SUMMA SANCTI THOMÆ HODIERNIS ACADEMIARUM MORIBUS ACCOMMODTA SIVE CURSUS THEOLOG1Æ JUXTA MENTEM DIVI THOMÆ NSEIITIS PRO RE NATA DIGRESSIONIBUS IN HISTORIAM ECCLESIASTICAM OPERA ET STUDIO F. CAROLI RENATI BILLUART ' 1 REVIN1ENSIS, ORDINIS FF. PRÆD1CATORUM, S. THE0LOGIÆ DOCTORIS, ETC, ■ β» EDITIO NOVA, ACCURATE EMENDATA Accedunt index testimoniorum ex bibliis desumptorum indexque pcneraiis et alphabetic us rerum atque verborum. TOMUS IX DE CONFIRMATIONE; DE eucharistia: DE PŒNITENTIA ; DE CENSURIS ET IRREGULARITATIBUS; DE INDULGENTIIS i PARISIIS APUD VICTOREM LECOFFRE, BIBLIOPOLAM 90, VIA DICTA BONAPARTE, 90 188G * TRACTATUS DE CONFIRMATIONE. D. Th. Q. 72. SUMMA DOCTRINÆ CATHOLICÆ DE COM·]RMAT1ONE. EX CONCILIIS FLORENTINO ET TRIDENTINO. Decretum concilii florent ini pro instructione Jrmenorum. * Ex S. Th. Opusc. 5. — « Secundum sa- » diæ sedes est, confirmandus inungitur, » ne Christi nomen confiteri erubescat, »—1. Cor. 3.—et præcipue crucem ejus qui » .Tudceis quidem est scandalum, gentibus » autem stultitia, secundum Apostolum ; >» propter quod signo crucis signatur. » Canoner Concilii Trulcntini de confirmatione. Sc«s. 7, 3 mart!! 1547, sub Paulo IU. cramenlmn est confirmatio, cujus mate» ria est chrisma confectum ex oleo, quod — 1. « Si quis dixerit confirmationem bap» nitorem significat conscientiae, et balsamo » tizatorum otiosam cæremoniam esse, e' » quod odorem significat bonæ famæ, per » non potius verum et proprium sacramen­ • episcopum benedicto. Forma autem est: ti tum ; aut olim nihil aliud fuisse quam » Signo le signo crucis, et con/irmo le » catecbesim quamdam , qua adolescentia’ » chrismate salutis, in nomine Patris et » proximi, fidei suæ rationem coram Ec» Filii et Spiritus sancit .Ordinariusminis- » clesia exponebant : anathema sit. II. » Si quis dixerit injurios esse Spiritui » ter estepiscopus. Et cuin cæteras unctioM nes simplex sacerdos valeat exhibere, hanc » sancto eos qui sacro confirmationischris■ non nisi episcopus debet conferre; quia » mali virtutem aliquam tribuunt : ana» de solis Apostolis legitur, quorum vicem » thema sit. III. » Si quis dixerit sancue confirmatio» tenent episcopi, quod per manus impo-i• tionem Spiritum sanctum dabant, quem- » nis ordinarium ministrum non esse so• admoduin Actuum Apostolorum lectio » tum episcopum , sed quemvis simplicem » manifestat : — Act. 8. — Cum enim au- » sacerdotem : anathema sit. » » dissent .inquit, Jposloli qui erant JlieDISSERTATIO UNICA. » rosotymis, quia recepisset Samaria DE OMNIBUS QUE HOC SACRAMENTUM » verbum Dei, miserunt ad eos Petrum SPECTANT. ■ et Joannem. Qui cum venissent , ora» vcrunl pro eis, ut acciperent Spiritum ARTICULUS I. » sanctum ; nuntium enim in quemquam Utrum confirmatio sil sacramentum? » illorum venerat, sed baptizali tantum » erant in nomine Domini Jesu. Tunc Confirmatio secundum varias rationes • imponebant manus super illos, et acci- considerata, varia nomina sortita est. Ra­ • piebant Spiritum sanctum. Loco autem tione materiæ, dicta est manus imposi­ » illius inaniis impositionis datur in Eccle- tio, unguenti mysterium, sacramentum » sia confirmatio. Legitur tamen, aliquando chrismatis et unctionis, chrisma salu­ » per apostolicæ Seclis dispensationem, ex tis; ratione form®, signaculum; rationi· » rationabili et urgente admodum causa, effectus, perfectio, consummatio, sacra­ *· simplicem sacerdotem chrismate per epi- mentum plenitudinis, communiter con■ scopum confecto hoc administrasse con­ /irmatio, quia per illud sacramentum bapii iirmationis sacramentum. Effectus autem tizati confirmantur et roborantur in fide. » hujus sacramenti est, quia in eo datur Definitur communiter : Signum sensi­ ■ Spiritus sanctus ad robur,sicut datus est bile quo baptizalus a legitimo ministro ■ Apostolis in die Pentecostes; ut videlicet chrismale in fronte ungitur sub prœ» Christianus audacter Christi confiteatur scripta verborum forma. Abaliis qui abs­ h nomen. Idcoque thema sit. » Item can. 2, ibid. Hanc defi­ nitionem hauserunt sacræ synodi ex S. Scriptura et traditione. Unde Prob. 1° ex S. Scriptura, act. 8. Sic le­ gitur : Cum audissent Jpostoli qui erant Jerosolymis, quod Samaria recepisset verbum Dei ( per Philippum diaconum), miserunt ad eos Petrum et Joannem ; qui cum venissent, oraverunt pro ipsis ut acciperent Spiritum sanctum : nondum enim in quemquam illorum venerat, sed baptizati tantum erant in nomine Jesu. 'Pune imponebant manus super illos, et accipiebant Spiritum sanctum. El cap. 19: Ilis auditis, baptizati sunt in nomine Je­ su; et cum imposuisset illis manus Pau­ lus, venit Spiritus sanctus super ecs, et loquebantur linguis et prophetabant. Ex his sic arguo. Illud est verum et proprie dictum sacramentum quod est 1°signum sensibile, 2° collativum gratiæ; 5·> divinitus institutum; 4° permanens et perpetuum, ll.ee enim quatuor constituunt verum sacramentum, ut palet ex alibi dic­ tis .·atqui manuum impositio,de qua in Acib·;» Apostolorum, est talis : ergo. Prob. min. 1° est signum senubtie : patet. 2° Esi gratiæ collativum : constat enim per Spiri­ tum, ubi agitur de effectibus sacramento­ rum, intelligi gratiam sanctificantem.5°Est divinitus institutum : non enim Apostoli ha­ bebant potestatem instituendi signa iufallibiliter gratiæ collativa, cum id pertineat ad potestatem excellentia;, quæ erat pro­ pria Christo. 4° Est permanens et perpe­ tuum : palet ex constanti usu Ecclesia: ab Apostolis usque ad nos. Ergo. Huic argu­ mento multa reponunt hæretici, quæ di­ luemus in sol. obj. Prob. 2u Traditione. Sen antea obser­ vandum Dallæum contendere impositio­ nem manuum et unctionem, de quibus fit mentio apud antiquos,esse cæremonias bap­ tismi ab Ecclesia institutas; aut unctionem baptismalem et conlirmatoriam , apud ve­ teres unam et eamdem esse : hocque effu­ gio arbitratur solvi argumenta ex traditione petita contra ipsum, et ideo iliud non se­ mel præoccupabimus. Item observandum est antiquitus confirmationem et eucharis­ tiam plerumque conferri stalim post bap­ tismum. His observatis, traditionem hanc ex quadruplici capite communiter eruunt nostri theologi ex summis pontificibus, ex conciliis, ex Patribus, et ex perpetua Ecclesiæ praxi. Itaque Ex summis pontificibus. S. Clemens, quartus S. Petri successor, seu antiquissi­ mus auctor Conslit. Apost. 1. 5, cap. 16 de baptizatis ait : Et postea episcopus baptizatos ungat chrismate. S. Cornelius ante annum 235,Epist. ad Fabian, apud. Euseb. I. 6, c. 55, ait dc Novato, « eum, postquam » a morbo liberatus fuit ( propter quem in » lecto baptizatus fuerat), reliqua non per>» cepisse, quæ juxta ecclesiasticam regulam » percipi debent, neque ab episcopo consi» gnatum fuisse. Hoc autem signaculo miu nime percepto, quomodo Spiritum potuit » accipere? » Per hoc autem signaculum non potest intelligi c.cremonia baptismi, cum conferret Spiritum sanctum, quodeæremoniæab Ecclesia institutæ non competit, et esset a solo episcopo recipiendum, quod de simplici baptismi cæremonia dici nequit. Innocent. I, ineunte sæG, quinto, Ep. ad Decentium, quæ legitur torn. 2 Con?. Lab. col. 1246, sic loquitur cap. 5 .· · De con■· si .n ui : vrro infantibus manifestum es» - non ab alio quam ab episcopo fieri licere : UTRUM CONFIRMATIO SIT SACRAMENTUM? •nampresbyterijicelsintsaccrdoles, pon» tificatus tamen apicem non habent. Hoc » autem pontificibus solis deberi, ut vel » consignent, vel Paracletum Spiritum tra» dant, non solum consuetudo ecclesiastica » demonstrat, verum et illa lectio Actuum » Apost. quæ asserit Petrum et Joannem » esse directos qui jam baptizatis traderent » Spiritum sanctum.Nam presbyteris, seu » extra episcopum seu præsente episcopo « baptizent, chrismate baptizatos ungere li» cet,sed quod ab episcopo fuerit consecra» tum; non tamen frontem ex eodem oleo » signare, quod solis debetur episcopis, cum » tradunt Spiritum Paracletum. » Refertur cap. Presbyteris de Cons. d. 4. Palmaris est hæc auctoritas contra Dallæum. Ex ea enim constati0 unctionem confirmatoriam, quæ fieri debet in fronte et ab episcopo, esse distinctam ab unctione baptismali, quæ fit in vertice et a simplici sacerdote ; 2° im­ positionem manuum, de qua Act. 8, esse eamdem quæ observabatur tempore Innocentii ; 5° hanc impositionem et unctionem non esse meras cæremonias ecclesiasticas, cum conferant Spiritum sanctum, quod cæremoniæ ecclesiastics non competit. S. Leo, Epist. S8 ad Germ, et Gall, epis­ copos, scripta an. 444, inter ea quæ prohi­ bentur corepiscopis, recenset « Chrisma » conficere, et chrismate baptizatormn fron»tcm signare. » Et Serm. 4 de Nativit. «Permanete stabiles in tide quam confessi • estis coram multis testibus, et in qua rc» nati per aquam et Spiritum sanctum, ac» cepistis chrisma salutis et signaculum vitae læternæ. » In his patet S. Leonem loqui de ebrismatione, non ut de cæremonia bap­ tismal! quæ corepiscopis non prohibetur, sed de sacramento distincto a baptismate. S. Greg.Mag. desinente sextosæc. Epist. ad Januar. 9 , 1.4, « Presbyteri, inquit, » baptizando ungant in pectore, ut episcopi • postmodum ungere debeant in fronte. » Epist. 45,I.10, mandat Elusino episcopo, « Ut officium visitationis impendat, ut ii qui • illic Deo propitio baptizantur, inconsi» gnati non debeant remanere. » Et in Sacramentario, in ordine sabbati, præscribit ritum administrate!® confirmationis, distinguitque ejus unctionem , qua pontifex tincto pollice in chrismate facit crucem in fronte, ab unctione quam presbyter lac t in vertice. 3 Innocent. II f, cap. Cum venisset, Ex <. 1.1, tit. 15. « Per frontis chrismationem,in«quit, manus impositio designatur, quæ » alio nomine dicitur confinnatio ; quia per » eam Spiritus sanctus aa augmentum da» tur et roboratur : unde cum cæteras unc» tiones simplex sacerdos, id est presbyter, » valeat exhibere, hanc nonnisi summus sa­ il cerdos, id est, episcopus debet conferre ; » quia de solis Apostolis legitur, quorum » vicarii sunt epi-copi, quod per manus » impositionem Spiritum sanctum dabant, » quemadmodum Actuum Apost. lectio ma» nifestat. » Hic iterum habes non meram cæremoniam ecclesiasticam , non unctio­ nem indistinctam a baptismali, sed verum sacramentum a baptismate distinctum, gra­ tiæ distinctæ collativum , scilicet ad robur, a ministro distincto, scilicet solo episcopo conferendum, et idem cum sacramento quod frequentabant Apostoli, dum per im­ positionem manuum conferebant Spiritum sanctum. Ex conciliis. Cone. Eliberit. an. 503, vel juxta alios 515, can. 58, decernit ut qui navigans in necessitate baptizatus fuerit, « si supervixerit, ad episcopum perducatur, » ut per manus impositionem perfici po.— » sit. » Laodicenum , an. 565 , can. 48 : « Oportet eos qui baptizantur, post lava» erum, chrisma Ecclesiæ accipere et regni » Christi participes fieri. « Perficere autem » et participem regni Christi facere, non » pertinet ad cæremoniam ecclesiasticam. Cone, llispalense, an G19, cap. 7, enu­ merans ea quæ non licet simplicibus pres­ byteris administrare, dicit : « Nec per im» positionem manus fidelibus baptizatis, » vel conversis ex hæresi, Paracletum Spi» ritum tradere, nec chrisma conficere, ncc » chrismate baptizatormn frontes signare. » Ibi iterum sacramentum aliud a baptismo conferens spiritum sanctum et ab episcopo ministrandum. Legeinsuperconc. Araus.an.441,can.2; Arelat.5,an.445: Chilon. 2, an. 815; Pa­ ris. 6, an. 819. De Florent, et Trident, dixi­ mus. Ex Patribus, S. Dionysius, Apostolis coætancus , de Ecclesiast. Hierarch, c. 2, « Itaptizatum, inquit, indutum veste alba * ad pontificem ducunt: ille divino aedei■< fico unguento virmn signat. » El cap. 4: « Quin etiam ci qui sauclb .;;uæ divinæ re- DISSERT. URICA. ART. I. • generationis lavacro initiatus est,consum» mans illa unctio divini Spiritus illapsum » elargitur. » Porro unctio episcopo reser­ vata, superveniens baptismo, etelargiens Spiritum sanctum, non est nuda baptismi cæremonia, sed sacramentum ab eo dis­ tinctum. S. Irenæus, proximus Apostolis, 1.1 ad­ versus Hæreses, c. 18, de Gnosticis imitan­ tibus ritus Ecclesiæ, dicit baplizatos ab eis inungi Opobalsamo. Tertull. qui fioruit secundo sæc. 1. de Bapt. c. 7, sic scribit : « Exinde egressi de » lavacro perungimur benedictaunctione... » In nobis carnaliter currit unctio, sedspi» ritualiter proficit; quomodo etipsiusbap• tismi carnalis actus, quod in aqua mergi» mur, spiritualis effectus quod delictis li» bcramur. Dehinc manus imponitur per » benedictionem, advocans et invitans Spi» ritum sanctum. » En aperte sacramentum distinctum a baptismate et ejus cæremoniis. Sed et apertius I. de Resurr. carnis , c. 8, ubi dicit : caro abluitur, ut anima ema­ culetur : en Baptismus. Caro ungitur, ut anima consecretur; caro signatur, ut anima muniatur; caro manus imposi­ tione adumbratur, ut et anima Spiritu illuminetur : en confirmatio cum sua ma­ teria adæquata,scilicetunctioneet manuum impositione. Caro corpore et sanguine Christi vescitur, ut et anima Deo sagi­ netur : en eucharistia. S. Cyp. qui martyr occubuit an. 238, Epist. 73 ad Jubai. loquens de impositione manuum facta a Petro et Joanne super Sa­ maritanos baptisatos a Philippo diacono, dicit apud nos idem fieri : « Quod nunc » quoque, inquit, apud nos geritur, ut qui • in Ecclesia baptizantur, prepositis Eccle» siæ offerantur, ut per nostram orationem » ac manus impositionem Spiritum sanctum » consequantur et signaculo dominico con■ summeutur. » Glossa non indiget. Legen­ dus item Epist. 7 ad Januar. Eodem sensu loquitur Firmilianus, Epist. ad S. Cypr. in­ ter Cyprianicas 73. S. Cyrillus Jeros. quarto sæc. Catechesi 3 : « Et vobis, inquit, postquam ex aquis sacri » lavacri ascendistis, datum est chrisma, » quod gerit imaginem illius quo unctus est • Christus; hoc autem est Spiritus sanc• tu-.... vos vero uncti estis unguento, facti • participes et consortes Christi. » Plura alia CT in ista Catechesi quæ tota est do confirmatione dicit, et adeo aperta, ut Kemnitiui sacramentum confirmationis appellaverit chrisma Cyrillianum. S. Ambrosius, de .Mysteriis c. 6 : « Post » hæc, inquit, utique ascendisti ad sacer» dotem .-considera quid secutum sit : non» ne illud quod ait David ? Sicut unguen» tum in capite, quod descendit in bar» bam, barbam Aaron. » L. 2 de Sacram» c. 7 : « Ergo mersisti, venisti ad sacerdo« tem : quid tibi dixit? Deus, inquit, Pater » omnipotens, qui te regeneravit ex aqua » et Spiritu sancto, concessitque tibi pcc» cata tua, ipse te ungat in vitam æternam.· Per sacerdotem autem intelligit S. Ambro­ sius episcopum, ut constat ex inspectione locorum. S. Ilieron. in Dialogo contra Lucifer. Luciferiano dicenti : « An nescis etiam ecclesia» rum hunc esse morem, ut baptizatis ma» nus imponantur et ita invocelur'Spiritus » sanctus ?» respondet·· «Non quidem ab­ )) nuo hanc esse ecclesiarum consuetudi­ )> nem , ut ad eos qui longe in minoribus >1 urbibus per presbyteros et diaconos bap» tizati sunt, episcopus ad invocationem » Spiritus sancti excurrat. » Addit, bapliatos in Ecclesia nisi per manus episco­ porum non accipere Spiritum sanctum. Hæc clara sunt. S. Chrysost. Hom. 18 in Acta Apost. de Philippo diacono ait : «Ideo baptizans Spi» ritum sanctum non dabat, neque facul» tatem habebat; hoc enim donum solorum » Apostolorum erat. » Et infra : « Virtutem » (piidem acceperant faciendi signa, non » autem dandi aliis Spiritum sanctum. Igi» tur hoc erat in Apostolis singulare : unde » et præcipuos, et non alios videmus hoc » facere.» Non ergo baptismus neque caere­ monia baptismi ; hæc enim conferendi ha­ bent facultatem simplices presbyteri. S. Aug. 1. 2 contra Lilt. Petii, c. 104: « In hoc unguento, inquk, sacramentum » chrismatis vultis interpretari.· quod qui» dem in genere visibilium signaculorum » sacrosanctum est, sicut ipse baptismus.· Non est ergo baptismus neccæremonia bap­ tismi, sed sacramentum a baptismo distinc­ tum. L. 13 de Trinit. c. 2b, postquam dixit Apostolos imponendo manus dedisse Spi­ ritum sanctum, addit « euindem morem in » suis prepositis etiam nunc servare Eccle- 9 UTRUM CONFIRMATIO SIT SACRAMENTUM ? » Siam. » Et in Ps. 141 : « Multa, inquit, sa» cramenta aliter atque aliter accipimus: » quædam, sicut nostis, ore accipimus : » et hoc e st eucharistia; «quædam per totum cor­ ii pus accipimus : » et hocest baptismus per •mmersionem ; « quædam in fronte per sig• num crucis : » ct est, ut palet,confirmatio. Ab aliis Patribus recensendis superse­ deo, ne tædiosus sim : illos longa serie com­ mendatos secundum ordinem temporum habes cum hæreticorum responsis solutis apud perfectorem Caroli Witasse, tom. 1 de Conf. Tandem ex constanti ct perpetua Eccle­ sia· praxi. Illam autem probant non solum quæ huc usque diximus, sed etiam omnia ritualia antiqua tam Græca quam Latina, et quotquot de officiis ecclesiasticis scripse­ runt S. Greg, in Sacramentario, Ordo Rom. ante sæc. nonum editus , Strabo, Amalarius, Alcuinus, etc., atque inde confirmatur quod hæretici non possint assignare quis primus liunc ritum sacramentis annumera­ verit. Juxta enim S. Aug. regulam commu­ niter receptam 1. 2 de Bapt. c. 7, « Quod « univorsa tenet Ecclesia, nec conciliis ins» titillum, sed semper retentum est, non■ nisi apoMolica auctoritate traditum rec> » lissime creditur. » Quod autem tradide­ runt Apostoli, inquit alibi, a Christo acce­ perunt. Solvuntur objectiones berretieorum. Obj. 1° contra primam prob. ex S. Scriptura. Import io visibilis manuum fac­ ta ab Apostolis, de qua in Act. non erat si­ gnum permanens, sed erat privilegium ad tempus Apostolis datum conferendi, nas­ cente Ecclesia , gratias gratis (tatas: ergo. Palet ant. Quia nunc impositio manuum facta ab episcopis non confert amplius dona linguarum, propheliæ, miraculorum, ut tempore Apostolorum. Ergo. R. N. ant. Id enim quod nunc usurpant epi«copi, ad conferendam gratiam roboris et fortitudinis, esse prorsus idem quod le­ gimus in Actis Apostolorum, testatus Cyp. Epist. 75 ad Jiibai. * Quod nunc quoque » apud nosgeriuir; » et S. Aug. 15 de Trinit. dicens «cumdem morem insuis j ræpo» sitis etiam nunc servare Ecclesiam. « Vide textus integros inter probationes conclusio­ nis. Ad prob. N. conseq. Quia impositio manuum tunc non fiebat solum ad confe­ 5 rendas gratias gratis datas, sed principa­ liter ad conferendam gratiam sanctifican­ tem , quam confert adhuc modo. /nst. 1°. Spiritus sanctus de quo in Act. Apost. non erat gratia sanctifica*-,'•ed tan­ tum gratis gratis datœ : ergo. Prob. ant. tuum ex illo Joclis 2, Effundam de Spiritu meo super omnem carnem, et propheta bunt filii vestri; tum quia frequenter legi­ tur in ipsis Actibus quod, qui accipiebant Spiritum sanctum, linguisloquerenlur,pro­ phetarent , etc. Ergo. R. JV. Ant. Fatemur quidem initio nas­ centis Ecclesiæ non raro fuisse collatas in confirmatione gratias gratis datas, quia erant tuncnecessariæad commendationem fidei rudibus, et primordia Ecclesiædila­ tanda, ut loquitur S. Aug. 1. 5 de Bapt. c. 16, per quod satisfit probationibus antece­ dentis. At negamus lias sola-et semper fui--,· collatas : non semper, dicit enim Apost. 1 Cor. 12: Numquid omnes loquuntur lin­ guis? non solas, quia primario principaliter ct universaliter conferebatur rite dispositis gratia sanctificans : conferebatur namque Spiritus sanctus, ut loquuntur Acta; sols au­ tem gratiæ gratis datœsine gratia sanctifi­ cante nunquam in novo Testamento dicun­ tur simpliciter ct absolute Spiritus sanctus hem conferebatur Spiritus sanctus, qm\ Christus promiserat Joan. 14: Ego rogabo Patrem et alium Paracletum dabit vobis, ut maneat vobiscum in œternum. Hic au­ tem Spiritus manens nobiscum in aeternum, est Spiritus sanctificans, non gratiæ gratis data·, quæ non diu durârunt, ct quæ pos­ sunt reperiri in peccatoribus in quibus Spi­ ritus Sanctus non manet, Mattii. 7. /nst. 2°. Samaritani jam receperant a Philippo gratiam sanctificantem : ergo Spi­ ritus sanctus seu gratia quam receperunt per manus Apost. non erat gratia sanctificans, sed gratis data. R. D. ant. Samaritani jam recejierant a Philippo gratiam sanctificantem regenerativam, C. roboralivam et confirmativam,N. /nst. 5°. Adventus Spiritus sancti in Sa­ maritanos exprimitur in S. Scriptura voce græca quæ significat, supercado, irruo, i deoque descensum violentum et vehemen­ tem, quo exprimitur in S. Scripturis dona­ tio Spiritus prophetici, non donatio Spiri­ tus sanctificantis, qui est lenis et suavis. Eruo. G DISSERT. UNICA. ART. I. R. 1° ITac voce græca, juxta linguæ peri­ tos non solum significari irruere, sed etiam illabi. Primum convenit dono prophetiæ; secundum spiritui sanctificanti. 2° Falsum est hac eadem voce in S. Scripturis non si­ gnificari donum gratiæ sanctificantis; ea enim adhibetur Act. 10, v. 44; Act. 11, v. 15', ubiagitur de dono gratiæ sanctificantis. Et S. Lucas, Act. 2, dicit de descensu Spi­ ritus sancti in dic Pentecostes : Factus est repente de calo sonus tanquam advenien­ tis spiritus vehementis ; ubi tamen Apos­ toli receperunt non solum gratias gratis datas, sed etiam augmentum gratiæ sanctificantis cum septem donis Spiritus sancti. Urgent plura leviora. 1° Huic ritui, in­ quit Calvinus, nulla est in S. Scripturis an­ nexa gratiæ promissio. 2° Flatus quo Domi­ nus discipulos afflavit, non fuit sacramen­ tum : ergo nec manuum impositio per Apos­ tolos. 5° In his S. Scripturæ locis, inquit Kemnitius, nullum sentitur oleum, nullum odoratur balsamum, et verbum deest, quod tamen requiriturutforma sacramenti. Ergo. R. ad primum, gratiæ promissionem constare ipso facto Apostolorum, qui illam per manuum impositionem conferebant. Sed et habetur facta prævie promissio Joan. C. 14, v. 16 ; C. io, v. 26 ; C. 16, v. 7 ; et Act. 1, v. 5 et 8, et alibi. Ad secundum, N. conseq. quia sacra­ mentum debet esse signum permanens et perpetuum : hic autem flatus, neque ab Apo.-lolis, neque ab eorum successoribus fuit observatus, secus impositio manuum. Tertium tangit materiam ct formam hujus sacramenti, de quibus disputant theologi. Sed quamvis dissentiant in assignanda ma­ teria et forma, quia id quoad aliqua non perlinet ad fidem, conveniunt tamen om­ nes esse aliquam determinatam , ideoque esse verum et proprie dictum sacramentum, quod est fidei dogma. Insuper chrisma sem­ per fuisse adhibitum, aut ineo fuisse divi­ nitus dispensatum propter multitudinem confirmandorum et paucitatem confirman­ tium, dicemus infra. Etiam verba adhibita fuisse onstat Aci. 8, ubi Apostoli cum ma­ nuum impositione invocabant Spiritum sanctum verbo el oratione. Obj. 2°. Antiquiores EcclesiæPatres Jus­ tinus Athenagoras, Tatianus, Irenæus, si­ luerunt tie confirmatione: ii autem quos lau­ davimus loquuntur de confirmatione tan- I quam de appendice cæremoniali baptismi, siquidem illam semper baptismo conjun­ gant, eique eumdern ac baptismo effectum tribuant; aut saltem intelligunt sacramen­ tum improprie dictui” .· Ergo. R. ad primum membrum ant. 1° Falsum esse : Dionysius enim et Irenæus non silue­ runt de confirmatione : patet ex probatio­ nibus. 2° Hoc dato. 2V. conseq. alioquin sequeretur quod nec baptismus nec eucha­ ristia forent sacramenta, quia de illis om­ nino siluerunt Athenagoras et Tatianus. Di­ cendum itaque, ad veritatem alicnjus dog­ matis, seu traditionem stabiliendam , non esse necesse quod omnes scriptores omnis ætatis meminerint illius, sed sufficere quod plerique et probati illam asseruerint. 5°Non ignorant haeretici laudatos Patres plura alia opera edidisse quæ perierunt : quis scit num in illis confirmationem non appella­ verint? Etsi verum sit quod tunc, temporis ignota erat in Ecclesia confirmatio; dicant unde Terlull. Cypr. et alii quos laudavi­ mus, illam hauserunt. 4° Patres Apostolis propinquiores intenti erant edendis apologiis pro christianis, et calumniis contra ip­ sos intentatis depellendis, parci autem et cauti in explicandis palam arcanis fidei mysteriis, ne ampliorem calumniis ethnico­ rum materiam subministrarent. Ad secundum membrum ant. R. ejus falsitalem aperte revinci ex i psis Patrum tex­ tibus a nobis laudatis, ut in pluribus ob­ servavimus. Et sane, si confirmatio nihil aliud esset quam caeremonia baptismi, quid necesse erat Petrum et Joarrnem mitti ad Samaritanos, ut eis imponerent manus, et acciperent Spiritum sanctum ? Philippus, qui habebat facultatem baptizandi, habebat a fortiori facultatem exremonias baptismi adimplendi. Sed et omnia quæ adferunlur in probationem hujus ant. sunt falsa. Et 1° falsum est quod semper confirmatio co­ mitaretur baptismum ; non enim semper aderant Apostoli aut episcopi, sicut de facto contingit in Samaritanis baptizatis a Philip­ po, ad quos missi sunt Petmset Joannes, ut eos confirmarent. Et esto confirmationem semper fuisse conjunctam baptismo, non magis inde sequitur*quod fuerit cæremonia baptismi, quamsequitur eucharistiam, quæ cum confirmatione ordinarie conferebatur statim post baptismum, esse baptismi cae­ remoniam. 2° Falsum est Patres eumdem UTRUM CONFIRM \TIO SIT SACRAMENTUM? baptis nio ac confirmationi effectum tribue­ re $?ibmmt namque baptismo gratiam regenerativam et innovativam, confirmationi gratiam roborativam ct confirmativam. 5° Tandem falsum est Patres loqui de confir­ matione ut desacramento improprie dicto : l’quia illam vocant sacramentum sicut bap­ tismum : « Tunc demum, inquit Cyp. » Epist. 72 ad Steph, plane sanctificari et » Filii Dei esse possunt, si sacramento utro» que (baptismo et confirmatione) nascan» tur. » « Sacramentum chrismatis, inquit » S. Aug. contra Lilt. Pelii, cil...... quod » quidem in genere signaculorum visibi» lium sacrosanctum est, sicut baptimus.» 2° Quia confirmationem asserunt ut si­ gnum sensibile gratiæ sanctificantis, quod non competit nisi sacramento proprie dicto. 5° Tandem nulla est ratio cur, secundum modum loquendi Patrum, dicatur sacra­ mentum improprie potius «piam baptismus et eucharistia. Inst. 1°. Cyprinus, loco mox cit. exeo quod Stephaniis iteraret impositionem ma­ nuum, inferebat iterandum esse, baptisma : ergo reputabat Cyprianus impositionem ma­ nuum, ut ceremoniam annexam baptismo. R. N. conseq. Ideo enim Cyprianus ex praxi Stcphani intulit iterandum esse bap­ tismum, quia falso existimabat Stephanum per manuum impositionem conferre confir­ mationem redeuntibus ab hæresi : ex quo inferebat quod si confirmatio hærelicorum esset nulla et iteranda, ita eorum baptismus. At allucinabatur Cyprianus; impositio enim manuum apud Stephanum non erat confirmatoria, nisi pro iis qui nondum erant confirmati, sed reconciliativa tantum. Inst- 2”. Impositio manuum de qua lo­ quebantur SS. Patres, poterat iterari: ergo non erat sacramentum nostra; confirmatio­ nis, quod secundum nos iterari non po­ test. Prob. ant. S. Aug. de Bapt. c. 16, ait; « Manus impositio, non sicut Laptis» mus repeti non potest. » Ergo. R. N. ant. /id prob. N. conseq. Quia S. Aug. ibi loquitur de impositione ma­ nuum reconciliativa, non confirmatoria, ut constat ex I. 5 de Bapt. c. 25. Quadruplex autem est distinguenda manuum impositio apud antiquos. Prima est saualiva infirmi­ tatum, M;uc. nil. Secunda est ordinativa clericorum , 2 Tim. 1. Tertia est confirma­ tiva. Quarta est reconciliativa, sive quoad forum internum, si ve quoad externum. Hæc quarta et prima poterant iterari, non se­ cunda et tertia. Inst. 5°. Secundum S. Aug. per manus impositionem quam dicimus confirmationem, Apostoli non dabant Spiritum sanctum, sed tantum orabant ut veniret : ergo non erat sacramentum. Prob. ant. S. D. 1. 15 de Trinit. c. 15, <■ Orabant enim, inquit, ut » Spiritus sanctus veniret in eo- quibus ma» nus imponebant, non ipsi eum dabant. » Ergo. '· € R. D.ant. Permanus impositionem toli non dabant spiritum sanctum princi­ paliter, C. ministerialiter seu instrumentaliter, subd. Non dabant Spiritum sanctum visibiliter quantum ad gratias gratis datas, C. cum enim hæ essent effectus tantum ac­ cidentales confirmationis, illas Apostoli non dabant, sed orabant ut a Deo conferrentur in confirmatione, et de ista collatione Spi­ ritus sancti intelligit S. Aug. non dabant Spiritum sanctum invisibiliter quantum ad gratiam sanctificantem, TV.Namquasi quoad illam gratiam Apostoli nihil nisi orando profuissent Samaritanis, non debebant mitti ad illos ; perinde enim orâssent Jerosolymis ac Samariæ. Obj. 5°. Ecclesia Græca non recenset con­ firmationem inter sacramenta : ergo. R. iV. ant. cujus falsitatem probavimus art. penultimo tract, de Sacramentis in ge­ nere, ex antiquis ritualibus Græcis a nostro P. Goar editis, ex Leone allato, ex Jeremia patriarcha Constantinop. in Censura quam edidit doclritiæ Calvinianæ. His nunc adde non solum Patres Graecos quos laudavimus, cone. Laodic. SS. Cyrill. Cbrysosl. etc. sed < t recentes synodos, unam Con-lanlinop. au. 1642, in qua damnatur Calvinus, quod quinque sacramenta negaret ; alteram Bethlecinilicam, preside Dosithco, patriarcha Jcrosol. in qua sic decernitur : «Credimus « esse in Ecclesia legis novæ sacramenta, » eaqueseptem ; non majorem aut minorem « numerum admittimus. » Deinde -ecundo loco numeratur sacramentum eon' rmationis. Insuper quoties actum est de unione ulriusque Ecclesias, praesertim in conc. Flo­ rent, nulla fuit facta meutin de confirma­ tione. Tandem ipsi Lutherani Wittembergenses, in responso ad responsum laudati Jeremiæ, hoc ipsuni fatentur his verbis : « Sacramenta septem numerant Græcon in DISSERT. URICA. ART. I. » eccîcsiæ, » Ad hæc nonnisi futilia reponit I ret : et ita videtur sentire cone. Senonense Kemnitius. an 1528; verum non omnis mannum impo­ Jnst. Saltem constat ignotum esse con­ sitio est confirmatio ; et quod refertur Matth. firmationis sacramentum apud Christianos 19, nihil aliud fuisse vkletur quam quod Æthiopes,Armenos, Chaldæosaliosque Ara­ consuetum erat apud Judaeos, apud quos biam, Mesopotamiam, Syriam, Persidem et parvuli a majoribus manus impositione be­ Ægyptum habitantes, atque apud Indos. nedicebantur exemplo Ephraim et Manasse, Ergo. quibus Jacob hoc modo benedixit. Genes. Ji. 1°. Dato ant. iV. cons. Non enim a I 48. Insuper verisimile est non omnes istos schismaticis requirenda est veritas, cum ex parvulos fuisse baplizatos, neque decebat schismate ordinarie nascatur error. 2°. JV. eos confirmari ante Apostolos. Ad conc. Seant. cujusfalsitatem fuse ct erudite per sin­ non. respondetur, esse duntaxat provin­ gulas nationes probat jam laudatus Caroli ciale nec a summo pontifice approbatum, M itasse perfector, tom. 1, pag. mihi486 et ideoque non inconcussæ auctoritatis ; vel sequentibus, non ingrate legendus. intellexisse institutionem confirmationis in Obj. 4°. Magna est inter nostros theolo­ typo et figura, non in re. gos dissensio circa essentialia confirmatio- I Quidam volunt institutum fuisse in ul­ nis, materiam, formam et ministrum : ergo tima cœna, fundati in Epist. 2 Fabiani panon constat apud cos cxistcrc hoc sacra­ pæ ad epbcopos Orientales, cap. 1, in qua mentum. dicit : <- In illa die Dominus, postquam cœR. JN. conseq. Dissensio enim circa na­ » navit cuin discipulis suis et lavit eorum turam alicujus rei, non infert dissensionem » pedes, sicut a sanctis Apostolis prædeces· circa ejus existentiam : sic Lutherani et Cal­ » sores nostri acceperunt, nobisque reliviniste inter se dissentiunt de materia et » querunt, chrisma conficere docuit. » Et forma baptismi; Lutherus, in Symposiacis, subdit: « Lavatio pedum significat baptiscap. 17, dubitat an valeat in vino et lacte; » ma, quod sancti chrismatis unctione perReza in Epist. 2 ad Thomam Filium, affir­ » ficitur. » Verum aliis non videtur sal fir­ mat valere in quovis liquore; Calvinus I. 4 mum hoc fundamentum, cum Epistola haec Instit. c. 15, ξ 16, requirit ad validitatem Fabiani, non secus ac aliæ decrcta.es ante baptbmiquodconieraturin nomine Patris, Silicium , a plfirisque eniditir r.ioic repu­ ct Filii, et Spiritus sancti ; Lutherus asse­ tentur apocryphajetsuppo-itit;®. De qila re rit quod sufficiat, si conferatur in nomine vide digress, hist, ad diss. 1. de Jure. Alii tandem arbitrantur institutum fuissp Domini ; Zumglius nullam formam requirit. Et tamen hi omnes agnoscunt baptismum hocsacramentiim eo temporis intervallo que existere. Catholici disputant circa materiam Christus post resurrectionem usque ad as­ aliorum sacramentorum; et tamen nullus censionem cum Apostolis conv< rsalus est, aliquod negat. Philosophi disputant de na­ loquens de rey/no Dei, Act. 1. Tunc èïiim tura solis et ignis, nemo tamen negat exis­ illis contulit plenitudinem potestatis epis­ tere soit rn et ignem. Pariter itaque, quam­ copalis in Ecclesiam, Joan. 20 : Sicut misit vis nostri theologi disputent quæ sil materia, me Paler, et ego mitto vos. Eis promi-il forma vel minister confirmationis, conve­ Spiritum sanctum et gratiam, quam confert niunt tamen omnes in hoc quod est fidei, in confirmatione, Luc. 24 : El ego milii hunc scilicet ritum qui in Ecclesia dicitur promissum Patris mei in ros:vot aillent sedete in civitate quoad usque induamini confirmatio, esse verum sacramentum. Petes a quo et quando institutum fuerit virtute ex allo. Ac tandi in iis diebus, ut sacramentum confirmationis? inquit S. Leo, Serui. 1 de Ascens. c. 2, R. A Christo fuisse institi itum, probatum « Magna in eis confirmata sacramenta, mamanet ex diss. 5 de Sacr. in genere, a. 1. » gna sunt revelata mysteria. » Ex quibus colligunt non incongrue, hoc tempus insti­ Illuc lectorem remitto. Quantum ad tempus institutionis incer­ tutionis hujus sacramenti assignati, prætum est, cum nihil ea de re habeamus in S. sertim cum nullum aliud sit assignabilc. Quantum ad S. Th. dicit hic ad 1, quod Scriptura aut traditione. Quidam dicunt fuisse institutum Matth. Christus instituit hoc sacramentum non 19, cum Christus parvulis manus impone- exhibendo, sed promittendo, scilicet ejus 9 QUÆ SIT MATERIA CONFIRMATIONIS? effectum, Spiritum sanctum et gratiae ple­ nitudinem, non vero ipsum sacramentum ; promittere enim sacramentum, non est ip­ sum instituere : et hoc patet ex his quæ subjungit S. D. « Secundum illud, inquit, » Joan. 6, Si non abiero, Paracletus non » veniet ad vos : si autem abiero, mittam « eimi ad vos. Et hoc ideo, quia in hoc sa» cramento datur pienitudo Spiritus sancti, » quæ non erat danda ante Christi resurrec• tionem et ascensionem, secundum illud u Joan. 7 : Nondum erat spiritus datus, « quia Jesus nondum erat glorificatus. » Sensus ergo verborum. S. Th. est : Chris­ tus instituit hoc sacramentum non exhi­ bendo, seu illud alicui administrando, si­ cut instituit ordinem et eucharistiam, sed promittendo ejus effectum. Et iste sensus non repugnat tertiæ sententiæ. ARTICULUS II. Quæ sit materia confirmationis? Missis Lutheranis et Calvinistis, qui, ut sacramentum confirmationis rejiciunt, ita ejus materiam improbant; manuum impo­ sitionem, postquam cessavit visibilis illap­ sus Spiritus sancti, tanquam cæremoniam inutilem reputant ; chrisma vero Calvinus 1. 4 Inst. c. 19, $ 8, vocat « oleum diaboli, « mendacio pollutum; » et § 10, « pingue» dinem fœtorc anhelitus inquinatam, ver» horum murmure incantatum, et perrugen« dis calceis addicendam : » his, inquam , missis, quos art. praecedenti sufficienter exa­ gitavimus , concertatio hic nobis est cum theologis catholicis qui in assignanda essen­ tiali hujus sacramenti materia dissentiunt. Quidam in sola manuum impositione reponunt. Ita ex antiquis Aureolus, Altisciodorensis; ex recent ioribus Sambovius, lllerininicr, maxime, Sirmundus, in Antirhcclico 2· Quidam in sola chrismatione constituunt. Ita Bellarm. Maldonatus, Isambert, Petrus Aurelius,seu abbas Sancyranus, etc. Quidam reponunt in utraque, scilicet chrismatione et impositione manus;sed diversimodo : alii disjunctive, ita ut alterutra vel utraque sit materia adaequata, relicta Ecclesiæ libertate quam vellet, pro tempo­ rum opportunitate usurpandi. Hæc senten­ tia tiibuitur Tappero. Mori no et Estio, et videtur esse concilii Moguntini : apprime commoda est enodandis difficultatibus .-eam 0 probabilem reputat Bellarm.,eiqnelnbentcr subscriberemus si solido fundamento esset innixa. Alii conjunctive, ita ut chri-matio et impositio manuum sint simul adæqnata materia confirmationis. Est hunc commu­ nior : illam tenent Nat. Alexander, I.udovicus Habert, Juenin, llenno, card. Gotti, perfector Caroli Witasse, Boucat, Tournely, Berti, Daclman, etc.. et si intelligatur de impositione manus indistincta a chrisma­ tione, ut mox dicetur, coincidit cum secun­ da sententia. Chrisma grace idem ac latine unguen­ tum, at usu ecclesiastico est mixtum ex oleo et balsamo. Manus impositio est duplex in confirmatione juxta Pontificale Clemen­ tis VIII : una previa ad unctionem, dum episcopus, manu extensa versu* confirman­ dos, orat ut descendat in eos Spiritus sanc­ tus; altera qua episcopus frontem confir­ mandi pollice chrismate tincto tangit, reli­ qua manu, saltem ut fit a plerisque, super caput ejus extensa. Specialem quæstionem hic non instituo de materia remota confirmationi* ; quia si probetur unctionem chrismatis esse ejus ma teriain proximam, satis constabit chrisma esse materiam remotam ; est enim materia proxima materiæ remotæ applicatio. Dico. Materia essentialis adæquata sa­ cramenti confirmationis est conjunctive unctio chrismatis et manus impositio. ab ipsa unctione indistincta : salva tamen pro­ babilitate sensus disjunctivi. Prob. Constansct perpetua est in Ecclesia traditio, chrismationem et manus imposi­ tionem semper adhibitas fuisse in confirma­ tione, iisque viminesse conferendi Spiritum sanctum seu gratiam roborantem. Ergo. De chrismatione constat ex omnibus sum­ mis pontificibus, conciliis et Patribus, quos art. pracedenti laudavimus : hi enim om­ nes, paucis exceptis, meminerunt vel diris, mati*, vel unguenti, vel unctionis, vel si­ gnaculi. eique vim gratiam conferendi tri­ buunt. Relegantur eorum textus. Idem docet Auctor hic art. 2, probatque hanc materiam esse convenientem, quate­ nus gratia Spiritus sancti in oh o (le-ignatur: unde Christus dicitur et^e unctus oleo /œ/ih’o? propter plenitudinem Spiritus sanc­ ti quam habuit. Admiscetur balsamum,quo, propter fragrantiam odoris, significatur odor bonae fam® : unde Apost. 2 Cor. 2 : f() D15S! IIT- UNICA ART. il t'brisli bonus odor sumus Deo. Ei licet i' Ita alia sint odorifera, tamen præcipne . . ripitur balsamum, eo quod habeat præipuimi odorem, et incorrupiionempræstet. Hac traditione innixa, synodus Florent, ii. decreto Unionis, definit materiam hujus sacramenti csse« chrisma confectum ex deo, i juod nitorem significatconscicntiæ, et bal· » -amo quod odorem significat honæfamæ, per episcopum benedicto. « El Trident, ■ess. 7, can. 2 de Confirm. « Si quis dixerit » injurios esse Spiritui sancto eos qui sacro ·> cmifirmalioni» chrismati virtutem aliquam » tribuunt : anathema sit. » Ubi supponit ch · malionem esse materiam hujus sacra­ menti. De manus impositione constat ex Aciis Apost. ex com·. Elibcrilano, Terlull. SS. Cyp. Ilieron. Aug. laudatis art. præcedenli. Videantur. Plura alia adferri possent ino­ rnet: ;· tam ex Græcis quam ex Latinis; sed ci:i:i non requiramus aliam impositionem manus quam quæ iit per ipsam chrismatiobem, supervacanea videntur; probata muni chrismaiione, simul probatur ista manus impositio. Hanc autem traditionem intclligendain esse de chrismaiione et impositione ma­ nuum conj unclivel inquam de materi i ; par tialibusunain lolalcni simul integrantibus non vero disjunctive, conce ,a a Christo Ecclesiæfacultate quam vellet as.sumeudi, inde colligimus, 1· quod hujusce facultatis aCliristoconces:· «eniillum existai vestigium in S. Seri plura vel tranilioiie.sine ηηήη tamen nihil circa essentialia sacramento­ rum q .c a sola voluntate Christi pendent. 1 debet allii mari; 2'* quod quidam Patres iiliaiiKjiic >imu| videantur requirere. Teriull.de Resur. carni-, c. .S, > Caro ungitur, « inquit, ut anima consecretur.... caro ma» nu·. impositione adumbratur, ut et anima » spiritu illuminetur. » S. Cyp. jam lauda­ tus art. præcedenli Epi-t. ad Jubaian. et plures alii scriptores mox citandi. Maneat tamen alterius sententiæ probabilitas, quæ forte poterit explicari el defendi eo l< nne inodo quo explicatur et defenditur determi­ nationem specificam formæ ejusdem sacra­ menti et materiæ ordinis esse libertati Ec­ clesiæ relictam. Dem hanc traditionem intplligendam de in-mis impositione indistincta a chrismaiione, constat 1° quia episcopi ad- millunlad confirmationem eo> qui erant ab sentes dum facerent inanus impo-itioncni præviam ad cln i-malionem , quæ, ut die· tum est, consistit in extensione manuum versus continuandos. Ifeqüe dici potest cum Honorato Tourncly, esse abusum cor­ rigendum, nisi culpando mures doctissi­ mos et pientissimos antistites qui hanc praxim servant. 2U Quia Græci nullam aliam manus impositionem adhibent quam eam quæ chrismationi est annexa, ut patet ex eorum Eucologiis veteribus et recentioribus, editis a nostro Goar : et tamen existert apud Grxcos verum sacramentum confir­ mationis agnoscit Ecclesia. Scio quosdam contendere in prioribus sæculis impositionem manuum fuisse dis­ tinctam ab unctione : sed quidquid sit, cer­ tum est saltem a pluribus sæculis has duas actiones coaluisse in unam. De illis hoc sen­ su loquuntur plures antiqui scriptores. Beda, qui floruit sæc. septimo, in Ps. 26 : « Illa mictio, inquit, quæ per manus impo» siiionem fit ab episcopo, vulgo conlirma» tio dicitur. » Amalaris octavo sæc. 1.1 de Officiis, c.27 :« Utah episcopis solis inun» galur per manus impositionem, ab Apos» tolis assumptum est. » Rabanus Maurus sæc. nono, I. de Instit. Clericorum, c. 18, refert ex S. Sylveslro, « Ad solum episco» pum perlinere ut baplizamm per manus » impositionem cnm ipso chri-mate consi» gnel. « Ratrarnnus eodem sæc. 1.4 contra oppo-ita Græcorum, c. 7 ··« Donum Spiritus » sancti tribuitur per impositionem ma» unum, quando frontes baplizaiorum » chrismate sancio liniuntur ab episcopo. « Eodem modo loquuntur sæc· duodecimo ! upertus .1.5' de divinis Officiis, c. 1G, et Hugo Viet. 1. 1 de Sacramento Fidei, c. 10. Solvuntur objrclionei contra c/irismationem. Obj. 1°. Act. 8 et alibi, ubi secundum nos refertur sacramentum confirmationis, nulla fit mentio chrismatis, sed solum im­ positionis manuum: ergo Apostoli non ad­ hibuerunt chrisma confirmando, sicque chrisma non e-t materia confirmationis. R. 1·. Juxta plurimos D. ani. Nulla fit mentio chrismatis, ei tamen non excludi­ tur, C. ant. el excluditur. .V. ani. el con>eg. Non enim omnia quæ Apostoli fecerunt aut docuerunt, scripta • •.u:\mw br· vitatis, sive arcani servandi causa. Sic S. Auili. I. de , i i I | 11 QUA? SIT MATERIA CONFIRMATIONIS? Fide ct Oper. c. 9, loquens de eunucho di­ non erat ner ·■ ria tam sensibilis materia cit : « In eo quod ait (S. Lucas), IJaplizavit sacramenti, ubi exhibebantur miraculose »eum Philippus, intelligi voluit impleta sensibilia signa, quæ non secus ac chrisma « omnia quæ, licet taceantur in S. Scrip- significabant ciTeclumsacramenli, ut expli­ » turis gratia brevitatis, tamen serie tradi- cat Auctor ibid., ubi addit quod Apostoli ■ tionis scimus implenda. » Et Estius in 4, uterentur tamen communiter chrismate in (1.7, § 6, cum ea quæ ad ritus sacramento­ exhibitione hujus sacramenti, quando visi­ rum pertinent, inquit, secretissima habe­ bilia signa non exhibebantur. Inferes ex hac solutione. Ergo mutata rentur ac fere sola voce quasi per manus traderentur, noluit Lucas neque elemen­ fuit materia hujus sacramenti, consequenter tum, neque verbum hujus sacramenti verbo non est idem sacramentum confirmationis prodere, ideoque usus est vocabulo manus quod nunc celebrat Ecclesia, ac illud quod impositionis, quæ generalis quædam cære- • Apostoli conferebant. Respondenl quidam quod, quando Apos­ monia est, varie adhiberi solita. Idem con­ stat non omnia fidei nostra4 dogmata ex toli dabant Spiritum sanctum per solam sola Scriptura, sed mulla ex traditione ha­ manuum impositionem sine chrismaiione, beri : probavimus autem constantem sem­ conferent quidem rem sacramenti, sed non per fuisse in Ecclesia de chrismaiione tra­ sacramentum; arbitranturque hanc esse ditionem, cujus prima institutio cum neque mentem D. Th. Verum, hacsolutione semel in conciliis neque in pontificum sanclic^ii- admissa, nullum nobis restat fundamentum bus reperiatur, dicendum est cam esse a in S. Scriptura ad probandum contra hæChristo, qui sacramentorum materiam el reticos veritatem hujus sacramenti. Neque formam determinavit, haneque ab Aposto- id dixit D. Th. neque arbitror hanc esse lisfuisse frequentatam. Non magis ergo con­ ejus mentem : quamvis enim hic et a.-Lo. cludit hec argumentum negativum, quam dicat quod, quando Dens visibilibus sLnis si quis ex silentio S. Scripturæ inferret 'iiiraculose adhibitis conferebat effectum sacramenti sine sacramento, tunc non esset Apostolos non baptizasse in nomine SS Trinitatis, pueros non esse baptizandos, et necessaria materia nec forma sacramenti, plura alia quæ non leguntur in S. Scri­ quod verum est ; non tamen dixit quod ubi ptura ; aut vellet probare chrismalionem aderat impositio manuum, dees>et omnino non fuisse in usu tempore concilii Arelat. materia et non esset sacram· ntum : quin e 1 et Nicæni, quia in illis, ubi agitur de contra in cap. 6 Episl. ad lleb. led. 1, circa medium ad hæc verba, impositionis quo­ confirmatione, non fit mentio chrismatis. R. 2° Juxta quasdam alios, N. conseq. que manuum, agnoscit impositionem ma­ Quamvis enim in Actibus Apost. sileatur do nuum esse materiam sacramenti, et innuit chrismaiione, alibi tamen iit illius mentio : per eam Apostolos illud contulisse ; dicit 1° 2 Cor. 1 : Qui coti firmat nos in Christo, enim : « Secundum sacramentum intrancl qui unxit nos Deus, et dedit pignus Spi­ » liuin est in ipsa manuum impositione... ritus in cordibus nostris. Quem locum » Hæc autem est duplex : una est miracula exponit de confirmatione S. Ambros. I. de « faciens, sicut quando Christus per manus Initiandis, c. 7. 2° 1 Joan. 2 : Sed vos unc­ » impositionem curabat infirmos, Luc. 4.... tionem habetis a Sancio . quod S. Aug. » Et hæc non est sacramentalis. Alia est satract. 5 in 1 Episl. Joan, interpretatur de » craincntalis.... In sacramento conlirmaconfirmatione. 5" Ibid. El vos unctionem » tionis.... In confirmatione enim datur Spiquam accepistis ab co, maneat in vobis. » ritus sanctus ad robur, ut scilicet audacEt hoc iterum S. Aug. ibid, cl S. Cyrill. Ca­ « ter homo confiteatur nomen Christi coram «hominibus. >» Unde ad argumentum. techesi, 5, intelligunt de confirmatione. Hic q. 72. a. 2. ad 1.—R. 5° CUm AUCR. D. illatum. Ergo materia sacramenti torc et pluribus aliis. Dato quod Apostoli fuit mutata materialiter ct entilativc tran­ persolam manuum impositionem sine chris- seat ; mutata formaliter et in ratione ma te­ matione confirmationem aliquando admi­ rite sacramenti. N. Quamvis ergo non fue­ nistraverint, id factum esse ex dispensatio­ rit eadem entitas materia4 adæquatæ, qua­ ne divine, quando Spiritus sanctus per visi­ tenus non adhibebatur chrisma, sed sola bilia signa descendebat in confirmatos ; quia manuum impositio, eadem tamen erat for- 11 DISSERT L’KICA. ART 11. maliter et in ratione materiæ sacramenti, quatenus substabat eidem significationi et Christi institutioni, atque eamdem effica­ ciam et eumdem effectum habebat. Dixi, (ransiat illatio; quia juxta aliam sententiam quam supra dixi probabilem, cum materia sit vel impositio manuum, vel chrismatio, ad nutum Ecclesiæ, nullatenus fu.-t mutata. Obj. 2.° famosum can. 2 conc. Arans. 1, quo declaratur unctionem non esse neces­ sariam sacramento confirmationis : ecce ejus verba : « Nullus ministrorum qui bap■ tizandi recipit officium, sine chrismate nusquam debet progredi; quia inter nos « placuit semel chrismari. De eo autem qui » in baptismate quacumque necessitate fa» ciente non chrismatus fuerit, in confir■ matione sacerdos monebitur : nam inter ■ quoslibet, chrismatis ipsius nonnisi una ■ benedictio est : non ut praejudicans quid■ quam, sed ut non necessaria habeatur re» petita chrismatio. » Ergo. R. de isto canone exarsisse olim acrem concertationem inter duos eruditos theolo­ gos, P. Sirmondum Soc. Jesu, qui conten­ debat chrismationcm esse tantum exremoniam confirmationis, et Petrum Aurelium, sen abbatem Sancyranum, qui propugna­ bat esse materiam essentialem. Primus Ic- i gebat textum prout retulimus cum parti­ cula negante in ultima parte textus ; alter legebat sine particula negante, sic scilicet : sed ut necessaria habeatur repetita chris­ mat io. Si hæc ultima lectio admittatur, fa­ vet aperte nostrae conclusioni; tunc enim sensus canonis est, quod utraque chrismatio, tam baptismalis in vertice quam confirmatoria in fronte, sit necessaria, in diverso tamen genere necessitatis ; prima, ut cærcmonia baptismi supplenda ex mure et præcepto Ecclesiæ; altera necessaria necessi­ tate sacramenti, ut ejus materia. Verum de ista particula adhuc sub judice lis est , plura namque exemplaria illam omittunt, non pauciora illam retinent, ideo pie inde non potest erui firmum argumentum pro aut contra. Sed esto legendum sit secundum Sir­ mondum cum particula negante, nihil no­ cet ; sensus enim est, quod, ubi a'iquis est baptizatus sine chrismatione verticali, epis­ copus antequam illum confirmet, debeat hanc chrismaliouem verticalem supplere: quæ chrismatio verticalis non praejudica chrismationi frontali faciendae in confirma­ tione ; quia , licet suppleatur ex more et praecepto Ecclesiæ, non est tamen absolute necessaria confirmationi, et ideo dicit :sed ut non necessaria habeatur repet ita, seu duplex chrismatio. Plura de isto canone scribunt Sambo vius etex illo Gaspar Juenin, perfector Caroli W i tasse, et Honorat. Tournely, qui lectionem Petri Aurelii, seclusa particula negante, praeferunt lectioni Sirinondi. Obj. 5°. Ex probationibus nostris equi­ dem colligitur chrismationcm esse necessa­ riam confirmationi, non tamen ut ejus ma­ teriam essentialem, sed vel ut pariem inte­ grantem , vel ut cæremoniam praeceptam : sic, quamvis mulli Patres meminerint chrismationis baptismalis, et quidem, ut Tertull. e< Cyrill. aliquem effectum spiritualem illi tribuant, non tamen sequitur quod sit pars essentialis baptismi. Ergo. R. N. ant. 1° Quia traditio quam asse­ ruimus loquitur de chrismatione tanquam de vero sacramento ; 2° in ipsa chrismatione sicut in impositione manuum constituit ip­ sum sacramentum ; 5° conceptis terminis vocat ipsam sacramentum nonsecus ac bap­ tismum ; 4°vim ipsi tribuit conferendi Spi­ ritum sanctum et gratiæ plenitudinem. Nihil autem horum de chrismatione baptis­ mal!: quod si quidam ei aliquem effectum spiritualem tribuunt, non ex opere ope­ rato, sed ex opere operantis. Jnsl. Quamvis ex traditione habeamus quod aqua sit vino permiscenda in sacra­ mento eucharistiæ, non tamen sequitur quod sit materia hujus sacramenti. Ergo similiter. /»’. N. conseq. Disparitas est, quod tra­ ditio semper apprehenderit et exhibuerit chrismationcm tanquam materiam confir­ mationis; vinum autem solum semper in­ tellexerit esse materiam eucharistiæ, et aquam illi permiscendam requiri necessi­ tate præcepti, non sacramenti. Obj. 4°, Materia essentialis sacramenti debet esse eadem apud Graecos et Latinos· atqui chrismaGræconfûi differt a chrismate Latinorum: nam chrisma Latinorum confi­ citur ex oleo et balsamo tantum ; Graeci au­ tem praeter oleum et balsamum triginta duas species aromatum seu herbarum fragran­ tium abhibent. Ergo. QUÆ SIT MATERIA CONFIRMATIONIS? J?. Solammixtionem balsami et olei apud Græcos esse essentialem, alias accidenta­ les; quinimo my* ipsi possunt modo omnes illas herbas adhme.e. Quædam enim, ut observavit Berti,sunt ignotæ; aliæ plures, nonnisi ope variorum lexicorum auctorum­ que de plantis et herbis tractantium colla­ tione , possunt dignosci. Solvuntur objectiones contra manuum impositionem. Cum eam solam requiramus manus im­ positionem quæ a chrismatione est insepararabilis, solutis argumentis contra chrismationem, videtur otiosum alia proponere con­ tra impositionem manuum. Ut tamen scholæ serviamus. Obj. 1° Eug.IV, in decreto Unionis,di­ cit : « Loco illius manus impositionis ( de » quaAct.8)datur in Ecclesia confirmatio.» . Innoc. Ill, cap. Cum venisset, ait: «< Per » frontis chrismationcm manus impositio » designatur, quæ alio modo dicitur con» firmalio. » Cone. Moguntinum an. 1549, cap. 18 : « Hoc sacramentum, inquit, ab » initio sola manuum impositione exhibi» tum, mox sub ipsis temporibus Aposto» lorum ex eorum traditione, adhibita «chrismatis unctione, cœpit conferri.» Ergo nuns impositio manuum necinadæquate est materia confirmationis. It. N. conseq. In nullo enim ex his tes­ timoniis excluditur impositio manuum in­ distincta a chrismatione : alioquin exclu­ derent chrismationcm, quam adstruunt. Sensus ergo decreti Eug. est, non quod res rei successerit, seu quod chrismatio posita sit loco impositionis manuum, ea exclusa (neque enim dicit chrismatio,sed confir­ matio') ; sed quod nomen nomini successe­ rit, hoc est, quod id quod dicebatur ma­ nuum impositio, nunc dicatur confirmatio : atque hoc confirmant ac aperte significant verba Innoc. III, dum ait « per frontis chris» mationem, manus impositionem desi• gnari quæ alio nomine dicitur confirma* » lio. » Audis non aliam rem, sed aliud nomen duntaxat. Unde conc. Senonense anno 1528, « Tunc inquit, impositionis ma» nuum, nunc confirmationis appellatum » est sacramentum. » Conc. Moguntinum supponit cum D.Th.Scoto et pluribus aliis, ApoMoloscx dispensatione divina aliquando confirmationem administrasse per solam » manuum impositionem, communius tamen cum manuum impositione adhibuisse chrisrnalionem : ex quo nihil contra nos. Inst. Multi tum veteres cum recentiores scriptores, inter quesip^e S. Th. pro ma­ teria confirmationis solam chrismalionem designant. Ergo. It. Multos pariter solam manuum impo­ sitionem designare : unde sicut ex hoc non infertur quod hi chrismalionem excluserint, ita nec illi impositionem manuum ; sed utrique, data occasione, modo impositio­ nem manuum, modo chrismalionem, modo utramque nominabant, præserlim cum per chrismationcm ab episcopo factam, intelligatur impositio manuumab ipsa chrisma­ tione indistincta. Quantum ad D. Th. dixi­ mus supra ipsum in cap. 6 Epist. ad Heb. expresse nominasseimpo?itionem manuum. Obj. 2° Apud Græcos ratum esse confir­ mationis sacramentum agnoscit Ecclesia : atqui Græci tam veteres quam recentiores non adhibent impositionem manuum, ut patet tum ex pluribus scriptoribus, tum ex eucologiis hujus ecclesiæ antiquis et recentioribus, editis a P. Goar et aliis, in quibus nulla fit mentio impositionis ma­ nuum , sed solius chrismationis : ergo. II. ut ante 1° plures etiam ex Græcis nul­ lam mentionem facere chrismationis, sed tantum impositionis manuum ; ex quo ta­ men male infertur chrismalionem ab ipsis fuisse negatam; 2°inEucologiiset quibus­ dam scriptoribus Græcis non fit mentio im­ positionis manuum, quia alia non adhibe­ tur nec est necessaria absolute quam quæ includitur in ipsa chrismatione : unde no­ minata explicite chrismatione, nominatur implicite manuum impositio. Inst. cum Sirmondo. Ridiculum prorsus ac absurdum est unctionem vocare manus impositionem, quia fit per manum : pari jure unctio verticalis in baptismate, et ex­ trema infirmorum poterunt diei impositio­ nes manuum. It. l°quod ridiculum et absurdum vide­ tur Sirmondo, in S. Scriptura aperte innui : scribit enim Marcus, c. 7, quod , cum ad­ duxissent ad Jesum mutum e’ surdum, de­ precabantur eum, imponat illi ma­ num Jesus misit digitos suos in auri­ culas ejus... et tetigit linguam ejus. Hoc ergo erat imponere manum; 2° id neque visum fuit ridiculum et absurdum Rupcrlo 14 ■ r ■ / ■ * I I I t ' I I I I I I i I ! , I I I I I I I > I S et llugoni viet, seu potius S. Sylvestre : refert enim Rupertus 1.1 de divinis Officiis, c. IG, et Hugo, 1. 2 de Sacram, p. 7, c. 5, quod « Sylvester papa construit ut bapti’ zatum presbyter in vertice chrismate li» niât, propter occa-ionem transitus mor» tis; ne propter absentiam episcopi et dif» ficultatem eum consequendi, sine manus » impositione baptizati migrent. » Audis unctionem bapllsmalem dici impositionem manuum, et gerere similitudinem impositionis confirmatoriæ. Fatendum tamen neque unctionem verticalem in baptismate , neque extremam infirmorum communiter vocari impositionem manuum : quia nun­ quam impositio manuum habita est pro materia istorum sacramentorum, sicut habita est pro materia confirmationis. Unde Petrus Aurelius in suo Orthodoxo contra Sirmondmn p. l,c. 7 : « Manus impositio, » inquit, fronti unctionis admixta, in cam » quodammodo transit ; unde minime mi»rum, si nomen ei suum conferat, quæ » illi seipsam contulit: quod cum de verti» cis unctione dici nequeat, male paria fa» cil(Sinnondus)quælongedispariasunt.» Adde unctionem frontalem, prout fit a pluribus episcopis, dum nempe pollice tangunt frontem chrismate reliqua manu capiti imposita, esse aperte et distincte manus impositionem. ARTICULUS III. ■ Utrum balsamum sit necessario permiscendumoleo necessitate sacramenti? I I I I I I I i | i I " t S ■ ■ U ■ ■ DISSERT. UNICA. ART. III. ' Esse necessarium necessitate prærepti saltem ecclesiastici, nemo negat ; id enim et Florentinum et omnia ritualia praecipiunt. Esse autem necessarium necessitate sacramenti, negantCajetanus, Soto, Estius, Juenim, Witasse, Tournely, etc. Contra quos, Q.72a.2 o.in 4. d.7. q. I. a. 2. q.2. op. 5. et 4. c. pent. c. 60 — Dico. Probabilius est balsamum esse necessario permiscendum oleo, necessitate sacramenti. Est communior cum Auctore. Esse D. Th. locis cit. in margine non videtur dubium. Nam 1° in 4, dicit quod materia confirmationis est oleum balsamatum. 2° Qiiauno aliis locis cit. dicit chris­ ma esse materiam hujus sacramenti, semper loquitur de chrismate secundum usum Ecclesiae, quod conficitur ex oleo et balsano. 5° Cum hic sibi quarto loco opposuis­ set balsamun non inveniri ubique, et ex eo intulisset non esse materiam sacramenti, non consedit conseq. ut debet concedi in sententia adversariorum, negat e contra, et respondet sufficere quod possit facile ad om­ nia loca deferri, quia confirmatio non est tantx necessitatis sicut baptismus. Prob. 1° ex conc. Florent, in decreto Unionis sic definiente : «Secundum sacra» mentum est confirmatio, cujus materia est >» chrisma confectum oleo, quod nitorem si3 gnificat conscicnliæ, et balsamo, qiioci » odorem significat bonæ fainæ, per epis« copum benedicto. » Materia autem sa­ cramenti est ipsi essentialis, et sine ea non subsistit. Ergo. Despondent 1° quidam ex adversariis, hoc decretum datum fuisse jam dissoluto concilio, sicque non esse decretum concilii, sed summi pontificis : volunt namque dis­ solutum fuisse concilium quando Orientale.*· discesserunt, antequam Armeni, pro qui­ bus editum fuit decretum, advenirent; hujusque testes proferunt Spondanum ad an. 1459, et Pallavicinum p. 1, 1. 6, c. 2. Sed contra. Imprimis et si foret decre­ tum solius pontificis, non ideo esset contemnendæ et infirme auctoritatis Verum es­ se totius consilii nondum dissoluti certo cer­ tius constat, tum ex initio decreti, ubi le­ gitur latum sacro approbante Florentino concilio, cum ex fine, ubi legitur : «Datum » Florentiae in publica sessione synodaliso» lemniter in ecclesia majori celebrata, an» no Domini 1459, decimo kalendas decem» bris, pontificatus nostri anno nono. » Neque id negant Spondanus et Pallavicinus, sed e contra expresse testantur. Spondanus ad eumdem annum 1459, ubi relatis posterioribus verbis decreti mox laudatis, « Inde » percipies, inquit, non una cum Græco» rum discessu dissipatam esse, quod multi » crediderunt, synodum Florentinam, sed » porro continuatam cum Patribus Latinis ; >» nec vero hoc solum anno, verum etiam » tribussequentibus.»Pallavicinuseod. 1.6, n° 12, observat legatosconc.Tridexit. contra Clodiensem episcopum dixisse, « Falli eos » qui Florentinae synodi exitum anno 1459 » tribuebant.... Revera 1res insuper annos » perstitisse synodum illam Florentiae.» Ne­ que id dicitur tantum, sed praeter textum ipsum decreti, probatur insuper ex autoI graphis servalis Romae in arce S. Angeli, i ; . i UTRUM BALSAMUM SIT NECESSARIO, etc. tic quibus legendi sunt Pallavicinus ibid, cardinalis de Morte, torn. 15, Conc.ctRaynaldustom. 18, Annal. Eccles. ad an. 1442. Respondent 2° concilium non explicare nec statuere an belsamum sit necessarium necessitate sacramenti vel præcepti tantum; item neminem latere quæcumque eo in de­ creto proscribuntur circa materiam et for­ mam sacramentorum, non esse necessaria ad eorum substantiam, v. g. aquam debere calici misceri. Similiter agendo de verbis consecrationis, refert Eugcnius ea omnia ijiiæ in ecclesia Latina proferri solent, quæ tamen omnia et singula non sunt absolute necessaria ad essentiam consecrationis : ita Tournely. Addunt alii ; Eugenium etiam pro materia ordinis assignasse porrectio­ nem instrumentorum, cum tamen juxta plu­ ies materia hujus sacramenti sit manuum impositio. Sed contra. Ad primum. Hoc ipso quo concilium definit materiam hujus sacra­ menti esse chrisma confectum ex oleo et balsamo, aperte significat quod sine alte• ntiO non erit materia sacramenti. Ad se­ randum. Non dicit concilium mixtum ex qua et vino esse materiam cucharistix,si­ cut dicit confectum ex oleo et balsamo esse materiam confirmationis ; sed dicit mate­ riam consecrationis esse vinum de vite, cui ante consecrationem aqua modicissima adhiberi debet. Quæ duo sunt valde diver­ sa. Ad tertium. Falsum est decretum de verbis consecrationis, referre omnia verba qnx in ecclesia Latina proferri solent; id enim solum (ubi agitur de forma eucharis­ tiae) legitur : « Forma hujus sacramenti sunt » verba Salvatoris, quibus hoc conficitsacra» mentum; sacerdos enim, etc. » Ad quar­ tum. Sunt innumeri theologi qui sustinent ex ipso decreto porrectionem instrumento­ rum esse materiam ordinis in ecclesia Ro­ mana, quidam totalem, quidam partialem; quamvis apud Græcos manuum impositio sit materia. Ratio autem hujus diversitatis est, quia Christus hujus sacramenti mate­ riam non determinavit in specie, sed in ge­ nere de quo dum de ordine : sed interim nihil inde contra nos. Prob. 2° conclusio. S. Dionysius c. 4 Hierarch. Eccl. « Dicimus, inquit, quod un» 'menti compositio est collectio quxdam * bene spirantium materiarum >, b.il.-amum verosimilius intclligens. Idem Clemens 17 I Rom. I. 7 Constit. c. /1; S. Irenæus 1. 1 contra Haeres. c. 18, de. Gno ticis ritus ca­ tholicorum xmulantibus, scribit baplizatos ab illis inungi balsamo. S. Greg. sæculo sexto, in suo Sacramentario, et Greg. Turon cod. sæc. I. 4 de Gloria Martyrum, fatentibus ipsis adver-ariis, hanc olei et balsami mixtionem com­ mendant. Ordo Rom. ante sxculum nonum editus, pontificalia et ritualia omnia, tam vetera quam nova, omnes ferme scholastici et eorum duces mentionem faciunt balsami non secus ac olei tanquam materix partia­ lis confirmationis : ct dum aliquando oleum tantum nominant, non intelligunt oleum simplex, sed oleum mixtum, sumpta de­ nominatione a majori quantitate quæ est olei. I Prob. 5°. Secundum constantem et peri petuam in Ecclesia traditionem, materia es­ sentialis confirmationis est chrisma, ut ex dictis constat : atqui chrisma non est oleum simplex, sed, ex usu Ecclesix, ex mixtum ex oleo e< balsamo; et secundum nominis significationem, est compositum ex oleo et •fragrante aliqua materia : cliri-ma enim la­ tine redditur unguentum. « Unguentum » autem, inquit Ambros. Cale pinus, non » est illa compositio tenax, qua chirurgi » utuntur ad curanda vulnera, sed commix» tio diversorum odorum, addito oleo aut « balsamo, aut aliquo pingui ad ungenda >» corpora; gatlice, parfum.» Jam quæro ex qua alia fragrante materia fieret hæc mixtio quam ex balsamo, quod , fatentibus adversariis, a sæc. sexto universa adhibet Ec­ clesia : quo enim fine sæc. sexto fuisset im­ mutata? a quo fuit immutata?quis reclama­ vit contra innovationem in re tanti momenti, contradicente priore traditione? Ergo. Sob tintur objectionei. Obj. 1°. Sex primis saeculis, nullus sive Græcorum sive Latinorum meminit balsami pro materia confirmationis; ergo non est verisimile illud esse ejus materiam. 71 1° posse negari ant. Nam. S. Diony­ sius implicite, et S. Irenæus explicite illius meminerunt. 2. D. (ihLNuKus meminitexplicite, transeat; implicite, ΛΓ. Memine­ runt enim chrismatis, quod ex usu Ecclesiæ sccqndum nominis significationem im­ portat compositum ex o‘eo ct balsamo, ut dictum est.? y.covseq.S. enim Gregorius te DISSERT. UHICÂ. ART. ΙΠ. «t alii, qui sexto sæculo balsami memine­ runt, illud non ut rem novam et a se inven­ tam, sed ut a majoribus per traditionem acceptam protulerunt: non assignari potest primus ejus auctor, nec quisquam habet po­ testatem in Ecclesia statuendi id quod se­ cundum concilia ^pontifices, insigniores scholasticos, habetur pro materia sacra­ menti. Obj. 2°. Innoc. Ill, cap. Pastoralis,Ex­ tra. I. 1, tit. de Sacramentis non iterandis 16, dicit : «Nos consulere voluisti, an per­ » mitti debeant ministrare qui sine imposi­ u tione manuum fuerit ad ordinem subdia· I) conatus assumptus; et si confirmationis M sacramentum in eo debeat iterari, qui per errorem fuit non chrismate, sed oleo de­ » finitus. Ad quod breviter duximus res• pondendum, quod in talibus non est ali» quid iterandum, sed caute supplendum » quod incaute fuerat prætermissum.» Ubi supponit id quod fuit prætermissum non esse essentiale, alioquin fuisset nullum sa­ cramentum et iterandum. /1.1° hoc argumentum, quod est præcipuiim adversæsententiæ fundamentum, mi­ litare contra plures ex objicientibus, qui tenent impositionem manuum esse mate­ riam saltem partialem ordinis, quem tamen pontifex dicit pariter non esse iterandum si defuerit impositio manuum. Itaque. K. 2° quod sensus hujus decretalis sit, non esse iterandum solemniter et cum cæremoniis sacramentum, sed supplendum caute et secreto quod iuerat omissum. In confirmatione autem omissum fuerat chris­ ma, quod non est sine balsamo, neque vera fuerat forma prolata .- ergo in totum sup­ plendum erat, sicque denuo conferendum erat. Similiter in ordine, impositio manuum omissa, erat supplenda non ut materia, sed ut cærcmonia accidentalis, saltem juxta plu­ rimos. Responsio enim pontificis, cum sit una generalis ad duas quxstiones, debet singulis applicari proporlionaliter et secun­ dum exigentiam cujusque : in confirmatio­ ne omissum fuerat quid substantiale, et id erat supplendum; in ordine aliquid acci­ dentale , ct id era· etiam supplendum. E’ bæc est communis interpretatio canonistauin Innoc. Panorm. Ostiensis, etc. Paulo aliter, nec male, interpretatur exiius Sylvius. Pontifex, inquit, respondet entraîner quod in ejusmodi sacramentis. I cum characterem imprimant, nihil esse iteranduin ; non substantiam, quki sunt ini· terabilia; non cæremonias, qilia sufficit il­ las semel adhibuisse; sed caute supplen­ dum esse quod incaute omissum fuerat : atqui in eo de cujus confirmatione quærebatur, omissa fuerat unctio chrismatis ex oleo et balsamo confecti : ergo illa supplen­ da erat. In eo autem de cujus ordinatione quærebatur,omissa erat impositio manuum· ergo et hæc supplenda erat, sive sil essen­ tialis, sive non. Ferme in idem redit. ' Obj. 5° .Materia sacramenti debet esse communis et obvia : atqui balsamum ve­ rum, vel non amplius reperitur, vel saltem est rarissimum ; scribit enim Plinius 1. 12, c. 25 : « Balsamum uni terrarum Judæ con» cessum, quondam in duobus tantum hor» tis, utroque regio. » Et I. 26, c. 52 : « Fas» tidit balsamum alibi nasci.» Atqui vastati sunt illi duo horti : ergo periit naturale balsamum. Ita Kemnitius. 2- 72. a. 2. od 4.— 7?. 1° majorem esse veram de sacramentis absolutæ necessita­ tis, utest baptismus: ad confirmationem au­ tem quæ non est tantæ necessitatis, suffi­ cit quod ejus materia facile possit ad om­ nia loca transferri. 2°7V. min. Quod enim dicit Plinius, non ad sua, sed ad anteriora tempora est refe­ rendum; siquidem ipse ibid, dicat: «Serit » nunc eam fiscus, nec unquam fuit nume» rosior aut procerior. » Et teste Josepho 1. 4 Antiquit. c. 1, et 1. 1 de Bello Judaico c. 7 ; llieron. in cap. 27 Ezech. Strabone 1.16,frequentissimum est balsamum in Palæstina et Arabia : et nunc ex ludiis magna copia ad nos defertur. Si dicas balsamum Indicum esse adul­ terinum et a Palæslino diversum ; ideoque necesse fuit quod pontifices dispensarent ut loco veri balsami substitueretur, quod aperte indicat non esse materiam necessa­ riam sacramenti. Jt.JV. assumptum. Licet enim balsamum Indicum in colore differat à Palæslino, non tamen in substantia et virtue, testimonio peritissimorum medicorum; ve) dic dif­ ferre sicut vina diversarum regionum, quæ semper sunt vina. Ideoque pontifices non dispensaverunt in ejus usu. sed permise­ runt illud adhiberi, quia erat verum. /nsl. Saltem na-cenle Ecclesia, Apostoli, | qui erant pauperes, nun habebant unu· UTRUM BALSAMUM blT NECESSARIO, etc. emerent balsamum , quod magni æstirnatur. Ergo. //. apostolos fuis«e pauperes in particu­ lari, in communi autem sufficienter divites ut emerent balsamum, cujus Palæstina erat ferax tunc tenqioris, ut dictum est. Urgebis. Cum magnæolei quantitati pa­ rum balsami admisceatur, potest contin­ gere quod solo oleo fiat unctio, sicque nul­ lum sit sacramentum , si balsamum sit de necessitate sacramenti : hoc autem est in­ conveniens. Ergo. /.’.tantam esse activitatem et efflnentiam balsami, ut parva quantitas brevi et facile pervadat omnes partes olei. ARTICULUS IV. Utrum sit de necessitate sacramenti quod chrisma sil ab episcopo benedictum? Suppono esse necessarium saltem neces­ sitate præcepti ecclesiastici quod chrisma sit benedictum, idque ab episcopo ; ita enim docent et praescribunt Patres, Sacramentarium S. Greg. Pontificale et Ritualia tam Graecorum quam Latinorum, et maxime Florent, jam laudatum. At qnæslio est 1° utrum benedictio seu consecratio sit de necessitate sacramenti, ita ut collatum sine chrismate benedicto sit nullum; 2° utrum pariter sit de neces­ sitate sacramenti quod haec consecratio fiat ab episcopo, sic, ut non possit simplex sa­ cerdos ex dispensatione papae illam perfi­ cere. Secunda quaestio involvit primam ; stat enim chrisma debere benedici, si pro­ betur esse necessario ab episcopo benedi­ cendum seu consecrandum. Unde Dico. Probabile est esse de necessitate sacramenti quod chrisma sit ab episcopo consecratum, ita ut simplex sacerdos non possit etiam ex dispensatione pontificia il­ lud valide consecrare. Est communior antiquorum scholastico­ rum, cui contradicunt Scotistæ cum suo du­ ce < t plures rccentiores, etiam quidam Thomislæ. Videtur tamen esseD.Th.Nam postquam hic art. 5, in arg. s. c. et ad 5, formaliter dixit requiri ad sacramentum quod chrisma sit benedictum ab episcopo, sibi primo loco objicit hoc argumentum : Non est de neces­ sitate baptismi quod aqua sit consecrata ; ergo nec est de necessitate confirmationis quod chrisma sit per episcopum consccra- Bili, tomi ix. 1 tum. Non respondet concedendo totum, sicut debuisset concedere si censui^t cutB adversariis ; hoc enim ipsi argumento utun­ tur pro sua sententia; sed concedit ant.et negat, conseq. disparitatemque exhibet in corpore articuli,quod aqua prius fuerit con­ secrata a Christo vel tactu sux carnis, vel baptismum ministrando, non vero chrisma, ut mox amplius dicam in argumento a ra­ tione, quod est S. Doctoris. Prob. 1° ex laudato decreto conc. Flor, pro ArmcniSjUbi definitur eodem tenore materiam sacramenti confirmationis esse chrisma benedictum ab episcopo, quo de­ finitur esse chrisma confectum ex oleo et balsamo. Et infra dicit quod, licet legatur aliquando per apo^tolicæ Sedis dispensatio­ nem , simplicem sacerdotem confirmatio­ nem administrasse, hoc tamen debuerit fieri in chrismate per episcopum confecto; aperte innuens quod, licet pontifex possit dispensare quoad ministrum hujus sacra­ menti, non tamen quoad ministrum conse­ crationis chrismatis. Conc. Carthag. 5, can. 56 : « Presbyter » inconsulto episcopo virgines non conse» cret; chrisma vero nunquam conficiat. » Ergo nec consulto episcopo. Idem conc. Wormatiense, can. 2 : « Soli episcopo hæc » dignitas concessa est. » Prob. 2° ex constanti et perpetua praxi Ecclesia*, quæ constat ex S. Dionysio de Eccl. Hierarch., ex Innoc. I ad Decentium ; conc. Carthag. 2, can. 5; Hispal. 2, can. 7; Tolet. 1, can. 20; Braccarensi 1, can. 57 ; Tertull. de Bapt. Cypr. Epist. 70; Optato 1.7; Cyrillo Catechesi 5; S. Leon. Epist. ad epis­ copos Germ, et Gallix ; ex Sacramentario S. Greg. Ordine Rom. Pontificali et omni­ bus ritualibus : qui omnes tradunt bene­ dictionem chrismatis solis episcopis licere; quod cum aliter factum nusquam certo le­ gatur, probabile est id esse de necessitate sacramenti. Adde Clementem VI in Litteris ad patriarcham Armenorum apud Raynaldum ad an. 1551, in quibus inter plura sic interrogat: « Primo de consecratione chris» matis, si credis quod per nullum sacer» dotem , qui non est episcopus, potest » chrisma rite et debite consecrari ? ■ Accedit ratio congrua. Priusquam res ali­ qua permanens et corporea, de se indiffe­ rens, applicetur ad causandam instrument ali ter gratiam, convenit ut fiat aliquo iuo- DISSERT. UNICA. ART. IV. 18 do sacra, eleveturque ritu religioso ad ra­ lem faciebant, etiam hujus unctionis chris­ tionem instrumenti gratiæ : ergo materia ma abusive conficerent : quem abusum tol­ sacramenti quæ non fuit a Christo ipso usu lens synodus, statuit in chrisma a solis epis­ aut ejus tactu consecrata, congruenter de­ copis consecretur, et ad singulas ecclesias bet consecrari, idque per episcopum qui suæ provincia: destinetur. « gerit in Ecclesia personam Christi. SubsuNeque obstat quod in eodem canone mo. Atqui licet Christus consecraverit ma­ subdatur: « Episcopo sane certuin est omni teriam baptismi vel illius usu, vel tactu » tempore licere chrisma facere ; sine aucarnis suæ in Jordane, et materiam eucha- » tem conscientia episcopi nihil penitus faristiæ illam conficiendo, non tamen mate­ » ciendum. » Non enim significatur iis ver­ riam confirmationis, quam nunquam ad­ bis quod , consentiente episcopo, presby­ ministravit : ergo. teri possintchri» 2° Quia in hoc ca­ unum, et non alterum. Adde quod sit majus none non agilur de confirmatione nec dc concedere ulrinnque, quam unum tantum. confirmationis materia , sed de chrismate Obj. 5° Summi pontifices aliquando dis­ baptismali, seu quo unguntur baptizati in pensarunt ut simplex sacerdos chrisma con­ vertice ; prosequitur enim canon : · Et per ficeret : ita concessit Eugen i us IV Fratribus » diœcesim destinare; ita ut singulis eccle- Minoribus in Scythia et Moldavia, bulla Sa· » siis ad episcopum ante diem Paschx dia- crœ religionis, relata a Wadingo juxta au­ » coni destinentur aut .ubdiaconi,ut con- tographum Vaticanum, ut ipse testatur torn. » fertum chrisma ab episcopo destinatum ii Annal. Minorum. Ita refer' P. Francisais » ad diem Paschx possit occurrere.» Quod llenno. aperte intelligitur de chrismate quo fit unc­ R. T* plores huic bulls fidem detrectare, tio in baptismo. Equidem scio idem ut:jus­ i ttn quia non reperitur in bullario ordina­ que unctionis esse chrisma; sed verisimile rio, t :m quia aperte contradicit menti Eu­ est quod, sive ex ignorantia sive cx negii- ge.iii IV' in cone. Florent. Unde putant sis­ gentia, j : rmi«sum aut introductum luerit, tendum conclusioni, donec facium aut bulla quod presbyteri, qui unctionem baptisma- t probetur, /t. 2° supposito facto seu bulla, QUÆDAM LEVI(HIES QUÆSTiONES, etc. 10 pectus ungunt : sed sola unctio frontto est essentialis. ibid. a. 9. o. — Ratio est; quia homo in hoc sacramento accipit Spiritum «anctum ARTICULUS v. ad robur, ut inter adversarios fidei fortiter Christi fidem confiteatur: unde convenien­ Quadam leviores quœstiones circa ma­ ter signatur in fronte signo crucis propter teriam confirmationis compendiose re­ duo. Ie Quia in>ignitur signo crucis, quasi solvuntur? miles signo ducis, quod debet esse evidens Petes 1° utrum sit de fide chrismationem et manifestum: interautem omnia corporis humani membra, maxime frons manifesta esse de necessitate sacramenti ? R. ita sentire Suarein, Valentiam, Syl- est, quæ fere nunquam obtegitur; et ideo vium et phircs alios, praesertim propter de­ confirmatus signatur in fronte ut in ma­ cretum concilii Florent, et canoncm 2 sess. nifesto demonstret se esse christianum. 7 concilii Trid. Alii vero, viros meritissimos 2" Quia aliquis impeditur a libera confes­ opinionem contrariam defendentes, aliqua sione nominis Christi propter duo, scilicet censura notare non audent, sed temeritatis propter timorem et propter verecundiam : ulriusque autem horum signum maxime tantum arguunt. Quantum ad mixtionem balsami et bene­ manifestatur in fronte propter propinqui­ dictionem episcopi, cum liæc, proposueri­ tatem imaginationis, et quia spiritus a corde mus ut probabilius et probabile, neutrum directe ad frontem ascendunt; unde verecundati erubescunt, timentes autem palles­ œstimamus esse de fide. Petes 2° cx quo oleo debeat confici cunt. Et ideo in fronte signatur chrismate, ut neque propter timorem neque propter chrisma? Q. 72. a. 2nd 3.—R. Ex solo oleo oliva­ erubescentiam nomen Christi confiteri prae­ rum, non oleo vel nucum vel amygdala­ termittat. Petes 4- utrum chrismatio debeat fieri rum, etc. idque dc necessitate sacramenti, i® Quia solum oleum olivarum dicitur pro­ in modum crucis? Ibid, ct a. 4. o.—R. affirmative,\(](\ut prie et simpliciter oleum, ac maxime habe­ tur in usu hominum, ubi haberi potest : probabilius necessitate sacramenti ; quia (piilibctautem alius liquor nominatur oleum praeter Patres et ritualia quæ requirunt si­ ex ejus similitudine, secundum quid ct gnum crucis, si abesset, non vocificaretur cum addito, nempe oleum nucum, oleum forma, Signo te signo crucis, etc. Petes 5° quo tempore liceat consecrare amygdalarum, etc. nec est in usu com­ chrisma ? muni nisi in supplementum apud eos qui R. Videtur ex conc. Tolet. 1, can. 20, bus deestoleum olivarum. 2° Quia proprie licitum fuisse olim omni tempore conse­ tales olei quibus significatur Spiritus sane tus, magis inveniuntur in oleo olivarum crare. Nunc autem non consecratur nisi quam in quolibet alio oleo; oliva enim sem­ setnel in anno, foria quinta hebdomadæ per frondibus virens, virorem et misericor­ Majoris. Petes 6° qui sint ritus consecrat‘onu diam Spiritus sancti significat ; et ideo Ec­ clesia in confectionem chrismatis nunquam chrismatis? Λ. praecipuos esse sequentes. 4» Pra.mis­ aliud oleum nisi olivarum adhibuit. Petes 5° in qua parte corporis debeat sis precibus, fit signum crucis super oleum et balsamum.2° Episcopus aliquoties inha­ fieri chrismatio ? R. debere fieri necessario necessitate sa­ lat super chrisma, ut praescribitur iu Sacramenti in fronte. Constat cx perpetua crainenlario S. Greg. et in Ordine Kotn. Ecclesia* praxi, quam testantur Tertull. I. idque significat Spiritum ‘«netum, qui da­ de Præscript. c. 40; conc.2œcmnen. can. tur in confirmatione. 5° Episcopii'· et pres7;S.CyrillusJerosol. Catechesis; Innoc. I bvteri comites salutant chrisma his verbis: ad Decentium c. 5; S. Greg, in S.icr.mien- //er, sanctum chrisma. Ilæc autem salu­ tatio non est absoluta ad ipsum chrisma tario, ct omnia ritualia ; tandem cone. Flo rent, in decreto Unionis. Græci vero non physice et in se consideratum, sed est re­ solum frontem, sed et oculos, aures , os, lativa ad Christum cujus chrisma est «vmpontificem secutum fuisse sententiam sib probabilem : quod non obstat conclusioni nostræ, quam posuimus ut probabilem tan­ tum. DISSERT. t RICA ART. VI. 20 bolum. Quamvis aliunde non sit insolitum salutare res inanimatas in signum lætiliæ , sicut S. Andræas salutavit crucem, dicens · Salve, crux. Immerito igitur hæretici hunc duplicem ritum sugillant tanquam supersti­ tiosum. 4° Quotannis presbyteri tenentur petere a suo episcopo novum chrisma, ve­ teri combusto. Nec potest episcopus secun­ dum canones quidquam ab illis petere pro emptione balsami. ARTICULUS VI. Qua? sit forma confirmationis? Diversitas opinionum circa formam con­ firmationis sequitur ex diversitate opinio­ num circa ejus materiam. Qui reponunt ma­ teriam adæquatarn confirmationis in imposi­ tione manuum , quae sita est in extensione manuum versus confirmandos, orando ut in eos descendat Spiritus sanctus, non aliam formam agnoscunt quam orationem Omni­ potens sempiterne Deus , etc. quæ hanc manuum extensionem comitatur. Verba au­ tem quæ profert confirmans ungendo, di­ cunt esse tantum formam accidentalem. Ita Sirmondus, Sambovius, Juenin, etc. Qui hanc præviam manuum impositio­ nem existimant esse tantum materiam inadæquatarn, et simul cum unctione consti­ tuere totalem materiam confirmationis, ttiam dicunt orationem quæ comitatur is­ lam manuum impositionem esse formam partialem, et constituere totalem simul cum verbis quæ proferuntur in unctione, scilicet Signo Ic signo crucis, etc. Ita Natal. Alex, card. Gotti, Tournelv, etc. Qui tandem materiam totalem confirma­ tionis reponunt in uncliODeet manuum im­ positione ab unctione indistincta, iii for­ mam adæquatarn cQftstitmmt in verbi* pro­ latis ungendo, scilicet, secundum Latinos, Signo te signo crucis, etc. secundum Græcos, Signaculum doni Spiritus sancti. Ita cum auctore communius tam veteres quam recentiores. Cum quibus Dico 1° Oratio prævia ad unctionem non est forma sive totalis sive partialis sacra­ menti confirmationis. Prob. 1° Ideo laudati prius theologi as­ signant hanc orationem pro forma totali vel partiali confirmationis, quia materiam hu­ jus sacramenti reponunt totaliter vel par­ tialiter in impositione manuum prævia ad 9 unctionem : atqui in hoc errant, ut proba­ vimus ai . 2 hujus dissert. Ergo. 2° Illa oratio aliquando prætermissa est in confirmatione : <>rgo non potest dici forma essentiali··. Prob. ant. exSacramentario monasterii Moysaccnsis annorum 800, edito cum pluribus aliis a D. Martene, cap. 2, a. 2, in quo nulla alia oratio legitur quam quæ recitatur post confirmationem perac­ tam : Deus qui Apostolis tuis, etc. Ergo. 5° Ista oratio prævia aliquando recitaba­ tur immediate post baptismum a presbytero baptizante , antequam episcopus accederet ad confirmandum, ut constat ex codicibus probatis apud eumdem .Marlene, a. 5, in quibus hæc oratio reperitur cum ordine baptismi, et post aliquot folia legitur ordo confirmationis, et ideo omissa est in Sacramentario Movsacensi : forma autem ab alio quam a confirmante prolata, non potest dici essentialis forma confirmationis. Ergo. 4" In Eucologio quod refert D. Martene tom 1, I. 1 de Ritibus, hæc oratio recitatur in una ecclesia ubi perfectus est baptismus, et confirmatio confertur in altera : difficile est autem ex hac duplici actione in diversis locis unam moralem intelligere. 5° Tandem, ut diximus, admittuntur ad confirmationem qui absentes erant dum pronuntiaretur hæc oratio cum manuum impositione. 2 72. a i, o — Dico 2° Forma legitima sacramenti confirmationis apud Latinos est hæc : Signo seu consigno te signo crucis, et confirmo te chrismate salutis, in no­ mine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, Prob. 4° ex jam sæpe laudato decreto Florent, iri quo forma hujus sacramenti iis­ dem omnino verbis exprimitur. Quoad id quod reponunt, decretum illud non habere vim definitionis concilii, quia fuit latum jam dissoluto concilio, impugna­ tum est supra a. 5. Addit ulterius Tournely, decretum non definire an sit forma essentialis, an tantum integrans aut cæremonialisex præceplo. At mirum foret, con­ cilium definivisse formam accidentalem et cæremonialein, et siluisse de essentiali; nul­ lam enim aliam profert : idue fuisset Armenos instruere, an potius decipere? Item aliorum sacramentorum assignat formas es­ sentiales, quidni confirmationis? Prob. 2° et magis impugnatur respon­ sio Tournely. Illa forma debet censeri es» QUÆ SIT FORMA CONFIRMATIONIS? sentialis, quæ determinat materiam ad significandum et producendum effectum sa­ cramenti, ej usque causam principalem ex­ primit: atqui talis est forma assignata : ergo. Prob. min. idfectus confirmationis est ut homo insigniatur signo militiae Christi, si­ cut milites insigniuntur insigniis ducis; et hoc significatur, cum dicitur, Signo te si­ gno crucis, in quo Christus Rex noster triumphavit. Alter effectus confirmationis esi robur spirituale ad fortiter pugnandum contra hostes fidei, eamque sine timore et rubore confitendam, et hoc significatur, cum dicitur, Confirmo te chrismate salu­ tis. Causa principalis horum effectuum est sanctissima Trinitas, quæ exprimitur cum dicitur, In nomine Patris, etc. Prob. 5° Quamvis hæc forma non reperialur integra in S. Scripturis et antiquio­ ribus Patribus, quia, ut jam dixi et dream, sacratiora mysteria occultabant infidelibus, ne illa irriderent aut profanarent, colligi­ tur tamen ex variis locis. Confirmandi ei signandi meminit Apostolus, 2Cor. c. 1, cujus verba retulimus a. 2, in so', prima: obj. ex quo loco S. Ambros. 1. de iis qui initiantur c. 7, confirmatum sic alloquitur : « Repete quia accepisti signaculum spiri» luale... signavit te Deus Pater,confirmavit » te Christus Dominus, et dedit pignus Spi» ritus in corilYbus tuis. » Chrismatis plures antiquos meminisse liquet ex art. 1. Signi crucis autem meminerunt Tert. I. de Præscript. c. 40; S. Aug. in Ps. 141 : expressio­ nis trium personarum SS. Trinitatis idem S. Aug. Serm. 99 de Diverts cap. 2; Ordo Hom. Alcuinus in officio sabbati S. Adde usum Ecclesia*., cujus non potest assignari initium vel primus auctor. Dico 5° Forma legitima confirmationis apud Græcos est hæc : Signaculum doni seu donationis Spiritus sancti. Prob. 1° Eucologium Græcorum editum a P. Goar, aliud manuscriplum Cryptoferratx quod tribuitur Bessarioni, et aliud Barberinum, non aliam formam exhibent. Et Grxci etiam orthodoxi nunc non solum in Oriente, sed etiam Romx sub oculis papa* diam formam non adhibent : ergo vel e-t legitima, vel non est sacraipen? im confir­ mationis apud ipsos ; quod dici non pote-l. Confirmatur. Quoties actum e*t de unio­ ne Græcorum cum Latinis cl de materiis inter ipsos controversis , nunquam Latini 21 objecerunt Gra*cis nullitatem sux fonnx, quamvis Marcus Ephesiim- in conc. l ior, exposuisset Græcos confirmare sub hac for­ ma. Imo congregatio cardinalium ab Urba­ no VIII ad examen Ritualis Graecorum de­ putata, circa materiam et fornum confirma­ tionis nihil innovandum censuit, ideoque recusum ex hoc capite integrum. Prob. 2° Ilxc forma, non secus ac forma Latinorum, significat effectum sacramenti; per signaculum enim significatur charac­ ter, per το doni Spiritus sancti significatur gratia roborans ad fidem confitendam. Item importatur tacite seu practice actio confir­ mandi, persona confirmans et confirmata , quia cum dicitur, signaculum doni, etc. secundum proprietatem linguægræcæ,idem est ac ecce donum,quod implicite cl prac­ tice significat, do tibi, vel flatur libi per meum ministerium donum : sicutsi quis ma­ nu porrigens nummum pauperi, dicat, Ec­ ce nummum, sensus est, Do libi nummum. Solvuntur objectione/. Obj. 1° Forma confirmationis est depre­ catoria, Act. S: Orabant pro eis, ut accipe* rent Spiritum sanctum. Atqui hæc forma, Signo te, etc. non est deprecatoria: ergo. Jl. 1° JV. ant. Legitur quidem Aci. 8, Apostolos orasse pro Samaritanis, ut acci­ perent Spiritum sanctum, sed non legitui hanc orationem fuisse formam sacramenti; quin potius contrarium innuitur, cum non orationi, sed impositioni manuum tribua­ tur Spiritus sanctus, ibid. Tunc impone­ bant manus super illos, et accipiebant Spiritum. Et cap. 19, nulla orationis men­ tione facta, Cum imposuisset illis manus Paulus, venit Spiritus sanctus super eos. /I. 2* TV. min. De qua in resp. secunda ad sequentem instant. Inst. SS. Paires, Cypr.ad Jubaian. Am­ bros. 1. 5 de Sacram, c. 2 ; S. Aug. I. 6 de Trinit. c. 26, anobissupi rius laudati, scri­ bunt Spiritum sanctum conteri i peroratio­ nem et manuum impositionem. I rgo. /i. 1° Quando Patres tribuunt Spiritum sanctum orationi in confirmatione, expri­ munt illius ritum, non formam,seu tribuunt Spiritum sanctum orationi ut. reparationi, non ut formx : sicut cum dicunt eucharis­ tiam oratione consecrari, sai corpus Christi confici per orationem et siguuincrucis (sic enim loquuntur Justin. Apol. 2, Cyril. Je- S3 D1SSEHT. UNICA. ART. VI. ros. Catechesi mystag. 1 et 3 ), nihil aliud intendunt quam exprimere ritum consecra­ tionis, vel significare quod oratione et si­ gno crucis conficiatur corpus Christi prae­ paratorie, non formaliter. Sic ipsimet obji­ cientes solvunt has posteriores auctoritates. 7?. 2° formas sacramentorum, licet indi­ catives, posse dici et esse revera depreca­ torias ; quia hemo in collatione sacramen­ torum est minister tantum, os et manus præbens ; Deus autem est causa principalis vir­ tutem tribuens. Unde in omni forma etiam indicativa involvitur tacita oratio qua mi­ nister opem divinam invocat. Obj. 2° Neque in S. Scriptura, neque in tota retro antiquitate ante sæculüm octa­ vum, lit mentio istius formæ, Signo (e, etc. neque in Sacramentario S. Greg.sæc.sexto, neque in veteribus ritualibus ante istud tempus. Ergo. R. quoad Scripturam, 1° posse negari antecedens, ut patet ex tertia prob. se­ cunda conci. 2" Λ. conseq. Quia, ut jam dictum est, Scriptura non omnia refert, sive brevitatis, sive arcani servandi causa, ut jam dixi art. 2, obj. 1, et modo dicam. Unde quæ omittit, non ideo excludit. Quantum ad SS. Patres antiquos : 1° Licet forma hæc integra apud ipsos non reperiatur, colligitur tamen ex variis locis, ut dictum est. 2° Ex eorum silentio nihil potest inferri : nam teste D. Mabillon et D. Martene, in pluribus liturgiis et rituali­ bus manuscripts antiquissimis omittitur modo forma baptismi, modo forma con­ secrationis; ex quo tamen inferri non potest, ncc| formam consecrationis, nec formam baptismi fuisse tunc in usu. Hu­ jus silentii seu omissionis varii varias referunt rationes. Duplicem propono : prima : tam tempore Apostolorum quam prioribus Ecclesiæ sæculis, erat lex non evulgandi arcana fidei nostræ mysteria, ne gentilium ac Judæorum irrisioni patesce­ rent. — 2· 7 2. ·· 4 ad *· — Unde Auctor, multa, inquit, servabant Apostoli in sacra­ mentorum collatione , quæ in Scripturis communiter propositis non sunt tradita. Hinc S. Dionys. cap. 7 Eccl. Hierarch, dicit : Consummativasinvocationes(id est, verba ■ quibus perficiuntur sacramenta ), non est ■ justum Scripturas interpretantibus, ne» que mysticum earum, aut in ipsis opera» tas ex Deo virtutes, ex occulto ad com- » mune adducere, sed nostra sacra traditio « sine pompa ( id est occulte )cos edocet. » Et Innoc. I, in Epist. at» Decentium, loquens de sacramento confirmationis : « Ver » ba dicere non possum , inquit, ne magj » prodere videar, quam ad consultationem » respondere. » Altera ratio pro sequenti­ bus sæculis fuit, quia quæ sunt vulgata et in continuo usu , facile prxtenniltuntur in scriptis, eo quoti a nemine ignorentur. Inst. Hæc forma a saeculo octavo varias passa est mutationes : nam juxta D. Mar­ tene 1.1 de AntiquisEcclesiæ ritibus, Pon­ tificale Engiberli sub finem octavi sæculi scriptum , hanc habet formam .· « Accipe » signum sanctæ crucis chrismate salutis in » Christo Jesu in vitam ælernam ; confirmet » te Deus Pater, et Filius, et Spiritus sanc» tus. » Gelasianum habet hanc : « Signum ·· Christi in vitam sternam ; confirmet te • Deus, etc. » ut ante. Manuscriptum eccle­ siæ Pictaviensisoctingenta annorum, hanc: « Signat te Deus sigillo fidei sute in confir» mationem fidei suæ. » Pontificale ecclesiæ Caturigensis ejusdem ævi, hanc : « Confir» mo te et consigno te in signum sanctæ cru» cis, in nomine Patris, etc. >» Codex Moysacensis, de quojam supra, hanc : « Confir» mote signo crucis, innomine Patris, etc. » Tandem forma Græcormn quam dicimus legitimam, est diversa a nostra. Ergo nos­ tra non potest dici legitima. R. 1° juxta quosdam, has omnes formas non differre substantialiter, quia in omni­ bus est eadem significatio effectus sacra­ menti, ut vidimus de forma Græcormn, et potest videri in aliis formis relatis. Attamen, quia significari emndcm effec­ tum videtur posse stare cuin diversitate sub­ stantiali formarum , si non eodem modo significetur; nam in baptismo, v. g. istac formæ, Baptizo te in nomine Patris, etc. et Baptizo te in nomine sanctissima Tri­ nitatis, seu in nomine Genitoris, etc. si­ gnificant eumdem effectum, et tamen sunt substantialiter diverse, quia non eodem modosignificant, et ideo duæ ultimæ sunt inva­ lid® : formæ autem confirmationis relatae, liceteumdem effectum significent, non vi­ dentur tamen significare eodem modo. Ideo. R. 2’ juxta alios, Christum determinasse formam hujus sacramenti in genere tan­ tum, scilicet ut conferretur per aliqua verba eius effectum significantia, non vero in DE MINISTRO CONFIRMATIONIS. 23 specie per hæc vel illa verba, sed id reli­ tiam, græcinn non posse valide confirmare quisse determinandum ab Ecclesia, ut in forma Latinorum, nec latinum in forma communiter dicitur de materia ordinis : vo- Græcorum. JJices. S. Th. Idc ad 1, dicit quod, quando luntque ita esse dicendum, quia aliter non potest solvi difliculias. Ecclesia itaque ex Apostoli conferebant sacramentum confir­ hac potestate sibï a Christo concessa, appro­ mationis, hac Latinorum forma utebantur bat formam Græcorum pro ecclesia Græca ; cx mandato Christi·, ergo est a Chri-to, et varias alias formas relatas tunc approbavit, non ex institutione Ecclesiæ. unamquamque pro sua ecclesia : sed om­ R. N. ant. Non enim dixit S. Tb. hanc nes tandem ad unam revocavit pro ecclesia formam, sed formam : en ejus verba : Latina, quæ est nostra ut palet ex concilio Tunc sicut materia, ita et forma ez Florent. mandato Christi utebantur. Et quamvis Obj. 5e contra for main Græcorum. argumentum esset deforma Latinorum, no­ Alia sacramenta sunt etiam signacula doni luit illi respondere directe S. Doct. sed ipsi Spiritus sancti. Ergo hæc forma non est satis fuit ostendere ex silentio Scripturæ non bene probari Apostolos ea non fuisse propria sacramento confirmationis. 71. D. ant Alia sacramenta sunt etiam usos, fdque eo verius videtur, quod in ar­ .piacula doni Spiritus sancti, diverso mo- gumento sed contra, dicat quod Ecclesia C. eodem modo, 7V· Confirmatio enim | hac forma communiter utebatur; dicit ■ni estqualecumqne signaculum gratiæ, ut communiter, non semper et ubique. Ne­ ml alia sacramenta, sed speciali et dis- que credibile est S. Th. qui noverat formam • neto modo ; quatenus nempe est nota im­ baptizandi Græcorum, ut patet ex q. 66, pressa et signum militare, quo constituitur a. 6, ad 1, ignorasse eorum formam confir­ et confirmatur miles Christi, importatque mandi. Insupertfofo Apostolos ex mandato ph niludinein ct perfectionem gratiæ bap- Christi hanc formam tunc adhibuisse, non ti-rialis. Unde per baptismum homo ad- sequitur Christum denegasse Ecclesiæ fa­ >< ibitur f.imiliæ Christi ; per confirmatio- cultatem alia verba idem significantia pro opportunitate et necessitate determinandi. ιιη, ejus mililiæ. Petes utrum omnia verba formæ Latino­ Et ad id recurrere nos cogit diversitas for­ rum sint essentialia, ita ut si aliquid omit­ marum quæ fuerunt in usu in diversis ec­ clesiis, et quæ est nunc in usu in ecclesia tatur, sit nullum sacramentum? It. resolutionem hujus quaestionis pon­ Græca, quarum validitas vix aut ne vix dere ex his quæ modo dixi ad instantiam aliter sustineri potest, lla'c salvo meliori secunda; obj. .Juxta illos qui tenent varias judicio in quæst. admodum implexa. formulas esse validas, quia non differunt ARTICULUS VII. substantialiter, inutile est quœrere quæ De ministro confirmationis. verba sint essentialia; sed quæcumque ad­ Duplex debet distingui minister confir­ hibeantur, modo eumdem effectum signi­ ficent, validum erit sacramentum : tenen­ mationis : ordinarius et extraordinarius. tur tamen omnes ex præcepto Ecclesiæ Ordinarius est, qui vi sui ordinis habet per­ fectam ct completam potestatem hoc sacra­ adhibere formam a Florentino traditam. Juxta alios vero qui dicunt has formas mentum valide conferendi ; ct hunc dici­ valuisse ex determinatione Ecclesiæ per po­ mus episcopum. Minister extraordinarius testatem ipsi a Christo concessam , omnia est, qui vi sui ordinis habet potestatem in­ vi rbadiclæ formæ debent censeri essentia­ completam et inchoatam conferendi hoc sa­ lia, quia illa determinavit Ecclesia. Quidam cramentum, quæ indiget perfici et compleri dubitant de expressione personarum Tri­ per dispensationem invalide exerceatur; et nitatis, quia non repentur in forma Græco- hunc dicimus simplicem presbyterum. Pri­ ' tn · sed nec alia verba formæ Latinorum mum est certum contra hæreticos; secun­ leperiuntur in forma Græcormn, · > uimcn dum controvertitur inter theologos. Utrum­ que distinctis discutiemus. '•epulantur ab illis essentialia. Dicendum laque videtur utriusque formæ sua verba $ I. Utrum solut epiicopat iit minuter ardmartxt confirmai ionu* s»c essentialia. quia sic determinavit Quidam presbyteri ecclesiæ Eugubina fr •■'■•«•ia. Unde inferes, juxta hancscnlcn- DISSERT. L’NICA. ART. VII. sac. quinto, jus conferendi sacramentum confirmationis quasi potestate ordinaria usurpabant : similiter sequenii 'æculo, pres­ byteri ecclesia* Calantanæ. Pi imos repressit Innoc. I, Epist. ad Decentium ; posteriores, S. Greg. .Magnus Ep.st. ad .Januarium. Sæc. nono, Photius, pscudopali iarcha Constantinop. Graecorum schismaticorum dux, cum suis sectariis pariter contendit presbyteros esse ministros ordinarios con­ firmationis. In eos insurrexit Nicolaus I, Bulgarosque a sacerdotibus Pholianis con­ firmatos , iterum confirmari jussit. Iloc Ni­ colai factum inter alia accusationum capita q 'ibus ecclesiam Romanam proscindit Pho- : tins in Epistola encyclica ad omnes Orien­ tales episcopos, recenset et graviter repre­ hendit. Eodem in ecclesiam Rom. odio perciti Valdenses, Wtclefislæ, llussilæ, Lutherani et Calvinistæ errorem Photii secuti sunt. Contra quos. Ç. 72. a. 11. o. Dico. Solus episcopus est minuter ordinarius confirmationis. Est de fide decisa a conc. Florent, in de­ creto Unionis, his verbis : « Confirmationis » ordinarius minister est episcopus, et cum « cæteras unctiones simplex sacerdos valeat » exhibere, hanc nonnisi episcopus debet » conferre. » Et a conc.Trid. sess. 7, can.5 de Conf. « Si quis dixerit ordinarium mi» nistrum non esse solum episcopum , sed « quemlibet simplicem sacerdotem : ana» thema sit. · Idem sess. 25, can. 7, et c. 4, ubi principium erroris convellens, definit episcopos esse presbyteros superiores, et ideo eos præ cæteris habere potestatem confirmandi et ordinandi. Prob. insuper 1° ex S. Scriptura. Act. 8, narraiur Petrum et Joanncm missos fuisse Samariam, ut quos Philippus baptizaverat, confirmarent, non tanquam sacerdotes, ut fingunt heterodoxi, sed tanquam A]K>stoIi, ut intelligunt SS. Patres, Cyp. Epist. ad Jubaian. ;Chrysost. Hom. 18 in Acta Apost. habes textus a. 1. Isidores Pelusiota 1.1, Epist. 450 : « Petrus et Joannes Apostoli, » inquit, ab Hierosolymis ad eos descen» dentes, Spiritus sancti gratiam eis por■ rexerunt t quod si is a quo baptismum ■ acceperant, ex Apostolorum classe ac nu» mero fuisset, Spiritus donandi potestatem « profecto habuisset.» Innoc. I, ex illa mis­ sione Apostolorum ad confirmandos Sama­ ritanos, probat hoc sacramentum solis epi­ scopis reservari. Vide textum art. 1 ; similiter conc. Florent, in decreto I nionis. Prob. 2." traditione, cujus testesjamhahes Patres mox nominatos; item pontifices, concilia et alios Patres , Clementem Rom.S. Dionys.S. Ilieron. S. Greg. .Magnum , conc. Elibcrilanum, Hispalensc, Arelatensc 5, quorum textus recitavimus art. 1; illic require. ibid, /latio suffragatur. Sacramentum confirmationis est quasi ultima consumma­ tio et perfectio sacramenti baptismi, ita sci­ licet quod per baptismum aedificetur homo iu domum spiritualem, sed per sacramen­ tum confirmationis quasi domus ædificata dedicatur in templum Spiritus sancti : at­ qui in quolibet opere ultima consummatio et perfectio reservatur supremis artificibus, quales sunt episcopi in Ecclesia : ergo. ; Confirmatur. Designare milites seu adscribere militiæ non est quorumcumque, I sed regum tantum et ducum , aliorum au­ tem nonnisi ex commissione : atqui per con­ firmationem homo designatur miles Christi seu ejus militiæ adseribitur ; ergo. Solvuntur objectione?Λ Obj. 1° ex S. Scriptura. Ananias non erat episcopus; atqui tamen confirmavit Paulum i qui ad illum missus est et cui imposuit ma- 1 mis, ut impleretur Spiritu sancto; Act. 9 : ergo. ! Jl. N. min. Impositio enim manus, dl qua ibi est sermo, non erat conlirmatoria, I sed curativa infirmitatis. Et quomodo Ana- I nias confirmasse! Paulum, qui nondum erat baptizalus? Impletus est ergo Paulus Spi­ ritu sancto, non per hanc impo-itionein manuum , sed per baptismum quem ilhco suscepit. Palet ex contextu. ' Obj. 2° ex conciliis. 1° Conc. Tolet. an. , 400, can. 2, sic definit: «'Statutum est dia- i » conum non chrismare, sed presbyterum » absente episcopo : præsentc vero epis» copo, si fuerit ab ipsopræceptum. » Ergo absente episcopo presbyter erat minister confirmationis. 2° Conc. Arans, an. 441, can. 1, sic statuit : « Haereticos in mortis » disci imine positos, si catholici esse desi» derant, si desit episcopus, a presbyteris ' » cum chrismate et benedictione consi- > » gnari placuit. «Similiter conc. Epaonense an. 517. Ergo idem quod ante. 3° Conc. '25 DE MINISTRO CON HUMATIONIS. propter occasionem transitus mortis, ut le­ Regensean.459,can.S,sic loquitur : «Vi » sum est omni presbytero per familias, per gitur in dicto Pontificali. Primus enim qui » agros, facultatem benedictionis aperire... hunc usum seu legem temperavit, fuit In­ » In Ecclesia quoque in qua ordinatus fue- noc. I, in Epist. ad Decentium an. 416, in­ » rit, coibecrandi virginem , sicut coniir- dulgens presbyteris ut sex extra episco­ » mandi neophytum jus habebit. » 4° Cone. pum seu præsentc episcopu pos-ent chris­ « Barcinonense 2, decernit quod, «< Cum mare in vertice. Concilium igitur Tolet. » chrisma presbyteris diœcesanis datur pro insistens usui seu ordinationi Sylvestri non­ » neophytis confirmandis, nihil pro liquoris dum temperatæ, statuit conformilcr pres­ «pretio accipiatur. » 5° Conc. Hispalense byterum non posse chrismare in vertice, 2, an. 619, cap. 7, dicit : « Quædam no- nisi absente episcopo, aut ipso quidem » vellis et ecclesiasticis regulis sibi prohi- præsentc, sed annuente et præcipiente. » bita noverint (simplices sacerdotes') presAd secundum, B. ibi non agi de sa­ «bvterorum ac diaconorum...consecrat io... cramento confirmationis, sed de reconcilia­ « siquidem nec licere eis... per manus im- tione eorum qui ab hæresi revertebantur, « positionem fidelibus baptizatis, vel con- et quæ in pluribus locis fiebat unctione et » versis ab hæresi Paracletum Spiritum signatione, quæ tamen non erat int ut hibitum presbyteris, ergo non vi ordinis ministri extraordinarii conferre confirma­ iicc jure divino ; sicquc secluso praecepto tionem. ecclesiastico, sunt ministri confirmationis Ad tertium et quartum. Potest hæc ul­ eiculepiscopi. 6°Conc. Carthag.2, an. 590, tima solutio adhiberi. Insuper ad conc. et 5, an. 597, prohibent presbyteris confi­ Bcgcnse, B. illum sacerdotem cui conce­ cere chrisma : ergo prius poterant : si vero ditur facultas consecrandi virginem et con­ poterant conficere chrisma, quidni sacra­ firmandi neophytum, non esse eumdem mentum? Ita Dallæus. de quo in primo membro canonis, cui con­ Pro his ct sequentibus argumentisab auc­ ceditur benedicere , sed esse episcopum toritate solvendis, observandum est 1 ° pres­ depositum, nomine Armentarium, cui ex byteros posse ex dispensatione esse minis­ indulgentia conceditur una parochia, in tros extraordinarios confirmationis, ut di­ qua possit administrare sacramentum r in­ cam $seq.2° chrismationem et signationem firmationis. Patet ex contextu apud Labi», non semper sumi pro confirmatione , sed torn. 5, pag. 1287 et sequenti. Ad core. aliquando pro unctione verticali quæ fit in Barcin. Prohibet aliquid accipere pro cliri baptismo, aliquando pro cærcmonia qua mate quo confirmantur neophyti, non qui­ recipiebantur qui ab hæresi ad Ecclesiam dem a presbytero (id enim non dixit),-· d redibant, aliquando pro unctione et si­ ab episcopo : quia idem est chrisma quo gnatione energumenorum. Posset ergo ge­ linguntur baptizati et confirmandi. neraliter responderi has auctoritates esse Ad quintum. Concilium per novellas intelligendas de ministro extraordinario, regulas non intelligit recenter institutas, vel de chrismatione et signatione quæ non alioquin ordinatio presbyterorum et dia­ «it confirmatio. Sed. conorum per episcopos esset etiam recentis /?. ad singula, Ad primum. Quidam institutionis; sed intelligit regulas novi intelligunt hunc canonem de chrismatione Testamenti, alludens ad legem veteris Tes­ quidem confirmatori», sed conferenda per tamenti , in quo soli summo pontifici re­ presbyteros tanquam per ministros ex­ servatum erat altaria erigere, consecta­ traordinarios et ex commissione. Alii in- re , etc. Id ergo dicit prohibitum lege mr.i tclligunt de chrismatione verticali m bap­ Testamenti, cui accedit lex Eccle-i,.' . rt tismo, quia tunc temporis, scilicet anno ideo novellis et ecclesiasticis regulis. 402, vigebat adhuc usus, seu forte or liAd ultimum. Concilia Carling, non con­ natio S. Sylvestri, si fides est Pontificali dunt novam legem, sed comprimunt temeri­ Damasi, interdicens presbyteris chrismate tatem quorumdam pre-byterorum, quia con­ in baptismo, nisi absente episcopo, et tra jus confectionem chrismatis usui : . liant. DISSEi; Γ. UNICA. ART. VII. ifl Obj. 5’ c.r Patribus S. Ambros. de Mys­ te. ils c. 6, dicit unctionem unguenti fieri I r sacerdotem. S. Ilieron. Epist. 101, aiias 85. Quid facit excepta ordinatione episcopus, quod non faciat presbyter? Et dialogo adv. Lucifer, dicit 1° episcopos esse ministros confirmationis ex consuetu­ dine et lege Ecclesiæ; 2’ ■ in mullis locis » id factitatum reperi : » non dicit in om­ nibus; 5 « id ad honorem potius saccr» dolii factum, quam ad legem necessita» iis. « 4° « Si ad episcopi tantum impre­ cationem Spiritus sanctus defluit, lugendi « sunt qui in remotioribus locis per prcs■ byteros baptizati, ante dormierunt quam ■ ab episcopis inviserentur. » Ex quibus omnibus evidens est S. Ilieron. non agno­ visse episcopos vi ordinis esse solos mi­ nistros ordinarios confirmationis. In Pon­ tificali Damasi legitur quod S. Sylvester « constituit chrisma ab episcopo confici, et » privilegium episcopis dedit, ut baptiza» tum consignentpropterhæreticamsuasio» nom.» Venerabilis Bedain Ps.26, dicit unctionem quæ fit per manus impositionem ab episcopis* et vulgo dicitur confirmatio, esse eamdein cum unctione verticali baptis­ mi , quamvts prima propter arrogantiam non sit commissa singulis sacerdotibus. Ergo Jl. ad S. Ambros. eum per sacerdotem non intelligeresimplicem presbyterum, sed summum sacerdotem , id est, episcopum, qui per antonomasiam dicitur sacerdos .· constat ex eodem S. Ambros. I. 5 dc Sa­ cram. c. i, ubi vocat summum sacerdotem pii neophytos ascendentes de baptisterio ionfirmat. Ad S. Ilieron. Primo loco invehit in quemdam qui diaconos anteponebat pres­ byteris ; quem ut efficacius coarguat, pres­ byteros quasi eosdem cum episcopis facit, et eis proximos ostendit, quatenus nempe cnindem habent conficiendi corpus Cbri-fi facultatem, excepto quod illam habeant per ordinationem ab episcopis : et quantum ad hoc, dicit : Quid facit excepta ordinatione episcopus , quod non faciat presbyter ? Non vero quantum ad alia omnia munia episcopi, in quæ neu excurrit Inc S. I). quia id ejus instituti non erat. Cætennn , officium confirmandi esse etiam reservatum episcopii. palam agnoscit in secundo testi­ monio objecto, ad cujus explicationem nunc couxertimnr. Q C* In hoc ergo secundo loco contra Lucifer S. Doct. dicit lu episcopos cssejninistros confirmationis ex consuetudine, non quæ sit ex hominum arbitrio, sed quæ ex Apo· stolis descendat : « Disci», inquit ibid., hanc » observationem ex ea auctoritate descen« dere, quod post ascensum Domini Spiri»tus sanctus ad Apostolos descendit; » item ex lege Ecclesiæ, quæ institutioni divinæ suam legem adjunxit, ut in pluri* bus aliis. Dicit 2° id in mullis locis esse factitatum : vel per multos intelligit om­ nes, vel sugillat tacite quorumdam episco­ porum negligenliam in hoc munereobeundo in locis dissitis. Dicit 5° « id ad honorera » potius sacerdotii facium quam ad legem » necessitatis, » referens hæc ultima verba non ad legem conferendi confirmationem, sed ad legem consequendae salutis; ita ut sensus sitofliciuin confirmandi esse honori episcopali reservatum : quia istud sacra­ mentum non est tantæ necessitatis ad sa­ lutem sicut baptismus, utcuique ejus, sic­ ut baptismi, ministerium debeat committi, ^unesensum aperte indicant verba quæ sequunturin objectione et intextu .· alioquin, « Si ad episcopi tantum imprecationem «Spiritus sanctus defluit, lugendi sunt » qui in remotioribus locis per presbyteros » baptizati, ante dormierunt quam ab epis­ » copis inviserentur. » Idem sensus eruitur x scopo Ilieron. qui ibi impugnat princi­ pium Luciferiani, dicentis posse aliquein baptizari, et tamen non habere Spiri­ tum sanctum, (piem ideo uccesse erat dari per confirmationem ab episcopo. Ad Pontificale Damasi. 1° Plerisque eruditis videtur hoc Pontificale falso esse Damaso adseriptum, propterca quod multa in eo legantur de baptismo Constantini a S. Sylvestro, de condemnatione Photini cum Ario etSabellio, deconcilio Romano,et alia quæ reputant falsa. Vide in præccdenli tract, digress, historicam de baptismo Con­ stantini. 2° Dato esse genuinum opus Da­ masi , et ea quæ refert de S. Sylvestro esse vera, quando dicit quod S. pontifex consti­ tuit chrisma ab episcopo confici, non in­ telligit de prima institutione, sed de anti­ qua confirmatione; sicut cum ibidem dicitur quodS.Sylvester constituit ut sacrificium altaris nonin serico sed in linteo celebra­ retur, non intelligit primam hiiju- ritus institutionem, sed confirmationem; siqui­ DE MINISTRO CONFIRMATIONIS. dem id legatur institutum ab Eusebio, Sylvcstri præ decesso re. Quantum ad privile­ gium consignandi, quod dicitur dedisse episcopis, non intelligit de confirmationis consignatione, sed de verticali quæ liærctic's baptizatis adhibebatur, et quam diximus supra sic esse reservatam episcopis, ut pres­ byteri i>lam non possint perficere, nisi ab­ sente episcopo et in .periculo mortis. y/(/ venerabilem Dedam. Dicit unctio­ nem confirmatoriam esse eamdem cum unc­ tione verticali baptismi ; eamdem, inquam, quoad materiam, non quoad naturam et ( "cienliam. Dicit esse reservatam episcopis, propter arrogantiam, id est, ne pres!. teri superbirent et episcopis æquales se crederent. Cæterum Beda ibidem agnoscit t iictionein confirmatoriam esse verum sa­ cramentum , cum dicat paulo superius : < .Viihc autem sacramento olei cl chrismatis » ugimur, perquod sacramentum quiddam >■:· irum et ineffabile, quod in fine futuri » iimus, significatur. » Atque hujus sacraI uti collationem esse episcopis reservatam ύ ( rtc asserit in cap. S Act. Apost. ubi Ιο­ ί ns de Philippo dicit : « Si Apostolus »i set, ipse utique manus imponere poI. lissetjUt acciperent Spiritum sanctum; > i. c enim solis pontificibus debetur, non * .aitein presbyteris. >» Obj. 4° Presbyteri in multis locis coui liiiarunt et etiam nunc confirmant : ergo, J'rob. ant. 1° S. Ambros. Comment, in cap. 4 Ephes, dicit : « Apud Ægyptum presa by teri consignant, si præsens non sitepis» copiis.» Idem legitur apud S. Aug. in QQ. cx utroque Testamento, q. 101. 2“ Græci diam ante Photii tempora a simplici sacer­ dote confirmabantur, et idem nunc apud ipsos observatur. Ergo. /?./?. ant. Presbyteri in multis locis con­ firmarunt, vi sui ordinis et ut ministri or­ dinarii, N. ex commissione et ut ministri extraordinarii, C. Neque aliud extundi po­ test cx probationibus. Aliunde commenta­ ria in Epistolas Pauli, et opus QQ. ex utroque Testamento, non S. Ambrosio necS. Aug. sed llilario, diacono Luciferiano, adseribunteruditi, et ideo rejiciuntur in appen­ dicem. Quantum ad Græcos, sacramentum confirmationis apud ipsos primitus iuiac rdos posset ordinare, quia potest cousu are. Insuper congruentias hujus institutio­ nis supra proposuimus. 5 II. Utrum simplex sacerdos possit esse minister extraordinarius confirmationis. Negant Durandus, Estius cum pauci. : affirmat S. Th. et cum eo communiter ;h ologi tam domestici quam extranei. Dico. Simplex sacerdos, ex dispensati* ·’ seu commissione legitima , esse potest mi­ nister extraordinarius confirmationis. Prob. 1° ex conc. Florent, in decreto Unionis, ubi postquam dixit quod hujus sa­ cramenti ordinarius minister est episco­ pus, idque ex Act. 8 probavit, subdit ·. « I.e» gitur tamen aliquando, per apostolicæSc> dis dispensationem, ex rationabili et ur» gente, admodum causa, simplicem saccr■ dotem chrismate per episcopum benedio» to , hoc administrasse confirmationis sa» craincntum. » Respondet Estius, concilium non affir­ mare id aliquando factum esse,sed id legi, forte apud Gratianum aut aliquos scholas­ ticos. Verum equidem concilium dicit legi, sed ita factum esse supponit, cum dicat id legi facium ex rationabili er urgente can-a, quam procul dubio expenderat. In-upe· in proloquio decreti dicitur «· latum post non » mediocrem testimoniorum inspectionem, » et earum de quibus agebatur rerum dis» cussionem ; ·> atque in eo contineri « sub t» DISSERT. URICA ART VU. « quodam brevi compendio orthodoxæ fi» dei veritates. * Confirmatur 1° Tam conc. Flor, in lau­ dato decreto quam Trid. sess. 7, can. 5, definiunt solum episcopum esse hujus sa­ cramenti ministrum ordinarium rergo in­ nuunt et supponunt alium esse extraordi­ narium ; in aliis enim sacramentis in qui­ bus non datur minister extraordinarius, ut in poenitentia, extrema unctione, etc. di­ cunt simpliciter quod minister sit sacerdos. Contra arguit Honoratus Tourncly, qui, licet nostram conclusionem teneat, vult ta­ men eam non posse probari ex conciliis laudatis : « Cum ait Eugcnius, inquit, epis» copuin ordinarium esse consecrationis, » qua presbyteri et diaconi ordinantur, ini» nistrum; an recte inferes ex mente ipsius, » simplicem sacerdotem esse hujus conse» crationis ministrum extraordinarium? » At pace doctissimi viri, non dixit Euge­ nios, ut fingit, episcopum esse ministrum ordinarium consecrationis qua presbyteri et diaconi ordinantur; sed simpliciter dixit: « Ordinarius minister hujus sacramenti (or» dinis) est episcopus. «Quis autem ignorat simplicem presbyterum posse esse minis­ trum extraordinarium sacramenti ordinis saltem quoad minores ordines? Et inde ma­ gis firmatur argumentum nostrum. Si dicas concilia definire quod certum est, intactum autem relinquere quod controvertitur inter theologos id non diffite­ mur, neque dicimus nostram sententiam esse de fide ; et eam non obscure insinuari per hujusmodi expressionem, nemo negare potest Confirmatur 2° Cum concilium Flor, proposuisset Grat is undecim quæslione>, quarum sexta erat : Cur non episcopi, sed sacerdotes inungunt sacro chrismate, cum hoc pontificibus sit datum? Dorotheus, metropolila Mitylensis, hanc ct alias octo quæstiones canonice tegilimeque dis­ solvit, inquit Act. synod, scriptor apud Labb. torn. 15, p. 526; neque concilium hancGræcorumconsuetudinemimprobat it. Ergo manifeste -upponil id posse presby­ teros ex dispensatione. Prob. 2° ex pluribus summis pontifici­ bus, qui facultatem confirmandi corn es-erun· simplicibus sacerdotibus. 1" S. Greg. an. 595, Epist 9. 1.4 ad ,|ahuarium, Galarilanum epi copum, prohi­ buerat presbyteris Calarilanis ne baptizato» infantes '•ignare iu fronte chrismate præsumerent, sed eos ungerent in pectore, ut episcopi postea ungerent in Autre At cum accepisset multos ex >»:a prohibitione esse offensos, et pacem inde turbatam, anno se­ quenti rescripsitEpist.26in tiunc modum: « Et nos quidem secundum usum veterem » ecclesiæ nostra fecimus : sed si omnino » hac de re aliqui contristantur, ubi epi» scopi desunt, ut presbyteri etiam in fron» tibiis baptizatos chrismate ungere dc» beant. » Beponit Estius ct post ipsum I.‘Hermi· nier, S. Gregorium non concessisse presby(eris Calarilanis potestatem conferendi sa­ cramentum confirmationis, sed puram cæremoniam. Ita jam tempore I). Th. quidam respondebant in 4, d. 7, q. 5, a. 1, q.5,0. Id autem Estius conatur probare, 1° quia in quibusdam codicibus legitur baptizandos et non baptizatos; 2° quia S. Greg. fundat prohibitionem quam fecerat, in Usu ecclesiæ Romanæ, non in S. Scriptura ; 5° quia non jussit iterari confirmationem Calaritanorum; quod jussisset, si quæstio fuient de sa­ cramento. B. N. ant. Certo enim constat Gregorium concessisse in Epist. secunda quod prohi­ buerat in prima, ct ex quo scandalizati fue­ rant Calaritani : evidens est autem quod in prima Epistola prohibuerat ne simplices sa­ cerdotes conferrent, non meram eæremotiiam, sed sacramentum confirm.itioni'·. In­ super si de mera cæremonia fuisset quæs­ tio, cur in sola absentia episcoporum per­ mittebatur sacerdotibus, cum con-let Ume -acerdotes a tempore Innoc. I posse omnes ehrismationes baptismales facere, sive præsente, sive absente episcopo? Unde ad primam probationem in con­ trarium. Textus Gratiani antiquus et no­ vus jussu Greg. XIII emendatu·., -anellis Thomas, Scotiis et alii legunt baptizatos; et ita legendum esse palet ex prima Epis­ tola in qua legitur baptizatos, de ii-dein enim loquitur secunda Epistola. Sed esto dixerit baptizandos,üa dixit, quia qui bap­ tizabantur, eodem ferme tempore confirma­ bantur : m de in eadem secunda Epistola dicit : « Pervenit quoque ad ■. o, quosdam •■scandalizatos fuisse, quod prc-hyler· ■ chrismate tangere cos qui baplizaid. » sunt, prohibuimus. » Ubi per baplizan- DE MINISTRO CONFIRMATIONIS. 20 dos intclligit baptizatos,ulin primaEpist. 2" Innoc. 1Π, c. Quanto, Extra. dcCon-uctudine , ad Lucium vicarium -iiiim Con»ad quam respective loquitur. yf(/ secundam prob. Greg, appellat qui­ tantinopoli scribit · « Discretioni luæ per dem usum Romaine ecclesiæ, sed non negat » apostolica scripta mandamn*, quatenus institutionem Christi, imo supponitesse illi » omnibus presbyteris districte prohibeas innixum Ecclesiæ usum. » ne talia (confirmationem conferre) dc c&sld tertiam prob, Edem oeconomia » tero sua temeritate præsumant ».5° In­ usus e>t S. Greg, in non iteranda confirma­ noc. IV, in Constitutione Sub catholica, tione Calaritanorum, quam adhibuit in con­ ad sedandam discordiam super quibusdam cedenda presbyteris facultate confirmandi, articulis ortam in regno Cypri inter episco­ ne scilicet inde magis exacerbaret animos pos Græcos et Latinos, inter alia mandat le­ Calaritanorum, praesertim cum hoc sacra­ gato suo, ut « Soli episcopi consignent mentum non sit tantæ necessitatis; aut forte » chrismate in frontibus baptizatos; quia quia existimavit confirmationem fuisse ab » hujus unctio non debet nisi per episcoillis collatam ex dispensatione suorum præ- >» pos exhiberi. » 4° Clemens VIII, in in­ de cessorum. structione de ritibus Græc. edita an. 1595, 2° Plures alii summi pontifices camdem prohibet ne presbyteri confirment, et ab facultatem concesserunt : Nicolaus IV, Jo­ ipsis confirmatos jubet iterum confirmari han. XXII, Urbanus V, apud Wadingum sub conditione ab episcopis Latinis. 5'Tan­ ad an. 1821, Leo X, qui has concessiones dem non legitur Apostolos presbyteriscomamplissime confirmavit apud cumdem ; misisse ofiicium confirmandi, quamvis tunc item apud Henquem I. 15 de Conf. c. 6; esset magna multitudo confirmandorum; Suarem disp. 56, a. 2, sect. 2; Pallavici- quod indicium est id non posse committi num I. 9, c. 7; Rodrigues in llullario. Eam- cta Christo fuisse prohibitum : et ita docet dem facultatem concessit Adrianus VI, Joan. IU, qui ante tempora S. Greg. vixit. quamvis ante pontili· alum conlrariæ sen- Ergo. tenliæ defensor, cujus bulla exstat in con­ Jl. JV, ant. j-ld solutionem probatio­ ventu Hispalensi FE. Minorum. num observandum est, 1° quosdam pri sRespondere cum Lllerminier, aut falsum byteriosconfirmasse ex suppositione privi­ esse data hæc privilegia, aut id factum con­ legii , quod non habebant; 2 Græcos, prætra canones, non est solvere argumentum, seriim tempore Photii, prætendcre presby­ sed illi succumbere. teros non solum ex delegatione, sed vi sui Prob. 5° Presbyteri Græci etiam nunc ordinis et jure ordinario non secus ac valide confirmant. Quod confirmant , con­ episcopos posse confirmare ; 5° presbyteros stat 1° exquæstione facta inter undecim, de Græcos olim et nunc confirmare ex privile­ qua supra, quam metropolita Mitylensisca­ gio et concessione sive tacita sive expressa nonice legitimeque dissolvit; 2° ex Goario Sedis apostolicæ ; 4° hoc privilegium justis in notis ad eueologium Græcorum, ubi di­ ex causis posse revocari. Igitur laudat; pon ­ cit : «· Consentientibus totius Orientis epi- tifices, vel erroremGræcorum impugnant, ».«copis, sacerdotes confirmandi ofiicium vel arguunt eos qui ex faba privilegii sup­ • vel arrogarunt, vel sibi concessum ad positione confirmant, vel conee^ionem • hunc usque (liem retinuerunt. » Quod va­ faciam justis de causis revocant k't here lide confirment, constat ex eo quod post­ sit prima ct generalis responsio ad pro­ quam Mitylensis metropolita canonice et bationes antecedentis. l\unc ad singulas. legitime satisfecisset objectionibus Latino­ sld primam. Primo inter Gravo» a Phorum, unio facta sit absque eo quod Græci tio eorum pseudopatriarcha ad Bulgares coacti sint suum ritum abdicare. missos, quidam se jactabant pn sbyteros, cum non essent ; 2" nullam habebant jnrisSolvuntur objectiones, • hclioi'"in iu Bulgarian; , qua· se Sedi apo»Obj. 1° Plures pontifices declararunt lolicie immediate dederat, 3» defectu juric simplices presbx teres non pos-e etiam ex dictionis et ratione schi-mati*, privaban­ dispensatione confirmare : ergo. Prob. tur privilegio et facultate alioqvin delegata ; uni. i0 Nicolaus 1 jussit Bulgares confirma­ 4” confirmabant chrismate a suo pseudopato» a presbyteris Græcis iterum confirmari. tiiaicha benedicto tanquam ministri ordi- REV. EMMETT MURPHY St. BERNARD’S SEMINARY ROC1 ItSTER. N. ¥. ·; M DISSECT. Il N IC Λ. ART. VU. narii, non secus ac episcopi, renitente mmmo pontifice et reclamantibus ejus legatis. Ilæc omnia constant ex rescriptis Ni­ colai 1 ad Consulta Bulgarorum loin. 8 Gone, ï.abb. pag. 516 ; ex Epist. ejusdem Vicolai, ad ninemarum ibid. pag. 470; ex Alhanasio in Vita Nicolai ,et ex Annalibus Bertinianis et Fuldensibus. Ilis igitur om­ nibus de causis, merito jussit Nicolaus con­ firmari signatos a Græcis. Ad secundam. Prohibitio Innoc. III -pectat solum presbyteros Latinos inter Græcos degente·, quibus non erat conces­ sum ut Græcis confirmare, ideoque ritum un· ecclesiae servare debebant. Neque re­ ject quod apud Gratianum non legatur La­ tinis presbyteris , sed simpliciter presby­ teris, quia in aliis editionibus, Balusiana, Antverpiensi an. 1570, Romana emenda­ tissima an. 1545, et aliis, sic legitur : « Dis·» cretioni tuæ mandamus, quatenus omni­ bus Latinis presbyteris apud Constanti» nopolim constitutis, etc. » sicque legunt jurisperiti. Si obstinate contendas hanc prohibitionem esse etiam Græcis factam, dicam ab Eugenio IV fuisse revocatam. Ad tertiam. Innoc. IV inter episcopos Latinos et Græcos ejusdem provinciae, de hac quæstione dissidentes, judicavit magis expedire ut observarentur ritus ecclcsiæ Latina, et dum adsunt episcopi, ordinarii ministri, non confirmarent presbyteri. Id autem statuit pro sola insula Cypri, et non pro aliis Græcorum provinciis. Addit Arcudius bullam non fuisse promulgatam a le­ gato pontificis. Ad quartam. Prohibitio Clementis VIII spectat tantum presbyteros Græcos, in Italiæ partibus sub episcopis Latinis commo­ rantes, quos, cum incertum esset habere, legitimam et sufficientem dispensationem, prudenter monet pontifex confirmatos ab illis esse sub conditione denuo confir­ mandos. Ad quintam. Jam dixi non omnia quæ fecerunt Apostoli, esse scripta. S<*d este hanc facultatem presbyteris non delegave­ rint, id mirum videri non debet : 1° quia raro ordinabant presbyteros quos non con­ secrabant episcopos ; 2“ quia sufficiebat ut a preshvteri* et diaconis baplizatos confir­ marent absque exremoniis; 5’ quiaconve­ niebat ut, nascente Ecclesia, munia di-lingucivnt et ei que suum assererent et fi: - inarent. Epistolam Joannis III quæ estai! universos Germania: et Gallix episcopos, spuriam probatBaroniusad an. 572:1"qui. continet aperte falsum, scilicet Linum <■; Cletum non fuisse pontifices Romanos, sed solum corepiscopos ; 2° quia nomen corepiscoporum, de quorum muniis agit tota Epistola, apud Germanos et Gallos jam tune penitus erat abolitum ; 5° uuia legitur data 14 kalendas augusti, cum ipse Joannes mortuus sit 5 idus julii ejusdem anni. Quantum ad alios pontifices, conciliai Patres, de quibus § præccdcnti, qui dicunt ad solos episcopos perlinere jus confirman­ di, intelligent de jure ordinario, non extra ordinario et ex delegatione. | Obj. 2° Confirmare non est actus juris­ dictionis , alioquin episcopus electus, sed non consecratus, posset confirmare ; sed esi actus ordinis : vel igitur est actus ordinis seu consecrationis episcopalis, vel ordinis -eu consecrationis presbyleralis. Si hoc se­ cundum, quilibet sacerdos potest jure suo non secus ac episcopus valide confirmare,1 licet forte aliquando illicite, si nempe ei prohibeatur : paritas est de sacerdote sus­ penso qui valide consecrat, licet illicite. Ni primum, non potest alteri (piam episcopo committi ; non enim actus ordinis potest committi illi qui non habet hunc ordinem. Ergo. R. confirmare jure ordinario, esse actum ordinis episcopalis; confirmare autem jure extraordinario, esse actum ordinis sacerdo­ tali^, quatenus per illum confertur potestas inchoata et incompleta ad confirmandum, quæ per legitimam dispensationem Eccle­ sia· perficitur ctcompletur; eo ferine modo quo episcopus vi sux ordinationis est mi­ nister ordinarius ordinum, et simplex sa­ cerdos vi suæ ordinationis habet quod possit delegari ad eos saltem aliquos conferendos. Dmn autem conceditur sacerdoti facultas confirmandi, non ei committitur actus or­ dinis episcopalis, quia non instituitur mi­ nister ordinarius; sed committitur ei actus -ui ordinis sacerdotalis, ut sit nempe mi­ nister extraordinarius. Paritas maneat re­ spectu ordinum. Inst. 1° Diacono non potest committi ut sit minister extraordinarius vel confirmatio­ ni- vel consecrationis eucharistix , i go ne­ que sacerdotinl sit minister confirmationis, I Ni dicas in diacono non esse potestatem ■ n DE MINISTRO CONFIRMATIONIS. inchoatam ad confirmandum et consecran­ dum, pariter dicam non esse in sacerdote ad confirmandum; aut si sit in sacerdote, esse pariter in diacono : vel assignetur suf­ ficiens disparitas. 7?. primam et præcipuam disparitatem peti ex voluntate Christi, qui instituit ut episcopus esset minister ordinarius confir­ mationis, et sacerdos minister extraordina­ rius; quod dici non potest de diacono re­ spectu confirmationis et consecrationis. Hanc autem esse voluntatem et institutio­ nem Christi, cognoscimur ex pontificibus, conciliis, et Ecclcsiæ praxi. Altera disparitas petitur ex ipsa rerum natura. Et 1° quantum ad confirmationem, sacerdotium proxime accedit ad episcopa­ tum, a quo non differt nisi per hoc quod episcopatus sit potestatis magis extensae, in quantum scilicet continet potestatem confirmandi et ordinandi ; secus vero dia­ conatus : unde potestas sacerdotii potest dici inchoata ad ista duo munia, et acce­ dente delegatione ad illa extendi; non po­ testas diaconatus, utpote ordo distinctus a sacerdotio ct episcopatu, atque ab isto re­ motior quam sacerdotium. Insuper sacerdo­ tium habet potestatem supra corpus Christi verum, ex qua oritur potestas supra corpus Christi mysticum ; quod non potest dici de diaconatu. Quantum vero ad consecrationem , hæc omnino pendet a charactere sacerdotali, quo caret diaconus. At vero confirmatio pendet a charactere episcopali, qui est idem cum charactere sacerdotali, solum differens per majorem extensionem, cujus proinde po­ test sacerdos esse capax extraordinarie et per delegationem. Inst. 2° Minister sacramentorum est ex institutione Christi : ergo non ex delega­ tione seu dispensatione summi pontificis. R. N. conseq. Quia sic Christus instituit, ut sacerdos posset per supremam in Ecclelia auctoritatem delegari ut minister extra­ ordinarius confirmationis s unde in hoc pontifex agit nomine Christi. Inst. 5°. Si pontifex possit simplici sa­ cerdoti conferre facultatem confirmandi, id potest vel ratione ordinis, vel ratione jurisdictionis · non ratione ordinis, alioqnin omnis episcopus, qui est æqualis in ordine eum papa, posset illam potestatem concedere, quod non admittimus : non ra­ tione jurisdictionis, tum quia potestas con­ firmandi non pendet a potestate jurisdictio­ nis, potestenim episcopus valide confirmare in aliena diocesi, in qua non habet juris­ dictionem ; tum quia sequeretur quod papa nondum consecratus posset illam conferre, quod videtur falsum, cum ipse tunc non possit confirmare. Ergo. R. papam hanc facultatem conferre ratio­ ne jurisdictionis. Ad primam prob. in con­ trarium, I). Potestas confirmandi comple­ ta, qualis est in episcopo, non pendet a ju­ risdictione, C. Potestas incompleta, qualis est in sacerdote, N. Hæc enim a plenitu­ dine potestatis juridictionis, quæ est in summo pontifice, pendet, ut compleatur. Ad secundam, N. sequelam esse falsam, quia confirmare est actus ordinis, conferre autem potestatem confirmandi est actus ju­ risdictionis. Sic pontifiex vel episcopu- non­ dum consecratus potest dare potestatem absolvendi a peccatis, a quibus tamen ipse absolvere non potest. Petes utrum solus summus pontifex pos­ sit committere sacerdoti ut sit minister ex­ traordinarius confirmationis ? 2- 72. a. 17 ad 1. R. Probabilius affir­ mative. Ita videtur sentire Auctor, qui hanc potestatem tribuit summo pontifici propter plenitudinem potestatis, quæ non in epi­ scopo , sed in solo papa reperitur. Id innuit decretum Florent, quando di­ cit id aliquando concessum per apostolicœ Sedis dispensationem. Sed aperte de­ clarat Clemens VI, in litteris ad patriarcham Armenorum, apud Reynaldum ad annum 1315, in quibus sic scribit : « 1° De conse­ cratione chrismatis, si credis quod per » nullum sacerdotem qui non est episco» pus, potest chrisma rite et debite conse» crari. 2° Si credis quod sacramentum con » fumationis per alium quam per episco » pum, non potest ex officio ordinarie » ministrari. 3°Si credis quod solum per Ro» manum pontificem, plenitudinem potes» tatis habentem, possit dispensatio sacra» menti confirmationis presbyteris qui non » sunt episcopi, committi. 4° Si credis quod » chrismati per quoscumque sacerdotes qui » non sunt episcopi, nec a Romano ponti» fice super hoc commissionem habent, » «eu concessionem aliquam receperunt » iterum per episcopum vel episcopos sint » chrismandi.» *2 DISSERT. UNICA. ART. VIII. Accedit usus et praxis Ecclesiæ secun­ dum quam hoc jus reservatur summo pon­ tifici. Quod si quandoque a conciliis particulanhus legatur concessam fuisse hanc di'pensationem , id semper factum fuit ex consensu saltem tacito summi pontificis. Halio suffragatur ; quia quæ spectant regimen universalis Ecclesiæ, soli summo pontifici jure divino reservantur, ut deter­ minare dogmata fidei, certam materiam aut formam sacramentorum a Christo in spe­ cie non determinatam ; atqui providere de ministro sacramenti in certis casibus spec­ tat regimen universalis Ecclesiæ : ergo. Dices. Potest episcopus in sua dioccsi, quod potest papa in tota Ecclesia. Ergo. H. i), ant. Potest episcopus in sua diocesi, quod potest papa ratione ordinis in tota Ecclesia, transeat ; quod potest papa ratione juridictionis, IV. habet enim papa plenitudinem potestatis quam non habet episcopus, ideo plura potest quam episco­ pus. ABTICULUS VIII. De subjecto et necessitate confirmationis. 3 L Qui sint capaces confirmationis, ç. 72. a. 8. o. Dico. Omnis homo ba;>tizatus, sive adultus, sive infans, est capax confirmationis. Halio est, quia per hoc sacramentum horno, ut dictum est, promovetur in ria­ ient perfectam spiritual· in : atqui anima, ad quam perlinet spiritualis nativitas et 'piritualis ætatis perfectio , et immortali', ct sicut potest tempore sem elutis spiritual· in nativitatem consequi , ita potest tempore juventutis et infantia* con-i qui perfectam ætalem spiritualem. · i lia hujusmodi coq orah·' uitales atiim n n præjudicanl : ergo. I nde Ecclesia duodecim primis >a*culis, etiam infantibusconfirmationem statim post baptismum administravit. Verum, quamv is ha*c antiqua coho· ludo suas haberet rauones , nec 'it improbanda , justis tamen de caii'is Ecclesia illam mutavit, censuilque in variis synodis non esse conferendum hoc sacram· litum ui-i iis qui annos discretio­ ni' attigerint, hoc C't, anno ælalis septi­ mo: i··oh periculum iterationi'; 2°ut cum Diajori reverentia et fructu suscipiatur; 6° quia cum sit secunda fidei professio, con­ venit ut qui primam per alios fecerunt, se­ cundam per se faciant, Aon obstat tamen quin episcopus ex ali. qua rationabili causa possit infantem con­ firmare, puta propter peri Ium mortis, vel propter defuturam in posterum com­ moditatem ex longa ejus absentia, aut q / simile; præserlim cum Pontificale Bom.i: videatur quasi ejus voluntati deferre, c Catechismus Rom. p. 2, Jj 14, dicat ex iihjori tantum convenientia requiri annuit Ex his inferes, etiam perpetuo amenti· bus statim, ubi est commoditas, confenn· dum esse hoc sacramentum; quia in ei» non exspectatur uos rationis, ct capace· sunt majoris gratia* et gloria* qua alioqiiin privarentur. — ibid. ad i.— Propter liant ultimam rationem , morituris etiam couve nie nier conferri docet Auctor. Id tamen non est in usu, quia commode fieri non pote-t : non enim videtur decens quod epi­ scopiis in pontificalibus ad singulas doma· se transferat. I Petes quæsint dispositiones requisitæia sibcipiente confirmationem? | ç. 72. a. 12. ad 2.— H. Ex parte corpo­ ri', 1" debet juxta canones, in quantum iiei i potest, esse jejunus, sicut et minister. Attamen, propter inul iliidinem fideliutH et propter pericula imminentia , tol· raliir ut hoc 'aeramentum, quod noiuii'i ab epi­ scopis dari ροΙοΊ, etiam a non jejunius de­ tur vi I accipiatur ; quia unus episcopus, præcipne in magna diocesj, non sufficeret ad tot homines confirmandos, si ei templi’ arctaretur. l’bi tamencongrueobservari |>otest, convenientius ρί ni a jejunius detur i et accipiatur. 2" Debet abluere frontem, et in vestibus mundis ac modestis se sistere episcopo. Ex parte anima*, 1° requiritur status gra· Itæ 'altem prudenter existimatus per con­ fessionem vel contritionem, quia C't sacra­ mentum vivorum. Vide quæ dixi in tract. | de Sacrans, in genere, di". S, a. 5 de mini'tro'aeramentorum : eadem enim quan­ tum ad hoc est ratio ministri et sibeipientis. 2° Vacandum est prius orationi ad imita­ tionem Apostolorum, qui, exRpeciandoSpirituin sanctum, erant perseverantes in ora­ tione. $ II. Quatit necessitas teu obligatio suscipienti» sacramentum confirmationis. Communis sententia est. hoc sacramen- DE SUBJECTO ET RECESSIT. CONFIRM. tum non esse necessarium necessitate me­ dii , cum per solum baptismum possit ha­ beri remissio peccatorum et salus, ut patet præsertim in infantibus baptizatis qui ante confirmationem moriuntur. Est ergo tantum difficultas de necessitate præcepti. Dico. Confirmatio non est necessaria necessitate præcepti per se et directe obli­ gantis, bene tamen obligantis per accidens et indirecte ratione periculi, contemptus aut scandali. Est communior saltem inter Thomistes. Prob. 1° ex D. Th. S. Doctor in 4, d. 7, q.5, a.2, q.l. o, et hic q. 65, a. 4, docet confirmationem non esse necessitatis sim­ pliciter, sed secundum quid,seu utilitatis ad finem convenientius habendum, sicut equus dicitur necessarius ad iter. Item hic q, 72, a. 1, ad 5, docet salutem haberi possesineconfirmatione, dummodo tamen nonprœtermiltatur ex contemptu sacra­ menti. Et a. 8, ad 4, dicit: « Ideo Hugo a « Sancto Victore dicit omnino periculosum » esse, si ab hac vita sine confirmatione mi» grarecontingeret: non quia damnaretur, » nisi forte propter contemptum, sed quia * detrimentum perfectionis pateretur. » Haec autem forent falsa, si esset aliquod confirmationis præccptum absolutum per se ct directe obligans sub mortali. Concinit Catechismus Boni. p. 2 de Con­ firm. $ 15. «Illud, inquit, in primis do«cendumest, hoc sacramentum ejusmodi » necessitatem non habere, ut sine eo quis » salvus esse non possit. » Et §14: «Neque » enim confirmatio ad salutis necessitatem • instituta est. » Prob. 2° ratione. Non est præccptum neque divinum neque humanum directe et per se obligans ad confirmationem susci­ piendam: non divinum, nullum enim ha­ betur in S. Scriptura vel traditione; non humanum, pariter enim nullum invenitur indecretisconciliorum aut summorum pon­ tificum: non est autem asserendum prae­ ceptum sine gravi et aperto fundamento. Ergo. Confirmatur 1° ex ipsa Ecclesiæ praxi, quæ non est sollicita ut morituris adultis hoc sacramentum ministretur ; quod non omitteret pia Mater, si censeret eos sub peccato mortali ad ejus susceptionem te­ neri; si enim detur præceptmn, maxime obligat in articulo mortis. Bill, tome ix. ai Confirmatur. 2° Ecclesia non solet prs. 5, a. i. Quodlibet sacramentum addere ali­ quem modum seu vigorem cum jure ad auxilia specialia pro actibus sibi propriis eliciendis, diximus ibid. a. 5.—Q. 72. a. 3. 7. o. et ad 3. — Specialis itaque effectus confirmationis est augmentum gratiæ, quo homo roboratur ad profitendam fidem, et acquirit jus ad auxilia specialia pro illa pro­ fessione constanter peragenda. His itaque jam discussis, nunc non immoramur. Dico. Alter effectus confirmationis est character indelibiliter animæ impressus. Præler conc. Flor, in decreto Unionis, et Trid. sess. 7, can. 9, ubi ita definitum est, laudatur illud Apostoli 2 Cor. 1 : Qui unxit nos Deus, et signavit nos, et dedit pi­ gnus Spiritus in cordibus nostris.Oe quo supra. Hem Auctor Constit. Apost. 1. 5, c. 16; Terlull, de Prescript. c. 40; Cor­ nelius papa, Epist. ad Fabium; S. Cyp. Epist. 75 ad Jubaian. Innoc. I, Epist. ad Decent. S. Ainbros. 1. 5 de Sacr. c. 2; S. Aug. 1. 5 cont. Lilt. Petii. Greg. II, Epist. 15 ad Bonif. conc. Tolet. 8, an. 655, cap. 7 ; et Cabilonense 2, an 815, can. 27. Prima et praecipua ratio est institutio Christi quæ nobis per traditionem constat. Altera ratio est, quia confirmatio per mo­ dum consecrationis confertur; quæ autem sunt semel consecrata , quandiu integra subsistunt, semper consecrata manent. — Hic. o. 5. —Tertia ratio est, quia character est quaedam spiritualis potestas ad aliquas sacras actiones ordinata : sicut autem in baptismo accipit homo potestatem ad ea agenda quæ ad propriam pertinent salu­ tem , prout scilicet secundum seipsum vi­ vit ; sic in confirmatione accipit homo po­ testatem ad agenda ea quæ pertinent ad pugnam spiritualem contra fidei hostes. DISSERT. URICA. ART. IX. Una se offert difficultas. Confirmatio olim ritatis copulationem, quod est maximum iterabatur in Ecclesia, quod dici non po­ donum Spiritus sancti. 4° Ratione theolo­ test de sacramento imprimente characte­ gica. Semper fuit constans Ecclesiæ dogma, rem : erga. Prob. ant. in cujus solutione sacramentum confirmationis, non minus operose laborant recentiores theologi. Qui quam baptismi, collatum ab haereticis esse in hærcsi baptizati convertebantur, reci­ validum ; pariter semper fuit constans Ecpiebantur in ecclesia Occidentali per ma­ I clesiæ dogma, sacramentum confirmationis nus impositionem, in Orientali per unctio­ valide collatum esse initerabile : ergo ritus nem chrismatis, alicubi persolam veram pœ- ille quo baptizati in hærcsi recipiebantur, nitentiam. Ita refert S. Greg. 1.11, Epist. 67, non erat confirmatorius pro his qui jam alias 1. 9, Epist. 61. Græci cum unctione erant confirmati. chrismatis adjungunt hæc verba, signacu­ Inst. 1° Ritus in quo reperitur materia, lum Spiritus sancti, ut constat ex can. 7 forma ct minister sacramenti confirmatio­ conc. generalis Constantinop. 1. Atqui iste nis, est confirmatorius : atqui in illo ritu ritus erat confirmatorius, praesertim ubi ac­ reperitur materia, forma et minister con­ cedebant verba laudata, quæ sunt apud firmationis, ut constat ex laudato canone Græcos forma confirmationis: ergo. conciliiConstanlinop.etexS.Methodioapud B. IV. ant. Ad prob. D. min. Iste ritus patrem Goar in eucologio Graecorum: ergo. erat confirmatorius pro iis qui in hæresi 7?. de laud, canone Constantin , varias non fuerant confirmati, transeat; pro iis esse auctorum opiniones. 1° Quidam sus­ qui fuerant confirmati, JV. Erat enim dun­ picantur esse supposititiurn, quia nomen taxat pro illis rcconciliativus. Sabattianorum, quos appellat, teste So­ Id autem constat : 1° Ex solemni decreto crate I. 5, c. 21, est posterius concilio ConStephani contra Rebaptizantes : « Si quis, stantinop. nec in Paraphrasi Arabica apud » inquit, a quacumque hæresi venit ad nos, Harduinum reperitur; diciturque quatuor » nihil innovetur nisi quod traditum est, duntaxat canones eo in concilio fuisse con­ » ut manusilli imponatur ad poenitentiam.» ditos. Impositio autem manus ad poenitentiam non 2® Quidam, supposito hoc canone legi­ est confirmatoria, sed cæremonialis et re­ timo, respondent in eo non agi de ritu conconciliatoris. Et cum istud decretum sit ge­ f]rmatorio,sedreconciliatorio.£7ndedtsf/nnerale, loquens indiscriminatim de omni­ guunt majorem sic: Ritus in quo reperitur bus haereticis, male quidam restringunt ad I forma, materia et minister sacramenti con­ hærclicos apostatas qui in Ecclesia fuerant firmationis, cum intentione efficiendi sa­ baptizati ; nihilque definivisset contra Cy­ cramenti , est confirmatorius, C. sine in­ prianum, qui fatebatur hærclicos baptizatos tentione conficiendi sacramenti, 2V. Non in Ecclesia non esse rebaptizandos. 2°. Ex sufficit ergo ad esse sacramentale quod ad­ Innoc. I, Epist. 18, ubi scribit « Arianos sint materia, forma et minister, si ex in­ » baptizatos in hæresi suscipi in Ecclesia tentione, circumstantiis et precibus adjunc­ » per manus impositionem sub imagine poe- tis ritus determinetur ad aliud, ut hic » nitentiæ. » Dicit sub imagine pœniten- contingit. tiœ, quia eorum poenitentia longe erat le­ 5° Quidam concedunt in eo canone agi vior quam illorum qui, in Ecclesiabaptizati, de ritu confirmatorio, sed respective ad eos ab illaapostataverant. 5° Ex S. Aug. 1. 5 de qui baptizati in hærcsi non acceperant con­ Rapt. c. 25. « Manus autem impositio, in- firmationem, quales esse volunt omnes in ■ quit, si non adhiberetur ab hæresi vc- eo canone numeratos, Arianos, Macedo«nienti, tanquam extra omnem culpam nianos, Sabbatianos, Novatianos, Thessc■ esse judicaretur. Propter autem charita- radecatitas et Apollinaristas. Quis enim, » tis copulationem, quod est maximum do- I inquiunt, ostendet omnes hos haereticos, ■ num Spiritus sancti, sine quo non valent i Spiritussancti impugnatores, non contemp­ » ad salutem quæcumque alia sancta in ho- sisse hoc ejus signaculum, aut non adulte­ » mine fuerint, manus hæreticis correctis rasse formam, aut chrisinatos fuisse ab • imponitur. » Audis manum imponi hære- | episcopis? Neque enim ia illorum presby­ ticis, non ut confirmentur, sed ne videan- teris prxsumenda est permissio sumini pon­ lur extra omnem culpam, et propter cha- I tificis, vel Ecclesiæ consensio, qualis requi· 8fl DE EFFECTIBUS CONFIRMATIONIS. ΛΊ ritur ut presbyteri Græci valide confirment. utroque sacramento, assumit illud Joan. 5 : 4d Methodium, quidam censent eum Nixi quis renatus fuerit ex aqua et Spi­ non fuisse S. Methodium, sed quemdam re- ritu sancto, etc.; quasi diceret : Qui bapti­ centiorem Methodium apostatam. Sed dato zatur ab hæreticis, non renascitur ex Spi­ fuisse S. Methodium, secunda vei ter'aa ritu sancto : ergo non valide baptizatur, nec responsio præccdens adhibenda est. vere renascitur; spiritualis enim re nascen­ Inst. 2° S. Cyp. Epist. ad Jubaian. et tia non est ex sola aqua, sed etiam ex Spi­ Epist. ad Stephanum, 1° contendit haereti­ ritu sancto : ergo debet ex utroque sacra­ cos recipiendos esse per baptismum et con­ mento renasci, id est, ex aqua et Spiritu firmationem. 2° Supponitutcertum, Stepha­ sancto; sumens sacramentum in latiori si­ num recipere hæreticos per confirmationem: gnificatione. inde enim contra ipsum, ad probandum /nst. 5°. S. Aug. 1.5, de Bapt. c. 16, di­ invalidum esse baptisma haereticorum, et cit : « Manus autem impositio non , sicut ideo pariter iterandum, sic arguit. Si nulla » baptismus, repeti non potest. » Ergo. est confirmatio hæreticormn, et ideo ite­ R. S. Aug. aperte loqui de impositione randa : ergo pariter est nullum eorum bap­ manus non conlirmatoria sed cæremoniali tisma, et ideo iterandum. Et in Epist. ad et reconciliatoria , ut patet cx his verbis Stephanum addit : Ut utroque sacramento immediate sequentibus : n Quid est enim illi renascerentur. » aliud quam oratio super hominem? « R. ad primum. Mirum videri non debet Inst. 4° Impositio manuum , seu etiam Cyprianum, qui rejiciebat baptismum haere­ unctio quæ fit in Spiritum sanctum, est conticorum, rejecisse etiam eorum confirma­ firmatoria: atqui non solum ex SS. Cyp. et tionem, et in utroque errasse. Aug. sed etiam ex cone. Arclat. 1, can. 8; /Id secundum. 1° Si revera supposuit Siricio Epist. ad Himer. Innoc. I, Epist. 22, Cyprianus Stephanum recepisse hæreticos etc. redeuntibus ab hæresi manus impone­ per confirmationem, ejus mentem, aestu bantur, aut unctio adhibebatur, ut accipe­ disputationis abreptus, non fuit assecutus. rent Spiritum sanctum : ergo. 2» Sed verius videtur Cyprianum suppo­ R. D. maj. Impositio manuum seu unc­ suisse Stephanum imponere manus hæreticis redeuntibus, ut acciperent Spiritum tio quæ fit in Spiritum sanctum, tanquam sanctum ; ex quo, juxta falsum suum prin­ causa per se illius et ex opere operato, est cipium, inferebat contra Stephanum, eorum confirmatoria, C. tanquam causa per acci­ baptisma esse nullum. In eo enim errore dens removens prohibens et ex opere ope­ versabatur Cyprianus, ut alibi observavi- rantis, N. Md cujus sensum distincta mus ex S. Aug. quod non satis distingueret min. N. conscq. Quando ergo SS. Patres inter sacramentum et rem sacramenti, con- dicunt unctionem seu impositionem ma­ tenderetque nullum esse sacramentum quod nuum fieri redeuntibus, ut acciperent Spi­ effectu suo careret; cx hoc enim falso prin­ ritum sanctum, non intelligunt hanc im­ cipio sic arguebat : Stephaniis imponit ma­ positionem seu unctionem vi sua et ex ope­ nus hæreticis redeuntibus, ut accipiant re operato producere gratiam et Spiritum Spiritum sanctum et remissionem peccato­ sanctum, quod est proprium sacramento­ rum : ergo neutrum acceperant apud hære­ rum, sed ex opere operantis et tanquam ticos; ergo nec verum baptisma, quod non removens prohibens, seu potius tanquam potest esse sine sancto Spiritu et remissione .signum pœnitentiæ et reconciliationis cum Ecclesia, quæ removet, ut loquitur S. Aug. peccatorum Ad verba quæ addit in Epist. ad Ste­ cit. 1. 5 de Bapt. c. 15, discordia foedita­ phanum, vel ex propria sententia locutus tem et dissensionis iniquitatem, qua im­ est, vel in falso supposito de mente et ritu pediebatur baptismus ne vim suam exereS. Stephani ; vel, quod verius videtur, per rct, ct Spiritum sanctum ac remissionem utrumque sacramentum non intellexit bap­ peccatorum conferret, eo modo quo dixi­ tismum ct confirmationem, sed aquam et mus de baptismo Acte suscepto, qui sublata Spiritum sanctum ; tum quia nemo dixit ho­ fictione reviviscit. (Ia expresse S. Aug. 1.1. mines renasci ex confirmatione; tum quia de Bapt. c. 12. probandum hæreticos debere renasci ex Petes 1° utrum qui confirmationem ite- DISSERT. UNICA. ART. Λ. se caret, fieret irregularis, sicut de iteranti­ bus baptismum dictum est? R. probabilius negative; quia irregula­ ritas non incurritur, nisi sit injure ex­ pressa ; liæc autem nullibi reperitur in jure. Petes 2° utrum character confirmationis necessario prxsupponat characterem bap­ tismi ? Ç 72. a. 6. o 7?. affirmative, ita quod si aliquis non baptizatus confirmaretur, ni­ hil reciperet. Ratio est loquia, ut jam alibi dixi, baptismus est janua aliorum sacramen­ torum, neque quis fieri potest particeps Christi, nisi in ejus corpus mysticum sit cooptatus. 2° Quia sic se habet confirmatio ad baptismum sicut augmentum ad genera­ tionem : unde a conciliis et Patribus con­ firmatio dicitur consummatio et perfectio baptismi : atqui nullus potest promoveri in ætatem perfectam, nisi primo fuerit nattis : ergo : δ° Id constat ex continuata ab Apos­ tolis praxi Ecclesiæ, quæ nunquam nisi bap­ tizatis contulitsacramentum confirmationis. ARTICULUS X. De ritibus confirmationis. I De ritibus observandis circa confectionem chrismatis, unctionem in fronte, et disposi­ tiones confirmandorum, jam dixi hinc et inde in superioribus : restat breviter dicen­ dum de patrinis, alapa et vittisseu fasciolis. I. Patrinos esse assumendos in confirma­ tione testatur antiqua Ecclesiæ praxis, cu­ jus mentio fit in Sacramentario S. Greg, in Ordine Rom. cap. In catechismo,cap.Non p lures, et cap. In baptismate, deConsecr. d. 4. — Hio α. 10. o — Ratio hujus caere­ moniae est, quia hoc sacramentum datur ad robur pugnæ spiritualis : illi autem qui assumuntur ad pugnam, indigent erudito­ ribus, a quibus instruantur de his quæ per­ tinent ad modum certaminis. Assumendi sunt ad hoc officium bapti­ zat! et confirmati, mares pro maribus, fœminx pro fœminis : debent scire ad minus Orationem Dominicam, SalutationemAngelicam *1 Symbolum Apostolorum : exclu­ duntur pater et mater confirmandi propter cognationem spiritualem, quam suscipiens contraheret cum compacte : junior non de­ bet suscipere seniorem : si sit infans con­ firmandus, patrinus vel matrina debet illum suscipere dextra : si sit adultus, debet po­ nere pedem suum super pedem dextrum susceptoris: si nomen confirmandi sit turpe, vel ridiculum, debet susceptor curare ut mutetur. Si quis non confirmatus alium sus­ cipiat, peccat ; incurrit tamen cognationem cujus est capax ratione baptismi et onus officii suscepti, quod est filiolum exemplo et doctrina instruere ad pugnam contra fidei hostes. In quibusdam dioecesibus non assumuntur amplius patrini. II. Statim ac episcopus formam sacra­ menti pronuntiavit, levem alapam infligit in maxillam confirmati, tum ut meminerit sc esse confirmatum, tum maxime ut ag­ noscat, inquit Catechismus Rom. p. 2, § 20, se tanquam fortem athletam paratum esse oportere ad omnia adversa invicto ani­ mo pro Christi nomine ferenda. Deinde pax ei datur, ut intelligat se gratiæ coelestis ple­ nitudinem et pacem, quæ exsuperat om­ nem sensum, consecutum fuisse. Tempus institutionis hujus ritus incertum est: fer­ tur tamen in manuscripto Vaticano anno­ rum 400, et in altero bibliothccæ Angelic® annorum 500 mentionem de illo haberi. III. Vitta seu fasciola linea frons confir­ mati circumligatur, ne chrisma defluat et profanationi pateat. Manebat olim frons confirmati circumligata septem diebus, pos­ tea tribus, deinde viginti et quatuor horis· Tandem in pluribus dioecesibus, omissa fasciola, statim abstergitur frons confirmati. Ubi vero adhuc servatur usus fasciolæ, de­ bet tolli et chrisma abstergi a sacerdote, deinde fasciola comburenda, et cineres in ecclesia vel atrio sub terra abscondi. Quod si in usum Ecclesiae deputetur (nunquam enim in profanum usum potest transferri), debet prius lavari sale et aqua fn sacrarium fundenda. Ili omnes ritus ex variis synodis | sunt collecti- SÜMMA D0CTR1N/E CATHOLIC/E DE EUCHARISTIA. 30 T RACTATUS DE ALMO EUCIIARISTIÆ SACRAMENTO. D. Th. a. Q. 75 ad Q. 85. SUMMA DOCTRTNÆ CATIIOLICÆ DE EUCHARISTIA. EX CONCILIIS FLORENTINO ET TIUDENTINO. Dtcrttum concilii Florentini pro instructione sfrmenorum *. Ex S. Th. Opusc. 5.— « Tertium est eu> charistiæ sacramentum, cujus materia est » panis triticeus et vinum de vite, cui ante » consecrationem aqua modicissima admis* » ceri debet. Aqua autem ideo admiscetur, » quoniam juxta testimonia sanctorum Pa-> trmn ac doctorum Ecclesiæ pridem in ■ disputatione exhibita, creditur ipsum Do« » minum in vino aqua permixto hoc insti« luisse sacramentum. Deinde quia hoc con• venit Dominicæ passionis representation!. > Inquit enim beatus Alexander, papa quin“ tus a beato Petro : In sacramentorum • oblationibus quæ intra missarum solem> nia Domino offeruntur, panis tantum ct » vinum aqua permixtum in sacrificium of» ferantur. Non enim debet in calicem Do» mini aut vinum solum, aut aqua sola of» ferri, sed utrumque permixtum; quia » utrumque, id est, sanguis et aqua ex la» tere Christi profluxisse legitur. Tum etiam » quod convenit ad significandum hujus » sacramenti effectum, qui est unio populi » christiani ad Christum. Aqua enim popu'him significat, secundum illud Apoca­ lypsis : — Apoc. 17. — Λquæ multœ, populi mulli. Et Julius papa secundus » post beatum Sylvcstrum, ait : Calix Do• minicus, juxta canonum præceptum, vino • et aqua permixtus debet offerri ; quia vi» demus in aqua populum intelligi, in vino • vero ostendi sanguinem Christi. Ergo cum • in calice vinum et aqua miscetur, Christo • populus adunatur, et fidelium plebs ei in » quem credidit copulatur et jungitur. Cum > ergo tam sancta Romana ecclesia, a bea*Sub, Eug. IV, «o. 1439, ■ tissimis Apostolis Petro et Paulo eô’octa, » quam reliquæ omnes Latinorum Graco>» rumque ecclesiæ, in quibus omnis sanc» litatis et doctrinæ lumina claruerunt, ab » initio nascentis Ecclesiæ sic servaverint « et modo servent, inconveniens admodum » videtur, ut alia quævis regio ab hac uni>· versali et rationabili discrepet observan» tia. Decernimus igitur, ut etiam ipsi Ar» meni se cum universo orbe Christiano » conforment, eorumque sacerdotes in ca» licis oblatione paululum aquæ, prout dic» tum est, admisceant vino. Forma hujus » sacramenti sunt verba Salvatoris, quibus » hoc conficit sacramentum. Sacerdos enim » in persona Christi loqueris, hoc conficit » sacramentum. Nam ipsorum verborum » virtute, substantia panis in corpus Chris» ti, et substantia vini in sanguinem con» vertuntur : ita tamen quod totus Christus » continetur sub specie panis et totus sub » specie vini : sub qualibet quoque parte » hostiae consecratæ et vini consecrati, se» paratione facta, lotus est Christus. Hujus » sacramenti effectus, quem in anima ope» ratur digne sumentis, est adunatio ho» minis ad Christum. Et quia per gratiam » homo Christo incorporatur et membris » ejus unitur, consequens est quod per hoc » sacramentum in sumentibus digne gratia » augeatur, omnemque effectum quem ma>» terialis cibus et potus quoad vitam agunt » corporalem , sustentando, augendo, re» parando et delectando, sacramentum hoc » quoad vitam operatur spiritualem : in ·» quo, ut inquit Urbanus papa, gratam Sal»» vatoris nostri recensemus memoriam , a » malo retrahimur, confortamur in bono, » et ad virtutum et gratiarum proficimus » incrementum. » Canones concilii Tridentini de e^cros ancto eucharistia sacramento *. I. «Si quis negaverit in sanctissimo eu* S4m. 13, 11 oolobrit 1551, »ub Joli· JH. ■J M SUMMA DOCTRIN/E CATIIOLICÆ » charistiæ sacramento contineri vere, rea• liter ct substantialiter corpus et sangui» nem, una cum anima et divinitate Domini » nostri Jesu Christi, ac proinde lotum » Christum ; sed dixerit tantummodo esse » in eo ut in signo, vel figura, aut virtute· » anathema sit. II. » Si quis dixerit in sacrosancto eucha» ristiæ sacramento remanere substantiam » panis et vini, una cum corpore et san» guine Domini nostri Jesu Christi; nega« veritque mirabilem illam et singularem » conversionem totius substanti® panis in » corpus, et totius substanti® vini in san» guinem, manentibus duntaxat speciebus » panis et vini ; quam quidem conversio» nem catholica Ecclesia aptissime trans· » substantiationem appellat : anathema sit. III. » Si quis negaverit in venerabili sa» cramento eucharistiæ sub unaquaque spe»cie, et sub singulis cujusque speciei par«tibus, separatione facta, totum Christum » contineri : anathema sit. IV. » Si quis dixerit, peracta consecra» tione, in admirabili eucharistiæ sacramen» to non esse corpus et sanguinem Domini » nostri Jesu Christi, sed tantum in usu, »dum sumitur, non autem ante vel post ; » et in hostiis seu particulis consecratis quæ » post communionem reservantur vel su«persunt, non remanere verum corpus Do«mini : anathema sit. V. » Si quis dixerit vel præcipuum fruc» tum sanctissimæ eucharistiæ esse remis» sionem peccatorum, vel ex ea non alios » effectus provenire : anathema sit. VI. » Si quis dixerit in sancto eucharistiæ «sacramento Christum unigenitum Dei Fi» lium non esse cultu latriæ, etiam externo, » adorandum, atque ideo nec festiva pecu­ liari celebritate venerandum, neque in » processionibus, secundum laudabilem et » universalem Ecclesiæ sanctæ ritum et con­ suetudinem, solemniter circumgestan» dum, vel non publice, ut adoretur, populo » proponendum, et ejus adoratores esse ido» lolatras : anathema sit. VII. » Si quis dixerit non licere sacram « eucharistiam in sacrario reservari, sed «statim post consecrationem adstantibus « necessario distribuendam ; aut non licere, > ut illa ad infirmos honorifice deferatur : » anathema sit. i VIII. » Si quis dixerit Christum in eucha» ristia exhibitum, spirilualiter tantum man· «ducari et non etiam sacramenlaliter ae » realiter : anathema sit. IX. » Si quis negaverit omnes et singulos «Christi fideles utriusque sexus, cum ad «annos discretionis pervenerint, teneri «singulis annis, saltem in Paschatc, ad « communicandum juxta præceplum sanctæ « Ecclesiæ : anathema sit. X. « Si quis dixerit non licere sacerdoti « celebranti seipsum communicare : ana» thema sit. XI. «Si quis dixerilsolamfidem esse suf«ficientem præparationem ad sumendum «sanctissimæ eucharistiæ sacramentum : « anathema sit. Et ne tantum sacramentum «indigne, atque ideo in mortem et condein» nationem sumatur, statuit atque declarat «ipsa sancta synodus, illis quos conscien« tia peccati mortalis gravat, quantumcum» que etiam se contritos existiment, habita « copia confessoris, necessario præmitten«dam esse confessionem sacramentalem. «Si quis autem contrarium docere, prædi«care, vel pertinaciter asserere, seu etiam « publice disputando defendere præsumse«rit, eo ipso excommunicatus existât.» Canones ejusdem concilii Tridentini de commu­ nione sub utraque specie et parvulorum *. I. « Si quis dixerit, ex Dei præcepto vel «necessitate salutis, omnes et singulos » Christi fideles utramque speciem sanctis» simi eucharistiæ sacramenti «umere de«bere : anathema sit. II. » Si quis dixerit sanctam Ecclesiam » catholicam non justis causis et rationibus «adductam fuisse ut laicos, atque etiam » clericos non conficientes, sub panis tan« tummodo specie communicaret, aut in eo «errasse; anathema sit. III. «Si quis negaverit totum et integrum » Christum, omnium gratiarum fontem et «auctorem, sub una panis specie sumi, «quia, ut quidam falso asserunt, non se» eundum ipsius Christi institutionem sub » utraque specie sumatur : anathema sit. IV. » Si quis dixerit parvulis, antequam » ad annos discretionis pervenerint, ne» cessariam esse eucharistiæ communio« nem : anathema sit. » ’ Seii, 21 , 16 joli! 1562, lub Pio IV, DE EUCHARISTIA. 41 Canones ejusdem eondlil Tridentini de sacrificio I peclive ad Deum quem colit et placat, sub missa *. qua ratione est sacrificium. De euchari-tia I. « Si quis dixerit in missa non offerri » Deo verum et proprium sacrificium, aut » quod offerri non sit ahud quam nobis « Christum ad manducandum dari : ana» thema sit. II. » Si quis dixerit illis verbis, Hoc fa­ is cite in meam commemorationem,Chris» tum non instituisse Apostolos sacerdotes » aut non ordinasse ut ipsi aliique sacerdo» tes offerrent corpus et sanguinem suum : » anathema sit. III. » Si quis dixerit missæ sacrificium » tantum esse laudis et gratiarum actionis, » aut nudam commemorationem sacrificii » in cruce peracti, non autem propitiato» rium, vel soli prodesse sumenti ; neque » pro vivis et defunctis, pro peccatis, poe» nis, satisfactionibus et aliis necessitatibus » offerri debere : anathema sit. IV. » Si quis dixerit blasphemiam irro» garisanclissimo Christi sacrificio in cruce » peracto, per missæ sacrificium , aut illi » per hoc derogari : anathema sit. V. » Si quis dixerit imposturam esse u missas celebrare inhonorem sanctorum, » et pro illorum intercessione apud Deum » obtinenda , sicut Ecclesia intendit : ana» thema sit. VI. » Si quis dixerit canonem missæ er» rores continere , ideoque abrogandum » esse : anathema sit. VII. » Si quis dixerit cæremonias, vestes » et externa signa quibus in missarum ce» lebratione Ecclesia catholica utitur, irri» tabula impietatis esse magis quam officia >· pietatis : anathema sit. VIII. » Si quis dixerit missas, in quibus » solus sacerdos sacramentaliter commu» nicat, illicitas esse, ideoque abrogandas: » anathema sit. IX. » Si quis dixerit ecclesiæ Romance » ritum , quo summissa voce pars canonis » et verba consecrationis proferuntur, dam• nandum esse ; aut lingua tantum vulgari ■> missam celebrari debere ; aut aquam non x miscendam esse vino in calice offerendo, • eo quod sit contra Christi institutionem : » anathema sit. » Eucharistia dupliciter considerari potest: i° respective ad homines quos sanctificat, sub qua ratione est sacramentum; 2° res* Stu, ·_>■». 17 septenibris 150'2, »ub Pio IV, ut est sacramentum dicemus primo; dein­ de de illa ut est sacrificium. DISSERTATIO I. DE VERITATE ET EXISTENTIA EUCHARISTIA t SIVE DE VERA ET BEAU PRÆSENTIA CHRISTI IN EUCHARISTIA- D. Th. Q. 75. Quamvis S. Th. celeberrimam hancquæstionem et alteram de transsubstantiatione expendat infra quaestione 73 ; quia tamen omnia in hoc tractatu dicenda realemChristi præsentiarn et transsubstantiationem sup­ ponunt, more ab hodiernis scholasticis ple­ rumque usurpato, utramque quæstionem toti tractatui præmittimus, prius tamen pro­ positis quæ de nominibus, figuris et defini­ tionibus hujus sacramenti circumferuntur. ARTICULUS I, De variis nominibus, figuris et defini­ tionibus sacramenti eucharistiæ. NOMINA. Hio q. 73. e. 4. o. Variis nominibus con­ venienter insignitur hoc sacramentum, se­ cundum varias ejus significationes. 1° Ha­ bet significationem respectu præteriti.in quantum estrememorativumDominicæ pas­ sionis, quæ fuit verum sacrificium ; et se­ cundum hoc nominatur Sacrificium. Aliam habet significationem respectu rei praesen­ tis, scilicet ecclesiastics unitatis, quatenus per illud specialiter communicamur Christo ct unimur ad invicem, juxta illudi Cor. 10: Unus panis et unum corpus multi sumus, omnes qui de uno pane et de uno calice participamus ; et secundum hoc nomina­ tur Communio et Synaxis. Tertiam habet significationem respectu futuri, in quantum est præfigurativum fruitionis Dei quæ ent in patria; et secundum hoc dicitur Kialicum, quia hic nobis praebet viam illuc per­ veniendi. Propter eamdem rationem , no­ minatur Eucharistia. id est. bona gratia, tum quia gratia Dei vita aterna, tum quia continet Christum qui est fons gratiæ. Quidam intelligunt etiam per eucharistiam gratiarum actionem, quia Christus in ejus institutione gratias egit, et offertur in gra­ tiarum actionem : unde sacerdos dixit : Quid retribuam Domino, etc. DISSERT. 1. ART. II. Sunt et alia hujus sacramenti nomina, sive ratione materiæ, sive ratione effectus, sive ratione rei contenta?. Ratione materiæ, dicitur Panis vitœ, panisquide coelodescendit, panis angelorum, panis super­ substantialis Ratione effectus, dicitur Sa­ cramentum gratice, gratia salutaris. Ratione reicontentæ, dicitur Corpus Chris­ ti , corpus Dominicum, etc. Item dicitur Mensa Domini, sacrum convivium, quia est institutum per modum convivii spiritualis animae. Dicitur Cœna Dominica, quia fuit institutum in novissi­ ma cœna. Volunt tamen quidam hoc no­ mine parce utendum ,· quia illo abutuntur haeretici utstiadeanthoc sacramentum con­ sistere in usu seu actu comandi, nec ad ejus sumptionem requiri jejunium. Itemdicilur Eulogia, id est, benedictio. Verum hoc nomen etiam tribuebatur pani benedicto, qui loco eucharistiae distribue­ batur iis qui ex causa legitima et inculpa­ bili abstinebant a communione. Dictum est aliquando Agapa, il est, di­ lectio. Agapae autem erant conventus convi­ vales qui fiebant in ecclesia, ut foveretur mutua inter Christianos dilectio, atque inde juvarentur pauperes : et quia hæc convivia praecedebat cuchari'tiæcelebratio, ideo no­ men Agapæ illi tributum est, cumsit aliunde summæ Dei dilectionis argumentum etfra- ] ternæ cliaritalis symbolum. | FIGURA» Ibid. a. 6 o. — Tria in hoc sacramento considerare possumus : primum id quodc*i sacramentum tantum, quod est panis et vi­ num, scu illorum species; secundum, id quod est reset sacramentum,scilicet corpus Christi ; tertium, quod est res tantum, scili­ cet effectus hujus sacramenti seu gratia : et | hæc tria possunt considerari \el singula seorsim et divisive, vel omnia simul collective. ILid. — Si considerentur singula «enrsim= quantum ad id quod est sacramentum tantum, polis-ima figura hujus sacramenti fuit oblatio Melchisedcch qui obtulit panem cl vinum. Quantum ad id quod est res et ^aeramentum, scilicet Christum passum qui continetur in hoc sacramento, figura ejus fuerunt omnia sacrificia veteris Testamenti, pracipuesacrificium expiationis, quod erat sokmni«imnm. in quo immolabantur duo arietes in holocaustum, vitulus pro peccato I sacerdotis, et hircus pro peccato populi, Levit, c. 16. Quantum ad cffcctunv manna I fuit præcipua ejus figura, quippe quæ habe­ bat in se omnis saporis suavitatem, sicut gratia hujus sacramenti quantum ad omnia reficit animam. Ibîd. — Si vero hæc tria simul collective considerentur, figura hujus sacramenti fuit agnus paschalis : quantum ad primum, quia manducabatur cum panibus azymis; quantum ad secundum, quia immolabatur ab omni multitudine filiorum Israel luna decima quarta , quod fuit figura passionis Christi, qui propter innocentiam dicitur Agnus,- quantum ad tertium, quiapersanguinem agni paschalis protecti sunt filii Irael a devastante angelo et de Ægypliaca servitute educti. Unde agnus paschalis po. nitur præcipua hujus sacramenti figura. DEFINITIONES. Eucharistia physice considerata, prout constat ex materia et forma, definiri potest' « Species panis et vini consecratae sub præ• scripta verborum forma, continentes vc■> rum corpus et sanguinem Christi, ad cau• sandam gratiam cibantem animam. »Metaphysice sumpta , prout constat genere et lilferentia definitur: « Sacramentum cor> poris et sanguinis Christi ad spiritualem )) animæ refectionem. »Vel : « Signumsen> sibile corporis et sanguinis Domini, rea» liter sub ipso contenti, ad producendam »> gratiam spiritualitcr nutrientem. » Ilæ definitiones patebunt ex dicendis. articulus II. 3 De variis erroribus circa veritatem eucharistiœ. 1° Primi hunc fidei articulum impugna­ runt Capharnaitæ et quidam Christi disci­ puli, ut palet Joan. 6, ubi legitur eos non potuisse capere promissionem Christi de danda carne sua in cibum, et sanguine suo in potum: Durus est hic sermo, inquiebant; et scandalo inde accepto abierunt retro. Hos secuti sunt Siinoniani, Menandriani, Manichæi et omnes illi hæretici qui, negantes Verbum assumpsisse verum cor­ pus , consequenter negabant illud esse ve­ rum in eucharistia , de quibus S. Ignatius Epist. ad Smyrnenses ; sed hi, ut patet, indirecte tantum impetebant veritatem hu­ jus sacramenti. DE VARIIS ERROR. CIRCA VERIT. EUCIIAR. 9° Joannes Scotus, Erigena dictus, qui circa annum 885 obiit, suspectae fidei ha­ bitus est circa præsentiam realem in libro quem conscripsit de Corpore Christi, qui ideo proscriptus est postea in concilio Ver­ cellensi anno 1035; eo potissimum uteba­ tur Bcremravius insui erroris defensionem. 5° Berengarius, Turonibus oriundus, Andegavensis archidiaconus, anno 1047, primus in Ecclesia palam negavit praesen­ tiam realem Christi in eucharistia, contenditque omnia in signis et liguris consistere: unde a S.Th. et aliis primus hujus hæresis auctor dicitur, Sacramentariorumque pa­ rens. Primum damnata est hæresis Berengarii in consilio Romano, deinde in Vercellensi sub Leone IX, anno 1055; et liber Joannis Scoti, quo maxime utebatur Berengarius, proscriptus. Rursus damnata fuit hæc hæresis in con­ cilio Florentino sub Victore II, anno 1055; in Turonensi eodem anno ; in Romano sub Nicolao II, anno 1059; in Rothomagensi anno 1065; in Pictaviensi 1075; in Roma­ nis duobus sub Gregorio VII, anno 1078 et 1079. Berengarianam hæresim scriptis impu­ gnarunt viri doctissimi, Aldemannus, Rugo Lingonensis episcopus, Lanlfrancus, Du­ randus Troarnensis abbas, Guitmundus et Algerus. Berengarius, in synodo Romana sub Ni­ colao Π damnatus, errorem suum edita fidei formula ejuravit ; sed vehit canis ad vomitum reversus , veritatem catholicam iterum impugnavit, donec in altera synodo Romana, a Gregorio VU coacta, iterato damnatus, veniam petiit ac. veritatem ca­ tholicam sequenti fidei formula professus est. «Ego Berengarius, corde credo et ore « confiteor panem et vinum quæ ponuntur » in altari per mysterium sacræ orationis » et verba nostri Redemptoris, substantia» liter converti in veram ct propriam ac • vivificatricem carnem et sanguinem Jesu » Christi Domini nostri ; et post consecra · » tionein esse verum Christi corpus quod » natum est de Virgine, ct quod pro salute • mundi oblatum in cruce pependit, et » quod sedet ad dexteram Patris ; et verum • sanguinem Christi qui de latere ejus effu■ sus esi non tantum per signum et virtu­ ti » tem sacramenti,sed in proprietate naturae » et veritate substanti® : sicut in hoc brevi » continetur, et ego legi, et vos intelligitis, » sic credo, nec contra hanc fidem ulterius » docebo. » Aliquandiu post absolutam synodum. SS. pontifexBerengarium remisit ad patrios la­ res cum litteris commendatitns, ne quis vel in bonis vel in honore ipsi esset nocu­ mento. Utrum tamen hanc ultimam fidei profes­ sionem sincero animo fecerit hæresiarcha, aut eam sincere factam non abjecerit, non salis constat siquidem habeatur ex chronico Malleacensi coactum fuisse concilium Burdigalense anno 1080, in quo Berengarius reddidit rationem fidei suœ. Utquid au­ tem ista fidei ratio reddita, si Berengariu'· sincere fidem professus fuisset, aut in ea constanter mansisset? Insuper P. Mabillonius profert manuscriptum codicem in quo refertur scriptum Berengarii, quo tertiam fidei professionem rescindit, et ad ejus sub­ scriptionem metu supplicii se coactum tes­ tatur. Cæterum, utut sit de ejus vel sinceritate vel constantia in profitenda fide catholica, videtur saltem certum eum obiisse catho­ licum et pœnitentem anno 1088, quidquid in contrarium dicant scriptores Calviniani. Id testatur Clarius Floriacensis monachus, in Chronico S. Petri Vivi, incunte sæc. duo­ decimo ; Willemus Malmesburiensis lib. 5 de Gestis regum Anglorum; Hildcbertus episcopus Cœnomanensis in epitaphio de eodem Berengario apud citatum Willemum; S. Antoninus Chronici p. 2, til. 16, § 20 ; Vincendus Bellov. in Speculo historiali lib. 25 , c. 50; Martinus Polonus, in Hen­ rico II; Philippus Jacobus Bergoinensis. in supplemento Chronicorum lib. 12. Tan­ dem , et quod maxime probat, in manuscripto B. Martini Turonensis, Berengarii obitus his verbis legitur: « Obiit magister » Berengarius grammaticus, fidelis et vere » catholicus, anno Domini 1088; Philippi » primi Francorum regis anno 28; Urbani » pap® anno 4. >» Et canonici ejusdem ecclesiæ quotannis feria tertia Paschæ ad ejus tumulum qui in claustro S. Cosinæ visitur, conveniunt, canentes psalmum De pro­ fundis, in ejus animæ requiem. 4" Circa annum 1126, Petrus de Bruis , a quo Pctro-Brussiani, intra varios errores DISSERT. I. ART. III. quos in provincia Arelatensi disseminavit, charistiam esse duntaxat signum et figuras in fici a tus est quod, licet Christus panem in corporis ct sanguinis Christi, nec Chrislua corpus suum in ultima cœna converterit, ibi esse prasentem nisi per fidem et secti» id facerent Apostoli et eorum successores. dum virtutem. | Adversus hunc haereticum insurrexit Pe­ Quamvis enim lib. 4 Instit. cap. 17, $ 5 trus Cluniaccnsis. Ejus vero discipulum dicat Christum jubere nos sub symbol primarium Ilenricum, unde et Henriciani, panis et vini sumere ejus corpus et sanguj. qui post viginti annos magistri hæresim nem; et 5 7, non posse ingenio compn. propugnavit, S. Bernardus scriptis, ser­ hendi, sed sola fide; quomodo res qui monibus et miraculis confudit. tantum distant possint conjungi; et alibi 5° Circa annum 1176, Waldensium seu similia sub fuco effutiat: attamen loco tiPauperum de Lugduno, qui etiam dicti i tato claris verbis mentem suam hæreticac sunt Albigenses et Lollardi, a Lollardo fa­ aperit dum dicit: « Ingenue confiteor mixmoso Waldi discipulo, quidam transsub- » turam carnis Christi cum anima nostra, stantiationem, quidam corporis Christi ve­ » vel transfusionem qualis ab ipsis docetur, ritatem negârunt. Ilos S. Dominicus partim . » me repudiare, quia nobis sufficit Chnprincipum Christianorum copiis profligavit, » tum e carnis substantia vitam in animi· partim prædicatione et miraculis convertit. » nostras inspirare, imo propriam vitamii 6° Circa annum 1512, Wiclef Anglus » nos diffundere, quamvis in nos non in· substantiam panis et vini remanere in eu­ » grediatur caro Christi. » Item ibid. « 1η· charistia, nec accidentia manere sine sub­ » tcrim vero hanc ( Christi communicatio jecto affirmavit; Christum vero rcaliter ad­ » nem) non aliam esse quam fidei mandu· esse negavit, u‘constat,exconcilio Constan- » cationem fatemur, ut nulla alia fingi ρο­ tiensi sess. 8. Joannes Ilus, licet contra ή sit. » Subdolum magistrorum suorum eucharistiam nihil scripserit, deque eo mys­ Calvini, Buceri, etc., genium aliquandii terio haereticorum more dubitanter locutus retinuere Calviniste Galli, at modo palam e! fuerit, patet tamen ex sess. 15 ejusdem con­ obstinate errorem profitentur. cilii et ex processibus contra illum factis, Sociniani cum Calvinistis contendunt ipsum Wiclefi errores secutum fuisse. Christum non esse corporaliter prasentem 7° Circa initium saeculi decimi sexti, Mar- in eucharistia : unde verbum est sumunt tinus Lutherus,cum non posset negare rea- pro significat; sed negant contra eosdem litatcm corporis Christi in eucharistia ob hoc sacramentum esse sigillum seu figuram evidentia S. Scriptura testimonia, ut ipse efficacem gratiæ. fatetur Epistola ad Argentinenses, impanaHis haereticis multi annumerant Stereotionemsustinuit: at ejus discipulus Carlos- ranistas circa sæculum nonum, qui, cum tadius tentavit quod magistro impossibile arbitrarentur corpus Christi in hoc sacra­ visum fuerat, fuitque primus inter hujus mento esse corruptibile, dicebant in seces­ sæculi sectarios qui Berengarianum dogma sum non secus ac alios cibos communes de sola Christi figura in eucharistia recudit abire: at non omnino certo extitisse hanc anno 1525. Huic succinit Zuinglius Helve­ hæresim conatur probare novissimus scrip­ tius eodem anno , edito libro De vera et tor Laurentius Berti I. 55, c. 11; vide si falsa religione. Zuinglio adhæsit Joannes lubet. ARTICULUS III. Œcolampadius : utrumque postea secuti sunt Bullingerius, Bernardus Ocbinus, Pe­ disseritur dogma catholicum de reali trus Martyr et deinde dicti Sacramentarii. praesentia Christi in eucharistia. Anwo 1550 Bucerus pseudoevangclii mi­ nister primarius apud Argentinenses, ZuinDi< o. In almo eucharistiæ sacramento, glii virus ipsis propinavit, multo tamen post panis et vini consecrationem,Dominus fuco temperatum , ne I.utheranis displice­ noster Jesus Christus, verus Deus atque ret. Hujus Calvinus adhuc junior fuit audi­ homo, vere, rcaliterac substantialiter sub tor , cv quo et doctrinam et modum lo­ specie illarum rerum sensibilium contine­ quendi ambiguum ct subobscurum hausit; tur. Sunt verba concilii Tridentim, sess. 15, non sic tamen quin ejus mens erronea ap­ cap. 1. pareret , satisque evidenter inculcaret eu­ Explicatur. Dicitur post panis et vini ASSERITUR DOGMA CATHOLICUM, etc. 4» consecrationem, contra Ubiquislas de nem suam, non spiritualiter tantum per fi­ grege Lutheranorum, qui volunt corpus dem , neque in signo, ut contendunt hae­ Christi esse ubique, ideoque etiam in hostia retici , sed vere et rcaliter manducandam, I et sanguinem suum vere et reahter biben­ ante consecrationem. Dicitur vere, non figuraliter, contra om­ dum : atqui quod tam solemniter promisit nes Sacramentarios, qui dicunt Christum indubie adimplevit, fidelis enim est Deus in suis promissis, nec falli aut fallere po­ adesse duntaxat in signo ct figura. Dicitur rcaliter, non objective tantum, test: ergo. Tota difficultas est in majori. Conten­ contra Calvinum, qui contendit Christum adesse tantum secundum quod fide appre­ dunt enim hæretici ibi sermonem esse non de reali manducatione, sed spirituali per henditur. Dicitur substantialiter, non accidenta- fidem , pro quo observandum est, nos non liter, contra Calvinistas, qui dicunt sub­ contendere in toto hoc capite 6 Joannis agi stantiam corporis Christi esse in coelo tan­ de sola eucharistia; triplex enim in eo pars tum, in coena vero secundum quamdam potest distingui : in prima usque ad versum ), agitur de cibo materiali seu multiplica­ 2. ejus virtutem. Veritatem hanc quam tot machinis con­ tione quinque panum; in secunda usque cutere conati sunt haeretici, momentis in­ ad versum 52, agitur de cibo mere spiri­ victissimis per varios stabiliendam sus­ tuali, nempe de fide in Christum incarna­ tum; in tertia, a versu 52 ad finem, de reali cipimus. manducatione carnis Christi. Hoc notato. S L — Primum momentum ttcppite S. Joannis. Probatur 1° major. Christus loquitur in Christus cap. 6 Joan, promittit se datu­ futuro dum ait : Panis quem ego dabo: rum suam carnem in cibum, et suum san atqui si intelligeret de spirituali manduca­ guinein in potum, his verbis versu 52 et tione per fidem et non de reali, non loque­ sequentibus.· Panis quem ego dabo,caro retur in futuro; manducatio enim spiritua­ mea est pro mundi vita. Litigabant ergo lis per fidem est omnium temporum. Judœi ad invicem dicentes: Quomodo 2° Capharnaitæ et quidam discipulorum potest hic nobis carnem suam dare ad quos alloquebatur Christus, intelligebant manducandum? Dixit ergo eis Jesus: verba ejus non figurate et metaphorice, sed Amen, amen dico vobis : nisi manduca­ de vera et reali manducatione carnis; scan­ veritis carnem Filii hominis ct biberitis dalum enim in his patiebantur, nec pote­ ejus sanguinem , non habebitis vitam in rant capere quomodo Christus posset dare vobis....Caro enim mea vere est cibus, et illis carnem suam ad manducandum, ct in­ sanguis meus vere est polus... Hic est de dicebant durum esse ejus sermonem. panis qui de cado descendit. Non sicut Porro si non intellexissent de reali, sed manducaverunt patres vestri manna ct spirituali tantum manducatione, nulla erat mortui sunt: qui manducat hunc panem, causa scandali; facile enim concepissent vivet in œternum. Hæc dixit in synagoga quomodo illis daret carnem suam ad man­ docens in Capharnaum. Multi ergo au­ ducandum spiritualiter, nec apparuisset il­ dientes ex discipulis ejus, dixerunt : Du­ lis durus iste sermo : atqui in hoc non er­ rus est hic sermo, ct quis potest cum au­ rabant quod intelligerent de reali mandu­ dire? Sciens autem Jésus apud semetip- catione, siquidem Christus non tantum non sum quia murmurarent de hoc discipuli correxit istam eorum intelhgenliam , prout ejus, dixit eis : Hoc vos scandalizat ? si absque dubio fecisset si in hoc errassent, ergo videritis Filium hominis ascenden­ quin c contra juramento et suæ ascensionis tem ubi erat prius? spiritus est qui vivi­ miraculo firinavit : in hoc ergo duntaxat er­ ficat, caro non potest quidquam: verba rabant , quod, cum nihil suspicarentur de quæ ego locutus sum vobis, spiritus ct invisibili ct sacramentali continentia cor­ vita Hint... Ex hoc mulli discipulorum poris Christi in hoc sacramento, putaverunt ejus abierunt retro, et jam non cum illo carnem Christi manducandam visibili modo in propria specie, quemadmodum carnes ambulabant. Ex toto illo contextu sic formo argumen­ communes manducantur ; quam erroneam tum Christus hoc loco promittit dare car- , intelligenliam correxit Christus dicendo: 4 DISSERT. I. ART. III. Spiritus est qui vivificat, caro non pro­ meum. Et accepto calice, gratias agem dest quidquam, etc. dedit cis, et biberunt ex illo omnes,-e 5° Christus sæpius distinguit inter car­ ail illis:Hic est sanguis meus novi Tunem et «anguincm, inter cibum et polum .· lamenti qui pro mullis effundetur. atqui spiritualis manducatio non eget ista Lucœ 22 : Et accepto pane, gratias e/it distinctione, in perceptione enim Christi et fregit, et dedit eis dicens : Hoc est cor­ per fidem idem est manducare et bibere. pus meum quod pro vobis datur : hot 4° Christus promittit donum praestantius facite in meam commemorationem. Si­ manna, ut patet in his verbis: Non sicut militer et calicem postquam canavil,ii manducaverunt patres vestri manna, cens : Hic est calix novum Testamentum etc.; atqui panis in ratione signi seu figurae in sanguine meo qui pro vobis fundetur. corporis Christi non est quid præstantius Ilæc verba sole clariora ad tropos et figu­ manna, nec minus in manna quam in ras detorquent Sacramentarii : ea autem e-pane Christus fide percipitur : ergo. i i ii tel I igenda in sensu proprio et liltcrah 5° Eodem sensu ac nos hæc Christi verba probandum nobis incumbit. intellexerunt concilium Ephesinum, in ap­ Prob. 1° Christus his verbis 1° testamen­ probatione EpistolæS.CyriIli ad Nestorium; tum condebat : ita exprimunt laudata verbi Nicaenum II, act. 6; S. Cyrillus Alexand. trium Evangelistarum. 2° Sacramentum S. Chrysos t. S. Aug. Theophilactus, Euty- [ instituebat; id nec ipsi Sacramentariine­ mius, Rupertus, S. Thomas : hi omnes in gant. 5° Legem sanciebat, juxta hæc Luca Commentariis in Joannem ; Origenes, Horn. verba : Hoc facite in meam commemora 16 in num. S. Cyprianus, lib. de Orat. Dom. tionem. 4° Dogma singulare docebat; pa­ S. Basil, in Regulis moral. Reg. 21 ; S. Am­ let ex subjecta materia : et quamvis fore! brosius, lib. 4 de Sacram, cap. 5; S. Leo tantum figura corporis Christi, semper es­ Magnus, Serm. 6 de Jejun. 7 mensis, et alii set singulare dogma ante tempora Christi plures citati apud Bellarmin, et sequenti­ inauditum. S° Tandem amicos instante bus sæculis, qui insurrexerunt adversus morte alloquebatur, juxta illud Joan. Berengarium, Paschalius, Adelinannus, 15 : Cum dilexisset suos qui erant i* Guilmuudus, Algerus et omnes scholastici, mundo, in finem dilexit eos. Atqui hæc quinque requirunt propriam , litteralem, paucis exceptis, de quibus modo. G° Tandem ipsimet hærctici ex his ver­ obviam, naturalem, non metaphoricamaut bis, Nisi manducaveritis, etc., conten­ figuralivam locutionem : ergo. Prob. min. per singulas partes 1° Ni­ dunt probare contra nos obligationem com­ municandi sub utraque specie: ergo, velint hil exprimi solet clarius, distinctius, ex­ nolint, intelligitur hic textus de reali man­ pressius quam testamentum, nec hucusque cuiquam venit in mentem testari per meta­ ducatione. Quid huic probationi respondeant hære- phoras, tropos aut figuras; ita ut, si testa­ tici, expendetur in sol. obj. et inde ma­ mento domus relinquatur, is ridiculus et gis firmabitur argumentum. stultus haberetur qui contenderet intelligendum esse de domo picta et non de S Π.—Secundum momentum ex verbis domo vera et reali : unde humanis legibus institutioni*· if. de Legatis, Leg. 5, cautum est testamenta Matth. 26 legitur: Caenantibus autem interpretanda esse in proprio verborum | eis (Apostolis), accepit Jesus panem, et sensu. Ergo. 2° Verba legum clara sunt et perspicua, benedixit ac fregit deditque discipulis suis et ait : Λ eripite et comedite : Hoc est non metaphoricaseu figurata, ne praevarica­ corpus meum. Et accipiens calicem, gra­ tioni locus detur : et ideo nemo unquam le­ tias egit, et dedit illis dicens : Eibite ex gem instituit in tropis aut figuris : ergo. Ne­ hoc omnes : Hic est enim sanguis meus que refert quod Matth. 26, lex videatur lata novi Testamenti qui pro multis effunde­ sub metaphora: Attendit e a fermento Phatur in remissionem peccatorum. risxorum, item Ephes. 4 : Molile contris­ Marci 14: Et manducantibus illis, ac­ tare spiritum sanctum. Nos enim loqui­ cepit Jesus panem et benedicens fregit et mur de lege quæ de novo instituitur et sit dedit eis et ait: Sumite, hoc est corpus proprie dicta qualis est lex eucharistia.·, non ASSERITUR DOGMA CATHOLICUM, etc. 4T vero de legibus quæ non tam sunt novae et ditor prævia aut subsequent! explicatione propriæ leges, quam exhortationes ad ob­ disponi ; alias stulta et falsa erit locutio t servandas leges quæ aliunde sunt omnibus v. g. stulte et falso quis loqueretur, si sibi notae, quales sunt dc quibus procedit ob­ gratuito fingens equum esse signum seu jectio. figuram Caesaris, simpliciter diceret : Hoc S° Tam in veteri quam in nova lege sa­ est Cœsar ; secus vero si de ejus imagine cramenta alia instituta sunt et dogmata præ- id efferret : atqui panis neque ex natura rei, cipua tradita verbis propriis, claris et ex­ neque ex institutione aut usu estsignum cor­ pressis, ne in eorum usu aut fide erretur; poris Christi, neque Christus discipulos ad quippe quæ sunt bases et fundamenta reli­ hanc intelligentiam prævia vel subsequent! gionis: ergo a fortiori hoc primarium et explicatione disposuit, ut patet : ergo. praecipuum novæ legis sacramentum atque Prob. 4° Tandem vel Christus non po­ dogma. tuit corpus suum realiter et substantialiter 4° Solent homines morti proximi et ulti­ tradere in eucharistia, vel si potuit, noluit. mum vale suis amicis dicentes, eos alloqui Si dicant Calvinistæ non potuisse; dicant clare, perspicue, non obscure aut per tro­ ergo quomodo potuit aquam in vinum con­ pos. Ergo. vertere, panes multiplicare in deserto , na­ Prob. 2° Si verba Christi non essent in- turam humanam sibi hypostatice unire, telligenda in sensu proprio et naturali, sed mundum ex nihilo creare, et sexcenta alia mctaphorico et figurativo in re tanti mo­ quæ non videntur humanæ intelligent!® menti, in qua periculum erat gravissimi er­ minus impossibilia : forte divinam omni­ roris etidololatriæ, ut volunt Calvinistæ, et potentiam suæ mentis numeris et gradibus circa quam tot dissensiones et scandala metientur homunculi ! Si dicant potuisse sed noluisse : quæro Spiritus sanctus prævidebat oritur/·, indu­ bie vel ipse Christus vel aliquis ivangelis- ab eis, si voluisset, quæ verba selectiora, tarum hunc sensum metaphoricum indi- clariora, expressiora adhibere potuisset ut easset. Christus 'enim dum parabolam dis­ hanc voluntatem nobis manifestaret, quam cipulis ediceret, illam explicabat, ut patet hæc : Hoc est corpus meum, hic est san­ de parabola seminis: et Evangelist® in re­ guis meus, caro mea vere est cibus, san­ bus longe minoris momenti solent sibi in­ guis meus vere est potus. Suntne clariora vicem supplere, et quod ab uno figurate hæc, Ego et Paler unum sumus .· Ver­ dicitur, ab alio explicatur. Sic, v. g. S. Jo­ bum caro factum est? quibus adversus seph non semel Christi pater dicitur : ne Arianos et Nestorianos probant nobiscum falleremur, addit Lucas, ut putabatur. Calvinistæ mysteria Trinitatis et Incarna­ Joannes Baptista Elias a Matthæo nuncu­ tionis. Et si liceat prioribus sensum figurapatur; a Luca id explicatur de Spiritu et tivum affingere, cur non istis ? cur non virtute Eliæ. Dum Christus dixit cavendum toti Scriptura ? nec enim deerant Arianis et a fermento Pharisæoruin, Evangelista ex­ Nestorianis alia S. Scriptura loca in spe­ plicuit de hypocrisi. Cum dixit, Solvite ciem sibi faventia, magis quam quæ sibi templum hoc, Evangelista pariter exposuit favere existimant Calvinistæ. Proferant enim de templo corporis sui : at hic, ubi, ut dixi, si possunt aliquem locum S. Scriptura æque agitur de re longe majoris et gravissimi mo­ sibi faventem ac Arianis favebat iste : Paler menti, neque Christus, neque ullus Evan- major me est ; item : Jlogo Paler ut unum gelislarum vel leviter indicant sensum figu­ sini sicut et nos unum sumus; item iste ratum aut metaphoricum, nec alter alterum Nestorianis : In similitudinem hominum explicat, sed omnes unanimiter et eodem factus, habitu inventus est ut homo. Quo modo referunt verba Christi: similiter Apos­ ergo jure proprietatem verborum S. Scrip­ tolus referens eamdem institutionem, ut tura adversus Arianos et Nestorianos ser­ modo dicam. Ergo. vandam esse contendunt, et eam a verbis Prob. 5° Cum in metaphoris res signi­ institutionis eucharistiæ eliminant? praficata effertur de signo, illud signum debet sertiin cum Lutherus a quo prodierunt Sa­ esse auditoribus notum, vel ex natura rei, cramentarii, quemque ut virum -anctum et vel ex consuetudine aut impositione homi­ ad Ecclesiam reformandam a Deo electum num, aut ad ejus intelligentiam debet au­ pradicant, ita his verbis praesentiam reaieua 48 DISSERT. I. ART. III. asseri agnoscat, ut nullum supcrcsse dubi­ tandi locum existimet : « Vellem, inquit » Epist. ad Argentinenses, quod posset ali» quis mihi persuadere, nihil esse in eu» charistia præter panem et vinum, magno y ille beneficio me devinciret; jam sæpe y gravibus curis in hae materia desudavi : » verum ego me captum video, nulla ela• bendi via relicta est, textus Evangelii ni» mis est apertus. » Et in Apologia de Cœna Domini : «Rogamus, inquit, Sacramenta» rios ne petant a nobis ut illum textum » probemus ( Hoc est corpus meum); pos» sunt enim ea de re consulere pueros vix » septem annos natos, qui in scholis isto>» rum verborum syllabas colligere dis« eunt... ostendant biblias in quibus scrip» tum est : Hoc est corporis mei signum: » quod si non possunt præstare, imponant » aliquantisper ori suo silentium, ct impe» rent stylo suo quietem, donec ejusmodi «biblias in medium afferant. » Deinde : « Doctor Carlostadius ex his sacrosanctis *> vocabulis, Hoc est corpus meum, misere » detorquetpronomen hoc. Zuinglius autem » verbum substantivum est macerat. Œco» lampadius nomen corpus torturæ subji» cit. Alii totum textum excarnificant. » Miseras evasiones quibus hæretici vim istorum argumentorum eludere tentant, referemus in sol. obj. $ ΠΓ. — Tertium momentum ex Apostolo. Apostolus i Cor. c. 41, postquam retu­ lit se accepisse a Domino institutionem eucharisti®, qualem narrant Evangelist®, addit: Qui manducat et bibitindigne, ju­ dicium sibi manducat ct bibit, non diju­ dicans corpus Domini. Et supra : Deus erit corporis et sanguinis Domini. Atqui si non esset in eucharistia nisi figura cor­ poris Domini, non ideo peccaret qui indi­ gne sumit, eo quod non dijudicaret corpus Domini ; quin potius judicare deberet non esse ibi corpus Domini : ergo. Confirmatur .Si eucharistia non sit nisi figura corporis Christi, erant ergo pariter rei corporis ejus, qui indigne manna aut agnum paschalem comedebant. Item ejus­ dem sacrilegii rei haberidcbent,quiinpec­ cato proferunt hanc vocem Christus; item qui ejus imagines conculcant aut dilace­ rant, prout faciunt et fecerunt Calvinist® et Lulherani. 5 JVr. _ Quartum momentum ei-eoneillte, Concilium Nicænum, primum générait, anno 525', a Calvino 1. 4, Instit. c. 9, $ 8, approbatum et receptum cum aliis tribui proximis conciliis generalibus, sic habet can. 14 : « Pervenit ad sanctum concilium «quod in locis quibusdam et civitatibus, » presbyteris sacramenta diaconi porrigant. » Hoc neque regula neque consuetudo tra» didit, ut hi qui offerendi sacrificii non >> habent protestatem, his qui offerunt cor » pus Christi porrigant. » ConciliumEphesinumanno451, inEpist. Cyrilli ad Ncstorium, ab ipso concilio ap­ probata, legitur : « Ad mysticas benedic* » tiones accedimus, eaque ratione sanctifi» camur, utpotc sacr® carnis ct pretiosisan« guinis Christi omnium nostrum participes » effecti. Neque enim illum ut carnem com« munem suscipimus... sed tanquam vere «vivificam, ipsiusqueVerbi propriam.» Concilium Nicænum II, septimum gene­ rale anno 787, act. 6, postquam probavit ex laudatis textibus S.Scriptur®;in eucha­ ristia verum Christi corpus ct sanguinem esse, neque ullum Apostolorum aut iliustrium Patrum vocasse eucharistiam imagi­ nem corporis Christi, excludendo scilicet realitatem, sic concludit : « Ergo liquido «demonstratum est, quod nusquam Domi* «nus, vel Apostoli aut Patres imaginem «dixerunt sacrificium sine sanguine,quod » per sacerdotem offertur, sed ipsum cor« pus et ipsum sanguinem, etc. » H®c ante Berengarium : a tempore vero Berengarii qui primus hanc hmresim aperte propugnavit, eam damnarunt concilia, Vercellense sub Leone IX, Turonense sub Victore II, duo Romana sub Nicolao II et Gregorio VII, Lateranense sub Innocentio III, Viennense sub Clemente V, Constantiense sub Martino V, Florentinum in decreto Unionis, ac tandem Tridentinum sess. 15, cap.4,ct can. 1, his verbis : «Si » quis negaverit in sanctissimo eucharistiæ » sacramento contineri vere, realiler et » substantialiter corpus ct sanguinem una » cum anima et divinitate Domini nostri » Jesu Christi, ac proinde totum Christum, sed dixerit tantummodo esse in eo ut in si­ gno vel figura, vel virtute: anathema sit.» S V.— Quintum momentum ex Patribus. Sanctus Ignatius martyr, sancti Joannii I ASSERITUR DOGMA CATHOLICUM, etc. discipulus, Epistola ad Smyrnenscs, a Theodorcto Dialogo 5 relata , de SimonianisetSaturiiianisloquens, dicit: «Eucha» ristiam ctoblationcs non admittunt, quod «non confiteantur eucharistiam esse car­ fl nem Salvatoris Domini nostri Jesu Christi, » qua* pro peccatis nostris passa est, quam » Pater sua benignitate suscitavit. » S. Justinus Apolog. 2 ad Antoninum , inno 150 scripta, loquens de eucharistia, dicit : « Non enim ut communem panem , » neque communem potum ista sumimus, » sed quemadmodum per verbum Dei caro » factus Jesus Christus servator noster, ct « carnem et sanguinem salutis nostra lia» huit, ad eumdem modum etiam eam in » qua per preces verbi ejus ab ipso pro» fecli gratiæ ache sunt, alimoniam, unde » sanguis et caro nostra per mutationem » aluntur, incarnati illius Jesu carnem et u sanguinem esse edoctisumus. »ldque pro­ bat ex eo quod Christus panem et vinum his verbis, Hoc est corpus meum, etc., con­ secraverit, et Apostolis præceperit ut idem facerent. Habemus igitur, juxta Justinum, eucharistiam non esse panem communem, sedearnem etsanguinem Christi, eodem modoquo in Incarnatione est vera caro Christi. Reponunt hæretici hæc non posse intelligi nisi in sensu figurativo : 1° quia alioquin sequeretur, juxta Justi num, quod sicut divinitas in Incarnatione non est conversa in carnem, ita nec panis converteretur in corpus Christi ; 2’quia dicitpanem et vinum eucharisticum esse corporum nostrorum alimoniam, quod verum esse non potest si sint vera Christi caro et sanguis. Sed contra primum. S. Justinus non comparat modum unionis hypostatic® cum modo transsubstantiationis, sed veritatem carnis assumpt® in Incarnatione cum ve­ ritate carnis in eucharistia. De secundo mox dicam. S. Irenæus circa annum 108,1. 4 adver­ sus llæres. c. IS, alias 54, contra Valentinianos, qui admittentes veritatem eucha­ ristia negabant resurrectionem mortuo­ rum, dicit t « Quomodo dicunt carnem in » corruptionem venire ct non percipere vi»tam, quæ a corpore Domini alitur?... «■Quemadmodum enim qui est a terra pa­ nni', percipiens invocationem Dei, jam » non communis panis est, sed eucharis­ tia, ex duabus rebus constans, terrena B1I.I.. TOMK i.\. 4'J » et cœlesti : sic ct corpora nostra perri» piantia eucharistiam, jam non siintcor»ruptibilia, sed spem resurrectionis ha» bentia. » Hæc iterum verba detorquent næretici ad sensum metaphoricum ; i° quia Irenæus dicit eucharistiam constare duabus rebus, terrena et cœlesti : per terrenam autem non potest intelligi nisi substantia pani* , quæ si remaneat, non potest e ubi distinguit inter Christum lide appre­ mia, Isaia et Genesi, erant figura ejus ty. hensum, et Christum in eucharistia exis- poris et sanguinis; non est autem figur. tenlem; quæ distinctio foret inutilis si nisi alicujus veritatis ; 2° legem veterer Christus in eucharistia sola fide suscipe­ non esse malam et a malo Deo, siquidt: retur. Item 1. de Resurrectione carnis, ejus figuras adimplevit Christus, convej. c. 8 : « Caro corpore et sanguine Christi tendo panem in suum corpus, et vinus I > vescitur, ut et anima deDeo saginetur. » in suum sanguinem. En textus Tertulliani : « Professus iu Et lib. 4 cont. Marcionem, c. 40 : « Ac» ceptum, inquit, panem et distributum » que, inquit, se concupiscentia cono,» discipulis, corpus suum illum fecit, Hoc » pisse edere pascha, ut suum (indignus » est corpus meum dicendo, id est, figura » enim ut quid alienum concupiscent » Deus) acceptum panem et distributu: » corporis mei. ». Scio hæreticos vim maximam facere in » discipulis corpus suum illum fecit, Ho his verbis id est, figura corporis mei, » est corpus meum dicendo, id est, figur. quasi juxta Tertullianum, hæc verba, Hoc » mei corporis. Figura autem non fuis* est corpus meum, ex ore Christi nihil » nisi veritatis esset corpus. Cæterum u aliud sunt quam quod : Hoc est figura » cua res quod est phantasma, figurat >» capere non potest. » Et quia Marcione-. corporis mei. Verum et in hoc sicut in cæleris cæ- usque delirabat, ut diceret Christum pn cutiunt : in phrasi enim Tertulliani hæc corpore panem assumpsisse, prosequitur vox figura non refertur ad corpus, sed ad Tertullianus ; « Aut si propterea pane: hoc; quasi dixisset : Hoc quod in veteri » corpus sibi finxit, quia corporis carebi lege erat figura corporis mei, est corpus • veritate :ergo panem debuit traderepn meum. Transpositione ergo usus est Ter­ » nobis : faciebat ad vanitatem Marcionitullianus ne ordinem verborum Christi in­ » ut panis crucifigeretur. Cur autem p.· terrumperet, quod non est ipsi insuetum : » nemcorpussuumappellat, et non magi* sic. I. cont. Prax. c. 29, explicans qua ra­ » peponem quem Marcion cordis loco Iu huit, non intelligens veterem fuisse ii tione Christus, cum sit Deus, potuit mori, refert illud Apost. 1 Cor. 15 : Quoniam • tam figuram corporis Christi diceiilb Christus mortuus est, et ait ; Dicendo » per Jeremiam : Adversus me cogitaveru : Christus mortuus est, id est, unctus; » cogitatum dicentes ; Venite conjiciam 1 id quod unctum est mortuum ostendit : > lignum in panem ejus, scilicet crucet ubi, id est, unctus, quamvis referetur ad » in corpus ejus. Itaque illuminator anti· Christum, non tamen illi immediate sub­ » quitatum,quod tunc voluerit significasjecit, ne verborum Apostoli series inter­ » panem, satis declaravit, corpus suuu rumperetur. Hunc esse Tertulliani sensum » vocans panem. » Similiter probat ti patet ex verbis immediate sequentibus; Isaia cap. 63, etGenes. c. 49. vinum fuis< prosequitur enim : Figura autem non fuis­ figuram sanguinis Christi et concludit:! set, nisi veritatis esset corpus.το non fuisset, u Ita et nunc sanguinem suum in vini præleriti temporis, aperte indicat se lo­ » consecravit, qui tunc vinum in sanguini qui respective ad vetus Testamentum, υ figuravit. » in quo dicit panem fuisse figuram corpo­ Possetetiam adhiberi solutio communiris Christi, non respective ad panem cu- de qua infra, scilicet Tertullianum dixisse charislicum, alioquin non dixisset fuisset eucharistiam esse figuram corporis Christ sed esset eo sensu quo omnes catholici dicunt esw Id adhuc magis clarescit ex scopo Ter­ sacramentumcorporisChristi, intelligend» tulliani. Agit ibi contra Marcionem qui di­ nimirum species externase sse figuram nor cebat 1° Christum non assumpsisse verum inanem et vacuam, sed plenam corpon corpus, sed tantum phantasma et figuram Christi ; idque etiam'convenienter ad sco- ' corporis; 2° legem veteremesse malam et pum Tertulliani. Cum enim, juxta ipsum, amalo Deo mundi fabricatore, ideoque a non detur figura nisi veritatis, hoc ipso j Christo abolitam. Contra quem docet Ter­ quo datur figura corporis Christis, sequitur i asseritur dogma catholicum. *;i esse verum corpus, quod intendebat pro­ »munionis proprietas indulgeatur. » Et’ bare contra Marcionem : unde 1. 5 cont. tandem reprimens rationis ac sensuum ju­ eunid. c. 8, dicit « « Panis et calicis sacra- dicium, dicit : « Non est humano aut sæ» mento jam in Evangelio probavimus cor- » culi sensu in Dei rebus loquendum... quæ » poris et sanguinis dominici veritatem ad- «scripta sunt legamus, et‘'quæ legimus, » versus phantasma Marcionis. » Ex his fa- » intelligamus; et tunc perfectæ fidei officileelidi possunt cavillationes hæreticoruiif » cium fungemur. De naturali enim in no­ bis Christi veritate, quæ discimus, nisi circa mentem Tertulliani. Cyprianus circa medium tertii sæculi, » ab eo discimus, stulte atque impie disciEpist. 65 ad Cæcilium, comparans vinum » mus. Ipse enim ait, Caro mea vere est commune cum vino eucharistico, dicit : » cibus : de veritate carnL et sanguinis non n Quemadmodum vino isto communi mens «relictus est ambigendi locus. « Cum hæc sint apertissima pro veritate » solvitur et anima relaxatur, et tristitia » omnisexpellitur, ita epoto sanguine Chris- realitatis, conantur Sacramentarii eruere » ti et poculo salutari... maestum pectus ac ex aliis operibus S. ooetoris quod oppo­ • triste quod prius peccatis angentibus nant, sed in cassum. Dicunt igitur S. Hila­ «premebatur, divinæ indulgenti® laetitia rium in Psahn. 124, docere Deum eodem • resolvatur.» Ibid, contra offerentes in instanti diversis esse in locis, quia incor­ sacrificiis puram aquam : « Quomodo, in- poreus est : ergo, inquiunt, Christus, quia » quit, possumus propter Christum san- corporeus est, non potest esse simul in » guinem fundere , qui sanguinem Christi diversis locis. Item in Psal. 157, dicit Chris » erubescimus bibere. » Et Epist. 54, do­ turn veritatem suæ carnis discipulis de­ cet dandam esse in persecutione commu­ monstrasse his verbis, Palpate et videte: nionem lapsis, hanc rationem proferens .· ergo Christus, qui in eucharistia palpari et « Nam quomodo docemus aut provocamus videri non potest, ibi realiter non est. Ve­ • eos in confessione nominis sanguinem rum hæc futilia sunt, nec vim invictam » suum fundere, si eis militaturis Christi priorum elidunt. Nam, « sanguinem denegamus ? » Contra primum. Ex hoc quoti Christus S. Hilarius Pictaviensis quarto sæculo sit corporeus, bene sequitur quod non pos­ probat contra Arianos, Patrem et Filium sit esse naturaliter simul in pluribus locis: esse unum, non solum consensu volunta­ at quod corpus ejus gloriosum non possit tis , sed etiam natura, quia Christus non esse sacramentaliter et per miraculum in solum fide ct charitate, sed etiam vere et pluribus locis, inde non probatur, nec dixit realiter unitur nobis in eucharistia. « Eos Hilarius. Contra secundum. Bene quidem colli­ «nunc, inquit, qui inter Patrem et Filium «voluntatis ingerunt unitatem, interrogo gitur quod id quod videtur et palpatur sit «utrum per nature unitatem hodieChris- corpus, at non sequitur quod id quod non « tus in nobis sit, aut per concordiam vo­ videtur aut palpatur actu , non sit corpus, luntatis? Si enim vere Verbum caro fac- præserlim si agatur de miraculo : sic ex » tum est, et nos vere Verbum carnem cibo calore probatur ignis ; at ex defectu caloris «dominico sumimus, quomodo non natu- actualis non probatur non fuisse ignem in » raliter manere in nobis existimandus est, fornace Babvlonica. S. Cyrillus Jerosolymitanus eodem sæ­ « qui et naturam carnis nostræ tam insepa­ rabilem sibi natus homo assumpsit? » Et culo Catechesi 4 Mystagogica, instruens iterum .· « Vere, inquit, cibo dominico recenter baptizatos , dixit : « Cum igitur -Verbum carnem sumimus, naturamque » Christus ipse sic affirmet atque dicat de • carnis suæ sub sacramento nobis admis­ » pane, Hoc est corpus meum; quisdeincuit... Ilæc a nobis ideo commemorata «ceps audeat dubitare? ac eodem quoque «sunt, quia voluntatis tantum unitate hæ- < I» confirmante et dicente, Hic est sanguis • ret ici personas divinas unitas esse inter- « meus, quis, inquam, dubitet ac dicat non » pretantur, et ad id exemplo unitatis nos- «esse illius sanguinem? Aquam aliquando » træ com Deo utuntur, quasi nobis ad filium » mutavit in vinum, quod est sanguini pro-voluntate tantum religionis unius, nulla » pinqumn, in Cana Galileæsola voluntate, • per sacramentum carnis naturalis com- » ct non erit dignus cui credamus quod vi- 5Î DISSERT. I. ART. III. num in sanguinem transmutasse!?.... ■ Quare cum omni certitudine corpus ct «sanguinem Christi sumamus : nam sub «specie parfis datur tibi corpus, et sub » specie vini datur sanguis, ut sumpto cor« pore etsanguine Christi, efficiaris ei com» particeps corporis et sanguinis. Sic Chris» tiphori erimus, hoc est, Christum feren-· « tes, cujus corpus et sanguinem in membra « nostra receperimus. Quamobrein non sic » hæc attendas velim, tanquam sint nudus «et simplex panis, nudum et simplex vi» num ; corpus enim sunt et sanguis Christi. «Nam etiamsi sensus illud tibi renuntiat, » fides tamen te confirmet. Nejudic.es rem » cx gustu, sed te citra ullam dubitationem » fides certum reddat, quod sis dignus fac« tus qui corporis et sanguinis Christi par« ticeps fieres. » His præcluduntur omnia haereticorum effugia. At cum non habeant qua evadant, negant Catecheses Mystagogicas esse S. Cyrilli, eo quod differant stylo a Catechesibus Illuminatorum quas S. Ilieron. in Catalogo, Theodoretus Dialogo 2, S. Damascenus Orat. 5 de Imaginibus, tribuunt Cyrillo. Sed contra. Ipse Cyrillus, Catechesi ul­ tima ad Illuminatos seu baptizandos, pro­ mittit Catecheses Mystagogicas. et uniuscujusque præmittil argumentum. « Post sane» tam, inquit, et salutarem Paschalis diem, » in reliquis hebdomads diebus, post sy«naxim ad sanctum resurrectionis Salva» toris locum congregati, alias Catecheses «audietis: « tum singularum argumenta proponit. At et ista dicunt assuta hæretici, sed pro sola libidine fingendi et negandi quidquid ipsis adversatur ; nullo enim teste, nulla ratione id asserunt. Nec obstat diversitas styli., Catecheses enim Illuminatorum erant pro baptizandis, et Catecheses Mystagogicæ pro baptizatis; convenit autem pro diversitate audientium, temporum ct circumstantiarum, diversum adhibere stylum, et modo strictius, modo fusius res exponere. Pluribus aliis momentis tentât Rivetus has CatechesesS. Cyrilloabjudicare, sed admo­ dum levia sunl,eaquead amussim dispungit Natali- Alexander sæc. quarto cap. 6, a. 12. S. Ambrosius eodem sæculo, 1 de Ini­ tiandis, c. 9, ait : « Quomodo tu mihi asse«ris quod Christi corpus accipiam? et hoc » nobis adhuc superest ut probemus, non h «hoc esse quod natura formavit, sed quod » benedictio consecravit, inajorcmqnc vito » esse benedictionis quam naturæ, quia be· » nedictione etiam natura ips$ mutatur. « Virgam tenebat .Moyses, projecit cani ct » facta est serpens : rursus apprehendit «caudam serpentis, et in virgæ naturam «revertit. » Et productis variis aliis exem­ plis transmutationum divinitus effectarum, subdit: «Quod si tantum valuit humana » benedictio, ut naturam converteret, quid « dicimus de ipsa consecratione divina, ubi « verba ipsa Domini Salvatoris operantur?... «Hoc quod conficimus corpus ex Virgin» » est... vera utique caro Christi quæ crnci» fixa est, quæ sepulta est. « Idem 1.4de Sacramentis, c. 4, dicit : Pa» nis iste, panis est ante verba sacramen» torum : ubi accesserit consecratio, de • pane fit caro Christi... Quomodo potest «qui panis est, esse corpus Christ*? con«secratione. Consecratio igitur quibus ver» bisestetcujussermonibus?I)omini Jesu... » Ergo sermo Christi hoc conficit sacramen«tum. Quis sermo Christi? nempe is quo » facta sunt omnia. Jussit Dominus, et fac· » tum est coelum. Jussit Dominus, et facta es' » terra, etc. Vides ergo quam operatorius «sit sermo Christi. Si ergo tanta vis est in «sermone Domini Jesu ut inciperent es»e « quæ non erant, quanto magis operato« rius est, ut quæ erant in aliud eommu» tcnlur ? Cœlum non erat, mare non erat, «terra non erat ; sed audi dicentem : Ipse » dixit et facta sunt, ipse mandavit el » creata sunt. Ergo, libi ut respondeam, «non erat corpus Christi ante consecratio* « nem , sed post consecrationem dico libi » quod jam corpus est Christi. « Et cap. 5: «Antequam ergo consecretur, panis est; « ubi autem verba Christi accesserint, cor«pus est Christi...... Ergo videte quantis «generibus potens est sermo Christi uni« versa convertere. Deinde Dominus Jesus « testificatur nobis, quod corpus suum ac«cipiamus et sanguinem : numquid debe« mu* de ejus fide ac testificatione dubitare? «Magnum quidem el venerabile, quod « manna pluit Judæis e coelo; sed intelligc ·* quid est amplius, manna decœlo, an cor• pus Christi ? corpus Christi utique qui est » auctor coeli. « His quasi fulminibus attriti Calvinist®, desperate negant libros deSacramenlis esse ASSERITUR DOGM S. Ambrosii, eo quod non redoleant ele­ gantem S. Ambrosii stylum. Verum omnes codices manuscript!, omnes editiones, om­ nes scriptores a novem sæculis hos libros S. Ambrosio anscribunt. Nonne his potius est tides adhibenda quam hesternis hære­ ticis qui illos S. Ambrosio non denegant, nisi quia illorum faisa dogmata evertunt. Neque obstat S. Ambrosium styli sui sublimitatem in his libris paululum de­ pressisse : observat enim S. Augustinus I. 4 de Doct. Christiana c. 19, sanctos Pa­ tres, pro diversitate argumentorum, di­ verso dicendi genere usos fuisse, testa tur­ que cap. 21, ipsum S. Ambrosium demis­ sum stylum adhibuisse, cum res magnas et fidei mysteria docebat : « S. quoque Am«brosius, inquit, cum agat rem magnam » de Spiritu sancto , ut eum Patri et Filio » demonstret squalem, submisso tamen » dicendi genere utitur, quoniam res sus» cepia, non ornamenta verborum, aut ad » flectendos animos, commotionisaffectum, »sed rerum documenta desiderat.» Non mi­ rum itaque quod S. Ambrosius doctrinam ct mysteria sacramentorum in concionibus ad populum exponens, stylum submissum ad­ hibuerit, ct voces minus elegantes usurpa­ verit. Alias hæreticorum ineptias circa idem argumentum exsufllatas habes apud Vincen­ tium Contenson hic cap. 1, spéculât. 2, et Nat. Alex, sæculoquarto, cap.G,art. 27, $2. Verum esto libros de Sacramentis non esse Ambrosii, nihil obtinerent hærelici, siquidem S. doctor eadem prorsus et æquali perspicuitate idem doceat in libro de Ini­ tiandis,quem non negantesseS. Ambrosii: unde editores Benedictini, dc hoc libro loquentes. dicunt : « Porro ab hoc ipso loco «(c.8.)ad finem usque operis, tot tamque "efficacia probandas Christi in sacramento urealis,ut vocant, præsentiæ suppetunt ar» gmnenta, ut ea depromere atque adversus «teinerariamBerengarii novitatem opponere » strenuissimi ejusdem eucharistiae veritatis » propugnatores,Lantfrancus.Gniimundus, «Algerus, Petrus Cluniacensis aliique cer»tatim contenderint: neque vero ut easdem • elevarent aut eluderent probationes, se • gniorem (V-ram navaverunt heterodox!. » VerumfanX_ j inanes, ne dicam ineptas , «eorum argutias atque cavillationes esse , «prudens lector facile deprehendet. -> S. Chrysost. Horn. 24 in 1 ad Cor. ■· Id CATII LICUM , etc. 53 » quod est in calice, est id quod fluxitex ia» tere, ct illius sumus participe·*...Quamob»rem si sanguinem cupis, non aram ido· « lorum brutorum cæde, sed meum adi at»> tare, meo cruentum sanguine. - Et post­ quam ostendit quod amatores alii in vest rbus cæteri-quemuneribus suam magnificentiam ostendant, in sanguine autem nullus un~ quam ; addit : «< Christus autem in eo suam » nobis ostendit curam et ardentem in nos «charitatem.......procæde brutorum scip» sum jussit offerri.... Hoc corpus etiam ja» cens in præsepi reveriti sunt Magi, etenm «multo metu et tremore adorarunt. Tu au» tem non in præsepi vide, sed in altari, » non fœminam eum tenentem, sed sacer» dotem astantem. » Horn. 51 in Matlh. « Non vestis solum, » inquit, sed corpus ipsius nobis proposi• tum est, non ut tangamus solum , sed ut • comedamus et saturemur. Qui enim ina» jus, id est, seipsum pro te posuit, quare » dedignabitursuum tibi tradere corpus?» Et Horn. 85 : « Quoniam ergo ille dixit, » Hoc est corpus meum, nulla teneamur am» biguitate, sed credamus et oculis intellec» tus id perspiciamus... Quot mododicunt: «Vellem formam ct speciem ejus, vellem » vestimenta ipsa, vellem coloramenla vi«dere. Ipsum vides, ipsum tangis, ipsum » comedis(sul) velamine scilicet specierum). » Veniat in mentem tibi quo sis honore ho» noratus, qua mensa fruaris ; ea namque re «nos alimur, quam angeli videntes tre» munt.Quis loquetur potentias Domini, «auditas faciet omnes laudes ejus? Quis » pastor oves proprio pascit eruore ? Neque » illi sat fuit hominem fieri, colaphis cædi » ct crucifigi ; verum et semelipsum nobis « commiscet, et non fide tantum , verum « ipsa re suum efficit corpus. «Quot verba, tot fulmina contra Sacramentarios. S. Cyrillus Alexand. circa medium quinti sæculi I. 4 in Joan. cap. 2, exponens caput 6 Joannis, ait : « Nihil igitur occultans de» mum Christus ait : Ego sum panis vivus » qui de calo descendi.Illud manna typus «erat, inquit, et umbra ct imago. Audite » palam nunc et aperte -.Egosum pani> vi» fus :si quis manducavertr ex hoc pane, « vivet in œternum. Qui cx illo mandu» caverunt, mortui sunt, non erat vivificus: » qui autem manducat hunc panem, id est, » me, sive carnem meam,vivet inæternum.» 51 DISSERT. I. ART. III. Hicexulant figura, sola realitas asseritur. » tur. Quomodo intelligatur in ipso David S. Leo eodem tempore, Serm. 6 de jeju­ «secundum litteram non invenimus : in nio septimi mensis: « Dicente Domino, in- >» Christo autem invenimus ; ferebatur enim » quit. Nisi manducaveritis, sic sacr® » Christus in manibus suis, quando com­ ■ men-.c communicare debetis,ut nihil pror- a mendans ipsum corpus suum , ait : IIqc » sus de ventate corporis Christi et sangui- » est corpus meum; ferebat enim illud » nis ambigatis; hoc enim ore sumitur quod >» corpus in inanibus suis. « Somniat Cal­ » fide creditur : ct frustra ab illis Arnen vinus dum dicit Christum in sensu S. Au­ «respondetur, a quibus, contra id quod ac- gustini se portasse in signo sui corporis: » cipitur, disputatur. » En aperta damnatio conceptis enim terminis S. Augustinus di­ Calvinismi. cit Christum se portasse eo modo quo nul­ Ilis Patribus annumerandi sunt alii quarti lus purus homo potest se portare : quis au­ ct quinti sæculi, Optatus Milev. 1. 6 cont. tem nescit quemvis hominem posse portare Parmen. S. Bastlius I. de Bapt. q. 5 ; S. signum seu figuram sui corporis? Quæ op­ Ephrem. ; Syrus 1. de Nat. Dei ; S. Epi­ ponunt hæretici ex S. Augustino, propo­ phanias in Ancorato, num. 87; S. Greg. nemus in sol. obj. Nyssenus, Orat. Catechetica cap. 37; S. S. Joannes Damascenus octavo sæculo, Ilycron. Epist. 1 ad Heliodorum,Epist. 85 I. 4, c. 14 : « Quaesivit Virgo, inquit, quoadEvag.et llom.22,et inejusvita 1.2,c.4. » modo fiet istud ; respondit Gabriel arS. Aug. quem Calvinus!. 4 Instit. c. 17, » changelus : Spiritus sanctus superveniet § 28 , tam insolenter quam falso contendit » in te. Tu quoque nunc quæris quomodo esse suum, 1.9 Confess, c 5, de matre sua » panis nunc fiat corpus Christi, ct vinurp Monica loquens, dicit : « Memoriam sui ad » aqua mixtum fiat sanguis Christi ? Tibi « altare tuum fieri desideravit, unde sciret » quoque respondeo : Spiritus sanctus su«dispensari victimam sanctam,qua deletum » pervenit, eaque efficit quæ orationis fa«est chirographum quod erat contrarium » cultatem et mentis intelligentiam exce» nobis : » non autem figura victim®, sed » dunt.... Quod si quaeras quo pacto id fiat, J> satis tibi sit audire , quod per Spiritum victima ipsa deletum est chirographum. L. 2. cont. lilt. Petii.c. 57, scribit pascha » sanctum id fiat. Quemadmodum ex sancta Judæormn fuisse typum passionis Christi ; » Dei matre per Spiritum sanctum Dominus sed aliud esse quod illi de ove ce.ebrabant, )> sibi ipsi carnem condidit; nec quicquam aliud autem quod nos in corpore et san­ υ amplius verbis perspectum ct exploratum guine Domini accipimus. 2 de Peccat. » est, quam quod verbum Dei est verum et Meritis, c. 26, dicit eulogias quæ distri­ » efficax, atque omnipotens, ut ea efficiat buuntur catechumenis, esse aliis cibis » quæ nulla ratio humana queat indagare. sanctiores et sui generis sacramentum, >> Quin, ne hoc quoque alienum fuerit diquamvis non sit corpus Christi. !.. 12 » cere, quod , quemadmodum naturaliter cont. Faustum, c. 10 : · Habet magnam vo- » panis per manducationem, et vinum ct >» cein Christi sanguis in terra, cum eo ac- N aqua in bibentis et comedentis corpus et » cepto ab omnibus gentibus respondetur, ii sanguinem immutantur : sic panis et vi­ » a men. llæc est clara vox sanguinis, quam ii num quæ proponuntur in altari, per » sanguis ipse exprimit, ex ore fidelium a sancti Spiritus invocationem et adven­ » eodem sanguine redemptorum. >· Non au­ a tum , mirabili modo in Christi corpus ct tem figura sanguinis, sed ipso sanguine a sanguinem vertuntur. » Non aliter lo­ sumus redempti. Tract. 84: « Que. est quuntur contra Sacramentarios illustriorei ·> mensa potentis nisi unde sumitur corpus præsentiæ realis defensores, Perbonius, » ei sanguis ejus qui animam suam postnt llichclius, Bellanninus, etc. » pro nobis? >> Missis pluribus aliis ne lon­ S.Anselmussæculoundecimo, neap.11,1 gior sim, palmare est quod scribit S. Doct. Cor. explicans illud : Hoc est corpus Enarrat. 1 in Pral. 55, ubi explicans illud : j meum, ait :« Sensibus quidem exterioribus Et ferebatur manibus suis, ostendit id » videtur esse panis, sed sensibus cognolitteraliter non verificari de Davide sed de » scite mentis, quia hoc est corpus meuin.» Christo : <· Manibus, inquit, aliorum potest S. Bernardus eodem sæculo, in vita portari homo manibus suis nemo porta- S. Malachiæ loquens de Clerico : - Sciolus, 55 » inquit, in oculis suis præsumpsit dicere, » in eucharistia esse tantummodo sacra­ li mentum, ct non reni sacramenti, id est, » solam sanctificationem et non corporis » veritatem. » Bi sufficiant; qui plures vo­ luerit, adeat controversislas. De consensu omnium ecclesiarum tam Orientalium quam Occidentalium, vide opus sat notum Perpftuilalis fidei; brevius Contenson, Juenin i t alios reccntiores, qui ex dicto opere pnecipua momenta exscripserunt. Compendio nunc colligamus quæ hucus­ que ex Patribus protulimus. Juxta SS. Pa­ tres i’ eucharistia non est cibus aut potus communis, neque sola figura carnis aut sanguinis Christi, sed vera caro quæ passa est, verus sanguis qui effusus est. 2° Per verba Christi panis ct vinum transmutan­ tur in corpus ct sanguinem ejus, nulla au­ tem foret transmutatio si esset tantum fi­ gura. 5· In eucharistia est tam vera caro Christi, quam Christus veram carnem in Incarnatione assumpsit « assumpsit autem veram carnem, et non tantum figuram car­ nis. 4’ Christus ea omnipotentia convertit panem et vinum in corpus ej. sanguinem suum, qua convertit aquam in vinum, vir­ gam in serpentem, qua Verbum caro fac­ tum et omnia ex nihilo creavit .· porro aquam in verum vinum convertit, virgam in verum serpentem, veram carnem as­ sumpsit, et entia rcalia non figurativa creavit. 3° Eucharistia est maximum mira­ culum omnipotentiae Dei, intellectu diffi­ cile, ct quod non judicio sensuum qui circa illud falluntur, sed sola fide tenendum : at­ qui si panis ct vinum remaneant, sintque solum signa et figuræ carnis et sanguinis Christi, sensus circa illud non falluntur eorumque judicio est standum, nec magis est captu difficile quam quod agnus pas­ chalis sit figura Christi ; neque magnum erit oinnipotentiæ miraculum, cum nulla sit transmutatio, sed sola destinatio Christi, ut panis sit signum et figura corporis illius. Fucum faciunt haeretici dum respondent miraculum in eo esse, quod sit magna vis etcfllcacia hujus sacramenti ad causandam gratiam. Notum est enim, juxta illorum principia, totam vim et efficaciam esse in fide, quan?cxcitat sacramentum. Insuper SS. Patres miraculum reponunt, non in virtute e! efficacia sacramenti, sed in trans­ mutatione panis ct vini in corpus ct san- guinem Christi, hem resolvunt dubia fide­ lium circa hoc sacramentum, recurrendo ad omnipotentiam Dei; dubia vero fidelium non versantur circa virtutem et efficaciam sacramenti, parem enim noverant m baptis­ mo,sed circa præsentiamrcalem,qu.ee; ptu est difficilis ct humanis sensibus impervia: quam si certam non habuissent SS. Patre^, non recurrissent ad omnipotentiam ut il­ lam assererent, sed dubia facile solvissent, dicendo esse tantum figuram, neque rece­ dendum esse a sensibus, ut dicunt Sacramentani. S Vi. — Sextum momentum er prrrtcriptione^ien continua possessione» Hanc jam evincunt quæ hucusque dixi ex S. Scripturis, condliis et Patribus: at illam nunc probo hoc brevi argumento quo non leviter torquentur hæreûci. Fides rcalttatis nata est cum Ecclesia ct semper in illa viguit : ergo est vera. Con­ sequentia est evidens. Prob. ant. Certo vigebat in Ecclesia tempore Berengarii, quippe quæ tota in eum tanquam in nova­ torem insurrexit ; viguit post Berengarium usque ad novos Sacramentarios, ct etiamnum viget, neque ante Berengariuin assignari potest quando, ubi et a quo nata sit : ergo est nata cum Ecclesia el semper in ea viguit. Respondet Blondcllus, Calvinistarum pseudominister, Anastasium Sinaitam . id est, montis Sinaï monachum , circa an­ num 656, esse auctorem sententia· asse­ rentis in eucharistia realem Christi praesen­ tiam, eo quod cum Patres tertii et quarti sæculi eucharistiam appellaverint sacra­ mentum , signum, figuram> imaginem corporis Christi, ipse hæc negaverit, ideo­ que eum ut novatorem traducit. Respotidet Claudius, alter minister Cal­ viniste, Paschasium Corbeiensem mona­ chum, deinde abbatem circa annum SIS, libro De corpore et sanguine Domini, primum realitatis dogma apud christiauos invexisse, quod sensim sine sensu irrepsit, et sæculo sequenti, quod sceleris et igno­ rantia) saeculum vocat, tam altas radices egit, ut Berengarius, qui sæculoundecimo primævam fidem redintegrare conatus est, tanquam liæreticus sit habitus. ® Vides jam alterutrum mentiri, nec mi­ rum ; id enim erroris est proprium ut suos 5rt DISSERT. I. ART. III. sectatores in varias adinventiones abire cogat. Quantum ad Ana«ta (piam credere, quod agat contra Doffli» num et contra omnem Ecclesiam.... Ideo » quamvis quidam de ignorantia errent, » nemo tamen est adhuc in aperto, qui hoc » ita esse contradicat quod totus orbis • credit ac confitetur.» I Quantum ad utrumque. Si vel Anastasius Grærus, vel Paschasius Latinus contra com­ munem Ecclesiæ fidem docuissent , qui fieri potuit, ut tam novum, tam inauditum, ' tam sensibus repugnans dogma invexis­ sent, nullo sive ex episcopis, sive ex duc­ toribus, sive etiam ex fidelibus contradi­ cente? Quomodo urnis monachus Græcus totam ecclesiam Orientalem, vel unus mo­ nachus Latinus totam ecclesiam Occidenta- * lem sponte consentientem contra commu- . nem et avitam fidem in suas partes traxisset, ; iis quæ nunc ambæ ecclesiæ, licet pluribus ' aliis capitibus inter se dissentientes, com­ muni consensu adhærcrent? Quando alii hæresiarchæ, Arius, Nestoriiis , Eulyches, , Pelagius, etc., virus suum diffundere cœ- | perunt, in cos statim insurrexerunt fideles, , doctores,episcopi,concilia congregata, etc. Ilie vero unus monachus novo contra fidem dogmate totam inficit Ecclesiam et omnes ! tacent ! quid dico, tacent? omnes errorem, ejurata fide antiqua, avide ebibunt ac tuen- ' I tur, errorisque auctorem gratiis et laudibus i, I prosequuntur : sic enim reges, episcopi, I doctores Paschasium habuerunt po» Et ad Freudegardum : < Usque iilcone hoc sæculo defecerat universa Ec­ » ad præsens tempus nemo de his errasse clesia quæ est columna veritatis et contra >» legitur, nisi qui et de Christo errave- 16 DISSERT. I. ART. III. » runt, quamvis plurimi dubitaverint, vel » ignoraverint tanti mysterii sacramen» tum. » Verisimile est igitur istos affec­ tos fuisse eo modo quo erat affectus ipse Frcudegardus, qui,»licet firmissime cre­ deret cum tota Ecclesia realem præsentiam, ex testimonio tamensancti Augustini male intellecto 1. 5 de Doct. Christiana, quodam dubio pulsabatur, eo quod non satis attenderet fidem catholicam credere pnesentiam realem Christi, non secundum modum existendi naturalem, sed sacramentalem. Beponunt Rabbanum, Ratramnum, Amalarium, Joannem Scotum Erigenam impu­ gnasse Paschasii librum, quod ipsum exhi­ bet novatorem. B. N. ant. de Rabbano, Ratramno et Amalario; hi tres enim diserte asserunt realem Christi præsentiam. Rabbanusl. 7 de Sacris Ordinibus, c. 10, dicit: « Quisunquaincrederetquod panis » in carnem potuisset converti, vel vinum n in sanguinem, nisi ipse Salvator diceret, » qui panem et vinum creavit et omnia ex » nihilo fecit? Facilius est aliquid ex alio » facere , quam omnia ex nihilo creare. » Quando ergo in Epist. ad Ileribaldum di­ cit: «Quidam nuper de ipso sacramento » corporis et sanguinis Domini non rite » sentientes, dixerunt hoc ipsum corpus » quod de Maria virgine natum est.... idem «esse quod sumitur in altari, >» non negat idem esse quoad substantiam , sed quoad affectiones quas putabat a Paschasio illi tri­ bui; negat enim tantum esse in eucharistia corpus Christi in situ naturali, « nervis » ossibusque compactum, membrorum va» rictate distinctum propriosque motus « exercens i » unde dicit, « quæ fidelium » ore percipiuntur, figuram esse secundum >· speciem visibilem ; at vero secundum in» visibilem substantiam, verum corpus ct » sanguinem Christi. » Quoad Ratramnum seu Bertramnum , ab­ batem Orbacensem, qui jussu Caroli Calvi scripsit librum de corpore, et sangnftie Do­ mini circa annum 880 , triginta circiter an­ nis post librum Paschasii, quidam , ut Genebrardus in Chronologie, et Bellarminus 1.1 « ab errore vindicari, si, ut prudentia et cln ritas dictant, quæobscuriora protulit,toil bus aliis clarioribus explicentur. Manifest: autem Ratramnus asserit rcalitatemin pr.fr fato libro in Resp. ad 1 quæst. his verbis . « Panis, inquit, qui per sacerdotis ministc• rium Christi corpus efficitur, aliud exte• rius humanis sensibus ostendit, et aliud » interius fidelium mentibus clamat. Exit· » rius quidem panis, quod ante fuerat, » forma pratenditur, color ostenditur, sa» por accipitur; et interius longe aliud,mul» toque pretiosius, mulloque excellentius i » intimatur, quia coeleste, quia divinum,' » id est, Christi corpus ostenditur. » Et post alia plura ejusdem sensus, sic conclu­ dit : ·■ Ex his omnibus quæ hactenus dicta • sunt, monstratum est quod corpus et » sanguis Christi, quæ fidelium ore in Ec- ' • clesia percipiuntur, figura sunt secun· : » dum speciem visibilem : at vero secun» dum invisibilem substantiam, id est, di­ N vini potentiam Verbi, corpus et sanguis ! Christi vere existunt. » Nihil expressum Quando ergo dicit 1° quod in eucharistia i sit figura , et quod ore fidelium sumitur, ( fieri corpus Christi in mysterio ct figura; : 2° quod corpus natum ex virgine. Maria, non sit id quod ore fidelium sumitur; δα quod secundum creaturarum substan­ tiam, quod fuerat ante consecrationem, remaneat, Primoloconon intend» teucharisttamesse meram figuram, sed quod specie.; sacramentales sint figura coiporiset sanguin» ASSERITUR DOGMA CATHOLICUM, etc. 59 Quantum ad Joannem Scotum, fatemur Christi, sub eis contentorum, non autem accidentia ipsiusmet corporisct sanguinis ipsum fuissesuspectæ fidei, et ejus librum Christi, ut volebant Stercoranistæ, quorum de corpore Christi erroribus scatere; tum errorem hic duhtaxat refellit Ratramnus. quia eo potissimum utebatur Berengarius Secundo loco solum intenditcorpusquod ad defendendos suos errores; tum testi­ incueharistia sumitur, non esse idem cum monio Nicolai papæad Carolum Calvum ; corpore quod ex Maria natum est secun­ tum denique quia fuit damnatus in concilio dum speciem visibilem et allectiones.Ter­ Vercellensi. In illum autem ante Berengatio tandem loco intendit remanere creatu­ riumnon insurrexitExclesia,quia indirecte rarum substantiam quoad apparentiam. tantum impetebat dogma catholicum et Unde bis non obstantibus, ipsi Magde- nullos habebat sectatores. hurgenses Centuria 9, cap. 4, 6 ct 8, fa­ § VII Momenta a ratione. tentur Ratramnumadmisisse realilatern et etiam transsubstantialionis habere semina: Quam vis hoc mysterium omnem sensum «Utitur enim, inquiunt, vocabulis com- et intellectum humanum superans, ratione « mutationis et conversionis. » evinci non possit, suaderi tamen potest qui­ Neque Amalarins, abbas Metensis, circa busdam congruentiis quas profert Auctor. idem tempus, habendus est impugnator Hic q. 75. a 1. 0. — Ie Eucharistia in Paschasii, cum pariter asseratrealitatem. ratione sacramenti est præstantior manna Libro enim 3 de Divinis officiis c.24, dicit j et agno paschali ; hæc enim erant umbræ « Hic credimus naturam simplicem panisel futurorum, Heb. 10. Atqui si sit tantum «vini mixti, verti in naturam rationabi- signum ct figura corporis Christi, non erit αlem, scilicet corporis et sanguinisChris- in ratione sacramenti præstantior manna et «ti. » Et in Epist. ad Guntardum, ex­ agno paschali, quin econtra erit inferior: probrantem quod statim post consumptum ergo. Prob. min. Manna et agnus paschalis sacrificium spueret, respondit se id non significantius figurabant Christum quam facere defectu reverentiæ in corpusChrisli, panis usualis; manna quidem, quia erat de sed quia non posset diu abstinere a sputo. coelo et ope angelorum fabricata, atque Equidem in eadem Epistola hæc habet, qui­ omni sapore condita; agnus paschalis ra­ bus hæretici volunt ipsum impugnare Pas- tione carnis et immolationis. Ergo. chasium : « Ita vero sumptum corpus DoNeque dicas eucharistiam in hoc prae­ «mini bona intentione, non est mihi dis- stare, 1θ quod Christum præsentem signi­ « putandum utrum invisibiliter, assumatur ficet, quem ut futurum tantum significa­ « in coelum, an reservetur in corpore nostro bant manna et agnus paschalis; 2° quod « usque in diem sepullurœ, aut exhaletur sildiutius duratura. Ex primo enim sequi­ «in auras, aut exeat de corpore cum san- tur quod nunc omnes statuie ct imagines «guine, aut per poros emittatur, dicente quæ figurant Christum præsentem, prae­ < Domino : Omne quod intra in os in stent mannæetagno paschali, et quod eu­ t ventrem vadit, et in secessum emitti- charistia non sit nobilior baptismo et aliis < tur : hoc solum cavendum est ne Jadæ sacramentis quæ paritersignificant Chris­ «corde sumam illud et ne contemptui ha- tum præsentem. Ex secundo sequitur quod « beatur, sed discernatur, saluberrime a lapis sit dignior homine quia diutius du­ « communibus cibis, n Quibus pcrspiciliis rat : duratio igitur pertiuet ad dignitatem videant hæretici in his verbis impugnatio­ tantum accidentalem, non substantialem nem præsentiæ realis, non assequor, cum de qua hic est quæstio. Ibid. 2° Immensæ Christi charitati, qua illam aperte supponat et asserat. Ex his tantum colligi potest cum pluribus, Ama- pro'salute nostra verum naturæ noslræ larium Stercoranismum innuisse et eu­ corpus assumpsit, maxime competebat ut charistiam secessui obnoxiam opinatum nos in hac peregrinatione sua præsentia fuisse. Non desunt tamen qui existimant corporali non destitueret; es/ enim pro­ Amalarium ita responsionem suam attem­ prium amicitiae, utamici simul convivant; perasse, ut Guntardum ab istis curiosSs prresertim cum id promisisset: Ecce vobisquæstionibtis revocaret, el ipse nihi hac cum sum usque ad consummationem sæeuli. Matth. 28. de re definiret. 60 DISSERT. I. ART. IV. Ibid. 5® Id etiam competebat perfectioni fidei nostræ; fides enim nostra sicut est de divinitate Christi, ita est de ejus huma­ nitate, secundum illud Joan. 14 : Creditis in Deum et in me credite ; fides autem est invisibilium j ergo sicut divinitatem suam nobis exhibet Christus invisibiliter , ita et in hoc sacramento carnem suam exhi­ bet invisibili modo, ut sit etiam objectum fidei nostræ. ' Hujus mysterii veritatem quam hucusque tot momentis probavimus,innumeris ferme miraculis confirmavit omnipotens et mise­ ricors Deus : ea vero omittimus, quia his non moventur hæretici, sed illa quantum­ vis probata et evidentia , vel impudenter negant, vel insolenter contemnunt. quia si per hæc verba, Caro non prodtit quidquam, Spiritus est qui vivificat priora verba reduxisset ad meram mandi rationem spiritualein per fidem , nilnlen, amplius captu difficile, nihil m quo am­ plius scandalizarentur Capharnaitæ clducipuli : atqui tamen , his verbis non ob­ stantibus , permanserunt in suo scandalo, post hæc enim subdit hNangelMa : E: hoc multi discipulorum ejus abierunt rtIro, el jam non cum illo ambulabant Ergo manifestum est Christum per Iik verba non correxisseCapharnaitarumintilligentiam de rcali manducatione, et spiritualein duntaxat per fidem expostulasv. Cum ergo S. Aug. dicit : Non hoc corpui quod videtis, manducaturi estis, no: intenditexchidere veritatem corporisChrii ARTICULUS IV. ti, sed quod non erat manducandum ia , Solvuntur objectiones hæreticorum. hac specie in qua ab eis videbatur. Per hocl Ex triplici capite occurrunt hæretici : ex autem quod subdit, Sacramentum quoi vobis commendavi, spiritualiter intel­ S. Scriptura, ex Patribus et ex ratione. lectum vivificabit vos,non intendit quod ; $ L — Solvuntur objectione/ ex S, Scriptura. corpus Christi sit in hoc sacramento solum I Obj. contra probationem desumptam secundum mysticam significationem . sed ex cap. 6 Joan. Promissionem quam Chris­ spiritualiter, id e."t, invisibiliter el per tus loco citato facit dandi suam carnem virtutem Spiritus sancti. UndeidemS.Docl in cibum et sanguinem suum in potum, tract. 27 in Joan, exponens verba Christi 1 ip'Cinet ibidem explicat de spirituali man­ aoan. 6, Caro non prodest quidquam, sic ducatione, corrigens erroneam Capbarnai- ait ■ « Non prodest quidquam, sed quo-1 t-irum et discipulonim intelligentiam, his • modo illi intellexerunt, quomodo in ea- j verbis : Spiritus est qui vivificat, caro » davere dilaniatur , aut in macello ven-1 non prodest quidquam. Kerba quæ ego » ditur, non quomodo spiritu vegetatur. loquor vobis, spiritus et vita sunt. Id est, » Proinde sic dictum est, caro non proverba quæ locutus sum vobis, spiritualiter » dost quidquam, quomodo dictum est, intelligenda sunt, non de corporali, sed de • scienda inflat. Jam ergo debemu> I spirituali manducatione per fidem, juxta • odisse scientiam? absit. Et quid est, illud S. Aug. super P promissione Christi intellexisse ■ primum, /nsl. lu S. Aug. I. 5 de Doct. Christ, rcalem ejus præsentiam; secundum, car­ >f cap. 16 , tradens regulam qua locutiones nalem manducandi modum , quo caro in S. Scripturarum figuratae a non figuratis Cribla dividitur, dentibus premitur, ac in discernantur, sic ait : « Si præccptiva locutio est aut flagitium aut facinus vestomachum trajicitur. Primum laudati'' verbi» non correxit Christus, sed secun­ » tans, aut utilitatem aut beneficientiam dum , ut diximus. Et insuper inde patet , • jubens. non est figurata : si autem lia- e SOLVUNTUR OBJECTIONES IIÆRETICORüM. • gitium ant facinus videtur jubere, ant > utilitatem aut beneficientiam vetare, fi» mirata e«t. JVisi manducaveritis caru nem Filii hominis ct sanguinem bibe• ritis>non habebitis vitam in vobis, » facinus vel flagitium videtur jubere : li• gura est ergo præcipiens passioni Domi> ni esse communicandum et suaviter at• que utiliter recolendum quod pro nobis • caro ejus crucifixa et vmnerata sit. >» Ergo juxta S. Aug. Christus Joan. 6, non intel­ lexit carnem suam vere et rcaliter, sed fi­ gurate manducandam. «· R. S. Augustinum, ut patet ex ejus rerbis, loqui de manducatione corporis Christi cruenta , qualem intelligebant Capharnaitæ; loquitur enim de manducatione quæ videbatur facinus aut flagitium: porro manducare carnem Christi realiterquidem, veil modo invisibili et spirituali, non sonat flagitium aut facinus; bene autem si visibiliter et cruente manducaretur. Vere autem dicit S. Augustinus, verba Christi hoc ul­ timo sensu accepta, figurata esse, seu esse figuram, non quidem corporis, sed cruci­ fixionis Christi, quatenus iis significatur nosdebere illi piis meditationibus commu­ nicari. Adde axioma a S. Augustino prolatum non esse universaliter verum , alias seque­ retur, v.g. verba Dei praecipientis Abrahæ sacrificium Isaac, spoliationem Ægyptiomin, destructionem Amalecilarum, etc., esse figurata. /ns/.20S. Aug. Tract. 26 in cap. 6 Joan, dicit: (liquid paras dentes el ventrem ? credeetumnducusiï. Simii iter multi SS. Pa­ tres Basil. Ilieron. et alii exponunt hunc locum Joannis sensu mystico de manduca­ tione spirituali per fidem. Ergv. R. Juxta Bellarmin. S. Augustinum hæc Verba non protulisse de sacramento, sed de fide Incarnationis, quia nondum per­ venerat ad versum 52, ubi, ut notavimus, Evangelista incipit agere de sacramento. Explicat ergo S. Doct. quomodo Judæi, qui panibus multiplicatis nu'rili fuerant in de­ serto, debebant alium panem petere qui non perit, qilcirt seipsum esse dicebat Christus, in quem credere debebant ut liabthni vi'arri æternam: ad hanc autem fi­ dem non ventre aut dente opus est, sed corde bene disposito. rtt Respondent alii, S. Augustinum ibi commendare manducationem spiritualem, eamque reah praeferre, quia spiritualis se sola sufficere potest, nunquam realis sine spirituali. Cæterum fatemur S. Augustinum et quos­ dam alios Patres quandoque hunc locum exposuisse sensu mystico de manducatione spirituali; at nunquam negarunt debere etiam intelligi sensu litterali de manduca­ tione orali. Observandum namque est, verba S. Scripturae sæpe præter sensum lit­ teralem continere mysticum; qui autem unum profert, non negat alterum. Quamdiu ergo hæretici non ostendent SS. Patres, iulelligendo hunc locum sensu mystico, negasse litteralem, nihil efficient. Nec mi­ rum si SS. Patres, praesertim in concioni­ bus ct instructionibus publicis , sæpius ex­ ponerent sensum moralem et mysticum, quia catechumenis qui aderant, tanti mys terii veritatem aperire nondum convenie­ bat. Ita ipse S. Aug. tract. 11 in Joan, in hæc verba: Jesus non se credebat eis. « Tales sunt, inquit, omnes catechumeni : » ipsi crediderunt in nomine Christi, sed >» Jesus non se credidit cis. Intendat et in» telligat charitas vestra. Si dixerimus ca» techumeno : Credis in Christum? Respon» det : Credo, et signat se : ecce credidit » in nomine ejus. Interrogemus eum : Manu ducas carnem Filii hominis et bibis san» guinem Filii hominis ? nescit quid dici» mus; quia Jesus non se credidit ei. » Repones. Plures scriptores catholici, ut Nicolaus Cusanus, Ruardus Tapper, Joan­ nes llessellius et Cornelius Jansenius Gandensis, contendunt non agi in hoc capite Joannis de sacramento eucharistiæ. Ergo. R. revera ita sensisse laudatos scriptores, ut facilius responderent Hussitis el Lutheranis , inferentibus ex illo capite commu­ nionem sub utraque specie ; at singularis est eorum expositio, iisque opponimus et ipsum Evangelii textum et SS. Patres et omnes alios scholasticos. Sensus autem Scripluræ colligendus est non ex aliquorum opinione , sed ex communi Patrum et Ec­ clesiæ intelligentia. Si inieras. Ergo non potest defendi con­ tra hæreticos usus communicandi sub una tantum specie ; siquidem citatocapile Joan­ nis habeatur expresse.* 3’isi manducave­ ritis carnem Filii hominis et biberitis DISSKrtT. T. ART» IV. ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Ergo. Il N. illationem. Ad probat, dico non modum sumendi, sed ren. ipsam sumen­ dam cadere sub praecepto. Licet enim verba legis importent utrumque modum sumendi, manducando scilicet ct bibendo, mens ta­ men legislatoris non fuit obligare nisi ad res ipsas, carnem scilicet et sanguinem, sumendas, quæ integre sumuntur, sive sub una, sive sub duabus speciebus. Hanc au­ tem fuisse Christi mentem probatur : l°quia fructus hujus sumptionis non ex modo su­ mendi , sed cx rebus sumptis oritur ; 2° quia Christus explicans quod dixerat, ait ibid, nulla facta mentione polus : Qui mandu­ cat me, vivet propter me. Ex quo palet idem esse manducare carnem et bibere san­ guinem, ac totum Christum manducando euinere. Ita fere Bellarm. Urgebis. Si præccptum istud, TVisi man­ ducaveritis,^., intclligatur de reali man­ ducatione , necessum est perire infantes qui illud realiter manducare non possunt; item omnes qui impediti non manducant i realiter : falsum consequens : ergo. II. hæc verba præceptiva Christi dirigi ad adultos tantum ; unde non dixit : Nisi fuis manducaverit, ut dixerat de baptis­ mo, Nisi quis renalus fuerit; sed , nisi manducaveritis,idn patet eum alloqui præsentes et eorum similes qui hujus præcepti sunt capaces. In confirmationem hujus so­ lutionis facit quod hoc sacramentum sit ad conservandum vitam, non ad eam primo dandam, sicut baptismus : unde est refec­ tio et non regeneratio. Sic intelligitur-το won habebitis vitam in vobis, id est, non poteritis vitam conservare, quo sensu dici­ tur 1 Joan. 5 : ômnis homicida non ha­ bet vitam in se manentem. Porro conser­ vatio vite non est necessaria iis qui eam mnittere non possunt, quales sunt infantes. Quantum ad adultos qui impediti non pos­ sunt manducare in re·, manducant m voto, quod sufficit. Obj. 2° contra probationem desump­ tam ex verbis institutionis. S. Scriptura passim usurpat verbum est pro signifi­ cat , etiam in institutione sacramentorum : ergo idem est ulcendiim de eucharistia. Prob. ant. 1° Genes. -41 : Septem spica: plena, septem anni ubertatusunt, Idcst, significant. Luc 8 : Semen est verbum Dei, id est, significat. 1. Cor. 10 : Petr autem erat Christus, id est, significabat, Exod. 12. de agno paschali dicitur : /ut enim phase, id est, transitus Domini· hoc est, significat transitum Domini. Ge­ nes. 17, de circumcisione sic legitur : J/o< est pactum meum quod observabitis inter me et vos et semen tuum post te ; cir­ cumcidetur ex vobis omne masculinum, ubi ly est sumitur pro significat. In verbii consecrationis calicis apud Lucani, Hicca, lix novum testamentum in meo sanguine, id est, est signum testamenti mei. Tandem jussit Christus eucharistiam perfici in sui memoriam : Hoc facite, inquit, in tnd commemorationem ; memoria autem c>l tantum de re absente, non præsente.Ergo. Ante responsionem observandum esi i1 quod supra diximus, rem significatam non posse nisi falso et insulse affirmari de signo, nisi sit illius signum, vel ex natura rei, vel ex usu aut institutione, aut nisi auditoribus ita innotescat per aliquam explicationem. Observandum 2° actus in teriores, quales sunt paeta, testamenta, etc., solere apud ho­ mines explicari per aliquod instrumentum exterius quod sit signum actus interioris. Observandum 5° ex co quod in S. Scrip­ tura verbum est quandoque usurpetur pro significat, stolide inferri quod ita semper et in praesenti materia usurpetur; alioquin dicendum erit cum Socinianis sic etiam usurpari in his propositionibus : Perbum caro factum est; Hic est Filius meus di­ lectus, etc., quod negant Calviniste. Atten­ dendum est itaque ad subjectam materiam, ad communem usum , communem intelligentiam et ad varias circumstantias, ut le­ gitimus sensus eruatur. His observationi­ bus positis, 7?. ex textibus adductis et similibus nul­ latenus probari verbum est in hac proposi­ tione, Hoc est corpus meum, usurpari pre significat ; quod expendendo singulos con stabit. Unde Ad primum. Ibi refertur somnium, res autem visae in somniis referuntur non ut res absolute, sed ut signa aliarum rerum, idque ita intelliguul et referens et audien­ tes ; siccum Pharao exposuit Josephosuum somnium, inquirebat quid significarent is­ te spicæ plenæ quas somnians viderat; et dum Joseph respondit, esse septeni annos ubertatis, ulerque mtelligebal juxta leges SOLVUNTUR OBJECTION ts HÆRETICORUM. fis humanæ locutionis, eas significare septem Iri, ut sit in signum ferderis inter me et annos ubertatis. At nihil simile in pane cos. Aliunde dato pacto affirmari simplicireqicctii corporis Christi, t' rdc circumcisione, nihilominus cornmuz/d secundum. Ex adjunctis salis paid • lis foret et omnibus nota locutio metaphoApO'iolniii /oqui de petra in sensu metapho­ nc.i ; quia, ut notavimus, actus spirituale* rice et spirituali ; sic enim dicit « Bibebant seu interiores, quale est pacuim, solent ex­ initem de spirituali consequente eos pe­ plicari per aliquid exterius quod sit ejus sig­ lta : petra autem erat Christus. Et postea num ; sic, v. g. scriptum solet simpliciter addit : Hœc autem omnia in figura con­ ilici contractus, seu testamentum, licet sit tingebant illis. Quibus aperte indicat se tantum ejus signum; ct hoc communiter iuloqui de petra ut esset signum Christi, seu iclliguut homines: id autem dici non potest de petra spirituali quæ est revera Christus. in hac propositione, Hoc est enim corpus Itei tim nil simile in verbis eucharisticis. meum ; quia το hoc seu panis , non e>t Ad tertium,Sensus hujus propositionis, quid spirituale aut interius quod indigeat Agnus paschalis est phase, scu transitus et soleat repræsentari per aliquid exterius Domini, est proprius, non metaphorieus; Ad quintum. Adhibenda est eadem so­ quia familiare est Scripturæ sacræ ut, cum lutio, propter eamdem rationem. Adde ob­ de sacrificio seu victima loquitur, reticeat scuritatem, si quæ foret in verbis Lucæ, tolli nomen sacrificii seu victima·, etilll substi­ verbis Matthæi et Marci, quibus formam a tuat id propter quod sacrificium seu victima Christo prolatam exprimunt, his scilicet olîertnr : sic sacrificia seu oblationes quæ Hicesl sanguis meus novi testamenti,·α.ν. offerebantur pro peccatis in lege veteri, Ad sextum. l°iV. subsumplum, scilicet dicebantur peccata = hinc sacerdotes dice­ non dari memoriam rei præsenlis, si nempe bantur comedere peccata populi, id est, res illa non sit subjecta sensibus; sic, v. g. dilationes factas pro peccatis. Sic 2 Cor. 5, nihil magis nobis est præsens quam Deus Christus dicitur pro nobis factus pecca­ ipse, et tamen sicut saepe illius oblivisci­ tum,\d est,hostia pro peccato.Simililer ergo mur, ita et illius sæpe meminimus : simi­ dum dicitur : Agnus paschalis est phase, liter de Christo qui modo invisibili conti­ teu transitus Domini, hoc est, secundum netur in sacramento eucharistia?. 2‘Sensus modum familiarem et notum loquendi S. verborum Christi est : Hoc facile in memo­ Scripturas, victima transitus Domini: riam passionis mcœ : unde Ecclesia canit : ita ipse Moyses, in eodem cap. vers. 27, /lecolilur memoria passionis ejus; passio exponit his verbis : Et cum dixerint vobis Christi autem non erat nec est præsens Inst. Sicut Christus dixit ; Hoc est cor­ filii vestri: Quæ est ista religio? dicetis tiaPiclima transitus Domini esi, quando pus meum , caro mea vere est cibus, etc. transivit super domos /iliorum Israel in sic dixit Joan. 15 : Ego sum vitis vera : .Egijpto, percudens Ægyplios, et domos atqui id ultimum debet inlelligi in sen>u linustras liberans. Dicentur forte Calvinistæ, gurativo, seu metaphoricorei .o et pi imum. /»’. IV. conseq. Disparilas est, quod cum panem in eucharistia esse victimam corpo­ ris Christi, ut vere dici possit simpliciter, Christus se dixit vilem veram, alia subjunxit quibus explicatur se loculum fuisse non in panis est corpus Christi? Ad quartum. Falso supponitur ab hæ- sensu proprio, sed melaphorico, seque com­ h licis pactum affirmari de circumcisione ; parasse viti quoad quasdam eju* prnpiiequasi sensus foret, Hoc, id est, circum­ lales ; addit enim : Sicut palmes non po­ cisio est pactum meum·, sed circumcisio test ferre fructum asemelipso nisi man­ illic effertur ut conditio seu signum padi serit in vile ; sic nec vos nisi i» me man­ lautum; ita ut sensus sit : Hoc est pac­ seritis. Nihil autem unquam protulit quo tum meum, etc., id est, Ineo foedus em harisliæ verba ad sensum figurathum .-n pactum vobiscuin quod observabitis explicari possint aut debeant. Urgent Calvinistæ so etiam ex alii» S.Scfqv. inter me ct vos, sed ea conditione ut da­ turi sitis omni*masculo circumcisionem tune locis colligere sensum melaphoricum quæ sit sigillum et signum hujus foederis : in verbis eucharistiae, l°ex iis locis quibus unde versu immediate sequenti additur: dicitur Christum non amplius esse in hoc Et circumcidetis carnem prœputii ves­ mundo, sed ascendisse incudum; sic Joan. DISS I. RT. I. ART. FV. 12, legitur.· Pauperes semper habetis vobiscum , me autem non semper habetis. Joan. 16 : Ego relinquo mundum,etc.,et Act. 5, S. Petrus dicit cœlum Christum continere jsque ad diem resurrectionis. 2° Christus, Matt. 26, calicem consecratum vocat genimen vitis. Et Apost.CaT.4O,dicit: Patres nostrieamdem escam spiritualem manducaverunt, ct eumdem potum biberunt. Patres autem carnem Christi fide Anitum ct in figura manducaverunt. Ergo. Jl. ex bis S. Scriptura: textibus nusquam posse colligi sensum figurativum in verbis eucharisticis Non ex his qui primo loco referuntur; — Q 75. a. 1. ad 2. — in lis enim agitur de præsentia Christi visibili, non autem invisibili qualem habet in eucha­ ristia : quinimose hoc modo fore nobiscum usque ad consummationem sæculicontciingual), hoc, inquam, dato, nihil mde eruitur prosensu meiaphorico, quia eo sen­ su dicitur calix consecratus genimen vilis, quo corpus Christi dicitur pams, quia nem­ pe ex vino et pane sunt, et accidentia panis el vim relinent : sic serpens Moysis dici­ tur virga, quia ex virga factus est : et iste modus loquendi est S. Scriptura: familiaris. ✓/ sitio, Hoc est corpus meum, est praelia, qualis fuit ista, Fiat lux, aut forctlii., Hic liber sit tuus. In hoc. autem differt propositio praclica a speculativa, qualis k! “ hæc, v. g. sol lucet, quod speculativa «ιφ, ponat suum objectum, non efficiat ; praclia autem efficit quod significat : unde in prpo'itionibus praei icis, licet dum significat! est tantum inchoata el fluens, terminus ιί quo fit mutatio, ut in casu panis, adlux subsistat, ubi tamen significatio est coin· pletaet permanens, terminus a quoe*tn .-i talus et conversus in terminum ad quen qui in casu est corpus Christi. | Inst. l°l!æc propositio demonstrativi. Hoc est corpus meum, intellecta in sensi proprio, est falsa: ergo. Prob.ant. -rc/iw, in bac propositione intellecta in .sensu pro prio, vel demonstrat panem, vel specit»! panis, vel corpus Christi ; nihil aliud c< assignable: non panem, neque specie.ψnis ; falsum est enim quod panis aut sjn· cies panis sint corpus Christi : non corpus Christi ;quia, ut modo dicebamus, pronuin liata tantum hac voce, hoc, nondum N; corpus Christi; et alioqnin hire pro|X)siti» non foret practica, sed speculativa, suppo­ nens scilicet, non efficiens >uum objectum., item foret identica. Ergo. Hic q. 88 a . o. — R. -ro hOC m hif ! proposition , Hoc est corpus meum, con­ sideratum pro eo instanti quo pronuntia­ tur, non demonstrare determinate neque panem, neque species panis, neque eorpu· Christi, sed confuse el^indeh rminate rem aliquam seu quid commune utrique, pani! et corpori Christi, scilicet contentum sut his speciebus .· unde sensus est ; Hæc res,, SOlA'L’NTbR OBJECTIONES 1I/EBETICORUM. hoc edulium, hoc quod pi m inanibus habeo, j seucontentum sub his speciebus, hactenus pani*, nunc est corpus meum; Ilie potus, hactenus vinum, est sanguis meus; Ilie ca- j lix est calix sanguinis mei. Halio est, quia pronomina demonstrativa solitarie posita insubjecto propositionis, „ίηο substantivo adjuncto, non significant aliquid determi­ nate,sed generaiimet confuse rem aliquam, ut cum dico : Hoc est aurum, sensus est : llæc res est aurum. Nec est quod vim faciant haeretici iw u.s argutiis; si enim Christus convertisset aquam in vinum in Cana Galileæ dicendo, Hoc esi vinum, demonstrando hydrias plenas, quod indubie poterat omnipot· ns, eadem foret quæstio, ad quam nihil aliud respondere possent adversarii quam hoc quod respondemus, scilicet sensum hujus propositionis esse hunc : Contentum in his hydriis est vinum, /n.d. 2° Apost. 1 Cor. 11, referens verba, Hoc est corpus meum , addit, quod pro vobis frangitur : ct quamvis nostra Vul­ gata vertat, quod pro vobis tradetur, in textu Græco tamen legitur, quod pro vobis frangitur : atqui corpus Christi naturale non frangitur, sed figura tantum illius, scilicet panis : ergo. B. 1° tempus præsens positum fuisse pro proxime futuro, quod familiare est, quiatejnpus proxime futurum censetur moraliter præsens : unde sensus est : Hoc est corpus meum quod brevi frangetur in pas­ sione, non quidem quoad ossa, sed quoad carm in quai fuit lacerata ; et ideo xulgalus interpres vertit, quod tradetur; idque ma­ gis evincitur ex i-o quod .Malthæus dicat de sanguine, qui pro mullis effundetur in remissionem peccatorum : non autem vi­ mini, sed verus sanguis Christi effusus est in i emissionem peccatorum, nec tunc effu­ sus, sed postea iu passione. B. 2' Dato retinendum esse frangitur in pinsenti, etiam corpus Christi frangitur in cucliari-tia multiplici sensu. Frangi­ tur non ratione sui, sed ratione specierum sub quibus continetur, eodem sensu quo dicitur manducari, tangi, etc. 2° Fran­ gitur, id ( 4 , distribuitur ; nam phrasi S. Scriptura·, frangere panem est dare mu distribuere panem. Sic Isai. SS : 1'rauge esurienti panem tuum. Lanient. 64: Parvuli petierunt panem, el non Bill, tomb lx. 65 erat qui frangeret eis. Frangitur ergo apud Paulum idem significat ac, datur apud Lucam. 5° Frangitur -eu immolatur, qua­ tenus vi verborum consecrationis separatur a sanguine, ut dicemus ; infra et ideo un molatur. /nsl. 5° Hæc verba, Iloc est corpus meum, sunt sacramentalia, ergo sunt si­ gna corpoiis Christi; sacramentum enim est in genere signi. H. D. conseq. Ergo sunt signa corporis Chri'ti invisibiliter præsentis, C.absentis, ΛΓ. Vel sunt signa corporis Christi specu­ lativa tantum, N. signa practice, C. Verba enim sacramentalia efficiunt quod signifi­ cant ; adeoque hæc efficiunt coquis Christi præsens, prout illud significant ; sicut hæc, Haplizo te in nomine Patris, etc. signifi­ cant et efficiunt ablutionem spiritualem præsentt'm per gratiam. Insl. 4° Si Apostoli intellexissent in his Christi verbis sen-um obvium et litteralem, non figuratum, turbati fuissent et explica­ tionem expostulassem : atqui, etc. Ergo. JI. N. sequelam; quia ad id praeparati erant ex cap. 6 Joan. Cætera quæ opponunt ex S. Scriptura Sacramentarii, leviora sunt quam ut nos diutius delineant. S 11. — Solvuntur objectiones ex Patribus. Ultra metas huic operi præfixas longius excurrerem, si omnia quæ ex Patribus con­ tra dogma catholicum congerunt heterodoxi, ct referre et refellere vellem. Opus contraham proponendo regulas quasdam generales pro vera intelligenlia illorum quæ ex Patribus opponuntur. Prima regula. Quando SS. Patres vo­ cant eucharistiam figuram, similitudinem, imaginem , typum , antilypum , speciem, repræsentaiioiiem, mysterium, sacramen­ tum, signum corporis Christi, hæc multi­ plici et vero sensu intelliguntur absque de­ trimento realis præscntiæ. 1° Dicitur fi­ gura, signum, etc. ratione specierum pa­ nis el \ ini, quæ ex institutione Chri-ti sunt signum, figura, etc. corporis Christi, non absentis, sed præsentis et sub iis conti uti ; nihil enim obstat quin detur signum rei præsentis: sic sanguis etægri’udo sunt si­ gna vilæ præsentis; sed et maxime si res significata non appareat, ut in subjecta ma­ teria: sic columba in baptismo Christi, hn guæ iguvw die Pentecostes, erant figura co DISSERT. 1. ART. IV. cl signa Spiritus sancti præsentis: unde de Consecr. I). 2, c. 89, ex S. Aug. dicitur : a Corpus Christi quod sumitur de altari, • figura est, dum panis et vinum extra vi» detur; veritas autem dum corpus etsan» guis Christi in veritate interius creditur. » 2° Eucharistia dicitur figura, signum, etc. ratione totius contenti, quatenus corpus Christi sub speciebus velatum ct vi verbo­ rum a sanguine separatum, est signum suiipsius tum in cruce immolati, tum in cœlis revelati et sanctos beatificantis. Quam­ vis enim sit idem corpus in eucharistia, in cruce et in cœlo, non est tamen idem sta­ tus, et sic potest idem sub diversa conside­ ratione esse suiipsius signum et figura. 5° Eucharistia quandoque dicitur signum, figura, etc. corporis mystici Christi quod est Ecclesia, cujus unitas per panem ex multis granis confectum, ct per vinum ex mullis racemis expressum, reprxsentatur, ut explicat S. Aug. tract. 26 in Joan. Secunda regula. Hoc sacramentum tam in Patribus quam in S. Scriptura quando­ que vocatur panis duplici ratione : 1° ra­ tione accidentium panis quæ remanent, et sub quibus corpus Christi sensibus objici­ tur; 2° ratione materix quæ conversa est in corpus Christi ; quo sensu virga Aaron in serpentem Conversa, vocabatur adhuc virga, Exod. 7 : Devoravit virga Aaron virgas eorum. Insuper Eucharistia non appellatur panis simpliciter, sed panis col­ lestis , panis cadi, panis supersubstantia­ lis, panis de cœlo descendens, panis vi­ vus , panis angelorum, etc. Tertia regula. Quando quidam dicunt, in Eucharistia non esse idem corpus quod de virgine Christus assumpsit,in quo mor­ tem subiit, resurrexit, ascendit in coelum, qui loquendi modus fuitfrequentior scrip­ toribus noni sxculi, intelligunt non esse idem corpus quoad statum et allectiones, licet sit idem quoad substantiam , ut ex­ plicuimus art. præccd. § 6. Quarta regula. Dum SS.Patres ita com­ mi ndant manducationem spiritualem, ut aliam videantur non admittere, volunt tantum externam ct realem sine spirituali nihil prodesse, ut docet S. Aug. tract. 26 in Joan, ubi ait : « Qui non manet in » Christo, Quidam etiam parce et subobscure locuti sunt propter disciplinam arcani, qua in prioribus sæculis sacratiora religionis mys­ teria paganis, Judæis ci catechumenis oc­ cultabantur, tum quia erant ad illa intelJigenda impares, tum ne ea irriderent ct profanarent. Hujus disciplinx testes sunt Tcrtiill. c. 7 Apolog. « Omnibus mysteriis, « inquit, silentii fides debetur.... Et unde «extraneis notitia, cum semper W'am pix •initiationes arceant profanos? % Orig. 1. 1 cont. Cekum; S. Rasilius de Spirdu I 1 ; : j SOLVUNTUR ottJECTIONES ll/ERETICORLM. sancto c. 27; S. Cyrillus llicrosol. Cate­ chesi 6 Illuminatorum, ubi ait ministros Christi · Multa sæpe loqui obtecte seu ob• scurc, ut fideles qui rem tenent intelli» gant, et qui non tenent, non lædantur.» S. Cyrillus Alexand. I. 7 coni. Jul. « Plu• rima, inquit, de his alia et vera dice«rem.... nisi profanorum aures metue• rem. »S. Chrysost, Hom. in 1 Cor. «Volo » quidem aperte dicere ; non audeo vero » propter eos qui non sunt initiati ; ii enim «difficiliorem nobis faciunt expositionem, » ut qui nos cogant vel non aperte dicere, » aut eis arcana enuntiare. » Et Hom. de Proditore Juda : « Norunt initiati calicem • istum : scietis (catechumeni) intra pau• cos dies. » Epiphan. Haeresi 42, repre­ hendit Marcionitas, quod perficerent mys­ teria præsentibus catechumenis; quod etiamsynodus Alexandrina damnat in Ariani· apud S. Athanasium Apolog. 2. Theodorelus Dialogo 2, introducit orthodoxum dicentem : « Aperte dicendum non est : » verisimile enim est adesse aliquos mystc• riis non initiatos : » reponit Eranistcs : Respondeatur œnigmalice. S. Ambrosius de Mysteriis, S Aug. tract. ■*< in Joan. Epist. 120, nuhe 140, Serin. 5 de Lucta Jacob et Serin. 152, ex quo istud notum est; Norunt fideles quid recipiant. Ex his igitur regulis facile solves quæ communius opponuntur ex Patribus. Qua­ propter, præter ea quæ jam praevenimus inter probationes § 5 praecedentis articuli, ea tantum proponam quæ specialem requi­ runt solutionem. Obj. 1°S. Irenæus 1. 4 ,c. 54, nunc 18, dicit, sacrificium non sanctificare homi­ nem ;« Sed conscientia ejus, inquit, qui *oifeit, si pura est, sanctificat sacrifi­ cium :» atqui corpus Christi sanctum est, nec habet sanctitatem ab homine : ergo Irenæus non agnoscit ibi corpus Chrisii. Eodem ferine modo loquitur Origen, in Comment, in c. 15 Mattii, dicens : « Quod «ancti ficati η n est per verbum Dei et ora­ tionem , non ex se utentem sanctificat : « atqui si esset corpus Christi in eucharistia, ex se utentem sanctificaret : ergo. R. sensum S. Irenæi esse, quod non sanctificet offerentem indisposite, sed quod conscientia pura sanctificet sacrificium non absolute in se, sed respectu offerentis qui huctum spiritualem ex eo recipit; agit 9 fil enim ibi S. Irenæus de di-positionibus re­ quisitis in offerente, ut ejus sacrificium sit Deo gratum et sibi utile. Aliunoe constat ex § 3 articuli præccd. S. Irenæumagnos­ cere praesentiam rea?‘m. Confer. Ad Origcncm, R. pariter sensum illius esse, eucharistiam ex se non sanctificare utentem indebite dispositum ; subjungit enim immediate : « Nam si ita esset, sanctt» ficaret et illum qui indigne Domino co· «medit, nec ullus propter cibum infir» mus factus fuisset, aut imbecillis, aut » mortuus.... ac proinde in pane Domini » utilitas est ei qui utitur cum intemerata » mente, et pura conscientia panis fit par■> ticeps. » Inst. 1· Origenes dicit ibid. « Neque » bono aliquo privamur ex eo quod non » comedamus de pane per verbum Dei et » orationem consecrato.... neque ex eo • quod comedamus, bono aliquo abunda» mus : nam causa privationis malitia est » ct peccata, abundantiæ causa justitia est, » et recte facta. » Atqui id esset falsum si Christus rcaliter contineretur in cuci aristia : ergo. }{. sensum Origenis esse, nos non pri­ vari aliquo bono ex eo quod non comeda­ mus indebite dispositi, sic enim comeden­ tes peccaremus; neque nos abundare ali­ quo modo si comedamus indebite dispo­ siti, quia tunc potius peccamus, secus -i cuin debita dispositione accedamus. Patet ex ultimis verbis : « Nam causa privatio»nis, inquit, malitia est, abundantiæ » causa justitia est. ■ Ad quem sensum distincta tnin. N. conseq. Cæterum totum lioc argumentum ex S. Irenæo et Origcne est ab haereticis sol­ vendum , qui magnam vim sanctificandi tribuunt huic sacramento. Jnst.2° Origenes ibidem dicit : · Cibus » ipse per verbum Dei ct orationen conse• cratus, secundum illud quidem quod « materia constat, in ventrem abit et in » secessum ejicitur : » ergo remanet panis. R. 1° hoc. argumentum ’ speciem fa­ vere Impanatoribus, nar.Sacramentarii . /i’.2° cibum liune, secundum Ongenem, retinere materiam, quia retinet accidentia, quæ corrupta in stomacho abeunt in seces­ sum, aut convertuntur in substantiam aliti. Hæc autem accidentia Origenes vocat ma­ teriam multiplici titulo : 1° uuia reprpsen- / DISSERT. I. ART IV. tant sensibus materiam panis ; 2° quia quantitas remanens magis perlinet ad ma­ teriam quam ad formam; 3° quia habent rationem materiæ, non quidem respectu forma· substantialis, sed re-pectu verborum seu siimifii .‘''-mis sacramentalis. Verum non est quod nos ila moretur auc­ toritas Origi nis, cujus opera, ut omnibus notum est, sive genuina sive adulterata , scatent erroribus. Obj. 2" exS. Ang.S. Doctor 1. cont.Ada­ mantum Manichæum cap. 12, ait : « Non dubitavit Dominus dicere : Hoc est corpus meiinijcmn signum daret sui corporis. » Ergo juxtaS. Aug. eucharistia est tantum signum corporis Christi, et non corpus ipsum. /?.l°jtixta primam regulam, eucharistiam secundum species visibiles esse signum corporisChristi,non vacuum et inane,sed ipso plenum : hoc signum Christus vocavit cor­ pus suum ex usu secundum quem nomen rei significate signo tribuitur. Neque dicas cum Albertino , hunc mo­ dum loquendi in S. Augustino, Non dubi­ tavit J)ominus\dicere,etc. indicare figura­ tam locutionem in Christo, nemo enim recte diceret .· Non dubitavit Dominus dicere, Jfoc est aurum, si verum aurum daret: iste namque loquendi modus recte usurpa­ tur, quando res, etsi vera, non liabettamen speciem et modum existendi naturalem, qualem non habet Christus in eucharistia ; numquam eniin Apostoli suspicati fuissent esse sub speciebus panis corpus Christi ni*i ipse dixisset. /f.2° et forte conformius ad mentem S. Augustini,ipsum arguere contra Manichæos ex eorum principiis, argumento ut dicunt ad hominem. Manichæi inter varios errores dicebant, i°Christum non assumpsisse ve­ rum corpus, sed phantasma tantum et figu­ ram corporis ; 2° legem veterem esse malam et legi novæ contrariam , quod probabant partim ex eo quod De^’t. cap. 12, dicat·· Ne sanguinem comedas, sanguis enim eorum pro anima est ; et idcirco non debes ani­ mant comedere cum carne. El e contra lex nova dicit : Noli te timere eos qui occidunt corpus,animam autem non possunt occi­ dere : <· Ouomodo. inquiebat Adam.inliis , «*i *;mguisc*l anima, mm po!< *i inlcrfec• 1er ■ iiom.tc animæ, cum tantam • habeat in sanguinem ejus potestatem? « Huic objectioni duo reponit S. Augustinusiprimnin, veterem legem loqui de anima bruti qu;e potest dici sita in sanguine, no­ vam autem legem loqui de anima homlnii ; quæ nonest posita in sanguine., sed e-timmortalis ; secundum , sanguinem in veteri lege dici animam, non quod sit vere anima, sed quia animæ signum est : et ita potuisse loqui veterem legem probat S. Doctor hoc ' argumento ad hominem .-Christus, secun­ dum vos,Manichæi,non habebat verum c >r· pus,sed figuram tantum,signum elapparentiam corporis : atqui tamen vere dixit, Hoc I est corpus meiini,ciim.signuintaiilumdarcl corporis sui : ergo pariter potuit Deus in ve teri lege vere dicere, Sanguis est anima > quamvis sit tantum signum animæ.Quodar gumentum est peremptorium in principiis Manichaeorum. Inst. 1° S. Aug. Epist. 98 ad S. Bonif. alias23 , dicit, eucharistiam esse corpus Christi secundum quemdam modum:ergo ; non vere et substantialiter. Jt. N. conscq. Ideo enim dixit S. Aug. eucharistiam esse corpus Christisecundum quemdam modum , non ut excluderet ejuspræsentiamsubstantialem,sedquiaeu· i charistia , secundum aliquam sui partem, · scilicet secundum species visibiles, non esi 1 proprie et substantialiter corpus Christi, I sed tantum secundum quemdam modum, nempe denominative, quatenus nomen rei significate tribuitur ejus signo, idqtie conformilcr suo scopo; vultenirn ibi ostendere infantes posse dici credere seu esse fideles quia suscipiunt sacramentum fidei, nempe baptismum, quod dicitur fides, tribuendo signo nomen rei significate, sicut eucharis­ tia secundum speciem exteriorem dicitur corpus Christi, quia illud significat. Aliunde S. Auguslinusnon semel similent loquendi modum usurpat absque eo quod excludat rei veritatem :sic Epist. 157, alias 5ad Volus.dicit -.«Verbumdivinum voluisse «suscipere hominem, et cum illo uniri qtio» dammodo , » non quod intendat negare veram unionem hypostaticam,sed declarare quod ex plui ibus modis unionis hunc ele­ gerit : sic Epist· 166 adS. Ilieron. alia* ‘28, dicit animam hominis esse secundum quem­ dam modum immortalem; non quod neget eam esse vere immortalem, attenta ejus na­ tura, sed quia attenta divina omnipoientii SOLVUNTUR OBJECTIONES UÆRET1CORG Π. . ; I I ■ I β« < adoptio nuncupari, sicut sacramentum potest annihilari : ita in nostro casu pro­ portione servata. «corporis et sanguinis ejus, quod est in Inst. 2° Juxta S. Augustinum ibid, sic » pane et poculo consecrato, corpus ejus et ■ habet sacramentum corporis Christi ad » sanguis dicitur, nor quod proprie corpus psmnejiis corpus, sicut sacramentum fi­ » ejus sit panis, et poculum san^nis, sed dei , scilicet baptisma, ad fidem : atqui sa­ » quod in se mysterium corporis ejus et cramentum fidei non est semper signum » sanguinis contineant. » Ergo. fidei actualis: ergo sacramentum corporis /?. I» ct opus et auctorem levis esse pon Christi non est signum corporis Christi deris : opus, quia anno duntaxat 1629 ex prasentis. uno codice manuscripto prodiit in lucem, II. D. maj. Sic se habet, etc. quoad ali­ sicqne vel scribi vel adulterari facile potuit quid, C. quoad omnia, N. Comparationes a Sacramentariis. Et esto opus vere sit Fa­ enim non fiunt quoad omnia, alioquin non cundi et non adulteratum, nullius ponderi* furet comparatio sed identitas inter com­ potest esse in rebus fidei aut tor qui, animo parata, sed sufficit quod teneant in aliqui- schismatico et in SS. Pontifices Vigilium jus. Iu hoc autem tenet comparatio S. Au- et Pelagium exacerbato, Trium Capitulorum Mbtini, quod sicut sacramentum corporis defensionem pertinaciter suscepit; schis­ Christi dicitur corpus Christi, nomine rei mati namque vicinus est error. Sed esto ignificatæ accommodato signo, ita sacra­ iterum admittendum etiam esse auctorem, mentum fidei dicitur fides, et ideo infantes 71. 2° vere Facundum dixisse '.aeramen­ aptizati possunt appellari fideles; de quo tum corporis et sanguinis Christi, sumendo ■olo erat quæstio proposita a Bonifacio, et sacramentum pro ipsis speci» bus, non esse ideo non erat ejus instituti illic explicare proprie corpus et sanguinem Christi, sed çuomndo sacramentum eucharistias esset denominative tantum, eo modo quo signa signum Christi, an praesentis vel absentis. nomine rerum quas significant appellari so­ Insl. 5U S. Aug. Epist. 203, alias 146 ad lent. Ex quo infert quod, quia Christus Consentium, dubitat an corpus Christi glo­ baptizatus et circumcisus, sacramentum riosum in cœlo habeat sanguinem : ergo adoptionis suscepit, pochrisliani quasi proprium vindicatis, et » in locis abditis præsentem vos videre com« ponitis? Et ipse S. Aug. lib. 20 cont. Faust, cap. 13, ex illa confusa et pertur­ bata mysteriorum nostrorum apud paganos notitia, scribit«non llosexistimasseapud » Christianos Cererem et iberum coli. » Quantum ad Julianum, incertum est an ct quid scripserit contra eucharis..am, quia in tribus libris quos composuit contra *eligionem, unus tantum superest apud sanc­ tum Cyrillum Alex, qui illum confutavit, testaturque se multa in eo resecuisse forte quæ spectabant hoc mysterium, ne cogere­ tur illud gentibus prodere. Alia quædam quæ objiciuntur ex Patribus require j 5 articuli præccdentis, S IU. — Solvuntur objectiones a ratione. Objiciunt hæretici dogma præsentiæ realis in multis repugnare rationi, ut quod idem corpus sit simul in pluribus locis, quod sit sine quantitate, sine partibus et modo indivisibili, quod accidentia sint sine subjecto, ct plura alia quæ videntur ipsis contradictoria. At his omnibus sit generalis responsio, in mysteriis fidei, non rationem, sed fidem ipsam esse consulendam; alio· quin ipsimet objicientes deberent negare cum Socinianis mysteria Trinitatis, Incar­ nationis , resurrectionis mortuorum, etc. quæ non videntur minus rationi repugnare quam mysterium eucharistia». Neque enim minus difficile concipitur unam naturam indivisanusubsistere in tribus personis réa­ lité» distinctis, d i(lem corpus toties in divenas (ormas transmutaium resurgere, quam idem corpus esse sacramentality i· pluribus hostiis; non minus difficile,^ quam, concipitur quod natura «-oinpl-: privetur sua subsistentia, et person-' aliena, quam quod accidentia existant -ι· subjecto; et sic de ca*teris. Quærô ili; cur Calvinisla credat Christo dicenti -L, sum Filius Dei; Ego et Paler unum n mus, et non credat eidem dicenti J/y est corpus meum? Reclamat, inquit, rati, an non pariter reclamat in prioribus?)!, lius dixisset:Reclamare videtur. Caplim dus est itaque intellectus in obsequii; lidei, rt certo tenendum Deum omnipotatem posse plus facere quam possit mtt humana concipere; nisi velis finitam eomnipotentiam, sicut finitus est concepti humanus ; idque non solum in supernatoralibus,sed etiam in ipsis natural ibus ob­ viis. Quis enim asserere audeat se ceri assequi quomodo sol emittat radios, qn · modo anima unitur corpori, quomodo <«■ lit, quæ sit causa fluxus et refluxus tnari-. quomodo arbor crescat in sylva, lilium i agro, sepes in horto , et sexcenta alia? 0 ergo poterit inscrutabilia Dei scrutari, ·| in naturalibus obviis cæculiP Igitur superbi objicientes dicant hum ter cum S. Augustino, Epist. 157, alia»; ad Volus. « Dandum Deum aliquid po-' » quod fateamur nos investigare nonpo» in talibus rebus tota ratio facti est poten- j » tia facientis.» Dicant cum S. ChrysosL Horn. 85 in Matth. « Credamus ubique Deo, » nec repugnemus ei, etiamsi sensui et co» gitationi nostræ absurdum esse videatur » quod dicit : in omnibus rebus , sed pra» cipue in mysteriis faciamus, non illa qui «ante nos jacent solummodo aspiciente», » sed verba quoque ejus tenentes : nara » verbis illius defraudari non possumus, » sensus vero noster deceptu facillimus e»t. » Quoniam ergo ille dixit : JIoc est corpuf « meum, nulla dubitatione teneamur, sed » credamus. » Et ut exemplum domesticum eis proponamus, dicant cum suo auctore i Calvino, I. 4 Instil. cap. 17, Jj 1, 7 et 10, ubi, postquam dixit hoc sacramentum esse , maximum arcanum Spiritus sancti, in- ■ comprehensibile, incredibile, tndicibile, 1 inexcogitabile, subjungit : «Quod ergo | «mens nostra non comprehendit, conci· «piat fides Spiritum vere unire quæ locis 4 » disjuncta sunt » Hæc, inquam, dicant et ■ •r- - SOLVUNTUR OBJECTIONES ILERETICORVM •■.nui reflectant se, in synodo Carentonehsi nisi multiplicetur quantitas , partim quia anno 1631, Lutherariis exhibuisse commu­ effectus formalis etiam secunrUrins non nionem , nulla facta hæfesis abjuratione. potest multiplicari non multiplit » lingere, pnéter [dures antilogias vel con■ lirisliad essendum in uno loco, quoti non » tradiciioncs inde necessario consequenossit esse in alio , sicut fit per ubi dillini- » tes, ut quod simul sedere idem corpus ac ivmn. Ilis præmissis, » stare possit, vel quiescere simul ct moHic q. 75. a. 1. ad 3. /I. D. maj· Im­ » veri et similia, cum nihil tale moduscorplicat idem corpus esse simul in plurihus " ports Christi patiatur. ·· l ude conc.Trid. locis circumscriptive, transeat maj. in imo se>s. 15, cap. A, dicit : « Nec hæc inter se ' co circumscriptive et in aliis sacramenta■ pu nant, ut ipse* Salvator no$t«»r semper lite:·, 7V. maj. Disparitas est, quod multi­ « ad dexteram Patris in cœlis assideat, juxta plicata locatione circmnscriptiva non rema­ <» modum existendi naturalem, et in multis neat eadem quantitas, nec idem corpus; » n hiloininus aliis locis sacramentaliter '(■rus multiplicata pnesenlia sacramenfali. «pr.rsens, sua substantia nobis adsit. « alio est, quia locatio seu præsentia cirInst. 1" Si esset simul corpus Christi in mscriptiva desumitur a quantitate, cujus cœlo et in altari, etiamsi sacramentaliter formalis effectus secundarius ; unde non tantum , esset a se divisum : ergo non re­ nest multiplicari iocatio circumscriptive maneret idem. Prob. ant. Inter ipsum in » DISSERI, à. ART. IV. cœlo et ipsum in altari mediarent plura corpora. Ergo. À JV. ant. Àd probat. N. ant. Ad mediationem enim proprie dictam requi­ ritur quod corpus medium sit contiguum extremis, seu illa secundum extremitates tangat, quod non fit respectu corporis Christi, modo sj irituali et indivisibili existentis in eucharistia, sed respectu specie­ rum tantum. Jns'. 2° Corpus Christi in cœlo non fo­ ret continuum cum ip-o in altari, sed ab eo distans: ergo a se divisum. Jl. 1). ant. Foret distans secundum di­ versos modos existendi, C. secundum entitatem, N. Hæc enim foret eadem. Inst. 5° Corpus Christi in cœlo circum­ scribitur et tirminatur a suo loco: ergo non potest extra illum existere. Jl. D. cons. Ergo non potest extra illum existere secundum communem rationem secundum tpiam circumscribitur in cœlo, id est, secundum quantitatem localiter ex­ tensam, C. secundum substantiam ex con­ versione panis in illam, ratione cujus non circumscribitur nec terminatur a loco in altari ïV. Brevius: non potest esse extra il­ lum circumspective, C. sacramentaliter, N. Hæc, fateor, transcendunt imaginatio­ nem; quia, ut alicubi dicit auctor, imagi­ natio non transcendit continuum ; corri­ genda est ergo imaginatio per fidem et ra­ tionem. Inst. 4° Idem corpus non potest simul existere in pluribus temporibus : ergo nec in pluribus locis. Jl. JV. conseq. Disparitasest, quod plura loca possint existere simul, plura vero tem­ pora, præteritum, præsens, futurum, non possunt existere simul; quia de ratione temporis est, quod sit successivum : unde solum præsens existit. Jnferes. Ergo verum est dicere de eo­ dem corpore Chri-li in diversis locis, man­ ducatur et non manducatur, existit et de­ sinit existere, quæ sunt contradictoria. Jl. neque corpus Christi proprie mandu­ cari , neque desim·,e existere; sed species manducantur et desinunt: seu, si mavis, corpu* Christi manducatur sub his speciel)u- et desinit sub his speciebus: unde abs­ que contradictione dici potest, manduca­ tur sub i-tis speciebus ct non manducatio sub ahis speciebus, desinit sub istis specie­ bus et non desinit sub aliis speciebus;hæc enim non sunt contradictoria, quia contra­ dictoria sunt de uno et eodem subjecto sub eadem ratione. Obj. 2". Corpus non potest esse sine quantitate : atqui corpus Christi foret in eucharistia sine quantitate : ergo. Jl. Posset negari maj. quia quantitas non est essentialis corpori , sed ejus proprietas tantum : potest autem proprie­ tas divinitus separari ab essentia, ut calor ab igne, sicut contigit in fornace Babylo­ nica; ponderatio a gravi,ut quando Chris­ tus ambulavit super aquas; in quo casu corpus individuarelur non a quantitate actualiter signante , sed per ordinem ad il­ lam : sed de his physici ; neque enim ne­ gamus corpus Christi in eucharistia habere quantitatem. Unde, omissa maj. D. min. Corpus Christi in eucharistia foret sine quantitate quoad primarium ejus effectum, 2V. quod secundarium ejus effectum , C. Primarius effectus quantitatis est extensio et coordinatio partium in ordine ad se et in toto ; secundarius est extensio et coor­ dinatio partium in ordine ad locum; prius est enim quantitatem extendi in sc quam extendi in loco, quam esse impenetrabilem, divisibilem, etc. Unde, quærenti cur quan­ titas sit extensa in loco, cur sit impenetra­ bilis, etc. recte respondetur, quia est ex­ tensa in se; quærenti vero cur sit extensa in se, nulla est ratio prior quam quia est quantitas. Porro potest effectus secunda­ rius quantitatis divinitus ab ipsa separari, prout de facto separatus est quando Chris­ tus exivit cx utero virginali clauso , et de sepulcro, non revoluto lapide ; item quando intravit ad discipulos januis clausis. Et ita separatur in eucharistia. Inst. 1° Corpus non potest esse sine fi­ gura : ergo nec sine quantitate extensa lo­ caliter. Jl. D. ant. Corpus non potest esse sine figura sumpta pro ordinatione partium in ordine ad locum, TV. sine figura sumpta pro coordinatione partium in se et in toto, C. Et hoc sensu corpus Christi est figura­ tum in eucharistia, caput enim non e-l col­ lum et est extra collum in ordine ari se : eodem sensu manus non est pes, brachia sunt extra humeros, etc. Hic iterum per ra­ tionem coi rigatur imaginatio quæ non transcendit continuum. SOLVUNTUR OBJECTIONES HÆRETICORÙM. Inst. «· Spiritus non potest divinitus superflua sacramenta, quia Deus sine illis esse extensive localiter : ergo nec corpus potuit nobis præstare quod per illa præstat: potent esse inextensive et indi visibiliter. | potuit sane, sed ex immensa charitate no­ JL Λ. cons. Disparitas est, quod spiritus luit ■ unde scimus noluisse? quia dixit. Ita non habeat nec habere possit partes, se- nec vcrecunderis dicere de præsentia rea I i ruiidum quas localiter extendatur : at cor­ sui corporis ; Cum enim dilerisset suos pus potest privari partibus integrantibus qui erant in mundo,in finem dilexit eos, localiter extensis, quia hoc est effectus se­ se ipsum illis dando in cibum el potum. cundarius quantitatis qui potest d*/nilus « Cum enim suum in nos amorem (inquit impediri. » S. Chrysost. Horn. 45 in .Ioan.) vellet inObj. 5° Dogma præscntiæ reaiis muha et » dicare, per corpus suum se miscuit nobis gravia inconvenientia Christo indigna con­ » et in unum nobiscum redegit, ut corpus tinet : ut quod Christus manducetur, den­ » suum (mysticum) cum capite uniretur; tibus teratur, in ventrem et secessum abeat, » hoc enim amantium maxime est. » a muribus corrodatur, putrescat, in loca Jl. .X. ant. Sunt enim variæ utilitates sordida caelat, etc. præsentia! reaiis. 1° Sicut est signum et ef­ II. simili argumento posse cum ethnicis fectus ardentissimi Christi in nos amoris, et Judæis negari mysterium Incarnationis. ita est maximum incentivum nostri in ip­ Dicebant enim pariter esse Deo ini lignum I sum amoris, præsertim cum longe aliter af­ in utero mulieris portari, in cunis vagire, ficiamur ad rem præsentem quam ad ab­ esurire, flagellari, crucifigi, mori : unde sentem. — Hic q. 75. a. 1. o. — ‘2’ Huic Aposl. 1 Cor. 1, dicit : iVos prœdicamus infinilæ erga nos charilati competebat ut (bristum crucifixum , Judæis quidem sua præsentia nos non destitueret in hac scandalum, gentibus autem stultitiam : peregrinatione. — Ibid —5° Per hanc præal statim subjungit, ipsis autem vocalis sentiam servantur leges amicitiæ. amico­ Jutlttis atque Gratis, Christum Dei vir­ rum enim est convivere. 4’ Est immortali­ tutem el Dei sapientiam. Sicut ergo lure ! tatis et incorruption is signum et sigillum ethnicorum et Judæorum argumenta nihil carni nostræ impressum, ut superius dixi­ probant contra veritatem Incarnationis ; sic mus. 5' Chri-liis præsens mulla confert nec similia Sacramentariorum argumenta quæ non conferret absens, et-i pos : Λ’.Γqui infinite Dei charilati erga nos terminos pedil ut ego vadam; si enim non abiero, constituis? dic, sodes, pari ratiocinio, imi C Credimus, manitatem in Incarnatione. Hunc errorem «inquit, acconfitemurcorpuset sanguinem Guitmundus circa annum 1070, lib. de Ve­ » Christi sub speciebus pani et vini veraritate corporis et sanguinis Christi, tribuit » citer contineri,transsubstantiatispanein quibusdam Berengarii discipulis. Algerns » corpus et vino in sanguinem, potestate initio duodecimi sæculi testatur quosdam » divina. » Concil. Constantiense, anno 1418, sess. etiam suo tempore idem docuisse. Bellarm. I.h. 3dc*Sacram. c. 11, euradem errorem 8, damnat articulum Wicleffi dicentis sub­ ti buitRupertoabbali, quem tamen alii ab stantiam panis et vini manere in sacramen­ i l> vindicant. Thomas Waldensis, torn. 2 to altaris. d·· Sacram, c. 65, refert quemdam Joan- Concil. Florent, in decreto Unionisdicil; ΐι··ιΐ) Parisiensem docuisse Verbum assu- >· Verborum Christi virtute,substantia pani OE thanssübstaktiatioke ,111 corpus Cnr.uijCt substantia viniinsan- » nam pacto istud fiat, sat tibi audire hoc » fieri per Spiritum sanctum. » Vide locum 'guinein convertuntur.» Concil. Triti, sess. 15, cap. 4, sed aper­ integrum loco citato. tissime et decretorie can. 2, his verbis: Sed difficultas est utrum id probari possit < Si quis dixerit in sacrosancto eucharistia* ex verbis consecrationis Id negant non so­ i sacramento, remanere substantiam panis lum Lutherani, sed quidam caiholici, inter » et vini una cum corpore et sanguine Do- quos numeratur Scotus,qui, quamvtrans» mini nostri Jesu Christi , negaveritque substantiationem agnoscant, volunt tamen » mirabilem illam et singularem conversio- eam non nisi ex definitionibus Ecclcsiæ, et • nem totius substantiæ panis in corpus et non ex S. Scriptura posse probari. Contra » totius substantiæ vini in sanguinem, ma- quos » nentibus duntaxat speciebus panis et vini, Ibid,—Prou. concl.cx /crbis conse­ • quam quidem conversionem catholica Ec­ crationis. Si verbis consecrationis prolatis clesia aptissime transsubstanlialionem remanerctsubstantia panis, fal'O diceretur: ■appellat : anathema sit. » Hoc est corpus meum; sed dicendum fo­ Prob. 2° ex Patribus quos supra lauda­ ret ; llicest corpus meum. Ergo. Prob. vimus pro asserenda praesentia reali. Qui ant. Si verbis consecrationis prolatis rema­ enim dicunt l°in eucharistia non esse pa­ neret substantia panis cum corpore Christi, nem communem, sed corpus Christi verum hæcdemonstraretur per pronomen hoc: at­ quod natum est de virgine Maria; 2° Chris­ qui falsum est panem seu substantiam panis tum de pane efficere corpus suum ; 5° post esse corpus Christi : ergo. Prob. maj verba consecrationis non superesse sub­ Quandoduæ substantiæsunt in eodem loco, stantiam panis, licet aliter sensusjudicent, una sensibilis per propria accidentia , al­ ideoque illis non esse fidendum ; hi, in­ tera latens et insensibilis sub istis acciden­ quam, pro certo agnoscunt Iranssubstan- tibus , qüæ neque ex natura sua neque ex tiationem : atqui hæc dixerunt Patres supra usu destinata sunt ut hanc substantiam laudati. Consule eorum textus art. 5.Ergo. latentem contineant, qui demonstrat con­ Paucos itaque hic referam qui expressius tentum sub istis accidentibus, non designat illam conversionem asseruerunt. substantiam latentem sed visibilem ct sen­ S. Cyrilhis Jerosol. Catechesi Mystago- sibilem per propria accidentia: sic qui habe­ gica : Aquam, Inquit, aliquando mutavit ret panem in quo lateret nummus aureus , in tinum, quod esi sanguinis propin­ non recte diceret demonstrando panem , quum, et non erit dignus cui credamus Hoc est aurum. Ergo. quod tinum in sanguinem Iransmutasset! Confirmatur. Concil. Trid. ex verbis S.Ambros. deiniliandiscap.9 ; «Si tan- consecrationis infert transsub'tantiatio> Ium valuit sermo Eliæ, ut ignem de cudo nem ; dicit enim: « Quoniam Christus Re• deponeret, non valebit Christi sermo, ul » demptor noster corpus suum, id quod • species mutet elementorum.... et qui po­ » sub specie panis offerebat, vere e-se dixit ; tuit ex nihilo facere qilod non erat, non » ideo persuasum semper in Ecclesia Dei 1 potestea quæ sunt in id mutare quod non » fuit, idque nunc denuo hæc sancta sy no• erant ?» Et I. 4 Jc Sacram, c. 4 : « Panis » dus declarat, per consecrationem panis • iste panis est ante verba sacramentorum, » et vini, conversionem fieri totius siih•ubi accesserit consecratio, de pane Iit caro » stanliæ panis in substantiam corporis «Christi.» Vide locum integrum ari. 5. » Christi Domini nostri, et totius sulManS. Chrysost. Horn. 85 in Maith. « Qui hæc » liæ vini in substantiam sanguinis ejus; .idona sanctificat et transmutat, ip e est, » quæ conversio convenienter et proprie a «nempe Christus. » » sancta catholica Ecclesia transsubslantiaS. Greg. Niss. Oral. Cateche. cap. 57 : » îio est appellata. » Hinc non videtur nunc «Panis statim per verbum transmutatur si- posse uilo sustineri contrarium. •fiit dictum est a verbo, Hoc est corpUb Colliges 1° ex his, non solum excludi consubstantiationem, sed etiam iinpanaS. Joan. Damasc. I. 4 Orthodoxa1, fideic. tionem. Si enim non remaneat substantia f5:« Panis ipse et vinum in corpus etsan- panis, sed tota convertatur in substantiam igainemlki transmutatur. Si quærasquo- Christi, manifestum est quod Verbum non DISSERT. T. ART. VI. J(1 assumat sibi hypostatice panem. Sed ct id specialius adnuc demonstratur sequentibus momentis. pQuia hæc impanatio seu unio hypostatica Verbi cum pane est merum fig­ mentum, nullum habens fundamentum ne­ que in S. Scripturis, neque in traditione, neque it definitionibus Ecclesiæ; cstque inauditum quod Verbum toties assumat hypostatice panem quoties consecrantur hostiæ, ct toties dimittat quoties corrum­ puntur species, contra commune adagium in theologia receptum , quod Christus nun­ quam dimisit quod semel assumpsit. 2° De pane eucharistico dicitur Joan. 6, Panis quem ego dabo, caro mea est:atqui panis hypostatice assumptus, etsi possit dici cor­ pus Christi, non tamen esset caro Christi : ergo. 5° Etiam supposita unione hyposta­ tica Verbi ad panem, non verificarentur hæc verba, Hoc est corpus meum; quia vel intelliguntur de corpore panaceo, vel de corpore carneo. Non de corpore pana­ ceo, quia subjungit Evangelista, quod pro vobis tradetur : non autem corpus panaceum,sed carneum fuit pro nobis traditum. Non de corpore carneo, quia, quando duo Uniuntur in uno supposito, licet utrumque praedicetur de supposito ; ut homo est Deus, Deus es homo, id est, suppositum habens humanitatem est deu^, et suppositum ha­ bens divinitatem est homo, quoci erum I est, neutrum tamen praedicatur de altero : sic, licet Verbum assumpserit corpus ct animam , non potest dici quod anima sit corpus et e contra : ergo similiter non pos­ set etiam in hac hypothesi dici, Hoc seu panis est corpus Christi carneum. Colliges 2°, non remanere materiam pa­ nis et vini informatam anima rationali Christi, neque formam, sola materia con­ versa in corpus Christi; neque subsisten­ tiam et existentiam panis, quia Trid. defi­ nit fieri conversionem totius substantix pa­ nis in corpus, et totius substantix vini in sanguinem Christi, manentibus duntaxat accidentibus panis et vini. ARTICULU VI. Solvuntur objectiones. Objectiones petuntur cx triplici capite : 1° ex SS. Patribus; 2° ex accidentibus re­ manentibus; 5° cx insufficientia probationis desumptx ex verbis consecrationis. $ I. Solvuntur objectiones ex Pntribai, Obj. 1° eucharistiam sxpe tum in S, Scriptura cum in Patribus vocari patur. At ita vocari partim ratione accidentiue panis, partim quia cx pane fit, exposuimt· supra art. 4, § 2, regula 2. Vide. Obj. 2·. Quidam SS. Patres docent «· presse remanere naturam et substantif panis in eucharistia,^ unique uniri coqwr Christi , sicut natura divina et humatu uniuntur in Incarnatione. Sic S. Chrysos! Epist. ad Cxsarium monachum, impugnat Synousiastas seu Apollinaristas Eutycbinormn praecursores, asserentes in Christ commixtionem naturarum, probat Chris­ tum esse unum filium, unam personam, etsi naturae in eo non sint permixte t: utraque retineat suas proprietates, ad quoi probandum utitur exemplo eucharistiae et j dicit : «Sicut antequam sanctificetur, pani· I «panem nominamus, divina autem illuta » sanctificante gratia , mediante sacerdote » liberatus est quidem ab appellatione pa l »nis, dignus autem habitus est Domin «corporis appellatione, etiamsi naturap-J » nis in ipso permansit, et non duo cor I » pora, sed unum corpus Filii praedicatur | » sic et divina inundante corpori natura » unum Filium , unain personam ulraqu ; >» hæc fecerunt. » Theodoretus, Dialogo 2 qui inscribite Inconfusus, eodem modo loquitur : <■ Ne·1 » que enim, inquit, symbola mystica pwl «sanctificationem a sua natura recedunt, » manent enim in priori substantia, et ligu-1 » ra , el forma, et videri (angique possunt | » sicut et prius. >> Gelasius papa, qui obiit anno 496, lib. i de Duabus naturis in Christo adversus Eu-1 tychianos dicit pariter : « Certa sacramenti » quæ sumimus corporis et sanguinis Chri-1 »ti, divina res est ; propter quod et per ea- I «dem divinx efficimur consortes natura, «et tamen esse non desinit substantia vel >> natura panis et vini. » Ergo. I Respondent quidam cum cardinali Per- · ronio, verba Theodoreli non accurate red­ di ab interprete e graeco in lati num, net debuisse vertere, Manent in priori sub· stantia, figura ct forma, sed , manent iit prioris substantia forma ct gura; quod probat cx grxeo. Quantum at | Gclasiuin, multi contendunt hunc libellum de Duabus naturis non esse Gelasiipapæ: 1<>quia, teste ' SOLVUNTUR OB'ECTIONES. Genn.idioef Honorio Augustodunensi, opus Gelaqi est grande volumen, cum opus unde argument uni eruitur sit libellus exiguus; 2* quia auctor hujus libelli laudat inter Ec­ clesiæ Patres Eusebium , Arianormn parti­ bus addictum,Viijus scripta declaravit apo­ crypha ipse Gelasius; 5° quia bunc libellum primum ediderunt Lutherani anno 4327, ex codice mendoso, quemque suis additatneniisamplius, ut verisimile est, adultera­ runt. Pluies alias suppositionis rationes vi de apud Cano, de Locis Theol. lib. 6, c ultimo; el Bellarm. lib. 1 de Script. Eccle siast. in Gelasio. Præmissis itaque his res­ ponsionibus, B. latida’os Patres, per naturam et sub­ stantiam panis iutelligere dunlaxat acciden­ tia ct proprietates panis quibus ejus natura et substantia dignoscitur ; frequens namque estapud SS. Patres ut his vocabulis, natu­ ra, substantia, inlelligant non substan­ tiam proprie dictam, sed congeriem acci­ dentium quibus una res dignoscitur et ab alia secundum vulgus distinguitur. Sic ipse S. Clirysost. Horn. 12 in Genes, de igne fornacis liabylonicæ dicit: Dominus prout tuli unum quodque elementorum in con­ trariam vertit substantiam; et Horn. 4 ad Pop. Antioch. Pietas juvenum rerum na­ turam mutavit. Certo tamen constat non naturam aut substantiam ignis mutatam filiae,sed proprietates solum et acciden­ tia. Theodorei us laudato dialogo de humo­ re el lluiditate quæ sunt proprietates aquæ tliion ejus substantia Seu natura, dicit afllw naturas misceri. S. Ambros. in llexamcron lib. 5, c. 2, ct de Myst. cap. 9, didlnaturas mutatas fuisse quando e petra aqua (luxit, et ferrum aquic supernata­ nt. Non est ergo mirum si Patres in objec­ tione laudati, per naturam ct substantiam panis, ea accidentia et proprietates intel­ lexerunt quibus perceptis quilibOl panem intelligit: elita revera intellexisse constat. Nam S. Clirysost. dicit ibid. IVon duo cor­ pora, sedunum corpus Filii pned icatur; si autem remaneret vera substantia panis qualis erat antea, nihil prohiberet prædicari duo corpora in eucharistia, cum re ip­ sa essfih duo, nempe corpus Chri-ti el pa· llb.T.i odore IU» 'imiliicr loco cit. .i ‘ quid ui'el'gal nomine siib'tauu e. .< Illuu a .·> corpus priorem habet /tu i i n,Injuram ch trcuiiiàcruilioncm . ·ι 77 sunt corporis accidentia | et ibid, aperte docet transsubstantiationem, immediate pod verba objecta subjungens : « Intelli» gimtnrautem ea quæfacta sunteteredun» turet adorantur, ut qiy illa sint quaecre» dantur, id est, mutata ιό verum corpus et » sanguinem ; alias enim non possunt esse » objectum fidei et adorationis nostræ. » Item ibid, approbat istud dictum Eranistæ seu Eutychiani : «Symbola dominicicorpo» ris et sanguinis alia quidem sunt ante sa­ it cerdotis invocationem, post invocationem »>vero mutantur ctalia fiunt.» In hoc ergo solum stat comparatio quam faciunt laudati Patres inter Incarnationem et eucharistiam contra Apollinaristas etEulychianos, quod, sicut m eucharistia sunt duae naturæ, scili­ cet accidentia panis et corpus Christi, et ta­ men unicum corpus, ita in Christo sunt duae naturæ inconfu«æ cum suis proprietatibus, et tamen una persona* Inst. 1° S. Clirysost. intendit probare contra Synousiastas seu Apollinaristas,duas naturas manere in Christo inconfusas,quia in eucharistia remanent duo corpora, sci­ licet panis et Christi, impermixta : atqui istud argumentum nihil probaret si per substantiam panis intelligat mera acciden­ tia et non corpus materiale : ergo. R. N. maj. Expresse enim dicit S. Cliry­ sost. non esse duo corpora in eucharistia Itaque Synousiastæ, Eutychiaiiismi praecur­ sores, (licebant Verbum habere carnem sibi coxternamet consubstantialem,sine tamen circumscriptione, anima, mente ct aliis proprietatibus nostræcarnis; eas autem in tempore assump-isse similiiudinarie ct ap­ parenter , divinilalcmque illi fuisse loco animx et mentis , et sub illa similitudine ac phantasmate cum hominibus fuisse con­ versatum, passum, mortuum; po-t ascen­ sionem vero, iterum circumscriptionem cxlerasque carnis nostræ proprietates exuisse, quia arbitrabantur ex duabus naturis ris cum propriis agendi principiis et proprie­ tatibus inconfusis resultare duas personas. Ilos igitur impugnans Clirysost. dicit in Christo fuisse veram naturam humanam nostra· similem, cum omnibus suis proprie­ tatibus, circumsci ipiione, principii' intri­ ti < udi, volendi, etc. nrqiie ex I1Î8acrid· nbh' ct pr.ncipii' agendi divt r-i' magis Ih nnnairm personæ in Cfin-to, quam ndlalur unitas corporis Christi incucharis- DISSERT. 1. ART. VI. tia ex hoc quod accidentia panis cum cor­ parte 2, diss. 1, cap. 4 , spéculât. 2, ti pore in ea remaneant impermixta. Et ibi, Tournely hic q. 5, a. 5. ut jam dixi, sistit paritas; neque enim est Obj. 5° Hoc nomen transsubstantialio, necesse ut exempla ex omni parte conve­ est novum et ante concilium Lateral). 4, niant reiuojua agitur. Imo, si, ut volunt | sub Innocentio HI, anno 1215, inaudituro.· objicientes, S. Chrysost. asseruisset rema­ I ergo rejiciendum. nere veram substantiam panis cum corpore R. 1° N. ant. Hoc enim nomen legitur Christi, inde arguissent Synousiastæ non in Epist. 140 Petri Blesensis circa annint esse in Christo unam personam , sicut in 1160; item in antiqua professione fidri eucharistia caro Christi et substantia panis Tolosanorum hæreticorum apud Baroniuir, non sunt unum corpus; sicque S. doctor ■fid annum 1178; item in Epist. Gofredi ad oppugnans SynousiastaspræformassetNes- cardinalem Albanensem , apud eumden lorianismumBaroniuin ad annum 1188. Inst. 2° Thcodoretus seu Orthodoxus, R. Dnto ant. 2V. conseq. Habet enim in laudato Dialogo, Eranistæ seu Eutichiano Ecclesia potestatem instituendi novas vom dicenti corpus Christi post ascensionem in quando eas judicat necessarias ad meliui divinitatem mutatum esse sicut symbola exprimendum dogma catholicum, ct effica­ Dominici corporis post sacerdotis invoca­ cius occurrendum tergiversationibus Iiæretionem mutantur, respondet : « Retibus ticorum : sic contra Arianos usurpavit to » quæ ipse texuisti captus es; neque enim cem o.uows-iç;, contra nestorianos , fliwo,., n symbola mystica post sanctificationem et alias similiter. » recedunt a sua natura , remanent enim » in priore substantia , figura et forma, et S Π, Solvantur objectiones ex accidentibus retni nenttbus et simul impugnatur Cartesianismut » videri tangique possunt sicut prius. » Atqui secundum nos symbola mystica pa­ Hic q. 77. a 1. o.—Obj. 1° Accidentia nnn nis recedunt a sua natura nec remanet prior possunt esse sine suo subjecto : atqui acci­ substantia : ergo secundum no Eranistes dentia panis et vini remanent in eucharis­ euis retibus non capitur. tia : ergo remanet substantia panis et vim R. N. min. Secundum nos enim mvsHuic argumento varie varii respondent. tica symbola, id est accidentia , non rece­ Quidam dicunt hæc accidentia esse in acre dunt a sua natura accidentis scilicet, et circumstante, tanquam in subjecto : at id remanet prior substantia quoad apparen­ non potest dici : 1° quia hujusmodi acci­ tiam quatenus remanet congeries proprie­ dentium aer non est susceplivus; 2° quii tatum quibus substantia exterius apparet hæc accidentia non sunt ubi est aer, quinct dignoscitur, ut dictum est sicque Eranis- imo ad motum illorum depellitur aer; 5-' tes suis retibus capitur , quia intendebat quia accidentia non transeunt de subjecti carnem Christi post ascensionem absorp­ in subjectum, accidens enim accipit nume­ tam esse a divinitate , non secundum se , rum a subjecto : unde non potest esse quod quippe quæ, juxta istos Eutychianos, divi­ idem numero accidens modo sil in uno, nitati eratcoæterna et consubstantialis, sed | modo in altero subjecto; 4° quia cum aer quoad carnis proprietates, circumscrip­ non spolietur accidentibus propriis, simul tionem scilicet et alias quas in Incarnatione haberet accidentia propria et aliena. Nec similitudinarie assumpserat. Cum ergo di­ dici potest quod hoc liat miraculose virtute cit naturam humanam quoad suas proprie­ consecrationis, quia verba consecrationis tates post ascensionem in divinitatem esse hoc non significant, quæ tamen non efficiunt mutatam, sicut mystica symbola in eucha- nisi suum significatum. ' ristia mutantur in corpus Christi, vere suis ibid.—Alii dixerunt hæc accidentia esse , retibus capitur, siquidem panis secundum I tanquam in subjecto in corpore Christi : sed tua accidentia non absorbeatur per corpus neque id dici potest, quia substantia huma­ Christi in eucharistia. ni corporis nullo modo potest his acciden­ De Itfperto jam dixi a quibusdam impa­ tibus athei, neque etiam est possibile quod nation.*?iccusari,ab aliis excusari : contra corpus Christi gloriosum et impassibile alip-uin vide si hibet Bellarm. I.Sde Sacram, teretur ad suscipiendas hujusmodi qualita­ cap. 11. Pro ioso , Contenson. hic I. 11 , tes. Adde quod deberet esse localiter ex- I SOLVUNTUR OîîJl r, T ONES. tcnsom, et quod, ut modo dicebam, acccidrns non transit de subjecto in subjectum. Recentiores philosophi, qui essentiam corporis reoomml in trina extensione loca­ li, in longuiii, îatum et profundum, nullum ignoscunt accidens solidum et absolutum a coqtore distinctum : unde, ut explicent cucharisti® mysterium, in quo fide certum est non manere substantiam panis et vini, ma­ nere tamen accidentia seu species illorum, nimirum eamdem magnitudinem, cumdem colorem, figuram, saporem, etc. non parum desudant et in varios dicendi modos abeunt: duos propono. Quidam dicunt Deum in sensibus nostris et in anima easdem impressiones per se ip­ sum operari ad praesentiam eucharistiae, quas operabatur panis et quas operaretur tiadesset. Ita P. Magnan. Alii dicunt remanere quidem accidentia, non tamen sine subjecto, sed in corpore Christi subjectata, non quidem eodem nu­ mero quæ prius erant, sed eadem specie, orta ex diveisis præsentiis ejusdem corpo­ ris Christi replicati in loco cujuslibet partied® panis ultimo sensibilis. Ita Antonius Lengrand, philosophi® professor in colle­ gio regio Duaci, in opusculo inscripto : Con­ cordia fidei et rationis typis Duacenis an­ no 1711, contra quem scripsi dissertatio­ nem De mente Ecclesiæ circa accidentia tucharistiœ typis Leodiensibus 1714. In ea dissertatione constans esse dogma in Ecclesia receptum, remanere in eucharis­ tia accidentia solida absque ullo subjecto substantiali, neque absque temeritatis nota posse contrarium sustineri, demonstravi. l Ex concilio Constanticnsi in quo sess. S,damnata est hæc WicleiB propositio : zfctidenlia panis et vini non remanent sine lubjeclo in sacramento altaris:cujus con­ tradictoria est ista : Accidentia panis et vini manent in sacramento altaris, et non manent ibicum subjecto, ut ibidem ostendisccundnm accuratioris dialectic® regulas contra adversarii sophismata. 2'Ex concilio Trid. sess.15, can. 20, ubi definitur manere duntaxat species panis et uni, per quas species intelligi accidentia so­ lida probavi cl mox iterum probabo. 5' Ex concilio Coloniensi p. 17, cap. 13, rlexCatechismoRomano2 p.n.23 , ubi is­ tud dogma expresse et in terminis asseritur. MAl*airibusIre4iæo,Stiabono, Alcuino, Anselmo, Petro Lomoa^do.S, Thom nibustheologis ante nalnn iCarte-i.iiu-m en. Hæc fusius deducta in lau '’atadis^ :t. pr< : videre lector; eam enim ex integro hic ex­ scribere non vacat, pauca tamen specialia proponam contrautru uedicendi modi:» Cartcsianorum. Impugnantur primus dicendi moie· Carftst · norum. Primo de fide est decisum in concilio Trid. ses*. 15, can. 2, remanere in eucha­ ristia species panis et vini, et cap. 5, a< can. 5, totum Christum contineri sub unaquaque specie. Atqui per species non possunt intelligi nisi accidentia ab-olut.i panis et vini, et non tantum species in tentionales, ut vult iste modus; ergo. Prob min. Certum est illas Species qu® secun­ dum fidem sol® remanent, esse aliquid reale et non purum nihil; nihil enim non remanet, nec dividitur, nec alicujus rei potest esse species, nec sacramentum seu signum sensibile constituere; sunt autem aliquid reale se tenens vel ex parte hosti® consecrat®, vel cx parte potenti® sentientis tantum , hoc est, ut vult iste dicendi mo­ dus, sol® species intentionales, seu sensa­ tio in organis excitata a solo Deo ad pr.vsentiam panis eucharistici ·, atqui hoc se­ cundum dici non potest: ergo primum, sicque sunt accidentia solida sine subjecto. Prob. min. multipliciter. 1° Juxta con­ cilium Christus est præsens sub qualibet specie : atqui absurdum est dicere Chris­ tum esse sub gustu , tactu, visu, etc. ergo. 2" Juxta (idem ist® species dividuntur in partes et separantur per ministrum, quod de speciebus intenlionalibus dici non po­ test. 5° Si nihil reale sensibile remanet ex parte objecti, sequitur quod eucharistia non sit signum sensibile adeoque nec sa­ cramentum , praesertim dum hostia conse­ crata clauditur in pixide , tunc enim nihil est sensibile etiam ex parte sensuum.* item i quod non consistat in re permanente, sed in actione transeunle; species enim inten­ tionales, cum non sint nisi vari® sensuum modificationes, non habent esse perma­ nens : unde Christus in pixide clausus, non potest esse sub specie panis, iiui tunc nulla esset in sensibus modificatio, seu impressio, adeoque nec species. 4° Seque­ retur quod eum sacerdos ’angit, frangi', <φ DJ^EAï. i. ART. Vi manducat, j-orrfgft hostiam, nihil reale tangat, frangat, manducet, porrigat, sed imaginarie tantum et intentionaliter, non secus ac somnians escis imaginariis refici­ tur; aut dicendum corpus Christi imme­ diate tangi, frangi, manducari, elc. quod est adhuc magis absonum ct communi Ec­ clesiæ sensui contrarium, secundum quem corpus Christi est ibi insensibiliter et inalterabiliter.5°Sequeretur quod sensus nostri rite dispositi deciperentur circa proprium objectum debite propositum , quod negat Ecclesia in officio divino, et quod repugnat manifeste rationi ; sicut enim impossibile est quod noster intellectus intelligat nisi aliquid intelligibile, sic impossibile est quod noster oculus videat nisi aliquid visibile. Jrtipugnatur secundus dicendi modus Cartesianorum. Juxta illud systema, totum corpus Christi est in qualibet parte hostiæ ultimo sensibili cum trina extensione locali in longum, la­ tum et profundum , ex cujus præsentiis sic multiplicatis resultant eadem accidentia non numero, sed specie, quæ resultabantex varia dispositione partium panis, sicque ea accidentia subjectantur in corpore Christi; lient accidentia priora panis subjectantur in pane. l°Iste dicendi modus directe contradicit ' S. Thomæ supra citato, qui probat hæc .u - j cidentia non posse subjectari in corpore Christi, tum quia substantia corporis hu­ mani non potest allici his accidentibus, tum quia corpus Christi gloriosum et impassi­ bile non potest alterari ad suscipiendas hu­ jusmodi qualitates. 2° Si accidentia non maneant eadem, sed in alia commutentur, non erit tantum traussubstantiatio in hoc sacramento, sed etiam transaccidentatio, quod est inaudi­ tum in Ecclesia. 5° Si accidentia quæ remanent ct sensi­ bus percipiuntur, sint accidentia corporis Christi ct in ipso subjectentur, denomina­ bunt corpus Christi album, durum, rotun­ dum, sapidum, etc. quod citra blasphemiam dici nequit. Prob. seq. i° Ubi est forma, ibi est formalis effectus forma· et ejus denominatio : atqui effectus formalis , horum accidentium, est reddere album, rotundum, etc. et ex adversariis, hæc acci­ dentia, seu, ut volunt, hi modi aunt in corpore Christi .· ergo ipsum efficient et a* nominabunt album, durum, etc. 2ΊΙΙα| dicimus album, durum , quod in oinnibt ct semper sensationes albedinis , dur. liei, etc. excitat : atqui juxta system» ad­ versariorum corpus Christi id præ+abir. idem quod prius. Nec hujus argumenti vim in^ringwl, dum respondent, ideo hæc accidentia not denominare corpus Christi, eo quoilm oriantur ex diversa dispositione partioili rum insensibilium corporis Christi, sie oriebantur ex diversa dispositione parti-. larum insensibilium panis, sed dunt.iv ex diversis præsentiis totalibus ejusdte corporis pluries rcproducti: futilis est,in­ quam, hæc responsio, nec vel minimum argumento satisfacit. Etenim impossible est formam alicui subjecto inesse, quovq modo insit, et non ei tribuere effectu;, formalem primarium, adeoque ct fora· denominationem , cum effectus formali-! formæ nihil aliud sit quam ipsa forma com­ municata. Id etiam exemplis patet: sic paries non minus vere denominatur albuquam homo, licet ipsi parieti proveniat al­ bedo ab extrinseco dealbante, homini ver i ab intrinseco ; sic homo dicitur justus, fi­ delis, etc. a justitia , fide , etc. non equi­ dem ortis ex diversa dispositione partium I animæ quæ non sunt, nec partium cono-' ris, quiahæ virtutes sunt mere spirituale:, sed ab extrinseco supcrnaturalitcr infusis. Nec quidquam facit ad rem exemplum quod adducunt de Æthyope reproduce sub velamine albo, qui tamen ideo non di· ' ceretur albus.· disparilas est enim, quod illud velamen album non afficeret intrin­ sece in genere causæ formalis hunc Æthyopem, nec ipsi inhæreret ut accidens, nec j tandem ullo modo ab ejus intrin-eco pro· | cederet, sed foret tantum collocatus rationem afferunt, aut quo micro'copio i ! deprehendet ini, non ostendunt. 2“ /·<«'' SOLVUNTUR OBJECTIONES, quo enim pacto, qtia arto fieri aut concipi potest, insensibile, seu dispositionem par­ tium insensibilium, afficere sensibiliter sen­ sus nostros, sicut afficiunt accidentia panis et aliorum corporum ? Qui hæc credit, cre­ dat pariter ignem posse refrigerare et aquam exsiccare, siquidem non major sit repugnantia quod ignis refrigeret et aqua exsiccet,quam quod insensibile causet sen­ sationem; credat, inquam, apertissimam omnium implicandam, idem simul posse esse et non esse; si enim insensibile sen­ tiatur, erit profecto simul et non erit in­ sensibile 4’ Juxta istud systema et Carlesianorum * principia, corpus Christi erit panis, quia secundum ipsos panis nihil est aliud quam materia quæ hæc et alia panis accidentia nobis exhibet. Item corpus Christi per pro­ pria accidentia, non secus ac panis per sua, immediate tangetur, frangetur, man­ ducabitur, in ventrem et in secessum abi­ bit, quod est Slercoramstarum hxresis. Item movetur localiter, est sibi simul dex­ trorsum et sinistrorsum, simul supra se ct infra se, simul rectus et inversus, simul quiescit et movetur, variasque alias anti­ logies et absurditates quæ ex bilocatione circumscriptivasequuntur, subire cogitur hæc sententia. o· Tandem impossibile videtur atque inintelligibile, quod corpus Christi localiter extensum cum omnibus suis membris ct organis in ordine ad locum , sit in quan­ tumvis minima parte hostiæ vix microscopio allingibili, sine ulla constrictione, alteratione et irreverentia , idqne millies in qualibet hostia, toties scilicet quot sunt paniculæ hostiæ ultimo sensibiles. Ilis ergo dimissis ct explosis ad argufnrnluni initio factum, R. J). maj. Acci­ dentia non possunt esse sine subjecto na­ turaliter et de lege ordinaria, C. supernaluraliter et de lege extraordinaria, 2V. Inst. 1° Quod est de essentia alicujus, abeo divinitus separari non potest et al­ teri speciei convenire : atqui inhaerentia actualis seu existentia actualis in alio est de essentia accidentis actu existentis, ct existentia sine alio de essentia substantiae aciu existentis: ergo. Prob. min. Illud e>t de essentia accidentis ct substantis qood poni lar in eorum definitione: atqui I aw.ueus delinitur ens altori i u huerons, seu | Bill, tomk ix. 81 in alio existons, substantia eiU per se sub. sistens: ergo. R. _'V. min. ./id prob. D. mtn. Acciden . definitur ens alteri inhaerens actualiter, Λ'. min. ens alteri inhaerens aptitidinaliter, C. min. similiter substantia definitur ens per se subsistens aplitudinaliter et non actua­ liter. Ita D. Th. 5 p. q. 77, a. 1, ad 2, ubi sibi propositum idem argumentum sic sol­ vit.· « Non est ergo definitio substantiæ en » per se sine subjecto, nec definitio acci» dentis ens insubjecto : sed quiddilaliseu » essentiæ substantiæ competit habere esse » non in subjecto, quidditati seu essentiae » accidentis competit habere esse in ?ub» jecto ; in hoc autem sacramento non datur » accidentibus quod ex vi suæ essentiæ non « sint in subjecto, sed ex divina virtute sus­ tentante; et ideo non desinunt esse acci» dent ia, quia nec separatur ab eis definitio » accidentis quæ est aptitudoad subjectum » quæ semper manet in iis, non actualis in» haerentia, nec competit eis definitio sub» stanliæ. » Idem docet in 4, dist 12, q. 1, a. 1, quæstiunc. 1, ad 2, et rationem sub­ dit ibid. Quia esse seu exislere in nulla quiddilale creata est intrinsecum (>eues­ sentiale) prœdicalum ; hoc enim solius Dei est proprium. Si ergo existentia ut sic non sit de essentia entis creati ut sic, ut fusius probatur in metaphysica, bene sequitur quod talis vel talis existensia, perse scilicet vel in alio, non sit de essentia talis entis in particulari, substantiæ vel accidentis, sed sola aptitudo ad talem vel talem existentiam. Inst.2° Inhxrentia actualis est de essen­ tia accidentis actu existentis ergo. Prob. ani. Omne quod actu existit, essentialiter existit in se vel in alio : atqui accidens actu existensnon existit essentialiter in se, alias nunquam posset existere in alio : ergo es­ sentialiter existit in alio. Prob. maj. Differentiæ divisivæ alicujus generis conve­ niunt essentiality iilius speciebus : atqui existentia actualis in se et existentia actua­ lis in alio sunt duæ differentiae divisivæ en­ tis actu existentis , immediate et adæquatc ipsum dividentes, cc quod neccsse sit ut omne ens actu existent alterutram habeat : ergo. R. N. ant. yfd probat. yV. maj. Ad prob. 1). mflj. Diirerentia· essentiales divi· >iv« alicujus generis conveniunt essentiali­ ter illius speciebus, C.maj. differentiae ac6* H DISSERT. I. ART. VI. SOLVUNTUR OBJECTIONES. nente semper exigentia naturali subjecti, .-dentales, IV. maj. et distincta min. ad etiam actu existentis, el ah illo divinitm C. ant. sine exigentia naturali sulqecti, sensum maj. N. conseq. Dico igitur exis- separari potest. N. ant. Cum enim ex natura sua non sit tenfam actualem in se, et existentiam ac­ Hinc eleganter quidam recentior:Osten, ens per sc existons, sed petens existere in tualem in alio esse differentias accidentales dant ( hæretici), si possint, Creatoremomalio, semper haberet inhærentiam aptituentis actu existentia, quia ipsum dividunt nipotentem, qui omnia de nihilo condidit, dinalein ex se ad subjectum, et sic semper ratione existcnliæ actualis, quæ, ut jam di­ creata non posse sine naturalibus fulcri remaneret accidens; substantia enim est ximus, non est essentialis sed accidentalis conservare; forte creaturarum adminicula ens existensper se ex natura sua, sine tali, enti : sicut si, v. g. divideretur corpus co- eget conservator Deus facta ne pereant,qm exigentia subjecti. loratum in album et nigrurn, divisio foret ipsis adminiculis sustentandi vim contulit, R. 2° D. idem an. speciali beneficio esInst.ty Dato quod inhærentia actualu quidem essentialis respectu coloris, acci­ setensper se existons positive, IV. ant. es­ dentalis vero respectu corporis; quia color non sit de essentia accidentis, saltem acci* set ens per sc existons negative, C. ant. et ratione cujus fieret hæc divisio, ipsi corpori dens non potest aclu existere sine aliqua R. conseq. Dupliciter igitur dicitur per se est accidentalis. Similiter ergo cum dividi­ inhærentia actuali : ergo. Prob. ant.Sub* existere.'1° positive, id est, per aliquam tur ens actu existons in actu existens perse, stantia non potest actu existere sine aliqui formam seu modum positivum, qualis est et actu existens in alio, divisio potest qui­ substantia actuali : ergo nec accidens sint subsistentia ; et sic existit substantia. 2° dem dici essentialis respectu actualis exis- aliqua inhærentia actuali. A pani. Dicitur existere per se negative, id est, non R.N. ant. Ad probat, transeat anl.tl tenliæ, non vero respectu entis, cum actua­ existere in alio , sine tamen aliquo modo lis exislentia ratione cujus fit divisio sit i IV. conseq. Disparités est, quod exislentia seu forma positiva; et sic existit accidens in substantiæ præsupponat subsistentiam; ii ipsi accidentalis. eucliaristia separatum , ut dicemus modo. Porro inhærentiam actualem non esse de accidente vero, existentia præsupponitw Repones. Accidens non polest existere essentia accidentis actu existentis, quod est ad inhærentiam. Et ratio hujus discrimi­ separatum a subjecto, neque per modum fundamentum solutionum nostrarum, con­ nis est , quia exislentia substantiæ N positivum, neque per negationem inhaeren­ stat. 1° Quia exislentia actualis ut sic, non existentia perfecta, et dans primum esse; ti® : ergo. Prob. ant. pro prima parte; est de essentia entis creati ut sic, ut jam adeoque non competit nisi loti perfecto quia talis modus positivus foret vel substan­ diximus ex D. Th. et prohaturin metaphy- et completo seu termino, non vero parti, tialis vel accidenlalis:nonsubstantialis,quia «ica : qrgo nec existentia atualis determi­ quæ non existit pnmocl |»er se, seddepeanulli substantiæ debetur; non accidentalis, nata, scilicet in alio, seu inhærentia actualis, denter a toto quod supponit prius se-’sub­ ejuia modus accidentalis non potest extra estdeessentia entis determinati, scilicet ac­ stantia autem completur, perficitur el termi­ subjectum sustentare et consistere, cum ex cidentis. Quod est adhuc venus in sententia natur per subsistentiam, et si præsupponise petat subjectum, hoc ipso quod est acci­ Thomislarum qui probant in metaphysica tur ad existentiam, ita ut remota subsisten­ dentalis et positivus, et eadem foret de ipso inhærentiam actualem esse modum existen­ tia removeatur etiam existentia substantia­ difficultas ac de accidente. lis, prout est existentia perfecta et perse. AI tis, et ipsam præsupponere in accidente. Prob. secunda pars. 1° Accidens exisveroet contra accidens non habelexistenlian 2“ Sic se hebet inhærentia actualis ad ac­ tens separatum a substantia est nobilius perfectam perse et totalem, sed imperfecta® cidens actu existens, sicut subsistentia ac­ accidente inhærente : atqui si existât per et indigentem altero ut ibi terminetur et non tualis ad substantiam actu existentem : at­ solam negationem inhærentiæ sine modo decidat : unde potius convenit accidenti talis qui subsistentia actualis non est de essentia superaddito,nonerilnobilius:ergo. Prob. exi-tentia quam inhærentia per quainperfi ­ substantiæ actu existentis, ut palet in my­ min. Quando proprietas tollitur ab aliqua citur; per illam enim alteri innititur et ter ­ sterio Incarnationis tu quo natura humana essentia el illi nihil additur, ista res non fit minatur; et ita sublato subjecto cui innititur spoliatur subsistentia propria et subsistit perfectior,sedi mperfectior: v. g.sicalorauaccidens, conservat Deus speciali concnrsu subsistentia Verbi : ergo. feraturab igne et nihil illi adderetur, non 5° Ideo inhærentia actualis est necessaria sine ista innitenda ipsum esse accidentis, esset ignis perfectior, sed imperfectior ; accidenti, quia cum sit debilis et infirmæ quod antea cum subjecto conservabat. aquisaltem, juxta Peripateticos, inhaerentia Dixi, transeat ant. Non enim constat naluræ, se solo stare non potest; sed indi­ actualis est proprietas accidentis : ergo. get fulcro et subjecto, a quo tum in genere apud omnes , et illud negant CajetanusS Prob. eadem pars. 2· Substantia non causæ materialis receplivæ, tum in genere p. q. 4, a. 2; Philippus a S. Trinitate q.20 potest exi-tcre actu in saibjeclo per nega­ causæ seconds efficientis dantis esse, sus­ Metaphysicæ a. 4, etfiotest dici quod possit tionem existvndi perse : ergo necaccidens I tentetur . atqui Deus potest supplere cau-a- existere substantia sine subsistentia saltem potest existere aclu per se per negationem iitatem subjecti, non quidem in genere positiva. existendi in alio. Inferes. Ergo saltem in hoc casu , accicausæ materialis, sed efficientis, et sc solo R. 1'. C. ant. pro prima parte, propter præslare in accidente quod facitcum sub­ dens speciali Dei beneficio fiet substanti). rationes allatas in argumento , licet tamen jecto, sicut cum producit hominem, puta, Prob. illatio : speciali Dei beneficio fiet plure» Peripatetici oppositum sentiant; IV. Adam vel alioscftectussine concursu soli­ en* per se existens : ergo substantia. pro secunda parte. Ad primam probat. to causarum secundarum: ergo inhærentia R. IV. illationem. Ad probat. D. ant. N.min. Ad probat. D. maj. Quando aliactualis non est dc essentia accidentis, ut supra. Fiet ens ;>er se existens, renw· 83 I qua proprietas ab aliqua essentia tollitur ct nihil ei additur, non Gt perfectior si ista proprietas non sit imperfectio, C. maj. si ista proprietas sit imperfectio, M. maj. Jam autem inhærentia actualis, dato quod sit proprietas, est imperfectio, utpote de­ pendentia ab alio, et consequens naturam accidentis reduplicative ut infirmam et im­ perfectam: unde accidens separatum a sub­ jecto est perfectius per remotionem talis inqierfectioiiis et non per novam perfectio­ nem additam. Insuper et prœcipue dico 2° ad min. hujus syllogismi, inhærentiam actualem, I quantum ad actum inhærendi, non esse proprietatem accidentis, sed actum pro­ prietatis; proprietas autem est ipsa inhae­ rentia aplitudinalis proxima, sive est inhæ­ rentia proxima actualis, ut ita dicam, quan­ tum ad habitum : sicut, v. g. risibilitas quantum ad actualem risum non est pro­ prietas hominis, sed actus tantum proprie­ tatis; sed risibilitas quantum ad habitum seu radicem, est ejus proprietas; nec inde (it homo imperfectior quando actu non ri­ det, et si aliquod positivum isti privationi risus non succedat. Dices. Dictum est supra, inhærentiam apliludinalem esse essentiam accidentis : ergo non potest esse ejus proprietas. R. D. ant.Jnliærentia aplitudinalis rcmotaet fundamentalis est essentia acciden­ tis, C. ant. inhærentia aplitudinalis for­ malis et proxima est essentia accidentis, 2V. ant. ct conseq. Essentia igitur accidentis est natura essentialiter imperfecta ct infir­ ma, adeoque respiciens substantiam, ethoc est quod dicitur inhærentia aplitudinalis remola el fundamentalis, quia ex illa se­ quitur in accidente quxdam potentia seu aptitudo proxima ct formalis ad inhærendum, et hæc est ipsius proprietas, cujus ac­ tus est actualis inhærentia : et cum defini­ tur accidens, ens in alio, seu melius, u* diximus supra ex D. Th. ens cui debetur esse in alio, si definitio tradatur essentia­ liter, debet intelligi de inhærentia aplitudinali remota et fondamental! ; quod si intelligatur inhærentia aplitudinalis proxima et formalis, erit definitio descriptiva : etsic plerumque intelligitur et traditur, ut magis explicetur dependentia accidentis a sub­ stantia. Ad secundam probationem ant. supra 61 DISSERT. I. ART. VI. positi, R. 1* A7, conscq. Quia esse in ali­ quo per inhæ>ioiiein importat necessario quid positivum; at vero esse per se potest concipi vel positive pro forma , scilicet pro Subsistentia positiva, vel pro negatione esfr ndi in alio : sicut rationalitas, v. g. non potest sumi fiistpoutivc, irralionalitas vero sumi potest, vel positive pro forma aliqua, ut in bruto, vel negative pro mera negatio­ ne rationalitatis, ut in nihilo, lapide , etc. Altera disparitas est, quod existentia sub­ stanti® supponit subsistentiam, ut diximus; existentia vero accidentis non supponit inhxrentiam, sed supponitur ad illam. Urgebis. Minus dependet substantia ab accidentibus, quam accidentia a substan­ tia : atqui non potest esse substantia sine omni accidente : ergo nec accidens sine omni substantia. Prob. min. Substantia non potest esse sine ubi ct quando, juxta illlud ; Quidquid est, alicubi ct quando est. Ergo substantia, etc. J{. iV. miv.ddprobat. D. ant.Substan­ tia non potest e»se sine ubiel quando fun­ damentali ct radicali, C. ant. sine ubi ct quando actuali ct formali, ïV. ant. Cum enim ubiel quando, actualiteret formaliter sumpta, sint modi resultantes in corpore cx mensuratione loci et temporis, Deus po­ test impedire ne resultent isti modi, rema­ nente in ‘corpore exigentia et fundamento ad illos ex ista mensuratione loci et tempo­ ris, sicut, v. g. impedivit ne ex natura hu­ mana Christi resultaret modus illi naturalis, scilicet subsistentia. Ad axioma vero alla­ tum, dico debere intelligi juxta communem et naturalem rerum ordinem, vel de ubi et quando radicalitersumptis. Alia argumenta videri possunt in praefata nostra disserta­ tione, ex qua ista excerpsimus. Petes utrum omnia accidentia in hoc sa­ cramento sint sine subjecto, an sola quan­ titas? Hic. q. 77 a. 2. o.—R. solam quantita­ tem existcre sine subjecto, cætcra vero existerc in quantitate. Ibid. — Ratio est i° quia sic salvatur modus connaluralis existendi aliorum acci­ dentium, nec. multiplicantur miracula, seu sufficit quod nuantilasex>iatseparata a sub­ jecto; cætcra enim accidentia connaturaliter sustentantur a quantitate, et ea median­ te a substantia : unde nulla iit mutatio in aliis accidentibus. ibid, in a. s. c. — 2° Quia cætera acci- dentia seu qualitates, color, sapor, etc. non sunt divisibiles nisi ratione subjecti, ex sc enim non liabent partes, sed cas emendicant a quanlnatc : atqui qualitates in hoc sacramento dividuntur ad divisio* nem quantitaiX·, ut patet ad sensum : ergo sunt in quantitate sicut in subjecto. Ibid. o. — 5° Apparet ad sensum ali­ quid quantum esse coloratum et aliis acci­ dentibus affectum, nec in talibus sensus decipitur. 4° Tandem, videmus dari commune sub­ jectum actionis et reactionis accidentium, quod non potest esse aliud quam quantitas, quæ cum sit prima proprietas substanti® corporeæ, proxime accedit ad genus causa materialis. Et hinc iit quod, quamvis in eucharistia sint sola accidentia, non tamen dicatur tan­ tum in abstracto esse in ea color, sa­ por, etc.,sed etiam in concretoesse colora­ tum, sapidum, etc. ratione scilicet quanti­ tatis , quæ est illorum subjectum. Obj. 2° Sensus bene dispositi circa ob­ jectum debite propositum non falluntur: atqui sensus bene dispositi referunt esse panem in eucharistia, et objectum est de­ bite propositum : ergo. Λ. D. maj. Sensus bene dispositi non falluntur circa objectum debile propositum quod sit proprium sensibile, ut visus circa visibile, C’. quod sit sensibile per accidens ut est substantia, N. sld cujus sensum distincta min. JV. conseq. Non enim ad sensus pertinet judicare de substantia, sed ad intellectum , sicque circa illam possunt falli, seu potius præbere intellectui occa­ sionem errandi circa illam. Inst. Quando plures sensus bene dispo­ siti uniformiter et constanter referunt ali­ quid de objecto debite proposito , ita esse necessum est, alioquin nunquam illis esset fidendum et continuo subjiceremur peri­ culo errandi : atqui piures sensus bene dispositi uniformiteret constanter referunt esse panem in eucharistia, estque objectum debite propositum : ergo. Jl. 1). maj. Si ratio vel fides judicium sensuum non corrigat, C si corrigat, A'. Hic autem fides corrigit judicium sensuum. Obj. 5° Ex eucharistia iit generatio, sen­ sibus enim apparel ex speciebus panis quandoque generari, vel cineres si combu- -OJAt'NTÎ B OBJECTIONES. 85 rantur, vel vermes si putrefiant, vel pulve­ dicendum cum Scoto et Vasques, novas res si conterantur : atqui generatio sub­ substantias, puta, vermes, cineres, etc.. de stantialis iit ex præjacente materia et sub­ novo creari, neque cum quibusdam recenstantia: ergo remanet siib-tantia panis el tioribus Thomisti-, quantitatem a solo Ileo vini. Item panis eucban-ticus nutrit : atqui in novum compositum converti; hoc enim non nutri; ratione accidentium aut corporis est multiplicare miracula rc non salvare ve Christi, nutritio enim fit per conversionem ram generationem , quæ requirit ut nova substantiae alimenti in substantiam aliti : forma educatur de subjecto,vel saltem quod ergo. unio forma; cum materia ab agente natu­ Hic. q. 77. a. 5. o. — ]{. generari ali­ rali attingatur, ut fit in generatione ho­ quid ex speciebus eucharisticis negari non minis. potest, cum id ipsis sensibus constet; sed Ibid. — Respondet itaque Auctor, in ipsa quomodo fiat ista generatio difficile conci­ consecratione miraculose dari quantitati dipitur et varie explicatur. mensivæ panis et vini, quod sit [trimum Ibid. — Quidam dixerunt quod ea quæ subjectum subsequendum formarum, quod generantur, non Haut ex speciebus eucha­ est proprium materiæ; et ideo ex conse­ risticis, sed ex acre circumstante ; quod quenti datur prædictæ quantitati omne il­ quidem impossibile apparet multipliciter. lud quod ad materiam pertinet .· unde quid­ 1 Quia ex eo generaturaliquid, quod priu> quid posset generari cx materia panis et alteratum ct corruptum apparet : nulla au­ vini , si adesset, totum potest generari ex tem alteratio vel corruptio prius apparuit dicta quantitate, non quidem novo mira­ in aere circumstante, sed in ipsis specie­ culo, sed ex vi miracuh prius facti. bus. 2° Natura aeris non est talis, quod cx Sed difficultas esi utrum quantitas gerat eo per tales alterationes talia generentur. vices materiæ, non scium ad recipiendum 5° Potest contingere in magna quantitate dispositiones prævias ad generationem,sed hostias consecratas comburi aut putrefieri, etiam ad cductionem formae substantialis, nec esset possibile tantum de corpore ter­ ita ut novum compositum constet solum reno generari cx aere, nisi magna et valde quantitate et forma substantiali : an econrensibili inspissatione acris facta. 4° Licet tra , facta alteratione et positis dispositio­ non circumstet aer, sed species includan­ nibus sufficientibus in quantitate ad gene­ tur in auro vel argento, similiter fit gene­ rationem, producatur a Deo materia ex cu­ ratio, manente incorrupto auro vel argento. jus potentia educatur, et in qua recipiatur Ibid. — Alii dixerunt quod redit sub- forma substantialis novi compositi? Pri­ slantia panis et vini in ipsaspecicrum cor­ mum tenet Ferrariensis cum quibusdam ruptione; sed hæc positio videtur falsa, aliis, praesertim propter textum 1). Th. mox i·Quia, sicut substantia panis conversa est laudatum. Verum secundum est probabi­ in corpus Christi, deberet corpus Christi lius et communius : 1° quia de ratione com­ converti in substantiam panis; quod est positi materialis ct substantialis physici e-t, inauditum. 2° Quia non potest assignari quod constet materia et forma ; 2° quia a as quando substantia panis redeat, non ma­ sequeretur quod foret perpetuum miracu­ nentibus speciebus sacramentalibus ; quia lum etiam extra eucharistiam; quantitas quamdiu permanent, manet corpus Christi, enim illa quæ foret loco materia' in novo quod non potest esse cum substantia panis, composito , puta vermibus , existen t sine neque iis cessantibus, quia jam substantia subjecto; similiter quando novum coiiq er verba consecrationi* ; et ideo vera est propositio. Jnst.iP Non est impossibile quod sint si­ mul in hostia consecrata substantia panis ei corpus Christi t ergo. 11. nos non quærcre hic quid sit possi­ bile, sed utrum, manente substantia panis vere dicatur : Hoc est corpus meum, quod negamus. Obj. ‘2° et simul instabis.Hæc propositio Hic homo, demonstrato Christo, est Deus , est vera, licet humanitas non srt cou vers, in divinitatem : ergo si.nihler hæc : Hoc est corpus meum, est vera, licet panis non sil conversus in corpus Chri*li. R. jV. conseq. Disparitasest, quod Ilie homo in prima propositione supponat pnt supposito, etsensussit: Suppositum habws humanitatem est Deus, quod est verum : a in secunda propositione, t» hoc suppout pro natura seu substantia, et si remaner t substantia panis, sensus esset t substant a panis est corpus Christi, quod c>t falsum. Inst. Hæc propositio, Herbum caro fac­ tum est, est vera, licet maneat Verbuiii. Ergo pariter hæc, Hoc est corpus meum , est vera* licet maneat panis. DISSERT. I ART VII. 88 J?. 2V. conscq. Disparités est, quod con stet Verbum esse incapax mutationis : un­ de cum dicitur : Verbum caro factum esi, intclligi non potest Verbum desinere, scd assumere carnem.* At vero constat panem esse capacem mutationis, nec posse ad se assumere corpus humanum in unitate sup­ positi : unde cum dicitur : Hoc est corpus meum, debet vcrificari per conversionem et desitionem panis. Prima itaque proposi­ tio, inquit Sylvius, similis est huic: Petrus factus est doctus, remanente Petro; secun­ da vero similis est huic : indoctus factus est doctus, mutato indocto in doctum. Obj. 5° Sensus hujus propositionis, JIoc est corpus meum, est .· In, vel sub, vel cum pane est corpus meum ; vel panis substitui­ tur loco corporis mei; sicut Christus dixit Joanni : £'cce mater tua, et matri : L'cce filius tuus, quia illa pro matre, iste pro filio substituebatur. Ergo. Jl. ad primum, N. ant. Longe enim dif­ fert unum esse aliud, et esse sub vel cum dio. Corpus est sub veste et non est vestis, anima est cum corpore et non est corpus, Deus est in omnibus entibus et non est om­ nia entia. Ad secundum, N. conseq. Disparitascst, quod ex usu communi, quando una per­ sona substituitur pro alia vices ejus ct mu­ nia gerens, nomen ejus obtineat, ut patet d adoptante qui dicitur paler : at frustum panis in nullo gerit vices el munia corporis Christi, neque usu receptum est quod res inanimata pro vivente substituatur el ejus nomine vocetur. Insuper hoc argumentum non favet Lulheranis, qui non dicunt pa­ nem substitui loco corporis Christi, sed esse cum corpore Christi. I ARTICULUS VII. Varia quasi tones circa (ranssubstantiationem brevitur resolvuntur. Petes 1° utrum substantia panis et vini post consecrationem annihilentur ? Hic. q. 75. a. 3. o. — Jl. Negative. Ibid. — Prob. Secundum fidem catho­ licam ex articulis præcedentibus, substan­ tia panis convertitur in corpus Christi : at­ qui quod convertitur in aliud positivum , non annihilatur, scu non cadit in nihilum, sed in istud aliud transit. Confirmatur. Ad annihilationcm requi­ ritur rei secundum omnes suas paries de- -itio , per meram concursus divini siiqx sionem , et quod ad illius desitionem nihil positivum sequatur, quia annihilalio oppo­ nitur creationi : sicut erge creatio est a pu­ ro nihilo, tanquam a termino a quo ad ais quod ens positivum tanquam ad terminum ad quem ; sic annihilatio est abaliquo ente positivo, tanquam a termino a quo aci pu­ rum nihilum tanquam ad terminum uj quem : atqui in eucharistia, licet nihil sutetanliæ panis remaneat, ejus tamen desilio non terminatur ad purum nihil, sed ex illi sequitur aliquid positivum, nimirum corpus Christi : ergo. Ad cujus majorem elticidationcin, obser­ vant theologi omnes conditiones ad veram , et strictam conversionem hic reperiri : In sunt quatuor. Prima, quod terminus a quo ct ad quem sint quid positivum : substan­ tia panis est terminus a quo, corpus Christi terminus ad quem, utrumque positivum. Secunda, quocl terminus» quo desinat esse, et terminus ad quem incipiat esse : ita desinitesse panis, et incipit esse corpus Christi. Tertia, quod non sit mera concomitantia, sed quædam connexio inter desitionem | unius el inceptionem alterius : ct hic talisc-t connexio, si non necessaria secundum prolata, tenente et designante panem, ct . dicente , Hoc est corpus meum, vcrificari non potest, nisi intelligatur hoc quod tenet præ manibus fieri corpus Christi, idcoqne ! in illud converti : sicut si Chri-tus (lixis- i set, designans hydrias: Hoc est vinum, ver i fi cari non posset, nisi intelligcndo quod id quod erat prius aqua, versum sit in vinum. Quarta conditio secundum "liquos est, ut ' sil aliquid commune utrique termino a quo I et ad quem ; cl hæc cliv.i reperilur quate­ nus eadem accidentia quæ fuerunt in ter- I mino a quo, remanent in termino ad quem: I ahi tamen hanc conditionem non renutant necessariam ad veram conversionem, qua non est aliud quam transitus unius rei in aliam. dicas illud annihilari cujus nihil VARLE QÜ/EST CIRCA TRANSS., etc. 89 omnino remanet; nihil autem substantiae duplicem actionem, adductionem scilicet panis omnino remanet, neque materia, et transsubslantiationem; prioris terrmneque form à- Responsio jam data est ; nuin esse accidens, nempe Christi corpori, nempe ull ruis requiri ad annihilatio - præsentiam; posterioris esse substantiam, nem, quod res ita desinat per meram nempe corpus Christi. concursus divini suspensionem, ut ex ejus Sed contra 1° infero. Ergo transsubdoitione nihil positivum resultet ; quod stantiatio non est actio adductiva, quod liic non contingit. — Q. 75. q. 4 o. ct intendimus. Jnfcro 2°. Ergo superfluit ad­ ad i— Et quamvis id superet virtutem ductio : hoc ipso enim quod panis transagentis naturalis, quod non potest totam substantiatur seu convertitur in corpus substantiam in aliam transmutare, sed for­ Christi, corpus Christi est præsenssub spemam dimtaxat, remanente immutata eadem ciebus panis; sicque ista responsio non so­ materia, ut videre est in mutationibus lum multiplicat miracula sine necessitate, naturalibus quæ sunt tantum formales: id sed adstruit miraculum adductionis omnino tamen potest agens infinitæ virtutis quod impertinens ad rem et vix intelligibile, quo babetactionem in totum ens; quia utrique nempe resaliquaadducalurillucubijame>t. materiæ et un ique formæ est communis na­ 2° Transsubstanliatio est formatter actio tura entis, ct id quod est entitatis in una, convcrsiva : atqui adductio non est converpotest actor ct allector entis convertere in siva : ergo. Prob. min. Non est actio conid quod est entitatis in altera. versiva unius m aliud sine productione il­ Petes 2° qualis actio sil transsubstantia- lius in quod fit conversio; quid est enim tio, an adductiva, an unitiva, an conser­ convertere unum in aliud, nisi ex uno ef­ vativa, an productiva , seu reproducliva ? ficere aliud? idque patet in conversionibus Jl. 1° Probabilius non est adductiva. Est quas refert S- Scriptura , uxoris both in contra Scotmn,Bellarm. etc. 1° Quialrans- statuam salis, virga Aaron in serpentem, substantialio est conversio substantialis, aquae in vinum. Ergo. ideo enim dicitur transsubstanliatio, con­ 5° Adductio importat motum localem, sequenter debet habere pro termino formali motus autem localis non fit nisi unus locus substantiam; in hoc enim differt conversio ut terminus a quo deseratur, et alter locu> substantialis ab accidentali, quod ista ha­ tanquam terminus ad quem acquiratur: beat pro termino formali accidens, illa sub­ unde corpus Christi adductum de cœlo ut stantiam : atqui actio adductiva non estcon- esset sub speciebus, desereret ccelum.Quod versiosubstantialis, quippe quæ non habet si none cœlo adducatur, dicant unde ; cum substantiam pro termino formali, sed so­ non sit nisi in cœlo. lam praesentiam accidentalem : ergo. Λ. 2°. Transsubstanliatio non est actio Pespondet P. llenno, terminum adduc­ unitiva nec conservativa. tionis esse corpus Christi, non ut produc­ Jlatio primœ partis est ; quia actio uni­ tum, sed ut introductum , hoc est, ut præ­ ti va supponit præsentiam rei unienda* : ergo sens sub speciebus eucharisticis. corpus Christi est præsens speciebus per Sed contra. Actio non est substantialis aliam actionem praeviam. ex eo præcise quod attingat substantiam , Jlalio secunda· partis est; quia conser­ si nihil substantiale producat; alioquin vatio nulli loco determinato rem conserva­ nulla foret actio accidentalis, cum omnes tam figit; sed ah omni loco abstrahit, per­ attingant subjectum substantiale formarum manet enim eadem creatio et conservatio, quas producunt: sic, v. g. dealbatio aut quantumvis locus mutetur. Adde quod con­ calefactio esset actio substantialis, quia at­ servatio rei in loco supponat eam ibi esse. tingit parietem aut lignum, quod est sub­ Λ’. 5°. Transsubstanliatio est actio pro­ jectum formæ accidentalis quam in illo ductiva seu reproducliva corporis Christi. producit : sic motus localis angeli foret non simpliciter, sed tali modo. scilicet ex transsubstanliatio, quia terminatur ad ejus pane. Prob. prima pars 1° ex SS. Patribus, substantiam ut introductum, seu quatenus qui, ut patet ex articulis pracedenlibu< dat sub præsentia ad locum. Huic itaque responsioni non satis fidens dicunt corpus Christi fieri, confici ex pane, laudatus theologus, addit hic intervenire idque Auctor specialiter probat hic loto io pl •I’l DISSERT. I. ART. ATI. art. 8 : ntqni quod fit, quod conficitnr ex producitur simpliciter, sed secundum tp pane, producitur ex pane; quid Csl enim ct tali modo, scilicet ex substantia fieri ct confici, quam produci? idque feo unde terminus formalis transsuhdane. CCI (ins est, secundum mentem SS. Patrum, nis non est corpus Chri-ti simplicer. quod ad hanc conver-ioncin seu produc­ absolute, sed eorpis Christi quatenuvfit·· tionem adstniendam utantur jam laudatis pane. Et per hoc solvuntur argumentas', i xcmplis conversionis virgæ in serpentem, tisfanim. aqnæ in vinum, uxoris Loth in statuam sa­ Vbjicruiit enim; Ie Actioconvermap: il's, in qnibns manifestum est res produci. nis in corpus Christi snpponit ipsum p Confirmatur. S. Th. citatos art. 8, do­ productum et existons : ergo ipsam » »i cet hanc conversionem in hoc convenire producit. mm creatione et transmutatione naturali 7'. 1). conseq. Ergo ipsum non prodii? sen formali, quod sicut in creatione ex non '•impliciter et absolute, C. non prod.j. ente iit ens, et in transmutatione naturali secundum quid et tali modo, scilicet ·. I cx aere , v. g. fit ignis, ita ex pane fit cor­ pane. N. pus Christi : atqui in creatione vere produ­ Inst. pOuod producitur, transit de n? citur ens, et in transmutatione naturali esse ad esse : atqui corpus Christi nonlr: vere producitur ignis : ergo in transsub- sit de non esse ad esse .· ergo. ; stantiatione vere producitur corpus Christi. 7’. D. maj. Quod producitur prim-)· Atque hinc exploditur praepostera intelli- simpliciter, transit de non esse ades^e.t gentia .Marci Serra , qni vult corpus Christi quod producitur iterato et tali modoM dici fieri cx pano metaphorice, ‘icut dicitur distinguo. Transit de non esse simplifié Deum factum esse refugium nostrum. ad esse simpliciter, N. transit de noneΛΙ forte oppones S. Th. in 4, d. 41, tali modo ad esse tali modo, C. et siero· q. 1, a. 5, q. 1, docere hanc es quia desilio qualis est productio, et eurndem corpus Christi sup|M>m«>r simpliciter et terminum habent, licet contrario modo, absolute productum ante verba consecra­ ita ut, si productio sit substantialis, etiam tionis; ergo per transsubstanliaiionein non dentio est substantialis. Sequitur 5· eum· VARVE QUEST. CIRCA TRAWSS., etc. dem eiTectnTn produci a pluribus causis to­ talibus, nimirum in cœlo per primam sui productionem, ct in altari peractionem transsubstaritiativam ; item per plures consecrcdnnes in pluribus altaribus. Sequitur 4· quod pinea accidentia solo numero dis­ tincta , sint in eodem subjecto, scilicet plu­ res actiones productivæ in eodem corpore Christi. Ergo. /i. nihil horum sequi ex nostra senten­ tia. Non primum ; quia idem corpus quod fuit primo productum ex Maria virgine, reproducitur ex pane : ncc est simile de vino inCana Galileæ, quod fuit primo pro­ dut tum cx aqua et non ex vite, et ideo non erat vinum de vite. Non secundum; quia corpus Christi non cadit in nihilum eum alibi existât, sed tantum desinit esse sub irtis speciebas panis. Tunc autem talis est desitro qualis pro luctio, quando est desilio rei primo elsimpliciter productæ, non vero quando est desitio rei de novo reproductæ ct prius existentis. Non tertium; quia, licet corpus Christi in cœlo ct in eucharistia sil idem substantiaiiter, non tamen sub ea­ dem formalitale et eodem modo produc­ tum: unde in ratione effectus est formaliter distinctum. Quantum autem ad plures consecrationes, cum sint tantum causas in­ strumentales, non repugnat plures esse to­ tales ejusdem effectus. Non quartum; quia plures istæ actiones productivæ non sub­ jectantur in eodem corpore Christi, eodem modo ct in iisdem circumstantiis sumpto , sed in eodem corpore diverso modo el in diversis circumstantiis constituto, scilicet ex diverso pane, sub diversis speciebus el in diversis locis, sicquc non in eodem sub­ jecto formaliter , sed materialiter tantum ; seu, si mavis, in eodem quidem subjecto, sed æquivalenter multiplici; quia acciden­ tia individuantur a subjecto eodem modo et in iisdem circumstantiis constituto. Petes 3° utrum, abstrahendo a verbis consecrationis , possit de Dei potentia ab­ soluta corpus Christi esse præsens in eu­ charistia, absque conversione panis in ipsum ? R. hac in parte divisos esse Thomistes. Capreolus,Peludanus,Ferrariensis negant propter quaedam testimonia D. Th. praeser­ tim in 4, d. 11, q. 1, a. 1, q. 1, ubi vide­ tur docere id implicare contradictionem , sicut si poneretur animal rationale non esse 01 hominem. Affirmant CajetaniH et Soto ; quia, abstrahendo a verbis consecrationis, non videtur implicantia quod Deus produ­ cat corpus Christi in eucharistia sacramentaliter præsens, et simul conservet substan­ tiam panis, ant eam annihilet. Unde ad.D. Th. dicendum, ipsum intelligendum in hypothesi quæ de facto est, quod corpus Christi incipiat esse ia hoc sacramento absque sui mutatione. Hoc enim supposito, verum est repugnare cor­ pus Christi esse in eucharistia, absqueeonversione panis in ipswm,qiria repugnat ali­ quid esse nunc cum prius non esset, nisi vel in se mutetur, vel aliquid in ipsum : sicut quia Deus non mutatur, non potest esse de novo in creatura sine mutatione creaturæ : cum ergo supponatur corpus Christi non mutari, et aliter sit nunc quam prius, necessario panis debet mutari per conversionem in ipsum. At extra præsentem hypothesim, nihil repugnat quod coi­ pus Christi producatur sub speciebus panis cam aliqua sui mutatione, non alterative aut corruptiva, sed perfecti va , et simul conservetur substantia panis aut annihi­ letur. Petes 4° utrum transsubslantiatio fiat in instanti ? Hic q. 75. a. 8. o. —R. Affirmative quia mutatio est instantanée triplici ratione : 1° ratione formæ quæ non suscipit magis ct minus; 2° ex parte subjecti quando e>t in ultima dispositione; 5° ex pacte agentis quod est infinitae virtutis. Atqui substantia corporis Christi non suscipit magis el mi­ nus, non est in hac conversion subjectum quod successive præparetur,ct agensnem|>c Deus, est infiintæ virtutis ; ergo. Eodem itaque instanti quo desinit panis, incipit esse corpus Christi ; sed istud in­ stans est cxtrinsecum pani ct primum ορκ non esse, et intrinsecum corpori Christi ac primum ejus esse, quia desinit panis desi­ nente prolatione verborum , qua* cum sit successiva, desinit per primum sui non esse, seu per instans extrinseeum ; sicquc panis ct corpus Christi non sunt simul in eodem instanti, sed idem instans quod esi primum non esse panis, est primum esse corporis Christi. DISSERT II. ART. I. 92 DISSERTATIO II. DE ESSENTIA , ÜN1TATE ET INST1TOTIONR SACRAMENTI EUCHARISTIÆ. D. Th. Q. 75. Asserta veritate realis præscntiæ corporis et sanguinis Christi in eucharistiaper transsubstantiationem , ad alia quæ hoc sacra­ mentum spectant et hanc realem præsentiampræsupponunt, progredimur. Dicemus itaque cum Auctore, 1° de ipso sacramento secundum se et ejus institutione ; 2° de ejus materia ; 5° de forma ; 4° de effectibus ; 5U de recipientibus ; 6° de ministris ; 7° de ritu seu sacrificio. ARTICULUS I. 1’» • 4JI X It (I '1 In quo consistat sacramentum eucharistiæ ? Suppono tanquam certum , eucharistiam esse sacramentum. Est enim signum sensi­ bile , practicum gratiæ sanctificantis, per­ manentor a Christo institutum. Est signum sensibile per species panis et vini ; est sig­ num practicum gratiæ sanctificantis, .Ioan. 6 : Qui manducat hunc panem vivet in aternum.Est a Clirido permanenter insti­ tutum, Luc. 22 : Hoc facite in meam com­ memorationem .Hæc autem constituunt sa­ cramentum. H»c. q. 73 a. 1. o. — Hujus convenientiam hanc affert Auctor. Deus non minus providet per sacramenta in ordine gratiæ, quam per naturalia in ordine nature; in­ stituit enim sacramenta ad vitam spiritua­ lem, secundum quamdam proportionem et similitudinem ad vitam corporalem : sicut ergo in ordine naturæ vitam corporalem confert per generationem parentum, vitæ illius perfectionem per augmentum, et con­ servationem per alimenta ; sic in ordine gratiæ, ad vitam spiritualem nos generat per baptismum, perficit d roborat per con­ firmationem, nutrit et conservat per eucha­ ristiam. Id non inficiantur Lutherani etCalvinistæ, si tamen Calvinistæ dicendi sint agnoscere aliquod verum sacramentum, siquidem in nullo agnoscant vim sanctificandi, sed tan­ tum vim excitand» objective fidem qua jus­ tificamur. Differunt insuper a Lutheranis , quod isti admittam præsentiam realem , Calvinistæ vero spiritualem tantum. Verum quia in hoc sacramento duo generatimconsiderari possum, scilicet actio- j nes transeuntes quarum prxeipue sunt consecratio et sumptio , et res permanente» quæ sunt species panis et vini, corpus et sanguis Christi; quæstio esi in quo ex hij consistat sacramentum. Duplici sensu mo­ vetur quæstio : 1° utrum statun post con­ secrationem sit realiter præsens corpui Christi independenter ab usu seu sump­ tione, consequenter an sacramentum con­ sistat in re permanente et non in actione transeunte? Negant Lutherani et Calvinis­ tæ ; ex «pio inferunt hostiis reservatis nul­ lum cultum esse exhibendum. 2° Posito «piod corpus Christi sit realilcr præsens stalim post consecrationem et ante sumptio­ nem, quodnam ex quatuor assignatis, sci­ licet consecratione, sumptione, speciebus et corpore Christi habeat rationem sacra­ menti? quod controvertitur inter doctores catholicos. Utramque difficultatem duplici 5 resolvemus. 5 I. Utrum lacramentum euchariitûe consulat eucharistiæ sacramento non esse coipus )) et sanguinem Domini nostri Jesu Christi, » sed tantum in usu dum sumitur, non au­ )> tem ante vel po Ilist. c. 24, dicit eucharistiam trans­ nem et benedixit, ac fregit, deditque dis­ mitti ad alios in signum pacis. Tertull. cipulis et ait : decipite et comedite, hoc lib. 2 ad Uxorem c. 5, hortatur illam ne est corpus meum. Ergo erat tunc tantum post obitum suum ducat infidelem, et inter alias rationes hanc profert : « Non sciet, corpus Christi præsens cum comederent. Sed contra. 1° ΛΓ. conscq. Esto enim » inquit, maritus quod secreto ante omChristus prius dederit discipulis cibum an­ » nem cibum gustes : et si sciverit, panem tequam diceret, Hoc est corpus meum, » non illum esse credet qui dicitur, » id non sequitur discipulos illum manducasse est, corpus Christi. S. Cyprianus Serm. de antequam illa nroferret ; imo contrarium Lapsis, narrat quod, cum mulier tempore certo constat, «lioquin non manducassent persecutionis lapsa, « arcam suam in qua corpus Christi, aut ibi fuisset ante prola­ » sanctum Domini fuerat, manibus indignis tionem formæ : sicque argumentum manet » tentasset aperire, igne inde surgente dc» territa est. » Dionysius Alexand. Epist. ad in suo robore. 2° E. ant. Si enim ex verbis laudatis Fabium Antiochenum, apud Euseb. 1.6, Matth. colligeretur Christum prius dedisse c. 56, scribit sacerdotem ex infirmitate in­ cibum manducandum quam diceret, Hoc cedere non valentem, « puero eucharistiæ est corpus meum, pariter ex his Marci 14 : » exiguam partem dedisse, praecipiendo ut Et accepto calice, gratias agens dedit cis, » eam madefactam in os senis Serapionis et biberunt ex illo omnes; et ait illis : » infunderet. » S. Basilius Epist. 28 ad C®· Hic est sanguis meus, concludendum fo­ saream Patriciam, refert tempore persecu­ ret, Christum non esse praesentem nisi post tionis, fideles in cryptis latitantes asportare manducationem, aut esse præsentem ante secum eucharistiam, quam premente peri prolationem formæ, ut jam modo dicebam ; culo sumebant, et ut hunc morem propu­ quod est absurdum, et non admittunt Lu- gnet, addit « eos omnes qui per eremum therani. Fateantur ergo non ex serie, sed » vitam monasticam instituunt, ubi copia ex sensu verborum colligendum esse quid » sacerdotis non competit, cum habeant Christus prius aut posterius fecerit : sensus » Domini communionem, de suis manibus autem verborum aperte exigit ipsum prius » illam percipere. » Concilium Nicaenum i, dixisse, Hoc est corpus meum, quam por­ can. 15, postquam dixit lapsis dandam esse rigeret discipulis manducandum, ul con­ communionem in exitu,addit : « In summa stat ex probatione nostra. » autem de quolibet exedente , et euchaRespondent et fatentur Calvinistæ, equi­ » ristiæ participationem petente, cum exadem Christum hæc verba protulisse ante­ >» minatione oblationem impertiat. « S.Amquam daret manducandum: at dicunt non » brosius, in Oratione funebri pro fratre esse absoluta, sed hypothetica et promis- » suo Satyro, narrat illum fracta navi pe­ toria, scilicet, Hoc est corpus meum, si tiisse dominicum sacramentum et in orario manducabitis. ligari fecisse, moxque in mare se proje­ Sed contra. Nemo non videt hanc in­ cisse , unde favente Deo evasit incolumis. terpretationem esse prorsus fictain et mere S. Chrysost. Epist. ad Innocent, papam, ad effugiendum excogitatam, contortam et de militibus ab imperatore missis ul ip- 04 I •Lu DISSERT. Π. ART. 1. sum trucidarent, sic scribit : « Locum in » quo sancta condita servabantur ingressi » sunt milites, quorum aliquos scimus nul­ » lis initiatos mysteriis, et viderunt omnia » quæ intus erant; quin et testes sumus, » quod Christi sanguis, sicut in tali tu­ » multu contingit, in prædictorum militum V vestes effusus est. » S. Cyrillus Alexand. Epist. adCalosyrium : « Aliquos esse audio, » inquit, qui mysticam eulogiam nihil ad U sanctificationem juvare dicant, si quid » ex ea fiat reliqui in alium diem : insaniunt vero qui hæc asserunt. Neque enim alte­ » ratur Christus, neque sanctum corpus ejus immutatur, sed benedictionis vis ac » facultas et vivificans gratia perpetua in » illo existit. » S. Hieron. Epist. 4 ad Rus­ ticum , laudat Exuperium , episcopum To­ losanum, qui. ob voluntariam paupertatem, corpus Christi in canistro portare cogeba­ tur : Nihil, inquit,ditius qui corpus J)oimni canistro vimineo,- sanguinem portat tn vitro. Item hujus praxis totes sunt columbæ ct turres aureæ vel argenteae in templis sus pensæ, in quibus servabatur corpus Christi, quarum meminerunt Amphilochius, invita S. Basilii ; Greg. Turouens. I. 1 de Gloria martyrum c. 86 ; concil. Constantin, sub Menna anno 536; Turonens. 2, anno 567, etc. Tot testibus et pluribus aliis quos, ne longior sim, omitto, victus Calvinus 1. 4 Institut, c. 17, J 59, « Qui sic faciunt, in» quit, id est, qui servant eucharistiam, * habent, fateor, veteris Ecclcsiæ exem» pium : verum in re tanta, et in qua non » sine periculo erratur, nihil tutius quam » veritatem sequi. » Insolens responsum’ Quasi vero non foret tutum et tutissimum veteris Ecclcsiæ ab Apostolis et patribus formatæ vestigia premere, quam hesterna novaturienlis somnia sequi. Si ita sit, concussa semel veritatis columna, nihil est quod cuicumque profanæ novitati op­ poni possit, nosque omni vento doctrinæ circumferri necessum est. Mos autem privattm servandi eucharis­ tiam nunc m vmiversa Ecclesia, propter varios abusus, abrogatus est. Quidam ar­ bitrantur abrogatum fuisse a synodoCæsaraugustana anno 551, alii voient hujus synodi prohibitionem spectare tantum VriseilGanistas, et hunc morem in pluribus ccclcsiis adhuc viguisse sæculis sequenti­ bus usque ad duodecimum, ex variis mo­ numentis quæ citantur apud Honorat. Tournely hic q. 4, a. 2. Prob.Sa rationibus thcologicisA’ Eu­ charistia est sacramentum institutum |w modum cibi spiritualis animæ : ergo sicut cibus corporalis, licet ad usum sit ordina­ tus, est quid permanens habetque vim completam nutriendi ante sumptionem; sumptio autem est tantum conditio requisita ut dc facto nutriat: ita eucharistia,licti ordinata ad usum, est quid permanents ha­ betque ante sumptionem vim completam nutriendi spirilualiter animam, et ejm sumptio est tantum conditio requisita ulde facto nutriat. Confirmatur. Res ordinati ad usum, non est ipse usus ; sic panis non est comestio, potentia videndi non est vi- ] sio : ergo similiter. V Verba consccratoria efficiunt quod dguitica.it: atqui pronuntiantur a sacerdote ante usum, et significant esse corpusChrisii ergo ante usum efficiunt corpus Christi et sacramentum. 3° Si usussit de essentia sacramenti, se­ quitur quod recipientes conficiant sacra- ; mentum non minus quam ministri ; man­ ducatio ennn tota se tenet ex parte reci­ pientium : absurdum consequens : ergo. Solvuntur abjcctionet. Obj. Ie Constat ex pluribus antiquis monumentis nihil olim reservatum fui'· Similiter Ilesychius, Jib.2 in Levit. Nicephorus 1.17, c. 25, etc. 2’Origenes, Hom. 5 in Levit, dicit quod panem quem Christus dedit discipulis, non distulit, nec servari jussit in crastinum. 5° S. Cyprianus. I.de Cuma Dom. dicit : Ai­ ms iste recipitur, non includitur. 4® \eiierab. Reda, 1. 4 Enchari.sticæ historic, cap. 14, refert Apostolos apparuisse puero ægrotanti eique dixisse ut exspectaret do- IN QUO CONSIST. SACRAM. EUCHAR. nec missa celebraretur, ut viatico corpo­ ris Domini reficeretur. 5’ Concii. Cæsaraugtisl. anno 581, et Toletanum 1, anno 400, pro' ibent servari particulas eucharistiae. R. 1° hanc objectionem non impetere di­ recte conclusionem nostram , sed tantum secundam probationem petitam ex. praxi Ecclcsiæ, quæ etsi invalida foret, staret ni­ hilominus probatio ex aliis capitibus. Sed et hæc objectio magis nocet quam faveat hæreticis. Utquid enim tanta cura circa par­ ticulas residuas post communionem publi­ cam, ut vet cum timore et tremore consu­ mer» ntur, velcomburerentur, vel traderen­ tur pueris innocentibus, si non sint sacraiividuin, nec corpus Christi contineant? litm qua fronte haeretici objiciunt nobis INimonia quibus probatur contra ipsos sa­ crificium altaris, missa et viaticum? R. 2° testimonia quæ pro praxi teefesiæ protulimus, apertiora sunt et expressiora , quam ut his quæ opponuntur possint in­ fringi; idque est mirandum ct culpandum in Calvinbtis, quod principem suum Calvi · num hac in parte oscitanti® arguant, seque ipso oculatiores jacient ; fatetur enim Cal­ vinus, ut vidimus, eos qui servant eucha­ ristiam, habere veteris Ecclesiœ exem­ plum. Itaque, ut ad singula descendamus, z/d primum. 1° Epistola Clementis cum aliis deer t ilibus veterum pontificum supposititia nunc ab eruditis reputatur : vide digress. 2 ad 1 dissert., tractatus nostri dc Jure ct Justitia. 2° Dato esse genuinam, in eadem legitur : « Reliquias fragmentorum «corporis Domini custodire debent, ne qua «putredo inveniatur in sacrario, ne cum id «ncgligenter agitur, corpori Domini gravis «injuria inferatur. » Sensus ergo verborum in objectione non est, quod nihil omnino de eucharistia reservetur, sed nihil post sepositas particulas quæpro infirmis reser­ vabantur. Idem est sensus Hesychii et Nicephori. Insuper observandum est quod, dum apud aliquos Patres aut qnædam con­ cilia legitur proscription reliquias eucha­ ristia» esse comburendas, vel pueris traden­ das, aut a clericis consumendas, aliquando intelligant reliquias quæ jam aliquandiu servabantur, quas jubent renovari et alias recenter consecratas substitui, ne quid pu­ tredinis aut indecori obveniat : vel etiam quandoque intelligunl minutiores particu­ las quæ decenter servari non possunt. 05 Ad secundum, N. conscq. Quamvis enim Christus non jusserit servari eucharistiam in crastinum, ut dicit Origenes, quia id tunc non conveniebat, imminente cruento pro­ prii corporis sacrificio, non sequitur id non posse fieri, nec dixit Origenes ; plura enim quæ non fecit, nec jussit Chri-lus, Ecclesi® suæ prudentiæ determinanda reliquit, kliunde nihil aliud illic intendit Origenes, quam quod sacrificium laudis debeat esse recens et spirituale, ad quod probandum utitur exemplo tum Christi qui panem con­ secratum statim di-lribuit discipulis, tum præcepti Apostolis impositi ne panes por­ tarent in via, tum damnationis Gabaonitarum qui panes veteres ad Israelites detule­ rant : numquid forte Origenes contendit non licere nunc portare panes in via, aut veteribus uti? Minime; sed adhibet hæc exempla quatenus ejus intentum aliquo modo adjuvant. Ad tertium. l°noc opus non est Cypria­ ni, sed Arnold! Brixiensis. 2» Sensus hujus auctoris non est, quod eucharistia non pos­ sit includi in vasis, sed quod non ita in re­ cipiente includatur, quin aliis possit com­ municari : patet ex contextu. « .Equa, in»quit, omnibus portio datur, integer ero»gatur, distribuitur non demembratur, » incorporatur non injuriatur, recipitur non » includitur ; cum infirmis habitans non in» firmatur. » Ad quartum. Quidam respondent Bcdam loqui de monacho incola parvi monasterii, in cujus sacello eucharistia non servabatur. Svd quidquid sit, ex hoc facto non sequitur non servari eucharistiam, sed duntaxat Apostolos monuisse hunc puerum ut ex­ spectaret tempus sacrificii, quocum majori devotione et fructu viaticum reciperet. Ad quintum. SynodiCaisaraugustana et . Toletana non prohibent asservari eucharis­ tiam, sed jubent fidelibus ut in ecclesia communicent, et ut non asportent secura eucharistiam, ut quandoque fieri solebat; idque, ut quidam volunt, spectabat tantum Priscilianistas, qui, ut catholici apparerent, sumebant manibus eucharistiaiu et po-tea illam sacrilege abjiciebant; idque colluunt ex concilio Tolct. 2, anno 675. can. 1 i. Obj. 2° Omnia alia sac»amenta consis­ tunt in usu : ergo et sacramentum eucha­ ristia·. J{. iV. conscq. 1· Quia sacramenta ex ’.o DISSERT. I ART. I Of Imitate Christi instituentis inter se specie differunt : unde non est mirum aliquid uni convenire quod aliis non convenit, imo sic esse necessiim est, neque in his quæ sunt juris positivi ab uno ad aliud valet argu­ mentum. 2° Omnes aliorum sacramentorum formæ actionem transeuntem essentialiter important, ut, Te baptizo, te confirmo, te absolvo, etc. Forma autem eucharistiæ non importat actionem, sed quid perma­ nens, Hoc est corpus meum. Et quamvis hoc dicatur in ordine ad actionem, esum scilicet, cibus tamen est aliquid permanens, et comestio est tantum conditio requisita ut de facto nutriat. 5° Alia sacramenta con­ sistunt in applicatione formæ et materiæ ad subjectum quod instrumentaliter sanctifi­ cant : sacramentum autem eucharistiæ con­ sistit in applicaticnc formæ ad materiam quam consecrat : —Hic. q. 73. a. 1. o — unde continet in se aliquid sacrum absolu­ te, scilicet corpus Christi quod tale est independenter ah hominis sanctificatione : cætera vero sacramenta continent aliquid sacrum in ordine ad aliud, scilicet virtutem ad sanctificandum. Inst. Christus hoc sacramentum instituit, ut manducetur a fidelibus : ergo extra man­ ducationem inutiliter existit. R. N. Conseq. Perinde est enim ac si argueres: Panis factus est ut manducetur.· ergo inutiliter existit extra manducatio­ nem ; quasi vero non debeat existere prius­ quam manducetur. Itaque, ut jam sæpe dictum est, eucharistia est instituta ut man­ ducetur, ita quod manducatio sit conditio requisita ut de facto nutriat, non autem quod sit illius constitutiva, cum cibus sit cibus auequam comedatur. CONSECTARIA. De adoratione Chriili in eucharirtia. Lutherus L. ad Waldenses adorationem Christi in eucharistia liberam permittit. Melancthon inApolog.tit.de CœnaDom. illam in usu tantum permittit. Lutheran! posterio­ res et Calvinistæ, neque in usu, neque ex­ tra usum illam permittunt, voluntque il­ lam esse meram idololatriam. Contra quos. Ex dictis colliges 1°,eucharistiam posse palam a fidelibus adorandam exponi. Si enim Christus homo Deus sil permanentor praesens in eucharistia, communissimus reionis sensus et ratio naturalis indicant et jubent cultum latrîæ illi esse exhiben­ dum, sicut exhibebatur dum inter homing conversabatur, atque exhiberetur si vi-, bilis in terris nunc appareret. Ita decrevit Trid. sess. 15, cap. 5,hii verbis: «Nullus itaque dubitandi locus re· » linquitur, quin omnes Christi fideles,pro » more in Ecclesia catholica semper recep» to, latriæ cultum, qui vero Deo debetur, «liuic sanctissimo sacramento in venera» tione exhibeant. Neque enim ideo minui » est adorandum, quod fuerit a Christo Do» mino, ut sumatur, institutum; nam illum » eumdem Deum præsentem in eo adesse » credimus, quem Pater æternus introdu» cons in orbem terrarum dicit : Et ado» rent eum omnes angeli Dei, quem Magi » procidentes adoraverunt, quemque deni» que in Galilæa ab Apostolis adoratum » fuisse S. Scriptura testatur.» Hunc morem et praxim antiquam Eccle­ siæ testantur SS. Patres. S. Cyrillus Jerosol. Catechesio Mystag. dicit, eum qui ac­ cepturus est eucharistiam debere accedere pronum adorationis 1Λ modum. S. Ambros. lib. 5 de Spiritu Sancto cap. 12: « Ita»que, inquit, per scabellum terra iiitdligitur , per terram autem caro Christi, «quam hodie quoque in mysteriis adora»mus.» S. Chrysost. Horn. 24 in i Cor. • Hoc corpus in praesepi reveriti sunt Magi... » imitemur saltem barbaros, nos qui cœlo»rum cives sumus.... Tu vero non in præ»sepi, sed in altari.... vides. » Et Horn. 5 in Epist. ad Ephes. Adora et communica. S. Aug. in Psal. 98 : Nemo illam carnem manducat, nisi prius adoraverit. Objiciunt l°hæretici.Christus instituithoc sacramentum ut sumatur, non ut adorelur. Despondet Trid. cit. quod , quamvis sit institutum ut sumatur, sit nihilominus ado­ randum, quiaestidemiile homo Deus quem Angeli, Magi ct Apostoli adoraverunt. -» Reponunt. Non est præceptuin adorandi sed manducandi. Jg R. non requin speciale præceptuin ado­ randi , hoc ipso quod constat esse ibi ho­ minem Deum præsentem, quia hanc ado­ rationem judicant et jubent religio et ratio, ut dictum est. Absque speciali præcepto, solo religionis et rationis ductu, ipsum ado­ ravere Magi in præsepi, cæcus in templo, Cananæa in via, nautæ in navi, Apostoli la I Galilaea. w nunc in cudi- regnantem, non fuissenecesse adorandum, quod non admittunt hæretici. 71. 2" ab όΙ utam ac immensam e»e disparitatem inter adorationem Ehri-ti in eu­ charistia ct cultum idolorumΛΓ Ex parte objecti : dii gentium erant falsi dii et ho­ mines peccatores : Christus est verus Deus. 2° Ex parte circumstantiarum : ethnici exis­ timabant sua simulacra esse vel corpora suorum deorum animata, quibus ideo di­ vinos honores deferebant, sicque ligna, la­ pides et opera hominum colebant ; ex S. Aug. 1. 8 de Civit, cap. 25, et Arnobio 1.6. Vel sedes suorum deorum ad quas incan­ tationibus magicis aut humano imperio ac virtute , coelum deserentes , descende­ bant, et in quibus sic concludebantur at­ que alligabantur, ut recedere pro libitu non possent ; ex eodem Arnobio cit. el Eusebio 1. o. de Præparat. Evang. Vel denique exis­ timabant suos deos esse paries ac virtutes seu quasi membra magni dei, scilicet Jovis, quem mundi animant esse putabant ; ex S. Aug. 1. 4 de Civit, cap. n. At vero species eucharistie® non sunt corpus Christi , ne­ que virtute magica aut humana, sed divina illis adest, non alligatus aut coarctatus, di vinitas enim ejus est ubique, corpus est in coelo et in omnibus aliis hostiis consecra­ tis; et quamvis species possint frangi, com­ buri, etc., non tamen divinitas, neque cor­ pus Christi quod ibi e-t ad modum spiri­ tuum impassibile ct incorruptibile. 7nst. Christiani adorant species: atqui species sunt quid creatum : ergo /?. secundum plures theologos, solum Christum et non species adorari : commu­ nior tamen opinio est, eas adorari cum Christo per modum unius, non tanquam objectum motivum, sed terminalivum tan­ tum adorationis; sicut humanitas Christi unita divinitati adoratur ratione divinitatis conjunctae. Quod si species considerarentur sine conjunctione ad Christum, sed precise ut sunt sacramentum institutum ad nos­ tram sanctificationem, non deberent coli latria, sed aliquo cullu inferiori, ut quædam res sacræ, sicut alia sacramenta. Colliges 2°, convenienter ac religiose institutum esse in Ecclesia festum corporis Christi, illudque in supplicationibus cir­ cumgestari. Sequitur pariter ex dictis. Si enim corpus Christi sîl nermanenter prae­ | sens in eucharistia, nihil magis congruum IN QUO CONSIST. SACRAM. EUCIIAR. Urgent. Eucharistia instituta est per mo­ dum convivii, et sic aliquando celebrata fuit, ut convivæ sederent, et sedentes .su­ merent ac manducarent. Esto : quid inde ? Restat probandum hæreticis convivas prius­ quam sederent, aut dum sederent, non ado­ rasse, quod nunquam evincent. Objiciunt 2° Adoratio Christi in cuclia- I rislia non fuit in usu primis Ecclesiæ sæ­ culis: ergo. Prob. ant 1° Si adoratio eu­ charistiæ fuisset in usu primis Ecclesiæ sæ­ culis, eam SS. Patres opposuissent Arianis, ut contra ipsos probarent divinitatem Christi : atqui non opposuerunt : ergo. Prob. 2° idem ant. Si adoratio Christi fuis­ set iu usu primis Ecclesiæ sæculis, ethnici inde arripuissent ansam defendendi cultum idolorum, retorquendo in Christianos quæ Christiani ipsis objiciebant. Objiciebant christiani ethnicis eorum deos in ligno ct metallo concludi, eos ligna et lapides aut opera hominum quæ habent aures et non audiunt,oculosetnon vident, adorare,ali­ qua consecratione numina simulacris ades­ se, Deos quos colunt posse frangi, cremari, putrefieri : hæc, inquam, ethnici potuissent in Christianos retorquere, nimirum eos pa­ riter Deum suum in terrena substantia con­ cludere, panem et vinum atque opus homi­ num colere, Deum illorum consecratione pani et vino adesse, cumque posse frangi, cremari, etc. Ergo ll.iWant.Ad primamprobat.N.maj. Ideo enim SS. Patres hanc adorationem Arianis non opposuerunt, quia ipsimet Ariani Christum esse adorandum dicebant, licet ipsum Deum non agnoscerent, ct ideo idololatriae inculpantur a SS. Patribus, Au­ gustino I. cont. Maximum, Athanasio orat-1 contra Arianos et Ambrosio 1. i de Fide cap. 7, ubi dicit : Aut igitur desinant co­ lere quem creaturam appellant, aut de­ sinant quem colere sc simulant, dicere creaturam. Ad secundum probat. 71. 1° hæc olim adhibita fuisse ab ethnicis contra adoratio­ nem Verbi incarnati, ut pariter suorum ido­ lorum culluin4efendcrent; ut constate! Origene 1.3 coni. Celsum. El revera pari, quinimo majori similitudine militant contra ado­ rationem Verbi increali quam Christi in eu­ charistia presentis, ut consideranti patet. 1’mie ex hocargumcnlo, si valeret, sequere­ tur Christum, sive in terris degentem, sive Bill, tomk ia. 7 DISSERT. 09 ac religiosum est, in augmentum ejus cul­ tus ae in tanti beneficii memoriam, quam ut speciali festo colatur, atque soiemnii-êr vcluti triumpho publice circumferatur. Ita concil. Trid. cap. 5 cit. his verbis : «Declarat prxterea sancta synodus, pie ac » religiose admodum in Dei Ecclesia induc» tum fuisse hunc morem, ut singulis annis «peculiari quodam et festo die, prxcelsum «hoc et venerabile sacramentum singulari • veneratione ac wlcmnitate celebraretur, • atque in processionibus reverenter et ho• norilice illud per vias et loca publica cir» cumferretur.Æquissinmm est enim sacros » aliquos statutos esse dies, cum Christiani «omnes, singulari ac rara quadam signifl«catione, gratos et memores lestentur ani• mos erga communem Dominum et Re« demplorem, pro tam inellabili et plane » divino beneficio, quo mortis ejus victoria «ct triumphus repræ'Cnlatur. Atque sic • quidem oportuit victricem veritatem de • mendacio et hæresi triumphum agere, ut . • ejus adversarii in conspectu tanti splen• doris ct in tanta universæ Ecclesiæ lætilia • posiii, vel debilitati et fracti tabescant, » vel pudore allecti et confusi, aliquando | ■ resipiscant.» De origine ac institutione hujus festi, necnon de auctore illius officii, dicam in­ fra in digressione historica. S Π. Quid habeatproprie rationem sacramenti in cuchm utia ? Ή •bu ft Quæstio est, ut dixi, de consecratione, sumptione, speciebus consecratis et cor­ pore Christi. Quidam ergo rationem et es­ sentiam sacramenti reponunt in consecra­ tione; quidam in sumptione; quidam in speciebus consecratis; quidam in ipso cor­ pore Christi; quidam in corpore ct specie­ bus simul. Dico. Species consecrata*, ut continentes corpus et sanguinem Christi, constituunt totam essentiam sacramenti eucharistix. E»t communior inter Thomistas, quibus adhxrent plures extranei. Observandum tamen alia assignata, scilicet consecrationem, corpus Christi et sumptionem non se habere mere accidcntaliter ad rationem sacrami nti, sed esse essentialiter connotata cxtrinseca; species enim conseeratx dicunt essentialiter ordi­ nem ad consecrationem seu prolationem II. ART. I. verborum tanquam ad causam effiiicntc. imo ct formalem, quatenus per verba hi determinate ad significandum etconlin.... dum corpus Christi. Quo ultimo sensu la­ test dici verba, ut virtualiter nioralilcr;· 1 manentia, pertinere etiam ad essentia.? I sacramenti ; et ita intelligimus per specio formaliter ut consecratas. Item, dicunt tsentialem ordinem ad corpus Christi, uti significatum et contentum, et tandem t usum, sicut cibus ad manducationem ψ, de facto nutriat. Dicimus tamen quod nu!· Ium ex his constituat essentiam saeratnem nisi, ut observavi, forma ut moraliter v i lualiter perseverans in determinatione q cieriim ad significandum et continemini ■ corpus Christi, sed id, ut etiam dixi, ini i ligitur per species fonnaliter ut consecu­ tas. Ilac observatione præmissa , quæsoktiouibus argumentorum viam aperit, Prob. conclusio 1° impugnando al ->, sententias. 1° Consecratio non conslii;.. i intrinsece essentiam sacramenti ; quia i*ii sumitur pro actione coflversiva panis n corpus Christi, et sic est quid insensibilect transiens, consequenter neque sacramen­ tum quod est signum sensibile, neque sa­ cramentum eucharistix quod est res per i manens. Insuper quod efficit cibum nono! cibus; eucharistia autem est cibus. Item,, non est immediate signum praclicum gra­ tias, sed lautum inattrite consccralivGtn. Vel sumitur consecratio pro prolatione ver­ borum, ct sic potest considerari dupliciter, 1° ut c't instrumentum ministri, et sic pr· linet ad causam efficientem, estque ut ante actio transii ns ct efficiens cibum , ideope non cibus ipse permanens, neque imme­ diate significans et causans gratiam, v.'. tantum consecrans materiam. 2° Potest considerari prolatio verborum ut forma deter­ minans materiam, scilicet species panis,.',' significationem et continentiam corpori* Christi ; et cum ista determinatio moraliter permaneat, sicut significatio semel imposiia alicui voci semper virtualiter moraliter remanet, hoc sensu potest dici quod verb» sacramentalia ingrediAulor essentiam sa­ cramenti ut forma : id quidem non apposui in conclusione, quia,tn dixi, intelligilut per species formahter ut consecritas. 2° Corpus Christi non constituit essen­ tialiter sacramentum : 1° quia non c>l pei se sensibile ; 2° ct prxeipue , quia non eri JIN QUO COflMST. SACHA.M. EUCHAR. jacramentum tantum de quo loquimur, sod res et sacramentum, consequenter effectus sacramenti ; effectus autem sacramenti sup­ ponit sacramentum constitutum, non con­ stituit. Confirmatur 1° Sacramentum bap­ tismi non consistit essentialiter in charac­ tere, neque simul incharacti reetablutione, quia character est res et sacramentum, ideo­ que effectus sacramenti jam constituti per ablutionem sub praescripta verborum forma : ergo simi,iter. Confirmatur 2° Eucharistia dicitur passim a SS. Patribus et communi­ ter, sacramentum corporis Christi : atqui corpus Christi non potest dici sacramen­ tum corporis Christi : ergo. 5° Sumptio non constituit sacramentum: Ium quia, prolatis verbis sacramentalibns, e-t sacramentum ante sumptionem; tum quia cibus supponitur antequam comeda­ tur; tum quia solus sacerdos est conficiens sacramentum, et non ipse solus sumit. Hæc fusius paragraphe praecedenti. Restat igitur solas species ut consecratas constituere essentiam sacramenti. Prob. &. Sacramentum est signum sen­ sibile practicum graliæ : atqui species sunt sensibiles, gratiam cibantem significant et causant iiist rumen taliter : ergo. Significant etiam corpus Christi prtesens, licet non causent ; non enim est nccesse quod sacra­ menta causent omne qnod significant,signilicant quippe omnia passionis Christi m\steria, quæ tamen non causant. Huic sententia: favet S. Th. hic q. 75, a. fi. o, ubi dicit « quod in boc sacramento tria considerare possumus, scilicet, id • quod est sacramentum tantum, quod est panis et vinum, « id est, species panis et vini. Illam aperte tradit Catccliismus Horn, partes, til. de Eucharistia, num. 5, his verbis : « Diligenter observandum est, » multa in hoc mysterio esse quibusallquan• do sacramenti nomen sacri scriptores ii i• buerunt. Interdum enim ct consecratio • et perceptio , fncpionler vero et ipsum «Domini corpus et sanguis qui in < iteha« risiia emit n ·ΐυι·, sacramentum vocari » consuevit : imiuil enim S. AujusI. Sa» ciaiiivnliim Ime dmdiuscomt ue, vi-ibili » scilicet elemcutorum specie, et iinisiln'i • carne et sanguine ipsius Domini no-tii • Jesu Christi: atque ad emmlcm inoduin • hoc sacramentum adorandum esse, nimib rum corpus ct sanguinem Domini intclli4 v » » » » » 09 gentes, affirmamus. Verum hæc omma minus proprie dici sacramenta perspiciimn est : ipsae autem panis et vini spe* cies veram et absolutam*hujus nomini» rationem habent. » Solvuntur objectione*. Obj .cum Sylvio : S. Th. in 4, d. 8, q. 1, a. 1 , quæstiunc. 1. ad 2, dicit : Ex spedebus et corpore Christi fit unum sacra­ mentum. S. Irenæus lib. 4 , cap. 54 , dicit eucharistiam duabus rebus constare, terrena et cœlesli. Jn cap. Hoc est, de Consecrat, dist. 2, dicitur sacri/idum Ec­ clesia; duobus constare, scilicet visibili elementorum spede, et invisibili Domini Jesu carne. Item hoc sacramentum ado­ ratur latria; dicitur corpus Christi, panis vivus, panis angelicus , cibus animæ, ex­ cellentissimum omnium sacramentorum : hæc autem omnia non conveniunt solis spe­ ciebus , sed corpori Christi, vel corpori Christi simul cum speciebus. Ergo Jl. has omnes locutiones veriflcari abs­ que eo quod corpus Christi sit pars essen­ tialis et intrinsece componens hoc sacra­ mentum; ad id enim sufficit quod sit essen­ tialiter extrinsece conuotatum ut conten­ tum et significatum : cum ergo SS. Patres etS. Th. dicunt hoc sacramentum conflare ex speciebus ct corpore Christi, equidem constat ex utroque sed non eodem modo , spcciebiis in recto ct ut intrinsece consti­ tuentibus, corpore Christi ut in obliquo ct essentialiter connotate , eo modo quo ob­ jectum perlin· t ad specificationem potentiæ et signatum ad speciem signi. Similiter hoc sacramentum dicitur cor­ pus Christi, panis vi mis, etc., accipiendo contentum pro continente, signatum pro signo, sicut si ostenso dolio dicimus, Hoc e-t vinum. Item adoratur latria, ratione rei contents quæ conjuncta c-u speciebus quasi sub velaminibus per modum unius, sicut Verbum incarnatum adoratur cum humanitate, non separando humanitatem s «Iivinitate, licet tota ratio adaran !i sil divinita'·, ut dicitur in tract de tnearn. Sicut < nim rex ve-titu-honoratur cum veste, ; on sepatando volem a rege, licet tota r. lio 1 onerandi sit in rege- >ic, inquam, totum hoc sacramentum adoratur per mo­ dum unius, licet tota ratio adorandi sit ipsa res contenta. too DISSERT. Obj. 2· Contritio intonor est insensibi­ lis ; item est res et sacramentum, et tamen his non obstantibus est pars essentialis constitutiva sacramenti pœnitcntiæ: ergo invalids sunt rationes quibus excludimus corpus Christi a ratione sacramenti. /I. ad primum, quod licet contritio in­ terior non sit perse sensibilis sacerdoti, est tamen per se sensibilis pœnitenti qui illam actu experitur: in sacramento autem cujus materia sunt actus prenitentis, suffi­ cit quod id quod dicitur pars sacramenti sit alicui sensibilis, quamvis sacramenta quorum tota materia exterius exhibetur, eam esse absolute sensibilem requirant. Ita Contenson. Ad secundum, D. maj. Contritio inte­ rior per confessionem dolorosam sensibilis, ut concipitur, nondum formata per gra­ tiam , est res et sacramentum, JV. sic enim est sacramentum tantum ; ut concipitur, formata per gratiam, C. Ad hunc sensum D. min. Contritio interior informis est pars essentialis sacramenti pœnitentiæ, C. ut formata per gratiam, N. Sic enim est ef­ fectus sacramenti. Similis autem distinctio non cadit in corpus Christi. /nst. Quamvis corpus Christi sit res et sacramentum, id non impedit quin sit pars essentialis sacramenti : ergo. Prob. ant. Illi termini, sacramentum tantum, res et sacramentum simul, res tantum, non adhibentur ad distinguenda essentialia sa­ cramentorum a non essentialibus, sed ad distinguenda omnia quæ sunt in sacramen­ tis, sive sint essentialia, sive non.* ergo. Prob. ant. Quando quæritur qui sit sacra­ mentum tantum, non respondetur quod sit signum practicum gratiæ; quod neces­ sario respondendum foret, si sacramentum ibi sumeretur pro illa re quæ totam mate­ riam sacramenti designaret, sed dicitur quod sit illud quod significat tantum et non significatur, sive illud quod significat sil gratia , sive aliquid aliud, ut in præsenti casu. Ergo. P. N. ant. Ad probat. N. ant. Ad probat. /). ant. Quando quæritur quid sit sacramentum tantum. non respondetur quod sit signum practicnm gratiæ expli­ cite, C. implicite N. Quando enim respon­ detur quod sit id quod significat et non significatur, iulelligitur per id quod signi­ ficat ipsa gratia, alioquin non intelli^ere- II. ART. Π. I fur sacramentum : potest quidem cum en· lia aliquid aliud significare , ut in pnew. casu significat gratiam et corpus ChristiJ in baptismate gratiam ct characterem»·*! ' si non intelligatur etiam gratia, non eri!,' ut dixi, sacramentum, saltem eo sensa| quo hic loquimur de sacramentis. Similitr quando respondetur quod id quod (stre. et sacramentum , sit id quod significat e significatur, intelligitur significatum, quoi sit effectus seu res sacramenti, id est, m significata per sacramentum, consequente quod supponat sacramentum constitutum, ipsum autem non constituat. Ex dictis colliges, nos supra recte dfinivisse eucharistiam, 1° physice, quodq Species panis et vini consecrata: sub pr·, scripta verborum forma,conlinentesor pus et sanguinem Christi,ad causanda gratiam cibantem; 2° metaphyliusnovum institue­ seu festivus accipiebatur a vespera proce­ ret, quod esset ejusdem passionis rememo- dentis dici ad vesperam sequentis, eo modo rativum in posterum, quale esteucharistia : quo festa nostra quoad officium accipiun­ sine enim fide passionis Christi nunquam tur, juxta legem Levit. 25 : Λ vespera ad potuit esse salus, secundum illud ad Itoni. vesperam celebrabilis sabbata vestra : per 5 : Quem proposuit Deus propitiationem sabbata autem intelligunlur ibi etiam festa ptr fidem in sanguine ipsius. 5° Ea quæ saltem solemnioria ; nam ibidem festum ex­ ultimo dicuntur ct fiunt praserliin ab ami­ piationis vocatur sabbatum requietionis. cis recedentibus magis memori» commen­ Excipitur festivitasagni paschalis, si tamen dantur, quia tunc magis inflammatur affec­ debeat «lici festivit.i-; consistebat enim in tos ad amicos; ea vero ad quæ magis alli­ sola immolatione ct esu agni paschali'; in­ cimur, profundius animo imprimuntur. Ut cipiebat sub secundis vesperis lunæ deciergo hujus sacramenti altitudo magis com- III·· quart», nec ulterius extendebatur, tnendan tiir, et profundius cordibus ct me- coincidebat cum milio festi azvmorum, < moriæApn-tolorum infigeretur, conveniens quod erat luna decima quinta, quodque in­ fuit ut in ultimo ab eis discessu illuti insti­ cipiebat a secundis vesperis lunæ de< ima tueret. Ilæc, inquam, certa sunt apud omnes. quart». Festum azymorum complectebatur Verum gravis est controversia, qua die sept· m dies integros quorum primus et ulChristus ultimam cœnam celebravit. Com­ timus erant solemnissuni ; omnes vocaban­ munis sententia Latinorum est, ipsum ulti­ tur Paschales, ratione polioris victim» ini­ mam cœnam agm paschalis celebrasse ves­ tio immolata·, scilicet agni paschalis. Hæc pera secunda hin» seu diei dccimæ quar­ coii'tant « x cap. 12 Exodi, ubi sic legitur : te, hoc est, feria quinta ad vesperam. Gra­ Loquiminiaduniversum cadum filiorum cie contra, ut suum de fermentato usum Drael ct dicite eis : Decima die mensis tueantur, tenent Christum uno dio antici­ hujus tollat unusquisque agnum per fa­ passe esuth agni paschalis, ct hanccien Ægypto multitudo filiorum immolabat, sequentem , scilicet lunam decimam quin­ dæossccimdmn leges etconsuctudinessua< ignuin immolassent non prima, sed se­ » novum instituit pascha. »Elinsuis officiis tam in secundis vesperis. Scribit enim S. non potuisse in festo solemni aclusjudicunda die azymorum; fuissent octo dies x angelico Doctore cantat : « In suprema* Chrysost. loco citato, « audacissimos illos ciales exercere, quod non e^t certum, con­ vynwnim,· manipulus hordeaceus de quo » nocte cœnæ, recumbens cum fratribus, «homines, ct mille transgredientes legis stat tamen ex Evangclio has leges ct con­ Levit. 23, oblatus fuisset tertia die, non » observata lege plene cibis in legalibus, » jiræcepta,quoniam :’a inflammati erant, et ; suetudines posthabuisse, ut suo in Cliii-•.unda; sicque confusa fuissent omnia » cibum turbæ duodenæ se dat suis mani» sæpe conati sunt Jesmn capere,nihil facere Imn odio, occasione nacta, sævirent, sicut festa, et leges m pluribus violalæ. 3° Quam­ » bus. Post agnum typicum expletis <·, u» potuerant, ex insperato nactos quod cu- in festo Tabernaculorum. Joan 8, et in fesvis incertum sit a quo Judaei neomeniam » lis, etc. » 4° Nullus SS. Patrum necavit «piebant, tempus pascha' transposuisse. » I lo Encrenioruin, Joan, in, ipsum Christum i ii mensis initium computent, an a con­ unquam Christum in ultima cœna agnum Alii tandem dicunt duplicem neomeniam, lapidare voluerunt, nihil i-torum festorum junctione planetarum, ana lunæ phase,si paschalem comedisse. 5° Hieronymus Yeseu duplex initium mensis tempore Christi religione impediente. Insuper non adver­ tamen Philoni fides est, in libro de Septe­ chietus, qui istud systema 11 bello edito pro­ distingui apud Judæos : unmn a conjunc­ tunt hujus sententiæ defensores Chri-tuin tione solis et lunæ, alterum ab apparitione a Juda non fuisse Judæis traditum, ni> sacrarum litterarum fidem, contra Ecclepascha celebrasse pridie sua; mortis, luna Quantum ad S. Chrysost. fas est nobis, templi tectum eo instanti quo luna appare­ » siæuniversæ auctoritatem et contra SS. decima quarta a conjunctione planetarum; salva ejus reverentia, aliis Patribus cotmrtn" Patrum doctrinam. » Deniquenon alia de bat. Jerosolymitanos vero die sequenti, etiam niter contrarium sentientibus subscribere; Si dicas, sabbatum quod mortem Chris­ causa confictum est hoc systema quam quia decima quarta ab apparitione lunæ. eo magis quod ipseS. Chry-o-t. in hac-enti subsecutum est, vocari Joan. 19, ma· ejus defensores arbitrabantur ChrislumesAt imprimis generaliter contrahas om­ lentia non fuerit constans. Nam Ifom. 84 in qnum diem sabbati, non alia, ut videtur, se passum luna decima quarta; sic que nes opiniones, præserlim contra primam ct Mai th. scripserat : EI immiserunt in cum ratione, quam quia tunc celebrabatur pri­ non potuisse pascha Judaicum celebrare : tertiam militant S. Scriptura·; dicit enim manus, ac tenuerunt illum ipsa node in ma dies azymorum quæ erat solemnis. — quod assumptum palet ex dictis esse falsum Marcus 14, Christum comedisse agnum pas­ gua comederunt pascha. Et Horn. 82 in In4.d.ll. q.2. a.2. q. 3.ad 1. —Aliter Ibid. —Ii. quod quacumque diedesep­ chalem primo die azymorum, quando pas­ Joan. Litetur se ignorare an hæc verba tem diebus azymorum sabbatum veniret, ergo argumentis initio propositis respon­ cha immolabant Judœi. Lucas 22 Venit Joannis, ut manducarent pascha, signi­ dicebatur magnus dies sabbati propterge- demus. Ad primum. Hæc Joannis verba, dies azymorum in qua necesse erat occi­ ficent paschalem victimam, an vero totam minalarn solcmnilatcm, scilicet sabbati et Ante diem festum paschae, intelliguntur di pascha. .Mattii. 26* Scitis quia post bi­ solcmnilatcm. de die naturali, a media nocte ad mediam pascliæ, id est, dierum paschalium. duum pascha fiet ; ubi το fiet significat I Contra tertiam opinionem. 1° Duplex Mitto aliam singularem quorumdam opi­ noctem; vel de artificiali, ab ortuadoceaab omnibus f.iciendiim, et το scitis, hoc | neomenia, seu duplex initium mensis ex nionem, qui dicunt Christum hoc ultimo sum solis; non de die sacro, qui incipit futurum more solito, alioquin discipuli phaseseu apparitione lunæ, ct ex conjunc­ vilæsuæ anno non celebrasse pascha Ju­ a primis vesperis, de quo loquuntur alii, hoc nesciissent. Et Joan. 18, dicit Pilatus tione planctarum non erat in usu apud Ju­ daicum, sed Christianum tantum consecra­ tres Evangelistæ cum dicunt : Primo die Judæis : Est audem consuetudo vobis ut dæos tempore Chri-ti, neque ullum habet tione et distributione sui corporis. Hæc azymorum ; et sic nulla est inter ipsos tinum dimittam vobis in pascha : cultis in S. Scriptura fundamentum , sccl potius namque sententia repugnat Scripturis sa­ contradictio, ergo dimittam vobis regem JudtPorum? S. Scriptura contrariatur; pascha enim, cris, SS. Patribus, definitioni ac profes­ Ibid, ad 3. — Ad secundum. Hæc verba, Ergo pascha celebrabatur apud Judæos secundum legem Exodi, cap. 12, debebat sioni Ecclesiæ, ita utaquibusdam dicatur ut manducarent pascha, non intelliguntur cum Christus tenebatur, accusabatur celebrari simul a tota congregatione filio- IOS DISSERT. II. ART. III. de agno paschali, sed de cibis paschalibus, pascha Domino Deo tuo oves et boves.„ scilicet de azymis, de bobus et ovibus de JVbn comedetis cum eo feriHentalum; quibus Deuteron. 16, qui toti« septem diebus septem diebus comedetis cum eo azyma. azymorum immolabantur et manducaban­ Secundum Septuaginta interpretes lm. tur, et ideo nomine paschae vocabantur, nec molabis pascha Domino Deo lun oves a nisi a Judæis mundis poterant manducari. ■ boves.... Non comedes fermentatum su­ Quapropter cum timerent ne ingressu do­ per illud ; septem diebus comedes super mus viri gentilis et profani contaminaren­ illud azyma. Ex quibus sic arguo. Id in tur, sicqMe impedirentur manducare cibos quo, cum quo,super quod præcipilurco­ paschales, Christum in praetorium Pilati medi azymos septem diebus, vocatur pa­ submiserunt, sed ipsi non introierunt cha : atqui id certo non est agnus pa-cliaVerum instat Scaligercontenditque victi­ lis, qui lotuserat comedendus prima nocte mas quæ septem diebus azymorum come­ azymorum, ita quod, si quid superessel, debantur, nullibi in S. Scriptura nomine foret comburendum ante auroram, Exod. paschalis appellari. Sed fallitur vir eru­ 12, v. 10; sed alite victims, oves, bo­ ditus; legitur enim Deuteron. 16 cit. Im­ ves, etc., quæ septem diebus comedebamur molabis phase (pascha) Domino Deo tuo eum azymis : ergo plane constat quod, de ovibus el de bobus in loco quem ele­ quamvis agnus paschalis tanquam præcipiu gerit Dominus Deus tuus : ubi nomen victima frequentius ac specialius in S. Scrip­ phase, seu pascha, est generale , sub quo tura pascha nominetur, aliæ tamen victi­ oves et boves ut species continentur. Nec ms etiam ab ea pascha dicantur. obstat textus Hebraicus ad quem appellant Ad tertium. Parasceve paschæ non siheterodoxi, qui sic habet : Mactabis pas­ gnificatpræparalionemad pascha, sed pracha Domino Deo luo oves el boves; est parationem ad sabbatum , quæ, cum illo enim idem sensus, et pascha ibi pariter est anno in ipsa solemnitate paschali incideret, nomen generale, cui oves et boves ut spe­ dicta est parasceve paschæ, eo fere modo cies subjiciuntur ; neque aliud est pascha, quo apud nos dicitur dominica Paschæ, do­ aliud oves et boves, sed sensus est : Im­ minica Pentecostes. Hanc interpretationem I molabis pascha quæ sunt oves et boves. esse legitimam constat tum ex ipsa S. Scrip­ Patet ex similibus phrasibus alibi in S. tura Joan. 19 , ubi loquens de eodem die Scriptura usurpatis. Sic 1 Paralip. 29, di­ qua Christus passus est, dicit : Judeeirego citur : Obtulerunt holocausta die sequen­ (quoniam parasceve erat), ut non rema­ ti, tauros mille, arietes mille, agnos nerent in cruce corpora sabbato ferai mille; et 2Paralip.7 : Mactavit Salomon enim magnus ille dies sabbati), rogave­ rex hostias, boum viginti duo millia, runt Pilatum, etc. Marc. Ιο ; Erat paras­ arietum centum viginti millia:ubi ho­ ceve quod est ante sabbatum ,-etLuc. 25; locausta et hostis non distinguuntur a bo­ Erat parasceves et sabbatum illucesce­ bus, agnis et arietibus, sed sunt nomina bat : tum quia nulla erat parasceves seu generalia quibus boves, oves, etc., tanquam praqjaratio ad festa, sed ad sabbatum tan­ species subjiciuntur; estque sensus : Ob­ tum; in solo enim sabbato prohibitum erat I tulerunt holocausta et hostias, quæ sunt præparare cibos, qui ideo debebant pridie boves, agni, arietes, etc. praq arari .· at in aliis festis, equidem opus Confirmatur nostra responsio invicto servile prohibitum erat, sed exceptis iis argumento. Deuteron. 16 cit. secundum qua· pertinent ad vcsccndum. Ita expresse Vulgatam, legitur·. Immolabis phase Do­ Exod. 12, v. 16. mino Deo tuo de ovibus ct de bobus.... Ad. quartum : N. ant. Ad priitiam ejv> Non comedes in eo panem fermentatum; probationem, fatemur Judæos ante bi­ septem diebus comedes absque fermento duum, dum concilium fecerunt ut Jesimi panem afflictionis. Secundum textum He­ dolo tenerent ct occiderent, dixisse, no braicum : Sanclifcabis pascha Domino in die festo, non religionis causa, sed n Deo tuo ovem et bovem.... non comedes tumultus fieret in populo. At vel illorn super eo fermentatum;septem diebus co­ qui sic loquebantur opinio non prævahu . medes super eo infermentatum. Secun­ vel opportunitate iiacta perdendi Jesum c\ dum textum Samaritanum : Sanctificabis proditione Judæ, mutaverunt couc i. n. QUANDONAM SACRAM. EUCIIAR., He. ip«a node solemnitatispascbalis, Jcsuinque ipsa die solemni ad mortem postularunt, Miltnique die sententia lata c*t et executioni mandala, ut constat ex Evangcli-tis. z/d secundam probationem. Nou constat ex S. Scripturi·» actus judiciaire fuisse pro­ hibitos in hoc festo , quin , si Moysi Maiinonidisit aliqua fides, refert lib. Ililkol cap. 4, morem esse anud Judxos, ut reos insigniores plecterent in solemmoribus fes­ tis, in quibus est numero-ior populi concureus: Ileum, inquit, usque ad festum custodiunt, ct ipso festo strangulant, quia dictum est Deuteron, c. 17, v. 15 : El omnis Israel audiet et timebit. Sed esto fuerit lex prohibens actus judiciales in die festo: quid mirum eos qui omnia et sa­ cratiora jura in C ri-to violabant, etiam levem legem contempsisse, aut se pro bono communi ad eam non teneri existimasse ? zfd lerliamprubalionem. Præparare aromalain sepulturam Christi eumque sepelire, erat opus religionis et misericordi» quod non prohibebatur in die festo, ut patet exemplo Tobiæqui diebus festis post occa­ sum solis mortuos sepeliebat; Tob. 2, 4 et 5. Solvuntur alia objectiones. Obj. 2°. Judæi immolabant agnum pas­ chalem ea die qua immolarunt in egressu de Ægypto, Exod. 12 : atqui in egressu suo de Ægypto immolaverunt agnum pascha­ lem vespera secunda lunæ decimæ terti», non decimæ quart» : ergo. Prob. min. Ju­ dæi egressi sunt de Ægypto nocte termi­ nante lunam decirn un quartam < t inchoante lunam decimam quintam, Num. 15 : Pro­ fati igitur de Bamesse mense primo, de­ cima quinta die mensis primi, altera die phase : atqui non potuerunt vespeia precedente hanc noctem celebrasse pas­ cha :ergo vespera præcedentis noctis. Prob. min. 1" Quia , ut dictum est, egressi sunt altera die phase : ergo non eadem nocte ce­ lebrarunt phase seu pascha. 2°Quia nocte qua immolarunt agnum paschalem, nullus poterat egredi ostium domus suce usque mane, Exod. 12. 5“ Egressi sunt numero feresexcenta millia, non computatis parvu­ lis ct mulieribus cum armeniis et suppe!* lectilibus; post celebratum [.asci.a accepe­ runt mutuo ah Ægypliis vasa argentea; Moyses vocatus fuit a Pharaone in urbem regiam Memphim silam ad alleram ripam 109 λ ili, illinc Moy>e< rediit ad terram Gr^en in qua habitabant Hebræi, congregavit dictam multitudinem ct cum ipsa profectus est in Ramcsse : impossibile autem videtur hæc omnia fieri eadem nocte, a secunda vespera lunæ decimæ quart» usque ad or­ tum solis lunæ decimæ quinta*. Ergo. B. N. min. z/d probat. N. min. Ad primam probationem. Dicitur altera die phase, quia phase seu pascha immolatum fuerat exeunte luna decima quarta, et Judæi egressi sunt post mediam noctem jam in­ choata luna decima quinta sicque altera die naturali. Ad secundam probationem. Praeceptum non egrediendi ostium domus impositum erat Hebraeis, ne forte in angelum percussoreminciderentjUtpatel ex versu sequenti: Transibit enim Dominus percudens Ægyptiosj cumque viderit sanguinem in superliminari el in utroque poste, trans­ cendet ostium domus et non sinet percus­ sorem ingredi domos vestras et ludere. Quando autem ex clamoribus Ægyptiorum innotuit Hebraeis stragem esse perac­ tam, atque Ægyptii urgebant eorum exi­ tum, ne et ipsi interficerentur, cessabat causa adæquala praecepti, adeoque et ipsum praeceptum, unde licite poterant exire. Ad tertiam. Hæcomnia quæ referuntur potuerunt eadem nocte fieri, si attendan­ tur sequentia. loTunctemporisPbaraonon morabatur Memphi, sed Tam in inferiori parteÆgypli ad ostium Nili. 2" Hebræi non in terra Gesscn tantum, sed promiscue ha­ bitabant cum Ægypliis in urbibus quas Pha­ raon i ædificaverant. 5° Vasa argenti a , vel ante esum agni mutuo acceperant ab Ægy|>tiis, quamvis Scriptura narrando po-iponal, quod ipsi familiare est ; vel si t< inpore egressus, facile inlelligitur ÆgYptio.·» ur­ gentes metu mortis Israelitasadexeundum, eis sine mora quæ peterent concessive. 4° Hebræi prius moniti a Moyse, se ad dis­ cedendum jam paraverant, Exod. 12,v. 28: unde manducabant pascha accincti ct ad ii< r præparati ; atque adeo fc-tinanier, in­ stantibus semperÆgypliis,discesserunt, ut fermentare non potuerint, sicque præcipilanier ct connise confluxerunt in Ramasse sub finem noctis; inde vero post meridiem profecti sunt ordinatim in Soccotb. Sed quid conjecturis solvendis immoramur, cum habeamus Scripturam illis aperlc cun- tfO I I ,ί F Ii” DISSERT. II. ART. III. trariam? Legimus namque Exod. 12, pas- | nibus S. Clementis quæ ab omnibus rej cha immolatum fuisse quarta decima die 1 tantur apocryphæ , in Sermone S. Aug.l.; ad vesperam ; ibidem, filios Israel eadem ' rde 1n tempore <··■'· ....a.„,.re­ (pii etiam inter apocryphos die eductos de terra .Egypti ; et Num. 25,eos jicitur a PP. Benedictinis, et in S. N-onr decima quintardie profectos de Ramesse. qui, ut scripsit quinto sæculo cadente, u,lu· Obj, 3° Si Christus cum Judaeis celebra­ non facit traditionem. Si imponas jiun·.· vit pascha luna decima quarta desinente, ct pulum non fuisse oblatum secunda diu azy­ prima dies azymorum fuerit luna decima morum quæ erat sabbatum, sed tertia dit, ijuinta hoc anno feria sexta , secunda dies | quia lege Exod. 54, v. 21, prohibitum err azymorum in qua offerendus erat primus metere in sabbato : respondent hanc legœ messis hordcacæ manipulus, incidebat in rescipere tantum messein communem, 11« sabattum ; consequenter festum pentecos­ particularem manipuli offerendi ; idqot tes, quod occurrebat post quinquaginta dies probant ex R. Moyse Ægyptio in Commen­ ab oblatione manipuli, Levit. 25, incidebat tariis super Misina et in Jad Akazzacha in sabbatum : atqui secundum antiquam addunlque rationem, quod demissio iliEcclesiæ traditionem, fundatam in Consti­ manipuli offerendi non sit opus senile, tutionibus Apostolicis, in Sermone S. Aug. sed actus religionis. 154 de tempore, et in S. Leone. Serm. de Secunda responsio, quæ est Bellarmh1 Pentecoste, festum pentecostes hoc anno Baronii et communior, negat majorem ar incidit in dominicam, et eadem die ad ho- I gumenti, contenditque pentecosten etiar ram tertiam illapsus est Spiritus sanctus : I Judaicam incidisse in dominicam, l»t ergo Christus cum Judaeis pascha celebra- ( ^aditione Ecclesiæ, fundata, ut dictum e? , vit, non luna decima quarta, sed decima in Constitutionibus Apostolicis, S. Augus quinta exeunto, ita ut prima dies azymo­ tino et Leone. Quod vero prior sentenii rum fuerit luna decima sexta seu sabbatum, reponat duo priora opera esse apocrypha et sequenti die, quæ nunc est dominica, et unum S. Leonem non facere traditionen; oblatus fuerit manipulus. respondetur ex operibus apocryphis en Huic argumento, quod est Scaligeri, in­ posse traditionem illorum temporum 1: ter plures responsiones duplex aut etiam quibus fuere scripta: Constitutiones auten ! triplex probabilior adhibetur. Apostolicas esse vetustissimas, cum lautleii I Prima , quæ est llyac. Serry et plurium tur ab Eusebio lib. 5, Hist. Écc. c» 25,. recentiorum, admittit festum pentecostes S. Athanasio in Epistola Festali, ct a S. E| hoc anno incidisse in sabbatum, ct eodem phanio Horn. 45 et Horn. 70, (pii cuin Ion. die Spiritum sanctum descendisse in dis­ præcesserint S. Leonem , palet ipsum non cipulos. Prater rationem factam in argu­ esse hujus traditionis auctorem : nequesan mento, fundant insuper hanc responsionem verisimile est SS. pontificem id scripMssi in verbis Luc® Act. 2, dicentis: Cumcom- si in Ecclesiæ traditionibus ratum non in­ plercntur dies pentecostes, factus est re­ venisset. 20Quia manipulus non potuilmeli pente de cado sonus, etc. Loquitur enim, et oifcrri secunda die azymorum quæ hot | inquiunt, sanctus Lucas de pentecoste Ju- anno incidebat in sabbatum , sed tantum dxonim, non Christianorum, quæ compu­ tertia die quæ erat feria prima , nunc do­ tatur etresurrectione Christi; quia quamvis minica; prohibitio enim non metendi in Lucas hæc scripserit viginti ct octo annis sabbato afficiebat non solum communem ' post Christum passum, solam tamen pen­ messein , sed etiam particularem manipuli tecosten Judæorum intelligebat, siquidem offerendi, ut colligitur ex his verbis Leviscribat Act. 20, Paulum festinasse, ut si ) •ici 25, v. 15 : Numerabilis ergo ab altero possibile esset, diem pentecostes faceret \ die sabbati,in quo obtulistis manipulum Jerosolymis ; utquid enim illa festinatio, primitiarum,septem hebdomadas pleno*. nisi quia pentecoste. Judaica celebrabatur Hæc enim verba, ab altero die sabbati, Jerosoly mis juxta'leg» in Exod. 25, et Levit. videntur significare diem sequentem sab­ 1ΰ, cum pentecostes chri-tiana ubivis cele­ batum et non pascha, præsertim cum in brari potuisset? Quantum ad traditionem llæbrco textu legatur, a crastino cessatio­ contrarias^ de qua in min. illam negant, nis. Neque multum urgentur commentariis nimirum fundatam tantum in Constitutio- Rabbinorum quæ sunt fabulis referta. Quod «· DIGRESSIO HISTORIC? Tero opponitur ex Josepho ,1.3 Antiquit, usuali jusculo intinctum Jtidæ, qui continuo c. !0. dicente ritum manipuli esse secunda exivit ; id enirn erat signum quo soli Joanni azymorum die, est autem illa decima suum proditorem indicaverat, Joan. 15. sexta : respondent Josephum inlelligenDIGRESSIO HISTORICA dumessc de ordinaria communique ratione DE INSTITUTIONS FESTI CORPORIS CHRISTI; temporum, non de particulari, quando se­ NECNON OE AÜCTORE II.LICS OFFICII. cunda dies azymorum incidit in sabbatum, dd consectarium 2 § 1 a. 1 pracedentis ut contigit isto anno. dissert. Tertia responsio est Laurentii Bert i qui sectio i. mediam viam init : admittit pentecosten Qua fuerit prima origo et occatio ingtitufionij Judaicam incidisse iioc anno in sabbatum festi Corporis Christi ? propter rationes primæ responsionis; at vult Spiritum sanctum non descendisse in I. Festum corporis Christi ab Urbano IV discipulos sabbato, sed die sequenti, quæ fuisse institutum anno 1264 extra dubium nunc est dominica, quia auctores in quibus est. Hæc autem fuit hujus institutionis prima fundatur traditio de qua supra, non dicunt origo ct occasio : florebat in monasterio Spiritum sanctum advenisse quinquagesima Cornelio-montis prope Leodium monialis die ab oblatione manipuli, sed a resurrec­ nomine Juliana, sanctitate conspicua , Ur­ tione Domini. Et quantum ad verba Lucre bano IV, dum esset archidiaconus Leodicndicentis : Cum complerentur dies penlc- sis, apprime nota : hæc a teneris annis ve­ todes,factus est de calo sonus, etc., sup- nerabilis Sacramenti cultui specialiter ad­ p'i'ito quod intelligantur de pentecoste Ju- dicta, quoties orationi vacabat, toties ipsi drorum, dicit iis significari diem primum apparebat luna plena cum aliqua parva scis­ pentecostes esse completum , quia textus sura : tentalionem suspicata , diu oravit ut Gracus reddit hunc sensum : /nesse com­ ab hac visione liberaretur, sed frustra : tum itium diem pentecostes, cui conformes ejus significationem deprecata, illi interius sunt interpretes Arabs et Syrus tom. o Poly­ responsum fuit luna plena Ecclesiam signi­ glot. qui vertunt · Cum igitur completus ficari, scissura vero defectum festi solcinms esset dies Pentecostes. Quam voluerit res­ in honorem venerabilis sacramenti, ipsique ponsionem eligat lector. injunctum ut hoc festum ipsa primo cele­ Ptles utrum unam vel plures crenas braret , aliisque illud celebrandi obligatio­ Christus habuerit pridie passionis? nem indicaret. Λ. Probabile est Christum triplicem cre­ II. Verum , cum id munus non sibi mu­ nam pridie mortis habuisse : primam lega­ lieri infirmæ, sed viris eruditione et digni­ lem in qua comedit agnum paschalem ; tate in Ecclesia conspicuis competere arbi­ secundam communem ct usualem ; tertiam traretur, vismn diu silentio obvolvit, nec «jcramentalem; ita ut in crena usuali, vel nisi post viginti annos et amplius, illud immediate post ipsam, eucharistiam insti­ Joanni de Lausenne canonico S. Martini tuerit! dicitur enimcucharistiam instituisse Leodiensis aperuit. Is hac de re Jacobum amantibus discipulis, Malth. 26; post­ Pcntaleonem tunc archidiaconum Leodieneam canavit, Luc. 22; postquam ca­ sem, postea summum pontificem Urba­ rnium est, in canone missæ : quod vix in- num IV, Ilugonem a S. Charo provincialem telligi potest de usu agni paschalis, qui in ordinis Prædicatonim, deinde cardinalem, S. Scriptura non dicitur crena, sed phase Guiardum episcopum Caineracenscm et plu­ res theologos consuluit, qui omnes uno ore seu pascha. Hunc itaque ordinem videtur fuisse scr- judicarunt squum fore et Ecclesiae utile, si vatum. Imprimis Christus comedit agnum festum corporis Christi speciali et solemni paschalem cum suis discipulis ; deinde cic- ritu celebraretur. Ilis aifllitis, Juliana F. na\it cœna usuali, et, nondum sublatis Joanni Leo liensi officium festi componen­ mense reliquiis, eucharistiam instituit, dum commisit, llobertus vero, episcopus quam omnibus Apostolis prasentibus, etiam et princeps Leodiensis, contradicentibus Judæ, ut dicam infra, distribuit: postea licet quibusdam ecclesiasticis Leodieinibus, itrmonem habuit de sui proditione, dedit- festum solemne Corporis Christi feria quini ; cue buccellam eeu panem residuum ex crena post octavam Pentecostes, quotannis in sua • &«| Μ if' Π2 DIGRESSIO HISTORICA. diœcesi ceteorandum epistola encyciica I sus est, S. Thomain Aquinatem esse anrt> instituit anno 1246, indicto jejunio in rem officii quod Ecclesia in festo Coi; ,ώ ejus vigilia. Christi legit. Hanc illi gloriam niortalim III Anno sequenti 1247, canonici S. primi eripere aliquando lentarunt quiJ-i Martini Leodiensis omnium primi istud recent iores historici, contendentes l·'. Joj.> festum solemniter celebrarunt, Hugone nem Leodiensem ex directione S. Julian? a S. Charo tunccardinali et in Germania totum hoc officium composuisse, excepi legato officium in pontificalibus pera­ hymno Sacris soieniniis, quod falebam.· gente; quiet de subjecta materia elo­ esseD. Thoma*;et ipsum S.DoctoremiituI quenter peroravit, atque omnibus suæ Joannis officium in meliorem formam taulegationis fidelibus idem festum eadem tum redegisse. Verum a nostris nioniii.c de veritate plenius instructi, errorem agi; diesolemniter celebrare mandavit. IV. Roberto mortuo, plu res ecleroLeo- verum et retractarunt. Quapropterhrevittf Dico. Integrum officium venerabilis &. diensi adversusnovum festum insurgunt, revelationes monial is Julianæ utmerasom- cramenli, quale legitur inter opuscula niapropalant, eamque itainseqnuntur ac Thomæ num. 37 , ct ab universa ecclt··· vexant, ut solum nutare et Leodio exulare Latina canitur, opus est genuinum S. Do.· cogatur Moritur anno 1232, et ut sancta toris. in provincia colitur. Erat autem illi amica Prob. F. Joannes Columna , archiepiouædain reclusa ad S. Martinuin Leodien- i copus Messanensis, S. Thomas coaevus, π sem nomine Ευα, quæ, cum audisset Ur­ opere de Viris illustribus, de S. Thotu bani IV ad summum pontificatum promo­ hæc inter alia habet ; « Composuit aulm tionem, egit per amicos apud II· uricum » et hic felix ct sanctus Doctor officium di principem Leodiensem , ul a summo pon­ » Corpore Christi, quo devotius in Ecclesit tifice hujus festi institutionem in tota Ec­ » Dei non dicitur nec cantatur. » Sic legi­ clesia peteret; quod præslitit Henricus. tur in ipso codice MSS. Venetii* in con­ V. Summus pontifex, memor revelatio­ ventu SS. Jouiini' cl Pauli asservato. num S. Julianæ et eorum quæ jam fuerant Guillelmus de Thoco , et ipse S. Thomæ peracta Leodii circa id festum , ipso præ- coætaneus et canonisationisejus promoter, sente et coagenle, dum illic esset archi- in ejus vita apud Holland, ad diem septi· diaconus; item motus rationibus quas in ' mum mardi c. 5, <· Scripsit, inquit, S. Tho­ nostro consectario deduximus, principis /I mas officium de Corpore Chri-ti de man­ Leodiensis precibus annuit, et data bulla ■ > dato Urbani papæ, in quo omnes quæà anno 1264, festumsoiemne Corporis Chri-li j » hoc sunt sacramento veteres figuras et .oti Eeclesiæ celebrandum feria quinta po-t II veritates, quæ de nova sunt gratia, corn octavam Pentecostes indixit, conce—is cen­ W pilavit. » tum diebus indulgentiæ iis qui Matutinis I Tholomæns, Lucensis episcopus, Tor· hujus festi adessent, tot pro missa, tot pro cellanus S. Thomæ discipulus 1. 22, eap.24, utrisque Vesperis, quadraginta pro Prima, de S. Doctore sic habet : « Scripsit.... offi­ Tertia, Sexta, Nona et Completorio, centum ι> cium etiam de Corpore Christi ex man­ pro integro officio in qualibet die octavæ. » dato Urbani.... Hoc autem fecit complete, Nullum in hac bulla præcipitur jejunium in » et quantum ad lectiones, et quantum ad vigilia, neque ulla lit mentio processionis υ lotum officium tam diurnum quam noc­ quæ postea fuit instituta. b turnum, quam etiam ad missam , et quid­ VI. Hanc bullam Urbanus direxit ad Evam U quid illa die cantatur. In qua historia,si reclusam Marlianam, adjunctis Interi» qui­ attendimus ad verba scribentis, quasi bus significabat, tandem ejus votis de cele­ omnes figuræ veteris Testamenti in hoc brando solemni festo Corporis Christi esse η ollicio videntur contineri Aicnlento et satisfactum : insuper eidem misit Officium » proprio stylo , adaptatæ ad eucharistiæ hujus festi, mandans ut copiam petentibus Μ sacramentum. » Idem scribunt Bernardin liberaliter et libenter exhiberet. Gmdonis, S. Antoninus et Valeoletanus. SECTIO 11. Ilis suffragantur scriptores pene innu­ Quii iit auctor Ojjictifeiti Corporit Chrutt meri <-x omni natione, ordine et religione, Communis doctorum et inducturum sen- | Dionysius Carlhusianus, Jacobus Bergom. UTRUM PANIS ET VINUM SINT, etc. Platina,Onnphritis, Joannes Major, Joan­ nes Chapeavilleus, Bartholomæus Fisen, Possevinus, Bellarminus, Labbeus, Asorius,Spondanus,Odoricus Raynaldus, etc., ipsi etiain hæretici Magdeburgenses. Confirmatur. 1" Urbanus IV, mittens Evæ Leodiensi Oflicitiin hujus festi, dicit : «Et quia qua ternum in quo ipsius festi ha» betur officium tibi sub bulla nostra per > latorem praesentium destinamus, volu» mus et per apostolica scripta tibi inanda» mus, quatenus quaternuin ipsum cum » devotione recipias et ejus copiam perso» nis illam petentibus exhibeas liberaliter » et libenter. » Atqui pontifex non misit ad Evam Martinianam officium composi­ tum a F. Joanne Leodiensi, cum jam Leo­ dii in ecclesia S. Martini legeretur, nec solum hymnum Sacris solemniis, ad quem non fuisset necessarius quaternio, sed in ipsa epistola describi potuisset. Quodnam autem aliud quam officium ejus jussu a S. Thoma compositum? Unde D. Fleury, ad annum 1264 : « C’est l’offiae du S. Sacre» ment que le pape avoit fait composer par » saint Thomas d’Aquin, et que nous di• sons encore. « Confirmatur. 2° Cum F. Elias Raymundi, ord.Prædicatorum generalis magister, vin­ dicans corpus S. Thomæ in ipso festo Cor­ poris Christi, diceret : « S. Thomas ad » mandatum Urbani papæ ordinavit offi• cium hodiernum : « acclamaverunt di­ centi cardinales præsentes, « S. Thomam « festi Corporis Christi officium veraciter »el excellenter, subtiliter et mirabiliter > ordinasse. » lia refertur in historia trans­ lationis corporis S. Thomæ, a teste oculari conscripta. Nec te moveat vox ordinavit, quasi S. Doctor officium tantum in melio­ rem fonnam redegerit, et non totum com­ posuerit; norunt enim lingiræ Lalinæ pe­ riti, το ordinare quandoque idem signifi­ care ac ex integro componere : sic Tcrlul. I. de Orat, scripsit Orationem Dominicam a Christo ordinatam; ethane significa­ tionem hic habere aperte innuunt adjuncta adverbia veraciter, excellenter, subtili­ ter, mirabiliter. Quæ enim , amabo, tanta véracilas, tanta excellentia, subtilitas, et, ut ita dicam, mirabilitas requiritur aut re­ pentur, ubi agitur tantum de redigendo oflicio jam composito in meliorem formam? Si opponas, in veteri Directorio eccleiîlLL. TOME 1X. 113 *>iæ sancti Martini Leodii præscribi prætrr hymnum Matutinarum, omnia quæ conti­ net officium quod canit Eccle»ia , et quod dicitur esse S. Thomæ , et plura alia quæ constat esse propria officii quodcompomit F. Joannes Leodiensis ex directione S. Ju­ lianæ: ergo officium quod tribuilurS. Th· est pars officii quod composuit F. Joannes. Λ'. N. conseq. Ut enim inferretur ex antecedente, deberet probari hoc vetus Directorium fuisse scriptum ante officium S. Thomæ, aut saltem priusquam innotes­ ceret ecclesiæ Leodiensi : quod cum pro­ bari non possit, imo nec ætas istius Di­ rectorii notetur, nihil ex illo erui potent contra assertam conclusionem et ejus pro­ bationes: sed omnino probabile eat, quod observat Fisen in opere inscripte, Origo prima festi Corporis Christi, ecclesiam S. Martini officium S. Thomæ recepisse, servatis tamen aut auditis quibusdam ex officio F. Joannis, ut inde probaretur apud posteros, officium Corporis Christi prius fuisse in sua ecclesia celebratum, quam ejus festum solemne in tota Ecclesia ab Ur­ bano IV institueretur. A quibusdam aliis levioribus instantiis supersedeo, quia earum insufficientiam tan­ dem ipsimet agnoverunt qui opposuerant. DISSERTATIO III. DE MATERIA SACRAMENTI ECCHARISTIJE. D. Th. Q. 74. ARTICULUS I. Utrum panis et vinum sint materia sacramenti eucharistiæ ? Hic q. 74. a. 1. o—Circa materiam hu­ jus sacramenti multipliciter erratum est. Quantum ad panem, quidam qui dicuntur Artotyrilæ, ex S. Aug. I. de Iteres. c. 28, offerebant panem et caseum in hoc sacra­ mento, dicentes a primis hominibus obla­ tiones de frudibus terræ et ovium fuisse celebratas. ibid. — Quidam, scilicet Cataphrygæ et Peptisiani, de infantis sanguine, quem de loto ejus corpore munitis punctionum vul­ neribus extorquebant, eucharistiam suam conficere perhibentur ; seu, ul refert Epiphan. Hæres. 26, infantem abortivum ni mortario contundebant, cui diversa aro­ mata admiscebant, et ex quo delibabant 8 1 [14 [tn DISSERT. III. ART. I. «figito , atque id perfectum esse pascha f charistiæ respectu totius Ecclcsiæ est uiu exutunabant. · fidelium cum Christo et inter sc wiumai. Quidam, Gno-tici scilicet, quos præ pu- pus mysticum, juxta illud i Cor. 10 ; t’«. j dore taçet D. Th.corpus Christi, teste eo­ panis, unum corpus mulli .sumus, one.· dem Epiphan. ibid., in pane semine hu­ qui de uno pane participamus, mano consperso conficiebant. venienter ad materiam hujus sacram?.-. i ibid. Quantum ad yinnm, multi solam assumuntur panis qui conficitur ex duc aquam adhibebant; quidam sub specie so­ sis granis, et vinum quod fluit ex diu.· : brietatis, et hi dicebantur flydroparastalæ sis uvis. seu aquarii; quidam eo quod vinum esse a Sed difficultas est qui panis çtquodvj malo principio crederent, ut ^lanichæi, mnn sint materia hujus sacramenti? Pr.i Encratitæ ct Ebionilæ; quidam metu perse­ cujus resolutione, cutionis, ne ex odore vini deprehenderenIbid. a. 3. o---- Dico tr ; Dico2° 2°Solus Soluspanis panisln tur esse Christiani, ex S. Cypriano Epist. 65 : i liceus est materia legitima sacramenti λ , JI alii pro vino lac adhibebant, ex concilio charistiæ. Prob. 1° ex Florent, in decreto citatu,1 Carihag. 597; alii uvas integras, ex con­ &| cilio Braccar. 675. I ubi dicitur.· « Tertium / est ’ eucharistiæ - I ·I Ibid. — Dico. 1· Panis et vinum sunt » cramentum , cujus materia est panis tr.-| » ticeus et vinum de vite. * | materia sacramenti eucharistiæ. Neque dicas cum Cajetano, concili. Est de fide décida in conci!. Lat. cap. Firmiter; in Florent, in decreto Unionis; assignare materiam principalem et ma; in Trid. sess. 15, in omnibus fere capiti­ certam, adeoque significare essence?··! bus. Concinit unanimis traditio utriusque riam necessitate præcepli, non tamen-, eramenti; contra est enim quod com;: eccle.-iæ Græcæ et Latinæ. Ibid. Prob, ex S. Scriptura. Ea est ma­ loquatur de pane et vino pro materia huj.· teria.sacramenti eucharistiæ, quam Christus I sacramenti aede aqua pro materia baptis in eo instituendo adhibuit : atqui Christus et de chrismate pro nr’rria confirmation;· ! in hoc sacramento instituendo adhibuit In his autem assignavit materiam quæe-lô panem et vinum : ergo. Min. constat ex necessitate sacramenti. Item aqua esi ne­ quatuor Evangelistis, specialiter ex Matth. cessaria necessitate præcepli in hocsacn26,ubi sic legitur: Cœnanlibus autem eis, mento, ct tamen non dixit concilium e< accepit Jesus panem, et benedixit ac fre­ materiam sacramenti. Prob. 2° ex perpetua traditione utrim­ git, deditque discipulis suis et ait : deci­ pite et comedite: hoc est corpus meum. que ecciesiæ Græcæ et Latinæ. Ibid — Prob. 5° ratione. Materia k,£'t accipiens calicem gratias egit et dedit illis dicens : Bibite ex hoc omnes : hic | lima sacramenti corporis Christi est il'? est enim sanguis meus novi Testamenti, panis quo homines communius utuntur r qui pro multis effundetur in remissio­ suis refectionibus : atqui inter alios pane nem peccatorum. Dico autem vobis, non communius homines utuntur pane triticeo; I bibam amodo de hoc genimine vitis, us­ nam alii panes videnturinlroductiinliu; que in diem illum cum illud bibam vo- panis defectum : ergo. Min. patet. Proi. [ biscum novum in regno Patris mei. Per maj. Ad usum sacramentorum, ut jam dic calicem autem, communi S. Scriptura tum est, assumitur talis materia quæ com phrasi inlelligilur vinum, sed ct signanter muniusapud homines in talem usum venit, exprimitur his verbis : Aon bibam amodo ut in baptismo aqua ad ablutionem; 2'Quii non est verisimile Christum alio pane quam ! de hoc genimine vitis. Ibid. — Suffragantur congruentia. usuali coque meliori, nempe triticeo, ia 1· Sicut aqua assumitur in sacramento bap- tam solemni festo et esu agni paschali» li'ini ad usum spiritualis ablutionis, quia usum fuisse, præsertim cum panes Propo­ corporalis ablutio communiter fit in aqua : sitionis, qui erant figura hujus sacramenti, ita pani- ct vinum quibus communius ho­ confici deberent ex simila, Levit. 24, id I mines reficiuntur, convenienter assumun­ est, ex flore farinæ triticeæ. Dices 1·. Omnis sanguis est ejusdem j tur in hoc. sacramento ad usum spiritualis manducationi* seu convivii. 2° Effectus eu- speciei, licet ex diversis cibis generetur» SINT, etc. UTRUM PANIS ET VINUM .i t , ./il | ergo similiter omnis panis est ejusdem spe­ ciei, licet ex diversis granis conficiatur. Jl.N. conseq. Dijparitas est, quod liçet materia remota sanguinis sint diversi cibi, proxima tamen est qua scilicet chylus; uoii aut' tn pinnis materia proxima panis «st cjibdem speciei. ,(|| Dices 2" Quodlibet vinnoi est materia consecrationis: ergo eti<»p quiljbet papis. J/.jV. cops^q. Impyimis pbs|at trpdiQo Ecclesia’ (|u$ stat pro, quplib^ vino de vite, non pro qupJil}etpaqeT Deinde omnia vina sunt ejusdem speciei essentialis, differunt autem accidentalitcf taqtuin ; at omnes pa­ nes ex granis,diverspe speciei confecti, non sunt ejusdem, speciei. l'an,dem quodlibet vinum de vite^st et dicityr simplicitpr vi­ num, ct in usu communi vqnit ; at non quilibet panjs, és|, et dicitur simpliciter pa­ ni*, nec in usu communi venit, sed solus panis tritjcey?. , . Inst. In, çertis locis panis alius quam tri­ ticeus est in usu : ergo. H. D. ant. Est in usu per accidens, et çxdefecVi panis triticei, C, in usu ^impli­ citer et absolute, TV. Sic in certis provin­ ciis cercvisia aut pomacemn viijum est in ιιψ per accidens ex defectu vini , non ta­ men est materia consecrationis. Urgebis. Posset ppntingere quod omnes homines uterentur alio pane quam triticeo ; ergo tunc saltem panis triticeus non esset materja consecrationis. D.N. consçq, quia non ex usu qyj posset contingere colligimus materiam eucliarisliæ, sed ex usu qui vigebat tempore Christi. Insistes. Possum in formis,sacramento­ rum uti verbis significantibus in aliqua pro­ vincia, licet nihil aut non idem significent in alia provincia : ergo similiter de materia, Λ.Ν. conscq. Disparitas est. quod verba valeant secundum sensum , et non secun­ dum sonum vocis; cum autem sint signa ad placitum, diversa verba possunt habere tumdem sensum . at quod hæc materia sit vd non sit triticum, non est cx placite ho­ minum, sed ex natura rei. Hinc inferes lu invalidam fore conse­ crationem in paneex fabis,pisis, castanei*; item ex hordeo, avena, milio, fane; quia hæc licet sint species frumenti, differunt tamen specie a tritico. Dubitatur de siligine et spella: Auctor admittit siliginem, reji­ cit speltam, Si siligo stricte sumatur piout 11» ft f sumitur a Plinio 1.18, c. 8, et ab Isidoro I. 17 Ètym. c. 5,' pro çàndidissima specie tritici, un Je silico qbasi selectum, non est dubium quin sit materia idonea consecralionjs. At videtur quod S. Th. sumat hic siliginem prout sumit vulgus , scilicet pro secali, yùlgo, seigle; sic enim loquitur : — .74. a. i. ad 2. — n Generans generat » sibi simile inspecte ; fit tamen aliqua dis­ » similitudo generantis ad genitum quan­ n tum ad accidentia, vel propter materiam, » vel propter debilitatem virtutis generan­ » tis. Et ideo, si qua frumenta quæ ex se­ » mine triticj generari possunt, sicut ex » grano trilici seminato in malis terris nas­ citur siligo, ex tali frumento panis con­ » fectus potest esse materia hujus sacra­ » menti. » Id autem negant nonnulli, inter quos Sylviu^ : quia , inquiunt, subinde accidit ut ex tritico in malis terris sem>. I 1 . II'·,. nato, oriatur etiam avena; ani, inter quos Slevaerlius in Aphorism, de Sacram, p. 1, sect. 4, $ 2, n. 4, dicunt silisinem seu se1 J ,m 11| i» cale, in quibusdam terris, ut notum est ir Brabantia, nasci pa*sim ex tritico tanquam semine, et non tantum per quamdam cor­ ruptionem , uti extraordinarie sterilo avente, vel uti aves ex bove. Ibid. — Quantum ad speltam , eam S. Doctor, contradicentibus quibusdam, reji­ cit; quia, inquit, similitudo in talibus ma­ gis videtur significare propinquitatem quam identitatem speciei, sicut ex similitudine figuræ manifestatur quod canis et lupus sint prqpinquæ speciei,non autem ejusdem. Ex his conclude siliginem seu secale et speltam esse materiam dubiam ; ideoqm non esse licitum in illa consecrare etiam in necessitate, nimirum, vel quod homo mo­ reretur sine viatico, yel quod populus ma­ neret sine missà in die. festo; quia gravius est quod sacramentum exponatur periculo nullitatis propter materiam dubiam, quam (piod infirmus moriatur sine viatico, aut populus maneat sine in;ssa, cum hæc non sint absolute necessaria ad salutem : non satis attente Francisais llenno legit nos­ trum Gonetum hic disp. 5, a. i, J 2, dum illi affingit sententiam contrariam. Ibid, ad 4. — Inferes 2° quod , si sit tanta corruptio panis, quod solvatur spe­ cies panis, sicut cum continuitas solvitur , et sapor, color, «diave accidentia mutantur, ex tali materia non possit cohiici corpus H6 I ♦ "ΛΙ ‘U |M !► J DISSERT. HI. ART. I. Christi. Quando vero non est tanta corrup­ tio, ut spectem solvat, sed aliqua disposi­ tio ad corruptionem, quod declarat aliqua immutatio saporis,ex tali pane potest Con­ fici corpus Christi, sed peccat conficiens propter irreverentiam sacramenti; et qma amylum est ex tritico corrupto.sicut acetum ex vino, non videtur quod panis ex eo con­ fictus possit fieri corpus Christi, quamvis quidam contrarium dicant. Inferes 5° panem etsi triticeum, sed vel confectum cum aqua rosacea, lacte aut quocumque alio liquore qui non sit aqua naturali-;, vel frixum in sartagine, sive sole torridum, sive massam farinx crudam non c-se consecrabilem ; quia non est panis usualis, ideoque specie morali differt, etsi forte non physica. Nec enim voluit Chris­ tus, ut bene advertit Sylvester ex Scoto , nos astringere in sacramentis ad istas dis­ tinctiones subtiles de differentiis specificis physice, sed voluit haberi talem panem triticeum quo communius homines utuntur et qualem ipne consecravit. Ibid, nd 3. — Inferes 4° quod , si fiat modica admixtio altcriu-. frumenti ad longe majorem quantitatem tritici, aut alterius liquoris ad longe majorem quantitatem aquæ, remaneat materia sacramenti, quia modica permixtio non solvit speciem, sed modicum absumitura plurimo ; secus si fo­ ret magna permixtio, puta, ex xquo aut ipiasiæquo. Idem ccnsedemixlionealterius liquoris cum vino pro consecratione calicis. Ibid α. 5. ο. — Rico 5°. Solum vinum de vite est materia idonea calicis. Constat,ut præcedens conclusio, ex con­ cilio Florent, cl cx perpetua traditione Eccleste. ibid. — Insuper probat. 1° ex institu­ tione Christi, qui in vino vilis hoc sacra­ mentum instituit, ut palet ex eo quod ipse dicit, Malth. 26, circa institutionem hujus sacramenti : Non bibam amodo dc hoc genimine vilis. 2° Ad materiam sacramen­ torum, utjam dictum est, assumilurid nuod proprie et communiter habet talem spe­ ciem ·. atqui proprie vinum dicitur quod de vite sumitur, alii vero liquores vinum diI milhr secundum quamdam similitudinem ad vinum vitis ; ergo. Quædam argumenta quæ dcpane triticeo sunt proposita, possent etiam opponi de. uno vitis et eodem modo solvi. Insuper objicitur. Vinum non ubique crc«cit.* Ibid ad 2. — R. quod licet non in omnibus terris nascatur triticum vel vinum, tamen de facili ad amnes terras deferri pote·: quantum sufficit ad usum hujus sacramenti. Inst. Vollatcranus I. 7 Greographis,re­ fert Innocentium VIIJ permisisse Norvegii ut absque vino consecrarent, quod obim mensa frigor;: vinum in ea regione ini|>or· latum acescat. Item Fumus refert Alexan­ drum VI, Innocentii successorem, adeam dem licentiam concedendam fuisse pro­ pensum. R. Vollateranmn in sua narratione de­ ceptum fuisse falsis litterisetprivilegiisfonocenlii, confictis a duobus sceleratis,qui ideo extremo supplicio poenas luerunt.Vidi Haynaldiim ad annum 1490, Baroniumail eumdein annum, et alios in Vitis pontifi. cum. Fallitur pariterVollateranus, diimdi• it vinum non facile asservari in Norvegia, cm,. constet vinum longe minus acescere in frigidis quam in calidis regionibus. Quan :nm ad Alexandrum VI, Natalis Alexander de Eucharistica a. 5, prop. 4, regulaS,di­ cit Furnum hæc referre ex vagis incerli-que rumoribus, atque fateri summum pontifi­ cem, re plenius discussa, mutasse senten­ tiam. Hinc inferes 1° quodvis vinum de vite, sive album sive rubrum, sive Gallicum me Hispanicum , esse materiam hujus sacra­ menti, quia vina vitis, ut jam dictum est, non differunt nisi accidentaliter, aut si forte specie physica, ut quidam volunt, non tamen morali, nec in ordine ad com­ munem usummeilsæ. Insuper Christasdcterminavit simpliciter et præcise vinum dc vite , quodlibet autem verum vinum est de vite: inlellige tamen etiam vinum jniraculose productum, quale f«it in Cana (Milææ, quia licet non creverit cx vite, habet tamen substantiam veri vini de vite. Ibid, ad 2. — Inferes 2°, e contra arc­ tum non esse materiam cmisecrabilen), quia fit ex vino substantialiter corrupto: potest tamen consecrari vinum acescens, sicut panis qui est in via ad corruptionem, licet peccet consecrans, u’ -’ictum est. El de vino acescenti intelligendus est Inno­ centius lib. 4 de Officio Missæ c. 4, dum dicit : i< Sive vinum acidum quod appella» tur acetum , in sacrificium offeratur, sa· » cramentum conficitur. » 1’atct ex eoqtioJ UTRUM HOC SACRAM. DEBEAT, etc. IV ante dixerat quod «vitium vini non maculat post consecrationem congelatum liqueficn • munditiam sacramenti·» supponit ergo ct deinde sumi ut verum sacramentum. Supponunt ergo vinum congelatum retinere adhuc esse vinum. ibid, nd 3. — /n fer es 5° ex agresta , corpus Christi : quod auteni potest retinere, gallice verjus, quæ cx uvis immaturis ex­ potest recipere, modo sit materia demons­ primitur, non posse confici hoc sacramen­ trabilis : quod addo, quia si separetur tum, quia est tantum in via generationis, particula tam minuta ut non foret sensu et ideo nondum habet speciem vini ; secus, perceptibilis, in hoc casu equidem retine­ de musto seu vino recenter expresso quod ret corpus aut sanguinem Christi, el tamen jam habet speciem vini. Prohibetur tamen non posset primo consecrari ; quia non es­ nemu'luin statim expressum dc uva in ca­ set demonstrabilis ad sensum per ly hoc, lice offeratur ; quia hoc est indecens prop­ vel hic. Nec obstat, inquiunt, aquam con­ ter impuritatem musti, nisi in necessitate : gelatam non esse materiam aptam baptismi ; unde dixit Julius papa de Consecr. d. 2, disparitas est enim, materiam proximam cap. Cum omne crimen : «Si necesse fue­ baptismi esse ablutionem, quæ fieri non rit, botrus in calice exprimatur. » Inde potest aqua congelata : sed eucharistia non tamen non sequitur ipsum botrum seu suc­ consistit in aliqua actione, scilicet prolatio­ cum in eo inclusum posse consecrari, quia ne verborum seu manducatione, sed in spe­ vel non est vinum, vel non est ibi per mo­ ciebus permanentibus in ordine ad potatio­ dum potabilis. Nec est simile dc vino in­ nem seu manducationem; vinum autem cludo in dolio, quia vinum est in dolio, congelatum est adhuc simpliciter potus et non ut pars ejus, sed ut aliquod totum in de facili per Kquefactionem proxime pota­ suo continente contentum ; secus autem in bilis. His non obstantibus, multi negent vi­ uva, non e>t enim ibi ut aliquid totum in num congelatum esse materiam valide conmo continente, sed est pars uvæ. Idem secrabilem, praesertim quia in eostaiu non censendum videtur de «ino totaliter pani est magis per modum potabilis quam vinum imbibito, quia licet remaneat vinum , non pani imbibition, quod dicebamus modo Ntamen in eo statu per modum potus, non esse materiam consecrabilcm. Quaprop­ sed potius cibi : unde non dicitur vinum, ter propraxi, vinum congelatum debet cen­ ‘ed potius panis aut offa , foretque tunc seri materia dubia, a cujus proinde conse­ magis materia consecrationiscorporis quam cratione omnino est abstinendum sicut el sanguinis. ab omni aliaquæ vel auctoritatum vel ratio­ Major difficultas est de vino congelato, num oppositarum pondere censetur dubia. an sit materia apta consecrationi. De vino ARTICULUS 11. superfieialiter congelato affirmant quidam , Utrum hoc sacramentum debeat confici Degant de vino totaliter congelato; quia, in azymo? inquiunt, istud dicitur simpliciter glacies, primum autem dicitur vinum congelatum. $ I. — De antiquitate usus azjmi et fermentati tam in ecclesia Latina quam Græca* Sed insufficiens nobis videtur ct infundata distinctio; superficies enim vius con­ I. Sanctus Thomas in 4. d. 11, q. 2. a celata nec est, nec dicitur minus glacies 2, qnæstiunc. S, refert Apostolos in primi­ quam totum vinum sit et dicatur glacies si tiva Ecclesia celebrasse in azymo; quem totum foret congelatum : quapropter inde morem, inquit, Romana ecclesia ab Apos­ ‘equitur tantum quod vinum liquidum sub tolis qui ipsam fundaverunt, accepit, ut In­ vicie sit quidem consccrabile, non vero nocentius III de Mysteriis .Missæ hb. -i. cap. ipsa superficies congelata. 4 in fine, dicit (florebat anno 1216); sed Ilelicla itaque hac distinctione, multi postea , ut dicit Leo papa IX , quem citat pfuiiabiliter putant vinum sive snperiicia- Innocentius ibid, ('lorebal autem leo litcf sive integre congelatum . esse mate- an. 1054), imminente hæresi Ebionilarnin namcon-ecrabilem, tum quia remanet sub- circa annum Christi septuagesimum qui suntialiter vinum cujus signum est quod dicebant.simul cum Evangelio legalia obser­ liqir factumretineateumdeincolorem, odo­ vanda , ct hac ratione in azymo con-ecrarem el saporem, licet non nihil attenuatum ; banl, sancti Patres, necis consentire vide­ tum quia rubricæ missalis iubent vinum rentur, voluerunt ad tempus instinctu Spi· 118 > μ ■Vn DISSERT. HI. ART. JL ritus sancti ex fermentato confici sacramen­ discriminatiin per sex priora sæcuh a La­ tum ; postea cessante illa hxresi, ecclesia tinis usurpatum fuisse , ct azymum wj’ini Romana ad pristinum morem rediit, Ita prae­ sensim sine sensu post octavum sæculuB cipiente Alexandro I, circa annum Christi remansisse. centesimum trigesimum primum, ut legitur Varias opiniones indicasse sufficit; ea­ in ejus vita apud Platinam, item apud Bar- rum enim momenta probabilitatis termino* laamum llyeraccnsem episcopum, in Epis­ non transcendunt nec aliquid certi statui tola ad Græcos, et Radulfum Tungrensem potest, ut videre est apud HonoratumTourlib. de Canonum otaervan/ia, propositio­ nely hic a. 5. ne 25. Græci autem servare voluerunt mo­ J II.— Quaestio proposita resolvitor, rem ad tempus a Patribus introductum, ul­ < *t terius addentes non posse confici in azymo. ç. >4, a. 4. o. Dico 4° In azymo sive fer Hucusque S. Doctor paucis additis. Idem re­ mentato pane triticeo corpus Christi ve­ ferunt Alexander llalensis, S. Bonavenlura, raciter conficitur : sunt verba concil, FloScotus, Durandus et veteres scholastici. rent, in decreto Unionis. Et patet, φιύ II. Hanc narrationem ut falsam rejiciunt ulrobique remanctsubstantialiter panis tri­ plerumque recentiores propter silentium ticeus et quidem usualis ; licet enimazyn» veterum. Et quantum ad ecclesiam Grx- cemmuniter non utamur, eo tamen ute­ carn, contendunt usum fermentati semper bantur communiter Judxi durantibus fes­ in ea viguisse; idque colligunt ex Patribns tis paschalibus , coque Christus usus e»l Graecis qui panem consecrandum vocant I dum instituit sacramentum , ut probaticommunem et usitatum. Excipiunt tamen mus supra. Armenos et Maronitasqui nunc consecrant Ibid. Dico. 2° In azymo vel fermentato in azymo. Verum, dato quod per panem sacerdotes ipsum Domini corpus conficere communem et usitatum PatresGræci intel­ debent, unusquisque justa suæ ecclesiæ, lexerint fermb.Jatum, nihil officit veritati sive Occidentalis sive Orientalis, consuetu­ narrationis D. Thomæ et veterum scholasli- dinem : sunt iterum verba concilii Florent, eorum,siquidem laudati Patres floruerint et loco citato. · ■ ‘T locuti fuerinlpostexhortam hxresim EbioniIbid. Unde,sicut peccat presbyter Latinus tarum, quo tempore concediturapiid Græcos in ecclesia Latina celebrans de pane fermen. usque nunc viguisse usum fermentati. tato.itapeccaret presbyterGrxcus inecclesia Quantum ad ecclesiam Latinam, Sirmun- Graecorum celebrans de pane azymo, quasi dusin disquisitione de azymo, contendit pervertens ecclesiæ suæ ritum, quem unus­ usum fermentati primis octingentis annis quisque servare debet :et hancobligationem et amplius viguisse in ecclesia non solum na gravem reputant plerumque theologi, ut Græca sed etiam Latina; azymorum autem asserant, neque ob communicandum infir­ usum in ecclesiam Latinam irrepsisse eo mum, neque ut populus non maneat sine tempore quod a Pholiano schismate ad Mi- missa in die festo, sed in solo casu integrandi chaelem Cxrularimn effinxit, id est, ab sacrificium , licere hunc ritum pervertere. anno circiter 88G ad annum 1033. Illi sub­ Sed quxritur utrum Græcus apud Lati· scribit cardinalis Dona lib. 1 Rerum litur- nos possit consecrare in azymo , et vice gîcarum cap. 25, eum hoc tamen discrimine, versa Latinus apud Græcos in fermentato? quod etiam usum azymi pro istis sæculis | Respondent plerumque auctores sub dis­ admittat. Mabilloniusllenedictiniis, in prx- ; tinctione : Si sit ecclesia vel capella desti­ Talione sxculi tertii Benedictini et in di'- 1 nata Cræcis inter Latinos, ct Latinis inter sert, particulari de Pane eucharistico j Græcos, unusquisque .-ervare debet ritum xzymo et fermentato, et Christianus Lu- | suæ ecclesiæ : ubi autem non est ecclesia pus Augustin, torn. '5 Scholiorum in De- | aut capella Græcis destinata, potest Gra­ ciela et Çànonês in dissert, de siclis S. eus vel servare ritum suæ ecclesiæ, vel Leonis /Λ\ cap. 7 et seq. contendunt* se conformare ecclesiæ Latinæ ; similiter usum azymorum fuisse perpetuum in ec­ Latinus in Græcia, juxta illud ex SS. Amclesia Latina a temporibus Apostolorum. bros. et Aug. desumptum ; Cum fueris RoAlii tandem, Inter quos juènin hic dissert. mm, Romano vivito more, etc. Hæc, in­ 4, q. 2, $ 5, volunt utrumque panem in- na m , sat communiter auctores. UTRUM HOC SACRAM. DEBEAT, etc. AllamenPinsV in bulla Providentia Ilomani pontificis anno 1366, «absque ulla dis­ tinctione -prohibet Græcis celebrare more Latinorum et Latinis more Græcorum. Post­ quam enim revocavit omnes facultates an­ tea concessas Græcis celebrandi more La­ tino et Latinis more Græco, subdit : « Qui• busvis presbyteris tam Græcis quam La. tinis praecipimus in virtute sanctæ obe» dientiæ, et sub indignationis nostræ. ac • perpetuæ suspensionis a divinis plenis, • districtius inlnbimns, ne deinceps près» byteri Græci, præsertim uxorati, Latino • more, et Latini Græco ritu, hujusmodi » licentiarum et facultatum, aut alio quovis ■ prstextb, missas et alia divina officia cc■> lebrarte vel celebrari facere præsum»nt. « Idfm definit et innovat Benedictus XIV, Conrtitnt. super ritibus Græcorum, § 6. Adde quod hæ consuetudines non tam sint dirersorum locorum particularium quam generales utriusque ecclesiæ, quas ideo unusquisque debet servare quaindiu ma­ net membrum illius; in eaque sententia Gurosesse audivimusa presbytcio Græco. Ulmin tamen istæ constitutio nes sint in­ telligent® de Græcis non solum iter agen­ tibus apud Latinos, seu Latinis apud Græcos, sed etiam de iis Græcis qui habent fixum domicilium apud Latinos, aut de Latinis apud Græcos ubi nulla ecclesia vel capella ipsis est destinata, mihi dubium est; quia tunc videntur esse membra illius eccle'iæ in qua domicilium fixum habent et illius ritibus adstringi. ibid — Dico S'» Consuetudo ecclesiæ Orientalis celebrantis in fermentato aliqui­ bus rationibus innititur : attamen est ratio­ nabilior consuetudo ecclesiæ Occidentalis celebrantis in azymo. Idib — Prob. prima pars. 1° Græci celebrant in fermentato, quia Verbum Pa­ tris indutum est carne, sicut fermentum miscetur farinae; 2° in detestationem hæresis Nazareorum et Ebionitarum qui legalia Evangclio miscebant; 5° quia fermentum efficit panem sapidiorem , ideoque con­ gruenter designat charitatis fervorem ac •navitatem in hoe «aeramento. ibid — Pro. secunda pars. Latini ce­ lebrant in azymo : 1° proter institutionem Christi qm hoc shcrainentum instituit prima (lie azv mm uni, ut dictum est, qua dic nih:l fermentatum in domibus Judæorum esse Η· debebat. —Ibid — 2» quia panis ed proprie sacramentum corpori-. Christi ( quod sine corruptione, conceptum e*t), magis quam divini tatis ipsiti".—Ibid —3°qnial!oc magis competit sinceritati fidelium, quæ requiritur ad usum hujus sacramenti, se­ cundum illud 1 Cor. 6 : Pascha nostrum immolatus est Christus; itaque epulemur in azymis sinceritatis et veritatis. Dices 1" Chri-tns consecravit in fermen­ tato; hoc enim sacramentum instituit luna decima tertia excunte , cum nondum erat usus azymorum apud Judæo«. Ergo. ft. N.ant. et ejus probationem, ut patet ex diss. præced. a. 5. Sed et dato gratis Christum anticipasse diem lege statutum pro cœna paschali, nihil obtinerent Græci ; indubium est enim quod in hachypothesi etiam anticipasset usum azymorum, sine quibus non poterat manducari agnus pas­ chalis. Nec dici potest ipsum po-t esum agni paschalis cum azymo resumpsisse fer­ mentatum; id enim gratis dicitur, neque est consentaneum moribus Jud eorum, qui, post esum agni paschalis, septem dies con­ tinuos in azymo peragebant. Tandem, quamvis concederetur Græcis Christum con­ secrasse in fermentato, male inde inferrent non esse licitum consecrare in azvmo : si« cut si Christus consecrassct in vino rubro, male inferretur non esse licitum consecrare in vino albo; quia sicut vinum, sive ru­ brum sive album , est sub-tanti.dit r vi­ num , ita panis, sive fermentatus sive azy­ mos, est substantialiter panis. Inst. Panis azymus non est verus panis : ergo. Prob. ant. Panis significat pastam igne decoctam et fermento elevatam; vox enim Græca quæ significat panem, derivatur ab altera voce Græca quæ signi­ ficat attollere et elevare. Ergo. ft. IV. ant. Ad prob. IV. ant. Ad pro­ bat. IV. conseq. Aliud enim e-t id a quo nomen imponitur, aliud id ad quod signi­ ficandum imponitur, Quamvis ergo vox Græca originem ducat ab altera voce elevationem significante, non sequitur quod tantum significet pastam fermento eleva­ tam , sed significat indiscriminatiin apud ipv >» tum prophetica voce denuntiat. » Concil. ARTICULUS 111. Carthag. cui adfuit S. Aug. can. 22, sichaUtrum aqua sil vino miscenda ? Quo jure bet : « Ut in sacramento corporis et san oguinis Domini nihil amplius olPerati.r el in qua quantitate? " quam ipse Dominus tradidit, hoc est, |> ·· I Armeni septimo saeculo, Aquariis c re­ » nis ctvinum aqua mixtum. » S. Ambre·, gione oppositi, vinum purum absque aqua I. 4, de Sacram, c. 4 ; « Vinum et aqua in consecrabant ; hunc errorem Lutherani se­ » calicem mittitur, sed fit sanguis comecr · quentibus temporibus amplexi sunt .· item » tione verbi cœlcstis. » Hanc autem disci­ et Calvinistæ mero vino utuntur in cœna. plinam hauserunt Patres ex Apostolis et lac­ utrique sugillantes praxim contrariam ec­ to Christi qui eo ritu consecravit, ut dixi­ clesiæ Romans ut infundatam, non quod mus. absolute eam damnent, sed quod hanc Ibid. α. 7. ο. — Dico 2°. Permixtio mixtionem ut rem adiaphoram reputent. aquae non est de necessitate hujus sacra­ ç. 74. a. 7. o —Dico 1°. Congruit ut menti, neque dc jure divino, sed tantum sacramentum eiîcharistiæ conficiatur in vi­ ecclesiastico. Ita communiter cum Auctor·*, no aqua permixto. Prob. prima pars. Materia calicis suffi­ Ibid — Prob. 1° ratione institutionis. cienter salvatur in solo vino, quod patet, Probabiliter enim creditur quod Dominus tum quia Christus in institutione hujuso hoc sacramentum instituerit in vino aqua cramenli solum vinum designavit, Mattii. permixto, secundum morem illius terræ : 26 dicens ; Non bibam amodo de hocgc· unde et Prov. 9 dicitur : Dibite vinum nimine vitis; tum quia concilia assignan­ quod miscui vobis. Idque tradunt sanctus do materiam hujus sacramenti aliter lo­ Jacobus in sua lilurgia, Basilius in sua, quuntur de vino, aliter de aqua : sic [ inAlexander I, cap. In Sacramentorum, de rentinum non dicit vinum ct aquatu,aul Conscc. dist. 2; Julius I, ibid. cap. Cum mixtum ex vino et aqua esse materiam euomnes; Ircnæus 1. 4. c. 57 ; S. Cyprianus 1 charistiæ, sed dicit materiam calicis c.« Epist. 65; S. Aug. lib. 4 de Doct. Christiana vinum de rite, cui modicissima a quo cap. 21. -» Quia hoc convenit repraesenta­ misceri debet ; tum quia Catechismus Hu­ tioni Dominicae passionis. Unde dicit Alexan­ manus, postquam docuit hanc mixtionini der 1, Epist. ad omnes fideles tom. 1 Con- non posse prætermilli sine peccato mortali, cil. <· Non debet in calice Domini, aut vi- ’ addit : Si aqua desit, per/icitur Sacra· » num solum, aut aqua sola offerri, sed I mentum. Unde rubrica: missalis lit. dc De­ “utrumque permixtum ; quia utrumque ex fectu vini, prohibent infundi aquam pod • latere eju- m passione sua profluxis-e le- consecrationem, quando ante omissa est. • gilur. » 5° Quia hoc conver.it ad signifi­ Si aut m esset de necessitate sacramenti, candum effectum hujus sacramenti, qui est foret apponenda et consecranda , sicut vi­ unio populi chrisliani ad Christum; per num loret apponendum et consecrandun. qui erat certo azymus, quippe qui tunc so­ lus reperiebatur apud Judæos, (forantibus adhuc diebua azymorum. Dices 2° legalia non sunt observanda •‘■nipore gratiæ : atqui uti azymis fuit uuædam cœremonia legalis : ergo, Ibid, nd 2. — D. D. min. Uti azymis in esu agni paschalis fuit legalis cæremonia, C. in consecratione eucharistiæ, TV. Conficientes igitur eucharistiam in azymo non intenduntcæremonias legis observare, sed conformare se institutioni Christi, et ideo non judaizant : alioquin etiam cele­ brantes in fermentato judaizarent, quia Judæi panes primitiarum fermentatos offere­ bant. -Λ1 Ii ίο» I*· UTRÜM AQUA SIT VINO MISCENDA, etc. I I ! 1 ÛMMdos post verba consecrationis deprchenderet vinum non fuisse positum, sed aquam. Ibid. — Confirmatur. Aqua non signifiwtneque corpus, neque sanguinem Christi, quæ sunt huic sacramento essentialia ; >ed effectum tantum in suscipiente, nempe unionem ejus cum Christo : atqui susceptio seu usus non est essentiale huic sacramento: ergo. Prob. secunda ct tertia pars. 1° Neque in S. Scriptura neque in Patribus legitur divinum praeceptum de miscenda vino aqua. 2° Concilia cum ea de mixtione men­ tionem faciunt, praecepti tantum ecclesias­ tici meminerunt. « Monet sancta svnodus, • inquit Trid. sess. 22. c. 7, præcepliim i » esse ab Ecclesia sacerdotibus, ut aquam • vino in calice offerendo miscerent : » porro si Christi fuisset præceptum, non ta­ cuisset concilium. Nec obstat quod quan­ doque a Patribus dicatur divinum manda­ tum; non enim intelligitur de mandato stricte divino, sed late pro facto Christi ex quo tanquam ab exemplari Ecclesia mola est iit idem praeciperet. Dicesconlra primam partem. Christus consecravit in vino mixto aa'ta : ergo hæc mixtio est de necessitate sacramenti, aut saltem de jure divino. /?. N. conseq. Quia non omne quod Christus fecit faciendum est, sed quod fa­ ciendum præcepit : consecravit in azymo, consecravit cœna peracta . neutrum tamen e?t vel de necessitate sacramenti, vel de jure divino : unde cum dixit : Hoc facile in meam commemorationem, essentialia sacramento et sacrificio præcepit, non ac­ cidentalia. Inst. S. Cyprianus loquens de mixtione aqua· cum vino in Epistola citata ad Cæcilium, dicit: «Nam si in sacrificio quod • Christus est, non nisi Christus sequendus ■ est, utique id nos obaudire et facere opor> tot quod Chnstus fecit ct quod faciendum » præcepit. » Ergo. B. quod licet S. Cyprianus eain Epistola panloante præfalamsententiam de mixtione aquæ cum vino agat, hæc tamen quæ op­ ponuntur ver ha non ad mixtionem referun­ tur, sed ad vinum solum, quod quidam sacerdote* alioquin catholici in sacrificiis matutinis non offerebant, metuentes ne odore vim Christiani deprehenderentur ab lît infidelibus , uti jam diximus, contra quos late disputat S. Cyprianus in laudata Episto­ la. Ista interpretatio patet ex verbis imme­ diate præcedentibus : hæc sunt : <- Non est »ergo, frater charissime, quod aliquis » existimet sequendam esse consuetudi » nem, si qui in præien.’um ki calice Do >» minico aquam solam offerendam puta » verunt : quærendum est enim ipsi querr » sint secuti · nam si in sacrificio, etc. ■ ut supra. Depones. Cyprianus affirmat aquam pari ratione necessariam esse sacramento huic qua vinum ; sic enim habet loco jam citato : « Sic autem in sanctificando calice Domini » offerri aqua sola non potest, quomodo • nec vinum solum potest. >» Item docet commixtionem aquæcum vino eo modo re­ quiri ad eucharistiam, quo commixtio aquæ cum farina ad conficiendum panem. » Si vero calix Domini, inquit, non est » aqua sola aut vinum solum nisi u’.rum■ (pie sibi misceatur, quomodo nec corpu* » Domini potest esse farina sola aut aqua » sola nisi utrumque adunatum fuerit et » copulatum et panis unius compage soli■ datum. » Ergo. Ibid, ad 1. — Despondet. S. Thoma* hanc paritatem cxS. Cypriano valere quoad necessitatem quidem , sed non quoad ne­ cessitatis modum; ita ut utrumque sit necesse, sed unum necessitate praecepti, aliud necessitate sacramenti. Despondent alii, secundum S. Cypria­ num, aquam cum vino mixtam esse neces­ sariam , non ad validitatem sacramenti, sed ad significationem mysterii, nempe unioni* cum Christo : quod patet ex his verbis ibid. « Nam si vinum, inquit, quis offert, san» guis Christi incipit esse sine nobis; si » vero aqua sit sola, plebs incipit esse sine » Christo. Quando autem utrumque misce» tur ct adunationc confusa sibi utrumque » copulatur, tunc sacramentum spirituale » et ccele*te perficitur; · id e*t significa­ tio ct oblatio duplicis corporis Christi, na­ turalis scilicet et mystici. Q. 47. n. 8. o. — Dico. V Aqua modi­ cissima vino consecrando miscenda est. Ita concilium florent. in instructione Armenorum, his verbi* : « Vino ante consecra> tioncin aqua modicissima admisceri so• let. » Halio etiam suffragatur : uim quia s. » BISSERT. ΠΙ ART. IV. multum aquæ admisceretur, periculum es­ » nimirum aquam simul et vinum IniH. set ne vinum corrnmperetm*, -maxime si » substantiari in sanguinem Christi. · sit debile; tnm etiam quia aqua, ut supra Id tamen non videtur de fide, siquidm diximus, populum fidelem exhibet, vinum Innocentius 111, cap. Cum Martha,*·. autem ip-um Christum : decet vero ut ipse Celebrat. Missarum, rescribens sæculode­ Christus caput expressius repræsentetur cimo tertio ad archicpiscopum lugfliiMsem, recensettres opiniones, quarum prini I quam populus. Dices. Concilium Jburiense, sæculo dicebat aquam converti in aquam quæ IJini nono, præcipit ut sint du® partes vini, ter­ ex latere Christi, secunda, eam convertie tia aquæ. Ergo. sanguinem; tertia, eam remanere aqun /?. concilium non praecipere ut tertia pars circumfusam accidentibus vini : et Ii·-·; calicis aqua necessario constet, sed ut non secundam ut probabiliorem eligat, âlia-Φexcedat. men non damnat, sed recenset ut callioDices iterum. Probabile est Christum cas. Similiter S. Th. hic a. 8. o, ex eo It: majori quantitate aquævinum temperasse, Innocentio ; nec ab illo pontifice aillm tum sobrietatis ergo, tum ratione consuetu­ usque tempora ulla apparet hac de re &· dinis in illa regione. Ergo clesiæ definitio. Π. id esse verum de calice potando in Verum et si id non videatur absolute dcœna usuali, non eucharistica. fide, attamen ut omnino certum tenente | Dico. 5'dloc præceptum obligat sub pec­ est ; tum quia SS. Patres , Ambros. I. cato mortali ; quia licet videatur res levis, Sacram, c. 4 ; Cyprianus ïpist. 65, Hieron. ; secundum se tamen gravem habetsignifica- in cap. 14 Marci ; Paschasius lib. de Corp., tionem : unde cap. Litteras, de Miss, ce­ et sang. Christi ; Ilildebertus , Algertb.S. j lebrat. omittens voluntariehancmixtionem, Thomas et omnes fere scholastici qui p>: decernitur privandus officio et beneficio. ælatem S. Doctoris scripsenmt, sic consue­ Ibid, adjPorro hæc mixtio debet fieri , runt; tum quia opposita sententia, te-te circa celebrationem sacramenti, nec suffi­ Ganfredo jam laudato , nullo fundamenti) ceret si fieret, v. g. in dolio, quia sic non nititur ; tum tandem quia particula demon­ sufficeret ad significationem mysterii. strativa in forma, demonstrat totum quoi | Observanda est hic singularis Graecorum ex præcepto est in calice. praxis, qui, teste liturgia S. ChrysOst. in­ Sed quæstio celebris est, utrum aqua im­ scripta, et Balsamone in resp. 18 ad quæ- 1 mediate convertatur in sanguinem, an prim sita Marci patriarchae Alexandrini, imme­ convertenda sit in vinum ? i ’ I diate ante communionem infundunt aquam q. 74 a 8. o. — Dico. Probabilius est | fervidam calici consecrato, qua volunt sig­ aquam non verti in sanguinem Christi, nificari divinitatem non abscessisse a cor- nisi prius conversa sit in vinumI rore Christi mortuo, dum ex eo fluxerunt Prob. 1° auctoritate concilii Trid. Cateaanguis ct aqua. Hanc disciplinam absque cliismi Romani, Pontificalis Romani ct Incensura toleravit Eugenius IV in concilio nocentiilll. | Florent. Concilium Trid. sess. 15, can. 2 , dicit n converti panem in corpus et vinum in ARTICULUS IV. » sanguinem, manentibus duntaxat specieUtrum aqua calici infusa immediate con­ » bus panis et vini ; » atqui si aqua imme­ vertatur in sanguinem Christi ? diate verteretur in sanguinem, manerent Labente sæculo duodecimo , magna ani­ etiam species aquæ. ergo. Quod huic argu­ morum contentione disputatum fuit utrum mento respondent adversarii,diluetur infra. aqua calici infula converteretur in sangui­ Calhechismus Romanus cap. 16, dicit nem. Gaufrëdus. S. Bernardi monachus, quod, « ecclesiasticorum scriptorum senhac dé quaestione fuse scripsit ad episco­ >· tenlia etjudicio, aqua illa in vinum conpum cardinalem Albancn«cm. Quid cardi­ I ·> vertatur.* ** nalis ip duo præcipua fluxerint sacramenta , re- assumatur materia ut consecratione fiat illa a demptionis in sanguine, ac regeneratiotranssnbstantiatio î atqui solum vinum est «nisin aqua, in illa duo, vinum et aqua, materia consecrationis calicis : ergo. Min. a quæ commiscentur in calice, divina virconstat, 1° ex perpetua traditione, sic » lute mutentur, ut in hoc sacramento enim semper hucusque creditum est ; 2° ex a plene sit veritas et figura. Alii vero tenent concilio Florent, quod in decreto Unionis » quod aqua cum vino transsubstantietur dicit materiam calicis esse « vinum de vite • in sanguinem , cum in vinum transeat * cui aqua modicissima ante consecratioa mixta vino; licet physici contrarium as» nem admisceri debet :» aperte ostendens » sererent, qui aquam a vino perarlifieium hoc loquendi modo solum vinum esse ma­ a posse asserunt separari. Præterea potest teriam calicis , aquam autem solum perti­ xriici quod aqua non transit in sanguinem, nere ad aliquam cæremoniam; alias dixis­ a sed remanet prioris \ ini accidentibus cirset materiam esse vinum et aquam, sicut a cumiusa, ita quod vini saporem induit.... dixit in confirmatione materiam esse oleum • Verum inter opiniones praedictas, illa et balsamum, non oleum coi admisceri « probabilior judicatur quæ asserit aquam debet balsamum ; 5° evertendo fundamen­ a cum vino in sanguinem transmutari.» tum adversariorum : aqua etiam ut con­ Dic porro opinio est secunda quam retulit, juncta vino, non est materia consecratio­ quæ asserit aquam prius in vinum converti. nis : ergo solum vinum. Prob. ant. Mate­ Et quod hanc secundam opinionem non ria consecrationisest ex institutione Christi: solum quoad conversionem aquæ in san­ atqui aqua jungitur vino non ex institutio­ guinem, sed étiam qiYoad conversionem ne Christi, sed ex præcepto Ecclesiæ tan­ aquæ in vinum etiam approbet pontifex, tum , ut dictum est et fatemur adversarii · palet ex libris /)e altaris mysterio cap. 5, ergo. ' ■ ubi ait : « Quis ambigat aquam in vinum Respondent 1° distinguendo duplicem » transire, cum rnulto vino modicum aquæ materiam, liberam ct necessariam ; aquam » infunditur? » Sic etiam intellexit hunc dicunt esse materiam liberam, vinum ne­ pontificem S.Th. hic a. 8. o ,ubi ait : « Ideo cessariam : sicut, inquiunt t in sacramento • sicut ipse (Innocentius) dicit, aliorum pœnitcntiæ peccata venialia >unt materia » opinio probabilior est, qui dicunt aquam libera, mortalia autem necessaria. • converti in vinum et vinum in sanguiSed contra. 1° llæc duplex materia in » nem. » eucharistia, una libera, altera necessaria, Confirmatur. Nulla alia ratio assignari commentum est hucusque in Ecclesia inau­ potest cur Ecclesia in concil. Florent, infra ditum. 2° Pari ratione posset dici salem citando tanta attentione curavit, ut modi- aqua mixtum esse materiam liberam bap­ cissima aqua vino misceretur, in hoc cor­ tismi. 5° Ea tenus dicuntur peccata venialia rigens concilium Tiburiense, nisi quia exis­ materia libera pœnitcntiæ, quia ea confi­ timabat aquam prius in vinum esse con­ tendi nullum est præccptum-, sed tamen vertendam , ut posset converti in sangui­ sunt vera materia, ita ut ca sola possint nem. Ergo. esse materia; imosupposlto quod «piis vel­ Respondent quidam concilium id prae­ let confiteri, nec haberet nisi venialia, ea cepisse, 1° ad significationem mysticam, jam fierent materia necessaria, quæ omnia seu quia,ut loquitur concil. Tibur. Major nullo modo diei possunt de aqua respectu est majestas Christi, significata per vi­ .eucharistiae. Tandem quæcuinque materia num, quam fragilitas populi, significata consecrationis est ex institutione Christi ; per aquam; 2° ne solvantur species vini 1 aqua autem miscenda vino non est ex insti­ plerumque debilis. Sed contra, utrique tutione Christi. Respondent 2° materiam calicis esse id huic rationi satisfiet, si non modicissima, j DISSERT. ΙΠ. ART. IV. quod venit simpliciter nomine vini : tale autem est vinum modica aqua temperatum, etiamsi aqua non transierit in vinum:cum enim omnibus vini accidentibus sit circum­ fusa, moraliter et usu communi dicitur vi­ num. Unde, quando Patres et concilia di­ cunt vinum esse materiam calicis, non ex­ cludunt vinum modica aqua dilutum, sed illud solum quod non participat, nec no. men, nec rationem vini usualis. Similiter, dum concil. Trid. dicit supra, remanere tantum species panis ct vini, nomine specierum vini comprehendit etiam species aquae, ita speciebus vini permixtas, ut ab illis non distinguantur. Sed contra. 1° Quando Patres et conci­ lia explicant materiam sacramentorum , v. g. quod aqua sit materia baptismi, oleum extremæ-unciionis, loquuntur in toto ri­ gore; alias nihil certi haberemus in hac re maximi momenti : ergo dum dicunt vinum esse materiam calicis, de vino in tota pro­ prietate physica intelligendi sunt, et non de vino secundum moralem ct cxlrmsecam denominationem. 2° Vinum gutta aquæ ro­ sacea· dilutum verit moraliter nomine vini, et tamen non convertitur ista gutta in san­ guinem , nisi prius fuerit conversa in vi­ num. 5° Hæc responsio non salvat materiam calicis esse cx sola institutione Christi; di­ cere enim Christum instituisse ut id quod Ecclesia misceret foret materia, fingere est; et insuper pari ratione poteri dici salem aquæ permixtum ex institutione Ecclesiæ, esse materiam baptismi. Prob. 5° ab inconvenienti. In casu quo species aquae consecrate separarentur a spe­ ciebus vini, vel arte, sicut fieri posse con­ tendunt adversarii, vel naturaliter, puta, si corrumperentur et acescerent species vini, etiion aquæ, sanguis Christi remaneretsub speciebus aquæ, vel non : neutrum dici po­ test. Λοη primum , ut tenent Coninck et Juenin.l0 Quia alia; aqua sola posset etiam consecrari ; non enim est ratio cur non pos­ set sanguis sub illis speciebus poni, sub quibus conservari potest. 2° Id contrariatur tum concil. Trid. decernenti sess. 15, cap. 5, sub speciebus vini (omissa omnino aqua) sanguinem contineri; tum communi sensui; neino est enim qui credat sangui­ nem Christi sub solis aquæ speciebus con­ tineri ibique adorandum e-se.xVo» seciinduni, ut volunt alii.l0 Quia si sub illisspe- ciebus separatis non maneat sanguis Cliri» consecratione. » Et infra : « Ante verba » Christi calix est vini et aquæ plenus; ubi «verba Christi operata fuerint, ibi sangui· «efficitur. » Paschas. Corb. 1. 1 de Corp, et Sang. Dom. c. 1, in torn. 6 Bibli. Patrum : • Aqua consecratur, non quod aqua per» maneat, sed quod convertatur in sangui• nem. » Just. mart. Apolog. 2 pro Chris­ tianis : « Ii qui apud nos diaconi dicuntur, « dant unicuique eorum qui adsunt, pcrci• piendum panem, vinum et aquam, qti® • cum gratiarum actione consecrata Mini.» /?. SS. Patres intelligendos esse de con­ versione mediata aquæ in sanguinem, ita ut per ampliationem nomment aquam i<| J quod immediate ante erat aqua. Nec op- UTRUM AQUA CALICI INFUSA, etc. poni potest hanc nostram interpretationem contortam, siquidem similes locutio­ nes passim usurpentur inter homines ct in scripturis sacris. Sic communiter dicimus • alimentum, puta, panem et vinum , con» verti in substantiam aliti; » lie t tunc sit ’inplius pani' aut vinum , sed prius debeat converti in chylum , deinde in sanguinem. SicExod.7 dicitur : Devoravit virga Aa­ ron virgas eorum, quod intelligendum t'4 de virga conversa in colubrum. Sic .loan. 2 architriclinus aquam jam factam unum, appellat aquam. Item dicitur: arci vident, id est, ii qui fuerunt cæci. Nec valet, si opponas non posse proprie dici triticum verti in corpus Christi. Disparitas est enim , quod triticum non pona­ tur in altari sicut aqua in calice : unde etiam aqua infusa vino in dolio, non dici­ tur converti in sanguinem Christi. Repones. Eodi m prorsus modo SS. Pa­ tres loquuntur de conversione vini et aquæ : atqui vinum immediate convertitur in san­ guinem : ergo et aqua. RD. maj Eodem modo loquuntur de conversione vini et aquæ, quoad ipsam conversionem præcise, C. quoad modum conversionis, 2V. Utcumque ergo conver­ titur, cl in hoc est paritas ; sed vinum im­ mediate, aqua mediate. Id porro non ex­ plicuerunt Patres, quia ab hac questione scholastica abstraxerunt. Obj. 2° Christus totum quod erat in ca­ lice convertit in suum sanguinem ; id enim omnino exigit veritas formæ : atqui in hoc toto continebatur vinum el aqua in propria natura : ergo. Prob. min. Non est dubium quin Christus, juxta regionis calidæ con­ suetudinem , aquam in magna salis copia admiscuerit : atqui aqua copiose admixta in vinum converti non potuit ob temporis brevitatem : ergo. R. 1° jV. min. Ad probat. N. maj. Licet enim Christus miscuerit aquam vino, secutus in hoc morem Palæstinormn ; quia tamen in præsenti casu aliud quam ipsi in­ tendebat, scilie.i t sacram significationem, tantum aquæ adhibuit quam, ut rerum na­ turalium perfectissimus comprehensor, no­ vit vi et efficacia polentis ct generosi vini illius calidæ regionis facile et brevi tem­ pore iu ipsum vinum esse transmutandam : unde lotum quod erat in calice, vocavit genimen vitis, Mallh. 2G. 115 2° Data maj. /V. suppositum min. nempe tam breve tempus intercessisse inter mixtionem et consecrationem calicis. 1· Quia, ut constat ex eau. missæ et ex Evangelistis, Christus postquam accepit calicem ante ejus consecrationem, Patri gratias egit ac calici benedixit, quæ licet paucis verbis recitentur ab Evangelistis , non e4 tamen dubium quii» Christus pluribus ver­ bis, aut prolixiori oratione mentali usus fuerit. 2" Quia licet panem consecraverit cœnantibus discipulis, Maith. 2G, cali­ cem tamen consecrav it postquam caenavil, I.uc. 22. Unde intercessit sufficiens mora ad mixtionem. Obj. 5° Concilium Tibnricnse, can. i'J, permittit tertiam pariem calicis esse aquam. Item rubrics missalis Ilomani proscribunt ut, si sacerdos immediate ante consecra­ tionem recordetur se non apposuisse aquam, tunc illam infundat; et quod si in ipsa sumptione calicis advertat non fui cur.su consequens esse certius antecedenti, non quidem vi illationis et quatenus ab illo pendet, sed aliunde, puta? quia vel est de fide, vel communiter rçpeptum in Ecclesia, ut contingit in proposito. Sic, v. g. quod Christus existât sine subsistentia creata, pepdet in sua veritate ab isto principio, quod subsistentia crjala realiter distin­ guatur a natura·, ct tamen primum est certius secundo , non quidem vi illationis præcise et quia ab illo dependet, sed aliun­ de, nempe quia est de fide. Obj. 8° Aqua non potest converti na­ turaliter in vinum : ergo. Prob. ant. 1° Non potest explicari quomodo fiat ista conversio.2’Earn ut possibilem negant an­ tiqui naturalistæct omnes tmn medici, tum chimici. 3° Vinum est opus facultatis vita­ lis animæ vilis : ergo non videtur magis posse produci extra uvas quam sanguis extra venas. 4° Aqua mixta vino ab ea se­ parari potest etiam post longum tempus per immissionem medullæ junci aut spon­ giam oleo infusam , ut experientia constat. 5° Si aqua in vinum verteretur, vinum mixtione aquæ fieret fortius, sicut ignis fit vegetior quando materia combu-libilis in eum convertitur : atqui falsum conse­ quens, ut experientia constat : ergo. It. N. ant. Ad primam probationem, It. explicare modum quo conversio aquæ in vinum fiat, proprie perlinere ad physicos: dicimus inierim hanc conversionem posse fieri ·. 1° per invisionem aquæ in minimas partes, ut patet ad oculum, sub quibus remanere non potest forma aquæ. cui proinde succedit forma vini eam dividen­ ti- ct undequaque circumdantis; 2U quate­ nus vinum agit in aquam per calorem virlualein. Ad secundam, It. Aristotelem citatum a b. Th. q. 77, a, 8, hanc conversionem agnoscere » cæteris autem et medicis el cln- UTRUM UNA SPECIES POSSIT, etc. micisopponimusAlbertum Magnum, D.Tholiiaiii cum omnibus suis di-cipidjs , Akuscrn, lîmiaventurain, Scutum et pluris alios Jdlcrliam, H. N. conseq. Ijlura enim (jvæ procqdunt a vivente·, imo et ipsft μ­ ι entia, plprumque etiam ex corruptione generantur, ut vermes, mures, ran®, mu— ta·, etc. Nec mirum sj sanguis extra venas non possit in se convertere aquam , cum luuc slatim amittat suam diiiditalcm, ct alias qualitates necessarias ad hanc conver­ sionem. . Ad quartam, 11. quod id quod per ar­ tem chiinicam separatur a vino, non sit vera aqua dementaris, sed pars vini subti­ lior aut debilior quæ ideo dicitur aqueus tumor, quia refert similitudinem aquæ in colore el sapore; quod pale!, quia ex vjno un noudiiit admixta aqua, ejusmodi Ijipimr j.ili 'tsiinililer extrahi per artem cbimicam. .Id quintam , JV. sequelam el parita­ tem. Disparitas est, quod vis activa ignis, ‘cilicelcalor, sit ejus proprietas naturaliter ctncwssarioab ipso dimanans, per quam ideo facile reparare potest quod ex iresistintia contrarii deperdidit : at vis activa in vino, sicut et in aliis mixtis, non est proprietas necessario ab ipsis diamanaiis, sed sepe absque mixtione el resistentia contrarii deperditur ; ut pqtctin ipso vino, quod, cum non accurate includitur , vim tuam activam deperdit. Obj. 6°S. Th. in 4, d. 11, art. 4, dicit aquam m eucharistia non esse materiam principalem : ergo censet esse minus prin­ cipalem; sicu! qui aliquo de professore phi­ losophi® diceret, nonesse professorem prin­ cipalem , intelligeret esse minus princi­ palem. /i.S.Thomam his verbis non velle quod aqua sit proprie materia etiam minus prin­ cipalis, sed quod non sit materia imme­ diate convertenda in sanguinem Christi, sed mediate tantum ; et ideo du it quod non iit materia principalis respective ad v inum quod immediate convertitur. Vel, ut interintatur Sylvius, S. Doctor non intelligit Eiateriam principalem respective ad minus principalem, sed respective ad eam quæ i?! ex institutione Christi; sicut ibid, qute♦tiunc. 5, dicit aquam in bapiismo esse materiam principalem, non quod sil alia minus principalis, sed quia ea sola est inslitula a Christo. Neque de mente D. Tho- m® fas est dubitare, cum non solum hic a· S. o, sed etiam loc. (it. quæstiunc. 1 , di­ serte dicat quod aqua non sit materia hujus sacramenti, /id probationem autem juxta interpretationem Svlvii, /l. cum ip-o,quod quidem, si quis de eo qui est prolç—or philosophi® diçeret quod non sit principalis profes-or, intelligerelur >tuebat, ut sumerent tradidit, ct eisdem » corumque in .sacerdotio successoribus, ut » offerrent præcepit per hæc verba, Hoc « facile in meam commemorationem; uti » semper Ecclesia catholica intellexit, » Et can. 2: «Si quis dixerit his verbis, Hoc « facite in meam commemorationem, u Christum non instituisse Apostolos sacer« dotes, aut non ordinasse ut ipsi aljique » sacerdotes offerrent corpus et sanguinem n suum : anathema sit. u Atqui offerre cor­ pus et sanguinem est sacrificium ; est enim oblatio facta in honorem Dei : ergo iisdem verbis quibus Christus præcepit consecra­ tionem, præcepit etiam oblationem sacri­ ficii. Prob. prima min. 1° De essentia hu­ jus sacrifici ii ncruenti est, ut sanguis mys­ tice separetur a corpore, sicut de ratione sacrificii cruenti crucis, cujus est repræsentalio, fuit, ut sanguis realiter separa­ retur a corpore : atqui hæc separatio mys­ tica fieri non potest nisi quatenus, vi ver­ borum, corpus tantum ponitur sub specie panis, et sanguis tantum sub specie vini; si enim solus panis consecraretur, sanguis esset cum corpori, per concomitantiam, et sic nulla fieret separatio : ergo. Prob. 2'· eadem prima min. Hoc sacrificium in­ cruentum est secundum ordinem Melcbisedech, juxta Apost. Heb. 6, etconcil. Trid. loco citato : atqui Melchi-edech obtulit pa­ nem et vinum : ergo. Prob. 2· Sacramentum eucharistiæ est institutum per modum convivii spiritualis: atqui ad convivium requiritur necessario cibus et polus : ergo. Neque obstat quod una species possit sumi sine altera, quia essentia hujus sacramenti non consistit in usu sumentium, sed in consecratione to­ tius materis. Unde patet quod eucharistia, tam in ratione sacramenti quam sacrificii, ex sua institutione et præcepto Christi, re­ quirat utriusque inateriæ consecrationem. Dico 5° Summus pontifex dispensare non potest, ut in aliquo casu sacerdos li­ cite consecret unam tantum speciem. Sequitur ex prœcedenli; quia pontifex, utpote inferior, non potest dispensare in præcepto Christisuperioris,maxime quando prxeeptum illud est absolute et simpliciter a Deo, nec dependet a facto humano, ut dxcam in sol. obj. idque adhuc magis si pertineat ad integritatem sacramenti, prz consecratio utriusque speciei pertinet < integritatem eucharistiæ, quæ institutae per modum convivii spiritualis, ut dic! est. Unde concil. Trid. sess. 21, c.2J clarat equidem esse in Ecclesia potestaU ut in sacramentorum dispensatione sU!> ret, vel mutaret quæ suscipientium utili seu sacramentorum venerationi, pro : rum, temporum eî locorum varietate,m gis expediret, salva tamen eorum», stantia. Ad substantiam autem convivii’ sacrificii passionis Christi repræsentat perlinet utriusque speciei consecratio,, probatum est. Solvuntur objectione/. Obj. 1° contra secundam conclusion. Christus in castello Emmaüs consecm panem , ut sentire videtur S. Aug. lib. Consensu Evang. c. 25 : atqui tunc r. consecravit vinum, cum, ad fraclionemp nis agnitus, illico evanuerit ab oculis W 9 cipiilorum : ergo. R. 1° Incertum est an vere Christus tot* panem consecraverit, neque id asserit S. Aug. citatus, sed dicit tantum fuisse p nem benedictum , qui babebat vim illuc· nandi quam habet eucharistia. Neque dcipuli qui de tarditate ad credendum n darguebantur, videbantur sat dispositi, sacramentum recipiendum. 2° Pariter i certum est an Christus tunc vinum u consecraverit ; id enim certo colligi n : potest exsilentio Evangelistarum, non eiiû -criptis mandarunt omnia quæ Jesus fecit Joan, ultimo. 5° Esto Christum in Einmd panem et solum panem consecrasse, m: inde inferri potest contra conclusione id enim fecit Christus ex plenitudine p· testatis excellenliæ, ut sacramentorum t; legis auctor. Obj. 2° In sola consecratione panis <■· vatur ratio sacrificii : ergo corruit fund·· mentalis nostra ratio. Prob. ani. In consecratione panis reperitur quædainobï ! tio rei sensibilis cum immutatione : er;o. R- D. ant. In sola consecratione pai salvatur ratio sacrificii, ut sic, Iranst: ant. ratio sacrificii ut instituti a Christo r passionis memorativi,2V. ant. Ad hoceniti requiritur, quod corpus vi verborum pon tur separatum a sanguine, et sanguis a terpore, sicut in passione luerunt reamer-- UTRUM UN Λ SPECIES POSSIT, etc. irata, quod fieri non potest sine conse­ cratione utriusque speciei. /•ui. In sola consecratione panis ha­ betur sacrificium representativum sacri­ ficii cruenti crucis : ergo. Prob. ant. Sa­ crificium cruentum crucis non consistit in separatione sanguinis a corporc, sed in se­ parative animæ a corpore : atqui ista se­ paratio repræsen ta tur in sola consecratione panis, in qua vi verborum solum corpus ponitur sub speciebus panis sine anima, quamvis adsit per concomitantiam : ergo. /?. N. ant. Ad probat. N. ant. Sacri­ ficium enim crucis non includit solam mor­ tem, sed etiam causam mortis, scilicet ef­ fusionem sanguinis, ci separationem ejus a corpore. Subsumes. Atqui in sola consecratione panis 'ignificatur separatio corporis a san­ guine: ergo. Probatur ant. In consecra­ tione panis vi verborum ponitur corpus sine sanguine : ergo in sola consecratione panis vi verborum significatur separa io corporis a sanguine. R.N.ant.Adprob.D. ant. In sola con­ juratione panis ponitur vi verborum cor­ pus sine sanguine, præcise et formaliter vi vi diorum solius consecrationis panis , N. adjuncta consecratione calicis, C. Si enim dicam præcise Hoc est corpus meum, non significatur formaliter corpus meum esse separatum a sanguine ; bene vero cum addo,designando vinum : Hic est sanguis intus; aperte enim tunc significatur vi verborum meum corpus poni seorsim a «anguine vi verborum. Ceterum ad utramque instantiam potest adhiberi prima responsio , scilicet, dato salvari rationem sacrificii ut sic , vel etiam sacrificii aliqualiter repræsentativi passio­ nis,non tamen sacrificii quale ipse Christu< ih'liluit in consecratione duplicis materia·. Obj. 5° Una species licite sumitur sine ilia, tum a laicis, ut patet ex usu , tum a nlibrantibus, ut patet in recenter ordina­ ti* celebrantibus cum episcopo : ergo poHetiam licite una sine altera consecrari. Hic q, 80. a. 12. ad. 2 — B. i\'. conseq. Et quantum ad laicos, jam dictum est quod bo< sacramentum non consistat in usu,sed m consecratione materiæ : unde perfectio ejus non estæstimanda ex usu communiGiiliimi, modo celebrans utramque speciem Wbecret et sumat. Bill, iome ix. 110 Quantum ad recenter ordinatos : hi con­ secrant per modum unius cum episcopo qui est principalis celebrans, imo quasi so­ lus celebrans, quia ordinati referunt suam intentionem ad verba epbcopi, ut per illa fiat consecratio , quando ipse 7 non quando ipsi finiunt : unde sufficit si -olus episcopus utrainque speciem consecret et sumat. Obj. 4° contra tertiam conclusionem. Sicut Christus dixit : Hoc facite in meam commemorationem , ita dixit : Bibile ex eo omnes: atqui tamen Ecclesia eximit lai­ cos a sumptione calicis : ergo potest pariter eximere sacerdotes a consecratione utrius­ que speciei. B. yV. conseq. Quia το omnes dirigeba­ tur ad solos Apostolos, non autem ad om­ nes fideles : patet. Iis enim dixit Christi * Bibile,etc., quibus dixit : Hoc facile, e . Testatur autem concilium Trid. ut vidimus, universam Ecclesiam semper intellexisse Christum hæc ultima verba direxisse Apos­ tolis, et eorum in sacerdotio successoribus. Obj. 5> Ecclesia dispensat in voto : at­ qui obligatio voti est juris naturalis et di­ vini ·■ ergo id potest etiam in consecratione duplicis speciei. B. cum Joanne a S. Th. D. min. Obli­ gatio voti est juris naturalis ct divini abso­ lute et simpliciter, Λ’. cx suppositione facti humani, C. ideoque , 2V. conseq. et pari­ tatem Explicatur. Aliquid duplici modo potest esse juris divini : primo modo abso­ lute et simpliciter, quatenus ipse Deus, independenter a facto aliquo humano, per seipsum imponit aliquod praeceptum ejusque modum determinat; secundo modo, cx suppositione, quatenus voluntas humana disponit materiam qua supposita et manente obligat jus divinum et naturale ad ejus adimpletionem : v. g. posita lege per vo­ luntatem humanam, jure naturali et divino obligamur illi obedire; similiter, posito et stante voto per voluntatem humanam, te­ netur qui vovit, jure naturali et divino iilud adimplere. Porro in iis quæ sunt juris divini primo modo , Ecclesia non potest dispensare, quia non potest inferior directe et per se dispensare in præcepto superiora, ni'i ex commissione quam non constat da­ tam luisse a Christo, in iis praesertim q . t· præcipit circa substantiam et inte^ritat. m sacramentorum. 9 130 » I 1 DISSERT. 1Π. ART. V. At iis quæ sunt juris divini secundo mo­ irritatione, quod hæc tollat votum, non ista, do, [>oto dispensare Ecclesia ; quia tunc Ii. per dispensationem remanere quidem non dispensat in jure divino vel naturali, votum quoad ejus obligationem radicalcm, sed solum agit circa illud factum huma­ non autem quoad formalem et cxccutivuni; num quod requiritur ct supponitur tan- sed suspenditur pro hoc casu per dispen­ qnain conditio ut jus divinum vel naturale sationem. Fiat paritas in lege humana, in obliget :v. g. lex humana præcipil jeju­ qua fit dispensatio. nium tali die; stante illa lege, dictat jus Eodem modo quidam solvunt quod obji­ naturale ut observetur, quia juris naturalis citur de matrimonio rato in quo dispensat est obedire superioribus ; sed quia lex illa Ecclesia ante consummationem ; quia e-! processit a potestate et voluntate creata tantum contractus ortus ex voluntate hu­ quæ non potuit omnes casus prævidere in mana; licet alii velint quod in hoc non disquibus non expedit talem legem observari, pensetur jure ecclesiastico, sed divino, seu manet potestas humana ad dispensandum auctoritate Christi dispensantis in casu pro­ in illa, declarando se noluisse obligare in fessionis religiosæ. Ne tamen inde inferas tali casu : qua dispensatione posita , non etiam dispensari posse post consummatio­ dictat amplius jus naturale eam esseobver- nem; id enim esset in praejudicium ipsiin vandam. Similiter in nostro casu, votum matrimonii, perpetuitatis ejus, ct significa­ est lex quædam particularis quam promit­ tionis sacramentalis jam consummate, pra­ tens sibi imponit, et per promissionem ter præjudicium quod inde vel conjugi al­ se obligat Deo. Equidem, stante illa pro­ teri vel proli eveniret. Sed dc hoc alibi. missione sine dispensatione, jus naturale Obj. 6° cx variis congruentiis ant neces­ et divinum dictat esse adimplendum : sed sitatibus. 1° Ex inopia vini, quod servari sicut superior in lege a se sancita potest non potest in frigidissimis regionibus abs­ dispensare ct declarare se noluisse obligare que eo quod statim congeletur aut aces­ in tali casu, quia nempe non potuit præ­ cat t unde Volaterranus lib. 7 Geographii, videre omnes casus in quibus non expedi­ scribit « Norwegiæ Innocenti i VIII pontiliret talem legem observari; ita similiter po­ » cis concessione permissum sine vino calitest in voto, quod est quædam lex particu­ >» cem consecrare, quod ob immensa frigora laris sui inferioris, qui etiam non potuit » vinum in ea regione importatum acescat.· 2» Si instaret mors alicujus infirmi, nec omnia prævidere. 2. 2. q. 88. a. 10. ad 2. — ffoc tOtlim haberetur vinum ad consecrandum. 5° Si indicat S. Th. his verbis : « Sicut ex jure post consecrationem panis advertat sacer­ » naturali et præccpto divino tenetur homo dos vinum esse venenatum, nec aliud adsit; » implere votum, ita etiam tenetur ex eis- aut vergat aliud periculum mortis, si vi­ • dem obedire superiorum legi vel man- num consecret : videtur enim in his casi­ » dato. Et tamen, cum dispensatur in ali- bus sufficiens ratio ut consecretur panis « qua lege humana, non fit ut legihumanæ sine vino. Ergo. 7Î. ad primum, nullam esse regionem ■ non obediatur, quod est contra legem » naturalem et mandatum Dei, sed fit ut in qua servari non possit vinum, cum sit • hoc quod erat lex non sit lex in hoc casu. modo passim in usu mensæ apud omnes u Ita etiam auctoritate superioris dispen- nationes : narrationem Volaterrani ut fal­ » santis fit ut hoc quod continebatur sub sam rejecimus art. 1 hujus dissert. Con­ ■ voto non contineatur, in quantum deter- clusione tertia , vide ; et eo magis quod » minatur in hoc ca>u non esse congruam dicat pontificem concessisse consecrari ca­ ■ materiam voti. Et ideo cum prælatusEc- licem sine vino : concessit ergo consecrari » ciesiæ dispensat in voto, non dispensat calicem vacuum, quod ridiculum est : aut • m præccpto juris naturalis vel divini, sed forte calicem cum aqua sola, quod est er­ ■ determinat id quod cadebat sub obliga- ror Aquariorum, jam tempore Cypriani re­ • done deliberationis humanæ, quæ non probatus. > potuit omnia circumspicere. » Ad secundum, dico infirmum in hoc Nec^bstat si dicas per dispensationem casu non teneri ad communicandum ; el non tolli votum , adeoque remanere obli­ aliunde hoc sacramentum re susceptum gationem ; in hocenim differt dispensatio ab i non est simpliciter necessarium ad salutem. UTRUM UNA SPECIES POSSIT, etc. U1 Ad tertium, Jl. tunc posse consect ari I tio; 'imiliter m es-ct in tabernaculo clauso solum panem, non ex dispensatione de qua vel sub corporali. est quæstio, sed ex impossibilitate morali Quanta vero propinquitas requiratur ad ct impedimento : casus autem impossibilis præsentiam moralem, iterum certo definiri ejt extra legem , nec creditur praeceptum non potest. Quidam volunt eam stare intra Christi obligare cum vite aperto discrimine. latiludincmseu distantiam viginti pa-Mmm, alii triginta, alii quadraginta admittunt. ARTICULUS VI. Sed , ut prius dixi, id judicio prudenti.m Utrum materia consecranda debeat esse I est relinquendum, attentis usu hominum , præsens ministro, determinata in in­ praxi Ecclesiæ in hac materia, item et ma­ teriæ situ, magnitudine, parvitate, etc. dividuo et sub certa quantitate ? In 4 <1. 11. q 2. α 1 q. 3. o — Dico, Imo 1« Materia consecranda debet esse 2*Quantitas materiæ hujus '•aeramenti non moraliter præsens consecranti ; quia forma est determinata ex institutione Christi : un­ utens pronomine demonstrativo hoc et hic de sacerdos potest valide consecrare ma­ id necessario exigit, alias foret falsa. teriam cujuslibet magnitudinis vel parvi­ Qualis autem praesentia requiratur ut tatis, modo sit moraliter præsens, et in materia censeatur moraliter præsens, vix parva salvetur substantia panis aut vini, certo definiri potest : unde fit consecratio­ sitque sensu perceptibilis a consecrante. nem ex parte præsentiæ esse quandoque Ibid. — Quia potestatem quam Christus dubiam. Cæteruin pro regula generali di­ contulit sacerdotibus consecrandi panem cimus illam materiam censeri moraliter et vinum non restrinxit ad certum magnipræsentem, quæ more et usu hominum, tudinis aut parvitatis gradum. Insuper de­ seu judicio prudentis viri, taliter est expo­ terminatio materiæ desumitur ex ordine ad sita ut pronomine demonstrativa hoc et finem ; sic materia serræ est ferrum, ut sit hic designari possit. apta sectioni. Finis autem hujus sacramenti Hinc inferes materiam in suo tegente est usus fidelium , non solum qui occur­ vel continente ordinario etiam clauso, va­ runt , alias sacerdos paucos habens parolide, licet illicite, consecrari, ut hostias in I chianos non posset consecrare multas hos­ pixide, panes in canistro , vinum in dolio tias, sed fidelium absolute ; numerus au­ seu calice tectis; quia usu communi venit tem fidelium est indeterminatus. Ergo. Juxta antiquam vero Ecclesiæ consuetu­ ut continens ct contentum demonstrentur per modum unius pronomine hoc sicut dinem, panis consecrandus debet esse exi­ dicimus de pecunia in crumena , Hoc est lis et figura rotundus. Constat ex Epiph. in argentum; de vino in poculo clauso, vel Anchorato num. 57 ; Greg. Mag. I. 4 Dia­ lagena, Hoc est vinum. Nec refert quod log. c. 55 ; Caesario Nazianzeni fratre, dia­ infans in utero matris non possit baptizari, logo 3; ex revelatione S. Ildefonsi ToleL quia baptizandus debet esse natus et aqua quam publici juris fecit Mabillonius; ex physice ablui; ad materiam autem conse­ antiquis imaginibus apud Sirmondum, dis­ crationis sufficit quod sit ita præsens ut quirit. de azymo c. 4 , et Martinium I. 1 possit demonstrari pronomine hoc , ad de Antiquis Eccles. Ritibus cap. 5, art. 7, quod sufficit præsentia moralis. Nulla vero el pluribus aliis. Hinc illi duo versus : erit consecratio, si interponatur corpus C.tndida. triticea, no tenait, non rotunda. per modum dividentis aut separantis , ut Lxpers fermenti, non salta, ut hostia Christi. si hostia existât post parietem retro altare, a tergo sacerdotis , sub mappa, sub pede Dixi in conclusione, 9 9 modo sit moraliter calicis, cussino,etc., quia tunc non cense­ præsens; quia si foret tanta materiæ ex­ tur ita præsens ut possit designari prono­ pensio, ut secundum aliquas partes foret consecranti præsens et non secundum om­ mine hoc. Sed quid si hostia a tergo posita, digito nes ut si campus plurium leucarum reple­ teneatur aut designetur, seu adversa facie retur panibus; eæ solum paries consecra­ aspiciaiur ? Quamvis nobis probabilius sit rentur quæ consecranti forent moraliter eam valido consecrari, attenta tamen opi­ præsentes, non aliæ. Dixi iterum, medo in parva salvetur nionum diversitate, dubia foret eonsecra- ISI Ui I DISSERT. IV. ART. I. substantia panis, sit que sensu percepti­ bilis a consecrante -, alias non verilicaretnr forma, cum non posset materiam de­ monstrare pronomine Hoc vel hic: posset tamen sub ea post separationem a toto vel sanguine conservari corpus Christi, ut jam alibi diximus, modo retineat substantiam panis vel vini, quia ad conservationem non requiritur ut possit demonstrari sensibili­ ter, sicut ad consecrationem. Dico 5° Materia consecranda aebt£ esse determinata in individuo per intentionem consecrantis ; quia sicut non consecrat mi­ nister nisi intendat consecrare, ita nec hanc materiam consecrat nisi illam intendat de­ terminate consecrare. Adde quod aclicnes sint circa singularia et determinata : non requiritur tamen determinatio actualis, sed sufficit virtualis seu quæ præcesserit : hinc Inferes 1’ invalidam esse consecratio­ nem , si sacerdos intendat consecrare me­ diam vel tertiam partem hostiæ, nullam designando ; neque si ex cumulo hostia­ rum , vel ex decem, velit consecrare sex , eas non designando; quia non est ratio cur hæc pars potius quam altera, hæ hostiæ potius quam aliæ consecrentur. Inferes 2° non consecrari hostias repo­ sitas in altari, etiam super corporale, om­ nino inscio sacerdote; quia intentio non fertur ad incognitum. Inferes 5° e contra vere consecrari, si sacerdos ipse attulerit consecrandas ad al­ tare, aut ipso jubente vel volente, vel sal­ tem advertente alter attulerit, licet tem­ pore consecrationis ad eas non reflectat ; quia remanet virtualis intentio. Necesse tamen est in hoc casu hostias tempore con­ secrationis esse super corporale, alias pro­ babilius est non fore consecratas; quia i gulariter intentio omnis boni sacerdotis præsumitur esse, vel consecrare quod est i >n<-jcraDile absque peccato; peccatum au­ tem esset consecrare hostias extra corpo­ ra* e repositas. Inferes 4« quod si essent viginti quin­ que hostiæ consccrandæ debite expositæ, tt putaret sacerdos esse tantum viginti ; similiter si ipso inscio hostiæ quam præ inanibus tenet adhærcret altera hostia, omnes forent consecrat® : quia ejus inten­ tio ΟΙ et debet esse consecrare totam ma­ teriam licite consecrabilem sibi præsentem ; οι· i autem p. culativus nun obstat uiteii- tioni practicæ : unde ejus intentio non fertur ad illas ut ad viginti, neque ad haut ut ad unam,sed ut ad materiam p.æscnlero, Inferes guttulas vini calici exterra adhaerentes, non consecrari consecrato ca­ lice ; quia jure praesumitur intentionem·^· ccrdotis esse tantum consecrare quod r>t licite ct decenter consecrabile ; illicite au­ tem et irreverenterconsecrarenturillægut. tulæ. Major est difficultas de guttulis cal o interius adhaerentibus a toto separatis, quando non adest expressa intentio eis aut consecrandi, aut non consecrandi. Ra­ tio dubitandi est ex una parte, quod non requiratur conjunctio physica materiæcon­ secranda; ; ex altera est, quod non videatur esse intentio Ecclesiæ adeoque nec sacer­ dotis consecrare, nisi liquorem qui per mo­ dum unius continui potabilis est congre­ gatus in calice tempore consecrationi*. Quare in haere dubia, sollicitus sit eas abs­ tergere sacerdos ante consecrationem ; po-t illam vero non abstergantur, ne fortesini consccratæ, sed vel consecrato vino unian­ tur, vel in prima ablutione sumantur. Porro , ad tollendos varios scrupulos et anxietates in his et aliis frequentibus casi­ bus, consultum est ut sacerdos ante mi*· sam, vel in ipsa, vel saltem semel pro sem per, formet intentionem consecrandi om­ nem materiam præsentem licite et dcceuitr consecrabilem, non aliam. Petes utrum si materia non consecrata ita misceatur cum consecrata, puta, si liulia non consecrata cadat inter consecratas aut gutta vini consecrati misceatur curo vino non consecrato, ita ut non possit dis­ cerni a materia consecrata , valide cons­ eretur ? Res iterum dubia. Quidam negant, u quod materia consecranda non possit de­ monstrari sensibiliter pronomine hoc est. Jlii affirmant, quia, inquiunt, demons­ trato cumulo demonstratur. Huic sententia favet praxis sacerdotum qui in Nativitate Christi consecrant insccundaet tertiantis^ vinum mixtum cum reliquiis sanguinis pri’ni® missæ, licet discerni non possit qui­ nam guttæ sint consccratæ, quænam non. Quapropter pro praxi in hoc dubio si casui accideret, ut hostia non consecrata caderet inter consecratas et non posset discerni, dure forent simul porrigeudæ, poliusquain I eam consecrare. UTRUM TOTUS CHRISTUS CONT . etc. 133 tus est sub qualibet pai te spccicrmn , sive DISSERTATIO IV. sint divis», sive continuae. K MODO QÜO CHRISTOS EST IN HOC Quantum ad partes separatas, definitum SACRAMENTO» i est in concil. Trid. can. 5 proxime citato, I). Th. Q. 76. ct ideo perlinet ad fidem. Ratio autem est, quia partes post separationem non desi­ nunt esse consccratæ : ergo sub illis est ARTICULUS T. Christus, non secundum aliquam partem Utrum totus Christus contineatur sub tantum; ubi enim est pars corporis ih hoc sacramento, ct quomodo ? est lotum, ut dicitur in jure de Consec. Per totum Christum intelligilur ejus cor­ d. 2, c. 78, ct patet ex præccd. conclu­ pus integrum, sanguis, anima, divinitas ct sione: ergo. Con/irm. Calix fuit divisus subsistentia seu persona Verbi. inter Apostolos, et tamen non partem, sed nic q. 76. a. 1. ct 2. o. — Dico 1° To- totum Christum quilibet recepit : ergo. Ins Christus realiter continetur in hoc sa­ Quantum ad partes continuas, quamvis cramento sub qualibet specie seorsim. non sit de fide, est tamen certum. Si enim Estde fide.Constatl°cx dictis de præsentia totus Christus sit sub singulis partibus di­ reali ; 2°exS. Scriptura, Joan. G. ubi Chris­ visis, ergo erat sirb illis ante divisionem, tus dicit: Qui manducat me; το me enim non enim divisione sed consecratione po­ totum Christum significat ; 5° ex definitio­ nitur corpus Christi sub speciebus: unde nibus plurium conciliorum, Conslantiens. Trid. sess. 15, cap. 5, declarat absolute sess, 15, Florent, in decreto Unionis, Trid. totum Christum contineri sub qualibet spe‘ess. 15, c. 5, ct can. 5, in quo sic defini­ cierum parte, nulla facta mentione separa­ tur: « Si quis negaverit in venerabili eu- tionis aut continuationis. ■·> charisti» sacramento , sub unaquaque Dices 1° Manente speculo integro, est » specie ct sub singulis cujusque speciei una imago in toto, non in qualibet parte, » partibus, separatione facta, totum Chris- sed pars in parte; et tamen si frangatur » tum contineri : anathema sit. » speculum, erit in qualibet parte divisa tota Suadet ratio. Absonum enim foret quod imago : ergo ex hoc quod in qualibet parte corpus Christi, quod nunc est gloriosum , hostiæ separata sit totus Christus, male Ml alicubi vel mutilum, vel sine anima, aut infertur quod sit totus in qualibet parte sanguine, aut divinitate. continua ante separationem. Ibici. — R. J\'. conseq. Disparitas est, Ibid α. 1. — insuper Clirrit TCguIa AllCtoris : Si aliqua duo sunt realiter con­ quod imago in speculo causetur per re­ juncta, ubicumque est unum, oportet et flexionem radiorum : quamdiu autem est aliud esse. Quam tamen regulam intellige una superficies , est una reflexio , et i leo de conjunctis adaequate et ciun mutua ab una imago: quod si frangatur speculum, invicem dependentia; alioquin sequeretur erunt divers» superficies in diversis par­ quod Christus esset ubique, quia divinitas tibus, conscquentur divers» reflexiones et ipsi conjuncta est ubique. Si ergo duo sunt divers» imagines, minores tamen quam sic conjuncta, ut unum excedatur ab altero prima. At vero Christus ponitur in sacra­ ct ab ipso dependeat, sed non e converso ; mento per consecrationem, neque per frac­ ubi est illud quod exceditur et pendet ab tionem multiplicatur consecratio : unde si altero, ibi est istud alterum, sed non e lotus Christus sit in partibus separatis, ne­ Converso : unde, cum humanitas Christi cesse est quod fuerit lotus in continuis ante excedatur a divinitate et ab illa dependeat, separationem. mm divinitas ab humanitate ; ubi est hu­ Vices 2 ’ Corpus Christi est quantum in manitas Christi ibi est divinitas, sed non eucharistia : atqui corpus quantum non po­ e converso ubi est divinitas ibi est huma­ test esse totum in toto et totum in qualibet nitas; sicut propter camdein rationem, ubi parte, sed pars in parte : ergo. est manus vivens ibi est anima, at non c R. i), maj. Corpus Christi est quantum converso ubi est anima ibi est manus vi­ in eucharistia quantitate extensiva partium in ordine ad se, C. in ordine ad locum, _V. vens. Ibid. a. 3. o. — Vico. 2'*. Totus Chris­ Hæc enim extensio localis, cum sil elketus I,f i 134 4Μ iwi > ÿvt D1SSURT. IV. ART I. secundarius quantitatis, impeditur in hoc habent tamen realem connexionem cum sacramento; —Jbid. — quia cmn substan­ liis quæ ponuntur vi verborum : atqui cor- · tia corporis Christi succedat substantiæ pa­ pus Christi est realiter connexum cum san­ nis vi verborum, non quantitati, quæ est guine, et sanguis cum corpore,-saltempost ibi concomitante»” tantum,debet sortiri mo­ resurrectionem; anima et divinita? tum dum existendi substantial et non quantila- | utroque : ergo, tis ; modus autem existendi substantiæ est, Dixi, saltem post resurrectionem ;<]mi quod sit tota in toto et tota in qualibet cum in triduo mortis sanguis esset realiter parte :sicqi]etotasubstanliacorporisChristi | separatus a corpore sicut et ab anima, ii est in qualibet parte ultimo sensibili, sive quis Apostolorum tunc consecrasse', cor­ continua, sive divisa, sub qua salvaretur pus fuisset sub specie panis sine "angui» et sine anima. — Q. 76. a. 1. ad i. et a substantia panis, si adesset. Dices 5° Si totus Christus sit in quali­ 2. o. — Similiter sub specie vini fuisset bet parte speciei, cum sint in qualibet spe­ sanguis sine corpore et sine anima, sicut cie plurcs, imo aliquo sensu infinitæ partes, erat in rei veritate. Quod si species panis sequitur quod Christus sit in eadem specie conservata fuisset post resurrectionem, fuissent sub illa specie sanguis et anima pluries imo infinities. Ibid, ad t. — B. jV. sequelam. Quia ratione connexionis quam habuissent cum numerus sequitur divisionem ; et ideo corpore vivo; tale enim est substantialiter quamdiu quantitas manet indivisa actu , corpus Christi in hoc sacramento, quale e-l neque substantia alicujus rei est pluries in rerum natura. Dices 1° Quando Christus dixit, /local sub dimensionibus propriis, neque corpus Christi sub dimensionibus panis, sed toties corpus meum, designavit suum corpus vi­ vum ul erat, ideoque cum anima et san­ in quot partes dividitur. Verum quia aliquid dupliciter potest esse guine; similiter cum nunc consecrant sa­ in hoc sacramento : 1° vi sacramenti seu vi cerdotes : ergo anima etsanguis vi verborum verborum; 2* vi naturalis concomitantia: sunt sub specie panis. /?. D. ant. Designavit corpus suum vi­ et connexionis quam habet cum eo quod inest vi verborum, quæstio nunc est, quo­ vum materialiter et ratione adjuncti, C. for­ modo totus Christus, aut ea quæsunt Christi, maliter vi significationis verborum, N. For­ sint in hoc sacramento? Pro cujus resolu­ maliter enim verba vi suæ significationis tione , non aliud significant quam corpus Christi, ibid a. 1.0.—Zhco 5° Corpus Christi nec ad vivum aut mortuum determinant, est sub specie panis, et sanguis est sub spe­ sed ab utroque abstrahunt : dicitur enim cie vini ex vi verborum : ipsum autem cor­ corpus Christi tam vivum quam mortuum. pus est sub specie vini et sanguis sub spe­ Unde in Evangelio, Joan. 19, legitur decor­ cie panis, animaque ipsius sub utraque pore Christi mortuo, quod Joseph petierita specie ex vi naturalis connexionisetconeo- Pilato corpus./esu ; et sic in communi modo mitanliæqua partesChri-ti Domini, qui jam loquendi decorpore tam mortuo (piam vivo ex mortui" resurrexit, non amplius mori­ dicimus, quod sit corpus Petri, v. g. neque turus, inter se copulantur; divinitas vero inde sequitur hanc vocem corpus esse æquipropter admirabilem illam ejus cum cor­ vocam, quia sistit in significatione corpo­ pore et anima hypostaticam unionem. Sunt ris, nec transit ad significationem formaverba Trid. «ess. is, cap. 5. Insuper. nun; sicut hæc vox, animal, quamvis si­ Prob. prima pars. Ea dicuntur esse gnificet aliquid commune pluribus specie­ formalité! et vi ver horum in hocsacrameido. bus, non est tamen xquivoca, quia sistit in qua: per verba consecrationis expresse u significatione generis, nec transit ad signi­ gnilicantur: atqui per verba consecratio­ ficationem specierum seu formarum. nis, Hoc esi corpus meum, Ific est san­ Dices. 2u Cornus Christi ponitur ut sub­ guis meus, corpii" et "anguis expresse "i- sistens vi verborum ; atqui subsistit subsis­ gmlicantiir : ergo. tentia divina : ergo subsistentia seu per­ Prob. secunda pars. Ea dicuntur poni sona divina ponitur ibi vi verborum. coiu-oiniiaiiier in hoc "aeramento, quæ, li­ 11.1°jY. maj. in sensu formali et rediicet verbis consecrationis non exprimantur, plicalivo sumptam. Corpus enim in verbis UTRUM TOTUS CHRISTUS COM’ , etc. lormæ quamvis sit concretum substantiale, I fonnaliter tamen non importataliquidsub' sistens, sed tantum partem humanitatis; aloquin non posset dici quod Christus as­ sumpserit corpus, siquidem non assumpse­ rit aliquid subsistens. Λ. 2° D. maj. Corpus Christi vi verbo­ rum ponitur ut subsistens præcise, tran­ scal; ut subsistens subsistentia divina, 2V. Si enim corpus abstrahit a forma cadaveris vel viventis, ut modo dicebamus, a fortiori abstrahit ab hac vel illa subsistentia, quæ minus pertinet ad naturam corporis quam forma. Inst. Pronomen meum in verbis formæ, importat subsistentiam divinam : ergo. Prob. ant. To meum idem est ac mihi uni­ tum, proinde subsistens mea subsistentia : ergo. 11. N. ant. Ad. prob. D. ant. To meum idem est ac mihi unitum concomitanter ac speciiicative, C.formaliteretreduplicative. .Y. Nam meum fonnaliter et reduplicative significat tantum hoc corpus quod ponitur sub speciebus panis, esse idem cum corpore Christi, quod Christi corpusestaliunde unitum verbo : at fonnaliter reduplicative non significat hanc unionem. Petes Ie quid intelligatur nomine corpo­ ris quod ponitur ex vi verborum in hoc sa­ cramento? R. non intelligi materiam nudam ab omni forma substantiali, ut quidam volunt; quia materia nuda non est compositum quale est corpus : non est etiam materia in­ formata anima dante esse corporeum , ut volunt alii; quia si in triduo mortis Apos­ toli panem consecrassem, fuisset corpus Christi sine anima dante esse corporeum: restat ergo corpus importare compositum ex materia et forma, abstrahendo ab anima vel forma cadaverica ; neutram enim in suo conceptu formali determinate includit,cum possit esse modo cum una, modo cum al­ tera, ut dictum est in solutione prima ob­ jectionis. Neque obstat corpus a parte rei non esse sine aliqua forma determinate ; non enim quærimus hic quid sit aut non sit a parte rei, sed quid sit vi significationis verborum. Peles%> utrum vi verborum ponatur tan­ tum sanguis Christi qui effusus est in pas­ sione, prepterea quod Christus dixit, qui pro vobis {[undetur? Ii. negative; Sed ponitur tolu- -au. : qui nunc est in ejus corpore glorioso, lie : supponatur quod totus non fueriteffusu> in passione;quia vi verborum ponitur sangm> ut de facto est. Nec obstant ista verba, qui pro vobis effundetur; non enim sunt po­ sita ut limitent præcedentia ad solum san­ guinem effusum, sed ut significent finem hujus sacramenti, qui est repræsentare pas­ sionem Christi tunc futuram, nunc praete­ ritam : sicut si Christus mutaret aquam in vinum dicendo : Hoc est vinum quod a vo­ bis potabitur ; tota aqua contenta in vase fuisset conversa in vinum, licet totum pos­ tea non potaretur. Petes 5° utrum Pater et Spiritus sanctus sintin hocsacramcnlo perconcomitantiam? Ii. quosdam affirmare, quosdam negare : sed controversia videtur de nomine. Si itaque per concomitanliam intelligatur quxeumque præsentia specialis præter com­ munem, dici potest Patrem et Spiritum sanctum esse in hoc sacramento per concomitantiam mediatam, quia ibi sunt non so­ lum per immensitatem per quam sunt in omnibus creatis, sed specialiter quatenus ibi operantur cum Filio mirabiles effectus gratiæ, et propter circumincessionem, seu mutuam inexistentiam personarum divina­ rum ad invicem, ita ut, si per impossibile non essent ubique per immensitatem , fo­ rent tamen hac duplici ratione in hoc sa­ cramento. At vero si per concomitanliam intelliga­ tur ea quæ provenit ex unione cum termino primario et formali consecrationis in unitate suppositi, Pateret Spiritus sanctus non sunt inhocsacramento per concomitanliam, quia non sic uniuntur cum corpore et sanguine Christi, sed solus Filius. Et hic modus di­ cendi qui est communior inter Thomistas et alios, videtur magis proprius : sicut enim connexio quam Pater et Spiritussanctus ha­ bent, mediante natura divina, cum Filio, non sufficit ul dicantur incarnati, ita nec ut dicantur esse concomitanter sub specie­ bus panis et vini. Videtur etiam conformior concilio Tridenlino, quod dicit divinitatem esse concomitanter in eucharistia propter unionem hypostaticam, quævion est in Pa­ tie et Spiritu sancto : et ibidem enumerans qua· in hoc sacramento sunt concomitanter, non meminit Patris et Spiritus sancti, Cltristi extra species sacramentalcs exis­ » tons, non videt se ipsum intra species sa» cramentales exislentem, nisi miraculose. » Et similiter alii oculi gloriosi non vident ipsum hic, nisi forte per miraculum. > Jiat io vero responsionis est; quia licet corpus Christi in eucharistia non sit objec­ tum proportionatum oculo corporeo, prop­ ter ejus inextensionem localem, continetur tamen intra objectum ejus specifically um, quia est coloratum lucidum : unde sicut lici i Deus clare visus non sit objectum propoi tionatum intellectus humani, quia tamen est intra objectum ejus specificati'mn, potest elevari per lumen gloria*ad ejus visionem: ita similiter oculus corporeus respectu cor­ poris Christi in eucharistia. <57 dicas corpus Christi inextensum non posse emittere species extensas, quales re- 138 •I » > DISSERT. V. quint oculus corporeus -R. quod, quamvis id non possit virtute naturali, non implicat tamen id posse virtilute supernatural!, aut Deum ipsum eas produccrein oculo videntis. Dixi non tamen posse videri ab oculo corporeo modum quo Christus existit in eu­ charistia, quia iste modus non est coloratus lucidus, sed totus supernaturalis, ideoque non contentus intra objectum speciGcativum oculi corporei. Petes 3’ utrum, quando in sacramento apparet iniraculoso vel caro, vel sanguis, vel puer, sit vere ibi corpus Christi, et an ma­ neat sacramentalitcr? Q. 76. a. 8. o.—Dupliciter contingere po­ test hujusmodi apparitio. 1° Ex parte viden­ tium, quorum oculi itaimmuntautur, ac si viderent exterius carnem vel sanguinem, vu puerum, nulla tamen mutatione facta ex parte sacramenti, seu specierum sacramentalium. Et hoc contingere videtur, quando uni videtur sub specie carnis vel pueri, aliis sicut prius sub specie panis; vel quando eidem videtur ad horam sub specie carnis vel pueri, et postmodum sub specie panis. 2° Contingit hujusmodi apparitio non per solam immutationem videntium, sed etiam per immutationen specierum, quod dignos­ citur si constantcrab omnibus eodem modo videatur. Ibid—R. 10Si apparitio contingat primo modo, non est ibi vere corpus Christi, et rcmanetsacramentaliter. Ratio utriusque est, quia nulla fit mutatio in objecto, seu spe­ ciebus, sed tantum in oculis videntium. Ibid—/{. 2° Si apparitio liat secunao modo, nec sit tanta mutatio specierum, quin remaneant adhuc dimensiones panis cum eadem densitate, sapore,odore, et tali tem­ peramento quod sufficeret ad conservatio­ nem panis si ibi esset, quamvis liat quædam immutatio quoad accidentia communia, puta colorem, remanet sacramentalitcr cor­ pus Christi ; quia tamdiu manet corpus Christi sub speciebus, quamdiu manet spe­ cies : manent autem species manentibus di­ mensionibus, seu eo temperamento sub qua servaretur panis si adesset. Unde si taliter immntarenturspecies.utsubeisnon mane­ ret substantia panis si adesset, non maneret etiam corpus Christi sub illis. Ibid — R. Communius tenent theo­ logi cum Auctore, quod in hac secunda ap­ paritione non sit etiam vel caro, vel sanguis Christi ; tum quia nunquam aut raro legi­ tur Christum post suam ascensionem ap­ paruisse in terris; tum quia idem corpus non potest esse circumscriptive in duobiu locis; est autem corpus Christi circum­ scriptive in cœlo, nec ulla est necessity dicendi quod Christus ad tempus deserat coelum. Si dicas bilocationcm esse possi­ bilem per miraculum : negant Thomistr cum suo Auctcre ; et hoc dato, nulla est etiam necessitas adstruendi istud mira­ culum. Ibid. — Neque tamen est deceptio in utraque apparitione, sicut accidit mago­ rum præstigiis; quia talis species, seu re­ praesentatio, formatur divinitus ad aliquam veritatem figurandam, ut scilicet manifestetur præsentia rcalis Christi in hoc sacra­ mento, sicut etiam absque deceptione Chris­ tus apparuit discipulis euntibus in Eminaui sub specie peregrini, Luc. 24. Dicit enim S. Aug. I. 2. QQ. Evang. c. ult. « Dum lie« tio nostra refertur ad aliquam significa» tionem , non est mendacium, sed aliqua » figura veritatis. » Si quœras quomodo se gerere debeat sacerdos celebrans cui talis apparitio con­ tingeret? Hic q. 82. a. 4. ad 2. — R. quod non debeat sumere corpus Christi sub specit· carnis, nec sanguinem sub specie sangui­ nis, aut sub aliqua extranea specie a specie panis vel vini ; sed reservata specie quæ <4 immutata, debet alteram sumere : nec ob­ stat præceptuin de integrando sacrificio, quia quæ miraculose fiunt, legibus non subduntur. Consultum tamen foret huic sa­ cerdoti iterato corpus et sanguinem Christi consecrare et sumere. Auctor Q. 77, agit de accidentibus re­ manentibus in hoc sacramento, de quibus nos sufficienter egimus dissert. 1, a. 6, $2, Vide ibi. DISSERTATIO V. DE FORMA SACRAMENTI EUCHARISTIÆ. D. Th. Q. 78. Circa eucharistiæ formam sicut circa es­ tera varie erraverunt nostrates hæretici. Bucerus vult nulla verba esse proferenda, Calvinus esse proferenda recitative tantum ad fidem excitandam, Lutherus contendit hæc etiam verba, qui pridie, etc., esse consecratoria, Kcmnitius totam Christi insti DE FORMA SACRAMENTI EUCHARISTIÆ. 1S3 ARTICULES I tutioneni pertinere ad integritatem formæ, Utrum Christus consecrando verbis ilii aliter. Græci quidam schismatici dicunt eucha­ usus fuerit ? ristiam confici precibus quas post prolata Christum potuisse solo imperio, sine ver­ hæc verba, Iloc est corpus meum, Ilis est bi'·, convertere panem et vinum in corpu* languis meas, fundunt secundum suas li­ ct sanguinem suum, extra dubium esta tanias in hunc mo Juin : « Regamus, Pa» ter, ni miltas spiritum tuum super nos, sed an ita fecerit, quæritur. Dico. Christus consecrando non sola » et super hæc apposita munera; et facpa» nem istum pretiosum corpus Filii tui, ct benedictione, sed his verbis, Hoc est cor­ » quod est in calice pretiosum sanguinem pus meum, Hic est sanguis meus; vel. » Filii tui. « Hujus erroris patroni praeci­ Hic est calix sanguinis mei, ibusest. Prob. i°ex S. Scriptura. Christus con­ pui fuerunt Cabasilas, Marcus Ephesinus , et Simeon Thessalonicensis quos confuta- secravit eodem modo quo sacerdotes nunc nmt cardinalis Bessarion opusc. de Eucha­ consecrant. Posquam enim consecraret, ristia, Arcudius I. 5 Concordiæ cap. 26 et dixit : Hoc facite in meam commemora­ sequentibus, et Allaltus 1. 5 de Consensu tionem: atqui sacerdotes nunc consecrant verbis laudatis, ut dicemus art. sequenti : Orient, el Occident, cedes, c. 15. Hic. q 78. a. 1. ad i. — Inter calboli— ergo. Prob. 2° ex Patribus. Tertull. I. 4 cos, Innocentius III, I. 4 Myst. Missæ c. 6, opinatis e consult Christum sine verbis,sed cont. Marcion. c. 40 : « Acceptum panem, sola benedictione consecrasse, postea ta­ » inquit, et distributum discipulis corpus men præscripsïssc formam seu verba qui­ » suum illum fecit, Hoc est corpus meum bus sacerdotes consecrarent. Hanc opinio­ » dicendo. » S. Chrvsost. Horn. 5 in 2 Tinem deinde ut certo veram propugnavit moth. « Quemadmodum verba qHæ locutus Ambrosius Cathaiinus duobus opusculis » est Christus eadem sunt quæ sacerdotes quæ ad concilium Trid. misit. Huic quidam » nunc quoque pronuntiant, ita et oblatio I » eadem est. » S. Ambros. 1.4 de Sacram. alii subscripserunt. Scotus, juxta vulgarem de ipso Gpinio- I c. 4 : « Quomodo potest qui panis est, cornemcensuit verba Christi ad consecrationem I » pus esse Christi? consecratione : conse­ non esse efficacia, nisi promissis, gut pri­ » cratio igitur quibus verbis est, ct cujus die, etc., quia alioquin sacerdos non loque­ υ sermonibus? Domini Jesu. Nam reliqua retur in persona Christi, sicquc ™ corpus Μ omnia quæ dicuntur, laudem Deo offe­ meum importaret corpus celebrantis, non » runt, oratio promittitur pro populo, pro Christi ; idque revera v idetur docere sub­ » regibus : ubi autem venitur ut conficiatilis Doctor in 4, d. S, q. 2 : ab hac tamen » tur venerabile sacramentum, jam non sententia illum vindicare, conantur quidam » suis sermonibus sacerdos, sed utitur ser>» monibus Christi : ergo sermo Christi hoc ejus discipuli. Inter Thomistas controversia est circa » conficit sacramentum. » Item alii de qui­ formam calicis. Quidam volunt hæc sola bus art. sequenti. verba, Hic est calix sanguinis mei, esse Prob. 5U ex concil. Trid. sess. 15, cap. essentialia formæ, alii etiam ea quæ se­ 1, ubi dicitur : « Hoc admirabile sacramenquuntur novi et at er ni, etc., maxime lis » tum in ultima cœna instituit ( Christus ), est de mente I). Thomæ. » cum post panis vinique benedictionem , Tria itaque hic nobis sc offerunt discu­ ■» se suum corpus præbere, ac suum san­ tienda : primum, utrum Christus conse­ » guinem disertis ac perspicuis verbis tes­ crando verbis usus fuerit? secundum , η tatus est : quæ verba a sanctis Evangelisutrimi Solis verbis Christi perficiatur con­ » tis commemorata, et a divo Paulo postea secratio independenter a precibus proce­ » repetita sunt. » Porro si post benedic­ dentibus vel subsequentibus? tertium, quæ tionem, ergo non per' benedictionem sal­ >.int verba utriusque formæ essentialia? tem proviam, et distinctam ab ipsa conse­ cratione per verba evang suum corpus illis præberc , ac suum san- Christus consecravit his verbis : Hoc est •guinem, disertis ac perspicuis verbis tes­ corpus meum, etc., et non precibus, ut pa­ tatus est: ergo benedictio præcessit con­ tet ex articulo prxccdenti/ergo.2' Quan­ secrationem. do sacerdos in persona Christi dicit : Hoc Jd primum, 71. argumentum esse in­ est corpus meum, verum dicit : ergo v i Mo­ firmum; quia in aliis S. Scriptura locis si­ rum verborum, independenter a precibus miles aoristiredduntur per præteritum im­ subsequentibus, adest corpus ct sanguis perfectum , ut Act. 15, v. i: Inluensau­ Christi. 5° Forma hujus sacramenti est ex tem in cum Petrus, reddi debet, cum in­ institutione divina, et eadem apud omnes : tueretur in eum Petrus, et Matth. 26, v. atqui preces sunt ex institutione Ecclcsiæ, 25 : Jlcspondcns autem Judas , dixit; id et diversx apud diversos : ergo. est, cum responderet .ludas, dixit. Prob. ex conciliis. Trid. sess. 15. cap. i, Ad confirmationem. Militat contra declarat hoc sacramentum fuisse institu­ ulramque responsionem. Igitur pro utra­ tum , ct perfici verbis quæ ab Evangelistis que dicimus ut ante, evangelistas non sem­ commemorata sunt ct ab Apostolo repetita, per servare recitando ordinem quo res ges­ quibus Christus se suum corpus ct sangui­ te sunt. Hæc itaque verba : lit biberunt nem discipulis præberc testatus est : atqui exilio omnes, recitata sunt a S. Marco per hæc non sunt preces, sed ea quæ Christus anticipationem , ut praceptum cum ejus pronuntiavit : J/oc est corpus, etc. Ergo. extentione conjungeret. Confirmatur. Idem ibid. cap. 15, dicit, Adsecundum, quod magis urget, qui- corpus Christi esse sub specie panis, et san­ ’ iiin respondent sensum concilii esse, quod guinem sub specie vini, vi verborum /atqui p » (‘ramentum : sacerdos enim in persona n angelicis : an autem praecesserit alia be- ; » Christi loquens hoc conficit sacramentum : ledictio accidentalis, ut videtur innuere u nam ipsorum verborum virtute subslan* Iridcntinum, non negat, neque de hoc » tia panis in coipus Christi, et substantia igil sanctus Doctor. » vini m sanguinem convertuntur.» Prob. ex ipsa Graecorum confessione ct praxi. 1 Græci in concilio Florentino sa pe DISSERT. V. ART- II. f : ite I >I II ab Engenio IV interrogati de sua fide circa I Solvuntur objtctlantf. formam eucharistiæ, tandem sess. 23, apud Obj. 1° SS. Patres asserunt orationibu» Labb. tom. U, pag. 491, sic de his verbis, I ct precibus sacerdotum eucharistiam con· I/oc est corpus meum, protestati sunt: fici. Ita S. Justin, in Apolog. 9· Irenai « Fateri nos diximus per hæc verba trans- |. c. 54 ; Orig. I. 4 contra Celsum; S. Cy· » substantiali sacrum panem, et fieri cor- ril. Jerosol. Catechesi 1 ct 3;S. Basil.l.de • pus Christi : sed postea quemadmodum, Spiritu sancto c. 57 ; S. Ilieron. Epist. S3; >> et ipsi (Latini) dicitis: Jube hæc perferri S. Aug. I. 5 de SS. Trin. c. 4, et alii plu»per manus sancti angeli lui in sublime res, ac tandem S. Greg. Magn. qui, I. ‘ • ollare tuum; ita nos quoque oramus di- Epist. Epist. 65, dicit morem Apostolorum • centos, ut Spiritus sanctus descendat su- fuisse, « ad ipsam solummodo Orationem »per nos, et efficiat in nobis panem hunc . Dominicam oblationis hostiam come· u pretiosum corpus Christi tui, et quod in » crare. » Ergo. » calice isto est, pretiosun sanguinem 7/. Patres duplici sensu consecrationem uChristi tui, transmutetque ipsa Spiritu orationibussacerdotumadscribere.l*Quia, «sancto suo, ut fiant communicantibus licet non habeant secundum se vim conse» in purgationem animæ, in remissionem crandi, consecrationem tamen ex instituto • peccatorum, et non fiant in judicium et Ecclesiæ semper comitantur, et quæ price· • condemnationem nostram. · Quibus ver- dunt disponunt ad illam. Neque obstat quod bis aperte declarant se per preces quas fun- independenter ab illis, consecratio per dunt, non petere ut absolute fiat corpus verbasacramentalia perficeretur; vultenim Christi, quod jam supponunt, sed ut fiat Deus pluraa nobis peti, quæ, etsi non pete· ipsis in remissionem peccatorum. remus, nihilominus faceret, utagnoscamm Item dominica quinta julii anni 1458, in ipsum ex pura liberalitate et misericordia ea ge.nerali congregatione ejusdem concilii, elargiri, cumque omnium bonorum esse præsidentc SS. Domino Eugenio papa, car- auctorem : sic baptismo conferendo pradinalis Bessarion suo et aliorum patrum mittuntur preces, quamvis sine illis per ecclesiam Orientalem repræsentantium no- verba conferretur baptismus. 2’ Sæpc Fa­ mine, dixit inter alia : «< Quoniam ab om- tres per orationem intelligunt ipsam conse• nibus sanctis doctoribus Ecclesiæ , præ- cralionem per verba evangelica, quæ est » scrlim ab illo beatissimo Joanne Chrysos- oratio implicita; omne enim opus bonum • tomo, qui nobis notissimus est, audivi- et maxime sacrificium quo Deo litamus,et » mus verba dominica esse illa quæ mutant cjus divinam majestatem recognoscimus, «et transsubstantiant panem et vinum in vere dici potest oratio. » CHpus verum Christi, et sanguinem quod y/d. 5. Gregarium. Loquituribi de pre· » verba illa divina Salvatoris omnem virtu- cibus adjunctis sacrificio a quodam scholas· » tem transsubstantiationishabent: nos ip- tico, et reputat inconveniens quod,his pre· » sum sanctissimum doctorem et illius sen- cibus adhibitis, omittatur Oratio Dominica, • tentiam sequimur de necessitate.» quam solam recitabant Apostoli in celebra2* Juxta liturgias SS. Basilii, Chrysost. et done sacrificii. aliorum quas recipiuntGræci, cumsacerdos Obj. 2° ex liturgiis Græcormn, in quibus alta voce pronuntiavit hæc verba, Hoc est post recitata verba sacramcntalia, adhuc corpus meum, populus respondet amen,et orant, ut fiat corpus et sanguis Christi, ut diaconu» assistens extremitatestolæ demon- vidimus in prænotaminibus. Ita liturgi* slrat panem et calicem adorandum, Hæc au- SS. Basilii, Chrysost. Marci, Armenorum, tem voxamen significat græce verum esi, etc. Ergo existimant per hæc verba, Hoc Ha est ut dicis, et ista ostensio significat est, etc., panem et vinum non converti in esse ibi corpus et sanguinem Christi.Sicar- 1 corpus et sanguinem Christi, sed per oraguunt contra Græcos cardinalis Bessarion | uones sequentes. ipse GtTCUs torn. 26 Bibliot. Patrum, B. missis variis solutionibus, Græcos pepag.793; Arcudiusl. 5, cap.26;Goarlius tere per istas preces, non ‘ut fiat corpus in Eucologio, pag. 159, in not. ad Missam Christi physice et absolute, sed ut 6at πιοs. Chrysost. I raliterjd est, ut fiat salutare communicanI tibus in remissionem peccatorum : sicut UTRUM SOLIS VENDIS DOMINICIS, etc •pud Latinos post collatam confirmationem orat episcopus, ut chrismatos confirmet at­ que perficiat ; et post adimpletam ordina­ tionem, oratur Deus, ut jam ordinato tri­ buat auctoritatem et potestatem, quæintelliguntur non de ipso charactere, sed de gratia ad quam posset esse obex in susci­ pientibus. Veritas hujus responsionis con­ stat ex ipsa confessione Græcorum in con­ cil. Florent, et ex eorum praxi de quibus supra in probationibus: item ex ipsisliturgiis; in liturgia enim S. Basilii statim post laudatam orationem subditur : «Nos autem • qui de uno pane et calice participamus, • junge ad invicem in unius Spiritus sancti • communionem, et fac ut nemo nostrum ad • judicium vel condemnationem sit parti­ ceps corporis et sanguinis Christi tui. » Similiter in liturgia S. Chrysost. Quod si quid contrarium in antiqua liturgia Armenorum legatur, non est curandum; repu­ tata est enim a Benedicto XII, anno 1541, inter varios alios errores Amnenoruin, apud Raynaldum ad eumdem annum, et emen­ data Romæ anno 1677. Inst. 1’ In liturgia S. Chrysost. post verbaDominica, duplex distinguitur oratio, una qua postulatur ut fiat corpus Christi, altera qua postulatur ut fiat in salutem su­ mentium : ergo male utramque confundi­ mus. 2° S. Basilius in sua liturgia, post verba Christi appellat panem et vinum, an­ titypa, symbola prœsignantia sanctum corpus et sanguinem Christi. Et S. Joan­ nes Damascenus 1. 4 de Fide Orthod. c. 15, testatur sacra dona vocari a S. Basilio anti­ typa, ante non post consecrationem. Eodem modo interpretantur hanc S. Basilii vocem Joannes et Epiphanius diaconi act. 6 seplimæ synodi. Ergo post verborum Christi prolationem, panis et vinum nondum sunt conversa in corpus ct sanguinem Christi, «edsunt adhuc eorum typus ac figura prae­ nuntiativa. Λ. ad primum. 1° Juxta Arcudium 1.5, t. 15, et Goariium in notis ad Missam S. Chrysostomi, Latinum interpretem male reddidisse verba Græca S. Chrysost. per htc: «Fac panem istum pretiosum corpus • Christi tui... transmutans Spiritu sancto • tuo; ■ sed debere sic verti : « Fac ut pa• nis quem Spiritu sancto tuo transmutasti • m pretiosum corpus Christi tui, fiat susci­ pientibus, etc.» 2° Dato vulgarem versio- IU nem esse retinendam : B. orationem hanc, quamvis sequatur prolationem verborum sacrorum, ad eam tamen referri, ut amplio­ rem ejus explicationem. Λά secundum j B. hæc verba liturgis Basilianæ antilypa et signa, licet prolata post consecrationem verbis Christi factam, referenda tamen esse ad tempus illam prae­ cedens, quo sacra symbola nondum erant consecrata; vox enim Græca qua utitur S. Basilius est aoristus praeteriti temporis quæ redditur perprœposuimus, secundum Allatiuml. 5, cap. 15, qui sic vertit textum S. Basilii: «Etcum proposuerimus antitypa » sancti corporis ct sanguinis Christi. » Unde subsistit explicatio S. Damasceni et aliorum, quod S. Basilius sacra dona voca­ verit antitypa ante consecrationem. Obj. 5· Hæc verba, Hoc est corpus meum, etc., recitative tantum et historice proferuntur, ut patet cx praecedentibus : Qui pridie quampaterelur.... dixit. Ergo nullam habent vim mutandi panem in cor­ pus Christi. Q. 78. a. 5. o. — B. hæc verba non pro­ ferri recitative et historice tantum ; tum quia juxta Florentinum sacerdos loquitur in per­ sona Christi, qui autem tantum recitat verba alterius, non loquitur in ejus persona, sed in sua; tum quia alias non applicaret for­ mam materiæ praesenti, sed materiæ quam Christus consecravit, nec indigeret materia praesenti ; non enim ad recitandam histo­ riam necessaria est praesentia rei de qua fit narratio. Hæc itaque verba profert sacerdos recitative quidem, ut probant verba prae­ cedentia, sed etiam significative et effec­ tive, quatenus referens verba quæ Christus in ultima cœna dixit, et simul intendens ea applicare materiæ praesenti ac facere quod significant, exercet actum suæ potestatis. Inst. 1° Si sacerdos loquitur in persona Christi, hæc verba formæ calicis, qui pro vobis effundetur, erunt falsa, cum sanguis Christi non sit amplius fundendus. Ergo. B. jV. sequelam. Quia sacerdos non so­ lum induit personam Christi, sed etiam per implicitam intentionem se constituit prae­ sentem tempori quo Christus primum hæc verba protulit; et ita vere dicit: Hic est salia: sanguinis mei, qui pro vobis effun­ detur. Sicut cum Ecclesia orat pro defuncto, ut Deus liberet eum de manu inferni, se constituit in instanti mortis illius. DISSERT. V. ART. II!. iU Inst. 2· Eadem verba non possunt reci­ tative simul ct significative proferri ab eo­ dem : sic, v. g. qui refert mendacium ab al­ tero prolatum, non mentitur. Ergo. 7?. jV. ant. Quamvis enim non semper ita contingat, potest tamen contingere : sic in eodem exemplo, qui refert mendacium ab alio prolatum , si intendat significare idem quo alter et fallere, recitative simul et significative profert, et mentitur : sic iterum sacerdos qui recitat Orationem Dominicam, ut a Christo traditam, intendens simul pe­ tere quod in ea continetur, recitative simul et significative eam profert. ARTICULUS III. Quæ sint verba essentialia utriusque formæ panis et calicis? S I. — Qua tint verba essentialia forma consecrationis panis? , >· Q. 78. a. 1. ct 2. o. — Dico, Hæc sola verba, Hoc est corpus meum, sunt essen­ tialia formæ consecrationis panis. Est communis et constates articulis prae­ cedentibus. Sed insuper. i ILid—Probatur. Illa sola verba sunt essentialia formæ consecrationis panis, quæ , significant et important complete conver­ sionem panis in corpus Christi : nam forma essentialis sacramenti est, qua significatur i id quod in sacramento efficitur : atqui hæc sola verba, Hoc est corpus meum, omni­ bus aliis sive procedentibus,sive concomi­ tantibus, sive sequentibus omissis, com­ plete significant et important conversionem panis in corpus Christi, ut constatex termi­ nis; et insuper patet ex significatione alio­ rum verborum. Non enim hæc, Qui pri­ die, etc., hanc conversionem significant, neque ista, decipite el manducate, quæ solum important usum ; usus autem non est de necessitate hujus sacramenti consis­ tentis in sola consecratione materiæ. Neque etiam hæc, quod pro vobis tradetur; his enim omissis, habetur completa significatio dictæ conversionis, nec aMatlhæo etMarco referuntur. Et quamvis Lucas el Paulus ea referant ut prolata a Christo, non tamen omnia quæ Christus consecrando protulit sunt de essentia formæ, sed ea solum quæ significant dictam conversionem : Græci au­ tem illa ve*ba proferunt non ex necessitate sacramenti/sed ex ritu suæ Ecclesiæ. * — • ibid a 2 ad. 5 — Tandem τ-, enim ap­ L ponitur secundum consuc-.udlnem Romana ecclesiæ, propter continuationem ad verba procedentia: unde,sicut verba’.ræcedentia non sunt de essentia formæ, iia neque hæc particula : insuper ea omissa perfecte significatur prœsentia corporis Christi; qui tamen illam aut verba procedentis omit­ teret, graviter peccaret contra Ecclesia ri­ tum ac præceptum. Dices cum Scoto. Nisi Iiæc verba, Qui pridie quam pateretur,etc.,promittantur, sacerdos non significat se loqui in persona Christi, sed sua;ideoque dum dicit, Hoc est corpus meum, non corpus Christi,sed suum demonstrat: ergo dicta verba, esto non sint de essentia formæ, sunt tamen de necessitate sacramenti. Ibid a. 1. ad 4.— 7?. N. ant. lloc ip=o enim quo sacerdos profert hæc verba. Hoc est corpus meum, ut significantia el effi­ cientia ex institutione Christi, cum inten­ tione conficiendi sacramentum, seu con­ vertendi panem in corpus Christi, perfici­ tur sacramentum ; quia intcntiofacil ut hæc verba quæ vim habent ex instilulioneChi bii, intelligantur ex persona Christi prolata, etiamsi hoc verbis procedentibus non ex­ primeretur; quia, ut dictum est, non reci­ tative tantum et historice illa refert, sed etiam significative, ita ut nomine suo insti­ tutionem Christi referat, el nomine Christi practice significet ibi poni corpus Christi. Sicut ergo angelus Exod. 5, dicens Moysi: Ego sum Deus patris lui, satis significa­ bat se loqui in persona Dei, etsi non diceret Deum hæc verba protulisse : ita sacerdos proferens verba Christi cum intentione ejus corpus ponendi sub speciebus panis, intelligitur loqui nomine et in persona Christi. J Π. — Qua sint verba essentialia formæ consecrationis calicis ? Apud Latinos in consecratione calicis hæc verba proferuntur : Hic est calix san­ guinis mei, novi et œterni Testamenti, mysterium fidei, qui pro vobis et pro multis effundetur in remissionem peccacatorum. In 4. d. 8. q. 2. α 2.q 2. —Suppono Γ perinde esse si dicatur : Hic est sanguis meus cum Græcis, vel : Hic est cali.r san­ guinis mei,cum Latinis : quia dicitur ca/ïx sanguinis per mclonymiam sumendo cor. tmens pro contento, secundum quod dicer 115 QUÆ S1KT VERBA. ESSENT· UTR., etc Scio adversarios respondere,eamdem dif­ consuevimus : Bibe calicem vini, id est, vinum contentum in calice. Ilie autem lo­ ficultatem currere de forma confirmatioris, cutionis modus congruus est huic formæ, eide materia et formaordinis,*|uae diversanguisenim de sui ratione non est aliquid sæsuntapud Græeosel Latinos. Seul er­ potabile, imo natura abhorret a sanguine go, inquiunt, ulabliac dillicultale se tl eo potando: quia ergo sanguis consecratur in logi expediant, dicunt Christum non deter­ polum *4onvenieuter additum est aliquid minasse in specieet in individuo formaset pertinens ad potum, nempe calix. materias horum sacramentorum, sed gene­ Suppono 2°, hæc verba, novi et iclerni rice tantum, nempeutconferrentur per ma­ Testamenti, et sequentia convenienter teriam et formam effectus sacramenti signi­ prioribus fuisse adjecta ; tum quia multa ex ficativam ; reliquisse voro Ecclesiæ suæ fa­ illis lanquamaChristo prolata referuntur ab cultatem illas materialiter et in individuo Evangelistis, cæ.tera vero etiam Christum determinandi: idem quoad formam calicis protulisse Ecclesia traditioni innixa censet ; est dicendum. tum quia triplicem effectum sanguinis Sed contra 1°. Equidem verum est as­ Clir'bti in passione effusi exprimunt, scili- sumptum, ubi verba æquivalentia et mate­ cchitamæternam, cum dicitur œterni Tes­ riæ æquivalentes adhibentur ad significa­ tamenti, (idem in hac vita, cum dicitur tionem sacrarncntalem, ut contingit in con­ mysterium fidei, et remissionem peccato­ firmatione ct ordine , secus vero si quæ es­ rum, cum dicitur qui pro vobis, etc. sentialia dicuntur omnino omittantur. Sic, Sed quæstioest an sint de essentia formæ, v. g. in baptismo, sive dicatur Te baptizo, ilaquod his omissis non conficeretur sacra­ ut apud Latinos; sive, Baptizatur servus mentum? Partem affirmativam tenent plures Christi, ut apud Græcos, utrinque valet, et insignes Thomiste ; negativam alii etiam quia sunt verba æquivalentia in ordine ad Thomiste, nec numero, nec eruditione seu significandum effectum sacramentalem qui dignitate inferiores, ct cum istis communi- est ablutio : at si omnino omitteretur apud terextranei. Controversia potissimum est I Græcos, in nomine Patris, etc., quæ verba inter Thomistes de mente S. Thomæ qui vi­ reputantur essentialia, non valeret baptis­ detur favere utriquesenlentiæ, et quæ juxta mus. Similiter ergo in nostro casu, si apud doctrinam illius, ut verum fatear, potest Græcos omnino aut partim omittantur verba utrinque probabiliter sustineri : ne tamen in sequentia, quæ secundum adversarios Mint bivio hæreamus, et ut cum pluribus loqua­ essentialia, necæquivalentia substituantur, mur, Græci non consecrant, quod a nemine ad­ Dico. Probabilius videtur hæc sola verba, mittitur. llicest calix sanguinis mci,xe\ Hic est 2° Hanc adversariorum responsionem ex­ languis meus, esse formæ calicis essentia­ presse rejicit in præsenti materia S. Tho­ lia. mas, de cujus tamen mente in hacquæstione Prob. 1° ex Patribus, Jusi i no Apolog. 2; potissimum agitur. Ideo enim ait. 1 hujus Damasc. I. 4 de Fide cap. 14; auctore de q. ad 4, negat verba quæ sunt in canone, I Cœna Domini apud S. Cyprianum ; Inno- præterista, Hic est calix sanguinis mei, rmiio ΙΠ, 1.4 de Missa, cap. 6, ct aliis qui esse essentialia,« quia canon missæ non e»t dicunt consecrationem his verbis, Hic est » idem apud omnes, nec secundum omnia languis meus, confici. Neque dicas illos » tempora. <> Alioergo confugiant Thomiste I non referre formam integram ; eodem enim quos oppugnamusneccsse est, nisi sui Duc­ modo loquuntur de his verbis, Hic est san­ toris hæc in parte desertores haberi velint 2 78 n 1. o. —Prob. 5’ argumento guis meus, ac de istis, Hoc est corpus meum; in his autem agnoscunt formam in­ petito cx principio quod communiter ad­ tegram : ergo ct in prioribus. mittitur, et quod ipsi advers rn pro forma Prob.V'exlilurgiisGracorum Græci es­ consecrationis panis adhibent. Illa sola sentialem formam servant, valide enim con­ v< rba sunt essentialia firm e consecrationis secrant,* ni munes fatentur: atqui verba se­ calicis, quæ significant præ-enliam realein quentia novi et œterni,etc., non proferunt, sanguinisChristi : atqui bæcsola vema,//tc t ud quidam omnia, quidam aliquaomittunt, est calix sanguinis mei ; vel, Hic est san­ Ot constat ex corinn liturgiis t ergo. guis meus, independ.mler a sequentibus Bill, tomb ix. 10 —* 14« DISSERT. V. ART. Iff. notï et œterni etc., significant prasentiam I calem, et dicit hæc verba , Hic est calix realem sanguinis Christi, non minus quant sanguinis mei, significare quidem gram­ ista, Hoc est corpus meum, independcn- maticaliter præscntiam sanguinis, sed non ter a sequentibus, quod pro vobis trade­ secundum institutionem Christi. Sic, v. g, tur, significant præscntiam realem corpo­ quamvis hæc verba, Haptizo te, grammati­ ris Christi. ergo. Min. constat : major, caliter significent ablutionem baptismalem, ut dixi, est principium commune, sacra­ requiritur tamen ulterius expressio Trini­ menta efiicere quod significant, et quod tatis, quia sic Christus instituit. adhibent adversarii ut probent hæc sola Sed contra. Supponit responsio quod verba, Hoc est corpus meum, omisso quod ' est in quæstione, scilicet Christum insti­ pro vobis tradetur, esse essentialia formæ tuisse verba sequentia ut essentialia formæ, consecrationis panis : vel ergo nihil pro- i quod nec probat, nec ullus probare potest. bant pro forma panis, vel coguntur hanc Affert quidem quasdam congruentias peti­ probationem admittere pro forma calicis. tas ex ratione sacrificii, ut vidimus, sed Huic tamen argumento quod nobis vi­ quas insufficientes probavimus, et quibus detur peremptorium ad hominem, varie prevalent probationes conclusionis. Ad occurrit noster Gonet. 1” Dicit eucharistiam exemplum de baptismo, disparitas est esse institutam non solum ut sacramentum, 1°, quod hæc verba fonnæ baptismi, in no­ sed etiam ut sacrificium, sicque sanguinem mine Patris, etc. sint a Christo determi­ debere significari ut effusum; per hæc au­ nata, et ab utraque ecclesia Græca et Latina tem sola verba, Hic est calix sanguinis ut essentialia reputata : neutrum dici poled mei, significatur quidem præsenüa sangui­ de verbis novi et œterni, etc. 2° Disparitas nis, sed non ut effusi, quod significatur est, quod prolatis his solum verbis, Te bap­ tizo, ablutio remaneat indifferens ad ablu­ per ista, qui pro vobis effundetur. Sed contra 1°. Hæc responsio probat tionem corporalem velspiritualein .· perhæc tantum, si quid probet, hæc sola verba, qui autein verba, in nomine Patris, etc.,acce­ pro vobis effundetur, esse essentialia, non dente intentione, determinatur ad ablutio­ cætera, sicque est diminuta. 2° Non ex nem spiritualem. At hæc verba, Hic est ca­ congruentiis, sed ex institutione Christi re­ lix sanguinis mei, sufficienter significant petenda est forma essentialis hujus sacra­ immolationem victimæ et sacrificium, ut menti; Christum autem non instituisse dictum est. vcrbasequentiautcssenlialia,interalia pro­ Hucusque dicta non obscure, ni fallor, bat praxis Græcorum, qui illa omittunt, et ostendunt sententiam communem conclu­ tamen valide consecrant. 5° et directe con­ sione nostra assertam, esse secundum se tra responsum. Hoc ipso quo vi verborum probabiliorem : at an ita sit secundum ponitur sanguis separatus a corpore, suffi­ mentem D. Th. hoc opus, hic labor est. cienter significatur ut effusus, et hoc sacra­ Itaque mentum esse sacrificium in quo mystice im­ Prob. 4· conclusio ex D. Th. Ie S. Doc­ molatur victima, per hanc separationem tor hic a. 1, quærit ex professo, Utrum hac corporis a sanguine. sit forma hujus sacramenti, Hoc est cor­ Jleponit hanc mysticam separationem pus meum, et, Hic est calix sanguinis sanguinis a corpore esse indifferentem, ut mei, nullius alterius verbi mentionem fa­ significet sanguinem ibi poni per modum ciens. et respondet affirmative probatque; potus, an per modum sacrificii ; ideoque, ad quia « Forma hujus sacramenti importat sotollendam hanc indifferentiam, adhibenda » lam consecrationem materiæ, quæ in esse hæc verba, qui pro vobis effundetur. » transsubstantiatione consistit, puta, cum Sed contra, N. ant. Hoc ipso enim, ut » dicitur : Hoc est corpus meum, vel, Hic dixi, quo sanguis vi verborum ponitur seor- » est calix sanguinis mei : » quasi diceret: sima corpore, mystica illa separatio signi4’ Illa est forma hujus sacramenti, quæ signi­ ficat sacrificium, quia significat et importat | ficat et importat consecrationem materiæ mactationem et oblationem victims factam quæ in transsubstantiatione consistit : atqui Deo in recognitionem supremi ejus domi­ i ista verba, Hoc est corpus meum, et, Hic nii, in quo sita est ratio sacrificii. est calix sanguinis mei, significant et im2· Recurrit ad significationem grammati- I portant hanc consecrationem ct transsub- QUÆ biNT VEliBA EbSLAT. U1K..CIC. 147 iljnliaüoiiein : ergo. Quæ probatio est ea » verbis prolatis et aliis prætermissie, pre» cipue quæ sunt in canone missæ. Sed hoc ipsa qua nos supra usi sumus. Respondet Gonet. S. Thomam intelligere » patet esse falsum... quia canon missæ non hæc verba, Hic est calix sanguinis mei , » est idem apud ornnes, nec secundum omrignifican* consecrationem grammaticaliter » nia tempora, sed diversa sunt a diversis tantum ef materialiter, non formaliter se­ «apposita : » atqui verba sequentia, novi cundum institutionem Christi. et œterni, etc., non sunt eadem apud om­ Sed contra. 1° Hanc responsionem jam nes, nec secundum omnia tempora, sed di­ superius exsufllavimus. 2° S. Thomas in- versa sunt a diversis apposita : ergo, juxta telligit hæc verba Hoc est, corpus meum, S. Thomam, solis prædictis verbis prolatis precise ct omisso quod pro vobis trade­ et his sequentibus sicut et præccdentibus tur, significorc formaliter secundum insti­ omissis, perficitur sacramentum. 3° S. Thomas a. 5 ejusdem præsentis tutionem Christi, ergo et ista promise, Hic at calix sanguinis mei; de utrisque enim quæst. ο , ait : « Cum dicitur : Hic est calix eodem modo loquitur. 5° Quia alioquin » sanguinis mei, significatur ipsa conversio S. Doctor non probaret quod quærit et in- » vini in sanguinem, eo modo quo dictum ; tendit, nimirum hæc verba, Hoc est cor­ «est in forma consecrationis panis. Per pus meum, et, Hic est calix sanguinis «verba autem sequentia designatur virtus oiei,esse formam hujus sacramenti. «sanguiniseffusi in passionequæ operatur 2» S. Th. in eodem articulo 1, ad 4, «in hoc sacramento.» Quibus verbis omne diserte dicit quod, « Si sacerdos sola verba effugium videtur adversariis præclusum. •prodicta(scilicet, Hoc est corpus meum, Non enim dicere possunt hæc verba signifi­ • el,//ic est calix sanguinis mei), pro- care conversionem vini in sanguinem gram­ • ferret cum intentione conficiendi sacra- maticaliter tantum et non formaliter, se­ • mentum, perficeretur hocsacramcntum. » cundum institutionem Christi; significant Ad hoc manifestissimum testimonium enim, inquit S. Doctor, eo modo quo dic­ unum reponunt adversarii, scilicet, S. Doc- tum est in forma consecrationis panis; torem per ly sola voluisse tantum exclu­ verba autem consecrationis panis signi­ dere verba præcedcntia, qui pridie, non ficant formaliter secundum institutionem vero sequentia, novi et œterni, etc., idque Christi. Neque etiam respondere possunt probare conantur ex argumento cui res­ sub his verbis, Hic est calix, etc., signifi­ pondet. Objecerat sibi quod verba alia in cantibus conversionem vini in sanguinem, canone missæ, præserlim hæc, qui pri­ S. Thomam intelligere etiam verba sequen­ die,etc., essent necessaria; quia alias non tia; ab hac enim significatione illa S. Doc­ intelligeretur sacerdos loqui in persona tor diserte excludit dum addit : Per verba Christi. Respondet quod illa sola verba, Hoc autem sequentia designatur, non conver­ at corpus meum, et, Hic est calix san­ sio vini in sanguinem, sed vir/us sangui­ guinis mei, pcrficiantsacramentum ; < Quia nis Christi effusi. • intentio faceret, ut hæc verba inteliigeSolvuntur objtctiontf. • rentur quasi ex persona Christi prolata, • etiamsi verbis præccdentibus hoc non re­ Obj. 1° ex D. Th. S. Doctor hic a. 5, di­ citaretur.* cit omnia verba quæ recitantur in conse­ Sed contra. His quidem verbis, et hoc cratione calicis, esse de substantia formæ: responso excludit S. Th. verba præceden- atqui per substantiam intelligit essentiam: lia, non tamen hæc sola, sed etiam se­ ergo. Prob. min. Quando S. Th. agit de quentia; et conclusioni positæ in corpore essentia sacramantorum, pro eodem sumit articuli, scilicet sola verba, Hoc est, etc., esse de substantia et esse de essentia, ut et, Hic est, etc., esse formam hujus sacra­ patet ex q. 60, a. 8, ubi dicit quod, si de­ menti, constanter inhæret, quod manifeste minuatur aliquid eorum quæ sunt tie sub­ palet ex ratione (piam affert in hac respon­ stantia formæ sacramentalis, tollitur de­ sione , quæ militat pariter contra sequentia bitus verborum sensus : atqui per solam et præcedcntia. « Ad quartum , inquit, di- diminutionem alicujus essentialis toP.itur • cendum quod quidam dixerunt, hoc sa- debitus verborum sensus : ergo. • ciatuenlum perfici non posse prædictis j JI. IV. min. Ad prob. I). maj. Quando f48 I •il » * DISSERT. V. ART. III. S. Th. agit de essentia sacramentorum, pro eodem sumit esse de substantia et esse de essentia, aliquando, C. semper, IV. Non enim omnia quæ sunt de ahcujus rei sub­ stantia simt de ejus essentia : sic non solum corpus et anima sunt de substantia homi- , nis, sed etiam pes, manus, etc., quæ tamen non sunt de ejus essentia, sed partes inté­ grales tantum. Quandonam autem S.Tbomas recipit substantiam pro essentia, quando non? colligendum ex verbis adjunctis. Sic q. 60 cit. manifestum est quod accipiatsubstantiam pro essentia, dicens per diminutionem substanti® se intelligere mutatio­ nem qua tollatur debitus sensus verborum : sensus autem debitus verborum non tolli­ tur nisi per mutationem alicujus essentia­ lis. At hic pariter manifestum est quod non accipiatsubstantiamproessentia. Ideo enim dicit quod verba sequentia sint de substan­ tia, quia sunt determinationes prædicali et | perlinent ad integritatem locutionis; re- j feliens enim eos qui indistincte affirmabant illa verba non pertinere ad substantiam for­ mæ, dicit : «Sed hoc videtur inconveniens, «quia ea quæ sequuntur sunt quædam de» terminationes prædicali, id est, sanguinis » Christi, unde pertinent ad integritatem «locutionis ; ct propter hoc , sicut alii me« lius dicunt, omnia sequentia sunt de sub» stantia formæ, usque ad hoc quod pos■ lea sequitur, Hæc quotiescumque feceri»tis, etc., quod pertinet ad usum hujus «sacramenti. ■> Deinde addit quod ista verba sequentia, novi et œterni, etc., non signi- I licent conversionem vini in sanguinem, sed virtutem duntaxat sanguinis fusi, ut in ter­ tia probatione ex S. Doctore vidimus. Quæ vero ad clariorem prædicali determinatio­ nem et ad integritatem locutionis tantum pertinent, necsignilicantconversionemvini in sanguinem, sed virtutem duntaxat san­ guinis fusi, quamvis ad substantiam formæ j pertineant, certo tamen non sunt de ejus essentia. Adde S. Doctorem non quærere in hoc articulo quæ sit essentialis forma cali­ cis; id eniÿ resolverat a. 1, et responderat hanc esse, Ilie est calix sanguinis mei; sed quæril quæ sit conveniens forma, s< u utrum verba sequentia, novi et œterni,< te., convenienter formæ essentiali sint adjecta» iicque Qe convenientia tantum, non de ne­ cessitate essentiali agit. Init. i·. S.Th. eodem sensuaccipit sub­ stantiam , dum dicit aliquos velle otnt non pertinere ad substantiam forna,* cum addit, alios melius dicere omniap^. tinere ad substantiam formæ; alioquiiir. men substantiæ intra paucas lineas niit æquivoce usurparetur : atqui in priorila verbis substantiam sumit pro essentia:crcx Prob. inin. Auctores illi quos impugnat, asserebant præcise verbasequentianone* de essentia : ergo. P. IV. inin. Ad probat. IV. ant. qn.; nec probant, nec probare possunt objicien­ tes ; quin potius ex refutatione S. Thotu colligitur eos per substantiam intellexi»: non essentiam, sed quidquid nomine su'.· stantis aliqua ratione comprehendi pote-’. Non enim arguit illos S. Doctor, quod vel­ lent sola priora verba esse essentialia, quod vellent sequentia nullo modo ad sub­ stantiam pertinere, seque habere accidentaliter, sicut ista, Hæc quotiescumquefe­ ceritis, etc., ut patet c.x his quæ modo dice­ bamus et ex textu. Inst. 2°.S.Th. eodem articulo 5,sibi objicit secundo et septimo loco eadem ar­ gumenta quæ nos objicimus adversariis ; I ergo sentit cum ipsis contra nos. P. D. ant. Sibi objicit eadem argumenti quæ nos objicimus adversariis, et diver-:· sensu, C. et odem sensu, IV. Argumenta enim quæ sibi objicit S. Doctor erant illo­ rum qui contendebant verba sequentia nullo modo pertinere ad substantiam formæ, sed se habere ad eam accidentalitcr tantum·, unde in solutionibus non respondet ea per­ tinere ad essentiam form®, sed convenien­ ter adjungi consecrationi sanguinis, potiusquam corporis; quia sanguis seorsim consecratus, expresse passionem Christi re­ praesentat. Inst. 5°. S. Pius Vjussit expungi ex com­ mentariis Cajelani in Summam I). Tliom-t, dissertationem qua propugnabat nostram sententiam : ergo. P. summum pontificem jussisse hanc dis­ sertationem expungi ex commentariis Ca­ jelani, non tanquam falsam in hac parte, -ed quia cminentissimus scriptor non satis fundate sententiam contrariam^ifT.ngcbat Doctori Angelico, nec satis reverenter de illo loquebatur·, dicebat enim, ut habetur in antiquiori editione, quam, referente Laurentio Berti, cardinalis Gotti se QTJÆ SINT VERBA ESSFNT. UTR-, etc. test? tnr : A7.u S. Thoma intentio contra­ ria sil, non est curandum. Hæc quantum ad ea quæ nobis obj iciunliii exSumma, quibus existimamus esse ple­ ne-ati Jactum. Restant autem ex prioribus S. Doctoi is operibus quædam solvenda et obscuriora et difficiliora, nec dissimulan­ da. Unde. Obj. 2°. S. Th. in 4 d. 8, q. 2 a. 2, q. 1, relata opinione eorum qui dicebant hæc sola verba, Hic est calix sanguinis mei, esse de forma consecrationis calicis , subdit : Alii probabilius dicunt quod totum quod se­ quitur est de forma. Quod vero loquatur de forma essentiali palet ex sol. ad 5, in qua dicit, quod « Verba quæ sequuntur sunt « essentialia sanguini, prout in hoc sacra• mento consecratur, et ideo oportet quod • sint de substantia formæ. » liem S. Doctor, in 1 Cor. 11, lect. 6, di­ cit : « Probabilius dici videtur quod illis so» lis verbis perficitur consecratio, quibus Ecclesia utitur ex traditione Apostolorum ■ structa. » Deinde refellit eos qui non om­ nia esse de necessitate forma opinantur; elibid. dicit omnia verba habere vim effec­ tivam ad transmutandum vinum in sangui­ nem. En ejus verba : « Quia formæ sacra» mentorum significando efficiunt, totum • pertinet ad vim effectivam ; » quæ autem habent vim effectivam effectus sacramentalis,ad essentiam sacramenti pertinent. Ergo. Jl. ad primum. Dicit S. Th. verba se­ quentia esse de forma, non ut illam essen­ tialiter constituentia, sed ut illam integran­ tia, ct id quod in hoc prædicalo, sanguinis met, implicite continetur, magis explican­ tia : sicut, v. g. in sacramento pœnitenliæ hæc verba, a peccatis, possunt dici de formahujussacramenti, non quod illam essen­ tialiter constituant, sed quia illam integrant et explicite significant id quod hæc verba , Absolvo te, implicite important. Solutio pe­ titur ex his quæ diximus in prima solutione procedentis argumenti ex art. 5 hujus quæslionis, imo ex ipso loco objecto in 4, ubi dicit sic S. Doctor : « Quia conditiones ap» positæ ad subjectum et prædicatum sunt ■ de integritate locutionis alicujus, ideo alii • probabilius dicunt quod totum quod se• quitur est de forma, cum totum hoc quod • additur non sit locutio per se, sed sit de• terminai io prædicati. » /tdsecundum. Non dixitS.Th. quod ver­ n0 ba quæ sequuntur sunt essentialia conse­ crationi sanguinis, sed sanguini prout in hoc sacramento consecratur, quod mul­ tum differt : duo enim sanctus Ductor in consecratione calicis spectat, unum quod vinum convertatur in sanguinem, alterum quod exprimatur verbis passio Christi et sanguinis ejus effusio. Confer primam so­ lutionem objectionis pracedentis. Dicit ergo verba quæ sequuntur esse essentialia, non consecrationi seu conversioni vini in sanguinem, quippe quæ illam non efficiunt, sed significationi cxplicitæ passionis Christi et sanguinis ejus effusionis, prout in hoc sacramento consecratur : unde solum ibi concludit S. Th. quod illa verba sint de sub­ stantia, non quod sint de essentia, quiarespcctu sacramenti essentialia non sunt, licet ad exprimendam virtutem sanguinis Christi sint essentialia. Ad tertium, ex commentariis in Aposto­ lum. Non quærit ibi S. Doctor an omnia aut quædam tantum verba quæ recitantur m consecratione sint adhibenda ; sed agit con­ tra quosdam qui dicebant consecrationem posse fieri per quæcumque verba ab Evam gelislis historice relata, et dicit probabilius non posse fieri, nisi per verba quibus uti­ tur Ecclesia; an autem omnia sint necessa­ rio adhibenda, an prima sufficiant? non il­ lic discutit, sed inferius. Solutio palet tum ex verbis procedentibus in textu, tum ex ratione quam immediate subjungit: « Evan>» gelistæ enim, inquit, verba Domini reci» tare intenderunt, quantum pertinet ad • rationem historiæ, non autem secundum » quod ordinantur ad consecrationem sa» cramentorum quasi in occulto habebant » in primitiva Ecclesia propter infideles. » Ad quartum. Docet S. Thomas omnia esse de necessitate formæ, non ut illam es­ sentialiter constituentia, sed ut eam expli­ cantia; sive esse de necessitate formæ, non ut consecrantis, sed ut experimentis pas­ sionem Christi et sanguinis ejus effusio­ nem , ut dictum est. Ad quintum. Non dicit totum habere vim effectivam, sed totum pertinere ad vim effectivam : scilicet priora pertinent ad vim effectivam per modum causæ efficientis, se­ quentia per modum explicationis causæ et effectus; quo sensu posset dici quod totum in hac forma, Absolvo te a peccatis, per­ tineat ad vim effectivam. DISSERT V'. ART. I fjfl Cæterum, si quidam his non acquies­ cant, noverint magis «fandnm esse doctrinæ quam S. Doctor senior tradidit in sua Sum­ ma , quam iis quæ junior in prioribus ope­ ribus scripsit : unde dato quod in 4 et in Commentariis in 1 Cor. 11, contrariam opi­ nionem tenuerit, dicendum erit mutasse sententiam in Summa. Obj.y. Rubricæ referunt hæc verba, no­ ti et œterni, etc., majusculis litteris sicut præcedentia ; sacerdos eodem ritu hostiam manu tenens ea recitat, nec prius sangui­ nem adorandum proponit quam omnia pro­ tulerit : atqui hæc indicant omnia pertinere ad essentiam formæ : ergo. Jl. N. min. Ideo enim omnia iis litteris scribuntur, eodem ritu pronuntiantur, nec prius proponitur sanguis adorandus quam omnia sint prolata, quia omnia pertinent ad eamdem formam, sed diversimode, prio­ ra essentialiter, sequentia integraliter, ut cxplicativa priorum et prædicati expressius delerminativa, sicque componentia adae­ quatam propositionem. Sic in forma poeni­ tentia», omnia verba hæc, Ego absolvo Ic a peccatisj in nomine Patris, etc., eodem ritu proferuntur, quamvis non omnia ad essentiam pertineant. Sic Græci eodem ritu proferunt: Hoc est corpus meum quod pro vobis tradetur, licet hæc ultima verba non sint essentialia ; sic tandem nos ipsi eodem ritu dicimus : Hoc est enim corpus meum, quamvis enim non sit de essentia. Addo quod, cum sententia opposita sit vere et valde probabilis, ecclesia Romana prudenter sequitur quod est tutius circa va­ liditatem tanti sacramenti : quam etiam ob causam rubricæ præcipinnt ut, si verba se­ quentia omitti contingat, forma ex integro repetatur. APPENDIX. Explicantur verba utriusque formæ. F sert. 1, a. 4, § 1, obj. 2 cl 5; pro tertiapa·. licnla, dissert. 4, a. 1, petit. 1 Meum* gnificat non unionem, sed identitatem rorpuris Christi ; vide ibid, conci-5, obj, Enim significat ralioneirfob quam anteade nier dictum est, Accipite et manducat'. In consecratione calicis, Hic non c-l a|. verbium loci, alioquin non significaretur mutatio substantialis, sed est pronom : sumptum similiter substantive, demon?· trans immediate liquorem seu potum con­ tentum sub speciebus vini quod est in ulice; calix enim, ut dictum est, ponitur tropice, ut continens pro contento. Dicitur sanguis novi et œterni Testamenti; qui; sicut vetus Testamentum vitulorum sangui­ ne confirmatum Γυίζ, Exod. 24, ita hoc no­ vum confirmatum est sanguine Christi. Di­ citur novum, quia novissimis temporibin est exhibitum, et a veteri distinctum. Dici­ tur œlernum, quia nunquam antiquandum, ctest de bonis spiritualibus et æterni«,cun; vetus esset de temporalibus tantum. Dicitur mysterium fidei, quia quod proponitur in hoc mysterio sola fide attingi potest, et in­ ter alia fidei mysteria est spectatissimum. Dicitur qui pro vobis, scilicet siiincntibu·, et pro mullis, id est, omnibus sufficienter effundetur, de quo in tract, de Deo ; in rs missionem peccatorum , quæ est effectus sanguinis Christi in cruce effusi. DISSERTATIO VI. DE USU SEU SUMPTIONE , NECNO” DE EFFEC­ TIBUS EUCHARISTIÆ. D. Th. QQ. 79, 80 et 81. Multa hic occurrunt discutienda : primum de necessitate, seu obligatione sumemlieucliaristiam; secundum, de communione sub utraque specie; tertium , quibus exhi­ benda, quibus deneganda comàtunio; quar­ tum, de dispositionibus, tam ex partccorporis quam animæ, requisitis ad commu­ nionem; quintum, de modo quo Christus urns est hoc, sacramento ; sextum, de ejus effectibus. QuæomniacomplexusestAuclor tribus quæstionibus citatis. In consecratione panis, J/oc sumitur sub­ stantive ct demonstrat indeterminate sub­ stantiam contentam sub speciebus panis. non sumitur pro significat, ut volunt bxreltci, sed in naturali significatione pro ARTICULUS I extremorum connexione. Corpus importat non materiam nudam, non compositum in­ De necessitate seu obligatione sumendi eucharistiam. formatum, anima dante esse corporeum, sed compositum ex materia et forma,abs­ Opusc de Sacram, ait. c. 17__ Triplet trahendo ab anima vel forma cadaverica. e-l modus manducandi corpus Christi i I'i > prima ct secunda particula, vide dis­ primus sacrartfontalis tantum; secundiu DE NECESSITATE SEU OBLIGAT., etc. 151 ipirituali» tantum; tertius sacramentalis » eiimmoremin quibusdam Iori< aliquando simili ct spiritualis. Vrimo modo mandu­ » servavit; ut enim sanctissimi dii Patres cant malichristiani ; secundo, omnes sal­ - sui facti probabilem causam pro illius sandi qui voto hunc coelestem cibum eden­ » temporis ratione habuerunt, ita certe cos tes, tide viva per dilectionem operante ejus »> nulla salutis necessitate id fecisse , sine fuctnm percipiunt; tertio, soli boni Chris­ » controversia tenendum est. · Et canon. 4 tiani. Ita, post Auctorem , concilium Trid. definit : « Si quis dixerit parvulis , ante» quam ad annos discretionis pervenerint, sess.15, c. 8. Jam alibi observavimus aliquid duplici » necessariam esse eucharistiæ communiomodo esse necessarium ad salutem, nempe » nem : anathema sit. » necessitate medii et praecepti. Illud dicitur Eamdem fidem constanter tenuerunt necessarium necessitate medii, quod ex SS. Patres qui unanimiter docuerunt per sua natura vel institutione est ita necessa- baptismum deleri peccatum originale, et rium, ut, illo etiam inculpabiliter deficien­ conferri gratiam sanctificantem,consequen ­ te, non possit haberi salus, ut gratia, bap- ter baptizato» statim post baptismum molismus pro parvulis. Necessarium necessi­ rientes salutem æternam adipisci ; præsertate præcepti dicitur, quod neque ex na­ tim S. Augustinus quem nobis opponunt tura sua, neque ex sua institutione est me­ hæretici : sic enim 1. 1 de Peccat. Meritis dium positive necessarium ad salutem , ct cap. 19, loquitur : « Verumlamen si parvu­ illo inculpabiliter deficiente potest haberi li lus, percepto baptismate, de hac vita emisilus;sed quia præceptum est, non potest » graverit, soluto reatu cui originaliter erat ulnntarie omitti sine peccato, quod pecca­ » obnoxius, perficietur in illo lumine veritum impedit salutem : v. g. jejunium qua- » tatis quod incoinmulabililer manens in dragcsiinale, auditio missæ in diefesto. De » æternuin, justificatos præsenlia Creatoris » illuminat ; peccata enim sola separant utraque necessitate est quæstio. » inter homines et Deem , quæ solvuntur $ I. — Utrum sumptio eucharistia sit necessaria » Christi gratia. » Idem Epist. 9S , alias 25 necessitate medii ad salutem ? ad Bonif. et Epist. 166, alias 28 ad S. fiieQuidam Græci schismatici tenent realem ron., haneque esse germanam S. Doctoris sumptionem eucharistiæ esse necessariam doctrinam testatur S. Fulgentius infra ci­ necessitate medii ad salutem , quibus sub- tandus. ‘'.ribunt plures Calvinistæ, contendentes Eamdem etiam semper fuisse Ecclesiæ i am fuisse constantem Patrum, S. Augustini fidem tam pro adultis quam pro parvulis, praesertim, sententiam, caque de causa ino­ invicte probant : 1" quod antiquitas dene­ rmi antiquitus viguisse administrandi eu­ gaverit etiam in exitu communionem lapsis ri ari tiam infantibus statim post baptis- in graviora peccata, ut in adulterium ; item imiin. Quantum vero ad susceptionem eu- quod tunc sicut nunc denegaverit phrene­ • taii'liæ in voto, dissentiunt theologi,sed ticis, infirmis ad vomitum proclivibus, et in Inite c4 dissensio quoad nomen tantum , pluribus locis ad mortem damnatis ; 2° quod Iit explicavimus infra. nunquam constituerit laicos, mulieres, pa­ Hic q 73. a. 3. o. et nd. |. — DlCO ganos dispensationis hujus sacramenti mi­ i . Sumptio rcalis eucharistiæ non est ne- nistros, sicut baptismi; 5° quod non obsti­ << -aria neque parvulis, neque adultis, ne- terit dissuetudini conferendi communio­ rc-Mtale medii ad salutem. nem infantibus, quin potius contrarium Prob. ex concilio Trid. sess. 21, cap.4, probaverit, nullo reclamante,nisi hæretico. ubi S. synodus declarat « parvulos usu raProb. tandem ratione theologica. Eu­ ■ tinnis carentes, nulla obligari necessitate charistia ex sua institutione est sacramen­ ■i ad sacramentalcm eucharistiæ commu- tum vivorum, non conferens primam gra­ » nionein. » Et rationem subjungit : « Si- tiam, sed supponens collatam, non remit­ • quidem per bapti-mi lavacrum regene- tens peccata, sed supponens remissa , con­ » rati ct Christo incorporati, adeptam jam terens autem tantum augmentum gratiæ, • liliorum Di i gratiam in illa ætate amittere s< u gratiam cibantem, quæ supponit vitam, . n ai po- unt. >· Deinde subdit : « Nequo < t quæ juvat ad præcavenda peccata futura. • i.'... i.iuh ii damnan Ia est antiquitas, si 1 inu ,mic realem eucharistiæ sumptionem, fSt DISSERT. Vf. ART. I et indepcndenter ab ilia, homo potest ha­ I derata sub ratione unionis substantial^ bere omnia requisita ad salutem, scilicet rc- cum Christo redemptore, et ejus passione motionempeccatietgratiamsanctilicantcm. mystice exhibita, est consummatio et per­ Quantum ad eucharistiam in voto.jam fectio aliorum sacramentorum, consequen­ dixi dissentire theologos, sed forte conci­ ter eorum finis, ut dictum est in observaliabuntur si tollatur verborum æquivocatio, tione*ergo ista sunt media ad istum fini ni. et sententiæ ad legitimum sensum revo­ Subsumo. Atqui intentio finis includitur in volitione mediorum , et ex illis mediis, , centur. Observandum itaque sacramentum eu­ scilicet sacramentis, quædam, ut baptismui charistia duplici modo posse considerari.· et poenitentia , sunt necessaria necessitate 1° ut est sacramentum particulare contra medii : ergo et finis intentio. Hanc autem alia sacramenta distinctum, specialem pro­ intentionem dicimus votum, quod quidam ducens effectum per modum'causa effi­ vocant votum tacitum, quidam interpretacientis, nimirum augmentum gratiæ, seu tivum, quidam late dictum , quod nobis gratiam cibantem. 2"Potestconsiderari sub perinde est : atque hac explicatione arbitror ratione communi omnibus sacramentis, conciliari sententias apparcntercontraria>. Nihil autem aliud intendere Auctoremci- ' quæ est unio cum Christo et corpore ejus mystico virtute illius passionis ; hanc enim tata q. 75, a. 5, certum mihil videtur. Dicit important omnia sacramenta, sed cum hoc enim in corpore : « In hoc sacramento dim discrimine, quod eucharistia illam importet ■ est considerare, silicei ipsum sacrameuper se et essentialiter, quia continet sub­ » tum et res sacramenti : dictum est autem stantialiter ipsum Christum, et ejus passio­ » quod res hujus sacramenti est unitascornem mystice exhibitam; alia vero sacra­ » poris mystici, sine qua non potest es-e menta hanc unionem important participa­ » salus. » Et infra : « Baptismus est princitive tantum. Hæc autem substantialis unio - pium spiritualis vitæ et janua sacramenper eucharistiam, a quibusdam vocatur res » torum. In eucharistia vero est quasi con­ sacramenti, ab aliis manducatio spiritualis. ii summatio spiritualis vite, et omnium saEx hoc vero discrimine sequitur quod, • cramcntorum finis, ut dictum est q, Co, 3. cuin sacramentum eucharistiae sit in hoc » 5; per santilicationes enim aliorumsacragenere unionis præcellcntissimum, oinnia » mentorum fit preparatio ad suscipiendam alia sacramenta ad ipsum ut ad finem ordi­ » vel consecrandam eucharistiam. Et idc. nantur, quia omnis inchoatio tendit ad • perceptio baptismi est necessaria ad in­ suam consummationem, et omne imper­ ii choandam vitam spiritualem, perceptio fectum ad suam perfectionem tanquam ad • autem cucharMiæ est necessaria ad con­ ii summandam ipsam, non ad hocquodsim· finem. Ilac observatione posita, Dico 2°. Votum eucharistiae considerate » plicitcr habeatur, sed sufficit eam habere ut est particulare sacramentum , non est » in volo, sicut est finis habetur in desiderio necessarium necessitate medii ad salutem ; n et intentione. » Item ad 1, etin hac q.SO, secus si consideretur ut spiritualis mandu­ a.9, ad 5, docet ex S. Aug. unumquemque catio sub ratione unionis substantialis cum fidelium fieri participem spiritualiter corpo­ Christo Redemptore, et ejus passione mys­ ri* ct sanguinis dominici, quando in bap­ tice exhibita. tismate membrum corporis Christi efficitur, Prob. prima pars. Votum alicujus rei quia nempe ista inchoata incorporatio tendit non censetur necessarium, nisi ut obtinea­ exse ad incorporationem perfectam ct con­ tur elfectus hujus rei ; est enim ejus vica­ summatam per eucharistiam tanquam ad rium: atqui elfectus eucharistiæ ut est sa­ finem. cramentum particulare, ulpote gratia se­ 5i petas quomodo confirmato, extremacunda,non est necessariusnecessitate medii unctio et matrimonium ordinentur ad cuad salutem , ut supra diximus : ergo. Con­ charistiam tanquam ad finem? De baptismo firmatur. Votum seu desiderium non est enim, pœnitentia et ordine satis constat. propter se, sed propter rem desideratam ; Hic q. 65 a 3. o.—/f.quod etiam illa tria vrgo implicat quod votum sit necessarium, sacramenta ordinentur ad eucharistiam, si ei res ipsa desiderata non sit necessaria. non ad eam sacramcntaliter suscipiendam, Prob. secunda pars. Eucharistia consi- saltem vel ad disponendum ad ejus elfec- DE NECESSITATE SEU OBLIGAT , etc 153 tum, qui est unio cum Christo, vel ad cum realiter sumatur ; sed alimentum spiritual· conservandum. Nam confirmatio roborat convertit hominem in se ipsum, juxta dic­ nos ad fidem servandam contra ejus impu­ tum S. Augustini I.7 Confess, cap. 40; po­ gnatote»,' consequenter ad conservandam test autem aliquis in Christum mutari, et ei unionem cum Christo, quæ, ut diximus, est incorporari voto mentisetactib s virtutum, effectus generalis omnium sacramentorum, præsertim chari tatis, sine reali perceptione principaliter tamen appropriatur eucharis­ hujus sacramenti. tiae, et ab illa derivatur tanquam a fine.ExInst. 1°. S. Aug. hanc Christi sententiam, trema-unctio olim conferebatur ante viati­ Nisi manducaveritis, etc.,etiam ad parvucum, ut dispositio ad illud : nunc autem, losextendit: ergo. Prob. ant. 1.1 de Peccat, cum conferatur poslillud, ordinatur ad con­ meritis cap. 20, dicit : · Dominum audiaservandam unionem cum Christo in ultimo » mus.... non quidem de hoc sacramento conflictu. Matrimonium sua significatione » lavacri dicentem, sed de sacramento sancallingithocsacramentum,in quantum signi­ » tæ mensæ suæ, quo nemo rite nisi bapficat conjunctionem Christi cum Ecclesia, • tizalus accedit : Nisi manducaveritis cujus unitas per sacramentum eucharistiæ » carnem meam, et biberitis meum sanliguratur. Item conducit ad reprimendam » guinem,non habebitis vitam in vobis... concupiscentiam, cujus refrenatio estmaxi- » An vero quisquam hoc etiam dicere auma ad eucharistiam dispositio. » deat, quod ad parvulos hæc sententia non Obj. contra primam conclusionem. Ex I >» pertineat? » Similiter alibi ; ergo. his verbis Joan, 5 : Nisi quis renatus fuerit Hoc testimonio et quibusdam aliis simi­ cx aqua et Spiritu sancio, non potest in­ libus moti quidam etiam inter catholicos, troire in regnum Dei, colligimus baptis­ consents. Aug. tenuisse realem sumptionem mum in re esse necessarium necessitate me­ eucharistiæ esse necessariam parvulis ne­ dii ad salutem : ergo ex his Joan, 6 : Nisi cessitate medii ad vitam ælernam, et in hoc manducaveritis carnem Filii hominis, et a sententia communi cæterormn Patrum re­ biberitis ejus sanguinem, non habebitis cessisse. Verum obstant quæ ex S. Docture rilam in vol is, colligi debet eucharistiam protulimus in probatione conclusionis. In­ esse necessariam necessitate medii ad salu­ super eadem labes foret inurenda Innocentem; nlrobiqiic enim iisdem verbis et eodem lio I ctGelasio qui sedit anno 492. quorum modo significatur necessitas ulriusque sa­ primus, Epist. ad Patres concilii Milevicramenti. tani 182, alias95inter Augustinianas, alter Λ. N. conseq. Plures disparitates inter Epist. 7 ad Episcopos per Picenum, eumdem utrumque textum dedimus in tract, de Bap­ fere loquendi modum ac S. Augustinus te­ tismo, dissert. 5, a. 1, obj. 1, quarum una nuerunt; quod directe contradiceretconcilio ot, quod hæc verba, Nisi manducaveri­ Trid. sess. 21, cap. 3, declaranti sine con­ tis, etc., in secunda persona dirigantur ad troversia credendum esse SS. Patres qui adultos præcepli capaces, et sic pro illis im­ eucharistiam parvulis contulerunt, nulla portant præcepti necessitatem : ista vero, salutis necessitate id fecisse. Igitur. Nisi quis renatus fuerit, etc., in tertia per­ 7?. S. Aug. loqui de manducatione spiri­ sona dicantur generaliter de omnibus. Al­ tuali et mystica, de qua in secunda conclu­ tera disparitas est, quod baptismus sit in­ sione,scilicet de incorporatione cum Christo stitutus ut renascenda spiritualis, quæ est et ejus corpore mystico, quæ habetur pe. omnibus necessaria necessitate medii ad sa­ baptismum, et etiam adseribitur euchari< i r lutem : at eucharistia, ut cibus spiritualis, ut causæ finali ; quatenus hæc inchoata in qui vel non est necessarius ad vitam aliquan- corporatio per baptismum ordinatur ad iliuservandam, ut patet in cibo corporali; suam consummationem per eucharistiam vel >it necessarius,r nnn sit spiritualis, suf­ tanquam ad finem, ut dictum est. Ethane ficit quod sumatur spiritualiter.—Hio q. 73. esse mentem S. Augustini constat .· i ex a 3. a· brum corporis Christi efficitur,nccalienari vitam habendam, sed salis esse, ut ex certa • ab eo panis calicisque consortio, etiamsi ' consecutionis lege adigateoshoc fateri quod antequam panem illum comedat el calicem ex eorum principiis necessario sequitur: • bibat, de hoc sæculo in unitate corporis hæc, impiam, responsio non satisfacit. Qua • Christi constitutus abscedat. · Nihil ex enim consecutionis lege adacti fuerint PeI π -sins. 4« Tandem, quia sanctus Thomas, lagiani hoc fateri, non apparet, cum id ex alter accuraii-simiisS. Angu-lini interpres, i eorum principiis minime sequeretur; utram-ir S. doctorem interpretatur q. 75, a. 5, [ que enim Christi sententiam intelligebant DE NECESSITATE SEU OBLIGAT., etc. liait nos intelligimus : hanc, Nisi quis re­ natus, de omnibus absolute, etiam de par iulis; istam, Nisi manducaveritis,etc.,ad litteram de stiffs adultis. Communi itaque responsioni standum esse arbitror. $ II. — Utrum sit practptum divinum saernmcntaliltr communicandi ? Hic q. SO. a. 11. o. — Dico. Adulti te­ nentur praecepto divino ad sacramentalem communionem. Est communis cum Auctore qui quamvis in 4, d. 9, a. 1, quæstiunc. 2, contrarium docuerit, hic tamen diserte conclusionem asserit his verbis : « Manifestum est, quod » homo teneatur hoc sacramentum sumere, « non solum ex præcepto Ecclesiæ, sed ex • mandato Domini dicentis l.uc. 22 : JIoc • facite in meam commemorationem. » Hoc praeceptum divinum colligitur 1° ex Christi verbis, Joan. G, Nisi manducave­ ritis j etc., quæ important saltem præcepιιιιη pro adultis capacibus de communione, non minus quam ista, Nisi quis rena­ tus, etc., et, Nisi poenitentiam egeritis, important præceptum de baptismo et pœniienlia pro adultis præcepti capacibus. Et i quamvis quidam SS. Patres hanc Christi ‘Ciitentiam, Nisi manducaveritis, inteliwrintde manducatione spirituali, ut pa­ let ex praecedentibus, non tamen negarunt etiam debere intelligi de manducatione orali; et sic intelligendam esse probavi­ mus dissert. 1 hujus tract, a. 5, Jj 1. Con­ fer cum art. 4, obj. 1. Colligitur 2° ex his aliis Christi verbis : Hoc facile in meam commemorationem, quorum sensus videtur hic : Hoc totum quod fecimus, me consecrante , sumente, distribuente, ct vobis recipientibus, facite vos, successores vestri et vobis subditi, et cum feceritis, facite in meam commemora­ tionem. Hæc ergo verba diriguntur, et ad Apostolos corumque successores, et ad laicos proportionaliter : ad Apostolos et sa­ cerdotes, ut consecrent, sumant et distri­ I buant; ad laicos, ut recipiant. Unde Trid. sess. 15, cap. 2 , dicit : « In hujus sacra» menti sumptione colere nos sui inemo» riam præcepit. » Quo loquendi modo agnoscit in verbis Christi præceptum eu­ charistiam sumendi. Suadet ratio. Christus instituit hoc sa­ cramentum per modum cibi,ad consci van I 155 dam vitam spiritualem neccstarii : Nisi manducaveritis, non habebitis, id c-t, non conservabitis diu, vitam in vobis. Ergo congruum erat ut ejus usum præcipcrel; sicut enim cibus corporalis ad vitam corporalem conservandam necessarius, est in præcepto, a fortiori idem est dicen­ dum de cibo spirituali ad vitam spiritua­ lem conservandam necessario. Petes 1° utrum hoc præceptum divinum obliget omnes adultos, tam fideles quam infideles? P. probabilius affirmative. Fideles qui­ dem obligat simpliciter et immediate ; in­ fideles vero mediate scilicet, ut convertan­ tur , et sic communicent : quia lex , Nisi manducaveritis, dirigebatur generaliter ad omnes adultos, tam infideles quam fide­ les ; Christus enim alloquebatur Capharnaitas, inter quoserantmulti non baptizali. Nec obstat quod non baptizatus sit inca­ pax communionis, sufficit enim quod te­ neatur baptizari, quo mediante est capax communionis : sicut, licet existens in pec­ cato mortali sit incapax communionis pro illo statu, erit tamen reus violati præcepti communionis, si omittat illam sumere de­ finito tempore, quia tenetur poenitere, et sic fieri capax communionis. Petes 2° quandonam obliget istud prtnceptum divinum? P. obligare primo in articulo, seu pro­ ximo mortis periculo. Est communis contra paucos; idque in­ nuit universalis Ecclesiæ praxis , et sollici­ tudo ministrandi moribundis viaticum, quemadmodum præcipitur can. 12 conci­ lii generalis Nicæni 1, et in pluribus aliis conciliis, ita ut non sine magno scandalo infirmus morti proximus non peteret, aut recusaret viaticum. Patio est, quia eucharistia instituta est ut viaticum confortans ad versus salutis hos­ tes: nullum autem tempus in quo sit magis necessarium quam cum homo ingreditur iter ætvrnilalis et acrioribus hostium insui tibiis oppugnatur, quod est articulus mor­ tis. Non est eadem ratio de confessione, quæ non est instituta in viaticum; nullus e-t t.mien qui, etsi non habeat mortalia, illam omittat in periculo mortis. 7/inc colliges, mulieres prægnanter quæ regulariter difficile ct cum periculo mortis pariunt, periculose navigaturos, præliein 150 DISSERT. VI. ART. I. ros, teneri jure divino ad communionem, nit ; men tempore præcepto, sen tempore si tempus suppetat, et sil moraliler in eo quo obligat præceptum : sicut ille non sa instanti possibilis. tisfacit præcepto communionis paschalis, Dices. .Ecclesia olim denegavit propter qui aliquot diebus ante quindenam pascha­ qtixdam graviora peccata eucharistiam mo­ lem communicat, et ideo tenetur iterum ribundis, et nunc etiam denegat damnatis communicare in quindena. ad extremum supplicium : ergo hæc obli­ //. 2°. Otii eo die quo communicavit in­ gatio non est juri« divini in quod nihil po­ cidit in periculum mortis, probabilius nec test Ecclesia. debet nec potest eodem die iterum com­ R. T’ nullam oaqnam fuisse legem gene­ municare; non quod præceptum divinum ralem ab Ecclesia universali latam, prohi­ per se non obliget, ul patet exprœcedenli bentem dari eucharistiam in utroque casu responsione, sed quia per accidens ab proposito, camque a quibusdam ecclesiis ejus obligatione excusatur ex lege Ecclesiæ, particularibus statutam improbant theologi prohibentis communicare bis in die oh re­ non pauci ; dicunt fuisse reprobatam motu verentiam tanto sacramento debitam. Ne­ proprio S. Pii V, anno 1569. 2° Potest ne­ que hoc est corrigere aut abrogare præcep­ gari consequentia, quia Christus hoc præ- tum divinufn, sed ejus usum ex justa causa ceplum tulit sub directione Ecclesiæ cui limitare et disponere ut decenter liat; si­ sacramentorum adininistrationem commi­ cut limitât et disponit, dum prohibet ne, sit, sicqucnon est absolutum sed conditio- etiam propter moribundum communican­ natum , si scilicet et quando bene visum dum, celebretur sine vestibus sacris, sine fuerit Ecclesiæ. lumine, ve! in fermentato, aut post escam; 2° Præceptum divinum de communione idquejure facit Ecclesia ex facultate sibi a obligat etiam pluries in vita, quia instituta Christo data, dum ei sacramentorum admiest ut cibus spiritualis ad reparandas vires ni'trationcm commisit. Huic resolutioni fa­ animæ, quæ sæpius fervore concupiscen- vet D. Th. in 4, d. 12, q. 5, a. 1, q. 4 o, tiæ, passionum illecebris, mundi et dæmo- ubi indefinite et nullo casu excepto, dicit : nis insultibus debilitantur. Quia tamen nul­ Homo non debet pluries in una die com­ lum observationis hujus præcepti tempus municare. est vi juris divini determinatum, censetur Scio quosdam non improbabiliter huic res­ illi satisfacere qui semel in anno commu­ ponsioni contradicere et contrariam praxim nicat, quia Ecclesia non plus exigit. Per tenere, ut, teste amico hic disp. 27, conti­ accidens autem potest quis sæpius obligari, git in morte R. Patris Aquaviva, generalis si nempe communionem existimet sibi ne­ Societatis. Verum in his quisque attendere cessariam ad resistendum gravi tentalioni. debet ad usum suæ ecclesiæ. Petes 3° utrum qui heri vel hodie mane Petes 4’utrum pueri doli capaces et apti communicavit, et vespere incidit in peri­ ad confessionem , sed nondum admissi ad culum mortis, teneatur iterum communi­ communionem, si in periculo mortis con­ care per modum viatici? stituantur, teneantur ex præcepto divino R. 1°. Qui heri communicavit, et hodie communicare? incidit in periculum mortis, probabilius R. Probabilius affirmative. Quia Ec­ tenetur iterum vi præcepti divini commu­ clesia præcipiendo communionem annuam nicare per modum viatici ; quia, licet opus omnibus adultis dum ad annos discretio­ praescriptum adimpleverit, non tamen ad­ nis pervenerint, quod reputatur, ut dicam implevit eo tempore quo præceptum obli­ modo, inter decimum et decimum tertium, gabat; et ideo non censetur præceptum aut decimum quartum annum circiter, de­ adimplevisse. Nec est simile de illo qui ex terminavit duntaxat tempus communionis devotione audiens missam die festo quem | indeterminatum ex præcepto divino; quod ignorat, satisfacit præcepto, nec tenetur autem eratN ■præcepto ■ determinatum, M ■ divino audire aliam missam , quia iste facit opus intactum reliquit : atqui ex præcepto divi­ præscriplmn eo tempore quo praecipitur , no omnis adultus ratione compos tenetur et quo obligat præceptum , non alter. Ille in articulo mortis ad communione ji ; ergo. autem non censetur satisfacere præcepto, Hinc graviter culpandi sunt parentes, qui, licet opus præscriptum ponat, non po- qui, ne solvant majora jura funeralium, DE NECESSITATE SEU UBLIGAT., etc. 157 pf.n curant ut communio suis prolibus mo- I refertur de Consecr. cap. Episcopi, fuisse ribundis administretur, sub praetextu quod tunc de communione quotidiana praecep­ tum, aut statutum ab Apostolis derivatum. nondum fecerint primani communionem. Poxlmodum vero, diminuto fulci fervore, 5 |][e _ Dt obligatione communicandi ex Fabianus papa induisit ut, si non frequen­ prcrcepfo Eccleeia. tius, saltem 1er in anno omnes communi­ Exstat hoc præceptum in concilio Latera­ carent, scilicet in Pascha, Pentecostect Na­ nensi sub Innocentio III, anno 1215, cap. tali Domini. Refertur de Consec. cap. Etsi 21, his verbis : · Omnis utriusque sexus non frequentius. Tandem propter iniqui­ «fidelis, postquam ad annos discretionis tatis abundantiam, refrigescente charilate «pervenerit, omnia peccata sua, saltem se- multorum, Innocentius III, in concilio La­ « mei in anno, fideliter confiteatur proprio teranensi, statuit ut saltem in anno , scili­ «sacerdoti, vel alieno, prius tamen a pro- cet in Pascha, semel fideles communicarent. «prio sacerdote impetrata licentia.... susDicitur, in Pascha, id est, juxta Eccle­ • cipiens reverenter ad minus in Pascha siæ praxim et bullam Eugenii IV quæ inci­ «eucharistiæ sacramentum ; nisi forte de pit Fide digna, intra quindenam pascha­ » consilio proprii sacerdotis, ob aliquam ra­ lem, a dominica Palmarum inclusive usque tionabilem causam, ad tempus ab ejus ad dominicam in Albisetiam inclusive. Pos­ «participatione duxerit abstinendum; alio- sunt episcopi tempus ante vel post exten­ « quin vivens ab ingressu ecclesiæ arceatur, dere : in quibusdam dioecesibus totum tem­ «et morions Christiana careat sepultura. » pus quadragesimae reputatur paschale quoad Et concilium Trid. sess. 15, can. 9: a Si communionem. Possunt etiam non solum «quis negaverit omnes et singulos Christi parochi, ut fert decretum, sed etiam con«fideles utriusque sexus, cum ad annos fessarii ex causa rationabili differre parti­ «discretionis pervenerint, teneri singulis culares ultra quindenam paschalem; cum «annis,saltem in Paschale, ad communi- enim in confessione excipienda gérant vi­ «candmn, juxta præceptum matris Eccle- cos parochi, eadem pollent facultate quoad «siæ : anathema sit. » communionem. Explicatur hoc præceptum. Petes 1° ubi et a quo sumenda est com­ In 4. d. 9. q. 1. a. 5. q. 4. o. — Dicitur munio paschalis? 1°, Omnis adultus, cum ad annos discre­ Jl. sumendam esse in propria parochia tionis pervenerit. Major requiritur discre­ a proprio sacerdote. Ita communius et se­ tio ad communionem quam ad confessio­ curius. Quamvis enim in canone Omnis nem , ut patet ex Ecclesiæ praxi quæ ad utriusque scams id clare non exprimatur, confessionem admittit septennes doli capa­ innuitur tamen. Insuper parochus in jure ces, quos non admittit ad communionem. communi, in Clementina Pcligiosi I. 5, tiL Et ratio est, quia convenit ut suscipiens 7, est solus minister eucharistiæ dispen­ euchari'tiam eo rationis usu polleat, ut pos- sandae, ita ut nemo sine ejus vel episcopi sitdiscemere corpus Christi, et hujus mys- aut papæ licentia,possit illam dispensare: leriimagniludinem : difficilior est autem hu­ in privilegiis autem quibus id conceditur jus mysterii intelligentia quam pœniteritiæ, religiosis, excipitur dies Paschtc, seu dies et aliunde poenitentia est magis necessaria. Resurrectionis. Ita Paulus IV, bulla Cum Porro iste perfectior rationis usus ad com­ sicut; et Clemens VIII, qui anno 1592 de­ munionem requisitus , citius in uno, tar­ finivit adversus quosdam pastores Duacedius in altero , illucescit propter diversam nos, posse sæculares religiosis approbatis organorum dispositionem et diversam edu­ sua peccata confiteri sub expressa condi­ cationem ; ejus latitudinem plures compu­ tione : « Dummodo tamen iidem sæculares tant inter decimum et decimum quartum » Christi fideles sacramentum eucharistiae annum circiter. » die festo Paschalis Resurrectioni' in proç. 80?a. 10. nd 5. — Dicitur 2°, ad mi­ » pria parochia, ab eorum parocho sunus in Pascha. In primitiva Ecclesia., » ir.ant » Vide tract, de Beligione, dissert. «piando vigebat magna devotio fidei Chris­ 6, a. 7. Dies vero Paschtc, sive aies /lctiane, fideles quotidie communicabant; in- surreclionis, non intelligilnr material ter nuitque Auctor, ex Anacleli Epistola, quæ de ipso die Paschæ, sed de communione MR L DISbEKT. VI. ART. I. quæ ex præcepto Ecclesiæ debet fieri tem­ pore paschali. Unde quovis tempore pas­ chali, etiam ipsa die Resurrectionis, reli­ giosi possunt per se, vel per sacerdotes sæculares, in suis ecclesiis, eucharistiam mi­ nistrare petentibus ex devotione, quos constat satisfecisse, aut satisfacturos præcepto in sua parochia. Eximuntur autem ab hac obligatione communicandi in propria parochia : 1° sa­ cerdotes qui, ubivis celebrant, satisfaciunt præcepto communionis paschalis ; tum quia canon Omnis utriusque sexus loqui­ tur de suscipientibus, nimirum ab alio, non de celebrantibus; tum quia ita fert con­ suetudo recepta ; 2° religiosi omnes quibus sufficit recipere communionem in suis ecclesiis; 5° religiosorum pnvilegiatorum commensales, qui præceptuin adimplent communicando in ipsis religiosorum eccle­ siis ex privilegiis pontificum Clementis IV, bulla Firtute conspicuos; Innocentii VI, bulla lleligionis fervor; Leonis X, bulla Dum intra mentis arcana ; Vauh 111, bul­ la Licet debitum; 4° Peregrini et alii ab­ sentes tempore paschali a sua parochia, ad quam accedere commode non possunt, sa­ tisfaciunt præcepto communionis paschalis, communicando in ecclesia parochiali loci ubi transeunter reperiuntur : an autem communicando alibi, satisfaciant, non li­ quet. 5· Eximuntur ii quibus parochus per­ mittit alibi quam in propria parochia com­ municare, ad quod sufficere potestassensus parochi interprclalivus, ut si quis ex justis causis fundate præsumerel parochum con­ sensurum si peteretur, cum voluntate post factum ipsi indicandi. Sed quid de eo qui habet duo domici­ lia? Communicare debet in ea parochia in qua habitat tempore paschali. Utrum vero satisfaciat qui communicat in ecclesia cathedrali quæ non est propria parochia? Vi­ detur quod non ; tum quia nomine parothiæ intelligitur in jure, districtus eccle­ sia presbyteri ; tum quia pastor non satis agHOscerctqui præceptumadimplcrent, nec parochiani sat suum parochum agnosce­ rent ; tum denique quia usus est contrarius. Petes 2e an qui sive culpabiliter sive in­ culpabiliter non communicavit in Paschate, èil libera præcepto usque ad sequens Pas­ cha? Suppono eum qui de consilio pastoris vel I confessarii omisit communicare in Pan­ chaie, teneri communicare tempore desig­ nato a pastore, vel confessorio ; quia, curn uterque habeat facultatem prorogandi tem­ pus communionis paschalis, currit adhuc istud tempus pro isto pœnitente, proindeque viget adhuc pro illo præceptuin com' munionis paschalis : unde peccat contra hoc præceptuin si malitiose apponat impe­ dimentum ejus adimpletioni, ut si non vel­ let se ad eam disponere. Quæstio est itaque extra hunc casum : ad quam 11. negative. Quia hoc præceptum duo importat; primum, ne communio differatur ultra annum ; alterum, ut fiat tempore pas­ chali. Quantum ad communionem ut pas­ chalem, ad eam amplius non tenetur, quia, cum elapsum sit tempus paschale, facta est illi impossibilis ;sicutqui non auditsacrum die dominica, non tenetur audire die lunæ, quia ejt onus affixum diei qui transiit. At quantum ad communionem ultra annum non differendam, tenetur ad illam statim moraliter; el quo magis sine causa differt, eo magis præceptum transgreditur et pec­ cat, quia tempus non est determinatum ut finiatur obligatio, sed ne ultra praecepti adimpletio differatur: sicut qui termino præfixo non solvit debitum, non ideo ex­ stinguitur obligatio solvendi, sed e contra magis urget. Supponit responsio, quod ille de quo est quæstio non communicavit a Paschate pre­ cedent!. Nam si in decursu anni communi­ cavit, videtur quod possit differre usque ad finem anni computando a tempore quo ul­ timo communicavit, ut sic ultra annum non differat communionem, quod est quod in­ tendit præceptum. Nec obstat quod parochi urgeant ad com­ municandum omnes qui non communica­ verunt in Paschate; sic enim se gerunt pa­ rochi, quia ex communiter accidentibus supponunt eos non communicasse totoanni decursu ; sic enim plerumque accidit ut qui non communicant in Paschate, nec per anni decursum communicaverint. Ex hac responsione colliges quod, qui prævidet futurum impedimentum commu­ nicandi intra quindenam paschalem,ea non­ dum inchoata, si ab ultimo Paschate non communicavit, teneatur præv*nre : ι,ύη quidem ut sati-Jaciat præcepto commit .ιο­ ί nis ut paschalis, quod nondum obligat ; si- DE NECESSITATE SEU OBLIGAT., etc- 1*» at qui prævidet se non posse audire sa- superioris sumendi cibum ad vifam corpo­ ( enim die dominica, non tenetur audire die ralem conservandam, qui sumit voluntarie sabba‘i;se(iutsatisfaciatpræceptocommu- venenum, aut apponit impedimentum ne nionisannuæ, seu non differendi commu- proficiat cibus. Ergo similiter. I nionem ultra annum, quod urget toto anni Solvuntur objectioni». tempore. Dixi, quindena paschali nondum inObj. 1°. Ecclesia non præcipit aetne in­ choata; quia ubi semel inchoata est, urget ternos : atqui esse in statu graliæ pro com­ l præceptum communionis paschalis : unde munione est quid internum : ergo. si prævideat futurum impedimentum ulti­ 11. D. maj. Ecclesia non præcipit actus mis diebus, debet primis cuebus præceptum pure internos, C. actus internos necessa­ adimplere, etiamsi ante quindenam com- rio conjunctos cum externis, ut hi consti­ municasset; sicut qui die festo mane pr.v- tuantur in certa specie moris, subdistinvidet futurum impedimentum audiendi ul­ guo. Non præcipit directe, transeat; indi­ timum sacrum, debet aliud prius audire. recte, TV. Præcipit autem Ecclesia commu­ nionem ut cibum spiritualem et unitivum $ IV. — Utrum per communionem sacrilegam Christo, qui non potest esso talis sine statu adimpleatur praceptum tam divinum quam tedaiaiticum communicandi? | gratiæ ; et ideo hunc statum indirecte præ­ cipit. Pro ampliori hujus argumenti solu­ Dico. Neque divino neque ecclesiastico tione , vide quæ dixi in tract, de Legibus, præcepto communicandi satisfit per com­ dissert 4, a. i, et in tract, dc Rclig. diss. 2, munionem sacrilegam. a. 8,§ 8. De præcepto divino videtur certum. Obj. 2°. Modus præcepti non cadit sub Christus enim, ut dicit Trid. sess. 5,cap. 3, præcepto, ut etiam nos docuimus dum de • Sumi voluit hoc sacramentum tanquam Legibus, et patet; quod enim quis ex vana • spiritualem animarum cibum, quo alan- gloria audiat sacrum , aut faciat eleemosy­ » tur et confortentur viventes vita illius qui nam, satisfacit præcepto : atqui quod quis » dixit ; Qui manducat me , ipse vivet digne et statu graliæ communicet, est mo • propter me, Joan. G. » Atqui qui com­ dus præcepti : ergo. municat sacrilege, non sumit eucharistiam P. D. maj. Modus præcepti, præcepto ut cibum spiritualem animx, sed ut vene­ ipso non expressus, aut non necessarius , num, juxta illud Apost. 1 Cor. 11: Qui ut substantia operis præcepti constituatur manducat et bibit indigne, judicium sibi in certa specie moris, non cadit sub præ­ manducat et bibit. Ergo. cepto , C. maj. si sit ipso præcepto expres­ Prob. de præcepto ecclesiastico : 1° ex sus , aut sit ita intrinsecus, ut sit necessa­ hac propositione damnata ab Innocent. XI, rius ad hoc quod opus præceptum consti­ anno 1679, die secunda martii : Præcepto tuatur in certa specie moris, Ar. Jam autem communionis annuœ satisfit per sacrile­ modus digne communicandi ipso præcepto gam Domini manducationem : unde nunc exprimitur, cum dicitur, reverenter sus­ est certa et in praxi tenenda. cipiat, et Ecclesia indignos a communione 2°Ecclesia, cap. Omnis utriusque, præ- repellat. Item est sic intrinsecus, ut sit ne­ cipil ut eucharistia singulis annis reveren· cessarius ad hoc quod communio sit cibus ter suscipiatur : atqui qui sacrilege commu­ spiritualis etspiritualiternutritivus, sub qua nicat non suscipit reverenter i ergo. Confir. ratione prxeipitur : sicut attentio interna Ecclesia, in quantum potest, repellit in­ ad Horas præcipitur, quia est necessaria ut dignos a communione : ergo non nisi dig­ recitatio Horarum constituatur in specie ac­ nam communionem vult et præcipit. tus religionis et orationis. 5· Ecclesia non condidit novum prxeepInst. 1°. Quando modus operis præcepti tnm, sed divinum determinavit quoad tem­ prxeipitur, intervenit duplex præceptum , pus ; ergo idem præcipit quod divinum : unum de substantia operis, alterum de atqui divino non satisfit per communionem modo : atqui potest impleri praeceptum de sacrilegam, ut dictum est; ergo nec eccle- substantia operis, non impleto præcepto i i astico. de modo, ut patet in praecepto de audien4° Nemo satisfacit præcepto naturali aut I da reverenter missa; qui enim audit mis- ten » 1 V t *'· DISSERT. VI. ART. I. sain ex pravo fine, puta, videndi puellam, non audit reverenter, et tamen satisfacit praecepto quoad substantiam operis, ita ut non teneatur alteram missam audire : ergo similiter A' D. min. Potest impleri præceptum de substantia operis, non impleto præcepto de modo, si præceptum de modo non in­ cludatur in præcepto de substantia, C, se­ cus, Ar. flic autem præceptum de modo in­ cluditur in præcepto de substantia, quia præcipitur actus, seu sumptio eucharistiæ ut cibus animæ, quæ non est talis nisi di­ gne sumatur. Et ad exemplum de præcepto audiendi missam disparitas est, quod, non obstante malo fine extrinseco, possit ad­ huc reverenter audire missam, si nempe corpore et mente illi adsit; id enim solum præcipit Ecclesia: at qui in statu peccati mortalis communicat, nullo modo reveren­ tiam quam Ecclesia præcipit servat. /nst. 2°. Qui accepto stipendio pro missa illam celebrat in malo statu, suæ obliga­ tioni satisfacit: ergo et Ecclesiæ præcepto. R. N. conseq. Disparitas est, quod sacri­ ficium missæ, quantum ad valorem ex ope­ re operato, et orationes nomine Ecclesiæ recitatas, æquivaleat sacrificio boni sacer­ dotis; id autem solum tenetur applicare danti stipendium : at communio annua in­ digne facta, non est proficua, sed nociva communicanti. /nst. 5". Qui in statu peccati mortalis adimplet satisfactionem injunctam a confessario, satisfacit ipsius præcepto : ergo similiter in nostro casu. R. N. conseq. Disparitas est i”, quod ad virtutum officia, sive sint satisfactoria.sive alterius generis, non requiratur gratia ha­ bitualis sicut in communione, sed sufficiat actualis; alioquin omnia infidelium ct pec­ catorum opera essent peccata, quod est damnatum in Baio. 2° Satisfactio injungi­ tur a confessario, non ut per viam meriti peccatorum veniam obtineat, quæ jam sup­ ponitur obtenta, sed ut aliquam pœnam pro peccatis sustineat, ct malis habilibus per assuetudinem peccandi comparatis , obsistat; qui fines obtinentur per satisfac­ tionem etiam in malo statu peractam : at per communionem sacrilegam, nihil nisi dam­ natio acquiritur. Obj. 5». Saltem finis præcepti non cadit »ub præcepto; sic quamvis maceratio cer- ! pons sit finis jejunii, qui jejunat ct nonnu· ceratur satisfacit præcepto: atqui nutritio I spiritualis est finis præcepti de communio­ ne: ergo nutritio spiritualis non cadit sub hoc præcepto. R. 1° posse totum concedi absque con­ clusionis detrimento. Non enim dicimus simpliciter nutritionem spiritualem actua­ lem cadere sub præcepto, sed quod cibus assumptus sit spiritualiter nutriti vus, nec positive impediatur quin actu nutriat, ad quod sufficit quod digne et in statu gratiæ recipiatur, ita quod si per impossibile di­ gne el reverenter susciperetur, et non se­ queretur actualis nutritio spiritualis, ni­ hilominus satisfieret præcepto. Cum ergo ille cibus indigne susceptus non sit spiri­ tualiter nutritivus saltem proxime, et po­ sitivum impedimentum apponatur ne nu­ triat, non satisfacit præcepto qui indigne sumit .-sicut qui sumeret cibum venenatum, vel impediret ne cibus ordinarius nutriat, non censeretur satisfacere præcepto natu­ rali de sumendo cibo pro conservanda vita corporali. R. 2° D. maj. Finis præcepti qui necessa­ rio per se non sequitur ex medio quod præ­ cipitur, ut maceratio corporis ex jejunio, non cadit sub præcepto, C. qui per se ne­ cessario sequitur ex medio quod præcipi­ tur, subdistinguo. Non cadit directe sub præcepto, C. indirecte, iV. Hoc ipso enim quo præcipitur medium ex quo perse ne­ cessario sequitur finis, etiam ipse finis cen­ setur sub eodem præcepto cadere : ex digna autem el reverenti communione quæ præ­ cipitur, sequitur per se necessario nutritio spiritualis, idcoque cadit sub eodem præ­ cepto. /nst. Baptismus est institutus ad rege­ nerationem spiritualem : atqui ipsa gratia spiritualis non cadit sub præcepto ; qui enim ficte suscipit baptismum, non est re­ generatus spiritualiter, el tamen satisfacit præcepto, cum iterum baptizari non de­ beat : ergo. R. 1° /V- min. Ad prob. dico quod ratio cur non debeat iterum baptizari, non est i quia satisfecit præcepto , sed quia baptis­ mus non est iterabilis sicut communio; ct sic præceptum factum est ipsi impossibile. R. 2° Λ’. conseq. Disparitas e-t, quod I baptismus (icte. sii'Ceptus habeat aliquem i effectum, nempe characterem qui compa- DE NECESSITATE SEU OBLIGAT , etc. iM titur statum peccati, ct cujus virtute dum omnibus hominibus quotidie ad hoc sacra­ reviviscet baptismus, plenum habebit effec­ mentum accedere, sed quotiescumque se tum; quod non potest dici dc eucharistia. ad illud horno invenerit preparation · undo Ex dictis colliges eum qui in malo statu in libro de Eccles. Dogmatibus, c. 55, di­ sumpsit viaticum, non satisfecisse præcepto citur: Quotidie eucharistiæ communio­ divino, ideoque ad illud iterum sumendum nem accipere, nec laudo, nec vitupero. lenrri, nisi olMet vel scandalum, vel infa DiidL ad 3. — lla’c S. Doctor in corpore mia, vel prohibitio Ecclesiæ de non his com­ articuli. Et cum -ibi tertio loco objecisti municando in uno die : quod an ita sit, quod ad reverentiam huic sacramento de­ consulat quisque praxim suæ ecclesiæ. bitam pertineat ab illo abstinere, respondet quod reverentia hujus sacramenti habeat J V.— Quid sil censendum de frequenti ct timorem amori conjunctum (unde lunor quotidiana communione ? reverentia' ad Deum dicitur limor filialis); Haede quæstione hodie magno æstu dis­ cx amore enim provocatur desiderium su­ putatur occasione operis gallice conscripti mendi , cx timore autem consurgit humili­ n R. P. Joanne Piclion, Soc. Jesu , cui ti­ tas reverendi. Et ideo utrumque pertinet tulus, 1,'Esprit dc Jésus-Christ ct deCE- ad reverentiam hujus sacrami nti, et quod glisesur la fréquente communion, in quo quotidie sumatur, et quod aliquando absti­ auctor multis argumentis pugnat pio fre­ neatur : unde S. Aug. dicit Epist. 118 « Si quenti, inio ct quotidiana communione, » dixerit quispiam non quotidie accipicnquibusdam Ecclesiæ præsulibus illi plau­ » dam eucharistiam, alius contra; faciat dentibus, aliis » interpretum, eadem S. congregatio,pir » via matura discussione supra pnediclii » unanimi sententia ita consuit. Etsi fre>» quens quotidianusque sacrosanctaeucha· » risliæ usus a SS. Patribus fuerit semper » in Ecclesia probatus, nunquam tamen aut » sæpiusillam percipiendi , aut ah » nendi, certos singulis mensibus aut licb» domadisdies statuerunt, quos nec conci» lium Trid. praescripsit, sed quasi huma· » nam infirmitatem secum reputaret nihil » præcipiens, quid cuperet tantum indicavit. » Cum, inquit, optaret quidemsacrosanc» ta synodus, ut in singulis missis [ide· » les ads tant es sacramentali eucharistie » perceptione communicarent. Idque non » immerito; multiplices enim sunt con» scientiarum recessus, varia: ob negotia spi· » ritus alienationes, rnultæecontra gratiæet » Dei dona parvulis concessa : quæ cum Im­ » manis oculis scrutari non possumus, ni­ » hil certe de cujusque dignitate, atque » integritate , et consequenter de frequen)> tiori aut quotidiano vitalis panis esu po­ » test constitui. Et propterea, quoad nego· » tiatores ipsos attinet, frequens ad sacram » alimoniam percipiendam accessus, con» fessariorum secreta cordis explorantium, » judicioest relii*|uendus, qui ex conscien» tiarum puritate etfrequentiæ fructu et ad » pietatem processu, laicis negotiatoribus » et conjugatis , quod prospicient eorum » saluti profuturum , id illis præscribere » debebunt. In conjugalis autem hoc am» piius animadvertent, cum B. Apostolus » nolit eos invicem fraudare, nisi forte ex » consensu ad tempus, ut vacent orationi: » eos serio admoneant, tanto magis ob sa» cralioiinæ eucharistiæ reverentiam con» tinentiæ vacandum, puriorique mente ad >1 ciclestimn epularum communionem esse n conveniendum. In hoc igitur pastorum » diligentia potissimum invigilabit, non ut » a frequenti aut quotidiana sacra commu» nionissumptione,unica præcepti formula >» aliqui deterreantur, aut sumendi dies » generaliter cons(ituaiuur,eed magis quid » singulis permittendum per se aut paro­ H chos seu confcssarios sibi decernendum » putet ; illudque omnino provideat, ut Λ nemo a sacro convivio seu frequenter » seu quotidie acce-scril, repellatur; (! u nihilominus det operam ut unii-quisc ” * digne, pro d-voliouis et prenaratio singularis reverentia, negari non potest quod frequenter aut quotidie ad ipsum ac­ cedere scienter cum affectu ad venialia, aut actu ea committendo, sit saltem irre­ verentia venialis. Praestat autem Deum non offendi venialiler quam hominem acquirere aliquod leve augmentum gratiæ. 2° Majus augmentum gratiæ recipiet rarius t-omrnunicando et melius se disponendo, quam «pius communicando in solo statu gratiæ cum actualibus peccatis venialibus; sic enim, ut diximus, minimum quod potest gratiæ augmentum recipit. 5° Non debet tantum attendi ad fructum recipientis, alioquin non quotidie,sed pluries in die opor­ teret communicare; sed ad dignitatem et majestatem illius qui recipitur, quocum tam familiaris et frequens conversatio longe ma­ jorem exigit condignilatem ct dispositio­ nem ex parte accipientis, quam rara ejus frequentatio, ut in ipsis humanis patet. Posset etiam objici exemplum sacerdotum qui quotidie aut frequenter celebrant, cum tamen aliquorum vita non sit purior, nec charitas ferventiorquam plurium laicorum. Sed discrimen est, quod sacerdotes sint ex officio quasi mediatores inter homines et Deum, quem interpellare debent pro po­ pulo, et quod sacrificium quod offerunt prosit ex opere opcralo omnibus fidelibus vivis ct defunctis ct toti Ecclesiæ; non sic laici, nec eorum communiones. Neque ta­ men excusandi sunt sacerdotes qui mores suos conformiter ad dignitatem suam com­ ponere non curant. Hucusque dicta conformia sunt Decreto Innocentii XI, quod ad majorem præcedentium confirmationem et pleniorem tum confessariorum cum communicantium in­ structionem hic subjiciendum duxi, cum quibusdam propositionibus damnatis præficntcm materiam spectantibus. «Cum ad aures sanctissimi D. N. fide di» gnorurn testimonio pervenerit in quilius» dam diœcesibus vigere usum quotidian® » communionis, etiam in feria sexta Paras• ceve, et simul affirmari eamdem quoti• dianam communionem præreptam esse a • •mre divino... Cum aut 'in Iitc Sanrtissj» tnu< roiisidrrainla coïnmiserit S.congre· » gUioni cardinalium concilii Tridenuni DE COMAlUMüNE SLB UTBAQUh »PECIE. 1Ô3 > modo, ranas eat crebrius dominici cor- s itiones damnat®. Prima : Arcendi sunt a « puris suavitatem degustet. Itidem monia- sacra communione quibus nondum inest » les quotidie sacram communionem pe- amor Dei purissimus et omnis mixtionis « tentes admouendæ erunt, ut in diebus ex expers. Est damnata ab Alexandro VIII. » earum ordinis instituto præstitutis corn- Secunda .· Sacrilegi sunt judicandi qui » munirent î si quæ vero puritate mentis jus ad communionem percipiendam prœ~ » eniteant ct fervore spiritus ita incalue- lenduntjOnlequam condignam de deliciis t rint,utdignsfrequenliori aut quotidiana suis poenitentiam egerint. Damnata e-tab » sanctissimi sacramenti perceptione videri eodem. Tertia : Frequens confessio et » possint, id illis a superioribus permitia- communio, etiam in iis qui gentiliter vi­ » tur. Proderit etiam præter parochorum vunt, est nota prcedestinalionis. Damnata u eteonfessariormn diligentiam, opera quo- est ab Innocenlio XI. » queconcionatorum uti,etcumcis constiEx hucusque dictis et relatis, constat esse • tu(umhaberi,utcumfideles ad sanctissimi secundum se laudabilius et utilius frequen­ « sacramenti frequentiam (quod facere de- ter quam raro communicare, nullas tamen » bent ) accenderint, statim de magna ad posse statui regulas certas pro frequen'i ri » illud sumendum praeparatione orationem vel rariori communione, sed standum c^se » habeant : generatimque ostendant, eos judicio prudentis et inlelligentis confessa» qui ad frequentiorem aut quotidianam rii, qui, attenta personarum conditione , » salutiferi cibi sumptionem devoto studio majori vel minori dispositione , majori vel • excitantur, debere, sive laici negotiato- minori fructu, frequentius aut rarius com­ • res sint, sive conjugati, sive quicumque munionem praescribere debet. » alii, suam agnoscere infirmitatem, ut digARTICULUS II. » nitate sacramenti ac divini judicii discant De communione sub utraque specie. » coelestem mensam, in qua Christus est, » revereri, et si quando sc minus paratos Labonte sæculo decimo quarto, Petrus » senserint, ab ea abstinere seque ad ma- Dresdcnsis, PragæinBohcmialudimagi-ti r, » jorem præparationem accingere. Episcopi coadjuvante Jacobello Misnensi famoso con» vero, in quorum dioecesibus viget hujus- cionatore, usum calicis jam antiquatum, ut » modi devotio erga sanctissimum sacra- necessarium resuscitavit. Ab his errorem » mentum, pro illa gratias Deo agant, eam- Joannes Ilus hausit, unde Ilussitæ. Ili in » que ipsi adhibito prudentiae et judicii duas sectas divisi sunt : altera Thahorita«temperamento, alere debebunt, ct ab rum, sic dicti a civitate Thabor, quam in » eorum officio postulari sibi maxime per- quodam monte aedificavit Zisca tyrannus, » suadebunt, nulli labori aut diligentiæ et in qua erexerat trecentas mensas com­ » parcendum , ut omnis irreverenti® et munioni sub utraque specie destinatas, ad » scandali suspicio in veri ct immaculati «pias feruntur una die accessisse triginta » Agni perceptione tollatur, virtutesque ac hominum millia ; altera Calixtinorum, ab » dona in sumentibus augeantur. Quod usu calicis dicta. » abunde continget, si ii qui devoto liujusCarlostadius , nascente I.utheranismo , » modi studio, divina praestante gratia, enmdem errorem propugnavit. Lutherus » (enentur, seque sacratissimo pane fre- vero varius admodum et inconstans fuit • queniius refici cupiunt, suas vires expen- circa hanc materiam. Primo usum calicis » dere, seque probare cum timore ct cha- indifferentem dixit; tum docuit ad solum » ritate assueverint...... Porro episcopi et concilium generale, non ad privatos epis­ » parochi scu confessarii redarguant assc- copos pertinere ea de n· quidquam definire; » rentes communionem quotidianam esse deinde negavit id posse concilium gene­ • de jure divino.. .. ,;t facta de praemissis rale; postea dixit que libet sacerdotem » omnibusac deverboad verbum relatione, teneri utramque speciem fidelibus offerre, ► Sanctitas sua prcbavil, ac præsens Decre- his autem liberum esse utramqi .vel unam » tum typis dari ac publicari voluit. In sumere ; tandem lib. de Visitatione Saxo>quorum, etc. nica, damnat communionem sub una spe­ » F. Card. Columna Præ.f. >· cie, (aliquam Christi institutioni contra­ Notandæ sunt insuper sequentes propo- riam. Calvinus lib. 4 Instit. c 17, scripsit ίβ4 DISSERT. VI. ART. Π. communionem sub una specio ex officina diaboli prodiisse, nec posse ex praecepto Christi, aliter quam sub utraque specie suscipi. Et ita sentiunt omnes Calvinistæ, qui tamen præ-entiam réalem negant. Inter catholicos qipdam sunt qui, quam­ vis agnoscant nullum esse præceptum de communione sub utraque specie, et omnem gratiam ad salutem necessariam conferri per unam speciem sicut per duas, conten­ dunt tamen præter hanc gratiam necessa­ riam ad salutem, aliquam majorem conferri per utramque speciem quam per unam. Ita Melchior Cano ex nostris, Antonius Uglio Franciscanus, et quidam alii, quorum sen­ tentiam intactam reliquit concilium Trid. Primo ergo dogma catholicum statuemus contra hæreticos ; 2° contra laudatos theo­ logos disputabimus : unde sit. $ I. — Utrum communio tub utraque specie sit necessaria ex practpto divino ? 2.80. o. 12 a.—Dico. Fideles laici, aut sacerdotes non consecrantes, nullo præcepto divino tenentur communicando su­ mere ulramque speciem. Ita post concilium Constantiense et BasiIcense definivit Tridentinum sess. 21, can. 1, Ins verbis : « Si quis dixerit ex Dei præ«cepto vel necessitate salutis, omnes et «singulos Christi fideles utramque speciem « eucharistiæ sacramenti sumere debere : » anathema sit. » Prob. Præceptum divinum pro laicis et clericis non consecrantibus, communicandi sub utraque specie, erui non potest neque ex facto Christi instituentis hoc sacramen­ tum , neque ex Scriptura sacra , neque ex antiqua Ecclcsiæ praxi, neque ex SS. Patri­ bus, neque ex natura sacramenti : ergo non exstat. Paid consequentia a sufficienti enumeratione in antecedente quod est pro­ bandum. Non ex facto Christi instituentis hoc sa­ cramentum. Non enim omnia quæ fecit Christus in institutione hujus sacramenti, facienda praecepit ; altoquin laici et mulieres possent et deberent consecrare, et post cumam communicare. Non ex S. Scriptura. Urgent potissimum hæretici illud .foan. 6 : JVisi manducave­ ritis carnem Filii hominis, d biberitis ejus sanguinem , non habebitis vitam in vobis. Ai re·- 'ondet Trid. sess. *21, cap. 1 ; «Qui dixit: Nisi manducaveritis carnem » Filii hominis, d biberitis ejus sangui»ncm, non habebitis vitam in vobis, dixit «quoque ibidem : Si quis manducaverit »ecc hoc pane, vivet in œternum. Et qui » dixit : Qui manducat meam carnem, ct » bibit meum sanguinem, habet vitam » œlernam, dixit etiam ibidem : Panis « quem ego dabo, caro mea est pro mundi » vita. Et ilenique qui dixit ; Qui mandit« cat meam carnem, et bibit meum san> guinem, in me manet et ego in illo, dicit > nihilominus: Qui manducat hunc panem » vivet in œternum.» Imo, ut observant theologi post nostrum Joannem deRagtbio in concilio Basileensi, Christus in hoc ca­ pite undecies mentionem fecit de hoc sa­ cramento sub specie panis, quater autem tantum sub nomine carnis et sanguinis. Ex quibus liquido palet ipsum intendisse non tam modum sumendi, quam rem sumen­ dam, et solam speciem panis sufficere ad salutem. Cum enim corpus et sanguis sint sub qualibet specie, qui sumit unam spe­ ciem, manducat corpus et bibit sanguinem. De hoc et aliis S. Scripture locis iterum m sol. arg. Non ex antiqua Ecclcsiæ praxi. Fatemur quidem ultro, primis Ecclcsiæ sæculisus­ que ad duodecimum, non infrequentem fuisse communionem sub utraque specie; unde in eo probando oleum et operam per­ dunt hæretici : at negamus fuisse usurpa­ tam tanquam necessariam ad salutem, aut ex præcepto divino, siquidem in multis casibus omitteretur, ct fieret sub alterutra specie : 1° teinpor e Apostolorum; 2° in com­ munione infirmorum; 5° in communione infantium; 4° in communione domestica; S° in communione publica : quod paulo la­ tius est explicandum et probandum. Legimus in Actibus Apostolorum cap. 2, de primis fidelibus, quod Perseverantes erant in doctrina Apostolorum et com­ municatione fractionis panis et oratio­ nibus : ubi nulla mentio calicis. Neque ve­ risimile est Nazara*?, initio nascentis Ecclesiæ, cum permitterentur adhuc legalia, conversos, vino, quod ipsisprolubiluinerat, usos fuisse. 1 n communione infirmorum constat unam tantum speciem porrectam fuisse, ex Euse­ bio lib. 6 Hist. cap. 44, ubi narrat sacer­ dotem misisse per puerum ad Serapionem DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE SPECIE. morti proximum exiguam eiichat i ;i e par­ tem, ac jussisse nt madefactam, sen, ut vertit Valerius, in aqua intinctam seni ùi osinstillarct, qua i'tlc paulalim absorpta, continuo animam exhalavit; ex Paulino diacono, qui, in vita S. Ambro*ii, refert Iloiioraliiin Vercellensem tradidisse S. Am­ brosio in extremi' posito, Domini corpus, quo accepto, ubi deglutivil, emisit spiri­ tum,viaticum serum ferens : nihil de ca­ lice; item ex Uldarico I. i Consuet/ChiniaCens. c. 8, et 1.5, c. 28, ubi refert Cluniacenses ante sexcentos annos dare infirmis unam speciem panis vino non consecrato intinctam, et asservaro pro viatico absque specie vini quatuor hostias in pixide et in aurea columba super altare pendente. In communione infantium datain ali­ quando fuisse illis unam tantum speciem, probant sequentia. S. Cyprianus tract, de Lapsis, refert tanquam testis oculatus, in­ fantulam qu;e panem vino mixtum de ido· lothitis comederat, cum illi sicut aliis prae­ sentibus diaconus porrigeret sacrum cali­ cem, os labiis obturantibus premere et calicem recusare; quem cum reluctanti in­ fudisset diaconus, tunc sequitur singul­ tus ct vomitus, in corpore atque ore vio­ lato eucharistia permanere non potuit. Ibi nulla mentio panis, quem si puella ac­ cepisset, pari ratione evomuisset, quod non dicitur. Neque dici potest in illo calice pa­ nem mixtum fuisse; id enim est fingere, præsertimeum usus communionis intinctæ tempore S. Cypriani esset incognitus, cu­ jus prima mentio occurrit in concil. Braccarensi cap. 1, art. 675, ubi improbatur. Evagrius lib. 4 Hist. cap. 56; Nicephoros lib. 17, cap. 25, et alii referunt, vetustam fuisse plurium ecclesiariuin consuetudi­ nem, micas panis eucharistici quæ ex pu­ blica fidelium communione supererant feri a quarta vel sexta, pueris scholas frequen­ tantibus distribuere; de qua nos supra con­ tra l.ulherauos dum de permanentia eu­ charistiæ. Quantum ad communionem domesticam, refert S. Ba-ilius Epist. 28 adCxsariain Pa­ triciam, fideles (empore persecutionis, et omnes qui per eremum monasticam vitam agebant, asportare secum eucharistiam, ut tempore opportuno communionem sume­ rent; qnod etiam dicit Tcrtull. I. ad Uxo­ rem cap. 5; S. Cyprianus Serra, de Lapsis:. 1A5 ς. Ambrosius Orat, d·· Obitu fratris «ni Sa­ tyri; S. Aug. S rm. 222, ct alii. Id autem inlelligi non potc-t, ut plurimum *alt"m, ni-i ile specie panis, nim quia laudati Pa­ tre*, praesertim S. Aug. · tri nostro dabas et populo adhuc in Ec» clesia dare non desistis? » Tandem hunc usum invicte probat missa quæ dicitur Prœ· sanctificatorum,quam ex antiqiiis.'imacon'iietudine Latini celebrant dic Parasceves, et tîr.eci sa’pi us in quadragesima, quippe qui non nisi dominicis , sabbati* ct (esto annuntiationi» consecrant, alus autem die- IM 1 , l· I , H ( 5 K æ. ’ . V ti) >•1 juri ja-i j; • •r* Eg η /M ■ ".l »f< ■■I DISSERT. VI. ART. 11. bus missam Prcesanctificatorum in sola specie panis prius consecrata celebrant. Sic statuit concilium Trullanum anno 692, can. 52. Quod autem respondent hæretici, vinum contactu particulæ ho'tiæ consecratæ quæ illi admiscetur, consecrari, sicque dupliccm speciem sumi, figmentum est apertum, cum certum sit solis verbis Domini, non contactu alterius rei consecratæ, specierum consecrationem perfici : ct Ordo Romanus antiquissimus in officio feriæ quintæ heb­ domad® Sanctæ, dicit fideles die Parasceves communicare absque sanguine. Unde quando infra dicit vinum consecratum mis­ ceri vino non consecrato, et istud sancti­ ficari per omnem modum, atque archidiaconum confirmare sanguine dominico quos communicaverat pontifex corpore dominico, non loquitur ibi dc ritu diei Parasceves; non enim ista die sanguis Christi cum vino non consecrato miscebatur; sed de ritu aliis diebus servari solito, quo ali­ qua pars vini consecrati infundi solebat in calicem vino non consecrato plenum, ex quo bibebant fideles. Non ex SS. Patribus. Patet ex laudatis superius, et amplius patebit exsolutioni­ bus objectionum, Non tandem ex natura sacramenti ; quia sub una specie totus Christus continetur, I tota ratio sacramenti salvatur et gratia ad salutem necessaria confertur: ergo. Prnnw pars ant. ex a. 1, dissert. 4, patet. Prob. secunda pars. Ratio sacramenti consistit in significando et efficiendo. Quantum ad si­ nificationcm, hoc sacramentum significat I Christum præsentem, passionem ejus, retectionem animæ spiritualem per gratiam, et unionem fidelium inter seeteum Christo capite·, atqui una species significat totum Chi istum præsentem, quia totus in una conlinetur; significat passionem ejus, quia corpus solum vi verborum ponitur sub specie panis seorsum a sanguine; significat retectionem spiritualem animæ, quia proponitur ut cibus, et quamvis ad refectionem corporalem requiratur cibus et potus, in γό­ tectione. tam«n spirituali non distinguitur inl.T cibum et potum, præsertim in hoc sacremento in quo cibus continet potum ct potus cibum; significat tandem unionem fidelium inter se et cum Christo, quatenus ex mulus granis unus panis efficitur. Quan- 1 tum vero ad efficientiam hujus sacramenti, causât gratiam cibantem et nutritivam : at­ qui hanc non minus causal una species I quam ambæ, quia signa sensibilia m sacra­ mentis non causant gratiam ex se ipsis,sed ex virtute sibi impre-sa : in hoc autem sa­ cramento, loco virtutis impress®, est ipse Christus totius gratiæ fons et origo, ac non nisi dillicillimis r juribus convi Iu poU t. Quarta, convel­ lenda erat duplex hatrcsis, prima Jacobelli qui damnabat sacrilegii eos qui unam lan­ tern speciem sumebant, altera eorum qui negabant sub qualibet specie totum Chris­ tum contineri. Petes utrum usus calicis non sit ali­ quando licitus laicis ? R. 1". Certum est Ecclesiam, sicut proililiit, it i justis de causis posse laicis per­ mittere usum calicis; quia, ut ait Trid. >i-'S. 21, cap. 2, << llæc polcsta-perpetuo in lûclisia fuit, ut in sacramentorum dis» pensatione , salva illorum substantia, ea ' statueret vel mutaret quæ suscipientium < utilitati seu ipsorum sacrameutorinn ve>· iterationi, pro rerum, ti mporum et locorum varietate, magis expedire judicaret. » Communicare autem sub una vel duplici specie non pertinet ad substantiam sacra­ menti, ut palet ex didis, sed est res disciplina:. Cude concilium Basihensis Boltemis et Mora vis usum calicis permisit, idem induisti Germanis Pius IV, sed infe­ lici exitu. R. 2U certis in casibus licere de facto laicis sumere species vini : 1« si sil pericu­ lum ne ab herelicis effundantur aut profa­ nentur; 2° ex Apost. loco citato : Probet autem se ipsum homo, et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Ergo. 11. Apostolum in imum his verbis inten­ disse, ut Corinthii abstinerent ab indigna communione, non autem ut sumerint sub una vel duplici specie. Patet ex particula sic, ct ex eo quod subjungit: Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat el bibit; ubi particula enim api rte demonstrat ipsum non moduinsump­ tu nis, sed dispositionem sumptioni neces­ sariam intendisse. Inst. 4° ex celebri loco Joan. 6 : Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, ct biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Ergo. //. 1" ut ante, Christum bis verbis præscrip-isse non modum manducandi et bi­ bendi seorsum, sed sumendi rem ipsam, scilicet corpus ct sanguinem suum quæ con­ tinentur sub una specie sicut sub utraque: idque palet non solum, ut diximus, ex hoc quod in eo capite pluries adt communior. Insl.fi0 Juxta Gelasium, non sumunt in­ « dentibus dicens : decipite el bibite cx » hoc cmnes : ubi clai mu est præceden- tegrum sacramentum qui non communicant lia verba exigere comedile, el non bibite et sub utraque specie : ergo. eo magis quod Christus porrigendo cali­ Jl. 1). ant. Non sumunt integrum sacra­ cem non dixerit? decipite et bibile, sed mentum ex parte signi, C. ex parte rei si­ bibile tantum ; dixit autem : decipite ct gnificata et contenue, ΛΓ. comedite. Inst. 7° Christus instituit eucharistiam Inst. 4° S. Clirysost. Bom. is in 2 Cor. ut memoriale suæ passionis · atqui sine dicit: « Est ubi nihil differt sacerdos a sub- sumptione calicis non commemoratur pas­ » dito, ut quando fruendum est horrendis sio : ergo. » mysteriis ; similiter enim omnes ut illa Jl. JV. min. Hoc ipso enim quo sumitur » percipiamus digni habemur : non sicut species panis sub qua vi verborum solum » in veteri lege partem quidem sacerdos corpus ponitur, significatur separatio ejus • comedebat, partem autem populus; ve- a sanguine, et sic commemoratur passio. • rum unum corpus proponitur, et pocu- Equidem expressior estsignificalio passionis • lum unum. » Ergo. quando utraque species seorsim sumitur, 11. S. Chryso'tomum sicut plures alios, sed hæc perlinet ad eucharistiam ut est sa­ respicere ad u-um sui temporis quo eucha­ crificium , non ut est sacramentum , quod ristia offerebatur sub utraque specie: vel, sine illa expressiore passionis significatione : interpretatur Sylvius, vult S. do. tor in substantialiter subsistit : sicut licet immer­ ' oc differre sacrificium vetus et novum, sio in baptismo expressius significet sepul­ nod in veteri divideretur victima per par­ turam Christi quam infusio, subsistit tamen tes, quarum una uni, altera alteri cederet ; per infusionem. ni novo autem tota et integra victima sin­ Obj. 5°. Christus calicem instituit pro gulis datur, quia totus Christus sub qua- omnibus ct jus illud petendi omnibus con­ cessit: ergo eo privari non possunt fideles. 'ibet specie continetur. 11. 1). an/. Christus calicem inMiiuil pro Inst. 5° Gelasius papa apud Gratianum | de Consec. d. 2, cap. 12, jubet ut omnes omnibus, etc., absolute, Λ. sub directione integra sacramenta percipiant aut ab in- Ecclesiæ et depend· uter ab ejus voluntate, • tegris arceantur, quia divisio unius ejus- C. Equidem Christus ip-urn sacramentum • deinquc mysterii, sine grandi sacrilegio cucharistiæ instituit absolute pro omnibus, nec possunt fideles legitime postulantes eo ■ non potest prævenire. » Ergo. /?. 1" Gelasium successorum S. Leonis, privari, sicut n c confirmatione, matrimo­ ‘de quo in probationibus , hoc suo decreto I nio ct ahissacraim otis: at quantum ad ejus ferire Manichxos, quorum error et fraus dispensationem sub una vel duplici specie, suo tempore adhuc durabant ; loquitur illam reliquit dispositioni Ecclesiæ, quia enim de his qui superstitione obstricti vi­ est res disciplinæ tantum, cum una species num non sumebant, quod videtur indicare aeque prosit ad salutem ac duæ. Manichxos. Hi autem sacrilege mysterium dividebant, quatenus non admittebant 5 IL — Utrum major gratin conferatur commu­ nicanti sub utraque specif quam sub una? utramque speciem esse sacramentum, ct tantum sub una quantum sub altera Con­ Nullam gratiam ad salutem necessariam tineri : non sic autem dividunt fideles, qui conti rri communicanti sub utraque specie, sub una specie coininunicant.2°Juxta alios, quæ communicanti sub una non conferatur, qui dubitant an Mud decretum Ή Gela-ii definivit concilium Trid. ses*. 21, cap 5; successoris S. bonis, damnat dnntax.it et palet ex dictis, idque cône· dont theo­ quosdam sacerdotes qui ex quadam su· logi contra quos hic disputamus. ()uæ*tio perditione post consecrationem sumebant ergo est tantum an non conferatur major tantum corpus et non sanguinem; idque gratia, licet non necessaria ad salutem. videtur aperte colligi cx titulo canonis qui 9. 80. a. 12. ad. 3. et opu»c de sao ait. 'aic :st, Corpus Christi sine ejus sanguine c. 2<) —Dico. Per sc loquendo, major gra- ITO < ♦ DlSbERT. Vf. ABT. 11. fla non confertur communicanti sub ulra- I diversæ rationis in ratione signi, C. a que p < ie (piam sub ima. I*M communis. parte rei significata?, IV. est enim utrobilivi, per se loquendo; quia si in sum; - qne eadem re* significata, effectus autuo tione secundæ s;eciei intendatur fervor attenditur ex parte rei significata?. CJ.Ü itatis, per accidens el ratione majoris I Inferes. Ergo «pii sumpsisset solam «pp. dispo-i ionis, confertur major gratia. ricin panis in triduo mortis, minorem c'iaProb. conclusio. Non confertur major iam recepisset quam si utramque, quia gr 'ia communicanti sub bina specie, quam tunc res significata non erat eadem in utra­ cor; inimicanti sub una, ratione specierum, que specie, cum corpus mortuum esset tunc species enim ex se non habent vim cau­ a sanguine separatum. Subsunto. Atqui eusandi gratiam, ut jam dictum est : non ra­ el· ri-tia non c>l modo majoris efficacia tione rei contente sub illis, quia totus el quam erat tunc : ergo. Jl. 1° data illatione, nihil sequi contra integer Cliri-tus continetur sub una sicut sub u traque specie; non ratione significa- | conclusionem nostram quæ est de eucha­ tionis. quia quælibct species significat con- I ristia secundum præsentem statum : cum comitantor totum Christum; non tandem autem subsumitur non esse nunc majoré ratione modi significandi, quia effectus sa- eiïicaciæ quam tunc, verum est si totum cramentalis attenditur equidem secundum quod nunc sumitur, scilicet corpus et san­ significationem, sed non secundum modum I guis, tunc sumeretur: at cum tunc corpus significandi ; aliuquin majorem gratiam in- esset separatum a sanguine, lotmn non po­ Γ net immersio in baptismo quam infusio tuisset sumi, nisi sumendo utramque spe­ aut aspersio, majorem trina immersio quam ciem. 2° Quibusdam videtur negandam es­ una, nam aliter et expressius significat se­ se illationem, quia cum divinitas, quæ ist pulturam Christi immersio quam infusio causa principalis gratiæ, semper esset hy­ aul aspersio, el expressius adhuc trina im­ postatice unita corpori, arbitrantur quod mersio quam una. Ergo ex nullo capite tunc tantam gratiam causaret unius speciei confertur major gratia communicanti sub sumptio quam duplicis. Urgebis. Si eadem gratia in sumptione bina specie quam sub una. Obj. Alius est effectus cibi, alius polus : utriusque speciei conferatur, confertur in prima vel secunda sumptione : non in pri­ ergo. Jl. 1° in refectione spirituali non attendi ma , alias secunda superlineret ; non in se­ discrimen inter polum et cibum, eadem cunda, alias sacerdos morions post primam enim res spiritualité!· nutrit et refrigerat, sumptionem gratia sacramenti privaretur. quæ sunt effectus cibi et potus. 2° In hoc Ergo. Jl. Quamvis non sit omnino certum sacramento potus continetur in cibo, ct ci­ bus in potu , sicut in humanis lac est in­ quando gratia conferatur, probabilius e-t tamen conferri ad sumptionem prims spe­ fanti simul cibus et potus. Inst. 1°. Qui bis recipit Christum, plus ciei, sicut accideret si quis partes hosti® gratiæ recipit quam qui semel tantum : at­ diversæ successive sumeret ; quia, subjecto qui qui communicat sub duplici specie, bis bene dispositio, non videtur ratio cur difrecipit Christum: ergo. f. ratur effectus; ista? enim duæ sumptiones Jl. D. maj. Qui bis recipit Christum m constituunt unum sacramentum, quod ad ordine ad diversam refectionem , plus re­ ,’nstar causæ naturalis operatur per aliquid cipit gratiæ , etc. C. in online ad eamdem sui cum primum potest, et alioquin seque­ refectionem , N. alias qui sumeret plures ret ur inconveniens de quo in instantia. Ne­ hostias aulhosliæ partes in eadem commu­ que tamen inutiliter sumitur secunda spe­ nione, vel calicem pluribus haustibus, plus cies , quia id exigit perfectio sacrificii, et reciperet gratiæ quam qui imam tantum potest per accidens causare majorem grahostiam, aut calicem uno haustu sumeret. Itiam si subjectum sit melius dispositum. Pepones, disparitatem esse, quod plu­ Insistes. Referunt historiæ Clementem res hostite sint ejusdem rationis, similiter VI, anno 1541, concessisse regi Gallia· com­ plures haustus calicis munionem sub utraque specie, ad gratia I augmentum. Ergo. et vini sunt diversæ rationis : ergo. Jl. D. ant. Species panis et vini sunt 11. hanc concessioncn esse admolum QUIBUS SIT I NIlIB. QUIBUS DEN EG., etc171 Hic q. 80. a. 6.0.— Dico 2°. Peccatori­ suspecte fidei. 1° Quidam referunt factam regi Galliæ, alii regi Angliæ. Clemens VI bus publicis evidentia facti vel juris, sive electus est pontifex anno 1342, et hæc con­ publice, sive occulte petant, deneganda est cessio dicitur facta anno 1341.2°ClemensVl communio sacramcntalis exira mortis arti­ floruit an’·! concilium Constantiense, in culum. Peccatoribus occultis pt blice peten­ quo primum lege generali lata usus calicis tibus est danda, ex facto Chrtstierga .ludam, fuit prohibitus. 5° Data veritate hujus con­ elpropter tranquillitatem I. e.ledæet rei pu­ cessionis, intelligendum est augmentum blics! : occulte petentibus deneganda. Hanc gratiæ, non ex opere operato, sed ex opere conclusionem pro meritis expendimus in operantis, et ratione majoris dispositionis tract, de Sacram, in genere,dissert. 6, a.2, quam usus calicis, utpote magis expressi­ quo lectorem remitto, ne eadem tædiose vus passionis Christi, natus erat causare, repetam. Unum aut alterum duntaxat addam.Pri­ præserlim in eo qui ex majori devotionis mum : peccator publicus cui deneganda est atfectu hanc licentiam postulabat. Dices. S. Th. supra q. 74, a. i, dicit ex communio, dicitur, non is præcise cujus Ambrosiastro, corpus Christi sub specie peccatum estant fuit publicum, sed alio du­ panis dari pro salute corporis, etsanguincin plici sensu: 1"is cujus status peccammosus subspecie vini pro salute animæ: unde canit e-t publicus, id est, de quo moraliter noto­ Ecclesia ex ipso : Quibus sub bina specie rium cstquod sitin statu peccati, pu i a, quia carnem dedit et sanguinem, ut duplicis pergit in crimine, vel nulla apparet aut prae­ substantia) totum cibaret hominem. Er­ sumitur pœnitentia.S'*Modo dicitur peccator publicus in ordine ad privationem commu­ go utriusque effectus sunt diversi. Jl. hæc esse dicta per accommodationem | nionis, is qui, licet legiliineconfessuset jus­ scu appropriationem , propter similitudi­ tificatus, nondum tamen sic vit un cm n l i­ nem corporis ad corpus, et proportionem vit,ut scandalum publicum ex enormitate > i infamia criminum secutum r< paraverit. II ou affinitatem sanguinis ad animam ; sicut enim anima est principium vitæ, ita aliquo sunt qui referuntur in ritualibus, ut in ri­ modo sanguis ; quamvis aliunde corpus va­ tuali Romano, Excommunicat i,interdic­ leat pro salute animæ, ct sanguis pro salute ti,manifestique infames, ut meretrices, corporis. Sic in divinis per appropriationem concubinarii, fameratores,, magi, sorti­ omnipotentia tribuitur Patri, sapientia Filio, legi, blasphcmi et alii ejus generis pecca­ bonitas Spiritui sancto, quamvis hæc attri­ tores. Propter alia igitur peccata commu­ nia, et si publica, non est deneganda combuta sint tribus personis communia. , munio, saltem inconsulto episcopo; quia ARTICULUS III. per confessionem, imo ct ipsam communioQuibus sit exhibenda, quibus deneganda I nem, reparatur scandalum ex his peccatis communio sacramcntalis? communibus sequi natum : atque hæc est Postquam vidimus de necessitate et obli­ praxis communis. Alterum est quod , peccatori publico n. gatione communionis sacrament alis, quæri- I musde ejus subjecto, quibus scilicet debeat ! uno loco, probabilius deneganda sit comdari vel denegari? Et quæslio est 1° de non j munio petenti in alio loco in quo non est baptizatis ; 2° de peccatoribus; 5° de infan­ I publicus, si tamen facile posset probari ejus tibus; 4° de amentibus ; 5°de energumenis ; crimen ex loco ubi publicum e-t; quia iu 6° de damnatis ad mortem; 7° depœnilen- hac hypothesi non currit pro illo ratio ob libus in mortis articulo; 8° de mortuis. quam diximus posse dari peccatori occulto, nimirum turbatio Ecclesiæ etreipublii a·, cx Pro quarum quæ.-lionum resolutione, Dico 1°. Non est exhibenda communio I impotentia probandi crimen occultum. Vide sacramcntalis non baptizatis; quia nemo ; loco citato. Neque refert quod iste habeat jus censetur hujus sacramenti capax, qui non ! ad famam in eo loco ubi ejus crimen est pu­ sit ingressus Ecclesiam et factus exterius blicum, quia non habet jus ut eam pernovum ejus membrum, quod fit per baptismum : ’ sacrilegium conservet : unde sibi imputet. Dico 3“. Infantibus olim iu quibusdam unde non legimus communionem unquam I fuisse exhibitam catechumenis, quamvis I locis exhibita fuit euchari-tia, nonexnveessitale saluti-, sed ob probabile- ration- -, it iharilale scu virtute perfectis. I 17» I ■IT llju Ea iiti I DISSERT. VI. ART III. diximus a. 1 hujus dissert. $1, ex concilio Trid. puta, ad augmentum gratiæ cujus sunt capaces infantes baptizati et qua con­ fortabantur in adolescentia contra persecu­ tiones tunc frequentes; item ut abstrahe­ rentur ab idolorum sacrificiis, in quibus pars idolothytorum etiam infantibus distri­ buebatur. Ç, fO. a. 9. ad 3. — At nunc, consuetu­ dine contraria ecclesiæ Occidentalis vim le­ gi· habente, non licet amplius eucharis­ tiam infantibus dare. Addducta est autem Ecclesia ut antiquum usum abrogaret, par­ tim propter reverentiam tanto sacramento debitam, quam utilitati parvulorum, in re non necessaria ad salutem, praetulit; vix enim aut ne vix infantes possunt eucharis­ tiam suscipere sine periculo irreverentia·; partim quia nesciunt quid faciunt et carent devotione, partim ut penitus convelleretur sententia illorum qui contendebant infantes baplizatos sine sacramentali eucharistiæ perceptione, juxta SS. Patres, salvari non posse. Dixi, ecclesiæ Occidentalis; quia Orien­ tale*, ut fertur, antiquum morem adhuc re­ linent : neque tamen ideo sunt absolute damnandi, cum id ad disciplinam, quæ variabilis est, pertineat. Itid. o. — Dico 4n Amentibus qui nun­ quam habuerunt usum rationis pariter ne­ ganda est communio ; est enim eadem ratio de illis ac de infantibus : iis vero qui aliquando fuerunt sui compotes, si tunc apparuit in eis aliqua devotio hujus sacra­ menti, saltem in hoc quoi 1 christiane v ix··rint, debet in articulo mortis hoc sacra­ mentum exhiberi, nisi sit periculum vomi­ tus aut expuitionis alleriusve irreverentia·. Ita decernitur in concilio Carlhadm usi 4, can 7. Refertur cap. Is qui 2G, q. GO; in concilio Arausicano i, can. 5, et in Calechismo Romano num. 49. Ibid— Quantum ad semifatuos, si va­ leant distinguere hunc cœlestcm cibum a profano, debet ip-is exhiberi in arlicul·· mortis et in Paschate tantum. Idem dicen­ dum de surdis ct mutis a nad vitate, si pel signa vel nutus ostendant dolorem de p < catis et di-crelionein inter hunc cibum et profanum. ibid, ad 2 —Dico 5°. Energumenis, dum sunt sui compotes, exhibenda est commu- nio, non solum in articulo mortis ct in Pa-cluite, sed etiam aliis temporibus, juxta judicium prudentis confessarii. Quamvis aliquando in quibusdam ecclesiis arceren­ tur a sacra mensa , ut constat ex 1.8 Cons­ titui. Apostol. cap. 7, et ex antiquiis liturgiis, secundum quas diaconus post exitum cathecumenorum clamabat · Exile, ener· qumeni; non tamen ubique, ncc diu iste mos viguit ; contrarium enim præscribitur can. 14 concilii Aratis, i; idem legimusiu Collât. Cass, collatione 7, c. 29, apud S. Aug. 1.12 de Civit, c. S, et S. Prosper, lib. de Prædict. et Proiniss. Dei c. 6. Hanc ra­ tionem profert Cassianus : « .Magis namque, » inquit, ac magis inimicus insultabit ob>» sesso, cum eum a coelesti medicina side­ writ segregatum , tantoque dirius et fre■< quentius attentabit, (pianto eum a spiri»tual i remedio longius senseri tabdicalnm.» Dico 6°. Praxis denegandi eucharistiam damnatis ad extremun supplicium olim vi­ guit in Hispania, ut refert Solo, sed eam nunc exolevisse scribit Sylvius hic q. 80. a. 6, quæsito i, sub finem, cui contrarium falso affingit Gaspar .Juenin. Viget adhuc nunc in Gallia: at magis probanda videtur praxis contraria; hæc namque sancitur m jure 2, p. Decreti causa 15, q. 2, cap. Çiiæsiturn 50; in concilio Moguntino anno 817, can. 80, ubi non est quæstio de absolutio­ ne a peccatis, ut praetendit Juenin, sed de communione quain appellat eucharistiam ct communionem viatici; in Tibuneiisi, ubi laudatur canon. 12 concilii Nica-nijin constitutione 91 S. Pii V; et ne extra Gal­ liam excurramus, in concilio Rhemcnsi, ar.no G50, statuto 11, ubi dicitur :<· Cur ad '•mortem condemnatis renuitur eucharisn cmn iis maxime conducat ad spem » 1t securamen cerii decessus et præscnlis • agonis? « Suffragantur consensus aliarum nationum eamdem praxim observantium , edicta Belgica art. to et constitutio Caroli V. Ilis adde præceptum divinum de sumendo viatico in morte, a quo non videntur suffi* cientor eximere rationes Juenin. Dicit namque: ln damnatos ad mortem non amore justitia*, sed timui e pa*næ cri­ mina sua phirmnque detestari ; 2° reas ex­ tremo supplicio alii· iendos, esse exanima· tos, nec posse distinguere inter hunc sa­ crum cibum ct profanum, 5° injuriam ■ irrogari Christo, quod corpus in quod in- DE DISPOSITIONIBUS REQUISITIS, etc. 178 (ravit,eodem die tortoris manu cum igno­ legimus a S. Basilio in ejus vita apud Am­ minia tractetur. philochium, et a S. Benedicto erga corpus Jd primum, Ji. detestationem crimi­ monachi defuncti quod e sepulcro ejectum num nihil conferre ad declinandam sup­ inventum fuerat, apudS. Greg. lib. 2 Dia­ plicii pœnam, ideo non timore pœnæ di­ log. cap. 24. cendi sunt pœnitcntes. Sed ita sit: nihil Hunc usum originem duxisse ex causis vetat Deum timore perculsis infundere gra­ sequentibus conjiciunt auctore.-. l°ne cor­ tiam contritionis. Ad secundum. Nostra pora mortuorum ejicerentur e sepulcris, ut sententia supponit reos esse sui compotes, contigerat monacho S. Benedicti ; 2° ne in quales revera sunt plerumque, cum admit­ corpora defunctorum desævirent dæmotantur ad confessionem sacramentalem. Ad nes ; 5° ut hoc ritu averterentur fideles a su­ tertium. Species in stomacho brevi corrum­ perstitione gentilium, qui mortuis obolum puntur : unde corpori Christi nulla irroga­ imponebant solvendum vectori Acherontis. tur injuria. In quibusdam tamen provinciis ARTICULUS IV. non afficiuntur supplicio nisi die sequenti De dispositionibus requisitis ad perci­ communionem. piendam communionem sacramentaDico 7°. Peccatoribus in ultimo exitu lem. tantum pœnitentibus non est deneganda Quædam se tenent ex parte animæ, quæcommunio. Sequitur ex praecedenti et pro­ batur ex concilio Nicaeno i generali, can. dam ex parte corporis. 18; ex Carthag. 4, anno 598, can. 76, ubi $ I. — Dispositionis requisita ex parte anima. legitur de illo qui reconciliationem petit in Q 80. a. 6. o. — Dico 1· cum eucha­ infirmitate : « Si continuo creditur mori- ristia sit sacramentum vivorum , supponit » lurus, reconcilietur per manus impositio- in recipiente statum gratiæ saltem pruden­ »nem et infundatur ori ejus eucharistia. » ter existimatum : unde qui cum conscientia Ex concilio Agathensi anno 506, can. 15, peccati mortalis illud recipit, grave pecca­ ubi habetur : Kiaticum omnibus in morte tum sacrilegii committit. 1° Quia, juxta positis non negandum; ex concilio Araus. Apost. 1 Cor. 11, Qui manducat indigne, 1, can. 5; ex Innocentio I, Epist. 1 ad judicium, id est, condemnationem , sibi Exuperium; ex Innocentio 111, cap. Quod manducat, non dijudicans corpus Domi­ in te, I. 5 Decretal, tit. 58 de Pœnit. et re­ ni. Item fit reus corporis et sanguinis miss. Equidem fateor contrariam praxim Domini, quasi ipsum rursus crucifigeret. aliquando fuisse observatam in Africa et 2° Quia quicumque hoc sacramentum sus­ Hispania .· at fuit quarumdam ecclesiarum cipit, ex hoc ipso significat se esse per chatantum, nec constans nec diuturna, « Ob­ ritatein Christo unitum, et ejus membris servatio prior, inquit Innocentius I cita- incorporatum : ergo qui cum conscientia »tus, durior; posterior, interveniente mi- peccati mortalis hoc sacramentum suscipit, • sericordia, inclinatior. » falsitatem committit in re maxima. Dico 8°. Abusum dandi eucharistiam Dico 2°. Nullus sibi conscius peccati mortuis reprobavit concilium Carthag. 5, mortalis, quantumvis se contritum existi­ anno 597, can. 6, his verbis : « Placuit ut met, debet absque praemissa sacramentali «corporibus defunctorum eucharistia non confessione ad sacram eucharistiam acce­ » detur : dictum est a Domino, Accipite et dere, nisi desit illi copia confessarii, et ur­ «edite; cadavera autem nec accipere pos- geat necessitas communicandi. Quod si ur­ « sunt nec edere. » Idem com ilium Trul- gente necessitate sacerdos absque praevia lan. can. 85, et Antissiodôrense in Gallia confessione celebraverit, quamprimum con­ anno 578, can. 12. Emanavit verisimiliter fiteatur. iste abusus ex simplicitate fidelium, qui Ita in terminis concilium Trid. sess. 13, existimabant sic posse satisfieri præcepto cap. 7, et iterum sic, can 11 : « Statuit, de sumendo viatico, et id esse mortuis ali­ » atque declarat ipsa sancta synodus, illis » «pios conscientia peccati mortalis gravat, quod salutis subsidium. Inolevit pariter alter usus apponendi su­ » quantumcuinque etiam se contritos exispra pectus mortuorum hostiam consecra­ <> timent, habita copia confessori* mce*satam quacutn inhumabantur, quod factum • i io præmittcndam esse confessionem sa- tu DISSERT. VI. ART. IV. » cramentalem. Si quis autem contrarium ■ docere, predicare, vel pertinaciter asse»rcre, .seu etiam publice disputando de» fendere prasumpscrit, eo ipso cxcominu·* » nicatus existai. » Fundatur haec obligatio in illo Apost. i Cor. 11 · Probet autem se ipsum homo, et sic de pane illo edat et de calice bibat: hanc autem probationem consuetudo ec­ clesiastica, inquit Trid. cap. 7 (itato, sem­ per intellexit sacramentalem confessionem. Neque refert quod ad alia sacramenta vi­ vorum suscipienda, non requiratur necessa­ rio confessio sacramentalis; sed sufficiat contritio; quia istud sacramentum, cum ipsum Christum Deum ct hominem conti­ neat , digniorem dispositionem et majorem reverentiam quam cætera requirit. Hinc. Colliges 1° hoc præceptum probabilius non esse tantum ecclesiasticum, autapostolicum, sed etiam divinum ; quia Apostolus prius dixerat : Ego enim accepi a Domino quod et tradidi vobis : inter alia autem tradidit hoc præceptum. Et quamvis aliqui arbitrentur hæc verba .· Ego enim acce­ pi, elc., afficere tantum institutionem hujus praecepti quam refert, non præceptum se probandi quod statuit, probabilius tamen videtur quod afficiant etiam hoc præcep­ tum; quia Apostolus ibi redarguit Corin­ thios quod illud non servarent : ergo jam erat podium. Verisimile est tamen Græcos anteconcilium Florent, hoc præceptum non apprehendisse ut divinum, siquidem eorum sacerdotes non præmittebant confessionem sacramentalem ante celebrationem, ut illis exprobravit Eugenius IV in concilio. Colliges 2° dubitantem an sit reus pec­ cati mortalis teneri prxmittere confessio­ nem, quia in dubio tutius est eligendum. Et hic est sensus communis doctorum ct praxis communis fidelium. Colliges 5° eum qui post confessionem legitime factam recordatur ante commu­ nionem peccati mortalis non confessi, pro­ babilius teneri illud confiteri antequam com­ municet ; quia, licet sil indirecte remis-um cum aliis, non est tamen confessum, est autem præceptum confitendi omnia morta­ lia : unde hoc. peccatum omissum non est remissum, nisi sub aliquo onere, scilicet il­ lud confitendi postea si redeat in mentem. S» dicas ipsum se probasse per confessio­ nem ■ equidem sc probavit, sed insufficien- ter, quia probatio requirit confessionem omnium peccatorum mortalium quæ occur­ runt memoriæ ante communionem. Non diffiteor tamen oppositam sentontiuj esse probabilem, hac potissimum ration? quod ipse sit in gratia, et de hoc æque cer­ tus sil ac si hoc peccatum confessus fuisset; ad nihil autem aliud requiritur confessio ante communionem, siquidem obligatio confitendi proveniat ex natura pœnitentiæ non eucharistiæ, quæ secundum se non requirit nisi statum gratiæ : sicque videtur quod verba Tridentini dicentis ac­ cusanda esse omnia peccata pro tunc quo­ rum conscientia habetur, sint intelligent de peccalis quæ nec sunt indirecte re­ missa. Cælcrum, cum prima sententia sit com­ munior et tutior, isque sit sensus commu­ nis fidelium, qui si recordentur alicujm peccati omissi in confessione, solent redire ad confessarium ante communionem, ab hac praxi nullatenus sunt avocandi. Colliges 4° ex verbis Tridentini licitum esse communicare cum sola contritione, absque præmissa confessione sacrarnontali, quando hæc duo simul occurrunt, defectus confessarii, ct necessitas communicandi. Sed difficultas est quandonam censetur deesse copia confessarii. et adesse necessi­ tas communicandi. Quantum ad copiam confessarii, cense­ tur deesse : 1° quando non adest præsens confessarius, ctila distat, utadiri non pos­ sit sine gravi incommodo, propter vel lon­ giorem distantiam, vel difficultatem aut pe­ riculum viarum, vel infirmam valetudinem, vel aeris intemperiem, aut quia instat hora celebrandi, nec potest sacrum sine nota differri ; 2° si adsit confessarius, sed vel non est approbatus pro hac dioecesi, vel est surdus aut mulus, vel non vult audire, vel confessio ipsi fieri non potest sine inter­ prete; 5° si ex confessione alicujus pec­ cati facienda praesenti confessario immineat grave damnum, puta, fractio sigilli, graves inimicitiae, ct quidquid excusat ab integri­ tate materiali confessionis : quo casu com­ municaturus, si hoc solum peccatum mor­ tale habeat, non tenetur confiteri ; si alia mortalia habeat, hæc confiteri debet, omisso illo cx quo timet damnum, illud alteri pos­ tea confessurus.Idem multi censent, quando adest confessarius communis non admissus DE DISPOSITIONIBUS REQUISITIS, etc. 175 ad reservata, et communicaturus habet re- I pxætextu remittere missam in alteram diem, servatum; quod tamen alii negant propter si ante consecrationem posset secreto con­ det» ciiim jurisdictionis in confessario, qui fiteriuniex suis ministris, ad id teneretur. juxta Tridentinum nihil potest in reservata : Dico ante consecrationem- quia post conse­ unde dicum communicaturum in hoc casu crationem non debetinterrmnpi sacrificium. Dices. 1" Iu his casibus sacerdos non debere sc cerere, ac si non adesset contessartus, de qua difficultate specialius dicam potest celebrare sine vestibus sacris : ergo dum de confess,one. Non censetur autem similiter non confessus; 2° In secundo cam deesse copia confessarii, si absente tuo or­ præceptum audiendi sacrum in die festo dinario alter adsit, vel si tibi regulari desit est tantum ecclesiasticum; præceptumau­ confessarius tui ordinis praesente allero, cui tem prxmittendiconfessionem celebrationi tibi extra conventum licitum est confiteri. est, ut diximus, probabilius divinum, quod Quantum ad necessitatem. Censetur debet præferri ecclesiastico. Ergo. adesse necessitas celebrandi, si alioquin II. ad primum. Disparitas est: 1° quou vel ipse sacerdos vel alter esset moriturus vestes sacræ per nihil aliud possint sup­ sine viatico; quia licet non sit simpliciter pleri, confessio autem potest suppleri per necessarium, est tamen admodum utile in contritionem; 2° Sensus communis fidelium exitu, in quo in«upcr urget præceptum di­ sic inlelligit prius præceptum, non poste­ vinum de communione. 2° Quando paro­ rius. sld secundum. Esto præceptum prae­ chus debet die fe-to celebrare , nec potest mittendi confessionem sit divinum, est ta­ habere alium qui ejus vices suppleat; idem men affirmativum quod non obligat pro dic de vices ejus gerente. An autem id semper, maxime quando observari non po­ etiam sit dicendum de eo qui non cx offi­ test sine violatione juris alieni, detrimento cio, sed cx charitate tantum tenetur cele­ boni spiritualis, scandalo et diffamatione. Didum est in conclusione ex concilio brare; inulti negant, quia populus non ha­ bet jus exigendi ab eo missam, ct sic eam Trid. quod, « si sacerdos conscius peccati omittendo nullum jus violatur. Si tamen >» mortalis, urgente necessitate, absquepræattendatur bonum spirituale communitatis, uvia confessione ob defectum confessarii tint plurium, maxime quod, nullo sacerdo­ » celebret, teneatur quamprimum coniitete celebrante in die festo, natum sil sequi » ri ; » circa quas particulas plura sunt ob­ grave scandalum ; non auderem damnare servanda. Observandum est i° his verbis conti­ qui ex his molivis celebraret, confessione non præmissa : non tamen sequitur inde neri non simplex consilium, ut palet ex hac quod idem vel pastor possit celebrare, ne propositione damnata ab Alexandro VII : ipse privetur missa in die festo, non enim Mandatum Tridentini facium sacerdoti currunt eaedemrationes; neque etiam, sal­ sacrificanti e.v necessitate cum peccato tem probabilius, ut ipse vel parochianus mortali, confitendi quam primum, est faciat communionem paschalem , quippe consilium, non præceptum. quæ propter varias alias rationes potest dif­ Observandum 2° hoc præceptum spec­ ferri. 5° Est necessitas quando celebratio tare solos sacerdotes celebrantes, non laicos vel communio omitti non potest sine scan­ aut sacerdotes more laicorum communican­ dalo aut gravi nota. Casus proponitur tes. Palet ex terminis concilii : « Si saccrcommuniter : Si communicaturus aut cele­ » dos absque praevia confessione celebravebraturus recordetur peccati mortalis non » rit : » ubi nihil de laicis aut sacerdotibus confessi, et communicaturus jam accesserit more laicorum communicantibus. Ratio hu­ ad sacram uiensam, celebraturus ascende­ jus discriminis verisimiliter fuit, quod i-te rit altare, ·> tamen his-echi-is posset præmi li confe-- primum confiteri, quia concilium Io ut ..t sio. puta , si sacerdos posset cx. bone o taiiinm de sacerdote qui con-i ius p· ··»· m ira u _ fb .,Vl DISSERT. VI. ART. IV. mortalis celebravit; iste autem non célébra­ 5 II. Dispositiones ex porte corporis sunt dut jejunium et corporis mundities. it conscius peccati mortalis. Utrum vero si inter celebrandum, sive ante sive post JEJUNIUM, consecrationem, peccati recordetur, tenea­ Duplex distinguitur jejunimn: unum ec­ tur hoc præcepto, nubium est; quia ex una parte ille celebrat conscius peccati mortalis: clesiasticum, quod consistit in abstinentia ex altera parte videtur quod concilium lo­ I a certis cibis, et in una tanlutn rcfecquatur de eo qui conscius estante celebra­ ; tione; alterum est jejunium naturx, quod tionem; dicit enim absque prœvia confes­ consistit in abstinentia ab omni eo quan­ sione, scilicet prœvia ad actum celebrandi. tumvis minimo quod sumitur per muilmn cibi aut potus, sive nutriat, sive non Tutius suadeo. Observandum 4° quod, quamvis conci­ nutriat, modo tamen sit per stomachum lium loquatur tantum de sacerdote qui con­ alterabile et digestibile, alioquin posset di­ scius peccati mortalis ex necessitate, non ci jejunium physicum, sed non naturale. Ç. 80. c. 8. o. et 4— Dico. Jejunium præmissa confessione, celebrat; a fortiori i eodem præcepto probabilius teneatur qui naturale requiritur ex præcepto ecclesias­ absque necessitate, et habita copia confes- tico ad communionem, ita ut sumptio cujussarii, non præmissa confessione, sacrilege I cumque rei quantumvis in minima quanti­ celebrat. Si enim id requirat concilium ab tate per modum cibi aut potus, aut medieo qui necessitate compellente celebrat, ne cinæ post mediam noctem : arceat sub pec­ camdem necessitatem incurrat, quanto ma­ cato mortali a communione, nisi in certis gi* ab eo qui sine ulla necessitate sacrilege casibus exceptis. Ita sacrorum canonum auctoritate sanci­ celebrat, ne inde consuetudinem sacrilege tum est, et universali Ecclesiæ consuetudi­ celebrandi contrahat. Observandum 5° το quamprimum non ne receptum, ut declaravit concilium Conintelligi, quando suo tempore confitebi­ stantiense, sess. 15, his verbis: «Sacrorum tur, ut patet ex condemnatione hujus pro­ » canonum.auctoritas laudabilis, et appropositionis ab Alexandro VII : Illa parti­ » bala consuetudo Ecclesiæ servavit et sercula, quamprimum, intelligilur, cum sa­ >> vat, quod hujusmodi sacramentum non cerdos suo tempore confitebitur. Neque » debeat confici post cœnam, neque afidelietiam intelligitur stricte et physice, quasi » bus recipi non jejunis, nisi in casu inlirimmediate post missam teneatur confiteri ; • mitalis, aut alterius necessitatis, a jure nulla enim actio moralis sic præcipitur, u vel Ecclesia concesso vel admisso.» Sic equidem statuunt concilia, Cartilagi­ nisi in præcepto exprimatur; sed intelligi­ tur moraliter, id est, post unum vel alte­ neuse 5, can. 5 ; Trullanum, can. 27 ; To­ rum diem, nisi occurrant legitima impedi­ letanum/, anno 646, can. 2, ubi legitur: « Nullus po-teibum potumve quemlibetmimenta. Ofllcium Parasceves communius censetur I ■ nimum sumptum , missas faciat. » Sic tradunt SS. Patres, Tertullianus, I. 2 a theologis comprehendi sub hoc præcepto Trid» -mini, quia dicitur communiter cele­ ad Uxorem cap. 5 , dicens panem euchari-licum sumendum ante omnem cibum; bratio. Hucusque dicta spectant dispositiones S. Cyprianus Epist. 65 ad Cæcilium; S. Ba­ n quisitas ut quis non indigne accedat ad sibus Hom. 1 de Jejunio ; S. Chrysost. Horn. hoc sacramentum. Ut autem assequantur 27 in 1 Cor. S. Aug. Epist. 18. nunc 54 ad omnes mirabiles illius effectus de quibus Januar. «Placuit, inquit, Spiritu sancto, infra, requiritur insuper fides viva, quia » ut in honorem tanti sacramenti, in o» est mystermm fidei; spes firma, quia est I » Christiani priu» Dominicum corpus intra» ret quam exteri cini. ■ pignus glorix ; amor intensus Dei el proxi ibid.—Hujus legis plures congruentias mi, quia est sacramentum charitatis el uni talis ; memoria mortis ct passionis Domini, ' a.Heri Auctor. Prima est lex S. Aug. propquia jussit id fieri in sut commemoratio ter reverentiam tanti sacramenti ; secunda, nem; ac tandem omnium aliarum virtutum ut detur intelligi quod Christus (qui est res apnaraiu*, quia omnium virtutum exem hujus sacramenti) et charitas ejus debeat ’ primo Inudari in cordibus nostris, secuu· plar conum '.. DE DISPOSITIONIBUS REQUISITIS , etc. ITT Dixi 2° in quantumvis minima quanti­ dum illud Matth. 6 : Quarilc primum re­ gnum Dei; tertia, propter periculum vo­ tate, quia jejunium naturale consi«tit in indivisibili ; non enim magis est jejunus mitus ct ebrietatis. Dices. Christus instituit et distribuit eu- naturaliter qui parum quam qui multum clian-tiam post cœnam : ergo. manducavit : unde non admittit levitatem Jl. Λ'. conseq. Christus enim habuit materia·. Aliunde quando levitas materi® speciales rationes : Γ Secundum S. Aug. in ipso præcepto exprimitur, ut in præsenti, citatum, ut vehementius commendaret mys­ levis materia non excusat: qui ergo micam terii illius altitudinem, ultimum hoc voluit panis aut guttulam vini alteriusve liquori, arctius infigere cordibus et memori® dis­ deliberate per modum cibi aut potus sump cipulorum ; 2° Voluit ut desineret vetus sisset, peccaret mortaliter communicando. pascha, incipiente novo ; et 5° ut memo­ Dixi 5° per modum cibi aut potus : ad riale passionis cum ipsa passione conjun­ quod requiritur quod ab extrinseco intro­ geretur. Quapropter non præcepit quod mittatur per os in stomachum , sitque ab deinceps tali ordine sumeretur, sed Apos­ eo alterabile ct digestibile, etiamd forte tolorum et Ecclesiæ dispositioni reliquit non nutriat : sic enim communi hominum modum dispensandi : unde ejus factum sensu intelligitur aliquid sumi per modum non potest trahi in exemplum. cibi aut potus, non vero quod sumitur per Equidem olim in aliquibus ecclesiis Afri­ modum respirationis aut salivæ. • Ibid, nd 4. — Jlinc inferes 1° quod, cans feria quinta hebdomad® Sancte, ob memoriam cœnæ Dominic® , et ad imita­ qui casualiter dcglutiretpulverem, fumum, tionem Christi, sacerdotes post cœnam ce­ muscam, guttulam aquæ, vini, jusculi im­ lebrabant , ct fideles communicabant : ve­ mixtam salivæ, sive os lavando , sive ince­ rum iste usus, quem pro sua modestia non dendo tempore pluvioso, sive gustando vi­ audet condemnare S. Augustinus, non num aut jusculum et slatim exspuendo, fuit universalis, nec diuturnus, sed a con­ item guttulam sudoris ex facie, aut sangui­ cilio Bracarensi 1. sæculo sexto, vel, ut alii nis ex naribus similiter immixtam salivæ , volunt, ineunto sæculo septimo, can. 16, non frangeret jejunium naturale ; quia hæc fuit reprobatus , ac tandem consuetudine sumuntur per modum respirationis aut sa­ contraria ubique abrogatus. livæ, non per modum cibi aut polus. Idem Quantum ad agapas, qu® erant convi­ dicendum de sanguine, aut alio humore via a primis fidelibus in ecclesiis celebrari delluente ex capite aut dentibus , quia nou solita, verisimilius est Apostolos, et pr®- ab extrinseco sumitur ; secus de eo qui pro­ serlim Paulum 1 Cor. 11, præcepisse ut priam urinam biberet, aut de fœmina qu® post perceptam eucharistiam fierent ; sed proprium lac sugeret, quia ab extrinseco rl propter abusus non diu substiterunt. per modum potus sumerentur. inferes aurum, argentum, stannum, ί'χρίicatur conclusio. plumbum, ferrum et similia intro sumpta, Dixi 1’ post mediam noctcm ; quia in probabilius non frangere jejunium natur®, ecclesia Romana initium dici naturalis su­ quia cum sint inalterabilia per stomachum, mitur a media nocte, sicque hoc jejunium sed indigesta ejiciantur, non censentur a media nocte est aestimandum, ct ita com­ sumpta per modum cibi au< potus, nec ideo muni usu aestimatur : unde qui dubitat an frangere jejunium naturale , sed physicum aliquid sumpserit post inediam noctem, tantum : secus de charta, terra, carboni­ debet tutius sequendo abstinere a commu­ bus ; hæc enim sunt digestibilia. nione. Si dubium oriatur ex diversis horo­ Inferes 5° eum frangere jejunium natu­ logiis diverso tempore sonantibus, et unum rale qui, saccharum decumbendo uri uiqiohabeatur communiter ut certa regula alte­ situm post mediam noctem, etiamsi dor­ rum ut incerta, licet sequi primum, quia miens, deglutiret; quia cum in hunc finem pro illo sta» ,.ræsuinptio veritatis; secus si ori imposuerit ut sensim deglutiretur, cen­ nentium atteri prævaleat. Id etiam adver­ setur moraliter loquendo continuata co­ tendum, qu:“|, probabilius loquendo , ad mestio , donec totaliter sit dcglutituin. — primum ictum campan® hora duodecima ll>id «d 4. —Secus de reliquiis cœuæ prassil elapsa. I cedentisin ore remanentibus, qufesicasuai ILL. TOME IX, 12 4 H DISSERT. VI. ART. IV. t79 hier degliitianfur, non frangunt jejunium propter acrem et ingratum saporem. Quo? naturale, quia cum moraliter loquendo sit si quid leve permixtum salivæ deglutîalur, ab*ohila comestio in cœna, non censentur perinde erit ac de aqua vel vino quod ei comedi per modum cibi, sed sorberi per lotione oris, aut degustatione vini, saliva modum salivæ. Dixi, casualiter, quia sic permixtum dcglutitur. Ita inter plure* no­ loquitur Auctor, per quod innuit quod, si vissime Pontas, verbo Messe, cas, 6, ei id advcrlenter sumantur, frangunt jejunium. videtur milii probabilius; quia tamen iste Scioquosdam interpretari sanctum Thomam modus utendi tabaco est sordidus et inde­ de reliquiis quæ ex ore extraherentur, et cens, convenit ab eo abstinere ante com­ iterum sumerentur, ut quandoque contingit munionem. dum dentes calamo mundantur; sed id non Petes utrum non sit etiam præceptum liquet : unde si advertantur, exspuantur : manere aliquandiu jejunus post sumptio­ sin, tutius erit abstinere a communione. j nem eucharistiæ? Inferes 4’ foiia ant pulveres tabaci per 2 80. a 8. ad 6. — B. a papa Clemente nasum assumpti, licet aliquid incidenter olim statutum fuisse ut, sumpta mane eucha­ trajiciatur in stomachum, non frangere je­ ristia,jejuniuinservareturusqueadsexlani; junium naturale, quia cum non sumantur sumpta vero hora tertia vel quarta, servare­ per os, id quod trajicitur in stomachum non tur usque ad vesperam ; sed quia nunc opor­ potest censeri sumptum per modum cibi tet frequentius quam tunc divina mysteria aut potus, sed per modum respirationis celebrare, id non posset de facile observari, aut salivæ. Si dicas id saltem videri æque et ideo per contrariam consuetudinem abro­ indecens ac sumptio cibi aut potus : B. ne­ gatum est. Debet tamen ex decentia esse que in sumptione cibi aut potus ullam aliam aliqua mora inter sumptionem hujus sacra­ esse indecentiam quam quæ provenit ex menti et alios cibos : unde in missa oratio­ prohibitione Ecclesiæ ; non enim Apostoli nes gratiarum actionis post communionem indecenter communicarunt cœnati : quam­ dicuntur, et communicantes etiam suas pri­ vis ergo possit esse indecentia in modo sor­ vatas orationes dicunt. Nihil ultra requirit dido sumendi tabacum per nares, non vi­ Auctor. detur tamen ipsa sumptio secundum se Dixi 4" nisi in certis casibus exceptis. indecens, nulla lege prohibente. Circumfe­ Primus est infirmitas ad mortem, per runtur quidem duo concilia Americana quæ (piam intelligilur periculum mortis, sive dicuntur prohibuisse sumptionem cujusvis naturalis, sive violente. Si periculum non tabaci ante communionem, sed non habent instaret, deberet differri communio in se­ quentem diem, ut inlirmusjejunusviaticiiiii vim in his partibus. De tabaco fumigato idem probabilius vi­ sumeret ; attamen hoc ipso quo morbus e*t detur dicendum; quia totus fumus a fumi­ periculosus, non est scrupulose differenda gante solet emitti per os aut nares, et si communio, nec cogendus pastor ut post me­ quid leve deglutiatur, id fit pariter per mo­ diam noctem afferat, id enim non est m dum respirationis aut salivæ ; est tamen usu ; et aliunde ex concilio Constantieibi propter fo'torem indecens. infirmi eximuntur a præcepto jejunii pio Quantum ad tabacum masticatum, major suscipiendo viatico. est controversia inter auctores. Quidam Durante autem inlirmilatcet peric.ulomob affirmant eo frangi jejunium ; quia masti­ lis, poterit adhuc post sex aut septem dies catio est actio de se ordinata ad manduca­ non jejunus eucharistiam sumere , non per tionem, nec aliud requiritur, ul sit com­ modum viatici, quod semel tantum in ea­ pleta manducatio , quam intro sumptio qux dem infirmitate sumitur, sed ex devotione: sequitur ordinarie, et in sat magna quan­ sic mentem benigna: matris Ecclesiæ in his titate succulentiorum partium, /ilii negant, I liliorum suorum angustiis interpretantur quia ista masticatio nullatenus ordinatur communiter theologi. Et quod dicit Rituale ad intro sumptionem , cum habeat comple­ Romanum, infirmos communicatives ex de­ tum effectum agendo in ore ; falsumque re? votione debere esse jejunos, intelligunt de putant quod ordinarie plures partes succu- his qui non infirmantur ad mortem. entiores mtro sumantur, etiam minutæcum i Secundus casus n-i necessitas perficiendi uliva, cum id maxime caveant masticantes i sacrificii. Sic si sacerdos po.il consecratio- ÎJ0 DE DISPOSITIONIBUS REQUISITIS, ete. Dem moriatur ant non possetpcrficcre, alter siæ, ex qua, cum sit a Christo edocta, coi non jejunus, si desit j ejunus, potest et debet ligitur hanc esse Christi voluntatem, ut perficere : item si sumpto calice deprehen­ præceptum communicandi in noc casu non dat non esse vir.um, debet iterum conse­ obliget infirmum ut suscipiat, nec sacerdo­ crare er sur.ere : item si post consecratio­ tem ut conficiat. Hunc autem esse commu­ nem recordetur se non esse jejunum, debet nem Ecclesiæ sensum constat: 1° ex eo quod prosequi; quia præceptum perficiendi sa­ concilium Constantiense , expresse eximat crificium praestat præcepto jejunii. Sivero a jejunio infirmos communicaturos, et non recordetur ante consecrationem, tutius eximat sacerdotes pro infirmis celebratu­ esset, inquit Auctor, ab altari recedere :— ros ; 2° ex maxima cura quam adhibet Ec­ Inf. q 83. q. 6. ad 2.—sic tamen intellige, clesia ut serventur hostiæ consecrate pro si possit recedere absque scandalo aut infirmis; 3° ex generali ejus praxi; nullum gravi nota, quod vix aut nevix potest vitari enim proferri potest exemplum sacerdotem dum sacerdos celebrat publice. non jejunum celebrasse pro communicando Tertius casus est periculum profanatio­ infirmo; 4° tandem ex communi theologo­ nis eucharistiæ, ut si conculcanda foret ab rum sententia; paucissimi sunt enim qui hæreticis, devoranda ab animali, combu­ tenent oppositum. renda, etc., posset sumi tam a laico quam a Unde , cum dicitur divinum præceptum sacerdoto non jejunio, si desit jejunus; quia prævalere ecclesiastico, verum est cum di­ quod in reverentiam sacramenti praescrip­ vinus Legislator vult illud observari, quod tum est, cedere non debet in ejus irreve­ non contingit in casu. Paritas est, si desint sacræ vestes aut azymus in ecclesia Latina. rentiam. Quartus casus : si sacerdos post ablutio­ Ad paritatem de sacerdote non confesso, nem adhuc existons in altari reperiat, vel multiplex est disparitas. 1° Diversus Eccle­ in corporali, vel in mappa, vel in patena, siæ sensus. 2° Confessio potest suppleri per particulas a se in eadem missa consecratas, contritionem, jejunium per nihil aliud. debet eas sumere, quia pertinent ad com­ 3° Nullum scandalum, nulla infamia oritur plementum sacrificii quod jejunus inchoa­ quod sacerdos dicat se aliquid sumpsisse, vit : secus si ab alio, vel a se ipso, sed in secus si diceret se commisisse peccatum alia missa essent consecrate, quia tunc non mortale. Adaliasparitates, si quæopponan­ perlinent ad idem sacrificium; similiter si tur, respondendum est, in positivis et quæ jam recessisset ab altari, quia tunc jam est pendent a voluntate sive divina, sive hu­ completa actio sacrificii. Suppono in his mana, argumenta a paritate esse infirma. ultimis casibus non esse periculum irreve­ MUNDITIES CORPORIS. rentiae si serventur, alioquin deberet sume­ Quæstio est de pollutione et actu conju­ re. Similiter si palato vel calici adhaereat particula hostiæ , potest aquam vel vinum gali; nam mulierum menstrua, fluxus san­ sumere, ut eam deglutiat, quod etiam lici- guinis , lepra et similia non arcent a com­ tumest circa infirmum; in his enim casibus munione, cum hujusmodi corporis defectus violatio jejunii non censetur moraliter sint morbi naturales, qui non magis quam alii impediunt devotionem : unde S. Greg. pnecedere communionem. Difficultas restat, an sacerdos non jeju­ lib. 12 Epist. Epistola 51 ad S. Augusti­ nus posset celebrare ad communicandum num , Anglorum episcopum, de muliere infirmum, alioquin sine viatico moriturum? quæ fluxum sanguinis patiens, fimbriam Primo aspectu videtur quod sic : quia vestimenti Christi tetigit, ait : « Feeminis præceptum de sumendo viatico est divinum; » namque et menstruus sui sanguinis fluxus 1 præceptum vero non celebrandi post ci bum » ægntudo est : si igitur bene præsumpsit assumptum esi ecclesiasticum tantum, quod »quæ vestimentum Domini in languore podebet postponiedivino. Sic diximus supra, » sita tetigit, quod uni person® infirmanti sacerdotem non confessum posse celebrare » conceditur, cur non°concedatur cunctis » mulieribus quæ natur» suæ vitio infinnanpro communicando infirmo. Attamen sententia negativa est cominu- » tur? » Unde si usus contrarius aliquando I nis, cujus fundamentum aliud non apparet invaluit, jam abrogatus est. 2-80. a. 7.0 —Quantum ad pollutionem, qiism hunc esse communem seibuin !.··< >e- 180 I DISSERT. VI. ART. IV. Auctor imprimis statuit principium gene­ rale, scilicet, solum peccatum mortale im­ pedire ex necessitate perceptionem eucharistiæ.itascilicetquod sumendo.sit reus cor­ poris ct sanguinis Domini. Ex quo inferi Psolam pollutionem mortaliter culpabilem sive in se, sive io sua causa (et quamvis lo­ quatur tantum ue nocturna, perinde est de diurna), impedire ex necessitate communio­ nem : et ad 2, intelligit de pollutione mor­ tali quæ non est remissa per sacramentalem confessionem. Infert 2° pollutionem venialiter tantum culpabilem, autetiam inculpabi­ lem, non impedire de necessitate communio­ nem, sed ex congruitate tantum et decentia propter duo : 1° propter foeditatem quam­ dam corporalem ; nisi forte talis immunditia sit perpetua vel diuturna, vel causata ex sola nequitia dæmonis, cujus signum est, quod ordinarie causetur dum est communican­ dum ; 2° propter evagationem mentis quæ sequitur ordinarie pollutionem. Addit ta­ men in line corporis, quod hoc impedimen­ tum, quod ex duplici congruitate pro­ venit, postponi debeat propter aliquam ne­ cessitatem, puta, ut S. Gregorius dicit, cum ant festus dies exigit, aut exhibere minis­ terium pro eo quod sacerdos alius desit, ipsa necessitas compellit. Ibid, ad 2 — De actu conjugali ibid, ad 2, similiter resolvit, quod si sit sine pec­ cato, ut dum fit causa prolis generandæ, vel reddendi debiti, impediat communionem ex i .mgruitate tantum et decentia, propter immunditiam corporalem et distractionem mentis, sicut de pollutione dictum est : et hoc sensu interpretatur caput Sciatis, causa 55, q. 4, desumpta ex S. llieron. Epist. 1, ubi dicitur ·. « Sciatis, fratres charissimi, «quoniam quicumqiie uxori debitum red« dii vacare non potest orationi, nec de car» nibus Agni comedere debet, » scilicet ex congruitate et decentia : unde addit ibid. S. llieron. : <> Scio Romæ hanc es>e consue« tudinem, ut fideles semper Christi corpus » accipiant, quod nec reprehendo nec probbo.H Addit tamen ibi S. Th. quod, si non amor procreandt°sobolis, sed voluptas do­ minatur in opere (ut Epistola citata S. Gre­ gorius subdit), tunc prohiberi debet ne ac­ cedat ad hoc sacramentum : quod intelligi debet sicut de pollutione veniali, de majori el 'iricliori dt-bilo congruhatis, quatenti* ineàt ei major fœdilasel major mentis dis­ X tractio , et insuper peccatum veniale,» quod amor voluptatis non reformat nec reelificat actum, quem reformat et rectified causa procreandæ prolis. Dubium hic movetur quo sensu S. Th. dixit pollutionem seu actum conjugah iuin­ culpabilem, aut venialiter tantum culpabilem, non impedire de necessitate commu­ nionem ? utrum hoc sensu quod , qui tie communicat nullatenus peccet, an quia non peccat mortaliter, licet peccet venialiter? Pro primo sensu faci quod si sic com­ municando peccaret venialiter, hujusmodi pollutio impediret de necessitate com­ munionem , quia etiam necesse est vi­ tare peccatum veniale : unde ad 2, decon· jugibus qui causa procreandæ prolis conve­ niunt, dicit cum S- Gregorio quod suo ju­ dicio.sint relinquendi ut communicent vel non communicent, quia impediuntur tan­ tum a communione secundum congruen­ tiam et non secundum necessitatem; si au­ tem peccarent venialiter, non essent relin­ quendi suo judicio , nemo enim est relin­ quendus suo judicio ut peccet venialiter. Hæc sententia non est improbabilis. Pro secundo sensu facit quod ipseS.Doc­ tor, in corpore articuli, explicet non imptdire de necessitate, sic, ita scilicet, quoi homo sumendo sil reus corporis et san­ guinis Domini, quod importat peccaluin mortale. El in 4, d. 9, q. 1, a. 4, q. 2, Ioquensde coqui ex cogitatione turpium pol­ lutionem passus est, dicit : « Si expresse « inveniat consensum non processisse el » necessitas urgeat, aut aliqua causa potior » reformet actum, potest accedere aut eliam » celebrare, non obstante corporali immun» ditia aut hebetatione mentis. Alias si ne«cessitas non incumbat ( aut aliqua'ratio » polior non reformet actum), videtur non «exhibere debitam reverentiam sacramen» to : non tamen si celebrat mortaliter pec»cat, sed venialiter. « Ex quibus apparet hanc secundam sententiam esse S. Doctori conformiorem : est etiam communior. Unde ad primum fundamentum prioris sententiæ. Quamvis revera necesse sit vi­ tare etiam peccata venialia, non tamen ili hic intelligit S.Th., sed. ut ipse se explicat, intelligit non impedire ex necessitate^^ non impedire sub reatu peccati mortalis, z/d secundum. Cum conjugibus causa gek nerandæ violis convenientibus facile po» DE Λΐυϋυ QUO CHKLSTUS USES, etc. imt occurrero rationes indecentiam abster­ gent··* aut compensante*, relinquendi sunt suo judicio, ni, his rationibus attentis, non communicent vel communicent absque pec­ cato veniali. Posse! etiam objici pio prim * sententia concilium rridentinnm et Aposto­ lum non requirere aliam probationem quam quod homo careat peccato mortali : sed res­ pondetur Tridentinnm et Apostolum sup­ ponere quod accessu·, ad euchari-tiam sit rum debita reverentia, sicut cum debito tine : unde, sicut peccar/ mialiter qui ex vana gloria communicant t ita et qui cum dicta indecentia. Ceterum, ut jam non semel monui ex Auctore, pote-t ι-ta indecentia ab-lergi vel compensari, sicque communio ex omni parte reddi licita ex variis causis, nimirum ex occasione alicujus festi vel indulgenliæ, ex speciali devotione, ex necessitate celebrandi vel communicandi, sive propter obedientiam, sive ad vitandam notam, aut propter aliquid aliud occurrens ; item si pollutio sil frequens et diuturna, aut causata ex astutia dæmonis , ut dictum est ; item si ex incul­ pabili sive pollutione , sive actu conjugali non remaneant turpes cogitationes aut mentis evagatio : minima ratio sufficiet ut negligatur sola fœditas corporalis. Ad corporalem munditiem pertinet de­ cens corporis ornatus, scilicet ut viri acce­ dant summa cum reverentia in habitu hu­ mili et decenti, non sordido, manibus junc­ tis aut pectori appositis et armis depositis; mulieres non sumptuosis vestibus, sed mo­ destis, non intortis crinibus, non facie pig­ mentis illita, non pectore nudato aut velo translucido obtecto, vciamine denso super faciem ad os usque demisso. Ila S. Carolus p. 2 Act. ecclesiæ Mediolanensis. ARTICULUS V. De modo quo Christus usus est hoc sa­ cramento. Utrum ipse sumpserit, ct sumendum dederit corpus ct sangui­ nem suum Judie? Hic. q 81. a. 1. o. — Dico 1° Christus sumpsit corpus et sanguinem >uum. Prob. 1" ex S. llieron. qui Epistola ad Lesbyam seu Hedibiam, refertur de Con*ec. d. 2, cap. Λ ec Moyses 87, dicit : Dominus Jesus ipse conviva et convivium , ipse comedens el qui comeditur. 2° Illud lue. 22 : Desiderio desideravi hoc pascha 181 manducare vobiscum, secundum Tertul­ lianum , I. 4 cord. Man ion, c. 4, S. Chry-o l.lloin.83 in Mattii, ct Auctorem hir ad 3, Cfiri'tu» iufe'lexit pascha novum quod in sacr.mn ntocorpoi i"tii «πΊΠοίηπι* erat. Aut si de veteri pascha inielleciuin conten­ dis, non fuit ratio Christo ilhid desiderandi, nixi quia illi novum erat substituturus. 5° Si ip*e non sumpsisset corpus et san­ guinem suum, periculum erat ne di«cipuli scandalizarentur, sicut Capharnaita· .loan. 6. dum simpliciter promittebat eis corpus suum ad manducandum et sanguinem smnn ad bibendum. Ita arguit S. Chrysost. 4U Chri'tus sob-bat facere quod docebat, Act. 1 : Capit Jesus facere el docere. unde ipse piius baptizari voluit quam bapti'inum alii' imperare. 5" Tandem sacrifi­ ci un instituit et celebravit : ergo secun­ dum morem de illo participavit. Ibid. α. 2. ο. — Dico 2>. Christus dedit Judæ corpus ct sanguinem «iiiiir.. Ita communiter non solum Scholastici cum Auctore, sed etiam SS. Patres, excepto uno llilario S. Chrvsost. Horn.46 in Joan, et 85 in Matth. S. llieron. I. 2 coiit. Jovin. cap. 14; S. Aug. in pluribus lucis re­ fertur, causa 1, q. 1, cap. Christus; S. Cyrillus I. 9 in .loan. S. Leo Senn.5el7 de Passione, et alii. Colligitur aperte ex S. Scriptura. Juxta Matth. 26 et Marcum 14, Jesus discumbens cum duodecim el illis cœnanlibits, accepit panem, benedixit, fregit atque distribuit. Item Luc. 22, post consecratum calicem, dixit : Eerumtamen ecce manus traden­ tis me rnecum est in mensa. Ergo time aderat Judas; omnes autem qui aderant post consecrationem calicis, biberunt ex illo; Mare. 14 ; El biberunt ex eo omnes ; er­ go et Judas. Ibid. —Suadet ratio. Cum enim Chris­ tus deberet nobix ( xeinplum jusiiuæ. non conveniebat ejus magisterio, ut .ludam oc­ cultum peccatorem sine accusatore et eviI denti probatione ab aliorum communione ' pararet. ne per hoc daretur exemplum pedatis Ecclesiai similia faciendi, et inde Judas» x.i'pei atus sumeret occasionem pec­ candi. Dices 1°. Christus Matth. 26, ροΊ dis­ tributum corpus et sanguinem suum, dixit : Aon bibam amodo de hoc genimine vi­ lis. donec illud bibam vobiscum novum -r ( I 4*4 ;w t h I. It» DISSERT. VI. ART. VI. tn regno Patris mei. Ergo illis solis dedit ponderi a Christo, ut alii non adverterent. tunc bibendum quibuscum erat bibiturus Ad secundam probat. Jl. quod, cum in regno Patris sui : atqui non bibit cum Christus dixit Joanni : Jtle est cui pa Juda in regno Patris sui : ergo. nem, etc., jam adimpleta esset communio: Ibid ad 1. — Ji. hanc fuisse rationem neque enim in buccella intincta accepit cor­ S. Hilario ut oppositum teneret; non cogit pus Christi, quod jam antea distributum tamen : tum quia non Christus, sed ipse erat, ut docet S. Aug. tract. 62 in Joan. Judas a discipulis, quibus id dictum erat, Insuper Christus id soli Joanni dixit; se separavit; unde Christus quantum est in Joannes autem aliis non indicavit. se bibit cum Juda vinum in regno Dei, sed Petes 1° utrum Christus sumpserit et de­ hoc convivium ipse Judas repudiavit : tum derit discipulis suum corpus passibile? quia Christus loquebatur collegio Aposto­ Ibid, ad 3. — Jl. affirmative. Quia idem lorum , sicquc non fuit necessarium quod erat corpus sub speciebus sacramentalibus, omnes ct singuli biberent, sed sufficiebat quod existebat in propria specie : erat au­ quod multi. Quidam S. Hilario adjungunt tem passibile in propria specie : attamen Clementem Romanum I. 5 Constit. Apost. id quod erat secundum se passibile, erat cap. 16 ; sed cum istud opus sit in pluribus sub speciebus sacramentalibus modo im­ adulteratum, nihil certi ex illo erui potest. passibili; quia ut aliquod corpus sil modo Dices 2°. Ante communionem manifes­ passibili, requiritur quod comparetur ad ea tum erat crimen Judæ : atqui manifestis quæ circumstant, mediantibus propriis di­ peccatoribus non est dandum hoc sacra­ mensionibus, ut possit esse contactus cor­ mentum : ergo. Prob. maj. 1° Mattii. 26, poris ad ea quæ agunt : corpus autem ante communionem Christus dixit : Qui Christi sub speciebus sacramentalibus non intingit mecum manum in paropside, h ic comparatur ad circumstantia, mediantibus me tradet; et Judæ interroganti : Num- propriis dimensionibus, quibus corpora.se quid ego sum, Jlabbi? respondit Jesus · tangant : etideospeciesillæsuntquæviden­ Tu dixisti. 2° Joan. 15, Joanni quærenti tur et patiuntur, non corpus Christi sub illis. Petes 2° utrum si hoc sacramentum tem­ a Jesu quis esset qui illum traderet, res­ pondit Jesus : Ille est cui ego intinctum pore mortis Christi fuisset servatum aut panem porrexero; et cum intinxisset consecratum, Christus ibi moreretur? ibid. a. 4. o. — Jl. quod moreretur, panem, dedit Juda; Simonis Iscariotœ. Ergo ante communionem manifestum erat non tamen pateretur; quia accidentia ab­ soluta et a loco independentia quæ Christo discipulis crimen Judæ. Jl. N. maj. Ad primam probat, ex conveniunt in propria specie existent!, qua­ Matth. Ilæc verba, Qui intingit, etc., non lia sunt vivere, mori, dolere, gaudere, esse dixit Christus ut manifestaret proditorem , animatum vel inanimatum, etiam illi con­ omnes enim eodem paropside utebantur, veniunt existenti sub speciebus sacramen­ sed ut exaggeraret ejus crimen ; quasi talibus : accidentia autem quæ illi in pro­ dixisset : Qui manducat mecum, qui eidem pria specie conveniunt per comparationem mensæ assidet et eodem mecum paropside ad corpora exlrinseca, ut sunt irrideri, utitur, hic me traditurus est : unde post conspui, flagellari, crucifigi, non conve­ hæc verba, Apostoli adhuc quaerebant quis niunt ei existenti sub speciebus sacramen­ esset ex eis qui hoc facturus esset, Luc. talibus, ut dictum est in responsione prae­ 22. Hæc autem verba, Tu dixisti, quam­ cedenti. ARTICULUS V! vis aliquando sint affirmantis, ut Malt. 26 it Marci 14, non ita semper, sed ahquanoo Dc effectibus hujus sacramenti. sunt interrumpentis aut suspendentis ser­ S T. — Jieceruenlur varii effectus eucharistia. monem; quasi diceretur: Tu dicis , ego non dico; Tu videns. Unde S. Aug. I. 5 Hic. q. 79. a. 1. o. — Primus effectus de Consensu Evang. C. 1, dicit : « Etiam eucharistiæ est gratia, cui secundario ad­ • hic non est expressum utrum ipse esset ; jungitur refectio spiritualis dulcedinis, qua­ ■ potes’ enim adhuc intelligi tanquam tenus non solum continet Christum aucto­ » dixerit : Tu dixisti, non ego dixi. » In­ rem gratiæ ct ejus passionem repræsenlat, super hoc ita potuit dici a Juda el res­ sed confertur per modum cibi et potue i DE MODO OUO cill-.b l t s t'Sl'S , Oc. «Jqiip ideo habet ad vitam spiritualem oinix in i“lli dum quem habet cibus materialis ad vitam corporalem, sustentai, auget, re­ parat et delectat : unde qui manducat me viret propter m^Joan. 6. De hoc prima­ no effectu eucharistiæ plura dixi de Sacra­ mentis in genere, diss. 5, a. 1 ; require. Ibid. n. 3. o — Sacramentum eucha­ ristiæ non causai per se primario primam gratiam remissivam peccati mortalis, sed secundam tantum; quia est institutum ut alimentum spirituale , Caro meavere est cibus, etc., Joan. 6 : alimentum autem sup­ ponit vitam in eo qui suscipit. Palet in­ super ex his quæ modo diximus dc dispo­ sitione requisita ex parte animæ ad hoc sacramentum. Per accidens tamen ct se­ cundario potest causare primam gratiam remissivam peccati mortalis; sicut sacra­ mentum mortuorum, ut poenitentia, potest per accidens causare secundam gratiam. Pro utraque parte assertionis, vide de Sa­ cramentis in genere, dissert. 5 cil. a. 5, ubi sententiam Honorai i Tournely contra secundam partem cum ejus argumentis ex­ posuimus. Opponitur contra primam partem. 1* Hoc sacramentum est medicina; medicina autem non est opus bene habentibus, sed male habentibus. 2° Sacerdos in missa orat ni, hoc tuum sacramentum sil ablulio scelerum. Ergo. Jl.' ad primum medicinam esse dupli­ cis generis, unam sanativam a morbo, alle­ ram conforlalivam ad perfectiorem sanita­ tem : hac indigent sani, et talis est eucha­ ristia. Ibid. ad. 1.—Jd secundum, J{. 1° peti ut hoc sacramentum sit ablutio scelerum, vel per accidens, eorum scilicet quorum conscientiam non habemus, vel relaxando pœnam temporalem peccatis mortalibus re­ missis debitam, vel ut contritio in nobis perficiatur ad scelerum remissionem. 2° li­ ke preces possunt intelligi de eucharistia ut est sacrificium quoi· offertur non solum pro justis, sed etiam pro peccatoribus. Nec te moveat quod Ecclesia dicat sacramen­ tum; notum est enim eucharistiam, etiam ut est sacrificium , apud veteres nominari sacramentum. Sic S. Aug. 1. dc sancta Vir­ ginitate c. 45, « Notum est, inquit, quo » locp martyres ct quo defuncta· sanctinm« niaies ad akaris sacramenta recitentur. » Unde libri qui de ritibus sacrificii tractant, dicuntur sacramentarii. Ibid α 2. ο. —Secundus effectus eucha­ ristiæ est adeptio gloriæ, quatenus Chris­ tus, qui est gloriæ largitor , in eo contine­ tur ut cibus nutriens et confortans animam in bono, quo possit per-everare usque ad tempus quo gloria donabitur : unde dici­ tur, pignus futura gloria. Tertius effectus eucharistiæ est remissio peccatorum venialium,quam duplici ter oper. tui : 1° immediate ct directe, quatenus e-t cibus animæ ; si< ut enim cibus corporalis restaurat vires quæ quotidie deperduntur I per calorem naturalem, ita cibus spiritualis restaurat vires spirituales quæ quotidiæ de­ perduntur per calorem concupiscenti® : supponit resolutio communicantem non po­ nere obicem, relinendo affectum ad pecca1- i venialia ; 2· mediate et indirecte per re n sacramenti quæ augetur in hoc sacram, nto, non solum quoad habitum,sed etiam quoad actum et fervorem, qui cum repugnet pec­ cato veniali, illud tollit. Unde Trid. ses-. 15, cap.2, vocat hoc sacramentum slnlidolum quo liberamur a culpis quotidianis, et a peccatis mortalibus prasercamur. Ibid. α. 5. ο. — Quartus effectus eucha­ ristiæ est remissio pœnæ peccato debits, sed diversimode. Si eucharistia considere­ tur ut sacramentum, non remittit pœnam directe , quia non est instituta ad satisfa­ ciendum, sed ad nutriendum et uniendum cum Christo, quod non impeditur per pœnam dimissa cui ina : unde sub hac ratione non remittit pœnam, nisi consequenter et indirecte quatenus excitat fervorem charitatis.Atsi consideretur ut sacrjiciumquod est satisfaclorium, directe et per m* remit­ tit pœnam, non tamen ordinarie totam, quia in satisfactione magis attenditur affec­ tus satisfacientis quam quantitas oblationis. Ibid 2 a 6 o —Quinius effectus eucha­ ristia· est præservatio a peccatis futurus, quod Iit dupliciter: 1° quatenus,aucta charilale et unione cum Christo per hunc ci­ bum , anima Iit robustior contra interiora corruptiva ; 2° quatenus cum sit signum passionis Chri-ti per quam vieti sunt d.emones,ad eam expavescunt, nec tantum impugnant quantum impugnare vellent :et ideoTrid. supra citatum dieit quod ή an­ tidotum.... quo a peccatis pras-. rc m r. iw DISSERT. VI. ART. v;. S if. — Fariar quastiuncular circa prascntcni materiam breviter reson untur. r· Petes 1° 0*71101 eucharistia prosit aliis quam sumentibus ? Ibid η 7. ο—Jl. Eucharistia in ratione sacrificii prode>J a iis quam sumentibus , quia eiiam pro aliisoffertur. In ratione vero sacramenti, seu ut sumpta simpliciter, non prodeat aliis quam sumentibus ex opere operato, quia sumitur ut cibus; cibus au­ tem protlcstex se solis sumenti. Potest tamen aliis vivis et defunctis prodesse ex opere operantis : 1° quia est bonum et prœstantissimum totius religionis opus, quod per meritorum communicationem, quam profi­ temur in Symbolo, potest esse utile aliis tam vivis quam defunctis, eo potissimum, quod in eo non solum consideretur appli­ catio seu receptio, sed etiam preparatio­ ns opus laboriosum per contritionem,con­ fessionem ct alios virtutum actus ; 2° quia, cum per susceptionem eucharistiæ augea­ tur gratia et incendatur charitas animaque sil Deo plena, preces communionem con­ comitantes et subséquentes sunt fervenliores et cilicaciores ad impetranda postulata pro sect pro aliis..Merito itaque Sacra Con­ gregatio auctoritate apostolica damnavit librum Thcophili Rcnaudi, quo communio­ nem pro mortuis tanquam errorem popu­ larem, piam fraudem et sordem non feren­ dam impugnabat. Petcs(2.° utrum per veniale peccatum im­ pediatur effectus hujus sacramenti? Ibid. α. 8 ο. — Jl. peccata venialia prae­ terita seu habitu tantum remanentia nullo modo impedire effectum hujus sacramenti, quippe quæ per ipsum tollantur, ut dictum est. l‘» ccata vero venialia actu placentia vel exercita impediunt effectum secundarium, scilicet refectionem dulcedinis spiritualis, quatenus minuunt fervorem charitatis, non vero effectum primarium qui rst augmen­ tum habitualis gratiae » Justinus Apolog. 2 scribit « eum D qui fratribus (id est Christianis ) præest » (scilicet episcopum vel presbyterum), » rerum universarum Patri per nomen Fi­ )) lii et Spiritus sancti offerre eucharistiam, )> juxta mandatum quod Christus dedit » cum dixit : Hoc facite in meam comme» morationem. » Epiphanius hæresi cita­ ta 79 : « Neque diaconis ecclesiastica rc» gula concreditum est peragere sacrificii » mysteria, sed ministrare tantum dum » perficiuntur. >» Et in expositione catlie lic;p. fidei exprobrat cuidam pseudomonade Zachæo, quod, cum esset laicus, attingere ac sacrificia celebrare, nefario ac terne rario ausu est agressus. S. Hieronymus contra Luciferianos probat apud cos non esse’Ecclesiam, quia sacerdotes non ha­ bent qui corpus Christi conficiant, sed dia­ conum tantum. « Hilarius, inquit, cum dia» conus dc Ecclesia recesserit, solusque, » ut putat, turba sit mundi, neque eucha·> risliam conficere potest, episcopo, et près- QUIS SIT MINISTER CONS. EUCHAR. 1*7 byf<*ros non habens; » et Epist. lol , I tantum figuræ, omnibus indi· ad «piorum preces corpus Christi efliciConfer quæ dixi in tract, de Sacrament, >· lur. » Fulbertus Carnotensis, ineuntc sæ- in genere, dissert. 5, de ministro sacra­ culo undecimo, Epist. 56 ad Guidouem mentorum a. 2, conci. 2. Biluricensem, scribit, « Extra chorum deSolvuntur cbjretiontt. « ponendum et pœnitentiaplectendum dia>< conum qui se presbyterum simulavit, Obj. 1° ex S. Scriptura. Qmnes fideles » missamque celebrare prxsumpsit. » dicuntur sacerdot., 1 Pet. 2, et Apocal. 2. Quantum ad concilia : concilium Nicae­ Ergo. num primum contra diaconos qui præsuR. fideles in S. Scriptura vocari sacerdotes mebant eucharistiam dare sacerdotibus, eo modo quo ibidem vocantur reges, imdicit can. 1S : « Neque regula, neque con­ pioprie scilicet et late, quatenus offerunt ii suetudo tradidit ut hi qui olFerendi sa­ Deo sacrificium laudis, orationum et bono­ it crificium non habent potestatem, his qui rum operum; non vero proprie quasi offer­ » offerunt corpus Christi porrigant. » Idem rent sacrificium akaris incruentum. Vide concil. Arelat. can. 13; Ancyran. can. 2; loco citato de sacramentis in genere. Laodicen. can. 25; diserte vero concilium Obj. 2°. Hæc verba, JIoc facile in meam Lateranense 4, sub Innocentio III, sic de­ commemorationem, dicta >unt omnibu* : linit : « Hoc eucharistiæ sacramentum ne­ unde ex his probatur præceptum commu­ tt tno potest conficere nisi sacerdos qui rite nionis. Ergo. » fuerit ordinatus, secundum claves Eccle/?. D. ant. Dicta sunt omnibus secun­ » siæ. » Similiter Florent. In decreto Unio­ dum aliquam sui partem, scilicet sumptio­ nis. ac tandem Tridentinum ses. 22, cap. 1, nem, transeat ant. secundum totam suam ut supra et can. 2: « Si quis dixerit illis amplitudinem, 3'. Quantum enim ad con­ > verbis, //oc facite in meant commemo- secrationem non sunt dicta omnibus, ut I rationem, Christum non instituisse Apos- probatum est; aut si quantum ad hoc sint • tolos sacerdotes, aut non ordinasse ut dicta omnibus, non ut ab omnibus, sed ut > ipsi aliique sacerdotes offerrent corpus a quibusdam tantum pro omnibus adim­ > ct sanguinem suum : anathema sit. » pleantur. Ut enim docet S. Aug. |. 5 de Quantum ad historiam ecclesiasticam, Doctrina Christianae. 17 : « Erit etiam hoc constat ex S. Justino Apolog. 2; ex S. Cy­ » in observationibus intelligeadarumScrippriano Epist. 5 ; ex Tertulliano 1. 1 ad Uxo­ » lurarum, ut sciamus alia omnibus comrem cap. 5; ex Bas. Epist. ad Cæsariam » muniter præcipi, alia singulis quibusque Patriciam, et aliis, eucharistiam olim mis­ » generibus personarum. » Quæ autem ab sam fuisse ad absentes, peregrinos et ana­ omnibus , quæ a quibusdam perficienda choretas eam a sacerdotibus acceptam se- praecipiuntur, tacente S. Scriptura, ex tra­ cnm deferre, atque presbyteros cum magno ditione repetendum est. vitæ periculo in carceribus martyrum cele­ Obj. 5°. Tertullianus lib. de Exhorta­ brasse. Utquid autem ista, si quilibet, ab­ tione Castitatis cap. 7 , probat omnes fide­ sente sacerdote, poterat sacrificare? Item les etiam laicos debere esse monogamos, notum est S. Athanasium crimen sibi im­ ex eo quod sacerdotes debeant esse mono­ pactum de confracto calice in domo cujus- gami : ergo censet omnes fideles etiam lai­ dam nomine fschiras diluisse,ex eo quod, cos esse sacerdotes. cum iste Ischiras esset homo privatus in R. N. cons, t um enim Tertullianii»· privata domo habitans, poculum mysti­ distinguat inter laicos et sacerdotes, aperte cum habere non potuit : si calicem habere significat laicos non esse sacerdotes. Vis non potuit, quomodo consecrare potuit? ergo ejus argumenti Hi hoc sita est quod Confirmatur. Incredibile est Deum, qui cum sacerdotes assumantur ex laicis, si sa. solos filios Levi ad antiqua sacrificia eligit, cerdotes debent esse monogami, ita »f itautOzam, quod ministeria Levitarum laici ; alioquin quomodo erunt presbyteri attentaret, percusserit, sacrificium præstan- qui de laicis adleguntur ? Ita scip^um ex­ tissimum novæ legis, cujus antiqua erant plicat Tertullianus ibidem ; subjungit enim : μ } Τ' , i ► ] |, '· I ,■< , : . • ■ E·· • 1. k . , ’ u· 1 i .« ‘t 1*4 S;f ’ F*' j .it” *bi' trtp,t Jej tH r’ f fl ; J' · . 1 I IM DISSERT. « Omnes nos Deus ita vult esse dispositos, » ut ubique sacramentis ejus obeundis apii » simus : unus Deus, una tides, una disci*> plina. Usque adeo nisi et laici ea obser» ventperquæpresbvteriadlegunlur, quo» modo erum presbyteri qui de laicis ad» leguntur? Ergo pugnare debemus ante • laicum jussum a secundo matrimonio ab» slincre, dum presbyter esse non alius » potest, quam latcus semel fuerit maritus.·> Similiter ratiocinatur I. deiMonoiramioc. 12. Inst. 1°. Tertullianus primo loco citato dicit de laico : « Ubi ecclesiastici ordinis » non est consessus, et offers et tingis et » sacerdos es libi solus. Ergo. /?. 1° hunc textum a Pamelio, operum Tertulliani accuratissimo editore, sir legi : « Ubi ecclesiastici ordinis est consessus, et » offertet tingit sacerdos qui est ibi solus : » et sic evanescit objectio. 2° Supposita vulgata lectione : /». Tertullianum inlelligenduin esse de oblatione late sumpta, non pro sacrificio altari», sed pro oblatione pre­ cum et bonorum operum, respectu quorum laicus dicitur etiam late sacerdos, ut jam dictum est. Nec refert quod Tertullianus ibi loquatur de Unctione bapti»mi proprie sumpta; est enim di»crimen quod, ab-ente sacerdote, quilibet, etiam mulier, po»set bapti'inum conferre propter ejus necc».»italem; cum tamen idem Tertullianus I. de Velandis Virginibus cap. 9, asserat mulie­ rem sacerdotalia munia obire non pia.-lico tantum sacei dotes consecrant, »icque nihil vetat quin, accedente Ecclesiæ consensu, alii coiisecrent. /i’. equidem differentiam inter ordinem et plebem constitui inchoative per auctor talem Ecclesiæ, quatenus ex laiei» a clero ct populo eligebantur sacerdotes con-ecrandi ; »ed est perfecte et complete a conseri aItone : unde dicit Tertiillianu», c/ honor per ordinis consessum sanctificalus a Deo. Brevius quidam respondent ad totum argumcntiim cum S. Hhronymo, T<. u li.inum non julue hominem Ecclciiœ. At 11. AKT. 1. non constat hoc opus fuisse scriptum post ejus defectionem ad Montani*tas. Obj. 5- ex variis historiis. 1- fu veter martyrologio legitur quod S. Petronilla, S. Petri lilia, « cum sancta Felicula collae» tanea sua, continuis jejuniis et orationi» bus vacans, tertio celebratis dominii a· » oblationis mysteriis, mox ut Christi sa» cramentum accepit, reclinans seinlec« tulo, amisit spiritum. » 2° Theodoretus I. 2, Hist. Ecc. c. 25, narrat Frumentium laicum, Alexandria ad ludos profectum, invitasse mercatores Romanos ad Ii urgias, more Romano fieri solitas. 5° Refertur in Prato spirituali c. 25, quemdam monachum laicum verbis sanctœ oblationis panes consecrasse. 4° Panem in agro a pastori­ bus consecratum, conversum fuisse in car­ nem, testantur Honorius Atiguslorlimen-ts m Gemma animæ, et Albinus Flaccus lib. de divinis Officiis. Ergo. /I. ad primum. Marlyrologium lauda­ tum non dicit quod ab ipsa sancta Pelronilla fuerint celebrata dominica? oblatio­ nis mysteria. Et in acti» SS. .MartyrumNe­ rei ct Achillei, quibus inserta est vita S. Petronillæ et S. Feliculæ, legitur : « Tertio » itaque die veniens ad eam, S. Nicomedis > pre»by 1er celrbiavit mysteriaChri»li; vir> go autem ^auctissima, mox ut Chri»ti sa» crametnum ac. epit, reclinans sc in lec■> tum emisit spiritum. » Vide Acta Sancto­ rum torn. 7 maii pag. 429. sld secundum. Theodoretus per liturgies intellexit conventu» Christianorum ad fun­ denda» Deo preces. Rutinus enim, ex quo hanc historiam hausit Theodoretus I. i, c. 9. dicit Frumentium mercatoribus persua»i· quibus sic congruit, ut Mimant ct dent ( mm oflercndi, non solum attenditur pi r , μ ca-teiK. » comparationem ad fideles Christi uuibus Ibid. α<1 i. — Dico 2®. Diaconus habet OL’IS SIT MINISTER DISPENSAT . etc. 101 cialis, quandoque innui generalem tantum; item quandoque requiri necessitatem et ab­ sentiam presbyteri, ut diaconus eucharis­ tiam dispenset, quandoque non requiri : quod factum arbitramur secundum variam disciplinam diversarum ecclesiarum et di­ versorum temporum. Observandum 2° hanc commissionem sive generalem sive specialem factarn dia­ conis, non semper restringi ad dispensa­ tionem sanguinis, sed etiam extendi addispensationem corporis : unde cum S. Th. hic ad 1, loquitur de commissione facta diaconis dispensandi calicem tantum, intelligil secundum morem qui circa sua tem­ pora invaluerat, ea probabili ratione quam profert, quod sanguis Christi contineatur in vase, nec adeo necesse sit tangi a dis­ pensante, sicut tangitur corpus Christi. Observandum S°huncusum committendi diaconis dispensationem eucharistiae jam diu apud nos exolevisse; ideo id nunc non licere nisi forte in necessitate : puta, ur­ gente tempore communionis paschalis aut lucrandi Jubilæi, sacerdos infirmus, pu$set, ut quidam volunt, committere diacono dispensationem eucharislix. Observandum 4° secundum communi sententiam, diaconos in periculo mortis posse sine commissione speciali ct expressa, sibi vel aliis viaticum ministrare, si desit sacerdos, aut si præsens irrationabiliter re­ cuset dare; idque vel ex prxsumptacommissione benignae matris Ecclesiæ, quæ non vult suos filios iu hoc agone tanto subsidio defraudare, vel vi commissionis generalis in quibusdam laudatis canonibus fact®. Observandum 5°hostiæ consecratæ dis­ pensationem sive per diaconos, sive per presbyteros olim non fieri sicut nunc, in­ fundendo ori communicantium, sed tra­ dendo in eorum manus, quam vel ihidem consumebant, vel domum deferebant tem­ pore opportuno sumendam, prxsertim tem­ pore persecutionum; sicque sibi ministra­ bant secundario et minus principaliter ap­ plicando ad os. Ista constant ex S. Cyrillo Jerosol. Catechesi 5 Mystagogica, ubi hæc habet : « Accedens ad communionem, non » expansis manuum volis accede, neque » disjunctis digitis, sed sinistram veluti se(lliSEIIVAM)A CIRCA PR Λ. FATA TESTIMONIA. « dem quamdam subjeiene dextræ, quæ Observandum 1° quandoque in his tes­ » tantum regem susceptura est; et concava timoniis lien mentionem commi-Moms spe­ » manu suscipe dicens : Amen. » Ex Ter- vi snæ ordinationis ut possit ei committi dispensatio eucharistiœ : quia cum diaconus sit propihquus ordini sacerdotali, aliquid participat de ejus officio, ut scilicet dispen­ set eucharistiam ex commissione, eo modo quo diximus sacerdotem habere vi ordina­ tionis suæ ut possit ei committi collatio con­ firmationis. Vide dissert, de Confirmatione a. 7, § 2, obj. 2. Conclusion*™. insuper probat praxis priorum .««culorum, in quibus diaconi pas­ sim cx commissione episcoporum vel pres­ byterorum sive generali, sive speciali, eu­ charistiam ministrabant. Ita constat ex con­ cilio Nicæno 1 generali, can. 14, vel secun­ dum aliam versiqncm can. 18, ubi de diaconis respectu communionis statuitur quod, « si non fuerit in præsenli vel epis»copus, vel presbyter, tunc ipsi proferant » el edant. » Ex concilio Carthag. 4, anno 598, can. 28 : « Diaconus, præsentc pres» bytcro, eucharistiam corporis Christi po» pulo, si necessitas cogat, jussus eroget. » Ex S. Justino Apolog. 2, ubi dicit quod y Diaconi darent singulis præsenlibus par» tem panis ct calicis diluti, super quos «facta est gratiarum actio; quod alimen« tum apud nos vocatur eucharistia. » Ex lib. SConslit. Apost. quæ S. Clementi tri­ buuntur, cap. 28 : «Oblatione vero ab « episcopo aut presbytero facta, ipse diaco» nus dat populo, non tanquam sacerdos, » sed tanquam qui ministrat presbyteris. » ExS. Cypr. tract, de Lapsis, ubi dicit dia­ conum præsenlibus calicem offerre ; ex dic­ to S. Laurentii ad Xislum de quo supra. Ex Ordine Rom. in quo dispensatio eucharistiæ tanquam officium diaconi recensetur. Ex Gclasio 1, Epist. ad episcopos Lucaniæ : « Diaconi sacri corporis Christi prærogalio» nem sub conspectu pontificis seu presby» teri, ni»aut quod offerri non sil aliud quam nobis realem immutationem, ad testandum ejus • Christum ad manducandum dari : anasupremum dominium noslramauc sub­ lirina Mt· >» I UTRUM MISSA SIT VERUM AC, etc. Prob. l®ex prophetia Malachite cap. 1 : Æon est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus exercituum, et munus non sus­ cipiam de manu vestra; ab ortu enim tolis usque ad occasum magnum est no­ men meum in gentibus, et in omni loco sacrificatur et offertur nomini meo obla­ tio munda Duo importat hæc prophetia, nempe rejicienda fore sacrificia Jiidæorum, et illis substituendum fore novum ; non enim obstat quod dicat sacrificatur et of­ fertur in præsenti, id enim familiare est prophetis, ut propter certitudinem prædictionis, futura quasi praesentia aut præterita enuntient, ut illud Psal. 21 : Diviserunt sibi vestimenta mea, et plura alia. Atqui per illud novum sacrificium antiquis sub­ stituendum, non potest aliud intelligi quam sacrificium missæ; hæc enim est oblatio munda corpus scilicet et sanguis Christi, quæ in omni loco Deo offertur. Si dicas cum haereticis, posse intelligi sacrificium crucis, vel sacrificium spirituale bonorum operum. Contra primum est, quod sacrificium crucis non fuerit oblatum in omni loco, sed in uno loco Judææ. Con­ tra secundum, sacrificium spirituale bo­ norum operum non est novum, nec substi­ tuendum loco antiquorum sacrificiorum ; fuit enim ab initio mundi. Confirmatur probatio. Hanc Malachiæ prophetiam de sacrificio missæ interpre­ tantur communiter SS. Patres, Justinus in Dialogo cum Triph. Irenæus 1. 4 adversus Hæres. c. 17 ; S. Chrysost. in Psal. 95, ct plures alii quos refert Bellarm. 1.1 de Missa cap. 10· Si dicas S. Aug. 1. 2 cont. Litt. Petii, c. »6, el S. Ilieron. super cap. 1 Malach. ejus verba interpretari de sacrificio laudis : Λ. ita quidem esse, at non excludendo sa­ crificium proprie dictum ; cum enim offe­ ratur cum laude, potest dici sacrificium laudis, modo non excludatur ratio veri sa­ crificii. De vero autem sacrificio expresse intelligit S. Aug. I. 18 de Civit, c. 35. Prob. i2n llebr. 7, ct Psal. 109. Christus dicitur Sacerdos in xternum secundum ordinem, seu ritum. Melchisedech. Genes, autem 14 , dicitur Melchisedech rex Sa­ lem , proferens panem et vinum, erat enim sacerdos Dei ollissimi ; benedixit ei (Abrahamo) et ait : Benedictus Abra­ ham de excelso , et benedictus Deus ex­ 125 celsus, quo protegente hostes in manibus luis sunt. Atqui Christus non pote-i did Sacerdos secundum ordinem Melchise­ dech, nisi ex similitudine rei oblatæ in sa­ crificium, scilicet panis et vini : ergo. Prob. min. Christus non potent ilici sacerdos se­ cundum ordinem Melchisedech ex conve­ nientia nominis, quatenus Melchisedech significat regem justitiae, et /lex Salem, regem pacis, quæ nomina conveniunt Chris­ to; neque ob typum divinitatis expressum his verbis, sine genealogia; neque ob per­ petuitatem sacrificii significatam his verbis, manet sacerdos in xternum, nec denique ob varias alias dotes Melchisedech, quaApostolus Heb. 7 enumerat : hæc enim om­ nia significant quidem Christum fuisse fi­ guratum in .Melchisedech. sed non demon­ strant esse sacerdotem secundum ordinem seu ritum Melchisedech; alia quippe esi ratio figure, alia ritus et ordini·· sacrificii. Ad rationem figuræ sufficit quod signa prae­ cesserint; ad ritum sacrificii requiritur si­ militudo rei oblatæ : hinc Abel, Isaac, Moyses fuerunt figuræ Christi. non potent tamen dici Christus sacerdos secundum or­ dinem Abel, aut haac, aut Moysis. Item, licet antiqua sacrificia essent per mactatio­ nem pecudum figuræ sacrificii cnicis. Chris­ tus tamen non dicitur sacerdos secundum ordinem eorum qui pecudes immolabant, quia nulla est similitudo inter victimam ern­ eis et victimas antiquorum sacrificiorum ■ nulla ergo similitudo, nulla figura potest constituere Christum sacerdotem secundum ordinem Melchisedech, nisi similitudo rvi oblatæ : unde Trid. sess. 22. cap. 1. dicit de Christo : « Sacerdotem secundum ordi»nem Malchisedech se in aeternum con>ii» tutum declarans , corpus et sanguinem ■· suum sub speciebus panis et vini Deo Pau tri obtulit. » Et ita communiter intelligunt SS. Patres, S. Cyprianus Epist. 65adCæcil.;S.Clemens Alexand. I. 4 Stromat. circa finem ; Euseb. I.SDemonstr. Evang.;S. Ambr. 1.5 de Sac. c. 1;S. Epiphanius,S. Chrysost. Theodoret. et alii de quibus vide Bellann. citatum. Despondent 1° hæretici, Melchisedech non obtulisse panem et vinum in sacrifi­ cium, sed ad reficiendos milites Abrahæ fatigatos ex prælio; quia in Vulgata non dicitur offerens, sed preferèns; in II··I bræo legitur protulit, sive exire fcctl ; ί ICO DISSERT. VIII. ART. I. in versione septuaginta interpretum legi­ tur. protulit illi ( Abrahæ ) panes et vi­ num, sicque interpretantur Joseph 1.1 An­ tiquit. cap. 10; Damascenus I. 4 Orthod. fidei cap. 14; Cajetanus in Genes, et Vas­ ques di Ex Pa­ UTRUM MISSA SIT VERUM AC, etc. tribus asserm'ibus Christum in ultima cœna hoe sacramentum instituendo, vere sacrificasse, lia S. tir t'or. Xi'S. Hom. 2 in Levit. S. Cyprian. Senn. «leCœna Dorn. et Epist. Oua ito ralioue vera religio, di!' · (a Chri'ti .pi»n*a, ab eo fundata, careret eo s|M‘ciali";mo ritu colendi Deum, max im· cum I cele a legis naluræ et scriptæ haberet sua sacrificia? /latio est, inquiunt hærctici, quia in hac nova lege Christus in cruce satixfecit pro peccatis omnium hominum: at vero etiam pro peccatis hominum qui fuerunt in lege naturæ ct scripta, satisfecit, et tam n tunc erant sacrificia. Insuper Chri'lus in cruce equidem satisfecit pro pcccalix omnium ho­ minum, ipianium ad sufficientiam pretii oluli : at quantum ad efficaciam, debet ejus satisfactio nobis applicari per sacrificium missæ et sacramenta. Prob. <> ■. Nihil deest missæ ad rationem sacrificii veri et perfecti ergo. Prob. ant. Adest oblatio rei sensibilis, scilicet corpo­ ris et'anguini' Christi sub speciebus paniet viui ; minister h gi imus; Christus prin­ cipalis offerens sacerdotum ministerio; im­ mutatio materia·, mystica scilicet, quatenus corpus elsangui' vi verborum separantur; cultus supremi Domini, quia Deo offertur; tandem locus necessarius, nempe alture. Solfitnt’ir o'itctionct. Obj. 1°. Secundum Apost. Hcb. /, non est in nova lege ni'i unus sacerdos, scilicet Christus; dicit enim: Alii quidem facti eunt sacerdotes, idcirco quod morte pro hiberentur permanere : hic autem eo quod maneat in a-ternum, sempiternum habet sacerdotium. Ergo si nullus (it in Ecclesia sacerdos præter Christum, nullum est aliud sacrificium præter illud cruentum quod in cruce obtulit. /I. D. ant. Non est in nova lege nisi imus sacerdos principalis, C. ministerialis, N . In hoc ergo 'itum est discrimen, quod I Apostolus statuit inter sacerdotes antiqux ΐ legis et novæ, quod sacerdotes antiquæ le•giSjCiim morte prohiberentur permanere, haberent successores in eodem gradu di­ gnitatis et potestatis; sic Aaroni successit Eleazar, Eleazaro Phineos, et sic de cade­ ris : in nova autem lege, cum sacerdos Chris· tus maneat in sternum, non habet succes­ sores in eadem dignitate, excellentia etpotcsUte ; habet tamen ministros et vicarios, Ν8 DISSERT. VIII. ART. I. aicut summi sacerdotes in antiqua lege, dum viverent, habebant inferiores sacer­ dotes , ut ministros ct vicarios, Imo ex hoc quod Christus maneat sacerdos in aeternum, et per se nunc non offerat sacrificium, necesse est quod habeat inferiores sacerdo­ tes, ministros d vicarios, qui in ejus loco et persona sacrificium offerant. Jnst. Ie. Juxta eumdem Apostolum ibid, est unicum iu Ecclesia crucis sacrificium; dicit enim : Qui (Christus) non habet neces­ sitatem quotidie, quemadmodum sacer­ dotes, prius pro suis deliciis hostias offer­ re; deinde pro populi, hoc enim fecit se­ mel se offerendo. Ergo. B. 1). ant. Est unicum in Ecclesia sacri­ ficium quoad substantiam, C. quoad mo­ dum, Â. Sacrificium itaque mi'Sæ idem est quoad substantiam cum sacrificio crucis; quia idem est in utroque sacerdos , eadem hostia, Christus, et differt tantum quoad modum offerendi, quatenus in cruce fuit cruentum, in altari est incruentum : «Una » est eademque hostia , inquit Trid. sess. »22, cap. 2; idem nunc offerens sacerdo» tum ministerio, qui seipsum tunc incruce - obtulit, sola offerendi ratione diversa. » Jnst. 2°. Mud sacrificium distinctum quoad modum a sacrificio crucis, est inu­ tile et sacrificio crucis derogans atque inju­ riosum ergo. Prob. ant. ex eodem Apos­ tolo dicente ibidem cap. 10: Una oblatio­ ne consummavit in sempiternum sanclificalos... ubi autem horum (peccatorum) remissio, jam non est oblatio pro pec­ cato. Ergo quodeumque aliud sacrificium, tametsi quoad modum tantum distinctum, | est inutile et sacrificio crucis injuriosum , ejus virtuti atque efficaciæ derogans, quasi non esset inlinitæ virtutis et efficaciæ ad delenda omnia peccata. B. N. ant./id probat, dist. Una oblatio­ ne consummavit in .sempiternum sanctifieatos, quantum ad sufficientiam pretii so­ luti pro sanctificatione ct redemptione to­ tius generis humani, C. quantum ad appli­ cationem hujus pretii, N. Similiter : ubi e-.t peccatorum remissio quoad sufficien­ tiam pretii, non est oblatio alterius preli· pro peccato, C. non est alia oblatio pro ap plicatione hujus pretii, N. Unde ex hoc se­ quitur tantum quod non sit opus quod alius Christus moriatur pro nobis, aut idem pluries moriatur, quasi ejus oblatio non j sufficeret pro expiandis totius mundi pec catis; sed non sequitur quod sii inutile el derogans sacrificio crucis missa: sacri­ ficium, cum sit idem quoad substantiam et ab eo totam virtutem mrituet, uec offe­ ratur in supplementum sacrificii crucis, quasi istud non foret infinito: virtutis, nec sufficiens pretium solvisset pro redemptione omnium hominum, sed praecise ut fructus hujus pretii nobis applicetur. Sic non est inutile necderogans virtuti passionis Chris­ ti, quod ipse sit semper vivens ad inter­ pellandum pro nobis, lleb. 7, neque quod baptismus aut alia sacramenta frequenten­ tur ; quia neque Christus interpellat pro no­ bis neque baptismus aut alia sacramenta conferuntur, quasi passio Christi non foret infinita: virtutis, sed ut ejus fructus nobis applicetur. fnst.5°. Per sacramenta sufficienter nobis applicatur fructus passionis Christi : ergo. B. N. ant. Quamvis enim Christus po­ tuisset per unicum medium fructum suæ passionis nobis applicare, ut tamen faci­ lius et suavius applicaretur, plura ad id media-instituit, inter quæ reponimus sacri­ ficium inissæ. Etsi hoc argumentum aliquid probaret, sequeretur in principiis haereti­ corum, quod ipsa sacramenta, maxime baptismus et cœna, quæ admittunt forent inutilia; quia juxta illos sufficienter nobis applicatur fructus passionis per praedicatio­ nem verbi, quatenus excitat fidem qua, ut dicunt, justificamur. Jnst. 4". Juxta Apost. ibid. Jam non rc linquitur hostia pro peccatis : ergo. B. hujus textus, in quo de peccatp apos­ tasiae agitur , multiplicem esse interpreta­ tionem · 1° quod difficile ct vix sit spes ve­ nia: propter maximam ingratitudinem ct malitiam hujus peccati , 2U quod non relin­ quatur hostia qua totum peccatum quoad culpam ct oinnem pœnam remittatur, sicut t per baptismum, quia baptismus non ite­ ra' ur ; 5" quod hujusmodi apostatæ non re­ linquatur hostia, neque Judaica, quia abrogat v est ; neque eucharistica, quia Christum non agnoscit. Alterutram expositionem es­ se ad mentem Apostoli inde constat, quod passim hortetur peccatores ad poenitentiam: • rgo supponit adhuc absolute iis relinqui I o- iam pro peccatis. Jnst.** Mulieri Samaritanae interroganti ubi esset adorandum, an in monte Gari- I ' f UTI'· I’M MISS S SIT VERUM AC, He. an in templo Jcrosolymilano ; el nota per adorandum intelligi sacrificandum ; de «acrificio enim erat di-senlio inter Jih liii ih el Samaritanos, in quo ex his duobns loci' i'"ci peragenduc' : respondet Chris­ tus, quod n*Mimus Deo offerre quod ab eo non accepe­ rimus ; tum quia reddendo Deo quod at» eo accepimus, efficimur ditiores quam illud re­ nuendo, cum offerendo et reddendo ac­ quiramus novum meritum. Obj. 5" In sacrificio rei viventi* requiri­ tur mactatio, seu occisio victims ■ atqui Christus, qui secundum nos est victima, in missa non occiditur .· ergo. R. 1). maj. In sacrificio rei viventis ut viventis requiritur occi-io victimx, tran­ seat. Potest enim negari, siquidem hircus I evit. 16 offerebatur vivus, nec tamen oc­ cidebatur, sed emittebatur in desertum. Sufficit ergo quxdam immutatio victima·, vergens in ejn- destructionem aut deteri»· rationem. Victimx in statu quasi moruo oblalæ, subditi, requiritur occisio cruenta ( et physica , N. incruenta et mystica, C. II.ec autem reperilur in sacrificio mbsæin i quo vi verborum separatur sanguis a cor­ pore: et bxc sufficit ad sacrificium incruen­ tum quale est sacrificium mis«œ figuratum per sacrificium incruentum Melchi-edech. Inst. Eucharistia est commemoratio et reprx.seniatio sacrificii crucis : ergo non est sacrificium. R. P. ant. Est commemoratio et repré­ sentât.» vacua, 7V. continens rem ip-am sacrificii reprxsentati, C. et 7V. conseq. Commemoratio enim et repraesentatio sa­ crificii, præ'crtim si rem sacrificii, conti­ neat. potest essp simul sacrificium ; in eu­ charistia autem continetur chdem victima quæ fuit immolata in cnice, et est tantum diversus modus offerendi : unde e-t com­ memoratio sacrificii cruenti ct simul sacri­ ficium incruentum : sic agnus paschalis fuit figura sacrificii crucis et simul sacrificium. Obj. 4° Christus consecrans in ultima cuma non obtulit sacrificium : ergo nec of­ ferunt sacerdotes. Prob. ant. 1 · Quia le­ gitur quidem Christum cum discipulis in un usa sedisse, fregisse panem ei distri­ buisse; at non legitur sacrificasse, o» Si tunc sacrificassct. sacri' eMm ' n< f:p«pt ••limita· viriulis, sicque snpcrt'il· u I ii et ssr· iticium crucis : ergo. R.A.ant. ut patet ex tertia proba­ tione conclusionis. s1d primam proba­ tionem. 1° Est argumentum negativum DISSERT. VIII ART. II. MO quod non probat. %» Negatur. Legitur enim Christum esse sacerdotem secundum or­ dinem Melcbisedech, quod verificati non potest nisi quatenus obtulit corpus ct san­ guinem suum sub speciebus panis e. vint in ultima cœna, ut probatum est. Item le­ gitur ipsum consecrasse calicem seorsim a pane cumque vocasse calicem sanguinissui, quod sufficit ad sacrificium probandum, ul dicetur modo, z/d secundam probatio­ nem, N. secandum sequelam. Non enim hoc cœnæ sacrificium, sed omnes Christi actiones ab instanti Incarnationis fuerunt infiniti valons; nec tamen superfluum fuit sacrificium crucis, quia Deus decreverat non nisi per illud consummandum fore opus redemptionis hnmanx. Obj. 5° Missa est inventum humanum : ergo. Prob. ant. Varii ordines missæ seu liturgiæ habent homines auctores : primi dicuntur S. Jacobus et S. Marcus, deinde S. Basilius, S. Chrysostomus et alii. Ergo, j II. i), ant. Missa quantum ad varias cxremonias et preces est inventum humanum, I C, quantum adsubstantiam sacrificii, 2V. Imo argumentum sic retorqueo in hxreticos. liturgiæ, cujuscumqiie sint auctoris, sunt antiquHMinx: ergo tunc offerebatur in Ec­ clesia incruentum missæ sacrificium : atqui non est verisimile homines novum invexisse sacrificium, nemine reclamante, sede con­ tra universa Ecclesia approbante : ergo. K ARTICULUS II. In qua actione consistat essentia sacri­ ficii missæ? Ul In mi"Sa phires concurrunt actiones : oblatio panis et vini ante consecrationem, quæ dicitur offertorium ; consecratio, ele­ vatio spetii mm, oblatio po>t consecratio­ nem dum dicitur Unde memores, etc., offerimus prœclarœ Majestati /ure. etc., fractio panis et mixtio cum sanguine, dis­ tributio et sumptio per sacerdotem ·· prxeipua difficultas est de consecratione et sump­ tione : unde ul a facilioribus incipiamus. Dico 1° Essentia sacrificii missæ non consistit in oblatione sive prxcedcnte sive subséquente consecrationem, neque in ele­ vatione hostiæ, neque in fractione et mix­ tione specierum, neque in di-liibutione. Prob. In ea actione consistit essentia saCiilicii,quæ primo est immutativa victim e; secundo, quæ fit in persona Christi qui est principalis offerens ; tertio, quam Christus adhibuit in institutione hujus sacramenti, jussit enim fieri quod fecit; quarto tandem, quæ est repræsentativa passionis illius, ad id enim institutum est hoc sacrificium i at­ qui actiones enumerata: non habent omnes istas conditiones. Oblatio quæ fit ante con­ secrationem non est immutativa victimx, sed præparatoria materiæ consecrandæ ; non enim offertur corpus Christi quod non­ dum est, sed panis et vinum ; neque eam adhibuit Christus. Elevatio hostiæ non est etiam immutativa nisi localiter, quod non sufficit ; neque fit in persona Christi, neque eam Christus adhibuit. Oblatio sequens consecrationem non fit etiam in persona Chri-ti, ut patet ex verbis, Unde et memo­ res nos servi tui et plebs tua sancta, of­ ferimus prœclarœ Majestati luœ, etc. Neque est immutativa, sed supponit muta­ tionem factam , neque Christus eam adhi­ buit. Fractio panis est quidem immutativa specierum , scii non corporis Christi ; nec versatur circa utramque speciem , cum ta­ men utraque species ingrediatur rationem sacrificii, ut dicetur, et si casu hostia ante fractionem caderet in calicem , subsisteret sacrificium sine fractione. Mixtionem specierum non adhibuit Christus, sed est tan­ tum cæremonia ecclesiastica,sicut ipsa hos­ tiæ fractio; neque per eam mactatur victi­ ma, sed est potius quasi mactationis reparativa coadunando corpus cum sanguine. Tandem quoad distributionem , sxpe sine illa offrtur sacrificium , et supponit illud peractum, cum illius participes fiant com­ municantes. Ergo. Dico 2”. Sumptio non est de essentia sa­ crificii. Prob. cx eonem principio. 1° Sumens non agit in persona Christi, non enim ali­ quid offert, sed sibi et in propriam utilita­ tem recipit. 2° De fide certum est Christum consecrasse ; quod vero se communicaverit, quamvis sit probabilius, non est tamen lido certum. 5° Cap. /letatum de Consec. d. 2, redarguuntur presbyteri sacrificantes etnon communicantes. 4° Sumptio supponit vic­ timam mactatam per consecrationem, ut mox dicam, et est participatio fructus sa­ crificii. S· Non est immutativa nisi localiter, remanet enim, ea non obstante, corpus Christi sub speciebus. Neque dicas immu­ tationem fieri mstomacho, dum consuinun- ( I IN QUA ACTIONE CONS. ESSENT., etc. 201 tio verbalis et in actu signato , N. oblatic π et in actu exercito, C. Non igitur requiI itiir ad sacrificium quo 1 saerificans dicat, Tibi offero; neque enim sic exprimebatur in sacrificiis antiquis,neque id dixis-e Chris­ tus legitur : sed sufficit quod sacerdos vic­ timam pratentem in altari s-i^tatet immolet in Dei cultum; hoc ipso enim in actu exer­ cito ipsi offertur , sicut hoc ipso quo dapes apponuntur mensæ, offeruntur convivis, llujusmondi autem oblatio reperitur in con­ secratione. Adde quod ad sacrificium non sufficiat quæcumque oblatio, sed requira­ tur oblatio immutativa. Inst. 1°. Trid. sess. 25, cap. 1, loquitur de consecratione et oblatione tanquam de actionibus distinctis, dum dicit Christum dedisse Apostolis potestatem consecrandi, offerendi et ministrandi. Ergo. II. JV. ant. Non enim ideo concilium sic loquitur, quia reputat consecrationem, ac­ tionem distinctam ab oblatione, sed qui i Lutheran!, contra quos ibi agit, concede­ bant presbyteris potestatem consecrandi, denegabant autem ipsis potestatem offe­ rendi et sacrificandi ; et ideo concilium di­ cit ipsis collatam esse potestatem non il tantum accidi ntalis, respicit ta­ men et significat oblationem essentialem fa­ ciendam, aut factam in consecratione ■· un­ de ex hoc quod sacerdos non dicat, (//fero tibi, Petre,legitime infert concilium quod sacrificium non offeratur .sanctis, absque eo quod ista verbalis oblatio sit de essentia sa­ crificii. Obj. 2° Consecratio est productiva victimæ ergo non est illius immolatio Palet conscq. tum quia productio victima’ præsupponitur ad ejus immolationem ; turn Solvuntur objectiones^ quia fieri nequii quod productio rei sit Obj. 1° Ad sacrificium requiritur essen­ ejus destructio. tialiter oblatio. Ergo. II. 11 1). ant. Con«ccratiocst productiva Λ. D. ant. Requiritur essentialiter obla­ victim® simpliciter, 3. est productiva vio- tur species, actio enim sacrificalis a dcln t fieri in altari, < i non in hominis stomacho. 6° Tandem e-t repræsentaliva scpultnræ Christi tantiiin , non vero mortis ejus nisi mediate , el ex suppositione quod Christus sit prius immolatus. Vico 5'*. Essentia sacrificii missæ adæquate consistit in consecratione corporis et sanguinis, cum ordine ad sumptionem tanquain ad partem integrantem. Est communior cum Auctore qui, quæst. precedent! 82, a. 4, dicit quod «< Conse» cratio chrismatis, vel cujuscumque ina» teriæ, non est sacrificium sicut consc­ ii cratio eucharistiæ. » Art. 10 0, dicit « sa» cerdotes teneri ad sacrificandum... prin» cipaliter per comparationem ad Deum, » cui consecratione hujus sacramenti sacri» ficium offertur. ·» Et ad 1 : « Hoc sacra­ li mentum perficitur in consecratione hos» tiæ, in qua sacrificium Deo offertur. » Prob. prima pars, 1° ab exclusione aliarum actionum ; 2° ex eodem semper principio. Consecratio fit in persona Christi, ul palet ex verbis præcedentibus conse­ crationem. 5° Eam adhibuit Christus, ut etiam constat. 4° Est immutativa victima?, scilicet Christi, quatenus ponit ibi ipsum modo quasi mortuo, separando vi verbo­ rum corpus a sanguine. Nam vi verborum ponitur solum corpus .sub speciebus panis, et solus sanguis sub speciebus vini ; ita ul sit voluti per accidens respectu consecra­ tionis, quod ea peracta sanguis ex conco­ mitantia reperialur in corpore. 5° Atque ea ratione e-t essentialiter repræsenlaliva mor­ tis Christi, quod nulli alteri actioni convenil. Confirmatur. Sacerdotium per se primo consistit in potestate consecrandi : ergo sa­ crificium in ipsa consecVatione; sacerdo­ tium enim essentialiter est propter sacrifi­ cium. Prob. secunda pars. Sacrificium missæ habet rationem cibi et potus : ergo dicit ordinem ad sumptionem tanquam ad par­ tem integrantem et complentem. Et hæc est ratio cur tanta sit Ecclesiæ sollicitudo ut utraque species sumatur a celebrante, vel » si casu non possit, ab alio sacerdote. >02 • · I DIbsERT. VIII ART II tim® novo et quad mortuo modo, C. ct .Y. cdnseç. -tiflhii enim nd sacrificium, quod res novo r’ deteriori modo quam sii in sc, pra-en* si-tatür, neque semper requiritur ejus destructio. /’. 2° />. conxcÿ. Ergo non est ejus im­ molatio suo eadem formalitate, C. sub di­ versa formalitate, N. Consecratio itaque c<|iie eo quod sumat utramque speciem, quia tenetur jure divino facere sacramentum integrum, -4d secundum. H;e quidem ac­ tiones pertinent ad hoc sacrificium, sed nulla essentialiter; fractio et benedictio accidentaliter ex institutione Ecclesiæ,sump­ tio integraliler < x institutione Christi, et ideo non potest omitti. /nst. Tam tractio quam sumptio signifi cani sacrificium crucis. Ergo. R. fractionem adhiberi ut commodius sumatur hostia et misceatur speciebus san­ guinis. Sed esto adhibeatur ad significan­ dum sacrificium crucis, id habet ex institu­ tione Ecclesiæ, non Christi ; Christus enim fregit antequam consecraret : el insuper actio sacrificaliva debet versari circa utram­ que speciem, ut dictum est. Quantum ad sumptionem, etiam diximus illam per se immediatercpræsentarcsepulturam Christi, passionem vero non nisi mediate et ex sup­ positione quod Christus sit prius immola­ tus: ideo enim celebrans illum manducat : aliunde non offert Deo quod manducat, sed in propriam utilitatem manducat. Petes 1° utrum ad essentiam hujus sacrifi­ cii requiratur consecratio utriusque speciei ? R. affirmative. Quia hoc sacrificium est essentialiter repraesentati vum passionis Christi ct secundum ordinem Melchisedech : atqui neutrum esse potest sine consecra­ tione utriusque speciei. Non primum ; quia in cruce non fini solum corpus aut solus sanguis, sed corpus et sanguis seorsum : in consecratione autem unius speciei tan­ tum, non representatur ista separatio cor­ poris a sanguine. Non secundum, quia sa­ crificium Melchisedech fuit in pane et vino, Hanc quæstionem fusius discussam require dissert. 5 hujus tract, art. 5. Petes 2° quæ sit hostia hujus sacrificii? R. Principalis hostia hujus sacrificii est 203 Christus, sp ejus corpus ct nonnis cum ani­ ma, non ut in propria speoe, Fed ut sub speciebus panis et vini. Ratio primer partis est. qnia sacerdotes offerunt quod Christus obtulit in cruce et in crena : atqui Christus in cruce et in cmna MMpMim obtulit : undeTri· !. m>ss. 22, cap. 2 : «In hoc sacrificio idem ille Christus conti» netur et immolatur , qui in ara crucis «semel seipsum obtulit.» Ratio secundœ partis est, quia hoc sacrificium est visibile : ergo res oblata, scilicet Christus, debet e«se aliquo modo visibilis : atqui non est visibilis in se, sed tantum ratione specierum : ergo non <·-! hostia ut in propria specie existens, sed ut sub speciebusexistens. Confirmatur. Quia circa corpus Christi ut in propria specie exi-tens, non versatur actio sacrificaliva: ergo circa illud ut existens >ub speciebus. Dixi, principalis hostia ; quia panis et vinum aliquo modo ad hoc sacrificium per­ tinent, non ut res principaliter oblata, sed ut terminus a quo, seu materia transiens ex qua corpnsct sangunChrisli con-ecranlur. Non tamen possunt dici duo sacrificia, quia panis non offertur absolute, sed ut transmutandus in corpus Christi, sicque ad idem sacrificium pertinent, panis ut mate­ ria ex qua, corpus sub panis speciebus ut id quod principaliter sacrificatur et oilertur. Petes 5° in quo hoc sacrificium differt ab aliis sacrificiis? R. 1°. A sacrificiis antiquæ legis differt, i° ex parte rei oblatæ ; 2 ' ex parte princi­ palis offerentis: utramque patet; 5° ej parte virtutis eleffectus; quia istud est in finiti valoris, non antiqua; 4’ ex parte ma leriæ; quia in antiquis sacrificiis materia quæ assumebatur ad sacrificium, erat id quod principaliter offerebatur; hic autem . materia quæ assumitur non est res priuciI paliter oblata, sed id quod ex illa per actio­ nem sacrificalivam efficitur : ex quibus ap­ paret hoc sacrificium ab anriquis dilferre essentialiter. 2· Λ sacrificio crucis differt : 1° quod Christus in cruce oblatus esset mortalis et passibilis, hic offertur immortali- et impas­ sibilis; 2" in cruce seipsum offerebat, hic ministerio sacerdotum ; 5·in cruce cruente, hic incruente; 4° in cruce solutum est pre­ tium redemptionis nostræ, hic nobis com- 104 , ! niSSEBT VIII, ABT. in. mtmicatur. Verum his non oh-l.mlihu , ct quamvis actiones offerentium -ini diver r, quia tamen utrubique e-ι eadem numero hostia, idem pi n< i,.aliter offerens, < i hoc altaris sacrificium «it subor 'uiatmn sacri­ ficio cruci', eormn differential, ul loquitur S. Leo S ini"ioiiem, sive ad satisfactionem ριo |iec.cdis? 4" Ex Ira itione. In liturgi.i S. Ja­ cobi legitur lior. sa rificium oifiiii pro peccati', pro pace, pro a ris temp ne, pro frugibus. S. Cyrillus .1 ro-ol. Cab chesj .illud appellat hostiam propitiationis I S. Clirys. I. <> de Sacer lolio c. 4, i it -i cerdotem qui ofb it juge sacri'lci im, lega lum el precatorem esse apud Deum. S. Ambros. in E\ 'iorl.it. apud Virgines c. 14, vocat hostiam salutarem per quam peccatum mundi hujus abolitur. S» Augii-iiniis in Enrhir. c. ’10 de sacrificio al­ tans respective ad defnrn tos dicit : « Pro >« valde bonis aedones graliarmi. sunt, pro non valde malis propitiationes sunt. < Tandem s ccrdofibus in sua ordinatione -’atnr pofP'las oifen udi sa< rill· mia pro vi­ vis ct pro defunctis. i·- t:ci ij lod nnn sit Nihil opponunt prius solutum a· I. 1 Imjns di-serlat. loti i effectus itaque aerdirn mi'Xi‘,nuuieranlm gratia habitualis remissiva pec< aiormn mortalium, augmentum hujus gra­ tin·, remissio peccatorum venialium, re­ laxatio pumarum peccatis quoad culpam diu is.js debitarum , ac t mdem alia bona ■ tam spiritualia quam temporalia. Quaestio • I quomodo ab Isto sacrificio caiisenliir s ai immediate vel mediale, an cjc opere [ operato,an infallibililer? Unde 9 DE EFFECTIBUS SACR1F MISS/E, etc. Dico 2·. Gratiam habitualem remissivam peccatorum mortalium non causal imme­ diate sacrificium altaris, sed mediate tan­ tum, quatenus impetrat et movet Deum ut gratias actuales concedat quibus peccator incilatin ad pœnitentiam. Ita Trid. eess.2‘2, Cap. 2, dicens t · Hujus oblatione placatu ■ Dominus, gratiam et donum poenitentia* » concedens, crimina ct peccata etiam in » gentia dimittit. » /latio eut 1'», quia sacrificium crucis non sanctificavit immediate peccatores,sed me­ diate tantum , scilicet placando Deum ct merendo atque impetrando donum et gra­ tiam poenitentiae; alioquin omnes statim justi evasissent : non debuit autem tribui major vis sacrificio altaris quam sacrificio crucis, a quo sacrificium altaris totam vim suam mutuat. 2° Si sacrificium altaris im­ mediate sanctificaret peccatores, requireret insubjecto aliquam dispositionem, ct sic non posset offerre pro obduratis ct impoe­ nitentibus. 3° Hoc est discrimen inter hoc sacrificium et sacramenta instituta ad cau­ sandam gratiam justi ficati vam, scilicet bap­ tismum et poenitentiam , quod hæc ex sua institutione primario ordinentur ad no— tram sanctificationem, illud autem primario ad Dei cultum, secundario ad nostram jus­ tificationem: ergo debet esse diversus mo­ dus Iiihic effectum causandi, scilicet imme­ diate per sacramenta, mediate per hoc sa­ crificium. Quantum ad augmentum ejusdem gratiæ habitualis in justis, videtur idem dicendum; quia illud causare immediate proprium est eucharistiæ ut est sacramentum , ct alio­ rum sacramentorum qa® dicuntur vivo­ rum. Insuper alias sequeretur quod infans baptizatu» pro quo plura offerrentur sacri­ ficia , posset esse sanctior illo qui diutur­ nam vitam in praxi omnium virtutum ct in laboriosis poenitentia· operibus peregisset, quod est absurdum. Quantum ad remissionem peccatorum venialium,etiam idem est censendum, quia nullinn peccatum, etsi veniale, remittitur sine aliquo bono motu peccatoris, quem bonum motum per se oblinet hoc sacrifi­ cium. 1’otest tamen dici quoti aliquo sensu remittat immediate peccatum veniale, qua­ ternis homo ponit quidem aliquem actum i aver»ivutna peccato veniali, »ed de »e in ; iufiicitntcm adejua remissionem, quam tu men obtinet vi hujus «acrifirii : sicut «aera­ mentum pomitenti® dicitur remittere im­ mediate peccatum mortale, quia remittit illi qui habet tantum attritionem de in­ sufficientem ad illiu rernis-ionem. Quantum ad po*riarum peccati» debita­ rum relaxationem et alia bona tam spiri­ tualia quam temporalia, nihil obstat quo­ minus hæc immediate obtineat et operetur: si enim per bona opera, jejunium, oratio­ nes, eleemosynas,etc.,hæc bona immediate obtineantur et pœnæ peccatorum remit­ tantur, id non e»t denegandum sacrificio miss® quod e»t totius religionis opus pr estantissiinum. Et specialiter quoad po nas, juxta Trid. citatum valet hoc sacrificium tam vivis quam defunctis pro remit>»ione pmnarum ; defunctis autem in purgatorio valere non potest impetrando ipsis artum satisfacloriuin, quia non sunt capaces ac­ tiva: satisfactionis, alias po»sent M*ip»os a purgatorio liberare, sed »ati«pa»»ioni» tan­ tum ct satisfactioni» ab illis applicata* : ergo valet immediate i si autem ita defunctis prosit, quidni viventibus? Neque tamen inde sequitur quod ditiores pro quibus offeruntur plura »ai rifi< ia citius semper liberentur a purgatorio quam pau­ peres; quia pauperes vel forte hab< nt mi­ nores pumas luendas, vel forte fuerunt sanctiore» in vita, sicquc plus participant de sacrificiis oblatis generaliter pro omni­ bus defunctis, vel de portione I*.ccle»i.T in quolibet sacrificio ; participant enim de hoc sacrificio defuncti qui cum cicerent, inquit S. Aug. citatus in Enchind.c. 110, ut h •Γ , I > «06 DISSERT. VIII. ART. IV. Dices 1". Effectif qui causatur ex opere operato, causatur infallibiliter: atqui pluresexhisedectibus non causantiirinfallibiliter, sic non omnes peccatores pro quibus offertur sacrificium convertuntur, non sem­ per bona temporalia obtinentur: ergo. R. N. ant. universaliter sumptum. Pa­ tet in sanitate corporali quæ causatur per sacramentum exire mæ-unctionis ex opere operato, et tamen non causatur infallibili­ ter. Et id maxime verum est quando effectus causali ex opere operato habentur per im­ petrationem , ut in casu ; quamvis enim Deus ex ipsa dignitate operis moveatur ad effectus pro quibus offertur, sæpe tamen obstare possunt rationes sive ex parte sub­ jectorum , sive cx parte Dei .· sic, quamvis peccator vi hujus sacrificii obtineat gratias sufficicntcsconversionis, non tamen semper convertitur, quia sua obduratione et mali­ tia ponit obicem : sic bona temporalia pe­ tita non semper conferuntur, quia saluti conveniunt. Dices 2’. Juxta sortitionem datam, et ea quæ hucusque diximus, omnes effectus sa­ crificii habentur per impetrationem, idque evidens est; res enim oblata et principalis offerens Christus, non est amplius mortalis et passibilis, sicque non potest amplius mereri ct satisfacere. Ergo hoc sacrificium est tantum impetratoriumet non salisfactorium, nec propitiatorium. R. dici propitiatorium etsatisfactorium ra­ tione effectuum; propitiatorium, quia im­ petrat remissionem peccatorum ; satisfactorium, quia impetrat relaxationem poena­ rum peccatis debitarum, impelratorium simpliciter, quia impetrat alia bona quæ nec sunt remissio peccatorum, nec relaxa­ tio pœnarum : est tamen etiam satisfactorium quatenus ex institutione Christi ap­ plicatur per illud ejus passio ad tollendas pœnas peccatorum. Dico 4°. Inter effectus hujus sacrificii, gratiæ sufficientes ad remissionem pecca­ torum tam mortalium quam venialium, ad augmentum gratiæ habitualis, ad donum perseveranti® et ad virtutes, infallibiliter conferuntur per hoc sacrificium; quia cum Dens nemini deneget gratias sufficientes, non est dubium quin maxime intuitu hujus >acrificii in quo dilectissimi Filii passio repix-cnlatur, eas conferat. At vero ipsa rei.ik.oio peixaturum, gratiæ augmentum, (Ionum perseveranti® et virtutes non cau­ santur infallibiliter propter obicem ex parte subjecti. Remissio aliqua pœn® injustis ta® vivis «piam defunctis causatur infallibiliter, quia nullus in ipsis ad hunc effectum est obex. Tandem bona temporalia non cau­ santur infallibiliter, quia non semper ex­ pediunt ad salutem. ARTICULUS IV. I De iis qui offerunt et pro quibus offerhir hoc sacrificium, necnon de ejus appli­ catione. QUANTUM AD OFFERENTES. Dico 1°. Christus est principalis offe­ rens, non solum quia hoc sacrificium in­ stituit et in sui memoriam celebrari pracepit, sed etiam quia per sacerdotes tan quam per suos vicarios et ministros offert; hi enim in persona Christi ejus verba pro­ nuntiant ac loquuntur, ac si ipse Christus loqueretur. Adde quod, secundum Apost. Heb. 7, Christus sempiternum habet sa­ cerdotium ; et cap. 8 , Necesse est eum habere aliquid quod offerat, alioquin haberet sacerdotium otiosum : non offert autem per se : ergo per sacerdotes. DicoW. Quilibet sacerdos rite ordinatas, etiam excominunicatus, est post Christum proprius et præcipuus offerens. Constat ex dictis de ministro consecrationis diss. præccd. art. 1. - Fideles vero etiam suo modo offerunt, mediate scilicet per sacerdotes : unde illa verba Canonis : Hanc igitur oblationem servitutis nostree, sed et cuncta familia luœ; et ista, vel qui tibi offerunt. Et hoc triplici modo. 1° Generaliter omnes fideles, non per aliquam actionem singulorum, sed quatenus sacerdos nomine totius Eccle­ siæ offert. 2° Specialiter assistende sacrifi­ cio et conformando suam intentionem in­ tentioni sacrificantis. 5° Specialius concur­ rendo ad sacrificium, sive per stipendium, sive per postulationem , sive per ministe­ rium celebranti exhibitum, sive per submi­ nistrationem necessariomm ad sacrificium. QUANTUM AD EOS PRO QUIBUS OFFERTUR. Dico 1". Offerri potest hoc sanrriicium pro omnibus hominibus viventibus, etiamsi infidelibus, schismaticis, hæreticis et ex­ communicatio, modo pro his non offeratur ian>;uam mu meiubru Ecclesiæ; sicut enim UE IIS QUI OFFERUNT ET PRO, etc. licet j ro liix omnibus orare , ita et sacrifi­ cium offerre. Vide qii® latius dixi de hac materia dis*ert. ‘2 de Religione, art. G. Pro/idelibus defunctis in purgatorio po­ test olferri. Itî Trid. sess. 22, cap. 2 et «an. 3; praxis et traditio Ecclesiae ; SS. Pa­ tres» Tertullianus de Corona militis cap. 5; Cyriiiiis Jerosol. Catechesi S M ystag. ChryMisl. Horn. G9 ad Pop. Antioch, ct alii. In veteri lege, ‘2 Macliab. 12, Judas jussit of­ ferri sacrificia pro mortuis. Halio esi, quia cum hoc sacrificium sit satisfactorium ct impelratorium, potest illis anunabus pro­ ie*-®: imo juxta Trid. sess. 25, cap. i, eo inter omma alia suffragia potissimum ju­ vantur. 5" Pro damnatis et infantibus deceden­ tibus sine baptismo non potest offerri,quia sunt in termino, et in inferno nulla est re­ demptio. I nde S. Augustinum dicentem r.ucliirid. cap. 110,quod quibusdam dam­ natio (iut tolerabilior per sacrificia; Auc­ tor intelligit de damnatione ad pœnas pur­ gatorii. Quod autem idem S. Aug. ibid, cap. 112 dicat : Existiment pœnas da in­ natorum certis temporum intervallis ali­ quatenus mitigari, non affirmat, neque dicit esse probabile, sed solum non tam aperte id es*c hæreliemn, sicut opinio qu® tract pœnas damnatorum aliquando esse finiendas. 4° Quantum ad beatos. Certum est 1° il­ lis non offerri sacrific.um, sed soli Deo; est enim sacrificium cultus latrie qua pro­ testamur Deum esse supremum omnium rerum creatarum Dominum. Unde cum Trid. se«s. 22, can. 5, dicit irijssa* licite celebrari in limiorem sanctorum, ei fideles ita petunt, non est sensus quod sam lis of­ feratur sacrificium, sed quod offeratur Deo m illorum honorem, id est,ingratiarum ac­ tionem pro beneficiis ipsis a Deo collaiis, et iu em nm memoriam, ut pro nobis interce­ dere dignentur in cadis, quorum meinoriam agimus in terris,utexplicat idem con­ cilium ibid. cap. 5, ex quo quidam honor accidentalis sanctis resultat, ut jam dicam. Certum est 2° quod non offeratur pro illi* sacrificium ut est propitiatorium et sathlactoriiim , quia carent omni culpa et potrstatem conficiendi sacrificium, conse­ quenter et applicandi ejus fructum : atque hanc esse Cbristi institutionem ac volunta­ tem probat Ecclesia· praxis, communi* *cnsus fidelium, et magna quoad hoc sacer­ dotum attentio. Aliunde si mm applicare­ tur, non esset ratio cur um potius prode*sct quam alteri; ita u: mi**.e fructu* nor ppht alii* remaneret in the-auro I cclr-i ··. II.< a d. m applicatio cmn *il «louai .>, SUiilCI quo.. selll i lac.a lion iCUdClClUr DISSERT VIII. ART. V. 208 1 Ml* hi Et eum probabilius sit, ut dictum est, es­ sentiam sacrificii consistere in consecra­ tione, etiam probabilius est hanc applica­ tionem debere fieri ante consecrationem , et adhuc melius ante sacrum, ut etiam ora­ tiones et preces præparatoriæ prosint iis quibus applicatur sacrificium. Et quanto specialior est applicatio, tanto magis pro­ dest sacrificium, caderis paribus ; quia quan­ to melius applicatur causa, tanto melius operatur. Petes 1° utrum qui ratione stipendii, vel beneficii, vel mandati superioris, tene­ tur applicare uni, possit valide applicare alteri? Dico valide, quia certum est quod non possit licite. R. affirmative; quia hanc applicationem facit ex potestate ordinis; qu;e vero jure divino ordini sacerdotali sunt annexa, ne­ que Ecclesia , neque ullus superior irritare potest, nulli enim potestati humanæ subja­ cet jus divinum : sicut ergo nemo potest irritare sacerdotis intentionem sacrificandi, ita nec applicandi. Neque refert quod superior possit irri­ tare vota religiosorum; ad hoc enim tan­ tum requiritur quod tollat obligationem voti, quoti subjacet potestati prælati, qua­ tenus in votis subditorum semper includi­ tur tacite hæc conditio, nisi superior con­ tradicat Vide quæ dixi de irritatione vo­ torum in tract, de Religione. At irritatio illius quod est juris divini, non subjacet ejus potestati. Petes 2° utrum liceat applicare sacrifi­ cium pro eo qui primo petet vel dabit sti­ pendium ? R. negative; quia forte ille nunc non indiget, aut est in dispositus et incapax fructus sacrificii : unde hanc praxim S. congrcg. Cardinalium sub Clemente VIII decimo quinio novembris 1605 , condem­ nas it tanquam periculosam, fidelium scan­ dalis et offensionibus obnoxiam, et a ve­ tusto Ecclcsiæ more abhorrentem. ARTICULUS v. Utrum valor sacrificii sit infinitus? Distinguendum est inter valorem et effec­ tum, seu fructum hujus sacrificii. Valor esi dignitas quam habet tam ex parte rei oblata quam offerentis principalis. Eructus seu ef­ fectus est id quod de facto confertur intuitu hujus dignitatis. Dico. Sacrificium mis«æ quantum c'tex se et quoad sufficientiam, e-t infinitum in­ tensive et extensive; habet tamen semper effectum finitum. /latio primat partis est, quia hoc sacri­ ficium, quantum ad substantiam, est itlem cum sacrificio cœnæ et crucis, est enim ea­ dem res oblata, et idem principalis offerens Christus ; sacrificiem autem tain cœnæ quam crucis fuit quantum ex se ct quoad suffi­ cientiam infiniti valons intensive ct exten­ sive. Ergo. Jlatio secundœ partis est, Γ quia alioquin sequeretur quod unum sacrificium sufficeret pro salute totius mundi et pro evacuando toto purgatorio, nec deberet ite­ rari; sicut, quia sacrificium crucis habuit effectum infinitum, nimirum solutionem pretii infiniti pro salute generis humani, unicum fuit, nec debuit iterari. 2° Patet cx praxi Ecclesiae plura sacrificia pro uno et eodem offerentis; ex sollicitudine sacerdo­ tum tot missas celebrandi quot personis se obligaverunt; cx communi sensu fidelium, qui putant majorem sibi fructum applicari si plures procurent sibi missas celebrari. In hoc conveniunt theologi. Sed quæstio est non parum implicata, unde proveniat ista limitatio effectus sacri­ ficii, quod secundum se est valoris infijti et posset producere effectus, syncategorematice saltem, infinitos tam intensive quam extensive. Imprimis constat inter theologos hanc limitationem non provenire ab intentione sacerdotis offerentis, quia licet ab eo pendeat ut illi vel isti sacrificium applicetur, applicatione tamen semel facta, non pendet ali ipso determinatio quantitatis fructus, quia causa semel applicata agit secundum virtutem sibi inditam. Et alioquin sacer­ dos foret quasi summus pontifex determi­ nans certam quantitatem indulgentiarum, modo plenariam, modo quadraginta anno­ rum aut dierum, posselque unico sacrificio totam pœnam abolere. Quidam itaque dicunt hanc limitationem provenire ex voluntate Christi qui sic insti­ tuit hoc sacrificium, ut, certum et limitatum i intmn effectum produceret, adeoque sa­ I crificium oblatum pro pluribus non æque prodesse cuilibet, ac si pro uno tantum offerretur : quia finitum quo pluribus distribuitureo magis decrescit ct minus singulis UTKL.il λ Al >11 sACKltlCli oil 1ΛΕ- datur. ΠΤautem colligunt 4· quia Christus instituit hoc sacrificium ut frequentaretur ergo non vo'uit ul haberet effectum infinitüin.2*Qüia licet resoblataet principalisoffcrenssint infiniti valoris, oblatio tamen ipsa sacerdotis est finiti valoris. 5°Quia,ut ratioci­ natur S. Th. in4,d. 45, q. 2,a. 4, q.2, inarginn. Sed contra, <> Melius est pluresjuvare «quarti unum ; si ergo suffragium pro mul» tis factum, tantum valeret singulis ac si » pro uno tantum fieret, videtur cpiod Ec«clesia non debuit instituisse ut pro aliquo «singulariter missa vel oratio fieret, sed «quodsemper diceretur pro omnibus fide«libus defunctis, quod patet esse falsum. » 4° Quia alias per unum sacrificium posset satisfieri pluribus stipendiis, quod est dam­ natum ab Alexandro VII in iiac proposi­ tione: Non esi contra justitiam pro plu­ ribus sacrificiis stipendium accipere et sacrificium unicum offerre. Admittit tamen hæc sententia quantum ad audientes missam, quod æque prosit pluribus audientibus, ac si unus tantum au­ diret, non precise quatenus pro ipsis of­ fertur, sed quatenus ipsi cum sacerdote offt run t ; tunc enim unusquisque illorum per­ inde offert ac si esset solus, sicque tot sunt oblationes quot assistentes, ac proinde nullusalteri obstat quominus fructum integrum offerenti respondentem percipiat. Alii censent determinationem quantitatis fructus, seu ejus limitationem non esse ex institutione seu voluntate Christi, sed pen­ dere ex devotione eorum pro quibus offer­ tur aut offerentium ; quia causa universalis, quale est sacrificium missae in ordine su­ pernatural! > agit secundum dispositionem subjecti, ita ut secundum se sit producti­ vum effectus infiniti syncalegoremalice in­ tensive et extensive; intensive, scilicet ma­ joris et majoris in eodem, secundum majo­ rem et majorem ejus dispositionem ; exten­ sive, non tot hominibus, quin pluribus in infinitum si darentur : unde sacrificium iiblatmn pro pluribus æque prodest singu­ lis, caderis paribus, ac si pro uno tantum nlFerreltir; quia cum valor sit infinitus et (ructus ejus mensuretur juxta devotionem lioiniiniin, nihil detrahitur dc fructu debito devotioni illius pro quo offertur, ex hoc •mod offeratur pro aliis; infinitum enim esi inexnauribile. Uuic sententia? favet S. Th. hic q. 79. a. ILL. TOME IX 20Q 0, ubi dicit : « Quamvis næc oblatio ex sui quantitate sufficiat ad satisfaciendum pro omni poena, tamen fit satisfactoriaillis pro quibus offertur, vel etiam offerentibus secundum quantitatem suæ devotionis ct non pro tota pœna. » Fundamentum hujus sententiæ politur ex infin ί dignitate, non solurn rei oblatæ, sen maxime principalis offerentis Christi, quæ limitari non potest ex oblatione fini­ ta sacerdotis : 1« quia in moralibus valor rei oblatæ non attenditur penes conditio­ nem ministri aut instrumenti, sed penes dignitatem principalis agentis; sic donum regis, sive fiat per ipsum regem , siv.· per legatum, est ejusdem valoris. 2° Sacrificium oblatum a malo sacerdote non inquinatur ab ejus malitia : ergo nec limitatur ab ejus imitate. 5° Hæc est differentia inter eucha­ ristiam ut sacramentum et ut sacrificium , quod ul sacramentum perficiatur per con­ secrationem tanquam per actionem phy-iCain, sicque fit a Christo ut ab inslnmvHfo physico, actiones autem Christi physice consideralæ non sunt infiniti valoris. At vero ul est sacrificium , spectat ad genus moris; est enim actio qua Christus ul prin­ cipalis offerens se offert Patri, se illi ut su­ periori subjiciendo ; el ideo h rc actio est theandrica seu reflexiva supra suppositum divinum, sicque valoris infiniti : unde Pa­ ter æternus iutuens hoc sacrificium non sistit in sacerdote, sed in illo respicit per­ sonam Filii sua merita el satisfactiones of­ ferentis, quæ oblalio est infinite illi accepta, quantumvis sacerdos sit non solum finitus, sed etiam malus. Sicut ergo sacrificium crucis fuit infiniti valoris ad merendum et sa­ tisfaciendum, nunc, cum Christus non pos­ sit amplius mereri nec satisfacere, sacrifi­ cium altaris, quod est idem quoad substan­ tiam , est infiniti valoris ad applicandum ista merita et istas satisfactiones, nec limi­ tatur nisi defectu eorum pro quibus olf< r· tur aut qui offerunt. 4° Favet huic senten­ tia' Ecclesiae praxis : Ecclesia enim offert omnes missas pro salute lotius mundi, pre omnibus fidelibus vivis el defunctis, pro summo pontifice, rege, episcopo, etc. Ergo inlelhgit nihil per hoc tolli ab eo cujus missa esi propria. A’i dicas nihil quidem tolli per hanc generalem oblationem pro omnibus, bene tamen per specialem pro pluribus in particulari . contra. Si frtu-u- 5 « » « » ·· 210 U I"" ,0'. DISSERT. V1JI. ART. V. sacrificii sit finitus et limitatus ex voluntate I in gratia, nec majorem mereri po«unt, et Ctinsti, etiam per generalem oblationem tamen non remittitur cis |o;.i pojfla per aliquid tollitur; nam ratione hujus genera­ unum sacrificium. 2° In obduratis cl irppœlis oblationis, aliquid corresponde! omni­ nitentibus, hæreticis et infidelibus nulla est bus, alioipiin inutile foret pro illis offerre. devotio : ergo nullum fructum recipiunt. Admittit nihilominus hæc sententia hoc 5° Intentio fidelium dantium stipendia pro sacrificium debere frequentari, recte Ec­ missis est ut illis solis specialiter applicen­ clesiam plura offerre pro uno et eodem, me­ tur et non aliis. Ergo. rito curare sacerdotes ut tot celebrent quot /{. ad primum, non omnes animas pur­ acceperunt stipendia, quia quodlibel sacri­ gatori esse in æquali gradu graliæ, neque ficium suum effectum limitatum confert : percipere fructuum sacrificii, nisi inquaiitem majorem effectum applicari procuran­ I tmn meruerunt in vita ut sibi prodisset ti pro se offerri sacrificium, quia major est po-t mortem, ut diximus ex S. Augibtino. erga illud ejus devotio ; el revera injustum Ad secundum. l°Xon solumdcvotioillim cs§e plura stipendia recipere pro uno sa pro quo offertur sacrificium attenditur, sed crilicio, quia 1° stipendium non datur pro etiam devotio offerentis el procurantis safructu sacrificii, alioquin esset simomacinn, ciificium : neque ista devotio supponit sed in sustentationem vitæ, titulo ministe­ semper charitatem ; est enim devotio, juxta rii exhibiti, cui non debetur ultra quod est Anci. 2 2, <;. 82, a. 1 et 2, prompta volup­ lege vel consuetudine taxatum : unde qui tas exsequendi ea quæ pertinent ad Di i cul­ plus accipit pro imo el eodem sacrificio, tum : unde est actus religionis qui potest peccat contra justitiam; 2° quia intentio ! esse sine charitatc. Itaque devotio offeren­ conferentis stipendium non est tantum ut tium et procurantium est prompta voluntas sibi frm tus sacrificii applicetur, sed etiam ut pro se vel pro aliis offeratur : devotio ut per multij licala sacrificia cultus Dei au eorum pro «piibus offertur, est prompta gealur et tam vivi quam mortui magis ju­ voluntas ut pro se offeratur. 2° Hæcsen;en­ ventur : licitum tamen esse æque speciali­ tia intelligenda est praesertim de valorcsater offerre gratis, non accepto stipendio, ti.'factorio, quoad valorem enim impetiatqpro parentibus, amicis, aut quibqscumque riinn, videtur quod sit independens a devo­ aliis. Si ita est, implies, quare pii ac reli­ tione illius pro quo offertur ; quia non giosi sacerdotes recusant accipere stipen­ impetrat per modum orationis, quæ est dium quando volunt offerre pro seipsis, limia et debet esse proportional» rei qlniparentibus aut amicis? It. eos prudenter ncmlæ, sed per oblationem rei valoris infi­ agere : 4° ob probabilitatem sentemi.c con­ niti ; et cum aliunde impetratio non suppo­ nat dispositionem cx parte illius pro q m traria·; 2° quia in hoc ipso habent specia lemdevotionem erga mysterium, ct sibi, impetratur, sed innitatur soli divina: im '·parentibus aut amicis acquirunt fructum ricordiæ, valor impetratoriiis potesl dei qui respondet stipendio. absolute infinitus syncatpgorepaalice , I.·..· Quantum ad praxim Ecclesiæ quam pro- est, pro omnibus hominibus et pluribus in ferl S. Th. quæ scilicet solet offerre specia infinitum si darentur; idque videtur cin­ liter pro aliquo et non specialiter pro om­ forme praxi Ecclesiæ, quæ olfert pro salute nibus , cum deberet offerre specialiter pro totius mundi. omnibus,si æque omnibus prodesset ac. uni : Ad tertium, respondet Nugno,ita in­ respondetur i° Ecclesiam prudenter sic tendere simplices fideles cx ignorantia vir­ agere propter probabilitatem sententiæ op- tutis hujus sacrificii, et idcirco existimant positæ.ut jam dictum est; 2°idita fieri ra­ aliquid minui de sacrificio si pro aliis o tione fi udus resultantis ex opere operantis ratur, decipiuntur tamen maxime : iiiiilc qui finitus est, nec æque prodest omnibus mm tenetur sacerdos simplicitati illnrmn ac uni. 3° Est el altera Ecclesiæ praxis, de correspondere, neque expedit ut de ista qua supra, quæ huic opponitur. veritate doceantur. E contra Cajcnatiis di. it Oppones insuper contra hanc secundam eos esse arguendos, et instruendos proptet sententiam. 1 Omnes animæ in purgatorio hanc indevotionem erga alios, sacrifie, mi videntur esse in ultima dispositione ad re minus ipsis profuturum. musionem lotius pœnæ , sunt enim omnes Pro hac secunda sententia ptusquam Iri- I DE STIPENDIO MISSARUM. gint3 auctore* tam domesticos quam extra­ neos citat Eranciscus a Jes. M. Carmelila excalceatus, tract. 3 de Sacrificio m>ssæ cap. 5, punct. 3, dubio unico. Prima tamen videtur hodie communior inter recentiores, aut potius, meo saltem judicio, plerique non salis distinguunt inter utramque. C;eteruni utraque est probabilis, el quamvis in secundam propendere videar, agnosco tamen neutram esse certam,sed quamlibet pali suas difficultates : unde pro praxi con­ sultum est, ul celebrans olferal specialiter iu quantum potest et debet pro bis pro qui­ bus tenetur offerre ex justitia, pro his au­ tem pro qujbus simul olfert ex cbaritate, pietate, amicitia , aut alio titulo gratuito , olleral quantum potest. ARTICULUS VI. De stipendio missarum, per quee'tiunculas ? Petes 1° utrum sil licitum accipere sti­ pendium pro missa? It. affirmative, si missa non sit aliunde obligata ; quia non aciipitur pretium pro sacrificio, quod foret simoniacum,sed pro sustentatione sacerdotis, titulo ministerii quod præslat; habet enim jus exigendi ne­ cessaria ad sacrificium ab eis qui illud pe­ tunt; inter autem necessaria ad ministe­ rium computatur sustentatio sacerdotis, non minusquam vinum, cera, minister, etc. Et quia sacerdos dives idem præstat minis­ terium, potest æque ac pauper recipere stipendium. Vide quæ dixi de Simoniaa. 5, conci. 2 et consectario primo. Dixi, si missa non sit aliunde obligata, puta titulo vel beneficii, vel legali vel sti­ pendii prius accepti. Ita declaravit S. congreg.cardinal.sub Urbano VIII, anno 162S; et patet ex his quæ dixi art. præced. non posse scilicet plura accipi stipendia pro eo­ dem sacrificio. Quod etiam verum est ta­ metsi stipendium esset infra taxationem , quia hoc ipso quo illud acceptasti, te ad integram missam obligasti, el ideo tot mis­ sas teneris exonerare quot stipendia etiam minuta accepisti. El ita definitum est ab eadem congregatione ct ab Innoccntio XII, I bulla Nuper, anno 1697. Petes 2° utrum «.altem sacerdos non pos­ sit per unata missam satisfacere duobus stipendiis, applicando uni pariem solitam, el alteri snbi propriam? 211 R. negative. Id imprimi® pm’rbnit UrbauiL· VIII et damnavit Alex-u.J r VII, in hac propositione*. · Duplicatum stipendium » potest sacerdos pro eadem missa licite » accipere,applicando petenti partem etiam ■» specialissimam fructus ipsimel celebranti » respondentem; idque post decretum Ur» bani VIII. <» Ratio est, quia incertum est an banc portionem possit sacerdos a se abdicare : item incertum est ex ejus dispo­ sitionibus an et qualem quantumre fruc­ tum percipiet; ei autem qui dal cerium sti­ pendium , non satisfit per incertam solu­ tionem. Petes 5° quantum stipendium liceat exi­ gere ? R. Licet exigere stipendium taxatum ab ordinario, vel a consuetudine ■ sicut ta­ men potest ex cbaritate vel amicitia minus accipere,ita potesl majus ex liberalilatedantis. Item potest accipere maju* taxato. pro labore exlrinseco, puta, celebrandi tali ho­ ra, aut tali loco. Petes 4° utrum qui accipit pinguius sti­ pendium possit per alium satisfacere, col­ late illi minori stipendio, ju-io tamen, alia parte stipendii sibi retenta? Ii. negative. Palet ex bulla Urbani VIII Cum sœpe contingat, el ex condemnatione hujus propositionis ab Alexandro V II : n Post decretum Urbani polest sacerdos cui » inissæ celebrande traduntur per alium » satisfacere collato illi minori stipendio , u alia parte stipendii sibi retenta. < Id autem hodiernus pontifex Benedictus XIV, de­ creto dato tregesimo junii 1741, prohibuit laicis sub pœna excommunicationis, et cle­ ricis sub pœna suspensionis ipso facto in­ currentis et papa reserva æ. Ratio est, quia nullo titulo relinere potesl partem stipendii, totum enim datum esi pro cele­ braturo : unde huic facit injuriam retinendo partem, et tenetur illi restituere. Tres casus excipiuntur ab hac resolu­ tione. Primus est, unando pinguiu* sti­ pendium datum est in gratiam solius acci­ pientis, ut bene illi sil, puta, quia esi vel amicus, vel propinquus, vel pauper; tunc enim adest consensus tacim* dantis. Secundus casus esl*si stipendium pro­ veniat ex beneficio; iiciu necessario sunt eubcundæ. » Petes «“utrum qui plura pinguia stipen­ dia missarum accepit quæ -latino tempore non potest persolvere, ρο—it dicere alien idjuva me, postea adjuvabo te? ii. ut nulii probabilius videtur, affirma­ tive, quia adjuvans non sibi legit sed al­ teri, neque accipit stipendium pro sacro , -cd reddit obsequium pro obsequio. Ineuper videtur par utriusque conditio: sicul •nim adjutus hodie accepit pinguia, poterit alter similiter accipere. Petes 6° utrum qi»i accepit pecunias pr< missis , possit in alios transferre pro mer­ cibus, puta, pro libris? Quaestio potissimum procedit de iis qui speciem quamdam nego­ tiationis hac in re exercent. /I. 1“. Hanc praxim esse periculosam; jure enim timendum est ne congregando multas missas et exspectando emptores, diutius differantur, et ne tradendo missas promiscue et sine delectu omnibus empto­ ribus, quandoque omittantur. B. 2°. Si ex venditione mercium reci­ piat plusqiiam stipendium acceptum, illi­ citum est et obnoxium restitutioni auctarii v. g. pretium commune tuæ mercis sunt decem florcni, quæ sunt stipendium taxa­ tum pro vigenti missis; tu petis viginti quatuor peccas et teneris restituere quatuor solidos; tum quia vere relines partem sti­ pendii viginti quatuor missarum . ideoque incurrit censuram ; tum quia indebite gra­ vas emptorem qui, si habuisset pecunias, emisset mercem inferiori pretio. /». 5°. Supposita certitudine morali quod missa: suo tempore celebrabuntur, item supposito quod non recipiatur plu-quam acceptum stipendium, si merces sint emp­ tori æque gratæ et utiles ac ipsæ pecuniæ, non videtur illicitum, inde enim nemini infertur damnum aut injuria. Si vero merces sint emptori minus gratæ et minus utiles quam ipsæ pecuniæ, mer­ ces tamen accipit quia caret stipendiis et mavult celebrare cum tali stipendio quam sine ullo, videtur illicitum ct obnoxium restitutioni damni quod inde patitur emp* tor, quia habet jus ad lotam utilitatem pe­ cuniarum quæ datæ sunt pro solo cele­ brante ; hoc autem jus violatur tradendo illi pro pecuniis merces minus utiles et mi­ nus gratas, quas etiam aliquando inferiori pretio vendere cogitur. Utrum autem in hoc casn incurratur censura a Benedicto XIV lata? Videtur quod non; quia censuræ non inciirrupiur nisi sint expressæ in jure : Incantem casita I non exprimitur iu dicto decreto; neque i nim tradens merces communi pretio par­ tem stipendii proprie retinet. Petes 7“ utrum qui unam missam pro DE STIPENDIO MISSARUM. 2ί> qua recepit stipendium omittit, pcccet dinalis de Lugo, Petnis Ledesma , Villalo mortaliter? bos, Ripa, Diana, Garcia et alii : hi autem Λ. probabilius negative. Quia gravitas fundantur in concil. Trid. sess. 22 de Re peccati in hoc casu non debet æstimari cx format, cap. 1, ubi spatium duorum men­ eo quoti bonum sacri præstet quolibet bono sium absentiæ in canonicis cathedralibus temporali, alias qui simile stipendium pro reputatur quid modicum. qualibet oratione accepisset, peccaret mor­ Fateor equidem duos menses vel etiam taliter eam omittendo; sed æstimanda est unum mensem non esse modicum, sed gravitas hujus peccati ex damno quod pa­ longissimum tempus animabus in purga­ titur his pro quo sacrificium erat appli­ torio patientibus ; at si inde æstimandum candum : hoc autem damnum in genere foret modicum tempus, ne vel per unum damnorum spiritualium non censetur gra­ diem possint sacrificia differri ; iis enim ve, cum possit levi stipendio redimi. Neque animabus vel unus dies, imo una hora es» simile est de sacrificio debito ex voto, vel tempus longissimum. Recurrendum est ita· juramento, quia in hoc casu gravitas ma­ que ad aliud, scilicet ad jus et ad volunta­ teria! desumitur excultu qui exhibetur Deo tem dantium stipendia. Porro cum ma­ per sacrificium, est autem gravissimus cul­ gnum praesertim numerum missarum petunt tus etiam per unum sacrificium Deo exhi­ ab aliqua communitate , vel a particulari­ bitus, ideoqne gravis materia:ita Francis­ bus, sciunt communitates praecipue habere ais a .les. M. post. Thomam Sanctium, suas quotidianas obligationes sive cx fun­ Fagundes, Palaum, llerinx, etc. dationibus, sive ex stipendiis prius accep­ Petes 8° utrum liceat differre celebratio­ tis, aut hinc et inde minulatim obvenien­ nem missarum pro quibus acceptum est tibus ; quapropter non censentur velle ut statim et continuo missæ quas petunt, le­ stipendium, et quamdiu? R. 1° Differre diutius quam par est plu gantur, sed intra rationabile tempus judicio res missas, est peccatum mortale obnoxium prudentum, attento jure, taxandum. Cæterestitutioni. Quia sicut est peccatum mor­ rum quod probabiliter censuerunt graves tale diutius sine causa differre solutionem theologi, quodque nobis probabile videtur debili temporalis, ex qua dilatione sequitur simpliciter exponimus, judicium melius grave damnum creditori cum obligatione sapientis libenter audituri. reparandi istud damnum, ita similiter et a Petes 9 ' utrum parochus vi sui beneficii fortiori de debito spirituali, Hinc damna teneatur aliquoties celebrare pro suis pabilis prorsus est praxis eorum qui missas rochianis non accepto stipendio? missis sine numero accumulant ct qui, ut R. affirmative ex Trid. sess. 25 de Re­ dicunt, thesaurum missarum faciunt. format. cap. 1, ubi dicitur: «Cum praeII. 2° Tempus celebrandi missas aesti­ «cepto divino mandatum sit omnibus quimandum est ex voluntate rationabiliter i>bus animarum cura commissa e·t, oves præsumpta conferentium stipendia : unde «suas agnoscere, pio his sacrificium ofsi petant missas pro necessitate tratbeunte ■»ferre, etc.» Neque id potest intelligi de Inc. et nunc urgente, ut pro agonisante, pro generali applicatione ; plus enim debet suis fœmina parturiente, pro lite hodie deci­ ovibus quam cæteris fidei bus quibus tamen applicat generaliter sacrificium, ideoqne denda, etc., non possunt differri post tran actam necessitatem sine peccato ct sine -ine stipend o, quia duplici obligationi < x obligatione rc-tituendi non solum damnum justitia non pote>t sati facere per unum inde secutum spiritualiter vel temporaliter sacrificium; ct ita declaravit congregatio cardinalium Mib Urbano VIII. pro qualitate damni, sed etiam stipendia. Quoties autem tiebeat sic celcbnre pro Si vero mi-sæ petamur pro communibir ilis parochianis, incertum est. Ouidam di­ necessitatibus aut pro defunctis, sacra con gregatio sub Urbano VIII det< rminavit non cunt omnibus diebus dominicis ct f< siis plura suscipi sacrificia «piam quæ intra qu Im* sci icet parochiam tenentur audire modicum tempus possunt cel< bran · hoc mission ; alii, dominicis diebus et Γ—lis autem modicum tempus quidam extendunt solemnioribus lautum; alii, festis 'ulenuiiad unum mensem, quidam ad duos, quidam Ims prima· et secumlæ classis, quisque sua ad plus. Pro duobus mensibus citantur car­ arbitrio· Nobia videiur probabilius id re· DISSERT. VIII. ART VII. 114 I linquendum esse judicio prudentum attenta quantitate fructuum beneficii. Quis enim adiget parochum cui redditus beneficii non sufficiunt ad victum et amictum, ut toties celebret pro parochianis sine stipendio, quoties tenetur is cujus beneficium est pinguissimum et superabundans? Petes 10e utrum qui accepit stipendium pro missa votiva aut de requiem, satisfa­ ciat celebrando missam diei occurrentis? 7?. affirmative, quando non agitur de feria, sed de aliquo sancto ; quia intercessio hujus sancti et devotio specialis celebrantis supplent orationes proprias missæ votivæ. Neque foret graviter culpandus etiamsi in foria servaret ordinem missalis. Intellige tamen modo non sit celebranda missa pro defunctis in altari privilegiato, alias extra festa duplicia, indulgentis non suffraga­ rentur defunctis. ARTICULUS VII. I 1^ De missis privatis. Quamvis nullæ missæ sint omnino priva­ tae, cum in omnibus sit minister publicus offerens pro omnibus, ut mox dicam ex Trid. usus tamen invaluit ut dicantur mis­ sæ privatæ quæ fiunt absque publico con­ venta, aut in quibus nullus praeter sacer­ dotem communicat : utrasque, sed praeser­ tim ultimas tanquam illicitas damnant hærctici, eaque de causa I.ulherus librum edidit de abroganda missa privata, sua­ dente ut ipse falelur, diabolo. Contra quos Dico. Missæ private sunt licite ct pro­ banda. ! Prob. 1° ex concil. Trid. sess. 22, c. 6, ubi postquam significavit se optare ul fi­ deles singulis missis adstantes communi­ carent , addidit : « Nec tamen si id non » semper fiat, propterea missas illas in qui» bus solus sacerdos sacramentaliter com» inimicat, ut privatas et illicitas damnat, » sed probat atque adeo commendat : si» quidem illæ quoque missæ vere commii>· nes censeri debent, partim quod in eis » populus spiritualiler communicet, partiin » vero quod a publico Ecclesiæ ministro, ■ non pro se tantum , sed pro omnibus fi» delibus, qui ad corpus Christi pertinent, » celebrentur. » Prob. 2° evertendo prxcipiium funda­ mentum hæreticorum. Nullum exstat in sa­ cri' litteris præceptum non celebrandi nisi in cœtu publico , vd nisi adslantos com­ municent : ergo. Prob, ant. Si essfet ali­ quod præceptum in S. Scriptura, colligeretur potissimum, ut volunt hæretici.ei his verbis Christi ; IIoc facite in meam commemorationem ; quia Christus >,onso­ lum sacrificavit, sed etiam discipulis distri­ buit : atqui inde nihil probant hxrctici : ergo. Prob. min. Quia, ut jam alibi dixi­ mus, Christus his verbis non omnia quæ tunc fecit præcepit fieri, et ea ratione at­ que eo ordine quo fecit; alioquin non nbi vespere coram duodecim et exclusis foeminis, liceret celebrare : præcepit itaque Christus ut Apostoli et eorum successore; offerent sacrificium, et de :ilo participarent, quia hoc perlinet ad rationem sacrificii Item eisdem præcepit ut fidelibus distri­ buerent, non tamen omni tempore, loco et quibusvis personis, sed quando, ubi et quibus (cum id non pertineat ad substan­ tiam sacrificii, ut infra dicam), reliquit dis­ positioni Ecclesiæ. Ergo. Quod opponunt ex Apostolo diluetur infra. Prob. 5° ex traditione. Acta S. Marcelli referunt ipsimi sacrificasse in domo Lucinæ. S. Gregorius Nazianz. Orat. 19 in lau­ dem Patris sui, asserit ipsum in cubiculo suo celebrasse, et ipsum S. Gregorium in privato oratorio etiam celebrasse referi So­ crates I. 9 Hist. Tripartite c. 8. Paulinib in vita sancti Ambrosii narrat ipsum in qua­ dam domo trans Tiberim sacrificium ob­ tulisse. S. Paulinus Nolanus, teste Uranio, paulo ante mortem celebravit in altari prope lectulum prâpafato. S. Lucianus martyr vulneribus attritus et altari destitu­ tus supra pectus suum celebravit, ut referi Philostorgiib I. 2 Hist. Eccl. En missæ sine conventu publico, etiam sine communione adstantium, saltem in exemplis S. Paulini et S. Luciani. S. Chrysosl. Horn. δ in Epist. ad Ephcs. testatur se a sacrificio non abstinuisse quamvis nemo communicaret ; referentur verba in sol. arg. S. Gregorius Horn. 57 in Evang. scribit Cassium Narniensem quoti ­ die celebrasse, sive adessent communican­ tes, sive non. Concil. Agathense an. 506, can. 21, permittit oratorium piTeatmC . in quo missa sine cœtu publico extra majores solemnitales celebraretur. Legatur. I? can. i 18, jubel ut laici communicem ter in anno, l scilicet dic Nativitatis Domini, Paschalis el 215 DE MISSIS PR1VAT1S. Pentecostes ; canone autem 47, mandat nt crarc nisi fideles participent sacramentaliomnes missam audiant diebus dominicis : ter, sed quia habent jus participandi, et ergo debebant pastores missam cel< brare, legitime petentibus denegari non potest, “t si nullus vellet communicare , subinde* cumque accipiunt, unum ct idem corpus ]ue frequenter celebrabatur sine adstan- Christi accipiunt. yld secundum. Per dominicam cumam, timn communione. Pratcrea tempore Honorii et Theodosii non intelligit ibi Apostolus eucharistiam, numerabantur Constantinopoli nongenti sed convivium commune quod olim fiebat el quinquaginta decani, cod. de sacro­ in commemorationem c.œnæ ultimæ Christi sanctis ecclesiis, I. JVon plures, Cornelius cum Apostolis , ut alibi dixi ; non enim in papa apudEuscb. I 6 Hist. c. 45, dicit ini­ eucharistica mensa unus esurit, alter ebrm> to schismatis Novatiaui esse Roma; qua­ e-t, nec alter alterum excludit, dives pau­ draginta presbyteros, quorum numerus perem, ut loquitur Apostolus. jioslea multum excrevit. Ad quid autem Obj. 5° ex traditione. S. Chry«o«t. Hom. tot sacerdotes, si una lanium missa com­ 5 in Epist. ad Ephes, dicit : « Frustra <·Ί munis sit in die celebranda ? Item ab incu­ ·> quotidianum sacrificium , frustra adstanabulis Eccli'siæ plures praeter pastores or­ » mus altari, nemo est qui participet. >» Et dinati sunt sacerdotes; poterant ergo hi cele­ infra dicit melius esse non adesse, quam brare. nec tenebantur communionem dare. adesse non communicando : « An non ( -as privatas. sas celebrat in festo Nativitatis Christi: /»’. 7V. conscq. Imo contrarium omnino item multi pluribus missis ex devotione sequitur ex ejus v< ibis siquidem inde con­ intersunt eodem die : tenebunturne om­ stet ipsum non abstinuisse a sacrificio, nes assistentes in his omnibus missis eodem quamvis nemo in eo communicaret, ut dixi die pluries communicare? aut null®, seu in probationibus. Improbat ergo tantum illicit® erunt istæ missæ? Apage deliria. sanctus doctor socordiam fidelium in par­ Prob. 4° ratione. Salvatur essentia sa­ ticipando fructu hujus sacrificii per com­ crificii sine assistentibus aut communican­ munionem , non ipsum sacrificium sine tibus : ergo licite offertur sine illis. Prob. communicantibus celebratum, cum ipse sic. ant. Essentia sacrificii est in ordine ad co­ celebraret. Dicit quidem. Frustra adita­ lendum Deum, ad ipsum placandum, et il­ mus altari, sed hoc per ordinem ad finem li satisfaciendum pro peccatis : atqui hoc secundarium sacrificii qui est refectio spi­ lotum salvatur sine assistentibus aut com­ ritualis : dum autem addit melius esse eum municantibus : quod enim fideles illius per non adfuisse, loquitur more oratorio, i !xacramentalem communionem sint partici­ que spectat assistentes, non ipsum sacrifi­ pes, est quidem finis eucharistia» ut est sa­ cium. cramentum, non ut est sacrificium, nisi se­ Jnsl. 1°. Canon. 10 Apostolorum juM cundario. excommunicari præsentes sacrificio, qui Solvuntur objectione). ncc sanciam communionem percipiunt. Objiciunt 1° hærctici verba Christi, Hoc Ergo. facite, etc., sed horum solutionem habes Jl. hoc canone ad Mimmmn præcipi ad probatione secunda. stantibus ut communicent, sed non pro­ Obj. 2". Apost. 1 Cor. 10, appellat pa­ hiberi sacerdotibus ne sacrificium cele­ nem quem frangimus participationem cor­ brent dum nullus communicat. Verum ne­ que id præcipitur adstantibus, sed præciporis Christi : ergo sacerdotes dum c4: Ul sacerdotes Dei, inquit, quotidie celebra­ mus, hostias Deo ct victimas præparcmus. S. Aug. Epist. 118, c. 2 : sllibi nul­ lus dies intermittitur quo non offeratur. 2" Palet ex universali Ecclesiæ praxi. 5 ;a maximis bonis quæ toti Ecclesiæ et sing ; ifidelibus c.x hoc sacrificio obveniunt : mi e venerabilis Beda apud Gabrielem Lcct. 7 in Can. ait : n Sacerdos non legitime im »dilus, celebrare omittens , quantum i ■< eo est privat S. Trinitatem laude cl g - n.i, angelos lælilia, justos subsidio vel levius secundum quantitatem anticipationis vel dilationis : quidam ad peccatum mortale de­ terminant quadrantem, quidam semihoram, quidam tres quadrantes,aliitandem horam, et hoc ultimum, seclusoscatidalo, non videtur improbabile, quia tam lex qua· est tan­ tum rubrica quam consuetudo, non viden­ tur tam stricte obligare. Excipiuntur quidam casus. 1° Casus ne­ ces· itatis; sic propter infirmum communi­ candum, alias sine viatico moriturum, licet statim post mediam noctem celebrare. 2- Propter confessiones excipiendas, solem- ! nes exequias, supplicationem, concionem autsolemnitalem officii, ubi cstcuiHuelwio celebrandi post solemm* sacrum,mu It is vi­ detur lici tum celebraro una Iona post me­ ridiem. 3° lu festo Nati vit..ns; ohm etiam . sabbato Sancto celebrabatur de nocte, sed ille ritus pru sabbato Sancto non est am­ plius in usu.4« Ex consuetudine; sicGalli, Belga·, Germani, solent celebrare in hicine hora quinta matutina circiter, propter com inoditatcm domesticorum, o-Episcopi > \ privilegio vel consuetudine possunt i; ; hora ante auroram, et una post meridiei ceh brarc, vel facere prose celebrari :uiu'i idem dicunt de regularibus privilégia:!.·, sed alii opponunt hujus privilegii rcvni tionem per Trid. sess. 22. decreto Dc ob servandis, etc., ubi prohibetur <■ nesacei» dotes aliis quam debitis horis celebrent . » non obstantibus privilegiis quibihciiin >» ipie. ;» De quo dicam art.seq. Dico .T·. Celebrare sine causa ante rcci tatum Matutinum cum Laudibus, non e· peccatum mortale, est tamen veniale;! aliqua causa vero, etsi non mullum grav nullum e.-t peccatum. Est communior. Jlatio primte partis est, quia præce; tum obligans sub mortali recitare .Matini num et Laudes ante missam erui non pote·!, neque cx jure, nullibi enim in jure reperitur, sed tantum in rubricis missalis de de­ fectibus missæ: inter alios numeratur. missam celebrare non prœmisso matu­ tino, quod non importat gravem obligatio nem: neqiie cx consuetudine; quainvienim sit pia et laudabilis consuetudo pr.r mittendi .Matutinum missæ, vix tamen ullps eam apprehendit ut graviter obligantem : neque ex natura rei ; tum quia non est con­ nexio necessaria inter ollicium et missam , cum -æpe celebretur missa votiva, vel de requiem, quando fit ollicium de feria aut de aliquo sancto; tum quia missa non dicit majorem ordinem ad Horas canonicas «piam Horas canonica: inter se : sicut ergo non est peccatum mortale secundum omnes inver­ tere prdinem Horarum, puta, dicere Sex­ tam ante Tertiam ; ita nec dicere missam ante Matutinum. Datio secundie partis est, quia rubrica et consuetudo important aliquam obliga­ tionem, estque aliqua indecentia, quodeum Matutinum sit officium noctis et qudam præparatio ad missam, missa vero et olli- DE LUCO CELEBRANDI. enim diei, proponatur missa Matutino. Jlatio lerliœ partis est, quia ad tollen­ dam levem obligationem sufficit causa levis: unde nulla est culpa celebrare non promis* so Matutino, si prolatus pracipial, si quis petat missam celebrandam statim, si multi vel tina ,persona gravis exspectat, etc. Ilæc vero intelligenda sunt dc missis pri­ vatis : celebrare enim missam conventnalem solemnem ante. .Matutinum ct Laudes in choro persoluta, in iis ecclesiis ubi Ho­ ra in choro publice cantantur aut leguntur, mortale peccatum plerumque censent theo­ logi, tum ob scandalum, tum quia hoc e-t contra generalem omnium ecclesiarum consuetudinem in re gravi, spectante pu­ blicum Dei cukuin ct bonum Ecclesiæ regi­ men. ARTICULUS IX. De loco celebrandi. Nascente Ecclesia primos Christianos ha­ buisse ecclesias, seu loca specialia a priva­ tis æilibus distincta, tum ad orandum ct virbuin Dei prædicandum , tum ad sacrifi­ candum, constat ex Apostolo 1 Cor. Ii : Convenientibus vobis in ecclesiam....... miMquid domos non habetis ad mandu­ candum, aut ecclesiam Dei contemnitis ? 11 cap. 14 : Mulieres in ecclesiis taceant; 5» quid autem volunt discere, domi viros suos interrogent. Unde Philo apud Euselium I. 2 Hist. Eccl. c. 16, vel 17, secun­ dum diverses editiones, loquens dc primi* lidelibus, dicit : Est in singulis locis con­ secrata orationi domus.... in qua honestœ et castœ vit® mysteria celebrant. At sæviente persecutione, sacrificium of­ ferebatur in quocumque loco, in agris, in solitudine, in navibus, in carceribus, in diversoriis, ut scribit S. Dionysius Aleland. apud Euseb. lib. 7 Hist. Eccl. cap. 22; frequentius tamen in privatis fi­ delium domibus, in locis domorum supe­ rioribus vel subterraneis, in carceribus et in cœmeteriis, seu catacumbis : ubi vero ; deferbuit persecutio, erecta· sunt sacr' ædesad divina mysteria peragenda , quos inajores nostri vocaverunt templa, eccle­ sias, dominica, oratoria, martyria, et insigniores, basilicasEx constanti Ecclesiæ consuetudine lau­ dabiliter ecclesiæ dedicantur et consecran­ tur, seu benedicuntur, non solum ob rei e- i 219 renliam mysteriorum, sed etiam propter nostram utilitatem. — 2- 83. a. 3. ad — Nam, ut ait Auctor, Eirtufem quamdam spiritualem adipiscuntur per consecra­ tionem, quod non est ita accipiendum quasi sint susceptivæ gratia· aut qualitatis spiritualis, sed quia Deus in eis es' prasens speciali modo ad arcendos dxmones , ad excitandam fidelium devotionem, eorum preces exaudienda- ct dimittenda peccata. Sic in antiqua lege Salomon solemniler de­ dicavit Templum, 5 lieg. 8 ; sic po>t conta­ minationem gemium legimus iteratam de­ dicationem sub Juda .Maehabxo 1 Machab. 4; neque enim i-ta coii-< < ratio perlinebat ad cærcmonialia quæ per novam legem erant abroganda , sed ad moralia quibus proscribuntur divini cultus et religionis officia. Dico 1°. Extra ecclesiam ab episcopo consecratam, aut ab eodem vel allero de hujus licentia benedictam, aut extra orato­ rium ab cpi-copo deputatum celebrare si­ ne necessitate, dispensatione aut privile­ gio, est peccatum mortale. *· Constat ex variis textibus juri- de Conscc. d. 1, cap. Sicut, cap. Missarum, cap. Dic ergo,cap. Nullus, cx Sylvestro papa : « Nullus presbyter missa* celebrare præ» sumat nisi in sacratis ab episcopo locis, » qui sui particeps de cælero voluerit esse » sacerdotii ; >» id est, sub pœna suspensio­ nis. Et concil. Trid. ses-. 22, decreto de Observandis, etc. « Non patiantur (epi>» scopi) in privatis domibus atque omnino » extra ecclesiam et ad divinum tantum ■i cultum dedicata oratoria , ab eisdem or» dinariisdesignandaetvi*itanda, sanctum • hoc sacrificium a sæcularibns vel regula> ribus quibuscumque peragi.... non ob> stantibus privilegiis vel exemptionibus » ipiibusciimquc. · Cuin ergo hæ prohibi­ tione-sim dc re gravi et -ub gravi pu na , nempe suspensionis, obligant sub mor­ tali. Dixi 1°, sine necessitate. Equidem jus cap. Sicut citato, exigit summam necessi­ tatem; sed ex usu et concil TribuneiiM cap. Concedimus 50, ibid, minor necessi­ tas sufficit. Itaque licet extra ecclesiam aul oratorium deputatum celebrare t iam suo dio aut tentorio, 1° si ecclesia sit diruta aul combusta,cap. cit. Concedimus; ·>ιιι longa peregrinatione, in qua non repciiuii- I DISSERT. VIII. ART. IX. 8*0 tur ecclesiæ, ibid. 5· m castris; 4° in mari domibus privatis et omnino e.rtra eeek si absit periculum effusionis sanguinis, ut siam : monasteria autem noti sunt 4·»ιιι·ι, dum est tranquillum mare, aut aller sacer­ privatae, ut constat; neque omnino <\:u dos vel diaconus tenet calicem ; 5° si parva ecclesiam, quia nomine ecclesiæ v· niuiit ecclesia vel oratorium in solemni festo om­ etiam religiosorum claie Innocent. IV, bulla 24 ; Aicxan- quia ad reconciliationem sicut ad conse­ der VI, bulla 14. crationem. Eccle-ia aliud requirit quam Sed difficultas est utrum hæc privilegia celebrationem, ul iterum dicam infra. non sint revocata per Tridentinum cita Petes 1» quot modis polluatur et exse­ tum in probatione conclusionis? cratur ecclesia? ]{. Non esse revocata quoad facultatem P- Polluitur eccle-ia, 1° homicidio vocelebrandi in loci' privati' iionim mona­ luntario et injurio-o , si noti ipsi occieo, steriorum : qma Trtd. unium loquitur de . ul si per judicem occidatur, saltem sancit- DE LOCO CELEBRANDI. ttli ct immunitati locirive effundatur -an gins sive non 111 'i stranguletur ; cap. ProposuMi,Extra.deCon-ecral. i cclesiæ, '.ib, 5. tii. 40. i nde homicidium casuale , aut in amenti.! , vel in -m defensionem perpe raiiim. non polluit ecclesiam. 2° Polluitur ex copiosa et mortaliter in juriosa sanguinis effusione, cap. Ecclesiis, ile Consecr. d. 1. et cap. Si Ecclesia, Ex­ tra. 1.5. tu. 40. Non ergo polluitur ecclesia si effluant lautum qiiædam gutta· sanguinis, quia effusio dicit notabilem quantitatem , neque si p. rcussio non sit mortalis, ul ple­ rumque accidit in pueris rixantibus. Pro hoc utroque casu notandum est, suf­ ficere si vulnus fuerit inflictum in ecclesia, quamvis extra ecclesiam vulneratus ex eo moriatur aut sanguinem fundat. Similiter sufficit si foris exi'tens emisso telo, lapide vel glande occidat aut vulneret cum san­ guinis effusione existentem in < cclesia: non tamen si exi-tens in ecclesia occidat aut vulneret foris existentem, etiamsi vulnera­ tus ingressus in ecclesiam ibi moriatur aut sanguinem effundat. 5° Polluitur ecclesia humani seminis ef­ fusion voluntaria et mortaliter culpabili, sive coiiu, sive aliter; non sufficit tamen una vel'allera gutta , neque si accidat in somno , quamvis forte fuerit culpabilis in causa. Utrum per actum conjugalem alias licitum polluatur? Juxta sententiam proba­ biliorem quam elegimus disseri. 6 de Temperenlia a. 8, petitione 5, scilicet hunc ac­ tum esse absolute illicitum in ecclesia , respondendum est affirmative. 4° Polluitur ecclesia seu coemeterium se poliendo in ea excommunication nomina tim denuntiatum, aut notorium percusso­ rem clerici, cap. Consuluisti, Extra, de Consec. ecclesiæ 1. 5, tit. 4, cujus corpus si possit discerni, debet foras projici, cap. Sacris, de Sepult. Item sepeliendo paga­ num, seu infidelem, cap. Ecclesiam , de Consec. d. 1, consequently infantem non baptizatuni, est cniin infidelis saltem ne fialivt Si tamen mortuus in utero matris cum ea sepeliatur, non polluitur ecclesia ; quia non sepelitur tanquam persona di­ stincta, sed ul pars matris : secus existimat Sylvius,si fuisset extractus ex utero matris et rursum in eo repositus ; quia, inquit, perinde est ac si mater illum ex utero emi­ sisset, sive vivum sive mortuum. 231 .·>■■ I x-ccratiir eccle ia, id est, amittit suam infulati, aliis tamen negantibus. Exsecratur seu violatur calix quando ita intentat® in contemptum religionis, qui agitur ut non sil amplius aptus usui sa­ casus videtur quasi metaphysicus. Sine ni, ut si pes avellatur a cupa, nisi sit tor­ cingulo celebrare, secundum plures, c-l natilis : non violatur autem (idem dic de lanium peccatum veniale, quia videtur res aliis vasis el vestibus sacris) si hæretici vel levis. In aliqua gravi necessitate >ine ali pia alii illum ad usus profanos impie adhibe­ ex minoribus vestibus, puta, vel cingulo , rent; deceret tamen juxta quosdam ut de vel amictu, vel stola, vel manipulo, vide­ novo ab episcopo vel simplici sacerdote tur pluribus licitum. Vestes sacr® amittunt benedictionem, ut benediceretur. Neque etiam violatur amissa deauratione, quia non solum illa minutis­ jam supra innui, si ita frangantur aut lace­ sima auri materia fuit consecrata, sed tota rentur ut non sint amplius apt® ad u>um calicis materia ; neque saltem probabiliter propter quem fuerunt benedict® : sic si ex ex nova deauratione aut parva refectione alba detrahatur manica, si cingulum sic per opificem laicum : sicut non exsecratur frangatur ut neutra pars sufficiat cingendo ecclesia per novam dealbationem aut mo­ sacerdoti, amittunt benedictionem; etsi dicam reparationem, quia scilicet adhuc reficiantur, indigent nova benedictione. Non amittunt autem per lotionem, neque, «dem moraliter manent. 2» Requiritur corporale lineum benedic- ut jam dixi, si adhibeantur ad usus profa­ tuin,cap. Consulto, de Conseq. d. i. Hem nos; graviter tamen peccat qui adhibet. Vestes sacr® ita delril® ut suo usui non palla liuca ex parte qua tangit calicem, si­ militer benedicta. Peccat graviter qui ce­ possint amplius deservire, secnm Ium cano­ ll brat sine < mporali ; non ita qui sine pal­ nes non sunt usibus profanis applûand®, lia, quia non videtur res tam gravis et loco sed comburend®, aut ex e.s alia: conficu··!· palla· nolest tegere calicem corporali am­ da» qu® usibus ecclesiæ deserviant. Ceu» Xf4 th« DISSERT. VIII. ART. X. brare cum vestibus valde snrHdis est pec catum grave tam celebranti quam sacri-tæ. Si petas utrum ex his quæ usibus pro­ fanis inservierunt, liceat conficere vestes ad usus sacros? P. affirmative. 1° Quia per benedictionem tollitur quidquid con­ taminationis per usus profanos contraxe­ runt. 2" Plura templa idolorum olim con­ versa sunt in ecclesias, et in antiqua lege Tabernaculum cum suis appendicibus constructum est ex armillis, inauribus, annulis, dcxtrariolis et aliis hujusmodi virorum ac mulierum. 5° Denique, quia sic fert consuetudo, quæ e-t optima legum interpres. Color vestium sacrarum debet corn -pon­ dere tempori seu festo, juxta præscripium rubricarum. Hanc tamen obligationi m um apprehendunt ut gravem theologi, -icqm· hanc rubricam non servare ex c.iu-a rado nabili nullum erit peccatum, ut in paupi nbus ecclesiis, in magne concursu cele­ brantium , etc. Sacerdo- celebrare debet calceatus, ez rubricis; ct capite delecto, ex jure, cap. Aullus, de Con-ec. d. 1 : « Xuilus epi-co» pus, presbyter aut diaconus adsolenmia » missarum celebranda præ-umal cum ba» culo introire, aul velato capite altari Dei • assistere: » ita ut,secundum communem theologorum interpretationem , qui -me sumini pontificis dispensatione cum pileolo seu aliter teclo capite celebraret, peccaret mortaliter. Petes 1° a quo corporalia, palla·, cibo­ rium, lunula et vestes sacræ sint benedi­ cendae? Ii. Jure ordinario debent benedici ab episcopo, ex privilegio autem po--unt be­ nedici ab abbalibu- infulatis el <·.!·> riori bus ordinum Mendicantium, ul -mu géné­ rales, provinciales, priores, guardiani, rec­ tores, etc., cl in horum absentia conven­ tuum præsidenle-, qui pleno jure hæc ofEcia obeunt, ut sunt apud nos superiore-, apu I Minoritas vicarii. Opponit Lezaua quasdam declai.ii’ aies congregationi- cardinalium, ipnbu- -latuitur id licere abbalibu- el superioribus or­ dinum Mendicantium, pio u-u -narum ec­ clesiarum dunlaxal, noi. pro alii- ei cle-iis. verum respondent alii de istis declaratio­ nibus nil.il certo constare. , el in-uper praximesse contrariam : « llac facultate, I > inquit Sporer, nostri utuntur, saltem bo » na fide, passim perm linitibus et saqieau >» nostros remittentibus episcopis. » Petes 2° an hucu-que dicta, scilicetecdesite , altaria , calices, vestes sacr.c, per ipsum usum sacra fiant ; ita quod si sacer­ dos, maxime episcopus, celebret in cccle sia, vel altari, vel cum calice, vel cum vetibu- neu benedictis aut non Cimsecratis hoc ip-o usu benedicantur aut consccreu tur, sic, uta ia non indigeant benedictioui aut consecratione? II. probabilius neyaiive. 4° Quia ista­ rum rerum sacratio pendet a voluntate Ercle-iiC seu summi pontificis : atqui Eccle.-ia -eu ii muti- potjt fex nunquam declaravit hæc -arra ri ex solo ii-ii -ine ritu et acremoinis præ cc ii- ergo. 2 · Si ex celebradone in eecle-ia non benedicta, vel non ron-ccrala, ipsa sacraretur; -i calix non con -vi r.du- < x tactu -an. u ni- C Ί. i-ticoti-cc ar· tor, etc., -cqm r< tu quo i cubicu­ lum in quo sacerdotes l'i’ivii ioc'lebra<- •lolls, ant terra in qnin call dell uni san.ilis aul caderet rnrpu- Chti-li; <·- cul mi-> cratæ « hæc . Petes 5° qnibu- lie»· t tangere vao i- sub liaronis ; laici- vero, -cenn liim communiorem sententiam, illici­ tum e-l -ub peccato veniali ; et ideo corpor.diaet purilicatoriasordida lavantur a dia­ conis vel subdiaconis priusquam tradantur laici-. Intellige sine ralionabilicau-a, qualis cs-et necessitas reparandi calicem aut ali qmd aliud Intellige etiam de ciboriis, Iu nuli-, corporalibus, purilicaiorii- postquam u-ui ruerint applicata, antea enim omnibus licitum est ea tangere, non tamen calices ct patenas propter eon-ecralionem. 11.5-Regulares Mendicantes ex suis privi· i iegiis habent ut omnesexsuis etiam laici, qui I ex superiorum deputatione sacristæ officiu I DE IIIS QUÆ D1C. ET FIGHT ΙΠ, etc. fungiintm in suis ecclesiis, omnia sacra vasa vacua licite tangere possint, et talis est praxis. ARTICULUS XI. Dt his quæ dicuntur et fiunt in cele­ bratione missæ. Dico. Quæ dicuntur et fiunt in celebra­ tione missæ convenienter ordinata sunt. Q 83. a. 4. et 5. o. et in >ol. arg — Prob. Exponendo præcipuas caeremonias missæ, in qua distinguuntur divers® par­ tes, præparatio, instructio, oblatio, conse­ cratio et sumptio. Ibid a 4.o.Imprimissacerdosscpr®parat 1° per confectionem, juxta illud Proverb.18: Justus prior est accusator sui. 2° Per in­ troitum qui est laus divina desumpta, ut plurimum , ex psalmis. 5° Commemorat præsentem miseriam, dum misericordia pe­ titur dicendo, Kyrie eleison, ter pro per­ sona Patris, ter pro persona Filii, ter pro persona Spiritus sancti, contra triplicem miseriam ignorantiæ , culpæ et pœnæ. 4°Commemorat coelestem gloriam ad quam tendimus post præsentem miseriam, dicen do Gloria in excelsis Deo, quod cantatur in festis in quibus hujus gloriæ fit mentio, intermittitur in officiis luctuosis quæ ad commemorationem miseriæ pertinent. 5°Sacerdos recitat orationes pro populo, ut dignus habeatur tantis mysteriis. Post præparationem sequitur instructio populi ; quia hoc sacramentum est myste­ rium fidei : fit autem hæc instructio dis­ positive per doctrinam Prophetarum ct Apostolorum vulgo dictam Epistolam, per­ fecte per doctrinam Christi contentam in Evangelio. Et quia Christo credimus tanquam divin® veritati, cantatur Symbolum fidei, in quo populus ostendit se per fidem •loclriiiip Christi assenti re. Hic olim finie­ batur missa catechumenorum, quibus per­ actis dimittebantur. ibid — Post præparationem et instruc­ tionem sequitur oblatio, circa quam duo aguntur : laus populi ir. cantu offertorii, per quod significatur lætilia offerentium, et ora­ tio sacerdoti.·, qui petit ut oblatio populi Deo sil accepta ·. deinde sacerdos altare thurifical, quæ thuriiicatio secandum Auctorem ad duo pertinet, tum ad reverentiam hujus sa­ cramenti, ut scilicet per bonum odorem de­ pellatur, si quid mali odoris in loco fuerit; Biil. TOMB IX. Mi turn ad repræsentandum effectum grati® , qua, sicut bono odore, Christus plenus fuit, et ab illo per sacerdotis ministerium ad fide­ les derivatur : secundum alios per hanc ce­ remoniam monentur fideles ad cœlestia fer­ venti desiderio ascendere, sicut fumus ex thure incenso ascendit. Ibid —Deinde sacerdos accedit ad con­ secrationem, quæ, cum virtute supernatu­ ral! agatur, auxilium precum ad illam rite peragendam petit a fidelibus dicendo, Ora­ te fratres, etc., postea in præfatione ex­ citat devotionem populi, et ideo monetur sursum corda habere ad Deum. Finita præfatione , populus laudat divinitatem Christi cum angelis dicens, Sanctus, Sanc­ tus, Sanctus, et humanitatem cum pueris dicens, Benedicius qui venit, etc. Tunc sacerdos commemorat secreto illos pro qui­ bus sacrificium offertur, deinde commemo­ rat sanctos quorum patrocinia implorat, ac tandem petit consecrationis effectum cum dicit : Quam oblationem tu Deus benedic­ tam, adseriptam, ratam, rationabilem, acceplabilemque facere digneris ;— Ib. ad 7. — Quorum verborum sensus est, Fa­ cere digneris hanc oblationem benedic­ tam , id est, per quam benedicamur; ad­ seriptam, id est, per quam in cœloadscribainur; ratam, id est, per quam de vis­ ceribus Christi esse censeamur; rationa­ bilem , id e*t, per quam a bestiali sensu exuamur; acceptabilem, ut qui nobis ipsis displicemus, per hanc acceptabiles ejus unico Filio simus. Alii paulo aliter hæc verba exponunt. Ilis præmissis sacerdos consecrationem peragit verbis Salvatoris, cum dicit : Qui pridie quam pateretur, etc., deinde ex­ cusat prxsumptionem per obedientiam ad mandatum Christi eum dicit : Unde el me­ mores ; postea petit ut hoc sacrificium sic peractum sil Deo acceptum dicendo, Supra quæ propitio, etc., et proficiat sumentibus, mortuis et ipsis sacerdotibus offerentibus. Ibid. o. — Tandem agitur de j>erfectione sacramenti ad quam præparatur populus per orationem Dominicam et per pacem quæ datur dicendo, Agn er se malum ; quæ enim in ea conti­ mentis quæ opponunt hæretici contra ea nentur, quavis lingua recitentur, sunt bo­ que dicuntur et fiunt in missa, præsertim na et spirant sanctitatem, possetque certi* II QUÆDAM QUÆST QUÆ SUPERSUNT, ete. de causu permitti ab Ecclesia sic celebrari, seul Æneas Sylvius de Orig. Boliem. c. 15 ipudSylvium, refert permissum fuisse Mo­ ravia ul divi.ia officia lingua Sclavonics peragerent ad tempus ; quia cum lotum re­ gnum esset simul conversum ad fidem, non reperiebantur qui omnibus Latine célébra­ ient. Attamen pluribus et justis de causis Ec­ clesia prohibuit missam celebrari lingua vulgari : 1· quia ex diversitate linguarum tolleretur communicatio ecclesiarum, et qui unum lanium idioma callerent non possent in aliis ecclesiis celebrare. Hinc unitas Ec­ clesiæ solveretur, nascerentur dissensiones et schismata. 2° Ex mutatione idioinatis vulgaris forent saepe mutanda verba sacri­ ficii, aut antiquata et ridicula, quae risum moverent, retinenda. 5° Quamvis omnes audientes intelligerent verba, non tamen omnes assequerentur sensum verborum ; mulla enim in missa leguntur ex Prophetis, Psalmis et Epistolis Apostolorum inter quæ plura sunt intellectu difficilia : unde con­ tingeret quod plurcs audientes, sensus exoticos et falsos conciperent, sicut ex lec­ tione S. Scripturarum, quæ ideo r,on om­ nibus promiscue permittuntur. Merito ita­ que Trideiitinum citatum anathemate ferit qui dixerit missam lingua vulgari cele­ brari debere, prudenlerque Ecclesia insti­ tuit ut. lingua permanente, seu, ut dicitur mortua, et a solis eruditis intellecta, Graea apud Græcos, Latina apud Latinos, missa celebraretur. Opponunt hæretici illud 1 Cor. 14 : «SÏ incertam vocem det tuba, quis parabit se ad bellum? Ita et vos nisi manifestum sermonem dederitis, quomodo scietur id quod dicitur?... Si benedixeris Spiritu, qui supplet locum idiotœ, quomodo dicit amen super tuam benedictionem? quo­ niam quid dicas nescit. Ergo. Π. Apostolum non agere ibi de divinis officiis, sed de cpiibusdam novis sive can­ ticis, sive laudibus, sive instructionibus, quas primi christiani ex speciali tunc Spi­ ritus sancti afflatu inspirati, in conventibus publicis proferebant lingua peregrina et ignota, ad qua» ideo, cum essent novæ et non iniclligcreutur, nemo poterat respon­ dere amen, hoc est, eas approbare. Non lie tutem in missa, in qud qui respondent men, et si verba non intelligant, scum î27 tamen ei* aliquid sanctura βί Ai utile si­ gnificari. Instant. Græci celebrant lingna vulgari. Ergo. R. N. ant. Lingua enim Graca in »pi> celebrant Græci, non est magis apud ipsos vulgaris quam Latina apud Italos : lingua autem in qua celebrant Græci, est una ex tribus q'.æ sunt consecrat® divinis officiis, et in quibus titulus crucis fuit scriptus, Hebraice scilicet, Grace el Latine ; nec ma­ gis quam Latina varietati subjacet. Petes 5° utrum sit licitum interrumpere missam, sive postea perficiendam,sive non? R. 1·. Missam interrumpere, sive po-tea perficiendam, sive non, sive ante, sive post consecrationem, per se el sine gravi causa nen licet. Ita prohibitum est injure, cap. Nullus episcopus, de Consec. d. 1, et cap. Nihil 7 , q. Ratio est, quia missa esi una actio totalis, quæ ideo debet successive et «me interpolatione perfici. Urg'-t autem magis haec prohibitio si interpolatio fiat post consecrationem, et adhuc magis si missa non sit postea perficienda. Si ergo sit Innga interruptio sine causa gravi, puta ad l<>ram, et forte ad semihoram , etiamsi ante consecrationem, el missa foret postea perficienda, videtur peccatum mortale, ve­ niale autem si sil brevis interruptio. R. 2°. Interrumpere missam postea per­ ficiendam ante consecrationem licet, ob concionem, promulgationem edictorum, solemnitatem professionis religiosæ : ita praxis Ecclesiæ. Item post consecrationem licet propter baptizandum infantem pe­ riclitantem , aut absolvendum infirmum morti proximum; quia salus proximi esi majus bonum, et ideo praferendum conti­ nuationi sacrificii. R. 3°.Interrumpere post consecrationem missam postea non perficiendam nunquam licet, nisi in casu impotentiae physicae, ut si celebrans subito infirmetur; el forte in periculo mortis imminentis, quod aliter quam deserendo sacrificium vitari non |k>test, puta,ex incendio aut subitanea ruina ecclesiæ, cx incursu sicariorum, na ut si permaneat celebrans occidetur, et sacrifi­ cium pariter remanebit imperfectum : intel lige tamen nisi mors intentetur in odium fidei. Ante consecrationem vero interrumpere mlsaam non perficiendam licet, dum ce le- I I ito 128 DISSERT. VIII ART. XIL brans recordatur se esse in peccato mortali, non esse jejunum, e<5e aliqua censura in­ nodatum : in his -Jrquam, casibus sacer­ dos non solum potent, sed etiam debet sa­ crificium deserere ante consecrationem, si fieri potest absque scandalo aut nota infamante ■ si autem sit periculum scandali ant notæ infamantis, ut est ordinarie dum celebrat publice, peniteat et prosequatur, alibi dixi. Petes 4’ quid facere debet sacerdos ce­ lebrans si advertat se aliquid omisisse, aut unum pro alio legisse. q. 83. a. 6. ad 5. — R. Si id certo sciat, debet repetere ea quæ sunt de neces­ sitate aut integritate sacrificii ; ut si sit forma consecrationis, debef illam resumere et cætera per ordinem iterare ne mutetur ordo sacrificii. Alia autem quæ non sunt de necessitate aut integritate sacrificii, ut sunt laliecta, Gloria in excelsis, Epistola, Evangelium, Credo, etc., si jam aliquantu­ lum sit progressus non debet repetere,sed prosequi. Si vero dubitet tantum se aliquid omisisse , ea quæ sunt de necessitate aut integritate sacramenti repetat sub condi­ tione, non alia. Si tandem dubitet tantum negative, nimirum quia non recordatur se dixisse, nihil debet repetere, sed debet supponere se dixisse ; non enim qui multa dicit, recordatur omnium quæ dixit. Petes ultimo utrum rubrics missalis de quibus toties diximus in procedentibus ar­ ticulis, sint obligatoria·? R. affirmative. i° Quia S. Pius V, in constitutione quæ legitur in capite missa­ lis, stricte præcipit ut missam juxta ritum, modum ac nonnam quæ in eo traditur, decantent et legant. 2° Quia S. Rituum congregatio , in decreto quod pariter est missali Romano prolixum, sic statuit >■ De­ mum renovando decreta alias facta, man­ dat S. congregatio in omnibus et per omma servari rubricas missalis Romani, u non obstante quocumque protexlu et contraria consuetudine , quam abusum esse declarat. IA facta relatione horum » decretorum S. D. N. Urbano VIII, Sanc■ litas sua aimuil, et ab omnibus ubique » servari, cl in mis*ali Romano noviter im» priinendo apponi mandavit. S° Quia concil. Trid. sess. 22, decreto de Obser­ vandis , etc. vetat ne sacerdotes ritus a^ios aut alias ceremonias et preces in I missarum celebratione adhibeant. Obii, gant autem graviter vel leviter prout mate­ ria exigit, præccptum sonat, et consuetudo intelligit ; 'ino ex consuetudine contraria possunt non obligare. Quod enim decre­ tum congregationis dicit, nor. obstanti \ contraria consuetudine, spectat consue­ tudinem quæ tunc erat, non quæ posset esse postea ; est enim principium univer­ saliter receptum, consuetudinem posse de­ rogare legi. Ad quorum itaque intelligentiam et dis­ tinctionem in praxi, observandum est, om­ nes partes missæ non esse ejusdem rationis: aliæ Mint essentiales, aliæ accidentales : in­ ter accidentales qtixdam sunt gravioris, quxdam levioris momenti, attento fine ad quem ordinantur, et indecentia omissionis, quod non parum dependet a judicio docto­ rum et prudenlum. Gravitas igitur maierii in prosenti casu non tam aestimanda esta ejus quantitate quam ex ejus qualitate,atten­ to, ut dixi, ejus line et judicio prudentum. Ex his inferes lu, esse peccatum mor­ tale omittere confessionem ante gradus al­ taris, Epistolam, Evangelium, oblationem, notabilem partem canonis, puta aliquam ( ejus orationem, aut integram periodum, consecrationem unius speciei, elevationem specierum, fractionem hostite, mixtionem cum sanguine; quia hæ omnes partes com­ muniter a theologis judicantur graves. In feres 2“, esse peccatum veniale tantum omittere quæ nonsemper leguntur in missa, ut Gloria in excelsis , Credo, specialem praefationem, et speciale Communicantes, item aliquas collectas, paucula verba cano­ nis quæ non mutant notabiliter significatio­ nem, Evangelium S. Joannis, quasdam eni­ ces vel genuilexiones ; quia theologi com­ muniter has partes, seorsi m scilicet non simul sumptas, non apprehendunt ut gra­ ves. Idem dic de precibus proscriptis duro induitur sacerdos ; quantum amem adeas quæ post celebrationem sunt præscrip'æ, scilicet canticum trium Puerorum, paucos video qui ad illas sub obligatione alicujtu peccati adslringant, et revera apparet quod consuetudo non intclligat quoad illas pr»ceptum rigoro-uin ; videmuse.iim pluresel pins sacerdotes qui has vel illas, quisque pro sua devotione, recitatu. Zn/eres5’,esse peccatum mortale aliquid etsi minimum audere, animo introducendi QUIS FUERIT MELCHISEDECH ? ftOTUin ritum, tum quia id præcipue prohi­ quo variæ fuerunt opiniones. Quidam hærebent Pius V *t concilium Trid, turn quia (ici dicti Melchisedechiani arbitrati eunt d posset hodie absque peccato mortali addi Melchisedechum fuisse quamdam virtutem eo animo aliquid leve, ita etiam posset se­ coelestem Christo superiorem alii dixerunt quentibus diebus , sicque absque peccato esse angelum; alii, Spiritum sanctum; alii mortali introduceretur novus ritus in re tandem, ipsum Dei Filium in carne ad tem­ gravi, et everteretur finis legis: non datur pus assumpta Abraham apparentem : vera in lioc ergo levitas materiæ. Insuper qui eo autem et communis infer orthodoxos sen­ animo agit, usurpat Ecclesiæ auctoritatem tentia est, Melchisedech fuisse veium ho­ m re gravi. Addere autem aliquid leve ex minem : inter eos tamen controvertilur an indiscreta devotione est peccatum veniale ; fuerit Sem filius Xoe, an homo genere Chaintellige additionem eorum quæ non sunt nanæusex Chamo altero filio Noe oriundus? Dico 1°. Melchisedech non fuit quaedam in missali, usus enim piorum excusat addi­ tionem aliquarum collectarum ex missali, virtuscœlestis Christo major, non angelus, quamvis pro hac missa non praescribantur : non Spiritus sanctus, non Filius Dei, sed intellige etiam de additione vocali seu ex­ verus homo. teriori; addere enim aliquid mentaliter, ut Prob. 1° quoad singulas partes. Pri­ actum contritionis vel virtutum theologica- ma : 1" Christo Dei Filio et Deo nulla est rum, aut quid simile ante communionem vinus superior. 2e Melchisedech dicitur asvel alias, non cadit sub prohibitione. similatus Dei Filio, lleb. 7 ergo non illi Inferes 4°, celebrare aliam missam quam squalis neca fortiori major. Patebit insudesignatam, diebus prohibitis, ut missas perex sequentibus.Secunda pars: Melchi­ votivas vel de requiem die dominica, in sedech erat rex Salem et sacerdos Dei altis· festo duplici, intra octavas solemuissi- simi, Genes. 14. Hæc autem non conveniunt mas,etc., secundum communem opinio­ angelo , ut modo dicam. Tertia pars: nem, esse regulariter tantum peccatum ve­ lu Spiritus nunquam legitur carnem induis­ niale, secluso contemptu et scandalo, quia se. 2° Melchisedech, ut molo dicebam, lex non apprehenditur communiter stric­ erat assimilalus Dei Filio , illius figura, sa­ tius obligans , saltem regulariter. Puto ta­ cerdos Dei, et his titulis Deo, consequen­ men difficile posse vitari scandalum cele­ ter Spiritui sancto, inferior. Quarta pars brando publice missam de requiem die do­ eisdem momentis evincitur. minico vel festo. Dixi etiam regulariter; Prob. 2° conclusio quoad omnes partes celebrantem enim sine gravi causa missam simul. Melchisedech erat rex urbi'Salem, votivam, aut de requiem in festo soleinnis- sive sit Jerusalem, ut mulli volunt, sive iimo, puta Paschæ et similibus, a peccato probabilius secundum S. Ilicron. Epist. 126 morali non excusarem ; hæc enim inordi­ ad Evangelum, urbs Sichimorum «licta Sonatio videtur gravis. lem vel Salim. Item erat sacerdos Dei alConcessit sacra Congregatio ut praesente tis'imi qui occurrit Abrahamo revcr'eiiti e corpore defuncti posset cantari missa de cæde quatuor regum , et pro cujus victoria requiem diebus dominicis et festis, non obtulit Deo sacrificium, ab coque deamas tamen soleinnissimis, ut festo Paschæ et si­ accepit ; Genes. < it. Atqui hæc non conve­ milibus; item quod misse de requiem ex niunt nisi vero hom ni .· etenim principa­ fundatione possent celebrari in festo du tus ac t egimen visibilis ac tcneiiæ civilads plici quod non est de præcepto. Ita refert ad solos homines spectat : et juxta ΑροΊ. Sporcr ex Gavauto. Ilib. 3, Omnis sacerdos seu pontifex ex hominibus assumptus, id οΊ, prog* unus, DIGRESSIO HISTORICA. pro hominibus constituitur in iis qua QUIS FUEK’.T MELCHISEDECH? sunt ad Deum . ut offerat dona et sacri­ Jl disteri. prtrcedficia pro peccatis, qui cuidolerc possit Cnm in dissertatione precedent! miilto- cis qui ignorant et errant, etc. E· go. Prob. 3° ex communi όιιίι Pairumapud ties de Melchisedecho, cujus sacrificium fuit figura sacrificii eucharistie·’, mentionem S. Iheron. Epistola citata « hevolvi, inquit, fecerimus, non ægre feret curiosius lector » vetei um libros... veni me ad Ihppoly tum, ejus genus hic breviter scrutemur* de » Irenxum, EuscbiumCæsarieusemei Euu»· DIGRESSIO HISTORICA. ■ aenum, Apollinarium quoquo nostrum et tiorem Abrahamo : at tunc inter morula • Eustathium... et deprehendi horum om- nullus erat Abrahamo præstantior. 6°Idem ■ nium opiniones diversis argumenlationi- Apostolus ibid. c. S, loqu«ns de Melchik• bus ac diverticulis ad unum compitum dedi, Ve quo, inquit, nobis grandis str» pervenisse, ut dicerent Melchisedech ho- mo et ininterpretabilis ad dicendum, quibus verbis ineffabilen· ejus jivinitalem » minem fuisse Ch<>nanxum. » Dico 2°. Probabilius eat Melchisedech indicat. Ergo. non fuisse Sem filium Noe, sed hominem Jl. ad primum. Jam dictum est Melchisedech asseri sine patre et matre, non guod genere Chananæum. Prob. 1· ex laudato testimonioS. Dieron. ambobus illis caruerit, inquit S. Epiph, 2" Melchisedech nullam habet in S. Scrip- hæresi 53, sed quod nulla sit illorum in tura genealogiam, quo sensu dixit Apost. divinis litteris expressa mentio. Heb. 7, fuisse sine patre, sine matre, sine Ad secundum. Ex conjecturis nihil cvingenealogia .· atqui Sem habet in S. Scriptu- ci potest contra expressa S. Scriptura testi· ra genealogiam per omnes majores poste- monia .-fuisse autem Melcbisedechum regem rosque descriptam : ergo. Neque dicas non Salem ct sacerdotem Dei allissimi, expresse habere quidem genealogiam sub nomine testantur Moyses et Paulus. An populus cu* Melchisedech, sed habere suo nomine imperabat Melchisedech fuerit fidelis, ta­ Sem; non enim hic estquæstio de nomine, cente Scriptura S. incertum est, sed nihil sed de homine ipso : hujus autem hominis, vetat Melchisedech cum familia sua verum si fuerit Sem, et genus et genealogia in S. Deum coluisse , et illi suo suorumque noScripturis traduntur : nemo sane dixerit ge- mine obtulisse sacrificia, sicut obtulerunt ncalogiam Israelis non haberi in S. Scrip- Abel, Henoch, Job inter infideles. Etquamtura, ex eo quod sub nomine Jacob tantum vis fuerit populus fidelis, id la’erc potuit tradatur. Insuper Apostolus ibid., v. 6, di- Abrahamum in terra peregrina hospitem: rit generationem Melchisedech non mune- adde ipiod tunc fœdus inierat cum habitarari inter Levitarum majores, et tamen cer- loribus Mambre, ideoque necesse non erat tum est Levitas originem directe ducere a ut alio migraret. Semo per Jacob, Isaac, Abraham et ArphaInstant. Melchisedech non est nomen xad. 3° Terra Chanaan obtigit liliis Chami: proprium, sed appellativum : ergo. Prob. non est ergo probabile Sem in ea terra ob- ant. Apostolus illud interpretatur regem tinuisse regnum. 4° Non est etiam verisi- justitix. Ergo. mile Abrahamum in ea terra peregrinum B. N. ant. Ad probat. N. conseq. Nihil juæsivisse ab extraneis præsidium vilæ, enim prohibet quominus nomen proprium commorationis et sepulchræ, si in ea ha- mystice exponatur : sic. Angelus Matlh. 1, buissct regem Salem suæ geniis auctorem.' v- 21, exponit nomen Jesu , quod est proObj. contra primam conclusionem, prium, quia salcutn faciet populum suum. 1° Melchisedech Ileb. 7, dicitur sine patre, Ad tertium. Melchisedech dicitur sacersinc matre, sine genealogia ; quod non con- dos in æternum , et ejus sacerdotium, ætervcnil homini, sed soli spiritui. 2· Tempore num, non in se, sed in eo cujus erat figura, Abraham nullus erat in terra Chanaan fide- scilicet Christo et ejus sacerdotio. lium cœtus, alioquin Abraham inter eos Ad quartum. Melchisedech dicitur uon potius habitasset quam inter ethnicos : non habuisse initium dierum, neque finem vit®, est autem rex absque subditis , nec sacer- quia neque ejus nativitas neque mors me­ dos absque populo fideli. 5° David Psal. morantur a Moyse, ut Christi typum exlii109, dicit de Christo : Tu es Sacerdos in beret, qui, qua Deus, nec initium dierum, ceternum secundum ordinem Melchise- nec finem vitæ habet. dech ; et Apost: Hebr. 7, de Melchisedech, Ad quintum. Melchisedech erat Abrahaquod maneat sacerdos in ceternum : sa- mo præstantior, non solum regia potestate, cerdotium autem æternum soli Christo com- sed etiam sacerdotii dignitate el typo; Abrapetit. 4° Apostolus ibid, dicit Melchisede- ham enim erat homo privatus niChananau "hum neque initium neque finem vitee ha- peregrinus , susque familiae tantum sacerfcere» quod iterum *>oli Deo competit. 5° dos. At Melchisedech regia potestate io Apost. ibid, facit Meknisedechum præstan- | suam geuœm dominabatur, eralque juxta DE POENITENTIA. «itionem missæ et Auctorem, summus saterdos, munia sacerdotalia publice exer­ cens, et, quod praecipuum est, gerens ty­ pum sacerdotii Christi et sacrificii nostri. — Hio q 3!· a 2. Ad sextum. Hæc verba Apostoli, inin­ terpretabilis sermo, juxta aliquos refe­ renda sunt ad Christum; aut si ad Melchisedech, non ad ipsum absolute, sed ut m Christi sacerdotium et sacrificium præfigurabat. Juxta alios, dicit Apostolus ininter­ pretabilem sermonem de Melchisedech, non ob ineffabilem ejus majestatem, sed quia, ut dicit ibid. Apostoîns, Hebræi quos alloquebatur, erant facti imbecilles ad au­ diendum. ET HÆC 15 LAUDEM VE5ERÀBIL1S SACRAMEHTL TRACTATUS DE SACRAMENTO PŒNITENTIÆ. D. Tb. a Q. 84 usque ad 25 supp. SUMMA DOGTRINÆCATHOLICÆ DE POENITENTIA. EX C05CIL1IS FL0RE5TI50 ET TH1DENT1N0. Dtcretum concilii Florentini pro instructione X-ricnorutn *. ·· • • ■ • » » « » » » • • » • • • » » » S. Thom Opusc. 5. — « Quartum sacramentuin est poenitentia, cujus quasi materia sunt actus pœnitenlis, qui in 1res distinguuntur partes : quarum prima est coniis contritio, ad quam pertinet utdoIcat de peccato commisso, cum proposito non peccandi de cætero ; secunda est oris confessio, ad quam pertinet ut peccator omnia peccata, quorum memoriam habet, suo sacerdoti confiteatur integraliter; tertia est satisfactio pro peccatis secundum arbitrium sacerdotis, quæquidem præcipue fit per orationem, jejunium et eleemosynam. Forma hujus sacramenti sunt verba absolutionis, quæ sacerdos profert cum dicit : Ego te absolvo, etc. Minister hujus sacramenti est sacerdos habens auctoritatem absolvendi, vel ordinariam , vel ex commissione supenoris. Effectus hujus sacramenti est absolutio a peccatis. » · Canones concilii Tridentini de panitentia. oe„. 14, 25 novembri· 1551 , sub Ju­ li» ΙΠ. — I. «Si quis dixerit, in catholica • Ecclesia poenitentiam non esse vere el pro» prie sacramentum pro fidelibus quoties » post baptismum in peccata labuntur, ipsi • Deu reconciliandis, a Christo Domino in• stitutuin : anathema sit. ’ Sub kujtuio IV, an. 1430. - II. » Si quis sacramenta confundens, ip» sum baptismum, pœnitentiæ sacramen» tum esse dixerit, quasi hæc duo sacra» menta distincta non sint; atque ideo pœ» nitentiam non recte secundam post nau» fragium tabulam appellari : anathema sit. III. » Si quis dixerit, verba illa Domini » Salvatoris : Accipite Spiritum sanctum: >» quorum remiseritis peccata, remittun» tur eis; et quorum retinueritis, retenta » sunt, non esse inlclligenda de potestate » remittendi et relinendi peccata in sacra» mento pœnitentiæ, sicut Ecclesia catho» lica ab initio semper intellexit ; detorserit » autem, contra institutionem hujus sacra» menti, ad auctoritatem prædicandi Evan» gelium : anathema sit. IV· » Si quis negaverit, ad integram et » perfectam peccatorum remissionem reu quiri 1res actus in pernitente, quasi ma» teriam sacramenti pœnitentiæ, videlicet, » contritionem, confessionem etsatisfaclio» nem, quæ tres pœnitentiæ parles dicun« tur ; aut dixerit, duas tantum esse poeni· » lentiæ partes, terrores scilicet incussa « conscienti® agnito peccato, et fidem con» ceptam ex Evangelio vel absolutione, qui » credi tquis sibi per Christum remissa [>eo » cata : anathema sit. V. « Si quis dixerit, eam contritione» » quæ paratur per discussionem, collec» tionem et detestationem |»eccatorum , » qua quis recogitat annos suos in amaM riludine animæ suæ, ponderando pec» catorum suorum gravitatem, mulli ludi * nem , fœditatem , amissionem æte: nx » beatiludinis, ei ælernæ damnationis iu C31 SUMMA DOCTHIIV/E CATffOJUCÆ DE POEN1T. • cursum,cum proposito melioris vilx, non » omnibus et singulis Christi fidelibus eue » esse verum el utilem dolorem , nee præ- «dictum, Quæcumque ligaveritis super » parare ad graliam, sed facere hominem » lerram, erunt ligata el in caelo; el qua. ■ h}rpocritam et magispeccalorem; demum » cihnque solveritis super terram, erunt • ;lltun es>e dolorem coactum et non libe- I » soluta el in caelo ; el quorum remiseri• rum ac vo/un'arium : anathema sit. • lis peccata, remittuntur eis,- et quorum VI. »Si quis negaverit, confessionem sa- » retinueritis, relenla sum : quorum ver· • tramentalem, vel institutam, vel ad sa- i «horum virtute quilibet absolvere posai» ■ h tem necessariam esse jure divino; aut « peccata, publica quidem per correptione» • dixerit modum secrete confitendi soli sa­ « dunlaxat si correptus acquieverit, secreta cerdoti, quem Ecclesia catholica ab initio » vero per spontaneam confessionem : ana· ■ semper observavit et observat, alienum I « thema 'b ■ esse ab institutione et mandato Christi, XI. « S. quis dixerit, episcopos non ha■ et inventum esse humanum anathema sit. | « here jus reservandi sibi casus, nisi quoad VII. ■ Si quis dixerit, in sacramento pœ- » externam politiam, atque ideo casuum re· ■ nitentiæ, ad remissionem peccatorum, «servationem non prohibere quominussa■ necessarium non esse jure divino conTi- «cerdos a reservatis vere absolvat : ana■ teri omnia et singula peccata mortalia » thema sit. ■ quorum memoria cum debita et diligenti XII. » Si quis dixerit, totam pœnamsimul »præmeditatione habeatur, etiam occulta I » cum culpa remitti semper a Deo, salisfac■ et quæ sunt contra duo ultima Decalogi » tionern jue pœnilentium non esse aliam ■ prxeepta , et circumstantias quæ peccati j « quam fidem qua apprehendunt Christum ■ speciem mutant ; sed eam confessionem » pro eis satisfecisse : anathema sit. «tantum esse utilem ad erudiendum et I XIII. » Si quis dixerit, pro peccatis, quoad • consolandum pœnitentem, et olim obser- » pœnam temporalem , minime Deo per ■ vatam fuisse tantum ad satisfactionem ca- ■ Christi merita satisfieri pomis ab eo in• nonicam imponendam ; aut dixerit, eos » flictis et patienter toleratis, vel a sacer«qui omnia peccata confiteri student, nihil « dole injunctis, sednequesponte susceptis, ■ relinquere velle divinæ misericordis ig- | » ut jejuniis, orationibus, eleemosynis, vel ■ noscendum ; aut demum non licere confi- « aliis etiam pietatis operibus , atque ideo ■ teri peccata venialia : anathema sit. I « optimam poenitentiam esse tantum novam VIII. » Si quis dixerit, confessionem om- « vitam ; anathema sit. » nium peccatorum, qualein Ecclesia servat, XIV. « Si quis dixerit, satisfactiones qui· ■ esse impossibilem, el traditionem huma- | «bus pœmtentes per Christum Jesiiin pec■ nam a piis abolendam; aut ad eam non » cala redimunt, non esse cultus Dei, sed ■ teneri omnes ct singulos utriusque sexus ■ traditiones hominum doctrinam de gra■ Christi fideles, juxta concilii Lateranensis ■ lia, et verum Dei cultum, atque ipsum ■ constitutionem, semel in anno, et ob id ■ beneficium mortis Christi obscurantes: «suadendum esse Christi fidelibus, ut non » anathema sit. » confiteantur temporequadragesimæ .· anaXV. » Si quis dixerit, claves Ecclesiæ esse » thema sit. «datas tantum ad solvendum, non etiam IX. ■ Si quis dixerit, absolutionem sacra- «ad ligandum, et propterea sacerdotes. « mentalem sacerdotis non esse actum judi- » dum imponuntpœnasconfitentibus, agere ■ cialem , sed nudum ministerium pronun- » contra finem clavium et contra institutio* « liandi ct declarandi remissa esse peccata » nem Christi ; el fictionem esse quod vir■ confitenti, modo tantum credat se esse » tute clavium; sublata pœna æterna, pœna ■ absolutum; aut sacerdos non serio, sed «temporalis plerumque exsolvenda rema■ joco absolvat; aut dixerit, non requiri ■ neat : anathema sit. ■ ■ confessionem pœnitentis, ut sacerdos eum DISSERTATIO 1. » absolvere possit : anathema sit. DE POENITENTIA SECUNDUM QUOD EST X. * Si quis4dixerit, sacerdotes qui in SACRAMENTUM• jæccalo mortali sunt, potestatem ligandi > D. Th. Q. »4. » et solvendi non habere ; aut non solos sa• ctrdoles esse ministros absolutionis, sed Poenitere, si nouunis etymologia spec- I A UTRUM POENITENTIA SIT SACRAMENTUM f tetur, est quasi pœnam tenere, seu teneri pœna ejus quod commissum est ; secundum vero no minii' impositionem, sumitur vel pro virtute inclinante hominem ad repa­ randam injuriam Deo factam per jieccatum, aut pro hujus virtutis actibus, vel pro sa­ cramento novæ legis, quo remittuntur pec­ cata post baptismum commissa. Et quamvis ordine generationis prior sit poenitentia ut virtus quam poenitentia ut sacramentum , cum actus interior exteriorem praecedat, et pœnitentia virtus esset necessaria etiamsi non esset sacramentum; quia tamen actus hujus virtutis sunt pars sacramenti, imo non sit virtus pro hoc statu novæ legis, nisi includat votum sacramenti, ideo cum Auctore hunc tractatum incipimus a poeni­ tentia ut est sacramentum. Variis nominibus insignitur : — Hic q. 84. a. 6. o. — Dicitur a S. Hieronymo in cap. 15 Isa. et a Trident, sess. 6, can. 29, et sess. 14, cap. 2, Secunda post naufra­ gium tabula, respectu baptismi, qui habe­ tur ut integra navis, quatenus per eum omnia peccata quoad culpam et pœnam sim­ pliciter el integre remittuntur. Dicitur Ma­ nuum impositio, a quadam exteriori caere­ monia quæ oliin observabatur, et quæ nunc etiam aliquatenus observatur, dum sacer­ dos proferens absolutionem, manum eleva­ tam el extensam habet versus pœnitentem. Dicitur Baptismus laboriosus propter do­ lorem et rigorem satisfactionis ; Mysterium reconciliationis propter remissionem pec­ catorum quam confert. Apud Græcos dici­ tur Bxomologesis, id est latine Confessio, et Metanoea, id est latine Besipiscenlia, scilicet secundum etymologiam nominis; secundum enim nominis impositionem, as‘umuntur hæ voces a Græcis non ad signi­ ficandum solam confessionem , aut solam resipiscentiam, ut volunt haeretici, sed ad significandum id totum quod importat sa­ cramentum. ARTICULUS I. Utrum poenitentia sit sacramentum? S 1. — Errent* circa exiitentiam sacramenti panitentier. • Montanistas, seu Cataphryges dictos a Phrygia Montani patria, seu Pcpusianos a vico quem habitabat, circa annum 175, et Novatianos sic dictos a Novato presbytero Carthaginiensi et Novaliano antipapa circa tl) annum 254, negasse sacramentum pœnL tentiæ, tradunt plerumque scholastici cun» Bellarmino. 1· Ex S. Hieronymo Epi-t. 27 ad Marcellam, ubi de .Montano et Novato scribit « ab iis errantibus manum non por» rigi, præcipitari jacentes in barathrum ne » leventur, ad omne pœne delictum ob'e» rari fores Ecclesiæ.» 2· Ex Philastrio hæres. 28 et ex S. Epiphan. hæresi 59, ubi scribit Novatum affirmasse eum qui post baptismum delinqueret, nullam pos^e con­ sequi veniam. 5° Ex S. Ambrosio lib. 1 de Pœnit.c. 1, ubi ait Novatianos ' Stoicorum » quodam more omnia peccata paribus æsti» masse mensuris, et æque eum qui gallum, » ut aiunt, gallinaceum, atque illum qui » patrem suffocaverit, in perpetuum cœles* tibus abdicandum mysteriis. » 4° Ex concil.oTrid. sess. 14, c. 1, dicente, nulla fa< ta distinctione aut exceptione, « Novatianos re» mittendi potestatem olim negantes magna » ratione Ecclesia catholica tanquam hære» ticos explosit atque condemnavit. » Gaspar Juenin , cum quibusdam rerentioribus, contendit econlra, ntque Monta­ nistas, neque Novatianos unquam absolute negasse sacramentum pœnitentiæ, sed in hoc tantum errasse, quod dicerent peccata, non quidem omnia, sed quxdam graviora per Ecclesiæ potestatem non posse remitti. Id autem de Montanistis probat 1° cx Ter­ tulliano qui, lib. de Pudicitia quem scripsit post suam ad Montanistas defectionem cap. 2, distinguens peccata contra proximum , et contra Deum, dicit : « Mundentur delicta » quæ quis in fratrem , non in Deum admi« seni. » El ibid, iterum distinguens inter peccata contra Deum, « Hæc, inquit, divi«dimus iu duos exitus: alia erunt remissi» bilia, alia irremissibilia. « Et cap. 9, assi­ gnans peccata irremissibilia: «Sunt, in» quit, graviora et exitiosa quæ veniam non » capiunt, homicidium, idolatriæ , fraus, » negatio, blasphemia, utique mœchia et » fornicatio, ct si qua alia violatio templi « Dei. » Peccata autem remissibilia vocat ibidem « quotidianae incursionis, ut irasci » inique, manum mittere , maledicere, te» mere jurare, fidem pacti destruere, vere» cundia aut necessitate mentiri ; >» et addit : « Si nulla sil venia istorum , nemini salus » competit. « De Novaliatusprobal ex S. Am­ brosio lib. 1 de Pœnitentia c. 2, dicente : . Sed aiunt, Novatiani, se , exceptis gra- KJA DISSERT. I. ART. L • vioribuscriminibus, relaxare veniam le- k v· sacramentum panitentiæ , voluntque nul· lum aliud esse in Ecclesia remedium pec. catorum post baptismum commissorum, quam ipsum baptismum m tr*mnnprn re vocatum cum certa fide seu fiducia remis­ sionis peccatorum, lia elhm plures l.uthe· rani : qui vero profitentur Confessionem | Augustanam, videntur admittere sacramentum pœnitentiœ distinctum a baptismo, legitur enim in ejus Apologia : Fere igi­ tur sunt sacramenta, baptismus, corna Domini, absolutio quæ est sacramentum panitentiæ. at illud labefaciant dum di­ cunt art. 11 dictæ Confessionis, non c?-’ necessariam peccatorum enumerationem. Idem dicendum de iis qui utuntur pane Catechismo Lutheri, in quo etiam videtur admitti sacramentum pœnitentiæ. Vide Bossuelium Hist. Variat. I. 3, n. 47 el48. Quantum ad Lutherum ipsum, varius ct inconstans hac in re fuit : sed quidquid dixerit, aut dicant modo Lulherani, quam· diu haerebunt capitali suo dogmati de jus­ tificatione ex fide per justitiam Christi im­ putatam, non possunt agnoscere pœniten­ liam pro vero sacramento collativo gratiæ, neque habere absolutionem pro actu judi­ ciali remittente peccata, sed tantum pro aliqua declaratione extrinseca excitante ad fidem remissionis peccatorum, qua sola contendunt peccatorem justificari per im­ putationem justitiae Christi, ut diximus de justificatione. Itaque contra hos omnes heterodoxo· tria sunt nobis praestanda : primum, esse in Ecclesia potestatem remittendi omui.i peccata post baptismum commissa ; secun­ dum, pœnitenliam quæ in Ecclesia agitur esse verum et proprie dictum sacramentum; tertium, esse sacramentum distinctum a baptismo ejusve memoria. Unde sit. • vioribus. » ‘2’ Ex Socrate lib. 4, cap. 23. Hæc secunda sententia quantum ad Montânisîas posset admitti propter expressa Tertulliani testimonia , neque contradicit Patribus laudatis pro prima sententia ; ne­ que enim Philastrius, neque S.Epiphanius, neque concilium Tridentinum loquuntur de Kontanistis, sed de solis Novatianis: S. Hieronymus autem non dicit Montanistas ad omne delictum, sed ad omne pene delictum obserare fores Ecclesiæ, per quod innuit ipsos agnoscere aliqua per Ec­ clesiam remissibilia. Posset tamen etiam dici Tertullianum temperasse errorem Mon­ tani, ut jam dicam de Novatianis. Quantum ad Novatianos,non putamus fas nobis dicere cum Juenin, laudatos Patres Eovat ianorum mentem et systema ne­ quaquam esse assecutos: sed ad conciliandumutramque sententiam, dicimus pri­ mos Novatianismi auctores denegasse Ec­ clesiæ potestatem remittendi ullum pecca­ tum, eorum vero discipulos hoc durius dogma emollivisse, et agnovisse in Ecclesia potestatem remittendi leviora peccata, non tamen graviora. Ita in terminis docet S. Ambrosius lib. i citato de Pœnit. cap. 2, ubi d Novatianis dicit: «Sed aiunt se. )» exceptis gravioribus criminibus, relaxare Μ veniam levioribus : non lioc quidem auc­ )) tor vestri erroris Novatianus ait, qui ne­ » mini dandam pœnitenliam putavit... In Μ eo igitur patrem vestrum propria damna­ υ tis sententia, qui distinctionem peccato­ υ rum facitis quæ solvenda a vobis putatis, » et quæ sine remedio esse arbitremini. » Observandum vero,tam Montanistas quam Novatianos, negantes Ecclesiam posse re­ mittere sive omnia sive graviora peccata, admisisse omnia posse a Deo remitti pœni tentiain agentibus. CoUstat de Montanislis ex Tectuli. I. cit. de Pudic. c. 5 et 19; de J Π. — Dogmata catholica de er utentia jacramenti panitentiæ atscrunlur. Novatianis ex S. Ambrosio, lib. 1 cit. de Pœnit. c. 2, ct ex Socrate lib. 4 Hist. c. 18. Dico 1°. Est in Ecclesia potestas remit­ Valdenses, Wicleilistas eillussi’.as pœni tendi omnia peccata post baptismum com­ lonliam non expunxisse ex albo sacramen­ missa etiam graviora , ita ut nullum sit in torum , sed tantum errasse in hoc quod hac vita irremissibile. improbis sacerdotibus potestatem absol­ Prob. 1° disertissimis Christi verbis. vendi et alia sacramenta administrandi de­ Matth. 16, dicit Petro . Tibi dabo claves negarent, conveniunt modo eruditi cum regni calorum : ct quodeumque ligave­ doctissimo Bossuelio, 1. 11 Variat, n. 104 ris super terram, erit ligatum et in coe­ et 165. lis : et quodeumque solveris super ter­ Calvinists omnes cum Calvino rejiciunt ram, erit solutum etin coriis. Matth. la. UTRUM POENITENTIA SIT SACRAMENTUM! 235 dicit omnibus Apostolis ■ Quacumque al­ « Apostolis ct eorum legitimi-. -uco-soriligaveritis super terram erunt ligata et » bus fuisse communicatam, universorum in calo : et quacumque solveritis super » Patrum consensus semper intellexit. » terram erunt soluta et in calo. Et adhuc ■ Prob. c£‘ traditione. 1° Apostolus nsus apertius .loan. 20 Sicut, inquit Apostolis, | est polestate a Christo concessa, remittendi missil me Paler, el ego mitto vos. Hac peccata etiam graviora in ince-tuoso Co­ Cum dixisset, insufflavit ct dixit eis : rinthio, dicens se illi post peractam pœniAccipite Spiritum sanctum; quorum re­ lentiam condonasse in nomine et persona miseritis peccata, remittuntur eis; et Christi ; Nam et ego. inquit, quod dona­ quorum retinueritis, retenta sunt. Ihc vi, si quid donavi, propter vos in per nulla di» clesiam Dei omnia peccata po»se diinittclligenda esse de peccatis per baptismum » tere. Itaque miseri, dum in Petro peremittendis. t° Quia jam diu antea Chris­ » tram non intelligunt et nolunt credere tus contulerat Apostolis potestatem bapti­ » datas Ecclesiæ claves regni cœlorum, ipsi zandi, et ipsi quoque jam pluries baptiza- » eas de manibus amiserunt. » verant : aliud ergo promittitur ipsis Matth. Hic q. 84a. 1. 0. — Dico^. Pernitentia 16 et 18 ; et confertur Joan. 20. 2° Si hæc quæ in Ecclesia agitur, est verum el proprie verba restringantur ad baptismum, cum dictum sacramentum. Est de fide decisa m iterari non possit, sola peccata præceden- conciI. Trid. sess. 14, canon. 1. Require in tia baptismum erunt remissibilia; quæ au­ capite tractatus. tem sequuntur, nulla , sive graviora, sive Prob. 1° ratione theologica. Sacramen­ iiiam leviora, erunt ;>er Ecclesiam remissi­ tum est signum sensibile a Christo perma­ bilia : quod plane evertit systema Monta- nentor institutum significativum et effecti­ tiisiaruin ct Novatianorum. 5° l’t arguit vum gratiæ : atqui talis est pœnitentia quæ S. Ambrosius lib. 1 de Pœnit. c. 7, Ecclesia in Ecclesia agitur : ergo. Prob. min. l°Est relaxat per baptismum omnia peccata quæ signum sensibile, tam ex parte punitentis przcesserunt : quidni relaxat omnia pec­ confessionem dolorosam exhibentis, quam cata e esse ligatum aut solutum- si -accnbs ni » insigni facto et verbis tam perspicuis po- exterius non significaret. 2“ Est signum a « testaient remittendi peccata ad reconci- Christo institutum, Matth. 16,18, et Joan, • Landos fideles post baptismum lapsos , I 20, ut patet ex prima conclusions. 5’ Per- DISSERTmanenter institutum, patet iterum cx pri­ ma conclusione. 4° Significativum et col­ lativum gratiæ. quia remissio peccatorum non fit siiie collatione gratiæ. Ergo. Prob, traditione. Omnes ecclesiæ tam Orientales quam Occidentales^ semper agno­ verunt et agnoscunt poenitentiam quæ in Ecclesia agitur, esse verum et proprie dic­ tum sacramentum. Palet cx omnibus ritua­ libus novis et antiquis, et ex unanimi con­ sensione utriusque Ecclesiæ Græca: et Latinæ; nec potest assignari primus qui hoc sacramentum in Ecclesiam invexerit : ergo certo tenendum est esse verum sacramen­ tum a Christo per Apostolos ad nos deriva­ tum. Confirmatur. Lutherus ipse 1. de Civit. Babylonica, et in Parvo Catechismo, recensetpœnitentiam inter sacrarnenta ; et in Con­ fessione Augustana a. 11, legitur quod ab­ solutio privata in Ecclesia retinenda sit. Item in ejusdem Confessionis Apologia. Dico 5°. Poenitentia est sacramentum di­ stinctum a baptismo éjtïsve memoria. Ita de­ finit Trldentiiium sess. 14, can. 2. Require in capite tractatus. Prob. 1° ex Patribus qui poenitentiam et baptismum ut duo sacramenta omnino di­ stincta agnoscunt. S. Chrysost. lib. 5 de Sa- I eerdotio : « Non solum, inquit, sacerdotes » regenerant, sed etiam condonandorum » peccatorum obtinent potestatem. »5. Am­ brosius. lib. 1 de Pœnit. cap. 7 : « Quid η interest utrum per poenitentiam, an per » lavacrum, hoc jus (remittendi peccata) » sibi datum vindicent sccerdotes? Unum » in utroque ministerium est, in utroque » operatur mysteriorum virtus et Dei no­ υ men. » S. Cyrillus Alexandr. lib. 12 in Joan. cap. 5t> : « Duobus modis Dei spiri» tu pleni vel afflati homines peccata remit» tunt ac retinent, vel cum dignos admit> tunt ad baptismum ac indignos exclu■ dunt, vel cum filios Ecclesiæ peccantes » corripiunt ac pœnitentibus ignoscunt. » S. Aug. Epist. 25 ad Bonif. docet parvulum regenerari per baptismum ■ si vero adultus gratiam amittat. « Tunc, inquit, propria in­ it cipiet habere peccata, quæ non regene­ υ ratione auferantur, sed alia sanatione curentur. « Epist. lt)8 ad Selucianum : Agunt homines ante baptismum poeni­ tentiam, ita tamen ut etiam baptizentur... agunt etiam poenitentiam, si post baptis|3β Ο” I. ART. 1. » mum ita peccaverunt, ut excommunicari * et postea reconciliari mereantur. - ‘mu. per juxta S. Aug. I. 1 de Bapt. c. ifi. inimster baptismi omnis homo diam laicib ct paganus; et juxta eumdeiu 2 de Civit. c. 9, peccata solvunt ii per quOii Ecrit-ia gubernatur, et quibusjudicium datum eit, de quo legitur, Quæ ligneerilis in terra, etc. Denique S. Augustinus passim contra Donatistas docet baptismum non e-se repe­ tendum; poenitentiam vero baptizatis esse iterandam docet Epist. cil. ad Svlucianiiin, et Epist. 54 ad .Macedonium ex qua de­ promptum est caput In tantum de Pœnit. d. 5. Alios Patres lege apud Bellarm. 1. Ide Pœnit. c. 15. Prob. 2° cum concilio Trid. sess. 14, cap 2. Subjectum, minister, materia, for­ ma el effectus pœnitentiæ sunt distincta a subjecto, ministro, materia, forma et Offec­ tus baptismi : ergo sunt distincta sacra­ menta. Prob. ant. Subjectum baptismi est quilibet homo, pœnitentiæ solus homo bap­ tiza tus ■' minister baptismi, quilibet homo ; pœnitentiæ, solus sacerdos ut judex : ma­ teria baptismi est aqua, et forma, Ego te baptizo; materia pœnitentiæ sunt actus pœnitenlis; forma, verbaabsolutionis<]U e pro­ fert sacerdos : baptismus delet omnia pec­ cata, tam originale quam actualia,tam quoad culpam quam quoad omnem pœnam ; poe­ nitentia delet solum actualia post baptis­ mum commissa quoad culpam, et non quoad totam po nam : baptismus confen gratiam regenerativam ; pœnilenlia resuscitatis am, seu rcconciliativam , sicque distinctam, si non materialiter, saltem formaliter. Ergo. Q.84 in α ». o.—Prob. 5°. son debuit minus provideri dc remedio pr » peccatis baplizalorum, ne in desperationem incide­ rent , quam pro peccatis infidelium : unde Act. 8, Petrus dicit Simoni baptizato .· Poe­ nitentiam age ab hac nequitia tua: atqui pro peccatis infidelium institutum est in remedium sacramentum baptismi : ergo de­ buit etiam institui sacramentum pro pecolum apud Ecclesiam, sed etiam apud Deum irremissibilia ; quod ne­ gant haeretici. R. 2° ad singula. Ad primum. 1° Mili­ tat contra Montanistas et Novatianos. Si enim omne peccatum sit remissibile, cur isti aliqua excipiunt? Item si peccatum in Filium sit remissibile, cum aeque sit Deus ac Spiritus sanctus, aliunde quam ex gra­ vitate peccatum in Spiritum sanctum dici­ tur irremissibile. — 2 86. a. 1. ad 3.— 2° Directe. Blasphemia in Spiritum sanc­ tum quæ nunquam remittitur juxta S. Aug. Scrm.71 de verbis EvangcliiMatth. est pec­ catum impoenitentia, non qualiscumque, ut inlclligit Tournely post Bellarminum, i 'eo improbans hanc S. Augustini inter­ pretationem, eo quod impoenitentia peccati contra Filium sit etiam irremissibilis; sed impoenitentia contra donum..·, reconci­ liationis quæ fit in Ecclesia in Spiritu ancto, id esi, ut se explicat S. Aug. ibid, ri Epist. 30 ad Bonifac. qua homo recuset in unitate corpora Christi quod vivifi­ cat Spiritus sanctus, remissionem acci] .ere peccatorum. Ita ut juxta S. Aug.blasphemia m Spiritum sanctum quæ nunquam .·< mittitur, est cum quisquxrii remissionem pen atorum extra Ecclesiam quam '•olam vivificat Spiritus sanctus. Si autem qui est olasphemus in Filium, quxrat veniam et Spiritum sanctum in Ecclesia, peccatum ei remittetur. — ibid —3·* Communior sen­ tentia intelligit blasphemiam in Spiritum lanclum, peccatum ex certa malitia, quale erat peccatum Pharisxorum, qui veritatem agnitam impugnabant, et aperta miracula Christi diabolo tribuebant ; de quo loqui­ tur Christus loco citato. Et hoc peccatum ex malitia dicitur contra Ssiritum sanctum cui tribuitur Imuitas, sicut peccatum ex ignorantia dicitur contra Filium cui tribui­ tur sapientia, et peccatum ex infirmitate di­ citur contra Patrem cui tribuitur potentia. Hoc autem peccatum ex malitia dicitur non remitti, non quia est absolute irremissibile sed quia difficile remittitur, quatenus non possunt pro illo adferri causx excusationis, scilicet ignorantia vel infirmitas, sicut pro aliis peccatis. Et iste modus loquendi fre­ quens est in lingua Hebraica ad ostenden­ dum, in comparatione duorum, unum esse altero difficilius : sic Isai. 54-· AJuntes com­ movebuntur et colles contremiscent, mi­ sericordia autem mea non recedat a te; Matth. 24: Cœlum et terra transibunt, verba autem mea non prater ibunt, non est sensus quod montes aksolute commo­ vebuntur, neque quod cœluin et terra trans­ ibunt , sed quod facilius ista fierent, quam quod misericordia Dei recedat, aut verba Christi prætereant. Finaliter igitur, pecca­ tum in Spiritum sanctum dicitur irremissi­ bile, non absolute, sed comparate ad alia peccata qux facilius remittuntur, et quia quod est valde difficile dicitur moral iter impossibile. Ad secundum. Juxta S. Hieron. in cap, 14 Jerein. et S. Aug. I. 1 Retract, cap. 19 et de Corrept. et Grat. c. 12 , peccatum ad mortem est id in quo quis impœnilens mo­ ritur. Secundum alios , est peccatum cujus affectus non deponitur, et de quo pœnitentia non agitur, quamdiu est tale; idque conformiter concilio Nicæno II, can. 3, ubi dicitur : Peccatum ad muriem est, quando quidam peccantes incorrepti persistunt Juxta quam intelligentiam , peccatum non ad mortem erit quidem peccatum mortale, sed cujus affectus deponitur et pu-nitentia agitur, quod licet modem animæ intulerit, kta mors tamen non c.-t ad mortem, quia per poenitendam quærit et recuperabit vi­ tam : sicut infirmitas Lazan, quamvis mor­ tui, non erat ad motteni, quia erat restbcitandus. Igitur pro peccato -*1 mortem sic intellecto, Apostolus ail Λ'οη divj ut quis oret, perquod non excluditur precator, sed quæritur, ut supra dicebam ex S. Ambro- UTRUM POENITENTIA SIT SACRAMENTUM f sio ; quia licet quilibet vulgaris [ ssit et de- I beat orare pro illo, sicut pro aliis omnibus, tum ad id lege charitatis teneatur, non ta­ men cum ea impetrationis fiducia qualem possent concipere eximii sancti : quo enim graviora et difficiliora sunt peccata, eo potentior et sanctior precator adhibendus est, ut jam diximus. Hio q. 84, a. 10. ad. 1. — Ad tertium. Juxta S. Ambrosium lib. 2 de Pœnitent. cap. 2, S. Damascenum 1. 4 de Fide c. 10. S.Clirysostomum, Theodoretum et alios in hunc textum, Apostolus loquitur de bap­ tismo, non de poenitentia : sicut enim erant apud Judaeos, quos illic alloquitur S. Pau­ lus, quædam lavacra in quibus pluries ab immunditiis se purgabant, sic aliqui crede­ bant, autsallein credere poterant, quod per lavacrum baptismi pariter possent pluries purificari ; ut ergo Apostolus eos contra hunc errorem muniret, et ad gratiam bap.ismalem conservandam sollicitos redderet, dicit quod qui semel sunt illuminati, id est, baptizati (baptismus enim dicitur sacra­ mentum fidei et illuminationis ), si gratiam baptumalem amiserint, impossibile sit rur­ sus per alium baptismum renovari et eamdem graliam recuperare. Et hunc esse ger­ manum Apostoli sensum indicant insuper ipsa ejus verba. 1° Utitur verbo renovari, quod importat baptismum, qui dicitur la­ vacrum regenerationis et renovationis, ad Tit. 5. 2* Dicit semel illuminatos non posse rursus renovari : ly semel, et ly rursus significant ipsum excludere alleram illuminationem et renovationem, hoc est, alium baptismum, qui, ut jam dixi, dicitur sacramentum illuminationis et renovatioai<.5°Cum addit, rursus crucifigentes sibimetipsis Filium Dei, assignat rationem cur non possint renovari, quia scilicet homo per baptismum commoritur Christo : non potest ergo per alium baptismum iterum mori. Ad quartum, eadem solutio adhiberi potest, scilicet quod voluntarie peccantijus, post acceptam notitiam veritatis, non relinquatur amplius hostia pro pectatis, id est, alia Christi mors quæ per baptismum repræsentetur et iterum applicetur ad inte­ gram remissionem cuJpæ et pœnæ. In hoc enim cap. lo nomine hostice intelligitur UMjfi et passio Christi cui configuramur in wpusuio. Vel dicendum cum aliis, Aposto- 139 lum ibi loqui de apostatis a fide, quibus quamdiu sunt in hoc statu non relinquitur hostia : non illa quæ fuit in cruceoblata, quia illam rejiciunt; neque hostiæ ans prius offe­ rebantur in lege veteri, qui» Mint abolitae. Obj. 5® ex Patribus. Hennas Pauli dis­ cipulus, Pastor dictus I. 5, similitudine 8, de iis qui Deum abnegarunt dicit : His igi­ tur non est locus pœnitentiœ. Et auctor Constit. Apost. lib. 2, c. 25 « Si quis, in«quit, instructa veluti acie rebellis, delin» quat, tentons Deum,quasi malos non insec» tantem , hujusmodi venia carebit. Ergo. ■ Λ. utrumque loqui de iis qui nec pec­ care desinunt, nec pœnitere volunt; dicit enim Hermas in eadem similitudine: * Qui » si cito poenitentiam egerint, in turri se» dem habebunt; si vero tardius egerint, » in muris habitabunt ; si autem non ege» rint, mortem sibi acquirent. » Et auctor Constit. Apostol. initio citati capitis «Gra» vius delictum idolatria nonreperitur.est » enim in Deum impietas; nihilominus ta■ men et illud per sinceram poenitentiam » condonatum est. » Inst. 1°. Tertullianus antequam fieret Montanista lib. de Poenitentia c. 7 : « Col» locavit, inquit, Deus in vestibulo pœni« tentiam secundam quæ pulsantibus pate» faciat; sed jam semel, quia secundo; -ed » amplius nunquam, quia proxime frustra. ■ Ergo. II. hoc unum velle Tertullianum, poeni­ tentiam non esse institutam ut inde pate­ ret aditus peccandi ; præmittit enim : « Ne» mo idcirco deterior sit, quia DeuMnelior » est, toties delinquendo quoties ignosci» tur. » Deinde subjungit : « Verum non » statim succidendus ac subruendus est » animus desperatione, sisecundæ pœni» tentiæ quis debitor fuerit : pigeat sane * peccare rursus, sed rursus pœnitere non « pigeat : pigeat iterum jiericlitari, sed ■ non iterum liberari. Neminem pudeat : « iteratæ valetudinis iteranda medicina » CSt. p Inst. 2°. Origenes et Theognostus apud S. Alhanasiiim Epist. ad Serapionem,doc?nt omnia baptizatoruo precata esse irremis­ sibilia , earnque sententiam approbat S. Athanasius si restringatur ad Llasphemiua contra Spir.tum sanctum. Ergo. R. verba Origenis et Theognosti esse ulobscura et ambigua , fatenle ipso S. Auia- DISSERT. L AK'i nasio citato : « Ego « inquit, ex his quæ • Ji ch ci, arHtror que sententiam • mediocri quadam inquisitione et obser• vatione. indigere, ne forte profundior » quædam in ipsis Trlorum dictis mens la» teat. » Et quia trahi poterant in malum sensum, scilicet omnia baptizatorum pec­ cata esse irremissibilia, merito illum impu­ gnat S. Athanasius, ne alicui sit offensioni, non affirmans tamen esse hunc illorum sen­ sum. Et revera Origenem contrarium do­ cuisse et voluisse tantum omnia peccata baptizatorum esse irremissibilia, non ab solute sed comparate ad peccata infidelium, hoc est, illa difficilius remitti quam ista , condat ex lib. 5 contra Celsum, ubi ait : « Qui peccata sua damnant toto pectore, » seque ipsos defient... eis demum propter » mutatam in melius voluntatem Deus con» donat errata præterita. ·» Similia verisi­ militer legeremus in Theognosto, si ejus opera adhuc exstarent ; sed el ipsum innuit apud S. Athanasium : « Imperfectis, inquit, » datur venia ; iis vero qui gustaverunt cce« leste donum et initiati sunt, nulla venix • relinquitur excusatio el deprecatio. » Quasi diceret: Ethnici possunt aliquam ex­ cusationis causam obtendere , quam non possunt baptizati. Quantum ad S. Athanasium, nunquam censuit blasphemiam in Spiritum sanctum esse irremissibilem , nisi in iis qui in ea obstinate et ab-que ulla pœnitentia persi­ stunt Palet ex ipsa Epistola ad Scrap, in qua Arianos assimilai Pharisæis , utrisque adseribit blasphemiam in Spiritum sanc­ tum, et de utriusque vult dictum esse : Qui vero dixerit adversus Spiritum sanctum, non remittetur ei. Et tamen iu synodo Alexandrina anno 362, decrevit cum aliis, Arianos, modo hœresim ejurarint et lidein Nicaenam amplecterentur, esse recipien­ dos; sed clarissimis et expressis terminis lib. de communi essentia Pairis , Eilii et Spiritus sancti : « Sunt alii, inquit, qui in « Spiritum sanctum impingunt, qui scilicet ■ iu Christi deitatem blasphemiam dicunt, « aiunlqiie in Beelzebud principe deemo» nioriim ejicit dmmonia. De istis intelli» genefum est quod ait : i\Ton remittetur, » nique in prœsenti sæculo, neque in » futuro. Quin et hoc observandum est, • primo non dixisse Christum blasphe• manti etpœnitentiam agenti remissionem ». dannam non esse, sed blasphemanti,i| est, in blasphemia perseveranti. Quindoquidem nullum est peccatum irremu. sibile apud Deuro illis qu> vere exanimo et ut par est pœniteniiaiu agunt. » Inst. 3°. Commune et omni peccato mor­ tali esse irremissibile, quamdiu in co per­ severatur : atqui S. Athanasius tribuit irremissibilitatem blasphemix in Spiritum sanctum prx exteris peccatis et aliquo spe­ ciali titulo : ergo. t B. S. Athanasium tribuere irremissibilitatem blasphemix in Spiritum sanctum non absolute , sed comparate ad alia pec­ cata; quia difficilius quam ista remittitur duplici titulo speciali. 1° Quia difficilius de ea pœnitentia agitur; qui enim sciens et volens Christum agnitum rejicit, et opera divinitatis in co, dxmoni tribuit, difficile a tam prava dispositione recedit. 2° Quii blasphemia in Spiritum sanctum, quæ est peccatum ex malitia, non potest pro excu­ satione obtendere ignorantiam aut infirmi­ tatem, sicut peccata in Patrem, in Filium, ut jam dictum est. Ita seipsum explicat S. Athanasius in laudata Epistola ad Serap. Inst. 4°. S. Pacianus Epist. 5 ad Sympronianum, et S. Ambrosius I. 2 de Pœnit. c. 4, probant contra Novatianos non omnia peccata baptizatorum esse blasphemiam iu Spiritum sanctum, adeoque non omnia esse irremissibilia; id autem fatentur de vera blasphemia in Spiritum sanctum, quale erat peccatum Pharisxorum , qui ex malitia Christum rejiciebant et ejus mira­ cula diabolo adseribebant. Ergo. B. S. Parianum et S. Ambrosium id non absolute faleri, sed uti figura conces­ sionis, quasi dicerent : Dato veram et proprie dictam blasphemiam in Spiritum sanctum esse irremissibilem, non ideo se­ quitur omnia baptizatorum peccata esse irremissibilia. At vero neque ipsam veram blasphemiam in Spiritum sanctum esse ab­ solute irremissibilem , sed respective tan­ tum ad alia peccata, id est, difficilius quam ista remissibilem, agnoscunt ibidem lau­ dati Patres. Pacianus Epistola citata ait : « Cum enim Christus dixit Quacumque » solveritis, erunt soluta, nihil excipit, « non magna, non modica peccata. » Et S. Ambrosius eodem capite 4, alloqueiis Novatianos : « Revertimini, inquit, ad fec» elesiam, si qui vos separatis impie; oin· * » » » UTRUM PŒNITENTIA SIT SACRAMENTUM! » nibus enim conversis pollicetur veniam , » ruinam. » Idem docet tn cap 12 Mirth. « quia scriptum est : Omnis quicumque Ergo. B. S. llieron. non negare blasphemi un > invocaverit nomen Domini salvus erit. «Denique etiam Judæorum populus, qui in Spiritum sanctum esse absolute irremis­ • dicebat de Domino Jesu : Damonium sibilem, sed tantum in hypothesi quod qui • habet; qui dicebat : In Beelzebud prin- hujus criminis sunt rei in ec perseverent, » cipe daemoniorum ejicit dœmonia (en ut plerumque contingit in iis qui non ex « blasphemia in Spiritum sanctum) ; qui ignorantia aut infirmitate, sed ex mera ma­ « crucifixit Dominum Jcsum, Petri prædi- litia peccant, ut supra explicuimus. Insuper «catione vocatur ad baptismum, ut scele- S. llieron. in laudata Epistola ad Marcel • ris tanti merita deponat. » Et I. 1, c. 1, lam , utitur, ut jam dixi de S. Paciano et iterum de Novatianis : « Si unum, inquit, S. Ambrosio, figura concessionis; idque » tantum crimen exciperent ( cui veniam unum intendit, quod, et si blasphemia in » negarent), dure quidem , sed tamen di- Spiritum sanctum sit irremissibilis, non se­ » vinis tantum redargui viderentur senten- quatur quod peccatum negantium Christum » liis, assertionibus tamen suis conveni- in tormentis sit irremissibile; de hoc enim « rent; Dominus enim nullum crimen ex- tantum interrogatus fuerai a Marcella. Quo » cepit, qui peccata donavit omnia. » autem sensu blasphemia in Spiritum sanc­ Inst. tK S. Ambros. lib. de Lapsu Vir­ tum sit irremissibilis, de quo non interro­ ginis c. S : « Inhaere, inquit, poenitentiae gatus fuerat ^omittit discutere, rationem­ » usque ad extremum vitæ , nec tibi prae- que omissionis reddit : o Fuerat, inquit, » sumas ab humana die veniam dari, quia » prolixius disserendum; sed quoniam ami> decepit te qui hoc tibi polliceri voluerit. » cis et qui ad nostrum hospitiolum con» Quæ enim proprie in Dominum peccasti, « venerunt, præsentiam nostram negare «ab ipse solo te convenit in die judicii » non possumus, et tibi non statim respon» dere visum est arrogantis, latam dlsputa» exspectare remedium. » Ergo. » tionembreviscrmonccomprehendimus. B. S. Ambrosium his verbis nihil aliud Inst. 7°. Plures ecclesiæ olim certis cri­ velle quam quod hæc virgo Deo consecrata, minibus absolutionem denegabant. Ergo. stupri et infanticidii rea cum plurimorum B. id factum fuisse, si facium fuerit, non scandalo, deberet poenitentiam agere usque errore Novatianoruin, quasi non esset in ad extremum vitæ pro more hujus tempo­ Ecclesia potestas ea remittendi, sed rigore ris, nec de propitiato tanto peccato securi­ disciplinae, de quo infra. tatem absolutam haltere. Jubet tamen ibi­ Finalitcr revocandum est quod initio J dem sperare veniam : « Sed tu, inquit, observavimus, omnes ferme auctoritates quæ jam ingressa es agonem pœnilentiæ, objectas probare, si quid probent, esse • insiste misera fortiter , inhære tanquam aliqua peccata irremissibilia, non solum «naufragans tabula, sperans per ipsam te apud Ecclesiam sed etiam apud Deum, con• deprofundo criminum liberari. »Et hanc sequentur militare contra ipsos Montanislfts veniam a Deo et ab Ecclesia sperandam do­ ei Novatianos. cet contra Novatianos in libris de Poeniten­ Habes etiam ex his refutatam opinionem tia, Morini qui, lib. 9 de Pœnitentia c. IS, scri­ Inst- 6°.S. Ilyeron. Epist. 149 ad Mar- bit antiquos Patres existimasse blasphe­ cellam, postquam probavit peccatum illo­ miam in Spiritum sanctum, neque a Deo rum qui in tormentis negant Christum, neque ab Ecclesia veniam posse obtinere. non esse blasphemiam irremissibilem in Obj 4°. Solius Dei est remittere peccata, Spiritum sanctum, admittit veram esse ut scribit Firmilianns Epist. ad S. Cypria­ blasphemiam irremissibilem illorum qui, num, inter Cyprianicas 75. Item facilitas cum viderent opera Christi, ex invidia ea veniæ est incentivum peccandi Ergo. Beelzebud principi daemoniorum tribue­ B. ad primum, solius Dei esse remittere bant : « Doceat igitur, inquit, Novalianus, peccata principaliter el auctoritate propria > • aliquem negatqrem Beelzebud vocasse sacerdotum autem ministerialiter ct virtute • Christum, et ultro referam gradum, ne­ sibi a Christo concessa; alioquin nec per gatorem non posse veniam consequi post baj tismuiu peccata remitterent. II1LI.. TOME IX. iG U' DISSERT. I. ART. I. Ad secundum, Λ. Facilitas venia» indis­ ' Obj. 2" contra eamdem. Iu antiqua‘ege cret» est incentivum peccandi, C. prudens ■ non fuit sacramentum pœmtentiæ ■ e g 11 discreta , Λ'. E contra , « Si < lauderetur ncc est in nova loge. aditus pœnitentiæ, inquit S. August. R. N. conseq. Quia in antiqua lege non u Hom. 27 inter 30, nonne ille peccator est dictum, Quorum remis rilis, etc.,sic tanto magis adderet peccata peccatis, ut est in nova loge ; et i ta congruebat legi quanto magis desperaret sibi ignosci? gratiæ ut haberet sacramentum quo faci­ diceret enim... Damnatus sum, quare lius remitterentur peccata quam in lege ti­ jam non vivo ut volo. » moris; sufficit enim nunc attritio cum sa­ j IV. - Solvuntur objtctionei rtccntiorum hrrre- cramento, quæ olim non sufficiebat ad dc ticorum contra iccundarn os>el dici sacramentalis quatenus ordi miseritis , etc., quæ sunt prxeipium con­ natur ad -aeramentum , non tamen [xjtest clusionis noslræ fundamentum, nihil aliud lui xut esse sacramcntu intelligitur quam jxeeeptum Apostolis tl v— r» 4* 243 I immediate, sed radicaliter, mediate et ai» positive, quatenus est janua aliorum sacra­ mentorum, et per illum reddimus capace» sacramenti pœnitenliæ Itn seipsum expli­ cat S. Doctor ibid, subjungens : « Quid enim » prodesset vel ante baptismum pœniten« lia, nisi baptismus postea sequeretur; vel « postea, nisi praecederet? > S. Augustinum vero aperte distincisse inter baptismum et poenitentiam, coibtat ex variis ejus textibus relatis in prima probatione terti® conclu­ sionis. Obj. 3* contra eamdem Episcopatus dif­ fert in materia, forma et effectu a presby­ teratu; el tamen secundum plurium sen­ tentiam, non est sacramentum distinctum a presbyteratu, sed tantum quædam ejus extensio ad certa munia : ergo idem dicen­ dum est de pœnitentia respectu baptismi. Item diversa est materia ct forma in conse­ cratione panis ct vini, ct tamen uiynn sa­ cramentum: ergo idem quod prius. 11. ad primum, N. conseq. Di-paritas est, quod episcopatus in laudat·,, plurium sententia non dicat specialem habitudinem ad eucharistiam, unde petitui distinctio or­ dinum , sed eam supponit completam in sacerdote. Vide dicenda infra de episco­ patu in tract dc Ordine Jd secundum, N. pariter consequentiam. Disparilas est, quoti utraque species in consecratione re­ feratur ad camdtm refectionem spiritua­ lem, eamdemque gratiam producat; unde quamvis sit sacramentum materialiter du­ plex, est tamen formaliter tinum : at bapfi-mus cl pœnilcnlia referuntur ad diversos clieclus ; baptismus ad regenerationem, per­ nitentia ad resuscitationem, seu ad rege­ neratorum reconciliationem. Insuper hæc cl similia argumenta nihil ad rem faciunt neque favent systemati hæreticonim ; num­ quid enim memoria presbyteratus in epi­ scopatu , aul memoria consecrationi* panis in consecratione vini causai gratiam, sicut dicunt memoriam baptismi remittere |>eccala? UTRUM ΙΌΕΜΤΕΛΊ.Ά SIT SACRAMENTUM? Win,reinil'cndi peccata pir Evangelii prædit alioneii, el baptismum, ita nt -it idem scnsus illorum ac istorum : Munies ergo docete omnes gentes, etc. El ila intelligit S. Cyrillus ·. 12 in Joan. c. 36. Ergo. II. i\'. ani. Textus enim sunt omnino diversi cl diversus omnino sensus : poste­ rior special dunlaxal infideles, prior bap­ tizato*. Quantum ad S. Cyrillum, non dc solo baptismo, sed ctiain de pœnitentia verba Joannis interpretatur; duobus moiw, inquit. nequire textum integrum lenia lonchisionc probatione prima. Et quamvis Christus hæc verba de sola remissione pec­ catorum per pieiiitcnliam dixerit, voluit la­ nicii S. Cyrillus enumerare omnes modos eccatoCirca tertium, Scothtæ post suum du­ rum, non sunt materia seu partes materia­ cem, negant actus pœnitentis esse proprie les sacramenti pœnitentiæ. materiam et partes intrinsece constituentes Est de fide decisa in concil. Trid. sess. 14, sacramentum, cujus totam essentiam in c. 3, ubi damnat eos qui hos terrores et sola absolutione reponunt; cosque volunt hanc fidem esse pœnitentiæ partes conten­ esse duntaxat dispositiones insupplebiliter dunt : et can. 4, his verbis : «Si quis dixerequisitas ad digne sacramentum suscipien­ » rit, duas tantum esse pœnitentiæ partes, dum : in quo omnino differunt ab hæreti- ■ terrores scilicet incussos conscientiæ agcis. Pro harum difficultatum resolutione. » nito peccato, et fidem conceptam ex EvanHic q, 84. · 2o —Dico t°. Peccata post » gelio vel absolutione, qua credit quis sibi baptismum commissa, ut detestanda et de­ » per Christum remissa peccata ; anathema struenda , sunt materia remota sacramenti » Sit. a pœnitentiæ; mortalia, materia necessaria; Prob. 1° Partes pœnitentiæ sunt actus venialia, materia libera. pœnitentiæ : atqui isti terrores non sunt Ibid. — Probatur prima pars. Materia actus pœnitentiæ. sed motus naturales pue­ remota alicujussacramenti ea est circa quam ris et bestiis communes. Similiter fiducia versatur materia proxima : sic in baptismo, remissionis facte peccatorum non est actus aqua est materia remota, quia circa eam pœnitentiæ, sed eam supponit; supponit versatur ablutio quæ est materia proxima : namque remissionem factam, quæ non fit atqui materia proxima sacramenti pœniten­ nisi per poenitentiam. Insuper hæc fides tiæ , scilicet actus pœnitentis, ut mox di­ seu fiducia est chimærica, ut late probavi­ cam, versatur circa peccata, de eis do- mus dum de Justificatione. 2° Terrores ct lendo, ea detestando et destruendo : ergo. fides, siintelligatur de fide catholica, præibid a 3— Dixi i·,peccata post baptis­ cedunt poenitentiam ct ad eam movent; ex mum commissa : 1° ut excludatur pecca­ eo enim quod quis timet poenas peccato de­ tum originale, quia poenitentia proprie non bitas, movetur ad pœnitendum , et non ti­ est nisi de his quæ nostra voluntate com­ met poenas, nisi quia habet fidem Dei vin­ misimus, quale non est peccatum originale. dicis. 5° Possunt esse terrore? sine j>œniSi tamen poenitentia latiori sensu sumatur, tentia, ut in peccatoribus qui nec poeniten­ pro quacumque rei malæ præteritæ displi­ tiam agunt, nec agere incipiunt; et potest centia , pote*! dici poenitentia de peccato esse poenitentia sine terroribus, ut in iis originali 2° Ul excludantur peccata ac­ qui ex solo Dei et justiliæ amore conver­ tualia baptismum præcedentia, tum quia tuntur. Ergo. hæc per ipsum baptismum delentur, tum Dico 3°. Mortificatio seu'refrenatio vi­ quia potestas clavium non extenditur nisi llosarum passionum, et vivificatio seu stuid eos qui Ecclesiæ per baptismum suh· Sunt cantem ; 2*· poenitentia est peccatorum dun- » quasi materia hujus sacramenti ipsius pœtaxat et pro peccatis, refrænalio autem pas­ » nitentis actus, nempe contritio, confessio sionum et studium bene vivendi sunt ctiain » et satisfactio , qui quatenus in pœnitente justorum. Verum, cum Calvinistæ non ag­ » ad integritatem sacramenti, ad plenamnoscant sacramentum pœnitentiæ a baptis­ » que et perfectam peccatorum remissiomate distinctum, non est quod iis imino- » nem, ex Dei institutione requiruntur, hac » ratione partes pœnitentiæ dicuntur. » Et remur. 2 84. α 4 o.—Dico 4·. Manus impositio in fine capitis sic concludit : < Hæc de parnon est materia proxima sacramenti pœni­ » tibus....... hujus sacramenti sancta syno» dus. >· Eadem sessione can. 4 ; « Si quis, tentiæ. » inquit, negaverit ad integram et perfecProb. Quia neque ex S. Scriptura neque ex traditione erui potest manus impositio­ » tam peccatorum remissionem requiri tre» nem esse materiam hujus sacramenti. Non » actus in pœnitente quasi materiam sacraex S. Scriptura ; quia in locis ubi agitur de » menti pœnitentiæ, videlicet contritionem, hoc sacramento, scilicet Matth. 16 et 18, et » confessionem et satisfactionem, quæ ires » pœnitentiæ partes dicuntur....... anatheJoan. 20, nullatenus innuitur manus im­ » ma sit. » Vim facimus in his vocibus ma­ positio pro materia. Non ex traditione; quia, licet olim fuerit adhibita et nunc a teria et pars : materia est essentialis et in­ quibusdam aliquo saltem modo adhuc ad­ trinseca composito, partes intrinsecæ toti hibeatur, tenendo manum elevatam versus quod componunt. In omne latus se vertunt Scotistæ, ut ho­ pœnilcntem, nunquam tamen reputata fuit materia hujus sacramenti, sed mera cære­ rum decretorum vim, si possint, infringant. Dicunt 1°, laudata concilia non definire monia : quod palet, parlim quia pluries fie­ bat in decursu ejusdem pœnitentiæ, ut pro­ actus pœnitentis esse simpliciteret proprie bat Morinos lib. 6 de Pœnit. c. 8 ; partim materiam, sed quasi materiam. R. cum Catechismo Romano de Pœniquia non solum episcopi et presbyteri, sed etiam inferiores clerici pœnitentibus manus tentia num. 17, quod « hi actus quasi mateimponebant, teste S. Cypriano Epist. 10; ■ ria a S. synodo appellantur, non quia vera partim quia etiam post eucharistiæ suscep­ » materiæ rationem non habeant, sed quia tionem imponebantur manus, ex concilio » ejus generis materia non sit quæ extrinCarthag. I, cap. 78. Unde Trid. post accu­ » secus adhibeatur, ut aqua in baptismo, ratum examen partium pœnitentiæ, de ma­ • chrisma in confirmatione. « Eodem modo loquitur S. Th. Opusc. 5, ex quo concilium nus impositione omnino silet. Florent, suum decretum deprompsit; et ta­ Hic q. 90. a. 1.2. et3—Dico 5° Actus men nemo negat S. Tbomam habere actus pœnitentis, contritio, confessio et satisfac­ pœnitentis pro vera et essentiali materia tio sunt proprie materia proxima sacra­ sacramenti. menti pœnitentiæ, seu partes materiales ex Dicunt. 2°, concilia intelligenda esse de quibus intrinsece componitur. Est commu­ materia extrinscca. Ita Henno q. 3, in resp. nis contra scholam Scoti. ad object. 2. Prob. 1” ex conciliis. Florentinum in R. 1° concilia loqui de materia hujus sa­ decreto Unionis .· « Hæc omnia sacramenta, cramenti, sicut loquuntur de materia alio­ » inquit, tribus perficiuntur, videlicet rc- rum sacramentorum : in aliis autem sacra­ ■> bustanquammateria, verbistanquam for- mentis, id quod habet rationem materia » ma, et persona ministri conferentis sacra- non est materia extrinscca circa quam ver­ » mentum cum intentione faciendi quod fa- satur ritus sacramentalis. sed ejus pars. • citEcclesia... Etspccialitcrdesacramento j 2° Si actus pœnitentis non sit matetia in­ pœiiiteni.ii· ibid. « Quartum sacramentum trinseca hujus sacramenti, nulla ergo ent » est poenitentia, cujus quasi materia sunt materia intrinseca ; sine autem materia in­ » actus pajniten'is, qui in (res dislinguun- I trinseca quid fiet de forma quam adstruunt » tur partes, quarum prima est cordis con- | concilia? Neque dici potest cum Maldona- 246 DISS E HT i. ART. II. lo, suhscribcnte line in parte Scotistis,quod al soutio prout exterius profertur sit mate­ ria, et prout habet vim significandi sit for­ ma; in sacramen'is enim tam forma quam materia debet esse sensibilis, hæcaulein si­ gnificatio non est sensibilis. 5° Concilium decretorie definit hos pernitentis actus esse partes perlinentes ad integritatem sacra­ menti , et, quod miraberis, id ipse Henno admiserat in procedenti solutione ; materia autem extrinseca non est pars ad integrita­ tem sacramenti requisita, sed quasi objec­ tum illius. Dicunt 5°, hos actus vocari a soncilio partes materiales sacramenti, quia sunt dis­ positiones praevie ct insupplebiliter re­ quisitae, non ad integritatem substan­ tialem sacramenti, sed ad integritatem effectus. It. 1°. Si vera sit ista solutio, pari jure fides, spes, attritio erunt partes baptismi, qui etiam prævie et insupplebiliter requi­ runtur ad illius effectum. 2° Quando conci­ lium agit de dispositionibus requisitis ad digne suscipienda alia sacramenta, non vo­ cat illas materiam aut partes pertinentes ad eorum integritatem. 5° Concilium ap­ pellat hos actus partes materiales pœnitentiæ, sicut verba absolutionis appellat for­ mam; verba autem sunt vera forma hujus sacramenti : ergo et profati actus vera partes et non solum dispositiones prarequisitae. Dicunt 4° hos ectus esse partes pœnitentiæ ut e>t totum intégrale heterogencum, sicut pes, caput, etc , sunt partes hominis; non ut est totum essentiale. Ita iterum llenno loco citato in resp. ad obj. 1. It. 1·. Laudatus theologus videtur pug­ nantia loqui intra paucas lineas; dicit enim responsione sequenti, ul jam observavi, hos actus esse materiam extrinsecam * si sint materia extrinseca , quomodo ergo sunt partes integrantes sacramenti, sicut pes el caput sunt partes hominis? Cætcrum gratular doctissimo el ingen o viro, qui veritati illucescenti oculos non claudit, sed hac sua resiionsione proxime ad nostram et communem sententiam accedit ; licet, ut nobis videtor longius a sententia Scoti rer-'dat. Dicit d elor Subtilis in 4, d. 16, d. 1 ;/)e sacramento pœnitentiœ dico çiii a isra tria (contritio, confcssic et satisfactio) .ullo modo fini partes cius. It. m dicit hos actus requiri duntaxat ut hoc qcramentum digne recipiatur : atqui parta integrantes, ut ponit llcnno, >unl aliquo modo partes et quidem intrinseca et non mero dispositiones ad dignam susceptio nem sacramenti ; sicut pes et manus,utsi> tamus in exemplo, sunt aliquo modo parte? et quidem intrinsecae, el non mera disposiliones ad compositum humanum. Vim ergo aperiam facit textui sui magistri theologus Franciscanus, quando dicit eadem q. con­ clus. 2, ipsum non negare hos actus esse partes, sed esse paries essentiales. Enim· vero pars integrans, etsi non essentialis est aliquo modo pars, sicut pes el manu? sunt aliquo modo paries hominis dicit autem formalissime Scolus, nullo modo est pars. Item quod est pars integrans sa­ cramenti, non est mera dispositio ad sa­ cramentum digne suscipiendum; dicit au­ tem Scolus hos actus requiri duntaxat ul digne recipiatur sacramentum : e' velim, si sic censuisset Scolus , quomodo aliter se explicuisset? 2° Fatemur sæpe dictos actus esse parte· integrantes unam materiam totalem, qua sil pars essentialis totius compositi : sic balsamum et oleum in confirmatione, quæ est etiam totum heterogencum sunt partes integrantes unam materiam totalem qua est essentialis sacramento : sic, ut haerea­ mus exemplo adversarii, omnespartescorporis humani integrant unam materiam, quæ est essentialis homini physice conside­ rato : et sicut in corpore humano sum quœdam parles minus principales, sine quibus subsistit materia essentialis corporis humani, ut pes, manus, etc., aliæ magis principales, ut cor, caput, etc., sine quibus materia essentialis non subsistit : ita in casu, satisfactio est pars minus principalis sine qua stat materia essentialis sacramenti; contritio autem ct confessio partes magii principales, sine quibus non stat materia essentialis sacramenti, nec consequenter sacramentum. Dicunt 5°, Pallavicinium i. 12 Histor. concil. Trid. c. 10, testari concilium ex indus’ ia dixisse actus pœnilenlisesse quasi materiam hujus sacramenti, ut sententiam Scoti intactam relinqueret. Λ. aliter consuisse Catechismt Romam auctores, qui concilio adfucra.it. Ceterum non asserimus sententiam Scot· esse w DE ΜΑΤΕΚ1Λ SACI.AMENT1 P0EN1TENT1Æ concilio damnatam ; sed duntaxat arguendo probare contendimus eam minus cohaerere cum mente, decretis et modo loquendi concilii . an id evincamus? judicet lector. Prob. 2° conclusio ratione theologica. Sacramentum pœnitcnliæ institutum est per modum actus et processus judicialis, ut patet ex locis citatis Matth. 16, 18, et Joan. 20 : atqui processus judicialis con­ stat ex accusatione , defensione et satisfac­ tione rei, tanquam ex materia, ct sententia judicis tanquam cx forma complente et perficiente processum judicialem : ergo sacramentum ponitentiæ constat dolore, confessione et satisfactione pœnitentis tan­ quam ex materia, el absolutione seu sen­ tentia sacerdotis tanquam ex forma, sua expressiori significatione complente ct per­ ficiente ritum sacramentalem. Hic q. 90 a i o—Confirmatur .Vcani· tentia non est recompensatio olfcnsæpræcise secundum arbitrium judicis, ut in justitia simpliciter vindicativa,sed secundum volun­ tatem offendentis ct oifensi, quia in pœnitenlia non tam requiritur redintegratio squali­ tatis justitia·,ut in justitia vindicative, quam reconciliatio amicitiæ : est autem inter ulramquc discrimen , quod in prima satis sit reum pati piruain a judice latam, sive spontanee, sive coacte, sive offensus sit ea pœna contentus, sive non; in secunda autem requit iliir quod offendens ultronee recompenset "secundum voluntatem ejus quem offendit : atqui ad hujusmodi recom­ pensationem spontaneam cx parte offen­ dentis secundum arbitrium Dei oifensi, concurrunt intrinseco 1res actus assignati. I Concurrit voluntas compensandi in offen­ dente, quod Iit per contritionem. 2'Nccesse est quod se subjiciat sacerdoti loco Dei oifensi, quod fit per confessionem ; 5° quod recompenset secundum arbitrium ministri Dei oifensi, quod Iit per satisfac­ tionem. Ergo. Observandum inter has partes materiales sacramenti hoc esse discrimen , ut jam in­ nui, quoti contritio el confessio utique ma­ gis principales el forma.·, einpe absolulipnipræsuppositæ, -ini essentiales .· satis­ factio vero in re , ut pars minus principalis ct sacramentum essentialiter constitutum supponens, sit pars mtegralis illius tantum. Si tamen innatur satisfactio in propo-ilo et utcounoiaU tsi etiam parsesscntialis sic- MT ut contritio; quia non potest esse contri­ tio vera, quæ non includit propositum sa­ tisfaciendi. Solvuntur objections contre minfam conciecionem Obj. 1° cum Henno. Florentinum et T : dentinum eodem modo loquuntur de sat factione aede contritione el confessione ; at­ qui satisfactio non est pars essentialis: ergo. /?. 1°. Retorqueo argumentum. Alq i sati-factio e-l par- integralis , fatente ob tciente : ergo etiam contritio ct confessi-> ergo iterum non sunt materia extrinseca, ut prétendit. 2° Verba conciliorum sunt intelligent 'a secundum subjectam materiam ; ita quo I hi 1res actus -int partes materiales pœt lenliæ, eo modo quo esse possunt : certuri est autem satisfactionem in re, quæ supp > nit sacramentum essentialiter constitutum, non posse esse pariem ejus essentialem ; secus contritio el confessio, quæ forma n sacramenti præcedunt. /nsl. Trid. sess. U , cap. 4, docet co trilionem es-e dispositionem ad sacramen­ tum cum fructu suscipiendum .· ergo n< i est pars intrinseca illius. R. D. ant. E-t dispositio ad sacramen­ tum inadæquate sumptum pro absolutione, C. ad hanc < nim cum fructu -usctpiendam disponit; ad sacramentum adequate sum­ ptum pro composito ex materia el forma, 7V. sacramenti enim sic -umpti e-t pars in­ trinseca ct es-entiali-. E-l itaque dis(>ositio et par- ejusdem diverso modo sumpti. Obj 2> cum eodem Minister hujus sa­ cramenti est sacerdos : atqui sacerdos po­ nit solam absolutionem ergo tota huju-acrainenli e—entia est sola absolutio ; alias non es-et minister sacramenti, sed tantum partis illius. R. 1°. Retorqueo argumentum. Ergo fota sacramenti integritas e-t absolutio, alias non esset mini-tt r integri -aeramenti, sed tantum parti- illius. Illatio autem est contra objicieii'em qui admittit ac»us p saci amenti sunt verba absolutionis, qn» -is natunlibiis , v. g. in nutrilione, partes « sacerdos profert cum dica Ego It ab. intégrâmes, m dentes, cornua, etc., ac­ » solvo, etc. » Trid. sess. 14. cap. 5: ■ Do crescere < t informari eadem anima quæ » cet prælerca S. synodus sacramenti [« iliis prxsnpponi'ur. Satisfactio autem est nitentiæ formam, in qua præcipue ip-iu materia po nitentiæ per modum partis in­ il vis sita est, in illis ministri verbispo>i tegrantis lanium, suoque modo informatur » tam esse : Ego te absolvo, etc. » Ibid ina. s. o.—2"FundaturinS.Scnp er gratur unus acuis seu processus judicialis : agitur in hoc sacramento proportionaliter hxc autem siiriuhas est moralis, sicut lo­ ad materiam: ergo. Prob. min. Inliocsa­ tum esi murale. De his itibus partibus di­ cramento removentur peccata quæ sunt il· lins materia et quædam v incula, juxta illud cemus seor-im infra. : /inpius funibus peccatorum Ex didis et supponendo quod articulo Proverb seqm nii dicam verba absolutionis cs-e for­ suorum constringitur : atqui id signifi­ mam lujii''aeramenti, colliges ipsum sup­ cant hæc verba, Absolvo te a peccatu ponet c pio aggregato ex actibus pœniten­ fuis : ergo. Dices Sacerdos ad ligandum, non dicit: lis et absolutione sacerdotis; item recte definiri physice : Confessio dolorosa pec­ Te ligo, lied Christus pariter dixerit catorum post baptismum commissorum, Quodcumque ligaveritis, etc., ergo nequi facta legitimo ministro absolvente sub ad solvendum debet dicere : Te absolvo. /I. N conseq. Disparilas est, quod com prascripta verborum forma; metaphy­ sics aut» m seu logice Sacramentum a ligare non sil gratiæ collativum, non fiat per confectionem sacramenti, sed perde· Christo institutum significativum et coi laticum gratiæ peccatorum post baptis­ negationem absolutionis; secus solvere. /nsl. Ad absolvendum ab excommunica­ mum commissorum remissiva. tione, i on requiruntur hæc verba, Absol­ ARTICULUS 111. vo te, sed quxeumque alia sufficiunt ; at­ qui tamen potestas absolvendi ab excom­ De forma sacramenti poenitentia. Tria hic quærimus (otidem : primum, I municatione, est ex iisdem Christi verbi' Quodcumque solveritis, etc. Ergo nec re­ quæ sit foi ma hujus sacramenti ? secundum, quiruntur ad absolvendum a peccatis. quis sil ejus sensus? tertium, an forma dcOpusc 22 c. 2. — /{. J\T. iterum con­ precatoua sil valida? seq. bi'paiitas est, quoer Ecclesiam ejus sponsam ad nos transmissam observanda. Dico 2°· Hæc duo s< la verba. Absolvo te, suntessrntialia formæ hujussacramenli. Est communior. Imprimis ccrtnm est pronomen ego i on esse essentiale formæ liujus sacramenti, sicut nec informa baptismi; sufficienter enim exprimitur in ly absolvo. Conveniunt etiam communiter theologi, hæc verba, tn nomine Patris, etc., non esse essentialia; quia id neque ex S. Scriptura, neque ex traditione et sensu communi Ecclesiæ erui­ tur. Est autem difficultas circa hæc verba, a peccatis tuis. Itaque. Probatur, Ilæc sola verba, Absolvo te, omissis a peccatis, significant principalem effectum sacramenti, scilicet absolutionem a peccatis : ergo hæc sola sunt essentialia formæ. Prob. ant. Licet hæc forma, Ab­ solvo te, sit secundum se indifferens ad significandam absolutionem a peccatis vel a censuris, lio** ipso tamen quo profertur super pernitentem qui peccata sua confes­ sus est, ct subjecit jurisdictioni sacerdo­ tis, per hanc circumstantiam determinatur ad significandam absolutionem a peccatis; sententia enim quæ supponit cognitionem hujus causæ et non alterius, cadit determi­ nate super hanc causam cognitam, et non super alteram, ct ita determinate significat absolutionem a vinculis in judicio proba­ tis. Sic etiam in judicio humano sufficit si judex, audita el cognita causa rei, proferat in eum sententiam absolutionis, aut con­ demnationis, non expresso crimine, licet moris sit ut singula exprimantur ad majo­ rem horrofcm el detestationem. Ergo. Tandem hæc duo, Absolvo te, esse es­ sentialia palet, quia omissa voce absolvo non exprimitur actus judicialis seu senten­ tia judicis, omisso te non exprimitur per­ tona circa (piam exercetur judicium , nec intelligitur absolutio a peccatis, quia non intelligitur a peccatis, nisi in quantum ab­ solvitur is qui peccata sua confessus est. Dices 1°. Christus Joan. 20, expressit peccata i Quorum remiseritis peccata. Ergo. R. N. conseq. Quia το Absolvo in usu hujus sacramenti determinatur per confes­ sionem peccatorum, ut dictum est, non in ejus institutione. Aliunde Christus non ex- 25) J pu ssit peccata quandodixit Matth. 16et 48 : Quodcumque solveritis. Dices 2". Concilium Flurcr'/ium etTndentinum, quando defiuiin.t ionnam abso­ lut ionis sitam i*s*e in his verbis, addunt, etc. Ergo censent aliqua saltem ex sequentibus esse essentialia /?. N. conseq. Ideo enim hanc particu­ lam, etc., addiderunt, vel ut abstraherent a controversia theologorum circa particulas a peccatis, vel ut significarem eas, licet non essentiales, non debere tamen omitti. Si enim has pauculas voces essentiales censuissent, dubio procul expressissent in de­ creto, sicut in formis aliorum sacramento­ rum omnia, etsi plura et longiora, expri­ munt. Cætera argumenta circa particulas a peccatis, præoccupata sunt in probatione conclusionis. Dices 5°. In baptismo ct confirmatione essentialis est expressio Trinitatis : ergo et in poenitentia. R. N. conseq. Disparilas petitur ex vo­ luntate Christi quæ nobis per Ecclesiæ tra­ ditionem et communem sensum innotescit. Ratio congrua vero est, quod baptismus sit professio fidei, cujus praecipuum objectum est Trinitas, et confirmatio est corroboratio ad eamdem fidem confitendam : ^'"ίιοι pœnitenlia. CONSECTARIA. Ex didis colliges 1°, quamvis probabi­ lius sit validam esse abmlutionem sub his solis verbis, Absolvo (e, esse tamen illici­ tam, et graviter peccare qui omitteret a pec­ catis, quia non est certum ista verba non requiri ; ita ut istis omissis, repetenda foret absolutio sub conditione. Omittere autem expressionem Trinitatis, mulli volunt esse peccatum veniale : dicit tamen S. Th. hic ad 5, id relinqui arbitrio sacerdotis, quod non diceret >i existimaret ejus omis­ sionem esse peccatum veniale. Similner qui­ dam volunt esse peccatum veniale omittere quæ praecedunt el seqpunlur, scilicet Mi­ sereatur, Dominus noster, Passio, etc., alii nullum esse peccatum arbitramur ea omittere nulla prorsus sub'isn nie causa esse peccatum veniale; nullum v«osi ali, qua causa, etsi non gravis adsit ; unde in rituali Humano Pauli VIegitui quod in con­ fessionibus frequentioribus et brevioribus, possit omitti Misereat ur,d salis sit dicere- T DIS S E KT. 1. A HT. III. 25t Dominus nosier,etc. usque ad Passio, etc. Colhges ‘2°, absolutionem prolatam sub forma æquivalcnti esse validam, illicitam tamen. Hinc valeret si diceretur. Remitto, condona tibi peccata, absolvatur talis a peccatis, etc., quia remanet idem sensus, sicque est tantum mutatio accidentalis. Ob­ sonat Cajelanus absolutionem datam in plu­ rali honoris causa, esse etiam validam, sed illicitam. Colliges 5°, formam absolutionis debere necessario verbis exprimi, ncc sufficere nu­ tus aut alia signa. 1° Quia hanc esse volun­ tatem Christi probat communis et unanimis sensus ecclesiæ. 2° Quia in omnibus aliis sa­ cramentis forma debet verbis exprimi ; ex­ cipitur solum matrimonium, quod cum sit contractus, nutus ad illud sufficiunt. 5u Quia Florentinum reponit formam in verbis quæprofert minister,et Tridcntinum In ministri verbis, quæ aperte indicant for­ mam esse necessario verbis exprimendam. Nec obstat in judicio forensi sententiam posse ferri scripto; non enim judicium sacramentale convenit in omnibus cum fo­ rensi : sic in sacramenlali idem est reus , accusator, testis et defensor, non sic in forensi ; in sacramentali, pernitenti pro se et contra se dicenti creditur, non in forensi. S D. —- Quit tit tentus horum icrborum , Absolvo tc ? Dico 1°. Sensus horum ver borum , Ab­ solvo te, non est, Remitto pœnas peccatis debitas. Prob 1°. Christus dixit: Quorum re­ miseritis peccata; et in forma pœnitcntiæ dicitur, Absolvo te a peccatis .’atqui pœna distinguitur a peccato et ad illud sequitur : ergo. 2’ Juxta Tridcntinum sess. 6, c. 14, Pana aeterna... una cum culpa remitti­ tur. Si ergo sacerdos non remittat culpam, nec remittit pœnam æternam.50 Juxta idem concilium sess. 14, cap. 1, sacerdotes ha­ bent potestatem ad reconciliandos fideles post baptismum dapsos; reconciliatio au­ tem Iit per remissionem culpæ, et non so­ lius pœnæ. Confirmatur exsequentibus propositio­ nibus damnatis in Baio ; < In sacramento » baptismi, a.it sacerdotis absolutione, pro» prie reatus p> ccati duntaxat tollitur, et • ministerium -accrdotum solum liberata ■ reatu : » est57. Idem 58.Ver reatum veto ipsum solam pœnam intelligere patet ex ty propositione etiam damnata, in qua dici­ tur : <■ In peccato duo sunt actus et reatus; » transacto autem actu nihil remanet, ni-i » reatus, sive obligatio ad pœnam. » Hio q. 8ί n 4. ad 5. et Opuicui 22. o. 1. 2. 3. — Dico 2°. Sacerdos, |>er verba absolutionis, non solum declarat seu os­ tendit peccata esse remissa, sed ea veri remittit. Est contra Magistrum sententia­ rum ct quosdam antiquos, nccnon contn novos hæreticos, quamvis diverso sensu lo cuti fuerint. I Prob. 1° ex concilio Trid. sess. 14, can. 9, sic definiente : « Si quis dixerit absolulio>» nem sacramentalem non esse actum judi» cialem, sed nudum ministerium pronun» tiandi ct declarandi remissa esse peccata » confitenti... anathema sit. ·· Et cap. 3 : » Res ct effectus hujus sacramenti, quan» tum ad ejus vim et efficaciam pertinet, » reconciliatio est cum Deo. » Prob. 2° cx S. Chrysostomo I. 5 de Sa­ cerdotio c. 6 : «Corporis, inquit, lepram » purgare, vel, ut verius dicam, ne purgare » quidem, sed purgatum ostendere, Judæo>» rum sacerdotibus licebat : at vero nostris » sacerdotibus, non corporis lepram, sed » animæ sordes, non dico purgatas probare. n sed purgare prorsus concessum est. » Ibid. — Prob. 5°. Sacramenta novæ le­ gis non solum significant, sed efficiunt | quod significant : hæc enim est præcipua differentia quam Florentinum statuit inter sacramenta novæ et antiquæ legis, quod hæc significent tantum, prima autem signi- , firent et efficiant : atqui hæc sacramenti pœnitentiæ forma Absolvo te, significat re­ missionem peccatorum . ergo illam efficit. Confirmatur, fixe baptismi forma, Ego te baptizo, non solum significat hominem in­ terius ablutum, sed illum abluit : ergo hæc. Absolvo te, non solum declarat hominem absolutum, sed vere absolvit. Prob. 4°. Potestas clavium , seu ligandi et solvendi. data est ministris Ecclesiæ, ut jam dixi ct dicam : atqui si declarent duntaxat peccatores absolutos et non solvant, frustranca est ista potestas ; æque enim, imo melius id declarare potent quilibet pru­ dens et doctus, cui perspecta>*ritconscien­ tia pernitentis, quam plurcs Uclcsiæ minis­ tri ·. ergo. M Itaque sensus naturalis horum verborum, DF. FORMA SACRAMENTI POENITER TLE Absolvo te apeccalis, attenta significatione i quam habent ex institutione hominum, est hic : Remitto seu condono libi peccata : — Hio ibid — Sensus autem sacramentalis seu significatio quam habent cx institutione Christi a quo unniasacramenlahabcnt quod | sint significativa et collativa gratiæ, est hic : Sacramentum absolutionis tibi impendo, hoc est, confero libi sacramentum, quan­ tum est ex se absolulivum a peccatis, et collativum gratiæ ; seu, ut alii volunt, et in idem redit : Confero libi, quantum est ex parte mea ct sacramenti, gratiam peccati remissivam. Quapropter vcrificatur forma , etiamsi defectu subjecti gratia de facto non conferatur; item si feratur super peccata jam confessa ct remissa, præsertim cum eo in casu amplior detur gratia. Dices 1°. Quando Christus Luc. 7, dixit mulieri peccatrici : Remittuntur tibi pec­ cata, declaravit tantum esse remissa ; fue­ rant enim prius remissa per hæc verba ■. Re­ mittuntur ei peccata mulla, quoniam di­ lixit multum. Ergo similiter in casu. R. 1° N. conseq. Non est enim necesse quod si verbum remittendi in uno loco su­ matur significative tantum, ita et in alio, et eo maxime quod in loco citato, per verba priora supponerentur peccata remissa, non sic in nostro casu. 2° Dici potest quod hic sermo secundo prolatus , sit confirmatio prioris remissionis, quasi dixisset, Remissa sunt; vel quod per priora verba insinua­ rentur peccata mox remittenda, per se­ quentia vero reipsa remitti. Dices Z". S. Ilicronym. super illud Matth. M,Tibi dabo claves, etc. ,hæc habet : < Hunc ■ locum quidam non intelligentes, aliquid • servant de supercilio pharisæorum, ut I ·damnare innoxios, vel solvere se putent • noxios ; cum apud Deum non sententia > sacerdotum, sed eorum vita quæratur. In I Levilico se ostendere sacerdotibus juben• tur leprosi, quos illi non faciunt leprosos » vel mundos, sed discernunt qui mundi » vel immundi sint. >» Ergo/ R. S. llieron. comparare sacerdotes Evangelicos legalibus, non in hoc quod sicut le­ gales non mundabant a lepra, sed ostende­ bant tantum ct discernebant mundatos, ita Evangchci non absolvunt, sed ostendunt lautum absolutos : sed in hoc comparat, quod sicut sacerdotes legales non poterant pro suo arbitrio discernere inter lepram et non lepram, sed juxta caure menta; ita sacerdotes novæ legis non possunt pro suo arbitrio quos voluerint absolvere vel ligare, sed debent expendere merita et dispositio­ nem cujus que, et dispositos absolvere, in­ dispositos non ab'Olvere; alioquin nihil ef­ ficiunt, cum sacramenta operentur suos ef­ fectus in subjectis dispositis. Dices?»''. Lazarus peccatori comparatur : atqui Lazarus fuit a Christo prius suscita­ tus quam discipulis solvendus traderetur : ergo. Opuio 22, o 2 J?. comparationem illam Lazari cum peccatore esse moralem non lit­ teralem , ideoque ex illa firmum argumen­ tum desumi non po»se. Non igitur in hoc stat comparatio, quod sicut ChrLtus Lazarum resuscitavit, et viventem tradidit Apos­ tolis solvendum, ita resuscitavit peccato­ rem, et ipsum jam viventem absolvit sacer­ dos ; sed in hoc, quod sicut Lazarum magna voce e sepulcro vocavit, el vocatus fuit i discipulis solutus; ita nos per gratiam ac­ tualem praevenientem magna voce claman­ do , vocat e tumulo peccatorum, inquit S. Aug. tract. 19 in Joan., adhuc reos ta­ men, sed solvendos a sacerdotibus. Quando igitur idem S. Aug. alibi et alii PatCes dicunt peccatores prius a Deo vivi­ ficari quam a sacerdotibus sohantur, sa­ cerdotes posse curare viventes, non exci tare mortuos ct similia, non loquuntur de vita seu vivificatione porfecta per gratiam justificantem , sed de vita imperfecta per gratiam excitantem, quæ inchoat vitam animæ per aliquem actum stipe rnaturalem ad quem movet peccatorem ; Itanc enim du­ plicem vivificationem admittendam esse constat ex propositione 60 damnata inter Baianas. S III. — Utrum abiolutionir forma deprecatoria poitil eue valida ? Adhibendam esse formam deprecatoriam in sacramento pœnitcntiæ tenuit olim an­ tiquus scriptor quem iinpugnat S. Th. Opus. 22. Hujus opinionem penitus anti­ quatam sæculo præcedenti suscitavit Joan­ nes Morinus, presbyter Oratorii I. 8 de Ρωnit. quem avide secuti >unt quidam recentiores Juenin, Vitasse, Vanroy. Tournely, Pielte, etc. Fatentur equidem nunc m ec­ clesia latina, post concilii Florentini et Tridentini definitiones, necessario adhiben- OISSERT. 1. »ΠΤ. £ i; Jl dam esse formam indicativam sou absolu­ ma baptismi, Jlaplizo re, ex his verbi. tam; ct deprecatoriam non sufficere ; at Euntes docete omnes genlrs, baplizantti contendunt duodecim prioribus seculis va­ cos, etc. Ergo sicut ista e>( on;. abique et luisse ; apud Græcos vero semper valuisse invariabilis, saltern quoad sensum, neercel etiamnum valere. Fundantur præsertim lictadeterminationi Ecclesiæ; ita neeprinn. in antiquis monumentis, quæ, ut putant, 2° Hæc docloris I’arisiensis responsio non non nisi formam deprecatoriam referunt. coliærel cum ejus ct asseclarum doctrina Contra quos pro sententia D. Th. et com­ dicunt enim formam deprecatoriam, non muniori. obstantibus bis definitionibus, etiam nun Opuic. 22. c. ■> 2 et 3—Dico. Probabi­ valere in ecclesia Graeca : atqui tamen latilius est formam simpliciter deprecatoriam | data concilia definierunt tanquam fidei in sacramento pœnitentiæ non posse esse dogma , formam esse absolutam, non pi ■ validam. ecclesia Latina lanium, sed etiam pro GitIbid c.—2. Prob. l°ex S. Scriptura et ca ; definitiones enim fidei spectant (o .< Verbis Auctoris. « Christus non dixit, Quæ- Ecclesiam, et præsertim decretum Floren­ » cumque petieris esse solvenda, erunt so- tinum, quod specialiter pro Græcis fuilcdi » luta; sed, Quæcumque solveris : si ergo tum : ergo si consequenter loquantur, de «illa tantum dicuntur esse soluta, quæ bent reputare invalidam formam deprcca. » habens claves solverit; qui autem petit luriam apud Græcos; quod tamen negant, . aliquid esse solvendum non solvit; mi- sicque responsio Tournely videtur illusoria Exemplum matrimonii quod affert non ·» ror qua temeritate aliquis asserat esse » solutum, quem habens claves non signi- est ad rem, 1° quia Ecclesia irritando ina » ficat se solvere, sed solum rogat esse sol- trimonium clandestinum, non mutavit for inaliler materiam matrimonii determinatam - rendum. <· Prob 2°. Concilium Florentinum in de­ a Christo, quæ semper fuit et adhuc es' creto Unionis el Trid. sess. 14, cap. 5, de­ nunc contractus validus, hunc solum enim finiunt formam hujus sacramenti sitam Christus elevavit ad rationem sacramenti, esse in his verbis sacerdotis : Ego absol­ sed effecit tantum quod contractus qui an vo te. Addit Trid. ibid. < deEcclesiæ more tea erat validus, non esset amplius v.ili • quasdam preces laudabiliter adjungi, ad dus, quod non est mulare materiam matri » ipsius tamen formæ essentiam non per- rnonii formaliter, sed materialiter tau tum : sicut si quis verteret vinum in ace­ » tinere, neque ad ipsius sacramenti admi tum, non mutaret formaliter materiam sa ■ nistrationem esse necessarias. » Ergo. Respondet Tournely, equidem post has crificii, sed materialiter tantum, quaterni definitiones, preces non amplius pertinere faceret quod res quæeral materia sacrificii, ad essentiam formæ, pertinuisse tamen non sit amplius res quæ sit materia sacri­ olim antequam Ecclesia formam absolutam ficii. Et hinc 2° lex irritans matrimonium adoptaret; quia, ut prælcndit iste theolo­ clandestinum, est lex disciplinx tantum, gus, Christus non determinavit formam hu­ quæ non obligat nisi ubi est promulgata ct jus sacramenti, an deberet esse absoluta recepta; et ideo matrimonium clandesti­ vel deprecatoria, sed id determinandum num adhuc est validum in locis in quibus reliquit Ecclesiæ; el sic ea est forma essen­ non est promulgatum aut receptum Tri tialis quam Ecclesia pro tempore elegii : dentinum : at definitiones fidei quales sunt iicut, inquit, contigit in matrimonio, quod quæ spectant formas sacramentorum in S. ante Tridentinum clandestine contractum Scriptura fundatas vim habent in lota qua late patet Ecclesia. erat validum nunc est nullum. Sed contra 1°. Forma sacramenti quæ Prob. 5°. Juxta S. Scripturam el Trid. aperte colligitur ex ejus institutione, una sess. 14, c. 6, et can. 9, absolutio sacraest ubique invanabilis, saltem quoad sen­ mentalis est actus judicialis quem exercet sum, nec determinationi Ecclesiæ relicta, sacerdos, et quo ab ipso vehit a judice sen­ tentia pronuntiatur alquL^entcnlia judi­ ut patet in forma baptismi et eucharistiae atqui hæc forma, Λ b solvo te, aperte colli­ cialis nec est nec esse potest deprecatoria. gitur ex verbis institutionis, Quoi' e seu sententiam ferre, esc solveritis, etc., non minus quam ct exercentis auctoritatem ; DE FORMA SACRAMENTI ΡΟΕΝΙΤΕΝΓΙ.Ε deprecari autem «ictus supplicantis, adeo ul implied eumdcin actum esse judicialem el deprecatorium simul cl sub eadem ra­ tione. Ergo. Multa excogitat Tournely ut ab hoc ar­ gumento se expediat. Admittit majorenij sed ad min. dicit 1° quod , cum sacerdos, non propria, nec suprema, sed precaria ct ministerial! auctoritate judicium exerceat, tacitam saltem orationem fundat ; 2° quod in pronuntianda excommunicatione actus judicii pariter exerceatur, quæ tamen aliis quam indicativis verbis potest pronuntiari. 5uExco quod Christus dederit Apostolis potestatem absolvendi a peccatis, non se­ quitur hanc potestatem debere exerc· ri verbis indicativis, siquidem potestatem quam pariter Apostoli acceperant sanandi infirmos, fere semper exercuerint depreca­ torie. «Ved contra. Ad primum. Formæ om­ nium aliorum sacramentorum, excepta cx trema enctione, sunt dicto sensu oratio Li­ cita; in iis enim sicut in pœnitentia, sacer­ dotes non agunt propria et suprema aucto­ ritate, sed precaria et ministerial! tantum, ei tamen nemc «deo unquam dixit has for­ mas esse deprecatorias. Ad secundum. Neque pronuntiatio ex­ communicationis, neque absolutio ab ex­ communicatione, cum sint actus judiciales, possunt esse deprccaloriæ, nisi apparenter elquoad syllabas, quænihil operantur, quia in negotio censurarum non requiritur ali­ qua forma, sed totum pendet ab intentione ‘iiperioris : unde quibuscumque verbis, sig­ nis aut nutibus suam intentionem manifes­ tet, hæcsemper manet actus judicialis, et nnn deprecatorius. El quem , amabo , de­ precabitur praelatus ferens excommunica­ tionem , aut ab excommunicatione absol­ vent? At in absolutione a peccatis, non so­ lum intentio, sed forma debet esse judicia­ li', sacramentalis et operative ex institu­ tione Christi, sicque ea quam Christus in­ stituit el quam ex illo Ecclesia definivit, lervanda est. Hio. q 84. ·· 3. ad 4. —Ad tertium. t’/Y. paritatem. Disparilas est, quod sa­ natio infirmorum non sit actus judicialis, licui absolutio iacramenlalis a peccatis, f Respondet Auctor, quod Apostolis non est data pclestas ut ipsi sanarent infirmos. ut ad eorum orationem infirmi sana νΛ rentur : est autem eiscollata pmesta* ope­ randi instrumcntaliter, sive mmi*terialiter in sacramentis. Et ideo magi» (>o->sunl in formis sacramentalibus exurimerc actum “iinm, quam in sanationibus infirmitatum in quibus tamen non semper modo deprecativo utebantur, sed quandoque modo in­ dicativo el imperativo; sicut Act. 5 legitur quod Petrus dixit claudo Quod habeo hoc tibi do : In nomine Jesu Christi Naza­ reni surge et ambula. Favent etiam huic conclusioni quæ dixi $ precedent!. Solvuntur objections, Obj. 1° cx Patribus. S. Ambrosius lib. 5 de Spiritu sancto cap. 8 : « Homines, in » quit, in remissionem peccatorum minis» terium suum exhibent, non jus alicujus ■ potestatis exercent... isti rogant, Divini» tas donat. » S. Aug. lib. 2 de Bapt. cap. 6 : « Manus impositio ( quæ supra pœni« lentes fieri solebat) non -tcul in baptismo » repeti non potest ; quid enim aliud est « nisi oralio super hominem? « S. Leo Epist. 82, alias 91 : « Indulgentia Dei. nisi » supplicationibus sacerdotum, nequit ob » tineri. >» Idem S. Hieron. in Psal. 28. Ergo. R. 1° ad S. Ambrosium, homines non exercere jus potestatis alicujus scilicet su­ prema* , sed ministerialis et delegatae, 2° Idem S. Ambros. ct alii Patres quando­ que vocant absolutionem sacramentalem orationem seu supplicationem , quia cum sacerdotes non absolvant virtute suprema et propria, sed ministerial! et precaria, eo­ rum ministerium est quædam tacita sup­ plicatio, ul Deus ratum habeat quod fa­ ciunt, ut ipse Tournely dicebat supra, et ila in aliis sacramentis; cx quo tamen non sequitur formas sacramentorum esse de­ precatorias. 5· Quandoque etiamSS. Patres vocant absolutionem sacramentalem, ora­ tionem et supplicationem ratione precum quæ illam comitantur; sicque ipsimet ad­ versarii Juenin , Tournely, etc. explicant Patres, dum dicunt consecrationem fieri supplicationibus sacerdotiùh, id est, concomilantcr el dispositive, in quantum sine precibus non peraguntur divina mysteria, non tero formali ter. Obj. 2° quosdam scholasticos antiquos , oui l.dc nte sæculo duodecimo ct ineunla mssEiit.i. ar’v Jh ]potestatem ligandi atque solvendi deetc. » In Anglicano : «Ego « Ego imrncriimmeriFrancisco Mayronis mox dicam. » dit, etc.» Inst. Scriptor quem oppugnat S Th. | » tuset peccalorepiscopus hanc absolutio· Opusc. 22, dicit : Vix anni triginta elapsi » nem, manu, ore, corde confirmans omsunt cum omnes sola forma deprecativa » nipotentis Dei clementiam imploro. » Ubi uterentur. Ergo. το confirmans vim habet formæ indicati­ B. quod, sicut S. Doctor illi fidem non ve In Ordine Romano : « Nos etiam, seadhibet, nec nos adhibemus ; et merito, » eundum auctoritatem nobis indignis a nam Alexander Alensis scholasticis quos | » Deo concessam, absolvimus vos ab omni citat iste scriptor, coetaneus autsuppar in » vinculo deliciorum vestrorum. » In Sa· Summa p. 4, q. 21, tradit formam indica­ cramentario Gregoriano, asservato in bi­ tivum, ut perpetuo Ecclesiæ usu firmatam: bliotheca VictorianaParisiens! : « Absolviformamdeprecativam circa idtempusdam-1 ·> mus te viceB. Petri Apostolorum princinaverant communi sententia magistri Pas » pis cui Dominus potestatem ... ♦ligandi ............... atque risienses, ut referi S. Th. et ejus usum seu » solvendi dedit. nlnRhemensi MSS. teste potius abusum, qui irrepserat apud quos­ Menardo : «Ego divinitus vos absolvoa dam sacerdotes in provincia Provinciæ ini- ! » vinculo peccatorum vestrorum. » Necte probarunt episcopi, ut refert Franciscus | moveat, quod dicatur in plurali Absolvi- DE FORMA SACRAMENTI POENITENTLE. I I ! I i ct vos, hic enim usus tunc temporis frequens erat honoris causa. Hucusque de ecclesia Latina : nunc, de Græca. Obj. 4". Omnia eucologia seu ritualia Græcorum non referunt nisi formam de­ precalivam, ut hanc apud Arcudium na­ tione Græcum cap. 4. Concord. «Domine i Jesu Christe , qui dedisti nobis potesla» tein, absolve hunc a peccatis suis; > et i-tain in Eucologio edito a nostro P. Goar m partibus Orientalibus missionario : « Do» minus Jesus Christus remittat tibi omnia » quæ coram mea tenuitate confessus es ; » ct similes. Ita objiciunt juniores cxMorino, qui etiam testatur se interrogasse sacerdo­ tem Græcum de forma absolutionis, sibique abeo responsum fuisse , hanc esse commu­ nem apud Græcos : « Ipse Domine remitte, » dimitte, condona peccata hujus N. quia est » tua potentia, el tuum regnum Patris, etc. » Confirmatur maxime ex instructione Cle­ mentis VIII anno 1595, super ritibus Græ­ corum, ubi hæc leguntur : « Utantur forma » absolutionis in generali concilio præ » scripta, et postea, si voluerint, dicant » orationem illam deprecalivam quam pro «forma absolutionis dicere tantum con« sueverunt. » Ergo ante hanc instructionem numquam obtinuerat forma absoluta apud Græcos. R. l’.Ut argumentum ex eucologiis Græeorum petitum vim aliquam haberet, debe­ ret probari inprimis hæc eucologia man­ sisse incorrupta, quod non est verisimile inter tot turbines, scissiones et schismata Græcorum ; item in illis agi dc absolutione sacramentali, et non de canonica ; quod neque probabile est, cum islæ precationes in quibus objicientes reponunt formam sacramentalem sæpius repetantur, quod dici non potest de absolutione sacramentali. 2’ Fatetur equidem Arcudius, in Eucolo­ gio Græcorum formam deprecalivam habe­ ri, sed addit peritiores Græcos ea non uti, sed hac Humilitas mea condonatum habel filium suum in omnibus. Item plures alias formas Græcormn absolutas refert, ut hanc ; Ego quoque, paler tuus spiritua­ lis, potestate mihi a Deo et a superiori­ bus meis concessa, te absolvo ab omnibus peccatis luis, · * istas : Habeo te venia donatum; habeo te absolutum Idem tes­ tatur Mcnardus in Sacramentario Gregol'ino· hæ autt in voces: donatum, (thso Bili., tom ix. 257 lutum, in istis formulis non sumuntur pro praeterito, sed pro praesenti, ut cum dici­ mus, Habeo te excusatum, id est, te ex­ cuso. Insuper probat Arcudius, Russos, Ruthenos, Chiovienses et alios Græcormn uti forma absoluta, additque eos qui utun­ tur deprecatoria recedere ab institutis ma­ jorum et non absolvere. Quantum ad Eucologium P. Goar, illud caligantibus occulis legerunt objicientes : m eo enim post precationes habetur pag. 678 .· Cnsupcr ego absolvo te ab omnibus peccatis luis, quacumque confessus cs co­ ram Deo ct coram indignitate mea ;cl paulo infra eadem pagina · Ego vero con­ dono tibi omnia peccata tua. 3° Probat Arcudius formas Græcormn , rpiæ videntur deprecativæ, non esse mere deprecativas, sed habere sensum absolu tum, et æquivalere formæ indicativx Lati­ norum ; quia, attentis circumstantiis tribu­ nalis et persons a qua et in quam profertur absolutio; item, attento quod potestatis si­ bi concessæ mentionem prius faciant per hæc verba, Quacumque solveritis, etc., vel per ista , Domine Jesu Christe , qui dedisti nobis potestatem, absolve hunc; his, inquam, attentis, dum dicunt Hbsolcc hunc, intendunt applicare virtutem el ac­ tionem principalis agentis, et sensus est. Absolve hunc per me, vel per ministerium meum, sive, absolve Domine principaliter, quem, potestate a te mihi concessa, absoho minister*! aliter ; ita ut forma illorum prac­ tice el in actu exercito sil absoluta. Et certe cum nulla unquam extiterit controversia inter Græcos el Latinos circa formam hu­ jus sacramenti, non est verisimile eam esse ullibi diversam . aut mutatam , ac proinde consequens est, ut utrinque usurpata sibi correspondrai, vel formaliter, vel æquivalenter. Atque hoc sensu intelligi potest res­ ponsum sacerdotis Græci facium Morino : sin minus, dicendum quod testis unus sit testis nullus, cui opponimus ct Arcudium etiam natione Græcum, et P. Goar in riti­ bus Græcis pcrilissimum. Hit confirmationem , R. cum Delugo, llenno ct novissime Horti. i leo Clementem VIII Græcis quos instruebat nrascripsisse formam concilii Florent, quia deprecatoria qua utebantur erat invalida ; si enim con­ suisset validam summus pontifex, utquid absolutam jussisset, et postea deprecato 1T 258 DISSERT *tanadjungi tantum permisisisset? Unde ip­ so suo telo confodiuntur arguentes. Ex hoc vero quod Greci quos instruebat Clemens VIII uterentur forma deprecatoria, non se­ quitur quod omnes Greci ea uterentur : sicut ex eo quod quidam Greci contende­ rent consecrationem fieri precibus, non se­ quitur omnes Grecos in ea opinione fuisse, ut alibi diximus : idque evidens est in nos­ tro casu ex testimoniis Arcudii et P. Goar, variisque Grecorum formulis quas supra retulimus. Obj. 5°. Forma extremæ-unctionis, in qua etiam peccata remittuntur, est deprecativa : ergo similiter forma pœnitentiæ. P. N. conseq. 1° Quia forma depreca­ tive extremæ-unctionis exprimitur in S. Scriptura, Jacobi 5 : Oratio fidei salvabit infirmum. Econtra forma indicative pœ­ nitentiæ exprimitur. Quodcumquc solve­ ris, etc. 2° Pœnitentia est ad instar actus judicialis, non extrcma-unctio. δ° In extrema-unclione exspectatur salus corporis, quæ non certo confertur, el ideo petitur ; in pœnitentia vero exspectatur salus animæ, quæ certo confertur, quantum est ex parte sacramenti. Si demum objicias Deum potuisse re­ mittere peccata per formam deprecalivain : P. potuisse, sed noluisse. Vel D. ant. Po­ tuit simpliciter et absolute. C. judiciali­ ter, 2V. ARTICULUS IV. De institutione, necessitate et iteratione sacramenti pœnilentiæ. $1. — Quandonarn fuerit titulum hoc sacramentum ? I I Sup q. 8. a. 1. ad 1. — Dico. Christus sacramentum pœnitentiæ tunc precipuc instituit, cum a mortuis excitatus insuffla­ vit in discipulos suos, dicens : Accipite Spiritum sanctum; quorum remiseritis peccata remittuntur cis, et quorum reti­ nueritis retenta sunt:Joan.20.Suntverba conc. Trid. sess. 14, cap. 1. Ibid — Prob. insuper. Tunc Christus instituit sacramentum pœnitentiæ, quando contulit Apostolis potestatem judiciariam absolvendi, ve’, condemnandi juxta merita delinquentis; est enim hoc sacramentum spirituale tribunal ad judicialiter condem­ nandum vel absolvendum, consequenter cum cognitione causae quæ habetur per con- I. ART. IV. fossionem rei : atqui hanc potestatem «w tulit Joan. 20, ut patet ex terminis : ergo. Quæ contra confessionem opponunt her*· tici, diluuntur infra. Dixi in conclusione cum Trid. praciput, quia Matth. 16 el 18, promissa fuit hæc po­ testas his verbis : Quodcumquc solveri­ tis , etc., non tamen concessa, quia tunc Apostoli nondum erant sacerdotes. Dices. Ecclesia in ordinatione sacerdo­ tum confert illis potestatem dimittendi pec­ cata : atqui Apostoli ordinali sunt sacerdo­ tes in ultima cœna .· ergo. II. JV. conseq. Quod enim Ecclesia si­ mul confert, Christus potuit separating con­ ferre : sacerdotium namque precise, quan­ tum ex se , confert tantum potestatem in corpus Christi verum et naturale; ut autem habeatur in corpus Christi mysticum, re­ quiritur quædam hujus potestatis extensio, quam confert Ecclesia in ordinatione pres­ byterorum. $ II. — Utrum hoc sacramentum sit necessarium ad salutem ? Hio q 84. a. 5. o. — Dico. Sacramen­ tum pœnilentiæ in re , vel in voto saltem implicito, est necessarium ad salutem ne­ cessitate medii lapsis post baptismum. Prob. 1° ex Trident, sess. 14, cap. 2, ubi sic legitur : » Sacraincnliun pœniten» tiæ lapsis post baptismum ad salutem est >» necessarium , ut nundum regeneratis » ipse baptismus .· » atqui baptismus est nondum regeneratis necessarius necessi­ tate medii, ut ante dictum est : ergo. ibid. — Prob. 2°. Salus haberi non po­ test sine peccatorum remissione, peccata autem remitti non possunt nisi medio per Christum instituto, ipse enim principaliter peccata dimittit: atqui sacramentum pomitenti® est unicum medium a Christo in­ stitutum remissionis peccatorum post bap­ tismum commissorum : ergo. Prob. min. Quamvis per alia sacramenta possent deleri peccata post baptismum commissa, ad id tamen neque per se concurrunt, sed per accidens, neque primano sunt instituta, J sed secundario tantum ; per se enim ei pri­ mario instituta sunt ad causandam secun­ dam gratiam, sicque per se supponunt re­ missionem peccatorum , ut dictum est dc Sacramentis in genere : ergo. Confirmatur. Dat® sunt ministris Ec- DK INSTITUT. RECESSIT. ET ITERAT-, etc. desia clave; regni cœlorum, hoc est, po­ testas remittendi vel retinendi peccata in hoc sacramento, ut patet cx § præced. et ex art. 1 hujus dissert, patebitquccx alibi dicendis : atqui frustranea esset hæc potes­ tas, si peccatores possint alia via reserare sibi fores regni cœlorum , et obtinere re­ missionem peccatorum ; quis enim tunc ad hoc sacramentum accederet? Imo nec pos­ sent in eo retineri peccata, cum ibi retenta possent alia via remitti. Unde S. Aug. Serm. 49, inter KO, nunc 592 : « Agite , » inquit, poenitentiam , qualis in Ecclesia » agitur, ut oret pro vobis Ecclesia : nemo » dicat, occulte ago, apud Deum ago .· ergo » sine causa sunt claves datæ Ecclesiæ , u frustramus Evangelium, frustramus ver« ba Christi, promittimus vobis quod ille » negat. « Dixi 1°, in re vel in voto · quia contritio perfecta extra sacramentum, cum sil ultima dispositio ad gratiam, semper importat jus­ tificationem , non tamen sine voto sacra­ menti in ea incluso : unde Trid. sess. 14, cap. 4, docet reconciliationem ipsi con­ tritioni, sine sacramenti voto, quod in illa includitur, non esse adseribendam. Et ideo quamvis sit remissum peccatum per contritionem, remanet adhuc onus confes­ sionis. Dixi 2°, in voto saltem implicito, prout scilicet includitur in contritione perfecta, vel etiam aliquando in attritione, ut in casu martyrii; istud namque sufficere videtur, cum possit contingere quod quis eliciat ac­ tum perfect® contritionis quo justificabi­ tur, absque eo quod cogitet de confessione, sive ex inad vertentia aut oblivione naturali, sive cx ignorantia invincibili. Si dicas. Votum implicitum aliorum sa­ cramentorum ct praeceptorum includitur etiam in contritione, et tamen ista non di­ cuntur necessaria necessitate medii in volo, sed præcepti tantum : ergo. R. D. ant. Votum implicitum aliorum præceptorum includitur etiam in contri­ tione, el eodem modo,2V. diverso modo. C. Disparitas est ergo quod , cum sacramen­ tum pœnitentiæ sit specialiter institutum ut medium ad remissionem peccatorum post baptismum commissorum, contritio, seu alter actus justificans, dicit intrinsecum ordinem ad illud, et dependentiam ab illo, •stqur. ejus vicarius : non sic de aliis sacra­ MO mentis et praeceptis, propter oppositam ra­ tionem. Confer quæ dixi de necessitate bsptismi dissert. 5, art. 1, obj. 5. Dices contra conclusionem. Ex neces­ sitate hujus sacramenti aggravatur jugum Christi, el fit gravius quam in veteri lege, in qua sine illo contritio sufficiebat. Item fuisset utilius fidelibus, ct animarum sa'uti magis consultum, si pro libitu ad istud sa­ cramentum accederent, quam si necessitentur. Ergo. R. ad primum, N. ant. Est enim longe gratius et suavius posse cum sola attritione in hoc sacramento justificari, quam sine illo cum perfecta contritione, quippe quæ multo difficilius habetur quam attritio. z/d secundum. Hoc sacramentum non solum animarum salutem respicit, sed etiam honorem Dei in illo vindicandum. Insuper si arbitrio fidelium esset commissum, vix aut ne vix illud frequentarent, ut jam ob­ servatum est. Denique fuit conveniens ut per aliquod signumexterius religionis, pec­ cata post baptismum commissa remitteren­ tur ; sicut ante commissa per ipsum bap­ tismum remittuntur, et in veteri lege pec­ catum originale per circumcisionem. $ 1(1. — Utrum hoc sacramentum sit pluries iterabile ? 2- 84. a. 10. o. — Vidimus art. 1 hujus dissert. Novatianos docuisse post primam pœnitentiam quæagitur in baptismo, pec­ cantem non posse per pœnitentiam iterate restitui. Alii vero fuerunt hæretici de qui­ bus S. Aug. lib. de Pœnil. c. 5 qui dicebant post baptismum esse quidem utilem pœnitentiam, sed semel tantum. Contra quos Ibîd. — Dico. Sacramentum pœniten­ tiæ est pluries iterabile. Ita docet Trid. sess. 14, cap. 2, dicens · « Ante huc tribunal tanquam reos sisti vo» luit, ut per sacerdotum sententiam, non » semel, sed quoties ab admissis peccatis « ad ipsum pœnitentes confugerint, possint » liberari. » | Ibid, in a. ■ o. — Prob. 1°. Homo 10ducitur ad misericordiam exemplo divinæ misericordi®, secundum illud I.uc. 6 Es­ tote misericordes, sicut el Pater vester misericors est : atqui Dominu» hanc jubet misericordiam discipulis, ut sæpius remit­ tant fratribus contra se peccantibus: unde Matth. 18, quaerenti Petro : Quoties pecca- DISSERT. I. ART. IV. bit in me frater meus, et dimittam ei, les : atqui non legitur bis cumdem renuusque septies? Dicit illi Jesus : Non dico citasse aut sanasse : ergo. tibi usque septies, sed usque sepluagcsies Ibid, ad 3— Respondet S. Aug. lib. dt septies : ergo etiam Deus sæpius per pœ- Pœnit. c. 5, quod ideo non scribitur ali­ nitentiam veniam peccantibus præbet, prae­ quem nisi semel sanasse, utqpilibet limea sertim cum doceat nos petere : Dimitte jungi peccato; inultos tamen et cæcos,d nobis debita nostra, sicut et nos dimitti­ claudos, et leprosos, et debiles divers mus debitoribus nostris. temporibus sanavit, ut significaret eideq ibid o—Prob. 2° evertendo fundamen­ peccata sæpe posse dimitti. « Medicum se tum haereticorum. Ideo haeretici de quibus » vocat, el non sanis, sed male habentibus antea, negabant poenitentiam posse iterari, » opportunum : sed qualis sit hic niedicus quia putabant adeo esse grave peccatum » qui malum iteratum nesciret curare?.Mequod admittit aliquis post veniam impetra­ » dicorum est infirmum oenties curare, qui tam, quod non sit possibile ipsum remitti : » cæteris minor esset si aliis possibilia atqui in hoc errabant dupliciter, etex parte » ignoraret. » peccati,et ex parte infinitae misericordiæ Dei. Obj. 4°. S. Greg. Horn. 54 in Evang. Ex parte peccati, quia licet peccatum relapsis Pœnitentia, inquit, est ante acta peccati ratione ingratitudinis ingravescat, potest deflere, et flenda it erum non committere. tamen ante impetratam veniam alia ratione Et S. Isidores I. 2 de Summo Bono : Irri­ esse gravius; ex parte infinitæ Dei miseri­ sor est et non pœnilcns, qui adhuc agit cordiæ quæ superat omnem numerum ct quod pœnitet. Ergo qui vere pœnitet, non magnitudinem peccatorum, secundum illud iterum peccat, atque adeo pœnitentia non Psal. 50 ; Miserere mei, Deus, secundum est iterabilis. magnam misericordiam tuam, quod re­ Ibîd. ad 4. — 7?. D. conseq. Ergo qui fertur ad gravitatem peccati ; et secundum vere pœnitet, non iterum peccat, dum actu multitudinem miserationum tuarum, pœnitet, C. conseq. postquam pœnituit.A. quod spectat numerum peccatorum, dele conseq. Igitur, ut dicit S. Greg. pœniten­ iniquitatem meam. Unde reprobatur ver­ tia est ante acta peccata dellere, et lime bum Cain dicentis Genes. 4 : Major est dum liet, neque actu peccare, neque pro­ iniquitas mea, quam ut veniam mercar. positum habere peccandi. Ille enim esset Igitur misericordia Dei peccantibus per irrisor et non pomitens, ut dicit S. Isido­ pœnitenliam veniam præbet sine termino. res, qui dum actu conteritur id agit quod Hanc fidei veritatem multis testimoniis pœnitet, aut se facturum proponit quod S. Scripturæ , et rationibus probat Soto in gessit et cujus pœniterc videtur, aut aliud peccatum : sed quod etiam semel, post­ 4, q. 1, a. 10; vide si lubet. Obj. 1°. Apost. Ileb. 6, dicit : Impossi­ quam pœnituit, relabatur, non excludit bile est eos qui semel sunt illuminati.... quin pœnitentia praeterita fuerit vera; ve­ rursus renovari ad poenitentiam. Ergo. ritas enim prioris actus per subséquentes Ibid, ad 1. — /?. ibi sermonem esse de contrarium non excluditur : sicut enim baptismo non iterando. Vide ampliorem vere cucurrit qui postea sedet, ita potest explicationem art. 1 hujus dissertat, obj. 2. vere pœnituisse qui postea peccat. Obj. 2°. S. Ambros. 1. 2 de Pœnit. c.2 : At quamvis hæc verissima sint, altainei « Reperiuntur, inquit, qui sæpius agendam forsan illi Patres, ut observat Soto, volue­ » pœnitentiam putant, qui luxuriantur in runt praterea docere genus quoddam irri­ » Christo : nam si vere in Christo pœni- sionis esse quotidie pœniterc, et quotidie » tentiam agerent, iterandam postea non ad volutabrum reverti : frequens enim re­ » putarent, quia sicut unum est baptisma, lapsus indicium quoddam est propositum » ita et unica est pœnitentia. » Ergo. non fuisse legitimum et firmum. Ibid, ad 2. — P. S. Ambrosium loqui Obj. 5n. Sicut baptismus habet effica­ de pœnitentia publica et solemni, quæ non ciam a passione Christi, ita pœnitentia : iterabatur, sive ad terrorem incutiendum, atqui baptismus, quia fuit unica mon sive ad scandalum vitandum. Christi et passio, non iteratur : ergo nec Obj. 5°. Sanationes corporales quas fe­ pœnitentia cit Christus, significant sanationes spiritua­ Π N. conseq Disparitas est, quod bttK 260 Q 01 (>* UTRUM POENITENTIA SIT VIRTUS SPEC., etc. tismus habeat virtutem a passione Christi, sicut quædain generatio spiritualis, quia illic commorimur Christo : unde sicut sta­ tutum est hominibus semel mori, ita et semel nasci : sed pœnitentia habet virtutem ex passione Christi ut quædam medicatio spiritualis, quæ frequenter iterari potest. Obj. 6°. Facilitas veniæ præbet incenti­ vum peccandi. Responsum est supra art. 1, id verum esse de facilitate indiscreta, non discreta et prudenti. Addo ex S. Aug. cap. 5, Hom. 27, inter 50 : « Ne despe­ rando augeamus peccata, propositus est » pœnitentiæ portus : rursus ne sperando «augeamus, datus est dies mortis in­ certus. » DISSERTATIO II. DE POENITENTIA SECUNDUM QÜOD EST VIRTÜS. D. Th. Q. 85. ARTICULUS I. Utrum pœnitentia sil virtus specialis et quæ? Suppono contra Novatores, virtutem pœ­ nitentiæ non solum importare resipiscen­ tiam , seu propositum novae vite, sed etiam odium, detestationem , dolorem ct expia­ tionem præteritæ. Ita declarat Trid. sess. 14 , cap. 4 , constatqueexS. Scripturis et Patribus, Joel. 2 : Convertimini ad me, inquit Deus, in toto corde vestro . in jejunio , et in fletu, et in planctu , et scindite corda vestra. haïæSS : Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine anima mea. Idem probant pœnitentia Davidis et Ninivitarum , lacrymæ Petri et mulieris peccatricis. Idem SS. Patres. Aug. Epist. 54 ad Macedon. • Nihil aliud agit, quem veraciter pœnitet, «nisi ut id quod mali fecit, impunitum «esse non sinat. » Greg. Horn. 54 : « Pœ» nitendam agere est ante acta mala plan» gere et plangenda non perpetrare. » Neque juvat hæreticos quod pœnitentia grace dicatur quæ latine redditur resipiscentia. Id quidem verum est secun­ dum etymologiam nominis, non secundum ejus significationem : usurpatur namque a Græcis ad significandum non solum resi­ piscentiam, sed etiam odium, dolorem et expiationem peccati : sic Lactantius lib. Divin, inst. cap. 24 : « Resipiscit, inquit, | Iftf » et mentem suam quasi ab insania recipit, » quem errati , piget ca-tigatque «e qxum ·> dementis, confirmatque subinde ad rec« tins vivendum. » Et S. Rasilius Orat. 5 de Siccitate, poenitentiam Ninivitarum quæ fuit in jejunio, sacco el cinere, vocat Hæc nunc sufficiant de ista quæstione ; redibit enim et explicatius elucidabitur infra, dum probabimus, dimissa culpa peccati, remanere pœnam temporalem luendam : idem dum dicemus de necessi­ tate satisfactionis. Jam ad quaestionem pro­ positam Hio q 85. a. 1. o. — Dico i°. Poeni­ tentia est virtus. Ibid, in a. s — Prob. 1°. Dantur præcepta dc actibus virtutum : atqui datur præceptum de pœnitentia Matth. 5 · Poeni­ tentiam agite : ergo. Ibid o —2· Virtus est habitus electivus secundum rationem in mediocritate con­ sistens : atqui talis est pœnitentia : ergo. Prob. min. Pœnitentia assumit dolorem moderatum de peccatis cum intentione ea removendi ; quod omnino rationi consen­ taneum est. Si enim esset immoderatus dolor, inducerat in desperationem, sicut pœnitentia Cain et Judæ : ergo. Intellige dolorem, non qui est in appetitu sensitivo, nec ad rationem perlinet, et ideo non esi virtus ; sed passio, sed qui est in voluntat^ quique est cum electione, et ideo pertinet ad rationem. Ibid in arg. s. c cto.— Dico2,°. Pœni­ tentia est virtus specialis. Ibid. a. 2. o. —Prob. 1°. Quia de ea datur præceptum speciale, ut dictum est. 2° Quia ubi occurrit specialis actus lauda­ bilis et difficilis, ibi necesseest ponere spe­ cialem virtutem ; quia habitus sunt propter actus et distinguuntur per illos .· atqui in pœnitentia invenitur specialis ratio actus laudabilis et difficilis, scilicet operari ad destructionem peccati, in quantum est offensa Dei, eamque digna satisfactione reparare : ergo. -·<ν · Confirmatur. Virtus cujus objectum est speciale distinctum ab objectis aliarum vir­ tutum , est virtus specialis. quia habitus virtutum specilicantur ab actibus el objec­ tis ; atqui objectum pœnitentiæ est tale : ergo. Prob. min. Objectum pœnitentiæ est olïensa Dei expiabitis, seu jus divinum re- 262 Ill DISSERT. II. ΛΥνΤ. I. parabile per satisfactionem, quæ non sit ad aequalitatem perfectam : atqui tale objec­ tum est speciale distinctum ab objecto cujusvis alterius virtutis, u' per singula dis­ currenti patebit : ergo. Porro -d majorem hujus conclusionis et totius pi æsentis materiæ intelligentiam pluriumque instantiarum solutionem, sedulo observandum est plures rationes in pec­ cato mortali distingui. 1° Peccatum mortale est malum morale, bono honesto ut sic repugnans : et quia ab eodem principio procedunt amor boni ct odium mali oppositi; ideo dolor et odium peccati sub ratione mali moralis a sola vo­ luntate procedat, supposita Auctoris sen­ tentia , quod voluntas sine habitu addito sibi sufficiat ad prosecutionem boni ut sic. De quo alibi dixi. 2" Peccatum est malum divinum, seu di­ vina bonitati contrarium, divinam amici­ tiam dissolvens; et sub hac ratione pecca­ tum odit charitas. 5° Peccatum est malum ipsius hominis quem bono rationis nudat, jure ad bealitudinem omnibusque virtutibus et donis spoliat : et sic peccatum odio habet vel vo­ luntas in amorem sui salis sua sponte pro­ pensa, ut jam dixi, vel charitas proximi quæ bene ordinata incipit a se ipsa, vel potius spes quæ cum bonum divinum et æternam beatitudinem amore concupiscen­ ti® amet, æternam proinde miseriam et hu­ jus miseriæ causam, peccatum scilicet, de­ testatur. 4° Peccatum est aliquod speciale malum alicujus specialis virtutis honestati repu­ gnans : v. g. ebrietas honestatem tempe­ ranti®, adulterium honestatem castitatis, furtum honestatem justitiæ exstinguit ; et sub hac ratione singulari speciatum pecca­ tum qualibet virtus ipsi opposita odit et fugit, sivepræsens, sive futurum, sive præleritum. 5° Denique peccatum est injuria et of­ fensa Dei, non quatenus est summum bo­ num, sed quatenus est supremus Domiiuy habens jus non jurisdictionis dunlaxat, sed proprietatis in omnes hominum actiones, ut ad eum tanquam ad ultimum finem re­ ferantur, quæ injuria seu offensa sit ab ho­ mine expianda et reparanda : et sub hac ratione peccatum immediate respicit poeni­ tentia, quæ tamen ab aliis virtutibus et maxime a charitato omnium regina impe­ rari potest. Sed illos actus elicere quibm Deo ul supremo Legislatori et Domino of­ fenso satisfacit, atque occurrentes difficul­ tates vincere, ad specialem virtutem pœni­ tentiæ pertinet, quæ proinde specialis vir­ tus censenda est, quantumvis ad objecti omnium aliarum virtutum st extendat, quia illa respicit sub inotivo proprio, adeo diversa fonnaliter in ratione objecti. Ex his attente perpensis et cum proba­ tionibus conclusionis collatis, habes refu­ tatas omnes alias opiniones at difficiliores objectiones solutas. Hinc namque. Colliges i°, poenitentiam non e.-se conditionem generalem omnium virtutum, neque, ul voluit Alensis, esse virtutem ge­ neralem aggregatione multarum virtutum. Quia licet poenitentia detestetur omnia pec­ cata opposita omnibus virtutibus, non ta­ men ul sunt illis contraria, sed sub aliqua ratione speciali, scilicet ut sunt offensœ di­ vini juris expiabiles per inæqualem satis­ factionem. 2-85, ad. 1- — Colliges 2°, pœniten­ liam distingui a charitate, quia licet ulraque respiciat ct odio habeat peccatum, sub di­ versa tamen ratione formali : charitas de­ testatur peccatum ut oppositum divino bono ct malum Dei præcise ; pœnilentia vero detestatur illud ut offensionem divini juris emendabilem, et reparabilem per sa­ tisfactionem; adeoque licet sit idem ob­ jectum materiale, est diversum formale. Dices 1°. Charitas etiam operatur ad destructionem peccati; habitus enim in­ tendens bonum operatur ad destructionem mali oppositi : ergo nulla differentia. /I. D. ant. Charitas etiam operatur ad destructionem peccati ut oppositi bono di­ vino quod unice amat, C. ant. ut oppositi divino juricompensabili per satisfactionem, N. ant. Depones. Qui eliceret actum charitatH perfeelæ, vel haberet perfectum dolorem de peccato ul est malum Dei præcise, om­ nino et absolute destrueret peccatum : er­ go superfluit pomitentia ut distincta virtus. 11. N. conscq. Quia iste perfectus actui charitatis viriualiter etemineniialiler inclu­ deret actum pœnitentiæ, in quantum cha­ ntas odit peccatum ex aitiori et perfec­ tiori motivo, qui tamen actus poenitentia formalis et proprius deberet esse, si præ- * UTRUM POENITENTIA SIT VIRTUS SPEC. etc. Ml cepium urgeret et facultas adesset : sicut non sua modificat materiam luxuriæ, et ex enim licet charitas virlualilcr adimpleat to­ libidine sic effrenatur, ut non curet injus­ tam legem, non tamen superfluunt aliæ vir­ titiam committere. Ita JoannesaS. Th. hic tutes morales, quæ specialia præccpla adim­ a. i. 5° Alii denique sic distinguunt mino­ plent ex specialibus molivis. rem. Ita ul divina bonitas sic conditio sine Dices 2°. Actus contritionis est præci- qua non objecti contritionis, C. ita ut sit puus pœnitentiæ actus : atqui est a chari­ ejus objectum formale, ÏY. Hæc solutio af­ tate : ergo. finis est precedent!. Verum hoc argumen­ Ibid, ad 1.—R. D. min. Est a charitate I tum redibit et accuratius discutietur infra imperative, C. elective, N. de contritione. Repones. Contritio est dolor de peccato Dices 5°. Solæ virtutes theologicæ non propter Deum in se summe bonum et di- j consistunt in medio, nec patiuntur exces­ lectum · atqui talis actus esta charitate eli- sum : atqui p (enitentia non patitur etiam citive : ergo. Prob. min. Amor boni prop­ excessum ; non potest enim nimis detestari ter Deum ul summe bonum et summe di­ peccatum ergo est virtus theologica : atqui lectum , est amor charitatis. Ergo e contra­ non fides, nec spes : ergo charitas. rio dolor mali, etc. R. D. min. Non potest nimis detestari R.D. maj. Contritio est dolor de pecca­ peccatum ut oppositum divino bono etamito propter Deum summe bonum et summe ciliæ Dei, C. ul esloffen-a Dei satisfactione dilectum : ita ul ly propter dicat motivum i pœnitentis resarcienda, iV. min. Talis enim imperansctaccidentaliler intrinsecum, C. potest esse dolor qui inducat in despera­ maj. ita ul dicat motivum speciiicans ct es­ tionem, qualis fuit pœnilentia Cain et Judæ. sentiale, Λ7. Originator ergo contritio et Repones id oriri ex parte subjecti, non imperatur a charitate, ct hoc sensu dicitur exparte objectif ul in virtutibus theolo­ propter Deum summe bonum et summe di­ gicis. Ergo. lectum, fonnaliter autem et essentialiter R. ÏY. ant. Iste enim excessus oriri po­ est do peccato, propter jus divinum læsum test ex parte objecti ; nam pœnitentis ob­ reparabile per satisfactionem. jectum non est Deus, sed satisfactio inæReplicabis. Ly propter dicit motivum qualis, ct quidem ex meritis objecti remoti, speciiicans et essentiale : ergo. Prob. ant. scilicet peccati ul reparandi, pensanda jux­ Contritio differt specie essentiali ab attritio­ ta regulas prudentiæ human® saltem infune : atqui non per hoc quod contritio sit sæ, ita ut locus, modus et tempus satisfa­ propter jus divinum læsum reparabile, cum ciendi constituatur pro numero et gravitate id ipsum habeat attritio, sed per hoc quod criminum; virtutes autem théologie®, in contritio sit propter Deum ut summum bo­ quantum est ex parte objecti, nullis pr·num ct summe dilectum, attritio autem dentiæ human® regulis subjacent. propter turpitudinem peccati, seu metum Porro poenitentiam non esse virtutem panarum : ergo. theologicam inde patet, quod virtus theo­ R. huic argumento varias a variis ad­ logica respicial directe Deum , seu aliquid hiberi solutiones. 1° Quidam negant con­ divinum, tanquam objectum quod attingit, tritionem differre essentialiter ab attritione, et materiam circa quam versatur : sic cha­ sed accidentaliler tantum et ex principio ritas attingit directe , et ut quod Deum ut exlrinscco. ItaContenson.l.il.p. S,disseri, bonum in se, fides ut veracem, 8|>es ul no­ unica, spec. 2, $ Divisio contritionis. bis bonum el auxilianteiu. Pœnilentia vero B° Alii, concessa maj. distinguunt min.sic. solum respicit Deum ul objectum cm reddat Contritio differt ab attritione per hoc quod debitum juris violati .· pro materia autem, contritio sil propter Deum summe dilectum seu objecto quod , respicit actus humanos, præcise secundum se, JV. prout ly bonitas v. g. confessionem, contritionem, etc. qui­ et dilectio modificatur per expiabilitatem nus hoc debitum Deo reddit ; sicut rehgio et satisfactionem peccati. C. Sic, v. g. adul­ respicit pro materia debitum cultum, Devm terium distinguitur essentialiter a simplici autem pro objecto cui illum reddit. fornicatione in genere luxuriæ, non pre­ Colliges δ° contra Cajetanum, poeniten­ cise quia est ad non suam, quia sic esset tiam distingui a religione; quia habent dis­ extra materiam luxuriæ, sed quatenus ly tincta objecta formalia: rehgio enim respt- 2θ4 M.Î U Ί. DISSERT. 11. ART. 11 cit pro objecto cultum divinum ut redden­ dum Deo, tanquam supremo principio ct benefactori proptcrhancejusexcellenliam : poenitentia vero respicit id quod est red­ dendum Deo ut offenso. Ila D. Ti». in 4, dist. 14, q. l,art. 1, quæstinnc. 5. Imo istæ virtutes habent conditiones contraria-; Deus enim ut benefactor, qualis respicitur a religione, supponitur et respicitur ul pla­ catus, quia ut benefactor: poenitentia vero respicit ipsum ul placandum, quia ut offen­ sum, ct sic offert illi non cultum, ut bene­ factori et Domino, sed placationem et re­ compensationem ut offenso , per modum punitioniset vindictæde scelere commisso. Colliges 4° contra Contensonum, poe­ nitentiam distingui a timore filiali ; quia ob­ jectum timoris etiam filialis est Deus, ut potens infligere malum, scilicet privatio­ nem sui, seu saltem culpa imminens prop­ ter Dei reverentiam evitanda ; adeoque ti­ mor non fertur in suum objectum acceden­ do, sed fugiendo et resiliendo in propriam parvitatem .· objectum autem pœnitcntiæcst jusdivimmi læsum perculpampræleritam, emendabile ct compensabile ; quæ objecta multum differunt. Nec refert quod D. Th. art. S sequenti, dicat quod actus pœnitentiæ sil a timore filiali, sicut ab immediato ct proximo principio ;quia S. Th. ibi non agit de prin­ cipio clicitivo actus pœnitentiæ, sed impe­ rativo. Ex hoc enim quod quis revereatur Deum ut patrem, et timeat ipsum offendere, movetur ut pro peccatis commissis ipsi of­ ferat aliquam satisfactionem. Hic q. 85. a 3. o. — Dico 5°. l’œnitcnlia est pars potentialis, seu species imperfecta justitiæ. Ibid. Prob. prima pars, scilicet quod sit species justitiæ. Justitia est ad alterum, cum quadam commutatione : atqui sic e-t pœnitentia; est enim dolor de offensa Dei expiabili persatisfactionem quæ estquædam commutatio : ergo. Ibid —Prob. secunda pars, scilicet quod sit pars potentialis seu species imperfecta justitiæ. Pars potentialis, seu species imper­ fecta justitiæ dicitur, quæ, cum ejus ratio­ nem participet, deficittamcn ab aliqua ejus conditione seu perfectione : atqui poeniten­ tia deficit in aliquo a perfecta ratione justi­ tiæ · crgo.Profr.min. Perfecta justitia dicit perfectum æquale , seu justum simpliciter inter duos æquales : atqui pœnitentia no» dicit justumsimpliciter inter duosæquales, sed justum secundum quid, quale est inter illos quorum unus est sub potestate allerim cui non potest reddere æquale, ut filius ad patrem, servus ad Dominum : ergo. Si dicas quod poenitentia reddat Deoiotum quod illi abstulit peccatum, scilicet conversionem ad ultimum finem : JÏ. quod id non praestet per actum quo Deus lanium honoretur, quantum inhonoratus fuit per peccatum. Poenitentia namque subjicit tam tum creaturam finitam Deo infinito, pecca­ tum vero subjicit Deum infinitum vilict finit.e creaturae; ac longe magis inhonoratur Deus ex eo quod subjiciatur vili creatura, quam honoretur ex co quod vilis creatura ipsi subjiciatur, ut dictum est de Peccatis. Adde quod totum quod reddit peccator Deo, sit ex bonis ipsius Dei offensi, ct in­ super pluribus aliis titulis ipsi debitum. Ibid ad 3. —Dico 4°. Poenitentia redu­ citur ad justitiam commutativam; quia, ut dictum est, fit secundum commutationem quamdam, quatenus scilicet pro offensa exhibetur emendatio et satisfactio, ratione cujus Deus remittit offensam, ex gratia ta men, quia satisfactio est imperfecta. Ex hucusque dictis colliges, objectum formale virtutis pœnitentiæ, esse reparatio­ nem ad inæqualitatem juris divini læsi,seu, quod idem est, ipsum jus divinum, pro­ prietatis scilicet, læsum, reparabile per ali quam compensationem : objectum mate­ riale proximum , actus poenitentia quibus hrc reparatio exhibetur; materiale remo­ tum , ipsum peccatum : tandem pœnitentiam recte sic definiri : /labitus inclinans pœnitentem ad reparandam injuriam Deo illatam per peccatum. ARTICULUS 11. Dc subjecto et principio pœnitentiæ. 2 85. α 4-0, — Dico 1°. Voluntas est subjectum proximum pœnitentiæ virtutis: quia , ut modo dicebam. poenitentia est species justitia;, subjectum autem proxi­ mum justitiæ est voluntas. Dices. Appetitus sensitivus experitur dif­ ficultatem in operibus pœnitentiæ : erga ibi est ponenda virtus pœnitentiæ. 11. hanc difficultatem vinci per virtutes alias morales , fortitudinem , temperan­ tiam , etc. in appetitu sensitivo residentes. îCJ DE SUBJECTO ET P ft LN Cl Pl O POE N ITE N TI/E Hinc colliges dolorem qui in pœnitente bus Deooperanli in pœnitentia cooperamur. Ibid — Prob. Actuum pœnitentiæ pri­ requiritur, debere esse rationalem, seu ap­ petitus rationalis, non necessario sensitivi; mum principium est Dei operatio conver­ et quamvis ille quandoque conjungatur tentis cor, secundum illud Thren. ultimo: priori, et bonus sit, non tamen est ipsa Converte nos, Domine, ad te, et conver­ pœnitentia , sicut dolor qui est in volun­ temur. Secundus actus est motus fidei, tate; sed ejus comes ac signum, quod dif­ juxta illud ad Heb. 11 : Accedentem ad ficile aliquando habetur in iis qui sunt duri Deum oportet credere quia est, etc. Ter­ tius, est metus servilis quo quis timore sup­ sensus aut temperamenti hilaris. Dico 2®. Subjectum remotum pœnitentiæ pliciorum a peccatis retrahitur, juxta illud Isai.26 : Sicut quæ concipit, cum appro­ est quilibet homo peccati reus seu capax. Suppi, q. 16. α I. 2. 3. — Prob. PCB- pinquaverit ad parium, dolens clamat in nitentia est virtus, seu habitus quo homo doloribus suis; sic facti sumus, scilicet promptus redditur ad dolendum de peccato per poenitentiam. Quartus, est motus spei commisso, in quantum est offensa Dei : at­ quo quis sub spe veniæ consequendæ assu­ qui non solum is qui peccatum commisit, mit propositum emendandi, juxta illud Ecsed etiam qui potest committere, potest esse cli. 1: Timor Domini expellit peccatum; promptus ad dolendum de peccato , casu unde fiducia veniæ : et quia fides est spe­ randarum substantia rerum, ut dicitur quo committat illud : ergo. Horn. 8, etiam fides gignit spem. Quintus Hinc inferes i° poenitentiam quoad ha­ actus est motus charitatis quo alicui pecca­ bitum fuisse in Adamo, etiam antequam tum displicet secundum seipsum , et non peccaret ; 2’ esse in parvulis baptizatis, jam propter supplicia, juxta illud Petri : quia infunditur simul cum gratia ; 5° rema­ Charil as operit multitudinem peccato­ nere in beatis, non solum quoad ornatum, rum ( inlellige de charitatc initiali, ut lo­ sed etiam quoad actum, non quidem dolo­ quitur Trid. supra citatum). Sextus actus ris, sed displicentias et gratiarum actionis est motus timoris filialis quo, propter reve­ pro misericordia præstita, ct gaudii de sa­ rentiam Dei, aliquis emendam Deo volun­ tisfactione alias peracta. tarius offert, juxta illud filii prodigi : Jam Inferes 2? non esse in Christo, quia ab­ non sum dignus vocari filius tuus, fac solute fuit impeccabilis ; non datur autem me sicut unum ex mercenariis luis. Ergo virtus cujus actus est absolute et ex omni principium pœnitentiæ, quantum est ex parte impossibilis. Neque etiam fuit aut est parte affectus nostri, est ex timore , remo­ in angelis, quia angeli immobili et inflexi­ tum ex timore servili, proximum ex timore bili libertatis arbitrio post deliberatam elec­ filiali. tionem gaudent, ul docetur in tractatu de Dixi, communius ct ordinarie,quia nor Angelis : unde pœnitere non possunt qui semper ita accidit; interdum enim aliquis priorem voluntatem mulare non possunt. movetur ad conversionem intuitu æternæ Utrum autem fuerit in beata Virgine, du­ mercedis , alter consideratione bonitatis bium est. Quidam affirmant ; quia licet ex Dei, cte. Sed quia Deus qui suaviter omnia privilegio non potuerit peccare, potuit ta­ disponit, homines vocat convenienter eo­ men attenta ratione status viatoris, ct con­ rum naturæ et dispositioni; pecca lores au­ ditione creatæ libertatis. Quidam negant; tem delectationibus corporalibus assucti, quia, inquiunt, non datur habitus ad actus ut plurimum trahuntur metu poenarum : absolute impossibiles, undecumque illa im­ hinc est quod communiorem modum per­ possibilitas oriatur. veniendi ad perfectam poenitentiam ponat Hic. q. 85. a. 5. o. — Dico 5°. Commit - D. Th. cum qui ducit initium a timore. Cæterum, licet hi gradus non semper in­ nius et ordinarie, principium pœnitentiæ. quantum est ex parte voluntatis, est timor: terveniant expresse et eo ordine, semper ita quod timor servilis sit principium re­ tamen saltem virtute habentur, ita ut nulla sit vera pœnitentia quæ non habeat saltem motum, timor filialis proximum. Conclusio intclligenda est, non de habitu virtualiler fidem, timorem, spem, dilectio­ pœnitentiæ qui a Deo infunditur simul cum nem Dei super omnia. Hos gradus a D. Th traha in justificatione, sed de actibus qui- mutuatos expressit Trid. sess. 6, cap. G. >66 DIGRESSIO HISTORICA. Quæ opponi solent contra timorem servi lem discutientur infra. DIGRESSIO HISTORICA OH POENITENTIA SALOMONIS. Md disteri. pracedentem. Utrum Salomon egerit pœnitenliam ? t Dico. Incertum est Salomonem egisse poenitentiam. Prob. Ex S. Scriptura eruuntur proba­ bilia argumenta pro et contra poenitentiam Salomonis : et inter SS. Patres alii negant, alii asserunt ipsum poenitentiam egisse. Ergo Momenta ex S Scriptura pro adstruenda panitentia Salomonis cum responsis negantium. : ·* » u I** Primum momentum petitur ex promis-ione quam Deus 2 Reg. 7, fecit David in favorem Salomonis his verbis ; Ego ero ei in patrem , et ipse erit mihi in filium. Qui si inique aliquid gesserit, arguam eum in virga virorum, et in plagis filio­ rum hominum; misericordiam autem meam non auferam ab eo, sicut abstuli a Saul, quem amovi a facie mea. Ergo. Despondent patroni adversæ senlentiæ, hanc promissionem intelligendam esse de misericordia temporali ct regno terreno, non de misericordia spirituali et gloria æterna ; ita ut sensus sit, quod si Salomon inique se gesserit, Deus illum puniet aliis pœnis quam privatione regni, sicut punierat Saniem. Hunc sensum aperte indicant ultima verba : Misericordiam meam non auferam ab eo sicut abstuli a Saul,ean\qne confirmant ea quæ dicuntur 1 Paralip. 17, ubi post repetitam eamdem promissio­ nem, immediate subjungitur.· Et statuam cum in doino mea, el in regno meo us­ que in .sempiternum ; ct thronus ejus erit firmissimus in perpetuum. Secundum momentum. Salomon scrip­ sit librum Ecclesiastes et librum Prover­ biorum sub finem vit® ; atqui caput pri­ mum Ecclesiastes dicit ; Kanitas vanita­ tum, el omnia vanitas,(pix verba indicant ejus p’i uitentiam. Proverb. 24, secundum versionem Septuaginta interpretum, dicit: Novissime ego egi pœnitenliam, respexi ut eligerem disciplinam. Et cap. 50 ; Stul­ tissimus sum virorum, el sapientia ho­ minum non est mecum, etc. Ergo. Verum negant allii majorem arj*. menti, scilicet hos libros scripsisseSal», monein sub finem vit®. 1° Quia Salomon ipse Eccles, cap. 2, dicit ; Sapientia t/voque perseveravit mecum, quod satndid non potest de Salomone in libidinem dfuso, et in idololatriam lapso. 2· Quia Je-ui filius Sirach , auctor Ecclesiastici, cap. 47, de Salomone dicit ; Quemadmodum eru· diiws es in juventute tua.... in canlile nis, et proverbiis, et comparationibui, et interpretationibus miralœ sunt ter­ ra;.... et inclinasti femora tua in mulie­ ribus : potestatem habuisti in corpori luo, dedisti maculam in gloria tua. Et. libros suos composuerat Salomon prim quam amore mulierum inquinaretur. Quod ergo in Proverbiis, juxta venionem Septuaginta interpretum, dixit s 2Vbvissime egi pœnitenliam, non dixit in propria persona , sed in persona, vel pec­ catorum, vel pœnitentium, vel justorum: quod frequentissimum est, tum in libris Salomonis, tum in aliis S. Scripturis. Add» quod neque paraphrasis Chaldaica, nequ·» versio Syriaca, neque nostra Vulgata ullan facit mentionem pœnitentiæ; sed in Vul­ gata legitur : Quod cum vidissem, posui in corde meo, el exemplo didici discipli­ nam. Quantum ad hæc verba caditis 50, Stultissimus sum virorum, quidam arbi­ trantur non esse verba Salomonis, sed 111cujus alterius divino Spiritu alliati, qoii initium capitis sic habet : Kerba congre gantis filii vomentis. Sed esto sint Salo­ monis, vult tantum iis significare miseram natur® corrupt® conditionem ct ignoran­ tiam, nisi illuminetur a Deo. Patet Cx toto contextu. Tertium momentum eruitur cx 5 Reg. 45, ubi dicitur : Dormivit Salomon cmn patribus suis, et sepultus est in civitate David. De regibus autem impiis in impie­ tate morientibus, non dicitur quod dor­ mierint cum patribus suis, et quod fuerint sepulti interreges, ut constat de .loram lilio Josaphat, de Ochosias, Joas et Achas. Ergo Despondent alii negando assumptum; quia etiam dc impiis regibus in sua impie­ tate morientibus, dicitur quod dormierint cum patribus suis, et fuerint sepulti inter reges, ut de Roboam lilio Salomonis 5 Reg. 14, dc Ahia filio Roboam, ibid. cap. 13, de Amasa 2 Paralip. 25. DE EFFECTU PRINCIPALI POENITENTIAE etc. hic mm fa ex S. Scriptura contra panittntiam Salomonis cum responsu cam adstrucntium. Primum momentum. Si Salomon egis­ set pœnitentiam, abstulisset occasiones peccandiquas dederat : atqui id non fecit; idola enim et idolorum templa quæ erexerat non evertit, sed hæc manserunt usque ad tem­ pora regis Josiæ qui illa destruxit, ut legi­ tur 4 Reg. ‘25 : Excelsa quoque.... quæ adificaveral Salomon rex Israel, Aslarolh idolo Sidoniorum, ct Chamos of­ fensioni Moab, ct Mclchom abominationi (iliorum A mon, polluit rex (Josias), et contrivit statuas, ct succidit lucos, replcvitque loca eorum ossibus mortuorum. Ergo. Respondent patroni pœnitentiæ Salomo­ nis 1°, vel Salomonem revera evertisse hæc .dolaet fana, sed postea ab aliquibus regi­ bus impiis instaurata fuisse in iisdem fun­ damentis : unde nomen excelsorum Salo­ monis retinuerunt. 2° Etiamsi ea non des­ truxerit, inde non potest peti certum argu­ mentum ejus impoenitentiae; potuit enim habere causas legitimas non destruendi, puta, vel illa clauserat, vel in alios usus converterat : sicut, licet Manasses non des­ truxerit altaria idolorum quæ erexerat in duobus atriis templi Domini, et ea manse­ rint usque ad Josiam qui illa destruxit, constat tamen ex2Paralip. 55, ipsum egisse pœnitenliam, et pie obiissc. Sic, impiam, respondent : veritas tamen est quod Manasses, licet non destruxerit ista duo alta­ ria, attamen abstulit Deos alienos, et si­ mulacrum de domo Domini, ct in Jeru­ salem, et projecit omnia extra urbem, ut legitur loco citato Paralip. in quo dedit signum pœnitentiæ ; nihil autem tale legi­ tur de Salomone : unde istud exemplum non videtur evacuare vim argumenti. Secundum momentum. Solet S. Scrip­ tura post recensita hominum peccata, eo­ rum etiam pœnitenliam, si egerint, com­ memorare; ut patet de Davide '2 Reg. 11, Eccli. 47 et alibi, et de Manasse loco proxime citato Paralip. Atqui S. Scriptura peccata Salomonis refert, sed de ejus pœnitentia silet : ergo. Huic argumento multipliciter occurrunt pœnitentia* Salomonis vindices, 1° Non concedunt absolute minorem ut patet ex momentis pro prima sententia proposi­ tis. 2* Dicunt singularem librum Salomonis in quo sua gesta conscripserat, periisee, ut innuitor 5 Reg. 11 ; item petiisse libros aliorum, scilicet Nathan prophets, Ahia Silonitis, ct Addo videntis, in quibus pari­ ter erant conscripta gesta Salomoni', ut indicatur 2 Paralip. 9. In his autem, in­ quiunt, verisimile est accuratius descriptam fuisse Salomonis poenitentiam. 5' Dicunt S. Scnpturam multorum referre peccata, ut Adæ, Lollii, Samsonis, quorum tamen non refert pœnitenliam , licet eam egerint : unde negant consequentiam argumenti. Quantum ad SS. Patret. Patrocinantur pœnitentiæ Salomoni' S. Cyrillus Catechesi 2 illuminatorum. S. Epr phanius hxresi 42, S. Ilieron. Epist. 9 ao Salvinam, in cap. 45 Ezecb. et in c. 2 Ec­ cli. et alii. Adversantur pœnitentiæ Salomonis S. Cyprian. Epist. 6 ad Rogatiannm; S. Aug. lib. 22 contra Faustum cap. SI ct SS, lib. de Doctrina Christiana cap. 21, lib. 17 de Civit, cap. 20 ; S. Greg. Magnus lib. 2 Mo­ ral cap. 2; Reda q. 29 in lib. Reg. S. Chry­ sost. vero modo in unam partem, modo in alteram propendet. Ex quibus omnibus legitime concludi­ mus incertum esse num Salomon egerit poenitentiam. DISSERTATIO III. DE EFFECTIBUS PÛENlTEiXTIÆ. D. Th. Q. 86, 87, 88, 89. ARTICULUS I. De effectu principali pœnitentiæ, scilicet dc remissione peccatorum mortalium. Quatuor potissimum quærit in hacQ. 86 S. Thomas : primum, utrum omnia peccata mortalia deleri possint per pœnitenliam ; secundum, utrum deleri possint sine pœ­ nitentia ; tertium, utrum unum peccatum mortale possit remitti sine allero; quar­ tum, utrum dimissa culpa remaneat reatus pœnæ. §1, — Utrum omnia peccata mortalia delta pos­ sint per panitentiam , et tint illa ? Hio q. 8G. a 2. o. — Quantum ad pri­ mum , responsio affirmativa probata manet ex art. 1 dissert. 1, idque evincit ratio Auc­ toris. Si aliquod peccatum non posset per pœnitenliam tolli in hac vita, ideo essett nissEtiT. in A IIT. i. ▼e! quia aliquis de peccafo pœnilcre non possunt commode explicari S. Scnphini posset, vel quia poenitentia nun taberet præcipientes poenitentiam, ut illud : ΛΊ> vim delendi peccata : non primum , quia poenitentiam egeritis, omne :mul peri­ hoc esset tollere libertatem arbitrii, cujus bitis, et similia; neque ven . fridenlini proprium est esse in hac vita flexibile in sess. 14, c. 4, dum dicit : Fuit quovis tem­ bonum et maluin, el derogare virtuti gra­ pore ad impetrandam veniam peccato­ tis per quam moveri potest cor cujibvis rum is contritionis motus necessarius. hominis ad poenitendum; non secundum, Item cum delinit ibid, contra Lulherum, qnia hoc repugnat divins misericordiæ de Poenitentiam necessarium non solum qua dicitur Joel. 2 , quod benignus ct mi­ continere cessationem a peccatis, sed sericors est, patiens et mullœ misericor­ etiam detestationem... nec solum notai dia;, et prœslabilis super malitia. Vince­ vitœ propositum et inchoationem. sed retur etiam quodam modo Deus ab homine, vclci is etiam odium. Si intelligeret de si homo vellet peccatum deleri, quod Deus odio peccati implicito, nihil definiret con­ delere non vellet item derogat virtuti pas­ tra Lulherum ; is enim negare non poterat, sionis Christi, per «piem pœnitentia opera­ nec negabat odium vite prælerilæ impli­ cite contineri in proposito no\æ contratur. Alia plura require loco citato. Quantum ad secundum illud negavi­ riæ. Ratio etiam suadet, qui ordinata re­ mus, et expendimus in tract, de Gratia , rum dispositio exigit ut voluntas, quæ in disseri. 7, ari. 2, 5 2, conclus. 1, ubi pro­ sua aversione a Deo facta est illi impia ct bavimus justificationem impii non posse injusta, ad cum redeat per modum vindic­ fieri per solum favorem Dei extrinsecum, te et expiationis. Dixi, per se, quia per accidens sufficere sine mutatione intrinseca peccatoris quæ est pœnitentia .· tum quia peccata remitti potest implicita et virtualis pœnitentia, non possunt nisi ex gratia, benevolentia qualis continetur in actu perlecte dilectio­ speciali, ac dilectione Dei; bæc autem cum nis Dei. Casus est : si (piis post diligentem *it effectiva, et non solum affectiva, reddit inquisitionem aut ex naturali oblivione nou hominem gratum justum, ct ex averso a recordetur peccatorum , sullicit ad remis­ Deo ad illum conversum · tum quia ex eo sionem illorum si eliciat actum perfects quod Deus incipiat diligere peccatorem charitatis; alter casus est : si subito rap­ quem prius odio habebat, intervenit aliqua tus ad martyrium ex nimia contentione aq mutatio, non ex parte Dei qui est immuta­ actum charitatis vel fortitudinis, impedia­ bilis, ergo ex parte peccatoris. Hæc et alia tur ab aclu formalis contritionis vel attri­ require loco citato. Addo nunc pro ulte­ tionis: tertium casum probabilem reputat riori probatione : quod Deus dicatur offen- I Gonet. si quis, memor suorum peccatorum, sus, est denominatio extrinseca proveniens, eliciat actum perfecte charitatis et non non ex voluntate Dei, sed ex voluntate contritionis explicite, eo tempore quo non aversa peccatoris : atqui denominatio ex­ obligat contritionis præceptum. Verum vi­ trinseca tolli non potest, nisi ablato actu , detur implicare, quod quis memor suorum vel forma a qua provenit. Sic, v. g. quia peccatorum eliciat actum perfecte dilectio­ paries denominatur extrinsece visus ab actu nis Dei, non detestando offensas contra videntis, non potest tolli ista denominatio, ipsum commissas. Nec refert quod præcep­ nisi cessante visione a qua procedit. Ergo. tum contritionis non obliget pro semper, Petes de qua potentia id sit intelligen- ubi enim agitur de remissione peccatorum, necesse est quod adimpleatur, quii est me­ dum ? R. intclligendum esse non solum de po­ dium ad id ordinatum, el sine ejus adim­ tentia ordinaria, sed etiam absoluta , cum pletione peccatum remitti non potest. hoc discrimine, quod, loquendo de poten­ Prob. secunda pars. Quamvis, juxta tia ordinaria, necessaria sit per se pœni- } communem rerum ordinem ct potentiam tentia formalis ; loquendo vero de potentia Dei ordinariam, connalurale sit omni forabsoluta, sufficiat et requiratur pœnitentia mæ supponere subjectum dispositum, con­ eminenlialis seu radicatis , eadem persona sequenter gratia non recipiatur connaturamanente. liter in adultis *ine præviis eorum disposi­ Prob. prima pars. 1° Quia aliter non tionibus et eorum consensu : non implicat DE EFFECTU PRINCIPALI P0ENITENT1Æ, etc. tamen quod Deus infundat peccatori dor­ mienti gratiam , aut ipsum elevet ad glo­ riam, quo casu omne peccatum illi remit­ titur, ut pote incompossibilc cum gratia vel gloria, idquesine pœnitentia formali, ut palet,- non tamen sine eminentiali et radicali, quia gratia est radix bonae volun­ tatis in ordine supernaturali, et intellectu rectificato per visionem beatificam, cense­ tur reclificata habitualiter ct radicaliter ipsa voluntas cujus intellectus est radix. Idem dicendum si Deus uniret sibi hypostatice peccatorem. Dices 1°. Deus potest annihilare pecca­ torem et eumdcm numero reproducere : at­ qui in illo casu homo reproductus non ha­ beret amplius peccatum ; Deus enim non reproducers illud, neque ipsa hominis vo­ luntas, cum nihil ageret in sui reproductione el tamen nulla foret pœnitentia etiam radicalis. 2° Si Deus reduceret peccatorem ad statum naturæ puræ, redderetque illi rectitudinem naturalem sine supernaturali, iste homo nihil haberet pœnitentiæ quæ est virtus supernaturalis, neque haberet pec­ catum, quia est incompossibilc cum recti­ tudine naturali. Ergo. 7L ad primum quod, quamvis in hoc casu remaneat eadem persona cntitave, non manet tamen eadem continuative, quia an­ nihilatur et reproducitur, et in illa annihilatione perit omnino et persona et pecca­ tum , quod, ut probat bene argumentum, non potest reproduce cum persona. Dixi autem in responsione, manente ladcm persona. Nec mirum si hunc casum exci­ piamus; peccatum enim non denominat naturam, nisi cum ordine ad personam peccantem, quia natura non peccat ut quod, sed suppositum : unde destructa persona quæ peccavit, non restat pecca­ tum. Hæc etiam ratio currit pro casu quo Deus uniret sibi hypostatice peccatorem. /id secundum. Talis homo qui haberet rectitudinem naturalem, haberet etiam na­ turalem immutationem voluntatis conve­ nientem illi statui : neque peccatum in hoc casu censeretur remissum nisi inadæquale in ordine ad rectitudinem naturalem, non in ordine ad statum supernaturalcm quem Deus dexlruisset. <60 nitentiam unum peccatum mortale remitti sine alio. lb* in a. ■. c—Prob. 1° ex L. De vera et falsa pœnit. c. 9, apud S. Aug. « Sunt » plures, inquit, quos pœnitet peccasse, «ed « non omnino reservantes sibi quaedam in » quibus delectentur, non animadvertentes » Dominum simul mutum et surdum a Dæ» monio liberasse, per hoc docens nos nun>» quam nisi de omnibus sanari. » Ibid, o —Prob. 2’. Nullum potest remitti peccatum mortale sine infusione gratiæ, ut palet ex § præccd. et praesertim ex loco il­ lic citato de gratia, conci. 2. Atqui quodcumque peccatum mortale est incompo ft I DISSERT. III. ART II. 274 modificatio, seu determinatio inordinata cum peccato mortali, sunt «impliciter voluntatis in bonum creatum, impediens termino. Datur vero pro peccato veniih, seu retardai» ne prompte feratur in Deum, quia qui cum solis venialibus moriuntur, quod est jieccatuin veniale, ut dictum est: non sunt simpliciter in termino sed», ergo. eundum quid, et adhuc in via ad terminum Aon itaque omnis affectus in Deum aut simpliciter. Adde quod habeant in se prin­ res divinas est virtualispœnitentia respectu cipium pœnitentiæ et veniæ, scilicet gra­ cmnis peccati venialis, sed lanium res­ tiam et charitalem : et hæc est sententia pectu illius quod displiceret si occurreret; Auctoris q. 7 de Malo a. il; S. Greg.lib. sicque non quodlibet peccatum veniale 4 Dialog, c. 59; S. Aug. lib. 21 de Civit, tollitur per quemlibet affectum in Deum, cap. 24 ; S. Bernardi Serm. 66 in Cantica; sed illud solum cujus dictus affectus est S. Isidori, Bedæ, etc., sicque loqui tenen­ virtualis displicentia modo dicio. tur adversarii de justo qui cum affectu pec­ Dices 1°. Non datur vera pœnitentiasine cati venialis dormiens aut subito morere­ proposito cavendi de futuro peccatum : at- l tur sine actu meritorio. Ista tamen pœni­ qui non potest boino habere propositum tentia alterius vitæ non esset, ut jam dixi, cavendi peccata venialia, sine quibus non per modum meriti, sed per modum contraducitur viia praesens : ergo. riæ dispositionis removentis prohibens,vel ibid, ad 1. — 7?. D. min. Non potest solutionis debiti, quam Deus ab amicis di­ homo habere propositum cavendi peccata gnatur acceptare. venialia omnia collective, C. omnia distri­ Inst. S. Th. hic ad 2, nihil aliud requi­ butive, TV. Occurrunt autem vitanda dis­ rit in martyre ad deletionem venialium, tributive, non collective. quam quod passio pro Christo non inveniat Dices 2°. Qui dormiens cum peccatis ve­ aclualiter voluntatem peccato inhœrennialibus occideretur propter Christum, es­ tem. Ergo. set martyr, et slatim evolaret in cœlum : It. sensum S. Th. esse, quod non inve­ ergo sine pœnitentia dimitterentur ei pec­ niat voluntatem peccato inhaerentem, sed cata venialia. retractatam per pœnitentiam. Id supponere It. non fore martyrem in hoc casu, nisi S. Thomam evidens est parlim ex corpore praecessisset aliqua volitio martyrii, ut dixi­ articuli, ubi formalissime requirit pœniten­ mus in 2 2, de Fortitudine, in qua volitione tiam pro remissione venialium, partira ex potuit includi pœnitentia virtualis pecca­ eadem responsione ad 2, in qua eadem ver­ torum venialium. Si secus, dicendum quod ba, usurpat de remissione mortalium elve­ martyr in instanti separationis animæ, vel nialium per baptismum et martyrium; ne­ paulo ante, vel paulo post, erumpit in fer- mo enim dicit baptismum aut martyrium ventissimum actum charitalis qui erit pœ­ remittere mortalia, sine aliqua pœnitentia; nitentia virtualis, el quo a culpa et pœna partira tandem quia censetur voluntas pec­ omnium venialium liberabitur, non per mo­ catoris tamdiu inhærere peccato, quamdiu dum meriti, si post separationem, sed per per actum contrarium non revocatur. modum contrariæ dispositionis : sicut pa- j Dices. Omnis actus charitalis est meri riler dicendum est de justo qui cum affectu 1 lorius gloriæ .· ergo a fortiori remissionis peccati venialis dormiens aut subito more­ venialium ; qui enim meretur majus, mere­ retur. tur et minus. Si dicas in futuro sæculo non dari pœ­ It. N. conseq. Ad probat. Verum est nitentiæ locum, neque voluntatem posthanc axioma, quando majus et minus sunt ejus­ vitam mutari : 71. in futuro sæculo equidem dem ordinis; non sunt autem ejusdem or­ non dari pœnitentiæ locum qua status mu­ dinis remissio venialium et meritum gloriae. tetur essentialiter, bene tamen qua mutetur Inst. Peccatum veniale est impedimen accidentaliter ; pariter voluntatem non mu­ tum gloriæ : atqui qui meretur finem, me­ lari essentialiter quantum ad finem et cha- retur tolli impedimentum ad finem.ergo. rilalem, posse tamen mutari accidentaliter It. D. maj. Peccatum veniale est impe­ quantum ad remotionem impedimenti. Ita­ dimentum gloriæ absolutum el essentiale, que pro peccato mortali non datur in altero JV. secundum quid et accidentale, C. Non saxuli» pœnilentiæ locus ; quia qui decedunt i enim absolute tollit gloriam, sed retardat «71 DE REMISSIONE PECCATORUM VENIALIUM. tantum, sicut pœna luenda pro peccatis privationem fervoris gratis : atqui hae ma­ dimissis. Sicut autem ipsa pœna non tolli­ cula tolli non potest, nisi supponatur gra­ tur quando qtns meretur gloriam , ita nec tia, cujus fervor restituatur.· ergo. Confir­ peccatum veniale. Unde, distincta min. ad maturi. Remissio peccati venialis est red­ integratio in familiaritatem Dei : ergo sup­ tensum maj. N. conseq. ponit ejus amicitiam, adeoque gratiam. SII. — Utrùm precatum veniale ponit remitti Unde, quando simul tempore veniale cum tine gratia? mortali remittitur, prius natura intelligitur Quaestio procedit de gratia tam actuali remissum mortale quam veniale ; quia prius quam habituali. Dupliciter gratia habitualis est restitui in amicitiam Dei quam in ejus potest censeri necessaria ad remissionem familiaritatem ; prius est esse gratiam ha­ peccati venialis : 1° antecedenter, sic. ut bitualem, per quam tollitur peccatum mor­ homo debeat esse in statu gratiæ ; 2° con- tale , quam eam prorumpere in actum per comitanter,sic,utnon remittatur peccatum quem tollitur veniale. veniale nisi gratia de novo infundatur, Ibid. a. 2. o. — Dico 5°. Ad remissio­ sive ut forma expellens peccatum, sive ut nem peccati venialis, non est necessaria effectus actus remissivi. novæ gratiæ habitualis infusio, neque ut q. 87. a. 2. adi. —Dico 1°. Sine gratia forma expellens, neque ut effectus actus actuali per actum solis naturæ viribus eli­ remissivi ; sed sufficit motus gratiæ vel chacitum non potest remitti peccatum veniale. ritatis qui sit ejus poenitentia virtualis, modo Prob. l°ex can. 14 concil. Arans. 2, in prius explicato. quo dicitur : Nullus miser de quantacumIbid· — Prob. prima part. Peccatu t* gue miseria liberatur, nisi qui Dei mise­ veniale non consistit in privatione gratiæ, ricordia praevenitur. Et 1 Joan. 1 ; San­ sed in privatione ejus fervoris, seu in im­ guis Christi emundat nos ab omni pec­ pedimento ejus nitoris : ergo ad ejus re­ cato .Insuper justi petunt in Oratione Do­ missionem non est necessaria nova gratia minica sibi remitti peccata venialia .· ergo habitualis infusio, privatio enim tollitur per hæcremissio est opus gratiæ. formam oppositam. Rem aptissimo exemplo Prob. 2°. Peccatum veniale in hoc statu illustrais. Doctor:—Ibid, ad 3. —Sicut, elevationis est quoddam malum perlinens inquit, in corpore contingit esse, maculam adordinem gratiæ, cum retardet affectum dupliciter, uno modo per privationem ejus ne prompte feratur in Deum ”t finem su- quod requiritur ad decorem, puta , debili pematuralem, et causet aliquam deordina- coloris, aut debilæ proportionis membro­ tionem circa media ad hunc finem : atqui rum ; alio modo per superinductionem alimalum pertinens ad ordinem gratiæ , non cujus impedientis decorem , puta , luti aut potest tolli nisi per gratiam, seu ex auxilio pulveris : ita etiam animæ inducitur ma­ gratiæ; unumquodque enim tollitur per cula , uno modo per privationem decoris scum contrarium : ergo. gratiæ per peccatum mortale ; alio modo per Ibid a. 4 o. — Dico 2°. Peccatum ve­ inclinationem affectus ad aliquid temporale, niale non potest remitti sine gratia habi­ per quam impeditur gratia ne prompte el tuali antecedenter, sive nisi homo sit in habiliter feratur in Deum, sicque ne exte­ statugratiæ, ita ut veniale conjunctum mor­ rius elucescat; el hoc facil |>eccatuiu ve­ tali non possit remitti sine mortali. niale : el ideo ad tollendam maculam pec­ Ibîd. — Prob. Remissio culpæ etiam ve­ cati mortalis requiritur infusio gratis, sed nialis fieri non potest, nisi per opus salis- ad tollendam maculam peccati venialis re­ lactorium Deo gratum et acceptum in or­ quiritur aliquis actus procedens ex gratia, dine supernatural!; omnis enim nostra sa­ per quem removeatur inordinata adhaesio tisfactio ad Deum est amicabilis, nec fun­ ad rem temporalem. Hucusque S. Doctor datur in justitia , sed in sola acceptatione paucis additis. divina : atqui nullum peccatoris opus est Prob. secunda pars. Si adesset semper Deo gratum et acceptum in ordine super­ infusio gratiæ ut effectus secutus ad actum natural!, cum sit opus inimici in isto or­ remissivur? peccati venialis, ideo esset quia dine : ergo. Confirmatur in. Peccatum talis actus est meritorius novi gradus gionnixla importat veram maculam, scilicet riæ, adeoque ct augmenti gratiæ, ®76 DISSERT Ill. ART II semen glorix : atqni hæc ratio nulla est. Ma­ jor est fundamentum adversariorum.Prob. min. Non semper eo ipso quo ponitur actus meritorius augmenti gratis, augetur gratia in esse habnus et qualitatis, sed tantum au­ getur in esse gratiae, in quantum tunc sub­ jectum acceptatur ad majorem gratiam, conferendam dunlaxat suo tempore, scili­ cet vel quando producetur actus habitu in­ tensior. qui sil dispositio sufficiens ad aug­ mentum gratix in esse qualitatis, vel in in­ gressu glorix, de quo in tract, de Charitale. Observat tamen Auctor in fine corporis, quod, quia habentibus usum liberi arbi­ trii, in quibus solis possunt esse venialia peccata, non contingit esse infusionem gra­ tix, sine actuali motu liberi arbitrii in Deum et in peccatum (intellige qui vel adsit, vel præcesseril, et virtualiler remaneat, vel quem nata est excitare gratia) ; ideo quandocumque de novo infunditur gratia, pec­ cata venialia remittuntur : intellige iterum, si tamen iste motus liberi arbitrii sit virtualis pœnitentia peccatorum remittendo­ rum, sensu quem $ prxcedenti explicuimus. S ΠΙ. — Utrum et quomodo peccata venialia remittantur per sacramenta et sacramentalia ? id n·. Quid sit intelligendum per sacramentalia, et quot soleant numerari, dixi a. ultimo de Sacramentis in genere. Require. 2 87- a. 3. o. et ad i. —Suppono ante omnia, neque sacramenta neque sacramen­ talia remittere peccata venialia immediate , •ed mediante lanium actu virtualis pœnitentix, ad quem per auxilia specialia exci­ tant, ut docet D. Th. hic art. 5, tum in ο , tum ad 1, dicens ea causare remissionem peccatorum venialium, in quantum incli­ nant animam ad motum pœnitentix, qui est detestatio peccatorum vel implicite vel explicite. Item ad 3. Et ratio eat, quia cum venialia consistant in privatione non gra­ tix et charilatis, sed ejus fervoris el habi­ litatis, sacramenta el sacramentalia non possunt ea aliter tollere, quam causando seu oblinendo auxilia supernaturalia qui­ bus homo applicetur ad eliciendos actus ferventes charilatis vel pœnitentix, per quos peccata vel formaliter vel virtualiler retractantur; nulla enim privatio potest tolli nisi per positionem forinx oppositx. Ex quo patet differentia inter peccatum mortale et veniale» el cur illud potest re­ mitti immediate per sacramenta et non blud ; quia nimirum peccatum mortale eoe· sistit in privatione gratix quam immediate causam sacramenta, non autem aclualea charitatis fervorem , in cujus privatione consistit peccatum veniale. Hoc supponito Ibid o — Vico 1°, Peccata venialia re­ mittuntur per sacramenta elsacraineiiialu Ibid — Prob. Ad remissionem pecm venialis non requiritur novæ gratix infu­ sio, sed requiritur et suflicit aliquis actui procedens ex gratia quo aliquis detestetur peccatum veniale, vel explicite, vel impli­ cite, ul dictum est : atqui per sacramenti et sacramentalia habetur talis actus ; ergo. Prob. min. de sacramentis. Per sacramen­ ta infunditur gratia vel prima, vel secunda: atqui ;_n habentibus usum liberi arbitrai non contingit esse infusionem gratix sine actuali motu liberi arbitrii in Deum el in peccatum, ut jam dixi (j prxced. Et palet, tum quia ipsa gratia infusa, in quantum est ex se, ordinatur ad talem motum, etsi forte sil quandoque impedimentum ex parte subjécti ; tum quia per sacramenta, non tantum gratix habitus infunditur, sed etiam quxdam auxilia specialia ad certos virtu­ tum actus, ul diximus de gratia sacramentali; tum tandem quia ipsa voluntaria « devota sacramenti susceptio est virtualis saltem motus in Deum el in peccatum : er­ go. Prob.min. desacramentalibus. Sacra­ mentalia sunt duplicis generis : quædan sunt cum aliquo motu detestationis pecca­ torum, ut confessio generalis, tunsio pecloris, oratio Dominica; quxdam sunt cum aliquo motu reverent ix in Deum et res di­ vinas, et consequenter cum virtuali displi centia eorum quorum Deus offenditur, u recipere benedictionem ab episcopo, asper­ gi aqua benedicta, orare in ecclesia conse­ crata, etc. Ergo. Vices. Quodlibet istorum eamdem rela­ tionem habet ad unum peccatum veniale el ad omnia. Ergo si per aliquod istorum remittitur aliquod peccatum veniale, re­ mittuntur omnia; et ita perimam tunsio­ nem pectoris, per unam aspersionem aqua benedictx, homo redderetur immunis at omnibus peccatis venialibus : atqui conse­ quens est absurdum: ergo. Ibîd ad 2.— /{. V. conscq. Ergo si pei aliquod istorum remittitur aliquod pecca­ tum veniale, remittuntur omnia, quantum DE REMISSIONE PECCATORUM VENIALIUM. 971 est ex se, C. conseq. quantum est ex parte peccatorum venialium remissio. Prob. subjecti, N. Itaque omnia ista quantum est conseq. Sic se habent alia sacramenta res­ de se operantur ad remissionem omnium pectu omnium venialium , sicut ^aeramen­ peccatorum venialium, quia quantum est tum pœnitenti® respectu non confessorum. de se inclinant animam ad motum poeni­ Ergo. Respondet Gonet. dato ant. negando tentia circa omnia ; potest tamen homo non habere talem poenitentiae motum çirca conseq. et probationem seu paritatem. aliqua, unde impeditur remissio quoad illa Confessio enim peccatorum sive mortalium quibus nunc actualiter inhaeret : sicut li­ sive venialium, est pars sacramenti pœni­ cet baptismus, quantum est ex se, operetur tenti®, et solum peccata confessa explicite remissionem omnium peccatorum, potest vel implicite sunt ejus materia; non sic in tamen per fictionem illius effectus impediri. aliis sacramentis : unde licet in sacramento Si petas utrum sicut culpa venialis per pœnitenti® non remitterentur peccata ve­ pnedicta remittitur, ita et pœna ipsi de­ nialia qu® voluntarie reticentur , in aliis bita? — Ibid. ad 3. — R. quod non sem­ tamen sacramentis potest obtineri eorum per tota remittatur, sed quandoque minus remissio, quamvis in talium sacramento­ quandoque magis, juxta modum fervoris rum susceptione nulla de illis peccatis men­ in Deum qui per praedicta excitatur. tio fiat. Dico 2°. Sacramenta novæ legis habent Recte dicit Gonet. dato ant. Existima­ \im remittendi peccata venialia ex opere mus enim quod, qui, accusato aliquo ve­ operato, niali, alia voluntarie reticeret, sine tamen Prob. In tantum sacramenta dicuntur ulla in eis complacentia, posset in sacra­ remittere peccata venialia, in quantum cau­ menti hujus susceptione consequi eorum sant gratiam qua excitetur motus detesta­ remissionem. Quid enim ob-tat quin vi tionis peccatorum implicit® vel explicit®, grati® sacramen talis excitentur motus fer­ ut dictum est: atqui sacramenta ex opere ventes, qui sint virtualis displicentia eo­ operato causant gratiam sacramentalem rum peccatorum non confessorum ? Neque quæ complectitur non solum gratiam habi­ tamen erit impertinens ea confiteri ad eo­ tualem qu® per se inclinat ad actus virtuo­ rum remission* m; quia motus displicen­ sos, sed etiam specialia auxilia ad certos ti» facilius ct primario sunt circa confessa, virtutum actus, ut patet ex dictis de Sa­ quatenus sunt propria materia sacramenti cramentis in communi : ergo. el magis inemori® prxsen lia ; circa non con­ Confirmatur. Omnia sacramenta novæ fessa autem non sunt primario el per se , legis remittunt peccata mortalia ex opere quia non sunt propria materia hujus sacra­ operato, alia per se vi primat i® institutio­ menti ; sed indirecte tantum et per acci­ nis, ut sacramenta mortuorum; alia vi se­ dens, in quantum tales motus seu actus ita cundari® institutionis, ut sacramenta vivo­ sunt effectus sacramenti pœnitenti® , ut rum, ut diximus alibi. Ergo a fortiori simul sint actus ferventes et virtuosi, ex etiam peccata venialia. Patet conseq. Quia qua parte includere possunt virtiialcm dis­ peccata venialia facilius remittuntur quam plicentiam tam confessorum quam non con­ mortalia. fessorum, plurium vel paucorum secundum Porro hæc semper intellige in quantum modum fervoris sui. cstexse, seu attenta institutionesacramenDico 5°. Sacramentalia non habent pro­ tonim el vi grati® quam causant, qu® in prie vim remittendi peccata venialia ex quantum est ex in sua infusione nata est opere operato, sed tantum ex opere operan­ excitare fervorem charilatis, licet per acci­ tis, scilicet ipsius qui eis utitur et Ecclesiæ dens defectu subjecti, aliquando de facto Prob. prima pars. In tantum sacramen­ non excitetur. talia possunt diu remittere peccata veniali? Dices. Qui confitetur aliquod peccatum ex opere operato, in quantum er opere veniale el alia ex intentione reticet, nul­ operato causam gratiam qua excitetur fer­ lam tamen habens circa ea complacentiam, vor charilatis , seu motus pœniteuliæ for­ eorum retentorum veniam non consequi­ malis vel virtualis circa illa peccata, ul con­ tur; alias impertinens fbret aliqua confi­ stat ex dictis : atqui sacramentalia talem teri, Ergo per alia sacramenta nulla fit gratiam non causant ex opere operato, DISSERT. III. ART. Ill ted tantum ex opere operantis Ecclesiæ et I υ l>v illius qui eis utitur : ergo. Prob.min. Gra­ tiam causari ex opere operato} est eam causari virtute operis, non quatenus pro­ cedit laudabiliter ab operante, sed quate­ nus est institutum ad gratiam causandam habens ex sua institutione hanc vim : atqui sacramentalia non habent ex sua institu­ tione precise vim causandi gratiam : ergo. Prob. min. 1° Quia aliassacramentalia fo­ rent sacramenta, utpote signa visibilia practice invisibilis gratiæ. 2° Sacramenta­ lia sunt ex institutione Ecclesiæ; Ecclesia autem non habet potestatem instituendi quædam signa visibilia quæ vi precise suæ institutionis gratiam conferant; tum quia, ut jam dicebam , alias haberet potestatem instituendi sacramenta ; tum quia nullibi habetur, sive in S. Scriptura sive in tradi­ tione, hanc potestatem Christum contulisse Ecclesiæ, ideoque sine sufficienti funda­ mento id assereretur, quod fieri non debet in re tanti momenti. Ergo. Neque refert quod Ecclesia habeat potes­ tatem applicandi merita Christi ad remis­ sionem pœnæ per Indulgentias. Preterquain quod euim usus Indulgentiarum sit fundatus in verbo Dei, traditione ct decre­ tis conciliorum , quod dici nequit de sa­ cramentalibus quoad vim remittendi pec­ cata ex opere operato : altera disparitas est, quod ad remissionem pœnæ restantis post culpam dimissam non requiratur gra­ tiæ infusio aut operatio in anima , sed suf­ ficit exterior pœnæ condonatio quam Ec­ clesia nomine Christi facit ; remissio vero culpæ, quæ est macula in anima, requi­ rit gratiæ infusionem vel operationem. Prob. et explicatur secunda pars. Sa­ cramentalia , ut jam dixi, alia sunt quæ ex genere suo et modo quo fiunt, habent adjunctum aliquem dolorem de peccatis, ut confessio generalis, tunsio pectoris, oratio Dominica ; alia suntquæ ultra motum reverentiæ erga res divinas, qui in eorum usu repentur , habent insuper specialem ab Ecclesia benedictionem et consecratio­ nem , ut aqua benedicta, benedictio epis­ copi , oratio in ecclesia benedicta vel con­ secrata , etc. Hæc omnia si laudabiliter et virtuose fiant, palet quod operentur ad remissionem peccatorum venialium, sive per modum pœnitentiæ virtualis, sive im­ petrando gratiam qua talis pœnitentia exci­ tetur, non secus ac ccetera opera virtutua. Et quæ sunt secundi generis, prater hint virtutem ex parte utentis, habent insupt; benedictionem, consecrationem et pw Ecclesiæ, quæ tunc nobis applicantur cue eis sacramentalibus utimur, et quæ per modum impetrationis et intercessionisli< bent vim obtinendi nobis gratiam remis­ sivam peccati venialis ; solet enim D-ui Ecclesiæ suæ sponsæ preces benignis exaudire. Unde colliges, non idem valere uti aqu» quæ ex falsa persuasione crederetur ben* · dicta, ac si esset benedicta ; licet enim utens devotionis fructum non perderet, Ecclesiæ tamen intercessionem non appli­ caret. Item non parem vim ad remittenda ve­ nialia tribuendam esse sacra concioni, leo tioni, imaginibus, etc., quam quæ tribuitur sacramentalibus : prima enim excitant tan­ tum devotionis motum objective, sed sa­ cramentalia et objective simul et impetratorie, propter preces et benedictioneEcclesiæ quæ per illa applicantur. Et forte nihil aliud intelligunt adversari per opus operatum, quam eam vim impe­ trandi quam inesse sacramentalibus quibus­ dam fatemur ; sed proprie loquendo h« non est causare ex opere operato, cum talis vis causandi habeatur ex opere Eccle­ siæ, prout laudabiliter ab ipsa procedit, adeoque meritorie et per modum impetra­ tionis , non autem precise vi suæ institu­ tionis. Confer art. ultimum de Sacramentis in genere. II. ARTICULUS III. Utrùm peccata per poenitentiam dimista redeant per sequens peccatum? Hæc questio potest multipliciter intelligi. 1° An peccata dimissa redeant quoad actum numero enmdom : ct hoc sensu certum est non redire ; quod enim semel desiit, idem numero redire non potest, saltem de lege Dei ordinaria, ut docetur in philosophia : et licet forte possit secundum potentiam Dei extraordinariam redire secundum esse physicum et quoad entitatem, non potest tamen redire secundum esse morale, seu quoad malitiam; Deus enim nullo modo potest esse auctor malitiæ jieccati quali» foret in hoc casu reproductions ,quia hom UTRUM PECCATA PER POENITENTIAM. etc. foret tantum instrumentum. 2° Intelligi po­ test an redeant secundum aversionem et conversionem relictam ex actu ct moraliter remanentem, ideoque secundum maculam et reatum pœnæ. Pro cujus intelligentia. Hio q 88 a- 1. o---- Praemitto praecla­ ram Auctoris doctrinam. In peccato mor­ tali, inquit, duo sunt, sciliet aversio a Deo et conversio ad bonum creatum ; ex parte conversionis, peccata mortalia sunt diversa et interdum contraria : unde manifestum est quod ex parte conversionis, peccatum mortale sequens non facit redire peccata mortalia prius abolita ; alioquin sequeretur quod homo per peccatum prodigalitatis reduceretur in habitum vel dispositionem avaritiæ prius abolitæ; ct sic contrarium esset causa sui contrarii, quod est impos­ sibile. Quidquid autem est ex parte aver­ sionis in peccato mortali, seu quidquid illi convenit ratione aversionis secundum se consideratum, est commune omnibus pec­ catis mortalibus, quia per quodlibet pecca­ tum mortale homo avertitur a Deo, adeoque macula quæ est per privationem gratiæ, ct reatus pœnæ respondens aversioni, com­ munia sunt omnibus peccatis mortalibus; et secundum hoc intelligitur id quod dici­ tur Jacobi 2 : Qui offendit in uno, factus est omnium reus. Igitur, considerando in peccatis mortalibus id quod est ex parte aversionis absolutæ, per peccatum mortale subsequens, redit illud quod fuerat in prio­ ribus peccatis ante dimissionem, in quan­ tum per peccatum mortale sequens, homo privatur gratia et fit reus pœnæ æternæ sicut prius erat. Verum, quia aversio in peccato mortali ex conversione quodam modo causatur, fit ut ea quæ sunt ex parte aversionis, diver­ sitatem quamdam recipiant per comparatio­ nem ad diversas conversiones sicut ad di­ versas causas, ita ut sit alia aversio et alia macula et alius reatus, prout cx alio ct alio actu peccati mortalis consurgit: ct hoc sen­ su, prosequitur Auctor, in quaestionem ver­ titur utrum macula et reatus pœnæ æternæ, secundum quod causabantur ex actibus pec­ catorum prius dimissorum, redeant per pec­ catum mortale sequens, ita ut peccatum se­ quens poenitentiam, non solum inducat ma­ culam propriam et reatum proprium , sed etiam reducat antiquum, perinde ac si sem­ per perseverasset, nec unquam fuisset re­ fit missus , ut propterea talis peccator sit Deo exosus et damnandus, non solum ob peccata nunc admissa, sed etiam propter illa prio­ ra : et hoc S. Doctor vocat peccata redire simpliciter. Redire autem secundum quid, est peccatum sequens propter praecedentia seu procedentium remissionem fieri gra­ vius, ejusque maculam turpiorem , ad rea­ tum majorem. Potest etiam intelligi redire secundum quid, in quantum peccatum se­ quens inducit privationem gratiæ et reatum pœnæ æternæ , sicut præcedens , ut prius dicebam : unde. Ib d.—Dico. Peccata semel perpœnitentiam remissa non redeuntsimpliciterperpeccatun sequens, sed secundum quid tantum. Π>. in n. ■. c.—Prob. prima parsexS. Scriptura et SS. Patribus Rom. n, dicit Apos­ tolus : Sine pœnitentia sunt dona Dei : sed peccata pœnitentis sunt dimissa per donum Dei : ergo per peccatum sequens non re­ deunt , quasi Deum de dono remissionis pœniteat. Ezech. 18, v. 50: Convertimini et agite pœnitentiam ab omnibus iniqui­ tatibus vestris, et non erit vobis in rui­ nam iniquitas ; esset autem in ruinam si per peccatum sequens redeat. S. August. I. Respons. Prosperi ad 2 Ob­ ject. Gallorum, refertur de Pœnitent. d.4, cap. 14 : « Qui recedit a Christo et alienus « a gratia finit hanc vitam, quid nisi in per» ditionem cadit? sed non in id quod re» missum est recedit. » Gelasius papa, 16 de Pœnit. cap. ultimo : « Divina clementia » peccata in ultionem ulterius redire non «patitur. «Ergo. Ibid.o —Prob. rationibus. 1° Remissio peccatorum est opus Dei, peccatum opus hominis : atqui opus hominis non potest destruere opus Dei : ergo. conservo ; quo voluit significare Christus, gravius propter ingratitudinem ; 2° si pec­ se non remittere ei qui non vult remittere catum sequens inducat similem privatio­ fratri ; et se eum cui remisit, sed postea non nem , et similem reatum pœnæ æternæ ac J vult remittere levem injuriam fratri propter præcedentia remissa: atqui utrumque con- I ingratitudinem et speciem quamdam cru­ tingit : ergo. delitatis , graviter puniturum. Inst S. Aug. occasione hujus parabolas, Solvuntur objection" dicit 1.1 de Bapt. cont. Donatist. cap. 12: Obj. i·. Christus Matth. 18, referens pa­ Redire dimissa peccata, ubi fraterna cha­ rabolam regis qui jussit servum, cui omne ■ » ritas non est, apertissime Dominus in debitum dimiserat, in carcerem conjici, ' » Evangelio docet, in illo seno a quo didonec redderet universum debitum, eo miss m debitum Dominus repetit; eo quod fratri debitum pariter non remiserat. | a quod ille conservo suo debitum nollet subjungit .· Sic et Pater vester coelestis fa­ » dimittere. » Item Scrm. 15 de Verbis Do­ ciet vobis, si non dimiseritis unusquisque ! mini , sic ait : « Si non dimiseris revocabo fratri suo de cordibus vestris. Ergo pec- I » te, et quidquid dimiseram replicabo tibi. » MO » in ί( » Μ ι » UTRUM PER POENIT. VIRTUTES REST1T., etc. Similiter loquuntur S. Gregorius, Beda, ) Kabanus, etc. Î Q 87. « -l.adl.—Adprimum textum S. Augustini respondet Auctor, quod illud verbum S. Augustini videatur inlclligcnduin de reditu pèccatorum quantum ad reatum pœnæ æternæ in se consideratum ; quia scilicet post pœnitentiam peccans in­ currit reatum pœnæ æternæ sicut prius, non tamen omnino propter eamdem ratio- j nem:unde S. Aug. in lib. de Respons. Prosperi ad 2 Obj. Gall, cum dixisset quod « Non id in quod remissum est, recidit, nec » pro originali peccato damnabitur, » sub­ dit: «Qui tamen propter postrema peccata » ea morte allicitur quæ ei propter illa quæ » remissa sunt, debebatur, » quia scilicet incurrit mortem æternam quam meruerat per peccata præterita; vel etiam dicit re­ missa redire secundum quid, quia inde se­ quens aggravatur propter ingratitudinem. 7? .2° S. Augustinum loco citato non loqui assertive, sed ex suppositione quam urge­ bat contra Donalistas ; Donatistæ enim , ut ibid, exponit S. Doctor, volebant iis qui fide baptismum susciperent, in ipso baptismi puncto peccata dimitti, sed slatim per fictionem redire. Ergo etiam, arguit S. Augustinus, « Hoc in eis inlelligant lieri «qui extra Ecclesiæ communionem, sed tamen baptismate Ecclesiæ baptizantur, > ita ut non magis istis quam illis necessaria sit baptismi iteratio (contra quod proten­ debant Donatistæ ) : « Nam redire dimissa «peccata, ubi fraterna charitas non est, «apertissime Dominus in Evangelio do«cet, » si nempe dicantur fuisse remissa illi qui perseverans in odio fratris est bap‘izatus. Cum enim Matt. 18 constet eum pro meritis puniri, consequens est peccata ejus redire post sacramentum, si fuerant in sa­ cramento remissa. Quod autem S. Aug. as­ sertive teneat homini fratris odium retinenti peccata vere coram Deo non remitti quando baptizatur, patet ex ejusdem libri cap. 11, 12 et 13, ct ex lib. 5, cap. 20, 21, 22, quo ultimo loco sic ait : « Quanto magis lieri non potest ut cis peccata dimittantur qui » fratres a quibus diliguntur oderunt, et in * ipso odio baptizantur. » Ad secundum S. Augustini textum, et ad alios Patres laudatos, R. juxta primam *olulionem ,ceos esse intclligcndos de reditu faecatorum secundum quid, ratione scili­ cet , vel similis reatus pœnæ æternæ, vel aggravationis ex ingratitudine. Obj. 2°. Beda 1. 4 in Luc. cap. 48, super illud : Revertar in domum meam unde exivi, dicit ·. « Timendus est iste versicu» lus, non exponendus, ne culpa quam in » nobis exstinctam credebamus, per incu»riam nos vacantes opprimat.» Ergo. R. quod neque Lucas neque Beda intel ligant de reditu peccatorum dimissorum, sed de iteratione actus; in quantum cum quis securus putat illecebram peccati præteriti esse exstinctam, est in periculo ne iterum resurgat,et eum in simile peccatum conjiciat. Obj. 3°. Bona opera per peccatum mortilicata, reviviscunt per pœnitentiam : ergo et peccata per pœnitentiam deleta, per re­ lapsum revocantur. In 4. d. 22. q 1. a. 1 ad 6,—R. 7V. COnseq. Disparitas est, quod bona opera per peccatum modificata non prorsus abolen­ tur, sed manent semper in memoria et ac­ ceptatione divina, ut sublato peccato revi­ viscant, ut dicemus infra, quamvis eo du­ rante impediantura mercedi* coireciiiione : unde mortificantur tantum per oi dim m ad illum cujus erant, non absolute n> se pec­ cata vero per pœnitentiam prorsus in *e abolentur et destruuntur; ita ut nihil eo­ rum remaneat, ne quidem in memoria Dei. Rationes hujus discriminis require ari. 5 infra, secunda probat, conclusionis. ARTICULUS IV. Utriim per pœnitentiam virtutes restituantur? Quæstio est de virtutibus infinis, non ac­ quisitis; hæ enim, cum non uni multipli­ catis actibus acquirantur, ita ami«æ, non nisi similibus actibus restituuntur, non 'ero per pœnitentiam, cum quandoque con­ tingat pœnitentem unico actu justificari. Hio q. 89. n. 1 o — Dico. \ irtutes in­ fusa; per peccatum amissai restituuntur per pœnitentiam. Dixi, amissa, quia non semper omnes amittuntur per peccatum, sed ordinarie re­ manent fides et spes, et istæ non r*«tituuntur, nisi quoad statum perfectum ct infor­ mationem charitatis. ibid, o —Prob. Per pœnitentiam re­ mittuntur peccata, et remissio peccatorum non fit sine infusione gratiæ justificantis*. 1Ô2 DISSERT. III. ART. IV. atqui gratiam sanctificantem consequuntur I sentiret homo difficultatem in exerciti omnes virtutes gratuits, sicut ex essentia actus virtutis. animæ (luunt omnes potentis ; graî.® enim Repones. Si redeant omnes virtuta in ordine supernatural! deserviunt virtutes ergo pelluntur omnes habitus vitiosi opp> infuss ad ejus operationem, sicut animæ in siti ; quia duo habitus contrarii non [ R. 2V. maj. Non enim dicimus quod expertus est vencream delectationem, no;, virtutes amissæ restituantur per poeniten­ sit expertus; et qui peccavit, quod no; tiam, quasi poenitentia virtus sit earum peccaverit : ergo. 2 2. 2 152. a. 3. ad 3.—R.N. ant. Ad causa, sed sensus est, ut palet ex proba­ tione conclusionis, quod homo pœnitens probat .D.maj. Virginitas quoad suum ma­ disponatur per suos actus ad gratiam jus­ teriale consistit in integritate carnis,absqoe tificationis, quam consequuntur omnes vir­ omni experimento delectationis venereæjt' tutes, etiam ipsa poenitentia ut virtus. similiter innocentia,quoad suum materiali, Dices 2°. Habens virtutem, sine difficul­ in integritate mentis ab omni peccato, C. tate el delectabiliter operatur actus virtu­ maj. quoad suum formale, N. El concern tum : unde philosophus i Ethic, c. 8, dicit min.D.conseq. Ergo virginitas et innocen­ quod non est justus qui non gaudet justa tia amissæ restitufnon possunt, quoad suum operatione : atqui multi pcenitentes adhuc materiale, C. quoad suum formale, N. For­ difficultatem patiuntur in operando actus male autem in virginitate est inclinatio seu virtutum : ergo. propositum perpetuo abstinendi a delecta­ Ihid ad 3. — R. D. maj. Habens virtu­ tione venerea ; ct in innocentia, inclinatio tem, sine difficultate et delectabiliter ope­ seu propositum vitandi omnia peccata, et ratur actus virtutum perse, et quantum est quoad hæc restituuntur per pœnitentiam. ex parte habitus virtutis, C. maj. per acci­ Repones. Qui peccando virginitatem ami­ dens, et ex parte subjecti, JV. maj. Ad sit, dum pœnitet, proponit quidem absti­ hunc sensum distincta min. N. conseq. nere a peccato, non tamen tenetur propo­ Dicendum igitur quod, in quantum est ex nere abstinere ab omni delectatione vene­ ipsa inclinatione charilatis et aliarum vir­ rea , sed potest velle uti matrimonio. Ergo tutum, pœnitens opera virtutum delectabi­ nec quoad formale restituitur virginitas. liter et sine difficultate operatur, istæ enim R. D. ant. Qui peccando, etc. non ta­ ex se inclinant et instigant ad bonum ; sed men tenetur proponere abstinere ab omni quia per pœnitentiam non prorsus omnes delectatione venerea absolute. C. ant. in absterguntur peccatorum reliquiæ, nempe praeparatione animi, N.ant. Illi enim datur vitiosi habitus, seu pra\æ dispositiones ex in praparatione animi propositum absti­ prioribus actibus peccatorum caasatæ, ex nendi ab omni delectatione venerea, si sibi his præstalui difficultas in operibus virtu­ competeret, et res exigeret : et hoc sensu tum .donec per contrarios actus pellantur; dicitur restitui formale virginitatis, saltem sicut si ex somnolentia, aut alio morbo in sua proxima dispositione ; sicut pauper D£ REVIVISCENTIA MERITORUM PER POEN. D»id. i* a t. o. —Prob. Ie auctoritate justus dicitur habere virtutem magnificen­ tia, quia habet in praeparatione animi exer­ S. Scripturæ concilii Trid. et Patrum. Joci cere actus illius virtutis, si divitiæ suppe­ 2 postquam Dominus v 12 dixit : Conver­ timini ad me in jtljunio, fletu et planctu, terent. ARTICULUS V. v. 23 subjungit in mercedcm hujus con­ De reviviscentia meritorum per pœni­ versionis : Jteddam vobis annos quos co­ medit locusta, bruchus et rubigo. Super tentiam. 1. — Utrum merita per peccatum mortificata quæ verba Glossa interlinearis ex S. Hiero­ reviviscant per poenitentiam'? nymo desumpta dicit ; « Non patiar perire Theologi communiter distinguunt qua­ » ubertatem, quam cum perturbatione anidruplicis generis opera quæ homo elevatus » mi amisistis; illa autem ubertas est ineriad ordinem supernaturalem elicere potest. » tum bonorum operum, quod per peccaAlia sunt viva, alia mortua, alia mortifera, n tum fuit perditum. » alia mortificata. Opera viva sunt quæ a Ezech. 53. impietas impii non nocebit principio vitæ spiritualis, scilicet gratia , ei, in quacumque die conversus fuerit ; procedunt; mortua, quæ, licet sint ex ob­ noceret vero plurimum , si priorum meri­ jecto bona, non tamen procedunt a graiia, torum fructum perderet. sed ab homine in statu peccati mortalis ; Apost. Ileb. 6.Æon enim injustus Deus, mortifera, sunt peccata quæ gratiam, ani­ ut obliviscatur operis vestri et dilectio­ mae vitam, destruunt; denique mortificata, nis quam ostendistis in nomine ipsius ; sunt quæ a gratia processerunt, sed per ubi Paulus alloquitur omnes Hebræos, npeccatum subsequens impediuntur a suo ter quos absque dubio erant qui lapsi fue­ effectu, qui est perducere suum auctorem rant : huneque textum proponit concil. ad gloriam, metaphora deducta a membris Trid.sess. 6, cap. 16, iis qui peccaverunt, corporeis, quæ mortificata dicuntur quan­ dicens : « Justificatis hominibus, sive acdo impediuntur a suis functionibus ; pecca­ » ceptam gratiam perpetuo conservaverint, tum enimsubsequens tollit gratiam ; quam- » sive amissam recuperaverint, proponendiu autem homo est extra gratiam, perduci » da inter alia hæc verba Apostoli : Non non potest in vitam sternam. » enim injustus Deus, ut obliviscatur Non est hic quæstio de operibus vivis » operis vestri. » quæ non indigent reviviscere; neque de Idem concilium ibid, dicit ; « Nihil jusmortuis, quæ enim nunquam vixerunt, re­ ·· tificalis amplius deesse credendum est, viviscere non possunt; neque de mortiferis, » quominus plene,illis quidem operibus quæ hæcenimper pœnitentiam destruuntur, non » in Deo sunt facta, divins legi pro hujus reviviscunt. Est igitur quæstio tantum dc » vitæ statu satisfecisse, et vitam æternam operibus mortificatis, de quibus inquirimus » suo tempore, si tamen in gratia decessean reviviscant per pœnitentiam, id est, an >» rint, consequendam promeruisse, ccnrecuperent vim , et efficaciam perducendi » seantur. » Ubi concilium innuit tres con­ liominem qui ea fecit, in vitam æternam, ditiones requiri ut opera nostra sint meri­ qua efficacia fuerunt privata per peccatum. toria et premium suum obtineant, scilicet .Meritum sumptum in concreto est opus ut sint opera hominis justificati, ut sint bonum, praemio vitæ æternæ dignum ; sump­ facta in Deo sive a gratia Dei. et ut qui ea tum in abstracto, est jus ex illo bono opere facit in gratia decedat ; aitque, Nihil am­ ad vitam æternam, et consequenter ad gra­ plius deesse credendum est : atqui merita tiam quæ est semen et mensura gloriæ: unde mortificata habent duas priores conditiones, eo pa«su quo resurgunt merita, resurgit et tertiam recuperant virtute pœnitentiæ , gratia quam merebantur, seu saltem jus ad in qua datur gratia cum qua pœnitens po­ illam, et ad virtutes gratiam consequentes. test decedere ; ergo. Hic q. 89. a 5 o — Dico. Merita per S. Ilieron. in cap. 3 ad Galat. ubi Apos­ peccatum mortificata reviviscunt per pœni­ tolus de iis qui post plura pro Christo tole­ rata lapsi erantin Judaism um, dicit : Tanta tentiam. fiæc conclusio quamvis non sil dc fide , passi estis sine causa? Si tamen sine est tamen certa et unanimiter asserta ab causa, scribit ■ « Quicumque ob fidem I II ilibus theologis. » Christi laboraverit, ct postea lapsus fuerit tsi Q Μ ί»ι >■ Qu DISSERT. Ill Λ HT. V. » in peccatum, sicut priora dicitur passus » fuisse sine causa, dum peccat ; sic rursus • non perdet ea, si ad pristinam fidem et » ad antiquum studium revertatur. » S.Ambros. lib. i in Luc. « Vide,inquit, » quam bonus Deus, et facilis indulgere » peccatis ; non solum ablatum restituit, seû ■ etiam insperata concedit. » S. Chrysos Hom. G in Genes. « Per mi» sericordiam Dei, si modo condemnare » facta nostra, et jam sistere ignaviam vo» luerimus, poterimus statim ad pristinam » abundantiam redire. » Ibid, o.—Prob. 2° ratione. Merita mortificata reviviscere, est ea recuperare vim et efficaciam perducendi suum auctorem in vitam æternam, quam efficaciam perdide­ rant per peccatum, et propterea dicebantur mortificata : atqui per picnitentiam hanc efficaciam recuperant .· ergo. Prob. min. Causa remanens, sed carens suo effectu propter impedimentum, eo ablato debet effectum suum producere : atqui merita licet actu transierint, remanent tamen quan­ tum est de se in acceptatione divina, et per poenitentiam tollitur impedimentum, scili­ cet peccatum, sistens eorum effectum : ergo. AJin.pro scr/iida parle palet.Prob.prima pars. Quamvis Deus absolute potuisset ine­ rit.. non acceptare ad præmium pro semper, sed tantum sub conditione perseveranti® in justitia, sicut peccata ad poenam non accep­ tat pro semper, sed sub conditione impeenitentiæ; ea tamen sic acceptasse colligimus 1° ex S. Scripturis, Patribus ctconcilioTrid. citato, atque ex unanimi theologorum con­ sensu. 2° Quia Deus est proclivior ad præmiandum quam ad puniendum, et semper punit infra, praemiat autem ultra condig­ num. 5° Quia hoc ipso quod bona opera Deo semel placuerunt, nunquam illi displi­ cent ; semper enim manetquod fuerint bona et ab ejus gratia procedentia, sicque accep­ tatio est perpetua. Quapropter, propter pec­ catum sequens, illa non abjicit a sua accep­ tatione, licet peccatorum abjiciat quamdiu est in peccato, sed eo ablato, congruum est ul illa merita sine renumeratione non re­ linquat . at vero peccatum per poenitentiam deletum non remanet, neque in $e,ut palet, neque in acceptatione Dei, quia nunquam ipsi placuit, neque in acceptatione divinae justitiæ ad puniendum, quia divina justitia non punit nisi id quod nondum fuit puni- I tum et pro quo non est satisfaclum, atque supponehdo reatum pœnæ; peccatum vero per poenitentiam deletum, fuit punitumd pro eo satisfactum ex meritis Christi, n.r reatus pœnæ redire potest, quia non redit actus voluntarius a «pio causatur. -PQuu, ut supra diximus, peccatum esi opib homi­ nis, quod non potest destruere absolute in se opus Dei quale est meritum. 5° Denique quia circa bona opera non plus valet culpa quam gratia : sed culpa mortificat ; ergo gratia vivificat. Dices 1°. Sicut per pœnitentam subsequentem remittuntur peccata præterita, ita per peccatum sequens mortificantur opera prius in charitate facta .· atqui peccata di­ missa per poenitentiam non redeunt jw subsequens peccatum: ergo necoperamortificata reviviscunt per charitatcm seu pœnitentiam subsequentem. Itid ad i.—/i. D. tnaj. I.y sicut dicente omnimodam paritatem , iV. maj. ly sicut. dicente aliqualem paritatem, C. tnaj. et con­ cessa min. iV. conseq. In hoc ergo est pari­ tas, quod, sicut peccata semel dimissa non nocent amplius homini ad damnationem æternam , ita nec merita xemel mortificata jihil prosunt homini ad vitam æternam, quamdiu remanent mortificata, seu est in statu peccati. Est autem disparitas, quod opera peccati per pienitentiainabolenlurseCundumse et absolute, ita scilicet quod ex eis ulterius, Deo sic indulgente, qui ea pro­ jicit in profundum maris, ul dicit S.Scrip­ tura , nec macula nec reatus inducatur; -ed opera ex charitate facta non abolentur ab­ solute et in se, sed in quantum est ex se re­ manent in acceptatione divina, ut dictum est, et tantum impedimentum accipiunt ex parte hominis ne ei prosint: et ideo remotu impedimento quod est ex parte hominis, Deus implet ex parte sua illud quod opera merebantur. Inst. Ezech. IS, sicut dicitur de pecca­ tore poenitentiam agente Omnium iniqui­ tatum ejus non recordabor, sic de justo qui peccavit mortaliter, dicitur Omncsjusiitiœ ejus non recordabuntur : atqui ini­ quitates non redeunt : ergo justitiæ non reviviscunt. Iu 4. d 22 q. 1. a. 1. ad 6. — Despon­ detur communiter, ex hoc textu nihil aliud sequi quam quod sicut Deus non recorda­ tur impietatum, ita nec justitiarum, quam- DE REVIVISCENTIA MERITORUM PER POE If. diu homo in peccato remanet, ct inhocsolo iitamesse paritatem, non vero in hocquod sicut impietates non redeunt, -ic nec justi­ tia reviviscunt; quia S. Scriptura dicit equi­ dem impietatem deleri per poenitentiam et ustitiam per peccatum , sed non explicat modum quo utraque deletur; non enim omnia in eodem S. Seripturæ loco dicuntur, sed ex ali.s locis colligimus iniquitatem per pœnitentiam absolute in se deleri, justitias vero non deleri in se per peccatum, sed impediri tantum a suo eflectu. Confirma­ tur responsio onitur summus effectus : unde si contritio » quandoque resurgi/ in majori gratia, deficit ab illa summa in ea proportione qua » quandoque autem in squali, quandoque ab ea distat, restituitur antiqua gratia, ut « etiam in minori. » In Resp. ad 2: < Pœni· si contritio est medietas summæ, restitui­ u tentia quantum est de se, habet virtutem tur medietas gratiæ; si fuerit quarta pars, " reparandi defectus ad perfectum et etiam restituetur ei quarta pars gratiæ pristinæ; » promovendi ulteriorem statum, sed hoc quia si per summam pœnitenliam tota rui­ » quandoque impeditur ex parte hominis na reparetur, videtur quod illa proportio ·» qui remissius movetur in Deum et dele»· sit servanda inter minores causas et effec­ » lationem peccati. » Et art. ÎJ, ad 5: «Qui tus , ut docet philosophus 6 et 7 Physic. Ita » per poenitentiam resurgit in minore cha· laudatus theologus; et hæcexplicatio satis » ritate, consequetur quidem premium e$arridet. , » sentiale, secundum quantitatem charilatu Pro resolutione hujus difficultatis, in qua, » in qua invenitur. » ut ingenue fateor, inter tot opiniones vix Id etiam innuit Trid. sess. 6, cap. 7, ubi aliquid certi statui potest, observandum dicit quod « Unusquisque recipiat justitiam est, gratiam posse sumi dupliciter : 1° phy­ » secundum mensuram quam Spiritus sanosice pro qualitate qua participes efficimur » tus partitursingulis prout vult, etsccundîvinæ naturæ ; 2° moraliter pro jure morali » dum propriam cujusque dispositionem.» ad gloriam mediis bonis operibus, vel prae­ Prob. ratione.Contritio per quam resur­ sentibus, vel prætentïs quidem, sed rema­ git pœnitens, non solum est remotio impe­ nentibus in Dei acceptatione. Neque ista dimenti, ut arbitrantur adversarii, sed est distinctio est fictitia, ut contendit quidam etiam dispositio moralis et reviviscendam recentior Thomista, sed fundata in Aucto­ meritorum : atqui causa non producit effec­ re 5 p. q. 7, a. Ii 0, ubi distinguit inter tum, nisi secundum dispositiones subjecti: gratiam Christi consideratam in esse entis ergo. Prob. inaj. Sicut contritio ad tria, et consideratam in esse gratiæ. Si dicas ad v. g. est dispositio physica ad gratiam ad gloriam fundari in gratia physice sumpta: tria physice sumptam, ita est dispositio mo­ id quidem verum est de jure physico et in­ ralis ad gratiam moralem ex meritis revi­ trinseco ad gloriam ut hæreditatem, non viscentibus, quæ manent in acceptatione vero de jure morali et extrinseco ad glo­ divina : unde sicut vi sacramenti vel contri­ riam ut coronam et mercedem ; illud nam­ tionis habetur jus physicum ad tria, ita que fundalur in bonis operibus quæ Deus æquale jus morale habetur per merita revi­ acceptat ad gloriam et ad praemium. Hic ita­ viscentia; istæ enim duæ causæ non se im­ que inquirimus tantum de reviviscentia pediunt. Nec obstat quod sil tantum dispo­ gratiæ sumpte moraliter pro jure ad glo- | sitio ad tria; ubi enim duæ causæconcur­ riam ; quia meritum dicit jus ad gloriam, runt , eadem dispositio sufficit cuilibet ad idcoque meritum reviviscere est recuperare suum effectum : paritas est in baptismo ficte jus ad gloriam. Quomodo autem et quando suscepto, qui dum reviviscit per poeniten­ resurgat ct augeatur gratia in esse physico tiam, consequitur suum effectum et poeni­ ad quam recuperatur jus per actus remis­ tentia suum secundum mensuram praten­ sos pœnitentiæ, dicemus in tract, de Cha- tis dispositionis, ut dixi de bapt. dissert. ritate, dum de ejus augmento. 4, a. 2, petit. 2. 4, Dico 1°. Merita per peccatum mortiflcata Dices. Poenitentia non est dispositio mo­ non semper reviviscunt per pœnitenliam ralis ad reviviscentiam meritorum, nisi in eodem gradu et eadem perfectione quam ex beneplacito divino: atqui non est ratio habebant antequam mortificarentur, sed cur Deus eam acceptet ad certos gradus secundum quantitatem el proportionem meritorum mortificatorum , et non ad om­ præscnlis dispositionis. nes: ergo. Est manifeste S. Th. hic q. 89, a, 2 0, ubi R. N. min. Sunt enim plnres rationes, dicit: «Contingit intensionem motus pœ- ct cx cis confirmatur conclusio. 1° Quia, » nitentis quandoque proportionalam esse seclusa Det revelatione, debemus loqui de ■ majori gratiæ quam illa a qua exciderat supernaturalibus proportione aervata sicut DE REVIVISCENTIA MERITORUM PER POEN de naturalibus; partim nc detur cuilibet occabo quodlibet fingendi; partim quia exigit suavis Dei providentia, ut de siipernaturalibus disponat ad modum rerum na­ turalium quæ sunt nobis notæ : causæ au­ tem naturales non producunt effectum , niii?ec:mdum dispositiones subjecti. 2° Per hanc modificationem salvantur jura mise­ ricordi® eljustitiæ. 5° Si merita mortificata wrnper reviviscerent in summo gradu, da­ retur justis occasio temporis et facilitatis ad peccandum, cum viderent tam facilem meritorum reviviscentiam, quoad lotam warn perfectionem. E contra ex nostra sen­ tentia inducuntur ad eliciendos actus ferventiores charilatis et contritionis, sive in ipsa conversione, sive postea, quibus opera mortificata magis ac magis reviviscant, quousque in integrum restituantur. Dico 2°. Merita mortificata reviviscunt secundum quantitatem præsentis disposi­ tionis, non hoc sensu quod eadem gloria essentialis conferatur pœnitenti duplici ti­ tulo, scilicet titulo præsentis dispositionis, et titulo meritorum mortificatorum, sed hoesensu quod ultra jus ad gloriam essen­ tialem correspondentem præsenti disposi­ tioni, conferatur aliquid de jure ad distinc­ tam gloriam essentialem correspondentem præcedentibus meritis. Proô.Quia alioquin reviviscentia meri­ torum non salvatur cum proprietate. Ergo. Prob. ant. Merita reviviscere nihil est aliud quam ea iterum acceptari ad gloriam essentialem quam merebantur : atqui si ultra gloriam essentialem quæ debetur præsenti dispositioni, non detur altera quæ correspondeat meritis præcedentibus, sed tantum eadem duplici titulo detur, non proprie iterum acceptantur ad gloriam es­ sentialem ; quia etsi non præcessissent, per­ inde foret, et xqualis gloria : sicut si quis per decem dies in vinea alterius laborasset, et daretur illistipendium unius diei decem titulis, novem dies priores non censeren­ tur computari, el juste compensari: ergo. Confirmatur. Pone casum quod aliquis octoginta annis sanctissime vixerit, ct in fine vit® peccet mortaliter, el alter per idem tempus Üagitiosissime vixerit, uter­ que autem resurgat in eodem pœnitentiæ gradu,puta ad quatuor : uterque,secundum sententiam quam oppugnamus,æquali glo­ ria donabitur ; ergo in primo nulla habe­ m bitur ratio praecedentium meritorum, adeoque proprie non reviviscunt. Neque dicax quod respectu meritorum praecedentium confertur primo majus gau­ dium accidentale de operibus in prima charitate factis. Nam contra 1® r.la hominis est vita æterna. Ergo nisi illis racrilis res­ pondeat præmium vitæ ætemæ, proprie non reviviscunt: unde concilium Trid, sess. 6, cap. 16, dicit merita vivificata va­ lere ad consequendam suo tempore vi­ tam ceternam; vita autem æterna e^t glo­ ria essentialis. 2® Quia sequeretur quod impietas impii ipsi multum noceret, etiamsi converteretur, et quod Deus nullo modo redderet annos quos comedit locusta et bruchus, contra S. Scripturam. Sententia itaque nostra his duabus con­ clusionibus explicata, in hoc est cæteris an­ teponenda , quod media via incedat inter nimium rigorem et nimiam indulgentiam. Nimius namque rigor videtur quod homo pœnitens non resurgat nisi ad gloriam es­ ( sentialem quæ precise respondet disposi­ tioni præsenti, el nullatenus ad aliquam sal­ tem partem illius quæ debebatur meritis præcedentibus : unde pœnitentes animo cadunt, et in desperationem iabuntur. Ex­ altera parte videtur nimia indulgentia, quod pœnitentes semper resurgant ad ma­ jorem gratiam et gloriam : unde peccato­ res fiunt præsumpluosi, el negligunt bona opera. Uterque vero scopulus cavetur, ct jura miscricordiæ et justitiæ conciliantur, dicendo quod homo pœnitens resurgat se­ cundum quantitatem dispositionis præsen­ tis ad aliquem gradum pramii essentialis, distinctum ab illo qui respondet præsenti dispositioni. Solvuntur objcctionu. Obj. 1° contra primam conclusionem. Remoto impedimento sequitur elfectus, ut ante : atqui peccatum est impedimentum me­ ritis, el removetur per pœnitenliam : ergo. /?. D.min. Peccatum est impedimentum meritis tantum, N. simul el defectus dis­ positionis, C. Unde pœnitentia non est mera remotio impedimenti, sed etiam dis­ positio moralis ad reviviscentiam merito­ rum, ut probatum est. Inst. Gratia quæ confertur ner sacramen­ tum pœnitentiæ non commensuraturdisooeitioni pœnitentis ; qui enim attritu » accedit DISSERT. III. ART. V. ad sacramentum recipit gratiam, quamvis Ü w M tS' lb· * A attritio non sit dispositio sufficiens, et proportionata gratiæ. Ergo. P. D. ma). Gratia quæ confertur per sa­ cramentum pœnitentiæ non commensuratur dispositioni pœnitenlis arithmetice, C. proporlionaliter, N. Non itaque gratia per sa­ cramentum collate sic commensuratur dis­ positioni pœnitentis, quasi dispositio debeat esse tanta quanta est gratia, ita ut si gratia sit ad quatuor, etiam dispositio sit ad qua­ tuor, sicut debet esse in collatione gratiæ extra sacramentum ; commensuratur tamen proporlionaliter, quia quo major <■·! dispo­ sitio in accedente ad sacramenlir . eo ma­ jorem recipit gratiam. Nec mirum ,uod non tanta requiratur dispositio, quando gratia confertur per sacramentum, quia tunc con­ fertur ex opere operato, et Deus supplet in adultis partem dispositionis, sicut supplet totam in infantibus qui baptizantur. Extra sacramentum autem habetur gratia eæopere operantis per actus charilatis et contritio­ nis, ct ideo Deus dispositionem non supplet. Obj- 2°. S. Ambrosius, seu S. AugustinusSUypognosl. dicit quod Pœnitentia est res optima quæ omnes defectus revocat ad perfectum. Et Apost. Rom 5, dicit : Ubi abundavit delictum,superabundavit elgratia..‘atquiuti unique videretui falsum, si merita in toto non reviviscant per pœni­ tentiam : ergo. Item cx hac sententia sequeretur contra expressa S. Scriptura testimonia Jj prœced. laudata, quod Deus non redderet annos quos comedit locu-ta ; quod impietas impii ipsi noceret, etsi convertatur ; quod Deus obli­ visceretur operis nostri, etc. Ergo. Item sequeretur quod homo qui non re­ surgeret in contritione æquali præteri lis meritis, et statim moreretur, puniretur in Sternum propter peccatum prælerilum, at­ que etiam tunc, cum in cœlo esset beatus. Item sequeretur quod , qui ante peccatum habebat meritum ut viginti, si resurgat ut duo, non consequetur majorem fructum quam qui habebat meritum ut duo, et re­ surgit ut duo. Atqui hæc videntur absurda. Denique Trid. sess. 6, can. 52, dicit, opera hominis justificati tacta a gratia Dei vere mereri augmentum gratiæ, vitam ælernam, et ipsius viiææternæ,si tamen in gra­ tia decedat, consecutionem atque etiam gloria augmentum. El cap. 16supra citato, dicit, præter ista tria nihil amplius det» quominus censeantur justi promeruisse η. tam æternain suo tempore consequendam ergo ex Tridentino, quæcumque bona open per peccatum morlificata reviviscunt, c augmentum gratiæ et gloriæ, si homo E gratia decesserit, consequents. Ibid. a. 2. ad 2—]{. ad primum, quo pœnitentia quantum esi dc se, habeat ut tutem reparandi omnes defect's ad perktum, et etiam promovendi in alieriotou statum ; sed hoc quandoque impeditur o->itum -pede praeterita, vel in imploranda Dei misericor­ distinguuntur : ergo. Prob. maj. Actus dia, et petenda venia, vel in excitando in primarius virtutis specialis est illi similis, se Dei amorem et dolorem de peccatis, non ab ipsa enim immediate elicitur, el ipsa cogitet aclu dicens : Volo emendare vitam, per illuni spcciiicalur . atqui plures actue nolo amplius peccare ; sed bona fide eat ad specie distincti non possunt esse similes confessionem : vere est contritus, ct con­ uni virtuti speciali, cum sil simplex quali­ fessio bona propter virtuale propositum in tas unius speciei : ergo. dolore inclusum. Ita laudatus Sylvius. Et Prob. secunda pars. 1° Ex Xuctore qui ratio est quia, ut modo dicam, proposi­ hic a. 1, definiens contritionem quod sit tum formale non est de essentia contri­ dolor de peccatis, etc-, dicit dolorem esse tionis, nec consequenter pars essentialis genus in hac definitione. 2· Quia cum con­ sacramenti, sed requiritur tantum de præ­ tritio sit actus primarius pœnilentiæ, ut jam cepto, quando quis vult justificari. dictum est, in eo actu formaliter consistit Observandum hic pro rudibus, hoc pro­ qui respicit peccatum ut offensam Dei, ali­ positum non esse promissionem, seu vo­ qua satisfactione expiabilem, ut palet ex tum inducens aliquam novam obligatio­ dictis de pœnitentia virtute atqui lalisactus nem, sed esse duntaxat sinceram volun­ est dolor, et non odium : ergo. Prob. min. tatem non amplius peccandi, quæ non Actus qui respicit peccatum ui offensam Dei, inducit aliam obligationem quam eam qua aliqua satisfactione expiabilem, debet ali­ unusquisque tenetur non peccare. quid adimere a peccatore quod quodammo­ Porro hæc tria, scilicet dolorem et odium do offerat Deo : atqui odium peccati nihil a peccati, atque propositum non peccandi, peccatore adimit, dolor aliquid adimit ; quia necessario requiri ad contritionem , patet per illum patitur aliquod malum pœnæ, sci­ 1° quia concilium Trid. et S. Thomas illa licet tristitiam: ergo. Confirm. i°. Contri­ ponunt in definitione contritionis; 2°quia tio est fonnalitcr pœnitentia : atqui pernite­ non destruitur peccatum nisi detestetur, re , formaliter loquendo, est pœna, seu seu odio habeatur; odium autem parit do­ dolore teneri. Confirm. 2°. Si contritio forlorem in subjecto capaci, et ad dolorem et maliter consisteret in odio peccati, reperiodium alicujus rei sequitur tamquam pro­ retur in beatis qui summo odio prosequtmprietas, propositum eamdem n> posterum tur peccatum: falsum consequens .-ergo. Tertia et quarta pars patent. Odium non perpetrandi ; 5° quia vera contritio importat veram conversionem voluntatis; enim alicujus rei causal dolorem in subjecto conversio autem voluntatis est a termino a doloris capaci, et ad dolorem sequitur tan­ quo, scilicet a veteri vita per odium el do­ quam proprietas propositum eamdem rem lorem; ad terminum ad quem, scilicet no­ rursus non perpetrandi. vam vitam per propositum emenda·; acce­ Dices 1°. S. Th. hic el alibi, sæpe dicit dit enim et recedit voluntas per actus suos. contritionem esse displicentiam peccati ; ? Hæc tria requiruntur ad reconciliationem displicentia autem est odium. Ergo. inter homines : ergo et inter Deum et ho · /I. S. Thomain loqui iu sensu causali, mines. non formali ; vel sumit displicentiam pro Sed diflicultas quaedam est, an contritio dolore, sicut sæpe accipitur complacentia consistat essentialiter formaliter in istis pro gaudio. tribus, an in aliquo lautum, ct in quo? Dices2.°. Si quis diligeret perfecte Deum Pro cujus resolutione, breviter. el consequenter peccatum odio haberet, Dico 2°. Essentia contritionis non con­ absque eo quod cogitaret de dolore, onset sistit fonnalitcr in istis tribus, sed forma- vere contritus. Ergo. Jl. 1° N. suppositum ant. Non videtur lilerin solo dolore, præsuppositive in odio, enim possibile quod quis summo odio ha­ elconsecutive in proposito. Prob. prima pars. Actus primarius beat peccatum, et non doleat se illud eomvirtutis specialis debet esse unus, et non misisse, dolor enim, ut dicioni tst, sequitur DISSERT, rv ART. II. ad odium insubjecto capaci. 2° Dato ant., sacramenti neque ipsum sacramentum re­ iste peccato* non foret formaliter contritus, cipiat; quia contritio vera est pars essentia­ sed virtualiter tantum. lis sacramenti. Sinceritas autem contritio­ Dices 5n. Contritio debet constitui in eo nis non ex verbis pœnitentis præcise æstj. actu qui per se primo opponitur peccato, manda est, sed maxime ex operibus,cx sed odium peccati esi id quod per se pri­ mutatione vitæ, ex fuga occasionum cx mo opponitur peccato ; dolor enim, ut dixi­ praxi virtutum, juxta illud .Matth. 7 ·. A mus, sequitur ad odium. Ergo. fructibus eorum cognoscetis eos. Ad hæc 7?. D. maj. Contritio debet constitui in attendant confessarii, præsertim pro jveceo actu qui per se primo opponitur pecca­ catoribus inveteratis et consuetudinariis, to , ut est contra summum bonum præcise, et iis qui versantur in occasione proxima. Λ - ut est offensa Dei expiabitis per satis­ ARTICULAS it. factionem, C. Et distincta min. ad sen­ De quantitate contritionis. sum maj. JY. conseq. Solutio patet cx pro­ batione conclusionis, ct ex dictis de poeni­ Quantitas contritionis potest distingui tentia virtute, quam probavimus esse par­ triplex; appretiativa, intensiva et exten­ tem potentialem justitiae. siva. Appretiativa spectat objectum quod Dico 5°. Contritio debet esse supernata* pluris aestimatur quam quodvis aliud, etsi ralis. non loto animi conatu id fiat. Intensiva Patet 1° ex concilio Trid. sess. 6, can. spectat subjectum in quo magis radicatur, 5, ubi post consilium Araus. 2, sic definit: et per gradus augetur. Extensiva spectat « Si quis dixerit, sine præveniente Spiritus multitudinem peccatorum. » sancti inspiratione atque adjutorio, lio Sup. q 3. a. 1.0. — Dico Ie. Dolor de » minum credere, separare, diligere aut peccatis, qui est essentialiter contritio, de­ «poenitere posse sicut oportet, uteijus- bet esse omnium dolorum maximus appre« tifleationis gratia conferatur : anathema tiative; hoc est, peccator debet sic detes­ » sil. » 2° Ex Innocentio XI, condemnante tari peccata, ut pro nulla re mundi velit illa hanc propositionem : Probabile est suffi­ committere. cere attritionem naturalem modo hones­ Prob. 1° ex illo Joelis 2 : Convertimini tam. 5°7?«/ionequia nulla est relatio,nulla ad me in toto corde vestro; quod debet connexio ordinis naturalis cum supernatu­ saltem intelligi de conversione et contriral!, ad quem spectat justificatio hominis. tione appretiativa super omnia. ibid. — 2°. Tanto magis aliquid displi­ Hinc inferes quod, qui dokt de peccato quia repugnat rationi, vel convictui hu­ cet, quanto magis ejus contrarium placet: mano, sive quia cx illo sequitur dispendium atqui contrarium peccati placet super om­ famæ vel bonorum temporalium , et simi­ nia : ergo. Prob. min. Contrarium peccati libus motivis naturalibus, insulficienter et est finis ultimus; avertit enim peccantem a infructuose conteratur; secus si doleat de line ultimo , et ideo ipsi contrariatur : at­ peccato ut est contra legem divinam (sic qui linis ultimus super omnia placet, prop­ enim intelligitur ejus turpitudo, de qua ter ipsum enim omnia fiunt : ergo. concilium Tridentinum sess. 14, c. 4), vel 3° Dolor est de malo - ergo juxta rectam ra­ ut est inductivum poenarum purgatorii, in- tionem de majori malo debet esse major do­ fenrt, amissionis gratiæ, gloriæ, etc. hæc lor, saltem appreliativc : atqui peccatum est enim pertinent ad ordinem supernatura- omnium malorum maximum : ergo de pec­ lem, ncc nisi fide supernatural! cognosci cato debet esse maximus dolor appretialive. possunt. Et ideo quamvis hujusmodi con­ Observandum est tamen, collationes ma­ tritio non sufficiat ad justificationem etiam lorum in particulari cum peccato non esse cum sacramento, nisi interveniat aliquis faciendas a pcenitentibus saltem vulgaribus, amor De» benevolus , ul dicemus infra, ad neque a confessariis esse eis proponendas, illam tamen disponit. puta, an mallent hic et nunc mortem alroDicoi°. CcJtritio debet esse vera el sin­ cissiinam, jacturam honoris, vel omnium cera ; ita ut, si quis conteratur ficte, aut sc bonorum,etc., pati potiusquait Deumotfencredat vere contritum , et non sit, sicque dere? — Sup q. 3. α 1 ad — «Quamaeceital ad sacramentum, neque effectum » vis enim, inquit Auctor, talis debeatesse IM ■1 i DE QUANTITATE CONTRITIONIS. • |x»Hlteutis dispositio, non tamen dc eis » lentandus est, quia effectus suos homo • non de facili mensurare potest, et quan» doque illud quod minus displicet, vide■ tur magis displicere, quiaest propinquius , nocumeiio ucnsibih, quod magis est no• bis notum. » Et iterum : — Quodlib. 1. • 9 — « Sicut delectabilia plus movent in » particulari considerata quam in communi, • ita terribilia plus terreni si in particulari • considerentur; ct aliqui sunt qui minori • lenlatione non cadunt, qui forte majori • caderent... Et ideo descendere in talibus » ad singula, est inducere hominem in ten­ uationem, et prabere occasionem pec• candi. » Dico 2u. Dolor ac detestatio voluntatis de peccatis, non debet necessario esse ma­ ximus omnium dolorum intensive. Ibid.— Prob. Intentio actus voluntatis provenit cx vehementia objecti moventis ip­ sam; inde enim iit quod majori conatu el fervore feratur in ipsum : atqui peccatum non est objectum vehementius movens vo­ luntatem ad dolorem quam quodvis aliud malum : ergo. Prob. min. Objectum sen­ sibile vehementius movet voluntatem quam spirituale, quale est peccatum ut est offensa Dei : ergo. Prob. ant. Quo objectum est propinquius voluntati, eo vehementius il­ lam movet : atqui objectum sensibile pro hoc statu, est ipsi propinquius quam spiri­ tuale : ergo. Prob. min. Sensibilia sunt immediata et proxima sensibus : atqui vo­ luntas pro hoc statu operatur conformiter ad illos, et ab ipsis dependet, quatenus se­ quitur cognitionem intellectus, qui pro hoc i statu desumit cognitionem a sensibus : ergo. Confirmatur 1° ab absurdo. Si omnium dolorum maximus intensive requiretur, se­ queretur quod ex duobus qui æque intense dolerent de peccato, unus justificaretur, al­ ter non : pone enim casum, quod unus inI tense doleat de peccato, sed intensius de i morte patris; alter æque intense doleat de peccato, sed minus intense de morte pa­ tris; hic justificabitur, non ille : atqui abluriium conseq. ergo et ant. Confirmatur 2·Amor charitatis non debet esse omnium maximus intensive, ut docetur de charitate : ergo nec dolor de Dei offensa. Hinc nonstatim sunt culpandi qui de amis­ sione parentum, amicorum, bonorum, etc., intensius dolent, etiam dolore voluntatis, »3 quam de peccato ; id enim sequitur natu­ ram rerum; convenit tamen ul saltem conentur intensius dolere de peccatis quam de alia re mundi, imo inordinatum esset et illicitum si eligerent intensius dolere de alio malo quam de peccato, quia hoc e--et judicare esse aliquod majus malum quam peccatum, ideoque de ipso magis appretia­ live dolere; secus autem quando majo. in­ tentio doloris sequitur ex conditione na­ tura, ut dictum est in probatione conclu­ sionis. Dices. Ex variis locis S. Scripluræ, Dou­ ter. 4, Joel 2, Miches 4, Isai. 40 , Matth. 11, etc., habetur quod conversio debeat fieri in toto corde, in jejunio, fletu et planc­ tu , et in tota tribulatione animæ : ergo summo et maxime intenso dolore. R. N. conseq. Sicut enim præceptum diligendi Deum ex toto corde non intelligi­ tur dc tolalitate intentionis, sed de totalilate appretialionis ; ita ut diligens nihil cogitet,nihil velit quod divinœ dilectioni sil contrarium, ul ait S. Th.22, q. 24, a. 8 : sic præceptum contritionis; ita ut pœnitens sic detesletur peccatum , ut pro nulla re mundi velit illud committere. Inst. Densest summum bonum, et pec­ catum est summum malum : ergo Deus est summe etiam intensive diligendus, et pec­ catum summe intensive detestandum. R. Totum per se esse verum, sed non ex necessitate præcepli. attenta conditione na­ tur® human®, ul docet Auctor loco citato. Ibid. — Dico on. Dolor de peccatis qui est in parte sensitiva, non debet necessa­ rio esse maximus qui in ea esse potest. Ibid. — Prob. Dolor de peccatis qui est in parte sensitiva, causatus ex dolore vo­ luntatis, vel est cx necessitate natura, se­ cundum quod vires inferiores sequuntur motum superiorum, vel ex electione , se­ cundum quod homo pœnitens in seipso . seu in parte sensitiva hunc dolorem exci­ tat, ut de peccatis doleat = atqui neutro modo oportet quod sit maximus dolor : ergo. Prob. min. pro prima parte. Major dolor est in sensitiva parte ex læsione sen­ sus, quam sit ille qui ex ipsa uecessitate natura redundat ex ratione; et qui redun­ dat ex ratione de corporalibus deliberante, major est quam qui redundat ex ratione dc spiritualibus deliberante, qualia sunt peccata ; quia sensus seu vires inferiores 29-1 DISSERT. IV ABT. vehementius moventur a propinquioribus tiones requisitas. 1° Quia alias scnipuhu et propriis objectis, quæ sunt sensibilia, injiceretur conscientiis pœniteniiuin, qui quam a remotioribus et alienis : ergo dolor nec intentionem ncc intenlionh gradum de peccatis in parte sensitiva , secutus cx discernere possunt. 2° Ex umi et praxi Ec­ necessitate natura, non est omnium maxi­ clesia’ ; non enim solent confesMrii exigere mus. Prob. min. pro secunda parle. a pœnitentibus ullam doloris intentionem, 1° Affectus inferior non semper superion sed tantum ut ex animo Dei offensam dcad nutum obedit, ut tanta et talis passio testentur super omnia. 5° Quia alias non sequatur in inferiori appetitu qualem ordi­ esset facilior justificatio cum sacramento nat superior, ratio enim dominatur appe­ quam sine sacramento, siquidem attritio titui sensitivo politice tantum non despo­ intensa sufficiat ad justificationem sine sa­ lice. 2° Passiones a ratione assumuntur in cramento , ut modo dicam. actibus virtutum secundum mensuram Dico 5°. Ad justificationem extra sacra­ quamdam (virtus enim consi-tit in medio) : mentum, dolor procedens ex charitate sive atqui quandoque dolor sensitivus, qpi est habituali, nullum requirit intentionis gra­ sine virtute, mensuram nullam servat, sed dum, quia quilibetcharitatisactusquaulum· excedit : ergo dolor de peccatis in parte vis debilis et remissus supponit peccatorem sensitiva ex electione assumptus, non de­ Deo amicum et reconciliatum, ut fuqui bet esse omnium maximus. dicam infra. Dico 6°. Attritio seu dolor de peccatis Hinc iterum veniunt excusandi et conso­ landi vulgares, qui amarius et intentius conceptus ex seu cum amore Dei benevolo, sensibiliter deflent mortem parentum aut non sufficit ad justificationem sine saaaamicorum, aliarumque rerum sensibilium mento, saltem extra casum necessitati,, quam Dei offensam et amissionem : modo nisi sit intensus ad certum gradum; quia appretialive magis Deum diligant quam pa­ potest dari amor Dei benevolus debilis et rantes, ct magisappretialiveejus offensam remissus qui non sit charitalis nec sufficiat detestentur quam amissionem cujuscum- ad justificationem extra sacramentum,ut que rei. Talis enim dolor sensibilis prove­ probabimus infra : ergo et dolor ex isto nit ex natura , scilicet ex objecto sensibili amore conceptus. Et sane quis dicat aut et viciniori, quod vehementius movet sen­ credat peccatorem, hoc ipso quo bene af­ sus, et ideo non vergit in culpam : imo ficitur erga Deum, aut ipsi bene vult, staquandoque nullus sentitur, nec est in po­ tim justificari? Si ita sit, nullus aut vix testate hominis ut habeatur maxime «pian­ ullus accedet ad sacramentum ' on justifi­ do est duri sensus , vel aliunde lælilia cu­ catus , cum nullus aut vix ullus sit, a quo mulatur, adeoque non est absolute neces- si petas num amet Deum, qui non respon­ sariusad contritionem, ut jam alibi diximus. deat el sincere : Λιηο. Juxta sensum hujus conclusionis intel­ Saluberrimum est tamen ad talem dolorem conari et se excitare, ut pote qui causa esse ligi potest celebris textus Catechismi Ro­ solet majoris detestationis etiam appretia­ mani de quo multum conlroverlilur inter ti ve. theologos, qui parte 2 , cap. 3, num. 52, Verum dato non requiri quod dolor dc dicit : « Ut enim concedamus contritione peccatis qui est in voluntate sit omnium » peccata deleri, quis ignorat illam adeo maximus intensive, restat difficultas annon » vehementem , acrem, intensam csscoporsaltem debeat esse intensus ad certum gra­ >· tere, ut doloris acerbitas cum sccledum, ut sit dispositio sufficiens ad justifi­ » rum magnitudine mquari conferriqpe poscationem , sive ut ad eum sequatur imme­ » sit? » diate justificatio : et est quæstio de justifi­ Si petas unde innotescet sufficienter in­ catione tam cum sacramento quam extra tendi attritionem , ut ad eam slatim sequi­ sacramentum. Hujus difficultatis resolutio tur justificatio? pendet cx dicendis infra de attritione. In­ P. Videri sufficienter intensam , si pro­ terim breviter. cedat ex solo amore Dei benevolo prédo­ Dico 4°. Ad justificationem cum sacra­ minante sine timoris adminiculo, saltem mento nullus requiritur intentionis gradus m communibus et ordinariis casibus; sive, in attritione, modo habeat aliunde condi­ ut alii dicunt, si procedat ex amore effec- DE QUANTITATE CONTRITIONIS ?95 ύτο et efficaci, et non ex amore affectivo Nos qtiidcm id cun. aliquali fiducia prae­ tantum et inefficaci : quia videtur congruere sumimus, non ex vi contritionis imperfecDei bonitat? ut pœnitentes sic pure et in­ tæ quæ non est ex se efficacior in articulo tense etim diligentes vicissim diligat, cum mortis quam extra, sed ex infinita et im­ nihil aut vix aliquid amplius ipsi offerre pensa Dei misericordia et merito passionis possint; deque isto amore intelligi possunt Christi : securitatem tamen non damus ; hic Christi verba .loan. 1 ί ·. Si quis dili­ tum quia nihil hac de re certo revelatum git me... Paler meus diliget eum et ad habemus in S. Scriptura, tum quia aucto­ tum veniemus, et mansionem apud eum ritas citata non ita urget quin possit dici faciemus. SS. Patres ita locutos fuisse quia praesu­ At quamvis pernitens probabiliter conji­ mebant tales catechumenos seu pœnitentes cere possit se moveri '“outra peccata ex solo fuisse contritos aut intense attritos ; tum amore Dei prædomiuante, vel effectivo et tandem quia si res foret adeo certa, non efficaci, id tamen ipsi certo constare non esset ratio cur sacerdotes tam solliciti fo­ potest, e>t enim inscrutabile cor hominis rent circa sacramenta extrema patienti­ ipjihotnini, et sæpe sibi ablanditur, ne­ bus conferenda . vel cur rei animarum que certo scire potest an sit odio vel amore dicerentur a SS. Patribus dmn id negli­ dignus : unde dicit S. Th. —2 2k de gent, siquidem tunc nullus perire defectu terit, a. 15. — «Non qualiscumquc motus sacramenti, sed defectu propriae dispo­ • voluntatis est sufficiens præpaiatio ad sitionis. Si enim habeat amorem sine sa­ • gratiam, sicut nec qualiscumquc dolor cramento , justificabitur, et si non habeat, • sufficitad remissionem peccati, sed opor- etiam cum sacramento non justificabitur » let esse aliquem modum qui quidem ho- secundum nos. • mini notus esse non potest. » Dixi in responsione ad petitionem, sal­ Dixi in conclusione, saltem extra casum tem in communibus el ordinariis casibus. necessitatis quia quidam indubitanter as­ Quia in ca-ibus < xtiaoidinanis potest con­ serunt m casu necessitatis, quando actua­ tingere quod amor qui indigeret admini­ lem susceptionem sacramenti excludit im­ culo timoris, esset nihilominus dispositio possibilitas non voluntas, sufficere attritio­ sufficiens ad justificationem extra sacra­ nem ex qualicumque Dei amore conceptam : mentum. Pone duos homines destinatos ad fundantur maxime in eo quod Innocen­ martyrium, unum per gladium, altermi tius III, exSS. Augustino el Ambrosio sic per combustionem : primus cx solo De dicat cap. Jpostolicam de Presbyt. non amore, nequidem cogitando de punis in­ baptizat. « Presbyterum quem sine unda ferni, perimitur; el iste amor prædomi• baptismatis extremum diem clausisse si- nans et efficax est dispositio sufficiens ad • gnificasti, quia in S. matris Ecclesiæ fide justificationem : alter quamvis intensione • et Christi nominis confessione persevera­ amore incensus, ut se contra terribilem bit, ab originali peccato solutum et cœ- combustionem defendat, advocat in auxi­ • leslis patrite gaudia adeptum adserimus lium considerationem pœnarum inferni; et • incunctanter. Lege super octavo libroS. iste amor est diam sufficiens ad justifica­ • Augustinum (seu potius lib. 4 de Bapt.) tionem consequendam, cum sil perfectior • ubi inter cætera legitur : Baptismus invi­ et intensior amore primi, licet in hoc casu sibiliter ministratur, quem non contem- urgentiori et extraordinario adjuvetur ti­ »piib religionis, sed terminus necessitatis more. • excludit. Librum etiam S. Ambrosii de Hio q 3. a. 2. o — Dico 7°. Dolor ra­ • obitu Valentiniani idem asserentis evolve. tionis de peccato non potest esse nimius, » Sopitis igitur quaestionibus doctorum, Pa- bene tamen dolor sensibilis. Matio pruna • trum sententias teneas et in Ecclesia tua partis est; quia amor duritas non potest » juges preces hostiasque Deo offerri jubeas esse nimius : atqui eo intenso, dolor ratio­ • pro presbytero memorato. » Atqui, in­ nis de peccato intenditur : ergo. Matio se­ quiunt præfati auctores, eadem est ratio de cunda partis est ; quia ex dolore sensibili catechumenis respectu baptismi, ac de intenso potest ita debilitari corpus, ut sit pœnitenubus respectu sacramenti pœniten- insufficiens ad ea quæ *mt agenda. Neque obstat primæ parti quod virtus moralis, iie : ergo DISSERT. IV. ART. III. qualis est pœnitentia, consistat in medio ; non enim virtus dicitur consistere in me­ dio, quasi posset ab ea elici actus nimius, id namque est impossibile ; sed quia poten­ tia circa illius materiam potest excessum facere, sic·"'! in nostro casu voluntas potest circa materiam pœnitentiæ ultra modum intendere dolorem sensibilem. Ibid. a. 3. o. —Dico 8°. Dolor rationis debet esse major appretiative de uno pec­ cato quam de alio ; quia in peccato graviori est major ratio doloris (piam in leviori, cum sit major Dei offensa. Xcc refert quod dixerimus de quovis peccato mortali, esse super omnia mala dolenduni , id enim intelligilur de malis a peccato distinctis. ibid nd 2. - - Cæterum ut censeatur aliquis hoc modo dolerc , non est omnino necessarium quod inter peccata faciat ac­ tualem comparationem; sed satis est quod omnia delcstetur quatenus sunt offensa Dei ; talis enim detestatio fertur implicite super singula secundum gradum et ordinem cujusque : sicut quando diligo unam commu­ nitatem vel aliud totum, virtualiter plus aut minus diligo has aut illas partes se­ cundum ordinem et gradum quem habent in illa communitate vel in illo toto. Contra hanc conclusionem impingunt qui plus abhorrent peccata quæ magis humante existimationi quam Dei honori adversantur, v. g. furtum quam blasphemiam ; ita ut pec­ cent mortaliter,si inter peccata comparata sit magna inæqualitas ; venaliter, si sil parva. Hic q. 2. a 6. 3. p q 87 a. 1.1.2. q. 113 a. 5- ad 3. q 7. dc malo a. i I. ad 3· — Dico 9°. Contritio debet esse de omni­ bus et singulis peccatis. De omnibus ; quia contritio debet esse de peccatis ut sunt offensa Dei, conveniunt autem omnia in hac ratione : unde non potest esse de uno quin sil de omnibus. Ibid — Dc singulis per se loquendo : non hoc sensu quod singulis peccatis debeat respondere sua singularis contritio (quam­ vis el id sit salutare;, cum nec sit necesse ea sic sigillatim confiteri, sed aliquando debeant plura sub uno numero accusari, dicendi», v. g. decies, vigesies; sed hoc sensu quod singula debeant recogitari et super omnia sigillatim recogitata formari una contritio , quæ proinde non sit de om­ nibus confuse tantum , sed vi praecedentis recogitationis sit etiam de singulis, acti ratione possit dici spei ialis et distincta. /latio est, quia contritio est motus conver­ sionis aversioni contrarius, et reparatiool· fensæ Dei : atqui per quodlibet peccatura mortale fit aversio, et Deus offenditur. ergo quantum est ex se quodlibet exigit contritionem. Adde quod jure natura an­ tequam sacramentum esset institutum, qui­ libet in sua conversione tenebatur quodli­ bet peccatum agnoscere , et Deo confiteri unde illud Psalm. 51 : Quoniam tacui inveteraverunt ossa mea ; el postea ; Dixi confitebor adversum me. Per accidens tamen, si quis eliciat actum ferventissimæ charitatis, aut contritionis generalis, et desit vel tempus vel opportu­ nitas, vel reflexio, vel notitia hujus singu­ laris contritionis faciendæ, justificabitur : modo sciens ejus obligationem non renuat positive illam loco el tempore facere:quii in ista ferventissima contritione generali includitur propositum de singulis loco et tempore poenitendi eo modo quo dictum ed, ARTICULUS 111. De necessitate contritionis. Dico 1". Contritio est necessaria, non solum necessitate medii, sed et præcepti, tum naturalis, tum divini positivi, tum ec­ clesiastici. Prima pars constat ex dictis dissert. 5, art. 1, de necessitate pœnitentiæ,cujus contritio est actus primarius. Vide. 3. p. q 84. a. 7 ad 1.—Jlalio secunda partis est; quia jure naturali tonetur ho­ mo compensare injuriam alteri illatam : atqui iiijui ia Deo illata per peccatum com­ pensari non potest nisi per contritionem ergo de illa datur præceptum naturale, intcllige præceptum naturale, non prout dis­ tinguitur contra positivum; est itaque praceptum supernaturale, non tamen positi­ vum, sed connalurale ordini elevationis, sicut præcepta fidei, spei el charitatis Prob. tertia pars ex multis S. Scripturæ locis, Isa. 1, .Jerem. 18. Ezech. 18, Act. 2, Mattii. 5, ubi pœnitentia præcipitur. Hinc Trid. sess. 14, c. 4 : « Fuit, inquit, » quovis tempore ad impetrandam veniam peccatorum hic contritionis motus neces• sarius. » Ratio est, qui hoc ipso quo con­ tritio est necessaria necessitate medii, da­ tur de illa præceptum divinum positivum; DE NECESSITATE C0NT1UTI0N1S. pertinet enim ad legislatorem præciperc ea quæ sunt saluti civium necessaria. Neque obstat (juocl gratia sit necessaria ad salu­ tem, el tamen non datur de illa speciale præceptum · disparitas est, quod gratia non sit opus nostrum, sed Dei ; contritio autem est opus nostrum. Quarta pars palet ex præcepto eccle­ siastico confessionis annuæ, quæ stare non potest absque contritione. Dices 1°. Speciali præcepto opponitur speciale peccatum : atqui impoenitentia non est speciale peccatum, sed tantum circum­ stantia illius peccati in quo perseverat pec­ cator : ergo. /E D. min. Impoenitentia sumpta pro positivo proposito non poenitendi, non est speciale peccatum, 7V. sumpta pro simplici omissione pœnitentiæ, subdistinguo. Non est speciale peccatum , quando non urget præceptum contritionis, C. quando urget, N. Sicut defectus charitatis est tantum cir­ cumstantia peccati, in quo quis perseverat quando non urget illius præceptum ; quan­ do vero urget, est speciale peccatum, accu­ sandum in confessione, sicut et defectus contritionis in pari casu. /h’ces2°.Non est speciale præceptum de conservanda gratia : ergo nec de illius re­ cuperatione. /I. A. conseq. Disparitas est, quod præccpto quo prohibetur peccatum, etiam pro­ hibeatur amissio gratiæ, quæ incurritur per illud, et sic non est opus alio speciali præ­ cepto; at reparatio injuriæ Deo facts, non præcipitur aliquo alio præcepto. Inst. Contritio præcipitur etiam præcepto charitatis : ergo. R.JY.ant. Præceptum enim charitatis est tantum indirecte, el ex consequenti de contritione : de actibus autem virtutum dantur per se, et directe præcepta. Gravior esi difficultas de tempore quo præceptum contritionis obligat : quidam volunt obligare per se statim ac peccatum commissum est, alii statim ac memoriæ oc­ currit, alii diebus dominicis ct festis, quan­ do est obligat io audiendi sacrum, alii semel in anno, quando urget praceptum confes­ sionis annuæ. Pig cujus dubii resolutione. Dico 2‘. 0'iamvis sil omnibus suaden­ dum, tanquam salutare consilium, statim poitpeccatum conteri : attamen præceptum contritionis non obligat per se statim ac 391 peccatum commissum est, neque statim ac memoriæ occurrit, neque singulis diebus dominicis el festis. Est communis contra paucos, tam anti­ quos quam recentiores, et manifeste D. Thomæ hic q. 6, art. 5, ubi piamvis agat de præcepto confessionis, quæeumque ta­ men adferl pariter militant de præcepto con­ tritionis. Imprimis dicit ad 2 · « Non est » de necessitate salutis corporalis, ut statim » medicus quæratur, nisi quando necessitas » curationis incumbit; ct similiter est de » morbo spirituali : » quod ut patet, conveniter contritioni. Similiter ejus rationes quibus. Infq.6 a.5 o.eta 3.—Prob. prima et secunda pars. 1° Præceptum contritionis est affirmativum, nempe, Poenitentiam agite : atqui omnium consensu, hæc est natura præcepti affirmativi, ut quamvis obli­ get semper, non tamen statim el pro semper, sed determinato tempore, et positis certis circumstantiis ; nec possunt assignari circumstantiæ propter quas obliget statim ac peccatum commissum est, aut statim ac memoriæ occurrit, ut patebit ex sol. obj. Ergo. Ibid. o. — Confirmatur Tempus quo obligat præceptum affirmativum, non est quando commodi* impleri potest, alias dives non dans eleemosynam di superfluo cuilibet pauperi occurrenti, peccaret mortaliter, sed quando tempus necessitatem urgentem in­ ducit : atqui licet statim post peccatum com­ missum, aut statim ac nieinoi iæ occurrit, sit opportunitas poenitendi, inde tamen non inducitur necessitas urgens : ergo. Prob. 2° ab inconvenientibus. Si præ­ ceptum contritionis obligaret statim post peccatum commissum, novum peccatum committeret qui non statim contereretur, imo continuo peccaret, totque multiplica­ rentur peccata quot momenta diluerent us­ que ad impletionem hujus præcepti.Simili­ ter si obligaretstatim ac memoriæ occurrit, peccator toties peccaret mortaliter quoties non poenitendo recordaretur peccati, cen­ ties in hora, si centies in memoriam redeat peccatum .· atqui hæc sum dura nimis el contra communem sensum fidelium. qui de •siis peccatis non se accusant, nec de eis interrogant confessarii. Ergo. Prob. tertia pars. Nullibi legitur, nec ulla ratione probatur præceptum contritio- 89« DISSERT. IV. ART. Hi. nis obligare singulis diebus dominicis et num et ne differas de die in dteit.ltkv festis : ergo sine fundamento asseritur. eant SS. Patres dum invehuntur in eos qui Prob. ani. Si alicubi legeretur tale præcep­ suam conversionem procrastinant, atque tum , esset, ut volunt patroni illius senten­ evincit hoc fundatissimum Auctoris princi­ tia, Levit, 1G, ubi dicitur ; Sabbalumre- pium : — 1. 2. q. 109 α 8. o. — e Cum quietionis est, affligelisque animas ves­ » enim homo, inquit, non habet cor suum tras; et si aliqua ratione fulciretur, esset » firmatum in Deo, ut pro nullo bonoconquia finis præcepti colendi dies festos est » sequendo, vel malo vitando, ab eosepanimam Deo sanctificare , quod fieri non » rari vellet, occurrunt multa propler qu? potest nisi per contritionem ; vel quia his » consequenda yc! vitanda homo recedit i diebus tenemur Deo vacare, peccator autem » Deo, contemnendo prxeepta ejus; elidet non potest Deo vacare, nisi prius de peccatis n peccat mortaliter, pracipue quia in re conteratur : atqui ex liis nihil evincitur pro » pentinis homo operatur secundum finem sententia adversa : ergo. Prob. min. Non præconceptum ct secundum habitum ex loco illo Levitici ; est enim ibi præceptum praexistentem , ut philosophus dicit, de speciali festo expiationis quod occurrebat quamvis ex præmcditalione rationis homo semel tantum in anno die decima mensis possit aliquid agere prater ordinem (inii septimi : unde nihil ad propositum. Adde præconcepti et præter inclinationem ha­ quod erat tantum legale, quod jam cessavit. bitus. Sed quia homo non potest semper Non ex prima ratione ; quia finis præcepti esse in tali præmeditatione, non potest non cadit sub præccpto, sed tantum media contingere ut diu permaneat quin ope­ huic præcepto propria : contritio autem non retur secundum convenientiam volunta­ est medium sanctificationis, proprium præ­ tis deordinatæ a Deo, nisi cito per gra­ cepto colendi festa, sed præcepto pœnitentiam ad debitum ordinem reparetur.» tiæ, quæ sunt diversa, unum religionis, Ergo ratione periculi in quo versatur pec­ aliud justitiæ. Non ex secunda ratione ; quia cator iterum labendi, non potest diu dif­ homo debet his diebus vacare Deo per ine­ ferre contritionem. dia tali præcepto propria,scilicelexhibendo Sed quamdiu debeat differri, ut peccator illi cultum per opera religionis, et cessatio­ censeatur hoc, præceptum transgredi el pec­ nem ab operibus servilibus, quæ fieri pos­ care mortaliter? Non determinavitS.Tho sunt a peccatore. Ergo. mas, nec is sum ego qui determinare ausim. Confirmatur. Communis sensus fidelium Equidem quidam dicunt posse sine novo est, satisfieri præcepto de sanctificandis peccato differri ad annum, quod non probo; festis, sise abstineant ab operibus servilibus alii ad quatuor aut quinque menses, quod I et divinis officiis attente ac religiose assis­ nec nego, nec affirmo. Id unum mihi cer- ! tant : item nullus se accusat quod non eli­ Ium videtur, esse illicitum ultra differre; cuerit actum contritionis diebus dominicis quia mora ultra quatuor aut quinque men­ et festis, nec de hoc interrogant confessarii. ses, videtur diuturna, maxime si attends- . Ergo. tur ad principium Auctoris. Sicut ergo qui Dico 5°. Præceptum contritionis per se ultra quatuor aut quinque menses differret obligat in morali periculo mortis, aut per- elicere actus fidei el charilatis, meo galtein petuæ amentix. Extra illud vero sic obligat, judicio, non eximeretur a peccato; ita qui ut peccator non possit diu sine novo pec­ omitteret contritionem : equidem sunt dis­ cato differre illius adimpletionem. tincta praeopta, sed æque ad minus urget Prima pars constat; quia tunc maxime præceptum contritionis, acpræceptum fidei urget necessitas Deo satisfaciendi et ejus et charilatis. reconciliationem quærendi ; quod si time Neque obstat quod Ecclesia præcipiat omittat peccator, periculum est ne id un­ confessionem semel tantum in anno:sunt quam prxstel et in peccato suo moriatur. enim distincta praeopta, et Ecclesia prori­ Obligat igitur per se hoc præceptum in­ piens semel tantum in anno modum justi­ stante pugna, tempore pestis, periculo-æ ficationis per confessionem non negat ad­ navigation's, morbi lethalis, etc. hibendum esse citius alium modum percooSecundam partem inclamat S. Scriptura, tritionem; rarius autem prxeipit confi­ Eccli. o : Ne tardes converti ad Domi­ sionem , forte quia est homini valde odiou, DE NECESSITATE CONTRITIONIS •W Solvuntur obj^ctiontt contra prtmam non contritio; ets<· peccatorem posse alia conclusion*™ ria justificari. Non etiam obstat quoti confessarii non Obj. 1° contra primam ct secundam interrogent pœnitentes qui ab anno non partem secunda: conclusionis- Eccli. 5 di­ sunt confessi, an hoc præceptum intra anni citur : Ne tardes converti ad Dominum et decursum impleverint. Nec enim etiam in­ ne differas de die in diem. Apocal. 2 dicitur terrogare solent an per id tempus actus episcopo Ephesino ·. Λ : dilatione pœnitcntiæ nostræ · unde nequi- unde ut recte inferatur, debet poni : ergo dcm peccaret homo restitutionem differen- qui omittit removere inimicitiam, etc., do, si sciret dominum nullatenus inde dam­ omissio illa est ipsi voluntaria; non vero ipsa inimicitia, quæ est effectus sequensad nificandum. Obj. 2°. Præccptum contritionis includit illam omissionem ; quia, ut docetur ibidem negativum, scilicet non permanendi in pec­ de Actibus humanis, ut effectus sequensad cato et inimicitia Dei : ergo. Prob. ant. Si omissionem sit voluntarius, requiritur pranon sit præccptum non permanendi ullo cepium ponendi, vel impediendi illum: tempore in peccato et odio Dei, ergo licet sicut in exemplo allato, licet omissio im­ in eo manere; ergo iterum licet velle in eo peditionis peccati Petri sit mihi voluntaria, manere : atqui [alsum secundum conse­ peccatum tamen Petii . Atqui ex dilatione contritionis rentes est bonum, non honorare non est grave nocumentum imminet semper : ergo. malum, nisi quando urget præccptum ho­ Prob. subsumpt. Imminet periculum pec­ norandi. Si autem nolit conteri ex alio mo­ candi , cum , teste S. Gregorio , unum pec­ tive non ita bono , poterii esse actus otio­ catum suo pondere trahat in aliud, et pri­ sus, et venialiter malum. vatus gratia habituali non po—it diu omnia zfti secundam probationem, N. ant. peccata vitare , ut dictum est ex D. Th. in Solutio patet ex prxcedentibus. Effectus tertia conclusione. enim sequens ad omissionem non est vo­ R. hoc periculum esse remotum, saltem luntarius, nisi sit obligatio impediendi il­ si non diu, nec ultra rationabile tempus lum; non est autem obligatio, ut probatum differatur contritio. Item est indetermina­ est, et supponitur pro tali tempore impe­ tum, sicut est indeterminatum tempus quo diendi permanendam in jæccato et odio privatus gratia potest ab-tinere a peccato. Dei, sequentem ad omissionem contritio­ Licet autem homo sub gravi peccato tenea­ nis. Sic licet Deus velit non dare gratiam tur evitare proximum et certum peccandi vitandi peccatum, omissio illius dationis periculum , non tamen remotum et inde­ est quidem ipsi voluntaria, sed non pec­ terminatum. catum ad ipsam sequens; quia non tenetur Inst. 5°. Quilibet tenetur statim corri­ impedire peccata. Sic gubernator non di­ pere fratrem delinquentem .· ergo a for­ citur causa submersionis navis, ex hoc tiori seipsum. Item infidelis plene instruc­ qnod non gubernet navim, nisi quando tus tenetur statim credere : ergo. subtrahit gubernationem, potens et debens R. ad 4 /imum. N. ant. Tenetur enim gubernare, ut ait S. Th. 1 2, q. 79, art. i. corripcie fratrem delinquentem non sem­ Inst. 1°. Atqui pro quovis tempore te­ per statim , sed data opportunitate, nisi netur peccator avertere statum peccati et urgeat aliqua necessitas, puta periculum odium Dei: ergo. Prob. ant. 1° Pro quo­ novi peccati, vel quod non occurret am vis tempore tenetur peccator avertere a se piius opportunitas ; et in tali casu fatemur omnium malorum maximum : atqui status nos etiam ita debere circa nos agere. 2°iV. peccati et odium Dei est omnium malorum conseq. Disparitas est, quod homo sibi sem­ maximum : ergo. 2° Statim et quolibet per sit præsens, semperque habeat oppor­ tempore tenetur excutere e sinu serpen­ tunitatem se corrigendi ; non sic autem tem: atqui tenemur fugere peccatum, tan- circa alterum. quam a facie colubri, Eccli. 21. Ergo. Ad secundum, posset negari ant. Nihil Λ. N. subsumptum. Ad primam pro­ enim obstare videtur quod infidelis cui bat. I). maj. Pro quovis tempore tenetur fides proponitur, ex justis causis differat læccator avertere a se omnium malorum ad aliquas horas, aut diem, eam acceptare. maximum, si inde immineat grave nocu­ Sed dato ant. N. conseq. Disparitas est, mentum. C. maj. secus, N. maj. Similiter quod infidelis cui sufficienter fides propo­ 1). min. Status, etc., est omnium malorum nitur, se habeat quasi puer in primo in­ maximum , et cx eo quovis tempore immi­ stanti rationis, cui incumbit agnoscere et net grave nocumentum , S. min non im­ acceptare Deum pro fine ultimo, cui omnes minet semper grave detrimentum, sed leve suas actiones dirigat; alioquin exponitur duntaxat, Unde et ratione hujus levis continuo ex proximo periculo deviendi et nocumenti, puta, privationis abundantio- perdendi salutem : at peccato, fidelis ag­ rb gratiæ, periculi remoti mortis in pec­ noscit Deum pro tine ultimo, licet peccando cato,etc., non diffitemur esse peccatum leve I ei practice reaturam praetulerit. Se tamen DISSERT. IV. ART. IV. inde inferas eum qui commisit peccatum est charitas qua perficitur contiltio, aliud infidelitatis teneri statim ad actum fidei, benevolentia qua movetur dicta attritio; quia hoc ipso que deponit affectum ad in­ quod cum plerique non satis distinguant, fidelitatem, censetur vi prioris fidei, absoue I confundentes amorem charitatis cum amore novo actu, agnoscere Deum pro suo fine i benevolentiae, magna hallucinatione labo­ ultimo:sicutqni adversus suum regem in­ rant. surrexit, et ad paries tyranni defecit, hoc Itaque amor charitatis est amor amicitia ipso quo arma deponit, censetur suum le­ cum Deo, ut ex professo probat S. Th.22, gitimum regem agnoscere, etiam antequam q. 25, a. 1, et cum eo communiter theo­ de novo ipsi spondeat fidelitatem. logi ; consequenter importat conditions amisiciæ, præcipue unionem affectuum el ARTICULUS IV. redamationein : amicus enim est amico De divisione contritionis. I amicus, ut fert commune adagium; amor Contritio in genere, ut supra diximus ex autem simplicis benevolenti® est velle ali. concilio Trid. est animi dolor et detestatio cui bonum sine redamatione, ut dum videi duos pugiles quorum unum velles vincere: de peccato commisso. Est duplex , perfecta et imperfecta. Per­ unde objectum formale charitatis est Dem fecta , quæ antonomastice dicitur contritio, in se bonus ut amicus, non quod ly ul est quæ charitate perficitur, et justificat ante amicus sil ratio formalis objecti, sed ejus susceptionem sacramenti, ut definit Trid. modificatio seu conditio sine qua non, sical sess. 14,cap. 4. Imperfecta autem, quæ di­ Deus non visus in objecto fidei; objectum citur attritio, est multiplex ; quia a perfecto autem formale amoris benevolenliæ esi Deus in se bonus præcise : consequenter deficere contingit pluribus modis. Itaque dolere de peccato, seclusa chari­ objectum contritionis charitate perfecta, tate, vel quia est aliquid turpe repugnans est peccatum ut malum Dei qua amici, in· rationi, sive naturali, sive supernaturali, telligendo ly ut amici, ut in objectocha­ vel quia est illativum mali temporalis , vel ritatis ; objectum vero attritionis est pecca­ quia est inductivum gehennae, vel quia est tum ut malum Dei præcise. Ex quo tandem exclusivum gloriæ, vel quia est malum et sequitur has contritiones specie differre: olfensa Dei, tot sunt modi attritionis; sed hæc fusius explicabuntur infra, sed interim, Suppi, q. 1. a. 3. — Colliges, attritio­ sola ultima est actus pœnitentiæ, et species dividens contritionem ut sic ; poenitentia nem hanc ex amore benevolo non posse enim et contritio quæ est ejus actus prima­ fieri contritionem; quia quæ specie diffe­ rius, est de peccato ut est malum et offen­ runt, unum non potest fieri aliud : unum sa Dei, ut diximus disseri. 2, art. 1. Aliæ namque dicitur fieri aliud , quando alio autem attritiones sunt actus vel amoris pro­ adveniente essentialiter non mutatur; sic prii, vel spei, seu amoris concupiscentiae, puer dicitur fieri vir, non vero embrio di­ vel virtutis specialis, cui opponitur pecca­ citur fieri homo , sed ex embnone homo. Aliam quidem rationem adhibet Auctor in tum. Confer locum citatum. Hæc autem ultima attritio, cum sit de corpore articuli, nimirum, quod adveniente peccato ut est malum Dei, non potest esse actu contritionis, transeat actus attritionis. sine aliquo ejus amore , quia odium mali Verum hanc rationem ul universaliter ve­ alicujus person® ex amore ejusdem el be­ ram non admittunt Soto, Sylvius el alii; nevolentia ad ipsam causatur, ut docent quia, inquiunt, nihil oostat quominus actu> communiter theologi post D. Thomain 1 2, attritionis , cum sit bonus, aliquandiu q. 29 , a. 2. Sic doleo de malo Petri quia continuetur, et adveniente charitate qua ipsum diligo ; et si non diligerem , de malo informetur, evadat oentritio , sicut potest ejus non doleretn ; sic odi mortem , quia accidere actui fidei uniformis : unde indiligo vitam : Ejusdem enim rationis est, telligunt hanc S. Thomæ rationem, non inquit Auctor 2 2, q. 25, art. 6. ad 2, ul universaliter veram, sed secundum odire matum alicujus et diligere bonum quod regulariter accidit ; vel dicunt S. Docejus - quod repetii q. 54, art. 4. torem, cum ibi ageret paries commenta­ Neque tamen hæc attritio comcidit cum toris, non ex propria sententia loculum concniione cliantale perfecta · aliud enim fuisse ; idque probant, quia in finecorpo- UTRUM ATTRITIO CONCEPTA EX SOLO, etc. MS tium quo imperfecta est. Unde Eckius Rb. 1 de Ptenit. cap. i , dicit in hoc sitam esse controversiam inter catholicos ctl.utherum, quod iste vellet pœnitentiam non nisi amore concipi,- et hinc inferebat eum qui sibi contritionem parare vellet in ama­ ritudine animæ suœ, reddi hypocritam et magis peccatorem. Idque Lulherusconfonniter ad hoc suum capitale dogma , ni­ mirum omnem actionem quæ non provenit a charitate habituali et sanctificante, esse verum peccatum, atque sine illa hominem peccatorem tanto magis a gratia conse­ quenda removeri, quanto magis ad illam se disponere conatur : unde sermone de Pœnit. «< Ego, inquit, peccatum assero quidquid » ante gratiam fit ab homine, tantum abest » ut prxparet ad gratiam. » Huic affines sunt Baius, Jansenius, Quenellus et eorum symmistæ, qui, cum non agnoscant medium inter cupiditatem vitio­ sam et laudabilem ac proprie dictam cha­ ritatem, dicantque omne quod homo facit procedere vel a cupiditate et esse malum, vel a charitate et esse bonum , consequen­ ter rejiciunt timorem poenarum et attritio­ nem ex illo conceptam tanquam malam el vitiosam.Vide propositiones damnatas Quenelli a quadragesima quarta ad quadrage­ simam septimam , et a sexagesinp twque ad sexagesimam octavam. 2. 2. q. 19. a. 2. o. — Ante resolutio­ nem observandum est i» ex Auctore, ti­ morem esse quadruplicem : mundanum, servilem, initialem et filialem. Cum enim objectum timoris sit malum , quandoque homo propter mala quæ metuit a Deo re­ cedit; el isiediciturtimormundanus. Quan­ doque autem homo propter mala quæ timet, ad Deum convertitur et illi inhaeret ; quod ARTICULUS V. quidem malum est duplex, scilicet malum Utrum attritio concepta ex solo metu culpæ et malum pœnæ. Si ergo aliquis con­ gehennæ sil bona et utilis ? vertatur ad Deum et ei inhaereat propter ti­ Lulherani contendunt omnem attritio­ morem pœnæ,erit timor servilis; si autem nem ex metu conceptam esse coactam et propter timorem culpæ, erit limer filialis; malam, homiueinque reddere magis pecca­ nam filiorum est timere offensam patris. Si torem et hypocritam, etiamsi interveniat aulem propter utrumque , est timor initia­ aliquis Dei amor. Ita Lulherus, qui in as­ lis, qui est medius inter utrumque timo­ sertione articuli sexti rejicit theologiam il­ rem. Ita in terminis S. Doctor. Igitur timor lam quæ inter odium et gratificantem servilis, prout de co nunc loquimur, est ti­ amornu medium fingit quod contritio mor pœnæ a Deo infligendae, ob quam evi­ nem peril. Et in assertione articuli quarti tandam homo ad Deum convertitur. ibid. a. 4. o. — Obssrvandum 2°, ex dicit imperfectam charitatem esse impe­ dimento ad introitum regni, propter vi- J eodem S. Th. timorem servilem posse eoo rfc addit : Et hoc dicit alia opinio. Insuper quia ad 2, cum adhibuisset responsum secundum hanc rationem, haud eo con- . lenius, addit aliud conforme rationi in ar­ gumento sed contra unde priorem ratio­ nem deduximus. Attamen Vincentius Contenson acriter propugnat hanc secundam rationem D. Tho­ mæ et universaliter veram, eo quod actus attritionis non possit informari charitate et evadere contritio, nisi in cum influat cha­ ntas; a charitate autem sic imperatus erit novus actus, quia istud imperium charitatis illi imprimit quemdam modum , quo redu­ plicative ut imperatus, intrinsece mutatur et trahitur ad speciem charitatis. Sed quid­ quid sil de ista difficultate quæ est levis momenti. Babesjuxta utramque sententiam sensum hujus communis adagii : Pœnitens in sa­ cramento ex attrito fit contritus, non esse formalem, quasi attritio fieret contri­ tio, sed materialem el ex parte subjecti, quatenus pœnitens transit de attritione ad contritionem ; sicut paries de albo fit niger, non albedo fit nigredo. Dicitur autem fleri contritus, tum ratione habitus charitatis qui ipsi infunditur, tum ratione actus supernaluralis quo voluntarie gratiam et cha­ ritatem acceptat, ul dicam infra. Circa attritionem plures sunt celebres controversi® : prima, an ea quæ concipitur cxsolo metu gehennæ sit bona et utilis; secunda, an se sola excludere possit volun­ tatem peccandi; tertia, an sufficiat cum sacramento ad justificationem, an e contra requiratur aliquis Dei amor el qualis. De his ordine disputaturus, sit. «4 *)ISSERT. IV. ART. V. Jderari dupliciter, scilicet secundum sub­ stantiam et I’cundum servilitatem, scu, ut alii dicunt, esse duplicem timorem servi-* fem, unum simpliciter servilem, alterum serviliter servilem. Timor servilis secun­ dum substantiam , seu servilis simpliciter, est, quando bonum cui contrariatur pœnæ, non amatur tanquam finis ultimus, nec consequenter poena timetur tanquam prin­ cipale malum : ut in præsenti materia, si quis fugit peccatum ex timore pœnæ, non habens bonum proprium cui contrariatur poena , pro fine ultimo, sed proximo duntaxat; nec consequenter timens poenam ut principale malum, sed abstrahens ab hoc quod ageret, si no.i esset intentata poena. Timor serviliter servilis est, quando bonum cui contrariatur poena,amatur tanquam fi­ nis ultimus, et consequenter poena timetur ut principale malum : ut in subjecta ma­ teria, si quis refugeret peccatum commit­ tere ex timore pœnæ, habens pro fine ul­ timo proprium bonum, consequenter ti­ mens poenam ut principale malum , ita ut vi istius actus vellet peccare si posset im­ pune : et iste metus servilis qua talis seu secundum sen ilitatem contrariatur charitati et est malus. At vero, addit S. Th. prædicta senilitas non pertinet ad speciem ti­ moris , sicut nec informitas ad speciem fi­ dei ; species enim habitus moralis vel actus, ex objecto accipitur : objectum autem ti­ moris servilis est poena, cui accidit quod bonum cui contrariatur poena , vel ametur tanquam finis ultimus, et consequenter poena timeatur ut principale malum , quod contingit in non habente charitatem ; vel ordinetur in Deum sicut in finem ultimum, et consequenter pœna non timeatur ut principale malum, quod contingit in ha­ bente charitatem : unde servilitas non est vilium timoris, sed timentis, et ideo timor servilis secundum substantiam est bonus , sen ilitas vero mala. Hæc accurate sunt no­ tanda , quæ quia non distinguunt novato­ res, in varios errores abeunt. Itaque. Dico. Attritio seu dolor de peccatis ex solo gehennæ metu , sine ullo Dei amore benevolo, etiamsi nondum sit satis efficax , ut absolute excludat omnem peccandi vo­ luntatem, si tamen ad id conetur et indu­ cat , nec sit serviliter servilis, est bonus , honestus et utilis. Prob. 1° ex concilio Trid. sess 6, can. 8, ubi sic definit contra Lulbenim ·. «K » quis dixerit gehennæ metum, per quem » ad misericordiam Dei de peccatisdoleodo » confugimus, vel a peccando ab-iinemii·. » peccatum esse, aut peccatores pejoret » facere : anathema sit; ■> item ex hac pro­ positione damnata ab Alexandro VIII, seplima septembris 1G90 : « Attritio quæ ei >· gehennæ et pœnarum metu concipitur » sine dilectione bencvolentiæ Dei prop'?; » se, non est bonus motus, ac supemaiu» ralis. » Est decima quinta. Iluc faciunt sequentes propositione* damnatae Quenelli. « Si solus supplicii Ii» mor animat pœnitentiam , quo hæc e*t » magis violenta, eo magis ducit ad despe» rationem. » Est sexagesima octava.Hem: >» Qui a malo non abstinet nisi timore pœ» næ, illud committit in corde suo, et jam » est reus coram Deo. » Est sexagesime secunda. S. Aug. in Psal. 127 , Senn. 161, alia* 18, de verbis Apost. et lib. de Catecliizandis rudibus late exponit bonitatem et uti­ litatem timoris. Inter alia primo loco cita­ to : · Timore facit quidquid boni facit, non » timore amittendi bonum illud, sed ti» more patiendi illud malum. Non timet » ne perdat amplexus sponsi pulcherri» mi, sed timet ne mittatur in gehennam. » Bonus est et iste timor. » De S. Thoma patet ex prænotaminibus. Item probavimus supra, ex Tridentinoet eodem S. Th. prin­ cipium veræ pœnitentiæ et justification» peccatoris esse timorem servilem; idem tradit S. Scriptura in pluribus locis qui referemus in calce articuli : ergo dolor ex illo timore conceptus non potest esse malus. Prob. 2° ratione theologica. In attri­ tione, qualem in conclusione exposuimus, tria sunt : primum intentio finis, scilicet fugere seu vitare gehennam, et hic est ac­ tus elicitus a timore ; secundum , medium etsi nondum ellicax ad hunc finem assump­ tum , scilicet dolor de peccatis , et hic est actus imperatus a timore,- tertium, ordina­ tio hujus medii ad hunc finem : atqui quod­ libet istorum est honestum, bonum et utile: ergo. Prob. min. 1° Fugere gehennam est bonum, cum sit homini nociva, et omnium malorum sensibilium maximum : unde di­ cebat Christus Matth. 10 : Pimcte eumqw potest corpus et animam perdere in ge­ hennam,- et clamabat David: Confige ii- UTRUM ATTRITIO CONCEPTA EX SOLO , etc. inore tuo carnes incas, a judiciis onim luis timui. 2" Dolore de peccatis esse bo­ num, nullus ni dubium revocare potest. 5’ Tandem esse bonum ordinare hunc do­ lorem ad vitandam gehennam constat, quia dolore de peccato, quod est causa pœnæ, est medium aptum ad vitandam poenam : unde dicebat divinus Praecursor Luc. 5 : Genimina viperarum, quis vobis osten­ dit fugere aventura ira? Facite ergo fructus dignos pœnitentiæ. Quibus verbis hortatur Judæos ad pœnitentiam ex timore pœnæ, et ad fugiendam poenam per poeni­ tentiam ex timore conceptam. Et Isa. 26 : A timore tuo concepimus et peperimus spiritum sapientia. Nec obstat quod culpa sit malum allioris ordinis quam poema,ideoque videatur inordinatum ordinare dolo­ rem de majori malo ad vitandum minus : modo enim dolor de pe catis non ordine­ tur ad fugam pœnæ tanquam ad principale malum et ultimum finem, sed tantum tan­ quam ad magnum malum et finem proxi­ mum, ita ut non excludatur ulterior relatio ad Deum, non est mala ordinatio, sed bona, ut dixi ex D. Th. et quia bona ideo ex se tendit in Deum. Sic quotidie orando Pro bonis temporalibus, ordinamus bonum al­ lions ordinis, nempe actum religionis ad bonum inferius, et bene facimus. Imo ipse Deus ordinat bonum excellentioris ordinis adbonum inferioris ordinis, (piando utrum­ que ultimo cedit in suam gloriam ; sic enim ordinavit incarnationem Christi ad nostram salutem ut ad finem proximum. Dixi 1° in conclusione, .si tamen timor tonetur, et inducat ad excludendam vo ­ luntatem peccandi ; quia si induceret ad odium Dei, aut desperationem, esse malus, et ita semper fieri erronee existimavit Lu(henjs, cum tamen sæpius inde peccatores convertantur ad Deum. Dixi 2°, nec sit serviliter servilis, qui sitsciiicetdepoena ul principali malo; quia dolor ex tali metu qui respiceret pœnain ul principale malum, et ejus fugam ut finem ultimum, esset inordinatus, ut dictum est. Solvuntur objectiones. Obj. 1°. Apost. Rem. 8 dicit : Aon ac­ cepistis spiritum servitutis, iterum in ti­ more, sed accepistis spiritum adoptionis (iliorum. Et 2 Timoth. 1 .Aon dedit Deus nolis spiritum timoris, sed virtutis ct diUclionis. Ergo. Bili., tome tx. R. Apostolum his verbis non excludere a lege evangelica omnem timorem, siquidem Christus ipse Matth. 10, dicat : Timete eum qui potest corpus et animam perdere in gehennam; sed timorem servilem malorum temporalium, ut erat in veteri lege. Sensus est igitur, nostram conditionem in nova lege esse meliorem quam Judæorum in veteri lege , quatenus Deus cos continebat in ob­ servantia mandatorum, vel metu malorum temporalium ut servos, vel spe mercedis terrenæ ut mercenarios ; nos vero ducimur timore filiali, quo timemus exhæredari et frustrari spe obtinendi hæreditatem filiis promissam. Ita exponit S. Aug. lib. de Virginit. et in Psal. 75. Cæterum non defuit amor in antiqua lege, fuerunt enim in ea sancti non sine perfecto Dei amore ; sed dis­ crimen est, quod in antiquo Testamento prævalucrit timor, et in novo amor ·. Quam­ quam utrumque in utroque sit, inquit S. August, lib. 1 de MoribusEcclesiæcap. 28, prœvalent tamen in vetere timor, amor in novo. Et hinc merito damnalæ sunt hæ propo­ sitiones Quenelli : « Sub maledicto legis » nunquam fit bonum, quia peccatur, sive » faciendo malum, sive illud non nisi ob ti» morem evitando : « estsexagesima quarta. Item : « Moyses, Prophetae, sacerdotes et » doctores legis mortui sunt, absque eo » quod ullum Deo dederint filium, cum non » efficerent nisi mancipia per timorem ; > est sexagesima quinta. Si quandoque SS. Patres, praesertim Aug. videantur improbare metum, loquuntur ve! de metu serviliter servili, vel de metu bo­ norum temporalium ; vel illum improbant et dolorem ex eo conceptum tanquam insufli cientes ad justificationem. Obj. 2®. Dolor ex metu non excludente voluntatem peccandi est involuntarius se­ cundum quid, sicut omnia alia qux fiunt ex metu : ergo non est bonus. R. I). ant. Dolor ex metu non excludente voluntatem peccandi est involuntarius se­ cundum quid, sic, ut ista involuntarietas, ut ita dicam , proveniat ex metu aut dolore de peccatis, Λ. Sic, ut ista involuntarietas proveniat ex affectu peccatoris ad suum pec­ catum, C. Iste autem affectus ex parte sub­ jecti non vitiat ipsum metum, neque dolo­ rem ex ipso conceptum, cumsil iHisexlrinsecus. Quando ergo dicitur ea quæ fiunt ex ao c U •m (|H r . é DISSERT, IV. ART. V. metu esse involuntaria secundum quid, non j sequitur tamen quod odiat magis suspen­ est sensus quod metus causet islam invo- dium quam furtum, siquidem cum suppo­ luntarietatein : sic, v. g. projiciens merces natur justus, si inter utrmnque faceret com­ in mare metu naufragii, est quidem invo­ parationem , et alterutrum, aut furtum aut luntarium respectu projectionis mercium; at suspendium, eligendum proponeretur,ma­ neque metus naufragii, neque ista projectio | gis eligeret suspendi quam furari. Item jus­ mercium causant istam involuntarietatem, tus diligit Deum propter retributionem; sed affectus quem aliunde habet ad merces. | non tamen sequitur quod magis diligat re­ Siiniliterqui metuit gehennam, elex illo me- j tributionem quam Deum. Similiter igitur tu dolet de peccatis, involuniarietas quam qui odit peccatum propter infernum, non relinet circa fugam peteati non causatur j sequitur quod magis odiat infernum, quu neque ex isto metu, neque ex isto dolore, licet de facto non odiat peccatum propter sed ex affectu quem adhuc retinet ad pec­ aliud motivum, quia, ut suppono, adhuc catum, quem affectum si nondum excludat peccator est sine amore Dei benevolo,at­ metus, ad id tamen conatur et disponit .· tamen istud motivum seu metus inferni, unde est vitium timentis et dolentis, non cum non sit finis ultimus, quantum ex se metus aut doloris, ut jam dixi. Attende ad non excludit aliud motivum, puta amoris, prænotamina ex D. Th. licet etiam non includat, sed ab illo abstra­ Inst. 1°. Dolor ex metu nondum exclu­ hit, imo ad illud inducit et disponit. Obj. 5°. Timor contrahatur charitati: dente voluntatem peccandi includit hunc actum : Peccarem si non esset infernus : ergo est malus. Prob. ant. Joan. Epist. i, c. 4, dicitur quod Perfecta char itas forai ergo est malus. R. N. Ani. Supponit quidem hunc ac­ mittit timorem. Ergo. tum in peccatore, sed ab illo secundum se R. N. ant. Ad prob. Ü. Perfecta chartabstrahit, non includit ; imo disponit ad il­ tas foras mittit timorem, sicut perfectum lum excludendum : est ergo ibi servilitas excludit imperfectum , C. sic, v. g. visio quæ se tenet ex parte subjecti, et non ex beatifica excludit fidem et spem, foras mittit parte actus; sicque bonitati actus non oili- timorem ut contrarium, 2V. intelligendode cit, sicut informitas fidei se tenet ex parte timore simpliciter servili, de quo procedit credentis, et non ex parte actus fidei, nec conclusio. impedit quin actus fidei secundum se sit Inst. Timor procedit ex cupiditate : ergo bonus. est contrarius charitati. Prob. ant. Juxta Inst. 2°. Qui odit peccatum propter in­ S. August. Enchyrid. c. 117 et alibi, non fernum , magis odit infernum quam pecca­ datur medium inter cupiditatem et charttum; ut enim communiter dicitur : Propter talem : atqui timor non procedit cx chartquod unumquodque tale, el illud magis : tate : ergo. atqui hoc est inordinatum; est enim inor­ R. ./V. ant. Ad probat. 1). maj. Inter dinatio magis odisse minus malum quam cupiditatem et diaritatem non datur me­ majus, peccatum autem est majus malum dium ex parte subjecti. C. quia omnis homo quam infernus. est vel justus, vel injustus : si justus, ni eo R. N. maj. Quia in odio peccati propter regnat charitas; si injustus, m eo regnat infernum, vi istius actus non Iit comparatio cupiditas : ex parte actus, iV. Sicut enim inter peccatum el infernum, sed tantum non omne quod facit justus procedit ex odio habetur peccatum propter infernum, charitate, ut dum peccat venialiter; sic non tanquam propter finem proximum, non ex­ omne quod facit injustus procedit ex cupi­ cludendo aliud motivum magis odio ha­ ditate, sed vel exbono luturæ, vel ex aliquo bendi peccatum quam infernum, sed ab illo bono habitu remanente .· non enim avarus, abstrahendo. Ad probationem cx vulgari I v. g. omnia agit ex avaritia, neque impudi­ axiomate, illud verum est quando excludi­ cus ex impudici tia. tur omne aliud motivum odio habendi illud Obj. 4°. Si attritio ex mero meiu ose quod odio habetur propter aliud : secus bona, foret actus virtutis : atqui falsum quando non excluditur. Sic, v. g. justus qui consequens; procedit enim cx amore sui ; videns suspendi furem, odit furtum propter ergo. patibulum, seu u« evitet suspendium, non R. Λ. sequelam maj. Non enim oituui UTRUM METUS GEHENNÆ POSSIT SE, etc. »etus bonus est actus virtutis, ut palet in ictu continentiae : ideo igitur attritio ex solo metu licet sit bona, non est actus vir­ tutis; qui? '.ion facit hominem simpliciter bonuin. nec est perfecta in suo genere, sci­ licet dolori». Si forte idem opponas de ac­ tibus fidei et »pei . /Z. quod isti actus sint perfecti in sua linea ; fides enim est cognitio qua nulla certior, spes tendentia in beatitudinem, qua nulla securior el firmior : et sic est disparitas. Petes utrum metus gehennae de quo in tondusione, inducens peccatorum ut se convertat ad Deum, sil non solum bonus, ted etiam supernaturalis? R. affirmative contra Lutherum et Jansenistas. Constat 1° ex S. Scriptura. Proverb. 1 di­ citur: Timor Domini principium sapien­ tia. Ibid. 14 Timor Doinini fons vilœ. Eccli. 21 : Qui limei Deum, convertetur adeorsuum... Consummatio timoris Dei lapientia; et alibi plura similia. Porro si timor ducat ad sapientiam et ad vitam, ejusque consummatio sit sapientia, indubie est supernatural i ter a Deo. 2° Ex proposi­ tione damnata ab Alexandro VIII, quam re­ tulimus in probatione conclusionis. 5° Ex concilioTrid.,sess.6,cap. G, ubi inter dis­ positiones ad gratiam sanctificantem recenseldivinœ justifice timorem, quo utiliter concutiuntur peccatores. Nullus autem actus naturalis potest esse dispositio ad gra­ tiam sanctificantem. Adde quod limor gchennæ non sil in nobis nisi per fidem. 4°Ex Auctore qui in 5, d. 54 , q. 2, a. 2 , q. 1, (licii quod licet timor servilis non numere­ tur inter septem dona Spiritus saucii, sit tamen a Deo, et ejus usus sit bonus. jDices.S.Th. ibid, dicit quod limor sertilis, quando est bonus, sit ab amore na­ turali, quod vult consistentium, et bene isse sui subjecti. Ergo. R. sensum S.Thomæ esse quod, ut vo­ luntas metuat ct r,igiat gehennam , non in­ digeat aliquo alio habitu superaddito, sed sufficiat amor naturalis proprii boni, motus tamen et adjutus impulsu gratiæ ; unde im­ mediate addif .· Et ideo horret omnem » poenam, sive quam experientia docet, sic»ut in naturali timore, sive quam fides » demonstrat, sicut in servili. « ARTICULUS VI Utrum metus gehennee possit se solo excludere voluntatem peccandi? Hæc quæstio magno æstu ventilatur inter patronos attritionis formidolosæ et asser­ tores necessitatischaritatis actualis, quasi si metus inferni semel excludat voluntatem peccandi, attritio formidolosa sufficiat cura sacramento ad justificationem, et nullus amor requiratur. Verum ailucinatio est : ad jii'lificationem namque, etiam cum sacra­ mento, non sufficit excludi voluntatem pec­ candi , sed insuper requiritur odium et de­ testatio peccati ut est malum et offensa Dei, quæ haberi non potest sine aliquo amore, ut dicemus infra : unde etiamsi metus ex­ cludat voluntatem peccandi, nihil nocet principali nostræ sententiae infra stabilien­ da·. Quia tamen hæc quæstio celebris evasit, illam omnino praetermittere non convenit. Sed ante omnia tollenda est terminorum æquivocatio, qua sublata non ita distabunt ; aut etiam forte conciliabuntur opiniones contrariae. Itaque vel per voluntatem pec­ candi intelligitur tantum voluntas habitua­ lis ex actu prælerito, hoc est, status pec­ cati; nihil enim aliud intelligi potest per voluntatem habitualem peccandi; aut si quid aliud intelligant qui aliter sapiunt, explicent quid sit istud aliud : clamant enim omnes voluntatem . allectum, affectionem habitualem , et nihil amplius : hoc autem sensu certum est solo metu non excludi voluntatem peccati, sed sola gratia justi­ ficante. Vel per voluntatem peccandi in­ telligitur voluntas actualis; et per ejus exclusionem intelligitur exclusio non pri­ vativa tantum , sed contraria , quæ sic exprimitur : Non solum nolo amplius pec­ care, sed doleo peccasse , el detestor pec­ catum : atqui iterum hoc sensu concedimus non excludi voluntatem peccandi soto inelu, quia peccatum, ut peccatum est et of­ fensa Dei, non potest odio haberi ex solo metu sine aliquo Dei amore , ut infra pro­ babimus. Et hoc sensu S. Th. in 4, d. 14, in expositione textus super hæc verba Ma­ gistri Sententiarum, Fera pœnitentia est cessare a peccato, dixit : <> Sciendum quod » cessare a peccato non dicit simplicem neMgationem peccati, quia qui intermittit ac» tum peccati, non dicitur a peccato ces» sare : sed cessare a peccato proprie dici- •οβ DISSERT IV. ART. VI » tur cui peccatum displicet, ct peccatum ■ intermittere intendit, et hæcest vera pœ» nitentia. » Restat ergo per voluntatem pec­ candi inlelligendam esse actualem , et per exclusionem illius intelligi positivam qui­ dem, sed privativam tantum et non contra­ rium , quæ privativa sic exprimitur : Nolo amplius peccare, seu, depono omnem af­ fectum, omnem voluntatem actualem ite­ rum peccandi. Vix credo hanc exclusionem privativam voluntatis actualis peccandi vi metus a quoquam negari, siquidem plurimi qui videntur negare, declarent, ut legimus in eorum operibus,se loqui de voluntate pec­ candi præterita, non futura, et afferant pro ratione, peccatum, ul peccatum, non posse odio haberi, nec displicere ex solo metu, quod importat exclusionem contrariam, non privativam tantum. Sed quidquid sit, Dico. Nihil obstat quominus metus in­ ferni , si sit efficax, excludat privative se solo voluntatem actualem peccandi. Prob. 1° ex Trid. sess. 6, can. S, ubi sic definitur: «Siquis dixerit gehennae metum » per quem ad misericordiam Dei de pec» catis dolendo confugimus, vel a peccato * abstinemus, peccatum esse aut peccatores » pejores facere : anathema sil. » Ergo juxta concilium potest dari metus gehennae effi­ cax , vi cujus a peccato abstinemus : pec­ catur autem non solum actu exteriori, sed voluntate interiori : ergo etiam voluntatem excludit. 2° Ex hac propositione damnata Quenelli : « Timor non nisi manum cohibet ; cor au·» tem tamdiu peccato addicitur, quamdiu » ab amore justitiæ non dicitur: » est. 61. Ergo timor non solum manum cohibet, sed etiam animum : neque verum est cor tam­ diu peccato addici, seu affici, quamdiu ab amore justitiæ non ducitur. Scio adversæ sententiæ patronos multa excogitasse ut huic argumento satisfaciant. Dicunt 1° timorem cohibere non solum ac­ tum exteriorem , sed etiam voluntatem il­ lum committendi, at non excludere affectum peccati intus iatuantem et voluntatem eonditionatatn illud committendi. 2° Recur­ runt ad Calepmum et dicunt juxta ipsum tohibere non significare excludere, sed apud se tenere. 5° Dicunt hoc membrum ' propositionis damnatæ , Timor non nisi manum cohibet, esse damnatum relative id hoc secundum, Cor autem tamdiu pec­ cato addicitur , etc. 4· Dicunt timoreu excludere voluntatem peccandi futuram, non praeteritam. 5° Dicunt excludere volun­ tatem peccandi negative sicut somnus aut distractio excludit seu potius suspendit, non positive, ita ut semper affectus maneat in corde. ' erum demus ista omnia, contra tamen miniorem sensum theologorum, qui cohibere intelligunt excludere, c. quidem positive; saltem, si non obstante metu semper maneat actu in corde affectus peccati latitans, ct actualis voluntas saltem conditionala illud committendi, sequitur quod per hunc actualem affectum et volun­ tatem cor tamdiu addicatur seu afficiatur peccato, quamdiu ab amore justitiæ non dut/iur. Quid est enim addici seu affici peccato, nisi habere affectum ad peccatum’ Et hoc estsecundum membrum propositio­ nis damnatæ, quod, ut dicunt, est pracipue damnatum. 5° Ex S. Augustino, cujus auctoritati maxime confidunt adversarii; Enarrat.in Psal. 127, dicit S. Doct. « Audistis, cum » Evangelium legeretur, ubi vermis eorum » non moritur, et ignis eorumnonexstin » guitur : audiunt hoc homines, et quia » vere futura sunt impiis, timent et conti» nent se a peccato .· liment quidem, sed » non amant justitiam ; cum autem perii» morem continent se a peccato, fiteon» suetudo justitiæ. » Atqui, ul jam dictum est, non solum actus exterior est peccatum, sed omnis actualis affectus seu voluntas peccati : ergo si limor continet a peccato, continet ab affectu et voluntate actuali peccandi, ct si maneat actualis affectus seu voluntas peccandi, non fît consuetudo justitiæ. 4nJlatione. Timor efficax supplicii tem­ poralis excludit positive omne id quod con­ ducit ad supplicium ■ ergo a pari timor effi­ cax supplicii œterni. Subsumo. Atqui non solum peccatum exterius, sed omnis actua­ lis affectus aut voluntas peccandi conducit ad supplicium aeternum : ergo metus effi­ cax gehennae excludit positive omnem ac­ tualem affectum seu voluntatem peccandi, sicut metus efficax supplicii temporalis ex­ cluderet voluntatem furandi, si voluntas supplicio puniretur sicut furtn n exterius. Dices. Ex hoc argumento sequitur quod metus efficax gehennae excludat etiam ha- METUS GEHENNÆ POSSIT SE, etc. 300 bituale peccatum et ejus reatum, quia ista » peccat. »Serm. 45 de verbis Apost. :«Qui etiam rxmducunt ad gehennam ; sicque ad » timore pœnæ non concupiscit, puto quia juSlificationem inutilis est gratia el inutile » concupiscit. » In Psal. 77: », Qui tbr?nt sacramemum, <]tiod c^t absurdum. Ergo. » pœnamet qui amant justitiam non luranJl. D. sequelam Sequitur quod metus « lur, el ideo pares sunt manu , dispares efficax excludat peccatum habituale imme­ » corde, pares opere, dispares voluntate. » diate et se solo, /7. mediante amore chari- Similiter alii Patres. 2° Docet S. Aug. de­ talis aut benevJenfiæ tum sacramento. C. siderium peccandi non exdudi nisi amore Itaque metus efficax gehennæ immediate et justitiæ et charitate : sic i. 2 contra adver­ se solo excludit omne inductivum gehennæ sarium Legis c. 7 : « Desiderium peccandi quod continetur intra suam activitatem seu » non exstinguitur nisi tontrario desiderio efficaciam immediatam ; sed ad excluden­ » recte faciendi, ubi fides per dilectionem dum quæ excedunt suam efficaciam imme­ » operatur. » Ergo. diatam, quærit adminicula necessaria et ad 71. ad primos textus, S. Augustinum el illa efficaciter movet. Porro ad excludendum alios Patres loqui de metu vel inefficaci, peccatum habituale et justificationem con­ vel serviliter servili, vel de metu pœnæ sequendam, non sufficit excludi volunta­ temporalis, vel intelligere de complacentia tem peccandi, sed insuper requiritur odio peccati ex parte appetitus sensitivi, non haberi peccatum ut est malum cl offensa voluntatis. Ad ultimum textum. Vel S. Dei, ut dicemus infra; quod fieri non po­ Augustinus loquiiur de exclusione deside­ test sine saltem eju> amore benevolo , ct rii peccandi contraria el non solum priva­ ideo metus efficax gehennæ movet peccato­ tiva, ut explicui in prænotaminibus ; vel rem ad hunc amorem et ad sacramentum. per charitatem et dilectionem intelligit bo­ At excludere actualem voluntatem seu af­ nam voluntatem seu quemlibet pium vo­ fectum peccati, etiam utest offensa Dei, im­ luntatis affectum erga bonum, ut ipsi fre­ mediate et se solo potest limor, absque ali- quens est : qui vero fugit peccatum metu cujus amoris. Dei adminiculo ; quia ex mera pœnæ habet bonam voluntatem. Posset indifferentia erga aliquem absque ullo ejus etiam dici quod S. Aug. loquatur de eo amore possum deponere voluntatem ipsum quod communius accidit ; sicenim quidam ulterius offendendi. maxime si sciam hanc ex ipsis adversariis ipsum interpretantur. Obj. 2°. Quæ fiunt ex metu sunt invo­ voluntatem esse mihi nocivam : sicut ergo metus efficax patibuli se solo absque alte- luntaria secundum quid : ergo qui dolet de riusadminiculo excluderet voluntatem pec­ peccato ex metu, retinet affectum ad pec­ candi, si voluntas patibulo puniretur; ita catum. Λ. D. ant. Quæ fiunt ex metu sunt in­ metus inferni se solo excludit voluntatem furandi, quia ista voluntas inferni poena voluntaria secundum quid , si istud invo­ punitur. Et mirum sane foret exsolaconsi­ luntarium non sit inductivum mali quod deratione turpitudinis peccati posse deponi timetur, C. si sil inductivum mali quod ti­ voluntatem ipsum iterandi, quod mihi cer­ metur. N. lloc ipso enim quo supponitur tum videtur, et non posse ex considera­ metus efficax, debet tollere omne inducti­ vum mali quod timetur, et quia involuntione supplicii œterni. Tandem vel ille affectus latitans, ista vo­ tarietas in fuga peccati, seu affectus ad luntas conditionata est peccatum, vel non.· illud est inductivus gehennæ, metus effi­ si non sit peccatum , est imperlinens ad cax gehennæ debet illum excludere : sicut propositum; >i sit peccatum, vel illud ex­ si affectus quem habet mercator ad mer­ cludit metus, vel dicendum quod homo fu­ ces , seu involuntarium quod habet ad ea­ giens peccatum metu inferni continuo pec­ rum projectionem isset causa naufragii, metus naufrag i siesser efficax . ipsum in­ cet, quod est absurdum. duceret, non tantum ad projiciendas mer­ Solvuntur objectione*. ces, sed etiam ad deponendum allectum ad Obj. 1°. S. Aug. in pluribus locis docet illas, consequenter ad tollendum involun­ I’ timorem nullatenus excludere volunta­ tarium in carum projectione. Inst. 1°. S. Th. 1 2, et cum eo tem peccandi : sic Epist. 444: « Inaniter putat >e victorem peccati qui timore non theologi docent generaliter et suie DISSERT IV ART. VII tione, ea quæ fiunt ex metu esse mixta ex nam, hanc voluntatem deponit; deuti îS voluntario ct involuntario. Ergo male nos voluntas conditionata non projiciendi merab hac generali doctrina excipimus. ces, si non immineret naufragium, esset B. D. ani. S. Th. docet generaliter et inductiva naufragii, eam deponeret mer­ sine exceptione, ea quæ fiunt ex metu esse cator, non deponit vero quia >cit inde non mixta ex voluntario et involuntario, lo­ causari naufragium. quendo formaliler de metu quantum ex vi Inst. 5°. Si non esset infernus, non (to­ sua et prout incutitur a causa cxtrinseca, leret : ergo habet voluntatem non dolendi, C. loquendo de metu per accidens et ra­ si non esset infernus. tione materiæ, quando nempe contingit B. D. ant. Si non esset infernus, non quod mea voluntas seu involuntarietas est dolorct ex metu inferni, C. ex alio molivo, causa pœnæ quam timeo, N. Tunc enim N. Saltem posset dolore ex alio molivo; licet attenta præcise ratione metus conser­ qui enim dolet de peccatis ex metu inferni, vassem affectum ad peccatum, et inde or­ non excludit alia motiva, nec facit autfatam involuntariefalein in eo relinquendo, cerc potest hanc comparationem : Nolo do tamen quia ipse affectus ad peccatum, seu Iere de peccatis propter Dei amorem, sed involuntarietas in i Ilo relinquendo, est fun­ tantum propter metum inferni ; id namque damentum et causa justæ pœnæ quam ti­ foret inordinatum et peccaminosuin ; sed meo: ideo per accidens et ratione materiæ, dolet propter infernum abstrahendo ab alio metus mutat hunc affectum et tollit hanc motivo dolendi, quo quidem forte movere­ tur, forte non ; sed sicut non est laude di­ involuntarietatcm. Insuper istud generale principium , sci­ gnus propter bonum actum quem forte eli­ licet ea quæ fiunt ex metu esse mixta ex ceret; ita nec vituperio dignus propter ma­ voluntario et involuntario, intelligitur dun- lum actum quem forte eliceret. Huic quæstioni diutius non immoror; taxat quando in agente ex metu re|>eritur affectus ad id quod ex metu dimittitur, ut quia, ut jam monui, nihil confert ad prin­ in projiciente merces metu naufragii. At cipalem quæstionem de sufficientia attri­ non est necesse quod in omni agente ex tionis secundum nostram sententiam mei metu reperiatur affectus ad id quod ex me­ stabiliendam; ineaquesum opinione,quod tu dimittitur : sic in eo qui ex impetu iræ negantes efficaciam timoris ad excluden­ occidit hominem , aliunde sibi charum , dam voluntatem peccandi, loquantur de transacta ira, nullus remanet affectus ad exclusione contraria, non privativa tan· hoc peocatum, de quo dolet ex metu in­ tum, sensu superius explicato. ferni. Sic in viris sanctissimis qui metu ge­ ARTICULUS VII. hennæ abstinent a peccato, inter quos de S. Hieronymo hæc referuntur verba : « Ille Utrum ad justificationem cum sacra­ mento sufficiat attritio pure formido­ » igitur ego qui ob gehennæ metum tali me losa, an e contra requiratur aliquis » carcere ( vasta solitudine, quæ exusta soDei amor et qualis? » lis ardoribus, horridum monachis præbet » habitaculum ), ipse damnaveram , scor§ 1. — Prtrnotamina ex S. Thoma. » pionum tantum socius et ferarum , » ne­ Observandum reum eruditissimo ma­ mo dicet remanere affectum ad peccatum, gistro nostro 1». Hcnncguicr in suo opus­ et abstinentiam a peccato esse mixtam cx culo De absolutione sacramentali, du­ voluntario et involuntario. plicem attendi posse in nobis erga Deum Inst. 2°. Qui dolet de peccato cx metu amorem, scilicet amorem concupiscenti® gehennæ, habet hanc voluntatem conditio- quo volumus Deum nobis bonum ejusque natam: Non dolerem, seu peccarem, si non bcatitudinem nobis appetimus,-et amorem esset infernus ; sicut mercator projiciens amicitiæ quo Deo bonum ejusque beatilumerces metu naufragii habet hanc volun­ dineinet perfectionem volumus. Hic iterum tatem conditionatam : Non projicerem,si est duplex, unus secundum quid et inchoa­ non immineret naufragium. Ergo. tus, alter simplex ct absolutus. Primus di­ B. iV. ant. Cum enim sciat hanc volun­ citur benevolentis simplicfs, alter benevo­ tatem esse peccatum et inductivam gehen- lenti® amicabitis. Neque enim idem sunt, WE, iioc ipso quo metuit efficaciter gehen­ ut pler.que existimant, benevolentia «X 910 UTRUM Λ0 JUST1FIC. CUM SACRAMENTO, etc. imicitia, /eu charitas : benevolentia est al- i tenus principium seu effectus, nam ex eo quod alieni volumus bonum, disponimur ut ipsum amemus et ad ipsum amicitiam habeamus ; inde etiam quod aliquem ame­ mus, el ad ipsum amicitiam habeamus, Iit ut ipsi bonum velimus : unde S. Th. 2 2, q. 27, art. 2, ad 1, dici*, quod cum philo­ sophus delinit amare, quod est velle alicui bonum, « definiat amorem non ponens to­ rtam rationem ipsius, sed aliquid ad ejus «rationem pertinens, in quo maxime ma­ nifestatur dilectionis affectus.» Est igitur hoc discrimen secundum I). Th. inter benevolentiam et amorem amiciliæ, quod benevolentia sit simplex actus voluntatis, quo volumus alicui limium sine reclamatione ex parte ejus, ut dum vide­ mus duos pugiles in certamine aliunde nobis ignotos, quorum unum vellemus vincere; est exemplum S. Thomæ loco ci­ tato : amor autem seu amicitia addit bene­ volentia; redamationein, seu unionem af­ fectuum ad invicem; amicus enim est ami­ co amicus, ut fert commune adagium. Pla­ cet verba S. Doctoris referre loco citato in corpore articuli, ubi inquirens utrum ama­ re, prout est actus charilatis (quam paulo ante definierat esse amicitiam, ut dicam modo), sit idem quod benevolentia, sic respondet : « Dicendum quod benevolen» tia proprie dicitur actus voluntatis, quo » alteri bonum volumus. Hic autem volun» tatis actus differt ab actuali amore, tam > secundum quod est in appetitu sensitivo, » quam etiam secundum quod est in appe­ titu intellectivo, quod est voluntas. » Tum paucis interjectis prosequitur : « Amor » (seu amicitia) importat quamdam unio» nem secundum affectum amantis adama»lum, in quantum scilicet amans æslimal « amatum quodam modo, ut unum sibi vel • ad se pertinens, et sic movetur in ipsum; »sed benevolentia est simplex actus v ο­ ι Imitatis, quo volumus alicui bonum, » etiam non præsupposita prædicta unione » affectus ad ipsum sic ergo in dilectione • secundum Mod est actus charilatis ( hoc .« est amicitiæ, ut mox dicam), includitur aliqua benevolentia; sed dilectio, sive • amor addit unionem affectus, el propter » hoc philosophus dicit ibidem quod be» ncvolcntia sit principium amicitiæ. » Unde vulgo a theologis assignantur 1res 311 conditiones requisitae ad amicitiam : pri­ ma, quod sitarnor benevolenti®, non con­ cupiscentiae; secunda, quod sit mutuus tertia, quod fundetur in aliqua commun? catione, sive honorum , sive secretorum etc., inter amicos : sicque benevolentia et amicitia conveniunt in nrima conditione, differunt in secunda et venia. Observandum 2° cum eodem ex eodem S. Th. 2 2, q. 23, a. 1, chartialem esse es­ sentialiter amicitiam hominis ad Deum, quæ sententia est communior theologorum; verba sunt S. Doctoris in corpore articuli « Dicendum quod secundum philosophum » in 8 Ethic, non quilibet amor habet ra» tionem amicitiæ, sed amor qui est bene» volentia, quando scilicet amamus ali» «piem ut ei bonum velimus... sed nec » benevolentia sufficit ad rationem amici» tiæ, sed requiritur quædam mutua ama» tio, quia amicus est amico amicus. Talis » autem mutua benevolentia fundatur su» peraliquacommunicalione. Cum ergo sit » aliqua communicatio hominis ad Deum » secundum quod nobis suam beatitudi» nem communicat (hic quidem in jure et » spe per gratiam, in patria autem per glo» riain ), super hanc communicationem » oportet aliquam amicitiam fundari, de » qua quidem communicatione dicitur ad » Cor. 1 : Fidelis Deus per quem vocati » estis in societatem Filii ejus. Ainorau» tem super hanc communicationem fun» datus est charitas : unde manifestum est » quod charitas amicitia quædam est ho » minis ad Deum. » Itaque ut aliquis amor sit charitas, eae­ dem omnino requiruntur conditiones quae requiruntur ad amicitiam ; prima, quod sit amor benevolentiæ; secunda, quod sit mu­ tuus, id est, quod ex parte Dei sit etiam aliquis amor benevolentia; erga hominem; tertia, quod amor ille mutuus fundetur in communicatione heatitudinis, in quantum amor charilatis in Deo, cum sit supernaturalis el fecundus, producit in nobis gra liam quæ est participatio divintt natura», et qua constituimur filii Dei atque ejus beatitudinis haeredes. e Hinc colliges charitatem seu ch&rivjtis actum pro objecto formali respicere Deum, ferrique in ipsum non quomodocumque consideratum ei ut in se tantum absoluto bonus est, sed ut est nobis amicus, seu ut -- .· 3· I DISSERT. VI. ART. VII 343 redamans nos, ut nobis unitus, seque per duplicative sumuntur, sed conditional! beatitudinem scilicet per gloriam et gra­ tantum. Hæc prælaudatus theologus, qua tiam nobis communicans : non quod com­ vix immutata retuli, quia vixootuil meliui municatio illa seu unio et redamatio sit dici. ratio diligendi Deum, ipsi que bonum vo­ Scio quidem quosdam recenliores Tholendi, sed quod sit modificatio seu condi­ mistas paulo aliter distinguere inter bene· tio sine qua actus benevolentiæ quo Deo volentiam et cbaritatero ' dicunt enim ac­ secundum se et propter se, seu intuitu sui tum benevolentiae differre ab actu charitatis, et non nostri volumus bonum, non est ac­ quod actus benevolentiae sit affectivus tan­ tus amicitiæ seu charitatis, nec Deus ami­ tum ct inefficax; actus autem charitatisef­ citiæ objectum : sicut Deus non visus et fectivus, efficax et totius legis adimpletivih nobis veritates revelans est nostræ fidei I nequetamenhosactusintersedifferretanobjectum; non quod esse non visum sit ra- tum accidentaliter penes magis et minu­ tio assentiendi Deo per fidem, sed quod intensum, sed etiam essentialiter rationi disil conditio sine qua assensus noster non versi modi quo idem objectum attingunt; esset fidei, nec Deus revelans objectum fi- sicut, inquiunt, contingit in peccato mordei. Quod et exemplis ab aliis rebus de- tali et veniali. Neque enim concedunt quod sumptis manifestum fieri potest : sic bo- actus inefficax idem essentialiter manens num nisi apprehensum non diligitur ; ignis possit fieri efficax, sicut efficax idem essennisi applicatus non comburit; forma, nisi lialiter manens potest fieri magis eflicax; uniatur, totum non constituit : non quod I sed quod adveniente efficaci inefficax apprehensio sit bono ratio formalis et mo­ transit, sicut simplex velleitas seu compla­ tiva ut diligatur; igni applicatio, vis ut centia transit adveniente voluntate abso­ comburat; formæ unio, ratio formalis ut luta , quæ a simplici velleitate esscntialitei lotum constituat : sed quod apprehensio, distinguitur. Equidem non inficias ibo actum charita­ applicatio et unio sint conditiones sine quibus nec ratio boni diligitur, nec virtus tis esse efficacem, et actum inefficacem pos­ ignis comburit, nec formæ entilas totum se essentialiter distingui ab efficaci. At constituit. Sic ergo quamvis Deus a seipso, quantumvis sit noster erga Deum amor ef­ hoc est, ab excellentia et bonitate propria ficax, si ibi sistas et non supponas Deum liabeat quod per charitatis et amicitiae ac­ redamantem , atque se nobis per gratiam tum diligatur; non tamen per charitatis, communicantem, habes tantum amorem sed per nudum benevolentiae actum attin­ benevolentiæ, non amorem charitatisseu gitur, si antecedenler ad sui per gratiam amicitiæ, quippe quæ juxta S. Thomam vel gloriam communicationem, ipsi bonum fundatur in unione affectuum et commu­ appetitur, ut tam in divinis quam in hu­ nicatione mutua. Si dicas. Hoc ipso quo manis sit absolute et universaliter verum, amor hominis erga Deum est efficax, Deus nullum sine communicatione dari actum hominem redamat : sit ita ; sed ex illa redamatione et non ex efficacia actus nostri amicitiæ secus benevolentiæ. Quando itaque dicitur, Deus ut seipsum repetenda est distinctio formalis inter be­ communicans, ut spiritualiter convivens, nevolentiam et charitatem. Haerendum ita­ ut amicus, ut unitus, etc., est objectum cha­ que arbitror principiis positis ex Angelico ritatis; lyut non denotat id undehabetDeus doclore. Sunt etiam quidam qui scrupulose refu­ quod sit amicitiæ et charitatis objectum, «ed conditionem sine qua non est chari- giunt vocare actum benevolentiæ amorem; latis objectum : sicut cum dicitur, ignis sed de nomine non litigamus edicatur sim­ ni applicatus comburit, bonum ut appre­ pliciter actus benevolentiæ, perinde est no­ hensum diligitur, forma ut unita totum bis qui per amorem benevolentiæ non inconstituit, 'Deo ut visa creditur; ly ut telligimus nisi simplicem actum voluntati» in istis non important causam aut ratio­ quo volumus bonum Deo nundum reda­ nem formalem ob quam prædicatuin de manti, nec se per gratiam aut gloriam ad­ subjecto dicitur, sed modificationem illius huc communicanti. seu conditionem sine qua non ; adeoque, Circa quæstioncm propositam in üîulo, proprie loquendo, nec specificative nec re- multiplex est theologorum opinio. Quidam UTRUM AD JUST1F1C CUM SACRAMENTO, etc. 311 rolont ad justificationem cum sacramento I non satis attendentes ad distinctionem in­ sufficere attritionem pure formidolosam; ter utrumqueactum quam ponit S. Thomas, alii requirunt amorem spei seu concupis­ ut vidimus $ præcedenli. Sed quidquid sit. Dico. In attritione salutari et sufficiente centi®. Sed hi non multum distant a pri­ nis inter quos pauci sunt qui excludunt ad justificationem cum sacramento, non amorem concupiscenti® ; alii requirunt requiritur aliquis acta» charitatis, quamamorem benevolentiæ, alii amorem cha­ tumvis debilis et rernisens. Prob. Ad attritionem qu® cum sacra­ ritatis. Ante resolutionem, praemittendum cen­ mento justificationi sufficiat, non requinseo Alexandrum VII, in decreto, S. Inqui- tur actus qui ante realem sacramenti sus­ sit.dato feria Vmati 1667, in virtute S.obe- ceptionem habeat infaillibiliter annexam dientiæ et sub pœna excommunicationis gratiam justificantem atqui actus char ta­ latæsententiæ praecepisse, « Ut nemo audeat tis , quantumvis debilis et remissus, habet » alicujus censurae scholastice, alteriusve in- infaillibiliter annexam gratiam justifican­ » juri® aut contumeliae nota, taxare alterii- tem ante realem susceptionem sacramenti: ■ tram sententiam, sive negantem necessi- ergo. Maj. patet ex his qu® modo diceba­ ■ tatem aliqualis dilectionis Dei in praefata mus de charitate habituali, ct admittitur » attritione ex metu gehennæ concepta, ab adversariis, praesertim quia alioquin sa­ » quæ hodie inter scholasticos communior cramentum pœnilentiæ nunquam causaret » videtur; sive asserentem diet® dilectionis id ad quod causandum est per se primo » necessitatem, donec ab hac S. Sede fuerit institutum , scilicet remissionem peccato­ » aliquid in hac re definitum. » Dicit De­ rum , est enim sacramentum mortuorum, cretum, quæ hodie, id est anno 1667, vi­ sed semper causatum supponeret. Prob. detur communior, quod non puto nunc inin. 1° Actus charitatis, quantumvis de­ bilis et remissus , est actus amicitiæ erga posse dici. Deum, ut diximus $ præcedenti; conse­ J II. — Rejicitur amor charitatit. quenter habet omnes conditiones seu Non est modo quæstio de charitate habi­ proprietates amicitiæ, scilicet fertur in tuali; quamvis enim Magister Sententiarum Deum ut amicum , ut redamantem , ut no­ et quidam antiqui olim censuerint pecca­ bis unitum, seque nobis communicantem torem semper justificari per contritionem per beatitudinem in spe vel in re : atqui gratia ct charitate habituali formatam, hæc non habentur nisi per gratiam sanctifi­ priusquam susciperet secramentum, ideo­ cantem qua constituimur participes divinæ que sacramentum non reconciliare Deo , naturæ, amici Dei, filii et hæredes : ergo. » ritatis; movetur autem liberum arbistatim ac subito post absolutionem moria­ « trium in Deum, ad hoc quod ei se subjitur; justificabitur secundum nos, conse­ » ciat : unde etiam concurrit actus amoris quenter salvabitur ; nunquam tamen adim u filialis ( qui est a charitate ) el actus huplevit præceptum charitatis , cum totam » militatis. » vitam in impietate duxerit: atqui hoc vi­ Si dicas pœnitentes plerumque, saltem detur absurdum : ergo. rudes, ignorare quid sit gratia sanctificans, Respondent quidam non esse inconve­ quid charitas habitualis : ergo dici non po­ niens talem hominem salvari, quia impos­ test quod actu libero illas suscipiant, aut sibile tunc ipsi redditur adimpletio man­ in eis consentiant. dati; male quidem fecit non adimplendo H. Quod licet pœnitentes non cognos­ prius, sed ipsum talis peccati, ut supponi­ cant explicite naturam gratiæ et charitatis, tur, pœnituit. sciunt tamen in ipsa justificatione, opera­ Respondent alii ctmelius, ex D. Th. in 2, tione divina fieri aliquid in eis quo intrin­ d. 28, q. 1, art. 5, præceptum dilectionis sece mutantur ct fiunt justi, sancti ct amici, sufficienter impleri, ut quis ab ejus trans­ cum antea essent peccatores, injusti et gressione mortali excusetur per amorem inimici; in id autem voluntarie consen­ Dei benevolum super omnia : quo actu di­ tiunt, et hoc sufficit. ligunt et diligere debent Deum omnes ca­ $111. — aisseritur necessitas amoris benevoli techumeni et pœnitentes, ut docet Trid. in attritione. sess. 6, cap. 6, requirens ut Deum (ari­ guam omnis justitia fontem diligere in­ Dico. Ad justificationem cum sacra­ cipiant. mento pœnitentiæ consequendam, non suf­ Bcspondeo 5° etiam ipsum peccatorem ficit attritio ex metu concepta etiam cum in instanti justificationis non solum reci­ amore spei seu concupiscenti», sed requi­ pere gratiam etcharitatem habitualem, sed ritur amor Dei benevolus. etiam elicere actum charitatis; quia gratia Prob. 1° ex concilio Trid. sess. 6, cap. sanctificans cum charitate habituali non 6, ubi agit de poenitentia necessaria ad ipsi infunditur modo quasi mortuo, sed baptismum in adultis. Hæcsunt ejus verba : eam actu voluntario et libero recipit, et in « Disponuntur ad ipsam justitiam dum ea 810 U (5h I>» DISSERT. IV- ART. Vil » citati divina gratia.... libere moventur se Snares, attritionis fonnidolosæaswhw, « in Deum , credentes vera esse quæ divi- in 5 p. D. Thom. disp. 4, sect. 8, dicit·. » nilus revelata et promissa sunt.... et « Diligere Denin nt omnis justitiæ fonttnj, « dum peccatores se esse intelligentes, di- » non est diligere amore concupiscent», « vinæ justitiæ timore quo utiliter concu- « sed est diligere Deum ut auctorem grati», » tiuntur, ad considerandam Dei miseri- » quomodo charitas diligit ipsum. - Et Tu.· > cordiam se convertendo, in spem eri— nerus, alter formidolosæ attritionis as.-»· » guntur, fidentes Deum sibi profiter Chris- tor, tom..i, disp. 6, q. 2, dub. 4, nnm.W, » turn propitium fore, ilhimque tanquam dicit quod hæc sit communis mens eltn jgB » omnis justitiæ fontem diligere incipiunt, tentia doctorum, Dicunt 2°, concilium debereintelligin<< >< ac propterea moventur adversus peccata U per odium aliquod et detestationem, hoc de actuali dilectione, sed de principio«· est, per eam pœnitentiam quam ante trinseco dilectionis, quod est propositus υ baptismum agi oportet. » Quibus verbis I servandi mandata. Sed contra 1°. Conciliumexigitdilectio concilium requirit tres conditiones ad pœ­ nitentiam quæ agi debet ante baptismum , nem distinctam a proposito, siquidem ur­ scilicet fidem cui conjungitur timor, spem bis citatis immediate subjungat : <■ Deniqo* et inchoatam dilectionem : atqui non mi­ » dum proponunt suscipere baptismum, nor , imo major requiritur pœnitentia ad >» inchoare novam vitam et servare divita sacramentum pœnitentiæ quam ad baptis­ » mandata. » Imo ex dilectione conciliumdo ducit propositum; postquam enim statui mum : ergo. In omne latus se vertunt adversarii ut necessitatem dilectionis, dicit : "Acprop· huic argumento satisfaciant. Dicunt 1°, con­ » terea moventur adversus peccata per cilium esse intelligendum de amore spei » odium aliquod... proponunt servare nicU» data. » Sicut enim ex dilectione Dei oritur seu concupiscentiæ. Sed contra 1°. Concilium requirit amo­ odium peccati, sic ex odio peccati nascitur rem distinctum a spe : ergo distinctum ab propositum non amplius peccandi. 2'Qu amore concupiscentiæ seu spei; spes enim habet solum voluntatem aliquid faciendi*; necessario præsupponit amorem concupis­ nondum facit, nonnisi admodum impropncentiæ et in eo fundatur : unde Auctor 1 dicilnr quod ilhid incipiat facere; nemoenit 2, q. 40, art. 7 : « Nec est spes, inquit, nisi dicit quod is qui mane habet propositum » de bono desiderato et amato.»Et q.62, a. ambulandi a meridie, jam incipiat ambula­ re ; nefas est autem hujusmodi improprias 4, ad 5: «Spes respicit duo, unum quidem » sicut principale objectum, scilicet bonum locutiones tribuere S. synodo, quæ inoro u quod speratur; et respectu hujus semper nibus accuratam et præcisam terminorum » amor præccdit spem, nunquam enimspe- significationem sectatur. 5° Nemo est suffi­ » ratur aliquod bonum nisi desideratum cienter dispositus ad gratiam in sacramenti » et amatum.» 2° Diligere Deum tanquam consequendam , quamdiu manet conver­ omnis justitiæ fontem , ut loquitur conci­ sus ari creaturam tanquam ad finem ulti­ lium , non est ipsum diligere amore concu­ mum; in hoc enim sita est tota peccati in­ piscentiæ , sed amore benevolentiae; est ordinatio et malitia : atqui simplex pro­ enim ipsum diligere tanquam primitivam positum servandi mandata et diligendi et fontalem justitiam a quo omnis æquilas, Deum , non tollit conversionem sive actua­ rectitudo et justitia profluit, sicque est ip­ lem sive virtualem peccatoris ad creatu­ sum amare ut finem ultimum ; quia, ut com­ ram tanquam ad finem ultimum; non enim muniter docent theologi post S. Thomam, sunt actus incompossibiles propositum seu sic se habet linis ultimu- in moralibus, si­ desiderium diligendi Deum ipsumque pncut primum principium indemonstrabile ferendi omnibus suo tempore seu in futuro, in speculativis : sicut ergo a primo principio et ipsum non diligere de facto, atque ipsi provenit omnis certa veritatis cognitio, ita de facto et in præscnli creaturam præferre a fine ultimo profluit omnis justitiæ , æqui- necesse est ergo quod aclr præferat Deum tatis et rectitudinis ratio; diligere autem omnibus et de facto ip-um habeat profine Domi, nl finem ultimum pertinet ad beuevo ultimo, quod est actualis amor et non sim­ k'iiu.iiu. non ad concupiscendam. Unde ip- . plex propositum amandi UTRUM AD JUSTIEIC. CUM SACRAMENTO, etc. 3Π Dicunt 5β. Concilium loqui dc disposi­ baptismi est necessaria ; sicut dum conci­ tione congrua tantum non necessaria, si­ lium cap. 14 ejusdem sess. 6 dicit, in pœ­ quidem inter dispositiones referat divinae nitentia hominis lapsi post baptismum justitiæ timorem, sine quo tamen potest «contineri non modo cessationem à peccaobtineri in sacramento justificatio hominis. » lis ct eorum detestationem........ verum Sca contra 1» Hanc responsionem plane » etiam eorumdem sacramentalem confcsevertunt verb·* concilii ; cum post recensi ■ » sionem, saltem in voir, et suo tempre Lun fidem, timorem, spem, dilectionem et » faciendam, » intelbgitde pœnitentia ex­ odium peccati ut dispositiones, addit : tra sacramentum necessaria et justificante, • Hoc e-t per eam pœnitentiam quam ante quando ipsum sacramentum re frequenlan baptismum agi oportet: » quæ vox, opor­ non potest. Sed contra. Concilium loqui de pœni­ tet,indubie importat necessitatem, sicut cum dicit duabus lineis infra ex Apost. : tentia justificante cum sacramento, constat Accedenlem ad Deum oportet credere 1°exco quod usurpet hæc S. Petri verba quia est : incredibile namque est qiiod Act. 2: Poenitentiam agile et baptizetur intra duas lineas camdem vocem diverso unusquisque vestrum in remissionem pec­ sensu usurpaverit. 2° Juxta Pallavicinum catorum : quibus verbis manifeste signi­ I. 8 Hist. cap. 25, actus amoris huic capiti 6 ficat se intelligere de justificatione seu re­ sessionis sextæ insertus est a Patribus tan- missione peccatorum in actuali susceptione quain necessarius, ut fruciuo-a esset pœ­ baptismi. 2° Quia cap. 7 seq. dicit, causam nitentia : « \ istim est, inquit eminentissi- instrumentaient justificationis quæ conse­ mus historicus, cum fide et spe jungere quitur dispositiones de quibus egerat cap. G » aliquem dilectionis actum, quia si pœni­ praecedenti, esse baptismum: < Hancdistentia tota esset ex timore sine amore » positionem , inquit, seu præparationem » justitiæ, et dolor esset propter pœnam » justificatio ipsa consequitur... Hujusjus» tantum et non propter Dei ofiensam,in- » liiicationis causæ sunt, finalis quidem j fructuosa esset.» Ad id quod additur de » gloria Dei et Christi ac vita æterna , effitimore./t.concilimn respexi se ad consue­ » ciens vero misericors Deus...... meritoria tum modum justificationis, juxta quem ti­ » autem, dilectissimus unigenitus suu-Domor est. necessarius ; dum enim annuntia­ » minus noster Jesus Christus......instrutur fides adultis non baptizatis, solent ante » mentalis item sacramentum baptismi. » omnia conculi metu suppliciorum inferni : Ergo de justificatione in ipsa actuali sus­ unde probavimus supra ex I). Th. timorem ceptione baptismi loquitur. esse principium pœnitentiæ yid primam probationem, P. pœniten­ Dicunt 4°, concilium agere de pœniten­ tiam necessariam ad justificationem in ipso tia justificante extra sacramentum et non sacramento baptismi non esse sacramenta­ cum sacramento. Idque probant 1° quia lem, eo sensu quo pœnitentia in baptizatis alioquin hæc pœnitentia foret sacramenta- lapsis est sacramentalis , quia hæc est pars lis, sicut pœnitentia requisita ad sacramen­ sacramenti, non illa ; et in hoc voluit con­ tum pœnitentiæ; quod est contra mentem cilium diversificari illas pœnitentias : est concilii, teste cardinali Palla vicino I. 8, tamen sacramentalis hoc sensu, quod sit cap. 15, ubi ait, «fuisse consulto posita necessaria dispositio ad fructuose susci­ *hæc verba, quam ante baptismum agi piendum sacramentum. • oportet, ad divcrsilicandam hanc pœniJd secundam probationem, jV. conseq tcnliain ab illi quæ requiritur in homine Dum enim concilium dicit pœnitentiam ho­ “baptizato, et de qua discurritur in ca minis lapsi includere peccatorum sacra• none (capite) 14. 2° Quia concilium inter dis­ ct suo tempore faciendam, manifeste his positiones requisitas ad illam poeniten­ v< i bis, suo tempore /acnmdazn, significat tiam ante baptismum, recenset votum 'C sumere confessionem in voto, prout baptismi : Denique, inquit, dum propo- distinguitur contra confessionem iu re, se­ r.unt suscipere baptismum; pœnitentia que agere de pœnitentia extra-acr.imeutaii. silkm quæ includit votum baptismi, ca At nihil simile profert, dum de pœnitentU uun est quæ in ipsa actuali susceptione requisita ad baptismum loquitur; hcc enim «It 0' DISSERT. IV. ART. Vil. verba. dum proponunt suscipere baptis­ mum, obvio et naturali sensu intelliguntur de proposito quod praecedere debet in eo qui se ad baptismum re suscipiendum reipsa disponit. Dicunt denique. Esto concilium requi­ rat aliquem amorem benevolum ad bap­ tismum, tamen cum sess. 14 refert disposi­ tiones ad sacramentum pœnitentiæ,non meminitalicujusdilectionis, quamvis inproœmio dicat se dc illo sacramento traditurum exactiorem et pleniorem definitionem. Sed contra. 1° Non minorem , imo ma­ jorem requiri dispositionem ad sacramen­ tum pœnitentiæ quam ad sacramentum baptismi, omnibus pervium est. Non enim major est efficacia pœnitentiæ quam bap­ tismi, imo minor : non minora sunt pec­ cata post baptismum quam ante, imo ma­ jora , et ideo major obligatio amandi. Denique, juxta SS. Patres et theologos, pœnitentia est secundus et laboriosus bap­ tismus : cur autem concilium non meminit initialis dilectionis, agens de pœnitentia? I Ratio in promptu est, inquit illustrissimus etdoctissimusBossuetius,quiasemeldixisse sufficit; quæ enim dixit concilium de dis­ positionibus ad baptismum, eas esse voluit communes utrique sacramento baptismi et pœnitentiæ. Neque id gratis dicitur, sed constat ex ipso sess. 14 prooemio, ubi sic habetur .· « Quamvis in decreto de justifi» cationemiultus fuerit de pœnitentiæ sa» cramento, propter locorum cognationem, » necessaria quadam ratione sermo inter» positus ; tanta nihilominus circa illud » nostra hac ætate diversorum errorum est « multitudo, ut non parum publicae utilitati » contulerit de ea exactiorem et pleniorem » definitionem tradidisse. >» Ubi vides de­ cretum de justificatione esse utrique sacra­ mento commune , et exactiorem el plenio­ rem tractationem de pœnitentia, quam ibi proponit synodus, spectare errores tunc grassantes. Et hæc adeo sunt vera , ut dum concilium , cap. 2 hujus sess. 14, ex pro­ fesso agit de differentia sacramenti pœnitenlice et baptismi nullum discrimen , quoad dispositiones utrique necessarias, statuat. 2° Esto non meminerit explicite m isto decreto sess. 14 amoris requisiti ad ' sacramentum pœnitentiæ. meminit tamen implicite , ut mox patebit. Prob. 2° conclusio. Nulla attritio est I sufficiens ad justificationem cui> sacrimento consequendam, nisi sit dolor a odium peccati ut est malum et offensa Du t atqui non potest esse dolor el odium petcati ut est malum et offensa Dei sine arnnrt Dei benevolo : ergo. Minor est certa; quia, ut jam dixi, odium alicujus nufi nascitur ex amore boni oppositi : sic odi I mortem, quia diligo vitam; doleodeuw Petri, quia amo bonum illius. Unde auc­ tor 2 2, q. 25, ari. 6, ad 2, Ejusdem ra­ tionis est, inquit, odire malum alicujui el diligere bonum ejus; quod repetit ibid, q. 54 , art. 4. Tota ergo difficultas est in majori, qu» probatur 1° ex S. Th. qui 5 p. q. 85, a.2 et 5 , et q. 86, art. 5, diserte docet, ad rationem veræ pœnitentiæ requiri quothit de peccato ut est contra Deum super omnia dilectum, et ejus offensa ; atqui adjuslifiationem sive cum sacramento, sive sine sacra­ mento , requiritur vera pœnitentia : ergo. Prob. 2° eadem prima maj. Nulla est attritio sufficiens ad justificationem cum sacramento, nisi sit de peccato ut peccatum est formaliter : atqui peccatum fonnaliter ut peccatum, est malum et offensa Dei: ergo. Min. videtur certa, tum ex D. Tb. 1 2, q. 71, a. 6, ad 5 , dicente : « A tlieo» logis consideratur peccatum præcipuese» eundum quod est offensa contra Deum ;a » philosopho autem morali, secundum quod n contrariaiui rationi : et ideo S. Augus» tinus convenientius definit peccatum ex » hoc quod est contra legem æternam, quam >» ex hoc quod est contra rationem : » tum ratione ; quia posita ratione offensæDei,et quovis alio per rationem præciso, habetur theologice peccatum ; ea autem ratione præcisa, et quavis alia posita, ut quod sil nocivum peccatori, contrarium rationi,etc. non habetur peccatum theologice, sed ha­ bentur tantum ejus proprietates et effectus. Prob. itaque maj. Vera pœnitentia, scu contritio ut sic, prout est genus commune ad contritionem perfectam et imperfectam, definitur communiter a theologis et aTrid. sess. 14, cap. 4, Animi dolor et delesla lio de peccato , quod proinde convenit contritioni imperfects, quia species parti cipat rationem generis : unde Tridentinum ibid, dicit quod hæc contritic communis quam definit, sit quovis tempore necessa­ ria , adeoque etiam cum sacramento : at- UTRUM AD JUSTIFIC. CUM SACRAMENTO, etc. qui ist» definitio et a theologus et a Trid. tradita, debet intelligi de peccato forma­ liter ut peccatum est ; tum quia alioquin dictio concilii et definitionis communiter tradita, foret impropria, materialis et per accidens : sicut si dicerem : Sapidum vi­ detur, et coloratum gustatur; quod dici non potest de concilio, nec de definitione communiter tradita : tum quia, juxta regu­ lam dialectices ab omnibus receptam, ter­ minus significans actum animi interiorem, applicat suum proprium conceptum, seu propriam actionem supra significatum forraaleterminicuijungilur, nisi aliquid obstet in sermone, quod manifeste trahat ad ma­ teriale. Sic cum David dicebat : Iniquos odio habui, id est, formaliter ut iniquos; sic cum dico : Cognosco venianlem, id est, formali ter sub ratione venientis : ergo cum dico : Doleo de peccato, intelligilur de peccato formaliter ut peccatum est. Sup. q. 3 a. 1. ad 4— Confirmatur ex hoc inconcusso principio D. Thomæ : « Quantitas displicentiæ, inquit, de aliqua «re debet esse secundum quantitatem ma» liliæ ipsius ; malitia autem in culpa mor» tali mensuratur ex eo in quem peccatur, «in quantum est ei indigna, et ex eo qui «peccat, in quantum est ei nociva. Et quia «homo debet magis Deum quam seipsum «diligere, ideo debet plus odire culpam in » quantum est offensa Dei, quam in quantum » est ipsi nociva. » Itaque in peccato est du­ plex malum, unum Dei cui est indignum et quem offendit, alterum hominis cui est no­ civum; primum majus, secundum minus : unde sic arguo. Ut quis doleal de peccato sufficienter ad justificationem cum sacra­ mento, debet dolerc conformiter ad rectam rationem, magis de majori malo, minus de minori, consequenter magis de peccato ut est offensa Dei quam ut est nocivum pcenilenti : atqui formidolose attritus sine amore Dei benevolo, non solum non dolet magis de peccato ut est offensa Dei sed nullate­ nus dolet : ergo. Exhis manifeste colliges 1°, insufficien­ tem esse amorem spei seu concupiscentis, quia ex illo non habetur dolor de peccato ut est malum Dei, sed tantum ut est malum i hominis; neque per eum diligitur Deus ut ultimus finis. Colliges 2’, amorem Dei benevolum ncie,«arimn cum sacramento, debere e-se su­ ai*» per omnia appretiative. Halio est, quia de­ bet esse amor Dei ut ultimi finis ■ altiuros finis autem super omnia amatur; definitur enim id quod propter se amatur, et propter quod cætera amantur. Ergo. Prob. major. 1° Quia diligere Deum ut omnis justilix fontem, qualiter debet diligere pcenilens juxta Tridentinum, est ipsum diligere ut ultimum finem, ut ostendimus in primo argumento, responsione ad primam in­ stantiam. 2° Quia malitia peccati ut est malum et offensa Dei, in eo sita est, quod contempto Deo habeat creaturam pro fine ultimo : ergo qui ex amore Dei dolet de pec­ cato ut eat illius malum, et id vult ab ipso remotum, amat Deum ut ultimum finem Hic lapsum passus est recentior Thomista dum a. i dissert, suæ theologicæ pag. 12, hanc sententiam denegat eximio viro P. Henneguier, cujus tamen hæc est secunda con­ clusio art. 4 opusculi de Absolutione sacramentali: Actus benevolentia: quo pœnitens fertur in Deum vullque ab ipso remotum peccati malum, est suo modo amor Da super omnia, idque probat, quia, ut mod< dicebamus, hoc est amare Deum ut ultimum finem : additque vir eximius se dixisse suo modo, non ut imminuatur aliquid de ly super omnia, sed quia, ut dixerat superius ex D. Th. benevolentia non est simpliciter et perfecte amor Dei saltem amicitiæ, sed ipsius principium et inchoatio : est tamen, prosequitur, amplius quam amor concupis­ centi®, quo Deum volo mihi bonum, non quo Deo volo bonum : imo est multo excel­ lentior illo quem nonnulli amorem Dei su­ per omnia non effectivum, sed affectivum vocant, qui, cum non de facto, sed solum in voto ctproposito Deum præferatomnibus, non videtur adhuc excludere affectum pec­ cati, sed solum illius faciendi habere desi­ derium et propositum. Ita laudatus Henneguier. Fallor tamen si omnes per amorem affectivum inlelligant tantum propositum amandi ; quidam enim videntur, saltem quantum conjicio ex eorum lectione, per amorem affectivum intelligere amorem ac­ tualem, sed debiiem et remissum; et per effectivum, amorem roboratum et efficacem ad impletionem legis. Prob. 5°. Juxta SS. Patres et omne» theologos, rarissima est ac difficillima vera ac sincera pœnitentia, quæ ad mortem us­ que differtur atqui si ad eam sufficiat U- DISSERT. IV. ART VII. 320 mor sine ulloamorc Dei benevolo, non crit tempore præcedere ipsam justification^ difficillima nec rarissima , cum in articulo Insuper probavimus supra , attritionem mortis maxime urgeat metus inferni : ergo, quam sess. 14, cap. 4, dicit non justificar» Prob. 4’ convellendo præcipuum ad­ sine sacramento, non concipi sine amor? versariorum fundamentum. Ideo amor Dei benevolo. benevolus secundum adversarios non est Prob. 2° eadem min. ex S. Th. qui5 necessarius ad justificationem cum sa­ p. q. 85', a. 5, dicit, ad rationem veræpœcramento, pracipue quia omnis amor Dei nitcnliæ requiri quod sit de peccato ut eil propter se, qualis est amor benevolus, contra Deum super omnia dilectum : at­ justificat ante sacramentum et independen- qui non omnes qui habent veram poeniten­ ter ab illo : atqui id prorsus falsum est, et tiam justificantur sine sacramento, alioqmr. certo datur amor Dei propter se, quo non nullus justificaretur per sacramentum, cum justificatur peccator ante susceptionem sa­ nullus sit qui exspectet instans absolutioniut vere pœniteat, ct non prius tempore ad cramenti : ergo. Prob. min. multipliciter, et 1° ex con­ veram pœnitenliam conetur : unde S.Dod. cilio Trid. sess. 6, cap. 6, ubi inter dispo­ a. 6, dicit quod pœnitentia est prima in- ( sitiones ad justificationem reponit quod 1er caleras virtutes ordine temporii, , pœnilens Deum tanquam omnis justitia quantum ad ejus actum qui primus oc­ fontem diligere incipiat, et hanc disposi­ currit in justificatione impii. Item in·’, tionem ut præviam tempore ad justifica­ d. 28, q. 1, a. 5, ubi quærens utrum homo tionem requirit ; tum quia de ea eodem possit implere Dei præcepta sine gratia ha­ modo loquitur ac de fide et spe , quæ jus­ bituali , cuin secundo loco sibi objecisset . tificationem tempore procedunt ; tum quia « Charitas non potest sine gratia haberi. cap. seq. 7, dicit quod hanc dispositionem » sed dilectio cliarilatis est in præcepto: justificatio sequitur, non in ipso instanti, » ergo, >» respondet sic · <- Ad secundum. sed quando confertur sacramentum, ul ibi » dicendum quod, sicut aliarum virtutum docet. Adde quod cum quidam Patres dice­ » actus dupliciter considerari possunt, vel rent dilectionem in hoc capite sexto reponi >» secundum quod sunt a virtute, vel secui? inter dispositiones ad justitiam consequen­ » dum quod virtutem antecedunt: ita etiam dam ; et in cap. 7 sequenti, poni tanquam » est de charitate ; potest enim aliquis etiam ipsius justitiæ formam, « Responderunt de- » charitatem non habens, diligere proxi» creti formatores, inquit Pallavicinus lib.8, » mum et Deum , etiam super omnia, ut > c. 14, in primo loco (cap. 6), sermonem » quidam dicunt, et hoc diligere intelligi« esse de quodam charilatis (scilicet in- a tur actuscharilatis sub præceptocadere.· uchoatæ ) actu , cum sit aliqua dilectio in Ergo dilectio Dei super omnia potest esse » nomine non quidem oblinente, sed exop- sine charitate habituali, consequenter sine » tante justitiam ; at in secundo (c. 7), justificatione. Adverte tamen se Deum su­ sincere, Sic doleo, sic diligo : qui- tamen per omnia , antequam remitteremur ipsi dicat hos omnes esse ju-tificalos ante sa­ peccata; de ea enim dicit S. Aug. Horn. 23 cramenti susceptionem?si ita sit, otiosum intra 30 : /iccessil immunda ut rediret prorsus el vix necessarium aut utile foret munda. Et S. Greg. Ilum. 33 in Evang. ·. sacramentum, cum esset tam facilis et taro .Vunluin lota sed lavanda, ad fontem mi- communis justificatio sine illo. Prob. 4" eadem min. argumento theo iericordioe cucurrit Ei rur-u* : Eccequœ ad medicum venerat œgra, sanata est. logico. Amor Dei b· trevoliis super omnia, b S. Bernardus Seim. de S. .Magdalena : > non est causa formalis nostri* jibbfnatio Tangit pedes mundi atque mundantis nis; id soli gratix justificanti competit ex immunda, el vestigiis Creatoris mulier : Trid. sess. 6, cap. 7; neque est actus me­ ritorius istius gratix sanctificantis, quia criminosa procumbit. Secundum exemplum e»t D. Pauli. Indu­ principium menti non cadit sub mento, bium c»i panier ipsum dilexisse Deum su- principium autem omnis meriti est ipsa |kt omnia , cum miraculose conversus in gratia sanctificans : est ergo dumtaxat dis­ \i J jure i* hac via, reipwain gloria; non ntiod Bill, tu.mx i*· St DISSERT. IV. ART. V». i I redamatio ista et communicatio ex parte Dei constituat rationem formalem , secun­ dum quam et propter quam Deus diligatur, scu sit objectum formale charitatis, sed quia est modificatio objecti, seu conditio sine qua Deus non es/ objectum formale chari­ tatis, scu sine qua noster in eum affectus non est charitatis, quia non est amiciliæ, sed simplicis benevolcntiæ. Solutio fusior rideatur $ 1. Subsumes. Atqui hoc ipso quo quis diigit Deum super omnia affectu benevolo, Deu> ipsum redamat : ergo, etc. Probatur ant. 1° Auctoritate S. Scripturæ, Proverb. 8 : Ego diligentes me diligo; Joan. 14 : Qui diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum; et pluries sic alibi. 2° Ratione. Nemo potest diligere Deum af­ fectu benevolo super omnia, nisi Deus ipsi hunc affectum per gratiam actualem inspi­ ret; nec inspirat, nisi quia amat; amare enim est velle alicui bonum : ergo hoc ipso, etc. 5° Facienti quod in se est ex auxilio gratiæ Deus non denegat ulterio­ rem gratiam et tandem peccatorum remis­ sionem per charitatem et gratiam habitua­ lem diffusam in cordibus nostris : atqui qui diligit Deum affectu benevolo super omnia, facit ex auxilio graliæ quod in se est, nec ex parte sua plus potest præstare : ergo. Jl. N. subsumptum. Ad primam pro­ bat. dico has et alias similes S. Scripturæ auctoritates inlelligi debere de dilectione charitatis stricte sinnpiæ, vel de dilectione ] seu affectu benevolcntiæ acri el intenso si­ ne timoris adminiculo, non vero de qua­ licumque affectu benevolo erga Deum, ul patet exultima probatione conclusionis; sicut enim, et si S. Scriptura dicat : om­ nis gui petit, accipit, Matth. 7; ct, Qui­ cumque invocaverit nomen Domini, sal­ vus erit, Joel iu et, Qui crediderit in eum, non confundetur, 1 Pel. 2, non ta­ men omnis qui quovis modo petit, acci­ pit, nec qui quovis modo invocat nomen Domini aut credit, salvus est; sed qui petit, sed qui invocat nomen Domini, aut credit quomodo et quantum oportet, servatis aliis vervaudis : ita similiter Deum diligentes, non quovis modo , sed quomodo el quan­ tum oportet, Deus diligit. secundam probationem, dico Deum Ux.rn pœnitentem amare amore late dicto. seu benevolo, quomodo amat omnes p* calores , etiam infideles, dum cis giitiu actuales identidem impertitur; talis autt® amor ex parte Dei, cum actu iienevobnti» ex parte crcaturæ non sufficit ad amorem charitatis et amiciliæ, siquidem, utdicitur 1 Joan. 4, cum adhuc essemus inimici, ipse prior dileacil nos. Sed requiritur hlis amor mutuus qui, inquit I). Tli. supra citatus 2 2, q. 27, ari. 2, « importet quam· )> dani unionem secundum alfeclum aman ο lis ad amatum , in quantum sciltca » amans æstiinat amatum quodammodo ul » unum sibi, vel ad se perlinens, cU » movetur in ipsüm; » adeoque ad duri­ tatis dilectionem requiritur quod Deus nobis unitus et nos ipsi, nobis quodanun>do unus et nos ipsi per immediatam ju communicationem ; quod non iit per gra­ tias actuales, quæ disponunt tantum el préparant ad illam unionem, sed in Iim via per gratiam habitualem et sanctifican­ tem, quæ est participatio divihæ natura, et qua constituimur filii Dei et hæredesm gloria, per immediatam divius essentia visionem. Vide $ 1. y/d tertiam probat. 1° Jl. N. min. Ta­ lis enim pœnitens non facit omnino quod in se est, sed potest plus facere ex auxilio gratiæ; potest enim acrius et intensius do1ère, ita ut acerbitas doloris adæqnet ma­ gnitudinem scelerum ; potest insuper do· Itre ex puriori motivo, scilicet amori' [i.-i super omnia sine adminiculo timoris. Quod si faciat, existimamus quod tuncDri» ipsi infundet gratiam sanctificantem pre­ catorum remissivam : non quod talis doloi illam mereatur, cum ad primam gratiam sanctificantem nullum detur meritum; enim ipsa principium omnis meriti; miI quod sit conatus et dispositio qua majorem ex parte sua ct ex auxilio graliæ vix potest ponere pœnitens : unde de Dei bonitate qui promisit quod cor contritum et humi­ liatum non despiceret, Psal. 50; quod cum conversus fuerit peccator et inge­ muerit, salvus erit. I.-aiæ 50; quod dili­ gentes se diligeret, etc., de tali ac tanta, inquam, bonitate, quæ pronior est ad mi­ serendum quam ad puniendum, prasuim· mus quod sic pœmlenti indulgcai ternissionem peccatorum. Adde quod, ut arguit D. Th. 5 p. q, 86, a. 1, alias Deus vincen·· tur quodammodo ab homine, si homo tui 525 II. 2r sensum S. Leoni* non c‘-e, mnd omnis vere conversus, quantumvis imper­ fecte, etiam extra sacramentum staum na beat peccatorum veniam ; contrarium enim ibidem aperte asserit cum dicit » indulgen« tiam Dei, nisi supplicationibus «acerdo« tum non posse obtineri, » hoc est. sint absolutione sacramenlali, ut alibi expOsutmus; sed per objecta verba prétendit tan­ tum quod , quantumvis sit scelestus et in­ veteratus peccator, si vere conversus fue­ rit, possit per baptismi vel pœnitendæ sa­ cramentum -tatim reconciliari, adeoqut sacramenti beneficium non e--e denegan­ dum quantumvis impiis et sero pernitenti­ bus, etsi illud in initantia periculi porcen­ tibus; apud Deum enim nullas patitur veniœ moras vera conversio : hoc e*t, quantumvis impii fuerint, quantumvis sito poeniteant, Deus potest eos vere conver-ostatim et sine mora reconciliare, per sacra­ mentum tamen ; Indulgentia Dei enim nisi supplicationibus sacerdotum non po­ test obtineri. Illinc esse S. Leonis semum legitimum, palet, tum ex verbis subjunc­ tis, ttirn quia ibi expresse agit contra rigo­ rem nonnullarum ecclesiarum quæ talibus scelestis peccatoribus in extremitate tantum pœnitentibus sacramenta denegabant, vel non nisi post certum pœnitentiæ tempus conferebant. Obj. 2°. Ad justificationem cum sacra­ mento consequendam sufficit ea attritio seu contritio imperfécta quam concilium Trid. sess. 14, cap. 4, contra perfectam dividit et describit : hæc sunt ejus verba : « Illam » vero contritionem imperfectam quæ attn» lio dicitur, quoniam vel ex turpidinis » peccati consideratione , vel ex gehenn» « et poenarum metu communiter concipi» tur, si voluntatem peccandi excludat cum » spe veniæ ; declarat, noti solum non fa» cere hypocritam et magis peccatorem, ve■ rutn etiam dominum Dei esse, ct Spiritus • sancti impulsum, non adhuc quidem in « habitantis, *cd tantum moventis, quo pœ» nitens adjutu* viam sibi ad jtistiifam pa» rat et quamvis slpe sacramento ρα*ηι" tentiæ perse ad justificationem perducere ■ peccatorem nequeat, tamen eum ad Dei * gratiam m sacramento pœnitentiæ impe» trandum disponit .· » atqui in hac attri­ tione nulla fît mentio amori* benevoli .-r. Ante responsionem,supponoci>nci^^ UTKUM Λ17 JUSTIFIC. CUiM SACKAMENTO, etc- j I aidenter et perfecte vellet peccatum deleri jaod Deus non vellet delere, contra illud Joel. 2 : Himignus cl misericors esi, pa­ tiens ct mullœ misericordia, el praesta­ bilis super malitia. R. %· sensum hujüs axiomati*, Facienti pioil in se est, elc.., non esse, quod tali st»lim Deu* infundat gratiam justificantem, sed quod ulteriores gratias actuales non de­ neget, quibus tandem perveniat ad justilicailonem, sive in sacramento, sive extra, se­ cundum modos et Ifeges divin» providenti». Repones. Talis conversio ad Deum per amorem benevolenti»super omnia, tollit in peccatore aversionem a Deo et conver-ionem ad creaturam ; ergo et peccatum. R. 1». D. ant. Tollit aversionem a Deo et ad creaturam conversionem, actualem, C. ant. habitualem, N. Ista enim lamdiu re­ manet quamdiu remanent macula et reatus pa’ti®, quæ non tolluntur nisi per gratiæ habitualis infusionem. Non repugnat au­ tem, ut jam diximus, quod idem homo ten­ dat lit düo* fines ultimo*, si in unum tendat actualiicr, in alterum habilualiter tantum. R. 2° retorquendo argumentum ; nam contritio ex solo timore , est etiam, secun­ dum suos auctores, vera ad Deum conver­ go, et tamen sine sacramento non tollit rea­ tum et inaculam peccati. Simili retorsione argumenti respon­ deri potest omnibus auctoritatibus quibus innuitur vere conversum salvum fieri, con­ tritum cor a Deo non despici, impietatem non nocere impio cum conversus fuerit, etc., quarum aliquas retulimus in prima instan­ tia objectionis. Etenim, secundum adveririos, simpliciter attriti ex solo timore sunt . re conversi, vere pœnitentes, etiam vere ■utriti, licet imperfecte, ct tamen non nisi • in sacramento justificantur secundum il<>' unde hæ et similes auctoritates debent explicari juxta primam et secundam solulionctn præfat» instanti». /nrirtwr ex S. Leone Epist.91· Apud Deum nullas patitur veniœ moras vera conver­ tit) : atqui conversio ad Deum examore bene­ volo, super omnia, est vera conversio : ergo. //. i·· eadem retorsione argumenti. Nam ■liam conversio ex timore gehennæ secundiu.i tdversarios est vera conversio, alias ii i.i sufficeret etiam cum sacramento : al­ no. tamen patitur inoras usque ad suSCepl wift sacramenti ; ergo. . W M* !>■ DISSERT. IV. ART. VII. 324 Trid. noluisse hanc quaestionem expresse hanc attritionem non perducere ad justifi­ definire, quia scopus ejus erat errores hæ- cationem sine sacramento, debebat salitu reticorum damnare, non quæstioneç inter addere quod ad eam disponeret cum sacra­ theologo* catholicos controversas dirimere. mento yfd secundum, respondent conciIta cardinalis Pallavicinus 1. 12, cap. i: Hum fuisse diminutum in dirimendis theo­ w Revera, inquit, quantum ex actis conjicio, logorum inter se controversiis, non in dam­ » theologorum mens erat ut haereticorum nandis haereticorum erroribus. Attamen » error damnaretur tanquam inhonestum, J{. Data maj. D. min. In hac attritione ■ improbantium pœnæ timorem, non autem nulla fit mentio explicita amoris benevoli. • ut ferrent sententiam de scholastica quæs- C. implicita, TV. Hoc ipso enim quod con­ » tione, an hujusmodi limor etiam absque cilium dixit contritionem in communi, a» eo quod ullus excitetur amor imperfectus, deoque et attritionem sub illa contentam, » sufficiat ad remissionem peccatorum. » Et esse dolorem et odium peccati, utique qua alioquin si concilium decretorie hanc quæs- peccatum est in malum Dei, ut dixi in se tionem definivisset, alterutra sententia, vel eunda probatione, implicuit actum benevo­ nostra vel aliorum, foret hæretica, quod lentiae, quia fieri non potest quod quis odio dici nequit juxta decretum Alexandri VII. habeat peccatum ut peccatum est et malum Unde quæ sit mens concilii circa praesentem Dei, nisi ex præsupposito amore Dei ; sicut materiam dignoscere non possumus, nisi fieri nequit quod quis doleat de peccato ut per illationem ex his quæ hinc et inde dixit, est induclivum pœnæ et sibi nocivum, nui et principiis quæ statuit, sicut in multis aliis ex præsupposito amore sui : unde, ut acute materiis, v. g. in materia de circumstantiis advertit jam laudatus Henneguier, quemad­ peccatorum confitendis. Hoc praemisso. modum concilium frustra expressisset hunc Mulli hodie negant majorem argu­ proprium amorem pœnilenliSjSimiliterfrusmenti ob ea quæ referi cardinalis Pallavi­ tra expressisset alterum benevolentis erga cinus lib. 12, cap. 10, ubi dicit in decreto Deum. sess. 14, capite de quo est qmcstio, prius Insuper quamvis concilium in hacsess. 14, appositum fuisse, contritionem hanc im­ cap. 4, non expresserit necessitatem amori* perfectam sufficere ad sacramenti hujus benevoli ad sacramentum poenitentiae,illam constitutionem, et postea ad instantiam expressit sess. 6, cap. 6, ad sacramentum episcopi Tudelani, qui monuit patres con­ baptismi; colligimus autem, tum ex procilii dissentire theologos de sufficientia is­ œmiosess.l4,lum ex paritate dispositionum tius attritionis, aliter dispositum fuisse de­ ad utrumque sacramentum requisitarum, cretum, et expuncto sufficere, loco ejus quod idem senserit de utroque sacramento, substitutum fuisse disponere, prout nunc ut ex didis in prima probatione palet. habemus, his scilicet verbis : Jd Dei gra­ Sic in hac sess. 14, non expressit fidem et tiam in sacramento poenitentia! impe­ propositum servandi mandata, tanquam trandum disponit. Ex quo inferunt per το dispositiones necessarias ad sacramentum disponit, non significari a concilio disposi­ pœnitcntiæ; quia tamen illas expressit ut tionem proximam et sufficientem, sed re­ necessarias ad sacramentum baptismi, nemo motam tantum, alias non jussisset expungi dubitat quin eas etiam ut necessarias ad vocem sufficere in priori decreto positam ; sacramentum pœnitcntiæ requirat. aut saltem ab hac difficultate theologica vo­ Inst. 1°. Concilium nihil aliud requirit luisse abstrahere dicendo simpliciter dis­ ad sufficientiam hujus attritionis quam quod ponit, et non determinando an proxime excludat voluntatem peccandi cum spe ve· vel remote. niæ : atqui secundum nos ad excludendam Si dicas attritionem extra sacramentum voluntatem peccandi non requiretur amor disponere remote : ergo frustra dixisset benevolus, sed sufficit timor: ergo. concilium disponere cum sacramento, si H. D. maj. ut ante. Nihil aliud requirit intelligal de dispositione remota, et fuisset explicite, C. implicite, 7V. Patet ex praefi­ diminutum, non assignando dispositionem denti solutione. Vel cum aliis. Nihil aliud proximam. requirit quam quod excludat voluntatem Jtesvondenl ad primum, negando illa- peccandi exclusione contraria, detestando quia cum immediate ante» dixisset peccatum, C. exclusione tantum privativa, I 'IRUM AD JUSTIrlC. CUM SACRA ΜΕΛΙΟ etc. deponendo precise voluntatem peccandi, Λ. EirlU'io autem contraria voluntati» pec­ candi per cdii.m el detestationem peccati, non habetur nisi [ær amorem Dei benevo­ lum. Inst. 2°. Attritio de qua loquitur conci­ lium concipitur ex metu gehenna, seu quia peccatum est inductivum gehennæ : atqui dolore de peccato ex metu gehennæ, seu quia peccatum est gehennæ induet vum, est dolore de peccato ut est peccatori noci­ vum, non ut est malum Dei : ergo attritio de qua loquitur concilium, non importat etiam implicite actum benevolentia erga Deum. II. D.maj. Attritio de qua loquitur con­ cilium concipitur ex metu gehennæ, lanquame.x motive radical· et inadæquato. C. inaj. linquam ex motivo proximo et adæqiia’o, Λ’, maj. El ad hunc sensum dis­ tincta min. N. conseq. Scn-ii' ci go con­ cilii e»t, quod communiter i»te dolor pri­ mo concipiatur ex metu gehennæ, sicque quod peccator pruno doleat de peccato ut e>t inductivum gehennæ et sibi nocivum; noti tamen quod ibi sistat,sed inde movea­ tur et inducatur ut doleat de peccato eo modo quo dolentium e»t ad vitandam ge­ hennam, id est, de peccato ut peccatum est et malum Dei. quod fieri non potest si­ ne actu benevolentiæ erga Deum. Quapropterdixi quod metus gehenna’, seu potius vi­ tatio gehennæ, esset motivum radicale non proximum ; quod si adhuc, remaneat istud motivum, quia forte amor imperfectus non­ dum ipsum mittit foras, non erit motivum adæquatum, sed partiale, et dolor erit partim de peccato ut est malum hominis, partim ul est malum Dei, ita ut vitatio gehennæ cx una parte, et reparatio oflensæ divini imininis ex altera, integrabunt unum finem totalem et adæquatum attritionis, quod est proprium timoris initialis, ul docet Auctor citatus supra , 2 2, q. 19, a. 2. Inst-5°. Attritio quam hic describit con­ cilium, ea est quam Lutherus dicebat red­ dere hominem hypocritam et magis pecca­ torum : atqui huju-modi attritio nullum in­ cludit Dei amorem : ergo. R. N maj. Describit enim concilium al- I tribonem quæ voluntatem peccandi exclu- i dat cum spe. veniæ, «pialem nunquam ad ■ | misit Lutherus : attritionem ergo adstruit I concilium , quam nolebat agnoscere hære- J siarcha. Non enim ejus error in ensitus erat, quod dicen t dolorem ex metu, uum voluntatem peccandi excludit cuie spe ve­ niæ, reddere hominem hypocritam. *ed in eo quod vellet quemi uinque dolorem ex metu conceptum . etiam interveniente ali­ quo Dei amore imperfecto , e»»e odium Dei et desperationem. adeoque nunquam ex­ cludere voluntatem peccandi. nec e»-e sa­ lutarem ; erat enim ejus capitale dogma , omnia opera quæ non essent ex charitate perfecta, esse peccata. Vide prxnotamina ad articulum. Contra quod docet concilium communiter < x metu concipi dolorem , non qui »it odium Dei ct de«peralio. sed qui excludat voluntatem percandi cum «pe veniæ, ideoque sit salutaris, et ad gratiam m sacramento recipiendam disponat. Inst. 4°. Si conci.mm intellexisset attri­ tionem involventi m amorem Dei benevo­ lum super omnia . 1° non dixisset condilionaliter si voluntatem peccandi exclu­ dat ; quia certum i »t quod Ιιιψι»ιηο<1ι amor -emper hanc voluntatem excludat. 2 Non jii'sissel expungi sufficere in pruna deli­ neatione decreti, et loco illius substitui dis­ ponere; cum etiam sit certum attritionem ex amore Dei benevoln, sufficere ad j stificationem cum 'aeramento. 5° Decretum prius formatum ubi «ie attritione dicebatur, cum sine aliqua dilectionis motu esse vix queat, non reformasse! ad instantiam epi­ scopi Tudetani.qui monuit falso dici hujus­ modi dolorem sine amore vix unquam concipi posse. Ergo concilium non init 11« xit attritionem involventem amorem Dei bene­ volum super omnia. R. 1°. D. ant. Si concilium intellexi* set attritionem involventem amorem De· benevolum, hujus amoris necessitatem ex presse definiendo, transeant scquelie, hujus amoris necessitatem non expresse definiendo, sed potius ab expressa defini­ tione abstrahendo, et lautum implicite in­ dicando, N. sequelas argumenti. In hac enim hypothesi «piam veram credimus, merito concilium dixit eondnionate si vo­ luntatem peccandi excludat, expunxit suf­ ficere, et noluit expressam mentionem amoris haberi. R. 2°. Imo, dato concilium expresse de­ finivisse necessitatem amoris, possent ni­ hilominus negari sequelae ant. Et ideo dixi in priori distinctione, transeant. Ad 326 DISSERT. IV ART. VU primam itaque, D. In hac hypothesi con­ cilium non dixisset conditionaliter, si vo­ luntatem peccandi excludat, si ex metu temper oriatur ista attritio salutaris, C. si ex metu noi. semper oriatur attritio salu­ taris, sed aliquando motus odii et des­ perationis, N. Ideo ergo concilium addidit hanc conditionalem, tanquam signum quo distingueretur an attritio orta ex timore esset bona et sufficiens; quia exilio ali­ quando oritur alia mala inducens in des­ perationem et odium, quod tunc accidit quando nec excludit voluntatem peccandi, nec est cum spe veniæ ; e contra est bona quando hæc adsunt. y/d secundam, J'Y. certum esse et fuisse apud omnes, actum simplicis benevolentiae sufficere ad justificationem cum sacramen­ to : multi olim requirebant justificationem per charitatem habitualem ante sacramen­ tum, ct nunc plures requirunt charitatem actualem ad sacramentum. Ad tertiam. Episcopus Tudetanus id dixit de attributione, prout erat descripta in priori decreto in quo dicebatur con­ cepta solum vel ex turpitudinis peccati consideratione, vel ex gehennæ et penna­ rum metu qui servilis limor dicitur. Porro recte dixit episcopus Tudetanus fal­ sum esse quod hujusmodi attritio sine ali­ quo dilectionis in Deum motu vix esse queat; at id verum est de attritione prout nunc exstat in decreto. Insl. 5°. Concilium Trid. sess. 6, can. 6, definit sacramenta novae legis conferre gratiam non ponentibus obicem : sed qui atteritur ex solo metu gehennæ, non po­ nit obicem gratiæ .· ergo. R. D. min. Qui atteritur ex solo metu gehennæ, non ponit obicem positivum gratiæ, C. non enim ipsa attritio est obex ; non ponit obicem negativum , /V. Quia at­ tritio ex solo metu non est sufficiens dispo­ sitio ad gratiam. Sic qui habet fidem non [xmit obicem positivum gratis, quia fides non est obex gratis; non tamen ideo jus­ tificatur, quia sola fides non est dispositio sufficiens ad gratiam. Obj. 5°. Peccatum etiam theoiogice con-'deratum, consistit essentialiter iu trans­ gressione legis : atqui ex solo metu pœnæ, aut ex amore spei et concupiscentiæ. sine ainore Dei benevolo, potest dolere de transgr«s«HMie legis : ergo de peccato etiam ut peeçatum est theologice, quod sufficit eundum nos ad sufficientem attritionem. R. D. maj. Peccatum etiam theologi consideratum, consistit in transgressione legis materialiter et physice spectata, .V. moraliter spectata, seu ut mala, C. Et longe facilius pruno. ARTICULOS Vili. Quadam quastiuncula circa prasentem materiam resolvuntur. Petes 1° quid sit censendum de oste male Honorati Tournely, qui ex una parte impugnat sufficientiam aliritionis formido­ losi·, et ex altera milium alium amorem ad eam requirit, quam amorem spei? R. 1° hunc theologum, ut nobis videtur, fingere sibi hostes quos impugnet, forte ne videatur recedere a sententia cleri Gallicani, et non habeatur purus pniusque attritionista, qualem tamen ipsum revera e se st- MB I M W DISSENT. IV. ART. VIII bitror; 5° ipsum una manu destruere quod altera «dificat. Quantum ad primum: inprimis est bar­ barismus* N inepta locutio dicere amorem spei, amor enim non est actus spei, nec sperare est amare, sed confidere, seu ex­ spectare cum fiducia bonum futurum, quod quidem supponit amorem concupiscentiae; quia, ut antea jam dixi ex S. Th. non spe­ ramus nisi bonum prius amatum : debuisset ergo dicere theologus Parisiensis, amorem concupiscentis, el non amorem spei ; at forte timor cohibebat linguam. 2° Nullum esse arbitror attritionistam qiii.sl conse­ quenter loquatur, excludat amorem concu­ piscentiae, seu, si velis, amorem spei, etsi forte explicite non exprimat. Etenim, se­ cundum ipsum Tournely q. 5 de Pœnit. a. 5, in sol. obj. contra primam conclus. Gehenna adaquate sumpta complectitur pœnam damni et sensus. Qui ergo dolet de peccato ex metu gehennæ, de illo dolet ut est exclusivum beatitudinis : ergo amat bealitudinem, qtiia non est dolor de aliquo malo, nisi ex amore boni oppositi, ut su­ perius dixi ex S. Tb. sicque est amor con­ cupiscenti® seu spei. Insuper omnes altritionist® fundantur præ-crtim in sess. 14 concilii Trid.cap. 4,ubi concilium ad suffi­ cientiam attritionis requirit spem; spes au­ tem , ut dictum est, præsupponit amorem concupiscenti®. Quantum ad secundum: laudatus theo­ logus impugnat sufficientiam attritionis iis omnibus momentis quibus probamus neces­ sitatem amoris benevoli, et quibus alii pro­ bant necessitatem charitati' actualis, præsertim quia ex S. Th peccator debet dolerc de peccato ut est malum et offensa Dei, quod certo evincit necessitatem amoris benevoli. • C®tera omitto, quia leviter inspicienti pa­ tent : adeat lector hujus theologi qu®*tionem 5 de Pœnit. a. 5, conchis, i. Petes 2° utrum liceat sequi in praxi sen­ tentiam de sufficientia attritionis fonnidoOs®,etiam inhypolhesi qtiodsit probabilis? /{. negative. Palet ex damnatione hujus propo itioiiis ab Innocenito XI : « Non est » illicitum in sacramentis conferendis, sequi ■•opinionem probabilem de valore sacra• mena relicta tutiore. * Constat autem opi­ nionem quæ requirit amorem, esse lutiorem ea qu® non requirit. Ratio est. ideo in aliis materiis licet se- qui opinionem probabiliorem relicta tiore, quia probabilioritas abstergit pn· culum damni, quatenus, si fprte idlsutn *i| quod sequimur ut probabilius, excusamur coram Deo, in quantum sequendo quod verius apparet, prudenter agimus at vero ubi agitur de validitate sacramenti, probabilioritas non abstergit periculum damni; quantumvis enim probabile et probabilius existimetur validum esse sacramentum,si tamen reipsa absit dispositio, aut materia quatn Christus requisivit aut instituit, est reipsa invalidum et nullum sacramentum, ut alibi dixi. Respondent quidam , opinionem de suf­ ficientia attritionis formidolosæ, esse non solum probabilem aut probabiliorem, sed moraliter certam. Verum qua specie veri ea opinio pote-t dici moraliter certam, quam plures Tridentini patres ( plusquain viginti enumerat Ethica amoris lib. 3, c. 164) scripti' impro­ barunt, quam ροΊ Tridentinum cardinale, etepiscopi (triginta enumerat Ethica ibici.), quam innumeri pene theologi præstaiilissimi ) plusquain nonaginta recenset iduo ibid. ), quam clerus Gallicanus in comitiis generalibus anno 1700, quam celebriore» orbis academi®, inter quas Parisiensis et Lovanicusis, impugnant ct rejiciunt tanquam falsam et animabus perniciosam ; quam ipsiusmet opinionis patroni novam el incer­ tam dicunt? Dominicus Soto, qui adfuit concilio Trid. in 4 , d. 18 , q. 5, art. 2, sic habet: « Doctrina hæc de attritionequæ in » sacramento fit conti itio, licet si vera,non » est ita tamen multum vetus; Patres enim » antiqui solam conti itionem agnoscebant » necessariam ad confessionem : revera qui » milii diceret, non se pœnilere propter » Deum, absolvi re non auderem.» El Cano qui etiam interfuit concilio , p. 5 de Pœni tentia infra initium , pag. milii879,dicit: «Quod autem attritio sufficiat, quamvis » verum sit, non est tamen adeo certum el » indubitatum* · Quod autem respondet Tournely. Cano non loqui ex propria, sed ex aliorum sententia, aperte falsum est ; provoco ad tcx‘mn, in quo ne vel umbra est hujus inielli^eutiæ. Denique si ista opi­ nio de sufiicienl.a attritionis formidolo-æ 'it moraliter certa , no-lra erit vix proba­ bilis; quia tantum detrahitur de probabi­ litate alicujus sententia;, quantum probam- QUÆDAM QUÆST CIRCA PRAESENTEM , etc. litatis tribuitur opposite. Quis autem (lirat nostram sententiam nunc esse, vix proba­ bilem? Si dicas Ecclesiam permittere hanc opi* nionem de sufficientia attritionis doceri in scholis tanquam moraliter certam, et in praxi tutam : P. Ecclesiam id non permittere appro­ bando, siquidem etiam contrariam doceri permittat, sed tolerando, sicut tolerat plu­ re'alias opiniones (pias non approbat, el quæ neque sunt moraliter cerlæ, neque in praxi luiæ, v. g. opinio de sufficientia at­ tentionis externx ad horas et ad missam. Si autem quœras quare Ecclesia nihil circa hanc momentosam qiiæstionem defi­ niat; quaeram pariter cur tot alias quæstiones indefinitas relinquat. Suas habet Ec­ clesias rationes, quas curiosius scrutari non e.«t privatorum, sed potius in ejus pruden­ tia, judicio ct auctoritate quiescere. Neque refert quod præsens quæstio videatur ma­ joris momenti quam cæteræ,quia ineaagitnrde valore Sdcramenti et de æterna sa­ lute. Licet enim id secundum se verum sit, secus tamen attento præsenti rerum statu, m quo vix unum sive confessarium , sive pœniientem reperias, qui sola attritione formidolosa contentus, nonconetur ad ali­ quem Dei amorem. Id testantur formulæ contritionum quæ passim circumferuntur, el praxis tam confessariorum quam poenilentium. Petes S° quandonam debeat elici actus attritionis, seu contritionis imperfecte,ut sufliciat cum sacramento? R. 1°. Actus contritionis necessario de­ bet aliquo modo jungi confessioni sacramenlali, non quidem physicesed moraliter, ea scilicet conjonclione, simultate, ordine, respectu , seu unione qualis necessaria est H 'iifiicit ad actum judicialem. Dixi i°, aliquo modo jungi/quia quodii'compositum non subsistit, nisi ex par­ tibus aliquod modo unitis el coexistenlibib contritio autem el confessio sunt par­ tes materiales sacramenti pœnitentiæ. Dixi 2’, non physice; quia sacramentum non tstcomoositum physicum, sed morale,nec est ulla ιίχ quæ id praecipiat, aliunde esset onus importabile pœnitenlibusqui habent multa accusanda, si deberent esse solliciti semper actualiter et formaliter dolore, dum singula narrant. Dixi δ°, moraliter; quia wt sacramentum est compositum morale. Idque totum prob. hac ratione. Sacra­ mentum pœnitentiæ est in-titutum ad mo­ dum actus judicialis : ergo ad illud talis requiritur partium conjunctio quali* ad ac­ tum judicialem. Subsumo. Atqui ad actum judicialem requiritur quod partes, scilicet accusatio el dolor in reo, sentenliæ judicis aliquo modo uniantur, non tamen physice sed moraliter : ergo similiter. Quæ autem simultas, seu respectus inter partes requiratur, ut censeantur moraliter unite? Non est una omnium sententia. Unde /l. 2° actum contritionis certo debere praecedere absolutionem; quia esi disposi­ tio el materia ad illam. Et quidem tutius præcedit inchoatam absolutionem ; quia in omni judicio cognitio causæ debet praece­ dere sententiam judicis. Non esi tamen im­ probabile sufficere si eliciatur ant* uhirnum instans prolationis verborum forma ; quia tunc tantum confertur priino elfectus sacramentalis. Dices. Ut ablutio aquæ in forma baptismi censeatur moraliter uniia, non requiritur necessario quod ablutio præcedat, sed suf­ ficit si immediate sequatur, ut dictum esi de sacramentis in genere, licet tamen abhi (io sii materia respectu formæ ; ergo simi­ liter in hoc sacramento. Jl. N. conseq. Disparitas est, quod mo­ raliter censeatur adhuc vere dici ablutio, etsi immediate post projiciatur aqua; sicut censetur vere dicere bibo qui statim post scyphum ori admovet : at hic cum forma sit sententia judicialis, debet necessario pr« UlSShKT. *oeoque nitorniari dolore qui proinde fle­ diu judicare poterii imum actum «b et saltem natura praecedere ; secundum, imperari, aut quid unum facere morahw ,uod contritio debeat esse sensibilis, refl- cum ipso. Cæterum in hac materia teri··υ· 'ilur autem sensibilis per confessionem : tum , dimitte incertum. Item requiritur iTgocnnfessiodebet subsequi conti itionem. quoti contritio prxcedens fuerit aliquo n* Ad primum , R. Ut confessio dicatur do relata ad confessionem sequentem,s t dolorosa non requiritur quod praecedat quia confessio fuit motivum contritionis, eam dolor, sed sufficit quod ipsa referatur sive contritio motivum confessionis. Ah.· ad dolorem qui sequitur : imo ipse dolor si nullam relationem habeat ad confe-> sequens aliquo sensu praecedit et influit in nem futuram, non potef-it censeri wi n confessionem, in quantum quamdiu pm- moraliter cmn illa. Quidam tamen non ιτιnitens flectit aut humiliter petit seu exspec­ probabiliter tenent quod si sine niions tat sententiam judicis, tamdiu censetur spectu ad confessionem elicita inerit eoa· moraliter perseverare in facta confessione, tritio , sed (empore confessionis pœmitt. amque ipso facto continuare atque impli­ dolorem prius habitum ad hanc confer cite dicere : Ita, paler mi, feci hæc omnia nem revocet, id sufficiat propter mont //uœ dixi; ita est, peto supplex absolu­ doloris et confessionis unionem. At «ia·:tionem elpamitentiam. Ergo si post factam tritio prxcedens nullo modo referatur i' narrationem peccatorum, eliciatur actus confessionem , ut si hodie dolens non to contritionis, eam confessionem sic conti­ gites de confessione crastina, neccra-at· nuatam moraliter, sufficienter informat et fitens recorderis doloris hesterni, mvahde dolorosam efficit. Et hinc palet responsio confiteris, nisi novum dolorem concipi’·, ad 2, scilicet, quod per istam confessionem quia pars debet referri ad compartem.K moraliter et facto continuatam sufficienter confessio sacrainentaliset valida debete··/ reddatur sensibilis contritio, etsufficienter dolorosa, qualis non potest esse nui je manifestabitur confessario judici. Alii di­ dolorem aliquo ex his modis ad se relati cunt confessionem reddere contritionem Petes 4'> utrum qui immediate postai sensibilem, in quantum indicat dolorem fessionem accu-at peccatum oblitum, i aut esse , aut fuisse , aut futurum esse. neatur ad novam contritionem? Dixi tamen, pro praxi consultum esse R. probabilius negative? quia pi contritionem prxmilterc confessioni, ne contritio ad illud extendebatur et adha forte pœnitens postea distractus, aut abso- moraliter perseverat. hilione prævenlus, sacramentum non reci­ Petes Su utrum sufficiat dolere se m piat defectu contritionis. dolere de peccatis? R. 4° Quando contritio prxcedit confes­ R. in rigore loquendo negative; qnu sionem, non requiritur quod immediate | dolor debet e-sc de peccatis et non d· '■ ante confessionem eliciatur, quia ad unio­ fectu doloris. Afrum pomilcnles sic loqu nem moralem partium in actu judiciali solent, non quod carrant omnino d hn tanta partium conjunctio non requiritur ; de peccatis; sed quia timent insiifôm sed requiritur elsullicit, aut quod non fue­ tiam, aut non experiuntur dolorem sen·: rit revocata ve! formaliter per actum con­ bilem, qui. ut ante diximus, non estais trarium , vel virtual iter per actum pecca- lute necessarius ad contritionem. uiiuosum, aut quod tanta temporis inter­ DISSERTATIO V. capedine non prxcesscrit, quin possit prudenter judicari adhuc moraliter virtua- DE ΑΙ.ΤΕΙΙΛ ΡΛΗΤΕ SAÛRAMENTI POENITENTIA, SCILICET , DE COM t.hslUNE , ET PBIMU M litcr perseverare tempore confessionis se­ MUS NECESSITATE. j quentis. Sed quantum temporis requiratur, 1). Th. Q. G. ut censeatur adhuc moraliter perseverare? Quidam dicunt, quamdiu non retractatur; ARTICULUS I. alii ponunt, si vesperi conteratur et mane Utrum confessio sacrament alis di confiteatur; alii, si domi conteratur et in ecclesia perseveret · sed hoc pendet ex ju- I necessaria ad salutem? dicio nrudentisconfessant, qni attentis cir­ S I. — Pranntunda. cumstantiis judicabit moraliter uniri quam- | Confessio sacrament alis conunumur ' UTRUM CONPEbblü SACRA MEN i ALIS SIT, de. recte definitur : Accusatio legitima pcceatontm facta sacerdoti competenti, ad veniam virtute clavium obtinendam. Dicitur accusatio; quia peccata non -init «perienda modo historico, au ad ostenta­ tionem. sed animo se accusandi et se reum exhibendi. Dicitur legitima, id est, vestita omnibus suis circumstantiis de quibus in­ fra. Dicitur peccatorum, propriorum sci­ licet et actualium post baptismum commis­ sorum, ut designetur objectum seu materia confessionis. Dicitur facta sacerdoti com­ petenti, id est, habenti jurisdictionem .· inde facta laico, vel sacerdoti non habenti jurisdictionem , non est sacramental» , adeoque nulla. Dicitur ad veniam obti­ nendam, ut ostendatur finis et effectus confessionis, ejusque differentia ab aliis trihunalihii' in quibus non venia, sed pœna constituta est. Dicitur virtute clavium, quia confessarius potestate sibi a Christo tradita vere absolvit, ut antea diximus. Apud Græcos exomologcsis idem est ac apud nos confessio ; usurpatur tamen etiam tromologesis pro tota et labmio-a prrntti'iitiæ actione, ut jam dictum est. Joannes Wicleff rejecit confes-ionem tanquam inutilem , dicens : « Si homo de» bile fuerit contritus, omnis confessio ex· terior est sibi superflua et inutilis : .· est interarticulosejus.a concilioConstantiensi damnatos, septimus. Lutherus varie hac de re censuit ; in parvo Catechismo quem edidit, ul refert doc­ tissimus Bossuet, episcopus Meldensis, do­ cet eam esse necessariam. In visitationeSaxonica anno 1528, et in Serm de Euchar. anno <526. dicit esse liberam. Lib. d deCaplivit. Babylon, cap. de Pœiut scribit eam sibi placere et esse utilem. Et Serm. de Pœnil. ari 9, carnifici nam et cruentissimam ap­ pellat. Videtur tamen certo tenuisse t" con­ fessionem non posse probari ex S. Scripturis lib. 1 de Captivit. Babylon, cap. de Pœni L 2“ non esse necessarium omnia confiteri, etiamsi eorum recordetur pœniteus,u/pafe/ ex eodem loco, ct Serm. de Pumit. el ex a. 8 et 9, damnatis a leone X. 5° Damnat cos qui docent peccata venialia et circumstan­ tias peccatorum esse confitendas ibid. Serm. dePœnit.Ex Lutheran» Joannes Brintius etKemnitius rejecerunt absolute confessio­ nem in specie, contenti confessione gene­ rali. Secundum Boasuct, Lutheran! confi­ sionis Augustana: retinent usum confr—m' nis auricularis, quod probat ex Apoiogu ipsius Confessionis Augustana;. Calvinus docet Γ usum confession·- non esse juris divini, Inslit. cap. 4, J 7. 2* Do­ cet antiquum quidam fuisse, sed liberum , Cujus equidem ve Iu.'his simum es.'e usum fatemur ( inquit ibid.), sed quem facite evincere possumus olim fuisse liberum. Docet δ° expedire ul minister, tum pro -e, tum pro populo confessionem generalem faciat; suadetque ut etiam privata consu­ latur, et specialiter iis qui peccatorum suo­ rum sensu anguntur, ut solidum consola­ tionis frudum referant. Docet 4° confe·»‘ sionem ut fit et praecipitur in ecclesia Ro\ mana, tollendam es-e de medio : « Nitui • mirum (inquit f 19) si auricularem illam » confessionem , rem adeo pestilentem , ·· totqiie nominibus Ecclesiæ noxiam dam» namus, ac sublatam e medio cupimus·. » a«seritque novum esse inventum innocentii III in concilio Lateranensi IV, anno 1215 Iis Calvini dogmatibus adherent omneCalvinists, quorum errores in hac parte quatuor libris propugnare aggressus est pseudominister Dallæus. Ad efficaciorem hæreticonim, Dallæi praesertim , impugnationem. observandum c-t decretum concilii Trid. Sess. 14, cap.5, de modo, sive secreto, sive publico , con­ fitendi peccata. « Quoad modum, in nit, » secreto apud solum sacerdotem : et -i »· Christus non vetuerit quin aliquis in v n» dictam suorum scelerum et sui Immilia» tionem , cum ob aliorum exemplum, tum » ob Ecclesiæ ollen-æ ædificationem , de> licta sua publice confiteri possit, non < -t » tamen hoc divino praecepto mandatum , ·> nec satis consulte humana aliqua lege » praeciperetur ut delicta, præsertim se» creta, publica essent confessione ape» rienda. Unde . cum a sanctissimis et an» tiqui-simis Patribus, tnagnounanimique » consensu, secreta confes-io-acramentalis » qua ab initio Ecclesia -ancta usa e-t et • modo etiam utitur, fuerit emper com» mandata. manifesterefellitiirinaniseonim » calumnia qui eam a divino mandato alie» nam , et inventum humanum esse, atque » «t patribus in concilio Lateranensi con» gregatis initium habuisse, docere n<>a » verentur. » Mi üISSEKTj V Ex qua doctrina Estius in 4, d. 17, § 8; ARI. 1 tum ad reconciliationem cum ipso,et p*wi. Snare* disp. 21 de Conf. sect. 2; Coninck loruin post baptismum commissonimvciiita disp. 6 deQualit. conf.; TourneJy <· ‘7 de oblinendam , est confessio peccatorum, t*· Pœnit. a. 2; Berti lib. 34, c. 2, et alii, in­ dum in genere , sed et in specie, sa, publice, declarentur sacerdoti ad obtinen­ nec proportionem in designandis remedii·, dam ab'olutionem ; usum tamen confessio­ si in genere tantum et non in specie ac *inis secretae fuisse in Ecclesia servatum, el gillatiin peccatores eis sua peccata derlartn hunc merito relinendum. Hac observatione et vulnera aperiant : ergo. Min. ridetur praecluditur effugium solitum Dallæi,qui ad evidens. Prob. maj. quam negat Calvum*, argumenta nostra ex traditione continuo invieti'simis S. Scripturae testimonii». reponit ea esse intelligcnda de confessione Christus Malth. 16, promittit Petro claw publica. Esto enim id tam esset verum regni ciclorum, et poie-laiem ligandi e (piam est falsum, nihil obtineret, cui: solvendi. Mattii. 18, idem promittit omnimodus confessionis non pertineat ad ejus bus Apostolis; et Joann. 2u, hannpote»!» essentiam, suiliciaique, sive secreta sit, lem de facto eis confert dicendo : sive publica, quod agiiosca'nr necessaria misit me Paler, et ego mitto vos... Quo­ ad obtinendam vi clavium remissionem pec­ rum remiseritis peccata remittuntur en, et quorum retinueritis retenta sunt racatorum. qui Apostolos et eorum successores habere Jit. — Neceuitai conftssionii jacrarntntalu claves regni cudoruin , posse ligare el sol­ asseritur. vere, remittere et retinere peccata , e*let» Suppi, q. 6 a. 1. o — Dico. Confessio esse a Deo constitutos judices ei medico*, sacramentalis est omnibus post baptismum sine (piorum sententia el curatione nemo lapsus eum eo reconciliari potest ei*anan; lapsis necessaria jure divino. E*t de fide decisa in concilio Trid. sess. non enim sunt inter ip-um et homines alii 14, can. 7, his verbis ; « Si quis dixerit in judice* constituti, nec alii medici sanandi* «sacramento pœnitentia;, ad remissionem peccatorum vulneribus designati » ergo. » peccatorum necessarium non esse jure /sta minor magis adhuc elucidabitur ex » divino confiteri omnia et singula peccata responsi on ibus h lercl iconi m. Dicunt iiaque 1°, hæc testimonia intel· » mortalia, etc., anathema sit. » El putei figenda esse de potestate remittendiel re­ ex jam dictis art. 1 hujus trad, in quo pro bavimus esse in Ec clesia remedium contra linendi peccata per bapii*mum, vel |ier peccata post baptismum commissa ; illud minister! m prædiraudi, quo excitetur ir esse institutum per modum actus judicialis ; animis audientium fides, qua credunt pec­ judicium autem ferri non posse sine cogni­ cata sibi esse remissa. tione causæ , quæ haberi non potest nisi per Sed contra 1°. Vel intelligunt de bapconfessionem , sed quia prawns quæ-tio est li-ino suscipiendo, vel de ejus memoria. maximi momenti contra bæreticos hodier­ Primum diei non potest, quia cum semel nos, iterum el accuratius ex expendenda. conferatur baptismus, hpsis postea non Itaque esset amplius remedium, quod negant: Prob. 1° jam dicta ratione fundata in adde quod potestas clavmm seu jurisdic­ S. Scriptura , et qua utitur concilium Trid. tionis exerceri non possit, nisi in eos qui sess 14, cap. 5 Quicumque mortalis pec­ per baptismum jam *unt in Ecclesia. Se­ cati post baptismum rei sunt, tenentur cundum eiiam dici non potest, quia aliai jure divino quaerere reconciliationem cum i sacerdotes non habereqt potestatem reli­ beo et peccatorum veniam per medium ab nendi peccata, cum impedire non possent, ipso institutum ; atqui medium a Deo instiiu- I quin baptizaius, baptismi suscepti uou rc- UTRUM CONFESSIO SACRAMENTAL1S SIT, ete cordetur. Insuper facilius reconciliarentur lapsi post baptismum quam ante ; quod est absurdum , cum post baptismum sint magis ingrati »1 magis peccatores. Quod autem dicunt de ministerio prædifationis, aperta est S. Scripluræ contorsio l°Quia claves dari non solent ad signifi candum ostium esse apertum vel clausum, sed ad claudendum et aperiendum. 2° Li­ gare et solvere non esi significare esse so­ lutum aut ligatum, sicut remittere et reti­ nere peccata non est significare ct annun­ tiare esse remissa, vel non esse remissa : unde Christus non dixit : Quorum remise­ ritis erant remissa, et quorum retinueritis erant retenta : quod debuisset dicere in sensu adversariorum ; sed dixit .· Quorum remiseritis peccata remittuntur eis ; quodeumque solveritis erit solutum, et quod ligaveritis erit legatum. 5° Quia alias nihil speciale Petro ct Apostolis con­ cessum esset, cum omnes etiam laici pos­ sint in aliis excitare fidem de remissione peccatorum; imo magis ipsi fideles dice­ rentur se solvere , sibi peccata remittere, quam id fieri a sacerdotibus; nam si hi di­ cantur remittere peccata qui excitant ad fidem de eorum remissione, ·, fortiori ille qui fidem hanc elicit. 4° Tandem inde se­ queretur quod sacerdotes non haberent po(e-talem ligandi et relinendi peccata, cum etiam ipsis invitis talis fides haberi possit. Dicunt 2°. Esto possint sacerdotes sol­ vere el ligare, non tamen inde sequitur necesse esse ad eorum tribunal accedere : nam Dominus non dixit : Et quæcumque non solveritis non erunt soluta. Itaque solvere poterunt eos qui eorum ministerio uti voluerint, sed poterit etiam |>eccator alia ratione , sine ipsorum ministerio, re­ conciliari : quemadmodum judices, regum auctoritate constituti, possunt judicare om­ nes qui ipsorum opera uti voluerint; non tamen coguntur qui lites habent, ad pubh cos illos judices accedere, sed possunt arbi­ tros eligere, aul etiam ipsi per se suam causam componere, aut ipsum regem di­ recte adire. Sed contra. Licet privati homines pos­ sint lites quas inter sc habent sine publicorum judicum sententia componere; non possunt tamen eas lites componere quas cum rege ipso habent, nisi eo modo qui ·' placuerit regi; et si rex voluerit hujus- ; 3M modi causas non nisi per judices a »e in­ stitutos dirimi, eos adire necesse est. At omnia peccata nostra sunt causæ quas ha­ bemus cum Deo, et quamvis unicuique sit liberum directe adire Deuin cum sincera cordis contritione , et ita ab ipso absolvi ; attamen non potest t.,se sincera hæc cordis contritio, nisi includat voluntatem adhi­ bendi remedium, et faciendi quod Christus præscripsit; Christus autem præscnpsit quod peccatore» se subjicerent judicio sa­ cerdotum , quos suo loco judices esse vo­ luit : unde, licet Christus non dixerit ex­ presse et explicite : quæcumque non sol­ veritis non erunt soluta; aperte tamen col­ ligitur f tum ex illis verbis: Quæcumque solveritis, erunt soluta, quorum remise­ ritis peccata,remittentur, quibus sacerdo­ tes constituuntur judices m causis contra Deum ; tum maxime ex istis : Quacum­ que ligaveritis, erunt ligata, et quorum retinueritis peccata, retenta sunt. Si enim fideles citra sacerdotum auctoritatem solvi, et oblinere possunt remissionem pecca­ torum , falsum est quod id foret ligatum quod ligarent, quod retenta essent peccata quæ relinerent. Insuper si voluntas Christi non esset, lapsos a baptismo confiteri pec­ cata sua sacerdotibus, frustra dedisset illis potestatem absolvendi; quis enim nisi Deo jubente sua eis peccata exponeret .’Frustra dedisset claves regni cœlorum, sicut frus­ tra claves alicui darentursialia, nou minus facili, imo et faciliori, via pateret introitus. Inst. 1° Sacerdotes sunt judices pecca­ torum venialium, quando ipsis subjiciun­ tur, et tamen non est obligatio ea ipsis subjiciendi : ergo idem de peccatis mor­ talibus. 2° Per baptismum sacerdotes pec­ cata remittunt, et tamen ad baptismum non est necessaria peccatorum confessio. Ergo. II. ad primum. Disparitas est, quod ex institutione Christi ea tantum necessario solvenda sunt a sacerdotibus in terris, quæ ligant in cœlis; sola autem mortalia, quæ gratiam eteharitatem destruunt, ligant iu cœlis, non venialia, quæ compatiuntur gratiam et charitatem , et ideo variis alii> modis remitti possunt. Ad secundum. Disparitas est, quod m baptismo non exerceatur judicium de pec­ catis remittendis aut retinendis, puniendis et sanandis; sed est nudum miuistarium regenerandi Christo, remittendi DISSERT. V. ART. I. Μ Μ cata et adoptandi Ecclesiæ, ante cujus adoptionem nullam Ecclesia in peccatores tnbetjurisdiclioncm, quamvis tamen ejus sil innueris explorandi per prævia aliqua pietatis opera dispositiones eorum qui bap­ tizari petunt: at in pœnitentia exercetur judicium in peccata remittenda vel reli­ nenda punienda el sananda, quod judl· cium exerceri non palest nisi ipsa peccata distincte declarentur. Gælera quæ contra hanc probationem objicit Dallœus, adu modum levia sunt nec seria responsione digna. Omitto aiiasSi Scriptural auctoritates quæ soient in probationem conclusionis a plu­ ribus proferri, 2 Corint. 5, Jacobi 5, Aci. 19, 1 Joan, i ; quia non nisi probabiliter intelligunliir de confessione sacramentalh Antequam aggrediar probationem ex tra­ ditione , observandum esi novatores non negare peccata publica pœnitentiæ et con­ fessioni publicæolim fuisse subjecta; at con­ tendunt peccata occulta nequidem secreke confessioni fuisscolmoxia. Contra quos. Prob. 2” conclusio ex traditione. Con­ fessio saoramenialis peccatorum non solum publicorum, sed etiam occultorum, qualis nunc agitur inter catholicos, fuit in usu ab exordio Ecclesiæ : ergo esi instituta a Christo ut necessaria, et per Apostolos ad nos trans­ missa. Patet conseq. tum quia, juxta regu­ lam S. Augustini lib. 4 de Bapt. contra Donatisi. oap. 24, «Qtiod universa tenet Ec» clesia, nec conciliis institutum, sed semper » retentum est, non nisi auctoritate Apostoulica traditum rectissime creditur; « tum quia confessio peccatorum secretorum et pudendorum, res est adeo ardua et difBei­ lis , ut nunquam lot sæculis observata fuiseet, nisi a Christo ut necessaria foret insti­ tuta. Prob. ant. selectis Patrum testimoniis secundum seriem sæculorum ; omnia enim referre foret immensum. Ex primo sæculo legendi sunt S- Clemens Episl. 2 ad Corinth, et lib. 7 Constitui. Aposlol. c. 14 ; ex secundo, S. Irenæus lib. 1 adversus Uæreses cap. 9. Eodem sae­ culo Tertullianus lib. de Pœmt. cap. 4, di­ cit peccata etiam cogitationis esse accu­ sanda, quia singulis poena est imponenda : ■ Omnibus , inquit, deliciis seu carne , seu • spiritu, seu facto, seu voluntate commis■ eis, qui pœnarti per judicium destinavit. » idem et veniam per poenitentiam «wix*. » dit. » Et infra c. 9 , ostendens nécessita tem confessionis ex necessitate satisfactionis imponendte : «Tantum, inquit, revel i » confessio deliciorum, quantum dlssitnu· i » latio exaggerat ; confessio enim saiisfac>» tionis consilium est, dissimulatio conto» maciæ... Is actus, qui magis græco voca» bulo exprimitur et frèquentûliir, exomv » logesis est, qua delictum Domino nostro » confitemur, non quidem ut ignaro, m' » quatenus satisfactio confessione disponi» tur, confessione pœnitentia nascitur,pe» nitentia Deus mitigatur : itaque exotnolo» gesis, prosternendi et humilificandi ho» minis disciplina est. » Nec te moveat quod dicat confileniun Domino, aut dicas loqui de confession» peccatorum publicorum : intelligit namque con/ileri Domino, dum quis conflteun ejus ministro ; palet ex subjunctis, dum addit paulo infra , eos qui Domino confi­ tentur, presbyteris advolvi, et plefosque a confessione abstinere, pudoris magis memores quam salutis, quod nec de Deo neque de peccatis publicis intelligi pote>t; ac tandem concludit confessionem fieri Do­ mino dum fit uni vel alteri ministro,quia in uno el allero Ecclesia est, Ecclesia vero Christus : ergo cum te ad genus fratrum protendis, Christum contrectas, Christum exoras : el in priori textu for­ maliter exprimit peccata secreta cogitatio nis. Sæculo tertioS. Cyprianus, lib. deLapsis cap. 12 : « Confiteantur , inquit, singuli, » quæso vos , fratres dilectissimi, delictum » suum, dum adhuc qui deliquit in sæculo «est, dum admitti ejus confessio potest, » dum satisfactio el remissio facta persa» cerdoles apud Deum grata est.» El infra ; Μ Quanto et fide majores et timore melio­ Μ res sunt, qui quamvis nullo sacrificii aut » libelli facinore constricti, quoniam tamen Μ de hoc cogitaverunt, hoc ipsumapvd sa­ Μ cerdotes Dei dolenter el simpliciter con■ Cientes , exomologesim conscientiae fa» ciunt, animi sui pondus exponunt, sa« lutarem medelam parvis licet et modici* « vulneribus exquirunt, scientes scriptum » esse : Deus non irridetur. » Apertum est S. Cyprianum loqui de confessione facienda sa< i-rdoii. de confessione occultorum <*j|ic cogitationis , ac ta-d ita demum quid ille dixerit, (|ui se prius • et eruditum medicum ostenderit et mise­ ricordem, si quid consilii dederit, facias el sequaris. Si intellexerit et praeviderit • talem esse languorem tuum qui in con» ventu totius Ecclesiæ exponi debeat et • curari, ex quo fortassis et cæteri ædifi> cari poterunt, et tu ipse facile sanari, • mulla hac deliberatione et satis perito » medici illius consilio procurandum est.» Ex his habes non solum confessionem secretam secretorum peccatorum, sed etiam confessionem secretam, ortum non ducere « publica, seu confessione, seu poeniten­ tia, sed e contra confessionem secretam præivisse public» tum pœnilentiæ, tum confessioni, et utriqpe indicendæ fuisse normam et regulam, de quo iterum infra. Nec est quod respondeant hærelici ,Oi igenem non dicere liuno medicum esse sa­ cerdotem : esto enim id in hoc secunr··· textu non dicat, dicit in priori ; hic autem loquitur de confessione quæ solebat fieii, scilicet sacerdoti, cujus moris meminerat in priori textu. Sæculo quarto S. Basiliusin Regulisbrcvionbus, responsione ad q.288: ». .\*ecess.i• rio,inquit,iis peccata aperiri debent dum soroi 133 » ( monialis) presbytero confitetur, antati» tam ipsam adesse. ·· Eodem sæculo S Greg. Niss. Epist. Ca­ non. ad Letojnm, episcopum Melitinensem : « Qui autem, inquit, occulta «ubstractione » sibi alienum usurpat, ac deinde per con» fossionem peccatum suum sacerdoti ape«rit, studio quod circa contrarium illius « vitii adhibebit, morbum curabit. » Eodem sæculo S. Ambrosius, referente Paulino in ejus vita : « Quotiescumque illi > aliquis ob percipiendam pœnitentiam I a p >» sus suos confessus est, ita flebat, ut illum «flere compelleret; videbatur enim sibi » cum jacente jacere. « Hanc autem conf··sionem esse secretam, et peccatorum occul­ torum; palet; prosequitur enim Paulinos ; « Causas autem criminum quas illi conflte» bautur, nulli nisi Dominosoli, apud quem » intercedebat, loquebatur, bonum exem» pium relinquens posteri»sacerdotibus, ut » intercessores apud Deum magis sint quam » accusatores apud homines* « Idem 8» Ambras. lib. i de Pœnit. c. 17, contra Xovatiauos : « Si qui», inquit, oc>» culla crimina habens, propter Christum » tamen studiose pœnitentiam egent, rild'c .diiituiiiitr novatores. Is Ont ku ΟΛ DISSERT. V. ART. I. Rom. de muliere Samaritana : « Intuemur «et nos, inquit, hanc mulierem Samarita• nam el ob propria peccata non erube«ca■ mus, >ed Deum timeamus... qui enim n·,· >> mini detegere peccata erubescit, Deo vero » cernente facere non erubescit, neque con» fiteri vult, et pœfiïtenliam agere, indie illa « non coram uno vel duobus, sed universo ■ terrarum orbe spectante traducetur. » Idem Horn. 2 de Cruce et Latrone : « Si «latronem in cruce tanto honore dignatus » est, multo magis nos insita sua benignitate «dignabitur, si voluerimus peccatorum » confessionem instituere. Ul igitur et nos « benignitate illius perfruamur, peccata pro» pria confiteri ne erubescamus; magna «enim confessionis vis est, et mulla ejus » potentia. » Idem lib. 2 de Sacerdotio, afferens dis­ crimen inter sacerdotes veteris et novæ le­ gis ·. « Corporis lepram, inquit, purgare, imo » poiius nullatenus purgare, sed purgatos » probare tantum, Judæorum sacerdotibus » licebat, ili vero non lepram corporis, sed » immunditiam animæ, non purgatam pro«bandi, sed potius purgandi potestatem • acceperunt. » Dixerat prius : « .Mulla qui■ dem arte opus est ul ægri sacerdotum re» mediis libenter se subjicere suadeantur. « Et : « Idcirco pastori mulla opus esse pru» dentia, ac sexcentis oculis, ut undique • animæ statum circumspiciat. » Idem Horn. 50 in Genes : « Quia in ma» gnam hanc hebdomadam pervenimus Dei « gratia, nunc maxime et jejunii cursus in« tendendus, et magis conlinuandæ sunt « preces, faciendaque diligens et pura pec» calorum confessio. Scit inimicus noster «quod per tempus illud possumus de iis » quæ ad nostram salutem allinent loqui, • et peccata declarare seu aperire, et dete«gere vulnera nostra medico, et sanitatem « consequi. » Ei Horn. 9 in cap. 6 ad Heb. «< Sin autem dicit: Sum peccator, ea autem «per species non cogitat ac supputat, et » non dicit : Hoc et illud peccatum admisi; «nunquam cessabit, semper quidem con» filens, curam autem nullam gerens cor• rectionis. » Sæculo quinto S. Innocentius papa EpiΊ. | ad Decentium cap. 7 : « De pœnitentibus » vero qui sive ex gravioribus commissis, » sive ex levioribus pœnitentiam gerunt, si • nulla interveniat ægritudo, quinta feria ; » ante Pascha eis remittendum Bonur* » ecclesiæ consuetudo demonstrat. ta* « rum de pondere aestimando (icl.ctomm «sacerdotis est judicare, ut attendat id » confessionem pœnitelitis, et ad Uetinat« que lacrymas corrigentis, ac tuncjutat » dimitti, cum viderit congruam salidat· » tioiiem. » Eodem sæculo S. Hieronymus Comment, in cap. 10 Ecclesiastæ , ad hæc verba : Si momorderit serpens in silentio:" Si quem, » inquit, serpens diabolus occulte niomor· » derit, et nullo conscio eum peccati ve· » neno infecerit; si tacuerit qui percussui » est, et non egerit pœnilcntiam, necvul· « nus suum fratri et magistro voluerit con« fiteri, magister qui linguam habet adeu· » randum , facile ei prodesse non poterit; » si enim erubescat ægrotus vulnus medico » confiteri, quod ignorat medicina non « curat. » Idem lib. 5 Commentarii in cap. 16 Mattii, ad hæc verba : JEl libi dabo claves regni coelorum : « Istum locum, inquit, episcopi « et presbyteri non intelligentes, aliquid « sibi de Pharisæorum assumunt superri« lio, ut vel damnent innocentes, vel sol« vere se noxios arbitrentur... Hic alligat « vel solvit episcopus el presbyter, noneo> » qui insontes sunt vel noxii; sed proof· » licio suo, cum peccatorum audierit va» rietates, scit qui ligandus sit quive sn’ « vendus. » Eodem sæcu’.o S. Augustinus Senn. 2 io Psalm. 101 : « wiin audis hominem poeni« tere peccatorum suorum , jam revixit : » cum audis hominem confitendo proferre » conscientiam , jam de sepulcro educiiu « est, sed nondum solutus est : quando sol» viiur? a quibus solvitur? Quæ solveri» tis , inquit, in terra, erunt soluta et ia « calo. » Idem Enarrat, in Psalm. 66 : «Conscien« tia tua saniem collegerat, apostema tu«> muerai, cruciabat te, requiescere non « sinebat : adhibet medicus fomenta ver» borum, et aliquando secat; adhibet rne« dicinale ferrum in correptione tribula» tionis : tu agnosce medici manum, con«fitere, exeat in confessione, et defluat « omnis sanies. » Idem Serm. 591 de Pœnit .· « ImplacattM » igitur mortiferorum vinculis peccatorum, « detreciat, aut differt, aut dubitat cone». UTRUM CONFESSIO SACR AMENTALIS SIT, etc • gei e ad ipsas claves Ecclesiæ, quibus sol» vaiur in icrra, ut sit solutus in cœlo.... . Venial ad antistites, per quos ilii in Eccle• -ia claves ministrantur.... A præposilis . sacramentorum accipiat satisfactionis suæ • modum. » Idem Serui. 592, conjugatos adulteros sic alloquitur : « Agite pœnitentiam qualis «agitur in Ecclesia, ul oret pro vobis Ec• clesia. Nemo sibi dicat: Occulte ago, apud • Deum ago; novit Deus qui mihi agnoscat, . quia in corde meo ago. Ergo sine causa • (lictumest: Quæ solveritis in terra, so• luta erunt in cœlo? Ergo sine causa sunt • claves datæ Ecclesiæ Dei? Frustramus • Evangelium, frustramus verba Christi? > Promittimus vobis quod ille negat? » Idem Serm. 595 : « Pœnitentes, pœni> tentes, pœnitentes ( si tamen estis pœni• tentes et non irridentes mutate vilain. • reconciliamini Deo. Et vos cum catena pascitis. Qua, inquies, catena ? Quæ liga·· > veritis in terra, erunt ligata cl in coele ■ > Audis ligaturam , et Deo putas facere im• posturam. » Et in line · « Quia si ad ulti• iniun vitæ steterit, nescii si ipsam perni­ tendam accipere, ac Deo ac sacerdoti peccata sua confiteri poterit. ·> Hæc ultima ærba sunt plane decretoria. Eodem sæculo Leo Magnus Epist. 80 , une 156, c. 5, contra requirentes publi­ ai!) confessionem sic loquitur .· n Illam etiam contra Apostolicam regulam præ'iimptionem , quam nuper agnovi a qui• liibdam illicita usurpatione committi, • modis omnibus constituo submoveri ne de • 'ingulorum peccatorum genere libellis scripta professio publice recitetur; cum • reatus conscientiarum sufficiat solis sa­ cerdotibus indicari confessione secreta. • Quamvis enim plenitudo fidei videatur • esse laudabilis, quæ propter Dei timorem • apud homines erubescere non veretur; • tamen quia non omnium hujusmodi sunt • peccata, ut ea quæ pœnitentiam poscunt • non timeant publicare, removeatur tam • improbabilis consuetudo, ne multi apee• nitent iæ remediis arceantur, dum aut • erubescant aut metuunt inimicis suis sua • facia reserari, quibus possint legum con­ stitutione percelli ; sufficit enim illacon• ieseio quæ primum Deo offertur, tum • etiam sacerdoti, qui pro deliciis pœni• lentium precator accedit; tum enim de- I Bill tomk ik. «βΎ » mum plnres ad pœnitentiam poterunt » provocari, si populi auribus non publi» cetur conscientia confitentis. » Idem Epist. 91, nunc 82: « Mullum enim » utile ac necessarium est, ut peccatorum » reatus ante ultimum diem sacerdotali « supplicatione solvatur... 1’nde oportet • unumquemque Christianum con-cientiæ *» suæ habere judicium , ne conveni ad » Deum de die in diem differat, nec satis» factionis sibi tempus in fine vitæ suæ • constituat, quem periculose ignorantia » humana concludit, ut ad paucarum bo» rarum spatium se reservel incertum cum » possit pleniore satisfactione indulgentiam » promereri, illius temporis angustias eli» gat quo vix inveniat spatium vel confessio ■> pœnitentis, vel reconciliatio sacerdotis.» Hoc utroque textu jugulatur dogma hæreticum. Sæculo sexto S. Gregorius Magnus Horn. 26 in c. 20 Joan. « Lazaro ergo, inquit, • » dicitur, feni foras, ac si aperte cuilibet » mortuo in culpa diceretur, Cur reatum » tuum intra conscientiam abscondis? foras » jam per confessionem egredere, qui apud » te interius per negationem lates. Veniat » itaque foras mortuus, id est, culpam con» fileatur peccator ; venientem vero foras »> solvant discipuli, ut pastores Ecclesiæei <> pœnam debeant amovere quam meruit, ·> qui non erubuit confiteri quod lecti. Hæc « de solutionis ordine breviter dixerim, ut » sub magno moderamine pastore·· Eccle» siæ, vel solvere studeant vel ligare.· ·· Le­ gendus insuper S. Gregorius lib. 5 et 29 Moral. Eodem sæculo Joannes jejunator, qui anno 586 sedebat patriarcha Consi ani inop. insuo Libello l’œnitentiali, quem Morinus edidit in calce Commentarii de Adminislratione sacramenti pœnitenliæ, inducit sacer­ dotem sic alloquentem et interrogantem pœnilenirm : « Spiritualis fili, ego confes» sionem tuam primario et præcipue non - recipio, nec libi absolutionem concedo ; » sed per me Deus.... cum secundum mul» tam, quæ exprimi non potest. ejus mueu ncordiam , ita dixit .· Quacumque liga - veritis aut solveritis super terram, » erunt in calis, illa quidem ligata, ii>c » vcrosoluta. Revela igitur et declara rorato » sanctis angelis , nihilque me cel; 'orum » quæ a te clam facta sunt, vehit si I**» Μ*) » DJSjERT V λ ht ». . OCCttlte feordiitm cognoscenti vonfitere- tentiarium cui lapsi post baptismum ··» • ris. » Tum inducit sacerdotem interro­ peccata confiterentur : en confessionis in­ gantem de numero et circumstantiis pec stitutio; deinde occasione alicujus scanea torum ad hunc modum : « Quomodo, uJ;> hunc pœnilenliarium sæculo«ubt» domine frater, vel soror, primum virgi- quenii a Ncctario episcopo Conslaniinop. » nitas tua corrupta est? per fornicationem , sublatum fuisse : en confessionis abrogabo. » vel legitimum matrimonium, vel perinol- ' ergo. Idem referi Sozomemis Socrati coi » litiein, aut aliqtiid eorum quæ sunt contra i vus I. 7, c. 16, excepto quod Sozoinenm » naturam ? Consentientem vero et dicen- i dicat hunc pœnilentiarium non occanant » tem sic et sic, ipsum interrogat in quot Novatianorum, sed ab initio fuisse iu.< » mulieres inciderit antequam uxorem du- tutum. Omissis variis solutionibus quas huic ar­ » ceret, num aliquæ earum essent ancillæ, » quanlæ viduae et quanta: nupta·; nutu ali- gumento theologi adhibent, /?. exhacwr» quæ monachæ cl quot, num aliquæ ma- ! ratione non colligi institutionem el abro» gnum habitum gestarent? » Similiter de I galionem confessionis sacramenlalis, ?«j ' pœnilentiarii tantum , cujus praecipuum aliis præceplis. Hic sisto, quia ad hæc priora srecula, quæ munus erat præesse pœnitentiæ publics, puriora reputant novatores, maxime atten­ et ideo inquirere in mores fidelium, reci­ dunt, nec plura fert institutum nostrum. pere depositiones test uin dc quorumdam Quantum ad sequentium sæculorum Patres, criminibus , reos ad se vocare, et convic­ concilia, libros pœnltentialcs et theologos, tos confessioni seu pœniienliæ publica:ad­ dicere, audita prius eorum confessionex vide Bellarmin.Nugno,U’Kasse,Juenin,elc. Verum quæ diximus plusquam suiliciunt creta, atque invigilare ut pœniienliæsta­ dium juxta canones accurate decurrerent; ad revincendos novatores aperta· falsitalis | pœnitentiarius enim dicebatur a pœiiiten· et putidæ calumniæ, dum dicunt praecep­ tibus; pernitentes oliin ii soli dicebantur tum confessionis sacramemali< esse inven­ qui erant addicti pœnitentiæ publica, ul tum Innoceniii IU in concilio Lateranensi, liquet ex concilio Toletano i. quodque ideo irri'orie vocant turmentum Cum itaque mulier quædam nobilis huit jnnocentianum. Ad hæc : omnem verisi­ pœnitentiario esset confessa, et ipsàsire militudinem superat quod ista lex, tam ar­ proprio motu, sive suadente pœnitentiadua, dura el difficilis, sine S. Scripturarum rio, peccata quædam publice confiteretur, et traditionis suffragio, ab omnibus totius longius progressa indi.-creie prodidit x orbis ecclesiis fuerit recepta nemine recla­ compressam fuisse a diacono in ecclesia, mante aut conquerente ; quis enim tunc re­ dum ibi pœnilenliam agent : unde gravi­ clamavit? quis conquestus est ? Insuper ex ter commotus fuit populus, el diaconus ipsis terminis concilii in capite Omnis exauctoralus. utriusque sexus, evidens est meo non agi Ratione igitur hujus scandali, Nectari;;» de natura aut substantia confessionis , sed amovit pœnitentiarium qlfoad muniapœiitde ejus circumstantiis lanium , scilicet de tenliam publicam spectanda , intacto mu tempore, ut Hat semel in anno , et de mi­ confes.-imiis secreta!, qui remansit in eo nistro, ut liat proprio sacerdoti. statu in quo erat ante institutionem hujus pœniieniiarii : r/uod patet lu quia .Vecta­ $ Ul. — Solvuntur ohjtctionei. rius sustulit tantum quod luerat occasio Obj. 1° celebre factum Neclarii, ex quo scandali; non autem confessio secreta, sic arguant hærelici. Quod ab Ecclesia fuit sed confessio seu pœnitenlla publica fuit institutum , et deinde ab eadem abroga- occasio scandali. 2” Quia legitur amovisse tum, non est juris divini : atqui confessio pumiteniiai ium l.m uni, non autrui alios fuit ab Ecclesia in-unuta , et per Ecclesiam sacerdotes confessionibus secret is excipien­ abrogata : ergo. prob. min. Socrates lib. 5 dis praepositos, .\i ESS!) SACRA M I A TA LIS SIT, etc. /eferr Serapione...... lorn proximum advo­ casse uutiiti ex presbyteris dispensationi sacramentorum a S. Dionysio Alex, propo silis, ut ah eo beneficium reconciliationis recipere' ·, tum denique, quia unus conio saritis iiryar Iui· -ct excipiendis confessio­ nibus nuineiOsIssiuiæ civitatis, qualis ’erat Vbnstantii.opolis tempore Nectarii. El hæc est communior hujus argumenti solutio, excepto quod quidam arbitrantur hanc mulierem non declarasse pomilcnlia no in confessione hoc suum facinus cum diacono, quod nondum perpétrerai ; sed facta confessione, ciirn ratione pœnitentiæ a pœnitenliario injuncta*, in ecclesia mo­ raretur, ibidem a diacono fuisse corrup­ tam, et hoc ipsam indiscrete prodidisse, ex quo palam innotuit, et inde ortum scandalum ac commotio populi. Ad ham autem intelligentiam moventur, quia licet juxia versionem Christophorsoni legatur m Socrate, Mulier longius in con/itendo progressa, alterius culpce seipsa insi­ mulat, advertunt tamen in textu græco So­ cratis, non usurpari vocem confessio seu confitendo, sed quod mulier dixerit, seu commemoraverit suum crimen; et cum hoc dixisset, diaconus ejectus est, el po­ pulus commoveri cœpit. Idqiie apertius exprimit Sozomenus ci­ tatus : « Matrona quædam nobilis, ihquit, « oh peccata quæ confessa fuerat, jussa ab • hoc presbytero jejunare, ac Deum suppli• citer exorare; dum hujus rei causa in • ecclesia moraretur, a diacono se slupra■ tam esse prodidit. Quo cognito, plebs » omnis vehementer succensuit, eo quod » contumelia illata esset ecclesiæ, nec me• cliocri probro expositi erant sacri ordinis ' viri. » Ex quo palet mulierem hoc pec­ catum admisisse post peractam confessio­ nem, dum causa pœnitentiæ injunctæ peragendæ esset in ecclesia; sicque non a pœiiitentiario, aut ejus jussu fuisse vulga­ tum, sed ab ipsa sponte et indiscrete pro­ ditum. Dicunt itaque Nectarium statuisse ut post sacrainentalem confessionem non ageretur amplius in ecclesia ilia pœniten­ tia publica cui præerat pœnitenliarius, ne vins cum mulieribus simul in ecclesia com­ morantibus. aliquid simile deinceps con­ tingeret, et sic amotum fuisse pœnitentianmn; seu. ut dicit Sozomenus, presbyte­ rum qui agendœ pœnitentiæ prœposilus 33$ erat, abolevit .Vectarius. Hæc explicatio probabilitate non caret, sed quoad substan­ tiam solutionis, a præcedente non differt. Inst. 1° Socrates et Sozomenu ’/ferunt post exaiicloratiônem pouiitentiarii, uni­ cuique permissum fuisse pro arbitrio et animi sui conscientia au sacramentorum communionem accedere ergo i.ullius confc'-ionis necessitas amplius urgebat. /{. N. conseq. Hoc enim loquendi modo Socrates et Sozomenus n'hü aliud signifi­ care intendunt, quam quod pœnilentes non arcerentur amplius a participatione sacramentorum per pœnilenliarium, donec adimpleta pœnitentia publica ab ipso in­ juncta , ad eam admitterentur, sed quod, non exspectato hoc tempore, et independenter a licentia pœmtenliani, quilibet posset pro suo arbitrio ad communionem accedere, modo tamen a culpa purus, aut per confessionem, si necesse foret, purga­ tus. [nst. 2*. Nectarius non abrogavit pœniteniiain publicam peccatorum publicorum, adhuc enim vigebat tempore S. Chrysostomi successoris Nectarii, ut palet ex S. Doctore Horn. 5 in Epist. ad Ephes. 9. et 42 in Epist. ad llebr. non abrogavit con­ fessionem publicam peccatorum occulto­ rum, quia nunquam fuit in præcepto : er­ go abrogavit privatam confessionem. 11. N. conseq. 1° Quia licet non abro­ gaverit pirnitentiam publicam, posset dici quod abrogaverit confessionem publicam; non enim idem sunt pœnitentia publica et confessio publica, neque poenitentiam pu­ blicam seiitper comitabatur confessio pu­ blica, imo incertum est utrum confessio publica peccatorum publicorum unquam fuerit in præcepto, ut dicam infra. 2° Quia esto post factum Nectam vige­ ret adhuc pœnitentia publica, nouerai ta­ men cx jussu el directione pœnilentiarii, sed episcopi, ad quem, abrogato pœnitentiario, cura pœnitentiæ publics indicendae et dirigendæ reversa est, ut ante institu­ tionem pœnilentiarii. Nos autem non dici­ mus Nectarium abrogasse simpliciter el al>sivlute poenitentiam publicam , sed poeni­ tentiam publicam ut indicendam et diri­ gendam per pœnitentiarium, hoc est, aorogasse munus et officium pœuitenliar'1. Verum. ut aperte ostendam vanitatem 340 DISSERT. V ART. I. •iijjiis argument! quod ita extollunt htere- liter alii textus qui solent objici. Rwwtici, sic illud contra ipsos retorqueo : Vel tem omnia important confessionem publi­ pœnitentiarius a .Vectario abrogatus exci­ cam, cx qua erubescentia, pudor, infamii piebat confessionem sacramenlalem poeni­ et exprobrationes nasci solent. Nec, quod tendum, rel non : si hoc secundum : ergo I bene advertas, unquam dixil S. CIiivo-i. abrogando pirnitenliariuin, non abrogavit i Ne confitearis sacerdoti, ne declara confessionem sacramenlalem. Si primum .· peccata tua ministro Dei; sed e coiura ergo vigebat in Ecclesia confessio sacra­ oppositum docet in locis a nubis inter mentelle octo saeculis ante Innocentium III probationes citatis. Cum ergo dicit soli et concilium Lateran. ergo splendide et in­ Deo esse confitendum, non excludit « verecunde mentiuntur hæretici, dum gar- vicarium, seu ministrum, sed Itomiua æqualis conditionis, quos ideo conterai riunt illam esse inventum Innocentii. Obj. 2°. S. Chrysost. Xectarii successor, vocat, qui possent audita crimina propa­ Hem. 21 ad populum Antioch, dicit : « Xon lare et exprobrare. Apud S. Chrysost.eois ·> cogit Deus in medium procedentes quæ I et alios Patres, quod fit per Christi aut Uri >» peccavimus annuntiare, sed sibi soli ra- I ministrum, dicitur fieri non per hominem, >» tionem reddere jubet, et sibi confiteri. > sed per ipsum Christum aut Deum : sicipse Horn. 2 in Psal. 30 : « Peccata autem tua S. Doct. Hom. 30 111 .Matth. dicit hominem » ipse commemora, ut ea deleas. At pudet non operari eucharistiam, quia operatur » te peccata confiteri? Dic ea quotidie in ul minister Christi; quæ enim fiunt per » oratione. Xon enim dico ul ea conservo ministrum, tribuuntur principali agent’ » exponas qui te probris impetat, dic Deo seu mandanti, idque specialiter in hac mi» qui iis medetur. » Et Hom. 33 de Lazaro teria. quia, obstrictissimam legem silentii, resuscitato : « Cur igitur te, quæso, pudes- confiteri homini perinde esi ac soli Dw » cis et erubescis dicere peccata tua ? Xon confiteri : et ideo sacerdos Græcus eia· » enim homini dicis, ul te probro afficiat ; pieiis confessiones dicit pœnilenti ; Fra­ • non enim conservo confiteris, ul in pu- ter, cur accessisti ad Deum el ad me?A'e, ■ blicum proferat. Imo vero ei qui Domi- quteso, erubescas, non enim mihi pecca­ » nus est...... ostendis vulnera. » Et alibi ta enuntias, sed Deo apud quem consii tis. Vide nostrum Goar in eucologio ti similiter. Respondent quidam ad primum, S. Joannem Jejunatorem inter p obationo Chrysost. ibi loqui de confessione requisita sexti saeculi laudatum. Denique quam iv ad baptismum, quæ soli Deo et non homi­ presse S. Chrysost. commendet necessilini facienda est; quia ista liomiliaest cate­ tem confessionis, liquet exprobaiionibui chesis secunda ad /(luminandos, id est, conclusionis, ita ut nisi illum intelligi' ad baptizandos, Jd secundum et tertium juxta explicationes datas, palpabilesconrespondent, S. Chrysost. non loqui de tradiliones ipsi tribuere cogaris. /nsl. ex aliis Patribus. 1« S. Gre_V confessione sacramentali, quæ semel Iit reconciliationis causa, sed horiatur popu­ Niss. Epist. ad Lelojum, dicit peccata ava lum ut peccata, licet confessa et absoluta, riliæ a Patribus qui canones piriiitenlu sæpius in memoriam revocet cum eorum ediderunt, fuisse prætermissa : atqui id detestatione, ad pleniorem expiationem; non potuisset dicere, si viguisset privata quod non obesi confessioni .sacramentali. tum confessio cum poenitentia ; ergo.2On· ila? solutiones non sunt improbandæ. At­ genes Hom. 2 in Levit, inducit quosdam ei tamen auditoribus dicentes meliorem fuisse con­ Responsio communior est, S. Chrysost. ditionem antiqua; legis, ubi erant plora sa­ Iiis et similibus textibus excludere duntaxal crificia pro peccatis, in nova autem e-t necessitatem confessionis publicis; dicit tantum unam veniam peccatorum per bap enim m primo : Non cogit Deus in me­ li-miim. 5u Julianus Pomernis, seuS. 1’rov dio procedentes quæ peccavimus annun per lib. 2 de Vita Contemplativa, proponit liare; in secundo : Aon dico libi ut ea I’ cc.itoribus confessionem aut emenda­ tlreçu conservo luo, qui te probis imj>e- tionem . ergo censet alterutram suffice!*, tal ; tu tertio · Aon enim confiteris can (■‘ni ■ laenter non esso absolute tiecmsarercu luo ut in publicum proferat. Simi­ riam confessioncin. 405 Basiiiu» niP-.l UTRUM CONFESSIO SACRAMENTALIS SIT, etc. 37;S. Ambros. lib. 10 in cap 22 Lucae; S.Hilarius ii Psal. 50,S. MaximtisTaurineusis Hom. 3 de Pœtnienlia S. Pelri, et S. Aug. in P.-al. 31, docent peccata deleri per contritionem, nulla fycta mentione confessionis.5° Venerabili» Bedalib. 5 in Lucam, ad hæc verba: Ile, ostendite vos sacerdotibus, dicit sacerdotibus esse de­ claranda peccata hæresis,judaismietschistmatis; et addit: Cætcra vero titia per scipsum interius in conscientia et intel­ lectu Dominus sanat et corrigit . Ergo. R. ad primum, S. Gregorium Niss. loquide poenis canonicis pubiicæ pœnitenuæ impositis, qua» dic.il non cs-e determi­ nata* pro avaritia, qui a est inexplebili'cu­ piditati·. Addit tamen ibidem, quod si avarus alienum injuste u-tirpet, habebit remedium . dummodo per enuntiationem aperiat peccatum suum sacerdoti; quo Dallæo os ob'truitnr. ddsecundum. Ii quos illic inducit Ori­ gines erant Moiilanistæ quo* ibid, refellit verbis piimo loco citatis cx ipso inter pro­ bationes. dd tertium. Sensus Juliani e*t, peccata quæ vel non declarantur in confessione, vel si declarentur, non emendantur, fore punienda; dicit enim ibid. cap. 7 : «Illi • quorum peccata humanam notitiam la- leni, nec ab ipsis confessa , nec ah aliis • publicata, si ea confiteri aut emendare • noluerint, Deum (piem habent testem, ha­ bituri sunt ultorem. « Item ibid, adstruit necessitatem confessionis: «Quoniam, in« quit, aliorum animos quales sunt, sine ip• sorinn confessione nescimus. « Item :« N’o• hi' quoslibet peccata sua , tanquam me• dici'vulnera quibus urgentur aperire. » J(/ quartum. Patres laudati ioqmin ur de contritione perfecta , qua fatemur re­ mitti peccata , si tamen, post institutionem 'aeramenti faciam a Christo, includat vo­ tum confessionis. Quod autem iis in locis ■_ confessionis non meminerint, nihil proba’, cum sit argumentum negativum, et alibi niemiiierini, ut palet ex probationibus conclusionis, nec idem sil ubique repeten­ dum. Insuper i I non expostulabat e.oruin institutum, cum lucis citatis loquantur d* pieiiiteiilia Davi ii*etS. Petri, quo tempore nondum erat instituta confesMo. /d quintum. Venerabilis Beda non lo­ quitur ibi de absolutione .sacramentali · sed / Ml de reconciliatione seu receptione eorum qui sunt extra Ecclesiam, ut in ea doctrinam fidei palam profiteantur, loquelis vcroaliln de peccatis eorum qui sunt in Eccie-ia : <■ Gravioris leprx immunditiam, mqu.i in ■· cap. 5 Epist. Jacobi, juxta legem sacer » doti pandamus, adque ad ejus arbitrium • qualiter et quanto tempore jusserit, pu » rilicari curemus.·» Ilcpones S. Aug. lib. 10 Confess, c. 5 : " Quid mihi ergo est, inquit, cum homini·· bus, ut audiant confessiones meas, quasi ■· sanaturi sint languores meos? CurioMiir. ·> genus ad cognoscendum vitam alienam , » desidiosum ad corrigendam suam. ■■ Ergo. It. S. Augustinum ibi non loqui de con­ fessione sacramentali, sed de confessione publica suorum peccatorum, quam ip*e scriptis vulgaverat. Urgebis. Gratianus 2 parte Decreti q. 5 in pluribus capitulis, sed praesertim cap. 87, phires auctoritates refert pro et contra necessitatem coiife'sioiii', et cap. 89 con­ cludit sic : « Quibus auctoritatibus, v<·’ » quibus rationum firmamentis, uir.ie.m* ·» sententia sali-facliouis ct confessioni* » innitatur breviter exposuimus·, cui autrui » harum sit potius adh.rrenduin , lecton· » judicio reservatur; utraque enim fauto■> res habet sapientes et religioso.' viro·. Et cap. seq. 90 : - Unde Theodorus, C.m» tuariensis episcopus ait iii Pœnileniiali » suo : Quidam Deo solummodo confiteri » debere peccata dicunt ( ul Gr.vci ); qui» dam vero sacerdotibus confitenda esse » percensent, ut tota ( fere ) sancta Eccleu sia. >» Ergo. Respondet S. Th. in 4 , d. 17, in expo­ sitione textu-, Gratianum referre opiniones eorum qui ume temporis ante concilium Lateranense negabant necessitatem confes­ sionis ex praecepto ecclesiastico. Respondetur nunc communius, Gratia­ num non loqui de necessitate confessionis ad salutem ex præcepio Christi, sed de ejus necessitate ad remis-ionem peccato­ rum. Erat lime tem, oris, ul jam alibi mo­ nui, duplex s» utentia inter (lienlo_ Alii e contrario testantur, dicentes sine ·> confessione oris et satisfactione operis » neminem a peccato posse mundari, si » tempus satisfaciendi habuerit : unde Do­ it minus per Prophetam ait : Dic tu inin quitales tuas ut justificeris. » Et pluries similiter in variis capitulis. Nec unquam dixit confessionem non esse institutam aut præccplam a Christo , seu non esse neces­ sariam ad salutem, sed tantum non esse ne­ cessariam ad veniam, ad justificationem, ad remissionem peccatorum. Ex quibus om­ nibus evidenter patet ipsum nec, movere nec expendere controversiam dc necessi­ tate absoluta confessionis ad salutem vx institutione et præcepto Christi, sed de ejus necessitate ad effectum, scilicet remis­ sionem peccatorum. Λ. 5° Sed el dato Gratianum locutum | fuisse dc necessitate absoluta coufeswt i ad salutem ex institutione et præcepioChn·ti, et non solum quoad effectum, non en tanta ejus auctoritas ut ea hac in par· moveamur : l\quia . ut aiunt Editi* 't Sylvius, de hac re non habuit lixam sen­ tentiam, imo juxta aliquos aperte pugnan­ tia loquitur, ita ut totam hanc distinctio­ nem ipsi aHiclam existiment ; vel dicendum ipsum turpiter «Uncinatum fuisse : 2° quii in rebus facti est admodum suspecte fi­ dei; sæpc enim Patrum testimonia trun­ cata refert, sæpe illis addit de suo. sæp* uni tribuit quod est alterius, ut norunt eruditi. Et nc alio excurramus, in ip-t textu , in objectione laudata, quem citatu Theodoro Cantuariensi, ista vox ul Grati et ista fere, non leguntur iu pirnitcntuli Theodori, neque in concilio secundo Cabik lonensi, ex quo istud capitulum luit ex­ tractum. neque in Ivone et Burchardo. Sunt et alii nævi in eodem capitulo pro qui bus vide annotationes ibid. Obj. 5°. Nullibi legimus fideles priorum saeculorum, sive in vita, sive in morte, confessionem sacramentalein adhibuit quamquam vitam el mortem plurium dis­ criptam habeamus : ergo prioribus sæculinon erat m usu. R. t°N. conseq. Tum quia ex argumento negativo nihil evincitur, præserlijncouln ca testimonia quibus probavimus ex tradi none confessionem saeramentalem habitam semper fuisse in Ecclesia ut necessariam, consequenter fuisse in usu apud fideles; t um quia quæ usu quotidiano frequentantur, non solent scriptis mandari, utpute omotbiis nota. R. 2° JV. ant. Nam 1° S. Irenæus I. i de llæres. c. 15, alias 9, narrat quasdam mu­ lieres a Marco præstigiatore oppressas, cum in Ecclesiam redirent, crimen suum con­ fessas fuisse. Neque dicas ibi agi de con­ fessione publica; confessio enim publici supponebat secretam tanquam regulam direclivam publics, ut jam dixi et adhuc dicam. 2° S. Cyprianus tract, de Lapsis, refert plures confessos fuisse peccata cogi­ tationum. 5° Eusebius lib. G Hist. cap. 54, refert Philippum imperatorem sua peccati confessum fuisse ; et cap. 56, Serapionem lapsum in persecutione, morti proximum, advocasse presbyterum , ut ab eo benefi­ cium reconciliationis reciperet 4" Socrates UTRUM CONFESSIO PURL. ALIQUANDO, de. rt Sozotnenus, ut vidimus supra, referunt rxpinplum confessionis illius mulieris ex qua i.mtnin scandalum ortum est. 5" Pauliniism viia S. Ambrosii scribit ipsum sæpith excipere confessiones pernitentium , deqtiorum peccatis nulli nisi Domino soli loquebatur. Θ0 S. Aug. Epist. ISO, nunc 228, narrat, instante hostium incursu, • magnum fieri ab utroque sexu et ab omni • ætatc concursum, aliis baptismum Rogi­ tantibus , aliis reconciliationem, aliis p> Plura alia confessionum exempla refert Honorat. Tonrncly, ut S. Fulgendi, S. Isidori Hispa­ lensis, S. Elegii, S. Tillonis, S. Bicharii et iliorum. \ ide si liibet Q. 6 de Pœnitentiæ i. 2, conci. 2, arg. 4. /ni/. Non legitur in S. Scriptura Aposto­ lo-confessionem frequentasse,ncc cos illam primis fidelibus præcepisse. Ergo. Supp. q. 6 a 1 . ad 3. — /?. Hoc argUincnttnn ut antecedens eadem chorda ab­ errare. Negativum est ex quo nihil evinci­ tur ; mulla enim , inquit Auctor, facta sunt quæ non sunt scripta : non est scriptum in [vangelio pueros esse baptizandos, baptis­ mum ’ ærclicorum non esse iterandum , et pluraalta ; et tamen luce hæretici admittunt, (this itaque et similibus tenenda est regula Teitulliani I. de Corona Militis c. 4 : «Si • legem expostules Sciturarum, nullam ’invenies : traditio tibi praetenditur auc>Hx, consuetudo confirmatrix. et fides • observatrix. » Addit Auctor cit. Christum habere potestatem excellenti® in sacramen­ tis unde sine his quæ ad sacramentum pertinent, potuit ex singulari privilegio et dispensatione rem sacramenti conferre B. Virgini el Apostolis. Obj. 4°. Cognitio peccati potest aliunde haberi quam per confessionem. Ergo. Supp q. 7. α I. «d 4. — //. Quamvis cpgnilio actus exterioris possit aliunde hali»,’i quam per confessionem, non tamen actus interioris , qui est principium exte­ rioris,.deut nec doloris et propositi. lu­ mper cognitio quam habere potesi confes>aiius extra confessionem, illam habebit 'itlimno, no.i ut judex et Christi vicarius; ricul etiam judex scit aliquid ut homo, quod nescit ut judex; ct quantum ad hoc p >er confessionem aperitur. Ex dictis colliges, confi ssionem sferamulalcin in re vel in voto esse necessa­ 3*3 riam, non solum necessitate præcepti di­ vinized etiam necessitate medii, eo rnodo quo dixi dissert. 1, art. 5, J2, de necessi­ tate sacramenti pœnitentiæ, quod sine con­ fessione subsistere non potest · vide ibi. Est etiam necessaria semel in anno ex præcepto ecclesiastico cap. Omnis ulriusgue sexus, ex concilio Laieran. sub Innoeentio Hi. DIGRESSIO HISTORICA. UTRUM CONFESSIO PUBLICA ALIQUANDO FUERIT IN PRÆCEPTO? Jrt arfi' prarctdenftm. Dico l1. Confessio publica peccatorum occultorum nunquam fuit in præcepto. Prob. 1" cx concilio Trid. sess. 14, cap. 5, ubi dicitur: « Non salis consulte humana » lege praeciperetur, ut delicta , præ«ertiit » secreta, publica essent confessione ape» rienda: » Ecclesia autem, a Spiritu sancto directa, nib.il unquam fecit aut faeil incon­ sulte. 2° Ex Chrysost. citato obj. 2, qui pluries docet non esse necesse ut publice et quasi in theatro prodamus peccata nostra. 5’ Ex Sozomeno lib. 7, c. 16, ubi dicit, « grave ac molestum ab initio jure merito » visum esse sacerdotibus, tanquam in thea« tro, circumstante lotius ecclesiæ mullitu« dine, crimina sua evulgare. Itaque ex « presbyteris aliquem qui vitæ integritate » spectatissimus esset, el taciturnitate ac » prudentia polleret, huic oflicio præfece«> riuil, ad quem accedentes ii qui delique» rant, actus suos confitebantur. » 4° Ex S. Basilio, qui Epist. ad Amphilo­ chium c. 54, dicit prohibitum esse a Patri­ bus prodere mulieres confltentes adulte­ rium , ne conviciis mortis causa prabealur. 5° Ex S. Leone, qui Epistola inter proba­ tiones laudata, graviter reprehendit et dam­ nat improbabilem consuetudinem divul­ gandi publica confessione peccata occulta. Quod si quandoque peccata secreta con­ fessione publica tnersn*. vulgata, vel jam erani pluribus nola, 'ive ex confessione li­ bera pœnitentmm, sive ex aliorum rela­ tione, sive alia via ; vel si erani omnino oc­ culta, pirnitenits ex fenore pœnilentiæ, vel ex suasione, non præcepto confessant. sponte ea publice confitebantur, ut mox di- 344 DISSERT. V. ART. Jl- cam. Nec refert quod SS. I’atrcs s.rpe hor­ » hoc ‘xpedirc utilitati Ecclesie videtur an­ ientur peccatore* ut, seposito omni pudore, i υ tistiti, in notitia inultorum, vel etiam to­ crimina *ua aperiant, nec fratrum conspec- | V tius plebis agere pœnitentiam non re­ tum formident; id enim intelligitur de i )* cuset >» confessione orali facienda sacerdoti. Ex his colliges, confessionem secretam Ca-foS’. Peccata publica confessioni pu­ public® tum confessioni, turn putrentia blicae fuisse aliquando obnoxia, ex pro­ semper præivisse, atque illam fuiss? sacer­ scripto canonum ct lata lege, incertum est, dotibus regulam indicendi pœnitentibuj nec ullo antiquitatis monumento evinci po­ pœnitentiam canonicam, et confessionem test. Nec obest quod subjicerentur pirni- publicam eorum peccatorum quæ sine fama tentiæ public® ; non enim, ut jam dixi, II di-pendio et scandalo, sed in majorem pœpœnitentiam publicam semper comitabatur 1 ni cutium utilitatem et Ecclesiæædilicatioconfessio publica : plura peccata occulta | nem poterant divulgari : quod diligenter subjiciebantur pœnitentiæ public® , quæ I' observandum e.*tcontrahærclicos,qui,ctiiB tamen publice non declarabantur ; imo plu- '1 confessionis secret® usum negare non [ιο­ res ex zelo et pietate proprio motu se sub­ ί sunt, contendunt eam derivari ac orna jiciebant pœnitentiæ public®, qui tamen ducere ex poenitentia seu confessione pisua peccata non divulgabant. blica, cum e contra constet ex dictis publiDico 5°. Pi imis Ecclesiæ sæculis, quidam : cam, tum pœnitentiam, cum confessiontra pœnilentes, peracta confessione secreta, ! a secreta derivari, et hanc fuisse publier quædam peccata non solum publica, sed normam et regulam. etiam occulta publice confitebantur, vel i Petes utrum ante legem novam fuerit motu proprio ex fervore pœnitentiæ, ve' confessio? hortante , non tamen cogente confessario , Supp q 6. a 2 ad 2. — Ji. in lege nain majorem vindictam et humiliationem, turæ fui confessionem peccati interim atque in aliorum exemplum et ædilicatio- rem Deo, qualis <1· bet esse cliain nem Ecclesiæ. nunc; hæc enim esi de jure naturo. In le.e Prob. 1° ex S. Irenæo lib. 1 adversus I Moysis vero oportebat aliquo signo exteh®re*es c. 15, alia* 9, ubi de mulieribus a • riori peccatum protestari per obla.iOiitir Marco piæ*iigiaiorc violatis dicit : « Ouæ- ’ ho'ti® pro peccato, ex quo innotescere jm> » dam eiiam in manifesto cxoinologesim fa- 1 terat sacerdoti offerenti m peccasse. At non » ciunt: quædam autem reverentes hoc ip- I oportebat ul speciale peccatum a se rom" sum, in silentio sensim semetip-as re- missum manifestaret, aut peccati circum· " trahunt. » staniia.*, sicut oportet in nova lege 2» Ex Orîgene, qui Hom. 2 in P*al. 57, ARTICULUS II dicit : «Si quid (confessariijs)consilii de·· derit, facia* et sequaris ; *i intellexerit et Quinam teneantur ad confessionem' • providerit talem e**e languorem tuum Q. G. a. 3. o. — Di o 1°. Utroque jure ■ qui in conventu lotîii* ecclesiæ exponi de« beat et curari, et quo forlas*is et cæleri tam divino quam ecclesiastico, ad confes­ «aedificari poterunt , et tu ipse facile sa- sionem tenentur omnes qui post baptis­ »nari. multa hac deliberatione, et salis mum peccaverunt mortaliter. Dejure divinoconstatex ari. procedenti » perito medici illius consilio procurandum «est.» Locum integrum retulimus inter clex concilio Trid. sess. 14, cap. 5, ubi de­ probationes conclusionis articuli proce­ finit integram p icatorum confessionem omnibus post baptismum lapsis jure di­ dentis. 5· Ab exemplo illius mulieris oppress® a vino necessariam existere. De jure ecclesiastico exstat lex concilii diacono.occasinnecujus Ncctarius officium Lateranensis sub Innocentio III,his verbis: pœnitentiarii abrogavit, de quo supra. « Omnis utri usque sexusfidelis,postquam 4'- Lx S. Augus.ino , qui Serm. 531 lio, tatur lapsos post baptismum, ut clavibus » ad annos discretionis pervenerit, omnia Ecclesiæ -je subjiciant, atque « Si peccatum sua solus peccata saltem semel inanno • ejus non solum m gravi ejus malo, sed » fideliter confiteatur proprio wecerdoti, et • etiam in tanto scandalo aliorum esi, atque » inj unciam sibi pœnitentiam propriis viri- QUINAM TENEANTUR AD CONFESSIONEM ? M» divinum confitendi rnortaiia, qmaea faciunt hominem Deo inimicum et excludunt a re­ gno cœlesti, quod tenetur homo avertere , nec aliter pote»t quam per ordinem aote»taiem remit­ rat concilium Trid. cap. 5 prius citato, di­ tendi etiam venialia : ergo exiliis. Quorum cens, confessionem omnibus post baptis­ retinueritis retenta sun/,pari ratiom*col­ mum lapsis jure divino necessariam exis- ligit ir eis inesse potestatem retinendi ve­ tere. Ratio est, quia omnia peccata ante nialia, adeoque sine ordine ad claves non baptismum commissa, per ipsum delentur posse remitti. Jl. N. conseq. Disparitas est . quod ex 'ine ordine ad claves · unde quamvis infi­ deles teneantur aliis praeceptis divinis, non eo quod aliquis possit tollere majus impe­ tamen isto, quia per baptismum non fiunt dimentum, recte colligitur po'»e tollere capaces sacramentaliter confitendi peccata minus ejusdem ordinis; et qui habet au< ante ipsum commissa, quippe quæ persolum toritatem condonandi majores injurias. a hapti-ma deleri possunt. fortiori posse et minores. Non sequitur Quantum ad jus ecclesiasticum, eo illos autem quod ex eo quod quis potest appo­ etiam non teneri constat ex i p»a lege Om­ nere impedimentum pro re gravi, possit nis, quæ fideles duntaxat comprehendit : pro minori ; quod qui habet a superiore, Omnis utriusque sexus fidelis. Et aliunde, potestatem relinendi seu non remittendi ut dicit Trid. c. 5 citato, Ecclesia non ha­ graves injurias, possit pariter relinere le bet jurisdictionem in non baptizato». ves; major enim requiritur auctoritas ad De fidelibus qui solum habent peccata ve­ retinendas leves injurias quam ad relinen­ nialia, quoad jus divinum, constat ex Trid das graves. Sil exemplum in humanis le­ c. Saepe laudato, ubi postquam probavit gati a rege ad reconciliando» ipsius inimi­ necessitatem confessionis mortalium, ex cos vel damnandos mis»i, inquirunt cau-a» jure divino, addit : « Venialia quibus a gra- graves ex quibus facti sunt inimici, ea» » tia Dei non excludimur, et in quæ frequen- remittunt vel relinent secundum di»po»i» tins labiinur, quamquam recte et utiliter, tionem reorum ; leves autem injuria» qua· • citraque omnem praesumptionem in con­ noncausarunt inimicitiam po»sunl quidem cessione dicantur, quod priorum hoiir- vemitlcre, cum possint graviores; at reti­ • num usus demonstrat, laceri tamen citra nere non possunt, quia ad hæc levia re­ • culpam, multisque aliis remediis expiari tinenda quæ non fuerunt causa inimieiliæ • |K»'Sunt. » Quibus verbis et asserit el pro­ non sunt mis.»i,et aliis modis independenbat conclusionem, scilicet quia confessio esi ter ab ipsis remitti possunt. iihtituta ad recuperandam Dei gratiam a Quantum ad præceptum cccle»ia»ticuin. qua per peccatum veniale non excludimur; prob. i°ex Trid. cap. 5 sæpius citaiocirca item quia aliis mediis remitti potest. medium, ubi dicitur ·. < Constat nihil aliud Dices. Ex eo quod Apostoli, Joan. 20, » in Jicclesia a pœnitentibus exigi, quam receperint potestatem absolvendi a pecca­ u ut postquam quisque diligentius »e exea peccata confiteatur quibu» ti' mortalibus, colligimus fidele» teneri illa » cusserit peccata confiteri: atqui similiter accepe­ • se Dominum el 1) uni suum mortaliter runt potestatem absolvendi a peccati» ve­ >· offendisse meminerit. « Prob 2’. Si es-et præccpium ecclesias­ nialibus : ergo pari ratione possumus colli­ bere quod fideles teneantur cnulilcri pec- ticum confitendi venialia, contineretur ci­ tato canone Omnis utriusque sexus, eo tata venialia. R. N. conseq. Quia natura præcepti de­ quod in eo dicatur quod omnis fidelis con­ bet perpendi ex subjecta materia. Ideo au­ fiteri teneatur omnia peccata sua : atqui tem ex Ilis verbis colligimus praeceptum 1 his verbi» seu isio canone non prscipitur * bus studeat adimplere.... Alioquin et vi• tens ab ingressu ecclesiæ arceatur, et rno» riens Christiana careat sepultura. « Hanc rero legem habemus in terminis confirma­ tam a Tridenlino ses*. 14,cap.S,et can.8. DISSERT, V. A HT. U ίέβ confessio venialium ergo. Prob. min. I Præceptum hujus canonis est tantum determinativum juris divini quoad confes­ sioni'. tempus, nihil innovans circa ejus substantiam:ita expresse Tridentinum ite­ rum cap. S citato in line : « Neque enim, • inquit, per Lateranense concilium Eccle» sia statuit ui Christi fideles conliteren.■« tur, quod jure divino necessarium et in· « stiiutmn esse intellexerat, sed ut præcep» tum confessionis saltem semel in anno, » ab omnibus et singulis, cum ad annos ΓΤ "discretionis pervenerint, impleretur.» Atqui præceptum divinum non obligat ad confessionem venialium , ut dictum est : ergo. Prob. 2° eadem prima min., Veri­ simile non est Ecclesiam in condendo hoc præcepto aliud intendisse quam intenderit Christus in condendo suo, scilicet recon­ ciliationem peccatoris cum Deo : atqui ad hunc finem non requiritur confessio venia­ lium, cum per illa non dissolvatur amicitia cum Deo :ergo. 3" Pœna quæ ibi indicitur, gravior est quam ut pro omissione confes­ sionis venialium infligatur : ergo. Denique Tridentinum quod Imuc canonem discus­ sit, declarat, ut vidimus, nihil aliud exigi in Ecclesia quam confessionem mortalium. Hæ igitur particulæ, omnis et omnia peccata, in laudato canone, intelligendæ sunt conformiter ad præceptum divinum cujus est determinativus, scilicet de omni­ bus qui habent peccata mortalia, quæ sunt materia necessaria confessionis. Jdde, et est confirmatio conclusionis : si per το omnia etiam intelligereniur ve­ nialia, sequeretur quod habens mori.ilia cum venialibus , adhuc teneretur confiteri venialia, quod non admittunt adversarii : vel peccatum mortale superveniens venia­ libus liberaret ipsum ab onere confitendi venialia ; quod etiam dici non potest, quia »i venialia sunt per se materia necessaria ^aeramenti cx præcepto Ecclesiæ, etiam adjuncto mortali debent declarari. Hinc inferes, nequidern constitutum in articulo mortis per s4» teneri ad confessio, nem , si nullius peccati mortalis conscius sit posset tamen teneri per accidens ratione scandali. Dices 1·. S. Th. hic a. 3 0, sic ait : « Di• cendum quod ad confessionem duplici■ ter obligamur : uno modo ex jure divi » no, ex hoc ipso quod est medicina ; et j secundum hoc non otnuts tenentur id confessionem, sed illi tantum quitumtum mortale incurrunt post bapti-nium alio modo ex præcepto juris poMiiu.it » sic Unentur omnes ex institutione Ecrit· >» siæ, edita in concilio generali niblnno» ccntio 111 ; tum ut quilibet peccatorem je » recognosceret, quia omnes peccaverunt » et egent gratia Dei ; tum ut cum majori » reverentia ad eucharistiam accedatur; » turn etiam ut ecclesiarum rectoribus > teri, quod de venialibus intelligi non po­ » test, quia nulhisomnia confiteri potest.I’ secundum hoc etiam ille qui non liab.-l η mortalia, non teneturad confessionem ve­ nialium, sed sufficit ad Ecclesiæ præcq· » tum implendum, ulse.sacerdotirepræ-ci υ let et se ostendat absque conscientia ni" Ι> talis esse, et hoc ei pro confessione repu­ υ tatu··. » Et adhuc expressius q. Sscq.arl. 3, ad 4, ubi de illo qui non proprio sacer­ doti, sed alteri ab episcopo commissionem habenti confessus esi, dicit : « Eodem modo υ debet se habere sicut ille qui habet solum » venialia ; talis enim solum venialia confi­ η teri debet, ut quidam dicunt, vel profiteri )> se a peccato mortali immunein esse, et » sacerdos ei in foro conscientis credere » debet ei tenetur. » Dices 2° cum Juenin. Si ita res foret, inique pastores animadverterent ptrnisca­ nonis in eos qui illud præceptum per an­ num non adimplevissent, promptum enim eis feret responsum, scilicet se per Dei gra tiam nullius peccati mortalis reosesse : at­ qui : ergo Jl. cum D. Γΐι. modo citato, pastorem • » » » 34; QUINAM ΤΕΛΕΑΝΊ l Γ· AD CUM EbSiOAr.M te>t mutare materiam -ai lamentorum,mu­ jl! foro conscient tæ debere el teneri ita re> pondentibw et affirmantibus credere, taret autem si venialia, «pia: sunt materia maxime 'i attenti' eorum moribus et 1 viderint eos discernere cipere confessionem venialium? Quidam, ul Solo , Sylvester, Henriques inter bonum et malum, pitdefieri menda­ tt alii negant ; tum quia Ecclesia non po- cio, laudari* nhedientiam, aut aliter uti ra· DISSERT. V. ART. III. u tione, poterunt concludere quemcumque «tatis annum aliunde habeant, pollere rationis usu. Quod enim quidam dicunt, eos non pec­ care mortaliter ante duodecimum annum , error est, cum constet cos mullo ante esse doli capaces : unde S. Gregorius lib.4Dia­ log. cap. 18, refert puerum quinquennem mortuum et damnatum propter blasphe­ mies. Crediderim tamen cum multis, eos ante duodecimum non incurrere poenam latam in non confitentes semel in anno : quia non est verisimile Ecclesiam , benig­ nam matrem , eos propter infirmam adhuc rationem, velle comprehendere. Porro, sicut in aliis citius, in aliis tardius, ratione educationis, temperamenti, etc , in­ cipit judicium rationis, ita in quibusdam rebus illud habent prius, in aliis posterius ; ideoque non stalim ubi admittuntur ad confessionem, admittendi sunt ad commu­ nionem, etiamsi utrumque præceptum obli­ get omnes qui ad annos discretionis perve­ nerint ; quia prius habent judicium discer­ nendi peccata quam noverint mysterium eucharistiæ, et possint cibum sacrum a pro­ fano discernere. Unde etiam observandum, pueros ali­ quando esse reos et capaces peccati morta lis, qui tamen defectu educationis, instruc­ tionis, etc., non sunt capaces, nec dispositi ad sacramentum : tales confessarius sine ab'olutionc cum sola benedictione debet dimittere, monendo ipsos ut sciant se non esse absolutos, el ad majorem di-positionem ct iteratam confessionem obligari. Dum autem est dubium de capacitate physica pueri, potest absolvi sub conditione mente retenta, imo ct debet in ai lieulo mortis, ut testatur praxis communi». An autem sup posita capacitate physica peccati et sacra­ menti , sed dubia manente dispositioni* morali, possit impendi absolutio >ub conditione? Jl. id videri illicitum, sicut de personis adultis, nisi in casu necessitatis, ut dicemus infra dum dc absolutione sub conditione. Colliges 2°, B. Virginem præcepto con­ fessionis non fuisse ligatam , imo fuisse in capacem, cum nunquam venialiter pecca­ verit · unde fabulosum est quod quidam referunt,quotidie fuisse confessam B..loan, tu Evangelist®. Colliges 5u, eos qui per totum annum sæpius conii s- sunt tantum venialia, «iit line anni incidant in peccatmn mortali*, tr. neri adhuc confiteri ; quia pcrcoiifcssjnn α venialium non adimpleverunt piæcrpmm confessionis annuæ, siquident illa conn- w venialium non sit praecepta, ul diximii': sicut pueri licet laudabiliter jejunent, imn dicuntur tamen proprie adimplete le?un jejunii, cum illa non obligentur. ARTICULUS III. Quandonam peccator teneatur confiteri : Ex dictis, peccator duplici præcppc tenetur confiteri, divino scilicet et eccle­ siastico ; de utroque procedit quæstio qtnn donam obliget? 3 I. — Quandonam peccator teneatur confiltnti praecepto divino ? Dico 1°. Præceptum divinum confessio nis non obligat statim ac peccatum coni missum est, etiam data opportunitate, ne obligat in probabili pe­ cuperationem ddferre usque ad mortem; riculo, a fortiori m articulo muttis ; iletn non enim Deus creavit nos ut ex hac luce extra illud aliquoties in vita. exeuntes perditæ vitæ pœniteremus, sed ul — Prob prima pars. Commune in ejus amore el servitio vivamus : ergo. csloinmbiis præceplis allirmalivis ul obli­ Adde quod alias sacramentum pœnitentiæ gent tempore necessitatis, alias nunquam foret sacramentum exeuntium, quod ta­ obligarent el fi ustra ponerentur : atqui ubi men exirrmæ-unctioni proprium est. est periculum probabile et a fortiori arti­ Sed quoties in vita, el quo determinatu culus morlis, est tempus necessitatis con­ tempore ? Facile delinin non potest. Qui­ fessionis : ergo. Prob. min. ex line el na­ dam assignant semel in anno, ex hoc n lo sumenda esi < u< ti.u ι·ΐι,ι, secundo •nia <11 tt I ι I I liiuc cuitiyes t ·, ingredicnlem præliuin * ■ jiaudo alilergiavis lentatiO vinci, seu jiec>ul periculosam navizationem , mulierem < . iiim vitari non potest. Prob. prima pars ex illo A|K)st. i. Copavidam instante primo partu , aut «üam , 340 DISSERT. V. ART. 111 riiiUi. 11 . Probet autem seipsum homo, cl sic de pane illo edat; quam probationem semper intellexit Ecclesia de confessione : el ita defimvit Trid. sess. 15 , can. 11. Se­ cunda pàrs palet; quia qui tenetur ad finem, tenetur ad media quæ fini adipis­ cendo existimat necessaria. Juxta quosdam, obligat etiam per acci­ dens præceptum divinum confessionis, quolies requiritur status gratiæ, puta, ad ad­ ministranda sacramenta seu ad recipienda ea quæ dicuntur vivorum : id quidem tu­ tius est et in praxi consulendum propter difficultatem contritionis .· at non esse ab­ solute necessarium sustinuimus ut proba­ bilius, de sacramentis in genere dissert, o, ari 5 ; require ibi. $ 11.— Qüandonam peccator teneatur confiteri ex preeeepto ecclesiastico ? I Ί Dico. Præceptum ecclesiasticum confes­ sionis obligat semel in anno, non precise tempore paschali, sed quovis anni tempore; quia concilium Lateranense can. Omnis, dicit simpliciter, saltem semel in anno, nihil determinando de tempore paschali; quod si intendisset, aeque determinasset aedeterminavit pro communione : nec alibi determinatum habemus saltem aliquo de creto generali. Unde qui confessus est in decursu anni, si nullius peccati mortalis conscius sit in paschale, non tenetur tunc vi illius præcepti iterum confiteri, et, modo communicet, non peccat. Dices. Usu receptum est ut fideles tem­ pore paschali, vel saltem quadragesimæ confiteantur; quem usum probat synodus Tiidentina et amplectitur ut merito reti­ nendum. Ergo. H. usum illum esse procul dubio saluta­ rem el merito relinendum , ulpole qui sit optima dispositio ad communionem pas­ chalem: sed an sit in praeopto, non pro­ batur, necTridentinum decernit ; quiniino, cum synodus Lateranensis et Tridentina hujus obligationis non meminerint sicut i otmnunionis, satis colligitur quod non intellexerint inorem dium esse sub gene­ rali prxeepto. An vero consuetudo fidelium confitendi I iu paschale vim legis obtinuerit, non con­ stat ; imo pars negans videtur venor, eo quod introducta videatur non quu. fideles se tunc iær se obligari ad confessionem credebant, sed ratione communioni* dialis. Ei esto credidissent se tunc obli­ gari, non sequitur ideo consuetudinem i! lain esse obligatoriam, quia eorum iiiimbc non erat se obligare, casu quo lege n.t obligarentur. / nslabis. Animadvertitur poenis ecdesii. ticis in eos qui non confitentur in pasdiak, et episcopi jubent sibi nomina exhiberi eorum qui tunc non sunt confessi. Eno Jl. 1° id quod j us commune reliquit libe ruin , posse per jus particulare restringi ;c certum tempus ; nostra autem resolutioe;t stando in jure communi. Neque lointo etiam statuta particularia episcoporum u dentur quoad tempus paschtc importai» præceptum, ut dixi art. præccdenti : ιηιιΐς 11. ‘2° ideo animadverti in non ωιιΟtentes tempore paschali el eorum nomini exhiberi, non praecise ratione confessioni*, sed ratione communionis omissœ;sienim probarent communionem paschalemetron· fessionem aliquo anni tempore factam, non punirentur; sed cum tempore paschalis: communicandum et communioni promittenda confessio pro iis qui Sunt conscii pecati mortalis, ii qui tunc temporis noneon· filentur merito praesumuntur iu præseuli rerum statu , neque tunc, neque toto anni tempore fuisse confessi, nisi contrarium probent. $ a t i — Resolvuntur varier quastiunculce ara prcrsenlcm materiam. Petes 1° unde annus confessionis sii inchoandus? 11. Quidam inchoant a januario ; alii a paschale, et est iste modus in usu apud fideles; alii ab ultima confessione. Quoti» modo computetur, videtur sufficere si in­ ter unam el alteram confessionem non in­ tercipiatur plus quam annus. Unde non sunt audiendi quidam molliores casuists (pu dicunt satisfieri praecepto, si fiat conCessio initio januarii puta anni 1749,« altera confessio in fine decembris anni se­ quentis 175Ό ; ista enim inierprelalio vide­ tur contraria menti Ecclesiæ el coininum sensui theologorum. Petes ‘2U utrum qui prævidet se ante fim m anni forent non possit confiteri,puta, quia ingreditur longam ua\igalioncin, te­ neatur confessionem anticipare? 11. affirmalioe. Ilalir t, quia pisecp- QUAKDOflAM PECCATOR TENEATUR CONF. him confessionis non est affixum certo et neierinlnato tempori, puta paschali, ratione ipsius tempori', quasi in hoc tantum tem­ pore et ratione illitis obliget, sed per to­ tum annum indeterminate currit, ita ut «altem ante finem anni adimpleatur, sicut v. g. præceptumaudiendi missam infesto, c:;i determinate obligat ut mane vel me­ ridie audiatur, sed indeterminate per to­ tum tempus celebrationis missarum currit, ita ut non transigatur dies quin impleatur : nude sicut qui praevideret se hora unde­ cima non posse audire sacrum, teneretur mane audire ; ita in nostro casu Neque est simile de aliis quibusdam prae­ ceptis certo et determinato tempori affixis, ratione ipsius temporis, ut, v.g. jejunium m vigilia S. Joannis, aut auditio missæ in ejus festo ; hæc enim sunt onus temporis et ratione ipsius tunc praecipiuntur. atque pro tunc tantum obligant, non ante : unde eorum adimpletio praeveniri non debet, etsi provideatur fore impedimentum quando obligabunt. Confer quæ dixi de praecepto communionis dissert. G de Eucharistia a. 1, J5. Petes 5° an qui omisit confiteri intra annum, illo elapso teneatur adhuc statim confiteri? R. affirmative. Ratio est, quia . ut jam dixi,illud præceptum non est affixum leml>uri paschæ, seu lini anni, sive toti anno ratione et intuitu ipsius temporis, sicut pracepta jejunii in vigilia alicujus sancti, auditionis missæ in ejus festo, etc. sed ra­ tione rei præstandæ, et non ulterius diffe­ renda ; adeoque tempus paschæ , seu an­ nuum, non est positum ad finiendam hu|U' praecepti obligationem, sed adimplen­ dam, et ulterius non differendam : sicut accidit iu debitis pecuniariis, quibus præligilur terminus non intuitu temporis, sed ratione rei præstandæ, ut ulterius non dif­ ferendi, quo proinde termino elapso sem­ per manet obligatio. Unde sequitur quod, quo diutius aliquis differt suam confessio­ nem ultra annum, eo gravius peccat, quia longius recedit ab intentione legis. An au­ tem imum tantum , sed gravius , an nlura peccata committat, tot scilicet quot occur­ runt occasiones confitendi quas negligit? Λ. esse unum si permaneat idem pruposiliim non coiilit, udi ;es>e vero plura si pro . positum silmoranler interruptum. Pro quo | Ml vide disseri. 8 de Jure et just. a. tu >, t,5 Petes 4° an ille de «pio in prætedenU casu, teneatur iterum ad secundam &>nfessionem pro obligatione præsentis anni ? R. ita videri conformius menti Erclc-n, tutius et consulendum in praxi, e sc licet quo novum peccatum mort ile com­ mittat. Non tamen sequitur quod, qui a vi­ ginti annis non est confessus, teneatur hoc anno vigesies confiteri ; tum quia non esi praxis timoratorum confessariorum, nec videtur meus Ecclesiæ ; tum «juia obligatio­ nes omnium illorum annorum concurrunt eodem isto tempore circa eamdem mate­ riam et eumdem finem , scilicet purgatio­ nem a peccatis, adeoque una et eadem implelione eis omnibus satisfit. Si dicas eamdem esse rationem de se­ cunda confessione iu eodem anno. Esto; sed est disparitas, quod annus obligationis pro secunda confessione adhuc currat, non pro prioribus confessionibus omissis. Ne­ que etiam obstat quod . qui omisit viginti annis solvere censum annuum, non satis­ faciat solvendo unum ; disparitas c-t ite­ rum, DISSERT. V. ART. IIL 552 quoad argumenta, vide de Eucharistia dis­ gatione, quod esset dispensai·· injiirtia. sert. 6, art. 1, 5 4. turali et divino, sed tollit ubligaüoiieiiiv-ι. An vero satisfiat praecepto per confessio­ quæ non est a jure divino, sed a volimr, nem non factam proprio sacerdoti, aut al­ ! numaiia, de quo dixi fusius alibi. ien de ejus heen ia ? R. negative; quia i Potest tamen Ecclesia di-pensare in io,in explore præcipilur in canone citato I pore confessionis a se constituto quiai^it-i Omnis. De quo fusius modo dum de mi­ dispensare in suis legibus. Hitcaiitetiqolestas pertinet privative ad papam d d nistro. Petes 6° an qui non satisfacit huic præ- concilium generale; quia est lex ab Eu tceplo , incurrat de facto excommunicatio­ sia universali laia. Id vero non obstat <[» miniis piimitens possit ex consilio r n! .. nem et alias pumas juris? R. negative, quia non sunt sententia sani Confessionem differre ultra leiiip.· ; lata;, sed ferenda,ul patet ex textu; in-i Ecclesia siaiutum , ad melius esse.seno tali causa ob quam prudenter judicaturi aliud statuta particularia ferant. Petes 7° an peccatum justa de causa u> lem dilationem esse de mente præ-innp’i confessione hujus anni celatum , debeat Ecclesiæ Ita expresse concilium Latera. ■ subjici clavibus ante annum sequentem, >i I ran. Omnis. • Ni dicas præceptiim Ecclesiæ, <ρ:ωί cair-a celandi antea desierit? R. id esse con-ultum, non videtur tamen tempus, esse determinationem juris dim., obligatorium : quia Ecclesia obligat tantum adeoque Eccle.-iam in eo non posse diad unam confessionem integram liæcaulcm pen*are. R. equidem esse determinationem juri« fuit integra formali er, etsi non materiali­ ter. Nec obstat concilium Tuti. sess. 14, divini, sqd humanam non divinam ; elldto cap. 5‘, obligare ad confessioni m omnium sicut illam po nil, potest auferre e'Min· mortalium, quorum conscientiam habet ple­ quere præciqiiurn in eo statu m quo ml nums ; quia concilium tu piitur de eo quod ante determinationem Et cum nun πιΐκιΐ ordinarie accidit. Ius per intelligi) de con­ quando oldigal præcep'um divinum..uiscientia non 'peculativa, sed praclica, seu mel m ai.no, an plu -, an mimis, lior •.il­ quæ dictat peccata hic el mine aperienda. licii ui Eccle'ia justi' dc cau-i- ultra annnn Idem a fortiori dicendum de peccato in­ differat. Videtur lanicii quod non ptiwl vincibiliter obii o. An autem isle de quo in dispeii'are ultra tempus in quo certo obli­ ca-u non possit differresuam confessionem, gat jus divinum, pita, ultra odo auidnm annos; m d possi I interpretari iucern-ci ut e.un omnimode integram faci.il? R. Vi detur posse ex præsuinpta Ecclesiæ inten­ sibus j i' diiimnn, ob gravissimas cau» tunc occurrentes, non obligare. tione, modo tamen absit scandalum, nec ή sumenda eucharistia neque diu dilfei a.ur. . DISSERTATIO VI. Petes 8° utrum ci.m aliquo dispensari DE M VISTItO COXFr.SSIOVIS. possit ni* unquam conliieaiur? I). Th. Suppi. Q 8. Q G α ti o.— /{.negative; tum ra­ AR I l< UM’S I. tione generali, quod infeiior non po-«il Utrum sutus sacerdos sit minister /li-pen are iu lege -upei loris; tum s(.c«ia· confessionis? .iter, quia confessio est par- necessaria sa­ cramenti pœniienliæ, in quo Ecclesia non Negarunt Wiclcflistædamnati inconcilio potest dispensare; sicut enim non potes'. I Consianiien-i, Waidenses qui liane pole­ instituere nova sacrament., ita nec ihsti I talem tribuebant cuilibet laico probo, ri nua removere, quippe qu.» sunt ipsius l< Luther u- qui, mm existimaret absolutiori· ru ctesiæ fundamenta , tnn. etiam quia -a< ra uihil a iud es»e >; >.uu d. cla>ation< in reini* minium piruilen ic e- saciaiiu muin ne­ Munis pecea'orum 'luc.iil m I ko de Abro­ cessitatis sic.il b-qi io .i'; nemo aulv>n ganda Μι-sa, quemlibet fidelem. -etiam mu­ poie-l > Sup q 8. a. l o. — Dico. Solus sacer- confessionis Deus flectcretm ad veniam dos e-t minister legitimus confessionis sa- concedendam. Quo sensu intelhgcnd isest S. Th. dum hic a. 2 o., et prssertirn ad 1, eramentalis. ib in arg ». c — Prob. Ille solus est scribit quod , « Quando neccs-itas e«t imminister legitimus confessionis, qui potest » minens, debet facere pœnitens quod ex absolvere a peccatis confessis; ad id enim >» parte sua est, scilicet conteri et confiteri ordinatur confessio sacramentalis : atqui » cui potest.... et quod defectum sacerdoti» solus sacerdos potest absolvere a peccatis » supplet summus sacerdos.... et ex deconfessis : ergo. Prob. min. Solis Apostolis » siderio sacerdotis, talis confessio, ad in eorum persona solis episcopis et sa­ » cramentalis et quodammodo. > Quibo·, cerdotibus, utique eorum successoribus. inquam , verbis S. Th. non praecipit, - »1 Christus Mattii. 18, promisit claves regni hortatur ad hujusmodi confessionem set m> cœlorumseu potestatem ligandi et solvendi, dum morem qui vigebat suo tempore, eam retinendi el remittendi peccata, iisque solis que vocat quodammodo sacramentalem, eam contulit Joan. 20 , dicens .- Sicut misit non quod esset in ordine ad sacramentum, me Pater, et ego mitto vos...... Jccipile aut esset pars sacramenti, sed quia vel lieba' Spiritum sanctum; quorum remiseritis ad imitationem confessionissacramentalis / peccata, remittuntur eis; et quorum re­ vel quia habebat adjunctum sacramenti de­ tinueritis, retenta sunt : ergo. Unde con- siderium ; ista autem consuetudo nunquam dl. Trid. sess. 14, can. 10 , definit : « Si vim legis habuit, et jam diu abrogata est, quis dixerit... non solos sacerdotes esse ut mox dicam. * ministros absolutionis...... anathema sit. » Hunc porro esse sensum S. Thomæ evi­ Videcanonem integrum in capite tractatus. denter patet 1° ex art. 1 præcedenti, in Idem amplius déclarai concilium eadem quo resolvit solum sacerdotem esse minis­ sess. cap. 1 et 6. trum confessionis sacramentalis; 2° ex ea­ Adstipulantur SS. Patres. S. Basilius in dem responsione citata ad 1 hujus articuli Regulis brevioribus, num. 228, dicit pec­ secundi, ubi in line dicit quod ex tali con­ cata sacerdotibus aperienda esse , quia eis fessione non sit sacramentum perfectum, credita est dispensatio divinorum mys­ quia deest ei quod est exparte sacerdotis; teriorum. S. Ambros. I. 1 de Pœnit. cap. ct ad 5 ibid, de hujusmodi pœnitente et I Jus hoc, inquit, ligandi scilicet et sol- confitente, dicit necesse esse quod iterum vendi, solis sacerdotibus concessum. confiteatur sacerdoti cum copiam habere S. Ephrem Orat, de Sacerdotio : Jbsque potuerit, quia sacramentum poenitentia tenerando et divino sacerdotio, remissio perfectum non fuit. Item opusc. 5. peccatorum mortalibus non conceditur. Iste autem mos, qui diu ante D. Thomam S. Aug. Serm. 551, dicit ad remissionem viguerat et ejus temporibus adhuc vigebat, peccatorum accedendum esse ad antistites jam diu et merito exolevit, censentque per quos in Ecclesia claves ministrantur. theologi illum nunc non expedire ; partim S. Leo Epist. 91 : Indulgentia Dei non quia hoc esset apparenter conniverc hærenisi supplicationibus sacerdotum potest t icis hodiernis, partim quia hujusmodi con­ obtineri. Plura in hanc rem protuli dissert, fessionis nulla est necessitas, nullum præi hujus tractatus de existentia sacramenti ceptum, neque expedit peccata præsertiin pœnitentiæ, ct disseri, praecedenti a. 1 occulta el gravia extra sacramentum mani­ de necessitate confessionis. Confer. festare. Dixi in conclusione, Confessionis sacraSimiliter cum S. Th. art. sequenti dicit menlalis, id est, quæ Iit in ordine ad ab- confessionem venialium posse fieri non solutionem a ministro consequendam; quia sacerdoti, non intelligit sacramentalem in non negamus ulim viguisse morem confi­ ordine ad claves, quæ non nisi sacerdotibus tendi laicis, præsertiin ubi deesset sacer­ sunt collate: unde dicit ibid, hanc confes­ dos: at ista confessio non erat sacrcunen- sionem non esse perfectum'aeramentum: lalis, seu in ordine ad absolutionem, sed sed intelligit non sacramentalem, quæ, ad erubescentiam et majorem humiliatio­ dum lit ex humilitate et detestatione pec­ nem , seu ad consilium aut auxilium peten­ catorum, valet ad rcirinsionein peccato­ dum, utque inde et ex magno desiderio rum venialium ; sicut, inquit ibid. S Dnf», Bill, tome ix. 23 DISSERT. VI. ART. 1. tunsio pedoris, aspersio aquæ benedict® et alia sacramentalia. At cum nulla sil ne­ cessitas sic confitendi venialia, monent ut »upra theologimelius esse ab hujusmodi confessione abstinere, nisi consilii petendi causa, sicut de mortalibus dictum est. Hæc pro explicatione mentis S. Thom®. Solvuntur objectionem. Obj. 1·. Jacobi δ dicitur : Confitemini alterutrum peccata vestra. Ergo. Sup. q G. a. 1. ad I. — R. quod si ille textus intclligatur de confessione sacra­ mentali (quod quidam negant), per alter­ utrum non intelligitur quilibet, sed sacer­ dos, hoc est, homo homini : quod patet, Ium cx eo quod præmisit Apostolus : Si quis vestrum infirmatur, inducat pres­ byteros Ecclesiæ; tum quia Jacobus lo­ quebatur chrislianis, quibus præsupponebat notam esse legem evangelic® confes­ sionis faciendæsolis sacerdotibus, Joan. 20· Obj. 2°. Episcopus electus et confirma­ tus, licet non ordinatus, potest aliis con­ ferre potestatem excipiendi confessiones sacramentales : ergo illam habet. Item sa­ cramentum pœnitentiæ est sacramentum uecessitatis sicut baptismus : atqui quiliIm· homo potest conferre sacramentum baptismi : ergo. R. ad primum, N. ant. Non enim epis­ copus non ordinatus confert potestatem , >ed duntaxat exercitium hujus potestatis , assignando sacerdoti subditos in quos pos­ sit exercere suam potestatem, ut dicimus modo, dum de jurisdictione. Ad secundum, N. conseq. lu Quia bap­ tismus est majoris necessitatis quam poe­ nitentia ; potest enim pœnitentia suppleri per illius votum et contritionem; non bap­ tismus in parvulis. 2° Pœnitentia adminis­ tratur per modum judicii ad quod requi­ ritur jurisdictio; nc^ baptismus. δ· Et præcipue, quia sic esf voluntas Christi quæ nobis constat ex S.·· Scriptura, traditione et usu Ecclesiæ. Vid.'disseri. 2 deBapl. art. 2. Obj. δ° pro diaconis cum Morino. S. Cy­ prianus Epist. 12, de iis qui libellos a mar­ tyribus accejierant dicit : « Si incommodo » aliquo el infirmitatis periculo occupati ■ fuerint, non exspectata præsentia nos»t»a.apud presbyterum quemque præsen• iem, vel presbyter repertus non fuerit et urgere exitus cœperit, apud diacon quoque exomologesim facere delicii -u possint, ut manu eis imposita, veniant ad Dominum cum pace quam dari inartyres litteris ad nos factis desideraverunt. » Ergo. R. 1V. conseq. Quamvis enim exomologesis frequenter usurpetur pro confessione sacramentali, attamen non raro eliain su­ mitur vel pro ipsa actione pœnitentiæ pu­ blic®, maxime pro ea parte quæ dicebatur substralio, in qua pcenitentes,impositioni manuum episcopi et cleri substrati, confi­ tebantur se peccasse ; vel pro declaration* pœnitentiæ adimpletæ, postquam pœnitentes impositione cæremoniali manuum episcopi et cleri reconciliabantur Ecclesiæ et admittebantur ad communionem : hoc autem sensu S. Cyprianum intellexisse exomologesim in objectione patet, quia sic ipsemet illam intelligit Epist. 11, 61 el præsertim 9, ubi de iis qui pomilentiam publicam agebant pro peccatis levioribus quam sit abnegalio fidei et idololatria, di­ cit ; « Nam cum in minoribus peccatis >» agant peccatores pœnitenliam justo lem» pore , et secundum disciplinae ordinem >» ad exomologesim veniant, et per manus » impositionem episcopi et cleri jus coin· » municationis accipiant, nunc crudo tero» pore, persecutione adhuc perseverante, ■> nondum restituta Ecclesiæ pace, ad » communionem admittuntur, et offertur » nomen eorum et nondum pœnilcnlia per» acta, nondum exomologesi facta, non· » dum manu eis ab episcopo ct clero im» posita, eucharistia illis datur. » Vide» exomologesim apud S. Cyprianum sunii vel pro ipsa actione pœnitentiæ publira aut ejus parte, vel pro declaratione pœni­ tentiæ adimpletæ; impositionem vero ma­ nuum, sumi non pro sacramentali, sed pro cæremoniali farta ab episcopo el clero. De­ nique pacem pro reconciliatione cum Ec­ clesia et admissione ad communionem. Quod adhuc evidentius fit ex co quod S. Cyprianus loquatur de iis qui stadium pœ­ nitentiæ public® decurrebant .· at vero onfassio sacramentalis publicam pœnileitiam præcedebat, ut diximus anterius: unde dato S. Cyprianum locutum fuisse de confessione peccatorum , hæc tamen non fuisset sacramentalis. hut. *o. S. Cyprianus committit diae · » ·· » » » » UTRUM OMNIS SACERDOS SIT MINISTER, etc. ut faciant quod episcopus aut sacerdos frci-set si adfuisset ; episcopus autem seu sacerdos absolvisset sacramentalitcr. Item permittit eis ut conferant pacem quam pe­ tebant pcenitentes ex libellis martyrum : hic autem pax non erat simplex reconci­ liatio cum Ecclesia, sed etiam absolutio sacramcntalis : ergo. 11.1°. N. utramque min. Reconciliatio enim et pax de qua loquitur S. Cyprianus, non erat reconciliatio cum Deo per abso­ lutionem sacramentalem, sed reconciliatio tum Ecclesia per relaxationem pœnitentiæ iolemnis ct participationem eucharistiæ, nec aliud petebant martyres suis libellis; erant enim tunc, sicut nunc, indulgenti® : indulgentia autem non est absolutio sacramentalis a peccatis, sed relaxatio tantum pœnæ temporalis, quæ remanet post dimis­ sam culpam, sicquesupponit absolutionem sacramentalem. Id magis constabit ex di­ cendis infra in digressione historica ad dissertationem de satisfactione, ubi pro­ babimus absolutionem sacramentalem non differri usque post peractam poenitentiam solemuem, sed ordinarie conferri post conf-sionem secretam cum pœnilentes ad poe­ nitentiam solemnem admittebantur. Con­ fer. Λ. 2®, data utraque minore, facultatem quam ibi concedit S. Cyprianus sacerdoti­ bus et diaconis, intelligendam esse accom­ modate ad eorum potestatem, in sacerdo­ tibus de reconciliatione canonica et sacra­ mentali, quia ad utramque habent potes­ tatem; in diaconis de reconciliatione et pare tantum canonica , non sacramentali, quia ad hanc non habent potestatem. Inst. 2®. Licet sacerdos non sit minister ordinarius confirmationis, potest tamen illam conferre ex commissione episcopi, ut diximus suo loco : ergo similiter diaconus respectu confessionis el absolutionis sacramentalis. H. 7V. conseq Disparitas prima petitur d;rtionem dilTerre a poteMate ordinis, 1° quod potesta» ordinis conferatur culibei -acerdoli per Miam or­ dinatio! em 'r, lib. 5, iit. ‘20. Ad parochialem reducitur jurisdictionecanoruin respectu sui capituli, vicanorum UTRUM OMNIS SACERDOS SIT MINISTER, etc. perpetuorum respectu parochi®, soterio­ ClementisX, constit. 2Superna, data 1670, rum localium . ul sunt prioris, guardiani, qui in terminis declarat · m monasteriis ac rectores, respectu suorum , quorum tamen » collegiis ubi juxta regularia instituta vijurisdictio e>i longe major parochiali, cum » vitur, posse tam pralatos regulares quam etiam iu foro exteriori possint excommuni­ » confessores regularium eorum<' ' rn monascare et inulta alia facere quæ non possunt >» teriorum seu collegiorum audire confesparochi · unde a quibusdam reducilur ad » siones illorum sæculanum qui in.ni sunt episcopalem. Notandum quod secunda per- » vere de familia et continui commensales.» scua in conventibus,utsupprior apud nos, Prater hæc, inquam, non ita pridem sena­ vicarius apud Franciscanos, etc., non sor­ tus supremus Parisiensis anno 1688, contra tiantur jurisdictionem ordinariam, nisi per parochum d Oisy, in favorem monialium mortem vel amotionem prioris vel guar­ abbati® du Verger dioecesis Cameracemis diani sedes vacet. ordinis Cislerciensis, decrevit earum conPeles 3° quot modis aliquis fit alterius fessarium posse exercere oinnia pastoralia subditus, seu ejus jurisdictioni subjiciatur in omnes domesticos intra septa monasterii quoad hoc sacramentum? degentes, excepta baptismi et matrimonii Λ. Tribus modis : 1" ratione domicilii vel admini.stratione. Idem anno 1691, contra quasi domicilii; 2° privilegio status; 5°juris parochum S. Albini Duaci, in favorem ab­ interpretatione seu consuetudine. bati® de Pratis ejusdem ordinis diœcesis Ratione domicilii vel quasi domicilii, epis­ Atrebatensis. coporum seu parochorum ordinari® juris­ Juris interpretatione, vel, si mavis, tacita dictioni subjiciuntur qui inter limites dioe­ voluntate ordinariorum per consuetudinem cesis vel parochi® domicilium, hoc est, firmata, iter agentes el peregrinantes or­ fixam et perpetuam habitationem habent; dinarium judicem sortiuntur in hoc tribu­ vel quasi domicilium, hoc est, familiam nali parochum illius loci ad quem perve­ seu habitationem permagnam partem anni, niunt, sive ex devotione, sive ex obligatione ut sunt mercatores in emporiis, scholastici sacramenta percipere voluerint. Idque de iuacademiis, aulici in curiis, etc. Unde qui confessione annua et communione paschali nabet duo domicilia in diversis parochiis, declaravit Eugenius IV, si eo tempore quo aut in una domicilium, in altera quasi do­ urget præceptum, ad proprium parochum micilium, secundum plures, utriusque pa­ accedere commode non possunt: ita tamen, rochi jurisdictioni subjicitur et a quolibet ut in propriam parochiam reversi, testimo­ potest absolvi, licet Sylvio et aliis proba­ nium annu® confessionis et communionis bilius videatur quod confiteri debeat sacer­ parochis exposcentibus exhibeant, et modo doti illius parochi® in qua habitat dum in­ etiam non liat in fraudem, ul vitent scilicet stat præceptum confitendi, ne sequatur proprium parochum, nisi forte accederent confusio. ad privilegiatum, de quo infra. Privilegio status, ordinari® jurisdictioni Iluc revocari possunt, aut si vis ad quas subjiciuntur, qui alicui statui vel famili® domicilium, vagabundi qui nullibi domi uniuntur cujus superior ex privilegio or­ cilium habent : et ideo probabilius pro sa dinariam habet jurisdictionem ; ut qui in cerdote proprio sortiuntur parochum illius familiam cardinalium admittuntur, ipsis ut loci in quo pro tempore morantur; quia ordinariis subjacent in hoc tribunali sacra- actualis habitatio , quoad prasentem ca­ mentali; novitii superioribus religionis; sum, succedit ipsis loco domicilii, ita ut item qui sunt vere de familia domus, el parodnis talis loci teneatur illis indigenti commensales continui. bus el juste petentibus sacramenta confer­ De his ultimis identidem lites moi® sunt re, et ut praecepta impleant eos urgere et a parochis, sed in suam perniciem : præter cogere. Et licet id forte non possit respectu eorum qui alibi parochiam Labent, cum ta­ enim plurima summorum pontificum pri vilegia, Innocenlii IV, constitutione 42, men vagi nullam habeant, justum ot ut Alexandri IV, constitutione 205; Nicolai V, subdantur illi in cujus districtu morantur Similiter juris interpretatione seu privi­ constitui. 29, in qua exprimit etiam coha­ legio status, milites subjiciuntur suo ca|>elbitantes causa devotionis; Innocent. Mil tonstit.46; Leonis X, conslit.50,actander, lano ul proprio sacerdoti, saltem quando "Γ· 1 358 t. I DISSERT, VI. ART. II. mint in castris ; quia dum sunt in stationi­ enim electione, indirecte collafa censetur bus seu præsidiis, quibusdam videtur quod jurisdictio sacerdoti electo : unde qiiiinvj ex dispositione sacellani generalis .subdan­ ipsa delegatio jurisdictionis ad ipsum · tur parocho talium locorum. Tandem ra­ cerdotem terminetur, ministerium lain tione periculi, articuli mortis, quilibet medium hujus delegationis, scilicet elec • it subditus cuilibet sacerdoti a quo potest sacerdotis, laicis, imo et fœminis pol committi. absolvi, ut dicemus fusius infra. Petes 2° quot et quibus modis acquiritur Speciali!'? de jurisdictione delegata. jurisdictio delegata , tam directa nuam in­ Ex jam dictis habemus quod jurisdictio directa? 11. Tribus potissimum modis : ah homi­ delegata sit ea quam sacerdos in pœnitentcm acquirit, non ex vi oflicii aut beneficii ne, a jure, a consuetudine. Ab homine : quando homo ordinarii proprii, sed ex commissione legitima alte­ rius ordinariam jurisdictionem habentis. gaudens jurisdictione, illam verbo,scripto, Dicitur 1°, ordinariam jurisdictionem vel alio signo exteriore alteri comtni,:il, habentis , quia delegati non possunt sub- aut permittit alicui confessarium eligere, delegare, nisi id expresse eis concedatur. ut accidit in jubilaeis. A juret (piando jus canonicum, 1« Palet ex c. Cum causam 62, de Appell, iit. 28, ubi id permittitur delegatis prin- bulla aut constitutio pa palis concedit certi· per«onis vel ut absolvant, vel ut confessa· cipum tantum el non aliis. Dicitur 2°, ex commissione legitima, ad I riuin eligant. Sic quoad primum, concrquam requiruntur certæ conditiones, tam sum est omnibus ordinum Mendicamini: ex parte delegantis quam ex parte delegati : I sacerdotibus ut possint absolvere omn·· ex parte delegantis, quod non deleget extra fideles ad se venientes, modo sintae limites sure jurisdictionis, et quod non sit respective superioribus legitime pneendegradabis aut excommunicatus vitandus; tati, el ab episcopis approbati ; de qnj quia tunc privatur usu ecclesiastics juris­ specialiter dicam infra. Pariter quoad secundum, concessum est dictionis. Secus tamen si esset episcopus confirmatus, quamvis nondum sacerdos, episcopis, generalibus ordinum, provin­ quia licet tunc careat jurisdictione, ut ipse- cialibus, abbatibus et minoribus præla:· met ab'Olvat in foro conscicntiæ, habet exemptis , ut possint sibi eligere confessatamen jurisdictionem in foro exteriori, ut rium. fla Gregorius IX, lib.5 Decretal. tit.SS de Pœnit. ct Remiss, his verbis .· « Ne pm deleget ad absolvendum. Ex parte delegati requiritur pariter quod » dilatione pœnilentiæ periculum immiiie.'i non sii dégradants, nec excommunicatus » animarum, permittimus episcopis elaim vitandus; insuper, et maxime pro confes- | » superioribus, nec non minoribus pra' · sione sæcularium , quod sit approbatus ab » lis exemptis, ut etiam prater superior* episcopo, nisi ipscmet delegans esset epis­ » sui licentiam, providum ct discretum4 » eligere possint confessarium. » Idem (li­ copus, Ita jure novo Tridentini. Hinc sequitur quod, licet ante Triden- cendum de illis quibus id privilegio spe tinum possent parochi ex jure communi de­ ciali concessum est. Porro circa textum juris citatum, notan­ legare quemlibet sacerdotem ad ministe­ rium hujus sacramenti in sua parochia , dum quod nomine episcoporum illi soli inetsi non foret ab episcopo approbatus, post tclligunlur qui simpliciter dicuntur epis­ illud tamen , nec licite nec valide id pos- copi, ut sunt confirmati etiam ante conse­ MUt ; ut etiam declararunt cardinales ejus­ crationem, licet sint tantum titulares; non vero solum elect i, si non sint confirmati. dem concilii interpretes. Pefesl°quotuplex‘;:'jurisdictio delegata? Nec cliam degradati, quia habentur tanJi.quod sit duplex : directe et indirecte cpiain si non essent episcopi. Depositi ta­ delegata : directe delegata dicitur, quando men , excommunicat!, suspensi videntur alicui tommiuitur ut ipse per se directe frui tali privilegio, quia licet interdicatur pœnitentem ab‘olvat; delegata indirecte, eis usus ordinis et jin isdictionis, non pri quando alicui conceditur ut eligat sacer­ vantur tamen gratiis et privilegiis. Nomine dotem qui ipsum vel alios absolvat ; facta supei iorum intclliguntur generales ordt- UTRUM OMNIS SACERDOS SIT MEISTER, etc. nom, provinciales, abbate-exempli a juris­ dictione epi.-copali, et, saltem ex consuetu­ dine, cardinales. Nomine minorum prælatonim, intclliguntur prælati localescxempti, ut priores, guard i ani, rectores, etc., non ta­ men abbatissæ aut priorissæ, quæ non ve­ niunt nomine prælati. Dubium hic oritur an prælati regulares eligere possint confessarium extra suum or­ dinem? R. affirmative, nisi speciali- suæ religionis constitutio obstet; quia ubi jura non distinguunt, nec nos distinguere debe­ mus : non expedit tamen. Dubium aliud, an prælati, sive regulares sive sæculares, eligere debeant approbatum ab ordinario ? R. prælatos sæculares episcopis inferio­ res probabilius non posse eligere, nisi ap­ probatum ab ordinario. Quia Trid. de Re­ format. sess. 25, c. 13, decernit neminem posse audire confessiones sæcularium, nisi vel habeat beneficium parochiale, vel sit ab episcopo approbatus ; non obstantibus qui­ buscumque privilegiis et consuetudine etiam immemorabili. Nonnulli quidem existimant hanc licentiam a Tridenlino non fuisse abrogatam, quia quæ sunt redacta in corpus juris, non sunt pura privilegia, sed leges et canones. Cæteriim , ut minimum saltem res est dubia, adeoque cum periculo nullitatis sacramenti ad praxim non redu­ cenda. Quoad prælatos regulares, possunt eligere etiam non approbatum ab episcopo ; quiaTridentiimm nihil innovavit circa con­ fessionem regularium. A consuetudine. Non quod sola con-ueludo possit jurisdictionem conferre, cum necessario debeat a superioribus proce­ dere, sed quod sil testis et signum moralilercertinn taciti consensus superioris. Unde tali-jurisdictio ad ejus nutum est revocabi­ lis, non obstante consuetudine. Ex hoc capite pastores el simplices sa­ cerdotes sæculares possunt sibi confessa­ rum) eligere, modo sil approbatus, quia [ii.elati omnes el parochi in id consentiunt propter commoditatem sacrificandi. Dixi modo sit approbatus, quod patet tum ex modo dic’is, tum ex hac propositione con<*· iiiii.nt.i ab Alexandru VII Qui beneficium curatum habent, possunt sibi eligere in confessarium simplicem sacerdotem, non approbatum ab ordinario. Huc etiam revocari possunt iter agentes Π5ί et peregrinantes, qui, quamvis domicilium retineant, possunt tamen confiteri parocho illius loci ad quem perveniunt, vel alteri pro tali loco approbato, -i tamen hoc non fiat in fraudem , ut vitetur proprius -acerdos, vel nisi accedant ad privilegiatum, ut jam diximus de jurisdictione ordinaria ad quam videntur etiam peregiinanles pos-e revocari. Petes 5° utrum ad delegationem al. ho­ mine sufficiat ratihabitio sperata, seu præsumptio conscn-us futuri illius qui delegatc potest? R. Nec ratihabitio sperata de futuro, ncc præsumplio consensus futuri delegantis suf­ ficit ad delegationem ; quia ad validitatem absolutionis requiritur jurisdictio actualiin eo qui absolvit : atqui dum est tantum ratihabitio sperata de futuro, seu præsump­ lio futuri tantum consensus delegantis, non adest jurisdictio tempore absolutionis, sed speratur tantum postea futura · ergo. Opposita tamen ratione, sufficit ratiha­ bitio de præsenti, seu praesumptio fundata consensus present is delegantis, si tamen revera ad-it talis consensus; quia si revera non adesset. quantumvis fundata et ratio­ nabilis ejus foret præsumplio, non habere­ tur jurisdictio delegata, quæ necessario dimanat ab actuali ct vero consensu dele­ ganti- jurisdictione ordinaria gaudentis. Unde non est de facili usurpanda jmi-dictio ex tali præsumptione taciti con-cn-us, sed merito expres-us requiri debet, ubi haberi potest. Quod enim dicitur sufficere si ordinarius videat et (aceat, seu non con­ tradicat, verum quidt m esse potest, sed non ita semper, cum possit non consentire, et tamen tacere , quia vel timet rixas, vel pu­ tat alium aliunde habere jurisdictionem. An autem sufficeret voluntas interior delegan­ tis nullo signo externo manifestata? Respondet Sylvius, hic quaestiuncula prima negative; quia , inquit, talis potestas de­ bet conferri humano modo. £ II. — Rriolvitur (juixstio proposita in titulo articuli, Supp. q. 8. α 4 o. — Dico. Non omnis sacerdos est legitimus minister confessio­ nis. >ed prater potestatem ordinis, requi­ ritur jurisdictio. Prob. {o ex canone Omnis utriusque scarus concilii Lateral). in quo statuitur 3fi(? * MH DISSERT. VI. ART. II. quod omnis fidelis debeat saltem semel in anno confiteri proprio sacerdoti, vel alteri de ejus licentia. Prob. 2° auctoritate ct ratione concilii Trid. sess. 14, cap. 7 ubi ait : « Natura et » ratio judicii illud exposcit, ut sententia » in subditos duntaxat feratur. Et ideo in » Ecclesia Dei persuasum semper fuit, et » verissimum esse synodus ha c confirmat, » nullius momenti absolutionem esse de» here, «piam sacerdos in eum profert in ■ quem ordinariam aut delegatam non ha» bet jurisdictionem. » ILid. o. — Prob. 5°. Oportet quod ille qui dispensator hujus sacramenti consti­ tuitur, sit talis (pii possit imperare aliquid agendum, cum sacerdos non absolvat, nisi ligando ad aliquid faciendum ■* atqui impe­ rium non competit alicui in alium, nisi qui habet super eum jurisdictionem : ergo de necessitate hujus sacramenti est, non so­ lum ut minister habeat ordinem sicut in aliis sacramentis, sed etiam ut habeat ju­ risdictionem. Et ideo sicut ille qui non est sacerdos non potest hoc sacramentum con­ ferre, ita nec ille (pii non habet jurisdic­ tionem. Ex his patet conclusionem esse veram non solum jure ecclesiastico, sed etiam di­ vino , cum fundetur in natura sacramenti, ut instituti a Christo per modum judicii. Unde Bonifacius papa cap. Si episcopus de Pœnit. et Remiss, in 6, «Nulla, inquit, » potest consuetudine induci quod aliquis, » praeter sui superioris licentiam , confes·» sorein sibi eligere valeat, qui eum possit « solvere aut ligare. » Quod autem nulla consuetudine abrogari potest, juris est di­ vini vel naturalis. Patet insuper cur in admini'tratione aliorum sacramentorum non requiratur ju­ risdictio , sic, quod omnis sacerdos, sive excommunicatus, sive suspensus, sive degradatus, valide, licet illicite baptizet, con­ secret, ungat, etc.,quia hæc sacramenta non sunt instituta per modum judicii, nec ideo requirunt jurisdictionem sicut sacramen­ tum pœnilentiæ. Solvuntur objectiones. Obj 1°. Omnis sacerdos in sua ordina­ tione accipit potestatem absolvendi a pec­ catis duir ei dicitur ■ Accipe Spiritum sanctum, quorum remiseris peccata re­ mittuntur eis. Ergo 5 / V 11. D. ant. Omnis sacerdos in sua ordi natione accipit potestatem absolvendi < peccatis physicam seu ordi.iis, C. ani. ni·, ralem seu jurisdictionis, 7V. Vel aliter ,Vcipit potestatem absolvendi incompletam, C. completam. N. Solutio palet ex iteunda probatione J praecedentis. Pro eu jus majori intelligentia, observandum i . insuper sacerdotem in sua ordinatione ac­ cipere duas potestates, unam in corpus Christi verum , dum porrectis instrumenti; dicitur ipsi ; Accipe potestatem celebran­ di; alleram in corpus Christi mysticum seu in fideles judicialiter absolvendos seu li­ gandos, dum postea ipsi dicitur ; Accipe Spiritum sanctum, etc. (Quidam tameo existimant utrumque simul accipere dum confertur ipsi ordo el character sacramentalis, in prolatione scilicet primorum ver­ borum cum porrectione materiæ; sed quia episcopus non potest omnia simul pro­ ferre, postea dicit - Accipe Spiritum sanc­ tum, etc. ut explicativum jam traditæ [«testatis.) Utraque potestas est physica,quii elleclus utriusque, scilicet consecratio cor­ poris Christi et absolutio a peccatis per collationem gratiæ, sunt physici. De prima non procedit argumentum, sed de secumh tantum : at neque illa est omnino completi sine morali potestate jurisdictionis, scuni'i designetur materia in quam posril exer­ ceri; sicut in naturalibus causa physica non producit effectum nisi applicetur inaleiix. et in moralibus homo instructus scientia, probitate et aliis conditionibus physicis ad judicandum , nihil efliccre potest sine ju­ risdictione el deputalione a principe; imo ab eo con-litiilus indeterminate judex, nec quidquam efliccre potest, nisi deteriiiiiiciitur el assignemur ipsi subditi in ipios illam potestatem exercere valeat, ut dixnitib loco citato. Unde, licet jurisdictio non -it giii-j efficiens gratiæ rcmisshæ peccatorum, c»t tamen conditio iiisiipplebililer requi'iiaad hoc ut potentia ordinis physica hunc elice tum physice producat. Inst. Hoc ipso (pio dicitur sacerdotibus in sua ordinatione- Accipe Spiritum sauc tum, quorum remiseris, etc., ( οιΐΊιΐιιιιιι tur judices omnium fidelium-, ita ut in omnes conferatur eis jurisdictio.- |-.rm>. Prob. ant. l°Quia alias Irustraneaes'Ct illa potestas. 2-Quia Apostoli non accepi· runt jurisdictionem in omnes fideles m-i UTRUM OMNIS SAUcntXJS SIT MINISTER, etc. per illa verba : decipite Spiritum sane tum, quorum remiseritis , etc. 5° Quia in primitiva Ecclesia omnes sacerdotes hoc ipso quo erant jrdinali, poterant omnes ab'olvere sine tnla alia delegatione. 4° Quia alias dicendum foret sacerdotes absolvero auctoritate Ecclesiæ et non Christi. Ergo. /E N. ant. Quia, ut jam sæpe diximus, jurisdictio non datur sine subditis in quos exerceri possit ; per ista verba autem in ordinatione sacerdotum , neque omnes fi­ deles, neque aliqui determinate assignan­ tur ut subditi sacerdotis consecrati. Non aliqui determinate, ut patet; neque om­ nes, tum quia id non exprimitur, tum quia alias omnes forent proprii sacerdo­ tes nullus alienus contra mentem, tradi­ tionem et decreta Ecclesiæ. liem omnes forent æqualcs papæ et episcopis in absolvendo: unde confusio el totius ordinis ec­ clesiastici inversio oriretur. /Id primam probat. N. ant. Quia ista potestas ordinis est necessario requisita ut in ea fundetur jurisdictio ita ut nulli non sarerdoti possit talis jurisdictio absolvendi a pereatis conferri, ut palet ex art. prœca denti; et quia illa jurisdictio non est jx ledas physica producendi gratiam remit sivam peccati, sed lanium conditio. dictum est. ddsecundam,R. Apostolos praeter po­ testatem ordinis, accepisse etiam potesta­ tem jurisdictionis immediate a Christo, non precise vi istorum verborum, decipite Spiritum sanctum, quorum remiseri lis, etc., sed ex peculiari Christi inten­ tione, quæ significata est per missionem qua cos mittit cum auctoritate apostolica in universum mundum .· Sicut misit me tirent Pater , inquit, et ego mitto vos; accipite Spiritum sanctum, etc. Quamvis autem sacerdotibus in ordinatione dica­ tur Quorum remiseris peccata, etc., non mitlimturtamen, neque sicut Apostoli con­ stituuntur doctores et pastores , sed acci­ piunt duntaxat potestatem physicam ordi­ ni» remittendorum peccatorum, super quam fundari possit potestas jurisdictio­ nis, si a superiore detur. Unde, sacerdotes sunt Apostolorum successores quoad cha­ racterem sacerdotalem et potestatem ordi nistantum, non quoad jurisdictionem, ipihtolatmn ct pastoratimi. dd tertiam, JV. ant. Licet enim in Mi exordio Ecclesiæ, cum parvus esset cre­ dentium ct sacerdotum numerus, nec adIme facta esset divisio in episcopatus ct pa­ rochias, cuilibet sacerdoti str’iiP ac i rai ordinatus conferretur juri-dictio, id tamen non habebat precise vi ordinationis, red vi delegationis et deputationis, quæ vel in­ cludebatur in ipsa ordinatione ex speciali intentione Ecclesiæ tunc temporis, vel sla­ tim , sed seorsim formaliter et explicite fiebat : at nunc cum Ecclesia diviserit epis­ copatus ct parochias, id amplius nec facit nec intendit. Adde non constare etiam sa­ cerdotibus his primis temporibus confern jurisdictionem in omnes fideles ; quinimo probabilius est cos deputari ad certa loca et personas. dd quartam. Quamvis possit dici sacer­ dotem absolvere auctoritate Ecclesiæintclligendo de »ola jurisdictione , iste tamen loquendi modus non admittitur, quia ab­ solutio est principaliter actus potestatis ordinis, ut dictum est, et virtus efficax j forma· est a Christo, non ab Ecclesia. Repones. Quando aliquis accedit ad sa­ cerdotem ut ipsi confiteatur ct ab ip-o ab­ solvatur, hoc ipso se illi subjicit : ergo sa­ cerdos habet hoc ipso jurisdictionem in eum tanquam in subditum. R. hanc instantiam non urgere in sen­ tentia probabili quam supra exposuimus, scilicet quod potestas ordinis compleatur etiam ex parte principii per jurisdictionem, quod complementum non potest dare infe­ rior particularis. In altera vero sententia, ïV. conseq Quia non pertinet ad subditum excutere jurisdictionem unius ut se subjiciat jurisdictioni alterius, in causis quæ spec­ tant superiorem , sed id fieri debet legitima superioris auctoritate , quod palet in civi­ libus. Licet enim homo possit se alteri ho· mini subjicere quantum ad ea quorum do­ minus est et pendent cx suo libero arbitrio, non tamen quantum ad ea quorum ipse dominus non est et qua· pendent cx supe­ riori : sic, v. g. reus læ'æ majestatis non potest subjici cui vult judici ut a crimine isto absolvatur ct obtineat veniam, sed illi debet subjici quem rex in hac causa constituit el delegavit judicem , quia remissio hujus criminis non ad ipsum, seu ad regen. |η?γlinet. Ita in nostro casu. Obj. 2°. Papa potest absolvi. atqui r ullus habet jurisdictionem m ipsum : ergo. t DISSERT. VI ART. III. set 2 8 ·. 4 ad 4. — R. D. min. Nullus talia jam remissa sint materia libera habet jurisdictionem in ipsum ut papam, fessionis, attamen eorum absolutio estant C. min. ut peccatorem, ÏV. min. Per pec­ judicii et usus clavium, ideoque debet prx> catum enim fi’inferior apud Deum, sicut ficisci ab habente jurisdictionem 2° Sint unus medicus curatur ab alio, non ut me­ jurisdictione non est potestas ligandi ad dicus , sed ut infirmus. pœnam. Si vero petar a quo confessarius papæ Quod autem quidam, inter quos novis­ habet in eum jurisdictionem, an a Christo, sime Tournely, dicunt, Ecclesiam in hoc an ab ipso papa? Videtur probabilius quod casu tacito consensu conferre jurisdictio­ ab ipso papa : licet enim papa non habeat nem necessariam , plane gratuitum bt jurisdictionem hoc sensu in seipsum ut se et nullo fundamento nixum, praesertim post absolvat, quia reus et judex debent esse decretum Tridenlini sess. 25, cap. 15 de perso næ distincts; attamen ut vicarius Reformat, quo declarat generaliter nullum Christi, censetur superior seipso ut pec­ sacerdotem posse excipere confessiones «catore , et huc sic potest alteri conferre cularium sine episcopi approbatione. Quo jurisdictionem exercendam in seipsum in decreto consuetudini contraria, si ali­ foro conscientiae. — Hïc q 22 a. 4. ad 3. quando fuerit, derogatum est ; quidam ad­ — Nec tamen sequitur quod possit etiam dunt esse abrogatam decreto Innocentia XI. conferre alteri jurisdictionem in seipsum 26 februarii 1679. in foro exteriori, puta, ut ipsum excom­ όϊ dicas S. Thomam ad id innuere infra, municet, quia absolutio ct ligatio in foro dum dicit remissionem venialium sequi confessionis est quoad Deum tantum, apud potestatem ordinis. R. S. Thomain loqui de quem aliquis alio superior redditur inferior remissione venialium quæ sit per collatio­ per peccatum; sed in judicio exteriori ali­ nem cujuslibet vel sacramenti vel sacramenquis non amittit superiorilatem, ex hoc talis, non per absolutionem sacramenlaipso quod peccat. lem ; simul enim loquitur de absolutioneel Obj. 5°. In eo quod est necessarium ad sui et æqualis et superioris : constat autem salutem non oportet homines arctari : atqui quod nec a venialibus aliquis possit seip­ magna nimis arctatio videtur, si oporteat sum sacramentaliter absolvere. Vel dicen­ uni homini confiteri ; et per hoc multi pos­ dum S. Thomam loqui secundum praxim sent a confessione retrahi, vel timore, vel sui temporis, si tamen viguerit. verecundia, vel aliquo alio hujusmodi ·. Posset insuper objici quod quilibet sa­ ergo. cerdos possit absolvere in articulo mortis, Ibid ad 6 — R.N. min. Sufficiens enim sed de hoc argumento infra ex professo sternitur ad salutem via, tum quia suffi­ agemus. cienter multiplicantur proprii sacerdotes, ARTICULUS III. tum quia faciles debent esse in concedenda licentia alteri confitendi. « Peccaret enim Utrum confessio annua, facta alteri quam sacerdoti parochiali, de licentia » sacerdos, inquit D. Th. hic ad 6, si non superioris, sil validael licita? ■ esset facilis ad præbenduin licentiam alQuæstio hæc movetur occasione famosi ■ teri confitendi, quia inulti sunt adeo in» lirini, quod potius sine confessione morc- canonis concilii Lateranensis IV, Omnis » renlur quam tali sacerdoti confiterentur : utriusque sexus, de quo jam supra, in » unde illi qui sunt nimis solliciti ut con- quo sic statuitur : « Omnis utriusque sexus u scientias subditorum per confessionem » fidelis, postquam ad Cimos discretionis sciant, multis laqueum damnationis inji- » pervenerit, omnia sua solus peccata con» çiunt, et per consequens sibi ipsis. » Uæc » fiteatur fideliter, saltem semel in anno, verba sunt notatu digna. » proprio sacerdoti... Si quis autem alicObj. 4° Quilibet sacerdos habet potesta­ » no sacerdoti voluerit justa de causa sui tem completam absolvendi a venialibus et ■> confiteri peccata, licentiam priuspostumortalibus jam remissis. Ergo el ab aliis » let et obtineat a proprio iicerdote, cum mortalibus. » aliter ille ipsum non posset absolvere. »Et • R. Probabilius cum Sylvio et pluribus adverte quæstionem esse dc sola confes­ aliis, /V. ant. 1° Quia licet venialia et mor­ sione annua, de ea enim sola concilium Io UTRUM CONFESSIO ANNUA FACTA ALTERI, etc. quilur. Tota difficultas versatur circa sen­ ium horum verborum proprio sacerdoti, qais sit ille proprius sacerdos exclusive. Quidam ergo contendunt nomine proprii sacerdotis sic intelligi parochum, ut exclu­ dantur summus pontifex et episcopus, ita ut hi non possint aliis dare facultatem ex­ cipiendi confessiones parochianorum, imo uecipsimetexciperesine consensu etlicenna parochorum. Ita olim Guillelmus de S. Amore quem impugnavit S.Th. Opusc. 19; deinde Joannes de Poliaco quem damnavit Joannes XXII, ccnslit. Vas electionis data anno 1521 ; etiam nunc quidam· scioli qui non mutus insulse quam erronee jactant se ct papam et episcopum esse in sua Ec­ clesia. Quidam paulo modestiores dicunt papam ex plenitudine potestatis posse dis­ pensare in hac lege ; non posse episcopum, quia est lex generalis Ecclesiæ ; at summos pontifices nunquam de lacto illi derogasse. Hæc cx una parte. Ex altera quidam volunt nomine proprii sacerdotis concilium intellexisse summum pontificem, episcopum et parochum, alii intellexisse solum parochum; sed non ex­ clusis superioribus, seu salva summi pon­ tificis in tota Ecclesia et episcoporum in suis diœcesibus auctoritate. Quamvis au­ tem hæc utraque sententia quoad rem coïn­ cidât, modus tamen loquendi in secundo videtur conformior menti concilii. 1° Quia concilium can. 52 dicit : « Illud autem pe■ nilus interdicimus, ne quis in fraudem • de proventibusEcclesiæ, quæ curam pro• prit sacerdotis debet habere, pensionem » alii, quasi pro beneficio conferre præsu» mat.»Ubi nomine proprii sacerdotis, cer­ to inlelligitparochialem ,-ergo similiter ca­ none 21 Omnis utriusque sexus. 2J Idem eruitur ex scopo concilii in hoc canone edendo. Tunc temporis abusus irrepserat ut parochi tot quot possent parochi a nos ex aliis parochiis ad se attraherent pro confessione annua, ut ex eis decimas per­ ciperent; erat enim tunc communiter re­ ceptum decimas esse persolvendas ei qui «aeramenta tempore paschali administras­ se! : hæc testantur monumenta historiæ ecclesiasticæ, Theodulphus, episcopus Au reiianensio, in suo Mandato anni 797, cap. 5; capitularia regum Galliæ lib. 7, cap. 48 ct 68; Decretum Gratiani 2 p. dial. 6 de Pœnit. item causa 55, q. 5, cap Cum pla- Mt cuit, etc. Huic itaque abusui et fraudi ut occurreret concilium, sancivit neminem posse confessionem annuam facere nisi proprio sacerdoti, aut alteri de ejus licen­ tia; quod plane infelligitur de sacerdote parochiali. 5° Quia sic intellexerunt Inno­ centius IV, constit. data Neapoli, Benedic­ tus XI, Extravagant! Inter cunctas, el plura concilia particularia apud Natalem Alexandrum et Honoratum Tournely ; ita etiam intellexit S. Th. dum hic a. 5, quærit utrum aliquis possit alteri quam proprio sacerdoti confiteri cx privilegio seu man­ dato superioris, ubi perspicuum est nomi­ ne proprii sacerdotis ipsum intelligere parochialem. His non obstantibus. Supplem q 8. α 5- o —DÎCO. Confessio annua facta cuilibet sacerdoti a summo pontifice vel ab episcopo delegato el ap­ probato, non requisito consensu -acerdotis parochialis, imo eo contradicente , c-t va­ lida ct licita, caque satisfit canoni Omnis utriusque sexus. Prob. 1° ex ipso canone laudato. Post impositum a concilio præceptum cuilibet fideli semel in anno confitendi proprio sa­ cerdoti, additur : Si quis alieno sacerdoti voluerit justa de causa sua confiteri pec­ cata, licentiam prius postulet et obtineat a proprio sacerdote. Manifestum est pro­ prium sacerdotem ibi sumi prout oppom lur alieno, non prout opponitur communi ; sicque jura summi pontificis et episcopo­ rum , qui sunt pastores communes et non alieni, sarta tecta manere, et cos num· pov-e quod ante canoncm editum poterant : at­ qui ante canoncm poterant summus ponti­ fex in tota Ecclesia, episcopi in suis diœccsibus delegare quem vellent ad excipiendas confessiones fidelium : ergo id nunc pos­ sunt, et qui sic delegatis el approbatis con­ fitetur, satisfacit canoni. Confirmatur. Hanc ipsimet potestatem in eodem concilio exercuerunt dum canone primo statuerunt « tam in calhedralibus » quam in aliis convenlualibus ecclesiis vi» ro> idoneos ordinari, quos episcopi pos» sunt coadjutores et cooperatores habere, » non solum in praedicationis officio, verum » etiam in audiendis confessionibus et pœ» nilentiis injungendis, ac cæteris quæ ad « salutem perlinent anima~mi. » Ecquis sanæ mentis credat summum pon­ tificem et episcopos in concilio voluisse in DISSERT VI. ART. HL 304 gratiam parochorum a sc abdicare potesta­ ergo. Secunda pars min. est tvidtns. tem quam habent jure divino, et quæ ideo Mullo magis enim pertinet ad episcopo*^ inabdicabilis rst? Quis credat papam et papam tollere impedimentum cemuranwn episcopum teneri petere hcenliam parochi aiitdegradationisquamad paioclium.Er.o. ad excipiendas confessiones fidelium paro­ Confirmatur. Qui confessionem annuam cho subditorum? Hæc qui credit, somniis papæ vel episcopo faceret, satisfaceret α· pasci delectatur. Non ergo papa, non epi­ noni, vel non. Si primum dicas /ergo scopus sunt alieni sacerdotes, consequen­ papa et episcopus sunt proprius sacertJw ter non eos tangit canon, sed alios sacerdo­ ad sensum concilii, seu saltem non exclu­ tes parochiales qui, ut dixi, ex avaritia duntur; ct qui confiteretur alteri delega' ab alterutro, confiteretur illi de liant mittebant falcem in messem alienam. Ib in. c α · —Prob. 2° rationibus proprii sacerdotis. Si secundum dicas, n Auctoris quæ in idem colliniant. Prima. repetam id esse plane absurdum, <|uær Ea quæ sunt ordinis possunt habenti simi­ cui confitebitur ct quomodo satisfaciet ο- i lem ordinem committi ab eo qui ea facere noni pœnitens, si forte non habeat potest : atqui administrare sacramentum peccata reservata pontifici vei episcopo’ Prob. 5° variisconstitulionibussummo , pœnitcntiæ est potestatis ordinis, et supe­ rior, ut episcopus, potest confessionem au­ rum pontificum qui post concilium Late­ dire illius qui est de parochia alicujus ranense declararunt validam esse annuam presbyteri : ergo etiam potest committere confessionem, factam regularibus privilealicui sacerdoti quod ipsum audiat, Min. gialis et approbatis , ct per eam satisfieri pro prima parte patet. Secunda est luce canoni Omnis utriusque sexus. clarior, ita ut intolerabilis pervicaciæ esset 1° Joannes XXII, constit. Fas electio­ eam negare. Episcopus enim est principa­ nis , data anno 1521, inserta juri communi lior rector omnium suorum diœcesanorum, lib. 5 Extravag. communium, damnavit a quo tota parochi jurisdictio dimanat, et hanc propositionem Joannis de Poliaco: qui potest ipsi reservare eide facto quædam » Confessi fratribus habentibus licentiam reservat, jurisdictionem limitando. Secun­ » generalem audiendi confessiones, lenen· da. Quidquid potest inferior potest supe­ » tur eadem peccata quæ confessi fuerant, rior : atqui ipse sacerdos potest suo paro- >» iterum confiteri proprio sacerdoti. » Et chiano dare licentiam ut alteri confiteatur: hanc alteram :« Stante Omnis utriusque ergo multo fortius ejus superior hoc potest. » sexus edicto in concilio generali, RomaTertia. Potestatem quam habet sacerdos » nus pontifex non potest facere ut paroin populo, habet ab episcopo : atqui ex illa » chiani non teneantur omnia peccatasepotestate potest sacerdos confessionem au­ » inel in anno proprio sacerdoti confiteri, dire : ergo et eadem ratione alius cui epi­ >» quem constat esse parochialemcuratum » scopus potestatem concedit. —Ibid o — Idem Alexander V, anno 1409, bulla IleQuarta. Quod aliquis sacerdos impediatur gnans in caelis. 2° Leo X, constit. Dum intra mentis ne alicujus confessionem audiat, vel prop­ ter defectum jurisdictionis, vel propter im­ arcana, confirmata in concilio Latera­ pedimentum exsecutionis ordinis , sicut nensi V, anno 1516 , de Regularibus sic excommunicat! et degradati et hujusmodi: statuit: « Possunt illi per episcopos et præatqui hoc utrumque impedimentum potest » latos supersuflicienti litteratura et aliqua tolli per superiorem independenter a pro­ ·» saltem ejusdem sacramenti peritia dimprio sacerdote parochiali : ergo. Prob. » taxat examinari ; talibusque prœsentatis, min. pro prima parte. Qui habet imme­ » admissis, vel etiam indebite recusatiscon· diatam jurisdictionem in pœnitentes, po­ » fitentes, constitutioni quæ incipit Omnis test illam cuilibet sacerdoti committere : » utriusque sexus, quoad confessionem atqui non solus sacerdos parochialis, sed >· duntaxat satisfecisse censeantur. ·» Nola et multo magis epi>copus in diœcesanos, tamen has particulas, vel etiam indebite et papa in omne·' fideles habet jurisdictio­ recusatis, esse revocatas per concilium nem immediatam, quod patet ex casibus Trident. , et per condemnationem hujus quos sibi reservant, et ex hoc quod ab ipsis propositionis ab Alexandro VII : « Satisipsi parochi habeant jurisdictionem suam ·. » lacii præoepto confessionis annus, qui UTRUM CONFESSIO ANNUA FACTA ALTERI, elc. >confitetur regulari episcopo praesentato, • sed ab eo injuste reprobato. » Caeleris in tuo robore permanentibus. Responde’ Jiiemn, hanc constitutionem Leonis X in nulla orbis ehristiani provincia locum habere , quia in synodo Augustana, Mediolanensi, Remensi et Burdigalensi pracipitur servari canonem Lateranensem. Egregie sane: numqutd et constitutio Joannis XXII, relata in corpus juris et aliae con*· .nituiionesel decreta qu® modo referemus, m nulla orbis ehristiani provincia habent locum ? Numquid quatuor synodi provin­ ciales faciunt omnes orbis provincias? ±7 alo : numquid ist® quatuor synodi con­ tradicunt constitutioni Leonis? Minime gentium: dicunt servandum esse canonem Lateranensem : ita est. Neque id negat Leo, sed declarat duntaxat servari per confes­ sionem laetam regularibusdelicentia pap®. 5’ Clemens VIII , in brevi dato 1592, contra quosdam parochos Duacense- qui haede re regulares vexabant,dixit : « Prær senti nostro decreto sancimus licere s®»ciliaribus Christi fidelibus universis Ii• bere miscas audire... et tam dictis fratri‘ busel presbyteris dici® societatis aliisque ■ privilegiatis quibus id a Sede aposlolica - indultum est, idoneis tamen et ab ordi‘ natio approbatis, peccata sua etiam qua• dragesimali et paschali et quovis alio > tempore confiteri licite posse, dummodo • tamen iidem sacculares Christi fideles sa­ cramentum eucharisti® in propria paro < cliia ab eorum parochis sumant. « Quid ;uic brevi respondeat Juenin dicam in sol. obj. 4’Innocentius X, orta controversia inter archiepbcopiim Burdigalensem et regula­ res de confessionum exceptione tempore paschali, de consilio S. Congregationis inno 1641, decrevit <· archiepiscopum Bur• dtgalensem non posse prohibere regula• ribus habentibus privilegia aposlolica ut, • a dominica Palmarum usque ad domini• cam in Albis inclusive, administrare non •valeant pcrsonissæcularibus sacramentum confessionis; |>o-se tamen iisdem prohi• beri ul personis saecularibus m die Pas ■ dia n non a hiiiiiiurcni sanctissimum - ic i· aci amt mum . ciiaiibi dici® • > .i α·<· il.tie-. m .dia he salisfeceut pra'ceplo Ecclesiæ haede re edito. » pnod breve fuit in Gallia receptum cl ex-, 3ô* secutioni mandatum sacra regis Christianissimi jussione qu® est hujus tenoris LOUIS, parla grâce de Dieu, roi de France et de Navarre, au premier noire huissier ou sergent sur 1 Obj. 1’canonem laudatum Omnis, etc., qui debet intelligi de sacerdote parochiali. Ergo. At liquet ex dictis quod , concesso ant. neganda sil consequentia; quia sic intelligendus est de sacerdote parochiali, ut non excludantur superiores, papa scili­ cet et episcopus. Inst. Si nomine sacerdotis proprii ve­ niant papa et episcopi, aut saltem non ex­ cludantur, inutilis esset laudatus canon, cum nemo unquam negaverit necessariam esse jurisdictionem sive ordinariam sive delegatam ad excipiendas valide confessio­ nes. Ergo. R. N. sequelam et ejus probationem. Et 1° non defuerunt qui contenderent om­ nem sacerdotem vi suæ ordinationis posse audire confessiones , ut palet ex articulo prœcedenli. El S. Th. refert Opusc. 19, quosdam fuisse el adhuc esse suo tempore • qui potestatem ecclesiastici ministerii in - vitæ sunclilate ponebant, ut videlicetqui • 'auctitate caruerit, ordinis quoque potes» talem amittat, el qui sanctitate fulgeret, » etiam ordinis potestate potiatur....... Ex • hujus autem erroris radice processitquo• rumdam præcumplio e? ?"æcipue quo• rumdam monachorum, qui, de sua sanc• titate præsumentes, ministrorum Ecclesiæ » ofiicia proprio arbitrio usurpabant, ab> solvendo scilicet peccatores, et prædi» cando absque alicujus auctoritate epis» copi, quod nullatenus eis licebat. · 2°Ul observavimus, tunc temporis irrepserat abusus quo parochi ex avaritia alienos parochianos ad se attrahebant, ipsisque sine . jurisdictione sacramentum pœnitenti» iapendebant, percepturi ab eis decimas. Rl( ilaque erroribus et abusibus utiliter et provide occurrit laudatus canop, Obj. 2°. Martinus IVanno 1281, consliL Jd uberes fructus, dicit: «Volumus quo i ii qui fratribus confitebuntur eisdem, suis presbyteris parochialibus confiteri saltem semel in anno , jx'out concilium generale statuit, teneantur. « Ergo. R. cum Sylvio et alus, huic conslitutioni Martini IV, derogatum esse per se­ quentes pontifices a nobis laudatos. Inst. 1°. Sixtus IV, Extravag. Hcuil. lius de Treuga et pace, lib. 1, lit. 9, dan 1478, jubet ut « Mendicantes desistant pra» dicare, quod parochiani non sint obligati » saltem in paschale proprio sacerdoti con«fiteri, quia de jure tenetur parocltianm » saltem in paschale proprio sacerdoti con· « fi teri. » Ergo. R. nos non prædicare nec dicere parochianos non teneri confiteri saltem in pas­ chale proprio sacerdoti; scimus enim, dicimus et prædicamus e contra, esse pracepluin concilii Lateranensis omnibus fide libus confitendi semel in anno proprio sacerdoti aut alteri de ejus licentia; sed dicimus et prædicamus huic præcepto satis­ fieri per confessionem faciam papæ, epis­ copo, eorum prenilentiariis, e t aliis omnibuab ipsis delegatis et approbatis. Eadem solutione excipies varia concilia provincia­ lia, in quibus asseritur hæc obligatio con filendi semel in anno proprio sacerdoti unde incassum illa nobis objiciunt adver­ sarii. Deinde si constitutio Sixtina in aliquo contradiceret conclusioni nostræ, abunde foret il li derogatum persequentes pontifiaInst. 2°. Constitutiones sequentiumpon tificum quas pro conclusione protulimus, non sunt reccplæ in Gallia. Ergo. Ita Jucniii. R. 1° ant. esse manifeste falsum de iis constitutionibus quæ sunt inserts corpori juris, qualis est Extravag. Fas electionis, eide brevi hinocentii X ad archiepiscopum Burdigalensem, quod rex Chrhtianissimus speciali diplomate jussit acceptari el exse­ cutioni mandari, ul vidimus. 2u Cur quoad hunc articulum non essent recepls in Gallia, cum ipse clerus Gallicanus·, varia ejusdem regni concilia provincialia idem definiant. 5" Esto non sint reccptæ a Gallis, possent tamen ab illis recipi sicut ab aliis recipiun­ ·· n u » ·*».·· 4« a a · UTRUM CONFESSU» ANNUA FACTA ALTERI, etc. tur;iisque saltem evinci torquis sit ex mon­ te summorum pontificum sensus canonis Omnis, etc. 4" Ul pos,iin valideel licite uti pnvilegio,non requiritur ejus promulgatio, me ah aliis acceptatio, sed sufficit quod quovis certo modo mihi innotescat, et ego illud acceptem, maxime si non sit in alterius præjudicium, ul non est illud io quo agimus, sicut patebit ex obj. scq. Inst. 3° cum eodem, his decretis id imum definiri, licere scilicet ti«l< iu · <»u Gieri Mendicantibus ab ordinario approba'n, quovis etiam paschali (empore, at ne­ quaquam definiri fideles per hujusmodi con! -siones satisfacere canoni Omnis utriusque sexus, etc. Duo enim, inquit, hoc ca­ none pracipiuntur : primum, ut quisque fidelis semel in anno confiteatur; alterum, ut semel unoquoque anno apud proprium sacerdotem confiteatur. Primo, juxta lau­ data decreta, satisfit per confessionem factamprixilegiatis : at non item secundo.Ergo. Λ. i'assumptum esse falsum quantum adconslit. Kas electionis Joan. XXII, con«tit. Jlegnans in excelsis Alexand. V, conslil. Dum intra mentis arcana concil. V Lateral»., constit. Superna Clementis X , et declarationem cleri Gallicani in Epistola encyclica, quibus diserte asseritur per con­ fessionem factam regularibus privilegialis satisfieri canoni Omnis utriusque sexus. Instantia itaque non tangit nisi decreta Clementis VIII et Innocentii X. Unde 2° qui confitetur regulari de licentia papae aut epi­ scopi, confitetur alteri de licentia proprii sacerdotis, ut probavimus : ergo satisfacit canoni. 5° Præceptum confitendi parocho supponit præceptum confitendi simplici ter : ergo sublato præcepto confitendi, tollitur præceptum confitendi parocho. Subsumo. Atquiex concessis, per confessionem factam privilegialis tollitur præceptum confitendi annue; ei enim, ul fatetur arguens, per hujusmodi confession »m satisfit : ergo tol­ litur præceptum coni, lendi parocho. A'isi [orte dica* esse praect plum bis eadem pec­ cata confitendi. quud est damnatum a Joanne XXII cl Âlextrnd. V, et cujus falsitas constat ex dictis art. 2 præced. dissert. Confer. 4° Laudata decreta hoc solummodo requirunt ab his qui confessi fuerint regula­ ribus tempore paschali, ut sacramentum euebaristiae a proprio parocho sumant, prout prtdpitur citato can< ne Omnis ulnusaue· *ff etiam«i in decirsii anni communicaverint. Ergo censet per confessionem factam regu­ laribus satisfactum esse dicto eanoni quoad confusionem faciendam proprio sacerdoti ; .tfioquin non dixisset tantum Dummodo aeramentum eucharistia a parocho sumantled etiam d«xisset : Dummodo iterum onfiteanlur parocho. 5° Denique quæro quid emolumenti ex hoc privilegio obveniat fidelibus, si annua confessione legitime per­ acta apud privilégiâtes, teneantur ilerum eadem peccata confiteri parocho? Nullum sane, sed c contra onus gravissimum, in­ tolerabile, inauditum, nulla ratione aut auctoritate probandum , sed reprobatum a summis pontificibus, scilicet bis confitendi eadem peccata. At forte fallor Maximum, inquit Juenin, emolumentum percipere valent ex piorum el doctorum religioso­ rum consiliis. Optime. Sed numquid Mud emolumentum percipi potest extra confes­ sionem? Numquid parochi sunt pii el docti æque ac religiosi? Oblitus est hic Juenin sui et sociorum. Desperata sane causa, quæ non nisi his futilibus ratiunculis, et ipsi suo auctori probrosis, defenditur ! Obj. 5°. Non potest aliquod privilegium indulgeri in præjudicium alterius ; sed hoc esset in præjudicium alterius sacerdotis, si alius confessionem sui subditi audiat. Ergo. /i. dato ant. N. min. Præjudicium enim non Iit alicui, nisi ei subtrahatur quod est in favorem ejus indultum ; jurisdictionis autem potestas non est commissa alicui ho­ mini in favorem suum, sed in utilitatem plebis et honorem Dei. Et ideo si superio­ ribus praelatis expedire videatur ad sali: tem plebis et honorem Dei promovendum, quod aliis qüæ sunt jurisdictionis commit­ tant, in nullo fit præjudicium inferioribus prælalis, nisi illis qui quarunt qua sua sunt, non qua Jesu Christi, et qui gregi prasunt, non ut pascant sed ut ab eo pascantur. Ilucu-t ad rec­ tores ecclesiarum, ut diligenter vultum Ι8β I ; j U 1 · φ· <1 DISSERT. VI. ART. Ul. rui pecoris agnoscant, Proverb. 7 , quod I nisad ipsum pertinentia alteri commiltin. impeditur si|alius quam ipse confessioni m /nsl. 5·. Papa nihil poust conira donejus audiat. Ergo hoc non potest per alicu­ ta conciliorum generalium. Επτά. jus hominis privilegium vel mandatum or­ i 7?. 1°. N. suppositum ant. Papa ena dinari. ( delegando sacerdotes ad exc piendas con­ R. IV. seca^iam partem min. scilicet fessiones fidelium, non agit contra deere quod ista agt.t, v. g. consensus parochi, vel superiorum, silentium el fides alio­ judex non sit, ejus gesta sunt valida. Idque verum videtur etiamsi ipse con- rum, etc. Petes utrum isix dux conclusiones cur­ fessariusesset in mala fide, sciretque suum limium esse nullum; quia licet graviter rant etiam pro casibus reservatis? B. ut videtur mihi probabilius, affir­ peccet, usurpando, quantum in ipso est, jurisdictionem quam revera non habet an­ mative. Scio quosdam contradicere ; quia tequam confessionem audiat, valet tamen Trident, sess. U , cap. 7, dicit sacerdotes ejus absolutio ; quia dum id attentat, Ec­ extra articulum mortis nihil posse in casus clesia in ipso actu confert jurisdictionem , reservatos. Verum neque aliquid possunt non in ipsius, sed pœnitentium favorem. in casus communes sine jurisdictione : si­ Dixi, sacerdoli; quia si non sacerdos cut ergo dum illam non habent in casus aut fœmina communiter crederetur habere communes, Ecclesia in errore comimini jurisdictionem, etiam cum titulo colorato, illis in actuali exercitio confert ob com­ nullæ prorsus forent ejus absolutiones ; mune bonum, ita pariter ob eamdem ra­ quia hunc defectum , cum sit juris divini, tionem confert in caMis reservatos. 5» dicas, circa casus reservatos vix posse Ecclesia supplere non potest. Confer quæ dixi dissert. 12 de Jure et just. a. 1, pet. 5. dari errorem communem, quamvis soleat Hinc inferes, sacerdotem qui accipit dari nescientia ; non enim confcssani so­ lent manifestare poBiiiieutibusse habere vel beneficium pastorale cum impedimento oc culto, puta simoniace, ratione cujus colla­ non habere facultatem absolvendi a reser­ tio est nulla, et habetur communiter pastor, vatis : at vero potestas communis absol­ dide absolvere. : similiter eum cujus juri- vendi omnibus inanisfcslalur, ut orimuui diclib ad tempus delegata , finita est, aut sacerdos sedet in coufessionali. B. equidem, oh rationem datam, rarius occulte revocata , dum se pro confessario dari errorem communem jurisdictioniscirca gcniutanie. Dico 2®. Videtur etiam valida confessio reservata quam circa communia. Potest ta­ ARTICUI US IV. blLL. 1UMK il --«Μ aut ab episcopis per examen , si illis vi» debitor necessarium, aut alias idoneus > judicetur, et approbationem quæ gratis » detur obtineat; privilegiis et consuetudi» ne etiam immemorial! non obstantibus.» Quo jure novo veteri derogatum est : ante enim istud decretum, parochi poterant delegare suam jurisdictionem etiam non approbatis ab episcopo : et regulares Men­ dicantes jurisdictione sibi a S. Sede collata utebantur sine tali approbatione, saltem quando petita recusabatur, ut constat ex Clementina Dudum ct aliis. Pro majori elucidatione hujus decreti, explicandi sunt ejus termini Dicitur lenul­ lum etiam regularem : unde etiam com­ prehenduntur doctores et magistri in theo­ logia,quantumvis docti et alias privilégiât! ; licet enim forte eis non desit «cientia, deesse ri tamen possunt aliæ conditiones, prudenti» experientia, probitas, requisite ad mutis confessarii, cujus rei examen et judicium episcopo committitur. Dicitur 2”, non posse, nec ad id idoneum reputari : quibu) verbis intelligitur non solum illicitam, sen et invalidam esse abso­ lutionem datam a non approbato, seu non habente beneficium parochiile. Dicitur 5°, confessiones saecularium quoad confessiones enim regularium nihil innovavit Trid. Unde sicut jure communi poterant ante concilium, ita et nunc pos­ sunt regulares confiteri cuivis sacerdoti, etiam non approbato ab episcopo, quem prælatus secundum morem ordinis eis con­ stituerit. Quoad mon.ales tantum est aliqua diffi­ cultas; quia Gregorius XV, bulla Inscru­ tabili anno 1622, statuit ut nullus sacerdos, etiam regularis, quomodocumque exemp­ tus, possit audire confessiones monial ium etiam sibi subditarum, nisi fuerit approba­ tus ab episcopo diœcesano; et Clemens X anno 1670, idem et aliquid amplius, ut modo dicam, statuit bulla Superne. B. bullam Gregorii fuisse suspensam pro regnis llispaniæ, consequenter pro Belgio tunc eidem regi subjecto, ab Urbano VIII Gregorii successore, brevi filias felicis, dato 7 februarii 1623, ad Julium episcopum Gravinen, nuntium apostolicum in regnis llispaniæ. Quod breve cum mandato nuntii in ejus exeeutionem legitur in Bullario Or­ dinis nostri torn. 6, pag. 33 el seq. extrac­ tum ex archivio Ordinis, in quo exemplar typis expressum servatur. Quoad bullam Clementis X, etiam constat quædam in ea contineri quæ extra Italiam non servantur : sic in ea statuitur, regulare» qui idonei generaliter reperti fuerint, gene­ raliter quoque el indistincte, absque aliqua limitatione temporis, locorum aut persona­ rum , esse admittendos. Placet tamen illus­ trissimis episcopi, etiam in theologia ma­ gistros, eruditione et probitate conspicuos, admittere ad unum * duos vel 1res annos, non obstantibus inlercessionibuset querelis regularium. Item in eadem bulla statuitur regulares generaliter approbatus ad audien­ das confessiones saecularium, egere praete­ rea speciali approbatione episcopi ad au­ diendas confessiones monialium sibi sub. jectarum; cui tamen, saltem in BclgiO’ DISSERT. VI. ART V. derogatum videtur, scientibus ct non con­ neat.· unde non sufficit esse petitam si de* negetur, quamvis injuste. Quod etiam in­ tradicentibus superioribus. Dicitur 4n, nisi stut parochiale benefi­ sinuavit S. Pius V, bulla fiomanipontifi­ cium obtineat. lgr..opus non habeant; quamdiu » talo, sed ab eo injuste reprobato. » E\ scilicet beneficium retinent. Quamprimum quibus patet derogatum es>e Clementina; autem parochus esse desiit, desinit quoque JDudum de Sepult. ubi Clemens V in con­ ejus approbatio, adeo ut sine nova appro­ cilio Viennensi contrarium sanciveral. Dicitur tandem , privilegiis et consue­ batione nec licite nec valide absolvere pos­ sit, nisi forte fuisset prius approbatus, in- tudine immemoriali non obstantibus. Quibus clausulis derogatur communi juri dependenter a beneficio parochiali. Dubitatur autem hic an parochus censea­ el anterioribus omnibus privilegiis,quate­ tur sic approbatus nedum pro sua parochia, nus duntaxat præsenti dispositioni contra­ sed etiam pro quavis alia; etiam alterius riis. Hæc autem approbatio non debet ne­ dioecesis. cessario in scriptis dari ; sufficit quod de­ Negat Barbosa cum aliis pluribus ; quia tur oretenus. Petes 3° cujus episcopi approbatio sil fieri potest quod sit idoneus pro una paro­ chia non pro alia, pro una dioecesi non pro necessaria, an pœnitentis, an confessarii, aiia, in qua alii mores sunt, alia commercia, an loci ubi confessio excipitur? 7?. 1°. Per se loquendo, secluso privile­ etc., asseritque praefatus auctor ita decisum gio aut constitutione particulari, non re. esse a sacra Congregatione cardinalium. Affirmant Sylvius, Suarez, Vasques, quiritur approbatio episcopi loci ubi exci­ Henriques, Herinx, Delugo, Steyaertius et pitur confessio, saltem si excipiatur prialii plurimi. Ratio est, inquit Sylvius, quia vatim ; neque episcopi confessarii .· sed concilium ponit dm; diversa quibus aliquis sufiicit et requiritur approbatio episcopi reputetur idoneus, vel quod habeat bene­ pœnitentis. Quoad primam partem de loco materiali, ficium parochiale, vel quod sit alioqui ap­ probatus ab episcopis. Ergo si habeat be­ non est magnopere laborandum, inquit neficium parochiale, non indiget alia ap­ Silvius hic q. 3 , quia locus materialis est probatione episcoporum et est approbatus mere per accidens respectu pœnitentis el pro omnibus diœcesibus, sicut regularis confessarii, cum ejus jurisdictio non sit in esset approbatus pro omnibus, si ab omni­ locum, sed in personas. Unde parochus el bus episcopis approbaretur : unde juxta quilibet alius, saltem sœcularis, approbatus, hanc probabilem sententiam parochus cen­ potest suum subditum ubicumque reper­ setur ubique idoneus m possit a quolibet tum sacramentaliler, saltem privalim, ab­ in quacumque diœcesieligi in confessarium, solvere. Dico saltem privalim, ul evitetur vel per bullam, v. g. tempore jubilæi, tel conllictus jurisdictionum el periculum «dios per delegationem alterius parochi in pro­ non subditos audiendi, si publice expone­ prias oves. re 2ur : in his autem quæ fiunt sine strepitu Quoad decisionem autem quam apponit judicii non violatur jus alicujus. Prob. secunda et terna pars. Conci­ Barbosa. Jtespondetur de hac non constare authentice, z/d inconveniens. Equidem lium Trid. ideo requirit approbatiqriem videtur esse aliquod ; sed cum difficile episcopi in confessario , ut sic indigni re fuisset hic terminos ponere et determinare pelluntur et pœnitentibus provideantur ad quos se extenderet vel non extenderet idonei ministri : atqui ad episcopum ipso­ approbatio parochi. magis consultum vi­ rum pœnitenlium pertinet eis tanquam siiii sum est conciho, rem in sua generalitate ovibus idoneos providere, ministros : ergo relinquere,er discretioni pastorum dimit­ ad ipsum pertinet nosse ct approbare con tere ut non niprobando pro diœcesanis, fit sibi subditus, ideoque potest illi confiteri. Hinc sequitur 1°, sacerdotem saecula­ rem habitantem in diœcesi Leodiensi in qua non est approbatus, posse (saltem pri— vatun, propter jam dicta superius), audire confessiones Rhemensium ad se venien­ tium, si abeoriim episcopo -it approbatus. Sequitur 2°, e contra Rhemenscs non posse venire in dioecesim Leodiensem eo viimoul confiteantur capellanis aut regulaibus non privilegiatis Leodiensibus, qui »rosola diœcesi Leodiensi sunt approbati, piaiituinvis proprius eorum pastor tentaiel ipds dare jurisdictionem.Excipe tamen, nisi consuetudo tacito episcoporum con 'fibii firmata id permittat, ut videtur per­ missum in aliquibus locis confiniis plurium ditfcesium ; tunc enim episcopus pœniten­ tis cernetur extraneo confessori, sicut ju­ risdictionem, ita et approbationem con­ ferre. Nec huic resolutioni obstat quod dixi­ mus superius de peregrinis ; quia peregrini et itinérantes dum sine fraude versantur tura suam diœcesim, vel juris interpre­ tatione subjiciuntur tantisper episcopis lo­ corum ubi sum quantum ad sacramenta , vel tacito suorum episcoporum consensu, consuetudine firmato, delegantur ct ap­ probantur pro ipsis confessarii illius loci in quo sunt. Nostra resolutio autem est de iis qui ex fraude, seu animo alteri quam parocho confitendi itinerantur. Vide qme diximus locis citatis. ( 373 Hucusque pro sæcularibui, per se lo­ quendo, el secluso speciali privilegio, seu constitutione, ut semner insinuavi. Unde R. 2°. Attento speciali jure seu privile­ gio, regulares privilégia’!. approbati ab episcopo loci in quo confessiones audiunt, absolvere possunt omnes ad se venientes, cujuscumque sint dio-cesis, in qua ipsi non sunt approbati, ctiam-i illi pœniientes eo animo veniant. Patebit ex infra dicendis ari. subsequenli. E conii a regulares qualescumque, at­ tenta constitutione Clementis X Superna jam citata, videntur non posse audire in diœcesi in qua non sunt approbati, pœnitentes venientes rx diœcesi in qua sunt approbati. Dico videntur; quia quidam hanc inhibitionem intelligunt de admmis(ratione sacramenti publica tantum, ne, ut jam diximus, sil jurisdictionum conflic­ tus et ut evitetur periculum alios audiendi a quorum episcopo non sunt approbati; non vero de administratione privata : id quidem est probabile, sed nec certum nec tutum. Petes 4·» utrum approbatus ab uno epi­ scopo censeatur approbatus pro omni loco? R. negative, excepto forte parocho de quo antea. Palet 1" ex concilio Trident, citato, ubi requirit approbationem non tantum ab episcopo, sed ab episcopis; 2° ex responsione Innocentii X, qui, in causa episcopi Angelopolitani contra patres Societatis, ita declaravit ; 2° ex condemna­ tione propositionis sequentis per Alexan­ drum VII : < Regulares ordinum .Mendican» lium, semel approbati ab uno episcopo » ad audiendas confessiones in sua diœcesi, » habentur pro approbatis in aliis diœce» sibus, nec nova indigent approbatione. » Petes 5° utrum episcopus possit repel­ lere ab examine eos qui se prssentant, aut examinatos non approbare? R. posse ex causa spécialité utilitatem Ecclesiæ non po-se sine hujusmodi causa. Prob. Episco ».i>, juxta Ajvostolum 1 Corinth. 4, et ad tit. 1, non est dominus, sed dispensator ministeriorum spiritua­ lium .* dispensator autem non ad nutum et libitum, sed secundum leges a domino præscnptas debet sibi commissa dispen­ sare · atqui Deus vult utilitatem Ecclesiæ, et in hunc finem episcopos ut ministro* m I !>· DISSERT VI. ART. V. destinavit : ergo episcopus non potest re­ pellere sibi præsentatos, nisi cx causa uti­ litatis Ecclesiæ. Adverte, approbationes datas ad revo­ cationem, seu ad beneplacitum, censeri approbationes simplices ct perpetuas ; quia juxta jurisperitos, istud beneplacitum cen­ setur beneplacitum boni viri lege regulan­ dum , nec sine justa causa procedens. Petes 6° utrum episcopus possit revocare approbationes regularium ? 11. Juxta declarationem S. Congregatio­ nis episcoporum et regularium, datam 20 novembres 1613, quam referunt Donatus torn. 4. tract. 4, q. 11 ; Passerions q. 187, num. 291, pag. mihi 70 et alii, possunt episcopi revocare approbationes regularium ob causas supervenientes, confessionem concernentes : sic in nostra dioecesi Leodiensj , est mandatum prohibens sub pœnJt '•evocationis omnium facultatum ipso facto incurrendae, « Ne confessarii, nisi in » casu veræ necessitatis, mulierum confes» siones extra ecclesiam , aut etiam in ipsa » ecclesia, aliter quam in loco conspicuo, » a latere ct per cratem interpositam, au« diant. » Quam causam arbitror concer­ nere confessiones, ideoque revocationem incurrere qui mandatum hoc transgre­ diuntur. Petes 7" utrum approbatio injuste de­ negata vel revocata, debeat haberi pro concessa ? /I. negative. Patet ex ante dictis : 1° quia juxta Trident, approbatio debet esse ob­ tenta ; denegata vero seu revocata, licet injuste non est obtenta. 2” Quia , cum sint plui ima* rationes propter quas potest juste denegari aut revocari approbatio, nec quis­ quam poscit conscientiam episcopi intueri, nemini certum esse potest situe injuste de­ negata vel revocata approbatio : unde etsi adiniteretur sententia opposita, foret nihi­ lominus inutilis ad praxiin. 5° Tandem, quia Alexand. \ II condemnavit hanc |\ropo-itionem ·. « Satisfacit præcepto confes»-ionis annum, qui confitetur regulari, «episcopo præsentato, sed ab eo injuste » reprobato. » Quibus derogatum est juri antiquo, quo contrarium statuebatur, ut jam diximus. Petes 8' utrum hæc clausula quæ qiianJoqiie appointin' in approbationibus, de consensu quorum interest seu de cou- Λ'.ί>Λ·< parochorum, sit liinitativa appro­ bationum, ita ut absolutio data sine con­ sensu parochorum, sil invalida? /I. negative, saltem pro regularibus. Ie* Quia Clemens X, saepe dicta bullaSuperna, dicit quod semel approbati possint in dioecesi approbantis quovis anni tem­ pore etiam paschali, ct qnorumcmmpie etiam infirmorum confessiones audire, al»· que ulla parochorum venia. 2® llegulaiib i Mendicantibus civitatis Iprensis in Belgio, petentibus an episcopus posset, ad limitât dam regularium approbationem, apponere in littei is patentibus hanc clausulam : · Diitn» modo tamen quemque ab inchoata domi» nica Palmarum usque ad expletam domi »nicam in Albis, ad confessionem non » admittat, nisi expressa licentia parochi di» rigatur. » respondit negative S. congre­ gatio S. R. E. cardinalium, concilii Trident, interpretum , 22 septembris 1668. Signa­ tum erat : A. cardin. Celsus praefectas; el infra : S. archiepisc. Andrinopolitanus. Si vero id non liceat tempore paschali, a for­ tiori nec alio tempore. 5° Si hæc clamula foret laxativa seu limitativa , sequeretur quod hoc. ipso quo non consentiret paro­ chus, omnes confessiones a regularibus excepte, quovis tempore et loco, etiam in propriis ecclesiis, forent invalid® ; quod hucusque fuit inauditum. Dicendum itaque, hanc clausulam tantum inodalem , seu designativam modi (pio congruit ministerium exerceri cum unione pastorum ct aidiilcatione fidelium, quique ex æquo el congruo, dum scilicet confessiones excipiuntur a regularibu- m ecclesiis parochialibus , deberet servan, etsi non exprimeretur. Ila Snares. Henri­ ques, Regirialdus, Sayrus, Coninchus, quocitat et sequitur Bonacina de pienit. disp.3, q. 7, puncto 4, § 1, n. 18, Passerinus,lleuricus a S. Ignatio et alii. Petes 9° quum pœnam incurrat qui audit confessiones sine approbatione epi­ copi? 11. incurrere pœnam suspensionis ferendæ, cap. Placuit de Pienit. .list. 6, et cap. Placuit causa 9, q. 2. Ai dicas in concilio Trid. sess. 22, et in bulla Cante, esse de­ cretam excommunicationem lata sententia contra usurpantes jurisdictionem ecclesias­ ticam. /lespondel Passcrinus q. <87, a. 1, n. 561 . eum de «pio agitur non usurpire DE CASIBUS RESERVATIS, 375 proprie jurisdictionem ecclesiasticam, quia reservationem ? Negatur communite, . non Usurpat ordinariam , sed delegatam quia malitia mortalis in tali peccato est ab tantum, et hanc non privative ad episco­ interno; quod autem est externam, e-i pum vel alios, et ideo censuram non in- secundum se et objective veniale ; unde cirrit. Vide art. seq. $ 5, pet. 6 sicut sola voluntas interna non reser­ vatur, ita nec quando procedit in actum ARTICULUS VI. externum non habentem ex se malitiam De casibus reservatis. mortalem. Doctissimus Bcrli lib. 34, cap. 5, J 2, Quamvis Auctor dc casuum reservatione au.it infra q. 20, quia tamen reservatio nihil refert Romanam et universalem Inquisitio­ aliud est quam limi tatio ju risdicLionis, prop­ nem 16 aprilis 1744, proscripsisse opinio­ ter affinitatem materiæ de illis hic agimus. nem alicujus theologi qui dicebat in hoc casu reservato dioecesis Venetae, Qucelibet 1'nile sit impudicitia cum monialibus peracta,vel J ί. — Quid jit casus reservatut ? quocumque modo attentata, non reservat i Dico.Catius reservatus est peccatum mor­ actus subimpudicos de se veniales, ut ge­ tale externum, grave, certum et in sua spe­ nas vellicare, etc. Ex quo infert laudatus cie completum , a quo absolvere non est Bert i, peccatum ex objecto et secundum cuilibet concessum. speciem veniale, animo autem interno mor­ Loquor de peccato reservari solito , non tale, reservari, vocatqiie opinionem con­ r·servabili, ut patebit ex explicatione trariam laxam et hesternam commenta­ conclusionis. Igitur tionem. Dicitur 1°, peccatum mortale; quia , li­ At, pace doctissimi viri, nego ejus illa­ cet absolute loquendo peccatum veniale tionem , extra ca>uin positum; ideo enim possit reservari, sic, ut non possit absolvi in reservatione casus Veneti reservatur im­ ‘acramentaliter, cum ad id requiratur ju­ pudicitia externa ex objecto venialis, quia risdictio quæ denegari potest, attamen inu­ exprimitur in reservatione, dum dicitur, tilis foret hæc reservatio , siquidem inde- impudicitia quocumque modo attentata; pendenter a confessione ct absolutione re­ quamvis enim vellicare· genas non sil ex mitti possit. objecto impudicitia mortalis, si tamen liat Dicitur 2°, peccatum mortale exter­ affectu impudico, est aliquo modo atten­ num ; non quod peccatum internum re­ tata, et ideo cadit sub reservationem At servari non possit ob rationem mox datam ; non sic exprimi solet in aliis casibus reser­ «cdquia Ecclesia non solet illud reservare, vatis et reservationibus. Sententia commu­ nc laqueum animalius injiciat et continuis nis igitur non dicit hujusmodi peccatum anxietatibus subjiciat pœnitentes, qui sae­ non posse reservari, sed non reservari nisi pe dignoscere non possunt an cogilationi- exprimatur. Quapropter non puto propter bih internis consenserint vel non , sicque hoc argumentum recedendum esse a sen r ei vatio sit in destructionem potius quam leniia communi quam immerito recens iti æilificationcm, contra decretum Triden- theologus vocat laxam et hesternam com­ tini, ut mox dicam. Unde hæresis mere mentationem > neque ex eo adducor ut interna non est reservata. credam furtum quinque assium, aspectura Sed dubium est utrum peccatum secun- aul tactum manus vel genæ fnontalis, nisi iluin quod est externum, ex objecto ct exprimatur, esse casum reservatum. specie veniale, in individuo autem et ex Dicitur 5°, in sua specie completum : intentione mortale, sit reservatum? Ites unde si homicidiitm sit reservatum, qui exemplis clarescat : suppono furtum, per­ vulnerat lethaliter aul venenum propinat, cussionem clerici, impudicitiam cum mo- morte non secula, non mcurrit reservatio­ niali esse casus reservatos .· aliquis furatur nem ; similiter, deque, si fornicatio sit re­ quinque • ’.sses cmn intentione furandi cen­ servata, qui metu prolis abrumpit copulam tum nummos si reperisscl; percutit leviter inchoatam , quamvis gravius peccet quia clericum, animo percutiendi graviter si odiosa sunt stricte intelligenda et restrin­ potuisset ; respicit monialem, aut ejus ma­ genda; vulnus autem «ethalc, ibi sistendo, nu.» tangit offectu impudico ; incurritne non est homicidium, et fornicatio inchoata 170 » t i ■*4 Kit in ψ· I DISSERT VI. ART. VI sine seminatione intra vas, in rigore non est fornicatio. Dicitur 4°, peccatum grave; quia licet peccata communia reservari possint, ordi­ narie tamen non reservantur, nec licite reeervarenlut , quia potestas reservandi est in aedificationem, non in destructionem, ut loquitur Trid. sess. 14, cap. 7, et Cle­ mens VIII in mandato quod ref rt Sylvius, ubi monentur prælali, « Ut atrociormn tanu tum et graviorum criminum absolutionem » sibi reservent, quorum reservatio ad » Christianam disciplinam relinendam con» ferat, et in aedificationem, non in destruc» tionem cedat; » ne scilicet cum diffici­ lior redditur absolutio, odiosum reddatur sacramentum et laqueus injiciatur ani­ malius : unde si sit indi-creta et nimia re­ servatio, esto foret valida (quod tamen quidam negant , præserlim respectu paro­ chi), peccaret graviter reservans, etiamsi papa. Dicitur 5°, certum, certitudine scilicet quæ excludat dubium facti et juris. Dubium facti est, si dubites an peccatum quod certo scitur esse reservatum,commiseris,ancum sufficienti advertentia et deliberatione , an cum circumstantiis cum quibus est reser­ vatum. Dubium juris est, si dubites an hoc peccatum, quod certo commisisti, sit revera reservatum. Dicimus itaque, ut peccatum sit reservatum , debere esse certum , non solum certitudine excludente dubium facti, quod communiter admittitur, sed etiam, ul probabilius est nobis cum pluribus, certi­ tudine excludente dubium juris; modo ta­ men sit dubium prudens el doctorum vi­ rorum communiter, non cujuslibel privati et indocti confessarii ; seu, ut alii dicunt, modo sit dubium ortum ex ipso jure, quod est ambiguum ct de quo communiter dis­ putatur, non ex persona quæ jus ignorat : sicut enim ignorantia reservalionis in pœnilente ipsum non eximit a reservatione, ita nec ignorantia confessarii ejus jurisdic­ tionem extendit. Ratio ergo pro utroque dubio sic intel­ lecto, est, quod juxia regulam 15 et 30 ju­ ris in 6, odiosa sint restringenda et in pœ nis benignior sit interpretatio facienda : atqui re-ervatio est odio-a. tum ipsis con- ; fessariis quorum jurisdictionem coarclat; tum ipsis pœnilcniibus qui non possunt absolvi, dum alii absolvuntur. Item est pœ- nalis ; non enim est inducta reiervatio κ him ut morbi graviores a peritionbus me­ dicis curentur, sed etiam υ· dilHculuu absolutionis et enibescentiæ compartnili coram superioribus peccata praeterita pr niantur et futura caveantur: unde Confirmatur. Nemo reus in dubio farti vel juris punitur, præserlim in tribunali benignae matris Ecclesia; : ergo. Con/irmatur iterum ab inconvenienti. Frequentissima sunt dubia facti, plurimi etiam ca«u< inter doctores conlroverluntur circa ipsam legem : unde si casus alterutro modo dubi; reservarentur, non satis esset provisum tranquillitati conscientiarum, et onus foret intolerabile communibus confessariis, qui cum non valeant discutere materias con­ troversas , et qualibet ratione moveantur in contrarium, pœnitentes inabsoluto? sipissime dimittere cogerentur. Ilis itaque omnibus attentis, videtur no­ bis moraliler certum aut saltem longe pro­ babilius Ecclesiam non intendere reser­ vare casus dubios, sive sit dubium facti, sive juris : et hinc præoccupanlur instantiæ. Si enim dicas, dubitantem de lege te­ neri eam observare : id quidem verumest, nisi sit moraliler certum, aut saltem pro­ babilius constet legislatorem non intendere observationem legis in dubio, ul constat in casu praesenti : unde quamvis confessarius dubitet speculative, non dubitattamen practice an possit ab eo absolvere ; quia judicio reflexo certioratur se ex voluntate legislatoris habere potestatem absolvendi in dubio. Inst. Dubius de censura debet se gerere tanquam ea innodatum et petere absolu­ tionem: ergo similiter dubius de casu re­ servato. J{. Dato ant.N. conseq. Disparitasest, quod censurae spectent forum externum, sint rariores, nec res admodum secula: at caMis reservati pertinent ad forumtonscientiæ, dubii frequenter occurrunt, -ub sigillo teneri debent, nec nisi urgentemcessitale superioribus aperiri, ad quos etiam cum sæpe non pateat facilis accessus ul eis exponatur dubium et eorum mens exquiratur, continua foret in confessariis ct pernitentibus conscientia* anxietas «l onus importabile. Quibus de causis |iir· præ?uinitur Ecclesiam non intendere castu DE CASIBUS RESERVATIS dubios reservari, quidquid sit de censuris | m articulo mortis cessat omnis reservatio. pro quibus eædem rationes non militant. Ergo. Sed videtur quæstio de nomine. Est autem crimen complicis reservatum, Repones. S. Congregatio do mandato Clementis VIII, 9 januarll 1601, quod le- juxta communem theologorum intelligent giturapud Passerinum q. 87, inspectione2, liiiin , peccatum externum contra castitatem cap. 1, prohibuit omnibus sacerdotibus cum pomitente perpetratum, tilrinque mor­ sæeularlbus et regularibus absolvere a tale. Unde si actu- exterior sit ex objecto casibus clare vel dubie in bulla Cœnæ con­ venialis, ul tactus manuum. osculum leve, etsi utrinque liat alTectu libidinoso, non tentis. Ergo. R. hanc inhibitionem esse factam tam- est peccatum reservatum, quia non est mor­ tum sxeularibus et regularibus per univer­ tale externum, sicut diximus supra de aliis sam Italiam, extra urbem degentibus, ut reservatis. Item si tactus impudicus ct ex fert in terminis decretum. Aliunde hoc objecto mortalis fiat ab una parte, altera dicit duntaxat de casibus bullæ Cœnæ, renitente velnon consentiente, non estetiam nom de aliis. casus complicis reservatus; quia complex Petes 1° utrum si quis casum reservatum dicitur respective ad alterum in idem pec­ dubium confessus sit communi confessa- catum concurrentem. rio, et postea deprehendat esso certo re­ J II. — j4n et a quibus pouint reservari casus ? servatum, lilioretur a reservatione? Supp q. 20. a. 2. o. — Dico. Est in R- probabilius affirmative cum pluri­ bus; quia reservatio, prout est in usu Ec­ Eccle-ia potestas reservandi casus, eaque clesiæ, esi peccati cerii et nunquam per residet in superioribus qui aliis jurisdictio­ iegilimamabsolutionem remissi : hocautem nem ordinariam vel delegatam conferunt, |κ·ιcatum de <]uo in casu esi per legitimam -edicet in summo pontifice pro tota Eccle­ albolulionem remissum : unde si fuerit sia, in episcopis pro suis respective diœce* dubium dubio facti, tenetur postea illud sibus, el in superioribus regularium re­ confiteri ul certum, sicut dicemus infra de spectu suorum. Ita Trid. sess. 14, c. 7. « Magnopere, omnibus peccatis dubiis, non tamen neces-ario confessario habenti jurisdictionem » inquit, ad chri-tiani populi disciplinam in reservata, sed communi. Si autem fuerit » pertinere sanctissimis Patribus nostris dubium dubio juris, ad nihil tenetur, si­ ·* visum est, nt alrociora quædam et graquidem peccatum ut certum confessus fue­ « viora crimina, non a quibusvis, sed a rit it agatur tantum de certitudine reser- « summis duntaxat sacerdotibus absolvevationis, quæ, ut probabilius putamus, est » rentur ; unde merito pontifices maximi, » pro suprema potestate sibi in Ecclesia ablata per priorem confessionem. » universali tradita, causas aliquas crimiPetes 2° utrum crimen complicis in ma leria venerea , juxta hodiernam plurium » num graviores suo potuerunt peculiari diœcesium disciplinam, non potest absol­ » judicio reservare. Neque dubiland m e-l, » quando omnia quæ a Deo sunt, ordinata vere complex, sit casus reservatus ? R. non esse reservatum superiori, sicut » sunt, quin hoc idem episcopis omnibus alii casus reservari solent, cum cuilibet » in sua cuique diirce-i, in ædilicationeiu confessario non complici concessum sit ab » tamen, non in destructionem lice.il, pro toabsolvere; videtur tamen vero sensu re- » illis in subditos tradita supra reliquos mtervatum. Quid enim est reservatio nisi » feriores sacerdotes auctoritate, præserlim rbtrictio potestatis qu;e hic invenitur? Nec » quoad illa quibus excommunicationis cenridetur absolute requin ad veram reserva- » sura annexa est. Il.ir.c autem deliciorum tonem quod fiat superiori : posset enim i « reservationem, consonum est dix inæaucrpiseopus reservare casus duobus vel tribus » toritali, non tantum m externa politia, nimiis theologis a se designatis, quæ ta­ » sed etiam coram D< o vim habere. » Idem men reservatio foret vera, etsi non esset j postea can. 11 definit sub anathemate. Ibid —Ratio est : quia jurisdictio ne­ farta superiori. Deinde concedunt contra­ dicentes confessai ium complicem posse ab- cessaria ad absolutionem descendu a supe · «(’■ere ab hoc casu in articulo mortis : id riorihus ad inferiores : ergo sinit superio­ autem non potest, nisi quia, ut dicit Trid. res illam dare vel denegare possunt, ita DISSERT VI. ART. VI. 876 illam dare integram vel limitatam. Nec refert quod episcopus habeat jurisdictionem ordinariam in suamdiœcesim , et parochus in suam parochiam , quia et jurisdictio episcopi est subordinata jurisdictioni papæ, et jurisdictio parochi jurisdictioni episcopi, ct ideo papa potest limitare jurisdictionem episcopi, sicut episcopus parochi. Idem forte per se et speculative loquen­ do , posset dici de parochis respectu sacer­ dotum sæcularium. At id in praxi non ad­ mittitur sive propter usum contrarium, sive propter inhibitionem tacitam epis­ coporum, ne nimia evadat casuum rescrvatio. Causæ vero réservations casuum sunt, partim ut atrociora crimina puniantur, et facilitas ea committendi coerceatur ex dif­ ficultate absolutionis obtinendis, et eru­ bescentia comparandi coram superioribus; partim ut graviores morbi serventur me­ dicis perilioribus, quales ordinarie sunt vel praesumuntur esse superiores. Jam quæritur qui sint casus reservati papæ? qui episcopis? qui superioribus re­ gularium ? Cat ut pnualti. Inprimis sunt qui continentur in bulla quæ dicitur In cana Domini, quia solet promulgari singulis annis die tœnæ, suntque sequentes, i- Hæretici, legentes libros haereticorum, fautoreshærcticorum et schis­ matici. 2° Appellantes a papa ad futurum concilium , dantes ad id favorem el consi­ lium. 5" Pirata·, eorum receptatores et dan­ tes auxilium. 4» Qui rapiunt bona naufra­ gantium , aut ab aliis rapta scienter reci­ pientes. 3" Qui imponunt nova pedagia et gabellas aine legitima potestate. 6° Falsificantes litteras apostolicas, aut supplicatio­ nes signatas apostolica auctoritate. 7° Defe­ rentes arma el auxilium in Tureas ct alios christiani nominis hostes. 8° Impedientes et invadentes eos qui victualia aut alia ne­ cessaria ad usum Romanx cm iæ deferunt, mandantes et defendentes. 9° Lxdentesaut offendentes Romam euntes, aut ab ea rece­ dentes, et eorum fautores. 10" Hostiliter insequentes , interficientes, vtfendenles , mutilantes, incarcérantes cardinales, pa­ triarchas , episcopos , Sedis apostolica· le­ gatos vel nuut'o-, mandantes <·· ja·.(antes favorem. 11 ■ Pcrcuticntes, occidentes, spo- liantes cos qui pro suis negotiis ad Roma­ nam curiam accedunt. 12° Officiales pancipum sæcularium, et prælali ecclesiasti» qui causas ecclesiasticas a judicibus aj/o-tolicis avocant, et actores ad revocanda im­ petrata compellunt. 13J Judices siculam qui ecclesiasticas personas præterjurisdh positionem ad suum tribunal trahunt,aut trahi faciunt, quique ecclesiasticam liber­ tatem lædunt, deprimunt, aut quovis modo restringunt. 14° Impedientes prælalostcclesiaslicos ne sua jurisdictione ecclesiastica utantur. 15° Usurpantes Sedis aposlolira et quarumcumque ecclesiarum jurisdictio­ nes, fructus, reditus, aut eos sequestrantes. 16° Imponentes collectas, decimas, tributa ct alia onera personis ecclesiasticis, eccle­ siis, monasteriis , aut eorum fructibus sine expressa licentia Romani pontificis, cum suis fautoribus, etc. 17° Judices saeculares in causis criminalibus contra personas ec­ clesiasticas se interponentes processando, sententias ferendo aut exsequendo. 18°Oc­ cupantes terras et loca ecclesiæ Romani. 19" Raptores suppelleclilimn, librorum, scriptorum et bonorum camcræ ct palatu apostolici ex eodem palatio, tempore infir­ mitatis pontificis, el Sedis apostolici cationis. Præter hos casus, plures alii reservamur summo pontifici, lam in jure quam m con­ stitutionibus pontificiis, quos refertChapeauville dc Casibus reservatis cap. 5. Frequentiores in his partibus, et quos ex­ primit decretum S. congreg. sub Cle­ mente VIII, data 26 novembres 1602, -mit 1® violatio immunitatis ecclesiastica,quando nempe violenter aut fraudulenter extrahi­ tur e loco sacro is qui causa asyli ad cum confugerat, juxta bullam Greg. XIII Cum alias, datam anno 1391, ubi quidem exci pit certos casus quibus non debetur asylus, quos enumeravi in tractatu de Religione disseri. 10, a. unico, conclus. 5; vide. Sed tamen declarat, eos qui horum casuum ex­ ceptorum reos extrahunt, absque pram episcopi discursione ct licentia, incurrere pariter excommunicationem. 2" Violatio clausuræ monialium ad ma­ lum finem , id est, ad finem hixuriæ; in cautelam enim castitatis servandæ reclu­ duntur moniales : unde qui v‘ Jrel earum clausuram alio fine, non incurreret excom­ municationem reservatam papa· juxta de DE CAblBUS RESERVATU tretum citatum Clementis VIII, incurreret tamen aliam non reservatam ex Trid. sess. O, c. K de Regularibus. j· Duellum. Clemens VIII, constit. Illius «few data 17 augusti 1392. confirmans al­ teram constit. Ad tollendum Greg. XIII, subjicit excommunicationi re-ervatæ papæ non solum pugnaums in duello, sed etiam omnes » id scelus studentes aut provocan• tes, opem , consilium vel favorem præ» stantes, equos, arma, commeatus præben» les aut comitantes, vel circa chartulas seu » libellos, litteras, nuntios, aut qnæcumque • alia «cripta hujusmodi quomodolibet pec• cantes, bujusque delicii socios, deindus■ tria spectatores, patrinos, fautores, dc• fensores. » Circa hunc casum advertunt theologi, id esse in eo speciale , quod non sit necesse ad reservationem , duellum esse peractum elcompletum, siquidem etiam ipsi provo­ cantes excommunicentur. Advertunt item ad hanc particulam, de industria spécia­ les; e.x quorum nempe pratentia incitari ossunt duellantes ad pugnam : unde qui 'artuito, transeundo, aut alibi latens in­ diceret, non inspectus, reservationem non incurreret. 4· Violenta manus injectio in clericum lel monialem, cap. Si quis suadente dia­ bolo 17, q. 4. Per manum hic intclligunlur omnes corporis partes quibus fieri po­ test læsio aut percussio, pedes, genua, bra­ chia, etc. non enim ponitur manus ut ex­ cludantur aha membra, sed quia est mem­ brum aptius ad percutiendum vel Deden­ dum, quodque ad id solet adhiberi : unde non est proprie interpretatio legis quæ fo­ ret restringenda, sed est extensio de mente legis. Eadem excommunicatione ligantur mandantes ct consulente·, percussionem clerici effectu secuto , si in eam efficaciter influxerint cap. Quanta; de Sentent, ex­ communicat; item qui suo nomine factum ratihabet, cap. Cum quis de Sentent, excomm. in 6. Ut iste casus cum excommunicatione an­ nexa incurratur, requiritur quod injectio manuum sit in ratione injuriae gravis, exte­ rius, sci· ex objecto ct cum aliqua violentia ilala, vel ipsi persons immediate, vel me­ diantibus rebus ipsi adhaerentibus : unde qui conaretur percutere graviter, et non pereuteret, aut percuteret leviter, ita ut S“ ) omnibusconsideratis percussio cxtiiion.on censeretur mortalis in ratione injurus, ct -i intentione peccaret mortaliter, non incur­ reret excommunicationem reservatam ·, si­ militer nec qui verbis contumeliosis cleri cum afficeret : incurrer·*! aul< m qui contu­ meliose in clericum snueret, virga contemptibiliter percuteret.carceredetineret, ven­ tes quibus induitur violenter dilaceraret, seu auferret, item pei tinias quas is concessi et permissi ut ab solvantur. Quod casus autem episcopales ab horni ne, hoc est, ab ipsis episcopis reservatos, varii sunt pro voluntate episcoporum H more dioecesium., pro quibus consulenda sunt ritualia et praxis cujusque diœceseoi. Cum autem In omnibus diiecesibth plu­ res casus reservati sint iidem, p’ures inlet se affines, perutile confessants foreduxibreviler hic exponere casus reservatos rpi- »4 DE CASIBUS RESERVATIS. tropo nostro Leodiensi, ex quibus instrui poterunt circa casus saltem plurimos aliis episcopis reservatos. Canu rpiteopo Ltoditnii reterenti tuecinctc exponuntur. Primus est hœrexis : non mere interna, hæc ».niin a quolibet confessario potest ab­ solvi , ut constat ex dictis; non mere ex­ terna, ut si quis exterius profiteretur hxre.'im aut proferret verba hxrelicalia sine animo hxrctico; quia hæresis est error in­ tellectus pertinax contra fidem catholicam {quamvis in foro externo is praesumeretur haereticus ) : sed completa, scilicet interna simul et externa. Externa autem dicitur, quæ quovis signo , etiamsi nutu tantum , exterius significatur, sive adsint quidam præsentes, sive non. Euindem casum in­ currit qui, sciens aliquem articulum esse de tide, et ita teneri ab Ecclesia, de eo plene voluntarie dubitat. Secundus est apostasia : triplex est, a fide, a religione, el ab ordine. Apostasia a fide, dmn quis a tide quam in baptismate professus est ex toto delicii ; el per hoc distinguitur ab hæresi, çuæ esi defectio a fide ex aliqua parte tantum ; sive distin­ guuntur essentialiter, ut quidam volunt, sive accidental iter secundum >2agis et mi­ nus, ut dicunt alii. Apostasia a religione est, dum c «is re­ ligionem approbatam professus, eam de­ serit sine licentia, animo non ampHus ad eam vel ad aliam redeundi, sed vivendi laicaliter aut etiam clericaliler in sæculo. ApO'ta'ia ab ordine est, cum clericusin sacris ordinibus constitutus, deserit habi­ tum clericalem animo vivendi laicaliter; et etiam, secundum aliquos, dum constitu­ tus in minoribus dimittit insignia clerica­ tus, retento beneficio, animo pariter vi­ vendi laicaliter. Tertius est homicidium voluntarium, quod sit peccatum mortale contra justitrun. Quando vero homicidium sit pecca­ tum mortale contra justitiam ? Require in tract, de .lure tom. 2, diss. lu, odo pri­ mis articulis. Dubiumest utrum mandans homicidium, ttiam incurrat reservat ionein? /te quod est crimen quo quis veneno aliquem culpabiliter occi­ dit, vel ejus valetudinem graviter lædit : unde hunc casum non incurrit qui alteri venenum propinat animo necandi vel gra­ viter nocendi, elfectu non secuto, etsi forie sil aliqua levis læs’.o. Septimus tot maleficium, quo quis ope daemonis nocumentum infert alteri : est du[dex, veneficum et amatorium. Veneficum est tpio redduntur homines infirmi, fœminæ steriles, proles languid®, pecora morbida, arbores siccæ, etc. Amatorium, quo exci­ tatur amor inordinatus et impurus erga certam personam. Utrumque esi reservatum effectu secuto , alias non. Octavus incantatio, quæeetmâgij qua quis solis verbis miranda ope daemonii operatur : unde incantatores dicuntur qui artem magicam solis verbis exercent, el per hoc distinguitur a maleficio, quod verbi* et rebus perficitur: item distinguitur ralione finis. Incantatio enim est ad iucoramodum el commodum alterius, elaliquando ab utroque abstrahit; maleficium aulrmtq semper in incommodum et nocumentum alterius. Ilie casus incurritur, ut pren· dens, effectu secuto; secus non. Quoad istos duos casus, vide quæ dixi in tract.de Religione dissert. 7 per [dures articulos de superstitione ct specialiter de magia. Nonus est procuratio abortus. Procu­ rare abortum , est studiose el ex industrii agere ad ejectionem fœtus immaturi, sive inanimali, sive animati. Unde non incurrit reservationem mulier quæ sumit pharmacum sterilitatis, aut qui metu prolis semen ejicit ante conceptionem, quia efficere ut semen non sit prolificum non est procurare abortum; neque qui herbis aut potionibus aliove modo tentant abortum, effectu non secuto; neque,ut saltem nobis probabilius est contra Chapeauville, mulier ferens grave pondus, nimium laborans, violenter irascens, ex quo prævidel aut prævidere potest secutu­ rum abortum, quem tamen formaliler non intendit : idem dic de viro graviter ex in percudente mulierem , aut eam affectu implendæ libidinis cum nimia agitatione cog­ noscente. Quamvis enim hi coram Deosiul rei abortus, non tamen dicuntur illum procurare ; quia procurare abortum, ut diximus, est studiose et ex industria agert ad ejectionem fœtus immaturi, quod isti non faciunt, cum illam ejectionem non in­ tendant formaliler. Qua etiam de causa theologi communiter censent, eos non in­ currere pœpas a summis pontificibusSixto IV ct Gregorio XIII latas contra procuranto abortum. E contra reservationem incurrit pinlla quæ, ne diffametur aut occidatur, sumit [lotionem abortivam, effectu secuto·, enim studiose el ex industria quærit abor­ tum , ut famam aut vitam serve*. ; idem dic de mandante, consulente, auxilianle,etc.hi enim omnes veri procurant abortum.Quod etiam habet locum quamvis fœtus virui ejiciatur el baptizetur, modo sit iminatuny. DE CASIBUS RESERVATIS Vide plura dc abortu in tract, de Jure et de loco in locum, sive non. Hujus re-ervatio incurritur etiamsi non sit expleta justitia dissert. 10, art 7. becimib est oppressio prolis, quæ es» libido aut «ecuta copula ; quia expletio li­ luecies homicidii spectans parentes et nu­ bidinis est tantum finis sine cujus oblentrices, et dicitur aliquo sensu parricidium. tionc salvatur integra ntio raptus. Quo­ Bunc casuii' incurrunt sive parentes sive modo autem intelligeuda sil data definitio, bulrices quæ cx intentione proles enecant, ut habeatur ratio raptu^el inde incurratur rei illas exponunt insyivis, in agris, in reservabo, late explicui dissert. 6 de Tem­ locis publicis; item si decumbant in eodem perantia, a. 4, $ 1, Require. Decimus tertius est matrimonium con­ lecto cum tenellis prolibus quæ nundum se juvare possunt, nisi forte lectus sil ad­ tractum post votum castitatis, aut in modum amplus et ex usu noverint certo se gradu prohibito scienter, vel priori dormiendo non mutare locum : intellige uxore adhuc vivente. Non incurrit re*erutrumque casum si mors sequatur. Item, vationem qui contrahit matrimonium post si ex negligentia mortali circa prolium votum non nubendi, ingredienda religio­ custodiam, mors eis obveniat; tanto autem nis, aut ordines sacros suscipiendi, quia major est adhibenda diligentia quanto ma­ hæc vota non sunt simpliciter voja castita­ jus.periculum mortis seu oppressionis in­ tis ; neque qui contrahit in gradu prohibito quem iguorat, etiamsi ignorantia sil culpa­ stat. Undecimus est stuprwn, seu violenta bilis et crassa, quia non contrahit scienter. virginis defloratio. Censetur violenta de­ Quis sit gradus prohibitus dicemus dum de floratio reservata, non solum quando virgo .Matrimonio. Similiter nec qui leviter et reali et physica violentia opprimitur, sed probabiliter tantum credens priorem uxo­ etiamsi morali violentia, ut si ad copulam rem esse mortuam, contrahit cum alia; adigatur metu gravi, puta mortis, infa­ quia etiam non contrahit scienter, si tamen mi® , atrocium verberum, vel alterius gravis hæc particula afficiat etiam hanc partem ca­ damni a stupratore incusso, vel etiam metu sus, ut interpretatur Chapeauville. Quod reverenliali, ut si stuprator sit superior, autem dicitur in hoc casu de viro contra­ lutor, vir magna? auctoritatis, cui jiuella hente vivente priori uxore , debet intelligi nihil audeat recusare. Quidam addunt si de uxore contrahente vivente priori viro : per importunas preces. quod verum credi­ nec obstat quod odiosa non sint extendenda derim tantum quando eas comitantur vel ultra verba legis, sed potius restringenda; magna promissa, ut matrimonii, pinguis hæc enim regula juris non currit in corredolis, etc. vel amplexus , tactus, oscula , lativis, in quibus eadem rati° idem jus sua­ quibus excitata puella , prius invita, tan­ det, ut notant Soto, Navarrus et communi­ dem consentit. Alioquin si preces sint solæ ter theologi. Decimus quarius est incestus cum con­ ‘ine dictis adminiculis, quantumvis impor­ tun®, non videntur violentia moralis, cum sanguineis, aut cum virgine sacra seu ingenua puella non ita difficile possit illas montait professa. Incestus proprie dictus excutere, concepta ira, qualem decet in si­ definitur .· Jllegitimus concubitus perso­ mili casu, ut jam alibi dixi. i narum consanguinearum vel affinium Non incurrit autem hunc casum qui jam usque ad quartum gradum inclusive, ad corruptam etsi reputatam virginem, vio­ cujus rationem requiritur completa com­ lenter opprimit, neque qui sæpe tentavit mixtio seminum in va«e debito : unde os­ copulam quam non perfecit, neque qui cog­ cula, tactus impudici inter consanguineos novit contra naturam; quia in his omnibus aut allines, reserabo seu penetratio vasis non est violent.i virginis defloratio. Confer naturalis sine seminatione , aut cum semi­ qu® dixi de stupro dissert. 10 de Jure, natione extra ipsum, aut contra naturam . 1.11, append. ‘2, et diss. 5 dc Temperan­ quamvis pertineant reductive ad incestam, ti?, a. 5. non tamen assequuntur perfectam et inte­ Duodecimus est raptus in materia luxu­ gram rationem illius, ideoque non cadunt ria·, qui definitur : Fis illata cuicumque Mil» reservalionein. Neque etiam incestus (■crsotue aut ejus parentibus causa ex- | cum affinibus , quia reservatur (intuiu in­ lnui'1' libidinis, sive persona abducatur | cestus cum consanguineis. 384 I * ί w W I- l>> ι I C i DISSERT.VI. ART. VI. Concubitus vero cum virgine sacra, seu moniali professa, dicitur incestus metapho­ rice, quatenus virgo sacra in religione ap­ probata consecratur per professionem quasi sponsa Dei, quatn qui ideo corrumpit, quasi cum matre, «cilicet sponsa Dei, rem habet. Sola copula consummata in vase debito re­ servatur, non oscula, tactus, etc. ut dictum est de incestu proprie dicto. Item sacerdos aut religiosus cognoscens mulierem saccu­ larem , non incurrit casum reservatum -, quia non est incestus cum virgine sacra. Decimus quintus est concubitus contra naturam, puta sodomia et hujus generis graviora crimina. Peccati contra naturam in materia luxu­ rias sunt quatuor species, scilicet pollutio seu mollities,sodomia,bestialilas, ad quam reducitur congressus cum daemone, et in­ debitus modus concumbendi, ut si quis coeat in vase praepostero. De quibus vide trad, de Temperantia, dissert. 6, art. 9, 10 et 11. Nec reservatur hic omne peccatum con­ tra naturam, sed tantum concubitus con­ tra naturam, ut sodomia et ejus generis graviora, scilicet beslialitas et congressus cum dæmone , qui dicitur succubus et in­ cubus. Igitur non reservatur mollities seu pollutio, quia non est concubitus; neque coitus maris cum firmina in vase indebito, quia non est sodomia, nec ea gravior; ne­ que tactus impudici inter masculos aut in­ ter fœminas,sive cum bestiis aut cum dæinone, quia non sunt concubitus : solum ergo reservatur coitus cum seminatione in vase sive debito sive indebito, fœminæ cum fu mina, maris cum mare, viri aut mulieris cum bestia vel dæmone. Decimus sextus est falsitas circamonetas. Contingit tripliciter: in substantia monetæ, dum adulteratur ejus materia mixtionealteriusinfcrioris'metalli. in pondere, dum minuitur; et in charactere principis dum absque ejus auctoritate imprimitur : incurrunt ?rgu reservalionem qui uno ex his tribus modis falsificant monetas, abs­ que principis auctoritate. Idem arbitror di­ cendum de iis qui monelas cusas circum­ cidunt . seu corrodunt infra justum pondus ; hi enim vere falsificant mone.ani. Secus vero mn monetas falsificatas expendunt et distribuunt; hoc enim non esi falsare,sed 1 fcdbin uti. i Decimus septimus est falsitas area litteras alicujus prœlati inferioris papa, Falsitas in hoc casu sicut in pi æcedenü i qua quis dicitur falsarius, secu..dum canonistas, esi immutatio veritatis cum dolo el injuria .· falsificari autem possunt littera variis modis, addendo, annuendo, raden­ do, lacerando, mutando, novas fingendo, signaturam aut sigillum simulando vel adul­ terando. Prælatus proprie dicitur qui habit jurisdictionem in foro exteriori, quale? sunt papa, patriarch®, episcopi, abbates, generales, provinciales, priores, guardiani, rectores, etc., inter Mendicantes. Dicitur falsilas circa litteras prœlati inferiora papa; quia falsilas circa litteras papæ en ipsi reservata in bulla Cœnœ. Itaque reservalionem incurrit qui pralati litteras falsat aliquo ex dictis modis, etiamsi in unius commatis additione vel deletione quæ mutet sensum; si tamen sil cum damno aut injuria alterius, quia id impor­ tat falsitas prout superius definita est unde non incurrit qui falsifica! litteras qui­ bus non utitur, aut antequam utatur falsitalem corrigit ; neque qui errorem in eis manifestum corrigit, tunc enim nonfabificat, sed potius verificat. Decimus octavus est perjurium solemne. Perjurium proprie et stricte dictum esi ju­ ramentum falsum , seu mendacium jura­ mento firmatum, sive sit assertorium, .«ive promissorium. Perjurium solemne est quod fit cum aliqua solemnilale, puta coram no­ tario, testibus, tengendo sancta Evangelia, crucem, virgam , sceptrum, etc., sive Oat in judicio, sive extra judicium : none?t autem solemne ex eo præcise quod fiat co­ ram mullis, si isti multi non advocentur in testes, aut aliqua alia solemnitas non adhi­ beatur; tunc enim erit quidem publicum, sed non solemne. , 2. 2. q. 13. a. 1. r. — Decimus nonus est publica et enonnis blasphemia in Deum aut sanctos. Blasphemia , juxta Auctorem, est locutio falsa nua excellentiae bonitati' divinæ derogatur, idque per modum coti vicii. Dicitur falsa locutio, ex inleiilioiif scilicet blasphemantis; potest enim lien et sæpe fit quod locutio qu® secundum se esi vera , sit tamen blasphemia, quia edicitur falsaex intentione loquenlis, tribuentis beo aliquid tanquam vituperabile ct per mo­ dum impeilectionis, ut nominare permo- DE CASIBUS RESERVATIS. dum convicii aut improperii vera Christi iivmbra, tète. corps, ventre Dieu. Blasphemia ex parte voluntarii est du­ plex, formalis et materialis ; formalis du­ plex,directa el indirecta : formali- directa est, quæ Iit cum directa et expressa inten­ tione inhonorandi Deum ; formalis indi­ recta est, quæ iit cum indirecta et virtuali tantum intentione inhonorandi Deum , ut cum quis scienter et advertenter serio pro­ fert verba quæ vel ex se, vel cx modo pro­ ferendi, vel ex aliis circumstantiis inhono­ rationem Dei significant ;eo ipso enim con­ vincitur proferens velle inhonorationem Dei,etsi id formaliler et expresse non in­ tendat. Blasphemia materialis est, quæ ht absque intentione directa et indirecta in­ honorandi Deum, ut si proferantur verba hlasphemiæ docendi gratia, vel recitative per modum historiae, — Ibid ad. 3. — aut omnino indeliberate, sive quoad prola­ tionem verborum, sive quoad eorum signi­ ficationem : ut, inquit Auctor, cum quis non advertit hoc quod dicit esse blasphemiam, quod potest contingere dum subito ex aliqua passion · in verba imaginata pro­ rumpit , quorum significationem non con­ siderat; et hoc non habet proprie rationem hlasphemiæ. Ex parte objecti blasphemia est etiam directa qua fit directe contra Deum, el in­ directa quæ lit indirecte contra Deum, qua­ tenus fit contra aliquid Deo sacrum, vel ad Deum relatum, ut contra sacramenta et quascumque alias res sacras, contra crea­ turas quatenus sunt aliquid Dei aut habent relationem ad Deum , — Ibid nd 2. — et ρΐΊΤ-crtim contra sanctos; sicut enim Deus iu sanctis suis laudatur, in quantum lau­ dantur opera quæ Deus in sanctis efficit, iia blasphemia quæ fit in sanctos e\ conse­ quente in Deum redundat. Plura dum cx professo agemus de blasphemia ; hæc nunc sufficiant ut lector intclligat solam blasphemiam formalem sive directam sive indirec­ tam, non materialem, subjacere reserva­ tion!. Restant cxplicandæ aliæ parlicalæ, publica et enormis. Blasphemia publica dicitur quæ innotes­ cit majori parti non solum provinciæ, civi­ tatis aut parochia·, sed viciniæ, collegii aut communitatis, modo in ea decem saltem rqienaniur, ut docet Chapeau ville cx Bartol. *1 fanorni. sive hæc notitia habeatur ex ipso | Bill, tomb ix. facto quod coram majori parti fim perpe tratnrn, sive ex relatione paucorum qui présentés aderant. Enormitas hlasphemiæ æstimanda e-t ad arbitrium boni viri qui considerat i°objec­ tum hlasphemiæ; gravior esi enim quæ fit contra Deum el Christum quam contra B. Virginem aut sanctos; 2° modum blas­ phemandi , gravior nam ,ue est directa quam indirecta; 5°qualitatem personarum, loco­ rum, temporum, occasionis, etc. Hinc vi­ detur enormis blasphemia -i qui- neget Deum, Christum, fidem, vel nominet Chris­ tum, Apostolos, aut alios sanctos, magos, impostores, B. Virginem meretricem, et similia. Non videtur autem enormi' si quis juret per membra honesta Christi, tète, ventre, corps, sang, mort Dieu; neque si dicat : Ita verum est sicut Deu*, aut, Id fiet etiamsi nolit Deus, et similia. Ex his habes quæ blasphemia sit reser­ vata vel non; hoc unum attende, debere esse simul publicam ct enormem; si alter­ utrum desit, non reservatur. Vigesimus, insignis contumelia illata S. eucharistia aut sacris SS. reliquiis. Contumelia est injusta dehonoratio per­ son®. Filet verbis, ut si voces aliquem præsentem, furem, spurium, stultum; at factis, per libellos famosos, picturas, im­ pactam alapam, deturpaiionem aut fractio­ nem januæ vel imaginis, modo tamen hæc fiant non ad damnificandum alterum, sed ad 'ignilicandum esse vilem et contempti­ bilem. Plura dc contumelia vide in tract, de Jure, dissert. 13, a. 1. Non omnis contumelia in eucharistiam ct reliquas reservatur, sed insignis tantum, id est, quæ inter alias contumelias eminet, qualis est si quis eucharistiam aut sancto­ rum reliquias projiceret in terram, pedibus conculcaret, turpia circa illos ageret; non vero si quis in statu peccati mortalis com­ municat, aut eucharistiam vel reliquias sanc­ torum pannis laceris ct sordidis involvat. Vigesimus pi imus est abusus sancta eu­ charistia aut sanctarum reliquiarum, vel etiam S. Scriptura ad exercitium artium magicarum. Casus est manifestus nec indiget explicatione, nisi quod per magiam intelligatur superstitio per quam miranda ope dæmonis fiunt. Ceuut repilares, Clemens VII , ne mmia casuum rewn3i 9 «h ?.SG DISSERT. VI. ART VI tione re’.igiosis infirmioribus injiceretur I tota Ecclesia , non arcnlepiscopus reaperm laqueus, decreto edito 26 maii <595, dési­ suflraganeorum, nisi in actuali visitatione, gnai it undecim easus reservabiles in reli­ quia extra visitationem non est superior gione, ultra quos non licet prælatis alios nisi quoad forum exterius; 4' qpihabel reservare, nisi de consensu capituli gene­ potestatem ad hoc delegatam abeo qui or­ ralis pro toto ordine, vel provincialis pro dinaria gaudet. Ilæc per se patent. Item provincia .· sunt hi sequentes. omnis sacerdos in articulo mortis, ut di· « 1° Veneficia, incantationes, sortilegia. cam infra. » 2° Apostasia a religione, sive habitu diDieo 2°. Episcopi ordinarii directe ab­ » misso , sive retento, quando eo pervenit solvere possunt ab omnibus casibus papa» ut extra septa monasterii seu conventus libusetiam in bulla Cœnœcontentis,quan­ » fiat egressio. » Nota non esse casum re­ do adest impotentia moralis adeundi Sedem servatum , si adsit animus redeundi. Romanam , ut explicuimus $ praecedenti, « 5° Nocturna et furtiva e monasterio seu observat. 2. Item quando casus papale* ” conventu egressio, etiam non animo apos- I sunt occulti, attento jure Tridentini s<·**. » tatandi facta. » Nota ulrumque debere 24, cap. 6, episcopi possunt suos subdito* conjungi, quod sit nocturna simul et fur­ ab eis absolvere perse, vel per vicarium tiva; alias non esset casus reservatus. ad id specialiter deputatum, excepta he« 4° Proprietas contra votum paupertatis ■ resi, a qua absolvere non possunt nisi p r ·> quæ sit peccatum mortale. 5° Juramen- seipsos. Dicitur autem occultum quothel >· tum falsum in judicio regulari seu legi- nemini, vel ita paucis notum ost,ut veine· » timo. 6° Procuratio, auxilium seu consi- galione vel aliqua tergiversatione celari » lium ad abortum faciendum post anima- possit. » tum foetum, etiam effectu non secuto. Dixi, attento jure Tridentini;quia per » 7° Falsificatio manus aut sigilli officia- promulgationem bullæ Cœnœ, quæ iitquot» lium monasterii aut conventus. 8° Fur- annis, videtur illi derogatum quoad casu* • tum de rebus monasterii seu conventus in ea contentos, propter hanc bullæclau­ » in ea quantitate ut sit peccatum mortale. sulam : « Ut ab illis casibus nulla persona • 9u Lapsus carnis voluntarius opere con- » ecclesiastica, etiam episcopalis, aut ma• summatus. 10° Occisio aut vulneratio, » jori dignitate prædila , absolvere possit ; > seu gravis percussio cujuscumque per- » prælextu cujiiscumqiie facultatis, etiam • sonæ. 11° Malitiosum impedimentum, » per cujusvis concilii decreta in genere ■ aut retardatio, aut apertio litterarum a » vel in specie concessæ. » Scio quosdam » superioribus ad inferiores ct ab inferio- interpretari hanc clausulam de casibus pu­ blicis, non occultis; at huic interpreta­ • ribus ad superiores. » Dubium est utrum prælatus regularis tioni contradicit damnatio hujus proposi­ possit quibusdam casibus non designatis tionis ab AlexandroVII 24septeiinbris<665: annectere excommunicationem et illam sibi «Sententia asserens bullam Cœnœ solum reservare. » prohibere absolutionem hæresis et alioΛ. probabilius negative; quia hoc esset » rum criminum, quando publica sunt, et eludere bullam et ejus finem frustrare, » id non derogare facultati Tridentini, in cum nullus sit casus quem, hac cautela ad­ » qua de ocultis criminibus sermo est, hibita , non possit sibi reservare prælatus » anno 1629, 18julii,in consistorio sacra regularis. » congregationis eminentissimorum cardiNota hos undecim casus a Clemente Vili ' « nalium visa et tolerata est. » Est tertia designatos, esse duntaxat reservabiles, hoc inter damnatas. est, posse a prælatis regularibus reservati, Sed quidquid sit de aliis episcopis, sal non vero de facto esse reservatos. tem episcopi Belgici possunt absolvere a| omnibus casibus bullæ Cœnœ etiam pu S III. — Quinam poifint abxolvcrc a casibus blic.is, etiam ab hæresi publica cx conslilu rwrvatu ? tione Gregorii Xlll, ut diximus J pran­ Dico i° Potest absolvere a reservatis denti, observat. 5. 1' aui reservavit; 2° ejus successor ; δ° su­ Quid posMintregulares privilégiât» quoad perior in eodem foro, qualis est papa in casus reservatos dicam art. sei, internn DE CASIBUS RESERVATIS Dico o ’, Quilibet confessarius communis, alias nullam habens jurisdictionem in rei. rvala potest absolvere pœnitentes ad se tx ertinet ad forum exterius, nec censetur episcopus conferre alienis confessariis suam jurisdic­ tionem in foro exteriori, ne confundantur jurisdictiones. Cave tamen ne has exceptiones extendas ad alias confessiones non reservatorum , factas prix ilegiatis ; quia etsi eo animo trans migrent pœnitentes ad aliam diœcesim, ut Mendicantibus ibi approbatis peccata non reservata confiteantur, nulla est fraus, sed jure suo utuntur, cum Mendicantes a S. Sede sint constituti ut omnes ad se unde­ cumque advenientes absolvant, ut dicemus infra. Petes 1° an quando pœnitens habens ca­ sus reservatos impeditur adire superiorem, vel ab eo delegatum ad reservata, possit absolvi a quolibet confessario? /i. 1’ Si agatur de casibus papalibus, et impedimentum sit aut fundate presumalur perpetuum, vel diu duraturum adeundi Ro­ manam Sedem, jam dixi § precedent! eos posse absolvi directe ab episcopis ; item, ut dicam infra, a regularibus privilégiais. 2° Si sil hujusmodi impedimentum per­ petuum adeundi episcopum aut delegatum, tam quoad dictos casus papales quam quoad cos quos sibi reservat episcopus, quidam volunt eos directe posse absolvi a quolibet confessario ex epiikia, seu interpretatione voluntatis et consensus reservantis; nec necesse esse mittere nuntium aut litteras ad superiorem, quia id nullo jure cavetur. Verum hac sententia in sua probabilitate relicta, tutius est recurrere ad superiorem per nuntium aut litteras, et hæc est praxis communis confessariorum, nisi forte instet periculum mortis. Aliunde casus videtur metaphysicus, cum passim repedantur dtlegati. quorum aliquem si forte pœnileua 0X5 l| l ί’ t' w i ■b i r r DISSERT. VI. ART. VI. «dire non possit, potest saltem ad se ad­ gos, Ecclesia censetur conferre tacite ju­ vocare. risdictionem ad absolutionem indirectam, 5° Sed quid si impedimentum sit tem­ ne, inquiunt, pœnitens inaneat semper porale tantum, sed urgeat necessitas; ut si inabsolutus ab isto peccato, si semper parochus casu reservato gravatus, non pos- communi confessano confiteretur; ita cen­ *it abstinere a celebratiore sine scandalo , setur conferre jurisdictionem ad ab-olunec habet piaculem nisi confessarium tionem indirectam, in nostro casu, ut sa­ communem ? tisfiat praecepto divino de confessione pre Circa hunc casum triplex est sententia. mittenda perceptioni iidiarisliæ, et secu­ Prima dicit, eum debere confiteri confes- rior sit pœnitens de sua dispositione. sario communi alia peccata, omisso reser­ Quibus de causis secunda sententia si vato, a quo absolvetur indirecte ; sed obstat eut est communior, ita nobis videtur pr« quod confessio jure divino debeat esse in­ habilior ct tutior; quia secundum illam, u. tegra, nec adsit ratio sufficiens eam dimi­ dictum est, satisfit praecepto divino, magi» diandi. Secunda dicit, quod debeat confi­ assecuratur pœnitens de sufficientia sus teri peccatum reservatum cum aliis, sive dispositionis, salvatur integritas confessio­ venialibus, sive mortalibus jam remissis, nis, et status pœnitenlis innotescit, ut de­ si alia non habeat, ut sic absolvatur directe bet, confessario. Videlurque esse senten­ a non reservatis, et indirecte a reservatis; tia Auctoris, dum dicit .· — Supp q. 9. a sed obstat quod confessarius videatur non 2. ad 3. — « Si sacerdos non possit de omhabere jurisdictionem in totam materiam. » nibus absolvere, tamen tenetur pœnitem Unde tertia sententia dicit pœnitentem in » ei omnia confiteri, ut quantitatem tol'mi hoc casu debere se gerere ac si non habe­ » culpæ cognoscat, et de illis de quibus ret copiam confessarii, quia Trid. sess. 24, » non potest absolvere {scilicet directe) cap. 7, dicit, quod sacerdotes inferiores » ad superiorem remittat. » extra mortis articulum nihil possint in Quando ergo opponitur, confessarium casibus reservatis, ideoque id unum perni­ non habere jurisdictionem in totam mate­ tentibus persuadere nitantur, ul ad su­ riam, negandum est, ut palet : habet periores et legitimos judices pro beneficio namque jurisdictionem ut absolvat directe absolutionis accedant. Si ergo confessa­ communia, indirecte reservata, quia unum rius communis nihil possit in reservata, non potest remitti sine alio. Et ideo pœni­ non magis potest ab eis absolvere quam tens tenetur iterum reservata confiteri ha­ possit sacerdos simplex absolvere a com­ benti jurisdictionem in illa, ut ab illis di­ munibus : unde sicut frustra pœnitens in casu confiteretur peccata communia sim­ recte absolvatur ; quia Ecclesia non cense­ plici sacerdoti, ita frustra confiteretur re­ tur in similibus casibus conferre jurisdic­ tionem, nisi in quantum necessitas requi­ servata approbato tantum ad communia. Verum huic senlentix, quæ sal frequens rit, cui sufficit absolutio indirecta. Observandum in casu quod, si forte pœest inter quosdam rccenliores, obstare vi detur quod concilium sit inlelligendum, nitens haberet tantum peccatum reserva­ sacerdotes inferiores nihil posse directe in tum , deberet cum illo confiteri aliquod reservata, posse tamen aliquid indirecte, veniale, aut mortale jam remissum, ut su­ in casu necessitatis, siquidem ipsi fatean­ per i-tud directo caderet absolutio, indi­ tur quod qui confessario communi confi­ recte super reservatum. Petes 2° utrum qui legitime confitetur tetur legitime, et obliviscitur.inculpabili­ ter confiteri reservatum quod habet, indi­ habenti potestatem absolvendi a reserva­ recte ab eo absolvatur. tis tam casibus quam censuris, si oblivis­ Neque obstat quod dicunt, ideo indirec­ catur alicujus reservati tollatur reservati^ tam absolutionem ferri in peccata oblita, et possit postea per quemlibet confessante quia iste defectus se tenet ex parte confes­ communem ab illo absolvi/ sionis, in nostro autem casu se tenet ex De peccato reservato oblito u confessio­ parte jcnsd'Hionts Contra est enim quod ne facta communi confessario, dixi in prion in utroque casu sil defectus jurisdictionis : petitione, illud, si redeat in memorias, eed sicut in primo, juxta laudatos theolo­ non Dosse absolvi a communi confe.wic, DE CASIBUS RESERVATIS «t! debere subjici habenti jurisdictionem m reservata. Qnæ-tio est modo de peccato re<*Tvalo obhto m confessione facta nabenti potestatem absolvendi a reservatis. Ad quam R. affirmative; quia confessarius ab­ solvit quantum potent : confessarius autem de qiioinquæstionc, potest absolvere a re­ servatis : ergo absolvit ab illissallcm hac­ tenus , ut desinant es-c reservata, rema­ nente tantum obligatione ea subjiciendi clavibus Ecclesiæ, ut satisfiat præceplo confitendi omnia peccata : est communis. Excipe tamen , nisi absolvens habeat tantum jurisdictionem ratione ar tituli mor­ tis; tunc enim absolutus a censuris , debet adhuc statim ac commode potest coram superiore vel ejus delegato se sistere, non ul iterum ab illo absolvatur, sed ut ejus mandatis obeundis se paratum exhibeat, alioqum easdem censuras ipso jure incur­ surus. Ila cap. Eos qui 22 de Sentent. Excotn. in 6, lib. 5, tit. 11. Petes 5° an per confessionem factam habenti potestatem in reservata, si defectu dispositionis in pœniteiitc sit invalida, tollatur reservabo ? R. Si defectus dispositionis sil mortalis, ut si pœnitens retineat voluntarie pecca­ tum mortale et confiteatur habenti juris­ dictionem delegatam tantum in reservata, non tollitur reservalio ; quia delegatus non habet potestatem absolvendi a reservatis nisi sacramentaliter. Neque etiam proba­ bilius, si ab'jlveiis sil superior, quia licet possit absolvere a reservalionc extra sa­ cramentum, dum tamen absolvit in sacra­ mento, non debet præsumi velle favere agenti cum fraude ct tollere reservationein. Si vero defectus dispositionis non sit mortalis, puta, quia pœnitens bona tide credit se conteri ex motivosupernaturali, cum sil tantum naturale ; probabile est tolli reservationein , quia vix constare pote-t de tali defectu : unde si non tolleretur rcservatio, foret continua anxietas, et ideo | præsumitur superiorem in casu permittere I nt delegatus absolvit a reservations. Aliun­ de sicut leges inalæ lidei adversantur, ita boute lidei patrocinantur. Petes -i" utrum facultas absolvendi a casibus reservatis exspiret morte vel amo­ tione concedentis ? R. Facultas absolvendi a casibus reser- | vatis generaliter data, non determinando hunc ca-uin , hanc per-onam, non exspi­ rat morte vel amotione concedentis ; qma est gratia ejusdein rationi- eum facultate simpliciter absolvendi, que, licet sit data in favorem pœnitentium, i- tamen cui da­ tur est confessarius, ideoque habetur pro gratia non facunda , sed facta ct acicptai.i quæ non exspirat morte vel amotione con­ cedentis. Ita cap. Si super gratia de Offi­ cio et Potest, judici- delegati in 6, lib. 1, tit. 14. ct cap. Si cui mox citando. Idem dic de facultate eligendi coilft —on in alicui concessa, sive tempore jnbilæi, sive aliter; est enim etiam gratia facta et acceptata. Si autem hujusmodi facultas sit data ad hunc particularem ca-um pro hac particu­ lari persona, quamvis < χ citato cap. Si su­ per videatur etiam non ce—are morte con­ cedentis, obstat tamen cap. Si cui de Præb ndi» in 6 , lib. 5, tit. 4, eamque cessare morte seu amotione concedentis, le inte­ gra manente, tenet coinniumoropinioapud Pa-serinum q. Ib7, art. 1, in-pect. 5, ob­ servat. 16, et alios; quia nondum censetur gratia facia et acceptata , sed facienda tan­ tum et acceptanda ab hoc particulari pœnitcnie, et ideo exspiral morte conceden lis, re integra manente. Quod addo; quia si conf ssarius vi jurisdictionis datæ jam incirpisset audircconfessionem pœnitenlis, cen-eretur gratia fada et acceptata, quæ non exspirat morte concedentis, ut dictum esi ; et aliunde foret nimis molestum pœnilenti novam instituere confessionem. Petes 5° quomodo debeat *e gerere con­ fessarius non habens potestatem iu reser­ vata, dum audit in confessione aliquod re­ servatum ? Respondent quidam , quod debeat sta­ tim abrumpere confessionem, etiamsi in­ tendat petere facultatem absolvendi; quia, inquiunt, forte pœnitens non volet exspec­ tare tamdiu pro ab-olutione obtinenda ; deinde non solum reqirritur jurisdictio pro absolutione, sed etiam pro confessione audienda. Verum hi non attendunt quod forte pœ­ nitens habeat adhuc alia rc-ervaia ei quod cupiat peti facultatem super omma. Melius ergo, salvo meliori judicio, confessarius moneat pœnilenlem de casu iv.rvato e/ quaerat ab eo num velit adire superiorem aut delegatum , aut peti a superion* facul- DISSERT, VI ART. VI «v M M I Γ* v tatem absolvendi. Si hoc ultimum, quærat Ii. 1° secundumplurimos.majonm·,·num habeat adhuc alia reservata, ne dimi­ intelligent!ani de jurisdictioneecclesiaMi ci nuta et insufficiens facultas obtineatur. Si I temporali, ut innuunt textusbullæet con respondeat pœnitens, ut solitum est, se cilii. ζηΰι. Quia juxta glossam ia cap. ei ii i. 2°N. 2® N. min. ignorare quæ sint reservata; confessarius Multi 28, 2, q. 1, quam communiter stvel illi exponat, vel petat num velit ipsi quuntur canonistæ,usurpareestremalie· aperire integrum statum conscientia*, non | namsibi tanquamdebitarnelpropriamaltam per modum confessionis sacramenta- queexjure propriosibivindicare;quiitalis, quam ut cognoscat quid pro ipsius bono que sibi adseribit jurisdictionem nonuts : : debeat exponere ct petere a superiore. debitam et propriam, sed ulproveniente Petes 6° quam poenam incurrant absol­ sibi ab Ecclesia, non usurpatjurisdictionen ventes a casibus reservatis sine licentia? ecclesiasticam : unde qui titulo vel [re­ Λ. Clementina /teligiosi de Privilegiis textu facultatis concessæ a papa vel epis­ /ib. 5, tit. 7, regulares præsuinentes ab­ copo, absolvit a casibus ipsis reservatis solvere sine licentia ab excommunicatione non usurpat eorum jurisdictionem, quii canonis seu juris, vel a sententiis seu casi­ non ex jure proprio, sed ex illorum jure bus per statuta provincialia aut synodalia absolvit. promulgatis, incurrunt excommunicatioPetes 7° quomodo debeat se gerere su­ uem latœ senlentiœ, papæ reservatam. perior quando ad ipsum accedunt pœnitenDicuntur autem præsuinentes, qui id scien­ tes cum casibus reservatis? ter faciunt aut ex ignorantia affectata. 7?. Quidam dicunt, usum Ecclesiæesse, Sed difficultas est, an excommunicatio­ ut superior sacramental iter absolvat, eis nes bullæ Cœnœ sint excommunicationes non velit audire alia quam reservata. Vfcanonis seu juris? Et videtur quod non ; uni esto iste usus valeat quoad absolutio quia non sunt perpetuæ, sed quousque alie nem a censuris, merito ab aliis rejicilm processus fiant aut publicentur a Romanis quoad absolutionem a peccatis, quia con pontificibus, ut fert clausula bullæ: unde fessionis integritas est de jure divino juxta regularis qui absolvere præsumeret absque Trid. sess. 14, c. 5. Unde superior polo facultate ab excommunicationibus bullæ quidem audire reservata tantum el ab e Cœnœ, non incurreret excommunicatio­ absolvere quantum ad reservationem » nem latam per dictam Clcmentinam. obligationem sibi confitendi, sed nunquai At sive regularis, sive saecularis, praesu­ sacramcnlaliter, nisi omnia audiat. Ineas mens absolvere sine facultate a casibus autem quod superior audiret reservata, o bullæ Cœnœ, incurreret excommunicatio­ neretur ad sigillum, quia talis confessi nem latam in eadem bulla Cœnœ, non est quodammodosacramcntalis, cumordi tamen reservatam papæ , ut patet ex textu netur ad confessionem sacramentalempo‘1bullæ. ea perficiendam. Equidem Clemens VIII, decreto dato ARTICULUS VII anno 1601, excommunicat excommunica­ tione reservata papæ tam saeculares quam De jurisdictione delegata regularium regulares, præsuinentes absolvere a casibus Mendicantium circa confessiones sabullæ Cœnœ, ab aliis quinque ibi designa­ cularium, per quœsliunculas. tis et a casibus episcopis reservatis, sed Petes 1° an ct a quo religiosi Mendican­ istud decretum spectat tantum confessarios degentes intra Italiam extra urbem , sicut tes habeant jurisdictionem excipiendi coip et decretum Pauli V 1617, decreti Clemen- fessiones sæcularium ? lini interpretalivum, ul jam antea dixi. Jl. cos illam habere a summis pontifieDices Canone 17 bullæ Cœnœ, excom­ bus, mediante approbatione episcopi. Pt municantur excommunicatione reservata tet cx decretali Super cathedram, ex papæ usurpantes jurisdictionem ecclesiasti­ Dudum concilii generalis Viennensis,ei cam. Similiter sess. 22 Trid. c. 11. Atqui bulla Joannis XXII contra JoanneindePo absolvens a casibus papæ vel episcopis re­ liaco, ex bulla Alexandri V 1409 Pegnam servatis , usurpat jurisdictionem ecclesias­ in excelsis, etc. Quæ licet quoad aliquid ticam. modificat® sint et restrict® per aliquos se· » Λ DE JURISDICTIONE DELEGATA REGUL, etc. ^tentes pontifices , et maxime per Tridentinum, quoad substantiam tamen juris­ dictionis concess®, irrevocalæ permanere ridentur. Ex quo colliges, regulares Men­ dicantes approbationem solam , non juris­ dictionem ab episcopis accipere ; differunt mim, ut diximus supra, approbatio ct jurisdictionis collatio; sed approbatio e-l conditio sine qua non possunt exercere ju­ risdictionem quam babent a jure, ut supra diximus. Petes2n (pios vi su® jurisdictionis absol­ vere possint regulares? 7?.cos posse generaliter absolvere omnes Christi fideles saltem sæculares, ex qua­ cumque dioecesi aut mundi parte ad eos ve­ nerint. Patet ex bullis citatis et maxime ex Paulo III et Paulo IV, quorum primus con­ cedit.lesuitis ut possint audire confessiones quorumcumqueulriusquesexus fidelium, adeosundequaquevenientium, bulla Cum inter cunctas; secundus, Minoritis, çuarumcumque provinciarum , civitatum et diacesum per totum orbem utriusque sexus fidelium, bulla Cum sicut exponi. Dixi, saltem sæculares; quia licet HI® bullæ loquanturgeneraliter de omnibus, et quædam aliæ exprimant etiam personas re­ ligiosas, attamen Clemens VIII bulla Ro­ mani pontificis 1599, ct Clemens X bulla Superna, declarant regulares tali jurisdic­ tione non posse valide uti respectu perso­ narum religiosarum utriusque ttexus. nisi dependenter a dispositione ct speciali dcputatione illarum superiorum. Petes 5° an regulares possint omni tem­ pore audire confessiones sæcularium? R. eos posse omni tempore, nullo ex­ cepto, nequidetn paschali aut articulo mor­ tis. Palet ex didis art. 5. Petes 4” utrum regulares possim ubique excipere confessiones sæcularium? R. supposita approbatione ordinarii, posse ubique valide, etiam in ecclesiis parocliiahbus, licet renitentibiis parochis, il'icite tamen in hoc ultimo casu; quia inde natum est sequi scandalum, contentio ct confinio. Totum patet ex didis supra de j approbatione ct alibi. Petes S" a otiibns casibus absolvere pos­ ant regulares privilégiait? R. 1° extra Italiam posse absolvere ab j omnibuseadbt> apostolicæSedi reservatis, cxcent's rasibus bullæ Cana. 391 Constat ex privilegio Pauli III, concesso PP. Jesuilis, q, od habetur in bullario So­ cietatis fol. 20, ct apud Rodrigue* bulla 8, quo concedit patribus Societatis facultatem • quorumcumque utriusque sexus Christi fidelium ad vos undecumque accedentium » confessiones audiendi, et confessionibus ■· diligenter auditis, ipsos et eorum singulos ■•ab omnibus et singulis eorum peccatis, u criminibus, excessibus et delictis quan■· Imnciimque gravibus et enormibus, etiam o Sedi apostolic® reservatis, et a quibusvis, »cx ip· pro commissis pœnitentiam salutarem in» jungendi. » Idem privilegium habetur in alia bulla Pauli III pro Societate, quæ est apud Rodrigues 7. Plura alia refert Passe­ rions q. 187, a. 1, inspectione 2, cap. 2. Sufficiat exscribere decretum S. congreg. sub ürbano VIII, quod est sequentis tenoris: ·' S. congregatio S. R. E. cardinalium, ne·· gotiis ct consultationibus episcoporum et » regularium preposita, censuit.... regula·· res cujus vis ordinis, congregationis, so­ cietatis el instituti etiam necessario expn·· mendi, nec intra nec extra Italiam in vim » privilegiorum aut confirmationum ejus■· modi quas vel hactenus obtinuerunt, vel ·· deinceps forte obtinebunt, posse quemque ·· absolvere ab eisdem casibus in bulla Caena • aut ordinario loci reservatis. Ac si secus • egerint, absolutiones nullas atque irritas u fuisse ac fore. Ab aliis vero casibus et censuris Sedi apostolic® reservatis, siquiu dem regulares habent a Sede apo-tohea • absolvendi facultatem, illam extra Italiam • minime sublatam fuisse iis sacra cougre·· galionis decretis, hac de re editis jussu » S. memori® Clementis VIII. Quam sacra ••Congregationis sententiam Sanctitas sua » ad se relatam approbavit, mandavitque ab ••omnibus ad quos pertinet inviolabiliter » observari. Romæ 17 novcinbris 1728. F. ·· A. cardinal.s S. Ilonuph. loco Sigilli. ·· P. Faguanus secretarius. ■< Pos>unt itaque regulares privilégiait «*xtra Italiam ab.-olvere a duello, simoina, violatione immuni­ tatis ecclesiastic..!· et clausura monialimn etiam ad malum finem, percussione clerici et ab aliis omnibus papæ reservatis; item omnibus censuris, sententiis, pomis ec- tn ifr * w I Nil ,rt i r I r .. i DISSERT. VI ART. VIII. desiaslicis, cx his resultantibus : excipe semper casu® bullæ Cœnœ, nisi dum , ra­ tione impedimenti adeundi S. Sedem, de­ sinunt ess* papales, ut observavimus supra. Adverte Aie, non comprehendi censuras particulatim ab homine inflictas; sed , ut dicit privilegium, cx ipsis casibus resul­ tantes: neque irregularitatem, quia ab ea non absolvitur, sed in ea dispensatur. J?. 2°. Regulares non possunt nunc ab­ solvere a casibus quos sibi reservat epi­ scopus. Patet ex Urbano VIII antea citato, ex bulla Superna Clementis X toties citata, ex condemnatione hujus propositionis ab Alexandro VII : Mendicantes possunt ab­ solvere a casibus episcopo reservatis, non obtenta ad id episcoporum licentia; est duodecima inter damnatas -, ct in variis aliis summorum pontificum decretis, quibus ma­ nifeste derogatum est privilegiis q ibus id olim concessum erat .Mendicantibus. Hinc inferes quod, si episcopus sibi reservaret certis ex causis aliquem casum aliunde papæ reservatum , regularis non posset ab eo absolvere absque episcopi li­ centia. Dixi, quos sibi reservat episcopus. Non enim responsio est inlelligenda de casibus papalibus, qui, quia sunt occulti , aut est impedimentum adeundi Romanam Sedem, devolvuntur ad episcopum; ii enim , ut jam observavimus, non sunt proprie re­ servati episcopis, sed potius ipsis permissi ut absolvantur. De jure autem quodvigeat, nullus casus reservatur episcopis , ut cen­ sent communiter theologi. Petes 6° an non requirantur quxdam conditiones ul regulares tam ampla juris­ dictione valide ct licite utantur? Jl. requiri 1° approbationem ab episcopo, ut dictum est; 2° requiritur ut regularis a suosupétiore legitime prxsenleiur episcopo et ab eodem superiore ad id munus ex­ presse vel tacite deputetur. Palet ex Cle­ mentina Dudum de Sepulturis. Et ratio est; quia istud privilegium est concessum religioni el in gratiam ipsius, non vero huic particulari, nisi ul regularis est, et obedieniix ac regimini superiorum subdi­ tus : unii·· «-egulaps sine superiorum prxsentatioiin ah episcopo approbatus invalide absolveret, nisi episcopus approbando in­ tenderet illi etiam absque superiorum prxaenlatioue conferre jurisdictionem , quod non est facile prxsumendum; ethoc-iqiposito, saltem illicite absolveret. 5°Ea jurisdictione uti non pvssiintMen­ dicantes erga regulares utriusque >rxu«. Ita Clemens \ flf bulla Pomani pontificii 25 novembris 1599, ubi deciaiavil in om­ nibus induitis nunquam fuisse mentem Sedis apostolicx, ulli religioso vel momali dare licentiam confitendi alicui contra dis­ positionem suorum superiorum Sd, » inquit, nostræ intentionis exislere quod » iidem fratres et moniales, quantum ad « sacramentum pœnitentix, seu coni'n sionis adminislraiionein , dispositioni » suorum prxlatorum subjecti sint, a|xh» tolico auctoritate , tenere praesentium » perpetuo declaramus. » Hinc tam invalide quam illicite regulans privilégiai!, quamlumvis ab episcopis ap­ probati , absolverent personas religiosas, sine expressa vel tacita earum superiorum licentia, qualis censetur concedi, velu consuetudine tolerata, vel dum degunt, aut peregrinantur extra conventum, ei e.·1 aliqua justa ratio celebrandi aut communi­ candi , etc. Quidam addunt per jubilxm. id concedi religiosis, ut cuilibet approbato confiteri possint : sed videndus est tenor jubilxi. ARTICULUS VIII. De jurisdictione in articulo mortis, sive Utrum pernitens possit absolvi in fine uta a rpiohbel sacerdote ? Supp q. 8 a. 6. o. — Dico. Quilibet pu· nitens in fine vitx , hoc est, in arlicub mortis, potest absolvi a quolibet sacerdote, consequenter etiam ab excommunicato degradato , schismatico, hxrelico. Prob. 1·' ex concilio Trid. sess. 14, ip. 7, ubi sic statuit : « Pie admodum,w » hac occasione (scilicet casuum reservato>1 rum’ali'piis pereat, in Ecclesia Dei senqui » custoditum fuit, ut nulla sil re-enatio » casuum in articulo mortis : atque adeo » omnes sacerdotes quoslibet pœnitentes < » quibusvis peccatis et censuris absolvere » possunt. » Concilium , ut audis, genere liter dicit Omnes, nullum excipit · erge neque nos excipere debemus.Id etiam pro­ bat ratio concilii, Ae hac occasione ali­ quis pereat ; potest eüjir. non adesse nisi sacerdos exeommunicalus, degradatus,aut ; hxrelieus. . DE JL'K IS DICTION E IN ARTICULO MORTIS. ihid — Prob. 2”. Quilibet sacerdos, quantum est ex virtute clavium, habet po­ testatem indifferenter in omnes et ad omnia peccata; quod autem non possit omnes et ab omnibus peccatis absolvere, hoc est quia per ordinationem el legem Ecclesiæ habet jurisdictionem limitatam, vel omnino nullam : atqui necessitas legem non habet· i ergo quando necessitatis articulus imminet, I per Ecclesiæ ordinationem non impeditur quin absolvere possit nedum a peccatis om­ nibus, sed etiam a censuris ; quia absolutio i a censuris etiam perlinet ad jurisdictioί nem, vel virtutem clavium, quæ per legem Ecclesiæ coarctabalur. Hæc Auctoris ratio probat generaliter de quovis sacerdote, qui fi ordinationis habet virtutem clavium, quales sunt etiam cxcommunicali, hære · tici, etc. Hac ratione innuit S. Doctor hanc juris­ dictionem competere omnibus sacerdotibus jure divino. In responsione vero ad pri­ mum innuit competere jure ecclesiastico, dumdiciteamcuilibetsacerdoii coiiqretere : Quia Ecclesia acceptai ut quilibet sacer­ dos absolvere possit in articulo mortis. Quapropter dicendum videtur quod com­ petat parlim jure divino, partim jure ec­ clesiastico, hoc sensu scilicet, quod Cluis lusita quidem instituerit ut omnibus ju­ risdictio competeret in articulo mortis , participanda tamen per Ecclesiam : unde dici potest secundum quid ordinaria, et secundum quid delegata. Si inferas. Ergo potest tolli a summo pontifice. Jl. posse, attenta praecise ejus potestate, non vero attentis simul ejus inUllibilitale, et Spiritus sancti assistentia ; esset enim error intolerabilis et pernicio­ sus, si illa jurisdictio in articulo mortis auferretur in præjudicium animai um. l’nde potest in sensu diviso, non in sensu com­ posito , componendo infallibilitalem el Spi­ ritus sancti assistentiam cum potestate. 341 reservalio in articulo mortis : atqui Ec­ clesia non semper agnovit in excommuni­ catis non toleratis, aut in hæreticis juris­ dictionem absolvendi m articulo mortis, ut constat ex concilio Eliberitano , in quo prohibetur absolutionem dari in articulo mortis relapsis in adulterium : ergo. Jl. ad primum, J\r conseq. Quamvis enim concilium prxcipueagal ibi de casuum reservatione, et ideo principaliter loquatur de sacerdotibus habentibus jurisdictionem communem , non obstat quin hac occa sionc iucidenler in aliqua parte sui de­ creti loquatur de omnibus sacerdotibus, sicut revera loquitur cum dicit generaliter et sine ulla exceptione, omnes sacerdotes posse ab omnibus peccatis absolvere : alioquin sequeretur quod simplex sacerdos ab Ecclesia non praecisus, non posset in casu absolvere, quod non admittuntopponentes. Ad secundum AT. min. Ad ejus pro­ bationem , Jl. 1° in concilio Eliberitano non solum excommunicatis et hæreticis pro hiberi dari ab'ohitionem mœchis relapsi' (si tamen prohibeatur), sed omnibus sacer­ dotibus indifferenter, non defectu jurisdic­ tionis, sed rigore disciplina·, qui rigor nun­ quam fuit probatus in Ecclesia, cl>i forte ad breve tempus toleratus, sed statim re! probatus in concilio Nicænocan. 12. ideoque ipsum errasse dicunt graves auctori >, Melchior Cano, Bellarminus, Latomus, Bannesius, ut refert Sylvius in additionibus ad Minimam Caranzæ. I nde nihil contra nos Jl. 2° concilium non loqui de absolutione, sed de communione : ita ipsum interpreta­ tur Innocentius I, Epist. 5 , cap. 2, testi eodem Svlvio ibid. Inst. .Multi theologi ante Tridentinum negabant, sicut nunc multi negant, hære­ ticos et exconnnunicalos non toleratos pos>» absolvere iu articulo mortis: ergo w non seniper custoditum fuit in Ecclesia nullam osse tunc reservationem. Jl. N. conseq. Hæc enim duo, nullam Solvuntur objectiones. esse reservation! m , el excommunicato s Obj. PexTridentino, iu quo potissimum posse absolvere, sunt distincta ; primum fundatur conclusio nostra. i· Concilium ibi concilium asserit semper fuissecustodilum, agitde casuum reservatione : ergo loquitur non secundum; sed ex primo movetur ut de sacerdotibus aliunde jurisdictionem concedat secundum. communem habentibus. 2° Concilium loIn feres. Ergo concilium definivit quaes­ luiturde jurisdictione quam semper agno­ tionem controversam inter theologos, quod vit Ecclesia : In eadem Ecclesia Dei, in­ solet tamen cavere. quit, custoditum semper fuit, ut nullasit Jl. ΛΓ. illationem. Nunquam enim Hi dessert. v/. art. vin. controversum inter theologos, al> Ecclesia) sacramenta recipiunt, gra- probatus. Hinc 2·· jurisdictio tunc concedi­ » tiam consequuntur ; non autem qui rcci- tur non approbato in supplementum et » pinnt ab illis qui sunt ab Ecclesia præ- defectum approbatorum. 5°Rituale PauliV " ci-i, quia ex hoc ipso peccant ; excepto d < it : « Si periculum mortis immineat, > baptismo quem in casu necessitatis licet a.iprobalnsque desit confessarius, quilibet - sacerdos potest aquibuscumque censorii » etiam ab excommunicato recipere. ‘Ergo. • ct peccatis absolvere. » 4n Ita apprehen­ 2. 2. q 78 n i. — Λ'. Quidquid S. Th. scripserit junior in sententias, certum est dit sensus communis fidelium; inauditum rixn in sua Summa docuisse licitum e-'C e-t enim periculose decumbentemadvocan ex juxta causa petere aliquid ab alio qui sibi in confessarium simplicem sacerdotem scitur non facturus ex sua perversitate sine non approbatum, aut, quod pejus est,hi· peccato, ut mutuum ab usurario. Deinde re licum vel cxcommimicatmn, dumad-unt, in hoc articulo in quo versamur, ejus ratio aut facile adesse possunt legitime appro­ quam protulimus in probationem conclu­ bati. Roboratur ista ratio : qui confitetur sionis, universaliter et indiscriminatim excommunicato non tolerato, hæretico,etc., probat, quemcumque sacerdotem habere dum approbatus est præsens, aut facileba· I heri potest, peccat mortaliter, concurrendo jurisdictionem in articulo mortis. Denique in verbis object is excipit solum baptismum ; sine necessitate ad peccatum alterius;$iI cut peccaret mortaliter qui sine necessitate quia specialis est ratio de baptismo; non enim solum qui petit, sed etiam qui mi­ peteret mutuum ab usurario; quomodo nistrat baptismum in necessitate, etsi ab ergo peccando in actuali confessione polM Ecclesia sit prxcisus, aut peccator impœ- valide absolvi? Bespondent patroni sententia oppositi nitcns, non peccat; quia non agit ut mi­ nister ad hoc con«ecratus, sed ut serviens ad primum, necessitatem non cessare ge­ necessitati, ut diximus de Sacramentis in i neraliter etsi adsit approbatus; quia potest genere, diss. 5, art. 4. In omnibus autem contingere quod pœnilens mallet mori aliis sacramentis, si minister ministret in sine confe-sione (piam tali approbato con­ malo statu , etiamsi in necessitate, peccat; fiteri. Sed contra. Hæc necessitas est de raro qui agit ex officio, ct ut minister ad hoc contingenti et per accidens; leges autem consecratus. Confer locum citatum. non attendunt ad ea quæ raro contingunt St tandem urgeas, juxta S. Tliomam et | et per accidens, sed ad ca quæ sunt per alios, eis qui sunt præcisi Ecclesiam de­ se et communiter. Sed el dato legem ad negare jurisdictionem ■ id fateor extra ne­ hanc specialem necessitatem attendisse, cessitatem , secus in necessitate. saltem contraria sententia non subsisteret, Obj. 5° declarationem contrariam sacrae nira distinctus, utpote inte­ grum et perfectum judicium. Non desunt tamen qui volunt cum unum duntaxat pec­ catum committere, s« semel sine inleirup- bone morali pro tribunali sedens se comCessionibus excipiendis exponat. Altera bonitas moraiis cJ, n* sit instruc­ tus variis virtutibus ad id munu«ritcobeun­ dum necessariis. 1° Prudentia m eongnwrum remediorum applicatione, in pœnilenliarinn impositione, in detectione et in­ structione ignorantium et errantium, in examine pœnitentium et peccatorum, ut scilicet interroget verosimilia, juxta tujusque statum , et valde lente el caule pro­ cedat circa peccata carnalia, ne pœnitentem ignota doceat, ipsum sistat nimis expli­ cantem, aut complicem sine causa detegen­ tem; denique in discernendis dispositis a non dispositis, occasionibus proximis a re­ motis, etc. 2° Charitate, patientia et mansuetudine, omnes omnino sine personarum accepta­ tione benigne recipiendo, paupereseldi­ vites, rudes el doctos, scrupulosos, milites, etc. compatiendo lapsis, congaudendo renuio ‘nii6us, etc. eorumque rudem indo­ lem , ignorantiam, imbecillitatem, tarditateji aliasque imperfectiones æquoanifto tolerando; ita ut nunquam ipsis appareat fastidiens, austerus, fatigatus, exacerba­ tus, etc. 5° Fori itudinecontra humanos respectib, ut sciat vitiis non parcere, sed gloriam Dei duntaxat animarumque salutem quaerere, non hominum favores, non copiosam |» nitentium multitudinem. ■i”. \ itæ sanctitate; juxta illud can. Çm vult. de Pœnit. dist.6 :« Sacerdos itaqw I) cui omnis offertur peccator, ante quem η statuitur omnis languor, in nullo eorum Π sil judicandus, quæ in alio judicare II promptus. » El illud S. Gregorii Pastoral. 2, cap. 5 : « Illa enim vox libentius υ auditorum corda penetrat (piam dicentis η vita commendat...... nec alios valet edo­ » cere virtutem qui non habet, u J II. — l)t scientia requisita in confessorio» Confessarius generaliter loquendo debet scire theologiam pne-erlim moralem ; spe­ cialiter autem inter cætera, debet scire qm sit materia, forma et intentio requisita ad sacramentum , qua jurisdictione polleat, qui sint casus reservati, quæ sit dispositio requisita in pœnitente ad absolutionem, qualiter confessio (teneat esse integra, pia smt peccata ex genere suo mortalia, «iiue DE ΛIJIS DOTIBUS REQUIS. IN MINIST., etc. millia, qu® inducant obligationem res­ tituendi; undo petatur distinctio specifica peccatorum, unde numenca, quæ sint cir­ cumstantis mutantes speciem, quæ aggra­ vantes, quæ 'teliberatio et advertentia re­ quiratur ad peccatum mortale, quæ sint impedimenta matrimonii tam dirimentia quam impedientia, ct alia communiter oc­ currentia. Petes 1° in quo gradu ista scire debet confessarius ? /i. Non in summo et eminenti, sed me­ diocri, sic, ut dum occurrunt possit de iis judicare vel saltem prudenter dubitare in ordine ad ulterius studium, inquisitionem aut consultationem : intellige dubium or­ tum ex aliquali notitia acquisita , non du­ bium ignoranti® qua quisque ignarus de re quacumque dubitare potest. Cæterum constat majorem vel minorem requiri scientiam pro diversitate locorum et pœnitentium : sic major requiritur in eo qui exponitur ad audiendas confessiones in civitatibus, in aulis principum , in em­ poriis, quam qui in pagis; major in coniessario clericorum quam monialium, etc. Petes 2° an confessarius debeat ferre determinatum judicium de quantitate vel qualitate cujuslibet peccati confessi in in­ dividuo, an hoc peccatum hic ct nunc sit mortale, an veniale? P. negative. Quia tale determinatum judicium de quantitate vel qualitate pecca­ torum in individuo , sæpissime est etiam doctissimis impossibile , sive quia de ipsa re aliquando dubitatur inter theologos, sive quia casus in individuo infinitis prope modis variantur quoad majus vel minus cx circumstantiis aggravantibus, excusanti­ bus, minuentibus, ex perfectione vel im­ perfectione actus , indeliberalione , pas­ sione, etc., ex quantitate materiæ, neces­ sitate, difficultate, concursu diversarum rerum, quibus ea quæ secundum se sunt mortalia, sæpc fiant venialia aut nulla, sive tandem quia ipsemet pœnitens non potest scire an consenserit, neque an per­ fecte vel imperfecte , etc. Sufficit ergoconfp'sario si gravitatem et qualitatem malitiæ fecundum se dijudicet, aut saltem in ge­ nere («enitentem peccasse agnoscat, etsi ad quem gradum mortalis vel venialispecMti certo determinare non possit. Petes 5* an debeat habere distinctam 397 singulorum notitiam, quando vel satisfac tionem injungit, vel absolutionem profert? B. negative; sed sufficit «ic audire et intelligere peccata omnia o'ei bene dispositus accedere, ke advertit confessarius aliquid ncces>a avii riurn omittere, ab interrogationibus absti­ nere debet : nec obstat si forte pœnitens aliquid inculpabiliter omittat; quia cum iste non teneatur nunc plus confiteri, con­ fessarius non tenetur supplere. Dixi 2°, examine morali; id est, non summo el exquisito, sed humano el medio­ cri , et conformiter ad capacitatem perni­ tentis. Non enim sacerdos tenetur plus exa­ minare pœnitentem quam pœnitens ipse teneatur se examinare, cum confessarius in defectum pœnitentis leneatur ipsum exa­ minare : pœnitens autem non tenetur se examinare summa et exquisita diligentia, sed humana et morali. Nec refert quod si confessarius plus examinaret, for te plus in­ veniret ; non enim hic attendendum est so­ lum ad integritatem materialem confessio­ nis, sed etiam ne summa et nimia indus­ tria in examinando reddatur sacramentum pœnilentibus onerosum et odiosum ; sufficit ergo si confessarius prudenter judicet pœnitentem nihil necessarium omittere. Dixi 5°, examine prudenti; id est 1°, quod non sit indiscretum interrogando de his quæ verosimilius non solent com­ mitti a pœnitenle, ne ipsum in iis quæ ignorat peccare doceat, aut verecundia af­ ficiat ; 2° quod non sit praematurum, sed sinatur pœnitens prius seipsum explicare quantum potest, ne importunitate terrea­ tur, aut aliorum confitendorum oblivisca­ tur : si tamen confessarius ipse timeat oblivisci alicujus necessario interrogandi, debet aut aliquo modo memoriam juvare, aut, quod melius ct securius puto, debet in decursu confessionis breviter uno vel allero verbo numerum et circumstantias graviores tantum inquirere, ampliori dis­ cussione post confessionem factam remissa. 5° Sit cautissimum in materia præserlim venerea, non descendendo ad particulares modos et circumstantias , ne pœnitentem doceat quæ ignorat, et ipsi ac sibi sit oc­ casio scandali. Ita S. Th. prius citatus. Advertendum tamen hic, rusticos el ru­ des esse examinandos maxime circa cogi­ tationes morosas, quas esse peccata sæpius non apprehendunt, imo et ipsas pollutio­ nes voluntarias contineri sub peccato car­ nis aliquando non credunt. Dixi 4°, confessorium fieri reum pec­ cati mortalis , si ex ignorantia aut ncgliqentia gravi omittat, etc. alias si ex ioo DISSERT. VI. ART. X. lovi negligentia, ex inadvertantia, memoriae labili'tale, humana distractione, spiritus defatigatione, nimia attentione in confes­ sionibus audiendis, etc. aliquid etiam ne­ cessarium inquirere omittat, nullum aut leve tantum erit peccatum juxta negligenliæ quantitatem ; nemo enim tenetur cum tanta difficultate ct morali impossibilitate alienos defectus supplere. Ita Sylvius, Syl­ vester, Navarus ct alii. Petes quid agere debeat confessarius, quando novit peccatum pœnitentis de <|iio non se accusat? P. Si illud novit ex confessione alterius, ne sigillum confessionis violetur, non de­ bet de illo statim interrogare, sed de variis aliis ct inter hæc de isto, si tamen moris sit de talibus interrogare : si autem pœnitens interrogatus negaverit, nihil reponat; sed hortetur duntaxat generaliter ad integri­ tatem confessionis, si tamen id possit citra suspicionem, et pœnitentem negare per­ sistentem absolvat. Ratio est, quia non te­ netur magis credere alteri quam illi, nec aliunde potest frangere sigillum confessio­ nis. Quidam dicunt debere remitti sub ali­ quo praetextu, puta, quod non sit sufficien­ ter examinatus, aut dispositus; sed id dif­ ficile fieri potest sine vel ipsius pœnitcntic vel sigilli injuria. Si vero aliunde quam ex confessione al­ terius novit, vel ipse confessarius vidit pec­ cantem , el certo scit non esse confessum ; vel novit tantum ex aliorum relatione . aut non constat non esse confessum. Si pri­ mum , debet ipsum negantem ut certo in­ dispositum repellere; si secundum, debet absolvere ; quia pernitenti pro se et contra se dicenti creditur, «piando evidenti con­ fessoris notitia convinci non potest, nec magis aliis quam illi credere tenetur confessarius : aut si commisit, forte confes­ sus est. S III. — Qualiter et de quibus confessarius teneatur instruere et monere pamtentem ? Dico. Confessarius tenetur sub gravi peccato instruere pœnitentem de his omni­ bus quæ pertinent ad hoc sacramentum valide et fructuose suscipiendum «i ap­ pareat ipsum ihqua horum ignorare. Ea­ dem est ratio ac praecedentis conclusio­ nis. Afinc colliges 4°, confessarium teneri in quantum potest, et tempus ac alis circum­ stanti® permittunt, instruere «œnitentem de iis quæ sunt scitu necessaria necessitate medii ad salutem, ut sunt mysteria Trini­ tatis ct Incarnationis, ijvdiiique monere de repetendis confessionibus in ea ignorantia factis; quia qui hæc ignorat est incapax absolutionis. Quod si tunc instruere non I possit, aut non inveniat paratum ad repe­ tendas priores confessiones, debet dimit­ tere inabsolutum, alias instruendum, et confessionem generalem praeparaturum,imi forte absolutionis necessitas urgeat, ut in periculo mortis; tunc enim si non possit sic instruere pœnitentem de necessarii? necessitate medii, ut illa memoriter reti­ neat , saltem ipsi proponat articulos cre­ dendos, et ad singulos eliciat actum fidei, v. g. Credis Deum esse unum in essentia, trinum in personis? Credo; Credis Filium, secundam personam Trinitatis, esse incar­ natum, passum , mortuum pro nostra sa­ lute æterna? Credo; Credis generaliter quidquid credit S. Romana Ecclesia? Credo. Deinde excipiat peccata quæ potest, et nu­ merum confessionum et communionum sacrilegarum, sicque ipsum absolvat, adi­ gendo ipsum si evadat, ut curet instrui,el confessionem generalem instituat. Iluc fa­ ciunt sequentes propositiones dainnatæab Innocentio XI : « Absolutionis capax est » homo , quantumvis laboret ignorantia » mysteriorum fidei, et etiamsi per negli» gentiam etiam culpabilem, nesciatmys» terium sanctissimæ Trinitatis et Incarna» tionisDomini nostri JesuChristi:»est64. Et : α Sufficit illa mysteria semel credi» disse ; » est 65. Colliges 2°, confessarium etiam teneri instruere pœnitentem ignorantem, quœscitnsunt necessaria necessitate præcepti, ut sunt articuli Symboli, oratio Dominica, praecepta Decalogi, sacramenta saltem ne­ cessaria ad salutem, requisita ad hocsacramentum pœnilentiæ rite suscipiendum, ita tamen «piod si aliqua necessitas absolutio­ ni- , etsi non extrema urgeat, et non posui nunc facile de istis omnibus instrui, ista autem inculpabiliter ignoraverit, Ή propo­ nat curare instructionem . possit m ea ne­ cessitate absolvi. Quod s,· va ex gravi ncgligentia ignoraverit, et in ea ignorantia mor­ taliter culpabili plures confessiones fecerit, qua- prudens confessariusjudicataiit nui· i DE OBLIGATIONE ET OFFICIO CONFESSAR1I. 4*1 catur esse invalidas, debet præmillere con­ Voco judicium prudentt quod nititur fessionem generalem, ad quam potest ju- molivo comparative gravi et probabiliori, vire confessarius per suas interrogationes, ideoque sufficiens ut trahat virum pruden­ et sic propter necessitatem absolvere. tem in assensum, et si non excludat omnem Colliges 5°, confessarium teneri monere. omnino formidinem prtis oppositae : con­ |xr nitentem ignorantem vincibiliter aliquid stat ex dictis de probabilitate. esse peccatum, quod tamen revera est ; Dixi, regulariter et extra casum neces­ item etiamsi invincibiliter ignoret, modo sitatis ; quia in casu necessitatis, scilicet tamen sit spes emendæ, et non timeatur periculo mortis, potest el debet absolvi pœ­ ex monitione gravius malum : secus non. nitens de cujus dispositione dubitatur, ut Bunc casum fuse exposuimus et expendi- dicam infra : quia in extremis extrema sunt Eisin tract, de Actibus Immanis, dissert. 3, tenlanda, el cum sacramenta sint propter art. 4, quo lectorem remitlimds. homines, satius est sacramentum exponere 5IV. — Qualiter confessarius teneatur absolitre periculo nullitatis quam animam, defectu absolutionis, periculo ætemæ damnationis : dispositum et non alium ? Dico 1°. Confessarius tenetur ex justitia unde licet in hoc casu confessarius non absolvere pœnitentem rite confessum el le­ habeat judicium prudens de legitima dis­ gitime dispositum, nisi adsit justa ratio positione pœnitentis, habet tamen de ho­ aliquandiu differendi absolutionem ; quia nestate suæ actionis, quia prudenter el ex pœnitens rite confessus et legitime dispo­ molivo moraliter certo, judicat licitam et situs habet jus ad absolutionem vi cujus- debitam esse in hoc casu absolutionem, ob dam contractus sacri innominati, facio ut rationem dictam. Ex his colliges cum Rituali Romano facias j quo jure in re gravissima sine gra­ Pauli V, confessarium non posse absolvere vissima injuria privari non potest. Dixi, nisi adsit justa ratio aliquandiu eos << qui nulla dant signa doloris, qui odia differendi absolutionem ; ut si, v. g. con- » et inimicitias deponere aut proximam ocfcssarius indigeat studio vel consilio circa » casionem deserere, aut alio modo |>ecpeccata confessa. Si dilatio aliqua judicetur » cata derelinquere, et vitam in melius necessaria ad utilitatem pœnitentis alioquin » emendare nolunt, aut qui publicum scan. hicel nunc rite dispositi, puta, quod con- » datum dederunt, nisi publice satisfaciant fcssanus merito timeat pœnitentem nunc » et scandalum tollant. » De iis qui versantur in occasione proxi­ ibsolulum, facile relapsurum, nisi dilatione Unitus melius agnoscat peccati gravitatem ma , de consuetudinariis el recidivis spe­ ct emendationis necessitatem ; confessarius ciales sunt difficultates : unde sit enim nedum est judex, sed et medicus pœ- J V. — Quomodo se gerere debeat confessarius cum tu qui versantur in occasione proxima ? nitenlis : ita de aliis rationibus si quæ oc­ currant. Occasio peccandi dicitur id omne quod Dico2u. Certo indispositum m nullo casu inducit ad peccandum : si raro inducat, potest absolvere confessarius; alias absol­ dicitur occasio remota; si frequenter, oc­ vens el absolutus scienter peccant mortali­ casio proxima; quamvis tamen possit etiam ter, peccato sacrilegii. Est certa et evidens. esse occasio proxima in qua quis raro aut Dico 5°. Regulariter loquendo, et extra nunquam peccavit, si nempe attentis om­ casum necessitatis, sufficit et requiritur in nibus circumstantiis internis et externis, confessario judicium prudens de legitima praesentiat se probabilius in ea peccaturum .· dispositione pœnitentis, ut eum licite ab­ unde licet ex frequentibus lapsibus bene solvat. Sufficere patet, quia non potest plus colligitur occasionem esse proximam, quia exigi a confessario quam ut officium suum tamen peccatum non solum propter multi­ prudenter et moraliter adimpleat. Requiri plicitatem actuum, sed propter seipsum est etiam constat; alias sequeretur quod extra fugiendum, non tam ex multiplicatis pec­ casum necessitatis liceret absolvere eum de catis quam ex verisimilitudine peccandi cujus legitim a dispositione dubitaretur, ad­ repeti debet occasio proxima. Hinc male eoque sine necessitate exponere sacramen­ quidam illam definiunt, in qua quis sem­ tum periculo nullitatis et irreverentiæ, quod per aut sœpius peccat; quasi vero qui decies in mense peccat cum ancilla, non sil liyllubedmiitit. Bh.E. TÛMR IX. A DISSERT. VI. ART. X. in occasione proxima : melius itaque deli­ nitur in qua quis positus, verosimililcr aut verosimilius peccabit. Non est hic quaestio de occasione remota; cum enim nihil sil in mundo , sive pauper­ tas , sive divitis, sive sanitas, sive mor­ bus, sive coelibatus, sive matrimonium, quod non possit esse occasio remota pec­ candi : si homo teneretur deserere occa­ sionem peccandi remotam, deberet hunc mundum relinquere. Neque est hic quæstio de occasione proxi­ ma peccandi venialiter; si enim propter affectum ad peccatum veniale non debet denegari absolutio, a fortiori propter oc­ casionem ejus proximam. Quæstio est igi­ tur de occasione proxima peccandi mor taliter. Occasio proxima peccandi mortaliter; alia est interna, ut certa complexio indu­ cens ad peccatum et maxime inveterata consuetudo ; alia externa, quæ communiter intelligitur nomine occasionis proximæ, ut malum consortium. Externa , alia est con­ tinua , ut habitatio cum concubina, retentio injusta boni alieni vel beneficii simoniace accepti; alia interrupta, ut fret institutum, non solum ad tollenda peccata prælerita, sed etiam ad præcavenda futura ergo non est denegandum illi qui malm habitudinem jam retractavit, et ad illa penitus eradicandam per media proscripti paratum se exhibet; alioquin ipsum [irin» præcipuo et eflicaciori remedio ad hunc fi­ nem , et assimilaris, inquit apte P. Iknm insano medico qui non vellet adbibere precipuum remedium, nisiægroto jam sanato Dix· 1°, neque remediorum constiw, ut contingit plerumque inter vulgares, φι nullum aliud agnoscunt remedium quia examinare conscientiam, omnia peccata confiteri, de illis dolere, proponere non amplius illa committere , el adimplerestisfactionem injunctam. Secus de docti;, qui probe norunt remedia necessaria pra­ vo habitui exstirpando, et quætamenb;· cusque neglexerunt : hi namque censendi sunt æquivalenter monili, neque ideodr illorum sincera conversione ex signicommunibus potest magis ferre judiciixi prudens confessarius quam de iis quip1·, ries moniti remedia præscripta negita­ runt, de ([ilibus dictum est in prima m clusione. Dixi 2°, si nihil aliud obstet quam an sueludo ; quia si prælcr inolitam colu;* tudinem adsit occasio proxima, et notui, feratur ; vel si quis flagitiosæ vit® per plu res annos gentiliter vixisset, absque ulb religionis chri-tianæ exercitio, el ulla sa­ cramentorum frequentatione,addendo u cata peccatis : videtur in illo requiri [duquam communia signa pœpitentiæ, utpra douter judicetur conversus e< absolventi» habet enim plus solito vohintaiem obiit malam in malo, neo ipnum laiers DE OBLIGATIONE ET OFFICIO CONFESSARIL jrtlionem et communiareligionis officia, jrasertim sacramentorum frequentatio;;m,esse media adbibenda contra peccata .1 pravos habitus, et quod si ea frequen­ tet, dealiis necessariis instructus fuisM>t;sicque sua culpa ignoravit, nec potest n hoc capite prætendere excusationem : inde habendus est ut in praecedenti casu xquivalenter monitus; nec absolvendus, •êi quædam singularia poenitentiaesigna teal; atque ita etiam cum eo agendum fo­ ul, elsi pravam consuetudinem non con­ diisset. Diu 3®, postpraemissam, ut plurimum, tinfasionem generalem ; quia quamvis confessiones faclæ durante consuetudine, -iu inter frequentes relapsus, potuerint «t valid®; nihil e iim obstat, absolute loquendo, quomirus consuetudinarius, aut frequens recidivus, vere doluerit de suis peccatis, el sincere proponat non amplms peccare; saepe tamen deest sinceritas in preposito, quot» innotescit maxime si staiimpo't confessionem seu prima occasione, kriter tentaius, et æque facile labiturae JDæ; et in hoc casu, qui frequens est in «insuetu iinariis. censeo necessariam esse amssioncm generalem; quia probabilius “t defuisse verum propositum in prioribus "infossionibus. Quod si sil quædam neressitas, etsi non admodum gravis, statim absolvendi, ut si pœnitens habeat dou;‘ciium longe distans a confessaro, aut conk-arins extraneus et transiens ad pœnit’ntem redire non possit, vel si timeatur nepœnilens amplius non redeat, vel pos­ it difficile instituere confessionem gene­ ralem, forte quia sim [ilex aut rusticus, vel quid simile : tunc confessarius potest suis Merrogalionibus supplere, interrogando primo per singulos annos aut menses de umero peccatorum quæ ex consuetudine rata sunt sequi, deinde de peccatis illius pœnitentis statui propriis, denique percur­ rendo præce [ita Decalogi et Ecclesiæ; ip‘iimqup monere ut si aliquod peccatum ociissum in memoriam redeat, illud accu«I in prima confessione. Dico 5° Consui tudinarius qui post ob­ itum absolutionis beneficium, diligenter adhibuit remedia præscripta, et esi notakililer emendatus, licet aliquoties relapsus fuerit, debet Iterum absolvi. Idem a for­ tiori dicendum de recidivis. 405 Ratioest, quia confessarius jam non ex foliis,sed ex fructibus potestformare judi­ cium prudens de legitima ejus dispositio­ ne,nimirum fuisse prius et nunc esse sin­ cerum dolorem et propositurft.Nec obstant aliquot relapsus; hi enim vel mutabilitati voluntatis, vel fragilitati, vel reliquiis antiquæconsuetudinisnondum penitus amotæ,sed tamen retractatæ etinvoluntariæ, magis adseribendi sunt quam malitiæ et defectui propositi. El cum hæc notabilis emendatiositefîectus gratiæ sacramentalis, spes est quod per sacramenti iterationem tandem integra et perfecta conversio obti­ nebitur :ethæcest communisconfessariorum doctorum et timoratorum praxis. Dixi, qui remedia præscripta adhibuit, et est notabilVer emendatus. Si ergo prae­ scripta remedia adhibuerit,sed non >ilno­ tabiliter emendatus, præscribsrem pro se­ cunda vice remedia urgenliora , el iterum absolverem ; defectus enim veri propositi magis cx neglectu remediorum quam ex multiplici relapsu dignoscitur ; quia facilius esi adhibere remedia quam abstinere a pec­ cato propter vehementem in illud propen­ sionem ex consuetudine. Nec obstat quod remedia sint etiam contraria consuetudini, non enim tam directe illi contrahantur quam abstinentia a peccato : sic, v. g je­ junare, non tam directe contrahatur con­ suetudini luxuriandi quam abstinere ab ac­ tibus hixuriæ. At vero si tertio accedat, adhibitis quidem remediis, sed non emen­ datus notabiliter, differrem ad tempus ab­ solutionem, si non ut judex, saltem ut me­ dicus, scilicet, ut gravitatem peccati magis apprehendat, el relapsus magis pertimes­ cat; aliquando enim contingit ut qui jier plures absolutiones non fuerunt emendati, absolutionis denegatione territi corri­ gantur. Solvuntur objteltones, Obj. 1° contra primam conclusionem. Mattii. 18, Petro interroganti an fratri in se peccanti deberet condonare septies. res­ pondit Christus : jVon dico tibi usque sep­ ties,sed usque sepluagesies septies, id est, sine termino:hoc autem dictum S.Th.Sp. q. 84, art. 10, in arg. s. e. applicat abso­ lutioni sacra men tali, et in corpore articuli dicit quod - Misericordia Dei superet om« nem numerum et magnitudinem pecca« torum, et ideo peccantibus per pcenilen- 406 DISSERT, VI. ART. λ. etiam veniam præbeatabsque ullo termino.» ganda est absolutio : undeS. Th. 5 p q.SI Ergo. art. 10, ad 4, dicit: « Quod aliqui»post'd B. hm c Matthæi in sensu litterali » (id est, post pœnitenliam) peccat vel acti/, non posse applicari sacramento pœnitentiæ, » vel proposito, non excludit quin prima alioquin sequeretur quod sicut fratri aclua- » poenitentia vera fuerit, nunquan. enim hter nobi« offenso et inimico debeamus » veritas prioris actus excluditur per ?■· saltem animo condonare, ita peccatori ac- » tum contrarium subsequentem : sicut tualiter a Deo averso et in ejus odio perse­ » enim vere cucurrit qui postea sedet, iu veranti debeamus beneficium absolutionis » vere pœnituit qui postea peccat.» impendere. In tantum ergo S. Th. hunc B. D. ant. Frequens relapsus potestonn textum in sensu accommodatio applicat ex mutabilitate voluntatis humanx tantum. absolutioni sacramentali, in quantum,sicut N. ex mutabilitate volunlatishumanæetu debemus sxpe offensam fratri remittere, defectu veri propositi, C. Ex quo autem de sic etiam debemus sæpe absolvere pœni- facto oriatur in præsentibus circumstantiis’ tentem, utique vere pœnitentem; ex quo Nemo sensatus non judicabit, moraliter t( probat S. Doctor sacramentum pœnitentiæ practice loquendo, probabilius oriri ©de­ esse iterabile, quod unum quærit et resolvit fectu propositi, maxime si attendat ad ju­ in hoc articulo. dicium ferri solitum de rebus humanism Inst. Christus Luc. 17, discipulos allo- similibus circumstantiis. Saltem negari non quens dicit · Si septies in te peccaverit, potest quin ad minus sit dubium de prin­ et septies in die conversus fuerit ad te, cipio tot relapsuum et negligent!® reme­ dicens: Pœnilel me, dimitte illi. Atqui diorum, ideoqne non possit haberi judicium Christus non vult nos esse magis miseri­ prudens de legitima dispositione perniten­ cordes quam Deus ipse sit; dicit enim Luc. 6 tis, in quo casu nequit conferri absolutio, Estote misericordes sicut el Pater vester nisi urgente necessitate. est misericors. Ergo. Ad D. Thomam. Ejus verba non sunt B. 1° ex hoc argumento probari septies ad rem; vult enim ibi S. Doctor quod se­ in die lapsum in peccatum mortale, esse quens peccatum non excludat pœnilen’ùn septies in diesacramentaliterabsolvendum, praecedentem, supposito quod vera fuerit, quo nihil est absurdius: cum ergo nimis quia, inquit, Feritas prioris actus non probet, nihil probat. excluditur per actum contrarium subitB. 2°. D. min. Christus non vult nos quentem : unde sicut vere cucurrit qui esse magis misericordes (piam Deus ipse postea sedet, ita vere pœnituit, si revera sit, cæleris paribus, C. cæteris imparibus, pœnituerit, qui postea peccat : quod enim N. Disparitas est autem quod, remittendo factum est, infactum fieri nequit; idonin·· fratribus injuriam toties iteratam, nihil periclitamur : absolvendo autem consue­ fatentur .· at non negat S. Doctor frequentere lapsus sequentes esse indicia prionm tudinarium seu recidivum de quo estquæs tio, periculum sit sacrilegii erga sacra­ pœnitenliam non fuisse veram, et hoc n«mentum etimpœnitentiæ erga peccatorem, asserimus, si non metaphysice, saltemiiwquem in peccatis foveret hæc immoderata raliter et practice loquendo. Neque ulhb indulgentia. Insuper non dixit Christus est qui in humanis ita non judicaret, aut injuriam fratri esse remittendam, scilicet saltem non dubitaret an ille vere promitti externe, quoties dicit Pœnilel me, nec ad qui,stantibus iisdem circumstantiis, plui ■ hot tenemur, sed quoties conversus dicit defuit promissioni de eadem re, neclcuPœnitet me . in eo autem de quo disputa­ simum conatum adhibuit ut impleret, quant mus, ad minus valde suspecta est con­ vis implere posset .· nullus, inquam, qu credat aliquem vere pœnitere de injuria il­ versio. Obj. 2° contra eamdem. Frequens re­ lata , si statim post condonationem, nulli lapsus tam in consuetudinariis quam in re-1 ilia causa movente, illam iteraret et ita plu­ eidi vis pos. plures confessiones, potest oriri ries. Quapropter quamvis injurianti, inte­ ex mutabilitate voluntatis humanæ : ergo rius et cx animo condonare teneatur offen­ m>n est ratio cur adseribatur defectui veri sam , non tamen tenetur illam remittere propositi, consequenter non ideo dene­ externa in gratiam receptione , imo nec ΛΛ- DE OBLIGATIONE ET OFFICIO CONFESSARII- «ullum, ne facilitas veniæ sit incentivum mala'voluntatis. inst. 1° Ridiculus esset qui cx repetita ru diuturniori «essione inferret sedentem concucurrisse .· ergo similiter juxta I). Th. ridiculus est qui ex sequentibus relapsibus mfertnon fuisse veram pœnitenliam. R. 1° S. Thomam non in eo paritatem facere quod, sicut sessio non indicat cursum non processisse, sic frequens relapsus non indicat non fuisse veram pœnitenliam ; sed m hoc, ut dixi, quod, sicut sessio sequens non destruit cursum præcedenlem , si re­ vera fuerit, ita peccatum sequens non de•truit pœnitenliam præcedenlem, si revera Inerit; quia Feritas prioris actus non exdudilur per actum contrarium subseyitnlem.2f>JV. conseq. Disparitasest quod, qui vere currit non debeat proponere non «edere postea, sed qui vere pœnilet, debet proponere non peccare postea : unde licet cx frequenti sessione non inferatur quod non cucurrerit, bene tamen ex frequenti relapsu infertur quod non pœnituerit. Inst. 2°. Juxta S. Thomam Supp. q. S, j. 5, ad 2, in foro confessionis creditur homini pro se et contra se : ergo consuetu­ dinario dicenti in confessione Pœnilel me, fides est adhibenda. Respondentplures hocdiclumS. Thomæ intelligendum esse de factis quæ pertinent ad confessionem sacramentalem, ut quod pœnitens hoc vel illud peccatum commise­ rit, quod fuerit vel non confessus; non au(em de dispositionibus quarum confessarius est judex. Quia tamen S. Doctor Opusc. 22, c. 5 sub fidem, videtur illud etiam intelligerede dispositionibus pœnitenlis, D.ant. In foro confessionis creditur homini pro se ttcontra se, si nihil obstet, C. si quid obHet.TV. Obstat autem hic gravis pœnitenlis oegligenlia in adhibendis remediis contra relapsum et inolitam consuetudinem. Inst. 5°. Juxta eumdem S. Doctorem, dubia de proximo non sunt interpretanda m pejorem partem, Ergo. R. 1° hic esse plusquam dubium, ut dic­ tum est. 2° Dato esse dubium, equidem non est inierpre..nidum in pejorem pariem, definiendo hunc esse malum , bene tamen supponendo aut timendo ne sit malus dum agitur de malo vitando aut bono promo rende, ut in præsenti casu. Obj. B' contra eamdem. Per absolutionis 407 dilationem periclitatur salus pœnitettic si forte interim moriatur. Ergo. B. hoc periculum esse remotum, cum ubique adsint confessarii in casu infirmi­ tatis, ideoqne cedere debet periculo proxi­ mo sacrilegae absolutionis. quæ magis vi­ tanda est quam mors sine absolutione · sed et mirum est peccatorem timere periculum ælernæ damnationis dom salutarem agit pœnitenliam, et ad paucos dies illi differ­ tur absolutio, el non timuisse dum adderet peccata peccatis, et in eis per menses et annos perseveraret. Obj. 4°contra secundam conclusionem. Juxta communem Providenti® cursum , conversio peccatoris consuetudinarii est difficilis, requirit multos conatus, fitque pedetcnlim ct successive : ergo non debet absolvi nisi postquam suam conversionem mullis virtutum actibus probaverit. Ant. palet tum experientia, tum exemplo I.azari qualriduani , qui juxta S. Augustinum tract. 49 in Joan, fuit figura peccatoris consuetudinarii, quem ut resuscitaret Chris­ tus, magna voce clamavit, infremuit et lacrymatus est : hinc addit S. Augustinus : Quam difficile surgit quem moles mala consuetudinis premit! Ergo. B. Ex dictis in probatione conclusio­ nis,!). ant. Juxta communem Procidentia; cursum , conversio peccatoris consuetudi­ narii perfecta, quæ pertingat usque ad in­ tegram eradicationem inolilæ consuetudinis, est difficilis, Iit successive, etc. C. Ilæc autem conversio non requiritur ad absolu­ tionem, siquidem, u‘. dictum est ex Tridentino, obtineatur per satisfactiones medici­ nales impositas a confessario, ideoqne sup­ ponit absolutionem ; et de hac conversione intelligitur exemplum Lazari et textus S. Augustini. Conversio cordis quæ sila es* in dolore de peccatis ct in proposito non peccandi est difficilis , fit successive, etc. Λ. Juvante scilicet Dei gratia quam nemini denega: : constat ex probatione conclu­ sionis. Hæc autem sufficit ad absolutionem, el sic esse conversum prudenter judicamus consuetudinarium qui, nunquam monitus de remediis adhibendis, ad illa paratum se exhibet, et de præteritis se dolere profi­ tetur ; non enim sic se gerunt qui non sunt conversi, >cd, ut advertit ipse S. Aug. ci­ tatus in Joan, dicunt Aon possumus tolli a consuetudine nostra. Μη DISSERT. VI. ART. X. Inst. Ipse S. Aug. non nisi difficile el post longum tempus fuit conversus, ut ipse narrat lib. 8 Confess, c. s. Ergo. 7?. 1° Dato ant. N. conseq. Ex unius enim exemplo non debet concludi de om­ nibus ; cum enim conversio sit opus gratiæ et liberi arbitrii, quidam citius, quidam tardius convertuntur; quidam fortius,qui­ dam imbecillius in suam conversionem ni­ tuntur. 2° Loquitur S. Aug. loco citato de conversione sua plena et perfecta, scilicet de completa victoria concupiscentiarum et malorum habituum , non de conversione cordis sufficiente ad absolutionem seu ad baptismum, quam nullus dubitat praeces­ sisse in S. Augustino diu antequam susci perel baptismum , et quem si citius susce­ pisset, facilius el citius malos habitus plene vicisset : unde ipsemet lib. 1 Confess, cap. 11, improbat quod diutius distulerit baptismum. Hac distinctione conversionis perfect® et imperfect®, solves plura quæ tum ex eodem Augustino cum ex aliis Pa­ tribus opponi possunt. Obj. 3° contra eamdem. Secundum an­ tiquos canones, opera salisfacloria praemitti debent absolutioni. Ergo. B. ex hoc argumento , quod magno ap­ paratu proferunt rigidioris moralis defen­ sores, nihil expungi posse in illorum favo­ rem. 1° Absolutio de qua in canonibus an­ tiquis, probabilius non erat sacramentalis, sed cæremonialis ad reconciliationem cum Ecclesia , et ad susceptionem eucharistix, ut probabo infra dum de satisfactione. *2.° Esto in his canonibus agi de absolutione sacramentali, nihil favet adversariis. Nam 1° pœnitentia illi prævia non imponebatur nisi jam vere pœnitenlibus : ergo non in eorum pœnitentiæ experimentum, ut vo­ lunt adversarii. 2° Non imponebatur solis consuetudinariis aut recidivis, sed etiam primo lapsis. 5° Imo mulli per plures an­ nos stadium pœnitentiæ decurrebant, qui­ dam usque ad finem vitæ; id autem non requirunt austeriores theologi. Denique , quod praecipuum est, res est disciplinx quam mutavit Ecclesia, ut constat tum ex ejus hodierna praxi quam improbare nefas est, tum ir sequentibus propositionibus damnatis. Prima : « Ordinem praemittendi « satisfactionem absolutioni induxit non ■ politia aut institutio Ecclesiæ , sed ipsa «Christi lev et nræscript’o. natura rei id » ipsum quodammodo dictante : » estiein* 1er damnatas ab Alexandro VIII anno IfiW. Secunda : « Per illam praxim mox ab-ol» vendi ordo pœnitentiæ est /iivcmis·» Est 17. Tertia : « Consuetudo modem » quoad administrationem sacramenti pœ» nitenti®, etiamsi eam plurium hominum » sustentet auctoritas et multi temporii «diuturnitas confirmet, nihilominus ab » Ecclesia non habetur pro usu, sed pro » abusu : >» Est 18. Obj. G° contra eamdem. Consuetudina­ rius de (pio agitur, est in occasione proxi­ ma ; consuetudo enim est illi occasio proxi­ ma. Ergo. II. D. ant. Est in occasione proxima vo­ luntaria, N. involuntaria, C. Hanc enim retractavit per sincerum dolorem et pro­ positum adhibendi remedia contra illam : non denegatur autem absolutio existenliin occasione proxima involuntaria, ut dictum est » Petes 2° quæ remedia sint præscribenda consuetudinariis et frequenter recidivis? 1 nt DISSERT. VI. ART. X Tî.generalileres.GC præscribenda remedia contraria malis habitibus; quia contraria contrariis curantur : sic luxurioso præscribendum es’jejunium et alia* corporis mace­ rationes; ebrioso, abstinentia per aliquod tempus a vino vel cerevisia, præsertim quo­ ties inebriabitur ; blasphemo vel perjuro, quotiesblasphemavitautpejcrabit,quædam eleemosyna, vel oratio, vel quid simile ; et sic de cætens. Omnibus vero præscribenda est meditatio quatuor novissimorum,passio­ nis Christi, frequensoratio, invocatio sanc­ torum , præsertim B. Virginia, angeli cus­ todis, frequentatio sacramentorum, etc. Petes 5° utrum consuetudinarius tenea­ tur confessario interroganti fateri suam consuetudinem? /?. affirmative. Patet ex bac propo-iiione damnata ab Innocent. IX : JVon tenemur confessario interroganti fateri peccati alicujus consuetudinem ; Est 58. /latio ; quia id est necessarium ut con­ fessarius cognoscat statum pœnitentis et varia peccata quæ ex consuetudine tanquam ex causa voluntaria procedunt, ct sunt ex hoc capite impulabilia, atque ul possit con­ grua remedia praescribere. Advertat autem confessarius quod, dum poenitentem inabsolutum dimittit, non dure sed benigne cum eo debeat agere, ipsique suadere se ægre ct nonnisi ex necessitate atque in bonum ipsius, absolutionem dif­ ferre, concessurus libenter alias, cum emen­ datus redierit, ut sic ipsi non liat sacra­ mentum odiosum, sed facilior et graiior reditus. S VII. — Quomodo confessarius debeat se gerere cum moribundo inopinate oppresso et sensibus externis destituto ? Duplex hic occurrit quæstio resolvenda : prima, an iste moribundus sit absolven­ dus ; secunda, quomodo, an absolute vel condilionatc sit absolvendus. sectio i. Utrum moribundus inopinate oppressus et sensibus externis destitutus debeat absolvi ? Dieu i·. Absolvendus est moribundus qui priusquam destitueretur sensibus petiit confessarium, aut aliquod aliud signum |MJMiitenti« dedit coram adstante vel ad- stantibus, qui per se vel per alios letrrmt confessario advenienti. Est communis ct certa in variis concilm et locis juris definita. Can. 12 concilii Arausicani 1, dicitur: « Subito ûbinutescem « baptizari aut pœnitentiam agere poltst, n si voluntatis præleritæ testimonium alio» rnm verbis habeat, aut pra’semis in sin » nutu. » Idem concil. Cartilagineuse IV, can. 7. Idem Toletanum XI, can. 12. Idem cap. Qui recedunt 26, q. 6, cap. /.< pu ibid. cap. Multiplex de l’œnit. disl. 1. ci rituale Romanum Pauli V, de moribmiilii sensibus privato dicit : « Si confitendi '< ■ siderium sive per sc, sive per alios o I : » deril, absolvendus est. · Ratio est ; quia politio confessioni· ■< alia signa pœnitcntiæ, sunt quædam c . fessio generalis at implicita seu virtual dum alia haberi non potest, et adslauii*· sunt interpretes per quos moribundus con­ fitetur sacerdoti præsenli. De decreto Cle­ mentis VIII quod posset opponi, dicam inir.i dum de confessione per litteras. Dico 2°. Moribundus qui professus est religionem Christianam, etsi nullum qwciale signum doloris dederit antequam pri­ varetur sensibus, est absolvendus. Huic conclusioni contradicunt pluresct graves theologi : videtur tamen nunc com­ munior. Prob. auctoritate. Γ S. Aug. lib. 1 de Adulterinis conjugiis cap. 26, de catechu­ menis qui subito oppressi baptismum pclen’ non possunt, nec ad interrogata respon­ dere , dicit : « Prosit eis quod eorum in fide » Christiana jam nota voluntas, ut eo motio » baptizentur quomodo baptizantur in» fautes , (piorum nulla adhuc volimia» patuit. » Et postquam dixit non c>'C condemnandos cos (pii non audent talebaptizare, addit : « Sed non solum iucre» dibile est, ncc m fine vitæ hujus baptizat: » catechumenum velle ; verum etiamsi vo» luntas eiu>' *ncerta est, multo salin· H » nolendi dare quam volenti negare, ubi » velit an nolit sic non apparet, ul tamen » credibilius sit eum, si posset, velle se po» tins fuisse dicturum ea sacramenta per” cipere, sine quibus »am credidit se non » oportere dc corpore exire. » Et cap. 28 : « Ego non solum alios catechumenos, ve» rum etiam ipsos qui viventium conjugiii » copulati retinent adulterina conjugia, /· Ι)<· OBLIGATIONE ET OFFICIO CORFESSAR1I. «cum salvos corpore non admittamus ad ( • baptismum, tamen si desperati jacuerint, I Hiecprose respondere potuerint, bapti» zandos puto. Ut etiam hoc peccatum cuin i caleris regeneratione abluatur. Quis enim | • novit utrum fortassis adulterinæ carnis • illecebra usque ad baptismum statuerant j • detineri? » Et tandem concludit : « Quæ • autem baptismatis, eadem reconciliatio• nis est causa, si forte pœnitentiam finieu• dæ vite periculum præoccupaveril ; nec • ipsos enim ex hac vita sine arrha suæ pa• ci< exire velle debet mater Ecclesia. » Xihil videtur expressius pro conclusione nostra. Attamen Respondent quidam S. Augustinum loqui de iis qui aliquo speciali signo petie­ runt baptismum vel absolutionem. Verum huic responsioni aperte contra­ dicit textus S. Augustini, quippe qui loqui­ tur dc eo qui, subito oppressus, non post petere baptismum, nec ad interrogata respondere, quem dicit esse baptizandum *;cut baptizantur infantes, sine ullo pro· piia- voluntatis judicio : de eo,jnquam, • ajiis voluntas incerta est, de quo non ap­ paret an velit aut nolit, et cui satius est dare nolenti quam volenti negare. Respondent alii S. Augustinum loqui de catechumenis et pœnitentibus publicis, qui, licet aliquo speciali signo tunc non indic iverint actuale suum desiderium sus npiendi sacramentum baptismi vel perni­ tenti®, processerant tamen hujus desiderii signa per adseriptionem cateclmmenatui et statui pœnitentium, in coque perseve­ rantiam. Sed contra. 1° S. Aug. non facit vim in statu catechumenatus seu pœnitcntiæ. sed in hoc quod, cum incertum sit an catechu­ menus vel pœnitens velit aut nolit, satius est nolenti dare quam volenti denegare. 2° Quod est in catechumeno et pœnitente professio catechumenatus et pœnitcntiæ, hoc est in fideli professio religionis ebri*· liaite · unde, sicut vi suscepti status catcclmmenaius seu pœnilentiæ, pruni prael­ inuntur vdle suscipere sae.aimntuin pœnilcnliæ-cu baptismi ·':. .litunusvi suscepti natus religionis Christiana·, præsumilur velle mori cum absolutione more Christia­ norum. Inferes. Ergo, juxta S. Augustinum ; bsolvi poterunt igW- -I LI I· À’ I nd DISSERT. VI fleet et conferat gratiam remissivam pecca­ torum , quam significat et confert, non ob stante conditione si sis dispositus. Confirmatur. Dum judex forensis dicit : Adjudico domum Petro, si jus ad illam habeat, nullus cognoscit an subsistat con­ ditio, non judex, non litigantes; sicque sententia est inefficax et nulla, rcsque m <»o statu remanet in quo erat antea : at dum confessarius dicit: Absolvo te si sis dis­ positus, licet necipse nec pœnitens cognoscatan subsistat conditio, novit tamen prin­ cipalis absolvens, nempe Christus, qui per ministerium sacerdotis confert principali­ ter gratiam remissivam peccatorum, si con­ ditio quam novit subsistat : unde, ut esset aliqua paritas inter judicem forensem etsacramentalem, deberet supponi judicem fo­ rensem esse sic institutum a rege, ut rex ratum haberet quidquid judex judicaret, si veritate nitatur, est enim casus judicis sacramcntalis. In hac autem hypolhesi ju dex nesciens pro qua parte stet jus, certus autem id a rege sciri, non invalide dicit : Adjudico domum Petro, si jus ad illam h abeat, et rex declaret Petro jus competere : non ergo ideo sententia forensis est inva­ lida præcise quia est conditionata, sed quia veritas sub conditione expressa est incerta et ignota judici et partibus ad quas dirigi­ tur ; quod non currit in sententia sacramentaH conditionata, quæ non dirigitur ad no­ titiam pœnilentis, cl cujus conditio est nota principali absolventi. Hæcelalia proferunt, qui disputant contra Lovanienses. ΛΙ dices. Numquid confessarius debet ju­ dicare de dispositione pœnilentis? Jl. Equidem debet judicare de disposi­ tione pœnilentis, non solum quoad contri­ tionem et propositum , sed etiam quoad ilura alia, ut quod vivat, quod sil baptizatus, etc., si hæc sint dubia el incerta; debet, inquam de istis omnibus judicare, ul licite absolvat, sed non invalide absolvat, Quam­ vis enim de dispositionibus non judicet, imo judicet non esse dispositiones, si la­ nicii absolvat, vere erit pœnitens absolutus si sil dispositus.Quandoergode dispositio­ nibus non potest judicare, quia omnino sunt incerta c’ ignotae, nec manifestari possunt, «ul id aon ’enetur : et tamen si secundum mentem m vris Ecclesiæ in necessitate de­ beat absolvere, apponit conditionem, ut ‘alvetrevereuliam debitam sacramento. Plu­ ART. X ra non addo, quia convulso adversæ sen­ tentia» fundamento, nihil e»t quod reto­ natur. Dico 2®. Videtur licitum m casu m.cesq· tatis absolvere sub hac conditione mente retenta, si sis dispositus. Ratio est 1°, quia absolutio sub baccon­ ditione mentali nullibi vitietur improbata ab Ecclesia. 2° Dc ejus validitate non est dubium, cum, ul audio, controversia oria Lovanii, non sit de conditione mente re­ tenta, sed verbis ex pressa in forma. 3° Hanc esse licitam communiter docent theologi. Deinde ratio suadet esse adhibendam in casu necessitatis, quando dignosci nonpotest dispositio pœnilentis, ne scilicet sa­ cramentum exponatur pi rictilo nullilalis ct irrevercnliæ. Quantum vero ad expressionem hujus conditionis in verbis formæ, utrum sil li­ cita? Ilæret hic mihi calamus. Ex una parte, 1° non videtur quod ullus SS. Patrum, aut Ecclesia unquam in aliquo concilio aut ri­ tuali illam formam probaverit, scu etiam illius mentionem fecerit, licet sæpe mini­ mas sacramentorum cærcmonias assignet, ct quomodo sacramentum pœnileniiæ sil moribundis administrandum instruat; cum tamen conditionatam formam pro baptismo el cxlrcma-unclione iu cenis casibus ad­ mittat; eia concilio Tridenlino prohibetur, ne vel excogitetur, vel mutetur ritus aliquis a receptis Ecclesiæ ritibus in adminislralione sacramentorum. Ita illustrissimus Geneltus in sua Theologia morali, communiter dicta Gralianopolilaiia. 2° Quia ab aliquot annis acriter validitas formæ sic conditio­ nals impugnatur in academia Lovamensi, ex quo quidam inferunt reddi dubiam hanc formam : illicitum esi autem in sacramen­ tis conferendis uti forma dubia, relicta cer­ ta , ut constat ex propositione damnata ab Innocentio XI. Respondent alii ad primum, innumero.) theologos omnium nationum, Italos, Gal­ lo-, Germanos, Hispanos, Belgas,etc., hanc formam conditionatam docere ut licitam, el usurpari solitam ; non quidem de illa ex professo tractando, hac est, discutiendo rationes pro et contra, sed du«j arcasio .«e offert eam ut certam el indubitatam asse­ rendo, camque in quorumdam episco|«jrum decretis tradi : ex quo inferunt eimali Ecclesia saltem tacite probari. DE OBLIGATIORE ET OFFICIO CORFESSAR11 Ad concilium Tridentinum, neque «en- I idin, neque terminos illius in verbis citalis j referri, hicesi canon 13 concilii sess. 7 : ■ Si quis dixerit receptos ct approbatos Ec• clesiæ catholica1. ritus, in solemnisacra» menloruir adiranistratione adhiberi con• suetos, aut contemni, aut sine peccato a » ministris pro libitu omitti, aut in novos / alios per quemcumque ecclesiarum pas■ lorem mutari posse : anathema sit. » Dé­ clarai ergo concilium receptos ritus nor. posse in novos mulari per quemlibet sa­ cerdotem, id est, inferiorem, seu pzrochiim; non enim concilium prohibet epi­ scopis inducere novos ritus pro · uis respec­ tive dioecesibus, ut patet ex tot diversis ritualibus. At, inquiunt, ritus absolvendi sub conditione non est inductus perquemlibet pastorem,sed ex communi sensu theo­ logorum, el ex decretis quorumdam epi­ scoporum, Ecclesia tacite approbante. Ad­ dunt in sua sententia ritus receptos non contemni, nec omitti, nec iu novos mutari; quod enim in aliud mutatur, non manet idem; conditio autem addita in administratione pœnitentiæ, licet sit nova, cum ta­ men sit quid disparatum ad formam , eam iu se non mutat, sed remanet eadem ul ante, in his verbis, Absolvo te. llespondent ad secundum, aliquos theo­ logos unius tantum universitatis, et si ce­ lebris, non esse sufficientis ponderis, ut inducant dubium in theologia contra com­ munissimam el receptissimam aliorum theologorum omnium nationum senten­ tiam, maxime si eorum fundamentum sit jo'ide impugnatum. An ita sil, non ego judico, pro mea erga sa pie n Lissi mos et me­ ritissimos viros reverentia; viderim alii. Iloc unum moneo, quod, cum conditio mente reicula æquivaleat verbis expressæ, ri iu casu sufficiat, neque de validitate formæ sub hac conditione mentali sil con­ troversia, non est cur sine necessitate for­ nix verbis condilionatæ in praxi obstina­ tius insistamus. J V| II. — Quid debeat agere confessarius, quando errarem in confessione admisit ? Dico l°.Si ex errore coiifcssarii invali­ dum sit sacramentum, ut si formam non protulit, si absolvit sine intentione, aut jurisdictione, aut indispositum, etc., tene­ tur, secluso scandalo, monere pœnitentem li:> in confessione sequenti, si redierit. Si au­ tem non redierit, et urgeat necessitas, te­ netur monere extra confessionem, petita prius et obtenta illius licentia loquendi do auditis in confessione, idque cum grari suo incommodo, si error luit graviter cul­ pabilis; secus si leviter aut nullatenus fuit culpabilis. Quod si nec redeat pœnitens, neo extra confessionem vslit dare licen­ tiam, confessarius de errore , si culpabilis fuit, pcenilen iam agat, rem Deo commen­ det ct quiescat, quia functus est suo mu­ nere quantum debuit el potuit. Explicantur singula. Dixi 1°, secluso scandalo; quia si confessarius prxsentiai ex monitione, etiam in confessione, gravi­ ter commovendum pœnitentem, et inde fieri odiosum sacramentum, sive culjiabihler erraverit, taceat el relinquat pœniten­ tem in bona fide, nisi urgeat periculum mortis , el prævidealur pœnitens moritu­ rus in statu peccati ; tunc enim obtenta li­ centia, monendus est, tum propter extre­ mam necessitatem, tum quia in moribundo non est nalmn sequi scandalum ex moni­ tione. Dixi 2U, teneri monere etiam extra con fessionem, si necessitas urgeat, ul si pœniiens defectu absolutionis sit diu man-urus in statu peccati mortalis; aut, quod urgentius esi, si sit in t o statu moriturus ; idque cum gravi suo damno, si error fuit graviter culpabilis. Quia recta ratio postulatui (pii ex culpa gravi grave dam­ num alteri intulit, illud resarciat, etiamsi inde grave damnum patiatur. Unde in pri­ mo casu teneretur, v. g. conficere aliquot leucas, non tamen viginti aut triginta, quia id censetur gravius; ad id autem teneretur in secundo casu, quia est extrema neces­ sitas. Dixi B·, secus si leviter, aut nullatenus error fuit culpabilis, quia nemo tenetur cum gravi suo incommodo subvenire alte­ rius nocumento, quod sine sua culpa, aut sine gravi accidit. Si tamen urgeret dicta extrema necessitas, teneretur monere cum aliquo saltem suo incommoio. Ex his inferes quod, si absit utraque necessitas, pula, si moi aliter certum sit quod pœnitens iterum el bievi confitebi­ tur, et ideo a præcedentibus peccatis indi recte absolvetur, non teneatur confers irius ipsum monere, nisi m confessione, si re- Hi DIGRESSIO HISTORICA. draf; quia ex monitione extra confessionem poterat, et pœnitens ignoret se cenuin sequitur semper aliquod scandalum in pœ- innodatum, confessarius potest obtenta fa­ mtentc, el magna verecundia ac infamia cultate ipsum nescientem aut absentemab­ ouædaiu in confessario, ut recte advertit solvere; quia absolutio a censura non exi­ Nugno hic a. 4, dub. 5. Pœnitens autem git præsentiam absolvendi, sicut absolutio propter bonam fidem excusatur ab integri­ I sacramentalis a peccatis, ni-i forte facilita* tate materiali confessionis seculuræ, in qua essel restricte concessa a i absolvendum in speratur justificandus. confessione tantum; quo casu deberet ip­ Dico 2°. Si ex errore, sive culpabili sum monere , secluso scandalo, ul ante. sive inculpabili, confessarii pœnitens DIGRESSIO HISTORICA. exponatur periculo proximo peccandi, v. g. quia non fuit monitus de occasio­ I DE VETERI ECCLESIÆ DISCIPLINA ClnCA ABSO­ ne proxima deserenda, in qua ideo pu­ LUTIONEM DATAM VEL DENEGATAM C*ΙΙΊΆ tat posse remanere, quantumvis sil vali­ PECCATOIIUIUS , TAM SANIS QUAM INFIRME*. dum sacramentum, videtur eodem modo y/d 5 6 ari. prœced. loquendum ac in praecedenti conclusione De duobus peccatorum generibts eu propter easdem rationes; item propter idem ai omiserit injungere restitui.unem neces­ quæ-lio. 1° De sallis, alrocioruin criminum sariam, aul dixerit non esse faciendam. An reis, præserlim apostasiæ el mœchiæ.2’De autem si in hoc casi; monere non possit peccatoribus quibusvis in extremo vite l'œnitentem, teneatur loco ejus restituere? tantum pernitentibus : an utrisque dene­ liespondimus negative, ubi agitur de pu- gata fuenl aliijuando ab-olulio? sectio i. Λι omissione et si culpabili, dissert. 8 de .lure art. 15, ed reconciliari adhuc potes: » et enumeratis criminibus Thyatirenorum , Sardorum , Pergamenorum ct Laodiceno­ rum, subdit: « Et tamen omnes ad preni• lentiam commonet Spiritus,sub commi­ nationibus quidem : non comminaretur • autem non pœnitenti, si non ignosceret • pœnitenti. » 5° Zephcrinus papa , in solemni suo Decreto quod refert et vellicat Tertullianus factus Monlanista, lib. de Pudicitia c. 1, dicit .Ego et mœchiœ cl fornicationis itlicla, poenitentia functis dimitto. Lo­ quitur tantum de mœchis, quia de his so­ lis consultus fuerat occasione quorumdam episcoporum Africanorum qui mœchis, teste S. Cypriano , pœnitentiam denega­ bant, ut dicam infra. Hoc autem decreto non novam invehit disciplinam, sed anti­ quam confirmat. Idem pontifex recepit Na­ talium episcopum de crimine hæreseos pœ­ nitentem, referente Eusebio lib. 5, cap. 27. 4* S. Cyprianus, Epist. 52 ad Antonia­ num, ail : « Miror quosdam ( Novatianos) • sic obstinatos, ut dandam non putent • lapsis pœnitentiam , aut pœnitentibus • existiment veniam denegandam...... Ne• minem putamus a fructu satisfactionis et • spe pacis arcendum , cum sciamus juxta • S.Scripturarum divinarum fidem, auctore et hortatore ipso Deo et ad agendam pœ• nitendam peccatores redigi, bt veniam «atque indulgentiam pœnitentibus non •denegari. » Ibidem laudat Cornelium pa­ pam quod in communionem Ecclesiæ re­ ceperit Trophimum et magnam partem po­ puli qui a fide defecerant, et probat decre­ tum quo fuerat statutum libellaticos ad­ mittere, sacrificalis in exitu subvenire; quod postquam variis rationibus confirma­ nt, addit exemplum mœchorum : Nam el machis, inquit, a nobis panilentioe tem­ pus conceditur et pax datur. Sacrificati dicebantur qui idolis sacri­ ficaverant ; libellatici, qui libellis cbmtis magistralibus, oblinebant, sive numerata pecunia, sive favente alicujus patrocinio, Inieras attestantes ipsos idolis sacrificasse, quod tamen non fecerant. a· Canon 22 concilii Eliberitani, quod pracipue opponitur, sic habet : « Si quis • de Ecclesia catholica ad hæresim transiBlbt. TOME IX· » tum fecerit, rursusque recurrerit.placuit • huic pœnitentiam non denegandam, » eo quod cognoverit peccatum ouiii, eic.·. Observavimus autem supra , <■- · apud ca­ tholicos dogma constans, eis quibus con­ cedebatur poenitentia, non denegandam esse veniam, ne frustra esset poenitentia. Obj. 1° Tertulliano* lib. de Pudicit. c. 1, impugnans decretum Zepherini, significat antiquam esse Ecclesiædisciplinam, dene­ gare veniam mœchis sicut apostatis el idololatris, Zepherinum autem suo decreto eam immutasse pro mœchis. Et cap. 12, scribit Hinc est quod neque idololatris, neque sanguini, id est, homicidis, pax ab ecclesiis non redditur. Ergo· R. Tertulliano Montanistæ nullam esse fidem adhibendam in iis quæ hic contra Ecclesiam catholicam effutit ; tum quia in prioribus operibus contrarium docet, ut vidimus ; tum quia m eodem lib. de Pu­ dicitia, quem post suam defectionem scrip­ sit, sibi contradicit; agnoscit enim cap. 1, decretum Zepherini in Ecclesia servari; cap. 2, impugnat sententiam catholicorum, qui dicunt omnia delicta esse condonanda, quia Deus bonus est et non tanti ducit mortem peccatoris quam pœnitentiam. Et cap. 5, refellere conatur hanc alteram eorumdem rationem ; Nihil agendum est frustra : porro frustra agetur poeniten­ tia si caret venia : omnis autem poeni­ tentia agenda est : ergo omnis veniam consequatur, ne frustra agatur : quibus evidenter patet ipsum agnovisse in Eccle­ sia nulli crimini veniam denegari. Insuper quod dicite. 12, pacem ab ecclesiis non reddi, non loquitur de ecclesiis catholico­ rum, sed Montanistarum. Obj. 2e S. Cyprianus Epist. 14 et 52 ad Antonianum, scribit lapsis pœnitentibus qui habebant libellos martyrum , si sint in mortis periculo, cum pace a martyribus sibi promissa, ad Dominum remittantur; cæteri vero qui non habebant libellos a martyribus, exspectent ante de Domini protectione, Ecclesiæ ipsius publicam pacem. Ergo iis pœnilenlibus qui carebant libellis martyrum, etiam in infirmate venia denegabatur. R. D. consequens. Ergo pœnitentibus qui carebant libellis martyrum etiam iu infirmitate denegabatur venia, sumpta pro adnnssione ad eucharistiam et perfecta re- 57 DE \ ET ERI HCLESI.T. DiSGi LINA , ek. DIGRESSIO HISTORICA conciliatione cum Ecclesia, C. sumpta pro absolutione sacramentali , N. Discrimen igitur quod ponit S. Cyprianus inter eos qui libellis martyrum erant muniti et alios, est, quod primis in gratiam martyrum ali­ quid de severitate pœnitentiæ remittebatur, et si in periculo mortis versarentur, con­ cedebatur perfecta reconciliatio cum Ec­ clesia et participabo eucharistiæ, quæ de­ negabantur aliis. Quod autem scribit S. Cyprianus laudata Epistola 52, quosdam episcopos denegare pacem moechis ; hæc fuit singularis aliquo­ rum disciplina quam ipse non approbat, nec approbavit Ecclesia. Et cum ibid, dixit sub finem, desertores occisos pro fide non esse admittendos ad pacem Ecclesiæ, lo quitur de iis qui occubuerant ah Ecclesiæ unitate præcisi in schismate Felicissimi. Obj. 3°. Concilium Eliberitanum in His­ pania circa annum 505, pluribus canonibus statuit absolute denegandam esse, etiam in fine, communionem apostatis, homici­ dis, moechis, relapsis, fœminis quæ, relic­ tis viris, aliis nubunt, lenocinium exercen­ tibus, virginibus sacris in fornicationem lapsis, sacerdotibus mœchis, etc., etiamsi ante infirmitatem petiissent. Ergo. 7?. hoc concilium per communionem non intelligere absolutionem sacramentalem, sed perfectam cum Ecclesia reconci­ liationem et eucharistiæ participationem. Patet 1° ex can. 22, ubi, ut diximus, de­ cernit non esse denegandam poenitentiam h.ereticis redeuntibus; iis autem quibus concedebatur actio pœnitentiæ, non dene­ gabatur absolutio, ut etiam diximus. Ne­ que refert quod loquatur tantum de hæreticis, quasi innuens aliis pœnitenliam de­ negari. Ideo enim de hærcticis tantum lo­ quitur, quia quidam episcopi illos a pœni­ tentia rejiciebant. 2° Patet responsio cx cap. 47, in quo de adultero relapso dicit : Placuit ulterius illum non edere de com­ munione pacis, alias, panis El can. 52, diaconis confert facultatem conferendi lap­ sis communionem, quod non potest intelligi de Asolülione sacramentali. Lege in­ super can. 5 cl 57. Adde quod ita intel­ lexerit Innocent. I, Epist. 3, cap. 2. Cæ terti m «i quis obstinate contendat concilium per communionem intellexisse absolutionem sacramentalem : responden­ dum est cum Melchiore Cano, de locis Theol. lib. 5, cap. 4; Bellarmino lib. M. Imaginibus cap. 9; Latomo de Cueta Imag. Bannesio 22, q. 1, singularemfui«* hujus provinciæ disciplinam, quam nun­ quam probavit Ecclesia. sectio n. Utrum peccatoribus quibusvis, sero el in exitu, tantum pœnitentibus, abiolationemsacramentalem aliquandodtnegaverit Ecclesia? Dico. Probabile esi peccatoribus sero tl in exitu tantum pœnitentibus, nunquam ab Ecclesia denegatam fuisse absolutionem u I cramentalcm. Videtur communior contra Morinuœ, Natalem Alexandrum et paucos alios. Prob. 4° ex concilio generali Nicænol, can. 15, ubi sic statuitur : « De his qui ad u exitum veniunt. etiam nunc lex antiqui » regularisque servabitur, ita ut si qim « egreditur e corpore, ultimo el maxink » necessario viatico minime privetur...geii neraliter autem omni cuilibet in exitu po» sito, el poscenti sibi communionis gn» liam tribui, episcopus probabiliter ;ru <> postquam probaverit), dare debebit.* Neque dicas hunc canonem intelligeodum esse de iis qui pœnilentiæstadiunidecurrebant, eo quod de iis duo priores ca­ nones loquantur. Esto enim prima pan canonis de iis tantum esset intelligent, secunda pars tamen est generalis et com­ prehendit quoscumque peccatores sive it sanitate, sive infirmitate tantum pcenikn te>,«/ patet exterminés. Idem statuit con­ cilium Cartilagineuse IV, can. 76,77 el 75. 2· S. Cudestinus papa Epist. 2 art epi­ scopos provinciæ Viennensis el Narbonen­ sis cap. 2. ait : « Agnovimus poenitentiae » morientibus denegari, nec illorum K» deriis annuiique obitus sui tempore lux » animæ suæ cupiunt remedio subvened u Horremus, fateor, tantæ impietatis ali» quem reperiri, ut de Dei pietate ileqe» rei : quasi non possit ad se quovis lera» pore concurrenti succurrere, et pericli■» lantern sub onere peccatorum hominem, » pondere quo se expediri desiderat, libe» rare. Quid hoc, rigo, aliud est quam mo» rienti mortem a.idere, ejusque animam » sua crudelitate, ne absoluta esse povit, » occidere? « Additque exemplum latroni» et plura alia Refertur cap //enoutmtp. 410 q.6; impietatem autem et crudelitatem » negata merito communio est, concessa nunquam probavit aul fecit ecclesia· Idem i » pœnitentia, ne totum penitus negaretur, S. Lea, Epistola laudata ad Theodorum ' » et duriorem remissionem fecit temporis » ratio. Sed postquam Dominus noster paForojulieiisem. 5’ In jure causa 26, q. 6, cap. Si pres­ » cem Ecclesiis suis reddidit, jam terrore byter ex Julio I, <|in obiit anno 551, sic » depulso, communionem dari abeuntibus decernitur · « Si presbyter poenitentiam « placuit, et propter Domini mi-cricordiam • morientibus denegaverit, reus erit ani• quasi viaticum profecturis, ct nt. Aova• marum, quia Dominus dicit : Quacum• liani hxretici negantis veniam, asfærita. que die conversus fuerit peccator, cita ·· tem et duritiam sequi videamur. Tribui, rivet el non morietur. Vera enim con- ·· tur ergo cum pœn itentia extrema commn. (essio in ultimo tempore esse potest, quia - nio, ut homines hujusmodi, vel in supre• Dominus non solum temporis, sed etiam ·· mis suis pœnitentes, miserante Salvatore • cordis inspector est, sicut latro unius " nostro, a perpetuo exitio vindicentur. » • moiiicnti pœnitentia meruit esse in naraII. utrumque per communionem intel­ » lisoin hora ultima confessionis. » ligere vel participationem eucharistiæ , vel 4· Hem aperte delinit concilium Trident. perfectam reconciliationem cum Ecilesia, <■". 44, cap. 7, his verbis : « Pie admo­ quoad scilicet societatem fidelium et cum dum, ne hac ipsa occasione (reservatio- eis participationem in orationibus, oblatio­ ■ nis casuum) aliquis pereat, in eadem Ec­ nibus, etc. Constat enim veteres has voe<-> clesia Dei custoditum semper fuit, ut communio, communicatio, pax, recon­ nulla sit reservatio in articulo mortis, at- ciliatio , usurpasse promiscue ad signifi­ • que ideo omnes sacerdotes quoslibet pœ- candam vel absolutionem sacramentali m • nitentes a quibuslibet peccatis et censu- vel eucharistiæ participationum, vel recon­ » ris absolvere possint. » ciliationem cum Ecclesia; ut autem sciatur Verum his duo opponuntur, quæ, ne quo sensu usurpentur, attendendum c>t ad quid dissimulemus, difficultate non carent : subjectam materiam et circumstantias. Hoc primum ex S. Cypriano qui laudata Epist. diverso sensu S. Cyprianum has voces usur­ 52 ad Antonianum dicit : «< Idcirco, frater passe constat ex Epist. 12, ubi facultatem • charissime, pœnitenliam non agentes, dandi pacem et reconciliationem conce­ • nec dolorem delictorum suorum toto dit diaconis , intelligens dubio procul per • corde et manifesta lamentationis suæ pro- has voces, non absolutionem sacramenta­ • fissione testantes, prohibendos omnino lem, sed vel communionem eucharist icam, • consuimus a spe communicationis et pa- vel reconciliationem cum Ecclesia. Simili­ • cis, si in infirmitate atque periculo cœ- ter Innocentium eodem sensu loco citato • perint deprecari; quia rogare illos non accepisse ™ communionem, liquet; quia • delicti pœnitentia, sed mortis urgentis dicit iis de quibus agitur concedi poeniten­ • admonitio compellit, nec dignus est in tiam; per pœnitenliam autem intelligit ab­ > morte accipere solatium, qui se non co­ solutionem sacramentalem. et non. ut qui­ gitavit esse moriturum. >» Idem decernit dam volunt, actionem pœnitentiæ, cujus quippe erant incapaces morientes. Sed, esto concilium Arelatense anno 514, can. 22. Secundum ex Innocentio I (obiit 417), intelligeret actionem pœnitentiæ, perinde qni ab Exupcrio consultus quid agendum est ; frustra enim concessa fuisset pœniten­ esset cum peccatoribus qui in extremo vi­ tia quæ esset sine venia, ut notavimus su­ te tantum petunt pœnitenliam et commu­ pra ex communi sensu tunc catholicorum. nionem. Epistola ad euindem data respon­ Cum ergo negat illis dari communionem, det ; « De his observatio prior (Jurior, pOs- intelligit non de absolutione sacramentali, • terior interveniente misericordia inclina- sed vel de communione eucharistica, vel • lior esi. Nam consuetudo prior tenuit ut de reconciliatione cum Ecclesia. Inst. 1°. Juxta veterem disciplinam state • concederetur pœnitentia, sed communio • negaretur. Nam cum illis temporibus cre- S. Cypriani, non dabatur absolutio sacra» br,e persecutiones essent, ne communio- mentali- ni-ι post peractam pœnitenliam, » nis concessa facilitas homines de recon- ei statim datam absolutionem sequebatur diatione securos non revocaret a lapsu , communio eucharistica el reconciliatio cum *90 DIGRESSIO HISTORICA, etc. Ecclesia, Ergo iis quibus denegabatur com­ lutio sacramentalis ; quamvis tunc er · munio eucharistica et reconciliatio cum veriori disciplina, et ad alioruin terrorem, Ecclesia, non concedebatur absolutio sa· ut jam dixi, iis denegaretur communio eu· cramcntalis. charistica et canonica, quæ fuisset ip-n fi. 1°. IV. maj. cujus contrarium pro­ majus solatium. babimus in digressione historica post dis­ Insl. 5°. Innocentius communiones sert. de satisfactione. 2° Dato majorem quam dicit secundum priorem observatio­ esse veram dc lege ordinaria, secus tamen nem negatam , et postea concessam,voœ in certis casibus, praesertim instante mor­ remissionem el reconciliationem , quel tis periculo; tunc enim dabatur absolutio maxime convenit absolutioni sacramen sacramentalis, absque vel communione eu­ (ali. 2° Dicit denegatam prius fuisse com­ charistica, vel reconciliatione cum Ecclesia munionem ,· ne communionis facilitai quæ fiebat per impositionem manuum epis­ homines de sua reconciliatione secur i copi et cleri. Patet ex can. 7.8 conci I. IV* faceret, quod etiam proprium est absohCarthaginensis, qui sic legitur : « Pœni- tioni sacramentali, quæ nos Deo recoud· tentes qui in infirmitate viaticum cuchavis- liat. 5° Dicit secundum posteriorem obser­ « tiæ acceperint, non se credant absolutos, vationem , concessam esse communionera • sine manus impositione, si supervixe- quam denegabat prior observatio, net· » rint. » Vides absolutionem canonicam et clesia videretur sequi asperitatem eld>icæremonialem non datam fuisse cum sa­ Iritiam IVovalianorum : negabant autem cramental). Item ex can. 5concilii Arausi­ Novatiani dandam esse absolutionem >i· cam I, qui sic habet : « Qui recedunt de cramentalem. 4° Et praecipue dicit pat­ » corpore, pœnilentia acceptata , placuit rius concessam fuisse cum pœnilentiaei» sine reconciliatoria manus impositione tremam communionem, ut homineshiijii» eis communicari : quod morie.ntis sufficit modi a perpetuo exilio vindicarentur, » consolationi secundum definitiones Pa- migrantes amem cum absolutione sacra· » trum, qui hujusmodi communionem con­ mentali. -i enim dabat prior observatio, i' gruenter viaticum nominarunt. » Habes non subiissent perpetuum exitium. Ergo. iterum duplicem communionem : unam quæ viaticum nominatur, et erat commu­ nio eucharistica, vel absolutio sacramenta­ lis, sine qua nullus e vita migrabat ; alte­ ram quæ dicitur reconciliatoria manus impositio , quæ erat absolutio canonica et cæremonialis, et quæ, ad aliorum terro­ rem, quandoque sacramentaliter absolutis denegabatur. Inst. 2’. L.Cyprianus asserit negandam esse pacem iis qui impoenitentes, dolorem delictorum suorum toto corde non tes­ tantur, et qui eam rogant, non delicii pœ­ nilentia, sed mortis admonitione com­ pulsi : atqui ubi deesl dolor et pœnilentia de peccatis, non solum communio eucha­ ristica, seu canonica, sed etiam sacramen­ talis est deneganda. Ji. S. Cyprianum velle pacem , scilicet ecclesiasticam, esse denegandam iis qui hucusque impoenitentes fuerant, et dolo­ rem suum praeviis actibus non significave­ rant, quique nunc eam petunt, non delicti pœnitenlia quæ praecesserit, %ed præsenti pœidlentia quam ex admonitione mortis aoucipiunt. Ilis autem potest concedi abso- UTRUM POSSIT ESSE CONFESSIO INFORMIS, etc. iorihiK nunc absolvendis, quia hæc, prior disciplina severitas , instante persecutione introducta (m revera fuerit), persecutione cessanto cessare debuit, ut loquitur Inno­ centius. DISSERTATIO VII. DE QUALITATE CONFESSIONIS. D. Th. Suppi. Q. 8. ARTICULUS I. Utrum possit esse confessio informis et valida? Confessio dicitur informis, quæ caret vel li'oliitione valida quæ est forma sacramenilis, vel gratia quæ est quasi forma ultima extrinscca, ad quam ordinatur. Quæstio nonesldeconfe.ssione informi primo modo ; lonslat enim quod sic non possit esse va­ dant pars sacramenti, seu m substantia •jcramenlali de quo agitur, siquidem sine ulidaab<ôlulione non subsistat sacramen>im: quamvis possit dici valida hoc sensu, •piod si quis defectu sufficientis dispositio­ nis invalide absolvetur, non teneatur con­ cionem repetere fidem confessario, si ad­ ime ejusslatus recordetur, sed tantum dis abitionis defectum confiteri, et iterum ab­ solvi. At, ut dixi, non est hæc præsens i.r scienter aliqua relinent, nihil divina*, bo­ remissione omnium peccatorum. In foro impossibilia non jubet : at conteri impli­ nitati |ier sacerdotem remittendum pro- autem externo quæritur punitio rei quæ cite de peccato oblito ex motivo scilicet • ponunt : ei enim erubescat ægrolus vul- haberi potest, etsi non confiteatur aha pec­ generali, illi et cæteris communi, uon e?! » nus medico detegere , quod ignorat me­ cata pro quibus non punitur. impossibile. Inst. Potest quis absolvi ab una excom­ dicina non curat. Colligitur præterea, Inst. 5°. Qui ignorans invincibiliter scitu • etiam circumstantias in confessione ex- municatione ct non aha : ergo similiter ab necessaria necessitate medii, doleret ut • plicandas esse quæ speciem peccati mu- uno peccato et non alio. debet de omnibus peccatis, haberet dolo­ • tant, quod sine illis peccata ipsa neque a R. N. conseq. Disparitas est, quod ab­ rem requisitum ad esse sacramenti, et ta­ ■ pœnitentibus integre exponantur, nec solutio a peccatis fiat per infusionem gra­ men non consequeretur gratiam peccato­ • judicibus innotescant. » etc. Et can. 7 ·. tiæ, quæ nullum peccatum mortale compa­ rum remissivam. Ergo. L«Si quis dixerit in sacramentopœnitentiæ.'^· titur; absolutio autem ab excommunica­ R. N. suppositum antecedentis. Vtos v ad remissionem peccatorum, necessarium tione fit per condonationem seu relaxa­ enim huic non daret gratiam sufficienti< non esse jure divino confiteri omnia et tionem extrinsecam : unde nihil obstat contritionis absque gratia fidei illorum quæ < singula peccata mortalia quorum memo­ quominus una sine altera relaxetur. sunt scitu necessaria necessitate medii:de ria cum debita et diligenti præmeditaDices 2°. Si necesse sit omnia peccata quo dum de Fide. < lione habeatur, etiam occulta et quæ sunt quoad numerum . speciem et circumstan­ ARTICULUS 11. -contra duo ultima Decalogi præcepta, et tias mutantes speciem confiteri, confessio R. ad primum. Vel ille doleret de pec­ • circumstantias quæ peccati speciem mu- rât impossibili-et carnificina conscientia­ cato furti ut peccatum est et malum Dei, et De integritate confessionis. • tant... anathema sit. » rum .· ergo. Ita hæretici. sic doleret implicite de peccato blasphemiæ SI. — Utrum confessio debent esse integrtl R. N. ant. Quia, ut observat TridentiProb. insuper. 1° Confessio est jure di­ oblito, quia motivum doloris esset gene­ Duplex distinguitur confessionis integrivino medium necessarium ad remissionem num loco citato, sufficit ad integritatem rale, et utrique commune; vel doleret de quorumcumque peccatorum , ut palet ex formalem confessionis ea peccata confiteri peccato furti ex motivo particulari, puta , ias, una materialis, altera formalis.Mate­ praicedentibus .’ergo quæcumque sunt con­ quæ post diligens. hoc est humanum et propter ejus turpitudinem .-si primum, iste rialises!, quando pœnitens confitetur quid­ fitenda.— ibid. — 2° Confessarius est me- morale examen , memoris occurrunt , ut dolor esset pars sacramenti et simul dispo­ quid per se loquendo est confessioni ob­ ilicusspiritualis in hocsacramenio. proinde patebit ex sequentibus. sitio sufficiens ad gratiam; si secundum, noxium , omnia scilicet et singula peccata debent ipsi aperiri-peccata, sicut medico Dico 2" .’Materialis integritas non est non esset pars sacramenti, consequi uter post baptismum commissa, nundumdebite confessa quoad numerum, speciem et cir­ corporali morbi : atqui medicus corporalis semper necessaria ad validitatem et fruc­ nullum sacramentum. cumstantias speciem mutantes, nullum non debet tantum cognoscere unum mor­ tum confessionis; ita ut pœnitens possit z/d secundum, N. ant. Cum enim ex omittendo. Formalis est, quando confitetur bum, sed etiam tolarn habitudinem ipsius aliquando ex justa causa omittere aliquod institutione Christi dolor requisitus ad esse omnia quæ hic et nunc confiteri potest rl infirmi, eo quod unus morbus ex adjunc­ peccatum mortale in confessione, stante sacramenti debeat esse de peccato ut est debet, licet aliqua omittat ex justa causa. tione alterius aggravatur, ct medicina quæ ejus valore et fructu. malum Dei, consequenter cum amore ejus Siipp q. 9. n. 2. o —Dico 1°. Integri­ Est communis et traditur à Tridentino mi morbo competeret, alteri noceret · ergo super omnia ; si desit, quantumvis creda­ tas formalis est jure divino necessaria ad imiliter medicus spiritualis cognoscere de­ loco citato, his verbis : « Reliqua autem tur adesse, non subsistit sacramentum. Nec validitatem confessionis, ita ut pœnitens m peccata quæ diligenter cogitanti non ocne! omnia peccata , quippe quorum unum ideo sequitur in fidelibus continua anxie­ in tantum teneatur uni et eidem confessapariter aggravatur ex adjunctione alterius, » currunt, in universum eadem confessione tas de confessionibus repetendis, magis i io confiteri omnia etsingula peccata quoad » inclusa esse intel ligantur, pro quibus fict id quod uni peccato esset conveniens quam ex defectu qui potest adesse absolu­ numerum, speciem infimam et circumstan­ medicina, alteri incentivum prostare pos­ >» delitercum Propheta dicimus:Àboccultionis aut intentionis ministri ; non enim tias mutantes speciem, in quantum aliqua set, cum quandoque quis contrariis pecca­ ·> lis meis munda me, Domine. *> Eadem requiritur omnimoda certitudo de validi­ justa causa non excusat. tis sit infectus. 5° Confessarius est non so­ autem est ratio de aliis justis causis, de tate confessionis. sed sufficit moralis seu Est de fide decisa in concilio Florentino, lum medicus , sed et judex pœnitentis : quibus modo, ac de oblivie,oc. probabilis, ct fundata existimatio se omnia Lateranensi et praesertim in Tridenlino Prob. Præceptum Christi de integritate atqui judex non potest recte ferre senten­ requisita adhibuisse. Si forte fallantur, ex­ sess. 14, cap. 5, his verbis : « Constat satiam, nisi causa integre cognita, ct eam confessionis est positivum : ergo non est cusantur ratione bona; fidei, et per subse- - cerdotes judicium hoc exercere non ponun potest in hoc foro integre cognoscere dubium quin possint dari certi casus in queutem confessionem debito modo fac­ » tiiisse incognita causa, neque squitaten guiper confessionem omnntmpeccatorum : quibus ab hoc præcepto totaliter adimplen­ tam, justificabuntur. ■· quidem illos in pœnis injungendis mtCf ro. Has duas postremas rationes tangit do eximatur pœnitens. Confirmatur. Com inst. 2’. Nemo tenetur confiteri pecca­ » vare potuisse. si in genere duutaxat et 1 ) cilium Tridentinum. fessio integra est actus humanus ergo (le- 404 DISSERT, v n art. ii bet esse moraliter possibilis, nec repugna­ re aliis præccptis majoribus quæ possunt occurrere, quale est, v. g. praeceptum charitatis; quod enim propter cliaritatem est institutum, non debet contra cliaritatem exerceri. Jam dc causis excusantibus. Causa* excusantes ab integritate mate­ riali confessionis : omnes reducuntur ad impotentiam physicam vel mora­ lem. I 0. confessionibus sic aliquod peccatum omi­ serunt, non semper esse cogendis, ad con­ fessionem generalem, maxime s- sit ipsit gravis et difficilis, aut timeatur aliquod nocmnentnm; sed sufficere plerumque ut in­ struantur, et peccatum omissum confi­ teantur. IMPOTENTIA MORALIS. Est quandocumque ex confessione inte­ gra imminet grave damnum tam spirituale quam corporale , sive ipsi pœniten'.i, sue IMPOTENTIA PHYSICA. confessario, sive alteri tertio; censetur enim moraliter fieri non posse quodam 1· Si pœnilens infirmus, incoepta confes­ gravi damno sui vel proximi fieri non po­ sione, seu ante illam, petilo confessario, test; præceptiim autem positivum de inte­ deficiat loquela, statim est absolvendas. gritate materiali confessionis non obligat Similiter, si timeatur ne subito moriatur, ad moraliter impossibile , seu ad id quod aut mente vel sensibus destituatur, audito sine gravi damno fieri non potest, ut jam uno vel altero peccato, absolvatur. dixi. 2e Si sit surdus aut mulus vel idiomalis Damnum ipsius pœnitentis, ut si fun­ ignarus, dum urget præceptiim aut neces­ date timeat ne confessarius revelet suam sitas aliqua confitendi, exprimat peccata confessionem, aut ne conlidento ipsi qui­ prout moraliter potest, ct absolvatur. dam peccata carnalia, ab eo sollicitetur ad 5°Si instante naufragio,incendio, pugna, turpia. Item si ob suam fragilitatem veretur timeatur mors, periclitantes breviter confi­ ne si diutius haereat in examine peccatorum teantur aliquod peccatum el absolvantur carnalium, iis iterum consentiat ; tunc enim singuli seorsiin , si res patiatur moram ; si non, aliquod signum pœnitentiæ et confes­ potest obiter illa peccata examinare, ct con­ sionis exterius ostendant, ut tunsione pec­ fessa rius obiter interrogare ne pirmtentiin­ toris, genuflexione, etc., ct elicito actu firmo sit occasio scandali. Item si pœnilens contritionis, omnes absolvantur sub hac sit morosus et nimium scrupulosus in ac­ forma : Ego vos absolvo a peccatis ves­ cusandis et explicandis suis peccatis; cum enim sit ibi magna difficultas confessionis, tris. 4" Oblivio naturalis et inculpabilis, de et timeatur damnum pœnitentis et ne fia' qua Tridentinum supra, quando nempe illi confessio odiosa, potest prudens coiifessarius. quando e re judicaverit pro bonn quis adhibita sufficienti diligentia non re­ pœnitentis, abrumpere confessionem elabcordatur alicujns peccati. 3° Ignorantia invincibilis obligationis sol\ere. Damnum confessarii, ut si ex confes­ lonfitenih aliquod peccatum; potest enim lontingere quod quis vincibiliter ignoret sione integra ipsi immineat mors vel moril quod facit esse peccatum, et ideo peccet bus, ut tempore pestis, vel quiaipsuin in ftCnndo; invincibiliter tamen ignoret il- -equitur hosti-, aut imminet incendium v ,:id esse necessario confitendum, ideoque naufragium ; nine enim auditu imo vela' non peccet tacendo. 1° Quia peccata <æpe tero peccato , potest absolvere. Iiein si ti­ sunt contra jus naturæ, quod difficilius meat ne auditio certi peccati sit sibi occasio ignoratur; obligatio autem confitendi et. ; scandali, el non sil alterius confessarii juris positivi, quod facilius ignoratur. copia. 2' Quia peccatum ex ignorantia licet culpa­ Damnum tertii, ut si periculum sit nr bili commissum, quasi non esset peccatum, ( onfessarius utatur scientia confessionis in mali speciem non relinquit, sicut illud <1 unium spirituale vel temporale alterius. quod scienter commissum est ; unde fieri It* in si confessarius non possit peccatum potest quod etiam post diligens examen suum confiteri, nisi frangendo sigillum con non occurrat, J/inc colliges, pueros, rusti­ I ssionis quam audivit. cus, rudes. etc., uui bona tide in prioribus Quidam olim inter causas excusantes ab DE INTEGRITATE CONFESSIONIS. 4M intecritate materiali confessionis, nume­ $11- — Utrum complicis y aut alienus tertii qui ut objectum peccati confitendi infamia npufl rabant magnum populi concursum in cercolum confessarium « ercutel ab integritate ma lia soleimiitatibus. Verum hanc opinionem teriali confessionis^ ttpraxim proscripsit Innocentius XI, dam­ nando hanc propositionem : Licet sacraDuplex ex titulo est quæstio .· prima de tnrntaliler absolvere dimidiate tantum complice , seu de eo qui fuit particep- cri­ confessos, ratione magni concursus paminis accusandi. nisi pœnitensconcubue­ nitentium, qualis,v. g. potest contingere rit cum sorore nota confessario; altera de m die magna alicujus festivitatis aut in­ eo qui non est complex , sed objectum pec­ dulgentia!. Ratio est, quia istud damnum cati confitendi, ut si pœnitens sororem in­ non est tanti momenti ut dimidietur con nuptam praegnantem et notam confessario :->io, præsertiin cum periculo absolvendi occident ; vel si crimina gravia et vera ob­ indiguos, ratione praecipitationis el celajecerit parentibus confessario notis. Prima lionis quorumdam peccatorum. quæstio facilis, secunda est difficilior. Obtcrranda circa />r mei e non possit nisi exprimendo personam pccato mortali gravatus deberet diu aeon fessione abstinere. Quartum, quod illud .i cum qua peccavit, puta, si cum sorore vel illa sola peccata omittat qux judicaverit » concubuit, nccesse est ut exprimendo peccati specit m. exprimat personam; sed illi periculo vitando necessaria : unde si > si fieri potest, debet quaerere talem con­ timeat damnum ex confessione fornicatio­ fessorem qui personam sororis penitus nis et non intentionis, accuset intentio­ > non cognoscat. ■> Similia habet in 4, d. nem, omisso actu externo. Observandum 2°, peccata ex justa causa 16, q. 5. a. 2, q. 5, ad 5. Ha etiam S. Bo. celata, cessante causa, debere accusari in naventura, S. Raymundus, S. Antoninus, ‘equenli confessione , ut satisfiat praecepto Mensis et communiter theologi. Ratio est, quia complex, voluntarie par­ divino de confessione omnium peccatorum mortalium ; non tamen statim, nec ut vide­ ticipando crimini else ejus circumstandam tur, in rigore ante finem anni, quia per constituendo, interpretative consensit sui priorem confessionem satisfecit praecepto manifestationi apud confessarium. cui scie­ bat hoc peccatum esse in specie declaran­ ecclesiastico de confessione annua. Observandum 5° quod, si pœnitens ha­ dum , nec posse sine sui manifestatione beat tantum unum peccatum mortale quod declarari. Nullam ergo injuriam facit illi non potest confiteri, melius sit cum venia­ pœnitens, qui ad integritatem su;e confes­ lium aut mortalium jam remissorum con­ sionis et judicii sacramentalis, illum manifessionem instituere , quam cum sola con­ j festat confessario: scienti enim et volenti tritione ad communionem accedere ; P Ma non Iit injuria. Magis adhuc constabit ‘ e absolutus indirecte a mortali, certior na’C conclusio ex sequenti. Si tamen pœnitens possit facile et com r4 de ‘latu gratiæ. ad idque teneretur si mode confiteri alteri confessario cui com­ . .* contritione sua dubitaret. plex sil ignotus, ad id tenetur, ut docet Auctor. Dixi, ai facile et commode,' ηου 426- DlbSEKT. Vll. ΛΗΤ. 11. enim videtur ad id teneri cum suo incom­ modo. Unde non puto quod teneatur con­ ficere aliquot leucas ut quærat alium , uno nec praesentem alium adire, si habeat confessarium ordinarium, quem nonnisi ægre et inconuDode mulare potest : ex eodem semper principio quod complex censendus sit in id consensisse, et quia alioquin se­ queretur quod parochus cui apprime noti sunt omnes sui parochiani, vix ullum ex eis posset audire. Idem dic de quolibet alio confe—ario cui innotescunt omnes incolæ alicujus loci. Hoc autem videtur inconve­ niens et contrarium praxi etiam timorato­ rum. Dico 2°. Infamia apud solum confessarium alterius non complicis, sed qui est objectum peccati, probabilius non eximit ab integritate materiali confessionis. Est plurium contra plures. Prob. 1°. Christus instituit confessionem per modum veri judicii : atqui in judicio humano, hoc ipso quo accusator potest et debet accusare reum, pariter potest et de­ bet declaçare circumstantias quas requirit integritas judicii, et si inde sequatur quæ­ dam alterius infamia : siejudex forensis in­ quirit de stupro vi illato moniali aut ingenuæ puellae, etsi inde sequatur aliqua illius infamia : ergo similiter pœnitens qui est sui accusator in confessione. Prob. 2°. Si pœnitens non posset nec deberet revelare crimen alterius, quod est sui peccati objectum, ideo esset quia iste alter infamaretur , fieretque ipsi ideo inju­ ria : atqui hæc ratio nulla est : ergo. Prob. min. Licitum est revelare viro prudenti crimen alterius, ubi id meum vel proximi grave commodum postulat, puta ad capien­ dum consilium , ad consolationem quærendam. ad vitandum peccatum vel grave ' detrimentum corporale. Sic, secundum omnes, licitum est revelare hero furta sui domestici, patri meretricium filia, magis­ tratui proditorem patriæ, superiori vel amico peccatum inferioris vel alterius ad ejus emendationem, sollicitationes lasci­ vientis adolescentis ad petendum consi­ lium, etc.. Aac scilicet ratione, quod non tenear alterius fatnæ consulere cum tanto mei vel proximi incommodo : ita ut tunc non sit ditlamatio formalis et injusta, sed materialis et justa : ita docent omnes theo­ logi : atqui commodum grave tum meum cum sacramentalis judicii exigit ut reve. Icm in confessione objectum piceati mei, sine i pio non possum integre confiteri, istudque commodum æquivalet pluribus aliis propter quæ theologi communiter censent li­ citum esse revelare crimen alterius, «/ consideranti patebit, et eo potissimum <|uod ibi secretum sit maximum el infamia quasi nulla : ergo. Si autem licite possim, teneor, quia urget obligatio confitendi integre. Observandum tamen , pœnitentem in casu hujus secunda*conclusionis, majorem cautelam debere adhibere, atque strictius et cum aliquo suo incommodo teneri quae­ rere confessorium cui ignotus sit alter i-te tertius, quam in casu primas conclusionis; quia iste tertius non complex, noticonsensit interpretative sui manifestationi sicut complex. Dices 1°. Præceptum naturale fortius obligat quam præceptum divinum positi­ vum : atqui præceptum servandi famam proximi est naturale , præceptum integri­ tatis confessionis est tantum divinum |x>sitivuin .· ergo. 4 7L D. min. Præceptum servandi famam proximi, ubi justa ratio aliud non postulat, est præceptum naturale, C. min. ubi justa ratio aliud postulat, 7V. min. Alias enimsequerelur quod nec pro avertenda urbis ever­ sione, liceret revelare proditorem, quod est absurdum; jam autem in nostro casu justa ratio postulat ut pœnitens revelet tam complicem quam objectum sui criminis, ut patet ex probationibus conclusionii. Repones. Infamatio est intrinsece mala: ergo nullo casu potest cohonestari. 2. 2. q. 73 a 2. — R. D. ant. Infamalio formalis est intrinsece mala, C. ani. materialis, JV. ant. solutio est D. Thomæ dicentis: « Contingit quandoque quodali» quis dicat aliqua verba per quæ diminui» tur fama alterius, non hoc intendens, <» sed aliquid aliud ; hoc autem non est de » trahere per se et fonnaliter loquendo, » sed solum materialiter el quasi per acci• dens. Et siquidem verba per quæ fama » alterius diminuitur, proferat aliquis »· propter aliquod bonum vel necessarium, » debilis circumstantiis observatis, non est » peccatum, nec potest dici detractio. » Dices 2° Grave damnum xertiæ person* excusat ab integritate confessionis, ut dic­ tum est supra : atqui hic ex integritate DE INTEGRITATE CONFESSIONIS. confessionis oriretur grave damnum in lama proximi ; ergo. Λ. D. maj. Grave damnum tertii quod oriretur per accidens ct cxtrinsecc ex in­ tegritate confessionis, puta, quia confessarius revelaret crimen confessum, excu«at, etc. C. maj. Grave damnum quod oritur per se et intrinsece ex integritate lonfessionis, quale est illud de quo in obectione, JV. Alias sequeretur quod non te­ nerer confiteri peccatum meum. Inst. 1°. Non licet confessario frangere Mgillum confessionis ut integre confiteatur rego nec ulli pœnitenti licet revelare cri­ men alterius, maxime non complicis, ob integritatem suæ confessionis. R. N. conseq. Disparitas est, quod in casu, nec pro quocumque bono, liceat un­ quam frangere sigillum confessionis, sic volente Christo, ne si vel unus casus admit­ teretur, alii fingerentur et odiosa reddere­ tur confessio. At in mullis casibus licet re­ velare crimen alterius, ut dictum est, ne­ que jus naturale prohibet simpliciter reve­ lare crimen proximi, sed revelare sine jusla causa. Inst. 2°. Non est verisimile Christum præcepisse confessionem integram cum tanto proximi dispendio. Ergo. R. IV. ant. tum quia illud dispendium non est tantum, iliique praevalet emolu­ mentum quod mihi obvenit ex integritate confessionis; tum quia cum Christus insti­ tuerit hoc sacramentum per modum judi­ cii, in judicio autem accusator justus pos­ sit et debeat declarare circumstantias cri­ minis. si id requirat integritas judicii, ita m hoc judicio statuisse credendum est. Dices 5°. Non teneor confiteri per inter­ pretem, ne me infamem : ergo nec teneor confiteri certum peccatum, ne infamem proximum. R. D. ant. Non teneor confiteri per in­ terpretem ne me infamem praecise, N. et quia ex vi præcepti confessionis non nisi solus soli sacerdoti teneor confiteri, ut pa tel ex praxi Ecclesiæ et canonibus concilii Lateranensis et Trid. C. de hoc casu infra. j III. — Utrum ad intfffntatem conftnionn ntcessano debeant accusari circumstantia notuf.thfcr aggravantes intra eamdem speciem ? Suppono 1° , cx tractatu de Aclibu> liunanis disseri. 4, art. 3, $2, conclus. 2,nrdHistanlias, alias esse minantes speciem, I ut furari in loco sacro : alias esse notabiliter aggravantes intra eamdem speciem, m fura­ ri mille aureos; alias leviter tantum aggra­ o: vantes, ut furari triginta asses, posito quoa materia sufficiens peccati mortalis sint viginli quinque asses; alias tandem 'mpertinentes, ut furari manu dextra vel sinistra. Suppono 2° circumstantias mutante·» speciem. necessario esse exprimendas, ut patet ex hucusque dictis; leviter aggra­ vantes non esse necessario confitendas, tum quia id est fere impossibile, tum quia le­ viter variant judicium confessa ri i, sicque tenent omnes communiter; impertinentes autem nullo modo esse exprimendas. Diffi­ cultas ergo restat de solis circumstantiis aggravantibus notabiliter intra eamdem speciem. Dignoscendas circumstantias notabili1er aggravantes intra eamdem spectern, assignatur hæc regula. In materia quanlitativa, seu quæ consistit in numero, pon­ dere et mensura, -censetur circumstan­ tia notabiliter aggravans , quando seor>im 'iimpta et ab actu separata, sufficeret ad peccatum mortale, ut qui furaretur quin­ quaginta asses, supposito quod viginli quinque sufficiant ad peccatum mortale. In aliis vero materiis, censetur notabiliter aggravans, quando notabiliter excedit mo­ dum ordinarium peccandi in hujusmodi materiis, ut si quis totam noctem transi­ geret in impudicitiis cum muliere; si quis per menses et annos perseveraret in odio fraterno, si inimicum occideret inembraiim concidendo, aut in occisum iterum saevi­ ret, etc. Si neutrum ex his occurrat, cense­ tur leviter aggravans, puta, quod fursuri quierit triginta asses, quod post rixam quis iratus , aliquantulo tempore in odio permanserit, etc. Scntentiæ negantis patroni concedunt quod sit accusanda circumstantia notabililei aggravans, si importet censuram aut reservalionem; item si sit necessaria rtt confessarius cognoscat dispositionem pœnitentis. Est ergo controversia utrum , <12 etiam seclusis, sit necessario exprimenda : alii negant, alii affirmant. Dico 1°. Probabile est circumstantias notabiliter aggravantes non esse necessa­ rio confitendas. ProO. 1° ex numero et auctoritate duc­ | torum »;m illam sententiam tenent. Pro ea 418 DISSERT. Vll. ART. II. eitantur omnium Princeps, doctor Angeli­ cus in 4, d. 16, q- 5, a. 1, q. 5, et Opusc. 12 ad Lectorem Bisunlinmn ; textus referam inter objectiones; S. Bonaventura, S. An­ toninus, Scotiis, Durandus, Paludatius, Syl­ vester, Angelus, Navarrus, Joannes Medi­ na, Va-ç^s, Valentia, Toletus, Becanus , Delugo, Lessius, Bonacina, Bassæus, Pon­ tius et alii plures, ex quibus hæc sententia it probabilis saltem probabililateextrinseca. Prob. 2°. Cum confessio jam sit ex se salis onerosa, non debet gravari majore onere , qualis est obligatio confitendi cir­ cumstantias notabiliter aggravantes, sine v.J aperto præcepto divino vel ecclesiastico. Neutrum assignari potest : non divinum; ubi enim in S. Scriptura vel traditione ? Non ecclesiasticum ; de hac obligatione si­ lent concilia, præsertim Tridcntinum , ut patebit modo, quamvis hanc materiam ad amussim expenderit. Si dicas istud præceptum colligi ex ipsa natura sacramenti, qupd , cum sit institu­ tum per modum judicii, exigit ut confes­ sarius judex cognoscat totam criminum gra­ vitatem et malitiam, quæ maxime pendet ex circumstantiis aggravantibus. Contra. Quamvis Christus instituendo sa­ cramentum pœnitentiæ per modum judicii, potuerit velle ut accusarentur circumstan­ ti® notabiliter aggravantes, potuit etiam vel­ le ut non accusarentur, ct judicium confessarii sisteret incognilione peccati, quoad numerum et speciem. Quantumvis enim circumstantia aggravans augeat maliticm peccati, pendebat tamen a voluntate Christi ut nos ad illas accusandas adslringeret, vel non; primum voluisse Christum, nondum hucusque salis exploratum est, cum de hac voluntate sileant Patres et concilia, atque tot ac tanti viri contrarium doceant. Nec ratio deest, ob quam id noluisse Christum existimemus, nempe maxima difficultas iu explicandis illis circumstantiis notabiliter aggravantibus; quamvis enim una vel al­ tera explicari possit, omnes tamen expli­ care et discernere difficillimum est : leges autem non attendunt ad unum vel alterum casum, sed ad id quod frequentius accidit. Dico 2". Circumstantias notabiliter ag­ gravantes e>se necessario confitendas te net tutior et nunc communior sententia. Prob. hxc sententia 1° ex concilio Tri­ dent Quamvis enim concilium hanc quæs- tionem expresse non definierit, sicut net plures alias inter theologos controversa», ne scholarum libertatem læderel, ea tamen dixit ex quibus eruitur ejus mens,elhas circumstantias accusandi obligatio. Imprimis sess. 14, cap. 5, docens cir­ cumstantias mutantes speciem esse accu­ sandas . adfert hanc rationem .· ut confes. sarii de gravitate criminum recte censere possint, et pœnam quam oportet pro illis pœnitentibus imponere : atqui eadem ra­ tio militat pro circumstantiis notabiliter aggravantibus; circumstantia enim aggra­ vans , quandoque magis auget malitiam peccati quam circumstantia mutans spe­ ciem : (piis enim dubitat eum magis pec­ care qui furatur centum millia aureorum uno actu quam qui furatur stolam aut ma­ nipulum vilis pretii; (pii occisurus homi­ nem crudeliter ipsi prius amputat manus, brachia, oculos effodit, ventrem aperit,el tandem enecat, quam qui ex subito iræ mo­ tu, uno ictu alium occiditin teinplo? Ergo. Addit concilium ibidem : « Constat sa-> ccrdoies non posse aequitatem servare in » injungendis poenis,si in genere duntaxat, » ei non potius in specie ac sigillatim pec« cala cognoscant. » Atqui hæc ratio etiam probat circumstantias notabiliter aggravan­ tes esse necessario confitendas ; namque longe major pœna est infligenda ei qui concubuit cum matre vel sorore, quam cum consobrina in quarto gradu , etsi sil ejusdem speciei incestus, secundum com­ muniorem I). Th. sententiam, de qua m tract, de Temperantia; major ei (pii fura­ tus est millia aureorum quam qui unum tantum : ergo. Unde. Prob. 2° ratione fundamentali, a con­ cilio insinuata. Sacramentum pœnilentiæ est institutum per modum veri judicii in quo confessarius est judex ct medicus; pœniteiis autem æger, testis et accusator : atqu· ut confessarius tanquam judex rec­ tum ierat judicium, pœnamqtie culpæ proporlionatam imponat, el tanquam medicus remedia morbo congruentia assignet, de­ bet cognoscere nedum spectem criminis aut morbi, sed et totam ejus gravitatem et ma­ litiam, quæ, ut dictum esi, magis quando­ que augetur ex circumstantiis intra eamdem speciem quam ex mutant ibus speciem .-ergo. Confirmatur 1°. Circumstantia mulam speciem debet exprimi, non praecise qtua DE INTEGRITATE CONFESSIONIS. 4» mutat speciem, sed quia novam malitiam 1 rius injungere restitutionem; vel, ut ait addit; ei enim malitiam non adderet, non Valentia, quia quantitas furti non «e habet esset necessario exprimenda ; atqui etiam ut circumstantia furti in individuo spectati, circtiiiblanlia notabiliter aggravans novam | sed est determinatum ejus objectum, adeo que ad substantiam furti m individuo con­ malitiam notabilem addit ; ergo. Cim/îrma/ur 2°. Eadem est ratio dexqui- siderati pertinens. R. ad primum, quod pœni tens possit imllenlibus : atqui circumstantial tantum aggravantes,quandoque xquipollcnt in ma- i non indigere mandato confessarii ut resttlilia mutantibus speciem el multiplicationi ! tuat, si vel jam restituerit, vel habeat fir­ iiinneiicæ, imo quandoque superant : ergo. mum propositum restituendi : secus suffi­ Minor, quoad circumstantias mutantes I cit si confessarius simpliciter et absolute •ppciem, palet ex didis quoad multipli­ dicat : Restitue quantum cepisti, et ad id cationem numericam, etiam constat ; sic, illum obliget. v.g. imum furtum centum aureorum xqtiiAd secundum. Falsum est quod dicit jMjllet centum furiis unius aurei. ! Valentia contra communem sensum theoProb. 5°. Illa circumstantia est necessa­ ! logorum et D. Th. 1. 2, q. 7, art. 5, ad 5, rio confitenda,juxta mentem Ecclesiæ,qu;e ubi ait : " Conditio causæ ex qua substantia esse polesi materia reservationis : atqui >» actus dependet, non dicitur circumstan­ circumstantia tantum aggravans potest esse •I tia , sed aliqua conditio adjuncta; sicut materia reservationis, ut saepe accidit, dum in objecto non dicitur circumstantia episcopi reservant sibi incestum in primo » furti, quod sit alienum, hoc enim perti aut secundo gradu, non in quarto aut ter­ if net ad substantiam furti, sed quod sit tio: ergo.Prob.maj.Quia Ecclesia nunquam » magnum ve! parvum. » El alias nulla fo­ >olet, dato quod possit, sibi reservare ma­ ret circumstantia alicujus actus in indivi­ teriam liberam confessionis,ut sunt peccata I duo , sed omnes perlinerent ad substan­ venialia ct mortalia alias debile confessa. tiam actus, si ratio Valentiae valeret. Prob. 4° ab absurdis. Si circumstantiae notabiliter aggravantes non forent necc>- Solvuntur objectiones contra secundam conclu­ sionem. sarioexpnmendæ, sequeretur 1° quod qui Obj. 1°. Trid. sess. 14, cap. 5 citato , concubuisset cum matre aut sorore, suffi­ cienter confiteretur dicendo se commisisse definiens quæ circumstantis sint expli­ incestum;2*»qui aures, nasum, pedes, bra­ canda, tantum meminit earum quæ mutant chia homini amputasse!, oculos effodisset speciem , non aliarum quæ tantum aggra­ nne occisione tamen , satisfaceret dicendo vant : ergo illæ solæ sunt confitendæ ; alias sc graviter aliquem vulnerasse; S°qui tota doctrina concilii foret diminuta, cum tamen nocte cum meretrice impudica gessisset, et milio hujus sessionis promittat accuratam in line habuisset copulam ; qui intentissimo hujus sacramenti explicationem. R. 1°. D. ant. No» meminit explicite odio tota die prosecutus fuisset inimicum, satisfacerent : primus dicendo, Fornicatus carum quæ tantum aggravant, C. impli­ sum; secundus, Odio habui inimicum; cite, iV· Rationes enim quas adfert pro 4’ qui furatus fuisset centum millia aureo­ confessione mutantium speciem, æque pro­ rum, sufficienter confiteretur dicendo, bant de notabiliter aggravantibus, ut pon­ Furatus sum in materia gravi : imo, ut deravimus supra unde Catechisinus Ro­ recte arguit Solo , interrogatus a con Pes­ manus de Sacram. Pœnit. $ Quoniam, ex sario de quantitate, posset sine peccato menteTridentinihancsentcntiam expresse mortali negare, quia esset materia libera tradit. R. 2°. Dato ant. N. conseq. Ad pro­ confessionis, non minus quam peccatum veniale. Quæ omnia quam sint absurda bat. D. ant. Doctrina concilii foret dimi­ et same morali repugnantia, nemo reclæ nuta ad dirimendas controversias inter theologos catholicos , C. nec enim id in­ mentis non sentit. Si dicas pio ultimo casu qui magis ur­ tendebat.* ad dirimendas controversia^ in­ get , esse exprimendam quidem quantita­ ter catholicos et hxreticos eorumque erro tem lurti,non quia esi circumstantia nota­ res compescendos, quod solum inteiutebiliter aggravans, sed ut possit confessa· bal, N . DISSERT· VII ART. II. Repones. Concilium postquam dixit nu­ merum et species peccatorum debere ex­ plicari , subdit : Nihil aliud a pœnitcnlibus exigitur. Ergo. R. sensum non esse, quod nihil amplius exigatur a pœnitentibus, quam confiteri solum numerum et solam speciem peccato­ rum ; sed quod non exigatur ab ipsis quod »mnem omnino numerum , neque omnes omnino species confiteantur, si forte in me­ moriam non redeant, sed ea sola peccata confiteantur quibus post diligens conscien­ ti® examen , se Dominum Deum offen­ disse mortaliter meminerint. Obj. 2°. S. Th. in 4, d. 16, q. δ, a. 2, q. 3, ait :« Quidam dicunt quod omnes • circumstantiae quæ aliquam notabilem «quantitatem peccato addunt, confiteri » necessitatis est, si memoriæ occurrant. " Alii vero dicunt quod non sint de neces■· sitate confilendæ nisi circumstantis quæ » ad aliud genus peccati trahunt : ct hoc • probabilius est.... Cujus ratio est, quod • venialia non sunt de nécessitai»· confes■ sionis, sed solum mortalia, quæ quanti» talem infinitam quodammodo habent. » Et Opusc. 12 ad Lectorem Bisuntinum q. 6 : « Circumstantias aggravantes, inquit, • quæ in aliud genus peccati non trahunt, » non tenetur homo confiteri, sicut nec » peccata venialia , licet sit laudabile quod • homo ea confiteatur; eadem enim ratio ■ videtur esse de hujusmodi circumstantiis « et de venialibus peccatis. Circumstanti» i • autem dicuntur in aliud genus trahere, • quæ specialem repugnantiam important « ad aliquod præceptum divinæ legis; sicut " furtum simplex repugnat huic præcepto : - Non furtum facies. Si autem furtum in » loco '•aero committatur, habet jam repu■ guanliam ad aliud præceptum , quod est » de veneratione sacrorum , ct sic additur • nova species peccati : unde consequens r est quod addat aliam repugnantiam ad - legem Dei. ideo et novam deformitatem ■ peccati mortalis, quod ex necessitate - confiteri tenebitur. Sic igitur hujusmodi « circumstantias aggravantes, quæ non tra» hunt in aliud genus peccati, non credo ■· quod aliquis teneatur confiteri. « Nihil '•'idetur apertius et expressius pro mente bj^Thom». Respondent quidam. S. Thomam per cii cumsiantias notabiliter aggravantes, in­ tellexisse leviter secundum se aggravantes sed quæ a quibusdam dicebantur notabili­ ter aggravantes ; et per circumstantias mu tantes speciem, intellexisse notabiliter se­ cundum se aggravantes; quod ex duplici capite probare nituntur. 1° Quia trinpore S. Thomæ erant qui assererent quasdam cir­ cumstantias secundum se leves, ut e-t cir­ cumstantia dignitatis person» peccantis, puta , si esset episcopus vel generalis ordi­ nis, esse notabiles. Unde dicebant quod omne mendacium, v. g. in viris perfectis sit peccatum mortale, ut referi ipse S. Doc­ tors. 2, q. 110, a. 4, ad 3. De illis ergo nrcumstantiis secundum istorum opinionem notabiliter aggravantibus, loquitur S. Tho­ mas. 2° Quia in utroque textu dicit circum­ stantias notabili 1er aggravantes non esse ne­ cessario confitendas, quia venialia nonsunt necessario confitenda, et quia est eadem ratio de istis circumstantiis ac de peccatis venialibus. Porro circumstanti» notabiliter aggravantes non se habent ut venialia, sed ut mortalia; habent enim ut mortalia quan­ titatem, seu malitiam quamdam infinitam intra propriam speciem, quatenus tales sunt ut de se sufficerent ad constituendum aotum in specie peccati mortalis, sicque sunt intra lineam peccati mortalis, et æquipollenter, quantum ad malitiam scilicet, mu­ tantes speciem. Verum non paucis hæc ex plicatio videtur de longe quæsita, et texti­ lius parum conformis, maxime quia ipse S. Doctor Opusc. citato , formalissimis ter­ minis explicat quod per circumstantiam mutantem speciem , intelligat quæ specia­ lem repugnantiam importat ad aliquo1, præceptum divinæ legis, ut furtum in loco sacro respectu furti simplicis. Qu d clarius? Unde. Respondent Soto, Sylvius et alii, quod, quamvis S. Doctor, dum esset junior, hanc opinionem tenuerit, illam senior factus vp rosimilius revocasset, si Siimrnæ ultiman, manum adhibuisset. Idque conjiciunt cx eo quodS- Doctor 1. 2, q. 75, a. 9. et 2.2, q. 61, art. 2, ad 5, et art. 4.0, doceat eum gravius peccare, gravioremque pœnam me­ reri, qui perculit regem quam qui perculit personam privatam. Quomodo autem gra­ vior poena injungi potest si ista percussi conditio el circumstantia non declaretur? Obj. 5°. Non est imponendum tam grave onus pœnitentibus sine aperto præcepto · i DE INTIGRITAT' ■ ffleienti fundamento · atqui nullibi legi­ tur tale præceptum, nec invenitur sufficiens fundamentum : ergo. /I. N. min· et duo satis aperte et suffi­ cienter colligi tale præceptum ex natura ipmiis sacramenti quod est instituturo per mo­ dum judicii, in ipio proinde aperienda est lota criminum gravitas et malitia, quæ maxime pendet cx circumstantiis aggravanut dictum est in probationibus conllusionis. Neque verisimile est Christum instituisse tribunal cæcutiens in circum­ stantiis gravibus criminum, et inde neces­ sario imprudens in injungendis prenis et jsdgnandis remediis. Repones. Explicatio circumstantiarum tantum aggravantium est moraliter impos­ sibilis. Ergo. /». D. ant. Circumstantiarum leviter ag­ gravantium, C. notabiliter et enormiter ag­ gravantium, N. Posita enim regula de qua supra, tunc scilicet esse notabiliter aggra­ vantes, vel quando ab actu principali sepa­ rata (si posset) se sola sufficeret ad comti · luendum peccatum mortale, vel quando notabiliter excedit ordinarium modum pec­ candi; non ita difficile est dignoscere no­ tabiliter aggravantes. Aliunde non tenemur confiteri nisi eas quas bona fide apprehen­ dimus notabiliter aggravare, aut de quibus rationabiliter dubitamus. Nec debent angi |M?nitentes si qui minus de duratione aut intentione actus exposuerint ; licet enim forte dici possit aliquando notabilis circum­ dantia physice, non tamen moraliter, nisi quando notabiliter variat judicium confes­ sarii. Obj. 4°. Ideo circumstanti» mutantes ipeciem sunt confilendæ, quia constituunt distincta peccata ; atqui circumstanti» tan­ tum aggravantes non constituunt diversa , led unum tantum peccatum .· ergo. R. 1° N. maj. præcisc loquendo, sed quia addunt novam malitiam sive diversam, sive eamdem specie. 2· D. min. Circum­ stanti» tantum aggravantes non constituunt diversa peccata formaliter, C. min. œquivalcnier et yirfualiter, N. ex probationilM conclusionis. Inst. Id solum est confitendum quod habet rationem peccati .· atqui circumstan­ tia etiam notabiliter aggravans non habet rationem peccati, est enim extra rationum <. ON FESSIORIS. 481 et essentiam peccati, cum illi accidat et eam supponat : ergo. R. D. maj. Id solum est confitendum quod habet rationem, id est, malitiam pec­ cati , C. quod habet rationem , id est, præci-e speciem ct essentiam peccati, N. Pec­ cata enim sunt confitenda propter suam malitiam. Obj. 5°. Circumstanti» notabiliter mi­ nuentes non sunt explicand» : ergo nec notabiliter aggravantes. R. 1° Dato ant. N. conseq. Quia hoc sacramentum non est institutum ad se ex­ cusandum , sed ad se accusandum. 2° N. ant. Sicut enim pœnitens non potest pec­ catum minuere , tacendo circum-tantias notabiliter aggravantes, ita nec peccatum aggravare tacendo circumstantias notabili­ ter minuentes, cum inde varietur notabili­ ter judicium confessarii. Neque ideopœnifciis se excusat, sed debile peccatum suum -ieuti est exponit, ut de eo confessarius rectum ferat judicium. Pœnitens tamen ■pii ex ignorantia vel oblivione naturali omisit explicare circumstantiam notabiliter minuentem, non debet angi, nec iterum confiteri, quia nihil omisit de gravitate pec­ cati a quo fuit absolutus. Quid vero intelligalur per circumstantia* quæ vulgo numerantur septem, Quis, quid, ubi, quibus auxiliis, cur, quomo­ do, quando, et quid sit ex eis explican­ dum, require in tract, de Actibus humanis, dissert. 4, art. 5,52, inter prænotamina. j |V. — Utrum ad integritatem confusions necessarium eit piceata dubia confiteri. Dico Ie. Ad integritatem confessioni* necessarium est confiteri peccata dubia ui dubia. Est communis contra Coninck. Supp q << α i. nd 3—Prob. lu ratione et verbis S. Thomæ dicentis : « Quando » aliqui* dubitat de aliquo peccato, an sit > mortale, tenetur illud confiteri dubita·> tione manente. Quia qui aliquid committit « vel omittit, in quo dubitat esse peccatum ■ mortale, peccat mortaliter, discrimini se » committens. Et similiter periculose cora » mittit qui de hoc quod dubitat esse nior■» tale, negligit confiteri .· non tamen debet » asserere illud mortale esse, sed dubita» tive loqui et judicium sacerdotis exspec« tare, cujus est discernere inter lepram » ct lepram. » sai t'ISSERT. VII. ART. II Prob.^1. Juxta Trident. sess. 14, cap. 3, confitenda sunt omnia peccata mortalia (piorum est memoria ei conscientia : atqui peccalorurr dubiorum est memoria, ut patet ; et est conscientia si non certa , sal­ tem opinaliva aut dubia, quæ communi sensu theologorum et canonistarum veniunt nomine conscienti®, cum dividant con­ scientiam in certam, opinativam et dubiam. Item concilium ibidem excipit ab obliga­ tione confitendi sola venialia, quia iis a gratia Dei non excludimur : atqui peccatis mortalibus dubiis si vera sunt, a Dei gratia excludimur : et insuper, exclusio unius est inclusio alterius . ut loquuntur jura : ergo. Confirmatur cx condemnatione art.8 /.ulheri per Leonem X, in quo dicebat hæresiarclia, quod in primitiva Ecclesia solum manifeste mortalia confitebantur fideles. Prob. 5° ex communi sensu ct praxi Patrum, theologorum et omnium fidelium, quibus semper persuasum fuit peccata du­ bia , prout in conscientia habentur, esse confitenda : cui antiquæ et communi praxi ac sensui prxjudicium ferre non potest opinio contraria, a paucis admodum theo­ logis non ita pridem excogitata et propu­ gnata. Est autem intelligenda conclusio sive du­ bium sit de substantia actus, an fecerit vel non fecerit, sive de qualitate, an sit mor­ tale , vel non , an prius jam confessum sit vel non : quia ubique eædem rationes cur­ runt. Si tamen pœnitens probabilius existi­ met se aut non fecisse, aut esse veniale, aut alias recte fuisse confessum, potest judicio probabiliori se conformare , cum non agatur ibi neque de damno tertii, ne­ que de valore sacramenti, sed tantum de ejus integritate materiali. Quid sit autem dicendum de scrupulosis in hac materia, diximus dum de conscientia in tract, de Actibus humanis, non teneri peccata du­ bia confiteri , deposita conscientia Dices. lu In foro externo non admittun­ tur delicta dubia. 2° Peccata dubia non sunt materia absolutionis : ergo. Jl. ad primum; JV. conseq. Disparitas est, quod in foro externo agatur de pœnx et condemnatione ad quam requiruntur probationes certæ; in foro interno autem , de absolutione et liberatione pœnitenlis. Eiliincinhoc foro admittitur aci-usatio pec­ catorum internorum quæ non admittito in foro externo. Ad secundum. Licet peccata dubia soli non sint materia absolutionis ak-oluU possunt tamen saltem in casu necessitati* esse materia absolutionis conditional!'; ■. cum aliis certis tam mortalibus quam venia­ libus sunt materia absolutionis absolutæ. Plura possent opponi quæ præoctti[Hü sunt in tract, de Actibus humanis, du; probavimus in dubiis tutius esse eligin dum. Dico 2°. Si peccatum declaratum utnon tenetur postea septimam blasphemiam timam pariter ut dubiam , quam tamen ul certam accusare .· ergo nec iu nostro certo scit esse falsam; et sic dupliciter tasn. mentitur. Idem est ferme si dicat sexies R. N. ant. Quidquid enim quidam in aut septies, nisi forte sic exprimat bom contrarium censeant, est utrinque eadem fide ex nimia scrupulositate et nimiæ se­ ratio. curitatis studio ; hoc enim casu, cum sex­ Notandum tamen , hanc conclusionem tam blasphemiam ul certam exprimat, po­ intelligendam esse de dubio circa substan­ terit excusari coram Deo a peccato formali. Damnandi sunt pariter qui eb-que ju­ tiam actus lanium. Si enim certus sil pœ­ nitens actum perpetrasse, iliumque integre dicio et sufficienti examine , ac quasi divi­ cum vuinibus necessariis circumstantiis nando, ad quemlibet peccatorum numerum exponat, remaneat autem solum dubium adjiciunt hanc clausulam . plus minusve; penes ipsum vel confessorium , an sit mor­ etiamsi forte majorem numerum quam re­ tale vel non ; nihil est amplius repetendum, vera sit exprimant, falso putantes se sic ttsi forte postea certo dignoscatur esse supplere verum numerum ; suppletio enim eortaie : quia tunc nulla esset nova cir- f numeri incerti debet fieri cum examine «t DISSERT. VII. ART. II judicio, expendendo quis sit probabilis numerus et vero numero similior. Id ita ease conjicere poterit confessarius, si pœnitens a longo tempore non sit confessus et peccata non admodum singularia confi­ teatur, secus si a paucis confessus e' pec­ cata singularia ac palpabilia confiteatur : ridiculum namque se exhibetet clericus qui confiteretur se hac hebdomada omi­ sisse integrum breviarium 1er, plus mi­ nusve, vel 1er aut quater ; et alter qui confiteretur se a quindecim diebus forni­ catum fuisse sexies plus minusve. Sub his autem formulis circiter, plus minusve et similibus, non comprehenditur qualiscumque excessus, vel defectus nota­ bilis, sed modicus, major tamen vel minor proportionate ad numerum expressum : ite ut respective ad quinque excessus mo­ dicus sit unum vel duo; ad decem, duo vel tria; ad viginti, tria vel quatuor ; ad quin­ quaginta, quatuor vel quinque; ad centum quinque vel sex. Colliges 2°, a fortiori eos insuflicienter confiteri qui, ut aliquando accidit in rusticiset rudibus, accusant tantum species peccatorum et non numerum, dicendo, Aliquoties juravi, aliquoties mentitus sum, aliquoties detraxi, etc. Quod si id contingat ex negligentia et defectu examinis. dimit­ tendi sunt inabsoluti et cogendi ad con­ fessionem generalem ; si autem id contin­ gat cx ignorantia invincibili,quia, sic forte soliti confiteri, nunquam a confessants in­ doctis et incuriis fuerunt monili, et aliunde confessio generalis similibus sit valde dif­ ficilis, poterit confessarius interrogando per annos, menses, hebdomadas supplere confessionem generalem, ut jam alibi dixi, et illos aliunde dispositos absolvere. Ille autem qui simpliciter dicit se esse pecca­ torem ct nihil aliud , absolute dimittendus est sine absolutione et adigendus ad con­ fessionem generalem , prout poterii ; non enim est verisimile quod, instructus a confessario, non possit exprimere saltem ali­ quod peccatum. Quantum ad eos qui sunt in statu, con­ suetudine et mora peccandi, ut sunt me­ retrices, concubinani, vel qui quascumque mulieres obvias concupiscunt, qui quavis data occasione blasphemant, furantur, etc., debent in quantum possunt exprimere nu­ merum probabilem et species , dicendo, Toties in anno, in mense , in septimana, in die; toties circiter aut sepius cum cl< ricis ; toties circiter aut sæpius cum con jugatis, etc. Si vero id neque sil possibile confiteatur, ut dixi, statum , consuetudi nem et moram in peccato, v. g. meretrix A decem annis me exhibui paratam ul omnes obvios, sive clericos, sive religio­ sos, sive conjugatos, etc., concubinanus A quinque annis usus sum concubina tau quam uxore. De multiplicatione numeric> el specifica peccatorum require in tract, de Peccatis disseri. 2. Petes 2° an et quale examen requiratur ad confessionem ? /Z. Hoc ipso quo pœnitem» tenetur om­ nia et singula peccata quod numerum, spe­ ciem ct circumstantias tam mutantes spe­ ciem quam notabiliter aggravantes confi teri, sequitur quod super hæc omnia te­ neatur se examinare; qui enim tenetur ad finem , tenetur ct ad media. Istud autem examen secundum Triden tinum debet esse diligens, non quidem diligentia summa , alioquin difficillima fo­ ret hujus sacramenti frequentatio elomm bus ferme odiosa , darcturque occasio ha reticis calumniandi eam esse conscientia­ rum carnificinam; sed diligentia humana et morali, qualem adhibere solent viri pru­ dentes in seriis et gravibu* negotiis. Qir ergo ex negligentia gravi et mortaliter cui pabili in se examinando omittit peccatur mortale in confessione, peccat mortality et tenetur iterare confessionem utpole in validam ; secus si fuerit negligentia leuet venialiler culpabilis : unde cum advertit confessarius pœnitentes accedere ad tribu nal omnino imparatos ct sine examine, de bel illos remittere , donec accuratius w examinaverint. Examen non est idem et unum pro om nibus. Minori examine indigent qui fre quenter confitentur quam qui raro;majori indigent qui negotiis gravibus et periculo­ sis implicantur quam qui privatam vitam ducunt. Item rustici ct rudes non possunt tam accuratam diligentiam adhibere in su discussione quam intelligentes et docti timoratis autem frequenter confitentibusufficit modicissiinum examen ; si enim peccasse nt mortaliter , peccatum semper præ oculis haberent. Quando ct de quibus confessarius de UE IM Ε(».4 1 Λ'! /; CONI 1..S10MS. 415 beat examinare , monere, instruere pœni- ceiim, etiam cum pan·· triticeo, peccaret tentes, diximus dissert, procedenti a. lu , mortaliter : ergo -muhter in casu.2»For­ J‘2el5·, vide. ma hic redditur falsa, absolutio enim re­ Petes δ" utrum mentiri in confessione , spicit totam materiam subjectam. 5° Istud qve negando peccatum quod est, sive af­ mendacium est sacrilegium. 4" Perjurium firmando quod non est, sil semper pecca­ etiam in re levi est peccatum mortal?, tum mortale ? propter injuriam quam immediate Deo ir­ /?. 1° Mentiri negando peccatum mor­ rogat. Ergo pariler in nostro casu , quia ule nunquam confessum, est certo pecca­ Deo mentitur in persona confe-sani. tum mortale contra integritatem confes/t. cum eodem Sylvio ad primum, disMonis, nisi subsit justa causa illud celandi. paritatem esse, quod forma consecrationis Patet ex dictis primo per se designet effectum circa ma­ 2° Mentiri negando peccatum mortale teriam, et ideo falsificatur si materia in­ dias legitime confessum, per se non vide- debita ei subjiciatur : forma autem abso­ turplusquam veniale ; quia non est materia lutionis primo per se dirigitur ad perso­ necessaria sacramenti, el responsio negan­ nam, ftsignilicai remissionem peccatorum, tis, nisi circumstantis aliud postulent, qui effectus cum possit haberi, etiamsi ali­ iiitelligenda est ab ultima confessione. Per quod peccatum veniale non sit jam iemiaccidens tamen poterit esse mortale , >i sibile, sive propter falsitatem, sive propter confessarius interroget de illo tanquam de pienitenlis indisposilionem , forma manet qu ctanle ad praesentem confessionem, vera et efficax : unde patet responsio ad se­ •ciliccl ad injungendam restitutionem vel cundum. Ad tertium. Sacrilegium in n· utisfaclionem, ad proscribenda remedia levi non est plusquam veniale, ul patet in contra relapsus aut occasiones proximas. furto rei levis in Ecclesia. Ad quartum. 5· Pœnitens qui mentitur sive confi­ Di spar il as est, quod deformitas perjurii to­ tendo peccatum mortale quod non habet, ta refundatur immediate in Deum, qui ad­ me excedendo in numero peccatorum hibetur tanquam falsus testis et auctor falmortalium, sive accusando ul certum pec­ sitalis; deformitas autem mendacii m no­ catum dubium , aut c contra ul dubium tio casu refunditur immediate , partim in peccatum certum, peccat mortaliter. Patet sacramentum quod cum aliquali irreveren­ ixdictis, quia decipit judicem in re gravi tia tractatur, partim in confessarium q«i pertinente ad judicium. Excusandi tamen decipitur, in re levi tamen, el non neces­ videntur , saltem a mortali, ut jam dixi, saria, iis autem mediantibus, in Deum. Krupulosi, rudes el simplices qui , vel ex 5° Mentiri in confessione in re gravi, anxietate, vel ex turbatione, vel ex igno­ sed omnino impertinente ad confessionem, rantia, bona fide se accusant de iis quæ manet peccatum mortale juxta rationem non fecerunt, vel de pluribus quam fece­ maleriæ , et quale fuisset extra confessio­ runt, vel, ut sint securiores, Confitentur nem. El insuper ex circumstantia confes­ dubia ut certa. sionis sumit augmentum malitix, quinimo 4° Mentiri confitendo peccatum veniale probabilius inducit novam speciem sacri­ quod non est, aut negando quod est, pro­ legii. Casus familiaris mulierculis, quæ sive babilius est tantum veniale ; quia (ale men­ ad suum solatium, sive ad excusationem dacium non est perniciosum , nec graviter suorum peccatorum, gravissima de prox i injuriosum sacramento,cum sit in materia mo, sive simpliciter mentiendo , sive exilevi et non necessaria. Ita Sylvius post gerando effutiunt. Sylvestrum , ulrumque Soto, Angelum et Prima pars exsepatet. Patio secunda alios contra Cajetanum. Excipit tamen lau­ et tertia partis est : 1« quia (ales notabi­ datus Sylvius casum quo peccatum veniale lem irreverentiam irrogati/ sacramento, falso accusatum, foret tota materia absolu­ quo abutuntur ad suas graves detractio­ tionis; tunc enim esset peccatum mortale, nes; 5° quia ratione novi peccati mortalis quod hac detractione committunt, invali­ quia sacramentum redderetur nullum. Dices contra hanc responsionem. dam reddunt confessionem quam ideo cum t· Qui supponeret formæ consecrationis novo peccato sacrilega* detractionis repe­ materiam indebitam, puta, panem hordea- tere tenentur Hinc viderint confessariioui DISSERT. VU. ART. 11. hujusmodi fabulatrices cum impedire de­ I confessionis integræ non est minus pr» berent, auscultant, et, quod pejus est, suis rudibus litterarum quam pro scientibiu curiosis interrogationibus ad ejusmodi de­ scribere, ct tamen illos non obligat neque tractiones alliciunt. scribere neque scripturam eo fine discere: Petes 4" utrum qui culpabiliter reticet ergo nec istos. Unde quamvis, suppo-ito aliquod peccatum mortale in confessione , debito examine, peccata quædam excide· teneatur repe .ere omnes confessiones ab rent, erit nihilominus integra formaliter illa factas? confessio, quia pœnitens facit quantum 7?. Tenetor repetere illam primam con­ prudenter et moraliler debet et potest. fessionem cum accusatione sui sacrilegii, Petes S° utrum quis possit valide absolvi ct alias sequentes, si quas fecerit cum me­ a peccatis, priusquam ab excommunica­ moria hujus peccati non confessi, quia non tione? fuerunt validae defectu integritatis; alias 7?. Qui nescit aut non recordatur se esse autem quas bona fide fecit sine memoria excommunicatum , vel bona fide credit se hujus peccati, non tenetur repetere, quia posse prius absolvi a peccatis quam ab ex­ (lieront integræformalitcr, ct, ut suppono, communicatione, valide absolvetur a pecca­ alia necessaria adhibuit. tis, priusquam ab excommunicatione, ideo­ Petes 5° utrum qui instituit confessio­ que non est iteranda confessio; quia ex­ nem generalem, teneatur explicare aliquod communicatio non tollit a sacerdote juris­ peccatum nunquam fuisse confessum, aut dictionem in pœnitentem, sed prohibet ab ultima confessione fuisse commissum, tantum pœnitenti ne accedat ad sacramen­ et quod? tum, non absolutus ab excommunicatione; Jl. juxta sententiam communiorem de quod cum ille, ut suppono, ignoret invin­ accusandis circumstantiis notabiliter ag­ cibiliter, excusatur a transgressione pro­ gravantibus , probabilius affirmative ; hibitionis, nihilque obstat ex hac parte quia notabiliter variatur judicium confes­ quin valida sit absolutio el confessio. sarii circa peccata jam confessa et non con­ Petes 9“ utrum confessio facta ex fine fessa, longeque minor poenitentia injungi­ venialiter malo, v. g. ex vana gloria, sil tur peccatis confessis quam non confessis. invalida? Petes 6° quid agendum ei qui advertit Jl. Si finis venialiter malus sit totalise! confessarium dormire, aut dormivisse au­ adaequata ratio cur eligatur confessio, est diendo confessiones? invalida ; quia, ut probavimus in tractatu Jl. Si confitendo advertat dormire, de­ de Actibus humanis diss. 4, art. 4, t, 2, ac bet eum excitare, et non audita repetere. tus alias secundum se bonus, sic ad malum Si post confessionem advertat dormivisse, finem ordinatus, ex nulla parte est bonus, debet in sequenti confessione repetere tan­ sed totus malus; manifestumque est quoti tum peccata non audita; quia confessio in præsenti casu peccator nullatenus in­ fuit integra formatter et valida : si vero tendat remissionem peccatorum, nec proin­ non possit scire quæ fuerint non audita, de eis doleat ut debet. debet omnia repetere. Si vero finis venialiter malus non sit tota­ Petes7° utrum qui timet ne peccata me­ lis et adæquata ratio cur eligatur confessio, moria excidant, teneatur ea scribere , et potest esse valida ; quia, ut probaviinu· de scripto vocaliter confiteri sacerdoti? ibidem , hujusmodi finis non vitiat totum Jl. id quidem esse laudabile, sed nemi­ actum, et in præsenti casu, non impeditur nem ad id teneri. Ita Cajetanus, Soto , peccator, ut patet, intendere remissionem Sylvius , Henriques , Valentia , Tannerus , peccatorum, et dolere ut debet de pecca­ Sporer et alii contra Vasquem. 1° Quia in tis. Vide locum citatum de Actibus hu de semper est aliquod periculum mani­ inanis. festationis , quod nemo tenetur subire Petes 10· quomodo confessio invalida propter integritatem materialem confessio­ sit iteranda? nis. 2° Quia est hæc exquisita diligentia Jl. Confessio invalida, sive defectu pci quam nullus tenetur adhibere. 5°Quia non nitentis, sive defectu confessarii, si fiat est praxis communis et in umj etiain apud apud alium confessarium, ex integro est timoratos et diligentes. 4“ Quia pra^pium repetenda , tam quoad numerum peccato4M UTRUM QUIS POSSIT PER ALIUM, SEU. cte. nnqnam quoad speciem et circumstan­ tias; quia prior confessio nulla fuit, et respectu diversi confessarii perinde est, ac si non esset facta. .9 Si \ero fiat apud cumdeni confessarium qui adhuc recordetur, si non singulorum ;*ccatorum, saltem in confuso status pœnitentis,sic,ut pœnitentiam convenientem et congrua remedia proscribere possit, non γΊ ex integro repetenda quoad numerum, speciem el circumstantias, sed suiBcit si pœnitens dicat : Accuso me de omnibus ftccalisqiuc libi invalide confessus sum, d insuper de isto sacrilegio in illa com­ misso. Si scilicet ex defectu ejus fuerit in­ valida confessio, simul addendo peccata omissa, si omiserit, et alia quæ ab illa con­ fisione commisit. Ratio est, quia cogni­ tio distincta singulorum peccatorum non est necessaria dum profertur absolutio, ut patet dum pœnitentes indispositi remit­ tuntur ad certum tempus, aut dum faciunt confessionem generalem per multos dies ; quamvis enim confessarius non recordetur distincte singulorum peccatorum, absolvit tamen,absque eo quod cogat illas proce­ dentes confessiones ex integro repetere : imosœpe in eadem confessione, præserlim >i sil prolixa, confessarius dum absolvit, non meminit singulorum peccatorum con­ fessorum. ARTICULUS III. Ulrum quis possit per alium, seu per scriptum confiteri? Duplex est sensus quxstionis : primus, deconfessione facta præsenti sacerdoti per «triplum vel interpretem ; secundus, de con­ fessione facta sacerdoti absenti per litteras «m internuntium. Utramque duplici tj re­ ptemus : unde sit — De confess tone facta prasenti sacerdoti per scriptum seu interpretem. Supp. q. g. a. 3. o — Dico 1°. Graviter peccat qui sine causa confitetur sacerdoti liraxmti, scripto aut nutibus, et 11011 voce pnpria. h. t communis ex c. Quem pamilet 88 de hwiiL dist. 1. Ratio est, <]iiia sine causa rendit ab universali Ecclesiæ praxi in re pt , quod fieri non potest absque pec­ cato mortali : el ratione hujus peccati in ariuali confessione commissi, ipsa confes­ sio redditur invalida. 431 Hæc autern universalis Ecdes.æ praxis sequentibus congruentiis innititur. 1· Con­ gruum est ut, qui peccando non cubuit offendere Deum, erubescat confitendo pec­ catum. 2° Quia erubescentia in confitendo est pars pœnitentiæ. 5° Quia ex modo con­ fitendi vocaliter confessarius melius co­ gnoscit dispositionem pœnitentis.— Ibid. — 4° Quia sicut in baptismo aqua assumi­ tur, eo quod sil communior usm humano ad abluendum, ita convenienter in ptenitentia assumitur vox quæ est communior ad manifestandum. Ma comparatio non stat nisi quoad convenientiam tantum, et non quoad necessitatem. Dixi, sine causa; patebit ex sequenti conclusione. Dico 2°. Qui non potest sive physice sive moraliler confiteri vocaliter, potest et te­ netur , quoties urget præceptum confessio­ nis , confiteri scripto si possit; si non, nu­ tibus et signis. Quod possit, patet; quia accusatio voca­ lis non est de essentia confessionis : Chris­ tus enim instituens confessionem, nihil aliud intendit quam dolorosam manifesta­ tionem peccatorum, quod fieri absolute potest aliter quam voce, scilicet scripto vel nutibus ; idque constat ex Ecclesiæ praxi in inulis et moribundis. Neque refert quod concilium Florentinum requirat confessio­ nem oris; intelligit namque per hæc verba confessionem externam, quam vocat ohs quia ordinarie fit ore. Unde dixi in prima conclusione, id esse illicitum sine causa, el in hac, qui non potest sive physice sive moraliler : physice . ut sunt muti et moribundi voce destituti ; moraliler, ut si xgrolus gutture pressus, non nisi xgre loqueretur, aut si confessarius surdaster non posset excipere confessionem quin ab aliis audiatur, aut saltem de eo sit periculum, et alius non facile haberi posset : in hoc utroque casu potest pœnitens scripto confiteri, modo ta­ men addat voce si possit, aut si non possit, nutibus indicet hanc scripturam ordinari ad confessionem et absolutionem; quia ad id est de se indifferens. Item 1 peccato sal­ tem mortali excusant plures 'heologi, qui­ bus subscribimus , eum qui pro vehementi pudore, ut non raro contingit in puellis, confessionem scriptam legendam traderet confessario, et adderet vocaliter : Acw «JtJ DiSSI RT. X II etf de omnibus quæ in hue char la leges aut legisti. Quia vehemens pudor est aliqua excusationis causa, et est confessio aliquo modo vocalis, sicut est in eo qui diceret confcssan,. Accuso me de peccatis quæ tibi ante confessionem exposui, vel quo­ rum fuisti testis in tali occasione, vel quæin hesterna confessione invalida ac­ cusavi .-qui casuscommuniter admittuntur. Ratio secunda partis, scilicet quod te­ neatur, «t.-quia modus confitendi scripto, licet sit aliquo modo incommodus, non est tamen adeo difficilis, ut censeatur morali­ ter impossibilis, praesertim cum obviari pos­ sit periculo revelationis, adhibitis certis cautelis, puta, statim lacerando aut com­ burendo chartam. — Ibid ad 2. — Quando amem non possumus uno modo, inquit Auc­ tor, debemus secundum quod possumus confiteri, maxime cum istud leve incom­ modum abunde compensetur gratia et be­ neficio absolutionis. Nec obstat quod nemo teneatur scribere sua peccata ne memoria excidant, ut dice­ bamus superius : disparitasest, quod ma­ jor sit necessitas et strictior obligatio con­ fitendi simpliciter quam confitendi integralitcr. Vide alias rationes superius. Dico 5°. Nemo tenetur, saltem per se et vi praecepti confessionis, confiteri per in­ terpretem. Est communis. Quia confessio cum tanto onere nullibi legitur praecepta, sive a Christo, sive ab Ecclesia, nec usu recepta. Quin e contra in concilio Latera­ nensi cap. Omnis utriusque, et in conci­ lio Trid. sess. 14, cap. 5, et can. 6, legitur quod pœnitens solus soli sacerdoti confi­ teatur. Adde quod talis confessio sil ex natura sua quodam modo publica, licet ex probitate interpretis maneat occulta ; non enim certo constat interpretem teneri si­ gillo confessionis. Neque obstat dictum D. Thomæ, quod, quando non possumus uno modo, debemus secundum quod pos­ sumus confiteri; id enim intelligitur intra latitudinem præcepti. Dixi, saltem per se cl vi præcepti con­ cessionis; quia plures volunt quod, si quis i m periculo mortis sit incertus de sua cor- I tritione, teneatur ex propria charit&.e sibi in tanto salutis periculo succurrere, con­ fitendo per interpretem, m fiat capax ab•olulionis. Verum id intclligendiim arbi tror, si non nossit nutibus exprimere ali- I ART. ill quod peccatum, quod satis esset a» ct ab eodem absente absolutionem obti» nere, ari minus ut falsam, lemerariamti » scandalosam damnavit ac prohibuit, pre » cepitque ne deinceps ista propositio pu » blicis privatisqiie lectionibus, condom » bus et congressibus doceatur, neve un <» tpiain tanquam aliquo cam probabilis · » fcndaliir, imprimatur autad praximquo ·> vis modo deducatur. Quod si qui’ il ·· lain, etc. « Dices cum quibusdam, confessionem de (pia quæstio est. fuisse damnatam a SS. pou tifice ut illicitam, non ut invalidam; quia dixit solum, non licere, seu damnavit prof''‘si(;'>nein quæ dicebat licere. Sed contra. 1° Joannes a S. Th. qulcir ca tempora hujus celebris disputationis iu Hispania floruit, testatur q. 84, disp. 55, a. 4f nunquam fuisse quaestionem circa ip­ sam confessionem quoad rationem liciti lanium, sed quoad rationem validi; ik UTRUM QUIS POSSIT PER ALIUM , SEU, etc. propositum pontifici, el hoc modo omnibus ductoribus et fidelibus fuisse ntellectam. 2’ Ex ipsis verbis decreti aperte colligi.»r pontificem eam censere et decernere invalidam; prohibet enim ne unquam tan­ gam aliquo casu probabilis defendatur, cui in praxim quovis modo deducatur, opinio scilicet quæ dicebat licere, etc. Atqui, si confessio de qua est quaestio, esset quantum ex se valida, foret etiam aliquo caso licita, nimirum in articulo mortis et casu extremae necessitatis, quo tempore omnia media valida sunt licita, id exigente ’iipremo æternæ damnationis periculo, ita ut nec a summo pontifice talis confessio absenti facta prohiberi posset in hoc casu cum tanto salutis dispendio. Prob. 2°. Sacerdos in absentia absolrensestomnino incertus de statu perniten­ tis, quippe qui a tempore quo missit litte­ ras vel nuntium, potest vel obiisse vel mu­ tasse voluntatem, imo ct de facto vacare rei mortaliter illicit®, dum actu sacerdos pro­ fert absolutionem : atqui non est verisimile Christum instituisse sacramentum poeni­ tentia inconvenientibus obnoxium : ergo. Dices. Non requiritur certitudo status pœnitentis in confessario ut sit valida conlessio, sed tantum ut sit licita : patet in his imprudentibus confessariis qui sæpe pœnitenles praesentes, incerti dc illorum dispositione, absolvunt, el valide, si revera adsint dispositiones. Ergo. R.D.ant. Non requiritur certitudo staiib pœnitentisin confessario, etc.,et tamen debet esse possibilis ex modo administran­ di sacramentum, C. et non debet esse possi­ bili’ ex modo administrandi sacramentum, A'.Nonest autem possibilis cum fit confessio ‘jcerdoli absenti, in absentia absolventi. fits*. cum Tournely. Sufficit in hoc sa­ cramento certitudo moralis de statu pœni­ lentis : atqui potest tn statu conclusionis haberi ista certitudo moralis et sufficiens I absolutionem. Patet tum exemplo inorihiindi qui ex testimonio aliorum quod p-yerii confessionem, absolvitur; tum exemplo illorum qui absentes contrahunt matrimonium. Ergo. R. N. min. Ad prob. ab exemplo mori­ bundi, disparitas est, quod non sit verisi­ mile eum qui in periculo mortis vult confi­ teri, stante eodem periculo, mutare volun 4 !9 tatem ; nullus est enim qui non vent mod christiane : secus de homine sano. Adde quod in extrema necessitate sufficiat ma­ teria dubia, quæ non sufficit extra necessi­ tatem. Ad exemplum de absentibus contra­ hentibus matrimonium per procuratores, disparitas est, quod non sit unius contra­ hentis, judicare de voluntate interiori alte­ rius contrahentis, sed solum de con«ensn exterius expresso, quocumque modo ex­ primatur, ut in omnibus aliis contractibus; quamvis enim contrahentes essent praten­ tes, posset unus denegare consensum in teriorem, sicque nullum fieri matrimonium. At confessarius debet judicare de voluntate interiori pœnilentis, quod non potest dum absentem absolvit. Prob. 5°. Vel sacerdos absens proferret absolutionem scripto, vel voce : atqui neu­ tro modo stare potest sacramentum : ergo Prob. prima pars min. Forma absolutio­ nis debet voce humana el propria exprimi ; quod patet tum cx perpetua Ecclesiæ praxi voluntatem Christi nobis manifestante ; tum ex concilio Florent, et Trident, in quibus dicitur formam hujus sacramenti positam esse in his ministri verbis : Ergo absolvo te : hæc enim verba intelligenda sunt de verbis proprie dictis ; quia dum concilia dicunt verba esse formam hujus et aliorum sacramentorum, solum excipiunt matri­ monium , ad cujus formam tamen requi­ runtur verba proprie vel improprie. Adde quod Florentinum subjungat formam sa­ cramenti pœnitentiæ consistere in verbis quæ sacerdos profert : hoc autem inlelligitur de verbis proprie. Prob secunda pars min. Hæcparticula, te, in forma absolutionis, vel æquivalens, dirigitur ad personam praesentem; signifi­ cat enim et demonstrat praesentem : sicut hæc verba consecrationis, hoc est, propter eamdem rationem, diriguntur ad materiam praesentem. Ergo sicut ideo sacerdos non potest consecrare materiam absentem, ita nec absolvere personam absentem. Nec re­ fert quod confessarius possit dicere.Ab­ solvo Petrum, scu , Absolvatur Petrus ; in tantum enim istæ formæ sunt valid®, in quantum {equivalent huic, Absolvo te qui jam confessus es. Dices cum Tournely. Hæc forma matri­ monii, Ego conjungo vos, potest dtrifi ad absentes ; ergo similiter. *40 DISSERT VII ART. III. R.N. conseq. Disparitas est 1° quia, se­ cundum nos, hæc verba sacerdotis, Ego eonjungo vos, non sum forma matrimo­ nii, sed verba contrahentium ; 2° quia pro­ curatores præsentes gerunt vices contra­ hentium, quod sufficit in contractibus ut ad illos quasi ad contrahentes præsentes verba dirigantur : quia in contractibus, ut jam dixi, contrahens non est judex voluntatis interioris alterius contrahentis, sed volun­ tatis quatenus exterius express® , quam exprimit procurator. At in sacramento pœnitenti®, neque litleræ neque internuntius gerunt vices pœnitentis quoad præsentem dispositionem ejus interiorem, cujus judex est confessarius. Confirmatur conclusio. Nullibi legitur Ecclesiam unquam hanc praxiin absolvendi absentes tenuisse, aut in hoc dispensasse , cum tamen non defuerint urgentes occa­ siones tempore persecutionum, dum non licebat pro libitu adire sacerdotes. Quædam exempla in contrarium refert .Mori­ nos; at ista levia sunt, nec probatur in eis agi de confessione et absolutione sacramenlali, sed vel de confessione generali, vel de absolutione a censuris, aut pœnis, aut reconcilialiva cum Ecclesia, vel de benedictionibus, seu concessionibus indul­ gentiarum. Qua de re vide Juenin et Tournely. Ex didis colliges contra eumdem Tour­ nely et alios, in validitatem confessionis et absolutionis inter absentes peti non ex jure ecclesiastico, sed divino, seu ex ipsa natura el institutione sacramenti. Dices 1°. In judicio forensi, sententia po­ test ferri in absentes : ergo et in judicio sacramentali. 2° Absens potest absolvi ab ex­ communicatione : ergo et a peccatis. R. ad primum, N. conseq. Disparitas est, quod in judicio forensi non agatur de dispositione interiori rei, sed de manifesta­ tione ejus criminis secundum allegata ct probata, quæ cognitio haberi potest etiamsi reus sit absens : at in judicio sacramentali agitur de dispositione interiori pœnitentis, de qua judicare non potest confessarius in absentia. Ad secundum. Disparitas est, quod cum excommunicatio sit ab Ecclesia, etiam ab ea absolvat quomodo ipsi placuerit, nec ad id requiritur quod judicet de dispositione in­ teriori rei : secus in absolutione a peccatis in qua sacerdos est instrumentum Chrinti, agens secundum ejus institutionem, el ju­ dex ad absolvendum quos judicare potest interius dispositos et non alios. Dico 2°. Confessio facta sacerdoti ab­ senti, quamvis in praesentia absolventi, non solum est illicita, sed etiam probabi­ lius invalida. Esse illicitam, adeoque non nisi in casu extremæ necessitatis usurpandam, conve­ niunt modo omnes post laudatum decre­ tum Clementis VIII, et reprobationem in­ terpretationis Suares de qua modo. Idque ratio suadet; quia est contra communem Ecclesiæ praxim et reverentiam debitam sa­ cramento, quod sine causa exponitur pe­ riculo nullitatis. Esse autem invalidam multi negant prop­ ter casum moribundi cui potest et debe, impendi absolutio, modo antea, etiam ab­ sente confessario, petierit confessionem. Attamen. Prob. 1° ex decreto citato, ubi pontifex decernit neque confessionem absenti fac­ tam , neque absolutionem ab absente da­ tam , posse ullo casu defendi ut probabi­ lem , aut quovis modo deduci ad praxim: atqui, ut antea arguebamus, si ex se esset valida, aliquo casu foret probabilis et reducibilis ad praxim, scilicet in casu extre­ mæ necessitatis : ergo. Dixit quidem olim pater Suares, hoc SS. pontificis decretum non debere inlelligi disjunctive, sed copulative ad sensum pritnæ conclusionis, hoc est, non damnasse confessionem absenti factam seorsim, sed simul confessionem absenti factam cum absolutione ab absente data. Sed illam pa­ tris Suares interpretationem nedum Cle­ mens VIII, sed ejus successor Paulus V re­ probavit , et ex ejus libris jussit expungi, decreto dato 14 julii 1G05. Adde quod non esset ratio cur potius una pars (piam altera foret damnata, si non disjunctive, sed co­ pulative foret propositio damnata, sicque nunc posset adhuc sustineri absolutionem ab absente datam esse licitam et validam, onod nemo nunc admittit. Prob. 2°. Vel pœnitens confessus sacer­ doti absenti per litteras , ipsi advenienti et præsenli ratificaret confessionem feclam per litteras et absolutionem peteret, vel non: si primum , cessat difficultas et casus de quo disputamus, quiaUunc confiteturpr» UTRUM SEXDECIM CONDITIONES REQU1R.. etc. MI anti; si secundum, deest materia præsens, aut signa pœnilentiædedisse, pre-umi po­ nec magis potest sacerdos certilicari de præ- test aut saltem dubitari eum in hor statu , jenti statu pœnitentis quam si absentem ab­ per signa alioquin naturalia, v. g. gemi­ solveret; potest enim pœnitens mutasse vo­ tus, suspiria, aspirationes, intuitum fixum luntatem , carere dolore, habere affectum occulorum, etc., adhuc nunc conari expri­ actualem ad piceatum mortale : non est mere exterius suam pœnitentiam et sua autem verisimile, ut jam diximus, Christum peccata, sicque confessionem , qualis fieri instituisse sacramentum his inconvenienti- potest, esse præsentem, et ratione «Ilias jtb obnoxium : ergo. confessionis præsentis dubiæ, absolvitur; Dices. Moribundus qui absente confes- in extremis enim extrema sunt untanda, sario petiit confessionem, licite et valide ab ut jam dictum est. copræsente absolvitur : atqui tamen tunc ARTICULUS IV. confessio facta est absenti : ergo hujusmodi Utrum sexdecim conditiones requiran­ confessio non est ex se invalida. tur ad confessionem? Λ. 1’ N. min. Cum eniin summus pon­ Sexdecim conditiones a S. Th. et a cætifex declaraverit confessionem faciam ab­ denti in nullo casu valere, ut probatum est, teris theologis post ipsum ad confessionem et tamen hunc casum moribundi a suo de­ requisite, comprehenduntur versibus se­ creto exceperit, ulex ore pontificis testati quentibus : sunt Lessio, Bellarminus et archiepiscopus Sil simplex, bumilis confe«sio, pura, fidelis. Annachanus, ut refert præpositus ad q. 4 Atque frequens, nuda et discreta, libens, verecunda, suppi, n. 84; dicendum est hanc mori­ Integra, secreta el lacrymabilis , accelerata, bundi confessionem non esse factam ab­ Fortis ct accusans, et sil parere parata. senti, sed præsenli per adstantes ut inter­ 2 9. a 4.0 —Dico. Sexdecim condi­ pretes. tiones assignate requiruntur ad confessio­ Si dicas. Ut confessio censeatur facta nem. per interpretem , debet esse locutio præIhid—Prob. conclusion simul breviter seutis pœnitentis ad præsentem interpre­ explicantur præfalæ conditiones. Conditio­ tem, et præsentis interpretis ad præsen­ nes requisite ad confessionem, vel sunt ad tem confessarium ; alias non distinguere­ bene esse ipsius, vel de ejus necessitate. tur interpres ab internuntio. Ergo. Ad bene esse duæ requiruntur ; prima, Λ. 1° ita etiam fieri in nostro casu ; quod sit accelerata, ut omnes fatentur; præsens est pœnitens, præsentes adstan- secunda, quod sit frequens : quia confes­ les, præsens confessarius, et per testimo­ sio est instituta pro peccatoribus : ergo nium adstanlium præsens ipsa confessio, quo quis sæpius peccat, -æpius ea uti debet; ea -cilicel præsenlia quæ sufficit ut confes­ adde qifod non sil tantum m remedium sarius certificetur quantum fieri potest de praeteritorum, sed etiam in cautelam futu­ Main pœnitentis ; cum enim non sit veri­ rorum. simile infirmum in hoc statu et periculo, Huic Angelica· et communi doctrinæ re­ a U-mpore quo destitutus est sensibus mu­ fragantur quidam his temporibus, qui, las» voluntatem, prior confessio adhuc cum haberi velint cultores et defen-ore-. moraliter durat et exprimitur ore adstan- moralis sanioris, quam præpostcre miel Imm. Id autem dici non potest de confcs- ligunt, quosvis peccatores relabentes in iione facta per litteras vel internuntium. peccata etiam divers® speciei, arcent a con­ 2· Dato hujusmodi confessionem seu fessione per plures menses, quandoque lonfessionis petitionem in moribundo , per annum et ultra, eosque inierim gravi­ klam esse absenti per adstantes quasi per bus operibus addicunt pro expiandis , in­ internuntios, maxime si qui aderant peti­ quiunt , peccatis prælerilis el cavendis fu­ tioni nunc absunt, et alii ex istorum rela­ turis. Verum hi non advertunt. inter om­ tione tantum referant : tunc dicimus quod nia contra peccatum, -ve ; ræleuluin sive Me moribundus non absolvetur vi præcise futurum,remedia, praecipuum 11 efEcacissiMnis confessionis, sed quia, cum ad-tan- muin esse sacramentum pœnitentiæ, quod, tv> fide digni, etiamsi ex aliorum relatio- ut jam dixi, est a Chi isto contra utrumque it testentur ipsum petiisse confessionem, peccatum institutum, et ex opere (perato 442 DISSERT. Vif ART. IV. aoatert gratias præteritoriim remissivas et a futuris conservativas. Insuper Deus po­ tius audit justos el amicos quam peccato­ res et inimic »s; facilius autem peccator fit justus et amicus Dei per sacramentum pœnitentiæ quam sine illo per contritionem perfectam , quæ , juxta ipsos adversarios, est admodum rara. Cælermn nôn intelligimüs peccatores in occasione proxima versantes, neque con­ suetudinarios, aut frequenter in eadem peccata relapsos, qui non curant ut debent suam emendationem,de quibus dixi supra, sed peccatores qui ex humana fragilitate labuntur, et si frequenter, in diversa pec­ cata , et bona fide se credunt a peccato corde aversos et ad Deum conversos. Confer qua· dixi supra de consuetudinariis et re­ cidivis. Ibid. —Conditiones quæ sunt de neces­ sitate confessionis, competunt ei vel se­ cundum quod est actis virtutis, vel secun­ dum quod est pars sacramenti. Confessio secundum quod est actus virtutis, conside­ ratur vel in ratione virtutis in genere, vel in ratione specialis virtutis, vel in ratione ipsa actus. Ibid. —Virtutis in genere sunt quatuor conditiones, ut dicitur 2 Ethic, prima est, quod aliquis sit sciens; et quantum ad hoc dicitur quod confessio debeatesse discreta, quatenus in omni actu virtutis requiritur prudentia : est autem discretio, ut majora peccata majori pondere confiteatur, non aliena miscendo, et propria terminis de­ centibus explicando. Secunda conditio est, quod sit eligens, quia actus virtutis debet esse voluntarius; et quantum ad hoc poni­ tur libens. Tertia conditio est, ut sit prop­ ter debitum finem ; et quantum ad hoc ponitur pura, ut scilicet recta sit intentio amicitiam Dei recuperandi et cælera bona nobis necessaria obtinendi. Si ergo sit propter finem malum mortaliter, invalida erit confessio; si propter finem vcnialtter malum, puta , propter vanam gloriam, po­ terit esse valida, si nempe vana gloria non sit causa totalis et adæquata confessionis y ut dixi supra ; cum peccato enim veniali possunt adesse omnia ad validitatem con­ fessionis necessaria. Quarta conditio est, ut immobiliter operetur; ct quantum ad hoc dicitur fortis, ut scilicet propter vere­ cundiam veritas non omittatur. Ibid. — Virtutis autem specialis, sdliat pœnitentiæ, cujus confessio est actus, sunt 1res conditiones. Prima sumit initium in horrore turpitudinis peccati; ct quantum ad hoc confessio debet esse verecunda ut scilicet non se jactet de peccatis propter aliquam sæculi vanitatem admixtae?. Se­ cunda progreditur ad dolorem de peccat» commisso ; et quantum ad hoc dicitur quoti debeat esse lacrymabilis, non necessario oculis corporeis, sed corde. Tertia in ab­ jectione sui terminatur ; et quanturtadhoe debet esse humilis, ut se pœnitens mise­ rum et infirmum confiteatur, et non quae­ rat excusationes in peccatis, ea imputant tentationi, marito, uxori, etc. Ilie etiam impingunt illæ mulierculæ, dictæ vulgo devotaris, quæ gravia peccata confitentur confessario extraordinario, levia ordinatio: quod tamen minus malum est, motio gravia prius confiteantur, quam aliquid notabile sublicendo confessionem sacrilegam facere. Ibid.—Ex ipsa autem ratione hujusmodi actus habet confessio quatuor conditiones, quia inde habet quod sit manifestativa; hæc vero manifestatio potest impedii i per quatuor : 1° per falsitatem ; ct quantum ad hoc dicitur quod debet esse fidelis, id est vera. Quale autem sit peccatum mentiri in confessione , dixi supra art. 2, $ 5.2° Per obscuritatem verborum ; et contra hoc di­ citur nuda : qui ergo verborum ambagihu» et æquivocationibus intendunt occultare circumstantias necessario confitendas con­ fessionem sacrilegam et nullam factant. 5° Per verborum multiplicitatem ; et ad hoc ponitur simplex, ut non revelet in confesione nisi id quod ad quantitatem peccau attinet; ex quo capite peccant qui con­ tra reverentiam sacramento debitam, ini pertinentia ad confessionem narrant, sicut et confessarii qui de iis interrogant, aul narrantes tolerant; non tamen graviter.-i quæ narrant non sunt perniciosa. 4° Per subtractionem, ut scilicet non subtrahatur aliqnid de his quæ manifestanda sunt,et contra hoc dicitur integra : de qua condi­ tione dixi pliisquam satis a. 2. ibid. — Secundum autem quod confes­ sio est pars sacramenti, concernit judicium sacerdotis, qui est minister sacramenti; ex quo oportet quod sit accusans ex parte pœnitentis, parere parata per compara­ tionem ad confessarium judicem, ct secretu ITUUM IK NULLO CASU LICEAT SAC , etc. φρη* τη ad conditionem fori, in quo de eecultis swiscientix agitur. Observandum quod, cum Auctor dicit quasdam conditiones esse dc necessitate sacrament/, inter alias quod sit secreta, non intelligat de essentia : quamvis enim Christus instituerit confessionem secretam, non tamen absolute prohibuit publicam , uf palet ex ante dictis, sed quod ordina­ rie non liceat aliter confiteri quam secreto, preserlim peccata occulta et infamantia ; hoc enim esset contra jus naturæ et praxim Ecclesiæ. DISSERTATIO VIII. 0E SIGILLO CONFESSIONIS. Quæ Auctor docet q. 10, de effectibus confessionis, patent ex dictis dissert. 5 de effectibus pœnitentiæ. Supp. q. 11. a. 3 o — Sigillum confes­ sionis nihil est aliud quam obligatio ce­ landi audita in confessione , metaphora sumpta a sigillo quo obsignamus quæ vo­ lumus esse secreta. ARTICULUS I. Utrum in nullo casu liceat sacerdoti re­ velare peccata quæ audivit in confes­ sione? ibid, α 1 ο — Dico. Jure naturali, di­ vino ct humano prohibetur sacerdos reve­ lare in quovis casu, sive directe, sive in­ directe , peccata audita in confessione sa­ cramenta Ii , sine expressa el spontanea li­ centia pœnitentis. Prob. prima pars. Contra jus naturale t'ldilfamare proximum, violare religionem secreti el mentiri : atqui qui peccata audita in confessione revelat, diffamat proximum peccata ejus manifestando , violat religio­ nem secreti, quod ipsi fuerat «‘reditum , et quod servare tacite promiserat ; — Ibid.— ac tandem mentitur, quia dicit ea se scire ut homo, quæ tamen nescit ut homo, sed ut Deus, seu Dei vicarius. Ibid.— Prob. secunda pars. 1° Nun­ quam est licitum agere contra significatio­ nem sacramenti, id enim est sacrilegium contra reverentiam ipsi, ut a Christo insti­ tuto, «/ebitam : atqui per confessionem si­ gnificatur tegenda omnino esse peccata : ergo vi institutionis sacramenti sacerdos teneatur audita in confessione celare, et 443 tanquam violator sacramenti peccat qui ea revelat. Prob. min. Quæ exterius aguntor in sacramentis sunt signa eomn. quæ in­ terius aguntur, et ideo confessio qua qui* sacerdoti «e subjicit, est signum interiori* subjectionis qua quis Deo subjicitur: atrm Deus peccata illius qui se sibi subjkit p<’r poenitentiam, quantum est ex parte sacra­ menti, omnino tegit, quasi nunquam fus­ sent. Quod si de facto id non accidat, qui * forte non absolvitur confessus, hoc est cx ejus defectu . et non quantum est ex parte sacramenti : ergo per confessionem signifi­ catur tegenda esse omnino peccata. 2e Qui præcipit finem , præcipit media necessaria ad illum atqui Christus præce­ pit confessionem , el confessio stare non potest, si vel in uno casu liceat eam reve­ lare: ergo præcipit cclationem peccatorum confessorum in omni casu. Prob. min. Si vel in uno casu liceret revelare confessio­ nes, homines suspicarentur etiam in aliis similibus casibus licere, aut a confessants per Epiikiam fundatam, vel infundatam, ad alios casus trahi, sicque fierrt ipsis odiosa confessio, atque ab ea penitus de­ terrerentur; vel «altem peccata quæ suspi­ carentur revelanda non accusarent ; nemo enim tenetur accusare peccata quæ jure ti­ met revelanda, et sic opposita doctrina non solum foret injuriosa sacramento, et contra Christi prxeeptum , sed prorsus inutilis, imo et perniciosa ; quia si accusarentur illa peccata , confessarius prudens posset pœnitentes a mala voluntate avocare. Ergo. Adde quod præceptum de non revelanda confessione sit negativum, quod semper et pro semper obligat. Prob. tertia pars. Cap. Sacerdos de Pœnit. dist. 6 , sic decernitur : « Sacerdos » ante omnia caveat ne de his qui ei con­ ii filentur peccata recitet... Nam si hoc fe» cerit, deponatur, el omnibus diebus vitx » sux ignominiosus peregrinando pergat. » Et in concilio l.ateran. sub Innocentio III « Caveat sacerdos ne verbo aut signo . aul » alio quovis modo, aliquatenus prodat » peccatorem... Quoniam «pii peccatum in » pœnitentiali judicio sibi detectum pne■ sumpserit revelare, non solum a >acer» notali officio deponendum decernimus, » verum etiam ad agendam poenitentiam » perpetuum in arctum monasterium de» trudendum. » Ergo. Ux autem pœiun, DISSERT. VIH. ART. I. 444 tit patet, non sunt latœ, sed ferendœ tent enti as. Dixi, directe vel indirecte. Item, sine licentia pœnitentis. Hæc infra explicabun­ tur. Item, in confessione sacramentali, de quo in fine præsentis articuli. CONSECTARIA. his inferes i°, in nullo casu imagi­ nabili, sive agatur dc amittenda vita, sive de proditione reipublicæ, sive de subver­ sione fidei in aliqua provincia, licitum esse revelare confessionem ; quia; ut dictumest, sigillum est ex ipsa institutione sacramenti, pracepli divini negativi, et agitur de bono spirituali totius Ecclesiæ in servanda fre­ quentatione hujus sacramenti ad salutem omnium instituti, quæ preponderant omni alteri bono. — ib. ad 1. — Nec oportet succurrere malis humanis per media quæ nescit homo ; id autem quod scit ex confes­ sione, est quasi nescitum ; quia illud con­ fessarius nescit ut homo, sed ut Deus, seu Dei personam gerens. Et hinc preoccupantur quædam instantiæ. Inferes 2°, frangentem sigillum triplex peccatum committere , scilicet injustæ dif­ famationis , infidelitatis ratione violati se­ creti tacite promissi, et sacrilegii contra significationem et reverentiam sacramenti. Inferes 5°, confessarium interrogatum de auditis in confessione, posse respon­ dere, imo et jurare se nescire , quia inter­ rogatur ut homo, respondet ut homo , et nescit ut homo. Insuper interrogatio est accipienda de iis de quibus interrogans habet jus inquirendi ; consequenter res­ ponsionis sensus est , Nescio eo modo quo tibi possim et debeam revelare. Si autem interrogetur de auditis forma­ liter in confessione, scilicet, num hoc vel illud audiverit in confessione, multi volunt quod non possit respondere, nec a fortiori urare se nescire ; quia scit eo modo quo nlerrogatur ; sed quod debeat respondere nterrogalionem hanc impiam esse, cui utc affirmative nec negative licet respon­ dere. Inferes 4°, duos qui confessionem pœnilenlis audierunt, non posse de peccatis auditis inter se loqui, etiamsi in utilitatem pœnitentis; quia licet utrique peccata sint cognita, non tamen sunt cognita extrasacramentaliter, nec ipsi possunt facere extra-sacramentalia, sicque clausa mane sub sigillo confessionis. Propter eamdiiD rationem ille qui peccatum publicum au­ divit, non potest loqui de illo ut audito in confessione. Inferes 5°, sigillum obligare ctiamposi mortem pœnitentis; quia in ejus violatione respectu mortui, sequuntur pariter injusta diffamatio, irreverentia sacramenti et avo­ catio fidelium ab illius frequentatione, quippe quibus similiter fieret odiosum sa­ cramentum, si scirent post mortem peccata sua posse revelari. Inferes 6°, confessarium qui non potest confiteri peccatum suum sine revelatione confessionis sibi factæ, teneri illud tacere; item parochum qui ex sola confessione no­ vit impedimentum inter sponsum elsponsam, teneri illos conjungere, si petant e\lr< confessionem ; el multa alia similia. Inferes 7°, revelationem peccati veniali» etiam esse peccatum mortale ; quia licet inde non fiat gravis injuria pœnitenti, fit tamen sacramento, ulpote contra ejus si­ gnificationem et sanctitatem, redditurqut odiosum saltem quoad venialia : unde hop datur hic levitas materiæ; et tantum pec catur venialiter ex indeliberatione, ulsi sacerdos loquaturdeaudilisin confessione, non advertens se ea ex confessione scire, sed putans se loqui de aliunde scitis. Solvuntur objectiones. Obj. i°. Integritas confessionis est juris divini, et tamen multiplex ratio ab illa ex­ cidat. Item hoc præccptum, Non occides, est juris naturalis et divini positivi, estque negativum ; el tamen licitum est in certis casibus occidere : ergo similiter de sigillo confessionis. II. N. conseq. Quoad primum disparitas est. quod non omnis integritas confessionis sit juris divini, sed sola formalis, el moraliler possibilis. Similiter quoad secundum, non omnis occisio prohibetur hoc præceplo, Non occides ; seti sola occisio injusta et auctoritate privata. At omnis quæcuinque revelatio confessionis quovis casu est pro­ hibita; quia est contraria significationi et fini sacramenti, ul probatum est. Inst. 1<>. Lex naturalis dictat esse reve­ landum crimen alicujus etiam sub secreto cognitum, quando id est necessarium ad conservationem præsertiin fidei aut patri». UTRUM IN NULLO CASU LICEAT SAC, etc. atqui lex naturalis prevalct legi posilivæ de non revelanda confessione, aut etiam legi naturali de servando secreto ; quia de ma­ iori bono agitur : ergo. Ibid, ad i — R. 1° D. ant. Lex natu­ rali.» dictat esse revelandum crimen , etc., quod scitur, transeat ant. quod nescitur, N. ant. Illud autem quod ex confessione scitur, est quasi nescitum, quia ilhid saterdosnescit ut homo, el tamen debetagere ut homo. 2 0. idem ant. Lex naturalis dictat re­ velandum esse crimen alicujus ad conservilioncm fidei vel patriæ, si majus inde malum non sequatur, transeat ant. secus, 'V. ant. .Majus autem malum sequeretur ex revelatione confessionis quam sit eversio fidei in aliqua provincia aut reipublicæ, idlicet destructio sacramenti in perniciem totius Ecclesiæ. Insuper inutilis aut etiam perniciosa foret hæc revelatio ad evertenda ista mala , si unquam admitteretur licita in his casibus; quia tunc istorum criminum conscii, cum scirent ea esse revelanda non accusarent. Si e contra sciant non esse re­ flanda, accusabunt, et adhortationibus atque consiliis prudentis confessarii, forte a mala sua voluntate avocabuntur; aut si confitentes non sint horum criminum rei, »«i ea confiteantur ut objecta aut i ircumstantias sui peccati, adhibitis certis caute­ lis et mediis a confessario proscriptis, mala ab aliis impendentia forte potuerunt im­ pediri. Inst. 2°. Potest dari casus in quo pœnilens ipse crimen confessum teneatur reve­ lare : ergo si reveletur a confessario, nulla Iit ipsi injuria. II. Esto non fiat pœnitenti injuria, fiet »altem sacramento in detrimentum om­ nium fidelium. Insupe’ . quamdiu pœnilens non facit peccatum suum cxtra-sacramcntale, consentiendo libere ul reveletur, remanet nescitum, ut dictum est; quod autem nescitur revelari non potest. Obj 2° Cæsarius, monachus Cisterciensislib. 5 Historiarum mirab.cap. 52 scribit Innocentium li!; consultum a capitulo ge­ nerali sui ordinis qu»d deberet agere con­ fessarius qui audiret confessionem unius non sacerdotis, et tamen quoiidi* celebran­ tis, respondisse eo in casu revelandam^? confessionem. Item Guillelinus Altisiodo- j rcnsis m Summa lib. 4, tract. 6, q. 6, re­ 44* fert theologos Parisienses docuisse licitum esse in certis casibus revelare confessio­ nem. Item fuerunt olim in usu confessio publica et pœnitentia publica ; ex his au­ tem revelabatur confessio. Ergo. R. ad primum, narrationem Cæsarii non mereri fidem, cum directe contradicit iis quæ ipse Innocentius III definivit in conci­ lio Lateranensi, de sigillo confessionis in­ violabiliter .servando. yid secundum. Nihil nos niovent qui­ dam , forte privati, theologi Parisienses contra ea quæ protulimus in probationem conclusionis ct contra communem sentum ac constantem praxim totius Ecclesiæ. z/d tertium. Neque confessio publica, neque pœnitentia publica peccatorum oc­ cultorum , unquam fuerunt in præceplo in Ecclesia. De confessione publica jam dixi­ mus; de pœnitentia publica dicemus infra. Adde quod publice pœnitentibus, pro di­ versis peccatis, eadem sæpe pœnitentia in­ jungebatur, ct plures nullius criminis con­ scii ex zelo pietatis proprio motu se illis adjungebant : unde ex pœnitentia publica peccata non poterant dignosci. Petes ex qua confessione oriatur obli­ gatio sigilli? R. oriri ex omni et sola confessione sa­ cramentali ; quia est proprietas confessio­ nis sacramentalis, ideoque omni et soli confessioni sacramentali convenit. Censetur autem confessio sacramentalis, quæ fit illi qui habet aut habere creditur potestatem absolvendi, cum animo se pec­ catorem accusandi et peccata sua clavibus Ecclesiæ subjiciendi, etiamsi non sequatur absolutio. Dicitur, quæ fit illi qui habet aut cre­ ditur habere potestatem absolvendi. un­ de confessio facta scienter laico, vel sacer­ doti qui noscitur carere jurisdictione, non inducit obligationem sigilli, sed tantum se­ creti naturalis; secus si sacernos credatur habere potestatem absolvendi, quia tunc quantum ex parte pœnitentis est sacramen­ talis, ficretque injuria ipsi pœnitenti et sa­ cramento quod creditur subsistere, si re­ velaretur. Dicitur, cum animo se accusandi pec­ catorem et peccata sua clavibus Ecclesiæ abjiciendi; quia si quis accedat ad confessarunn animo ip-uni decipiendi, irri­ dendi, protrahend* in peccatum, aliqui AD QU/E SE EXTENDAT SIGILLUM CONE. DISSERT. VIII. .ART. II. ab ec extorquendi, etc. non est confessio sacramentalis, nec obligat ad sigillum. Dicitur, etsi non sequatur absolutio, iive cx defectu pœnitentis qui non apparet sufficienter dispositus, sive ex parte sacertis qui caret jurisdictione in certum ca­ sum, qu»a hujusmodi confessio est in or­ dine au sacramentum et ideo sacramentalis; obligatio autem sigilli sequitur con­ fessionem sacramentalem, et non solum absolutionem. Utrum vero , si quis accedat ad confes­ sionem sine ullo dolore et proposito emendæ ct sine voluntate absolutionem reci­ piendi, sed tamen cum animo se subji­ ciendi sacerdoti tanquam Ecclesiæ minis­ tro, sive ut ab illo prout poterit juvetur, sive ut aliquo modo satisfaciat Ecclesiæ præcepto, sit hæc confessio sacramentalis inducens obligationem sigilli? Affirmat Sylvius ex cap. Quod quidam de Pœnit. et remiss, lib. 3, tit. 58, ubi jubetur admitti confessiones eorum qui volunt confiteri, quamvis dicant se non posse abstinere, eisque crebris et salubribus monitis pœni­ tentiam esse indicendam. Ratio est, quia quamvis ille accedat voluntarie indisposi­ tus, et ex hac parte non ponat materiam absolutionis ; quatenus tamen confitetur animo se accusandi peccatorem et se sub­ jiciendi socerdoti ut Ecclesiæ ministro,ejus confessio ea ex parte est aliquo eodo sa­ cramentalis. Cæterum in dubio favendum est sigillo. ARTICULUS II- Ad quæ se extendat sigillum confes­ sionis ? 2 11. · 2. o. —Dico. Sigillum confes­ sionis se extendit directe ad illa omnia duntaxatde quibus est sacramentalis con­ fessio, hoc est, ad omnia peccata tam mor­ talia (piam venialia, eorum objecta, com­ plices et quasvis alias circumstantias. Quia sigillum est aliquid annexum confessioni sacramentali ; quod autem annexum est alicui sacramento, non extenditur directe ultra illud. Ibid. — Indirecte autem extenditur ad ea quæ , licet "xm cadant sub confessione .-acraineniali, per ea tamen posset deveniri in notitiam peccati, vel peccatoris, ct ad ea quæ per se vel per accidens possent confusionem, verecundiam , malam suspi- cionem, vel aliquod nocumentum genente pœnitenti vel alteri ; hæc scilicet ration generali, quod alioquin sacramentum red­ deretur odiosum et desertum. Ilinc cadunt sub sigillo non solur.i oauih peccata mortalia et venialia, eorum ob­ jecta, complices et aliæ circumstantia;, ul dictum est, sed etiam pœnilentia injuncta, indisposilio pœnitentis, negatio absolutio­ nis aut schedx confessionis, et similia qua indirecte peccatum revelant; item defectus tam naturales quam morales et scrupuli ex sola confessione cogniti, ex quorum reve­ latione gravatur pœnitens. Explicantur breviter singula. Omnia peccata mortalia tam in genere quam in specie : unde violat sigillum non solum qui revelat hoc vel illud Titii pecca­ tum , sed qui dicit eum esse confe-yum mortaie vel mortalia, casum reservatum aut censiram. Item si, audito in tribunali ali­ quo gravi peccato, exclamat aut alte inge­ miscat, aliis audientibus. Item si de aliquo loco vel communitate non ampla, de colle­ gio, monasterio vel etiam congregatione integra dicat ibi perpetrari gravia crimina; quia communitas inde infamatur, quæ in­ famia redundat in ejus membra et reddit sacramentum odiosum : secus si de popu­ loso civitate, provincia, regno, diceret in eo committi peccata mortalia. Narrare autem peccata audita in con­ fessione , non indicando neque directe ne­ que indirecte auctores, ita ut moraliter lo­ quendo innotescere non possint, non est violare sigillum; attamen seclusa utilitate instructionis vel consilii petendi, abstinen­ dum est a similibus narrationibus el collo­ quiis, tum quia simplices scandalizantur, putantes inde frangi sigillum confessioni?, tum profiter periculum revelationis quæ contingere potest, et quandoque contingit, ex collât is confessarii dictis in diversis lo­ cis et temporibus : ut si dicas, uno tem­ pore, primani tuam pœnitentem confessam fuisse adulterium ; et alio tempore, prioris dicti tui irnmemor, dicas coram iisdem ta­ lem fuisse primam luam pœnitenten*. Omnia peccata venialia, in specie non in genere .· unde frangeret sigillum qui diceret : Talis mihi confessu* c-st hocvcl illud peccatum veniale; qtria, ut dixi miperius, non datur hic levitas m..k-na : *e- M «i diceret : Mihi confessus est venialia ; sionis, confessarius non potest sine frac­ inde noii gravatur pœnitens, cum no­ tione sigilli eam denegare pœnitenti quem tum sit confessionem non fieri sine saltem non absolvit ; non debet quidem scribere venialibus ; unde perinde est ac si diceret ·. se absolvisse, sed simpliciter, se exceptae Me mihi confessus est. Non potest tamen confessionem talis. dicere plura et gravia venialia, quia id Defectus tum naturales quam morales non sequitur ex confessione. I ex sola confessione cogniti, ut esse spuCaveat etiam ne loquendo de venialibus I rium, eunuchum, fictum nobilem, de gepræbeat ansam suspicandi mortalia vel de j nere Judæorum aut magorum, ignarum eodem vel de aliis ; ul, si diceret : Talis mysteriorum religionis, irregularem sine hodie nonnisi venialia confessus est, statim delicto, pauperem, debiti» gravatum, mi­ audientes suspicarentur alias confessum nus expertem in sua arte, scrupulo'um,etc., fuisse mortalia ; aut si po»t auditas confes­ ex eodem semper principio, quod alias siones in uno loco, collegio , monasterio, confessio redderetur odiosa. Dixi, ex sola de uno singulariter dicat : Iste non confes­ confessione cogniti; quia si aliunde hos sus est nisi venialia, præbet ansam audien­ defectus cognoscat confessarius, potest tibus suspicandi alios mortalia fuisse con­ de eis loqui secundum cognitionem extrafessos. Idem dicendum si, loquendo de sacramentalem quam habet. Idem dicen­ pluribus sibi confessis, unum inter alios dum de peccatis, ul fusius dicam infra. Petes 1° utrum confessarius possit im­ singulariter laudet, de probitate, casti­ tate, etc., inde enim audientes suspicantur ponere pœnitentiam publicam ex qua se­ alios non esse ita probos, castos, etc. Se­ quitur indirecta revelatio confessionis? R. negative, nisi ex spontanea accepta­ cus esset si, omni comparatione seclusa, tione pœnitentis. Patet ex dictis. sermo esset de uno tantum. Petes 2° utrum confessarius possit in­ Objecta peccatorum : ut si pœnitens con­ fiteatur se male locutum fuisse de tali jungere sub comminatione negandi absolu­ puella gravida, vel de furto aut homicidio tionem, quod judicat necessarium, sive ad Titii; peccatum puellae et furtum Titii ca­ reparationem præteriti, sive ad cautelam dunt sub sigillo tanquam circumstantia futuri, v. g. restitutionem, dimissionem of­ peccati confessi. Et quamvis quidam dicant ficii , concubinæ aut alterius occasionis quod, si ista peccata confitentis sint pu­ proximæ, etc., ex quo sequatur indirecta revelatio confessionis? r« blica, non cadant sub sigillo, quia pœniR. affirmative. Quia tunc non tam conlens supponit illa omnibus nota, neque ideo velit ea includi sub sigillo ; non puto ' fessarius imponit præceptum pœnitenti, tamen confessarium posse de eis loqui ut quam declarat obligationem quæ in ipso cognitis ex confessione : unde improban­ est, ad cujus implelioncm habet jus ur­ dos censeo qui, orto scandalo in aliquo gendi pœnitentem, etiam denegatione ab­ loco, dicunt ( ut frequens est) aures con- solutionis , ut ipse suo munere debile fessariorum continuo vexari de oblocutio- fungatur. nibus contra istud scandalum. Complices Petes 5° utrum secretum creditum el ac­ sive juste sive injuste in confessione de­ ceptum extra confessionem sub sigillo con­ tecti ; et aliæ circumstantiae. etsi non ne­ fessionis, reipsa cadat sub sigillo confes­ cessario accusandae, sed (pias pœnitens sionis? Ibid. ad. 2—R. negative. Quia sigillum erronee putat esse accusandas, si illius aut alterius intersit eas celari. Cætera vero in | confessionis ex sola sacramentali confestonfessione narrata , sed confessioni im- sione sequitur. Neque quis de facili potest perlinentia, non cadunt sub sigillo. eic aliquid credere vel recipere;cum enim Pœnilentia injuncta; si nempe sit gra­ nullum secretum æquiparari possit secreto vis et quæ solet assignari pro peccato mor­ confessionis, id fit difficile absque aliqua tali, quia ex ejus revelatione dignoscitur I irreverentia sacramenti. Vλ _ · pœnitentem peccasse mortaliter. Item in­ ARTICULUS II. disposilio pœnitentis et negatio absolu­ Quinam teneantur sigillo confessionis? tionis, propter eamdem rationem. Ubi au­ tem consuetum est dare schedam confes 2 Ila3. o —Dico. Proprie loquwdo Λ λ··λ DISSERT. VIH. ART. III. i' Μ H i > I nd seu primario et principaliter tenetur solus [ 4° Tenetur superior a quo pœnitens wt sacerdos ; quia ipse solus est ministerhujus j se vel per confessarium petit extra confes­ sacramenti cu! annexum est sigillum. Se­ sionem licentiam absolvendi a reservatu, cundario autem et per participationem te­ quia illa petitio licentiæ est inchoata con­ nentur omnes ad quos confessionis notitia fessio, et illa notitia quam superior accipil quovis modo pervenit; quia sicut hi ad a confessario , ipse confessarius accepit at quos notitia confessionis pervenit, par­ inchoata confessione. ticipant aliquid de actu confessionis, ita 5° Tenetur, secundum plures, qui casu participant aliquid de sigillo confessioni vel ex proposito legit descriptam alicujui annexo. confessionem, sive factam,sive faciendam; Hinc inferes 1°, sigillo teneri non solum quia illa scriptura est quasi internuntia verum confessarium, sed etiam fictum , ut peccatorum, eslque vel inchoata confessio, si laicus, aut sacerdos carens jurisdictione, vel confessionem factam gerens. Alii tames se simulans confessarium, confessionem id etiam probabiliter negant, quia hw excipiat; quia hujusmodi confessio ex in- | scriptura non est proprie confessio sacra tentione pœnitentis est sacramentalis et ad mentalis, sed instrumentum aut præparalio absolutionem sacramentalemordinata, licet ad illam pro juvanda memoria facta:sicul errore facti revera non sit. si quis se præparans ad confessionem, alta 2° Tenetur interpres communicans cum voce recitaret sua peccata, aut, ut modo confessario in ipso actu confessionis. Simi­ dicebamus, consuleret pro confessione fa­ liter scribens confessionem alicujus rudis cienda, audiens aut consultus non tenere­ aut amici. tur sigillo confessionis. Equidem ita videtur 5° Tenentur audientes, sive casu , sive rem physice considerando, at forte aliter voluntarie et ex industria, non sine gravi videbitur si res moraliter consideretur el sacramenti injuria, confessionem alterius, attendatur ad sensum communem. Judicet etii quibusillamsacrilege recelant, etiamsi prudens lector. revelatio ad innumeros transiret ; quia res Petes an ipse pœnitens teneatur sigillo? transit cum suo onere.—Ibid a. 4. ad 4.— P. negative. Et primo quoad sua pec­ Idem dic de iis quibus confessarius etiam cata , in tantum tenetur ea celare in quan­ cum licentia pœnitenlis revelat, nisi aliter tum tenetur se non infamare, quod estjuris se explicet pœnitens. naturalis. Quoad ea vero quæ spectant conQuidam volunt etiam teneri sigillo cum fessarium, tenetur secreto naturali, si ea sive confessarium , sive alium virum doc­ revelare nequeat absque ejus aut alterius, tum , etsi laicum , cui pœnitens aliqua de seu sacramenti præjudicio ; alias non te· suis peccatis communicat in ordine ad con­ netur. fessionem faciendam, idque innotescit con­ ARTICULUS IV. sulto; quia, inquiunt, cum sæpe contingat Utrum de licentia con (Mentis possit pœnitentes infligere considtationeante con­ sacerdos ejus peccatum alteri pro· fessionem, si illi non adstringerentur si­ der e? gillo , confessio fieret odiosa. Verum aliis Q 11. a. 4. o. —Dico. Potest sacerdos negantibus assenlior; quia ista notitia ne­ ' que est confessio inchoata, neque procedit de licentia expressa et spontanea confilen ex confessione facta, sid rationem oppo­ tis, ejus peccatum alteri prodere. sitam jP. non teneri pœnitentes ad hujus­ ibid. — Prob. Ideo sacerdos ienelui modi consultationem, si timeant ne con­ peccatum confessum occultare, quia occul­ sulti sua peccata revelent ; absque ea enim tatio est de necessitate sacramenti, in quan­ poterit esse confessio formaliter integi a. tum scit illud ut Deus, seu Dei personam Et alioquin nimium extenderetur sigillum i gerens : atqui confiions, per licentiam confessionis, cum frequentissime et passim quam dat illud prodendi, sive illam det sæculares consulant viros doctos in ordine ( intra, sive extra confessionem; facit quod ad suas confessiones, nec id lateat consul­ id quod sacerdos sciebat ut Deus, seu Dei tos, absque eo quod consulentes cogitent personam gerens, jam sciat ut homo ; non aut intendant illos obligare ad sigillum con­ quod accipiat novam notitiam , ut recte ob­ fessionis, sed ad secretum naturale ta>>fnin. servat Sylvius, sed quia est novus notiti* 4M UTRUM DE 1.ICENTTA CONFITENTIS, etc modus, quo fit ut id quod sciebat sacramenlaliter el ut Dei vicarius , jam humana notitia teneat ; sicut qui habet aliquid sub secreto naturali, si ille qui illud commisit liberet a vinculo secreti, absque eo quod rem iterum narret, potest alter sine pec­ cato prodere. Ibid. »n α s. 0. — Confirmatur. Qui poiest aliquid per se facere , potest etiam per alterum facere : atqui confiions potest peccatum suum per se alteri revelare : ergo I potest per sacerdotem. Dixi, de licentia expressa et spontanea; quia non sufficit implicita , dubia, inter­ pretative aut praesumpta, neque vi, dolo , precibus importunis aut metu reverential: extorta. Dices. Quod est institutum propter bo­ num totius Ecclesiæ et reverentiam sacra­ menti, non potest ex arbitrio unius irritari ; sicut clericus non potest cedere privilegio concesso in favorem status clericalis: atqui celatio confessionis est instituta ad bonum totius Ecclesiæ, ut homines confident.as ad confessionem accedant, et ad honorem sa­ cramenti : ergo. ibid, ad 2. — P. D. tnin. Celatio cor. fessionis'quatenus remanet sacramentalis, e postea ad superioris gradum fuerint proadeoque nullum videtur esse jus in sacra­ mento, ut audita in confessione formaliler » moti , caveant diligentissime, ne ea nout talia non revelentur : et hoc probabi­ » titia ipiam de aliorum peccatis in con» fessione habuerint, ad exteriorem gulius nobis videlur. Nec referi quod obligatio sigilli sit cx » bernationem utantur.... Alq»'O ita per virtute religionis ; quamvis enim obligatio » quoscumque regularium suptx lores, quijuramenti promissori! tota sit in favorem . » cumque illi sint, observari mandamm. · illius cui fit, ratio tamen obligationis esi | Agitur in eo decreto, ut patet, de solii regularium superioribus. ipsa virtus religionis. Dico 2". Si non sit periculum revelatioARTICULUS v. ni*, neque sequi possit ullum gravamen Virum liceat uti notitia ex sola confes­ I pœnitenti vel alteri, licitum est uti scien­ sione sacramenlali hausta? tia ex *ola confessione sacramenlali hausta. Ibid. a. 5. o — Dixi ex sola confessio­ Quia talis usus non repugnat sigillo, et ne sacramenlali hausta,- quia si confes- sacramento ac pœnitenti obesse non la­ sarius notitiam peccati confessi aliunde test, prodesse autem potest .· unde confes­ habeat, potest illa notitia uti, non quidem sarii quotidie ea notitia utuntur, puta, ut dicendo, Iloc audivi m confessione ; quia orent pro pœnilenlibus, ut casus auditos sic novit tantum ut Deu·;, el ideo sigillum dubios et intricato* examinent et instruan­ frangeiet, *ed, illud vidi, ab alii* praesen­ tur, ut ipsi se muniant adversus la’»*u> tibus audivi, etc., sic enim nullam facit in­ similes, etc. Ex prima conclusione inferes, superjuriam pœnitenliaut sacramento, cum non teneatur celare peccata, nisi quatenus au­ rioretn aut confessarium ex sola notitia dita m confessione, el hic loquatur perinde confessionis, non posse exercere actuspæ· aesi non audivisset confessionem. Insuper nitenti vel alteri ingratos, sive spectans UTRUM LICEAT UTI NOTITI \ EX SOI.A, etc. jibtilian·', sive charitatem, sive inisericor- (•xiendunt ad alio* superiores, propter, inih.nn, sive urbanitatem, ut vultum auste­ I quiunt. identitatem rationis; quia ponLfex riorem ostendere , durius alloqui , fugere dicit Ou rm ad modum enim humanum ejus colloquium , mittere ad alium locum, rerum regimen ab hoc sacramento die­ recusare licentiam exeundi,r beneficium.· or- fat , ita etiam nullatenus ab eo debet dines, expellere domo, puta, furem do­ dependere. Qu.æ ratio currit de omnibus mesticum, amovere ab officio, denegare I superioribus. Id tamen non ita constat. suffragium in aliqua electione, et similia. /nferes 2. e contra ex secunda con­ Neque refert quod pœnitens forte non clusione, confessarinm jiosse ex sola noti­ advertat id fleri ex notitia confessionis, et tia confessioni* cxerci re actus grato* pœninon frangatur sigillum; sufficit quod pa­ lenli, ut benigniorem vultum ostendere, tiatur gravamen : si namque scirent fidele* familiarius cum ipso agere, gratias specia­ hæclicite fieri posse ex sua confcs-ione, ai» le* concedere, ab austeriori regimine, aut a ea omnino deterrerentur. El quamvis olim verbis *eu facti* olfen*ioni* abstinere, etc., plure* ct insignes theologi aliter censue- etiamsi pœnitens advertat hæc fieri ex no­ rint, præsertim quoad actiones qu® non titia confessionis ; quia, ut dictum e*t, nulla hdnnl jus strictum pœnitentis, sic tamen est ibi fractio sigilli, et hæc ip*i grata sunt, nunc videtur dicendum post laudata de­ consequenter non redditur confessio odio­ creta. Unde quod dixit Auctor hic a. 1, sa, quin e contra. ad 5 et 4 , superiorem posse amovere ab Item si confessarius ex confessione unius officio, seu denegare suffragium ei quem complicis noverit vitium paratum ad mis­ ex confessione novit indignum propter sam e**e venenatum, structas sibi insidias alios defectus, puta scienlice, celatis, vel in via. pote*t abstinere a celebratione, vel (dicujus hujusmodi, inlelligendum est si alia via pergere, etiamsi alti complices sus­ indignitas seu defectus extra confessionem picentur, aut advertant hac agi ex notitia innotescant, et quod propter eos sic egisset confessionis. Quia Ie cum actiones ill® sint superior, etiamsi confessionem non audi­ ex se indifferentes, ct fieri possint ex di­ visset. versi* motivis, non est ratio curadstantes Augetur difficultas si agatur de actibus credant fieri ex notitia confessionis; alioqui non exercentur directe circa pœniten- quin si justa causa mutandi consilium *■tein.sed circa cxtrinseca ejus peccati im­ perveniret confessario, ut *i recordaretur pedimenta, ut diligentius res suas servare, se non e*se jejunum, abstinere non posset seras mulare, claves apud se servare , ob­ I a missa. Quod autem alti complices ita sus­ struere fores vel fenestram , el similia. picentur aut credant, non oritur ex actione, Multi hæc licere dicunt; quia hujusmo­ confessarii. sed ex eo quod aliunde sciant di actus non debent censeri ingrati pœ- peccatum, et hoee«*e confessum. Suppono, nitenti, ad quos ipse, si vere sit pœni­ ut vides, quod si tales es*enl circumstantiae tens, cooperari tenetur, et ideo inde nulli ex quibus aiKlante* suspicarentur hæc fieri confessio redditur rationabiliter odiosa : ex notitia confessionis, confessarius non quod decretum Clementis VIII, dicunt eo po**et retrocedere, propter violationem si­ tantum prohiberi actus versantes directe gilli, nisi aliquo prætextuautxquivocaüone contra personas confessas de quibus ante. suspicionem amoliretur : at extra hanc supIlæc quidem probabiliter dicuntur; at non po'itionein , altera ratio consectarii est ; minus probabile est oppositum , tum quia quia nulla in casu proposito sequitur reve­ per hæc tacite exprobrantur peccata pro­ latio sigilli, nullum gravamen pœnitenti aut bitenti si advertat, et inde erubescit; si alteri, sed sequitur tantum quod complices non advertat, obstare videtur decretum advertant confessarinm uti scientia confes­ Clementis VIII, quod non distinguit inter sionis in sui mdi innitatem, quod ipsi licet, actu* et actu*, sed generaliter prohibet ne et quod crimen quod aliunde sciunt -it hiiji’smom notitia superiores utantur ad confessum, m quo nullumr*» inconveniens · exteriorem gubernationem : et ita certo sicut *i videas me absolventem personam tenendum in praxi arbitror, præsertim a cum qua hac nocte pereasti, non est incon­ Stlpcnoribii* regularium , de quibus expli­ veniens quod inde colliga* eam hoc pecca­ cite loquitur decretum. Quidam illud etiam j tum esse confessam. DISSERT il. ART. I At quid d — Prob. prima pars. Sicut non possumus Deo reddere æquivalens secun­ dum quantitatem pro debito beneficii ac­ cepti, ita nec pr o debito peccati commissi. Confirmatur. Injuria per peccatum irro­ gata Deo est infinita, eo quod offendat per­ sonam dignitati- infinilæ; honor autem «piem sali-factio hominis exhibet Deo, est finitus et longe inferior, quia e-t per-onæ dignitatis finitæ. Ergo. Hanc poti-simam rationem latius deductam requirein tract, de Incarnat, dissert. 3 , a. 2, $ 2. ib in a. a. c — Prob, secunda pars. 1" Deus non pr.rcipit impossibilia atqui præcipit satisfactioni m , ut dicam modo: ergo. 2" Dum reddimu- Deo quod po—umus pro beneficiis acceptis , Iit illi -alis, quia non exigit impos.-ibile. e-tque ibi æqualitas, non secundum quantitatem, sed secundum propoiiionein,iii quantum sicut Deu- nobis benefacit, secundum quod decet cjn- bonitatem et potentiam, ita nos ipsi icddimus secundum pos-ibililalem nos­ tram. Ergo similiter, dum illi reddimus pro oilen-a coinpi-n-alionem «piam possumii-et exigit, fit illi -alis, ct est pariter æqiialita- proportioni-, iu quantum sicut per peccatum ex toto offenditur et ex toto illi compensatio «lebeiur, ita ipsi ex loto, seu ex tota possibilitate redditur. 4SI DISSERT. Ιλ. ART. IL. Dices. ille cujus lolutn quod habet non vilæ:atqui qui solvit pretium ordinis infe­ sufficit ad unum debitum exsolvendum , rioris, non solvit condigne : ergo non potest oro alio debito satisfacere : sed B. et simul instauratur ratio facta. quidquid humo est et potest et habet, non D. maj. Pœna purgatorii est alterius et sufficit ad exsolvendum debitum pro be­ superioris rationis ad pœnas hujus vita in neficio creationis : unde Isaiæ 40 dicitur : esse physico , C. maj. in esse moris, N. Ligna Libani non sufficiunt ad holo­ maj. Nostræ enim pœnæ satisfactory in caustum: ergo nullo modo potest satisfa­ bac vita, valorem moralem sumunt ex gra­ cere pro debito offensae commissae. tia el meritis Christi, qui valor coæquari ihid. ad3. — B. D. maj. Ille cujus to­ potest pomis purgatorii solvendis et redi­ tum quod habet non sufficit ad unum de­ mendis , dignusque cujus intuitu Deus ul­ bitum exsolvendum , non potest |>ro alio teriores pœnas non infligat. debito satisfacere , si totum quod habet Prob. secunda pars. Ut satisfactio sil exigatur ad unum debitum, C'. si totum de rigore justitiæ , non tantum requiritur non exigatur ad unum debitum, subd. Non quod sil perfecta et æqualis cx parte ma­ potest satisfacere secundum squalitatem teriæ , 'Cd etiam ex parle formæ, hoc est, quantitatis, C. secundum æqualitatem pro­ quod non fundetur in gratia creditorb, portionis et suilicienter , Λ’. £l distincta quod fiat cx bonis debitori propriis, quæ min. ad sensum maj. pariter D. conseq. non sunt sub dominio creditoris, et quæ Ergo homo non potest satisfacere Deo pro creditor alio titulo exigere non potest : debito offensa; commissae ad æqualitatem atqui illæ conditiones reperiri nequeunt quantitatis, C. ad æqualitatem proportio­ in nostris satisfactionibus, cum fundentur nis et suilicienter, 2V. Igitur quamvis totum in gratia Dei creditoris, fiant ex bonis quo­ suum posse homo Deo debeat, non tamen rum ipse est Dominus, et quæ possit,si ab eo exigitur de necessitate salutis , ul vellet, alio titulo quam satisfactionis a no­ totum quod potest faciat ; quia est ipsi im­ bis exigere : ergo. Dico 3°. Necessaria est peccatoribus sa­ possibile secundum statum præsentis vitæ, ut totum posse suum in aliquid unum ex­ tisfactio, non solum ad aliorum exemplum, pendat, cum oporteat eum circa multa esse ædificationem et satisfactionem Ecclesiæ, atque præcavenda peccata futura, ut vo­ sollicitum. Sed est quædam mensura l:o mini a Deo adhibita quæ ab eo requiritur, lunt Lutheran! et Calvinistæ, sed etiam ad scilicet impletio mandatorum Dei, et super reparandam injuriam per peccata proce­ ea potest aliquid erogare, ut satisfaciat pro dentia Deo illatam et ad redimendam pœ­ aliis debitis. nam temporalem quæ post remissionem Dico 2°. Culpa et pœna æterna remissis, culpæ et pœnæ æternæ remanet luenda iu potest homo satisfacere de condigno pro hoc sæculo , vel in purgatorio. Prob. 1° ex S. Scripturis. Jocl2:Conpœna temporali peccato debita, non tamen secundum rigorem et apices juslitiæ. Sup­ vertimini ad me in toto corde vestro, in ponit hæc coin lusio post remissionem cul pæ jejunio, fletu et planctu. Job ultimo:.^ et pœnæ æternæ, posse remanere reatum pœnitentiam in favilla et cinere. DanieU Peccata tua eleemosynis redime, et ini­ pœnæ temporalis, de quo modo. Prob. prima pars. Satisfactio dicitur quitates tuas misericordiis pauperum; de condigno, quæ est æqualis et perlecta forsan ignoscet delictis tuis. Matth. 5, et ex parte materiæ seu pretii, hoc est, quæ Luc. 5 , Joannes Judæis ad se pœnitentiæ tantum exhibet quantum debetur; ut si causa accedentibus dicebat: Quis vobis os­ quis debeat centum solvat centum : atqui tendit fugere a ventura ira' Facile ergo satisfactiones nostra: possunt esse aequales fructus dignos poenitentia. i Cor. 11; ex parte materia: pœnæ temporali peccato Dum judicamur, a Domino corripimur, debitæ :ergo. Prob. min. Pœna illa est fi­ ut non cum hoc mundo damnemur. Ex nita : ergo j»otest adæquari per satisfactio­ his itaque constat satisfactionem esse pranem finitam. ceptain et necessariam, non ess.6, cap. 14, non imponitur satisfactio pro culpæ et pœnæ æternæ remissione : ergo. P. N. ant. Ad probat. D. min. Non imponitur satisfactio pro remissione culpæ et pœnæ æternæ, tanquam illius meritoria et salisfactoria de condigno, C. tanquam præparatoria cl impetratoria, N. Opera ergo quæ præeedunl reconciliationem el quæ commendantur a SS. Patribus, cum sint facta extra gratiam, non merentur d« condigno ipsius culpæ et pœnæ æternæ re­ missionem, ut probavimus dum de Gratia; si tamen liant ex gratia actuali convertente cor a peccato ad Deum , se habent per mo­ dum præparationis et impetrationis ad ipI sam remissionem cul|>æ et pœnæ æternæ, 4J6 DISSERT IX. ART. II. ut docet Trid. sess. 6, c. 6, ct sess. 14, vu I n e ra c u ra r e e t fu tu ra pr æca vere. UI ram· cap. 1,2, 5 et 4. Operibus autem quæ ipsam | que consectarii partem definivit Trid. sess, reconciliationem sequuntur, nihil deest ut 11, cap. S, et can. 15. satisfaciant de condigno pro pœna tempo­ Colliges 2° quod, cum satisfactio non rali , ul probatum esi. sit pars essentialis, sed Integralis tantum Inst. Per baptismum remittuntur peccata sacramenti, non sit necessaria necessitate sicut per pœnitentiam : atqui in baptismo sacramenti, scilicet ut subsistat, sed ne­ nulla satisfactio praescribitur : ergo. Item cessitate praecepti tantum, seu si vis, ne­ sacerdotes absolvunt a culpa et pœna cessitate sacramenti, ut sit integrum ; ita aeterna : quidni a temporali? ut si satisfactio esset impossibilis, ut in Jl. ad primum. Disparitas est, quod bap­ agonizante, aut ex rovelationescirclurnul· tismus conferatur per modum regeneratio­ lain amplius deberi peccatis satisfactio­ nis m novam vitam , in qua nihil de veteri nem, et pernitentem esse sufficienter debet remanere ; sicque remittitur ct culpa I praemunitum contra relapsus, posset licite et omnis pœna .· at sacramentum pœniten- I administrari sacramentum absque satis­ tiæ est institutum per modum judicii, cujus j factionis injunctione: non enim dicitur est punire delicia. Insuper æquum est ut | mutilum sacramentum, nisi cum privatur qui ante baptismum ignorantes peccave­ integritate debita et possibili. Colliges3°, extra hunc duplicem casum, runt , cum major: indulgentia recipiantur, quam qui gratiæ Dei. quam acceperunt, obligationem injungendi satisfactionem ingrati, Spiritum sanctum contristave­ esse gravem; quia gravis est irreverentia runt el templum Dei violaverunt, ut lo­ sa· ramenti quod maneat mutilum dum integrari potest et debet, graveque nocuquitur Trid. citatum. Ad secundum. Sacerdotes remittunt pec­ • mentum infertur pœnitenti, qui indomacata ut instrumenta et ministri Dei, conse­ ■ net obnoxius poenis longe gravioribus quenter secundum ejus voluntatem et in­ luendis, et privatur remedio contra futura stitutionem : placuit autem Deo instituere peccata: unde peccaret mortaliter confes­ sacramentum ad solvendum et ligandum, sarius qui non solum pro peccatis morta­ nec semper remittere totam pœnam , sed libus, sed etiam pro venialibus aut mor­ pariem servare luendam operibus satisfac- talibus jam confessis nullam injungeret satisfactionem, nisi ex in advertentia eitoriis. cusaretur. Neque refert quod satisfactio CONSECTARIA. pro solis venialibus aut mortalibus jam De satisfactione necessario injungenda confessis videatur quid leve: esto sit ita a sacerdote. secundum se, est tamen, respectu sacra­ Suppi q. 18. a. 3. o. — D.T dictis col­ menti quod manet mutilum, quid grave liges 1", confessarium posse et teneri in­ in rationeirroverentiæ : unde confessarius jungere satisfactionem pœnitenti. Posse pro novo peccato oblito, addito post abso­ quidem; tum quia ex institutione sacra­ lutionem, si novam conferat absolutionem, menti, Matth. 16 et is, habet potcslaieir debet novam injungere satisfactionem. Quod vero quidam dicunt, posse et am non solum solvendi, sed etiam ligandi ad pœnam, Ium quia operatio sacerdotis in , omitti satisfactionis injunctionem, si pru­ usu clavium est conformis operationi Dei denter judicetur pœnitentem per prmvia cujus est minister; Deus autem potest ligare opera plene satisfecisse, aut satisfacturum ad pœnam. Ergo. per indulgentias mox lucrandas, non ad­ Teneri vero etiam constat; quia sacerdos mittimus saltem in praxi; quia videtur in hoc tribunali est Dei minister, et pœni­ quod neutrum possit prudenter judicari; tentis judex ct medicus : ut Dei minister, quis enim sino revelatione scire potest tenetur quantun est ex se efficere ut sacra­ quanta pœna debeatur peccatis, aut an mentum sit integrum per satisfactionem sit plene lucraturus indulgentiam ? In his quæ est ejus pars integralis, ut alibi dixi­ ergo casibus semper injungenda est sa­ mus; ut judex debet servare æquitatem tisfactio, levior tamen. nter Deum ct peccatoiem, ejus peccatum vindicando; ut medicus, debet pœnitentis QUANDO SIT IMPLENDA ET IMPON. SAT1SF. ARTICULUS III. 457 dinem praemittendi satisfactionem abso­ )> lutioni induxit, non politia ai.t institutio Quando sit implenda et imponenda » Ecclesiæ, sed ipsa Christi lexci piæ eam plurimorum hominum sustentet auc­ potest, et quæ illi jam constituto advenire D toritas, et multi temporisdiulurnitas con potest. Adde quod contritio el confessio, M firmet, nihilominus ab Ecclesia non La­ quæ praemittuntur absolutioni, habeant ali­ )> betur pro usu , sed abusu : » est decima quam rationem satisfactionis. Prob. 2° ex veteri Ecclesiæ disciplina. octava ab eodem proscripta. Quinta < Mo­ )> dus plenus sapientia, luinineet charitate, Dato nunc gratis, quod alibi expende­ D est dare animabus tempus portandi cum mus, in prioribus sæculis satisfactionem ordinarie praemissam fuisse absolutioni, )) humilitate el sentiendi statum peccati, certum est saltem in pluribus casibus con­ )> petendi spiritum pœnitentiæ et contri­ trariam disciplinam observatam fuisse, et M tionis, et incipiendi ad minus satisfacere absolutionem satisfactioni praeivisse, 1° in- M justiliæ Dei, antequam reconcilientur ■ » «tante periculo mortis, ex can. 15 concilii e«t 87 inter Quesnellianas, Sexta .· < Igno­ IXiweni ; 2°instante persecutione, ex S. Cy­ M ramus quid sit peccatum et vera pœnipriano Epist. 34 ; 5» cum periculum erat ne » tentia, quando volumus statim restitui per dilationem absolutionis pœnitentes ad υ possessioni bonorum illorum quibus nos harelicos deficerent, ex S. Cypriano Epist. n peccatum spoliavit, et detractainus se­ 52; vel spe ex indulgentia, plures revec­ u parationis istius ferre confusionem : ■· turos ad Ecclesiam, ex Cornelio papa, Epist. I est 88 inter easdem. L'sc his sequitur secunda pars conclu inter Cyprianicas 46 ; 4° cum pœnitentes I vehementem de peccatis dolorem ostende­ sionis, scilicet, confessarium per se lo­ bant, exS.Greg. Niss. Epist. Canon, can. 5 ; quendo, nec posse, nec debere cogere denique cum pœnitentes muniti erant libel­ pœnitentem confessum et rite dispositum, lis Martyrum, ex S. Cypriano Epist. 16. ad praemittendam satisfactionem absolu­ Hæc, inquam, conclusionem probant, etiam tioni. 1° Quia non licet privato a commu­ m hypolhesi quam plures sustinent, olim ni Ecclesiæ praxi in re tam gravi recedere. de lege ordinaria præmissam fuisse satis­ 2° Quia pœnitens confessus et aliunde ri­ factionem absolutioni sacramentali, quam te dispositus, habet jus ad absolutionem tamen hypothesim impugnabimus in di­ statim recipiendam, nec absque gravi in­ justitia illi denegari aut differri potest, gressione historica inferius subjicienda. Prob. 5°expræsenti Ecclesiædisciplina, cum ipsius maxime intersit non diutius quæsi non semper viguit, saltem a pluri­ manere m statu peccati, et statim in Du bus sæculis ubique viget, conferendi abso­ amicitiam redintegrari. 5- Quia satisfactio lutionem ante adimpletam satisfactionem, post absolutionem in statu gratia· peracta, ut omnibus pervium est. Hanc autem Ec­ est meritoria, Deo gratior, et longe eilicaclesiæ praxim tanquam abusum inculpare, cior ad satisfaciendum pro peccatis prædamnanda: temeritatis est, contra quam tcritis, et ad praecavenda futura, quam non semel insurrexerunt summi pontifices, ante absolutionem in statu peccati. ul patet cx sequentibus propositionibus Dixi, per se loquendo et aliunde rite damnatis. Pruna · «< Pœnitentes non sunt dispositum ; quia si confessarius advertat • absolvendi, nisi peracta prius pœnilentia pœnitentem esse negligentem in adim­ » eis injuncta ·· est 1’elri dc Osma, dam­ plendis satisfactionibus, aut dubitet dc nata aSixtoIV, anno 1478. Secunda : ·■ Or- | ejus legitima dispositione . m contingere » 4M DISSERT. IX. ART. IV. potest in consuetudinariis et frequenter ARTICULUS IV. recidivis, potest, nulla urgente necessita­ Utrum pœnitens teneatur acceptare poe­ te, ipsum ad præmittendain satisfactionem nitentiam injunctam, el acceptatam saltem ex parte adstringere. adimplere, cave possit ab eliqua com­ Dices Juxta SS. 1’atres, absolutio pecca­ mutari? torum est fructus operum pœnilentiæ; di­ Dico 1°. Tenetur pœnitens sub gravi cunt enim iis iram Dei placari, misericor­ diam conciliari , peccata condonari et, peccato acceptare pœnitenliajn rationabi­ similia. Ergo sunt absolutioni præmit- lem, et acceptatam implere, sive sit in vin­ dictam præterili, sive in medicinam futuri, Icnda. Prob. 1° In sacprdote est pmestas IiR. IV. conseq. ad sensum argumenti. St enim SS. Patres loquantur de remissione I gandi, seu obligandi ad satisfactionem, ul peccatorum quoad culpam et pœnam æter- patet ex dictis art. præced. et ex concilio nam, nihil aliud intendunt quam inculcare Trident, sess. i-i. cap. S, ubi dicitur esse in necessitatem pœnilentiæ; sive ut est vir­ confessoriis claves ad ligandum , non totus, sive ut est sacramentum ; hanc enim lum ad nova: vit ce custodiam, el infir­ remissionem non concedit Deus, nisi vel mitatis medicamentum, sed etiam ad perfecte contritis corde, vel confessis ore prœteritorum peccatorum vindictam el per absolutionem sacramentalem : et hæc castigationem ; atqui potestas obligandi vera sunt et præcipua pœnilentiæ opera. in uno, supponit obligationem parendi in Quod si videantur loqui etiam de aliis ope­ subdito, alias frustranea esset ista potestas: ribus salisfacloriis, ea requirunt, non ut ergo. 2° Pœnitens tenetur in quantum est absolute necessaria huic remissioni, sed ex se efficere , non secus ac confessarius, ut congrua ad ejus præparationem et im­ ut sacramentum sit non mutilum, sed in­ petrationem, ut dixi art. præ( edenti. Si tegrum : atqui satisfactio est de integritate tandem loquantur de remissione peccato­ sacramenti : ergo. 5° Unusquisque tenetur rum quoad pœnam temporalem, huic fate­ parere judici recte judicanti : ergo. Dices. Liberum est pœnitenti hic vel in mur præmittendam esse satisfactionem. Dico 2"· Satisfactio potest imponi ante, purgatorio satisfacere. Ergo. /?. D. ant. Ex suppositione quod non vel statiin post absolutionem; quia utro­ que modo censetur moraliter conjungi cæ- subjiciat peccata sua clavibus, transeat tcris partibus sacramenti, el in eo heri. ant. ex suppositione quod peccata sulijiConvenientius tamen imponitur ante ab­ I ciat clavibus, N. propter rationes allata*. Pepones. Pœnas purgatorii redimere solutionem ; quia sic malcria præsupponi­ per pœnas hujus sæculi, est privilegium tur expressius formæ. Dico 5°. Implenda est satisfactio injurie- I pœnitenti concessum : ergo potest ipsi re­ ta quamprimum commode fieri potest, si nuntiare. /?. D. ant. Est privilegium purum in nullum tempus sit præfixum ; quia id pos­ tulat tum sacramenti integritas, tum ratio suppositione praecedentis solutionis, Λ.··Ί medicinæ, Ium justa sententia judicis. Si privilegium mixtum præcepto parendi jibvero aliquod tempus sit præfixum, intra tæ sententiæet efficiendi integrum sacra illud est adimplenda. Quod si tempore | mentum , C. et N. conseq. Patet ex statuto non sit adimpleta, non ideo cessat I dixlis. Dixi 1°. sub gravi peccato. Scio quos­ obligatio, quia principale quod in ea spec­ tatur, non est circumstantia temporis,sed dam censere non esse phisqiiam veniale re­ cusare aut omittere levem satisfactionem opus præscriptum. In utroque autem casu in unum vel al­ pro solis venialibus, aut mortalibus jam terum diem differre, non videtur quid confessis injunctam; quia , inquiunt, est grave, nisi forte in termino prætigendo levitas materiæ : verum id mnltis et nobis circumstantiam temporis æque principali­ non probatur; quamvis enim sit secniidum ter intendat confessarius , ut, v. g. jeju­ se materia levis, non est tamen levis re­ nium m vigilia alicujus festi in ejus cul­ spectu sacramenti cui gravis injuria irro­ gatur, quod sine causa maneat mutilum ct tum et holiorem. carens sua principali parte integrante, ul UTRUM i’OENIT. TENEATUR ACCEPTARE, etc. jam diximus artic. præced. Aliud esset si, adimpleta satisfactione pro majori parte, aliqua ejus levis pars omitteretur. Dixi 2°, rationabilem pœnitentiam ; irrationabili m enim vel aperte injustam , vel impossibilem , ut jejunium in pane et aqua pro verbo otioso, aut peregrinationem infirmo decumbenti, nec acceptare , nec adimplere tenetur. Sed quid si pœnitens oblitus fuerit pœnitenlïæ injuncto ? R. Debet eam inquirere a confessario , si non longius distet. Quod si ipse confes­ sarius non recordetur, censetur facta ipsi impossibilis, adeoque ab ea excusatur; sicut ab observantia aliarum legum excu­ satur ipii eas ignorat. Neque tenetur sua |ieccata eidem confessario vel alteri repe­ tere pro nova satisfactione obtinenda, etiamsi oblivio fuerit culpabilis, puta, quia diutius distulit; quia nemo tenetur bis confiteri peccata directe remissa, sed suf­ ficit si oblivionem culpabilem confiteatur. Non eximitur tamen ab aliqua alia satisfac­ tione, sibi ipsi prudenter, attentis peccatis injungenda ; quia debet Deo satisfacere. Consulunt quidam ut in proxima confes?ione petat sibi injungi aliam pœniten­ tiam congruam peccatis oualia confiteri solet. Dico 2°. Ipse pœnitens non potest com­ mutare pœnitentiam a confessario injunc­ tam, nequitiem in aliam difficiliorem. Ratio est, quia opus a confessario impo­ situm virtute clavium, elevatur ad hoc ut sit opus sacramentale et salisfactorinin ex opere operato, quale non potest esse illud a pernitente subrogatum ; unde maneret mutilum sacramentum. Adde quod inferior non possit commutare etiam in melius opus a lege seu superiore præceptum , ul patet m præcepti·. seu legibus de jejunio, con­ fessione, etc. Ergo similiter. Et hinc palet i disparitas de voto (piod vovens potest in melius comminare , quia votum non eleva­ tur ad esse sacramentale, ct idem est vo­ vens et votum mutans. Dico 5°. Nullus confessarius, sive idem, dve alter, potest satisfactionem mulare ex­ tra confessionem; Ium quia impositio satis­ factionis pre peccatis confessis est actus . jurisdictionis el potestatis clavium, otest mutare, satisfactionem, eodem sacramento moraliter durante; quia tunc commutatio censetur pertinere ad idem judicium et intra illud fieri, ut si antequam discedat pœnitens ino­ rnemur sil pœnitentiæ, aut si discessus statim redeat. Quidam longiorem moram plu­ rium horarum aut dierum assignant, sed sine fundamento. Eodem vero sacramento non amplius moraliter durante, non potest idem < on fessarms mulare pœnitentiam in alia con­ fessione, nisi iteretur et prior confessio sal­ tern in communi, et absolutio, propter ra­ tiones tertiæ conclusionis; quia scilicet alia- injunctio satisfactionis pro prioribus peccatis nunc non confessis, non foret actus judicialis,nec ipsa satisfacliosacramentalis. Dico 5°. Alter confessarius, sive supe­ rior, sive inferior, potest ex justa causa mutare satisfactionem injunctam a priori confessario, si tamen habeat squalem ju­ risdictionem in ea peccata, et ipsi ex inte­ gro repetatur prior confessio. Est praxis communis, quam firmat auc­ toritas S. Raymundi, S. Antonini, el om­ nium ferine theologorum, quorum ratio est (piod , cum Christus instituerit hoc -aera­ mentum pro bono animarum, el ad id quandoque requiratur quod mutetur satis­ factio injuncta, præsumitur Christum hanc potestatem sacerdotibus contulisse. Confirmatur argumento ad hominem. Pauci qui tenent sententiam contrariam, concedunt hanc potestatem superiori res­ pectu pœnitentiæ injuiiclæ ab inferiori : atqui supposita sullicienii jurisdictione, in­ ferior est æqualis potestatis in hoc tribu­ nali cum -uperiore,æqualem enim potesta­ tem ulerque accepit in sua ordinatione : ergo. Si dicas inde sequi quod par in parem exerceat jurisdictionem (piam non habet : /i. .A .sequelam; non enim secunduscon­ fessu nis exercet jurisdictionem in prunum, sed in pœnitenlcm, cui ex institutione sa­ cramenti libet uni e-t eadem peccata se­ cundo contes-,irio .subjicere, de ii- ab eo judicari, el absolvi mediante satisfactione, (pia posita cessat obligatio prioris satisfac­ tionis, cum pro ii-drin peccatis non leueatur ad duplicem sati-faclionem; sicque prior -colentia non revocatur proprie et wo • 1 fl IM DISSERT IX. Λ KT. V. directe, quod esset exercere jurisdictionem rius potest mutaro poenitentiam , in quan­ m ipsam, sed indirecte et improprie, ex tum potest eamdem causam judicare ; quod positione scilicet second® sententiæ. fieri non po'est, ni-i piceata exponantur. Neque etiam sequitur quod primum .sa­ 2” Quia incognita cau-a, mm poteo coiive3 cramentum maneat mutilum; quia cum se­ nietuem satisfactionem injungere . -n< pio cundum sit correctio primi, utrumque cen­ expiandis præleriti* pt cratis, sive pro ca­ setur quodam modounum, saltem in ratione vendis futuris. sententiæ vindicativœ, ita ut pro utroque Petes utrum, facta commutatione pœnivaleat una satisfactio. Vel dicendum sacra­ tentiæ, liberum sil pœnilenti redire ad mentum non censeri mutilum, nisi quando primam? B. communius affirmative; quia privatur satisfactione debita; in nostro au­ ista comminatio lota est in favorem pœni­ tem casu non deberetur primo sacramento, tentis, cui cedere potest, et ea videtur in­ quia, ut supponitur, secunda sufficit pro tentio confessorii. ▼indicatione peccatorum. articulus V. Dixi 1°, cx justa causa; quia non cen­ Utrum unus possit pro altero setur liæc potestas a Christo collala in des­ satisfacere ? tructionem, sed in ædificationem : justa Siipp q 13. a 2. o. — Satisfactio, ut causa autem censetur necessitas, utilitas notabilis, gravis difficultas in adimplenda jam sæpe dictum c-l , ad duo ordinatur, priori pœnitentia. periculum transgressio­ scilicet ad solution m debiti, et ad medici­ nis, excessus evidens prioris pœnitentiæ, nam pro vitam.o peccato. Hem cothiderari etc., quibus in casibus nedum potest, sed potest, vel ut sacramentali*, vel ulextraetiam aliqando debet prudens confessarius sacramcnlalis. Ibid. — Dico 1°. Abstrahendo a satis­ priorem pœnitenliam, pœnitentc licet non factione sacramentali et extra sacranienpostulante, commutare. Dixi 2°, si tamen habeat œqualem ju­ tali, eamque spectando ut «olutionein de­ risdictionem in ea peccata. Multorum biti, unus potest pro altero satisfacere; enim sententia est, quod si secundus con­ spectando autem ut medicinam, non potest fessarius non habet jurisdictionem in re- I nisi per accidens. Prima pars, quam negant hæretici, servata, non possit mutare pœnitenliam pro I reservatis a primo confessario impositam; constat ex illo Galat 6 · /liter alterius quia licet, facta legitima confessione pec­ onera portate, el ex 2 Corinth. 8, ubi catorum habenti jurisdictionem, desinan. ' Apostolus hortatur Corinthios ad suble­ esse reservata, sic, quod absolvi possint a vandam suis eleemosynis corporalem sanc­ communi confessario (ct hoc e*t fundamen­ torum paupertatem, ut subleventur in -ua tum oppositæ sententiæ), non tamen sic spirituali paupertate per abundantiam et desinunt esse reservata, ut pœnitentia in­ bona opera sanctorum ; item ex amculo juncta a superiore, seu priori confessario, Symboli quo profit' mur commimionci'i possit immutari a communi confessario; sanctorum In-uper. Prob. ratione theologica. Omnes su­ quia peccata reservantur, non solum ut difficultate absolutionis obtinendæ ab illis mus unum iu Christo et unius corporis, homines deterreantur, sed etiam ut a peri- ipso Christo capite, membra : atqui in cor­ lioribus medicis morbi periculosiores cu­ pore humano unumquodque membrum rentur, ut loquitur Tiidentinum, qui tinis non in suam tantum, sed etiam in aliorum frustraretur si communis el imperitior con­ utilitatem operatur : sic oculus non sili fessarius corrigeret et mutaret pœnitenliam tantum videt, sed el pedibus el toti cor superioris et peritiori*. Hæc f altem senten­ pori ; pedes oculis ambulant, etc. I.rgo si­ militer in corpore mystico l.ccle-i.c, juxta tia videtur communior el est tutior. Dixi 5°, et ipsi ex integro repetatur con­ illud Davidis Particeps ego sum omnium fessio : quod est probabilius contra quos- i timentium te et custodientium mandait] dam qui existimant sufficere si pœnitens, tua. declarata priori pœnitentia, afferat rationes j Ib in a. * c — Confirmatur. Chari­ propter quas est sibi nimis gravis. Batio i tas magis potest apud Deum qumn apud ut i·, quia iu tantum secundus confessa- I homines : atqui unus potest apud homines, UTRUM UNUS POSSIT PRO ALTERO SATISF. ex ulterius amore, debitum ejus solvere: ergo mullo magis id in divino judicio fieri potest. ibid o — Prob. secunda pars. Sicut incorporalibus medicina accepta in uno corpore, non sanat morbum alienus, nec illi prodest; ita in spiritualibus, satisfactio unius ut medicina, non prodest alteri : sic ex jejunio unius, v. g. caro alterius non domatur, nec ex actibus bonis unius alter contrahit habitum bene agendi: po­ test tamen, et est tertia pars conclusionis, unus mereri alteri de congruo gratiam quæ est efficaci.ssimum remedium pro vi­ tandis peccatis; sed hoc est magis per mo­ dum meriti quam per modum satisfactionis. Dices 1" contra primam partem. Apos­ tolus Galat. 6 dicit .· Unusquisque onus tuum portabit. Ergo. /i. quod , cum Apostolus ibidem paulo iule dix-rit, sitter alterius onera por­ tui e, nec sibi contradicat. manifestum est ipsum loqui de diversis oneribus .· igitur in posteriori loco objecto loquitur de onere reddenda* rationis, quia unusquisque nos­ trum pro se rationem reddet Deo , in priori autem loco loquitur de oneribus mutuae charilatis, secundum quam alter alterum hic juvare debet. Ita S. Aug. de Consensu Evang. cap. 50. Dices 2°. Unus non potest alteri mereri gloriam bealiludinis : ergo nec pro allero satisfacere. Ibid ad i. — R. Dato ant. IV. conseq. Disparitas est, quod præmium essentiale m u gloria beatiludinis, ex divina ordina­ tione, reddatur secundum meritum et dis­ positionem ciijusque, quia secundum capa­ citatem videntium erit plenitudo visionum ; ct ideo sicut unus non disponitur formali­ té!· per actum alterius, quia dispositio de­ bet esse in disponibili, ita unus alteri non meretur præmiumessentiale, nisi meritum ejus habeat efficaciam infinitam sicut Chris­ ti : sed pœna temporalis peccato debita post culpæ remissionem, non taxatur nec redditur secundum praesentem dispositio­ nem ejus cui deoctur ; quia quandoque ille qui nunc est indior Labet majoris pu n® reatum propter plura peccata remissa et ideo quantum ad pœnæ remissionem, imus alleri potest mereri et actus unius eflici alterius, mediante charitate perquam oin­ tes unum sumus in Christo. 4M Omisi ant. quia si intelligatur de men­ to de congruo et mediate , potest onus al­ teri gloriam mereri, in quantum justus [>otest de congruo mereri alteri gratiam, qua mediante, iste alter n'?retur gloriam. Dices 5°. Unus non potest pro alio con­ teri aut confiteri : ergo nec satisfacere. Ibid ad 2. — R. jV. conseq. Dispari­ tas est, quod, cum contritio el confessio directe ordinentur contra culpam, perti­ neant ad dispositionem ipsius hominis; unus autem non disponitur per actum al­ terius, ut jam dictum est : at pœna tempo­ ralis contra quam ordinatur satisfactio non taxatur secundum prxsentem disposi­ tionem illius cui debetur, ut etiam dictum est m solutione prxcedenti. Dices Nemini redundant sua bona opera, juxta illud 1 Pet. -4 : Justus vix salvabitur, et Mattii. 25 : forte non sufficiat nobis et cubis. Ergo. R. D. ant. Nemini redundant sua bona ■ opera, hoc sensu quod quisque pro men­ tis recipiat plenam mercedem,C. hoc sensu quod unus non possit pro allero mereri vel satisfacere, 1V. Nam potest, merendo sibi, alteri mereri; item potest olferre pro al­ tero opus satisfactorium, quod, secundum modum quem Deus servat in pœnis, non requiialur ad propriorum peccatorum sa­ tisfactionem ; vel si requiratur, ex fervore tamen charilatis potest alleri applicare, in quo licet forte sibi non satisfacit, sibi ta men meretur. Ad locum S. tetri sensus est : Justus vix, id est, ægre et per mul­ tos labores et multas tribulationes salvabi­ tur. Ad locum S. Mattii, ibi agitur de.ulti­ mo judicio, in quo peccatores frustra im­ plorabunt opem justorum. Quod dicitur : jVe forte non sufficiat nobis et vobis, ile potius ad vendentes, etc., additum est ad ornatum parabolx; non enim tunc dubi­ tabunt justi, sed certissime scient sua bona opera sibi sufficere. Dico 2 . Satisfactio sacrainenlalis uni injuncta, non potest qua sacramentalis per alium impleri; quia juxta Florentinum el Trid. sess. 14,cap 5, materia hujus saCi amriiti sunt actu- pi ipse mandatorius pernitenti mandanti daret pecunias ad eleemosynam, ac proin­ purgatorii laxari radicaliter a Deo, ante de pœnitens censetur semper in hoc prin­ quam aliquid de ea remittatur, secundum quantitatem cnlpæ ; quia ista pœna ordi­ cipalis minister. Petes i · utrum etiam pro defunctis in natur tantum ad debittnn solvendum ct purgatorio aliquis possit satisfacere? non ad remedium praestandum, sicut ordi­ B. a/flrmatioc; quia hi etiam pertinent natur pœna hujus sa’culi. Pœna utim qu® ad communionem sanctorum. ordinatur tantum ad debitum solvendum Petes 2° litium satisfactio unius pro alio debet taxari juxta quantitatem ciil|>®, alio· iit de condigno ? quin non servaretur æqualitas justiliæ inter Λ. cum Sylvio quod de congruo tantum culpam et pœnam. Non sic de pœms liujui QUANTA SIT SATISFACTIO POEWIT , etc wenli, qu® non solum ordinantur ad de­ bitum solvendum, sed etiam ad remedium pnestandrjn ,* non enim idem remedium etiam œquahter infirmis est praestandum, ut dicemus modo· Dixi, radicaliter et antapiain aliquid de ea remittatur; quia iicunduin quod plus vel minus remittitur per sacramentum, vel per alias satisfactio­ nes hujus vitæ, minus restat in altera sol­ vendum. Suppono 2° olim per canones qui dicuntur pœnitentiales, certis peccatis certas fuisse taxataspœnitentias, præsertim quoad tempus; hos canones collegerunt auctores, partim ex conciliis tum generalibus tum particularibus; partim ex rescriptis et de­ cretis summorum pontificum, partim ex SS. Patribus. Mulli referuntur in fine de­ creti Gratiani, longe plures a Natali Alexandro Theol. Moral, lib. 2, cap. 6, ari. 7, et ab aliis. Paucos hic referam quæ peccata frequentiora spectant. CANONES PŒNITENTIALES. Primus. Qui fidem catholicam deseruc rit, pœnitenliam aget decem annis. Secundus. Qui diabolicas incantationes fecerit, pœnitens erit annos septem. Tertius. Qui magos consuluerit, in poe­ nitentia erit annos quinque. Quarius. Si quis clericus vel monachus, postquam Deo voverit, ad sæculum redie­ rit, pœnitenliam aget annos decem quo­ rum 1res in pane et aqua. Quinius. Quicumquc sciens pejerave­ rit, quadraginta dies in pane el aqua, ct septem sequentes annos pœniteat, et nun­ quam sit sine pœnitentia. Sextus. Si quis per capillum Dei aut per caput ejus juraverit, si semel nesciens fe­ cerit, pœnitens aqua et pane septem dies victitet : si secundo ac tertio monitus idem fecerit, dies quindecim. Septimus. Si quis Deum , vel 11. Mariam virginem, vel aliquem sanctum publice blasphemaveril, præ foribus ecclesiæ diebus do­ minicis septem in manifesto, dum missarum solemnia aguntur, stet, nliimoqtie ex illis die sine pallii· "l calceamentis, ligatus cor­ rigia circa coi ...n ; septemque praecedenti­ bus feriis sextis in pane ct aqua jejunet, •celesiam nullo modo tunc ingressurus. Octavus. Qui opus aliquod servile die ten dominicofesto ve fecerit, poenitentiam »g*t 1res dies in pane et aqua. Nonus. Si quis ante ecclesias, vel die festo, saltationes fecerit, emendationem pollicitus, poenitentiam aget iribus annis. Æecïmta.Siqms pransus missae interfue­ rit, pœnitens erit dies 1res in pane et aqua. Undecimus. Si quis in eecle-ia contabu­ letur , cum divina fiunt, pœnitens erit dies decem in pane et aqua. Duodecimus. Si quis jejunia a S. Eccle­ sia indicta violaverit, pœnitenliam agei dies viginti in pane et aqua. Decimus tertius. Qui parentibus male­ dixerit, quadraginta dies pœnitens sit in pane et aqua ; qni injuria affecerit, tres annos; qm percusserit, anno- septem. Decimus quartus. Si qua uiulier sponte abortum fecerit, pœnitenliam aget 1res an­ nos ; si nolens, quadragesimas 1res. Decimus quintus. Si quis sponte homi­ nem occiderit, ad januam eccle-iæ sem­ per erit, el in obitu communionem reci­ piet; «i casu necaverit, pœnitenliam aget annos septem : secundum alium canoneir pœnitens erit quadraginta dies in pane ex aqua, et quinquennio communione priva­ bitur. Decimus sextus. Si quis aliquem vulne­ raverit , vel si aliquod membrum praecide­ rit, pœnitenliam aget uno anno per legi­ timas ferias. Decimus septimus. Si quis ictum proxi­ mo dederit, nec nocuerit, tridui pœnitentenliam aget in pane et aqua; clericus, unius anni et mensium sex. Decimus octavus. Si laicu< solutus cmn fœmina soluta concubuerit, pœnitens erit annos tres. Decimus nonus. Vir solutus si cum ablerius uxore adulterium commiserit, poe­ nitentiam aget annos septem, mulier quin­ que; mulier soluta cum alterius marito adulterium patrans, pœnitentia afficietur decennali. Vigesimus. Qui cum uxore sua turpiter concubuerit, pœnitens erit quadraginta dies. Figesimus primus. Qui puellam aut mulierem libidinose obtrectaverit, >i cle­ ricus e-t. quinque dies; si latcus est, trea dies pienitentiam aget ; monachus vel sa­ cerdos a ministerio suspensus, pœmteiM erit dies viginti. 46* DISSERT IX. ART. VI ftqesimus secundus. Qui incestum fe­ tare, et ad unum pannum transit, indim cerit, aliqui canones septein, ani decem, duobus. alii duodecim, alii quindecim annorum pœTrigesimus septimus. Qui vir faciem niteniiam constituunt. suam transformaverit habitu muliebri,et Pïgesimus tertius. Qui concupiscit men­ mulier habitu viri' emendationem jwllicite, sed non potuit, dies decem pœnitentiam tus, annis pœnitens sit tribus. Cætermn hos canones referimus, non aget. Pigesimus quartus. Si quæ mulier ce­ quod confessarii adstringanliir ad injun­ russa ahove pigmentose oblinit, ut aliis vi­ gendas pumilentias secundum illorum pre­ ris placeat, poenitentia afficietur annorum scription et rigorem, siquidem nec antiquitus semper stricte observarentur, ut vide­ trium. Pigesimus quinius. Clericus furtum ca­ bimus modo, el aliunde refrigescenti· cla­ pitale faciens, septennii pœnitentiam ex­ ritati' fervore, de hac severiori disciplina plebit; laicus, quinquennii. Si quis furtum Eccli sia remiserit, ne quos vult salvare per de re minori semel aut bis fecerit, restituta pœnitentiam, difficultate pœnæ territi des­ perent et damnentur : sed, ut quando id e re, pœnitentiam aget annum imum. Pigesimus sextus Si quis ii-uras exe­ re judicaverint,eo- pœiiiienlihib exponant, gerit, pœnitentiam aget annis tribus, uno quoi t gravitatem suorum peccatorum nu­ gis intelligant, et efficacius ea detesleiiinr, in pane et aqua. Pigesimus septimus. Qui affirmaverit et ad congruam satisfactionem facilius disverum esse quod falsum est, pœnitentiam I ponantur. aget ut adulter, ut homicida. S II. — ftesoli-ilur /juaitio. Pigesimus octavus.Si «juiscontra proxi- I mum lingua lascivus erit, triduana poeni­ Suppi q. 18 a. 4 o —Dico Pœnitenlia tentia exphbitur. injungenda non est ita in arbitrio sattrPigi imus nonus. Si quis facile detraxe­ dotisposita, ut, seclusa omni lege ct regula, rit, l.il-uiii.jue m hoc dixerit, ptrniicn.- erit eam pro mero libitu injungat, sed ita quod, die- septem in pane, et aqua. non semper servata lege canonum i t gra­ Trigesimus.Qui f.d'iiacm fraudem ve in vitate criminum pov-iteain injimgerescpondeiibus et mensuris admiserit, pœni- ciindum arbitrium prudentia et divino inlen> erit in pane el aqua dies viginti. I sime o regularum, attentis varii-circum­ Trigesimus primus. Hem alienam ne­ stantiis negotiorum et personal um. farie concupiscens avarusque, pœnitens j Prob. 1" ex jure, causa 26, q. 7, cap. erit annis ii ibus. Tempora 2, ex S. Leone Episl. 79, nunc Trigesimus secundus. Si quis concupis­ 129 ad Nicelum epi-copuin Aquileiensirti, cit fornicari ; >i episcopus, pœnitens erit ubi dicitur : « Tempora pœniliuluiis, liaanno·, septem; si presbyter, quinque; si » bita moderationc, con-iiliiciida sunt luo diaconus vel monachus, 1res; e quibus » judicio , prout coiiver-onnn animo- prounum in pane et aqua; si clericus aut lai­ » spexeri-r—erlevoios,paritereiiaiiili,ibcii ’ cus. annos duos. vætafis senilis intuitum, el periculorum Trigesimus tertius. Γιο crimine capi­ » quorumrumqiie, .un ægrilmlinis reqntali, eoque mortali, pœnitenlia decem an­ • ciens necessitates. » Ibid. cap. Panilennorum indicitur. tibus 5, ex concil. Carlhag. 5, anno 424 : Trigesimus quartus. Sacerdos impru­ « l’œniteniibiissec indinn diiferentianiipeo denter ebrius factus, pane et aqua pœni­ «catorum, episcopi arbitrio, pœnitentiæ tentiam aget dies septem ; si negligenter, « tempora decernantur. « Ibid. cap. //oc dies quindecim; si per contemptum, dies sit 8, ex S. Ba-ilio in Beg. Ihev. interroga·. quadraginta. 106el 194. quanivi- aliter ciltiiirapiid Gra­ Trigesimus quintus. Qui humanitatis tianum : « Hoc ΊΙ in judicio ροΉΐηη eorum gratia alium inebriare cogit, pœnitentiam «qui præsunt, v<4 qipnt.» icnipore, vel agat septem dies. « qiiali modo pu niterc habes, quod jam observavi, nec antiquitus Ibid q 8 a. 7. — Confirmatur. Pœnæ taliones pcenilentiales secundum litteram satisfacturi» sunt medicina·, non sohii;i et rigorem fuisse observatos; sed, ut legitur pro sanandis prasentibus vulneribus, sed m Prologo ad illos canones apud Gratia­ etiam pro cavendis futuris : atqui minus num, sic fuisse intellectos, « Quod inslilue- peccatum aliquando difficilius vitatur in • rent in generali quomodo est pœnitenlia uno , puta in juvene quam in sene , ali­ • imponenda, sed descensum ad singularia quando est periculosius in uno, puta in sa­ • presbyteris discretis relinquerent, qui cerdote quam in laico item multitudo po• considerarent circumstantias persona­ test esse magis prona ad minus peccatum, arum, attendentes ad canones, sicut ad re- a quo per pœnam unius est deterrenda, • gulas directives. » quam ad aliud gravius : ergo idem quod prob. 2’ ex concilio Trid. sess. 14, cap. ante CONSECTARIA. S : « Debent, inquit, sacerdote- Domini, • quantum spiritus et prudentia suggesseEx his colliges 1°, confessarium in poe­ • rint, pro qualitate criminum et pœnilen- nitentia injungenda debere attendere, non • tiuin facultate, salutares et convenientes 'olum ad qualitatem el quantitatem majo­ • satisfactiones injungere, ne si forte pec- rem vel minorem peccatorum, sed etiam ad • catis conniveant, et indulgentius cum pœ- periculum majus vel mimis relapsus aut • nitentibus agant, levissima quædam opera 'Caudali, ad rationem contritionis ct eru­ • pro gravissimis deliciis injungendo, alie- bescentia, per quam plus aut minuspœnæ • norum peccatorum participes efficiantur. » remissum est ad pœnilentis facultatem et Similiter S. Carolus in Institut. Confessa- conditionem, boc est. ad ætatein. sexum, riorum : « In satisfactionibus, inquit, vel convictum et infirmitatem , sive corpora­ • poenitentiis injungendis confessarius dr- lem, sive spiritualem: unde non sunt in­ • conspectus esse debet, ne adeo leves illæ jungenda jejunia infirmis aut opificibus • sint et faciles, ul potestas clavium in con­ gravi et continuo labore defatigatis, non ea temptum veniat, ipseque particeps liat et opera per quæ revelaretur confessio, ut • consors aliorum peccatorum ; neque nimis simul conviventibus, v. g. filiisfamiiiasab­ • graves aut longæ jubeantur, ut vel reçu stinentia a carnibus, potus in aqua, etc., • sent eas exsequi, vel etiamsi acceptas ha- non diuturnæ orationes servis el ancillis » beant, postea tamen plene non perficiant.» m fraudem temporis quod in obsequium ihid. — Prob. 5° ratione. Pœnæ satis- dominorum impendere debent minuenda factoriæ injungendae, sunt medicinae : est pœnitenlia quando confessarius præatqui prudens medicus non semper et om­ 'ditit pœnitentem eam non acceptaturum, nibus dat medicinas ab arte determinatas, aut acceptatam non perfecturum. quia non semper nec omnibus competunt; Colliges 2°, in hac materia incedendum neque semper dat ita efficaces, quæ ad C'se media via inter utrumque extremum morbi curationem omnino sufficiant, ne nimii rigoris et nimiæ laxitatis, magi' ta propter debilitatem natura majus pericu­ men sectandam esse misericordiam quam lum oriatur ; sed eas variat et distribuit severitatem; tum quia, juxta Trid. lococisecundum arbitrium prudentia ct scientia tato, sacramentum pœnitentiæ non est fo­ medicinae regulation : ergo similiter medi­ rum ira et pœnai um, sed veniæ ct miseri­ cus spiritualis seu confessarius non debet cordis ; el causa 26 , q. 7. cap. illigant, semper injungere poenas satisfactorias in legitur · « Si erramus modicam pœnitencanone determinatas, quæ non semper om­ » tiam imponentes, nonne melius νΊ prop nibus competunt, nec semper totam pœnam " 1er misericordiam rationem reddere quæ uni peccato debetur, ne infirmus ali­ » quam propter crudelitatem ? Ubi enim paquis ex magnitudine pœnæ desperet , et a » terfamihas largus est, dispensator non poena totaliter recedat; sed eas debet in­ » debet esse tenax. Si Deus b<*nigniis, utjungere secundum arbitrium prudentia et ■> quid sacerdos ejus austerus? vis apparer· divino instinctu regulation, attentis oinni- » sauctus ? Circa vitam tuam esto austerus, lui-circumstantiis negotiorum et persona­ » circa alienam benignos. Tum qui? s >.· rum item acerbitate contritionis, erubes- tius est quod pœnitens cum leviori pœu.enttx,ctc. I tentia adimpleta residuum pœnæ luat u 611,1. TOM. IX, 30 UTRUM OPERA 1W STATU PECCATI, dc. «66 DISSERT. IX. ART. VII. purgatorio, quam graviori neglecta dam­ netur in inferno· Unde S. Antoninus p. 5, lit. 17, cap. 20, dicit : ·» Confessor nullo » modo debet permittere peccatorem des» peratum recedere a se, sed potius impo» nat ei unum Pater, vel aliud leve. <> Et : « Si sacerdos non possit gaudere de om» nimoda purgatione, ejus saltem gaudeat, » quod liberatum a gehenna transmittat • ad purgatorium. » Ubi tamen confessarius ex justa causa imposuerit poenitentiam leviorem, moneat pœnitentem per hanc non esse plene satis­ factum pro peccatis, ideoque quod superest luendum esse in hoc vel altero sæculo, ut inde pœnitens excitetur ad graviorem poe­ nitentiam sponte suscipiendam , et ne ex levitate pœnitentiæ leviora existimet pec­ cata. Petes utrum confessarius possit impo­ nere poenitentiam publicam pro peccatis publicis? Pespondetur communius quod non pos­ sit vi hujus tribunalis pœnitentiæ, quod ex divina institutione est secretum : si tamen pœnitens ex ipso peccato obligationem publice satisfaciendi contraxit, puta, ad reparandum scandalum, ad injuriam repa­ randam, restitutionem faciendam, dese­ rendam occasionem proximam, etc., possit et debeat confessarius hanc obligationem illi declarare et ad illam implendam cogere, sicque cogere concubinarium ad expellen­ dam concubinam , usurarium ad deseren­ das usuras, publicum calumniatorem aut hæreticum ad retractandas publice calum­ nias aut hærcses. Ad hæc enim , independenter a præcepto confessarii, ipso jure naturx tenetur, et ea adimplere debuisset antequam se tribunali sisteret. iiii portat in merente jti* wmieahile ad pre­ mium, ct de congruo late, quod non im­ portat in merento aliquod jus ad præmium, sed aliquam tantum decentiam bonitatis el liberalitatis in præmianteadpræmiandum: ita potest distingui triplex satisfactio m ordine ad remissionem pœnæ : una dt condigno, quæ importat in satisfaciente jus justitiæ ad remissionem pœnæ; secun­ da de congruo stricte, quæ importat jus amicabilc; tertia de congruo late, quæ importat decentiam ex parte creditoris ad remittendam poenam. Suppono 5u aliquem posse esse in statu peccati dupliciter : i° dum actu vel affecti) peccat; 2° dum, transacto actu ct deposito affectu ad peccatum, remanet adhuc ma­ cula et reatus pœnæ æternæ; de quo dum de peccatis. His suppositis. ib. q 14. a 2. — Pico 1°. Opus in ac­ tu vel affectu peccati factum, nullo modo satisfacit. ibid. — Prob. Opera nostra non sunt sati-factoria apud Deum secundum eorum æquivalentiam, sed secundum ejus accep­ tationem : atqui absurdum est dicere quod Deus acceptet opera illius qui actu vel af­ fectu ipsum offendit : ergo. Prob. maj. l°ex Trid. sess. 14, cap. S, ubi dicit sa­ tisfactiones nostras vim habere a Christo, ab illo Patri offerri, et per illum acceptari a Patre; et cap. 9, dicit esse munificente et amoris divini argumentum, quod Detis 'ali-factiones nostras acceptet. 2° Pirin hujus vitæ, quau .umvis graves, nullatenus æquivalent pœnis peccato debitis etiu pur galorio luendis. 5° Omnia opera no-trt sunt Dei qui est supremus omnium Domi­ nus, eaque variis aliis titulis potest exi gere : ergo, ut nobis prosint ad satisfac­ tionem et redemptionem pœnarum pecca­ ARTICULUS VII. tis nostris debitarum, debent ab eo acx p· Utrum opera in statu peccati mortalis tari. Nec alia ratio adferri potest cur auiuiæ in purgatorio gravissimis pœnis el facta, satisfaciant? ferventis* imis charitatis ct coulritionii ac­ Suppono 1° distinctionem inter meritum tibus non satisfaciant, el statim evolent in et satisfactionem de qua initio hujus dis­ cœlum, nisi quia cum sint extra vtatn, sertationis, scilicet, quod meritum respi- Deus eorum actus et pœtias in hunc finem ciat bonum merentis, satisfactio bonum non acceptet. Observandum tamen quod, creditoris. Vide. hoc ipso quo Deus viatoribus gratiam sanc­ Suppono 2° quod, sicut distinguitur tri­ tificantem confert, acceptet, opera ex ea plex meritum , nimirum de condigno, manantia ad meritum et ad satisfactionem. quod importat in merente jus justitiæ ad Confirmatur conclusio. Satisfactio est præmium; de congruo stride, quod im­ opus pœnitentiæ el includit studium pla- candi Deum t atqui opus in actu vel affectu peccandi, neque est opus pœnitentiæ, ne­ qui' includit sturnum placandi Demn, quem de facto offendit : ergo. Unde Eccli. 54 : Jkiino qui jejunat in peccatis suis et ite­ rum eadem faciens, quid proficit hu­ miliando se ? Hinc sequitur quod, si sit opus injunc­ tum aconfessario in sati-factionem, debeat iterari, ut satisfiat ejus præcepto ct intewcretur sacramentum, ibid. — Pico 2°. Opus in reatu peccati factum, si, deposito affectu ad peccatum, procedat ex gratia actuali, ut in pœnitentibiis, satisfacit, non de condigno, nec de congruo stricte, sed de congruo late , cmn hoc discrimine, quod respectu peccati quoad culpam dimissi, obtineat aliquam diminutionem pœnæ, respectu vero peccati nondum quoad culpam dimissi, disponat tantum ad majorem contritionem, et ut in­ de Deus in justificatione abundantius cedat juri suo, atque ampliorem faciat pœnæ re­ missionem. Prob. prima pars. Satisfactio de con­ digno sicut meritum, importat jus justitiæ ad remissionem pœnæ , satisfactio de con­ gruo stricte jus amicabile ·. atqui homo, in reatu peccati mortalis, non potest haberc neque jus justitiæ neque jus amicabile ad hoc ut Deus ejus opera acceptet ad satis­ factionem et ipsi concedat pœnarum re­ missionem, cmn sit extra gratiam sancti­ ficantem et charitatem, unde profluit condignilas nostrarum satisfactionum et ami­ citia cum Deo : ergo. Prob. secunda pars. Sicut ad meritum dc congruo late sufficit cetus, non per quem ellicilur ut agens habeat jus, sed per quem efficitur ut in dante sit aliquale de­ litum decentiæ secundum ejus bonitatem illiberalitatem, ita ad satisfaciendum de congruo late : atqui divinam bonitatem illiberalitatem decet ut operibus satisfactoriis ex sua gratia actuali procedentibus, aliquam pœnæ remissionem concedat pro peccatis quoad culpam dimissis; pro pec­ tatis vero nondum quoad culpam dimisiis, propter nudiorem dispositionem, abundantius in ipsa justificatione cedat juri suo et minorem requirat pœnam : er­ go. — Ibïd. a. 3. ad 1. — Atque ita docet Ancior his verbis : « Quanto major est con» tritio, tanto magis diminuit de pœna, et quanto aliquis plura bona facit in peccato existens, magis se ad gratiam contrition is disponit, et ideo est probabile quod minoris pœnæ sit debitor : el propter hoc deberent a sacerdote di-crete computari, ut ei minorem pœnam injungat, in quantum invenit eutn melius dispositum. ■ Hinc probabile «st per opus in casu con­ clusionis satisfieri præcepto confes-arii, nec esse iterandum ; quia e-t aliquo modo salisfactorium. ΕΊ saltem sententia com­ munior et communi' seii-us fidelium ·;·ιΐ non solent se accusare quod satisfactionem impleverint extra chanta’em, eaque vide­ tur intentio confessariorum, praesertim dum poenitentias diu duraturas imponunt. Quia tamen non est absolute certum, Deum acceptare hæc operand satisfactionem con­ sultum est ut confessarii aliquam saltem pœnitentiæ pariem statim implendam sem per injungant. » » ■ ■ » » » » Solvuntur objrcfionti. Obj. 1° contra primam conclusionem. Damnati in malo obfirmati satisfaciunt di­ vin® justitiæ. Ergo. JL I). ant. Satisfaciunt in pœna, C. sa­ tisfaciunt pro pœna, N. Satisfacere in pœ­ na, est lucre pœnam in vigore d.biain peccato e! a lege taxatam, ut dum homici­ da suspenditur; et hoc non est proprie satisfacere, sed satispati; quia satisfactio dicit commutationem seu redemption· m pœnæ per aliquid levius, ut si quis se re­ dimat a pœna mortis per mnlctam pecu­ niariam. aut per aliquid aliud pœnale morte inferius : hoc autem modo non sa­ tisfaciunt damnati. Obj. 2°. Qui in actu vel affectu peccati jejunat, satisfacit præcepto Ecclesiæ, ncç tenetur iterum jejunare : ergo simili er dc jejunio injuncto a confessario. P. N. conseq Disparitas est, quod Ecclc-ia prxeipiat jejunium quoad substan­ tiam tantum, non sub certo modo qui ca­ dat subpræcepto;confessarius autem prae­ cipit jejunium qua satisf.ie’m him, ul inte­ gretur sacramentum ct redimantur pœna graviores; idque palet ex formula con­ sueta, dicit enim : Pro pœnitentia seu sa­ tisfactione hoc facies, vel recolabis. >άlislactio autem esse non potest cum ac»^ vel allectu peccati, ut probatum est. 4fl8 DISSERT. IX. ART. VH Obj. δ·. S. Th. nic a. 5, ad 5, docct etiam possunt acceptari a Deo in salisse., quou, st ex satisfactione injuncta a confes- lionem sano et peracta in statu peccati remaneat B. iV. illationem. Bd probat. D. Pos­ aliquis effectus, ut ex jejunio debilitatio sunt acceptari a Deo in satisfactionem de corporis, . x eleemosyna diminutio sub­ potentia extraordinaria, C. ordinaria, N. stantiæ, hujusmodi satisfactio non sit ite­ Quia in naturalibus non est etiam imper­ randa; secus de satisfactionibus quæ non fecte principium acceptationis divins, sic­ relinquunt aliquem effectum in satisfa­ ut in superiiaturalibus ex gratia actuali, ciente, ut sunt preces. Ergo priores satis­ qua? proinde habent cmn remissione de­ factiones saltein debemus excipere. biti aliqualem, licet imperfectam, propor­ /f. N. conseq. Sensus enim D. Thomæ tionem et dispositionem. non est, quod hujusmodi opera ex quibus Obj. 5". i, specialis auxilii, est alicujus valons, et, ut pro eo qui est extra charitatem el Dei ami suppono, pœnale ergo adæquare potest citiam, ni-iex congruo late. debitum solvendum , adeoque satisfacere Bepones. Defectuscharitatis none-lobe> de condigno. characteri sacramentali : ergo nec satisfac­ B. opera nostra nullius esse valoris apud tioni sacramentali. Deum, nisi quantum ab eo acceptantur, ut B N. conscq. Disparitas est, quod col­ dictum est : opera quæ procedunt ex gra­ latio characteris non sit opus amicitia? Dei tia habituali et charitate . habent perfecte ad hominem , cum id nihil eum juvet ad in se principium hujus acceptationis, ut vitam æternam . secus effectus satisfactio­ etiam dixi; quæ vero procedunt ex sola nis, qui est remissio pœnæ el relaxatio ju gratia actuali, non habent nisi imperfecte, ri- quod Deu- habet ad illam : unde cum quiteniis ô' Uicet fiunt ex motione Spiritus Deus relaxat alii- qpam amicis, non ex · sancti cum*tudio placandi Deum, per ejus bito, -ed ex mera liberalitale relaxat. inimico- tamen : unde quod a Deo accep­ Replicabis. Debitor sati-facit de condi tentur in satisfactionem, nullo jure vel de­ gno creditori dando ip-i quantitatem dc bito, sed ex mera Dei liberalitale el boni­ bitam, sive -it amicus, sive non : ergo el­ tate contingit iminer erga Deum. Repones. Ergo bona pure na'uralia etiam R. N. conseq. Disparitas est, quod lio potcnint sic de congruo satisfacere . quia iuhw. jn solniione dpfiitorum solum t. i?" "ΊΡ 3 DE QUALITATE OPERUM PE K Ol .h , etc. ί69 ederant externa, Deus autem intuetur cor. ralis mensura est debita, potestquehomo iibiiper lioir.j tenetur acceptare quantita­ applicare suam -.lidactionen. pro uno et tem debito xqualem menta autem Christi, non pro altero, sicut potest applicare alteri licet Deo sint acceptissima quantum est ex ct non sibi. >e et quoad sufficientiam, non tamen quoad ARTICULUS VIII, rlBraiiam remissionis pœnæ pro omnibus, De qualitate operum per quæ fit vallem ex debito et condigno, sed solum satisfactio. pro amicis, pro aliis autem ex congruo late. I. —L'trurn iatiijnctio fieri drbe.it per opere Obj. 6“. Ex nostra sententia sequitur ρσηαίια ? quod homo possit in xternum puniri pro • — Supp.q. i5.a.l ad2.— Difficultas in ali­ (leccato remisso, ut si homicida post ob­ tentam veniam elaute factam satisfactionem quo opere potest esse duplex : subjectiva, et fornicetur, eam autem in hoc statu factam, objectiva, seu ex genere et natura operis; cum sit de congruo late tantum, Deus non -i> quod aliquiscum txdioorct, difficultas et acceptet, sicque moriatur : atqui videtur pœoaesttam ex parte subjecti quam ex parte objecti ; si autem oret ex fervore charitatis cotbequens nimis durum : ergo. I. i" idem sequi ex omni sententia,casu prompte el delectabiliter, erit tantum dif­ pio talis homo, post obleniam homicidii ficultas objectiva sine subjectiva. Difficultas veniam ct lapsum m aliud mortale, moria­ objectiva iterum potest con-iderari dupli­ tur antequam perfecerit ullam satisfactio­ citer : 1’quatenus confert ad bonitatem ac­ nem pro priori peccato. tus virtutis, el sic perlinet ad meritum Λ. 2' 7V. conseq. Quia etsi talis non 2° ut ex genere >uo pœnam el laborem in­ pO'Sit placare Deum ul illi poenam restan­ fert operanti, et sic confert ad satisfactio­ tem relaxet, nihilominus quando erit pas­ nem , ut dicemus modo. sus tantam pœnam quanta restabat, non Ibid— Dico. Opera satisfactoria d, ben impiius pro illo peccato punietur, sed so- esse pœnalia. .um pro aliis. Neque inde sequitur quod in Prob. 1° auctoritate. Joel. 2 dicitur inferno sit redemptio, aut quod damnati Convertimini ad me in toto corde ves­ possunt pro peccatis satisfacere Deo, sed tro j in jejunio, et fletu, et planctu; tantum quod possint satispati, ac satisfa­ ct scindite corda vestra et non vesti­ cere in pœna, non pro pœna, ul explica- menta vestra. Matth. 11 : Pegnum cae­ caluin est superius. lorum vim patitur et violenti rapiunt Inferes. Ergo per mala quæ peccatores illud. Trid. sess. 14, cap. 8, vocat opera m hoc mundo patiuntur, etiam satispa- satisfactoria, pœnas salisfaclorias; et liuntur inchoative, seu satisfaciunt in poe­ can. 15, pœnas sponte susceptas , vel a na, adeoque diminuitur ipsis ali (uid de Deo inflictas, vel a sacerdote injunctas. pœna inferni. — Ibid in a. ». c — S. Greg. 4 Moral, R- N. illationem ; quia ut aliquis cen­ c. ‘21 Justum est ut peccator tanto ma­ seatur satispati, seu satisfacere in pœna, jora sibi inferat lamenta per pœn it en­ debet subire pœnam a lege vel a judice in tium , quanto majora sibi intulit damna tale crimen latam et taxatam, ul palet in ju­ per peccatum Similiter ahi Patres. diciis humanis hæc autem pœna respectu ibid — Prob. 2° ratione. Satisfactio, peccatorum a Deo puniendorum est pœna ut prius dictum est, ordinatur ad prxterinferni seu purgatorii respective. itam offensam compensandam et vindican­ Piles utrum homo possit satisfacere pro dam et ad futuram culpam cavendam · at­ ’uno peccato cl non pro alio? qui ad utrumque requiritur quod fiat per Ibid q. 14 a 1. 0 —J{. non posse sa­ opera pœnalia : ergo. Prob. prima pars tisfacere pro uno peccato quoad culpam et min. Compensatio olfen-a· Dei lici' debet offensam el non pro alio; quia non potest per hoc quod subtrahatur aliquid p> · calori tolli offensa, nisi per redintegrationem in quod cedat in honorem Dei ; quia homo pec­ amicitiam Dei, quæ per quodlibet pecca- ] cando plus justo sibi tribuit, et. t. quan um tum mortale laeditur ■· posse vero si agatur in ipso est, honorem Deo subtraxit atqui de satisfactione quoad pœnam temporalem ; hæc subtractio est pœnalia, pœna enim ni­ quia unicuique peccato cena pœnæ tempo- | hil est aliud quam privatio boni utiiis vel 470 DISSERT. IX. A 1.1. Mil delectabilis : ergo. Prob, secunda pars B. D. maj. Satisfacere, est impenderi tnin. Homo facile non redit ad peccatum ex honorem Deo debitum ex peccato com­ •mo pœnam expertrs est. I nde Philosophus misso, C. debitum ex beneficio collalo aut Ethic. c. 5, pœnas vocat medicinas; et mandato injuncto, IV. El ad hunesensum Trid. citatum dicit quod pœnæ salisfacto- distincta min. 2V. conseq. S. Anselmus iiæ magnopere a peccato revocant et quasi autem intelligit de honore Deo debitoex freno quodam coercent. peccato commisso, cujus compensatio non ibid, ad 1. — Dices 1 °. Deus non delec­ fit nisi per opus pœnale, ut palet ex pro· tatur pœnis nostris : ergo. balione conclusionis. B. D. ant. Deus non delectatur pœnis Dices 4°. Omnis actus virtutis est satisnostris ut pœnæ sunt, C. ut justæ sunt, N. factorius : sed dantur aliqui actus virtutum Dices 2°. Quanto aliquod opus ex majori qui non sunt pœnales, ut actus temperannæ cliariiate procedit, tanto minuses! pœnale : quem quis exercet comedendo cibos deli­ si ergo oporteat opera satisfactoria esse catos , aut bibendo vinum suave. Ergo. pœnalia, quanto magis sunt ex charilale B. IV. min. Pro cujus argumenti am­ facta, tanto minus sunt satisfactoria, qi’.Sd pliori solutione, sit falsum est. Ibid ad 2.— B. D. ant. Quanto ali­ S ÎI. — Utrum omnis actus virtutis sit pannlut ct consequenter sat isj‘actorius ? quod opus ex majori charilale procedit, tanto minus e-t pœnale subjective, C. ant. Dico. Omnis actus virtutis est pœnalis objective et ex genere suo , Λ’, ant. et etsatisfaclorius; quia omne opus quo Deo conseq. Sicut igitur in satisfactione consi­ servitur et mens ad cœleslia erigitur, na­ deratur pœnalitas , ita et in merito cond- tum est causare homini carnali et terrenis deratiir difficultas, seu arduitas conferens assueto lassitudinem et afflictionem : unde ad bonitatem actus. Diminutio autem dif­ iste actus dc quo in objectione, non est ficultatis objective, seu quæ est ex parte actus virtutis temperantis, nec moralité/ ipsius actus, diminuit cæteris paribus me­ bonus in genere satisfactionis, nisi mode­ ritum; sed diminutio difficultatis subjec­ rate fiat, et ad finem bonum et supernatutivae, seu qua» est ex promptitudine volun­ ralem ordinetur; sub ista auteip ratione tatis, non diminuit meritum , sed auget. habet pœnalitatem annexam, scilicet caSimiliter diminutio pœnalitatis subject i væ, rentiam majoris delectationis, quæ esset seu quæ est ex promptitudine vo uniatis iu ampliori comestione, et elevationem ad quam facit charitas, non diminuit effica­ supcrnaturalia. ciam satisfactionis, sed auget. Itaque cæ­ Inferes. Ergo confessarius poterit injun­ teris paribus, opus magis pœnale objective gere pœnitenti in satisfactionem, ut come­ est magis satisfactorium : si vero cætcra dat cibos delicatos, et bibat vinum dikclanon sint paria ct opus minus pœnale. fiat bile, quod est ridiculum. cx longe majori charitale, erit magis sa­ B. D. illatum. Confessarius poterit,etc,, tisfactorium quam opus magis pœnale mi­ nullam exprimendo pœnalitatem, v.g.tlinori charitale factum; quia Deus, qui ma­ cendo simpliciter, Comedes cibos delica­ gis pensat affectum quam effectum, ct ex tos, N. illationem; hoc enim absque du­ cujus acceptatione pendent satisfactiones bio foret ridiculum ; exprimendo pœnali­ nostra, in majorem sati «factionem et com­ tatem, v. g. dicendo, Comedes cibos deli­ pensationem acceptabit pœnam minorem catos moderate, C. illationem ; tunc enim ex majori charitale ipsi oblatam, ita tamen veram injungeret pœnitenliam, peccaret quod si per impossibile nullo modo foret tamen graviter, maxime si ageretur de pec­ pœna , non foret satisfactio, sed meritum cato mortali, eo quod sit indecens et insolum ; sicque remissionem pœnæ oblineret congruum, maxime pro gravi peccato, in­ non via satisfactionis sed meriti. jungere opus quod est simpliciter delecta­ Dices 5°. Satisfacere, e«t honorem debi bile , et pœnale tantum secundum quid. tum Deo impendere, ut dicit S. Anselmus Ex his colliges 1° quod, licet divert lib. 1 Cur Deus homo c. 11 .· atqui hoc sil ratio meriti et satisfactionis, de facto fit omni opere bono, etsi non sit [ œnalt : tamen omne opus meritorium sit satisfacto •rgo. toiium, et e contra. Ratio primi est, quii DE QUALITATE OPERUM PER QUÆ, elc. eum, omne opus meritorium sit actus vir­ tutis, liai et semper adjunctam aliquam dif­ ficultatem et molestiam, ut dictum est, licet ex alia parte [>oesit esse delectabile. Batio secundi est, quod ad opus meritorium re­ quiritur et sufficitquod sil liberum, bonum et supernatural quod totum convenit operi satisfactorio, ut jam diximus et di­ cemus. Colliges 2°, nedum opus externum, sed et opus internum etiam per se sumptum esse satisfactorium ; quia actus interiores, ut contritionis, charitatis, orationis men­ talis , etc., etiam per se sumpti, sunt op­ timi, difficiles et pœnales secundum se. licet per accidens, ob bonam dispositionem subjecti, de facto laborem aliquando non causent : unde etiam possunt injungi in pœnitenliam a confessariis. Nec refert quod non videantur sensibiles ; sicut enim con­ tritio sufficienter fit sensibilis ad rationem sacramenti per confessionem, ita actus in­ ternus pro poenitentia injunctus, fit suffi­ cienter sensibilis per impositionem confes­ sarii et acceptationem pœnitenlis. Opus autem ipsum externum, quatenus ab interiori procedit, licet interiori non addat bonitatem intrinsecam, ut dicitur de Actibus humanis, nec ideo addat ad meritum, quod attenditur penes bonitatem actus;quia tamen addit pœnam distinctam ab interiori, addit vim satisfaciendi ; quia satisfactio attenditur penes pœnam el labo­ rem : et ideo jejunare est magis satisfactorium quam velle jejunare, quia est magis pœnale. $111. Utrum opera alias 'le'· ta tint tntisfartorta t possmtque imponi a conjess^no in putuitentiam ? Dico. Opera alias debita sunt satisfacto­ ria, ct per se loqurndo imponi possunt a confessario in pœnitenliam : id tamen re­ gulariter non licet. Prop, prima pars. Opus habet quod sit ‘atisfaciorium ex eo quod sit bonum et pœ­ nale : atqui per hoc quod sit alias debitum, puta, cx voto vel præcepto, non desinit esse bonum et pœnale : ergo. Confirmatur. 1 Jejunia Ecclesiæ sunt praecepta, et nihilominus satisfactoria ; in id enim instituta sunt.2* Martyrium, etiam eo casu φιο cadit sub præceptum, maxime J Deu sal.-facit. 5° Ex Tiidentino sess. 6, . 47 i I cap. 40 el 16, opera bona, etsi ex præcepto debita, sunt meritoria : ergo a fortiori «-atisfactoria. Est etiam D. Thomæ, qui art. sequenti docet flagella divinitus immi«.«a esse satisfactoria , cum tamen aliunde te­ neamur ea patienter ferre. Secunda pars sequitur ex prima ; sj enim vere sint satisfactoria, nihil obstat quominus possint injungi in poenitentiam. Prob. tertia pars. Qui peccavit ad ali­ quid novi est obligandus, tum ut sentiat vindictam suorum peccatorum, tum quia plus requiri debet ab eo quam ab inno­ cente :unde intentio Ecclesiæ est, ut unus' quisque satisfaciat pro peccatis suis aliquo I peculiari opere ; ac proinde quando con­ fessarius injungit certas preces, jejunia, eleemosynas, etc., nihil addendo, inlelligendum est de illis ad quæ pœnitens nulla alia ex causa tenebatur, nisi forte consta­ ret de contraria intentione confessarii. Dixi, regulariter; quia aliquando justis ex causis liceret imponere opus alioquin præceptum, ut recitationem officii, jejuI niurn ecclesiasticum, illi qui non haberet opportunitatem aliter satisfaciendi. [ Dices 1°. Nemo potest duplici debito I satisfacere per unum ct idem pretium : ergo. B. D. ant. dupliciter. 1° Cum Goncto sic · Nemo potest duplici debito satis»accre per unum et idem pretium, habens tantum unum valorem, transeat ; habens dupli­ cem valorem, IV. Opus autem satisfacioriutn habet duplicem valorem : primus c«t valor moralis desumptus ex objecto el cir­ cumstantiis, el per hunc satisfit debito præcepti vel voti; alter est valor satisfactorius petitus ex pœna ct labore qui in ejus exercitio repcritur,ct per hunc sa­ tisfit Deo pro pœna temporali peccato de­ bita. 2° D. aliter idem ant. cum Nugno et Sylvio. Nemo potest duplici debito hu­ mano satisfacere jmt unum et idem pre­ tium, C. duplici debito divino, seu quoad Deum, IV. Disparitas est, quod in debito humano attendatur tantum æqualitas rei ad rem ; impossibile est autem quod una res, seu unum pretium, pura decem lloreni, sit æquale duplici debito, quoruin unumquodque est decem llorenorum. At in debito, quoad Deum , minus attenditur æqualitas rei ad rem quamgratiaDei, qui magis respicit dignitatem ct intentionem operan is quam id Quod exterius exhibe- 47 i DISSERT, IX ART. Vlll tur, ita quod aliquando solo actu volunta­ tis illi satisfiat. Ex hoc autem quod quis uni præceplCi afisfacil, nihil de illius di­ gnitate aut intentione detrahitur ad satis­ faciendum alteri præcepto aut debito pœ­ næ , cum unum actum possit ordinare ad diversos fines. (fltraque solutio est bona. Dices 2°. Opus satisfactorium debet subtrahere aliquam utilitatem aut delecta­ tionem, alias non erit pœnale ; sed opus debitum aliunde, non est hujusmodi; quia dia utilitas aut delectatio erat jam subtrac­ ta per antecedens præceptum. Ergo. /I. D. ant. Opus satisfactorium debet subtrahere aliquam utilitatem vel delecta­ tionem absolute, C. novam et distinctam, 7V. Sufficit enim quod sit pœnale simplici ter, non autem quod sit pœnale nova pœna; sed etsi id requireretur, etiam reperiretur, siquidem nova obligatione ligetur homo ad actum illuni exercendum, ct ad ordinandum ad illum novum finem; fate­ mur quidem hanc pœnam esse imnimam : unde diximus ordinarie non licere hujus­ modi opera imponere in satisfactionem sacrainenlalem. S IV. — Utrum flagella pras entis vita sint satisfacloria ? ibid a 2. o.— Dico. Flagella praesen­ tis vitœ, si patienter (olerentur, sunt satisfactoria. Est Tridentini sess. 14, cap. 9, nbi ea vocat maximum amoris Dei ar­ gumentum. IL ïn a s. c. — Prob. 1°. Rom. 3 dici­ tur : Tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, id est, a peccato purgationem ut Glossa ibid, di­ cit. Ergo. Ibid, o — Prob. 2°. Hoc ipso quo homo acceptat flagella præsentis vitæ ad purga­ tionem peccatorum, t-·- utens patienter, fiunt aliquo modo ipsius patientis : ergo sunt satisfacloria. Prob. conseq. Quia si quid obesset ne forent satisfacloria, esset quia non forent a nobis, sed ab alio, scili­ cet a Deo, quod perlinet ad rationem vin­ dicationis: unde si homo omnino eis per impatientiam dissentiat, tunc non efficiun­ tur ipsius, el ideo non habent rationem tisfactionis. sed vindicationis. j X Utrum eativtmrnler r iiiimerrntur oj ·. settisf ictorta, scilicet cleemoijna, jejunium et oratio ? Ibid α. 3. ο. — Dico. Convenienter enumerantur opera satisfacloria, eleemo­ syna, jejunium et oratio. Ibid — Prob. Satisfactio, ut dictum est, habet respectum etad culpam præteritam compensandam ct ad futuram c» vendam : atqui ad utrumque convenien­ ter assignantur illa tria opera ergo Prob. min. pro prima parte. Satisfactio, qua­ tenus est compensatio et vindicatio culpa præteritæ, debet esse talis per quam ali­ quid nobis subtrahamus ad honorem Dri, ut dictum (‘st : atqui non habemus nisi tiia bona, scilicet bona fortunas, cx quibm subtrahimus nobis aliquid per eleemosy­ nam ; bona corporis, ex quibus subtrahi­ mus nobis aliquid per jejunium ; et bona anime, ex quibus non oportet quod ali­ quid subtrahamus nobis quantum ad es­ sentiam , vel quantum ad dimiimlionem ipsorum, quia per ea efficimur Deo accepti, sed quantum ad hoc quod ea submittimus Deo totaliter, et hoc fit perorationem: ergo satisfactioni quatenus respicit culpam praeteritam, etc Prob. min. pro secunda parte. Satisfactio , quatenus respicit culpain futuram ut cavendam, definitur a S. Augustino, quod sit peccatorum causas excidere el eorum suggestionibus aditum non induigere : atqui sub utraque ratione ei conve­ nienter assignantur tria illa opera : ergo. Prob. prima pars min. Radices peccaiorum tres ponuntur 1 Joan. 2, scilicetcon- cupiscenlia carnis, concupiscentia ocu­ lorum el superbia vitœ : atqui cnniu concupiscentiam carnis ordinatur jeju­ nium , contra concupiscentiam Oculorum eleemosyna, et contra -upcrbiam vita· (linatur oratio · ergo. Prob. secunda put > min. Omni peccatum coinniitiiinib vel m Deum, et contra hoc ordinatur oratio: ul in proximum, et contra hoc ordinatur < |<·.· mosyna ; vel in nos ipsos , cl contra . .. ordinatur jejunium. Ergo. lin'd neratur vis » clavium ; ita ut ampliu» valet ad expian« dum peccatum, quam si proprio arbitrio >» homo faceret idem opu*. « Magis adhuc constabit ex seq. conclus. Code -w Dico 5*. Probabile est quod satisfactio sacramentahscaU'Ct ex opere operato gratias actuales el augmentum gratiæ habitualis. Prob. Satisfactio sacramentalis id causal ex opere operato quod significat; est enim par* sacramenti pœnitentiæ, ut modo dice­ bam ex Trid. et S. Th. pars autem debet participare naturam lotius sacramenti cujus est causare quod significat, quia est signum praeticum : atqui satisfactio sacramentalis non solum significat remissionem pœnæ temporalis, sed etiam gratias actuales ft augmentum gratiæ habitualis : ergo. Prob. mtn. Satisfactio sacramen'alis potest con­ siderari vel t est pars sacramenti precise, vel ut est talis pars, scilicet satisfactio. Si hoc secundo modo, non solutu significat remissionem pœnæ pro peccatis preteriti*. sed etiam majorem facilitatem cavendi fu­ tura , quæ facilitas ex auxiliis gratiæ potis­ simum provenit. Si primo modo, significat gratiam . id enim proprium est omnibus sa cramenlis. et cum prunam supponat in ab­ solutione collatam, non nisi secundam, seu primæ augmentum significat et causât. Eaque videtur expressa sententia Aucto­ ris 3 p. q. 90, a. 2, ubi cum secundo loco sibi objecisset : In sacramentis nove legis • confertur gratia, sed in satisfactione non » confertur aliqua gratia : ergo satisfactio » non est pars sacramenti, « respondet sic : « Ad secundum, dicendum quod satisfactio » confert gratiam prout est in proposito, et » auget eam prout est in exsecutione, sicut «etiam baptismus in adultis, ut supra dic■ tum est. >» Neque potest intelligi de sa tisfacliom ut est opiis meritorium, el n u ut edragesimæ (fena quarta Cinerum), tales graduum, nec impositionis manuum qua • pœnitentes pra-entant se cum presbyteris pœnitentes reconciliabantur, el loco pirni» suis episcopo civitatis ante fores ecclesiæ, lentiæ solemnis, injuncta sunt peregrina­ • sacco induti, nudis pedibus, vultibus in tiones, recessus in monasteria, eleemosynæ • terram demissis, coma deposita, et eis in et alia pia opera. Hujus mutationis occasio • ecclesiam introductis, episcopus cum tribuitur Theodoro, episcopo Cantuariensi, • omni clero septem psalmos pœnitentiales qui, cum esset natione Græcus, ecclesiæ ■· dicit, et poslmoduin eis manum imponit, suæ ritum in »ι·ο pœnitentiali inseruit. » aquam benedictam super eos spargit. et SECTIO II. • cinerem super capitibus superponit, cili- < Quæ peccata fuerint pœnitentiæ s>d "cio colla eorum operit, et denuntiat eis subjecta? » lacrymabiliut ; quOll sicut Atiam ejectus j Q. 28—Dico 1°. Peccata omnino occulti, • est de paradiso, ita ipsi de ecclesia eji­ i ciuntur: postea jubet ministris ut eos ab nunquam vi canonum pœnitentiæ publics • ecclesia pellant, clero eos proseqnente seu solemni fuerunt obnoxia, sed ea tantum » cum hoc responsorio ; In sudore vultus quæ aliquo modo erant publica. Dixi, vi canonum; quia non negamus » tui, etc. In Cœna Domini, quolibet anno j » a suis presbyteris in ecclesiam reducun- plures peccatores occultos ex fervore con­ » lur : et erunt ibi usque ad octavas Pascbæ, I tritionis sponte vel motu proprio, vel hor­ » ita tamen quod non communicabunt, nec tante, non cogente confessario, poeniten­ ■ pacem accipient ; et sic fiet quolibet anno, tiam solemnem suscepisse : qiiiuimo plure» quousque aditus ecclesiæ fuerit eis inter- innoxii et moribus spectatissimi ex zelo • dictus. Ultima autem reconciliatio reser- pietatis se illi voluntarie addicebant, bla • vatur episcopo, ad quem solum spectat constant ex Origene Hom. in psalm. 57. • solemnis pœnitentiæ impositio. » Huc us- j S. Aug. Serin. 144 de tempore, et Epist.ad Seleucian. ex S. Cæsario Arelal. Hom. 1, el que S. Doctor. Dico 5®. Rigor pœnitentiæ solemnis s exemplis Fabiolæ de qua S. Ilinon. Epist. tempore Nectarii circa finem quarti sæculi, 50 et 84 ad Oceanum, Wambæ Gothorum qui, ut alibi diximus, pœnitentiariumexam·· regis dc quo concil. Tolet. 12, S. Gaudenlii (oravit, minui coepit in ecclesia Orientali. de quo concil. Tolet. 15, ct aliorum. Dixi etiam, quæ erant aliquo modo pu Secundum nostrum Goar in suis nolis ad eucologiurn Græcorum, tres primi gradus, blica; quia non solum quæ erant apud ju­ scilicet fletus, audienliœ et substralionis, dicem delata et probata, sed etiam quæ cum fuerunt exstincti, sola consistentia seu pri­ plurium scandalo erant commissa, licet nec vatione eucharistiæ retenta. Volunt tamen delata nec probata, pœnitentiæ solemni alii quod post illud factum adhuc viguerit i fuisse addicta concedimus. Prob. conclusio. Concilium NeûCæsaquoad omnes gradus, sed rarius et propter atrociora tantum crimina a solo episcopo riense can. 4, eximit a pernitentia publica imponenda ; quiaeanoni$7concilii Trullani peccata cogitationis; S. Basii. Epist. ad anno 692, de maritis qui legitima uxore Amphiloc. mulieres adulteras; S. Greg. repudiata aliam ducunt, dicitur : « A Pa- Niss. Epist. ad Letojuin can. G, furtum oc­ » tribus enim nostris statutum est, ut qui cultum; concil. Vaseuse anno 442, can. 8: «sunt ejusmodi, annum defleant, biennio • Si episcopus, inquit, se tantum alieni • audiant, triennio substernantur, et sep- • sceleris conscium noverit, qnaniditi pro» timo cum fidelibus consistant, et sic obla " hare non potest, nihil proferat, sed cum • tione digni habeantur. » Nisi forte dicas • ipso ad compunctionem ejus secretis corpatres hujus concilii revocare quidem in • reptionibus elaboret. >»S. Aug Serm. 82, mentem quod olim hac in re statutum fue­ alias 1G de Verbis Domini c. 7 « Ergo, rit, at ejus observationem non præcipere. » inquit, corripienda Mint coram omnibus In ccch sia Occidentali diutius substitit • quæ peccantur coram omnibus : ipsa vero rigor pœniltr.tiæ solemnis, nec nisi post u corripienda sunt secretius quæ peccantur serliinum sæculum antiquari cœp ’ Ab huc , • secretius. · Ft cap. S : « Novit nescio • quem homicidam episcopus, et alius illum «nemo novit. Ego volo publice corripere. • at lu quærisinscribere. Prorsus nec prodo, • nec negligo . corripio in secreto, pono • ante oculo- Dei judicium, terreo crueniaiij • conscientiam, per.-uadco pœnitènliam: • hac charitate prædili esse debemus.... .Sunt homines adulteri in domibus suis, «in secrelQ peccant; aliquando nobis pro- . • ikmtiir ab uxoribus suis, plerumque ze• libitibus, aliquando maritorum salutem • qiiærentibus; nos non prodimus palam, • sed in secreto arguimus : ubi contingit • malum, ibi moriatur mahnn. « Non itaque existimandum estpœnasper canones pœnitentiales latas semper e.s.-e | publicas, sed publicas pro peccatis publi­ cis, secretas pro secretis, ut docet S. Aug. dc adulterio cognito et incognito, Serm. 592, alias Horn. 49 inter 50, c. 5. Quæ opponunt Natalis Alexander, Juenin, Witassc et alii , diluuntur ex duplici observatione post conclusionem posita. Intelligenda sunt enim vel de peccatis quæ, licet non essent delata el probata, innotes­ cebant tamen pluribus, el sic aliquo modo erant publica ; vel de pœnibmtia publica sponte, sive motu proprio, sive suadente confessario suscepta ; vel tandem de poeni­ tentia sumpta pro sacramento, quæ potest dici publica, quatenus administratur pro­ stratis et gementibus in conspectu ecclesiæ ci a ministro publico. Dices insuper. Homicidium subjicieba­ tur pœnitentiæ publicæ : atqui intelligi non potest de homicidio publico, alioquin in illud capitali supplicio sæviissel judex sæcularis : ergo de occulto. ft. N. min. el ejus probationem ; po­ terat enim, et si aliquo modo publicum, effugere animadversionem judicis sæcula­ ris; quia vel delatum non erat, vel non satis probatum, vel a principe, mediante pecunia, aut intercessione episcopi, ut tunc sæpe fiebat, condonatum, vel immu­ nitate ecclesiæ ad quam ut ad azylum reus, confugerat, jurisdictioni sæculari subduc­ tum. Dico 9n. Non omnia peccata mortalia, etiam sj publica, subjiciebantur pœniten­ tiæ solemni, sed atrociora tantum, præ-ertini idololatria, moechia el homicidium, et quæ ad ea manife-te reducantur. quibus postea quædam alia adjuncta sunt 477 Prob. 1" Apud Patres et synodos lertu el quarti sæculi, Tertullianum, S. i,\ prianmn, Origenem, S. Gregorium Thaninaturg. synodum Eliberitanain. Ancyranam, Neocæsarien-ein. nonni-ι hæc tria a—inna­ ta ct eorum species, pœnitentiæ solemni addicuntur. 2’ Concilium Laodicenum anno 550, can. 7. a pœnilentia solemni eximit hæreticos;S. Basii. Epist. ad Ampliil. can. 14 et50;S. Greg. Ni-s. Epist. ad Leiojum can. G. eximunt usurarios, avaros, (ures et raptores. S. Aug. Epi-l. 22, alias 64 ad Aurelium, eximit comessationes et ebrielatesquæa rudiori plebe committebantur ad sepulcra martyrum ; el Sertu. 552. alias Horn. 27 inter 50, pœnitentiæ luctuo-æ,in qua proprie vocantur pœnitentes, subjicit tantum gravissima deliria, scilicet adulte­ rium, homicidium ct sacrilegium. S. Leo Epi-l. 2, alias 9-2 a<| Rusticum Narbonen­ sem, idolatriam, homicidium et adulterium addicit pœnitentiæ publicæ , iisuin iinmolaiiorutn secretæ. Dices. Tertullianus lib. de Pœnit. cap. 4 dicit : « Omnibus ergo delictis, seu car» nr, sen spiritu, -eu facto, seu voluntate » commissis, qui pœnam per juibcuim des• lina vit, idem ct veniam per pœnitentiam • spopondit. · Atqui ibi loquitur de poe­ nitentia publica ct solemni quam cap. 9 et 10 describit : ergo. II. IV. min. In prioribus enim capitibus usque ad septimum, agit Tertullianus de pœnilentia ut sic, prout esi communis bap­ tizatis et non baptizatis; el in sequentibus tantum a septimo, agit de pœnilentia pu­ blica. m. Utrum clerici majores, scilicet sacer­ dotes ct diaconi, subjicerentur pœni­ ten tiæ solemni? sectio Morinus,Natalis Alexander, Jueninetalii cen-ent subjectos fuisse tribu- primis sæ­ culis , quarto autem sæculo ab ra fuisse li­ beros. Negant alii pro quovis -æcul·.. cum quibus et Auctore. 2 28. — Dico. Sacerdotes et diaconi, quamvis |>ossent sponte suscipere ixpnitenliain solemnem, nunquam lainen ad eam subeundam lege lata fuerunt obi «>xi« Prob. 1°. Can. 11 concilii Can; ,121η··»sis V, anno 592, statuitur -ic · « Confirm»- Hf DIGRESSIO HISTORICA > tum est, nt si quando presbyteri vel dia• coni in aliqua graviori culpa convicti fue» rint, qua eos a ministerio necesse fuerit » removeri, non eis manus tanquam pœni„ tentibus, vel tanquam fidelibus laicis im» ponatur. ·> Quibus verbis, ut palet, con­ cilium non inducit novam disciplinam,sed priorem confirmat. S. Leo Epist. 92 ad Rusticum N«1)on. anno 445 : « Alienum • est, inquit, a consuetudine ecclesiastica, » ut qui in presbyterali honore aut diaco• nii gradu fuerint consecrati, ii pro cri» mine aliquo suo, per manus impositio» nem, remedium accipiant poenitendi : » quod sine dubio ex aposlolica traditione » descendit. » Quod autem alienum est a consuetudine ecclesiastica, nunquam vi­ guit; et quod ex aposlolica traditione descendit, semper viguit in Ecclesia. 2°S. Petrus Alexand. inter canones quos edidit canon. 10, et S. Basilius can. 51, assignant pro poenitentia clericis, amotio­ nem a suo ministerio, et communionem laicam ; alioquin, inquit S. Basilius, si cle­ ricus insuper subjiceretur pœnitcntiæ solemiii, duplici supplicio puniretur. 5° Optatus Milev. lib. 2 contra Parmen. etS. Augustinus lib. 1 de Bapt. cap. 1, red­ arguunt Donatistas, qui lapsis clericis majoribus manus imponebant ; et addit Optatus, id ad usque sua tempora non esse factum. j Quæ opponunt adversarii de poenitentia Felicis, Trophini, Victoris, Fortunatiani et Basilidis, qui erant majores clerici, recen­ sita in Epist. Cyp. 19, 52, 59, 64 et 68, et de poenitentia Natalii episcopi apud Eusebium I. 5 Hist. cap. ult. una distinctione , de qua initio hujus digressionis, inter poe­ nitentiam solemnem et publicam solvuntur. Non equidem negamus majores clericos publice lapsos, publicam pœnitentiam, non solum primis tribus sæculis, sed quovis tempore subiisse, nimirum amotione a suo ministerio, degradatione, ergastulo, detru­ sione in monasteria, eleemosynis et aliis piis operibus ; postulat enim recta ratio ut qui scandalum præbuit, illud reparet, maxi­ me in clericis. At negamus eos lege lata ^ubiissc pœnitentiam solemnem antea de­ scriptam »Siricius papa, desinente sæculo 4, Epist. 1 ad llimericuin Tarracon, cap. 5, a quo consul­ tus fuerat quomodo esset agendum cum iis qui post pœnitentiam solemnem peractam relaherenlur, respondet sic : « De quibus, » quia jam suffragium non habet pœni» tendi (scilicet publice), id duximus deυ cernendum, ut sola intra eccle.-iam fide» libus oratione jungantur, sacræ mysterio» rum celebritati, quamvis non mereantur, >» intersint ; a Doininicæ autem men<æ con­ i' vivio segregentur, ut hac saltem distric>» lione correpti, et ipsi in se sua errata » castigent, et aliis exemplum Libuam, » quatenus ab obscenis cupiditatibus re« trahantur. Quibus tamen , quoniam car>» nali fragilitate ceciderunt, viatico mu» nere cum ad Dominum coeperint profi» ci sci per communionis gratiam volumus » subveniri. Quam formam et circa mulie» res quæ se post pœnitentiam talibus pol>» lutionibus devinxerunt, servandam esse » censemus. » ibid. — Hujus discipline rationes sunt; 1° ne ex iteratione , pœnitenlia solemnis vilesceret ; 2° propter significationem, quia significat expulsionem primi hominis de paradiso, quæ semel tantum facta est; 5° quia solemnizatio est quasi quædam pro­ fessio pœnitentiam perpetuo servandi,et ideo iteratio soleinnilati repugnat. ib>d. — Qui tamen sive in eadem sive in graviora peccata post peractam poeni­ tentiam solemnem erant relapsi, omni re­ medii) non destituebantur, sed ad poeni­ tentiam privatam poterant et debebant re­ currere . ut docet Sirieius supra ; nullum enim peccatum est aut fuit aliquando irreinissibde, ut probavimus initio hujus tractalus contra Montanistas ct Xovalianos, Neque inde sequitur relapsos es«e melio- UE VETERI ECCLESIÆ DISCIPLINA, de. 471 conditionis quam primo peccantes; q. C>, el cap. Si jubet ibid. can. 4 cone. qnia relapsi in ea peccata quæ pœnitcntiæ Carthag. 2. ioicmni erant obnoxia , tenebantur tolo d ll.ee ultima reconciliatio fiebat feria trmporc vitæ pœnitentiam agere, nec eis quinta majoris hebdomada» ‘•altem in o nui in exitn eucharistia conci debatur ; clc-ia Romana, et in omnibn. ferme eccle­ quod erat durius quam post cerium solem- siis Occidentalibus. Episcopus pœnitentinis pirnitenliæ tempus, ad absolutam ct bus occurrebat ad ostium eccle»iæ, et apprehensa unius manu , introducebat eos in completam reconciliationem admitti. Dico 2’.Multiplex erat in pœnitenlia medium templi, ubi præmissis certis pre­ cibus ct imposita manu eos reconciliabat solctnni manus impositio. Reconciliati vero, depositis sordidis vesti­ Prima erat dum pœnitentos ad pœni- bus t barba et crinibus, mundius ornati lentiam ab episcopo admittebantur ex can. procedebant. 15 concil. Agath. can. 12 cone. Tolet. 11, SECTIO v. cx S. Leone Epist. ad Rusticum cum prius laudata. Secunda et sæpius iterata erat in Utrum hæc ultima et solemnis reconci­ liatio post peractam poenitentiam, substralione , ex can. 80 concil. Carthag. esset reconciliatio cum beo per abso­ anno 568 ; ex cap. 11 concil. Tolet. anno lutionem sacramenlalem; an solum 5a9, et ex S. Augustino Serm. 232 de Tem­ reconciliatio cum Ecclesia per admis·* pore , alias 144. Tertia erat dum de gradu sionem ad eucharistia et aliorum sa­ luhstralionis pœnitentos ad consistentis cramentorum participationem ? gradum transibant : innuitur in Epistolis S. Cypriani 10, 11, 12. Quarta demum Dico. Probabilius est hanc ultimam re· erat dum, finito pœnitcntiæ tempore, pœ- conciliationem non fuisse reconciliationeii nitentes perfecte reconciliabantur, ct ad cum Deo per ab.-olutionem sacramentalem perceptionem eucharistico admittebantur, quam supponebat, sed tantum reconcilia· ex can. 78concilii Carthag. IV, et 5 conci­ lionein cum Ecclesia quoad oblationes et lii Araus. ί, et haec a solo episcopo fiebat, participationem eucharistias. ut mox dicam. Prob. 1°. Sozomenus lib.7, cap. 16, lo· Dico 5°. Duplex erat reconciliatio pro pœnitentibus solemnibus : una minor et prima; altera major et secunda. Prima fie­ bat postsubstrationemseu tertium gradum, et per eam pœnitentes reconciliabantur cum Ecclesia quoad communionem precmn et sacrificii, cui adesse poterant cum aliis fidelibus usque ad finem. Secunda fiebat post consistcntiam seu quartum gradum , et per eam pœnitentes reconciliabantur Ecclesiæ, etiam quoad participationem eu­ charistiae, ad quam libere sicut alii fideles poterant accedere. Primam concedere poterant simplices presbyteri, vel intra ecclesiam de consensu episcopi, vel extra ecclesiam in casu neces­ sitatis, etiam inconsulto episcopo, si abes­ set. Secundam nunquam concedebant sim­ plices presbyteri, nisi in casu mortis, ex mandato episcopi post informationem de elatu pœnitenlis periclitantis quoad corpus et animam ; ila_ ut aliquando pœnitentes etiam in morte communione eucharistica privarentur, si episcopus absens consuli non potseL Vide cap. Presbyter causa 26, quens de pœiiilentiario ejusque officio, di­ cit : « Ad quem accedentes ii qui delique» rant, actus suos confitebantur; ille vein ■ pro cujusque delicto, quid aut facere « singulos aut luere oporteret, pœnæ loco ' indicens, absolvebat confitentes, a seip» sis pœnas criminum exacturos. » En aperte absolutio sacramcntalis data ante satisfactionem quæ injuncta fuerat, adim­ pletam. Deinde postquam descripsit ritum in pirnitentia solemni servari solitum, si­ gnificat absolutionem finalem quæ peracta pirnitentia conferebatur, esse lanium recmi illationem cum Ecclesia ct relaxatio­ nem a pirnis canonicis. « Ubi vero, inquit, » præsiiiulus dies advenit tanquam debito ■· quodam persoluto, a pœna coinmb.-i sce« Ieris liberatur et reliquo Ecclesiæ populo « sociatur. ■ Respondet Tournely, Sozomenum hac in parte allucmatum fuisse. At quo funda­ mento id asserii? Nullum proTert, nisi quod dicat hunc historicum errasse cum supposuit in ecclesia Romana institutum fuisse ab initio pœnitentiarium sicut 'm ec- 490 ·' Î ï t t ?t TZy< .» digressio historica. clesia Constantinopolitana. Verum esto Quia vero adversarii fatentur ita fieri ei(quod non certo constat) Sozomenum na­ traordinarie et in periemo mortis, sednob tione Grxcinn errasse circa id quod fiebat de lege communi el ordinaria. Roras ob locorum distantiam ; non sequi­ Prob. 5° Absolutio seu reconciliatio-atur quod erraverit circa id quod a paucis cramentalis cum Deo poterat concedi i annis factum fuerat in sua ecclesia Con­ simplicibus sacerdotibus sine speciali man­ stantinopolitana, cui præsens aderat et cu­ dato episcopi . ultima reconciliatio non jus facti quod referebat testes oculatos con­ poterat concedi nisi ab episcopo aut j sulere adhuc poterat; et a quibus, si quid presbyteris de ejus speciali mandato : ergo falsum scripsisset, mendacii argui potuis­ hæc non erat sacramentalis. Item nunquam set; scripsit enim triginta, vel, ut plus, licuit diacono reconciliare sacramentaliter, quadraginta annis post facium Nectarii. licuit autem diacono ex dispensatione opii· Prob. 2°. Can. 72 concilii Elibcritani copi hanc ultimam reconciliationem lacè­ tnno 505, sic legitur : « Si qua vidua fue- re : ergo idem quod ante. Min.paltta » ril moechata, eumdem postea habuerit ma- S. Cypriano Epist. 15, in qua mandati· » ritum, postquinquennii tempus, acta legi- deficientibus presbyteris in periculo mor­ " Inna pœnitentia,placuit eam communione tis, diaconi manu pœmtentibus impositi *» reconciliari ; si alium duxerit relicto ilio, in poenitentiam, hoc est, loco pœnileniu ·> nec in line dandam esse communionem. seu in signum pœnitentiæ condonat®, ip­ » Vel, si luerit ille fidelis quem accepit, sos reconcilient. Vide locum integrum » communionem non accipiat nisi post de dissert. 6, a. 1, object. 5. Item ex conc. » cem annos acta legitima pœnitentia, nisi Eliberit. can. 52. Vide digress, hist, proxi­ » infirmitas coegerit velocius dare com- me citatam. » munionein. ■» Atqui reconciliatio per Prob. 4°. Ex canone 22 concilii Ancvrani 4 communion»*·!! in hoc canone non est cum ( anno 514 subibant pœnitenliam solemnem Deo per sacramentalem absolutionem, sed qui coram Deo non erant culpabiles,scilial cum Ecclesia per eucharistiæ participatio­ qui casu el involuntarie homicidium [iernem seu jus ad illam : ergo. Prob. min. pclra verant, eo fere modo quo nunc «pii 1° Viduæ pœnitenti post quinquennium ju-te concurrunt ad mortem alicujus, a concedit concilium quod denegat in line 'iisceplione ordinum ct eorum ministerio vitæ illi quæ, relicto priore viro, alium per irregularitatem arcentur; lii autem, auxerat : atqui communio in line vitæ de­ expleta pœnitentia, non secus ac abi pœneganda , non erat absolutio sacramenta- nitenles reconciliabantur, quia per -olam lis, quippe quæ nunquam ulli in line vitæ solemnem reconciliationem ab episcopo fac­ ab Ecclesia denegata est, secus communio tam terminabatur pœnitentia sclemnis:at­ eucharistica : ergo. Prob. 2,· prima min. qui hæc reconciliatio non erat cum Deo per Eodem modo intelligendum est in hoc ca­ absolutionem a peccatis, quod milium erat, none το communione reconciliari, et sed cum Ecclesia in cujus conspectu fiebat r-. communionem non accipiat : atqui per | ista pœnitentia. Ergo. τ', communionem non accipiat, non iutel Prob. 5° Pœnitentia solemnis pertrahe­ ligitur absolutio sacramentalis, sed eucha­ batur aliquando ad decem, ad vigintian­ ristica, ut patet ex can. 5 et 78, in quibu*' nos, aliquando jisqtie ad finem viLc: atqui concilium hanc communionem vocat Do- prorsus incredibile est absolutionem sacraminicam; et can. 47, de adultero relapso mentalem , quæ est remedium a Deo in-ti· dicit : Placuit ulterius illum non edere de tutum ad remissionem peccatorum, tannltu communione pacis : ergo. Confer, digress, differri iis qui tam duram pœnitenliamage­ hist, post dissert. 6, sect. 1 , obj. 5. bant, et qui ipsa tantæ pœnitentiæ suscep­ Omitto canouem 78 concilii Carthag. IV. tione se vere pœnitentes probabant: er.a. canonem 5 concil. Araus. 1, canonem 28 Confirmatur. Ad pœnitenliam solem­ concil. Arelat. II, quibus probatur pericli­ nem non admittebantur nisi qui vere el tantibus concessam fuisse eucharistiam, sincere erant pœnitentes : ita fert canon II consequenter præivisse absolutionem sa­ concilii I Nicæui anno 523 : < Quicumqw cramentalem, qui tamen m superviverent, “ ergo , inquit, germane et vere pœiiile.'· ebehant adhuc solemniter reconciliari. “ üa ducuntur, tres annos inter aiiditom DE VETERI ECCLESIÆ DISCIPLINA, et/5. » exigent ut fideles, et septem annis pros­ ternentur supplices, duobus autem an• uis absque oblatione erunt orationum • cum populo participes. » Unde Isaac Lingonensis in suis canonibus cap. 16 : Ραβ­ ί nitentes, inquit, qui ex gravioribus com» missis pœnitenliam gerunt, si ex corde » pœniteant, sicut Nicætia synodus delapa sis constituit, tribus annis sint inter au• dientes, etc. ·» Vel ergo isti vere et sin­ cere pœnitentes perfecta contritione erant justificati, vel attritione ad absolutionem «acrameritalem sufficienter dispositi. Si pri­ mum, utquid minister negassetaut distu­ lisset absolutionem quam concessisset Do-^ minus? Si secundum, el ideo absolutio sacramentalis essel necessaria ad eorum justificationem, utpote medium ad id a Deo institutum; crudelitas et barbaries luisset a mente benignæ matris Ecclesiæ prorsus aliena, nec ulla utilitate compen­ sanda, denegare vel tamdiu dilferre suf­ ficienter disposito hoc medium sine quo manet Dei ipunicus, diaboli tyrannidi sub­ jectus, atque frustratus merito ac satisfac­ tione certa tot laborum, jejuniorum, ora­ tionum et humiliationum. Ergo. Obj. 1° cum Honorato Tournely. S. I.eo Epist. 91 ad Theodorum, Forojulicnsem episcopum, edit. Paris 1661, dicil -· « Me» diator Dei et hominum, homo Jésus Chris» tus, hanc præpositis Ecclesiæ tradidit » potestatem, ut et confitenlibus actionem » pœnitentiæ darent, et eosdem salubri » satisfactione purgatos, ad communio• nem sacramentorum per januam rccon» ciliationis admitterent. » S. Leonem vero loqui de reconciliatione per absolutionem a peccatis constat; quia in eadem Epistola jubet ut qui ante acceptam reconciliationem moritur, non possit habere mortuus quod non accepit vivus, id est, non fruatur com muntone ecclesiastica, nec consequenter preces el sacrificia pro ipso publice offeran­ tur; et hujus disciplinæ rationem subjungit: • Nec, inquit, necesse est nos eorum qui » sic obierim merita adusque discutere, ·> cum Dominus Deus noster, cujus judicia > nequeunt cQraprehendi, quod sacerdotal»· » ιηιιιιΊι itum «mplere non potuit, justitim » sua· !<·'< rxavt-rit ; ita potestatem suam ti□ inei i volens, ul hic error omnibus prosit, . et quod quibusdam tepidis ac negligen• imus accidit, nemo non metuat. Multum IJlLt.. TOfeX ix. ■ enim utile ac necessarium est ut pecar» torum reatus ante ultimum diem sacer» dotali supplicatione solvatur. * Ergo. R. S. Leonem ibi non agere de pœnitentia solemni, sed de necessitate pœnitentiæ ut sic, el absolutionis sacramentalis, quam tepidi et négligentes tempore opportuno non requirunt, el sine qua, casu interve­ niente , moriuntur. Palet cx his terminis, tepidis et negligentibus, et ex toto Epistolæ contextu. Nec refert quod dicat .· Si aliquis eorum pro quibus Domino supplicamus ; officium enim sacerdotis est supplicare, non solum pro publice pœniten'.ibus, sed pr· omnibus peccatoribus : non etiam obstat quod dicat, salubri satisfactione purga­ tos; per satisfactionem enim ibi non inlelligit pœnitenliam solemnem, de qua non agit, sed quamcumque pœnitenliam veram et sinceram, qualis est cordis contritio, oris confessio, aliaque pœnitentiæ interio­ ris indicia, quæ quamdam satisfactionem includunt. Sic ipse objiciens ibidem expli­ cat similia loca SS. 1’alrum contra eos qui volunt nunc necessario es<< praemittendam satisfactionem absolution., idque aperte liquet ex textu Epistolæ S. Leonis; dicit enim , petentibus in morte pœnitentiamet reconciliationem, nec satisfactionem in­ terdicendam esse, nec reconciliationem esse denegandam : ubi certum est quod per satisfactionem non intelligat opera la­ boriosa pœnitentiæ, quorum murientes non sunt capaces, sed contritionem cordis et exteriora ejus signa. Reponit Tournely.SiriciuspapaEpist.l, cap. 5, de Christianis idololatria pollutis et subinde pernitentibus ait : « Si resipiscen» tes aliquando fuerintad lamenta conversi, » his, quamdiu vivunt, agenda pœnilen» lia c-t, et in ultimo line suo reconcilia>> tinnis gratia tribuenda; quia, docente » Domino, nolumus mortem peccatoris, » sed ut convertatur et vivat. » Quibus ultimis verbis significat hanc reconciliatio­ nem non esse c.eremonialcm tantum, sed etiam sacramentalem. Ergo. R. /V. subsumptum. Siricius enim pro­ fert S. Scriptura· verba, u’ probet Eccle­ siam iu sua praxi uon denegandi reconci­ liationem ecclesiasticam pœnih litibus in line vita·, imitari misericordiam Dei, qui non vult mortem jieccatoris. 3t · DISSERT. 1. ART. 1. 482 instat ex Cypriano qui sæpe conqueri­ Non enim loquitur S. Ambrosius dt pm- tor quod iis qui libellos martyrum habe­ bant, pax concederetur ante sufficienter peractam poenitentiam solemnem : atqui S. Cyprianus lumc pacem intelligebat ab­ solutionem sacramentalem el reconcilia­ tionem cum Deo : ergo. Prob. min. Hanc pacem intelligebat quam martyres suis li­ bellis postulabant, quam lapsi ardenter aptabant, et cum qua se ad Dominum itu­ ros confidebant ; atqui illa pax est absolu­ tio a peccatis : ergo. Λ. N. min. Ad probat. N. min. Pax enim quam martyres libellis deprecaban­ tur, erat relaxatio pœnæ cui pœnitentes erant addicti, et vera indulgentia, ad cu­ jus nonnam nunc conferuntur indulgentiæ pœnitentibus sacramentaliter absolutis, in remissionem pœnæ temporalis luendae «J post dimissam culpam. Urget ex S. Ambrosio qui 1. de Pœnit. cap. δ, dicit : « Quotiescumque peccata » donantur, corporis ejus sacramentumsu■ mimus .ut per sanguinem ejus fiat pecca» torum remissio. « Ergo absolutio a pecca­ tis non conferebatur nisi cum concederetur eucharistia. Subsumo. Atqui hæc non con­ ferebatur nisi peracta pœnitentia : ergo. Λ. JN. conseq. ad sensum instantia. nitentibus publice et soleiiinhcr sed dt peccatoribus generaliter quos hortatur ad pœnitentiam sub spe venia exemplo filii prodigi ; dicilque vere pœnitentibus con­ cedi a Deo el remissionem peccatorum et participationem corporis Christi, sicut ft regulariter et liebat olim extra pœnitentiam solemnem : unde subjungit : « Ergo » evidenlissima Domini prædicalione man» datum est, eriam gravissimi criminis reis, » si ex toto corde et manifesta confessione » peccati pœnitentiam gerant, sacramenti » coelestis refundendam gratiam. »Quibuverbis manifestum est ipsum non agere de pœnitentia solemni, siquidem nonnisi contritionem cordis el confessionem oris requirat ad sacram communionem. Plura alia Patrum testimonia objicit Tournely, sed quæ facile explicantur de reconciliatione cum Ecclesia, quantum ad participationem sacramentorum. Ex his colliges, olim sicut nunc collatam fuisse absolutionem sacramentalemstalim ac pœnitentes sufficienter dispositi,sa­ tisfactionem injunctam acceptassent; dis­ crimen vero hac in re inter nostra et priora tempora in hoc situm esse, quod delicia severius tunc punirentur quam nunc. TRACTATUS DE CENSURIS ET IRREGULARITATE. D. Th. Suppl, a. Q. 21 ad 25. DISSERTATIO I. DE CENSUIUS IN COMMUNI. ARTICULUS I. Quid et quotuplex sit censura? Censura olim apud Romanos significa­ bat sententiam censoris deputati ad corri­ gendos mores. Translata est a scriptoribus ecclesiasticis ad significandum, non ipsam sententiam, sed pœnam ab Ecclesia pecca­ toribus inflictam. Unde. Uico 1°. Censura esi poena ecclesiasti­ ca, msiltctnalis et temporali*, privans baptizatum delinquentem et contuimur» usu communium bonorum spiritualium Explicatur. Dicitur 1° pœna; quia non infligitur nisi propter peccatum, illudque externum, eum Ecclesia non judicet de internis; et mortale, quia cum sit gravissima pœna, non infligitur nisi propter grave pecca­ tum : et hinc excluditur Cessatio a divi­ nis, quæ prout distinguitur ab interdicto non est proprie pœna, ul dicam medo. Dicitur 2” pœna ecclesiacticf. //.· ia ferri non potest nisi per superiores cedeI siamicos, cum nriino versetur circa ιτίψ QUII) ET QUOTUPLEX SIT CENSURA ? Uohwi rei spiritualis ; circa vero res tem­ peratos , non nisi secundario ct quatenus referuntur ad spiritualia. Dicitur 5° medicinalis ; quia per eam nun tam intenditur punitio peccati, quam peccatoris emendatio : unde eo emendato, ordinarie tolli debet censura; et ideo ad­ ditum e$ t, temporalis, lia expresse m jure cap. 1 de Sentent. Excom. in 6, et cap. Ex litteris., de Constilut. Ex quo se­ quitur quod ubi non est spes emendae, re­ gulariter non debeat infligi censura. Dixi regulariter; quia per accidens si esset necessaria bono communi ad terrendos ct coercendos alios, etiam sine spe emendae illius qui peccavit, posset infligi ; quia li­ cet >it præcipue medicina, est tamen etiam pœna. Dicitur 4° privans baptizatum; quia Ecclesia non habet potestatem nisi in sub­ ditos : fit autem homo subditus Ecclesiæ per baptismum. Dicitur 5° et contumacem, sive perse­ verando in peccato , sive non obedieudo mandatis snperiorum. Ita in jure cap. Ex parte, i de Verb, signifie. El cap. de Sen­ tent. Excom. in 6. Colligitur ex cap. 18 Matth. Si Ecclesiam non audierit, id est, si non obediens ei fuerit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus ; atque sequitur ex hoc quod censura sit medicinalis. Vide infra art. 4. Dicitur 6° privans.... usu communium bonorum spiritualium, qualia sunt publica Ecclesiæ suffragia, spiritualis jurisdictio , sacrificium et sacramenta, officia et bene­ ficia ecclesiastica, (piorum omnium dis­ pensatio est Ecclesiæ commissa, ita ut eo­ rum usum activum ct passivum possit ali­ cui propter culpam et contumaciam inter­ dicere. Quantum autem ad bona spiritua­ lia privata, ut sunt dona gratiæ , virtutes el bona opera, iis Ecclesia neminem spo­ liare potest, nec eorum usu privare. Dico 2*. Est tantum triplex censura ec­ clesiastica, scilicet excommunicatio, sus­ pensio H interdictum. Est communior. Prob. 1°. Quoties in jure fit mentio de censuris infligendis aut tollendis, tantum ist® 1res nominantur cap. 1 cap. Statutumelcap. Iscui, de Sentem. Excom. in 6. Undo Innocentius 111, cap. Queer en ti, de Verborum significat, dicit. : « Quærenti » ouid percer» uram ecclesiasticam debeat 4«a intelligi, cum huju-modi clausulam in nostris litteris apponimus, respondeo rpiod percam non solum -nt*·'dicti, sed suspensionis et excommunicationi- -ententia valeat intelligi. » Prob. ‘2*. Neque cessatio a divini-, ne­ que depositio, neque degradatio, neque irregularitas etiam ex delicio, sunt ceusuræ : ergo sunt tantum 1res assignat.!-. Patet conseq. a sufficienti enumeratione in antecedente; non enim alix assignantur ab adversariis. Prob. ant. per singulas partes. 1°Cessa­ tio a divinis, quæ etiam dicitur suspensio organorum , e.-t prohibitio ecclesiastica facta clericis celebrandi divina officia, el ministrandi sacramenta in aliquo loco, ni-i necessitas urgeat. Et quamvis videatur coiiicidere cum interdicto , differt tamen. l°Quia non est proprie pœna, sed -implex prohibitio divinorum, ad significandum gravissimum moerorem Ecclesiæ, ob gra­ vissimam injuriam illi illatam, puta profa­ nationem eucharistiæ : interdictum autem est poena. 2° Interdictum semper afficit ali­ quam personamqux interdicto causain de­ dit, non cessatio a divinis : unde tempore cessationis in uno loco, omnes etiam no­ centes possunt adesse divinis officiis m alio loco ; non sic in interdicto. 5· Qui violat interdictum, incurrit irregularita­ tem, non qui violat cessationem a divinis, licet graviter peccet : ergo cessatio a divi­ nis non est censura. 2° Depositio est prohibitio facta in per­ petuum clerico per se et directe exercendi suos ordines , et indirecte ascendendi ad alliores. Degradatio addit depositioni priv ationem perpetuam clericatu et ejus privi­ legiis, ita ut degradatus reducatur ad statum laicalem , quod Iit cum magna solemnitale, qua peracta clericus traditur bra­ chio sæculari , secundum rigorem legum puniendus. Irregularitas ex delicto, de qua est major difficultas, est similiter canoni­ cum impedimentum, seu perpetua inhabilitas primo el directe suscipiendi sacros ordines, secundario et consequenter in susceptis ministrandi; sicqut neque de­ positio. neque degradatio, neque irregu­ laritas ex delicto, sunt medicinales, seu ad emendationem ,-icul censura?, sed meræ pœnæ in vindictam. Item non solo usu η ritualium privant, ulcensure, sed, in ·; lan • » ■> » » DISSERT. I. ART. I. turn fieri potest, privant habilitate ad ilia, j verba ad aliquem judicem qui illam infligat, F î>* A Denique censura loifitur per absolutionem ; depositio autem , degradatio cl irregulari­ tas eliarn ex delicto non tolluntur nisi per dispensationem in lege quæ ex natura sua petit esse perpetua | Dico 5°. Quælibet species censuræ divi- ! ditur in censuram ajurc, quæ a lege lata est contra omnes subditos qui tale crimen commiserint; et censuram ab homine, quæ fertur per sententiam sive generalem, sive particularem superioris seu judicis : per generalem, ut si dicat superior, Si quis tale crimen commiserit, sit excoimnunicalus;per particularem, ut si dicat, Si Petrus non restituat intra mensem ,sit ex­ communicabis. Est autem discrimen inter censuram ajurc ct censuram ab homine , quod censura a jure semper duret, nisi lex revocetur : censura autem ab homine vim suam amittit per mortem aut deposi­ tionem ferentis, sic, uî nemo deinceps illam incurrat ; qui tamen antea incurrit, rema­ net ligatus donec absolvatur. I nde si ju dex excommunicationem ferat in Petrum, nisi intra mensem restituat et ante mensem elapsum moriatur aut deponatur; Petrus, etsi non restituat, non incurrit excommu­ nicationem : si autem mense elapso moria­ tur vel deponatur, censura quam contraxit Petrus durat donec per absolutionem tol­ latur ; quia jure communi, nemo liberatur a censura quam semel contraxit, nisi per absolutionem. Dico 4°. Item quaelibet censura dividi­ tur in censuram lata sententia, quam sci­ licet lex vel judex per sententiam actu in­ fligit, adeoque ipso facto seu criminis ad­ missione, ab'ipie alia sententia incurritur; et censuram ferenda sententia, quam lex aut judex minatur tantum se indicturum, aut jubet infligi, sicque non ipso facto seu delicto , sed per aliam judicis sententiam debet infligi. Sed dillicultas est dignoscere quando sententia seu lex contineat censuram lata·, vel ferendæ sententiæ. Inprimis constates>e censuram lata* sen­ teniiæ, quando lex aut judex dicit Oui hoc fecerit, sit ipso facto, ipso jure ex­ communicabis , suspensus, etc.; item -i Jic.il . Drcommunicamus cum qui hoc feeerü.tein quando jus significat se velle reum incurrere censuram et non dirigit seu quando non jubet licii, s?d -igmlleal fieri aut futurum esse posita conditions, vi­ detur censura latæ sentenii;r;iit cum dicicitur ·■ Qui hoc fecerit, sil excommunicatui, sit anathema, se excemmunicalumnotr ril seu agnoscat, eacoinmunicalus ma­ neat, excommunicationem incurrat,< r. Neque obstat quod di-t. 50 in 16 canoni­ bus legatur : Qui hoc fecerit, anathema sit;(]\i\ tamen canones non videntur midligendi de excommunicatione lake senienUæ, ut v. g. quod mulier sibi comam am­ putaverit , quod vir vivens in coulinciitia pallio utatur, etc. Non obstat, inquam, quia in antiquis canonibus anathema iiuii semper sumitur pro excommunicatione, sed sæpe pro detestatione el exsecratione. 2° Quia probabilius est in citatis canonibm esse veram censuram latæ senteniiæ. .Non enim ibi dicitur anathema iis qui simplidter certa quædam faciunt, sed qui ex su­ perstitione haeretica Manichaeorum facium, ut indicat rubrica initio distinctioni, el patet ex ipsis canonibus,si legantur, atque ex concilio Gangrensi ex quo· xcerptisunt At vero cum dicitur : Qui hoc fecerit, volumus, jubemus eum excommunicari, suspendi, etc., vel, ut excommunicetur, suspendatur, etc. Item cmn d.cilur : Pro­ hibemus hoc fieri sub interminalioi t anathematis, sub pana excommunica­ tionis, suspensionis, etc., est censurait* renda; et non latæ senteniiæ. Quidam existimant his formulis : Çiu hoc fecerit, sciat se excommunicationem, suspensionem,etc., incursurum; vel, erit excommunicabis, suspensus, etc., vel, excommunicationem, suspensionem in curret , importari censuram lala* seulen tiæ; quia, inquiunt, talia verba non signi­ ficant talem debere per judicem excommu­ nicari, sed significant jus habere vim >«*ι· tentiæ. Quare verba futuri temporis, erit, incurret, etc., non significant censurai:' post factum commissum esse ferendam ab alio, sed ab ipso jure inlligendamessc. hin ipso quo tale f.u tum commi telnr · ita Co­ ni nck nec improbabiliter, lice’ alii de Ιιυ* dubitent. Cæteruin advertunt communiter auctorquod in a’quali dubio, qtiamn» lehniuisiint absolute ambigui , debeat potius judicor; censura ferendæ senteniiæ quam ialæ; AN SIT IN ECCLESIA POTESTAS FER., etc. quia juxta regulam juris 49 in G, tn pœnis benu/nior facienda est interpretatio. ARTICULUS II. An sil in Ecclesia potestas ferendi cen­ suras , el qui possint eas ferre? Dico 1°. Est in Ecclesia potestas ferendi | censuras. | Est definita in concilio Con«tantiensi, 'i ss. 8, errore 50 WiclefB, et sess. 15, er­ rore 19. Prob. 1° ex cap. 1G et 18 Matth. ubi Christus confert apostolis potestatem li­ gandi atque solvendi, ita ut quidquid liga­ verint aut solverint in terris, sit ligatum ant solutum in coelis. Quod esse intelligenduinde poleslateligandi etiam percensuras, non solum docent SS. Patres, sed aperte colligitur ex hoc quod Christus addit Matth. 18, habendumesse utethnicumet publicanum eum qui Ecclesiam non audie­ rit, ita utsilexclusus a communione fide­ lium, sicut ethnici et publicam erant tunc exclusi a communione Judaeorum. 2°Ex Apostolo, qui ususest hac potestate 1 Cor. 5 . tradens incæstuosum Satanæ in interitum carnis, ul spiritus salvus sil. Et 1 Timoth. 1, dicit se llymæneum et Alexan­ drum tradidisse Satanæ, ut discant non blasphemare. 5° Ex praxi totius Ecclesiæ, in qua a tem­ poribus apostolorum semper viguit usus ferendi censuras, ut constat ex antiquissi­ mis canonibus qui dicuntur Apostolorum, rl ex canonibus conciliorum , atque sum­ morum pontificum scriptis. Vide injure, causa 24, q. 5. 4° Ratione. In omni republica bene or­ dinata debet esse potestas privandi subdi­ tos bonis communibus, quando id ipsi me­ rentur ct bonum commune exigit ; id per te patet: atqui Ecclesia a Christo instituta, est respublica bene ordinata, et censura nihil aliud est quain privatio bonorum communium spiritualium, ut palet ex ert. pratced. ergo. Dices. Maledicere christiano peccatori, ipsum tradere Satanæ hosti infensissimo, fi ipsum privare inediis resipiscendi, sapii crudelitatem et vergit in destructionem, non in aedificationem : atqui ista fiunt per censuras, præsertiin per excommunicatio­ nem ergo potestas Ecclesiæ, quæ est ad ædificationem et non ad destructionem , non est ad ferendas censuras. JI.D.maj Asia sapiunt crudelitatem,etc., si in iis si-tatur, C. si ordinentur ad salu­ tem peccatoris et bonum commune. N. Ad cujus sensum distincta min. IV. conseq. — Supp q, 21 a. 2. ad 1 —Itaque l°Ecclesia maledicendo peccatori per censuras, non sistit in malo quod irrogat, sed illud ordinat ad bonum illius ; sicut medicu» aliquod nocumentum infert infirmo, ut sec­ tionem per quam ab infirmitate liberatur — ILid ad. 3. —2e Non est inconveniens quod qui non e DISbERT. 1. ΛΒΤ. III. concilia generalia in tota Ecclesia ; episcopi respectn eorum qui in sua diœcesi commo­ rantur; archiepiscopus iu diœccsil)n< suo­ rum suffi-■ ■•fieoruin. ossit committi feminx : disputant theo­ logi. Quidam affirmant; quia, inquiunt, id non repugnat juri divino. Alii negant, et, ut videtur, verisimilius ; quia jure di­ OB QUAM CAUSAM POSSIT FEBRI CENSURA? vino femina est incapax omnis jurisdictio­ nis exercendæ per claves; |x,testas enim clavium jure divino data est apostolis tau tum ct eorum » illi, sed istis Dominus claves regni culo» rnm commisit. « Cæterum omnes fatentur Ecclesiam mn> quam alicui feminx hanc potestatem com­ misisse , neque id expediens el decens fore. Petes utrum censura debeat ferri in scriptis, causa censura expressa? R. Affirmative, lia decernitur cap. Cun medicinalis, de Sententia Excommunicat, iu 6. El qui aliter fecerit, per mensem unum ab ingressu ecclesiæ et divinis officiis suspenditur; non tamen declaratur cen­ sura nulla, sed facile a superiore relaxan­ da. Citatur in contrarium can. Statutis t\ cap. Legum, causa 2, q. 1, quibus ditia ratur quod censura sine scripto lata, n« nomen sententiæ habere mereatur ; sed jus quod citavimus istis est posterius. ARTICULUS III. quos possit ferri censura? Dico. Solus homo viator baptizatus ra­ tione utens, qui habet superiorem in Ec­ clesia , potest ligari censuris. Jam patet ei definitione censure art. 1 ; magis adhuc explicatur. Dicitur 1-, solus homo viator ratione utens is solus est capax delicii con­ tumaci® et emendationis, quæ sunt sola causæ ob quas potest ferri censura, ut jam diximus, et dicemus a. seq. Insuper tam dæmones quam defuncti sunt extra forum Ecclesiæ militantis. Unde quando legimus aliquos postmor­ tem fuisse excommunicates, id intelligitur, vel de declaratione excommunicationis quam viventes incurrerant, et in qua sunt defuncti, vel de excommunicatione impro­ pria et indirecta quæ nihil est aliud quam prohibitio facta viventibus dare mortuis sepulturam ecclesiasticam, et pro ipsis of­ ferre sacrificia el suffragia publica idque ad terrorem viventium, ef in detestatione· alicujus gravis sceleris. Quo etiam sensu 4frJ nweant absolvi mortui, permittendo vi- I inter legem seu statutum generale, et pr»Hntibus ut ipsis concedant sepulturam ec­ cepturn «eu sententiam particularem ; lex clesiasticam el pro illis offerant sacrificia enim seu statutum generale ‘endit ad ter­ et suffragia publica; vel intelligitur de ex­ ritorium. illique colweret atque idcirco ne­ secratione et detestatione, quo sensu etiam minem ligat extra territorium ■ prxeeptum hi qui non habent potestatem ferendi cen­ vero seu sententia particularis immediate suras, dicere possunt, Anathematizamus tendit ad personas subjectas, earumque ossi­ hœreticos, id est, illos delestamus et exe­ bus cohxret quocumque terrarum discesse rramus tanquam alienos ab Ecclesia. rint. Ita Layman. Addunt veram causam cur Dicitur 2°, baptizatus ; quia, ut jam dic­ episcopus in aliena diœcesi sententiam fer­ tum est, Ecclesia non potest ferre censu­ re nequeat, eam solam esse, ne alienum ram nisi in subditos; homo autem lit Ec­ territorium invadere el violare videatur, clesiæ subditus per baptismum. quæ ratio cessat dum fert censuram sine Dicitur 5°, habent superiorem in Ec­ strepitu incurrendam. Verum reponi po­ clesia; quia par in parem aut superiorem test id pariter contingere in censura per non habet auctoritatem ; et ideo summus statutum lata. Cæterum quod probabilius pontifex non potest incurrere censuram. reputabit lector eligat. Petes utrum peregrinus subjiciatur cen- ! Observandum est autem , hanc difficul­ suris diœceseos per quam transit, et sub­ tatem non currere de prxlati* religioso­ ditus existons in aliena diœcesi censuris rum, quorum jurisdictio non circumscri­ su® diœceseos? Utraque quæstio conlrover- bitur certis locorum limitibus sicut juris­ lilur. Juxta probabiliorem mihi sententiam. dictio episcoporum , sed est immediate in R. ad primam quœstionem, hujus re­ personas ·. quapropter ubicumque sint, solutionem pendere ab altera quxslione , eodem modo eis >unl subject®, el eodem utrum peregrini subjiciantur legibus terri­ modo ab eis coerceri et puniri possunt. torii per quod transeunt, quam resolvimus Dixi 2’ in secunda responsione vel in affirmative in tract, dc Legibus, dissert. 4, loco exempto; quod plures inlelligimt suis diœcesim committentes, minine h- catum externum mortale, in sua specie » gari noscuntur; cum extra territorium consummatum et involvens iuobedentiam » dicenti non pareatur impune. » seu contumaciam contra Ecclesiam. Dixi 1°, per legem seu statutum gene­ Quamvis, ut præcedens, jam pateat rale; quia dubium est de censura per pro majori parte ex definitione censura, prxeeptum seu sententiam particularem ari. i, magis adhuc explicatur. lata: ut si episcopus prohibeat Joanni cle­ Dicitur 1>, ob peccatum mortale exter­ rico peregrinaturo sub pœna suspensionis, num; quia, ut dictum est in definitione ne ludat alea ·. quidam volunt eum non in­ censura. Ecclesia non judicat de internis, currere censuram, si Indat iu alia diœcesi, nec mliigit gravissimam pœnam. qualis esi vel sua quidem, sed in loco exempto ; quia censura, nisi pro gravi peccato; pœna ratio canonis est generatis, scilicet, Di­ enim debet proportioned cul|»x. Excipe centi extra territorium impune non pa­ nisi sit suspensio aut interdictum m re ,'evi. retur. Dicitur 2", in sua specie consummatum; Alii volunt cum incurrere censuram ra­ quia licet Ecclesia possit ferre censuram tione, discriminis quod dicunt intercedere contra peccatum non consummat um.v.g. 4M DISSERT. I. ART. IV contra mandantem homicidium, effectn etiam ne?.· «Muto, si tamen illud non exprimat, .ntelligitur de opere consummato, ex regula generali, quod odiosa sint restrin­ genda : unde qui conatur percutere cleri­ cum. et non perculit, non incurrit excom­ municationem : si esset censura lata in ho­ micidam qui vulneraret aliquem le (haliter, non incurreret censuram si vulneratus non moriatur ex vulnere. Dicitur 5°, et involvens inobedientiam et contumaciam contra Ecclesiam. Pa­ tet, ut jam diximus, p-ex verbis Christi, Matth. 18 : Si ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. 2° Ex cap. Exparte 1 de Verbor. significat, ubi referuntur tantum duæ causæ propter quas potest ferri excommunicatio seu interdic­ tum in aliquem (idem dicendum de sus­ pensione), vel quia citatus ct monitus non vulta peccato abstinere, vel quia pro pec­ cato commisso jussus satisfacere renuit. 5° Cap. Qua fronte, de Appellat, dicitur quod ligatus excommunicatione aut inter­ dicto, statiin ac est paratus obedire judici et dat cautionem, sit absolvendus. Idem cap. Ex litteris, de Coii'tit. Ergo si non est contumax, sed paratus obedire, non est censura ligandus. 4° Cap. 1 de Sen­ tent. Excommun, in 6. dicitur quod cen­ sura non sit pura pœna seu vindicta, sed pcena medicinalis, disciplinatis non eradi­ cans; quare caute provideat «< ecclesiasti» eus judex ut in ea ferenda ostendat se » prosequi quod corrigentis atque meden» lis est. « Atqui inhumanum el irratio­ nabile foret dare alicui medicinam aspe­ ram. qualis est censura, quando aliter sa­ nari el emendari potest, (pialis præsumitur quivis donec mandatis et monitionibus Ecclesiæ renuat obedire. Hinc inferes 1°, censuram non posse ferri pro peccato omnino præterito, id est, quod penitus cessavit, nec habet praesen­ tem inobedientiam conjunctam. inferes 2°, censuram non posse ferri sine prævia monitione, cum hoc tamen discrimine . nuod ad censuram per legem aut præceptum, sive generale sive speciale, superiori- factum sub comminatione cen­ sura de peccato luturo. v. g. Quicumque hoc fecerit, cel si hoc feceris, ipso facto sts ercommunicatus,suspensus, etc., non requiratur aha monitio quam ipsius legis I aut præcepti, quod vi sua continuo adi®cnet, modo tamen prohibeatur aliquid fleri ; quia si praecipiatur aliquid fieri, videtm opus esse monitione, ut appareat delin­ quentem fuisse pertinaciter in mora et nullo legitimo impedimento excusari. Sed ad censuram ab homine infligendam pro peccato prætçrilo aut præsente in quo reus pertinaciter perseverat et pro quo sa­ tisfacere recusat, requiritur expressa mo­ nitio, cap. Reprehensibilis, de Appellat. Gap. Romana et cap. Constitutionem,i\e Sentent, excommunicat, in 6. Ratio est quia , ul diximus, non fertur censura nisi in contumaces; contumaces autem non sunt, nisi qui procedente monitione sub censura obedire recusant : et hæc ratio probat censuram sine prævia monitione, non solum esse injustam, sed etiam invali­ dam ; atque ita declaratur in jure. cap. Con· slitutionem citato, et cap. Statutum ibid., ubidicitur hujusmodi censuramnon tenere. Triplex debet esse monitio, cap. Omnes decimæ, causa 16. q. 7 et c. Illicita,canu 24. q 5. Item cap. Romana el cap. Conslilutionem citaio. Attamen juxtalib. Con­ tumacia, ff. de Re judicata , potest fieri unica monitio pro trina, præfixo eo tempori' spatio quod pro trina sufficiat, dicendo,v.g. Moneo te semel pro tribus vicibus, ut intra tres dies hoc facias, concedendo tibi singu­ los dies pro singulis monitionibus, vel to­ tum illud tempus pro tribus monitionibus. Imo si periculum immineat, nec res patia­ tur moram, secundum communem sensum theologorum, judex potest statiin rem ag­ gredi, excommunicationem comminari, et contra inobedienleni ferre. Item hæc canonica monitio debet fieri a judice , aut ejus nomine et immediate ipsi reo, si fieri potest; sin minus inejusdomo, vel in loco publico , unde possit ad ejus notitiam pervenire. Item debet fieri cor m testibus idoneis, per quos possit probari, cap. Sacro, de Sentent. Excoin. Petes 1° utrum si censura non sit latae, sed ferendæ senientiæ, judex possit statiin procedere contra reum convictum, el in ipsum ferre censuram alhqiiu monitione? R. probabilius negative cum Cov.uruvias , Cajetano , Layman et pluribus alii' contra alio'. Ratio est: l®quia<;ap Repre­ hensibilis como, dc Appellat.die.t.ir «Nec " prælali, nisi canonica commonitione pr» UTRUM CENSURA INJUSTE LATA HAB., etc » missa, suspensionis vel excommunicalio- » nis sententiam proferant in subjectos, . nisi forte talis sil culpa, quæ ipso suo ge• nere, id est, ipso facio, nt ail Glos-aibid. » suspensionis vel excommunicationis pœ» nam inducat. » Exceptio autem firmat regulam in aliis ; ergo ad omnem censuram quæ non ipso facto incurritur, sed est a judice infligenda, requiritur canonica mo­ nitio. 2" Ob crimen præteritum et emen­ datum censura ferri non potest, ut patet ex præccdenlibus : atqui si judex possit censuram sententiæ ferendæ exsequi contra reum nulla monitione præmissa, sæpe fer­ retur censura propter crimen præteritum et emendatum : ergo. Confirmatur. Si is qui est censura ligatus se paratum exhibeat a peccato desistere et satisfacere Ecclesiæ, debet absolvi a censura, ut dictum est : ergo non debet censura ligari si pariter sit paratus a peccato desistere et satisfere Ec­ clesia· ; id autem sciri non potest nisi mo­ neatur. Petes 2° utrum ignorantia excuset a cen­ sura ? R. Ignorantia etiam vincibilis. modo non sit crassa et supina, sive juris sive lacti, sive censura facto annexa·., excusat a censura. Pro quo vide tract, de Peccatis, dissert. S. a. 7. Petes 5° utrum qui ex gravi metu facit actionem prohibitam sub censura, eam in­ currat? R. negative regulariter loquendo; l°quia ad censuram requiritur contumacia quæ sit interpretativus contemptus potes­ tatis ecclesiastic® : qui autem ex metu gravi violat legem ecclesiasticam , non censetur hanc potestatem contemnere ; ergo. 2° Quia leges cc.clc'iaticæ regula­ riter non obligant cum tanta severitate. Dixi, regulariter loquendo; quia si ra­ tione prohibitionis ecclesiastica·actio pro­ hibita reddatur intrinsece mala, metus gravi- non excusat a censura, v.g. si sa­ cerdos excommunicatus et publice denunciatusex metu gravi exciperet confessiones et absolveret ; aut s\ quis metu gravi adi­ geretur ad communicandum cum excom­ municatis m contemptum religionis : in his, inquam, et similibus castbus, transgrediens legem ecclesiasticam incurreret censuram ; quia in primo ca-u ratione proImioms ecclc'ia'ticæ confessiones sum in­ valids et fit gravis injuria sacramento ; m secundo eadem ratione gravi' injuria ir­ rogatur religioni. Et hoc sensu tnielhgendum C't caput Sacris, de hi' quæ vi inetusve causa fiunt; ubi dicitur bona fide procedat, non se reputans excommu­ nicatum, aut putans excommunicationem non impedire absolutionem, velconfessa­ rius obliviscatur absolvere ab excommuni­ catione priusquam a peccatis, valide absol­ vitur a peccatis remanente censura; quia excommunicatio pœnitentis non tollit a confessariojurisdictionem,sed tantum pro­ hibet pœnitenti ne accedat ad sacramen tum non absolutus ab excommunicatione; quod cum ille, ut suppono, ignoret invin- 4Pf DISSERT. II ART. I- cibiliter, ant credat confessarium debite suo munere fungi, excusatur a transgres­ sione hujus prohibitionis, nihllque obstat ex hac parte quominus sit valida confessio et absolutio a peccatis. Dixi, extra casum gravis necessitatis,' quia in casu gravis necessitatis, puta, ad vitandum periculum imminens mortis, inulilationis, infamiæ, jactura bonorum, aut scandali, excommunicatus non peccat suscipiendo sacramenta, quia lex eccle­ siastica non obligat cum tanto rigore. Secundus effectus est privatio suffragio­ rum communium Ecclesiæ, quæ a publicis ministris pro tota Ecclesia, seu pro fideli­ bus tanquam pro membris Ecclesiæ fiunt; item et satisfactionum quæ ab Ecclesia con­ feruntur fidelibus per indulgentias; est enim in his maxima fidelium communica­ tio, et colliigitur ex cap. A nobis 2, et cap· Sacris, de Sentent, excom. Atque expresse docet S. Greg. 1. 2 Dialog, c. 23, ita ut nemini liceat orare pro excommu­ nicatis , tanquam pro membris Ecclesiæ t orare autem pro ipsis, non tanquam pro membris Ecclesiæ, sed ut ad Ecclesiam redeant, licet et publice ct privatim, sicut docui in tract, de Religione, dissert. 2, art. 6; vide. Tertius effectus. Excommunicatus pro­ hibetur celebrare divina officia, aut iis in­ téressé , hoc. est enim communicare cum fidelibus : colligitur ex cap. Significavit, cap. Nuper, cap. Responso, de Sentent, excom. et cap. Alma, eodem tit. in 6. Divina autem officia dicuntur sacra func­ tiones quæ ab Ecclesia solemniter fiunt, ut missæ sacrificium , publica recitatio Horarum canonicarum , quævis alia oratio publica , processio, benedictio , consecra­ tio, etc., ita ut si excommunicatus non to­ leratus seu vitandus, de (pio infra, adsit divinis officiis , praesertim mi>sæ, moneri debet ut discedat; si jussus discedere re­ nuat, incurrit novam excommunicationem papæ reservatam, Clement. Gravis, de Sentent, excom et est expellendus per laicos, aut etiam per clericos, si desint laici. Quod si expelli non possit, omnes fideles debent recedere, sacerdos autem debet abrumpere sacrificium, si nondum inceperit eaiioncm juxta plure», aut con­ secrationem juxta alios, alioquin debet pergere usque ad sumptionem calicis inclu­ sive , ct iterum monito excommunicato rt recedat, si nolit, debet sacerdos rtceni«terii spiriturlis preMandi. requirit tamen «t mn clericalem , ut quæda.ur pastori -em, n^umanli. etc., in cujus probationem profertur declaratio cardinalium super ses·». 14 concilii Trid. cap. 7 de Reformatione; quam etiam re fert Gallcmart ad idem caput, m qua dici­ tur quod incapacitas hoimcidæ ad benefi­ cia non extendatur ad pensionnes : quæ verba intelligi non possunt de pensione mere spirituali cujus est incapax homicida irregularis, ergo de omni alia [tensione. Triplicem hanc [tensionem distinctius ex­ plicatam require in tract, de Religione, disseri. 11, a. 6, conci. 5. Petes ‘2° utrum clericus excommunica­ bis possit percipere fructus sui beneficii? R. 1°. Clericus excommunicatus non vi­ detur ipso facto privatus (ructibus sui be­ neficii; nullibi enim in jure id exprimitur. Equidem cap. Pastoralis , tj Ferum, de Appellat, dicitur: fili protentus ecclesia­ stici merito subtrahuntur rui Ecclesiæ communio denegatur ; sed his verbis non videtur significari excommunication ip>o jure esse fruciibus sui beneficii privatum, sed per judicis sententiam privandum . unde. R. 2°. Si excommunicatus per se vel per alium præstat officium, quamvis præstando peccet, probabile est quod possit fructus percipere; quia, ut dictum est, nullo jure est i [iso facto iis privatus. R. 5°. Si vero neque per se neque per alium præ'tat officium, et per eum stat quominus absolvatur, videtur quod ex ip­ sa justitiæ lege non possit percipere fruc­ tus; quia hi dantur propter officium, quod polest præstare, et non præstat. Quod si a contumacia recesserit, et per eum non stat quominus absolvatur, etiamsi non præstet officium, quia non polest, videtur quod possit recipere et retinere fructus; sic enim se habet sicut qui ex sua culpa infirmus non potest præstare officium, et tamen fructus percipit. Sextus effectus. Excommunicatus non toleratus privatur omni usu jurisdictioni' spiritualis, c. Audivimus 24. q. 1, cap Λϊ is cui, de Officio delegati n» G.cap. 1 d: Officio vicarii in G. Item privatur commi; nicatione forensi, ita ul non possit esse ju DISSERT. U. A HT. I. dex, tabellio, advocatus, actor aut testis dolibet suffragari. Excipe semper casum etiam in civilibus : cap. Ad probandum, necessitatis, ut de primo casu dictum est : de Sent, ct rc judic. et cap. Decernimus, unde si occulta sil excommunicatio, non de Sent. Excommunie, in 6. tenetur excommunicalus «e prodere cum Dixi, excommunicalus non toleratus ; detrimento famae. quia licet jure antiquo omnis excommuniOmnis autem communicatio chilis pro­ catus his privaretur, attamen jure novo hibita continetur hoc versu : post concilium Constantiense, ex bulla .Mar­ Os, orare, vale, comiuuuio, incnia negatur. tini N Ad evitanda scandala, solis excom­ Suppi, q. 21. a. 1. o. — Per os, intellimunicatis non toleratis hæc prohibentur. Potest tamen pars in civilibus excipere guntur oscula, amplexus, colloquia, littera, contra excommunicatum toleratum. Si vero munera, etc. Per orare, prohibetur ne actor, aut advocatus, aut testis, etsi excom­ oremus cum excommunicatis. Per Pale, municalus non toleratus, non repellatur a prohibentur multi® salutationes verbo, si­ judice, aut non excipiatur a parte adversa, gno, vel scripto. Per communio, prohibe­ valent eorum acta ; secus de judice excom­ tur omnis communicatio, non solum in municato non tolerato ; quia ut dictum est, spiritualibus, ut explicatum est anterius, sed etiam in civilibus per contractus, com­ caret jurisdictione. Septimus effectus. Rescriptum papæ, non mercia, cohabilationem, iter, etc. Per tamen aliorum praelatorum ab excommu­ mensa, prohibetur in eadem mensa come­ nicato impetratum,est ipso jure irritum, dere, in eodem lecto decumbere, llæc duo cap. 1 de Rescrip. m 6. Et ideo solet in­ ultima, communio el mensa, intellige de seri absol io ad cautelam, ad effectum sociis formaliter et ex intentione, secus si præter intentionem excommunicalus inci­ duntaxat rescripti consequendum. Octavus effectus est privatio sepulturae dat in eamdem domum, idem hospitium, ecclesiastic® et officii ecclesiastici funebris, idem balneum, etc. Item intellige hæc om­ si excommunica tus non toleratus moriatur nia de excommunicato non loieralo seu vi­ in excommunicatione, cap. Sacris, de Se- tando respectu fidelium, non respectu ip­ pult.Si tamen ante mortem signa pœniten­ sius excommunicanti : hoc est, fideles non tiæ dederit, nec per illum steterit quomi­ tenentur vitare in his omnibus excommu­ nus absolveretur, debet post mortem ab­ nicatum toleratum, ex bulla Ad evitanda: solvi ad consequenda Ecclesiæ suffragia, et excommunicalus tamen, etsi toleratus,non sepultura ecclesiastica donari post absolu­ potest in his communicare cum fidelibus, nisi ab eis requisitus. tionem. Nonus effectus est privatio omnis com­ Causa excusantes communicationemcum municationis civilis cum fidelibus etsi h®excommunicat u. reticis : colligitur ex cap. 2 de Except, cap. Ibid. q. 23. a. 1. o. — Sllllt autem Super, et cap. Si quem, de Sent. Excom­ causai excusantes communicationem i: lemunie. cap. Ad mensam, causa 11, q. 5. liuin cum excommunicatis non toleratis, Et hæc obligatio non communicandi est et excommunica tonun cum fidelibus ; quæ reciproca; quamvis enim principaliter et ex Grog. VII , in cap. Quoniam multos, directe afficiat excommunicatum, ne in causa 11, q. 5, comprehenduntur hoc communicationem cum fidelibus se inge­ versu ; rat, consequenter et indirecte allicit etiam Utile, lex, humile, re· ignorata, neoe«e. ipsos fideles, ne excommunicari commu­ nicationem admittant. Intellige tamen pro Ibid — Utile. Excusat notabilis utili» fidelibus de excommunicato non tolerato, tas, sive nostra, sive excommunicari'.- unde ex bulla Ad evitanda, ita ut possint commu­ licitum est conferre excommunicato etiam nicare cum xcommunicato tolerato.Non sic non tolerato subsidium tam spirituale de ipso excommunicato, qu», licet sit tole­ qu.un corporale quo indiget sic ,ip. Res­ ratus, non potest tamen se ingerere in so­ ponso, de Sent. Excommunie, conceditur cietatem fidelium , nisi a fidelibus requisi­ ut coram excommunicato verbum Dei pu­ tus; quia bulla non intendit excommuni- blice in ecclesia præihcetur.Uap. Cumvocatos in aliquo relevare, nec eis quomo- | luntale, eodem titulo declaratur eum noa DE EXCOMMUNICATIONE. munere excommunicationem minorem, » uni excommunicato in his quæ ad abso. Imionem, vel alias ad salutem animas . pertinent >r. locutione participat, licet . etiam alia verba incidenter, ut apud • eum magis proficiat, interponat. » Vice versa, licet fidelibus accipere ab excommu­ nicato etiam non tolerato subsidium tem­ porali vel spirituale quo indigent, si non «it alius qui ita commode possit præslare. Ibid — Lex, scilicet matrimonialis, ex­ cusat; ita ut si alter, vel uterque conjux sil excommunicalus, possim; tamen pe.ere et reddere debitum el inter se communi­ care in altis, scilicet, in gubernatione do­ mus, mensa, colloquio, etc., colligitur ex citato cap. Quoniam mullos. Ibid - Humile. Excusat humilitas sub­ jectionis quam habent fili: non emancipati ad parentes, famuli, sive urbani sive rus­ ticani, ad dominos, religiosi ad prælatum, clerici ad episcopum, qui cum excommu­ nicatis etiam non toleratis communicare po simt, ut vitetur periculum anima­ rum, sicut dicitur citato cap. Quoniam. E\ quo inferunt plures juris interpretes, pareilles et dominos posse reciproce com­ municare cum filiis et famulis excommuni­ catis. « Sicut enim , inquit Auctor, infe• riores obligantur ad obsequia superio« rum, ita superiores ad providentiam in» feriorum. » ibid. — Dixi, filii non emancipati ; quia qui sunt extra potestatem parentum, te­ nentur eos excommunicatos vitare, nisi in alii|uibus signis reverenti®, quæ jure natu­ rali debentur parentibus a filiis emanci­ patis. Res ignorata. Excusat ignorantia, si­ ve juris, sive facti, modo non sit affectata aut supina. A’ecesse. Excusat necessitas tam spiri­ tualis quam corporalis, sive propria, sive excommunicati ; neque illa debet esse ex­ trema, sufficit rationabilis .· colligitur ex up. Inter alia, de Sent. Excom. et cap. Si vere eodem titulo : unde si ex contrac­ to debeam excommunicato, aut ille mihi, possum et teneor illi solvere debitum et vicissim possum ab illo exigere. Item pos­ sum a quOimque excommunicato emere aut aoei pe w. necessaria, si nullus sit alius qui vendat aut pnestet. Ite dietû colliget, excommunicatio­ nem inter omnes poenas ecclesiasticas esse gravissimam, ideoque non esse ferendam, nisi quando aliis pomis levmribu- et pr® viis monitionibus nihil obtineri potuit, et est spes [er illam emend»-n peccatore aut boni communis promovendi. $ tf. — f'aricr qucitiones ana excommunic/ilionem breviter resolvuntur. Petes 1° qui sint excommunicari non to­ lerati et vitandi? R. Jure antiquo, ut jam dixi, omnes ex­ communicari erant vitandi ; publice si ex­ communicatio erat publica; culte si erat occulta : al nunc jure novo post concilium Constantiense. ex bulla Martini V Ad evi­ tanda scandala, hi sunt tantum vitandi ; i* qui sunt nominarim excommunicari et pulilice denuntiati ut tales : unde non suf­ ficit quod ipiis nominarim excommunice­ tur, etiamsi constet omnibus esse excom­ municatum, sed debet esse publice denun­ tiatus ut talis, ita ut cum in bulla dicitur, publicata vel denuntiata, vel non su­ matur disjunctive, sed ad explicandum quomodo debeat esse publicata, ita com­ muniter auctores bullam interpretantur, el talis est praxis. 2“ Notorii percussores clericorum sic quod factum non possit aliqua tergiver­ satione celari, neque alio suffragio ex­ cusari. Verum cum sit admodum difficile discernere an factum possit vel non pos­ sit aliqua tergiversatione celari, vel aliquo juris suffragio excusari, et sic hærendo notorietati facti, non satis obviaretur scru­ pulis et anxietatibus timoratorum, quod ta­ men intendit pontifex in sua bulla; ideo jam dixi alibi ex theologis Gallis, non suf­ ficere in Gallia notorietatem facti, sed re­ quiri nolorielatem juris, hoc est, quod quis per sententiam judicis declaratur hoc crimen admisisse, seu hanc censuram in­ currisse quod absolute el sine restrictione ad locum, asserit Daehnan doctor l.ovaniensis, scribens sic observat, 4 de Cen­ suris : « Nequidem publicu* clerici per» cussor, cujus crimen milia tergiversa» tione celari potest, aut nullo juris suffra• gio muniri, moderna praxi vitandus est, » nisi sit denuntiatus, et mento; quia la• bor infinitus et scrupulus fidelibus su■ horiretur, quinam nullo juris suffragio » muniri possunt, etc. h Textum bull* K DISSERT H. ARI' cum ejus assenions vide m tract, tie 5a- [ terne a mortaii excuser, ut rediar*· ci amentis in genere, dissert. 5. a. 6. De tim et sine scandalo aliquas Horas cu excommunicatione autem oh percussio­ excommunicato, adesse cum illo mn» nem clerici specialiter infra § 5. usque ad evangeliimi. Idem probabiliter Utrum eum qui est publice ncfi.mtiatus dicendum de communicatione in reboat excominunicatus in uno loco, tenear vita- cundario sacris; collatio enim beneficii, re in allero loco, ubi non est nota ejus ex­ praesentatio, electio ad illud, est gravis communicatio’ Ji. me teneri vitare oc functio ecclesiastica , et graviter esi inde­ culte, et quamvis forte possem salva justi cens beneficium Ecclesiæ haberi a membro tia ipsum vitare etiam publice; tum quia ab Ecclesia præciso. Idem dicendum vide­ sentepCu judicis potest absque injustitia tur de judice; non lainuii de advocato, ubique vulgari ; tum quia lex vetat com­ procuratore, teste, etc., quia non sunt municari cum excommunicato non tolera­ tam graves functiones, nec tam repugnan­ to : videtur tamen quod non tenear, imo tes lini excommunicationis. (orte non possim salva char itate, cum no­ Jl. 5°. Qui communicat cum excommu­ vo ejus famæ detrimento, nisi subsit ju-ta nicato non tolerato in mere civilibus, pec­ causa ; quod enim tibi non vis fieri alteri cat lanium wnialilcr; quia ista communi ne feceris. Quantum autem ad legem ec­ ratio videtur levis, nec multum repugnau» clesiasticam velantem communicationem fini excommunicationis, qua primano el cum excommunicato, convenit eam beni­ directe prohibetur communicatio in n bus gne interpretari, ut non obliget cum nova sacris el spiritualibus, secundario el indi­ inlamia excommunicati. Confer quæ dixi recte in civilibus. Excipe nisi communi disseri. 13 de Justitia, art. 2, $ 3, conci. 1. I catio sit frequens et pt rtinax; tunc en Pel'* 2° quodnam sit peccatum et quæ cederet in contemptum Ecclesiæ. poena communicantis cum excommunicato* Ibid. a. 2. o. — R. 4o Qui sine justa jJnle responsionem, observandum est, causa communicat cum excommutlicaionoo triplicem es>e communicationem c m ex­ tolerato in rebussive sacris sive civilibus, communicatis : uno est in crimine contu- incurrit excommunicationem minorem, maciæ, ut si quis sit excomtnunicatus cap. Statuimus, de Sentent. Excom in d. propter detentionem rei alienæ , et tu illi Clerieusaulem qui scienterel sponlerecisuades ut non restituat, quod in jme di­ pit in divinisoffieiisexcommumeatum non citur communicare in crimine criminoso. toleratum, incurrit majorem excommuni­ Secunda communicatio est in rebus sacris, cationem papæ reservatam, cap. Sé/ni/iseu quæ christiants ut sunt Christiani com­ cavit. de Sent. Excom. petunt ; el sunt duplicis generis : quædam Petes 51* admi­ tUvuitaii rerum sacrarum, nisi levitas ma- nistrare, Item indirecte prohibet excom- DE EXCOMMUNICATIONE. municalum eligi ad beneficia ecclesiastica, not. quod electio sit ipso fatrto irrita; sed ii scienter, id est, conscius suæ excommu­ nicationis et inhabili tat is, electus fuerit, tjus electio est irritanda, ut habetur cap. ultimo, de Clerico excommunicato, et ex his patet excommunicationem differre a peccato mortali; qui enim est in peccato mortali, prohibetur sub peccato mortali non solum recipere, sed etiam adminis­ trare sacramenta, el non est inhabilis ad beneficia. Petes 4° utrum aliqua universitas seu communitas possit excommunicari? Ib q. 22 a. 5. o. — /{. negative. Ita expresse in jure, cap. Jlomana, de Sent. Excom. in 6, ubi innocentius IV dicit: ·· Iu » universitatem vel collegium proferre ex< communicationis sententiam penitus pro• hibernus, volentes animarum pericula • vitare, quod exinde sequi posset, cum ■ nonnunquam contingeret innoxios hujus­ modi sententia irretiri; sed in illos duntaxatde collegio vel universate quoscul■pàbiles esse contigerit promulgetur, e Quibus verbis ipsa ratio legis continetur ;— Ibid—cum enim excommunicatio non fe­ ratur nisi propter peccatum mortale con­ junctam habens contumaciam, non est ve­ risimile totam communitatem, nullo ex­ cepto , consentire contumaciter in pecca­ tum ; sicquc, ut diciteanon, periculum foret ne innocentes excommunicarentur. Sed quia ista lex prohibet tantum et non irritat hujusmodi excommunicationem, videtur quod lata, licet illicite, foret valida quan­ tum ad nocentes. Si tamen constaret omnes et singulos esse reos et contumaces, possent, praemissa monitione, omnes sigillatim determinate excommunicari. Item valida et licita foret excommunicatio, si omnes de communitate qui sunt rei et contumaces excommunica­ rentur, quia sic caveretur jiericulum invol­ vendi innocentes. Petes 3° utrum qui semel est excommunicalus, possit ulterius excommunicari? ibïd. a 6 o. — Jl. |X)sse ulterius ex­ communicari , vel per ejusdem excommu­ nicationis iterationem, ad majorem sui confusionem, ut sic a peccato resiliat ; vel propter alia*causas : et tunc tot sunt prin-1 dpaies excommunicationes quotcaua® pro quibus aliquis excommunicatur. Bill tomb ιχ· ibid ad 2. — Neque dicas, semel excoiiimimicaturn privari suffragiis et com­ munione Ecclesiæ, privationem autem non admittere magi- ct minus. Equidem priva­ tio secundum se non admittit magis ei minus, admittit tamen ex parte causa», er-eeundum hoc excommunicatio potest iterari ; magis enim est elongatus a suffragiis Ec­ clesiæ qui pluries est excommunicabis quam qui -cmel. Insuper sufficit quod ex diabolo in clericum vel monachum ma­ nus violentas injecerit, anathematis vin­ » culo subjaceat; et nullus episcoporum Ï» praesumat illam absolvere, nisi mortis ur­ gente periculo, donec aposlolico con­ »1 spectui praesentetur, ct ejus mandatum )» suscipiat. » Explicatur. Dicitur : Si quis suadente diabolo; per (piod significatur injuriam illatam clerico debere esse peccatum mortale in ratione sacrilegii, Ita quod intentio lædendi sit mortalis, et laesio exterior gravis : si enim adsit intentio graviter lædendi, sed læsio » t levis, non incurritur excommunicatio ; el vice versa, si lœsio exterior sit gravi» it intentio lædendi non sit mortalis, non etiam incurritur excommunicatio; quia Ecclesia intendit punire peccatum mortale exter­ num gravis injuriæ illalæ clerico <|uale non est nisi internum peccatum mortale, et gravis injuria exterior existât. Dicitur, in clericum Nomine clerici intelliguntur etiam prima tonsura initiati, si tamen aliunde privilegio clericatus non exciderint : pro quo vide quæ scripsi in tract, de Ordine , dissert. 1, a. 4, pet. δ. Dicitur, vel monachum. Nomine mona­ chi comprehenduntur omnes utriusque sexus religiosi etiam conversi elconverse, quamvis in aliquibus religionibus proprie dictam professionem non emittant : item Tertiarii et Terliariæ quæ collegialitcr vi­ vunt sub habitu et voto aliquo exprtssb; non vero quæ in propriis domibus habi­ tant , sicut declaravit Leo X, apud Rodri­ gues tom. 2, QQ. Reg. q. 65, a. 5 .· item, juxta plures , eremitæ qui emisso volo pau­ pertatis , vel alia obligatione suscepta aptid praelatum ecclesiasticum , alicui ordini vel ecclesiæ sunt addicti; non vero ii qui nullam hujusmodi obligationem profiten­ tur. Dicitur, manus violentas injecerit. Hæc manus injectio debet esse gravis, ut jam dictum est, si non in ratione laesionis, sal­ tem in ratione injuriæ , ut spuere in cle­ ricum , sicut latius explicavi in tract, dr Pœnit. dissert. 6, a. 6, $ 2, circa castis pa­ pales; ubi etiam dixi mandantes, consu­ lentes et ratihabentes incurrere pariter excommunicationem : vide ibi plura. Addo nunc, etiamsi clericus consentiat suæper­ cussioni , excommunicationem a percu­ dente incurri; quia canon non est tam in favorem clerici quam clericalis ordinis, qua ratione videtur eamdem excommuni­ cationem incurri a clerico qui se malitiose occideret aut mutilaret. Sunt autem plures causæ excusantes ab hac excommunicatione. Prima est ignoran­ tia , ut si ignores eum quem percitis et-t clericum, vel si volens perciltere Petrum clericum, ipsum non attingis,sed pr.rcr intentionem percutis .loannem præ-entrni aut illae transeuntem , quia non percudi ex intentione clericum .· secus si putans ‘ percutere Petraim clericum . perniti* Jt populus advocare alios clericos qui divina officia celebrent. Dico 5°. Effectus interdicti totalis sunt 1res, scilicet privatio usus tam activi quam passivi certorum '■aeramentorum, omnium divinorum officiorum et sepulturae eccle­ siastic®. Patet ex ejus definitione. Dixi, totalis, quia potest ferri interdictum quan­ tum ad aliquem tantum effectum, ut dictum est de suspensione; interdicti enim et suspensioniseflectusnon sunt inter se connexi, sicut in excommunicatione. Circa primum effectum. Dicitur, eertorum sacramentorum ; quia tempore in­ terdicti et in ecclesia interdicta pos-unt conferri sacramenta baptismi et confirma­ tionis, cap. Responso, de Sent. Excom. et cap. Quoniam,eodem titulo in β. Item po­ test conferri eucharistia morituris per mo­ dum viatici, cap. Per mil limus,de. Sentent. Excom. Item sacramentum pœnitentiæ [>otest tempore interdicti administrari omni­ bus, præter quam iis propter quorum cul­ pam interdictum latum est, vel qui ad per­ petrandum delictum auxilium autconsilium prebuerunt, nisi de delicio satisfecerint, aut satisfaciendi cautionem dederint ; aut, si non possint, juramentum prestiterint, cap. ΛIma, de Sent. Excom. in 6. Quantum ad sacramenta extremae unc­ tionis et ordinis, ministrari non possunt tempore interdicti ; quia cap. Si Sententia, de Seni. Excom. in 6, generaliter prohibe­ tur suscipere sacramenta in interdicto, nisi in casibus a jure exceptis; nullibi autem excipiuntur sacramenta exlremæiiiictionis et ordinis. Propter eamdem rationem, vi­ detur multis matrimonium etiam non posse contrahi tempore interdicti; quia quamvis contrahentes sint ministri, est nihilominus sacramentum, et nullibi excipitur in jure; verum id plures alii negant, quia cum ma­ trimonium sit maxime necessarium com­ munitati, Ecclesia non intendit illud inter­ dicere : equidem non diffiteor esse ineonvenienssi saltem in interdicto generali ma­ trimonium impediretur. Secundus effectus esi. prohibitio celebra­ tionis et auditionis divinorum officiorum, cap. Si Sententia, et cap. ultimo, de Sent. Excom. in 6 Wî DISSERT Nomine divinorum officiorum, intelli guntiir missa, omnis publica et solemnis oratio instituta ab E'Jesia ut a clericis ce­ lebretur, publica Horarum canonicarum re­ citatio, non privata : unde qui Breviario tenentur, ab ejus onligatione non eximun­ tur, possuntque illud recitare bini et bini etiam in ecclesia, modo recitationis privatæ modum servent. Hujus autem legis rigorem temperavit Bonifacius VIII, cap. Alma, de Sent. Excom. in 6, ubi postquam exposuit mala quæ sequuntur ex interdicto secundum ri­ gorrm antiqui juris, et induisit posse ad­ ministrari sacramentum pœnilenliæ, ut supra dictum est, sic prosequitur : « Adji» cimus præterca quod singulis diebus in » ecclesiis et monasteriis missae celebrentur » et alia dicantur divina officia, sicut prius » (ante interdictum), submissa tamen voce « et januis clausis, excommunicatis ac in» terdictis exclusis et campanis non pulsatis » (nequidem campanula ad elevationem)... ■ In festivitatibus vero Natalis Domini, Pas* • ch® ac Pentecostes et Assumptionis Vir­ aginis gloriosae, campan® pulsentur, et • januis apertis alta voce divina officia so» lemniter celebrentur , excommunicatis • prorsus exclusis sed interdictis admissis .. » Sic tamen quod illi propter quorum ex» cessum interdictum hujusmodi est prola» tum , altari nullatenus appropinquent. » Circa quod decretum notant juris inter­ pretes : 1° intelligendum esse de interdicto generali ; si enim ecclesia esset specialiter interdicta, non possent modo dicto in ca celebrari divina officia. 2"Hoc decretum quantum ad Apart, res­ picere tantum clericos et eorum vicarios , non laicos, etsi sint clericorum domestici, quibus audire divina officia hoc decreto non conceditur. 5° Divina officia voce ita submissa de­ bere peragi, ut ab iis qui foris sunt percipi non possint : non tamen prohibetur cam­ panarum sonus ad concionem et ad An­ gelus. 4° Si interdicti specialiter et denuntiati officiodivinoadsunt, et expelli non possint, clerici debent cessare, et sacerdos, si non­ dum incœptussit canon, ab altari recedere : colligitur ex his verbis canonis, interdictis excludis. 5" Plurcs et graves auctores, Palud ums, t II Λ RT. III. Soto, Avila, etc., existimant nomine Nativi tatis, Paschalis et Pentecostes non unum diem, sed duos vel 1res dies festos sequen­ tes intelligi, ipsamque festivitate® Resur­ rectionis ct Pentecostes inchoari a inna vigili® qu® cantatur sabha.o prendenti. Tertius effectus est privatio sepultura ecclesiastic®, cap. Quod in te,de Punit, et Remiss, ubi additur : <■ Concedimih » tamen ex gratia, ut clerici decedente?. » qui tamen servaverunt interdictum, iu » cæmeterio ecclesiæ (non in ecclesia) sine » campanarum pulsatione, cessantibus so» lemnitatibus omnibus, cum silentioln» molentur. » Excipe quatuor solemiiiUte? assignatas, in quibus solemnes exsequi® clericorum possunt fieri, sicut alia divina officia. Quantum ad interdictum personale, videtur quod si interdictus non sit denuntia­ tus; aut ejus communitas, si communitas sil interdicta, possit post bullam Jd rcitanda, sepeliri in loco sacro ; nam quibus vivis communicamus, etiam tnorluu communicare possumus, cap. Sane24, q. 2. Petes u t i u m violatio interdicti sit semper peccatum mortale? R. 1°. Clericus vioians interdictum,sive locale sive personale, peccat mortaliter; quia lex interdicti directe Jcricos respicit, et est materia gravis. Idem dicendum ed de laico qui violat interdictum |>ersona!e quod pariter directe illum afficit. 7?. 2°. Si laicus personaliter non inter­ dictus violet interdictum locale, vi vel fraude ac mendaciis sc ingerens divini?of­ ficiis, videtur quod peccet etiam mortaliter propter injuriam quam in re gravi infert ministris Ecclesiæ. Idem videtur dicendum si etiam sine vi vel fraude accipiat eucha­ ristiam in loco interdicto, quia saltem in­ operatur peccato mortali clerici. R. 5°. Si laicus sine vi vel fraude tem­ pore interdicti localis adsit divinis officii». peccat quidem ; quia lex interdidi licti directe respiciat clericos, ne laicos admit­ tant ad divina officia, cap. Responso, de Sent. Excom consequenter tamen et indi­ recte respicit laicos ne se ingerant : sicut licet excommunicatio directe afficialcxcoramunicatum n a communicet cum aliis, con­ sequenter tamen afficit alios ne communi* cent cum excommunicato; et colligitur οι DE IRREGULARITATE an. Si unientia, de Seni Excom in G, ubi dicitur l ucos tempore interdicti posse audire divina extra locum interdictum : ergo a contrario non possunt audire divina in luco interdicto. Istud tamen peccatum non videtur mortale; quia , ut dictum est, lex interdicti non allicit directe et princi­ paliter laicos, ideoque non tam stricte adstringuntur ac clerici. De cessatione a divinis, depositione ct degradatione sufficienter dixi art. 1 pri­ ced. dissert. ARTICULUS IV. De irregularitate. SL — Quid et quoluplrx tit irregularitas ? Dico Ie. Irregularitas est Impedimen­ tum canonicum, impediens per se primo ft directe susceptionem ordinum eccle­ siasticorum , secundario et indirecte eo­ rum exercitium. Dicitur impedimentum, id est, inhabiliias moralis ex se perpetua alicujus per­ son® ad suscipiendos ordines ecclesias­ ticos, et si susceperit, ad cos exercendos ·. per quod distinguitur a censura quæ cx propria ratione infligitur propter culpam, ut pœna medicinalis et temporalis, sicut prius diximus. Dicitur, impedimentum impediens, non irritans : nude irregularis valide, licet il­ licite, suscipit ordines et cos exercet ; et quia per irregularitatem non privatur ju­ risdictione , valide etiam absolvit sacrainenlaliter, illicite tamen , quia ibi inter­ venit actus ordinis. Dicitur, impedimentum canonicum ; quia solo jure ecclesiastico eoque communi potest induci irregularitas : unde nulla ir­ regularitas adslruenda est nisi sil in jure expressa, vel inducta generali et constanti consuetudine qu® habeat vim legis; nec in hoc valent argumenta a paritate. Quaprop­ ter neque mulier, neque non baptizatus, Mint proprie irregulares; quia non jure hu­ mano , sed divino sunt inhabiles ad ordi­ nes ecclesiasticos. Dicitur, impediens per se primo et di­ recte susceptionem,etc., per quod specia­ liter differt a suspensione, cum qua videtur 'i .here aliquaiv similitudinem; suspensio inim per se primo impedit exercitium oriiuum susceptorum , et afficit tantum cle•os irregularitas autem per se primo SC3 impedit susceptionem ordinum, et secun­ dario tantum illorum exen i imn. ct allicit tam laicos quam clericos. Per»*>rdinein ec­ clesiasticum hic intelligitur autem prima tonsura. Jlinc sequitur, irregularem posse licite obire omnia munia sacra quæ a laicis exer­ ceri possunt, ut sunt actus minorum or­ dinum, inservire sacrificanti, canere in ecclesia, suscipere sacramenta, excepto sa­ cramento ordinis et prima lon-nra. Sequitur 2”, irregularem non privari administratione et fructibus sui beneficii. si per vicarium præstet officium : si tamen dispensatio non sit brevi impetranda, aut tale sit beneficium cujus officium per «e præstare debet,ipse tenctursponte resigna­ re, aut debet illo privari, cap. I:x litteris de Excess. Prælat. Utrum vero collatio beneficii facta Irre­ gulari etiam occulto sit ipso jure nulla, ita ut in conscientia teneatur illud resignare, disputant theologi. Communior et tutior sententia allirm.it; tum quia hoc est con formius natur® irregularitatis qua homo videtur reddi inhabilis ad jura ecclesiasti­ ca ; tum quia beneficium datur propter of­ ficium , irregularis autem sæpe non potest exercere officium annexum beneficio; tum et maxime quia sic videtur declaratum in Trid. sess. 14, cap. 7 de Reform, ubi dicitur quod qui homicidium commiserit, r nullo tempore ad sacros ordines proino« veri possit, nec illi aliqua ecclesiastica » beneficia, etiamsi curam non habeant » animarum, conferri liceat; sed omni » ordine ac beneficio et officio ecclesiastico m (scilicet nondum adeptis) perpetuo ca" reat. » Dico 2°. Dividitur irregularitas in irre­ gularitatem ex delicto et in irregularitatem ex defectu qui non sit delictum. Irregula­ ritas ex defectu , alia est ex defectu corpo­ ris, alia ex defectu animæ, aha ex defectu lenitatis, alia ex defectu significationis seu sacramenti. quas infra explicabimus. Si­ militer irregularitas ex delicto est multi­ plex ratione plurium delictorum, ut etiam mox exponemus. Item dividitur irregularitas in totalem et partialem. Totalis est qu® />nvat omni or­ dine suscipiendo et omni ordinum exer­ citio , ut qu® oritur ex homicidio, bigamia, etc. Partialis est qu® privat tantum DISSENT II aliquo actu orrtmis; ut si v. g. sacerdi» amittat jmllicem, est irregularis ad cele­ brandum· non adconfessiones excipiendas it alia munia sacerdotii. \HT IV deb< (. ex Apostolo, 1 Tlm. 5, et>5can.2 concilii Nicæni I. Tertia. Clericus exercens action urdinn quem non habet, suspenditur ad bienuiutn vel triennium, pro beneplacito episcopi.ab 5 Π. — Ex/Mlduntur irregularitate! ex delicto. ordine quem habet, et iit irregularis ad Prima irregularitas cx delicto est ea quæ suscipiendos ulteriores ordines, cap. Si contrahitur ex homicidio voluntario aut quis, et cap. Ex litteris, de Clerico non mutilatione ; et hæc est non solum ex de- ordinato ministrante. licto, sed etiam ex defectu lenitatis, si ho­ Dixi 1°, Clericus; quia dubium est ao micidium sit justum. De utraque abundan­ etiam laicus exercens actum ordinis, incur­ tissime dixi dissert. 10 de Justitia , art. 1 rat hanc irregularitatem. Parti affirmanti per plures $$ : videat lector; tædiosum favet cap. «ST quis; dicitur enim generali­ enim foret hæc omnia repetere. ter ; 07 quis baptizat'erit, aut aliquod Secunda irregularitas ex delicto contra­ divinum officium exercuerit non ordina hitur ex iteratione absoluta baptismi : unde tus, etc. Parti neganti favet rubrica quæ absolute rebaptizans, rebaptizanti minis­ sic est : Ce clerico non ordinato minis­ trans, si crimen utriusque sit notorium, trante; et titulus dicti cap’tis Si quis, est irregularis ad superiores ordines susci­ qui sic legitur : Clericus ministrans in piendos. Item qui se absolute rebaptizari perlinentibus ad ordinem quem non ha­ sinit, est similiter irregularis. De ministran­ bet , deponendus est, el amplius non or­ te rebaptizanti constat ex cap. 2 de Apos­ dinandus. Hinc divisi sunt auctores : quia tatis : ex quo communiter infertur idem tamen laicus non exprimitur in dicto ca­ a fortiori de rebaptizante ; quia nec alibi pite, el ipsi favent rubrica et titulus, at­ nec aliter iu jure exprimitur hujus irregu­ que odiosa sunt restringenda, sententia laritas, sed est talis praxis Ecciesiæ, quæ negans videtur aliquatenus probabilior. Dixi 2', Ad suscipiendos ulteriora est optima legum interpres, aut aliunde habet vim legis. De rebaptizato constat cx ordines, et non ad eos exercendos; quia li­ cap. Afros, d. 98, cap. Qui in qualibet 1, cet cap. Si quis dicatur absoi.de, abjicia­ (j. 7, et cap. Eos quos , de Consec. d. 4. tur dc ecclesia, videtur iste rigor tempe­ Dixi l^absolutcrebaptizans etejusmi­ ratus per caput sequens Ex litteris,ubi nister, item absolute rebaptizatus ; quia de diacono qui celebraverat statuetur, lex pœnalis intelligitur effectu secuto : qui quod ad sacerdotis officium non poterit autem baptizat, aut baptizatur sub condi­ promoveri : a diaconatu quoque biennio tione, si jam sit baptizatus, non vere re­ vel triennio, pro tua (episcopi) maneat provisione su sp en sus. baptizatur. Quarta. Clericus qui censuram, hoc est, Dixi 2°, si crimen rebaptizantis et mi­ nistrantis sit notorium. Dc ministrante excommunicationem majorem, suspensio­ habetur expresse citato cap. 2 de Aposta­ nem ab ordine et interdictum, sive per­ tis : ex quo plures idem inferunt de re­ sonale sive locale, violat exercehdo actum baptizante, cum ejus irregularitas alibi non sui ordinis, (it irregularis, cap. Cum aterexprimatur ; quod tamen ab aliis etiam plu­ ni, de Sent, et Ile judic. in 6, cap. Is qui, $ Is vero, et cap. Is cui, de Sentent. Exribus non admittitur. Dixi 5”, ad superiores ordines susci­ com. in 6 ; estque unanimis doctorum sen­ piendos. Ita de ministrante, cap. 2 citato tentia et communis Ecclesiæ praxis. Dixi, exercendo actum sui ordinis, id de Apostatis. Ex quo videtur majorem pœnam non esse imponendam rebaptizan­ est, qui sit tali ordini prQprius, ut ab alio ti , ut modo dicebam de notorietate crimi­ qui hunc ordinem non habet exerceri non nis, ct aliunde odiosa sunt restringenda. possit : unde miimii tæ exercendo actus Ad hanc classem reducitur irregularitas suorum ordinum, vix hanc irregularitatem quam incurra qui ab hæretico se baptizari contrahere possunt, cum ubique ex con­ sinit, citato cap. Afros, et cap. Qui in suetudine exerceantur a laicis. Item qui qualibet. Item neophytus seu noviliu- in censura ligatus exercet simpliciter actum fide suscepta per baptismum, ordinari non jurisdictionis , ut si episcopus det facult*· DE IRREGULARITATE. em excipiendi confessiones, non fit irrenilaris; neque qui cantat cum aliis in thoro, modo oificiatorcm non agat. Quinta. Hæretici, eorum lauiores ct re­ ceptatores. et haereticorum filii usque ad secundam generationem, contrahunt irre­ gularitatem, cap. Penium est 1, q. 1, cap. Convenientibus, c.np. Saluberrimum 1, q. 7, et cap. Quicumque, § Haeretici, deïlæreticis in 6. Et quamvis quidam ista jura interpretentur de hærelicis occultis, alia tamen jura loquuntur de hærelicis pu­ blicis, et Bonifacius VIII, c.np. Statutum 2, de Hærelicis m 6, exponens cap. Quicum­ que, videtur illud inlelligcre de hærelicis publicis; loquitur enim de hærelicis qui probantur esse tales, aut tales dccessis-e. Idem Bonifacius, eodem capite Statu­ tum, declarat filios haereticorum tantum qui descendunt per lineam paternam, con­ trahere irregularitatem usque ad secundam generationem; descendentes autem per li­ neam maternam usque ad primam tantum. Item declarat id esse intelligendum de fi­ liis hæreticorum qui probantur esse tales, vel etiam tales decessisse : secus si ante mortem fuerint Ecclesiæ reconciliati. Cæ­ terum in provinciis in quibus vivunt per­ mixti catholici cum hærelicis, aut quæ hæreticis sunt vicïnæ, videtur hæc lex non esse in usu pro filiis hæreticorum quos episcopi ordinant non secus ac alios. Sexta irregularitas ex delicio contrahi­ tur ex infamia, cap. Infames 6, q. 1, ct cap. Omnipotens, de Accus. Infamia est duplex, juris et facti. Infa­ mia juris est quæ per sententiam judicis incurritur, vel contrahitur per crimen pu­ blicum, aut conditionem cui a jure annexa est infamia, qualia sunt perjurium in ju­ dicio, simonia, sodomia, sacrilegium, im­ probum fœnus in quo usuræ usurarum exi­ guntur, hæresis, raptus mulieris et ulriusque favor, crimen læ<æ majestatis, et hos­ tilis persecutio cardinalium, quorum duo­ rum ultimorum infamia transit ad filios et nepotes per lineam masculinam ab cis qui hæc committunt descendentes, histriones, et in pluribus nationibus carnifices. Ex his itaque omnibus contrahitur irregularitas, si tamen sint publica, quia peccatum oc­ cultum non infamat ; el habetur cap. ulti­ mo, de Tempore Ordinandorum. Iniamia facti, est publica opinio com- ·<* missi criminis per quod fama graviter i* ditur, ut est adulterium, concuhinatin, furtum, etc. Hæc infamia <»on inducit pro­ prie dictam irregularitatem, sed*tanturi aliquod impedin.e.itura temporale susci­ piendi ordines, aut in iis ministrandi ob indecentiam durante infamia, quæ tollitur per emendationem vitæ, cap. Si duo 55, q 6, cap. Testimonium, de Test, et Attest. $ÎIL— Exportantur irregularitates ex defecta. Quadruplex est, ut dixi $ <, irregularitas ex defectu , scilicet, ex defectu corporis , animæ. lenitatis et significationis seu saΟ cramenti. Quantum ad irregularitatem ex defectu corporis, sit hæc regula generalis : qui ex defectu corporis non potest absolute aut sine periculo, vel scandalo, vel gravi inde­ centia exercere functiones alicujus ordinis, est respectu illius irregularis, cap. 2 de Clerico œgrotante, et toto tit. de Cor­ pore vitiatis. Hinc inferes 1°, cæcum aut truncatum pollice non posse promoveri ad sacerdo­ tium, el promotum non posse celebrare ; potest tamen confessiones audire et aha sacerdotis munia obire. 2° Enormiter gibbosus, aut ita claudus ut sine baculo in altari consistere non pos­ sit, est irregularis. 5° Is cui erutus est oculus, aut nasus amputatus, propter gravem deformitatem, est irregularis; secus de amputatione au­ rium, si crinibus aut coma cooperiri pos­ sint. Si vero non sil erutus oculus, sed tantum careat virtute videndi, etiamsi sit sinister, seu, ut dicitur, canonis, non est irregularis, modo tamen sine gravi contorsione faciei posset canonem legere, in quo juvari potest ex aptatione libri. 4° Arreptii et epileptici sunt irregulares, sic tU nunquam possint ordinari : ordinati vero ministrare non possunt, nisi quo us­ que unius anni spatio per discretionem epi-copi inveniantur sanati, cap. Commu­ niter, d. 55, et colligitur ex can. Fin 15 . q. 1, sicque docetur communiter. 5 ’ Abstemius est irregularis respectu sa­ cerdotii. 6° Hermaphroditus, etiamsi sexus virilis prævalcat, est absolute irregularis peupler gravem indecentiam, et, ut ita dicam, monstruositatem. Idem dic de eo qui ha- eoo DISSERT II. ART. IV. bet membra superflua, si gravem afferant to, item in homicidio casuali, lltiinee deformitatem ; secus si levem. dixi loco prius citato de Justitia, dissert. 7* Eunuchus ex sua culpa est irregularis, 10, a. 10, per plures require illuc. secus s· sine sua culpa , ut si vi aut causa lupp q 66. a. 1. o. — Irregularitas ei infirmitatis sii castratus, cap. Si quis a defectu significationis seu sacramenti con­ medicis et sequentibus d. 35, cap. Ex trahitur ex bigamia, cap Debitum, de Bi­ parte 2, de Corp, vitiatis. Probabilius est gamis et c. Acutius, d. 26. Cum enim ma­ esse sua culpa eunuchum et ideo irregula­ trimonium consummatum, juxta Apost. rem, qui castitatis vel vocis servandæ causa Ephes. 5, significet conjunctionem Christi se castrat vel se castrari sinit. Error vulgi cum Eccclesia per carnis assumptionem, est quod is cui membrum est abscissum, de­ et Christus sibi conjunxerit Ecclesiam ab beat illud pulverisatum portare, ut evitet ir- I alio non assumptam , ista significatio est regularitatem;non etiam inde restituitur in imperfecta et deficiens in matrimonio cum tegritas corporis, nec impeditur deformitas. duabus, aut cum una corrupta, sive vidua, Suppi, q 39. a 5 o. —Ad hanc irre- i sive fornicaria. gularitatem reducitur defectus natalium : Triplex est bigamia inducens irregula­ itaque omnes illegitimi, sive naturales, si­ ritatem, scilicet vera et proprie dicta, inve nothi, aut spurii, etiam occulti, sunt ir­ terpretativa et similitudinaria. regulares, cap. i et 2 de Filiis presb. ct Vera et proprie dicta est, quando quii cap. 1 eodem lit. in 6. Excipe nisi fiant re- 1 valide contraxit el consummavit matrimo •lie­ ligiosi, tunc, enim possunt sine dispensatio­ nium cum duabus. Addo, et consumma­ ne promoveri ad omnes ordines, non tamen I vit, quod debet semper intelligi iu hae ad praelaturas, cap. 1 citato de Filiis presb. I materia ; matrimonium enim sive viri sive Quantum ad proles expositas regulariter I mulieris nunquam inducit bigamiam et ir­ habendæ sunt pro illegitimis, consequenter | regularitatem , nisi fuerit consummatum; pro irregularibus; quia ex communiter ac­ quia matrimonium non consummatum non cidentibus jure præsumitur esse illegiti­ pertinet ad significandum illud matrimo­ mas, et hæc fortior præsumplio elidit prae­ nium quod est inter Christum el Ecclesiam sumptionem quæ alias in pari dubio esset per carnis assumptionem. in favorem prolis. Bigamia interpretativa est qua non fun­ Ad hanc iterum irregularitatem perlinet datur in duplici matrimonio consummato, servitus : servus itaque seu mancipium or­ I sed in aliqua ejus imitatione : est triplex. dinari non potest sine consensu domini ; Prima , quando quis contrahit cum ali­ si cum ejus consensu ordinetur, fit liber; qua quæ ab alio cognita fuit, sive licite, si sine ejus consensu, potest se redimere ; sive illicite, sive voluntarie, sive per vim, quod si se non redimat, satisfacit domino cap. Curandum, cap. Prœcipimus, et cap. exhibendo ei obsequia quæ ejus characte­ Lector,d. 34. Dixi, ab alio; quia si abipso contrahente prius luerit cognita, nonindurem non dedecent, lota distinet. 54. Ex defectu animæ sunt irregulares non cit irregulari talem,quia caro non est divisa. Secunda, quando (piis cognoscit uxorem solum haeretici, eorum fautores et recep­ tatores, et haereticorum filii, ut jam dictum suam post adulterium ab ipsa commissum, c>t, sed etiam omnino illitterati, cap. Illit­ cap. Si laici uxor, et cap. Si cujus, ead. teratos, d. 56, et concil. Trid. sess. 25, d. 34; (pria talis conjunctio desinet per­ cap. 4, 11 et 14. Requiritur autem pro fecte significare conjunctionem casiam prima tonsura initiandis quod sciant legere Christi cum Ecclesia. Idque verum est, et scribere ; pro minoribus ordinibus, quod juxta communem theologorum interpreta­ < alleanl linguam latinam; pro sacerdotio, tionem, sive vir adulterium uxoris sciverit, quod sciant quæ sunt necessaria muniis sive non ; it«m sive uxor volens, sive per -ncerdotii obeundis,. vim cognita fuerit : et colligitur ex cap. De irregularitate ex defectu lenitatis in citato Si cujus. occisione vel mutilatione licita et justa, Tertia, quando intervenit duplex matri respective ad ministros justitiae, judices, monium, sive simul, sive successive, unum advocatos , accusatores, testes et exteros validem , alterum invalidum, vel utniinconcurrentes, et ad militantes in bello jus­ que invalidum, sed utrumque consiimmj- DE IRREGULARITATE tum. Item si clericus iu '•acris constitutus primas nuptias cum vidua inierit, quidam banc irregularitatem colligunt ex can. 16 et 1« Apostolorum, et ex cap. Nuper, de Bigamis; sed praeterquam quod canones Apostolici non sint tantæ auctoritatis, praesentem casum non exprimunt, et cap. Nuper non loquitur generaliter, sed tan­ tum de clerico in sacris constituto qui con­ trahit secundas nuptias, vel primas cum vidua. Quapropter melius probatur hæc ir­ regularitas ex communi sensu doctorum, et generali consuetudine Ecclesiæ; ut enim jam observavi cum aliis, possunt censuræet it regulat itates, alias in jure non expressæ, vim habere per generalem Ecclesiæ usum, communi doctorum sensu introductum. Bigamia similitudinaria est, quando de­ licus in sacris constitutus aut religiosus professus contrahit matrimonium , etsi in­ validum, eteum virgine, cap. Quotquot 27, <|. 1, cap. 1 Qui clerici et voventes, el cap. Sane, de Clericis conjugatis. Nota, baptizatum incurrere irregulari­ tatem bigamiæ ex matrimoniis ante baptis­ mum contractis, cap. Si quis viduam, d. 24. $IV.— Quit port it diipeneare in irregularitate ? Dico 1° Papa, et ipse solus, potest jure ordinario dispensare in irregularitate, /la­ tio est; (pria omnes irregularitates sunt ju­ ris ecclesiastici universalis : papa autem, et ipse solus, potest dispensare in jure uni­ versali canonico seu ecclesiastico. Raro dispensat summus pontifex in ir­ regularitatibus ex bigamia proprie dicta, ex homicidio voluntario illicito et publico, el ex defectu corporis, quando est magna deformitas : ad episcopum autem pertinet judicare an magna vel parva sit deformitas. Dico 2°. Episcopi ex concessione Tridentini sess. 24, cap. 6 de Reform, pos­ sunt dispensare in omni irregularitate pro­ veniente ex crimine occulto, excepto homi­ cidio voluntario : occultum autem dicitur quod non est notorium, etiamsi a tribus vel quatuor yi occulto sciatur, et possit | probari judicialiter, item quamvis sit de eo rumor sparsus. Quamdiu autem crimen sub foro contentioso versatur, etsi videa­ tur probari non posse, non potest episco­ pus dispensare in irregularitate ex illo or­ ta. Quod si accusatus, quamvis reipsa reus, 507 judicialiter declaretur innocens, pote-t dispensari abcpi.-copo ; quia tunc delictum redit in eumdem statam in quo erat, ante­ quam ad forum contentiosum deduceretur. Possunt etiam episcopi dispensare cum illegitimis ad minores ordin?*. et ad be­ neficium simplex, cap. 1 ae Filiis presbyl. excepto canonicatu cathedraüs tccle-aæ qui requirit ordinem sacrum, Trid. 24, cap. 12. Item possunt dispensare in irre­ gularitate ex bigamia similitudinaria, clericus sponte resipiscat, cap. 1 Qui cle­ rici el voventes. In aliis vero irregularita­ tibus ex defectu nihil possunt. DicoV. Praelatiordinum Mendicantium etiam conventuales 1° possunt erga >uos quod possunt episcopi erga suos diœce*anos; hoc ipso enim quo pontifices Mendi­ cantes exemerunt a jurisdictione episcopo­ rum , censentur illam eorum pralati- con­ cessisse, cum id -it necessarium ad guberna­ tionem tam spiritualem quam temporalem religiosorum ; el hanc jurisdictionem, quia non ex commissione temporali, sed virtute legis seu consuetudinis eis competit, pos­ sunt delegare. 2“ Possunt dispensare cum suis subditis in omnibus aliis irregularitatibus, excep­ tis tribus, scilicet bigamia, homicidio vo­ luntario et mutilatione, quibus additur enormis defectus corporis in quo non solet pontifex dispensare. Ita Sixtus IV, bulla Dum attenta Idem ex bulla quæ est mare magnum praedicatorum et alii, de quibus vide Rodrigues, tom. 1, QQ. Reg. q. 24, art. 2 el sequentibus, et Lezana tom. 1, QQ. Reg. c. 18, n. 40 et sequentibus. Nota quod irregularitas non tollatur per absolutionem, sed per dispensationem in lege, et ideo requiratur legitima causa ul dispensatio sit licita , imo et ut sit valida, si ab alio (piam a papa concedatur. Petes quid in dubio irregularitatis con­ tracta ? Respondi olim dissert. 10 de Justitia art. 10, $ 2, pet. 2 de irregularitate ex ho­ micidio , quod ille qui dubitat an homicidium perpetratum sit ab ipso causatum, debeat se gerere nt irregularem; secus si dubitet an homicidium sit revera perpetra­ tum , aut ejus dubium siK ^uris. Verum, maturius consideratis vaa<« textibus juris quos retuli el fuse expendi, atque ab alie­ nis interpretationibus vindicavi dissert, 6 DISSERT. UNICA de Actibus hum. ubi de probabilitate, art. 2, pnesertim probatione ultima, el in sol. obj. nunc mihi probabilius est, dubium positive de quacumque irregularitate , sive sit du­ bium facti cujusvis, sive juris, debere se gerere ut irregularem ; quia, secundum jura, in hujusmodi dubio debet sequi tu­ tius. Require probationes loco citato. Ar­ bitror tamen episcopum posse in irregula­ ritate dubia dispensare saltem in locis re­ motioribus, ex tacito consensu papæ, ut dixi de Legibus, dissert. S, art.5, $ 1. Esset enim onus importabile, si in omnibus hu­ jusmodi dubiis recurrendum esset ad sum­ mum pontificem e regionibus longinquis. Dices 1°. Non incurritur irregularitas nisi sit in jure expressa : atqui quando est dubium juris, nequit dici irregularitas ex­ pressa injure : ergo. Λ. D. min. Non potest dici certo ex­ pressa injure, C. non potest dici sub du­ bio , JV. In hoc autem dubio jura volunt tutius esse eligendum, ut probavimus loco citato* ART. I. Dices 2°. Dubius de ca«u reservato nor. debet se gerere ut obnoxium reservationi, sed potest absolvi a quolibet confessario : ergo similiter dubius de irregularitate. N. conseq. Disparitas est, quod ca­ sus reservati pertineant ad forum conscien­ tiae, dubii frequenter occurrant, sub sigillo teneri debeant, nec nisi urgente necessitate superioribus aperiri, ad quos etiam sæpe non patet facilis accessus, ut eis exponatur dubium, et eorum mens exquiratur : unde continua foret in confessariis et prenitentibus conscientire anxietas, et onus impor­ tabile , si casus dubii essent reservati. Qui­ bus de causis jure praesumitur Ecclesiam non intendere casus dubios reservare. Bæ autem rationes non militant pro irregula­ ritatibus, quippe quæ spectant forum ex­ ternum , rariores sunt, nec res ita secret®. Adde quod jura volunt dubium de irregu­ laritate se gerere ut irregularem : nihil tale autem reperitur in jure de reservatione ca­ sus dubii. Alias objectiones vide loco citate de probabilitate. TRACTATUS DE INDULGENTIIS. D. Th. Supp. QQ. 25,26 ad 27. DISSERTATIO UNICA. ARTICULUS I. Quid et quotuplex sit indulgentia? Indulgentia generalim sumpta, est re­ missio proprii juris in gratiam alterius. Ex usu autem Ecclesiæ et theologorum, Indulgentia definitur : Demissio pœnæ temporalis debitæ peccato actuali, re­ misso quoad culpam et pœnam ælcrnam, facia extra sacramentum ab eo qui ju­ risdictionem spiritualem habet dispen­ sandi thesaurum Ecclesiæ. Explicatur. Dicitur , remissio pœnæ temporalis; quia remissis culpa et pœna æterna per sa­ cramentum pœnitentiæ seu perfectam con­ tritio: em, sæpe remanet pœna temporalis in hac vel altera vita luenda, ut ex professo probavimus contra haereticos, dissert, ode Poenitentia art. 1, § 5. Et hujus pœnæ re­ missio dicitur indulgentia. Dicitur, peccato actuali remisso debita; quia omnis pœna peccato originali debita, per baptismum remittitur. Dicitur, facta extra sacramentum; m distinguatur a remissione sacramentali qua· est magis liberalis, cum pro satisfactione levi culpa et pœna æterna remittuntur in­ dulgentia vero est quxdam solutio debil· ex bonis communibus Ecclesiæ; non seenac si pro debitore nulle lloreuorum, prælor solveret parem summam exærario publico. •Dicitur, facta cx thesauro Ecclesia: est autem iste thesaurus, valor satisfactoriu- bonorum operum Christi et sanctorum, qui non fuit eis necessarius pro expiatione propriorum peccatorum, permanens in ac­ ceptatione Dei ad utiliutem corpori- Eccle­ siæ , cujus Christus est caput, sancti ct wn QUID ET QUOTUPLEX SIT INDULGENTIA HK nos fideles membra, et qui proinde appli­ » nem pœnæ pro peccati -/actualibus debitæ cari potest ejusdem corporis membris quæ » apud divinam justitiam. » indigent. Dico S’. Indulgentia dividitur 1’ in to­ Dixi, valor salisfaclorius ; duplex enim talem seu plenariam quæ suflicH tollends est valor m bono opere : unus meritorius toti pœnæ restanti post cui para dimi-sam, ratione gratiæ elcharitatis a qua procedit, el partialem quæ suificil tollenda parti ct respicit prxmium obtinendum a præ- pœnæ tantum. miante, adeoque bonum merentis, aut illius Plenaria non subdividitur; indulgentia cui meretur ; alter satisfaclorius ratione enim jubilxi non differta plenaria ratione difficultatis, laboris et pœnalitatisin opere, remissionis pœnæ, sed tantum ratione quo­ el respicit jus alienum reparandum, adeo­ rumdam privilegiorum annexorum, ut dis­ que directe bonum Ixsi.non satisfacientis, pensationis in quibusdam votis, ab-oluiionisi indirecte, quatenus eum liberat a de­ nis a reservatis, etc. Nec refert Bonifabito. Thesaurus itaque Ecclesiæ, de quo cium VIII, in Extravag. Antiquorum, loquimur, conflatur ex operibus bonis qua concessisse indulgentiam plenam, plenio­ salisfactoriis Christi et sanctorum, qui, rem elplenissimam; ita enim dicit ad ma­ juxta modum quem Deus servat in pœnis, jorem explicationem indulgentis plenariæ iis non indiguerunt ad propriorum pecca­ tantum, et ut tolleret quorumdam scrupu­ torum satisfactionem. Quantum enim ad los ; quia plenum admittit latitudinem, et valorem meritorium, sancti prxmium adx- quæ ad plenitudinem accedunt subinde quatum imo superabundans receperunt in dicuntur plena : voluit ergo lanium signi­ bealiludine. Hunc thesaurum exstare in ficare se concedere indulgentiam quantum Ecclesia mox specialius probabimus. se extendit potestas clavium; ct ita decla­ Suppi, q 25. a. 1. — Dico 2°. Indul- ravit, prxsente glossatore, qui id lestatur. gcntiæ valent non solum in foro Ecclesiæ, Partialis autem indulgentia st multi­ sed etiam in foro Dei ; id est, liberant ho­ plex : quxdam conceditur pro medietate, minem, nonsolum a pœnis ab Ecclesia sive vel tertia vel quarta parte peccatorum, id per sacerdotem, sive per canones injunctis, est, poenarum peccatis debitarum ; alia est sed etiam a pœnis Deo debitis el in purga­ unius vel plurium dierum , unius vel plu­ torio luendis. rium annorum, unius vel plurium quadra­ IWJ- — Prob. 1°. Quia Christus,Matth. genarum. Quod ut intelligas, 16, promisit Petro quod id quod solveret Observandum est quod, secundum an­ in terra esset solutum incœlis: unde Apos­ tiquos canones , quos recensuimus di-sert. tolus dicit quod condonavit incestuosoCo 9 de Penilentia, art. 6, gravioribus pecca­ niiiliioin persona et vice Christi. tis certæ pœnæ imponerentur, aliquando li’id —2°Quia.si indulgentis liberarent unius vel plurium dierum aut annorum , lanium a pœnis ab Ecclesia injunctis ct non septem, decem, viginti, aliquando tota vita, a pœnis coram Deo et in altera vita luen­ item unius vel plurium quadragenarum ; dis, plus nocerent quam prodessent, et Ec­ erat autem quadragena. jejunium per qua­ clesia fideles deciperet in re gravis ino- draginta dies, el quando erat in |>aiie et menii; eximendo enim a pœnis levioribus aqua, dicebatur carena, a carendo aliis hujus vitx, eos remitteret ad pœnas longe cibis prxter panem el aquam. Quando ergo conceditur indulgentia acerbiores purgatorii, quannn relaxatio­ nem obiinuissent per pumas hujus vitx; unius vel plurium quadragenarum, unius neque verum esset illud Lutheri, indulgen­ vel plurium dierum aut annorum, non est sen-u- quod relaxetur tantum obligatio ad tias esse fidelium fraudes. Unde Sixtus IV, conslit. Licet ea, pro- illa> pœna·· antiquorum canonum,qua-i va­ scripsit hanc Petri Oxomen-is projvositio - lent indulgentia coram Ecele-i.· 'anium el nem : « Romanus pontifex purgatorii pœ- non coram Deo, ut palet ex conclus, proc­ » nam remittere non potest; » el Leo X eed. Neque sensus est quod tot relaxentur hanc alleram m bulla contra articulos Lu­ anni de purgatorio quot remittuntur anui ther» · Indulgentis hi- qui veraciter eas pœnitentiarum antiquorum canonum, quasi k consequuntur, non valent ad remi-sio- indulgentia, v.g. septem annorum,liberat UTRUM SIT IN ECCLES ΙΌΤΕ5Τ.. He. DISSERT. ÜN1CA. ART. i. u· a aeptum annis purgatorii ; acerbitas enim ecclesiam, talem indulgentiam lucrabitur; pœnæ unius diei in purgatorio, potest æquivalere, imo superaro pœnas plurium die­ rum in hac vita, et incertum est quanto tempore qui lucratur indulgentias deberet pali in purgatorio ; sed sensus est, quod remittatur tanta pœna peccatis debita co­ ram Deo et in purgatorio luenda , quanta remitteretur per pœnitentiam unius vel plurium dierum, vel annorum, vel quadra­ genarum, secundum antiquos canones im­ poni solitam , aut quæ secundum prudens confessarii judicium esset pro peccatis commissis imponenda. Quanta autem re­ mitteretur, solus Deus novit. Hinc habes illos allucinari qui parvi faciunt indulgen­ tias partiales, nec nisi plenarias volunt. Si dicas j quandoque fuisse concessas indulgentias mille, imo decem millium an­ norum, quales nunquam impositæ fuerunt per canones. R. plures et graves auctores hujusmodi indulgentias rejicere ut fictas a quæstoribus et nunquam ab Ecclesia pro­ batas. Cæterum sic posset explicari : sup­ pono pro uno peccato mortali, puta blasphemiæ , impositam fuisse pœnitentiam decem annorum, si quis multiplicet istud peccatum, puta inillies blasphemet, ob­ noxius erit pœnitentiæ decem millium an norum. 2° Indulgentia dividitur in perpetuam et temporalem : perpetua est quæ conce­ ditur sine determinatione temporis; tem­ poralis quæ habet praefixum tempus, puta quinque , septem annorum, quo elapso cessat. 3° Indulgentia dividitur in personalem, realem et localem : personalis est quæ con­ ceditur personis, lucranda vel in articulo mortis, vel quoties tale quid fecerint; realis est quæ conceditur alicui rei,v. g. rosario, numismati, vel imagini, lucranda ab eo qui rem illam gestat. Localis est quæ conce­ ditur alicui loco, puta ecclesiæ, altari, etc., lucranda ab eis qui illum devote visitave­ rint. Petes 1° utrum «n indulgentia locali, pluries in die visitans ecclesiam seu locum cui annexa est indulgentia, toties illam lucretur? Ibid a. 2. ad 4 — /?. quod si indulgen­ tia sit concessa sine determinatione tem­ poris hunc locum visitantibus, v. g. si dica­ tur simpliciter : Qui devote visitaverit hanc toties illam lucratur quoties, ui die illam visitat ; quia non est ratio restringendi ad unam vicem Si vero'indulgentia concessa sit cum determinatione temporis, v. g si dicatur : Qui devote visitaverit hanc eccle­ siam tali die, tali festo, tali tempore, puta paschali, infra talem octavam , intelligitur tantum semel in isto die, vel tenqiorede­ terminato ; quia pralatus videtur determi­ nasse tempus ut quisque ; cum sibi oppor­ tunum fuerit, indulgentiam semel lucretur; et ita apprehendit sensus communis fide­ lium , qui est optimus hujusmodi conces­ sionum interpres. Neque obstat beneficium principis,quod nulli fert praejudicium, esse late interpre­ tandum : id namque verum est duntaxat quando non receditur a voluntate princi­ pis : praesumitur autem tum ex determina­ tione temporis, tum ex communi sensu fidelium voluntatem concedentis talem in­ dulgentiam , esse ut semel tantum in die obtineatur. Petes 2° an quando in concessione in­ dulgentiæ partialis exprimitur de pœniteotiis injunctis, valeat tantum ad relaxatio­ nem pœnitentiæ injunciæ a confessario, seu pœnæ illi correspondentis? R. probabilius ct communius negative; quia ista particula de pœnilentiis injunc­ tis non debet censeri restrictiva, sed po­ tius ampliativa, quasi diceretur, etiam iU injunctis. Quod probaturi0 quia, juxta regulam juris, Ubi majus conceditur, etiam minus concessum esse videtur, in eodem scilicet genere : sic si cui conce­ datur facultas absolvendi a reservatis, in­ telligitur etiam a non reservatis: atqui ma­ jus est remittere pœnas a confessario injunctas tpiam injungendas, cum injuncts non solum jure divino, sed etiam humano sint debits : ergo. 2° Dum pontifex conce­ dit indulgentiam plurium dierum vel an­ norum , nescit an tanta pœnitentia sit a confessario injuncta , imo potius scit tan­ tam non esse injunctam , cum juxta hodier­ nam Ecclesiæ praxim tanta non injungatur: ergo non intelligit tantum de pœnitentia a confessario injuncta, sed de ea quæ posset injungi, vel per canones est statuta, quæ vero sensr. potest dici injuncta, quia per canonem est præfixa. 5° Quia alioquiu in­ dulgent ire forent hodie exigue utilitalii; ®m, ut dictum est, exigu® soleant nunc injungi pœnitentiæ. Petes 3° an pœnitens qui vacat indulgen­ tiae lucrandco possit omittere pœnitentiam a confessario injunctam. it. a. 1. ad 4. —J?. non esse consul­ tum : 1° quia non est certus se lucraturum, aut lucratum fuisse saltem integre indul­ gentiam ; 2° quia pœnitentiæ quæ injun­ guntur a confessariis, ut plurimum, non mut in solam vindictam præterili, sed etiam in cautelam futuri, sub qua ratione non tolluntur ab indulgentiis; 3° quia forte est plurium debitor quam credit. Possunt ta­ men injungi a confessariis leviores pœni­ tentiæ sub spe indulgentiæ lucrandæ. ARTICULUS II. Utrum sit in Ecclesia potestas conce­ dendi indulgentias? Duo hic investiganda sunt : primum , an sit in Ecclesia thesaurus aliquis satisfactio­ num Christi et sanctorum , qui applicari possit iis quibus post culpam restat pœna temporalis luenda in hac vel altera vita; secundum, an sit in Ecclesia potestas hunc thesaurum applicandi et sic absolvendi homines a reatu pœnæ temporalis. Revocandum est quod in art. præced. dicebam, meritum elsatisfactionem, quam­ vis in eodem opere reperiri possint, inter se tamen distingui. Meritum quo quis red­ ditur præmio dignus non potest alteri ap­ plicari : sic ex operibus meritoriis unius civis aller non efficitur dignus magistratu. Sed satisfactio unius potest alteri applicari : sic unus civis potest ex propria pecunia al­ terius debitum solvere. Dico 1°. Est in Ecclesia thesaurus satis­ factionum Christi el sanctorum. Prob. 1°. Passio ct labores Christi non erant illi necessarii ad satisfaciendum pro peccatis quibus carebat, el propter unio­ nem ad Verbum erant infiniti valoris , ut probavimus in tract, de Incarnatione : hi autem dati sunt Ecclesiæ ; ubique enim in ' S. Scripturis Christus dicitur nobis datus el pro nobis passus. B. Virgo caruit omni peccato actuali, I ideoque satisfactione non indigebat ; passa est tamen gravissimos cruciatus in passio­ ne Filii. Joannes Baptista sanctiflcatus in utero Ml austeriorem vitam duxit, quam hiartvno coronavit. Apostoli, martyres, confessores, ana­ choreta et virgines plus egerunt et passi sunt quam exigebant eorum peccata, se­ cundum modum quem Deus servat in pœ­ nis exigendis. Hæc autem omnia manent in acceptatio­ ne et memoria Dei qui nullius boni opens obliviscitur, ad communem Ecclesiæ utili­ tatem, secundum virlualem saltem volun­ tatem eorum qui ista egerunt. Et quamvis ut habent rationem meriti, fuerint abun­ danter renumerata per beatitudinem, ut tamen habent rationem satisfactionis, multa eis supererant, quæ neque ex eorum voluntate, neque ex certa aliqua lege, ali­ quibus certis personis sunt applicata , proindeque manent in communibus bonis Ecclesiæ , sicut bona civium sine ullis cer­ tis hæredibus aut legatariis decedentium, pertinent ad ipsam rempublicam; non est enim minor communicatio bonorum inter fideles quam inter cives reipublicæ. Adde sanctos semper intendere in «uis operibus communem Ecclesiæ utilitatem. Ibid — Hæc ergo valere aliis, si eis ap­ plicentur, evincit ipsa ratio communionis sanctorum et unitatis corporis mystici, cu­ jus omnes fideles sunt membra; membra enim corporis non sibi tantum, sed etiam aliis membris et toti corpori serviunt. In­ super posse unum pro altero satisfacere probavimus dissert. 9 de Pœnitentia,art. 5. Hinc Clemens VI, constit. Unigenitus, de Pœnit. et Remiss, ait : « In ara crucis » innocens immolatus, non guttam sangui» nis modicam, quæ tamen propter unio» nem ad verbum, pro redemptione totius » generis humani suffecisset, sed copiose velut quoddam profluvium noscitur ef­ » fudisse... Quantum ergo exinde, ut nec » supervacua, inanis aut superflua tanta M effusionis miseratio redderetur, thesau­ V rum militanti Ecclesiæacquisivit... Quem M quidem thesaurum non in sudario repo­ situm, non in agro absconditum, sed per B. Petrum coeli clavigerum ejusque suc­ cessores, suos in terri® vicarios, commi­ » sit fidelibus salubriter dispensandum... Ad cujus quidem thesaun cumulum bea­ n ta- Dei Genitricis, omnium electorum a primo justo usque ad ultimum, menta adminiculum præstare noscuntur .* da » u » n y * Ml I DISSERT. UNTCA. ΛΠΤ D- • cujus consiimptloiz seu minutione non »est aliquatenus formidandum, tarn proputer infinita Christi merita quam pro co * quod quanto plures ex ejus applicatione » trahuntur ad justitiam, tanto magis ac■ crescit ipsorum cumulus meritorum. » Dicol". Est in Ecclesia potestas indul­ gentias dispensandi ex thesauro Ecclesiæ. Prob. l°ex his Christi verbis, Matth. 16 : Quodcumque solveris super terram, erit solutum et in cœlis. Hæc promissio est ge­ neralis, nec restringitur ad peccata, ut illa Joan. 20 : Quorum remiseritis peccata, etc., sed extenditur ad omnia vincula quæ possunt homines impedire a consecutione salutis, ideoque non solum ad absolutio­ nem a peccatis, sed etiam ad absolutionem a censuris, ad dispensationem in votis et ad relaxationem poenarum temporalium, etc. Quod autem ibi promittitur Petro, confertur Joan. 21 : Pasce oves meas. Petrus itaque constitutus supremus pastor, rector et judex Ecclesiæ, potest vice Christi absolvere homines a peccatis applicando illis merita Christi, per sacramenta, et a pomis peccatorum extra sacramenta, ap­ plicando pariter illis satisfactiones Christi et sanctorum. Ideo autem absolutio a pec­ catis non fit extra sacramenta, quia |>eccalum mortale non remittitur nisi per infu­ sionem gratiæ, gratia vero non datur mi­ nisterio hominum nisi per sacramenta, sed absolutio a pœnis temporalibus non fit per infusionem gratiæ, sed can. supponit. Prob. 2° ex perpetuo usu Ecclesiæ ab incunabulis. Paulus, 2 Cor. 2, incestuoso Corinthio pœnitenti remisit in persona Christi, id est, auctoritate a Christo sibi tradita, partem poenarum quas debebat persolvere. Deinde post apostolorum tempora, usus erat in Ecclesia ut ad preces martyrum qui detinebantur in carceribus, vel alias, quan­ do episcopi id expedire judicabant, pars [xenilentiæ lapsis remitteretur, ut constat ex Tertulliano I. ad .Martyres post initium et I. de Pudicitia c. 22; ex S. Cypriano I. 5, Epist. 13 . ex concilio Nicæno I, can. II, alias 12; ex concilio Ancyrano c. 3 et Laudiceno c. 2. S. Greg. circa annum sexcentesimum indulgentias in dienus stationum concessit, ut testatur Gnillehnus Altissiodorensis I. i SiHnnue Theologia > tract. 6, cap. 9, et S. Th. in 4 d. 20, q. 1. a. JR, q. n feo.% circa annum octingentesimum. Sergiu codem szculo, et alii deinde pontifiib indulgen.ias aperte concesserunt, ul plu­ ribus testimoniis probat Bellarmimi-I, 1 de Indulgentiis c. 5. A pluribus referendis su­ persedeo, quia non negant hœre lici indu! gentias sequentibus sæculis fuisse in usu. Insuper hi et sequentes pontifices, Cle­ mens VI, c. Unigenitus, Sixtus IV, c Quemadmodum, Bonifacius VIII, cap.zfn liquorum, loquuntur de indulgentiis ut di­ re antiqua cujus ignoratur initium. « Anti» quorum habet fida relatio, inquit Bunifa» cius VIII, quod accedentibus ad lionora» bilem basilicam Principis aposlolorutnde « urbe, concessæ sunt magnæ remissiones » et indulgentiæ peccatorum.» Iteresisau­ tem contra indulgentias initium designa­ tur; constat enim non solum apud catho liens, sed etiam haereticos, VaHen-es fuisse primos qui doctrinam indulgentiarum im­ pugnaverunt. Porro hoc est dogmatum ca­ tholicorum proprium, ut eorum origo non inveniatur, nisi ad ipsum evangelimn aut apostolos ascendendo; hæresum autem po­ test semper designari initium et auctor. Nec refert in prunitiva Ecclesia non ita frequentem fuisse usum indulgentiarum : sic exigebat ratio temporum ; fervebant enim charitate primi Christiani el per rigo­ rem disciplinae atque pœnitentiæ labores, erant tanquam alhletæ exercitandi ad mar­ tyrium. Nec etiam refert modum concedendi in­ dulgentias fuisse tunc diversum : ista nam­ que diversitas erat tantum accidentalis; semper enim concessæ sunt indulgenti® in relaxationem pœnæ temporalis ex thesauro Ecclesiæ couliato ex Christi et sanctorum satisfactionibus, in quo sita est substantia indulgentiæ. Prob. 5° ratione. In omni republica lie­ ne ordinata pertinet ad supremum prun i pem et magistratum dispensare bona com­ munia, el ea applicare civibus qui indigent, prout exigit utilitas reipublicæ id naturali lumine patet : atqui Ecclesia est republica bene ordinata , nimirum a Chri-lo institu­ ta, supremus ejus princeps est -mmnus pontifex, deinde episcopi; est m Ecclesia aerarium publicum seu thesaurus ex satis­ factionibus Chri-ii et sanctorum superabundantibus ; plures fidele-· Deo grati UTRUM SIT IN ÜCCT.B8. POTEST.. <>U. SWtei, poenarum temporalium debito gra­ vati, iis indigent. Quid obstat ergo quomi­ nus pontifex in tota Ecclesia, et episcopi in suis dioecesibus, has poenas remittant ex illo thesauro ? Totam hanc doctrinam asserit et pru­ denter exponit concilium Trid. decreto de Indulgentiis in fine, sess. 23 dc Ileformat. his verbis : « Cum potestas conferendi » indulgentias a Christo Ecclesiæ concessa » sit, atque hujusmodi potestate, divinitus » sibi tradita , antiquissimis etiam tempo» ribus illa usa fuerit : sacrosancta synodus » indulgentiarum usum Christiano populo • maxime salutarem, et sacrorum concilio» rum auctoritate probatum, in Ecclesia » retinendum esse docet et praecipit, eos» que anathemate damnat qui aut inutiles • esse asserunt, vel eas concedendi in Ec» clesia potestatem esse negant. In his ta• men concedendis moderationem juxta m veterem et probatam in Ecclesia consue-j ludinem, adhiberi cupit, ne nimia facili» late ecclesiastica disciplina enervetur. Abusus vero qui in his irrepserunt, quo■·> rum occasione insigne hoc indulgenlia« rum nomen ab hærelicis blasphematur, » emendatos el correctos cupiens, præsenli » decreto generaliter statuit, pravos quæs» tus omnes, pro his consequendis, unde » plurima in christiano populo abusuum » causa fluxit, omnino abolendos esse, etc.» Solvuntur objections. Objiciunt iMiæretici, dimissa culpa nul­ lam remanere pœnam luendam in hoc vel in allero sæculo. Ergo. B. N. ant. Quod abundanter impugnavimus diss. 5 de Poe­ nitentia, art. 1. Vide. Obj. 2°, unum non posse pro altero sa­ tisfacere. II. N. iterum ant. Quodetiam ex professo impugnavi dissert. 9 de Pœnitenlia art. 5. Vide. Obj. 5°, Christum pro omnibus peccatis semel satisfecisse. B. equidem Christum satisfecisse pro omnibus peccatis, sed ejus satisfactionem nemini prodesse, nisi appli­ cetur ; alias omnes homines de facto salva­ rentur; inter autem modos eam applicandi, unus est per indulgentias. Obj. 4". Merita Christ fuerunt suffi­ cienter remunerata tam per visionem bea­ tificam qua donatus est, quam per exalta­ tionem nominis ; Deus enim donavit illi no­ Bill. vome ix 511 men quod^l super omne nomen, Philip. 2. Similiter i,.*- Ia sanctorum fuerunt supra condignum remunerata per bealitudinein > ergo ex utraque parte nihil restat quod re­ ponatur in thesauro Ecclesiæ el aliis appli­ cetur. B.ad primum, dato valorem merito­ rium imperium operum Christi adæquate fuisse remuneratum,valor satisfactorius ni­ hil illi profuit, cum non haberet necatum, ideoque fuit superabundans reponendus in thesauro Ecclesiæ. Insuper JV. ant. Visio enim beatifica non ei fuit data intuitu me­ ritorum , sed ab instanti incarnationis vi unionis hypostaticae : exaltatio autem no­ minis , cum sit finita , non adæquat meri­ tum ejus infinitum. Ad secundum, pariter B. opera -anc­ torum, quatenus meritoria, fuisse super­ abundanter et supra condignum remune­ rata : at quatenus satisfacloria in pluribus superabundaverunt ; et ideo quod superabundavit, repositum fuit in thesauro Ec­ clesiæ suo tempore aliis applicandum. Inst. 1°contra primam solutionem. Sa­ tisfactio Christi, quamvis infiniti valons, fuit exhausta in expiatione peccati mor­ talis : ergo nihil superest reponendum iu thesauro Ecclesiæ. Prob. ant. Peccatum mortale est infinitum in ratione olTensx et injuriæ ; atqui expiatio et reparatio in­ juriae infinilæ requirit et exhaurit satisfac­ tionem infinitam : ergo. B. N. ant. Ad prob. D. min. Reparatio offense infinitae exhaurit satisfactionem infinitam ejusdem ordinis, transeat ; satis­ factionem infinitam altioris ordinis, qualis est satisfactio Christi, quæ est ordinis hy­ postatici et reductive divini, N. Alioquin probaret argumentum unicum solum pec­ catum mortale passione Christi deleri po­ tuisse. Vide dissert. 19 de incarnat, art. 6, ubi probavimus satisfactionem Christi fuisse ab intrinseco non solum condignam, sed superabundanlem. Insl. 2· contra secundam solutionem. Opus unius, etiam sali-faclorium, alteri non prodest, nisi operans intendat illi ap­ plicare et prode-se. atqui sancti in suis bonis operibus non habuerunt intentionem illa reponendi in thesauro Ecclesiæ, ut aliis applicarentur : ergo. B. D. min. Non habuerunt intentionem explicitam, transeat; implicitam seu Ü533 ali DISSERT. UNICA. ART. II. terpretativam, A. Omnia enim quæ fa­ dantes non maneant otiosae ; 5· Clirisd, quæ non solum possunt per sc ex­ factoria, el lieri potest piod qui Ir-«.a piare peccata , sed etiam aliis vim expiandi adimplet hac satisfactione non egeat,ideu conterunt; ‘2° ul inde magis honorentur qjio possit aliis applicari: unde nomitt! saucii et satisfactiones eorum superabun- l.liriühm eos esse servos inutiles, sedqu- QUIBUS COMPETAT POTEST CONF., etc. deberent se dicere et renutare servos mutiles, et hoc ad exercitium humilitatis R. 2·. Ar. ant. Non emm dixit Christus simpliciter· Cum feceritis omnia; sed, cum feceritis omnia quæ præcepta sunt vobis : poterant ergo ex operibus supererogationis non esse inutiles. Ad parabolam de virginibus, sermo est de oleo gratiæ et charitatis quam nemo potest aliis commu­ nicare , quia est donum solius Dii Aliam item explicationem hujus parabolæ dedi­ mus dissert. 9 citata de Pœnitent. Obj. 7°. Non est data potestas Ecciestæ in destructionem, sed in ædificationem t atqui indulgentiæ sunt in destructionem, quia tollunt opera satisfactoria, quæ sum in remedium peccati : ergo. Ib ·. 1. ad 4. —R, N. min. Ad prob. Dicendum est quod majus remedium præbetur contra peccata vitanda ex gratia, quam ex assuetudine nostrorum operum ; et quia ex affectu quem accipiens indulgen­ tias concipit ad causam pro qua indulgentia datur, ad gratiam disponitur, ideo etiam per indulgentias remedium ad peccanda vitanda datur, et ita non est in destructio­ nem indulgentias dare, nisi inordinate dentur. Tamen consulendum est eis qui in­ dulgentias consequuntur, ne propter hoc ib operibus pœnitentiæ injunctis absti­ neant, ut diam ex his remedium conse­ quantur, quamvis a debito pœnæ essent immunes, et præcipue quia quandoque sunt plurium debitores quam credant. Obj. 8° Inferior non potest absolvere ab eo ad quod superior obligavit : atqui Deus absolvendo a culpa, obligat ad pœnam temporalem : ergo. ibid, ad 3. — R. eum qui indulgentiam ' suscipit, non absolvi simpliciter a debito pœnæ, quasi nihil solvat; sed sic absolvi­ tur, ut etiam ei detur unde solvat. Insuper | faciens indulgentias non absolvit nisi auc­ toritate Dei. ARTICULUS IH. Quibus competat potestas conferendi indulgentias? Ib. q. 26. a.·* o—Dico. Potestas con­ ferendi indulgentias primario competit summo pontifici, et per ipsum in episcopos derivatur. ibid — Prob. Potestas dispensandi huiia publica primario perlinet ad supre­ ill mum principem reipubhcæ; ad Inferiores autem principes seu magistratus pertinet secundum quod ab ipso potestatem acci­ piunt: atqui solus summus poiuifexest su­ premus princeps in Ecclesia, sicut rex ia regno : ergo. Confirmatur. Papa potest auferre, minuere, augere hanc potestatem in episcopis, ut mox dicam, Ergo. Sed juvat audire Doctorem nostrum, ci­ tatum in margine : <- Papa , inquit, habet >■ plenitudinem pontificalis potestatis, quasi » rex in regno ; sed episcopi assumuntur in »■ piirtem sollicitudinis, quasi judices -in»» gulis civitatibus praepositi .· propter quod e eos solos in suis litteris papa fratres vo» cat, reliquos autem omnes vocat filios. » Et ideo potestas faciendi indulgentias u plene residet in papa , quia pote>t fa< ere » prout vult, causa tamen exislentelegili» ma ;sed in episcopisest laxata secundum » ordinationem papæ, et ideo po-sunt fa» cere secundum quod est eis laxatum et » non amplius. » Quapropter concilium Lateranense sub Innocentio III, refertur cap. Cum ex eo, de Poenit. et remiss, concedit episcopis po­ testatem conferendi suis dioecesanis indul­ gentiam unius anni in consecratione eccle­ siæ, in ejus autem anniversario et aliis temporibus, quadraginta dierum tantum. Item Honorius III, cap. Nostro eodem ti­ tulo, qui idem concedit archicpiscopis per suam provinciam, et Bonifacius VIII, cap. Indulgentiæ eodem titulo in 6. Id pie sive dentur indulgentiæ ab uno , sive a pluri­ bus qui consecrationi adsunt, declaratque Bonifacius quod si prædictum modum ex­ cesserint, indulgentiæ vires non oblinent: quod videtur inlclligendum quantum ad excessum tantum, quia juxta regulam ju­ ris 57 in 6, Utile per inutile non vitiatur. Ex quo habes, episcopos habere potesta­ tem conferendi indulgentias jure ecclesias­ tico tantum. Licet enim Christus ipse insti­ tuerit munus episcopale, non tamen per seipsum confert singulis episcopis juris­ dictionem, sed mediante summo pontifice; quia tamen eorum status ,'t officium epis­ copale exigit ut hujusmodi potestas ipsis a pipa communicetur, non sunt in hoc sim­ pliciter delegati, sed ordinarii, quia vi sta­ tus et officii habent hanc potestatem a papa · et hoc sensu dicuntur ab aliquibus hab*r illaui jure divino, scilicet mediate. 3ίβ DISSERT. UNICA. ART. IV. Ibid a. 1. ·. — Id autem dici non po­ tent de abbatibus , parochis et prælalis re­ ligionum, «piia cum non præaunt multitu­ dini politicæ, quæ dicitur populus, sed œconomicæ tantum, sicut qui præsunl fa­ miliae,non sunt simpliciter prœlati Ecclesiæ, sed secundum quid tantum ct improprie; et ideo non exigit eorum status seu oiliciinn ut communicetur illis potestas dispensandi indulgentias. Unde Innocentius HI , cap. Accedentibus, de Excess, prælal. id. ex­ presse prohibet abbatibus. Dices. Abbates et alii religionum prælafi solent aliis bona spiritualia suæ commu­ nitatis communicare : id etiam faciunt pri­ vati, amicis sua bona opera communicando. Ergo. R. bas communicationes non esse indul­ gentias: l°quia non fiunt ex thesauro in­ deficienti Ecclesiæ ; 2° ipiia non solvunt a debito faciendi satisfactionem injunctam ab Ecclesia seu confessario; 5° (piia per eas non applicantur satisfactiones præteritæ aliis superabundantes in thesauro Ec­ clesiæ repositæ , sed opera tantum futura ; 4· quia indulgenti® conceduntur vivis per modum jurisdictionis et absolutionis : præ­ latis autem religionum non competit hæc potestas in extraneos quibus communicant bona communitatis suæ opera. Petes 1° utrum ad concessionem indul­ gentis requiratur potestas ordinis? Ibid. * 2. o. et iupp q. 45. a. 2. ad 1. — R. negative, sed sufficit potestas ju­ risdictionis; quia concessio indulgentia­ rum non est quid sacramentale : unde episcopus confirmatus et nondum conse­ cratus potest jure ordinario conferre in­ dulgentias, et eodem jure committere fa­ cultatem conferendi simplicibus clericis : quod a fortiori potest summus pontifex, qui etiam posset cx absoluta potestate hanc facultatem delegare non clerico, sed non deceret. Petes 2° utrum indulgentia sit mera so­ lutio pretii pro pœna restante, an etiam absolutio, seu remissio judicialis et auctoritativ*? R. indulcentiam vivis concessam esse et absolutionem et solutionem. Utrumque doeet Auctoi : primum hrc q. 26 , a. 4. o, ubi dicit quod Facere indulgentiam pertinet ad jurisdictionem ; et q. 27 , a. 2 , ad 2 , ipiod per indulgentiam quis absolvitur a pœna injuncta vel debita pro peccato h foro pœnilenliali. Secimduin docet <|. 2o a. 1, ad 5, dicens : Faciens indulgentiai solvit panam de boni* communibus Ec­ clesia. Utrumque autem docet ibid, ad 2. dicens : Iste qui indulgentias suscipit, non absolvitur simpliciter loquendo a debito pœna ; id est, non sic absohilur (piin solvatur aliquid pro debito. Ratio prima partis est. l°Quia indui· gere non est simpliciter solvere, sed etiam remittere et relaxare. 2° Indulgentia non conceditur vivis nisi subjectis, ut declarat Alexander III, cap. Quod autem, de l’œnit. et Remiss. Ergo requiritur jurisdictio ad quid autem jurisdictio nisi ad absolven­ dum? Ratio secunda partis est; quia pra-lati Ecclesiæ non sunt quasi domini absoluti (pii pro libitu condonent poenas, sed sunt quasi judices qui absolvunt quidem ex po­ testate sibi commissa, sic tamen ut sa­ tisfiat justitiæ divinae per solutionem pre­ tii ex thesauro satisfactionum Christi et sanctorum , pro debito pœnæ. Dixi, indulgentiam vivis concessam; (piia quæ conceditur pro mortuis none»t absolutio defectu jurisdictionis in illos,sed solutio tantum et suffragium, utdicemiu infra. Petes 5° quomodo ergo papa seu episco­ pus faciens indulgentias potest illarum par ticeps fieri, siquidem non possit in seipsum exercere jurisdictionem, ideoque net se absolvere? Ib. q. 27. a. 4. o. ct ad 1. — R. |iar(icipem fieri indulgenti® quam facit, non |>cr modum absolutionis, sed solutionis,qua­ tenus sibi applicat satisfactionem quaæaliii concedit : sicut (pii dispensat bona commu­ nia potest ex illis suam portionem accipere Alii dicunt quod possit concedere suocoufessario facultatem ipsum absolvendi non tolum a culpa per sacramentum, sed etiam a pœna temporali per indulgentiam; quot etiam verum est. ARTICULUS IV. An etqueeeausa requiratur urindulgenlia sit rata? ib. q. 25 a 2. o — Ut indulgentia $it valida et rata, quatuor requiruntur r auc­ toritas in concedente, charitas m sttsci1‘iente.causalcgitiina qUæ SIj scilicet ad litr ATT ET QU/E CAUSA REQUIRATUR UT, etc. S17 norem Dei et Ecclesiæ utilitatem , et adim­ quem conceditur indulgentia et opv · quod pletio operi" injuncti. Hoc quartum non as­ injungitur ad hunc finem consequendum. signavit Auctor: quia non semper injungi­ Finis debet esse talis ut ejii" assecutio ma­ tur opus faciendum, ut cum indulgentia gis placeat Deo quam satisfactio quæ per conceditur inocienti. De primo diximus indulgentiam relaxatur: tales sunt infide­ art. præccd.,de secundo et quarto dicemus lium conversio . bæresnm exstirpatio, re­ art. seq. do lertio hic est quæstio. cuperatio Terræ Sanctæ, pax et tranquilli­ Suppono 1°, indulgentiam sine causa pia tas reipublicæ Christian®, exaltatio et uti­ et rationabili concessam, esse illicitam ; litas S. matris Ecclesiæ, basilicarum con­ quia concedens eet in hoc infidelis dispen­ structio, augmentum devotionis aut cultus sator. divini, vel alicujus sancti in fidelibus, etc. Suppono 2°, indulgentiam sine causa suf­ Item quandoque cause privat® sufficiunt ficienti concessam essesallem validam quan­ pro indulgentiis privatis, ex quibus sequi­ tum ad privilegia ei annexa quæ sunt tan­ tur, saltem indirecte, commune bonum tum juris ecclesiastici, ut est facultas absol­ Ecclesiæ, ut acerbitas doloris, mortis arti­ vendi a reservatis ; quia papa potest sine culus, morbus, periculum animæ; dicebat causa valide, licet illicite, dispensare in enim Apost. 2 Cor. 2, concedens indul­ his quæ sunt tantum juris ecclesiastici. gentiam incestuoso,ne abundantiori tris­ ibid.—Dico 1°. Indulgentia sine justa titia absorbeatur, id est, ne in despera­ et rationabili causa concessa, non est rata tionem cadat; inde enim commendatur be­ quantum ad remissionem pœnæ Deo débi­ nignitas et mansuetudo Ecclesiæ, dejecti ta, in hac vel altera vita luendæ. animo in spem eriguntur, ad Ecclesiam fa­ Prob. Minister non potest valide re­ cilius ct frequentius confugiunt, quæ per­ mittere jura et distribuere res domini sui tinent ad bonum commune Ecclesiæ. sine ejus voluntate saltem praesumpta : at­ Opus autem injunctum non debet ita qui papa et episcopi concedentes indul­ esse satisfactorium, ut plene compendet gentias, remittunt jura Dei, seu dispensant debitum pœnæ; alias indulgentia non fo­ in jure divino; obligatio enim ad pœnam ret remissio, sed compensatio seu commu­ coram Deo secundum justitiæ legem est ju­ tatio. Neque etiam requiritur quod sit val­ ris divini. Item res Dei distribuunt, nimi­ de meritorium aut satisfactorium, vel diffi­ rum satisfactiones Christi et sanctorum, cile et laboriosum, licet ista debeant at­ quarum non sunt domini, sed ministri tendi ; sed sufficit quod sit medium aptum tantum ct dispensatores : Deus autem non ad finem indulgentis concessæ consequen­ vult jura sua remitti ct res suas dispensari dum : sic assistentia populi ad fores ccclesine justa et rationabili causa, quæ cedat siæS. Petri, dum papa solemniter præsenin sui gloriam et Ecclesiæ utilitatem : ergo. libus benedicit in die Paschæ, est secun­ In hac conclusione conveniunt omnes dum se quid leve, nec mullum laboriosum; theologi : sed difficultas est non levis, sed quia est medium valde aptum ad pro­ utrum ad validitatem indulgenti® non so­ testationem fidei de capite Ecclesiæ et ad lum requiratur justa ct rationabilis causa , honorem sedis apostolicem (pii est finis in­ sed etiam proportionala quantitati indul­ dulgentis quæ in hac occasione conceditur, gentis, ita ut non sufficiat quxeuinque censetur sufficiens. causa pia, sed requiratur magna causa Dixi, causam justam indulgentia ple­ pro magna indulgentia, major pro majori. rumque complecti opus injunctum; quia Negant plures antiqui, Durandus, Palu­ aliquando conceduntur indulgentis abs­ datius, S. Antoninus, Sylvester, et, ut que injunctione operis, quando nempe placet quibusdam, S. Thomas, affirmant assecutio finis indulgenti® non pendet ab communiter recentiores. opere : sic olim absque injunctione operis Ad cujus difficultatis explicationem ct concedebantur indulgentis ad preces mar­ contrariarum opinionum , sinon concilia­ tyrum qui detinebuntur in carceribus et tionem, saltem approximationem. consummationem martyrii exspectabant, Observandum est cum Bellarmino, ut fideles accenderentur ad martyrium, 1° causam justamdndulgentiæ plerumque cum viderent tanti fieri preces martyrum : duo complecti, scilicet, finem propter sic quandoque absque injunctione operii 519 I|iv DISSERT. URICA. ART. IV. conceditur indulgentia in articulo mortis etc., ut dictum est supra : atqui hoc hominibus de Ecclesia bene meritis, quia dictum est absolute et sine restrictione ad extrema necessitas juncta meritis proce­ causam . ergo. dentibus absque novo opere videtur causa H. 1). min. lloc dictum esi sine restric sufficiens, maxime cum inde excitentur tione ad caudam expressa, C. subintcllecia, fideles ul bene mereantur de Ecclesia. TV. Quia conditio qua* ex natura rei requi­ Observandum 2" quod, quando indul­ ritur, etsi non exprimatur, debet tamen gentia datur in communi multis, non sit intelligi : ex natura rei autem requiritur necesse quod cujusque opus in singulari quod concessio mdulgcntiartrttfsitex causa sit proportionatum fini indulgenti®, sed proportionata, ut patet exprobalionibui sufficit quod opus omnium collective sit I conclusionis. proportionatum : unde si, v. g. concedatur Inst. 1°. Christus iisdem verbispromiJl indulgentia pro obtinenda pace inter prin­ Petro potestatem absolvendi a peccati» el cipes cliristianos, omnibus qui quinquies i concedendi indulgentias : atqui ad ab-olin tali solemnitale devote recitaverint Pa­ j vendum a peccatis non requiritur alia cana ter et Ave; quamvis .singulorum preces quam dispositio pœnitentis et ejus liberatio seorsim sint quid leve respectu hujus finis, a peccatis : ergo pariter in indulgentia. omnium tamen preces simul sunt quid l Ii. IV. conseq. Disparitas est, quod insanotabile. Similiter si concedatur indulgen­ cramenlo pœnitenti® exerceatur justitia tia omnibus qui conferent quatuor flore- ■ commulativa ; sacerdos enim ex una parte nos in constructionem basilica:, ciijiiscum- I punit peccatorem imponendo satisfactio­ que summa singularis est quid leve ; om- I nem. quod pertinet ad justitiam commina­ nium autem summa est quid notabile re­ tivam, ut docuimus dissert. 3 de Justitia, spectu constructionis basilics '■ et sic de ari. 5. Ex altera parte peccator per actus cæteris. pomitenti®, scilicet dolorem, confessioIlis observationibus positis et attente nem, satisfactionem, resarcit jus divinum perpensis , non ita distant du® opinionis | læsinn , quod etiam pertinet ad justitiam comminativam , ut docuimus dissert. 2d' conf rari®; ut tamen cum pluribus loquar. Dico 2°. Juxta communiorem senten­ I Pœnitentia, art. 1. Ut autem justitia com­ tiam, non sufficit ad validitatem indulgen­ minativa debite exerceatur, sufficit ipsirati® qualiscumque causa pia, sed requiritur tio intrinseca jiistili®,conformitera(l leges a Christo institutas, nec aliam causam exproportionafa quantitati indulgenti®. Prob. sequentibus momentis. 1“ Secun­ I (rinsecam requirit : at vero concessio indui· dum omnes requiritur causa justa et ratio­ i gentiarum perlinet ad justitiam distributinabilis; non est autem justa causa si non vam bonorum communium, qu® ideo de­ sit proportionafa, justum enim dicitur quod bite exerceri non potest, nisi ex causaittrinscea spectante bonum commune. est adæquanlum aut saltem proportiona­ tum , neque est rationabilis, quia recta ratio Inst.2P. Ul eleemosyna sit actus virtutis non admittit aliquid improportionatiim. non exigit aliud molivum quam sublfcva2° Ille e.st infidelis dispensator, non solum men alien® miseri® .· ergo similiter induiqui sine causa bona domini dispensat, sed lI geni ia. Ii. N. conseq. Disparitas est 1°, quod etiam qui pro re levi magnos thesauros effundit. 5° Prolatus non potest valide sine causa eleemosyna fiat ex bonis propriis, quorum proportionata dispensare in votis; quia quisque est dominus; indulgentia vero ex obligatio votorum est juris divini : ergo nec bonis communibus, quorum papa aut epi­ relaxare pœnam cujus obligatio est etiam scopus non est dominus , sed dispensator juris divini. 4° Si sufficeret quælibet causa tantum et œconomus. 2° Eleemosyna est pia, null® forent indulgenti® indiscret® et actus misericordi® tantum, cujus objectum superiliiæ,cnm >emper adsit causa pia, pula molivum est sublcvamen alien® miseria?; sublevatio pœniteuli-a debito pœnæ. Ergo. indulgenti® autem concessio est aCjus jusSoKotnlxr object ion ft liti® distribiitiv® bonorum con»?iunium Obj. 1» Potestas conferendi indulgen­ cujus molivum est bonum commune. tias fundatur in hoc quod Christus dixit Obj. 2° ex usu Dcclesice. 1° Pro eadem Petro , Matth. 16 Quodcumque solve- | causa quandoque minor, quandoque major AN ET QUÆ CAUSA REQUIRATUR UT, etc. ditor indulgentia. Ergo. 2° Pro re levissi­ ma interdum datur indulgentia maxima, ut patet in indulgentia plenaria quæ datur adslantibus ante fores basilic® S. Petri, dum suniiiius pontifex in festo Pasch® po­ pulo solemniier benedicit. Ergo. Ji.adprimum,N. conseq. i°Quia causa proportionata non consistit in indivisibili, sed admittit latitudinem, sicque eadein po­ test esse proportionata majori et minori indulgenti®. 2° Aliquando datur indul­ gentia minor pro causa quæ sufficeret ma­ jori , qu® postea datur. 5° Causa qu® est minor uno tempore, potest es«c major alio tempore. Ad secundum, patet solutio ex obser­ vatione prima ante conclusionem. Quam­ vis enim hæc as-isientia sit secundum se levis, est tamen gravis respective ad finem ; qui est medium aptum ad illum conse­ quendum, ut dictum est in observatione citata. Obj. 5*. Fundamentum quo enituntur indulgenti® non est opus injunctum, nec illius finis, sed satisfactiones Christi et sanctorum : ergo licet finis el opus injunc­ tum non sint proportionata , valet indul­ gentia propter superabundantem valorem satisfactionum Christi et sanctorum. Ii. N. conseq. Quamvis enim thesaurus Ecclesiæ sit fundamentum et principalis causa indulgentiarum, non excludit tamen alias conditiones necessaria*, puta aucto­ ritatem in concedente, charilatem in sus­ cipiente, ita necmotivum proportionatum. Obj. 4n. Juxta commune effatum, indul­ genti® tantum valent quantum sonant , seu pronuntiantur : ergo si pontifex pro causa levi concedat in litteris magnam in­ dulgentiam, hæc debet esse rata. H. N. conseq. Equidem indulgenti® tantum valent quantum sonant, sed posi­ tis conditionibus necessariis, scilicet. ut modo dicebam.auctoritate in comedente, charitate in suscipiente et justitia in causa. Bestatdifficultas non mediocris de mente S. Thorn® circa præsentem conclusionem; videtur enim non parum favere sol.,»>nii r opposit® : unde. Obj. 3°. S. Th. hic q. 23, a. 2. ο. Γ ex professo impugnat cos qui dicebant quan­ titatem reiUF-donis in indulgentiis commeii-uraiHiaoi esse secundum cautum pro (jua indulgentia datur, diminue id non 5i« posse sal rare, consuetudinem Λ cciesia quæ interdum majorem pro eadem cau­ sa, interdum minorem indulgentiam poni t. 2° Ibid, dicit quod , quatv. causa adsit qu® in utilitatem Ecclesiæ et honorem De; vergat, sufficiens est ratio faciendi in­ dulgentia**, et paulo infra, quod sufficiat ex parlœ causæ pietas quæ comprehen­ dit honorem Dei r roximi utilitatem. 5 Ibid, ad 1 dicit : < Si prolatus inor<> dinate remittat, ita quod homines quas. » pro nihilo ab operibus pamitentiæ r°vo» ceniur, peccat faciens tales indulgentias; « nihilominus quis plenam indulgentiam » consequitur. * Hæc. fateor, urgent ; vermntamen conciliandasuntcum iisipia* alibi do» ·18. Doctor Itaque infra q. 71, a. 10. ubi quærit an in diligenti® prosint mortuis, cum opposuis set m secundo argumento sed contra quod si indulgenti® defunctis prodessent, •posset faciens indulgentias pro suo arbi­ trio liberare animas a purgatorio; respondet in fine articuli sic : - Nec tamen se» quilur quod prolatus Ecclesjæ possit pro ■» suo arbitrio animas a purgatorio liberare, » quia ad hdc ul indulgenti® valeant, re» quiritur cau*a conveniens indulgentias » faciendi. ut supra dictum est, scilicet q. 23, a. 2, et q. 26, a. 5. Per causam au­ tem convenientem, S. Thomam intelligere non solum causam piam. sed proportionatain , constat manifeste, l°quia id solum dicitur conveniens alicui rei quod e-t ei proportionatum. 2° Quia si mtelligcret de quæcumqiie causa pia quæ non sit propor­ tionata, non probaret quod intendit; cum enim nunquam desit summo pontifici causa pia. pium est enim liberare afflictum a mi­ seria. posset saltem ex illo capite pio arbi­ trio liberare animas a purgatorio. Hem q. 26. a. 5. o, dicit : « Potestas fa*» ciendi indulgentias plene residet in papa. » quia potest facere quod vult, causa tamen >» existent© legitima. · Porro si causam le­ gitimam intelligerct quameumque causam piam, non proportiouatam, posset abso­ lute et semper facere quod vult; quia, ut modo dicebam, nunquam d.‘est causa pia. Ut itaque · S. Francisci de Paula,... post octavam u Resurrectionis D. N. J. C. transferri eo» leat, etpropterea indubium verti posset » an eadem indulgentia die quo ipsum fes» tum transferri contigerit, ab eisdem » Christi fidelibus consequi valeat. Nos.. » harum serie volumus et declaramus ut » dicta indulgentia ad eum diem quo fes·» tum ipsum , ut praefertur, transferri, et » post octavam ejusdem resurrectionis ce» lebrari contigerit, translata esse censea» tur. » Declaratio autem non facit novum jus , sed antiquum explicat. Quidam excipiunt a responsione, si in concessione ’ndulgentiæ exprimatur dies, ut si dicatur . Concedimus indulgentiam die festo sancti N. quinta talis mensis s tunc enim existimant indulgentiam esse annexam diei assignats et non festo, et ideo traudato festo non transferri indul­ gentiam. Id quidem non est improbabile; posset tamen responderi indulgentiam ra­ tione festi, non diei, essa concessam, sic­ que debere sequi festum. ARTICULUS VI De indulgentiis quæ applicantur defundis. Petes 1° utrum indulgentis possint ap­ plicari et prodesse defunctis? Supp. q 71. α 10. o. — II. affirmative, I si sic exprimatur in diplomate concessionis; quia fideles privati possunt applicare de­ functis in purgatorio suffragia sua ct suas satisfactiones , ea ratione quod sint unius corporis mystici membra vinculo charilalis colligata: ergo eadem ratione summus Ec­ clesiæ pastor potest eis applicare satisfacI tiones Christi et sanctorum de thesauro Ecclesiæ. Confirmatur. Potest pontifex applicare indulgentias vivis, quidni et defunctis (li­ cet diverso modo , ut mox dicam), cum sint ejusdem corporis membra? Unde Auctor loco citato in margine. « Non est, inquit, » aliqua ratio quare Ecclesia possit trans» ferre communia merita quibus indulgen• tiæ innituntur, in vivis ct non in mortuis. * Prob. 2° ex usuel traditione Ecclesiæ. Paschalis I, ineunte sæculo nono, ut refert Gabriel led. 57 in canonem missæ, conces­ sit indulgentiam pro defunctis, quæ ha­ betur in ecclesia S. Praxedis. Similiter Sixtus IV et Innocentius VIII, teste eodem, concesserunt indulgentias pro defunctis. Frequenter postea idem concesserunt sum­ mi pontifices : consentiunt antiqui theologi, S. Thomas, S. Bonaventura, Richardus,etc. Dixi, si sic exprimatur in diplomate concessionis; quia nullus privatus potest alteri, sive vivo sive defuncto applicare indulgentiam , nisi ex concessione summi pontificis, quia ipse solus est dispensator thesauri Ecclesiæ, cui innitunturindulgentiæ; unde nec id potest episcopus. Dices. Potestas concedendi indulgen­ tias fundatur in his Christi verbis Petro, Matth. 16 : Quodcumque solveris super terram, etc., et in his voaii. 21 · Pasce oves meas : atqui neutrum verificari po test de animabus in purgatorio; non enim sunt super terram , neoueoves com· missæ pontifici: ergo. II. D. ant. Potestas concedendi indul­ gentiam vivis per modum judiciariæ abso­ I lutionis fundatur in his verbis Christi : Quodcumque, etc C. potestas concedendi indulgentiam definietis per modem suf­ fragii et simplicis solutionis oblatæ, ut mox dicemus, 1V. Fundatur enim hæc po­ testas m communioni membrorum unius corporis mystici et in u*u Ecclesiæ. Neque etiam obstat cap. Quod autem, de Pœnit. et Remiss, ubi dicitur indulgentias non remitti nisi iis qui subsunt remittenti ; bi enim agitur de indulgentiis concessis vivis per modum absolutionis,non defunctis per modum suffragii : unde. Petes, 2° quomodo applicantur et pro­ mut indulgentis defunctis ? II. non applicari nec prodesse per mo­ dum absolutionis judiciariæ, sed per mo­ dum oblatæ solutionis, scu, ut communi­ er dicitur, per modum suffragii. Prob. prima pars. Quia summus ponti­ fex non habet amplius judiciariam potes­ tatem in defunctos , cap 1, cap. Legatur, et cap. Nec quisquam 24, q.2. Et palet, quia summus pontifex non potest citare defunctos, eorum causas cognoscere, nec ros cogere ad obediendum. Item non ha­ bet potestatem judiciariam, nisi in oves quas in persona Petri suscepit pascendas, Joan. 21. Defuncti autem non possunt am­ plius pasci a summo pontifice : summi pon­ tifices, cum extendunt indulgentias ad de­ functos, semper apponunt particulam per modum suffragii. Ergo. Dices 1° Ecclesia excommunicat et absol­ vit ab excommunicatione defunctos. 2° In his verbis, Quodcumque solveris super terram, etc. το super terram non refertur ad eos qui solvuntur, sed ad eum qui solvit ; ita ut sensus sit : Quodcumque solveris tu qui es super terram , erit solutum a me qui sum in coelis. 3U Defuncti sunt adhuc via­ tores : ergo et oves. 4" Episcopus qui con­ fert beneficium clerico non sibi subdito, exercet actum jurisdictionis, elcollatioest valida : ergo similiter. /I. Ad primum, excommunicationem **t absolutionem ab excommunicatione in mor­ tuos,non e-.se proprie excommunicationem et absolutionem, sed declarationem senten­ tiae quam subire debuissentdum viverent,et concessionem quamdam factam Qdelibusul pio ipsis offerant suffragia, aut prohibitio­ nem offerendi. Ad secundum, Gela-ius papa , can. Le­ gatur 24 , q. 2, refert super 'erram ad eos qui solvuntur; sed ’■eferatur ad eum qui solvit, debet semper intelh^i circa eos qui ipsi subduntur, alias posset solvere et beatos ct damnatos. Ad lerlium, defuncti in purgatorio sunt viatores secundum quid, quatenus nondum adepti sunt terminum ; et ideo po-sunt ju­ vari a viventibus : at non sunt ideo oves visibiles, quales Petrus pascendas suscepit cum eis nec doctnnæ pabulum præbere possit. Ad quartum. Episcopus exercet actum jurisdictionis in beneficium, non m cleri­ cum extraneum;similitersiimmus pontifex exercet actum jurisdictioni' in thesaurum Ecclesiæ, non in ipsos defunctos. Valet autem collatio, quia ad hoc non requiriuir potestas judiciaria et contentiosa , quali* requiritur ad ab-olutionem a pœna , quam supremus princeps imposuit. Restat itaque quod indulgentis apphcenturei prosint defunctis per modum suf­ fragii et auxilii, quæ est secunda pars res­ ponsionis. Quod ut intelligas, distingue triplex suf­ fragium , seu auxilium : unum meritorium, alterum impelratorium, tertium satisfactorium ; et hoc ultimum hic inlelhgitur : unde applicare indulgentias defunctis per modum suffragii, est offerre Deo satisfac­ tiones Christi et sanctorum in solutionem seu compensationem poenarum quas de­ bent pati in purgaorio. Petes 5· utrum Deus teneatur ex justitia seu certa lege, acceptare indulgentias ap­ plicatas defunctis? II. negative; quia ad hoc nullibi se obligavit: judex autem supremus non te­ netur acceptare commutationem pœnæ sibi debitæ, nisi ad id promissione se obliga­ vi rit. Neque obstat promissio, Matth. 16 : Quodcumque solveris , etc., hæc enim spectat vivos duntaxat quibus applicantur indulgiutiæ per modum absolutionis: vrjHuin Cfg0 misericorditer acceptat Deus indulgentias applicatas defunctis; ea tamen acceptatione po*'ta . intervenit jus­ titia, quia satisfactiones de thesauro Eccle'iæsunt justa compensatio et de condigno pœnarum quas defuncti pati debent in purgatorio. Hinc inferes, saltem probabilius, in- 526 DISSE KT. ONIC A, ART. VI. dulgentias applicatas defunctis non semper habere certum et infallibilem effectum ; cum enim Deus exmera misericordia et liberalitate acceptet, non constat eum illas semper acceptare, sive in toto sive in par­ te. Et hic est sensus communis fidelium 9 Ai t. VI Qnrv sil forma confirmationis ? uo Solvuntur objectiones. 21 Art. Vil. De ministro confirmationis. S I. Utrum solus episcopus sit minister ordina­ rius continuationis. Ibid. Solvuntur objectiones. □j S II. Utrum simplex sacerdos possit esse mi­ nister extraordinarius confirmationis? 27 Solvuntur objectiones. 29 Petes utrum solus pontifex possit committere sacerdoti ut sil summus minister extraordi­ narius continuationis? 3i Art. VIII. De subjecto cl necessitate conlir­ ina lion is. 31 $ I. Qui sint capaces confirmationis? Ibid. Petes qu® sint dispositiones requisita» in susci­ piente confirmationem ? Ibid. 5 11. Quæ sil necessitas seu obligatio susci­ piendi sacramentum confirmationis? ibid Petes utrum confirmatio sil piæmillends pri· hia* Innsiiiæ sacris ordinibus? 35 Art. IX De affectibus confirmationis. Ibid. Art X D»· ritibus confirmationis 38 TRACTATUS DE ALMO EUCHARISTIÆ SA­ CRAMENTO Summa doctrine catholicae de eucharistia Ibid. Decretum concilii Florentini. Jg Canones concilii Tridenti de eucharistia. Ibid. DISSERTATIO I. De veritate et existenlia eu charisll», sive de vera el reali praesentia Christi in eucharistia. 41 Art. L De variis nominibus, figuris ct definiIbid tionibu· sacramenti eucharistiæ? ibid Nomina. * Figuras Ibid Definitione* Art II. De variis erroribus circa veritatem eu charistia*. Ibid. Art. HI. Asscrilur dogma ca holicum de reah præsentia Christi in eucharistia. 4ί S I. Primum momentum ex capite sexto Joannis. 4^ $ II. Secundum momentum ex verbis institu­ 46 tionis J III. Tertium momentum ex Apostolo. 5 IV Quartum momentum ex conciliis. Ibid. Ibid. 5 V (jiiiulum momentum ex Patribus J VI. Sextum momentum ex proscriptione, seu continua possessione. 55 S VII Momen lu n ratione. 5y Art. IV. Solvuntur objectiones hærelicorum. 6o $ I Soh untur objectione* ex 8. Scriptura. lb. 5 II Solvuntur objectiones ex Patribus 65 $ III Sohuntur objectione» a ratione. Art. V De transsubstantiatione. Hi Ari V| Solvuntur objectiones. J I Sol· untur objectiones ex Patribus Ibid. 1 J II. Solvuntur objectiones ex accidentibus remanentibus, et simul impugnatur Carloianismus. 78 Impugnatur primus dicendi modus Cartesiaiioruni. 79 Impugnatur secundus dicendi modus Cartesianoriim 80 J III Solvuntur objectiones contra probatio· tiem desumptam cx verbis consecrationis. 8<> Art. \ II Varia· questiones circa Iranuubsian li.ilionrm breviter resolvuntur. 88 petet 1* utrum substantia panis el vini poU consecrationem annihilentur? Ibici. Petes 2° quali* actio sit transsubtlantialio, au adductiva , an uniliva ac conservativa, su productiva seu reproductive? Sy Pelei 3· utrum , abstrahendo a verbi® consc,rralionis, possit de Dei potentia absoluta corpus Christi cue praesens in eucharistia INDEX. INDEX. ΜΗ absque convcr mis­ sis, possit in alios transferre pro mercibus, puta , pro libris? Ibid. Petes 7° utrum qui unam missam pro qua re­ cepit stipendium omittit, pcccct mortali­ ter? Ibi.I. Petes 8® utrum liceat differre celebrationem missarum pro quibus acceptum est stipen­ dium , et quamdiu? 213 Petes pn utrum parochus vi sui beneficii tenea­ tur aliquoties celebrare pro suis parochiani·, non accepto stipendio? Ibid. Petes io° utrum qui accepit stipendium pro missa votiva aut de requiem , satisfaciat ce­ lebrando missam diei occurrentis? 21 j Art. VIL De missis privatis. Ibid Solvuntur objectiones. 215 Art VIII De tempore celebrationis missæ 216 Art. IX. De loco celebrandi. 219 Petes i® quot modis pollualut ct exsecrclur ecclesia P 220 Petes 2· utrum hæ omnes causæ pollutionis ecclesiæ debeant esse publica?, ut censeatur ecclesia polluta? 221 Pelcs 3° a quo ct quomodo ecclesia polluta debeat reconciliari? 222 Art. X, De allari « ejus orualu , necnon de vasis el veslibus sacris. Ibid. De allari. IbiJ. De ornatu altaris· Ibid De vasis sacris. 223 De vestibus sacri·. Ibid. Petes 1· a quo corporalia , palla? , ciborium , lunula et vestes sacrat sint benedicendæ? 224 Pelcs 2° an hucusque dicta . scilicet ecclesiæ , altaria, caB.ces , vestes sacrae, per ipsum usum sacra fiant? Ibid Pelcs 3° quibus liceat tangere sacra vasa P Ibid Art XI De iis qua· dicuntur et fiunt in cele­ bratione mistae* 225 Art. XII. Quadam quaestiunculae quæ super­ sunt circa praesentem materiam breviter re­ solvuntur. 226 Pete· 1V utrum canon missæ convanienter sub- inissa voc· recitetur ? aifl Petes 20 utrum missa sit eoiebranda in lingua vuigari? II». I Pet< s 3° utrum sic licitum interrumpere mis­ sam, sive postea perficiendam,sive non ? 22" Petes4° quid facere debeat sacerdos celebrant, si advertat se aliquid omuissc, aut unum pro alio legisse ? 228 Pelcs ultimo, utrum rubrica? missalis, de qui­ bus toties diximus in præcedentibus articu­ lis, sint obligatorias? Ibid. Digressio historica. Oids fuerit Mek.hite dedi P 22(j TRACTATUS DE SACRAMENTO POENI TENTI Æ. 231 Summa doctriiiæ calholicæ de pœnitentia, ex conciliis l lorcntino ct Tridcnlino. Ibid. Decretum concilii Florentini pro instructions Armenorum. Ibid. Canones concilii Tridentini de pœnitentia lb DISSERTATIO I. De pœnitentia secundum quod est sacramentum. 232 Ait l Utrum pœnitentia sitsacramentuni ?u33 $ I Errores circa exislenliam sacramenti pœ­ nitentiæ. Ibid. $ Il Dogmata catholica de exislentia sacramenti pœnitentiæ asseruntur. 'j3j 5' HI Solvuntur objectiones Monlanistarum et No val lanorum contra primam conclusionem. . . . ?3' $ IV. Solvuntur objectiones reccniiorum hæ· reticorum contra secundam et tertiam con­ clusionem. 2^2 Art II De materia sacramenti pœnitentiæ.2 |3 Solvuntur objectiones contra quintam conclu­ sionem. 2^7 Art. III. Deforma sacramenti pœnitentiæ. 230 $ I Quæ sit forma hujus sacramenti? Ibid, ('.on secla ria. 251 $ Il Quis sit sensus horum verborum, Ab­ solvo te? 232 $ 111 Utrum absolutionis forma deprecatoria possit esse valida ? 253 Solvuntur objectiones. 2Ô3 Art. IV. De institutione , necessitate ct ilera tione sacramenti pœnitentiæ. 2 58 S I Quandonam fuerit institutum hoc sacra­ mentum? Ibid. S 11 Utrum hoc sacramentum sit neerssarium ad salutem ? Ibid. S HI. Utrum hoc sacramentum sit pluries ite­ rabile? u5y DISSERTATIO II. De pœnitentia secundum quod est virtus. 261 Art I. Utrum pœnitentia sil virtus speculis, et quæP Ibid. Observanda circa peccatum mortale. 262 Art. II. De subjecto ct principium pœnitentiæ 26 I Digiiessio historica de pernitentia Salomoni» Utrum Salomon egerit pœnitenliam ? v(>j Momenta cx S. Scrip lura pro adstrnetida ρο­ ή lenlia Salomonis cum rc«ponsis negan­ tium. n,. Momenta ex S. Scriptura contra pœnitemua INDEX. Salomonis, cum r*sponsi< ,am adslruentiiim 267 Quantum ad SS. Patres. Ibid. DISSERTATIO «11. De effectibus pœnitentiæ Ibid Art I De effectn principali pœnitentiæ, scilicel deremissionepcccalorum mortalium Ib. J I Utrum omnia peccata mortalia deleri pos­ sint per poenitentiam, ct sine illa? Responsio affirmativa. Ibid. Pelcs dr qua potentia id sil inlelligendum?268 S II. Utrum unum peccatum mortale possit dimitti sine alio ? 26g ; III. Utrum remissa culpa per pœnitenliam remaneat reatus pœnæ? 270 Solvuntur objectiones. 271 Art. II. De remissione peccatorum venialium I Utmin peccatum veniale possit remitti sine ulla pœnitentia? Ibid. II. Utrum pcccalurn veniale possit remitii sine gratia ? 2*5 5 III. Utrum ct quomodo peccata venialia re­ mittantur per sacramenta ct sacramenlalia P Art. 111. Utrum peccata per pœnitenliam di­ missa redeant per sequens peccatum P 278 Solvuntur objectiones. 280 Art. IV. Utrum per pœnitenliam vit tutes res­ tituantur? 281 Art. V. De reviviscentia meritorum per pœnilentiam. a83 S 1. Utrum merita per peccatum mortificata reviviscant per poenitentiam ? Ibid. S II. In quo gradu el quantitate merita per peccatum mortificata, reviviscant per pœnitentiam? 285 Solvuntur objectiones. 287 DISSERTATIO IV. De partibus sacramenti pœnitentiæ in particulari; ct primo de con­ tritione. 289 Art I. De quiddilalc et qualitate contritio­ nis. 290 Explicatur definitio contritionis. Ibid. Ai t. II. De quantitate contritionis. 292 Observandum. Ibid. Ari III. De necessitate contritionis. 297 Solvuntur objectiones contra secundam con­ clusionem. 299 Art. IV. Dc divisione contritionis. 3o2 Consectarium. Ibid. Art V. Utrum attritio concepta ex solo metu gehennæ sit bona ct utilis Observanda. 3o3 Solvuntur objectiones. 3o5 Petes utrum metus gehennæ sit non solum bo­ nus. sed etiam supernaluralis ? 3οσ Art. VI Utrum metus gehennæ possit se solo excludere voluntatem peccandi? Ibid. Soh unlur objectiones. 3og Art. VII Utrum ad juslificalionern eum sacra­ mento sufficiat attrilio pure formidolosa, an e contia 1 equiratur aliquu Dei amor, ct qualis? 310 S [. Prwnolamina ex D. Thouia Ibid. C II. Rejicitur amor charitati*. Mi 313 5 HI. Anentur necessitas amoris benevoli ia attritione. 3l5 Consectaria. 3 g S IV. Solvuntur objectione·. 321 Art. VIH. Quædan» quæsliurcalæ circa præsentem materiam resolvuntur. 32^ Pete· i° quid censendum dc systemate Hono­ rati Tourne!/, etc. Ibid. Petes 2° utrum liceat sequi in praxi senten­ tiam dc sufficientia attritionis formido­ losa·, etc. 3-4 Pelee 3° quandonam debeat elici actu· attri­ tionis, ut sufficiat cum sacramento? 3ag I cies 4° utrum qui immediate post confessio­ nem accusat peccatum oblitum, teneatur ad novam contritionem ? 33o Petes 5° utrum sufficiat dolcre se non dolere de peccatis? Ibid. DISSERTATIO V De altera parte sacramenti pœnitentiæ, scilicet de coDfesaione, et primo dc ejus necessitate. Ibid. Art. I Utrum confessio sacramentalis sit neces­ saria ad salutem? Ibid. S 1. Prænotanda. Ibid. $ II Necessitas confessionis sacramentalis asse­ ritur. 33’2 5 III. Solvuntur objectiones. 338 Digrissio historica. Utrum confessio publica aliquando fuerit in præcepto? 343 Art. II. Quinam teneantur ad confessionem? Petes utrum saltem Ecclesia possit præcipere confessionem venialium? 347 Consectaria. Ibid· Ari· III Quandonam peccator leneatur con fitcriP 348 $ I. Quandonam peccator teneatur confiteri ex præcepto divino ? Ibid. Consectaria· 349 J II· Quandonam peccator teneatur confiteri ex præcepto ecclesiastico? 35o $ III. Resolvuntur variæ quæstiunculæ circa præsenlcm materiam. Ibid· Pelcs i° unde annus confessionis sit inchoan­ dus? Ibid· Petes 20 utrum qui prævidct se ante finem anni fore ut non possit confiterit teneatur confessionem anticipare ? 35o Pelcs 3° an qui omisit confiteri intra annum, illo elapso leneatur adhuc statim confiteri? 351 Pelcs 4° an ille dc quo m praecedenti casu, leneatur iterum ad secundam confessionem pro obligatione præsentix anni? Ibid. Feles 5° per quam confessionem impleatur istud præceptum ? Ibid Pelcs ϋ° an qui non satisfacit huic præcepto incurrat dc facto excommunicationem ? 352 P< 1rs 7° an peccatum celatum in confessione hujus anni, debrat subjici clavibus ante an­ num sequentem? Ibid. Pelcs 8n utrum cum aliquo dispensari poni ne unquam confiteatur? 9n •: *! * INDEX. DISSERTATIO VI. De ministro confcssionis.352 Art. I. Utrum solus sacerdos sil minister con­ fessionis ? Ibid. Solvuntor objectiones. 354 Art. Π, Utrum omnis sacerdos sit minister le­ gitimus confessionis, sive utrum præter po­ testatem ordinis sit in ministro confessionis necessaria potestas juridiclionis P 355 $ I. De juridictionc. Ibid. Petes j° quid sit jurisdictio P Ibid. Petes a0 an hæc potestas sit distincta ab illa quæ confertur in corpus Christi mysticum omni sacerdoti in sua ordinatione P Ibid. Petes 3° quotuplex sit jurisdictio? 356 Petes 4° quibus competat jurisdictio ordinaria. el respectu quorum? Ibid. Petes 5· quot modis aliquis fit alterius sub­ ditus , quoad hoc sacramentum? 35y Specialiter dc jurisdictione delegata? 358 Petes i° quotuplex sit jurisdictio delega­ ta? ibid. Petes quot et quibus modis acquiritur ju­ risdictio delegata tam directa quam indi­ recta? Ibid. Dubium : an prælali oligere debeant confessarium approbatum ab ordinario P 35g Pe’es 3° utrum ad delegationem ab homine O e sufficiat ratihabitio sperata ? Ibid. , Ii. Resolvitur quaestio proposita in titulo ar­ ticuli. Ibid. Solvuntur objectiones. 36o Art III. Utrum confessio annua , facta alteri quam sacerdoti parochiali, de licentia su­ perioris, sit valida dc licita ? 362 Solvuntur objectiones, 366 Art. IV. De jurisdictione putativa ct proba­ bili. 369 $ I Dc jurisdictione putativa cx errore. Ibid. S II. Dc jurisdictione probabili. 3;o Art. V. De approbatione requisita ad jurisdic­ tionem, per quaestiunculas. Ibid. Petes i° quid sit approbatio P Ibid. Petes 20 utrum necessario requiratur appro­ batio episcopi ad confessiones audiendas? 37i Petes 3° cujus episcopi approbatio sil necessa­ ria , an pœnitentis, an confcsaarii, an loci ubi confessio cxcipiluV? 3;2 Petes 4* utrum approbatus ab uno episcopo censeatur approbatus pro omni loco? 3;3 Petes 5° utrum episcopus possit repellere ab examine cos qui se præsentant, aux exami­ natos non approbare? Ibid. Petes 6* utrum episcopus possit revocare ap­ probationes regularium ? 374 Petes 70 utrum approbatio injiute denegata vel revocata debeat haberi pro concessa ? Ibid Petes 8° utrum hrc clausula, de consensu quo­ rum interest, sil Ii mi tat iva approbationum? Ibid. Pe*2·. g0 quam pœnam incurrat qui audit con­ fessiones sine approbatione episcopi? Ibid. Art VI De casibus reservatis. S I. Quid siv casus reservatus. Ibid Petes ]° uirum, si quis casum reservatum d·· bium confessus sit communi confessario, «l postea deprehendat esse certo reservatum, liberetur a rescrvalione? 377 Petes utrum crimen complicis in materia ve­ nerea.. sit casus reservatus? Ibid $11. An cl a quibus possint reservari casu··? Ibld Casus papales. 3j8 Observanda circa casus papales. 3*-g Casus episcopales. 38o Casus episcopo Lcodicnsi reservati succincte exponuntur. 38x Casus regulares. 385 $111. Quinam possint absolvere a casibus re­ servatis? 386 Petes j° an quando pœnilens habens casus re­ servatos impeditur adire superiorem vel ab eo delegatum ad reservata, possit absolvi a quolibet confessario? 887 Petes 20 uirum qui legitime confitetur habenti potestatem absolvendi a reservatis, si obli­ viscatur alicujus reservati, tollatur reserva* lio ? 368 Petes 3° an per confessionem factam habenti potestatem in reservata, si defectu disposi tionis in pœnilentc sit invalida , tollatur rescrvalio? 389 Petes 4° uirum facultas absolvendi a casibus reservatis exspiret morte vel amotione con­ cedentis ? Ibid. Petes 5° quomodo debeat se gerere confessarius non habens potestatem in reservata, dum audit in confessione aliquod reservatum? Ibid. Petes 6° quam pœnam incurrant absolventes a casibus reservatis sine licentia? 3go Petes 70 quomodo debeat se gerere superior quando ad ipsum accedunt pœnitentes cum casibus reservatis? Ibid. Art. VII. De jurisdictione delegata regularium Mendicantium circa confessiones saecularium, per quæsliunculas. 3go Petes i°an eia quo religiosi Mendicantes ha­ beant jurisdictionem excipiendi confessio­ nes saccularium? Ibid. Petes 2e quos vi sus jurisdictionis absolvere possint regulares? 3gi Petes 3° an rcgulares possint omni tempore audire confessiones saecularium? ibid Poles 4° utrum rcgularcs possint ubique exci· pere confessiones saccularium? ibid Petes 5° a quibus casibus absolvere possunt re­ gulares privilégiai! ? Ibid. Petes 6° an non requiranlur quædam conditio­ nes ut regulares tam ampla jurisdictione va­ lide ct licite utantur? 3fp Art. VIII. Dc jurisdictione in articulo mortis, sive utrum pœnitens possit absolvi in fine vitæ a quolibet sacerdote? Ibid. Solvuntur objectiones. 3θ3 Petes i° utrum sacerdosnon approbatus valide absolvat in articulo mortis, ai facile possit haberi approbatus? . . M ;lc» 2 utrum idem sit censendum de peri­ INDEX culo ac dc articulo mortis? 3[)5 Dites 3° utrum qui fuit absolutus propter pe­ riculum mortis per simplicem sacerdotem, teneatur ’erum accedere ad alium potesta­ tem habentem, ut denuo absolvatur ? Ibid. Art. IX De aliis dotibus requisitis in ministro confessionis. 3 J L De bonitate requisita in confessario. Ibid. J II. Dc scientia requisita in confessario. Ibid g]cies 1° in quo gradu scire debet confessarius ? , . 397 Petes 20 an confessarius debeat ferre determi­ natum judicium de quolibet peccato con­ fesso in individuo? an hoc sil mortale, an veniale? Ibid. Petes 3° an debeat habere distinctam singulo­ rum notitiam quando vel satisfactionem in­ jungit, vel absolutionem profert ? Ibid. Peteâq0 utrum defectu scientiæ in confessario sil aliquando invalida confessio, adeoque ite­ randa ? Ibid. Petes 5° quando ct qualiter peccat confessarius defectu scientiæ ? 3<)8 Art. X. De obligatione ct officio confcssarii ? Ibid. $ L Anet quando confessarius teneatur audire confessiones? Ibid$ II. Quomodo ct de quibus confessarius te­ neatur examinare el interrogare pœnilenlem ? 3· .9 Fetes quid agere debeat confessarius quando novit peccatum pœnitentis de quo non se accusat? 400 $ III. Qualiter cl de quibus confessarius te­ neatur instruere et moncrc pœnitentem ? Ibid. Consectarii. Ibid. $ IV. Qualiter confessarius teneatur absolvcrc dispositum el non alium ? 4°*· $ V. Quomodo se gererc debeat confessarius cum iis qui versantur in occasione proxima? Ibid $ VI. Quomodo se gerere debeat confessarius cum consuetudinariis et recidivis? 4°3 Solvuntur objectiones. An5 Poles 1· quid sil dicendum de frequenter re­ cidivis in peccata venialia? 4°9 Petes 20 quæ remedia sint praescribenda con­ suetudinariis et frequenter recidivis? Ibid Petes 3° utrum consuetudinarius teneatur con­ fessario interroganti faleri suam consuetu­ dinem? 410 $ VII. Quomodo confessarius debeat se gerere cum moribundo inopinate oppresso et sen­ sibus externis destituto ? Ibid Sectio I Utrum moribundus inopinate oppres­ sus el sensibus externis destitutu» debeat absolvi? Ibid. Petes utrum moribundus in casu, tam aditan­ tibus quam confessario ignotus, nec ullum nabrns apud sc religionis indicium , ait ab­ solvendus? 4,a Sectio II Uirum iste moribundus de quo sec­ tione præcedenli, sit absolvendus absolute vel conditional?. iM $ VIH. Quid debeat agere confessarios, quando errorem in confessione admisit ? 4> > Digressio historica. De veter: Ecc/eiiæ disci­ plina circa absolutionem datam vel denega­ tam certis peccatoribus, tam sanis quam in­ firmis. 4 J^ Sectio I Utrum sanis graviorum peccatorum reis pœnilentibus absolutionem sacrament·» lem aliquando denegaverit Ecclesia? Ibi!· Sectio II. Utrum peccatoribus quibusvis ser* ct in exitu tantum pœnitenlibus absolutio­ nem sacramcntalem aliquando denegaverit Ecclesia? DISSERTATIO VII, Dc qualitate confessionis 431 Art. I. Utrum possit esse confessio informis c» valida ? Ibid Art. IL De integritate confessionis 4'J1 $ L Utrum confessio debeat esse integra 7 ibid Causæ excusantes ab integritate materiali con fessionis : omnes reducuntur ad impoten liam physicam vel moralem. ^'*4 Impotentia physica. Jbid Impotentia moralis. Ibid Observanda circa prædiclas causas. 4,JO $ IL I trum complicis, aut alterius tertii, qui sil objectum peccati confitendi, infamia apud solum confessarium, excuset ab inte­ gritate materiali confessionis ? Ibid. $ III. Utrum ad integritatem confessionis ne­ cessario debeant accusari circumstanti® no­ tabiliter aggravantes intra eamdem specieml 4ir· Solvuntur objectiones contra secundam con clusioncm. 4Ί9 $ IV. Utrum ad integritatem confessionis ne­ cessarium sit peccata dubia confiteri? 4^1 $ V. Variæ quæslicnes circa integritatem el validitatem confessionis breviter resolvun­ tur. 4^3 Potes 1° qualis ct qualiter numerus peccato­ rum sil exprimendus ad integritatem confes­ sionis? Ibid. Petes 2° an el quale examen requiratur ad confessionem ? Petes 3® utrum mentiri in confessione semper sil peccatum mortale? ή35 Petes 4° utrum qui culpabiliter reticet aliquod peccatum mortale in confessione, teneatui repetere omnes confessiones ab illa factas? 436 Petes 5° utrum qui instituit confessionem ge­ neralem teneatur explicare aliquod pecca­ tum nunquam fuisse confessum, aut ab ul­ tima confessione fuissecommissum, clquod? Ibid Petes 6° quid agendum ei qui advertit confes­ sarium dormire , aut dormivisse audiendo confessiones ? Ibid Petes 7° utrum qui timet ne peccata memoria excidant, teneatur ca scribere cl de scridlu vocaliter confiteri sacerdoti? Ibid. Petes 8· utrum quis pos*it valide absolvi a K* INDEX psccatis priusquam ab excommunicatione ? genda a sacerdote 436 Art. IU. Quando sil implenda el imponenda Fetes g° utrum confessio facta ex One venialisatisfactio ? 4Û7 ter malo, v. g. \ vana* gloria, ait invalida? Art. IV. Utrum pœnitens teneatur acceptare Ibid. I pœnitentiaminjunctam, et acceptatam adim­ Petes io° quomodo confessio invalida sit ite­ plere, cave possit ab aliquo commutari ?4 >8 randa ? Ibid. Quid faciendum si pœnitens oblitus fuerit pœ­ Art. Ill Utrum quis possit per alium, scu per nitentiæ injuncta?? 4^9 scriptum confiteri? /|3^ Petes ulrum facta commutatione pœnitentiæ, J I. De confessione facta præsenli sacerdoti liberum sit pœnitenti redire ad primam? 460 per scriptum seu interpretem. Ibid A t. V. Ulrum unus possit pro altero satis­ 5 II. De confessione facta sacerdoti absenti facere? Ibid. per litteras aut internuntium. /|38 Petes i° utrum ellam pro defunctis in purga­ Art IV. Utrum sexdecim conditiones requi­ torio aliquis possit satisfacere? ^62 rantur ad confessionem V 44 1 Pelcs 2° utrum satisfactio unius pro alio sil de DISSERTATIO VIII. De sigillo confessionis. condigno? Ibid. . .. 443 Pelcs 3° utrum aliquis satisfaciendo pro alio, Art. I. Utrum in nullo casu liceat sacerdoti satisfaciat etiam pro se? Ibid. revelare peccata qua: audivit in confessione? Art VI. Quanta sil satisfactio pœnitenti in­ Ibid jungenda a confessario ? Ibid. Consectaria. 444 S I. Praenotanda. Ibid. Solvuntur objectiones. Ibid. Canones pœnitenliales. 463 Petes ex qua confessione oriatur obligatio si­ $ II. Resolvitur quæstio. 464 gilli? 445 465 Consectaria. Ari. II. Ad quæ se extendat sigillum confes­ Pelcs utrum confessarius possit imponere pœ sionis? 446 nilcnliam publicam pro peccatis publicis! Explicantur breviter singula. Ibid. 466 Petes i° utrum confessarius possit imponere Ari. VII. Utrum opera in statu peccati mor­ pœnitentiam publicam ex qua scquilur in­ talis facta, satisfaciant ? Ibid. directa revelatio confessionis? 44? Solvuntur objectiones. 4θ7 ρΛ»ο· utrum homo possit satisfacere pro uno Petes 20 utrum confessarius possit injungere, sub comminatione negandi absolutionem , peccato cl non pro alio ? 4^’9 quod judicat necessarium, sive ad reparatio Art. VIII. Dc qualitate operum per quæ fit nem prælcrili, sive ad cautelam futuri, ex satisfactio? Ibid. quo sequatu.· indirecta revelatio confessio­ S I. Utrum salisfablio fieri debeat per opera nis? Ibid. poenalia ? Ibid P les 3· utrum secretum credilum et accep­ $ II Utrum omnis actus virtutis sit poenalis ct consequenter satisfactorius 4?° tum extra confessionem sub sigillo confes­ Ibid. sionis, reipsa cadat sub sigillo confessionis ? Consectaria $ III Ulrum opera alias debita sint salisfacIbid toria , possintque inwoni a confessario in Art. III. Quinam teneantur sigillo confessio­ nis? Ibid pœnitentiam? 4?1 Petes an ipse pœnitens teneatur sigillo? 44^ 5 IV. Ulrum flagella præsentis vitæ sint salisfactoria ? 4?1 Art. IV. Utrum dc licentia confitentis possit sacerdos ejus peccatum alteri prodere? Ibid. $ V Ulrum convenienter enumerentur opera salisfacloria , scilicet clecmosyn.a , jejunium Petes i° utrum confessarius possit loqui cum et oratio? Ibid. ipso poenilente de auditis in confessione abs­ Art. IX Dc conditionibus ct effectibus satis­ que ejus licentia? 44‘> factionis. 47 3 Petes 20 utrum de auditis formaliter in confes­ sione liceat confessario loqui cum licentia Digressio historica. Dc veteri Ecclesiæ disci­ plina circa pœnitentiam publicam seu sopœnilentis? /|5o lemncm. 4?4 Art. V. Utrum liceal uti notitia ex sola con­ fessione sacramcnlali hausta ? Ibid. Sectio I. Dc origine, variis gradibus, ritu ct abrogatione pœnitentiæ solcmnis. Ibid. Pelea an confessarius vocatus ad pœnitentem cujus conscientiam ex prioribus confessioni­ Sectio II. Quæ peccata fuerint pœnitentiæ so­ lemn! subjecta ? 476 bus novit valde intricatam, possit sub alio praetextu recusare,aut se abscondere ne ac­ Sectio III. Utrum clerici majores, scilicet sa­ cerdotes «*l diaconi, subjicerentur pœnitentiæ cedat ? Ibid. solcnini ? 4/7 DISSERTATIO IX De satisfactione. Ari. I Quid el quoluplex sit sal sfaclio ? Ibid, Sectio IV. De unitate pœnitentiæ solemnis el dc multiplici tum manus impositione, tum Art. II. De possibilitate ct necessitate vitis453 pcenitcnlium reconciliatione. factionis? Solvuntur objectiones contra ultimam con- Sectio V. Utrum hæc ultima ef snlomnis recon­ 455* ciliatio post peractam pœnitentiam , esset clu^onem. COBMCtariu de satisfaction· necessaria injun­ reconciliatio cum Deo per absolutionem sa. A» rramentalem, an^olum reconciliato rum Ecclesia »er adrnÎMionom ad Fucharietiæ et aliorum sacrcmentarmn participationem. 479 TRACTATUS CENSURIS ET IRREGL’IAR1TATE. 482 DISSERTATIO I. Dc ccnsurb in commu­ ni. Ibid. Art. I. Quid el quoluplex sit censura ? IbidArt. II. An sit in Ecclesia potestas ferendi censuras cl qui possint eas ferre? 485 Art 111 In quos^possit ferri censura ? t’êtes utrum peregrinus subjiciatur ccnsuns diœceseos per quam transit, el subditus exis­ tons in aliena diœcesi censuris suæ diœccseoa ? 48; Art. IV. Ob quam causam possit ferri cen­ sura? Ibid. °cles i° ulrum si censura non sit !atæ, sed fe­ rendæ senlentiæ, judex possit statiin pro­ cedere contra reum convictum ct in ipsum ferre censuram absque monitione ? q88 Petes 2° utrum ignorantia cxcuscl a censura ? , . 489 Petes 3° utrum qui ex gravi metu facit actio­ nem prohibitam sub censura, eam incurrat? Ibid. Ari. V. Utrum censura injuste lata habeat ali­ quem cflcctum? Ibid. Ai t· VI. Quid possit absolvere a censura? 4(jo Petes i° ulrum ad validam absolutionem a censuris requiratur determinata verborum forma? 4‘H Poles 20 ulrum absens vel invitus possit, ab­ solvi a censura? Xoid. DISSERTATIO II. Dc censuris in particulari, nccnon de irregularitate. Ibid. Art. I. Dc excommunicatione. Ibid. I Quid sit excommunicatio, ct qui ejus ef­ fectus? Ibid. Explicantur effectus excommunicationis. Ibid. Pelcs utrum qui voluntarie remanet in excom­ municatione, dum potest ab ea absolvi, pec­ cet contra præccptuin audiendi missam, confitendi annue, et communicandi in pas­ chale? 4

untur objectiones. 5)3 Art. Ill Quibus competat potestas conferendi indulgentias? 515 Petes i° utrum ad concessionem induleenti* w requiratur potestas ordinis? 516 Petes 20 ulrum indulgentia sit mera solutio pretii pro pœna restante , an etiam abso­ lutio scu remissio judicialis et auctorilaliva? Ibid. Petes 3° quomodo ergo papa seu episcopus fa­ ciens indulgentias potest illarum particeps fieri , siquidem non possit in seipsuin exer­ cere jurisdictionem » ideoque nec sc absol­ vere ? Ibid. Ari. IV. An et quæ causa requiratur ul indul­ gentia sit rata ? Ibid. Solvuntur objectiones. 618 Art. V. De requisitis ex parte suscipientis in diligentiam. 53o Petes i° ulrum suscipiens indulgentsaai debeat esse in statu graliæ? Ibid Pelcs 2° utrum alia operi injuncta prætcr ul­ timum debeant etiam adimpleri in statu gratiæ? II,i(|. Petes 3° ulrum salia sil facer? ‘'pus injuoctuui quoad substantiam , isa ut‘indulgentia con­ sequenda? non obstet, etiamsi ex tine vel circumstantiis fiat peccatum veniale? 511 Petes 4° ulrum qui opera prascnpta devote adimplet præcise toties quoties prssscnpta 536jpnt , INDEX. tantum participet de indulgentia quam qui pluries ct devotius adimplet? 5'J r Petes 5° utrum «ad consequendam indulgen­ tiam requiratur in suscipiente propositum ct sollicitudo per se propriis laboribus sa­ tisfaciendi P 5^2 Petes 6° utrum ad indulgentiam consequendam adhibenda sit confessio sacramentalis? 5u3 Petes 7° utrum qui partem operis praescripti implevit, ct propter morbum aliarnve jus­ tam causam, residuum implere non potest, lucrelur indulgentiam? Ibid. Petes 8° uirum qui facit opus praescriptum sine intentione lucrandi indulgentiam, puta, fui nescit aut oblitus est ci esse annram indulgenüam, illam Increlur? Mud. Petes g· utrum translato festo transferatur i» dulgcntia ei annexa? Ibid. Art. VI. Dc indulgentiis quæ applicantur de­ functis. 51^ Petes ï° uirum indulgentiae possent applicari ct prodesse defunctis? Ibid, Petes 2° quomodo applicantur et prosunt in­ dulgentiae defunctis? 5a5 Petes 3° uirum Deus teneatur ex justitia, seu certa lege, acceptare indulgentias applica­ tas defunclis? Ibid. Petes 4° an indulgentiæ applicata? uni, vel ali. quibus personis determinatis prosint omni­ bus? 5afi Petes 5° utrum qui lucratur indulgentias p ·> defunctis dabeat esse in stato gratiæ? Ibi> EXPLICIT 1ΛΡΕΧ. Imp. de laSoc. de Typ. - Boinrrs, ·> r.Campigne.Premitre. Pari·.