Sac. SEBASTIANUS FRAGHI DE MEMBRIS ECCLESIAE DISSERTATIO AD LAUREAM IN FACULTATE S. THEOLOGIAE APUD PONTIFICIUM INSTITUTUM "ANGELICUM,, DE URBE OFFICIUM LIBRI CATHOLICI PIAZZA PONTK S. AN'GKI.O. S8 ROMAE ROMAE - 1937 BELLARMINE LIBRARY St. Mery's Collage Μ FM Π il Vidimus et approbavimus. Romae, apud Pont. Institutum « Angelicum >, die 17. mense maio, anno 1937. P. ANTONINUS SILLI Ο. P. P. SERAPHINUS ZARB O. P. Ex Vicariatu Urbis, die 30 lunii 1937. Imprimatur + ALOYSIUS TRAGLlA, Archiep. Caesariensis Vicesgerens. 3405 6 MAX 1 '2Afc Azienda Tipografica Editrice Nazionale Anonima < * PRAEFA ΤΙ Ο Quaestio « de membris Ecclesiae », quae prima fronte facilis videri potest, vere talis non est. Argumentum enim multa et varia elementa continet • quae possunt considerari sub uno vel sub alio aspectu, quae­ que proinde adducere possunt hominem incautum inter er­ roris scopulos. Difficultas praesertim ex eo provenit quod Ecclesia, cum sit societas prorsus singularis, elementum divinum et elementum humanum in se habet ; periculum adest ne quis recte indicet — vel ad elementum humanum magis attendens, vel potius elementum divinum considerans. Etiam membrum — ut planum est — duorum ele­ mentorum particeps fit ; unde ad utraque elementa oportet animum attendere. · · r i 4 aS ■ ·· I ·Λ Semper ad hoc solliciti fuimus in nostra dissertatione, cuius momentum non est certe in expositione alicuius novae pulchraeque sententiae — quid ceterum novi sub sole ? — sed potius in ordinatione logica doctrinae. S«c. Sebastùmus Frag hi Nam imprimis nostra inquisitio erit circa naturam cor­ poris mystici, cuius caput est Christus, Spiritus Sanctus anima, membra elementum visibile. Deinde erit sermo de natura veri membri, statuentes condiciones ut quis realiter et complete pertineat ad hoc cor­ pus mysticum. Denique disseremus de causis vinculum unionis cum Eccles i a solve ntibus. Utinam bonae intentioni respondeat exitus operis. BIBLIOGRAPHE ANGER IOSEPHUS, La doctrine du corps mystique de Jesus Christ; Paris, Beauchesne, 1929. BAINVEL I. V., De Ecclesia Christi; Parisiis, Beauchesne. 1925: p. 106-121. BAINVEL I. V., Hors de LEglise pas de salut; Paris, Beauche­ sne, 1913. S. BELLARMINUS ROBERTUS, De Controversiis; Neapoli, los. Giuliano, 1856 ; t. II, lib. Ill, c. 1-10. BILLOT card. LUD., De Ecclesia Christi; Romae, Univ. Greg., 1921 ; q. VII. BILLUART CAR. REN., Summa S. Thomae; Parisiis, Guyot, 1852 ; t. V, De Regulis Fidei. DE LUGO card. JOANNES, Disputationes Scholasticae; Pari­ siis, Vives, 1891 ; I, disp. 17-20. DIECKMANN HERMANNUS, De Ecclesia Christi; Friburgi Brisg., Herder, 1925 ; II, c. 3, D. DORSCH AEMILIUS, De Ecclesia Christi ; Oeniponte, Fel. Rauch, 1928 ; p. 437-503. FRANZELIN card. IOANNES BAPTISTA, Theses de Ecclesia Christi, opus postumum ; Romae, Poliglotta, 1907 ; Thes. 22-25. GROOT (de) I. V., Summa Apologetica de Ecclesia Christi; Ratisbonae, G. I. Manz, 1906 ; p. 63-86. HERBIGISY (d’) MICHAEL, Theologica de Ecclesia; Parisiis, Beauchesne, 1928 ; II, Thes. 30-34, p. 257-282. HURTER H., Theol. Dogm. Compendium; Oeniponte, Libr. Wagneriana, 1909 ; I, p. 268-283. HUGON ED., Hors de VEglise point de salut; Paris, Tequi, 1914. s Soc. Sebastianus Fraçhl MARMION D. COLUMBA. Cristo, Vita dell'anima: Milano, Vita e Pensiero, 1921. MUNCUNILL IOANNES, Tractatus de Christi Ecclesia; Bar­ cinone, Libr. Relig., 1914 ; p. 519-548. MURRAY PATRITIUS. De Ecclesia Christi; Dublini, Me Glaslhah et Gill, 1860 ; I, p. 143-209. PERRONE IOANNES, Prelectiones Theologicae ; Romae, Coll. Urbano, 1840 ; II, p. 41-90. PRAT F., La Théologie de S. Paul; 2 vol. Paris, Beauchesne, 1927-1929. PLUS RAOUL, Dans le Christ Jesus; Toulouse, Apost. de la prière, 1925. PLUS RAOUL, Le Christ dans nos frères; ibid., 1925. PALMIERI DOMINICUS, Tract, de Romano Pontifice cum proleg. de Ecclesia; Prati, Giacchetti, 1902 ; p. 40-57. SAN (de) LUDOVICUS, Tract, de Ecclesia et Romano Ponti­ fice; Brugis, Beyaert, 1906; p. 257-321. SEGNA Card. F., De Ecclesiae Christi const, et regim; Romae Forzani, 1900. SCHULTES REG., De Ecclesia Christi; Parisiis, Lathielleux, 1931, p. 87-98. SUAREZ FRANCISCUS, Opera omnia ; Parisiis, Vives, 1856 ; t. XII, De Fide, dis. 9. STRAUB ANTONIUS, De Ecclesia Christi; Oeniponte, Fel. Rauch, 1912 : II, Thes. 30-34, p. 589-700. TEPE BERNARDUS, Institutiones Theologicae; Parisiis, La­ thielleux, 1895 ; I, p. 363-383. TROMP SEBASTIANUS, De Spiritu Sancto, anima corporis mystici : I, Testimonia selecta e Patribus graecis ; II, Te­ stimonia sel. e Patr. lat. ; Romae, Univ. Gregor, 1932. WILMERS GUILELMUS, De Christi Ecclesia; Ratisbonae, Pustet, 1897 ; p. 619-660. Etiam aliis epitomis « De Ecclesia Christi» tractantibus, in quibus caput « de membris Ecclesiae » semper adest, utiliter usi sumus. INTRODUCTIO II II lesus Christus, venit • · Filius Dei vivi, in hunc mundum H II II ; propterea, ut suam di­ ad salvandum genus humanum H H II vinam missionem usque ad finem mundi continuaret, in­ II stituit Ecclesiam. II Christus iam ab initio vitae publicae de novo Re­ gno loquitur : « Poenitentiam agite, appropinquavit U » (1). Hoc Regnum initio enim Regnum caelorum mini­ II il II est, instar grani sinapis, dein tam mum mirum incremen ­ II tum habebit ut « multi ab oriente et occidente venient et II et Isaac in Regno caelorum » (2). recumbent cum Abraham II II nere religiosum, non politicum : il II « Regnum meum non est de hoc mundo » (3) ; sed simul II est sociale : est enim vehit ager in quo cum bono semine •I II crescit zizania (4) ; velut sagena missa in mare, ex omni II genere piscium congregans (5) ; velut convivium nuptiale II in quo cum bonis est indignus (6) ; velut grex cuius pa­ stor est Christus (7). (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Μτ., IV, 17. Μτ., VIII, 11. Ioan., XVIII, 36. Μτ., XIII, 24-30. Μτ., XIII, 47- 50. Μτ., XXII, 14. Ioan., X, 14-16. S«c. Sebastianus Fraghi H Jesus, praedicatione Regni et miraculis, multos secta­ II tores sibi comparavit. Multitudines gentium, saepe ter­ It ita accurre­ rena et cibum neglegentes, ad eius transitum bant, ut summi sacerdotes et pharisei, quaerentes eu II II tenere, turbam timerent (1). Sed Christus non intendit tantum excitare motum ali­ que: II religiosum, informem II et transeuntem, sed vult II societatem veram cum hierarcbia efibrmare. Quapropter aliquos ad suam sequelam invitat, continenter cum eis peregrinatur pei oppida et per castella, eos publice agno­ II scit et defendit, atque cum eis vivit vitam quasi com­ munem. — 10 II apostolos (2), quos D einde e discipulis eligit duodecim II II maxima cura docet, et ad arctiorem sequelam vocat ; et ΓίΊ eos ad praedicandum mittit, II dum ut signum legationis II eis dat potestatem miracula patrandi. Insuper eis proII ittit et dat II potestatem regendi, sanctificandi et do­ cendi (3); et post resurrectione: II eos constituit vicarios II totius suae missionis II suique operis : « sicut mis it me PaV* II ter et ego mitto vos » (4). Petrum II constituit fundamentum Ecclesiae : « super hanc petram aedificabo Ecclesiam ni » (5) ; ei supremam if meam auctoritatem promittit et postea revera confert : « ....et tibi dabo claves Regni caelorum. Et quodeumque ligaveris super terram erit liga­ tum et in caelis, et quodeumque solveris super ter- (1) Mc., XII, 12. (2) Le., VI, 12-13. (3) Μτ., XVIII, 18; XXVIII, 18; Io an., XX, 23; Le., XXII, 19; Mc., XVI, 14-15. (4) Ioan., XX, 21. (5) Μτ., XVI, 18 . ■ De. Membris Ecclesiae ûmi· i ■■■>■■» «■■■ ■ ■ ■——■—■ ...........................■ ■ ■■<—■ — ■ - ,ι ■■■ w,, é π ■ ram π erit solutum et in caelis » (1) ; «pasce agnos meos... fl pasce oves meas » (2). Η Antequam ad caelos ascenderet, Jesus, modo solenni, Hl apostolis dedit mandatum evangelizandi omnes gentes : « euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos.... Η docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vo­ bis » (3). K Η Ultinio Ipse apostolis promittit assistentiam suam : II « Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad con­ summationem saeculi » (4) ; promittit et assistentiam II II Spiritus Sancti : « et rogabo Patrem et alium Paracliit tum dabit vobis, ut maneat vobiscum in aeternum, Spi­ ritum veritatis » (5). II Tali modo lesus, tempore suae vitae, annuntiavit et II 11 praeparavit novum Regnum, nempe Ecclesiam; per suam ili mortem, scisso vetere contractu, initum est novum foe­ H et homines. II dus inter Deum Dies perfectae nativitatis Ec­ clesiae fuit dies Pentecostes, quando Spiritus Sanctus H formatum animavit, sua: II organism u: II Ecclesiae iam cuique organo tribuens operationem totique corpori vi­ II II et incrementum tam et vigorem continuum. (6). Tali modo Christus instituit Ecclesiam in qua « velut in domo Dei viventis, fideles omnes unius fidei et caritatis II vinculo continerentur » (7) : ad quam omnes homines ac- (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (1932) Μτ., XVI, 19. Ioan., XXI, 15-17. Μτ., XXVIII, 18-20. Μτ., XXVIII, 20. Ioan., XIV, 16-17. Cf. Hermannus Dieckmann, De Ecclesia, n. 246. Cone. Vat., sess. IV ; Denziger-Bannwaht, Enchry. symb. et def. n. 1821. - Sec. Sebasuantis Frag hi 12 ^β^·βίΛ··'··· · · · · · · * •••-*»-^» · « -) » V» «. « cederent et per qua' II tandem ad vita: H aeternam perve­ nire possent. Ab ipso Christo haec societas nomine «eccle­ II II siae» designata fuit: «aedificabo Ecclesiam meam» (1). II Ne confusio oriatur, cum de membris Ecclesiae sermo, sit, sensum huius verbi « ecclesia » definiamus. H Etymologice nomen « ecclesia » a verbo « ekkalèo » II (evoco) derivatur, et significat coetum eorum qui per II vocationem in unum convenerunt. Usu profano hoc nomen designabat praesertim con­ II vocationem populi per praeconem factam ad comitia agenda de rebus publicis civitatis (2). II In Scriptis Novi Testamenti sensu non christiano haec vox ter tantum habetur (3) ; in aliis textibus semper II ad christianos refertur et designat vel coetum Chri­ II II II stianorum cum aliqua determinatione : « ecclesiae quae erat lerosolymis... » (4) ; vel, et hoc saepissime H fit, so­ cietatem universalem religiosam a Christo fundatam (5) ; vel aliquando praepositos huic societati (6) ; vel aliquando multitudinem his praepositis submissam (7). Apud Patres, praeter has acceptiones, hoc nomen II aliquando designat vel totam multitudinem vere Deum II a principio mundi usque colentium ad finem : hoc sensu locuti sunt v. g. S. Augustinus, S. Gregorius Magnus et Ii (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Μτ., XVI, 18. Thucidides, Historiae, I, 87 ; II, 22 ; IV, 37. Act., VII, 38 ; XIX, 32, 39, 40 ; Hebb., II, 12. Ac:., XI, 22 ; Cf. inscriptiones epistularum S. Pauli. Μτ., XVI, 18 ; cf. Act., V, 11 ; et passim per epist. Pauli. Μτ., XVIII, 17. Act., XX, 28. De Membris Ecclesiae 13 If II multitudinem 11 S. Thomas (1) ; vel aliquando etiam totam il Christo adhaerentium et in caelis, et in purgatorio et in terris: ita aliqui Patres locuti sunt interpretantes illud Pau­ π Eccle­ li : « ipsum (Christum) dedit caput supra omnem II IT II siam II » (2) : hi enim omnes cum Christo iunguntur vin­ II II culo gratiae, auxilii, precum et formant communionem Sanctorum. II Determinatione magis specifica Ecclesia dividitur in II η militantem, quae complectitur fideles adhuc in via con­ II stitutos ; in patientem, quae complectitur iustos in pur­ gatorio degentes; in triumphantem, quae complectitur san­ ctos angelosque in caelo Deo fruentes. II II Notandum tamen, quando de Ecclesia stricto et pro­ II so­ II II prio sensu sermo sit, omnes hoc nomine designare illam II cietatem a Christo in terris institutam — nempe Eccle­ II II siam militantem — quae habet ut Caput visibile, Romanui II Pontificem et ut membra, omnes veros Christi fideles. ίιι nos hac ultima significatione de Ecclesia loqui­ Etiam mur. Et proinde, ut melius variae quaestiones expla­ •I Η nentur, dicemus : 4 ·· 9 I II mystici ; 1° de natura corporis Christi » 2° de natura veri membri huius corporis ; II per baptismum dis3° de causis vinculum initum solventibus ; II qui bonitate Dei 4° de dignitate et de officiis eorum II Lembra huius corporis mystici sunt. (1) S. Augustinus, Enarratio in Psalm.., 90, 2, 1 ; ML 37, 1069; S. Gbeg Epist., V. 18 ; ML 77, 740 ; S. Thomas, Sum. Theol., III, q. 8, a. 3. (2) Ephes., I, 22. ODIISÀW IlSIMHO SÜOdHOD ‘YISH3333 3a Ί lildVD Il II II Cum membrum sit pars alicuius corporis, antequam disputatio de membris Ecclesiae ponatur, necesse est di­ catur aliquid de ipso corpore Christi mystico, ut postea II facilius et magis logice variae quaestiones evolvantur. A) De Ecclesia, corpore Christi II Ipse Christus proiecit fundamenta doctrinae de cor­ ΓΙΊ pore mystico quando affirmavit se vivere in paupere, in parvulo, in aegroto, in captivo et in omnibus indigentibus : II « Arnen dico vobis, quamdiu fecistis uni ex his fratribus ΓΪΊ nimis, mihi II meis mi fecistis.... ; quamdiu non fecistis uni II de minoribus II his, nec mihi fecistis » (1). Discipulis aliquando II dixit : « Manete in me : et ego in vobis » (2). Et ne puta­ II loqui tantum de aliqua unione mere morali, remus lesum II Ipse subiungit : « Ego sum vitis, vos palmites : qui ma­ II : quia net in me, et ego in eo, hic fert fructum multum II II sine me nihil potestis facere» (3). Hac mirabili compara ­ II tione Christus clarissime indicat quam intima sit unio II inter se et fideles : vitis et palmites vivunt eandem vi- (1) Μτ., XXV, 40-4S ; Cf. etiam Μτ., X, 42 ; XVIII, 5. (2) Ioan., XV, 4. (3) ib., v. 5. —«λ*’a- Sac. Sebastianus Fraghi 18 l{ ». •A I» tam, aluntur eodem succo et efficiunt unum esse ; unio haec est conditio ut quis fructus afferat. S. Paulus in suis epistulis saepe loquitur de unione H U quae exsistit inter Christum et Ecclesiam, in hac unione II insistens velut in veritate fundamentali quae magnam proiicit lucem in tot quaestiones et simul magnam affert cordi nostro laetitiam quia nobis ostendit nostram mi­ II rabilem dignitatem . II Variis comparationibus Apostolus utitur ad melius hanc veritatem exprimendam : aliquando Ecclesia com­ il paratur aedificio alicui cuius fundamenta sunt Apostoli, cuius summus angularis lapis est Christus lesus (1); ali­ II II quando [comparatur cuidam familiae, cuius Christus est vir, Ecclesia est sponsa (2) ; aliquando Christus ipse comparatur arbori, in quam nos inserti sumus, socii « radicis et pinguedinis olivae » facti (3). il II Sed imago quae frequentissime inter omnes recurrit II sumit ex organismo humano II est illa quam : Ecclesia est corpus, Christus est caput ; Christus cum Ecclesia unum efficit : de hoc agit in epistola I ad Corinthios, in epiH stola ad Romanos et praesertim in epistola ad Ephesios, in qua argumentum principale est unio fidelium cum Christo et in Christo : etiam in abis epistolis haec doctri­ na communis est. S. Paulo data fuit gratia « illuminare omnes quae sit dispensatio sacramenti absconditi a saeculis in Deo » ; Il quod sacramentum « aliis generationibus non est agnitum II filiis hominum»; quod vero ipse Apostolus nunc omnibus II II manifestat praedicans Christum mortuum esse in cruce (1) Ephes., II, 19-22. (2) Ephes., V, 23. (3) Rom., XI, 17. ■I De Membris Ecclesme 19 ut gentes essent « coheredes, et concorporales, et comparticipes promissionis eius in Christo lesu per evangelium » (1). Haec veritas semper fulget in argumentationibus Apostoli : aliquando explicite, aliquando implicite tantum ; et multa etiam corollaria S. Paulus deducit quoad vi­ tam religiosam et moralem, quia doctrina de corpore Christi non tantum theoretice credenda est, sed et reapse vivenda. Aptissime ab Apostolo Ecclesia vocatur corpus, cuius HI II membra fideles sunt. « Sicut enim in uno corpore multa ii II membra habemus, omnia autem membra non eundem Hl habent : ita multi unum corpus sumus II actum in Christo, singuli autem alter alterius membra » (2). II constat ex multis membris quae sinCorpus humanum Η II proprium habent officium, sed ad unum tendunt 11 quia inter se intime connectuntur et organice agunt, prop­ il ter quod loqui possumus de multis membris et de uno Η corpore : « Nam et corpus non est unum membrum, sed multa. Si dixerit pes : quoniam non sum manus, non sum II de corpore : num ideo non est de corpore ? Et si dixerit auris : quoniam non sum oculus, non sum de corpore : II num ideo non est de corpore ?... Quoniam si essent om­ Ii Π ii nia unum membrum, ubi corpus ? Nunc autem multa quidem membra, unum autem corpus » (3). Et clare apparet ratio propter qua: 11 Ecclesia a S. Paulo vocatur corpus. Christus instituit Ecclesiam, Η ϋ : pono societatem perfectam omnis societas dici potest corpus propter quandam similitudinem exsistentem inter Η Η et corpus physicum. societatem ordinatam Olim Menenius • 11 (1) Cf. Ephes., Ill, 5-9. (2) Bom., XII, 4-5. (3) 1 Cor., XII, 14-20. Sac. Sebastianus Fraghi 20 (1) Hist., II, 23. 1 ^ -3 \ Unde mysticum hoc corpus vocatur, quia in Ecclesia est unio prorsus singularis, quae certe non est physi­ II II ιι ca : negamus enim Ecclesiam hypostatice uniri cum u Verbo et simul distinguimus Ecclesiam a corpore II Christi physico, quod in sinu Virginis Mariae forma ­ II tum fuit ope Spiritus Sancti ; sed simul unio haec II II aliquid maius H moralis II II non est tantum : adest enim quam ii : adest II simplex unio intellectuum et voluntatum nempe vita vera, intima quae a principio supernatural! procedit, descendens a capite in membra et omnia membra in uni­ tatem redigens. Aptissime mysticum hoc corpus vocatur, quod me­ dias partes tenet inter corpus physicum et corpus morale : II II II nam hoc nomen « mysticum » designat signum sensibile realitatis occultae et divinae. In Ecclesia signum sensi­ bile est corpus sociale : realitas occulta et divina est vita ! II Agrippa hac comparatione usus est ad plebem roinanai II placandam, felici cum exitu, ut narrat Titus Livius (1). ii Corpus etenim physicum ex multis et variis membris ii constat et tamen unum est quia membra conixmcta sunt vinculis tum externis tum internis et ad unum conspirant ; I· ita quaelibet societas, multis et variis membris composita, ii una est moraliter propter eundem finem, easdem leges eandemque auctoritatem : unde societas, corpus morale vocatur. II Haec omnia perfectius et modo eminentiore Ecclesiae applicanda sunt quia perfectior et intimior in ea datur II principium unitas propter eius intrinsecum vitale, nem­ pe propter eius animam quae est Spiritus Sanctus. De Membris Ecclesiae 21 intima et supernatural!s ; mirabilis activitas corporis so­ Μ cialis Ecclesiae clarissime monstrat praesentiam huius vitae supernaturalis et influxum Spiritus Sancti. Π Illud vocabulum, quod non est apud S. Paulum nisi quoad sensum (1), non significat hoc corpus esse aliquid irreale vel ideale (2), sed hoc proprie vult indicare : « cor­ Η pus hoc gigni mysterio, mysteriis ali, foveri, regi, mysteriis redundare » (3). Caput huius corporis mystici est Christus. « Et omnia subiecit sub pedibus eius et ipsum dedit caput supra II omnem Ecclesiam quae est corpus eius » (4) ; « Christus caput est Ecclesiae » (5). Locutio paulina optime nobis indicat relationes inter H : sunt nos et Christum relationes quae intercedunt aliIt quomodo inter caput et membra. Maxima unio inter ca­ H put et corpus ; maxima unio ergo inter Christum et Ec­ clesiam . II •Ï In primis praeter identitatem naturae, caput habet eminentiam, non tantum positione, sed perfectione et di­ rectione, quia in capite sunt omnes sensus et organa prin­ cipaliora et ipsum dirigit omnes actus corporis. Ita Chri­ •I II It stus qui habet eandem naturam membrorum, eminet loco : est homo-Deus, ipsa humanitas gloriose stat ad (1) Colos., I, 24-26. (2) « C’est une réalité de 1’ordre morale, mais une réalité veritable, puis­ qu’elle est le sujet d’attributions, de propriétés et de droits. Mystique n’es pas l’opposé de réel, et il y a des réalités en dehors de ce qu’on palpe et de ce qu’on pèse ». F. Prat S. I., Théologie de Saint Paul (1927) I, pag. 360. (3) H. Hurter, Dissertatio de Ecclesia, Corpore Chr. Mystico, η. 14, in « Patrum opuscola selecta ■■■, vol. XXVII, p. 28. (4) Ephes., I, 22-23. (5) lb., V, 23. Sec. Sebastianus Fraghi 22 » '· I ·*! I I □ II Patris; eminet perfectione, quia Christus scien­ dexteram II II •I It tiam et sapientiam incomprehensibilem habet una cum plenitudine potestatis ; eminet directione, quia Christus assistit et dirigit Ecclesiam nec ullum munus capitis prae­ II II diligit : « Nemo enim II unquam carnem II termittit, quia eam II odio habuit, sed nutrit et fovet eam π sicut et Chri­ suam stus Ecclesiam, quia membra sumus corporis eius » (1). Deinde ex capite fluit omnis vis vitalis in membra. Ita e Christo profluit in nos omnis gratia et virtus : « Et H de plenitudine eius omnes nos accepimus » (2). Christus enim sua passione causa fuit nostrae salutis, quia Ipse II pro nobis satisfecit et pro nobis meruit. Christus passus est ut Caput Ecclesiae et proinde « non solum sibi sed II omnibus membris suis etiam meruit salutem » (3) ; pro­ II II Christi facta sunt nostra pter hoc satisfactio et meritum quia « caput et membra sunt quasi una persona mystica <1 et ideo satisfactio Christi ad omnes fideles pertinet II sicut ad sua membra » (4). II It Caput ita coniunctum est cum corpore ut unum ef­ ficiant. II coniunctio Apud S. Paulum inter Christum et Ec­ II intima II clesiam tam apparet ut ipsum nomen « Christus » •I convertatur ad Ecclesiam : « Sicut enim corpus unum II membra H II est, et membra habet multa, omnia autem cum II II sint multa, unum tamen corpus sunt : ita et Christus» (5). II II Ad rem pulchre S. loannes Chrysostomus : « Et cum oportuisset dicere « ita et Ecclesia » (hoc enim conse(1) (2) (3) (4) (5) Ephes., N, 29-30. 2 Ioan., I, 16. S. TnOMAS, Summa Theol., Ill, q. XLV III, a. I. Summ. Theol., loc. cit., a. 2 ; ad Ium1 Cor., XII, 12. ■ i | De Membris Ecclesiae 23 II quens erat), boc non dixit, sed illius loco Christum po­ II π nit, in altum extollens orationem. Hoc autem vult si­ gnificare : ita et Christi corpus, quod est Ecclesia. Sicut «1 II enim et corpus et caput unus sunt homo, ita et Ecclesiam II H II unum et Christum esse dixit. Ideo Christum pro Ecclesia posuit, corpus eius sic vocans » (1). Et Sanctus Thomas : « Ea quae pertinent ad membra dicit Christus de se, pro­ II pter quod sunt sicut unum corpus mysticum, Christus et Ecclesia ; et ideo loquuntur sicut una persona et Christus it II et Ecclesia in Christum » (2). transformat se in Ecclesiam S. Paulus ad melius indicandam unionem inter Chri­ II stum et Ecclesiam usus est comparatione clarissima : in hac vita unio inter omnes arctissima est ea quae habetur in matrimonio, in quo duo fiunt una caro, et unus fit alterius et ambo velut partes totius propter habitudinem amoris, communicationis, vinculi indissolubilis, et inde fit ut bona unius sint bona et alterius. S. Paulus vidit in hac unione signum et symbolum magni H II mysterii : unionis nempe Christi cum Ecclesia : « Sacra­ II II II II mentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in Ecclesia » (3). Quapropter sicut vir est caput mulieris, ita Christus est caput Ecclesiae ; sicut ex parte Ec­ clesiae est subiectio Christo, ita ex parte mulieris sit subiectio viro suo ; et vicissim sicut Christus diligit Eccle­ II ii siam ita vir dilig^at uxorem. II II II Propter tam arctam unionem intelligitur quomodo II Christus dicatur pati vel operari quae singula membra II patiantur vel operentur. Saulus, spirans minarum, petit (1) In 1 Cor., XII, 12; Hom. 30, n. 1 ; M G 61, 250. (2) In Psalm., XXI, I. (3) Ephes., V, 3? Sac. Sebasrianus Fraghi 24 Damascum ut Christi asseclas vinctos duceret lerusaΠ lem. Sed lux, sole splendidior, eum circumfulsit et vox il audita est : « Saule, Saule, quid me persequeris ? Qui dixit : Quis es Domine ? Et ille : Ego sum Tesus, quem u tu persequeris » (1). Paulus persecutor Christifidelium, persecutor vocatur lesu ; offensio in membra etiam in caput redundat. II arctam II unionem intelligitur etiam cur II II — iuxta S. Paulum — iam Christus adaequate concipi nequeat absque Ecclesia, « quae est corpus ipsius et ple­ nitude eius qui omnia in omnibus adimpletur » (2). Ec­ clesia vocatur « plenitudo (pleroma) », id est, iuxta il communem interpretationem, complementum, quia dicit II II II S. loannes Chrysostomus : « complementum capitis est II corporis est caput » (3). II II corpus, et complementum II Revera Ecclesia Christo Capiti praebet membra per II II quae agat. Sicut anima humana non posset suas opera­ tiones plene exercere sine corpore, ita etiam Christus nequit operationes Capitis plene exercere sine Ecclesia (4). Ex his omnibus apparet quomodo Ecclesia sit so­ cietas prorsus singularis, quae nequit univoce societas II cum aliis societatibus vocari, sed eminentiore modo, quia in ea unio singularis ac intimior quam in aliis societa­ II tibus habetur, derivans ex anima quae Caput et membra II coniungit, seu ex Spiritu Sancto, anima corporis Christi II mystici. (1) (2) (3) (4) Act., IX, 5. Ephes., I, 22-23. In Ephes., I, 22-23. Cf. S. Thom., In Ephes., V, sub lect. 8. De Membris Ecclesiae 25 B) De Anima Corporis Christi Il Ecclesia est corpus Christi, corpus non mortuum sed II vivum, illa vita praeditum quae tam mirabiles effectus II producit ; vita vero supponit principium vitae nempe II animam. Inter Theologos non una est sententia circa ani; Ecclesiae. II II Dominicus Palmieri affirmat in Ecclesia esse dupli­ cem vitam, quatenus nempe est societas externa, visibilis, II et quatenus est societas supernaturalis : anima Ecclesiae, quatenus haec est societas visibilis, dici potest aucto­ ritas ; quatenus est societas supernaturalis, corpus con­ stituitur primo et formaliter ministerio ecclesiastico, ma­ H II gisterio et imperio cum respondenti subditorum fidei II professione, communione sacramentorum et subordinaII tione voluntatum ; secundario et materialiter consti­ ÎÏ tuitur ex singulis fidelibus ; anima vero constituitur ex dono supernaturali creato e Christi influxu in nos de­ II scendente. « Anima est id quod procedit ex influxu super­ II naturali quo Christus vivificat et unit sibi membra sua ut II operari valeant ad salutem. Hoc autem interius est, in­ haerens ad modum causae formalis, principium exsi­ II II stens operationum supernaturalium. Huiusmodi... sunt dona interiora fidei, spei, caritatis, gratiaeque sanctifi­ cantis, ceterarumque virtutum cum ea connexarum » (1). II Notatu dignum est — iuxta hanc opinionem — II gratiam primo et per se conferri singulis membris et per membra corpori. Unde — ut bene dicit Michael d’Herbi- (1) D. Palmieri, De Romano Pontifice, cum prolegom. de Eccl., § llr p. 40. 41. 26 ».· Sac. Sebastianus Fraghi Hi qua talia, videntur prius esse gny — « membra.... etiam et vivere quam corpus» (1). 1« Insuper charismata, ut donum linguarum, prophetiae etc., ad corpus potius pertinent ; gratia actualis, si coH niungitur cum gratia habituali, pertinet ad animam, II secus nec ad animam nec ad corpus. II Guilelmus Wilmers, diverso modo, eandem doctri­ II nam exponit (2). Anima Ecclesiae praecipue etsensu H stricto est gratia sanctificans ; remotius et sensu latiore afia dona supernaturalia, ut sunt habitus infusi, gratia ti actualis, character sacramentalis, potestas iurisdictioII II animae II nis, dona charismatica, magis minusve rationem •I participant. Corpus autem constat ex elemento visi­ bili, seu ex ordine ecclesiastico a Christo instituto : ex unius nempe fidei professione, eorundem sacramentorum •I communione et subiectione eidem legitimae auctoritati. II Ideo anima Ecclesiae se habet ad corpus, non ut elemen­ II II II tum divinum ad mere humanum, sed sicut ordo divinus II divinum per se visibilem . invisibilis ad ordinem Alii multi cum Michaele d’Herbigny, Aemilio Dorsch, et Hermanno Dieckmann, aliam sententiam, quae clarior et rationi traditionique conformior est, defendunt (3). II luxta hanc sententiam — cui etiam nos adhaeremus — II II II elmentum externum, visibile, materiale constat ex om­ II II nibus et singulis membris et aimul ex vinculis externis ; II n II elementum autem formale, principium totius vitae in II H Ecclesia, varia membra ad unitatem redigens, Spiritus <1) Theol. de Eccl., Thes. XXX. n. 1. (2) De Ecclesia Christi, n. 51-59. (3) Cf. M. d’HERBlGNY, Theol. de Eccl., Th. XXX : ÀEM. Dorsch, De Eccl. Chr., p. 447-452 ; Herm. Dieckmann, De Eccl. Chr., n. 952. De Membris Ecclesiae 27 1' Sanctus est ; cetera dona supernaturalia, ut fides, spes, Ii caritas, gratia sanctificans, charismata, sunt effectus II huius primi principii, quae operantur instar facultatum II in corpore nostro, dum Spiritus Sanctus instar animae operatur. Dicitur « instar animae », quia sicut Christus vocatur II caput Ecclesiae per analogiam, ita analogice dicitur Spi­ II H ritus Sanctus anima Ecclesiae ; unde non dicimus Spi­ ritum Sanctum informare Ecclesiam, quia — ut clarum est II II — corpus morale incapax est informationis, sed tantum II Sanctum producere in Ecclesia simi­ affirmamus Spiritum H in corpore nostro. les effectus ac animam II II Notandum etiam per appropiationem Spiritum San­ II IT ctum vocari animam Ecclesiae, quia, quamvis revera 11 II II tota SS.ma Trinitas vivificet Ecclesiam, tamen opus perfectionis et sanctificationis per appropriationem tribuitur Spiritui Sancto. II SpiPulcherrime S. Scriptura describit activitatem ritus Sancti in Ecclesia. II Imprimis influxui Spiritus Sancti debetur formatio II II corporis Christi mystici. Compositio ipsi tribuitur primae II et excellentissimae cellulae hrius corporis, nempe Chri­ sti, qui conceptus est de Spiritu Sancto ut profite: II II Symbolo (1). Actio huius Sancti Spiritus manifestatur in tota vita Christi. II Visibili modo Ipse descendit in lesum, cum hic baptizatus est ab loanne : « Et ecce aperti sunt ei caeli; et II vidit Spiritum Dei descendentem sicut columbam, et (1) Cf. Μτ., I, 18, 20; Le., I, 35. Sac. Sebastianus Fraghi 28 H super se » (1). Postea « lesus ductus est in de­ venientem sertum a Spiritu, ut tentaretur a diabolo » (2) ; et post quadraginta dies «regressus est lesus in virtute Spiritus in Galileam » (3). Insuper Christus in Spiritu Dei eiicit daemones (4) ; actione Spiritus Sancti exultavit quia Pater revelaverat parvulis ea quae erant abscondita sapientibus huius saecuK(5). II II S. Paulus nos docet opus maximum Christi, sacrifi­ II nempe sui, opera Spiritus Sancti cium peractum fuisse : II semetipsum II obtulit immacula­ « Qui per Spiritum Sanctum il Deo » (6). Quapropter tum uno verbo dicere possumus cum S. Basilio : « omnis actio (eius) praesente Spiritu peragebatur » (7). Spiritus Sanctus suas operationes exercet et in EcII clesia. lesus antequam ad caelos adscenderet promisit II Sanctum, II Spiritum qui revera die Pentecostes in aposto­ II los descendit et sic in Ecclesiam transit, initium dans eius vitae mirabili. Perlegenti « Actus Apostolorum » continuo occurrit II multiformis actio huius Sancti Spiritus in Ecclesia. Apostoli loquuntur pleni Spiritu Sancto: «Tunc reple­ tus Spiritu Sancto Petrus dixit ad eos » (8); audientes au­ tem verba Petri, multi poenitentiam agunt, baptizantur et (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) Μτ., III, 16. lb., IV, 1. Le., IV, 14. Cf. Μτ., XII, 28. Le.. X, 21. Hebr., IX, 14. De Spir. Sancto, c. XVI, n. 39 ; MG 32, 139. Act.. IV, 8. Dé Membris Ecclesiae 29 accipiunt donum Spiritus Sancti (1) ; baptizati vero, ad il IT manuum Apostolorum « accipiebant Spiritum H imposionein H orant « repleti sunt II » (2) ; fideles aliquando dum Sanctum II omnes Spiritu Sancto » (3) ; Stephanus « cum esset ple­ H nus Spiritu Sancto.... vidit gloriam Dei» (4). Spiritus Sanctus velut signum dat Petro, descendens lT aliosque audientes, ut et gentes in Ec­ super Cornelium clesiam recipiantur (5) ; Ipse apostolos illuminat circa II est Spiritui Sancto et no­ ea quae agenda sunt : « visum II bis » (6) ; Ipse et apostolos cohibet ne verbum Dei indi­ gnis praedicent : « vetati sunt a Spiritu Sancto loqui ver­ II bum Dei in Asia » (7) ; Ipse de mu i consolatione re­ H : plebat Ecclesiam te Ecclesia.... consolatione Sancti Spiritus replebatur » (8)· Sanctus Paulus saepe actionem et influxum Spiritus II Sancti in Ecclesia memorat. II II Sufficiat tantum innuere : sicut anima in nobis est principium unitatis et simul varietatis, ita Sanctus Spi­ II II ritus in Ecclesia est principium unitatis : « Etenim in uno Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus, sive ludaei, sive Gentiles, sive servi, sive liberi ; et omnes in uno Spiritu potati sumus » (9) ; et est principiu: II vaIT datur sermo sapien­ n per Spiritum rietatis : « Alii quidem II tiae, alii autem sermo scientiae, secundum eundem Spi(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) Cf. Act., II, 38-41. Act., VIII, 17. Act., IV, 31. Act., VII, 55. Act., X, 44-48 ; XI, 15-18. Act., XV, 28. Act., XVI, 6. Act., IX, 31. 1 Corint., XII, 13. 30 Soc. Sebastianus Fraçhi ritum : alteri fides in eodem Spiritu : alii gratia sanita­ n alii prophe­ tum in uno Spiritu : alii operatio virtutum, II tia, alii discretio spirituum, alii genera linguarum, alii II n interpretatio sermonum. Haec autem omnia operatur imus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult » (1). Patres saepe locuti sunt de actione arabili Sancti H Spiritus in Ecclesia, praesertii II i S. Joannes Chrysostomus et S. Augustinus, qui pulcherrime dicit: « Spiritus noster quo vivit omnis homo, anima vocatur ;... et videtis quid II faciat anima in corpore. Omnia membra vegetat : per oculos videt, per aures audit, per nares olfacit, per lin­ II guam loquitur, per manus operatur, per pedes ambulat : II omnibus simul adest membris ut vivant ; vitam dat om­ nibus, officia singulis. Non audit oculus, non videt auris, nec loquitur auris et oculus, sed tamen vivit : vivit auris, II cia diversa sunt, vita communis. Sic est Ecclesia Dei : in aliis sanctis facit miracula, in aliis II sanctis loquitur veritatem, in abis sanctis custodit virgi­ nitatem, in aliis sanctis custodit pudicitiam coniugalem, in aliis hoc, in aliis illud : singuli propria operantur, sed II pariter vivunt. Quod autem anima est corpori hominis, hoc est Spiritus Sanctus Corpori Christi quod est Eccle­ sia ; hoc agit Spiritus Sanctus in tota Ecclesia, quod agit anima humana in omnibus membris unius corporis » (2). II Sanctus Thomas vocat Spiritum Sanctum « cor Ec­ II occultam. clesiae » : « .... cor habet quandam influentiam H Et ideo cordi comparatur Spiritus Sanctus, qui invisibi­ II vivificat et unit» (3). Alibi Sanctus Doctor liter Ecclesiam (1) 1 Corint., XII, 8-11. (2) Sermo 267, c. 4 ; ML 38, 1231. (3) Sum. Theol.. III, q. 8. a. 1, ad 2um. De Membris Ecclesiae 31 dicit Spiritum Sanctum « quasi animam » corporis Chri­ 11 sti mystici (1). II Rationi magis consentanea est sententia affirmans II Spiritum Sanctum esse animam Ecclesiae, quia melius II congruit notioni corporis mystici. Spiritus Sanctus exer­ cet in Ecclesia quasi duplicem activitatem : aliam ad so­ cietatis unitatem organicam constituendam, nempe ut corpus sit unum et varium, sicut requirit ratio organismi ; II II II aliam qua singula membra vitalitatem communem par­ II ticipant, nempe ut corpus operetur. Unicum ergo princi­ II pium sufficit ad optime explicandam vitalitatem Eccle­ siae quatenus est societas ; et vitalitatem Ecclesiae, qua­ II tenus componitur ex singulis membris. In altera sententia autem duplex fingitur principium, alterum quod sit causa unitatis socialis, alterum quod sit fons vitae supernaturalis in corpore ecclesiastico : unde destruitur analogia cum corpore humano, in quo unum principium est, ex quo profluit et unitas organica et vita. II Insuper in altera sententia affirmante gratiam II sanctificantem esse animam Ecclesiae, non haberetur II unicum principium uniens omnia membra, quia gratia unius membri non potest vivificare alia membra ; e con­ H tra in nostra sententia unus idemque Spiritus vivificat Caput et membra. Dicit S. Thomas: « Ipse Spiritus San­ ctus increatus idem numero est in capite et in membris, et aliquo modo a capite ad membra descendit, non divi­ II sus sed unus ; ipsum donum secundum quod Spiritus Sanctus in nobis habitat, non traducitur de subiecto in subiectum » (2). Ii fl ïli (1) Cf. Ill D. 13, q. 2, a. 2, ad 2um. (2) III D. 13, q. 2, a. 1, ad 2um. Mb 32 Sac. Sebastianus Frag hi II sententiam non explicatur tota Adde quod per alteram II vita superna tura lis in Ecclesia. Imprimis gratia sancti­ II ficans supponit altius aliquod principium vitale, a quo totum corpus vivificatur: deinde gratia sanctificans non II II est principium proximum unde procedunt omnes actus II II Stales in Ecclesia: sane sacramenta, sacrificium, potestas II II ordinis, magisterii, regiminis, gratiae actuales quibus sol­ licitantur peccatores etc., non dependent ab ulla gratia II H sanctificante : ita etiam unitas et varietas organorum in corpore Ecclesiae non radicantur in gratia sanctificante. E contra haec omnia bene explicantur per nostra: II II : Spiritus Sanctus est principium II sententiam vitae supernaturalis in singulis et est fons unde oriuntur omnes II potestates, omnia charismata, omnes gratiae actuales, omnis imitas et varietas in organismo ecclesiastico. II Quapropter cum Summo Pontifice Leone XIII, etiam II Christus caput sit Ec­ II nobis « affirmare liceat, quod cum clesiae, Spiritus Sanctus sit eius anima » (1). II II Nos vero, cum melius in caelo dignitatem nostram videbimus, gratias continuas Deo Patri persolvemus qui II II in Ecclesiam suam dignatus est nos vocare, Deo Filio II qui inter membra sui corporis dignatus est nos numerare, II supernaturalem, II Deo Spiritui Sancto qui vitam per Chri­ II stum Caput, constanter dignatus est nobis tribuere. II C) De elemento visibili Corporis Christi II In Ecclesia est etiam elementum visibile, externum et, ut II aliqui dicunt, materiale, quod constituitur ab ipsa socie­ tate visibili, quae subest vivifico influxui Spiritus Sancti. (1) Encycl. < Divinum illud munus » (9 maii 1897) ; Leonis XIII Acta, vol. XVII, p. 135. . ' > De Membris Ecclesiae 33 II II hoc Proprie loquendo, elementum visibile constituunt II omnia et singula membra, vincula externa, quibus ipsa • II visibilem Il membra in societatem uniuntur, et media ex­ terna, ut sunt praedicatio et confessio fidei, administra­ H tio sacramentorum, regimen et oboedientia. II ii II il il Sed nos hic mentem nostram vertimus tantum ad II membra Ecclesiae, quae proinde elementum visibile, vel II H II II — quamvis expressio non sit perfecta — materiam Ec­ clesiae vocamus. II Materia autem distinguitur in remotam et proximam. Materia remota est id quod ex se aptitudinem et * dispositionem habet ad rem sub certis condicionibus con­ II stituendam. Materia proxima, id quod actu rem constituit. 111 II II Ecclesiae materiam remotam constituunt omnes ho­ II II II mines, et materiam proximam omnes qui actu membra _ · 'i ‘ · Ecclesiae sunt. 11 II a) Quod omnes homines efficiant materiam remo ­ tam Ecclesiae e S. Scriptura eruitur. In V. T. non raro allusiones sunt de futuro Regno pro II omnibus hominibus destinato. Sufficiat innuere : « In Te benedicentur universae cognationes » (1). « Et bene­ dicentur in semine tuo omnes gentes terrae » (2); ubi II clare apparet Deum promittere benedictionem omnibus hominibus in semine Abrahae, idest in Messia. H describunt : II Prophetae non raro novum Regnum « Et erit in novissimis diebus praeparatus mons domus II Domini, in vertice· montium, et elevabitur super colles, «4 et fluent ad eum omnes gentes » (3). (1) Genes., XII, 3. (1) Genes., XXII, 18 ; cf. etiam XVIII, 18. (2) Isa., II, 2; cf. etiam Ezech., XVII, 22. 23 ; Malac., I, 11). 11. Soc. Sebastian/is Fraghi π i ♦ f 1T In N. T. apertis verbis hoc affirmatur. Christus mit­ tens apostolos dicit : « Euntes ergo docete omnes gentes... ; il et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad con­ summationem saeculi » (1) : unde Ecclesia instituta est II pro omnibus hominibus omnium temporum. Paulus semper hanc doctrinam clare praedicat : « Non est distinctio iudaei et graeci ; nam idem Domi­ II nus omnium, dives in omnes qui invocant illum ; omnis il quicumque invocaverit nomen il enim Dei salvus erit » (2). II non est nisi corollarium doctrinae Nostrum assertum il de vohmtate Dei salvifica universali, et de morte Chri­ II sti ad omnes homines salvandos. Nam Deus « omnes ho­ II mes vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis ve­ nire » (3). Agnitio veritatis et salus tantum in Ecclesia, vel per Ecclesiam, obtineri potest ; ergo Deus qui -vult II II salutem omnium hominum, vult etiam eorum ingressum in Ecclesiam. II Idem licet concludere ex eo quod Apostolus afII II firmat ; « Unus enim Deus, unus et mediator Dei et hoII II II minum, homo II Christus lesus qui dedit redemptionem pro omnibus » (4). Effectibus vero huius redemptionis homo in Ecclesia vel per Ecclesiam tantum finii potest. II Sanctus Thomas dicit omnes homines esse membra corporis mystici ; et quosdam esse membra actualiter, II in potentia ; et ex his alios aliquando alios vero tantum II II II ad actum per ad actum pervenire, alios autem numquam venire. (5). < I V *1* (1) (2) (3) (4) (5) Μτ., XXVIII, 19. 20. Rom., X, 12. 13. I Tim., II. 4. I Tim.. II, 5. 6. Sum. Theol; III, q. 8, a. 3 ; et ad 2um. De Membris Ecclesiae 35 H II II b) Materiam Ecclesiae proximam dicimus omnes II homines qui actu in ipsa Ecclesia sunt, nempe membra Ecclesiae. II II II Cum de membris Ecclesiae totus noster sermo sit, II hic liceat tantum breviter significare notionem huius II nominis «membri Ecclesiae ». II Nomine membri designatur pars integralis corporis ιι organici. Proinde ut vere membrum sit, hoc debet habere : 1) aliqua II salte II cohaesione: II cum corpore; 2) aliqua II salte participatione II vitae corporis. II II Membrum debet habere aliquam cohaesionem cum corII est ei unitum vel si a corpore pore, quia secus, si nondum II fuit omnimo separatum, non potest vocari membrum. Simul debet esse particeps vitae corporis, quia secus si nullum influxum animae habeat, non amplius membrum, ut pars integralis corporis vivi, censeri debet. Corollarii!] H II Coniunctio cum corpore Christi II est pro omnibus medium necessarium ad salute: II II II Christus instituit Ecclesiam ut medium necessarium II pro omnibus hominibus, ad finem supernaturalem obti­ nendum : « Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus II erit ; qui vero non crediderit condemnabitur » (1). II II Revera nemo potest salvari nisi per unionem cu: ili II II II Christo Domino. Porro nemo potest referri ad Christum (1) Mc., XVI, J6. 36 Sac. Sebastianus Fraghi quin pertineat actualité! vel saltem per votum ad eius H corpus, nempe ad Ecclesiam. Ecclesia ergo est necessaria ad salutem consequen­ H dam, necessitate praecepti et necessitate medii late sumpta, eo sensu quod si quis actualiter nequiret esse mem­ brum Ecclesiae, sufficeret ut pertineat ad Ecclesiam sal­ <1 H voto. Hoc votum duplex est : explicitum, ut est in tem iis qui Ecclesiam cognoverunt sed nondum eam ingredi M potuerunt, v. g. quia catechumeni; implicitum, ut est in iis qui Ecclesiam ignorantes, perfecte Deum diligunt H paratique sunt omnia ad salutem necessaria adimplere. In « Schemate Concilii Vaticani » haec formula pro­ posita fuit : « Ecclesia Christi tantae (est) necessitatis, II II quantae consortium et coniunctio cum Christo capite et H mystico eius corpore... Idcirco docemus Ecclesiam... II esse omnimo necessariam, et quidem non tantum prae­ It cepti dominici... ; verum etiam medii, quia ab instituto » salutaris providentiae ordine, communicatio Sancti Spi­ ritus, participatio veritatis et vitae non obtinetur nisi in Ecclesia et per Ecclesiam, cuius caput est Christus » (1). Patres et Doctores una voce dicunt aliquem iustificari posse etiam per actum caritatis (baptismum flaminis), et II •I per martyrium (baptismum sanguinis). Ita S. Thomas II II dicit : « .... potest sacramentum baptismi alicui deesse re, sed non voto.... Talis autem sine baptismo actuali salutem consequi potest, propter desiderium baptismi» (2). Et alibi : « ... aliquis per virtutem Spiritus Sancti conse­ <1 sine baptismo aquaequitur effectum baptismi non solum (1) Collectio Lacensis^ Acta et decreta SS. Concil. recent^ Vol. VII (1870) cap. VI, p. 569. (2) Sum. Theol., III, q. 68 , a. 2. De Membris Ecclesiae 37 ΓΪΊ sine baptismo II Bed etiam sanguinis : in quantum scilicet II Sanctum movetur ad credendum •η alicuius cor per Spiritum II et diligendum Deum, et poenitendum de peccatis » (1). Quod aliis verbis significat aliquem iustificari posse per II II II votum sive implicitum sive, a fortiori, cxplicitum bapti­ smum recipiendi. Doctrinam Ecclesiae clare exponit Summus Ponti­ fex Pius IX : «Notum Nobis Vobisque est, eos, qui inft HKIil vincibili circa sanctissimam nostram religionem ignoII rantia laborant, quique naturalem legem eiusque prae­ cepta in omnium cordibus a Deo insculpta sedulo ser­ vantes ac Deo oboedire parati, honestam rectamque vitam agunt, posse, divinae lucis ac gratiae operante II virtute, aeternam consequi vitam, cum Deus, qui omnium II mentes, animos, cogitationes habitusque plane intuetur, scrutatur et noscit, pro summa sua bonitate et clemen­ tia, minime II patiatur quempiam aeternis puniri suppliciis, qui voluntariae culpae reatum non habeat » (2). II Ratio patet ex volunate Dei qui omnes homines sal• · vos vult. Nisi sufficeret desiderium pertinendi ad Eccle­ II siam, multi, II etiam sine propria culpa, ad salutem per­ II venire non possent. Quod certe Deus misericors permittere II nequit. Ergo iis omnibus sufficit votum pertinendi ad Ec­ clesiam. II Unde apparet quomodo intelligenda sint verba : « Extra Ecclesiam nulla salus ». Adulti, ut dicebamus, non tantum qui actu sunt in H Ecclesia, sed etiam qui votu: II vel i II (1) ibid., q. 66, a. 11. (2) Encyc. « Quanto conficiamur maerore > ad episcopos Italiae (10·* Aug. 1863 ); Denz.-Bannw., 1677. · · ■**···* SdC. Se6o5ne7M45 Frej/u 38 plicite, pertinendi ad Ecclesiam, salutem consequi pos­ sunt. Infantibus vero, qui voti seu desiderii incapaces sunt, ingressus in Ecclesiam, per baptismum, omnino necessarius est ut ad gloriam pervenire possint. Notandum proinde est quomodo salus tantum in Ecclesia vel per Ecclesiam (cum relatione nempe ad Eccle­ siam) obtineri possit. Editorial Araaadl Carlos in. 33 . ParnPlona Deposito legal NA. 743-1SC5 K&U CAPUT II. —- DE CONDICIONIBUS AD RATIONEM MEMBRI REQUISITIS f II Ut in societatibus humanis adsunt aliquae condicio­ ii in Ecclesia nes, sine quibus non efficitur socius, ita etiam II Christi sunt condiciones, ut quis fiat membrum ipsius Ecclesiae. H II Imprimis II ergo tractabimus de falsis condicionibus, π membri requi­ postea de veris condicionibus ad rationem sitis : quia melius est prius viam purgari a variis errori­ bus ut deinde facilius veritatem exponere valeamus. II A) Ratio veri membri non est praedestinatio Praedestinatio in genere dicitur quaelibet praeordinatio qua Deus ab aeterno decernit quidquid in tempore II agit : seu est Divina Providentia ordinans res ad debitum finem. Sensu magis stricto praedestinatio est ordinatio Dei qua II creaturae rationales ad finem supernaturalem diriguntur. II est actus quo Deus aliquos ho­ Sensu strictissimo autem mines efficaciter destinat ad salutem : nihil aliud est ergo nisi divina Providentia in ordine supernaturali. Theologi II distinguunt praedestinationem completam quae est prae­ II II destinatio ad gloriam, et praedestinationem incomple ­ II tam, quae est praedestinatio ad gratiam. Esse praedesti- Sac. Sebastianiis Fraghi 42 H II est de fide di­ nationem trim ad gratiam, tum ad gloriam vina (1). Afl Wicleffius, Joannes Hus, Calvinistae et aliqui lutherani distinguebant duplicem ecclesiam : alteram, quae est visibilis, apparens, et errare potest, quaeque sub no­ mine Christi fieri potest regnum antichristi ; alteram, quae est invisibilis : haec tantum est vera et numquam ii errare potest; et quidem est sancta, quia e solis praede­ stinatis conflatur ; catholica et perpetua quia ex omnibus praedestinatis toto orbe dispersis, ab origine mundi us­ π constat. Ita v. g. Calvinus ait : « Quid est que ad finem, Ecclesia ? Corpus ac societas fidelium, quos Deus ad vi­ II et tam aeternam praedestinavit» (2). Et in «Confessione Scotorum » dicitur : « Haec ecclesia invisibilis est, uni Deo cognita, qui solus novit quos elegerit » (3). Hanc sententiam secuti sunt etiam Quesnellus et Pi­ storienses. n Plerosque eorum qui sunt in Ecclesia, praedesti­ natos esse possumus credere, quia ex eo quod Deus, sua bonitate, dignatus est eos vocare in Ecclesia: H prae­ sumptio habenda est simul eos praedestinatos esse ad gloriam. Sed concedi minime potest omnes praedestinatos esse in Ecclesia, et solos predestinatos constituere Ecclesiam : quam doctrinam damnavit Concilium Constantiense. Nos affirmamus non omnes praedestinatos semper, (1) (2) (3) (1903) Cf. Eph., I, 5; Μτ. XXV, 34; Rom., VIII, 29, 30. Catechismus Eccl. Genevensis (1545) p. 125. Karl Muller. Die Bckenntnisschriften der reformierlen p. 256. Kirche I È De Membris Ecclesiae 43 actualiter, inveniri in Ecclesia ; certe ante ultimum H H mortis momentum vel realiter, vel saltem voto, in II Ecclesia debent esse, secus salus esset impossibilis ; sed II II hi non necessario, per totam vitam, debent esse actua­ ίί H II liter inter membra Ecclesiae. Sed etiam dicimus in Eccle­ sia non esse solos electos ; sunt etiam « praesciti », illi nempe qui de facto damnabuntur. Quapropter nobis erunt probanda : Ιί а) Ecclesiam non constare ex natis ; omnibus praedesti­ II б) Ecclesiam non constare ex solis praedestinatis. II a) Ecclesia non constat ex omnibus praedestinatis In S. Scriptura legimus : « Et alias oves habeo, quae non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere et II audient, et fiet unum ovile et imus pastor »(1). vocem meam Ex hoc apparet neminem, antequam ad ovile addu­ catur, pertinere ad ipsum ovile ; nam et adest vocatio : « et illas oportet me adducere » ; et est etiam libera ele H ctio : « et vocem meam audient ». Item lesus affirmat II : « Et venient ab Oriente et Occi dente, et Aquilone et Austro, et accumbent in Regno II Dei » (2) : antea in hoc Regno minime erant, postea ve­ ro «venient.... et accumbent in Regno Dei». II Petrus alloquens christianos dicit : « Vos autem ge­ nus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis, ut virtutes annuntietis eius, qui de tene­ bris vos vocavit in admirabile lumen suum, qui aliquando II (1) Ioan., X, 16. (2) Le., XIII, 29. F Sar. Sebastianus Fraghi K non populus, nunc autem populus Dei» (1). Certe multi inter illos christianos praedestinati erant et tamen non semper in Ecclesia fuerant ; ante vocationem in tenebris erant et « aliquando non populus, nunc autem populus Il il Dei ». Paulus etiam saepe Christianis in memoriam reducit tempus quo in Ecclesia non erant : « Eratis ali­ H quando tenebrae, nunc autem lux in Domino ; ut filii lucis ambulate » (2) ; « ....eratis illo in tempore sine Christo, alienati a conversatione Israel et hospites testamen­ II .... torum Ergo iam non estis hospites et advenae, sed cives sanctorum et domestici Dei » (3). II Hae locutiones aliaeque similes ostendunt omnes hos christianos, inter quos certo erant multi praedestinati, II non fuisse semper membra Ecclesiae. * Patres hanc doctrinam implicite affirmant cum assi­ II gnant ingressum in Ecclesiam tantum baptismo. II Ita S. Augustinus habet : « ...in compagem Corporis II structuram templi H Christi tamquam in vivam Dei, quae II est eius Ecclesia, nati homines, non ex operibus iustitiae quae fecerant, sed renascendo per gratiam, transferun­ tur tamquam de massa ruinae ad aedificii firmamen­ tum » (4). II Sed etiam directe Patres hanc doctrinam affirmant, loquentes v. g. de S. Paulo, qui aliquando lupus, deinde II lupus erat, rabide oves agnus factus est (5). Paulus cum 1 Petr., II, 9. 10. Eph.t V, 8. Eph., II, 12. 19. Epist. ad Dardan., c. X ; ML 33, 845. Cf. S. August., Sermo 229 ; ML 38, 1275-1280 ; et S. Ioan. Chrysost., in II Tim. c. II ; hom. VI, n. 1 ; MG 62, 631. (1) (2) (3) (4) (5) ■ ·*· De Membris Ecclesiae 4» Christi acri dente devorans, certe de ovili Christi non erat i et tamen Paulus praedestinatus erat. Ecclesiae doctrina praesertim patet ex dannatione II sequentium propositionum loannis Hus in Concilio Π H H II H •T Constantiensi : « Paulus numquam fuit membrum dia­ ii II boli, licet fecit quosdam actus actibus Ecclesiae mali ­ gnantium consimiles » (1). « Gratia praedestinationis est vinculum, quo corpus Ecclesiae et quodlibet eius mem­ brum iungitur Christo Capiti insolubiliter » (2) ; « ...prae­ destinatus semper manet membrum Ecclesiae, licet ali­ quando excidat a gratia adventitia, sed non a gratia praedestinationis » (3). Hi articuli, simul cum aliis, dam­ nati sunt ut non catholici, quia « quidam ex eis sunt noli torie haeretici, quidam erronei, alii temerarii et seditiosi, H aurium offensive » (4). alii piaram Tota historia religionis christianae assertum nostrum H mirabiliter demonstrat. Plurimi inter sanctos, et inter II martyres aliquando non erant in Ecclesia, vel quia eam ignorabant vel quia nolebant in eam ingredi : immo II II quidam, persecutores erant Christianorum et ipsum no­ II men lesu blasphemabant. Ipsi apostoli aliquando in Ecclesia non erant, quia ipsa Ecclesia nondum erat. Isti II •T de facto ad vitam aeternam pervenerunt. Tamen non 11 semper in Ecclesia fuerunt : tunc tantum membra Ec­ clesiae facti sunt cum gratia Dei vocati, ad ovile Christi venerunt et per baptismum inter oves numerati sunt. ·· (1) DeNZINGER-Bannwabt. Enchirid. Symbolorum etc. (1932) 628. (2) ibid., 647. (3) ibid., 631. (4) ibid., 661. Cf. etiam ibid. 1422-1426 dammantes propositiones Quesnelli. Sac. Sebasrianus Fraghi < i H Etiam post receptionem baptismi praedestinatus po­ test ab Ecclesia deficere, quia praedestinatio non confert II stabilitatem in Ecclesia. Certo, ante ultimum mortis II II momentum, actu vel voto, in Ecclesia erunt, quia prae­ destinati ; sed durante eorum vita, non semper neces­ sario debent esse in Ecclesia. II II Optime S. Thomas dicit : « membrum non judicatur secundum quod de eo fieri potest, sed secundum quod est » (1) ; quapropter concludentes dicimus praedestinatio­ II nem non esse condicionem veri membri, quia, quousque ipse praedestinatus extra Ecclesiam maneat, membrum non est ; tantum per baptismum aliquis ingreditur in Eccle­ siam et tantum in ea manet si vinculum per baptismum initum non obrumpat. b) Ecclesia non constat ex solis praedestinatis Ecclesiam constare ex solis praedestinatis affirmant Protestantes antea nominati. In Evangelio Christus, loquens de novo Regno, dicit in eo esse virgines prudentes cum fatuis quae foras excludendae sint (2) ; esse et pisces malos qui postea e sagena eiiciendi sint (3) ; esse et convivam qui cum venisset ad prandium sine veste nuptiali, a rege in tene­ II bras exteriores missus est (4) ; esse et zizaniam quae in fine ad comburendum mittetur (5). II Ex omnibus his comparationibus apparet in Ecclesia esse etiam eos qui e Regno glorioso excludentur et in ignem (1) (2) (3) (4) (5) III d. 13, q. 2, a. 2, ad 3nm. Μτ., XXV, 1-13. Μτ., XIII, 47-50. Μτ., XXII, 11-13. Μτ., XIII. 24-30. De Membris Ecclesiae H aetennim eiieientur, ad comburendum, in tenebras exte­ riores ; aliis verbis affirmatur in Ecclesia esse etiam « prae­ scitos ». S. loannes in sua prima epistola, loquens de quibus­ dam quos antichristos vocat, asserit eos aliquando fuisse in Ecclesia, postea vero defecisse ab ea : « ex nobis pro­ dierunt » (1). S. Paulus multas habet admonitiones quia et ipsi, H qui inserti sunt in olivam, timere debent ne forte exci­ dantur (2) ; quae admonitiones inutiles forent si Eccle­ sia constaret e solis praedestinatis, quia hi nunquam in periculum aeternae perditionis versarentur. II Patres saepe testantur m Ecclesia militante esse prae­ destinatos et reprobos, praesertim cum commentantur parabolas de Regno. H Fulgentius habet : « Firmissime tene et nullatenus n bap­ dubites non omnes qui intra Ecclesiam Catholicam II tizantur accepturos esse vitam aeternam... » (3). Grego­ rius M. dicit : « In qua ( Ecclesia) quia.... reprobi cum electis admixti sunt, recte similis virginibus prudentibus et fatuis esse perhibetur » (4). Aliquando Patres videntur affirmare contrarium huic II doctrinae ; sed notandum bene est tunc ipsos non loqui de Ecclesia sensu stricto, se de Ecclesia quae secundum divinam praescientiam erit in altera vita, de Ecclesia H triunphante, quae ex omnibus et solis praedestinatis con­ stabit. Sed cum loquuntur de Ecclesia militante, sem­ per hanc veritatem proponunt. (1) (2) (3) (4) Cf. I Ioan., II, 18. 19. Rom., XI, 22. De fide ad Petrum, c. 40, n. 81 ; ML 65, 704. Hom. 12 in Evang., η. 1 ; ML 76, 1119. 3405 6 BELLAPMINE LIBRARY St. Mary’s College ST. MARYS, KANSAS Ser. Sebas tianus Fraghi Ecclesiae doctrina affirmata fuit in Concilio Constantiensi ubi damnatae sunt sequentes propositiones loannis Hus : « Unica est sancta universalis Ecclesia, quae est praedestinatorum universitas » (1). « Praesciti non sunt partes Ecclesiae, cum nulla pars eius finaliter ex­ cidat. eo quod praedestinationis caritas, quae ipsam li­ gat, non excidit ) (2). « Praescitus, etsi aliquando est in gratia secundum praesentem iustitiam, tamen numquam est pars sanctae Ecclesiae » (3). « Sumendo Ecclesiam pro convocatione praedestinatorum, sive fuerint in gratia sive non secundum praesentem iustitiam, isto modo Ec­ clesia est articulum fidei » (4). «Si papa est malus, et prae­ sertim si est praescitus, tunc ut ludas apostolus est dia­ boli, fur et filius perdition's, et non est caput sanctae mTtanVs Ecclesiae, cum nec sit membrum eius » (5). ar Ratio huius doctrinae facile intelligitur. Ecclesia est societas essentialiter visibilis : unde vinculum, quo homines copulantur ad Ecclesiam formandam, visibile esse debet. Praedestinatio vero esset vinculum omnimo invisibile ; ait enim S. Thomas : « ...praedestinatio non est aliquid in praedestinatis, sed in praedestinante tan­ tum... ; praedestinatio est quaedam pars providentiae. Providentia autem non est in rebus provisis, sed quae­ dam ratio in intellectu provisoris » (6). Insuper si praedestinatio esset ratio membri in Ec­ clesia, omnia incerta in ea. Cum nemo scire possit utrum (1) (2) (3) (4) (5) (6) DeNZINGER-B ANN WART, 627 . ibid., n. 629 ; ibid.. n. 631. ibid., n. 632. ibid.. 646. Sum. Theol., III. q. 23. a. 2. De Membris Ecclesiae 49 praedestinatus sit necne, nihil faciendum maneret : nam qui praedestinatus est, in Ecclesia esset etiamsi bapti­ II •ί receperit vel alia vincula numquam II smum nunquam ser­ II revera in Eccle­ vaverit ; qui vero praescitus, numquam ii sia permanserit, etiamsi baptismo iam ablutus fuerit et omnia vincula cum Ecclesia conservaverit. Ex parte Ecclesiae vanus et inutilis esset conatus ut ho­ II II convertantur ; praedestinati enim mines ad Christi fidem II ingressi essent etiamsi de lesu et de veram Ecclesiam iam II II audierint ; praesciti vero numquam in eius fide numquam II Ecclesia essent etiamsi in eam per baptismum ingressi II sint : tantum apparenter inter membra Ecclesiae nume­ rarentur. Concludimus ergo dicentes coniunctionem actualem cum Ecclesia et non constitui sola praedestinatione, et II non impediri sola reprobatione; praedestinatio enim nihil ponit in ratione membri Ecclesiae: reprobatio nihil tollit. II Dum in terris sumus, in Ecclesia adsunt praedesti­ nati cum praescitis. Separatio tunc tantum erit quando a zizania bonum semen seligetur: tunc vere erit Ecclesia, II ut ita dicam, electorum, Ecclesia gloriosa et triunphans per saecula. II B) Ratio veri membri non est gratia sanctificans In Ecclesia Christi, a Spiritu Sancto vivificata, plu­ II rimi sunt sancti. Sunt ii qui per gratiam intime uniun­ II tur cum Capite, templum fiunt Spiritus Sancti et totius SS.mae Trinitatis : sunt membra perfecta Ecclesiae. Sed hic quaeritur : suntne membra Ecclesiae tantum II peccatores ? perfecti vel saltem gratia exornati, an etiam so Sac. Sebastianus Fraghi Alia — ut patet — est quaestio de sanctitate Ecclesiae. Ecclesia enim sancta est quia caput habet Christum, fl cum quo unum fit. Ecclesia sancta est quia ipsa fons est sanctitatis et omnia media habet ad sanctitatem ducentia. Ecclesia sancta est quia revera multa eius membra sanctitate mirabili praedita sunt ; et etiam peccatores, II si fidem servant, Christo uniuntur vi baptismi et fidei ; unde quaedam sanctitas eis inest. H Ecclesia erit tota pulchra et sancta, etiam in omnibus II membris, in caelis ; nam — ut dicit S. Thomas — « esse H II II Ecclesiam gloriosam, non habentem maculam neque ru­ II gam, est ultimus finis ad quem perducimur per passio­ nem Christi. Unde hoc erit in statu patriae, non autem in statu viae : in quo si dixerimus quoniam peccatum non II il habemus, ipsi nos seducimus » (1). H Sed in hac vita Ecclesia composita est ex bonis et ma­ II lis : etiam peccatores, si fidem et unionem cum Ecclesia II servant, sunt membra Ecclesiae. II lam prioribus saeculis Ecclesiae fuit quaedam opinio virorum rigidiorum, qui accipiebant strictius sanctita­ tem, a S. Paulo descriptam (2), etiam pro Ecclesia mi­ litante et proinde excludebant ab Ecclesia peccatores ; ita v. g. Tertullianus cum Montanistis. Saec. III0 sunt Novatiani seu Cathari, « qui seipsos II isto nomine quasi propter munditiam superbissime atque odiosissime nominant » (3). Haeresis ortum habuit a pres­ II bytero romano Novatiano, post controversiam circa (1) Summ. Theol., III, q. 8. a. 3, ad 2am. (2) Ephes., V, 27. (3) S. Augustinus, De Haeres., 38 ; ML 42, 32. De M^rnbris Ecclesiae 51 lapsos in persecutione Deciana ; et tenebat tantum iustos pertinere ad Ecclesiam, neque Ecclesiam habere H potestatem i emittendi omnia peccata. Saec. IV0 sunt Donatistae, ita a Donato episcopo schis­ matico appellati, qui dicebant tantum iustos constituere il veram Ecclesiam (1). ίι Pelagiani ulterius progressi sunt affirmantes Ecclesia: II II Christi constitui tantum ex iis qui nullum omnimo ha­ il (2). beant peccatum Saeculis posterioribus hi errores non semel renovati sunt. Ita v. g. Valdenses, Fraticelli, loannes Wicleff, loannes Hus etc., donastistarum doctrinam amplexi sunt : ita etiam lansenistae, Quesnellus, Pistorienses talem errorem renovarunt. Calvinistae vero, quia nomine «iustorum» praede­ stinatos vocant, in priore thesi melius recensentur. Lutheranis non fuit constans sententia. Primi lutherani in Confessione Augustana, anno 1530, in art. 7 dicunt : « Est autem Ecclesia congregatio san­ il ctorum, in qua Evangelium recte docetur et recte admi­ nistrantur sacramenta » (3). Ipse Lutherus Symboli arti­ culum in Cathechismo maiore ita exposuit : « Credo in terris esse quandam sanctorum congregatiunculam et II II communionem ex mere sanctis hominibus coactam, sub II uno capite Christo, per Spiritum Sanctum convocatam, in una fide, eodem sensu et sententia... Horum me quo­ II II que partem et membrum esse constanter credo » (4). 6 (1) Cf. S. August., De Haeres., c. 69 ; ML (2) Cf. S. August., (3) Muller-Kolde, (4) Muller-Kolde, De unitate Eccles., c. 16 ; ML 43, 421-424 ; et 42, 43. De haeres., c. 88 ; ML 42, 48. Symbolische Bucher (1907) p. 40. opus cit., pag. 456-457. Sac. Sebastianus Fraghl 52 Sed in posteriore confessione Augustana Lutherani ab ista sententia videntur recessisse, quia admittunt II II Ecclesiam catholicam esse coetum vocatorum, in quo multi possunt esse peccatores : sufficit ut consentiant de vera doctrina. II Nos vero contra hos omnes dicimus : Ecclesiam non constare tantum ex iustis sed etiam ex peccatoribus. In Evangeliis Ecclesia comparatur areae, in qua tri­ II H in horreum ticum congregandum et paleae in ignem mit­ II tendae simul inveniuntur (1) ; comparatur segeti in agro mundi, ex bono semine et zizania compositae (2) ; compa­ ratur ovili, in quo oves et hoedi sunt (3). If A S. Paulo Ecclesia comparatur magnae domui, in II qua vasa aurea et argentea, sed etiam lignea et fictilia II sunt (4). Hae et aliae similes comparationes clare signifi­ If cant in Ecclesia Christi esse bonos et malos. Tota Christi missio hoc etiam manifestat. Christus ope­ ribus et verbis clare monstravit se ad hoc venisse, ut peccatores ad salutem vocaret ; propter hoc etiam in­ 11 stituit Ecclesiam, cui commisit omnia remedia saluta­ ria. Nisi essent et peccatores, ad quid sacramenta, prae­ sertim Poenitentiae et Extremae Unctionis ? II Christus fideles hortatur ut Patrem orent iis ver­ bis : « dimitte nobis debita nostra » (5), seu peccata, non (1) (2) (3) (4) (5) Μτ., III, 12. Μτ., XIII, 24-30, 36-43. Μτ., XXV, 32-46. 2 Timot., II, 20. Μτ., VI, 12. De Membris Ecclesiae 53 Il tantum levia sed et gravia ut patet collata similitudine II servi debitoris decem millia talentorum (1). • I peccato etiam scandalum If prae­ De iis agens qui cum bent, Christus ait : « Si peccaverit in te frater tuus, vade II et corripe eum, inter te et ipsum solum... Quod si non audierit eos, dic Ecclesiae : si autem Ecclesiam non au­ dierit, sit tibi sicut etnicus et publicanus » (2). Notanda est gradatio verborum : tantum in fine, cum peccator contempserit auctoritatem ecclesiasticam, erit habendus ut ethnicus ; non prius : ergo antea in Ecclesia erat. Ex epistolis Apostolorum apparet in Ecclesia primi­ tiva fuisse peccatores. S. Paulus scribens ad Corinthios supponit inter eos esse peccatores quia sunt contentiones, est fornicatio II etc. (3). Alibi timorem suum manifestat: «Timeo enim ne forte cum venero, ne quales volo inveniam vos...; ne forte contentiones, aemulationes, animositates, dissensiones, detractiones, sussurrationes, inflationes, seditio­ nes sint inter vos : ne iterum, cum venero humiliet me 111 multos ex iis qui ante pecca­ Deus apud vos et lugeam verunt... » (4). Scribens ad Timotheum, eum monet ut praedicet opportune et importune : « argue, obsecra, in­ crepa in omni patientia et doctrina » (5) : quod demon­ strat fuisse in Ecclesia eos qui talibus increpationibus ege­ rent. S. loannes scribens ad septem ecclesias Asiae repre­ hendit et ipsos praepositos. (1) (2) (3) (4) (5) Μτ., XVIII, 23-35. Μτ., XVIII, 15-17. Cf. 1 Cor., I, 11 ; V, 2-13. 2 Cor., XII, 20. 21. 2 Tim., IV, 2. Sac. Sebasrianus Fraghi 54 II Patnim documenta innumera essent afferenda ; sed II tangimus. Sanctus Augustinus, in col­ leviter ea tantum latione anno 411 habita, Carthagine, inter Donatistas et catholicos episcopos, principalis et strenuus fuit defen­ II sor doctrinae verae, demonstrans Ecclesiam non conta­ II ÏT minari peccatis fidelium : « Ipse Dominus lesus Christus II singulare patientiae, traditorem suum, utique exemplum II in discipuli numero perH Π pessimum, non solum cognitum II II tulit, verum etiam praecognitum in discipulorum nuII merum assumpsit » (1). Fulgentius distinguit inter peccatores et haereticos dicens : « Firmissime tene et nullatenus dubites arcam Dei esse catholicam Ecclesiam, et II II saeculi frumento intra eam usque in finem mixtas paleas contineri, hoc est bonis malos sacramentorum communione misceri» (2). Giegorius M. habet : « Boni enim nus­ quam sunt nisi in caelo, et mali nusquam sunt nisi in in­ ferno. Haec autem vita quae inter caelum et infernum sita est, sicut in medio subsistit, ita utrarumque partium II cives communiter recipit ; quos tamen sancta Eccle­ II sia et nunc indiscrete suscipit et postmodum in egressione discernit » (3). II Sed aliquando Patres attendunt magis ad nobiliorem II Ecclesiae et tunc loquuntur de iis qui perfecta: II partem II habent vitam gratiae, considerantes eos ut membra noII bissima Ecclesiae : unde aliquando videntur negare pec­ catores esse membra Ecclesiae. Ita v. g. S. Hieronymus dicit : « Qui peccator est et aliqua sorde maculatus, de Eccle­ sia Christi non potest appellari, nec Christo subiectus» (4). (1) (2) (3) (4) Cf. ML 43, 825. De Fide ad Petrum, c. 43 ; ML 65, 705. Homil. XXXVIII, 7 ; ML 76, 1285. In Ephes, comment., Ill, c. 5, v. 24 ; ML 26, 531. De Membris Ecclesiae 55 Sed cum de Ecclesia integre sumpta ipse S. Hierony­ H mus loquitur, clare affirmat : « Arca Noe, Ecclesiae typus fuit : uti ibi pardus et hoedi, lupus et agni, ita et hic et iusti et peccatores, id est vasa aurea et argentea cum ligneis et fictilibus commorantur » (1). Ita S. Augustinus aliquando videtur sibi contradicere. H Sed notandum est Sanctum Doctorem aliquando loqui de Ecclesia, qualis erit in vita futura ; aliquando loqui II II de membris perfectis : proinde quadam cum emphasi aliquando affirmat iustos corpus Christi efformare et ex ratione polemica, argumentatione ad hominem usus, vide­ tur excludere peccatores e sinu Ecclesiae : sed haec omnia ex contextu facile explicari possunt, et contradic­ tiones apparentes explanari. Ita etiam aliquando S. Thomas videtur excludere ab Ecclesia peccatores. Sed ex contextu explicari debet doc­ trina S. Doctoris. Certissime S. Thomas aliique scholastici tenebant peccatores esse membra Ecclesiae. Sed nonnumquam ipsi, respicientes potius ad vitam supernaturalem, cor­ II H pus Christi vivificantem, affirmant non eodem modo ac iustos, peccatores dici membra Ecclesiae. Ipse S. Thomas, agens de iis qui peccatis mortalibus obnoxii sunt, dicit : H « Percipiunt tamen tales a Christo quendam actum vitae, II qui est credere, sicut si membrum mortificatum moveatur aliqualiter ab homine » (2) ; unde quia peccatores aliqua: II a Christo vitam accipiunt, in Ecclesia sunt. Et alibi dicit : II « fideles peccatores... pertinere aliquo modo ad unitatem H » Ecclesiae, in quantum continuantur ei per fidem (3). (1) Dial, contra luciferianos, 22 ; ML 23, 176. (2) Sum. Theol., III, q. 8, a. 3, ad 2um. (3) III d. 13, q. 2, a. 2, q. 2, ad 2um. 56 Sac. Sebastûinus Fraghi H Ideo generaliter semper ponenda est distinctio in his textibus explicandis : peccatores non pertinent perΠ jecto modo ad Ecclesiam, quia non habent gratiam sanc­ II tificantem ; pertinent vero complete quatenus fidem ha­ ii membris Η capite visibili et cum bent, et communionem cum servant (1). Ecclesiae doctrina clara est circa hoc. II loannes XXII damnavit errores Fraticellorum qui H ΓΙΊ duplicem fingebant ecclesiam: « unam carnalem, divitiis II II pressam... sceleribus maculatam...; aliam spiritualej II II in qua ipsi soli eorumque complices continentur » (2). Concilium Tridentinum habet : « Si quis dixerit, H II amissa per peccatum gratia simul et fidem semper amitti, aut fidem quae remanet, non esse veram fidem, licet non sit viva, aut eum, qui fidem sine caritate habet, non esse christianum : A. S. » (3). Item Clemens XI damnavit errores Paschasii QuesII nel, affirmantis solos iustos esse membra Ecclesiae : II «Ecclesia sive integer Christus, incarnatum Verbum ha­ bet ut caput, omnes vero Sanctos ut membra » (4). II Pius VI denique errorem damnabit synodi Pistorien­ sis in bulla « Auctorem fidei » : « Doctrina, quae proponit II velut unum corpus mysticum... II considerandam II Ecclesiam intellecta hoc sensu ut ad corpus Ecclesiae non perti­ neant nisi fideles, qui sunt perfecti adoratores in spiritu et veritate : haeretica » (5). (1) Cf. quae S. Doctor habet circa fidem formatam et informem : Sum. Theol., IMI, q. 4, a. 3-5. (2) Denzingeb-Bonxwabt, 485 ; cf. 488 ; 584 ; 592 ; 646. (3) sees. VI, c. 28 ; Denz.-Bon., 838. (4) Denz.-Bonn., 1424 ; cf. 1423 ; 1425 ; 1427 ; 1428. (5) Denz.-Bonn., 1515. De Membris Ecclesiae 5Ί Ecclesia sua praxi semper confirmavit hanc doctri­ nam. H In Ecclesia enim semper preces effundutur ad Deum, eique sacrificium propitiationis saepe offertur ut peccata fidelium condonare velit. Pastores et sacerdotes semper peccatores excitant ad poenitentiam, revocantes ad eorum memoriam benigni­ tatem Dei qui substinet in Ecclesia etiam peccatores. Ipsa institutio poenae excommunicationis supponit pec­ catore: il ante sententiam ecclesiasticam, pertinere ad Ecclesiam. Hic non agitur de declaratione poenae, qua II iudex tantum declarat peccatorem iam incurrisse tale: II poenam, sed de irrogatione poenae, qua — ut melius suo loco patebit — index affirmat se recidere, tamquam mem­ brum putridum, peccatorem : quod demonstrat antea peccatorem fuisse in Ecclesia. In disciplina pocnitentiali idem apparet : peccatores poenitentiam pro peccatis agebant, iuxta normas ab Ecclesia datas ; ergo in Ecclesia considerabantur. Maxi­ ma erat differentia inter eos qui simpliciter peccatores erant et excommunicat os (1) ; illi arcebantur, ante abso­ lutionem, a receptione Eucharistiae et a quibusdam sa­ II cris functionibus ; hi vero non amplius reputabantur ut membra Ecclesiae sed ut partes recisae ne nocumento essent toti communitati (2). II II IT Ratio propter quam affirmamus peccatorem manere in Ecclesia evidens est. II II Homo post susceptionem baptismi manet membrum (1) Cf. S. Augustinus, ad Donatistas post collationem, c. 20, n. 28 ; ML 43, 669. (2) Cf. S. August., De unit. Eccles., n. 74 ; ML 43, 441. w 58 Sac. Sebastianus Fragh'i H Ecclesiae nisi, vel ipse voluntarie ob rump at vinculum unionis, vel ab ipsa Auctoritate Ecclesiastica recidatur. ΓΪ1 il Ecclesia non obrumpitur Vinculum unionis cum quo­ H libet peccato, quia non quodlibet peccatum rumpit coII II II haesionem cum elemento visibili Ecclesiae nec totaliter II' Spiritus Sancti : tabs cohaeexstinguit influxum vitalem n aufertur tantum • I per schisma ; influxus vero Spi­ sio enim II contra fidem. Cum aliis peccatis ritus Sancti per peccatum II II ergo peccator manere potest Ecclesiae membrum, imper­ II II fectum quidem, quia caritate caret, sed completum quia it II omnia elementa veri membri servare potest. Insuper Ecclesia visibilis est : titulus propter quem II aliquis est membrum Ecclesiae debet esse visibilis vel in se, vel in suis effectibus, secus visibilitas Ecclesiae pe­ riret. II II Si poneremus, ut rationem veri membri, sanctitatem, II sanctitas vera et supernaturalis sit tantum Deo nota, cum nec necessario effectibus indubiis se prodeat, adsignaremus rationem omino invisibilem. Quapropter si Eccle­ II sia constaret ex omnibus et solis sanctis, nemo posset di­ scernere veram Christi Ecclesiam. M rî > II II Unde concludimus affirmantes rationem veri membri II non consistere in sanctitate : alia est ratio quam Domi­ II nus lesus hominibus assignavit ut membra sui Corporis II mystici fiant. I .4« «.4·- De Membris Ecclesiae 59 H H II C) Homo constituitur membrum Ecclesiae II II per baptismui Christus Dominus collegit suos asseclas in societatem lï 11 perfectam et visibilem, quam Ecclesiam appellavit. In omnibus societatibus adesse debent aliquae con­ diciones ut dignoscantur veri socii. Etiam in Ecclesia Christi adsunt hae condiciones. Nos hic inquirimus quid stricte in quovis homine re­ quiratur ut definitio membri verificetur, et quo deficiente II non amplius membrum in Ecclesia exsistat. II luxta nos : homo constituitur membrum Ecclesiae II et tale manet H II per baptismum nisi obicem contra unitatem Ecclesiae ponat. •I π 11 II il a) Homo per baptismum constituitur membra Ecclesiae. Baptismum est Sacramentum Novae Legis a Christo II IT Domino institutum, quo spiritualiter regeneramur per II aquae ablutionem cum invocatione SS.mae Trinitatis. ΪΤΊ nobis datur gratia regenerativa, per Per baptismum infusionem gratiae habitualis, virtutum infusarum et donorum Spiritus Sancti ; eodemque instante delentur omnia peccata, originale et actualia antea commissa, II immo et poena temporalis peccatis debita. Etiam per II baptismum imprimitur character, id est signum spiri­ tuale et indelebile aggregationis Ecclesiae Christi, quod ius dat ad omnia bona quae in Ecclesia eunt. II Praeter baptismum aquae est etiam baptismus fla­ minis seu desiderii qui consistit in actu caritatis perfectae, II II et est baptismus sanguinis seu martyrium propter Chri­ stum toleratum. 60 Sac. Sebastianus Fraghl Nos hic de baptismo aquae loquimur : alii duo sup­ •I II H plent baptismum aquae quoad collationem gratiae et II II II II remissionem peccatorum, non autem imprimunt charac­ II ·*. · Λ t ·». tere; II Adversarii huius doctrinae sunt omnes qui visibiliu Ecclesiae negant : proinde omnes illi qui rationem tatem membri Ecclesiae ponunt vel in praedestinatione vel in sanctitate. Inusper, est etiam Suarez, qui rationem membri as­ il signat fidei, hanc regulam generaliorem dans : « Om­ II nes qui fidem habent, Ecclesiae membra sunt, omnes vero qui illa carent, extra Ecclesiam constituuntur » (1). In Scriptura habemus normam iuxta quam homines II recipiantur. in Ecclesiam II II Christus iubet homines suscipere baptismum : « Qui crediderit et baptizatus fuerit, salvus erit » (2). Conditio II gravis ut « nisi quis renatus fuerit ex aqua haec est tam et Spiritu Sancto, non potest introire in regnum Dei » (3). Ipse Apostolos docet quomodo homines ad Ecclesiam per­ venire debeant : « Docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti » (4). II Apostoli statim baptismo utuntur ad fideles in cor­ pus Christi mysticum inserendos. Post primum sermonem Petri, audientes « compuncti (1) De Fide, disp. 9, Sect. 1, n. 5. Aliqui ex scriptoribus Societatis Jesu conantur explicare hunc modum loquendi, sed Card. Billot dicit: « Veruntamen.. minime diffitendum est modum eius dicendi multis subesse in­ commodis et non posse omnino admitti, ne magna suboriatur confusio » (De Eccl. Christi, p. 277). (2) Mc., XVI, 16. (3) Ioan., III, 5. (4) Μτ., XXVIII, 19. *·.! De Membris Ecclesiae 61 sunt corde et dixerunt ad Petrum et ad reliquos apostolos : Quid faciemus, viri e. · * fratres ? Petrus vero ad illos : PoeΠ nitentiam, inquit, agite et baptizetur unusquisque ve­ strum in nomine lesu Christi, in remissionem peccatorum vestrorum et accipietis donum Spiritus Sancti » (1) ; ubi II ίϊ apparet simul cum poenitentia, baptismum esse neces­ H sarium ad novam vitam in Ecclesia incohandam. Post Petri exhortationem multi consilium eius secuti sunt et novam vitam per baptismum acceperunt : « Qui ergo receperunt sermonem eius, baptizati sunt et ap­ il positae sunt in die illa animae circiter tria mill ia » (2) : id est Ecclesiae nascenti adiuncta sunt per baptismum tot nova membra. • · · II Eadem est praxis aliorum discipulorum Christi. Phi­ lippus « descendens in civitatem Samariae praedicabat illis Christum...; cum vero credidissent Philippo evangelizanti de Regno Dei, in nomine lesu Christi baptiza­ bantur viri ac mulieres » (3). Paulus, quamvis ab ipso Jesu conversus, baptizatus II est (4), et ipse supponit semper baptismum ut medium ♦ quo omnes fideles in unum corpus copulati sunt : « Omnes nos in unum corpus baptizati sumus, sive ludaei, sive Gentiles, sive servi, sive liberi, et omnes in uno spiritu • Il potati sumus » (5). Ipse comparationem instituit inter baptismum et circumcisionem : sicut circumcisione ho­ mines iungebantur coetui religioso V. T., ita baptismo fideles incorporantur corpori Christi mystico : « Cir9 '· (1) (2) (3) (4) (5) Act., II, 37. 38. Ibid., vers. 41. ibid., VIII, 12. ibid., IX, 18. 1 Cor., XII, 13. Sac. Sebastîanus Fraghi 62 II H •I cumcisi estis circumcisione non manufacta et expolia II tione corporis carnis, sed in circumcisione Christi, conseH pulti ei in baptismo» (1). Notanda est locutio Apostoli : « baptizari in Christo », II grece « in Chrhtum » : hoc « significat per baptismum Christo consecrari in eiusque proprietatem tradi, immo il II tamquam membrum in eum inseri, ita ut omnes baptizati cum Christo sint concorporei eumque induti unum sint in eo » (2). Quod ex verbis Pauli clare apparet : II in « Quicumque enim Christo baptizati estis, Christu: II II induistis. Omnes enim unum estis in Christo lesu » (3). De christifidelihus qui e gentilitate venerant Apostolus dicit : « ....tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis, et socius radicis et pinguedinis olivae factus es » (4) ; quod significat ethnico-christianos, quamvis non pertine­ rent, vi originis, ad Regnum Dei, tamen insertos esse inter eos qui in Regno Dei erant et participes factos esse benedictionum et bonorum ipsius Regni (5). Patres considerant in Ecclesia tantam eos qui bapti­ ÏT receperunt et excludunt omnes qui adhuc eum non smum receperunt quamvis fidem in Christo habeant. Pulchre Ireneus dicit : « Sicut enim de arido tritico massa una fieri non potest sine humore, neque unus pa­ nis, ita nec nos multi unum fieri in Christo poteramus, sine aqua quae de coelo est » (6). Et Sanctus Augusti­ II nus recise : « Quosque legimus in corpore Christi, quod 111 (1) (2) (3) (4) (5) (6) Colos., n, n. Rud. Cobnely S. I., Comment, in Rom., Parisiis, 1896, p. 314. Gal., III, 27, 28. Rom., XI, 17. Cf. Rud. Cornely, op. cit., p. 599, 600. Advers. Haeres., III, 172 ; MG 7, 930. De Membris Ecclesiae 63 est Ecclesia, pertinere ad Regnum caelorum, nonnisi baptizatos intelligere debemus » (1). Clare etiam hoc testantur Patres cum dicunt catechu­ menos nondum esse in Ecclesia. II S. Cyrillus Hieros. pro catechumenis sic Deum orat : « .... atque (Deus) in Ecclesiam vos inserat, sibique : II lites allegat, arma vobis iustitiae circumponens » (2). II S. Gregorius Nazianzenus sic admonet catechume­ lï nos : « Quamdiu in catechumenorum numero es, in pie­ fl tatis vestibulo versaris. Intrare te oportet, atrium pertransire, sancta contineri, in sancta sanctorum prospicere, cum Trinitate coniungi » (3). Omnes liturgiae, una voce, hanc veritatem testan­ tur. In collatione sacramenti baptismi sacerdotes formu­ II lis semper utuntur quibus Deum precantur ut novum membrum inserat in corpus Ecclesiae. Ita in liturgia Ecclesiae Constantinopolitanae et graecorum dicitur : « Ut complantetur et particeps mor­ tis et resurrectionis Christi Dei nostri fiat » (4) ; et etiam « ... sed potius in sua sancta catholica et apostolica Ec­ clesia, ceu veritatis germen eum complanta, nec inde era­ dicari permittas» (5). In liturgia Ecclesiae Antiochenae necnon HierosoliII mitanae Syrorum legitur : « ....ablue eum sacro hyssopo tuo, connumera eum tuis spiritualibus sanctisque ovi­ bus » (6). (1) (2) (3) (4) (5) (6) Epist. 265, 4; ML 33, 1087. Procatech., 8 ; MG 33, 366. Orat. XL, 16 ; MG 36, 379. Ioseph. Aloys. Assemanus, Codex Liturgieus, II (1849) p. 132. ibid.,p. 134. ibid., p. 268. 64 Sac. Sebastianus Fraghi ΓΪΙ habetur : In liturgia Ecclesiae Syrorum Maronitanorum II « Suscipe Domine.... agnos, qui ad baptismum accessere : eosque in grege tuo coniunge » (1). Et etiam: «Signatur tabs agnus in grege Christi » (2). In liturgia Ecclesiae Romanae : « Da... electo no­ II stro ut.... renovetur fonte baptismatis et inter Ecclesiae II II tuae membra numeretur» (3). Ecclesiae doctrina clara est circa hoc. II Concilium Florentinum, in Decreto pro Armenis, II II dicit : « Primum omnium sacramentorum locum tenet II sanctum baptisma, quod vitae spiritualis ianua est : per ipsum enim membra Christi ac de corpore efficimur Ecclesiae » (4). Ita Concilium Tridentinum habet : « ...cum II Ecclesia in neminem indicium exerceat, qui non prius in ili per baptismi II ipsam ianuam fuerit ingressus.... Secus est II de domesticis fidei quos Christus lavacro baptismi sui II corporis membra semel effecit » (5). Et contra protestantes dicit : « Si quis dixerit parvulos... suscepto baptis: II ter fideles computandos non esse.... A. S. » (6). II Codex J. C. insuper, quasi in confirmationem huius II II doctrinae, dicit : « Baptismate homo constituitur in Ec­ H clesia Christi persona, cum omnibus Christianorum iuribus et officiis... » (7). (1) ibid., p. 315. (2) ibid., p. 332. (3) Rituale Rom., de baptismo adult., n. 3 . (4) Denzincer-Bannwart, 696. (5) Sess. 14, c. 2 ; Denz.-Banxw., 895. (6) Sess. VII, de Sacram. Baptis., can. 13: Denzin. - Bann., 869; Cf. etiam Sess. VI, cap. 7 ; Denzin.-Bann., 799-800. (7) Can. 87. De Membris Ecclesiae 65 Quae omnia optime congruunt ipsi naturae Eccle­ H II siae. Ut iam pluries diximus Christus instituit societa­ II tem prorsus singularem, ex duobus elementis compo­ II II II sitam, nempe elemento visibili et elemento invisibili, societatem humano-divinam, quae est corpus Christi II mysticum, cuius anima est Spiritus Sanctus. Ideo quatenus Ecclesia est societas visibilis, conveniens II ea coniungi per ritum II visibilem ; qua­ erat hominem cum tenus vero est societas religiosa, vitalitate intima prae­ dita, conveniens erat hominem cum ea uniri per sa­ II II II cramentum quod aptum esset ad novam vitam dandam. I· Hoc modo aggregatio non est tantum externa, sed simul ni et vera, ita ut homo ex illo instante mem­ etiam intima brum fiat corporis Christi. Sed in quo proprie reponenda est haec incorporatio ? Sacramentum baptismi imprimit characterem et confert, nisi adsit obex, gratiam cum virtutibus infusis et donis Spiritus Sancti. II II infusione vitae Incorporatio fit per characterem cum _ - · l Aliquando vero baptismus valide confertur et gratia non infunditur quia obex fuit v. g. omissionis necessariae dispositionis, et tamen character imprimitur. Character II II sacrament alis, secundum suam intrinsecam natura: tl II est quaedam deputatio ad cultum divinum in religione Christiana. luxta S. Thomam (1), character est aliqua po(1) Summ. Theol., III, q. 63, a. 2 : « Divinus autem cultus consistit vel in recipiendo aliqua divina, vel in tradendo aliis. Ad utrumque autem ho­ rum requiritur quaedam potentia ; nam ad tradendum aliquid aliis, requiri­ tur quaedam potentia activa, ad recipiendum autem requiritur potentia pas­ siva ». Et in art. 6 dicitur : « ...per ipsum (baptismum) homo accipit potesta­ tem recipiendi alia Ecclesiae Sacramenta ; unde baptismus dicitur esse ianua omnium sacramentorum ». Sac. Sebas tianus Frag hi 66 II tentia ; in baptismo vero est potentia passiva, in quan­ II tum datur potentia ad recipiendum aliqua divina, prae­ sertim sacramenta. Sed incorporatio, unio intima ex •T in II qua homo fit unum cum capite, non potest tantum hac potentia consistere : unio supponit communicatio­ II nem realem eiusdem vitae inter membra et etiam cu II capite. Quapropter in incorporatione simul cum charac­ tere necesse est ponatur communicatio vitae ab Anima Ecclesiae in membrum. Optime Sanctus Bellarminus : « Praeterea character non proprie unit hominem cum ca­ II pite, sed est signum potestatis et unionis cuiusdam, et ideo in inferno illo signo cognoscentur qui fuerunt mem­ II non uniat patet : nam II non unit bra Christi. Quod autem exterius cum sit res invisibilis : nec interius cum non sit II actus nec habitus operativus. Drv us Thomas primam unionem internam ponit in fide » (1). Unde oportet habeatur infusio gratiae in animam ut II unio fiat cum Capite et sic novum membrum Corporis Christi mystici exsistat : ergo incorporatio perfecta et completa habetur in baptismo per characterem et per in­ fusionem gratiae regenerationis. Videlicet : II per ritum visibilem homo inseritur in elementum Ecclesiae visibile ; per characterem ei datur potestas ad bona spiri­ II tualia, et sic homo configuratur Christo secundum simi­ II litudinem muneris sacerdotalis ; per communicationem gratiae habetur unio intima II inter membrum et caput, et sic homo configuratur Christo secundum similitudinem naturae. H 11 II * I’ II (1) De Ecclesia Milii-·, III, c. 4. De Membris Ecclesiae 67 b) Homo constituitur membrum Ecclesiae fil per baptismun validum fil II S. Robertas Bellarminus tenet sufficere baptismum H II putative validum ad hoc ut quis membrum Ecclesiae fiat : « Respondeo ad hoc ut aliquis sit de corpore Eccle­ siae non requiri characterem, sed externum baptismn II nec externum baptismum requiri ut quis censeatur et II sit de Ecclesia, sed tantum ut admittatur... Unde In­ nocentius III... indicavit presbyterum non baptizatum vere fuisse in Ecclesia, et iussit pro eius anima offerri sacri­ ficium, ut pro aliis fidelibus » (1). II Cum S. Roberto Bellarmino alii idem sentiunt, ut Wirceburgenses (2), Dominicus Palmieri (3), C. Pesch (4), Ant. Straub (5) ; sed fere unanimiter ab aliis hoc reicitur, et ipse S. Bellarminus non complete adhaerebat huic II II : « Posset et tamen sententiae ; subiungit enim etiam re­ sponderi et melius, eos qui non sunt baptizati.... esse de îï Ecclesia secundum apparentiam exteriorem tantum, id est putative, non vere » (6). fil II Imprimis notandum est S. Scripturam, Patres, Con­ cilia, cum loquuntur de incorporatione, loqui de bapti­ smo simpliciter : ergo baptismum validum intelligere debemus. Nam in re tanti momenti contrarium probari deberet, non tantm simpliciter affirmari. II (1) (2) (3) (4) (5) (6) De Eccles, milii., III, c. 10. Cf. Henr. Kilber, De principiis theologicis (1852) n. 93. De Romano Pontifice, cum proleg. de Ecclesia, p. 45. Instit. propaed., n. 329. De Ecclesia Christi, n. 1304-1308. Op. cit., III, c. 4. Sec. Sebastianus Fraghi 68 II Revera actus invalidus est nullus, et semper talis II erit. Ita matrimonium invalide contractum, nullum if fl erit semper, etiamsi ab omnibus retineatur validu ft et si postea vitium detegatur, necessaria erit vel se­ paratio coniugum vel sanatio in radice, vel renovatio ipsius matrimonii. If homo acquirit capacitate: if Adde quod per baptismum ad bona socialia quae sunt in Ecclesia, praesertim ad ff vitae spiritualis. Haec sacramenta et ad participationem capacitas habetur proprie propter characterem. Clarum est per baptismum invalidum, nullum characterem im­ II primi : proinde neque ius acquirit homo ad illa bona. Unde, quia gratia non confertur et character non im­ II II primitur, concludere debemus per baptismum invalidum non haberi incorporationem corpori mystico. Auctoritas Innocentii III non infirmat nostra: II fl II sertum, quia ille Summus Pontifex non affirmat talem presbyterum fuisse membrum Ecclesiae, sed tantum di­ fl potuisse salvari « quia in Sanctae Matris cit illum Eccle­ siae fide et Christi nominis confessione » mortuus erat ; per votum nempe, per desiderium pertinendi ad Eccle­ siam potuit salvari (1) ; et hoc est secundum quod supe­ rius diximus, nempe ut quis salutem consequi possit re­ if quiritur saltem votum implicitum pertinendi ad Eccle­ siam : ergo ille presbyter potuit salvari quia habebat votum hoc explicitum. 11 II il II II If Hic bene notandum est, ex hoc quod requiratur bap­ tismus validus, non perire visibilitatem Ecclesiae. (1) Cf. Epist. « Apostolicam Sedem » ad Episcopum Cremonensem ; Denzin.-Bannw., 388. De Membris Ecclesiae 69 Distintuere debemus inter visibilitatem et visibili­ II II II tatem. Nos dum dicimus Ecclesiam esse visibilem nolu­ II II mus affirmare hanc visibilitatem seu cogn oscibilitatem II extendi ad singula membra, ita ut error inf allibiliter ex­ cludatur circa omnia et singula membra. Ecclesia Christi notas certas habet quibus cognosci potest ut vera inter omnes alios similes coetus. Sed ex hoc non licet concludere omnia in Ecclesia esse visibilia. Ecclesia enim visibilis est tota, sed non secundum totum ; II sicut homo visibilis dicendus est, quia quamquam haII' II bet partem invisibilem, haec tamen manifestatur per actus visibiles. Insuper Ecclesia Christi constare debet membris va­ lide baptizatis, quia Christus instituit baptismum ut medium aggregationis : ergo in Ecclesia plerique sunt certe et valide baptizati. Certitudo — ut apparet — non II respicit individua membra, sed totum corpus : possibile II est aliquod membrum non esse nonnisi apparenter Chri­ stianum ; impossibile vero est totum corpus constitui ex non vere christianis, quia sic non haberetur amplius Ecclesia Christi. Certitudo quae habetur circa visibilitatem seu cognoscibilitatem Ecclesiae Christi est certitudo omnino firma, certitudo fidei ; altera quae respicit singula membra, est tantum moralis, excludens nempe prudens dubium, quae sufficiens est, hoc in casu, ad regulariter et ordinarie in­ dicandum de isto vel illo membro, quamvis, absolute loH apparen­ quando, possit accidere ut aliquis homo tantum II Ecclesiae. ter sit membrum Quapropter non est difficultas circa hoc, nisi forsan circa illos qui praesunt in Ecclesia. '-M · — * ··* » · 70 I < Sac. Sebastianus Fraghi II ii In hac quaestione semper memoria tenendum est II II Ecclesiam esse societatem sepernaturalem cuius caput, dux, gubernator est Christus, qui permittere nequit ut in Ecclesia plerique sint invalide baptizati, aut plerique sa­ Γ4 cerdotes careant potestate ordini» ; hoc a fortiori dicimus de Episcopis. Circa hos S. Rohertus Bellarminus habet : « ...dico in Episcopis duo considerari. Primo quod lo­ cum Christi teneant.... Secundo quod habeant potesta­ tem ordinis et iurisdictionis. Si primo modo conside­ rentur, certi sumus certitudine infallibili quod isti quos 41 videmus, sint veri Episcopi et Pastores nostri. Nam ad hoc non requiritur nec fides, nec character ordinis, nec legitima electio, sed solum ut habeantur pro talibus ab Ecclesia.... Si secundo modo considerentur, non ha­ bemus certitudinem nisi moralem, quod isti sint vere Epi­ scopi, quamquam certum est certitudine infallibili quod aliqui saltem sint veri, alioquin Deus Ecclesiam dese­ il ruisset : sed ad hoc ut teneamus Ecclesiam certam et conspicuam, quantum ad capita et membra, sufficit prima consideratio » (1). If De Summo Pontifice autem minime potest admitti II aliquem invalide baptizatum, ascendere posse ad Cathe­ dram Romanam : mens nostra neque cogitare hoc po­ test : lesus est enim qui Ecclesiam suam adsistit usque If ad finem mundi. « Nam — dicit Card. Billot — ad in­ fallibilem Dei providentiam pertinebit procurare ut nulli falso capiti integra adhaereat Ecclesia, et ex consequenti ut nemo recipiatur in pontificem summum qui non habeat omnes membri conditiones » (2)- (1) De Eccl. milit., III, c. 10. (2) Cf. Card. Billot, De Ecclesia Christi, p. 279. V' ■ De Membris Ecclesiae 71 II c) Homo baptizatus manet membru II Ecclesiae H nisi obicem contra Ecclesiae unitate II H ponat Per baptismum homo inseritur in corpus Christi, ΓΪ1 membrum fit, particeps vitae Capitis, unum formans II membris. II Capite et cum II cum Ex hac unione enim omnium u cum Christo capite habetur unum corpus, III membrorum H II tendens ad unum finem. Unde tamquam principiu: II II ponere possumus : Homo manet in Ecclesia quousque unitatem ipsius Ecclesiae conservat. II Hoc exsurgit ex ipsa notione membri : membrum est II II pars alicuius corporis : si est membrum, debet esse unum II cum corpore per communicationem cum aliis membris et cum capite, praesertim per participationem eiusdem vitae. Quoad infantes, qui nondum habuerant usum ratio­ nis, omnes qui quomodocumque et ubicumque baptis­ II II mum receperunt, dummodo validum, intra membra II Ecclesiae sunt computandi, quia nullum obicem, neque contra gratiam, neque contra unitatem Ecclesiae, ponere possunt. Neque interest a quo vel inter quos hoc sacra­ mentum receperint (1). Sed pro adultis res aliter se habet. Ut supra innuimus Ecclesia est societas vera, seu unio plurium ad eundem finem, per media communia, conspi­ rantium. Hic finis in Ecclesia est omnino supernaturalis : proxime sanctificatio et salus animarum, remote gloria aeterna. Principia quibus tendere possumus in hunc finem non H (1) Cf. Card. Billot, op. cit., pag. 287. Sac· Sebastianus Fraghi 12 insunt nobis naturaliter. Tantum fide enim prosequi pos­ II II sumus hunc finem supematuralem et omnia membra II eandemque fidem a magisterio ecclesistico unam propo­ sitam profiteri debent. Christus suis discipulis manda­ il tum dedit praedicandi integram suam doctrinam, et consequenter fidelibus imposuit praeceptum hanc doctri­ nam acceptandi (1). Per fidem habetur unio intellectuum circa finem et circa media : haec est prima condicio ut quis maneat membrum in Ecclesia et quae vocatur unitas fidei. Sed ad hunc finem supematuralem attingendum, ne­ If cessaria est etiam unio voluntatum, sub unico Capite visibili. Christus enim instituit Petrum caput totius Ecclesiae. Qui in Ecclesia esse vult, oboedire debet Petri successori : habetur sic secunda condicio, quae vocatur unitas re­ giminis, per submissionem nempe omnium membrorum 11 uni regimini : quae condicio nihil aliud est nisi subordiII II II natio omnium voluntatum Supremae Auctoritati Eccle­ siasticae. Insuper hic finis membris attingendus est non singillatim, sed simul unitis, quia Ecclesia est corpus, et II II in corpore est communio non tantum cum capite sed H II et cum abis membris : unde dum est submissio Capiti, Λ II cohaesio et cum membris debet esse (2). Haec est tertia condicio, unitas communionis vocata. Ex his tribus condicionibus exsurgit unitas Ecclesiae. Hae condiciones inter se cohaerent : ab imitate regiminis pendent aliae duae, quia sine auctoritate non possunt II H (1) Cf. Μτ., XXVIII, 18-20; Mc., XVI, 16; Colos., I, 23 ; Eph., IV, 23. (2) Cf. Aemil. Dorsch, De Ecclesia Christi, p. 482. De Membris Ecclesiae 73 subsistere neque unitas fidei neque unitas communio­ H U normam H II nis. Nam fides debet esse secundum ab auctoritate propositam ; vera communio non habetur nisi H H membra submissa maneant auctoritati. Ideo, ut aliquis in sua qualitate veri membri maneat, II II necesse est ut nullum obicem ponat contra unitatem Ecclesiae. Hic obex potest esse vel voluntarius ex parte ipsius II membri, vel in poenam ex parte Auctoritatis Ecclesiasticae. Obex voluntarius autem habetur vel contra unitaill fidei, per haeresim ; tem II II vel contra unitatem regiminis, per schisma a Capite visibili ; vel contra unitatem communionis, per schisma a membris. Obex ab Auctoritate Ecclesiastica positus, habetur per excommunicationis poenam, seu per sectionem a cor­ pore Christi alicuius membri nocivi. ♦ Illae tres condiciones omnino necessariae sunt ut ali­ II II II : si una tantum quis maneat membrum desit, desinit et membrum esse tale : quod melius in sequenti capite pa­ tebit. Corollariuj II H II II De iis qui nondum baptismum receperunt II Inter eos qui baptismum non receperunt, duplicem II classem possumus distinguere : aliam quae eos comple­ ctitur qui nec baptismum receperunt, nec fidem habent ; II aliam quae eos complectitur qui nondum baptismum susce­ perunt sed tamen se praeparant ad illum recipiendum. Sac. Sebasiianus Frag hi 74 а) De primis tantum pauca. II Infideles dicantur negativi si numquam vera fides eis sufficienter proposita fuit ; dicuntur positivi, si haec fides fuit eis directe proposita, sed noluerunt assensum II positive respuentes. praebere, eam II Ut patet, hi omnes ad Ecclesiam non pertinent, quia II non receperunt hapticmum nec aliud vinculum cum Ec­ clesia habent. б) Circa catechumenos variae adsunt sententiae. Melchior Cano qui distinguebat duas Ecclesias, Dei nempe et Christi, dicebat catechumenos esse membra Ecclesiae Dei, « quam fidelium omnium ab initio mundi usque ad finem congregatio conficit », non vero Ecclesiae Christi (1). Sed unica est Ecclesia quae post Christum exsistit, quapropter inutilis distinctio. Suarez, qui rationem membri Ecclesiae tantum in II fide ponebat, catechumenos inter membra Ecclesiae, perfecta et completa, recensebat (2). Quod nos, ut patet, admittere nequimus. II Multi affirmant catechumenos pertinere tantum ad Il animam Ecclesiae : quae formula non omnibus placet, quasi ansam praebens ad duplicem Ecclesiam fingendam : aliam visibilem, ad quam pertinerent omnes baptizati, communionem cam Ecclesia retinentes ; aliam invisi­ bilem, ad quam pertinerent omnes et soli iusti (3). Alii considerant eos ut membra sed imperfecta et incompleta, quatenus iunguntur cum Ecclesia tantum It (4). per fidem it II II (1) (2) (3) (1912) (4) Loc. Theolog., I, 1. 4, c. 2 (1890) p. 201. De Fide, disp. IX, g. 1, n. 14-18. Cf. L. Caperan, Le problème du salut des infidèles, essai historique p. 275. Cf. Ml CH. D’Herbigny, Theol. de Ecclesia, II. thés. 33, n. 353. De Membris Ecclesiae Ί5 II H Nos huic ultimae sententiae adhaeremus et affirma­ II II II mus catechumenos adhuc non esse membra completa ii II II quia nondum ingressi sunt complete per baptismum in Ecclesiam. Patres diserte testantur catechumenos nondum intrasse in Sancta, sed esse adhuc in vestibulo ; esse filios H iam conceptos in utero Ecclesiae matris, sed uondum natos, et explicite negant eos esse inter fideles. Dicit H S. loannes Chrysoetomus : « Extraneus quippe est cate­ chumenus fideli » (1). Propter hoc magna differentia erat in antiquae disciplinae praxi inter fideles et catechumenos. Catechu­ meni ad mysteria non aderant (2) ; dimittebantur enim ante sacrificiu: 11 (3) ; neque simul cum fidelibus orabant, ut colligere licet e Tertulliano increpante hae­ reticos quia, inter eos « quis catechumenus, quis fide­ lis incertum est : pariter adeunt, pariter audiunt, pa­ riter orant » (4). Cum catechumenis altum silentium ser­ II vabatur circa mysteria (5) ; et quia nondum in Ecclesia erant, hi considerabantur obnoxii diabolo ; proinde ia: II II II primis saeculis, antequam ad baptismum accederent, diabolo eiusque operibus renuntiabant, et deinde erat ri­ tus exorcismorum (6). Insuper catechumenus iuiisdictioni ecclesiasticae non est directe subiectus. Utique sponte huic auctoritati se (1) In Joan., homil. 25, n. 3 ; MG 59, 151. (2) Cf. S. Epiphan., Edver. Haeres., I, 42, n. 4 ; MG 41, 701-702. (3) Cf. Cone. Laodicoen., can. 19 ; Mansi, Sacr. Conciliorum nova et amplis, coll., II, p. 569. (4) De praescrip., 41 ; ML 2, 56. (5) Cf. Cybii . Hiebos., Procathec., n. 12 ; MG 33, 351-354. (6) Cf. Tebtull., De Corona c. 3 ; ML 2, 79 ; Cybil. Hiebos., Pro. cath., n. 9 ; MG 33, 347. 76 Sae. Sebastianus Fraghi dedit, ut se praeparet ad ingressum in Ecclesiam, non vi legis ecclesiasticae, sed vi legis divinae hunc ingressu II praecipientis : inter Ecclesiam et catechumenum ergo adest illa obligatio quae exsurgit ex contractu, qualis II II II intercedit inter magistrum et discipulum, inter dominu: et servum ; non vero est adhuc illa unio et communicatio II baptismum receperunt. quae est inter fideles quia nondum H II CAPUT ΙΠ. DE CAUSIS SOLVENTIBUS VINCULUM IN SACRAMENTO BAPTISMI INITUM H per baptismum Vidimus in capite praecedenti hominem fieri membrum Ecclesiae, et tale semper manere nisi obex ponatur contra naturam ipsius membri. Est proprium membri eandem vitam vivere quae per totum corpus fluit : si vero haec vita totaliter ei abest II non est amplius membrum nisi apparenter. Vita in Ecclesia datur a Spiritu Sancto : per peccatum ii destruitur gratia sed manet generatim adhuc fides, et proinde non destruitur complete vita spiritualis. Propter hoc diximus peccatores manere in Ecclesia. Sed per peccatum contra fidem, scilicet per haeresim, amittitur etiam virtus fidei et sic destruitur totaliter vita ϋ spiritualis in homine : unde per peccatum contra fidem it membrum voluntarie se separat ab Ecclesia. ii Ita est proprium membri communicare cum capite et Ii cum aliis membris. Ideo si membrum aliquod recusat communicare vel cum Capite vel cum membris, desinit esse membrum : quapropter etiam per schisma aliquis se separat voluntarie ab Ecclesia. Ii Insuper sicut in omni societate aliquod membrum nocivum potest rescindi, ita et in Ecclesia aliquod mem­ brum resecari potest per poenam excommunicationis. Sac. Sebastianus Fraghi 80 II Hae sunt causae vinculum in sacramento baptismi initum solventes. II Quapropter aliquid dicemus : A) De haereticis ; II De schismaticis ; C) De excommunicatis. A) De Haereticis II II baptismum si Dicit Codex I. C. : « Post receptum quis, nomen retinens christianum, pertinaciter aliqua II ex veritatibus fide divina et catholica credendis denegat aut de ea dubitat, haereticus; si a fide Christiana totaliter recedit, apostata... » (1). Quae de haereticis infra dicemus, a fortiori de aposta­ tis dicenda sunt. Haeresis potest esse vel interna vel externa: interna si tantum mente negetur veritas ; externa si et verbis vel si­ II gnis manifestetur. Haeresis externa potest esse occulta vel notoria : oc­ culta, si nemini vel paucis tantum nota sit : notoria, si II multis est manifestata : ad hoc sufficit ut quis ad ali­ II quam sectam accedat . Haeresis insuper potest esse formalis vel materialis : formalis, si quis obstinate et pertinaciter errorem con­ II tra veritatem fidei profiteatur ; materialis, si absque perti­ nacia aliquis bona fide talem errorem sectetur. Unde quaestio fit : a) de haereticis formalibus et notoriis ; b) de haereticis materialibus et notoriis ; c) de haereticis occultis. (I) Can. 1325, § 2. De Membris Ecclesiae 81 If a) De Haereticis formalibus et notoriis De haereticis loquentes abstractionem facimus ab ex­ communicationis poena quae infligitur ab iure omnibus haereticis formalibus et externis ; hic agimus de haeresi, in se ipsa considerata, quatenus importat, natura sua, separationem ab Ecclesia. Doctrinam quam defendimus impugnavit, ut dicit S. Robertus Bellarminus, Alphonsus de Castro, docens hae­ If reticos et apostatas esse membra Ecclesiae, etiamsi pa­ lam errores profiteantur, quia vi characteris copulati semper manent Ecclesiae (1) ; impugnarunt et impugnant multi non catholici, putantes sectas esse velut partes verae Ecclesiae, et consequenter haereticos esse membra Ec­ clesiae. Ita etiam in 1° Conventu Velehradensi, anno 1907 ha­ bito, I. Urban voluit distinguere duplicem Ecclesiam, alteram quae sit corpus Christi mysticum, et alteram quae sit societas externa. Ad corpus Christi mysticum perti­ It nerent omnes qui habent characterem baptismalem, Ii unde etiam haeretici et schismatici formales et publici ; ad societatem vero externam, omnes qui condiciones ad unitatem socialem debitas servant : « Statuta distinctione inter conceptum Ecclesiae quatenus est corpus sociale If et quatenus est corpus Christi mysticum, nihil nos prohi­ bet quominus orientales, quamvis sub respectu sociali a nobis separentur, membra corporis Christi mystici di­ ff ­ camus, eosque sub hoc respectu ut fratres in Christo am plectamur » (2). H H II If If (1) Cf. S. Bellarminus, De Eccles, milit.·, III, c. 4. (2) Acta I Conventus Velehradensis (1908) p. 25. 82 Sac. Sebastianus Fraghl Inter Theologos doctrina quae tenet haereticos for­ males et notorios esse extra Ecclesiam est communis. II <ί lam in S. Scriptura fundamentum habemus huius II II doctrinae. Paulus monet discipulum Timotheum dicens : II II II « ....ut milites in illis bonam militiam, habens bonam II II fidem et bonam conscientiam, quam quidam repellentes, II circa fidem naufragaverunt » (1). S. Robertas Bellarminus II notat : « Quo loco per metaphoram naufragii (S. Paulus) intelligit hareticos, fracta una parte navis Ecclesiae, ex II ea in mare decidisse. Quod etiam significatur illa para­ II bola Domini de rete quod prae multitudine scindeba­ tur » (2). Idem Apostolus, scribens ad Titum dicit : « Haereti­ II correptionem de­ cum hominem post unam et secundam vita, sciens quia subversus est, qui eiusmodi est, et de­ linquit, cum sit proprio iudicio condemnatus » (3). Titus, II et proinde suum est oves quae­ qui Pastor est animarum rere, iubetur a S. Paulo, post unam et secundam admoni­ II II tionem, haereticum devitare ; quod supponit haereticum non amplius esse ovem, seu non esse amplius in Ecclesia ; et hoc factum est voluntarie ab haeretico : « proprio iu­ dicio » ; ergo etiam sine Ecclesiae sententia. S. loannes acribus verbis iubet christianos : « Si quis venit ad vos, et hanc doctrinam non affert, nolite reci­ IT in domum II II nec Ave ei dixeritis » (4). Hic, loan­ pere eum II nes, apostolus charitatis, imperat fidelibus ne commu­ II nionem cum illis, qui vera: doctrinam respuerant, ha- 1 (1) (2) (3) (4) I Timot., I, 18-19. De Eccles, milit., III, c. 4. Tit., III, 10. II Ioann., 10. De Membris Ecclesiae 83 beant ; quod demonstrat eos a S. loanne non amplius in Ecclesia considerari. K •I Communis est traditio omnium Patrum circa hanc doctrinam. Ita S. Ignatius iam monet Trallianos : « Fu­ II IÎ fruc­ gite ergo malas propagines quae gignunt mortiferum Ϊ1Ί si quis gustaverit, statim moritur. II II tum, quem Isti enim non sunt plantatio Patris » (1). 11 S. Ireneus de S. Policarpo narrat: «Et ipse autem Policarpus Marcioni aliquando occurrenti sibi et dicenti : Ii II Cognoscis nos ?, respondit : Cognosco te primogenitum II Satanae. Tantum apostoli et horum discipuli habuerunt timorem ut ne verbo tenus communicarent alicui eorum, qui adultaverant veritatem» (2). 11 Tertullianus affirmat : « Si enim haeretici sunt, cristiani esse non possunt » (3). S. Augustinus etiam expressis verbis pluries affirmat : II « Haeretici enim sunt, iam foris sunt : cum tota mundi­ tia sua foris permanserunt » (4) ; « quapropter nec hae­ II » (5). retici pertinent ad Ecclesiam Catholicam f Praxis Ecclesiae concors est doctrinae Patrum. Christiani nihil commune habere volebant cum hae­ II reticis et nonnunquam ab eis se secernebant clamantes : « catholicus sum, nolo esse haereticus » (6). II II In controversia circa baptismum haereticorum, aliqui hanc separationem ab haereticis ita exaggerabant ut (1) (2) (3) (4) (5) (6) Epist. ad Trallian., η. II ; MG 5, 683. Coctra haeres., III, c. 3, n. 4 ; MG 7, 853-854. De praescript., c. 37 ; ML 2, 51. Sermo 181, n. 3 ; ML 38, 981. De Fide et Symb., n. 21 ; ML 40, 193. Cf. Hilab., ad Constantium, I, 2 ; ML 10, 558. *·.· j Snr. Sebastfanus Fraghi 84 IT nec alios in eam dicerent eos qui extra essent Ecclesiam introducere posse (1). Quotiescumque haeretici, suum errorem reliquentes, H petierunt pacem cum Ecclesia, semper in documentis ecclesiasticis dicitur eos accedisse ad Ecclesiam, eos re­ ceptos esse ab Ecclesia et similia : quod ostendit eos an­ tea in Ecclesia non fuisse (2). Ratio huius doctrinae deducitur e generaliore prin­ cipio, quod superius posuimus determinantes rationem 11 veri membri. II homo fit Ecclesiae civis, et coram Deo Per baptismum H II et coram hominibus declarat promittitque se in unitate II Ecclesiae semper mansurum. Unitas Ecclesiae etiam uni­ II 11 tatem fidei complectitur ; omnes enim eius asseclae per 11 intellec­ professionem eiusdem fidei, per unionem omnium 11 tuum, finem Ecclesiae prosequi debent : ex hoc « fideles » II vocantur, quia unam fidem profitentur. Ex eo autem quod aliquis publice et scienter et perti­ naciter errorem ab Ecclesia damnatum amplexus sit, patet eum declare velle se amplius in unitate Ecclesiae manere nolle et actum prioris professionis in baptismo 11 factae, per actum contrarium velle rescindere et vincu­ lum quo Ecclesiae copulabatur velle omnino solvere. Si errorem homo professus sit per adhaesionem for­ malem et publicam alicui sectae, res magis patet ex op­ positione exsistente inter sectam et Ecclesiam. Nam nemo potest esse socius, eodem tempore, duarum socie­ tatum quae invicem se excludant. I χΛ-·*·-·*»' * (1) Cf. Cyprian., epist. 73 ad lubaian., n. 21 ; ML 3, 1123. (2) Cf. Cone. Nicoen., can. 8 ; Mansi, Sacr. Cone.... collect., II, 671 ; ita etiam Cf. Mansi, V, 373 ; V, 378 ; VIII, 415. De Membris Ecclesiae 85 II Ex hoc vero ne conclusionem feceris haereticum, cui II H non sit amplius membrum Ecclesiae, non obstringi lege II ecclesiastica. Haereticus non est amplius membrum ; manet vero subditus Ecclesiae. II Diversa est ratio « membri » et « subditi » Ecclesiae. II II Subditi sunt omnes qui characterem baptismalem rece­ HI n perunt : unde etiam haeretici, apostatae, schimatici. Si­ II gnum enim habent quod indelebiliter manifestat ius Ec­ clesiae in eos : extra ovile errant sed in ovili deberent II esse. « Et sicut pastor revera potest ovem, quae extra ovile errat, cogere iterum ad ovile ; et imperator potest desertorem militiae, qui transfugit ad castra hostium, vi « Π; cogere ad sua castra, aut etiam suspendere » (1), ita etiam Ecclesia potest ius suum in haereticos exercere quia hi per characterem baptismalem subditi manent Ecclesiae» b) De Haereticis II aterialibus et notoriis Circa hos haereticos, notorie sed bona fide aberrantes, non una est sententia inter Theologos. II II Alii negant eos esse membra Ecclesiae (2) ; alii e con­ II Suarez, consequenter ad tra affirmant, inter quos est etiam suum principium generale circa rationem membri Eccle­ siae (3) ; alii distinguunt, affirmantes eos in foro interno et iudicio Dei esse membra Ecclesiae, in foro tamen ex­ terno et iudicio Ecclesiae praesumi haereticos (4). II Nos ut probabiliorem primam sententiam tenemus. (1) S. Robertus Bellarminus, De Eccl. mil it., III, c. 4. (2) Cf. Aem. Dorsch, De Eccl. Chr., p. 495 ; Card. Billot, De Eccl. Chr., thés. XI, p. 292. (3) Cf. De Fide, d. IX, s. 1, 13. (4) Cf. Card. Franzelin, De Eccl. Chr., Thés. XXIII, II, 10. f Sac. Sebastianus Fraghi 86 Patres cum loquuntur de haereticis, generatim de for­ fl malibus et pertinacibus loqui intendunt; aliquando aute u fi aliquis eorum videtur excusare eos qui bona fide extra Ecclesiam sunt. Ita S. Augustinus de istis loquens habet : If « Qui sententiam suam, quamvis falsam atque perver­ sam, nulla pertinaci animositate defendunt, praeserti II quam non audacia praesumptionis suae pepererunt, sed a seductis atque in errorem lapsis parentibus acceperunt, quaerunt autem cauta sollicitudine veritatem, corrigi parati cum invenerint, nequaquam sunt inter haereticos deputandi. Tales ergo vos nisi esse crederem, nullas for­ tasse vobis litteras mitterem » (1) . Istis verbis Sanctus Doctor intendit magnam distinctio­ nem ponere inter haereticos formales et haereticos materia­ les: cum illis non licet communicare ; cum istis, seductis et minime pertinacibus, caritatis causa licet. Unde illa ex­ pressio potius ad defensionem sui agendi modi tendit, et revera paulo post ipse scribit : «Haec praelocutus sum ne quis me existimet impudentius vobis quam prudentius scripta misisse et hoc modo vobiscum de negotio animae vestrae aliquid agere voluisse, quia nostrae communio­ nis non estis » (2). Aliis verbis S. Augustinus distinguit ΙβΊ de­ inter haereticos qui « pertinaci animositate » errorem fendunt, et alios qui « sine animositate » in errore sunt : posteriores inter veros haereticos, id est, inter formales fl haereticos computandi non sunt, quamvis et isti non sint « nostrae communionis ». Sed et Patres multoties docent etiam haereticos mate­ riales versari extra Ecclesiam. Dicunt enim expressis verIi H H (1) Ad Glorium^ epist. 43, 1 ; ML 33, 160. (2) ibid., η. 2. De Membris Ecclesiae 87 Π bis omnes haereticos, etiam illos qui seducti ab haere­ II congregatiunculas ingressi sint, non perti­ siarchis in eorum II Η nere ad corpus Christi mysticum, nullam distinctionem ponentes inter eos qui voluntarie et eos qui bona fide eo­ II participes sint. II rum errorum Ita S. Ireneus narrat Sanctum Polycarpum conver­ II tisse « in Ecclesiam Dei multos ex his quos praedixi­ Η mus haereticos» (1) ; qui «haeretici» erant illi qui bona IT inducti fuerant : nam II in praefatione de istis fide in errorem haereticis Ireneus dicit eos « inexpertiores » et « subdole » ab haeresiarchis in errorem ductos fuisse (2) ; et deinceps II affirmat opus suum perfecisse « ne forte et cum nostro delicto abripiantur quidam quasi oves a lupis » (3). Qua­ propter si Polycarpus multos ex iis « convertit in Eccle­ siam Dei », hoc significat eosdem antea in Ecclesia non fuisse. Praxis Ecclesiae conformis est huic sententiae. Cum haeretici accedere volunt ad Ecclesia II omnes eodem modo recipiuntur, nullo discrimine facto inter haereticos formales et haereticos materiales. Ita Cornelius Papa, anno 251, recepit in communioII II aliosque nem Ecclesiae Maximum, Urbanum, Sidonium Π qui hanc professionem fidei fecerunt : « ... nos errorem nostrum confitemur.. ; imposturam passi sumus ; circum­ venti sumus perfidia et loquacitate captiosa ; nam ta­ II metsi videbamur quasi quandam communicationem cum II schismatico et haeretico homine habuisse, cor tamen no­ il) (2) (3) (4) Contra Haeres., III, c. 3, n. 4 ; MG 7, 582. 853. Ibid., I, 1 ; MG 7, 438. ibid., I, n. 2 ; MG 7, 442. Epist. 76, n. 1 ; ML 3, 1138. 88 Sac. Sebastianus Fraghl II strum II semper in Ecclesia fuit.... » (1) Ut apparet ex ipsa II formula, hi omnes erant haeretici materiales, et tamen eis necesse fuit haec professio fidei ut in Ecclesiam a Summo Pontifice reciperentur. II Quod affirmamus consentaneum est rationi. Isti hae­ retici notorii, etsi bona fide aberrantes, ad societatem pertinent quae opponitur totaliter Ecclesiae Christi, eius dogmatibus contradicit, eius caput minime tenet et com­ II munionem cum membris Ecclesiae nullam habet : ergo nec sectatores illius sectae pertinere possunt ad Eccle­ siam Christi, quia etsi inculpabiiter et ignoranter, de facto respuunt hanc Ecclesiam et de facto non habent vinculum fidei, regiminis et communionis. II Non valet obiectio quam ponunt aliqui dicentes : pueri baptizari in secta haeretica certe membra Eccle­ siae sunt, ergo adulti qui bona fide sunt non amittunt II veri membri, nisi forte per peccatum mor­ hanc qualitatem tale (2). It Filii acatholicorum utique sunt membra Ecclesiae quia per baptismum inserti sunt in corpus Christi II mysticum et membra manent donec obicem contra unitatem Ecclesiae non ponant, Nec necesse est infantes communicent vitae sociali Ecclesiae ; etenim nec filii catholicorum realiter communicant, quia incapaces sunt. Adulti vero debent communicare huic vitae sociali tt Ecclesiae, praesertim per professionem eiusdem fidei a magisterio ecclesiastico propositae ; secus non haberetur (1) Cf. ML 3, 721 ; Denzingeb-Ba^nwart, 44. (2) Cf. los. Gcibert, De Eccl. Christi (1928) n. 187. De Membris Ecclesiae 89 44 in eundem 44 et sic unitas Ecclesiae Ώ fmem unio intellectuum periret. Unde in casu proposito, haereticus adultus, etsi in­ culpabiliter, revera ponit obicem contra unitatem fidei, II et proinde extra Ecclesiam est. Neque valet quod a quibusdam asseritur : haeretici materiales in foro externo ab Ecclesia praesumuntur et habentur ut haeretici, sed in foro interno et coram 14 44 Deo manent membra Ecclesiae (1). Bene notat Ludovicus De San : « Hoc dici non potest.... ; cum enim in iudicio 44 Dei, quod est infallibile, haeretici et schismatici materia­ les non possint actu esse nisi id quod vere sunt, si ipsi 44 in iudicio Dei essent membra Ecclesiae, sequeretur eos esse vera Ecclesiae membra, quod falsissimum patet esse.... » (2). 44 44 44 Non negamus etiam haereticum materialem gratiam, 44 quam in baptismo recepit, servare posse, et etiam amis­ sam reparare actu contritionis perfectae, et sic ad salutem H pervenire. Haec est alia quaestio : ad salutem — ut diximus — aliquis pervenire potest etiam voto perti­ 44 nendi ad veram Ecclesiam, quod adest in haeretico ma­ 44 teriali. Affirmamus vero talem haereticum non habere 44 condiciones veri membri et proinde etiam inculpabiliter non pertinere actu ad Ecclesiam Christi. c) De Haereticis occultis Potissima est inter Theologos controversia circa hae­ reticos occultos, seu circa eos qui fingunt profiteri fide; 44 9 quam interne non habent. (1) Cf. Card. Franzelin, Do Eccl. Chr., Thés. XXIII, II, 10. (2) De Eccl. et Romano Pont if., n. 359. 90 Sac. Sebasiianus Fraghi Haeresis potest esse occulta per se, si nullomodo ad il externum actum processerit, et occulta per accidens, si extra manifestata fuit, sed ad notorietatem non per­ venit. In nostra quaestione idem valet pro utraque ; II II quamvis enim in altero casu agatur de liaeresi exterius II manifestata, haec tamen ita occulta est ut iuridice pro­ bari hic et nunc nequeat. II Quapropter videndum est utrum haeresis interna, oc­ culta per se vel per accidens, separet ab Ecclesia necne. Hic, ut ex se patet, agitur de haeresi formaliter in­ terna, quia haeresis tantum materialiter interna nul­ II II lum ponit obicem contra unionem cum Ecclesia : non externe, quia vinculum subiectionis potestati ecclesia­ sticae et vinculum communionis cum Ecclesia servatur ; neque interne quia inculpabiliter haeresis concepta fuit, quapropter fides servatur et nisi aliquod peccatum grave II obstet, etiam caritas. Circa haereticos occultos est discrepantia inter Theo­ logos. Alii — nec sunt pauci — affirmant hos haereticos esse membra Ecclesiae (1) ; alii e contra negant (2); alii (1) Ita: Melchior Cano, Loc. Theol., IV, c. 6, ad 12 ; S. Bellarminus, De Eccl. milii., III, c. 10 ; Stapleton, Relect. prine, controv., I, q. 2, a. 3 ; Ioan. Perrone, Praelect. de vera Religione, II, prop. Domin. Palmieri, De Romano Pontifi, in Proleg. de Eccl.§ XI; Card. Mazzella, De Relig. et Eccl. n. 533, 3°; Guilelmus Wilmers, De Chr. Eccl., n. 399; Ant. Straub., De Eccl. Chr., Thés. XXXIV ; Ludov. de San, De Eccl. Chr. et Rom. Pont., n. 370 ; Card. Billot, De Eccl. Chr., Thés. XI, 2 ; C. Pesch, Praelect. Dogm., T, n. 329 ; M. d’HERBiGNY, Theol. de Eccl., n. 350 ; Herm. Dieckmann, De Eccl., n. 961 ; HiL. Felder, Apologeticae demonstratio Christiana, II, p, 44, 45. (2) Ita : Ioannes de Turrecremata, De Eccl., IV, pars 2, c. 20; Suarez, De fide, disp. 9, s. 1, n. 2; Billuart, De Reg. Fid., d. III, a. 2 ; Patricius Murray, De Eccl. Chr., I, d. 3, s. 5 ; qui etiam citat : Gregorius de Valen­ cia, Tamner Piciler, Sylvius ; Card. Franzelin, De Eccl. Chr., thés. XXIII, II, 2 ; H. Hurter, De Eccl., n. 238. De Membris Ecclesiae 91 H II U iudicium autem referunt duas sententias quin proprium clare manifestent (1). II Argumenta valida sunt pro utraque sententia, sed ea quae stant pro negantibus validiora nobis videntur. II In primis notamus argumenta quae solent afferre II II qui affirmant hos haereticos esse membra Ecclesiae, ex Sacra Scriptura et ex Patribus nihil probare. Ita v. g. ex S. Scriptura afferunt illud loannis : « ...et nunc antichrist! multi facti sunt... Ex nobis prodierunt, II si fuissent ex nobis perman­ sed non erant ex nobis ; nam II » (2) : ex nobis prodierunt — di­ sissent utique nobiscum citur — sed non erant ex nobis ; ergo, concludunt, antea H erant haeretici occulti et postea manifesti facti sunt, ab aliis fidelibus recedentes. II Sed quis compertum potest habere S. loannem, cum II II scribat « non erant ex nobis », affirmare velle eos iam a fide interne defecisse ? Melius phrasis explicatur si intelligimus eos, iam a principio suae conversionis, instabiles et inconstantes fuisse ; nam S. loannes ea verba « non erant ex nobis » indefinite de haereticis illis dicit, ad toII II tum tempus indicandum quo inter fideles conversati erant : non est certo concludendum eos, a primo instante quo ingressi erant in Ecclesiam, iam haereticos occultos fuisse. Item argumentum desumptum e Traditione nihil pro­ bat contra nostram sententiam . II provocant. Sed S. Augustinus cum II Ad S. Augustinum (1) Ita v. g. I. V. de Groot., Sum. Apolog. de Eccl., q. III, a. 3, n. 3 ; Aemil. Dorsch, De Eccl. Chr., p. 495-504 ; Reg. Schultes, De Eccl. Cath., p. 94. (2) I Ioan., II, 18. Sac. Sebastianus Fraghi quaestionem non habeat ex professo, ex omnibus scriptis iudicandus est, non ex aliqua expressione e contextu avulsa; quo in casu ipse S. Augustinus non est contra II sententiam; U immo videtur ei favere. De haereticis nostram II dicit : «Nec ideo putandi sunt esse in Chri­ occultis enim sti corpore, quod est Ecclesia, quia sacramentorum eius corporaliter participes sunt » (1). Et alibi scribit : « Hae­ reticus est et foris est animo, quamvis corporaliter intus videatur» (2). Ratio praecipua quae stat pro nostra sententia pro­ II fluit ex omnibus quae diximus circa naturam veri membri II Ecclesiae. Per baptismum homo inseritur in corpus II II Christi et fit membrum vivum, copulatum elemento vi­ II sibili per vincula visibilia, et copulatum elemento invi­ II per fidem. Fides est primum sibili saltem vinculum unio­ nis et supernaturaliter nos coniungit cum Capite. Per aha peccata destruitur in nobis gratia, sed remanet fides ; II sed per peccatum haeresis amittitur et fides, quia directe II fidei obiectum impugnatur et negatur. Quapropter in nobis per peccatum haeresis destruitur omne vinculum II unionis supernaturalis : non amplius habetur vita in II II membro, et consequenter non amplius ut membrum illud considerari debemus : recisum est enim ; non amplius est pars integralis corporis vivi, ut est Ecclesia. II Revera Spiritus Sanctus nullum habet influxum suII pernaturalem continuum in hos haereticos : non influit II — ut patet — fidem internam, quia complete haec des­ tructa fuit voluntarie ; non influit professionem fidei externam, quia, ut bene ait Billuart : « Christus non in(1) Contra litt. Petii., II, c. 108 ; ML 43, 345. (2) In Mt., q. 11, 2 ; ML 35, 1367. De Membris Ecclesiae 93 II II finit in sua membra hypocrisim, simulationem et men ­ 11 dacium, qualis est haec haereticorum simulata fides » (1). H Scimus etiam iis peccantibus non denegari gratias actua­ les. Sed per gratiam actualem, quae est actio transiens, II non habetur communio permanens, qualis esse debet in­ ter membra et Caput : secus dicere deberemus etiam om­ HI nes non baptizatos esse membra Ecclesiae, quia et ipsis dantur gratiae actuales. H Cl •T alio modo proponi potest. Chris­ Argumentum etiam H H venit ad annuntiandam veritatem, tus in hunc mundum II quam commisit Ecclesiae. Omnes homines in Ecclesiam ingredi possunt, condicione tamen ut in ipso ingressu, • · actum verae fidei eliciant. Fides haec, in baptismo et per totam vitam, debet esse vera. Nam professio fidei sup­ ponit fidem veram et internam, secus esset tantum si­ mulatio et hypocrisis. Similiter oboedientia et submissio H et internam auctoritati ecclesiasticae exigit fidem veram qua quilibet fidelis recognoscit in auctoritate praecipiente, H auctoritatem Christi et consequenter eadem oboedientia et submissione qua placita Christi exsequeretur, etiam placita antistitum, praesertim Summi Pontificis, perfi­ cit. Si, e contra, nulla est fides interna, oboedientia est II tantum fictio, minime respondens intimae persuasioni. H II Item communio cum aliis membris exigit hanc fidem H veram et internam : eorundem bonorum quae sunt in Ecclesia participes esse nequimus nisi vera fide ad ea H accedamus ; coordinatio inter membra non potest subsis­ II ­ tere nisi quilibet, vera fide, se et alios respiciat ut mem bra unius corporis Christi ; secus communio haec esset II II (1) De Reg. Fid., dis. Ill, a. 2, § 4. 94 Sac. Sebastianus Fraghi tantum externa et apparens relatio inter socios, qui tan­ II •Π pertine­ tum ficte et apparenter ad eandem societatem rent. H est haereticum H Unde clarum occultum non esse verum II II II II ad­ membrum Ecclesiae : ficte et apparenter ei tantum haeret : ficte et apparenter tantum membrum est : ficta est enim fides, ficta est submissio capiti, ficta est communio II II membris II : unde ficte inter fideles numeratur, « sicut si lupus, pelle ovina tectus, reperitetur inter oves ; esset in ovili sed non esset de ovili, ut vera eius pars » (1) ; vel est similis « parti seu membro abscisso, latenti sub II IT veste, ratione cuius apparet adhuc membrum, licet non sit » (2). II Comprobationis causa solent afferri duo documenta ecclesiastica. In Decreto pro lacobitis Papae Eugenii IV, in Bulla II « Cantate Domino» (a. 1441), post expositio­ cuius initium II doctrinae de SS.ma II nem Trinitate, sic legimus : « Quoscamque ergo adversa et contraria sentientes damnat, et a Chris­ ti corpore, quod est Ecclesia, alienos esse denuntiat » (3). Notanda sunt verba adhibita : « quoscumque.... con~ traria sentientes » seu omnes qui aliter interne credunt, separatos ab Ecclesia Summus Pontifex declarat. Aliud documentum habemus in Bulla « Ineffabilis », in qua Pius Papa IX, post expositionem doctrinae circa II sic Immaculatam Beatae Mariae Virginis Conceptionem dicit : « Quapropter si qui secus ac nobis definitum est, quod Deus avertat, praesumpserint corde sentire, ii noII •I (1) Biixuaht, De Reg. Fid., III, 2. (2) Ibid. (3) Mansi, Sacr. Concil. coll., XXXI, 1/36; Denz.-Bannw., 705. ■ft* · De Membris Ecclesiae 95 verint ac porro sciant, se proprio indicio comdemnatos, II passos esse, et ab naufragium circa fidem nnitate Eccle­ siae defecisse, ac praeterea facto ipso suo semet poenis a iure statutis subiicere, si quod corde sentiunt, verbo aut scripto vel alio quovis modo significare ausi fuerint» (1). Etiam hic notanda sunt verba : « si qui.... piaesumpserint.... corde sentire.... sciant.... ab unitate Ecclesiae defecisse » ; hic, Summus Pontifex de haeretico interno loquitur; postea in subsequentibus verbis de haeretico notorio, qui poenis a iure statutis subiicitur (2). In iis documentis Summi Pontifices non voluerunt certe definire hanc nostram quaestionem, et ea verba tantum incidentaliter enuntiata fuerunt ; tamen talia verba manent ut comprobantia nostram sententiam, II ad quam in­ quia ea non obscure manifestant opinionem clinabant illi qui ea protulerunt. H Neque ex hoc quod necessaria sit fides interna peri­ clitatur visibilitas Ecclesiae ; immo ipsa visibilitas, ali­ quo sensu, veram fidem in membris exigit. Quod enim apparet debet esse iuxta veritatem nisi ii velimus admittere hypocrisim sufficere ad rationem veri H II II II membri constituendam, cum, fide interna sublata, externa fides, oboedientia, et communio nihil aliud sint nisi hypocrisis. Interna fides visibilis est, id est cognoscibilis, ex consueto agendi modo. Non est ut praedestinatio et (1) Denz.-Bannw., 1641. (2) Alii diverso modo haec verba explicant dicentes haereticos occultos ab unitate Ecclesiae deficere et poenis a iure statutis subiici «si quod corde sentiunt, verbo aut scripto vel alio quovis modo significare ausi fuerint». Nobis vero verba supracitata videntur melius intelligi, iuxta interpreta­ tionem superius datam. 96 Sac. Sebastianus Fraghi iustificatio, quae tantum apud Deum nota possunt esse. Fides ita est ut ex verbis, ex scriptis, ex omnibus cir­ cumstantiis erumpat et innotescat ; quod interius cre­ ditur, manifesto apparet, praesertim in quibusdam factis sine fictione, secundum legem quandam psychologicam, quasi morah necessitate, ut notat Aemilius Dorsch (1). H Revera dum facillime in occulto tenentur alia peccata H quae secreto committuntur, propter pudorem vel infa­ II miam, quoad peccatum haeresis difficilius hoc eve­ nit, quia ille qui alienatus est interne ab Ecclesia, nisi II II magnum exemplum hypocrisis sit, difficulter ponit ac­ tus externae professionis et debitae oboedientiae, et II IT proinde quamprimum falsam pellem ovinam abiiciens, se monstrabit, ut est, lupum rabidum, odio adversus II Ecclesiam inflammatum. Unde, morali cum certitudine, cognosci potest fides eorum qui sunt in Ecclesia. Certo, absolute loquando, aliqui possunt esse in Eccle­ sia qui apparenter tantum sint christifideles, sicut in quali­ bet societate possunt esse aliqui qui apparenter tantum II II sint socii. Ceterum pro singulis membris nobis sufficit II certitudo moralis ; pro universo coetu autem argumen ­ tamur eodem modo ac superius, loquentes de baptismo l| II valido necessario ad novum membrum efficiendum ; II ope nempe principii reflexi possumus ratiocinari : certi sumus certitudine infallibili adhuc exsistere Ecclesiam II veram, quae cognoscibilis est, ob quasdam notas, inter om­ nes alios coetus religiosos. Item certi sumus hanc Ecclesiam continere omnes baptizatos, veram fidem profitentes : (1) De Eccl. Christi, p. 502. De Membris Ecclesiae f 9Ί «I ergo dum Ecclesiam cognoscimus, certi sumus pleraque tn profiteri. II eius membra veram fidem Sectatores contrariae sententiae hoc modo contradi­ cunt : haereticus occultus non amittit jurisdictionem quam H II Ecclesiae remanet. prius habebat ; ergo adhuc membrum Nam absurdum esset dicere eos habere in Ecclesia iurisH dictionem, qui extra Ecclesiam sint. Quod praesertim di­ cunt de Summo Pontifice, qui, coniectura, esset interne haereticus : si non est membrum, a fortiori non potest esse caput. Sed Summus Pontifex propter haeresim in­ ternam non amittit jurisdictionem, sicut nec Episcopi ; II ergo manent membra Ecclesiae. Ad quam obiectionem videtur sic posse responderi. II In primis notamus nullam esse difficultatem circa pote­ II statem ordinis. Haec enim semper manet in quovis rite ordinato, etiam haeretico, apostata, schismatico etc. : character enim indelebilis est, conferens in ordinatione II presbyteratus «potestatem.... consecrandi, offerendi et ministrandi corpus et sanguinem eius (Christi) nec non et peccata dimittendi et retinendi» (1). Quoad potestatem * · * iurisdictionis etiam notandum est Ecclesiam posse, propter bonum animarum, concedere iurisdictionem iis qui notorie ab Ecclesia defecerunt; et de facto eis, quibusdam in casibus, tabs iurisditio confertur. II Cone. Tridentinum habet : « Pie admodum, ne hac Hi ipsa occasione (reservatione nempe casuum) aliquis pe­ reat. in eadem Ecclesia Dei custoditum semper fuit ut nulla sit reservatio in articulo mortis, atque ideo omnes sacerdotes quoslibet poenitentes a quibusvis peccatis et (1) Cone. Trid., sess. XXXIII, c. 1; Denz.-Bannw., 957. Sac. Sebastianus Fraghl 98 H censuris absolvere possunt » (1) Et S. Officium die 7 iulii 1864, declaravit recipi posse in periculo mortis sacramen­ tum poenitentiae a sacerdote schismatico « dummodo ta­ n nec sit men et aliis fidelibus non praebeatur scandalum alius sacerdos catholicus, nec sit periculum ut fidelis ab haeretico pervertatur, et tamen probabiliter credatur II sacerdotem haereticum administraturum hoc sacramen­ tum secundum ritum Ecclesiae » (2). Quae omnia respi­ ciunt tantum licitam advocationem sacerdotis schis­ matici, non autem validitatem absolutionis. Tandem in Codice I. C. habetur : « In periculo mortis omnes sacer­ II dotes^ licet ad confessionem non approbati, valide et li­ cite absolvunt quoslibet poenitentes a quibusvis pecca­ II tis aut censuris, quantumvis reservatis et notoriis, etiamsi praesens sit sacerdos approbatus » (3). II Hic dicitur « omnes sacerdotes » ; ergo etiam irregu­ laris, suspensus, immo etiam haereticus, apostata, schis­ maticus, excommunicatus vitandus (4). it Codex I. C. etiam dicit : « Sed ab excommunicatis II vitandis necnon ab aliis excommunicatis, postquam in­ tercessit sententia condemnatoria aut declaratoria, fi­ deles in solo mortis periculo possunt petere tum absolu­ H II tionem sacramentalem..... tum etiam, si alii desint ministri, cetera Sacramenta et Sacramentalia » (5). II Unde dicimus : si Ecclesia, quando bonum animarum hoc exigit, concedit potestatem iurisdictionis, ut est in sacramento poemtentiae, omnibus sacerdotibus, etiam (1) (2) (3) (4) (5) Cone. Trid., sess. XIV, c. 7. Fontes C. I. C., IV, n. 978, ad 6. Can. 882. Cf. H. Noldin-Schmitt, III, De Sacram. (1930) n. 346. Can. 2261, § 3. De Membris Ecclesiae 99 II schismaticis, notoric haereticis (qui certo membra Ecclesiae non sunt), quomodo potest concludi haereticos II II •I occultos manere membra Ecclesiae ex eo quod ipsa Ec­ H II clesia, propter bonum animarum, ab illis iurisdictionem, ΓΓ pr;us habebant, non aufert ? Tantum propter quie­ quam H eis relinquitur iurisdictio, quam­ II et salutem animarum II tem vis ab Ecclesia iam defecerint. II Circa Romanum Pontificem est controversia inter Theologos utrum possit, quatenus persona privata, inci­ H necne. dere in haeresim H Alii affirmant (1), dum alii negant (2). II Quidquid sit, dicimus Summum Pontificem, in casu II haeresis internae, manere Caput, ratione jurisdictionis, non ratione membri Ecclesiae ; nam ut dicit Billuart : « Papa.... constituitur membrum Ecclesiae per fidem par­ ticularem, quam potest perdere, et caput Ecclesiae per II iurisdictionem et potestatem cum haeresi compossihilem » (3). II B) De Schismaticis II II Theoretice distinguere possumus schisma ah haeresi, II quamvis vere, praesertim post definitionem infallibilitatis Romani Pontificis in Cone. Vaticano, vix haberi II possit schisma sine haeresi. H Hic de schismaticis loquimur, praescindentes ab II haeresi et etiam ab excommunicationis poena, quam II schisma secumfert. (1) Cf. Ant. Straub, De Ecd. Chr., n., 1068. (2) Cf. S. Rob. Bellarminus, De Rom. Pont., IV, c. 6 ; Suarez, De Fide, d. 10, s. 6, n. 11. (3) Billuart, De Ineam., dia. IX, a. 2. Sec. Sebastianus Fraghï 100 luxta S. Thomam : « schismatici dicuntur qui suhesse H II renuunt Summo Pontifici, et qui membris Ecclesiae ei subiectis communicare recusant » (1). ii Duplici modo ergo aliquis potest esse reus schismatis : vel quia recusat se subiicere Romano Pontifici, vel quia II u debito modo cum reliquis membris non vult communicare, seipsum considerans ut partem separatam et independentem ab omnibus aliis : ita si quis renuit se subii­ cere auctoritati Episcopi, sed tantum directe vult subesse auctoritati Summi Pontificis, schismaticus fit. Ex verbis S. Thomae apparet schisma non haberi ex simplici inoboedientia vel ex peccato contra charitatem socialem aliis membris debitam, sed tantum adesse cum quis pervicaciter non vult recognoscere caput visibile, II vel cum membris communicare recusat : non adhaerens capiti cohaerere nequit cum corpore ; non communicans II capite potest cum reliquis membris nec cum cohaerere ; II peccatum schismatis in contemptum capitis et corporis, utroque modo, est. Etiam de schismate, facienda est distinctio quam fe­ cimus loquentes de haeresi. Schisma est vel formale vel materiale ; formale, si pertinaciter et voluntarie fit ; materiale, si ex ignorantia invincibili habetur. Item schisma est vel notorium vel II : notorium si aperte et clare apparet ; occultu; II occultum II paucis manifestum. si est ignotum, vel tantum II Hic quaestionem ponimus tantum de schismaticis II formalibus et notoiiis ; pro aliis schismaticis, valent argu­ menta quae attulimus loquentes de haeieticis. H II II II II (1) Sum Theol., II-TI, q. 39, a. 1. c I De Membris Ecclesiae 101 H II II De Schismaticis formalibus et manifestis H Doctrina quae tenet schismaticos formales et mani­ II H festos esse extra Ecclesiam, fundamentum habet in S. H II II H suam esse « unum ovile », Christus dicens Ecclesiam II efficiunt ; et S. Paucuius oves sub uno Capite unum II corpus » et « unum lus tradens Ecclesiam esse « unum Ecclesiam esse unam, in II Corpus Christi » affirmaverunt qua nulla est divisio, scissura, schisma. II Ipsum verbum « schisma », iam a prioribus Christia­ II nis adhibitum, clare nobis manifestat quid de iis qui no­ lebant subesse Summo Pontifici vel communicare cum II aliis membris, sentirent ii christiani : putabant enim eos esse velut partes abscissas, separatas a reliquo corpore. II Argumentum clarum habemus in Traditione. 11 ser­ Patres, una voce, monent Christifideles ut unitatem vent cum capite visibili et cum membris, si partem ve­ lint habere in Regno Dei; ita v. g. S. Ignatius dicit : « Si quis schisma facientem sectatur, regni divini hereditatem non consequitur » (1). S. Cyprianus de Novatiano ad Anto­ nianum scribit : « Quisquis ille est, et qualiscumque est, christianus non est, qui in Christi Ecclesia non est. lactet n vel eloquentiam suam superbis se licet et philosophiam II II vocibus praedicet, qui nec fraternam caritatem nec ec­ II clesiasticam unitatem tenuit, etiam quod prius fuerat II II amisit » (2) ; et S. loannes Chrysostomus explicans ca­ 11 put IV epistolae S. Pauli ad Ephesios, cum auctoritate II Lrmat : « Dico et protestor Ecclesiam scindere non mi- (1) Ad Philadelph., III, 3 ; Funk, Patres Apost., I (1901) p. 67. (2) Epist. LII, n. 24 ; ML 3, 790. 102 Sac. Sebastianus Fraghl II » (1). S. Hie nus esse malum quam incidere in haeresim II II ronymus clare exponit : « Inter haeresim et schisma hoc esse arb intrantur, quod haeresis perversum dogma ΗλII beat, schisma propter episcopalem dissensionem ab Ε cclesia separetur ;.... ceterum nullum schisma non sibi aliII quam configit haeresim, ut non recte ab Ecclesia reces­ sisse videatur» (2). Denique S. Augustinus ait : «...nec II haeretici pertinent ad Ecclesiam Catholicam, quae di­ II II II ligit Deum, nec schismatici, quoniam diligit proximum » (3). Etiam ex praxi Ecclesiae hoc clare apparet. II Quoties schismatici ad Ecclesiam redeunt, semper per II quandam externam professionem sublectionis Auctoritati Ecclesiasticae recipiuntur in Ecclesiam : ergo antea extra erant. Ita Cornelius Papa (anno 251) certiorem facit Cy­ II prianum, episcopum Carthaginensem, aliquos in Eccle­ II rediise, qui communionem II cum II quodam II siam schismatico homine habuerant (4). Pelagius II episcopos schismaticos Istriae varis epistolis invitat ut ad unitatem Ecclesiae redire velint « quia quicumque in pace et unitate Ecclesiae non fuerit, Do­ II minum habere non poterit » (5). II Ecdesia invitat omnes fideles ut Item orent pro hae­ II reticis et schismaticis : « ut Dominus Deus noster eruat eos ab erroribus universis et ad sanctam matrem Eccle­ Γι’ siam revocare dignetur » (6). • (1) (2) (3) (4) (5) (6) Hom. XI, n. 5 ; MG 62, 87. In Tit., Ill, 10. 11 ; ML 26, 598. De Fide et Symb., c. 10, n. 21 ; ML 40, 193. Cf. Jaffe, Regesta Pont. Rom., I (1888) p. 18. Epist. 3 ; ML 72, 709. Missale rom., in liturgia diei Parasceve. l i *3 ! - De Membris Ecclesiae 103 Ratio ex iam pluries dictis eruitur. il II •I Homo per baptismum inseritur in Ecclesiam, cui co­ II pulatus manet etiam per vinculum hierarchicum et com­ •I munionis. Ecclesia est unum corpus, cuius caput invisi­ bile est Christus, et caput visibile, Summus Pontifex : H omnia membra debent esse ordinato modo coordinata in­ II ter se et subordinata capiti : tantum hoc modo unitas potest haberi. II Ideo schismaticus vel quia subordinationem capiti II abis membris communio­ non vult servare, vel quia cum nem habere recusat, extra Ecclesiam pertinaciter se ponit. Utique schismaticus conservat characterem baptismalem, et nisi, hypothetice loquendo, sit haereticus, II fidem ; sed non habet vinculum com­ potest habere etiam munionis : non est cum Petro, capite visibili et funda­ II mento Ecclesiae ; vel non communicat cum aliis membris et proinde non est in corpore, in quo omnia membra unum il efficiunt : extra Ecclesiam est, membrum quod volun­ tarie a corpore Christi se rescidit. C) De Excommunicatis Excommunicatio est poena ecclesiastica a legitii II Auctoritate inflicta et communiter definitur : est poena II medicinalis qua baptizatus, delinquens et contumax a fidelium communione separatur (1). Codex I. C. dicit : « Excommunicatio est censura qua quis excluditur a communione fidelium.... » (2). Ante Codicem I. C., excommunicatio distinguebatur in (1) Cf. Albertus Blat O. P., Comment. C. I. C., V (1924) n. 84. (2) Can. 2257. 104 Sac. Sebastianus Fraghl Il It II maiorem II et minorem : maior erat quae importabat sepaII : minor quae habebat, taj II II a communione fidelium tionem II quam II effectum, privationem sacramentorum. In Codice I. C. nihil de hac distinctione, ubi e contra « excummunicati abi vitandi, alii tolerati », dicuntur (1). Historice haec distinctio Papae Martino V debetur, qui ad ansietates, inter fideles, tempore magni schismatis, sedandas, in Concilio Constantiensi, anno 1418, statuit vitandos ha­ II bendos esse tantum illos qui nominatim vel iudiciali pu­ II blica sententia aut tamquam notorii percussores cleri­ corum, excommunicat! fuerint (2). luxta Codicem I.C. vero «nemo est vitandus nisi fuerit a sede apostolica excommunicatus, excommunicatio fue­ rit publice denuntiata et in decreto vel sententia expresse II vitari debere, dicatur ipsum salvo praescripto circa eum qui violentas manus iniecerit in personam Romani Pon­ tificis, qui eo ipso vitandus est » (3). II Praeter poenas communes in excommunicatum vi­ II et toleratum II a Codice I. C. statutas, adsunt etiam tandum lllil poenae peculiares contra excommunicatum vitandum com­ minatae ; ita v. g.: excommunicatas vitandus repellendus w est a divinis officiis ; si nequeat repelli, cessandum est ab officio ; dum toleratus « si passive assistat..... non est necesse II pro ut expellatur » (4) ; sacerdos poterit applicare missam excommunicato tolerato, sed « si sit vitandus, pro eius conversione tantum » (5) ; insuper vitandus manet pri­ II vatus «ipsamet dignitate, officio, beneficio, pensione, muΛ (1) (2) (3) (4) (5) Λ Can. 2258, § 1. Cf. C. I. C. Fontes, n. 45 ; Wernz, Ius decretal., VI (1913) n. 181. Can. 2258, § 2. Can. 2259, § 2. Can. 2262, § 2, 2°. .· De Membris Ecclesiae 105 Η II II nere », dum toleratus « post sententiam condemnatoria: Η vel declaratoriam.... manet privatus fructibus dignitatis, officii etc.» (1) ; cum excommunicato vitando « communio­ nem in profanis.... fideles vitare debent » (2), non vero cum excommunicato tolerato. Ex boc apparet excommunicatos toleratos non privari omnibus bonis : unde hi videntur manere adhuc inter II membra Ecclesiae. Sed circa excommunicatos vitandos alia est sententia. Fere ab omnibus admittitur hos excommunicatos vitandos II esse extra Ecclesiam (3). Non desunt tamen qui teneant hos manere in Ecclesia : ita Suarez, propter eius singu­ II larem sententiam circa rationem membri Ecclesiae ; II ita recenter Dieckmann, qui affirmat hos excommunica­ Η tos, nisi simul sint haeretici vel schismatici, propter solam excommunicationem non esse extra Ecclesiam (4). II Nos communiorem sequimur sententiam et proinde dicimus : Excommunicati vitandi non sunt membra Ecclesiae. Certum est in potestate ligandi atque solvendi, a Chri­ sto Apostolis collata, contineri etia II potestate: II eiiciendi extra Ecclesiam omnes qui nocumento sint aliis fidelibus. Christus monens discipulos, de correptione fraterna agens, dicit : « Si autem peccaverit in te frater tuus, (1) (2) (3) mieri, XII, § tif., n. (4) II, n. Can. 2266. Can. 2267. Cf. S. Rob. Bellarminus, De Eccl. Milit., Ill, c. 6 ; Domin. Pal­ De Rom. Pont, in Prol. de Eccl., n. 11 ; Card. Billot, De Eccl. Chr., 2 ; Wilmers, De Chr. Eccl., p. 401 ; De San, De Eccl. et Rom. Pon360-366 ; Ant. Straub, De Eccl. Chr., n. 1274-1278. Cf. Suarez, De Fide, d. IX, s. 1, 13 ; Herm. Dieckmann, De Eccl., 960. Sac. SebastiaHus Frag hi 106 u inter te et ipsum solum. Si te audierit, vade et corripe eum II lucratus eris fratrem tuum. Si autem te non audierit, II adhibe tecum adhuc unum vel duos, ut in ore duorum II stet omne verbum. Quod vel trium testium si non au­ dierit eos : dic Ecclesiae. Si autem Ecclesiam non audie­ rit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus » (1). Ut ex contextu apparet agitur de aliquo peccatore II qui sit membrum Ecclesiae, secus ad indicium Ecclesiae non deferretur, nec nomine «fratris» appellaretur. Nomine « ecclesiae » hic designantur apostoh ; nam immediate post Christus subiungit : « amen dico vobis »; nexus inter priora et haec verba, evidens est. Poena quae datur est poena quae II completam importat separationem a tota Ecclesia : « sit tibi sicut ethnicus et publicanus » : sicut a Synagoga ethnici per se extorres habebantur, publicani vero per sententiam, II cum quibus prohibebatur omne commercium : ita per II sententiam ecclesiasticam, rebelles possunt rescindi a tota communitate et proinde fieri sicut ethnici et publi­ cani, quibus cum nullum commercium licet amplius ha­ bere. Quae poena coram Deo rata est et afficax ; nam staII tim Christus adiungit : « Amen dico vobis, quaecumque II erunt ligata et in caelo ; et quae­ alligaveritis super terram cumque solveritis super terram erunt soluta et in cae­ lo » (2). II Istis verbis amplissima datur Ecclesiae potestas li­ gandi atque solvendi : nulla adest limitatio ; unde po­ test extendi ad quaecumque ligamina sive ponenda sive solvenda quae fiant ad finem Ecclesiae melius obtenenII II (1) Μτ., XVIII, 15-17. (2) Μτ., XVIII, 18. II De Membris Ecclesiae 107 dum. Quapropter potestas lingandi continet potesta­ ÏTl iudiciariam et coactivam, II tem cuius usus potest extendi III II II II usque ad separationem faciendam eorum membrorum II quae nocumento sint aliis membris. II II ÏH deduci potest ex verbis Idem argumentum Christi H : « Tibi dabo claves Regni caelorum. II ad Petrum Et quodII cumque ligaveris super terram erit ligatum et in caelis, H et quodcumque solveris super terram, erit solutum et in caelis » (1). Apostoli hac potestate ita usi sunt ut revera aliquod 111 II membrum putridum e corpore Ecclesiae recidissent. S. Paulus, vi ordinariae potestatis a Christo habitae, iubet, II ob crimen incestus, Corinthium tolli de medio coetu et II tradi Satanae : « ludicavi... in nomine Domini nostri lesu II Christi, congregatis vobis et meo spiritu, cum virtute II Domini nostri lesu, tradere huiusmodi Satanae in inte­ ritum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini nostri lesu Christi» (2). Notanda sunt verba: « iudicavi... tra­ dere huiusmodi Satanae ». Verba similia Apostolus adhi­ bet in alia epistola de Hymeneo et de Alexandro loquens : « quam (fidem) qui da: II repellentes, circa fidem naufragaverunt : ex quibui Alexander : quos tradidi Satanae, ut discant non blas­ phemare » (3). Isti erant publici et notorii haeretici ; Apostolus eos tradidit Satanae, id est ab Ecclesia deiei II II clarat separatos ; simili modo hominem Corinthium tradidit Satanae, seu ab Ecclesia separavit, et imperio (1) Μτ., XVI, 19. (2) I Cor., V, 3-5. (à) I Tim., I, 19-20. 108 Sac Sebastianus Fraghi II carnis » ; sed poena haec, tradidit diaboli : « in interitum II II II quamvis inter omnes gravissima, iuxta Apostolum manet medicinalis, ut reus nempe ad poenitentiam et resipi­ scentiam adducatur : « ut spiritus salvus fiat ». Ut ex contextu apparet, hic peccator corinthius erat II : « auditur inter vos membrum Ecclesiae ; dicitur enim fornicatio » (1) ; et reus erat peccati quod per se non sepa­ if rat ab Ecclesia ; talem hominem Apostolus recidi a com­ munitate iubet « quia modicum fermentum totam massam II if corrumpit » ; modo solemni haec separatio fiat : « in no­ mine Domini, congregatis vobis et meo spiritu ». Tan­ II II dem magna cum auctoritate S. Paulus concludit : « au­ II II ferte malum ex vobis » (2) ; quia hunc homin em ipse tradiderat Satanae, fideles nullum omnino commercium cum eo habere debent. Patres unanimiter docent Ecclesiam habere potesta­ tem e suo corpore eiiciendi membra nociva et de facto II hanc potestatem exercere. Ita Origenes dicit : « Vide ergo quia non solum per Apostolos suos Deus tradidit •I delinquentes in manus inimicorum, sed et per eos qui Ecclesiae praesident et potestatem habent non solum sol­ vendi sed et ligandi, traduntur peccatores in interitu: II II camis cum pro delictis suis a Christi corpore separan­ tur » (3). Et S. Cyprianus ait : « ...spiritali gladio superbi II et contumaces necantur dum de Ecclesia eiiciuntur » (4). II S. Ambrosius notat : « ...et bene dicitur tradi Satanae qui II separantur a Christi corpore... Nam et sequestrare opor(1) (2) (3) (4) I Cor., V, 1. I Cor., V, 13. In lud., hom. 2, n. 5 ; ML 12, 961. Epist. LXII, ad Pompon., n. 4; ML 4, 371. De Membris Ecclesiae 109 H II II tet graviter lapsum ne modicum fermentum totam mas­ H sam corrumpat » (1). S Hieronymus distinctionem fa­ cit inter excommunicatos, qui « per sacerdotes de Eccle­ sia propelluntur », et haereticos, qui « in semetipsos sen­ tentiam ferunt, suo arbitrio de Ecclesia recedentes » (2). II S. Augustinus affirmat excommunicationem agere in Ecclesia, quod in V. T. interfectionem (3). Et S. Grego­ rius dicit : « Istud est corpus, extra quod non vivificat Spiritus... De hoc spiritu non vivit haereticus, non vivit, schismaticus, non vivit excommunica tus : non enim sunt de corpore » (4). Doctrina haec comprobatur praxi Ecclesiae. II lam Ecclesia primitiva, exemplum Apostoli sequens, e suo sinu reiiciebat non tantum haereticos et schismaticos sed et alios, criminum graviorum sontes. Aliquando Summi Pontifices hanc poenam commina­ bantur, ad aliquem finem obtinendum. Narrat Eusebius II voluisse II Victorem Papam abscindere ecclesias recusantes in celebratione Paschatis sequi consuetudinem Eccle­ siae romanae : « Verum haec non omnibus placebant episcopis. Proinde Victorem ex adverso hortati sunt, ut ea potius sentire vellet quae paci et unitati charitatique erga proximum congruebant » (5). Ut patet, non ius Sum­ II eius usus mi Pontificis vocatur€ in dubium, sed tantum non placet. In Concilio Arausicano I, anno 441 habito, datur mo­ dus et forma excommunicationis: rt canonica instituta et II II Sanctorum Patrum exempla sequentes, ecclesiarum Dei (1) (2) (3) (4) (5) De Poenit., I, c. 11, n. 78. 79 ; ML 16, 490. In Tit., 3, 10-11; ML 26, 598. Cf. In heptateuc., V, q. 39 ; ML 34, 764. In psalm, poenit., V, n. 1 ; ML 79, 602. Hist. Eccl·, V, c. 24 ; MG 20, 498. Sac. Sebastianus Fraghl violatores, auctoritate Dei et iudicio Sancti Spiritus, a gremio Sanctae matris Ecclesiae et a consortio totius christianitatis eliminamus quoadusque resipiscant et Ec­ clesiae Dei satisfaciant » (1). Concilium Ramense, anno 900, quibusdam poenam excommunicationis minitans, di­ cit : « ...ipsos a sanctae atris Ecclesiae gremio segregamus » (2). Cum excommunicat! a poena ecclesiastica liberantor, dicuntur in sinum matris Ecclesiae recipi, redire, et similia ; quod demonstrat antea eos extra Ecclesiam fuisse. Ita Gregorius VII de rege Henrico dicit : « ...tanden eum relaxato anathematis vinculo in communionis gra­ tiam et sinum sanctae matris Ecclesiae recepimus » (3), et Innocentius III affirmat excommunica tum, post absolu­ tionem, redire in gremium Ecclesiae (4). Etiam ultimis temporibus, Ecclesia utitur iisdem formulis, ex quibus apparet mens ipsius Ecclesiae. Ita v. g. Summus Pon­ tifex Pius X, excommunicationis poena afficiens quos­ dam sacerdotes, dicit : « Supra nominatos.... sacer­ dotes ...excommunicamus, anathematizamus atque ab Ecclesiae communione segregatos.... habendos a catho­ licis universis.... vitandos esse praecipimus et solemniter declaramus » (5). Item S. Officium, die 8 novembris 1922, hoc modo excommunicationis poenam in quosdam sacerdotes iniecit : « ....de expresso SS.mi Domini nostri Pii Div. Prov. Pp. XI mandato, solemniter declarat atque edicit praefatos sacerdotes.... nominatim ac persona(1) (2) (3) (4) (5) Mansi, Sacr. Cone, nova et ampl. coll., VI, 441. Mansi, op. cit. XVIII, 183. Registri, IV, epist. 12; ML 148, 466. Cf. Registrum de negot. Rom. Imp., ep. 90 ; ML 216, 1095. A. A. S., an. Ill, p- 54. De Membris Ecclesiae in II liter excommunicatione mulctari, e gremio Sanctae Dei Ecclesiae penitus eiici, omnibus publice excommunicatorum plecti poenis, vitandos esse, atque ab omnibus fidelibus vitari debere » (1). ill Insuper in Rituali Romano haec est formula abso­ lutionis ab excommunicationis poena : « ...restituo te communioni et unitati Ecclesiae et sanctis sacramentis Ecclesiae » (2). Ex his omnibus possumus concludere hanc esse men­ tem Ecclesiae in excommunicatione danda : se velle membra nociva a corpore Christi resecare gladio anathe­ H matis ; per absolutionem vero membrum iam purifica­ tum velle denuo recipere in sinum suum. H II posse e suo II affirmamus Ratio propter quam Ecclesiam II H eiicere, eos gremio eiicere, et de facto etiam qui indigni sint, facile patet. Ecclesia a Christo instituta fuit ut so­ cietas perfecta. Porro omnis societas potestatem habet II e suo sinu non tantum recipiendi novos socios, sed etiam eiiciendi eos qui condiciones unitatis nolint servare et II suis actibus potius in destructionem quam in aedifica­ tionem ipsius societatis sint. II Haec potestas etiam Ecclesiae Christi competit, secus II societatum et etiam in deteriore condicione esset aliarum maxima damna ei obvenirent : hinc membrum aliquod II II ­ II posset impune corrumpere malum et putridum alia mem II ­ bra, hinc auctoritas ipsa impune vilipendi posset a mem II bris. Quod certe non potest admitti. Etiam ex effectibus huius excommunicationis patet nostrum assertum. (1) A. A. S., an. XVI, p. 593. (2) Rit. Rom., tit. 3, c. 3, n. 6. 112 Sac. Sebastianus Fraghi II Poena enim huius excommunicationis tamquam II ef­ II fectum habet privationem iuris ad sacramenta et priva­ IT II II II ΙΪΊ ­ tionem communicationis cum aliis membris ; sed si mem ii brum aliquod non amplius retinet ius ad sacramenta et II praesertim si nequit cum ceteris membris communicare» II II II quomodo possumus id vocare realiter et actualiter mei brum Ecclesiae ? Hoc in casu excommunicatus vitandus est velut civis qui civitate privatur et in exilium II titur ; nam excommunicatus privatus fuit civitate eccle­ siastica quia omnia sua iura amisit ; et velut in exilium II mittitur, quia cum fidelibus nequit communicare. Corollarium II Animadversio circa definitionem Ecclesiae II Circa definitionem Ecclesiae maxima est differentia inter acatholicos et catholicos. Definitiones ab acatholicis datae ad tres classes pO8sunt reduci : 1°) alii cum Donatistis dicunt Ecclesiam esse coetum iustoru; II 11 2°) alii cum Pelagianis affirmant Ecclesiam esse congregationem eoru qui nullum habent peccatum, ne veniale quidem ; Λβ II loanne Wicleff, 3°) alii cum loanne Hus, Calvino etc., dicunt Ecclesiam esse congregationem praedestinatorum. II Inter catholicos quoad rem omnes conveniunt. Dif­ ferentiae sunt potius aliquando circa modum concipiendi II et determinandi extensionem nominis « Ecclesiae ». Ita De Membris Ecclesiae 113 II v. g. Suarez, cum ponat rationem membri in sola fide, if latius quam nos hoc nomen « Ecclesia » intelligit. Inter omnes definitiones de Ecclesia, notissima est illa S. Roberti Bellarmini. II eiusdem christianae « Ecclesia est coetus hominum II II fidei professione et eorumdem sacramentorum commu­ II II II nione colligatus, sub regimine legitimorum Pastorum II ac praecipue unius Christi in terris vicarii, Romani Pon­ tificis » (1). H In hac definitione aliquid, magna cum reverentia, animadvertere liceat. Imprimis non clare apparet necessitas baptismi, ut II aliquis ad Ecclesiam pertineat. Et quia S. Bellarminus concedit valere posse, ut quis inseratur in corpus Eccle­ II siae, etiam baptismum invalidum vel tantum putati­ II II vum, forsan S. Doctor intentione omisit innuere ad bap­ <1 II II tismum. Iuxta nostram humilem opinionem, forsan melius esset dicere : « Ecclesia est coetus hominum baptizatorum etc. ». Insuper in definitione S. Bellarmini dicitur : « Eccle­ sia est coetus... eiusdem fidei professione... colligatus ». II Etiam hic — iuxta nostra opinionem — animadII II vertere debemus non sufficere tantum professionem ex­ II ternam fidei, sine fide interna. Unde melius esset dicere II « Ecclesia est coetus...eiusdem christianae verae fidei professione.... colligatus», seu professione fidei non fic­ tae, sed veracis, internae. II His animadversionibus positis, definitio Sancti Doctoris ab omnibus recipi potest. H H (1) De Ecclesia militante, III, c. 2. CONCLUSIO De dignitate et de officiis II embri ecclesiae Ex omnibus iam dictis clara et fulgida splendet di­ II gnitas membri Ecclesiae. II Dum nostra inquisitio erat circa intimam Ecclesiae naturam, apparuit pulchritudo huius corporis Christi, quod est opus benignitatis Dei, ad cuius efformationem II et conservationem tota SS.ma Trinitas concurrit. II ante mundi constitutionem, Ecclesiam Deus Pater, iam intendebat, et iam decreverat ut per eam homines salu­ tem haberent. II II II Deus Filius in hunc mundum venit et Ecclesiam in­ stituit, cui commisit omnia bona suae doctrinae et suae passionis. II in EcDeus Spiritus Sanctus vitam supematuralem II infudit et semper infundit. clesiam Vere Ecclesia est maximum opus Bonitatis divinae erga homines. II Sicut ad constitutionem et formationem Ecclesiae ni Trinitas con­ II SS.ma Trinitas concurrit, ita etiam SS.ma currit ad formationem uniuscuiusque membri. •il Homo fit membrum Ecclesiae per vocationem Dei, qui, iam ante mundi constitutionem, amore singulari H H 116 iac. Sebastianus Fraghi U II dilexit nos « ut essemus sancti et immaculati in conspectu eius in charitate » (1). Homo fit membrum Ecclesiae, quia Christus, per II baptismum, eum sibi incorporat et effectus redemp­ tionis ei largitur. II II Homo denique fit membrum Ecclesiae, quia Spiritus II vivificat per influxus continuos vitae superSanctus eum naturalis. II Inserti in corpus Christi mysticum, participes effici­ mur gratiae Christi ; Christus est caput, et bona capitis II sunt bona etiam membrorum. II II Per characterem signati fuimus sigdlo indelebili et II participes facti sumus sacerdotii Christi, et sic offerre n sacrificia munda II possumus per Christum et spiritualia, II et simul adepti sumus potentiam passivam ad sacramen. ta : « vos autem genus electum, regale sacerdotium.... » (2). II Omnia membra in Ecclesia nobilia sunt, quia omnia Π commune concurrunt. Omnes fideles enim ad bonum II cooperatores sunt s. hierarchiae in triplici munere do­ II cendi, regendi et sanctificandi. Ut scimus, consensus fidelium, debitis vestitus condicionibus, argumentum praebet in determinando deposito traditionis ; aliquando II Deus ex humilioribus membris suscitavit electos et san­ ctos qui s. hierarchiam adiuverunt in suo munere re­ gendi, et in toto corpore velut motum excitarunt ad sanctitatem. II Hoc est principium in quo fundatur « Actio Catho­ lica », quae nihil aliud est, ut dicit Summus Pontifex glo­ riose regnans, « nisi christifidelium apostolatus, qui duci- (1) Ephes., I, 4. (2) I Petbi, II, 4. De Membris Ecclesiae 117 bus episcopis, adiutricem Ecclesiae operam praestat, eiusque munus cpiodammodo complet » (1). ill ii Dignitas membri in Ecclesia multa officia secumfert, quia quo maior est dignitas eo maiora sunt onera. II Imprimis maxima debetur Ecclesiae reverentia : un­ II nihil facere, nihil loqui, nihil etiam cogitare de membrum If debet quae dedecori sit Ecclesiae Dei ; e contra semper II II ad sanctitatem tendere debet, ut dignum magis in dies fiat tanto corpore. H debet esse vivum et consequenter activum. Membrum Summus Pontifex Pius Papa XI quotidie, ut ita di­ if cam, ad activitatem II in Ecclesia omnia membra invitat ; per orationem, actionem, sacrificium omnia concurrere If debent ad praeservationem fidei et ad maiorem propa­ gationem Regni Christi inter omnes homines. Quae omnia toto corde faciemus si una cum reveren­ tia amor in nobis erit erga hoc Christi corpus. Ecclesia est II mater nostra quae nos genuit lavacro baptismali, quae nos pascit verbo salutis et pane vitae ; quae spiritualiter nos mortuos ad vitam suscitat ; quae in ultimo agone unctione sancta nos confortat ; quae etiam in altera vita nos in purgatorio languentes confortat per preces et suf­ fragia ; et tandem in Regnum Dei gloriosum et immor­ tale nos inducit. Amore ergo permagno nobis Ecclesia amanda est : amor noster filialis semper fulgeat, et pro ea, si necesse sit, etiam vitam nostram libenter offeramus. Insuper natura membri Ecclesiae per oboedientia II demonstrari debet. Ecclesia ius habet invigilandi omnibus fidelibus ; hi II autem praeceptum habent oboediendi semper non tan(1) A. A. S., ·. XXII, p. 163. Sd<\ Sebastianus rraghï 118 tum momenti sed et in iis quae ab Eccle­ 11 II in rebus maximi sia dantur ut normae directivae. Hoc modo, reverentia, amore et oboedientia erga Ec­ η H consequamur, « donec occurraclesiam, finei ii nostrum mus omnes in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei, in II aetatis plenitudinis virum perfectum, in mensuram Christi » (1) ; ut « veritatem facientes in charitate, crescamus in illo per omnia, qui est Caput Christus : ex quo totun corpus compactum, et connexum per omnem iuncturaj H subministrationis, secundum operatione 11 II mensuram uniuscuiusque membri, II augmentum corporis facit in aedificationej II sui in charitate » (2). (1) Ephes., IV, 13. (2) ibid., IV, 15. 16. INDEX < HHHm do I INDEX Praefatio................................................................................. Pag. Bibliographia............................................................................. » Introductio............................................................................... » 5 7 9 ■ Caput I - De ecclesia, corpore christimystico » * > A) De Ecclesia, Corpore Christi.......................... B) De Anima Corporis Christi............................ C) De elemento visibili CorporisChristi. Corollarium : Coniunctio cum Corpore Christi est pro omnibus medium necessa­ rium ad salutem......................................... Caput II - De Condicionibus ad rationem mem­ bri requisitis ........................................................... A) Ratio veri membri non est praedestinatio >35 > 41 » 41 43 46 B) Ratio veri membri non est gratia sancti­ ficans ............................................................... » а) Homo per baptismum constituitur mem­ brum Ecclesiae............................................. б) Homo constituitur membrum Ecclesiae per baptismum validum ............................ 17 25 32 > а) Ecclesia non constat ex omnibus prae­ destinatis .................................................... » б) Ecclesia non constat ex solis praedesti­ natis ........................................................... > C) Homo constituitur membrum Ecclesfae per Baptismum ............................................. 17 49 > 59 » 59 > 67 122 Sac. Sebastianite Fraghi Homo baptizatus manet membru Eccleaiae nisi obicem contra Ecclesiae unitatem ponat ...................................................... Corollarium : De iis qui nondum bap tismum receperunt....................................... H Caput III - De causis solventibus vinculum IN SACRAMENTO BAPTISMI INITUM A) De Haereticis.................................................. o) De Haereticis formalibus et notoriis .. b) De Haereticis materialibus et notoriis.. c) De Haereticis occultis............................... B) De Schismaticis .............................................. C) De Excommunicatis ...................................... pag. 71 > 73 ......................... 79 80 81 85 89 99 103 Corollarium : Animadversio circa defi­ nitionem Ecclesiae..................................... 112 Conclusio : De dignitate et de Officiis membri Ec­ clesiae .................................... ................................... 115