerpeu Ciri·
que habens Deum in corde per Jflbabitaarem q fit : dfeM sana fe vMife m··· S&trtfait
gratiam, habet & Mariam per faffmgantem
itfitn, m fans /afe qg«M 0* ms qgm fu
clementiam. Item qui habet Deum per «mo
itet fieie&u ,
Pirge ρότα···· JeMet k
rem , ita & Mariam per dileAioamn, Non
egu.
enim poteft diligibilius fine Matre. Et ideo
dicit Bernardus: ^uru»u gretiu» & ffiri.
Pro tftins articuli declaratione fuAdt di
tuite» epttd Meriav: ip/e eeiet ieveeh gr»·
cere non «ffe vmum quod B- Birgitta fenù»
tiu», er
utiferit
iffe jUrU,
rcr rranfiabftaariarianenn fo femment· termi
qoaMMfli ipfe ûrvtvit en» . Secundo notan nari ad Virginem Msafom ficut nd corpus
dum, quod ficut duplex dicitur unitas ; una Chrifti; cajae probarin tuMe coMigitur ex
narurte de qua Jo 10. Eg» & Peter smmu articulo ipfo quem infomptot— infideliter ca
fmet ; & alia amoris , de qua Apoftolus Cor.
lumniator cxsmxit, ΑήαΜ autem dicit fic :
d. f*i eeibarte Dee, fcilicet per amorem, »· perluit veefiie Dei « jfietetfieM /eptr fetae,ur fpirittu eft cm· Dee ; ita duplex poteft
vMeiuvr eeifii oand âdsfl» feetie eue at fede
diftingui circumfcflio , que ruioue unitatis eujefiuit ia trifieu fiderit,' aMteaeneu uu
inter aliqua confurgit^ una ·Α qur lurgit ex tau i» aseen faeerfieie fiiet ague vntew ;
unitate nature, & unius eflent*, de qua di * scce BM dicit fiflbat *. VisfO,· Sequitur : O
citur Jo. 14. rg» <· Petre , & Burr r» ue
m agu apparatae fuie» ua flemms· 0* ar·
tfl, quia una natura divinitatis eft in Patre,
deae fianne ùtkfiaur fitter D’ eaaee agtut
Filio, & Spiritu S. 8t talia non poteft efle 0* fatim i utappte tiUigutee ùtvieut fige·
inter Deum fe qwantamcumque cmmram ■ rem fit afpMtuh fatim, qridefim» qfpem te
Secunda dicitur qu* coniurgit ex unita·· fli- ea- pfpitteu «esu qgamm , vMefiaat feue»
fefetts & dileftionis, de qua dicit Jo- 4. fw ipfan àt u, D" nfirge eeeeuau aerfMefiae 9·
ruettt in tbeertute, >· Dee emet '
Dette gn. Ecce quod anale tsunftujit trwhiur erticuti dicens ftfiefiae fit ago» : Seqmtw .* 0 eft ee ■ & tatis aft communicabitis, fe com-
BASIUKNSB G. CONGUUM.
**
tam fcrtpenm S- quem DD. fonfti utuntur ».
cuasm
cm»
>. ΊΊνμμ >■ j. finneurianm dift. |t.
Ml MCfMMnfO Es>
fcnas > tafMi rasionem dUoAioais habebit
res, ft aline rata phm fe, fi fint meliores.
Et iftam opudencm, fecundum quam articu.
Ius, de qu» feneo, videtur prime facie in·
m» dtftiafta hit Λ iff· corpora Chrifti .
tdligrtrim, pen reprobet taqquam erroneam ,
- licet dicat opinionem probabilem magi» efle
dicearium, quod in patria quilibet plue diti,
get fe quam proximum. Venmtamen pe» ha·
rpm optatoeum concordia flt verificatioae prwARTICULUS CXVH.
featis articuli eft notandum , quod cum diti,
gere aliquid fit velle ei bonum; gradus dite,
âiaris poteft accipi vel fecundum gradum boor rrew» fia» iftiu fti/t m> ai voliti, vel fecundum intentionem volendi.
Ari
fOM Msrims Are/ craor* t*' Si primo modo, fic Angeli boari dicuntur di
ligere beatam Virginem plus feipfis, volentes
eidem juxta prodifiritiooem divina voluntatis
Hic articulée adferibitur B. Birgitte, aut cui per omnia fe conformant, honoris ft ex·
libris fisis mendaciter, quoniam in tofo illo> cellearin plus ft magis quam aliqua qunvis
capi, «on habetur angele» in eodem puaAo,, creatura prit Chrifti Cumani tatem habeat ; ift
quo fism«BC cresti , plus fatatoe Ac. louno
«x featentfa text, capitur contrarium, cum __ ....
r.______ _ ,__ r._.
hoc dicatur firiflê quando confeqpuri foot gk>-C »;«,«
o asfonro dri^ooms. Alio mo·
riam, quod noq dicit fidfle io eodem puaâo do poteft eonfidenri gradua cbaritatit fecun
creationis aerum. Pn> dedaratidM ergo arti. dum intentionem volendi ; & hoc modo apo
videtur iatelhgcadw articulus, hoc crim mo
do uuuiqrifque plus diligit feipfam etiam c*
erim ibi quod angeli boni in gloria .prépa charitate quam proximum. Cain enim gloria
rais rémanentes inter alie intuebantur in illo perficiat narunt, & ordo talis a natura ho·
bcaedi&o fpeculo, fcilicet Deo creatore fuo, minis progrediatur ut homo fe plus altero di
fodem quamdam reverendam , ipfi Deo ita ligat ia ftatu gloria. Ifte ordo impermutarus
propinquam, qood tmpofibile vtdeboter ali· monebit. Pmtursa tertio pmcft declarari ar·
quam aliam fidem fieri propinquiorem. Et, ticulus effe verm. Pro quo fciendum quod
hoc tamen increetum adhuc effe inveueruot, de B. Virgin* poflumos loqoi dupliciter. U·
cui ab srteroo fcdes iNa extitit properata, & no modo or eft quodam paêtiadMÙ peribna,
intuitu etiam claritatis Dei omne» cos fine feoâitete tamen pmclara λ mentis locuple·
dufao in uno punfco divina inflammabat · ita tifiaaa:
«mi··. nu«
Alio «wv
modo >■
in qua«wu
quantum umimuiit»·
emnmuoita’
*
’ miniftsrii·*1 effeAa eft
quod quilibet alias fic feipfum diligebat, ve-pte quadam redundantis
nutamen Deum maxime flt laper omnia, ac uaiverialis quadam caufii reparationis rorius
illud increatum plus fiàpfis amabant, quod in mundi· quo modo tomieas de ea B. Bernar
fode Dm propinquiori erat locandum , vide dus, att ad ipfiun : /cat nd medium , fisa»
bant. Namque Dem» illud increanun furnum
qaitur : nuntmo ssmj
f»*d Iktf
Mitn
p/orMmn .· Tchno r* ea
{ηίβ Jan faté « iffi Dn
^•i»a»t Λ modem correlative ex aliquibus
diâis elicit, dicene: X» Uta
J»
cNotMMria ad B. Virginem arietant cfarsm.
fe Ac. pn cum AageH aoa fiant creati bet.
ri , exponendum eft , tant tt. DO. cxpo&rio·
tes » priaripin ertatiooM, ideft ftatun poft
Çf*U. G9"mI. Tom. XXI
de beatifima Vitginc hoc fecundo modo, non
debar videri inconveniens, ant iroatioaahilr,
at ab Angelis, ft hominibus plus fit ipfic dicriare bonam proprium, quod appara» in
nmUhn, obi qualibet pars fata facHmào.
■*■» principalem nd sAranem, ft ndÜMem
totius, ft hoc quando eft mtM fibi amabile
hoc etiam apparet io politicis virtutibus, fe·
I
M
807
BASILEENSE G. CONCILIUM
Cy eundum quae cive· pro bono communs & di-A afin tenda «jds, qu· videtur fetutflb ena, qri'
broc articulera firipeAua bebem. Nntandnm
............ -fa radio propriorum mum fc pesfoaaram interdom fufltncm, quod aoa miaat fed magis eft primo quod puoAw capitur mnitiptiater. cmurrt
«mü,, verification reperitur ia anrieftia charitotia , Uno modo dicitur quid fenptex * WMfl.
qua fuodatnr fupfer counaaaicattoite bouorum, bite, ficut capiunt Geometri, & tunc defini
gratia, ft glori*. Unda Augwft. expoocm il tur fic ab Euclide ia principio fine geomi
lud ; rivntar uro ntrit re , f·* /arat fee , tria : f*Au qfl ro/m /evr nae q* ,· » huc
fic intelligeodum dteit: iitfi ceeeurete pr·· modo poriRm in tempore dicitur inftna* tem
frie teuefektt. Et ideo videtur quod Angeli poria. Alio modo capitur punAus pro pteva
beati confiderenm B. Virginem matrem Dei qualitate five monda diviflfiili. Tamen fit ο
creatoris , & Regis eorum effe velwi quod ρθά computiftaa pdnAns dteitur quarta hot* ;
dam univerihle boewn mimflerialiter, fuo mo* Λ apud AftTOlogoe «rifle «Aiagroaa puteU
do, ut diAum eft, ex duritate diligant eam faciunt horam unam. Quo notato dinendma
pfufquaaa feipfos : ft de ejus ctwtione pluo eft, quod B. Birgitta cum dicit qubd Ia eo.
latetor firiflb nuam de fua. Ex diftis ergo dem puoAo, quo creati funt ®c. non canit
clare petet quod impngMtio calumniatori* nul- g ibi pandum indivifibiliter pro inflanti , fed
!Ia---u:^_.quoniam
--- -------— falfiim
r-«r.-----r---- ppro
ro monda temporis difcreti menfurautM
redditur:
autem
pndnppomcnfurantia aaait , aut non intelligit articulum , aut male Aua & opcratk»Ms Angelorum, io quo plu
argumentât. Et
“ hxc dc ifto articulo fuft- ra inftattta poffunt afignari ; & hé flat quod
cient.
non in eodem inftaori, quo creati funt, item
peccaverunt, fed bene, in eodem pmdfto, &
ART I C Ü L U S CXVIII.
ideo bene ad denotandum boc nft eft notnine inflantis. Simili modo fiera fcripntfs ufa
videtur nomine punAi. ift>i dicitur Job. 21.
nrr /«· erteteri iavitiiffe ; O fretieet fit
daterais m fours dies /ros, <> te prôâb * «te
ftlicitett time te urrrwvai etijerieet ctti· ieftreere ktfeteieet / dicit S. Thom. teti» crtetieeit }ee ietifitiu ftreert , cvuriuuv
frrie·» iettrteieeêllrt· «au fut meliti· tnerif· peccet efye» eJ
tiint: qu* verba
ctmtrrkM. Pro declaratione articuli duo funt ita Magifter fententiarum ex diAis Anguft.
A aliorum DD. in x. dift. dititeffe Intelligenda, homicida erat ab initio, vel mendax;
ideft ftatim poft initium ab initio temporis
peccat, ideft ftatim ab initio temporis apoftatavit. Conformiter Alexander de Ales in
x. exponens illam glofl* allegatam ad nrirte
dicit effe intelligendam exdu*
foctatda. Primo ponendae funt aliquae propofitiones fub brevitate. Secundo tandem dabitur
inrrileftus articuli.· Prima propofitioeft, jux
ta omnium SS. DD. feotestiam, St Theologororn, qbod A meli omnes creati funt bo
ni ; dicitur eoim Gen. I. vtei» sufes Dnu t·»·
Si qt·» ftitre» , & treat veU» Seee. Dicit crtatMttit f»ut,t ___ __ _____ ______ ______
etiam Auguftinus quod Angeli mox ut fafti ^five, ideft* poft initium, non tndufive ; fta
.
> quod pu
in propofito ridetur dieeodum,
quia
rum diftat , videtur nihil diftxre , Îdeo B.
Birgitta dixit te evdea* ροηβ» , jat eivtti
ft»t (H. "ideft immediate poft, ficut fupra
diAum eft ; ab initio peccavit, ideft ftanm
poft mitium . Et tantum fie dé ifta parte
Quod autem dicit coofequenter in eodem ar
ticulo, de felicitate «term eba cecidiffe in
cternam miferiam, exponendum * declaran
dum èft juxta difta Magiftri fententiartfm lo
co praaUegato, Uno modo fic protinus de fe
ieifeite». Ex quibus manifefte habetur, quod licitate «terna , qnun, fiumle, firarant habi
in primo inftanti non peccavit · unde Auguft. turi fi perftitiflent, tn fluKrian httruùndMponit hanc literam fic: ratete«ri< fe vifl/ iflKX ____
lem borruarunt. Vel Gc intell^endo phr fhii-
font, lux faAa eft. Secundo, quod Angeli in
eodem punAo five inftanti, quo creati font ,
non peccaverunt . In primo enim inftanti bo
num aAum habuerunt, quod patet ex illo 1fa« 14. fusmtee cttHÿU letifer, qte «mw
erieierit ? Ecce quod maoe fua creationis intelligitur lucem habniffe, A ita non peccaffe. Et Auguft. eandem icntenrism colligit XI.
de civ. Det Ex. 28. quod de Diabolo expo
nitur: eteMtfii frtrMhtr ifviit »eit e iit·
iMtfo ·
T*crtt· pfYvpofitfo eft i quod ftfttitn
citststn
y, qi
«m Kivnunij
cteraam, nos
non lll,
iUaqp
qnsm m fctu-
fenpoft inftaos fu* creationis Diabolus pcccave- E re fperamm, m» fimmmdlterr omnem ftnnt
nt. Unde S. Thom. in 1. p. q.dq. a. 6. di- fom
&d W
intu,, k
k omnem
omnem iatefte&um
imeuccnmi crtttum
creatum '’ fed
W
cit,
cit, quod duplex eft opinio'
opinio in*ifta
in ifta materia;
materia ; turalem
ruralem eorum
eorum beatlnidincm
bemlnidincm,, flro
flro feteritatem
feuritatem
fed probabilior A SS. diAis magis confotta ftatus, in quo creati finit oteh* vimtfoM fe
opinio reputatur qtod ftatim poft inflans fim donis f>fot«di. Unde Büch. 28. dicitur : te
creationis Diabolus peccaverit. Ifta eadem eft
lententis Magiftri fententiarum it> a. dift.
dift. ». ut infra patebit. Circa fecundum, in
quo dandus eft intelicAus articuli 8t veritas
f"Wf, a quo per peccatum
ceciderant. Auguft. u.de civ. Dei didt.
cap. u. quod tara homines quàm Ae|rii an
te lapfiim quamdam fclkitatem, & bestinifi.
Jtlkiii
BASILEENSE G. CONCILIUM.
810
ÎMNW :
M»i
Ifte articulus eft ha catholicus, & indu
bius , ut merito tanqnam fufpeftus de fice in
A« pritu M. hf/M feri* IT. était , >res carnationis Filii Dei habendus eft
* nunc
articulum firfpeAtun habet. Filfaa
Dei
MfM ritfflWM faderi, fM saaatrie ill·
ARTICULUS
CXX.
ia atere ^taae
& nlltdi fait ,
ea fw k^St» setpue Matri» Dei fee*
atari éababat.
Riftÿ · Nfcp
ΑΜΝΟ
CXA ISTl
dHtur quod Angeli in illa, quo erw
«♦*»
rifent, bearitwdme uerfitveraM,qnod S. Tboen. fic creditur realiter quod fuerit a parte utriufin r. per. q. Λ. *. 1- tfirir tatriltaendùm de que parentis meritorius : quia fimpiiciter ad
bonum pratis ordinatus, precipee cum tali
aâm operem darent divino eraculo per Anita patet quod articutaa eft catholicus coofor* getam admoniti ; ficut invenitur m quodam
miser ad «Aa SS. DD. tateUedtas- Q.od re* Itheita de narivitute B Virginis: erat nihilo
re fequitur m eodem cap. videlicet quod An- minus eftus ille miracutefaa, eo quod paren
grii beati cognoverint ia fyeCUlo divinitatis tes ftcriles erant ( ut in tibdte diâo: vel
materem ebaritatem, majnreaaque fuavitstcm i poteft coofiderari in quantum eft aâus naquem M· habebant, B. Virgini prefervari; tuor comptât, A fic eft culpabilis « tmn
ita pie credendum eft, quod In bec parte op- quod et culpa aSui infit, fed qo«a eft cail
pnfitum fentiem Arfberak merito habendus la quodammodo peccati originalis in pro.
effet. E ideo fuperfedeo ab ulterioris proba- g le ; non quidem caofa in aftu, quia cau
tions prooeffa, A boc de ifto articulo.
fa in afta , ponit effèâum in aau Sed
tunc ren poteft rife eftbfeus in aAu, quia
ARTICULUS CXIX.
non poteft aliqnid prius effe fabjefilum cul
pae , quam grenu ; fed non poteft effe fubjeR* lafHeaibat a. O 3. feria éitit cretiibiïe Aota grati* ante animationem ; A ideo nec
feet ^Mrabaa· Je bat fatara filia Maria culpo; A ideo fiait caufa in potentia. Cum
réagit, faæe Je Ifaac filie faa exaltaffe . ergo pro tempore conceptionis, quantum ap
paret , a parte parentum fit amale meritum
Pm declaratione pnrfeatia aràculi notan ia aAione , divinum miraculum in elfa&ti ;
dum eft* ut dicit in êodem articulo Birgit quam merito funt honore A celebratione dita* credibile eft Abriter divinitae efle oftenfuna quod una filiarum fas ftirpaa, immacula
ta Virgo, Dei Filium parturiet, quod cx il terni*, cum frequenter potent» impediatur ·
lo loco Jo: 8. videtur effe manifieftum , ubi fuo aâu; non miti apprat a pern ifta, feiChriftus ait . ^brabaat viéi» êieat mraaa ;
vUii O* gavifat tfi. Super quo Aug- ait :
ptus naturalis impediri. Hac ille, cuius do* m»<« ·
raris featènriam imoediret fafllciet pro nunc
'
•iere» Mtlligndt àim meam . Ζ·τ·γτμ a»· pro prabadoM
is articuli. Et ad id
quod dicit
ariu», dicendum videtur fe.
cuadum fententîam hujus, quod ipfe arguit
DMtm , qtti aeftit trttt) , aeftit tuif"* · de illa die per eomparatioocm ad conceptio
nem materis , in quantam erat aftio natura
correpta, ex qua parte verem dicit : Sed ar
ticulus declaratus eft habita relatione ad alie,
atibi per Detaa tali* fate ille. Cum creo A- qua tafea font, qua meritum bnboris impor
braham, ut colligitur ex paedidorum ieaten- tare videatur. Et tantum de ifto articulo.
ria, illuminatas Spiritu S- fcirrt B. Virgi
nem de ftirpe fua defcenfuram & parituram
ARTICULUS CXXI.
femen, in quo benedicenda rifent oiumbgen
tes; quis catholicas dubitat, «ut fafpe&um
habet eum plus exultaffe de hac fatura filia
lhaa Dei aea laegtf a Patre ftparattua
fus B. Virgine Maria matre Salvatoris, quam
faaaée Pirge cerperaiiter iae peperit, fwas
de filio fuo Ilaac l Et ideo de boc arucuto
ifta feftteant.
damnat
·*·» * «uperftitione poteft fieri qaud t stata afieftwe®
q
gine natas, qua fait < 'Pan* uternaliter geni
tus , qui ums Duns, uaua Dominos cum Pa*
tre A Spirit· S. individuus exifth. Ita eaim,
at dicit Ifa*W in farm- de oat. Domini·
apn etur, ut librant quod fecerat. Et ideo
carnet nrivarfidis «défia ia dSe Grcumcifio-
»uai« Tri.
...
i n»i»mi·» ww pι·ν tu·
cMtmtyii ipfam cMMpmi «* tati wMubiau
mmmi , «Mi uMBrarw···, ■« aeayteaeat
p^W. Argumretam sutcm adverferti proce
dit
f
8n
basilebnsb
a concilium.
81»
ANNO
an an Anti articulo.
ARTlCULUfi CXXIT.
» ariferim CM jouhipUcari. quhm ejufdem
„ Visgtni. jyotenri».
fe taliter, deuri·
„ nari. * Circa facundum ; pria» nara arti,
culi, qms dicit aqptee bbentis» vnfee MAL·
nere omne» inferri pmnm quam praeeptis
Virginia ceuftfdione pMet, A m4l catholico
debet effie dufita, cani teli» cooerafiAio peor
Pro cujus articuli deebntioae nocendum ceptia *. Virgini» ana poffit efle fine offeoed, quod Gregorios finer illo verba Luc. a. fa Dei, cujus ipfa aster efi, A quilibet. ebafw me aagSfm, earieta qf ie fermer e- ritatem habena debet praeliger» omnem pas
/y, dicit « S. Thomas recitet ia rioCi eoa» « nam fenfibilcm , quam offendere Deum: co
tinus ; rm «nsam ageeta faerh He «fifusL· jus
-----’* *e eS. '*Thoma
’*·--- -quodlibet,
—J·-1— 4.
- -a. -e. -ra»
recte
À·/, ese vifieei ftg ^tletiim tariatieOm at* Jis affiguntur : ex cbaritate phu debet homo
tribuit: éittnt tatlata qft io ftntent ejw . Deum fiitigere , quam icipfum ; peccare ao.
Attende autem Virginis A pudicam, A pe» tem eft facere contra Dwm ; Muiri autem eft
dentem animam fiaml A vocem; aedtae lati, aliquid pari contra firipfum. Charitm erga hoc
tia diftum examinat , A nec mamifefie obfti- requirit, ut quamlibet pcanam habes» chari.
tit per incredulitatem , mc fiarim paret ex tutem praeligat culpat. Et ideo Aafelmuslib.
levitate, Era levitatem evitans A duritiam de dMnmilitudiotbus ait, quod aliquis debet
Zecherin. Idem fuper illud, O ah
magis eligere efle in in/énto fine culpa, quam
ti .· at rimat Maria, ira prefequitur , aaefi in paradifo cum culpa. Secunda vero pan ,
qu» dicit quod Datmones quotidcxanqoe ab.
air abfelutieant gepnmere ; non moi eroga- quem hominem Virginis auxilium ex charita.
tent invielabiint Imo virgnitatnt, fai tee- te implorantem Ac, patet ex illo Casi. 7. »
giterii perilattee O* rtfeg/t teetabtmia nfe- bi Virgo B. dicitur , itniiUit at tpfironm
fartese fme ftrptatit aaieifltr, ftg perime- n __
r„, rpro>
._
atitt______
méiaata*; ______________
fcilicet Damouffius ipfis
_
“ defenfans .peg
_ stores. .....
fit frnpemna legatat f ffeefalime ttafhner , C tegens
A
Unde Berner,
me ia/iHanao mlifor . fit ergt atfaafaaut dus : ael/itt fit h^aatuan them bgfiieat, faaat
fi» Irflimr I. feriar FI Urit Fsigtum» m^L·
raft io effate uâegtli, mu peefter aeeeas,
am ptriMto fié terfteit ; ftg foie fom».
ti fr/agalnftiaee ai aeèee fyo natemutm
aitfft fenègavh.
taatraitetHm ip/aat ceefiitratitail·m vtaari Dmeeett Matie vataMaa» ; aea fit thett lo,
prmifit, at Ufoiitantar iojifat aaiai/ter at- fiet vifiMtt faamHier onhiiihhni /afingetii. Hac ille ; ex quibus uunifefte petet , rear itfitfn ; fitat tiaeeat aereo fet^fiettt
quod in primis motibus aot prima confiders- Mario vt-iMrn , panihiaa, O* ramp/mu ;
lione poterat in esm, ficut ifte doAor innuit fani & pertaat fitat tero a fatie ignit, s»
talis csufa inter allas accedere pavoris, apt àieætftte teveneriat Irajat aeeainit credram re.
turbationis cjvs ■ unde gloflà interliMaris ita teriiatieeeat, Jnftm intutitttn, folititaae
habet, Luc. ». fuper illud : teriata tfl .· as» heitatttam. Unde ficut DD, expeditio habet
rt bataaaa fragilitati/ 4a aegtlita vifitat & in pnsfatp loco; fitat ftafitttra a foete imh,
iafelita falatatieet. Et bex pro prrfeoti ar. & fitat futuet ml vernam fpanàtmr , uC ad
ticule.
adventum B. Virginis totue mafiguonun fpi.
rituum exercitus diffiperur ; quo cum fit ho
ARTICULUS CXXHI.
minum advocata , cum devote invocetur, cre»
q ditor femper adefle. Pneterea qui ha«c partem
E* fttttmla Ltfiene faièeti gith Domett
articuli fufpeAam habent, non videntur ad
plenum femire magnitudinem miferirordi*, A
potenti» celfitmfinem Beatiffinua Virginis ma.
tria Dei. Et ideo confideret talis quid pro
ta tharitett impiaret , illito pavigt tUfii- veritate articuli dicat Bernardus ia wrtMM :
gant , mllnrat fattt C> taiftritt fiH
ntitifliftri , f«M Fl’rgsssaa taint feper fa
gminari.
Hit feint t e f^iege itate, tant lonfiet filea»,
mû tt fiitlitw nveeataat feetit neffuam in
fait netefftmiittt fiü éefaîfe . fit faij ath,
rant fi nvotata
eoo etiam m» vetate
Pro declaratione prafenris articuli duo funt prafie tft Pneterea idem dicit: fleet e te
facienda; primo ponenda eft veta forma arti,
tuli, quia translator mendaciter A infideliter
transtulit artiarium quoad primam partem e.
jus; quia quod diAum «ft de Angelis bonis,
ipfe mcit sfisrtum effis A Domonibus. Se· tie fpei
,t___
_ ____
surat :m_____
hae ilk__
._____
Pretests
— quod
__
u_ . «15oui fufbcAum
. r ,'' i
omdo ofteudetur veritas arrictdi quoad omnes E L.L
habet
D____
snmms vellent fim plus aaifih
ejus portes . Quoad primam; trtkriua jacet rias
----‘““,2—1 ---multiplicari,
quam-------------------fubjici inferiori mm·
fic loquendo de A Virgine.· „ Angrier. Do. re, it praferrim mdiebri fingat ; prufcrtim
„ minam ipftm aRernaliter csmftindt: Qui etiam Viraim Mari», ad qmm prapeer boc,
M quidem aaorii ita poftmodum obedientes qaad bommum eft advocata, A ipfe eft, ori
„ Virgini sfiefti fimt, quod omaes inferni ttocefap eft comesure caput ejus, odium ha.
„ pernas libentius fubâinerent, quam aliqui- bent pregraode. Quis ducit in dubium Dm
bus fuis pneceptis in aliquo contradicerent ; monet ex fimerbia Ina A perverfiffima vota»,
tata defideraflè fibi petnaa alias multiplicari ;
BASiUBBNSE G. CONCILIUM.
e·, It» Dnmanibui tembilis, &
graviflimos efle creditur . Sseut it afpaftu
Chrifti dicitur a DD. it quo dicit Jnnnnrt
Chryfoftomus, intoicnbUie eft ihenna · ve
rum mille ifieonm Maat quis, jdhil trie di.
cit, quale eft excidet» a gloria, It odio ha
beri a Chrifto. Fro fine articuli audiatur ver
bum Richard» fuper pfrim. ». ri* a*//· arngfr
Met -DieMlat, poms ris daw, O prefect
bifrftflMM
»♦»
tatter. Et ie patet quod calumniator inhac
parte non habet caufam calumniandi . Ecce,
Patres venerabiles , qu* parvitati ingcmoli
mei, nihil temere afferendo, dicendum occur
rit circa lingulas articulos, fuper quibus vi
gilanter intenderem, & juxta mihi traditam
a Deo gratiam feribere. Rooaftis plane omnes
& Cngulos accurato fatis Audio juxta vires
meas examinari, & nullum eorum pie, &
modefte intellctlum reperiena facra feriptura
aut SS. Patrum adverfam fententjis ; fed coofiamm , & conforme fatis reputo unumqueraattuere; hac ille. Ex quibus manifefta ap- nue
|ue & omnes eorum, eos juxta eorum moparent mendacia calumniatorum . Falfum enim g deftii
“iam , fit piam eorum iotriiigcntiam effe
eft quod ifte articulus coritradi&oria conti admittendos it poffe legi in ecclefia S. Dei,
neat ; jmmo veritates, quz fimul flant in a- & eo modo, quo multorum aliorum DD· liMmo cujudibct veri catholici, ut patet ex di- bri, & SS. hiftorin, it legend* licentianfur
â». Et tantum de prafeati articulo, fic per legendi fidelibus . Sed fi forfan, aut propter
cnnfrquetu de omnibus articulis mjhi io co- ignorantiam meam , aut parvitatem iogsnii,
dicello pczfcntatis, Quibus omnibus confide aut accommodati temporis aaguftiam przfenti
nt , fit conformatis ad diâa S. Scriptura & ftudio minus complete fatisfecerim votis vs·
SS. DD. fr etiam fchobr bonorum theologo ftris, & tam gloriofz faaâe honori , ve
rum intalic&is, non apparet mihi, quod li niam peto. Pro his autem , quz tam fmcera
ber ifte, aut doârina ejus fit fufpcâa haben devotione, & inflammato animo pro defenfioda, nec in qualitate, nec in figura, nec in nc fiu&itatis B. Birgiux & veftri celebris
pondere ut verbis utar adverfrrii. Non in inftituti veftri» precibus invitatus peregi, fo
qualitate five fpecie, cum in ca fit aurum ve- rorum veftri ordinis, atque fratrum orationi
rum doftrinn ianz; non in figura, quia con bus rogo me rrcommcndatuiq facere veliSH ;
formis eft tam facrz feriptura quam SS. DD. ut hujus de votilli me Chrifli ancili* patroci
ficut patet ex fuprapofiris . Tertio in ponde-C nio fretus a Domino amoris gratiam confcre gravitatis, cum tota referatur ad gloriam qui merear in przfenti & glorum ia futuro.
Dei dt reformationem populi, chriftsam. Pon
dus enisi, ut dicit Auguflim* , amor eft ;
petdtt tutti aeaar attat ; tanto gravior e- CONSILIUM D. JOANNIS DE MILLIS
,ma, & majoris ponderis doârina aliqua di
ets**, quanto magis ordwatur ad amorem Dei l»fir iterete frequens, eiitt i» Ceetcilie Citnutriendum , fisvendumque in cordibus fide
Jlentit^i, O* iacipit cue per C. frtquatu,
lium. Sed calumniator dicit, quod notifime
in pas cantinserm im iafraftripta.
in figura ifta doârina videtur fidpeàa, quia
amodo vifiomun & Doârin» S& Patrum aQ*· teatpert Met iifhaa caecilia» teebtlieun videtur, ficut in una vifioanun, ubi di tri- Setaaie pat tmpm Meat, vet lünti
cit quod Deum vidit in fpecie Dei, & in a- fitiri.
lio loco fubmittit vifiones fuas examini; hac
iUe. Qpaaquam locum invenire in revelatio. M pfiea per intervalle» plantat 'metfit^
ntbue pradiâis non potuenm, ubi verba iftaDp^srir itthttri.
ponantur ; fit per endequees de eis ficut in
multis merito dicere convenit, tanquam mi- rir'ffs tettilie etrprefiit, pefiu Jifelvi per panus fideliter allegatu, poffe fupcrfcdari. Tamen ai ea, plenitudinis hujus traâatus gra
tia, duxi etiam refrondeodum : dico enim cilii dapetaret.
quod tam apud phiiofophos, quam apud Theo
*4a cncilie» fit teegregata» peteerit pa
logos fpecier rei dicitur fimilitudo rei ; fit pa» ataeers ynsri HHnt difielatieee» reve
cum «ibo Dei in-via five revelationes fiant cti.
per aliquas fimilrtudinm repnrfenrativas Dei,
aut eorum, de quibus fit revelatio, dicente
GeafiHtua D. Jraaeit it MUlit.
Aaguftrno 14. de Trinitate: suar Det» cege^eittte , fit eligat fiaeiHeeie m ttiie /
non eft alienum a veritate quod dicit B. Bir- Df Befit, eritMcati Ce^triidii, ripertn
mtta, quod icihcet vidit Deum per fpecicm
pqH mrtM /am. eater libret feet Jet tat·
Dei, ideft fimilitadiaem aliquam Dri ejusiucrilaâui divinitus impeeflaa : non auram*
per fpaciem, quz dicitur ipdn «flentia nuda f^Um par Q fngette, 5« concilio Con- .
ûcuatM : hac quippe fpecie nfio perficitur V-d flaetienfi editum , ftatuatur, quod a mo- ru... um.
beam, in qua idem aft objaSum beatificans do generalia concilia celebrentur , ita quod
fic fpaems xmelligibilM, ad qmm fr perduci primum a fine didi concilii in quinquennium icu. i27
«aoeat acciefia radicans u oratione ibkmnita- immediate bqueas. fecundum vero Icquans a
fw current» Epiphani* fcilicet ita dicem . fine illius primi in f-p»-»»™?1 *
veDans, em ieiittaa iieüajgetita» tea»get- n» ia decennium perpetuo celerentur, ut fic
•dur, fiella itu, revehfii, samwrir prepieiae, par quamdam continuationem femper , aut
con-
.
815
G. CONCILIUM.
}BASILEENSE
_____________
8t<
concilium vigeat, aut per rarmi ni pendea tiam A cooehauetiv» femper fit alteram ex dvobue
ANWO
• ■"
-fpedetur Ac.
unum tamen poR reliquum, videlicet quod CMMIJTl
cîinïsij
Occurrunt contra intelligentiam diâi cap.
concilium aâu vigeat, vel Ijnod ad certsnn
»411terminum fpeâetur. Vigebit quando celebra
i*ji
dubia infraFcripta.
bitur; expemabitur quando ilio celebrato, A
Primo quo tempore debuerit diAum conci»
finito pendebit termino· ad aliud celebran
Hum tneboari .
dum Et licet verbe diâi G/rrqsres fint
Secundo , quo tempore debeat , vel debuit
alternative concepta ; tamen dicunt : aut con
finiri .
Tertio, ii non fuit inchoatum tempore As
cilium vigeat, aut fpe&etnr, Et in alteraariva fufficit alteram partem effe verant leg. fi
tuto, an poftea per intervallum plurium menit„ ftti ducenta, $. «arant C^v- ffi de rebut
fium potuerit inchoari Ac.
dub. per quod forte quibofdam videtur quod
Quarto, »n diAum concilium debite iotfatim
poft primum concilium finitum poliit
choAtum , ex canfts in diAo concilio expreifecundum inchoari; A finito fecundo tertium,
fis , poffit diflblvi per papam contra volunta
A fic 'de fingulis; ita quod femper concilium
tem concilii, vel focum mutare A civitatem
B vigeat. Dico quod ifta inteileâus flare non
Bononia pro loco concilii deputare.
poteft ; quod fi pralati debentes concilium ce
Quinto, an didum concilium lie congre
lebrare poffent alteram partem diâat alterna
gatum potuerit papam monere quod didam
ti»·, quam vellet, eligere, tunc poffent vel
diffolutionem revocet , A revocationem pu
femper concilium tenete, vel concilium exblic et, A concilio Bafileenfi per fe vel ahum
pcilarc, quod effet ridiculum dicere A con
afliftat.
tra verba illa diâi C. fn^ttns , qund vult
Circa primum dubium, dico, quod icctinplura concilia celebrari debere, A inter illa
dum concilium debuit inchoari immediate poft
concilia effis diverfa temptrum intervalla , cum
fepiennium completum, computandum a fine
primum concilium voluit in quinquennium ce
primi copcitii. Et hoc paret ex verbis d>£h
lebrari, fecundum in feptennium a fine primi
C. frefuent, qua celebrationem fecundi con
concilii , A reliqua couciiia de decennio de
cilii dirigunt, A protrahunt in feptennium a
cennium celebrari. Ditia ergo aiternativa refine primi. Nam illud verbum Jeptetmiam ,
folvitur in conjunâam quoad utramque par
jnrelliditur fcilicet finitum , quia obligatio ad
tem , lucceflive, non eodem tempore implen
aliquod faciendum tempore , non arttatur il
dam , ut fit fenfus quod
lud facere nifi in fine illius temporis, ut ff.
.
,pralati celebrent pride condi. A demo. 1. aw» pvasÀsM, Al.fi ia C
~ mum concilium in quinquennio A illo nni.
to expelletur fecundum ufque ad feptennium;
sanaa, ut Mtat Bar. m 1- yaed bec anne, de
A illo fecundo finito expeâetur tertium uf
verb, obi io. A Bal. in 1. prt. C. q vmtde diet,
que ad decennium Ac. Nec eft abfonum quod
k cedat, A propriis terminis huc no. Jo. An.
a!tentative A disiunâiva refolvator in conjun
in C. 411·
nutent, diflbivendo concilium pradiXum, ne» Ί-t dicitur locorrigibüia, qua publice requifidum turbat ecclefiam, fed univerfi orbi* fta»
nu per oratores concifii A per oratores ranis
tum ; qua in toto orbe funt difeordise A guer -Romanorum & per litteras eorum fnpe Afare, fcilicet inter regetn Franci» A regem
pius ut diâam diflblnôonem revocet, & id
Adgliie, inter regem CsfteUr & regem Aranon facit. Et fi quis dicat, quod ex diflblu*
Emum ; inter regem Polonia» A magiflrum
trône pmdiXa & loci mutatione non eft vifii truam», ac magiftrum & ordinem Prutenobile none mc prefumendutn fcandalizari ec»
rum, inter regem Aragonum & reginam A»
clef, nee turban ftatum ejnfdem ; A commit'
pulix ; inter ducem Mediolani, Seneefes, &
niter ia hoc non habet locum praXica Inno»
Janucnfes ex una, & Venetos ac Florentinos
ccntii nec praXica Joannia net glofla pnediex altera partibus. Impedire ergo vel dUfer»
Xp. Advertat , fi quis fie dicit, ne erret :
re reformationem prrdiXam A pacem , eft g quia comtpunis fama & vox populi eft in op- ;
turbare bonum ftatum ecclefia & totius orpofinuu, & habent famam & vocem populi
bis, quod papa non poteft de jure fecere; &
verifimiliter contrarium ampleXetur.
fi facit oon eft ei obediendum, ut eleganter
Sit ergo ifta conclufio; quod fi cx muta»
notat Innocentius poft Hofti. cum Joanne An»
tiooe loci St diflblutiooe pnadiXis communi
drea io c. iiptifirini, de fent. excom. Et fa»
ter pmfumitur exftirparioaem hnrefis impe
cit quod notatur per eundem Innocentium in
diri, feu differri; aut ecclefiam debere aliter
c. uti. de confue. Et idem tradit Archi.
fcandalizari vel ftatum ejus turbari , aut alia
XL. dift. fi
in fine , 8c dift. fic**, Si
multa mala ventura, non tenet mutatio nec
diflbiutio, nec in hoc eft obediendum papa ,
notat gio. IX. q, III. ftr /riwi/a/ew , q.
immo concilium eft fuper papam · Uh> autem
VIH. q. i. |. bit maibtu ev8orib*r; immo
plus dicit Archidiaconus, quod ubicunque dinon cflet prvfwmptio quos aliqoid pradiXo(coloratur ftatus ecclefia, papa non poteft id
HHB contingeret · tunc mutatio loci A difloJutio teneret . Cum in aliis cafibus, quam
facere , ut ipfe notat XXV. q. t. /m»» fe*.
pradiftis, pajm fit major concilio , A poflit
Sed ftatus per malos mores eft difcoloftstu
a eoncilu revocare
eft ----vera—con
ratus ; ergo non poteft papa impedire rcfbr_____________________
_ . Nec —
mat i one m morum, per quam difcoloratio re-^ejufio quam quidam faciunt, quod papa non
J
movearur; quia impediendo reformationem fbpoteft c. frtftnt ttyoctn, quia exprefle dicitur in eodem, quod quilibet, rttsmfi papavet difcolorationem : ficut impediendo extir»
parionem harefutn foveret harefim. Tertius
Iis dignitati» fuerit, teneatur ftatuto & per
ceptis cuiuslibet concilii generali» obedite .
cafus eft, qusodo papa aliquid facit·; ex quo
Nam fi ifta ratio effet vera, fequeretur quod
vehementer preiumitur magna mais ventura ;
concilium poflet papa omnem auferre potetunc hoc non poteft papa facere de pire, &
ftetem , ftatuendo exprefle quod papa non
fi facit, non eft obediendum , ut notat Inno»
poflet aliqua beneficia refervare. Illa ergo ftacentius A poft. Hofti, cum Joanne Andrea in
tuta concilii ligant papam, ex quorum revo
diXo c. i^itifiti^i, de fent. excom. Et hoc
catione fequeretur barefo, vel prafumeretur
eft cafus nofter; quia Concilium traXat po»
ecclefiam aliter fcandalizari, aut ejus ftatum
nere pacem inter dominoa pradiXos , & ex
mutari, vel mala ventura.
diffbluttone concilii diXa pax .mpeditur, vel
Et ex his primum refponfum ad objeXum
falretn differtur; cx cujus impedimento vel
faXvm io fine dubii proxime pneccdenter ledilatione, nemo dubitat, multa & magna nw»
la ventura. Ergo diXa diflbiutio concilii fa-Dgendi.
Ad quintum dubium fuadetur in paucis ver
Xa per papam non eft fervanda , ntc .ei obe
bis . Nam fi ex diflblutiooe pnrdiAa prafudiendum. Er fic concludendum videtur, quod
mitur hrrefim foveri , feu extirpetioocm ·his tribus cafibus concilium eft fuper paprm .
jnfdem differri, vel ecclefiam aliter fcandaliQuia in cafibus , in quibus papa non poteft
xari, aut ejus ftatum turbari, vel multa ma»
jure prohibente difponere, prsValet fententia
gna mala ventura , potuit difhim concilium
concilii fententic ρ·ρ», A concilium eft ju
monere papam, ut diXam diflblutionem re»
dex competens ad reformandum male gefta
vocet , & ipfam revocationem publicare, fle
per papam juxta tbeoricam Archidiaconi A
concilio Bafileenfi per fe, aut per alium afEJoannis A nd rear in d. c. i» fiiifi fnvern» ,
ftat; quia his cafibus concilium eft fupra pa
de bents, in VI. Et licet loquantur ibi in
pam . Ubi autem aliquod pnsdiXorum non
primo cafu, icilicet quando agitur de harrefi ;
tamen idem eft in aliis cafibus, fcilicet quan
pnefumeretur , monitio non teneret ; quia tunc
do agitur de turbatione ftatus ecclefir , A
papa eft fupra concilium. Et ultra pradiXos
quamfo agitur de alia re, ex qua pnefumitur
catus, licet papa aliquid injufte agerer, eoa»
multa A magna mala ventura, cum hos tres _ tra tamen a nemine judicatur. Et ita debet
£
intelligi
ce. fi
XL. dift. & $.
, &
cafus pacificent Innocentius A Joannes An
dreas in. d. c. i^eifitieni in fi. Cum Inno
v. «.
centius fuerit papa, A in jure peritus, ac
cu»
, in fine. Hoc fcripfimus, falya
femper correftione melius fomentis , profi»
plures decretales ediderit , valde credendum
eft. Glofla etiam in d. e. Si fefa, qu» ma
tentes nos tenere quod tenet S. Mater cede,
fia. Nec obeft quod umverfitas non reprafengna» auû ovi tatis eft ,· A quatn nullus repro
bat, prxdiXa confirmat; licet in cafu quo ex
tetur, nifi faltetn adfint due partes univerfifaâo papa turbatur vel fcandalizstur ftatus
tatis, ut ff. fod r»/a>/fw ^aris, ut L uaZI/;
quia illud eft verum in muverfitatibus laico»
ecclefia» duo alia requirat, de quibus nihil dirum
cr
8pi
BASILEENSE G. CONCILIUM.
8ji
_________
rum , feens ia collegiis & capitulis ecclefia-A coocilio Papienfi, & Senenfi, ut patet in di- ■
~ rum , ut notat Innocentius in c. ctun nebit .
fto S. porro in textu fc glofla ; & notatur per
chrkti
10 conciliis generalibus, in qui- gloflam & Archidiaconum XXII. in fumma.
uu
'm·
bus non requiritur quod duas partes totius mun- Item quia D. N. Eugenius papa famis exi-------- ------- immo /·
«■ ·. quodj aliqui,
‘‘
.·
flens> tonfirmando legatum rniffum per D.
di conveniant:
fufficit
li
Martioum voluit concilium celebrari per le
cet numero pauci, adfint, aliis non conve
gatum . Si hoc voluit cum effet fan us■ for.
nientibus in termino; & qui venerunt abfentius debet velle cum eft infirmus. Difla er
tes reprehefentant. Ef fic compertum eft mul
ta generalia concilia fuiffe celebrata 8c expe
go infirmitas non eft neceffaria caufa mutatio
nis loci. Et licet utiliflima fucrit przfentia
dita per XVI. epifeopos, qui tamen funt mi
nima pars rcfpe&u epifeoporum totius mun
papz , ramen non eft neceffaria, & c. fre
quent , ad mutationem loci requirit caufam
di , ut patet XVI. dis. VI. by-o i»t
Nec
neceffitatis . Przterea, & fi caufa neceffiratis
papa potuit illum locum mutare . 5· civita
tem Bononia pro loco concilii deputare. Quia
adeffet deputandi locum extra Alemanniam ■
c./reluens, prohibet mutationem loci, nifi
non potuit locus mutari de Bafilea ad Bono
evidens neceffitas adfir; puta cbfidionis, guerniam, quia c. frequent, requirit, quod fi oΒ
rarum, aut peftip, aut fimilis. In Bafilea au
porteat locum mutare , mutetur ad locum ap
tem pro ventate afferitur non fore obfidiotum viciniorem nationi , in qua erar locus
nem, nec peftcm, nec guerrarum impedimen
pnuj deputatus . Tria aytem funt loca vici
niora Bafilez, quant Bononia; fcilicet ciuta , ex quibus impediatur concurfus przlatorum ibidem; fc hoc experientia docet, quia
tas Placentina, Veroncnfis, & Manfuana , qua
jam funt ibi roegregati. Non etiam reductio
rum quilibet eft locus aptus pro concilio ,
G nec orum eft jufta caufa mutandi loci , cum
cum unaquzquc dictarum civitatum habeat
eadem redu&io poffit in Bafilea traâan
Et
portum & abundantiam domorum, & viflualicet refpeâu Graecorum in Bononia tanqu-m
lium · Et fi dicas, papa eft fupra concilium;
loco eis viciniori commodius traft aretur, ifta
Sc major concilio , cuin concilium ab eo re
non eft infra caufam mutationis · quia c. fre
cipiat authoritatem, de elefl. fignificefli, &
quent requirit caulàm neceffitatis , non fimnotat gloffa in c. periculum qfl eo ti. Ii. VI.
plicia commoditatis ; fc quia ficut fi locus Bo
& cap. i o. t» parte ,· ideo poteft papa ftatuttom· eft commodior Gnecis, eft incommo
ta concilii corrigere & mutare , ut notat Jo·.
Andreas in difto c. fignijûqfli, & c. ubi pedior Gallis Sc aliis idtramontsois. Nec etiam
poteft dici quod infirmitas D. N. Eugenii , C riculum, ergo papa potuit
‘t mutare locum u>n·
A
per quam impeditur ire Bafileam, fed non
Bonoftiam, fit justa caufa murandi locum ·
cum , & fine ejus pnefenria poffit celebrari
concilium pes legatum, ficut faAum fuit in
tra
c. frequent.
frequt
__ _ formam ditti ».
Relpond-o , ut
ftatim dicam, in fequenti dubio.
Cetera défunt in MS'. C
Documenta anni
Μ?4·
LITTERA CREDENTULIS
paternitatum Λ dominationum dignitas veftrarum nuncio noftro przdiflo in omnibus
Bebemerum.
P & fingulis relationibus veftris dignitatibus &
dominationibus ex parte noftra referendis ,
s« M*rt. "JJ Everendiffimjs in Chrifto patribus & doplenitudinem fidei adhibere dignetur, tam
ipiam veftro affiftentes confpeâui propriis lovji‘1- rimmi°i* « dominis cardinalibus , patriar
ch· *«i·
chis, archiepifcopis , epifeopis , venerabilibus
~
Praghz anno
aueremur in perfonis . Datum
patribus, przlatts , magi ft r is & doloribus,
Domini MCCCCXXXIV. die X. menfis jailluftribus principibus, & ducibus magnificis,
nuarii .
nobilibus fc fpeftabilibus oratoribus & legatis
regum, & pnocipum, fingulis quoque qaaliCredenti* bujus litter* fuit fund regnum
cumque titulo infignitis, Alflo de Ryfinburg,
Bebemia, &c. fapplicabat facre concilie, quaalias de Wrxeffciovv gubernator fupremus re
teuut prepter pacent cenfervandam in dide ré
gni Bohemiz Sc marenionatus Mora viz , ba
gné , facrum c eue i Hum vellet inducere emu et
rones, civitas ma/or Pragenfis , nobiles, mi
incelet regni nd cemmuuicandum fub utre
lites, civitates , & communitates praefatorum
que fpecie & adbarentet eifdem ; fed ni
3ni Bohemiz fc marckioaatus Mora viz ac
hil obtentum fuit , prout in littera fequenti
apparet.
as adhamantes, debita reverentia cum quo
vis genere' complacendi pmrporreAis. Ad ve-E
ftrarum paternitatum , dignitatum & domina
tionum celebrem prefcntiam, honorandum Sc
bene meritum nobifque acceptum & fidelem
virum Martiourn ptvabyfcrum de Chrudin eahibiforem pradentium , de noftro propofito fufikieotcr eruditum defti namus , quan
to humiliu» valemus poftulantes , qua.enus
îff »
Cteetk Gaueral. Tom. XXX.
RES
gy
-----------ANNO
^HMISTI
UI)
813
BASILEENSE G. CONCILIUM.
824
a
RESPONSIO S^fCRI CONÇILII
LITTERS CONTRE MENDICANTES
ANNO
CHSUTI
M»
^Jtrnin qutfÂm trncnht
i» litttrt.
M littr>t>n cretintielm E»bt*nrM« unote^itatt prrtUmm
Acrofanéfl, &c. Venerabilibus Yporeyenfi
Acrofânéfa , &c. auditis & i.ntelieftis quz
fit Auguftenfi epifeopis, falutem, fice.
difeâus ecclefiz filins magifter Martinus
Bcruerii, decanus ecdefiz Turonenfis, «unis fnrer anas, quas ad eliminationes errorum
& hzrefum, iniftantias impendimus, illa vi.
de oratoribus noftris ad vos deftinatis , nodetur praecipua, ut cum aliquam dofiriaatn
bis retulit, qualiter exhibita per eum capitu
fuborin fenferimus, qus oculos divinat maje
la inter vos & legatos noftros concordata, Λ
ftatis offendat, 3c grave in fe periculum ani
manuum mutua przftarione firmata luerunt ;
marum contineat, eam, ne propagetur ulte
Juodque vos pacis λ concordiae avidos oftenrius, & mentes fidelium damnabiliter· nplat,
entes, hujufmodi capitulis concordatis con
tenti , promiferatis amplius nullas difficultates g mox ftudeamus exftirpart. Frequentet diJcftonun filiorum tuorum, epifeope TporeyanGs ,
injicere, fed velle concordata executioai debi
civitatis & diocefis parrocluslhnn ecclefia.
ts demandare , ingenti gaudio exultavimus*,
rum reâornm querela nofirum excitarunt aur
gratias magnas pro his agentes omnipotenti
ditum, afferentes quod nonnulli de ordinibus
Deo, qui eft pacis & unitatis amator . Cum
mendicantium fuis pnrtcnfis dogmatibus Chrique ilhs diebus illud jocundum & cun&s deftianum populum Mucentes, error·» infnfcru
fideratum advenerit de plena adhaafiomi fumtni
ptos afferere, & in illis partibus predicate
pontificis huic facro concilio fafta, K etiam
non verentur · videlicet quod nulla juris diquod Gntci parati funt ad hoc facrum con
fpofitiooe parrochiani renentur diebus domini
cilium deftinare legationem iolemoetn, prout
cis
& fblemnibus mi flas in propriis ecclefiis
oratores noftri illuc tranfmifli nobis reterippsrroch talibus audire, fed ubicumque fuerit
ferunt, gaudia fuere gaudiis cumulata . Poft
eorom major devotio , ibi poflint audire ,
hzc vero ipforum noftrarum legatorum ab ifuia etiam prstermiflit propriis parrochiis;
pfo regno audito difceffu, plurimum admira
& audire miffatn illis diebus, adeo liberum
ri fuimus. Ipfis quoque legatis noftris venien
eft, quod conftitutio fynodalis fuper hoc dis.
tibus , tam ipfotum, quam etiam presbyteri
Martini de Chrudim oratoris veftri, capitula C ponens, & Chrifti fideles ad id artans, illos
non ligat, & quod parrochiani fuis curatis ad
ipfa coram nobis legentes , relatione ipforum
oblationem illis diebus pnrftsndam minime
capitulorum firmam utrimque conduGooctn
tenentur ; fed in voluntate dantia erit , cui
omniaque alia hinc inde agitata , necnon im
oblatio veniat diftribucnda : quod fi quis ad
pedimenta exeeutionis eorum, que concorda
onus celebrare faciendi inilfas pro vivis aut
ta A firmata fuerunt , intelleximus luculen
defunftis teneatur , quod illud folvi non po
ter. Ea propter decrevimus vos requirere &
te ft per allqueM faerrdotem curatum, cum
admonere, ficut 8t prarfentinm ferie admone
ratione beneficiorum fuorum ad id teneatur ,
mus, requirimus, & exhortamur, quatenus
& fi decimarum iolutio fit de praecepto in
promiHiombus vrflris fatisfacientes , tn przfolvendo , nihilominus in cui folvendo dod
diths concordatis Λ firmatis capitulis velitis
eft de przcepio ■ led debitor pro libito vo
pcrltftere, \ ca excqui omni dilatione femoluntatis illas tapendere poteft in opera pieta
ta . Ahoquin Deum omnium cognitorem in
tis. Przterea quod omnes &. finguli qui in avocamus in judicem, coelum & terra fint te
liqua cx regulis B. Francifci habitum recepe
lles , quod omnia mala quz ex difceflione 8c
ruptura fequentur, culpat veftr» penitus impu-£> rint & profeflionem fecerint, morientes , ul
tentur . Ad id vero, quod per diftum ve?* tra annum ftare non poterint in poenis purga,
ftrum ambaffiatorrtn extitit veftra nomine po- 'toni, cum ex divino induito B. Francifrut
quolibet anno feme) defeendat in purgatorio.
ftulatum , ita duximus refpondendum, quod
& quotquot ibidem animas reperi at de hujufiis quz concordata & firmata funt non im
modi profefforibus, fecum ducat ad gaudia *pletis , neque Genis aliquibus afleélus paci* A
ternas vit»; nec non quod tanta eft fratribar
unitatis in efffftu a vobis oftenfis ; quin iinmendicantibus, etiam Jocorum ordinariis dt*
mo hoftili perfecutione fervente , pnefertim
bite non pnefentatu, libera audiendi confefcontra Pilane nies , aliquid aliud quod in przfiones indulta facultas, quod Chrifti fideles
fatis capitulis contentum non eft, per vos povolentes cum ipfis confiteri etiam fcmel in
ftulari a nobis fatis videtur indecens. Sed ea
anno, cum proprio facsrdote confiteri non
quz jam concordata & firmata funt ad executenentur, nec ab ipfo confitendi petere licen
tionem deducite , ut tenemini ; & ut tunc
tiam . Ceterum quod dicecefaoi etiam asm
cum veram , puram, & finceram unitatem &
fuis fynodis abfolutianem particularium ddi.
pacem vos amplexi noverimus, fic habere rés
filorum ultra cafu» exprefim in jure fibi fp♦·
Imperatoris, ad concilium Bafileenfe .
Speramus itaque indubitanter, quod domina
tio veftra nos non derelinquet , fed noftro·
fublerabit delcAus, & nobis fubvemet gratioDr vvAariu rt^rim ét Tthriiii.
fe. Perforas veftras fanas fc incolumes omni*
potens Dens nobis totique fidei catholica di
Everendiflimi in Chrifto patres , fcc. Hognetur confervare in loofara fanitate
Da
die hora vefperaram, «c.
a/nd
tum nova Pitensr, Dominico die poft afcenJi^evsMs ad «mm »434.
fionem Domini, anno MCCCCXXXtV.
COPia LITTERARUM INCLUSARUM
Magifter civium, confutes & jurati , totaque
communitas civitatis Pilum,
h tpifttLi
.
R
Obili ac ftrenuo militi domino Kolvino fk.
de Brifrka fratn meo dileAo.
Obfequiis pnsmifis, frater cariffime, notifico vobis, quod regratiantes Deo bene vale
mus, & Thaboritas hodie, cum Dei adjuto
rio & meritis S. Vemcslai, proftravimus, &
damnum modicum de parte noftra percepi
Dt viStrit feptr TAtrittt rtfrtatt,
mus , & de Thaboritis magna multitudo interfeAa eft: fed illorum numerum quot in
AcrofanAa fynodus, fi omnes corpori· mei
loco remanferint, nefeimus, quia a loco con
r*· r r»?·
artus diflblvere , & feparati· ab invicem
fiâtes ftatim ulterius racefSmus, & captivos
articulis fingulis poflirm lingua officium complures adduximus, & ds equcftribus aliqui
modare , & umverfum difcurreates per orbem
majores, fed tamen pauci fugerant dc evafeillius fidelifimn civitatis Pikxta laudes pro
runt, & illa ftrages faAa eft inter oppidum
mere , princyam, dominorum fc univerfi poGurfim & inter Brodam in illa planitie. Et
puli Cnriftiaai pofletn favores fc auxilia pro
Pilzncafits aciem duxerunt, & primi aggrefli
curare, id libenti animo facerent, me hujuf- C funt
direAo tramite pmeefferunt cum
modi exiftitnans debitorem. Qjùs Chriftianus
curribus & familia mea, ficut boni & probi,
fine inttrmiffione fc retroceffiooe . Propte
homo, quis fidei Chriftiaafc zelator non ar
bitrabitur , fe debere illis Chrifti fidelibus ,
rea , dileAe frater, iftis auditis , hanc ftraqui pro fide catholica tam duram obfidionem
gem principibus notificetis, fc fi aliquem mit
conftantiflime psfli funt? qui erii nullum aftere potentic ad Cnfaream majeftatem , ilia
ferenitati fac fignificetis, dc etiam fi juvenis
fuiflet eis liberationis auxilium, decreverant ,
& repetitis deliberationibus firmaverant pro
ille nuncius Capunko venerit, mittatis eum
Chrifto mortem (ubirc- Proinde meruerunt
in Ktnltfti»
requirens ubi fueri
ab exercituum Domino, a Deo Sabaoth mi
mus, veniet ad me, ubi campum vel caftra
rabiliter liberari. Jam igitur cum rrperire va
pofuerimus . Etiam ulterius noveritis, quod
leam univeriam Chriftianitarem in unum pa
nuncium ad vos mififtemus, fed expeAavimus
riter congregatam, Λ. quod natura negavit
dc nuncium retinuimus, volentes videre quem
efficere, noc aufloris natum mira difpofitio
finem confequeremur . Idcirco credimus dc
intulerit, faciliter exequor defiderium cordis.
confidimus , illud quod in primis poft ccenam
Te ergo, fanAa fynodus, que univerfalem Dfcripfimus, quod hoc facietis. Et infuper finmatrem fidelium ecclefiam repmfentas, vofceriter rogo , fi aliqui de familiaribus meis
que reverendi ffi mos ac reverendos patres fc
furtiye a me recedentes ad domum venerint,
dominos eam in Spiritu fanAo celebrantes ,
S|uod ipfos caftigetis, ficut in prima littera
humillima fiipplicatione, totaque cordis affe*
criptum eft vobis. De gentibus armorum ve
re copiam habemus , & validam multitudi
Atone depofeo,
diAsm fideli ili mam
nem , & plures de die in diem conveniunt
civitatem benigno Gnu favoris k gratis, ut
dignum eft, infixam habentes, auxiliis, gra
Et aliud nihil intelligimus, nec fperamus,
tiis fc favoribus attollatis, ut & magnifice
nifi quod io brevi omnes civitates nobis fufublevetur, & honoris titulis clucefcat. Sup
bjicientur. Et cum iftis vos Deo recommenplicationis mes replicarem inftantiam , nifi
damus . Orate ipfum pro nobis, fc nos pro
me a paternitatibus veftris arbitrarer affeAus
vobis. Darum inter Brodam & Gurfim, fta
magnitudine fuperari . Opto , facratiffima fy
tim poft confiiAum faAum in fero. Domi·*
nodus, ut ad tria faoAa opera, pro quibus
nica poft feftum Corporis Chrifti.
inftifuta es , inorum precipue reformationem
fine qua , fi fiant, cetera non fubfiftent , te
Sdenko de Druffeka refidens in Tyno
Horswienfi.
dirigat clementia fummi Patris. Scriptum Ratifpons, ΧΠΙ. Maii MCCCCXXXIV.
Everendiffimo in Chrifto patri domino
domino Juliano miferatione divina S.
Ejufdem fanAiffimn fynodi humillimus fc
Angeli cardinali diacono, domino meo finguindignus nuncius gratiam & benediAiolaritfimo .
nem exoptans Johannes tit Ptinur.
Reverendiffime in Chrifto pater k gloriofiffime domine , exulter facrofanAa fynodus ,
gaudeat cunAus populus Chriftiaaus, latetur,
k pnrLITTERA MAGISTRI JOHANNIS
Dt
Ptlnur auditoris & ambassiatoris
facri concilii verius Bobemiam.
N
SocrofanAn generali fynodo Bafileenfi, fcc,
S
eos ,.fc
, À abinde
quatenus
R
rsu.
8ji
BASILEENSE G. CONCHJUM
flt praecipue animus «efter de tam celebri A A ftri , longs mmÜMB
run»·
—
ANNO
-felici vlderia, qoam Dominos Des· exerci
cnrsn
ANNO
tuum fuis Cbrifticolis contra boftes benedidi
CHUISTÎ
nominis fu< miferkorditer concedere dignatus
eft . Noverit ergo V. R. P. quod die Domi
Oam congregationem, quod ob Dei reverranica poft feftum Coeporis Chrifti barones re
tiam A debitum fibi honorem, dcfidcrium
gni Bohemia , civitatis sntiquk Pragenfis . flt
ardentiifimnm tranquillitatis populi noftri ,
bcUica flrage graviffime feper vires opprett,
aliorum fideMua falciti' prsfidio cum Thabdriris & Orphans campeftritass in virtute Λ1fuper quo catam A terram teftes invocamus,
tiflimi bellum animofe sggreifi funt. & per
femper voluimu», egimus nunc, & in futu»·
totam Dominicam pradictam A nodem ferum volemus, A totis vigiliis iaAabimus ad
pacis tantopere defiderst· profoquut tonem ,
quentem pntlia continuando certarunt, Λ die
luna hora diei tertia bellum pro parte no coafemmationem A inviolabilem coofervarioftra , sudore Domino, feliciter terminatum
nem, nuraquam fubterfugiendo Opus adeo bo»
effe dignofeitur . Et ceciderunt de parte Huinum concordia, λ plane necenaria, media
fitarum' univaefi campeftrcs ΚΙΠ.
XTffT millia
mali»· ;* iaiaa_ g omnia opportuna querendo, pullando omnes,
ter quos interemti hint ille Zapko
” * cspkaneus, ~ 8t profequeudo fic A tam volenti animo ,
agitarione, bear divia· placuit majeflatf, lv
mexabifittr afthdi, y«bis uberrimas grates
referimus ; cernai reddentes veflram facrofatw
A
Procopius A Lupus presbyteri fcdudores
nequam, A Septingenti capti exiftunt, A careeribus mancipati. Et de parte noftra, quam
Altiffimus protegere dignatus eft, perierunt
dumtaxat dueenn, quibus clementia Salvato
ris mifereri dignetur. Ceterum R. P. dirigo
magnificentia veftra copias duarum littera
rum Wlgarium materiam belli pradidi con
tinentium, ut in illis magnificentia veftr·
nedum du k i ter recitttut; fed A hac nova verillima infimet domino meo fingulariffimo
domino auditori, ut A finceritatis fu· inte
gri iss gaudeat feliciter in Domino, cui ho
nor & gloria in fecula faculorum. A meti,
Scriptum Nuremberg* in odava Corperis.Ç
quod apud Deum , cui omnia patent, & ho
mines redo oculo pervidentes nollatcaus po.
terimus, prout nec ufque meruimus , repre
hendi. Qpa omnia lattutf St ad plenum me
morato diledo con fa ngui neo noftro flt ceteris
jam fatis aunciis flt oratoribus aelantiffimis
concordia St pacis, veftra fine er rima chari tati referendi commifimus. Veilrain fscrofitnftatn congregationem Sanûi Spiritus gratia
jugiter ac perfeveranter accendat λ diriut ad
•mnecopus bonum, Ai qui incepit confirmet
felidetquc, prout totis pnsoordionim affedibus exoptamus fle dtfidersmus. Scriptum in
caflro noftro S. Sympboriani Ausonis , die
X- menfis Junii MCCCGXXXIV.
Chrifti, anno, &c. MCCCCXXXIT.
Sigifmundus ft rt muer fervitor vcfter
humilis.
Carolus.
Saugny.
EPISTOLA CJRQLI ?Π.
Regis Francorum ad concilium Bafileeafe.
LTTTERjf DOMINI IMPERATORIS
Significat ft MÎ patent paratam.
CMMrwas fatim» timaim tartiinali/ Aoitamdftafit O’ tapitalt JiamMegenfie .
Acrofand· generali fynodo Bafileenfi in
E vet end i ffim is ac venerabilibus in Chri ik p r»
Spiritu-fando legitime congregata , Cafto patribus A domini» facrofand* ge
roius Dei gratia Francorum rex, in agendis
nerali fynodo Bafileenfi amicis; Ac.
ipfius Sa nd i Spiritus afftftentiam A jugem
Reverandiflimi in Chrifto patres, Ac. Seridiredtonem.
'
pfimus his proximis diebus ex Staffbnfen reGratas plurimum veftr* facrofanda con
verendiflitnis dotmnis pr rfideatibus in fecro
gregationis litteras libenti sffeftu , corde A
concilio , quemadmodum «pud ferenitatem
animo per csriflimum conftnguineum noftrum
noftram lamentationes fierent per principes,
cardinalem de Cypro, ac etiam per diladum
communitates
A alias fingulares persone»
ac fidelem noftrum confiliarium archiepifco·
facri Romani imperii, quod traherentur mi
pum (a) Auxitanum , epifeopum Glafeanfem,
nus debite, A in caufis mere prophanis ah
abbatem (fi) S. Honorati & decanum Cameecclefiafticis perfoni* , tam in Romana curia
racenfem ( c ) fu (cepimus , quos apud nos tam
A farso concilio, quam extra, coram alhs
quam veil ros nuncios, A atnbafliatores folcjudicibus ecdefiafticis, A fpecialem mentio
mnei, una cum praefato cardinali confanguinem fecimus de caufa vertente inter reveren
neo noftro ,· quem veluti pacis angelum ve
di ffimum dominam cardinalem (d)Rotbomaftra facrofanda congregatio duftinavit, qua in
genfem contra cives Bifuntiao·, A alia ver.
re veftro fando ac falubri voto A propofito
tente mter venerabilem epifeopum Bamberquod nobis veftri parte in publica audientia
A alias elegantiflime referavit, ad pacificatio E genfem A capitulum ecrlefi· Bambergcnfis
contra
cives fuos, qui gravi cum lamentatio
nem defideratiffimam Chriftianiflimi regni none
S
R
(x) Philippum dt Lrvis qui potaa fait cardiaslrs A architpifcopus Arelateafit,
(i) Gauriidum de Monte - eleito.
( c ) Eaidlurn Carletii.
(J) h eft Johannes de Rupefciflà Gallice de Rxketailrr a natali folo, viculo apud
Luqtanam fite, abfiruro loco natus, qui tamen epitctmus Gabennenfis, archieptfcoptts Xotbomageafis A Bifantiaut, ac cardinalis
ext it it atque Mgatui Benoni*, ubi diam claufe extremum p. cal. Apt. 1^7.
BASILEENSE G. CONCILIUM.
834
noftrz ptopofuerani, quod frertl A faris font. Qur noftra oblatio repudiata eft .' '
’ “ ’
quod non intelligimus ex alio procelfiffe,
........ ■ offre t te. liniare expetitur rorem judicibus
quam propter favores plurimos, quos praefati
***?. ajrauibiM · «ero concilio deputatis , in eau·
CJfXHI I fu ίquarum
_____ ______________
.j
_
.ι.ο.η:
dominus Rothomagenfis Ac capitulum Bambercognitio non ad ferae ecclefiaftigenfe
in facro concilio contra iplos civet
cum, ftd ad noftram imperialem majeftatem
Bifuntinos dc Batnbergenfes affequi multimo
dinofeebatur pertinere. Unde requifivimus przde arbitrantur. Nec huic noftrat oblationi in
[itoe
operam
telligimus quidquam derogare, quod przfati
dare vellent: ut in hia cnufia fepcriWeretur,
quoad ex Ulina ambaÆatores no&ros foledominus Rothomegtnfis epifeopus 8c capitu
lum afferant cafus petitionum fuarum ex il
mnes, qtana cum principum noftroruna confilis effe , pro quibus recurfus haberi poteft ad
Ito apud (aerum concilium trenfmittere haforasn ecclefiafticum , quia hoc non confentibnbaznss, oeduin ex hia caafis, fed aliis etiam
mua ; & fi affertioni lakorum credendum fo
majoribus illuc advenirent. Refeonfiim a przret , plurima etiam caufe ecclefiafticz tam
fhtia dominis prafidentibua firfccpimua, quo
quam prophanae ad temporalia traherentur junobis in fiimma rafpondatar, quod praefatus
dominus Rothomagenfis epifeopus, At capitu _ dicia . Et fi ipfi dominus Rothomagenfis epilum Bambergcnfe, quos audire voluerant, di D fcopua & capitulum ita pro certo crederent ,
w Μ
doaûooa przfidcntea, quatenus
ut afferunt, Ac non plus fperanent in favori
xerunt certos effe cafes in jure , prout fuos
bus quam in juftitia, non recufafient per hoquibus recurfus haberi
neftos viros juxta oblationem noftram hoc
poteft ad forum ecclefianicum contra quotcum
cognofei. Nequaquam etiam acceptamus obla
que , maxime fedçnte concilio generali , ad
tionem majeftati noftrz fartsm de eligendis
quod quicumque oppreffus contra quemcumque
viris pro parte facri concilii Ac noftra , qui
recorfem habere poteft, Ac quod aliquis illud
bus committentur caufa: ipfe cum poteftate
declinare non poteft , fubjungendo quemadmo
decidendi , Acc. ex eo quod fi ipfarum cau
dum idem dominus Rothomagenfis afferebat,
fa rum cognitio ad forum pertinet ecclefiafti
litem cum civibus Bifuntinis motam effe in
cum , non intendimus cognitioni illarum tam
curia Romana ufque tempus prsdecefforis
quam de re ad cognitionem noftram minime
fni, in qua procurator majeftaris noftrz pro
pertinente aliquem vel aliquoa deputare. Pari
intereffe imperiali fe adjunxerat, At quod Biratione, fi ipfarum caufarum cognitio ad im
fuotioenfes epifeopi venerant ad caufam , Ac
periale forum pertinet, non arbitramur honolibellum receperunt. Deinde in Bafilea diem
coram judice acceperunt, At fic prsrogativa Cris noftri Ac facri imperii, ut in cognitionem
ipfarum caufarum etiam aliquem admittamus.
eft, jurifdirtio Atc. In caufa vero BamberNam falcem in alienam meffem imponere non
genii afferuerant epifeopus 8c capitulum hu
curamus, nec pati volumus, ut in noftram
jufmodi fuz caufe poft diverfas altercationes
imponatur, qui non minori juramento aftrirti
apud concilium remanere debere declaratum
fumus facro Romano imperio pro illius jueffe, a qua declaratione non licet epilcopis
rium confervatione, quam dominus Rothodifcedere , Acc. Nihilominus quod ipfe domi
magersfis Ac capitulum Bambergenfe ecclefiis
nus Rothomagenfis contentaretur , quod ex
fuis aftringantur. Volumus, reverendiftimi pa
parte facri concilii Ac ex parte ferenitatis notres , hsec facro concilio nota fieri, ut R. V.
ftrz aliquibus volentibus viris committeretur
P. fuper hujufmodi lamentationibus fepius no
caufa inter ipfum Ac cives Bifuntinos, tam
bis , ut fupra, fartis provideant, ut futuris
in principali, quam luner omnibus dependen
fcandalis, qua multimode accidere peffent oc
tibus cum poteftate decidendi auAoritate utriuf
curretur, Ac nt fi fortaffe provifio negligatur
que cum claufuli'., Atc. Aliter utcumque non
hujufmodi , fimus Deo Ac mundo excufati ,
poffe defiftere a profecutione litium ac fine
offeofa Ubertatis ecclefiafticz, nec falvis eo- p convenientibus
ivenientibus At
Ac honeftis modis
modis, qui nobis
"
non deerunt honori noftro Ac çonkrvationi
rum confcientiis , ac fine nota perjurii per
jurium
facri
Romani
imperii
providerimus.
i piorum quemlibet prssftiti juramenti ecclefiz
Nolumus etiam filentio prsrtenre quod frefu·, ficuti latius in litteris ipforum praefi
quenter Ac noviffime plures ex laicis qui in
dentium continetur. Non potuimus relpertu
facro concilio trarti funt. aut coram judici
ipforum domini Rothomagenfis ac etiam epi
feopi At capituli Bambergenfis pro hujufmodi
bus per facrum concilium deputatis, nobis
refponfo nobis farto non admirari ; quia prius
lamentati funt gravi cum querela, quod in
eorum juftitia nedum naale trartantur, quin
illis offerri fecimus, Ac fpecialiter domjgo
immo, fi aliquando eis expediat, in fiicris
Rothomagenfi, non advertendo exceffus quos
effe afirmanut, pro
deputationibus, aut generalibus congregationi
rlTwjeftatem noftram com mi ferst, quod eli
gerentur pro parte noftra aliqui honefti viri,
bus com parere non audiuntur. Sed cum fibiAc totidem ex parte eorum, qui cognofcelationibus At clamoribus ad rumorem populi,
ut ira loquamur, non auditi recedere compel
rent, fi ea pro quibas impetebantur cives
luntur . Non conveniunt hzc , fi vera fint,
Bifunrini & cives Bambergenfes , fpertarent
honori -----facri —
concilii.
P. V.
ad forum ecclefiafticum vel imperiale . Et csfu
--------.............Rogamua
-e-------- .a.igitur
—...................
__ debito
_____
?... ad :honore
_____ facri
r.,..: concilii Ac
:t
quo cognofcercntur petitiones hujufmodi ad ~ ex
veftro
majeftatis
noftnr
ut hujulmodi
cognitionem ecciafiafticam pertinere, placeret
—·''-·■-----n__ , ...
—j: :inconvenien
------------tia non fuftineantur. Sed ficuti a levibus pernobis ut petitiones ipfia cognitioni ecclefia
fticst relinquerentur. Sin autem ad imperiale
fonis hzc procedere credendum eft · ita pruforum cognofcerentur pertinere , cognitioni
dentia Ac gravitate bonorum virorum corrigantur.
Dirum
Ulmz
XXI.
medie
noftns feraliter relinquantur, ut fic rtddan--------r
‘------- T"
— J;die
- vv
'-------r- Junii
1--::
regnorum noftrorum anno Hungari· , Atc.
Ggg
XLVIH.
Cnn·!-
tur Deo que Dei funt, Ac Cafert qua CaCe»ci7.
Tom. XXX·
8?<
BASILEENSE G. CONCILIUM.
QP XLVIII. Romanorum XX(V. Bohemia: XIV. A
' """
anno
:hkjst(
■«ia·
EPISTOM HBNJtICI AXGIJ
imperii vero Π.
*
Sigifmundus Dei gratia Romanorum im
perator femper auguftus, ac Hungarise, Bobcmue, Ac. rex
Ad mandatum domini imperatoris,
par Sligk miles cancellarius.
Gat-
Anglis
ad
concilium
Bafiletnfe.
ANNO
pHUBTl
»«·♦·
Gravit ft ftrt quad ad ctutHi»» nms admit,
tauter fad aratarts ttifi prrtvia /ttraratat» ,
impradatqut aBa ia papam.
Acrariffim* generali Befilecnfi fynodo le·
gitime congregate univerialem ecdefiam
reprzfentanti.
Sanftiffimc ccetus cedrique libani, lampades
Sacri concilii, qui in Grecia remanferat, le
divina legis fumigantes in monte, prWenft» in congregatione die tertia Julii anno
tis via duces , animarumque lucerna devotifDomini MCCCCXXXIV.
B ffima recomandatiooe pnemifia. Gaudent, ficut nofl is procellarum agitati fluftibys cum
fiii i» itiaart eautigrriat auarrat .
aura flagoris fui refolvens intemperiem vioi
ns: tranquillitatis, vultum effigiemve pnatenAcrofanftc generali Bafileenfi fynodo in
dir, incedentes in tenebris cordis affurgunt
Spiritu fanfto legitime congregate.
in folsrium: cum orientis folia fplendor itine
Reverendiffimi reverendique patres & do
ri » eorum faciem defideraris incipit fâlutare
mini pratcellentilfimi (àcro pagina, magiftri
fulgoribus ; latnatur agricole, cum tranfaftis
infigniti , doftorcfquc egregii (ncrofanftatn
fterilitatis uberis fertilitatis defideratus fucce*
fynodum Bafileenfem celebrantes, cum humili
dit
autumnus. Sic & poftquam cleri iaoftirecommendations przmifla . Quamquam die
tatem magna quidem cx parte varia veluXVIII. Januarii multa paffi fuerimus, iter
ptatis Rumen abforbuit, dum Principum &
noflrum peragendo in mari majori, proceden
ms jorum fol i tam gravitatem; an demum vanrdo per Walachiam Moldavienfem, fui cedendo
tatem ? Multifaria oscitatis caligo procul fub*
utique in itinere noftro & cum contremite
duxit λ reliqua plebis cultum, & obfequium
Tyciam ante forum qui dicitur
in re
gno Hungatiz, ex cafu inopinato, confiden-C ergaa Deum « majores elationis & ignavi»
tumor furripuit, & fub traxit, cunftis tam
tes per famam publicam, ac per perfonas fidivine quam humane legis zelatoribus, ex
de dignas nullam diffidentiam habere, immo
nunc jucunditatis & Iztitùe, tunc dies illuxit
tuti & fecuri, abfque ullo dubio iter noftrum
quandoquidem facro Bafileenfi concilio pnaprogredere , ibique invafi per fpoliatorts five
flolatum exordium dabatur, ubi fperabatur,
per armigeros Johanois Banni dt Murat to
quod evangelioun juxta figuram Chriflus ex
taliter ipoliati fuimus in rebus & in bonis
citatus a lomno ventis hzrefum & errorum
noftris, ita Λ totaliter, (impliciter & abfoimperaffet Sc mari, qui graviffime perturbarunt
lute, quod LXXXVI. equi & currus denuda
& perturbant hucufque naviculam Petri ; quod
ti nobis remanieront, & ficut in puris natu
iafuper ab ipfo foie juftitie reformationis opta
ralibus nati redufti fuimus. Attamen diviha
ta, fulgor ad deviantium in moribus reduft to
favente clementia, Budam pervenimus in vi
nem univerium rutilaffet in orbem. Et poflremo
gilia fefti Pentecoftes. Itaque querela pofita
quod in agro mentium humanarum , coge icoram domino archiepifcopo Strigonienfi Sc
te
dextera------------czleftis agricola
pacis,
tranaliis epifeopis, przlatifque , & baronibus:
-- jam-------------o--------- r
—, ----itaque operatus fui, quod provifio
eft p quillitaris & omnium virtutum leges convaambaffiatonbus, non · omnibus deducentis
lefceret
'
copiofa
r* : qua de rfpe
~~ vox erupit lati
nat, exultationifque percelebris in tabernacu
ducatis, pro itinere noftro perficiendo ufque
lis juflorum . Gaudebant inde Principe· , om
Bafileam. Et fic propter hanc rem, moram
nes catholici, gaudebant maximiates, gaude
ibidem Budz per XVII. dies Sc per plures
bant divites, gaudebant pauperes, juvenes &
traximus. Tandem die XXIV. meofis hujus
virgines, fenes cum junioribus, & omnes ftspervenimus Ulmam, ibidemque domini amtus hominis laudabant nomen Domini fperanbaffiatores domini imperatoris Graecorum, ex
tes, urinam quod fucccdat, quod in hoc fa
fibi injunfto vifitaverunt dominum noftrum
cro concilio exaltandum effet nomen ejus foCzforem Saniori confilio acftimo , prout fa
lius, que res ut votivum, & eo promotio
pientia veftra determinabit, praelibato domi
rem fortiretur cfleftum , quo plurimi in hod
no noftro imperatori feribere pro expeditione
facro concilio convenirent, quofdam ambafcelen , ac perfonam venerabilem, idoneam ,
fiatores noftros Bafiteam. deftinavitnus, ut cum
& fufficientem , fi opus fit, ufque ad przfaceteris illic ad pnemiffa cooanribus, fuos fi-.
tum locum Ulma obviam nobis dare ; multa
tc
fiquidem forent & alia ftylo infimiare ,
obmirto caufa brevitatis in condigna relatione
femper
feliciter ac profpere in virtute cu
jus uniti eftis ac congregati pro ipfa fanfta
unione valete . Arnen . Datum Ùlmz die
Junii anno Domini MCCCCXXXIV.
Vefter minimus ambaffiator Frater Al
bertus dc Crifpis.
quos
LITTEM JMUHMTOW
S
S
fofta
A
, que mul impenderent foUkitudiac·
labores ,
latione ® przftolantes adventum aliorum Ambeffiatorom
noftronun, quo» de utroque rqgno noftro in
numero coadccenti docrevimua «ieftware, quo
XXV. rum tatne» certis rationabilibus da cadis fufpendimus ad tempus c&pofitam miffinnsm.
Ea quidem infer alias antiqua unaque certa
relatione cognovimus ambamatoru noftros,
“aswEZ,
*WWTftFT1' w i"1:
837
BASILEENSE G. CONCILIUM
^rimr îiiiimwww usim ,* ç ■■"·■
838
euoe praevie Bafileam trasifmifimus , iillic io AC, facra veftigia profequentos, «elttw. ex·· ·
’’.
Aione qualibet jura
n prztermiffa, noftrot
foro mnees uri fpretos ft otiofos, & ut- aliANHO
ambaffiatores admittere, ft de eo quad in ea
>·>♦
quernm utamur terminis, per incorporationis
cntnj
re faciendum decreveritis noa digniffitnarura
titulum in Bafileenfi conalio decretos non
paternitatum veftrarum lireris certiorare. Ce
admitti, «t ia vinea Domini ceteris collabo
terum Patre» conferi pri, prxeipue devotioni·
rarent, nifi prius quoddam pnrftiterint jura
integritas, qua cornpleftimut iacram Bafileenmentum e nobis non cogitatum quodja prin
fem fy nodum , ad hoc videlicet quod conce
cipibus vel aliis tcmponbua retroaAis in fi.
pt* fpei felicem exitum in fiogulia fortiatur,
nodis aut conciliis exaAum non audivimus ;
non permittit quod diffimulationis forfam
fed nec ipfum didicimus patrum decretis in
damnofe clamyde, tranfeamus retn ecclefiaftigeri,
praecedentium conciliorum
aut
ci ftatua honori peo quo xclamuc, plurimum
exemplari , cujus inconfueti jura
menti requifitio fi principum mentes vehederogantem , rem non minimi difrrinainis ft
exempli periculofi, quo devotis fidelium men
in mtporem non eft miran
tibus mmroris acerbitatem incutit ; & earum
dum tum
inexperta rei novitatem,
filiali devotioni profeAo ficut creditur non
tum propter eventus dubii vitandam perple
xitatem ft difpendium, quod eorum libertati
applaudit , videlicet quod in profata
fynodo nonnulli modeftix totius obliti , ef
inferri.
enim rationis lu
mine prssditus non dubitaret fidei fit· figoafrenia & indomita lingua laxatis habenis ,
beatiffimum patrem dominum Eugenium uniculo communire feriptum , cujus mc fenem
verfalis ecclefia fummum pontificem verbo
novit mc tenorem i Quis fapiens religionis
rum indecenti lafcivia procacitatequo laccffunt,
cujufqwe jugo Ct fupponet, cujus inftitura non
quod oves illic in pallorem irreverenter ir
viderit ft regulam penitus ignoraverit 1 quove rationis ioftinâu principum circumfpeAa
ruunt , quod filii contra patrem services eri·
gunt, quod in majorem fubditi firviunt con·
prudentia fe juramenti vinculo legum laqueis
tumeliis
& infurgunt, & quod neglefta de
quaa necdum'{.egis «ditio protulit
nec fequentis publicationis au&oritas compro
quo miramur , fpe, licet vicina faris optat·
bavit ? pracipuus legislator, cujus aAio noftra
pacis ft concordia inter ipfum dominum Eu
geni um & concilium componenda, pro qua
eft inftruAio, & cujus jugum fuave legitur
eariffimus confrater nofter imperator ft alii
ejus leve, neminem fu» legis arAandum decrevit habenis, donec infinuarionis p*>
pacis
r__ ______
amatores non defmuat nec defiftent’,*
blicx myfterio fidelium auribus innotefccrct. C dummodo
dummodo tei
tempus detur, totis defudere co
Si aan vteiffnt, inquit, & Itquvtut mo natibus , multifaria' comminationis artes hi
/<- rh, peccasnas sm beitrtttt. Qjo jure sutndem patrem retenditur & rigidi proctfdivino fcilicet & humano fideles principes non
fiis auftentas, ut gladius vibratur, ex caufis
quz Chriftian· religionis ftatum profperum
ftjo , nec ab exigentium malo principes
Jiuos inobedientia macula non refperfit, nec
aut tranquillum non adeo profpiciunt aut con
ufpicio qualibet eofdem sdnotavit, juramen
tingunt , quod mox expediat vel oporteat
tum przftarc conftringi doceat ad obfervantam rigidi prsceffus aculeis, eafoem proie das fanAiones necdum leAas non perpendi,
qui plcAi vel feriri , fed nua negotiorum *mus. Quid ecclefi· conferat juramenti ftlis
liorum praecedente traAu poterunt , fi nod
exaAio, profeAo, digniffimi patres, ipfi non
aliter interim merito proviium extiterit,
videmus. Num ecclcua Chrifti fponfa cenfutempore difeuti opottune fans ft trutinari ,
rarum gladium fuper omnia formidandum recujus carpti proceflus vela faltem ad tempus
cepit a Chrifto, quo juramenti qualibet ex
retrahi depofeimus ex praKordiis ft intimis
•Aione pratermifla , compellat intrare declifaltem valeamus, ut ad exortae difeordia fenantes, quos invenerit a convivio Dominico D dandas tempeftates poffimus, ut intendimus
eorumque cervices fubmittat ficut haAenus ,
cum aliis principibus ft ecciefix pacis celato
faluberritnis inftitutis ft cuilibet legi juft» ,
ribus ipfi collaborare - quod fi non fist, cre
non hoc modo Patres digniffimi, reverentia
ditur quod nolit Deus , pcftiferi fchifmatis
tanto cestui debita femper falva, credimus
incendium in foribus jam exiftere, quo ma
carenus prafpcrandum facrum Bafilecnfe con
teria domus Dei defolationis verget in op
probrium ft difpergentur lapides lanAuani
cilium, ut^optamus, neque talium inventio
novitatum corda Regum vel Principum con
in omni capite platearum, quod Bafileenfis
cilio Bafilea congregato con junget, fed abfein»
concilii famam laudibus non attollet : quin
det, non pne la torum multituoinem illo colli
potius admiranda viAoria , pax belligera, re
gat fed difperdet ; ut formidari poffit, quod
formatio reformanda , lucrumque damuofum
reclamante notabili parte nationum orbis ,
pnedicabitur in feculo Bafileenfis dc concilio
fudoribus effluxiffe : quorum malorum non
in principibus quam prxlatis
valen
tibus illuc incorporari fine prxftatione jura
facile peccando turbines noftris ut diebus in
menti , pnefens Bafilecnfe concilium apud non
ecçlefiam fubminiftrent, fuis vos dignetur iinullas non ut catenu* fperabetur nniverfale
Juftrarc confiliis magni confilii Angclua , ficque dirigere fingulis in agendis , ut ipfius in
feputetur, nec aniverfalis ecciefix pro refor
ert concilii glonofos per labores rxtirpentur
mandis statibus fit ft moribus leges accepta,
ab ecclvfia hzrafes ft errores, eradie en tur vi
biles parturiat ft decreta. Veftrervm igitur
tia , planteoturque virtute* , vigeat & flo
iateruiratum cestum celeberrimum cum omni
lialis devotionis humilitate duximus exoran
reat inter ipfos Chrifti fideles pax nullis
dum , quateiHM in modo procedendi, proce
concludenda temporum compendiis , & uni
dentium fynodornm, praeferrim Cooftantienfis,
tas Ct ovilis cui prsfit unus paftor . Da
tum fub privato figillo in palatio noftro
tui pnefens concilium innititur, tamquam baGgg »
WeftCmtH. Gtntrel. Tom.
meo
geftis
vel
annalibus
mestaer duxerit
propter
inde videtur
fanAa
Qjiis
innodaret,
& onus
a
foo
non
um
XXX-
itlB^waWfoÿdW;
839
839
BASILEENSE G. CONCILIUM-
840
Julii anno A viftoriz hoftis iovifibilis A horrendi, a qui
bus frpe clariffimi viftores turpiffime vi&i ANNO
CHKItTI
ANWO
funt. Porro A hanc rem fi cutxSz ecclefiz
MmcuntsTi
concupifcant, noftra maxime tam glorioik ,
ZPitTOL·* PRSL^fTOftVM,
quz quia jufta bella fufeepit, fraâus riélori»
A quafi pacis, Deo (àvente, reportavit ; ea
Et capitulorum quinque TYa^flenflutn , Ac.
fummo defiderio gaudere concupifcit. Fuit e»
ad concilium Bafileenfe .
nun non noftra, ûd aliorum, proh dolor,
incuria , qui nondum fuparftites juftitiam lo
fcriia»» in gretim Ruittlfi ejvtrfut
qui finunt, ob pontificates difeordiam varii*
belli* A anguftiu agi tau ; nec fine maximo
E verendi ffimis revereodilque in Ghrifto
dolore memorare poffumu» cardes, incendia
ΐκ
A depopulationes agrorum quz emerferunt,
patribus A dominis fbcrofanAum con
cum civitas bare noftra , gioriofiffimo Deo ,
cilium Bafdez in Spiritu-fanâo congregatum
ut fperamu* , accepto clero, nobilium armige.
reprwfentantibus, dominis meis meiuendiffimis, humili tam debita quam devota noftri
rorum & civium patrir multitudine maxima
A populofiffima ftipeta, fub reverendi patris
recommendations cum omni reverentia przRodoln epifeopi noftri pontificatu cuperet
Reverendiffitni petfes & domini , fi Deus
poft tot flanitia in pace requiefeere. Cumque
diu ac diu hujufmodi controvcrfia duraflet ,
in cordibus veftris infpiravit, ut pro cunAo
tandem placuit fanftiffimo doro'no noftrq
populo Chriftiano laborandum atque infudanduai fit diligentius, fitifque lucerna fuper can
fummo pontifici moderno, habita ex folcmoi
inqutfitiooe notitia , huic rei dare pacem, A
delabrum omnibus, qui in domo Domini con
de perfona cjufdem domini Rodolphi ipli ecvertantur. & in muro dominico geftetis an
clefm cum confenfu dominorum fanclz Ro.
gularis hpidis effigiem ; id przeipuum A inman* ecclefiz cardinalium providere. Et hzc
concuffium ftudiam veftris humeris incumbi!,
at opere compleatis quod ipfa veftra fanfita
proviGo pro lingulari devotione, quam ad apo.
ftoltcam fedem cunéhs populis reverendam ,
profeffio przfignare videtur. Nihil enim bea
hzc patria fpedaliter habere confuevit , A
turo aque preciarum dici poteft, quod non
iumma dilectione , quam ad eam exhibuit
fx omnibus partibus fuis bonum confiât, pojplaufu &
A congratulatione ad
tiflime ex fine . Enimvero & ύ principium
cum maximo applaufu
rerum difficilior pars exiftat, finis beatior &C cumulum pacisi, quam ipfe efficaciter appor
tabat, A costi nuo ob egregias cjufdem domi
perfeâior effit renfetur. Sane exiftimant omors, ut cum vexillum pacis geftetis, & ad
ni Rodolphi virtutes , ingenfiaque merita ,
quibus fuorutn magnitudine natalium iftuftrifeam undique conficiendam , quantum vires,
Gtnus haberetur, qui non fibi , fed republi
conatus A veftra ftudia valent , operaturos
cs tamquam idoneus Deoque gratus A acce
vos efle promiferitis, hujufmodi pace in hia
ptus natus eft, in die* magis gratum effici
temporibus anxietate, turbine , procelllique
plenis , Deo auQore , vcftrifque (acris dili
debere confidimus. Quid eft ergo quod ad
jam fepultam difeordiam prifc* irz bella regentiis A excubiis poffe potiri fperandum
dire cogi debeamus ? Quis tam crudelis eft ,
tft, Hzc igitur ipes multorum animos, quos
ut devotum A tranquillum populum jam pa
bellorum vorago A infaufta tyrannides diu ac
ce (ruentem, cujus animus jam arma depodiu oppieflif, recreat, A « tanta temporum
(un, J recidivas bellorum procçllas & teminiquitate fufpendit. Maxime autem creden
peftatt» retrahere voluit? Crudelitatis nempe
dum eft pontificium, diu impietate, infolenhabitui, nifi contrariis fuerit frenis revocatia A abufibus corruptum & depravatum, ad
frugem & cultum debitum rediturum , quod □ tus, feipfum cum reipublicz jatlura demergit. Non fine magna admiratione audivimus
fi bat, nullum Deo holocauilum gratius, aulvenerabilem virum dominum Walrannum fe
lum facrificium acceptius fieri poterit. Vide
poftulatum ad ipfam noftram ecclefiam poft
te igitur, reverendiflimi patres, quid qualemortem quondam reverendi patris domini
Ve pondus ex humeris veftris pendeat, quanta
Swideri archiepifcopi Czfarienfu, fuper ea
qualifve cogitatio effe debeat, ne fimul gedem
ecclefia contendentis , pendentem apud
fca veftra a tam fanéta pollicitatione rxeerenfacrum
veftrum coetum una cum complicibus
tur, A totus populus Chriftianus hujufmodi
fuis nobis A paci infeftis, qui in fui pudo
fpe fruftretur. effet enim proferto, fi eo larem juftitia vifti funt; A fi demum incipe
bclatlarentur conatus veftri, ut nihil quod ad
rent nofcere fortunam, Deumque timerent ,
pacem A mores pertineat, prase larum A ma
gnificum ageretis; auctoritas ex tunc totius
animo , fine fallo, vincerentur , multa cum
inftantia procurable, A veftras reverendiffimas
ecclefiz confufa atque obicurata, & vulga
paternitates calumniofis A fubdolis fuggeftiorium mordacitatibus circumducta dejiceretur .
nibus induxifle, ut finiatur , ad veniendum
Sicque obfccramus & hortamur lacratiflimum
ad eamdem fynodum reverendus pnrful nofter
ceetum veftrum , ut pollquam militiam hu
jufmodi ad depellendos humani generis hofti* ® perfonaliter vocaretur: quodque ex officio fa
Wefttnooafterii XVII.
XXXIII. (a)
menfis
R
inlultus fufcepiftis , eam feliciter finiatis , ca
ventes fummopere, ne ves vincat ita credu
litas, jmpaticnfque affectio. Hz funt enim
crum concilium (uper juribus partium inquiretet, ac judicaret ; miranda quippe res A
penitus ftupenda . Quis enim color mentes
(a) Haoe epirtaUm arrulit quidem Marrene infer reterar, fed luxatam ideo fc vitiaram, ut ûrpe »i exqulpi iWut poilit. ego illarn ex MS. Card. PaÆonei fanavi, reflityi, dc hie repfodoxi, MiMti.
■Ά,,··ΧΜΙ»*ί>««Μ«Ν fc.
P
841
ΑΜΝΟ
CHIU STI
BAilLEENSE G- CONCILIUM.
veftrarum paternitatum arripere potuit , utAf,one$ veftras deeretaque minime
ontemnamus, immo cum maxima, ut decet, reveren- ckkistI
tam eiftnguibus fuafionibus aures praeberetis.
tia fufcipiamus , cur non allegationes noftras
'«»♦·
No ner autem reverendi fli mu* areniepifeopu»
mitibus & patentibus auribus auditis? An hor
Colonienfi* frater fuus poftulationem illam
renda
&
infaufta
vox
noftra
eft
■
sium
pacem
confiflarn minime admifit; sut admittere mi
qu»nmus , & pro illa pias preces apud lac ros
nime potuit , rum & ea res ex mera ledi*
velbos conlpeilus porrigimus? Denique vobi·
apoftolic» auRoritate penderet ? Quid autem
fatis innotekere credimus, omnem hanc caualiud eft hujufmodi rei ac infolend* aurem
f»m per appellationis injeflioucm , etiam an
praebere, quam auftoriratem fanftifltmam &
tequam apud tribunal veftrum aliquid ordire
irrefragabilem apoftolici throni in dubium re
tur, luirtc; devolutam . Nam id vos a ncdlric
vocare? Quanta enim ad million i pr»difl», fi
f».piflinie audivifle minime dubitamus . Quui
?uat appareat. qu» potius ex carne quam ex
ergo cum graviore nos premunt, A pro qui
piritu proce fli fle videri poteft, cum fe amo
bus cxcubi» quantarcumque vix fufficiunt ,
re fiaterno pertraftent, iit pntbenda aurtorivos monent ut in derogationem appellationis
tas, quis intelligere poteft i Res eft procul
dubio peflimi exempli ; dum negotium hu- , hiijulmodi his jurgiis implicare animos dili
B
jufmocii ambitione Ac avaritia latentium inda
gatis : Non ergo importunius vos (educat pre
gatrix lucrorum, man i Cedar pr»d» avariflima
cator injuilus , neque veftra fanél.i (India cu
vorago, neque habendi fruélu felix, Ac cupi
pidine alienat ambitionis involvat. Sinite cbditate quzrcndi miCerrima, fufpeéliflimum in
fecranius, & fupplicçs exoramus in pa.e no
bis defuper data , quos belli permues tanto
tra facra veftra gefta comprobari videtur ,
tempore fatigavit, Velit hoc vcftr» in tem
quoc mox ut redargutione maxima dignum
pore jaélata tranquillitatis femina coalebant ,
reprimi debuiflet, Quis hoc non videar? quis
Ac disjetl» bellorum rabiei radices exlicvennon ftomachetur ? quis non compatiatur , &
rur ; proinde cum dominum reverendum pa
indignatione quidam . immo tuulea obduca
tur ? Potitur Theodencus Colonienfi ecclefia
trem dominum Ro. noftrum antiftitcm pertonaliter compuriturum , ut famatur, apud vctam magnifica atque opulenta ; fed dum hoc
ftrum coetum fanfliflimum cx officio maneri
non fatis , Paderburnenfem etiam non fibi
metropolitico jure fubjeélam habere voluit .
jufliftis , ut hujufmodi juflio , li qua appareat
fati a, revocetur qinjntifcumque pofttimvs pre
Res penitus inaudita. Monaftcrienfi excellen
cibus obfecramus; non poteft enim huc eviti ecclefia Henricu* frater pr»fe£lus eft ; nunc
autem alter frater Walranous non per oftiumC denti periculo totius patria· per|bn»que fuz ,
ecclefiam Trajeéknfem minime vacantem , ’ imtnn futur» cabminti’ lufpicionc bujufmonec vocatus expofeit. Hzc nimis dura eft in
di adventus exiftere. Conatus enim shell domini Wslranni , A. , ut putandum eft , etiam
gluvies, nimis horrenda carybdis . Solent di
fratrum fuorum, fine mixima formidine pa
viti» multa pios animos facere infolentes ,
quid tandem ubi infolentibus animis opulen
triam flare non liaunt. Dum ergo ir.ft.it lu
pus, ut adiit paftor oportet, ne enim illi
tia rerjm offertur, qu» mortem multis atlulere, rrqaiem fere omnibus abftulerc. Non
gregi, cujus in tempore oppreffionis paftor
furt ha-c, reverendi patres, argumenta & li
adefle non poteft, malignus noceat, non cre
gna modeftiat, quandoque reintegrandar, dum
didimus tam adeo eius neceflaritim adventum,
alnnom.i prxbetur iuxuri» . Credidimus pollctiamll tutus itinerare poflet , exiftere , ut
quam innotuit poft obitum difti domini Svvipr«diligant veftra: paternitates ipfum venire,
aeri, quod Iaera fynodus, ut nihil per illos
quam patriam in lua tutela permanere , Ac oinobedientes, Ac apoftatas , non habentes, eftium malignantibus pofle patere. Denique Ac
tiam vacationis tempore, eiigendi poteftatem,
alia funt impedimenta urgentia, qu» fui nunfacro concilio inconfulto aliquid fieret novi 0 cu rcicrabunt . Sit ergo in cordibus veftris
tatis, id aut iervari debere, aut contra gejuftiti» & clementi» relus, N dum maxime
ftum mox irritari Ac annullari , Nunc autem ,
efflagitamus Ac inoigemus pacem roftram 1erquod grave eft audire , gravius etiam pati ,
vare atque tueri , pro veftra dignemini pie
tam arroganter impieque attentata recipiun
tate congruenter honori noftro totam in (eitur, & pro his locus in concilio datur. Quid
mone ducere diem , Sed veremur ne veftris
ergo aliud hoc indicat, nifi ut paüim Ac fine
eminentiis fit oneri multitudo verborum, li
delcftu omnibus reficindendi decreta veftra li
que ftylus prolixus 10 iaftidium cmerlerit ,
centia praftieatur ? Si enim fovetis abrogatio
nccefiitati nobis fetuper loquendi auicribatis.
nes juftionum veftrarum, Ac illos honoribus
Concludimus igitur cum Apoftolo, gratia h
extollitis , ergo idem faciendi aliis audaciam
pax vobis in Chrifto Jelu , quam nobis eflis
przbetis . Dolemus Ac non dolcre non poftudaturi . Ex urbe Trajcileofi anno Domini
mus, ut plus a vobis qui pellem Ac bella pa
MCCCCXXX1V. menfis Julii dic xxv. fub
trie excitant , quam qui pacem eghlcunt ;
figillis majorum eccleli* Trajeilenfis Ac no
impetrant& gratius audiantur . Scimus id vu·
bilium virorum Raynaldi domini dominio
bis infinuattim extitiffe, quod idem Wairanrum de Bred rode , de Gheux , Acc. Ludovici
nus patri» hujus exifteret notoriu* inimicus . E de iiontlorde, necnon civitatis Trajeilenfia,
Scimu· etiam apud omnes exploratiflimum el
quibus nos infra Icripti utimur pro prxfcnti.
fe, nullo pafto hoftetn patri» antiftitcm defignari, tolerari, revercrique debere. Ceterum
V. R. P. humiles Ac devoti |y*la'.i Ac
intelleximus eafdem veftras paternitates pr_>.
capitula quinque ecclefiarum Trajebationes noftras parati fli mas fuper rerum geélenfium , baroues , milites Ac milita
ftarum veritate, qu» vos merito movere deres ac burgimagiftri , fcabini & rebuiffent , minime audire voluiffe , ncitrafque
Horc* civitatis Ac oppidorum patri»
Jefenficues contemfifle. Nos quidem cum jufTrajeileniu.
843
BASTLEENSE G. CONCILIUM .
844
A fia, roque gaudeat & utatur , praxipoe quia
ANHO
prcHeéiiooe
tuar, fc hoc
“
Suptrftriptit.
CSSXIST1
ANXO
lii* privilegiis
6c utatur, cum videaCMXI»T1
_
,
..r
*
tur unus
articulis junum, quos
Reverendiffiini» reverenduqua in Ghnno>
imperator confirmat in ejus nova coronatio
pjtribu» & dominis , dominis faerofanfi* Ro
ne, quod effe verum tecore Clementina fa
man* ecclefiz cardinalibus, patnarehis , artis
conftat Cafarew
chicpifcopis, epifcopi», ceteniqoc pmlatis ,
---dtjfioribu» facrum generale Bsuleentè eooeijeftati
conuniffanorurn 6c tenore
liuin facientibus , dominia Sc przceptoribus
proceffuua
praelatorum contra nomina
tos cives in foro ecclefiaftico legitime indu
fu;» meruen^iffitr,.* .
ci, continuari, atque terminari poffe; quin
fi introdufi» aon effent, Sc de novo intro
LITTERS Î^fCRl CONCILII
ducere vellent, in hujufmodi cafibus liceret
illis Xc liberum effet i quicumquc vero taie
Rlfpotfat nlltrt Jttttti imptrttttif
judicium talemque judicii continuationem ve
Rtttttfirvtn ftprtfctiptt .
il xat aut conturbat , a Deo ab eius ecclcfis
Acrofanfia , fcc. tariffimo acclefi» filio
?:und
aufert .
putandum eft , ut
Sig.imundo Romanorum imperatori frtnα litteris ejufdem majeftatis feribitur, difios
per suuufto , Hangari* & Bohemia, fcc. re.prolato»
ratione in forum ecdefiafticum
gi illuftn, falutem & Dei oauupotenti» be»
caufa» fuas introduxiffe , ut favoribus aliquo
modo juftitiam intervertere poffent. Nam in
nedifiionem.
Accepi mu» nuper a fiereniffima majeftata
foto ecclefiaftico non tecundum favorem , fed
tua litteras, quarum tenorem, quia videban
fecundum allegata λ probats judicatur. Di.
fiant oneteraa exdctn Jittero , eadem de
tur rill (nationem & libertatem ecclcfiafticatn
tangere, admirati fuimus. Exordia
cfttifa
concilio prodifia fignificaffe, ut
in effefiu lignihcant , multas multorum quer
ea corrigantur & provideantur, aliter apud
re;a* & principum & civitatum , ac privata»
Deum & homines ipfam majeftatem excufarum perfonarum crebro au ri bu» czfareis iafotam effe, 11 boneftis modis , qui eidem Ierenare , quad cum imperio fubjiciantur , ia eau*
ni fati non deerunt , fc honori Λ juribus fa
fi» mere prophanis ad judicia ecciefiaftica incri Romani imperii fuccurratis . Hic fcribenjuftc atque indebite a per feni» ecclefiafticis
di modus admirari nos cogit , cum omnino
traherentur , non minus in Romana curia , C alienos ab «o qui Temper per antccefforts
fub
ex
majcftaris
gaudeat
apparet. Satis etism
ex rdxtu
caufa»
fusse eft
S
& a-
Romanus
ma-
Nec
ea
«niai boa
nero
tuo» & reges & principes omnes alios , au
per ferenitatem tuam hafienus fer vari con fue
rit in feribendo ftcris gcnçralibus conciliis ;
Sua in re nifi magis fpccifice /fcriberctur , ater refps nderi convenienter non poflet. Cre
dimus tamen , Λ ea de re certiores fumus ,
cubitat omnibus in quacumque afiione lici»
id enim potiffimum Czfaris officium eft, omne
tum effe, ii juftitiam confequi non poftnt,
ad 'udiciurn ecclefie recurrere . Quod ft de
juftum,
rationabile esmdetn majeftatem
ante omnia fervaturam ; favores vero ecclefie
juftitia
confinent, judex ecclefiafticns
fecundum privilegia Λ ufus antiquo» omni pajulfc , λ ut de jure Sc confuetudiqf efi , de
fio obfervaturam . Poftremo taceri afi eadem
caufa cogaolcit. Et cleucorum optioni eft,
ferenitate non potuiffe in eifdem litteris fifi qu«m fpolutionem vel opprcflioncni in
gnificabat , quod plures ex laicis , quorum
perfona vel rebus a fzcularibu» patiantur , il*
caufit in facro concilio aut coram judicibus
los m )ui vocare vel coram ecdefialhco vel
coram judice fxculari. Foftulat praterea ma-QS facro
iscro concilio
concino deputati»
cepuran» aguntur
sguuiur j ferenitati
icrciuinl
veftro conquefti funt, non modo eis juftitiam
jeftas tua, ut in caulis civium Bifuntinenlium
negari, quin neque in deputationibus, neque
Bambergenfium, quas coram deputatis fia»
in congregationibus generalibus audiuntur , led
cri concilii aguntur fuperfedeatur , quoufque
fibilatu fc clamore & tumultu non auditi diquidam a majeftaie tua elefii , & alii a fa
fcedere compelluntur . Hzc prater verita,
cro concilio deputati \ iderint, qua partes item fuggefta funt. Nam in deputationibus Sc
piarum caufarum ad imperium vel ad ecclcin congregatione generali non clamore aut
fiafticum judicium pertineant. Super hoc par
fibilatu, aut tumultu vera fententi*, Sc quid
tes non perum conqueft» iunt fe nimium
fieri oporteat invenitur , fed magno ordine ,
gravari, .(Terentes ii hujufmodi fieret tempo
rarionrbus & votis finguloruna exqüifitis. Qua,
ris dilatio, qu* fub tali incertitudine cui ju
re omnes quicumque funt, qui talia de facro
dici hai cani* committi dabeant , magnum
concilio (ïrrniflimat majeftati tu» referunt ,
ipfi» partibus pratjudicium
agentibus
leves debent & vani ab eadem msjeftate re
pro recuperatione juriurn ecdefiarum tuarum ,
putari . Nam 8c perverfe de hsc facra fynodo
p«r pr*Jifios , ut dicunt , cive» mamfiefte oploquuntur 8; injuriofe. Neque eis aliquo mo. *
preflarurn . Prasfertim cum eviden» privile
E do credi debet : nam non modo fidfa , fed
gium Iit, quo cautum eft, ut quicumquc fponec fimilia quidem veris loquuntor. Quicaut opprimant, feu jura prolatorum aut
quid autem fit quacumque pro ftstu , glori»
ecdefiarum ufurpent, pofimt coram ecdefiaftico nidice iomemri, Sc per ccufuram ec8c honore Romani imperii & tu* majefla*
tis nobis poflibi|ia funt , ficut femper liben
deii-ifbram compefci . Quo jure ab antiquifter fecimus , ita in futurum facere intendi
fimi» temp< nbus ecclefia ufa eft quingentis
annis citra . Illud vero fine admiratione non
mus . Datum Bafile» ji. idus Augufti , an
legimus, quod (ereruta» tua feribit non coneo MCCCCXXIIV.
fentire , ut tale privilegium exerceat ecdequam hic m facro concilio, Jk coram aliis
judicibus ecclefiafticis. Huic gèneralitari , fe*
leniftime priacep» , refpooderi' ne^ue apte
neque bene compofite poffe videtur, nifi o*
Ius particulatim fpecificarcijAr . Nullus tamen
ornat
negata
_a
A.
afferret
Itert
JI?.
845
BASILEENSE G. CONCILIUM.
A re , revocando
SUPPLICATIO OBLATA
846
diâas prstcnfas Iit term , quz—■
abfque fcitu & deliberatione factarum deputa- ciaisrt
tiooum, ut praemittitur, extorts funt fub bulla
ipfius facri concilii , per quam ipfum facrum
concilium atteftetur , di&as priores littera*
abfque fcitu Sc deliberatione patrum de faens
deputarianibus Sc aliae fidfe extortu fui fle ,
inferendo in ipfis litteris fecundis dc verbo
ad verbum tenorem , Sc ulterius manudando,
Udum , patres revereitdiffimi , litters
ipfis primis litteris , ubicumque reperirenquadam fub bulla hujus facri concilii
rur, ulla fides adhiberetur, ubi ante per przexpedita reperta funt, per quas nonnulli ardiftum modum aut alias congrue eifdcm mi
tituli, qui m fe errorem continere dicuntur,
nime in przmiftis praejudicetur, proteftantur,
velut pradicati Sc dogmatiiati per nonnullos
quod hujufmodi rem profequi volunt dc in
tendunt fui» loco & tempo· e opportunis , fc
dc ordine Mendicantium, inde lumta occafio.
ne , quod de his clamores venerunt ad con.
ubi, ac quando melius poterunt, & fecundum
B
cilium , nullo tamen aflertore, condemnantur .
quod Spiritus-fandus eos edocuerit , Sc ordo
Cedunt ha pratenfa littera in maximam inmelius dicaverit rationis Sc juris. Et nihilo
famjam, denigrationân 3c fcandslum ipforum
minus etiam quoniam ad condemnationem ar
ordinum Sc patrum ac religiolorum in eif.
ticulorum per nonnullos procurari & intenta
dem profefforum , modieumque honorem hu
ri velle videtur , ne per novam praHicam Sc
jus f^ri concilii. Nam poffent ob id inChricontra conflictum modum in fimilibus obferftianiffimo populo St catholica fide adhuc ma.
van lolitum , ad aliquorum articulorum con
jora fcandala fufeitari Sc errores fuborin . Et
demnationem procedatur , maxime nullo exiquamquam pro parte reverendorum patrum
ftente affertote. Supplicant ut ad nonnullo
dominorum generalium, St procuratorum , ac
rum articulorum condemnationem , maxime
eorum , qui in difla prztenfa bufla contineri
provincialium ipforum ordinum, apud aliquas
de facro concino de his rebus querela expodicuntur, nifi affertor exiftat, 8c fervato mp.
fita fuerit, ac petitum , ut fuper inde humi
re qui in talibus obfervari folirus eft , Sc nifi
liter provideretur , ac famae ipforum confule.
etum examinentur, difeutiantur , ac condem
retur , Sc fcandalis obviaretur : attento maxi..........
w.
nentur articuli numero LX. vel circa, ^qui
me, quo.; diift.T praetenla litterae abfque fcitu C hujufmodi materiam ut plurimum tangunt,
Sc confenfu patrum de facris deputafionibus,
" nonnullos affcruiffe
- , proceqqeacertum efl
Sc abfque eo quod ulla umquam fail a fuerit
datW? Et quod priufquatn aliud attentetur in
querela de contentis in ipfis litteris , Sc conprzmiSis articulis , plure» audiantur dofforet
tra ordinationes concilii expeditae reperiun.
Sc roagiftri folemncs , qui circa iplos articu
tur ; quas etiam reverend i ffi mus patet domi,
los publice difputando auditi volunt Sc inten
Rothomagenfis vicecancellarius
nus cardinalis Γ
dunt , tam pro intereffe Sc favore fidei catho
czpeciiri non debuiffe atteftatus eft · nihilolicae Sc Chriftiani pe puli , quam etiam pro
minus ufque adhuc nullus his rebus mocus - interefle ipforum reiigioforiun , atque ut ve
appofitus eft, neque fa mat Sc integritati ipfontas eluceat : ita quod dotftoribus Sc magirum ordinum provifum vel aliter confultum ,
ftris auditis ; & re difcufla , fiat per facrum
in maximam infamiam , 3c denigrationem iconcilium quod fieri drbirerit. Quod fi in his
eligioforum , & fcandaiucn populi
pforum r<~
rctilis cratUndis & nrtirulis aliquibus condem
Chriftiani , ac catholica fidei non mediocre
nandis aliter proceffum fuerit, quam fieri de
diferimen ; hoc potiflime attento , quod in
beat Λ folirum fit, ipfique doûores & magididis praetenfis litteris verb- ita per expref- 0 fi n minime fuerint auditi, proteftantur quod
fum fonant, ac fi dtôi articuli proefus harrequantum 111 eis erit , rftabunt
Λ L ' &
°' procuratici Sc jam damnati effent pto haereticis quin
bunt , ut talia et,am alibi & alio tempore
immo aliud, quod eft etiam inufitatum, ipfes
videantur. Et quod ex tunc de '.piorum »ondominos religiofos Sc eorum ordioes adhuc
lilio aut confenfu non fiet iplorum articulomagis aggravantes , tentare nonnulli velle vi
rum condemnatio , Sc quod tali , fi fieret ,
dentur, ut videlicet nonnullos ex articulis in
condemnationi non confentiunt . Volunt ta
didis praetenfis litteris comprebcnfos abfque
men femper Sc intendunt ipli omnes Sc eo
ullo aflertore, Sc illis prius non defenfis con
rum quilibet , Sc ita in his feriptis etiam
demnent , quod eft prorfus inconfoetum Sc
proteftantur quicquid catholicorum fuerit te
inufitatum , Sc in generalibus conciliis mini
nere S. imitari , Sc e contrario quicqmd er
me fieri folitum, cum talia nonnifi per judi
roneum fuerit , Sc a fide Λ moribus devium
cia pneftantiflimorum patrum in theologia ma
evitare.
gi ft rorum Sc doftorum , habendo perprius fuper calibus articulis difputatiooes folemues ,
EPISTOLA EUGENII PJFÆ 2Γ.
ut ex omni parte veritas inquiratur Sc elu
Ad condium Balilecnfe .
ceat , fieri debeant. Ne igitur quod ulquc K
I·
dtpnutitaibtu, ptf dtminu gtt·
rtltt PrtdtiMtriu*, Cdrtttlittrtum , ·./*£*Jfintn/imt , tc vittritm» Miaaraav , «eeu'ite
rtUtitatM» fnertu» , dit JtMtti ΧΙΡ. A»·
grf, MCCCCXXXII.
D
modo negleâum est , iterum in futurum ncgligi contingat , atque ut ipforum religioforum Sc ordinum famat ac integritati confulatur, Sc fcandalis St periculis 3c nafcitu is er
roribus obvietur , Sc honori facri concilii
provideatur f Supplicatur pro parte ipforum
patrum Sc religiolorum ordinum pratdidorum ,
ut V. R. P. dignentur in ipfis rebus prov.Je-
M
Grti-Lu sgit
iit bit
f.tHtt.tl
A librrt.utm f>rt< urendum cerd/neli S. CIt·
Ifteiii C' architpijcipe Tertntej:cxj> .
Ugeniu.c epifeopus fervus fervorum Dei ,
venerabilibus fratribus ac diiertis filiis
>n lacio Baliieenfi concilio congregatu , falu
tem St spoiloheam beaedi£l.'< nen; .
E
Ad-
GP
«47
Q. CONCILIUM.
BASILEENSE '
848
Advenientibus ad not venerabili fratre Fran* A A regebat exercitum , fregit & ex toto eoo- ahmo
fligit exercitum , qui meo adverfabauir , fic enatari
;
’eifeo Brixieefi epikopo St diieélo filio mare manferunt in hujufmodi confliûu captivi
hi*
CHtrsri g’ftro Petro de Monte oratoribus veftns, inmulti viri notabiles it prxftaetes , cum ma
hi*
relleximus quanto maerore ex hit quae adverxima gentium tam equcftrium quam pedefutn nos concitata dicebantur affeâi fueritis,
ftrium quantitate . St inter alios nominatur
quanta poftmodum hrtitia exultaverifis , cum
Nicolaus de Tolentino, Petrus Jampaulua de
nos fanos & incolumes ex Urbe in civitatem
Urfinis , & Cafar de Martineagu , ac pleriPifanam venifle audiftis. Poftremo , quid fa
que alii , de quorum nominibus adhuc aliam
voris & operat in liberationem dileéli filii
certitudinem non habeo. Hanc igitur felici
noftri F ranci ici tituli S. Clementis S. R. K.
tatem fic viAbriam ft ari m duxi neftris przpresbyteri cardinalis A camerarii noftri , ac
ftanriffimis dominationibus intimandam . Nam
venerabilis fratris Marci >>) archiepifeopi Ta
cum omnis mea profperitas veftra iit A ec
rentafienfts per ipfo· oratores impendi ftstue
clefi* fané!» Dei , merito debeo omnes re
nt u , plane cognovimus, pro qua devotiones
turn mearum felices eventus participare vo.
vestras in Domno commendamus , vobifquc
pro devotione & caritate hujufmodi mulus β bilcum . Reverendiffimi patres , poft feripta
habui litteras a praefato locum tenente , qui
gratias agimus , fperante* ut fi pro liberatio
bus mihi enuntiat , quod ultra alio· fuprasxone cardinalis przfati majorem operam dare
mmato» sapri funt magnificus Aftorgius do
oporteat, id libenti animo facietis , nec ullo
minus Faventi» , Guerrcaius de Marciano,
paâo tantum facrilegium amplius extendi pa
Johannes de Malavoltis, coodnflores nobiles,
tiemini . De Tarentaftenfi autem archiepifco& ut verbis ejufdem capitanei mei utar , ca
po , quia liber eft , prarter gratias quas pro
pta funt centenaria virorum praeftantium , eqoieo vobis agimus , amplius non dicimus . Hos
tum vero milliaria cum vexillis, carnagus fic
autem oratores tum pro veftra contemplatio
rebus
omnibus hoftilis exercitus. Quare ad
ne , tum pro re ipla ad quam deftinaci funt ,
huc major eft habenda l»titia , majorefque
qu’a pia eft , libenter vidimus , ac «rato ani
funt Deo noftro grati» referenda;. Datum Me
mo A condigno honore fulcepimu*. Deinde
diolani die XXX. Augufti.
cum a nobis dilcederent pro eorum tutela uf
que ad Urbem plene provideri mandavimus ■
Ejufdem Ecclefi» fan&» Dei devotus
Ceterum cum audiamus oratores canllimi in
fervitor dux Mediolani.
Chrifto filii Jnhannis Palaralogi Romeorum
imperatoris , apud vos effe, «c pro occiden-C
LITTERA DOMINI NOSTRI ΡΛΡΕ
tali.· & orientalis ecclefi* unione nonnulla
trailare, nos qui Tuperiori tempore in negoMifla fuis oratoribus & praefidentibus
;io hujufmodi plurimum laboravimus , quod
facro concilio Bafileenfi .
m ea re tandem egerimus , praefidentibus no
ftris fatis plane explicamus. Vos autem ex
Dt bh
pro n»> or. e cam Grtrcii
eis qu» ad eos feribimus pro fapientia veftra
egerit.
refle arbitrari poteritis , quid cum praefati»
oratoribus apud vos agentibus ttailire Sc pra"^TleHis filiis Nicolao tituli S. Crucis in ,b t 7>*
élicare debeatis. Datum Florenti», anno In
Jerufalem , & Juliano S. Angeli apo
carnationis MCC CCXXXIV. IILKaleodas Se
ftolic* fedis legatis, necnon venerabilibus fra
ptembris .
tribus Johanni archiepifcopo Tarentino , A
Petro epifeopo Paduano in facro concilio Ba
Ia deViterbio.
fileenfi praefidentibus noftris.
E P I f T 0 L
EUGENIUS PAPA
Ducis Mediolanenfis , ad concilium
Bafileenfe .
Dilcéii filii A
IV.
venerabiles fratres, S A
A. B.
Intelleximus oratores cariffimi in Chrifto
filii Johannis Palcologi Ror.ieorum imperato
ris venifle ad facrum generale Bafileenfe con·»
Leda 8. die Septembri, MCCCCXXXII'.
cilium , atque apud nonnullos de ipfo facro
concilio fuper modo unionis occidentalis A
7J7- Ç'Acrofanfto generali concilio Bafileenfi uniorientalis ecclefi* aliqua traélare. Cum autem
verfalem ecclefiam reprxfcntanti .
pro ipfa unione , ad quam plurimum affefti
Reverendiffimi io Chrifto patres A domi
fumus , A nos dudutn aliqua traflavorimus,
ni praftantiffimi , refjaexit omnipotens Deus
dignum duximus ea vobis nota facere, ut quid
meus oculo pietatis A grati» in me fu» fe
cum ipfts oratoribus agendum videatur plenius
licem exercitum meum in partibus Romancognofcatis. Anno praeterito fuper hujufcemodiol» militantem. Sicut enim ex litteris meo
rum as datus fui , magnanimus A temper in- E di negotio cum oratoribus praefati Johannis
imperatoris , qui Romam ad nos venerunt,
vichffimus , viftoriofiflimus vir Nicolaus de
una >um fratribus , afliftente etiam cariffimo
Perulio locum tenens & capitaneus generalis
in i‘hriilo filio noftro Sigifmundo Romano
meus dilefhlfimus , qui ipfiim meum ducebat
rum
Dr viSorit tb eo reportate .
De Condrlmeri» difti , Veneti es familia ipfitu Eugen. p*p«
.
«i epifeopi Amionenfts.
____
850
80
z BASILEENSE G. CONCILIUM.
cr ran imperatore femper augufto, plan praâi-.
"■■ *cavinMM. Taodam cum m hoc videreatur per___
SEQUITUR COPIAT LITTERARUM
ChJ5£i fiftere, et is cavitate Aachone pralati ft alii
Um
to numere copiofo « utraqoe ecciefia coova.
nirent, iaCer quo· pariatus JohaauMS adeflet,
& Doe eogaoiccrcoMM real hanc, prout pete,
batur , ft difficultates ft expenfas maxima·
parere, ftforfitaafia» fmftu aliquo, pro fuse
nihil roadufum extidt. Sed ad ipfum Johan*
nem alienem auttare deliberavinua , qui ne
gotium hujufmodi cum ipfo ft venerabili fra
____
ANNO
CHS 1ST
usa.
Miflâram domino legato ex parte cujufdam
provincialis Saxonum.
Centre ctHtilii difletotienem &flooouiot»r
prootofiootf.
tre Jofeph patriarcha Conftanttnopolitano ple*
ne traftarct, & foper eo finalem Johaanis ft
Utn humillima fui recomtnendatiooe, fi u.
Jofaph pariatorum ac aliorum intelligeret con*
lisle obfequiura, immo fe totum ad vemenfe Julio anni
β ftra vota paterna paratum . Rcverendiffima
pnrteriri dileftum filiam magiftrum Crifiopaternitas veftra pro domo ecclefur, prrfcrtim
noftrum, Gra
Germanie» , in qua officio legationis fungiea ft
lingua peritum , qui poft mul
tur , digniffime celare ampliffima experienti·
cum
impera
didicifti . Idcirco pro hujus excitatione xeli,
tore ft Jofeph patriarcha ft multis aliis ex
in paucis eamdem reverendam paternitatem
majorflno habitos , tandem com per it ipfos
veftram avifare non inutile putavi . Pcrtranid digere, ut unus
fede apofiens enim Haffiatn, Thuringiam, Saxoniam ,
ftoHca cum pariatis ft aliis viris doAiffimis
pertes maritimas , Slefiam , Lufaciam, Mifad arbetn Conftantinopolitanam tranfmi ttatur,
fiam indifferenter coram amnibus tarditatem
ubi & przlati & alii majora una cum ipfo
facri concilii in materia reformationis redar
Johanne imperatore pariter conveniant, ibique
gutam , ea pietate & congruentia, quibus effi
per viam difputttionis veritate patefa&a, utro
cacius potui, excufavi ; mea tamen excufatio
que ecciefia optatum unionis « pacis confcfluAuationem naviculae tollere non potuit in
quatur effc&um , ft fuper his litteras di&oillis partibus · quinimmo nifi reformatio ra
rum Johannis imperatoris & Jofeph patriar
tionabilis & humana in clero illarum partium
che etiam recepimus id clara continentes, ft
quod plus eft , cariffimus in Chrifto filius im C appareat, numquam fodabitur -f fed amplius na
vicula ipfa operietur ( fluHibus ). Contigit,
Trapeaenus , & plurimi ei adheren
exiftente in Lufacia, circa montes Bobemohoc
voto
quae cum
rum, quod una mulier obfefla a diabolo, de
przfatum Criftophorum
reverten
domo mariti fui raperetur in defertum a fpitem delata eftent, parato animo acceptavimus.
ritu iniquo, ubi per aliquot dies cunflis ho
Nam ft id nos plurimum optabamus , quo*
minibus incognita permanfit * rediens , per
niam per hunc modum de ipfa unione & con
excrciftas adjurata , dixit fe tuiffe in nemo
cordia bona fpes redditur , & multo minori
ribus Bohemorum , ubi concilium innumera
impenfa opus erit. Accedit ad hoc, quod ve
bilium daemoniorum fuiffet celebratum, ftconnerabilis patriarcha Armenorum eo tempore
clufum in eodem, quod omnes & finguli pro
etiam Conftantinopolim venturus fit . Et in
concilii Bafileenfis diflblutionc omnem pofle
hanc unionem pariter confenfimus, ut in Do
tenus facultatem ( adhiberent ) . Nam fi promino fperamus. Proptcrea menfe Juli praete
ceffum haberet , prafentes ft magis futuri
rito ipfum Chriftopborum Conftantinopolim
incommoda fentirant . Ceterum inter reforiterum mifimus cum nonnullis capitulis, qua
manda neceftarium efle cogitare fuper fcandamenti utriufquc partis plane fatifacere viden
lofa promotione ad epifeopatus mathematicos
tur. Ipfique injunximus ■ ut fecundum ipfovel titulares, quorum magnus numerus eft in
rum tenorem cum pariatis Johanne imperato
diâis partibus, qui fpoliatis fois monafteriis,
re , Jofeph patriarcha, & aliia fupradiStis con
ad Romanam cunam cum fumma pecuniarum
cludat . Super quo fibi plenum mandatum de
acccfferunt, pro titulo pecunia expenfa , re
dimus . Horum quidem capitulorum copiam
deunt ad partes , de confecntfonibus & ordi
ad vos mifimus, ft Iterum mittimus. Veftrae
nationibus fimoniacis mi fere viHuri . Inter
itaque circumfpeftioocs ex his arbitrari coie
quos unus eft fismofus , mala utique fama,
runt , quid cum pariatis oratoribus apud ipfum
religione Minor, malitia maximus : alius re
Aerum concilium agentibus traôare ft pratverendiffimi domini achiepifcopi Bremenfis in
t i care debeatis. Datum Florenti» fub annuto
fpiritualibus vicarius , nomine Thidericus Ber
noftro fecreto die ultima Augufti pontifica
thonet, cui nonfufficit dudum Cmooiaca vita
continuata n.ala fama gradientibus per terram
probata, quin immo turpitudinem fua maA. de Florentia .
tris, fcilicet religionis fratrum Minorum, reE velare fatagens , fratres illisas ordinis punien
dufiooem. Mifimus itaque
phorumBiratooum fecratarium
Larina
to· fermoacs ,
pnriâtis Johanne
legatus a
omnes
perator
tes , ia
per
C
pari
conveniunt,
ad noa
tui noftri anno IV.
dos in fuam defenfionem ac ignominia confortium afferuit , cofque ad diverfas partes
mittit , ut turpa lucrum pro fus iniquitatis
fomento faciant, ft fic dilciplinas fui ordinis
evadunt . In his & aliia da
op
portuno dignetur cogitare,
difta
gationis officio tenetur . Veftram reveren
dam paternitatem eoofervare dignetur AlHhh
tif
rebus medio
prout ex
le
Coutil. Goatrel.
Tom.
XXX.
BASILEENSE G. CONCILIUM.
8$i
8S>
S9* ti&ro·* féliciter & long»*· · Bx Wratitlavo À m Akiffim* per «ompora 4hmt»cmi su*
■ *1
——— MCCCCXXXIV. fecunda Septembri* met ofmento gratis 8c hMorie.
cmSm
Λμβτ, ficü fub figillo. Svhferiprio.
«mi
mmSacM&atlat ercltfie filii bomilitmi
Dei oratore· tspirolnm ecclefis
Aibteufia.
Veftr* rmreadifiMü paternitatis bumilli.
mus , utinam utilis filius Fr- Marhrus
provincialia Saxoni*, ordinis Minorum.
ιπτεμ consvlum
civn^ris
viWeqfic
fatn cunilit i» ft·
vreat /!»&>
&c.
ErisToi^f caprruij *obiensis
Ad concilium Bafileenfe.
Petit cenfirateri eledtefieae Benurdi de
Ceÿiiiece <« epifc»ptn»
,
Acrofand* fynodo generali Bafileenfi univ erfalem ecclefiam repi»fentanti, &c. R«verendiffimi in Chrifto patres A domini
noftri pnmetucndiflimi , poft humillimam
recommcodationem ac animo* ad quasque pr».
cepta , ut humiles ecclefi» filii fors parato*·
Nuper Albienfis ecclefi* per deceflum bon*
memori» reverendi in Chrifto patris domini
Petri Nepoti* ultimi epifeopi fuit viduata
poft cujus exceflum honorabile capitulum ccclefi» Albienfis, infra juris terminum, ac fer.
rata /uris folemniute, qua in talibus fervari
debet, ad cleftionqm prooelfit , A licet pro
parte domini Carnotenfis (c) di&o capitulo
fiierint direftx litre-x nrecum per illuftres
principe*, rogando dominos difli capituli, ut
praedictum dominum Carnotenfem eligerent in
paftorem ecclefi» praedifla, verum tamen quia
ubi Spiritu* lândus vult fpirat , infptravir
S
■
Acrofaoâ» fynodo Bafileenfi in Spiritu
lan&o congrcgstn orthodoxam A catholi
cam ecclefiam reptzfpntanti.
Revcrcndiflimi in Chrifto patres & dotntni
noftri quam plurimum metuendiffirni , ad facrofiin&am generalem fynodum in civitate Ba.
fiteenfi Spiritus fanât fuggeftione congregati,
poft («commendationem humillimam , cum
prorutis animi* tamquam filii catbolkz ecdeTue matri* unie* veftris facri* praeceptis ©bcdire. Albienfis ecclefia nuper per obitum bo
na memori» reverendi patris in Crifto domi
ni P. Nepotis (a) ultimi praefulis noftri pa
llore fu ifte orbata noveritis , nofque confidecantes vçrbum evangelicum dicens : percutient C igitur in cordibus majoris A fanioris partis
dominorum de capitulo, qui inftin&u SanQi
pefleeent & difpergntne euct gregi/ ; & quod
Spiritus elegerunt in paftorem nobilem &
propter defe&um paftoris, tamquam oves er
egregium virum dominum Bernardum de Csfli
rantes a grege enemus feparati , volentefque
prarfatat ecclefi» incommodis obviare, fervatis
liaco , przpofitum ecclçfia przdiif» , in de
folemnitatibus in talibus de jure fervari concretis licentiatum. Porro publicata eleftione ,
fueris, inftinâu Spiritus fanHi per majorem
magnum gaudium civitati Albienfi fuit or
tum, nam totus populus unanimiter vehemen
capituli noftri partem canonice fuit ele&ut
reverendus pater A egregius vir dominus Ber
ti gaudio exultando cum fletibus gratias Den
retulit, nec fine caufa , quia benignitatem 8c
nardus de Caffiliaco in decreti* licentiatus,
clementiam difri domini ele&i per experien
przpofitus A canonicus ecclefi» ooftne , de
tiam cognovit . Nam cum biennio elapfo ra·
nobili & militai i genere procreatus, fcientia
ritas bladorum eflet in przfenti patria, effentA morum venuftate decoratus. Cumque fecun
que quamplurimum gentes qu» non habebant
dum decreta antiqua faa&orum patrum , &
quid comederent, idem dominus eleâus prae
etiam fecundum decretum per memorarem facrofanélam fynodum Bafileenfem editum, ele-D ceptum evangelicum io peftore habens, oculis
pietatis mifericorditer egenos refpiciebat , &
61 tone* canonic» per fuperiorem debeant con
compaftione motus, ob Dei reverentiam cleefirmari (d). Veftris icitur R. P. humiliter A
mofynas hrgiflue dabat - nedum femel in focam devotis animis iupplicamus , ut pro bo
ptimana, vel femel in die, fed affidue, a ma
no juftitiz A ecclefi» przfar» Albienfis nos
ne ufque ad vefperam ad ipfius hofpitium pau
humiles filios fanft» ecclefi» & iervitores ve
peres defluebant . Nimirum fi Gc operatu*
ftros, ac ecclefi» praefatas Albienfis, cum ocu
eft , quia ex nobili & antiquiftima prolata
lis generofz juftiti» infpicerc dignemini tali
& ex genere militari, trahit ortum , & quia
ter , quod nos nec dominus cle&us ia juribus
avbor bona bonoc fruftus facit , merito fic
noftris non privemur, fecundum qu» ipfe do
operatus eft , & ftirpes fui generis -nedam
minus eleilus tamquam rite & canonice elcvirgam domini clefti protulit, cum alia* ep>
flu* in epifeopum debeat aflumi. Deum enim
fcopos protulerit A cardinale* A «tiam mili
pro veftris R. P. humiliter rogare feftinabimus pro ftatu profpero diclarum V. R- P. F te* ft renuo* in religione S. Johanni* Jerofequas in fua fanda ecclefia confervare dignelytnitani , qui telo fidei Chrifti calioem bi
bere
S
(<) Obiit anno
(i)
Eaâlez
«en<« (eptetobri.
Eju* eleAtouem confirmavit concilium Bafileanfc 19. decembris i+j*. cui·* auctoritate Coniacrafii* eft
in ecdefia Minorum »b epiicopo Leftoratenfi 11. februarii 1475. potfeflioneni iniit 7· >du* Mar-
(0Tierti Delphini, filii Beraldi II. A rveni»
Delphini & comiti* Claromontani fic baroni* de Mercorio,
atque Margarea de Sacro Czfare, qui poeter Camotenlem eptlcopatum plure* abbatia* habuit , quibat noo
contentu*, pingaiorem cpiicopatum ambivit, oullumeu· non movit lapidem m cutn per fa* & nefiw obeineret.
► r«a.
BASILBENSB G. CONCILIUM
8$3
tere cupierant * k cum diAi cives * ineo- j
■ ·' ·*τ-1ΐ eivitatM Afoicnfis ipfum favariat sleftum,
<££5^ Mc fi·· caufo exuitarnat, quia ipfism expe-
at, nec per provifionem dignam aliud ieno»
vare, ne oriantur nova litigia abbatem Λ no·
MN- Aaot firmimr cfte bonum paftorem , k ipfe nafterium confumtura; quibus precibus veftri·
coMofcet oves fisas & ova fua cngaolcent benigne exauditis , in eadem feoteatia vabi»
ipfism ; k fie cxpeâamus , quod cum Deo fcum fimili caritate concurrimus , & libenti
criaaus k exeaaplts k doRriax tuis proficie- animo requifitioni veftrx honeftn k juftn di·
mua . Verum tamen audivimus dominum no- foofiti fumus annuere, & infuper abbatem eumfttum famnusm pontificem, non expcâata dir dem cum ejus mooafterio fufeipere favorabili
Aa deâiooe , diAo domino Carnotenfi bal ter coanraesidsfum . Ceterum vos vice veris
las translationis ad cpifcopatum Albienfcm coc- rogasnus , ut habeatis fimilcm caritatem erga
ceffific, quod fiait ssobis durum andirt, cum altis ecclefiis k pia loca qu· videbitis peti
bonitatem diAi domini eleAi feiamsss ; Di- fimilia detrimenta difcordic , A prwfertim
Aus autnm dominus Carnotcnfis eft cocaliter erga Traprdeofotn ecclefiam, que cum in nonobis ignotu· . Verum quia fecundum decre ftrx aflumrionis initio gravibus & cruenti·
tam dicta facrolaoâa fynodi eleAioms de - diflcntfombus cum civitate k patria Tra^ebent per fapcrioru confirmari , proccflisMue 9 Aenfi laboraret, confcientiam noftram movit,
eicAiom· d*Ai domini «ieAi diAa fiscroOn* ut eam de tanris afflifltonibw» & periculis pa
ita fyoodo fit prcfoatstus , vobis reverendif- terna follicitndine reducere curaremus ad na
fimis ia Chrifto Phtsabsss diAam fanAam fyno- tum pacis k quieti· : quod ut melius perfi
dum univwfslem ecclefiam repnrfantMtem ce cere poffemus , mifimus ad ea* parta vene
lebrantibus , & in Spiritu fuiAo congregatis, rabilem fratrem Johanoem (·) Ambiaoenfem,
cum vehementi ftudio , k n&Aione cordiali tanc Matifconenfem epifeopum referendarium
hssmiilinse k eum magna devotione /applica noftrum, qui dedimus in mandari*, ut ftatum
mus , «st ob Dei reverentiam Λ intuitu pie k voluntates hominum atque return infpicetatis, oculos vcftrn clementi· erga nos con ret, renunciaturus nobis modos k vias, qui
vertere dignemini , It prndiAum dominum bus pes eos poffcat diffidis tanta componi ;
eieAum in juftitia fisa velitis habere commen quo reverfo & audito primum in fecreto,
datum , cum apud iâcroiânAam fynodusp non deinde in publico confiftorio, pnefentibus pro
fit acceptio periboaram. Supplicando Deum curatoribus fcu cxcufatoribus bonat memoria
mne epifeopi Trajedenfis,
ficut pro·
prodevote ,, lu
■rrvtt
ut ip
spfam
ssm fàcrofân^m^ fynodum A Suederi
» wm.
* rsjcoiraus t ucut
ooiaet inibî
Altiffimus in fua C curatores ipfi perierunt , tandem ad id degeL__ congregator
w w
faoAa
cum aug- nimus
neccflarium
St
f. ~ ecclefia
- coiUcrvare
------ dignetur
J’----------------- , quod
--■* erat' unicum
’
~
‘ fa'
“ honoris
*■-------mento grati· k
, ac per tempora lutare remedium pacis hujufmodi: k de confongfora . Scriptum Albiae VIII. menfis Se» filio fratrum noftrorum fanfln Romana ccptcmbri*.
clcfis cardinalium translatio ad eccldiam Carfarieafem praefato Svvedern, refervsta libi penSanAiffira· catholic· ecclefia humillimi ftooe cbndigna fuper fru&ibus k proventibus
filii k favisore» confides civiuti* ipfius- ccciefia Trajedenfis , venerabilem fra
trem noftrum Rodnlfum epifeopum TcajcAeaAlbi·,
fem , ad eamdetn ecclefiam TrajeAeofetn pro
UTTEDOMINI EUGENII P-JfPÆ
movimus in epifeopum & paftorem ; que qui
dem noftra provifio propter tantum & am
fan tnciii· f»ftr fai· ttcfa
commune bonum fa&a folemniter k mttun,
fi* S.
Rnh*ufau O·
grata fuit omnibus , qui bonum publicus· pro
priis k privatis Mftooibus anteponunt . Et
TnfaW,
iD tamen pauci quidam fcandalofi bombos, af
»» r ’«i Ύ T Eoersbilibia fratribus ac dileAi* filiis fa- ferri canonici TrajeAenfium ecdcfiarusn, con
tra eam contendere pnrfumferunt ; quod vi
V croiànA· synodo Bafilcenfi.
Eugenius epifeopus fervus fervorum Dei dentes , ut eorum temeritatem & audaciam
venerabilibus fratribus ac dileAis filiis. facro* cum omni ratione frangeremus k Comprime
fanda; fynodo Bafilcenfi falutem k apoftoli- remus loquacitatem , poftqusm Deus Swede
rum epifeopum mifeacorditar fecum agens,
cam benediAionem.
Placuit nobis plurimum pius afte&us, quem pro uimz fine fêlure ab hac contentione fubhabere videmini erga monafteriurn S. Audoe- traxit , licet opus non effet de eadem Ro>
ni Rothomagenfis, m pace , k qaiete , fub* dulfi peribo· de novp providimus ecdefin me
latis litigiorum fusoribus, confervendum ; & morat·, facienta provifioni hujumodi funda
proptera per veftras litteras cum magna in mentum , non ex translatione , fed ex vaca
flantia nos rogatis, nt cum prndiAum moua- tione per obitum , & nihilominus non quieftsrium dudum propter duorum fuper eo con- fcuot, ficut accepimus, homine* memorari in
tendentium litigia, diffipatum, nunc in pace durari in fcandalu, k litigiis, fed poftulariorequiefeat, k reformari in melius fperetur, nc quadam inani, qu· penitus nulla eft, noin dia falubriter, gubernante dileAo filio Jo> E ftuiarunt ad ecclefiam non vacantem quemdam
hanne Richard: mooafterii ipfius abbate, k lakum, & laical ibus exercitiis deditum , ger
Ïuondam Willermo de Meile ejus adveriario, manum venerabilis fratris noftri Theodorici
cut Deo placuit, nunc vita fondo, eidem ab •rchicpifcopi Cobnienfis, cupiente* ipfum iovol*
Hnjm
rpifrry1
lac·* ata
vacaa* 14 ierit spifceporuia Asnbùneniüun spud Ssmmartbtnos h Gallb
Cuttil. Gmtril. Tom. XXX.
Hhh i
83ί
BASILEENSE G CONCILIUM.
80
volvere >· bec ceulà , cfuTqut fovore turbera Λ ariauaa mcum 4emt mm SigifiauadM· imp·.
—pacas», qtiaa focimus ecdefi» A patrie Tra- rMoemn iBodermm , ad ■f~ 'i-a·*·? » ÆR.
***£. râeafi , ac bella exnaâa A feptta ftawala fpriUt, infeudat»» * poAefioaarus tfCe A α^τ*
bon» memori» praeeoitor eotnioo» Fridwicus dum vixerit, duAsm extiteruat. Cum
etiam corqm eodem domino imperator» per
me ad judicium imperiale fimm evocatus A
citatus ia certum diem extftat canonic» A le
gitime , ubi quodammodo câofii pendet iodecifa , cum dicto duce de Xenwcndnrg d» ju
re fibi competenti decertaturus - indecens qui.
dem eft, ut inde fequantur iofori», unde ju
ra nafcuahir ; A illi de paterna manu umquam nocumenta fentiant, qui per eam attol
li meruerant. Qmnodo reddetur pro bon·
malum eidem potruo meo atque inibi, in ao
qui pro fide orthodoxa contra taarericos lo
tum orbem de pnefirnti infeftames A contur
bantes , bellando A pugnando a rigimi annis
citra, line intermiffione , extremis periculi»,
res A vitas proprias facultates A perfooas
vomitum, baronum, militum A armigerorum
fuorm atque vulgarium hominum fine nume
ro A modo impendit , vi fus eft perdere 1».
tur? Quapropter pero ex animo tam fapphei
quam confidenti , quatenus ad prwfatum do
minum meum patruum atque me paternum
convertentes intuitum , ac defiderante» talem
fidei propugnatorem in tranquillitate profper»
ducatus prndiAt permanere, non folum ad
forum fisum fiucularem remittere, fed in juriCbua ipfius eum defendere liberaliter A effe·
Aualiter pnefidia favoris veftri fibi impendsti», fafturi ut ipfa A ego majoris devotionis
debito teneamur, utiiitacibufquc ac commodis
A honoribus fpecialioribus obligationum obfcquiis aftringatnur , tam uoiveriali ecclefia
quam P, V. quas uni veriorum idem Dominus
magni confilii angelus in hoc facro concilio
dirigat A confervet, pro reformatione unionis
A pacis ejufdem ecclefi» fu» fanftts. Scripta
anno Domini MCCCCXXXIV. Ac.
fafcicar» . Quri Mvotsooc·» vtftram rtqointau· & hoctamor, ut «uaMuca in nota» eft,
proinde cnafiifartM prstes» ccclefut , fuie ita
tor»» A aro&rcufom hujufmodi fesndaiorue a
veftra sAfflftitia repellatis , A auf)oritate ve
ftra bonum paci» qeodfecimus defendatis, ac
moneatis prMatum archiepifeapura A germanum
epu, ut fc abftioeaat a prolecutione poftulationis hujufmodi; qu» cum, ut diximus, da
jure fit nulla, etiam injurious eft, plena fcam
dal is A pcricfclis, A quam nemo vir bonus,
A praiertitn ecclefiafticus fe^ui debet , Daturn Florentin anno incarnationis Dominica g
MCCCCXXXIV. duodecimo calendas Oftobris pontificatus noftri anno IV,
Jo de Nurfia.
EPISTOLA F RIDERICI
Laatgravii Thuringia, ad concilium
Bafiloenfe.
Pint nt ctnft FrtJtrici Jnclt Snntni* cm
Eric· Znct Z« Lanwenburg ♦»♦·
Veftrarum reverendarum paternitatum de
voti filii Fredericu» Thuringi* Laatgravius ft marchio Mifnenfis, ceteri comi
tes , baronet , milites f fcc. per Thuri»giam coeftituti.
UTTERA DOMINI IMPERATORIS
vel
Mift fait
fttptr Ctvfe demiei RfO aliil t"fCtrne*tiàui fan*
Evcrendiffimis, reverendis, ac vencrabi-,w'4,
libus io Chrifto patribus , facrofanta
gwerali Bafikcnfi fynodo, fcc.
Reverendiffimi, fcc. Sicut nobis femper ju
cundi ffisue atque accepte funt litter* veftra
rum paternitatum , qu* ad aos deferuntur ,
fie etiam pridie 'gratanter ultra modum acce
pimus litteram bullatam facrofaota concilii,
tb qua poft refumtionem exhortationum noftrarum , quam egregii oratores noftri ad re
formationem in ecclefia fanda Dei , quam
fpeciali aviditate majeftas noftra defiderat, feceruDtj nobis infinuati» vo» limite habere defiderium, & quod datus fit ordo , qui hafte
mis commode dari non potuit, pro executio
ns ytvwnvrw
pronuffbrum , & quod io brevi res acceptas · veftra1 paternitate profiteri re habebi
Occafione m profentiarum viduat* reperiunmus. Nos poflemus edicere , reverendiffimi
patres , quantum res illa cor noftrum laetifi
tur, ft populus negligitur, quod dolenter refereodo denuntiamus , cum potius paftores ocaverit atque extulerit , multum in Domino
mni cura Audere deberent , ut animarum lacommendantes fanâam intentionem atque exatam veftram folertiam , quam in profecutioluti , qu* non modicum in curati» re fidet,
ne ipfius neceflan* reformationis hatanu» alus
trevideretur * quam ftatum curatorum in niincumbentibus protermifl* , extendere ’difpoilum redigere , immo /uris naturalis trami
nitis. Et fic rogamus Altiffimuro, ut defidetem excedunt congrua portione , ubi frutas
expenfarum dedutaonem non tranfeeodunt ,
ria & fantatn veflrum propofitum ad lau
eofdem exfpoliant . Qu* inconvenientia ex
dem Dei & frutam ecdefi* fu* votive di
promiffi» gravaminibus fequentur V. P. perrigat, &. coeptis felicem confummationem con
fpicuis indiciis luculenter elicere poterunt ft
cedat . De redutaonc aurem Grocorum ha
buimus alias per feripta veftra decretum fu
penfare. Infuper aliud mirandum genus gra
vaminis in terris noftris agitatur , quod nul
per fatas ipforum publicatum, ft tandem ex
lis tam clericis quam laicis litteris apoftoli- ]D informatione certorum oratorum fratris noftri
imperatoris Grocorum , qui ad nos huc ve
cis, immo facri veftri concilii, uti licuerit,
nifi prius pro littera nuncupata ΓΖνιιιΐ cer
nerant, fatis intelleximus ordinationem ipfam,
qu* nobis fumme placet, & mox profato fra
tis pecuniis datis ft folutis fc plerique in
tri noftro imperatori fcripfimus , fc eum ad
duplo plus quam in Romana curia , vel fa
hortati fumus fummopere , ut iftud fandum
ct·· veftra Bafileenfi fynodo pro eifdem ex
politum fuerit. H*c , certi» motivis noftro»
negotium ampletatur, quemadmodum ex lit
animos pulfantibus, obticere nequivimus; im
teris noftris alias V. P. miffis pariter conci
mo ex protniffis gravaminibus pejora veripere potuifti* . Hzc enim res inter ceteras
fimilirer inter ftatum fpiritualium ft firculaperagenda» non efl mediocris , fed in proferiutn emergi nobis timentibus , cum ex ni
cutione fua omnibus Chriftiani» proopua efle
mia compuotaone etiam fanguis manfuetodebet. Proterra R. P. unum adjiciunt V- P.
rum commoveri confuevit . V. P. R. celeri
de caufis Bifuntinenfi ft Bambergenfi , quas
remedio , ut fperamus , fuccurrentibus , non
protenditis coram V. P. fc foro ecclefiilbco
legitime introduta» , fc videmini nos ad
noftri commodi , quin potius projetas cedefianim , faluti· animarum ; ft debiti regimi
hortari ad protetaonem & tuitionem perE
foturum ecclefiaflicarum fc bonorum ecclenis ecclefiarum xelo , confidentia etiam veftri
fi*, ftc. Non erat opus , reverendiflimi pa
celeberrimi cœtus ad prrmifla juxta epiftolatres , adhortatione hujufmodi , quoniam nihil
rum continentiam oobis diretatum intenti
ira cordi habemus , uii miniftros Dei omni
duximus proponenda , quem divina gratia fo
honore , o moi que confervatione venerari , &
vere ft Miel fine mancipare dignetur, in ecclefi* ft fui benedita nominis gloriam ft ho
ita a juventutis noftro primordiis , antequam
officium imperialis dignitatis humeri» noftris
norem promitforum , folatiofum , benivolum,
incumberer , folerter leefmus , ft m futurum
•c geaerofum refponfiun affetantes. Datum
omni ftudio faciemus . Vellemui tamen, &
anno Domini MCCCCXXX1V. VII. calend.
fic
R
819
BASILEENSE G. CONCILIUM.
860
itrtmur , uc & ipû vice reci· A alfi Deo noilro ingentes porrigere grsrias ,“
AWNO
s & imperium ncercat debt*
ft divinam oujeftatem fuata obnixia· imp)·» caatirn
Æ 5».» * w
laid effet
......................
de foro f
noftro
..A. nobis
.
rare , at tape real pie ft bene coneepetm
mifrricordia ecbono
exitu uti indobitanter
........ (ut pirifaiCtiont
i«H.
mmnterent , & res imperii
.
elefiaftic· non intricarent * fed ufque modo
confidimus , faire itare dignetur, *d augmentum & utilitatem ecclefia fua fanAe. ftaqat
illud obtinere non potuimus, quin ft jufiiffimox profato fratri noftro Johannt imperatori
mn oblationes parvipenduntur t ft proceditur
Gratorum fcrtpta & hortamenta noftra tranfin rebus imperialibus , ac fi jurifdiAio noftra
miGmus , ut omnes conatus excitet, & exe.
non fupereffet. $i pro po turbatum gerimus
cutioni tantarum rerum folers Intendat, ft
animum
fi jurifdiAionem noftram in;nutcfic ipfum faAurum fperamus. Reftat nunc,
nere & confervere difponimus , credimus per
reverendiflimi patres, ut facrofanAa fynodus,
hoc non moleftsre faAa ecclefia , qua uti
qua huic divino negotio laudabile dedit exor»
pupillam oculi protegere atque defenfare in
dium , illud omni poffe ad effeAum felicem
tendimus. Sed quod vocaverimus dominum
perducat. Et nos quoque , qui inter cetera
cardinalem Rothomagenfem , boc nobis profeAo licuit, quia pro regalibus hoc fecimus, g vota noftra ad hanc unitatem femper fiimmum
direximus defiderium , prout pnefatr impera
qua ipfe tamquam vafiallus nofter a nobis ft
tori, qui fuper re illa nobifeum crebris ferifacro recognovit imperio , preftito fidelitatis
peis ft avifationibus ufus eft , confiât - etiam
& obedientia debito jununento , ft in illa
omnes favores pracftabimus , nec per nos
caufa juridice procedere intendimus, non tam
parcetur laboribus , nec fatigis . Clare nam
quam contra prolatum-, fed & imperialem
que R. P. nos, qui cum orientalibus confinavaflallum, qui forte debiti fui immemor efle
mur, cognofcimus quantum unitas hujufmodi
difponit , fperantes quod facrum concilium,
ad augmentum ecclefia Dei & terrorem gen
f>ro cujus ftabilimcnto tanta fubivimos, nobis
tium barbararum profutura Gt, & tanto eam
n jurifdiAione & jdftitia noftra favebit; quo
plue magnipendimus , & ad omnem operam
niam nullatenus patiemur res mere imperium
& proiecutionem nobis poffibilem nos prvmconcernentes per adverfrntes nobis ad libitum
tot offerimus. Datum Ratifpona die i. men.
hinc inde trahi , ac fi poteftas imperii peni
fis OAobris MCCCCXXX1V. regnorum notus videretur extinAa : rogantes veftras pa
ftrorum, &c
ternitates ex intimis cordis noftri afleAibus,
ua tenus nos & faAa noftra velitis recotnmiiSigifinundus Dei gratia Romanorum im
i fufeipere, & in juribus & jurifdiAione fua C
J
favorabiliter confervere. Ceterum occurrentia
pobis crebris nunciis atque litteris veftris pa
ternitatibus lignificabimus. Et vice verfa cum
defiderio deprecamur, quatenus & vos de his
5iua egeritis fapiffitne vifitare velitis pro con»
olatione noftra fpeciali. Et fi quid per nos
fieri poffit, quod ad honorem, promotionem
& commodum , cum ad beneplacitum V. P.
definire confpexerimus , gratiffimo animo fa
ciemus. Datum Ratisb. die t. menfis OAob.
JdCCCCXXXIV. regnorum noftrorum ftc,
perator ftc,
SEQUUNTUR LITTERIS
Ducis Britannia ad concilium.
Ga///rtaM*
Btlli Itii tltdton
MmI rvitujtm ti tumuiuitt.
AcrofanAa fynodo generali Baflleenfi in it p- n<
Spiritu fanAo legitime congregata , facrofanAam univerfalem ecclefiam reprafentanti, canonica reverentia & obedientia tam de
Slgifmundus Dei gratia Romanorum im
bitis quam devotis. .
perator femper auguftus , ac HungaNuper Madovicnfi ecclefia paftoris officio
rie, ftc. rex
deftituta per obitum bona memoria Amaurici
ultimi cjufdem epifeopi , capitulum diAt
Ad mandatum domini imperatoris in fuo
loci , vocatis vocandis , cupientes eidem ec
facro confilio, &c.
idoneo pafiore providere , unanimi
ter , nemine diferepante, vota fiia direxerunt
LITTERA DOMINI IMPERATORIS
in venerabilem patrem Guillelmum abbatem
Sttftr wttritBt Gra.ariun.
de Bello loco , eleemofynariutn ac
confiliarium meum fideliffimum, ipfumque in
diAa ecclefia fponfum rite & canonice ele
Everendiffimis teverendifque ac venera
gerunt, & ekAionem hujufmodi folito more
bilibus in Chrifto patribus ft dominis
facrofanAa generali Bafileenfi fynodo &c. publicarunt. Que quidem eleAio , confiden
tis virtutum meritis, quibus ipfius eleAi perReverendiflimi reverendique in Chrifto pa
fonam gratiarum largitor Chriftus Dominus
tres , amici ac venerabiles ft egregii, Gncere
abunde infignivit, cum idem eleAus flt fcicrjgrateque dileAi, recepimus pridem litteram
tia eminens, moribus clarus, fidei orthodoxe
P. V. cum indufo decreto fuper faAis Gra
pugil, xelator juftitia , atque totius bonitatis
ce rum in fefflone proxima publicato. Audi
vimus tandem certos e* venerandis ambaffiacultor , ex utroque parente de nobili profatoribus fratris noftri Johannis imperatoris E pia , majoribus atque potentioribus & ia le
galioribus totius ejufdem dicecefu ortus; in
Gnatorum , qui ad nos hue venerant , vififclero ft populo diAa dicecefis ingentem, lo
que ft auditis fingulis , fummam in Domino
noftro Jelu Chrifto pacis & unitatis auAore
tit iam & ineffabile gaudium in Domino conaccepimus jucunditatem atque latitiam , &
tulit . Et licet fanAiffimam dominum
ftrum precibus humilibus , litteris, ft orato
conclufa hujufmodi extollimus valde atqne
ribus iteratis rogaverim , humiliter fupplicaalaudamus, nec aliud nobis poffet incumbere,
S
p
clefia de
B. Maria
R
no
8di
BASILEENSE G. CONCILIUM.
«r do, «t de diAa ecclcfia nullatenus difpoeeret, A nat» excitet,
C0USTI
I4H»
noti
ctafuram ·
veftri decreti
nihilominus fua
faoAiras fiaiftre, ut creditur, informata, prae
propere aliter difpofuiffc dicitur. Cum igi·
tur , revercodtffimi re verendi que patres , fru·
flra foret jura condere, nifi cxecytionem ha.
berenr, veftra» reverendas paternitates ea qua
poffum ampliori affeAiooe fopplico, quatenus
Dei & iacrofanA* matris ecdefist intuitu ac
mei contemplatione , diAum eleAum in fua
juftitia dignemini favorabiliter habere recomraiffum, mihi grata quoque tigni ficantes obe
dite parati fimo , auxiliaate Domino noftro
Jcfii Chrifto , qui veftra» reverendas paterni- g
tates ad ea feliciter peragenda confervere di
gnetur & dirigere, ob . t
Spiritu fanAo legitime congregate, univ er felem ecdefiam reprxfentanti.
Revere nd i fimi patres ac domini , & ami
ci confidenti fli mi, carioris recommendation!»
LTTTERA DOMINI IMPERATORIS
alloquio tam humilis quam devote. Nuper
A novi fi me cathcdrali ccJcfia Maclovienfi
Amuiwm, etiff* imftr*t*ri Grtrctrta*, ft··
rtthtSint tcclffi* tri*n*ht, Or.
per bone memoriae Amaurici illius tunc epi
tropi, obitum vacante, capitulum A canoni
fgifmnndus, Ac. Sereniffimo principi do
ci ejufdem celantes diAa provideri ecclefi* ,
mino Johanni Palcologo in Chrifto Dei C certa tunc affignata ad futuri pontificis cele
fideli imperatori , 3c moderatori. Romeorum,brandam eleAionem die adveniente , venerabi
lem tn Chrifto patrejn Guillelmum abbatem
fratri noftro carifGmo, falutem & felicem
monafterii B Maria de Belloloco ordinis ca
perpetuamque confequi unitatem.
Sertmflime punceps, frater nofter cari (finonicorum regularium fanAt Auguftini, diA*
me, inter alia defideria , quibus cor noftrum
dioecefis, de baronum, & militari ex utroque
ad augmentum cccfof* tnA* Dei ferventifparente procreatum genere, moribus compro
fime «ftnavtt , femper nobis prccipua cura
batum, nemine deflectente, elegerunt. Nihi
lominus tamen poft eleAionem hujufmodi fanfuit, omnes vires laborcfquc accuratos exten
dere , quo orientalis ecclcfia, quz numero
Aiflïmus dominus nofter papa de diAa dici
hominum atque geutiuni copiofiflima effe con
tur providiffe ecclefia , & per translationis
viam providiffe epifeopo Trecorenfi , contra
fiât, in eadem nobifenm fidei jungeretur uni
facrofanAi Bafileenfis concilii decreta lauda
tate. £t licet retroaAis temporibus fuper re
bilia , 8c in eleAlonis pr.eir.iff* prajudicinm .
illa multa perqaifierimus, & per alios ama
A qua non immerito ad diAtim facrofanAum
tores fidei fit qiuefitum, tamen vifum eft il
*
oncilium , uti juftitiz matrem ,
lam unitatem nullatenus procurari, ac fieri q Bafilecnfe
poffe, nifi in fynodo generali. Itaque ficut
duxi appellandum, intentione incommutabili
veftra fraternitas noviftime per venerandos
fuffultus, in Deo fifu», eleAionem hujufmo
ambafliatores veftros ad facrura concilium
di propriis profequi , expenfis, quoniam mea
miffoa, nebis fuper ea materia fcripfit, fc
quamplurimum intereft, maxime cum diAa
civitas Maclovienfis fit portus, proteAi,·, &
nos hortata eft ad exfccntionem unitatis hu
jufmodi favores uuftros exhibere, de qua mul
pene pugil totius ducatus mei, rcique oppi
do opportuna fit , quod przful inibi perfi
tum letati atque jucundati fumus; fic etiam
quicquid potuimus ad profperitatem illius.
ciendus fit generatus, potens 3c ftrtnuus ad
faoAi negotii applicavimus. Unde, frater cahujufmodi civitatem, qu* eft in maris angu
riflime, facrum concilium Bafileeofe in Spi
lo verius Anglic 5c Normanu'* partes cir
cum fepea , tuendam , clero 3c populo ac pa
ritu fanAo congregatum, quod ad omnem
trie notabilis & elatus exiftat; quoniam ijiiatnunitatem & pacem intendit , nobis fcripfit ;
fic etiam cgregfi duo ex ambaffiatoribus ve
vis haAenus inibi femper extiterint epifeopi
notabiles, potentes, litteratique viri, vix il
ftris ad noa redeuntes majeftati noftrz expolam
civitatem....a rpo|»uii
rumot· protegere -va
fuerunt, qualiter ipfa fancla fynodus cum >* —
........................
~r—- ----------pfis certa conclufit capitula , quz vidimus .lucre; ac incunAanter fi translatus memorarus ad' diA* civitatis poffeffiouem
appulerit,
Et de il|is, quoniam de felici exitu unionis
" "
informatus exifto, grande przjudicium inde
hujufmodi firmam fiduciam cupimus , in Do
mihi poflet generari , irreparabileque difpcnmino noftro Jefu Chrifto jucundamur , ilia
diirm, cum prorfiis patri* nobilibus, canonique firmata laudamus & extollimus , quo
cifoe ecclefi* antediAx ac civitatis civibus
niam ex hac futura, Deo aufpice , unione
exofus exiftat, certis cxiftenribus caufis in
fummam Chriftianz re i public* utilitatem fperamus accrefcere . Quid reflat , cariflime fra
caulae deduAione promendis , nifi ab bujufmodi ccepto deficAatur negotio . Qaaprop. -r
ter, nifi ut veftra fraternitas jam omnes coHumilis fit devotus fanA* matris eccle.
fic filius Johannes dux Britannic, Mon
tis fortis A Richemondic comes.
S
S
863
BASILEENSE G. CONCILIUM .
864
V. R. paternitatibus vicibus geminatis inti- Λ
ANNO
LITTERS DOMINI NOSTRI P^fPÆ CHA
-------- mu ac lineeris affeRibus ad excutiendum fcanISTI
dala, qu* ex pratmiflis pullulare poffent,. ircmcilie faper mtttria Gr*c»r*i* .
leparabilia, humilius quam poftum fupplico,
quatenus diRam eleRionem approbare digne
Ugenius epifeopus fervus fervorum Dei
mini , perpetuum translato imponendo filenvenerabilibus fratribus Sc dileR is filiis
tiuui, ne pariatur mihi (limulus, quod abiit,
in facro generali Baiileenfi concilio congre
a fanR* matris ecclefia obedientia per juftigatis falutem, &c.
tiam mihi ademtam recedere . Semper quip
His proximis diebus tum per litteras vepe per Dei gratiam mei progenitores reges
& duces Britanni* , St ego modernus eorujn _ ftras, tum etiam per dileRum filium rnagiftrum Simonem Frerou, nuncium ad nos deinhzrendo veftigiis , ecclefia ac fanR* icdis
ftinstum, fatis cognovimus, quae inter vos
apoftolic* zelatores extitimus. Et quia par
io cariflimi filii in Chrifto Johsnnis Palaolent negotium, caufis finceriter infpeRis. a_____________
r_............
......
logi Rorneorum imperatoris , ar venerabilis
deo cordi adfcripfi
, V.. ...
R. paternitates
non
turbentur fic me fari , cum primogenitores g fratris Jofeph Conftantinopolitani patriarch*
oratores
unione orientalis
mei illius ecclefia & aliarum ducatus fimus —
‘—*' 'fuper
------ --------------------··’■' ecclefia
- traRata & conduit hint . Credimus plurimos
fundatores ; quodque translatum antedirium
ex vobis non latere, quanto cordis defideante difpofitionem prarfat* ecrielia Madovienrio ad eam fanRiflimani unionem femper sffis exhortaverim , ne illam quovis quarfito
fcRi fuerimus - Primum namque apud felicis
colore peteret j curti fcirem patule ipfuin
recordationis Msrtinum papam V. pradecel•em in filis libertatibus , ipfius ignobilitate
foretn noftrum, pro viribus noftris laboravi
& potentia penfatis , non pofle defendere.
mus . Iterum poft ejus obitum quacumque
Ft quia reor quod V. R. P. finiftrum refe
ipfe pnrdeceflbr nofter promoverat, fuimus
ratur , nufquam fidem adhibeatis · fentientes
diligenter cxfecuti . Invenimus multa valde
quod numquam meum intendo aliter commu
bona , & ad ipfam unionem commodiflima ,
tare propofirum. Et licet ipfum in ambaxiaÎiu* etiam praefato Johanni imperatori & Jotam ad dictum facrofanRum tranfmiferim
eph patriarchs multum confona videntur ,
concilium, intentionis meat, quod aliam ha
quemadmodum cx litteris ipforum plane in
beret ecclefiam , prafertim tantam , tante po
telleximus
rem exultantes
in Dotenti», rant* cuff odi» , tantique periculi, ubi
--------------- .
-------------- ----------nervus totius mei ducatus fohdatur , nullate- G mino cique oflferentts hoftiam jubilatiopis &
laudis , oratorem noftrum ad coi iterum denus extitit, nec erit umquam. Qiare iterum
ftinavimus, qui, veluti convenire videmur,
ei idem V. R. P. fupplico , quatenus recifioÎirzmiffa concludent, ficut aliss per venerabirem quam poteritis diRo eleRo juftittam dies fratres prefidentes noftros latius infirma
gnemini miniftrare, & bene advertere, ut fir
vimus vobis . Cum itaque in unum'"hujus
miter credo, egeritis, & mihi patriatque mea
fanR* lanionis &
finem conveniamus ,
pro utilitate reipublicz complacere , taliter
fperamus rem hanc juxta utriufque ^noftrum
?iu^d humiles preces fentiam profuturas , &
snRitati domini noftri feribere, ut transla
defideria effe fuccefluram ; ad quam quidem
tionem hujufmodi dignetur fupprimere , &
omne ingenium Sc pofle noftrum , prout neceflarium & utile fuerit, iterum inprzfentiatenear , prout teneor, ad gratiarum aRiones.
rum offerimus. Verum enim dileR 1 filii nqInfuper ianRitati domini noftri papae ante
difpofitionem ecclefia, certos meos ambaxiaftri Nicolaus tituli S. Crucis Jerufalem , 8c
tores tranfmiferam , ad fupplicandum humi
Jo: tituli
Petri
vincula S.
pres
byteri cardinales ad nos ex facro concilio
liter , quod eleRionem expeRaret juxta de
cretum concilii, quos fini ft re informatus , ne-β proficifcentes , apud nos in proximo * exitu
ri fint. peulifper rcfponfioni nobis faciende
gleRus extitit exaudire . Unde non fufficio
admirari, quod fic de levi non expcRata elefuperfedemus, ut enim ad confequcndum in
Rione proceffit Prolixus verbis exifto ; hoc
tegrum confummatumqup hujus negotii finem
nihil dee fle videatur, nobis & veMrabilibus
enim me adigit negotium quod partira fta
tum totius mei ducatus concernit. Reverenfratribus noftris vifiua eft de materia hujus
diflimi patres & domini & amici confiden
modi prius cum prasfatis Nicolao & Johanne
ti ffimi, fi qua pofliim tam in fpirituali quam
veluti plene informatos & ipfi
in univerfali lignificando pofletenus feRuunitati valde affieRos non dubitamus multum
rura . Et confervet vos Altiflimus longaevos
effe valituros. Itaque cum primum venerint,
per fucceffus cum honoris 8c gratia incre
cum noftra erit una cum ets & aliis fratri
mento . Scriptum Veneti XVI. oRobris
bus noftris, ut ante promifimus, quantum res
MCCCCXXXIV.
exegerit, juxta omnium noftrum defideria ple
ne refpooaere, ficut in domino, qui bonus
Humilis & devotus fanR» matris eccle
eft in fe fperantibus, indubie confidimus . Daft* filius Johannes dux Britannia ,
tum Florenti* anno incarnationis Dominice
Montis foetis 8c Ricbemondia co
MCCCCXXXIV. XIII. cal. Novembris pon
tificatus noftri anno IV.
mes.
E
Ob quam
pacis
S.
ad
R. E.
conferre, quos
A. de Pslaxago .
LIT-
845
BASILEENSE G. CONCILIUM.
966
A beatitude veftra annuente Domino , dedica»*
ΑΜΝΟ
ta eft; quibus reverenter refpondeo qo<>d, fi 4 uarsn
cut anno pnrtsrito contuli cum verrrabili vi
ro Chriftophoro Gaaatooo fecretario A nun
tio liinAitatis veftr» , nihil mihi dulcius efle
papua» faftr fatlt Gratarata
poffet, quam diebus meis tam fingularcm rem
Cclefia fanfl» in Spiritu fanAo Bajtle»
Dtoque grarffitnam intueri poffe , cum ad facongregat».
lutcm animarum communiqué bonum no
Reverendiflimi rtveteodique patres , filiali
ftrum pertineat. Ft ira etiam nunc prrfato
recommeadatiooe poemtffa. Convenerunt Gr*.
Chriftophoro in materia prediAa id dia> , fi
ci, qui in curio SS. domini noftri paper mo
cut ipfe pedibus fanûitatis veftre difufiua
rantur, frequentius alecum, conferentes plu
narrare poterit. Verum, ut ipfe frit , litte
rima verba fuper reduAione ecclefi» orienta
ras beatifudinis veftra direAivss, reverendiflis ad unitatem fidei cam ecclefia occidenta
fimo patri catholico patriarche noftro per
li ; videnrefque decretum facri concilii fuper
fuffkientem nuncium mifi. eafquc dc Latino
hac re faâum , laudaverunt, Λ glori fica ve-g in Aimenum transferri Ici i , ut ipli revetennutt Deum, qui talem iofpiravit paternitatidiffimo patriarch» clarius qu» antea eidem
bos veftris voluntatem , afferentes nullum afcripfcnm lonoteIcere poffint. Spero enim ,
liutn modum ad finem unionis congruentiofavente Domino & omnibus fanélis eius . quod
rem inveniri poffe prefer illum , quem fa
celerrime refponfionem fufeipum , cum opti
crum concilium juxta tenorem decreti inten
ma ejus difpofirione ad tam lingulare Dei odit praAicare; fruftraque eniti Romanam ec
pur , cuna vera cognoksm bonitate, dementia
ciefiam per alium modum pervenire ad prof*,
ic munere lanéhitaris vcftr.r erga genus no
tam unionem , quos interrogavi inter cetera ,
ftrum rem ipfum, qu* tanto tempore filenfi mifli effent ex parte imperatoris ad fan
tio dedufta eft , facile.ad optatum hnem deAitatem domini noftri. Refponderunt fe non
duci poffe. Venit nunc hufus imperatoria or
effe miflbs a quocumque, fed Gneciam fugifdine ipfe Chriftophorus ad confpeAum beatife propter «mulorum fuorum profecutionem.
tudinis veftr», cui nonnulla veftr» fanAirati
Qu» 1er ibo paternitatibus veftris, ne quis vos
fignificanda impofui. Verum, ut exiftimo,
feducat inanibus verbis , adjecerunt profati
cito rediturus eft, pro apparatu unionis fanGrarci, quod ficut caufa diludii ecclefi» oAiflimc, qu» cum hoc imperatore nociter
rientalis ab ecclefia occidentali fuit ex eo C per cum veftr* beatitudiau nomine coocluia
quod poft antiqua feptem univerfalia concieft . Cum enim redierit, poterit verfus revelia, io oAavo concilio G rare i non interfilerendiffimum patriarchsm noftrum, ficut ordo
eunt: io quo rameo fides proceflionis Spiri
datus eft , accedere, Jt ego fecum unum de
tus fanAi a Patre & Filio fuit fine ipfe de
presbyteris meis mittam , cum quo poterit
clarata : ita neceffe eft ad unionem componen
omnia diligenter circa unionis materiam tra
dam fieri concilium univerfale, in quo Grzil are atque perficere , freundum quod beatici fuper hac doArina licet catholica audian
tudine veftra habuerit ia mandatis , nolqur
tur. Video fanAitatem domini noftri huc uf
6mnes femper bene difpofiti erimus , ut tam
que bene difpofitam ad exaltationem fidei &
oti’iftimum Dei opus finem fortiri valeat .
honorificentiam nominis Chriftiani . Sed ut
Senilitati veftr» me & meoe humiliter com
res maturius fiat, adventum expeAat reveren
mendo . Ex Conftaotinopoli dic l. Novem
di flimorum dominorum cardinalium domini
bris MCCCCXXXIV,
S. Crucis & domini S. Petri ad vincula, qui
cito funt venturi Florentiam . Unde habito
Beatitudiais veftr» filius Ifaim epifeopua
refponfo a fua fanAinte , revertar ad conci- q
Jerofblymitanus.
lium fine dilatione- Ecciefiam fiiam in Bafilea congregatam miferatio Dei omnipotentia
EPISTOLA P POPIS ORUM
continuo mundet & muniat, qui veftras re
verendas paternitates pro fui» laboribus peren
Et decanorum focaneorum dimcefis Trajeflen
ni felicitate compenfet. Datum Florenti» die
tis ad concilium lafileenfe .
XX. Oaobris MCCCCXXXIV.
Serit aat ia gratiam Pvairaaat tit Matefa
Veftrarum R. P. fervitor
aévtrftu Rtdtlpbam
Simon Frcroo.
urrius MjaisTKi stttomi
ΑΜΜΟ
CHAISTI
fX
E
de Diepolt .
LITTERA
EPISCOPI
Jtrtftljratitaai faptr atteri* aaitir Grateram
traajmiff* Jtatiaa p*p* .
AnAiflimo ac beatiffimo domino noftro
domino Eugenio p»p* ■
Beatifitne in Chrifto pater & fanSiffime
domine , poft debitam devotam ac humilem
reeommendationem ad devota pedum ofeula
beatorum. Brevia fanAitati* veftr» humili
ter fufeepi circa materiam fanAifim» unioais Armenorutn gentis cum Romana ecdefia, communi omnium matre , cupis throno
S
Ctcil. Gtaer.it. Tom. XXX.
revervodifque in Chrifto u ria
patribus Sc dominis, dominu facrofanREverendiffimis
A» Romeo» ecclefi» Cardinal ibus , patriar
chis, archtepifcopis, epifeopi», prolati», doAoribsu, facrum general* Bafikenfe concilium
facientibus, dominis A praccptoriboa fisis me»
roendiCmit, ad digmfimoa V. R. P. gpdm,
fubjeAioncna omnimodam .
Nuper nova aobilifque vox aoAoritate liv
eri Bafilcenfis concilii ooftria ia confinibus
promulgata, qua videlicet nnbües A illuftrea
viri, diflimiles umeo & diflimiliMr de etclefia TrafeSeofi contendeatm, omoeique A
Unguli qoorurn intertft, ad comparent·»» co
ram veftris reverendtfttmu digniflimifque pa-
867
8i8
BASILEENSE G. CONCILIUM.
temiratibus peremtorie citati funt , que ni- A neniis epifcopi in injuftis proceffibus five a------------- imum exhilarant & gaudio perfundunt roium
'ft 1 bus aid’ facrum
- —·
-»··
conci
lium appellavit · cujut etiam appellationi bos
chtusti P*rt’um noflrarum populum Chriftianum , jam
tamquam vere obedienrea filii, noftri ac fubHi*
diu fatis renebrofis ac tortuofis errorum la
ditorum noftrorum notninc adhafiteua, & ho
queis involutum, nunc tandem ab cifdem in
die adhxremus.
' Ccrensm juftitiar lucens V. R. P. arquifiim»
Medio vero tempore, dnm eoa ad fumfententis deducendum , infirmos noa pufillofmum pontificem, fed ad facrum concilium,
que
indignos nimis vcftris digniffimn pa
ad quod eti«m perfonaliter contulit, appellafternitatibus cum venia quam precamur, Icribcre compellit, e<> quod noftra vri modicum
fe repertus
noftris
interefre videtur , ut pote qui jurifififtionem
nit , qualiter fumtnus pontifex ad fuggeftionem di&i epifcopi Matifconenfis, ipfum
fpiritualetn ipfis Tra^cftcnfis ccclcfi» in no
fua ecclefia Trajeftenfi ad quandam
ftris terminis bonae memorise domini Svvrdefem in Graecia crudeliter fatis frnnftulerit ,
n oe Culenbourg quondam epifcopi Trajeipfique Rodolfo de ecclefia Trajeftenfi provi
ftenfis, ipfo vivente, fere feptem annis pri
mum , deinde poft ejus obitum ex obedientis _ derit . Quod dum omnes audientes nimium
& exulantis ejufdem ecclefie vicarii generalis, mirarentur, nec verum arbitrarentur aut poffibile , talem hominem , tanto tempore rroelfere tribus menfibu» fecundo, & demum ex
lem, ad illam ecclcfiam, quam tot annis vio
lui iuvccfforis illuftris Walranni de Moiifa
lenter occupaverat, poffe
fummo pontifice
jam fere ofto meniibus, rommiflionibus, aupromoveri . Certe idem Rodulfus nullam po
ftore Deo , Ijcet immeriti reximus quantum
tuit
a
nobis
aut
fubdiris
noftris
obedientiam
potuimus minus ms’e; totius certe populi no
aut fubjefttonem quomodolibet extorquere ,
bis licet indignis commifli futjcftionem &
Jicet diverfis perfecutionum generibus nos
obedientiam ipfi facro concilio Bafileenfi et
xare non defiit , nec definit pro praefenti ·
iam in periculo diffeofionum praterite dcvo
per hoc manifefte inched iens facro generali
ti ffi me applicando, cujus eft non parva mul
Bafileenfi concilio, nobis fub bulla plumbea
titudo. Affunt enim plane in noftro diftriftu
fic pnecipienti, prout in tis quas veltr^s conoppida murata -irriter quinquaginta, & mul
fpefttbus recognofcendat tranfmirtimus , ple
ta millia hominum adultorum, qui femper
nius continetur. Τρίο vero Svvedero de me
ledi apoftolicx & nunc facrofanfto generali
dio fublato, procedentibufque praelatis &
concilio fuere devotifiime obedientes , aliis
cis ecdefiarum
Trajcftenfium ad eleftio
ex advene le get entibus, ipfi facro concilio C nonicis
ecclel
nem illuftris domini Walranni de Moirfa , anunc, ficut prius duobus fummis pontifici
liis prxlatis 8c canonicis in civitate Trajebus, renitentibus ac rebellantibus manifefte.
ftenfi fub umbra illius domini Rodulfi reli
Nam ficut ab initio provifionis difto domi
dentibus, manifefte excommunicatis, & ad
no Svvedero quondam Trajeftenii epilcbpo
eligendum minus idoneis , poftquam fecun
per fedem apoftolicam faftx, quidam genero,
dum ordinationes decretorum facri Bafileenfus dominus Rodulfus de Diepolt violenter
fis concilii poftulatio five eleftio de perfona
centra mandata apoftolica de prxdifta eccle
domini Walranni legitime fuerat per domi
fia fe mtromififfe digoofeitur , rebclliter cum
num metropolitanum confirmata, ipfi domi
fuis complicibus agendo, in tantum ut iniqui
no poftulato pratdifto devote hucufque parui
tatis filius diabolico fpiritu du&us, de hxrefi
mus & paremus ; impotfibile exiftimantes ,
fufpeftus , tamquam membrum pertridum juquod attentis veftrarum reverendarum pater
fto judicio ab ecclefia pnteifus , cbm quo
nitatum equiffimis pnteeptis, earumdemque
Chrifti fidelibus communicare non licbf, ac
juftiffimis Λ divino fpiritu conditis decretis,
multipliciter nobis vitandus & pro 't^li
habendus ab cifdem duobus fummis pontifici- _ tali homini umquam tamquam epifeopo anibus per feptem annoc & ultra, nobis & fub-υ marum noftrarum obedire deberemus; quippe
generate Bafileeofe
eft, fama ia
finibus perve
a
CrUrien-
a
ve
es
alias
ditis noftris fuerit denuntiatus, ipfumque ut
talem publicare & denuntiare cum malediftione confier*, candelis accenfia, campant» pul
latis & lingulis diebus ftftivis !n noftris fere
mille ecclefiis accepimus in mandatis , perfecimufque in fingulis feftis, donec & quouf
que quidam dominus (a) Johanne» Matifonenfis epifeopus, inconprebcnlibili modo to
tum mundum relinquens implicitum , ipfum
cum fuis complicibus , fine pernitentia, fine
reftiturione , fine etiam farinaftione quacum
que faltetn apparente , de innumeris violen
tiis, rapinis, cxaftionibus, oppreffionibus urriuique (latus & fexus hominibus crudeliter
cui tot millia animarum laqueo nue inobeaiuntix k peftiferte rebellionis tanto tempo
ra continuat* damnabiliter peremit it peri
mit in dies. Sed potius eligere cupientes per
petuo exfiilare, quam tali taliter obedire &
fteftere genua ante Baal. Qiid enim infolenrii», quidveindigmu» in ecclefia effe poteft ,
quam ut fibi ipfi homo talis ecclcfiafticam
λ indicet dignitatem feritate armorum & violentiis multis contra duorum fummonim pon
tificum primo, & demum contra generalis
facri concilii auftoritatem ? Quid centuria ecriefiafticis, quid Chriftianc legi & difciplina, quid reverenti* ' facerdotali, quid deni& dire fatis illatis, dicebatur taliter qualiter j£ que divino timori relinqueretur , fi non atquiffima veftrarum paternitatum lententia tot
abfolviffe . Propter quod prxfcriptus recolen
malis debitum finem imponeret ? Quamobretn
da memoria dominus Svvederus nunc Trajerevercudiflimi metuendimmique patra & viftenfis epilcopm ab ejuldem domini Matifco-
' Ejai prudentiam iupr* Isodahat Philippin dux Bu-gundir m epiflola data ad conciliant i;. Jan. 14;?.
ANNO
CHXIST1
84«
8?o
BASILEENSE G. CONCILIUM.
K?* ri percelebres, qui pofiti effis regere eccle-A
fiam Dei catholicam, quam aequifivit fi neu iXPIfTOL·* JO^ÎNNTS
anno
ne fuo; vera utique mundi lumina , judices
CNlWTf
orbis ad faciendam viadiftara in nationibus,
Ducis Bntsnni* , ad concilium Bafileenfe.
increpationes in populis, ad alligandos reges
in compedibus, & nobiles in manicis ferreis,
ScriHt «μ jfratitm Gnillt!*ii eèhtto
, cle9i Mjcfovincfit .
ad faciendum judicium coofcriptum ; quorum
certa judicium tamquam non hominum, fed
Dei, tef's mundus anhelo fpiritu defideranter
Acrofanft» fynodo BafileeHÎ in Spirifurinfto legitime congregat* , orthodoxam
expeftat. Expeftaœus Sc nos humiles fervuli
V. R. P. una cum multarum millium anima
& univctfalem ecclefiam reprekntanti.
Reverendiffimi atque reverendi patres, Sc
rum fubjefti* populis.
amici fpecialiffimi, cordial i recommendatioDignentur itaoue digniflims veftr* domi
nationes antichriftian» huic profecutioni torne przmiffa R. P. V. mnotefcat, quod du
dutn ecclefi* Maclovienfis paftori» folatio de
tuofiflimifque errorum nexibus, quibus premimur,
1
, ;juftum ac celerem finem imponere , g ftituts , per remlend» memori» domini (a)
q cardini;,
Morte-forti nbimm, eccletorique populo Chriftiaoo i>ii·.·
nobedi entium ac
fiam ipfam , dum vivebat, obtinentia, deca
rebellium errorem pcftiferum cum correftj*ne debita. Obedientium vero virtutem ac fi
nus Sc canonici ipfius utilitatem Sc bonum
univcrfale preci pu* patri* mea· penfantea,
dem e vicino cum premia & honore condi
civitatifque Maclovienfis, qu* in extremita
gno declarare, quatenus in fimilibus eventi
tibus mei ducatus , in maris infula verius
bus hujus rei exemplo finguli C hrifti fideles
Angli» & Nornunni* partes circumfepta no
ad veram & firmam obedientiam animentur,
ie 1 tur, in qua variarum conditionum gentes
ceterique ad rebellionem cito parati terrean
per maris & terre femitas affluunt, quam de tur , ut fic confiilatur ecclefi», felufque ve
curfis temporibus ipfius diecefis nobiles, alii ve
rorum fidelium per V. R. P. procuranda tranfejufdem vicini ab inimicis 8c piracia, in di
fundatur in pofteros, ut cognofcat generatio
ft» ecclefi» przlatorum favorem , qui de no
altera non folum quid a rebellibus illis teme
bili genere germinarunt, firpiffima defendere
re fuerit pnrfumrum, fed etiam qualiter -auconfuevere , fine quibus accommode aliter
ftoritate facri concilii fuerit jufte punitum ;
defendi non valuiffet · Sc fi contingeret eam
inari, quod abfit, inde toties
ferpatque hoc venenum ulterius, Sc non fe-C ab inimicis occupari,
quatur antidotum, ahfque dubio multas animei ducatus confequi poffet perditio,
perditio, gsjerra|
rum hoftilitatibus, qu» diu partibus in illis
mas Chrifli fanguine redemtas habebunt peri
ærunt, obviare, periculis etiam, qu» ex
mere , perib’· _e de populo noftro jus , fas ,
tuitionis civitatis memorat» inlequi
lex,
, Sc honor ecclefiarum , libertas
formidabant, pro parte fua providere cupien
tes ; certificat! de tnoribus , icientia , probi
Sc
S
alioquin fi cooniventibus oculis pertranfeatur, «<■<<.■>«> w. -.IU
u
Juoque dc cenfurc earumdem irrecuperabili ter
eftruentur, quod avertere dignetur velit
Dominus Jefus Chriftus fponfus ecclefi», fuo tate , Sc legalitate dilcftifiimi & fideli ff mi
Sanfto .Spiritu a veftro celeberrimo coetu , confiliarii mei ac eleemofynarii G. abbatis
ipfumque dirigere ad illa facra opera félici monafterii B. Mari» dc Belloloco Maclovien
ter confummanda, qu» eodem Spiritu agente fis diacefis, ecclefi» pnadift» filii Sc ipfi im
gloriofe incoepiftis; qui olim Simonem non mediate fubjefti, qui de nobilioribus & poad alta tendere prohibuit , fed in alto /am tenrioribua forint dieeccfi* Λ locorum inde
locatum gloriofius dejecit , A nanismetie Sc proximorum exiftit , & omninai baronum
Saphiram fc decipere volentes, ad aliorum dift* dieacefiSg A alionim ducara* mei aobiterrorem jure proflmvit. Scriptum anno Do D lium confiipguinaua, ipfum eleftum ia ecclemini MCCCCXXXIV. menfis Novembris die
rv.
Humillimi & indigni provifores tc decani
foranti in jnrifdiftiooe fpirituali Walatria, Scaldi*, Suitbruclandi» , SuitboJlandin , Boaria , Putt», Strtlandia, Delflandria , Rialaadia , Kevenarum A
Amftrelandi· Coauttanaua Holandin, &
Zelandi» ac Valve, ducatua Gelria di·«fia Trajeftcafia V. P. R. devoci fervuli.
papa moderno prafentari fccenwt, ' qui ipfis
nullatenua «xfpèâata, de eadem proof fibi
placuit, contra juria communia & fiacrarnm
conciliorum ftatuta difpofuit. Deaao ecclefia
prefers per bona memoria (b) A. pnafulia
obitum paftoeia folario orbata, ad ecclefiam
ipfem fiait iterato concorditer eleftus, Λ veluti Aaron bis, nt rerifimiliter fperitur , a
Deo vocatus ; nec mima prafotua dominae
noter fimili modo, elcâioae, minime cipo*
ftata, neque trutinata, de eadem providit ,
diftuoi eleAum a jure fibi quafito , aura
_ provïfionem aliter faftam ludendo, quod ra£ tiooi coofentaneum non infpicitur , φ»η immo uriam unicuique afperrimum aadira pro
ditor , veftri decreti nervum prorfia fapprimendo. Et ideo quod decretum non fovet ,
ricti-
ii Hmm radian* obiit Seni* in Herraria *7. SopeaaMs sqj*.
aaataafb dAafti »««.
Iii *
chxisti
871
BASILEENSE G. CONCILIUM,
______
& ridiculum foret » quoquam foven, necpariar; A
-profertim cum dich civitas fit clavis totius
AN WO
en» r»n mei ducatu* , 3c indigeat homine opere &
fermone potente, & nohihby» confoederato .
H+Ea propter, reverendiffimi reverendique pa
tres , afteHuofe, quantum poilum , V· R- exo
ro paternitates, quatenus decretutp prout de
cet cxlequeqdo, eleétionem prodiHam confir
mare dignentur. Nam aliae laederentur ecdefurum capitula, Ii fua non valerent electio
nes, fruftraque conderentur decreta , l· non
invenirentur decreta, h t»on invenirentur qui
ea tuerentur , efletque fabricandi materia totius defolarionis elegorum , At lites generare
peltiferas fuaJcreque ecclefiarum inv.fiones po
riter A mortes inter ele&os , & per
g
’*■
■taliter proficiendo»
<· ·
1—; ad
u quz
—
mum pontificem
87«
hujufmodi ppeunias noverint coofiftere aut ma-'
pera habeant his qu» feper hoc deputabuntur ANNA
cwatsn
fideliter revelare.
*0*
Item , fi pliqvs perfora eeclefiafticat
fatcularc», yel collegia, aut conveatu* cujufcumque ftatu*, dignitatis, aut religionis exiftant,
quafcumque , quas eoafeien.
fits eorum oon videntur de ^urc pofle licite
tenere, vel quv de jure deberent exponi ad
pias caufas per ecclefiam; quod domini depu
tati poflint committere duobus vel tribus ,
quatenus prodiftas res , ubicumque fuerint,
faciant vendi, A pretium committi ad iftam
piam cautam.
5. Item, quod deputentur a fapro eonci.
lio aliqui exlecutore*, qui
compono.
re cunj ufurarirt fuper afuris incertis, quate.
nus illae ufuro ad hoc fanfihim opus applicea,
concilium in Spiritu-faotto congregatum pro
tur, Ac cum quibufeumque aliis qui illicite
tam promiflbrum , quam rerum exorbitantium
aliquid detinent vel alienum , & non extat
reformatione , excufib negligent!» fomno ,
perfona certa cui effet reftitutio facienda. Si,
extemplo advertere < ircumftrepitur . Reverendiflimi atque reverendi natres, fi qnae lint
militer etiam fuper incertis legatis ad pia*
caufas.
V. R. P. grata, m.hi curetis intimire, A ea
6. Item, advertendum eft de difpenfation*
pofictcnus adimplebo , favente facro Pneutnatnum principalium votorum, peregrinationis
te, qui E. V. P. in felici protperitate con
fcilicet ad fandum fepulcrum, farahim Pe
fervet 81 dirigat in agendis . Scriptum in vil
trum , S. Jacobum, 3c aliorum etiam, marrila mea Vcaett die
novembris.
moniorumque principum & aliorum.
7. item, fi qui ex dignitatibus, beneficiis
vel officiis fimoniace vel qualitercumque acHumilis & devotus
ûnfl* filius
quifitis fructus quofeumque & ex quacumque
dux Britannic .
Ccaufa indebi'c perceperunt, iol vendo medietatem unius anni ad hoc opus , intelligantur
Jehan, propria manu.
liberati de refiduo quod perceperunt.
8. Item, difpenfetur cum illis qui alias
arma feu alia de jure prohibita portaverunt
SEQUUNTUR AVISAMENTA
ad terras infidelium , fi manus fuas ad expenfas Grncoram profata» porrexerint adju
Pewiworim d*pa*a*arra «· f*9· ttctuiiitnM
rtperifmlerw* fn t livent* (iieitru» »4
trices,
bn fetrtm
(tediium 9*fiite*p. Item , attendendum cft de prolatis, qui
ad hoc facrum generale concilium vocati non
venerunt, nec mifeiunt, λ procipue de his
1. TN primis, quod hate focrofanfta fynoqui a fubditis pro huc accedendo pecunias ac
1 dus feri bat domini* epifeopis & capi ceperunt, & venire neglexerunt.
talis , aliis quoque prolatis A ecclefiis, ac fnio. Item , quod domini vicani , civitates
cularibus principibus Chriftiams, eorum fub.
quoque , λ terrae ecdefip habeant in ifto fanfidi am implorando, quatenus fcilicet ad hoc j) flo opere proftare fuhftdium.
ftnfliflimum opus habeant contribuere, etum
u.
quod facrum concilium *
cum largiffimis oblationibus & donis.
rendiffimorum dominorum cardinalium faciat *>
a. Item, quod fiant A concedantur indul
in promiffis fuum pofle.
gentis ex parte & aufloritste hujus facrof&nflj* fynodi generalis A faofliffimi domini no
ftri papn, contribuentibus, ad iftud limfliffimum opus plenariz, finiti conceduntur pro
paflagto Tcrro-faaflar, A etiam contribuenti
bus ad reparationem ecclefiarum, postium A
aliorum operum, cum in boc fiûâiffimo o-
q.
pel
reneant res
Ium.
habeant
ecdefùe
Item,
reve-
ia. Item, habeatur rtcurfu» ad reverendif.
fimum dominum cardinalem Anglin, quatenus nunc pro hoc fanflifiimo inflanti opere
velit, vel dono, vel mutuo poneprttro fuper
fcmidecimam vri alii* juribus umver&iu oc.
clefui, vel ratione, A fuper huc habeatur
tra&atus cum reverendo patra dendra epifeopare jaceat lucrum quafi insftimahilium anipo Loodonienfi, & *lii* domini* ambe/fiatomarum; A avifetur d* modo congruo leva
ribus· regni Anglia.
tioni* & receptioni* pecuniarum hujufmodi
13· Item , advertatur de pecuniis debiti*
fubventionis, ne ipfa* pecunias in levatione
ia regno Portugallin, Ac.
& receptione contingat diminui .
14. Irem, quod repedatur modus aliquis ,
3. Item fiat exafla diligenda, pdam cumE per quem etiam Judui ad boc tam pium o,
monitorio debito, tam ia genere, quam ia
pus contribuant.
fpecie & particulari, fuper recuperatione pe15. Item, quod videatur de teftaroenti» ;
cttuiarum alias levatarum , , . . . pro opere
A procipue prolatorum , qui in hoc facro
reduflionis Bohemorum , tam per domino*
Concilio decefferunt.
ccclefiafticos quam fcculares in quibufcnmquc *
16. Item , videtur quod inftanti expeditio.
mundi partibus
;
A
moneantur
omne*
A
fin,
,
. .
ne ambaSatorum ad Grociam, quod coa
guli cuwfcumque conditionis ex i ftant, quatemittatur deputatis, ut componant fuper fémi
nin loca & perfona» in quibus & penes qua* decimam cum illo principe vel prolatis fu«
di-
873
BASILEENSE G. CONCILIUM.
C3^ ditionis , de qu· alias fuir faAn mentio in A
874
façri» dcputaôùoibus,
fiULl~4 DOWN! NOSTRI ΡΟΡΛ
anno
»7, Item, requiratur finuniffimna orinesy*
pmirn
dominus rex Poloai* pro pecuniis taper te»
D·
pr«q·,/· μ Μ4ΗΠ4 Gru-caru*.
mideçima & aliis juribus ecclefia mtuao.
IDUgenius rpifcopus fervus fervorum Dei,
dis venerabilibus fratribus , St dileAis fthis
il, Item, requiratur feramfinm dominus
rex Aragouum , quatenus commodet galeas ia facro Bafilaenfi concilio congregaris, S.
munitas,
Λ A. B.
Exiftimantes olim , etiara dum eramus in
ip. Item, requinfur domin' regina Sici
li», quatenus «u» galeas munitas commo minoribus conftituti , quantum eflet grata &
det, X proftvt febridium falrim de bis in acrepta Deo noftro reduAio omnium noftrum,
qui Tub nomine Chriftiano cenfentur, ad unum
quibus tenetur ncclefiu.
ao. Item, requiratur'iltaftris dominus F re. ovilc, 81 unicum paftorem , ut yer» fide* io
derfeoa dux Auftria, quatenus velit aliquod omnibus eluceret Temper & verbo & opere ,
fubfidijM· facere, aut fidteas mutuar· ,
& juxta poffibilitatem noftro infirmitati* egw
31. Item, requirantur domini Veneti qua* mus , nt Graci ad unitatem Romane atque
tenus dent random In civitate Cooftantinopo- catholic* ecclefi* reducerentur . Itaque ante
litaan, qaod cafuquo feremffimos imperator annos plurimos rem hanc multa cum diligeuRoraoorum & alii domini ConftasKinopolita. tie promovere curavimus , inter cetera qua*
pi ad hoc Iaeram concilium venirent, A io* tum >n nobis fuit apud felicis recordationis
fideles attentarent ipfadi civitatem Conftaoti- Macrinum papam V. prodecefforem noftrum
nopolitanam invadere, raperiantur ibidem de operam dedimus , ut oratores fuos ad carif*
cem millia flortnorum auri de camera pro fimum filium noftrum Rroncorum imperato*
illius civitatis defitnfione, A detur de hujuf- rem & epifeoporum Grocorum patriarcham
modi decem millium floreposum, in cafutn Coaftantinopohln deftinaret ; qui cum diverA eventum quod promiffii exponantur , eif* fos fuo* oratores ad ipfum proderefforem mi*
dem domini* Veneti* per ecclefiam debita fe* fiflent , continuata cura folliciti fuimus , ut
res ipfa finem optatum forti retur . Denuo
curitas.
*3. Item, praAicetur cum diôis dominis poft affumtioocm noftram ad fummi spoftoVenetis, quod 1mutuent ccckfis duas galea* latus apicem, eadem renovantes, ut alia prsr
.
anno proterito çum oratoribus pr**
nun fixarum bene A. decenter
munitas -Ctereamus,
pro
fatonim imperatorie & patriarchs , qui Ro*
domitas Grseci* conducendis.
ag. Item , petantur galea commodat* a mam ad nos venerunt, una çum venerabili*
Janueafibos, & fuper hoc requiratur illuftri* bus fratribus noftris , affiftente etiam carifti*
mo in Chrifto filio Sinifmuodo Romanorum
dominus Mediolanenfis.
34. Item, requiratur communitas Floren imperator femper augufto , multa praAicavi*
tina , quatenus etiam impendat caritativum mus. Cumque hi oratores in hoc viderentur
fublidium, A mutuet fuper femidccima A a- perfiftere , ut in civitate Aochona prslati A
liis juribus ecclefi* in fois territoriis der alii io Pumero copiofo ex. utraque ecclefia
bitis.
convenirent, inter quot & profatus Romeo*
sj. Item, fimiliter communitas Senarum, rum imperator adeflet ; A nos cognofcere*
A nrneipue admiaiftratom hofpitalis Seal* mus rem hanc, prout petebatur, «xpcnfas ma
ximas A difficultates inextricabiles parere,
ejutaem civitati*.
ad. Item, requiratur magnus magifter Pruf- & forfitan fine fruAu aliquo · pro tunc cura
fia, ut etiam det aut mutuet pecunias fiiper eis nihil conchifinum, fed ad nnafirtoa imp·*
pratmiffis.
D ratocem A patriarcham aliquem mittere do»
37. Item, ad idem requiratur magnus m* liberavimus , qm negotium hujufmodi cum
gifter S. Johanais Jerotolymiaani , quatenus ipfis plene tra&aret , A fuper no finale re*
habeat trader· duas galea* munitas pro cufto* fponfom ipforum Imperatorum & patriarch»,
ac aliorum fisorum intcUigerct. Mifimus ita*
dia civitatis Conftantinopolitan·,
at. Item, etiam detur modus quod magi* que menfe Julio anni protcriti dileAum fi*
''c. »"·’’»-ftn S. Jacobi de · Calciana A de Alcantara hum magiftrum Chriftophoram Garatoriora
contribuant etiam & mutuent. Similiter illi fecrctarium noftram, groes lingua peritam:
militares de Montofia, & fi qui alii fiint in qui poft multos fermoaes cwn profatis impe
ratore A patriarcha ac multis aliis ex Gro
Chriftianitate religiofi militares.
ap. Irem, de domino epifeopo Taurinenfi corum majoribus habitos , tandem comperit
ipfo* omnes id eligere, ut legatus fedi* ano*
fuper mutuo.
go. Item, videatur C aliquid de femideci- ftolica com prolatis It aliis ex noftris do*
Aiffimis viris ad urbem Conftaotinopolim tranfma jam impofita nunc haben poffit.
31. Item, placeat facris deputatiosubue Ta mittatur, ubi A prolati It alii mejam cx
per prodidi* celeriter deliberare A commit* ipfis Gracia vas cum profati* Imperature A
tere exeeurionem prndi&oruaa modorum do patriarcha pari «odo conveniant · ibique par
minia deputatis, qui eofifan modos excogita viam disputationis , ficati * alla* in fima
verunt, vd aliia, prout fieri* depotatuxubua fvnodti faAum fiât, veritate pateMa , utra*
iue «cJcna optatu* unioass « paru co*
Videbitur expedire.
equatur éffe&um. Sic tant ex ipfo Chriftophoto , quam cx litteris imperatoris & p*
CHXISTI
J
nari
87<
BASILEENSE G. CONCILIUM.
«7ό
ÇSP tirai ei adherente* . in hoc etiam peti voto A ex none pure ft libera noftrum , prout peti·"
ANNO
conveniunt. Qua cum per profatum Chriftotis , prabemui affenfum . Datum Florentia , CHllSTI
■ · - eflent
* ■ , paanno Inornat. Dominies MCCCCXXXIV.
cîiaîsTf phoru»« *d *®« revertentem delata
XVII. Kalends· Decembris, pontificatus no.
i«<4
rato animo acceptavimus . Nam ft id pluri
ftri anno quarto.
mum optabamus , quoniam per hunc modum
de ipfa unione ft concordia bona fpes reddi
LITTERA DOMINT C^RDltMLÏS
tur , ft multo minori impenfa, & qua tole
rabilis fit , opus erit . Accedit ad hoc quod
Dt Urfiaii , fttptr
patriarcha Armeniorum , veluti per litteras
Grtcinm.
certas pobis conftitir, eo tempore etiam Con.
ftatotinopolim venturus fit, ft in hanc rem
Everendiffimis reverendifijue patribus do
pariter confenfurit* , ficut in Domino bene
minis cardinalibus , patriarchis, archiefpersmiss . Propterea menfe Julii proterito
pilcopis , epifeopis, abbatibus, dodoribus &
ipfum Chriftohporum Conftantiaopolim ite
magiftris
in facro generali BafileenlT conci
rum deftinavimus cum nonnullis capitulis,
lio congregatis , dominis noftris pntftantif*
quas menti utriufque partis plane fatisfacere
B fimis.
t
*
videntur ; ipfique injunximus , ut fecundum
Reverendiffimi reverendique patres Ac. poft
*■
ipforum tenorem cum imperatore ft patriar
recommendattonem. Et litteras veftras cum
cha ac aiiia fiipradtâjs omnino concludat :
defiderio magno legi , ft lartstus fum in his
fuper quo fibi plenum mandatum dedimus,
qua difta font mini per virum utique vene
quod pro Dei miferatione amodo fa&utn effe
randum magi ft rum Simonem oratorem vrexiftimamus. Horum fiquidem capitulorum co
ftrum. Nam quid pofiit effe defideratius, quid
piam dudum per noftros praefidentes ad vos
optabilius omni Chriftiano , quam audire at
deferri juflimus. Poft bac vero dileélus filius
que fperare reduélionem orientalis ecclefia,
Simon Freran nundus vefter , cum veftris
qua tot jam annorum curriculis ab integrita
litteris conclufa quadam inter vos & orato
te catholica fidei deviavit ? O rem fanAiffires ipforum imperatoris & patriarcha conti
mam ! o faâum omni commendatione di
nentibus, ad nos venit, qua legimus diligen
gnum! o denique piiflimum opus , atque a
ter, veftramque affectionem circa tam ptum
patribus noftris per tot facula expediant»!
oput^in Domino commendavimus. Veruta hoc
Profero multi reges & pnefides voluerunt
paulum admirari cogimur , quod io re tanta
ft tam gravi, tamque diu defiderata ft. a no- C
* videre qua nos videmus , & non potuerunt.
Sed quis dabit mihi ut videam fratres - meos
bis tranata , aliud per vos coaclufum fit,
fugentes ubera matris mea? Ut inara videam
non folum nobis inconfultis, verum etiam irhoc antequam moriar! Sed benediâi vos a
requifitis ft infeiis ; prefertim cum ea fint
domino Deo noftro ; qui ira fideliter ac at
conclufa ft protniffa qua ex pluribus caufis
tente laboratis in vinea Domini fabaoth , ut
non tantum difficilia , fed etiam impoflibilia
vulpeculas demolientes vineatn capiatis oratio
multis effe videantur ; ft qua non Ipem rei
ne atque doârina : qui proptetea congregati
conficienda, fed defperationem potius afferant
eftis, ut difperfos filios ad gremium commu
menti noftra . AffeÔionem tamen veftram,
nis matris noftra ecclefia revocetis. Vere s
ut prrmifimua , meritis laudibus commenda
Domino fadlum eft iftud, ft eft mirabile in
mus : ex quibus fit, ut ad eam rem diligen
oculis noftris. Qx>d fi opera se diligentia
tius animadvertendum effe videatur . A vo
veftra, qui portatis pondus diei ft aftus,
bis namque uno modo conclufum eft , orator
oves illa deperdita , populus ille Grocoram
nofter forfan & verifimiliter alio modo conad ovile Dominicum revertentur
, plane ver*
clufit. Quid C uno tempore de eadem re dua
_
varie Λ diverfs fiant conclufione»? ProfeAo 0fum illum evangelicum decantabimus
fMtr
ridiculum erit , ft quod magis eft, forte ex
------ tr*t
—‘ O" mi»i> , frrirret
‘ <► 'mvwMij
tjî. Ceterum orator véfter, homo fine dubi
hac diffentioae fcandalum pariturum , faltem
R
non parvum dedecus nobis omnibus illatu
rum . Qiid proterea , fi juxta modum conclufionis veftra ad eam unionem pertingere ,
veluti expertiffimi viri autumant, imponibile
effe contingat , nonne ad pudorem & confiifionem ctwt totius catholica militantis ec.
clefta? qua ne accidant fummopere cavendum
eft. Illa igitur media nobis ft venerabilibus
fratribus noftri» S. R. E. cardinalibus eligenda videntur, qua breviora atque expedient!©r» funt, & ad ejus fandiflima unionis fisrrn
confequendum magis verifimilia. Hac non ad
obviandum rebus per vos geftis feribimust,
[uem vos
®
cum ft ad eumdem finem quem
voa optatis
opi
noftra tendit intentio ; & idcirco noftra ps
ntm referat, qua via aut quo medio is finis
fequatur. Sed hae ad pleniorem informatio
nem veftram : veramtaosen ut noftram finceram ft puram voluntatem plane profpiciatis,
fi omiffis qua fupra di «imus , per eum n».
dum , quo eum profaris oratoribus condufift is , rem ipfam tandem profequi intenditis,
tatione honorandus , & prudenter perfecit Je·
gatiooem , $ benigne · domino noftro peps
extitit audi tua. Veram intcUcâo jam pridem
adventu dominera» meorum cardinalium S.
Crucis & S. Peni, vifum perutile fuit nobis
eorum prius prafentiam expeAere, quam voftrum ad vos remittere oratorem. Sed quem
admodum tam ex ejus relatione, quam ex
litteris apoftolicis
intueri ,poteftis ., dominus
,
nofter papa cum maximo religionis favore
affenfu
affenfum
praebuit
' ’ fanftiffinnt
'
voluntati
‘
veftras.
“
Nequei ullis ego poflem litteris explicare,
quantum
cepit gaudium beatitudo fua atque
------ *"
omnis Jerofolyma cum eo, quia talentum do
minicum vobis creditum non abfcoodiftis in
terram ligatum in fudario , led fitfagitis cum
ufura univerforam Domino refienare. Sed quid
miram eft , fi veftram fanftiftmum propofitum dominus nofter pape litteris filis adju
vat , qui humeris, fi poffet propriis, oves il
las perditas ad ovile catholicum reportaret,
boni Pafloris fecutus exemplum , cujus ipfit
vicem
p
877
BASILEENSE G.CÔNC1UUM.
878
C3F* rictm gerit,
i
qui animato fuam pofuit pro A lis eft adeoque potem, A tama taroque egfc·-------1 ovibus fuis. Vos igitur, optimi patres, qui gia virtute praeditus , ut fufi ejus clypeo ec- chxVsti
ANNO
i-m«
CHMtTTI pofiti eftis dare pacem gentibus  illuminare . defia przfatz jurisdiâtoncm dc libertates va.
populum Domini , pergite ficut copiflis ad
lido vigore defendi , oppreflamque relevari
merito fperare
Iterum cum primifta femper qua poflumus humilitate fupplicarnus V. R. P. ut quemadmodum dominus
nofter fummus pontifex , ubi tamquam nul
adjutorio poteftis, qui non derelinquit fperanlam cujuadam de Cadillac elcâioocm jufte
caftavit, divino, ut credimus fuggerente con
res in fe · ut Grseça* illae oves jam diu er»
filio, de perfona nobis pnrfisti reverendi pa
rentes, aliquando reducatis domum , ut tandem unum fiat ovile, quandoquidem unus eft
tris domini Robert! Dalpini pro paftore pro
videre dignatus eft : ita quoque 3c vos ecclcpaftor . Ego vero ejusdem matris filius , fi
Îua poflum Vel dicere vel facere pro univer- •fiz fzpediftz defolationem, nccnon miferabi
Jcm &. irreparabilem , quam przfens hzc temilis ecclefia pace, pro Chriftianorum falute,
pro domini noftri papa honore , numquam β peftas ei minatur, ja&uram cpifericorditcr intuentes, ipfum itidem nobis talem hunc vi
laborem ullum , numquam periculum recufarum dignemini concedere in paftorem .Et
ko. Valete in domino Deo omnipotenti, qui
quamvis, reverendiflimi patres, nonnullos nu
mittat vobis auxilium de San&o & de Sion
perrime acceperimus de noftri collegii cume
tueatur vos. Ex Florentia ad dicm XVI. Noro ad facrofan&am Bafilecnfcm fynodum , ( vos
vefnbns.
ipfos loquimur R. P. ) ex parte totius col
legii przdiili litteras deftinafle fuper prrtenVeftrarum paternitatum fervitor humilis
f* antedifli de Cadillac , qnz nulla fuit,
Jordanus dc Urfinis epifcopus Sabiconfirmatione eleéhonis , prztcnfique ipfius
nenfis S. R. E. cardinalis.
mira recomtneodatiooe ; de mente tamen przfati collegii, quocumque fint hujufmodi lit
LITTERS QUORVMDOM
terae nomine commentatas numquam proceflerunt, fed temeraria atque affeélata nimis pauco
Centnictrtmt ^Ibitn/înm dirt&t fetn can~
c'tlie , centra ehdane fjttjtleni
rum infolentia, qui quatenus utcumque vota
ccdffie , &c.
aflequerentur , nihil funt veriti, qua collegii
C non erant, collegio aferibere , i falfo pro
Acrofanélæ fynodo Rafileenfi in Spiritu
vero titulo fucata, veftris coram reverendifliSancio congrega» univerfalem ecclefiam
mia paternitatibus
Qua aujem au
rcprzfentanti.
dacia , immo potiua dementia ac temeritate,
Reverendiflimi in Chrifto patres & domiut de pradidis taceamus , przfumfennt , qui
dicuntur przdiâz Albienfis ecclefiz , fi przni noftri metuendiflimi , facrofanbtam fyno
tenfi hujufmodi fides M comitatur, utilitatem
dum in Spiritu fanRo Bafilez congregatam
iùadcre, virtntefque, fanftitatem ac innume
rcprzfentantes , humillima
devota recom·
mendatione przmifla. Cum navis ecclefiz Al
ras bonas artes ipfius fingere , & ad colum
ufque extollere : quem tamen fzpediftz bo
bienfis di ver forum temporum curriculis ,
riis fuerit cmnlorum infultibus agitata , &
norum dilapidatorem atque plane alienatorem,
quafi, proh dolor! nunc in praecipitium de
& illi ipfi certius fciunt & nullum latet, qui
mergatur, tam prifeorum paftorum impoten
illum noverit , fatis minari non valemus.
tia , quam eorum improvida taciturnitate,
Qiia vero,
patres,
pudibun
qui fervili timore perterriti, luporum morda conditio St
ambitiofa pnefidenfus formidantes, nitidiori ecclefiz calumniam qdi
‘i cupido ! pretenfus nofter, tam enim fitieninferentibus obviare, dominorumque tempora
ti pectore pontificales ardebat honores , lit
lium audaciam compefeere non aufi funt; pro
teras preciis pracariffimis & precibus ex cir
pe jam ut , nifi divina virtute provideatur i
cum vicinis communitatibus emit : quz veftris
fileatica ingluvie brevi eam fore_ demergendam
coram paternitatibus pradicante», devotionem,
formidamus . Idcirco przfatz ecclefis utilita
caritatem, & pias ejus io pauperes eleemotem attendentes & jaéluram , ad vos, reveren
fynas jadarent , hoc unum de hac ipfa fua
miranda devotione duximus exponendum, quod
diflimi patres, in quorum anchors noftre fpei
fiduciam prefigi mus , tamquam ad lingulare
fpirirua, qui ubi vult fpirat, illam tunc, &
refugjum noftrum , A juftz re&itudiois ftatenon ante ejus cordi fpiravit devotionem, poftquam bons
dominum Petrum neram/confugimus,
poflumus, humili
potis, noviffimum noftrum paftorem , mors
tate fupplicando, quatenus inftant fi non pro
videritis , ecclefiz noftre ruine ac defolationi
jpfa vita privavit, & antea ufque duravit Sc
non ultra hujufmodi devotio, donec ipfam ta
compatientes , de tali nobis dignemini provi
lem qualem qua difita eft electionem adeptus
dere paftore , qui zmulorum ecclefue nifibus
muorura moruous
eft. Et tunc, ficut propter elefitionem habenrabidifque tyrannorum
morfibus contraire nfivenenum peftifedam capit ifta devotio, ita quoque ea adepta
mul & ferpeniitis antiquam
\
'
rum , quod jam per totam quafi dicecefim
ceflâvit ; nec tandem verum efle quzfumus in
mentes cadat V. R. P. quod commentatores
Albienfem diffufum , populum fere cun&um
ifti tam inverecunde fabricarunt , przfatum
potionibus diflentionis ac lethalis divifionis
de Caffillac per majorem fuifle capituli par
intoxkavit, propellere audeat pariter & va
tem eleitum, quoniam dc univerfo, qui treEt quoniam reverendus
dominus
dccim erant, iplâ die cleâionis canonicorum
Dalphiai , qui
Francorum
numero , nifi quinque, quorum etiam quatuor
oriundus, ac illuftriflimi principis
voces habere prohibebantur , nulli illum dc
roli Borbonii & Arvçrniz ducis exiftit , taC.f-
perficiendum tam pium , tamque religiofum
negotium , quo nullum majus neque melius
excogitari poteft. Rogate quz ad pacem funt
Jerusalem , atoue laborat» quantum cum Dei
S
debeamus .
pneientare.
ac
va
reverendiflimi
caca atque
memonz
ea, qua
leat .
Robertas
genere
pater
de regio
Ka-
o
87»
BASILBBNSE G. CONCILIUM,
880
O* Caffillac elagerunt qu» omnia etfi clara fiet, A te cujae de Caffiluco contra exccntorec ipfin ' *
......... -& in partibus in ore p® omni populo , ut
anno
provifionis tam Cummi
fummi nnutifirit
pontificis quam no- ch
Üisti
ANNO
lira , fuit via fafli proceffum , taliter & in
ea tamen V, B. P. clarius vera effe confiet,
CNAttTt
tantum , quod per quofdam complices ipfius
no* noftra fratrumque noftrorum, qui praefende Caffilliacq executor lift .‘rarum fummi pon
rium feriptura confenferunt, nomina pizfeatificis , captus fuit & carceribus mancipatus,
tibus fubfcripfimus ordinate. Supplicantes hu
prout adhuc eft, in maximum dedecus ecclemillime & cum intima cordis devotione , ut
fus &. vituperiutn; 3t quidam nofter fervienk
przfentibus tamquam veriffitnls fidem adhi
executor litterarum di A» provifionis, interbentes przdiAam humillimam fupplicationem
fcAus, in noftri contemtum & Izfionam junoftram habere dignemini retem mi fiam , &
ftitic: de cujus quidem fervientis morte in
Altiffimum ipfi devotius rogabimus per dies
tendimus reparationem facere fieri prout canoftros pro fcliciflitno R. V. P. ftatu , quas
fus exigit. Et quia noftra intereft i piam Alille confervare dignetur feliciter & longzve
bienfem ecclefiam fub manu potenti λ nobis
Scriptum Albi» XVI. Novembris .
fida , prout eft ipfe* nofter confanguinetis, cu
<
Sacro fanA» ecclefiz devoti filii 8c V. g jus
jus faAum habemus non immerito faecialitet
R. p. oratores humillimi , Johannes~
de Geyo , Raimundus de Balms, Hu
go David , Marcus de Futnello , ’ Hu
go de Choulaquet, Petrus d’Anglars,
Petrus Bec htbion , Johannes Banes ,
Petrus Scay ecclefiz Albienfis cano·
nui .
EPISTOLA CAROLI Fil.
Regis Francorum ad concilium
Bafileenfe,
Scribit ra grntinnt Rebtrti Dnlpbini
l*ti per pnpn» ni ^flbienfen»
tpifeepmtem.
recommiffum, quia ex noftri procefiir gene
re , regi 3c gubernari j vos toto cordis afteAu
requirimus , quatenus noftri contemplatione
faAutn & translationem ipfius noftri confan·
guinci velitis habere fpecialiter recon-.miffam,
impedimentum illud quod occafione eleilionis
ipfius de Caflilliaco, aut alias in fua prediéla
translatione foret appofitum , penitus tollendo ;
ut inconvenientibus, quz ex przdiAomm im
pedimentorum caufa feu occafione evenire poffent , ecclefia ftc patriz Albienfi occurratur,
in przmiftis debitum veftrum exercentes , &
nos lingularem complacentiam facientes, prout
vobis enarrare poterunt dileAi confiliarii no
ftri & ambaffiatores noftri parte , quibus fuC per his fcripfimus , &c. Datum PiAavis die
XXIV. Novembris.
Acrufsnâa fynodo Bafilcenfi in fpiritu
fanHo congregat· Karolus Dei gratia
Francorum rex , falutem in eo qui eft oEPISTOLA EPISCOPORUM
mnium vera Glus .
Cum fanAiflimus pater nofter papa moder
Provincial Narbonenfis ad concilium
nus dileAum & fidelem confanguineum no
ftrum Robertum Dalphini , tunc epifeopum
Camotenfem , ad ecclefiam tranftulerit AIScribunt in grettnm irnntlnti n fti>
bienfem, tam intuitu meritorum , quibus no
ufpnmienfi ni etelefinm S. Pontii
vit ipfius noftri confanguioei perfonam ador
nari , quam ad requeftam noftram , noftrique
contemplatione : de qua quidem translatione
prædiAus nofter coofanguineus nos per bullas
TJ Everendiffimis in Chrifto patribus & d» tu ripfius fumtni pontificis informavit, fc cqo-q
minis, dominis in facro generali con"
r
" , cilio Bafilcenfi exifteotibus, univerfaletn ecclcllare
fecit
· quarum virtute , ut moris eft
fiam reprzfentantibua , dominis noftris me
recepimus facramentum fidelitatis , ad quod
tuendi fti mis .
nobis tenetur ratione temporalitatis fui pneReverendiffimi in Chrifto patres & domi
di&i Albienfis epifeopatus, & eidem poftmoni metuendiffimi , humillima & devota rcdum noftra» contulimus regias litteras fuper
commendatiooe pnemiffa attendentes, reveren
hoc neceftarias & opportunas · feceritque in
diffimi patres, quantum omnium interfit cir
fuper ipfe Albienfis epifeopus per certos fuos
officianos ad hoc expreffe per ipfum deputa
ca coofervatioocm tranquillitatemque public»
tos , bullas apoftolica* capitulo & habitanti
rei intendere , qua nihil utilius tore majori
bus reAa exiftimatione vifum eft , nobis ex
bus ipfius Albienfis civitatis prsfentari , re
quirentes admitti ad epifeopatum ipfum &
ipfis movemur ( neque amplius noftros affepaftorale officium exercendum: quod fibi fuit
ctus continere poffumus) ad declarandum V.
denegatum per diAum capitulum , pnetextu
R. P. ea quz forfitan fibi ufquequaque nota
non funt: quz fi prius animadvertiffent, nuicunjfaam eleAionis in difeordia, ut fertur,
faâat de perfona cujufdam B. de Caffilliaco lo paAo ambigimus , quin rerum danananda
ad obtinendum provifionem : fuper qua pro- E novitas jam pndem fepulta fuiffet · fed eum
vifione & contraditione ipfe nofter confan- nihil effici potuit, quod pofthac euhwiTipic
Juineus fuos deftinavit nuncios tam apud pre- ri non queat. Qmppe fi fero quera-nar, non
i&utn fummum pontificem, quam nos ; quem
provifionem ex noftri parte eidem in forma
juftitia conceffimus, ad informationes fiendas
feper inobedienriis, k rebellionibus contra
noftra mandata & litteras fa&is. Etiam fibi
providit fxpediftus femmua pontifex, ex parria dominorum tum cardinalis S. Merci, tuus
S
Karolus ,
Bafileenfe.
ramen omnia remedii fpes in nohü moritnr.
Novimus itaque, reverendiffimi patras , mul
tis ab annis ecclefiam S. Pontii Thomtriarum
provincia Narbonenfis, apoAolicae fedï multi
farie refervatam , per felicis It bon· mema
pa
77
881
BASILEENSE G. CONCILIUM .
881
Cÿ4 patriarch· Alexandrini obitus, qui ipfis ec· A ulteriora proceffiflènt, nifi fperata V. R. P.
ANNO
■
cleliz aJminiflrationem tenueroht in commen· ' deberent'przire
’
antidota. Quz
~
enim difficul
·■— . CHKlSn
citari dam · ««per reverendo in Chrifto patri & dotés rerum eft , <]ujbi non putemus V. R. P.
dtftolvere poffe ? Omnia certe veftras penes
i*m
mino , domino G. tunc epifeopo Apamiarum
patri , .quem quidem ampla litterarum cogni
fapientias funt , quibus opportunitati regum
coiifuleuiium eft . His igitur rebus Jaflis 8c
tio, morum gravis honeftas, clarique ingenui
mitibus finem veftris providentiis un poni re ,
tas fanguinis paftorali cathedra dignum effe
& id eau fie quod trvÀandum fu pe reft inter
comprobant, a fanfltffimo domino noftro fumveftra altiffitna & reâiflitna judicia pia cura
mo pontifice mopi proprio fui fte ce’latam :
iraque ut fingulis perquifitis hujufmodi de e·
celeriter abiolviie, ut fic diu quzfitus termi
fatiam translationem irrefragabil^opinemut,
nus juftitiat appareat. In hoc etenim, reverenΠ potuit apoftofica fedes de ad eam fpe&andiflimi patres in Chrifto & domini metuentibus difponerc · Verum profeAo comperidiffimi, aggravat» provincia; & defolatz ecmus , unde incolumitatis provincir bonique
clefiz maxima in parte futcuTrent V. R. P.
communis contemplatione graviffime contur
•d quarum juffa 8c bencpalacita exequenda,
bantur , impedimenta que nonnulli (a) reli· g pro tota hominis facultate nos przfto paratos
glofi ipfius ecclefiz , fub cujusdam przfenfir
finccra devotione offerimus ; quas Altiffimus
cleAionis colore , in difpofitioncm & volun
felices, profperas 8c longzvas ad fan&iffima
tatem apoftolicam injicere moliti funt, prout
coepta perficienda dirigere & confervere digne
& quotidie opponere attentant : quz certe
tur. Ex Narbona (À; XXVI. menfis Novem
arquioribos animis ferenda forenr, nifi acriori
bris .
bus detrimentis referta eftent, atque tolerabi
lius permittenda, fi commoditati quzfirz rei
Jacobus de Gaudiaco vicarius NarbonenGs.
utilia viderentur. Si quz, qualia, quanhque
G. epifeopus Carcaffonerfis .
fint animadvertant V. R. P. circa apponenda,
matura remedia vigilare minime gravabuntur.
P. epifeopus f leftenfis.
Hi quippe, qui przfaro reverendo patii advenG. epficopus Biterrrnfis .
fari nituntur, ubi potuerunt, ubi pro tora fa
Jo. epifeopus Agarheniis .
cultate valuerunt, diverts ex genenbu* homi
L. Nemaufenfis epifeopus.
num armatos congé flerunt, qm viis exquifiris
P. epifeopus Lodovenhs.
Jo. de Grangia v>carius Magalonenfis.
& quibus potuere viribus , villas , caftra 8c
oppida pnefatz dioecefis S. Pontii hoftiliter C
G. vicarius Uticenfis .
iugreffi funt
pene vel nnfquam reftauranda ,
damnis partes afficiendo finitimas, indigenas
PETITIONES SERENISSIMI
etiam & incolas truculentis gladi's occidendo :
3UO quid impius , quidouc nmedio juftitiz
Damini imperettrii atrperrime...................... co»·
igntus veftris cum fapicntus judicate, revegregetienem ed eielibeeatitnem fecrerum eierenditliini paties . Ifii quidem , ut breviter
peutHMHun Pefliaat* /ff tutatur.
res geûas exponamus . ne magis accula tores
imo fereniflimus dominas imperator a W r
infe/h videamur , quam provifionis juft>s>K
xeiatortt , taura fucat immanitas, quod nifi
V. R. P. inftanriffimc petit , quatenus
(tc agatur , ut particularibus negotiis przterfuccurrente juftttia mitieetur, hrfiicmus ne
miffis , que hoc turum concilium jam plu
vindicem defenforem, qui vim vl repellat, Jt
ribus annis ttnuerunr occupatum , ad genera
armis arma retundat, exurgere oporteat. Ut.
igitur diutifiime infueris Λ nimis atnocibusD lem tlm io capite qtsam m membris refor
mat icnem . pro Dei reverentia amodo Gne ul
tyrannis non modo przfata S. Pontii, fed Ar
teriori difoendio & mora in hoc facro conci
noftra diœcefes ipfàquc pairia multis in molio procedatur.
dis aflofta ’Serentur, tranquillaque .pax ineo2. Item, ut provideatur ne diffhlutio facri
las fugitivos A peregrinos formidololos con
concilii vel etiam ipfius loci translatio, etiam
tineat , faciat atque fecuros , pio intuini di
propter Grzcos , quovis modo admittatur, nifi
gnentur V. R. P. remedia mandare opportuna:
ea propter qu· concilium ipfum eft congrega
Iuoniam quidem nifi juftiiiz virtus hujufmotum fuerint convenienter prius expedita. Hu
i aufua temerario* mellificet , verifimiliter
jus enim concilii diftolutio totius ftatus ecdubitamus , ne prarfatua dominus epifeopus,
clefiaftici erit deftrufho , nifi hujufmodi difquem Bc ientu 8t confiliis, viribus & amicis,
folutionem przcédat morum reformatio.
dominiique cotuplurimis flrenua & alriffima
j. Item , ut fanfliffi mus dominiis nofter
vi valentibus , noa minus validum & ootentem , dum non amplius in perniciem lui ιο E papa , qui omnia quz iaerum concilium vo
luerat
fecit Aedienter & devote , in cunftu
ί i ufque provincia patientiam longiorem ferre
plus folito veneretur; & quod fumma diligen
poterit , valida virtute red ft endo impugnet
tia fiat, etiam cum cenfuris ecclcfiaftkis , G
quo magis verendum Ct , ne dolor toti pro
nccefte fuerit , pro recuperatione dominiorum
vincia acerbior accrefeat : Bt jam fores fte ad
F
<«) Qaippe accMam orWrrim obeioabaet bmmcIv' BenadiAini , «tlata poft mtan abbatiam a Jobaona
XXU. ia epifcopalem Mmo.
.
(i) Qao anno Ifcripta fce*· bec epiftoh nos
h* «P'fcof» . >» fcnpc.m folft um, 14}4. probat
Cofefrili d. Pomoadout «fifeopi CarcatfoaasiG· ip« faWcrîbenti· obtus , qui anno 1455. t. rnnuarn conti
gi*· dieimr. Ei aaes Gerardos Appamio adhuc fadabat aano 144*. Tomaricnfem lutm cathedtam obti
nsfcar 14**·
Ctatil. Genera/
-, ,,
Tom. XXX.
K k k
i»·**
884
A Ium adepturum, qui reipubboa Chrifttan· W---------•fiam perfirvermatar impertitor. Veftijfa feagfodü , de morem imperaearum infsqueams, veftro focre hr.
conventui, ut premotor poblici boni fit mi·
quibus in evangelic : get· 4·· gbuiU, fecun
dus fac ros Canones fibi invicem auxiliari te
nifterialis follicitator acrWfiaftiranim renuu
aliquandiu interfiamus, egimus nobis pofibi.
neantur · 8t ficut uladu* temporalia , videli
lia, at ea fidelitate qua nedefin 8t focerdotio
cet auxuium brachii fecularis invocati, .ghdio fpirttneli, cenfuna videlicet ecdefiafttcu,
veres advocares obligarer.· pericula, qunecfine difficultate. femper fuccurrere foist : ita
clafinfticum ftatum ruiturum brevi pronuntiant,
aliquotiene per nos k noftroa Meruimus , ne
etiam lue provideatur , quod gladio imperiali
vel temporali fpiritualis gladios quandoque
caufam ejus, puta morum fmdiffimam defor
vice verb fuccurret; & hoc merito fieri de
mitatem tolli fupplkiter pro veftra ac Chri·
ftiani populi fiduce fumus deprecati; 8t poft*
bet , quia invocatio brachii fpiritualis eft ra
ri flima , fed temporalis quotidiana. Per hujuA
quam plcrofque Deo devotos patres adeo afi
modi invocationem brachii fpiritualis cenfe&os invenimus, quod fim faluti & noftris
88j
Ê3P taprarem & bonoram
------- fibi ablatorum.
r* 4· If*œ · I1**!
l4JV
arare*
putationes ad finem reformationis difpropord>/>g<*rira faciet,
0a»iirn4» , Λ·£·*
Ιλι tabfteiar
fuit ctn4ttio, fed ob innumeras turbationes , qu* in
pneterito patres occupatos tenebant, mhil in
arrriias , re/ bintiiitfr tllfuttr
« /êqroAr.
hoc refbrnjatioais negotio a&um effe, ac fponte palam aficrmftis, noftram majcftatem quam
T)Oftquam divina difpenfatiooe ad gentracito refixmationis magnam partem audituram.
Cogitavimus tunc, quod fi boc accideret, me
_V lem univerfi Romani regni curem pr*·
frâi fumus , animum ac diligentem operam
lius eos moveri qui ordinem deputationum ad
continue ad boc convertimus, ut quantum
reformationem conferre dicerent, quam nos
poflemus, minifterio noftro, quo in primis
cxpeâamns. Itaque no* fine maximo tssdio ,
obligamur, religioni noftnr & univerfali ec- £ ut is qui in fpe apprehendendi defideratum
defia Chrifti fatisfaceremus, pro quo dili
perfiftit; & proh dedor.' nihil «ale ad ros
genter impendendo merito cunela terrena pardelatum eft : ex qno confpicnve aliud vale»
vipendimus . Et tare vobis, patribus, nota
mus, quam quod ex veftro ordine potius ma
funt . Nunc vero licet poft inutiles labores
jor deformatio & turbatio qnam fperares finis
fervor tepefeat, plerumque tamen in nobis eo
fequetur. Si non movent pmernimtes veftne
plus ardet ad fsnâam ecdefiam devotio, quo
rationes ilht, quibus nifi fidmus periùadere
cog00fcimus ex fenio fini propinquando, pre
utile & conveniens fere per nationes peogr**
mium fummat glori* abundantiori gradu ildi ex exemplo venerandorum conciliorum
Con·
4
..
1
885
BASILEENSE G. CONCILIUM.
«M
C9* CorftantienUl A Senentia , quibus illud va· A vai ac; & an parea, iufccieui exaftat , aut fi
gravior
non Λ
fervanti
infligend* eft, & quo-------- ftnim ita feftttumin eft, ut illa ceufMcur ef------:---------------ANNO fe in compleado obanfla ibidem, ac alii· aral·
modo exfequetur. Certe, fi queiibct natio
cmtrrt
«it allegantibua fetie anem utilitatem nudo*
magna aut parva iuxta praftituna juramentum
iniis proceflt·, A daftkulmtem alterius often*
fecundum Dram le conicieotupi, expedies»*
dentibus. moveamini name feJtem ex tam dio*
twt pro loco A tempora^ aviferct , facrum
tina rerum experientia, que apud unamquem.
coMtlium fragiHtati unies A forMudui ait·*
qUe compertum eft : quamvis oataium mu.
riva omnibus conûderaria merito coodefcenafemus fit promritfimu» ad reformationem, ut
ret. Qaare turn nunc a deputatiouibus per
hoc clamores veftri A proteftationes nationum
noftro» legato* omnium faiutem imploremus ,
& ftatauna atttftsMur, quod nihilominus ex
non debent dcpuratiom» pro feipfis, ut de*
communi impedimento nihil perfici poteft .
putationes remaneant fententiam dare , fed po
fit boo quidem impedimentum cum lateat &
tius pad, ut in natione» rramferantur. Et lie
commune exiftat, alibi quam in ordine com*
6oem propter qoem coociirum eft congrega
muni nequit inveniri. Cum autem utique no*
tum, deputationes, feipfas adnihilaado , pro
ftrw religioni A propria veftnr faluti aliquae*
B moveant , ta «enentur . Pronfo quod hex oodo confidere intendatis, mirandam eft io quo
ftra iollicitatio execution»» dooo 8c affetUooe
hatlitetis ifta per nationes querere , que per
fumtna , quam ad publicum bonum gerimus,
deputations» nullo puAo poft longiAmam pro*
multis eft fulta rationibus, fperamus lodubie
bcm invenire ootuiftic . Timetis fortaflis le
non denegabitis 8c nobis complacere , & vo
ves pdicari, fi inftitutam mutaveritis procef*
bis ipfu fubveoire .
fum? Nnneift, patres, vitium, fi per ingref-
fam viam terminus attingi nequit, per aliam
attentare - Non enim ex caufa bene necetfa*
ria a principio inchoatum continuandum eft ,
fi melius pro adipifeendo fine occurrit* dutn
in exordio ob adverfaotes fe concilium unire
& munire vellet, ut per liftere & relidere poffet, valebat pro hoc fine bie ordo, ut nulla
concilii portio impermixta omnibus nationi
bus quicquam fraétaret . Et quonûm ifte non
eft finis concilii, ut femper perfiftat Bafileu,C
Oblata per deputationes IV. Decembris
MCCCCXXXIV.
EPISTOLA JfMVNIS
Armeniaci comitis, ad concilium
Bafileenfe ■
ictHit i» rr«tt'--w Petri ehfii tk·
Àxru BsM-cawad·.
fed. ut operetur mundo promifta , pra illo
quidem necetle eft media adaptare convmknEvercndiflimis ac reverendis in Chrifto I»1
tiora. Si femper Baftleu morari libet, ordi
patribus in fac ro Bafileenfi concilio exinem habetis . Si aliquando prornifia cupitis
flentibus , &c.
implere & finem dare, dofti experientia eftia
Peverendiflimi, 3cc. praambula recommiffione debita cum promto famulatu veftri» pa
alia via incedendum. Nec vos movere debet
quod fortaflis di vi fio in certis nationibus oh
rendi nundatis . Memori mente gero quali
temporalem principatum extitit, quia non de*
ter, Spiritu-feoHo coopérante, veftra interve
cet ut fpirituales patres hanc caufam pro im
nerit OMvrogario in facrcdanil. fynodo Balipedienda reformatione adducant. Memoria te
leenfi ad hardum exftirpationem, reformatio
nem in Dei ecclefia tam in capite quam in
nemus dixifib in ultimo conventu F. V. pa
cem ante reformationem procurari non pofmembris fieadam, pacem inter principes Chri
fe : quia fi quis guerram habens viam ad re
ftiani tatis prneursedam . Qyam quidem refor
formationem refutat, pacem, qua dignus non
mationem cupientes , A ad illam anhelantes
extitit, numquam confequetur. Nec eft eS-D religiofi & Dei oratores devoti monachi cnocax argumentum ; ideo per nationes non eft
nafterii Boaarcumbx ordinis Ciftercicnfi» ,
procedendum, quia in pcnlatis & populo im
quod quidem monafterium per przdeccflbres
pares numero , «quales in vocibus efle non
abbates multipliciter fuit tam in vita quam
moribus & regule obfervanua diffbrmatum ,
deberent. Hoe enim argumentum in re com
difto monafteno part oris folatio , defolato ,
muni procederet ; ubi autem pro particulari
oculos mentis direxerunt in devotum religio*
omnium falute agitur, qualibet provincia me
fum dominum («) Petrum de la Combe ejufrito voto fuo gaudet; nec eft diflknltas , fi
dem monafteni pro tunc monachum , nunc
reéle indiceretur . Sunt canones in catholica
ecclefia , qui fulficienter de omnium moribus
abbatem per cos regulariter A canonice in
eorum paftorem eleilem , visa honefta, de
difponunt; quod fi ifti aliquo cafu in Britan
nia. potius ^uam in Gallia funt mitigandi, ob
vota & religiofa, A quamplunmu virtutibus
infignitum, A per patrem abbatem confirm·*
regionum diiparitatem.- non deberet pro gra
tia reputari, quod jam de jure permittitur ■
rum. Qjubus congratulatus mluper fui, refpe*
Qu nrsfemm reformationis illi monafterio
Si entm in pleno concilio proponeretur , ita
neceflarie ; quod incunAanter per domum
pracipit Nintmtm concilium vivendum , & ita
Chakêdonenfe, &c. Et hac efi p41«- matum; qood cordi difplicesrter neffi, formi partes juftiti· totaliter perftringunter , coadans di&um monafterivm in deformationem d—snmrqur patres pit, qui tulerant, imaao
quo nimis in corridendo npcfttnt, vdod«er
reduci fotituo, cum jam ad bonam , perfofiam ft debitam per iftum etefium ft confir
alpemaotnr. Juftus igitur Donamus, qui juftimatum pervenerit reformationem ■ fgjpciam tiam diligit , ft in uquitate judicat orbem
tamen gerens firmam V. R. P. animalerieterna. Luet enim in terris vix juftitta mi*
re juftum ft fanfium propofitum reformatio
nis per eafdem V. R. P. fupplices porrigen
do preces & plus quam cariores, quatenus
pnemiflbrum intuitu caufam difii elefii ft
confirmati recommiffam habere dignemini fa
vorabiliter , ut mei ex parte
r. V. latius
referabitur per dilefiutn ft fidelem confiliarium meum dominum Raymuadum Darent
decretorum doftorem , Priorem B. Maris
Deaurat· Tolofanu, harum exhibit orem, ciiGs relatibus fidem adhibere dignemini indu
am, ac fi in veftrorum copfpe&u perfonaliter «deflem: mandantes & praecipientes con
fia grata V. R. P. que adimplere non diffe
ram pofletenus, auxilium prenante Altiifimo
qui V. R. P. incolumes continue reddat .
Scriptum Infula Jordani, die IV. menfis De
cembria MCCCCXXXIV.
R.
ομπ
crudelibus eaottetoritan juftitiaque fpretoribns
quorum idem Lambertnt, nefcitur quo ipiritu dufius, caufam fovet
a
, iniquam , non mog dicam miniftrat audaciam : quod vos , patres
pntftanttffimi,t tu
ia jwiMMW
juftiti· ipcvu··
fpccula lurxuiMil
conftituri ,.
quafi non profpiciatis, conniventibus oculis
tanti fimgutnis eflufionem, nobiliumque civi
tatis & patrie Leodienfis totaliter everfionem;
in quo etiam facri canones ûrcularos curias
conuacverunt minime perturbare, neque p ipfius no- «•aSoradia
mine profpere congregato funt ♦............. feliciter
citer &
& iongats
longo
Scriptum
Et confulum Leodenfis civitatis , ad concilium
Bafileenfe.
.
Mvtrftn LtmbtrtiM Detie caMuirem
patribus &
Bafilcenfi
Everendis in Chrifto
domi
nis facrofanfio concilio
prefidentibus, &c.
Reverendiflimi patres, pacis Chrifticolaram
fiend· xelatores, noftris pro poffe obfequiis
in pacis tranquillitate pro illius aufiore liba
tis . Multum erraret a tramite rationis, ft
viam non cognofceret aequitatis, qui credere
prefumeret, quod SS. dominus nofter papa
modernus vos fuos conftituiffirt vicarios ac
praefidentes in facrofanfio concilio Bafileenfi,
nifi firmiter prefeiviffet, quod in vobis vige
ret fapientia , regnaret juftitia, ft confifteret
pietas cum plenitudine duritatis. Sane, exe• f '·»* c rabi lis horribilium fcelerum · ft multa prefurntio impunitatis licentiam cuidam Lamber
to Datin pratenfo canonico ecclefce Laodienfis, przftiterunt, ut idem contra fidelem po
pulum eorumque gubernatores civitatis Leo'•rt·· co- dienfis * pro fratribus Belial , qui
",„'oh,‘ *■ animis & colligatis,
que nefaria velociter currere funt edofii, ne
que ad illam crudelitatis fievitiam verentur
manus extendere, quam politici ft juftiti· ce
latores timerent incipere
quod quandoque pavidi ft
redduntur audaces ad flagitia perpetranda, ad
quar fi contra rem jam judicatam & rempublicam progrediuntur,
difceptarentur, non ordini, dignitati , vel of*
ficto parceretur, fed per facilitatem venia ad
holies nocendi poteftate transfufa, fuper for*
ru.d.
R
obftlMns
caufis ad exfequeada qua
pentes
vel audire. Verum
vecordes redditi , E
ve.
beneque judicata denuo bris MCCCC:xxxiv.
Leodii V. Decem- *
4I(m
Devoti Λ humiles veftri, burgimagiftri,
jurati & confides civitatis Leodienfis.
CO-
BASILEENSE C
99,
rr
——»
ANWO
α^^Τ1
COHJ L I T T Λ Λ Λ
Domini Chriftophori Gerroni , Ac
faatifti fa»S taat Gratia
& tÂret—ù «er*.
D»c/ar· /nam»
CONCILIUM.
gfo
________
COPIAS LITTBBJK MBOSSl^TOBVM
M·*·
Gravera· tfi/nuiiHi aà SS. draine· ne»
_#ram pep·· , ■»»!* e/i*< mnhq|bM«edds·
Giweram «· rener/·
«artuti·
hu.
Omini ft frotrm noftri. (feme do veni(<) dominis Jo, archiepifeopo Tbarcnrino, & Petro Psdueno D mna Venetiae, invenias· in manibus
RE&rasdifimis
Filomeri litterm veftras, ad qnm bis refoooepifeopo, SS. domat auftri pop· io generali
dimus. Modo reperimus iftam perfanem- in
>nriho prafideatibus.
Qsod nemini huevfirae praftifum rft, bee» Alpibus ensem Florentiam . Iterum fcribitiffime poter ft üoâimmc domi or, id prv* mus domiaetionibns vtftris asm ifto; ft ficut
huit Dem ûaftitari tao, at Graxorum unie fcripfimm vobis tone late propter quid veni
emlitus ti· clementis atqN booiran dedieata a mus , nunc fecundum tempus ft focum feribteffet. Ego enia qui indignus fervus to· fan- nm vobis breviter. Noveritis igitur qualiter
ftitttic urn, cvm, ejnfda· mandaro, urbem fynodus debet Conftannnopoli cmobrari, prout
regira Cooftaetinopolim petiiffrm, coopéra»· dominus nofter imperator ft fanAifimus pa»
te Domno ornnibufqoe naâis ft angelis e» tnareha firmiter cooduferunt : que res redit
5' », deca nnioois materinm, cum fereniffimo ad magnam felicitatem noftra·, & ad facien
orneorum imperatore, atone rsverendifimo dum «iter videmus magnam di&cultate· .
patriarcha nonnulla capitula conclufi, juxta Fecit ambeffiator beatilfimi petris litteras no
voluotatem fanftrtaris tu·, & commifioaem tarii cum teftifaus, & juravit ille quod voiunque per cumdcm mihi preftifa eft. Capitula taris erat pspa & cardinalium, ut fiat conci
autem io documenti forma redafta funt, ram lium ia Conftannnopoli. Erant autem reftes
& fubferipta per ipfo· imperatorem ft patriar- bajulus ft docueti ft majores Per·, Aochonicbam, oc .figilfis eorum monita juxta morem tani ft Cathalaoi ; ft ‘coram eis juravit domi
foam . Quamobrem tartare quam maxime, pa* nus imperator ft patriarcha fecundum confâeter beatiffime, pro fingulan gloria, qu· pon tudinem fuam. Qiaproprer ft nos vadimus ad
tificatui too pro nm excellenti bono divini- papam, ut confirmet ea quo foAa foot jux
tus exhibita eft. Nam quemadmodum EHenet c ta commifiioaem nobis faAam . Eft autem
Eugenium oune patrem vocant, ita te omnes neceflarium, ut fuper prsdiAis omnibus ha»
Graci fidelium moderatorem, fidrique & pie» beatur volunt· illius concilii. Vult papa mit
ntis firmamentum nuncupant. Sed his plura, tere ad concilium, & tunc minemus D. V.
cum latius coram omnibus tue beati rudi o i mandatum domini noftri imperatoris , qui
non feciam. De Amenia autem quid ege- praecipit, ut fi fecifth, ut fiat concilium in
rim, bcc funt. Maxima in eorum reduAio- Francis, cum tamen noftra felicitatis fit ut
ne fpes habenda cft. Refte enim exiftimo ex fiat in Conftannnopoli, quatenus feftinetis ad
bis qu· vidi, ut cum Grncorum unio in ma» .reiciadendum ea qu· faAa funt, quia totus
nibus tu· laoAiratis. fit, erit in ejufdem pote» mundus habet quod concilium in Coaftanri»
ftate Armeras effe tamquam vere fideles ad nopoli celebrabitur. Dominationes vcftne an
tu· piantis gremium accumulare. Mirari for» tequam veniat homo de papa ad concilium ,
te oon definet tua beatitude de reditu meo , faciant prout Peribimus, videlicet ut rumpa
cum pnerer commiffiooem tue fanftitatis fit. tur id quod per vos fsAum eft, qusa etiam
Sed redeo, pater fanfte, illuftrifiimi impera» concilium habet difficultatem ft impoSbilitatoris ordine , raecumque funt duo oratores Dtem fuper expenfin quas promifit; & ut fiat
fui, qui ad pedes tua ianftitatis venturi funt, illud quod defiderant & amant omoes noftri,
ut folum qu· per me traftan ft conclufa prout ft vos bene noftis. Scribetis nobis ad
funt, videant ft audiant per tuam fanAira- Florentiam citius quam poteftis, ut fciamus
tem confirmari. Quare dignetur tua fanAiras omnia . De Flectetis feribemua vobis cla
mandare, ut domus congrua pro pradiAis pa. rius , ur fciatis qu· ibi ft nos fkiemus. Vnrari debeat. Sunt enim epifeopi, ft qui cum letc, &c.
eis veniunt nnmero forte XVI. Ego , beatif.
fime pater, ut humiliter opinionem meam re
feram, laudo quam maxime, ut diAi orato»
COPM PAOCUBOTOBH
res honorifice fufeipiantur. juvabit enim non
parum omnis humanitas, que juxta morem
Daaùat Jhîû
fn fatt
libemlitatis fanAitatis tue etga illos exhibita
fraatia.
fuerit. Ab illi* equidem non difceJam, do
nec eos Florentiam vd prope conduxero ; I^Hilippus Dei gratia Buroumfia , Loth»«Nndoquidem peior per dsetam ad tu· fiso- JL ringur, Brabanri·, & Liaabmy· dux,
«itaris vernam, cujus pedibus me humillime Flaudrie, Artbefii, Burguodia Patarinoa, Ha·»
ae devotiCmc commendo . Ex Veneriis die nooia, Hollandia, Zei&ndia ft Nomnrci co·
XXL Decembris MCCCCXXXIV.
urns, fadri imperii marcUo, ft dominus Frifi« >
(Λ Haac spiftolam ad femm·· Notifies· fcripta· eft atm nw vMm, fil ta·· Imk In cafl· aS. psnfert nderiptiauMi fens quad in· togatia «f*· «Ksrpcu· dirait F agi ami, afoqm aba spiMa.
tau.
«
89,
BASILEENSE 0. CONCILIUM.
8*·
fat,
IS* 9 V*
d· Salin
tiailMIJ’n «Λ.A LVJ«\,IM«M·*
Mac hl ini* Ulll
umverfis pnefen- A âorum fuerit (««par unus, ot pnraaittitar
tes litteras
littéral infpeâuris,
infpeâuris, fafakite
kitetn.
tn.
------- tea
intimata , infiouata . avifata, determinata A
Notum fscimus, quod
i,nftjali--------------------... ,-k nos de& fidelitate,
*r . *«
legal itate A induftria ■ diteâorum
fiddium conclufa fuerint . 11» cujra rei teftimeaium
confiliariorum noft norum reverendi® morum prafcntes lifterai figilli noftri ftrimu* tuunirevereodorumque io Chrifto patrant archiepi- mioe roborari. Datum ia villa mea dc Di
ftoponun & epifeoporum , Conftaatjentia , vione, rnenfis Decembria die XXVII. anno
Cabifonenfi» & Nivemcnfis, ac abbatia Ci- Domini MCCCCXXXIV.
ftercienfis, necnon domibi Johaanâ comiti»
Per dominum ducem,
Fnburgrafis A Novi-caftti confbnguinei no'iri , Guiltelmi domini de Hoolaberg marT. Boneffiau .
chioois de Rutheling & dc Zuflcmberg , &
Kflri Jobannif de Frujno deçani ecclefi*
EPISTOLA aAfEDBI
itinx, ad plenum confidentes , ipfos confdisrios noftro* aut Aptem , fex, quinque,
Ducis Sabaudic, ad concilium
quatuor, vel uat coruiatcm commifimus , g
. Icenfe.
ordinavimus , Sc deputavimus committimufque, ordinamus & deputamus per pratentis',
D·
Ltufaien/ii .
procuratores fit atnbafliacores noftros initia
le* & generales; dantes eifdcm Au ipforum
Sacrofanûo concilio Bafileenfi, &c.
fepoem , Αχ, quinque , quatuor, aut tribus ,
quorum tamen alter pt*Atbrum epifeoporum
reverendique patres, do-i*
Gabilonenfis & Nivernenfis Sc comicis Friburmini & amici procariflimi , devote
genfis , iit femper uous, omnimodam & ple
commeadatione prjemifl* cum promtitudine
fili ali ter obtequendi.
nariam poteftatem auSoritatem atque manda
Nunc reverfus de confpeétu veftro facri
tum fpeciate & generate pratentium tenons ,
concilii, dilc&us , liddis confiliarius & ora
vice Sc nomine noftris ac pro nobis conve
tor meus, maeiflcr Nicodus Fefti , mihi fua
niendi Sc congregandi cum amhexiatoribus feu
relatione monftravit , qualiter V. P. R. fibi
deputatis Delphini adverfarii noftri, tam co
credcntiam ei committam per leAuram litte
ram facrofan&o concilio Bafileenfi, quam ali
rarum
plenarie
bi in loco Bafileenfi, ubi avifatum fuent, fu»·«»«· mearum
·■«.·,
ρ<τι>«ιιν exponenti
u^unum liberam
hkui,i
per materia pacis univerfisli* fetius regni Frai»· C audientiam prabuerunt & benignam : unde de
ci* , audiendi Sc nobis reterendi ea qu* pro
----- * regratiationcs *cifdem
votas
:rj
-paternitatibus
:i—:L— :—
imεχΐοτ. Subjungens idem orator, quod per
parte adverfa ad finem & pro bono pacis nuraa deputatione* prodi A* littera mea,
jufnsodi aperta, prolocuta A declarata fuerintprout fit dixit intellexiffie, debebant aviferi
Et nihilominus traâandi & concludendi no
provifione, fuper fupplicatis
mine noftro & pro nobis , dum Sc quando
ibidem ac refponfione litterali mihi quanto
opus fuerit, St eis expedire videbitur , in Sc
cius facienda, quas propter feftivititum mo
fuper faAo dift* paci* generalis ; Sc intiman
dernarum propinquitatem expeftare non po
di Sc notificandi pro parte noftra , nos pa
cem ipfam generalem femper defiderafte at
tuit. Et quia
P. res, dequa in diftis lit
teris meis agebatur, videlicet caufa ecclefias
que defiderare , eidemque femper fuitte Sc
Laufanenfit, eft mihi peculiaris, meque conad hue effe intendere paratos ; Sc ad nos non
tinue ftimulant fynderelts ac reipublies illius
tenuifle , tenere, neque tenturum, quin ipfa
ecclefi* & patria evidens utilitas,
ipfam
pax generalis eveniat. Diem quoque Λ Jo
caufam non rebnquaro indefenfam, fed potius
cum apertos Sc congruos ad materi* pacis
generali* pradifl* intendendum, & in ea ul-QCim cum otnni ftudio profeqvar pro mno St
fabditorum
meorum interelfe
igitur
teriu, procedendum, fi expediens vifum fue‘ J
" . ”Timens
”
ne , ficut psi per partem adverfam, & domi
rit, & res id exegerit, avifandi , captandi ,
nos commiflarioc ac etiam promotores par
acceptandi, determinandi, Sc concludendi abtem facientes, cum omni reverentia loquen
fli nentia*, necnon ceflationes g^erra generales
do , a tramite juftiti* in modo procedendi
tottus regni Franci* , feu particulares de pa
contra mentem facri concilii, ut verifimi liter
triis 8i dominiis noftris cum diflo ad verfar io
noftro Sc dominii» St patriis fuc obedientia,
tales q ailes congruere videbuntur , ac eis mo
do & forma quibus melius, tutius, efficacius
81 decentius fieri poterunt, componendi, fir
mandi, rra&andi Sc concludendi ; & nos abftinentia* ipfa* fic cooclufa* Sc firmatas ap
m
probaturo*, tenturos & obfervaturos promit
tendi , & de hoc pro nobis fe fortes faciendi,
ac litteras fuas defuper conficiendi & tradendi , & parti* adverte littera* fufficieate*, bona* #c validas fibi dari Sc tradi poftulandi &
A
obtinendi ; promittendi bona fide ac in ver
bo principi* nos rata, grata , flabilia atque
firtna habere Sc habituro* quacumque per diâos noftro* cooliliario*, aut per feptetn, fex,
A
qunque, quatuor, vel tres eorutndem, dum
modo tamen alter epifeoporum Cabi Ioneofu
Sc Nivernenfis ac comitis Friburgenfis pradiA
Bafi-
REverendittitni
re-
una cum debiu
R.
ut
credendum eft, plerumque deviatum eft; in
terim quicquam inordinatum attentetur , non
expeûata refponfione pratdiRa , quam de die
in diem pneftotor : fiipplkationem meam prae
fatam protequeas, iterum V. R. P. duxi hi
his feriptis fupplkandum, ut fuper petitis in
eadem , videlicet caufa praedi&a una fulpicionum St Icandalorum , cum caufa me» par
ticulari quam adverfias partem pradiSam mo
vere intendo, per viam diftostam , fed via
reda ordinaria fecundum morem Roman*
curi* in caufis beocftcialibm obtervetum, co
ram uno vel duobus aut pluribus auditoribus
jus St juftitiam non ignorautibu* , fed fcientibus xclanribue, partibus non fiifpeâi* ,
qui i pias caufa* modo pramiftb audiant pari
ter Sc diffiniant, petens humiliter ita fieri ;
fi in/ufte pero, mib> provi fio denegetur .
Si
in
Sm
BASUBNSEd CONOUUM.
894
cr « notum jais ft haMdto.-Mufam aaibiea·* Agnetor
ad exaltsuooem ftatus «·'
AMMO
-------- -”Γ«·ι arp fa""· CMKtlb·· msicaas· dem* défis fua fente . Scriptam
die caaim
*«» rails. at faftfaia mihi fabem dkaegari p· XXVIII., decembris aono MCCCCXXXV. a
Mil*
..maintes Mm, «· virtutih· feat· Navitate Domini fomto.
phcmHi, «a, at fa··, fap· 1ft tsHs·
•fat piBviddfaiat, quad mm «Ht op· afarf
Devoe· ft Immilis ecdefi·
querere juris ramidinm. Bsfeem pewnitat·
fili· Amedc· dux S*
veftrm iwtrefa duigcra ft cftewi ft·
baft·.
Documenta anni
»«S·
APZJTüt-r fwufPi
B
Ducit Burgundi· , ad coocilium
Bafacefta.
Mittit
*i
urrm swuurtna
Domini imperatorie, mifia concilio, ft left·
in congregatione generali , dic Veneria
XV IL Fehr. MCCCCXXXV.
MVM artavrar.
Mittit »4 cMctlÎMi CiertJ»» th Wiofperg
Everendiffimis reverendifieue ia Chrifto
patribus ac ceteris fpeàabiilbue viris
in lacro geherali concilio Bafileenfi exiftenti- E verendifi mia, reverendis ac venerabilibus.
bua & egregia ia Chrifto patribu» ft v u r ,
Revtrendifimi revereadiqae ftc. Poft amdominia , (acroünft· fynodo Bafileenfi ftc. “■
phfimac ft rubia gietiMmaq exfiatatm gra
Reverwdftift rvvaraadique in Chrifto pe·
tiarum aftiones , quod tam crebras ft pias tres, amiei ft domini, ac venerabiles ft ead es qua pacia forent, per honorandas vi. gragii , fiacere grafeque nobis dile&i. Priros magiftrum Nicolaum Amid confillarium çdem_ fecrie
______
litteris aoftris fignificavimus ve·
noftrum , ft fratrem Afberium mooefterii v ftria
*-ù reverendis
.-"-""dh paternitatibus conditiones re·
Viziliaceefis, exhortationes demandafl'u , oe> rum Bohemia, ft ptaxime ea qua noftnr maftra monita tamquam digni fi noram ac uti jeftati proxime pec Bohcaaoa iuot reportata;
uoiyerfriia ecclefia m indata devotius ample, que quidem , ta» Deo , bonum . cceperunt
xati, ad V. ft. P, rraufmittimas dileâos con. principium, cum noa mediocri fpe votiva
filiari os noftros ft fideles, reverendos in Chri ft deuderats enofummatioais . Veram qui*
fto patres epifeooos Cabilonenfem & Niver- nonnulli pacis ft quietis amuli fiarfitan hoc
nenfctn, Jo. de Fruyoo decanum Bifitntiaum opus bonum conabuntur turbare, ita ut rigo·
in legibus licentiarum , magiftrum requefta. re gladii ft fubfidio iUonun, qui fe retraxe
rum hofiaitii noftri, Jo. LaSanrage pnapofi. runt ab cie, venient reprimendi , quibus ut
tum lefulenfem , ft magiftnim Euftachium propter extenuationem eorum febveniafur ne>
Calculi in medirin· doftorem, pro openbua cefia erit* idcirco, habendo fuper re illa co
tam fenftis ft a nobis omni dcfidsrio afpi· gitationes divert», commifimus nobili Coo·
ratis, perficiendis, omni aaftnritatc ft poto· rado domino de Winfperg uoftro ft imperii
ftste
P. w·de- facri hereditario camerario , fideli ft diieâo
>w. communitos.
vvniM,w<«v. Supplicat
«η»··.··.· V.
»· ft. ··
1votita exoramus, quatenus ia tam Deo pto-Dcoofiliari<> aoftro, at V. R. P. io bisft non·
centiiws' materiis veftros labores impendentes,
J " >» nullis aliis rebus Bohemkis mentem ft defi·
nos apArniqus pasfatos demiflbs amhaxiatores fimul ft noftra agenda habere recommif. da paternitate* ia dicendis adbibere velint
fee , in tantum nobis intimantes, quacumque tamquam nabit credenti· plenam fidem, Da·
tam Pnfomi die VI. Januarii, regnorum no*
Arorum anno Haogana ftc. XLVHL fcc.
fanten eoaaregetioeem pro utilitate eccio»
fi· fu· fanet· confervere dignetur .ScripSigiAmmdta Dei grati· Romanorum »m»
tum in vilh noftra Divinae·» die primi Ja·
aoarii.
R
R
Humilis ft devotus ecdefi· fili·
Philipp· BmgMdi», Brsbaatim
ft Lymburgia dux , Flandri·,
Anhefii, ftc. cames.
g
Ad miafafiim dwniai imperato·
ris,
Ga^ar fiigh caansllari·.
m
8^5
BASILEENSE G. CONCILIUM.
AtMkriun fan i
xruroM c^rruu
ANNO
CHMtSTt
HJJ-
Et canonicorum ecclefi· Tridentia·,
ad concilium Bafileenfe.
yfrfie, fSMid as/qftdf··· lUrrtetv virie»·
- B cum parati fimus omnibus, fi qui fint qui
niatn firmiter fperamus, A a certo tenemus, noe eia protendant obnoxios A obligatos ,
quod vefter fecnti/Bmus certus inter cetera coram quocumque competenti judice aut fo
principaliter ad ftatum ecclcfisfticum refor ro , tacitorum juri , & omne genus cautionis
mandum, tenendum A detantandum, ipfum* tam dc judicio fifH, quam judicato folwndo
re ab oppeeffionibua & taicoram infolentiis juxta juris exigentiam pleni fi me fatis dare
morfibua relevandum extiterit inftitntus . atque prstftare , prout etiam dudum pluries
Hinc, viri ecclefi· fanAn Safes & prafides , nos peratos obtulimus. Datum Tridenti XX.
nos devoti fervi veftri capitulum & canonici Januarii anno MCCCCXXXV.
ecclefi· veftr· Tridentia·, ex intimis ad fi.
num veftrum vetat domum refugii deploran
Humiles ac devoti fervitores veftri ca*
do recurrimus, tapplicaado, ut tu tacratiffipiratam it canonici ecclefi· Triden
me catus, fis protottio noftra, locus refugii,
tia·.
& (alvos factas noe . Licet enim divina &
humana lex , facer A occkfiafticM ordo, ab
Ι,ΙΤΤΧΛΛ DOMINI DUCIS
omni jurifdittione feculari, omnique laicali
BrrtMMM ta vigeri /us Jefrr feffo
poteftate nos ceterofquc ecclefiaftico titulo in- C
efijtefettu
fignitos conftituat liberos & immunes ; m*httaminus tamen quidam cspitaneus generalis in
Tres reverends pares en dieu, tres chiers *·►’’·*
Longo Atbeti, illaftriffimi principis domini
It grane amis, lea prélats, & autres
ducta Frederici Auftri·, ad certorum alio
tenants le concile a Basle.
rum laicorum inftantism, ad ejus forum finunTres ttvercM perte en Dieu, très chiers
que vetitum tribunal nos invitos excipientes,
amta. referit pretantement a noftre
appellantes & reclamantes trahere , citando ,
monendo, pignorando, omnique auttoritate faint pete le pape en faveur de mes chiera
eeeiefiaftics, immo imperiali penitus forata., bien Λα A feeulx containers P. naguère
conatur; licet ad fedem apoftolicam A fisc- evefqne de Trtguier translata a Tcvtfquie de
Malo, A Guillaume abbe de Beaulieu
ceffive ad hoc facrutn fuerit concilium appel- Saint
!
Mmonnier en la forme qui /entait :
letum; licet etiam fuerit apoftolica auâonta- mou
i
re & per invi&iffimum imperatorem tam di Très taint pare 8c mon redoubte faagoeur,
tto capi raneo , quam duci Frederic© inhibi- en
< me recommandant a votre A S. tree hum" foavoir,
' ? . que
. de
* prêtant
;
ΐ
ram, ne nos in alio quam foro ecclefiafticoblement, vous /
piaife
trahi Λ conveniri permitteret, libertatem ec- on ma rapporte que votre ditte frintete a
clefiaftlcam violando . Attamen non folum puis nagueres translate moo très chier A bien
continuo nos citare, monere, quin immo une A féal coofeiller P. cvcfque de Trefpoft & contra omnes inhibitionem apoftoli guier a Pevcfche de Saint Malo en mon pais,
cam A imperialem idem cspitaneus noo eft qui etoit vacant par le deccix de ftp Anmuveritus nos condemnare A judicare; & quod n precedent evefque dndit lieu de Saint Ma
deteftabilius eft, in vim judicii nos & bona lo, auquel evefebe avott efte effil mon chier
noftra boftifiter invadere, & (heritage rapere, A bien ame coofeiller Guillaume abbe de
domos noftras, earumque oftta frangendo, de Beaulieu moo aumofaier; A ay entendu que
cimas noftras vinorum A aliorum reddituum voftrc dite fatartete a pourvu a meffire («)
noftrorum, que in villa Temnnta R. P. do- Raoul Roland, qui de tous tamps a efte fermino epifeopo Tridenti no pleoo jure tam ia viteur coofeiller A allie de ceulx de Blois
fpiritualibus quam temporalibus eft fubje&a. mm anemta anchiem, qm autrefois me prinQuire pro Dei mifericordia, pro auttoritate drent en trsyfoa, comme afiex voftre ditte
apoftolica & fpirituali confervenda, pro tute faintete a peu car A fcavoir , d*icetay evefla & defenGone libertatis ecr' fiaftic· , au· E che de Trefjpier. Si fupplie a pcelle voftre
iis in partibus > nifi in pratmiffis debite fcc- faintete, que eu coofiderant la divifion A in
curratur, omnino fuppnmitur, A clerus ec- convenient, qui par le moyen dudit Roland
ram ntarpatiooita·, &
S
A
G») Hnc spiftela Mita· ibrtiu «fi tfi&u, mm Radnlfm Tiaceamfan otataait apifcspsw qmm ad ■»·
I
8^
BASILEENSE G. CONCILIUM.
M
iaibî feditioforum & confpiratorum ma"
----- J-----J------- *· -*------ ΛΧ:— 11 -, :r- - chinatione* doiofa , qua ficut nefandum ia Ceai*Ti
*ρ& civitate alia* periculum, & in totiue ci·
*eucvcfclties a mettits deux eoofcÜlers & non vitatis everfionem nequiter conceperunt , co·
a aultra , pour quekosqum lettre* , que nentur, fi foculra* sffit, ac in ipforum fo
par inadvertance je voua psrife ou pou. vemur nequitia, nequius conium mare. Qup.
rest eferibra au contraire, & ycelui Ro pe iniquitas habens anna magis periculi com·
land posrvemr d’autres evefebe eu benefi minentur. Idcirco credimus quod quemdam
ce hors de mou paya . Car pour nulle Lambemim Datyn , ut afieritur m legibus
rien je ponroit fisuflrir se endurer , que en graduatum , machinationis complicem, novamon pays il ait benefice sTavdchit ptûir lea rumqoe malitiarum perfcrutarorem, in ipfo·
caufe* delue touchiocs, & croya qua voftre rum veriuti proceflua verfipcllem clypeum re.
dim iainteto bien avifoe de ceAe matière ne ceperunt’ qui nec hujufmodi periculis, neque
le vouldroit faire, fi fifplb * voftre diéle venerabili* ecclefia Lsodienfi* domina fundi,
fmotete que ainfy luy pluie h voulait, & ne cujus prateafta canonicus exiftit, ingenti ftam’en ,faillir,
& ce
elk me—fera tue
trèsdiffipatioue pedatis , non ceflat callide
------------—bifant,
,----------fiagulier plrifir, dont a toufiour* je luy fe- ® pro didis iniquitati* filiis arma polluti* digiray tres obligie & attem*. Tre* faint pete, tis, infruoitaque fronte, in fomentum mali·
9dL fi vous prie tant & fi afleâueufement tie proparMct fuper quibus eifdem paternita
coemi plu* puis, qu’il vous plaifo avifer & tibus per alia* noftra* litters*, etiam fcripficoufiriUcr ooftredit faint pere de condefeen- mus. Advertatis igitur, patra pii, fi noa
dre R obtemperer a ma fupplication A re- ir«fcatur per fingulos dies dominue , fi in
quefte» pour les caufe* contenues es lettres grandi fievitia diutius fuftinet peccatore*, *
de noftre foint pere, qui concernent le bien taodem in eo* fie vius gladium vibrat ultioni*.
& traniquillite d* moy & de mon pays, le Qrid igitur de confpiratoribus malefici* an·
ne m’en faillir ainfy que l’ea *y en voua tediâi*, quorum etiam nomina naribus fee·
tre* entière* feurte & confidence. En me fi- tent probi*, quinque humana pietati* impu
gnifiaot toutes ebofes a vous agréables & a denter fpreta modeftia, faragunt apud eafdem
moy poffible pour les accomplir de très boin paternitate* malitia fomentum atque falfitari*
cuer a l’aide de noftre Seigneur, qui , tra numifmata tbefaurixare, in hoc fe Deo &
reverends pera en Dieu, vous ait en biota juftiti* damnabiliter opponentes? Et quamvis
garde. Efcript en ,ma ville de Vennes 1* XXVI. cinfoexcritis eoa nidum dudum proprium, R
jour de Janvier l’an (s) MCCCCXXXIV.
ipfi* propter eorum malitias alienum , fwdo
roftro, non fine fallaciis , defodare ; ipfo*
Le voftre le doc de Bretagne, conte de tamen, quo medio ignoramus, videmus apud
Monfort & de Richemont.
cafdem paternitates in ijpforum dolofis machi
nationibus injuftum auxilium adipifei. Adver
Jehan manu propria.
tite, patra, advertite, fi hi fines concilii
Godart.
Baiileenfi* fint receptare tales , quo* jufta fen.
tentia, cuius etiam exeeutio prsterquam in
SEQUITUR LITTERS
certis cafibus non differtur , extremo fupplicio deputavit. Hoc abhorret finceritu innoCmmommso*»*.
βίΛ ttueili· taure centum, juftorum fimplicitas It formidat. Ne
igitur earumdem paternitatum manus merito
immaculata* taftu pici* enormis maculentur,
ffiretiatihu, Or.
firpplicamu* eifoem quibus valemus precibus
D fcduli* 8c devoti*, quatenus hujufmodi exfe—en:— pericàforum
—eventu
----------- prodi
—lenter & diEverendifimi* is Chrifto patribus A do- ° crabUfiun
mini* fui* focrofimao generali concilio ligenter attento, didoa detelHbiles
liles malefico*
Bafileenfi prsfideatibtii fic coniedentibus di·
& confpiratores , fuper ipforum perniciofi*
gniflhnia.
mendaciis, veluti de re per juftitiam jam fi
Reverendiffimi patra, juftiti* xelatora , nita jufteque judicata, & cujus iterata exami
A reipublies proteâora, humilibus noftri* natio, quin immo fententisr mutatio adeo fo
obfcquii* cum reverentia debita prolibatis . ret fanguinolenta, ut umquam bellum in ea
Prudenter prarvidenda font mala, ut folubri- dem civitate commiflum, placeat penitus reter booa fuccadabt, oflfeadiculo quoque fobla- futare, ipfi* audientiam, qua indigni funt,
to nocendi, cuivi* occurrat facilior aditu* ad falubriter denegando. Ha Deu*, qua fpe* per
tales relinquitur civitati & patrie sntediâis?
papa modernus, fiüutis amator, ad ea vos , Xus flamma ex latente fcintills, quantus ex
ut firmiter fperamu* , duxerit deputando* , irori* camino fornus forgeret noxie, fi pro
quai funt honori* Dei, ecckfis, imperii, fta- digorum- malitis ad votum callidum progre
tufque pcofpcri Chrifticoiarum, nee in hi* ve· derentur ? quin immo tota Europa ex his in
Ara, quod abfit, neque vaftrocnm, et credi·E admirationem perftreperet , omoefque com
mus, quanti* commode, fed dumtaxat pia munitates ammirarentur habendo refpeâum ,
cula Jeta Chrifti , prariertim pnefenti coofi- quantum in hoc facrofanfta Romana ec< lefia,
derato tempore civitati* A patria Leodieofis, imperiique celfitudo, di&e civitati* nobilis
ejufttP porrest venir en mon peps
A A ne
R
(·) ladptenda anaam b pafcbat·, albqub amo iqjjCom4. Qaunl. Ton. XXX.
Lil
_____
*99
BASILEENSE G.
CONCILIUM.
poo
C7 ejddem Europa partis nomes tam levibus & A
—— mendadbo· fuggcftiooibas infirmarent , dic·.
coria umuuE intzxclusje.
querunt malefici, vel cur ad i.
»♦»»·
usi· pforam inftantias adeo enormibus oonfeoricur? •K TOtum ftc* nobis dum Sahmidin ex Ba- lb_ TH_
files relatio certa, quod dic Veneris
Verum fi, quod abfit, preces noftre per eaf.
dem paternitates, prout haAenus, obaudicn* vigefima prima nsafis januarii anno pnrfenri,
tur, ex tuse opus erit, nobifque urgens ne- tam pronotorce facri coocilii, quam reveren
ceffitas cunAis vicinia principibus, communi· dus in Chrifto pater epifeopus Lubkeofis, fetatibus 9t univerfitstibus diAos confpiratores, reniffimi principis ft domini, domini Sigif.
ipforumque fautores, quahïque fides «s adhi· mundi Dpi «atia Romanorum imperatoris
bends fit, elucidare, ut cconofcatur ab ipfis femper augufu, Hungari* , Bohemia , Dal
fingulifque ipforam fuppofitis, quo animo, matia, Cronciar, ftc. regis, domini met me»
quo selo, quo liberanune, qua diffimujatione tuendiffimi, orator, in publica congregatione
ipforum verfnria ponderentur , quodque hi propofuerunt ecclefiam ft civitatem Laufimet».
fruAu pecis oppreflo, vineam domini tabaoth fem efle mere imperiales ; ex boc confequen·
f (■ ‘ι·ρτ- . contendunt, ut * seque vulpecula deraftara , g tiam, ficut eia"placuit, inferentes, quod nui·
adeo ut qua uvas ferre coaluerit grariffimas, lum interefle iu caufa ipfius ecdefi· nobis fu·
labrufcas ferat, proh dolor ! caritatis inepta : percrat, de quo fatis miraremur, fi in iacro
?|uam fperimus, concedente Altiffimo, ejus concilio pmfentialiter non effetis , Sed ubi
pirsmine fanis averti mentibus, qui eafdem vos & fautores veftros plerumque nobis no·
paternitates dirigpt ad luaaen veritatis , fit tos adefle novimus, de premims ft fimiliprout Chrifticolis convenir
non fide. bus adinventionibus noo miramur , deteriora
Scriptum Lcodii XXVIII. Januarii ftc. enim contra ftatum ft honorem noftrum ta
cita veritate vos & ipfi fiaAenus fabricaftis,
MCCCCXXXV.
tam in confpeftu SS. domini noftri paper ac
Devoti A humiles veftri burgimagiftri , facri coocilii, pro honoris noftri tuitione per
jurati, & confutes civitatis Leodien- oratores noftra· propalata, verum de prntnif.
fa nuperrime propofitiooc pnriatos epifeopum
fis.
Lubicenfem ft promotores habentes compe
ΧΠΤΕΛΖ DOMINI DUCIS
tenter excufitto·, ex co quia oon fpiritu&o,
fed alieno fallaci loqunti fimt, rotam culpam
Sabaudia leAa in congregatione generali die^ fuper vos culpabilem merito & jufte retor
Mercurii IX. Februarii MCCCCXXXV.
quemus, qui huc ufque ad ooftrorum ftatus
ft honorum ac patrimonii depreffiooem, quan.
Mvrftu LtuitvicMt Je PthtJe tpi/iepw*
tum in vobis fuit & eft, laboraftis & conti,
Ovnieunfn».
nue laboraris. Unde nedum vos jam fufpc·
ftum habemus, fed inimicum notorium repu,
His. QAcrofanAa fynodo generali Bafileenfi in tamus, ft ut lactum concilium & profatus
dominus orator Cafaraus deinceps veftris clanSpiritu-fanAo congregata.
Reverendiflimi patres domini & amici fpe- deftinis fufurrstionibus , qui fub agni fpecie
cialiffimi devota recommendatione premifla. lupum geritis , non credant, fed veritati .
Qua fallacias & injurias domini Ludovici de Suis R. P. pnefentium copiam mittimus aliis
Palude epifeopi (a) Avenionenfis nedum fuP noftris litteris iaterdufiirn . Eft enim ve
SAi, verum etiam hoftis mei notorii, & rum ft fine quacumque tergiverfatione mani·
utorum fuorum diu fupportatas , deinceps feftum, quod ecclefia ft civitas Laufaaenfis
tolerare mihi non licet, fi de crudelitate no· ac omnia ejus caftrs, oppida ft dominia tem·
tari noo vellem, fibi dirigo litterae oppertu-p ppralia atque dioecefis citra patriam & tetras
nas, quarum tenorem V. R. P. notum effit nooorabilium confoderatorum & amicorum
cupiens, copiam earum coram V. R. P- pu· noftroram cariffimonim Bernenfium, Fribur.
blicandam feci pmfentibus intercludi ad ve· genfium, ft Solodoranfium, intra patriam no·
ftra obfequia propofitus ft paratu·. Eafdem ftram confiftunt; quodque in civitate MufaV. R. P. conlervare dignetur omnipotens ad nenfi nos & patras noftri inclyti habuimus,
dirigendos greflus fidelium & infidelium per habemus ft habebimus , Deo auAora, prater
viam pacis & falutis , prout ad hsK voca veftrum beneplacitum protcAionem conven
ti eftis. Scriptum Rippalin die i. Februarii tionalem, jure patrimoniali, fupremumque ju
MCCCCXXXV.
dicium & tribui»! appellationum, qua a ju
dicibus temporalibus epifeopi Laulanenfis cHumilis & devotus ecclefiai filius mittuotur. Qpod quidem jus, prout & cete
Amedeus dux Sabaudin, ftc. ra dominia noftra, pro majori parte ab im
periali majcftate tenemus, cui ft fubjidmur,
Ravoire.
ut facri Romani imperii princeps ft vaffallue, erga quam ft quod debitam ft incanta·
* minatam fidelitatem femper exlequemur, nec
erit ia facultate veftra , licet ad boc operam
dederitis ft detis veftris fuggefiionibus, inter
imperialem celfitudinem ft me interponere
exeo»
(a) Haim vpiicopi aalls estas meatio in valfttis indxlbas sp&oportuq Avcn'uMMnfiiun, fed Mqn« ia aoiffuns Gallus Chnftiana sdirioo* .
»OI
HASIUEENSE G. CONCILIUM.
go2
ra excogitatam zixaoiim, quin in fua gratia con- A ad defenfionens atque prafidium diA» eleAio-'
— doee maaaaoMs. Difficti· etiam erit vobis nis totis viribus occuriere procutavi, quo facxarin pairimoaiaaa noftrum talib* bbulis nobis mi Aum eft, ut per cos qui diAam eleAionem
ΜΠ· nuere , vel auferre , ficut] psoliti effis. & quia eorum potenti* tyrannica conantur evertere ,
non eft parcendum huaaiKtoti , q·» ad libi aliquo run. pralatorum da provincia cifdem
tum non poteft tupobiit , vobis tamquam colligatorum . qui cum clerici & pralati fini,
fafpadtiftiaao fe bofti aotcrio, per pncfentet fe decreta facroruai conciliorum debereot ve
ingreffiim patri* uoftra prohibemus. Signifi nerari , ipfi minus bene de concilio illo fencantes quod fi contra hujulmodi prohibitio* tientes, magis favores temporales fequuntur,
nem . Iplam patriam ooftrsm, fe maxime Wan quam ad bonum ecclefurum intendant; teftidi ; in qua ecclefia, civitas & cetera domi monio minus vero attendentes, facro coetui
nia ipfius ecclefia funt, vos intrare contige veftro intimare non erubuerint, qood per hu
rit, experiemini an ipfi patria Wandi fit in jufmodi eleAionem ecclefia ipfa fe patria ma
Sabaudia vel Samaria , de quibus prafentes ximis difpendiis fe cladibus affeAa fuerit fe
•aftras litterae fieri fecimus per fuferiptum affliAa ; faHe fubticentea, quod his tantis ma
notarium & fecretarium noftrum, penefque n lis tvrannidcs fe opponentium diAa aleAioni
dm ad fitfunm memoriam reniftrari. Datum ° occationem prabuerint, non autem ipfa ele
Aio . Mirandum eft profcAo, ouod per viros
Rippalic die i. Februarii McCCCXXXV.
ecclefiafticoe ita irritari velint loerorum con
ciliorum decreta faoAiffi/na , in quibus ecdefiarum reformatio & ft a tus conuftit. Sed
longe magis admiratione dignum eft, quod
nedum extra concilium ipfum , fed etiam in
LITTERA COMITIS MM^fNkSCI
tra concilium decreta veftra maximos habeant
perfecutores ; quoniam etiam in ipfo concilio
eleAio ipfa , quam utique decuit, maxime
cum jufta fit atque canonica, confoveri tur
Scribit i» gratiaa» tleSi S. Ptatii
piter fe per fordem nolint confirmari , per
Tbaateriartm.
aliquos propria feAantes, non autem juftitia
xelatores; quodque fi dominationes veftra ad
obfervationem decretorum veftrorum prompatribus dominis Cardinalibus patriar C tis animis fe omni ftudio non aflurgunt ,
chis archiepifcopis , fee- in facro concilio
quis de illis bene fentiet, aut quis de illo
praeci
rum obfervatione curabit? Quod enim ab apuis .
iiis vultis obfervari , decet primum vofmet
obfervare quantum in vobis eft. Dignentur
itaque dominationes veftra pro Dei reveren
tia fe pro proprio honore dominationum veftrarum , taliter ad caufam hujufmodi eleAionis animadvertere, quod hi qui fub confiden
tia decretorum veftrorum ad provifionem faluberrimam didat ecclefia induA i funt , eo
rum fpe fe fiducia non fraudentur , fe de de
cretis ipfius facri concilii , ac de his quas
contya ipfa decreta in ipfo concilio faAa Iunt
turpiter &4>er fordem patria ifta non fcanQdalixetur. Kgo tamen decreta ipfa quantum
in me erit intendo ufque ad apicem obferva
re fe facere obfervari, ctfi per aliquos turpi
ter fe injufte irrita fieri vellent, nifi per to
tum facrum concilium aliter fuero certiora
tus , pracipicndo cunAa beneplacita mihi veftris parato obfequiis , quz adimplere juxta
polle non definam, auxi liante Altjffimo, qui
vos incolumes reddere dignetur affidiw. Scri
ptum Infui» Jordani die VIIL mentis Fe
bruatu MCCCCXXXV
He lilttr* Jwerwtr frefntet» ftr bifln*·
•ea» Stati»! Stiti/ SebaaSi*, ra fit»λ ceagregatiaae sndoâum, praeit, t>c.
Ad concilium Bafileenfe.
R.Everendiffimis reverendifque in Chrifto
Bafileenfi exiftentibus dominis meis
Reverendiffimi revereodique in Chrifto pa
tres .... proponendo recommiffionem veftris parendi mandatis cum promtitudine. Sa
tis dominationes veftra hactenus intelligere
potuerunt, quanta cum devotione, quantoque
unccro affrAu femper illud facrum concilium
fuerim amplexatus, quodque ejus decreta at
que mandata, ut unumquemque catholicum
decet, fumma cum vcoaratiooc fufeeperim ,
eis obfequendo, obedieado, iliaque exeeutioni demandando, quantum per me fieri po
tuit quz etiam in futurum firma atque illi
bata fovere atque confervare intendo , fe
quantum in me erit ab aliis facere obfervari
Reverendiffimi ac reverendi in Chrifto patres
fe. domini praecipui, cnin pridem ecclefia S.
Pontii Thomcriasum Narbonenfia provincia ,
qua daminimeis confinis eft , paftoris foütio defolata fiiifiet & capitulum diéhr ec
clefia innitens decretis ipfius facra fynodi,
ad eleâioMtn futuri pontificis rite fe cano
nice proceffifiet, per quam elcHionem falisbriter eidem ecclafie de idoneo & infuper utili paftore provifiim eft, & plcriqu* magna
to* etiam, pralati manis de eorum potentia
confidentes, quam de bono jure fufiulti, vo
lentes nervum & awSoritatem decretorum diβ» fynodi infringere ac peffumdare, nifi fue- E
riat diAa «leAioni, non quidem juribus , fed
prsKÎpue^ qood in viris ecciefiafticis deteftabHsus eft, >c armis opponere, in maximum
digs ecclefia exterminium, & totius patria
grande diipcodtum, qua ego perpendens, nec
ullo modo tolerare valeas, quod decreta illiu, facri concilii atiquortun potentia fupprimerentur fe fierent inita, juxta poft* meum ,
C«*c*7
Tom. XXX.
Veftri* paratus mandatis Johan
nes Dei gratia comes Arme
niaci , fee.
Lll
PRO-
a
'\
,
mis
----------AWWO
CBSBTI
103
BASILEENSE G. CONCILIUM.
90)
CT
protzstotk
-
·
,
a
r^cra
r
Ptt ΙΛΤί/ίΛ» NSIteWON GfrWMBMCa· fo*' ·**
trrie i*Wa/g««l»· fcfh Gr»c»rmt ,
lu gMerrii od
Celebrem cotum veftrum, reverendiffimi re
fiant, fed etiam P. V. obnise deprecatur.
vereodique in Chrifto patres ftc dccoratiffimi
Quibus peredis & doo alias, natio ipfa
viri, felici ret & proipere dirigere ffi conferGermanica, licet pro catholica fide ad de
finiendam Bohemorum perfidiam in retroavare dignetur, in cujus eftis nomine congre
gati . Scriptum in villa mea Dtviooenfi die
ftis temporibus multa damna ia corporibus
XVIII. Martii.
Ac rebus paffa fit, & pluries maximas fummas contribuerint tam derue quam populi»,
Ecckfiz fond» devotus filias Philippus
adhuc liberali animo pro tam falubri augmenBurgundix, Brabanri» & Lymburgi»
ro catholice ecclefi» fe offert ad diligenter
perficiendum debitum fuum . Qiod 6 hac
dux, Acc.
fiant, non fiant, cum non videant, quin hu
jufmodi via indulgentiarum potius redudieni ®
Philippe.
Graecorum ac fidei, quoad efficaciam indul
Tronfoa. *
gentiarum ; Ac ecclefiaftico ftatui, quoad dctradiones popularium, valde obfit, ac etiam
cum nullo jure plus aftringatur ad admitten
dum queftum hujufmodi, quam alia nationes
palam fuam intentionem infiouat F. V. At
proteftatur per eam non flare , quominus
per viam indulgentiarum latisfaciat ordinatio-
, &c. Poft ultimarum litrneanun feripturam, quas aoREvereadiflimi
mei
Et
9UL
f· ··»
Cardisairaai S. Crocis A S. Pétri ad
vincula.
A.
bdcbmî fjîpx
lit trtM
lifrttt « teftn et
Jeenat f/^tiiiue.
Ad
M
Ferrarii.
ir. klu
concilii Bafilii prsfidcs.
ftjkn firu tt^ftetrt trtiu tttefitet fitSutu O saaarâmfanmo et bnt/ieie.
Uneuius epifeopus ftrv» ftrwrora Del
dikâis mita Nicolao orali S. Crude in
Ugenius, &c. dihâis filiis Nicolao tiraJeruGlem, ft Johaam tirafi ft ΡΜή ad via
li S- Crucis in Jerufalem, Johanni ti** (ali S. Petri ad Vincula, A Jutuao tituli S.
euh S. B. B. presbyteria cardinalibus , ayn
Sabine presbyteri cardinalibus apafiolicu fefolies fedis Idgrarâ S. A A. B,
dis lesaiis, ac venerabilibus frainbus Jo. ar.
Dura oous univerfalis gragM Domimc» luchiepileopo
Tarentinc, A Petro Padua no pro
peraa difpofitione nabis laymftum diligenter
nobis
in foro Bafibcnfi concilio pntfijcotiattendisse A quod finaulis Chrifthas retpuNies maxime nunc in facts Bafileenfi coaci. bul l* A. B.
E
E
Ho ocorrtntibw, per nus ipfos debitum apo·
Cum inteUexerimro nonnullos veluti efle.
folks fem tut is exequi non vilrmns, aniaao
remea ft ehftos feu poftulatos ad quafdam
revoir mus, nonnumquam viros fids fovea,
cathédrales ecdefias .... mooaftcria , vel ates dignitate A Ceicoru prwdieoa, ft rtnua
lias ia cis jus competere, alios per nos de
coafeafu frarrasn noïftroeum S. K. E. cardi
agendarum experientia compicuoe ia panem
nalium promotos, ad forans Bafiierafe con.
noftrorum A ecdefis Bomans negotiorum aifusai asm, ut dura tempus pofolat, corum ocilium io pidicium Rabere , ex quibus gra
peratiombus vices noftras fuppleates , mimfteves inter cos lites ft ipianim ecdefiarum feu
riam oobi( coenmiffnm, divisa afifteixa gra
mnnaftri iorum tam in ipiritualibus quam remtia , jorts vires nobis ex alto conceftâr, exe- C poralibm multa ft vana incommode oriun
estioai mandate poftumus. Cumgue in foro
tur . Nos veluti pacis & concordis inter fe
Bafibeafi concilio nonnulla ardua negotia Dei
diffidentium ft utilitatis ecdefianim ac mohonorem, ftatu^ecclcfis, ft bonum totius
naftcnomm amatores, volentes bia difcordiis
reipublics Cbnftîïns conctreestia, agenda ft
ft difpendiis opportune confulere, veftri* cirexpedienda incumbant. Igitur vos vira ierecurafpeéhontbus, de quibus plurimam in Do
mino fiduciam obtinemus, omnes & fingulm
grifate ft faptentia praeclaros , magnitudine
confilii confpicuos, ac ia maximis noftris ft
diftcrrociM inter prsfom efferentes ft eleâos
diâs ecdefis negotiis diuturna experientia
aut poftulatos, A per nos promotos & alios
quolcumque .... prsdiâis fua intereffe pu
comprobatos, lesoroe de latere cum plena ft
omnimoda poteftate legatis concedi (blita, de
tantes comple ■ . . concordandi , componen
venerabilium fratrum noftrorum Jordani Ssbidi , fopiendi A ftatucodi , difpooendi , obli
neafis, Brands Portueofis epifeoporum , Jo·
gationes quelcum^ue etiam per penfionum >mbannis tituli S. Laurentii ia Lucina, Anto
politionem hinc inde communiter ft diviGtn
nii S. Marcelli , Jobanois tituli ft Sixri ,
faciendi, ac omnia & fiogula gerendi ac fa
Francifci tituli S. Clementis, Anedoti tituli q ciendi qus ad plenam concordiam neceffaria
ft Marci presbyterorum. Lucidi ft Maris in
videbuntur eut ^uomodolibet opportun*, de
Cofmedim, Profperi S. Georgti ad velum au
confilio vcsKrabilium fratrum noftrorum Jor
dani Sabcneofis, Brands Portucnfis epifcoporeum , & Dominici S. Maris in via lata ,
diaconorum prwfats ecdefis cardinalium connim, Jo. tituli S. Laurentii in Lucina, An*
filio, auftoritate apoftolica , tenore pnrfentomi tituli S. Marcelli, Jo. tituli S. Sixti,
fium facimus, conftituimus, ft etiam depu
Francifci tituli Clementis, Angclori tituli S.
Marci presbyterorum, Lucidi S. Mario ia
tamus , vofque ad prsfatum concilium pro
Cofttiedim, Profperi S. G corgi i ad velum au
paedidorum expeditione negotiorum tamquam
reum , & Dominici S. Maris in Via lata, dia
pacis angelos providimus deftiaaodos
Qioconorum S. K. E. cardinalium plenam ft in
circa circumfpeAioni veftrs per apoftolica
tegram tenore prudentium concedimus facul
fcrtpta mandamus, quaterna injun&um vobu
tatem : ratum A gratum habituri quicqtnd
mintfterium hujufmodi pro divine , diâs fe
per vos in pmmifo ordinatum, concorda
dis ac noftra
evereotia, ad boooretn Dei ,
tum fuerit & conciufitm , idque faciemus ,
ecdefis, ft noftrum, Glutem quoque & pa
suâore Domino, inviolabiliter obfovari. Da
cem totius populi Chriftiani , juxta datam
vobis a Domino prudentiam, laudabiliter exatam Florentis, anno iocaraarioaa Domimcs
MCCCCXXXV. ΧΓΠ. calendas martii, pon
quamini , quod ex veflris operibus fruAus
tificatus noftri anno V.
optati proveniant quos fperamus, vofque de
inde illam qus pias catdas agentibus loyerEgo Jordamm epifeopus Sabioenfis SS.
na retributions impesditwr, gloriam coafequi
Ego Beanda eptlcopue Portoeafis SS.
mereamini CdicitatM sterns. Duram Florue
Ego Jobannm tfofi X Î.sMVtii is Loci
ris , anno Incarnation Dominies M CCCC
to presbyter cardinalia SS.
XXXV. XHL calendae marts , postificans
007
BASILEENSE G . CONCILIUM
008
______
”
Égo Antonio· tituli S. Marcelli probyter J tace.rimis pr*judtciu referta foreat Si que.*"
quaha , qttantaque fia · animadvertant V. R. ^mtan
-------------- cardinali* SS.
P. circa apponenda Mtttsra remedia parumper
mssBgo Johannes tituli S, Sixtl presbyter ur·
invigilare minimo gravabuntur. Hl quippe
>,π·
dinali* SS.
Ego Francifcus tituli S. Clementis presby colleâï' fangainom 'vtri* In villa* caftra Λ
oppida pnsfat* diacefêos $ Pontii hoftiliter
ter cardinali* SS.
congrem funt , pene vel numqu m reparandis
Ego A. tituli S. Marci presbyter cardiaadamni* parte* aficitndo finitimas, indigena*
Ii* SS.
pariter fc incolas truculenti* gladiis occiden
Ego Lucido* S- Maria in Cofmedim dia»
do ; quo quid inhamant»*, qmd impias, quid
coeas cardinalis SS
juftiti* remedio dignius veftrst prudenti* re»
Ego Prcfper S. Georgii ad Velum aureum
diaconus cardinali* SS·
cenfeant. Ibt enim, ut brevius re* geftas ex
primamus , ne magi* ioftfti accufèeore* , quam
Dominicus S. Mari* to Via lata diaeonua
provideatis juftitia aelatores videamur, tanta
cardinali* SS.
fuit sffrenaia immanitas, quod nifi fiiccurrenjj te juftitia perdoinetur, necefle videmus vin
COPI J L ΙΤΤίΛΛ
dicem defenforem, qui anas armi* repellat,
vim vique refandat, adurgere oportere. Ut
Regia Jacobi, fcc.
igitur infueris atrocibufque nimium tyrannis ,
non modo pradâta dioxefi* S. Pontii, fed At
Mvtrftn tlcStiet J*. P*nii
circumjacentes parte* multis affeô* incom
ΓΑμμτΜΤ*·*.
modi· liberentur, tnnquiliaque pax incolas
Everendis ia Chrifto patribus & aliis
fugitivos & peregrino* formidolofoa contineat
amicis noftri* cariffimis ia facrofrnAa
faciatque fecuro*, noftro qooque terr* conti
iy nodo Bailla» congregatis .
gu* quietiori pace congaudeant, pio & *quo
Reverendi fimi ia Chrifto patres & domi»
intuitu eadem veftro reverendo paternitates
remedia mandaro feftinent opportuna · quo
ni honorandi, devota recommendation»· pr·niam
quidem nifi juftitio veftro virtus bujumiffa. Sape 8t nimium R. P. fuimus perfuafcemodi aufus temerario* coerceat. veriftmil»
fi errores iniquorum patienti fub taciturnita
limum eft profatum dominum epifcoputn ,
te pertranfire , e* fpe freti, quod reducente
quem & fenlu fc viribus & amicis dominifratione, fuo* animo* ad meliora converterent.
Sed nobis cernentibus , quantum io dies ac» C que complurimi* grandi virtute valentibus po
crefcat malignandi affeftus, nedum ia priva»
tentem novimus. dum non amplius in perni
ciem fui totiufque provinci* longiorem pa
ti, fed commuai* boni multiplicia detrimeo»
ta, vifum eft prece* noftra* diutiffime no*
tientiam fuffrrre poterit, pro tota facultate
pede* otiofa* in prxfcntiarum ad V. R. P,
refifteodo impugnare. Certi fimum quoque eft
emittere debere, tanto profedo exaudienda*
no* ob noftrorum confervationem terrarum
fscilius, quanto plus pro integritate public*
damnati fimos boftes profligare debere, quod
rei intercedunt. Quas ut aliquando aperiamus
fbrtafi* jam pridem effeftum foret, nifi expecbata V. R. P. difpofitio retardaffet. Sed
a quo primum exorta funt eadem paternita
tes adverrant . Nuper fiquidem ecdefiam S.
conftantifima fpes confutuit, & refle, ut ad
Pontii Thomeriarum provincic Narbonenfi*
hasceioe fananda vulnera V. R. P deberent
multis ab annis apoftolica fedi fpecialiter re·
prssire antidota. Qu* enim rerum difficult**
ferv*tam, cum per felicis memoria domino»
eft, quam non nofcamu* V. R. P. diffolvere
poffef omnia quippe ea* penes funt, quibus
rum tum cardinalia fandi Marci , tum pa
triarch* Alexandrini obitu*, qui ipfius eccle
rerum opportunitati confulitur . His igitur refi* adminiftritionem tenuerunt in commen p bus lafis fc triftibu*, reverendiffimi patres,
veftris pro prudentiis finem imponite, Ac id
dem , nuper reverendo io Chrifto patri domi
caufe quod troAandum fupereft, inter altiflino G. (<·) tunc epifeopo Appamiarum, patri
ma Ac rtôiffima veftra confilia pia cura cele
quidem , quem morum probata honeftas, fanriter abfolvite, ut fic quefitu* terminus juftiguinis claritas, litterarum cognitio cathedra
paftorali dignum comprobans , SS. dominus
ti* appareat In hoc etenim fc aggravat* pro
vinci*, & defolat* ecclefi* magna in parte
nofter papa motu proprio contulit eodem mo>
do, ut fmgulis diftriSe examinatis hujufmo
V. R. P. (occurrent , ed quarum beneplacita
di de eo faâam translationem irrefragabilem
nos pnsfto parati fi mos fincera caritate offe
putemus , ft potuerit apoftolica fade* de ad
rimus , qua* Alti fi mus felices, profpera* Ac
eam fpe&antibus difponere. Verum profrâo
longsvas ad fao&ifim* complenda copta di
competimus, unde incolumitatis provinci* bo
rigere & confervere dignetur . Ex Biterris
nique contemplatione communi* vehementer
XX. Februarii .
conturbamur , impedimenta qu* nonnulli pr*>
fiat* ecclefi* S. Pontii monachi, fub cujufJacobus rex Hungari*, Jerufalem & Sici
dam pnrtenf* eleftioni* umbra, in difpofttioli* , &C.
nem 8c voluntatem apoftolicatn injicere mo» E
liti funt, prout & quotidie opponere nitun
Jaque*.
tur, xquioribus quidem ferenda animis, nifi
Bourferii.
CF
K
RUI»
(■») Gerardo, qui tamen adhuc uno i«0. Appanieofem obtlnsbat epiCcnpann.
pio
tioat juxta modum capitulorum , dc quibus-" —
fupra diximus, annuero ccnfueritis , & oos
parati erimus vobis annuentibus coafeutire , uu·
A juxta modum pmdîâum, qui ut promiCmus, ctigibilior A aptior nobas femper vifits eft, cautam fufeipere. Si vero juxta mo
dum inter vos A slit’s oratores conclufum
caufaoa haac profequi ftatueritis, nec nos intesKfimm diffentirv, quamvis modus Ipfe a
multis pene impoffibilu judicetur . Rogantes
omnipotentem Deum, A quod hominibus tmpoflibik videtur, pro fus mifcricordia redda
tur facile. Ut esum alias fcripfimus , noftra
parum refrrt, qua via, aut quo medio is fi
nis (equator, dum tamen fequatur . Ille au
tem divioua Spiritus, in cujus nomine orneis
fanAa fynodus congregatur, det vobis id ipfutn faperc fecundum Jefum Chnftum, quo
•temo Patri gratum reddatis fervitium , fcmenque veftrum cadetis in terram bonam ,
frudum centuplum afferat in patientia . Da
tum Florentin anno incarnationis Dominice
MCCCCXXXV. oAavo calendas Martii pon
tificatus noftri anno IV.
BASILEENSE G CONCILIUM.
w
t Oita rar λ
Mge tattili·
m
autfrie
iOtffifit Gnewram-
VaNnbifib» fratrihs* & dilc&is in Chriftq
filiis à* facro Bafilceafi concilio
«■gregari»·
ίβΛι it MW** gmreli
r.
aprilh
MXCCXXXF.
, Ac. Venerabilibus fratribus, Ac.
EJunUnemus
pridem orator nofter, quem, ut alias j
Satactu; Ac.
fcripfimas, menfe Julio protento Conftanrinopolim mifiasus, ad no· revertas eft· Cum
eo venerant duo oratores cariflimi in Chri
fto filii Johann»» Pahaolofi Romanorum im
peratoris illuftris, 9t ratcnhiTu fratria Jofeph Conftantinopoliaun patriarch*, videlicet
dileAi filii nobiles viri Gooqpus A Emanuel
DiSpato germani fratres ad nos deftinati .
Ex his plane intelleximus, qukquid inter
profites imperatorem A patriarcham & ipfum
Jo. de Steccatis .
oratorem noftrum in re fin&fiaa* namms
confequend* aftum fuerit . Audivimus inter
OLIO BULLO POTENS DOMINI
cetera quanto amore A reverend· imperator
Ntflri
/■
iiftruttr nfiltli
ipfe fandam Romanam ecciefiam comploda
tur, k dignitatem fedis apoftolic* veneretur.
t9»ceriet* ttte» GriKU, &t.
Ex qua re dè conficienda illa unione fandif- C
fima optimam fpem doo indigne concepimus.
Ugenius, Ac. diledo filio Juliano tituli u.
S. Sabine S. R. E. presbytero cardinali
Horum oratorum opera apud noa fuit, ut
capitula qua ultimo Couftantioopolim mifi- apoftolic* fedis legaro, ac venerabilibus fra
mus a nobis peterent confirmari, paucis ta tribus Johanni Tarentino archiepifcopo A Pe
men additis, qua ad rem facere videbantur, tro Paduam» epifeopo noftro A apoftolic* fe
afferentes nullo paâo ad ipfam unionem de dis nomine in facro generali concilio Bafiveniri poffe per eum modum, quem alias o- lecnfi profidentibus, S. A A. B.
ratores , qui ex Conftantioopon ad nos vene
Menfe proterito dileAi filii nobiles viri
rant, vobifeum conclufiffc intelligunt . Nos Georgius A Emanuel Diflipato una cum ora
vero, quantum ad ipfa capitula pertinebat, tore noftro, quem Couftantinopolim mi iera
plene rcfpondimus, oftendimufque nullius ad- mus , ad nos venerunt, per cariflimum fi
jcdionis opus effe. Sed capitula illa juxta lium Johannem Paiaologom Romeorum im
plenum intelledum ad eam rem conficiendam peratorem illuftrem, ac venerabilem fratrem
integre farisfacere; quo fadum eft, ut profa- Jofeph patriarcham Conftantioopolitanum ad
ti oratores in cum modum, quo ex ipfis cs-q noa deftinati ; qui nobis quacumque inter
pitulis declaravimus confentire decreverint , protstos imperatorem A patriarcham ac ip
dicentes fe ab imperatore A patriarcha pro fum oratorem noftrum ada funt ferio retu
fatis hoc in mandatis habere , ut declarationi lerunt ' ex quibus tum pro affedionc A re
A modificationi noftro , fi quam facere nos verentia , quam ipfum oratorem huic fand*
contingeret , fuum proftarent affenfum , ob apoftolic* fedi deferre percepimus, tum pro
quam rem petierunt iterum profita capitula modo qui in pradica venit veluti imperato
fic declarata a nobis confirmari. Nos autem ri grato A toti fere Graci* accommodo dc
etfi hic modus ad confequendam ipfam unio confequendn fanftiflima unione fpem bonam
nem melior A aptior immo ferme folus vi concepimus; horam oratorum opera fuit, A
detur, horum tamen poftulationi continuo non quidem cum multa iaftantia, ut capitula qu*
acquievimus, obftantibus his quae per alios o- ultimo loco Conftantinopolim raifimus , A
ratores apud vos aliter A longe diverfo mo qu* infra fcquuntur, aliquibus additis, con
do conduis funt, utpote qui ex omni parte firmare vellemus: afferentes nullo pado ex
pacem, unitatem, concordiam quaerimus. De modo per alios oratores apud facrum conci
crevimus itaque confilio venerabilium fratrum lium Bafileenfe conclufb, ad optatam unio
Doftrorum S. R. E. cardinalium oratores ifto· £ nem deveniri poffe. Nos autem quantum ad
ad vos remittere, A ut circumfpediooes ve- ipfa capitula pertinet plene refpoodimus, oftro quacumque a profaris imperatore A pa nendimufque alia adjcdiooe opus non effe ;
triarcha ad nos detulerunt ad liquidum intel fed capitula illa plene intelleda ad complen
ligent , ac tandem id poffint eligere, quod dam materiam hujus fhod* unioni· plene fufad conficiendam fervandamqae illam fanAiffi- ficcre. Qao fiadum eft, ut Mrfati oratam
mam unionem melius A commodius accedere ia eum modum, quem ex dimis capitulis de
videatur, fi auditis recosfirifqwe omnibus qu* claravimus, affcntire decreverint: dicentes ft
hii oratores ad nos attulerint, eorum poftula- ab ipfis imperatore A patriarcha ia mandatis
E
_
ANNO
CHVISTI
pn
BASILEENSE G. CONCILIUM.
·ιι
habere , ut declarationi fit modificationi no-Adifeuriendum & concordandum fuper différé·»..
ftro, fi quam facete contingeret, fana da- tiis inter atram |us ecclcfiam.
ouusti
Item, quod prrfatua legatus tamquam le- Hrt·
rent aflenlum. Et hac dc caufa“ petierunt ite
rum ipfa capitula fic declarata confirmari . astus falis apoftolica fisMpaetur', traAabitur
Nos vero, etfi modua ifte juxta ipfi capitu fit honorabitur per diAum fereniffimum im
la ad confequendum optatum finem , melior peratorem & revcrendiftimnin dominam pa
A aptior videatur, non tamen petitioni ipfotriarcham fit Gmo. fient legari fedis apoftolirum acquievimus, obftantibus his quas per a- c« dc latere toleat fidcipi, traAari fit hono
lios oratores cum ipto facro concilio aliter rari » Similiter ornare pcialari, doAores, ma& longe diverto motto condufi fimt . Qua- giftri, & alii, qui cum eo venient, traAamobrem de confilio vesmrabilium fratrum no» boatur fit hoaorammfur, ut talea traAari k
Arorum S. R. E. cardinalium, oratores ipfos honorari folent.
Item, quod profatus legatus gaudebit ple
ad profatum concilium remittere decrevimus,
qui qua afta funt referent, ac profati impe na fauritara k libertate: ita quod libere po
ratoris mentem , poftularioncm , tt quocum- terit ad profittam civitatem Coaftanrinopoli“ t, quandocunque
J|ue ad rem pertinentia nota facient, ut ip-g.tanam venire, ftaN, redire
fibi videbitur
um faecum concilium ea omnia intelligent, ~ Ck:
— ■-& placebit
—u* fine ailla moleftm ,
ad liquidum id poflît eligerequod ad hu injuria, vel oftentt, juxta omnem po&bilitajufmodi unionem cenfequendam propius acce tem prodiAorum dominorum imperatoria 8t
dere videatur. Si icaqaae audiris fit rccenfitis patriarcha fic fuorum, etiamfi contingat di
omnibus, profatum facrum concilium eorum Aam unionem, quod abfit , non fequi; fit
poftulationi juxta formam capitulorum , de idem per omnia de omnibus fic finguua proquibus fupra diximus, annoere ftatuerit . & laris, fic doAoribns , magiftris , & aiiis qui
nos etiam parari fumus afteatire , atque in venient, ftabunt & redibunt cum diAo lega
hujus rei eventum vobis de quibus fpecialem to , vel fitparatim ab eo. Inter cetera quod
in domino fiduciam obtinemus, cum profatis in difputauonibus qua fient, Hctbit profatis
oratoribus λ aliis, quos pro parte diftorum domims togato, prelatis, doAoribns, magi
imperatoria fit patriarch* cooummitcr vel di- ftris & alita libere proponere, promovere ,
vifim fbrfan intervenire contigerit, aoftro fit arguere , refpoadere , replicare fit dicere ,
apoftoliro fedis notnioe promovendi, traAan- quantum fit quotient eis videbitur opportu
di, concludendi , fic firmandi, ac difpooendi num , pro intdligenda, declaranda, fit confefit ordinandi juxta «piorum capitulorum con Cquenda veritate, ut deceas eft. Et fimilitee
tinentiam de prodiAorum fratrum noArorum liceat omnibus, qui ex parte ecclefie orienconfilio, auAoritate, apoftolica, plenam fic ii- tails prmdiAat ad difputandum deputati fue
beram tenore profentium concedimus faculta rint · ita quod in ipfis difputarionibus, protem . Traar tafitahraia ia farata talia aft . politionibus, fit dift is, utraque pan fe inviSanftifiimua dominus nofter Eugenius divi cem benigne fupportet, fic honoret, verbis
na providentia papa IV. pro gerenda fanAif- indecentibus omnino ceffantibus, fit omnia
cum pace & charitate fiant. Nam alias ad
fima unione, ut fupra promittitur, mittet ad
partes orientales, profertim ad civitatem Connantinopolitanam unum ex reverendiffimis pa
Item , quod congregatis prolatis & altis
tribus S. R. E. cardinalibus legatum de Ute
re , cum prolatia , doftoribus, tnagiftris , 8t ex utraque parte, at fiàpra promittitur, pro
aliis, ut nbi opus effe videbitur, cum am cedatur per viam difputationis arguendo fic
pla facultate agendi fic faciendi omnia fit lin refpondendo, ut fupra, & ut difputantium
gula , per qu» profata unio fic caritas inter moris eft__, -..Λ
interponendo
pro »;argumentorum
____ evangel
___
___ fic
a. aliaorientalem 8c occidentalem ecdefias przdiftes d difpdfitiooe
auAoritate»
iorum
fuum plenum confequatur efleAum.
rum fandarum
“
fcriptursrum atque etiam fan
Item, quod profatus legatus cum prodidorum patrum & doAorum.
Ais prolatis etiam hinc iter arripiet cum ga
Item, quod quicquid fuper differentiis in
leis verfus civitatem Conftantinopoli tansm in
ter utramque ecclefiam exiftearibua ex com
fra annum, poftquam hnc capitula per ipfum
muni concordia utridque partis concludetur
dominum papam fuerint confirmata, fit iter
& ordinabitur , inviolabiliter Cervari debeat
fuum continuabit juxta poffe, quamdiuperve
per utramque partem, & mandetur lub pe
niat ad diAam civitatem Conftantinopolitanis 8t cenfuris debitis per omnes fubditoe unam .
tri ufque ecclefia tam occidentalis quam orien
Item, quod fereniflimus dominus Johannes
talis inviolabiliter fervari & illibate cuftodiri,
imperator , fic reverendil&mus dominus Jofeph
patriarcha prodiAi interim
cum effeftu fuis propriis expenfis , ut qui
pro parte fua
Jilacet
ynodus
omnibus
ipfi
feu adherentibus, ita
infra
adventus diAi
ad civitatem
nopoliranam prodiAam,
funt venient, fic
operam dabunt
fic in unitate Spiritua-fanAi pariter intendant.
fuerint evocandi evocentur. Et Datum Florentut anno incarnationis Domini*
fanAiffimo domino noftra quod fiat c« MCCCCXXXV. VIII. Kalendae Martii,
generalis ex parte ecclefie orientalis E pontificatus noftri anno IV.
ex
nationibus
ecclefie fabjcAia
Ego Jordanus epifcopus Ssidaenfis mams
ut
menfem a die propria fubfcripfi.
legati
ConflantiEgo Antonius titnli S. Marcelli presbyter
omnes qui venturi cardinalis propria manu fubfcripfi.
profertim reverendi patres
Ego N. tituli Sands Crucia presbyter car
domini patriarche, Antiochenfis fit Jerofoly- dinalis manu propria fubfcripfi.
mitanus, ficc. Et ftatim finito illo menfe ,
Ego Jo: cardinalis S. Petri ad vincula ma*
procedatur ad proponendum , difputandum · nu propria fubfcripfi.
BASILEENSE G CONCILIUM.
cardinalis A Sun mans propria A verendsque patres A dentiri vsftra
ta mihi figàificeria, pim juta poffe, perfice,
Esq F ttroK A Cl arosetit presbyter car· n curabo. Eafiiem pMermttrea veftra· co»·
fervst Alti£βχ· , Ac. Scriptum apud Caysodiaans mane propria fidderipfi.
Ego Imcadm S. Mari· in Cofmodim dis. nem XXVL Februarii.
•ri
ego
AWWO
cfHtttn
•«IJ
Α. At Florentia,
AHTXJUr
DOMINI DUCIS MULXNSIT
Senfts marris ecdefis devotus filios dea
Anoegavis , Calabris , Barri A Lotba.
riims marchio . Ac. comes Pronatis
A Porcalpuerii.
Reos.
AA roncilinm Bafilosofe.
Serait h
MSTOLa CMHJ NKCIS
Francorum ad aoacilium Bafileenfe.
GrtlMi Mil
I* Xrmism Gril/riad oMutir Mi-M
Acrof.ofts fynodo Bafileeafi domiris A
ilM
amicis meia coofideatUEmis.
Acrofeafts fyaoda generali Befileeufi in
Revereadifimi reverendipu· ia Chrifto pa
SpintuUanfto Jegitime congregata.
tre A domiri amici coafidenrifimi, cordiali rtcocamcadatiooc prsmiffa . Jam pridem
Karalua Dei gtati*, Fraocnrum rox. Ami
veftps reverendis potemitoriboa innotuit , ci carifimi A Ipoctafifiaii, novimus nridem
puaatum eleftiouis negotium Madnvienfis ec* puditae vacante ecdefia Marisvienfi, tub cu
defis de perfona reverendi petris abbatis de jus uberibus Altifimo fiuamlaadn dens A
Bdlodoco, dssnofynerii diieftifimi confenguinri mei ducts Britannia, prs cuoftis fid
«bacatus fiddifiimi A approbari fefts * comB
habnent A babeat diftus confeagriaeus, non B. Maria A Bello teat par crooricos illius
ob ipftus elefti perfonam, pria immo etiam loci cum ingenti ibltrria , exenfib puocumproptdr militatam ecdafis, ac loci A duca· c
*
•tum vacante, iafefe Spiritus fantus fri inimicorum exftirpnrioaem, turn etiam cum alias eadem ecdefia vacante, in o·
pifeopom «inform deAua unariaster extitir.
mtac figridem orra fecuado videlicet ad asm- mua jurunditatcm. Ipfe roim eft vir uti^ue
dam ecclefram per fimilrm deAioris riant
vocatus exiftar, negotio hujufiaodi non expoâato, per dominum noftrum papam levifi. genitus de majoribus «iris, pnem procipue
nae ropulfem habrit; pm de re ut bujufenodt optamus A defideramus in difta oecMfia pvooieAioais negotium receofesdo pita veftri fi efte, pro feliri boarim» privae et incola,
eri coarifii decretum , puent accipere libra rum fiend pugilem indcfedfem aesplefti. Nam
mentum , corde A ammo puaatum poflûm ai· prsdecefiares A pragemtorse foi , figmuter
fafttooe cariori deprecor , puatenus laborare ille famofiftmus ftrwmai miles Bertrand»
placeat, ut diftum decretum per vos celebra conneftabulua tempero pun vivebat ia homo*
tum obfervetur, A fuum coofepuatur «fio· ois regni F ranas , pui nusuens noflroe rxAum, bc taara difpendia clefti* & io fau- D titpavrt , A tanta tero ia difto regno nocum eligendi» fias de decreto hupdmodt pes-
S
S
recognirionem erga fime fiacccflorea tenemus
noa obligato·, cups Bsrttaudi diftus deftua
cft proprius nepos, hojufmodi aoftoritatr, a>
iodione son cxpeftata, nepae examinata, dignorious eeifcopnm Trecorenfem adeamdem
ecclefiam Mactovienfem per feoftifienum pa.
trem noftrum papam fiadbv inArtnarom feifie
translatum, io decreti facrefeafti concilii lu
Aum fanâtfiaaum dominum noftnrat papam, dibrium, A tpfits HeAi excefivam pfturam
poftguam facro concilio ftatutUpue A deero- locipoe ac dtaaccfis anrahfti fahisnnenoaem :
tis ia «o jeditia adbafit, at aoa vituperetur
«pat par cum fetari approbatum, ut fcanda- E
la tnlmamr, difimfiooea , amnes , depraeda, cunàis bosnaibus totius parris innotuit, nes
taorsn, deftns&ooes A Oaclefiarom iovafiooes profirit, fed prsfeit. Qjapropter qgnofecutcc
vitaarur , pas A pom inde oriri poTent, ipfi» epifeopum Trecoreefem nec fibi aro
gribus obviaro tenemini. Rcvereodifimi re- paene Madovicofi prodriT· poft·, roganum
dxmmtn aeftram papam rircumpofiMcum
pe· pecumaua preces A munem ia vmeem
Domini obrepete, nec ad perfeos drieftum
aoenaepe (boc enim ab mnai citions alie·
num cenfrtur.Y fi good ia republies utilité·
(«) Vt «a IbrvMa aHms soda rat <
i adAsmas S. Diaoyfi tstspfo, k q
Canpi/. Crwri. Taut. XXX.
•«Ι
M
Karolus,
travois csjujimuum
8. Crucis & S. Petri ad concilium
Bafikenf»,
Dt t8ii e ft & uliit
fr* fMf,
I·
*·»■·**'
i. CONCILIUM.
BASILEENSE (
cr vue quo poffumus modo, quatcmia diâo ck-.
” .... moivntrio juftiriam miniftrari Acicatn, ipfum
ia difls Maclovienfi ecclefia velitis facers pm
ut* cificum, dido fr^rt penitus rejufto, Λ fi»
bi impofito fikatio , in quo nobis fumtne cons»
placebi rts. Datum CavDonis dic XXVII. men·
fis Februarii MCCCCXXXV.
fit
IteJitf
Evsrendiffimis reverendifque in Chri.
oitf _____
Mediolanum rgpartun· vires loss, iiufaftriam*'"
Ac diligentiam pr· hac parte * firmanda. D* Jatîni
li Deus annuat At dextre affiftat, Nobis au- . Mis
tam propter peccata noftra hoc explere pro * 1 »*·♦
voto non eft cooceffum. De legato autem
mitrendo altero ex nobis , pro recuperandis
terris ecclefi·, non cft vifum (ânâlmmo domino noftro-Sperat enim aliis modis fuccurrere rebus: quod pnrfttt Omnipotens, qui
in agendis ad fui honorem veftras dignetur
dirigere paternitates , SanAiffims· dominus
nofter me cardinalem S. Cnicis mittit in
Galliae, pro pace firmanda. Ego autem car
dinalia S. Pem hic remansa , pro certis bo
nis caufis, ftatum At booorem ecclefi· con»
cernentibus, defiderando mandatis ft. V. li.
benter obfitqui At parere, quibus nos pariter
humiles comnaendamus. Ex Florentia die XI.
Maii,
Ao patribus At dominis, dominis S,
R. £. ordinalibus ,^pntktis, dodoribus, cm
C R. F. veftrarnm hnmilrv ferviterifqu» venerabilibus viris in facro generali
toccs,
concilio Bafileenfi rcfidcaitibw dominis meri·
to venerandis.
ZPUTOL/f OKJTOmt
Si jam Jiu, reverendiffimi reverendique fis
Chrifto patres, ceterique venerabile* viri ,
Concilii Bafileenfis ad imperatorem ad
nul Its ad veftras reverendas paternitates noconcilium Befikenfc.
ftr.s dedimus litteras liipei Jtgorio pacis Ita
lic* componende , ac fuper recuperatione ter De nsgerie tfiftfi Triant«»’, Badsmemm ,
rarum ecclefia pradiâarum, per alterum ex
solus , qui ad cas pai tes legatu* mitteretur,
jufta & optima ratione nobis vifum eft Po-C I, QAcrofimô·, Acc. Reverendiffimi & rt- »
tuiflemus enim frequenter errare feribeado ,
O verendi io Chnfto patres & venera
jugiter variato fucceffii emergentium negotio biles domini, litteram facrofânâ· veftra ia
rum , quem nullo certo judicio vel firmatioSpiritu fànâo congregationis recepimus, per
nc comprehendere valebamus. Cepimus enim
Îuam in anget*· reverendi in Chnfto natria
poft noftrum e Bafilea difceffiim, apud Am : domini epifeopi Tridcntini io jungebatur
ôiflimum dominum noftrum de pace agere , nobis follü itudipis ftudium adhibere. Cui fi
Îqarn lingulari a vobis mandato profequem quidem /affioni, ficut At omnibus ner v«
am accepi mus . Superioribus diebus paucule pmccptis, promtum in nobis fuit oaediendi
quidem dc ea vcftris reverendis paternitatibus propoCtum, Sed eo ten.port, quo littera no»
fcripfimua, fpe accenfi feliciffimorum fitecef- bis oblata eft, jam concordiam initam eft·
fimm . Videlicet, ut fiep· aflblet, expe&vi- communi colloquio ferebatur , Nihilominus
mus pacem defideratam , ab omnibus gratam, eidem domino epifa-po ia hac· civitate p*mjucundam, amabilem : tenemus in manibus , festi per unum ex nobis vice omnium di.
& ecce dum ftringimus, elabitur ut murenu fitam eft, quale a facro coariHo reccpiftemua
la, ac fi, ut nobis votivum erat, pacem , D mandatum , At licet, ut dicebatur , jam con
auxi liante Domino, dedifiemus rebus, fcripfif- cordia iaâa effet, fi quid tamen neceflarii ofemus Ordine fucceffive qu· principia, qu· peris fiii negotiis putaret accommodum , fi.
media, qui finis noftrorum traâatuum. oed goificaret boc nobis: quoniam parati eramus
cum abfoluto negotio, poft multos labores, juxta mandatum ipfius facri concilii apponere
fpes ornais evanuerit conficiende pacis , in- partes noftras.
x. De negotiis Bohemi·, ficut veftrts pa
Ïrata videtur hora, qua nihil jucunditatis af.
rrret aut rommodi . Unum fane praetereun ternitatibus notum fecimus, ad Dominicam
dum non putamus, quod propter regnum Si m -dito apud Bruinam fiait condiâa diem .
ciliar, de quo illuftns dux Mediolani k di- Poftmodum fcripfit nobis fereniffimus prin
fponit intromittere m Uvorem liluftris do ceps dominus imperator, quod ad 0Λ0 dies
fuerat prorogata, hortana nos illo ibi adeffe
mini ducis Barrenfis, non annuente domino
noftro, pax ifta oon potuit confummari. AI- tempore, quo Λ ipfe infajlibilittr non dceflegat ipie dominus dux Mediolani, quod hoc fet; quo termino pendente, mifit imum bafacit pro luo honore confervando, propter rooem Bohemi· w familia fua nomine Po
Zuafdam conventiones , quas habet cum prat- ta, petens illuftrem principem dominam du
ito domino duce Barrenfi. Replicat fanflif- cem Albertum, & nos ad ejus accedere ma.
fimus dominus nofter, quod fine fuo manda jeftatem. Nos mox ivimus , doeuious vero
to & juffu, nemo debet de terns ecclefia ul- 1E dux fe ire non P·», caufis urgentibus im
lo paAo fe emparare, quovis captato colore peditum , litteris excuftvit. Nobis itaque apud
vel caufa. His poftremo hoc fine ftaturis , ipfius imperialem fietvnintcm ia Pofooio ronvenit dominus marchio Eftenfu vifere fanflif- ftitutis, de cooftitucado terminum fim diem
fimum dominum noftrum, tique pollicitus eft conventionis Bruin· coafidtatiooem propopacem fe daturum fibi cum eodem domino fuit, At cum noo pro celeritate fccerumai cdoce Mediolani , jatnque confeftim accedit xa&un inftantiam , dominus imperator im*
minm
frL
91Ί
teSOXENtâ < CONCILIUM.
,iS3______
or minete fibi pro oggctiii regat Htragariv tape·.
ητκι mansu cmdinmis
<£ζΐίη
' " 1 ‘dimcnra oxpofirit. Uada non abfipse dtAculMitrannTi *■** b·* deventum eft, quod ad Domini*
rasitaro/ teeeilii
lilttrtt
mj. cam tad Mum Afraafioaia fifit apod Brat*
pre iétuiù
tie vite
■aa tormuras pntfimna, ad fanat non atm
jM^itete et eeireettiit Petri de Leeeee
domino duct pnadiflo ire, danse Domino ,
derge.
■nan fitaraa · Coocedat clemcotifimua Deus
Wo in teatpore ac Imo bee acgotia felice fi
Etrus miferarione divina epifeopue Albe- u- ► »«»ne coadudi, pro quo a peterattacibuc vcftns
nenfis S. R. E. cardinalis de Fuxo nun
fieri 9t rasndari fieri oratfooum fidfragia hu
cupatus, in civitate Avenionenfi A comitatu
militer (applicantia. iMcr bec per Dei gra
tiam undique audivimna ia mriraa fefta dif- Veaaûni pro domino noftro papa A S. Ro
poai. Nam ia Moravia du* obfidiooes ad e- mana ecclefia ia temporalibus vicarius geum
vallamhira reliqaiee pofiur funt, A info Bor ralis, nec non in Arelateafi , Aqucnfi, A non
num contra Thabontaa quatuor a baronibus nullis altis provinciis, civitatibus A dimcefi·
A dna ia proxiam fiend* fimt, ant fecun ■ bus apoftoHce fodis a Utere legatus, veneradum pradima nobis ferfitaa n* font f»0n : D bili domino Andrea Saocii decretorum doita quod qui obfidebeot, obfidenmr; & qui flori, canonico A facrift* Lombarieofi, cu
cakarc fe poflr orbem pedibus pralumehant, ri* noftra caularum auditor», falutem ia Do
nunc vix roclnfi fixtalittia flent fecuri. Hcc mino fempiternam.
Per reiigiofutn virum fratrem Bartholomutatio dextro Excelfi. Ipfe qui cmpcrit per
meum Rubei findienn» conventus Cadefti rio
ficiet, quia Omnipotens nomen ejm.
3. Ceteram ftyli ofikio explicari non pof- rum civitatis Avcaiooenfis fuerant nobis die
fet, quanta tarritia refiAa funt mentes devo- dacaprafentiumex perae fecri Befiiceofia con
raram filiorum, qui ecclefia Dei obftant. & cilii exhibit* litters tenoris fcquentis.
Venerabili Petro epifeopo Albaoenfi, S.
ipfi Iaera concilio detrahentium opilate funt
lingua, cum diverietUM fiât relottone vulga R. E. cardinali de Fuxo, apoftolica fedis le
tam, reformationis operi, poft apfrafene n· gato.
SacroMAa, Ac. Venerabili Petro epifeo
rim eum ordinem datum ede, quo felix con
duira abique mora difyendio expc&atur. Com po Albaoeafi, S. i. L cardinali, Ac. fiduaridem apud imperialem aaajrftatem efiemua, tem A omnipotentis Dei henediflionetn.
« celata Afpofino A fepriferia perritio refer - C Dudum nonnullos cardinales & pr»Istos astationis fuiffet (expofita), ipfius feraoifiimi lioa in facro concilio exiften tes depute vi mus,
domini imperatorie, A circumflantium prola qui fe informarent dc lanflitate vir* sc mi
torum, baronum ae ceterorum exhilarata font raculis, quibus ciaruifle fertur bon* memo
corda, prudenribw vultibua vorihdque, plu ri* Petrus de Luxetnburgo olim cardinalis,
rimi hoc teftari funt, A fpem bonam fe cx ut de his probata veritate, fenAorum catalo
eodem reformationis opere habere dixerunt. go annumeraretur. Et quia, ut intelleximus,
Ideoque paternitates veftras fapplkutn pre nonnull* in re ifta olim habitu informatio
cum inflante cua&orom fidelium voto depo- nes in civitate illa Avenioaenfi efle debent,
fcimm, quaterna opta hoc tam falutare feli qu* adhibita diligentia faciliter reperiri pote
ci confummatiooe dooetia, A ortus Chriftia- runt: ideo devoNooem suem rogamus Abor
ni falutem, qua ia manibus veftris eft fits , tamur, ut cum diligentia partes turn ita in
languenti A exoptanti prabete, ne hujm ex- terponere velis, quod Mr opera tua dift* in
peflatioois gaudium evanefcat, A opilata lin- formationes A alia legitima teftiaaonia ·, qui
gun, fupervemente exfiocetioae, fiduta acrius bus comprobari poflit vit* fiioAitae difli Pwinfervefcant, A au&oritaa, A quod lugubrius [jtri, recolligantur, A recoUefla ad nos tranfforet, mala qua nos gravant, {peratis reme mittantur, ut ea, qu* circa pmmiffa inten
diis deficieotibro, invalcfrant, A defperata dimus ad efleflum deducere valeanu*. Et fi
fetate , proximum interitum comminentur , in his illam quam confidimus diligent»»
quod abeffe miferatio divine concedat, atque adhibueris, nobis certe, ultra meritum quod
meram diflôlvi concilium, nifi terminato ne inde confequeris, remgratiffimam facies. Do
gotio Bohemorum in articulis pacis A refor- tum Bafdc*, XIL Junii MCCCCX1XV.
snatioria feflo notabili fruftu. Spiritus al
ΤΕΝΟΛ UTTEJUE RBGIf ^NGLtX.
mus , in cupa eft nomine congregatum , ficut
diverfitatem linguarum ia mutarem fidei adu
Acrofanfl* Briilceofi fynodo in Spirin»- ilh
navit, ita explofis diverfitaribus A differenti»
fanflo legitime congregat* univerialcm
cvnâis, vos in unum fanflnm A Chriftiano
ecclefiam rtprnfimtaati , Hcoricus Dei gratia
populo utile propofitum firma ftabilitate eootarant. A ad eflêftum pro gloria fiat maje- rex Angli* Ac. A dominus Hibernia faloftatts perducat. Scriptum Vnam, XL Mair tem, A votivis in Domino fiicceffibus-aggrcfla feliciter conflammare.
nono MCCCGXXXV.
Prsrftantiffimi patres , fanfl* matris ecclefi* pugiles A column·, vifis A intdleAis
veftra concionis facratiffisn* litteris eredem
tialibus, quas pridem honorabiles A difereti viri magtftri Jo: Pukripatris in theologia,
A Stephanua de Novaris legum doâores eximi i, veftri catus alnaifici orateres, nobis
prafentarunt, ac credentia eis defupei com
mifla, noftra majeftatis ia conlpeflu ckganMmm s
ti£
Cnatf. GaransL Tom. XXX.
P
S
919
BASILEENSE G CONCILIUM,
920 _____
timme ftylooua diferriflimo feriofius explica-Z
ρβΛ deliberstfooem pun noftris coafiliaRESPONSIONES DJTTX
c«Sn
oiMisTj ni· exinde habitam. refponfionm fuper svifaaeu*♦»».
t» cia tun verbe, quam ia fcriptis miniftn«4d nwnZrrnm nttlltuifiai m Οτ^ΙίΛίβ
ri fedauit, de qtubus iidem otatores veftram
fiv» frietft/ Hearifi Dei gratia regit
congregationem lâcroiànâam pUaitn informe& danafoi
, pw ovs/roMwam
re noverunt: quoi tamquam perfonm multi
rotf/w jtti, itMrtiilihu & âijetftit virit
moda laude dignat, apud ventas fanâitatcs
atagÿlrit
Pakripatrit m sfoafo.
intern» affeffiibus recommit» procamur , qua
gr«, Ô* Jrqp^a·· de Nrwri, m
ci·
rum corda omnis gratia influentiam operant
vili MMw
aaAagufnhu aj
illuftrare dignetur Spiritus ille fa£h», cujus
ctifijpauaa faaat rqgsnaa « /arra Λ^βίβηβ
inftin&u a diu foiftia It cftis contcgati. Sericeatiiia fhfEaatit.
peum io palatio noftro apud Weftmonafteriunj
mentis Junii die XIV.
D ea qua pro parte diâi concilii ner ia. p. si7
eofdem oratores poftulata & perita faere, videlicet quod cum ipfum facrum conci
TENOR LITTERJE OCCIS
.
lium novi ffi me fiierit avifatum per illuftrem
G10CESTRIX.
principem regi* celfitudinis avunculum carifE verendi ffi mis revcyendifque in Chrifto
fimum ducam Burgundi*, quod ipfe exiflens
io civitate Niverncnfi fuerat requifitua per
patribus in facro concilio Baiileenfi con
gregati· .
ducem Borbonii 8t certos alios, ut vellet in
Sacrofanâa fynodo Bafileenfi , Ac. devo
tendere ad generalem pacem regni Franci»,
ffi quod tandem prolocutum fuerit de diata
ti ffi mas filiales fufcipere recommendstiones 8c
felici £ mu gerendarum femper rerum repor
una five conventione tenenda io villa Attrebatcnfi prima die julii proxime futura : qu*
tare iucceffus.
diata ffi conventio quantum ad locum & tem
Sanffiis hi· Audits, quibus, o patres conferipti, follicite infudan·, adeo quidem adpus per ipfum ducem Btergundi* & partem
hzlit adharetque anima mea , ut permaxime
siteram regi* fublitnitari adverfantem, fuerat
velim ea omnia, qms quoquo modo ad pro
acceptata, cum firma intentione ad diâam
conventionem five diartam de principalioribus
motionem eorum tendere queant , tam cele
rem, quam falubrem fortirt bone expeditio
fui fanguinis Λ alita fuis confilianis , cum
nis fruHum , & ad id ftudium omne meum, C pleniffima poteftate ad effeffium diâs pacis
•c operas indefeffas ardenti nimis defiderio
nabeod*, tranfmittendis.
impartin'. Hujus fiquidem continui & immo
Intendaraue ipfum facrum concilium folembilis voti mei, cx plerifque rerum indiciis,
nem ambaffistam ad diâam conventionem fi
ve distam aliquos de majoribus tranfmittere
quas ante geiferim, veftras, uti reor, pater
diflo tempore, A ita coocluferit in fua con
nitates argumenta non latent* fed& ipfius fi
xi firmique propofiti recens tatis experientia
gregatione generali.
teftis eft, dum nuper partes meas non fegniQuamobrcm iidem oratores celfitudinem re
giam exhortabantur & rogabant in vifceribus
ter quidem appofui, ut folemnes difertiffitnicharitatis ex parte facri concilii, ut fua ma
que ambaffiatores veftri tnagiftri Johannes
jeftas regia diâam conventionem locumque
Pulchripatris facts theologis & Stephani de
& tempus acceptare velit, ad esmque de fuis
Novaria civilis fcientis profeflores egregii ,
parentibus ffi confiliariis cum pleniffima po.
ad iftud inclytum regnum tranfmiffi, apud
tcftate diâam pacem perficiendi mittere; at
facram regiam majeftatem, benignam utique
que ubi ex bona difoofitiooe partium res foceleriter , immo ciriffime audientiam obtinue
runt , qui revera divinas faoâi concilii adhor- D lito fe gratiorem offert; & facrum concilium
poteft opus Deo adeo acceptum efficere, cutattooes facraque vota excellenti facundoquc
Eit ut majeftate regia fincerum votum quod
ftylo edifferentes , plurimum apud Deum &
aâenus in peâore geffit, in acceptatione dihomines laudis & honoris & promii merue
â*
conventionis & ceteris rei accocnmodif
re . Hos igitur , amabiles Deo patres, fufeipftendat.
pere dignemini, pro meritis recommiflbs, &
quam gratia granofeque invenerint celfitudiRESTONSSO
PSUBOICT^f.
nem regiam unâiffimis facti concilii defideriis inclinatam, ipfis pro fumma eorum pru
dentia auâoritateque pertnaxitna, fidem prsublimitas regia fisa conftanter tenet in m t- «>·
mente ; quod ipfiim facrum concilium
bete indubiam paternitatibus veftris fas erit ,
minime latet, neque latere poteft , cujus &
quae ad fanâs matris ccclefi· & fuppofitoqualis difpofirionis eadem omni tempore fue
rutn ejufocm dircôionem & reformationem
rit Λ fit erga ipfitm pacis bonum . Ipfem
felicem infoiret, qusfo, Spiritus ille fanâus
namque fui animi difpofitmpem ad tant* rei
in cujus eftis nomine congregati , necnon ut
utilitatem flexam fle inclinatam, primo benpoflitis
capitis & membrorum conficere utiffitnn memori* pap* Martino V. qui per
nitarem, fua in vos carifmatum dona largiri
medium reverendiffimi P. Angli* cardinalis
dignetur. Scriptum Loodooiis , fub figocto
fuam ferenitatem ad ipfam pacem crebro hor
meo IV. Julii.
tatus eft, aperuit Jt demum eamdem repen
tis vicibus tam litteris quam etiam oratorum
Devotus ecclefis filius Humefridus dux
fuorum Bafileam tranfmifforiim, ad traftanGloceftrie, comes Pembprochii, ma
dum, appunâuandum ffi inveniendum pacem
gnus camerarius Anglm.
ipfam, plenam pomftatem hinc inde voce vi
va eidem facro concilio intimavit; petere etiam
’
A
R
S
_
' ■'
fil
BASILEENSE G . CONCHIUM.
feac fie difpofirionis à magjftnun Antonium de S. Vito, caularum* A MXο
" rôclinario pet re—tiffins— dominum car- palatii spoftolki auditorem, oratores noftroa CHX
ISTI
n dhal— S. Cnscis, a Mt apoftolica in — ad pacem ecclefis fine— voluntate difpofitos
mi
gnum Francia et de caa£i lapa traafmiffi, ffi nonnulla alie noftro nomine prodentis verelariopab ; qui quantas iollxitudiaes ffi di ftra expofituras, quibus five alteri eorum in
ligentia· pro ipfiua pads compendio ratio his gus referent, fidem indubiam adhibere
nabilibus modiis obtinendo, regia fublimitas velitis. Datum Florentia anno incarnat, doante hac tempora fieri fixerat , bene no minies MCCCCXXXV. X. calendas Augufti
vit; has quoque follicitudioum & laborum pontificatus noftri anno V.
diligentias ac regia celfirudinis animi ad pa
cis bonum inclinationem faemffimo princi
G. de Ymola .
pi Sigifmundo Dei gratia imperatam Roma*
norum, ffi eri— fratri fuo pneclariffimo, ad
LITTERA CEEDENTLAIS
idem ab eo poftulanri, refpoafioocs ffi feripts regia plunes fibi tranfmifiâ, ac eri— dus
Ctltgii JeeMMnHK terJiimliuM .
varia conventiones inter partes diffidentes ap. »
punftoat*, primo frilicet apud Autiffiodo- P Acrofanâs fynodo Bafileenfi , epifeopi ,
rum , deinde apsd Corbolium , quibus idem
presbyteri, Λ diaconi S. R. E. cardina
les rccommcndarion— & votivam in Domi
dominus cardinalis intererat plenius teftantur .
no caritatem.
Ex parte SS. domini noftri fummi ponti
Pnuniffis itaque pro regii culminis difpoftioes optima em pacem hujufmodi haben ficis prsfentium latores domini Ambrofius
dam peroraris , iua celfitudo inclytiffi morum prior generalis ordinis CamalduJenfis, & An
progenitorum fuontm, qui pacis 8t unitatis tonius de S, Vito palatii apoftolici caufarum
sntimi dilsâores femper exritenmt, yeftigiis auditor, ad prsfentiam P. V. inprsfentiarum accedunt , quibus nonnulla commifimus
inhsrendo, ad Dei omnipotentis laud— ffi
honor—, & ad vitandum Chriftiani faagui. P. V. noftri parte referenda colloquia . Pre
nis efiufionem, immo pro quiete ac tranquil- camur igitur, nt placear relatibus eorum tanlitat* fuhditorom fuorum , ipfum regnum quatn noftris fidem per omnia tradere crediFrancis inhabitantium, & prsfertim coateua- tivam, ad cun&a femper veftra mandata paplarione ffi ob reverentiam hortamentorum ftc rati . Scriptum Florentis die XXII. Julii
rogationum tam fanâiffimi patris domini Eu- C MCCCCXXXV.
genii jam fummi pontificis, fab cad— re
LITTERÆ ^MB^SSUTORUM
majeftari regis fcribenris, quam eti—cooci
lii memorati j & ut realiter fiftione quavis
Sacri
conciiii fai iveraat aci Graeciam.
explofr, cjufdem fublimitas cunâis infinuct
«a qus omni tempore erga ipfum pacis bo
num geffit, & fuo gerit in peâore de prsAcrofaoAs generali fynodo Bafileenfi in iv. r- tic.
fenti, ad locum memoratum fuam ambaffiaSpiritu fanât» legitime congregats, unitam foletnη— , cum noteftate plenaria diverialem ecclefiam reprsfctitanti, fuis domi
â— pacem affeqoeodi , eflb&ualitcr defti- nis metuendiffimis.
nabit.
Reverendiffim* reverendique patres, & doVerum quia ^rout in credentia prslibatis Hora , & magiftri, ceterique domini noftri
oratoribus commiffa plenius continetur, fa prsftantiffimi, debita ac devota recommenda
crum concilium ad dictam conventionem five tione przmifla. Licet poft acceffum noftrum
diotam fuam intendit folemoem ambaffiatsm, ad Venerias opportunitatem habuerimus feri
& profertim aliquos de iofiuiis concilii coetus q bendi ; quia tamen propter peftetn maxime
majoribus deftinare , majeκat regia fupplicat, ibidem urgentem , in maximis perplexitati
quod ipfum facrum concilium tala in hac bus fuimus, de itinere noftro profequendo
parte perfonas illuc mittere debeat, qus pa- noo fcripfimus. Nunc autem ad alteram par
cis amatores fint, & qus abfque partiali tare tem determinati, notificamus dominationibus
quacumque circa ipfius pacis bonum fuss o- veftris , quomodo poft multas deliberationes
peras efficaces interponere, & differenter par & confilia , deliberavimus ire cum galeis,
tas ipfiu ea qus pacis funt velint effeâuali- non attendentes infcâioncm , quo poflet, fi
ter procurare.
cut & de faâo timetur , contingere in eifdem, Deo nos ffi iter noftrum committenLiTTERjf CREDENTIALS
do. Maluimus enim cum periculo perfonarom
noftrarum, negotia ecclefis & veftra fecure
Jaetiai
veaicatiam agere, quam ulvis corporibus noftris, aliud
ni iHfilitn fn nffaafiaae
ad qusrcre, per quod impediri aut retardari quo
fnfufita fer aratartt caatUii, CTc.
quo modo poffet nobis per vos injunâum
negotium. Solvimus pro amslo galearum, pro
T^Ugonius epifeemus lcr— fervorum Dei, nonis omnibus centum quadraginta fast— du
c - venerabilibus fratribus sc dileâis in Chri ettos, pro expenfis vero per di— Iblvemus
fto filiis in facro Rsfilrenfi concilio generali
ad minus duos duettos Omnes aqtem fumus
congregaris, falot—, ffic.
in galea divi Zacharis Donari confaoguinci
Mittimus ad facrum concilium Bafikenfe reverendiffimi domini epifeopi Paduani ; per
. pro nooaallis arduis negotiis, noftrum & Ro
illos de baneto de medicis fitio— optime
ma— ecdefis ac fedis apoAolics ftamm ffi
traffiari . T— in faâo cambii principalis
honor— ronre—ntihts, dileâoa filio· Am- peeonis, qutm fiscure pa vi— Janus in po
brofium ordinis Csmtldu Irais generalem ffi ta depoiuerum ; qu— in pecuniis expenfrÇy ri— nihilominus potnit
TSJJ·
S
S
n.
rum
BASILEENSE G. CONCILIUM.
tu
rum smftnrum, qua* ad omnem roqoifirio- A Icopia
Johaani
υννγ·· ,, A dileâis
uire««»e ecclefia
««.vv^aav filiis
·—·- J""
1"”1** *i-·
·
Alt*·
----- “nem noftram habunma It poster votivam ms--------;r--------- c J
------ --------- , Diooyfio
ru-A-*J
— CBatsn
canorFriGogenfi
decretorum
SabreΑΧΝΟ
nnys
Theologia
reftoribus,
falutem
Λ
omni·
»sijCHIIS Tl peditiooem in foftô cambii . . . ut prasustN
potentis Dri benediâiooem .
ritur. Honoraverunt nos ob reverentiam facri
MJJ
Cam per decretum facti generalis ccoriHi
concilii 8c pateraiitatum veftranun , ficen ,
Conftaanenfie, cum magna maturitate & de
eonfeftioaibus & vinis quantum docuit raide
liberatione editu.n, declaratum extiterit , iabundanter A booorabifiter ; quare rogamus
pium concilium Conftantienfe & alia concilia
dominationes veftras, ut Roberto & illis d*
generalia poteftatem immedhte recipere a
diflo bonebo debite regratientue, quia abfque
Chrifto, cui quilibet catholicus cujufcumqu*
dubio humane in omnibus negotiis noftris fe
ftatus aut conditionis exstat, etiemfi fit Ro
habuerunt nobifeum, quam potuerunt, & quam
manus pontifiez , in pertinentibus ad reforma
nos exprimere pofimus . Foftquam conveni
tionem generalem in capite λ in membris fa
mus de naulo Λ expenfis cum galeis , dc
ciendam, dt aliis in ipfo decreto expreffis 8c
confilio multorum quam citius potuimus de
comprehends obeuire tenetur ; 8c fi non feceVeneriis receflimus propter peftem, & veni
mus ad manendum Fais, in loco utique fee- grit, lub/ici debet condign* pen i tenti», & ad
D
alia remedia contra talem procedi : venerabi• f. rOrivl. leri * valde λ febrit i ran ri, ubi quam medie
lifquc Johannes archiepifeopos Tarentinus ,
tas noftrum febribus decubuit, gratia Dei ta
Petrus Padiianus epifeopus, pro fa nôiffisno
men fine periculo , 9c ubi jam gale* cum
domino Eugenio papa IV. in noftra generali
quibas ituri fumus convenerunt
Speramus
fynodo Bauieeafi comprafideotes , decretum
autem qood die lune futur*, fcilicet oâava
prediAum facri concilii Conftanrienfis, &
prefentia ( menfia ) iter accipiemu* com eifcontenta
in eo fervare, nccnon decretura no
dem . Quotidie fumus & converiamnr cum
ftra facrw fynodi fuper annatis feu vacanhis
dominis amhsfliatonhus Greconim in magna
ecdefiarum, monaftcriorutTf, & aliorum eccaritate, A quantum eft ad concluf-onem fi
clefiaftieonim beneficiorum de cetero non fbleri concilii in materia ipforum, reputant jam
vendis, reformando ecclefiam in capite fit in
quantum ad cos pertinet jam pofitam in exrd
membris editum, ac folemniter in noftna pucurione , & licet ex una parte d* bona dif»
blic* feflion* decrefatum & publicatum, non
politione ipforum gaudeamus & fimus lata·nullae proteftationes nominibm fuis dc alitores, tamen ex parte altera femper cor novolentium
ftrum ardet in nobis , ne ex perte «xclefn* _ rum
----- cit
. _ odhstrerc
-------------, , , paum , & poaliquo modo contingat defeflus : quare rogi- C blice fecerint', in illifque veHe perfeuerare fe
mus dominationes veftras, 3t in Domino obΛ
publice ja&avennt,
in fcardalum non modi
cum univerfalis ecclefi* per noftram Bsfilcenfecrartus, quatenus alia negotia eedefw profem fynodutn reprafentata, juramentique per
fequenda, hoc prarcif e ab oculis veftris non
eoe, at praemittitur , praftiri violationem ,
recedat, quia hoc feliciter peraAe, aha fucpenis ia decrero concilii Toletani contra ta
cedent pnofpere 8t votivet Dominus Chriftoles proteftanres edito fe reos faciendo. Cu
phon» GarontonM eft hic uon», galeis , A ve
pienter premi flit in pcrqiciem & fcandalum
nit Conftantinopolim , nefeimus propter quod
nondum locuti fuimus Jecum. Altiflimus reuniverfalis ecclefia, reformationifque genera
vertndiflimas dominationes 8t paternitates ve
lis ecclefia impedimentum, prafamrie obvia
ftras confervare, rdfque fu* ecclefia fanA*
re , vobis tenore prefentium committimus &
mandamus, quatenus Johannem archiepifcoin manibus veftris dirigere dignetur feliciter
8c longave. A men. Scriptum Pol», die VI.
pum Tarentinum 8t Petrum Faduanum epifcopuiQ pradiâos, aufiforitate noftra canonic*
Auguft. MCCCCXXXV.
8t peremtorie requiratis, & moneatis , ut iaD fra certum terminum per voa eis affignandum, juramentum per tue, ut pramitritur ,
Subfcriptio.
ptarftifum inviolabiliter obfervent ; & in vim
obfervaari* hujufmodi, proteftation·* pnediEarumdem veftrarum reverendrfîima
ôaa & alia quaccutnqde per eos adverfus ju
rum paternitatum humilea & devo*
ramentum hujufmodi & decreta conciliorum
ή oratore.
generalium Conftanhenfia fit noftra fynodi at
Frater Johannes de ReguGo.
tentata k prafumta caflent , revocent, enHenrietta Virginee .
nulkot, quas & qua nos etiam tenore prsafenrium revocamus, caffamus, & annullamus,
& Frenon.
diôifque proteftationibua palam 3t publice renuncieot cum effeAu; quibus peram is, nobifcuaa in viaoa Domini, ia his pro quibus i-
Pvr fMM atdmfouter saeuers Jeathti trttitpi·
fr^fiàntu êtuùmi
·
·”· ÇAcrofanfta, Arc. venerabilibus Johanni AaO tiochenfi, Ludovico Aquilegienfi patriar
chis , Amedeo LugdunenG, Henrico Bituricenfi archieptfcopis , Johanni AurelianenG ,
Bernardo Aqueofi, Martino Lcâorcnû epi-
tam ia «a eft « erit laborent. Quod fi pramiffât mooirioai non paruerint cum effectu ,
ad depatatioaea, congraganonea , feftooes , λ
alios adua publicos difihe noftra fynodi eoa
noa effe admittendos decarnatis, prout Λ de
cerni mua, & nihilominus ad alia contra ipfo*
procedatis, prout juftitia & decreta concilio
rum Cooffhutienfia, Toletani, Λ hujus, se
aliorum generalium conciliorum poftalant Λ
requirunt. Datam Bafilea in congregatione
noftra generali, ia aaajori ecclefia celebrata
VIII.
BASILEENSE G CONOUUM.
o a naavit, Damini A >pti»m procuratore* fiicate* debita cum
ΜΗ»
io-
ft-nna reqsufiri , quiten* ad exequufMwtem
MCCCXXXXV.
ipfarum httcrnram A contentorum ia etfakm
procedere curaremus, juxta traditam, feu
k Gaufridi.
roAam per enfile* linerm ab eadem fynuJo
nobis formam . Nue igitur Johannes Antio·
chemia, Ludovic* Aquifegscnfe patriarch·,
A mede* Lugdnnenfis, Henricw Murictofia
arrhicpifcopi, Bernard* Aquesdfo, A Marti
am LeAorenfia epifenoi, Jo; vicarius Fnfiogrnfia, A Diooyb* dc Sembroys, exorato
res profati, prrmifis attentis, volentes man
ΜΟΝΠΊΟ CONTU fJÏXSIDWtS
datum prodiAn fecrofoaAs fynodi nobis in
pra reveensMoe <·Ϊ»/^λι fftn/lMÎMÎt hac parte direAum, reverenter exequi, A o»
pn mandaris obodire , ut tenemur ; idcireo
ftr —t
- auAoritate prodiAn facrofimA» fyondi nenolferarione divi* Johannes Antiochea*,
ralii Bafilcenfis notes concéda , qua magiLudovic* Aquifegieafia patriarch· ,
mor io hac parte, vobis rovravndifimo ac
A mede* Lugduneofis, Hroric* Birunceufie
reverendo ia Chnfto patrite· A dominis, d»
arahiepifropi, Bernardus Aqueatis A Macri
minis Jot anbiepifcopo Taronrino, A Tscro
nus LeAnrenfis epifeopi, Jo: canonic* A vi
carius Fnfingcofis decretorum doAor, A Diooyfius dc Sambiovoys magifter in Theologia,
has noftras litteras, ac omnia A fingula ia
executory ad infra feripta a facrofeoAa Bacis contenta intimam* A iafinmmms, κ ad
filecnfi fynodo in Spiritu fonAo legitime convcftram A cuiuslibet veftnsm notitiam dedu
grcgsta, uMverfalcm ecrlefiam repnefratame,
cimus, A deduci volam* per prafentes; vofIpecialiter deputati, reverendi®mo ac reve
que nihilominus A veftrum quemlibet primo,
rendo in Cbnfto pitrib* A domiu·, domi
fecundo A tertio canosrice cx peromtorie eanis Jofianni mi ferat iooc divi* archiepifcopo
ivmdem profeotium tisqh rcenirim* A mo
Tarantino, A Petro epfeopo Paduano, pro
nemus , quatea* infra fex dierum fpacium
iânAifimo domino noftro napa Eugenio in
r
____
, .____________________________
poft
requifitioacm
A mosurionem noftram, , feu
diAa fytxxfo compnefideotib* , A vcftnmi C notificariouem teijufmndt , immo veri* dicuilibet, falutem in Domino, A noftris hu-A·
“iacrofenA·
'
fynodi vobis A veftrum cui
jufmodi, immo veri* ejufdem tacrofeaA· iy>
libet faAas, proxime A inunodiafe fequen•odi firmiter obedite mandaris ,
tium ■ quorum dierum du* pro primo, duos
Litteras ipfi* bulla plumbea A cordulanm
pro fecundo, A reliquos du* dies pro ter
SMpis, more ipG* fynodi, impendente bJ9 tio A peramtorio termino ac monitione ca
tu, Cusu & integras, non vitiatu, nec can
nonica afignomus, juramentum per v* procellatu , fed omni prorius virio A fufpicioft itum, de quo in pratinfertis lineris fit men
ne carentes, ut prima facie apparabat, nobis
tio , inviolabiliter obfervetis, A quilibet voper honorabilem A difcratum virum magiftnim obfervet. Et ia vim obfervantin buftrum Johannem Efpafferii, in Irgibua buaboraum, procuratorem fifcalcm prrdiAa £aoA· fynodi, coram notano A tritibus promodi, A decreti fac rorum conciliorum jefentatu, nos cum m reverentia rccepifle no
neraiium Coaftaatienfis Λ iefilraofii prodiveritis , quarum tenor talis eft : JTmrq/roHo,
Horum attentata caletis, revocet is & annul&t. Poft quarum quidem litterarum proio-q letis, A quilibet veftrum caffet, revocet, ht
fertarum diAa fecrofeoA» fynodi Bafileeafis
aamillet,, quas
qua* *
& q«m
q«m prodicta
prvdiAa tocroUacn
fecroiiuiAn
aanullet
profentatiooem flt receptionem nobis & per
fynodus cana vir ■ revocavit & aamdlavir, dinos fic , ut promittitur , faAas, conflitutu*
flifque protcftatiooib* palam A publice re*
coram notes diAus procurator fifcalis, nobis
nuocictis cum erfaAu, A quilibet vednm r»
expofuit, maod alias non ex parte diAa faouocict. Quibus peraAis, itr diAa facrofo·ciofanAa fynodi Bafikenfit formam evangel iHa fy node Bafileenfi, ia via* Domiui, ifl
cam fequentes, vos nonnullis dioboe proxime
hia pro quibus ipfa fecrofaoAa fynod* cum
lapfis cum caritate, benignitate, humanitate,
gregata eft, efficaciter, quantum ia vobis eft
manfuetudinc, A hooeftatt quibus potuimus
& ent, laboretis, juxta diAarum litterarum
nencrofe raquifivimus, rogavimus, & hortati
fornum, feriem & tenorem. Quia fi moni
tuimm, ut juramentum per vos proflitum
tionibus A mandaris noftris hujufmodi, im
oWervaretis, A proteftatioM per vos foAas,
ino verius diAar fscnoiaaAar fynodi Befileem
dc quibus in prainfertis litteris fit mentio ,
fis non parueritis cum efteôa, ad deputati»
& qttSKumque alia adverti· decreta facrorum
Cooftanricnfis A Bafilcenfis conciliorum prodiAorum per vos attentata A profumpta caf-* effe admittendos, lapio diAo termino decer
fareris, k revocaretis, A aonullararis, aceifnemus, & nihilominus ad ulteriora coatra
dem renuaciaretis cum efteAu; A deinde cum
vos procedemus, prout juftitia A decreta orne»
partibua ipfius facri concilii Bafilcenfis, quan
ciliorum Couftanricofis , Toletani, fit Bafitum in vobis erat A effet, laboretis prout
lecafia prodiâorum, A alsorum generalium
nos, vel fidtem major pars ooftnun numero
conciliorum poftulant dc requirant, justa comfeptttn, ita fecimus: quibus exhortationibus
miflsonem preinfertam nota fefite*. PromA requifiriombus obtemperareA annuere huc fertas vero diA» facrofiuiA* fynodi Bafilrroofque diftuXlftis & omififtis , unde fuimus per
fis, dc noftra* hujuhoudi litteras, ac omnia *
J
cnatrrt
ISIS·
mandati fismnt moniimi parras arahiepifco-
M
)
__
917
BASILEENSE G. CONCILIUM
Cy fingula in eis contenta vobis & cuilibet ve-A na, a nullo poterit
’ Arum per quemcumque dominum abbatem,
ANNO
CHBISTI prsorem, prnpofitnm, decanam , archiduc··
Milnum, cantorem it canonicum cujrfeumque ca*
thedraiis aut collagist* ecclefi·, * aliam ecclefiefticam pcrlomm, clericum , notarium,
A tabellionem publicum, arque diâ* iacrofanâ* fynodi curiorem fitper hoc pro pano
diâi procuratoria fifcalis requirendum notificati & intimari, A noa fcu di&am focrofo·
fiam fynodum per inftrumentum publicum ,
vel alias fuflkienter de ait cartificari volu
mus A mandamus, in quorum omnium A fingelorum fidem & tvftunomum pnmifiorum
noftram in fe continentem feu continens exinde fieri, & per notarium publicum infraferiptum fubfcribi & publican, figiUonunque
noftrorum Johamiis Antiocheni, Ludovici Aquilegienfis patriarcharum, ac Arnedei Lugdunenfia archiepifcopi, Bernardi epifeopi Aquenfis , de confenfu aliorum noftrorum corxecutorum praediâorum fecimus & mandavi
mus appenuonc comatuniri. Datum & adum
Bafile* io ecclefia mapn Bafileenfi fub anno
nativitate Domini MCCCCXXXV. lodifliooc XIII. A die Jovia XI. menfia augufti ; no
bis inibi hora fexta poft meridiem vel circa
quoad boc pro tribunal» (edentibus, pontificatus
SS. in Chrifto patris A domini noftri,domini
Ecgeni» divina providenti* ρρ* IV. anno V
prsfentibus ibidem venerabili ac difcrcto viro
domino Hugone Pelficerii haccalaureo in de
cretis canonico Leâortnfi. Cafpr Figedolfer, Favcntino, Jacobo Hermanni A Kamikirgâ Aquilegieofi, A Mathis de Viiahonec
Patavienfis dioecefis cleriris teftibua ad boc
vocatis fpcialiter A rogatis, A me Michaele Galteri cleriro Corftsnfirnfi provinct* Rotbomsgenfu publico, «poftoiica A imperials
auAoritate notacii» , 4m in pnrmifiis omnibus A fingulis, Ac.
IN^UUmo DE POTESTATE
9*
, t OSMNB'
ANNO
A regere A corripere habet. Itgo «► OBBfl
k ^urifiAHionaliter prufidere per
ie vel fiso· legatos licet ia concilio gene
alios
âontaaive
rali.
Ia oppofitum arguitur: Sacram conditam
Conftantsenfe habet contrarium, ubi dicitur
quod ia hia qesr ad
hamefim It fchifmatis
omnif homo cujufcumquc ftatus aut pnreminentia, ctiamfi papalia exiftat, generali con*
cilio teneatur obedire. Q»od ii non fecerit ,
nifi rafipuerit, condigne ponitenti* fubjici»·
tur, & debite puniatur, «i ecdefiam & alia
juris fubfidia, u opus fuerit, recurrendo. Manifeftum eft autem , quod nemo teneur obo
liire, nifi fiso ftiperiori, nec etiam poteft ju-
effe judex A recom. ...
Pro rcfpnfione ad iftam queftionem no
tanda funt aliqua, prim·, quod multiplex eft
pnafidenria, nam quasdam eft honoraria , alia
aft iurifdi&ionalM A coercitiva, qua pdices
prefident in fui* foris; & proportionalis, inteUigenda eft de capite, nam caput quando
que dicitur ille qui habet honorabiliorem ali
cubi locum, ficut primi regum IX. cap. dici
tur, quod Statuti Mit Sauli luat ia ta~
r— —
- 7- ,-------- ------------- — ,—
Si valaiffra , inquit, ire ad tat, ftMaat
/n»w Aho modo ille qui eft ia aliqua di
gnitate cooftifutas , dicitur caput ; facundam
illud Ifai* p. £*qf«em/ & Mantat
ipft
tufa* Tertio modo dicitur ille caput, Oui
burnt direâionem & jurifdiAioaem cooriri*
vam in alios, M 1. Rag. XJ. ad Sani dici
tur : Cum tgtt parMat m «Kalii tait, r*
put m srifoadiM l/rai fafiat ti, aaaiaat H
ia rtgm, &c. Qutrto, dicitur caput ille qui
ad fimilirudinean capitia naturalis hebet cor
pori mvilico conjungere, At per omnia mem
bra & fingula viva Icifum 9t atotutn , 8c nu
tri mentum fpiritualiter miniftret Er ifto mo
do lolus Chriftus, A nemo alias dicitur efDie caput ecdefir univerfalis, fecundum illud
od Ephef. t Ipfaat Mit tapai faptr aatntut
Uerifur utrum papa vel ejus legati de
neceflirate juris divini debeant admitti
tftl&ata, faa
ttrfat ipfius O' pltuhuth
* ad pnefidendum ia concilio generali .
tjaf , aut tttuia ia tuutiM aênaf fruit.
Rurtas
etiam
notandum
quod ecclefia mul
Et arguitur quod fic, pntno, quia papa eft
tipliciter fumitur in fasta feriptura ; quando
caput totius ecclefi* Joh. 1. Diait DMaat
Etna, ta vataMit Ctpbas. Sed capitis eft que namque dicitur ecclriia univerfalis multi
tudo omnium fideliam per torum orbem difi
regere & dirigere omnia membra , & move
perferum, & ita fumitur ia auâoritate mo
re ea. Ergo pan affectiva vera.
Secundn, arguitur ; Dignioris eft minus di
do allegata ad Ephef. 1. Secundo modo fu
gnum regere
& ei pmliderc, ficut fponfus
mitur pro aliqua multitudine particulari fide
dignior eft A perfeibo» quam fit fponfa; A
lium alicubi degentium, ut 1. Pet. 5. Sala
ideo fponfa debet foonfo fubjici , & ab eo
tat vt tctltfia % faa qft ia Baijrltnt Ter·
regi- Sed papa eft fponfus ecclcfia uoiverfatio modo pro templo materiali, in quo fa*
lis. ficut A quilibet epifeopus fuat ecclefia
crementa fiimuntur 1 - ad Cor. NuutauU Jafpecialis. Ergo debet eidem auâoritative xn
E
concilio generali pratfidcre.
dm», aat ttelffiaat Du caeiemairir? Quarto
Tertio, arguitur Papa eft monarchs reimodo pro cmtu virorum ecdefiafticorum, et
peâu totius ecclefia univerfalis, quia non reAft. la Ptfiui iffta rtgtrt
Dti.
cogoofeit fuperiorem in terris ; fed de ratio
Quinto, pro multitudine eorurndem virorum
ne monarchia principatus eft non fubjici le
ecdefiafticorum, A diorum in unum conci
gibus communibus, « a nullo puniri , cum
liaritor congregatorum ad decernendum & do·
omnis punitio fieri debeat per fuperiorem .
Sed verus monarchs non habet fuperiorem ;
ret, vel bonum totius populi concernentibus,
ergo papa cum non habeat fuperiorem in ter·
ut Mach. 5. Cwwsrt tctltfia »agaa ttgitart
de,
Q
/
pip
>
______
BASILEENSEQ' CONCILIUM
S>$o
A do, pen. habendo jurifdiAioncm fpintualem'
frutribtu/fmitt f*i fe tnialadau» trt*l ‘
fuper tragulas ecclefi»1 & fingulas perform fi- CW1KT1
.Sexto, fumitur α;<ιη quandoque pro congredele* totius orbis . Patet, quia ipfum perfe
INNO
ganooe perverfoeura aliquod malum machicit Dominus tori ecclefi* , ubi dicit Joh. ul
CMICTl
■antium, ut in Pfalmo. Odivi ecdtfiaut smUIJ
timo: Pafct avat attat, id eft, efto paftor
/ÿ**u*fea*.
generalis omnium ovium mearum . ManifeFoftremo (ciendum, quod multiplex pria,
ftum eft autem , quia psftoris eft 3c regera
cipatua repentur ; primus mOoarchicus , qui
& deviantes corrigere; A qui* generalis pa
fitperiorem in terris aoe reeogooTcit , nec
ftor eft , ideo nullus eximitur ab ejus jurifdifabjicitur legibus, fic videlicet, ut fi contra
Aione
qeaa leges fecerit, ab aliquo non punj».
Papa non eft caput jurildiAionale & dire- Talem principatum babebat Dsvid fuper
Aivum five correAivum ecclefi* conciliarirer
tuto populo Ifirael, qui poftqtsam peccavit in
congregat*, id eft concilii generalis légitimé
flerfabea, & occidi Icripeit virum ejus, unum
congregati. Probatur iftud , qui* ille non po
penitus dixit Domino: Tibi fdi paccavi; td
reft efle caput direAivum five correAivum
eft a mulo habeo puniri, nifi a te. Secun
illorum, a quibus dirigi Sc corrigi h.bet. Sed
dus principatui eft ariftocraricus, qui per pau
fic eft de papa refpcAu concilii generalis ,
cos bonos exercetur , qui & optimates feleut patebit in conclufione fequenti. Ergo &c.
banc nominari , quia de toto populo ad re
Principatus papal is refpeAu ecclefi» con
gendum St judicandam optimi , id eft melio
gregat*, five concilii generalis, non eft mores ad boc eligebantur; & ifti legibus polinarshicus. Patet, quia neceflario lubjicitur le
tin fubjiciuntur : ita ut fi contra fecerint , a
gibus politi* Chriftian*, quod eft contra pro
populo puniantur . Et dc ifto principatu ha
priam conditionem monarchies principatus .
betur Daniel, ult. dc duobus judicibus , qui
Quod autem papa fubjiciatur legibus politi*
poftquam reperti funt perverfiim judicium in
Chriftian*, funt in duplici differentia. Nsm
Sufannam protulifle, interfeAi funt a populo.
qustdsm pertinent ad fidem catholicam ; ali*
Tertius eft politicus , qui per multos bouos
vero ad mores . Quod afitem papa fubjicia
«xercetur, qui & confules nominantur, ut in
tur legibus fidei & ab ecclefia fit corripien
mitis civitatibus - & ifti etiam fimiliter le
dus & dejiciendus, fi in his deviaverit , ne
gibus politi* fubjiciuntur . Quartus ex utro
mo umquam qusntumcutnque fibi faventium
que aliquid habet. Ex monarchic·· quidem ,
negavit, & habetur hoc etiam exprefle in caquia unus eft fuper rota multitudine conii i tu
tus »d regendum eam. Ex politico vero,*f pu’ Si papu XL. ditt. Sed quod etiam legi
bus morum fubjiciatur , Sc ab ecclefia fit pu
qata fecundum leges & ftatuta five decreta
niendus , fi deformis repertus fuerit , proba
per multitudinem fapientium fa&a & condi
tur fic . Et primo per gloftam ordinariam
ta , mxcftc habet illam multitudinem regere,
nefari capitoli Si papa ; qu* dicit . Quod G
ita ut, S contra fecerit, dejiciatur. De tri-'
otorium eft crimen ejus quodeumque Jc ir>
bus prsfcriptis principatibus habetur Politic,
de fcandalizatur ecclefia, & incorragibi 1rs eft,
3. De ifto quarto lùbctur 1. Mach. 8. ubi
certe credo quod inde poflit eccufari
bxc
dicitur quod Amusi tuut euriaut fibi fretololfa poediita. Certum eft autem, quod efruat, O fattidit tttijultbnt CCCXX. vitat,
reAus accufationis eft depolitio, ut in cap.
tuadliuat ftmptr agtutt» dt uudtitudiat, ·»
qu* digua fuat ftraat. Et in omnibus iftis fualittr & fuaud» de accufat. Sed apud quem
accufabitur vel judicabitur ? non apud cedenemo portabat diadema; nec induebatur pur
pura , ut magnificaretur ih ea : fed confmit- fiam drfperfism : ergo apud ecciefiam congre
tebant uni bomini magifterium fuum per fio- gatam, qu* eft concilium generale. Ergo con
gulo* annos dominari univerfie terne fus, St cilium generale iudex eft pap«. Nemo autem
omatx obediebant uni. Et fi quandoque con *O pvteft efle judex 3c reus in eodem exteriori
foro. Quod autem ecclefia congregata lege &
tingebat illum deviare -, Λ contra leges St
decreta fenatu* facere, dejiciebatur, ficut Do- ordinatione divina iudex fit papr, A auAonmitianus a fenatu interfeAua fuit, St omnia tatem habeat fuper eum, etiam in his qu*
ejus gcfta irrita & revocata funt ab eoocm ad mote* pertinent, evidenter apparet per il
fenatu. ut patet in legenda B. Johannis e- lud fupremi i noftri monarch* Chrifti Mat.
18. dicentis S> pt.cavarit, inquit, ia tt fra·
rangelifta . Hac enim de caufa ab exilio in
4*
quo relegaverat eutndem Domitianus, revoca
tus fuit.
His pnenotatis, ponende funt cooclufiones.
Prima eft ifta. Papa non eft caput ecclefi*
2uarto modo fuperius expreflb. Patet, quia
c folummodo convenit Chrifto, qui in omnia St finguJa membra fuum fenfum St mo
tum grati* juflificantis & in bonum promo
lt
ventis, influit, in quibus omnibus & fingmisper fidem habitat, St per caritatem confingij.
tur , fecundum illud Apoftoli : Habitari CbriptrjUmiu cardibut vtftrit , & illud Jo:
3- Qr ■*«·«* fe caritati, is De» utanit, C>
Den/ iu *e. Et quia caput iftud omnibus &
fingulis membris conjungere habet, hoc impniibile eft de papa .
Papa eft caput & monarchs ecclefi* uni’tolajj* difperf* , accipiendo r^nut tertio nioCuacil. Gtutrai. Tom. XXX.
congregat* fcilicet ; quod petet per ilud quod fequitur.- Ubi teim, inquit , dut t tl
trti Juut nt wauar «ea caugrtga.i , ibi fuut
tgt ·· mrdit tarant .
fi tcdcfiaUt »··
audirdi, fit tibi ficut tlhuicui & publicaaut ,
id eft excommunicatus. Et ibi fundatur auAoritas St jurifdiAio ecclefi* congregate , id
eft concilii generali* , fuper omnem homi
nem, qui nomine Chrifliano cenfetur. Sequi
tur enim : -^*ae» dic» vabh, qua.rottqut alligavtritif fu*tr terra™. tniil ligata & ia
cttlit . Qcod autem nomine fratris omnia
Chriftianus , cujufeumque pnemmçntur exiflat, intelligitur , patet per illud quod habe
tur 11. q. g. c. *Ad mew/am - Sc funt verba
Chryfoftomi, illud Apoftoli i. ad Cor. 5.
N η n
re-
na—
W
BASILEENSE β, CONCILIUM
er recitantis : Sit fuifrritr ntminntur ôwer vw,
ANNO
CHA 1ST!
• 4Π-
qfi ferniceter eut avenu y ficc. Fratrem , infuper hi; w mue ut f ; [efi qeei ma- quuCTI
quit, in hoc loco fidelem iotellige fimplkift qft i» vebit, fiat fictu tuaa ,
qeei pra»
ter. Ergo etiam papa intelligendus eft fra
ctfer, fient qui athûflrat. Et propter hoc i·
ter. Nempe ficut omnis fidelis Deum habet
conciliis primitive ecclefie nullam jurilbiAiopatrem, fiç etiam fanftam ecclefiam habet
pem aut audoritatem fibi yindkahat B- Pe
matrem, qu· eum fpintuahter genuit. Si ertrus ; fed omnia nomine concijii diffiniebantur
Îo papa Deum habet patrem , ecclefiam fan·
fit mandabantur, ut fupra AÔ. 15. •^efteli^
lam debet recognofcere matrem , qu» eum
inquit, <> Jteitet bit qui feat ^fut iecbia
fpiritualiter genuit, fit a qua fac ramen ta pur·
•Γpria , falutem, £c. Plaçait actif celltSit ή»
■ariva & fanftificativa, ficut unus altorum fi
unum, ite. Immo etiam ipfe
Petrus
liorum , neceflario fumit ■ nec propter offi
ipfis in legationem mittebatur, ut paret
cium folius vicarianis patris quod exercet,
9- qualiter apoftoli tniferunt Petrum
definit aliorum efle frater. Nam & ipfe Deu*
nem Samariam. Et cum papa modernus
fit Pater, cujus folummodo minifterialis vica
habeat majorem poteftatem quam fànéius
rius eft , non dedignatus eft le nominare alio g frus, manifeftum e* praediéta rationibus A
rum fritrem, Johsn. 10. Dicit Salvator eoanftoritatibus exiftit.quod nullam jurifdiQio»
fter R. Marie Magdalen·: Vêtit eti fratrtt
nem aut poteftatem aut auûoritatem coerciti·
vam habçt fuper ecclefiam congregatam, qua
Patrem vtjiium, Drum meum & Deum
eft concilium generale, immo portes aliquam
veftrum . Si ergo verus Deus & homo pro
ab ipfa ecclefia congregata, qux eft regina
pter aflumtam humanitatem fe nominat alio
regendo diôa : ~4ftitie, inquit, regina a deaa
rum fratrem ; quanto magis purus homo pectrit tuit , & Chrifti fponfi>, Joh. J. £ai be.
çator, ficut unus aliorum, quamvis vicarius
bti fptafam, ffttfut eft. Ipfe papa peram
minifterialis fit, fe debet recognofiere alio
plius ut minifter « habet leges fidei fit morum fratrem, dc ecclefiam matrem & non fi
rum fufeipere & fervare , 8c fi opus fuerit,
liam· quia non ipfe eam, fed ipfa ipfum fpi
reformari fic corripi ab ipfa ; quam fi non
ritualiter genuit. Quia ergo frater eft, «b
audierit , fecundum mandatum Domini noftri
ipfa matre dirigendus, & fi opus fit corri
Jefu Chrifti , ejus veri regis 8c fponfi, tam
piendus venit. Et hoc iplum ab ipfis a poft oquam ethnicus & publicanus debet haberi, ut
li$ Spiritus fanfti primitias habentibus praex fuperioribus diftis patet.
fticatum repenmus. Cum
f'
enim “
Petrus papaC
Ad folam perfonam fummi pontificis
primus , non in fide, fed in moribus qua
pertinet articulorum fidei declaratio, aut
dam fitnulatione irrationabili erraret, Paulus
boli editio. Probatur hoc , quia fatpe contis»·
reftitit ei in faciem , »d G/ht. i. cum ta
git papam efle fimplicem fic minus littera
men ipfe Paulus dicat ad Romanos 13. quod
tum* fit fic impoftibile effet, per fe praedi·
qui poteftsti rcfiftit, Dei ordinationi rcfiftit,
fta tacere, aut fi facere per fe przfumeret,
totam ecclefiam poffet in fide corrumpere .
fit damnationem acquirit. Et tamen Petrus
papa erat, cui rcfiftebat. Non aurem dicen
Unde nec S. Petrus pnefumfit per fe fymbo·
dum eft quod peccaverit, immo potius bene
lum fidei edere, fed omnes apoftoli fimul il
egerit : ahoquin non toti mundo in epiftola
lud compofuerunt : propter hoc enim fic fymfna notificaflet. Ergo licet ecclefiz fimijiter
bolum dicitur, id eft plurimorum fimul in ti
agere leiundum ejuidem Pauli diftum : <«·>’num convenientium fenteoti*. Nec valet il
teterrt mei eft et e, Ne enim Petrus ejufque
lud, quod Deus non permitteret eum defice·
fucceffores fuper ecclefia Dei fuperbe niteren
re; quia hoc attentare effet tentare Deum ·
tur dominari , & illam pro libito voluntatis
8c pnecipue cum nonnulli fummi pontifice*
regere, zterna Dei fapientis Chriftus omnia β reperiantur in fide errafle . Et huic obviat
previdens Sc providens, fic illam a principio
·- Thomas
—■
quod< ait
a. ». q. i.a. ultimo; quod
inftituit, & ordinavit, ut ceteri apoftoli nul
ad auftoritatem fummi pontificis pertinet fenlam a Petro acciperent poteftatem ; fed &
tentiali(er determinare ea qu* funt fidei, ut
poteftatem ordinis & pc.teftatem jurifdiftionis
ab omnibus inconcuflis fide teneantur , quo
immediate a Chrifto acceperunt. Poteftatem
niam aliud eft perfona fummi pontificis ,
quidem ordinis in ultima ccena. ubi omnes
liud auftoritas ejus , id eft que eft in eo .
ordinavit facerdotes ; poteftatem vero junfdiUnum eft Reparabile ab altero . AuSoritas
fiionis in foro conficienti· Joh. 10. ubi inenim fummi pontificis, id eft , que eft i»
fummo pontifice, au&oritas ecclefie eft: quia
fufflans in eos dixit omnibus fimul : Accipite
Spiritum fanilum, quorum remiferitit peccate
fic ecclefie datur, fic propter ecclcfiam, fecunremittuntur tit : Poteftatem legationis per
fium illud Apoftoli: Omni/ pentifta t» beati·
nibtu a[fum tu/, pre bemiaibu/ cepftitaitar i»
mundum, Matth. & Marci ultimo , Eunt et
bit qua funt ad Deum. Quod autem
··»«< enatura, &c. Nam & cum in ultima
ftoritas five poteftas ecclefie detur, fit in ecccena audientes apoftoli Dominant velle ab
clefia fit, patet, quia mortuo vel depofito
ipiis recedere, faéïa fui flet inter ipfos ronten· E fummo pontifice, eadem poteftas
auftoritin , id eft inquifitio , quis eorum videretur
tas in ecclefia femper manet . Non enim re
efle major , Luc. ti. id eft prelatus ipfo·
vocat illam Chriftus Dominus
rum, non refpondit Dominus : Ego confti·
novo creat in eleftione novi pap· . Ad autui, aut inftituo Petrum vicarium meum, &
ftontatem autem fummi pontificis fecundum
volo ut obediatis ei , ficut mihi Et hoc ne
Thomam pertinet fymboli editio , id eft ad
occationem dominandi fuper ecclefia fibi aut
auftoritatem ecclcfis, qu« eft in fummo pon
tifice , prout eft unicus ecclefie paftor ; &
fuccefforibus fuis preberet, ficut, proh dolor!
ideo non dicit ad fummum pontificem , fed
riijnr videmus ; fed refpondit : Rtget gtntiu.’r
ad
144}
O
B
papa
Aft,
& Johannoe
Pe-
O
a
«M
fym-
a-
hec au-
five
nofter, aut de
t_
t»
BAS1LEENSE GL CONCILIUM.
*34______
Cy* «g ejus anAontate·, «Μ eft ecclefin . Noo j\ MrJJite mttHtu JrHte, tn Vernem ,
w ' ■ eni· extra «cctefiam «ft, fed dc corpore «c· Sed fi per fe vel fuos velit effe organum cmmisti
cwitrri defer nobita «Mtam ejoe : etfi trine· ao- concilii flt Spiritus-fanAi, per quod uiunmri‘siv
'sjj Aoric· * fix· pbreftns major aft in oedafia ter diffinit· debeant concludi fine aliqua eoo- .
coogreg··, id aft indcviabslior & durabilior, ditione · aut repugnantia , non eft refpaen·
«nippe qnx ipfam miniftra· fut poteftaria, dus, cum ipfe ut caput dignificativum fle hofcdicet papa· habet conigera & deponere , norificativum etiam concilii, quamvis non didu· opus aft 9t ratio exigit, feconuum il rc&ivum aut potcftativua jurifdiAionaliter ,
ut diAum eft fuperius. Ex quibus omnibus
lad : non habebis joaiter aoteftatam . Et bate
eft poteft· ia eccfeua difpcrfe noftri habita,
patet refponfio ad ration·, qua funt in op>
in popom veto ab ipfe ecdefia ad boe ale- pofitum, videlicet qualiter fit caput vel mo
narchs vel fpor fus. Non enim eft fponfua
Aum Λ affumtum, ut in aAo, ut patet per
nifi figurative & minbferialiter, cum non fe
illud diAuna Salvatoris Matth. jg. gorrmobi, fed Chrifto defponfata fit ecclefia , fecun
pw rtUigevtritu fitfer itrrnt, errat ligate
& itt ttrlit, & quod ecclefix Vongregata lo
dum illud Apoftoli : DefferJi t·/ tni vira
quatur , patet par illud quod fequitur : UH virgiam eeJLm , id eft in fide incorruptam,
rain Jtf vtl tret tnegrtgeti fint i» oamins " ettbibtn Cbr^fl». Et rurfum alibi: /«remeotn negrtm efl, conjugii fcilicet fpiritualis,
ossa, Hi fint n nrJit tmnt.
ege eaten Jire itt Cbrifte & ia tedefi· , quas
In quolibet generali concilio rite congre
nuor fponfos non habet . Eft ergo proprie,
gato & celebrato Chriftus , five Spiritus-fan»
ut ait Bernardus ad Fugenium, paranymphus
dus verua perfeAua Deus, proprius, invifibilis , & indcviabilis praefidens eft per auAorifponfx flt miuifter ejus.
tstem fuperius immediate allegata·. lode eft
*4Lia PROPOSITIO CO ROM SUMMO
quod apoftoli & feniores conciliant· congre
gati, fuper his quae fidei erant & morum di
Pent ift ct i» nattri· m Irait Greteran.
xerunt Ad. i J. Pifim eft Sfirùtù-jmSe Gr
»Hit fic & fic agendum , flic. Unde St per
I in medio magnatorum loqui prarfumenv
prophetam Dominus dicit Mich. z. Ctagrt·
grtieae eeagrtgeb» J «H , ferittr fetum il·
dum non fit, pater beatiflime , in conipeilu SanAitatis veftr* mihi tacendum ef
itm jttefi gregm nt avili, & tftnfi fretu «o
fet , nifi ecclefi· mandaffet an&oriras , cautueJie tattlanm ttmrlttutbtntar a nttliiituifat
ÀausMswM ; & Denntu iit crfite eenm . Ex C f» pro qua jufii fumus cxooiccret a^uitas ,
quibus patet qualiter vetus & novum teftaflt in veftrae bearitudinis clementiam mentis
snentum in unam fententiam conveniunt de
oculos defigerem, que exemplo illius, cujus
praefidentia Spiritus fenâi in ecclefia legiti
vices gerit, mifernnrditer parvulos ad fe ve
me congregata , & in concilio generali papa
nire finit , fle eundis pium prebet auditum .
per fe aut fuos legitimos, nec de jure divi
Qua de re apud S. V. fperamus audienti* pa
so, nec humano poteft aut debet in concilio
tientiam , fle votivam confequi exauditionem .
Mifit nos ad S. V. facrufanÂa generalis Bagenerali propterea audoritate five poteftate
jurifdiAionali aut cocrcitiva prefidere. Quod
fileenfis lynodus univerfalem reprrfentans ecaon jure divino, patet per procedentia : quia
defiam, ejufdetn fan&itaris nomine flt audo
£ quid propria poteftate aut voluntate vellet
ritate convocata , ac in Spiritu-fanélo legiti
diffinire aut ftatuere, quod non effet per con
me congregata, ad explicandum eidem fancilium , cui praeft Spiritu , λ fascitum
Aitati aliqua qux concernunt ecclefue orien
& approbatum , aut etiam aliquid quod per
talis redu&onem, fidei unitatem, fle fanAita
idem concilium effet ftatutum flt delibera
tis veftra cum facro concilio plenam fle pertum , nollet diffinire aut concludere ; manifeAam unitatem.
feftum eft quod injuriam Spiritui fan&o fa
Nec. judicavit opus fore majores mittere ,
ceret , qui jure divino per predjda monpro reufa ejus , tantus eft favor, ut nihil
ftratus eft in concilio profidere. Sed nec ju
Siratius foleat audiri , defiderabilius r vncupire humano prardiAo modo prefiders poteft,
ci, tneliuiquc inveniri, ad quam veftra béa
quoniam cum omni jure humano cautum fit,
titude promtiffimum femper animum flt ze
neminem in propria caufa judicem effe , nec
lum fervxstiffiroum habuit.- adeo ut omnem
quempiam judicem flt reum in eodem foro
viam reduAioai Grxcorum accommodam op
pofle effe , flt in quvta fuperius quaeftiooe la
tioni facri concilii reliquerit , majoribus cte monftratum fit, fummum pontificem fubjici
tiam ipfis arduiffimis intentis negotiis; quo
cor cilio generali , flt per ipfum concilium
rum quidam ex multo tempore miffi fune
eum debere reformari, evidenter patet, quia
Bohemiam, aliqui nunc vadunt Grarciam, ajuridice nec poteft nec debet in eodem con
lii numero equorum ducentorum profecti funt
cilio, a quo judicari debet, auAoritarive fle
Franciam , ronnulli Angi i am , flt frequentius
poteftative prefidere.
multi ad diverfas part· Alraannix , ceteris
Rationabile eft jurique divino fle humano
in Bafilea re fidenti bus pro continuanda refor
confonum, ut papa vel lui legati prxfidcntia E matione ecclefix, ut in omnibus pre qutbus
honoraria in concilio generali , nifi aliud obcongregata eft debitum, fle promiffum perfolvat officium, omnefque lucrifaciat, quofdam
Qet, debeat prefidere , feu ad prefidenriam
admitti. Probatur, quia cum ipfe fit judex
ab erroribus revocando, alios ad pacem redu
lupretnu» totius ecclefin per orbem dilperfo,
cendo, aniyerfifque yifte ordinem & morum
flt fupremam in ea obtineat dignitatem , ad
tribuendo difciplinam ·
generale concilium per fe vel fuos veniens ,
Si igitur paternitatis veftr» dignitati ut · * t stc»<.
dignum & juftum eft, ut a eundis pre uniqoftrz non refpondeamus , premi florum ta
wrfis honoretur, fecundum illud Apoftoli :
men intuitu confidenter ipfam exoramus, eiCereil. Gttnrel. Tom. XXX.
Nηn 2
que
S
93<
BASILEENSE G. CONQUUM.
93i
que offerimus verba qur Salvatorem noftrum Aravit autem facnun concilium ad hrc necef"
fari a, fuper quibus perit 5. V. unanimem & ΛΜΜΟ
"*ad patrem orafle meminimus Pettr , «<«
CHI ISTI
confenraneam voluntatem. Nam poft decreta,
ΛΪ KTi fi·* > A·' °" *“ ■"** /·*·' · Ut autem P.
»41»·
ÇnnDlJ
_
j»
tana viam rvduâionia G racarum in facro con
B. rei attinet, de qua nunc loquuturi fumus,
>4JJ
cilio fub forma certorum capitulorum per
duplex occurrit unitas , fidei fic religionis
ambaffiatores, plenum ad boc habentes man.
Chriftiann , qua Chriftus ecclefiam fuam fun
datum , acceptatam & juramento firmatam ,
davit, ut effet unutp corpus, unus I piri tps ,
ac per diverfas partes publicatam, cui f.nâi·
una fides, unum bapnfma , unus dominus ,
tas veftra puram & liberam praebuit aflenquam unitatem inviolabiliter femper fervavit
fum, advenit ad facrum concilium fasâitatts
Romana ecdefia, qun per Dei omnipotentis
veftra orator & fieerctarius dominus Chrifto.
gratiam, a reda fide & tramite traditionis
phorus, oui in congregatioae generali mul
apoftolic» numquam erratic probatur, nec he
tum feriofe narravit, diligentiam quam fan.
re: i cis novitatibus depravata fuccubuit . Sed
Sitas
veftra fecit poft ejus afliuntionen ia
ut in exordio norma religionis Chriftians
materia redu&ionia Graecorum, ipfumque lit.
percepit ab auéloribus fuis, apoftolorum Chri
fti principibus, illibata fide haftenys manet; g teris G racis peritum mifit Co< liantinopolim,
ubi cum imperatore A patriarcha nomine fan·
non fic orientalis populus, fed oJim lares e(litatis veftra, convenit in unam viam fub
xien* paternos, profeûus eft in regionem lon
certis capitulis , que in longum recitavit ,
ginquam, fe feparando ab unitate ecclefiat, A
quam viam quibufdam rationibus conatus eft
obedientia fedis apoftolich . Ideo ut oves qu»
oftendere faciliorem & durabiliorem ipfa via
tanto tempore errantes fuerunt converrantur,
conventa in concilio, tam ex parte impera
ad S. V. tamquam ad pallorem A epifeopum
toris , cujus prafentia effet ncceflaria in re
animarum fuarum , puter oramus , ut fint uifta, quia noicens morem fuorum, poflet eos
num ficut A nos unum fumus . Ifte eft , pa
facile ad condufionem rei ducere & difficul
ter beatifiime , finis in quem fertur omnjym
intentio, quod parum eft, nifi in medio ef
tates follere.
Allegabat patriarchs sgritudinem, gravita
fer concuJus. Quid prodeffet plures velle na
vem trahere, nifi in traflu effet concurlus ;
tem metropolitanorum, A Caligerorum ecclefi» orientalis in tanta itineris longitudine,
milites veile vidoriam obtinere, fi non effet
periculum civitatis Conftantinopoliran» , ebunanimis congreffus· Ideo neceffaria eft alia
unitas, caritatis A confentane* voluntatis, in
lente imperatore, illius vis publicationem per
his qua agenda funt, ficut in primitiva ec·^ totum orientem, & quod fi bare unio in Conclefia omnium fidelium fuit cor unum & aftantinopoli fieret, tamquam in finibus pro
priis , non potiet ullo tempore, quavis occa
nitna una , per quod decrevit fides , & reli
tione ab ipfis Gratia impugnari, Ex parte
gio Chriftiana obfervatur & augetur. Omnis
noftra allegabat fomtum magnitudinem , &
politia h*c meretur divinam prafentijm , rei
tandem fubdebat, quod licet fantfitas veftra
concupit* aflecutioncm, grati» plenitudinem
illam viam faciliorem exiftimaret, nihilomi
per continuum influxum carifmatutn a Chri
nus prout etiam ia litteris S. V. latius con.
fto capite in congregatione fidelium. Illis dat
t i nebatur, totum optioni facri concilii , ut
Deus benediAionem A vitam ufque in fercu
quam mallet viam eligeret, relinquebat; quod
lum . quam unitatem etfi omnes fideles te
pro magno munere fofcepit , & gratias Deo
neantur habere , maxime illi qui audoritate
& S. V. egit, quibus omnibus intelleftis ac
funguntur apoftolica, quorum non folum eft
plene per lacras deputationes difcuflis , vifum
inter fe unum effe, fed alios ad unitatem re.
eft facro concilio, quod via prima omnino
ducere. Ideo falvator nofter fuos praticiens
effet amplefilenda tamquam efficacior & fecu·
in dignitate apoftolica convocavit in unum,
tranfiens de mundo ad patrem pro ipfis ora D rior: quoniam ipfi Graci fspe fit ex pre (Te afferuerunt iftam unionem fieri poffe mfi in fyvit, ut diximus, pater unum fint ficut A
nodo univerfali utriufque ecdefis, quae tamen
nos unum fumus. Et h»c unitas , parer beafecundum illam viam non effet univerfalis,
nflime, eft wicefforia inter facrum concilium
fed particularis , fit regionalis . Effet etiam
A fan&itatem veftram , ficut caufa & exem
valde periculofum noftram fidem ponere in
plar unitatis totius populi Chriftiani in his,
manibus paucorum, taliter quod quicquid per
propter qu» facrum concilium eft congrega
eos concluderetur, ratum haberetur per to
tum . Quid enim pareret divifio , nifi eccletam ecclefiam, fic cum ipfi cflent multo ple
d» fcifluram , ipfius miferabilem fer vi tu tem ,
res noftris , aliquid concludere poflent, quod
ruinam , & fubverfionem, contentum & op.
effet m laefiooem fidei noftra . Videntes au.
probrium totius ftatus ecclefiaftici ? ideo fumtem ipfi ambaffiatores Gratorum tam primi
mopere cavendum cft , ne fint fchifmata, conquam fecundi non pofle obtinere viam fecum
tentiones, divifiones, ne dicat unus; ego Ce
dam a concilio, contenti fuerunt ftare in péi·
phas, alius: ego fum Pauli; fed omnium fit
ma, fic produxerunt unam litteram domini
cor unum A anima una, fiantque omnia in
imperatoris diredam primis ambaffiatoribus,
unitate A caritate, ut fint Deo grata A ad
E in qua continebatur, quod adhiberent diligen
finem intentum efficacia . De ifta unitate in
tiam , ut capitula conclufa . Conflanti nopoli
morum reformatione locuturus eft collega
acceptarentur; fic fi hoc obtinere non poflent
meus.
Nunc vero aliqua diAurus fum de concurmanerent in primis conduits io concilio ,
immo fit dominus Georgius antiquior firater
fc quod redudionem Gracorum, quam fem
in generali congregatione recitavit, qualiter
per ipfi offerunt, adjedo , quod i» omnibus
patriarcha dixerit fibi, quod fi qoncilium non
interveniat concilii A S. V. confenfus , ficut
vellet affentire illis capitulis conclufis Conpropter fchifmata praterita dicunt multis tem
Itantinopoli, tunc fi deberet fe facere ferri
poribus fuam diftuliffe redudionem . Deli beper
9rj
BASILEENSE G. CONCILIUM.
per numeros alicujus, ipfe veniret ad terras Λ unitate conjungantur . Quid utilius & frucluo·'
er iatioorum
, juxta conctufionem faâam per
fius exftirpatione tam diuturni & inveterari
ANWO primos ambaffiarore*, qui poteftatem habue
CHXltTl
runt ipfum obligandi. Quare, beatiflime pa.
UJJ-
fchifmatit, quod ferme a quingentis annis nr.
tum habuit·3 fic gloriofa mater ecclefia lun
scr, cum capitula viam primam continentis,
in unum convenientibus accingeret le fortitu
fa&a fint per univerfalem ecclefiam decretadine, & boftcs fidei reprimeret, aut de fuit
finibu* ejiceret, G per converfionem non vel
n, per Giacos recepta , ac juramento firmata, veil raque fanflitas ipfi* aflenfum prabue.
lent unum effe, ficut unum fumus , quis erit per bullam datam domino Simoni Frenim catholicus pro tanto nominis Chriftiani
ron & per dominum Chriftophorum , ac per
& orthodox* fidei incremento, non modoxalitteras apoftolic** S. V. fe obtulerit velle
ducam fubftantiam , fed corpus & animam
fta re illi vi·, quam facrum concilium eligeexponere deberet, & maxime cum per hoc
ret, Rogat, exhortatur , & requirit S. V.
vident fe plenariam percipere omnium pec
ipfum facrum concilium, ut dignetur hoc fiuicatorum remiffionem. Et fi interdum pro re
âum opus totis viribus profequi , & bonam
bus minus neceflarii* fle utilibus rcperiatur Sc
voluntatem quam femper habuit ad rem iftam b exponatur major pecunia, multo magis pote- B fieri —pro
■ — lue
Λ. ~ caufa,
i
— 11
_
— _ fï. efle
A'
opere adimplere, ficut firmiter fperat facrum” nt
qua nulla
poteft
concilium , quoniam iftud eft tante pietatis
r '
-- ,
falubrior
& utilitatis opus , quod pro eo omnia alia
Quare, pater beatiflime, cum per concefeffent poftponenda , ficut proprium paftoris
fioncm hujufmodi indulgentiarum polii t haeft officium dimittere omnia alia, fle quaere
heri fubfidium, faltim in parte , pro hac re
re ovem errantem, fle ipfam fuis humeris ad
neceflarium, & contribuentes fuorum confeovile reducere, multo magis unam totam gen
quantur remiffionem peccatorum , omnefque
tem, qu* tot millia animarum fub fe conti
eo lubentius contribuent, quo viderint ifta*
net. Si enim paftor propter ovem centefiindulgentias procedere a tota ecclef a , fcili
mam perditam , fle mulier propter ovem cencet lacro concilio & S. V. dignetur eadem
tefimam perditam , fit mulier propter de
S. V, in hujufmodi conccffione indulgentia
cimam dragmam, tantam curam habuerunt,
rum concurrere cum ipfo facro concilio , Sc
aliis omnibus omiffis , quanto magis paftor
alias indulgentias fimiles durante hac profecuuniverfi populi Chriftiani, ipfaqoe fanfta ma
tione Gnecorum fufpeodcre; quoniam per has
ter ecclefia noo propter minorem partem to- _ indulgentias
____ o....... ... r
_____ ____________________
____
petitur
mediocre fubfidium, , quod
tius gregis dominici , ut reducatur ad ovile C nullum gravabit, fle quilibet fohere valebit .
Chrifti. Si principes carbolui fuam poteft**
Infuper,
pater beatiflime, cum error Grajo
tem divine majeftati famulari fecerunt ad derum fit multum inveteratus , & in cordibus
fenfi >nem fit «ugmentatiooem fidei & religioeorum radicatus per plurimos articulos & dif
nis catholice ; tanto magis fummi pontifices,
ferentias multiplicatus, fintque ipfi paratiffiquibus major cunélis Chnfttans religionis ze
mi fuos errores defendere , cum quibas ha
lus incumbit; nec eis aliud licet, nifi omnes
bendum eft certamen forriflimum, dignetur S.
conatus fuos impendere, his quae flatum uniV. aliquos ex reverendiflimis patribus domi
verfalis ecclefi* concernunt, & maxime om
nis cardinalibus, aliofquc pralatos Sc doétonem operam dare, ut increduli ad fidem con
res, de quibus viderit eadem S. V. mittere
vertantur , converti non avertantur, averfi re
ad facrum concilium, ut ante adventum ipfovertantur , fubverfi ad veritatem revoceutur ,
rum Graecorum plene difeutiantur hujufmodi
revocati junébs rationibus convertantur, quod
errores, poffintque in eorum prafentia con
nunc requirit obligationis debitum propter ge
futari , fle ea qu* in nobis eft fide pcrfe&e
nerale drererum fuper hoc £>£lum, cui S. V.
poffimu* rationem reddere; nofque in omni
prahuit aflenfum a qno fine nota non lic>lam primam unitatis ec
quam pramifimus, Parer *·«· fint, ficut &
clefi*, anulum imet/irari* fidei, calcumenta
»·ι w [tuuut . Quam felix &. efficax erit
in pedibus ejus, hoc eft reftimoma facra feriifte concurfu* ad fufeitationem pueli* defun
ptur* &. fanéb'rum patrum, quibus fide de
ci» propter defeétum unitatis fidei, qua jli
clarata ad ipfam fit affeHus, &. occidi vitu
ft us vivit, convenientibus patre & matre cum
lum faginarum, ut fimul manducemus per uplenitudine poteftati* apoftolic*, reje&is omni firmem facrorum comitannncm rituum, 8c
nibu- impedientibus & turbantibus , unoqua
obfervantiam . Et ne illa via tamquam imeodem concurfir populus Chriftiantts plena
poffibilis deferatur, propter magnitudinem
riam recipiet peccatorum remiffionem , flt
furatuum, deliberavit facrum concilium ple
Chriftiani fines unitatis fidei vinculo fraternarias indulgentias dandas effe omnibus con
noque foedere fociabuntur, critque annus jutribuentibus ad tam pium opus, prout con
bilirus remiffionis debitorum fle unionis uniceduntur proficifcennbus in fubfidium terne
verfalis ecclefi*, in fide, moribus, fle tem
faoâs ; quoniam fi majorum revolvantur an- ® porali pace , eritque S. V. lapis angularis
nales , numquam fuit caufa juftior , quam ifta
conjungens duos parietes in domo Domini ,
eft concedendi indulgentias , nec pro qua
pax populi Chriftiani, faciens urr-aque unum ,
Chrifticols omnes fe & fua libentius expone
populum Deo reconcilians per plenariam indoigentism, populos per fidei unitatem, lere deberent, cognita maxima utilitate quas in
de proventura eft; quid ecclefi* catholic* fe
ges, ritus flt obfervantias per veram fle fpilicius gloriofiuique umquam contingere pofntualem inttlligentism, & clarificabit béati
fet, quam ut orientale* populi , occidentali
tude veftra fiHnm fuum orientalem populum,
bus non pauciores, ia eadem nobifeum fidei
& inde nomen fanéhtaûs veftr» celebre erit,
apud
ANNO
CHSHTJ
U»J
919
BASILEENSE G. CONCILIUM.
940
apud Deum & homines, cognofcet uni verfits A Gregorius , tant· bcatitudinis & Mentis pen*
" V. pro domo domini
... . Et
fifcx, qMtuor concilia uaivcrfalia ficuc qua
orbis seiuni S.
ANNO
cum venerit fummus paftor, ants cujus con*
tuor libros fanAi evangel ii profeflus fuent ,
CHKISTI
fpeAum apparebunt cuoAi paftores cum gre
fcilicet Nicsnum , Conftantinopolitanum ,
ge fibi commiffb, Petrus cum Judea, Paulas
Ephefinum & Chalcedonenfe, ratio, quia in
cum gentium multitudine copiofa, Johannes
his vehit ia quadrato lapide fanAc fidei ftrucum Alia, Andreas cum Achaia , Thomas
Aura confiirgit, & cujuslibet vira atque com
cum India, ceteri cum aliis quos ad fidem
munis aAionis norma exiftit; h cum univerfali fint coafcafu confli tuta, fe & non il
converterunt aut reduxerunt, & vos beatiffim< pater , quafi alter magnus patriarcha Ja
Ia deftruit, quifquis prafumferit abfolvere ,
cob tranfoAo Jordane cum baculo paftoralis
quoe ligant, aut ligate quos abfolvunt. Cla
officii, apparebitis cum duabus turmis ecderum autem eft , juta Gelafii papat fentenfia orientalis & occidentalis , recipietifque
tiam, quod eadem veneratione decreta alio
in unitate perfeAa coronam immarcerfibilem,
rum conciliorum cuftodienda ft recipienda
quam fanAttati veftras & nobis omnibus con
funt. Nedum autem difta quatuor generalia
cedat rllc qui , eft trinus A unus bcncdiAus ; coocilia cum fuis fequantibui folummodo quoad
Deus in faecula. Arnen.
fidem B. Gregorius fe venerari fatetur, fed
etiam quoad reformationem , quando fubjtmgit dicens: quia i* his cujuslibet vite atque
PROPOSTTIO P^CT^f
communis aaionis norma exiftit., Conflat autem ft luce clarius apparere poaeft, juxta làCeram fnmme pemifice fer amiefiateree fatri
cri Coaftantienfis concilii decretum , quemli
ceacilii Bafiletifi) fefer ehfer-ventia eiecre*
bet, etiamfi papali dignitatn prniulgeat , de
torum .
cretis factorum conciliorum obedite debere
i» his qu· pertinent »d fidem « exflirpeib. r’J»· T1 Eat i fli me pater, exigeret prsfcntia verienem ichifmatis , & reformationem eccle
J.) fire fané!itatis in primo dicendorum al
fia! in capite & in membris , & -pertinenti
loquio orationem ornate compofitam matare
bus ad ea . Et fi gloriofiflimi pontifices ea
que digeflam, quae S. V. dignitatem, clemen
deft ruere que antaceffores fui (latuerunt, eru
tiam , aliaique virtutes ft dotes fummas in
buerunt · multo magis decet & expedit, quin
immo
fumme noccflarium foret fanAitatcm
medium adduceret, ft rem ipfam Deo gra
ti fli ma m ft hominibus falutiferam, de qua
veftram eorum veftigiis inhzrendo , decreta
paulo poft didurus fum, peroraret. Quis au
factorum conciliorum fumma cum veneratio
ne obfervare ft obfervari facere ft cuftodire .
tem eloquenti· princeps, aut Tuilianc fapienSicque , bcatiffime pater, fi prifeorum facto
ti· prafol fupremi vicarii Jefu Chrifti excel
rum pontificum magnifica opera fanAitas ve
lentiam modico ft inculto Termone ad ple
num explicare poterit? ProfcAo mearum vi
ftra attendit, fummo Audio conabitur gloriam
rium , fed & fublimioris ingemi tranfeendit
fuam triumphalem fuis pofteris ft univerfo
orbi relinquere profuturam . Neque (anilita
facultatem. Rem infuper illico fubjiciendam
tem veftram retrahat levis occafio , quin im
veritatis nitore fubmiflam video, ratus non
mo divina neceffiludini fatisfaciat, fi grato
fum eam verborum lenocinio indigere . Ca
ftudio fua adminicula mine petenda ecclefiz
non mihi locupletiflimus teftis eft , eum fuDei feliciter condonabit. Non injuftum peri
pervacuis laborare impendiis, qui folem cer
mus, non (ànAittteœ veftram maximis pratat facibus adjuvare. Quoniam igitur grati·
liis aut certaminibus confligere rogamus , non
plenitudo adjeAione non indiget, nec ulla re
infuperabiles montes tranfire, non ampla terquirit commendationis argumenta, commora
ri in ea re verborum fuicatis coloribus am _ rarum fpotia vafti orbis luflrare, (ed ut fanAa catholica ecclefia favoribus benignis parti
plius non putamus. Ne autem ufque ad fecipata, bonas felicitatis fus eventus * in per- .
ftidii neceflitatem mea fe extendat prafatio,
petuum memorabiles conquirat gloriofe. Nunc vt«i«·.
ad conceptam materiam orationem converto:
non tamen de propria virtute, lèd de mune autem , pater beatiifime, de veftro fanAi tatis
benediAione ad rem fpecialius defecndam ,
ro largitoris illius qui dat omnibus affluenter
alia iajunAa pofteris temporibus explicatu
ft non improperat, confidens. Verum, bearus .
t i fli me pater, cum parens ille folus ft unus
Confiderans itaque faoAa ecclefia catholi
Deus gloriolus confingeret animal rationale ,
ca per factam fynodum Bafilcenfem reprzfenipfam ex humo fublevatum ad contemplatio
tata, reformationem Dei in capite ft io mem
nem fui artificis erexit, & folus homo eft ,
bris univerfo orbi efle fumme neceflariam, &
qui res cœlefte» accepit, fpeAare cum Deus
ad eam perficiendam creberrimis litteris fan
cealum voluit, ut religionem ibi quarat. Ap
Ai ta tem veftram magus cum caritate & foparet non efle rationis humane , ut poftpofilertia propulit tam fuiffe, hi nomine Spiritu
t« divinis ac humanis prsceptis , opes terPared i ti, magnis ft variis impedimentis inreas, qu· plerumque corruant, animal ratio
E
tervenientibus
, fua faluberrima promulgavit
nale venari tentet. Cum autem, pater beadecreta. Cum autem, pater bcatiffime , ob
tiffime , glotiofiffimi pontifices antece flores
eonimdem tranigreffionem magna fcandala in
veftra fanAitatis, magni, jufti, in etnleftibua
ecclefia Dei proteritis temporibus exorta fint
rebus experti, famosa religione Deum adora,
& nifi accuratius provideatur, timendum fo
bent, piftitia cultum colebant , in omnibus
ret, majora fcandala intolerabilia ac fchifmaDeum profenten» effe putabant , decreta fa
ta graviora fabor iri: maxime mitem propter
cro rum conciliorum in fumma reverentia ac
non obfervantiam decreti de eleAionibus, ob
veneratione habere folebant, & a fuis fubdiquam tnaigreffioaem paucis temporibus elaptie obferisari faciebant ; adeo etiam ut B.
Kv
ANHO
cuaisTi
U)i
BASILEENSE G· CONCILIUM.
94*
poterit peraiciofiffimum fchifmainAM religionis xelus incumbit, & per confe-'
asnso
απιιτπ
M*S-
·—»-r.— quidem quam
r
nuens ferventiori defiderio ea que funt ChriWdefio Des pcricujofius
fuerit
aliud noviter extindum. Illud namque divi- ftian* religionis decreta Romanos pontifices
deUt ecclefiam Dei in duas partes ; fed fi forvare oportet. Neque aliquam aliam fedem,
foa&itas veftra non ferveret decretum deele- fecundum Gclafium » uniufcujufque fynodi conftioaibus per facrum concilium promulgatum ftitutum , quod univerfalis aflenfus probavit,
timendum foret, quod infra decem aut quin magis exequi pr* ceteris oportet quam pridecim annos fonda catholica ecclefia diviia mam ; qu* 3t unamquamque fynodum fua aurepcriattsr in tot partes quot funt dicecefes , doritate confirmat, 8t continua moderatione
Proximis infuper diebus cum ambaffiatprcs cuftodit. Nedum autem verbo aut feripto ea
facri concilii Fraocofordie in folemni con ample&i, fed etiam ufque ad animam & fanventione facri Romani imperii eledorum St gmnem ea qu* Spiritu fando didante patres
principum Almanni* effient conftituti , audi· diffisuerant, prccipua virtute defenfare & fer
verant graviffimas querelas , max imaque fcan- vare, ab aliis obfervari facere & cuftodire .
dala exinde evenire. Ad ftatim vero ex poft Qmd fi foeditas veftra fecerit, profedo fan
Coloaienfis 3c Moguotimis archiepifoopi que-» da catholica ecclefi^ immenfam gloriam horuloim litteras de novo facro concilio tranf- noremque fufeipiet pariter At decorem . Sa-
ANNO
CHX1STI
miferunt, poftulantes humiliter A devote ,
crutn quoque concilium Bafileenfe in Spiritu
fondo legitime congregatum , & fanditas vefacrum concilium obfervanti* de
creti de eledionibus ante fui diffiolutioncm
ftra vinculo caritatis indiffolubili erunt unum
dignaretur apponere remedium opportunum ,
ficut & nos unum fumus.
Quamvis autem, pater beatiffime , fuperioriInfuper , pater beatiffime , quot λ qualia
fcandafo praeteritis temporibus provenerunt .
bus temporibus facrum concilium per hono
ex eo quod fententi* etiam tres conformes
rabilem dominum
de.
latz in facro concilio, in curia Romana remnm per duos revereodiffimos S.
E. cardmales pro obfervaodis decretis editis & efricantur, retradantur & revocantur, ad ple
dendis S. V. requifiverit, nunc vero per nos
ne explicandum non fufficeret dies , neque
menfis. Patres autem facri concilii & etiam
humiles dide fandae fynodi oratores rogat,
Kit, hortatur , & per vifcera mifericordi*
eundi principes foculi de hac re non folum
adjurantur, * fed & graviffime frandalizantur, * *'
noftri Jefu
amplius
requirit ; quatenus fanditas veftra deinceps
cum hoc cedat in maximum fcandalum &
cum eficdu fervere & fervari facere velit de- C■ perturbationem ecclefi* univerfalis . Fiunt
creta edita A edenda per facrum concilium
namque diverfi proceffus in divertis partibus,
Bafileenfe, & in contrarium attentata revo.
unus excommunicat, & alius abfolvit ; urus
care, alioquin P. B- dida facra fynodus mul.
obedit, & aliud contemnit . Quanta autem
tiplicibus jurgiorum ac fcandalorum crebris
mala A contemtus ecelefiaftici ftatus hinc
propulfata opprobriis , intendit dare operam
proveniant, lingua noftra mortalis ad plenum
efficacem, per quam decreta fua ab omnibus
explicare non poterit. Et quod gravius eft ,
inviolabiliter obferventur, etiam quacumque
fiunr proceffus in curia Romana , per quos
przfolgeant dignitate, prout impoffibile erit;
monentur fuppofita concilii, fignanter autem
unde pm tot fcandals & fchifmata in papulo
feriprores A abbreviatores, cum tamen ita
Chriftiano fuborta exiftunt, 3c per amplius
neccfforia negotia ibidem tradentur , quod
non folum non deberent sfocari, quin immo
fequi verifimiliter timentui , quod facro concilio non expedit conni ventibus oculis per& alii mitti. Ea propter, pater beatiffime ,
tranfire. Et fi facrum concilium non foret
dida facra fynodus veftram fanditatem ro
congregatum ad obviandum didis fcandalis ,' gat, petit, hortatur, A infuper per vifcera
-:r-f j:~ Dei noftri T Jefu
r
~ obfecrat
Lr
t
de novo deberet congregari . Numquam au-q mifericordi*
Chrifti
rem factum concilium parietur fe diffiolvi ,
& requirit, quatenus fanditas veftra deinceps
nifi primitus adbibito fufficienti remedio mo
taliter velit providere, quod ifta aut confitnido poffibili, pro obfervandis decretis ejuf
lia de cetero non fiant, fc prrfertim manda
dem. Quid namque prodeflet condere decreta
re domino patriarch* Hierofolymitano , a
& kges, C non obfervarentur ? Qualis infuquo dicitur illud monitorium emanaffie , ut
per foturis temporibus fpes generalia conci,
illud revocet, A de cetero fimilia non at*
lia congregandi haberi poterit, fi decreta fa
tentet .
cri concilii Bafileenfis tot laboribus & expenPeramplius autem fanditas veftra dignetur
Gs condita & promulgata, tam de facili vio
fovere A habere recommifla fuppofita facri
lari, ac etiam rctradari, irritari
quocum
concilii , prout in decreto adluefionis pollici
que tolerarentur? Et profedo nifi diligentius
ta fuit fanditas veftra facere . In omnibus
provideatur fuper obfervantia decretorum, pau
autem fanditas veftra velit fic agere, quod
cis temporibus elapfis, omnis audoritas fa
patres in facro concilio concipere valeant fan
ctorum conciliorum enervabitur, & difcipliditatem veftram manutenere facrum coacina ectlefiaftica peribit. Vulgaria namque inolium, & non per indiredc
indiredum diffolvere. Quod
levit vox populi , fi durante concilio haec
fi fanditas veftra fecerit, totus infuper orbis
fiunt in vindi, quid eo diffoluto fperandum
univerfus exinde magnam fufeipiet confolatioforet in arido?
netn quietem. Sacrum infuper concilium &
Praeterea, pater beatiffime, ad didam obfanditas veftra erunt unum, ficut A nos ufervantiam decretorum ex fufeepti regiminis
num fumus.
. officio S. V. aftrida eft. Unde juxta * Ju
Poftremo, pater beatiffime, facrum con
cilium volens ea fignificare fanditati veftr* ,
liani papae fententiam, officii noftri confideratio non eft nobis diffimulare, non eft ta
?[u* proximis diebus in facrofando opere recere libertas, quibus major eundis Chriftiacrmarionis dudum uni verto orbi per fuas lit
teras
quatenus
abbatem S. Juftime, &
R.
i
Chrifti obfecrat &
a
«C*
F
P43
BASILEENSE G. CONCILIUM,
-------------------------------------P*4
_-----------4sno
teras piomifld fecit & ordinavit, in przfen-. burn informatum fuerit raahter & cum effeftu
lanftitatem
veftram
decreta
facri
concilii
csaisn
- — tiarum in 'ignum participationis tot & tanBafileenfis
fervare
,
ab
altifque
obfervari
(i)
CHtîsri torum bonorum operum , tranfmittit ianftitafacere, & in contrarium attentati revocare .
ti veftra? decretum dc annatis, vacantiis, fic
Has pieces, pater beatiffime, nos humiles &
communibus fervitiis tollendis, prout in ipfo
tantilli dift« facrofanft» fynodi oratores ,
decreto ftatim profentando clarius continetur.
fanftitati veftro magna cum inftantia offeri
Et difta Iaera fynodus bortatur Sc requirit
mus, rogantes fanftttarem veftram humilitet
.
fanftitatem veftram , quatenus velit ipfutq
5c devote, quod ft nobtt injunfta non tarn
decretum in fua curia lervare, & alibi obfer
mature aut eleganti ftylo quo decui ffet , eivari facere 5c cuftodire, quod ipfum eft con
pofuerimus, id non facro concilio, fed noforme legi divin» dc canonibus .fanftorum
ftro imperitia fanftitas veftra adferibere di
patrum , <5c dignetur ipfum benigne fufeipere
gnetur . yinaliter, pater beatiffime, optat ipfa
tamquam opus quod ptincipaliter reforman
Iaera fydodus, ut Deus gloriofus vota & adum erat. Quamvis autem, pater beatiffime,
geoda V. S. feliciter dirigat, & ccdcfli do
ift.e annat» introduft» fuerint in caufa paffagu ten at lanftz, nunc autem ceffante cama j no profequatur , ut per here 5c per alia me
B liora, quz, Domino infpirantè, V. S. in poreflare poterit & effeftus, etiam diftz annafterum fecerit, immarceffibilem vita «ternae
t» haftenus levat» non funt converf» in eum
coronam & triumphalem gloriam confequi
ulum & finem, propter quem annat» adinmereatur, quam S. V. & nobis omnibus con
vent» fuerunt , maxime quia fuperioribus
cedat Jefus Chriftus bmediftus in fecula.
temporibus in fublevationa diftarum annata
rum tantus rigor, totque exorbitanti» , tot
Arnen .
intuper deftruftioncs 5c orbationes infignium
eccleiiarum provenerant : adeo etiam quod in
INSTRUMENTUM REQUISITIONIS
multis ecclefiis cultus didnus, nedum dimi
nutus, fed eti mi in totum collapfus exiftit .
Multi eti-m nobiles prziati ob non fokitioPep* ftptr ·ί}ίη>βίίη» decrtitrnm.
nem -nnatarum , innodati cenfuris ecclefiafticis, muftis annis a divinis abftinentes, & tannomine Domini , tenore przfentis pu- ? p *41
ciern plurimi in ipfis fic mortui in terra pro
blici inftrumentis cunftis fiat manifeftum,
phana inhumati funt, alii vero coafti funt
m
. ____
_______ __________
quod
inno
a Nativitate
Domini MCCCC.
vendere libros, calices, capfas reliquiarum , C XXXV. indiftione ΧΪΠ. die vero XII. men& ornamenta ecdefiarum. Alia autem innufi: Augufti, pontificatus etiam domini Eugemerabilia mala, qua? exinde fubfecuta funt ,
nii anno V. tn domo fratrum Przdicatornm
>n longum enarrare lupededeo de przfenti .
Florentiae, in dominorum teftium noftrorumQuibus fingulis attentis , peramplius non ex
que notariorum , &c. profentia , venerabiles
viri Jo: de Bauj^eften decretorum doftor, &
pediebat lacio concilio conniventibus oculis
pertunfire. Unde pater beatiffime, fi Alexan
Matthaeus Mcfnage baccalaureus formatut ίς.
der S. R. E. & apoftolicz fcdis epifeopus
theologia , fanftae generalis fynodi Bafilecniis
feribens Lucenfi
cvclefiz confli tueri t &
oratores & ambaffiatores , coram rtverendifdecreverit , quod nullus cujufcnmque gradus
fimis reverendifque patribus dominis epifeopo.
deictic pro ecdeliaftico beneficio audeat ali
Ilerdenfi, archtepifcopo Spalatenfi , epifeopo
quid couferre, eti.imfi fabric» ecclefi», vel
Cervienfi , Jo: de Mela pratonotario , &
in denariis , feu etiam in ufus pauperum do
quamplurimis aliis doftoribus, Scc. perfonali
natum tribuendum foret; multo magis decuit
ter conftitnti, expofuerunt qualiter nuper vi
delicet XIV. Julii, praefari domini, aut mafacrum concilium , quod eft fpeculum & nor
ma cujuslibet vit» atque communis aftionis, 0 jor pan eorum, in audientia publica, & codecretare 5c ordinare, quatenus amplius in
r n'
' -«
ram fanftitate
domini
noftri· papae praefati ,
revercndiffiraifque dominis cardinalibus, pra»
collatiorie beneficiorum , confirmationibus elefati domini ambaffiatores & oratores ex par
flionum, admrffione poftulationum , tam in
te facrofanftz fynodi generalis Balueenfis
Romana curia, quam alibi, nihil penitus an
te vel poft exigatur, direfte 5c indirefte ,
fupplicaruat, rogarunt & requificrunt eamdem fanftitatem ad obfcrvaatiam decretorum
prztexru etiam cujufcumque confuetudinis ,
ejufdem fanftae fynodi, & in contrarium at
privilegii 3c ftatuti, aut alias quacumque re
tentatorum revocationem, necnon pro reducepta occaftonc. Sacrum namque concilium
ftione Grzcorum , indulgentiarum cum eo
nihil novi feciflTe videtur , fed antiquiffima
dem concurfu , prout 8c quemadmodum in
jura fanftorum Romanorum pontificum innopropofitionibus & collationibus eorumdem
ambaffiatorum , coram eodem domino fanNihilominus , pater bèatiffime, facrum con
ftiffimo faftis & pronuntiatis continetur ,
cilium omnino difpofitum eft , 5c jam labo
Î'uas pro repetitis habere voluerunt, & quia
rat per aliquem alium modum honcihorem
uper
fupradiftis
profatus--SS.--------domifanftitati veftrat & dominis cardinalibus ; ta._
r.. omnibus ---------r-----------------lem facere provifionem, de qua fanftitas ve- * nus nofter papa in profentiarum difto facro
ftra 5c domini cardinales merito poterunt
concilio in eorumdcm dominorum oratorum
conrentari : przfcrtim autem fi facrum concipcrfonas dederat rcfponfum , per quamdam-
Λ
IN
ζΛ Apud BiOTium Livenfi ecdelîc.
__
(i) Apod Bzoviutn omiffù hii verbis: St ix ctturxrixxt xtttxXxtx meuwi AMMî: St tefitétri, fin* O’
•xi .$. Γ". ii bullλ [xx xdb*fi*xtt ftlhcnt tfi [trvxrt,
945
945
BASILEENSE G. CONCILIUM.
94^
ficedulam papy-eam eifdem dominis ambaffia- A potlolic* lufficientem fieri Vos autem » dotninc Antonine z\uditor ,
p;a\>pue apud ch*hti
'toribus per diftum Poggtutn prarfentatam Sc
fratres Minutes etiam d:fertiifime complexi
i»u·
awwo per eos receptam , quam dc mandato præûti
CHSIST1
cftis. Pinno quod ha. annat i jure naturali
SS. domini noftri papae afferebat kripiiffe
divico & hun’-iv; to'erari poterant . Secundo
non videbatur eifdem dominis oratoribus pro
quod aut fufpcedatur decretum , aut debita
honore facri concilii, domini noftri papar, ac
ledi apcfiolku· fiat pcoviiio . Exhortatio .
ipforum dominorum oratorum fuflkere , im
quam primo !c<.o, domine generabs, ad pa
mo magis vifum fuit expedite, quod hu>u(cem cai :r..tcmque & unitatem frciflis, lanff'
modi refponfio fub bulla ipfius domini noquidem eft & falubns, Λ cmni receptione
ftn, nec non expreflione nominum farpediclod;gi.< , quam quilibc* Chrifllanus ut^aqoe ma
rum dominorum ambafliatorum lacto concilio
nu ampicéli debet, que qu.«m f:t neceflaria
tranfmitti deberet, licet ipfam cedulajn offe
&. utilis in fc quilibet palam experitur, Quanrebant fe velle ipfi facro concilio cum omni
tumlibcC enim homo fit dives ac potens, ohonore 8c 'reverentia reprofentarc. Et nihilomr.ta habens natura: Sc fortun» bona, fi pace
minus ex fuperabundanti cautela , iterum de
novo fupplicarunt & requitiverunt SS. domi B Sc unitate cum proximis careat , nihil jucun
ditatis, nihil l-rt.itix. (entire un quam poterit,
num noftrum , quatenus vellet fervare \ lerfed plurimas animi in Jcftias , atque anguihas
vari facere decreta facri concilii Bafiieer.fi» ,
iccum ubique deferet. Nos etiam non pafli
St io contrarium attentata revocare, ac aha
fumus hoc munere pacis ab iplo lumino pon
facere Sc adimplere, prout & quemadmodum
tifice proveniri. Nam Sc farpenumero ac per
in propofitionibus eorum Sc collationibus fue
nofiros oratores noviflime Florentiam deftinarat Sc erat expreffum . Dc Sc fuper quibus
tos , id ipfum luat fanflitati nuncuyimus,
omnibus Sc fingulis firpedidli domini oratr re»
optantes ut unum effemus caritate ipfe &
fibi fieri perierunt inftrumentum & inftrumennos, ficut Chriftus orans pro difcipulis dice
ta , Scc.
bat : Ore, pater, ut unum fint, ficut Cr ntt
unum
fumui. Ipfe igitur fufnmus pontifex pa
Et ego Dcliderius Barardi de Forcellis
cem & unitatem nobifeum habere defideraf ,
Tullcnfis diacefis clericus , publicus
Sc nos fecum : ipfe illam nobis nunciat, Sc
imperiali auéloritatc notarius, dutn
nos fibi, quid ergo rcftat quod ipfo Sc nobis
h»c agerentur, &c. pratfent fui ,
pacem & unitatem optantibus invicemque
&c. Quare &c.
^nuntiantibus, pax ipfis non fit? An quia fic
E
alter alteri pacem optamus Sc nunciamus , pa
cifici dicendi fumus ? An etiam quia inter
diffidentes, ut modo in Chriftiamffimo regno
Per remendiffimum dtminum letatum oratcFranci» faftum eft, pacem componere lataribui demint pap* f*p*r prepefitii pt' eefgimus, filii Dei vocabimur , fi pacem inter
dem in generali cengregatione.
nos invicem non habemus ? Non quidem .
Inquit (enim B. Hieronymus fuper Mattheo
Eceret hujus facri concilii dignitatem ,
Jr- F ·»
in verbo illo Beari pacifici, ille vero pacifi
ut cum SS. domini papar oratoribus
cus eft, qui prius in feipfo, deinde inter anunc refpondendum fit , tali viro hoc onus
injungeretur, qui & facro concilio & ipfii
lios pacem qusrit . Ipfe Sc nos unum corpus
ecclefia furnus, qui regimur fub uno Chrifto
fummo pontifici dignam orationem faceret ·;
capite noftro, ipfe Sc nos civitas Dei fumus,
fed cum loco tantum & non meritis hoc reiipfe Sc nos una domus Domini fumus. Si in
pondenJi officium tribui haflenus foil tum fit,,
hoc corpore
, fi intra ejus civitati» ecclefiaexcufabit confuetudo, fi veftsis ornatifltmis>
...
orationibus par aut fimilis non reddatur ora- θ fticar mernia , fi intra hujus domus parietes
diffenfionum
, aemulationum , odiorumque bel
tio. Excufari & ego jure debeo, qui hunc
'
la verfentur, quis ipfum & no» pacificos reprimum locum non ambitu aliquo, led fu pe
éle nuncupabit, etiamfi in toto terrarum ornori s'juffii, contra meum inftinâum confebc pacem effecerimus? Quid ergo cauf» eft,
eurus furo : quem etiam non voluntas, fed
cum uterque tam bonam &. finceram ad pa
neceffitas ad tjefpondendum coegit . Semper
cem fe voluntatem habere dicat, quod inter
ergo familiariter, quemadmodum apud vos
noa & ipfum non mediocres diffenfionum
domi foleo, nunc vobifeum colloquens magis
quam perorans, principales veftrarum oratio
(cintilla: apparent, quit nifi caute extinguannum affmnam parte» , quibus nomine facri
tur , verendum eft , ne in maximam erum
concilii refpondcbo. Et a vobis initium di
pant flammam? Quid opus eft indiciis aut
cendi faciens, venerabilis domine generalis ,
conjecturis hujus difeordir caufas inveftigare?
qui primum LaAantii ac Ciceronis ftylo hic
Audiamus gold in nebit leguatur Deminue
peroraftis, quatuor ex veftra oratione princi
Deui nefter, guenium leguntur pacem , iu ple
bem fuam. inquit Deu* per os pfalmiftte,
paliter colligo . Primo hanc fanâam fynomifericerdia & verita/ obviaverunt fibi, judusn ad caritatem, pacemque Sc unitatem cum
domino noftro coniervandam exhortati etyrs. ^ftitia & pan efi elata fime. Demonftrat noΛ
SPONSIO
D
Secundo fanâum piumque ejus propofitum ac
defiderium explicaftis , ad haec tria opera ,
quibus facrum concilium intendit . Tertio
quod fedem apoftolicam potentem efle & opibus abundare oeceffe fit, ut oppreflos rele
vet, flt indigentibus fubveniat. Poftulaftis demtm loco annatatum , quas decretum noftrum
proxime editum abftulit, provifionem fedi aCmecil. General. Tom. XXX.
bis profecto Dominus Deus nofter, quod pax
fine juftitia efle non poffit , immo ut illa
fit, juftitiam procedere oportere. Cum ergo
ita fit, aliter efle non poteft, cum veritas
atteftetur. Neceffarium eft, fi Dominus no*
fter veram pacem & unitatem inter nos ftt
ipfum fore defiderat, ut ea qua ad juftitiam
fpeftant, prius ipfe promittat , hoc eft ut
Οοo
eccle-
947
BASILEENSE G. CONCILIUM.
948
ercleii* uciverfali us fuum tribuat. Quid eft A ex toto corde obfeeramus, tune przeunte ju-'
Àin*n
ftitia , mox I«ta fronte foror ejus jucundif- CMUSTl
1 illu<1 ecclefiz ju»? quz funt illz juftiti» parfima fuc cedet pax , qua fine juftitia germana
ch*kti Ir$ ·
vcrjm pacem przc edere debent ?
MM*
fua antiquiore intercedere non confuevit .
14,s
Non certe alix , ntli cum ecclefia univerfalis
Spiritu ianflo dirigstur , &. eam univerfale
Quod fi forfitan & ipfo furamus pontifex di
coneilium reprzfeniat . ut decreta fynodalia
cat , quemadmodum & vos io cordibus
diligenter fervet , & per ilios fut) exemplo
litis nunc dicere fufpicor
hu
jus facri concilii , przcedere oportere jufti
& julfu lervari faciat. Ita & fui anteceflbees
ûnih Romani pontifices , quorum vitara in
tiam , fibique jus fuum per noa tribui debe
re. Nemo noftram ita irrationabilis eft aut
tefhmonium fanélitatis etiam miraculis illueffe debet, quod alio jure in fe^ alio in sftiavtt Deus, fecerunt, cum fumtna venera
Jiis uti contendat, & ab alio fibi fieri jufti
tione umverfàlium conciliorum canones luteipientex, & per eos inviolabiliter fervari fa
tiam petat, iple alteri deneget . Videamus,
& inter nos difeutiamus, fi quid eft in quo
cientes, qui fine maxima ft urgcntiffima cau
concilium jus fedis apoftolice gravet , laedat
ta advertus ea non difponebant quicquam ,
nec ab alus aliter fieri patiebantur, faquir e- g & offendat , minuat, Λ ecce nulla erit , ut
fpero, difficultas, quin omnia ad juftitiz renim B. Datryfus, abfit a me, ut SS. Patrum
canones abtque inevitabili caufa umquam tranfélitudinem & ecclefiz normam redigantur .
Sic igitur utrimque faciendo, tunc rei evi
grediar. Ft magnus ille Gregorius, ut fao&a
dentia animum utriufque ad unitatem paratum
cvangelia, concilia univerfaiia fe venerari af
firmat, & non iolum quatuor illa primzva ,
demonftrabit, & tunc veri pacifici erimus ,
ac filii Dei vocabimur.
fed & omnia, dum ea ratione utitur , quz
Hinc ad fecundam veftrat orationis pattern
omnibus untverfalibus lynodis communis eft.
fe mihi competens refponfum offert. Sic eBeatus quoque Gelafius univerlalis ecclefiz
nim , ut przdiflum eft , faciendo , tunc evi
ftatuta afleverat, nullam efle fedem quam ma
denter cognofeemus, & ubique palam fatebi
gis cxfequi oporteat» quam primam . Non
mur fan&iratem fuam ad hzc fan£la opera,
fatis mihi diet ufque in craftinum, fi fmpupropter que convenimus, veram perfeflam)o> tam fumrnos pontifices, quam fanflcs doéloirs recenfi.Tc pergam , qm Llubetrimam
que voluntatem gerere , tunc nos fuper oconciliorum uoftrinatn fuper ceteras alias efmues praecipui laudatores ac praecones erimus
Tertio loco, dicitis oportere fodem ..poftoliferebant , venerabamur X obfervabant. Nec
C
cam abundare ac potentem efle, exemplo il
fic faciendo quicquam Romani pontificis e.ulorum Romanorum pontificum, qui B. Ana(lontati deperit aut detrahitur, immo adjici
ftafio , * B. Johanni Chryfoftomo, ac B. Tho- · c Aih
tur, immo accrefcit. Qjiicquid enim in iamz Clanuarienfi de fedibus pulfis , opem , “‘IO
ctis ft.,tuitur conciliis, fua etiam auflontate
fubfidiaque neceffaria contulerunt; B. quoque
ftatuitur , quz femper ibidem refulget, ut
Grtgorii
, qui ufque Jerufalem indigentibus
prima 5c przcipu.i, prz omnibus caput & divit» neceffaria miniftrabar . Nos nec re, nec
icftrix,
cum aut perfonaliter aut au&oriverbo contradicimus in hoc ·. immo non eft
fatue lemper in fynodis univerfalibus inter
fit, ipfcque fit ecclefiz reflor & paftor ; de
illa fedes, nec effe poffet tam potens ac locuplex, quin eam pro utilitate ecclefie locu
creta conciliorum 3c fua, Sc fedis apoftolicz
pletiorem , potentioremque effe vellemus ,
Jici non immerito poffunt . Nos mira , ut
quamquam affirmemus, & in illa, & in aliis
dixi, unum ecclefiz corpus fumus, & ipfe
epifoopalibus fedibus defiderari magis copiam
hujus corporis caput iub capite Chrifto .
aoundantiamque virtutum & meritorum, quam
Quicquid igitur fit ab hoc corpore ecclefia
opum & divitiarum. Ncc certe fecimus, aut
ftico , etumfi omnia membra in idem con
facere intendimus, per quod illa
currant, ficuf in corpore naturali accidit , D quicquam
quii
fanfila fedes jafturam feu diminutionem ali
magis tamen Jc przcipue operatio quzvis ca
quam auAoritatis vel facultatis pati poflit .
piti appropriate & adicribitur , ab ipfoque
Quod fi reAe cunila animadvertantur, atque
magis qu.im ab alio corporis membro proceomni paffione fopita , judicentur omnia, ne
dete cenietur. Itaque non fetus fynodalia de
mo affecere cum ratione poterit , quicquam
creta pro luo debito & honore & cxfequi de
per hoc noftram decretum in diminutionem ,
bet, ac per alios fervari facere, quam fl ab
ore proprio diflata & promulgata effent .
derogationem , feu praejudicium illius fedis
fore attentatum . Et quamquam multe ad id
Dum enim iple przfens eft . iple concludit,
rationes fuppetant, tres nunc fatis effe judi
iple ftatuir, Pc fub nomine fuo & pertona eco. Primo, cum nemo inficietur multos in
;us omnia decernuntur dum abell , fui przexaâione harum annataram folitoa fieri abufidentes, qui vice ejus funguntur , locumque
spuftolicum tenent , ac perfonam pontificis
fus, cum etiam hinc multi fcandalum pate
rentur , dc fcrupulum in confcientiis, ac mo
reprzlentant, per lacrum concilium delibera
ta concludunt. Per concilii autem ftatuta in
dus ipfo exigendi onerofiu effet ecclefiis , &
nullo luz derogatur pofeftati , quin pro tem E apud multos fpeciem mali continere viderepore , loco, caufifqut & perfonis , utilitate c tur ; nos his omnibus hoc decreto providi
\el neceflitate fuadente , moderari, difpenfari
mus , fequentes doQrinam Chrifti mandantis,
poflit, atque uti fummi principis epicheia ,
nemini incutiendum effe fcandalum, & spoquz ab eo auferri nequit . Hzc ergo fanfla
ftoli Pauli przcipientis ab omni fpecie mali
Ivnodus non opes, non quid aliud ab eo poabftinendum . Regulas quoque canonicas ac
fiulat, fed hoc dumtaxat, ut quemadmodum
legales, quz nonnulla prohibent, licet in fe
fui egerunt anteceffores circa decretorum fynon mala, ab hoc tantum quod vel fpecicm
nodalium obfervantiam ; ita dc ipfe facere di
mali continent , vel occafionem delinquendi
gnetur Quod f’ fcccrit, prout putamus, &
nonne & gratis offerre, & eieemofynam dare
pium
, etiam ex pone
ve
949
949
eft caritatis
BASILEENSE G. CONCILIUM .
$>qo
ac------- 1
cr pium
opus? Sed quoniam tern-Adam confervenda mque ecclefiam arque util*
—re bapriftni
ι
: nummos projicere u> concham
v - ,
necefiarium eft, quam ut fynodiles canone*, Ch<*ti
unto
teiem protendebat mali, emendari, & (abo
quot a Spiritu fanfto diHatos credimus, non
mi
cnatSTi
leri tale m coofuetudioem juffit occlefia . Nihil
negligantur aut contemnantur . Illud autem
• ♦H·
Iuidern novitatis per hoc decretum in eccleClentio praetereundum non eft , quod nec B.
a intro dufibum eft , fed pracepea & exempta
Athanafio, nec S. Johanni Chryloftomo, nec
Chrifti exfacuti fumus, ac fan&orum patrum
B- Thornae Cantuaricnfi per Romanos ponti
fices, nec pauperibus JerofoTyiniranis per B.
renovavimus inftituta. Quid fecimus' audite
ftc confidente, quofe, diligenter. Statuimus
Gregorium de his iubventutn eft . Neque equod beneficia & ordines eccleiuftici gear*
nim adhuc hac vocabula in ecciefia Dei au
conferantur^ numquid eft fcelua aliquod aut
diebantur, neque etiam alii cpifiopi praeclara
facrilegium ?. nonne Salvator nofter banc icaritatis & pietatis opera de emolumentis fi
pfam nobis neceffitatem imponit , dicers «
gi Ilorum explere confueverant .
gmtie actepiftw , gratia datet Quid fecimus?
Ex his facile refpoofutn patet ad ea que
Statiiiiw* quod fpiritualia paâo, conventio
primo loco vos , domine Antonine rxplicane, feu contreâu, aut opera nummularie-um gftis: quoniam etfi pro site iuftcntanone Sc
non diftribuantur. Sod It Chriftus Deu* noaliis juftia noccfli ratibus partori bus ecclefi» jua
fter in domo Domini hoc fieri videns , fla
naturale, divinum atque humanum provifionemvdacere jubeant , modum tamen iftum vel
gello de funiculi* feâo, xck» juftitia faccenillum taltem pro femper non przcipiunt. 11«
fus, expulit inde omnes vendentes & emen
te* , & men fas nummulariorum evertit. Et
lud lutem conflat, quod quanto exaflio ali
qua plu* habet abulus, feu oneris, aut fcancum ipfe cetera crimina verbo tantum dereftatus fit, hoc unum manu propria terribili
dali , vd majorem ipecictn mali ; tanto am
plius a jure naturali & divino diferepat, qua
punitione correxit. Quid fecimus? decrevimus
his diebus noftris u Ii ta to modo exigendi an
quod rc* fpirituale* fioe pecunio interventu
miniflrentur . At B. Petrus primus Chrifti
natas admixto efle, nec vos , nec quifquem
veritati* amicus inficiari poterit. Quamquam
vicarius, dum mentem quotidiana converfaautem modus aliquis exigendi ufitarus fit in
tionc optime intelligent, cum Simon Magus
ecciefia, fi tamen onerofas aut abuiivu* efle
pro gratia fpirituait pecuniam offerret, eum
abhorruit, maledixit, Bc repulit, dicent : Pe
incipiat , nulli negare fas cft, quin modum
illum ecciefia poffit in alium leviorem vel
tunia tua tetom fit in perditione . Noon* fafanâonim Romanorum Choneftiorem convertere. Ea aurem qua per
crorum conciliorum, f
Îaurificum, probatorumque do&orum codices
tinent ad vitat fuftentationem feu utilitatem
aut neceffiratem occlefix, que quidem de ju
is prohibiricoibus plent funt, ut videlicet
pro rebus fpirituaiibus ftt ecclefiafticis nihil
re naturali & divino efle fatemur, neque abftulimus, neque auferre licitum videtur; im
ante vel poft ab invito exigatur ? Hstc feci
mo, ut plus dicam , etiam prater multos fumus i hxc ftatuimus. Conquers tur ergo qui
ftentandi modos , qui in jure ftatuti funt ,
vult, fi tamen jufte id poffit , de illis qui
hac fan&a fynodus, ut prxdi&um cft, fumtalem nobis legem dederunt, quorum decreta
mo pontifici provifionem facere obtulit, fi &
renovavimus, non noftra fecimus. Quis ergo
ipfe circa fynodaiium decretorum obfervantiam
jam dicere audebit fedem apoftolicam aut aanimum, ut decet, inclinaverit. Quod vero
lia* per hoc tam falubre & neceffarium ftade fufpenfione decreti poftulaftis, nulla ratio
tutum depauperates aut lofs* fore? immo rene dicere videtur, ut tam falubre decretum
Aius dicet, qui ratione utitur, honeftatas ,
confurmeque per omnia legi evangelic* &
expoliatafque, & ad decorem priftin· formo
fanâorum patrum inftitutis, fufpendi aut irreduAu . Secunda vero ab omni calumnia
noftrum decretum evidenter defendit. Per i-pritari debeat. Poftrcmo uterque veftrum pro·
pftHD non interdicitur, quin pro vito fuftenvifionem
"
-fufficientem
- ·
fedi apcftolica* facien
tarione aliifque ecciefia neceffitatibus fummus
dam popofeir, ad quod fanâa fynodus refpondet, fe circa hoc id deliberaturam quod
pontifex aliaramquc ecclefiarum epifeopi carirarivum fubfidium indicere, decimam feu afecundum Deum & rationem viderit expedi
re , taliterque faôuram, quod quod nemo de
liam quotam imponere, fruHufque aliquorum
ipfa fynodo poterit cum ratione conqueri.
beneficiorum ad tempus refervare , vel alias
fabventioaum ipecies petere poffit. Satia ifta
effiet, nifi & tertiam reddere promififfiem ,
COPIAT LITTΕΜΕ MLISÆ
qoamquam autem fic decretum fit & bene
decretum, non tamen adhuc auditum eft ,
Mgi ^fngHa pre parte demini terdb!arionurn uberrimum piiffimum , atque Juivif.
Hugo cardinalis de Cypro legatus Sc cete·
fimum fruélum , fi ças veftra majeftas · r «4- 'tZ'Arolin Borbonii & Alvernix dux ClaAis, & receffu diAorum ambaffiatorum An.
remontis 8c Forefii comes , par & ca
glix , vellemus nomine domini noftri regis
merarius Francir, Arthurus filius ducis Bri
tannia , Richemundix comes , dominus de Parrurfus confentire tc concordare diAas oblatio·
theneyo <3c conneftabulus Francia Ludovicus D nes tc aperturas per nos alias faAas & am
pliandas quantum polfemus , cum facultate
• r. vmd·. de Borbonio comes Vicedonenfis , · Reginalcnexi·.
dus archiepifcopus dux Remenfis cancellarius
competenti acceptandi diAas oblationes & a·
perfuras per illos de parte Anglii ufque ad
Francia, Chriftophorus de Haricuria , Giltempus competens. Inde eft quod nos deûdc·
bertus dominus de Faieta marefcallus Fran
cia , Adam de Cameraco confiliarius domini
rentes bonum effeAum pacis generalis , ad
requeftam & proces fupradiAorum tc fiogula·
noftri regis perfidens in fuo parlamento, Jo·
riter diAi illuftriffimi domini ducis Burgun
hannes Tudcr decanus Parifienfis, confiliarius
dii, & in favorem ipfius, ipfis dominis le
& magi fier requeftarum hofpitii regis, Guil.
lelmus Chartier λ Stephanus Morelli configatis tc ambaffiatoribus domini pap· & facri
concilii tc domino duci Burgundii accordavi·
liarii, Johannes Chaftenier , tc Rabertus Mail·
leres diAi domini regis fecretarii, omnes fui
mus tc confenfimus pro tc nomine regis in
vim mandati nobis pneftiti, tc confentimus
ambaffiatores, habentes ab eo fufficiens man
per prefentes in his qux fequuxtur , 8c fob
datum in hac parte, ficut patere poteft per
litteras fuas patentes , quarum tenor fequi·
proteftatiooibus, conditionibus , tc modifica·
tionibus qux fequuntur.
tur, tcc.
Quarum prima eft quod de' parte Anglii
Scire facimus omnibus prefentes litteras
fufficienter & pro femper renuntietur juri &
infpcAuris, quod cum per ordinationem di
Ai domini noftri regis venerimus ad civitatem E titulo pnetenfis ad coronam Franci·.
Secundo, quodjrelinquent regi omnes civi·
Attnbatenfem , ad conventionem ordinatam
tares, villas, caffira, terras A dominia, in
pro £aAo generalia pacis hujus regni, & ibi
comparuenmus, pro & nomine diAi regis ,
quibus pnetendunt jus tc occupant in regno
Francix, exceptis illis de quibus in fcqueocoram reverendiffimis tc reverendis in Chri
tibus agetur.
fto patribus ac venerabilibus periônis , cardi
Tertio, quod terras illas, de quibus age
nali S. Crucis SS. domini noftri papx lega-
ccccxxxv.
tur
mi
P5<
BASILEENSE d CONCILIUM.
tûr pofteriiu , fumus contenti nomine regis A Normannia , & tenuerunt in Picard»· nib c <
AWStO
dimittere eis fub botnagio & fidelitate , ref- ditionibus
■· · - ftipradiAis
- ■·~· , fc totum -refiduum re CHBim
fortu & luperioritstr' corona Franci·, fient gi: ita tamen quod omnia fupradi&a modis • S«SCMHIsn
quibus infra primam diem Januarii proximo
alii antiqui pares Franci·.
Quarto , quod omnes viri ecelefiaftici fc ventari pro parte illorum de Analia fini ac
fzeuiares revertantur & recipiantur ad fin ceptata fc concordata, & quod de cocfenfi»
beneficia, caftra, villae, civitates, terrae, do fuo certificent debite fc fuficienttr diAoe
minia , pofieffiooes immobiles quafcumqoe ’ dominos cardinales fc domioum ducem Burita quod in terris quas -dimiffuri fumus, illi {psadic, fi tunc fuerint in partibus propin
de Anglia illis gaudeant,
quis, aut falteta diAum d°®ioum' ducem uQuinto , quod dominos dux Aurelianenfis bicvmque fuerit : quibus dominis cardinslibus
captivus diAorum de Anglia , ponatur ad fi· fc domino duci Burgundi·, & cuilibet ipfo
nanciam & redemtionem competentem fc ra rum demus poteftatem fc auAoritatem profc
tionabilem, 'Sc Gc maneat quittas dc fide fua nomine regis, recipiendi diAa concordata &
& captivitate. Et mediantibus di A is condi· certificats, & fuper ifiis capiendi fc indicet»·
tionibus, nomine regis in vim mandati con· gdi di artam cum diAisde Anglia infra pafcha
cefli, confenriraus , quod diAis de Anglia °' proxime
--- -- 'fequens
----- -*:Λ
·- — loco
*-—Attrebatenfi
*■—*■
in- diAo
,
maneat in hereditate perpetua omne illud quod CameracenG, aut Valencianis, adt concluden
tenent fc occupant in Aquitanis . Item, du- dum finaltter in rebus fupradt&is, & venire
41J
pro tempore, ic illorum praetextu latas Ac fe
& It8a it ctngivgttitnt gtntrnli.
rendas fententias, Ac fuper illarum exfecutioEverendiflitno in Chrifto patri confanne decretos Ac decernendos prOcefius, quafvis
guineo noftro pneclariffimo cardinali
cti»n> in fe pcenas At cenfuras continentes, Ac
quotcumque inde fecuta auftori tare univerfalis
Cypn.
Revereodiffime in Chrifte pater confangui- ft· 9- ·/*'
ecclefi* tenore pnrfenttum ex certa (cientia
nce mi prardariffirne, a paucis diebus appli
tamquam frivola caffamus, iritamus, annullacuerunt apod me in hoc caftro mco Hifdjni,
tnus, A pro infeâii habere, volumus, iliaque
decernimus nullius fore roboris vel momenti :
venerabilis religiofus deminus Nicolaus pro
Ac nihilominus venerabilibus Ludovico patriar
parte veftra, & meus tex heraldus armorum
chs Aquilcgienfi, Ac Martino epifeopo LeVellus aureum nuncupatus, pro parte mea ad
cari 15mum confanguineum meum Anglic re
iloreofi , sc dileflis filiis Johanni epifeopi
B
Frifingenfis vicario generali, ac Predehvegi*
gem deftinati; quorum audita relatione , lit
propoilto ecclefi* Ssncinenfis, Bafile* com
teras qua ex parte ejufdem Anglic regis veftrat paternitati diriguntur, mihi prxfentavit
morantibus, per hac feripta committimus Ac
idem religiofus, id habere té dicens in man
mandamus, quatenus ipfi omnes Ac fingulos,
datis a paternitate veftra, ut ipfi* a me aqui ab hujufmodi fententiis appellarunt Ac ap
pellabunt , ac réftitutionem hujufmodi obti
pertis, de refponfo ejufdem regis Ac earumnuerint Ac obtinebunt, ut 'praefertur, ipfafque* dem veftratum litterarum tenore fierem cer
appellationes formantes Ac. concipientes, defe
tioratus, ficut & feci, ipfas cafdeta litteras
veftra paternitati per eumdem religiofum re
rentes At infinuaotes, ac notarios publicos fu
mittens eidem veftra paternitati , de bona
per his inftrumenta publica conficientes, nec
non judices Ac commiflarios caufas appellatio
confidentia & hujufmodi veftro avifamento re
gradans . Quia vero ficut ab eodem meo benum feu repofitionum aut reftitutionum hu
jufmodi audientes, feu in illis procedentes ,
raldo armorum concepi, proponit idem rex
Anglia per multas orbis partes, À quam plu
litteras At inftrumenta contra incorporato*
congregationi noftrar parmi fibrum occidione ,
rimos principes epiftolas fuas dirigere , Acto
feu alias quomodolibet confeAa exfcquentes
rum Ac tra&atorum paternitatis veftra bono
aut profequente*, auâoritate noftra fub inomedio in villa Attrebatenfi conqueftivas, At
veftri detraAoria* honoris Ac mei; rogo pabedienfiz necnon excommunicationis lata: fenternitatem veftram , Ac feriofe deprecor , qua
tentiz , aliifquc poenis, quas poflent merito
tenus fi ad veftra paternitatis manus aliqua
formidare, moneant Ac requirant, ac perfonatales devenerint epiftola, earumdem mihi co
licer citari faciant, etiam per ediftum publi
piam quantocius veftra paternitas tranfmittere
cum , majori ecclefia: Bafileenfi Ac aliis locis
dignetur, At manum veftram adjutricem fem
publicis affigendum , ita quod verifimilitCf
per adhibere, Ac fic laudabiliter a&a cum ho
ad eorum notitiam citatio & monitio perve
nore veftro & meo femper' immaculata pernire valeat, ac a pretmiffis defiftant, M ipfis
feverent. Mihi equidem fua grata rogo inti
fententiis adquiefcant cum effeftu : alioquin ad
mare velit confidenter paternitas veftra, quai
diriores pcenas procedentes, fummarie, fimlibenter adimplebo, Ac bono corde, fcit Alplicitcr, Ac de plano illos beneficiis, dignita
tiffimus, qui reverendiffimam paternitatem
tibus Ac officiis ecclefiafiicis , qu* obtinent
veftram adoptata confervare dignetur, ut opeadem 'auQoritate privent, Ac ad obtinenda
ecclcfiaftica beneficia Ac dignitates ac officia D to, feliciter in
' i longaevum . Scriptum in diéto
caftro
meo
in futurum inhabilitent , Ac inhabiles dedat—"--------™Hifdini die XII. Novembris.
rent ; aliaque in his Ac circa ea faciant Ac
Confaoguincus vefter dux Burgunprofequantur, quz in his Ac circa ea pro fir
diz, Brebantiz, Acc. comes Ranmitate fententiarum przdiâarum noverint op
driz, Acc.
portuna. Prarterea, ne quis per fententias ju
dicum Ac commiflariorum noftrorum hujuf
Tronfon.
modi fe gravari prztendar , Ac ad fidem ap
pellandi przdiftam , feu ab ea refti rutionem
COPM SENTENTIU LMTJÉ
adverfus ipfas fententias'obtinendi occafionem
habeat, volumus Ac etiam pollicemur unicui
In cenfit ttcltfi* Tnvirtnjit in tengrtgttiene
que poft latas ipiorum judicum Ac commifla
gntrtli.
riorum noftrorum fentrntias, etiamfi in rem
tranfiverint quomodolibet judicatam, de gra
Acrofan&a, Acc. Jefn Chrifti notnine invamine querulanti gratiam vel juftitiam promvocato, folum Deum, de cujus vultu ju
tifiime miniftrare, quodque unus ex patriar-g
dicium prodiit, Ac cujus oculi equitarem vicha, epifeopo , vicario, feu propofito przdident, pnt oculos habens, per hanc fententian»·
fias caufas in pratmiffis occurrentes ufque ad
diffinitivam , quam profert in bis feriptis ,
diffinitiva* fententias exclufive audire Ac in
diffinit, pronunciat, Ac declaret, rsMrabilem
illis procedere poffit, prout videbitur expedi
Rabanum olim epifeopum Spirenfem^ habuifre. Datun\ Bafilca III. nonas Novembris ,
fe Ac habere plenum Ac canonicum jus in At
anno a nativitate Domini MCCCCXXXV.
ad ecclefiam Trevercafem, ipfumque Rabonum _ ,
verum Ac indubitatum ipfius ecclefi· Trevi- "
Sit fignntn N. Bovis .
R
S
renfla fuifle
St.
effit arehiepifeopum Ac paftorena
C
r
& «)NaUUM·
pdl
r nrm . »e infaper Ulrico de Manderfcheir in A de t»Ao-----------_prxfumtas & prrfumta; ipfique
Ro-------- ’----—
diAa
«défia
Treverenfi,.fim
ad
eamdem
nulberto,epifcopo
prediAo
prxoiAa
facere
mini- cnitSTi
ANWO
CH* 1ST!I lum jus competnffe, neque competere, eum·
me licuiffe , neque licere , fpoliationefque ,
<*u
UH
demque ab occupatione & intrufione ia difta eiettiones, intrufiones, occupationes , deteu- .
ecclefia, ac terrarum, caftrorum, oppiuorum,
juriumque ac pertinentium omnium eorumdem
amovendam effe
Rabanum in
dones tamquam lue pendente in diAx facra
fynodi & mandatorum, ac inhibitionum ejus
dem contemtum per vim attentatorum & in
novatorum , cadandas, revocandas & annuilandus, caffandaque, revocanda, & annullanda, av ciffat, revocat , irritat & annullat ,
parique fua hecnon diffir/fiva fententia pro
nuntiat.» decernit & declarat. ner reverendos
ac venerabiles & dileAos Johannem
epific^uni Luhicenfem, Alexandrum abbatem
amovet,
8c
prxfatumque
8c ad corporalem Sc realcm poffe&onem diftx ecclefia caftrorum , oppidorum
juriumque omniup pradiAorum inducendum
efle 4 inducit, regalia aliolque honores archiepifcopis Trevercnfibos pro tempore exiftenribus, per cariffimos ecclefix ftlios Ro
manorum imperatores five reoes impendi cm
fueta feu confuetos, per cariflimutn ipfius W*
Vltdhaicijfem , Nicolaum przpofitum Cracoclefix filium Sigifmundum Romanorum impe- g
vienicin,
Rudolfum dc Rudefsheni canoni
rttorem illoftrnfimum, eidem Rabano impen
cum Wortnacicûfem judices & commiffarios
dend*
quibus
auxilio
ipfius taccx fyoodi *uAoritate,
per illam
brachii fui imperialis, quantum opus erit Imin hic caufa Alhlenfis ecclefix alias datos feu
fynodus eundem exhortator,
deputatos, in cauia qu* tunc coram eis inrequirit, admonet, 4 eidem mandat, litteras
tçr præfatum Bernardum eleAum ex una,
& procetfus com ceteris ad prxmifforum exdiAum Robertum Carnotenfem epifcopum de
fecutioncm confuetis, necdfariis 8c opporiu& fuper diAa Albienfi ecclefia & illius occanis plenarie decernens.
fione , partibus ex altera , in prima vertebatur inflantia , bene tui fle
efle proceffum ,
SENT ENTI*4 L^TA
fententiatum & diffimtum , ipforumquc epifcnpi , abbatis 4 pexpofiti St canonici diffi
Prt tltRe
in gt*«rali cngregatitne
nitione,. fententiam hujufmodi confirmandam
centra rpifctpum Carvarevvm praxtata»! ad
fore & confirmat, atque pro parte diAi Ro
tliSam ttcltfîam par fedtm apa/lelitam ΧΊΧ.
bert! epifeopi Carnotenfis, ab eisdem domi,
Nivnibrit MCCCCXXXr.
nis judicibus r eorumque diffinhiva fententia
pnruiAa mala fuiffe & effe provocatum
1k· t· *ti· T)Raefidente rt(4x rationis imperio in ani·
appellatum ; necnon eum dem Robertum epi
Jl «0 judicantia, fedet in examine verita
fcopum Carnotcnfcm a poffeflione,
venus
tis pro tribunali juftitia, & quafi rex in fo
occupatione & detentione diAx Albienfis ec
lio judicii rpAitudo, de cuius ore procedit
clefix , necnon civitatis, palatii epifcopalis,
gladius bifacutus, cujus\dpeAu terribili pro·
villarum, caftrorum , decimarum, « -aliorum
prix voluntatis diffipatUr arbitrium , reprobonorum tam fniritualium quam temporalium
borumque appetitus noxius virga reAc corread iplam fpeAantium, juriumque ac pertinenAionis refrenatur. Hxc enim fuit xferni
tiarum omnium ejusdem tollendum 4 amo
providentia judicis, de cujus Vultu reAe pro
vendum ; prxfatuinque Bernardum in St ad
cedunt judicia, ut judices reAi eligerentur
corporalem,
aAualem poffeflione m
in orbe, qui terram judicent, St juftitiam
ecclefix , ci vitatis, palatii, villarum , caftro
diligant , St ejus metas non declinantes
rum, decimarum,* jurium & pertinentiaj-um
partem, rquo libramine cuftodiant, illas
omnium eorum dem ponendum & inducendum;
quacumque perfonarum affefiione prxfervanatque eidem Roberto inde, & fuper intrabotes. Hxc igitur facrofanAa generalis fynodus p nibus , occupationibus St detentionibus , St im
Bafileenfis in Spiritu SanAo juftiflimo judi
pedimentis prxdiAu filentium perpetuum im
ce , cujus oculi vident xquitatem , de cujua
ponendum ; vc eumdem Robertum tam in
etiam vultu judicia prodeunt incorrupta, le*
fruAibus a tempore motx litis citra ex diAis
git i me congregata , fanAam Dei ecclefiam ca
ecclefia, civitate, villis, caftris, decimis, ce·
reprxfcntar.s, de meritis caufx
ttrifque poffeffionibus ejusdem, feu ahas quovertitur coram eadem inter dileAum ecclefix
modoJ-bet perceptis, quam etiam in expenfis
filium Bernardum, eleAum confirmatam ad
caufx hujufmodi legitime faills Condemnan
Albienfem ex una, & Robertum
dum tore , ac tollit, amovet, inducit, im
de & fuper di£ta
ponit , ac condemnat earumdem expenfarum
ecclefia Albienfi St ill-us occafione, partibus
taxationem fibi in pofterum refervendo, Scc.
plenum informata, ejus direAoris Spiritus fanAi inhxrens veftigiis, vo
SENT ENTlJl LJTJ
lens perfonarum affeAione non habita, fed
juftitia direArice unicuique reddere quod fuum
h caufa tccla/ia Laafaarqfis.
per hanc fuam fententiam five ordinatioF
Hrifti nomine invocato, de cujus ore
gladius bifacutus prodit , & in cujus
St
nomine hxc facrofanAa fynodus Bafileenfis
eft legitime congregata. Poft digeftam in faeris deputationibut longam deliberationem dif
finit , pronuntiat, decernit & declarat eadem ,
per hanc diffinitivam fententiam, .praefatum
dominum Ludovicum epifcopum h&uiffe &
8c injuftas, tehabere plenum St canonicum jus ad diAotn
Ppp
ec
Ctacii. Gnural.
4
effe 4 debere, de
4
Λ
petadendo, fanila
4
4
c
4
feu
real em 4
tholicam
qur"
ecclefiam
epifcopum Camotenfem ,
ex altera, ad
*
eft,
nem , quam , eo, in cujus nomine congregata exiftit, invocato, profert in fcriptis pro
nuntiat , decernit
declarat , fpoliatiooes,
ejeAioocs, intrufiona, occupationes & deten
tiones, 4 quacumque attentata λ innovata
per ipfiim Robertnm epifcopum Carnotenftm
a tempore mote htis crtrs7 fuiffe & effe te
merarias , illicitas, indebitas
merariaque, illicita, indebita & injufta, ac
Tom. XXX.
X
C
BASILEENSE G. CONCIUUM.
04
ecclefiam Laufisnenfcm , ipfumque dominum A Sacrafaâa, ftcc. „ Quia ambafietorrt no-" uno
‘Ludovicum ejusdem ecclefi· Laufaocnfis fuif- „ ftri ad Cooftantiaopolim tnafmiC vice dt omirn
ANNO
Mil·
crnurrt fe & efle verum epifcopum, prafulem 4 pa- „ nomine fusius fiusfla fynodi femiftEmo iaaftoretn, ipfamquc ecclefiam Laufancnfcm ad „ peratori Romeoram dt rcverendifiaao pa
triarch· Cooftantieopolitano , propter aour
profatum dominum Ludovicum fpeâafl* A
pertinuiffe, fpeâare & pertinere de jure, ilnullas caufas promilerunt capitula alias in
hac fanda fynodo fuper modo' univerfalis
laïque fibi cum illius in fpiritualibut &
dt ocumemci utriufque ecclefia concilii ce
temporalibus totalLodminiftratione fle regimi
lebrandi , hinc inde rooduft dc firmata da
ne , omnibufque junbus 8c pertinentur fuir
re , & cum efteflu exhibere fub confucta
adjudicandam fore & adjudicat; ac domino
hujus fanda fynodi bulla plumbea, data
Jonanni de Brangino nullum in eadem eccle
fia Laufanenfi feu ad eam jus competi ifte,
protenti & fub tenore de verbo ad verbum
fubfequenti ; nolens hoc fanda fynodus
neque competere, eumque ab occupatione 4
detentione ecclefi· Lauianeufi», κ ejus ter
omittere aliquid eorum qua pro unione ec
rarum eaftroram, & oppidorum, juriumque »» clefiarum Chrifti fieri pofluat, diâam fiso
fle pertinentium eoramdem amovendum foce, B rum ambaftiatorum promiffionam pratenti
decreto acceptat, approbat, ratifient dt con
&. amovet* pnefaaunqoe dominum Ludovicum
firmat, dc profata capitula de verbo ad
epifcopum in flt ad corporalem, realem &
verbum, prout per profatos andnfliatores
aélualena pofleffioocm ecclefi· Laufanenfia ter
promiflfism eft, protentibu* interit fub te
rarum , caftrorum, & oppidorum , juriunaque
nore qui fequitur.
fle pertinentium prodictorum ponendum & in
„ Sacrofanfla, dcc. ad perpetuam rei me
ducendum fore, ac ponit fle inducit ; occupo»
moriam . Cum inter cetera toti populo
tionefquc, intrufiones, moleftarioaes, dt im
Chriftiano neceffaria propter qua hoc propedimenta per diftotn dominum Job pnt&to
fens tenflum concilium extitit congrega
domino Ludovico de, & fuper difla ecclefia
tum, unio occidentalis dc orientalis eccleLaufanenii, dt ejus occafione przftira dc fiifiarum Chrifti pnrcipuum dc maximum fit,
fla, fuiffe dt efle temeraria, illicita , iniqua
& injufta, 4 de frflo prefumta; diftoque
perito pro hac perficienda ab initio fis·
domino Johanni fuper illis atque ecclefia pr»congregationis omni conatu laboravit. Ete
difta perpetuum file otium imponendum fore,
nim quamprimum potuit ad fercniSmum
imperatorem Grocorum fle reverendiffimum
fle imponit, ipfumque dominum Johannetn in
frudibus, introitibus , proventibus ex difla C patriarcham Coftantinopolitanum cum lite
ecclefia a tempore intrufionis hujufmodi ac
ris fisos tranfmifit ambafliatoret, ad ipfi*·
citra perceptis, fle in expenfis in hujufmodi
cum omni caritate fle inftantia exhorren
caufa legitime faflis, condemnandum fore, &
dum , quatenus fle ipfi cum plena pooeftate
mitterent aliquos, qui nobilcum tranarent
condemnat, quarum expenfarum taxationem
fibi in pofterum refervat.
de modo diflam fimflam unionem confiequendi. Qui mox ut reqaifiti fuerunt , trm
PROMISSIO ORATORUM S^fCRl
infignes viros de his ^qui apud eos magna
videntur aufloritatis .^fionirn primus ipfum
Cancilii
ftp·* contuitur pn~
imperatorem confanguinitate attinet , ad
btttii Jnrtti feSi pn rtdutin'at
hanc ianflam fyuodum deftinaninr, fufti»
Grtttn» , O'c.
cienti ipfiu< imperatoris mandato cum bul
la aurea & ejus manu propria fubfcripto
Os frater Johannes dc Kagufio ordinis
k patriarch· litteris munitos; qui tam in
fratrum Prodica torum, profeffbr in fi
generali congregatione, quam coram comera pagina, magifter Henricus Menger decre
D» miflhriis noftris terventiffimum ipfius impe
torum doflor, canonicus Conftantienfis , 4
ratoris ac patriarch· totiufque ecclefia
Simon Freron in facra theologia bacchalauorientalis ad hanc unionem defiderium exreu» , canonicus Aurclianenfis , facrolanflo
ponentes, nos mirum in modum ad tam
lyrodi Bafileenfis in Spiritu faofto legitime
unfli operis profecutionem pulfant, ac quocoogregatqj, univerfalem ecclefiam reprnfentidie excitant, duo inter alia firmiter eoatantis, ad ferenifiimum imperatorem Romeoftanterque afferentes, unionem ipfam nifi
rum A re verendi fimum patriarcham Conftantifynodo univerfali, in qua tam ecclefia oc
nopolitanura ambaffiatores fle nuncii, ad ea
cidentalis quam orientalis conveniat, fieri
que in di&a fynodo pro unione ecclefiarum
nullatema poffit, fle ia ca fynodo,fi fiat,
Chrifti perficienda conclufa funt, exeqnendum
ut infra conventum eft, iptem unionem fe*
fpecialiter deftinari, ejufdem fao&at fynodi ad
qouturam fperari.
ca quz pacis funt fle unitatis firmum 8t fan„ His auditis fimtma nobis lartitia fle ju
âum propofitum cognofcentes, vice fle nomi
cunditas nimirum accrifit. Quamobrem om
ne ejufdem , tenore prafentium litterarum
nem cogitatum noftrum jaflantes in Deum ,
promittimus dare cum effeftu exhibere quanqui facit mirabilia maena folus·, venerabi
tocius fieri poterit , vel faltem per galeas £
les S. R. E. cardinale* profidemm fedia
quz ventura funt ad fufeipiendum ad conci
iftolic·, patriarcham Antiochenam, arlium veniente* , fereniffimo imperatori fle re,cpiteopos, abbates, magiftrofque fle
in numero competenti de
verendiffitno patriarcha profati*, capitula qua
in eadem Bafileenfi fanfla fynodo pro univer
putavimus, ut una om ’pf>» Gratorum
fali & tccumcnica fynodo celebranda hinc fle
ambafliatoriba· rem iftara traflare, fle quo
inde conclufa fuut  confirmata fub confueordine ad exccutiooem deducenda eflêt prota bulla plumbea diûz fanfl· fynodi, dc fub
fpicere deberent: qui tam inter fe quam
tenore de verbo ad verbum qui fequitur.
cum ipfis oratoribus fopenumero conveniet*·
N
1
ν
iun»
cmum
MW·
05,.
MS, M
filio ad
jm
fieri eoacdH
B\S1LFENSE G. CONCILIUM
m
per fam .
feputstioars
966
qui fe- - ■
Λ
anno
anum
SacrofenAa, Ac. Qda «rftore Domino ,
Ac, m fe
catrilia
Srgmtt
14.
Item, promittimus quod diâa fanâa fyno*
dus Bafüceafis habebit A accipiet falvos cou-
fis fereniflimo imperatori, revererafi&mo pa
triarche A ceteris a dominio civitatis Actiam
patriae, in quibus futura univerfalis λ œcumenka fynodus, Deo aoAore, celebrabitur,
A fimiliter ab omnibus dominiis, civitatibus
A territoriis obedientia ecclefia noftra occi
„ bebant adimpleri , eflhixit ; noa propter dentalis, per qua five eundo five redeundo
„ dcfeâum alicujus partium, fed quia ita tranfituri funt, munitos dc roboratos more
intervenientibus tra&atibus
trnftatibus ^confueto provinciarum A dominiorum firtnio„ contigitit variis intervenieqtibus
f--^· fynodus
«*—tempus
■■·» —per
■—·£·„ hac lacrofanfta
prafa-H modo quo fieri poterit. In quorum om
„ tot fereniflimom imperatorem Gracorum Sc nium teftimonium & robur prafentes lineres
w reverendifijnu m petnarchsm Conftantinopo- fieri judimus, maaibufque fubfcripfimus pro
„ litanum parte una, fic amtafiatores hujus priis, necnon figillorum noftrorum, quibus
„ fanâa fynodi parte ex altera, ftatutum A pro nunc utimur, appenfione roboravimus .
„ firmatum quod eft a menfe Maio immedia- Datum Conftantinopoli in monafterio S. Geor
„ te fequenti ad annum, ita quod per totum gia pro tunc habitationis noftra, XXV. No
M menfem Maii ad annum fcquentem utraque vembris , anno a Nativitate Domini MCC
CCXXXV.
m partium fit parata ad exeguendum fupradi*
„ aa, quantum ad quamlibet partium atri*
„ net, acceptat, 8c promittit k impleturam,
Ego frater Johannes de Rsgufio propria
„ quantum sd ipfam pertinet, infra diâutn manu fubfcripfi.
Ego Henncus Menger propria mana fubw tempus quicquid in fuprodiâis capitulis
„ continetur. Datum Bafite·, Ac.* In quo
Ego Simon Freron propria manu fubfcrirum omnium tcftimomnm A robur prafentes
litteras fieri ju&mus, manibufque fubfcripfi-Cpfi.
mus propriis, necnon figillorum noftronim
UTTERS CREDENTIBUS
quibus pro nunc utimur appeafiooc roboravi
mus. Datum Confttntiooncdi, in monafterio
S. Geotgii pro tunc habitationis noftnr, XXV.
Novembris, anno a Nativitate Domini MC OrafsHM facri cmcHH trarfaifenm ad iatCCCXXXV.
ptratama Catftaatrieflni & patriarch**,
mandato ipfius domini imperatoris fub bul
la atme fequitur, A eft talis.
w Ambafiûorm fereuifimi domini impe
ratoris Gracorum, etc. at fe dtente cmcilii Ictiu raMfesenr. Et quia tempus Γη
Or.
pre rrit8i»i
O enow,
Oc.
Ego Fr. Jo. de Ragufio propria manu fub
fcripfi.
Ego Henricus Menger propria manu fub
fcripfi .
uniEgo Simon Freroo propria manu fubfcri- verfalem ecclefiam repnefentanti.
pfi.
Reverendiflimi, Ar. poft humiles & devo*
ru recommendatior.es, de confenfu & volunZORMZ ΓνΛΤί CONDOCTUS.
p tare omnium noftrum trium revenitur vene
rabilis magifter Henricus Meager confocius
OS frater Jo. de Ragufio ordinis fra nofter, ad prafentiam dominationum veftratrum Eradicatorum, profeffbr in facro rum, relaturas ea, qur per nos in materia
pagina, magifter Henricus Menger decretorum
Gnccoram gefta funt. Rogamus igitur, V.
domor, canonicus Conftantienfis, A Simon R. dominationes, ut relationi & diâis fuis,
Frerou in Iaera pagina baccalaureus canonicus tamquam fi eflemus omnes tres prafentes,
Aurdianeofis, facrofanSa generalis fynodi Ba- dignemini fidem plenam & indubiam adhibe
fileeufis ia Spiritu fanfto legitime congrega re . Easdem paternitates veftras Altiflimus in
ta, univerfalem ecclefiam irprafentantis, ad fidet catholice & Chriftianu religionis aug
fereniffimum imperatorem Rotneonim & re- mentum confervere dignetur feliciter & per
vtrcg(iiffitnum patriarcham Conftantioopolita- tempora longiora. Ex Conftantinopoli die
num embaSatorro A nuacii, ad ea qua in XXIX. Novembris.
di&a fynodo pro unione ecclefiarum Chrifti
perficienda conduit funt exaquredum fpecialiVeftri humiles fervuli A oratores de*
tcr deftinati, ejusdem fanâai fynodi. ad ea
voti Fr. Jo. de Ragufio & Symon
qua pacis funt A unitatis firmum A fandum E
Freron.
propofitum cogoofccutcs, vice A nomine ejus
dem fenore prafentfam litterarum promitti
mus dare A cum efleAu exhibere, quamdtius
fieri poterit, vel feltem per gains qua ven
tura funt ad fufeipiendum venientes ad con
cilium, pra&tis ferenifimo imperatori & reverendimtno patriarcha falvum cooduâum
fub coofueta bulla plumbea diâa S. fynodi
CtncU. Gaatal. Tom. XXX.
PPP a
ΛΕ-
N
>♦*»-
BASILEENSE G* CONCILIUM.
REGROTl^tTlO DOMINI LEGATI
ANNO
CH SISTI
•♦IS-
lb· F Mi.
faftr (a) fete Enatet*.
J*8.
AChriftum hat· oanni* referenda fiux, hums'
fponfera fiaafibm *celefi*m hodie ufijue adco
cxsltaum & boMratata confpicimm.
Latrent jam ut libet hnjrn iâcri concilii
detraâort*, & non tam famam noftram quam
Uzdam io rebut humanis, reyereadiffifeipfos lacerent, & dicant jam fi poffint, quid
fecit concilium Bafileeafe ? Ut quid jam qua_ tqi patres accidere nommmquam folent,
tawÿrandia, & fupra fpem, ut de his loqui ’ driennio congregatum manet? Numquam, ο
aliquid voient, ftupore
quodam montis alii- impudentiffimi homine*, fi vo* matri* veftnr
Îiatus, unde exordiatur, quidve dicendum fit eecjgfuc reverentia non cohibet, fisltvm hzc
ere ipfe nefeiat. Cujus rei qxemplum & in glomofa opera, qwr.nifi oculos aurefque clau. .................................
"
dati*, per facrum concilium fieri videtis &
me &
in his defideratiflimis
novi*, quz cum
auditis, voa jam Jontinere debebunt. Num
(umm* alacritate nos omnes per hos oratores
fruftra tempus hoc & inutiliter expofitum efooftros enarrari audivimus circa fecratiffimam
r- jam
:
-J--- l:.:_ j Qiid
Λ.υ ceil.
—dicitis, Bafife
judicabitis?
hanc pacem , nuper inter Chriftianiflimum
<
regem Franci* & illuftriffimum
g ____ _________ _______ ____ it in Franci*
>um ducem Bur- B
Numquid hoc modicum eft, etiamfi per viguudiz initam, palam videre eft; cum enim
ginti annos ftetiflet ? Stetit quadriennio , di.
mecum ipfe confidero hoc non tam huma
citis:
fed per viginti anno* & amplius, qui.
num, quam divinum pacis opus in Chriftiabus hoc pcftiferum duravit bellum, quid re
mfliina Francorum dornq integre, Ac in przliquum fecit Chriflianitatis ? Si ergo boc qua
clartffimo regno Franci* maxima ex parte
driennio plus divine propitiatione hoc egit
opera noftri reverendiflimj domini legati &
concilium, quam refiduum Chriftiani orbis
noftrorum oratorum, una cum reverendiffimo
per viginti, cur veritatem recognofcentes,
apoftolico legato; Deo afiiftente, confeâum
faltem detraélionibus modum non imponitis?
effe, five Iztitiz immenfitate , five rei ipfius
magnitudine, five ob facri concilii gloriam, . Qiatnquam & per hoc modicum temporis puquafi attonitu ftupere magis quam loqui pof- filius ifte dominicus grex, quem hic in nolum . Quomodo enim enarrare umquam pof- mine
mine domini
domini congregatum
congregatum videtis,
videtis, ccirca
:" ‘ exfem ingenua illa pericula & imminentia beltirpationem hzrefia Bohemicz longe amplius
li mala , calamitatefque guerrarutn intolcrabiies,
ffecerit quam reliqui omne* rege* & princiquas fancl» ifta pax extinxit jam, & futupes, populi &. fex autoâomaximi exercitu*,
,
qui in
manu.potentiflima profefli
ns tempo.)bus, Deo propitio ât protegente
j
· Bobemuun
.
im , itrages
lunt, quorum qui minor erat, quadraginta.
extinguet' czdes videlicet nobilium,
leenfe concilium ? Pacem fecit
n
populorum , depopulationes urbium , vaftationes agrbrum , incendia facrarum ac privata
rum zdium, cultus divini deflitutionem, ra ■
ptus virginum , facrilegia , rapina*, exfilia ,
carceres, & extremam ufque ad mendicita
tem mopiam , & cetera plurima , quz a Iaetymis nefeto quis referens temperare fe pofter
Quomodo item fatis explicabo dulciflimà & amcemifim* bona illa omnia contraria
his quz ex bellis na ici jam commemoravi?
Neque in Franciatn folum oritur* funt base
ipfa paeis bona, fed inde io reliqua· tranfitura longinquas etiam Chriflianitatis regio
nes. Nam Inuri omnes affirmant, execrabilis
guerra quz umdtu tn Galliis viguit, noo foluin hrancie regnum mmis. proh dolor, at
trivit, ac pene deflruxit, fed & ceteris fer*
i egnis piunma intulit incommoda ac detri
menta . Qualité.· etiam fine fummo mentis
c xretlu rei e rare putcro gloriam, decus, ho
norem , exaltationem , quz h':ic facro redun
dant conciti» ex hac fchcillima pace, quam
hujus concilii mitufterio manibufque noftro
rum oratorum confunimatam ede videmus?
Et quidem plurimum « nobis gratulandum
eft, quod tam Chriibaniflima gens ramque
devotus populus & religiofus paci & tranquil
litati reftituti funt. Bona enim proximorum
noftrarum noftra efle juxta Chriftianam pro
ie Hio nem exiftimanda funt. Sed certe propter
hujus facri concilii decus mirum in modum
& gaudere Sc gratias Deo agere debemus,
non propter nos ipfos atque humanam glo
riam , led quia in dominum noftrum Jeium
millium excedebat numerum.
Sed & hos prztnrmmus detraftorea, ut ioipfos propciafque mordeant rodantque confcien
tias: quippe digni noo font, de quibus in
tanto ecclefiz coetu & in tanta jocunditate
mentio habeatur. Ad vos autem me conver
tens, o reverendiffime legate, ac .reliqui no
ftri oratores, quo dicendi genere veftra me
rit* extoHam? quibus verbis veftras ornabo
laudes ? quantam illam oportet efle facundiam
quz digne virtutes veflra*, diligentiam, pru
dentiam, circumfpe&ionem, labores, quibo*
in hoc fanâo paci* opere gloriofe defudaftis,
recenfcre umquam poflet? Sed quid vobis
aliud attribuam majori* gloriz ac prztnii non
habèo,
fcio,
fpeciofius aliquid
dici poteft, nifi quod voa felices ac beato*
nomino, vos filios Dei appello : quz tam
faproma vocabula non auderem cniquam mor
talium adferibere, nifi Salvator softer ore fuo
beoediâo id ipfum dixiffer, ac . fipopondiflef
his qui pacem inter diffidentes quamint, di*
cens Haas· parMw, faavMM
«
btmtttr ’ Quod fi talia expeftant hi qui q*
lefeumque etiam duo* pufillo* homine*, (non
enim inter magno* ac parvo·, muho* peueofve diftinxit Defis) ad concordiam revbcant,
quanto excellende* »c Cngularius hac laus,
l»c przmium vobis debebitur, qui io tanto
regno , interqoe tam potentiffimoa principes
pacétr fuaviffimam feminaftis,
pendet & quies multaram «entium ac popu
lorum .
Quas autem gratias Λ quant* humilitare
nee
nec certe
ex qu* Ufa*
(«) Hoiufl» pacit traAaras Attrebar! in S. Vsdsfti monafterio ordln'.i S. Benedict tandem perfeftns eft dia 5roenfis Noveiribri» >4J5·
ANNO
cawn
Mfl.
0
BASILEENSE G. CONCILIUM.
‘
ajrik»
0BJFTI
wt
ac devotione Deo ootapotcnti refermas, qui A tranquillitas arrideant univerfia, nbftroa Imo--*- ■ “
pro fta inefthbili ctemastia ultra quidem me res opportuna diligentia fideliter convertimus
m«s·
me noftra taMo S»*» umvcriàm replevit & cooftanter, prout in regno Franci* ac ple»
rifijue Alamanni* & Itali* partitas, ut pax
ocdefiam it omorm popahem Chrifti —am hac
jncnndifima pace dicta noftris coafitari di- feqnerctur optata, per noftros legatos, am·
humatores ft nuncios vices noftra* adhibere
Aa Trinitas, Pater * Fili Λ Spiritus fancuravimus diligenter: quamvis plure* ex pre
lati*, qui per annos afidue nobifcum in vi
At, une Deus, nos fervi tat Sc alii ancili·
nea dotnini laboraverunt, vacuatis errariis,
tn*, pro hoc preciofifiimo pacis munere, ta
de noftra licentia ad ecclefia*, monafteria ac
les tantafque gratias agimus, quales quantaf.
que humanas capere infoUeâus ft mortalis
beneficia propria remcarint ; St diverfos in
fagus exprimere umquam poteft, magnifica
ipfius ecclefi* negotiis expediendis ad Grae
ciam , Bohemiam, ac regna St loca varia auu«min eisdem, quaterni*
'i
componendam pacem reverandiffimum domiperfonaliter, St fi legitime prepediti, esufa
num cardinalem S. Crucis , virum magn»
--------- 1;-;—:-----nobis
«--- >—
— —
:------_..r_
prepeditionis
legitime
intimata,
perfoùnâitati* ad fapientia deftinavit, ipiumqOe C nalitcr non poffint, per fotemnes ac doAos
apqftolicum legatum, qui vigilanti® me ac
totis viribus huie paci perficicnd* operam fe
liciter dedit/ dignis laudum attulamus prae
coniis, ytrique prout aequum eft maxima*
gratta referentes. Vobis autem reverendiffimo pater domine cardinalis de Cypro legate
nofter vobis quoque o oratores noftri digniP
fimi , qui tentum & tam defideratum nobis
auuliûis liumplium, fic amplas magnafque
gprtias inierimus, ut'poft Deum nulli, homieum impures ampli oreiqne. referre poffe mus ,
viros, infra menfern poft infinuafionetn prefontium, a noftris ad hoc depdtatis nunciis
eis faciendam ; vetfus nos iter arripiant, St
traAandis ecclefi*· neceffitaritas inrerfint, ut
fic congregata prelatonim & doAorum viro
rum multitudine copiofa, auAore domino ,
fingula & falubrius ordinentur. Alioquin con
tra ipfoa'abfipae alia vocatione facienda, per
noftros -ad hoc deputatos commiffarios proce
di volumus ad poena* graviores; nulli ergo
omnino hominum liceat hanc paginam noftre
logentç* omnipotentem Deum , ut pro veftris
exhortationis , requifitionis , monitionis ft
Slortofis peritas in hoc & alio.fsculo vobis
mandati infringere, vel ei aufu temerario
igne retribuat.
contraire. Si quis autem hoc attentare preU fumferir indignationem omnipotentis Dei &
BULLA CONVOCATIONIS
univerfalis ecclefi* fe noverit incurfuram .
Datum Bafiles XII. calendas Januarii, anno
prelettrturt..
a nativitate Domini MCCCCXXXV.
*· ► "♦· ÇAcrofenôa, ftc. ad feturam rei memociam.
Emergentibus in dies univerfalis -ecclefi*
negptiis profoquendis, conflantia nos tenet in
nsora, pnsfertim , ut, Bohemoram jam fere
fepultis erroribus, evacuetur quod fiepereft, &
fub fpe mifericordi* Jefu Chrifti au* tem
pus reduâionis Grecorum advenerit, fintquo
unum ovile Domini,. & unus paftoc Latino
rum & Grecorum in unitate fidei orthodoxe,,
quam ex reduAione Grecorum provenire fue
ramus indubie, ft qu* annofe diffuetudo firmavit in abufibus, ac fucccftivis temporibus,
cum generalia non fint frequentata concilia,
in fingulos ftatus auAoe malitis propagavit,
parva mora non evellit, nec ab omnibus qui
aate tempus judicant & mot* ac continua
tioni noftris. detrahunt , illius caufa poteft
comprehendi. Ut tamen extirpatio herefum,
unio Grecorum, reformatio cleri , pax ft
AMBROSII CAMALDULENSIS
Oretie ctrtn» SigifinetiJe Cttfert Atbrt ttJttt
«*·« bibite, ctnrt eâ ttue fswfMV vrtifftt
erettr V. Ltl. J»».
I quem forte movet ex hoc celeberrimo tu r au
fammorom virorum & fublimium princi
pum ornatiÆmoque conventu, imperator exi
mie, quod Romanus pontifex Eugenios beatiffimus inprefentiaram ad tuam majeftatemnon magnum aliquem virum ft lapientia, at
que fecundia fingularifer predicatam , oris
pretorea gratia & fplendore apparatus illnttrem, cujmmedi plurcs fuo fcilicet inherent
lateri : fed exiguum potius ft inferioris me
riti atque ordinis hominem miferit; is pau
cis videtur admonendus; folcnt conjunfliffimoe atque amiciffimos principes, quando fo
rium intereft aliquod atque arduum traflant.
non
S
971
BASILEENSE G CONCILIUM.
m
n femper fumato· riene adbibere medlm, Arnus; non laborum teferaoriam urinh&m iP"
veram Interdum, immo «nam
.fe· uapiu»
q"Mmiasmil
* oP«* incredibilem, qua ifta
•WHO
etiam state, qu» feafeior aoafe ridetur, ita
«♦»>
cnatm rom quoque fideliam uti minifterio, Eam
modo
regulam
fecutus
pontifex
nofter,
ms emines, ut hanc neque reboftiftuut invents,
HJJ·
humifeaa luo fenfeitatis lervolum, taato huic neque Jaboriofifimi adoHctates coadeqm pof-
muneri detonare voluit; non quidem de&um
ex omnibus, qui commodius fe melius quod
injunâum eft exequi, led fortaffe qui levius
& expédions exercer» pofiê®. Nam de amo fit. Non iftinfmodi plortma, qu» velenumoris veftri gratia, fe oblervatioos mutua quid rare, vel explicare, vel laudare pro meritis
attinet dicere? Sunt enim adeo illuftria indi- vix oratoria ingeaia fumma fufficerent.
Hac, inquam, omnia pradaru licet fe
rione non egeat. Namque at omittam inte- multum illuitria néglige» pontifex nofter,
rim quanta fuerit de illo femper, fe quam folam in te (ufptcit, amplcfeiturque totis ul~
excellens
___ ta» ferenitatis ,opinio,
, .quam con* ni* pietatem, Vero, pon vulgari confuetudi.
flans judicium, quam intemerata fentenria, g ne affirfeam ai dementiam intelligi volumus,
quis item viciffim illius ia tc animus, quam cujufmodi etiam in tc magna cum laude fem*
fineularis efieHus : hic enim omnia, verum per eluxit, fini retfi quamdam fingularem
ipfe confequentia , atque exitus docet, Vobis prorfufque divinam, cui ut ftudium omne ac
id certe conlatum eft, quod multis retro fis- commodaret, difcipulum cariffimum hortatur
culis ante vos paucis. Nam cum translato apoftolus
“ ~Paulus,
‘ OTferiw, inmriene, wserex Italia ante feptingeotds ferme annos ad c» w ad fietMtm. Now swpsrnAr
Gallos primum , deinde diuturniore forte eti «d madfeww ntilit qft.* fitttu μιμμΙηλ'ι»
am ad Germanos imperio : raro iftiufmodi vtlft; hanc Grnci fignanter & decentiffimo
paria Romanorum pontificum atque impera vocabulo theofebiam vocant, nos vel Dei cul
torum in Uurbe convenerint, tibi auguftc pii. tum, vel Dei venerationem dicere pofittmus;
ffime quando ante pauco· annos placuit Ita denique five timorem De!, five fingularem di
liam peragrare tuam, illud quoque fimul ob vini amoris aficfeum, five fervores/ fidei,
venit, Urbem ipfam orbis dominam, atque five religionis salum, five aliud quodlibet di
ipfam fedem adire, ibique fumroo pontifici vin» rei appellare votaerimos, hoc unico fannoftro Eugenio congredi, deque fandiffimis feiffitno
ttifl , fe gtaviffimo pietatis vocabulo vo^
isati thefeuro hebetur indufum. Hsk auguftoillius manibus facrum imperii diadema fufei. Cfati
pe re. Quo in tempore cum aliquamdiu fimul nun coronas etiam purpuras clarius gammis
& memorabili cum benevolenti» fuavitate vi eut&is irradiat, ineffabilique & immarccfei.
xeritis , quis explicare queat qu·® multa, bili atque proprio decore colluftrat, Nihil
quam digne, quam utiliter, quam neceflaria denique vel Conftantinum menue, vel at
tam de ccclefisfticae rei, quam de totius or tero* fubinde reges ita fecit Hluftm, ut ti
bis difpofttione contuliftis? AAum prqfefto moris divini, fe Chriftiani nominis titulus.
credimus divinae providenti» nutu , ut vos Et pefeio quo paflo fuavius ac gratias affici
gemina orbis atque clariffima lumina in unum mur, cam de leniore Theodofio legimus, qui
a fsn&o facerdots Chrifti Ambrofio repretum conveneritis. Nam quam multos, quam
Istos, quam uberes fruâus tulerit veftra ifta benfus, patientiffime coierit, illius facri» obconiuD&io, nullus adeo rationis expers, ac temperans monitis; quam quod vel barbaro*
him ftragei innumerabiles dederit, vel quod
judicii ignarus eft, quin intelligat quantos
in te paritura fit, nemo ita obtufus atque de crudclifimo tyranno Eugenio viftoriam
hebes quin perfpiciat. Di lex it in te Temper,
reportant. H»c ipfe pictas in te, fede te
princeps gloriofiffime , fum meque veneratus p effecit, auguftiffime princeps, ut nihilumeft pontifex nofter, non exteriora ifta tua, quam utilitati* propria communibus antefer,
five fortuna, ut quidam appellant, five na- re voluerit ; immo in ea re fumma emolu
tura dona : qua tamen & ipfa ad auftorem menta repofueris, fi incommoda ipfe jaflaras,
fuum , atque ad primam reterunt originem : atque pericula pro Chriftiani ortus quiete &
non altiffimum fanguinem, celfumque genus, tranquillitate perferret. Hac pcatvia fe duce,
fe longa regum atque imperatorum ferie du- ut ab ipfis tm regni prioris aufpiciis oedienftum ; non pneftantiam forn a, qua ipfa oris tes fummatim pevftriMsmus omnia , atm fe.
ac totius corporis lineamenta non modo ges ri ilii atque immaaimmi barbari, fire eoe
tiam fe veouftatem atque dignitatem ; verum gentiles, five verius fcetafia borericoe appeltnajcftatetn quoque ita praeferunt, ut quod lare velimus, Tureos vulgo vocant, amita
vel de Oftavio Augufto, · quo primo ao- rum gentium viAoria feroces, regni tm fi
guftorum nomen accepiftis ; vel de Salomone ne» , fe daufira obftiastifime irrumpere per
noftro feribitur, in te impleatur, ad quorum gerem , ut inde, fibi ad aatertoca aditum
contuendam fpcciem plerofque reges, & prin panderent, fe fi fieri pofiet, umverfi» Chricipes certarim concurrere folitos legimus ; non _ ftiaoo orbi fefe penitos iofinuartnt, fan fe
magnitudinem animi qua ita excellis, ut ne- C igni ex infiitmo feo uaâa vaftsoem; tu,
que Julium illum Calarem domitorem orbis, imperator indytw, nequaquam coûtent» val*
plura aut majora juvenem conoeptffe exifti- Jo, fofla. igprt, munimentis, cafteUis at
tncmu), quam tua hac rtitt mente fe cogi que pnefioiis, fe parue militum mana, quod
tatione complederis . Non variarum lingua quidem feâu fecilîimum fuit, illeram arcere
rum peritiam. qua ferme nobis Mithridatem difeurfus, fe cohibete impetus, arque infos
illum refers Afic regem , quem legatis omnium conatus eludere; tanta eoa conflantia inlecufjentium numquam per interpretem, fed per tus es, tanta virtute propolfifti , domuifti,
e ipfum femper rcfpondcre folitum accepi- fregifti, tam multas, tam magnae, tam va*
.
WJ
BASILEENSE G. CONOUUM.
cr «fer,
ut WAoria lactori corapiira per-Λ mul & * fecro
kte eperâeru λ materiam vel uberrimam domm·
taao, ammo mi m nervos omam urtenotn,
ut ooa non modo propinquioribus loris aren
te, verum in fids invaderes fcdfous, fe illo
rum arce expugnata Gallipoli, non fotam ea
Europa, raa occupaverant partem, veram
fi fieri poffet, ilfoe orante omni euoqus AGa
deturbares. Id quod quandoque affuturum per
tuam maxime induftriam, Deo eufpicc ac
974
collegio induAiie etque ira-'
puifue, Bononiam concilium ipfum traaeferra
loftituit: locum fcilicet idoneum ; fe ad quem
μ·»ι
âis, confluere certarim plurimo·, rem teri
tur admirant exitum operiebatur. Non defue
re tum de primoribus quidam, qui antiqua
innovare vnlnem fchifmaque denuo inferre ten
tarum; hoc comperto, exhorruit religiofiffimi principis ammm, fe antiquos labores fana
irritos fieri, ut par erat, «gerrime tolerans,
quod reliquam ent itineris, nam redibat ex
tiplici viâoria domitis, atque intra firaites Italia, tanta pernicitate «git, ut non veriffe,
fuos manere compulfis, inteftinûm ecclefi» fed putafles volare, atque intra pruferiptum
bellum , fe exitiahte nudum, ac perriciofiffi- g
adiem, femet concilio infiouana , improbos
jmom viras ejridem pietatis intuitu ferve non quorumdam conatus digna infeftarionc coar----- :ae_i principis aoitnum ad ex
religiofi· gravitatis admonens,
valens, cleaôitiffimi*
purgandum atque debellandum teterriamm in ut cfe pone rebus quarum gratia convene
veterati fchifmaria monftnnn, quod ambitio rant permendis infifterent, monuit , neque
invexerat fota, folum contentionis ftudium fcandala ultra fufeirare vellent. Quo in temanimaverat, accendent, foverat, omnes in pore pontifex nofter, dementiffime Cxlsr,
genii vires exacuit, 'oniverfaque arma corri coocilu facri fimque fereritatis votis obtem
puit, neque prius deftitit, omnia gerens, perans, rsfraftads prioris translationis edklii,
omnia tentam, unam pacem rebus & oede- concilium iterate approbavit: atque ita ap
probavit , ut ab fe poftulari nihil ultra po
fiat unitatem rcdmtam gauderemus.*
Quantos ille labores fiabiit, quam gloriofa tuerit. Maluit enim aritiffimus pontifex, de
certamina pertulit, quam multos, quam va fuo aliquod, immo vero multum jure depo
rios difeurtus obiit, ut inftar volucris totum nere, quam fcandalo patefieri aditum. De
ferme Chriftianum orbem peragraverit, quam creta concilii admifit omnia, caque fe, vel
ingentes tbefeuras effoderit, non eft noftra que feâa eatenus, vel qua facienda effent,
facricstis evolvere. Tibi, auguflt, debemus,C pro ratis habituram, fervaturumque promituo nomini, tuis laboribus, tuae vigilantia , ut. Sed fe facra fynodus vicim ilii en poltua induftria, tuo iaferigahili ftudio acceptura licita, fe illam M vicarium Chrifti Petrique
referimus, quod pace, qood tranquillitate, focceSsrem habituram, juflhque fsnâa fedis
quod unitate ecclefia firuunar, quod pace, & spoftoliar ia nullo violaturam. Extant lit
quod pullis deriiffitnis tenebris, fe atra erro tera tuae ad poarifieem · tua ferenitate di
ne nebula profligata, omrique difcuffa ac rect* id attcftantm, fed & ioftrnmenc· pu
disjofea caligine, lumen haufunus, & faavif- blica inde confeôa hoc ipfum pollicentur.
Quielceote pontifice, neque tale quicquara
fimum asterni folis jubar afpeximus. Tuum
iftud faftum adeo pradarum, tuum hoc opus tunc forte opinante, repentinus rumor incre
tam illnftre, tam angulare, tam divinum fe buit, annatas foiflc fublatas, fe reliqua miprafens aetas admiratur, fuipicir, fovet, am- nuta fervitis, quibus tam pontifex ipfa qusm
pleftitur, fe pollentes omnis praedicabit, di- facrum collegium, fe omnia curi» officia To
gnifqtse attollet laudibus ac perpetuis praco- lerent fubftentan . Admiratus eft pontifex,
niis celebrabit, numquamque Sigifmundi piif- obftupuitquc facrum omne collegium,....eo po.(
fimi imperaenris , fe religiofiffiroi principis p tiffimum 'tempore fuhlata foifle^fibi ftipeodia
nomen non erit ia deliciis, non erit in ad* viâua -------ntifex
‘r— “Roma
----- dam
’-- £fugiens, vix
miratione, non erit in honore, non erit in
[nentium manus effiigerat, nulaude. Sed enim non eft , aeque propcfifi
jgus Florentiam venerat, quo
noftri, deque hujus temporis, neque otii, ne ecclefia bonis omnibus uaaniqua fubflant ia nu
que virium, laudes explicare tuas, impera data per quorumdam iatemnerantiam fuerat.
tor inclyte, facient hoc excellentiora ingeris, Omnibus vero curi» ordinibus aperte proteut tanti principis memoriam ulla umquam ftsntibus fc decretum illud numquam admifinterrumpere, aut abolere poffit oblivio.
furot, atque pontificem orantibus, ut opem
Non ftetit haftenus religiofiffimi principis ferret, & de curiam deferere neceffitace cogerenftutfium : immo qri antiquum fchifma viri
bus omnibus ut tolleretur effecerat, novum
itidem ne oriretur, immo os vetuftuan refur- iliuM fiifpanfranem poftularent quoad matu
ret emortuumque revivifccrct malum . fimi- rior fieret deliberatio, fim aliter apoftolicu
ftudio, fe pari pietate contendit · Ac nifi fedi commode provideretur. Mi® fiimus tam
quam a facro collegio, veoesuipfius pnidentis , vigilantia , ftudiumque obfti- _ a pontifice,
po
tiffet, sftua effet denuo de ecclefi» pace sc K bilis
unitate, jamque innovatum fchifma habere* tor
mm, fe quidem priore deterius. Sed paucis ftntfeimùbm debitu, quibus id cavebatur, ut
modeftia ia omnibus femme uteremur, & ia
res exponenda & explicanda eft.
Cum dsfiderio componendi dari, fe i» an nullo initarem·*· concilii patret. Egimus id,
tiquam, fi fieri poflet, fe fperari liceat, fe- Deo dure, pro viribus. Namque alter ea no
ciem reftituendi, pontifex nofter Bafdot fy- bis commanes tantum ferme attigit locos,
nodum conflari juffiffet, concurrercntque ad qm* ad pacem fe tranquillitatem, atque uni
modum pauci : ipfe aaocaram impatiens, fi. tatem in Chrifti corpore, fonda videlicet ec
clefi·.
I—*............................... ...
o
AW|“
CHtisT!
uu·
BASILEENSE G. CONCILIUM
fervendam pertinere
leni- A turn , fed fufpendt Nente poftuiatt, donec ΜΓ limo
expediat, maturius ornatas deliberetur elle·, cwrn
«41»
fu: ne quM ecdefia, eejus Ille caputeft, inconfidsrat», feu prrripttimtrr egiffe poffit nmquam ulla raoone deprehendi, cum debeant
ectlofijf judicia confidents eflê femper atque
graviffima * irreprehenfibilia. Novit emm
eauflt femper coofweviFet, & a qua egeni» prafeffio, fic memoria tenet, iftiufmodi rem
clriu,
viderentur ,
rtr * rationabiliter faggercns: fe optimam
ω® ponnficû, tum fieri collegii voluntatem
ac difpofirionetn ad fiifcipiendtm omnem reformationem hooefiam atque congruam pan·
dem. Onbat item ne fedem illam mendicare
vellent , qu· abundare neceFario varii» ex
‘n duobus ante concilii», Vrenoemi feihcet fe
•pent fibi poftulare mori» effet . Alter coram
deputatis magno numero vins apertius quod
Conftanrienf? faiffë difeuffam diligentiffime,
pontifex poftularet expofuit leniffima oratio·
fe diutius ventilatam : femperque apnttas to
lerabiliores judicatas, abufiones tollendas, ufofne, & nihil irritante, aut fcilicet fufpendt
decretum, aut provideri'. Auditi quidem at
que refervendos neceFar io» fsniora ferme om
tente fumus: fed nihil tamen ex iis impetra
nium judicis ceufentt ne per novitates fcanre potuimus qur petebamus. Namque id tan
dalis aditus
non oriantur
dem nabis pro refponfi» datum eft , facrum g note profpicere. ecciefia debet, vel fi orta
concilium decretum nolle fufpendere, prorifuerint, ot mature tolfsnsur, ftudiofiffime pro
fionem vero ante concilii terminationem fitvidere . Tntelligit profefeo pietas tua , impe
eiendam, ad jefeis conditionibus certis · Tuum
rator el ementi fume fe Chriftraniffime prince*
itaque prxfidium occupare inftituit neceFario,
ps, qnam jufta, quam rationabilia poftulet
printcfM Chriftiiniffime, tusmqne implorare
pontifex nofter, fe quid ftfeo fit opiis non
ignoras. Jus jam fspienti», trne providenti»,
opem pontifex nofter, nempe enim fi cui ex
tus benignitati, totum ille relmquit. Deus
Romanis pontificibus licitum fuit auguftonim
in rebus dubiis implorare opem* licuit autem
autem nofter omnipotens , in cujus manu juxtaferiptuns fact» teftimonium, cor regis eft',
fetnper omnibus: hic ille jure fuo fpeeiali
quodam privilegio vindicat.
tu· ferem
dirigere dignetur in
laudem fe gloriam fuam, ut eccleftc tniittte
1. s*t«a.
Neque vero fi Innocent» tertio * hone*··
ftum fait, Lotharii ' piiffimi imperatoris au
per te tuifque laboribus parta, fe tua pietate'
fervata, & quiete ipfe regnare in hoc ferti
xilium quurere, ut io Urbem, unde Petri
le , univerfis fubafeis hoftibus, poffis, fe cum
Leonis infidiis fuerat ejefeus, remeare poflet ;
fandis fideliffimifque
principibus «ternis atque
inhoneftum eft pontifici' noftro, fi poftulet
......
poffeffioni fu·, qua deturbatus videretur, tua C cœleftibus
__
regnis, epoft felicem vine jrMfcitpi
ope reftitui ? Orat itaque primo, ut antiquum
tis exeeffiim
"
, merearis infcribi
' * lî ,' gratia fe mifericordia Domini noftri Jefii Chrifti, coi
pietatis inftitutum conftnntiffime teneas, qnsmcum. Patre & Spiritu fenfeo honor, decus,
vi» opus non eft fponte currenti admovere
calcaria : pacemque À mdfttem eccleft», quam
& imperium io fecula («culorum Arnen.
pateat, quam vel
taris greffiu
eft
tanto labore ac ftudio prius reddidifti, parta
que ne defluo taberetur eFecifti: immo jamEtflieii ftliiittr.
iam labentem renuifli , commendatam tecum
labeas, neque patiaris ulla ratione rurftu ecLITTXka DOMINI DUCIT BRITAN
elefiam fcindi. Deinde ne fanAam Romanam
NIAE
ecclefiam fedemque apoftolicatn, ita foede nu
dans relinqui velis : verum fuas interponas
Miff* ctneilie, i» ftwrt* tltBi
partes. Nempe enim Chriftum Jefum Domi
Mtclevintfit.
num noftrum., neque gentilis qui expoliave
rat miles nudum reliquit; fe de alio Jefu
qui
noftri
figura
d
ÇAcrofanft»
fynodo Bafileeufi in Spiritu
lacerdott magno legimus, <
O fenfeo congregat·, orthodoxam & catho
fait , quod exutum prioribusi indumentis, velicam ecclefiam repriefentanti.
‘
ftiri novis jufferar Dominus..
Reverendiffimi patres & domini, ac amici
Jam vero quoniam non avaritie confidens,
confidentiffimi, finctro tam humilis quam de
aut propriis indulgens commodis, decreti il
vota recommendationis affatu. Cum pridem,
lius fufpenfionem poftulet pontifex nofter, ne
translationis R. P. epifeopi Trecorenfh littemo qui illum novit ignorat: quippe ab ipfa
adolefcentiar Rore, atnpliffimo diftredo patri
n ad ecclefiam Maclovienfem, tunc paftoris
gaudio alienam, per SS. dominum noftrum,
monio, & pauperibus atque aliis pietatis ope
dominum Eugenram papam modernum, ad
ribus impenfo, Chriftum Dominum levis at
perperam informationem intentionis me» ejus
que expeditus fequi delegit. Et cum faccreauribus allatam., fefe» in alterius juris qurfcentibus meritis per gradus afetndens divi
firi fubfenMrionem, mihi txtitere pnrfentane providenti· nutu ad fummnm qooquc apo
ty; & tunc temporis per illos qui litteras
ftolatus apicem pervectus effet, numquam pie
tatis , & miferationis ingenite exuit vifcera:
translationis hujufmodi pnefentarunt, relatum
exritiffer, veftram (herum conciliem diffoluimmo qui auâus eft meritis, benignitate quo
que in dies aufeior fit: ita ut nunc quoque * tum feu in diffiriutione effe, quodque conci
lium nullum vellet dediffe fuffragium elefto
quando ita nudatus eft,· nihil antiqui inftituti
rclaxarit : fed egenis quotidie larga fitbveejusdem ecclefiar, nec mihi meadbciter, ut
inde accepi, me circumveniendo fraudibus fi.
niat manu. Non ergo, ut diximus, avariti·
ftudens , vel privaris commodi» confidens ,
milibus, refiHre : tamen quamplurimnm mirafanéfiflimtu pontifex , vel decretum fitfpendi
bar & miratus extiri, quod exterminata perpoftulet : fed honoris, ic gravitatis atque difefeione tam faluberrimi operis, ad quod diSnitaris ec cleft·, cujus fponfiis eft divinitus
feutn facrofimAum concilium .adunatum exriitus, rationem habens, non auferri decreterat, de quo ecciefia fan€U Dei variis ref-
pe-
> ·»*■
—'
ŒSP
mjj-
978
my
BASILEENSE G. CONCILIUM·
pcttibus DM MfioOTitar indiget, timguamA uti philomena feltat de branca ad alterum io-*" ANNO
Leviatam filii fimilia proferat dm Amk ve- hiantes corporum ammoitate, quorum nonnul CHS ISTI
"ti, difbivi deberet. Hoc eaim li qui filers translati, cum translati fuerant IMS
percepi machinatam » M pervoteeet contra ad exiguifimam ecclefiam mei ducarus, ut
reterendum Mtrem dominum Guilteimum ab ipforum didici relatione, felices fe exiftimabatem B. Mari· «It BcUofoeo, pro quo dt lasnt, qui forfan in fcholia vix de milio fàjuftitia finpius fcripleram, & ab interefle meum turari poterant, & cum infelicibus illis pol
allegando quiefeerem, & ia amnem fumerge- lebant temporibus fucccflivis, ambitione non
rer, licet ad eemdem noctefiam 4c perfona feturati, ad empircum ccelum, ut ita fetter,
diâi abbatis eteâioae feâa, mm vite, nec cum vanitate convolare efficientes, de ducatu
expe&ara, ut per varias linam V. R. P. a meo exhaufta fuere fexanima millia fcura au
quibus patate taoofiifccre potuit intentio mes ri ; dc quod de ifta diftrafeione pecuniarum
confentaaea rationi, quant nafquam aliter au· per tales translationes conqueri dm debeam ,
tare aec variare intendo, fifiw â veftra ü- judicet facrofan&x fynodus, nam certus exicrofanâa fynodo, ia SS. Pncumate légitime fto, quod nonnulli principes non linunt fic
Bafilcs congregata, quod per deererum ia g fuam patriam pecuniis nuder . Et nunquam
eadem editum & canonixatum, ac in variis pars translati antediâi contra facrofaoâi con
climitis orbis diffufum, per Romanum ponti cilii decreram ac veftras reverendas paterni
ficem de cetero tnetropoïiraanrum, cathedra- tates exhortatorias, aeque reccommendatorias
lium, collegiatorum, mooafteriorum, & di- valuit obtinere litteras, cum ia appellation·
Siratum eteâivarom refervatkmem fieri, vel exiftam, dc difla civitas Maclovienfis Gt cla
û uti aon debere, ia fuo nervi perduret vis totius mei ducatus , in maris angulo firobore, hujufmodi eleâionis caufe foret le tuata, a qua appellatione minime refiliam.
vius ia eadem fecrofenâa fynodo & citius Precor itaque, fscroUnéia fyoodos advertat,
commi fla; fed eximiis importunitatibus pr·- populus clamat, dc propter clamorem dt ge
larorum optata pramifia de concilio promen mitum pauperum exfurgit Dominus ; ita artium , & tratelanoaem hujufmodi contra to chiepifcopi Induntur, qui nullam confirma
tam veritatem mihi gratam extitifle, non pof- tionem habere poflunt, prstextu talium tran
fe recifius committi, per dilatatos incurfus slationum, dt quod dici polit deinceps»
auftrales ventos flavere, adeo ut accepi, ju
Quod tibi vis fieri, mihi fee: quod no»
dices antequam prn&rorum translationis pnefentationem litterarum, fine tamen mandato C
tibi, noli.
Sic potes in terris vivere jure poli.
feltim tunc dato obfcuravere extitiflent, lit
teras citatoria* & inhibitorias procraftinaveruot concedere, ut ipfir pars -prafeti transla
Et Gc tot lites dt difidia non impedirent
ti me valeret interim precibus fubvertere, ob- ecclefiam Dei; ea propter ele&ionem hujuf
repanterque diftrahere, & poflëfionem fefti- modi fe interefle meum fupplidrer retomnatam adire, quidam felfi ingenio concepto mitto, ac perfonam eleâi prisfeti, qui non
furtim machsnavit mei parte litteras decano ex modica populi concordia dt mei afleofu
fic capitulo Madovienfi pro ipfius translati re bina vice (·) fncceCve aieftue, fe eidem ccceptione, qua oumqnam de meo procederent ctefia fic patriaquamplurimum proflaturas eft,
tente, quem dirigente Domino , tamquam eumdem ia eadem ia epifeopum dt paftorem
falfarium punire conabor: ita quod fiaguli fi- praficteado ecclefia, prout geminatis vicibus
milia deinceps ia terra mea ia avum fabrica fuppticare litteris curavi, quos fe eorum to
re pavebunt. Illius tamen qui mari & ven nores per pratentes approbo, aullaque parti
tis imperat , gratia, curfim per fidos noftroc translati* deinceps adhibeatur fides. Et fi qua,
certiorati de pramifia machinatione, per fi qreverendiffimi patres, grata dt poffibilia exi
delia mandata ei merito obviaro, mandare, ftant, tam in nniveriali, quam ia fpirituali,
dt prout antea temporalitas ia meis fiftebat mihi curetis fisnificare, fe m poffeteuus efe
metata ptmillis, bajulare modo dilpofai, cum fefeui mancipabo, feventt fecro Pncunute,
mea interfit patriam hujufcemodi, eue mihi Îui eafdem reverendas paternitates confervet
a Deo per gesseris lineem donata, ab «mulis : dirigat. Scriptum in villa mea Veneti die
invadere ambientibus, in fuis protegere iiber- pcnultio» Decembris.
taribur> dt veftr· facrofendbs iynodi decre
tum efleftualiter fupoortare, quod quamoluHumilis dt devotas ecclefia fsnâa fi.
rimum dignum, faoâum, equum & juftum
lius dux Britannia, & coma Richeexiftimo. Et ut aliqua, qua non modicum
mondia ·
animum meum exafperant, referam, emerito
referenda, fit cxafperent cujuslibet principis
Johao.
fpiritum habentis Dominum, a paucis ' citra
fetalibus de epifeoponun translationibus in te»
dro vacationum naei ducatus, demptis aliis
vacationibus de translatis hujufmodi non eootentis primo conjugio, exilitate fruâuum ad
fupportandum matnmonium fbrûm concepta,
RE-
(«) Qsipps risa» fiiit GvlWana abbas Salli loci poft mamm Gadlslmi ds Moefort, anne 14JS. Men
ai, fe ttsnun poft menam AmalHci, qai biranie poft diam faum cisefit «xtraoNun, qen qwvfon oIsftieM,
pe faesmi pontificis ia gratia· aTtoran nemiauisn·, «Mn oumraat.
CsuwZ. Geuro/. Tom. XXX.
Qq q
979
ANWO
CHMUTf
*♦!,·
BASILEENSE G. CONQUUM
A haboo pea ao· diôo; oouda &
MfBTTTlONKS QOÆIMM CU3UMIMUS
/•imnir de Tnrrerreewro r» effet fi*
WHtiiu caafiitatat Bf/ilt» ftftf
faiituiaat fnptfitmitiu *ta·
ghfiiai it ftaea.
fineui·, qt*
diôurua fi», V. R. P. wreak» ft deter-
minum corda docet in terris; talem in di
cendis ordinem inftituam. Partiar quidem i·
partes tres pnsfentis adds ftudium ; prima
quidem pars refpkiet materiem quatuor conEverendi ffimi revetendique Patre·, ce- clufionum primarum; iecunda vero quintam
terique doftores & magiftri egregii in cooclufionem eundis afpcriorem ad audien
clita rationis Italia. Audito pridem quod
dum; tertia vero pcopofitiones ultimas, que
quidam libellus magiftri. Auguftini de Roma, coincident vifie funt cum articulis in cone.
nunc autem D. arcbiepifcopr Naxareni, in- Confiant, condemnatis - Circa partem vero
utu latus: it fatraattatt aaitatu Cbr^fii, O primam primo pnemittam quamdam regulam
rccltftt, revcrendiffimo patri D. cardinali . magiftralem
__ fjudi__.
magiftralem,, qua
qu· obfervi
obfervanda eft,, meo
Arlatenfi, judici fidei, tanquam fufpefha in cio, in examinandis, judicandifquedidis Docertis conclufionibus fuerit per promotorem dorum
■ ponentur cerf· confideratio_. .
. Secundo
fidei prsfentatus; quodque in ejus examine, nes circa terminos pofitos in conclufionibus
tam ratione opinionum, quam mtione diffi Î|uatuor primis; tertio ponentureserr/s, qua
cultati· originalium librorum, unde fua ra atisfacere curabo injund· mihi obedient*.
tionis fundamenta furnere-vifus eft, multiplex Regula autem ma&iftralis, que obfervanda eft
inter magiftro· orta eft 'perplexitas · placuit in examinandis didis dodorum eft ifta: quod
veftra reverenda paternitati , caufa fidei, ve dida DD. non fint judicande principaliter turitatis telo, quam amore delata perform: eu- xta fonum aut corticem liters , led ex injus apud inclytam nationem veftnm, integra tentione dicendi, five ex fpiritu intelligent!·,
femper iplendida fama fuit * certis injungere quem io illis cenfentur habuiffe. Sicut enim
in facra pagina profefforibus prsdidarum gro- principalius fides eft in corde, fccundario vepolitionum indaginem, & examen, qui iisdem ro in ore juxta illud Apoftoli : cardr tnii·
accurata diligentia examinatis, & originalibus tat ai jaftitiaat, ceafejfit aattta trit fit ai
libris veftris vilis, paternitatibus veftris ref- falattae ,·; ira
’ error,
.
. five
" hsrtfis principaliter
ponderent, quid fidei noftr· integritate & no-C eft in corde, & non in
dc ideo ju
ju-
‘ i verbis; Λ
ftri Salvatoris reverentia femper falvis, dc dicium principaliter capitur ex intentione di
przdidis propofitionibus videbatur fentiendum, cendi : quoniam, ut inquit Hilarius 4. de
aut judicandum. Eft verum, PP. RR. quod Trin. dit. tat. iartfit, non de feriptura io»
praefati reverendi magiftri poftquam, R. P. V. telleda lurrefis ; ad quod facit illud Hilarii 4.
piffu aliquot diebus iuper conclufionibus ante- de Tri. quod Magifter fententiarum frequen
diélfa congregati fuerint, difpefuerunr mihi ter repetit ad .fane intelligendum dida DD.
inter eos minimo injungere, ut brevibus ab- qui in cortice liter· quandoque aliqua a ve
folvertm in feriptis, quid circa delatas con- ntate aliena aftruere vifi funt · .quod fcilicet
flufioom firpe nominati magiftri, & maxime inteiliçentia didorum ex jpauna firmenda eft
pro nunc primi tra&atus, cujus tantum apud dicendi; quia non fermoni ret, fed fermo
nos copia erat, fide femper integra, cujus & rei fubjeâus eft . Unde Angelinas lib. de Corp.
selatorce, A amatores, A defenfores prarci- & Sang. Dornin. . ... et coofuluir SS. PP.
puos fe profitebantur; refpondcndum foret libros cum omni diligentia, ft' reverentia per
Et fi profeHo'res ifta graviflimn mihi fuit quirendo·, ira dicens: jai rtSt, inquit, /ifupra vires plane ingenioli mei eft propofi- 0 drer Kcitfiiiici itfltrit logeât fati ia tt
ttones fen£li facramenti , quod Apoftolus fa- fatfi iaiitaa 6" firtpiltfta iavtaerit, ata
onmentom mmnum vocat in Chrifto & in fiatita tatttatt. iavaiit ; fei iaffitit O ii·
ecclefia, do&ifumis Patribus vifas obfcuns,. fttrait & rttra3att & eirtaatflaatiit , O fori·
immo a multis eftimatas minus fanas ponde ftit tjtuitae aatitrit t Ô* ai althaeae fiat
rare, & judicare; eorum tamen in/unaa re flat eligit etafiteri ft igatraft vel ata ia·
verenter fufeipiens ea parte, ut dubietate re- teliigtrtf gaaae trrtrit illiat aetate iatfiagtpulfa caligine veritatis lumine clarius eluce- rt.· Hax ille. Ex hujus authoris regula noa
kat. Cum omni humilitate, & reverentia, obftrvationc multas herefes natu eoe cogno& fub omnimoda corrcâione, & lupportario- vi mus, ficut de prima iurrefi in difcipulfa
ne benigna V. R. dominationuni, th paterni Chrifti dicit Auguftinus fuper pfal. & habe
tatum , quod circa conclufiones prcfati libel tur de confecratione dift. i- Prima quidem
li , fuxta creditam mihi virtute*, vifis & haècfis in difcipulis Chrifti velat ad duritiem
examinatis fundamentis earum , atque inten fermouis ejus fade eft. Cum enim diceret:■
<>t. illi non iotetfi^entea
tione au&oris cenfendam, falvo tamen melio-• aifi
_ ataaittttftttritit
__
ri judicio occurret, przfenti codicillo brevi, dixerunt ad invicem : iarat qjl ftrau bt«· ft
ter inferibere curavi; proteftans pro me, &. * feparaverutt fe ab illo. RemaoCM autem Cori»
univerfis in hanc mecum fentcntiam venien- ftus
“ * cun duodecim
J
inftruïit sos dice·· :. frè·
Ac
tibus , quod nihil in dicendis temere, feu rinu tft gai vivifieait «era aiM fn^‘
pertinaciter intendo alTerere; imo intendo, ft writ p» fofMtw /«· *d vw, -T/friw
intellexit fpiritualiter: ffititat
proteftor nihil dicere quod fit contra fidem faat O
catholicam, contra bonos, mores vel quovis (Jr tirtn /a*. Hec it» ; & ficut prwdiifa
modo offendere valeat pias aurea. Quod fi hsrefis ex carnali fenfu, ft confideret*·®
contingeret iapfu lingua: vel ex ignorantia folius corticis litent videtur ortu* habuiffe *
mea, quod abfit, id immediate revoco, & ita multa alia hatrcfca, & errore·, ft per«
R
—
rfi
BASILEENSE G. CONCILIUM.
081
Cy* veris judicia ex eadem radice proceflcront.A ufii hujus nominis homo, quod fignificet ani-'
mam
it
corpus
divifum
.
Dixi
namque
rcpre- o f*d maxime fpiritus iatclligeo- incurritur faciliter herefis , pnefértim apud
tix infp'citur, quem feriptor ia litera habuif- parum intelligentes : non, ut inquit S. Tho
fe cognofeitur. Quod videtur Deuteron. 17. mas in 4. dif. -ia. quod harefis per fe in
notari, ubi feâa accufiittone rrimiais dicitur : verbis confiftit ; fed quia funt occafio erro-'*
btt tibi vemtiatam fterit, aalienfyve m. ris ; A ideo ad regulam fecundum tneofiiram
ftifitni HUgeaiett O* mimi effe nperieri/ loquendum cft. Et tantum fit de regula pro.
&c* Notaater, iaftifierit, dicit, Hligenier, ponenda.
Prima coofideratio fequitur, quae materiam
ideft intus caufam & intentionem dicti, aut
fafti confiderando, non contentus exteriori propofiti negotji rtfpicit, 8c pratfcrtitn ter·
fuperficio confidenti one A examine: quoniam, minum pofitum in prima coodufione pneoout Dominus ait Jo. 7. nen eft jtuiicanlam minati libelli, videlicet, beme, cum dicitur:
frcanlmn faciem. Quippe ftat bene aliquem omnes nos cum capite noftro, quod cft Chri
habere verba erronea, confidente facie liters, ftus Jefus, fumus unus homo. Circa quod po
aoo tamen fenfum erroris habere in fide : tandum quod homo dupliciter poteft fumi;
quoniam , ut Hilarius ait fupn de Trio, in- g uno modo phyfice, alio modo miftyce. Phytelligentia ftnftu ia crimine
ficut X Tho- fice quidem fumptus homo dicitur juxta difmas dicit in j. ptf. q. 51. a. 4. de magiftro finitionem philofophicam ; fecundo metapho
Hagono, de S. Viûore, 8c. dc Magiftro fen rice quid cooftitutum ex eo quod habet fitentiarum, ubi quartos utrum Chriftus in militudincm & figuram corporis phyfici, or
triduo faeiit homo, poftquam dixit quod di ganici , humani. Et ex eo quod habet fimilicens Chriftum in triduo fiiifle hominem fim- tudinem anime rationalis animantis A regen
pliciter, & abfolute loquendo eft erroneum. tis totum corpus ; juxta cujus acceptionem,
ut dicit S. Thomas in x. a. q. 81. a. 1. omQtilam tamen ceafejji faat in trilne bei
jniffe, Itctnttt fttilem verba errenea , fel nes, quufunt unius communitatis funt unum
jen/am
corpus, & tota communitas quafi- unus hofcnfnm errent
errari/,. neu
nen oaomer
iabentt/ rt
in jtaejient
file .·
Hnge le J. KiBere & Magtfttr feat eat tarant.'C mo. Quo etiam modo feriptura videtur loqui
fequitur tunc re cum de populo Ifrael quafi de uno homine
Hrc ille ; ex quibus palam fequitu
flo ordine examen fidei procedere
Ho
procedere, cum ju loqueas, ait Exod. 4. Ifrael, inquit Domi<
dicium litent a fpiritu, quod feriptor habuit, mu, filia/ atent fi^imegtnita/. Pariformiter
trahitur, & non λ converfo: quemadmodum B. Auguftinus exponens, A ponitur in glofla
enim corpus animalis cujus fit fpeciei, ab ordinana, illud pfal. fi irmitit /· beminem,
inclufo fpiritu, a ψιο fpeciem fiimtt, judica, interficitit vet, totam ecclefiam hominem
tur ; ita litent judicium a fpiritu fumendum quemdam vorat generalem. Unde gloffa te
videtur. Unde Hugo de S. ViHore lib. de inquit: pertinebant a/iqve illi al banc bemifacra. loquens de perfona Chrifti contra quos »n> generalem, il^ft ectiefieta, fw bat li
dam verborum magis quam fententiarum pon ci·· Irem fiiper pfelmos cap. *x- inquit B.
deratores, ita dicit: in manete verberant pe· Auguftinus: Màu bae*· cm*ôv« Hit bic Ifnifiti faut, O currit maltitule ntagaa ferine· •ar, qvi tÜM
/ft im erbe terre
enat, & infiaita ferfleaia; gaie jalicinat rem , MW ili» l^tiuu , 4» alibi Heit .· a
fpiritat a Utera trabere velant «m jelicitnn finibat terra al tt clmnavi ; fuatentu nana
/frmtiM î .· fpiritna- 0 beate Hfttftu
nfftn al jiaet terre .· ref
it/ jnlicat eetnia, & ipfe a aeatiae jalifa· pealei bartlirat ilia
- .->-·■
1 feat HSvm
.·«
Cbrifii, It
tar. Labarent erga in jalicie Hceali, fw- tfl.' labe tibi getter barelitattm team, &
·»*<· fl··™»»» nen babent intelligeali t- velant peffeffteane tnfim terminée terra ; ipfe tie·
babere /eliciam, & fpiritam babtre nelant ,· mat-, O Heit .* al te> clamavi lean aattiare·
fint guel reBe /elicere nea ptfintt. Hao il. tar car meam. Hnc ifte. Hoc autem , quod
le. Sequitur ex di&is correlative, quod ftat non ooffit, verificari de homine uno phyfica
quandoque coocluGooem alicujus doâoris efle confideratiouis nullus ambigit. Oportet ergo
veyam cauls & intentione diceodi confidara. illud in miftyca fignificatioae fulcipere. Patis; & tamen doâorem venire reprehenden rifbrmitec reperimus partes humanat naturas,
dum; & e. contrario coachifiooem {implicites fcilicet animam & carnem, diftingui. Caro
di&am non efle acceptandam, vel quia mi- quidem a B. Hieronymo in epiftola ad Ephe.
nus propriis verbis utitur, aut quia minus dupliciter diftinguitur: illa Chrifti, qun crwmoderate ultra folitum ufum fcholaftiot di- dim, & fimulta fide; alia vero fpiritualis,
fcipiin* extendendo fermooem, aut alias, fi. & divina, de qua ipfe Dominus ait: car»
cut de magiftro Hugone, & Magiftro fen- —
. mw vert cft cibar &c. quam Magiftev fen.
tentiarum dicit X Thomas in opinione fupra- tentianim
ia 10.myfticam car.
_ dift. fcilicet
diâa; de quo In 3. fententiarum dift. ai. nem affiimcns vd appellans, dicit efle unita*
a. x. dicit, quod ex opiniooe Magiftri non tem ecdafia. Dc anima vero dicit B. Augufequitur aliquod inconveniens fecundum rem; ftimu fuper piaL da. fuper illo verfu : fiiiquu ftcuodnm philolbphum a. Metnphyfico- vit anima mea / ait: tatae/ Hcamvcfait
m
ctacarHa Cbrifii emntt aaa anima fatten.
Secunda confidentia fequitur circa terminum
Mi cbawnitativm btanaii . Sed Folum cft im fecundum pofitum in fecunda conclufionc, fci
proprietas in modo loquendi; qnia non cft in licet petfena. Ubi coafiderandum quod perfo.
Ceacil. General. Tom. XXX.
Qq q »
na
BASILEENSEG. RbNCllJUM.
«84
citer a DD. SS. accipitur: upo nso-A/efo·'· n-iffis*·,· A ad Rom. it. dicitur"..
AMMO
CHSISTI
Μ»
’ *'
fittu tni» fu m carpere multa membra b·beatae »’ amnia aateaa atari» usu tmudem
aSam bebent,- ita aalti unum carpat fanat
ia Cbrifla. Singuli autem alter alterius mna».
bra, babautat dauptiauet fecundum gratia»
faa data eft nabit iifriaun Oc. Secundum
Boetius de duabus naturis, Λ una perforo
Chrifti nccipit dicem : farfiad tfi ratieualit
atterat individua fubftaatia ; quo etiam mo*
do accipit eam Richardes de S. ViAore pa
tenter dicens : frfuta itttelledualit natura
iacemutunicabili» txÿlantia. Alio modo per
foro accipitur, non proprie a proprietate na»
rurali unius individue ratfonnlis fobftanti<;
fed miftice a quadam analogica fimifitudine,
five refoamtia ; & hoc modo fop· de toto
corpore miftico ecclefix loquitur feriptura ,
ficut de una perforo : immo firpiffime a DD.
ficut unus homo dicitur, ita una perforo. R,
...
Unde Auguftinus fuper pfid. di. fuper ilio K dum illud nd Eph, 1. dpfiu» dedit caft fu·
autem, a quo fumitur fimifitudo, eft confor
mi t·*, & unitas membrorum ad caput. Piane quemadmodum in corpore naturali homi
nis caput connatural· eft refiduo corpori &
per cultam ei eoojungitur, a quo, ficut a
Erfeâiori, ut pote in «uo omne* rafidcaot
ifus, fecundum pteuiramnem fenfus & mo
tus in totum corpus diffunditur; ita in cor
pore tedefi· caput, quod eft.Chriftus fecun-
verfu; irruitit in haarintut ^c. dicit: debe·
— perfeuam
*. /.-------- nefiram
--- a— , ptrjenam
—r------mat inttlligert
fr smasM tttltfiena, qus eft corpus eiu· per
affumptam naturam, eft refiduo corpon con
natural·; A per fidem, qu· inttlhgitur per
collum Cant. 4. fient tærit David talla»
rat·*, nos ei unimur, ad Eph. 4. caput Cbri·
fiat, fi fin *Μ·Μ turpat, fcilicet ecclefia,
ecclefia n afire , ptrjenamcerparit Cbrifti. Ter»
ti* confi ieratio feqnitur circa fignificanonem
c. >«.><<. hu^is termini ·»///«*» ,’ cujus notitia non
Parum accommoda eft pnèfenri negotio. No*?■'(·■ uT. taadurn ergo, good mifticum, u< dicit Ca■· jo.» 4» thofkon, dkitur. a mifterio. Miftieen enim
Grace, Latine dicitur iècretum; unde mifti& duritatem,qu· ÇoojiMqpMtf & faciunt mem
r«H mu cut, ipiQica, rnifticym» ideft facer, divinus,
bra Chrifti, & adrovKtm miniftrare. Ter
occultus & tignificativus. JEt fuaneaam ab
tium vero, a quo accipitur ratio miftics loomnibus his acceptionibus poffit fumi ratio
quutioois, eft unitas fpiritus: quemadmodum
hujus vocabuli mifticum, cum de eccMia di*
quidem corpus naturale hominis unum habet
cimus quod eft corpus mifticum: him primo
.
IpiHtum
vivificantem totum corpus. & uniquia facra , ficut fanda eft quoad primam in-Cverfa membra tegentem; ita in toto corpore
terpretationem , fecundum illud, quod in fym*
‘ " unus eft
- fpiritus
- ■ ■
· ■ccclefia
vivificans
& regens
bolo canitur : fandam ectlffiam catbelitam ,·
Îui eft Spiritus S. de quo 1. ad Cor. ti.
ic i!l:'d i. ad Coe. 3. templum Dei fanHu»
irswM* in ane fpiritu umnet net in anu» ter·
tft , qved <>*, ideft figurative, untu
cirur Chriftus
paait & unum carfi eccltfia dicittrr, gre ee
Salvatoris.
fund ficut unat paait ea maltit granit, O
diftinguunt
unam carpat ex multit membrit campanitur ;
hoc nomen Chnftus dupliciter accipitur, &
ita ecclefia eu maltit fideiibat cbaritat» ce·
ut verbi* utat Alüûodocenlis in tyaâ. de
Chri
1»
su
autem
canonicam Joannis.
/ & Ifidorus
Chriftus,
7. Ethymol,
cooMMimf
ftus commune eft dignitatis nomen, dum di*
Jcfua proprium eft vocabulum
Secundo notandum, quod, ut DD.
antiqui amiantes ab Auguftino,
lui’
..........
BASILEENSE G. CONCILIUM.
9«6
Chrifto capite in fuanma fua fuper illud ap. i. A , O Piiii eater, O cnattie, ari ipfam--------ad Cor. IX. ver eflix atmira ah atnrirt.· fntian
Xeetiatt fetittat,
laaiataa. faa
aaa t^caaar
eXciatar aaxat carpat /· **NO
quandoque dicitur filius B. Virginis, quando* bac gloflâ. Idem glofla Rom. 8. De iftis dua- mjj
»4js« que autem dicitur Chriftus integer fcilicet bus radicibus unitati*.fimiliter glofla fuper ilcaput cum membris. Eodem modo a S. Tho lud ad Eph, 1. JtJit earn capat faptr tarant
ma ft Alberto in 4. dit 13. diftinguitur de tctlcfiaai, dicit : Jicitar prtprie capat ftcuacorpore miftiço, quod quandoque dicitur mem daat ituaaaitatm, fecaaalaat faaxt cn/aagi·
bra tantum; quandoque autem membra cum tar fi tccltfia , O aatara, & gratia. Eft
capite ipfo. Ultima confident» rcfpicit illum confeqwcnter notandum quod non fine caufa
terminum mw, cum (dicitur, quod nos om dixi, quod unitas perfbnalis miftica pralibata
nes capite noftro, quod eft Chriftus Jefus, ftriâe fumpta ex duobus confurgit , videlicet
fumus unus homo, aut una perfona. Ubi no* cx confbrmitate unius natura m fpecie, fc
tandum, quod cum unum fcquctur ens, fc cx unitate fpiritus totum corpus ecclefia/inconditio unitatis conditionem catis, 4.' Me- habitantis : quoniam magis large capiendo unitaph. ficut duplex eft modus coafiderationis, tatem talem mifticam, ad eam Lola unitas
aut loquutionu de homine, de perfona, fc & fpiritus aut effedus fu/ficere videtur, dicit
Chrifto ; ita etiam duplex modus loquendi Gregorius lib. 4. moral, cap. p. fiext aatm
erit de unitate : aut enim accipitur unitas idcat
*w*— rtrinepttr
—*·— atfltr
--«—aaa
---- ptrjna
—— tfl
-Λcmm
--pcrfoaalis, qua refpondet prima acceptioni cangrqpasiane Àvwrxw, ipfe aaatgae capat tfl
perfona; aut unitas, qua refpoodet acceptio carpérit , O a·/ bajaa capitia carpat .· ita aa·
ni fecunda, fcilicet miftica . Primo enim rifxtra iefiia ma ptrfeaa tfl caajaafia celltmodo .qua funt unum in perfona, aut funt Sine reprtheratt, gaia ipfe rit aei iaifaite·
unus homo fingularis, noo funt plura fuppofi- tnt faafi capat praeatiaet ; illi aatm, éam
ta, ut natet ex Boetii, fc Richardi difinitio- ati ptrverfa Jeferviaat, veiat ftrije8ara ca·
'χ ne pertona fupra polita. Quo autem funt fiti ctrpaa iairreat. Hrc il le. Pitet auttm
unum in perfona, aut una perfona fecundo inter diabolum & perverfos homines non el
modo, funt diftioâa bene fuppofiris & per* fe confbrmitatem nature unius fpeciei, fed
fonalitatibus propriis naturalibus, ut dicetur effcftus unitatis . Ceterum notandum quod
infra. Dicitur autem unitas miftica, fivç fi. unitas ifta perfonalis miftica , qua totum corgurativa ,· quoniam ficut cogitanti corpus na- pus
. mifticum ecclefi» dicitur una perfona,
turale hominis fc caput conjunâa, neceffe eft no» confundit diftinftionem perfowlem natuintelligere quoddam integrum, fcilicet horni-C ralein membrorum, quia ifta per fona Ii rates
--- , &*- perfonam
—r-*—·—naturalem
:--------— .uniun
funt alterius & alterius rationi*. Et ideo cum
nem
, in *qui
tur corpus, & caput; ira in propouto, con- unitate unius ftat pluralitas fc alterius perfofiderando Chriftum caput & ecdefûc corpus nalitatis. Patet, quoniam omnes fideles juxta
fimul uno fpiritu copulata, & compaginat*, apoftoli fententiam ad Rom. iv. fc ad Cor.
neceflc videtur intelligere unam mifticatn re funt unum corpus , & tamen diftinguuntur
fill tare perfonam. Unde Auguftinus traHans fuppofitis, fc propriis perfoualitatibus ; quot
illud ad EpL $. rnwr
i» carat aaa Oc. etum fideles funt, tot perfona funt. Unde
dicit: Jefaa in» O tccltfla riaa iittntut; Auguftinus fupra pfaL 117. tranans verfum
illum : Beati matt, fai tiateat Dmrnxm,
fona cx capite, & ex corpore. Notandum & fequitur in lingulari ; laitrm fr^aam
autem quod hxc unitas miftica ftrifte capta tatm aeaaJacaiia Or. dicit : ·«*»,·>«,
principaliter ex duobus confurgit, videlicet vecaeaiti, gai attat rfit .· Hac ille. Nihil
ex confbrmitate unius nature inter caput & enim prohixt aliqua, qua uno modo funt
membra ad invicem , de qua radice unitatis multa, alio —modo
, ______
unum
efle,
& —indivifa;,
- diftinfta
>·Λ·______
Λ numero
dicit Hugo de S. Vi&ore lib. de Sacr. cap. p ficut que funt
efle unum
penult, i. par. ubi rubrica talis eft: per it· --------:* *xîDionyfius
—r ' L libJ de'* div. .
genere ;’-----immo* utj:-dicit
mam verie aaitata Daa, mÎm(w Μηπ y»/ nom. nihil eft exiftentium, non participan
fmt xtntira ejaa ; ita dicit: afaatpfit ex tium uno : que enim funt multa partibus ,
atilt aeftraar natarm , m tear fiii faciarat funt unum toto, & qua funt multa acciden
tibus, funt unum fubjedo, & que funt mul
ta numero, lunt unum fpecie, & que funt
multa fpecie, funt unum genere, & qua funt
multa proceffibus, funt unum principio ; ita
fiii aaitaat erat. Hk ille, & ex hac radi- in propofito, qui multa fumus in nobis, unum
ce dicit S. Thomas in 4. dift. 4p. quod an. fumus in Chrifto. Gal. mata axaaa tflia ia
geli, quamvis pertineant ad unitatem ecd. Cbrifla. Hi* confiderationibus pro aliquali no
non tamen funt membra ecclefi» fecundum titia terminorum praelibatis, fequuntur aliqua
quod ecclefia dicitur fponfa propter confor- corralaria, per qua fatisfieri exiftimo propomitatem, quam dicit ejusdem fpeciei requiri fitionibus primis.
inter fponfum , & fponfam. Secundo vero,
Primum corrollarium, acceptis terminis ex*
ex quo confurgit prcdiAa unitas miftica, fcE politis fecundum primas exceptiones eorum
Juod eft quafi completivum ejus, eft unitas omnes
___ quatuor
___ propofitiona
____ firpe
_ _____
nominati
piritus S. univerfum ecclefi» corpus vivifi- libelli falfis funt, quarum falfita* fupra diâa
cantis, unde apoftolus ad Ephef. 4. ftlidti acceptione
------ 1
:------ &
·---îa--------c—
terminorum,
unitate
correfponftrvart aaitattar fpiritâa ia viacale pacia, dente ita manifiefta eft, ut omnino arbitrer
■»·** cerpat, & aaat fpiritue ideft : fi
fuperfluum ad hoc jftendendnm rationes ad*** t inquit glofla, eft aaaat ctrpacy ftrvatt ducere; ubi cum etiam non videam poflibile
aaitatm fpiritaa, faia Spiritaa X.
t, aaa
J·. tfl
faa quod aliquis , nifi omnino privatus fenfii,
UMM
»p/« P.
fit iaPa· talem aflertionem faceret, quia fc naturam
orbat,
.
BASILEENSE G CONGUUM.
5/87
988
c®· orbat, & fidem tollit. Quia autem feafum Auetandum, atigaaude mmms, aliguamde dicit—'
_ perverfum doftor ifte non habuit io prauomi- piares ; mmmt tamen eft eccl^Sa, gua ia em·
CHxiST! »«u propofitionibus, ut
uibus membris efl tmitas, per guam multi
mu
ex didis ejus; non
opus plura
bemiaes tft unus berne.
fuper
ca boc corrollarium. Acceptis terminis ante pfal. 117. fuper illo ver. ecce fic bnediettur
expolitis in fecunda accepnone miftice ligni- '4Lmm
- , f«i SiaMt Ζ>ΗΙ|(·Η
~
. Eft enim quidam
ficationis propofitiones
nomi nata
vi
4mm, f» ftc benedicitur; Ο ww //we/
dentur; quod «.,;fcurrendo per lingulas variis
nifi fM eft in membrit ipfius bemi·
authoritatibus comprobabitur, quae in ongi»
ait t> multi bemines funt, 0* MMi 4mm
nahbus confpcxi : ad quem inteliedum ifte
F ,· Mar οφο 4mm , CbriJtnj caput, O cmdoctor eas intellexifl*e, Sc feripto fuo deman- ffiÎj & infra : iutettigamus erg»vacrw 4·da fle oftendit in multis locis.
yMT BMMiù , 4mwmj, /· cujus carpere meet
ex hoc quod hoc traAatu fame corpus ecde*"* fumus , Item glof. qu« Aug. dicitur effia Corpus mifticum vocat ; & per confequens
fc fuper pfal. tji. per David ftipin ftfifiunitatem inteliigit mifticam inter
ilcoter mm/ 4mn^, ca/ar w» fape in pfalmis
■
Ia cum capite. Item dicit in alio codicillo»
fcilicet tettu Cbriftus caput & car·
quod in hts omnibus de facramento unitatis ° ftu ,· hac ibiEr ifta: auttoritates caufa bee.
vitana
fufticient
pro prima' conclufionc.
Sc ecclefia fpiritualis intelleftus querendus eft,
Secunda vero coaclufio, qua eft , quod
carnalis vero abjiciendus . Prrterea patet ex
Chriftus caput noftrum & nos corpus ejus
hoc quod dicit m cpiftola refponforia certis
fumus una perfona, fab intelligentia data fit.
articulis, in qkbus in Romana curia fuit de
vera, patet auctoritatibus multiplicibus. Pri
latus, quam P. R. Martino V. fcripfit, ubi
mo Aug. fuper pfal. jo. qui fic ait, λ etiam
in fecundo fundamento poft introductionem
illius diAi Apoftolici ad Gal.
^btaba da in gfoflâ ordmana adducitur, ubi Auguftimu
ta faut repremiffenes & femmti ejus, ^r. fic dicit: 0' ut ivintit g*ed mMf dicitur
Cbriftut cafu», O carpus Juum, iff, dicit,
ita profequitur : preftffe ^tfgftelus ia pramiffit virbit netifie are valuit multitudinem tlm cm Λ ceufugje legueretur.' erunt due inter·
fiermn cum capite, gued gft Cbrifttu , reda- ne tma. fgitur jam nen dne, /rd m cere ;
eft
manifeftum videtur
-dicere dr-
pre
'■■ ■
Item Avguft.
vera
4ft
Primo enim
membra
Hac
Item
non
floua
jed ferte 4m dicet de guecumgue cenjugit.
•4udi ^pffltlrn Paulum.' O tnwi, inguie,
. . ... o__.
inttHigantur femn •dbraba.
ille.
io 6. ait, quod fideles ,· fecundum effe natu- Ce//.· ege autem dite in Cdrift», (*■ f» ecc/e-
fia . Fit igitur txuguam en duabus mm gmt/ale, quod habent in feipfis,
funt
homo ncc unus Chriftus ; fed fecundum eflit
dam perfena, ex capite, O fpeafe & fpett.
kcramentale, Sc miftkurr. . Ecce quod unitas
fa. Nam unitatem perfeua bujat mirem
excellentem cemmcadat etiam Ifaiat Prepbeta,
illa, quam inteliigit in propofitionibus illis,
legatas etiam ia ee Cbrjftat ia Prepbeta ait .·
& quan per authoricates multas nititur pro
ficut fpmfum alligavit mibi mitram, O fi·
bare , ex fua confeffione quam fummo ponti
cut fpeujam ernavit me eraameate ; fe dicit
fici fecit, eft unitas miftica. Cum autem mi
fpenfum, fe fptnfem, gaart fe fpmtjum,fe
ftkum five figurativum diftinguatur contra
fpmtfam, nifi gaie enmt due in cane? Hoc
reale, ficut figura contra cujus eft figura ·
ille. Secundo authoritate B. Grcgorii, dicit
non videtur pro nunc, quantumcumque pere
enim in lib. ip. moral, cap. 9. Cbriftum &
grinis utatur quandoque fermonibus , quod
ecclefiam rntam tft perfnam erebre jam di·
unitatem realem hipoftaticam inter caput &
xiauts. Item lik 3$. cap. p. inquit : guia
membra ponere voluerit: quoniam ficut unio
Cbr^lus O ecclefia , idgft cafiut, O carpat ,
nem naturalem mifticam oon nominat fed
lem ; ira iftam non mifticam, fed realem ap-j) *··* perfena fft fecundum B, Jeb, dirimas
pellaflet . Prima conclufio, quae eft quod om'* figuram carperis defigua·
J*e
mede‘‘ capitis* , mede
ri. Ubi notandum quod Gulielmus Antifiones nos cum Chrifto capite noftro, quod eft
dorenfia in fumma fua in materia unitatis caChriftus Jcfus, fumus unus homo , probatur
S'tis & membrorum quatrit propter illud di
primo per gloifam fuper pfal. 18. omnibus
um lia. & gloffa
utrum fu verum
enim linguis primos doclores loqui fecit Spi
quod fponfus fit fpoa/a. Et refpoodens ita
ritu» S., qui omnes gentes iu unum erat con
inqutt,
quod
duplex
eft
forma
five perfodio
gregaturus ; & ficut unus homo tunc omni
ecclefis; fimiliter & Cbrifti: eft enim jperfebus linguis loquebatur , fic & modo unus ho
dio Chrifti naturalia ecdcfue qus eft huma
mo, fcilicet totus, fcilicet caput Sc corpus,
nitas; & quantum ad hanc pcrfcâtoocm fpooomnibus loquitur, ex omoibus gentibus una
fus eft alius quam fponfa, fcilicet Chnftus
Sc fanda confiât ecclefia . Item per Auguftiquam ecclefia. Eft aurem alia perfodio Chri
num fuper pfal 85. dicentem : nullum mejat
fti Sc ecdefi· fcilicet gratuita, fcilicet perfedenum prefixes peffet Dent beminibsu guam
ftio, qua eft Spiritus S» & fecundum hanc
ut vrrium fuum, per feed ceudidit amnia,
fatetur illis caput, & illes ei taaguam mem
bra ceaptartt, ut effet filias Dei, O fili ut ® eft pence!io Cbrifti & ecclefia, icuket Spi
ritus S. & per hanc unitatem diôum eft: timui
beminis, & unat Deus cum Patre, uner be·
mstltitudinis credentium erat ter mtum,
Mri rtfUa
me cum heminibus. Idem fuper pfal. Ip. ait:
anime mm
•mats San31 unus bam* in Cbrifte, gaie mu
ta/ fella eft , ipfe unas berne eutt .· a fini·
mmm «■
deque in
mrum . Item gloifa fuper pfal. tai. fuper il
lo : nifi fuie Dentient erat in nebis ; dicit :
.
rea-
Auguft.
O
,* & quod omnes unum fumus in
Chrifto. Propter iftam unitatem Chriftua qua»,
perfona foa, qi *
'
ecclefia nqa mutata pet
eft prima reguik Ticomi,
Tertia
-
BASILEENSE G CONCILIUM.
990
‘ertia vero vero conclufio, quo eft quod A enim noa omnes cum capite noftro, quoo eft-------* corpus, cum Chriftua Jefus, modo & intelligentia datis,
ammo"
‘Bte889
tmm eft Chriftm ; ne» ille unm & me mul
ti,· fed & me multi in ille me unum; tmm
b
erge berne Chriftut ceput. Hrc ille. Ifte vcQaod etiam patere videtur ex illo Apoftoli
l. Cor. ix. dicentis: Sicut enim cerput unum,» ro intelleftus condufionis videtur effe doHo-Λ
——k— t--*·— —t—
B ris libelli dicem: Chriftm integer cum cepite
put funt ; itu O' Chriftm. Super quo B. Au
guftinus fuper Pfal. jtx ita ait: iegmm de
membrir Chrifti <4filMh , hec eft fidelibm. ,
nes nit fic, O membre Chrifti, fed return
hec, need dicit Chriftum eppellnvit ; & fu
per pfal. Hier, neu nit, ite (P Chrifti, fed
terput nuunt funt membre multe ; ite O Cbriftm ; tetm» erge Chriftm, & gniu tetm Cbriftm idee cupm de cede: Seule , inguit, Se-
Chrifte mn fecit nnmermn , unie neu fum
pluret beminet eut fltrti perfene, em ple
ret Chrifti, (P in gue funt unum, numerum
neu fedunt. Prancrea aliis rationibus poffet
hoc oftendi ; fed quia propofui nihil ex pro
priis loqui, fed tantum fententias DD. ponere, fuperfedeo ab aliis. Verumtamen circa
pradiAam propofitionem videlicet : Chriftus
caput, & noa fumus unus Chriftus, quod au
thor libelli didt quod dupliciter venit intelligenda; uno modo copulative, ut fit fenfus;
non folum ipfum caput eft Chnftus ; & ifte
filii ecclefitfticn eruditienit & fidei cet heli inrelleHus multortcs reperitur, inquit , ab
ce, m egmfcetit Cbriftmn, O cjpm O cer- Auguftino, ,qui eft tertius
__ ____
modus, quo intel·
pm, eumdemgue Cbriftum Perhum Dei tmige- C ligimus Chriftum , ut non folum *caput fit
nitum uguelem Petri; & iude vidende funu- Chriftus; λ totum integrum caput & corpus
te gretin pertingat it nd Deum, ut ipfe ve- fitnul
r ~ rfumpta flat
- Chriftus
"■ — , -& ··idem —
·- ;
Chriftus
imrit eft vehijcum meut, gui eft cum Pntre verum etiam & ipfum corpus , & quodlibet
tmm: Eg· & Peter tmum fumut ; guemedn membrum- corporis eft Chriftus, qui eft ca
vehifcum num ? neu dicitur, iuguit, (> fe- put , & qu» eft totum integrum caput &. cor
minihm tenguem in multit, fed tengum in pus. Alio modo intelligitur copulato extre
une ; & femine tm, yrnd tftChtftm. Nem· mo ut fit fenfus: totum integrum, fdlicet
pe feme» ^hrehn Chrftm: nee cemredki pm. caput & corpus, unus eft Chriftus. Et ifto
left epgfteiicii uperdgimif verhit en femine fenfiis, inquit, innuitur frequenter apud A»
tm, grnd tft Chriftm. Item idem Augufti· guftin. Juxta primum modum iatelligendi,
nus fuper plal. loo idem dicit, inquieas fcilicet copaitetive, qui videtur minus comits : Chriftum enim induti, Chriftm fmnm amnia fchôtat, & durior ad capiendum duo
mm enpite ntftre, gde migm Obrehe feme» faciam ; primo adducam, authoritates , qua
fmmt ; hac Hie. Qne propofitio clarior red videntur
"mjkgva
exprimere iw«uvvawv
mtclleéhim |ptwdiâum
*
;
*
detur , fi memorari vdimas eorum
>rum , m Mewdrtr, « pw ceteri ecci- ftittr. CeuttediSuri fmu divinit eleguiit,
pient. Hcc ibi. Ex quibus fhcilittr videri & neu petite inrellefhrri en ipfiut dem, ti
poteft, quod omnes fideles cum Chrifto ca gm deoevM· grntim eSmi. gwd eft gmd
pite funt udus Chriftus. Ex quibus ommbcs dhti: demepfttetur Chriftm perChrjftmn. defintul coUe&is, ftt bene inttlMtia, patet eon- meqftrmur memhrit; Hm: ille. Ecce quod
clafio tertia quoad omasa ejm panes. Cum utrumqoe Chriftum appellat. Item Augufti*
nus
nus ^p,
BASILEENSE G. CONCILIUM.
a>
,r
- -- -r’ —^aas Hind: do rieh E Patrem .♦ made,· fi· impii aeo fefaramtur efi ——
ille
judici·,
de
que
dixit.·
quia
prmctft
bte- GÂÎBT1
anno Jaagutuum falyumme fac; dicit : a ririt
*999
» ·<
ΛΛΛ99 ·
fpIBCfipf MB*
CHAISTI /«gemam ermtur Cbriflu/, m» /a/um caput,
peu aa^i
mmtdi jam judicata/
tfi. Item B»
B. Gra.
Gre. “144»
mJ*1
jut
jmdicattu tfi·
>4J1·
fed etiam carfut ; a miri, faugaiuemt eram» gorius in morali' traâans
~ illud
T Jo.
‘ ttattfst·.
'
Cbrtftu, O· eu, qui fuerunt, O- eh, qui
M crime, Λ ponitur ia Gloffa continua,
4“” > O eit, qui futuri faut eruitur Cbridicit fic: quia taia net aaaat ia Ult jam
fi*’, Cf qui praceffit, O qni qfi,
r cum cerpere v/ftitut etcl/fia fua, qtmm
fibi exhibait fine macula, & raga. Selut er
gtûfpe unum ctrfut funt Dta belu/
ga afeeadit . Sed & ne/ quande cum ille fu-
O
unut . Unita/ net cempaginat ; & illi feli
cum Hi,
afcendnnt , qui cum ille unut
effi neluermtt. Et infra: afeeadit erge ifte
canter, fed in uaeqaeque net tram cantet bk
tmufquifqat fit i/te barn·. Cum
enim diciti/ illud fiuguii, quia unum ettit
i~
'
·
■■ ■__ ■ ^-· -
lure ille. Idem
videtur fequi quod Gregorius lib. 13. moral,
cap. 10., de corpore malorum loquens, ita
dicit:
O
emaet iniqui, ut fierumque nemine capiti/
cenfeatnr ι·/ρη/, cum de ferverf· bemiue di
cit.· eu embic emar Diabelut fit. Et rurfum
aaauar C9trferit appellatur camut cum de iff·
apqftata aagel· dicitur.· inimicat berne bec
f*cit .
Circa vero fecundum, in quo dixi dicen»
dum effe & exponendum eodem intclligentia
.
3—.......
eua pnrdiHa autboritates, aut fimiles qua
«a
Cbry/tt, meut berne illud dicit; hrc ille.Clonarc videntur, quod ipfum corpus Chrifti
Ecce
...... a:.....
r.. „._·*
jw
Ecce. idem, quod prius. Item Auguftinus do
verbis Domini in hom. 51. trsftans iftud Jo,
•eme aftendit in culum, nifi Crc. ita dicit:
qutmede ille feint ; au idee feint , quioCbriflut nant eu cum emmibu/ membri/ fuit, tam
fit Chriftus,
~
moderate effe accipiendas, ut femper fiibin·
telligatur claufula ifta: cum Chrifto capite,
five in Chrifto capite; cum corpus iftud femper fiso capiti copulatum intelligatur. Immo
quam caput cum cerpere fue» Quid autem
non habet rationem corporis, aut membri,
cerpu/ eju/, nifi ecclifia» ficut dicit idem
nifi illi unitum intelligatur, ut fit fenfus :
doÛor : v*f
titu
Ciruiit <>
corpus Chrifti eft Chriftus ; ideft corpus Chri
membra ex part·.· cum erg· cecidimut tP fre
fti ram Chrifto capite eft unus Chriftus. Et
fcdem modo videtur accipiendum , ubi do
aliquibus fidelibus, aut de uno reperiatur di*t, nifi cum t· faSat, O* tanquam mem- Sun, quod ifti fint Chriftus. Et ad iftum
Aram cempaSt ia ejut cerf re, qui defc·*. fenfum ait : quoniam eadem ratio videtur
Jit, fic O dicit. fiat me nibil petetri facecurrere in fenfu dato dc uno 8t de pluribus,
re ; aliter enim unum cam Patre , alit·· a> D ficut de iftis : qui adhaeret Deo unus fpiritus
aam nebifeum ; aaam cum Patre e/t quia aaa iunt cum Deo, & qui adharet Deo unus fpijubilantia eit Patrit t> Filii ,· aaam caca
ritus eft cum Deo. Et ad iftum fenfum vb>
Patre, quia cum ia ferma Dei effet neu radentur finaliter refolvi omne authoritates Au*
fiaam arbitratui qft effe aquali/ Dm. Unat
guftini, que loquuntur de ifta materia · un
autem nebifeum faQut . fuper illud Joan, pre eh fanOifice
fic·, CMI O Ipfi fiat eg·? Et infra declara. «
re videtur quo fenû» accipiendum fit illud :
cam O' iffi faut eg·, dicit: quantum i» ata
•tiam funt itfi eg·; Hoc ilk. Et ita patet
refolutio autfioritatum dicentium membra Cbri.
fti cflc Chriftum, cui fidite eft nieodl men»
bra
_
991
BASILEENSE G. CONCILIUM.
994
Çy bn Chrifti in Chr ifto , ft cumChrifloA efl. Atia vero, qua miftica eft, dicitur qua—“~
Cad feofiri conformari .videtor corpus mifticum ecclefia cum Chrifto horni- cHiiisn
Λ52. hosginarin «Mi doAor Hbriii dsdudt in quo- ae dicitur aea périma fc nans homo, fc uaus mu·
μη
dam reipomorio ad nraftftM «elpoafioM· , Chriftus, de qua dicitur Gal. j. eataet mram
u· eft iftat quod ficta. ernf fecundam qflfr m Ctajfle. Has vero duas unitates exfUod efl·, quod habent ia Dm, fiait naum prefle tangit Auguftums lib· de baptifmo paria Deo, ft fia* ·«■ fc idem Dene, dice»· volor, fc deducitur a S. Thoma io gloffa con
tt Aafidmo, quod ctaatura in creatore eft tinuata , ita dicens : fi eaiat iniu faifiaacreatrix effeatia · coafbraûser fuo «odo dieit tia leage ijfltttitf, petait ^rtptet aet ita
ir membri· Chrifti corpori· tniftici effe at fafeipere baacaana fa^fiaatiaat, at aaa per*
tendendum- fecundum enim illud eflê natura, Jeaa fieret. Ecce primam unitatem. Sequi
le, mod tabeat ia fripfis, per quod inter tur: ftaasa irMiliu alii XaaBi fiaat ta»
fe differunt, at Fetrue, ft Joanne·, & Mar beaùaeCbrift» eaar Cbrifia» > Bcce fecundam.
tians, noa fiet, inquit, ama homo, fcunus Item, iftas duas unitates, fc duos modos ___
Chrifto·; fod fecundum aliud effe, fcilicet prodicendi aliquid de Chrifto expreffe ponit ut*
facrameatale ft mtfticwni, per quod pertinet » Damafcenus tib. 3 cap. ij. ubi it* inquit :
ad Chriflo· ; quod yde, ut dicit, coafequi- epertet feire faed Jaa yUeftet faat, iti^fi
tur per Iacr«Matum.baptifmi, per quod in- frefrialitatet vet faatiliaritatee, una natura
corooratur Chriflo, ft membrum fit corpori· lis, fc fubfhmtialis; altera ptrfaiatis & habitudinalis. Naturalis quidem et fubftantialis
ntiftki: ner Aat ·**· efe, inquit, «aarr
priq*ri mi Cbrifie Jefa Citift·» iatdaaat, eft , fecundum quam propter philantropiam,
Gbrifie iacerpereatae ; O ft· ri ideatificaatar ideft amorem , clementiam , Dominus, fc na
i» UMM & MM >MMI«n , f**
turam, & naturalia omnia aflumpfit; natura
fuerit cam. «e ennr Cbrifiat. Hac iite. Ex & veritate feâus tomo, fc naturalium ia ex
quibo· diâis patet , qualiter doftor iatclligft perientia fafcus. Peribnatis autem, quando
quod membra Chrifti font Chriftus : videlicet quidem alterius fubinduit perionam, propter
3uia cum Chrifto fiint anu· Chriftus. Sccun- habilem propitiationem nimiam, vel amorem ;
o, qualiter accipiet ia iftis propofitionibus fc pro ipfi» eoe in ipfi» ûcit fermones, vel
ttrainum identificare, cum ait membra Chri ei pertinentes, iecunduot quam et msledkHofto identificati, pro eo fcilicet quod eft fe nem, & derelictionem noftrsm nos entia toacundum effe mifticutn «fici ooam perfonam' turalia ykiato, ideft propria fbeit, non ipfe
cum eo.
C hoc eos vel fbftur, fed noftram iffumene perQuarta condufio, qua eft ouod neque nos Ibnam fc nobifcum ordinatus. Tale autem eft
eam fismut Chriftus cum noflro capite faci fiAus pro nobis malediftio, h*c ille. Secumus numerum, ad intelleôum pofitum fum- dum autem hss duas unitates, ut dixi, du
peum ex allegatis auctoritatibus, in procedcn- plex diftioguitur modus prodicendi aliqua de
ti immédiat· conclufionc petet. Quam con- Chrifto. Ratione primo unitatis prodicantur
dufiooem doAor farpe nominatus in proalle- de Chrifto ydiomatm ideft proprietates utriuffiam epiftola rcfpoofiva ad papam Martinum que natum, five nomibetnr nomine alterius
itt dicit efl· imcUigendam. Nos cum noftro natum, ut cum dkirur: hic eft Deus, vel
capite non fidam numera· ; ideft non fu Deus eft tomo. Bt ita dicendum eft depromus plures Chrifti, & ut membra ejus non prieraribos taturarom dicendo : hic tomo erra
fumus plutea homines, & plures perfono, fed vit tvrio·, eft oternus, iocircumfcripras, fc
unus tomo, & une perfooa; bare ille. Et creator ommum, fc fimilia. Et e converti)
ham fuflkiut pro explanatione fenfus, & in- dicendo de Dei filio proprietatei natum hu
teUeftua primarum quatuor cooclufioautn , fi mano , nt quod aafibilis eft, mortuus, feve propofitionum, cum annexis.
D pultus fcc. Juxta fecundam unitatetn, quo eft
Sequitur fecunda pars profentis codicilli, inter caput, & membra corporis fui prodi
ia qoa videndum eft de quinta conclufionc, cantur multa de Chrifto in perfima membro
qua pro esiteris minus grata audientium ani- rum, que fiH, fecundum fe nullo modo con
mis eft , que eft ifta : quad Cbrifiat
veniunt. Utrumqoe modum praedicationis in
·* qw fait Cbrjfiaa tttmtt pecca- nuit B. Abgufttas fuper PfaL tor. quod eft :
vit. In cujus explanatione hunc ordinem con Dtatiae eaaafii aratieaeat ateaat\- ubi poftquam
cepi tenendum; ut primo pro declaratione dixit Chriftum effe hominem pauperem, qui
material & intentionis prodicte magiftri prae orabat, fundat rationem duplicem , quia pau
fici ponam circa ordinem obfervarum in pri per nominatur fuper duplicem proditiam uni
ma parte aliqua· confideratione· ia manifêftis tatem, ita dicens: fiU eaiat ateeftt faaper·
Λ
facra fcriptura, aat SS. DD. auflBritatibus tateat a^ftraa», abi ferata fervi iaeivtae fe.
fimdatae; fecundo quid circa prafatam con- atetifftaa taiaaaieae ae Jivitiet ejar eafave.
’*··*· cJufiooem renendum explanabo. Prima confi- ftear, O ad etaa accedere caat taa aauticideratio, duas unitates periboales, alterius ta tate aea aaderet. Et infra: addat faaftrta.
men & alterius turionis, eft intelligere in tn» ^aafertati, & traatfigartt ia fe cerpat
Chrifto fecundum quas duplex modus pradi- & baatilitatie aefira; fic capat aefirvat fiatae
caadi de Chrifto accipitur, unus fecundum anatbra ejat, & faat da» ia carae tata ; Er
neam, A alius fecundum aliam. Prima, qui poft iniêft: vta trg» aaa fata care aaa.
dam amtas natis, fc juxta verbum Damafce- Iftum etiam modum pmdicandi duplicem tan
ai naturalia, fc fubftantiatis five bypoftatica git S. Thomas in 3. p. q. j. a. 1., accipiens
eft, qua hmnanitaa affuayta a Verto dicitur a DamaTceno lib. 3. loco fupra allegato, &
peribnaliter uniri fibi ; cum ad idem eflê rea- tib. 10. cap. to. ubi multo· modo· ponit
le, hypoftaticum, & peribuale affumta eft. aliquid predicaadi de Chrifto, cujus verba
De qua Jo. i. dicitur: Fertam cura JsSnm S. Thomas fub compendio pooens, ira dkît;
CtatU. Geaeral. Tomo XXX.
Rrr
ficat
-------------- itat Chriflm.
w
Or Aw %»
BASILEENSE G. CONCILIUM
--------- dr CÀrA
Ά.·
-r- g— 17. Λ-
ceam: nettoie rggulmu uoitatie capitie,
«dZia madb fecuniuut petprietaeeut perfaualeut
O iaKtualeui, preut fcitiett Hieua Utuntur
0*
mete utitor caput tutu momHia, U.
eager Oeuutur ai Kvtrfn referantur.
RS^Hau enem fuit capiti trowm ; gumiam
gulas Tkonii, quas ponit Augaftipa· ia 3.
mombrlt; gmiam capiti, & membri, .
de doA. Cbrift. prima ponitur de Domino, %"
ftatufat mint conveniant guniam proteri-
ir ^fe K farf"»i uafire, gtte fiK fecunim
ft nile arodf teuvauiuut. unde A inter re»
fw «m
m
A eju» corpore, cum fcilicet Chrifti A ec.
defm una pertona «ftimatur. Secundum hoc
cevoe·.
Cbriftus ex perforo membrorum loqutos di
cit Ac, bac ille. Ubi notandum, quod ficut
propter unitatom naturalem corporu natura
lis, A capitis in homine, cmt non fohm
loquitur pro fe, fod etiam afiumit in loquen
Γ» ordine,
do perfonam menibrorum ; A ita jn praMKt ria Magiftri ibper pfal *0.
ex di&is
propter diftam unitatem mifticam, five fpirituaJem Chrifti capitis A membrorum fisorum,
Chriftus non folum roperitur loqui ia perfo
na fua, fed in perfona membrorum fuorum. mon» variteta eau tuautitur vt», fcilicet ra
Unde glofla Magtftri fiipêr pfid. 14. Dentiae ptu at anuéra eetiaee vate utuuttu, iienia.·
ege tue aùK, gaei fit prepeer aàuiaat nuitetM not Cbrifie raana/puat , par cbaritatem teat eapieia et rerperie Cérifii, ii# CêrÿU
gtuffi moi béate gfi taper O corpeu, et ectlffie , fpeufi, et fpeefa, gutuu fetit tieCapttif veto fnftitu tfi iogni fn utuitit, rttat; ficut eeitn lingua uunitan awesdrorMo
fitat lingue nefira perform omnium membre- fafeipit vtcut, Meant pre paie.' caleat m»,net fufeipit ipfe eum pre etmibut verbe
feagitur Herat pre prie; talent; <> pro tue
ur.· vuiuerafii me; & ito Cbr^btU, foi efi A Chgfiut __
_______ast'ror verto ■«· i».
meaidrvrom
ctpui , pre moitié leguieue cam guibue eft C congrue, non fa iiviiautr « vr»to nefirit Λ·
ataut- cbaritat niât amm facit net cum Cbri- gutniam auùu
«vie iiguatut
Hgnatnt «9
gfi pre itiit hemefie
ri tt /mum fervi Vefiiri, *h ieiignatar
five gaei iicitnr capiti cteveniat five nuar- •w trnejr/xerere ro fe. Quoi utigue fecit
éric, Cbrifiut iegaitur. S'ai in vaca ejut multipliciter, fcilicet iam aligned dicit, vel
guifgat agnefeat fanat tanguant taberent in facit ai informationem oodwMi , at garn
Cbrifti carpere. Jtligumie roro iicit, gaei ie vigilavit, tt oravit, tt teutatut a ngfirit interiret ai fua prepria
ttarfit.· huc ibi. Ifta eft fenttatia A fermo
n«m|m
Jjuafi in fortna Auguftini in multis paffibus r» fua na/iriah , fci tuftri O’ itiifiù aside arendere.
re. Hoc life. E< ut de iftfe fimilibua sttri-
agrotat, Deus ia cancers laduditur, & fierilia, talia fidefibos patiaotibm. Sic Aqguftinua tafia fupra pnubcavit de Chrifto; licet
eadem ft fiadlia poterunt de co pradicari il
ia patiente bumamtate afiumpta- cujus ratio
videtur e&, quia uaio ifta mimea membre.
MattaUat htt/m fatali, ia ttatmitaUat,
Jffiauia^
fundatur, ipfam Chrifti carnem, uve humaaitatom refpicir, fecundum quam caput cor
poris miftici proprie dicitur ; qua confidere,
do t* iUoftugeft. colligitur, qui taper pfiri.
faper afid. A», fibi paftqam dixit, quod to-_ 14». traftamliHud Apoftoli: erres due ft
ta ecdefis, que ubreue diffide eft, corpus “r
------------t-ree
mm,· inquit: 'fptftalat Jieit fttrmtt·
Chrifti eft, cajas ipfe Chriftus corpus eft : rmo
tua far mmi
urerem» tfi» ψ aatta ttitt i» CiriMaa ftiifii fabar tttitfia iffiat ft rri- fit a tctl^t
umj
per iftam confiderariooem tolluntur multa ar»
membrorum Chrifti deChrifto, nullus
, cempdouis, mutatio
nis defirfhs
ipfo noftro capite Chrifto fisfpicaadus eft: quodam ifta deChrifto dkuatur, aoa ideo quod ejm perfima merna, aut
etiam actum amaapfe in 00 talibus nunc ant
iafonnetur ant fobijdatur peftoofous; fid onia
membra ejus, qua cum co faut una perfona
ft nous hou» miftice, ut fimen di&am eft,
tafibas labijaauttnr, ft idbromatw. Soiet
namque adfcribere Âi qua meoforis fibi coaguftim fuperius deduftwneft; ficcundum quem
modum prudicatioaia opera pradicari de co>
dem , fcilicet Chrifto fooautam diverti mem»
cm dc on
reticui
diveriaram neturarum ope»
—------- Λ3------- ------------------- Λ_________________ *
COOtH
fit Mi JMu; Mt ^Kt urfet Chrifii. Sku
tfft tiieu iaUtaa fa rwpeev cam M· V*
rias, ftuataa erf /asm faifiaatiaa fptrin*
fi· iff·
ex illo
di, ft fimilia, fiquu vellet ea de filio Dei
ratioae identitatis perfona predicate.
Sexta coofideratio, quod ratione pnadi&t
unitatis miftica membrorum Chrifti cum ca-
n, focundum cxpofitioncm DD. fibi attribue
re, venu· etiam culpabilm defeôus ; ita ut
«u«k mw, re me paiiiuiiuii», pau , m «*■
eocumdem membrorem fiioram peccata dicat
fua, ft ex eia pecnadbue. dicatur peccaflê.
Prima pan bujus coafiderattotiia patet ex quan
ta; fecuada vero colligitur ex multis Ioda
approbata aatharitatM.
Prime h fiwma colligitur exprefte ex gloi6 iatcriineafi, qua noattur firper illud Levit 4. fi fatiu
qft Mfllar, fawtrit,·
qua in fixum ita dirit: Cftiftae dirilar ftt·
men aoa ponitur la libro, qai eft ia libraria hujus conventus fcilicet Miaoram, expo,
nendo illud verbum : fi [etfiu fataarit,
dicit: idifà i/h/ttniu, ata it ft, ftê
it aamirit; Hac ilft. Secundo coQidtur ex
Pfoi. i7. Jiligaa se,· ia quo PC focaadam
unua totut Chriftm loqtn-
ear edfar fafarer fa tara. Nifi ereo Ciri.
fiat D* ft wsmfesr, fas fit jùMÎat fait
frtgimaa ifft fettraar, Saalat ia serre
Chrifiaa ia tab fyhatta Sts fttftaatrttat ,·
MMfuwmir, «dqft reri
CM Greer-/. Tom. XXX
Rr r
«
Ut dicit Auguftinus , fcgloffa Magiftri loqui
tur Chriftus, ubi dicitur: Deus, D«»
fuere me dere/iquifli/ gloffa Magiftri, id#
Λ*·*» & '*!h tapafdfti »«. Et fequitur
in gloffa Magiftri: mêrum eft fwme/e dicit;
dtrtliqififti me, cum O Deus eget. Neu e«im
dtrtliqaerat ilii»» Dtut itu» tftt VtrL._ r\d
n__ _ /·. j *
/· »
.. .
fc nos in corpqre ipfius fumus, C tamen
fides noftra finccra iit in illo, fc fpes no
ftra certa, fit chantas accenfa, fic ita non
eft dubium quia vox ipfius Chrifti eft. Un
de erao peccata nifi de corpore, quod eft
ecclefia, quia loquitur ccrpus Chnfti, fic
caput? quare tamquam unus fequitur, quia
prune duo in carae una: (aeramentum hoc
pa* ryss.· raipM ram Cbrifti «c/<£s, dc
magnum, ut ait Apoftolus, ego autem di
fM vrrfau can failum , 0* bobitevii B"
. co in Chrifto fic in ecclefia. Et ideo fi
i» nebit. Et Auguft. in eodem loco : cum
ipfe dicit jam non duo fed una caro eft ;
t abui Dei felium eget, c»n pendebat ia
Îuid mirum fi una caro, una lingua, eacreat, O* dicebat .· Deas Deas rara/ rqfpice
:m verba tanquam unius capitis, & cor
ia aie, fwre wsdtreliquifii? quare dicitur,
poris , fic audiamus tanquam unum ? Sed
uifi quia nat ibi eremae ? nifi quia cerput
tamen caput tanquam caput fit corpus tan
Cbrifti ecclefia? H«c jlle. Sequitur in ver
quam corpus* non dividuntur perfonc, fed
fu : /cage a peccateribut falae / gloffa ; ideft
diftinguitur dignitas , quia caput falvat,
ecce quart / idn fcilket quia leuge a peccacorpus falvatur · caput exhibeat mifericorttribut falae ; Cr boc verta, fcilicet dcrelidiam * corpus defluet mrferiam, caput eft
quifti aw, & leuge , & quare , «m faut ju
ad purganda peccata ; una tamen vox * non
ftitia, fed dtliSerum meerum ; & penditur, „ feribitur quando dicat corpus quando caput.
idqfi ofltndnnt me aca ege jiftum fed pecca, „ Sed nos in audiendo diftioguimus. Die autem» » Et infra : Deas Deas ateue clautabe „ tem tanquamunus loquitur. Quare enim non
per dite»,
aco exaudiet ,· gloffa ideft, cie. „ dicat : peccatorum meorum, qui dicit efumutem fic. quia vtrbie deliSerum clam». „ rivi, fit non dcdjftis mihi potura ; hofpes
Qtttmtdt btc dicit qui peccatum aau fecit, t»u. poeaam. Item Nicolaus Gorram in expofitio- „ caput lo^sebatnr pro corpore; fic fit hic
Gomm ne prodiAi verius, ita dicit ; expeaitur ver· „ caput dicit corporis vices, cum dc rapitis
/« ’»
dupliciter, vel ia perfeua mem- n vices auditu · Sed neque cum corpori* vi·
futi MM&O l°qu‘u‘r » five, caput loquitur,
» ais, qui fecit peccatum ferras cft peccati. , rfive
-------L
~*
---u
—
1
—
·..
—
·.
„
membra, imus horno loquitur, A ca„ Nunquid ergo ipfe ? immo ipfe ex membris , piris eft proprium loqui etiam in perfona
„ his, quia vox membrorum ipfius, quia & , membrorum ; ideo; non declines cor meum
,t vox capifis noftri vox noftra”. Itemgtof- , fe verte maligna ad excolandas excufatiofs Magiftri habet fic; ego dixi » Domine , nes in peccatis. Quare fic oras, Domine,
„ Ac. fe dicit Chriftus caput in membris : , que peccata tua cxcufsturus es? refpondit,
„ mifetere, ideft fana per flagella animam , cum anus ex membris meis fic orat; ego
„ meam, quoniam nullo modo excufo pecca* , fic oro ficut ibi refpondiz cum uni ex mi„ tum,, fed.. accufo. Ideft...
quia peccavi tibi”. a “‘"tis meis feciftis» mihi feciftis. Cum
Super
iuper eodem ufii Nicolaus.Gorram
Nicolaus . Gorram, qui fe.
autem non declinatum fuerit cor tpum, o
Jimtur
:
: ~'~
f „ membrum Chrifti, cum cor tuum non iue[uitur in exponendo pfalterium
maxime
glof-C
ita, dicit: „ hic fequitur Chriftus
" non pro n rit declinatum in verba maligna ad exci*·
„ fe, fed pro menûms, dicens quod hic pro- „ findas excufetiones in peccatis, cum ho„ vocat fuo exemplo ad confitendum ore ; „ minibus operantibus iniquitatem non comw unde primo innuit fe confitentem, fecun- „ municabis cum cleptis eorum · Qii lunt
„ do fubdit confeffiouis materiam ibi: Domi- „ elefti eorum, qui feipfos juftificant; qui
„ ne mifetere”. Sexto colligitur ex Pf. 138. „ funt cladi eorum, qui fibi jufti Videntur,
ubi verfus ille :,, imperfeâum meum viderunt „ A contt mount catcroa ; fic Pharifaut ille in
,, oculi tui” dicitur vox Chrifti ab Augufti „ templo dicit: Deus, gratiae ago tibi, quia
no; unde Augqftinus fuper eodem, videlicet „ non fiim ficut csrteri homines". Hac ille.
quod de illis, qui fcilicet tempore fine paf- Multa alia adduci poffunt in hujus rei teftifiUnis fortes non erant, neque firmi, dicat tnonium, led ifta pro nunc ad pnrfens fufltpatri: » imperfeftum meum viderunt oculi cete vifa funt.
» tui- impcmâum meum, Petrum meum,
Septicqa coofideratio, quod hujufmodi at„ pollicentem, & negantem, praefumentem , tributio, qua fit Chrifto afeionum A paffio» & deficientem , viderant tamen cum oculi jP num membrorum ejus, ex duabus rationibus
» tui * ; hac ilfe, ubi pcrfoosm Petri effu colligitur fecundum dodrinam Ausuftini. Pri
mem dixit imperfectum meum Ac, Septimo mo quidem propter unitatem perfona, fecun
colligitur ex Pfal. 140. , ubi verfus ille ; do propter charitatem, & affedionem, quam
», pone ,. Domine , cuftodiam ori meo , A habet aid membra. Prima ratio ab Auguftino
„ oftium rircumftantix labiis meis, ut non tangitur in multis locis fupra allegatis, ubi
» declines cor meum in verte malitia ad dicit quod quia una perfona cft caput & cor
„ excufendas excufatiooes in peccatis ”, vox pus; ideo una voce utitur caput cum mem
* Chrifti dicitur, Unde Auguftinus fuper eodem bris, |kct ea, quo dicuntur, ad diverfos re
dicit ; „ qualis hk modo orat, A quis ifte feruntur. Secunda vero ratio tangitur ab eo>
» fit, cito dixerimus, Chriftus cft, Auditus> dem ia expofit. Pfal. 8$. ubi ite dicit. «W„ ri autem eftis verte, qua de Domino notec
Ac /*rw, O Cbr&u bit g*.
„ ftro Jefu Chrifto indigne accipiantur, & tititw λ Jnd», aranda teimi Stiluf
„ nutabit poem iatcU^ens temere me dixif„ fe Chrifti efle perfixam in hoc Pfehno. feift ii»g»4 tticetf ttltttt fiit ■· ctlttt aw.
» Qxxnodo emm poteft de ·D.J.C.
de illo agno
—
titUiet f*»git ,
cfatmt,
„ immaculato, de ilfe, ia
i quo folam non £ hm ettritùee. Et gloffa Magiftri fuper pfel.
„ eft inveatnm peeçatum,. qm rfolus
verifi“*·--------:ΛΕ·
4Λ abi it· dicit: »* «jw q^Atew, fiuw
dicere potuit; ecce venit princeps bu» Mtt Cbfifiut «4 f—t, efifinib fibi ftuu»
bjae, & ia me nihil inveniet, ideft '/nmmn. '
nullam culpam, nullum peçcahias; qui fe.
h* quod non rapuit exfolvehat, «m folus
teeocamam fanguinrm Mit, filiuc Dei mtis
am, caram accipiens, non qua ipfe mianeretur, fed qua nos augeret. Qmmodo
Oâsva confiderâtio , qua ex ifto modo
attributionis, qua Chriftus membrorum fiiorem peccata adferibit fibi, nulla ia eo im
perfe&o arguenda fidpicandaque, aim iftsm
non attribuat fibi unquam fceleris comtniflo·
Λ
, -,
1003
——□
€7 n,, fed
" 2 titransfiguratione
1004
BASILEENSE G. CONCILIUM.
c__ non attribuantur'
membrorum fuorum Amatum, cum hac pradkata
ijufcnmque natura exiftentia
-in fe, quam charitas licit, quo membraipfa Chrifto rarione cnjufcnmque
( ipfi capiti toeftabiliter compaginat, & conise- in eo. Ex
“ ifta coofidcranonc fequitur corrodit; patet ex fupeeiup pbfitia. Ex quibus larie non militare argumenta, quae fiant con
omnibus fequuntur aliqua correlaria. Primo, tra attributionem peccatorum, quam fibi Chri
quod multum differt genus eradicationis, quo ftus in ratione membrorum adfcribir, dicen
aliqua prodicantur de Chrifto ratione affumtium quod fi Chrifto attribuitur, pari ratio
pta humanitatis, & genus praedicationis, quo ne & Deo attribuerentur vel adferiberentur,
Îuod inconvenicntiflimum plerisque videtur.
aliqua in feriptura facra dicuntur de Chrifto
ratione mifticat unionis membrosum cum ca> stet ex diftis.
Decima coofidcratio cft, quod circa propire; patet ex fuppofitis & ex diftioâione
Damafceni fupra polita diftinguentis hoc du pofitiooem illam quintam : Chriftus peccat :
plex genus praedicationis. Secundo, quod ali- tria veniunt confideranda, an forma propofiqua dicuntur ver? de Chrifto fecundo genere tiouis/, fit fcandalofa facra feriptura leftoripraedicationis eo modo, quo feriptura loqui bus , an non ; fed conformis fit. Secundo,
tur ; quoniam praedicari de eo primo modo -an intentio, qua motus fuit doftor pranomipraedicationis -effet blasphçmia : patet in exem °natus, fuerit fana, an malitiofa ad dicendum
plis politu fupra. Tertio, quod feriptura di & exponendum eam. Tertio, de intelligencit Chriftum nunquam peccaffe ; & feriptura ria, quam habuit in illa, an fcilicet fit lue·
dicens Chriftum peccaffe non repugnat; cum retka, an catholica. Forma vero propofitiodiverfimode dc Chrifto loquatur. Primo qui nis vel confideratioms in refpcAu ad modum
dem loco loquitur dc Chrifto ratioae capitis;
loquendi facra feriptura juxta expolitiones,
fecundo vero loco ratiode membrorum ; cu & gloffas SS. DD. vel in refpcftu ad folitum
jus diftinâionis ignorantia periodofa efl le loquendi ufum de nomine Chrifti, ft eradi
gentibus difta feriptura: ; unde Auguft. fuper catorum ejusdem, quem nunc tam fchola Theo
Ffalmos dicit : eli^tm vsrfta itvnttt, f*» logorum quam populus chriftianus obfervat.
osa csqrswi tefiti, O »ifi t» t·*ftiverit Pruno modo, fcilicet in refpcftu ad modum
ttrfri, intibi» MttiieSe/ IMU . Kw/ut i»· loquendi facra feriptura juxta expolitiones dc
gloffas SS. DD. dico, fidvo femper veftrarum
ftâ Cbrfle .· »m*m leeiutvr, a4« ··■
Dominarionum & paternitatum judicio, quod
Wmn rft, »t irrti qeijqeM), t'
,
cite saris fergit illa in illo rcfpoftu
conformitatem habent in
«i cefiti jfttt
vairt ctrperi sm iMw-C corrict litem ad facram fcripturam; cum ea»/>«.· hacille. Quarto, quod argumenta, que
dem forans fspe utatur facra feriptura juxta
fierent contra attributionem peccatorum Chri expolitionem ejus: * patet ex fan&orum al
fto , modo fupradiAo, ex hoc quod verbum legatis authoritatibus , in quibus vifum eft
- Dei juxta Damafcenmn lib. 3. (entent, fuar. quod in perfona membrorum "vox Chrifti eft :
affumpfiffe dicitur t^ntiOta paturales pafiones ,
ternutt* itipltftit CMiritvtml aw; vox
& indetraflabiles, idêft no^ vituperabiles, G- Chrifti eft: ie»gt λ fttltut ow« vrrha de/«1 i>ti;rn>o.cut ignoranti* Jÿtyeccata hujufmodi. Item Aaroar ssarraa»/ VOX Chrifti cft: rircamdrquod Chriftus eft agnus innocentiffimus, quod dcnws ora cmZo, ideft peccata, foermu nm»
eft comprehenlor, quod eft primum metrum, ! »nwr»; ; vox Chrifti : Damms, mifirtrt
et . prima regula, quam oeceffe cft effe im
peccabilem , & fimilia, in nullo militant, vox Chrifti eft : mo dseïàrer rar mrnm as
quoniam ifta, quando Chrifto attribui legun verbe um/·» ad ufifmtin tncttfetieati ,
tur , non per modum alramptionis, aut in neque peocatn; glofla autetx» Biblie eft in for
ma Levit 4. Cbriflcu fectirt tlkiitr, Wans
formationis Chrifto adfcribi accipienda funt.
ita quod Chriftus in natura humanitatis, quam /mscmm» ms aseatdra tjtu ftnutc. Secundo
habet, hujufmodi defeftuv affumpferit, aut autesn modo, confideraudo for num propofij r---------Λ.commiferitt
------------ abfit
.ii-- rioois & comparando eam ad modum fclitum
tales aftus deformes
in fe
huc ab animo cujufcutnque chriftiani ; hoc loquendi nunc, tarn inter DD. quam inter
populare fideles, quam ab ipfo nativitatis
enim effet maculare fanftitatem & deprimere
majeftatem ipfius. Sed per modum transfigura exordio nomine Chrifti tantummodo peribnam noftri Salvatoris intelligere doAi funt,
tionis perfona membrorum in fe, cujufmodi
attributio nullam indecentiam, nullam macu & nihil de eo conlueverunt praedicare, nec
lam , nullamquc depreffionem fanftitatis, di ei attribuere, nifi qu· ei fecundum aliquam
gnitatis , 8c authoritatis ponit in Chrifti per naturam in eo exiftentium competere cognofona , aut natura ejus.
feerent. Et hoc modo propofitionis forma,
Nona confideratio ; non videtur quod in meo judicio, fcandalofa eft, Ik piarum au
rium plurimum ofenfiva . Secundum vero,
hujufmodi attributis peccatorum, qun fibi
Chriftus ratione membrorum adferibit, fiat quod confiderandum eft circa propofitionem
pradicationis , aut attributionis tcomqiunicario illam, erat intentio motiva doftoris ponen
filio Dei, ita ut ficut de Chrifto dide funt di, & afferendi talem propofitionem, an fci
aliquae propofitiones, ita dicantur de filioE licet effet fana, vel malitiofa : & -dico quod
Dei, hoc eft de eodem fuppofito fignificato intentio magiftri ponentis, & afferentis vide
nomine divinas natura : plane aliquid (aera tur non fidffe malitioia, caufa fcilicet detra
menti importatur nomine Chrifti, quod non hendi fanâitati noftri Salvatoris, five caufa
nomine Dei, cujus ratione fufeipietur una declarandi fheramentum unitatis Chrifti ft ecŒ'itio & non alia. Cujus ratio in quinta ' ckfin · tmde ipfc immediata poft cooclufiooem
ratione fuperius affignata eft .· Neque dicit fic: Anr «Mc/qlfo mw penfcnr, ·* opain ifto genere praedicationis videtur currere rrâtor vie fefkifiiteeâi 4- /sd or /«crMNotMu
regula Theologorum de communicatione idioMS/rari/ , f eeti emg·»» in Cbrifle, (> et,
s/r»
anno
CHIUSTi
Mil-
ANNO
ouusn
«4M-
.
1005
BASILEENSE G. CONCILIUM.
100«
er cltfta, cerne magae iuttatieue emeetur. Tertio A tem nec nomina debemus habere communia
‘videndum aft, qua fuit intelligcntia fua, quam Ita propofito videtur quod etiamfi judicaretur
ANNO
habuit de pntrêrita
pntterita propofitione;
propofinone; an fcilicet in conlenfu qui diâus eft efle veram, ne ta- »4.5
cnairrt
fit catholica vel bxrerica. Ubi fciendum eft, mea conveniremus cum blasphemis, ut funt
MHquod, quantum,,
quantum,. poffum colligere cx diétis Judari, & haeretici, ut Thomas hnreticus de
fuis, intcUeftusZ quem habuit,in illa propo- Scotia, ut recitat Àlvetns de Hifpania in trafitionc, eft iinteueâus quem habuit Augufti- ftatu inrit. (a) ; Calamum fidei, qui Chriftum
nus in auâoeitatibus facra Iicriptura prmallc- tanquam peccatorem, & malefactorem blafgatis. In multis enim illarum
um fc fundat ficut phemabant; communem habeamus propofitio
tniilk:
’1- Settle,
“ * Settle,
* ' gaidJ tem ferfefaerit? nem; nullo modo videtur fimpliciter, ficut
ia illa: Leue e faltae mea verba &c. tc jacet, admittenda: fed aut eradicetur totali
in illa: Mas qff fmt efibut meit a facie Oc. ter, aut moderetur juxta fapientiam veftram,
& juxta Auguftjnnm dicit ipfe dc coodufio- aut, ut aliquibus videbatur, refolvatur in
fua cuilibet legenti eam : caveadum ue mentem doâoris hoc modo; ideft membra,
qua cum Chrifto funt unus Chriftus, pecg eant ; ficut illa confuevit exponi: efeutiage·
quam fuit peccatum * fed heteiligeutia vigi- aerot, ideft Pater, qui eft effentia divina ge
looter vertetur ad membra. Servaat rnirn iu nerat .
,■
Cbrifto & membra feta di/ba9ittu . Hac il
Secund* ratio five regula eft, qualSdo il
le. Intelligit ergo doâor ifte propofitionem la, quae dicuntur de Chrifto habent dubitato
illam efle verem: Chriftuapeccar, ad fenfum rem refpeâu cujus natura exiftentis in eo
illum , quo Augqftinus intelligit illam, quam prodicentur; tunc abfque determinatione talis
vocem Chrifti dicit efle: ege dial, Dmiee, praedicatio noa eft fimpliciter & abfolute ad
mifettre mei, fena tmtmom meem, gate fee· mittenda, ficut ifta: Chriftus eftcreatura; li
cavi tibi; &. alia fuprapofita, videlicet non cet eam multi DD., fimpliciter pofuerunt abfcommifione peccatorum, quia impeccabilia que determinatione exprefla, ficut Leo papa,
eft D. N. J. Q ut dicit Damalcenus, fed inquiens: ueva ύ1 iuâudita ceuveutie, Deae
transfigurat a&ione membrorum perfonc in fut efte & erae, fi9 crtatttra. Qiia autem
fe, qua continue peccant: fueaiam feptitt iu Ariani Chriftum dixerunt creaturam & mi
die cadit jaftut, Proverb. 14. A glofla Au- norem Patre : non folum ratione natura , fed
guftini
fuper illud ,pfal. 14....
fnfter immea tuum' etiam pcribnn, a nobis non admittitur fine
„
frtfitiaberie
i.; ’' ‘ fbccate met, metiteem eft etùm., C determinatione exprefla,' ut dicamus; Chridicit
iu via ueu de· ftus eft creatura, fecundum humanam natudicat £: multeem eft tuito
eume,, euia
fuiaiu
eft tfftafie
eft eadem ratio currit in propofitione no
*" ' .· &. glofla
* Magiftri: multum ram:
euim, aued ceutiaue fit. His itaque cAMp· ftra; dicendo enim Chriftus peccat, dubitare
rationibus pro aliquali tam propofitionu
tur a multis an ratione capitis, an ratione
intentionis magiftri explanatione in medium membrorum hoc fibi attribueretur; quo circa
expolitis, veftris illuminatilfimis paternitati dico idem, quod prius .
bus his auditis judicium relinquo.
Tertia ratio, uve regula videlicet, caufa
Venio ad corrolarium ultimum , in quo vitandi fcabdali 8c ne ofleoderentur pin au
votum meum exprimo, & declaro quod etiam res . Cum enim fides fit fcientia pietatis, ad
fi judicetur quod propofitio illa, caufa & in Tit. i. fermo DoAorutq in his que fidei
tentione dicendi confidente, fit vera, ficut funt tanta pietate, & modeftia condiri debet,
videtur authori ejus juxta diflfca DD. fupra ut nullus fidelis animus in ejus auditu offen
pofita; meo tantum judicio nullo modo vi datur. Unde Auguft. 10. de Civ. Dei ait:
detur fimpliciter ficut jacet admittenda, nec liberet ettim verbet leauuutur fbilefefbi, uec
fupportanda , minnfque praticanda , fed aut p iu
totaliter tollenda, aut ita moderanda, ut nul •eae rthgiiftnui nrim prrtimefcttttt .· uedix
lum valeat apbd audientes gignere fcrupulum «orras ad certem regalem leqtù fat eft' ue
difficdftatis. Qaod corrolsnum oftendo ratio verberum lieeutiam, etiam de rebeu qtta bit
nabile ex quatuor propter qua propofitioncs figuificaatur, impiam gigaat epiaitntm.· hac
vera magnorum do&orum non admittuntur; ratione propofitioni, de qua ferme, dico id
aut fi admittuntur, noonifi cum moderatione quod prius.
& determinatione addita, quae velut regule
Qiarta ratio five regula eft , quando am
theologiae difciplinu accipiuda funt. Pnms plius non eft apud homines & DD. talis ufua
eft ne io terminis convomentes haereticis fa terminorum multa propofitioncs fandorum D
vere videantur eorum erroribus. Hac ratione D. quanquam fint catholic* in I enfu ad quem
Damafccnus 3. lib. fentent. fnar. cap. ix. & prolata funt, non tamen convenire admit
etiam recitat S. Thomae in j. dif. 4. quod tuntur . Confuetudo autem generalis utendi
licet vere B. Maria fit mater Chrifti, non terminis in fcholis, quam rationabilis caufa
tamen eam Chriftotocon, ideft Chrifti gene- introduxit, & temporis prolixitas roboravit,
tricem dicimus; quia hoe nomen inventum _ magna
uiagw» authoritatis VAIeft «Uin judicio, Wl& gllUU
gratia
eft a Neftorio ad abolendum nomen Theoto- * propofitionum ; & ideo Ariftoteles inquit fencon; ideft Dei genitricem: cum hsreticis au- tiersdum
Γ
efle
" ut pauci , loquendum vero ut
plu(a) Ltgt Ctllgriam fidei, qndd inter upmu AI vari Patagii tpifcepi Cetbdmubt, medam edita , lectnfer
Nicalam Amomas BiU. Ηΐήήη. vet. to. IL pag. 10s. qm bnc parim adaonu in rem pndêirttm : In hia
pnacirae traftat & refutat errares Thome Scoti cujwdam, qoi Olyflmooe docait , * apprrfeenfm tarreûfqer
poflalatm in carcerem detrafin eft, & adhuc detinebetar, cum haç Afvann fcribvbar.
-■
y
M-Μ
;
,
1007
dASILBENSE G CONCILIUM.
1008
CS* plures. Exemplum vero hujus rtguha poflii-A ideft naturam humanam aflbmpfir in ana per--------—--- mus dare in multis ; & primo in nomine fona. Multa alie exempla etiam de Auguftichs icti ceufie, quo ufi funt in divieis multo SS. DD. no>, ** J—---- *-·“—a-r._. —-■ —
'♦is- ut Atbanafius, Bafilius, Theodoras, dicentes, ne
caufa filii Pater eft; ufus vero larinorum non Jeo Ion etgo valet hoc: fie dicitur in fib
recipit hoc nomen in divinis ; fed eius loco er· fcripwi, ant per DD. SS. ergo debemus
habet nomen principii; & deducit S. Tho nos fic dicere, fie praâkare. Non enim li
mas in i. p. & in traâatu contra Gnacos. centiam illam habemus noa loquendi in ma
Item antiqui, & maxime Graci, utentes no teria fidei, quam Spiritu· S. in feriptura S.
mine fubftanti·, afferebant trcsjperfoaas, pro aut SS. DD. habuerant ; nec regulat ille Tifuppofito tres fiibftantias efle dicente Hilario tonii, qu* claves vocantur fcnptur*, quia
lib. i. de fynod. Pater mmImi, 0·. Filw, eis, ut inquit Auguft. lit», de doft. Chrift.
divinaram fcriptanrum aperiuntur occulta,
cmftmahta» vtn «nes» / cujus ufiim noftri
non funt det* ad utendum, fed ad exponen
DD. non admittentes refugiunt propofitiooem dum , non ad extendendum modum loquendi
illam; immo dicunt tres perfonas. efle unam g feriptura, quem non fine magno miftcrio &
fubftaotiam , ficut uoam eflenriam . Cum au divin* fapienti* profundifiina difpofifioQe cré
tem noftris diebus & patrum noftrorum ufua
ditons SS. prophetas tenuifle; fed ad intellihujufmodi nominis, Chriftus, non fit mfi ad gendum oMcnrâa & difficiles ejusdem paflus
fignificandum Salvatorem; & pariformitsr ni cum omni integritate fidei & finccritate. Hac
hil ei folitum fit attribui, nifi quod libi in funt, qu* i^ganH mei parvitati occurrant
fe aliquo modo competere.' veraciter agnofea- dicanda circa materiam jpewiinem condufioais,
mus ; non videtur talis propofitio effe admit qua omnia W. PP. RR. judido, & corre·
tenda , aut praHicanda ita fimpliciter ficut ttioai fubmitto. Et tantum de fecunda parte
jacet; etiamfi in fenfu dato DD. judicaretur intentionis prafimds; Λ hoc pro adbientia
aliquid veritatis continere . Ubi confiderandum
ifta fufiefet.
fioaliter , PP. RR. quod non moveri debea. >
Jam luperaft, PP. RR. & eximii DD. de
mus ad utendum talibus propofitionibus ex tertia parte, que fequentes ejuadem traHatus
hoc quod facts feriptura uritur eis, aut SS. condufioaes rmpicit, que a nonnullis coin
DD. Non enim valet ratio ifta: Sacra feri cide» jndicaêmr cum articulis in concilio
ptura , aut aliquis doHor hoc dicit fub tali »^
μ·μ·ιι·„μ Maonaw·,
Conftantienfi
condemnatis; u«
de ψ,·
qna uiuurm
difturus,,
forma aut ita abfdute , & fimpliciter; ergo C fob eiadem femper promftarineibus ; correftiodebemus nqs ita loqui. Multa «nim fcripta ne, reverentia,‘ ac 'fupportatione humanitatum
lunt hujufmodi, qu* aut nonnifi cum addi VV. RR. PP. talem ordinem tenendum mi*
tione , & moderatjone dicend» , de quibus
hi conftitui. Primo, quidem ponentur aliqua
exempla propofui in triplici genere in me notabilia, que, nt regulas obfervanda funt in
dium afferre . Primo de facra feriptura. Se judicio fidet. Secundo, juxta principalia puncundo de eis, que io Conc. NicuoO prodiHa, in quibus multorum DD. judicio vifum
cara efle dicuntur . Tertio de SS. approbatif- eft pater ille reverendus auâor libelli coin*
fimis DD. & ne videar in longum ire, unum
cider· cum articulis condemnaris in concilio
Conftantienfi, aliquas ponam confiderariones
tantum exemplum de quolibet horum in mo
dium adducere con ten tabor. De facra vero cum quibusdam corroiariis adjungendis, qui»
feriptura illud occurrit, primo, quod dicitur
bus veritas tenenda fidei cunAu tnanifefta
in Pfalmo: Beatiu bcatt, qnt* tltjifli, &
erit. Et in ultimo femper corrohrio cujusliaflumpfifti, A in Te Deum cantamus: t»
bet oonfiderationis fententiam ejus, votum,
Jnfctptaraf btmiam &c. Hanc tamen propoit inteUeftum meum exprimam juxta mihi
ile j_r.
--- ----gratiam
*·
-- ‘—, ergo nofitionem non fafeipit fchola theologorum in q creditam
defuper
.n_£Primo
ufu, & praHica loquendi . Und« S. Thomas tendues quod circa m, qua fidei funt, vd
in j. dii. 4. dicit nullo modo efle conceden etiam moram, quorum notitia neceffaria eft
dum quod homo Gt aflumptus, & quod au ad falutem, ifta tria fe habent per ordinem,
thorities omnes dicentes, hominem sflumfcilicet temerarium , erroneum , & haretiptum, exponende funt, ut ponantur concre cum. Non enim omne, quodefttemerarium,
ta pro abftraHis, fcilicet homo pro humani eft erroneum; nec omne, quod erroneam,
tate . Exemplum fecundum ek de propofitio- eft haueticum. Sed contra videtur, quod eft
ne, quam ponit Atbanafius in ferm. aâor. erroneum, ncceflc eft , efle temerarium ; &
Niczni conc. ex perfona Filii loquens, ubi
quod eft harrticum, eft erroneum & temera*
ait: »* ttm rflrntk», jmwi «n mm ,
rium. Temerarium autem eft aflerere in tali
Jpiritem J. dr th . Clarum autem eft quod bus tanquam certum id, quod non poteft ef
noftra fchola non recipit pcopofitionem iftam : ficaciter probari auHorUatc vel ration·: ficut
eflentia generatur, ut patet per Magiftrum aflerere quod mundus finietur infra centum,
in t. dift. 5. fed exponitur lie, ideft; Fi vel ducentos annos : dato enim quod hoc poflius , qui eft, generatur eflentia ; vel fic : fit efle verum, tamen hoc aflerere, tanquam
Pater Filio generando eflentiam, five natu £ certum, eft temerarium, quia ad hoc nec
ram dedit ei. Exemplum tertium eft in diauthoritas , nec ratio «ficax haberi poteft.
fto ejusdem Athansfii in epiftola ad Sera- Erroneum autem addit fuper temerarium afp-onem dicentis : Dthat ï àmmfaâa. Quam
ferrionem alienjus falfitatis ; quia autem erra*
tamen non accipimus in fchola. Unde M». r· eft declinare a via refta ; & habere veri
gifter fententiarum in j. dift. 5. dicit quod tatem in talibus neceflariis ad falutem perti
non debet dici divina natura eft caro feHa. net ad. viam ducentem ad bcsritndinem. Om
ficut dicitur verbum caro faHum eft. Seu
nis autem aflertio falfa recedit a reHltudine
exponenda eft fic : divinitas faHa eft homo, veritatis ; ideo omnia fidis aflertio in talibus
di-
IO°Î1
C9» dicitur
ànno
ester
ras>
<
BASILEENSE G. CONCILIUM.
1010
. Harefis autem videtur fuper A ret divinitas fc humanitas, fuot unus Chri-’ """7
‘
ANNO
n
- > Wfitas
nr ïlla
.h.
u^.
coincidere liters fc verbis exprefle evitari
•fimpticeni errorem «Mm,
quod
fit nocoeia, vel quia in fecra fcriptura cx* videtur Auguftinus in meins locis, fecundum Hll·
prefle ponitor, aut evidenter elicitur; aut quod Magifter featentiaram ia 3. dif. 6. & 7.
jam per ecclefiam, tanquam talis reprobata, profufe traâat; unde fuper Jo. idem Augu·
judicato invenitur: fit ad boc quod aflertorcm nines : egaafeemat gemiaem feifieatieee CM·
cjus eoaftituac hauericum, addit fecundo per*
tundam adhafioaia: fient enim non ornait
error eft hrrefa, ita née ornait errans eft entem finad ere itt, /ed aaat efi Cbrifieu .
hareticus ; aliter non dixifict Auguftinus : er Item I. de Trinit. ferme Dei ferment fervi
ror* posera/ bentieat am rra. Ex quo no* eeeifit atramgae Dear, atramgae beam; slrm
fee Detu frefter eccipieeteee Deme, strum
gee brat frtfter etteftaet beetiaeei. Item
etiam: atregae faifieatie, ftilicee éiviae &
■■■μ ut
*·* erronea
«««ww.· quadam
^bamiaiM ut
■» temeraria, aut Maeae filiat Dei, teutat Dei Pétrit eetei·
dam
ut difponeatia fad) ifta: boc enim ipfa re* _peteatitj fc multa alia Gmilia, qus omnia
................
* ‘
fititudo
juditii expoftular,
ut quemadmodum **dicit Magifter, adduci per eoe, qui fuerunt
■on eft idem plagaram modos apud judicas de prima opinione circa modum incarnatio
analoram operam, propter inoqualitatem ma nis, qui dlcebant quod affumens erat afttunp.
lignitatis in reis; in non eft idem tenor ro· tum. Auguftinus tamen, licet his verbis vi
probationis verborum indifciplinatordm, ubi deatur in cortice coincidere io articnlnm il
cum tefte Ariftotele primo lib. Prior, ea quo lum, feafii tamen, & intelleAu non coinci
funt in voce notat funt edrum paSonom, qu» de, ut patft in intejle&u, quem tangit Ma
funt in anima; fc Domafcenus dicat, quod gifter featentiarura, quem .cilicet Alexander
verbum exterius, angelus, ideft nuntius, eft de Ales, fc Booaveatura dicunt B. Auguftiai
inteUigcntio ; maxime confideranda eft inten- efle in illis propofitionibus ; quos fi bene rerio fc intelligentia dicentis ; boc maximb qusn- fpexiflet author libelli, aut eorum judicio cado expreffe repetitur: quoniam, ut dicit Hi- ut fuum captivsflêt, non credo cum fundafJecius, fc quod plunes repetitum eft, inte- ic ita iadilciplinatas conclufioocx fuper diâia
Ritas doAoris ex* caufis fumenda eft dicendi. Auguftini, & aliorum antiquorum, quotum
ec hxc authoritas tantum eft intelligendo diâa pari regula veniunt exponenda, ut vide,
de diâis DD. SS. ut aliquibus placet dicere : C licet, ubi reperirur quod utrumque Chriftus,
«rodo eaim omnes juriftas contraria etfe opi. utrumque una perfona & fimilia, fub tali fenitionis, qui Khun Mane authoritacem poni fu accipiantur, ut dicit Magifter, io utroque;
exprefle efkrav. de verb, fignific. c. iateree, ut reâus exponatur in obliquo: unus Chri&. fimiliter in fequentibus capitibus in his ftut, & una perfona fubfiftit. Sed quoniam di.
applicari, 8t rtfern tam in textu, quam in cit Hilarius, fenfus, non in fermonc in cri.
gioftà ad aliorum difta quam faoAoram Un* mine eft· ideo talis coincidentia diâorum non
de Gregorius, fic poaitur ibid. cap. fretiree, habet crimen luerefis in loquentibus, nec re.
ita dicit : fi fnliue aaeam tfi/Ùet ed in prebenfionis in SS. DD. In aliis autem sequen
terfreteadma ettifen me ferteffit natiferit ; tibus fc fcholafticis DD. non fic, quoniam in
rage, ass verdsaa ea verbe, fed fenJam ea illis diâis coincidentia literalis, aut commu.
feafa treatferri.' gaie pienmtgae dam pre- nicatio terminorum non eft admittenda cum
fritter verberem attendttar, feafat veraciter luereticis, etiam utendo propofitionibus in for.
amittitar Et Auguftinus de verbis Domini ma SS. DD. immo & quandoque feriptune
fanâ*. Sed dicet quis : nunquid ( non ) licet
eaiaee. Peeat eaiet liageeia ata fetit, ajfi D verba facra feriptura & SS. DD. diâa loqui
tne attat. Nec ifta dico, PP. RR. ut velim & in medium proferri ? dicendum quod fcc.
non cogi eoe, qui in materia fidei indifei- Sed
** * proferenda
' ' funt
' ante verbe
' facne
~
feriptuplinatc loquuntur; immo id volo, fciens iftud r» fc SS. DD. ut illonun faut, non ut ea
perneceflanum meis temporibus, tanto am feceris tua, quorum patres fanât non femper
plius fcilicet, quanto fini mundi appropio, imitandi funt in verbis, quia pares gratias
quamus* unde id totius cordis mei amâsbua non habemus. Unde Auguft. 4. de doâ. Chrift.
concupiico; immo iftud pro xelo meo apud cap. 3. dicit: ite sw, etfi t/t littrù Ultraat
PP. VV. RR. in quibus juditii auâoritas re ««••■«μτμν, ideft authorum fic DD. f*» fiet
lidet, requiro & expoftulo. Sed pro tanto éifiitaltete iatelligaatvr,
faatiautt
ifta loquor, ut nedum juftum judicium judi tlfcuitti/ ttmflt; itpufMo saowu ararare
cetis ; led reâe, & jufte, ne juxta Augufti- tMtettu .· iatiteeJet ttt osdis ia bit, faut «d
aum, quis faciat trabem de fêftuca , aut con •««rcraZar, <> elievietuiet μιόοοιλ wratra; fed omnia juxta menfuram exceflus di- ttt legeatieta, O ad iapteeieatie f^Hciie, et
feiplinam fufeiput correâionis. Et hoc de ataeaàa fiatlie tiifcere veltatiaat , ttleetitt
primo notabili,
tfraf·*
4 M __
*___ _ tteeverteater, fi·
five __
*d pittitnt
Secundum notabile eft, quod coincidere in B ve at e laiaifieriit feci
~ areatae,, eaia*t i*»·
doârinam condemnatam contigit, uno modo fierem atili et felabri tbfteritete tiiaeraat.
verbo aut liters tantum. Secundo modo lite Je geiffe illi legaati feet, W pefterieret,
rs & feufis ; exempla de boc plurima poflent
ttt iatell^gereat re&e, Oeaptaereer, el·
venire in modium. Sed ut familiarius loquar, terna gretieaa, differtae gaitieae, veram te·
exempla do beatiffimo Auguftino contra arti
i» Dti taltfie referirent
culos condemnatos ia Coartantia ponam, ubi Nte tapefittret teram y ite lagei debeat t teninter alios articulos eft ille IV. in ordine gam» Jeiffi bet enfeaeadet fimili entberitete
articulorum Joannie, quod duu natura, fcili- etpeeeet. Sed ia enmibat fermeaibat /a»*
Ceatil. Geaerel, tom. XXX
S ff
fri·
IGU
BASILEENSE G, C ONCILIUM.
riautar & tuuiar tu tutiligMit
toit.
. A g «itata, le excellent» ·
, ideft a
—■ ■
lac Auguftinus. Ecce mauifab <
ptooe admirabile eft, quia ad mirabilia cre
ters, fed intelligentia; & tunc fit, quando
non tantum quia cum hrrcncts convenit &
denda It videnda mentatn elevat, psu dipum
fermone iodifupiiaato, led- etiam in pecver
ie mr pepelut Deit fcilicet ante canverfiolitate fcnfiu, unam habeas intelligemiam cor*
nem ; «mt mur pepaltu Dei, fcilicet fide
fukepta. Ex hia autem licet flati m colligi
ruptam cum eis; fient apparet mihi de do*
poffit., quid etiam rei ipfius ecdefia;cuin
flore .libelli m articulo pnemiflb, videlicet
forma, & materia fima in funerioribus fint
quod human iras eft Chriftus, & eft peribas
expreffa; materia fcilicet ipfe fidelium popu
divina, eft & Deus naturalis* quantum judi; forma vero
ipfa veri luminis
cio meo & lus
rationibus,
& nsndameatis
ejus fidei Chri*.
cum selo fidei & amore ordinato perfona va- β ftianç unitae, in qua smiverfiràs fidelium conrinefur; tamen quia time folum
unuraqiaodlui colligere: 8c haec ce prima pane inten*" *
que plena notitia ariutrannur cognoieerc, cum
tjonis pnrientisomnes ejus caufea oogookimua ; oro iotegm
Supereft fecundam exequi partem, in qua
intelligentia ipfius quid nominis, & quid rei
juxta punâa; in quibus vifus eft author li
ecclefia, parum dicendum venit de oaufi» ejue
belli coïncidera cura articulis condemnaris,
efficiente, & de caufa finali, que bene con*
aliquas ponam confiderariones. Primus pue
fideram non parum accommoda eruor dicen
rius eft circa quid ecdefiat, ih quo dicens
dis. Ubi notandum quod caufa efficiens ec
quod foli elcAi, cum Chrifto finaliser in per
clefia duplex diftinguitur, una principalis, &
petuum regnaturi funt, membra Chrifti ; co
alia inftrumentaiis : Principalis autem eft ipfe
ïncidera videtur cum primo condemnato arti
culo in Conftanticofi concilio, ia quo ita di
Chriftuc, qui plantator eft, ftt fundatoi eccitur
ulice eft JaaBe oulverfallt tccitfie. rlefia ; ut enim Jer. a. tgt tt plutttevi vi·
eft ptuaie/itMtmat tuuvtrfitut j Cf fata "tuet tltQtm, tatae featett vetate. Et Domi
/taiverfalii ecclefia fadfa taotua» 'ft M»·, fic nus ait P«ro: /qpsr ^aee pateat» t sdcft fidei
tAtiMM
wuu aaaurtu pttJtftiaatiiv«i aa»- haoc confeflionem, MÜficjbe tccléfi*·* »t»m.
ni»»». Circa quod puurium ,, ut levius meC Cauià vero inftnimentaiis dicuntur ipta facraahfolvun, erit prima coofidecatio , in qua de
menta, qua a Chrifti paffione trahentia vir*
ecclefia loquuturus loquar de ea fecundum
tutem, ad ea inftrumen aliter > operantur &
conditionem ftatus pnetentis, & non futuri ;
difnoount, quibus formatur ecclefia ; unde Auconditio quippe ftstos futuri da ecclefia Sc
guB- fuper PfaL 40, dicit, gueaét Htntfivit
membris ejus omnem fupergreditur noftri inia crate C^r^u figaae» geftatat, itet iatplt·
tellcflus virentem ; ioli quippe Deo cognitui
Set, feed figaifitetttt» c· m uCferi,
eft numerus eleÛorum in luperna felicitate
raun itmirtt e4fata ttfte Uti dftrdft» «ft O
locandus, ut dicit B. Gregorius. Hunc ergo
Epu feâa. Sic & Detu rwn dfranret m
modum loquendi dc ecclefia obfervabo, qui
crate·, letat tfat fanaffata eft, OJecrnmMnobis io hac caliginofa valle conflimus can
ta ftattntat,· suade facta eft ecclefia. harc il
le. Et ad idem ·|ο& ftiper Gen. cap. x, ita
cellus eft, & qui tam facnr feriptum quarti
DD. catholicis magis communis eft. Pro- cu
dicit; ftntutta
eciltfie tit latere Chrifti,
jus termonis exordio fit ifta prima confidera- ifttft fiée pajfaait tjtu O heptifaû,· gala de
tio de quid nominis eccicfu», & quid rei.
latere ejet eaM» faogtui, O ofua. ’ Bapti&
Primo confiâtes nd um venit quod ecclefia* no pmus autem pnrcipue pbnitur ad hoc operari
men Grxcum efl, quod spud nos convocatio
inter alis facramfetta, quia bafis eft aliorum
dicitur, & quia voces, & convocationes ra- facratntntorum
----- --------- , Jt
““ oftium
‘ quo,
* * quis
_ · Chrifto
-incorporandus ecciefiam ingreditur; unde glof
tionabilium tantum fiint animalium, ut i. de
anima habetur; Sc inter homines rationales
fa fuper illud Gen. 6. gftitaa aattet arca p*>
non funt nifi fideles verbum rationale fidei
aer te lettre éetrfaat, dicit : mm ietrat
audientes, Sc intus percipientes.; ideo quid
ttltite etfi per fartantm nuifaeù pet·
nominis ecdefie congruenter geferibitur cum
cataract , garé Je lettre aporie tataeavit
dicitur ; ecclefia eft catholicohitn colletiio ,
Item Auguftinus de baptifmo parvulomm di
ut de conlecr. dif. t. ecclefia, ideft, con
cat quae J» nùhtu efat efe ata àteipiaet
gregatio , five udiverb tas fidelium , qui in
unius veri Dei cultu profeflione fidei , Sc ia*e· ncripfeas, peripaet .· vitata enm» aletmm, pana» fait Jakit rotins, MR Mtfiwi.
crament's congregati funt, de qua in pfal di
Finis autem ecclefia duplex eft, unis in vi
citur 34. cetjjiobtr tüi r» tcclefia tCcgea, &
te prafenti fcilicet fenftitas animarum; alius,
«» pspur· gravi ItaJab» te. Magna dicitur,
fcilicet
ultimus, , —
eft _futurs
glori* adeptio
quia ex omnibus gentibus coile&a eft ; popu--------- ----------_____ o—
. .
Ius gravis dicitur maturitate virtutis, Sc illi ® Hec autem IV. genera caufarom videtur tanfoli funt, qui rationem colant & rationales
gere ApoAolus FhiIqs ad Eph. ia 4. cdpituDci voces intelligunt, Sc audiunt vocationem
io, ubi fic dicit : Chtiftta tft captet tctltfie
ejus, de qua Petrus Apoftolus quibusdam ex
faivtttr etrperit t/tu. Ecce ia Chrifto
gentibus ad fidem convcrfis ait: vw tftit ge . caufa efteiens principalis tangitur, uH enim
niet defleat, fcilicet per baptifmum, i» g»· ibi dicit gfefta; Cdn/lM ^refler, & tnehvr
jdli. eftit filii Dei aticpfivi , & per confe- etdtfie five ctrptrir, caufa exprimitur matequeas de genere ejus Ad. 17. geatu jtuuet
rielis. Sequitur: Cbrifttu tHledt ttcltficntt,
Dei, rtgtle fattrtittittm, uoflionis fcilicet di- O trtditiit ftatttipfatu prt ce, tu ipfenu fatte
fti·
___ __________
ΙΟΙ J
BASILEENSE G. CONCILIUM.
ÎOI4
1014
{&*8jfitae»t ; gloffa juftitia bow vite, in quo A/dm, raa» baptifmam , ram· apqff·/**·'
caufa linatis tangitur ecclefi*, quae in vita wiver/Wem‘ “acc/efiw,'
·- fo 'fra
· /·'·«- jufras
Mtiagitur. Sequitur: asaaUraa eras Arorar» relaxari peccata û» eratis» Pettit, Filii, d* 14n.
•fa» fo wfo w7z, ideft, ut dicit gloffa: Spiritat Γ. Hzc. ille.
Corrolarium fecundum: una fanAa 8c uni.
fonftificare in verbo vita , ideft in nuo datur
vita, quo accadente ad ateoaentum fit facra- verfalix ecclefia univerfitatem fidelium conti,
atffla. In quo tangitur aanfo effidem in- net, tam bonorum , quam malorum , tam
ftraiDCntalia· Sequitur : m e*À*foree tan» fibi pnedeftwatonim , quam prarfeitonun. Quod
fltriffM, gloffa: ideft in futuro, in corpo corrolarium licet tnanifeftum fit ex info quid
re , & anima rutilante, gtmma ftola decora nominis ecclefi* m foperiori oonfideractoaa
tum ; ubi caufa finalis defignatur, five fiais lignata, ubi ecclefia diAa eft effe vocatio non
ultimus, ad quem ecclefia S ordinata eft, le pnedeftinatorum tantum, aut in gratia exiproducenda: de quo iftud accipitur: edfiitit ftentium; fed nmverfaliter cunftorum , qui
regie»
„ a dextrir,. ideft ecclefia a dextris tuis,, in catholica focietnte conveniunt; multiplici
»· vqfl»» draarra·, ideft gloris circumdata tamen antboritate focrz feriptur* tam novi,
varietate. Paululum autem infra profequ
profequens » quam veteris teftamenti, iftud dadudtiir. PriApoftolus Chrifli amorem ad fponfam fuam
Apoftdlus
k_ —
— rfcilicet
“·'-*----t.“ Rcg.
—*8. quod
mo enim habetur,
ecclefiam ita dicit: rnmr da» in carae au; omnis ecclefia Ifrael ftabat. Item ibid, bnt»·
focraaaratsa· der surama· in Cbrifte , & ec· dixit ernei ecclefie. Item 1. Par. ap. btetdi·
clefie .· gloffa Auguftini : ideft accipite hoc xit eetvir ettlxfie De» Demie». Item in pfcl.
n«od diâutn eft ia Chrifto & ih ecclefia: fo needi» ecclcfie leacieb» ttvtt. Item. Ecc
«t enim tanquam ex duobus una quadam per. 15. i» medi» teclefîe epervit m e/tu. Nulli
Ibna, iciiicet ex corpore, * capite, & ex dubium eft, quin ecricna his in locis feriptufponfa. Sc fponfa; in quo aperte caufa for rz non aliquam univerfitatem pradeftinato.
malis exprimitur ecclefi*, fcilicet unitas, qua rum, aut eorum, qui a&u Deo coajunAi ef
continuatur corpus ecclefi* ipfius capiti Chri. fent , cum de his notitiam habere non fit noflo. Et tantum fit de quid nominis & rei ftrum ; fed multitudinem five congregationem
ipfius ecclefi*. Ex ifta conclufionc eliciuntur eorum, qui in uno cultu imius veri Dei fo
quatuor corroie ria. Primum eft, quod S. uni- dabantur, defignet; inter quos non dubium
verialts ecclefia una eft : mm suras «·/«·»- Îuoniam multi prziciti fint & pnedeftinati.
le,ftT[tSe atra, inquit Chriftus.
: de utrifque muhi peccatores contineban
Secundum vero corrolarium ex confidere- tur; unde glof. fuper pfal. 134. fuper verfin
tione prsmiffa iu deducitur. >U“ rebus eft emete jvecemget Deeu fecit ie cetlet O fo
una quibus conftituitur in effe; fed totius terre, dicit : cepite bec ia bemMbvt ftfm
ecclefi* una eft tentum caufa efficies* princi eteefiert ,· ceelem ftme fpiriteeltt, terre cer·
palis fcilicet Chriftus, una inftrumental» pr«- velet. Ea iit ditabat, teagaem emi» & ter·
cipua, fcilicet baptifmus, um quoque mate- te cerfat tccicfieDei. Hanc etiam pernuarfo»
natis, fcilicet conformités unius natur* in aem ipfa fatetur univerfalis ecclefia, in cujus
tota univerfitafe ecclefi·, una quoque forma pcrfooa dicitur Cant. 1. fiifca fomfive nigra;
prima, fcflicct fida, una perfcftio ultima, fed formofa; quod verbum traftans Augufti
fcilicet completiva, fcilicet Spiritus S. unus nus lib. 3. de «À
le gai facit; fed ille nifùnue, O' iftt m- nn efi itaat Déniai, O' iageae teciu pefgam. Olio autem attfit regnum cetera* di fejfnte titu ? Qnndoque autem civitas fe
citor, got ns mtrat »ifi ille aoi facie; at cundum ulud PfoL 84. /Itritf» diDa faut It
per bee obi utrmugne geaue eft, ecclefia & te, cicutae Dei. Nominatur infuper fixpenugtalit tea tft, obi oaten illud felata erit mejo regnum ab ipfo rege, & paftore eccle
ecclefia eftt giuJit toot trit, gtuode atalat fia, Matt. 13. finiit qft nymun colem» Οι.
it ea at» ent. Brge O' taac ecclefia eft rs- Et pariformitcr in multi* aliis facna fcriptu*
genu Cbtifti, efl regata» cerlena».' hac ille. -^ra locis; fecundum quam confidçrationem tri·
Item Gregorius in bom. prima fecunda pp®*· “B pli iter repentur accipi ecclefia inter fcrmo*
homeliar, beat felt aaagoaut foot, aifi it cce- nes DD. Qaodoque autem accipitur ia lar*
it;
noli aaogtunu felt fa»t, aifi fo m. giffima fua uaivprislitate , ut videlicet uni·
ferae; bac cute* vita efl ita, otrarangoe par- verfitatem dicat omnium, qui catholica fide
tian civet ceataetoMtr rteepit , gate teateu & facramentonua focictats copveniunt, five
faaBa ecclefia O toot iadiftrifie recipit, gate pneiciti fint, fii e pradcftinati, five fplendcnteoua ecclefia fafeipit, O peftueedaat ia egref- tes moribus, five vitiis deformes ; quomodo
fietc difetrail.· hac ille.
de ecclefia commun i ter loquitur facra feriptuCotTolarium tertium: efl falfiim & infup- ra locis praenominatis, & SS. DD. De quo
portabile in chriftiana difciplina, quod una modo accipiendi ecclefiam dicit Raban in ift
Sc univerfalis (àn&a ecclefia fit tantum pre- Cleric, cap. 1. ecclefia Dti tatbeliea, gaa
deftinatorum univerfit·*; patet: cum apertif- per Mena* erben dilatata diffinditur, Chrifti
fune facra fcripturr repugnet, ut ex fuperius tttutit aebilitate glerificatar . Onaie eain
adduâis manifeftum eft. Undç Auguftinus fib. bene, gai refit fidei eajftit participe & fa
dc fide ad Petrum cap. 4. firaùfiate teat, O* ire baptifinate regeoeratar, « Qbrifte ebriftiaaallattaat dabitee, arte* Dti efe ettlefiootC «m vaemnr, O* Dti Patrie; ac ecclefia aue-
'T~
““
cat belie eat, & iatro coat afgae od fiaeat fo
cali frontale niatet paleae , bec efl beetit
outlet fac renteterun cenataaiaat nifieri, Ô*
ia enai frefejfieae, five çltriceran, five agoaacberaat, five icicmn tfft beote final O'
nalee. Hrc ille. Ex quo palam fit, quod
trie efe aofeitar filiae. Esdtfit gratam gfi,
gaa i» lotium» verritur venait, five cmrvso·
tea, tt gued mm·· ad fe vecat. Cat helica
autem dicitur uuivetfefa , f«M ia teto noude
uaa eft ecclefia Cbrÿli, aea O* fpcetfc, O
cnpen ejtu.tft. Hac Rabanus. Ratione hu*
rationabiliter in concilio Couftnntienfi coo. jus univerfidia ambitus ecdefis, de ea fub
dem natus fuit articulus ille Joannis, in quo nomine regni loquitur Chriftus, dicem Matt,
dicebat, quod univerfalis (âoAa ecclefia eft
a 5. finiit efi regum» cetierum decem virgiunita, quo eft tantum pnedeftinatorum uni* aibta, guarwn guiugoa erant faaa, O gainverfitas. Item, quod univerfalis fanfita cede* gae prudeutee ; fuper quo air Gregorius : pro
Ca tantum una eft : ficut enim tantum unus jeté ecclefia regam» ctelertu» dicitur, & guia
1ft numerus omnium prodeftinatonim.
,» otrtgat feût naltiplitittr ctlUgiettr fateCorrolarium IV. quod protmfitiones magi· fta ecclefia decnt vitgiaibtu finite deatncùtflri Auguftipi , D. arddepifeopi Nmarcnt, D t»r, io aoa guia noli tan btoit O' rtpnbi
aliquo, udehcet quod foil elêai « perpe- ton eieDit foot adniati, rtfle finite vitgituum regnaturi funt cumCfirifto, font membra Cbrilti ; item quod ad corpus Chrifti snr.* mec Gregonus. Hac infuper ratione fimifticum foli eleâi pertinent ; in literali fo gnificanda venit per arcam Noe, in qua im
rm Sc ia cortice vocis coincidunt in articulo mitia miribus , dc munda cum immundis
Condemnato fupranominato ; fed in fenfu pie* locata fimul funt; ubi gtofla fuper Gea. cap.
ne non viabsur mihi. Prima pars patet ; fei- 8. ita inquit : gued ιααβα tninalin» geatra
licct quod litera quafi videtur eadem. Secun iacladwtiut ia orta, figoificat, gotd t» «hh
da vero pan, quod ia fententia, five in fen aibae gtatibat O* aatteaiboe eeagregatar ec
fu non plene coiocidat, ex fequenti confide* clefia, fice» e» dijite Petri aunda, O* rwratione manifefta fiet; λ bare de primo pun- wau*Z( locata final foot, O' fit io ecclefia
rio.
fatrannte verfatten bent & noli. Et fuper
Secundus autem punüus, circa quem fe illo verbo : outfit edanban ; fefl eno carcunda formanda venit confideratio,. .partes rçf- ven, fcilicet profequitur ita dicens : ana
pidt ecclefue . In quo difficultatisi punfto au- ctaiiuet c'tvttn, O' celambon , ita ecclefia
thor libelli dicit homines omnes fideles
1
jufti-£ beaee O' nalec; Hac ibi. Sed alio modo
ficato· membra Chrifti efle, & Judam tfm- accipitur ecclefia, videlicet minea univerfaii*
pore, quo iuftificatus' fcqecbstur cum aliis ter, tantum exiftentium in gratia five chari
Apoftohs Chriftums non effe ovem Chrifti, tate· de quo acceptioni· modo iftud videtnr
nec membrum ejus ; coincidere vifus 'eft ia intclligi Eccl. s. filii fapieatio eetlefia joarticulum illum damnatum Conflantia , qui fteran. Item iftud Cantic. 4. borteu ceaclaprafeitos afferebat non effe partem ecclefia. fae, feat figoateu, pateat
vivntPro quo fit ifta fecunda confideratio : ficut tiam ; quod verbum Auguft. dicit lib. 5. con
apud civilitatem facularem
ambitura to- tra Donarii. buelligtrt w» audet, »ifi i»
r
__
Juurri
usa
1017
BASILEENSE G. CONCILIUM.
1018
<> jaftit, MB muwrir, osn se /rev-Aqnod qui» fit de ecclefia fecundo modo capta
requiritur fides
fidet format»; h*c autem differendifféréeMtaaibtu, rqptsrâfa*, O sfrsqfr,- De qua
requintur
copfuevit
ab aliis dofioribus -aliis
civitati· poteft accipi illud pisi. tia----r—
1;·· nomini-
/srst/Wsm, pw mdrjfera·.' ns rmfcsr, se/er bos defignari, dicentibus aliquos effe da ec>sr^rÿesfo qfor m Mjp/aa/ in quo unio defit numero folum ; alio· vero numero &
charitntis defignari videtur quo univerfe· Juh merito. Unde Augufaous fupra Joannem hom.
jus civitati· aves fenDa focietate, ft amote At. de Juda toquera: „ uousex vcbis;nu„ mero too merito ; unus fpiritu not virtu*
coaeeftU. Aiumfiinui, ut deducit Magifter
faRcariaraM ia 4. di£ 8. fe hoc modo k- „ te commiftonis corporali; dqo vinculo fpi„ rituali; cantis tdjunftione, non -ordis torepti onii ecclefia, de unitati eedcfiaftica lo
qutae, ita dfeit; !·/»*, JW/svs aaatatir , /s- „ this unitate: H*c ille Ei -lolii Migiftri
srameeMas fff ssspur Cbfifii ) rtfnana dt Via* „ daUlj. inquit de malis, & fi de nobis
gim Jteftu» · fgii ut Cij »! CkrHH, ta w hurt corpora, non mente, numero noo me>
„ rito, nvtnine noa numine**. Tertius autem
«usZrir asMsdidr
, C* &μμμΑμ«τ
fiqjer fecundum,
csqftcs /
ytosesur scc/qffq(V»*« «« tiulrit modus
_ acceptioais
_.r___ ecdcfia,
....
ferfaut « rriaMM/ibnr autttlh tiMt n^i· g qui adhafionem ad Chriftum dicit fidei fortantum eddit
addit infâllibilitatem divi»·
divin*
fiif. Ia cajat res rjps faffa qft orcs Daedal P matat,, festtea
tie ligait SctUa* faa feat àafaarièilia, O’prof
----- r~cienti· , quod cum Chrifto in «ternum
<« Dor libelli, ita dicena: ecclefiam pnmo mo
„ fccnmim, five feiemtam ecdefi» duplici- do fiunpt» in fua univerfalitate, ut com
„ ter poffe dici, It e», qua non nabet prehendit omne· fideles, effe Chrifti eccle
„ maculam , aut rugam, A vere corpus Chri- fiam , & feoâam, & corpus Chrifti, & re
„ fti, five 8c eam, qua in Chifti nomine gnum cestorum ; ad cujus unitatem, dicit,
„ abique plenis perfeaifque virtutibus coo· omnes catholica focietate cooiunâos pertine
„ gregetur* quomodo fapientm bifarie r» re; non autem ad ecdefi» lequcntibu» mo
dis accept». Et ita fimfit non videtur coin
m ii, qui nmt plene, perfe&aque virtutis;
quam illi qui incipiunt & in profeflu po» ciders cum articulo condemnato, cum ecclc
„ fiti funt · De perfe&is dicitur mitt» iu fiam univerfaliter di&am non limitet ad nutantum rpnrdeftioatoram
M vm fspientes; de incipientibus aut» ; ar- _ meram
—_______
________ , ficut facien gue lapient», diliget te”: hac Hierony-Cbst Joannes Hus. Sed notandum quod inter
mus. Tertio autem mod» repetitur ecclefia ifto· modo· acceptionis ecdefi*, prunus mo_.. _t adhuc
><.----1------·.—. ..·.-----çonjnnujjof eft, & qui magis convcnjt
nccipi
minus
univerfaliter
pror. fej:-·.
dicit
univerfttatem, qu* vehit domenica femper univerfalis, & catholica deferiptionibus, ut
futura eft , cum Chrifto, elcftorum icilicet, patet cum de ambitu nniverfalitatis five plu
five prodeftinatorum, cujus acceptionis modo ra au» atteri contineat; qu» ia ... . L»t»t ·«·
alludere videtur illud Auguftiai 3. de doâ. alii luat parta & ipfius primi modi, ideo*"”*
Chrift. dicentis; „ non enim revera corpus in hoc deficit pcafima doaor libelli, qaod
„ Chrifti eft , quod cum illo noa erit in licet pnriciti dicerentur non pertinere ad ec„ «ternum**. Item gloffa fuper illud 1.Tim. clefiara , ut tantum nominat nniverfitatem ele». novit Dominos. fui funt ejus * ita di· Soram, -non tamen fequebatur, quod fimpliM cena : quos jpntfcivK firturos conformes fic. citer ad ecdefi» noa pertinerent. Immo ifta
„ ri filii fui, Mcft predeftinavit, vocavit, ju· felfa confequenfia fiiit deceptionis per totum
____ , λ eglorificavit
______ ”., Sequitur:
_.B___ „ „ M* libram fuum, ubi carteramcoafideranàim ple.
n„ ftificavit,
fons —
nis -----auribua venit
»♦„ tmerus
—. _. talium
——— eft
— hortus
—_— conclufia
. r, —
. _ - <, quod
, ■ hoc-, quod
«. univerfam fignatus, puteus aqua viva, paradifus cum p lis ecclefia ooa eft nuncupata univctfitM tao-* fivâibus
«-i - ”-, -----„ pomorum
Praterea· huic---acce mm eje^orom aut exiftentium in charirate
ptioni adaptat doftor libelli illud Apoftoli Chrifti tantum, fed univerfaliter omnium fi
apud Ephcfi 5. M Chriftus caput eft ecdefi*, delium; quos tamen paftoris ecdefiaftici ceoSalvator corporis ejus; fequitur: „ Chriftus fur» a corpore non pcafeiditi non caret mi„ dilexlt ecaefi», & credidit feipfum pro fterio ; immo fapientiffimis rationibus aftum
effe fcimns : de quo quatuor rationibus nobis
„ a, ut illam fimftificeet, mundam am
M lavacro aqua viva in verbo vita, ut cx- periun&orie rem comidenotibu· .... Pri
„ hibeat e» fibi gtoriofam, non habentem mo quid» quoniam ex hoc univerfaliter 3t
„ macul», nec rugam, nec aliquid hujuf- extentior maoiieftatur effe populos Dei; quod
,, modi Ex ifta authoritate argumentatar in gloriam ipfius Dei cedit, fecundum illud
lie. Chriftus folum elcAoratr, Salvator in Prov. tp. „ In multitudine populi dignitas
quit, fecundum effrenam ; A illi foli glori „ regum, & in paucitate pietas ignominia
ficandi funt, ft abfque omni macula & ruga „ principis **; de qua extenuone univerfalitafuturi: ergo videtur quod hoç in loco Apo ris Geo. 13. cap^ ubi Dominus Abrah* di·
ftolus univeruraicm
noms
univerfiratem raprum
tantum pncucninaturvni
pradeftinatorom cit : „ faciam femen tuum ficut pulverem
ecclefiam voluerit defigoue. Notandum au-E „< terre "; λ in cap. IJ. dicit: w fiifpke
*■” ’ , „ coelum, ft numera ftellat corii, fi potes;
tem circa iftorom modorum ■ differentiam
quod fecundus modus fupra primum, qui fo „ & dixit ei: fic erit femen tuum**; gloflâ,
lum fundari videtur ia adtariioae re&r fidei, ideft populus Chrifttanus, cujus pater futuru*
ft focietate fenDatum, addit adhsefion» cha- es in nde; ubi femen Abrah* comparatur
riiatis ad Chrift» · quoniam ad hoc quod nunc arena maris propter carnales, 9t aridos
aliquis fit de ecclefia, primo modo captae ft a bonis operibus infecundos, nunc autem
ftellis coeli .proptrr
qui velut ftell* virfdneit, ut Cepe didum eft, fida etiim ia- -------. eos,
·· gloffa.
■-··
formis, dum tamen fit refta; ad hoc tamen «utibus folgent, ut dicit
Hac aut»j
chri-
«53
io<9
BASILEENSE G. CONCILIUM
IOIO
chriftiani populi univerfitas manifefta it* effe A,„ eft dimittenda veritas ; non eft prsfciudeoANNO
■non poffet, fi ecclefia Dei univerfitas tantum
„ da ecclefia Det : judicabit Domum» de ma- CHttSTT
AWMO
w lia fc bonis poftrô; fi nunc mali a bonis
•4»
ch msn prodeflinatorum, aut tantum in charitate eaifteonum diceretur, five diQa effet . Cultu»
„ feparari noa poffuar, ferendi funt ad tem·
namque chriftian* refigioats & ipfiw fidei
„ pus; in area nobifeum effe puffnat, & for„ te qui hodie mali apparent, erae boni
facramentum, ia qw» catholica focteta· con·
venit, plue habet nocitu;, & experientis apud
„ erunt, fc qui hodie de bonitate fuperbiunt,
nos, quam feriptura pnrdeftinationis, & etiam
„ cras mati invenientur*** hrc ille.
Quarta ratio eft, quoniam ex hoc princiquim flatus duritatis., Noa enim nobis ita
patus ecclefi* firmatur magis in mentibus fi
datum eft agnofeere aliquem effe prsdeftinadelium fc roboratur : fi enim feli pnedeftina,
tun», aut charitate Chrifto conjundum, ficut
ti, aut in charitate exiftentes de ecclefia di
videtur nobis conceflbm conjeâuras apertifficerentur effer credentibus hominibus princi
mas habere, fi fit de religione chriftiana ;
patum ecclcuu tantum his, qui de ecclefia
unde Auguftinus lib. de bapnf. & habetur de
conf. dii. 4. „ eft unitu ecclefia qua late
firnt convenire* nulla haberetur apud fideles
certitudo
prolationis, nifi fuper hoc revelatio
„ patet, in (aeramentorum videlicet focietafieret Angularis : que incertitude, fc dubietas
„ te & communione, quae ampleflitur cum
„ granis & paleas; ubi gloffa inquit: eft uni nullo modo habenda eft circa principatum,
fc poteftatem ecclefi*, ut melius finis hujut
tas, quas late patet;, fed ecclefi* unitas,
audienti* notum faceret, qu* veluti clarifli
,, qu* eft in fidei charitate, non ita late patct. Sed hoc amplriftitur folos bonos. Scdg ma mvitas fupra montem pofita refulget univerfis. Matth. 5. Ad quod optime facere
„ fecundum unitatem (aeramentorum etiam
videtur illud Hieronymi quod habetur 14.
,, malos”: h*c ibi. Secunda ratio quoniam
q i. „ sMsrbns/ ubi fic dicitur: omnibus
per hoc cognofcit unufquifque fi ad ecdefiam
confideratis, puto me non temere dicere
pertineat an non, in quo non parum conio·
„ alios ita effe in domo Dei, ut ipfi etiam
lationis accrefcit fidelibus, poffe habere noti
„ fint domus Dei, qu* dicitur «dificari futiam apud fe unufquifque fi ad ecdefiam Chri
n pta firmam petram , qu* unica columba
fti pertineat. Scit enim unufquifque, A co
gnofcit veraciter fi fidem habeat, an non,
„ appellatur, que fponla pulchra fine ruga,
„ & macula, hortus condufus fc fons fignatus,
quo de pratdeftinatione aut charitatis ftatu
„ & puteus aqmr vive, & paradifus cum fru
minime conceffum eft cognofcere: dicit enim
Auguft. „ Nil eft homini certius fua fide,C „ du pomorum. qu* domus etiam claves
„ accepit fc poteftatem folvendi, ac ligandi ”
,, qua creditur quod longiflimutn eft a fenHac ille. Si autem ecclefia in fotis predefti„ fu”. Item Auguft. in lib. de Trin. & po
natis confiftcret, eadem incertitudine vacilla
nitur a magiftro in (■ fentent. dift.
» fi*
ret pontificium riavium ecclefi*, quia apud
„ dem. inquit, fuam videt quifipie in corde
nos infirma eft certitudo przdeftinatorum .
„ fuo etfc fi credit, vel non effe fi non cre·
Merito ergo univerfitas fidelium fine alia Ii„ dit. Non ficut corpora, qu* sidemus ocumitarione, fc fpcflficatione nomen fc rationem
,, as corporeis, vel per ipforum imagines;
obtinuit univerfalis ecclefi* ; licet & aliis mo
„ r.ec fic animam quandoque convincimus ex
dis, ut diclum eft, minus tamen univerfati„ motibus corporeis ; noa fic videtur fides
ter, ecclefia scrip tur. Secundo notandum cum
„ in corde, in quo eft, ab eo, cujus eft.
Alexandro de Alis >n j. doAore irrefragabi
„ Sed ea tenetur certiflima fcientia. H«c ik
„ le". Et fic S. Thom. in lib. j. fao fuper li , quod refert dicere unitatem ecclefi*, fc
unitatem corpori· ecclefi* In unitate enim,
eodem paffu dicit, aliud effe de charitate &
de fide, quoniam homo fidem fcire poteft fe inquit, ecclefia funt boni, & mali, dum ta
habere illam ; quod non convenit de charita- q mea habeantt fidem · fc hoc eft quod habe
tur, Matt. t?. quod ipfi tritico adjunRa oil
te . Qua ex re notum , & perfpicuum »t
uzania, id eft mali fimu! cum boots; tamen
unicuique, f> ipfe ad ecdefiam univerialem
in fine feparabuntur. Umtas vero corporis
pertineat, quod ad pnegrandem & dignitatem
ecclefi* non eft nifi per idem formatum cha
dc gratiam habendum eft a fidelibus. Tertia
ritate : hire ille. Ex quibus omnibus, tam
ratio quoniam per hoc pax & concordia ma
fcilicet ex conbderatfone premi Ai, in qua
jor fervatur in ecclefia Dei. Si enim loti
triplicem acceptionis nominis ecclefi* modum
pnedeftinati & in Chrifti charitate exiftentes
audivimus, & ex vocalibus adjuncts, qua
ad ecdefiam pertinere dicerentur, cum igno
tum effet qui tales effent · non dubium quoruor eliciuntur corrolaria
n.am inter fiddej multa icifmata, & fciffur*
Primum, flat aliquos dici de ecclefia uno
modo accepta, qui tamen negantur effe de
plurim* orirentur, ficut experientia cognofcimus eo tempore hxretkorum , quo dogma
ecclefia fub alto acceptionis modo confidents :
quanquam illi, qui firnt de ecclefia, fecundo
hoc peftlferum decurrebat. Et ideo Dominus
modo accepta funt, de ecclefia fub primo
ait difcipulis inis , non effe eradicanda xizania, fed ufque ad meflis tempus cum tritico
coniiderationis MiVMV
modo vnjai*
capta ; fed oava»
non n»e ■%»*··*
con*
vviiuwiov^wia
tupportanda. Matt, ij.de Auguft. fuper pfal- * tra
,rs . Patetη»ηΐ£·ίΐ*
- <ΙΐΑΐ·
manifeftemcx
diRis,oitAniam
quoniamΛ.fi
mos , trad ans illud: „ cum his, qui oderant
deles , fc in peccato mortali exiftentes, de
ecclefia funt primo modo, fc communiori
pacem. eram pacificus ; inquit : frumentomodo accepta, ad quam fufficit cum fefee,, rum vox eft inter paleas gementium ; hoc
ptionc facramenti haptifmi reria fides, qu*
„ loquitur illis, qui oderunt pacem, & ditefte Chryfoftomo in traft. de fymbolo eft
„ cimus, cum his qui oderant pacem eram
religionis catholic* lumen, oftium vit*, fc
„ pacificus ; qui conciderunt unitatem. Si
fundamentum falutis sterna. Non autem funt
p enim pacem non odiffent, in unitate per>. manfiffent. Et Catholica vex dicit : non
de ecclefia fecundo modo capta , ad quam
cum
ΙΟΧΙ
BASILEENSE G. CONCILIUM.
1021
er cum raft a fide vtaculum charitotis exigitur; A„ una eft cplumba mea
ma"” ;* fequitur: „ afferat
~
•"T" <»ad ·* faaâontm dtâis manifcfte colligitur. „ qui poteft" hujus columbe membra
1 effe qui
anttj-n Dicit em m Hieronymus ia commentario fuo „ imulo vobis, non feftis renuntiavit”. Imjj.
fuper epi ft. Pauli ad Eph. traAans iftud «r* dem Auguft. & deducit Magifter in 4. dift.
tlifi· /» >tisari fimt, Chriftum induemat, QaL 3. w charitatem vivificationem ” . Quemadmo
iiper quo Auguftinus : fednoes attexi, deos dum ergo manus mortua aquivoce manus
aer Cii illum, afaxaade tfigat ad fcrttfci»· eft , cum manus vivat ; ito dicendum
ama fanaae&i ; alfamde O* n/fae ad vi· venit de his, qui in duritate funt, A de
ea-ffatfaSieaeae ; O Hied faatma betit O his, qui fidem infirmam, quam fine operi
mlu fi rammaar y fee entrai thtna fre· bus mortuam beatus Jacobus nominat, tantum
priant eft benervai ; hzc Auguftinus. Et itai _ habent. Si tameta ultra rproprietatem
...
nominis.
eX ifta diftînâione reducuntur ad concordiam C loqui velimus, ideft imperfcAe & fecundum
difeordes fermones loquentiam de partibus quid
-J , dicit
-■--·-«·S. "1
Thom, in 3. par. tales mem
ecdefis. Unde r. q. 1. c. refpeafieaem, fu bra corporis appellanda efle, ut inferius vcper illo verbo: five aperte ferit fit, five ia· qiet declarandum. Tertium corrolarium: om
imu effe videatar; dicit gloflâ: fi iattili- nes fiddes juftificati univerfaliter, five prz.
gat capat de idtrait, die ferit, iifi extra1
ettlafiam, gaa itfat&itat tantam grana,- fi'
de prefeitir, die ferit, idqft extra eetlefiam,,
fna temfleSitar grata caro falfit.
fciti, five pmfeftinati, A etiam Judas, tem-
pore quo Chriftum fide integra cum aliis
Apoftolis fequebatur,. veraciter erat partes
ecdefis A membra corporis Chrifti fimplici
Corrotarium fecundum juxta notabile Ale ter . Patet ex diftis, quia ad efle membrum
xandri de Alis, cum quo concurrere in fen Chrifti fidei forma fumcit, quz in membris
tentiam arbitror, & fic Albatum, Ulricum,, iftis creditur efle. Unde Auguft. pfal. 85.
& Bonaveaturam, A Richardom, immo uni- „ fi enim chriftiani omnes, & fideles baptiverfoa femofos Theologia Scholar DD. quodI M xati in primo ipfum Chriftum induerunt,
fideles peccatores, ideft in peccato mortalii „ ficut Apoftolus
*.
a. ,
,__ eait: quotquot
baptizari
exiftentes, & fi funt de ecdefia fimpliciter p M ftis Chriftum induiftis ; fi membra funt filoqucado, non tamen de corpore ecdefiz ;; ~ fta
n corpori ejus, A c&cunt fe fanfla non
iftud fecundum propriam rationem corporist „ efle, capiti ipfi faciunt injuriam: hzc Auaccipiendo. Idem corrolarium exprefle ponit „ guftinus. Et de Juda in expofitione pf. 41.
prcdââus Alexander, ubi fuperius eft allega M qui inferiptus cft: perfequtori Abfalono fitum , ito dicens : non funt fecundum propriam1 „ lio David in patrem fuum; ita dicit: agrationem corporis de corpore ecciefia malii ,, gnofeamus”, inquit, » quemadmodum A
quamvis funt de ecdefia. Pradifitum etiami „ filium perfequebatur filius fuus ; habebit
corrolarium ponit in 3. fententiarum ita di „ enim alios, de quibus dicebat non jejucens; quod addes peccatores non poflent di- M nant filii, quamdiu in illis eft fponfus.
ci membra proprie, ficut nec membrum mor „ Cum autcm.ab eis ablatus fuerit fponfus,
tuum nifi «quivoce. Hoc etiam corrolarium1 w tunc jejunabunt filii fponfi; ergo filii fponeft exprefle Auguft. fuper Pfal. 1*3. „ Nifil M fi Apoftoli, A inter eos perfequutor Ju„ qu»' Dominus erat in Ac. ito dicentis : „ das, A ipfe Judas filius fponfi perfequens
M in coipus ecciefia nemo tutat, nifi prius „ fponfum”: hzc ibi. Ecce qualiter przfcinocrifus moritur, quod fuit, vel fit, quodI tus Judas pro- tempore juftificationis filius
„ non fuit, alioquin non occiditor A non■ * fponfi diâus eft ; A per confequens Chrifti
„ manducatur abecdefia”: loquitur: „ venit membrum. Et ideo merito condemnandus ve
„ paganus, adhuc in idololatria vivit; infe- nit articulus ille, fcilicet quod prrfciti jufti„ rendus eft membris Chrifti, ut inferatur ficati non erant partes ecdefue.
Corrolarium quartum, author libelli, licet
„ nocefle eft ut manducetur. Sed non poteft
n manducari ab ecdefia, nifi primo manatus indifciplinate A conformiter A in voce ad
w renuntiet feculo - tunc msAatus credar in articulum condemnatum loquutus fuerit, di
,, Deum, tunc maclatus Ac. ” Hzc Aogufti- cens : X» omnes fideles juftificatos efle mem
nus Item idem 4. lib. contra Donatiftas : bra Chrifti ; tamen fenlum videtur habere
anno
101J
BASILEENSE G. CONCILIUM
-----------------------1 024
»· fanum, dicens, intelligere fe hoc de ecclefia", A vero pars eadem radice manifefta nt:
przde·”
ANNO
non univcrfaliter capta, fcilicet primo mqdo,
ftinati enim infideles, cum nulla unio Μ fim- CHRISTI
ANNO
Îiliciter Chrifto uniuntur ; fala quid» m con& fecundo . . . quarum confitetur cos mem
•4JJ.
CHRISTI
bra effe Chrifti, Sed intelligere & accipere
ormiras natur» communis eft eis cutqt Chri
HI5.
fecundum tertium acceptionis modum ecclefto capite , quz non eft unio fimplici ter, ut
Cz, videlicet pro congregatione electorum.
diétom eft; ergo nulli tales habent unde fim
pliciter nominentur aut effe fpiritam Dei ne» babtt t
rj’cm naturz, quia omnia membra confiant
■·■ eft ejtct, gloffa ; ideft membrum. Si prz
lx fimilibue partibus & funt unius rationis, deftinati non juftificati non habent fpritum
ficut pes, & manus ex carne & offa ; & fic
Dei, qui cum charitate infunditur * ergo cordicuntur membra unum genere vel fjxcie.
rolarium ; Paulus, cz teri que fan&i perfequuSecunda eft per colligationem eorum ad in
tionis tempore non erant membra Chrifti,
vicem per nervos & junéluras, & fic dicun
fed Diaboli. Patet ex jjlo Job de Diabolo
tur unum per continuationem. Tertia eft,
loquent, ait : ipfe eft re» fteper tmiverfei fi
kcundum quam diffunditur vitalis fpiritus,
llet fttparbi* ; cujus omnes iniqui diAi funt
& vires animz per totum corpus. Quarta
corpus & membra, de quo Job. 41. carptu
cll , fecundum quam omnia membra perficiun
ejtu, qtm/i ftritie ftuliia ; ubi glofla inquit:
tur per animam, quz eft una numero in om- „ carptu
J—----------------------Leviat - bene
em»et Iniqui
& iterum
l----------------·..
cgr^
t ;s ; ad quorum fimilrtudinem qua-C r..„_:n..j.
fuper illud : -membra
camimn
ejtuj, :..·..
dicit:
net Leviat ban fwet mnnet reprobi, ftti ad
tuor uni >ni » : eperiuntur in corpore miftiqp.
intelleHnm fpirituaiit patrice per defideritem
Pi ima eft , fecundum quam omnia membra
non affergmu .· membra nere carnium ejut funt
lunt untus natuiz, vei fpecie, vel genere.
Se.uuda eft in qu. ntuin colligata funt ad inbi, qni eifdem perverfe ogtntibtu, O* fe ad
viicrn per fidem , quia fic continuantur tn
iniquitatem pmc edent ibtu, een/mtgttntttr .· hzo
ibi. Et ideo Auguftinus de converfio^ Phuuro credito. Tertia eft, tecundum quant vi
vificantur per gratiam 5c charitafem. Quarta
li ioquens: tliftu eft Input, O fafttu eft
fc.undum qnam in eis eft Spiritus S. qui eft
•pnett^ eliftu eft perfequutor, 0· fafhu